OBRAZOVNI PROGRAM

ELEKTROTEHNIČAR ZA RAZVOJ VEB I

MOBILNIH APLIKACIJA

Ovaj dokument je usvojen na IV sjednici Nacionalnog savjeta za obrazovanje, održanoj 28. juna 2018. godine
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

SADRŽAJ

I OPŠTI DIO OBRAZOVNOG PROGRAMA....................................................................................................... 4

1. OPŠTE INFORMACIJE O OBRAZOVNOM PROGRAMU ............................................................................. 4
2. NASTAVNI PLAN ............................................................................................................................................ 6
II POSEBNI DIO OBRAZOVNOG PROGRAMA ................................................................................................ 8
3. MODULI .......................................................................................................................................................... 8
3.1. OPŠTEOBRAZOVNI MODUL ............................................................................................................... 8
3.2. STRUČNI MODULI ................................................................................................................................. 9
3.2.1. UVOD U PROGRAMIRANJE .............................................................................................................. 9
3.2.2. OSNOVE GRAFIČKOG DIZAJNA ..................................................................................................... 21
3.2.3. OPERATIVNI SISTEMI...................................................................................................................... 30
3.2.4. OSNOVE RAČUNARSTVA ............................................................................................................... 39
3.2.5. UVOD U VEB PROGRAMIRANJE .................................................................................................... 49
3.2.6. OBJEKTNO-ORIJENTISANO PROGRAMIRANJE ........................................................................... 60
3.2.7. VEB I MOBILNI DIZAJN .................................................................................................................... 71
3.2.8. UPRAVLJANJE BAZAMA PODATAKA ............................................................................................. 79
3.2.9. RAZVOJ VEB APLIKACIJA I ............................................................................................................. 88
3.2.10. RAZVOJ MOBILNIH APLIKACIJA I ................................................................................................. 99
3.2.11. VEB I MOBILNI KOMUNIKACIONI SERVISI ..................................................................................110
3.2.12. PRODUKCIJA MULTIMEDIJALNOG SADRŽAJA ..........................................................................119
3.2.13. PREDUZETNIŠTVO .......................................................................................................................129
3.2.14. RAZVOJ VEB APLIKACIJA II .........................................................................................................139
3.2.15. RAZVOJ MOBILNIH APLIKACIJA II ...............................................................................................149
3.2.16. NAPREDNO FRONT-END PROGRAMIRANJE .............................................................................161
3.2.17. UPRAVLJANJE SOFTVERSKIM PROJEKTIMA ............................................................................169
3.2.18. ENGLESKI JEZIK U INFORMACIONIM TEHNOLOGIJAMA .........................................................177
3.2.19. POSLOVNA KULTURA ..................................................................................................................186
3.3. IZBORNI MODULI ...............................................................................................................................197
3.3.1. OSNOVE RAČUNARSKOG HARDVERA ........................................................................................197
3.3.2. IZABRANA POGLAVLJA IZ OSNOVA ELEKTROTEHNIKE ............................................................206
3.3.3. SAVREMENO ODRASTANJE ..........................................................................................................214
3.3.4. UVOD U ELEKTRONIKU .................................................................................................................224
3.3.5. 3D GRAFIKA ....................................................................................................................................232
3.3.6. IZVORI ELEKTRIČNE ENERGIJE ...................................................................................................239
3.3.7. SOCIJALNE MREŽE I GLOBALIZACIJA..........................................................................................246

2
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.3.8. POSLOVNA KOMUNIKACIJA I KORESPONDENCIJA....................................................................256

3.3.9. UVOD U ELEKTRONSKE KOMUNIKACIJE ....................................................................................264
3.3.10. FOTOGRAFIJA...............................................................................................................................272
3.3.11. IoT SISTEMI ...................................................................................................................................279
3.3.12. PRINCIPI ENERGETSKE EFIKASNOSTI ......................................................................................286
4. STRUČNI ISPIT ......................................................................................................................................... 294
5. NAČIN IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ................................................................................... 302
6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ....................................................................... 308
7. REFERENTNI PODACI .............................................................................................................................. 311

Napomena:
Svi izrazi koji se u ovom dokumentu koriste u muškom rodu, obuhvataju iste izraze u ženskom rodu.

3
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

I OPŠTI DIO OBRAZOVNOG PROGRAMA

1. OPŠTE INFORMACIJE O OBRAZOVNOM PROGRAMU
NAZIV OBRAZOVNOG PROGRAMA: ELEKTROTEHNIČAR ZA RAZVOJ VEB I MOBILNIH APLIKACIJA

SEKTOR/ PODSEKTOR PREMA NOK – u: Informaciona tehnologija

STANDARDI ZANIMANJA NA KOJIMA SE PROGRAM ZASNIVA / NIVO:

- Elektrotehničar/ Elektrotehničarka za razvoj veb aplikacija, nivo IV1
- Elektrotehničar/ Elektrotehničarka za razvoj mobilnih aplikacija, nivo IV1

NIVO OBRAZOVANJA: IV1

TRAJANJE OBRAZOVANJA: Četiri godine

KREDITNA VRIJEDNOST OBRAZOVNOG PROGRAMA: 240 CSPK-a

USLOVI ZA UPIS, ODNOSNO UKLJUČIVANJE U PROGRAM:

- U skladu sa zakonom

USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVANJA:

- U skladu sa zakonom

NIVO OBRAZOVANJA ODNOSNO STRUČNE KVALIFIKACIJE KOJE SE STIČU:

Nivo obrazovanja:
- Završetkom obrazovnog programa Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija, stiče se stručno
obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju i kvalifikacija nivoa obrazovanja Elektrotehničar/ Elektrotehničarka za
razvoj veb i mobilnih aplikacija, nivo IV1

Stručne kvalifikacije:
Završetkom obrazovnog programa Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija, stiču se sljedeće stručne
kvalifikacije:
- Elektrotehničar/ Elektrotehničarka za razvoj veb aplikacija, nivo IV1
- Elektrotehničar/ Elektrotehničarka za razvoj mobilnih aplikacija, nivo IV1

CILJEVI OBRAZOVNOG PROGRAMA:

- Osposobljavanje učenika za dostizanje stručnih i ključnih kompetencija koje su predviđene odgovarajućim
Standardima zanimanja i Standardima kvalifikacija na kojima se zasniva obrazovni program.

ISHODI UČENJA
Po završetku obrazovnog programa, učenik će biti sposoban da:
- Analizira radni zadatak, planira realizaciju i organizuje sopstveni rad i rad grupe za realizaciju poslova razvoja
veb i moblnih aplikacija
- Obezbijedi resurse i pripremi radno mjesto za realizaciju poslova razvoja veb i moblnih aplikacija
- Instalira razvojno i produkciono okruženje za razvoj veb i mobilnih aplikacija
- Instalira razvojno i servisno okruženje za razvoj mobilnih aplikacija

4
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Izradi veb i mobilne aplikacije na zahtjev korisnika

- Sprovede postupke testiranja i održavanja veb i mobilnih aplikacija
- Izvrši kreiranje multimedijalnog sadržaja za veb i mobilne aplikacije
- Upravlja bazama podataka
- Koristi stručnu terminologiju i tehničku dokumentaciju na engleskom jeziku
- Izvrši procjenu troškova za realizaciju radnog zadatka
- Izradi radnu dokumentaciju prema propisanoj proceduri
- Rukovodi radnom grupom za realizaciju radnog zadatka i izvrši nadzor nad poslovima koje grupa izvodi
- Sprovede postupke za kontrolu kvaliteta i kvantiteta rada, u skladu sa normativima i drugim propisima
- Održava alat za rad
- Komunicira sa nadređenima, saradnicima i korisnicima usluga koristeći pravila poslovne komunikacije
- Sprovede postupke i mjere za zaštitu na radu, zaštitu okoline i očuvanje zdravlja

ISHODI ZA DOSTIZANJE KLJUČNIH KOMPETENCIJA

Po završetku obrazovnog programa, učenik će biti sposoban da:
- Komunicira na maternjem jeziku, primjenom pravilnog i stvaralačkog usmenog i pisanog izražavanja,
tumačenjem koncepata, stavova i činjenica, kao i upotrebom jezika u obrazovanju, radu, slobodnom vremenu i
svakodnevnom životu
- Komunicira na stranom jeziku, primjenom pravilnog i stvaralačkog usmenog i pisanog izražavanja, kao i
upotrebom jezika u obrazovanju, radu, slobodnom vremenu i svakodnevnom životu
- Koristi matematičku kompetenciju i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji, primjenjujući
matematički način razmišljanja u rješavanju problema u različitim svakodnevnim situacijama, kao i znanja i
metodologije kojima se objašnjava svijet prirode radi postavljanja pitanja i zaključivanja na temelju činjenica
- Koristi informaciono-komunikacione tehnologije za rad u ličnom i društvenom životu, za pronalaženje,
procjenu, čuvanje, stvaranje, prikazivanje i razmjenu informacija, kao i za razvijanje saradničkih mreža putem
Interneta
- Organizuje cjeloživotno vlastito učenje uključujući efikasno upravljanje vremenom i informacijama kako u
samostalnom učenju tako i pri učenju u grupi
- Učestvuje u društvenom životu i radu, posebno u društvima koja se sve više mijenjaju, u cilju rješavanja
konflikata ukoliko je to potrebno, na efikasan i konstruktivan način, na osnovu razvijenih međuljudskih i
međukulturalnih sposobnosti
- Pretvori ideje u djelo, uključujući stvaralaštvo, inovativnost, spremnost na preuzimanje rizika, iskorišćavanje
prilika, promovisanje dobrog upravljanja, sposobnost planiranja i vođenja projekata radi ostvarivanja ciljeva,
kao i vođenje svakodnevnog, profesionalnog i društvenog života sa razvijenom sviješću o etičkim vrijednostima
- Uoči važnost stvaralačkog izražavanja ideja, iskustava i emocija u nizu umjetnosti i medija uključujući muzičku,
scensku, književnu i vizuelnu umjetnost, kao i značaj o lokalnoj, nacionalnoj i evropskoj baštini i njihovom
mjestu u svijetu

5
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

2. NASTAVNI PLAN

BROJ ČASOVA PO OBLICIMA NASTAVE I KREDITNA VRIJEDNOST

R. BROJ

PREDMET / MODUL I RAZRED II RAZRED III RAZRED IV RAZRED UKUPNO

∑ T V P KV ∑ T V P KV ∑ T V P KV ∑ T V P KV ∑ KV
A. OPŠTEOBRAZOVNI MODUL
Crnogorski – srpski, bosanski,
1. 108 6 108 6 108 6 99 6 423 24
hrvatski jezik i književnost
2. Matematika 108 6 108 6 108 6 99 6 423 24
3. Engleski jezik 108 5 108 5 108 5 99 5 423 20
4. Fizičko vaspitanje 72 2 72 2 72 2 66 2 282 8
5. Informatika 72 4 72 4 144 8
6. Fizika 72 4 72 4 144 8
7. Hemija 72 4 72 4
8. Sociologija 72 4 72 4
UKUPNO: A. OPŠTEOBRAZ. MODUL 612 31 540 27 468 23 363 19 1983 100
UDIO U UKUPNOM GOD. FONDU (%) 53,1 51,7 46,9 45,0 40,6 38,3 34,4 31,7 43,9 41,7
B. STRUČNI MODULI
1. Uvod u programiranje 180 72 108 10 180 10
2. Osnove grafičkog dizajna 108 36 72 6 108 6
3. Operativni sistemi 108 72 36 6 108 6
4. Osnove računarstva 72 36 18 18 4 72 4
5. Uvod u veb programiranje 180 72 108 10 180 10
6. Objektno-orijentisano programiranje 144 72 72 8 144 8
7. Veb i mobilni dizajn 72 18 54 4 72 4
8. Upravljanje bazama podataka 144 36 36 72 8 144 8
9. Razvoj veb aplikacija I 180 72 108 10 180 10
10. Razvoj mobilnih aplikacija I 180 72 108 10 180 10
11. Veb i mobilni komunikacioni servisi 72 36 36 4 72 4
Produkcija multimedijalnog 108 6
12. 108 36 72 6
sadržaja
13. Preduzetništvo 72 36 36 4 72 4
14. Razvoj veb aplikacija II 165 66 99 10 165 10
15. Razvoj mobilnih aplikacija II 132 66 66 8 132 8
16. Napredno front-end programiranje 99 33 66 5 99 5
17. Upravljanje softverskim projektima 99 66 33 5 99 5
Engleski jezik u informacionim 66 3
18. 66 33 33 3
tehnologijama
19. Poslovna kultura 66 52 14 3 66 3
UKUPNO: B. STRUČNI MODULI 468 216 18 234 26 540 198 36 306 30 612 252 36 324 34 627 316 47 264 34 2247 124
UDIO U UKUPNOM GOD. FONDU (%) 40,6 18,7 1,6 20,3 43,3 46,9 17,2 3,1 26,6 50,0 53,1 21,9 3,1 28,1 56,7 59,4 29,9 4,5 25,0 56,7 49,8 51,7
C. IZBORNI MODULI
1. Istorija* 72 72 3 72 3
2. Geografija* 72 72 3 72 3
3. Ekologija i zaštita životne sredine 72 72 3 72 3
4. Osnove računarskog hardvera 72 36 36 3 72 3
Izabrana poglavlja iz osnova
5. 72 36 18 18 3 72 3
elektrotehnike
6. Savremeno odrastanje 72 54 18 3 72 3
7. Uvod u elektroniku 72 36 36 3 72 3
8. 3D grafika 72 18 54 3 72 3
9. Izvori električne energije 72 72 3 72 3
10. Socijalne mreže i globalizacija 72 50 22 3 72 3

6
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

BROJ ČASOVA PO OBLICIMA NASTAVE I KREDITNA VRIJEDNOST

R. BROJ

PREDMET / MODUL I RAZRED II RAZRED III RAZRED IV RAZRED UKUPNO

∑ T V P KV ∑ T V P KV ∑ T V P KV ∑ T V P KV ∑ KV
Poslovna komunikacija i
11. 72 46 26 3 72 3
korespondencija
12. Izabrana poglavlja iz matematike III 72 72 3 72 3
13. Uvod u elektronske komunikacije 66 66 3 66 3
14. Fotografija 66 16 50 3 66 3
15. IoT sistemi 66 60 6 3 66 3
16. Principi energetske efikasnosti 66 56 10 3 66 3
17. Izabrana poglavlja iz matematike IV 66 66 3 66 3
UKUPNO: C. IZBORNI MODULI 72 3 72 3 72 3 66 3 282 12
UDIO U UKUPNOM GOD. FONDU (%) 6,3 5,0 6,3 5,0 6,3 5,0 6,2 5,0 6,3 5,0
D. STRUČNI ISPIT
D. STRUČNI ISPIT 4 4
E. SLOBODNE AKTIVNOSTI
E. SLOBODNE AKTIVNOSTI MIN. 36 ČASOVA MIN. 36 ČASOVA MIN. 36 ČASOVA MIN. 33 ČASA
F. PROFESIONALNA PRAKSA
F. PROFESIONALNA PRAKSA 10 DANA 10 DANA 10 DANA 30 DANA
UKUPNO (A+B+C+D) 1152 234 60 1152 306 60 1152 324 60 1056 264 60 4512 240
UDIO U UKUPNOM GOD. FONDU (%) 100 20,3 100 100 26,6 100 100 28,1 100 100 25,0 100 100 100

T – Teorijska nastava
V – Vježbe
P – Praktično obrazovanje (Praktična nastava)
KV – Kreditna vrijednost
∑ – Suma (Godišnji fond časova)
* – Može se izučavati u I ili II razredu

Napomene:

- Nastavni plan sadrži ukupni godišnji fond časova, godišnji fond časova za svaki modul/predmet, kao i godišnji
fond časova prema oblicima nastave (teorijska nastava, vježbe i praktična nastava). Škola sama raspoređuje
sedmični broj časova u odnosu na godišnji. Preporučeni sedmični fond časova se dobija podjelom ukupnog
broja časova modula sa brojem radnih nedjelja u toku školske godine.
- Praktično obrazovanje (praktična nastava) se realizuje u okviru stručnih modula, u školi i kod poslodavca.
Minimalan broj časova praktičnog obrazovanja kod poslodavca je po 36 godišnje u III i IV razredu, u okviru
ukupnog fonda časova praktičnog obrazovanja (praktične nastave). Osim u III i IV razredu, škola može
organizovati praktično obrazovanje kod poslodavca i u nižim razredima, u skladu sa mogućnostima. U
zavisnosti od materijalnih uslova u školi i kod poslodavca, praktično obrazovanje (praktična nastava) se može
i u cjelini realizovati kod poslodavca.
- U školama u kojima se nastava izvodi na jeziku pripadnika manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih
zajednica, učenici imaju 34 časa nastave. Crnogorski jezik kao nematernji se u tom slučaju izučava sa po dva
časa sedmično.

7
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

II POSEBNI DIO OBRAZOVNOG PROGRAMA

3. MODULI
3.1. OPŠTEOBRAZOVNI MODUL

OBAVEZNI OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI:

1. CRNOGORSKI - SRPSKI, BOSANSKI, HRVATSKI JEZIK I KNJIŽEVNOST

2. MATEMATIKA
3. ENGLESKI JEZIK
4. FIZIČKO VASPITANJE
5. INFORMATIKA
6. FIZIKA
7. HEMIJA
8. SOCIOLOGIJA

IZBORNI OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI:

1. ISTORIJA
2. GEOGRAFIJA
3. EKOLOGIJA I ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE
4. IZABRANA POGLAVLJA IZ MATEMATIKE III
5. IZABRANA POGLAVLJA IZ MATEMATIKE IV

Napomena:
Programe obaveznih i izbornih opšteobrazovnih predmeta priprema Zavod za školstvo u skladu sa odgovarajućom
metodologijom, donešenom od strane Nacionalnog savjeta za obrazovanje.

8
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.2. STRUČNI MODULI

3.2.1. UVOD U PROGRAMIRANJE

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

I 72 108 180 10

Praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa osnovnim principima algoritamskog rješavanja problema. Osposobljavanje za pisanje
programa u programskom jeziku C. Razvijanje preciznosti, kreativnosti, analitičkog i logičkog rasuđivanja,
sistematičnosti, odgovornosti i pozitivnog odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Primijeni algoritamsko rješavanje problema
2. Primijeni algoritamske strukture pri rješavanju problema
3. Primijeni operacije nad elementarnim tipovima podataka u programskom jeziku C
4. Koristi osnovne ulazne i izlazne funkcije u programskom jeziku C
5. Primijeni naredbe za kontrolu toka programa u programskom jeziku C
6. Koristi nizove i stringove u programskom jeziku C
7. Implementira funkcije u programskom jeziku C
8. Koristi strukture u programskom jeziku C
9. Koristi fajlove u programskom jeziku C

9
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni algoritamsko rješavanje problema

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Osnovni pojmovi: algoritam, algoritamski korak,

dijagram toka i grafički simboli algoritamskih koraka
1. Objasni osnovne pojmove i korake pri
algoritamskom rješavanju problema Koraci: definisanje problema, formiranje matematičkog
modela, sastavljanje algoritma i procjena složenosti
algoritma

2. Objasni tipove podataka za algoritamsko

Tipovi podataka: cijeli broj, realan broj i karakter
rješavanje problema

Operacije nad podacima: aritmetičke, logičke,

3. Opiše primjenu operacija nad podacima
znakovne i dr.

4. Demonstrira sastavljanje jednostavnog algoritma,

na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijum 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Algoritamsko rješavanje problema

10
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni algoritamske strukture pri rješavanju problema

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Vrste algoritamskih struktura: linijska, razgranata,

1. Opiše vrste algoritamskih struktura
ciklična i složena struktura

2. Demonstrira primjenu linijske algoritamske

strukture za rješavanje problema, na zadatom
primjeru

3. Demonstrira primjenu razgranate algoritamske

strukture za rješavanje problema, na zadatom
primjeru

4. Demonstrira primjenu ciklične algoritamske

strukture za rješavanje problema, na zadatom
primjeru

5. Demonstrira primjenu složene algoritamske

strukture za rješavanje problema, na zadatom
primjeru

6. Procijeni složenost algoritma, na zadatom

Složenost algoritma: prostorna i vremenska složenost
primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Algoritamske strukture
- Složenost algoritama

11
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni operacije nad elementarnim tipovima podataka u programskom jeziku C

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Elementarni tipovi podataka: int, short, long, float,

1. Opiše karakteristike elementarnih tipova double i char
podataka Karakteristike elementarnih tipova podataka:
veličina i opseg vrijednosti podataka

2. Demonstira postupak deklaracije i inicijalizacije

promjenljivih elementarnih tipova podataka, na
zadatom primjeru

3. Opiše primjenu operacija nad elementarnim Operacije nad elementarnim tipovima podataka:
tipovima podataka aritmetičke, logičke, operacije poređenja i dr.

4. Protumači numeričku vrijednost programskog

izraza, za zadati primjer

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 3. Za kriterijume 2 i 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Elementarni tipovi podataka programskog jezika C

- Operacije nad podacima u programskom jeziku C

12
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Koristi osnovne ulazne i izlazne funkcije u programskom jeziku C

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni format i upotrebu osnovnih izlaznih

Osnovne izlazne funkcije: printf i puts
funkcija programskog jezika C

2. Demonstrira upotrebu osnovnih izlaznih funkcija, na

zadatom primjeru

3. Objasni format i upotrebu osnovnih ulaznih

Osnovne ulazne funkcije: scanf i gets
funkcija programskog jezika C

4. Demonstrira upotrebu osnovnih ulaznih funkcija, na

zadatom primjeru

5. Izradi jednostavan program upotrebom osnovnih

ulaznih i izlaznih funkcija i operacija nad podacima,
za zadati primjer

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 3. Za kriterijume 2, 4 i 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Osnovne ulazne i izlazne funkcije programskog jezika C

13
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni naredbe za kontrolu toka programa u programskom jeziku C

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni naredbe kontrole toka za grananje Kontrole toka za grananje: if, else, switch i break

2. Demonstrira upotrebu naredbi kontrole toka za

grananje, na zadatom primjeru

3. Objasni naredbe kontrole toka za ciklično Kontrole toka za ciklično izvršavanje: while, for, do
izvršavanje while, break i continue

4. Demonstrira upotrebu naredbi kontrole toka za

ciklično izvršavanje, na zadatom primjeru

5. Izradi program upotrebom naredbi kontrole toka, za

zadati primjer

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 3. Za kriterijume 2, 4 i 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Naredbe kontrole toka u programskom jeziku C

14
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban da

Koristi nizove i stringove u programskom jeziku C

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam, deklaraciju i inicijalizaciju niza

Elementarne operacije sa nizom: unos, štampanje i

2. Objasni elementarne operacije sa nizom
modifikacija elemenata niza

3. Primijeni elementarne operacije sa nizom u

programskom jeziku C, na zadatom primjeru

4. Demonstrira elementarno pretraživanje niza u

programskom jeziku C, na zadatom primjeru

5. Objasni pojam, deklaraciju, unošenje i štampanje

stringa

6. Objasni funkcije za manipulaciju stringovima u Funkcije za manipulaciju stringovima: strlen, strcpy,

programskom jeziku C strcat, strcmp, strlwr, strupr, sprintf i sscanf

7. Demonstrira rad sa stringovima u programskom

jeziku C, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 5 i 6. Za kriterijume 3, 4 i 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Nizovi u programskom jeziku C

- Stringovi u programskom jeziku C

15
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 7 - Učenik će biti sposoban da

Implementira funkcije u programskom jeziku C

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam, deklaraciju i definiciju funkcije u

programskom jeziku C

Elementarne operacije sa funkcijama: prosljeđivanje

2. Objasni elementarne operacije sa funkcijama u
argumenata funkciji, vraćanje vrijednosti i pozivanje
programskom jeziku C
funkcije

3. Objasni upotrebu funkcija sa nizovima i stringovima

kao argumentima

4. Objasni pojam steka i njegovu ulogu prilikom

izvršenja programa sa više funkcija

5. Izvrši kreiranje i pozivanje funkcije u programskom

jeziku C, na zadatom primjeru

6. Izradi program upotrebom funkcija u programskom

jeziku C, za zadati primjer

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijume 5 i 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Funkcije u programskom jeziku C

16
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 8 - Učenik će biti sposoban da

Koristi strukture u programskom jeziku C

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam i deklaraciju strukture u

programskom jeziku C

Operacije nad objektom strukturnog tipa:

2. Objasni upotrebu operacija nad objektom
pristupanje članovima, unos i štampanje članova
strukturnog tipa
strukture, modifikacija članova strukture i dr.

3. Objasni način rada sa nizovima objekata

strukturnog tipa

4. Objasni postupak prosljeđivanja objekata

strukturnog tipa funkciji

5. Demonstrira kreiranje i upotrebu struktura u

programskom jeziku C, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijum 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Strukture u programskom jeziku C

17
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 9 - Učenik će biti sposoban da

Koristi fajlove u programskom jeziku C

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni tipove fajlova u programskom jeziku C Tipovi fajlova: tekstualni i binarni fajlovi

2. Objasni funkcije za otvaranje/zatvaranje fajlova Funkcije za otvaranje/zatvaranje fajlova: fopen i

u programskom jeziku C fclose

3. Objasni osnovne funkcije za čitanje podataka iz Osnovne funkcije za čitanje podataka iz fajla:
fajla u programskom jeziku C fscanf, fgets i fgetc

4. Objasni osnovne funkcije za upis podataka u fajl Osnovne funkcije za upis podataka u fajl: fprintf,
u programskom jeziku C fputs i fputc

5. Demonstrira upotrebu osnovnih funkcija za

manipulaciju sa fajlovima u programskom jeziku C,
na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijum 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Fajlovi u programskom jeziku C

18
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Uvod u programiranje je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih i praktičnih znanja
iz ove oblasti, koja će im kasnije poslužiti za dostizanje odgovarajućih kompetencija u drugim stručnim
modulima. Teorijski dio nastave i vježbe treba realizovati sa cijelim odjeljenjem. Učenike treba usmjeriti na
aktivno učenje, samostalno pronalaženje, sistematizovanje i korišćenje informacija iz različitih izvora na zadatu
temu i motivisati ih na timski rad i razvijanje odgovornosti za preuzetu obavezu unutar tima. Na teorijskim
časovima, nastavne sadržaje treba realizovati kroz analizu gotovih primjera, demonstraciju rješavanja
problemskih zadataka, upotrebu prezentacija i slično, u cilju boljeg razumijevanja teorijskih znanja. Nastava
treba da bude aktivna, sa uključivanjem svih učenika.
- Na časovima praktične nastave učenike treba podijeliti u grupe. Za realizaciju praktičnih vježbi na računaru
treba obezbijediti računarsku učionicu, opremljenu sa preporučenim materijalnim uslovima. Potrebno je
instalirano razvojno okruženje Dev-C++ na svim računarima, ali se može koristiti i drugo razvojno okruženje za
koje nastavnik procijeni da je prilagođeno učenicima. Realizacija praktičnih vježbi može da bude individualna,
u parovima ili manjim grupama, ali tako da svaki učenik samostalno uradi vježbu. Preporuka je da samostalnoj
izradi zadataka učenika prethodi izrada jednog broja kompletnih algoritama, odnosno programa kojima se
ilustruju ranije prezentovani teorijski koncepti. Motivacija učenika će biti na većem nivou ukoliko nastavni
sadržaji budu prožeti različitim primjerima iz prakse. Preporučuje se da se prilikom osmišljavanja problemskih
zadataka obuhvati nastavni sadržaj stručnih modula, kako bi se kod učenika razvila sposobnost povezivanja
teorijskog i praktičnog znanja sa strukom. Posebno obratiti pažnju da se zadaci rješavaju od najjednostavnijih
ka onim koji zahtjevaju sintezu i analizu usvojenih znanja.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja. Isto tako može da zadaje komplikovanije zadatke iz programiranja,
usmjeravajući darovite učenike na logičko zaključivanje, kreativnost i pozitivan odnos prema oblastima koje ih
interesuju. Nastavnik u okviru rada sa darovitim učenicima treba da obezbijedi i mentorski rad kako bi
podstakao razvoj njihovih sposobnosti i njihovo interesovanje u cilju karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Đenić, S.; Mitić, J.; Štrbić-Savić, S., Osnovi programiranja na jeziku C, Visoka škola elektrotehnike računarstva
strukovnih studija, 2016.
- Kraus, L., Rešeni zadaci iz programskog jezika C, Akademska misao, 2014.
- Gimpel, E., S.; Tondo, L., C., Programski jezik C – Rešenja,CET, 2004.
- Kernighan, W., B.; Ritchi, M., D., Programski jezik C, CET, 2003.
- Škarić, M.; Radović, V., Uvod u programiranje: zbirka zadataka iz programskog jezika C, Mikro knjiga, 2009.
- Hansen, A., Programiranje na jeziku C, Mikro knjiga, 1992.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar sa instaliranim namjenskim softverom 17

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.

19
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Operativni sistemi
- Osnove računarstva
- Uvod u veb programiranje
- Objektno-orijentisano programiranje
- Razvoj veb aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Napredno front-end programiranje
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- IoT sistemi

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti programiranja, izražavanjem argumenata i kritičkog mišljenja;
poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti programiranja prilikom
korišćenja namjenskog softvera i istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize problema u cilju njihovog algoritamskog rješavanja;
korišćenje računara prilikom kreiranja programa u programskom jeziku C i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za programiranje; korišćenje informaciono-
komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka iz oblasti programiranja,
prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa; korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju
razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada domaćih zadataka; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i vrednovanja informacija u cilju
nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti o značaju učenja kroz
praktičan rad, elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, inovativnosti, kao i vještina
planiranja i upravljanja vremenom, samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje kreativnog izražavanja ideja prilikom izrade programa)

20
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.2.2. OSNOVE GRAFIČKOG DIZAJNA

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

I 36 72 108 6

Teorijska i praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa osnovama teorije i istorije grafičkog dizajna. Osposobljavanje za primjenu alata i tehnika u
radu sa rasterskom i vektorskom grafikom. Razvijanje preciznosti, kreativnosti, istraživačke radoznalosti,
sistematičnosti, estetike, timskog duha i pozitivnog odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Primijeni osnove grafičkog dizajna
2. Koristi osnovne alate za obradu rasterske grafike
3. Primijeni napredne tehnike u radu sa rasterskom grafikom
4. Koristi osnovne alate za obradu vektorske grafike
5. Primijeni napredne tehnike u radu sa vektorskom grafikom

21
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni osnove grafičkog dizajna

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni osnovne pojmove teorije i istorije dizajna Istorija dizajna: evropska i američka tradicija dizajna

Elementi grafičkog dizajna: tačka, linija, oblik, boja,

2. Razlikuje elemente grafičkog dizajna
površina, veličina, tekstura i volumen
Osnovni pojmovi: klasifikacija pisma, mjerni sistemi,
3. Objasni osnovne pojmove tipografskog dizajna
type settings i dr.
Primjena grafičkog dizajna: oglas, plakat, logotip,
4. Demonstrira primjenu grafičkog dizajna, na
katalog, bilbord, vizuelni identitet, knjiga grafičkih
zadatom primjeru
standarda i dr.

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijum 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Osnove grafičkog dizajna

22
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Koristi osnovne alate za obradu rasterske grafike

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Opiše karakteristike i namjenu programa za Programi za obradu rasterske grafike: Adobe

obradu rasterske grafike Photoshop, GIMP, Corel Photo-Paint i dr.

Elementi radnog okruženja: linija menija, paleta

opcija, paleta alata, radni list, usidrene palete, statusna
2. Opiše elemente radnog okruženja i linija i dr.
karakteristike radnog lista u programu za obradu
rasterske grafike Karakteristike radnog lista: jedinica mjere, veličina,
orjentacija, rezolucija, mreža, model boja, sadržaj
pozadine i dr.

Osnovni alati: alati za selekciju, zumiranje i

3. Objasni primjenu osnovnih alata u programu za pomjeranje, alati za promjenu atributa slike, alati za
obradu rasterske grafike retuširanje, alati za crtanje osnovnih geometrijskih
oblika, rad sa slojevima i dr.

4. Demonstrira osnovne operacije sa slojevima u Operacije sa slojevima: kreiranje, brisanje, kreiranje

programu za obradu rasterske grafike, na zadatom duplikata, grupisanje, spajanje, zaključavanje,
primjeru providnost slojeva i dr.

5. Demonstrira primjenu alata za selekciju, zumiranje i

pomjeranje u programu za obradu rasterske
grafike, na zadatom primjeru

6. Demonstrira primjenu alata za retuširanje i

Atributi slike: veličina, rezolucija, osvjetljenje,
promjenu atributa slike u programu za obradu
kontrast, kropovanje i dr.
rasterske grafike, na zadatom primjeru

7. Demonstrira primjenu alata za crtanje i editovanje

Osnovni geometrijski oblici: pravougaonik, elipsa,
osnovnih geometrijskih oblika u programu za
poligon, linija, korisnički oblici i dr.
obradu rasterske grafike, za zadati primjer

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijume od 4 do 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe
sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Osnovne tehnike za obradu rasterske grafike

23
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni napredne tehnike u radu sa rasterskom grafikom

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Alati za unos i obradu teksta: alat za unos

horizontalnog ili vertikalnog teksta, alat za kreiranje
1. Objasni primjenu alata za unos i obradu teksta u
horizontalno ili vertikalno orjentisane selekcije u vidu
programu za obradu rasterske grafike
teksta, panel za formatiranje karaktera i paragrafa i
alati za oblikovanje već ukucanog teksta

Napredne tehnike: dodavanje filtera i stilova,

2. Objasni primjenu naprednih tehnika u programu maskiranje sloja (dodavanje maske sloju, kreiranje
za obradu rasterske grafike maske na osnovu selekcije i dr.), tehnike za kreiranje
animiranog gif-a i dr.

3. Demonstrira primjenu alata za unos i obradu teksta

u programu za obradu rasterske grafike, na
zadatom primjeru

4. Demonstrira upotrebu filtera i stilova za obradu

slike u programu za obradu rasterske grafike, na
zadatom primjeru

5. Demonstrira maskiranje sloja u programu za

obradu rasterske grafike, na zadatom primjeru

6. Kreira animirani GIF u programu za obradu

rasterske grafike, za zadati primjer

7. Demonstrira pripremu zadatog fajla za štampu i

eksportovanje u odgovarajućem formatu, u
programu za obradu rasterske grafike

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Napredne tehnike za obradu rasterske grafike

24
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Koristi osnovne alate za obradu vektorske grafike

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Elementi radnog okruženja: linija menija, radni meni,

kontrolni panel, paleta alata, grupe panela i radna
1. Objasni elemente radnog okruženja zadatog površina
programa za obradu vektorske grafike
Programi za obradu vektorske grafike: Adobe
Illustrator, Corel DRAW, Inkscape i dr.

2. Kreira radni list u programu za obradu vektorske

grafike, na zadatom primjeru

3. Objasni primjenu alata za crtanje geometrijskih Alati za crtanje: alati za crtanje prostih geometrijskih
oblika u programu za obradu vektorske grafike objekata, alati za crtanje linija i dr.

Selekcija vektorskih objekata: selekcija u

izolacionom modu, selektovanje objekata u okviru sloja,
selektovanje objekata i grupa, selektovanje
4. Objasni selekciju i promjenu atributa vektorskih
pojedinačnih tačaka ili djelova putanje i dr.
objekata u programu za obradu vektorske grafike
Atributi vektorskih objekata: veličina objekta, popuna
objekta, osobine konturne linije i dr.

5. Demonstrira primjenu alata za crtanje i editovanje

geometrijskih oblika u programu za obradu
vektorske grafike, za zadati primjer

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 3 i 4. Za kriterijume 2 i 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Osnovne tehnike za obradu vektorske grafike

25
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni napredne tehnike u radu sa vektorskom grafikom

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni primjenu alata za unos i obradu teksta u

programu za obradu vektorske grafike

Napredne tehnike: maskiranje, transformisanje,

2. Objasni upotrebu naprednih tehnika u programu
kombinovanje, poravnanje i aranžiranje, precizno
za obradu vektorske grafike
crtanje, rad sa četkama, simbolima, efektima i dr.

3. Demonstrira rad sa maskama u programu za

obradu vektorske grafike, na zadatom primjeru

4. Demonstrira rad sa vektorskim objektima u Rad sa vektorskim objektima: transformacija,

programu za obradu vektorske grafike, na zadatom kombinovanje, poravnanje, aranžiranje i precizno
primjeru crtanje

5. Demonstrira rad sa efektima, četkama i simbolima Rad sa efektima: stilizovanje, dodavanje sijenke, 3D
u programu za obradu vektorske grafike, na efekti, efekti za preoblikovanje, deformisanje,
zadatom primjeru dodavanje sjaja i dr.

Rad sa tekstualnim objektima: kreiranje

horizontalnog/vertikalnog teksta, kreiranje tekstualnog
stila, kreiranje teksta u okviru više objekata, pretvaranje
6. Demonstrira rad sa tekstualnim i rasterskim unešenog teksta u vektorske objekte, uređivanje teksta
objektima u programu za obradu vektorske grafike, ispisanog na otvorenoj i zatvorenoj putanji i dr.
na zadatom primjeru
Rad sa rasterskim objektima: importovanje rasterske
grafike, pretvaranje rasterske grafike u vektorske
putanje, editovanje osnovnih atributa i dr.

7. Sačuva i eksportuje fajl u odgovarajućem formatu u

programu za obradu vektorske grafike, na zadatom
primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Napredne tehnike za obradu vektorske grafike

26
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Osnove grafičkog dizajna je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih i praktičnih
znanja iz ove oblasti, koja će im kasnije poslužiti za dostizanje odgovarajućih kompetencija u drugim stručnim
modulima. Teorijska i praktična nastava se dijeli na grupe. Učenike treba usmjeriti na aktivno učenje,
samostalno pronalaženje, sistematizovanje i korišćenje informacija iz različitih izvora na zadatu temu i
motivisati ih na timski rad i razvijanje odgovornosti za preuzetu obavezu unutar tima. Na teorijskim časovima,
nastavne sadržaje treba realizovati kroz analizu gotovih primjera, upotrebu prezentacija i slično, u cilju boljeg
razumijevanja teorijskih znanja. Nastava treba da bude aktivna, sa uključivanjem svih učenika.
- Za realizaciju praktičnih vježbi na računaru treba obezbijediti računarsku učionicu sa internet konekcijom,
opremljenu sa preporučenim materijalnim uslovima. Preporučuje se da realizacija praktičnih vježbi bude
individualna, u parovima ili manjim grupama, ali tako da svaki učenik samostalno uradi vježbu. Motivacija
učenika će biti na znatno većem nivou ukoliko nastavni sadržaji budu prožeti različitim primjerima iz prakse, jer
se jedino na taj način kod učenika može razviti sposobnost povezivanja teorijskog i praktičnog znanja. Treba
pažljivo odabrati problemske zadatke za rad na računaru u okviru praktičnih vježbi. Za realizaciju kriterijuma 4
u prvom ishodu učenik sam treba da odabere način izrade zadatog primjera primjene grafičkog dizajna.
- Za što kvalitetniju realizaciju nastavnih sadržaja iz ovog modula preporučuje se korišćenje online kurseva na
platformi za učenje udemy.com, koje je moguće naći pod sljedećim nazivima: Photoshop CC for Beginners:
Your Complete Guide to Photoshop, Illustrator CC 2018 MasterClass, Graphic Design Bootcamp, The Business
Graphic Design with Photoshop & Illustrator, Graphic Design Masterclass: Learn Graphic Design in Projects,
Ultimate Photoshop Training: From Beginner to Pro, Mastering Adobe Photoshop CC, Learn Photoshop, Web
Design & Profitable Freelancing.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja. Isto tako može da zadaje komplikovanije zadatke iz programiranja,
usmjeravajući darovite učenike na logičko zaključivanje, kreativnost i pozitivan odnos prema oblastima koje ih
interesuju. Nastavnik u okviru rada sa darovitim učenicima treba da obezbijedi i mentorski rad kako bi
podstakao razvoj njihovih sposobnosti i njihovo interesovanje u cilju karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Fruht M.; Rakić M.; Rakić I., Grafički dizajn, Zavod za udžbenike, Beograd, 2003.
- Gagović V.; Miljkovac A., Umjetnost i i vizuelna komunikacija (udžbenik za I i II razred gimnazije), Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva, Podgorica, 2011.
- Žunić S.; Bajić S.; Gardašević A.; Vukićević S., Umjetnost i i vizuelna komunikacija (udžbenik za III i IV razred
gimnazije).
- Ozborn Dž.;Smit Dž., Adobe Creative Suite 5 Design Premium, Mikro knjiga, Beograd, 2011.
- Faulkner A.; Chavez C., Adobe Photoshop CC Učionica u knjizi, CET, 2017.
- Wood B., Adobe Illustrator CC Classroom in a book (2017 release), Adobe Press, 2016.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar sa instaliranim namjenskim softverom 17

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

3. Štampač 1

27
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Operativni sistemi
- Osnove računarstva
- Uvod u veb programiranje
- Veb i mobilni dizajn
- Razvoj veb aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Produkcija multimedijalnog sadržaja
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- 3D grafika
- Fotografija

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti grafičkog dizajna, izražavanjem argumenata i kritičkog mišljenja;
poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti grafičkog dizajna prilikom
korišćenja namjenskog softvera i istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize elemenata grafičkog dizajna; razvijanje sposobnosti
prostornog snalaženja prilikom kreiranja geometrijskih oblika u radu sa rasterskom i vektorskom grafikom;
korišćenje računara prilikom primjene grafičkog dizajna i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za rad sa rasterskom i vektorskom grafikom; korišćenje
informaciono-komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka koji se odnose na
grafički dizajn, prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa; korišćenje foruma i društvenih
mreža, u cilju razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja
Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i
vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti
o značaju učenja kroz praktičan rad, elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja

28
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, inovativnosti, kao i vještina
planiranja i upravljanja vremenom, samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje kreativnog izražavanja ideja prilikom rada sa rasterskom i
vektorskom grafikom i dr.)

29
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.2.3. OPERATIVNI SISTEMI

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

I 72 36 108 6

Praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa funkcijom i strukturom operativnih sistema. Osposobljavanje za upotrebu grafičkog i
komandnog interfejsa, kao i podešavanje osnovnih parametara operativnih sistema za računare. Razvijanje
analitičkog i logičkog rasuđivanja, sistematičnosti, odgovornosti i pozitivnog odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Identifikuje strukturu i karekteristike operativnih sistema
2. Organizuje podatake na disku računarskog sistema
3. Koristi grafički i komandni korisnički interfejs operativnih sistema
4. Upravlja fajlovima operativnih sistema
5. Konfiguriše parametre operativnih sistema na računaru

30
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Identifikuje strukturu i karakeristike operativnih sistema

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Funkcije operativnog sistema: upravljanje resursima

1. Objasni funkcije operativnog sistema računarskog sistema, obezbjeđivanje interfejsa prema
korisniku i zaštita računarskog sistema

Karakteristike operativnih sistema: verzija,

2. Opiše karakteristike operativnih sistema
kompatibilnost, licence i dr.

3. Objasni strukturu operativnog sistema Struktura operativnog sistema: jezgro i ljuska

4. Objasni ulogu interfejsa operativnih sistema Interfejsi operativnih sistema: grafički i komandni

Resursi računara: memorija, procesor, ulazno-izlazni

5. Objasni način upravljanja resursima računara
uređaji, podaci i procesi

6. Uporedi karakteristike operativnih sistema

Operativni sistemi računara: Windows i Linux
računara

7. Uporedi karakteristike operativnih sistema tableta Operativni sistemi tableta i mobilnih telefona:
i mobilnih telefona Android, iOS, Windows Mobile i dr.

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 7.

Predložene teme

- Struktura i karakteristike operativnih sistema

31
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Organizuje podatake na disku računarskog sistema

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Opiše karakteristike fajlova operativnog sistema Karakteristike fajlova: ime, tip, atribut i dr.
Vrste fajl sistema: FAT, NTFS, ReFS, EXT4, swap,
2. Uporedi karakteristike različitih vrsta fajl sistema NFS i dr.

3. Opiše karakteristike NTFS i EXT4 fajl sistema

Elementi organizacije podataka: fajl, folder, putanja,

4. Objasni elemente organizacije podataka na disku
stablo foldera, particija, blok memorija i dr.

Tipovi particija diska: primarna i logička particija

5. Objasni tipove particija diska
diska

6. Objasni postupak particionisanja i formatiranja

diska

7. Demonstrira postupak particionisanja i promjene

veličine zadate particije diska

8. Demonstrira postupak formatiranja zadatog diska

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 6. Za kriterijume 7 i 8 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Fajl sistemi
- Particionisanje i formatiranje diska

32
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Koristi grafički i komandni korisnički interfejs operativnih sistema

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Elementi grafičkog korisničkog interfejsa: prozor,

1. Opiše elemente grafičkog korisničkog interfejsa desktop, ikonice, prečice, pointer i dr.
operativnih sistema
Operativni sistemi: Windows i Linux

2. Demonstrira upotrebu elemenata grafičkog

korisničkog interfejsa zadatog operativnog sistema

3. Demonstrira rad sa fajlovima i folderima

korišćenjem grafičkog korisničkog interfejsa
zadatog operativnog sistema

4. Opiše elemente komandnog korisničkog Elementi komandnog korisničkog interfejsa:

interfejsa operativnih sistema komandna linija, prompt, sintaksa komandi, atributi i dr.

5. Demonstrira rad sa fajlovima i folderima

korišćenjem komandnog korisničkog interfejsa
zadatog operativnog sistema

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 4. Za kriterijume 2, 3 i 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Grafički korisnički interfejs operativnih sistema

- Komandni korisnički interfejs operativnih sistema

33
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Upravlja fajlovima operativnih sistema

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Organizacija fajlova: korisnički folderi, sistemski

1. Objasni organizaciju fajlova operativnih sistema folderi, programski folderi i dr.
Operativni sistemi: Windows i Linux

Vrste fajlova: programski, privremeni, specijalni,

2. Objasni različite vrste fajlova operativnih sistema
direktorijumski, swap fajl i dr.

3. Kreira različite vrste fajlova za zadati operativni

sistem

4. Demonstrira promjenu lokacije i veličine fajla

virtuelne memorije zadatog operativnog sistema

5. Objasni razliku između fajlova različitih operativnih

sistema

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2 i 5. Za kriterijume 3 i 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Fajlovi operativnih sistema

34
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Konfiguriše parametre operativnih sistema na računaru

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Parametri grafičkog radnog okruženja: rezolucija,

1. Podesi parametre grafičkog radnog okruženja veličina i sortiranje ikona, izbor tipa i pozadine ekrana,
na zadatom operativnom sistemu prikaz ekrana i dr.
Operativni sistemi: Windows i Linux

Regionalna podešavanja: datum i vrijeme, decimalni

2. Izvrši regionalna podešavanja na zadatom
zapis, jezik i tastatura, lokacija, jedinice mjera,
operativnom sistemu
decimalni simbol i dr.

3. Objasni značaj sigurnosti korisničkih podataka i

zaštite privatnosti

4. Izvrši kreiranje i podešavanje parametara Parametri korisničkog naloga: ime naloga, šifra, tip
korisničkog naloga zadatog operativnog sistema naloga, sličica i dr.

5. Objasni značaj energetske efikasnosti u radu

računarskog sistema

Podešavanje režima rada i potrošnje električne

6. Izvrši podešavanje režima rada i potrošnje energije: profil visokih performansi, čuvanje energije,
električne energije zadatog operativnog sistema optimalni profil, čuvar ekrana, hibernacija, automatsko
gašenje ekrana i računara i dr.

7. Izvrši podešavanje zvuka zadatog operativnog

sistema

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 3 i 5. Za kriterijume 1, 2, 4, 6 i 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Podešavanje parametara operativnog sistema

35
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Osnove oprativnih sistema je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje osnovnih znanja iz
operativnih sistema, koja će im kasnije poslužiti za dostizanje odgovarajućih kompetencija u drugim stručim
modulima. Teorijski dio nastave treba realizovati sa cijelim odjeljenjem. Učenike treba usmjeriti na aktivno
učenje, samostalno pronalaženje, sistematizovanje i korišćenje informacija iz različitih izvora na zadatu temu i
motivisati ih na timski rad i razvijanje odgovornosti za preuzetu obavezu unutar tima.
- Za časove teorije preporučuje se upotreba internet prezentacija i pokaznih sredstava u cilju boljeg
razumijevanja teorijskih znanja. Teorijski sadržaj treba da bude prožet primjerima. Nastava treba da bude
aktivna, sa uključivanjem svih učenika. U prvom ishodu preporučuje se da nastavnik objasni učeniku značaj
modularnosti operativnog sistema, tj. postojanje funkcionalnih modula operativnog sistema namijenjenih
upravljanju resursima računarskog sistema.
- Praktični dio nastave treba realizovati u računarskoj učionici koja je opremljena preporučenim materijalnim
uslovima. Učenike treba podijeliti u grupe i realizovati vježbe individualno, u parovima ili manjim grupama, ali
tako da svaki učenik bude samostalan u radu.
- Nastavnik treba da naglasi značaj korišćenja komandnog interfejsa operativnog sistema, što će kasnije koristiti
kod drugih stručnih modula: Računarske komunikacije, Administriranje operativnih sistema i dr. Kod korišćenja
interfejsa operativnog sistema, upravljanja fajlovima i podešavanja parametara, preporuka je da se radi
paralelno sa oba navedena operativna sistema (Windows i Linux). Preporuka je da nastavnik da akcenat na
principima rješavanja funkcionalnih zahtjeva operativnog sistema. Različita rješenja treba pokazati na različitim
primjerima.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja, usmjeravajući darovite učenike na zaključivanje, razvijanje sposobnosti analize
i sinteze, kreativnosti i pozitivnog odnosa prema oblastima koje ih interesuju. Nastavnik treba da podstakne
učenike na razvoj njihovih sposobnosti i interesovanja u cilju pravilne karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Stallings W., Operativni sistemi, prevod sedmog izdanja, CET, 2013.
- Đorđević B.; Pleskonjić D.; Maček N., Operativni sistemi: UNIX i Linux, Viša elektrotehnička škola, Beograd,
2004
- Đorđević B.; Pleskonjić D.; Maček N., Operativni sistemi - Teorija, praksa i rešeni zadaci, Mikro knjiga, 2005.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar sa instaliranim namjenskim softverom 17

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

3. Štampač 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.

36
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Uvod u programiranje
- Osnove grafičkog dizajna
- Osnove računarstva
- Uvod u veb programiranje
- Objektno-orijentisano programiranje
- Veb i mobilni dizajn
- Upravljanje bazama podataka
- Razvoj veb aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Veb i mobilni komunikacioni servisi
- Produkcija multimedijalnog sadržaja
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Napredno front-end programiranje
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- Osnove računarskog hardvera
- 3D grafika
- Fotografija
- IoT sistemi
- Principi energetske efikasnosti

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata koji se odnose na operativne sisteme, izražavanjem argumenata i kritičkog
mišljenja; poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije koja se odnosi na operativne sisteme
prilikom korišćenja namjenskog softvera i istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i
dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize strukture i karakteristika operativnih sistema;
razvijanje sposobnosti organizovanja podataka i korišćenja grafičkog i komandnog interfejsa; korišćenje
računara za podešavanje parametara operativnih sistema i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba sistemskog softvera; korišćenje informaciono-komunikacionih tehnologija
radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka koji se odnose na operativne sisteme, prepoznavanjem
relevantnih stručnih tekstova i video zapisa; upotreba softverskih alata za izradu prezentacija na zadatu temu;
korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i
etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i
vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti
o značaju elektronskog učenja i dr.)

37
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u

konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etikom; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom realizacije
praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative i pravilnog određivanja
prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, kao i vještina planiranja i upravljanja vremenom,
samostalno ili u timu i dr.)

38
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.2.4. OSNOVE RAČUNARSTVA

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

I 36 18 18 72 4

Vježbe i praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa matematičkim osnovama rada računara, arhitekturom i osnovama hardvera i softvera
računarskog sistema. Osposobljavanje za rad sa osnovnim operacijama u brojnim sistemima i predstavljanje
podataka pomoću koda, kao i za prepoznavanje komponenti računarskog hardvera i medijuma za skladištenje
podataka. Razvijanje analitičkog i logičkog rasuđivanja, odgovornosti i pozitivnog odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Primijeni osnovne operacije u brojnim sistemima
2. Koristi formate binarnog zapisa podataka u računarskom sistemu
3. Analizira arhitekturu računarskog sistema
4. Identifikuje hardverske komponente računarskog sistema
5. Identifikuje medijume za skladištenje podataka
6. Identifikuje karakteristike računarskog softvera

39
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni osnovne operacije u brojnim sistemima

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Vrste brojnih sistema: nepozicioni i pozicioni

1. Objasni vrste i karakteristike brojnih sistema Karakteristike brojnih sistema: cifre, osnova i
težinska vrijednost cifre u brojnom zapisu

Pozicioni brojni sistemi: dekadni, binarni i

2. Objasni karakteristike pozicionih brojnih sistema
heksadecimalni

3. Pretvori cijeli broj iz jednog u drugi brojni sistem, na

zadatom primjeru

4. Pretvori decimalni broj iz jednog u drugi brojni

sistem, na zadatom primjeru

5. Objasni metode koje se koriste pri osnovnim Metode: metoda jediničnog komplementa i metoda
aritmetičkim operacijama nad binarnim brojevima dvojnog komplementa

6. Izvrši osnovne aritmetičke operacije nad zadatim

brojevima binarnog sistema

7. Izračuna zbir i razliku brojeva zadatog pozicionog

brojnog sistema

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2 i 5. Za kriterijume 3, 4, 6 i 7 potrebne su ispravno urađene računske vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Brojni sistemi (binarni i heksadecimalni)

- Osnovne operacije u brojnim sistemima

40
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Koristi formate binarnog zapisa podataka u računarskom sistemu

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Osnovni pojmovi diskretnog predstavljanja

1. Opiše osnovne pojmove diskretnog
podataka: znak, skup znakova, niz karaktera, kod,
predstavljanja podataka u računarskom sistemu
kodna riječ, kodiranje i dekodiranje

Osnovni pojmovi binarnog kodiranja: bit, bajt,

2. Objasni osnovne pojmove binarnog kodiranja binarna azbuka, binarni kod i minimalno binarno
kodiranje

3. Objasni vrste podataka u računarskom sistemu Vrste podataka: nenumerički i numerički

4. Objasni način predstavljanja nenumeričkih i

numeričkih podataka u računarskom sistemu Kodovi: ASCII, EBCDIC, UNICODE i BCD
pomoću kodova

5. Predstavi nenumerički i numerički podatak u

računarskom sistemu pomoću koda, na zadatom
primjeru

6. Navede osnovne pojmove i vrste numeričkih Osnovni pojmovi: format, adresa, registar i memorija
podataka u računarskom sistemu Vrste: cijeli i decimalni broj

Način predstavljanja cijelih brojeva: direktno

kodiranje predznaka broja, nepotpuni komplement i
7. Objasni način predstavljanja cijelih i decimalnih potpuni komplement
brojeva u računarskom sistemu Način predstavljanja decimalnih brojeva:
predstavljanje decimalnih brojeva u fiksnom i
pokretnom zarezu

8. Predstavi cijeli i decimalni broj u računarskom

sistemu, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 3, 4, 6, i 7. Za kriterijume 5 i 8 potrebne su ispravno urađene računske vježbe
sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Formati binarnog zapisa podataka u računarskom sistemu

41
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Analizira arhitekturu računarskog sistema

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Opiše istorijski razvoj računarskog sistema

Osnovni pojmovi računarskog sistema: obrada

2. Objasni osnovne pojmove i komponente podataka, informacija, poruka, instrukcija i program
računarskog sistema
Komponente računarskog sistema: hardver i softver

3. Opiše fon Nojmanovu arhitekturu računarskog

sistema

4. Objasni tokove kontrole i tokove podataka na

osnovu šeme funkcionalne organizacije hardvera
računarskog sistema

Podjela računarskog sistema: prema primjeni, prema

broju korisnika, prema broju naredbi koje se izvršavaju
5. Opiše podjelu računarskog sistema
u jedinici vremena, prema lokaciji računarskih resursa i
dr.

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5.

Predložene teme

- Arhitektura računarskog sistema

42
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Identifikuje hardverske komponente računarskog sistema

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Hardverske komponente računarskog sistema:

1. Navede hardverske komponente računarskog kućište računara, jedinica napajanja, matična ploča,
sistema procesor, radna memorija, grafička kartica, disk, optički
uređaji i dr.

Elementi matične ploče: podnožje za procesor,

2. Opiše karakteristike elemenata matične ploče čipset, BIOS, podnožje za radnu memoriju, slotovi za
dodatne kartice, kontroleri za diskove, portovi i dr.

Karakteristike procesora: radni takt/frekvencija,

3. Opiše karakteristike procesora dužina procesorske riječi, kapacitet keš memorije, broj
registara, broj jezgara i dr.

Vrste memorija: RAM, ROM, keš i dr.

4. Objasni vrste i karakteristike memorija
računarskog sistema Karakteristike memorija: kapacitet memorije, radni
takt (data rate), format modula memorije i dr.

Kartice računarskog sistema: grafička, mrežna,

5. Opiše karakteristike kartica računarskog sistema
zvučna kartica i dr.

Vrste magistrala: adresna, magistrala podataka i

6. Opiše vrste i tipove magistrala upravljačka magistrala
Tipovi magistrala: ISA, PCI, AGP, ATA, SCSI i dr.

Ulazno-izlazni uređaji: tastatura, miš, mikrofon,

7. Opiše karakteristike ulazno-izlaznih uređaja skener, modem, monitor, štampač, projektor, ploter,
računarskog sistema zvučnik, digitalna kamera, ekran na dodir (touch
screen), IoT uređaji i dr.

8. Prepozna hardverske komponente računarskog

sistema i njihove elemente, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 7. Za kriterijum 8 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Hardver računarskog sistema

43
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Identifikuje medijume za skladištenje podataka

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni podjelu medijuma za skladištenje Podjela medijuma prema načinu zapisivanja

podataka prema načinu zapisivanja podataka podataka: magnetni, optički i poluprovodnički medijumi

2. Opiše karakteristike medijuma za skladištenje Karakteristike medijuma: kapacitet, vrijeme pristupa,

podataka brzina prenosa podataka i dr.

Vrste diska: optički i magnetni disk; SSD (Solid-State

Drive) disk, M.2 i dr.
3. Opiše vrste i karakteristike diska
Karakteristike diska: kapacitet diska, brzina upisa
podataka, brzina čitanja podataka i dr.

Vrste poluprovodničkih medijuma: fleš memorija,

4. Opiše vrste poluprovodničkih medijuma
memorijska kartica i dr.

5. Objasni način distribuiranog skladištenja podataka

(storage)

6. Prepozna medijume za skladištenje podataka, na

zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijum 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Medijumi za skladištenje podataka

44
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban da

Identifikuje karakteristike računarskog softvera

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Vrste računarskog softvera: sistemski i aplikativni

1. Objasni vrste računarskog softvera
softver
Vrste sistemskog softvera: operativni sistem,
2. Objasni vrste sistemskog softvera
drajveri, uslužni programi i programski prevodioci
Namjena: kancelarijsko poslovanje (tekst procesori,
tabelarni prikaz i proračun, e-mail, prezentacije,
kalendar, baze podataka, blog, knjigovodstvo i dr.),
zabava, edukacija, upravljanje poslovanjem (Enterprise
Resource Planning, DataBase Management System,
Document Management Software, Geographic
3. Klasifikuje aplikativni softver prema namjeni Information System), simulacije (naučne, inženjerske,
sociološke, upravljanje prevoznim sredstvima i dr.),
obrada multimedijalnog sadržaja (zvuk, grafika,
animacija, video i dr.), projektovanje i razvoj
(Computer-aided engineering, Computer-aided design,
Finite element analysis, kompajleri, integrisana
razvojna okruženja i dr.) i dr.
Tipovi licenci aplikativnog softvera: free software,
4. Objasni tipove licenci aplikativnog softvera open source, copylefted, non-copylefted free software,
shareware, freeware i dr.
Kriterijumi: broj korisnika, dostupnost izvornog koda,
5. Objasni podjelu operativnih sistema na osnovu
namjena, prenosivost na različite arhitekture računara i
različitih kriterijuma
dr.
Vrste korisničkih interfejsa: komandni, grafički
6. Objasni vrste korisničkih interfejsa
korisnički interfejs i dr.

7. Demonstrira upotrebu komandnog korisničkog

interfejsa, na zadatom primjeru

8. Demonstrira primjenu računarskog softvera, na

zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 6. Za kriterijume 7 i 8 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Računarski softver

45
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Osnove računarstva je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih i praktičnih znanja
iz ove oblasti, koja će im kasnije poslužiti za dostizanje odgovarajućih kompetencija za druge stručne module.
Teorijski dio nastave i vježbe treba realizovati sa cijelim odjeljenjem. Učenike treba usmjeriti na aktivno učenje,
samostalno pronalaženje, sistematizovanje i korišćenje informacija iz različitih izvora na zadatu temu i
motivisati ih na timski rad i razvijanje odgovornosti za preuzetu obavezu unutar tima. Na teorijskim časovima,
nastavne sadržaje treba realizovati kroz analizu gotovih primjera, demonstraciju rješavanja problemskih
zadataka, upotrebu prezentacija i slično, u cilju boljeg razumijevanja teorijskih znanja. Nastava treba da bude
aktivna, sa uključivanjem svih učenika.
- Prilikom realizacije vježbi učenici treba samostalno da rješavaju odabrane zadatke. Njihovom izradom
neophodno je usmjeriti učenike na pravilno korišćenje usvojenih znanja i vještina. Preporučuje se da se zadaci
rješavaju od najjednostavnijih ka onim koji zahtjevaju sintezu i analizu usvojenih znanja.
- Za realizaciju praktičnih vježbi treba obezbijediti računarsku učionicu, opremljenu sa preporučenim materijalnim
uslovima. Preporučuje se da realizacija praktičnih vježbi bude individualna, u parovima ili manjim grupama, ali
tako da svaki učenik samostalno uradi vježbu. Motivacija učenika će biti na znatno većem nivou ukoliko
nastavni sadržaj bude prožet različitim primjerima iz prakse, jer se na taj način kod učenika može razviti
sposobnost povezivanja teorijskog i praktičnog znanja. Treba pažljivo odabrati problemske zadatke za rad na
računaru u okviru praktičnih vježbi.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja, usmjeravajući darovite učenike na zaključivanje, razvijanje sposobnosti analize
i sinteze, kreativnosti i pozitivnog odnosa prema oblastima koje ih interesuju. Nastavnik treba da podstakne
učenike na razvoj njihovih sposobnosti i interesovanja u cilju pravilne karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Klem N.; Šuković G., Informatika, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Podgorica, 2015.
- Imamović M., Računarstvo i informatika za prvi razred gimnazije i srednjih stručnih škola, Zavod za udžbenike,
Beograd, 2014.
- Tošić Ž.; Ranđelović M., Računari za treći razred elektrotehničke škole, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2008.
- Obradović S.; Nešić V., Osnovi računarstva i informatike za prvi razred srednje škole, KRUG, Beograd.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar 17

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

3. Štampač 1

Hardverske komponente računara (kućište, jedinica napajanja, matična ploča,

4. najmanje po 2
procesor, radna memorija, grafička kartica, disk, optički uređaji i dr.)

Medijumi za skladištenje podataka (CD, DVD, Blu-ray, fleš memorija,

5. najmanje po 2
memorijska kartica i dr.)

46
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Usmena i/ili pisana provjera svih ishoda učenja prema kriterijuima koji su definisani u cilju njihovog dostizanja
- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Uvod u programiranje
- Osnove grafičkog dizajna
- Operativni sistemi
- Uvod u veb programiranje
- Objektno-orijentisano programiranje
- Veb i mobilni dizajn
- Razvoj veb aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Produkcija multimedijalnog sadržaja
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- Osnove računarskog hardvera
- 3D grafika
- IoT sistemi

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti računarstva, izražavanjem argumenata i kritičkog mišljenja;
poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti računarstva prilikom korišćenja
sistemskog i aplikativnog softvera i istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize rada računara i arhitekture računarskog sistema;
rješavanje zadataka sa osnovnim operacijama u brojnim sistemima; korišćenje računara za prepoznavanje
hardverskih komponenti i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba sistemskog i aplikativnog softvera; korišćenje informaciono-komunikacionih
tehnologija radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka iz oblasti računarstva, prepoznavanjem relevantnih
stručnih tekstova i video zapisa; upotreba softverskih alata za izradu prezentacija na zadatu temu; korišćenje
foruma i društvenih mreža, u cilju razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike
prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada domaćih zadataka, seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja,

47
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

sistematizovanja i vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja
novih; razvijanje svijesti o značaju elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative i pravilnog određivanja
prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, kao i vještina planiranja i upravljanja vremenom,
samostalno ili u timu i dr.))

48
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.2.5. UVOD U VEB PROGRAMIRANJE

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

II 72 108 180 10

Praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa osnovnim tehnologijama i principima izrade statičkih veb stranica. Osposobljavanje za
korišćenje HTML, CSS i JavaScript jezika za izradu statičkih veb stranica. Razvijanje preciznosti, kreativnosti,
analitičkog i logičkog rasuđivanja, sistematičnosti, odgovornosti i pozitivnog odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Koristi HTML tagove u izradi statičke veb stranice
2. Primijeni tabele i forme pri izradi statičke HTML stranice
3. Koristi HTML5 elemente za izradu statičke veb stranice
4. Stilizuje HTML elemente koristeći CSS jezik
5. Pozicionira HTML elemente pomoću CSS-a
6. Koristi osnovne operacije JavaScript jezika
7. Primijeni funkcije u JavaScript jeziku
8. Koristi JavaScript za upravljanje HTML DOM elementima

49
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Koristi HTML tagove u izradi statičke veb stranice

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Standardne veb tehnologije: HTML, CSS i JavaScript

1. Objasni standardne veb tehnologije i alate Alati: HTML editor teksta, pretraživač, developer tools,
HTML i CSS validatori

2. Objasni veb klijent-server model

3. Objasni strukturu HTML stranice

HTML tagovi: <html>,<head>, <body>, <title>,<hn>,

<p>, <ul>, <ol>, <li>, <b>, <i>, <span>, <img>, <a> i dr.
4. Objasni HTML tagove, atribute i specijalne
Atributi: pozicija, boja, veličina i dr.
karaktere
Specijalni karakteri: razmak (&nbsp;), <, >, &, “, <<,
>>, €, ™ i ©

5. Demonstrira rad sa tekstom u HTML-u, na zadatom

primjeru

6. Demonstrira rad sa slikama i hiperlinkovima u

HTML-u, na zadatom primjeru

7. Kreira statičku HTML stranicu, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijume od 5 do 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe
sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Osnove HTML jezika

50
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni tabele i forme pri izradi statičke HTML stranice

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

HTML tagovi za rad sa tabelama: <table>, <tr>, <td> i

1. Objasni upotrebu HTML tagova i atributa za rad <th>
sa tabelama HTML atributi za rad sa tabelama: colspan, rowspan i
dr.

HTML tagovi za rad sa formama: <form>, <input>,

2. Objasni upotrebu HTML tagova i atributa za rad <select>, <option>, <textarea>, <button> i dr.
sa formama HTML atributi za rad sa formama: name, value, type i
dr.

3. Demonstrira rad sa tabelama u HTML-u, na

zadatom primjeru

4. Kreira HTML forme, na zadatom primjeru

5. Kreira statičku HTML stranicu koristeći tabele i

forme, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- HTML tabele
- HTML forme

51
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Koristi HTML5 elemente za izradu statičke veb stranice

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

HTML5 atributi elemenata formi: number, date, time,

1. Objasni HTML5 atribute elemenata formi
calendar, range i dr.

HTML5 elementi za grafiku: canvas, SVG, Google

2. Objasni HTML5 elemente za grafiku
maps i dr.

3. Objasni kontrolu HTML5 elemenata za HTML5 elementi za multimediju: video, audio, plug-
multimediju ins i YouTube

4. Izradi statičku veb stranicu upotrebom HTML5

elemenata, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijum 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- HTML5 elementi

52
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Stilizuje HTML elemente koristeći CSS jezik

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni sintaksu i osnovne selektore CSS jezika Osnovni selektori CSS jezika: id i class

2. Objasni načine uključivanja CSS-a u veb stranu Načini uključivanja CSS-a: eksterni, interni i inline

3. Objasni CSS box model, kaskadnu primjenu i

nasljeđivanje stilova

4. Demonstrira formatiranje teksta korišćenjem CSS-

a, na zadatom primjeru

5. Demonstrira promjenu pozadine i boje HTML

elemenata korišćenjem CSS-a, na zadatom
primjeru

6. Demonstrira upotrebu CSS-a za rad sa slikama,

tabelama i formama, na zadatom primjeru

7. Demonstrira upotrebu developer tools pretraživača

za testiranje CSS-a, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijume od 4 do 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe
sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- CSS stilizovanje HTML elemenata

53
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Pozicionira HTML elemente pomoću CSS-a

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni svojstva pozicioniranja HTML elemenata Svojstva pozicioniranja HTML elemenata pomoću
pomoću CSS-a CSS-a: position, float i clear

2. Objasni upotrebu HTML taga <div>

3. Demonstrira pozicioniranje HTML elemenata

pomoću CSS-a, na zadatom primjeru

4. Demonstrira upotrebu CSS sprite tehnike, na

zadatom primjeru

5. Demonstrira izmjenu elemenata CSS box modela,

Elementi CSS box modela: margina, padding i ivica
na zadatom primjeru

Napredni CSS selektori: +, >, ~, nth-child, last-child i

6. Objasni upotrebu naprednih CSS selektora
first-child

7. Demonstrira primjenu tranzicije, transformacije i

animacije HTML elemenata pomoću CSS-a, na
zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2 i 6. Za kriterijume 3, 4, 5 i 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Pozicioniranje HTML elemenata primjenom CSS-a

54
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban da

Koristi osnovne operacije JavaScript jezika

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni osnove JavaScript jezika

2. Objasni tipove i operacije sa podacima u Operacije sa podacima: aritmetičke, logičke, operacije

JavaScript jeziku poređenja i dr.

3. Demonstrira izvođenje operacija nad tipovima

podataka u JavaScript jeziku, na zadatom primjeru

4. Demonstrira upotrebu naredbe za kontrolu toka u Kontrola toka: kontrola toka za grananje i kontrola
JavaScript jeziku, na zadatom primjeru toka za ciklično izvršavanje

5. Demonstrira rad sa nizovima i stringovima u

JavaScript jeziku, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem

Predložene teme

- Osnove JavaScript jezika

55
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 7 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni funkcije u JavaScript jeziku

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam i definiciju funkcije u JavaScript

jeziku

2. Objasni operacije sa funkcijama u JavaScript Operacije sa funkcijama: prosljeđivanje argumenata

jeziku funkciji, vraćanje vrijednosti i pozivanje funkcije

3. Demonstrira rad sa funkcijama u JavaScript jeziku,

na zadatom primjeru

4. Demonstrira korišćenje funkcija JavaScript

JavaScript objekti: Math, Date, Random i dr.
objekata, na zadatom primjeru

5. Demonstrira upotrebu developer tools pretraživača

u JavaScript jeziku, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem

Predložene teme

- JavaScript funkcije i objekti

56
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 8 - Učenik će biti sposoban da

Koristi JavaScript za upravljanje HTML DOM elementima

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam i namjenu HTML DOM-a

2. Objasni način pristupanja i primjenu metoda nad

HTML DOM objektima

3. Demonstrira upravljanje HTML DOM elementima,

na zadatom primjeru

4. Objasni rad sa događajima i osluškivačima

događaja

5. Demonstrira rad sa događajima i osluškivačima

događaja, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2 i 4. Za kriterijume 3 i 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem

Predložene teme

- HTML DOM

57
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Uvod u veb programiranje je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih i praktičnih
znanja iz ove oblasti, koja će im kasnije poslužiti za dostizanje odgovarajućih kompetencija u drugim stručnim
modulima. Učenike treba usmjeriti na aktivno učenje, samostalno pronalaženje, sistematizovanje i korišćenje
informacija iz različitih izvora na zadatu temu i motivisati ih na timski rad i razvijanje odgovornosti za preuzetu
obavezu unutar tima. Na teorijskim časovima, nastavne sadržaje treba realizovati kroz analizu gotovih primjera,
demonstraciju rješavanja problemskih zadataka, upotrebu prezentacija i slično, u cilju boljeg razumijevanja
teorijskih znanja. Nastava treba da bude aktivna, sa uključivanjem svih učenika.
- Za realizaciju praktičnih vježbi na računaru treba obezbijediti računarsku učionicu, opremljenu sa preporučenim
materijalnim uslovima. Za kreiranje veb stranica preporučuju se softverski alati Notepad++, Eclipse, Aptana
Studio 3, ali se mogu koristiti i drugi, za koje nastavnik procijeni da su prilagođeni učenicima. Preporučuje se
da realizacija praktičnih vježbi bude individualna, u parovima ili manjim grupama, ali tako da svaki učenik
samostalno uradi vježbu. Motivacija učenika će biti na znatno većem nivou ukoliko nastavni sadržaji budu
prožeti različitim primjerima iz prakse, jer se na taj način kod učenika može razviti sposobnost povezivanja
teorijskog i praktičnog znanja. Treba pažljivo odabrati problemske zadatke za rad na računaru u okviru
praktičnih vježbi.
- Preporučuje se da se Ishod 3 realizuje nakon Ishoda 6, jer su za njegovu realizaciju potrebna osnovna znanja
JavaScript jezika. Za bolju realizaciju modula, nastavnik može pored preporučene stručne literature koristiti i
materijal sa namjenskih veb sajtova.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja. Isto tako može da zadaje složenije zadatke iz programiranja, usmjeravajući
darovite učenike na logičko zaključivanje, kreativnost i pozitivan odnos prema oblastima koje ih interesuju.
Nastavnik u okviru rada sa darovitim učenicima treba da obezbijedi i mentorski rad kako bi podstakao razvoj
njihovih sposobnosti i njihovo interesovanje u cilju karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Lemay L.; Colburn R.; Kyrnin J, HTML5, CSS3 i JavaScript za razvoj veb strana, Kompjuter biblioteka, 2016.
- Frain B., Prilagodljiv web dizajn pomoću HTML-a 5 i CSS-a 3, Kompjuter biblioteka, 2014.
- Robbins J., Naučite veb dizajn, prevod 4. izdanja: Vodič kroz HTML, CSS, JavaScript i veb grafiku, Mikro knjiga,
2014.
- Gauchat J. D., HTML5 CSS3 i JavaScript, Mikro knjiga, 2014.
- https://www.w3schools.com/

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar sa instaliranim namjenskim softverom 17

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.

58
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Uvod u programiranje
- Osnove grafičkog dizajna
- Operativni sistemi
- Osnove računarstva
- Objektno-orijentisano programiranje
- Upravlanje bazama podataka
- Razvoj veb aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Napredno front-end programiranje
- Upravljanje softverskim projektima
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- IoT sistemi

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti veb programiranja, izražavanjem argumenata i kritičkog mišljenja;
poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti veb programiranja prilikom
korišćenja namjenskog softvera i istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize tehnologija i principa izrade statičkih veb stranica;
korišćenje računara prilikom izrade veb stranica korišćenjem programskih jezika HTML, CSS, JavaScript i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za izradu veb stranica; korišćenje informaciono-
komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka iz oblasti veb programiranja
prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa; korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju
razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada domaćih zadataka; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i vrednovanja informacija u cilju
nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti o značaju učenja kroz
praktičan rad, elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, inovativnosti kao i vještina planiranja
i upravljanja vremenom, samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje kreativnog izražavanja ideja prilikom izrade statičkih veb stranica)

59
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.2.6. OBJEKTNO-ORIJENTISANO PROGRAMIRANJE

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

II 72 72 144 8

Praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa osnovama programskog jezika Java i ključnim konceptima objektno-orijentisanog
programiranja. Osposobljavanje za rad sa programskim jeziku Java. Razvijanje preciznosti, kreativnosti,
analitičkog i logičkog rasuđivanja, sistematičnosti, odgovornosti i pozitivnog odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Modeluje objekte upotrebom osnovnih koncepata objektno-orijentisanog programiranja
2. Primijeni osnove programskog jezika Java za izradu jednostavnog programa
3. Primijeni klase u programskom jeziku Java
4. Koristi nizove, stringove i kolekcije u programskom jeziku Java
5. Primijeni ključne koncepte objektno-orijentisanog programiranja u programskom jeziku Java
6. Upravlja izuzecima u programskom jeziku Java
7. Izradi GUI aplikaciju u programskom jeziku Java

60
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Modeluje objekte upotrebom osnovnih koncepata objektno-orijentisanog programiranja

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Programske paradigme: objektno-orijentisana,

1. Razlikuje programske paradigme proceduralna, imperativna, funkcionalna, logička
paradigma i dr.

2. Objasni prednosti objektno-orijentisane programske

paradigme u odnosu na proceduralnu

3. Objasni pojam klase

4. Opiše metode i atribute klase

5. Objasni ključne koncepte objektno-orijentisanog Ključni koncepti: enkapsulacija, nasljeđivanje i

programiranja polimorfizam

6. Demonstrira modelovanje objekta klasom, na

zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijum 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Osnove objektno-orijentisanog programiranja

61
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni osnove programskog jezika Java za izradu jednostavnog programa

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Izvrši instaliranje i podešavanje razvojnog Razvojna okruženja: Eclipse, NetBeans, Community

okruženja programskog jezika Java Edition i dr.

2. Objasni tipove i osobine podataka u Tipovi podataka: primitivni i referencijski tipovi

programskom jeziku Java Osobine podataka: veličina i opseg vrijednosti

3. Opiše operacije nad podacima u programskom Operacije nad podacima: aritmetičke, logičke,
jeziku Java operacije poređenja i dr.

4. Objasni upotrebu komentara unutar koda u Komentari: jednolinijski, višelinijski i dokumentacioni

programskom jeziku Java komentari

Naredbe: naredbe grananja (if, if else, switch), petlje

5. Objasni naredbe za kontrolu toka programa u
(for, while, do while) i naredbe prekida (break, continue,
programskom jeziku Java
return)

6. Demonstrira upotrebu naredbi za kontrolu toka

programa u programskom jeziku Java, na zadatom
primjeru

7. Izradi jednostavan program u programskom jeziku

Java, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 2 do 5. Za kriterijume 1, 6 i 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Osnove programskog jezika Java

- Izrada jednostavnih programa u programskom jeziku Java

62
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 – Učenik će biti sposoban da

Primijeni klase u programskom jeziku Java

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni sintaksu za deklarisanje klase u

programskom jeziku Java

2. Demonstrira kreiranje klase u programskom jeziku

Java, na zadatom primjeru

3. Objasni konstruktore u programskom jeziku Java

4. Kreira konstruktore u programskom jeziku Java, na

zadatom primjeru

5. Objasni setere i getere u programskom jeziku Java

6. Kreira setere i getere u programskom jeziku Java,

na zadatom primjeru

7. Objasni pojmove reference i instance klase u

programskom jeziku Java

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 3, 5 i 7. Za kriterijume 2, 4 i 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Rad sa klasama u programskom jeziku Java

63
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Koristi nizove, stringove i kolekcije u programskom jeziku Java

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Operacije sa nizovima: deklaracija, konstrukcija,

1. Objasni osnovne operacije sa nizovima u
inicijalizacija, unos elemenata, štampanje elemenata
programskom jeziku Java
niza i dr.

2. Demonstrira primjenu niza u programskom jeziku

Java, na zadatom primjeru

3. Objasni osnovne klase za rad sa stringovima u Klase za rad sa stringovima: String, StringBuffer i
programskom jeziku Java StringBuilder

4. Demonstrira primjenu metoda klasa za rad sa Metode klasa za rad sa stringovima: length, charAt,
stringovima u programskom jeziku Java, na indexOf, compareTo, trim, equals, equalsIgnoreCase i
zadatom primjeru dr.

5. Objasni karakteristike ArrayList kolekcije u

programskom jeziku Java

6. Demonstrira primjenu ArrayList kolekcije u

programskom jeziku Java, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 3 i 5. Za kriterijume 2, 4 i 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Rad sa nizovima u programskom jeziku Java

- Rad sa stringovima u programskom jeziku Java
- Rad sa kolekcijama u programskom jeziku Java

64
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni ključne koncepte objektno-orijentisanog programiranja u programskom jeziku Java

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni upotrebu ključnih riječi za kontrolu

pristupa članovima klase u programskom jeziku Ključne riječi: public, private i protected
Java

2. Objasni postupak enkapsulacije u programskom

jeziku Java

3. Objasni specifičnosti i postupak nasljeđivanja u

programskom jeziku Java

4. Demonstrira postupak nasljeđivanja u

programskom jeziku Java, na zadatom primjeru

5. Objasni primjenu polimorfizma u programskom

jeziku Java

6. Demonstrira primjenu polimorfizma u programskom

jeziku Java, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 3 i 5. Za kriterijume 4 i 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Enkapsulacija u programskom jeziku Java

- Nasljeđivanje u programskom jeziku Java
- Polimorfizam u programskom jeziku Java

65
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban da

Upravlja izuzecima u programskom jeziku Java

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam izuzetka prilikom izvršavanja

programa

2. Objasni elemente try-catch bloka za upravljanje

Elementi try-catch bloka: try, catch i finally
izuzecima u programskom jeziku Java

3. Protumači sadržaj steka u slučaju izuzetka u

programskom jeziku Java, na zadatom primjeru

4. Objasni način upravljanja izuzecima u

programskom jeziku Java

5. Demonstrira upravljanje izuzecima u programskom

jeziku Java, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2 i 4. Za kriterijume 3 i 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Upravljanje izuzecima u programskom jeziku Java

66
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 7 - Učenik će biti sposoban da

Izradi GUI aplikaciju u programskom jeziku Java

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam grafičkog korisničkog interfejsa

Elementi grafičkog korisničkog interfejsa: text box,
(GUI – Graphical User Interface) i njegove
check box, radio button, button i dr.
elemente

2. Objasni postupak kreiranja GUI aplikacije u

programskom jeziku Java

3. Kreira korisnički interfejs GUI aplikacije u

programskom jeziku Java, na zadatom primjeru

4. Programira događaje nad GUI elementima u

programskom jeziku Java, na zadatom primjeru

5. Kreira jednostavnu GUI aplikaciju u programskom

jeziku Java, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Izrada GUI aplikacija u programskom jeziku Java

67
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Objektno-orijentisano programiranja je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih i
praktičnih znanja iz ove oblasti, koja će im kasnije poslužiti za dostizanje odgovarajućih kompetencija za druge
stručne module. Realizacija modula je predviđena kroz dva oblika nastave: teorijska i praktična nastava.
Teorijski dio nastave treba realizovati sa cijelim odjeljenjem. Na časovima praktične nastave učenike treba
podijeliti u grupe. Preporučuje se upotreba savremenih nastavnih metoda i sredstava, kako bi se učenici na što
bolji način motivisali. Učenika treba usmjeriti na aktivno učenje, samostalno pronalaženje, sistematizovanje i
korišćenje informacija iz različitih izvora na zadatu temu. Isto tako učenika treba motivisati da bude spreman
za timski rad i razvije odgovornosti za preuzetu obavezu unutar tima. Na teorijskim časovima, nastavne
sadržaje treba realizovati kroz analizu gotovih primjera, demonstraciju rješavanja problemskih zadataka,
upotrebu prezentacija i slično, u cilju boljeg razumijevanja teorijskih znanja. Nastava treba da bude aktivna, sa
uključivanjem svih učenika.
- Za realizaciju praktičnih vježbi na računaru treba obezbijediti računarsku učionicu, opremljenu sa preporučenim
materijalnim uslovima i odgovarajućim softverom. Naime, potrebno je instalirano namjensko razvojno okruženje
i Java razvojni alati JDK (Java Development Kit) na svim računarima. Realizacija praktičnih vježbi može da
bude individualna, u parovima ili manjim grupama, ali tako da svaki učenik samostalno uradi vježbu. Motivacija
učenika će biti na znatno većem nivou ukoliko nastavni sadržaji budu prožeti različitim primjerima iz prakse.
Preporučuje se da se prilikom osmišljavanja problemskih zadataka obuhvate nastavni sadržaji stručnih modula,
kako bi se kod učenika razvila sposobnost povezivanja teorijskog i praktičnog znanja. Posebno obratiti pažnju
da se zadaci rješavaju od najjednostavnijih ka onim koji zahtjevaju sintezu i analizu usvojenih znanja. Njihovom
izradom neophodno je usmjeriti učenike na pravilno korišćenje usvojenih znanja i vještina.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja. Isto tako može da zadaje komplikovanije zadatke iz programiranja, usmjeravajući
darovite učenike na logičko zaključivanje, kreativnost i pozitivan odnos prema oblastima koje ih interesuju.
Nastavnik u okviru rada sa darovitim učenicima treba da obezbijedi i mentorski rad kako bi podstakao razvoj
njihovih sposobnosti i njihovo interesovanje u cilju karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Šendelj, R.; Ognjanović, I., Algoritmi i programiranje, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Podgorica,
2013.
- Šendelj, R.; Ognjanović, I., Algoritmi i programiranje zbirka zadataka, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Podgorica, 2013.
- Gocić, M., Algoritamsko rešavanje problema i objektno orijentisan pristup u Javi: Sa rešenim zadacima i
zadacima za vežbu, 2011.
- Kraus L., Rešeni zadaci iz programskog jezika Java, Akademska misao, Beograd, 2015.
- Eckel, B., Misliti na Javi, Mikro knjiga, 2007.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar sa instaliranim namjenskim softverom 17

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

68
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Uvod u programiranje
- Operativni sistemi
- Osnove računarstva
- Uvod u veb programiranje
- Upravljanje bazama podataka
- Razvoj veb aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Napredno front-end programiranje
- Upravljanje softverskim projektima
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- IoT sistemi

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti programiranja, izražavanjem argumenata i kritičkog mišljenja;
poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti programiranja prilikom
korišćenja namjenskog softvera i istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize koncepata objektno-orijentisanog programiranja;
korišćenje računara prilikom kreiranja programa u programskom jeziku Java i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za programiranje; korišćenje informaciono-
komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka iz oblasti programiranja
prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa; korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju
razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada domaćih zadataka; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i vrednovanja informacija u cilju
nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti o značaju učenja kroz
praktičan rad, elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije praktičnih vježbi i dr.)

69
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog

određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje vještina planiranja i upravljanja vremenom,
samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje kreativnog izražavanja ideja prilikom izrade programa)

70
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.2.7. VEB I MOBILNI DIZAJN

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

II 18 54 72 4

Teorijska i praktična nastava: Odijeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa osnovnim standardima za dizajniranje veb i mobilnih aplikacija. Osposobljavanje za korišćenje
odabranih softverskih alata za veb i mobilni dizajn, kao i dizajniranje wireframe-a i prototipa za veb i mobilne
aplikacije. Razvijanje preciznosti, kreativnosti, istraživačke radoznalosti, sistematičnosti, estetike, timskog duha
i pozitivnog odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Primijeni elemente informacione arhitekture u veb i mobilnom dizajnu
2. Kreira wireframe i prototip dizajna veb i mobilnih aplikacija
3. Koristi responzivni dizajn za veb i mobilne aplikacije
4. Optimizuje grafičke elemente za dizajn veb i mobilnih aplikacija

71
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni elemente informacione arhitekture u veb i mobilnom dizajnu

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni podjelu veb sajtova prema različitim Kriterijumi: namjena, interaktivnost sa korisnicima,
kriterijumima tehnologija izrade i dr.

2. Razlikuje kategorije mobilnih aplikacija Kategorije: nativne i hibridne

Faze razvoja: izrada projektnog okvira (dizajn brief),

3. Objasni faze razvoja veb i mobilnih aplikacija dizajniranje, izrada, testiranje, isporuka i održavanje
veb i mobilnih aplikacija

Uloge u timu: projektni menadžer, UX dizajner, UI

4. Razlikuje uloge u timu za razvoj veb i mobilnih
dizajner, front end developer, back end developer i
aplikacija
tester softvera

5. Demonstrira izradu projektnog okvira za dizajn veb

i mobilne aplikacije, na zadatom primjeru

Elementi informacione arhitekture: organization

6. Objasni elemente informacione arhitekture za
schemes i structures, labeling systems, navigation
dizajn veb i mobilne aplikacije
systems i search systems

7. Demonstrira upotrebu elemenata informacione

arhitekture, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 3, 4 i 6. Za kriterijume 5 i 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Faze razvoja veb i mobilnih aplikacija

- Informaciona arhitektura za dizajn veb i mobilne aplikacije

72
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Kreira wireframe i prototip dizajna veb i mobilnih aplikacija

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni funkcionalnost elemenata za izradu

Elementi: ikonice, dugmad, meni, navigacija, forma,
grafičkog korisničkog interfejsa veb i mobilnih
kontejner, layout, grid sistem i dr.
aplikacija

2. Objasni postupak izrade nacrta rješenja (wireframe)

veb i mobilnih aplikacija

3. Objasni postupak izrade prototipa dizajna veb i

mobilnih aplikacija

4. Izradi nacrt rješenja veb i/ili mobilne aplikacije, za

Softver: Balsamiq mockups, Mockingbird, Mockup
različite prikaze, korišćenjem odgovarajućeg
Builder i dr.
softvera, na zadatom primjeru

5. Izradi prototip dizajna veb i/ili mobilne aplikacije na

osnovu nacrta rješenja, za zadati primjer

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijume 4 i 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Wireframe i prototip za izradu veb i mobilne aplikacije

73
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Kreira responzivni dizajn za veb i mobilne aplikacije

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Faze dizajniranja: osmišljavanje ideje; imenovanje

1. Objasni faze dizajniranja veb i mobilnih aplikacija fajlova, slojeva i grupa; dizajniranje za developers i
style guide i dr.

2. Izradi style guide u programu za obradu rasterske

grafike, na zadatom primjeru

3. Objasni koncept responzivnog dizajna za veb i

mobilne aplikacije

4. Izradi dizajn desktop/large prikaza u programu za

obradu rasterske grafike, na zadatom primjeru

5. Izradi dizajn tablet/medium prikaza u programu za

obradu rasterske grafike, na zadatom primjeru

6. Izradi dizajn mobilnog/small prikaza u programu za

obradu rasterske grafike, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 3. Za kriterijume 2, 4, 5 i 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Responzivni dizajn za veb i mobilne aplikacije

74
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Optimizuje grafičke elemente za dizajn veb i mobilnih aplikacija

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Karakteristike elemenata grafike: formati, rezolucija,

1. Objasni karakteristike elemenata grafike za
veličina slike, binary i alpha transparencija, SVG icon
dizajn veb i mobilnih aplikacija
font i dr.

2. Promijeni karakteristike elemenata grafike u

programu za obradu rasterske grafike, na zadatom
primjeru

3. Demonstrira postupak optimizacije grafike u

programu za obradu rasterske grafike, na zadatom
primjeru

Različiti formati: GIF (Graphics Interchange Format),

4. Demonstrira postupak eksportovanja fajla u
JPEG (Joint Photographic Experts Group), PNG
različite formate, na zadatom primjeru
(Portable Network Graphics) i dr.

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Elementi grafike za dizajn veb i mobilnih aplikacija

- Optimizacija grafike za dizajn veb i mobilnih aplikacija
- Izvoz grafike u različite formate

75
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Veb i mobilni dizajn je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih i praktičnih znanja iz
ove oblasti, koja će im kasnije poslužiti za dostizanje odgovarajućih kompetencija u drugim stručnim modulima.
Teorijska i praktična nastava se dijeli na grupe. Učenike treba usmjeriti na aktivno učenje, samostalno
pronalaženje, sistematizovanje i korišćenje informacija iz različitih izvora na zadatu temu i motivisati ih na timski
rad i razvijanje odgovornosti za preuzetu obavezu unutar tima. Na teorijskim časovima, nastavne sadržaje
treba realizovati kroz analizu gotovih primjera, upotrebu prezentacija i slično, u cilju boljeg razumijevanja
teorijskih znanja. Nastava treba da bude aktivna, sa uključivanjem svih učenika.
- Za realizaciju praktičnih vježbi na računaru treba obezbijediti računarsku učionicu sa internet konekcijom,
opremljenu sa preporučenim materijalnim uslovima. Preporučuje se da realizacija praktičnih vježbi bude
individualna, u parovima ili manjim grupama, ali tako da svaki učenik samostalno uradi vježbu. Motivacija
učenika će biti na znatno većem nivou ukoliko nastavni sadržaji budu prožeti različitim primjerima iz prakse, jer
se na taj način kod učenika može razviti sposobnost povezivanja teorijskog i praktičnog znanja. Treba pažljivo
odabrati problemske zadatke za rad na računaru u okviru praktičnih vježbi.
- Za što kvalitetniju realizaciju nastavnog sadržaja iz ovog modula preporučuje se korišćenje online kurseva na
platformi za učenje udemy.com, koje je moguće naći pod sljedećim nazivima: Workflow of Modern Web Design
from Wireframes to Style Guide, Adobe Photoshop CC - Web Design, Responsive Design & UI, UI & Web
Design using Adobe Illustrator CC, Ultimate Web Designer & Developer Course: Build 23 Projects i dr.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja. Isto tako može da zadaje komplikovanije zadatke iz programiranja,
usmjeravajući darovite učenike na logičko zaključivanje, kreativnost i pozitivan odnos prema oblastima koje ih
interesuju. Nastavnik u okviru rada sa darovitim učenicima treba da obezbijedi i mentorski rad kako bi
podstakao razvoj njihovih sposobnosti i njihovo interesovanje u cilju karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Robbins J., Naučite veb dizajn, prevod 4. izdanja: Vodič kroz HTML, CSS, JavaScript i veb grafiku, Mikro knjiga,
2014.
- Duckett J., HTML and CSS: Design and Build Websites (Poglavlje „Process & Design“), Willey 2011.
- Butler C., The Strategic Web Designer, HOW Books, 2012.
- Beaird J.,The Principles of Beautiful Web Design: Designing Great Web Sites is Not Rocket Science! 3rd
Edition, SitePoint, 2014.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar sa instaliranim namjenskim softverom 17

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

3. Štampač 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.

76
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Osnove grafičkog dizajna
- Operativni sistemi
- Osnove računarstva
- Razvoj veb aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Produkcija multimedijalnog sadržaja
- Preduzetništvo
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Napredno front-end programiranje
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- 3D grafika
- Fotografija

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti veb i mobilnog dizajna, izražavanjem argumenata i kritičkog
mišljenja; poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti veb i mobilnog dizajna prilikom
korišćenja namjenskog softvera i istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize standarda za dizajniranje veb i mobilnih aplikacija;
razvijanje sposobnosti prostornog snalaženja prilikom optimizacije grafičkih elemenata za dijan veb i mobilnih
aplikacija; korišćenje računara prilikom dizajniranja wireframe-a, prototipa za veb i mobilne aplikacije i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za dizajniranje veb i mobilnih aplikacija; korišćenje
informaciono-komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka iz oblasti veb i
mobilnog dizajna prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa; korišćenje foruma i društvenih
mreža, u cilju razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja
Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i
vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti
o značaju učenja kroz praktičan rad, elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, inovativnosti, kao i vještina
planiranja i upravljanja vremenom, samostalno ili u timu i dr.)

77
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje kreativnog izražavanja ideja prilikom dizajniranja veb i mobilnih
aplikacija i dr.)

78
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.2.8. UPRAVLJANJE BAZAMA PODATAKA

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

II 36 36 72 144 8

Vježbe i praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa osnovnim pojmovima i modelima baza podataka. Osposobljavanje za modeliranje, kreiranje i
administiranje baze podataka, kao i za manipulaciju podacima u njoj. Razvijanje preciznosti, kreativnosti,
analitičkog i logičkog rasuđivanja, sistematičnosti, odgovornosti i pozitivnog odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Analizira osnovne pojmove o bazama podataka
2. Modelira relacionu bazu podataka
3. Postavi upite u relacionoj algebri
4. Kreira bazu podataka korišćenjem SQL naredbi
5. Manipuliše podacima u bazi podataka
6. Administrira bazu podataka korišćenjem odgovarajućeg aplikativnog softvera

79
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Analizira osnovne pojmove o bazama podataka

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni sistem za upravljanje bazama podataka

(DBMS – Data Base Managment System)

2. Objasni karakteristike modela baza podataka Modeli baza podataka: relacioni, objektni i NoSQL

3. Navede jezike za rad sa bazama podataka

Arhitektura baze podataka: fizički, globalni logički i

4. Skicira arhitekturu baze podataka
lokalni logički nivo

5. Demonstrira postupak instaliranja zadatog

Aplikativni softver za upravljanje bazama podataka:
aplikativnog softvera za upravljanje bazama
MySQL Workbench, phpMyAdmin, Access i dr.
podataka

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijum 4 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem. Za kriterijum 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Osnove baza podataka

80
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Modelira relacionu bazu podataka

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni osnovne pojmove relacionog modela Osnovni pojmovi: entitet, veza, atribut, primarni i
baze podataka strani ključ

2. Nacrta dijagram entiteta koristeći integritet i

Integritet: integritet domena i referencijalni integritet
kardinalnost, za zadati primjer

3. Odredi tipove relacija između entiteta, za zadati

Tipovi relacija: 1:1, 1:N i N:M
primjer

4. Nacrta ER (Entity Relationship) dijagram, za zadati

primjer

5. Pretvori ER dijagram u relacionu šemu, na zadatom

primjeru

6. Demonstrira kreiranje tabela u zadatom softveru za

upravljanje bazama podataka

7. Demonstrira povezivanje tabela u zadatom softveru

za upravljanje bazama podataka

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 5 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem. Za kriterijume 6 i 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Relacioni model baze podataka

81
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Postavi upite u relacionoj algebri

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Navede skupovne operacije relacione algebre Skupovne operacije: unija, presjek i razlika skupova

Unarne operacije relacione algebre: selekcija i

2. Objasni unarne i binarne operacije relacione projekcija
algebre Binarne operacije relacione algebre: spajanje i
dijeljenje

3. Riješi zadatke iz relacione algebre koristeći različite

operacije, na zadatom primjeru

4. Demonstrira kreiranje upita u relacionoj algebri u

zadatom aplikativnom softveru za upravljanje
bazama podataka

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijum 3 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem. Za kriterijum 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Relaciona algebra

82
 Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da
Kreira bazu podataka korišćenjem SQL naredbi

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Navede tipove podataka u SQL-u Tipovi podataka: znakovni, numerički, datum, vrijeme

2. Demonstrira kreiranje baze podataka korišćenjem

izabranog aplikativnog softvera

3. Objasni SQL naredbe za kreiranje strukture baze Naredbe za kreiranje strukture baze podataka:
podataka CREATE TABLE, ALTER TABLE i DROP TABLE

4. Demonstrira primjenu SQL naredbi za kreiranje

strukture baze podataka, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 3. Za kriterijume 2 i 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Kreiranje baze podataka korišćenjem SQL naredbi

 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Manipuliše podacima u bazi podataka

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni osnovnu sintaksu SQL naredbe SELECT

2. Selektuje zapise u bazi podataka spajanjem Spajanje entiteta: Inner join, Left join, Full join, Self
entiteta, na zadatom primjeru join i Union

3. Demonstrira primjenu operatora uslovnog izraza, Operatori uslovnog izraza: poređenja, IN,
na zadatom primjeru BETWEEN, LIKE i logički operatori

4. Demonstrira primjenu SQL naredbe za dodavanje, Naredbe za dodavanje, brisanje i izmjenu: INSERT,
brisanje i izmjenu zapisa u bazi podataka DELETE i UPDATE

5. Demonstrira primjenu SQL funkcija nad zapisima SQL funkcije: agregatne funkcije, matematičke
baze podataka, na zadatom primjeru funkcije i funkcije za rad sa tekstom

6. Sortira zapise baze podataka koristeći naredbu

ORDER BY, na zadatom primjeru

7. Grupiše zapise u bazi podataka koristeći naredbu

GROUP BY, na zadatom primjeru

8. Kreira izvještaje na osnovu zapisa baze podataka,

na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 8 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Manipulacija podacima u bazi podataka korišćenjem SQL-a

84
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban da

Administrira bazu podataka korišćenjem odgovarajućeg aplikativnog softvera

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni osnovne operacije administriranja baze Osnovne operacije: kreiranje korisnika baze,
podataka definisanje nivoa pristupa bazi i izmjena strukture baze

2. Demonstrira upotrebu naredbi za administriranje Naredbe za admistriranje baze podataka: GRANT i

baze podataka, na zadatom primjeru REVOKE

3. Objasni značaj kreiranja rezervnih kopija baze

podataka

4. Opiše vrste i karakteristike rezervnih kopija baze Vrste rezervnih kopija: pune, inkrementalne,
podataka diferencijalne i dr.

5. Demonstrira postupak kreiranja rezervne kopije

baze podataka, na zadatom primjeru

6. Demonstrira postupak povraćaja baze podataka iz

rezervne kopije, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 3, 4. Za kriterijume 2, 5 i 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Administriranje baze podataka

- Sigurnost baze podataka

85
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Upravljanje bazama podataka je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih i praktičnih
znanja iz ove oblasti, koja će im kasnije poslužiti za dostizanje odgovarajućih kompetencija u drugim stručnim
modulima. Teorijski dio nastave i vježbe treba realizovati sa cijelim odjeljenjem. Učenike treba usmjeriti na
aktivno učenje, samostalno pronalaženje, sistematizovanje i korišćenje informacija iz različitih izvora na zadatu
temu i motivisati ih na timski rad i razvijanje odgovornosti za preuzetu obavezu unutar tima. Na teorijskim
časovima, nastavne sadržaje treba realizovati kroz analizu gotovih primjera, demonstraciju rješavanja
problemskih zadataka, upotrebu prezentacija i slično, u cilju boljeg razumijevanja teorijskih znanja. Nastava
treba da bude aktivna, sa uključivanjem svih učenika.
- Prilikom realizacije vježbi učenik samostalno rješava odabrane problemske zadatke. Potrebno je pažljivo
odabrati zadatke koji imaju vezu s realnim situacijama. Njihovom izradom neophodno je usmjeriti učenike na
pravilno korišćenje usvojenih znanja i vještina. Rješavanje problemskih zadataka treba da zauzme značajno
mjesto u realizaciji ovog modula kako bi se teorijska nastava što bolje povezala sa praktičnim primjerima.
- Za praktične vježbe na računaru treba obezbijediti računarsku učionicu, opremljenu sa preporučenim
materijalnim uslovima. Potrebno je obezbijediti softver za upravljanje bazom podataka na računarima - MySQL
Workbench, phpMyAdmin, Access. Učenike treba podijeliti u grupe i realizovati praktične vježbe individualno,
u parovima ili manjim grupama, ali tako da svaki učenik samostalno uradi vježbu. Neophodna je upotreba
savremenih nastavnih metoda i sredstava. Prilikom realizacije sadržaja ovog modula učenike treba motivisati
na aktivno učenje, samostalan i timski rad. Motivacija učenika će biti na znatno većem nivou ukoliko nastavni
sadržaji budu prožeti različitim primjerima iz prakse.
- Za realizaciju ishoda 1 preporučuje se upoznavanje i demonstracija instaliranja najmanje dva softvera za
upravljanje bazom podataka, a za ishode 2 i 3 nastavnik treba da koristi sotver MS Access za kreiranje i
spajanje tabela i izradu upita. Nastava sa ciljem rješavanja problema treba da zauzme značajno mjesto u
realizaciji ovog modula kako bi se teorijska nastava što bolje povezala sa praktičnim primjerima.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja, da zadaje komplikovanije zadatke iz baza podataka usmjeravajući darovite
učenike na zaključivanje, razvijanje sposobnosti analize i sinteze, kreativnosti i pozitivnog odnosa prema
oblastima koje ih interesuju. Nastavnik treba da podstakne učenike na razvoj njihovih sposobnosti i
interesovanja u cilju pravilne karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Carić T.; Buntić M., Uvod u relacijske baze podataka – skripta, Sveučilište u Zagrebu, Zagreb, 2015.
- Manger R., Baze podataka – skripta, Sveučilište u Zagrebu, Zagreb, 2010.
- Riordan M.R., Projektovanje baza podataka, Mikro knjiga, Beograd 2006.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar sa instaliranim namjenskim softverom 17

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.

86
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Uvod u programiranje
- Operativni sistemi
- Uvod u veb programiranje
- Objektno-orijentisano programiranje
- Razvoj veb aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Napredno front-end programiranje
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti upravljanja bazama podataka, izražavanjem argumenata i
kritičkog mišljenja; poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti upravljanja bazama podataka
prilikom korišćenja namjenskog softvera i istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i
dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize modela baza podataka; korišćenje računara za
modeliranje, kreiranje i administriranje baza podataka, manipulisanje podacima i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za upravljanje bazama podataka; korišćenje
informaciono-komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka iz oblasti upravljanja
bazama podataka, prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa; upotreba softverskih alata za
izradu prezentacija na zadatu temu; korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju razmjene stručnih informacija,
poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada domaćih zadataka, seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja,
sistematizovanja i vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja
novih; razvijanje svijesti o značaju učenja kroz praktičan rad, elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etikom; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom realizaciej
praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, inovativnosti, kao i vještina
planiranja i upravljanja vremenom, samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje kreativnog izražavanja ideja prilikom kreiranja i modeliranja baza
podataka i dr.)

87
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.2.9. RAZVOJ VEB APLIKACIJA I

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

III 72 108 180 10

Praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa programskim jezikom PHP. Osposobljavanje za razvoj dinamičkih veb aplikacija korišćenjem
programskog jezika PHP. Razvijanje preciznosti, kreativnosti, analitičkog i logičkog rasuđivanja,
sistematičnosti, inovativnosti, estetike, odgovornosti, timskog duha i pozitivnog odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Primijeni osnove programskog jezika PHP za izradu jednostavnih programa
2. Koristi nizove i stringove u programskom jeziku PHP
3. Primijeni funkcije u programskom jeziku PHP
4. Koristi forme u programskom jeziku PHP
5. Koristi fajlove u programskom jeziku PHP
6. Koristi programski jezik PHP za rad sa MySQL bazama podataka
7. Primijeni osnove objektno-orijentisanog programskog jezika PHP
8. Koristi elemente za napredni rad u programskom jeziku PHP

88
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni osnove programskog jezika PHP za izradu jednostavnih programa

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni osnovne karakteristike programskog jezika

PHP

Razvojno i produkciono okruženje: integrisana

2. Instalira razvojno i produkciono okruženje za rad razvojna okruženja (Eclipse, NetBeans, Aptana Studio,
u programskom jeziku PHP PHPStorm i dr.), veb serveri (Apache, nginx, IIS i dr.) i
dr.

Sintaksa programskog jezika PHP: tagovi, tipovi

3. Objasni sintaksu programskog jezika PHP podataka, promjenjive, konstante, operacije, naredbe i
komentari

4. Demonstrira rad sa PHP funkcijama, na zadatom

PHP funkcije: echo i print
primjeru

5. Demonstrira upotrebu operacija nad

Operacije nad elementarnim tipovima podataka:
elementarnim tipovima podataka u programskom
aritmetičke, logičke, operacije poređenja i dr.
jeziku PHP, na zadatom primjeru

6. Demonstrira upotrebu naredbi za kontrolu toka u Naredbe za kontrolu toka: if, switch, while, do while,
programskom jeziku PHP, na zadatom primjeru for, foreach, break i continue

7. Izradi jednostavan program u programskom jeziku

PHP, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 3. Za kriterijume 2, 4, 5, 6 i 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Osnove programskog jezika PHP

89
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Koristi nizove i stringove u programskom jeziku PHP

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Vrste nizova u programskom jeziku PHP: sa

1. Objasni vrste nizova u programskom jeziku PHP
numeričkim indeksima, asocijativni i višedimenzioni

Osnovne operacije sa nizovima: kreiranje,

2. Demonstrira osnovne operacije sa nizovima u
inicijalizacija, promjena elemenata, štampanje
programskom jeziku PHP, na zadatom primjeru
elemenata niza i dr.

3. Demonstrira upotrebu PHP biblioteke za rad sa

nizovima, na zadatom primjeru

4. Objasni upotrebu karaktera ' i ″ pri radu sa

stringovima u programskom jeziku PHP

Rad sa stringovima: formatiranje, nadovezivanje,

5. Demonstrira rad sa stringovima u programskom
razdvajanje, poređenje stringova, podudaranje i
jeziku PHP, na zadatom primjeru
zamjena podstringova, rad sa regularnim izrazima i dr.

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 4. Za kriterijume 2, 3 i 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Nizovi i stringovi u programskom jeziku PHP

90
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni funkcije u programskom jeziku PHP

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Operacije sa funkcijama: definisanje funkcije,

1. Objasni operacije sa funkcijama u programskom
prosljeđivanje argumenata funkciji, vraćanje vrijednosti
jeziku PHP
i pozivanje funkcije

2. Objasni upotrebu PHP funkcija za uključivanje PHP funkcije za uključivanje sadržaja postojećih
sadržaja postojećih fajlova fajlova: include, include_once, require i require_once

3. Demonstrira operacije sa PHP funkcijama, na

zadatom primjeru

4. Demonstrira upotrebu PHP funkcija za rad sa

vremenom i datumima, na zadatom primjeru

5. Napiše jednostavan program upotrebom funkcija u

programskom jeziku PHP, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Funkcije u programskom jeziku PHP

91
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Koristi forme u programskom jeziku PHP

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni rad sa PHP formama

2. Objasni razliku između POST i GET metoda

3. Demonstrira upotrebu programskog jezika PHP za

obradu podataka iz formi, na zadatom primjeru

4. Demonstrira upotrebu programskog jezika PHP za

validaciju podataka iz formi, na zadatom primjeru

5. Napiše kod za PHP formu, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- PHP forme

92
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Koristi fajlove u programskom jeziku PHP

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Rad sa fajlovima: otvaranje fajla, kreiranje fajla, upis

1. Objasni rad sa fajlovima u programskom jeziku
podataka u fajl, zatvaranje fajla, čitanje podataka iz
PHP
fajla, upload fajla, zaključavanje fajla, brisanje fajla i dr.

2. Demonstrira upotrebu funkcija za kreiranje i

otvaranje fajlova u programskom jeziku PHP, na
zadatom primjeru

3. Demonstrira upotrebu funkcija za čitanje i upis

podataka u fajl u programskom jeziku PHP, na
zadatom primjeru

4. Demonstrira upotrebu funkcija za zaključavanje i

upload fajla u programskom jeziku PHP, na
zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Rad sa fajlovima u programskom jeziku PHP

93
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban da

Koristi programski jezik PHP za rad sa MySQL bazama podataka

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Rad sa MySQL bazom podataka: konektovanje na

1. Objasni rad sa MySQL bazom podataka u
bazu podataka, kreiranje upita, diskonektovanje sa
programskom jeziku PHP
baze podataka, korišćenje prepared statements i dr.

2. Demonstrira upotrebu funkcija za konektovanje i

diskonektovanje sa MySQL baze podataka u
programskom jeziku PHP, na zadatom primjeru

3. Demonstrira postupak kreiranja upita nad MySQL

bazom podataka u programskom jeziku PHP, na
zadatom primjeru

4. Demonstrira postupak korišćenja prepared

statements-a u programskom jeziku PHP, na
zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Rad sa MySQL bazama podataka u programskom jeziku PHP

94
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 7 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni osnove objektno-orijentisanog programskog jezika PHP

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni koncept objektno-orijentisanog

programskog jezika PHP

2. Demonstrira postupak definisanja klase u objektno-

orijentisanom programskom jeziku PHP, na
zadatom primjeru

3. Demonstrira operacije sa objektima klasnog tipa Operacije sa objektima klasnog tipa: instanciranje
u objektno-orijentisanom programskom jeziku PHP, objekata, pozivanje metoda, promjena osobina
na zadatom primjeru objekata i dr.

4. Demonstrira upotrebu enkapsulacije i nasljeđivanja

u objektno-orijentisanom programskom jeziku PHP,
na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Osnove objektno-orijentisanog programskog jezika PHP

95
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 8 - Učenik će biti sposoban da

Koristi elemente za napredni rad u programskom jeziku PHP

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Napredni rad u programskom jeziku PHP: rad sa

1. Objasni osnove naprednog rada u programskom datumima, rad sa cookies, rad sa sesijama, rad sa
jeziku PHP filterima, rad sa naprednim filterima, rad sa izuzecima i
dr.

2. Demonstrira rad sa datumima u programskom

jeziku PHP, na zadatom primjeru

3. Demonstrira rad sa cookies i sesijama u

programskom jeziku PHP, na zadatom primjeru

4. Demonstrira rad sa filtrima u programskom jeziku

PHP, na zadatom primjeru

5. Demonstrira rad sa PHP izuzecima, na zadatom

primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Napredni rad u programskom jeziku PHP

96
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Razvoj veb aplikacija I je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih i praktičnih znanja
iz ove oblasti, koja će im kasnije poslužiti za dostizanje odgovarajućih kompetencija u drugim stručnim
modulima. Teorijski dio nastave i vježbe treba realizovati sa cijelim odjeljenjem. Učenike treba usmjeriti na
aktivno učenje, samostalno pronalaženje, sistematizovanje i korišćenje informacija iz različitih izvora na zadatu
temu i motivisati ih na timski rad i razvijanje odgovornosti za preuzetu obavezu unutar tima. Na teorijskim
časovima, nastavne sadržaje treba realizovati kroz analizu gotovih primjera, demonstraciju rješavanja
problemskih zadataka, upotrebu prezentacija i slično, u cilju boljeg razumijevanja teorijskih znanja. Nastava
treba da bude aktivna, sa uključivanjem svih učenika.
- Za realizaciju praktičnih vježbi na računaru treba obezbijediti računarsku učionicu, opremljenu sa preporučenim
materijalnim uslovima. Preporučuje se da realizacija praktičnih vježbi bude individualna, u parovima ili manjim
grupama, ali tako da svaki učenik samostalno uradi vježbu. Motivacija učenika će biti na znatno većem nivou
ukoliko nastavni sadržaji budu prožeti različitim primjerima iz prakse, jer se jedino na taj način kod učenika
može razviti sposobnost povezivanja teorijskog i praktičnog znanja. Treba pažljivo odabrati problemske
zadatke za rad na računaru u okviru praktičnih vježbi. Za bolju realizaciju modula, nastavnik može pored
preporučene stručne literature koristiti i materijal sa namjenskih veb sajtova.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja. Isto tako može da zadaje komplikovanije zadatke iz programiranja,
usmjeravajući darovite učenike na logičko zaključivanje, kreativnost i pozitivan odnos prema oblastima koje ih
interesuju. Nastavnik u okviru rada sa darovitim učenicima treba da obezbijedi i mentorski rad kako bi
podstakao razvoj njihovih sposobnosti i njihovo interesovanje u cilju karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Welling L.; Thomson L., PHP i MySQL: razvoj aplikacija za veb, prevod 5. izdanja, Mikro knjiga, 2017.
- Beighley L., Morrison M., Head First PHP & MySQL: A Brain-Friendly Guide, O'Reilly Media, 2009.
- Yank K, Build Your Own Database Driven Web Site Using PHP & MySQL, SitePoint, 2009.
- https://www.w3schools.com/

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar sa instaliranim namjenskim softverom 17

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

97
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

9. Povezanost modula – korelacija

- Uvod u programiranje
- Operativni sistemi
- Osnove računarstva
- Uvod u veb programiranje
- Objektno-orijentisano programiranje
- Veb i mobilni dizajn
- Upravljanje bazama podataka
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Veb i mobilni komunikacioni servesi
- Produkcija multimedijalnog sadržaja
- Preduzetništvo
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Napredno front-end programiranje
- Upravljanje softverskim projektima
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- 3D grafika
- Fotografija
- IoTsistemi

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti razvoja veb aplikacija, izražavanjem argumenata i kritičkog
mišljenja; poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti razvoja veb aplikacija prilikom
korišćenja namjenskog softvera i istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize principa izrade dinamičkih veb aplikacija; korišćenje
računara prilikom izrade dinamičkih veb aplikacija u programskom jeziku PHP i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za razvoj veb aplikacija; korišćenje informaciono-
komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka iz oblasti razvoja veb aplikacija
prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa; korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju
razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada domaćih zadataka; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i vrednovanja informacija u cilju
nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti o značaju učenja kroz
praktičan rad, elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, inovativnosti kao i vještina planiranja
i upravljanja vremenom, samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje kreativnog izražavanja ideja prilikom razvoja veb aplikacija)

98
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.2.10. RAZVOJ MOBILNIH APLIKACIJA I

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

III 72 108 180 10

Praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa razvojem mobilnih aplikacija korišćenjem programskog jezika Kotlin. Osposobljavanje za
korišćenje veb servisa, primjenu SQLite baze podataka i upotrebu Google map API-a u Android aplikacijama.
Razvijanje preciznosti, kreativnosti, analitičkog i logičkog rasuđivanja, sistematičnosti, inovativnosti, estetike,
odgovornosti, timskog duha i pozitivnog odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Koristi razvojno okruženje za izradu Android aplikacija
2. Primijeni programski jezik Kotlin za razvoj mobilnih aplikacija
3. Primijeni osnove jezika XML
4. Koristi editore za razvoj layout-a Android aplikacije
5. Kreira jednostavnu Android aplikaciju u programskom jeziku Kotlin
6. Implementira veb servis u Android aplikaciju
7. Primijeni SQLite bazu podataka i Google map API u Android aplikaciji

99
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Koristi razvojno okruženje za izradu Android aplikacija

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Opiše razvojno okruženje za izradu Android Razvojna okruženja: Android Studio, Xamarin, Phone
aplikacija Gap, Appcelerator Titanium i dr.

2. Instalira zadato razvojno okruženje za izradu

Android aplikacija

3. Objasni postupak podešavanja virtuelnog uređaja

4. Objasni postupak testiranja Android aplikacije na

virtuelnom i fizičkom uređaju

Android privilegije: upotreba lokacije, kamere,

5. Opiše Android privilegije za rad aplikacije
galerije, imenik i dr.

6. Demonstrira postupak objave zadatog APK fajla

7. Opiše postupak objave aplikacije na Google Play

Store

8. Demonstrira postupak podešavanja virtuelnog

uređaja, na zadatom primjeru

9. Demonstrira postupak testiranja Android aplikacije

na virtuelnom i fizičkom uređaju, na zadatom
primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 3, 4, 5 i 7. Za kriterijume 2, 6, 8 i 9 potrebne su ispravno urađene praktične
vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Razvojno okruženje za izradu Android aplikacija

100
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni programski jezik Kotlin za razvoj mobilnih aplikacija

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni osnovne karakteristike programskog jezika

Kotlin

2. Objasni sintaksu programskog jezika Kotlin

3. Demonstrira upotrebu operacija nad Operacije nad elementarnim tipovima podataka:

elementarnim tipovima podataka u programskom aritmetičke, logičke, operacije poređenja i dr.
jeziku Kotlin, na zadatom primjeru

4. Demonstrira upotrebu naredbi za kontrolu toka u Naredbe za kontrolu toka: if, when, for i while
programskom jeziku Kotlin, na zadatom primjeru

5. Demonstrira rad sa klasama i objektima u

programskom jeziku Kotlin, na zadatom primjeru

6. Demonstrira rad sa listama u programskom jeziku

Kotlin, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Osnove programskog jezika Kotlin

101
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni osnove jezika XML

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni osnovne karakteristike jezika XML

2. Objasni sintaksu jezika XML

3. Opiše strukturu XML dokumenta Struktura XML dokumenta: elementi i atributi

4. Demonstrira kreiranje XML dokumenta, na zadatom

primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijum 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Osnove jezika XML

102
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Koristi editore za razvoj layout-a Android aplikacije

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni vrste editora za razvoj layout-a Android

Vrste editora: XML i GUI editor
aplikacije

2. Objasni primjenu i vrste layout-a i view-a za razvoj Vrste layout-a: LinearLayout, RelativeLayout i dr.
Android aplikacije Vrste view-a: ListView i GridView

Elementi grafičkog korisničkog interfejsa

3. Objasni kod za elemente grafičkog korisničkog (GUI):TextView, EditText, Button, ImageView,
interfejsa (GUI) Android aplikacije ImageButton, CheckBox, RadioButton, RadioGroup i
dr.

4. Objasni način stilizovanja grafičkih elemenata

Android aplikacije korišćenjem XML editora

5. Izradi jednostavan korisnički interfejs Android

aplikacije koristeći XML editor, na zadatom primjeru

6. Objasni način izrade korisničkog interfejsa Android

aplikacije korišćenjem GUI editor-a

7. Izradi korisnički interfejs Android aplikacije koristeći

GUI editor, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 3, 4, i 6. Za kriterijume 5 i 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe
sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Editori za razvoj layout-a Android aplikacije

103
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Kreira jednostavnu Android aplikaciju u programskom jeziku Kotlin

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Komponente Android aplikacije: aktivnosti, servisi,

1. Objasni komponente Android aplikacije
dobavljači sadržaja i prijemnici emisija

2. Objasni stanja životnog ciklusa aktivnosti Stanja životnog ciklusa aktivnosti Android
Android aplikacije aplikacije: nastavljeno, pauzirano i zaustavljeno

3. Objasni pojam i ulogu Manifest fajla

4. Objasni pojam i vrste intent poruka Vrste intent poruka: implicitne i eksplicitne

5. Objasni glavne karakteristike fragmenata

6. Objasni ulogu dobavljača sadržaja za razvoj

Android aplikacije

7. Izradi nacrt rješenja (wireframe) Android aplikacije,

na zadatom primjeru

8. Demonstrira izradu Android aplikacije u

programskom jeziku Kotlin, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 6. Za kriterijume 7 i 8 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Izrada Android aplikacije u programskom jeziku Kotlin

104
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban da

Implementira veb servis u Android aplikaciju

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Opiše ulogu veb servisa

2. Objasni JSON tip podataka

3. Demonstrira postupak izrade veb servisa, na

zadatom primjeru

4. Demonstrira postupak objave veb servisa na veb

serveru, na zadatom primjeru

5. Demonstrira postupak implementacije veb servisa u

Android aplikaciju, na zadatom primjeru

6. Prikaže obrađene podatke iz veb servisa u Android

aplikaciji, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Implementacija veb servisa u Android aplikaciju

105
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 7 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni SQLite bazu podataka i Google map API u Android aplikaciji

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni značaj i primjenu SQLite baze podataka u

Android aplikacijama

2. Kreira SQLite bazu podataka za Android aplikaciju,

na zadatom primjeru

3. Demonstrira upotrebu SQL funkcija nad bazom SQL funkcije: INSERT, UPDATE, ALTER, DELETE,
podataka u Android aplikaciji, na zadatom primjeru SELECT i dr.

4. Objasni postupak implementacije Google mape u

Android aplikaciji

5. Demonstrira postupak implementacije Google map

API u Android aplikaciji, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 4. Za kriterijume 2, 3 i 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- SQLite baze podataka

- Google map API

106
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Razvoj mobilnih aplikacija I je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih i praktičnih
znanja iz ove oblasti, koja će im kasnije poslužiti za dostizanje odgovarajućih kompetencija u drugim stručnim
modulima. Teorijski dio nastave i vježbe treba realizovati sa cijelim odjeljenjem. Učenike treba usmjeriti na
aktivno učenje, samostalno pronalaženje, sistematizovanje i korišćenje informacija iz različitih izvora na zadatu
temu i motivisati ih na timski rad i razvijanje odgovornosti za preuzetu obavezu unutar tima. Na teorijskim
časovima, nastavne sadržaje treba realizovati kroz analizu gotovih primjera, demonstraciju rješavanja
problemskih zadataka, upotrebu prezentacija i slično, u cilju boljeg razumijevanja teorijskih znanja. Nastava
treba da bude aktivna, sa uključivanjem svih učenika.
- Za realizaciju praktičnih vježbi na računaru treba obezbijediti računarsku učionicu, opremljenu sa preporučenim
materijalnim uslovima. Za kreiranje Android mobilnih aplikacija preporučuje se razvojno okruženje Android
Studio, ali se mogu koristiti i druga, za koje nastavnik procijeni da su prilagođena učenicima. Preporučuje se
da na smart uređajima bude instaliran Android operativni sistem. Realizacija praktičnih vježbi može da bude
individualna, u parovima ili manjim grupama, ali tako da svaki učenik samostalno uradi vježbu. Motivacija
učenika će biti na znatno većem nivou ukoliko nastavni sadržaji budu prožeti različitim primjerima iz prakse, jer
se jedino na taj način kod učenika može razviti sposobnost povezivanja teorijskog i praktičnog znanja. Treba
pažljivo odabrati problemske zadatke za rad na računaru i smart uređaju u okviru praktičnih vježbi. Za bolju
realizaciju modula, nastavnik može pored preporučene stručne literature koristiti i materijal sa namjenskih veb
sajtova.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja. Isto tako može da zadaje komplikovanije zadatke za izradu mobilnih aplikacija,
usmjeravajući darovite učenike na logičko zaključivanje, kreativnost i pozitivan odnos prema oblastima koje ih
interesuju. Nastavnik u okviru rada sa darovitim učenicima treba da obezbijedi i mentorski rad kako bi
podstakao razvoj njihovih sposobnosti i njihovo interesovanje u cilju karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Darwin F. I., Android kuvar, Mikro knjiga, 2013.
- Hardy B.; Phillips B., Android Programming: The Big Nerd Ranch Guide, Big Nerd Ranch Guides, 2013.
- Griffiths D., Head First Android Development: A BrainFriendly, O'Reilly Media, 2015.
- Talbot J.; McLean J., Programiranje Android aplikacija, CET, 2014.
- https://developer.android.com/

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar sa instaliranim namjenskim softverom 17

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

3. Smart uređaj (tablet i pametni telefon) najmanje po 4

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.

107
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Uvod u programiranje
- Osnove grafičkog dizajna
- Operativni sistemi
- Osnove računarstva
- Uvod u veb programiranje
- Objektno-orijentisano programiranje
- Veb i mobilni dizajn
- Upravljanje bazama podataka
- Razvoj veb aplikacija I
- Veb i mobilni komunikacioni servesi
- Produkcija multimedijalnog sadržaja
- Preduzetništvo
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Upravljanje softverskim projektima
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- 3D grafika
- Uvod u elektronske komunikacije
- Fotografija
- IoTsistemi
- Principi energetske efikasnosti

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti razvoja mobilnih aplikacija, izražavanjem argumenata i kritičkog
mišljenja; poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti razvoja mobilnih aplikacija
prilikom korišćenja namjenskog softvera i istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i
dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize principa izrade mobilnih aplikacija; korišćenje
računara, tableta i pametnih telefona prilikom izrade mobilnih aplikacija u programskom jeziku Kotlin i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za razvoj mobilnih aplikacija; korišćenje informaciono-
komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka iz oblasti razvoja mobilnih aplikacija
prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa; korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju
razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada domaćih zadataka; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i vrednovanja informacija u cilju
nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti o značaju učenja kroz
praktičan rad, elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja

108
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, inovativnosti kao i vještina planiranja
i upravljanja vremenom, samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje kreativnog izražavanja ideja prilikom razvoja mobilnih aplikacija)

109
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.2.11. VEB I MOBILNI KOMUNIKACIONI SERVISI

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

III 36 36 72 4

Praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa osnovnim pojmovima računarskih komunikacija i načinom funkcionisanja najvažnijih internet
protokola. Osposobljavanje za implementaciju najčešće korišćenih komunikacionih servisa u veb i mobilnim
aplikacijama. Razvijanje preciznosti, analitičkog i logičkog rasuđivanja, odgovornosti i pozitivnog odnosa prema
struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Identifikuje osnovne pojmove računarskih komunikacija
2. Analizira funkcionisanje DNS-a
3. Uspostavi komunikaciju PHP klijenta sa veb serverom kroz HTTP
4. Izvrši implementaciju REST i SOAP servisa u veb i mobilnim aplikacijama
5. Izvrši implementaciju e-mail servisa u veb i mobilnim aplikacijama
6. Izvrši implementaciju FTP-a u veb i mobilnim aplikacijama

110
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Identifikuje osnovne pojmove računarskih komunikacija

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Podjela računarskih mreža: prema komunikacionom

medijumu, veličini, funkcionalnom odnosu članova u
1. Objasni pojam, podjelu i arhitekturu računarskih mreži i topologiji
mreža Arhitektura računarskih mreža: entitet, sistem,
protokol i protokolska jedinica podataka (PDU –
Protocol Data Unit)

Osnovni referentni modeli računarskih mreža: OSI

2. Opiše osnovne referentne modele računarskih
(Open Systems Interconnection), TCP/IP
mreža
(Transmission Control Protocol/Internet Protocol)

3. Opiše enkapsulaciju i de-enkapsulaciju podataka

na TCP/IP modelu

Elementi IPv4 protokola: IPv4 adresa, struktura IPv4

4. Objasni osnove IPv4 protokola i njegove
adrese, adresa mreže, subnet mask, klase adresa i
elemente
CIDR (Classless Inter-Domain Routing) notacija

5. Objasni ulogu NAT (Network Adress Translation)

tehnike

Transportni protokoli: TCP i UDP (User Datagram

6. Opiše osobine transportnih protokola
Protocol)

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 6.

Predložene teme

- Osnovni pojmovi računarskih komunikacija

111
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Analizira funkcionisanje DNS-a

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam DNS-a (Domain Name System) i Funkcije DNS-a: DNS imenski prostor, registracija
njegovih funkcija domena i serveri

Struktura imena domena: TLD (Top Level Domen),

2. Opiše strukturu imena domena i hijerarhije DNS domen, poddomen i naziv hosta
servera Hijerarhija DNS servera: root server, TLD server,
autoritativni server i lokalni DNS server

3. Objasni način funkcionisanja DNS sistema i vrste

Vrste DNS upita: iterativni i rekurzivni
DNS upita

4. Opiše vrste najčešćih DNS zapisa DNS zapisi: A, CNAME, PTR, MX, TXT, NS i dr.

5. Protumači DNS zapis korišćenjem nslookup ili dig

alata, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijum 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- DNS

112
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Uspostavi komunikaciju PHP klijenta sa veb serverom kroz HTTP

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni karakteristike i način funkcionisanja HTTP

(HyperText Transfer Protocol) i HTTPS (Hypertext
Transfer Protocol Secure) protokola

2. Opiše strukturu URI/URL-a (Uniform Resource

Struktura URI/URL: šema, host, putanja i upit
Identifier/Uniform Resource Locator)

Vrste HTTP zahtjeva: GET, HEAD, PUT, POST i

3. Opiše format i najčešće vrste HTTP zahtjeva
DELETE

4. Opiše strukturu HTTP odgovora i značenje HTTP statusni kodovi: 200, 301, 401, 404, 407, 500 i
najčešćih HTTP statusnih kodova 503

5. Opiše vrste i atribute HTTP cookies

Šeme HTTP autentifikacije: Basic šema i HTTP

6. Objasni šeme HTTP autentifikacije i njihovu ulogu
Digest Authentication

7. Protumači URL, na zadatom primjeru

8. Protumači HTTP odgovor, na zadatom primjeru

9. Demonstrira uspostavljanje komunikacije PHP

klijenta sa veb serverom kroz HTTP, na zadatom
primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 6. Za kriterijume od 7 do 9 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe
sa usmenim obrazloženjem

Predložene teme

- Komunikacija PHP klijenta sa veb serverom kroz HTTP

113
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Izvrši implementaciju REST i SOAP servisa u veb i mobilnim aplikacijama

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Arhitektura REST-a: klijent i server

1. Opiše arhitekturu i karakteristike REST-a
(REpresentational State Transfer) Karakteristike REST-a: adresiranje, nepostojanje
stanja, povezanost i uniformni interfejs

2. Objasni REST odgovor u komunikaciji klijenta i

servera

3. Formira REST upit, na zadati REST odgovor

4. Demonstrira korištenje REST servisa u

programskom jeziku PHP, na zadatom primjeru

5. Opiše format poruke SOAP (Simple Object Format poruke SOAP protokola: SOAPPart,
Access Protocol) protokola SOAPEnvelope, SOAPHeader (optional) i SOAPBody

6. Objasni SOAP odgovor u komunikaciji klijenta i

servera

7. Formira SOAP upit, na zadati SOAP odgovor

8. Demonstrira korištenje SOAP servisa u

programskom jeziku PHP, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 5 i 6. Za kriterijume 3, 4, 7 i 8 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe
sa usmenim obrazloženjem

Predložene teme

- REST i SOAP servisi u veb i mobilnim aplikacijama

114
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Izvrši implementaciju e-mail servisa u veb i mobilnim aplikacijama

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni ulogu e-mail agenata i DNS-a u razmjeni E-mail agenti: MTA (Mail Transfer Agent) i MUA (Mail
e-mail poruka User Agent)

Protokoli za razmjenu e-mail poruka: SMTP (Simple

2. Objasni karakteristike i način funkcionisanja
Mail Transfer Protocol) i SMTPS (Simple Mail Transfer
protokola za razmjenu e-mail poruka
Protocol Secure)

Struktura e-mail objekata: SMTP Envelope, header i

3. Opiše strukturu e-mail objekata
sadržaj poruke

4. Demonstrira korišćenje SMTP komandi iz PHP

aplikacije, na zadatom primjeru

5. Objasni ulogu i karakteristike POP-a (Post Office

Protocol) i IMAP-a (Internet Messаge Access
Protocol)

6. Demonstrira korišćenje POP komandi iz PHP

aplikacije, na zadatom primjeru

7. Demonstrira korišćenje IMAP komandi iz PHP

aplikacije, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 3 i 5. Za kriterijume 4, 6 i 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem

Predložene teme

- E-mail servis u veb i mobilnim aplikacijama

115
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban da

Izvrši implementaciju FTP-a u veb i mobilnim aplikacijama

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni karakteristike i način funkcionisanja FTP-a

(File transfer protocol)

2. Opiše režime rada FTP-a Režimi rada FTP-a: aktivni i pasivni

3. Demonstrira korišćenje FTP komandi putem

aplikativnog softvera, na zadatom primjeru

4. Demonstrira korišćenje FTP komandi iz PHP

aplikacije, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume 3 i 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem

Predložene teme

- FTP u veb i mobilnim aplikacijama

116
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Veb i mobilni komunikacioni servisi je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja za
implementaciju komunikacionih servisa u veb i mobilnim aplikacijama. Učenike treba usmjeriti na aktivno
učenje, samostalno pronalaženje, sistematizovanje i korišćenje informacija iz različitih izvora na zadatu temu i
motivisati ih na timski rad i razvijanje odgovornosti za preuzetu obavezu unutar tima. Na teorijskim časovima,
nastavne sadržaje treba realizovati kroz analizu gotovih primjera, demonstraciju rješavanja problemskih
zadataka, upotrebu prezentacija i slično, u cilju boljeg razumijevanja teorijskih znanja. Nastava treba da bude
aktivna, sa uključivanjem svih učenika.
- Za realizaciju praktičnih vježbi treba obezbijediti računarsku učionicu, opremljenu sa preporučenim materijalnim
uslovima. Preporučuje se da realizacija praktičnih vježbi bude individualna, u parovima ili manjim grupama, ali
tako da svaki učenik samostalno uradi vježbu. Motivacija učenika će biti na znatno većem nivou ukoliko
nastavni sadržaji budu prožeti različitim primjerima iz prakse, jer se na taj način kod učenika može razviti
sposobnost povezivanja teorijskog i praktičnog znanja. Treba pažljivo odabrati problemske zadatke za rad na
računaru u okviru praktičnih vježbi.
- Nastavni sadržaj ishoda 3, koji se odnosi na HTTP komunikaciju, je potrebno obraditi u mjeri koja je neophodna
za pisanje programa koji komuniciraju sa SOAP i REST servisima, odnosno e-mail i FTP serverima. Treba
naglasiti načine funkcionisanja i razlike između HTTP-a i HTTPS-a. Preporuka je da se za kriterijum 7, koristi
browser, a za kriterijume 8 i 9 PHP, programirani primjer.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja, usmjeravajući darovite učenike na zaključivanje, razvijanje sposobnosti analize
i sinteze, kreativnosti i pozitivnog odnosa prema oblastima koje ih interesuju. Nastavnik treba da podstakne
učenike na razvoj njihovih sposobnosti i interesovanja u cilju pravilne karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Tanenbaum A.; Wetherall D., Računarske mreže, Mikro knjiga, Beograd, 2013.
- Veinović M.; Jevremović A., Računarske mreže, Univerzitet Singidunum, Beograd, 2011.
- Mitchell L., PHP, Web Services, O'Reilly Media, 2013.
- Richardson L.; Amundsen M.; Ruby S., RESTful Web APIs: Services for a Changing World, O'Reilly Media,
2013.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar sa instaliranim namjenskim softverom 17

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Usmena i/ili pisana provjera svih ishoda učenja prema kriterijuima koji su definisani u cilju njihovog dostizanja
- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

117
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Operativni sistemi
- Razvoj veb aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- Uvod u elektronske komunikacije
- IoT sistemi

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata koji se odnose na veb i mobilne komunikacione servise, izražavanjem
argumenata i kritičkog mišljenja; poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije koja se odnosi na veb i mobilne
komunikacione servise, prilikom istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize načina funkcionisanja najvažnijih Inernet protokola;
korišćenje računara za implementaciju komunikacionih servisa u veb i mobilnim aplikacijama i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za implementaciju komunikacije u veb i mobilnim
aplikacijama putem protokola; korišćenje informaciono-komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i
upotrebe podataka koji se odnose na veb i mobilne komunikacione servise, prepoznavanjem relevantnih
stručnih tekstova i video zapisa; upotreba softverskih alata za izradu prezentacija na zadatu temu; korišćenje
foruma i društvenih mreža, u cilju razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike
prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i
vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti
o značaju učenja kroz praktičan rad, elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etikom; razvijanje sposobnosti za timski rad, saradnju i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje vještina planiranja i upravljanja vremenom,
samostalno ili u timu i dr.)

118
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.2.12. PRODUKCIJA MULTIMEDIJALNOG SADRŽAJA

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

III 36 72 108 6

Teorijska i praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa elementima multimedije. Osposobljavanje za kreiranje 2D animacije i obradu video i audio
zapisa. Razvijanje preciznosti, kreativnosti, sistematičnosti, inovativnosti, timskog duha i pozitivnog odnosa
prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Analizira elemente i primjenu multimedije
2. Primijeni osnovne tehnike za kreiranje elemenata 2D animacije
3. Primijeni napredne tehnike za kreiranje 2D animacije
4. Primijeni osnovne tehnike za obradu video zapisa
5. Primijeni napredne tehnike za obradu video zapisa
6. Primijeni tehnike za obradu audio zapisa

119
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Analizira elemente i primjenu multimedije

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Elementi multimedije: tekst, slika, zvuk, animacija i

1. Objasni karakteristike elemenata multimedije
video

Osnovni formati digitalnog zapisa elemenata

2. Razlikuje osnovne formate digitalnog zapisa
multimedije: txt, csv, ttf, otf, woff, wav, mp3, jpg, bmp,
elemenata multimedije
png, tiff, gif, svg, avi, mp4 i dr.

3. Demonstrira kreiranje fonta u specijalizovanom

Grafički editor: Fontographer, FontLab i dr.
grafičkom editoru, na zadatom primjeru

4. Prezentuje primjenu multimedije, na zadatom

primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume 3 i 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Elementi multimedije

120
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni osnovne tehnike za kreiranje elemenata 2D animacije

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Programi za kreiranje 2D animacije: Adobe Animate,

Adobe Flash, Macromedia Flash i dr.
1. Objasni elemente osnovnog prozora programa Elementi osnovnog prozora: linija zaglavlja, linija
za kreiranje 2D animacije menija, lenjiri, palete sa alatkama, radna površina,
paneli, koordinatna mreža, pomoćne linije, statusna
linija i dr.

2. Podesi osnovne parametre programa za kreiranje Osnovni parametri: jedinica mjere, format radne
2D animacije površine, boja pozadine, brzina mijenjanja kadrova i dr.

Operacije sa slojevima: kreiranje novog sloja, brisanje

3. Izvede osnovne operacije sa slojevima u sloja, upravljanje slojem preko vremenske linije,
programu za kreiranje 2D animacije upravljanje vidljivošću sloja, slaganje slojeva,
organizovanje slojeva u omotnice i dr.

Rad sa frejmovima: dodavanje frejma, kreiranje

4. Demonstrira rad sa frejmovima u programu za
ključnog frejma, selektovanje frejmova, imenovanje
obradu 2D animacije, na zadatom primjeru
frejmova, kopiranje, brisanje frejmova i dr.

5. Demonstrira primjenu alata za crtanje osnovnih

Osnovni geometrijski oblici: pravougaonik, elipsa,
geometrijskih oblika u programu za kreiranje 2D
poligon, linija, kriva linija, zvijezda i dr.
animacije

Osnovni atributi objekata: boja, debljina i stil poteza,

6. Izvrši promjenu osnovnih atributa objekata u
popuna objekta (bez popune, puna popuna, popuna sa
programu za kreiranje 2D animacije, na zadatom
linearnim prelivom, popuna sa radijalnim prelivom i
primjeru
rasterska popuna)

7. Demonstrira primjenu alata za unos teksta u

programu za kreiranje 2D animacije, na zadatom
primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Radno okruženje programa za kreiranje 2D animacije

- Osnovne tehnike za kreiranje elemenata 2D animacije

121
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni napredne tehnike za kreiranje 2D animacije

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Demonstrira postupak animacije simbola u

programu za kreiranje 2D animacije, na zadatom
primjeru

2. Opiše načine kreiranje animacije u programu za Načini kreiranja animacije: kadar po kadar, animacije
kreiranje 2D animacije promjenom pokreta i animacije promjenom oblika

Napredne tehnike: rad sa maskama, dodavanje slike,

3. Objasni primjenu naprednih tehnika u programu
zvuka i video zapisa u animaciju, rad sa efektima, rad
za kreiranje 2D animacije
sa filterima, inverzna kinematika i dr.

4. Demonstrira kreiranje 2D animacije, na zadatom

primjeru

5. Pripremi fajl za eksportovanje u odgovarajućem

formatu

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 2 i 3. Za kriterijume 1, 4 i 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Napredne tehnike za kreiranje 2D animacije

122
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni osnovne tehnike za obradu video zapisa

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Elementi osnovnog prozora: linija menija, paneli,

paleta alata, timeline i dr.
1. Objasni elemente osnovnog prozora radnog
okruženja programa za obradu video zapisa Program za obradu video zapisa: Adobe Premiere
Pro, Windows Movie Maker, Lightworks, Wondershare
Filmore i dr.

Pojmovi od značaja: sekvenca, kadar, vremenski kod,

2. Objasni pojmove od značaja za obradu video scenario, video isječak, vremenska osa, zvučni kanali,
zapisa video kanali, produkcija, broj slika po sekundi, audio
mixer i dr.

3. Opiše postupak upravljanja medijskim datotekama

u programu za obradu video zapisa

4. Demonstrira kreiranje novog projekta i upravljanje

medijskim datotekama u programu za obradu video
zapisa, na zadatom primjeru

Alati za montažu video zapisa: importovanje

medijskih datoteka, kreiranje i promjena sekvence,
5. Demonstrira primjenu alata za montažu u
dodavanje klipa sekvenci, promjena redoslijeda u
programu za obradu video zapisa, na zadatom
sekvenci, selektovanje, grupisanje, kopiranje, trimming,
primjeru
rad sa markerima, freezing frejmova, sinhronizovanje
audio i video zapisa i dr.

6. Demonstrira rad sa vremenskom osom i kanalima

pri obradi video zapisa, na zadatom primjeru

7. Demonstrira dodavanje teksta u video zapis, na

zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijume od 4 do 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe
sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Radno okruženje programa za obradu video zapisa

- Osnovne tehnike za obradu video zapisa

123
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni napredne tehnike za obradu video zapisa

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Rad sa efektima i tranzicijama: dodavanje,

uklanjanje, organizovanje efekata; podešavanje efekata
1. Demonstrira rad sa efektima i tranzicijama u
i keyframe-ova, efekat za korekciju boje, efekat za
programu za obradu video zapisa, na zadatom
stabilizovanje pokreta, eliminisanje flicker-a, dodavanje
primjeru
i modifkovanje tranzicija, promjena trajanja i brzine
klipova i dr.

2. Kreira novi video efekat u programu za obradu

video zapisa, na zadatom primjeru

3. Objasni pojam providnosti na vremenskoj osi u

programu za obradu video zapisa

4. Demonstrira rad sa maskama u programu za Rad sa maskama: kreiranje maske, modifikovanje

obradu video zapisa, na zadatom primjeru maske, vezivanje maske za objekat u pokretu i dr.

5. Demonstrira postupak kreiranja jednostavne

animacije u programu za obradu video zapisa, na
zadatom primjeru

6. Pripremi fajl za eksportovanje u odgovarajućem

formatu

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijum 3. Za kriterijume 1, 2, 4, 5, i 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Napredne tehnike za obradu video zapisa

124
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni tehnike za obradu audio zapisa

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Elementi osnovnog prozora: linija sa alatima,

transport kontrole, statusna linija, prozor sa podacima,
1. Objasni elemente osnovnog prozora radnog mikser zvuka i dr.
okruženja programa za obradu audio zapisa Programi za obradu audio zapisa: Adobe Audition,
Audacity, Sound Forge, GoldWave, Cool Edit Pro,
Reason, FL Studio (Fruity Loops) i dr.
Pojmovi od značaja: zvučni talas, prag čujnosti,
2. Objasni pojmove od značaja za obradu audio
manifestacije širenja zvuka kroz prostor, objektivne i
zapisa
subjektivne karakteristike zvuka i dr.
3. Objasni kreiranje i podešavanje novog projekta u
programu za obradu audio zapisa
Postupak montaže: importovanje i upravljanje
datotekama, rad sa kanalima, pregled, zumiranje i
navigacija, snimanje i reprodukcija zvuka, kopiranje,
brisanje, isijecanje i insertovanje djelova audio zapisa, ,
4. Objasni postupak montaže audio zapisa uklanjanje šuma, dodavanje tišine, podešavanje jačine,
editovanje više traka istovremeno, miksovanje glasa i
muzike, dodavanje pozadinske muzike, uklanjanje
pozadinskog šuma, dodavanje efekata, eliminisanje
glasa iz zvuka i dr.
5. Demonstrira snimanje i reprodukciju glasa u
programu za obradu audio zapisa, na zadatom
primjeru

6. Izvrši montažu audio zapisa, na zadatom primjeru

7. Demonstrira uvoz i reprodukciju audio zapisa, na

zadatom primjeru
8. Pripremi fajl za eksportovanje u odgovarajućem
formatu

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijume od 5 do 8 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe
sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Radno okruženje softvera za obradu audio zapisa

- Tehnike za obradu audio zapisa

125
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Produkcija multimedijalnog sadržaja je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih i
praktičnih znanja iz ove oblasti, koja će im kasnije poslužiti za dostizanje odgovarajućih kompetencija u drugim
stručnim modulima. Teorijska i praktična nastava se dijeli na grupe. Učenike treba usmjeriti na aktivno učenje,
samostalno pronalaženje, sistematizovanje i korišćenje informacija iz različitih izvora na zadatu temu i
motivisati ih na timski rad i razvijanje odgovornosti za preuzetu obavezu unutar tima. Na teorijskim časovima,
nastavne sadržaje treba realizovati kroz analizu gotovih primjera, upotrebu prezentacija i slično, u cilju boljeg
razumijevanja teorijskih znanja. Nastava treba da bude aktivna, sa uključivanjem svih učenika.
- Za realizaciju praktičnih vježbi na računaru treba obezbijediti računarsku učionicu, opremljenu sa preporučenim
materijalnim uslovima. Preporučuje se da realizacija praktičnih vježbi bude individualna, u parovima ili manjim
grupama, ali tako da svaki učenik samostalno uradi vježbu. Potrebno je pažljivo odabrati problemske zadatke
koji imaju vezu s realnim situacijama. Motivacija učenika će biti na znatno većem nivou ukoliko nastavni sadržaji
budu prožeti različitim primjerima iz prakse, jer se jedino na taj način kod učenika može razviti sposobnost
povezivanja teorijskog i praktičnog znanja.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja. Isto tako može da zadaje komplikovanije zadatke iz programiranja,
usmjeravajući darovite učenike na logičko zaključivanje, kreativnost i pozitivan odnos prema oblastima koje ih
interesuju. Nastavnik u okviru rada sa darovitim učenicima treba da obezbijedi i mentorski rad kako bi
podstakao razvoj njihovih sposobnosti i njihovo interesovanje u cilju karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Ulrich K., Macromedia Flash 8, CET, Čačak, 2006.
- Stojanović D., Flash animacija, Logos-Art, Beograd, 2006.
- Anderson A.; Johnson S., Flash CS3 Professional na dlanu, Kompjuter biblioteka, Čačak, 2008.
- Blake B., Adobe Premiere 6, Mikroknjiga, Beograd, 2001.
- Sengstack J., Premiere 6.5, Kompjuter biblioteka, Čačak, 2005.
- Schell J., Premiere Pro 2, Kompjuter biblioteka, Čačak, 2005.
- Scott R.G., Sound Forge 6, CET biblioteka, Beograd, 2006.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar sa instaliranim namjenskim softverom 17

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

3. Mikrofon i slušalice po 16

4. Zvučnici i kamera po 1

5. Štampač 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.

126
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Osnove grafičkog dizajna
- Operativni sistemi
- Osnove računarstva
- Veb i mobilni dizajn
- Razvoj veb aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Napredno front-end programiranje
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- 3D grafika
- Fotografija

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti multimedije, izražavanjem argumenata i kritičkog mišljenja;
poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti multimedije prilikom korišćenja
namjenskog softvera i istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize tehnika za kreiranje i obradu multimedijalnih
elemenata; razvijanje sposobnosti prostornog snalaženja prilikom kreiranja 2D animacija i obrade video i audio
sadržaja; korišćenje računara prilikom rada sa elementima multimedije i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za kreiranje i obradu multimedijalnog sadržaja;
korišćenje informaciono-komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka iz oblasti
multimedije prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa; korišćenje foruma i društvenih mreža,
u cilju razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i
dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada domaćih zadataka, seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja,
sistematizovanja i vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja
novih; razvijanje svijesti o značaju učenja kroz praktičan rad, elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, inovativnosti, kao i vještina
planiranja i upravljanja vremenom, samostalno ili u timu i dr.)

127
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje kreativnog izražavanja ideja prilikom kreiranja i obrade
multimedijalnog sadržaja i dr.)

128
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.2.13. PREDUZETNIŠTVO

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

III 36 36 72 4

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa značajem preduzetništva, preduzetničkih vještina, tehnikama za pronalaženje biznis ideje,
strukturom i načinom izrade biznis plana, oblicima obavljanja privredne djelatnosti i promocijom proizvoda i
usluga. Osposobljavanje za kreiranje i pokretanje biznisa. Razvijanje inicijativnosti, kreativnosti, odgovornosti,
komunikativnosti i timskog rada.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Identifikuje značaj preduzetništva, preduzetničkih vještina i pokretanja sopstvenog biznisa
2. Osmisli biznis ideju koristeći razne tehnike i rezultate istraživanja tržišta
3. Sastavi biznis plan na osnovu sprovedenih istraživanja i analiza
4. Identifikuje oblike obavljanja privredne djelatnosti i postupak registracije privrednih društava
5. Identifikuje faze u postupku zasnivanja radnog odnosa i karakteristike individualnih i kolektivnih prava
zaposlenih
6. Pripremi poslovni sastanak i korespondentne akte u vezi sa njegovom organizacijom
7. Promoviše privredno društvo, proizvod ili uslugu

129
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Identifikuje značaj preduzetništva, preduzetničkih vještina i pokretanja sopstvenog biznisa

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam preduzetništva

2. Opiše nastanak i razvoj preduzetništva

3. Objasni pojam preduzetnika, različite pristupe o Pristupi o teoriji preduzetnika: ekonomski, psihološki
teoriji preduzetnika i zablude o njima i sociološki

4. Popuni upitnik za procjenu preduzetničkih osobina

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijum 4 potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Preduzetništvo
- Istorija preduzetništva
- Preduzetnik

130
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Osmisli biznis ideju koristeći razne tehnike i rezultate istraživanja tržišta

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam ideje

2. Objasni pojam biznis ideje

Tehnike za pronalaženje biznis ideje: kopiranje

postojećih poslova, mapiranje, pretvaranje hobija u
3. Primijeni odgovarajuću tehniku za pronalaženje
potencijalni posao, korišćenje radnog iskustva za
biznis ideje
pokretanje posla, brainstorming tehnika, inovacije novih
proizvoda/usluga i dr.

Pristupi: posmatranje promjena i trendova, rješavanje

4. Objasni pojam poslovne šanse i pristupe za njeno
problema, pronalaženje praznina na tržištu,
prepoznavanje
takmičenje/konkurencija i dr.

5. Sprovede provjeru odabrane biznis ideje na tržištu

koristeći odgovarajuće upitnike

6. Objasni SWOT analizu i njen značaj

7. Procijeni biznis ideju na osnovu SWOT analize

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 4 i 6. Za kriterijume 3, 5 i 7 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Ideja
- Biznis ideja
- Tehnike za pronalaženje biznis ideje
- Poslovna šansa
- SWOT analiza

131
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Sastavi biznis plan na osnovu sprovedenih istraživanja i analiza

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni viziju, misiju, poslovne ciljeve i vrste Vrste poslovnih strategija: ofanzivna, defanzivna,
poslovnih strategija strategija imitacije i tradicionalistička

2. Formuliše misiju i viziju za konkretan primjer

privrednog društva

Struktura i elementi biznis plana: naslovna strana,

sadržaj biznis plana, rezime, osnovni podaci o
preduzetniku, opis biznis ideje odnosno
proizvoda/usluge, analiza tržišta prodaje i konkurencije,
3. Opiše značaj, strukturu i elemente biznis plana
analiza tržišta nabavke, marketing plan (cijena,
lokacija, distribucija, promocija), tehničko tehnološka
analiza i finansijski plan sa vremenskim okvirom
realizacije

4. Izradi pojedinačne elemente biznis plana za

odabranu biznis ideju

5. Sastavi biznis plan na osnovu izrađenih

pojedinačnih elemenata

6. Prezentuje biznis plan koristeći pravila za uspješno

prezentovanje

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 3. Za kriterijume 2, 4, 5 i 6 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Misija i vizija privrednog društva

- Ciljevi privrednog društva
- Poslovna politika privrednog društva
- Poslovna strategija privrednog društva
- Biznis plan
- Prezentacija

132
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Identifikuje oblike obavljanja privredne djelatnosti i postupak registracije privrednih društava

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Oblici obavljanja privredne djelatnosti: preduzetnik,

1. Navede oblike obavljanja privredne djelatnosti i
ortačko društvo, komanditno društvo, društvo sa
njihove karakteristike
ograničenom odgovornošću i djelovi stranog društva

Naziv i vizuelni identitet privrednog društva: ime

2. Objasni naziv i vizuelni identitet privrednog
privrednog društva, logotip, zaštitna boja, tipografija,
društva
maskota, grb, slogan i dr.

3. Osmisli ime za privredno društvo za konkretan

primjer

4. Kreira logotip i slogan za konkretan primjer

privrednog društva ili proizvoda/usluge

5. Opiše postupak i potrebnu dokumentaciju za

registraciju privrednih društava

6. Popuni formular za registraciju preduzetnika za

konkretan primjer

7. Objasni poslovni kodeks privrednog društva

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 5 i 7. Za kriterijume 3, 4 i 6 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Vrste privrednih društava

- Naziv i vizuelni identitet privrednog društva
- Registracija privrednog društva
- Poslovni kodeks

133
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Identifikuje faze u postupku zasnivanja radnog odnosa i karakteristike individualnih i kolektivnih prava
zaposlenih

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam zasnivanja radnog odnosa

Opšti uslovi: godine života, zdravstvena sposobnost i

2. Opiše opšte i posebne uslove za zasnivanje dr.
radnog odnosa Posebni uslovi: nivo kvalifikacije, radno iskustvo,
stručni ispit i dr.

3. Objasni način zasnivanja radnog odnosa i vrijeme Vrijeme na koje se zasniva radni odnos: određeno i
na koje se zasniva radni odnos neodređeno

4. Sastavi konkurs za prijem u radni odnos za

određeno radno mjesto

5. Sastavi radnu biografiju (CV) za prijem u radni

odnos na konkretnom primjeru

6. Navede vrste prava zaposlenih Vrste prava zaposlenih: individualna i kolektivna

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 3 i 6. Za kriterijume 4 i 5 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Zasnivanje radnog odnosa

- Prava zaposlenih

134
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban da

Pripremi poslovni sastanak i korespondentne akte u vezi sa njegovom organizacijom

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Vrste poslovnih sastanaka: formalni, neformalni,

1. Objasni pojam, cilj i vrste poslovnih sastanaka radni, informativni, diskusioni, poslovna druženja,
seminari, konferencije i dr.
2. Objasni pripremu materijala, opreme i mjesta za
održavanje poslovnog sastanka
3. Objasni pojam, proces, pravila i vrste Vrste komunikacije: usmena, pisana, interna,
komunikacije eksterna, privatna, poslovna, domaća, strana i dr.

4. Objasni pojam, stilove i fraze poslovne i službene

korespondencije, sadržaj i elemente poslovnog
pisma i službenog dopisa

5. Sastavi poziv za učesnike sastanka sa dnevnim

redom, terminom i mjestom održavanja u
odgovarajućoj formi

6. Sastavi zapisnik o održanom sastanku u

odgovarajućoj formi

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijume 5 i 6 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Poslovni sastanak
- Pojam i vrste komunikacije
- Poslovna i službena korespondencija
- Korespondentni akti u vezi poslovnih sastanaka

135
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 7 - Učenik će biti sposoban da

Promoviše privredno društvo, proizvod ili uslugu

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam promocije

Oblici promocionih aktivnosti: privredna

2. Navede oblike promocionih aktivnosti propaganda, lična prodaja, prodajna promocija, odnosi
sa javnošću i dr.

3. Kreira reklamnu poruku, na konkretnom primjeru

4. Osmisli flajer za konkretan primjer

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume 3 i 4 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Promocija

136
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Preduzetništvo je tako koncipiran da omogućava učenicima da stiču teorijska i praktična znanja i vještine
iz ove oblasti. Prilikom realizacije ovog modula učenike treba motivisati na aktivno učenje, samostalan i timski
rad. Preporučljivo je da se nastava iz ovog modula, realizuje u blok časovima sa po dva časa nedjeljno. Učenike
bi trebalo poslije realizacije uvodnih sadržaja i pojedinačnih aktivnosti koje su u vezi sa njima, podijeliti na
timove (sastavljene od tri do sedam učenika) u kojima će tako raditi do kraja školske godine. Iako će učenici
raditi u timu, svako od njih treba da ima pojedinačna zaduženja, na osnovu čega će biti ocjenjivani.
Preporučljivo je da svaki tim učenika ima svoj folder u kom će čuvati sve radne listove koje će popunjavati
tokom školske godine prilikom izrade određenih praktičnih vježbi. Radni listovi za svaku aktivnost su predviđeni
u Priručniku za nastavnike, koji je urađen za ovu namjenu. Prilikom obrade određenih nastavnih sadržaja
preporučljivo je podsticati učenike na sprovođenje različitih istraživanja kako bi na taj način došli do relevatnih
informacija. Poželjno je da učenici učestvuju na školskim i nacionalnim takmičenjima za najbolji Biznis plan.
- Preporučljivo je da učenici nakon urađenih vježbi, svoje rezultate usmeno prezentuju drugim učenicima, uz
obrazloženje vlastitog stava i da o istom diskutuju sa drugim učenicima i nastavnikom. Tokom prezentacije
učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju. Prilikom obrade određenih
nastavnih sadržaja mogu se na času pozvati lokalni preduzetnici, predstavnici određenih institucija i privrednih
društava ili organizovati posjeta istim, kako bi učenici dobili konkretne informacije o određenim oblastima koji
se odnose na realizaciju biznis ideja.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Grupa autora, Mladi preduzetnici - Priručnik iz preduzetništva za učenike srednjih stručnih škola, Centar za
stručno obrazovanje, 2014.
- Grupa autora, Mladi preduzetnici – Priručnik iz preduzetništva za nastavnike srednjih stručnih škola, Centar za
stručno obrazovanje, Podgorica, 2014.
- Lajović D.; i grupa autora, Preduzetništvo u novi milenijum, CID, Podgorica, 2001.
- Lajović D.; i grupa autora, Marketing plan kao preduzetničko sredstvo, Zavod za zapošljavanje Crne Gore,
Podgorica, 2009.
- Propisi koji regulišu oblast radnih odnosa.
- Propisi koji regulišu oblast privrednih društava.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar 1

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

3. Štampač 1

4. Skener 1

5. Kancelarijski materijal i pribor po potrebi

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.

137
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Veb i mobilni dizajn
- Razvoj veb aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Napredno front-end programiranje
- Upravljanje softverskim projektima
- Poslovna kultura
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- Savremeno odrastanje
- Poslovna komunikacija i korespondencija

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku, izražavanje
vlastitih argumenata i zaključaka na uvjerljiv način, razvijanje kritičkog mišljenja iz oblasti preduzetništva)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje matematičkog
načina razmišljanja i izražavanje kroz određene modele u rješavanju praktičnih zadataka)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za obradu i uređivanje teksta i tabela, čuvanje
dokumenata u elektronskom obliku)
- Učiti kako učiti (podsticanje učenika na samostalan rad i istrajnost u učenju kroz motivaciju i želju za primjenom
ranije stečenih znanja)
- Socijalna i građanska kompetencija (podsticanje timskog rada na času u cilju konstruktivne komunikacije,
izražavanje različitih stavova, podsticanje odgovornosti i podjele zadataka prilikom realizacije određenih
praktičnih zadataka iz ove oblasti)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti planiranja, organizovanja, pripreme izvještaja,
procjene, evidentiranja i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (podsticanje upoređivanja svog mišljenja sa mišljenjem drugih, identifikovanje
i realizacija društvenih i ekonomskih mogućnosti u kulturnoj aktivnosti)

138
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.2.14. RAZVOJ VEB APLIKACIJA II

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

IV 66 99 165 10

Praktične vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa osnovama framework-a i CMS-a za brzi razvoj veb aplikacija. Osposobljavanje za razvoj,
testiranje i postavljanje veb aplikacije na Internet. Razvijanje preciznosti, kreativnosti, analitičkog i logičkog
rasuđivanja, sistematičnosti, inovativnosti, estetike, odgovornosti, timskog duha i pozitivnog odnosa prema
struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Koristi MVC arhitekturu framework-a za razvoj veb aplikacija
2. Koristi osnovne elemente CodeIgniter framework-a u izradi veb aplikacija
3. Kreira jednostavnu veb aplikaciju koristeći CodeIgniter framework
4. Izvrši testiranje rada veb aplikacije
5. Koristi Wordpress framework za izradu i razvoj veb aplikacija
6. Primijeni plugin-ove i widget-e pri kreiranju veb sadržaja u Wordpress framework-u

139
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Koristi MVC arhitekturu framework-a za razvoj veb aplikacija

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Karakteristike framework-a: tip licence, veličina i

1. Objasni značaj i karakteristike framework-a za
podrška zajednice, korišćenje od strane velikih
razvoj veb aplikacija
kompanija, dostupnost komponenti i dr.

2. Uporedi karakteristike popularnih framework-ova Popularni framework-ovi za razvoj veb aplikacija:

za razvoj veb aplikacija CodeIgniter, Laravel, Yii, Symphony i dr.

3. Objasni komponente MVC (Model-View- Komponente MVC arhitekture: Controller, Model i

Controller) arhitekture View

4. Demostrira upotrebu MVC arhitekture, na zadatom

primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2 i 3. Za kriterijum 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Karakteristike framework-ova za izradu veb aplikacija

- MVC arhitektura

140
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Koristi osnovne elemente CodeIgniter framework-a u izradi veb aplikacija

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni arhitekturu CodeIgniter aplikacije

2. Objasni strukturu direktorijuma CodeIgniter Struktura direktorijuma CodeIgniter aplikacije:

aplikacije application, system i user_guide

3. Demonstrira postupak instalacije i konfiguracije

CodeIgniter-a, na zadatom primjeru

4. Demonstrira postupak rutiranja u CodeIgniter

aplikaciji, na zadatom primjeru

Rad sa MVC pattern-om: korišćenje metoda u

prikazima, kreiranje kontrolera (custom i user),
5. Demonstrira rad sa MVC pattern-om u
kreiranje modela (user, custom i auto-loading) i baze
CodeIgniter aplikaciji, na zadatom primjeru
podataka, obrada rezultata iz modela u kontroleru,
prenos podataka u view i dr.

6. Demonstrira upotrebu helpera u CodeIgniter

aplikaciji, na zadatom primjeru

7. Demonstrira upotrebu biblioteka u CodeIgniter

aplikaciji, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Osnovni elementi framework-a CodeIgniter

141
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Kreira jednostavnu veb aplikaciju koristeći CodeIgniter framework

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni CRUD (Create, Read, Update, Delete)

operacije za rad sa bazom podataka u CodeIgniter CRUD operacije: Create, Read, Update i Delete
frameworku-u

2. Demonstrira rad sa bazom podataka pomoću

CRUD operacija, na zadatom primjeru

3. Objasni rad sa formama i gridom koristeći

CodeIgniter framework

4. Demonstrira kreiranje dijela aplikacije za rad sa Rad sa korisnicima: registracija, logovanje korisnika,
korisnicima u CodeIgniter framework-u, na administriranje korisnika, pregled korisnika primjenom
zadatom primjeru grida i dr.

5. Demonstrira kreiranje dijela aplikacije za rad sa

zadacima u CodeIgniter framework-u pomoću
CRUD operacija, na zadatom primjeru

6. Objasni primjenu sigurnosnih mjera u CodeIgniter

framework-u

7. Demonstrira postupak postavljanja veb aplikacije

na Internet (hosting), na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 3 i 6. Za kriterijume 2, 4, 5 i 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Rad sa framework-om CodeIgniter

- Sigurnosne mjere u framework-u CodeIgniter
- Veb hosting

142
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Izvrši testiranje rada veb aplikacije

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Metode testiranja: statične, dinamične, white-box,

black-box i grey-box
1. Objasni metode i nivoe testiranja veb aplikacije Nivoi testiranja: unit testing, integration testing,
component interface testing, system testing i
operational acceptance testing

Načini testiranja: installation testing, compatibility

testing, continuous testing, acceptance testing, alpha
2. Objasni načine testiranja veb aplikacije
testing, functional vs non-functional testing, usability
testing, security testing, a/b testing i dr.

3. Objasni postupak testiranja veb aplikacije pomoću

PHPUnit testing framework-a

4. Demonstrira postupak testiranja veb aplikacije

primjenom PHPUnit Testing framework-a u
CodeIgniter-u, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijum 4 potrebna je ispravno urađena praktična vježba sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Testiranje veb aplikacije u framework-u CodeIgniter

143
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Koristi Wordpress framework za izradu i razvoj veb aplikacija

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni funkciju i vrste CMS-ova za izradu veb

Vrste CMS-ova: ECMS, WCMS, DMS, MCMS i CCMS
aplikacija
Karakteristike popularnih CMS-ova: tipovi licenci,
dostupnost modula, jednostavnost upotrebe, brzina
2. Objasni osnovne karakteristike popularnih CMS- razvoja, funkcionalnost komponenti, dostupnost i
ova za izradu veb aplikacija kvalitet besplatnih i komercijalnih tema, veličina i
podrška zajednice, koršćenje od strane velikih
kompanija, učestanost ažuriranja i dr.
Priprema radnog okruženja: hosting and local
3. Demonstrira pripremu radnog okruženja i
development, kreiranje baze podataka; podešavanje
postupak konfiguracije Wordpress framework-a
instalacione forme (jezik, korisničko ime, lozinka, mejl,
naziv sajta) i dr.
Karakteristike Wordpress framework-a:
jednostavnost upotrebe, fleksibilnost u kreiranju veb
4. Objasni osnovne karakteristike Wordpress
sajtova, usaglašenost sa standardima, laka instalacija i
framework-a
promjene templejta, mogućnost jednostavne instalacije
različitih plugin-ova, ugrađena hijerarhija korisnika i dr.
Rad u Wordpress framework-u: kreiranje i
objavljivanje postova i stranica, rad sa navigacijom, rad
5. Objasni rad u Wordpress framework-u
sa multimedijom, rad sa komentarima, konfigurisanje
adekvatne teme i dr.
6. Demonstrira načine objavljivanja i organizaciju Sadržaj veb aplikacije: postovi, stranice, članci,
sadržaja veb aplikacije, na zadatom primjeru kategorije i multimedije
7. Demonstrira upotrebu grafike, zvuka i video zapisa
u Wordpress framework-u
8. Demonstrira pronalaženje, instalaciju i
prilagođavanje adekvatne teme u Wordpress
framework-u, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 4 i 5. Za kriterijume 3, 6, 7 i 8 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe
sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- CMS-ovi za izradu veb aplikacija

- Wordpress framework

144
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni plugin-ove i widget-e pri kreiranju veb sadržaja u Wordpress framework-u

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Wordpress plugin-ovi: WooCommerce, SEO by

Yoast, BackWPup, Contact Form 7, MailChimp, W3
1. Objasni funkcionalnosti Wordpress plugin-ova
Total Cache, Envira Gallery, Slider Revolution, WP
Multilingual plugin, The Events Calendar i dr.

2. Objasni postupak instaliranja i konfigurisanja

Wordpress plugin-ova

3. Demonstrira postupak instaliranja i konfigurisanja

Wordpress plugin-a, na zadatom primjeru

4. Demonstrira upotrebu Wordpress plugin-a, na

zadatom primjeru

5. Demonstrira dodavanje Wordpress widget-a, na

zadatom primjeru

6. Demonstira upotrebu Wordpress plugin-a za SEO

optimizaciju, na zadatom primjeru

7. Demonstrira kreiranje rezervne kopije i povraćaj

sadržaja Wordpress sajta, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježba sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Pluginovi u Wordpress framework-u

- Widgeti u Wordpress framework-u

145
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Razvoj veb aplikacija II je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih i praktičnih znanja
iz ove oblasti, koja će im kasnije poslužiti za dostizanje odgovarajućih kompetencija u drugim stručnim
modulima. Teorijski dio nastave i vježbe treba realizovati sa cijelim odjeljenjem. Učenike treba usmjeriti na
aktivno učenje, samostalno pronalaženje, sistematizovanje i korišćenje informacija iz različitih izvora na zadatu
temu i motivisati ih na timski rad i razvijanje odgovornosti za preuzetu obavezu unutar tima. Na teorijskim
časovima, nastavne sadržaje treba realizovati kroz analizu gotovih primjera, demonstraciju rješavanja
problemskih zadataka, upotrebu prezentacija i slično, u cilju boljeg razumijevanja teorijskih znanja. Nastava
treba da bude aktivna, sa uključivanjem svih učenika.
- Za realizaciju praktičnih vježbi na računaru treba obezbijediti računarsku učionicu, opremljenu sa preporučenim
materijalnim uslovima. Preporučuje se da realizacija praktičnih vježbi bude individualna, u parovima ili manjim
grupama, ali tako da svaki učenik samostalno uradi vježbu. Motivacija učenika će biti na znatno većem nivou
ukoliko nastavni sadržaji budu prožeti različitim primjerima iz prakse, jer se na taj način kod učenika može
razviti sposobnost povezivanja teorijskog i praktičnog znanja. Treba pažljivo odabrati problemske zadatke za
rad na računaru u okviru praktičnih vježbi. Za bolju realizaciju modula, nastavnik može pored preporučene
stručne literature koristiti i materijal sa namjenskih veb sajtova.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja. Isto tako može da zadaje komplikovanije zadatke iz programiranja,
usmjeravajući darovite učenike na logičko zaključivanje, kreativnost i pozitivan odnos prema oblastima koje ih
interesuju. Nastavnik u okviru rada sa darovitim učenicima treba da obezbijedi i mentorski rad kako bi
podstakao razvoj njihovih sposobnosti i njihovo interesovanje u cilju karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Lockhart J., Modern PHP: New Features and Good Practices, O'Reilly Media, 2015.
- Taylor M., Step-By-Step WordPress for Beginners: How to Build a Beautiful Website on Your Own Domain
from Scratch, Independently published 2016.
- Williams B.; Damstra D., Professional WordPress: Design and Development, Wrox, 2015.
- Krol K., WordPress 4.x u celosti, Kompjuter biblioteka, 2015.
- https://codeigniter.com/

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar sa instaliranim namjenskim softverom 17
2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

146
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Uvod u programiranje
- Osnove grafičkog dizajna
- Operativni sistemi
- Osnove računarstva
- Uvod u veb programiranje
- Objektno-orijentisano programiranje
- Veb i mobilni dizajn
- Upravljanje bazama podataka
- Razvoj veb aplikacija I
- Veb i mobilni komunikacioni servisi
- Produkcija multimedijalnog sadržaja
- Preduzetništvo
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Napredno front-end programiranje
- Upravljanje softverskim projektima
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- 3D grafika
- Fotografija
- IoT sistemi

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti razvoja veb aplikacija, izražavanjem argumenata i kritičkog
mišljenja; poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti razvoja veb aplikacija prilikom
korišćenja namjenskog softvera i istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize principa brzog razvoja veb aplikacija; korišćenje
računara prilikom izrade veb aplikacija primjenom framework-a, CMS-a i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za razvoj veb aplikacija; korišćenje informaciono-
komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka iz oblasti razvoja veb aplikacija
prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa; korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju
razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada domaćih zadataka, seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja,
sistematizovanja i vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja
novih; razvijanje svijesti o značaju učenja kroz praktičan rad, elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, inovativnosti kao i vještina planiranja
i upravljanja vremenom, samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje kreativnog izražavanja ideja prilikom razvoja veb aplikacija))

147
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

148
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.2.15. RAZVOJ MOBILNIH APLIKACIJA II

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

IV 66 66 132 8

Praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa naprednim razvojem mobilnih aplikacija i metodama njihove izrade. Osposobljavanje za
upotrebu naprednih API-a, koriščenje Cross platformi, kao i primjenu sigurnosnih mjera i testiranje mobilne
aplikacije. Razvijanje preciznosti, kreativnosti, analitičkog i logičkog rasuđivanja, sistematičnosti, inovativnosti,
estetike, odgovornosti, timskog duha i pozitivnog odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Kreira Android aplikaciju sa multimedijalnim sadržajem
2. Koristi hardverske komponente smart uređaja u izradi Android aplikacija
3. Izvrši testiranje i otklanjanje grešaka u radu Android aplikacije
4. Izvrši testiranje i otklanjanje sigurnosnih propusta Android aplikacije
5. Kreira korisnički interfejs na Xamarin platformi za izradu mobilnih aplikacija
6. Primijeni Xamarin platformu za izradu mobilnih aplikacija
7. Primijeni SQLite bazu i data binding u Xamarin aplikaciji
8. Izvrši objavu i testiranje Xamarin aplikacije na različitim hardverskim platformama

149
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Kreira Android aplikaciju sa multimedijalnim sadržajem

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni upotrebu elemenata multimedije pri

kreiranju Android aplikacije

2. Demonstrira pozicioniranje multimedijalnog

sadržaja pri kreiranju Android aplikacije, na
zadatom primjeru

3. Demonstrira stilizovanje multimedijalnog sadržaja

pri kreiranju Android aplikacije, na zadatom
primjeru

4. Demonstrira izradu Android aplikacije sa

multimedijalnim sadržajem, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Implementacija multimedijalnog sadržaja u Android aplikacijama

150
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Koristi hardverske komponente smart uređaja pri izradi Android aplikacija

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Opiše karakteristike hardverskih komponenata

Smart uređaji: tableti i mobilni telefoni
smart uređaja

Vrste senzora: žiroskop, akcelerometar, senzor

2. Opiše karakteristike i vrste senzora smart uređaja
pozicije, senzor svijetlosti i dr.

3. Objasni značaj prepoznavanja pokreta (Gestures)

pri interakciji korisnika i smart uređaja

4. Objasni pojam i karakteristike Bluetooth-a kod

smart uređaja

5. Objasni NFC (Near Field Communication) standard

kod smart uređaja

6. Demonstrira upotrebu hardverske komponente

smart uređaja pri izradi Android aplikacije, na
zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijum 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Hardverske komponente smart uređaja pri izradi Android aplikacije

151
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Izvrši testiranje i otklanjanje grešaka u radu Android aplikacije

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni tipove grešaka u radu Android aplikacije Tipovi grešaka: sintaksne, logičke i izuzeci

2. Objasni postupak testiranja Android aplikacije na

greške u radu

3. Demonstrira postupak testiranja Android aplikacije

upotrebom aplikativnog softvera, na zadatom
primjeru

4. Objasni način otklanjanja grešaka u radu Android

aplikacije

5. Demonstrira postupak identifikacije i otklanjanja

grešaka u radu Android aplikacije vizuelnim
pregledom, na zadatom primjeru

6. Demonstrira postupak otklanjanja grešaka u radu

Android aplikacije upotrebom aplikativnog softvera,
na zadatom primjeru

7. Demonstrira postupak pronalaženja i otklanjanja

greške upotrebom Debug modula, na zadatom
primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2 i 4. Za kriterijume 3, 5, 6 i 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Testiranje i otklanjanje grešaka u radu Android aplikacije

152
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Izvrši testiranje i otklanjanje sigurnosnih propusta Android aplikacije

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni značaj testiranja Android aplikacije na

sigurnosne propuste

2. Objasni najčešće sigurnosne rizike za mobilne

aplikacije prema OWASP (Open Web Application
Security Project) listi

3. Objasni postupak testiranja Android aplikacije na

sigurnosne propuste

4. Demonstrira postupak testiranja Android aplikacije

na sigurnosne propuste, na zadatom primjeru

5. Demonstrira provjeru ranjivosti Android aplikacije

prema OWASP listi, na zadatom primjeru

6. Demonstrira uklanjanje sigurnosnih propusta

Android aplikacije, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijume od 4 do 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe
sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Testiranje i otklanjanje sigurnosnih propusta Android aplikacije

153
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Kreira korisnički interfejs na Xamarin platformi za izradu mobilnih aplikacija

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Opiše cross-platforme za izradu mobilnih Cross-platforme: Xamarin, PhoneGap, Sencha,

aplikacija Appcelerator, iFactr, Kony i dr.

2. Objasni prednosti Xamarin cross-palatforme za

izradu mobilnih aplikacija

3. Demonstrira pripremu radnog i razvojnog okruženja

Xamarin platforme

4. Objasni karakteristike korisničkog interfejsa Karakteristike korisničkog interfejsa: forme,

Xamarin platforme stranice, Layouts, Views i Cells

5. Demonstrira kreiranje korisničkog interfejsa cross-

platformom Xamarin, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2 i 4. Za kriterijume 3 i 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Izrada korisničkog interfejsa na Xamarin platformi

154
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni Xamarin platformu za izradu mobilnih aplikacija

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Opiše arhitekturu Xamarin platforme

2. Opiše ulogu kontrolera u izradi mobilnih aplikacija

3. Opiše MVVM (Model-View-ViewModel) šablon

dizajna mobilnih aplikacija

4. Izradi mobilnu aplikaciju na zadatu temu,

upotrebom Xamarin platforme

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijum 4 potrebne su ispravno urađena praktična vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Izrada mobilne aplikacije upotrebom Xamarin platforme

155
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 7 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni SQLite bazu i data binding u Xamarin aplikaciji

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni SQLite bazu podataka za Xamarin

platformu

2. Demonstrira SQL funkcije u Xamarin aplikaciji, na SQL funkcije: INSERT, UPDATE, ALTER, DELETE,
zadatom primjeru SELECT i dr.

3. Objasni data binding u izradi mobilnih aplikacija

4. Izradi mobilnu aplikaciju korišćenjem SQLite baze i

data bidinga-a na Xamarin platformi, na zadatom
primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 3. Za kriterijume 2 i 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Izrada mobilnih aplikacija korišćenjem SQLite baze i data bidinga-a na Xamarin platformi

156
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 8 - Učenik će biti sposoban da

Izvrši objavu i testiranje Xamarin aplikacije na različitim hardverskim platformama

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni postupak objave Xamarin aplikacije na

različitim hardverskim platformama

2. Razlikuje vrste testiranja Xamarin aplikacije na

Vrste testiranja: statičko, funkcionalno i integraciono
različitim hardverskim platformama

3. Objasni postupak testiranja Xamarin aplikacije na

različitim hardverskim platformama

4. Demonstrira postavljanje Xamarin aplikacije na

zadatoj hardverskoj platformi

5. Demonstrira postupak testiranja Xamarin aplikacije

na zadatoj hardverskoj platformi

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijumi od 1 do 3. Za kriterijume 4 i 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Objava i testiranje Xamarin aplikacija na različitim hardverskim platformama

157
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Razvoj mobilnih aplikacija II je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih i praktičnih
znanja iz ove oblasti, koja će im kasnije poslužiti za dostizanje odgovarajućih kompetencija u drugim stručnim
modulima. Teorijski dio nastave i vježbe treba realizovati sa cijelim odjeljenjem. Učenike treba usmjeriti na
aktivno učenje, samostalno pronalaženje, sistematizovanje i korišćenje informacija iz različitih izvora na zadatu
temu i motivisati ih na timski rad i razvijanje odgovornosti za preuzetu obavezu unutar tima. Na teorijskim
časovima, nastavne sadržaje treba realizovati kroz analizu gotovih primjera, demonstraciju rješavanja
problemskih zadataka, upotrebu prezentacija i slično, u cilju boljeg razumijevanja teorijskih znanja. Nastava
treba da bude aktivna, sa uključivanjem svih učenika.
- Za realizaciju praktičnih vježbi na računaru treba obezbijediti računarsku učionicu, opremljenu sa preporučenim
materijalnim uslovima i odgovarajućim softverom. Za ishode od 1 do 4 preporučuje se razvojno okruženje
Android Studio, ali se mogu koristiti i druga, za koje nastavnik procijeni da su prilagođena učenicima. Za
realizaciju ishoda od 5 do 8 potrebno je obezbijediti razvojno okruženje Xamarin. Preporučuje se da na smart
uređajima bude instaliran Android operativni sistem. Realizacija praktičnih vježbi može da bude individualna,
u parovima ili manjim grupama, ali tako da svaki učenik samostalno uradi vježbu. Motivacija učenika će biti na
znatno većem nivou ukoliko nastavni sadržaji budu prožeti različitim primjerima iz prakse, jer se jedino na taj
način kod učenika može razviti sposobnost povezivanja teorijskog i praktičnog znanja. Treba pažljivo odabrati
problemske zadatke za rad na računaru i smart uređaju u okviru praktičnih vježbi.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja. Isto tako može da zadaje komplikovanije zadatke za izradu mobilnih aplikacija,
usmjeravajući darovite učenike na logičko zaključivanje, kreativnost i pozitivan odnos prema oblastima koje ih
interesuju. Nastavnik u okviru rada sa darovitim učenicima treba da obezbijedi i mentorski rad kako bi
podstakao razvoj njihovih sposobnosti i njihovo interesovanje u cilju karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Darwin F. I., Android kuvar, Mikro knjiga, 2013.
- Hardy B.; Phillips B., Android Programming: The Big Nerd Ranch Guide, Big Nerd Ranch Guides, 2013.
- Griffiths D., Head First Android Development: A BrainFriendly, O'Reilly Media, 2015.
- Talbot J.; McLean J., Programiranje Android aplikacija, CET, 2014.
- Hermes D., Xamarin Mobile Application Development: Cross-Platform C# and Xamarin. Forms Fundamentals,
Apress, 2015.
- Bilgin C., Mastering Cross-Platform Development with Xamarin, Packt Publishing, 2016.

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar sa instaliranim namjenskim softverom 17

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

3. Smart uređaj (tablet i pametni telefoni) najmanje po 4

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.

158
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Uvod u programiranje
- Osnove grafičkog dizajna
- Operativni sistemi
- Osnove računarstva
- Uvod u veb programiranje
- Objektno-orijentisano programiranje
- Veb i mobilni dizajn
- Upravljanje bazama podataka
- Razvoj veb aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Veb i mobilni komunikacioni servisi
- Produkcija multimedijalnog sadržaja
- Preduzetništvo
- Razvoj veb aplikacija II
- Napredno front-end programiranje
- Upravljanje softverskim projektima
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- 3D grafika
- Uvod u elektronske komunikacije
- Fotografija
- IoT sistemi
- Principi energetske efikasnosti

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti razvoja mobilnih aplikacija, izražavanjem argumenata i kritičkog
mišljenja; poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti razvoja mobilnih aplikacija
prilikom korišćenja namjenskog softvera i istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i
dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize principa napredne izrade mobilnih aplikacija;
korišćenje računara, tableta i pametnih telefona prilikom napredne izrade mobilnih aplikacija primjenom Cross
patformi i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za razvoj mobilnih aplikacija; korišćenje informaciono-
komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka iz oblasti razvoja mobilnih aplikacija
prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa; korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju
razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)

159
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada domaćih zadataka, seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja,
sistematizovanja i vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja
novih; razvijanje svijesti o značaju učenja kroz praktičan rad, elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, inovativnosti kao i vještina planiranja
i upravljanja vremenom, samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje kreativnog izražavanja ideja prilikom razvoja mobilnih aplikacija)

160
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.2.16. NAPREDNO FRONT-END PROGRAMIRANJE

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

IV 33 66 99 5

Praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa naprednim tehnologijama za razvoj veb aplikacija (HTML5, CSS3, Bootstrap, ReactJS i CSS
Preprocessing). Osposobljavanje za programiranje korisničkog dijela veb sajta primjenom različitih tehnologija.
Razvijanje preciznosti, kreativnosti, analitičkog i logičkog rasuđivanja, sistematičnosti, odgovornosti i pozitivnog
odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Koristi jQuery biblioteku za upravljanje elementima HTML stranica
2. Primijeni Bootstrap framework za izradu respozivnih veb stranica
3. Koristi CSS pretprocesor-SaSS za upravljanje CSS fajlovima
4. Koristi ReactJS biblioteku za kreiranje dinamičkih veb aplikacija

161
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Koristi jQuery biblioteku za upravljanje elementima HTML stranica

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni karakteristike jQuery biblioteke

2. Objasni sintaksu jQuery biblioteke

3. Objasni način korišćenja jQuery selektora jQuery selektori: element, #id, .class selektori i dr.

4. Demonstrira način korišćenja jQuery biblioteke za

promjenu osobina HTML elemenata, na zadatom
primjeru

5. Demonstrira korišćenje metoda jQuery biblioteke Metode jQuery biblioteke za manipulaciju DOM
za manipulaciju DOM elementima, na zadatom elementima: Add, Append, Remove, Parent, Show,
primjeru Hide, CSS metode i dr.

6. Demonstrira korišćenje jQuery biblioteke za

DOM događaji: click, dblclick, keypress, submit, focus,
upravljanje DOM događajima, na zadatom
load, resize, ready, hover, scroll i dr.
primjeru

7. Objasni osnove jQuery AJAX tehnologije

8. Demonstrira korišćenje AJAX metoda za

komunikaciju sa serverom i ažuriranje elemenata AJAX metode: $.get(),$.post(),$.ajax(),$.load() i dr.
HTML strane, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 3 i 7. Za kriterijume 4, 5, 6 i 8 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe
sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- jQuery biblioteka

162
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 -Učenik će biti sposoban da

Primijeni Bootstrap framework za izradu respozivnih veb stranica

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni princip rada i karakteristike Bootstrap

framework-a u izradi responzivnih veb stranica

Komponente Bootstrap framework-a: bootstrap grid

2. Objasni komponente Bootstrap framework-a za
sistem, navbar, progres bar i badges, paginacija,
izradu responzivnih veb stranica
collapse, carousel, modal, tooltip i dr.

3. Demonstrira rad sa osnovama grid sistema

Bootstrap framework-a, na zadatom primjeru

4. Demonstrira rad na Bootstrap temi, na zadatom

primjeru

5. Demonstrira kreiranje responzivne veb stranice

korišćenjem Bootstrap framework-a, na zadatom
primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijum 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Bootstrap framework

163
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Koristi CSS pretprocesor - SaSS za upravljanje CSS fajlovima

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni karakteristike CSS pretprocesora CSS pretprocesor: SASS, LESS i dr.

Priprema radnog i razvojnog okruženja: instaliranje

tekst editora (Sublime Text 3, Atom, Brackets i dr.),
2. Demonstrira pripremu radnog i razvojnog
instaliranje SaSS / SCSS-a, kreiranje SaSS fajla,
okruženja, na zadatom primjeru
podešavanje SaSS fajl strukture, konfigurisanje SaSS
Build plugin-a i dr.

Sintaksa skriptnog jezika SaSS: tipovi podataka,

3. Objasni sintaksu skriptnog jezika SaSS promjenljive, konstante, operacije, kontrolne direktive
(@if, @for, @each i @while), komentari i dr.

4. Demonstrira upotrebu Mixins-a i Partial-a u

skriptnom jeziku SaSS, na zadatom primjeru

5. Demonstrira realizaciju efekata primjenom SaSS

pretprocesora, na zadatom primjeru

6. Demonstrira modularizovanje CSS koda primjenom

SaSS pretprocesora, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 3. Za kriterijume 2, 4, 5 i 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- CSS pretporocesor-SaSS

164
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Koristi ReactJS biblioteku za kreiranje dinamičkih veb aplikacija

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni karakteristike ReactJS biblioteke

2. Objasni sintaksu ReactJS biblioteke

3. Objasni pojam jednosmjernog vezivanja podataka

(One Way Binding)
Rad sa komponentama: kreiranje i stilizovanje
4. Objasni rad sa komponentama React JS-a i funkcionalne komponente, upravljanje dogadjajima,
njihovo ponovno korišćenje render targets i dr.

5. Demonstrira kreiranje funkcionalne komponente i

njeno dodavanje u DOM, na zadatom primjeru

6. Demonstrira stilizovanje react komponenti i

elemenata, na zadatom primjeru

7. Demonstrira rad sa AJAX zahtjevima, listama i

uslovima, na zadatom primjeru

Routing: podešavanje veza, postavljanje paketa

rutera, priprema projekt za rutiranje, postavljanje i
8. Demonstrira postavljanje i renderiranje ruta -
renderiranje ruta, rendering, prebacivanje između
routing, na zadatom primjeru
stranica (veza sa stranama prelazaka), propozicija za
rutiranje, apsolutne i relativne putanje i dr.

9. Demonstrira kreiranje forme i rukovanje sa

validacijom forme, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijume od 5 do 9 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe
sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- ReactJS biblioteka

165
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Napredno front-end programiranje je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih i
praktičnih znanja iz ove oblasti, koja će im kasnije poslužiti za dostizanje odgovarajućih kompetencija u drugim
stručnim modulima. Učenike treba usmjeriti na aktivno učenje, samostalno pronalaženje, sistematizovanje i
korišćenje informacija iz različitih izvora na zadatu temu i motivisati ih na timski rad i razvijanje odgovornosti
za preuzetu obavezu unutar tima. Na teorijskim časovima, nastavne sadržaje treba realizovati kroz analizu
gotovih primjera, demonstraciju rješavanja problemskih zadataka, upotrebu prezentacija i slično, u cilju boljeg
razumijevanja teorijskih znanja. Nastava treba da bude aktivna, sa uključivanjem svih učenika.
- Za realizaciju praktičnih vježbi na računaru treba obezbijediti računarsku učionicu, opremljenu sa preporučenim
materijalnim uslovima. Preporučuje se da realizacija praktičnih vježbi bude individualna, u parovima ili manjim
grupama, ali tako da svaki učenik samostalno uradi vježbu. Motivacija učenika će biti na znatno većem nivou
ukoliko nastavni sadržaji budu prožeti različitim primjerima iz prakse, jer se jedino na taj način kod učenika
može razviti sposobnost povezivanja teorijskog i praktičnog znanja. Treba pažljivo odabrati problemske
zadatke za rad na računaru u okviru praktičnih vježbi.
- Za što kvalitetniju realizaciju nastavnog sadržaja iz ovog modula preporučuje se korišćenje online kurseva na
platformi za učenje udemy.com, koje je moguće naći pod sljedećim nazivima: Bootstrap 4 Tutorial, Bootstrap
4 From Scratch With 5 Projects, The Web Developer Bootcamp, The Complete Sass & SCSS Course: From
Beginner to Advanced, React 16 - The Complete Guide (incl. React Router 4 & Redux), The Complete React
Web Developer Course (with Redux). Za bolju realizaciju modula, nastavnik može pored preporučene stručne
literature koristiti i materijal sa namjenskih veb sajtova.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja. Isto tako može da zadaje komplikovanije zadatke iz programiranja,
usmjeravajući darovite učenike na logičko zaključivanje, kreativnost i pozitivan odnos prema oblastima koje ih
interesuju. Nastavnik u okviru rada sa darovitim učenicima treba da obezbijedi i mentorski rad kako bi
podstakao razvoj njihovih sposobnosti i njihovo interesovanje u cilju karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Duckett J., JavaScript and JQuery: Interactive Front-End Web Development, Wiley, 2014.
- Chaffer J.; Swedberg K., Learning jQuery - Fourth Edition, Packt Publishing, 2013.
- https://www.w3schools.com/
- https://reactjs.org/

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar sa instaliranim namjenskim softverom 17

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.

166
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Uvod u programiranje
- Operativni sistemi
- Osnove računarstva
- Uvod u veb programiranje
- Objektno-orijentisano programiranje
- Upravljanje bazama podataka
- Razvoj veb aplikacija I
- Produkcija multimedijalnog sadržaja
- Preduzetništvo
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Upravljanje softverskim projektima
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- Poslovna komunikacija i korespondencija
- IoT sistemi

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti naprednog programiranja, izražavanjem argumenata i kritičkog
mišljenja; poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti naprednog programiranja
prilikom korišćenja namjenskog softvera i istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i
dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize naprednih tehnologija za razvoj veb aplikacija;
korišćenje računara prilikom izrade korisničkog dijela veb sajta primjenom HTML5, CSS3, Bootstrap, ReactJS,
CSS Preprocessing tehnologija i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za izradu UML dijagrama; korišćenje informaciono-
komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka iz oblasti naprednog programiranja
prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa; korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju
razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada domaćih zadataka, seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja,
sistematizovanja i vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja
novih; razvijanje svijesti o značaju učenja kroz praktičan rad, elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, inovativnosti kao i vještina planiranja
i upravljanja vremenom, samostalno ili u timu i dr.)

167
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje kreativnog izražavanja ideja prilikom izrade korisničkog dijela veb
sajta)

168
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.2.17. UPRAVLJANJE SOFTVERSKIM PROJEKTIMA

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

IV 66 33 99 5

Praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa modelima životnog ciklusa softvera i agilinim procesom razvoja softvera. Osposobljavanje za
analizu i projektovanje softvera. Razvijanje preciznosti, kreativnosti, inovativnosti, analitičkog i logičkog
rasuđivanja, sistematičnosti, odgovornosti i pozitivnog odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Primijeni vodopad model za razvoj softvera
2. Primijeni osnove agilnog programiranja
3. Izradi nacrt softverskog rješenja na osnovu analize softverskih zahtjeva
4. Koristi UML jezik za grafičko modelovanje softvera
5. Izradi tehničku dokumentaciju za upotrebu i testiranje softvera

169
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni vodopad model za razvoj softvera

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam i ulogu životnog ciklusa softvera

2. Opiše modele životnog ciklusa softvera i njihove Modeli životnog ciklusa softvera: vodopad, spiralni,
karakteristike iterativni i agilni model i dr.

3. Objasni značaj vodopad modela za razvoj softvera

Faze vodopad modela: izrada koncepta, prikupljanje

4. Objasni faze vodopad modela za razvoj softvera zahtjeva, dizajniranje, implementacija, testiranje i
održavanje softvera

5. Demonstrira primjenu vodopad modela za razvoj

softvera, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijum 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Modeli životnog ciklusa softvera

- Vodopad model za razvoj softvera

170
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni osnove agilnog programiranja

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni karakteristike agilnog programiranja

2. Objasni Scrum proces za razvoj softvera

Uloge Scrum tima: Product Owner, Development

3. Objasni uloge Scrum tima u Scrum framework-u
Team i Scrum Master

4. Opiše događaje koji se koriste u Scrum framework- Događaji: Sprint, Sprint planning, Daily Scrum, Sprint
u review i Sprint retrospective

Scrum artefakti: Product backlog, Sprint backlog i

5. Objasni Scrum artefakte u Scrum framework-u
increment

6. Demonstrira primjenu Scrum framework-a , na

zadatom primjeru

Način provjeravana dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijum 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Agilno programiranje
- Scrum framework

171
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Izradi nacrt softverskog rješenja na osnovu analize softverskih zahtjeva

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Softverski zahtjevi: funkcionalni i nefunkcionalni

1. Objasni postupak analize softverskih zahtjeva
zahtjevi

Aktivnosti u projektovanju softverskog rješenja:

2. Objasni aktivnosti u projektovanju softverskog identifikovanje objekata i njihovih atributa, komunikacije
rješenja izmedju objekata, kreiranje baza podataka, interakcija
sa korisnikom i informacionim sistemima

Arhitektura softverkog rješenja: struktura

3. Opiše arhitekturu softverkog rješenja
softverskog rješenja i programsko okruženje

4. Izvrši analizu zahtjeva za softversko rješenje, na

zadatom primjeru

5. Kreira softversko rješenje, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijume 4 i 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Analiza softverskih zahtjeva

- Projektovanje softverskog rješenja

172
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Koristi UML jezik za grafičko modelovanje softvera

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni karakteristike UML jezika (Unified Modeling

Language)

UML dijagrami softverskih zahtjeva: Use Case

2. Objasni UML dijagrame softverskih zahtjeva dijagrami, Domain Model Class dijagram, Activity
dijagram i dr.

UML dijagrami za projektovanje: Design Class

3. Objasni UML dijagrame za projektovanje
dijagram, Component dijagram, Sequence dijagram i
softverskog rješenja
dr.

4. Izradi UML dijagrame koristeći alat za grafičko

modelovanje softvera, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijum 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- UML jezik za grafičko modelovanje softvera

173
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Izradi tehničku dokumentaciju za upotrebu i testiranje softvera

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Elementi tehničke dokumentacije softverskog

1. Navede elemente tehničke dokumentacije
projekta: algoritmi, interfejsi, programski kod, baza
softverskog projekta
podataka i dr.

Postupak testiranja softvera: dokumentovanje

testova, testiranje veze sa zahtjevima korisnika,
2. Objasni postupak testiranja softvera
testiranje softvera kroz nivoe, automatizacija testiranja i
primopredaja softvera

3. Demonstrira postupak testiranja softvera, na

zadatom primjeru

4. Dokumentuje programski kod upotrebom

odgovarajućih softverskih alata, na zadatom Alati: Doxygen, Pandoc, LaTex i dr.
primjeru

5. Izradi dio uputstva za upotrebu zadatog softvera

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Tehnička dokumentaciju za korišćenje i testiranje softvera

174
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Upravljanje softverskim projektima je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih i
praktičnih znanja iz ove oblasti, koja će im kasnije poslužiti za dostizanje odgovarajućih kompetencija u drugim
stručnim modulima. Učenike treba usmjeriti na aktivno učenje, samostalno pronalaženje, sistematizovanje i
korišćenje informacija iz različitih izvora na zadatu temu i motivisati ih na timski rad i razvijanje odgovornosti
za preuzetu obavezu unutar tima. Na teorijskim časovima, nastavne sadržaje treba realizovati kroz analizu
gotovih primjera, demonstraciju rješavanja problemskih zadataka, upotrebu prezentacija i slično, u cilju boljeg
razumijevanja teorijskih znanja. Nastava treba da bude aktivna, sa uključivanjem svih učenika.
- Za realizaciju praktičnih vježbi na računaru treba obezbijediti računarsku učionicu, opremljenu sa preporučenim
materijalnim uslovima. Za izradu UML dijagrama preporučuje se softverski alat StarUML, ali se mogu koristiti i
drugi, za koje nastavnik procijeni da su prilagođeni učenicima. Preporučuje se da realizacija praktičnih vježbi
bude individualna, u parovima ili manjim grupama, ali tako da svaki učenik samostalno uradi vježbu. Motivacija
učenika će biti na znatno većem nivou ukoliko nastavni sadržaji budu prožeti različitim primjerima iz prakse, jer
se jedino na taj način kod učenika može razviti sposobnost povezivanja teorijskog i praktičnog znanja. Treba
pažljivo odabrati problemske zadatke za rad na računaru u okviru praktičnih vježbi.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja. Isto tako može da zadaje komplikovanije zadatke za upravljanje softverskim
projektima, usmjeravajući darovite učenike na logičko zaključivanje, kreativnost i pozitivan odnos prema
oblastima koje ih interesuju. Nastavnik u okviru rada sa darovitim učenicima treba da obezbijedi i mentorski
rad kako bi podstakao razvoj njihovih sposobnosti i njihovo interesovanje u cilju karijerne orijentacije

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Jovanović P., Upravljanje projektom, FON, Beograd, 2015.
- Raković R., Upravljanje ICT projektima, FON, Beograd, 2010.
- Veljović A., UML osnove objektnog modeliranja, Kompjuter biblioteka, 2004.
- Wysocki K. R., Effective Project Management, Wiley, 2009.
- Hughes B.; Cotterell M., Software Project Management, McGraw-Hill Education, 2009.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar sa instaliranim namjenskim softverom 17

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

3. Štampač 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima

175
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Operativni sistemi
- Uvod u veb programiranje
- Objektno-orijentisano programiranje
- Razvoj veb aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Preduzetništvo
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Napredno front-end programiranje
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- IoT sistemi

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata koji se odnose na upravljanje softverskim projektima, izražavanjem
argumenata i kritičkog mišljenja; poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije koji se odnose na upravljanje softverskim
projektima prilikom korišćenja namjenskog softvera i istraživanja na Internetu; korišćenje literature na
engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize modela životnog ciklusa softvera i agilinog procesa
razvoja softvera; korišćenje računara prilikom agilnog programiranja, kreiranja softverskog rješenja i grafičkog
modelovanja softvera i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za projektovanje; korišćenje informaciono-
komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka koji se odnose na upravljanje
softverskim projektima prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa; korišćenje foruma i
društvenih mreža, u cilju razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom
korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada domaćih zadataka, seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja,
sistematizovanja i vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja
novih; razvijanje svijesti o značaju učenja kroz praktičan rad, elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, inovativnosti kao i vještina planiranja
i upravljanja vremenom, samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje kreativnog izražavanja ideja prilikom razvoja mobilnih aplikacija

176
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.2.18. ENGLESKI JEZIK U INFORMACIONIM TEHNOLOGIJAMA

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

IV 33 33 66 3
Vježbe: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa osnovnim pojmovima iz oblasti informacione tehnologije. Osposobljavanje za upotrebu
engleskog jezika u okviru struke, za samostalno čitanje, pisanje i prevođenje jednostavnih stručnih tekstova iz
oblasti elektronskih komunikacija, kao i interpretiranje i tumačenje šema, tabela, uputstava i ostale tehničke
dokumentacije. Razvijanje kreativnosti, sistematičnosti, vještine prezentovanja, timskog duha i motivacije za
usavršavanje u struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Koristi stručnu terminologiju iz oblasti programiranja u čitanju, pisanju, slušanju i govoru na engleskom
jeziku
2. Koristi stručnu terminologiju iz oblasti grafičkog dizajna i multimedija u čitanju, pisanju, slušanju i govoru
na engleskom jeziku
3. Koristi stručnu terminologiju iz oblasti razvoja veb aplikacija u čitanju, pisanju, slušanju i govoru na
engleskom jeziku
4. Koristi stručnu terminologiju iz oblasti razvoja mobilnih aplikacija u čitanju, pisanju, slušanju i govoru na
engleskom jeziku
5. Pripremi pisani tekst u cilju prijave za posao i poslovne komunikacije na engleskom jeziku

177
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Koristi stručnu terminologiju iz oblasti programiranja u čitanju, pisanju, slušanju i govoru na engleskom
jeziku

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Pojmovi za algoritamsko rješavanje problema:

1. Objasni osnovne pojmove za algoritamsko
algoritam, algoritamski korak, dijagram toka i
rješavanje problema
algoritamske strukture

Pojmovi iz oblasti programiranja: programske

2. Opiše pojmove iz oblasti programiranja paradigme i njihovi programski jezici, varijable, tipovi
podataka, kontrola toka programa i dr.

Pojmovi iz oblasti objektno-orijentisanog

3. Opiše pojmove iz oblasti objektno-orijentisanog
programiranja: klasa, metode, atributi, instanca,
programiranja
enkapsulacija, nasljeđivanje, polimorfizam i dr.

4. Interpretira odslušani tekst iz stručnih publikacija iz Oblasti programiranja: proceduralno i objektno-

oblasti programiranja orijentisano programiranje

5. Opiše pojmove iz oblasti front-end Pojmovi iz oblasti front-end programiranja: jQuery,

programiranja ReactJS, Bootstrap, SaSS i dr.

6. Prevede zadati tekst iz oblasti programiranja

7. Napiše kratak tekst iz oblasti razvoja programskih

jezika

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 3 i 5. Za kriterijume 4, 6 i 7 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Algoritamsko rješavanje problema

- Programiranje (proceduralno, objektno-orijentisano i napredno front-end programiranje)

178
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 – Učenik će biti sposoban da

Koristi stručnu terminologiju iz oblasti grafičkog dizajna i multimedija u čitanju, pisanju, slušanju i govoru
na engleskom jeziku

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Pojmovi iz oblasti grafičkog dizajna: forma, RGB,

1. Objasni osnovne pojmove iz oblasti grafičkog
sadržaj, izražajna sredstva grafičkog dizajna, fajl
dizajna
formati i dr.

2. Objasni osnovne pojmove iz oblasti multimedija Multimedija: elementi, karakteristike, primjena i dr.

3. Opiše radno okruženje programa za obradu

multimedijalnog sadržaja

4. Interpretira odslušani tekst iz oblasti grafičkog

dizajna i multimedija

5. Prevede zadato uputstvo za kreiranje

multimedijalnog sadržaja

6. Napiše kratak tekst o primjeni grafičkog dizajna i

multimedijalnog sadržaja

7. Simulira komunikaciju sa korisnikom o izradi nacrta

rješenja (wireframe) naručene aplikacije

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijume od 4 do 7 potrebne su ispravno urađene vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Osnovni pojmovi grafičkog dizajna

- Multimedija

179
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Koristi stručnu terminologiju iz oblasti razvoja veb aplikacija u čitanju, pisanju, slušanju i govoru na
engleskom jeziku

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Pojmovi veb dizajna: istorijat, tipovi veb sajtova,

1. Objasni pojmove veb dizajna
trendovi, veb grafika i dr.

Pojmovi za razvoj veb aplikacije: informaciona

2. Objasni pojmove za razvoj veb aplikacija
arhitektura, struktura informacija i dr.

Tehnologije u veb programiranju: HTML, JavaScript,

3. Opiše tehnologije u veb programiranju
CSS, PHP, CMS i dr.

4. Interpretira odslušani tekst iz stručnih publikacija iz

oblasti veb programiranja

5. Prevede dio tehničke dokumentacije projekta za

razvoj veb aplikacije

6. Napiše kratak tekst o postupku testiranja veb

aplikacije

7. Simulira komunikaciju sa korisnikom u cilju

prikupljanja podataka za izradu veb aplikacije

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijume od 4 do 7 potrebne su ispravno urađene vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Veb dizajn
- Razvoj veb aplikacija

180
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 – Učenik će biti sposoban da

Koristi stručnu terminologiju iz oblasti razvoja mobilnih aplikacija u čitanju, pisanju, slušanju i govoru na
engleskom jeziku

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojmove dizajna mobilnih aplikacija

Pojmovi za razvoj mobilnih aplikacija: Kotlin,

2. Opiše pojmove za razvoj mobilnih aplikacija Xamarin, Android studio, Eclipse, WordPress, Joomla i
dr.
Hardverske komponente mobilnih uređaja: senzori,
3. Razlikuje hardverske komponente mobilnih
uređaja bluetooth, NFC, kamera, slušalice i dr.

Operativni sistemi smart uređaja: Android, iOS i

4. Opiše karakteristike operativnih sistema smart Windows mobile
uređaja
Smart uređaji: tableti i pametni telefoni

5. Objasni postupak objave i preuzimanje aplikacije

na Play store-u

6. Interpretira odslušani tekst iz stručnih publikacija iz

oblasti razvoja mobilnih aplikacija

7. Prevede dio tehničke dokumentacije projekta za

razvoj mobilne aplikacije

8. Napiše kratak tekst o dijelu uputstva za upotrebu

mobilne aplikacije

9. Simulira komunikaciju sa korisnikom u cilju

prikupljanja podataka za izradu mobilne aplikacije

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijume od 6 do 9 potrebne su ispravno urađene vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Dizajn mobilnih aplikacija

- Razvoj mobilnih aplikacija

181
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Pripremi pisani tekst u cilju prijave za posao i poslovne komunikacije na engleskom jeziku

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Napiše biografiju (CV) u odgovarajućoj formi

2. Napiše propratno pismo

3. Napiše pismo prijave za posao

4. Napiše formalni i neformalni e-mail koristeći

pravilne gramatičke i leksičke strukture

5. Napiše pismo preporuke za posao korišćenjem

odgovarajuće forme i načina pisanja

6. Simulira komunikaciju sa poslodavcem prilikom

prijave za posao

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem
za kriterijume od 1 do 6.

Predložene teme

- Biografija
- Propratno pismo
- Pismo prijave za posao
- E-mail
- Pismo preporuke
- Intervju

182
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Engleski jezik u informacionim tehnologijama je tako koncipiran da upoznaje učenike sa osnovnim
pojmovima iz oblasti razvoja veb i mobilnih aplikacija i omogućava im da primijene stečeno znanje engleskog
jezika u praksi. Tokom realizacije ovog modula učenike treba motivisati na aktivno učešće kroz upotrebu sve
četiri jezičke vještine (govor, pisanje, čitanje, slušanje). Teorijska nastava se realizuje sa cijelim odjeljenjem.
- Pri realizaciji vježbi odjeljenje se dijeli na grupe. Preporučuje se da realizacija vježbi bude individualna, u
parovima ili manjim grupama, ali tako da svaki učenik samostalno uradi vježbu. Motivacija učenika će biti na
znatno većem nivou ukoliko nastavni sadržaj bude prožet različitim primjerima iz prakse, jer se na taj način kod
učenika može razviti sposobnost povezivanja teorijskog i praktičnog znanja.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja, usmjeravajući darovite učenike na zaključivanje, razvijanje sposobnosti analize
i sinteze, kreativnosti i pozitivnog odnosa prema oblastima koje ih interesuju. Nastavnik treba da podstakne
učenike na razvoj njihovih sposobnosti i interesovanja u cilju pravilne karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Olejniczak M., English for Information Technology 1, Pearson Education ESL, 2013.
- Hill D., English for Information Technology 2, Pearson Education ESL, 2013.
- Firtman M., Programming the Mobile Web, O'Reilly Media, 2013.
- Estaras S.R.; Fabre, E.M., Professional English in Use, For Computers and the Internet, ICT, Cambridge
University Press, Cambridge, 2007.
- Gourlay L.; Hullock, P., English for IT and the Internet, Chambers Harrap Publishers Ltd, Croatia, 2006.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

3. Računar 1

4. Projektor, projekciono platmo/multimedijalna tabla 1

5. Zvučnici 2

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostuzanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5) , kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Uvod u programiranje

183
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Osnove grafičkog dizajna

- Operativni sistemi
- Osnove računarstva
- Uvod u veb programiranje
- Objektno-orijentisano programiranje
- Veb i mobilni dizajn
- Upravljanje bazama podataka
- Razvoj veb aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Veb i mobilni komunikacioni servisi
- Produkcija multimedijalnog sadržaja
- Preduzetništvo
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Napredno front-end programiranje
- Upravljanje softverskim projektima
- Osnove računarskog hardvera
- Izabrana poglavlja iz osnova elektrotehnike
- Uvod u elektroniku
- 3D grafika
- Izvori električne energije
- Poslovna komunikacija i korespondencija
- Uvod u elektronske komunikacije
- Fotografija
- IoT sistemi
- Principi energetske efikasnosti

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova iz oblasti informacionih tehnologija i grafičkog dizajna; poštovanje pravila i preporuka
prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku prilikom
korišćenja stručnih tekstova iz oblasti informacionih tehnologija i grafičkog dizajna; razumijevanje stručne
terminologije i koncepata iz oblasti prilikom istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku;
poštovanje pravila i preporuka priikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja prilikom tumačenja tehničke dokumentacije; korišćenje računara prilikom izrade
prezentacija, slanja mejlova i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za izradu prezentacija i slanje mejlova; korišćenje
informaciono-komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka iz oblasti
informacionih tehnologija i grafičkog dizajna, prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa;
korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i
etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada domaćih zadataka, seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja,
sistematizovanja i vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja
novih; razvijanje svijesti o značaju elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja

184
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

tuđeg integriteta, u skladu sa etikom; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom realizacije vježbi
i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative i pravilnog određivanja
prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, inovativnosti, kao i vještina planiranja i
upravljanja vremenom, samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje kreativnog izražavanja ideja prilikom pisanja tekstova na zadatu
temu iz oblasti računarstva; razvijanje svijesti o lokalnom, nacionalnom i evropskom kulturnom nasljeđu, kao i
važnosti poštovanja kulturoloških različitosti i dr.)

185
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.2.19. POSLOVNA KULTURA

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

IV 52 14 66 3

2. Cilj modula:
- Osposobljavanje za primjenu osnovnih tehnika uspješne komunikacije, pravila za rješavanje konfliktnih
situacija, realizaciju poslovnih sastanaka, rukovođenje radom manje radne grupe i primjenu pravila bontona.
Podsticanje razumijevanja i prihvatanja različitosti u cilju ostvarivanja pozitivne interakcije u poslovnom
okruženju.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Prepozna socijalne i psihičke procese u grupi i njihov uticaj na ponašanje u radnom okruženju
2. Primijeni tehnike uspješne komunikacije
3. Primijeni pravila za rješavanje konfliktnih situacija i mjere prevencije profesionalnog sagorijevanja
4. Identifikuje tipove rukovođenja, načine odlučivanja i pregovaranja u grupi
5. Organizuje rad male radne grupe
6. Uoči način funkcionisanja organizacione kulture
7. Uoči uticaj kulturoloških različitosti među narodima na njihovo međusobno razumijevanje
8. Primijeni pravila bontona u različitim oblastima ličnog i profesionalnog djelovanja

186
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Prepozna socijalne i psihičke procese u grupi i njihov uticaj na ponašanje u radnom okruženju

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni specifičnosti poslovne psihologije

2. Objasni pojmove grupna dinamika, grupni proces i

grupna struktura

3. Objasni karakteristike i mogućnosti mijenjanja

stavova i predrasuda

4. Objasni pojam i djelovanje grupnih normi

Proindividualno ponašanje: asertivnost, egoizam i

takmičenje
5. Objasni uzroke i posljedice proindividualnog,
Prosocijalno ponašanje: saradnja, empatija i
prosocijalnog i antisocijalnog ponašanja u
poslovnom okruženju altruizam

Antisocijalno ponašanje: agresivnost i delikventnost

6. Objasni uticaj socijalnih faktora na mišljenje i Socijalni faktori: pritisak grupe, uticaj autoriteta i
rasuđivanje pojedinca distribucija moći

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno
realizovao kriterijume od 1 do 6.

Predložene teme

- Socijalni i psihički procesi u grupi

187
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni tehnike uspješne komunikacije

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam i tipologiju komunikacije

2. Navede strukturu i elemente procesa komunikacije

3. Objasni karakteristike i međuzavisnost verbalne i

neverbalne komunikacije

4. Opiše različite kanale komunikacije

Faktori: projekcije, efekat prvog utiska, efekat

5. Opiše faktore koji utiču na proces komunikacije posljednjeg utiska, stereotipi, halo efekat i mentalni
modeli

Uzroci smetnji u verbalnoj i neverbalnoj

komunikaciji: „buka“ u komunikacionom kanalu,
6. Objasni uzroke smetnji u verbalnoj i neverbalnoj
pridavanje različitog značenja verbalnim simbolima od
komunikaciji
strane pošiljaoca i primaoca poruke, neusklađenost
verbalnih i neverbalnih znakova i dr.

7. Opiše tehnike uspješne komunikacije

8. Objasni prednosti i nedostatke elektronske

komunikacije

9. Predstavi pravila uspješne komunikacije, na

zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno
realizovao kriterijume od 1 do 8. Za kriterijum 9 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Komunikacija

188
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni pravila za rješavanje konfliktnih situacija i mjere prevencije profesionalnog sagorijevanja

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni različite teorijske pristupe tumačenja

konflikata

2. Opiše moguće uzroke konfliktnih situacija u Uzroci konfliktnih situacija: socijalni, ekonomski,
poslovnom okruženju ideološki, istorijski, lični i dr.

3. Navede preporuke za upotrebu različitih stilova u Stilovi u rješavanju konflikata: takmičenje, saradnja,
rješavanju konflikata izbjegavanje, prilagođavanje i kompromis

4. Predloži različite načine rješavanja konfliktne

situacije u radnim uslovima, na zadatom primjeru

5. Navede faktore koji utiču na profesionalno

sagorijevanje u procesu rada

6. Navede mjere prevencije i terapije profesionalnog

sagorijevanja

7. Prezentuje primjere pojedinačnih odbrambenih Odbrambeni mehanizmi: negiranje, projekcija,

mehanizama prema radnom zadatku, na zadatom identifikacija, poricanje, racionalizacija, potiskivanje,
primjeru regresija i dr.

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno
realizovao kriterijume 1, 2, 3, 5 i 6. Za kriterijume 4 i 7 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Konflikti i rješavanje konfliktnih situacija

- Asertivni govor i asertivno ponašanje

189
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Identifikuje tipove rukovođenja, načine odlučivanja i pregovaranja u grupi

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Navede načela i faze uspješnog poslovnog

razgovora

Načini identifikacije: posmatranje, slušanje,

2. Navede osnovne karakteristike i načine postavljanje pitanja i dr.
identifikacije različitih pregovaračkih stilova Pregovarački stilovi: slušalac, stvaralac, aktivista
mislilac i dr.

3. Objasni različite stilove pristupa konfliktu prilikom Različiti stilovi: rješavanje problema, kompromis,
pregovaranja izbjegavanje, dominacija i dr.

Principi pregovaranja: principijelno pregovaranje,

4. Objasni principe pregovaranja i činioce na koje odvajanje ljudi od problema, fokusiranje na interese ne
treba obratiti pažnju u različitim fazama na pozicije, pronalaženje rješenja usmjerenih na
pregovaranja do pronalaženja kooperativnog zajedničku dobit, insistiranje na upotrebi objektivnih
rješenja kriterijuma i dr.
Faze: prije, u toku i poslije pregovora

5. Opiše psihosocijalne osobine koje karakterišu

ulogu vođe

6. Objasni različite načine odlučivanja u grupi

7. Opiše različite tipove moći i stilove rukovođenja Tipovi moći: funkcionalna, statusna, manipulativna i
grupom dr.

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 7.

Predložene teme

- Tipovi rukovođenja, načini odlučivanja i pregovaranja u grupi

190
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Organizuje rad male radne grupe

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Navede pojam i tipologiju grupa

Aktivnosti: analiza radnih zadataka, određivanje uloga

2. Objasni najznačajnije aktivnosti u procesu u timu, izbor članova tima, stvaranje klime povjerenja,
organizacije tima saradnje i podrške, određivanje strategije rada i
delegiranje zadataka

Vještine: razmjena ideja u grupi; uvažavanje različitosti

3. Opiše vještine potrebne za efikasan rad u timu u radnom iskustvu, znanju i mišljenju; učenje iz
konstruktivne kritike i dr.

Pretpostavke: adekvatan izbor članova tima,

4. Opiše pretpostavke za uspješno funkcionisanje ohrabrivanje različitih mišljenja, njegovanje fokusirane
timova aktivnosti, podsticanje kreativnosti, visok stepen
integracije, favorizovanje otvorene komunikacije i dr.

5. Opiše karakteristike uspješnog rukovodioca i

različite stilove rukovođenja

Pokazatelji uspješnog rada radne grupe: radni

rezultati, očuvana pozitivna atmosfera, smanjeni nivo
6. Objasni pokazatelje uspješnog rada radne grupe
stresa sa aspekta očuvanja mentalnog zdravlja članova
radne grupe i dr.

7. Prezentuje primjenu vještina timskog rada, na

zadatom primjeru

8. Prezentuje konstruktivne modele ponašanja tokom

poslovnog sastanka u simuliranoj radnoj situaciji

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 6. Za kriterijume 7 i 8 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Društvene grupe

191
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban da

Uoči način funkcionisanja organizacione kulture

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam organizacione kulture

Simbolički sadržaj: jezički simboli, bihevioralni

2. Objasni simbolički i kognitivni sadržaj simboli, materijalni simboli i dr.
organizacione kulture Kognitivni sadržaj: pretpostavke, vrijednosti, norme i
stavovi

3. Analizira tipove organizacione kulture prema Tipovi organizacione kulture: kultura moći, kultura
Hendijevoj klasifikaciji uloga, kultura zadataka i kultura podrške

4. Opiše uticaj organizacione kulture na uspjeh i

osjećaj zadovoljstva u radu

5. Istraži promjene organizacione kulture, na zadatom

primjeru

6. Predloži način rada organizacije, u skladu sa

njenom vizijom i misijom, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijume 5 i 6 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Organizaciona kultura

192
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 7 - Učenik će biti sposoban da

Uoči uticaj kulturoloških različitosti među narodima na njihovo međusobno razumijevanje

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Prepreke: etnocentrizam, jezik, pogrešno tumačenje

1. Objasni prepreke u interkulturnoj komunikaciji
neverbalne komunikacije i dr.

2. Objasni pojam kultura poslovnog ponašanja

3. Analizira specifičnosti zapadnoevropske kulture

Komunikacijske specifičnosti: razlike u gestikulaciji,

4. Uporedi komunikacijske specifičnosti odabranih razlike u definisanju ličnog prostora, kontakt očima, fizički
kultura širom svijeta kontakt, razlike u neverbalnoj komunikaciji, razlike u
tumačenju simbola i dr.

5. Obrazloži pozitivno i negativno djelovanje

kulturoloških razlika između osoba koje učestvuju u
poslovnoj komunikaciji

6. Objasni kulturološke razlike u poslovnim Poslovni protokoli: oblici etikecije, ceremonija, ispravni
protokolima kodeksi ponašanja i dr.

7. Predstavi kros-kulturalne vještine, na zadatom

primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 6. Za kriterijum 7 potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Kulturološke različitosti među narodima

193
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 8 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni pravila bontona u različitim oblastima ličnog i profesionalnog djelovanja

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni značaj i društvenu funkciju bontona

Situacije: ponašanje-maniri, ponašanje za stolom,

telefoniranje, obilježavanje određenih datuma, cvjetni
2. Opiše pravila bontona u različitim situacijama
bonton, ponašanje na ulici, ponašanje u školi, turistički
bonton i dr.

Poslovni bonton: poslovno odijevanje, poslovni

3. Opiše pravila poslovnog bontona pokloni, poslovna etikecija, poslovno pregovaranje,
oslovljavanje, poslovno druženje i dr.

4. Objasni pravila Internet bontona

5. Objasni pravila bontona prema pripadnicima

različitih grupa

6. Opiše elemente i vrste imidža Imidž: lični, profesionalni i digitalni

7. Predstavi pravila bontona, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 6. Za kriterijum 7 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Bonton

194
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Poslovna kultura je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja iz ove oblasti kroz teorijsku
nastavu i vježbe. Prilikom realizacije ovog modula, učenike treba motivisati na aktivno učenje, samostalan i
timski rad. Preporučljivo je da tokom vježbi učenici samostalno ili u timu, rješavaju zadatke i da ih nakon toga
usmeno prezentuju, uz obrazloženje vlastitog stava i da o istom diskutuju sa drugim učenicima i nastavnikom.
Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu terminologiju.
- Prilikom izvođenja pojedinih vježbi treba koristiti simulaciju kako bi se učenicima približila određena nastavna
materija. U nastavi, je preporučljivo da učenici praktične vježbe rade individualno ili timski na računaru ukoliko
je to moguće. Učenici mogu sami da obrade odgovarajuće teme u vidu seminarskog ili projektnog zadatka.
Prilikom izrade seminarskog rada koji obuhvata analizu određenog sadržaja ili problema, učenici treba da
pokažu sposobnost da na pravilan način prikupe informacije iz relevantne literature i drugih izvora, i da na
osnovu toga sami donesu lični zaključak o analiziranoj materiji ili problemu.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja, usmjeravajući darovite učenike na zaključivanje, razvijanje sposobnosti analize
i sinteze, kreativnosti i pozitivnog odnosa prema oblastima koje ih interesuju. Nastavnik treba da podstiče
učenike na razvoj njihovih sposobnosti i interesovanja u cilju pravilne karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Kostić Z., Poslovna komunikacija, Zavod za udžbenike Beograd, 2015.
- Vuletić V., Sociologija, Klet, Beorad, 2014.
- Trebješanin Ž.; Lalović Z., Pojedinac u grupi, Uzbenik za treći i četvrti razred gimnazije, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Podgorica, 2011.
- Šarenac R., Rješavanje konfliktnih situacija, priručnik, Uprava za kadrove, Podgorica, 2006.
- Rot N., Psihologija grupe, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1985.
- Gidens E., Sociologija, CID, Podgorica, 1998.
- Vasić M., Timovi i timski rad, Zavod distrofičara, Banja Luka, 2004.
- Šušnjić Đ., Teorija kulture, Zavod za udzbenike Beograd, 2015.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar 1

2. Projektor, projekciono platno/ multimedijalna tabla 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

195
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

9. Povezanost modula – korelacija

- Preduzetništvo
- Poslovna komunikacija i korespondencija
- Savremeno odrastanje
- Socijalne mreže i globalizacija

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti poslovne kulture, izražavanjem argumenata i kritičkog mišljenja;
poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti poslovne kulture prilikom
istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize problema iz oblasti poslovne kulture i dr.)
- Digitalna kompetencija (korišćenje informaciono-komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i
upotrebe podataka iz oblasti poslovne kulture, prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa;
korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i
etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i
vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti
o značaju elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, kao i vještina planiranja i upravljanja
vremenom, samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje kulture dijaloga, tolerantnosti kroz usvajanje sadržaja o kulturnoj
različitosti i dr.)

196
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.3. IZBORNI MODULI

3.3.1. OSNOVE RAČUNARSKOG HARDVERA

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

II 36 36 72 3

Praktična nastava: odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa karakteristikama i principom rada hardverskih komponenti računarskog sistema.
Osposobljavanje za pravilno povezivanje komponenti u funkcionalan računarski sistem. Razvijanje preciznosti,
analitičkog i logičkog rasuđivanja, odgovornosti, upornosti, timskog duha i pozitivnog odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Izvrši rasklapanje kućišta i montiranje jedinice napajanja računarskog sistema
2. Izvrši montiranje i demontiranje matične ploče
3. Izvrši ugradnju uređaja za skladištenje podataka računarskog sistema
4. Poveže hardverske komponente računarskog sistema pomoću kablova i konektora
5. Izvrši sklapanje hardverskih komponenti u funkcionalni računarski sistem

197
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Izvrši rasklapanje kućišta i montiranje jedinice napajanja računarskog sistema

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni karakteristike različitih vrsta kućišta Vrste kućišta računara: Mini-Tower, Midi-Tower, Full-
računara Tower, Desktop, Small Form Factor, Slimline Case i dr.

Konektori ATX standarda: ATX glavni konektor za

matičnu ploču, naponski konektor za periferijske
uređaje, mini konektor, SATA naponski konektor, ATX
2. Opiše konektore i karakteristike ATX (Advanced 12 V naponski konektor i dr.
Technology eXtended) standarda jedinice Karakteristike ATX standarda: ulazna snaga,
napajanja računarskog sistema efikasnost, maksimalna rezervisana snaga za
određenu vrijednost jednosmjernog napona,
maksimalno izlazno opterećenje napajanja, aktivno
hlađenje i dr.

Boje ožičavanja konektora: narandžasta, crvena,

žuta. crna, plava, braon, zelena, siva, bijela i ljubičasta
3. Objasni vezu boje ožičavanja konektora ATX
Vrijednost jednosmjernog napona: 0 V, +3.3 V, +5
jedinice napajanja sa vrijednošću jednosmjernog
V, +12 V i -12 V
napona i vrstom signala
Vrste signala: signal uključivanja, signal čekanja,
signal provjere napona, signal ispravnog napajanja i dr.

4. Demonstrira postupak rasklapanja zadatog kućišta

računara

5. Demonstrira postupak montiranja zadate jedinice

napajanja računarskog sistema

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijume od 4 i 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe
sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Kućište i jedinica napajanja računarskog sistema

- Rasklapanje kućišta i montiranje jedinice napajanja računarskog sistema

198
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Izvrši montiranje i demontiranje matične ploče

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Elementi matične ploče: podnožje za procesor, skup

1. Razlikuje elemente matične ploče čipova (north/south bridge, I/O čip), BIOS, podnožje za
radnu memoriju, slotovi, magistrale, portovi i dr.
Arhitektura procesora: upravljačka jedinica,
2. Objasni arhitekturu procesora računarskog
aritmetičko logička jedinica, registri i unutrašnje
sistema
magistrale
3. Objasni ulogu i funkcije BIOS-a (Basic Input Funkcije BIOS-a: uključivanje i isključivanje uređaja,
Output Systems) podešavanje parametara hardvera i dr.

Elementi BIOS menija: generalne informacije,

4. Objasni način pristupa i elemente BIOS menija monitoring sistema, parametri skupa čipova
(north/south bridge, i/o čipa) i dr.

Vrste radne memorije: DRAM, FPM DRAM, EDO

5. Opiše karakteristike različitih vrsta i formata DRAM, SDRAM; DDR DRAM i dr.
modula radne memorije Formati modula radne memorije: SIMM, DIMM,
RIMM i dr.

6. Objasni funkcionalnu vezu između kartica

računarskog sistema i matične ploče

7. Demonstrira postupak montiranja i demontiranja

matične ploče i njenih elemenata, na zadatom
primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 6. Za kriterijum 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Elementi matične ploče

- Montiranje i demontiranje matične ploče

199
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Izvrši ugradnju uređaja za skladištenje podataka računarskog sistema

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Uporedi karakteristike HDD i SSD diska

računarskog sistema

Vrste optičkih uređaja: CD, DVD i Blu-ray

2. Uporedi karakteristike različitih vrsta optičkih
uređaja računarskog sistema Karakteristike optičkih uređaja: brzina upisa
podataka, brzina čitanja podataka, konektori i dr.

3. Demonstrira postupak ugradnje diska računarskog

sistema, na zadatom primjeru

4. Demonstrira postupak ugradnje optičkog uređaja

računarskog sistema, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume 3 i 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Uređaji za skladištenje podataka računarskog sistema

- Ugradnja uređaja za skladištenje podataka računarskog sistema

200
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Poveže hardverske komponente računarskog sistema pomoću kablova i konektora

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Vrste kablova i konektora: magistralni vodovi, audio

kabl, eksterni USB priključci, FireWire priključak,
1. Opiše karakteristike različitih vrsta kablova i konektor za taster restartovanja računara, konektor za
konektora računarskog sistema status napajanja, konektor za hard disk i dr.
Karakteristike: namjena, tip, brzina komunikacije, oblik
konektora, boja konektora i dr.

Vrste magistralnih vodova: PATA magistralni vod,

2. Opiše vrste magistralnih vodova računarskog SATA magistralni vod, serijski vod, SPDIF optički vod,
sistema USB vod, analogni audio vodovi, signalni vodovi za
napajanje status paljenje i reset računara i dr.

3. Prepozna kablove, konektore i magistralne vodove

računarskog sistema, na zadatom primjeru

4. Demonstrira postupak povezivanja hardverskih

komponenti sa kablovima i konektorima
računarskog sistema, na zadatom primjeru

5. Demonstrira fiksiranje kablova i konektora

računarskog sistema, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Kablovi i konektori računarskog sistema

- Povezivanje hardverskih komponenti računarskog sistema

201
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Izvrši sklapanje hardverskih komponenti u funkcionalni računarski sistem

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni značaj kompatibilnosti hardverskih

komponenti računarskog sistema

2. Protumači dio uputstva proizvođača potreban za

pravilno povezivanje hardverskih komponenti
računarskog sistema

Spoljni elementi kućišta: dugme za

uključivanje/isključivanje računara, dugme za
3. Opiše funkciju spoljnih elemenata kućišta
restartovanje računara, statusna LED dioda za status
računarskog sistema
sistema i aktivnost diska, audio interfejs, USB interfejs i
dr.

4. Demonstrira postupak povezivanja elemenata

kućišta sa matičnom pločom, na zadatom primjeru

5. Demonstrira postupak sklapanja hardverskih

komponenti računarskog sistema, na zadatom
primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 3. Za kriterijume 2, 4 i 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Sklapanje hardverskih komponenti u funkcionalan računarski sistem

202
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Osnove računarskog hardvera je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih i praktičnih
znanja iz ove oblasti, koja će im kasnije poslužiti za dostizanje odgovarajućih kompetencija u drugim stručnim
modulima. Teorijski dio nastave treba realizovati sa cijelim odjeljenjem. Učenike treba usmjeriti na aktivno
učenje, samostalno pronalaženje, sistematizovanje i korišćenje informacija iz različitih izvora na zadatu temu i
motivisati ih na timski rad i razvijanje odgovornosti za preuzetu obavezu unutar tima. Nastavni sadržaj treba
realizovati kroz analizu karakteristika i načina rada hardverskih komponenti računarskog sistema,
demonstraciju pokaznih sredstava, upotrebu prezentacija, animacija i slično, u cilju boljeg razumijevanja
teorijskih znanja. Nastava treba da bude aktivna, sa uključivanjem svih učenika.
- Za realizaciju praktičnih vježbi treba obezbijediti školsku radionicu, koja je opremljena preporučenim
materijalnim uslovima. Praktične vježbe treba realizovati individualno, u parovima ili manjim grupama, ali tako
da svaki učenik samostalno uradi vježbu. Potrebno je pažljivo odabrati i pripremiti praktične zadatke koji imaju
vezu s realnim situacijama. Rješavanje zadataka u obliku praktičnih vježbi treba da zauzme značajno mjesto
u realizaciji ovog modula kako bi se teorijska nastava što bolje povezala sa praktičnim primjerima.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja. Isto tako može da priprema komplikovanije problemske zadatke, usmjeravajući
darovite učenike na logičko zaključivanje, kreativnost i pozitivan odnos prema oblastima koje ih interesuju.
Nastavnik u okviru rada sa darovitim učenicima treba da obezbijedi i mentorski rad kako bi podstakao razvoj
njihovih sposobnosti i njihovo interesovanje u cilju karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Klem N.; Šuković G., Informatika, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Podgorica, 2015.
- Imamović M., Računarstvo i informatika za prvi razred gimnazije i srednjih stručnih škola, Zavod za udžbenike,
Beograd, 2014.
- Galešev V.; Brođanac P.; Dmitrović N.; Korać M.; Sokol G.; Babić S.; Soldo Z.; Kovač D., Informatika i
računalstvo za gimnazije i srednje škole, SysPrint , Zagreb, 2014.
- Tošić Ž.; Ranđelović M., Računari za treći razred elektrotehničke škole, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2008.
- Mueller S., Upgrading and Repairing PCs, 22nd edition, Que Publishing, 2015.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar 1

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

Alat za održavanje hardvera računarskog sistema (odvijač, kliješta, pinceta,

3. najmanje 4
specijalni ključevi, lupa i dr.)

Hardverske komponente za sklapanje računara (kućište, jedinica napajanja,

4. matična ploča, procesor, radna memorija, grafička kartica, HDD, SSD, optički najmanje po 4
uređaji, zvučna kartica, mrežna kartica i dr.)

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.

203
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim
periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Operativni sistemi
- Osnove računarstva
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- Izabrana poglavlja iz osnova elektrotehnike
- Uvod u elektroniku
- Izvori električne energije

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata koji se odnose na računarski hardver, izražavanjem argumenata i kritičkog
mišljenja; poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (upotreba stručne terminologije prilikom korišćenja tehničke dokumentacije;
razumijevanje stručne terminologije koja se odnosi na računarski hardver, prilikom istraživanja na Internetu;
korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize karakteristika i principa rada hardverskih
komponenti računarskog sistema; korišćenje tehničke dokumentacije prilikom ugradnje hardverskih
komponenti računarskog hardvera; razvijanje sposobnosti rukovanja alatom i opremom prilikom povezivanja
hardverskih komponenti u funkcionalan računarski sistem; korišćenje računara za prepoznavanje hardverskih
komponenti i dr.)
- Digitalna kompetencija (korišćenje informaciono-komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i
upotrebe podataka koji se odnose na računarski hardver prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video
zapisa; upotreba softverskih alata za izradu prezentacija na zadatu temu; korišćenje foruma i društvenih mreža,
u cilju razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i
dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i
vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti
o značaju učenja kroz praktičan rad, elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje vještina planiranja i upravljanja vremenom,
samostalno ili u timu i dr.)

204
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje ekološke svijesti i odgovornog ponašanja prema prirodi i životnoj
sredini primjenom odgovarajućih elektrotehničkih materijala u praktičnom radu, pravilnim odlaganjem otpada
nakon izvedenih praktičnih zadataka i dr.)

205
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.3.2. IZABRANA POGLAVLJA IZ OSNOVA ELEKTROTEHNIKE

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

II 36 18 18 72 3

Vježbe i praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa električnim kolima sa kondenzatorima i zakonima u kolima jednosmjerne struje, u cilju
rješavanja elementarnih problemskih zadataka. Osposobljavanje za mjerenje osnovnih električnih veličina
korišćenjem odgovarajućih mjernih instrumenata. Razvijanje preciznosti, analitičkog i logičkog rasuđivanja,
odgovornosti i pozitivnog odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Analizira električna kola sa kondenzatorima
2. Primijeni osnovne zakone jednosmjerne struje pri rješavanju prostih električnih kola
3. Izvrši mjerenje električnih veličina koristeći univerzalni mjerni instrument
4. Primijeni metode za rješavanje složenih električnih kola jednosmjerne struje

206
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Analizira električna kola sa kondenzatorima

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni kapacitivnost usamljenog provodnika

2. Objasni kapacitivnost pločastog kondenzatora

3. Objasni uticaj dielektrika na kapacitivnost pločastog

kondenzatora

4. Izračuna energiju u elektrostatičkom polju, na

zadatom primjeru

5. Izračuna ekvivalentnu kapacitivnost za zadate veze

Veze kondenzatora: redna, paralelna i mješovita veza
kondenzatora u grupe, na zadatom primjeru

Vrste kondenzatora: vazdušni promjenljivi pločasti

6. Prepozna različite vrste kondenzatora kondenzatori, keramički kondenzatori, elektrolitski
kondenzatori i trimer kondenzatori

7. Nacrta šeme mješovite veze kondenzatora

Softver za simulaciju rada električnih kola: Tina,
primjenom softvera za simulaciju rada
Electronics Workbench i dr.
električnih kola

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijume 4 i 5 potrebne su ispravno urađene računske vježbe sa
usmenim obrazloženjem. Za kriterijume 6 i 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Polarizacija dielektrika
- Kondenzatori

207
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni osnovne zakone jednosmjerne struje pri rješavanju prostih električnih kola

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Osnovne veličine jednosmjerne struje: jačina struje i

1. Objasni osnovne veličine i dejstva jednosmjerne gustina struje
struje Dejstva jednosmjerne struje: toplotna, magnetska i
hemijska

Elementi električnih kola: izvori električne struje,

2. Definiše elemente i vrste električnih kola prijemnici i provodnici
jednosmjerne struje Vrste električnih kola: prosto električno kolo i složeno
električno kolo

3. Definiše električnu otpornost i provodnost

4. Opiše karakteristike izvora jednosmjerne struje Izvori jednosmjerne struje: baterije i akumulatori

Osnovni zakoni jednosmjerne struje: Omov zakon i

5. Definiše osnovne zakone jednosmjerne struje
Džulov zakon

6. Izračuna osnovne električne veličine za

Osnovne električne veličine: napon, struja, otpor,
konkretne primjere prostih električnih kola,
snaga i rad
primjenjujući osnovne zakone jednosmjerne struje

7. Demonstrira spajanje elemenata prostog

električnog kola, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijum 6 potrebne su ispravno urađene računske vježbe sa
usmenim obrazloženjem. Za kriterijum 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Elementi električnog kola

- Osnovni zakoni jednosmjerne struje

208
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Izvrši mjerenje električnih veličina koristeći univerzalni mjerni instrument

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni način mjerenja univerzalnim mjernim

Univerzalni mjerni instrument: analogni i digitalni
instrumentom (multimetrom)

Karakteristike mjernih instrumenata: osjetljivost,

2. Objasni karakteristike mjernih instrumenta
klasa tačnosti i dr.

3. Demonstrira postupak podešavanja instrumenta i

izbora mjernog opsega za mjerenje električnih Električne veličine: napon, struja i otpor
veličina

4. Odredi vrijednost potencijala, na osnovu

izmjerenog napona, na zadatom primjeru

5. Uporedi rezultat dobijen mjerenjem otpora

multimetrom sa rezultatom dobijenim očitavanjem
obojenih prstenova na otporniku

6. Izmjeri vrijednost osnovnih električnih veličina

koristeći multimetar, na zadatom primjeru

7. Demonstrira mjerenje snage UI metodom, na

zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Mjerenje električnih veličina univerzalnim mjernim instrumentom

209
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni metode za rješavanje složenih električnih kola jednosmjerne struje

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Definiše osnovne pojmove složenog električnog Osnovni pojmovi: čvor kola, grana kola, nezavisna
kola kontura kola i dr.

2. Definiše Kirhofove zakone Kirhofovi zakoni: I Kirhofov zakon i II Kirhofov zakon

3. Izračuna ekvivalentnu otpornost veza otpornika u

Veze otpornika: redna, paralelna i mješovita veza
grupe

4. Objasni osnovne metode rješavanja složenih Metode rješavanja složenih električnih kola: metode
električnih kola I i II Kirhofovog zakona i metoda konturnih struja

5. Riješi zadatke koristeći metode za rješavanje

složenih električnih kola

6. Izmjeri ekvivalentnu otpornost za zadate veze

otpornika u grupe

7. Demonstrira mjerenje napona i struje u složenom

električnom kolu koristeći multimetar, na zadatom
primjeru

8. Simulira rad zadatog složenog električnog kola

primjenom softvera za simulaciju rada električnih
kola

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2 i 4. Za kriterijume 3 i 5 potrebne su ispravno urađene računske vježbe sa
usmenim obrazloženjem. Za kriterijume od 6 do 8 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Rješavanje složenih električnih kola jednosmjerne struje

210
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Izabrana poglavlja iz osnova elektrotehnike je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje
teorijskih i praktičnih znanja i vještina iz ove oblasti. Teorijski dio nastave treba realizovati sa cijelim odjeljenjem.
Preporučuje se upotreba pokaznih sredstava za demonstriranje pojava, gdje je to moguće, kao i upotreba
internet prezentacija u cilju boljeg razumijevanja teorijskih znanja. Nastava treba da bude aktivna, sa
uključivanjem svih učenika.
- Prilikom realizacije računskih vježbi učenici treba samostalno da rješavaju odabrane zadatke. Njihovom
izradom neophodno je usmjeriti učenike na pravilno korišćenje usvojenih znanja i vještina. Preporuka je da se
zadaci biraju i rješavaju od najjednostavnijih ka onim koji zahtijevaju sintezu i analizu usvojenih znanja. U okviru
računskih vježbi potrebno je organizovati takmičenja u cilju dodatne motivacije učenika i proširivanja njegovih
sklonosti i sposobnosti.
- Praktični dio nastave treba realizovati u laboratoriji i školskoj radionici koja je opremljena preporučenim
materijalnim uslovima. Praktične vježbe treba realizovati individualno, u parovima ili manjim grupama, ali tako
da svaki učenik samostalno uradi vježbu i dobije traženi rezultat. Nastavnik treba da podstiče problemsku
nastavu u kojoj navodi učenike da sami dolaze do zaključaka prilikom rješavanja problema, čime im omogućava
povezivanje teorijskih znanja sa praktičnom primjenom.
- U radu sa darovitim učenicima treba zadavati problemske praktične i računske zadatke koji podstiču na
razmišljanje, zaključivanje i analizu problema. Nastavnik u okviru rada sa darovitim učenicima treba da
obezbijedi i mentorski rad kako bi podstakao razvoj njihovih sposobnosti i njihovo interesovanje u cilju karijerne
orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Joksimović G., Osnove elektrotehnike I, Centar za stručno obrazovanje, Podgorica, 2011.
- Menart J., Zbirka zadataka iz osnova elektrotehnike, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- Mijatović G.; Čoja B.; Trifunović M.; Stojanović G.; Stojković G.,Osnove elektrotehnike I, Zavod za udžbenike,
Beograd, 2009.
- Mijatović G.; Čoja B.; Trifunović M.; Stojanović G.; Stojković G., Praktikum iz osnova elektrotehnike za prvi
razred elektrotehničke škole, Zavod za udžbenike, Beograd, 2009.
- Dubljević D., Priručnik za praktičnu nastavu i laboratorijske vježbe – elektronika, Centar za stručno
obrazovanje, Podgorica, 2010.
- Drašković M., Priručnik za praktičnu nastavu i laboratorijske vježbe – energetika, Centar za stručno
obrazovanje, Podgorica, 2010.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar 1

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

Laboratorijski uređaji (izvor jednosmjernog napona, generator funkcija i

3. po 4
osciloskop)

4. Mjerni uređaj (multimetar) od 8 do 16

5. Eksperimentalna pločica za montiranje elemenata električnog kola 8

211
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

Električne komponente i materijal (otpornici, kalemovi, kondenzatori, spojni

6. po potrebi
vodovi i dr.)

7. Pokazni materijal (stalni magnet, elektromagnet i dr.) po potrebi

Komplet alata za električare (odvijači, kliješta za skidanje izolacije, kliješta-

8. 4
kombinirke, sjekačka kliješta, lemilica i dr.)

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Uvod u programiranje
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- Osnove računarskog hardvera
- Uvod u elektroniku
- Izvori električne energije
- Principi energetske efikasnosti

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova, koncepata i zakona iz odgovarajućih oblasti elektrotehnike, izražavanjem argumenata
i kritičkog mišljenja; poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz odgovarajućih oblasti elektrotehnike
prilikom korišćenja namjenskog softvera i istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i
dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize koncepata i zakonitosti u kolima sa kondenzatorima
i zakona u kolima jednosmjerne struje; korišćenje formula, grafikona i šema prilikom rješavanja zadataka iz
oblasti jednosmjerne struje; razvijanje sposobnosti rukovanja alatom i instrumentima prilikom mjerenja
osnovnih električnih veličina; korišćenje računara za simulaciju rada električnih kola i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za simulaciju rada električnih kola; korišćenje
informaciono-komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka iz odgovarajućih
oblasti elektrotehnike prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa; upotreba softverskih alata
za izradu prezentacija na zadatu temu; korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju razmjene stručnih
informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)

212
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada domaćih zadataka, seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja,
sistematizovanja i vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja
novih; razvijanje svijesti o značaju elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etikom; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom realizacije
praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, kao i vještina planiranja i upravljanja
vremenom, samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje ekološke svijesti i odgovornog ponašanja prema prirodi i životnoj
sredini primjenom odgovarajućih elektrotehničkih materijala u praktičnom radu, pravilnim odlaganjem otpada
nakon izvedenih praktičnih zadataka i dr.)

213
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.3.3. SAVREMENO ODRASTANJE

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

II 54 18 72 3

2. Cilj modula:
- Osposobljavanje mladih za razumijevanje procesa odrastanja, kao izazova savremenog društva koje nudi
različite faktore u formiranju identiteta. Razvijanje kritičkog odnosa prema sadržajima potrošačke-popularne
kulture, rizičnim oblicima ponašanja mladih, kao i afirmativnog stava prema identifikaciji sa pozitivnim
vrijednostima subkulture mladih i zdravim stilovima života.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Identifikuje izazove procesa odrastanja i adolescencije
2. Uoči značaj porodice kao faktora socijalizacije
3. Prepozna ulogu i sadržaj subkulture mladih
4. Uoči uticaj masovnih medija na mlade, kao konzumente
5. Identifikuje uticaj potrošačke-popularne kulture na oblikovanje stila života
6. Uoči značaj primjene zdravih životnih stilova
7. Prepozna rizično ponašanje mladih i mehanizme prevencije

214
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Identifikuje izazove procesa odrastanja i adolescencije

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam i karakteristike razvojnih faza

adolescencije

2. Opiše društvene faktore koji utiču na razvoj ličnosti Faktori: porodica, škola, vršnjaci, kultura, društvo i dr.

3. Objasni uticaj porodičnog i društvenog konteksta na

formiranje identiteta

4. Objasni oblike socijalne izolacije u adolescenciji

5. Opiše razvojne probleme u procesu odrastanja

6. Objasni idealističke vrijednosti i ciljeve

karakteristične za period adolescencije

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno
realizovao kriterijume od 1 do 6.

Predložene teme

- Adolescencija

215
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Uoči značaj porodice kao faktora socijalizacije

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Navede značaj primarne socijalizacije za pojedinca

i društvo

2. Opiše ulogu i najvažnije pravce promjena

savremene porodice

3. Objasni rodnu podjelu uloga unutar porodice i

refleksiju na rodnu diskriminaciju

4. Prezentuje konflikt posla i porodice kao problema

modernog društva, na zadatom primjeru

5. Navede društvene mehanizme zaštite porodice

6. Prezentuje različite aspekte u procesu prelaska iz

roditeljske porodice u sopstvenu

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno
realizovao kriterijume 1, 2, 3 i 5. Za kriterijume 4 i 6 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Primarna socijalizacija
- Značaj porodice u razvoju mladih

216
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Prepozna ulogu i sadržaj subkulture mladih

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Navede značenje pojma subkultura mladih

2. Objasni ulogu subkulture mladih u rješavanju

protivrječnosti dominantne i roditeljske kulture

Oblici subkulture i kontrakulture mladih: navijačke

3. Objasni različite oblike subkulture i kontrakulture
grupe, pankeri, rave pokreti, mirovni, ekološki, veganski
mladih
i skvoterski pokreti

4. Prezentuje uticaj subkulturnih grupa na razvoj

zdravih životnih stilova, na zadatom primjeru

5. Prezentuje igru kao slobodnu djelatnost duha i tijela

mladih, na zadatom primjeru

6. Objasni sociološko određenje i karakteristike

kulture takmičenja

7. Objasni karakteristike i značaj sporta kao socijalne i

kulturne kategorije

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno
realizovao kriterijume 1, 2, 3, 6 i 7. Za kriterijume 4 i 5 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Subkultura mladih
- Igra kao društveni fenomen

217
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Uoči uticaj masovnih medija na mlade, kao konzumente

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni vaspitnu uloga medija

2. Procijeni kvalitet medijskog sadržaja kome su mladi

izloženi, na zadatom primjeru

3. Objasni principe učenja i zabave, kao načina za

postizanje društvene promjene

4. Objasni gejming kulturu i njen uticaj na mlade

5. Objasni povezanost medijskih sadržaja i životnog

stila mladih

6. Istraži uticaj medija na oblikovanje sadržaja vlastite

subkulture, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno
realizovao kriterijume 1, 3, 4 i 5. Za kriterijume 2 i 6 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Vaspitna uloga medija

- Zloupotreba djece u medijima
- Gejming kultura

218
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Identifikuje uticaj potrošačke-popularne kulture na oblikovanje stila života

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni značenje pojmova potrošačka kultura i

potrošačko društvo

2. Navede osnovne karakteristike potrošačke kulture

3. Navede primjere masovne kulture

4. Objasni uticaj masovne kulture na oblikovanje stila

života

5. Objasni uticaj masovne kulture na formiranje

potrošačkih navika

6. Predloži načine za primjenu društveno-odgovorne

potrošnje, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno
realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijum 6 potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Potrošačka-popularna kultura

219
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban da

Uoči značaj primjene zdravih životnih stilova

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam zdravog životnog stila

2. Objasni uticaj društvenih faktora na razvoj zdravih

stilova života

3. Objasni koncept zdrave ishrane

4. Objasni značaj fizičke aktivnosti sa individualnog i

socijalnog aspekta

5. Objasni značaj razvoja životnih vještina

6. Opiše značaj edukacije za zdravo ponašanje, Navike: lična higijena, pravilna ishrana, higijena odjeće
stavove i navike i obuće i dr.

7. Istraži posljedice negativnih životnih navika, na

zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno
realizovao kriterijume od 1 do 6. Za kriterijum 7 potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Zdravi životni stilovi

220
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 7 - Učenik će biti sposoban da

Prepozna rizično ponašanje mladih i mehanizme prevencije

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni uzroke maloljetničke delikvencije

2. Navede karakterisitike rizičnih društvenih grupa

Devijantnosti: politizacija, komercijalizacija, doping,

3. Obrazloži devijantnosti u sportu
nasilje, medijska eksploatacija i dr.

4. Objasni moguće posljedice zloupotrebe Psihoaktivne supstance: psihodelične droge, opijati,

psihoaktivnih supstanci i alkohola kanabis, cigarete i dr.

Oblici seksualnog ponašanja: prerano stupanje u

5. Objasni moguće uzroke i posljedice rizičnih oblika
polne odnose, neupotreba zaštitnih sredstava,
seksualnog ponašanja
prostitucija i dr.

Oblici nasilja: nasilje nad odraslima (roditeljima,

6. Obrazloži moguće uzroke i posljedice različitih
nastavnicima ili drugim osobama), vršnjačko nasilje,
oblika nasilja
nasilje nad marginalizovanim grupama i dr.

Negativnosti: koristoljublje, lažiranje, pasivnost, rizik,

7. Obrazloži karakteristike i negativnosti hazardnih
negacija rada, pretvaranje igre u profesiju, irealnost,
igara i igara zanosa
nesvjesnost i dr.

Oblici rizičnog ponašanja: nezainteresovanost za

školu, neosmišljene životne aktivnosti, sklonost ka
8. Objasni ostale oblike rizičnog ponašanja
rizičnoj vožnji motornih vozila, dugotrajni noćni izlasci,
trajno ili dugotrajno napuštanje škole i dr.

9. Istraži društvene kanale za sprečavanje i prevenciju

rizičnog ponašanja, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno
realizovao kriterijume od 1 do 8. Za kriterijum 9 potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Oblici rizičnog ponašanja

- Mehanizmi za prevenciju i sprečavanje društveno-rizičnog ponašanja

221
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Savremeno odrastanje je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja iz ove oblasti kroz
teorijsku nastavu i vježbe. Teorijski dio nastave i vježbe treba izvoditi sa cijelim odjeljenjem, uz primjenu aktivnih
oblika nastave – interaktivnih predavanja, rada u parovima i malim grupama, samostalnog rada i istraživanja
učenika na času.
- Prilikom realizacije vježbi, u zavisnosti od tipa situacije i zadataka, može se organizovati demonstracija/
simulacija u radu sa učenicima. Nakon urađenih vježbi, učenici treba da prezentuju svoje rezultate, uz
obrazloženje vlastitog stava i da o istom diskutuju sa drugim učenicima i nastavnikom.
- Preporučuje se ostvarivanje saradnje sa NVO sektorom i poslodavcima. Prilikom realizacije sadržaja mogu se
koristiti filmovi, stripovi, propagandni materijali kojim se promovišu zdravi životni stilovi i dr. Potrebno je
podsticati učenike na primjenu stečenih znanja. U nastavnom procesu mogu se koristiti i društvene mreže kao
što je www.edmundo.com ili druge za koje nastavnik procijeni da su prilagođene učenicima.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja, usmjeravajući darovite učenike na zaključivanje, razvijanje sposobnosti analize
i sinteze, kreativnosti i pozitivnog odnosa prema oblastima koje ih interesuju. Nastavnik treba da podstiče
učenike na razvoj njihovih sposobnosti i interesovanja u cilju pravilne karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Laušević D.; Mugoša B.; Žižić Lj.; Ljaljević A.; Vujošević N.; Vratnica Z., Zdravstvene poruke, Zavod za
zdravstvenu zaštitu i UNICEF, Podgorica, 2000.
- Krkeljić Lj.; Slobig J.; Dibe F., Srednjoškolci, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- Kreativno rješavanje konflikta u učionici, UNICEF i Ministarstvo prosvjete i nauke Crne Gore, Podgorica, 2001.
- Vukićević S., Ideal i stvarnost eko menadžmenta, Služba zaštite životne sredine Opštine Nikšić, 1956.
- Zečević S.; Krivokapić, N., (prir) Rod, identitet i kultura, Institut za sociologiju, Filozofski fakultet, Nikšić.
- Rot.N., Osnovi socijalne psihologije, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1989.
- Ilić M., Sociologija kulture, Beograd, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd 2010.
- Đorđević D., Sociologija forever, Niš, 1996.
- Kajoa R., Igre i ljudi, Nolit, Beograd, 1965.
- Skembler G., Sport i društvo-istorija, mocikultura, CLIO, Beograd, 2007.
- Vuletic V., Sociologija, Klet, Beograd, 2014.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar 1

2. Projektor, projekciono platno/ multimedijalna tabla 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

222
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Preduzetništvo
- Socijalne mreže i globalizacija
- Poslovna kultura

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti savremenog odrastanja, izražavanjem argumenata i kritičkog
mišljenja; poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti savremenog odrastanja prilikom
istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize problema savremenog odrastanja i dr.)
- Digitalna kompetencija (korišćenje informaciono-komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i
upotrebe podataka iz oblasti savremenog odrastanja, prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video
zapisa; korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila
bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i
vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti
o značaju elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, kao i vještina planiranja i upravljanja
vremenom, samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje kulturnih kapaciteta prepoznavanjem uticaja sociokulturnih činilaca
i razvijanje kros – kulturnih vještina, upoznavanjem subkulture i kontrakulture i dr.)

223
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.3.4. UVOD U ELEKTRONIKU

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

III 36 36 72 3

Praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa načinom rada i primjenom aktivnih elektronskih komponenti u elektronici. Osposobljavanje za
ispitivanje rada aktivnih komponenti, korišćenjem odgovarajućih laboratorijskih uređaja i softvera za simulaciju
rada električnih kola. Razvijanje preciznosti, analitičkog i logičkog rasuđivanja, odgovornosti i pozitivnog
odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Analizira način rada i primjenu poluprovodničke diode u elektronskim sklopovima
2. Analizira način rada i primjenu tranzistora u pojačavačkim i prekidačkim kolima
3. Analizira način rada i primjenu optoelektronskih komponenti
4. Analizira način rada i primjenu operacionih pojačavača

224
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Analizira način rada i primjenu poluprovodničke diode u elektronskim sklopovima

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Princip rada diode: obrazovanje PN spoja, raspored

1. Objasni princip rada diode
naelektrisanja, potencijalna barijera i prag provođenja

2. Objasni polarizacije diode Polarizacije diode: direktna i inverzna

3. Demonstrira upotrebu laboratorijskih uređaja, na Laboratorijski uređaji: izvor jednosmjernog napona,

zadatom primjeru generator funkcija, osciloskop, multimetar i dr.

4. Ispita ispravnost diode pomoću multimetra

5. Demonstrira upotrebu softvera za simulaciju rada Softver za simulaciju rada električnih kola: Tina,
električnih kola, na zadatom primjeru Electronics Workbench i dr.

6. Objasni princip rada polutalasnih usmjerača sa Polutalasni usmjerači sa diodama: usmjerač bez
diodama, na osnovu električnih šema i dijagrama filterskog elektrolitskog kondenzatora i usmjerač sa
napona i struje filterskim elektrolitskim kondenzatorom

7. Demonstrira rad polutalasnog usmjerača pomoću

laboratorijskih uređaja i primjenom softvera za
simulaciju rada električnih kola

8. Objasni princip rada punotalasnih usmjerača sa Punotalasni usmjerači sa diodama: usmjerač bez
diodama, na osnovu električnih šema i dijagrama filterskog elektrolitskog kondenzatora i usmjerač sa
napona i struje filterskim elektrolitskim kondenzatorom

9. Demonstrira rad punotalasnog usmjerača pomoću

laboratorijskih uređaja i primjenom softvera za
simulaciju rada električnih kola

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 6 i 8. Za kriterijume 3, 4, 5, 7 i 9 potrebne su ispravno urađene praktične
vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Diode
- Primjena laboratorijskih uređaja
- Softveri za simulaciju rada električnih kola
- Usmjerači sa diodama

225
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Analizira način rada i primjenu tranzistora u pojačavačkim i prekidačkim kolima

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni princip rada različitih vrsta bipolarnih

Vrste bipolarnih tranzistora: NPN i PNP tranzistori
tranzistora

2. Ispita bipolarne tranzistore pomoću multimetra, na

zadatom primjeru

Vrste unipolarnih tranzistora: FET (N-kanalni i P-

3. Objasni princip rada različitih vrsta unipolarnih
kanalni) i MOSFET (sa indukovanim kanalom i sa
tranzistora
ugrađenim kanalom) tranzistori

4. Ispita unipolarne tranzistore pomoću multimetra, na

zadatom primjeru

5. Objasni princip rada pojačavača sa zajedničkim

emitorom

6. Snimi napone u karakterističnim tačkama

pojačavača sa zajedničkim emitorom, pomoću
laboratorijskih uređaja i primjenom softvera za
simulaciju rada električnih kola

7. Objasni princip rada pojačavača sa zajedničkim

sorsom

8. Snimi napone u karakterističnim tačkama

pojačavača sa zajedničkim sorsom, pomoću
laboratorijskih uređaja i primjenom softvera za
simulaciju rada električnih kola

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 3, 5 i 7. Za kriterijume 2, 4, 6 i 8 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe
sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Bipolarni tranzistori
- Unipolarni tranzistori
- Pojačavač sa zajedničkim emitorom
- Pojačavač sa zajedničkim sorsom

226
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Analizira način rada i primjenu optoelektronskih komponenti

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni način rada i primjenu optoelektronskih Optoelektronske komponente: fotootpornik,

komponenti fotodioda, fototranzistor i svjetleća dioda

2. Opiše značaj i primjenu tečnih kristala

3. Demonstrira primjenu fotoelektronskih komponenti,

pomoću laboratorijskih uređaja i/ili primjenom
softvera za simulaciju rada električnih kola, na
zadatom primjeru

4. Demonstrira primjenu svjetleće diode, pomoću

laboratorijskih uređaja i/ili primjenom softvera za
simulaciju rada električnih kola, na zadatom
primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume 3 i 4 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Optoelektronika

227
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Analizira način rada i primjenu operacionih pojačavača

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Opiše blok šemu i osnovne priključke operacionog

pojačavača

2. Objasni karakteristične veličine realnog i idealnog Karakteristične veličine: ulazna otpornost, izlazna
operacionog pojačavača otpornost, pojačanje i dr.

3. Objasni rad invertujućeg i neinvertujućeg

operacionog pojačavača

4. Snimi napone invertujućeg i neinvertujućeg

operacionog pojačavača u karakterističnim
tačkama, pomoću laboratorijskih uređaja i
primjenom softvera za simulaciju rada električnih
kola

5. Objasni rad kola za sabiranje i oduzimanje sa

opearcionim pojačavačima

6. Demonstrira rad kola za sabiranje i oduzimanje sa

operacionim pojačavačima, pomoću laboratorijskih
uređaja i/ili primjenom softvera za simulaciju rada
električnih kola

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 3 i 5. Za kriterijume 4 i 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Karakteristike i vrste operacionih pojačavača

- Kolo za sabiranje i oduzimanje sa operacionim pojačavačem

228
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Uvod u elektroniku je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih i praktičnih znanja i
vještina iz određenih oblasti. Teorijski dio nastave i računske vježbe treba realizovati sa cijelim odjeljenjem.
Nastava treba da bude aktivna, sa uključivanjem svih učenika. Prilikom realizacije ovog modula učenike treba
motivisati na aktivno učenje, samostalno pronalaženje, sistematizovanje i korišćenje informacija iz različitih
izvora. U cilju podsticanja zainteresovanosti učenika i razumijevanja tematike, prilikom izlaganja treba koristiti
grafičke ilustacije, skice, fotografije i video prikaze iz prakse.
- Praktični dio nastave treba realizovati u laboratoriji i školskoj radionici koja je opremljena preporučenim
materijalnim uslovima. Učenike treba podijeliti u grupe i realizovati vježbe individualno, u parovima ili manjim
grupama, ali tako da svaki učenik samostalno uradi vježbu i dobije traženi rezultat. Ukoliko nije moguće
praktični dio nastave realizovati u laboratoriji, treba primijeniti programe za simulaciju rada električnih kola. U
praktičnim kriterijumima, kojima su predviđeni demonstracija i snimanje preporučuje se ukoliko je moguće da
učenik zadatu šemu spoji ne eksperimentalnoj pločici za montiranje elemenata električnog kola.
- Za simulaciju rada električnih kola preporučuju se softveri Tina ili Electronics Workbench, ali se mogu koristiti
i drugi, za koje nastavnik procijeni da su prilagođeni učenicima. U cilju adekvatne primjene softvera za
simulaciju rada električnih kola treba učenike naučiti da razlikuju oznake elektronskih komponenti, izvrše
mjerenja električnih veličina i snime talasne oblike električnih veličina simulacijom rada laboratorijskih uređaja.
Problemska nastava treba da zauzme značajno mjesto u realizaciji ovog modula kako bi se teorijska nastava
što bolje povezala sa praktičnim primjerima.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi i proširene ishode učenja, usmjeravajući
darovite učenike na zaključivanje, razvijanje sposobnosti analize i sinteze. U cilju toga nadarenim učenicima
treba zadati izradu određene prostije električne šeme na matador pločici, čiji će rad prezentovati na časovima
praktičnog dijela nastave svim učenicima. Darovite učenike treba podsticati zadavanjem izrade elektronskih
kola se primjerima primjene različitih vrsta dioda i optoelektronskih komponenti.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Opačić R., Elektronika I, za drugi razred elektrotehničke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2002.
- Opačić R., Elektronika II, za treći razred elektrotehničke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1992.
- Dubljević D., Priručnik za praktičnu nastavu i laboratorijske vjezbe – elektronika, Centar za stručno
obrazovanje, Podgorica, 2010.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

Računar sa instaliranim namjenskim softverom za simulaciju rada električnih

1. 17
kola

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

Laboratorijski uređaji (izvor jednosmjernog napona, generator funkcija i

3. po 4
osciloskop)

4. Mjerni uređaj (multimetar) od 8 do 16

5. Eksperimentalna pločica za montiranje elemenata električnog kola 8

229
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

Namjenske makete (usmjerači, pojačavači sa tranzistorima, kola sa

6. najmanje po 4
operacionim pojačavačima i dr.)

Električne komponente i materijal (otpornici, potenciometri, kondenzatori, diode,

7. bipolarni i unipolarni tranzistori, fotootpornici, fotodiode, fototranzistori, LED po potrebi
diode, operacioni pojačavači, spojni vodovi i dr.)

Komplet alata za električare (odvijači, kliješta za skidanje izolacije, kliješta-

8. 4
kombinirke, sjekačka kliješta, lemilica i dr.)

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- Osnove računarskog hardvera
- Izabrana poglavlja iz osnova elektrotehnike
- Uvod u elektronske komunikacije
- IoT sistemi

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

230
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz odgovarajućih oblasti elektronike; poštovanje pravila i preporuka prilikom
prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz odgovarajućih oblasti elektronike
prilikom korišćenja namjenskog softvera i istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i
dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize načina rada i primjene aktivnih elektronskih
komponenti u elektronici; razvijanje sposobnosti rukovanja alatom i laboratorijskim uređajima prilikom
ispitivanja rada aktivnih elektronskih komponenti; korišćenje računara za simulaciju rada električnih kola i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za simulaciju rada električnih kola; korišćenje
informaciono-komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka iz odgovarajućih
oblasti elektronike prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa; upotreba softverskih alata za
izradu prezentacija na zadatu temu; korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju razmjene stručnih informacija,
poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada domaćih zadataka, seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja,
sistematizovanja i vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja
novih; razvijanje svijesti o značaju elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etikom; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom realizacije
praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, kao i vještina planiranja i upravljanja
vremenom, samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje ekološke svijesti i odgovornog ponašanja prema prirodi i životnoj
sredini primjenom odgovarajućih elektrotehničkih materijala u praktičnom radu, pravilnim odlaganjem otpada
nakon izvedenih praktičnih zadataka i dr.)

231
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.3.5. 3D GRAFIKA

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

III 18 54 72 3

Teorijska i praktična nastava: Odijeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa elementima 3D grafike. Osposobljavanje za kreiranje prostih i kompleksnih 3D modela, kao i
kreiranje i renderovanje animacije u programu za obradu 3D grafike. Razvijanje preciznosti, kreativnosti,
istraživačke radoznalosti, sistematičnosti, estetike, timskog duha i pozitivnog odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Kreira jednostavne 3D modele u radu sa 3D grafikom
2. Kreira kompleksne 3D modele u radu sa 3D grafikom
3. Primijeni napredne tehnike za realistični prikaz 3D modela
4. Kreira i renderuje animaciju u programu za obradu 3D grafike

232
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Kreira jednostavne 3D modele u radu sa 3D grafikom

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni osnovne karakteristike 3D grafike

2. Opiše karakteristike i namjenu programa za Program za obradu 3D grafike: 3ds Max, Maya,
obradu 3D grafike Cinema 4D i dr.

3. Objasni elemente osnovnog prozora programa za

obradu 3D grafike

4. Podesi osnovne parametre programa za obradu 3D

grafike

5. Demonstrira načine kreiranja i podešavanje

parametara primitivnih objekata u programu za Primitivni objekti: standardni i izvedeni primitivi
obradu 3D grafike, na zadatom primjeru

6. Kreira savitljive krive u programu za obradu 3D Savitjive krive: prvougaonik, kvadrat, poligon,
grafike, na zadatom primjeru zvijezda, linija, luk, helikoida i tekst

Rad sa objektima: selektovanje, kloniranje,

7. Demonstrira rad sa objektima u programu za
grupisanje, mirorovanje objekata, precizni rad sa
obradu 3D grafike, na zadatom primjeru
objektima primjenom Snap alata i Grids i dr.

8. Objasni načine transformacije kreiranih objekata Načini transformacije: pomjeranje, rotacija,

u programu za obradu 3D grafike skaliranje, poravnjanje i dr.

9. Demonstrira modelovanje 3D objekta u programu

za obradu 3D grafike, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 3 i 8. Za kriterijume 4, 5, 6, 7 i 9 potrebne su ispravno urađene praktične
vježbe sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Radno okruženje programa za obradu 3D grafike

- Kreranje prostih 3D modela u programu za obradu 3D grafike

233
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Kreira kompleksne 3D modele u radu sa 3D grafikom

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Tehnike modelovanja: spline modelovanje,

1. Objasni tehnike modelovanja u programu za
poligonalno modelovanje i NURBS (Non-Uniform
obradu 3D grafike
Rational Basis Spline) modelovanje

2. Objasni vrste modifikatora u programu za obradu

3D grafike

3. Demonstrira spline modelovanje u programu za

obradu 3D grafike, na zadatom primjeru

4. Demonstrira poligonalno modelovanje u programu

za obradu 3D grafike, na zadatom primjeru

5. Demonstrira NURBS modelovanje u programu za

obradu 3D grafike, na zadatom primjeru

6. Demonstrira primjenu modifikatora u programu za

obradu 3D grafike, na zadatom primjeru

7. Demonstrira kreiranje složenih objekata u

Složeni objekti: Bulovi objekti, Objekti Loft, AEC
programu za obradu 3D grafike, na zadatom
objekti i dr.
primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume od 3 do 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Primjena modifikatora u programu za obradu 3D grafike

- Kreiranje složenih objekata u programu za obradu 3D grafike
- Tehnike modelovanje u programu za obradu 3D grafike

234
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni napredne tehnike za realistični prikaz 3D modela

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam mape i materijala u programu za

obradu 3D grafike

2. Demonstrira zadavanje materijala u programu za

obradu 3D grafike, na zadatom primjeru

3. Razlikuje izvore svjetla u programu za obradu 3D Izvori svjetla: omni light, skylight, spotight, directional
grafike light i dr.

4. Demonstrira postupak osvjetljenja scene u

programu za obradu 3D grafike, na zadatom
primjeru

5. Objasni postupak dodavanja efekata u programu za

obradu 3D grafike

6. Demonstrira rad sa efektima u programu za obradu

3D grafike, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 3 i 5. Za kriterijume 2, 4 i 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Primjena mapa i materijala u programu za obradu 3D grafike

- Osvjetljenje scene u programu za obradu 3D grafike
- Primjena efekata u programu za obradu 3D grafike

235
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Kreira i renderuje animaciju u programu za obradu 3D grafike

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni postupak kreiranja animacije u programu

za obradu 3D grafike

2. Objasni rad sa kamerama u programu za obradu

3D grafike

3. Demonstrira postavljanje kamere na scenu u

programu za obradu 3D grafike

4. Demonstrira kreiranje animacije u programu za

obradu 3D grafike, na zadatom primjeru

5. Objasni pojam renderovanja u programu za obradu

3D grafike

6. Demonstira postupak renderovanja i čuvanja fajla u

odgovarajućem formatu, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2 i 5. Za kriterijume 3, 4 i 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Kreiranje animacije u programu za obradu 3D grafike

- Rad sa kamerama u programu za obradu 3D grafike
- Renderovanje i postprodukcija u programu za obradu 3D grafike

236
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul 3D grafika je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih i praktičnih znanja iz ove
oblasti, koja će im kasnije poslužiti za dostizanje odgovarajućih kompetencija u drugim stručnim modulima.
Teorijska i praktična nastava se dijeli na grupe. Učenike treba usmjeriti na aktivno učenje, samostalno
pronalaženje, sistematizovanje i korišćenje informacija iz različitih izvora na zadatu temu i motivisati ih na timski
rad i razvijanje odgovornosti za preuzetu obavezu unutar tima. Na teorijskim časovima, nastavne sadržaje
treba realizovati kroz analizu gotovih primjera, upotrebu prezentacija i slično, u cilju boljeg razumijevanja
teorijskih znanja. Nastava treba da bude aktivna, sa uključivanjem svih učenika.
- Za realizaciju praktičnih vježbi na računaru treba obezbijediti računarsku učionicu sa internet konekcijom,
opremljenu sa preporučenim materijalnim uslovima. Preporučuje se da realizacija praktičnih vježbi bude
individualna, u parovima ili manjim grupama, ali tako da svaki učenik samostalno uradi vježbu. Motivacija
učenika će biti na znatno većem nivou ukoliko nastavni sadržaji budu prožeti različitim primjerima iz prakse, jer
se na taj način kod učenika može razviti sposobnost povezivanja teorijskog i praktičnog znanja. Treba pažljivo
odabrati problemske zadatke za rad na računaru u okviru praktičnih vježbi.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja. Isto tako može da zadaje komplikovanije zadatke iz programiranja,
usmjeravajući darovite učenike na logičko zaključivanje, kreativnost i pozitivan odnos prema oblastima koje ih
interesuju. Nastavnik u okviru rada sa darovitim učenicima treba da obezbijedi i mentorski rad kako bi
podstakao razvoj njihovih sposobnosti i njihovo interesovanje u cilju karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Cvetković D.; Kostić Z., 3D Grafika i Animacija, Univerzitet Singidunum, Fakultet za informatiku i menadžment,
2009.
- Tickoo S.; Gupta N., 3ds Max 2008: sveobuhvatni vodič, Mikro knjiga, 2009.
- Tickoo S, Autodesk 3ds Max for Beginners, CADCIM Techonologies USA, 2015.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar sa instaliranim namjenskim softverom 17

2. Projektor, projekciono platnom/multimedijalna tabla 1

3. Štampač 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

237
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

9. Povezanost modula – korelacija

- Osnove grafičkog dizajna
- Operativni sistemi
- Osnove računarstva
- Uvod u veb programiranje
- Veb i mobilni dizajn
- Razvoj veb aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Produkcija multimedijalnog sadržaja
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- Fotografija

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata koji se odnose na 3D grafiku, izražavanjem argumenata i kritičkog
mišljenja; poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije koja se odnosi na 3D grafiku prilikom
korišćenja namjenskog softvera i istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize tehnika u radu sa 3D grafikom; razvijanje
sposobnosti prostornog snalaženja prilikom kreiranja prostih i kompleksnih 3D modela; korišćenje računara
prilikom kreiranja i renderovanja animacije i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za rad sa 3D gafikom; korišćenje informaciono-
komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka koji se odnose 3D grafiku
prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa; korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju
razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i
vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti
o značaju učenja kroz praktičan rad, elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, inovativnosti, kao i vještina
planiranja i upravljanja vremenom, samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje kreativnog izražavanja ideja prilikom rada sa 3D grafikom i dr.)

238
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.3.6. IZVORI ELEKTRIČNE ENERGIJE

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

III 72 72 3

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa značajem i osnovnim karakteristikama proizvodnje električine energije iz konvencionalnih i
nekonvencionalnih izvora energije, kao i karakteristikama i razvojnim trendovima elektroenergetskog sistema
Crne Gore. Razvijanje analitičkog i kritičkog rasuđivanja, istraživačke radoznalosti, pozitivnog odnosa prema
životnoj sredini i primjeni principa održivog razvoja.
3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Identifikuje energetske izvore i načine proizvodnje električne energije
2. Izloži osnovne karakteristike konvencionalnih izvora električne energije
3. Analizira karakteristike nekonvencionalnih izvora električne energije
4. Izloži osnovne karakteristike i razvojne trendove elektroenergetskog sistema Crne Gore

239
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Identifikuje energetske izvore i načine proizvodnje električne energije

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Definiše pojam i karakteristike energije

Oblici energije: akumulisana i prelazna; primarna,

2. Opiše karakteristike različitih oblika energije transformisana i korisna; konvencionalna i
nekonvencionalna; obnovljiva i neobnovljiva

3. Prepozna značaj energetike i trendove primjene

Značaj energetike: lokalni, regionalni i globalni
različitih oblika energije

4. Definiše elektroenergetski sistem i njegove Podsistemi elektroenergetskog sistema:

podsisteme proizvodnja, prenos, distribucija i potrošnja

5. Objasni podjelu izvora električne energije i Podjela izvora električne energije: konvencionalni i
njihove specifičnosti nekonvencionalni; neobnovljivi i obnovljivi

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5.

Predložene teme

- Oblici i značaj energije

- Struktura i osnovne karakteristike elektroenergetskih sistema
- Proizvodnja električne energije

240
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Izloži osnovne karakteristike konvencionalnih izvora električne energije

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Konvencionalni izvori električne energije: velike

1. Navede vrste konvencionalnih izvora električne
hidroelektrane, termoelektrane na fosilna goriva i
energije i njihove specifičnosti
nuklearne termoelektrane (fisija)
Vrste hidroelektrana: akumulacione, protočne i
2. Opiše princip rada različitih vrsta hidroelektrana
reverzibilne
Vrste konvencionalnih termoelektrana:
3. Navede osnovne karakteristike različitih vrsta
termoelektrane na fosilna goriva i nuklearne elektrane;
konvencionalnih termoelektrana
parne, gasne i dizel elektrane
4. Navede prednosti i nedostatke pojedinih vrsta
konvencionalnih izvora električne energije

5. Uporedi hidroelektrane i termoelektrane, sa

aspekta uticaja na životnu sredinu

6. Opiše uticaj na životnu sredinu u slučaju akcidenta

kod nuklearnih elektrana

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 6.

Predložene teme

- Konvencionalni izvori električne energije

- Hidroelektrane
- Termoelektrane
- Uticaj konvencionalnih izvora električe energije na životnu sredinu

241
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Analizira karakteristike nekonvencionalnih izvora električne energije

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanjai shoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Obnovljivi izvori: energija vode (rijeke, more), energija

1. Objasni prednosti proizvodnje električne energije iz
sunca, energija vjetra, energija biomase, geotermalna
obnovljivih izvora
energija i dr.

Vrste nekonvencionalnih hidroelektrana: male

2. Navede karakteristike različitih vrsta hidroelektrane, hidroelektrane na plimu i osjeku,
nekonvencionalnih hidroelektrana hidroelektrane na morske talase i hidroelektrane na
morske struje

3. Opiše princip rada različitih vrsta solarnih Vrste solarnih elektrana: fotonaponske elektrane i
elektrana solarne termoelektrane

Vrste vjetroelektrana: kopnene, priobalne, plutajuće i

4. Opiše princip rada različitih vrsta vjetroelektrana
visinske

Vrste nekonvencionalnih termoelektrana:

geotermalne elektrane, elektrane na biomasu,
5. Navede osnovne karakteristike različitih vrsta
elektrane na čvrsti komunalni otpad, magnetno
nekonvencionalnih termoelektrana
hidrodinamički generatori (MHDG) i nuklearne
termoelektrane (fuzija)

6. Objasni uticaj nekonvencionalnih izvora električne

na životnu sredinu

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 6.

Predložene teme

- Nekonvencionalni izvori električne energije

- Solarne elektrane
- Vjetroelektrane
- Uticaj nekonvencionalnih izvora električne energije na životnu sredinu

242
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Izloži osnovne karakteristike i razvojne trendove elektroenergetskog sistema Crne Gore

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Opiše strukturu i osnovne karakteristike

elektroenergetskog sistema Crne Gore

2. Navede osnovne karakteristike konvencionalnih Konvencionalni izvori električne energije u

izvora električne energije u elektroenergetskom elektroenergetskom sistemu Crne Gore: HE
sistemu Crne Gore Perućica i HE Piva i TE Pljevlja I

3. Navede karakteristike izgrađenih i planiranih

nekonvencionalnih izvora električne energije u
Crnoj Gori

4. Istraži i prezentuje primjere ekoloških uticaja

proizvodnje električne energije u Crnoj Gori

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 3. Za kriterijum 4 potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Elektroenergetski sistem Crne Gore, osnovne karakteristike

- Elektrane u Crnoj Gori
- Ekološki aspekti u proizvodnji električne energije

243
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Izvori električne energije je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih znanja iz ove
oblasti. Prilikom realizacije učenike treba motivisati na aktivno učenje i samostalni rad. Realizacija pojedinih
nastavnih sadržaja omogućava individualni rad koji se može manifestovati kroz obradu odgovarajuće teme u
vidu seminarskog rada ili prezentacije. Nastavnik treba što više da motiviše učenike da samostalno istražuju
sve načine dobijanja električne energije. Posebnu pažnju treba obratiti na mogućnosti korišćenja alternativnih
izvora energije u Crnoj Gori.
- U cilju podsticanja zainteresovanosti učenika i razumijevanja tematike, prilikom izlaganja treba koristiti grafičke
ilustracije, skice, fotografije, CD i animacije. Takođe, učenicima treba pokazivati i staviti na raspolaganje
tehničku dokumentaciju, kataloge proizvođača opreme, kao i odgovarajuće tehničke propise.
- U cilju boljeg razumijevanja problematike koja se izučava u ovom modulu, neophodne su posjete
elektroenergetskim objektima (HE Piva, HE Perućica, mala hidroelektrana, vjetroelektrana na Krnovu, neki od
objekata sa instaliranim solarnim sistemom i dr.).
- U cilju podsticanja darovitih učenika i dodatnog razvoja njihovih kreativnih sposobnosti i posebnog
interesovanja, nastavnik treba da koristi proširene ishode učenja, zadaje seminarske radove o manje
istraženim alternativnim izvorima energije, usmjeravajući ih na dodatno razvijanje njihovih posebnih osobina i
karakteristika.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Prof. dr Škuletić S.; mr Sekulić Z., Proizvodnja električne energije, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva
Crne Gore, Podgorica 2018.
- Prof. dr Škuletić S., Osnove elektroenergetike, Elektrotehnički fakultet Univerziteta Crne Gore, Podgorica,
2006.
- Prof. dr Škuletić S., Elektrane, Elektrotehnički fakultet Univerziteta Crne Gore, Podgorica, 2006.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar 1

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

244
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Engleski jezik u informacionim tehnologijama

- Osnove računarskog hardvera
- Izabrana poglavlja iz osnova elektrotehnike
- Principi energetske efikasnosti

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti proizvodnje električne energije, izražavanjem argumenata i
kritičkog mišljenja; poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti proizvodnje električne energije
prilikom istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize načina proizvodnje električne energije i dr.)
- Digitalna kompetencija (korišćenje informaciono-komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i
upotrebe podataka iz oblasti proizvodnje električne energije, prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i
video zapisa; upotreba softverskih alata za izradu prezentacija na zadatu temu; korišćenje foruma i društvenih
mreža, u cilju razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja
Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i
vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti
o značaju elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etikom; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje vještina planiranja i upravljanja vremenom,
samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje svijesti o razumnom i racionalnom korišćenju prirodnih resursa,
značaju očuvanja životne sredine, energetske efikasnosti i dr.)

245
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.3.7. SOCIJALNE MREŽE I GLOBALIZACIJA

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

III 50 22 72 3

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa procesom globalizacije, izazovima savremenog tržišta rada, cjeloživotnim učenjem i
volonterizmom, ljudskim pravima i slobodama, kao i značenjem političke angažovanosti i medijske pismenosti.
Razvijanje stvaralačkog, kritičkog i kreativnog odnosa prema izazovima savremenog društva.

3. Isodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Prepozna položaj mladih u procesu globalizacije društva
2. Identifikuje obilježja osnovnih ljudskih prava i sloboda
3. Prepozna društveni kontekst rodnih uloga u kulturološki različitim društvima
4. Procijeni značaj razvoja političke svijesti i ostvarivanja ciljeva održivog razvoja
5. Prepozna mogućnosti i zahtjeve globalnog tržišta rada
6. Primijeni medijsku pismenost u svakodnevnom životu
7. Identifikuje karakteristike sajber kulture, kao društvenog fenomena

246
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Prepozna položaj mladih u procesu globalizacije društva

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni proces i uzroke globalizacije savremenog Uzroci globalizacije: demografski, saobraćajni,

društva komunikacijski, politički i dr.

Faktori globalizacije: industrijski, finansijski, politički,

2. Objasni faktore globalizacije savremenog društva
informacijski i dr.

3. Objasni imperative globalnog društva

4. Objasni pojam mladosti kroz istorijske epohe

5. Navede prosvjetiteljske ideje obrazovanja

6. Obrazloži položaj mladih u globalnom društvu

7. Prezentuje položaj mladih u savremenom i

tradicionalnom društvu, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno
realizovao kriterijume od 1 do 6. Za kriterijum 7 potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Mladi i globalno društvo

247
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Identifikuje obilježja osnovnih ljudskih prava i sloboda

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Vrste ljudskih prava i sloboda: pravo na život, pravo

1. Objasni pojam i vrste ljudskih prava i sloboda na poštovanje privatnog života, pravo slobode
mišljenja, savjesti i vjeroispovjesti i dr.

2. Objasni istorijat i filozofiju ljudskih prava i sloboda

3. Objasni kulturološke različitosti i univerzalnost

ljudskih prava i sloboda

4. Objasni uticaj socijalizacije na lične slobode

5. Navede oblike kršenja ljudskih prava prema

Univerzalnoj deklaraciji o ljudskim pravima

6. Istraži primjere kršenja ljudskih prava i sloboda u

svijetu

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno
realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijum 6 potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Ljudska prava i slobode

248
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Prepozna društveni kontekst rodnih uloga u kulturološki različitim društvima

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni rodne uloge u tradicionalnom i

savremenom društvu

2. Objasni rodni identitet i vrijednosne orijentacije

3. Opiše rodne nejednakosti u različitim razvojnim

fazama i društvenim kontekstima

4. Objasni pojmove kulturni identitet i etnocentrizam

5. Navede primjere multikulturalnosti u društvu

6. Objasni pojam i značaj etničke i rasne pripadnosti u

društvu

7. Objasni nastanak predrasuda i uticaj na razvoj

društvene svijesti o prihvatanju različitosti

8. Izradi kulturološku mapu na primjeru zadatog

regiona

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno
realizovao kriterijume od 1 do 7. Za kriterijum 8 potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Rodne uloge
- Kulturni identitet
- Globalno društvo
- Multikulturalnost

249
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Procijeni značaj razvoja političke svijesti i ostvarivanja ciljeva održivog razvoja

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni specifičnosti odnosa mladih i politike

2. Objasni značaj političkog integrisanja i aktivizma

mladih

3. Objasni značaj volonterizma i civilnosti mladih, kao

oblika socijalnog kapitala

4. Predloži oblike aktivizma i volonterizma mladih, na

primjeru lokalne zajednice

Globalni ciljevi održivog razvoja: svijet bez

siromaštva, svijet bez gladi, dostojanstven rad i
5. Argumentuje značaj globalnih ciljeva održivog
ekonomski rast, mir, pravda i snažne institucije,
razvoja i njihovu usmjerenost na izgradnju mira
smanjanje nejednakosti, odgovorna potrošnja i
proizvodnja i dr.

6. Istraži politiku i ciljeve održivog razvoja, na primjeru

lokalne zajednice

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno
realizovao kriterijume 1, 2, 3 i 5. Za kriterijume 4 i 6 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Mladi i politika
- Održivi razvoj

250
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Prepozna mogućnosti i zahtjeve globalnog tržišta rada

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni posljedice globalizacijskih procesa na sferu

rada

2. Objasni nesigurnost tržišta rada u savremenom

društvu

3. Objasni potrebu za stalnim stručnim usavršavanjem

i cjeloživotnim učenjem u cilju prilagođavanja
potrebama tržišta rada

4. Objasni koncept izgradnje stila života kroz

slobodno vrijeme

5. Navede mjere za prevazilaženje ograničenja u sferi

rada koje nameće savremeno društvo

6. Objasni funkcije slobodnog vremena i otuđenje od

rada

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno
realizovao kriterijume od 1 do 6.

Predložene teme

- Uticaj globalizacije na rad i tržište rada

- Otuđenje u procesu rada
- Cjeloživotno učenje

251
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 6 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni medijsku pismenost u svakodnevnom životu

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Aspekti medijske pismenosti: tehnička, kulturološka,

1. Navede različite aspekte medijske pismenosti
društvena i misaona

2. Objasni pojam i metode spinovanja

3. Opiše uticaj medija na formiranje javnog mnijenja

4. Objasni pojam cenzure i medijske manipulacije

5. Objasni uticaj demografskih karakteristika i

kulturnog kapitala na formiranje različitih stavova o
medijima

6. Prepozna medijske stereotipe, na zadatom Medijski stereotipi: kult tijela, diskriminacija, jezik
primjeru mržnje i dr.

7. Objasni različite oblike uticaja medijskih sadržaja

na publiku

Pravila (5W+1H): Ko je nešto uradio ili rekao? Šta se

8. Procijeni objektivnost medija primjenom pravila
desilo? Gdje se desilo? Kada se desilo? Zašto se
(5W+1H), na zadatom primjeru
desilo? Kako se desilo?

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno
realizovao kriterijume 1, 2, 3, 4, 5 i 7. Za kriterijume 6 i 8 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Medijska pismenost

252
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 7 - Učenik će biti sposoban da

Identifikuje karakteristike sajber kulture, kao društvenog fenomena

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Navede specifičnosti umreženog društva

Sajber kultura: računarska tehnologija i digitalna

revolucija, kiborg, virtualna stvarnost, kibernetički
2. Navede sadržaj i faktore razvoja sajber kulture
prostor, virtualne zajednice, online identiteti i
informacijsko društvo

3. Istraži uticaj virtuelne stvarnosti na kretanja u

društvu

4. Objasni pitanje identiteta i zajednice u virtuelnim

svjetovima

5. Objasni društvene mreže, kao oblik sajber kulture

6. Objasni pojam kiborgoetike

7. Objasni značenje i tipove sajber kriminala

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik uspješno
realizovao kriterijume 1, 2, 4, 5, 6 i 7. Za kriterijum 3 potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Umreženo društvo
- Sajber kultura
- Virtuelne zajednice i identitet
- Kiborgoetika
- Sajber kriminal

253
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Socijalne mreže i globalizacija je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja iz ove oblasti
kroz teorijsku nastavu i vježbe. Teorijski dio nastave i vježbe treba izvoditi sa cijelim odjeljenjem, uz primjenu
aktivnih oblika nastave – interaktivnih predavanja, rada u parovima i malim grupama, samostalnog rada i
istraživanja učenika na času.
- Prilikom realizacije vježbi, u zavisnosti od tipa situacije i zadataka, može se organizovati
demonstracija/simulacija u radu sa učenicima. Nakon urađenih vježbi, učenici treba da prezentuju svoje
rezultate, uz obrazloženje vlastitog stava i da o istom diskutuju sa drugim učenicima i nastavnikom.
- Prilikom obrade nastavnog sadržaja preporučljivo je podsticati učenike na sprovođenje različitih istraživanja
kako bi na taj način došli do informacija. Za realizaciju Ishoda 7 nastavnik može koristiti filmove „Terminator,
„Terminator II – Judgment day”, „Metropolis”, „1984.” 5, „A Clockwork Orange”, „Star Trek – First Contact” ,
„Truman show” i dr. U nastavnom procesu mogu se koristiti i društvene mreže kao što je www.edmundo.com
ili druge za koje nastavnik procijeni da su prilagođene učenicima.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja, usmjeravajući darovite učenike na zaključivanje, razvijanje sposobnosti analize
i sinteze, kreativnosti i pozitivnog odnosa prema oblastima koje ih interesuju. Nastavnik treba da podstiče
učenike na razvoj njihovih sposobnosti i interesovanja u cilju pravilne karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Đorđević D., Sociologija forever, Niš,1996.
- Vuletić V.,Sociologija, Klett, Beograd, 2014.
- Entoni G., Sociologija, CID, Podgorica, 1998.
- Eko U., Kultura, Informacija, Komunikacija, Nolit, Beograd,1993.
- Dragičević A., Doba kiberkomunizma: visoke tehnologije i društvene promjene, Zagreb, Golden marketing,
2003.
- Fukuyama F., Izgradnja države: vlade i svjetski poredak u 21. stoljeću, Zagreb, Izvori, 2005.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar 1

2. Projektor, projekciono platno/ multimedijalna tabla 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju godine.

254
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

9. Povezanost modula – korelacija

- Preduzetništvo
- Savremeno odrastanje
- Poslovna komunikacija i korespondencija
- Poslovna kultura

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti socijalnih mreža i globalizacije, izražavanjem argumenata i
kritičkog mišljenja; poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti socijalnih mreža i globalizacije
prilikom istraživanja na Internetu; gledanje filmova, slušanja muzike, korišćenje literature na engleskom jeziku
i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize problema iz oblasti socijalnih mreža i globalizacije
i dr.)
- Digitalna kompetencija (korišćenje informaciono-komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i
upotrebe podataka iz oblasti socijalnih mreža i globalizacije prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i
video zapisa; korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila
bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i
vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti
o značaju elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative i pravilnog određivanja
prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, inovativnosti, kao i vještina planiranja i
upravljanja vremenom, samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje kulturne inteligencije i socijalnog kapitala upoznavanjem
kulturoloških različitosti i sadržaja vlastite kulture, gledanje filmova i dr.)

255
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.3.8. POSLOVNA KOMUNIKACIJA I KORESPONDENCIJA

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

III 46 26 72 3

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa pravilima poslovne komunikacije, vrstama korespondencije i formom raznih vrsta podnesaka.
Osposobljavanje za vođenje usmene i pisane komunikacije, u skladu sa pravilima. Razvijanje tolerantnosti,
preciznosti, ažurnosti i odgovornosti u radu.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Komunicira sa strankama, kolegama i nadređenima primjenjujući pravila poslovne komunikacije
2. Sastavi poslovno pismo u odgovarajućoj formi primjenjujući stilove i fraze poslovne korespondencije
3. Sastavi poslovna pisma u robnom prometu, u odgovarajućoj formi
4. Sastavi korespondentne akte u vezi sa službenim putovanjem
5. Sastavi podneske i jednostavne isprave, u odgovarajućoj formi

256
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Komunicira sa strankama, kolegama i nadređenima primjenjujući pravila poslovne komunikacije

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Vrste komunikacije: usmena, pisana, interna,

1. Objasni pojam, proces, pravila i vrste eksterna, domaća, strana, lična, opšta, formalna,
komunikacije neformalna, privatna, poslovna, službena, elektronska i
dr.

2. Opiše pravila korišćenja tehničkih sredstava za Tehnička sredstva za komunikaciju: telefonski

komunikaciju uređaj, računar, telefaks i dr.

3. Objasni pojam poslovnog bontona i kulture

4. Opiše pravila komunikacije sa rukovodiocima i

kolegama

5. Objasni pojam stranke, organizaciju, načine

pozivanja i prijema stranke

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5.

Predložene teme

- Komunikacija i sredstva za komunikaciju

- Interna i eksterna komunikacija
- Poslovni bonton i poslovna kultura

257
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Sastavi poslovno pismo u odgovarajućoj formi primjenjujući stilove i fraze poslovne korespondencije

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni lica u pisanoj komunikaciji

Načela pisane komunikacije: ekspeditivnost, tačnost i

zakonitost, pisanje službenim i poslovnim stilom,
2. Objasni načela i vrste pisane komunikacije čuvanje poslovne tajne, tehnička obrada i dr.
Vrste pisane komunikacije: eksterna, interna,
korespondencija i inokorespondencija

3. Objasni pojam, stilove i fraze poslovne

korespondencije

Elementi: obavezni i neobavezni

4. Objasni elemente i forme poslovnog pisma
Forme: američka i francuska

5. Napiše poslovno pismo u odgovarajućoj formi

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijum 5 potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Poslovna korespondencija

258
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Sastavi poslovna pisma u robnom prometu, u odgovarajućoj formi

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam korespondencije u robnom prometu

Vrste: upit, ponuda, porudžbina, profaktura, faktura,

2. Objasni vrste poslovnih pisama i obrazaca u
reklamacija, komisijski zapisnik o kvalitetu i kvantitetu
robnom prometu
prijema robe i dr.

3. Sastavi upit u robnom prometu, u odgovarajućoj

formi

4. Napiše poslovno pismo u robnom prometu, u

odgovarajućoj formi

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 2. Za kriterijume 3 i 4 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Korespondencija u robnom prometu

259
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Sastavi korespondentne akte u vezi sa službenim putovanjem

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam, vrste i pripremu službenih

putovanja

Korespondentni akti u vezi sa službenim

2. Navede korespondentne akte u vezi sa
putovanjem: izvještaj o obavljenom službenom
službenim putovanjem
putovanju, putni nalog i račun

3. Sastavi izvještaj o službenom putovanju, u

odgovarajućoj formi

4. Popuni nalog za službeni put, u skladu sa zadatim

elementima

5. Objasni razliku između dnevnice i akontacije

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2 i 5. Za kriterijume 3 i 4 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Organizacija službenih putovanja

- Korespondencija u vezi sa službenim putovanjima

260
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Sastavi podneske i jednostavne isprave, u odgovarajućoj formi

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni vrste i formu podnesaka Podnesci: molba, prijava, zahtjev i dr.

2. Napiše podnesak u odgovarajućoj formi, na

konkretnom primjeru

Jednostavne isprave: potvrda, priznanica, revers,

3. Objasni pojam i vrste jednostavnih isprava
punomoćje i dr.

4. Napiše jednostavnu ispravu u odgovarajućoj formi,

na konkretnom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 3. Za kriterijume 2 i 4, potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Podnesci
- Jednostavne isprave

261
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Poslovna komunikacija i korespondencija je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje znanja
iz ove oblasti kroz teorijsku nastavu i vježbe. Prilikom realizacije ovog modula, učenike treba motivisati na
aktivno učenje, samostalan i timski rad. Preporučljivo je da tokom vježbi učenici samostalno ili u timu, rješavaju
zadatke i da ih nakon toga usmeno prezentuju, uz obrazloženje vlastitog stava i da o istom diskutuju sa drugim
učenicima i nastavnikom. Tokom prezentacije učenici treba da se jasno izražavaju i pravilno koriste stručnu
terminologiju.
- Prilikom izvođenja pojedinih vježbi treba koristiti simulaciju kako bi se učenicima približila određena nastavna
materija. Učenici mogu sami da obrade odgovarajuće teme u vidu seminarskog ili projektnog zadatka. Prilikom
izrade seminarskog rada koji obuhvata analizu određenog sadržaja ili problema, učenici treba da pokažu
sposobnost da na pravilan način prikupe informacije iz relevantne literature i drugih izvora, i da na osnovu toga
sami donesu lični zaključak o analiziranoj materiji ili problemu.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja, usmjeravajući darovite učenike na zaključivanje, razvijanje sposobnosti analize
i sinteze, kreativnosti i pozitivnog odnosa prema oblastima koje ih interesuju. Nastavnik treba da podstiče
učenike na razvoj njihovih sposobnosti i interesovanja u cilju pravilne karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Bulatović V., Poslovna komunikacija i birotehnika za I razred srednjih stručnih škola, područje rada Ekonomija
i pravo, Centar za stručno obrazovanje, Podgorica, 2011.
- Romanović D., Sekretarsko poslovanje, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005.
- Manojlović J.; Ignjatović S., Poslovna i službena korespondencija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2005.
- Spasić D.; Rakinić J., Korespondencija sa sekretarskim poslovanjem za III i IV razred pravne i birotehničke
škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- Šarković E.; Stegenšek M.; Grujić M., Poslovna korespondencija za I razred ekonomske škole, Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1997.
- Maslovarić B.; Martinović B.; Blečić M., Poslovna komunikacija, udžbenik za I razred srednjih stručnih škola,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Podgorica 2014.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar 1

2. Projektor, projekciono platno/ multimedijalna tabla 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

262
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Preduzetništvo
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- Socijalne mreže i globalizacija
- Poslovna kultura

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku korišćenjem
pravila poslovne komunikacije i korespondencije, izražavanjem argumenata i kritičkog mišljenja i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti poslovne komunikacije i
korespondencije; korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize problema iz oblasti poslovne komunikacije i
korespondencije i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za obradu i uređivanje teksta i tabela, čuvanje
dokumenata u elektronskom obliku; korišćenje informaciono-komunikacionih tehnologija radi pretrage,
prikupljanja i upotrebe podataka iz oblasti poslovne komunikacije i korespondencije prepoznavanjem
relevantnih stručnih tekstova i video zapisa; korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju razmjene stručnih
informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i
vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti
o značaju elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative i pravilnog određivanja
prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, kao i vještina planiranja i upravljanja vremenom,
samostalno ili u timu i dr.)
Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje svijesti o značaju poštovanja kulturoloških različitosti prilikom
obavljanja poslovne komunikacije i korespondencije i dr.)

263
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.3.9. UVOD U ELEKTRONSKE KOMUNIKACIJE

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

IV 66 66 3

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa razvojem telekomunikacija, vrstama i značaju poruka, signala i modulacija, kao i načinima
prenosa signala u elektronskim komunikacijama. Razvijanje logičkog rasuđivanja, tačnosti, radnih navika i
pozitivnog odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Identifikuje faze u istorijskom razvoju i modele telekomunikacionog sistema
2. Identifikuje vrste poruka i signala u elektronskim komunikacijama
3. Uporedi vrste analognih modulacija na osnovu njihovih karakteristika
4. Analizira vrste impulsnih modulacija na osnovu njihovih karakteristika
5. Analizira multipleksni prenos signala

264
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Identifikuje faze u istorijskom razvoju i modele telekomunikacionog sistema

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Definiše pojam telekomunikacija i

telekomunikacionog sistema

2. Opiše razvoj telekomunikacija kroz istoriju

Pravci razvoja u telekomunikacijama: od human-to-

human komunikacija, preko human-to-machine
3. Opiše pravce razvoja u telekomunikacijama komunikacija, do machine-to-machine (M2M)
komunikacija i koncepta Interneta stvari (IoT – Internet
of Things)

4. Objasni povezivanje otvorenih sistema na principu

OSI referentnog modela

5. Uporedi Shannon-ov i opšti model

telekomunikacionog sistema

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5.

Predložene teme

- Istorijski razvoj telekomunikacija

- Model telekomunikacionog sistema

265
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Identifikuje vrste poruka i signala u elektronskim komunikacijama

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Definiše pojmove poruke i signala

Vrste signala: periodični i aperiodični; analogni i

2. Opiše karakteristike različitih vrsta signala
digitalni; slučajni i deterministički

3. Razlikuje analogne i digitalne signale na osnovu

njihovih karakteristika

4. Opiše značaj slučajnih i determinističkih signala

5. Opiše karakteristike periodičnih i aperiodičnih

signala

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5.

Predložene teme

- Vrste poruka i signala u elektronskim komunikacijama

266
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Uporedi vrste analognih modulacija na osnovu njihovih karakteristika

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Vrste analognih modulacija: amplitudska modulacija

1. Objasni pojam modulacije i vrste analognih
(AM), frekvencijska modulacija (FM) i fazna modulacija
modulacija
(ΦM)

Amplitudski modulisani signali: konvencionalno

amplitudski modulisani (KAM) signal, amplitudski
2. Objasni postupak dobijanja amplitudski modulisani signal sa dva bočna opsega (AM-2BO),
modulisanih signala amplitudski modulisani signal sa jednim bočnim
opsegom (AM-1BO) i amplitudski modulisani signal sa
nejednakim bočnim opsezima (AM-NBO)

Demodulacija AM signala: sinhrona i asinhrona

3. Objasni vrste demodulacije AM signala
(detektor anvelope)

4. Objasni postupak dobijanja ugaono modulisanih Ugaono modulisani signali: frekvencijski modulisani
signala signal i fazno modulisani signal

5. Objasni postupak demodulacije ugaono

modulisanih signala

6. Objasni razliku između spektara amplitudski i

ugaono modulisanih signala

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutost ipomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 6.

Predložene teme

- Analogne modulacije

267
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Analizira vrste impulsnih modulacija na osnovu njihovih karakteristika

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Vrste impulsno modulisanih signala: impulsno

1. Opiše načine generisanja različitih vrsta impulsno amplitudski modulisani signal (IAM), impulsno
modulisanih signala modulisani signal po trajanju (ITM) i impulsno
modulisani signal po položaju (IPM)

2. Objasni faze u postupku digitalizacije analognog Faze u postupku digitalizaije analognog signala:
signala odabiranje, kvantizacija i kodovanje

3. Opiše postupak generisanja i demodulacije

impulsno kodno modulisanog (IKM) signala

4. Opiše veličine koje utiču na kvalitet prenosa IKM Veličine koje utiču na kvalitet prenosa: šum
signala kvantizacije i slučajan šum

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4.

Predložene teme

- Impulsne modulacije
- Digitalizacija signala
- Impulsna kodna modulacija

268
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 5 - Učenik će biti sposoban da

Analizira multipleksni prenos signala

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Opiše karakteristike osnovnih vrsta multipleksnog Vrste multipleksnog prenosa signala: vremenski,
prenosa signala frekvencijski i kodni

2. Opiše princip razdvajanja korisnika u multipleksu sa

vremenskom raspodjelom

3. Opiše princip razdvajanja korisnika u multipleksu sa

frekvencijskom raspodjelom

4. Opiše princip razdvajanja korisnika kod kodnog

multipleksa

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4.

Predložene teme

- Multipleksni prenos signala

269
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Uvod u elektronske komunikacije je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih znanja
i vještina iz ove oblasti. Nastava se izvodi sa cijelim odjeljenjem. Preporučuje se upotreba internet prezentacija
i simulacija u cilju boljeg razumjevanje teorijskih znanja i izrade predviđenih vježbi. Pri tome, sadržaj i način
izlaganja treba prilagoditi nivou predznanja učenika iz ove oblasti. Sa ciljem obezbjeđenja mogućnosti
praćenja, razumijevanja izlaganja i zainteresovanosti učenika, treba koristiti šeme, fotografije i animacije.
Prilikom realizacije ovog modula učenike treba motivisati na aktivno učenje, samostalni i timski rad, sa
uključivanjem svih učenika. Preporučuje se izrada seminarskih radova od strane učenika na zadatu temu u
cilju boljeg upoznavanja sa nastavnom tematikom.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi i proširene ishode učenja, usmjeravajući
darovite učenike na zaključivanje, razvijanje sposobnosti analize i sinteze, kreativnosti i pozitivnog odnosa
prema oblastima koje ih interesuju. Nastavnik treba da podstiče učenike na razvoj njihovih sposobnosti i
interesovanja u cilju pravilne karijerne orjentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Filipović M., Osnove telekomunikacija za II razred srednjeg obrazovanja za elektrotehničke škole, Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2012.
- Šeguljev D., Osnove analognih telekomunikacija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd,1995.
- Stojanović I., Osnove telekomunikacija, Naučna knjiga, Beograd,1990
- Filipović M.; Lopičić D., Teorija telekomunikacija za III razred elektrotehničke škole, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- Čoja V., Osnove tehnnike digitalnog prenosa za III razred srednje elektrotehničke škole, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2003.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar 1

2. Projektor, projekciono platno / multimedijalna tabla 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

270
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

- Razvoj mobilnih aplikacija I

- Veb i mobilni komunikacioni servisi
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- Uvod u elektroniku

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti elektronskih komunikacija, izražavanjem argumenata i kritičkog
mišljenja; poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti elektronskih komunikacija
prilikom istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize različitih vrsta modulacija, prenosa digitalnog
signala u elektronskim komunikacijama i dr.)
- Digitalna kompetencija (korišćenje informaciono-komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i
upotrebe podataka iz oblasti elektronskih komunikacija, prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video
zapisa; upotreba softverskih alata za izradu prezentacija na zadatu temu; korišćenje foruma i društvenih mreža,
u cilju razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i
dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i
vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti
o značaju elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etikom; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje vještina planiranja i upravljanja vremenom,
samostalno ili u timu i dr.)

271
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.3.10. FOTOGRAFIJA

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

IV 16 50 66 3

Teorijska i praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 16 učenika.

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa osnovama fotografisanja i principima rada različitih digitalnih fotoparata. Osposobljavanje za
korišćenje digitalnog fotoaparata, snimanje i obradu profesionalnih fotografija, arhiviranje i konverziju fajla u
odgovarajući format. Razvijanje preciznosti, kreativnosti, istraživačke radoznalosti, sistematičnosti, estetike,
timskog duha i pozitivnog odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Analizira karakteristike digitalnih fotoaparata
2. Podesi parametre fotoaparata prilikom fotografisanja
3. Primijeni tehnike snimanja profesionalnih fotografija
4. Obradi fotografije u programu za uređivanje fotografija

272
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Analizira karakteristike digitalnih fotoaparata

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam etike i estetike u fotografisanju

2. Objasni karakteristike različitih tipova digitalnih Tipovi digitalnih fotoaparata: kompaktni, prosumer i
fotoaparata DSLR (Digital Single-Lens Refleks)

3. Objasni princip rada digitalnog fotoaparata

4. Objasni načine održavanja fotoaparata

5. Demonstrira upotrebu digitalnog fotoaparata, na

zadatom primjeru

6. Uporedi karakteristika digitalnih fotoaparata nakon

fotografisanja, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilj u provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijume 5 i 6 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Digitalni fotoaparat

273
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Podesi parametre fotoaparata prilikom fotografisanja

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni izvore i karakteristike prirodnog i

vještačkog svjetla

2. Objasni načine fotografisanja pri prirodnom svjetlu

3. Objasni osnovne principe kompozicije fotografije

Parametri fotoaparata: eskpozicija, apertura,

4. Objasni podešavanje parametara fotoaparata
fokusiranje, ravnoteža bjeline, osjetljvost, blic,
prilikom fotografisanja
stabilizacija slike, otvor blende, zatvarač i zum

5. Demonstrira podešavanje parametara fotoaparata

prilikom fotografisanja, na zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijum 5 potrebna je ispravno urađena praktična vježba sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Karakteristike prirodnog i vještačkog svjetla

- Principi kompozicije fotografije
- Podešavanje parametara fotoaparata

274
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Primijeni tehnike snimanja profesionalnih fotografija

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Tehnike profesionalnog snimanja fotografija:

1. Objasni tehnike profesionalnog snimanja snimanje na otvorenom prostoru, snimanje ljudi,
fotografija portreta, pejzaža, sportske fotografije, makrofotografija
i dr.

2. Demonstrira fotografisanje na otvorenom prostoru,

na zadatom primjeru

3. Demonstrira fotografisanje ljudi, na zadatom

primjeru

4. Demonstrira fotografisanje portreta, na zadatom

primjeru

5. Demonstrira fotografisanje pejzaža, na zadatom

primjeru

6. Demonstrira fotografisanje sportskog događaja, na

zadatom primjeru

7. Demonstrira snimanje makrofotografija, na

zadatom primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijum 1. Za kriterijume od 2 do 7 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Tehnike profesionalnog snimanja fotografija

275
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Obradi fotografije u programu za uređivanje fotografija

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni načine za obradu i retuširanje digitalnih

fotografija u programu za rastersku obradu
fotografije

2. Demonstrira obradu i retuširanje fotografija u

programu za obradu rasterske grafike, na zadatom
primjeru

3. Objasni načine za obradu digitalnih fotografija u Programi za uređivanje fotografija: VSCO,

programu za uređivanje fotografija na smart SNAPSEED, AUTODESK PIXLR i dr.
uređajima Smart uređaji: tableti i pametni telefoni

4. Demonstrira obradu fotografija u programu za

uređivanje fotografije na smart uređajima, na
zadatom primjeru

5. Demonstrira pripremu zadatog fajla za štampu i

eksportovanje u odgovarajućem formatu, u
programu za rastersku obradu fotografije

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1 i 3. Za kriterijume 2, 4 i 5 potrebne su ispravno urađene praktične vježbe sa
usmenim obrazloženjem.

Predložene teme

- Obrada i retuširanje fotografija

- Programi za uređivanje fotografija na smart uređajima

276
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Fotografija je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih i praktičnih znanja iz ove
oblasti. Na časovima teorijske i praktične nastave učenike treba podijeliti u grupe. Učenike treba usmjeriti na
aktivno učenje, samostalno pronalaženje, sistematizovanje i korišćenje informacija iz različitih izvora na zadatu
temu i motivisati ih na timski rad i razvijanje odgovornosti za preuzetu obavezu unutar tima. Na teorijskim
časovima, nastavne sadržaje treba realizovati kroz upotrebu prezentacija i animacija, u cilju boljeg
razumijevanja teorijskih znanja. Nastava treba da bude aktivna, sa uključivanjem svih učenika.
- Za realizaciju ishoda 4 preporučuje se primjena softvera za obradu rasterske grafike kao što su Adobe
Photoshop, GIMP, Corel Photo-Paint, ali se mogu koristiti i drugi, za koje nastavnik procijeni da su prilagođeni
učenicima.
- Za izvođenje praktičnih vježbi nephodno je obezbijediti digitalne fotoparate i računarsku učionicu sa Internet
konekcijom, opremljenu sa preporučenim materijalnim uslovima. Preporučuje se da realizacija praktičnih vježbi
bude individualna, u parovima ili manjim grupama, ali tako da svaki učenik samostalno uradi vježbu. Motivacija
učenika će biti na znatno većem nivou ukoliko nastavni sadržaji budu prožeti različitim primjerima iz prakse, jer
se jedino na taj način kod učenika može razviti sposobnost povezivanja teorijskog i praktičnog znanja. Treba
pažljivo odabrati teme fotografija u okviru praktičnih vježbi.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja, usmjeravajući darovite učenike na logičko zaključivanje, kreativnost i pozitivan
odnos prema oblastima koje ih interesuju. Nastavnik u okviru rada sa darovitim učenicima treba da obezbijedi
i mentorski rad kako bi podstakao razvoj njihovih sposobnosti i njihovo interesovanje u cilju karijerne
orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Kelby S., Digitalna fotografija, 1. deo, prevod 2. izdanja, Mikro knjiga, 2013.
- Kelby S., Digitalna fotografija, 2. deo, Mikro knjiga, 2010.
- Kelby S., Digitalna fotografija, 3. deo, Mikro knjiga, 2011.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar sa instaliranim namjenskim softverom 17

2. Projektor sa projekcionim platnom/multimedijalna tabla 1

3. Digitalni fotoaparat najmanje 4

4. Štampač 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

277
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Osnove grafičkog dizajna
- Operativni sistemi
- Veb i mobilni dizajn
- Razvoj veb aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Produkcija multimedijalnog sadržaja
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- 3D grafika

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti fotografije, izražavanjem argumenata i kritičkog mišljenja;
poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti fotografije prilikom korišćenja
namjenskog softvera i istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize principa rada fotoaparata i tehnika fotografisanja;
razvijanje sposobnosti prostornog snalaženja prilikom fotografisanja; korišćenje fotoaparata, kao i računara
prilikom obrade, arhiviranja i konvertovanja fotografije i dr.)
- Digitalna kompetencija (upotreba namjenskog softvera za obradu fotografije; korišćenje informaciono-
komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i upotrebe podataka iz oblasti fotografije
prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa; korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju
razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i
vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti
o značaju učenja kroz praktičan rad, elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etičkim pravilima; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju prilikom
realizacije praktičnih vježbi i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje kreativnosti, inovativnosti, kao i vještina
planiranja i upravljanja vremenom, samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje kreativnog izražavanja ideja prilikom fotografisanja, obrade
fotografija i dr.)

278
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.3.11. IoT SISTEMI

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

IV 60 6 66 3

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa primjenom, osnovnim principima i komunikacionim rješenjima Interneta stvari (IoT). Razvijanje
analitičkog i logičkog rasuđivanja, inovativnosti, istraživačke radoznalosti i pozitivnog odnosa prema struci.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Analizira primjenu i značaj Interneta stvari (IoT)
2. Analizira strukturu IoT sistema
3. Analizira komunikaciona rješenja za IoT
4. Analizira primjenu platformi za prikupljanje i obradu podataka u IoT sistemima

279
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Analizira primjenu i značaj Interneta stvari (IoT)

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam i značaj Interneta stvari (IoT–

Internet of Things)

2. Opiše razvojni put IoT sistema

3. Objasni princip M2M (machine-to-machine)

komunikacije

Oblasti primjene IoT sistema: medicina, industrija,

4. Istraži i prezentuje oblasti primjene IoT sistema ekologija, poljoprivreda, transport, saobraćaj,
energetski sistemi, robotika, lične i poslovne svrhe i dr.

5. Objasni značaj privatnosti u IoT sistemima

6. Objasni značaj standardizacije u IoT sistemima

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 3, 5 i 6. Za kriterijum 4 potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Nastanak i razvoj Interneta stvari

- Oblasti primjene IoT sistema

280
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Analizira strukturu IoT sistema

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Funkcionalne cjeline IoT sistema: identifikacija,

1. Navede funkcionalne cjeline IoT sistema prikupljanje podataka (senzorika), komunikacija,
obrada podataka, mašinsko učenje i servisi

Vrste senzora: toplotni, mehanički, hemijski, optički,

2. Opiše ulogu i vrste senzora i aktuatora u IoT senzori zračenja, akustični i dr.
sistemima
Vrste aktuatora: mehanički, elektronski i softverski

Tipične hardverske platforme: Arduino, Raspberry

PI, UDOO, Z1, WiSense, Intel Galileo, FriendlyARM i
3. Navede tipične hardverske platforme i dr.
operativne sisteme koji se koriste u IoT okruženju
Tipični operativni sistemi: TinyOS, Contiki, LiteOS,
Android i dr.

4. Opiše ulogu i vrste platformi za prikupljanje i Vrste platformi za prikupljanje i obradu podataka u
obradu podataka u IoT sistemima IoT sistemima: Cloud, Edge i Fog

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4.

Predložene teme

- Funkcionalne cjeline IoT sistema i njihova uloga

281
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Analizira komunikaciona rješenja za IoT

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Podjela IoT komunikacionih rješenja: kapilarne

1. Opiše podjelu IoT komunikacionih rješenja multi-hop mreže, LPWAN (Low Power Wide Area
Networks) i javne mobilne mreže za podršku IoT

2. Opiše osnovne karakteristike kapilarnih multi-hop

mreža

Tipične komunikacione tehnologije u kapilarnim

multi-hop mrežama: na pristupnom dijelu (prvom
3. Navede tipične komunikacione tehnologije u hopu): RFID, Bluetooth, ZigBee, WiSUN,
kapilarnim multi-hop mrežama WirelessHART, WiFi i dr; na backhaul-u (drugom
hopu): 2G/3G/4G, WiFi HaLoW, Ethernet, PLC (Power
Line Communications) i dr.

4. Opiše osnovne karakteristike LPWAN mreža

5. Navede tipične LPWAN komunikacione Tipične LPWAN komunikacione tehnologije:

tehnologije LoRaWAN, SigFox, Weightless i dr.

6. Opiše osnovne karakteristike javne mobilne mreže

za podršku IoT

Tipične komunikacione tehnologije: EC-GSM

7. Navede tipične komunikacione tehnologije u (Extendend Coverage - Global System for Mobile
javnim mobilnim mrežama za podršku IoT Comunications), LTE-M (Long Term Evolution for
Machines) i NB-IoT (NarrowBand IoT)

8. Predloži principijelno IoT komunikaciono rješenje

za zadati primjer IoT sistema

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 7. Za kriterijum 8 potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- IoT komunikaciona rješenja

282
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Analizira primjenu platformi za prikupljanje i obradu podataka u IoT sistemima

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Funkcionalnosti platformi: podrška IoT protokola

(HTTP, MQTT, CoAP i dr.), API za prikupljanje i pristup
1. Opiše potrebne funkcionalnosti platformi za podacima, način vizuelizacije, format i način eksporta
prikupljanje i obradu podataka sa IoT uređaja podataka, mogućnost analize podataka,
konfigurabilnost, prenosivost na računarske sisteme,
kalibracija i dr.

2. Opiše arhitekturu za upravljanje digitalnim Arhitektura za upravljanje: pristup, životni ciklus

identitetima u Cloud tehnologiji identiteta, direktorijum servis i dr.

Vrste servisa: infrastruktura (IaaS – Infrastructure as a

3. Opiše karakteristike različitih vrsta servisa Cloud
Service), platforma (PaaS – Platform as a Service) i
tehnologije
softver kao servis (SaaS – Software as a Service)

4. Istraži i prezentuje primjenu Cloud servisa kao

platformi za prikupljanje i obradu podataka sa IoT
uređaja

5. Uporedi neke od javno dostupnih Cloud IoT Javno dostupne Cloud IoT platforme: ThingSpeak,
platformi Azzuro, Thingworx, Amazon i dr.

6. Opiše koncept mašinskog učenja u IoT sistemima

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 2, 3, 5 i 6. Za kriterijum 4 potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Upravljanje podacima u sistemima IoT

283
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul IoT sistemi je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje teorijskih znanja iz ove oblasti. Teorijski
dio nastave se izvodi sa cijelim odjeljenjem. Nastava treba da bude aktivna, sa uključivanjem svih učenika.
Preporučuje se upotreba internet prezentacija u cilju boljeg razumijevanja teorijskih znanja.
- Sadržaj programa je neophodno realizovati savremenim nastavnim metodama i sredstvima. Prilikom realizacije
ovog modula učenike treba motivisati na aktivno učenje, samostalno pronalaženje, sistematizovanje i
korišćenje informacija iz različitih izvora (stručna literatura, Internet, časopisi, udžbenici), vizuelno opažanje,
poređenje i uspostavljanje veza između različitih sadržaja, samoprocjenu, prezentacije odabranih tema, timski
rad i efikasnu vizuelnu, verbalnu i pisanu komunikaciju. Radi veće zainteresovanosti učenika i boljeg
razumijevanja, prilikom izlaganja problematike treba koristiti grafičke ilustracije, skice, fotografije i video prikaze
iz prakse.
- Za bolju realizaciju modula, preporučuje se izbor jednostavnih primjera IoT sistema iz navedene literature ili sa
internet stranica kao što je https://www.instructables.com ili druge, za koje nastavnik procijeni da su
prilagođene učenicima.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi i proširene ishode učenja i problemsku nastavu,
usmjeravajući darovite učenike na zaključivanje i razvijanje sposobnosti analize i sinteze, kreativnosti i
pozitivnog odnosa prema oblastima koje ih interesuju. Nastavnik treba da podstakne učenike na razvoj njihovih
sposobnosti i interesovanja u cilju pravilne karijerne orijentacije.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Radenković B.; Despotović-Zrakić M.; Bogdanovi, Z.; Barać D.; Labus A.; Bojović Ž., Internet inteligentnih
uređaja, Fakultet organizacionih nauka, 2017.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

1. Računar 1

2. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

284
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

9. Povezanost modula – korelacija

- Uvod u programiranje
- Operativni sistemi
- Osnove računarstva
- Uvod u veb programiranje
- Objektno-orijentisano programiranje
- Razvoj veb aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Veb i mobilni komunikacioni servisi
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Napredno front-end programiranje
- Upravljanje softverskim projektima
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- Uvod u elektroniku

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata koji se odnose na IoT sisteme, izražavanjem argumenata i kritičkog
mišljenja; poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije koja se odnosa na IoT sisteme prilikom
istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize primjene, principa, komunikacionih rješenja
Interneta stvari i dr.)
- Digitalna kompetencija (korišćenje informaciono-komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i
upotrebe podataka iz oblasti Interneta stvari, prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video zapisa;
upotreba softverskih alata za izradu prezentacija na zadatu temu; korišćenje foruma i društvenih mreža, u cilju
razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i
vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti
o značaju elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etikom; razvijanje sposobnosti za timski rad, saradnju i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje vještina planiranja i upravljanja vremenom,
samostalno ili u timu i dr.)

285
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3.3.12. PRINCIPI ENERGETSKE EFIKASNOSTI

1. Broj časova i kreditna vrijednost:

Oblici nastave
Kreditna
Razred Ukupno
Teorijska Praktična vrijednost
Vježbe
nastava nastava

IV 56 10 66 3

2. Cilj modula:
- Upoznavanje sa značajem i ciljevima energetske efikasnosti, principima i mjerama za njeno unapređenje, kao
i vezom energetske efikasnosti i održivog razvoja. Razvijanje analitičkog i kritičkog rasuđivanja, istraživačke
radoznalosti, inovativnosti, pozitivnog odnosa prema životnoj sredini i primjeni principa održivog razvoja.

3. Ishodi učenja
Po završetku ovog modula učenik će biti sposoban da:
1. Uoči značaj i mjere energetske efikasnosti i njenu ulogu u sistemu održivog razvoja
2. Analizira mjere energetske efikasnosti u proizvodnji energije
3. Analizira mjere energetske efikasnosti u stambenim i poslovnim objektima
4. Identifikuje mjere za povećanje energetske efikasnosti u saobraćaju, industriji i sistemu javne rasvjete

286
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 1 - Učenik će biti sposoban da

Uoči značaj i mjere energetske efikasnosti i njenu ulogu u sistemu održivog razvoja

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Objasni pojam i značaj energetske efikasnosti

Osnovni pravci realizacije energetske efikasnosti:

2. Opiše osnovne pravce realizacije energetske
primjena energetski efikasnih uređaja i primjena
efikasnosti
postupaka i mjera energetske efikasnosti

Indikatori energetske efikasnosti: energetski

intenzitet, odnos energetskih parametara prije i nakon
primjene mjera energetske efikasnosti (specifični
3. Definiše osnovne indikatore energetske pokazatelji: potrošnja energije po jedinici površine
efikasnosti objekta, potrošnja energije u zgradi po korisniku,
potrošnja goriva po vozilu, potrošnja električne
energije po rasvjetnom tijelu i dr.; ukupni pokazatelji:
potrošnja energije u sektoru transporta, potrošnja
električne energije javne rasvjete i dr.) i dr.

4. Objasni pojam i značaj održivog razvoja

Efekti zagađenja životne sredine: klimatske

5. Opiše efekte zagađenja životne sredine promjene-globalno zagrijavanje, efekat staklene
bašte, kisele kiše, karbonski otisak (foot print) i dr.

6. Uoči vezu energetske efikasnosti i održivog razvoja

7. Izračuna individualni karbonski otisak

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 6. Za kriterijum 7 potrebna je ispravno urađena vježba sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Značaj, mjere i indikatori energetske efikasnosti

- Ciljevi i značaj održivog razvoja
- Uzroci i efekti zagađenja životne sredine
- Veza energetske efikasnosti i održivog razvoja

287
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 2 - Učenik će biti sposoban da

Analizira mjere energetske efikasnosti u proizvodnji energije

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Obnovljivi izvori energije: energija sunca, vjetra,

vode, biogorivo (tekuće biogorivo i čvrsta biomasa),
1. Opiše značaj obnovljivih i neobnovljivih izvora bioplin, geotermalna energija, energija plime i oseke,
energije energija talasa i dr.
Neobnovljivi izvori energije: ugalj, nafta, prirodni gas,
nuklearna energija i dr.

Vrste izvora električne energije: konvencionalni

2. Uporedi pojedine vrste izvora električne energije (hidroelektrane, termoelektrane na fosilna goriva,
sa aspekata energetske efikasnosti i uticaja na nuklearne elektrane-fisija), nekonvencionalni-obnovljivi
životnu sredinu (male hidroelektrane, vjetroelektrane, solarne elektrane
i dr.)

Sistemi obnovljivih izvora energije za individualnu

3. Opiše sisteme obnovljivih izvora energije za potrošnju: sistemi za proizvodnju električne energije
individualnu potrošnju i njihov značaj sa aspekta (fotonaponski paneli, mini vjetroelektrane) i sistemi za
energetske efikasnosti proizvodnju toplotne energije (korišćenjem biomase,
solarne i geotermalne energije, toplotne pumpe i dr.)

4. Objasni značaj sistema kogeneracije sa aspekta

energetske efikasnosti

5. Istraži i prezentuje mogućnost primjene obnovljivih

izvora i sistema kogeneracije u Crnoj Gori

6. Izračuna smanjenje emisije CO2 pri primjeni

obnovljivih izvora električne energije umjesto
konvencionalnih termoelektrana, na zadatom
primjeru

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 4. Za kriterijume 5 i 6 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Obnovljivi i neobnovljivi izvori električne energije

- Efikasnost i uticaj na okolinu različitih tehnologija za proizvodnju električne energije
- Sistemi obnovljivih izvora energije za individualnu potrošnju
- Sistemi kogeneracije

288
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 3 - Učenik će biti sposoban da

Analizira mjere energetske efikasnosti u stambenim i poslovnim objektima

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

Mjere energetske efikasnosti u stambenim i

poslovnim objektima: toplotna izolacija objekata
(termalni blokovi, izolacija zidova, krovova i podova,
ugradnja energetski efikasne fasadne stolarije),
1. Opiše mjere za povećanje energetske efikasnosti
primjena energetski efikasnih tehničkih sistema
u stambenim i poslovnim objektima
(grijanja, hlađenja, ventilacije) i sistema rasvjete,
upotreba energetski efikasnih uređaja, upravljanje
potrošnjom, automatizacija tehničkih sistema potrošnje
i dr.
Efikasne tehnologije za grijanje i/ili hlađenje
prostora: toplotne pumpe za grijanje i/ili hlađenje,
2. Prezentuje odabrani primjer energetski efikasne peći/kotlovi sa visokim stepenom energetske
tehnologije za grijanje i/ili hlađenje prostora u efikasnosti, sistemi za grijanje i/ili hlađenje koji koriste
objektima obnovljive izvore energije (solarna energija,
geotermalna energija, biomasa), akumulatori toplote i
dr.
3. Objasni značaj automatizacije sistema rasvjete,
grijanja i hlađenja objekata sa aspekta energetske
efikasnosti
4. Opiše način označavanja i smjernice za efikasno
korišćenje uređaja u domaćinstvu
5. Objasni koncepte niskoenergetske, pasivne i
pametne kuće
6. Izmjeri potrošnju električne energije raspoloživih
uređaja, na zadatom primjeru
7. Izračuna uštedu energije na zadatom primjeru,
upotrebom odgovarajućeg softvera

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume 1, 3, 4 i 5. Za kriterijume 2, 6 i 7 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Energetska efikasnost u zgradama

- Energetski efikasni električni uređaji u domaćinstvu
- Niskoenergetske, pasivne i pametne kuće

289
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishod 4 - Učenik će biti sposoban da

Identifikuje mjere za povećanje energetske efikasnosti u saobraćaju, industriji i sistemu javne rasvjete

Kriterijumi za dostizanje ishoda učenja Kontekst

U cilju dostizanja ishoda učenja, učenik treba da: (Pojašnjenje označenih pojmova)

1. Navede mjere energetske efikasnosti u saobraćaju

2. Objasni značaj korišćenja električnih vozila sa

Električna vozila: električna drumska vozila, električna
aspekta energetske efikasnosti i zaštite životne
šinska vozila
sredine

3. Uporedi karakteristike putničkih vozila sa aspekta

Putnička vozila: klasična (benzin, dizel) i električna
energetske efikasnosti i zagađenja životne sredine

4. Navede mjere energetske efikasnosti u industriji

Mjere energetske efikasnosti u sistemima javne

rasvjete: upotreba efikasnih izvora svjetlosti, upotreba
efikasne prateće opreme (prigušnice, uređaji za
5. Opiše mjere energetske efikasnosti u sistemima napajanje i drugi elementi), automatizacija sistema
javne rasvjete rasvjete (senzori intenziteta saobraćaja), smanjenje
svjetlosnog intenziteta u zavisnosti od perioda noći,
upravljanje sistemima javne rasvjete, solarna javna
rasvjeta i dr.

6. Izračuna uštedu u potrošnji električne energije pri

zamjeni klasičnog sistema javne rasvjete
savremenim sistemom, na zadatom primjeru

7. Istraži i prezentuje smjernice za povećanje

energetske efikasnosti u saobraćaju i javnoj rasvjeti
u Crnoj Gori

Način provjeravanja dostignutosti ishoda učenja

U cilju provjeravanja dostignutosti pomenutog ishoda učenja, potreban je usmeni ili pisani dokaz da je učenik
uspješno realizovao kriterijume od 1 do 5. Za kriterijume 6 i 7 potrebne su ispravno urađene vježbe sa usmenim
obrazloženjem.

Predložene teme

- Energetska efikasnost u saobraćaju

- Mjere energetske efikasnosti u industriji
- Mjere energetske efikasnosti u sistemima javne rasvjete

290
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. Didaktičke preporuke za realizaciju modula

- Modul Principi energetske efikasnosti je tako koncipiran da učenicima omogućava sticanje osnovnih teorijskih
znanja iz ove oblasti. Nivo obrade navedenih tema potrebno je prilagoditi uzrastu učenika, tako da se istima
pruže osnovne informacije o mogućnostima za povećanje energetske efikasnosti, ne ulazeći u detaljne i
složene analize pojedinih rješenja. Posebnu pažnju je potrebno posvetiti podizanju svijesti učenika o značaju
energetske efikasnosti i zaštiti životne sredine i povezivanju sa temom održivog razvoja. Prilikom realizacije
ovog modula učenike treba motivisati na aktivno učenje, samostalni i timski rad, koji je moguće realizovati kroz
izradu seminarskih radova i prezentacija.
- U cilju boljeg razumijevanja mjera energetske efikasnosti potrebno je prezentovati konkretne primjere njihove
implementacije, po mogućnosti u Crnoj Gori. Primjere unapređenja energetske efikasnosti je potrebno približiti
učenicima i kroz realizaciju vježbi koje treba da uključe upotrebu namjenskih softvera za izvođenje jednostavnih
proračuna smanjenja potrošnje energije koje su rezultat korišćenja efikasnih tehnologija (npr. CEI REACH –
EXCEL PROGRAM), kao i kroz mjerenja snage i potrošnje električne energije određenih potrošača (računar,
pegla, fen, grijalica, rasvjetna tijela i sl.) upotrebom mjerača potrošnje električne energije. Za realizaciju vježbe
koja se odnosi na proračun individualnog karbonskog otiska, softveri se mogu pronaći na internet stranicama
kao što su http://footprint.wwf.org.uk/, http://myfootprint.org/, https://www.footprintnetwork.org/,
http://ecocamp.us/eco-map. U cilju boljeg razumijevanja ove oblasti poželjno je organizovati posjete javnim
objektima na kojima su realizovane savremene mjere energetske efikasnosti.
- U cilju podsticanja darovitih učenika, nastavnik može da koristi viši taksonomski nivo u odnosu na preporučeni,
kao i proširene ishode učenja, produbljujući i proširujući njihova interesovanja za oblasti iz okvira ovog modula.
Nastavnik treba da podstiče darovite učenike da identifikuju i analiziraju probleme i pronalaze izvodljiva,
kreativna i inovativna rješenja. Takođe, nastavnik treba da pomaže darovitim učenicima da unapređuju
istraživačke vještine, kao i vještine analitičkog, kreativnog i kritičkog mišljenja i vještine donošenja odluka.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Todorović M., Ristanović M., Efikasno korišćenje energije u zgradama, TEMPUS PROJECT JPCR 530194-
2012, 2015.
- Marković D., Procesna i energetska efikasnost, Univerzitet Singidunum, Beograd, 2010.
- Lambić M.; Tolmač D.; Stojićević D.; Mijić V., Energetska efikasnost, 2004.
- Đurović M., Izazovi budućnosti i energija, Crnogorska akademija nauka i umjetnosti, Podgorica, 2001.
- Energetska efikasnost zgrada – Metodologija energetskog pregleda i proračuna indikatora EE, Mašinski
fakultet i Arhitektonski fakultet, Podgorica, 2011.
- Vujadinović-Kulinović M.; Gligorić B., Priručnik za sprovođenje energetskih pregleda zgrada, Podgorica, 2011.
- Al-Qutayri M. A., Smart Home Systems, InTech, 2010.
- Bukarica V.; Dović D.; Hrs Borković Ž.; Soldo V.; Sučić B.; Švaić S.; Zanki V., Priručnik za energetske
savjetnike, Tiskara Zelina, Zagreb, 2008.
- Nacionalna strategija održivog razvoja Crne Gore, novembar 2006.
- Steiner A., Martonakova H. i Guziova Z.; Environment Governance Sourcebook, Regionalna kancelarija za
Evropu i Zajednicu nezavisnih država UNDP-a, Copyright 2003.
- Dr Radulović J., Dr Kotlica S., Mr Bošnjak M., Mr Simić J., Mr Spariosu T., Pantović M., Pavković M. i Krunić-
Lazić M., Životna sredina i razvoj - Koncept održivog razvoja, Savezno ministarstvo za razvoj, nauku i životnu
sredinu, 1997.

Napomena:
Nastavnik treba da koristi i preporuči učenicima udžbenike odobrene od strane nadležnog Savjeta, važeće propise
iz stručne oblasti i relevantne internet stranice na kojima se nalaze korisne informacije.

291
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

6. Prostorni i materijalni uslovi za izvođenje nastave

Redni broj Opis – alati, instrumenti i uređaji Kom.

4. Računar sa instaliranim namjenskim softverom 1

5. Projektor, projekciono platno/multimedijalna tabla 1

6. Mjerač potrošnje električne energije 1

7. Električni uređaji (grijalica, pegla, fen, računar, rasvjetna tijela i dr.) po 2

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja ishoda učenja

- Provjeravanje postignuća učenika sprovodi se u kontinuitetu radi praćenja učenika u dostizanju ishoda učenja.
- Vrednovanje postignuća učenika, odnosno dostizanja ishoda učenja vrši se u skladu sa kriterijumima za
dostizanje svakog ishoda učenja posebno.
- Kriterijumi ocjenjivanja za ocjene nedovoljan (1) do odličan (5), kao i udio pojedinih ishoda u konačnoj ocjeni,
utvrđuju se na nivou aktiva.
- Predviđeni načini provjere dostignutosti ishoda učenja definisani su za svaki ishod posebno.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz ocjena svih ishoda u tom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima

8. Uslovi za prohodnost i završetak modula

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

9. Povezanost modula – korelacija

- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Engleski jezik u informacionim tehnologijama
- Izabrana poglavlja iz elektrotehnike
- Izvori električne energije

Napomena:
U cilju usaglašavanja sadržaja, dinamike realizacije i ishoda učenja, nastavnici su obavezni da zajedno vrše
planiranje vaspitno-obrazovnog rada.

10. Ključne kompetencije koje se razvijaju ovim modulom

- Komunikacija na maternjem jeziku (upotreba stručne terminologije u usmenom i pisanom obliku pravilnim
formulisanjem pojmova i koncepata iz oblasti energetske efikasnosti, izražavanjem argumenata i kritičkog
mišljenja; poštovanje pravila i preporuka prilikom prezentovanja zadate teme i dr.)
- Komunikacija na stranom jeziku (razumijevanje stručne terminologije iz oblasti energetske efikasnosti prilikom
istraživanja na Internetu; korišćenje literature na engleskom jeziku i dr.)
- Matematička kompetencija i osnovne kompetencije u prirodnim naukama i tehnologiji (razvijanje logičkog
načina razmišljanja i donošenja zaključaka prilikom analize mjera i principa energetske efikasnosti, održivog
razvoja i dr.)
- Digitalna kompetencija (korišćenje informaciono-komunikacionih tehnologija radi pretrage, prikupljanja i
upotrebe podataka iz oblasti energetske efikasnosti, prepoznavanjem relevantnih stručnih tekstova i video
zapisa; upotreba softverskih alata za izradu prezentacija na zadatu temu; korišćenje foruma i društvenih mreža,
u cilju razmjene stručnih informacija, poštovanjem pravila bezbjednosti i etike prilikom korišćenja Interneta i
dr.)
- Učiti kako učiti (razvijanje tehnika samostalnog učenja, kao i učenja u timu kroz vršnjačku edukaciju i diskusiju;
izrada seminarskih radova i prezentacija na zadatu temu; razvijanje tehnika istraživanja, sistematizovanja i

292
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

vrednovanja informacija u cilju nadogradnje prethodno stečenih znanja, kao i otkrivanja novih; razvijanje svijesti
o značaju elektronskog učenja i dr.)
- Socijalna i građanska kompetencija (razvijanje sposobnosti izražavanja sopstvenog mišljenja učešćem u
konstruktivnoj diskusiji sa uvažavanjem drugačijih stavova; razvijanje tolerancije, kulture dijaloga i poštovanja
tuđeg integriteta, u skladu sa etikom; razvijanje sposobnosti za timski rad i saradnju i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje sposobnosti davanja inicijative, procjene i pravilnog
određivanja prioriteta prilikom rješavanja problema; razvijanje vještina planiranja i upravljanja vremenom,
samostalno ili u timu i dr.)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje svijesti o razumnom i racionalnom korišćenju prirodnih resursa,
značaju očuvanja životne sredine, energetske efikasnosti i dr.)
- Smisao za inicijativu i preduzetništvo (razvijanje kreativnosti, inovativnosti, vještina planiranja i organizacije,
kroz analizu i rješavanje praktičnih zadataka, samostalno ili u timu)
- Kulturološka svijest i ekspresija (razvijanje svijesti o lokalnom, nacionalnom i evropskom kulturnom nasljeđu i
važnosti stvaralačkog izražavanja ideja, iskustava i emocija)

293
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4. STRUČNI ISPIT
Stručni ispit se organizuje u skladu sa zakonom i odgovarajućim pravilnikom

4.1. ISPITNI KATALOG ZA STRUČNU TEORIJU

1. Moduli na osnovu kojih je urađen ispitni katalog za stručnu teoriju:

- Uvod u programiranje
- Uvod u veb programiranje
- Objektno-orijentisano programiranje
- Veb i mobilni dizajn
- Razvoj veb aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Upravljanje softverskim projektima

2. Cilj ispita:
- Provjera nivoa postignuća ishoda učenja definisanih u modulima koji čine stručnu teoriju od značaja za
kvalifikaciju nivoa obrazovanja Elektrotehničar/ Elektrotehničarka za razvoj veb i mobilnih aplikacija

3. Sadržaj provjere (ishodi i kriterijumi za provjeru dostignutosti ishoda učenja)

Ishodi učenja
Kriterijumi za provjeru dostignutosti ishoda učenja
Učenik treba da dokaže da je
Učenik treba da:
sposoban da:

Primijeni principe programiranja - Objasni tipove i operacije nad podacima

za algoritamsko rješavanje
Tipovi podataka: cijeli broj, realan broj i karakter
problema i pisanje programskog
koda u jeziku C Operacije nad podacima: aritmetičke, logičke, znakovne i
dr.
- Objasni osnovne pojmove i algoritamske strukture pri algoritamskom
rješavanju zadataka
Osnovni pojmovi: algoritam, algoritamski korak, dijagram
toka i grafički simboli algoritamskih koraka
Algoritamske strukture: linijska, razgranata, ciklična i
složena struktura
- Objasni operacije nad elementarnim tipovima podataka u programskom
jeziku C
Elementarni tipovi podataka: int, short, long, float, double
i char
- Napiše jednostavan programski kod upotrebom osnovnih
ulaznih/izlaznih funkcija
Osnovne ulazne/izlazne funkcije: printf, puts, scanf i gets
- Napiše jednostavan programski kod upotrebom naredbi kontrole toka
Naredbe za kontrolu toka: if, else, switch i break, while,
for, do while, break i continue

294
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishodi učenja
Kriterijumi za provjeru dostignutosti ishoda učenja
Učenik treba da dokaže da je
Učenik treba da:
sposoban da:
- Objasni elementarne operacije sa nizom
Elementarne operacije sa nizom: unos elemenata niza,
štampanje elemenata niza i modifikacija elemenata niza
- Objasni funkcije za manupulaciju stringovima u programskom jeziku C
Funkcije za manipulaciju stringovima: strlen, strcpy,
strcat, strcmp, strlwr, strupr, sprintf i sscanf
- Napiše jednostavni programski kod upotrebom funkcija u programskom
jeziku C

Primijeni osnovne tehnologije - Objasni HTML tagove i atribute

(HTML, CSS i JavaScript jezik) za
HTML tagovi: <html>,<head>, <body>, <title>,<hn>, <p>,
izradu statičkih veb stranica
<ul>, <ol>, <li>, <b>, <i>, <span>, <img>, <a> i dr.
Atributi: pozicija, boja, veličina i dr.
- Objasni HTML5 elemente za izradu statičke veb stranice
HTML5 elementi: elementi forme, elementi za grafiku i
elementi za multimediju
- Napiše kod za jednostavnu HTML stranicu
- Objasni osnovne selektore i načine uključivanja CSS jezika u veb stranu
Osnovni selektori CSS-a: id i class
Načini uključivanja CSS-a: eksterni, interni i inline
- Objasni CSS osobine pozicioniranja HTML elemenata
CSS osobine pozicioniranja: position, float i clear
- Objasni operacije sa funkcijama u JavaScript jeziku
Operacije sa funkcijama: prosljeđivanje argumenata
funkciji, vraćanje vrijednosti i pozivanje funkcije
- Napiše kod upotrebom funkcija u JavaScript jeziku
- Objasni pojam i namjenu HTML DOM-a

Primijeni ključne koncepte - Objasni ključne koncepte objektno-orijentisanog programiranja

objektno-orijentisanog
Ključni koncepti: enkapsulacija, nasljeđivanje i
programiranja i pisanje
polimorfizam
programskom koda u jeziku Java
- Objasni tipove i operacije nad podacima u programskom jeziku Java
Tipovi podataka: cijeli broj, realan broj i karakter
Operacije nad podacima: aritmetičke, logičke i znakovne
- Napiše jednostavan programski kod upotrebom naredbi kontrole toka u
programskom jeziku Java
Naredbe za kontrolu toka: naredbe grananja, petlje i
naredbe prekida

295
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishodi učenja
Kriterijumi za provjeru dostignutosti ishoda učenja
Učenik treba da dokaže da je
Učenik treba da:
sposoban da:
- Objasni klase, konstruktore, setere i getere u programskom jeziku Java
- Objasni operacije sa nizovima u programsku jeziku Java
Operacije sa nizovima: deklaracija, konstrukcija,
inicijalizacija, unos elemenata i štampanje elemenata niza
- Objasni osnovne klase za rad sa stringovima u programskom jeziku Java
Klase za rad sa stringovima: String, StringBuffer i
StringBuilder
- Napiše jednostavan programski kod upotrebom ključnih koncepata u
programskom jeziku Java

Analizira osnovne standardne za - Objasni faze razvoja veb i mobilnih aplikacija

dizajniranje veb i mobilnih
Faze razvoja: izrada projektnog okvira (dizajn brief),
aplikacija
dizajniranje, razvijanje, testiranje, isporuka i održavanje
- Objasni elemente informacione arhitekture za dizajn veb i mobilnih
aplikacija
Elementi informacione arhitekture: Organization
Schemes i Structures, Labeling Systems, Navigation
Systems i Search Systems
- Objasni izradu prototipa i wireframe-a za dizajn veb i mobilnih aplikacija
- Objasni faze dizajniranja veb i mobilnih aplikacija
Faze dizajniranja: osmišljavanje ideje, pripremne radnje;
imenovanje fajlova, slojeva i grupa; dizajniranje za
developers i style guide
- Objasni koncept responzivnog dizajna za veb i mobilne aplikacije
- Objasni karakteristike i optimizaciju elemenata grafike za dizajn veb i
mobilnih aplikacija
Karakteristike elemenata grafike: formati, rezolucija,
veličina slike, binary i alpha transparencija i SVG icon font

Primijeni osnovne tehnologije za - Objasni osnovne karakteristike programskog jezika Kotlin

razvoj mobilnih aplikacija
- Napiše jednostavan programski kod upotrebom naredbi kontrole toka u
programskom jeziku Kotlin
Naredbe za kontrolu toka: if, when, for i while
- Objasni osnovne karakteristike jezika XML
- Objasni komponente Android aplikacije
Komponente Android aplikacije: aktivnosti, servisi,
dobavljači sadržaja i prijemnici emisija
- Objasni ulogu veb servisa i JSON tip podataka
- Objasni značaj i primjenu SQLite baze podataka u Android aplikacijama

296
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishodi učenja
Kriterijumi za provjeru dostignutosti ishoda učenja
Učenik treba da dokaže da je
Učenik treba da:
sposoban da:

Primijeni osnove programskog - Objasni pojam i sintaksu PHP programskog jezika

jezika PHP za razvoj veb
Sintaksa PHP-a: tagovi, tipovi podataka, promjenjive,
aplikacija
konstante, operacije, naredbe i komentari
- Objasni operacije sa nizovima i stringovima u programskom jeziku PHP
Operacije sa nizovima: kreiranje, inicijalizacija, promjena
elemenata i štampanje elemenata niza
Operacije sa stringovima: formatiranje, nadovezivanje,
razdvajanje, poređenje stringova, podudaranje i zamjena
podstringova i rad sa regularnim izrazima
- Objasni operacije sa funkcijama u PHP programskom jeziku
Operacije sa funkcijama: definisanje funkcije,
prosljeđivanje argumenata funkciji, vraćanje vrijednosti i
pozivanje funkcije
- Napiše programski kod upotrebom funkcija u programskom jeziku PHP
- Objasni rad sa PHP formama
- Objasni rad sa MySQL bazom podataka u PHP-u
Rad sa bazom podataka: konektovanje na bazu
podataka, kreiranje upita, diskonektovanje sa baze
podataka i korišćenje prepared statements

Analizira napredne tehnologije za - Objasni tipove grešaka u radu Android aplikacije

razvoj mobilnih aplikacija
Tipovi grešaka: sintaksne, logičke i izuzeci
- Objasni postupak testiranja Android aplikacije na greške u radu
- Objasni način otklanjanja grešaka u radu Android aplikacije
- Objasni najčešće sigurnosne rizike za mobilne aplikacije prema OWASP
(Open Web Application Security Project) listi
- Objasni postupak testiranja Android aplikacije na sigurnosne propuste
- Objasni karakteristike korisničkog interfejsa Xamarin platforme
Karakteristike korisničkog interfejsa: forme, stranice,
Layouts, Views i Cells
- Opiše MVVM (Model-View-ViewModel) šablon dizajna mobilnih aplikacija

Analizira framework za razvoj veb - Objasni arhitekturu CodeIgniter aplikacije

aplikacija
- Objasni CRUD operacije za rad sa bazom podataka u CodeIgniter
frameworku-u
CRUD operacije: kreiranje, čitanje, ažuriranje i brisanje
- Objasni funkciju i vrste CMS-ova za izradu veb aplikacija
Vrste CMS-ova: ECMS, WCMS, DMS, MCMS i CCMS
- Objasni osnovne karakteristike Wordpress framework-a

297
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Ishodi učenja
Kriterijumi za provjeru dostignutosti ishoda učenja
Učenik treba da dokaže da je
Učenik treba da:
sposoban da:
Karakteristike Wordpress framework-a: jednostavnost
upotrebe, fleksibilnost u kreiranju veb sajtova,
usaglašenost sa standardima, laka instalacija i promjene
templejta, mogućnost jednostavne instalacije različitih
plugin-ova i ugrađena hijerarhija korisnika

Analizira modele životnog ciklusa - Opiše modele životnog ciklusa softvera i njihove karakteristike
softvera i agilni proces razvoja
Modeli životnog ciklusa softvera: vodopad, spiralni,
softvera
iterativni i agilni model
- Objasni faze vodopad modela za razvoj softvera
Faze vodopad modela: izrada koncepta, prikupljanje
zahtjeva, dizajniranje, implementacija, testiranje i
održavanje softvera
- Objasni Scrum proces za razvoj softvera
- Opiše arhitekturu softverskog rješenja
Arhitektura softverskog rješenja: struktura softverskog
rješenja i programsko okruženje
- Objasni UML dijagrame softverskih zahtjeva
UML dijagrami softverskih zahtjeva: Use Case dijagrami,
Domain Model Class dijagram i Activity dijagram
- Objasni UML dijagrame za projektovanje softverskog rješenja
UML dijagrami za projektovanje: Design Class dijagram,
Component dijagram i Sequence dijagram
- Objasni postupak testiranja softvera
Postupak testiranja softvera: dokumentovanje testova,
testiranje veze sa zahtjevima korisnika, testiranje softvera
kroz nivoe, automatizacija testiranja i primopredaja softvera

4. Tip ispita
- U skladu sa zakonom

5. Dozvoljena pomagala
- U skladu sa pitanjima i zadacima

6. Literatura i drugi izvori

- U skladu sa literaturom koja je definisana modulima na osnovu kojih je urađen Ispitni katalog za stručnu teoriju

7. Mjerila provjere
- Na osnovu kriterijuma za provjeru dostignutosti ishoda učenja, formiraju se ispitna pitanja i zadaci različitog
tipa, na različitom taksonomskom nivou, iz svih ishoda učenja.

298
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

Vrste pitanja/zadataka na testu:

- Pitanja/zadaci zatvorenog tipa
- Pitanja/zadaci višestrukog izbora (ponuđena su tri ili četiri odgovora od kojih je jedan tačan)
- Pitanja/zadaci alternativnog izbora (pitanja da - ne ili tačno - netačno)
- Pitanja/zadaci povezivanja (povezivanje odgovarajućih pojmova)
- Pitanja/zadaci otvorenog tipa
- Pitanja/zadaci kratkog odgovora (treba upisati riječ, sintagmu, rečenicu)
- Pitanja/zadaci produženog odgovora
- Pitanja/zadaci dopunjavanja

Obim zadataka na testu:

- Test se sastoji od pitanja/zadataka koji su povezani sa kriterijumima provjere dostignutosti ishoda učenja kao
i praktičnim kriterijumima čiji se pojedini segmenti izvođenja mogu provjeriti putem testa, a vezani su za
dostizanje ishoda učenja. Broj pitanja po ishodima na testu u odnosu na ukupan broj, usklađen je sa
zastupljenošću ishoda koji su definisani u ispitnom katalogu.

299
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

4.2. ISPITNI KATALOG ZA STRUČNI RAD

1. Moduli na osnovu kojih je urađen ispitni katalog za stručni rad:

- Uvod u programiranje
- Osnove grafičkog dizajna
- Uvod u veb programiranje
- Objektno-orijentisano programiranje
- Produkcija multimedijalnog sadržaja
- Veb i mobilni dizajn
- Razvoj veb aplikacija I
- Razvoj mobilnih aplikacija I
- Razvoj veb aplikacija II
- Razvoj mobilnih aplikacija II
- Napredno front-end programiranje

2. Cilj ispita:
- Provjera nivoa postignuća ishoda učenja definisanih u modulima koji čine osnovu za izradu stručnog rada.
- Provjera pravilne upotrebe stručne terminologije, sposobnosti povezivanja teorijskih i praktičnih znanja,
samostalnosti i sistematičnosti u radu, kreativnosti, kritičkog mišljenja i pozitivnog odnosa prema struci.

3. Teme/Zadaci za stručni rad

1. Izrada programa za manipulaciju sa nizovima u programskom jeziku C
2. Izrada programa za manipulaciju sa stringovima u programskom jeziku C
3. Izrada programa za manipulaciju sa funkcijama u programskom jeziku C
4. Izrada programa za manipulaciju sa fajlovima u programskom jeziku C
5. Kreiranje plakata u programu za rad sa računarskom grafikom
6. Kreiranje logotipa u programu za rad sa računarskom grafikom
7. Kreiranje kataloga proizvoda/usluga u programu za rad sa računarskom grafikom
8. Kreiranje bilborda u programu za rad sa računarskom grafikom
9. Kreiranje flajera u programu za rad sa računarskom grafikom
10. Kreiranje animiranog GIF-a u programu za rad sa rasterskom grafikom
11. Izrada veb aplikacije korišćenjem HTML tehnologija
12. Izrada veb aplikacije korišćenjem HTML/CSS tehnologija
13. Izrada veb aplikacije korišćenjem HTML/CSS/JavaScript tehnologija
14. Izrada veb aplikacije korišćenjem HTML/CSS/JavaScript/PHP tehnologija
15. Izrada veb aplikacije korišćenjem HTML/CSS/JavaScript/PHP/MySQL tehnologija
16. Izrada programa u programskom jeziku Java upotrebom korisničkih klasa
17. Izrada GUI programa u programskom jeziku Java
18. Kreiranje 2D animacije u programu za rad sa računarskom grafikom
19. Montaža video zapisa u odgovarajućem programu
20. Montaža audio zapisa u odgovarajućem programu
21. Kreiranje prototipa za izradu dizajna veb ili mobilne aplikacije
22. Izrada dizajna za različite veličine prikaza aplikacije u programu za rad sa rasterskom grafikom
23. Izrada programa za manipulaciju sa nizovima u programskom jeziku PHP
24. Izrada programa za manipulaciju sa stringovima u programskom jeziku PHP
25. Izrada programa upotrebom funkcija u programskom jeziku PHP
26. Kreiranje HTML forme u programskom jeziku PHP
27. Kreiranje wireframe-a Android aplikacije
28. Izrada Android aplikacije upotrebom programskog jezika Kotlin
29. Izrada veb aplikacije upotrebom CodeIgniter framework-a
30. Izrada veb aplikacije upotrebom Wordpress framework-a
31. Izrada mobilne aplikacije upotrebom Xamarin platforme
32. Izrada veb aplikacije upotrebom Bootstrap framework-a

300
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

33. Izrada veb aplikacije upotrebom jQuery biblioteke

34. Izrada veb aplikacije upotrebom ReactJS biblioteke

4. Tip ispita
- U skladu sa zakonom

5. Dozvoljena pomagala
- U skladu sa zakonom

6. Literatura i drugi izvori

- U skladu sa literaturom koja je definisana modulima na osnovu kojih je urađen ispitni katalog za stručni rad

7. Mjerila provjere
- Na osnovu predloženih tema/zadataka u Ispitnom katalogu za stručni rad, formiraju se zadaci koje učenici
biraju u skladu sa pravilnikom koji reguliše polaganje stručnog ispita. Na osnovu izabranog zadatka, učenik
samostalno radi stručni rad, u skladu sa uputstvom i nadzorom nastavnika - mentora. Ispitna komisija određuje
početak, završetak i rok predaje stručnih radova u skladu sa pravilnikom. Sastavni dio stručnog ispita je pisano
i usmeno obrazloženje praktičnog zadatka.
Stručni rad se boduje na sljedeći način:
- Adekvatan izbor materijala, opreme, alata, metoda za analizu i dr. za realizaciju praktičnog zadatka – 15%
- Stručna razrada praktičnog zadatka – 40%
- Funkcionalnost i povezanost zadatka sa praktičnom primjenom – 15%
- Pisano obrazloženje praktičnog zadatka (teorijska obrada teme i opis toka izrade zadatka) – 15%
- Usmeno obrazloženje praktičnog zadatka – 15%

301
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

5. NAČIN IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA

5.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I OBLICIMA NASTAVE

Broj časova kod kojih

Oblici nastave se odjeljenje dijeli na

Ukupno
časova
Razred
Redni
Naziv modula grupe
broj
T V P T V P
Stručni moduli
1. Uvod u programiranje I 180 72 - 108 - - 108
2. Osnove grafičkog dizajna I 108 36 - 72 36 - 72
3. Operativni sistemi I 108 72 - 36 - - 36
4. Osnove računarstva I 72 36 18 18 - 18 18
5. Uvod u veb programiranje II 180 72 - 108 - - 108
Objektno-orijentisano
6. II 144 72 - 72 - - 72
programiranje
7. Veb i mobilni dizajn II 72 18 - 54 18 - 54
8. Upravljanje bazama podataka II 144 36 36 72 - 36 72
9. Razvoj veb aplikacija I III 180 72 - 108 - - 108
10. Razvoj mobilnih aplikacija I III 180 72 - 108 - - 108
Veb i mobilni komunikacioni
11. III 72 36 - 36 - - 36
servisi
Produkcija multimedijalnog
12. III 108 36 - 72 36 - 72
sadržaja
13. Preduzetništvo III 72 36 36 - - - -
14. Razvoj veb aplikacija II IV 165 66 - 99 - - 99
15. Razvoj mobilnih aplikacija II IV 132 66 - 66 - - 66
16. Napredno front-end programiranje IV 99 33 - 66 - - 66
17. Upravljanje softverskim projektima IV 99 66 - 33 - - 33
Engleski jezik u informacionim
18. IV 66 33 33 - - 33 -
tehnologijama
19. Poslovna kultura IV 66 52 14 - - - -
Izborni moduli
1. Osnove računarskog hardvera II 72 36 - 36 - - 36
Izabrana poglavlja iz osnova
2. II 72 36 18 18 - 18 18
elektrotehnike
3. Savremeno odrastanje II 72 54 18 - - - -
4. Uvod u elektroniku III 72 36 - 36 - - 36
5. 3D grafika III 72 18 - 54 18 - 54
6. Izvori električne energije III 72 - - - - - -
7. Socijalne mreže i globalizacija III 72 50 22 - - - -
Poslovna komunikacija i
8. III 72 46 26 - - - -
korespondencija
9. Uvod u elektronske komunikacije IV 66 66 - - - - -
10. Fotografija IV 66 16 - 50 16 - 50
11. IoT sistemi IV 66 60 6 - - - -
12. Principi energetske efikasnosti IV 66 56 10 - - - -

302
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

5.2. PRAKTIČNO OBRAZOVANJE I PROFESIONALNA PRAKSA

5.2.1. PRAKTIČNO OBRAZOVANJE (PRAKTIČNA NASTAVA – PN) U ŠKOLI I KOD POSLODAVCA

- Praktično obrazovanje se obavlja radi primjene teorijskih znanja u praksi i sticanja novih vještina.
- Praktično obrazovanje se izvodi u objektima škole (radionice, kabineti ili laboratorije) i u objektima van škole
(ustanove ili privredna drštva)

Spisak modula u okviru kojih se realizuje praktično obrazovanje (praktična nastava – PN) i broj časova u
školi i kod poslodavca:

Broj časova Ukupan

Redni Broj časova
Naziv modula Razred PN kod broj časova
broj PN u školi
poslodavca PN
1. 1Uvod u programiranje I 108 - 108
2. 2Osnove grafičkog dizajna I 72 - 72
3. 3Operativni sistemi I 36 - 36
4. Osnove računarstva I 18 - 18
Ukupno PN – I razred 234 - 234
5. 1Uvod u veb programiranje II 108 - 108
6. 2Objektno-orijentisano programiranje II 72 - 72
7. 3Veb i mobilni dizajn II 54 - 54
8. Upravljanje bazama podataka II 72 - 72
Ukupno PN – II razred 306 - 306
9. 1Razvoj veb aplikacija I III 96 12 108
10. 2Razvoj mobilnih aplikacija I III 96 12 108
11. 3Veb i mobilni komunikacioni servisi III 30 6 36
12. 1Produkcija multimedijalnog sadržaja III 66 6 72
Ukupno PN – III razred 288 36 324
13. 1Razvoj veb aplikacija II IV 87 12 99
14. 2Razvoj mobilnih aplikacija II IV 54 12 66
15. 3Napredno front-end programiranje IV 54 12 66
16. 1Upravljanje softverskim projektima IV 27 6 33
Ukupno PN – IV razred 222 42 264
Ukupno PN – I, II, III i IV razred 1050 78 1128
% zastupljenosti PN u odnosu na ukupan broj časova 23,3 1,7 25,0

Napomena:
Broj časova koji se realizuje kod poslodavca je dat okvirno. Minimalan broj časova koji se realizuje kod poslodavca
je po 36 u III i IV razredu.

303
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

5.2.2. PROFESIONALNA PRAKSA

- Profesionalna praksa izvodi se po pravilu nakon završetka nastavne godine za učenike koji su praktično
obrazovanje ostvarili u objektima škole.
- Učenici I, II i III razreda nakon završetka nastavne godine obavljaju profesionalnu praksu u trajanju od 10 dana,
u skladu sa nastavnim planom. Profesionalna praksa se izvodi u privrednim subjektima koji se bave uslužnom
djelatnošću razvoja veb i mobilnih aplikacija ili organizacijama koje imaju internu potrebu za razvojem veb i
mobilnih aplikacija.
- Za izradu programa profesionalne prakse i njenu realizaciju zadužena je škola. Program profesionalne prakse
mora biti u korelaciji sa programom stručnih modula i praktičnog obrazovanja koje se realizuje u okviru modula.
O realizaciji programa profesionalne prakse učenik je obavezan da vodi dnevnik profesionalne prakse. U
dnevnik, učenik po danima upisuje sadržaje rada. Dnevnik profesionalne prakse potpisuje lice zaduženo za
realizaciju programa. Podaci o profesionalnoj praksi (ime i prezime učenika, mjesto i vrijeme izvođenja)
evidentiraju se u posebnim rubrikama u odjeljenjskim knjigama.
- Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za završetak razreda.

304
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

5.3. SLOBODNE/ VANNASTAVNE AKTIVNOSTI

- U školi se organizuju slobodne, odnosno vannastavne aktivnosti učenika.

- Zadaci i program slobodnih, odnosno vannastavnih aktivnosti razrađuju se godišnjim programom rada škole.
- Slobodne, odnosno vannastavne aktivnosti učenika se ostvaruju putem: predavanja, stručnih ekskurzija, okruglih
stolova, društveno korisnog rada i drugih oblika.
- Uspješnost učenika na slobodnim, odnosno vannastavnim aktivnostima se ne ocjenjuje. Škola je u obavezi da
za sve učenike organizuje najmanje 36 časova slobodnih odnosno vannastavnih aktivnosti godišnje (33 časa u
IV razredu). Fond časova slobodnih odnosno vannastavnih aktivnosti ne ulazi u ukupan godišnji fond časova iz
Nastavnog plana.
Okvirni program slobodnih, odnosno vannastavnih aktivnosti sastoji se iz tri cjeline:
- Sadržaji vezani za opšteobrazovno područje: dani sporta, ekološke aktivnosti, zdravi stilovi života, građansko
obrazovanje, filmske, pozorišne, muzičke predstave i likovne izložbe, posjeta istorijskim spomenicima,
muzejima, sajmu knjiga i dr.
- Obavezni sadržaji vezani za stručno područje: stručne ekskurzije, posjete institucijama i preduzećima koja su
stručno vezana za obrazovni program, posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije, učešće
na stručnim predavanjima i takmičenjima u poznavanju određenih oblasti, karijerna orijentacija i dr.
- Sadržaji po izboru učenika: učešće u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzička, likovna,
informatička, prva pomoć, saobraćajni propisi, Internet klub, preduzetnički klub i dr.)

305
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

5.4. STRUČNE EKSKURZIJE

- Stručne ekskurzije treba da omoguće učenicima uvid u tehničko-tehnološko, proizvodno, uslužno i radno
okruženje u stvarnim uslovima iz oblasti sa kojima nisu bili u mogućnosti da se u potpunosti upoznaju u toku
praktičnog obrazovanja. One omogućavaju učenicima dalju sociijalizaciju i razvoj pozitivnog odnosa prema
kvalifiaciji za koju se obrazuju. Imaju značajnu ulogu i u profesionalnom informisanju i karijernom vođenju.
- Stručne ekskurzije se mogu organizovati kao kratkotrajne (1-3 sata), poludnevne i cjelodnevne. Mogu se
organizovati u različitim periodina, u zavisnosti od faze realizacije modula ili oblasti. Stručne ekskurzije se
planiraju u godišnjem planu rada nastavnika odnosno stručnih aktiva i dio su godišnjeg plana rada škole.
- Nastavnici koji organizuju i realizuju stručnu ekskurziju treba da:
- pripreme učenike za ekskurziju - da ih upoznaju sa ciljevima i sadržajem ekskurzije
- odrede način izvođenja ekskurzije, njenu strukturu, način obilaska, pitanja za nadležne osobe i dr.
- sistematizuju stečena znanja učenika kroz zadatke, raspravu, refleksiju, prezentaciju i dr.

306
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

5.5. DODATNA I DOPUNSKA NASTAVA

- U školi se organizuje dodatna i dopunska nastava.

- Plan dodatne i dopunske nastave pripremaju nastavnici odnosno stručni aktivi za svaki od modula ili grupu
modula i razrađuju se u godišnjem programu rada škole.
- Učenicima sa posebnim obrazovnim potrebama treba omogućiti punu socijalizaciju. U tom smislu nastavnici
treba da planiraju načine za pomoć učenicima, u skladu sa iskazanim željama i potrebama učenika i
individualinm razvojnim obrazovnim programom.
- Nadarenim učenicima treba organizovati dodatnu nastavu, pomoći im davanjem uputstava za individualno
savlađivanje gradiva, uputiti ih na dodatnu literaturu i druge izvore, pomoći im pri radu u laboratorijama i slično,
kao i organizovati dodatne časove.
- Za učenike koji postižu slabije rezultate u učenju treba organizovati dopunsku nastavu. Takođe, učenike sa
boljim uspjehom treba podsticati da pomažu onim sa slabijim uspjehom i osmišljavati aktivnosti kroz koje se ta
pomoć može realizovati.
- Sve aktivnosti vezane za pomoć učenicima treba da se nađu u godišnjem planu rada nastavnika.

307
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA OBRAZOVNOG PROGRAMA

6.1. PRILAGOĐAVANJE OBRAZOVNOG PROGRAMA DAROVITIM UČENICIMA

- Prema Strategiji za razvoj i podršku darovitim učenicima (2015-2019), predviđen je specifični cilj „Omogućiti
obogaćivanje kurikuluma kao jedan od modela podsticanja darovitosti u školi“.
- Kurikulum se obogaćuje po širini, ishodima i sadržajima učenja, kao i po dubini, metodama nastave/učenja koje
treba da angažuju više misaone procese u obradi tih sadržaja, a u skladu sa sposobnostima, sklonostima,
interesovanjima i motivacijom darovitih učenika. U procesu planiranja nastave, potrebno je da nastavnici pažljivo
definišu ishode, sadržaje i metode učenja, koji će biti izazovni za darovite učenike i odgovarati njihovom stepenu
razvoja, ali i biti povezani sa jezgrom modula. Sadržaji, kojima se obogaćuje program, treba da budu primjereni
učenikovim interesovanjima, u cilju podsticanja njihove motivacije za rad i daljeg razvoja svih potencijala. Oni
treba da budu dovoljno izazovni i raznovrsni da podstču više misaone procese. Naglasak treba staviti na sticanje
temeljnih znanja, a ne samo činjenica, pri čemu tempo rada treba da bude fleksibilan i da odgovara brzini
napredovanja svakog darovitog učenika. Važno je da nastavnici koriste interdisciplinarni pristup u nastavi, koji
je zasnovan na integraciji problema iz različitih oblasti nauke, jer se tako podstiče želja darovitih učenika za
proširivanjem i produbljivanjem znanja, kao i razvijanjem sposobnosti da reaguju na različite pojave.
- Planiranje i pripremanje nastave treba da sadrži različite pristupe poučavanja, različite metode učenja i, na kraju,
različite načine prezentovanja onog što se naučilo. Nastavu treba organizovati tako da omogući učenicima da
primjenjuju metode učenja kao što su: rješavanje problema, izrada projekata, istraživanja, kooperativno učenje,
divergentno učenje i dr. Prilikom realizacije obogaćenog kurikuluma za redovnu nastavu, darovite učenike ne
treba izdvajati iz odjeljenja, već im omogućiti individualan ili rad u grupi na zadacima i projektima uz stručno
vođenje nastavnika. Postignuća u učenju se mogu unaprijediti kada daroviti učenici borave i uče u grupi onih sa
sličnim sposobnostima i interesovanjima. Stoga je pored planiranja redovne nastave, potrebno sačiniti i plan
rada dodatne nastave i sekcija slobodnih aktivnosti čijom će se realizacijom odgovoriti potrebama i
interesovanjima darovitih učenika. U ovim planovima je potrebno posebno definisati ishode učenja koje podstiču
više misaone procese (analiza, sinteza, evaluacija) kao i razvoj vještina.

308
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

6.2. PRILAGOĐAVANJE OBRAZOVNOG PROGRAMA UČENICIMA SA POSEBNIM OBRAZOVNIM

POTREBAMA

- U skladu sa zakonom, obrazovni program za učenike sa posebnim obrazovnim potrebama može se izvoditi uz
dodatne uslove i pomagala, prilagođenim izvođenjem i dodatnom stručnom pomoći, kako bi se obezbijedilo da
ti učenici dobiju jednak obrazovni standard, definisan obrazovnim programom, u skladu sa njihovim individualnim
mogućnostima.
- Škola je dužna da, u skladu sa zakonom donese individualni razvojno-obrazovni program za učenika sa
posebnim obrazovnim potrebama. Individualnim razvojno-obrazovnim programom se određuju: oblici vaspitno-
obrazovnog rada za vaspitno-obrazovne oblasti, odnosno predmete i module, način izvođenja dodatne stručne
pomoći, prohodnost između programa, prilagođavanje u organizaciji nastave, ishodi učenja, kritrerijumi za
dostizane ishoga učenja, provjeravanje i ocjenjivanje ishoda učenja i napredovanja učenika, kao i raspored
časova.
- Za pripremu, primjenu, praćenje i prilagođavanje programa, škola obrazuje stručni tim koji čine: nastavnici,
stručni saradnici škole ili resursnog centra, uz učešće roditelja.
- Individualni razvojno-obrazovni program se može u toku godine mijenjati, odnosno prilagođavati u skladu sa
napretkom i razvojem učenika.

309
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

6.3. PRILAGOĐAVANJE OBRAZOVNOG PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH

- Obrazovni programi se prilagođavaju odraslima po obimu, organizaciji i trajanju. Prilikom prilagođavanja

programa odraslim polaznicima škola treba da vodi računa o njihovim ranije stečenim znanjima, radnom i
životnom iskustvu i specifičnostima učenja odraslih.
- Prilagođeni plan i program, treba na kraju obrazovanja da omogući polazniku sticanje kvalifikacije nivoa
obrazovanja i stručnih kvalifikacija, koje su predviđene obrazovnim programom.
- Kvalifikacija nivoa obrazovanja Elektrotehničar/ Elektrotehničarka za razvoj veb i mobilnih aplikacija, može se
steći kroz vanredno obrazovanje.
- U skladu sa zakonom, vanredni učenik je obavezan da pohađa pripremnu nastavu koja može biti organizovana
kao instruktivno-konsultativna, kao grupna nastava za koju je definisan raspored realizacije predmeta, modula
ili tema u okviru modula ili kao kombinacija ova dva modela.
- Ukupan fond časova za pojedine razrede ne može biti manji od 50% ukupnog godišnjeg broja časova za
obrazovni program, ukoliko se učenici obrazuju nakon završetka osnovnog obrazovanja.
- Ukoliko su učenici završili obrazovanje po obrazovnom programu srednje škole, u skladu sa zakonom, njima se
priznaju predmeti odnosno moduli koje su uspješno završili, ukoliko su njihov sadržaj i trajanje odgovarajući. U
tom slučaju, broj časova od najmanje 50% ukupnog godišnjeg broja časova, određuje se u odnosu na ukupan
godišnji broj časova predmeta i modula koje učenici nijesu prethodno izučavali ili ih nijesu uspješno završili.
- Za svakog učenika škola treba da utvrditi listu predmeta (dopunskih, diferencijalnih), modula ili tema u okviru
modula za koje je potrebno da učenik pohađa pripremnu nastavu, kao i broj časova pripremne nastave (obim
nastave pojedinih tema). Škola treba da upozna učenika o seminarskim i grafičkim radovma, projektnim i pisanim
zadacima koje treba da uradi. Sagledavanjem liste predmeta, modula ili tema u okviru modula, škola formira
grupe kandidata za pripremnu nastavu.
- Škola treba da organizuje časove pripreme kandidata za pojedine dijelove stručnog ispita, kao i za izradu
stručnog rada, koja može biti organizovana kao instruktivno-konsultativna.
- Škola je dužna da vodi odgovarajuću evidenciju o svakom učeniku.

310
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

7. REFERENTNI PODACI
Naziv dokumenta: Obrazovni program Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija
Kod dokumenta: OP-150141-ELRVMA
Datum usvajanja dokumenta: 28. jun 2018. godine
Sjednica nadležnog Savjeta na kojoj je dokument usvojen: IV sjednica Nacionalnog savjeta za obrazovanje

Radna grupa za izradu dokumenta:

1. Prof. dr Slobodan Đukanović, doktor elektrotehničkih nauka, rukovodilac studijskog programa Primijenjeno
računarstvo, Elektrotehnički fakultet Univerziteta Crne Gore
2. Prof. dr Božo Krstajić, doktor elektrotehničkih nauka, redovan profesor, Elektrotehnički fakultet Univerziteta
Crne Gore
3. Doc. dr Tomo Popović, doktor elektrotehničkih nauka, docent, Fakultet za informacione sisteme i tehnologije
Univerziteta Donja Gorica
4. Doc. mr Nikola Latković, magistar umjetnosti, docent, Fakultet vizuelnih umjetnosti Univerziteta Mediteran
5. Prof. dr Neđeljko Lekić, doktor elektrotehničkih nauka, vanredni profesor, Elektrotehnički fakultet Univerziteta
Crne Gore
6. Doc. dr Enis Kočan, doktor elektrotehničkih nauka, docent, Elektrotehnički fakultet Univerziteta Crne Gore
7. Doc. dr Maja Delibašić, doktor elektrotehničkih nauka, docent, Fakultet za informacione tehnologije
Univerziteta „Mediteran”
8. Prof. dr Jadranka Radović, doktor elektrotehničkih nauka, redovni profesor, Elektrotehnički fakultet
Univerziteta Crne Gore
9. Prof. dr Sreten Škuletić, doktor elektrotehničkih nauka, Elektrotehnički fakultet Univerziteta Crne Gore
10. Predrag Lešić, diplomirani inženjer mašinstva, izvršni direktor, NVO „Digitalizuj.Me / doMEn“ d.o.o.
11. Slavko Šćekić, diplomirani inženjer računarstva, direktor razvoja, “Digit Montenegro” d.o.o.
12. Tarik Zaimović, elektrotehničar računara, izvršni direktor, “Bild studio” d.o.o.
13. Saša Adžić, specijalista računarskih nauka, ekspert za razvoj softverskih rješenja, Crnogorski Telekom A.D.
Podgorica
14. Nada Rakočević, specijalista računarskih nauka, sekretar Odbora udruženja informacionih i komunikacionih
tehnologija, Privredna komora Crne Gore
15. Božidar Pavlović, diplomirani inženjer elektrotehnike, načelnik, Ministarstvo ekonomije - Direktorat za
energetsku efikasnost
16. Radmila Damjanović, diplomirani inženjer elektrotehnike, načelnik, Ministarstvo ekonomije - Direktorat za
energetiku
17. Gordana Tasić, diplomirani inženjer elektrotehnike, nastavnik, JU Srednja elektrotehnička škola „Vaso
Aligrudić“ Podgorica
18. Marija Žeželj, specijalista informacione tehnologije, nastavnik, JU Srednja elektrotehnička škola „Vaso
Aligrudić“ Podgorica
19. Vladimir Vlahović, specijalista primijenjenog računarstva, nastavnik, JU Srednja elektrotehnička škola „Vaso
Aligrudić“ Podgorica
20. Mileva Lučić, diplomirani inženjer elektrotehnike, nastavnik, JU Srednja elektrotehnička škola „Vaso Aligrudić“
Podgorica
21. Danka Markuš specijalista primijenjenog računarstva, nastavnik, JU Srednja elektrotehnička škola „Vaso
Aligrudić“ Podgorica
22. Igor Dragaš, diplomirani inženjer elektrotehnike, nastavnik, JU Srednja elektrotehnička škola „Vaso Aligrudić“
Podgorica
23. Violeta Rašković, diplomirani inženjer elektrotehnike, nastavnik, JU Srednja elektrotehnička škola „Vaso
Aligrudić“ Podgorica
24. Nada Vemić, diplomirani inženjer elektrotehnike, nastavnik, JU Srednja elektrotehnička škola „Vaso Aligrudić“
Podgorica
25. Slavica Jovanović, diplomirani inženjer elektrotehnike, nastavnik, JU Srednja elektrotehnička škola „Vaso
Aligrudić“ Podgorica

311
 OP - Elektrotehničar za razvoj veb i mobilnih aplikacija

26. Persa Đaković, diplomirani inženjer elektrotehnike, nastavnik, JU Srednja elektrotehnička škola „Vaso
Aligrudić“ Podgorica
27. Radovan Božović, , diplomirani inženjer elektrotehnike, nastavnik, JU Srednja elektrotehnička škola „Vaso
Aligrudić“ Podgorica
28. Melanija Ćalasan, , diplomirani inženjer elektrotehnike, nastavnik, JU Srednja elektrotehnička škola „Vaso
Aligrudić“ Podgorica
29. Lidija Lazarević, profesor engleskog jezika i književnosti, nastavnik, JU Srednja elektrotehnička škola „Vaso
Aligrudić“ Podgorica
30. Jelena Bogićević, profesor engleskog jezika i književnosti, nastavnik, JU Srednja elektrotehnička škola „Vaso
Aligrudić“ Podgorica
31. Ljiljana Rajković, diplomirani inženjer elektrotehnike, nastavnik, JU Srednja stručna škola Nikšić
32. Ana Grgurević, diplomirani inženjer elektrotehnike, nastavnik, JU Srednja stručna škola Nikšić
33. Veselinka Barović, diplomirani inženjer elektrotehnike, nastavnik, JU Srednja stručna škola Nikšić
34. Mirko Vujačić, specijalista primijenjenog računarstva, nastavnik, JU Srednja stručna škola Nikšić
35. Milisav Kosović, diplomirani inženjer elektrotehnike, nastavnik, JU Srednja stručna škola Nikšić
36. Nevenka Vujičić, diplomirani inženjer elektrotehnike, nastavnik, JU Srednja stručna škola Nikšić
37. Andrijana Bogetić, profesor sociologije, nastavnik, JU Srednja stručna škola Nikšić
38. Alen Šabanović, diplomirani inženjer elektrotehnike, nastavnik, JU Srednja elektro-ekonomska škola Bijelo
Polje
39. Asim Mahmutović, specijalista elektronike, telekomunikacija i računara, nastavnik, JU Srednja elektro-
ekonomska škola Bijelo Polje
40. Leposava Dulović, specijalista elektornike i računarstva, nastavnik, JU Srednja elektro-ekonomska škola
Bijelo Polje
41. Marina Terzić, diplomirani inženjer elektrotehnike, nastavnik, JU Srednja mješovita škola „Mladost“ Tivat
42. Eldin Cikotić, diplomirani inženjer elektrotehnike, nastavnik, JU Srednja stručna škola Rožaje
43. Vladica Avramović, diplomirani inženjer elektrotehnike, nastavnik, JU Srednja stručna škola Pljevlja
44. Ervin Duraković, profesor tehnike i informatike, nastavnik, JU Srednja stručna škola Berane
45. Ljopče Došljak, diplomirani inženjer elektrotehnike, nastavnik, JU Srednja stručna škola Berane
46. Dijana Kostović, diplomirani ekonomista, nastavnik, JU Srednja mješovita škola „Danilo Kiš“ Budva
47. Srđan Obradović, diplomirani pravnik, koordinator u Odjeljenju za istraživanje i razvoj kvalifikacija, JU Centar
za stručno obrazovanje
48. Vjera Mitrović-Radošević, diplomirani psiholog, samostalni savjetnik u Odjeljenju za istraživanje i razvoj
kvalifikacija, JU Centar za stručno obrazovanje
49. Jelena Knežević, diplomirani psiholog, samostalni savjetnik u Odjeljenju za istraživanje i razvoj kvalifikacija,
JU Centar za stručno obrazovanje
50. Radoje Novović, diplomirani pedagog, načelnik Odsjeka za istraživanje i razvoj obrazovnog sistema, Zavod
za školstvo
51. Mr Zoran Lalović, magistar psihologije, savjetnik u Odsjeku za istraživanje i razvoj obrazovnog sistema,
Zavod za školstvo

Koordinatori:
Sandra Brkanović, diplomirani inženjer elektrotehnike, rukovodilac Odjeljenja za istraživanje i razvoj kvalifikacija,
JU Centar za stručno obrazovanje
Marina Braletić-Taljanović, specijalista energetike i automatike, samostalni savjetnik I u Odjeljenju za istraživanje
i razvoj kvalifikacija, JU Centar za stručno obrazovanje

Ostale informacije:
Lektura: Magdalena Jovanović, samostalni savjetnik I za odnose sa javnošću, organizaciju događaja i lektorisanje,
JU Centar za stručno obrazovanje
Dizajn i tehnička obrada: Danilo Gogić, savjetnik I – administrator, JU Centar za stručno obrazovanje

312