0 ratings0% found this document useful (0 votes) 1K views8 pagesNhững Tin Tình Báo Quyết Định Thắng Lợi - Jean Claude Pomonti
Những Tin Tình Báo Quyết Định Thắng Lợi - Jean Claude Pomonti
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content,
claim it here.
eg
$6427 (5-2013)
Serr
ToS eee
Chi shige
PHAM MAI HUNG
Ph Té
PAO HUNG - NGUYEN HANIT
‘Thu ky Toa soon
DAO THE DUC
‘Trdg ed quan ag dign phia Nam
THAINHAN HOA
Trist
IN HONG DUC
Giy php sat bain
363/GPXB BO VEITT ngly 83-1994
Tia sogn
216 Tein Quang Kh, HAN}
DI; 34256588 -Taikhosn x6: 030.01,01,000781.9
Email: tapchisuanay@gmailcom,
Nigin hing’ Thuong mi C6 phén Hing hii
Chinhinh HAN
Coquat doi dign phia Nam
181 DéThim-QU-TPHCM
DT: 38385117 -Fax: 38385126
Email: uaray@yahoacom
Ti khodn #6; 1600.311,0004853 Ngia hing.
Ning nghitp & Pht cin Nang thin Viet Narn
Chinhinb Sai Gon
Intat Cong ty in Bio Nhan din TPRHCM
"ing phat han
(Cong ty Truong Pst
179 Ly Chinh Thing, P9, Q3, DT: 393517
[Neguyén Binh Khigm, QU, TPHCM
DT; 38241320- 38292900 - Fox: 84.388:
Gid: 10.0004
Bia I: And Chi ich HB On Mink
Irn chibi
Nhimg tin tinh béo quyét dink thinglqi 3
JEAN - CLAUDE POMONTI
Chiitjch HéChi Minh trén bia eée tgp chi nue ng...
Dat nue eva srhdi emg. 10
46 HUE TAM
Vé thai diém dung bia Van miéu Ha Néi. 15
TON THAT THO
Djadanh Ga Céng. a
PHAN THANH SAC
Ca tra xua & nay. . 18
LY TUNG HEU
Vé nlumg tung thin Shiva @ Binh Dine. 0m2L
HO THUY TRANG
Ngan hing Dong Duong 6Sai Gon nam 1875. 5
DUONG TO QUOC THAI
Ngan chan trong vé vong. 29
DO HUY (trieh djeh?
‘Thi hiém thuyng kau sing Ding Nai. 36
NGUYEN HOU TRANH
NHUNG TIN TINH BAO
QUYET DINH THANG LOI
Jean-Claude Pomonti
TAC GIA LA PHONG BIEN BAO LE MONDE
CUA PHAP 6 MIEN NAM VIET NAM TU NAM 1968.
ONG DA QUEN PHAM XUAN AN VOI TU CACH LA
DONG NGHIEP TRONG LANG BAO, KHT ONG NAY
LAM CHO HANG TIN REUTERS CUA ANH, ROI
CHO TUAN BAO TIME CUA MY 6 SAI GON. MAI
DEN NAM 1978, SAU NGAY GIAI PHONG SAI GON,
JEAN-CLAUDE MOI BIET NGUOT BAN NHA BAO
CUA MINH LA TINH BAO CUA VIET CONG, QUA
CONG BO TREN BAO CHi VIET NAM. ROI DEN NAM
2004, ONG MOI CO DIP TRO LAI SAI GON VA TIM
DEN THAMNGUOTBAN CU, BAY GIO DA LA THIEU
TUONG QDND VIBT NAM VE HUU. TU NHONG CAU
CHUYEN TRAO DOI TRUGC VA SAU NAM 1975,
JEAN-CLAUDE POMONTI DA ViiiT CUON NGUOT
VIET NAM TRAM LANG, LAY THEO TIEU DE CUA
NHA VAN ANH GRAHAM GREENE VIET VE MOT
NHAN VIEN TINH BAO MY*. CHUNG TOI XIN TRICH
GIGI THIEU CHUONG 7 CUA CUON SACH TREN
GIUPBAN DOC BIE? THEM MOT KHIA CANH KHAC
CUA NHA TINH BAO LOI LAC PHAM XUAN AN,
DUGI NGO! BUT CUA MOT KY GIA NUGC NGOAI.
SO 427 THANG 5 NAM 2013,
»CHU TICH HO CH{i MINH
trén bia cac tap chi nuéc ngoai
\T CHAU A TRONG TONG SO TOP
H HUONG TRONG THE KY XX,
CHU TICH HO CHI MINH LA MOT TRONG SO 4 NHAN VA
20 CAC NHA LANH DAO VA HOAT DONG CACH MANG CO
DUOC MOTSO TAP CHI NUOC NGOAI NHIEU LAN LUA CHON GIOI THIEU TREN TRANG DAU.
TRONG PHU TRUONG TAP CHI TIMENGAY 13-4-1998, DANH SACH 20 CHINH KHACH CUA
‘THE GIOI TRONG DO CO CHU TICH HO CHI MINH. CHUNG TOI XIN TRICH GIOI THIEU BAL
CUA STANLEY KARNOW, MOT CHUYEN GIA VE VIET NAM (TAC GIA SACH VIETNAM: HIS-
TORY) Vik Vi HO CHi MINH DANG TRONG PHU TRUONG SO DAC BI
“it thdn hinh gy yéu vot chom ratunhi
trong bo dai can ei ky, va doi dep cao
uu da sim, Hé Chi Minh thé hign hink
tuong vé mot “Bac H6” khiém tén, hoa nha.
‘Nhung ong la mot nha each mang day dan, mot
nha dan tge nhiet thanh Iudn bj am anh boi mac
ich duy nhit: de lap cho t6 quée minh. Chia sé
mhigt tinh ea ng, nhimg ngutti du kich ngheo
khé da dao ham, dug chuong ngai vat, dap tan
1d luc liéu linh eta nguti Phap hong lép lai ché
0 cai tri o Dong Duong, Sau do, ket hop trong.
‘mot di quan rong lon, ho da lam thatbaicé ging
tolén cha My hing ngan chan nhing ngubi Cong
sin di theo Hé Chi Minh kiém soat Viet Nam. Dé
‘véi ngubi My, day la cube chién tranh dainhat va
Ja Lan that bai dau tien trong lich sit cia ho, nd
cin lam thay @6i nghiém trong céch nan thie
vvé-vai trd cia ho tran thé gic
NAY.
“ap chién luae” hay John-Paul Vann, hic dé 1a co’ mot tram ngudi bj thuong. Ba
“ehién tranh dic biét” vain su doan 7 Nam Viet Nam, nhan vién trye thang eda My
cia My dang duge diy manh. day 1a ca hoi dé giang cho Viet ciing thiét mang.
Dusi sy chii tricia Téng théng cong mot don nang. Tran chién nay va két qua
Kennedy, My trang biméy bay Chin dich tan cOng3daid6i cia né la biéu hién khong
true thang cho quan doi Vit Viet eong da that bai tham hai, nhung swt yéu kém eda bo chi
Nam Cong hoa, mot sy thay Cuge tryc thang van bo binh huy Nam Viet Nam ma la ca
46i ro rang gay khé khan che Nam Viet aa tan vo voi 5 may ché €6. Phan lén ede si quan
Viet cing “trong nhiéu thang”, bay My bi ha. Thiét giap Nam Nam Viet chiu trach nhiém, tit
nhu Pham Xuan An ting noi. Viet trién khai cham va vung chi huy vang quan su dén tinh
Nhung réi chién tranh du kich v8. Vién tinh trudng ra lénh truéng, déu la nhungnha chinh
cui cling eting lim quen duge cho ding hinh quan va tri: Téng thing Ngo Dinh Die:
voi digu do. linh di tha xuéing hie ddu hom — lo ling dén nguy co nhung cu
Nam cach Sai Gon khong vao noi khong thich hop, da né_ dao chinh hay swf néi loan cua
60km vé phia tay-nam, Ap Bie sting khong phai voi Viét cong binh si hon la dau tranh chong
la mot thon xom cia dong bang ma vi nhung don vj khae thuge sy noi day cia Cong sain, nhat
song Mekong, ma gan d6, vao phe minh. Viét cong lgi dung 1a 6 chau thd song Mekong qua
cudi ném 1962, tinh bao My dém téi dé chudn di, chi dé Iai cé gin Sai Gon. Chién dich Ap Bac
phat hién sv tap trung cia 8 ba xAe chét phia sau, trong khi pha bay su bit hye va thiéu
dai doi Viet cong. Dui mt thiét hai cia quan chinh phi quyét doan etia cde si quan
» N“ 1963, chin thnat ngudi My, eu thé la trung ta lén téi 61 nguéi chét va khong
es) 50 427 THANG 5 NAM 2013Nam 1940, quan d6i Nhat Ban tran vao Dong
Duong. Quan chite Phap 6 Viet Nam, trung thanh vo
chinh quyén Vichy than Duie 6 Phap da cong tac vit ho.
Nhungngubi dan toe changhia trong khu vue dén chao
ngubi Nhat nhurnhmg nguti giai phong, nhung di voi
Ho Chi Minh, ho khang hé kha hon nguti Phap. Vuot
bien gidi Trung Quée vao Viet Nam — lén tré vé du
tign etia ong sau ba thap ky -H6 Chi Minh thuyét phue
nhdng ngubi theo minh chéng lai ed Nhat Lin Phép.
Tai day, trong mot hu trai héo lank, éng da thanh lap
Viet Minh, viet tit cia Viet Nam Doc lap Déng minh.
‘Tit d6 ong nhan duge bi danh, Hé Chi Minh — “Ngubi
mang lai anh sang”.
Dién Ong mang lai la linh hén cia cuge néi day
— trude hét la chong Phap va sau do la My. Trong
cuge chién tranh leo thang gitia nhiing nam 1960,
Nam Viét. John-Paul Vann t6
gide ngay tai chd “sy ug xtt
tham hai, nhu moi Itie” etia bo
chi huy Nam Viet. May thang
sau, khi xin ttr chife, Ong lén an
cOng khai Téng thong Diém “da
muon duy tri chién tranh trong
sv thiéu quyét doin nhim de
nhan vign tro My”
Dién bién cia tran chién
cuing cho ta cam gide rang Viét
cong da quen thude voi tinh
n lon xin phia trude. Stanley
Karnow thuat lai ring ho da
“piét trutée dién bién chién dich
sé xay ra” vé phia d6i phuong,
va ngay lap tite da trién khai
doctheo mot con kénh “e6 cay va
bui rm bao boc” che ehé gitip
cho ho ban vao true thang van
tai etia My. Hoan toan khong c6
bao
tren th
sau dé!
them
yéu t6 bat ngo.
H6ido, Pham Xuan An theodoi
tran chién cho hang tin Reuters
Ong da dén tan noi tren true
thang sau tran chién dé biet
cu thé két qua. Nam 2002, khi
nguoi ta hoi ong, tai sao ong
lai duye thuéng huan chuong
“ei niang dine gép cho chin
ching bist. “Tei khtng bis, Ong
tra Li, Toi chi duge biét khi e6
ngudi tuyén bo voi toi rang 601
duge thuéng hudn chuong. Va
ho khéng bao gid bao tdi viet
o vé su tham gia cia t6i
Tat cd moi vide do déu do cap
x8p va toi chi duge biét
Dang 16 ong An phai néi
“Toi la mét nhaén vién
méi nguy da tr nén ro rang 46i voi Lyndon rang
Viet Nam ¢6 thé gay nguy hiém dén chite vu tong
thong ctia ong ta, Nam 1965, Johnson thet tiep xc
ngoai giao, Quen thai dé ban phat ké ca voi nhung
nghi si ecg div, 6ng ta tin ring sfich luge ea My
sé dutge thye thi. Johnson ndi: “Gia Hé khong thé
tit chéi toi duos”. Nhung Hé Chi Minh da lam. Ong
hiéu bat ky théa thuén nao eding ¢6 nghia ring chap
nhan mot su chia ct lau dai va cusp di gidee mo cia
ong vé vige théng nhat Viet Nam dusi mét 16 co.
‘Khong cé mét su thay d6i nao trong niém tin etia Hé
Chi Minh, hong gic6 thé lay chuyén dutce §ehi eéa ong.
Negay e khi cuge chién tranh tan pha dat nue khoe ligt
mat, ong van tiép tue tan tuy vi dée Lap ctia Viet Nam.
‘Va hing trigu nguéi Viet Nam chién dau hy sinh eting
6 dat duge mye dich Ay...
tinh bao chién luge, toi phan
tich cae hoc thuyét quan su
ciia Adi phuong, t6i cung ap
cae tai ligu vé chién luge, chién
thuat, eae kich ban va thong
tin vé chién tranh dije biét. TO:
git den cho eaip tren nhung eai
ho can nhat. Thé la cham het’.
Nhu vay cting da 1A nhiéu Lim
ri
Pham Xuan An ké voi toi
rang Ong da gui dén Ha Noi
chuong trinh mat vé *ehién
tranh die bigt” cla My ngay
Ikhi no vita duge in ra lin daw
ngay 15-11-1961. Tép tai lieu
mat van con trong thu vien
cuia éng. Nam lan in khac “eé
xem Iai” 4a duge xuait ban tit
1961 dén 1963. “Tai co tat ca”
ong noi, diéu 46 06 nghia 1a
SO 427 THANG 5 NAM 2013,Pham Xuin An
(ard) that hy Lim
vide tai tap cht
Time, Anh: TPS.
ang da giti ngay cho Ha Noi.
Nhu vay nhung ngudi cong sin
hiéu ngay chién luge cua My 6
mién Nam.
Chuong trinh nay chinh thite
bi bai bo khi Téng thong Ngo
Dinh Diém bj nhom quan sy lat
46 thang 11-1963, Nhung that
bai cia Ap Bac, xiy ra nhiéu
thang trude, da bee lg sy pha
san ngay khi ap dung a6, Trong
bai béo trén te New Yorker
thang 5-2005, Thomas A. Bass
khang dinh rang, vao lic ¢o,
ang An da “gidi trinh 16 chién
huge”, diéu do gidi thich tai sao
chi c6 ong va ngudi chi huy Viet
cOng tai ché la nhuing ngudi duy
nat duge thuténg huan chung
cao nbat etia Quan @@i nhan
dan. Phai chang tit hie 46, vai
trd cia Ong An da la “tinh be
chién luge”?
Da sao di mia, nhu ong An
a khong quén noi trong eae bio
cdo mili Ha N6i, that bai cia Ap
Bac da gidng mét don chi tu
ao “chién tranh dic biét”
My. Khi Diem va Nhu bi nhom
quan sy loai tric thang 11-1963,
véi Washington bat dén xanh,
thi mot phan chucng trinh da
duoc thu hién, ong An da bao
cho Ha Noi bist.
Khi ché 46 Diém bi lat a6,
chign luge chign tranh dae biet
hoan toan pha san, ong noi
Nam 1964, dng néi tiép, chink
quyén Sai Gon bi hung lay. Doi
phuong mat méi tuan mét tiéu
doan va mét quan moi thang”
Héi d6, nhiéu co van My yeu
cau Lau Nam gic thuong lung
voi Mat tran dan toe giai phong
mién Nam Viét Nam dé hé:
hung 23 nghin ¢@ vain My va
tranh khdi phai gui them quan
Nhung sau va am eat John
Kennedy, Washington khong
giai quyét bang thong Iuong,
Pham Xuan An ednh béo Ha
Noi rang chinh phu My da lao
vao, trong khudn khé ctia cuge
chién goi la “han che”, vai trién
vong dan than nhiéu hon, dién
ra bang cude dé bo nhung don
vi linh My dau tién vao thang
3-1965. Huan chuong thtt hai
duge trao cho ong An, duge
cap trén gifi dén, vi “dé danh
gid nam 1964, rang Hoa Ky
giri quan dén Nam Vigt Nam”
Nhung dy bao ctia Pham Xuan
An cang ngdy cing cé atte nang
a6i vai Ha Noi. Ong cang tre
nén khong phai 1a mot nguei
thu thap tin tite mat. Tam mhin
etia Ong vé cude chién khién
ngudi ta phai chi ¥. Mot lin
nua, ong dé nhin ding: quan
vién chinh My phinh lén rat
nhanh tu ném 1965, dé dat téi
nita trigu ngudi trong ba nam
sau.
Cong ching M¥ 4a quen véi
nhitng phéng sy vé nhung cue
tan cdng dim mau lén nhiing
ngon doi, nhwng cudc chién
trong ring, trong dam lay,
dong rugng. Nhung ngoi nha
tranh bée chay, nhting dong
ngudi Viet ti nan doi kho tren
nhitng con dung lang, nhung
chang trai tin binh My chét 6
mot nue chau A nhiet doi ma
ho khong biét dén, nhung cude
tudn tra etia trye thang, hau
qua cia bom napan va téc nhan
da cam, nhung quan tai phi co
sao, nhung miéng hd lin cia
bom B52 rai thanh chim — day
la hinh dnh eda ehié
Vigt Nam cho dén hic dé, dutoe
nhin thay trong cde gia dinh
ben kia Thai Binh Duong. Mot
cude ehién tranh tao nén noi
khie khodi sau sic cang ngay
cang cam thay 16, anh doi
bang mang s6ng con ngudi va
trai
fee);
SO 427 THANG 5 NAM 2013tién cia, ma nude My cing ngay
cang it hiéu vé sy théch thite
vutot khdi khai nigm ct “bao ve
thé gidi tw do”.
Diu nam 1968, bo mat chién
tranh thay d6i tho bao,
‘An sau tigng phdo dn nam
méi Viet Nam, nim do Viet
cOng tin cdng e6 phéi hop yao
mot tram thanh thi mién Nam,
© Sai Gon, ho trién khai bon
nghin ngudi, lot vao tan ben
trong phéo dai bé tong cia sit
quan My ¢ trung tam thanh
phé, Tat ea ese thanh phd, ké
4 o6 do Hué, déu bj tham nha;
Sur phan n6 déu dién ra cd é hai
phia [..1
‘Tudng Trin Dé, mot trong
nhiing chi huy Cong sin tai
cho, vé sau da nhan xét rang:
Thanh that ma noi, chung ta
khong dat duge muc tiew chinh,
Ja phat dong mot eude ndi day
tren toin mién Nam, Di sao
chuing ta da gidng cho My va
tay sai nhang thigt hai nang
né, va dé 1d mot thang loi lon
ciia ta, Cén aé gay mét tde dong
dén nude My, thi dé khong phai
la ¥ dé cia ching ta - hung
Jai la mot két qua ding ming”
Trong dién bién a6, Téng thong
Lyndon Johnson phdi tu bo
khong ung cit nhigm ky méi
thang 11-1968, va thang 5 nam
46 tien hanh thuong thuyét v6i
Ha Noi 6 Paris,
Pham Xuan An da duge bio
trude, dng néi, vé cage ting
tién eng vao ede thanh thi ‘ba
thang” trudc khi xay ra. Cage
tain cOng 46 06 thudn Iyi khong?
Nhu nhung nguai viet tiéu sti
chinh thie ctia dng ghi lai, thi
cau tra loi eda ng la: “Tei duge
bao ké hoach tng tién cing ba
thang trude va yéu eau nghien
cxtu tinh hinh, eung cap thong
tich ede yéu (6 lien
quan vé mat quan sy, chink
tri, xa hoi va kinh t@, cing nh
su phat trién vé lye lugng ke
thu va kha nang phong thi
ctia chung. Cac chi huy cia
{61 6 ¥ dinh gidi phéng mién
Nam bang cuge tang tién cong.
Nhung cude d6t kich bat ngirc6
thé dua dén chién thang vang
d6i. Nhung chiing toi chura thé
gidi phong mién Nam hoi dé, vi
lye lugng ching téi chua ving
che trong khi quan dich van
con rat manh”.
C6 le tuong Tran Dé cing tin
vao mét eude “néi day” & mién
Nam, trong khudn khé ende “néi
day ding loat”. Trong bao céo,
ong An chu trong dén tuong
quan Ive Itong. Nam 1968
quan My dang 6 dinh cao cia
sie manh va bé may da duce
van hinh, Lue long oi sinh
nhu vay khéng c6 lgi cho Cong
san, diéu d6 gidi thich nhimg
ngéin ngai. Va lai, ong hiéu r6
tinh hinh trén thye dia: dan
ching mién Nam it ra la bj chia
ré, va tin vao mot eude noi day
& thanh thi hinh nh la khong
thye te,
Da éng An nghi gi, thi Ha
Noi dang edn ong ta. Danh vao
dau? Dieu dé phy thude vac
tin tite thu duve ti bd phong
cia @6i phuong. Bang vao site
manh héa Ive cia My, ong An
nghiéng vé yéu t6 bat ngi. Cude
tan cong sé né ra vao ngay dau
nam Viét Nam, dui sy che day
tia tiéng phao ma tre con dot
nd khap noi va véo hie nhiéu
binh si mién Nam, ¢6 phép hay
Iehong.e6 phép, déu ted vé vari gia
dinh. Hon ntta, ong An con phai
tién hanh diéu tra 9 thi 46 mién
‘Nam: chi cho Tu Cang, chi huy
mang lui tinh bao Cong san va
Ja mot trong nhung ngudi chudin
bi cho cude tién cong, nhung toa
nha chinh thite va ev sé cia My,
gidi thich cho Ong ta vé bé tri
an ninh, cae phuong ti¢n van
chuyén cia quan doi mién Nam,
su khae biét trong ding phuc,
noivé tam trang nguéi Sai Gon.
Ong da dua Tu Cang dao choi,
ma hic dau ong nay con chia
bist lam thé nao dé mé canh
ciia chide xe Renault 4 CV cda
‘ong An. Ong duta di bang thuyén
may trén song Sai Gon - thyc té
Ja mot con song rdng, hai ben ba
la nhing kho xing, nhting bén
tau dan sweva quan sy cung nhy
ede tram chi huy. Hai ngwoi ghi
nhan nhuing noi Vidt cong c6 thé
dé dang tham nhap. Ong An giai
thich, ngan kho cia Nha nu6e
‘Nam Viet Nam khong nam 6 Kho
bac, ma la @ Ngan hang Trung
ong, noi dé git vang, va 6 Toa
An Toi cao, noi lua gitt nhiing
Khoan tich thu trong cae “ve vige
hien han”. Ong con nhac phai
trang bi den xi
Pham Xuan An (tréi) rong mot budi hop hbo (ai Sai Gon, Ans: Horst Fass, AP
SO 427 THANG 5 NAM 2013,CR eee ad
Bee ety
Lextraordinaire histoire de
’espion q
Nguoi My, ma quan vién
chinh duge sy hé trg cia hang
chue nghin quan Ue, Nam Han
va ed Thai Lan, da biét c6
chuyén gi quan trong dang dutge
chudin bi, nhung khong bidt 1a
gi va khong biét thoi gian, CIA
Khong cha agi mot cude tan
cong qui md Ién nhut vay, ong
An thuét lai, Trong nhung ngay
truge Tét, quan Bae Viet Nam
tap trung quanh Khe Sanh,
mét can et My nam ngay sat vi
tuyén 17 va khong xa bién gigi
Ha Lao. Can ett nay nhu mot edi
chot cdm vao gan duong mon
H6 Chi Minh, chéing chit nhung
con duing xe e6 thé chay duge
doc theo day Trudng Son, theo
6 ngudi va vi khi duge chuyén
yao mién Nam Viet Nam [...).
Ngay Tét, ong An di quanh
Sai Gon, 6ng nhan duoc lénh
trén la hay é eng dai
ta Nguyén Be, truéng chuong
Kia
Wiese peerentcetett
trinh binh dinh néng thon eta
mién Nam, mét trung ta My
va ngwdi déng nghiép Nguyén
Hung Vuong. Trong nhuing khu
phé Viet cong tham nhap, moi
ngudi chay tron khdi chién su,
Nhung 6 nhiig noi khae, ngutii
Sai Gon chi cho s6ng gi6 qua di
aé lam tron nghia vu: di chic
tét nam méi cha me, ba con, ban
be. Cuge song tré lai trong khi
hung dim chay con néng hoi
va hai bén déu 6 nguai chet.
Ba thang sau, Tu Cang tiép
xtic lai voi Pham Xuan An. Mét
thuong ta Cong sén, Tam Ha,
da dao nga. Vien chinh ty eao
cap nay e6 dinh @én vige chuan
bi cho su chuan bi cuéc tién
cong dot hai. Tu Cang nhan
duve lenh cia Ha Noi diéu tra
xem Tam Ha, tie Tran Van Dac
ai tiét 16 gi cho dich.
|, Tu Cang ké Iai rang: “Anh
An duta t6i bing xe hoi dén Gia
Dinh. Muéi lam phut sau, anh
mugn duge tat cd nhting tai liéu
vé léi khai cia Tam Ha. Anh da
chup lai va nhu loi huia, anh tra
Jai cho ngudéi ta. Nguéi dua anh
nhitng tai lieu do khong phai la
ngugi cach mang, nhung 6ng ta
kinh trong anh Hai Trung (mat
danh cia PX An)".
TuCang ké tiép “Doc li khai
cia Tam Ha, toi rat tue gian
tén phan béi dé. Han da tiét
16 hét: ké hoach chién dich cia
chiing téi, chién thuéat, vd khi,
vie che gidu lue lvong, phéo va
dan duge va ca vi tri chi huy so
dia phuong. Truc tinh hinh 46,
anh ago ching téi phai thay
déi hoan toan ké hoach chién
djch nham han ché téi thiéu
ton that, Két qua eude tién cong
do phai bude dich xudng thang
chién tranh va ngéi vao ban
thuong thuyét”,
Dot hai cude téng tién cong
nam 1968 ma Tu Cang néi dén,
xdy ra vdo thang 5, vi mot
tran mua tén Ita, xudng Sai
Gon. Phem Xuan An phai you
cdu cham ditt nhung tran phao
kich lam that nhan tam 46, va
vige dé da dimng lai. Mot dgt ba
va cudi cung, it ac liet hon va
khong cé hiéu qua lén, né ra
vao thang 9
Trude dé, di lién nhng cude
tién céng vao dip Tét, Tu Cang
cé giti ra Ha Noi mét bao cao
anh gia “tinh hinh cé vé khong
thudn loi”. Day khéng phai la
quan diém cia Pham Xuan
An. Ong da tranh luan véi Tu
Cang; éng yéu céiu Tu Cang di
cung ong dén cuge gap etia eae
‘si quan quan d6i Nam Vi¢t Nam
va cé van My. Nhan day phai
‘néi dén su tao ton khong thé
tuéng duge cia Pham Xuan An:
dua dén ché ngudi My mét nhan
vat Ut “ring” dé nghe tuong
trink. Nhung e6 lé phi lam thé
dé thuyét phuc Tu Cang rang
cuée tién céng la mét thing loi
vé tam ly va chinh tri. Tu Cang
phai béo ra Ha Noi rang ong ta
da “Aéi y”. Trong béo céo thit
hai, thue 1 hem, chi ré “eude
tign cong khong dem lai két qua
WK) 5
SO 427 THANG 5 NAM 2013kha quan vé quan sy, nhung
vé mat chinh tri va tam ly, tae
dong tiéu eve dén quan dich la
rat manh”.
Chién tich vé chign eae eudi
caing eta Pham Xuan An xay ra
vai thang trude thang loi cudi
cing. O Ha N6i, ngudi chién
thing 6 Dien Bién Phi, Dai
tuong Vo Nguyen Gidp, trd lai
nam quyén chi huy. Cuéi nam
1974, tite Ia vao dau moa kho
trai dai ti thing 11 dén thang
5d mién Nam Viet Nam, tuéng
Giap mé mét chien dich moi
ma mue tiéu, nhy nhung lan
truéc, la lam tiéu hao hé thong
phéng thi cia ché 46 Sai Gon
mot phiin da mat cho da vao
My. Tit Hiep dinh Paris 1973,
ngwoi My khong tham gia true
ticp vao chien tran, ngay ea
nhung cuge ném bom & Lao va
Campuchia eung ditng lai trong
nam do, trude su ean thiep eda
Quée hoi.
‘Trong khi lp phuong én
tign cong, ong An néi, nhung
ngwoi Cong san luén lun dv
tinh mot gidi du phong rong, te
cai tot hat één cai tdi té nha”,
ong An giai thich voi toi.
Chién thuat ctia ho vi thé rat
linh hoat va nhing cude tin
cong dau tién duge coi ab tham
do 461 phuong. Tu 12-12-1974
dén 6-1-1975, Viet cong kiém
soat trén thuc té mot tinh gan
Sai Gon, tinh Phuge Long. No
Auge chink quyén Cong ean coi
a duge “giai phong”.
Trude khi tan cong, tung
Gigp dat mot edu héi duge coi
1a maiu chot: nguoi My se phan
ting nhu thé nao? Cining van
con e6 mat & mién Nam, véi vien
tro tai chinh va quan sw. Ging
nhu mot 16 eét, sti quan etia nd
ngu tri gitta Sai Gon —bén ean
st quan Phap khiém ton hon
nhidu va van giv edi duyén thei
thude dia ~ la biéu twong anh
hung My, v6i hang nghin co
yan rai rac khap mien Nam va
nhung ec quan chan ret.
Néu nhting ké duge che ché
& Sai Gon lam nguy, chink phii
My cé kha nang dua quan tra
lai Viet Nam hay lap lai cude
oanh kich bang khong quan?
Néu c6 thi tat hon la phai than
trong. Néw khéng, BO chinh
tri sé bat den xanh cho tung
Giap 46 tiep tue enge tain cong
va mé cuge tién cong toan dién
N6i tom lai, e6 thé tiép tue theo
da day lui Ie lueng Sai Gon,
ngan can ching hanh dong,
bop nghet ching, gay nen su
hosing loan, gidi guyét mot lan
cho xong? Hoac tét hon la hanb,
dong véi nhiéu than trong hon,
bling long day quan et dé cing
oé diéu kign thang Igi, va nh
vay la chuain bi dat cho m@t hay
hai “chién dich déng-xuén” ma?
‘Tra lai cho cau hoi do phy
thuge vao nhiéu nhan xét
Nhumng quan diém néi bat la eta
mot nguti ma cae nha lanh dae
quan sy va chinh tri ¢ Ha Noi
khéng biét dén, Day la ¥ kién
ctia Pham Xuan An. Cau héi ma
Ha Noi dat ra cho ong vao cudi
nim 1974 that don gidn: Nou
chinh quyén “nguy” e6 nguy ec
sup d6, Hoa Ky e6 can thiép
bang quan su khéng va trong
chung mye nao? Lan nay, ngui
ta doi hoi ong phai tién hanh
“nghien eitu sau” va khong han
ché thai gian.
‘Ong An da lity duge mbt bdo
cdo mat cia Uy ban nghién
cttu chién luge Sai Gon, giti cho
nguéi ding dau ché do mién
Nam, Téng thong Nguyén Van
Thiéu. Bao cao 46 that hap din
No m6 ta tinh trang suy thoai
ctia quan doi Nam Viet Nam va
khiing dinh rang chinh phi My
du trong trudng hop nao, cung
khong thé can thigp 46 citu van
ché do Sai Gon, vi ende chién
tranh da lam mat long dan ¢
Mg. Tai ligu danh gid quan d¢i
My sé khong quay tré lai, rang
ham di VII sé khong trign Khai
tré lai, a6 tain eng dee ba bién
Viet Nam, va may bay B52 sé
khéng duoc st: dung. Ong ta con
thém rang ey gidm thiéu vign
trg quan sy My van tiép tue.
Dang ngac nhién hon, tée
gid cia ban bao eso, tuong
Nguyén Xuan Trién, Chi tich
Uy ban nghién ettu chién hue
etia quan Agi Sai Gon, viet cho
‘Téng théng Thigu rang, diém
mong manh nhat trong bé tri
phong ngw cia mién Nam la
vung Buon Me Thuot, tren eao
nguyen. Néu tiéu khu nay bi
Bae Viét chiém, toan bd hé
thdng phong ngu eda mién Nam
sé sup dé va phai nghi dén viee
rut lui dé chi bao ve Sai Gon
va chau thd song Mek6ng. The
nhung, tuéng Gidp da dy tinh
truée, trong trudng hop tong
tign cong, sé tiép tuc eude tin
cong Phude Long trong tiéu khu
Bun Mé Thuét,
Pham Xuén An 4é giti ra Ha
Noi cau tra I6i cia minh, kem
theo bao cao ciia tudng Trién,
trong “mot khong thei gian
ngan’, theo lei ctia ngui dung
dau h¢ thong hi trg ong Anca
Viet cong. Cau tra loi khong
map md: trong thu trinh bay,
ong An viet rang “chac chan”
ngwdi My khdng phat dong lai
chign tranh, Den xanh a8 bat
cho euge téng tidn cong. Ngdy
10-3-1975, Buon Mé Thudt, ehot
chi yéu nhung duge mot trang
oan bg binh phong ve t6i té, da
bj chiém khong may kho khan.
Cuge @ainh chiém Sai Gon dién
rangay 30 thang 4, nghia la bay
tudn sau.
“Cui nam 1974, khi tink
Phutte Long bi Céng san kiém
sodt, tng thong Thigu o6 thé
lam tat ea 46 chiém lai. Nhung.
‘ong ta khong hanh dong, dé cho
xem ngudi My sé phan ting thé
nao. Ong ta chi nghe nhitng 10i
huta hen, nguoi My cung khong
dong day. Vao hic a6 toi e6 the
bio cho Ha Noi rang nguoi My
sé khong can thiép’, 6ng An
t6m tat
Tinh hinh 1a nhu vay. Ban
chi dao cong sin di sao van
than trong. “Mt eude tén cong
nghi binh, ong An ké lai, da
tung ra é mién Trung voi thang
Igi. Didu a6 cho thay du cho viec
nghi binh thugn lgi, Ha Noi van
de ching vi ham Ai chién tranh
eiia My, chju trach nhigm di
tan, dé dén sat be bién. Nhung
SO 427 THANG 5 NAM 2013
fig
9ngudi Cong san bi mat cam ket
khong tain eng vige di tan cia
My va ho git ding lai. Khong
mot chiée truc thang nao bi
ha”, Ham d6i My tham gia tich
exfe vao eude di tan d6, voi chi
thi dén mt 1a cdc tau bude
phai vitt xudng bién hang chue
may bay true thang Nam Viet,
sau khi da thu nhan nhung
nguéi di tan, vi khong con ché
tren tau. Nhung hinh anh a6
duoe truyén di khap thé gidi.
. Khong nhitng Pham Xuan
An nhin ding ma éng khong
con nghi ngai gi. Can cit vao
su té ligt ctia chinh quyén &
Washington, nude My git thé
trung lap. Nhut vay, diém ehti
chot dudi mat ong, la “tuong
quan lye Iuong” Ian nay trai
han Lin true, thuan Igi cho
Ha Noi.
Hai thép nién trutde, khi bie
si Pham Ngge Thach chi cho
Pham Xuan An rang nhiém vu
cia Ong la 1am gidn diép, ong
da chi dinh nhu la thanh vien
dau tien olla mang Iuéi “tinh
bdo chién luge”. Dign bién tiép
theo cho thay rang du ¢6 tham
vong, sut danh gia cing khong &
duoi me su that. Pham Xuan
An khéng phai la mot gian diép
nam vung nhu nhung nguoi
khée, eting véi nam thang,
nhing phan tich cia ong cang
c6 uy tin. Cang ngay nhung
nhan xét cla ong cang g6p
phan vaio viée trién khai chién
huge. Nhung Idi phi nhan cia
ong khong lam thay 6i tinh
hinh. “Chting toi cé hang tram
nhan vien tinh bao chién luge.
Cac cap lanh dao nhan duge
thong tin tir nhiéu nguén kha
nhau, Toi chi la mot mat xich
trong day chuyén”, m@t hém
ong da ndi vay. Diéu d6 con xa
moi ding su that.
Dao Hing dich
CHU THICH :
(*) Jean-Claude Pomonti, Un
Vietnamien bien tranquille, Nxb
Bquateurs, Paris 2006, 190 trang.
Dat nuéc cua su héi tuéng
H6 Hu Tam
DAY LA BAI VIET GIOI THIEU CUON SACH DO GS HO HUE
TAM, DAI HOC HARVARD, CHU BIEN, NHAN DE DAT NUOC
CUA SU HOI TUONG: TAI TAO QUA KHU O VIET NAM XA HOI
CHU NGHIA*. vi KHUON KHO BAO CO HAN, NEN CHUNG
‘TOI CHi CO THE TRICH DICH NHAM GIOITHIEU MOT CACH
NHN LAI QUA KHU VA LICH SU CUA CAC NHA NGHIEN CCU
HOA KY HIEN NAY.
Phong vién phuomg Tay ide nghitp tai ota nga Sai Gon thing 4-1975,
‘tung nigm ton thir qua kh. Duong nhucméi nam lai o them
‘mot bao tang dutoc méreia, métcong trinh tating niém moi auto
dumg len. Dinh chiia duige tan trang Iai, dung ling day bién bao chi
tai eae di tich lich sti, Nhimg tap hoi ky lien tue duge xuat ban voi sé
lung lon, nghia trang liét si rai khip dat nude tir bie vao nam. Néu
hu khong ¢6 nhumg biéu tugng eta nén kinh té thé giéi xuat hien &
khap noi, vi nhuvé chai coca-cola, quan ba karaoke, san gon va may
tinh, Viét Nam ro rang dang séng trong qua khit
Lan song ky niém nay la sin phém trai nguoe eda chyong trinh
cai each kinh t6 duzoe thue hién vao cudi nhing nam 80 dudi cai tén
D6iméi. Gan 15 nm sau khi dat nude thong nhét dubi sv lanh dao
cia Dang eng sin, chung trinh ai eich nay duye thiét ké nhdim
chuyén nén kinh té ké hogch tap trung xa hoi chi nghia sang nén
kinh té digu tiét bai thi trudng. Tuy nhién, com sét ky niém khong
phai chi la mét hanh déng e@ip cttu nhiim lum gitt nhimg dau vét ctia
qua knit dang mat di mot edch nhanh ch6ng trage khi chiing bi x6a
sach bdi tae dong cia su hién dai hoa kiéu tte bin chi nghia. Nhu j
kkign eta cde te gid duta ra trong euén sich, ede yéu té tham gia vao
hoi tug cong khai (publiememory) phe tap hem nhiéu. Cai gi duo
nh@? Ainhg? No duoc thu hien nhur thé nao va vi sao? Trong boi cénh
Cc s6t ky niém dang bao trim lanh thé Vigt Nam vai cae dai
i
SO 427 THANG 5 NAM 2013