Digitized by the Internet Archive

in 2011 with funding from

University of Toronto

http://www.archive.org/details/patrologiaecursu154mign
 PATROLOGLE
CURSUS COMPLETUS
SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMIGA,

OMNIDM SS. PATRDM, DOCTORUM SCRIPTORIMQUE ECCLESIASTICORCM,

SIVE LATINORUM, SIVE GR/ECORUM,

QUl AB JEVO APOSTOLICO AD TEMPORA INNOCENTII III (ANNO 1216) PRO LATINIS
ET CONCILII FLORENTINI (ANN. 1439) PRO GRjECIS FLORUERUNT :
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUM QUjE EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICE TRADLTCONIS PER QUINOEGIM PRIMA
ECCLESLE SJECULA,
iUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE N0NNULLI3 CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM DILIGEN-
TER CASTIGATA; DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS, VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER ILLUSTRATAJ 0MNIBU3
OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QU^ TRIBUS NOVISSIMIS S^CULIS DEBENTUR ABSOLUTAS DETECTIS, AUCTA
J

INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI SUBSEQUENTI-
bus,donata; CAPITULIS intra ipsum TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON et titulis singularum pagina-
RUM MARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNA-
ta; OPERIBUS CUM DUBIIS, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA vero AUCTORITATE IN ORDINE
AD TRADITIONEM ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA J
DUCENTIS ET AMPLIUS LOCUPLETATA INDICIBUS AUCTORUM SICUT ET OPERUM, ALPHABETICI3, CHRONOLOGICIS, STATt*
STICIS, SYNTHETICIS, ANALYTICIS, ANALOGICIS, IN QUODQUE RELIGIONIS PUNCTUM, DOGMATICUM, MORALE, LITUR-
OICUM, CANONICUM, DISCIPLINARE, HISTORICUM, ET CUNCTA ALIA SINE ULLA EXCEPTIONE," SED PR^SERTIM
DUOBUS INDICIBUS IMMENSIS ET GENERALIBUS, ALTERO SCILICET RERUM, QUO CONSULTO, QUIDQUID
NON SOLUM TALIS TALISVE PATER, VERUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRUM, NE UNO QUIDEM 0MIS3O,
IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT, UNO INTUITU CONSPICIATUR\ ALTERO SCRIPTUR/E
SACR^E, EX QUO LECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRE3 ET IN QUIBUS OPERUM
SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM S. SCRIPTUR.E VERSUS, A PRIMO
GENESEOS USQUE AD NOVISSIMUM APOCALYPSIS, COMMENTATI SINTJ
EDITIO ACCUBATISSIMA, OETERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR CHARACTERUM NITIDITAS,
CHART-B QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS,
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO PATROLOGI/E DECURSU CONSTANTER
SIMILIS, PRETII EXIGUITAS, PR^SERTIMQUE ISTA COLLECTIO, UNA, METHODICA ET CHRONOLOGICA,
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC ILLIC SPARSORUM, PRIMUM AUTEM
IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS ET MSS. AD OMNES .ETATES, LOCOS, LINGUAS FORMASQUE
PERTINENTIBUS, COADUNATORUM.

SEKIES LATINA PRIOR,

IN QUA PRODEUNT PATRES, DOQTCmES^SCRIPTORESQUE ECCLESLE LATIN.fi
A TERTULLIANO AD INNOGENTIUM III.
AGGURANTE J.-P. MIGNE,
Bibliolhecse Clerl unlversse,
SIVE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SClENTIiE ECCLESIASTICiE RAMOS EDITORE.

PATItOLOGLE TOMUS CLIV.

IIUGO ABBAS FLAVINIACENSIS, B. WOLPHELMUS ABBAS BRUNSWILLERENSIS,
EKKEIIARDUS UBAUGIENSIS, ANONYMI.

TOMUS UNICUS.

PARISIIS
APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCGESSORES,
IN VIA DICTA: AVENUE UU MAINE, 189, OLIM CHAUSSEE DU MAINE, 127.

4 881
 anonyma impressionis ct libraria; administrationum viarumque ferratarum.
Ex typls societatis dict* Societas
Parisiis, in via dicta Jean-Jacques-Rousseau, 41. (Cl.) 85.6.80.
PAULO DUPOIST, Directore.-

IHE INSTITUTE OF MEr STUDIES

10 E EY FL.
TCHQNTO 6, CANADA,

DEC 31
3 154-
 L

S^CULUM XII

HUGONIS
ABBATIS FLAVINIACENSIS
EKKEHARDI lliUlilliWS

CHRONICA
Prodeunt ex Collectione prsestantissima Y. cl. Pcrtzii Gdeliter expressa

ACCEDUNT

l WOIMIJI ABBATIS BRIS1

OPUSCULA DUO
TOMUM CLAUDUNT

GESTA EPISCOPORUM TREVIRENSIUM

ET

ANDAGINENSIS MONASTERII GHRONICON

AUCTORIBUS ANONYMIS.

ACCURANTE J.-P. MIGNE,

UIBLIOTIIEi L CLERI LYIYLItS
SIVE
CUBSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTI/E ECCLESIASTIC/C RAMOS EDITORE.

TOMUS UNICUS.
— «S» Q ry

PARISIIS
APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUGCESSORES,
IN VIA DICTA AVENUE DU MAINE, 189, OLIM CHAUSSEE DU MAINE, 127-
:

1881
 ELENCHUS
AUCTORUM ET OPERUNI QUI IN HOC TOMO CLIV CONTINENTUR.

HUGO ABBAS FLAVINIACLNSIS.

Col. 17
Chronicon

B. WOLPHELMUS ABBAS BRUNSWILLERENSIS.

433
Opusculum de sacramento altaris
433
Versus de utroque testamento
EKKEHARDUS URAUGIENSIS.
459
Chronica
ANONYMUS.
1064
Gesta Treverorum
ANONYMUS.
1337
Chronicon S. Huberti Andaginensis
 :

EXEUNTE SyECULO XI

HUGrO ABBAS FLAVINIAGENSIS.

CHKONICON HUGONIS.
(Edidit novissime domnus Pertz, Monumenta Germani® historica, Script. tom. VIII, p. 278.)

PROCEMIUM.
HUGONIS ^ETAS, PATRIA, NATALES, RES GESTVE.

Chronici prolixi sedrerum ad historiam saculi A git.Forte tunc et Jarento abbas Divionem
reiie-
undecimi facientium copia insignis, quodjam lec- rat rir Gregoriofamitiarissimus,
: quipapcejussu
toribus nostris proponimus, auctor Hugo ex fami- cum aliis legatis Robertum Wiscardum Romam
lia quce rel imperatorum Ottonis III Chuonra- et arcessierat, posteaquc fugm Gregorii Salemum
di II cognationem afectabat oriundus (1), anno comes factus, et ab eo Colimbriam legatus
erat.
1065 (2) Virduni (3) aut in vicinia ejus urlit natus Qui rerum conditione perspccta Rodwlf)
auctor
est. Puer a Rodulpho abbate in monasterium S. Vi- fuit ut, Virduno relicto, una cnm monachis
suis
toni quod tumin suburbano Virduni forebat ads- primum Flatimacum tiltam S. Vitoni in territo-
citus et litteris tam sacris quam profanis imbu- rio Tullensi silam, deinie Ditioncm
demigraret.
tus {k),mox obedientiam sancto Vitono el Rodulfo Abbatem lnter reliquoset Hugo secutus, undevice-
abbati professus est. lites inter sacerdotium et im- simo (Btatis anno notos affines patriam et nidum
perium exorla eo tempore in bella aperta exarse- quo co luerat eo animo reliquit, «^corpuset ani-
rant et ubiqueper Germaniam Italiamque grassa- mam totamque substantinm suam Dei causa?, quam
bantur. Necea abe lotharingia superior immunis putabat,gaudensdevoveret, et in ejus servitioquid-
erat;cujus episcopiEgitbertus, Herimannus, Theo- quid virium esset juvenilis corporis expcndendum
dericus, Pibo cum regis ftdelitatem servarent, Gre- prreoptaret.
B Quofdeifervore Jarentoniplurimum
gorius VII ad eos impugnandos et in suas partes commendatus, ab initio gratia et benevolcntiicjus
trahendos abbatibus pracipus Rodutfo Virdunensi usus,mox postquam una cum abbate et reliquis
etJarentone Divionensi usus est. Et Rodulfusqui- fratribus monasterio Divionensi obcdientiam p> -
dem bis Roman profectus papos legationem susce- misit, in societatcm xitm et consiliorum
adscitus
pit; anno 1080 litteris Gregorii al atis Heriman- est ita utcum, Theoderici episcopo mortuo,
Rodutfus
num Metensem episcopum infide Ecclesim stabili- abbas anno 1092 Virdunumrediret,HugoJarentoni
vit, etanno 1085 iterum Romaredux
Theodervnm adhcerendum statueret. Inter viros igitur ponti/t-
Virdunensem Gregorio reconciliare speralat; sed ciarum partium pracipuos quibusinnotuit nosier,
Roma interim ab Heinrico occupata et Gregorio Hugonem abbatem Cluniaci Jarentonis comes visi-
Salemum fugato, Theodericus Clementis, partes tavit, et Hugoni archiepiscopo Lugdunensi
in tan-
amplectendas staiuit et Rodulfum loco cedere coe- tum placuit, utab eo in ministrum assumptus, ne-

(1) Genus hoc fuisse ipse tradit (2) Fol. 137,anno 1096, d. x Kal. Dec. se anno
Otto III imperator. aetatis32 vivcre scribit quod si diesnatalitius in-
:

ter d. x Kal. Dec. et Kalendas Januarias incidit,

Chnonradus II imp. Chrothildis.
anno 1064 natum fuisse oportet.
Raynerus Dada de monte
Wal herii. (3) Patriam vocat a. 108S.

Fredericus Gerardus Raynerus (4)Prseter Biblia sacra et Patres noverat classi-

Hugo.
laicus. laicus. jiinior.
cos auctores;laudatSenecaindebeneficiis, Gresorii
sed fabulosam progenicm, jam unus Chuonradus Moralia, S. 13enedicti regulam, Ambrosium, Augus-
Ottoni III filii loco ascriptus ostendit. tinum, Isidorum, Fortunatum.

Patrol. GLIV.
11 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 12

quibus abbatice pnefuit,

aotiU adhiberetur ,
tantaque ejus familiaritate A tus est. Annisferetribus
rebus agendis operam dedit et in opus ecclesite
usus est, uteumsibiindissolubili vinculo junctum
ct rc- duo millia solidorum expendit ; sed Haganone
putaret. Talium virorum exempto excitatus
gruvilate com- episcoyo dicecesano a. 1098 defuncto, Norgaudum
rum quarum parliceps factvs crut
successorem adversarium nactus est. Anno 1099 d.
motus juvcnis histories scribenda accessit, eo
sci-
28 Martii Rodulfus abbas obiit; morienti Hugo
licetanimo, ut si ipsefortiu aiulire nequiret saltem
oblirioni aderat el passionem Dominicam legit, defuncti
virorum fortium beue acta exptoraret et
operam que funus Virdunum prosccutus est (8). Mense
eriperet (3) Chronicrc igitur coucianaadce
qua resgestas iude a Christi Natizitate ad Septembri cjus anni Flaviniaco excessit, inimicis
dedit,
sua usque tempora deduceret; ct subsidiis qnam monachis quibusdum et Norgaudo locum dedil, et
congcstis circa auuum 1090 (6) maaum frustra per aliquod tempus apud Norgaudum et
rDlurimis .i rr *____-__«._»««,__ ,» n hfW /7T-3 / ti -
archiepiscopum pro reditu laboravit. An-
'
_ j_f_L._.J__ _. - 7. M_«_7_l/_l,f
*_«._,-_ 1 __

admovit. Duobvs quos conscripsit libris,

_

Hugonem
altero ad ni 1100 initio iterum in Angliam profectus
priore historiam ad initium scvculi xi,
quidem est, mense Augusto adversariis suis Fluvinia-
sua usque tempora deduxit, in universum
censibus frustra iterum litteras scripsit et Septem-
temporum ordinem secutus, sed cum ccepto opere
scri- demum exeunte a legatis pontificis in concilio
subsidia passim crescerent, sedula diligentia g bri

ptaretractarc. tmissa addere,paginarum margini VuJentino abbaticerestitutus, Flariniacum reiiii.

notas adjicere, folia iategra inserere non

destitit Sed tunc quoque offensum fratrum animum, qui
auibus pnmum usus est, Lotharingica abbatiam Divionensi subjiciendam suspicabantm
°Vubndia
" * r _____._. anno
sibi conciliare nequivit, ita ut Norgaudo
_. c< .__.. j: _,„_,..„•_.„•-
_• „•/_. .// \Tn;>nn)tf/n fl.iMI
scilicet et Burgundica, ex pcuu
abbatiarum S.
catato- 1101 alterius abbatis constUuendi locus
daretur,
Vitoni et Divionensis acceperit ; alia e.g.
gi archiepiscoporum Lugduneusium et cpiscopo- Hugone ejecto etfrustra Romam appeUante.

rum Ctaromoatauorum postea accesserunt ; ulti- Hcbc ultima sunt quce de se ipse scripsit; Divio-
%- igitur cum Jarentone stetisse
videtur, quem
mo loco Flariniacensia marginibus et paginis in-
sertis addita constat, cum ipse
jam monasterii unum omnium amicorum constantem et fidelem
vices pas-
istiusregimen suscepisset. Anno 1093 vel 1096 sibi expertusfuerat. Librum suum per

ineunte cum Jarento ab Urbauo papapro restituen- sim, nullo ordine servato etprout animusferebat,

da Ecclesice auctoritate et reconciliandis

Wilhel- usquead annum H02produxit. Quid de ipso auc-
torepostea actum sitdubitatur; certum tamen
esse
mo rege et Roberto ducefratribus ia Nortmanniam
abbatem suum comi- videtur eum partibus ecclesice a quibus tam diu
et ingliam mitterelur, Hugo
steteratrenuntiasse, Divioncnsi monasteno
atque exces-
tatus est Re autcm infecta cum Jarento
Hugo mari tempestate valida ad mor-
redirent, in sisse,ab abbate Divionensi excommumcatum, et
tis discrimenproducti tandem
Bajocas perveneruai cum a. II II Richardus Vtrdunensis episcopus,
Paschali
ubi Hugo, morbo violentooppressus.
iterumnecem Heinrici V assecla,abbatemSancti Vitoni
profugientem
vix evasit. Sanatus tameu, posiquam Jarento fidelem e t iterum ad Jarentonem
ejecisset, in ejus locum ab episcopo
esse substitu-
concordiam inter Robertum ducem etfratrem ejus
restituit, una cum abbate ducem Hierosoly- tum (9) ; quod quidem in viro ardeniis animi et

injuria affecto, bene credi potest, etsi W-

mam iturum mense Septembri a. 1096 usque ad summa
Quod si ipse
Poniem Ariice comitatus est, et Divionem redux, mcii Hugonis haud apertei ndicetur.
el ca- quem Laurcntrus abbas S. Vitoni Rodulfi
Haganone Augustodmensi cpiscopo auclore fuit
Flavinia- innuit abbatice tribustantum
noiucis laicsque eligentibus, ubbatiam successor ,

Lawentio exsule per Ri-

censem suscipere coasensit. Ab Hugone archiepis- aaais prafuit,
revocato (10). Quce qui circa
copo vix cegre dimissus (7). die 22
Novembris a. chardum
dieconsecra- annum 1U0 tradidit Laurentius Leodiensis
1096 Flaviniacum iatrurU. ct poslera
,

quomodo vult. In quibus est ille qm ab abbaha

(5) A. 1100. . .
D^vionensi
Flaviniacens i repudiatus, ab fcctesta
. .

(8) Maximn libri pnrs jam

conscnpta erat clum D Rodulpho profes-
auctor a.1096 abhas Fiavmiacensis electus
est ; cvi jubente domino suo abbate
abbate Divionensi ex-
abbati Divionen- fugitivus, ab
nec qiuo de fuga sua et obed ientia
post a. l08o scripta
sioilem fecit,
communicatus, virgam pastoralem qua
cetei- m
si pra^tita iraclil, multisanuis Cujus
sunt- fol. !>7 post a. 1086, fol. 1-20 post 1087, tol. nvm verberandus, suscipere prcsumpsit.au%tam
124 post a. 1090 exaralum cst ; nostrum lgitur prcesumptionisparticipes sefecerunt ilh
commiserunt
circa a. 1090 scribendi initium fecisse existimo. infamipersona curam pastoralem
perpessi sunt.Qui ipse quo-
Archiepiscopus ila scribit : cujus seduhtati ctqui seei committi
(7) resislunt
que contra eos qui Romance
ecclesice
credebamus immocujus lingua vox nostraerat. etcteai-
(8) D. 2 Aprilis tumulatus ep.
Rodalfus, d. 10 ibrnm auctoritatibus munitum confecvt,cunt cui-
juxta quod rustia d
Apnlis Ilugo Flaviuiaci aderat. mus Quia modo, c^laM
(9) H3.C prodeunt
ex litleris Laurentii abbatis rlonZs legesLbere, iliumlibrum Chronicon
Vitoni expulsi, quibus scriptis adversariorum etc.-Liber iste a Laurentio laudatus
S.
nostrum fuisse videlur.
suorum, forlasse Ilugonis ipsius respondet apud
Mabill. inAnnal. Bened. t. V, p. <>s_,col. 1, Qu (Ri- .

de Leodio continuatio Gestorum

Laurenlii
(10)
chardus) adimere prtnsumit, dans velauferens
episcoporum Virduncnsium.
a.p.p.d. aobatias, quibv.s vult, qualibus mtt ct
 t

13 CHRONICON. — PRCEMUM H
Gestorum Virdunensutm continuator, se librwm A ciliorum, epistola Henrici IV Aanetis matris
suum valde invitum, sed viri venerabilis Hugonis ejus, Mathildis comitissa, aliaque nonnulla.
monachi S. Vitoni nimia inslantia compulsum, Quibus ita usus est, ut ea vel excerperet vel ma-
scribere profitelur. Non defuerunt qui Hugonem ximam partcm vel integra exscripta una cum iis
isium noslrum esse putarent. Nec atas tunc su- qua prasens viderat vel ab aliis reritm tes-
ipse
perstitis, sciticei 75 annorum obstaret, etaliquan- tibus audieral historiasua insereret ; sed
textus
tnm succurrit, quod scriptor nomen abbatis Lau- negligenter sape transcriptus
(12) ptenam sibi
rentio subrogati tacere voluit, et quod Hugonis
fldem haud conciliat. Ordinem tcmporis in uni-
librum novisse videtur. Qua si ita se habent, Hu- versum quidem secutus esi, sed non raro veJ copia
gonempost abbatis Laurentii rdditum abbatiam rerum abductus vel antmo suo indulgens tatius
abdicasseet vita tantis procellis agitata annos
exspatiatur. et cumplurimarecens reperta
anti-
ultimo in nido cuipuer coaluerat quiete exegisse
quiori textui insercret, librumqueper mulla tem-
opinari liceret. Sedhac revera ignorantur.
porum intervalla sapissime reiractaret, nec tct-
In libro superstite ante ommnia insignem inde- men integrum rursus describendum curaret, non
fessamque euram qua subsidia operi amplissima fieri poteratqniu uaratiouem copia rerum refer-
undiqueconquisiviUetaddendi corrigendique pe- tam sed aqucfitaie et perspicuitate carentem re-
renne studiumjure laudamus. Ad manus ei erant
B
Unqueret. dum e. g. unius ejusdemque x iri obiius
hbrichartaque et epistola tabutariis et bibliothe- (13) tribus in locis refertwr. Catemm vir doctus
cis trdunensibus, Dixioneusibus Lug dunensibus
]
et sedulusminus sagacis animi fuit, mirabiUum
desumptt,, quarum et copia a Rodulfo et Jarentone
credulusjatsis quoque rumoribus pateZ(ll
abbahbus atque Hugoue archicpiscopo facta erat
quibus denique Flaviniacensia accesserunt, scili
in disp J
cMis ^lusfallens, toqZ^nZ^qlai
eijusto verbosior, scripsitqve prout expectari
cet Hieronymi, Prosperi, Idatii Victoris Tununen- po-
terat animo in hostes Ecclesia irato sed
sis, Beda de sex atatibus, Reginonis Chronica, candido,
nec hominum sua partis vitia tctcuit et
.Ethicus cttm itinerario Antonini, Orosius, Victor. cum non ;

solum in iis qua tempus suum antecesserunt,

Vitensis, Jordanis, Nennius, Fortunatus, do-
Gregn- cumentis hodie a/wlitis nisus, qucedam memoria
rius Turonensis, Gesta et catalogi
pontiflcum digna servaverit sed iu hUtoria sui
Romanorum, Isidori Etymologia, VitceSS. Sanc-
temporis et
pracipue Lotharingia plrrima cateris incognita
tini inedita. Mansueti, Maximini, Pulchroniiine-
prodiderit, primo operis editori, qui librum histo-
dita, Sigismundi, Chrothildis, Lnpi Trecensis,
riae ecclesiasticas undecimi praesertim saaculi the-
Antidii, Leodegarii, Prajecti, Boniti, Lamberti, saurum hxcomim^hW^m pradicarit. in unixcrsum
Lupi Senonensis, Goerici, BatthiWs, Agerici ine-
quidem nou astipulamur, dum Lambertitm, Ber-
dita, Carilefi, Magdalvei inedita, tyranslcttio
S. tholdum, et Bemoldum, ejusdem
Gorgonii, Fredegarius, Gesta Francorum, Pauli avi historicos,
Hvgoni prceferrenon dubitamus, sed eum tamen
Diaconi Historia Langobardorum et Gesta epis-
de historia optime meritum et bonosaj/c
coporum Metensium. genealogia Carolorum, Ein- cumfruc-
tu consulendum profitemur.—Amum
hardi Vita Caroli, Annales Petaviani, Einhardi, uoster cum
atiis Lotharingisa clie Incarnationis d. 2.J Mar-
Fuldenses, Vedastini Lugdunenses, fortasse et
tii relpofius a Paschate inchoctre
xidctur (ify.
Flaviniacenses, Adonis Chronicon, Hincmari epis-
Stglus dilucidus, sermo in rhythmos ctliquando
tola de Vita Sanclini etVita Rcmigii.
Bertarii resolmtw (16), qitod in compluribus saculi xj scri-
Gesta episcoporum Virduuensumcum continuatio-
ptoribus fiecrijam observaximus.
nibits, Flodoardi Annales. Richerus, Vita Deode-
Liber Hugouis difficilis lectu, Laurentio
rici Metensis inedita, Simeonis, Rodutfi Glabri Leo-
diensi foriasse haud ignotus fuit; at
Historiaet Vita Wdhelmi Divonensis, Chronicon uuixer- m
sum latuisse dum a. l8o; a
dici potest usque
S. Benigni Divionesis, Vita Roberti obbatis Casa-
Phiiippo Labbetomo I Nora Bibliotheca
Dei, catalogi episcoporum Arvernensium, archie mauus-
criptorum ii/pis prodiil. Usus esc
piscoporum
Divionenses.FLniacciis^nu
Divionenses,
Lugdunensium, charta
Flaviniacenses (11), decreta et epis-
S
ZZL II
dLL7Vdoni
"W?**
D ,/
">**»_«*,
est eaitor
editor
scilicet Claromoutaniso
codice
coctic

cielatisJesu quod iunc Parisiis fiorebat, et tex-

tola pontificum Romanorum, episcoporum et cie- tum quem dedit in unirersum beue expressit,
ricorum multa, coliectiones canonum, Acta con- sed
nonnulla non suo locoposuit haudpouca lectu
dif-
(11) Memoratc armarium Rothomagcnse. fol.
89. Alexandrum tertiuni successise fol. 9S, seribit
folio sequenti recte Alexandro Greaoriiun VII
(12) Cf. Nicoloi II decretum clo oligendo para et suc-
qu» cessisse refert.
ibi monui Legg. t. II, canones Lateranenses,
a, 1078, fol.
(ISj Concilium Romanum a. 1074 ascribit fol. 97
10-2, 103, epistolas quamplurimum quod celebratum est exeunte Februario a. 1075
nota temporis destitutas. ;

(13) Rodulfiabbatis.
cometam anno HH55 apparuisse ascribit, quod Ber-
noldus die ix Kal. Maii, scriptor Annaliuin Bene-
( ,4 ) E - § Conradum
imperatorem Oitonis lll
II
venlanorum die xvi Kal. Maii, Adamus Brexnensis
facit Wilnelmi Trajectensis obitum anno
'
l\l-u\ lif, 50, circa dies Paschae, alii diebus seduentibus
10/6 loco 1080ascribil neque res annoruml077— ;

'1070 jusoo ordine refert. a. I06(i, aeeidisse refmint.

Alexandrosecundo papse
(16) Cf. e. g. fol. 32, 55, 74, 96.

B
3\b r
15 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 16

ticilioraomisit, alia quaipsi inutilia et vulgaria A quam in pagina adjecta exhibemus, inde a/ol.
paulatim magis magisque decrescit; scriptura
videbantur, ut pontijlcum et Patrum anctoritates 69
, » n ;; irrr .,..,,.., / non eo
nec on quo
ailA- marginum
nl (LTO i.ilU.m et paginarum
/>t. n ririi lni'um nlnup
rinaiymriim addilarum atque rnwrer-
correc-
in defensiowm Gregorii VII, resecu t
Ro- taruni sententiarum est minor ; inde a pagina 125,
que crimine absolvi potest, quod reverentia
; qua inde a
adulteravit i. e. a. 1079, littera iterumdecrescit
mana curia ductus tevtum atiquoties
pagina 158 Flaviniici scripta sunt usque ad fl-
qnoi duorum sacu oruui silentio tectum jam pri-
nem libri amplins decrescentem scripturam osten-
mum ad lucem venit. Xam, ut b. m. Knustius nos-
dunt; ultima pagina specimen exscripsimus.
ter olim monuit, nildl semper latet.
Editionemprincipem in usus suos verterunt plu- Quacungue ad historiam Ftaviniaci folio 138 an-
scriptores tcriorcm faciunt, aut inmargine aut in paginis
rimi historia ecctesiastica et profana
inter quos nominare ju> at editores
Aclorum Sanc- additis leguntur.

torum IlJunii, p. 976 sqq., Vita Richardi ab-

t.

I, Ac- Membrana plurimum qurternionibua constat

batis S. Vitoni, Mabillon u.m Sac. VI, p.
ordine folU—6, 7—14, 15—22, 23—
lioc scilicet
torum 0. S. Benedicti p. 185 sqq., vita Friderici
;

de Si 33,34—41,42-49, 50 05, 04-72, 73— 85, 86—

prapositi Atrebateusis. p. 568 quibusdam
.^sn- Vita Ri:hardi abba. 92, 93—91., 96-110, 111-119, 120-123, 129-130,
m^ne7ecluso','et'P B
137—142, 143 148. Ternio et quaternio mitialis
Us exprcssis;et Bottquetam cum conHnuatoribus
fo'l. 1 -3. Kalendarium Flaviniacense,foll. 3-5
qui nostrum III, p. 3S3—365, V, m—37A; VI,
't.

31 232- VII 246

—
2i8; VIII, 286 —297 ; X, 205 cxcerpia canonum et pracepta medica et foll. 7,
— 210 -XI 142—147' XIII, 617 — 628; XIV, 797
b excerpta canonum exhibent chartx pri-
8, 9, 9

— 80i excerpserunt, ei animadversionibus passim

mmn vacuayelictapostea inscripta ;fol. 10 Chro-
nicon incipit et reliquum hbri explet. Pagina
11 /itrare conati sunt.
libri editione cogi- Chrouicon inlercalatm sunt 9», 12b 26, 27. 28, 29,
Eo-posquamprimum denova ,

statuimus, 29 b 30\ 33 b 35 b 57, 88, 58 b 60b 62 b 81—83, 86

tavimus, in fontes operis inquirendum
, , , , , ,

Koephe 93, 94, 95, 100, 101, 103 b 130 b -Jortasse etiuqua-
eaque re a socio nosiro V. Cl. Rudolfo
,

textu antiquo et subsidiis litterariis ad- temione folia 50-03 complexo prater 57, 58, 58 b
quantum
dWgentissime exacta (17), a. 60b nonulla alia historiam Madalvei exhibentia
hibitisfleri poterat
codicem au- intercalata sunt.Dcsunt autem qua Labbeus Chro-
/844 in Angliam ppofectus sum, ubi
nico praflxa fuisse refert folia maximam partem
tographum expublica codicnm colleg i Caromon-
Meermannianam biblioihecam, vetutaste detrita cum s:rie abbatum Flaviniacen-
tani venditlone in
codicum sium, quam et ab Hugone conscriptam esse opma-
indeque nostra atate in copiosissimum L
ri licet, quod eadem in diversis Chro?iici locis in-
thesaurum viri illustriss mi Thoma Philipps (18)
'

Mediomontani translatum, asser- seruntur. Dein post quatuor paginas interjectas

equitis baroneti
animi libe- Necrologium legil Labbeus, quod ex anterioribus
vari compereram. Flagitdnti mihi vir
documentis non accurate congestum hodie in capite
ralitate Utlerarum amore, morum
comitate insi-
evolverem annuit,sed codicis exastat Hugoni deberi ex scriptura colli-
qnis non solum ut codicem
thesauros gitur et a nobis quoque Chronico pramittetur,
ultro, ut reliquos bibliotheca ditissima
Monumentis Germania edendis ntiles inspicerem cum hucusque typis nondum prodierit (19), serie

inviiavit. Codicis igitnr copia facta vere

auctoris abbatum ad flnem Chronici demandatu, Excerpta
autographum adesse conspicatus, textui Labbeano chartarum Flaviniacensinm a Labbeo ex schedis
corrigendo inst ti, nonnisi locis quibus tunc ex- Sirmundipag. 209—273 descripta iterum profe-
cribendis tempus non sufficiebal relictis, quos renda non duximus.
postea a viro ill. exscriptos accepi quo flt ut ho-
propo- Adnotationes operi tam prolixo paucissimas ad-
die vere absolutum libri textum lectoribus
jicere placuit. quarum eas qua Koepkio nosiro
nere liceat,
LibEr membranaceus in fotio minori conscriptus,
qebentur, littera K distinxi.
D
manum saculi nndecimi exeunt s prafert. Scrip- moneam in Necrotogio pauca alio
Retiquum est ut
tus estnon uno eodemque tempore, sed ca'amo
atramento ab Hugone aidita reperiri et catalogo
sapissime deposito iterumqueresumptoproutscri-
archiepiscoporum Lugdunensiumsucessores Hugo-
bendi materies sufflciebat. Textus post annos ali-
nis usque ad Humbertum subjici qui cum annis
quot elapsos iterum iterumque recognitus, passim
;

1147—1153 prafuer.t, Hugonemid temporis atti-

deletus, passim sententiis et integris paginis ad-
Littera minuta gisse, et plus octogenarium senectam exegisse con-
ditis et intercatatis auctus est.
jicere liceat.
usque adfol, 69 annumque chronica 95o ea est

Philips ipse exscripsit fol.

Thomas 17—41
Annalibus nostris (18) D.
(17) Vide commentntionem in excerpsit.
(19) Pauca inde Mabil[onius
t. IX, p. 240 ubi multa amplius explanantur, quae
bic praetermitti possunt.
1"
CHRONICON. - PROGEMIUM. jx

Hwjonis ehronicon.

&nnof cjb/ rcn^uAin^iilvnAebxxz -cmow: ttM*m*'ira*mu,

twtvuUufolto cnxlfho^xncrrn- xom&Mvp ^Y^axay. itvumia^

*£ W « *f«4Un. tmTer^.
a>omrM mdcrVucnatrOolir.^^nraoc^
htc^vuWf^ W*
comierWtf
^obiertn^Ui^r^tnr i4xe«wt.miX^confi7eririi:autri^lir
s
^fvcare- cc^erem-. aux Jutefftr d^U occOemir;
{utfkcuf
VtuoTuU kotuT ^iTtaf fttter-pmu^
^^tum c^.
5c«wi: cCcWrtwaaire>ic0er ^^rt 17lAn v
bau^• <jV
fckaccumvC-iraaatr

e^<l«mtIrVcurc|«A?> ^'me^d-^pajU «T^° t#vu^jtfy?i>Vrttt^uA{^^

qilt ^UOCWMVCU crrlmr ^t^^iHt^eiTttm^^en^ (TVrmo c\knx<* £ c>1| . ^/vn^uremcp™ lma&

Sigeberti vita Wichperti. Cod. Vindobon. 490.

Chronicon sancti Huberti.

ttfltm<^i^ttt^^ enmritmW-
ttte attatctVbetigtfo um WrtaTnlt^
mftf& * -

fcfoa£Wmiatl£i^
l'.t HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS '20

NKCROLOGIUM
Kal. Jan. (2) Agrippini episcopi Eduensis. A Kal. Juii. Walu monacus et presbiter Flavinia-
2. Non. Jan. Gregorii Lingonensis. censis obiit.
7. IiiusJan. Eugemonii episcopi Augustodunensis. Nonas. Jun. Exceptio corporis sancti Ursini
5. Idus Jan. Paschasiae virginis [ct martyris 2.] martiris Flaviniaco.
Flaviniaci. Milo abbas Dervensis, monacus Vir- 18. Kal. Jul. Ricbardi aUUalis.

dunensis. 14. Kal. Jul. Roberius, rex Francorum obiit, qui de-
8. Kal. Febr. Sancti Prejecti martyris. dit aacclesiam S. Johannis infra /Eduam (1031).
2. Non Febr. Serotini confessoris Flaviniacensis. 12. Kal. Jul. Ludovicus pius imperator obiit, qui in

Translatio sancti Simphoriani. omni regno suo in civitatibus vicis mercaLis et

4. Idus Febr. Rainaldus obiit, frater ducis, abbas por.tubus theloneum hominum Flaviniacensis
Flaviniacensis. aecclesias, eidera donavit cecclesiaa (840).

3. Idus Febr. Fredericus laycus obiit, frater meus. 10. Kal. Jul. Ludovicus rex obiit (26) ultimus re-
8. Kal. Mart. Ordinatio domni Zachonis abbatis. galis prosapiae, frater Arnulfi episcopi Rcmcn-
6. Kal. Mart. Galdricus Colticensis, frater domni sis (987).

Haganonis episeopi, conversus et monachus 7. Kal. Jul. Flagano cpisco|>us obiit piae memoriie.
Kal. Jul. Geylo Linguonensis cpiscopus, Flavi-
Flaviniacensis obiit. B 4.

3. Kal. Mart. Karolus magnus obiit (20) qui omne niacensis aUUas et monachus oUiit.

theloneum in omni regnosuoet quidquid adjus 2. Kal. Jul. Arvcus episcopus .Eduensis et abbas
fisci pertinebat Flavinlacensi donavit aecch si ae Flaviniacensis.
de omnibus terris ejusdem aecclesise in perpe- Kal. Julii Liudo -Lduensis episcopus obiit.

tuum. 4. Non. Julii Salocho episcopus Dolensis, niona-

Kal. Mart. Obiit Gyrardus Sinemur, qui cellam chus Flaviniacencis obiit.
Sinemurensem sancto Prejecto dedit. 3. Non. Julii Translatio sancli Sanctini a Meldis
7. Idus Marl. Wido abbas Melundensis, Flavinia- Virdunum.
ccnsis monachus obiit. Hugo abbas Melundensis, Flaviniacensis mona-
6. Idus Mart. Lotharius rex oUiit (988). chus oUiit.
16. Kal. April. Aymo comcs Grin. et monacus qui 2. Non. Julii obiit Geruinus episcopus et abbas
Sanctuni Gennanum Latifolii dedit. Flaviniacensis.
14. Kal. April Wido Pultariensis (21) abbas, mo- 6. Idus Julii Helmuinds abbas Senonensis Sancti
nachus Flaviniacensis obiii. Petri, monaehus Flaviniacensis obiit.
Amadeus abbas Flaviniacensis obiit, qui Sine- 3. Idus, Julii lieinricus magnus imperator obiit
C
murensem, Colchensem (22) Bellilocensem (-23) (1024).
cellas adquisivit, et Corbiniacum (24) rccupc- 17._Kal. Aug. Herimannus canonicus Leodiensis
ravit. obiit Iherosolimis.
13. Kal. April. Walterius monachus Flaviniacensis 11. Kal. Aug. Milo vicecomes Tilii obiit, qui cellam
obiit conversus. Prisciaci dedit.
11. Kal. April. Eupbarii presbyteri Flaviniacensis. 9. Kal. Aug. Magoaldus abbas Flaviniacensis 11°

3. Kal. April. Rodulfus abbas obiit. anno Clodovei filii Dagoberti obiit.
4. Idus April. Ludovicus II impe: ator (25) obiit 8. Kal. Aug. Raynerus obiit, pater meus.
justus et sanctus (879). 3. Ncn Aug. Eufronii episcopi Augustodunensis.
12. Kal. Mai. Salvini episcopi Virdunensis. Ara oris 5. Idus Aug. Odo secundus Flaviniacensis abbas
episcopi Virdunensis. obiit.
11. Kal. Mai. Ordinalio domni Widradi abbatis. 16. Kal. Sept. Tebaklus secundus Linguonensis
8. Kal. Mai. Robcrti abbatis. episeopus.
4. Kal. Mai. OUiit Fulcbcrius abbas Flaviniaccnsis. 14. Kal. Sept. Grimoldus abbas Virdunensis obiit.
2. Kal. Mai. Pulchronii episcopi Virdunensis. 10. Kal. Sept. Ursini martiris Flaviniaco
et Fla-

7. Idus Mai. Zacho abbas Flavimacensis obiit. D viani episcopi Augustodunensis.

ldus Mai. Rayngus prior Flaviniacensis obiit. 7. Kal. Sept. Odoprimus Flaviniacensis abbas obiit.
4. Kal. Jun. Evgilis Senonensis archicpiscopi san- 4. Non. Sept. Siagrii episcopi Augustodunensis.
cti, primum Prumiensis deinde Flaviniacends 8. Idus Sept. Wlfardus aUUas Flaviniacensis, Lu-
abbatis, qui multis claret miraculis. dovici imperatoris sororius, obiit.
NOT.E.
(20) 3. Kal. Febriiarii. (24j Corbigny, dioec. Augustodunensis.
(21) Poulhieres, dioeccseos I.ingonensis. (T6) Rex Galliae, balbus.
(26) D. 22 Maii x Kal. Junii.
(22) S. Georges, dioec. Augustodunensis
;

(23) Beaulieu, dicec. Lingonensis.

21
CHRONIGON. - LIB, I.
00

A Non. Novbr. Commemoratio sancti Benigni.

Idus Sept. SanctJB Regin» virginis e martiris
4.
7.

Flaviniaci.
Non. Novbr. Manasses magnus abbas Flavinia-
censis obiit.
8. Idus Sept. Theophili martiris Flaviniaci.
Idus Novbr. Exceptio corporis ejus. Prejecti
3. Idus Sept. Jonas iEduensis episcopus obiit. 8.

Idus Sept. Enantii episcopi Augustodunensis-

martiris.
2.

Idus Sept. Nectarii episcopi Augustodunensis. 6. Idus Novbr. Heldierus abbas Pultariensisobiit,

10. Kal. Oct. Johannis abbatis. monachus Flaviniacensis.

5. Kal. Oct. Florentini epiScopi Augustodunensis-

8. IdusNovbr. Vitoni episcopi Virdunensis.
4. Kal. Oct. Lotharius imperator et manochus 18. Kal. Dec. Gregorii episcopi Turonensis.
14. Kal. Dec. Simplicii episcopi
Augustoduncnsis.
obiit (858).
Eduensis ii. Kal. Dec. Eusebii presbiteri Augustodunensis.
6.Non. Oct. SanctiLeodegarii martiris et
10. Kal. Dec. Pragmatii episcopi
Augustodunensis.
episcopi.
Kal. Dec. Hymbertus Parisiorum episcopus
5. Non. Oct. Sancti Widradi abbatis primi Flavi- 0.

obiit, qui dcdit gecclesiam sancti Juliani apud

niacensis.
4. Non. Oct. Madelvei episcopi Virdunensis. Nui.

Non. Oct. Henricus III imperator obiit, Con- Kal. Dec. Translatio sancti Benigni.
3. B 8.

radi filius (1086). 7 Kal. Dec. Girardus senex sacerdos Flaviniacen-

Ludovicus rex Ludovici imperatoris (27) filius, sis obiit.

Caroli calvi nepos obiit (882) (28). 6. Kal. Dec. Amatoris episcopi Augustodunensis.
obiit, et Kal. Dec. Hugo Belliloci monachus et sacerdos
2. Non Oct. Karolus calvus imperator
3.

Tebaldus secundus episcopus Linguonensis mo- Flaviniacensis obiit.

Kal. Dec. Karlomannus frater Karli magni obiit
nachus et prior Flaviniacensis (877).
Non. Oct. Karolus simplex obiit (929). (71).
Melundensis, mo- Kal. Dec. Agcrici episcopi Pippinus major
3. Idus Oct. Hugo junior abbas
(?)

domus paterKaroli Tuditisobiit, qui Glennonem

nachus Flaviniacensis obiit.
17. Kal. Novbr. Gerardus layeusobiit, fratermeus. dedit (714;.
mater Conradi
16. Kal. Novbr. Dada de monte Walcherii; 4. Non, Dec. Chrotildis Ottonis III filia,
4
imperatoris soror, avia mea
l 2 obiit.
mea , obiit, Crothildis filia .

soror sancti Widradi, Pippini

12. Kal. Novbr. Decia obiit 2. Non. Dec Karlomannusmonachus frater
quae fecit monasterium sancti Aiulochii iEduen- obiit (784).
sis ; et alia soror fecit monastcrium Favernia- Non. Dec. Karlomanus pater Arnulfi
imperato-
cense. ris obiit (29) et Milo abbas Flaviniacensis (880).
;

Kal, Novbr. Pippinus rex obiit, pater Karoli meus*.

9.
3. Idus Dec. Raynerus junior obiit frater
magni (768), Ileldricus abbas Flaviniaeensis obiit.
9. Kal. Jan.
8. Kal. Novbr. Cunterus sacerdos et monacbus
8. Maximini abbatis. Et exceptio sancta-
Kal. Jan,
Flaviniacensis obiit.
rum reliquiarum Flaviniaci. Ludovicus rex filius
4. Kal. Novbr Walterius Eduensis cpiscopus obiit,
Karoli simplieis obiit (954).
qui reddidit secclesise Flaviniacensi 19 altaria obitus
Kal. Jan. Adelaidae imperatricis sanctaa
aecclesiarum cum paratis et decimis, et salva-
recolitur, matris Ottonis II (9L>9).
menta villarum ad cameramabbatispertinentium.
8. Kal. Jan. Sanctus
Sigismundus comes et mona-
2. Kal. Novbr, Proculi episcopi Augustodunensis.
chus obiit.
Kal. Novbr. Girardus junior monachus et sacer-
7. Kal. Jan. Avmo abbas Flaviniacensis
obiit.
dos Flaviniacensis obiit. D
VARI.E LECTIONES.
1
m. m. linea superscripta.
s
C. f. addlta cf. 4. Non. Dec a m addita. * f. m. addita.

NOT.E.
(29) Diesdubius: cf. Bohmeri Regesta Karolorum
(27. Regis.
(28) Obiit d. 5 Augusti. P- 90.

CHROiNICF LIBKU PHIMUS.

concurrente epacta 11, feria i, luna
Anno B a mundi conditione 8198 6 ab
Fol. 10. , indictione 4, 8,

Jesus Christus Filius Dei in Bethleem Judae na-

Urbe autem condita 752, a. 2. cicli decennovcnalis, 13,

VARLE LECTIONES.
*Inpagina latere adjecta 9* hacleguntur : Anno 19. Octaviani Cesaris Lugdunum conditam inveni-
mus
6
vel secundum Aug. CC. XX. VII. -2.
2fi HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 24

scitnr, anno Cesaris Augusti 42 ot Ilerodis regis A Salvatoris sanus a plaga siringii (30) factus est
Judeorum 31, Carnllo et Quintiliano consulibus. Anno Dom. inc. 34. secundum Latinos, qui a Ja-

[hierox[. Anno a Christi nativitate 3, Augusti 48. nuario incipiunt, Paulus cum pergeret Da-
annum
Herodes 34 regni sui anno cum Chris'.i nativitatem mascum, Chr sto de celo vocatus est. Secundum
a

magorum indieiis cognovisset, universos Belhleem Ilebreos aulem, qui a Martio anni sumunt initium.

parvulos jussit interfiei, et ipse annosequenti sca" eodem anno passionis Domini undccimo mense 8.
8
tentibus totocorpore vermibus miscrabiliter mori- Kalend. Februarii [regino],

tur regni sui anno 36. Anno inc Dom. 39. Caius regnavit annis 4, mens.
Annoab inc. Dom. 13, a mundi conditione 5213, 10, diebusS. Ilis si addamussex, qui
ergo mcnsibus
Augustus76. etatis sua? anno moritur; cui succe- superfuerunt anno Octaviani, eruntinenses 16.
86.

dens Tyberius regnavit a. 22. [Cf. hieron.] IIujus Ex quibus quatuor detractis annus integer rema-
a. 18. factum est verbum Dei super Johannem Za- net qui hoc in loco inserendus videtur.

cbarise filium in deserto, et dominus Jesus trigesi- Anno inc. Dom. 44. Pilatus manu sua perimitur.
mo etatis suae annojam peracto, a. 13. Tyberii bap- Anno inc Dom 48. Clnudius regnat a. 13. m. 7.
tizatur a Johanne, subaltero Ilerode Judeorum re- d. 28. Addamus his 7 mensibus 4 qui supra reman-

ge, 8. Idus Januarii, quod fuit 7, feria, indictione B serunt, fmnt 11 et 7 dies ; dabishis28 dies etcrunt
3, luna 18, et ipscanno sequentcca; itetruncatur. 37, id est annus et sex dies, qui his tcmporibus
Anno igitur a mundi conditione t>232, ab Urbe adnumerandus videtur .

autem condita 784, concurrcnte 7. tereia? Iinea3,ab Anno inc. Dom. 47. Jacobus frater Johannis de-

inc. Dom. 33. ipse Jesus ChristusDei Filiuspro sa- collatur, Petrus in carcercm mittitur. Tlerodes ab
lute mundi vcnit ad passionem, a. 18. Tyberii Cse- angelo pcrcutitiir. Paulusct Barnabas a Spirituse-
saris, 8. Kalendas Aprilis, 8. feria, luna 14, Caio gregantur in praedicationem evangelii.
Caesare quater et JunioSaturnino consulibus, anno Anno inc. Dom. 48. Paulus ct Barnabas ascende-
cicli decennovenalis 13, et typico pasca cum disci- runt llierosolymam, ut ipse scribit ad Galathas :

pulis celebrato traditur a suo discipulo Judeis in Post Hierosolymam.Re-

a?mos inqult 14 ascendit
nocte, et circa mane diicilur ad Pylatum, traditur censeatur ergo numerus annorum. Sciinus Petrum
militibus et (lagellis eesus, sputis illitus, gestans 28 annis Bomae urbis episcopalcm tenuisse cathe-
purpureum vestimentum et dram. Sequitur ergo, ut secundo anno Claudii eum
coronam spineam in
capite,ducituradcruciftgendura7.KaIendasApriUs, Bomam venisse credamus, qui erat a passioneDo-
luna 18, et 6. fcria ascendit crucem pro mundi sa- mini 18, quo anno et Paulus venit post annum pas-
lute. [hieron.] Terre motus factusestin totomurdo p sionis Domini 14, et hac supputatione invenimus

et solis facta est defectio, ita ut etiam stellae visae Paulum eodens anno passionis Domini ad fidem ve-
'

sint io caslo scxta hora, in nona parte Arietis. Re- nisse. 14 igitur et 28 fiunt 39, qui erat annus a pas-
surrexit a mortuis 8. Kal. Aprilis luna 17 7
sione Domini quandoPetrus et Paulus passi sunt,
.

Pilatu - per Volusianum Romam adductus, cum eo quia2. anno Ncronis Paulus vinctus missusest,etll
Veronica sancta, quae fuerat per Christum a fluxu annisPctro conjunctus pro fide decertavit, et 12.
sanguinis sanata, dampnatus est aTybcrio utomni cum eo passus est.

tempore vitae suae non igne, non aqua, nec igne (Fol. 10,) Postquam igitur Deus et dominusnoster

cocto frueretur p opter necem domini .lesu et rcli- ;

Jesus Christus hominem, quem fecerat, morte sua
gatus exilio in Amaria civitate Tusciae. Unde post a morte liberavit aeterna, et captivitatem nostrae
carnis, quam resuscitarat a mortu s, invexit cselis,
;

revocatus Nerone, iterumproptercircumcisioncm

a
eodcm anno pro confcssione veritatislapidatuspro-
quam in se exercuerat dampnatusinteriit. Veronica
tomartyr Stephanus occubuit, mcnse 8, tertia die
vero locuplctata facultatibus et divitiis, et imago mensis, quod est 4. Nonas Augusti, et dispersi est
Domini quain ipsa depinxerat, et quam Tybcrio ajcelesia lidelium, quoe erat Hierosolimis, ut verbum
allatam ipsa prosequuta erat, auro conclausa est. salutis, quod missum erat Judcis et respuerant,
Ipsa autem dcfuncta, Romae venerabiliter quie- gentes suscipercnt. Dumcrgo apostoli et ipsorum
scit humata, Tyberius vero in visione ymaginis
D sequaces discipuli quaqua possunt demigrant, Pe-
VARI.E LECTIONES.
mus secunduin Gregorium Turonensem. S. Austremonhs Arvernorum priinus episcopus. Urbicus. Lego-
nus S. Hildius. S. Nepoiianus. Artomiusde Treveris. Venerandus. Rusticus. S. Naamatius. S. Eparchius.
I. S. Eufrasius, tem-
S. Svdon us. Lugduni Patiens. S. Aprunculus, priino Linguonis, teinpore Chilperici
pore Clodovei I. Obiit 23 anno episcopatus, qui et post obitun ejus vixit 4 annis, et Apollinar-s sex men-
S. Gallus qui a lue inguinana populum suum
sibus. S. Quintianus primus Rutonae episcopus .
oratione
protoxit, patruus sancti Gregorii Turonensis episcopi, temporibusTheodeberti.Cautinusl. anno Theocle-
wandi regis. S. Genesius, feeit monasterium Magniloci, et Evodium praefecit abbatem. Felix. Ganvaldus
-20 diebus. S. Prejectus martvriaatusest anno Dom. inc. 580. annoregni Chilpenci 10
prseluit non plenis ;

annis 11. S. Avitus secundoanno Childeberti Judeos convertit praefuit non plenis 15 annis. S. Bonitus ;

patt-r cjussub Teoderico rege. Norbertus annis 16. Proculus.

7
reliquain margine pagina adscripta sunt. 8
Tiberius ante obitum suum 9. mense baptizatus et a

plaga syringii curatus occubuit addit 2.

Nom
(30) Fistulae?
25 CHRONICON. LIB. I. 20

trus (31) descendit Antiochiam, etperbis septenos 9 A briumrespirarelicuisset,solailli sua vexatio, ne ta-
annos Antiochenam fundavit et rexit aecclesiam, ita lia ulterius priesumcret, intcllcctum dedisset. Sed
ut cognominarentur primum Antioctfae Christiani. quia magus obiit et dampnatus in profmdo putei
Hinc sccundo anno Claudii, Vincio et Cornelio, Asia- abyssi, ut Nero"sperabat, non resurrcxit, destitu-
tico et Silvano consulibus, Romam vcnit, ct qui post tum sc idem Nero videns solatio tam fidelis amici,
Cbristum et per Christum caput est corporis a^ccle- apostolos Dei, hunccrucis supplicio, illum dampna
siao, Romanis arcibus, vcxilluin inlulit praodicatio- vit scntentia capitali 3. Kalendas Julii, '>. feria, luna
nis divinac Gestapont. Rom.). Ibi fundata aecclc_
(cf. 23, ab inc. a. 72, anno a passione 39, Vespasiano
sia,evangcliumChristiRomanisannunciavit,et prae- septics et Tito sexiesconsulibus, Olympiade 212.
dicando praedicationemque signis confirmando 28 Post Pctrum abipsoPetro consecratus secclesiam
annis ipsiusUrbispapatum tcnuit. Mirabatur Roma, ) egendam suscepitClemens episcopus (Gestaponl.
-
quocl non didicerat, unitatem in Trinitate etTrini Bom.), ut ipse beatus Clemens testatur de se in epi-

tatem in unitate venerari debere ; sed frequenti mira- stola Jacobo fratri Domini missa, dicens (eplst, in-
culorum attestationead ultimumdidicit unica3 Trini- terp. RufinoMansi i, 91) Clementem, inquit, hnnc :

tati corda et colla submittere. nobis ordino episcopum, cui soli mea prcedicationis
Dcstinavcrat autem idcm primus pastor et apos- B ct doctrina caihedram trado, quimihiab initio us-
tolcsPetrus totius occidenlis lerras vomere vcrbi que adflnem comes in omnibusfuit, acperhocveri-
proscindcre, semina dpctrinae sulcis mentium crc- tatem totius mem I0 agnovit.
dcre, ut posset manipulos frugum centuplicato fe- (Pol. 1 f .) Quid autem contra hoc sentiendum sit,

norc in area Domini vcnientis reconsignare,ct cli- quod siuU nonnulli quiconantur astruere, post Pe-
gens viros in fidc probatos, potentes in opere et trum suscepisse Linum gubernacula Romanae eccle-
sermone, paticntes in tribulatione, longanimes in siae ct Lino Cletum successisse, vidcamus. Dicit
spc, eruditos in omnibus quae fecit dominus Jc- Johanncs papa scribens universis episcopis pcr Gal-
sus, dircxit urbi Mctensium sanctum Clcmentcm liam et Gerrnaniam SiPetrusprincepsapostolorwm
:

Romanoe rei publicae patritium, suum vero dis- adjutores sibi ascivit Linum et Cletum, non tamen
cipulum, et Mansuetum, inclita S.otto-
sanctiim polestate pontificii ligandi vel solvendi normameis
rum progcnie gcneratum, fide et doctrina praeci- tradidit, sed successori suo Clemcnti, qui sedem
puum, urbi Tullensium (VitaMans.); Remis etiam apostolicam post eum
polestatem pontiflcatem et
dircxit sanctos Sixtum atquc Sinicium, Catalaunis tradenie sibi beato Petro tenere promcruit; Linus
sanctum Memmium, Treveris quoque, qmc est mc- ct Clcius ministrabant cxteriora, princeps autem
tropolis et una de primatibus Galliarum et ei vici- n apostolorum Petrus xerbo et orationi insistebat
___--.-- .-.._.« ,r ^ ^,. ^, _,.... ..•/•/ ,-•
Linum ei Cletum nichit umanam
. - • , • . . _

nae Coloniie sanctos misit Eucharium, Valerium at Et post pauca :

que Maternum. (Fol. 11.) CumhisGtalii multi fue- lcgimus cgisse expontiflcaliministcrio potestative,
runt, qui occidentales tencbras veri solis clarc- sed quantum eis a beato Petro prmcipiebatur, tan-
scente radio ab eodem principe apostolorum missi tum agebant.
dispulerunt, ct nomen Cliristi, quod nccdum in locis Linus igitur, natione Italus regionis Tusciae, pa-
illis splenducrat, fideet magnanimitatepraediti, po- tre Erculano, ordinatus a Pctro, scdit Romse, ipso
pulo incredulo praedicaverunt. IcseRoma? verbum Pctro vivente, a. 11, m. 3, b. 12. Cletus etiam, na-
Dei docebat, ct murum infidelitatis impulsu aevan- tione Romanus, dc rcgione Vico Patricii, patrcEmi-
gelii quatiebat, lurrimque confusionis ct idolatriae liano, ordinatus ab ipso Pctro, ipso vivente sedit
piaeconfessioniset crcdulitatisdejiciebat ariete, ibi a. 12, m. l, d. 11. Inter Cletum ergo et Clementem

se opponcns et continens obiccm, ubi violcntior conpulantur dies 20 (Gesta pontif.).

hostis incubuerat, cujus subvcrtere, Chrislo duce, Suscepil igitur, ut dictum est, saccrdotale offi-
nitcbatur tyrannidcm. cium Clemens tertius a I\ tro co vivcnte, natione
Ad tanti igitur pastoris solatiumet prasdicationis Romanus, clc rcgionc Celio monte, patre Fausto.
augmenlum Paulus, post multa viarum, laboris et Sedit annis II, mensibus 2, cliebus 2 u - anno -

inediao pericula, vinctus Roinam mittitur anno Ne- ^ Dom inc. 70, imperii quoquc Neronis 11, Vespa-
ronis c.csaris secundo, ab. inc. Dom. 61, a passione siano quinquies ct Tito quaterconsulibus. Non fuit
28, indictione 4, Silvanoet Paulino consulibus, non ex tunc ct nunc in omni Romanorum pontificum ca-
quod Jud?ei ct gentilcs ita voluerint, scd quia Chri- thalogo, qui in vita sua viginti quinque annis fun-
stus, utaUeressctalteri solatio, ita praeordinavit et ctussacerdotioipso annorum numcroequiparan tur
voluit. Ilistonitrui filiis quis repugnarct, quis obsi- pontifici primo. Hic igitur bcatus pontifex Pctri in-
sterct ? Symon erat illc magus, qui solus veritati re- stitulus rcgimine, cuiscmpcr adheserat et ejus in-
pugnare videretur, cui si post triumphum apostoli- dividuus comcs fuerat, postquam Symonis mngi de-
cum et SU33 dejectionis ctinauditaesuperbiaeobpro- liramcnta cognovcrat, ct sprcverat, quod magister
VARLE LECTIOXES.
septem. corr. septcnos c.
10
doctrinac excidit. u a. 9, m. 2, m. 2, d. 10 in G. pont.
NOTiE.
(31) Cf. Vitam SS. Eucharii Valerii Materni; Acta SS. Jan. II, 918.
27 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 28

SUU8 inceperat, destinare scilicet orbi occiduo prae- A rom instituit. (Fol. 12\)Non quod jam tunc Melden-
dicatorcsveritatisidoneos,quatiinisluxprcdieatio- ses viam veritatis agnosccrent. qui omnes teneban-
nis gentibus splenderet, ut perficeret, omnimodis tur astricti laqueis idolatriac, sedutperfidelemser-
procurabat (cf. ep. Hincmari). (Fol. 12) Ilinc cst vuin suuni dignaretur illis Dominusaperire portas
quod sanctum Dionisium destinavit Galliarum po- quas ingressi credendo ipsius divinitatem
justiliae,

pulis, qni prasdicando et praedicationi miraculis cthumanitatem,confiterenturnominiejus, quoniam

QdemdandoParisius,Dominoducente,pervenit(32), bonus quoniam in saeculum miscricordia ejus.
socios ei quampluresadhibuit, viros in lege divina Beatus itaque Sanctinus paratus ad omnia pro-
exercitatos, genere nobiles, sermone facundos, fide Salvatoris nomine sustinenda, nec reformidansgen-
praecipuos, et gratia Dei plenos. Ex his fuit sanctus tilium furcntiuin minas et verbera, eandem urbem
Sanctinus Sanctini), MeldensiumetVirdunen-
Vit. aggressus, quia in Doniino erat fiducia ejus, insta-
(

sium pastor primus, qui egregiae nobilitatis ortus bat praedicationibus, rigabat mentes audientium
12
natalibus, cmn praefato Galliarum apostolo fines aquis de ventre Jesus manantibus, et sic instans
petiit Galliae, futurus lucerna fulgens in ecclesia, oportune, importune, docebat eosJovemdespicerc,
omnibus
quae non occultaretur modio, sed luceret Saturnum, Mercurium et Neptunum et omnia demo-
superimposita candelabro. Tradidil enim patrum B num non dcorum portentaabjicere statuasconfrin- ;

memoriaeum unum ruisse de72discipulis, etincoena gerc, et quia in eis non aliqua divinitas, sed omnis

deputatum, ut aquam lavamlis pedibus et manibus inesset falsitas et ludificatio demoniaca, doctrinae

discipulorum preberet et linteum pararet Salvatori. evidentis indicio declarabat. Necpoteranlgentesad

Sanctus itaquc Dyonisius ut venit Parisius, per bec qiidquam contradicere, cum novitativerborum
diversas partessuos direxit socios ad dolos diaboli attestaretur magnitudo signorum, et nova faceret
destruendos et populos Domino adquirendos (ep. (jui nova praedicaret. Unde factum est ut et ipsi

Hincm.). Sanctinusigitur quia praeminebatpruden- susciperent verbum Domini, et pastorem doctorcm-

tiaetpudicitia, a beatissimobyonisio aelectus, sum- que suum beatum virum, quemaliquandoexprobra-
mum accepit saccrdotium, et consecratus in episco- tione, irrisione et adjectione dignum judicaverant
-pum, divinitus constituitur in lucem populis gen- (
VitSanctini), nunc venerarenturetexcolerent, ip-
tium (Vit. Sanctini). sius manibus gauderent baptismo ablui et crismate

Cui etiam ad solatium labcris el officii praefatus sancto inungi. Humiliabatur Gallicus cothurnus
Dyonisius Antoninum dedit virum sanctum et bo- substratussancti viri pedibus, etGallorum cervico-
num, quo declaravit Deus ingens beati viri San
in sitas divinas dudum veritatis ignaraad baptismum
et confessionem nominis Christi humiliata devote
ctini meritum per egregiae et insolitae operationis q
.... op.mr.n tnn pt. nnvn
convolabat. Dejiciebantur arae daemonum, etanovo
, . . . t-,i • i . - - i«Uft* rif ,.r»ir,Knni n
1 n pt».
L
i> rl D.

miraculum, ut patebit in posterum. Et quia decre-

vcrat Deus iniriflcare sanctum suum, dirigitur a adoptionis populo ascclesia aedificatur, et a beato
beato Dyonisio Carnotum cum praefato socio suo ad Sanctino inhonore Dei consecratur.
illuminandum populum, qui sedebat intenebris et DomicianustuncRomaniimperritenebatinsignia,
umbra mortis, quia ei sol justiliae non luxerat, ne- luxurise deditus, avaritia anxius, operecrudelis, qui
que splenduerat ei lux veritatis. Qnobeatushicper- majestatem imperialem nimiacrudelitatepolluerat.
veniens, dolebatpopulumidolatriaeesse deditum, et Quivelut leoinpastussanctorumsanguinemsitiens,
armatus contempnens super-
fide sanctaeTrinitatis, secundam post Neronem in Christianos persequu-
vacuam sectam principum terrae et niinas eorum, tionem excitavit (fol. 13), et per IS annos, quibus
Romanum imperium indebite tenuit, ila rem publi-
praedicabat Jesumturbis incrcdulorum. Fundebatur
cam attrivit, ut nullus illo crudelior in omni Ro-
prasdicatio juncta virtulibus, et praelustratus gratia
divina feroces gentihum mentes salutari mitescebat manorum imperatorum inveniaturnumero. Adcom-
doctrina. Factumque
est, cooperanteei divina cle- D probandam erga deorum culturamsuamsacrilegam
mentia, ut Carnotenses viam Doinini agnoscerent, et devotionem 5. anno regnisuitemplumsinelignorum
lene jugum Domini subjectis voluntatum humeris ammixtione construxit, quod Pantheon appcllavit.
ferre non detrectarent. Quod beatus Dyonisius a- Tanta elatus est superbia, ut deum se etdominum
nimadvertenSjetgratiamvirtutisdivinaecollaudans^ appellari jusscrit. Hic audiens(^>. Hincm.J famam
beati Dyonisii in destruendis idolis et populis
ad
ipsuinque plurimum in opere praedicationis valere
Christum convertendis, lyctores in Galhas misit,
perpendcns, Meldensiuin civibuspastorem etdocto-
VARLE LECTIONES.
li
ita a, mente Labbe.

(
32) Narrationis magnam partem sibi delibavil ex scripta fuerant pene deletade vita et actibitsbeati
Hincmari cpistola ad Karolum imperatorem a. S76 Sanctini reperit. Revera Hincmarum taleshtteras
vel877 data, quaa integra exstat in Actis SS. Oct, V, ad Karolum scripsisse disertis verbis probat tlo-
:;>.;. InepistolamHincmarusrccepitVitamquamdani doardus in Hist. Rem. III, 18 non audienaus igiiui
; ;

est Calmet Hisl de Lorraine I, p. 32, qui

eas suppo-
Sanctini, quam ipse juvenis descripserat e quatcr-
niunculis quos Wandclmarus abbas S. Sanctini... sitas esse censet. K.
n loco sibi commisso valde contritos et qua in iis
29 CHHONICON. - LIB. I. .'30

qui enm inventum ct comprehensum aut idohs sa- A Brittannicam. Gallia vero Lugdunensis, ducta per
crificare cogerent, aut diversis suppliciis affectum longum et per augustum flexa, Aquitanicam pro-
occiderent. Quos ubi beatusDyonisius linesParisio- vinciam semicingit; babet u ab oriente Belgicam,
rum appropinquare comperit, Sanclinum et Antoni- a meridic partem provineise Narbonensis, qua Are-

num ad se accersiri mandavit ( Vit. Sanclini),<\\\\- las siia est, et mare Gallicoet Rhodani flumen acci-
bus praedicatioiiis tradens oflicium, ammonuit ut in pitur.Narbonensis provincia 25 habet ab oriente Al-
lide firmi persisterent, et ut quantotius Romam pcs Cotias, aboccidcnte Hyspaniam, a circio Aqui-
properantcs a praesule sedis apostolicae coopera- taniam, septemtrione Lugdunensem, ab aquilonc
a
tores vcrbi et doctores expeterent, quia^in mcsse Galliam Belgicam 26 a meridie mareGallicum, quod
,

multa sationis Dominicse operarii perpauci essent, est inter Sardiniam et insulasBaleares. Aquitania
qui semem verbi sulcis mentiumcrederent, praeser- habet a circioocceanum qui Aquitanicus sinus dici-
tiin cum et ipsejam ad gaudia Domini sui festina- tur ob occasu Hispanias, a septemtrione etoriente
;

ret, et mercedem laboris et oneris a pio Domino Lugdunensem ", ab euro et meridie Narbonensem
sibi dari praBoplaret. provinciam contingit. Provincia autem juxtapapain
Consummato igitur permartyrii palmam bcato Pelagium certa habet decem vel 28 undecim
est quse
Dyonisio, a. ab inc. Dom. 97, a passione autem 64, g civitates et unum regem, ettotidem minores potes-
setatis autem ejus anno circiter 90, imperii Domi- tates subse, et unum metropolitanum, et suflraga-
ciani csesaris ingruente anno 10 (ej). Hincm.). San- neosdecem vel nndecim episcopos judices; ad quo-
ctinuset Antoninus praeceptis magistri obtemperan- nun judicium omnes episcoporuai et sacerdotum ac
tes, cum persequutionis procella detonante predi- civitatum causse referantur. Post destructionem
cando de loco ad locum cogerentur secedere, vene- quoque Wandalicam quae fere totum pessumdedit
runt in fines Gallise Belgicae, et prseducegratia di- occidentisct orientisimperium,Leopapa provincias
vina, quocumque veniebant, Christi loquebantur distribuit. Juxta modernos veroGallorumprovincise
magnalia. Belgica ls
autem Gallia pars cst Gallise sunt 17. Prima sedes Galliarum Lugdunensis est
(fol. 12 a ) dicta a civitate quse Belgis dicitur, quse cum tribus Rotomagensi, 3)
suis provinciis, 2)
est Treveris (33) [Cf. Bicher. I, l]. Gallia veroacan- Turonensi et 4) Senonensi, 3) Bclgica prima quae
clorc populi appellata est, gala u enim lac dicitur est Treviris, 0) Belgica seeunda, qua3 est Rhemis, 1)
[Isid. et. XIV, 4,2b].Montesenimet rigor coeli ab Germania prima, Magontiacum, 8) Germania se-
ea partesolisardorem excludunt. Hanc ab oriente cunda, Colonia, 9) Maxima Sequanorum, Vesontio,
Alpium juga tuentur, ab occasu Oceanus includit 10) Alpes Gratje
29
Darentasia, 11) Viennensis 12) ,

15
"ameridiepreaeruptaPyrenaei, aseptemtrioneRhe-
r Narbonensis prima, 13) Narbonensis secunda,
ni fluenta etGermania. Cujus inicium Belgica, finis Aquensis, 14) Aquitania prima, Bituriges, 15) Aqui-
16
vero est Aquitania. Est autem regio glebauberi et tania secunda, Burdegala, 16 Alpes Maritinue,
pabulosa et ad usum animantium apta, ut ferunt Ebredunum, 17 Novem Populana, Auxia (notitia
qui situs terrarum descripserunt, fluminibus et fon- prov.). La provincia igitur Belgicae priniae urbs erat
17
tibus irrigua, pcrfusaduobus magnis fluviis Rhe- posita in confinio Neustriaset Austrasioe Virdunum
noct Rhodano. Cisalpina autem Gallia est circa 18
nomine, quam antiqui et etiam moderni urbem Cla-
Alpes, transalpina trans Alpes contra septemtrio- vorum consueverunt appellare. Ethymologiam au-
nem, Rhaetia 19 juxta Rlicnum )ib. 26). Aquitania tem nominis hujus quod est urbs Clavorum, ipsa
autem ab obliquis aquis Ligcri iluminis, qui cam nobis quae sola praBteritarum rerumhabet scientiam
pcnc in orbem cingit, cst appellata (34) (ib. 27). signavit antiquitas, quod
ob id ita sit appel"
scilicet
Callos itaque natura feroceset 20
aeriores esse in- lata, quod a lapidibus praemaximis ferroplumboque
genionatura climatum facit, ^Ethicus situmGalliae compactis et conscrtis ingenti cura ctstudiosit ex-
describens quatuor ejus asscrit esse provineias tructa. Cur autem vocata sit Verodunum, cum diu
[iETHicus], Calliam Belgicam et Galliam Lugdunen- tius in scripturis quesissemus, hoc solum nobis oc-
sem, Narbonensem quoque provinciam et Aquita- currere potuit. quod cum delectum militem per Gal-
niam. Et Calliam quidem Bclgicam dicit ab orientc D Has Julius ageret, Verolus quidam prsedictam urbem
habere limitem Bheni iluminis ct 21 Gcrmaniam, ab obpugnatam in fedus recepit, a quoet uomen sum-
euro Alpes Penninas 22 a meridie provmciam Nar-
, psit, ut vocaretur Verodunum quasi Verolidunum,
bonensem, ab occasu Lugdunensem, a circio oc- sicut et abAugusto Edua vocata cst Augustodu-
ceanum Brittannicum, a
23
septemtrioiie insulam num. Postea vero o liltera mutata in e, dicta est W
VABLE LECTIONES.
13
\Mgjam deletum in codice. u jam deletum. 18
1B
inclu jam deletum.
Est autem reg deleta. 1T perf.
deletum. 18
citra Is. 19
rhact delehim. ,0
et deleta.
S1
deletum. n addito A Appeninas corrigit au-
ctor. u deletiim. « h. deletum. s3 pro deletum. 86 deletxm. lT L deletum. a « vel deletum. !D i. e.
Graiaj.

NOT.E.
(33) q. e. T. desunt in Isidoro. dem vcrbis apud Flcrigerum Gest cpp. Leod. 41.
(34) Quie hiect infra dc Aquitania leguntur iis- M. G. SS. inveniuntur. K.
 $2
81 HUGONIS ADBATIS FLAVINIACENSIS
temporibus dirutas repa-
Fortunatus (3S).Modernivero A ficatas quondam et
suis
redunum, ut lestatur
quod quasi sempcrvireat, raverunt, sedcm habet requietionis. Quod qualiter
a viridantibus pratis, vcl
33 dc ipso ejus sacratissimo corpore acciderit, cumvi-
dicunt ea.n Virdunum, quasi viridc dunum. Has
delicet proprii laboris in iurbe Meldensi cursum
autem omnes conjectiones dEthicus in cosmogra-
consummaverit, sequcns sermo suo in loco decla-
pbia exciudens, in Itinerario mundi vocat eam Vi-
rabit.
rodunum, ob virorum fortium industriam longe
Beattis itaqneSanctinus videnspopulum civitatis
lateque celebratam. Situs urbis ipsius ipsa sui po-
multuin scd idolatriae errore cascatum (fol. 14),pre-
sitione delectabilis, Mosa fluvius
quam praeterfluit
videns ctiam in spiritu ostium magnum et evidens
ipsa sui fertilitate el viridantium pratorum grami-
sibi apertum inDomino, delibcravit cum socio
ali-
nea planieie jocundus (Vit. Sanctini). Gens urbis
quantulumremorari inlocoipso. Noncrathoctrans-
ipsius effera, cultui demonum dedita, totius veri"
cam veritatis praeco vene- gredi praecepta magistri, si et istos lucrifacere, et
tatis ignara. Nullus ad
positas divinus jam niandata magistri sui fideliter posset adimplere.
rat, ouin urbes in cir.cuitu
Ponens ergo spem suam in Domino, ct se illi com-
splendor irradiassei (fol.13). progreditur
pi»u.«u»«v, mittens, cordc contrito ct humiliato
socio perveniensbea
urnnn cum ou^iu

.
Ad
AU hanc
tus Sanctinus
..
habitantes
ergo urbem
nanc c.^o

....B« tor.
(cf.
....
2),

idolatriae deditos et
c.
.
et videns
, .
omnes
.A.
absque Deo vcro
in- B au populum, rephcat Jesu C h n
rantur fi, vilitatem
ln eo
i-nntni' in i
n,,,;,!;

^^;
OTn(ir.!inin M
. Mi

dienitatem vultus,
habttus, dignitatcm
vi tatem habitus, vuitus,

Deum attentius ut sermonis facundiam, miraculorum eflicatiam nec ;

huini prostratus precafeatur

regione umbrae mortis lumen os-
tamcn possunt auJirc, quod dcbeant demonum
populo sedenti in
cultus abjicere, figuras deorum suorum aureas,
tenderet veritatis. Ooralio Dco grata et speciosa!
argentcas,marmorcas,gypseasetligneasconfringe-
spceciosa inquam, facta estet suavis in conspeclu
re, et aras subvertere. Quis referat
quotiens ab
gloriae summi Dei. Bec subvecta peminis alis, dilec-
illis ccsus, quotiens injuriatus ab urbe semivivus
tionis Dei videlicet et proximi, libero volatu celos
projectus sit ? Solus hoc novit inspcctor interno-
petiit et in conspectu Redemptoris facta cst ut thus
rum, qui, quia fuit tesLis penarum et laborum, fac-
miri odoris. An non facta cst fumus boni odoris, largitor pra3-
tus est militis sui pius remunorator et
cum de manu angeli tenentis thuribulum ascendat
miorum. Augebatur tamen nuinerus crcdenlium,
fumus aromatum, quae sunt orationes sanctorum? suorum multi-
et de die in diem meritis servorum
et in Apocalipsi viginti quatuor seniores stant in
plicabatur accclosia fidelium, error gentilium des-
conspectu throni, tcncnlcs phialas aurcas plenas gratia
tfiiebatur, ct fides sancta ubique docebatur,
odoramcntorum, quse sunt oraliones sanctoruin-
baptismicondonabatur,etin credentes Spiritus san-
Sed jam orationis hiijus fructus videamus.
cticarismata multiplicabantur. Fclix acclesia tan-
'

Jam ab oratione ulerque surrexerat, cum ccce

ti pastoris regimine digna
illuslrabatur enim mi-
;

vident una arbore, quae ramis opaca cl altitu-

in
raculis alque doctrinis. Omnibus omnia Tactusest,
dine procera, sed cultibuSdaemonumerat profana- dum
utonn slucrifacerct Qui etsi injurialus est
ta, quia videlicet ibi gentiles rusticani Faunis
et
praedicaret Chrisium, libenter tolerabat illata sibi
Satyris vota solvebant et sacra celebrabant, tres quos
tormenta, obpropriaet irrisionesmalorum, ut
consedissc columbas, significantes utique divinae et Domino
persequutores patiebatur, lilios faceret,
esse voluntatis ipso in loco trinum ct unumDeum
auferre.
misericordia, cujus reddertt animas, quasdiabolusconabatur
praedieari. De Dei ergo fisi
CumquejamDei disponente clementia pluresex
tanta in futuros adoptionis filios praevidebant be-
his, qui aliquando fuerant vasa irae in interitum,
neficia, ipsi intimo cordis affectu multimodas ege- sacramentum
ficrentvasa misericordiae per baptismi
runt gratias, et ut in servis suis glorificaretur pre-
videns aecclesiam fidelium eo esse, ut proficere
in
ce poscebant hUmillima.
jam ipsa pcr semctipsam posset, et timens ne
siali-
adDeum praemissa ora-

—
Locus igitur, in quo fuit
quanto diutius ibi remoraretur, injunctae sibi obe-
tio, mons crat situs ad septcmtrionalem plagam uf Domino
dientiae legatio cassaretur, confortatis in

£S£S£T«. z:,;::^. d «-«i-.-

bis, qui in suo cacumine ex tunc gcstat ascclesiam

turum, valedicens eis, et commendans eos

=rzt:
Domino,
ipso viro Dci dedicatam. Quae consecratio facta es Romampro-
illis eum persequentibus
cum lacrimis,
anno incarnati Vctbi 08, videlicet 13" Domiciani (Fol. 14.. ) Et ve-
fcctus est {Efist. Hincmari.
caesaris anno, Trajano septies et Maximo consuli-
nientes in ltaliam,Anloninusvalidafebrecorreptus
bus. In qua ctiatn atrium bcnedix.it, et cimiterium aliquot
cst, in cujus obsequis beatus Sanctinus per
Virdunensis aecch siae esse constituit, ubi ipse dom- ejusdem beati
dies immoratus; consilio ct consensu
nus cum successoribus suis praesulibus sanctis, ex- quacumqueoc-
Antonini nc praeccptio beatiDyonisii
ccptishis, qui sibi dicalas ecclcsias corporali illtt-
casione impediretur, peragere ceptum iter dispo.
strant praesentia, vel qui easaedificaverunt,autaedi-

VARI.^E LECTIONES
50
Has - celebratam 2.
NOTE.
(38) lib III. c. 29.
 :

33 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS U

suit. Et sufficientcr exeniiset honestislinteis prin- A hocinloco scriplorum dissonantiam,virtutis hujus

cipi domus dcrclictis, petiit et por Deum obtcsta- arccm teneamus, et non nostrisfisi virihus, sed

tus est ut, Antoriinus convalesccret, cxinde 1111

si
scripturae sacra) fulti auctoritatibus, cui veritas fa-

habundantissime ministrarct, si vcro vita decede- veat, ChristoDeo praeduce, videamus. Legimus in
ret, honestissime sepeliret : et sic iter, quod cc- gestis, invcnissc beatum Sanctinum in scde Romani

pcrat, pcragcre studuit. pontificatus,cumvenissetRomam ex prascepto bi ati

El cum jam Sanctinus fincs Romanorum contigit Dyonisii, papam Anacletum, natione Grecum de

Antonius vita decessit. Quem princcps domus, rc- Alhenis. cui actus et martyrii cjusgesta retulerit.
commendata in cjus obse- Quod quam sit absurdem facile advertitur, si Ro-
tentis cmnibus quae sibi

quiis fucrant catabuli sui-in quo animalia cjus ja- nianoruin pontificuni succcssio et martyrii ipsius
lieati Dyonisii terminus inspiciatur per indictiones
cebant axes levavit, et in fossam ubi slcrcora et
ct annos. Prcfuit cniin juxta fidemhystoriarumbca-
urinae animalium defluebant eum projecit, ct desu-
per axes f remisit. Quaj omnia beatus Sanctinus tus Petrus urbi m, 2, d. 8, in qui-
Romanae a. 2 I,

Romanorum, per Spiritum bus, ut supcrius rclatum est sub eo rexit aecclesiam
cumjam intrassct fines
sanctum cognovit, et cum magna festinatione re- Linus, annis 11, mensibus 3, diebus 12. Obiit 9.

qua Antoninum jacentem di-

domum Kalend. Octobris. Cui mox successit Cletus, etsub
vcrsus ad in B
miseral, flens et dolens pervenit et principem do-
Petro rexit aacclesinm annisl2 mense 1, diebus 11,

mus intcrogavit: UHest, inquiens; Antoninus fra- Obiit 6. Kal. Mai (Gesta pont Rom.) Ecce jam pon-
termeus karissimus? Is autem fictis gemitibus ac tificatus Pctri annus 23, menses 4 et dies23.Quibus
suspiriis simulata mestitia : Mortuus est, inquit diebus adjungantur item dies20, qui intcrserun-
si

quem de mihi a te commissis honestissime sepelivi. tur post obitum Cleli ante ordinalioncm Clementis

Mentiris, diaboli ; in ster- fiunt 43, i. c. mensis et dies 13, quoruin dierum
Cui Sanctinus : ait fili

quilinium projecisti eum virumsanctum etjustum. ultimo die consecratus est Clemens a Petro. Quod

Etnunc veni mecumad catabuli locum, in quem autem alibi scribitur Clemens idein rexisse asccle-
siamfahnisll, alibi vero annis mensibus 2, die-
projedsti eum. Is autcm timore perculsus, non est 9,

ausus reniti quin cum eo venirct ad locum ubi eum bus 2, utrumquc verum csse non ambigitur, qniaet
projeccrat. Et levantes inde axes, Sanctinus cum sub Petro sedit anno 1, mensibus 8, diebus 23, quo
lacrimis voce magna clamavit dicens: Antonine numeroanni 28 pr;csulalus Petri cum mensibuset
frater, in nomine domini nostri Jesu Christi pro diebus colliguntur exacti ct post Petri obitum an-
;

cujus nomine et amorepassus est gloriosus martyr nis9, mensibus 2, diebus2.(Fol. 13)SeditAnacletus
annis 14 mensihus 10 dicbus 7. Ohiit 3. Idus Julii,
Dyonlsius, surge, et perflciamus slmul obedien-
tiam quam isdem
gloriosus pastor et magister et cessnvit episcopatus diebus 14. Sedit quoque
noster communiter nobis pracepit. Et statim Anto- Euaristus annis 9, nienscs 7, dies 2 ; igitur quando
ninus stercore obvolutus surrexit. Quem beatus Petrusoccubuit annus erat Dom. incarn. 72as ,qui-
Sanctinus dc catahuli fossa extraxit, et diligentis- busjuncti 9 annis Clementis faciunt 81. His quo-
sime lavit, et mundis ac honestis vestibus induit. que additi Anacleti anni 14 fiunt 93, Euaristi quo-
Sicque ofierenles Domino sacriflcium laudis, cum quc 9 fiunt 104. Duobus ergo mensibus Petri et
tota mentis intcntionc et lacrimarum eompunctione diebus 8 additi 2 menses Clemenlis et dies 2, men-
eucharistiascorporis etsanguinisChristi participati scs ctiam Anacleti 10 et dies 7, dics quoque 14 in-

sunt. Et accipientes cibum confortati sunt. Et iter ter Anacletum ct Euaristum, quibus episcopatus

cceptum aggredientes, Romam auxiliante Domino cessavit, nec non ct Euarisli menses 7, dies 2 fa-
pcrvcncrunt. (Fol. 18.) Jamque bcatoClemcntemar- ciunt, menses 19 et dics33, et annus hic inseritur,

tyrio coronato, in cadcin scde post Anaclctuni 31 et sic fiunt anni 105, menses 9, dies 33 usque ad

quartum a Evaristum consecratum

bcato Petro obitum Euaristi, qui est 0. Kal. Novemb. Secundo
ponlifieem invenerunt, cui per omnia, sicutbeatus autem Euaristi anno sanctus Dyonisius passus est,
Dyonisius jusserat, actus et martyrii ejus ordinem
D et sexto ab ejus passione anno sanctus Sanctinus

narraverunt. Roinam venit, qui erat ab inc. Dom. 103. Jam er-
Libct hic aliquantispcr immornri parlibus pru- go Anaclctus ohicrat, jain ctiam Euaristus ei suc-
dentLe, quam patres nostri et pruecipue moralis cesserat. Quomodo crgo invenit eum, quijamobie-
doctor Amhrosius dcfiniunt versari iu vcri cogni- rat? Restat igitur, ut priori sentcntiae fides adhi-

tionc, et scicnti;e plenioris cupiditatein infundcre. heatur, quae non dubitatur,

veritate subnixa,
Prudentia quidem cst Dcum scirc Deum timcre quod cum ita essc sacrarum scripturarum docea-

Deumque requirere. Haec est veri cognitio. Accedit mur auctoritatc, prudentise virtutemunitietscien-

etscientioa plenioriscupiditas, cujus cst trimodum ti;e tcncamus verum,

plenioris doctrinam nancti,
intelligenti;e genus, ut si in dictis inajorum aliquid quod nos docuit. ad quod investigandum ipsa nos
diversitatis inveneris, in veri investijatione vcrse- virtutum principalium prima animavit prudentia.
Igitur redearnus ad superiora, et quia an-
ris, ut sit tibi in his discendi et imitandi reverentia,
non disputandi astutia. Nos igitur considerantes num quo secundum fidem hystoriarum Romam
VARLE LECTIONES.
ui
q. a. b. P. E. inlocoraso 2.
:{,-> CHRONICON. - LIB. I. 36

venerii tenemus, quom etiam sede Roma invonerit, A spem pastor eligitur, p'. ut eis praesse dignaretur,
ut paee omniuin loqunmur. paucis expediamus. magnates quique et vulgus promiscuum rogant ct
Beatus Snnctinus (Vita Sanctini) dum oecupa- impetrant. Gaudet pater de numero centuplicato
tione itineris et praedicatione Virdunensis novellae Hliorum letatur in devotione civium, et quod
,

plantationis et infirmitate socii sui retardaretur, rogabatur implere non moratur. Preparatur asc-
Euaristum pnpnm 9 3 % jam anno pontificantem in- clesia regenerandis novis fidelium populis, rege-

venit, a quo etiam cum debito lionore susceptus ncrantur plures manibus sancti anlistitis lavachro
et loco maximae venerationis habitus, replicuitla- salutari. Destruuntur templa demonum etclelubra,

boris assumpti causam magistri sui beati Oyonisii dejiciuntur idola, et quia prima non suffieiebat,
esse obedientiam. in consummatione cursus ejus nova edificatur aecclesia mira civium devotione et

Gallicanam aecclesiam magnam pnti praedicatorum industriaqua aeceleratn praeparantur dedicationi

penuriam, se ob hoe missos advenisse, ut verbi neeessnrin, et a beato pontifice in honore Dei ge-
ministros aliquos mittcret ascclesire. Ilnec magis- nitricis et Virginis consecratus a. Dom. inc. 104,

trum ultima sibi dedisse mandata, ut eonsumma- qui ernt n passione benti Dyonisii 7, Gnllo et Brn-

tionis siuc Romnno ponlifici inootesceret ordinera, dun eonsulibus, Olimpinde 220, et mnter a^cclesia
et ut ipse, cujus erat eeclesiis providere, opern- g in qua sit sedes episcopalis constituitur

rios dirigeret ad cxeolendam Dominicae sationi llis expletis plebem monet et diligentius ins-

ngrieulturam. Unde eum bentus pontifex gratula- truit docuraentis salutaribus, lirmans eos bene-
retur in Domino etad agenda quae petebatur se dicfionibus, ot sic Meldim regreditur ; ubi praedi-

supra se votis omnibus extenderet, moramque cationi et sanetis operibus insistens (epist. ffinc-
in faeicndo pati nesciret, decrevit tamen sanctum mari), cum cognovisset imminerc diem vocationis
virum aliquandiu secum retineread consolationem suae, littcrns exortntorins ct consolalorias direxit

sui recreationem lnboris et itineris. At ipse

et filiis Virdunensis aecclesiae (Vita Sanctini), in
pnucis diebus npud enm remoratus, inter grata quibus, quia prope esset vocatio ejus et quod am-
mutuae confabulationis solamina, quid etiam per plius fnciem ejns non essent visuri praxlixit, et ut

eos divina egerit gratia, et quomodo novella Vir- Maurnm presbyterum virum in fide catholicum et

dunensis fructificaret aecclesia, humiliterreferebnt. doctissimum, successorem eligerent monuit et

sibi

Unde ille Deo ex iniimo cordis affectu grntias praecepit. primo viso nuneio cum litteris gau-
II II

agens, socios ei et cooperatores verbi tres viros debant, et consolabantur se mutuo in respectupa-
probatae quorum nominn etsi
auetoritntis dedit, terno. Ubi vero de pastoris resolutione et sua
non habemus in scriptis, quia tamen missi sunt' destitutione facta est mentio, fit statim elamor et
non tacetur. Novimus tamen beatum Maurum pres luclus omnium. Vox erat una dolentium. Dolebant
byterum, qui ei successit in pontifieatus ordine, ex enim quin amittebant patrem karissimum, pastorem
eorum collegio et numcro fuisse. mitissimum, et vi doloris attritn et depressa acie
apud Yirdu-
Interea aecclesia fidelium, qua3 erat mentis cogitare vix poterant, quin mors ei via ad
num, ereseebat et confortabatur et doctorem suum patriam, ubi finis laborum el retributio praemio-
devotis etipsa devotione suspensis animispraestola- rum aeternorum unde eis tanto melius opitulari
:

et subvenire valeret, quanto vieinius Deo, cui ser-

batur. Jam ad eos lama de resuseitatione defuncti
pervenerat, quae res eos in fide Dei et amore ma- vierat, in quo speraverat, quem confessus fuerat,
gistri vehementius accenderat. Pius quoque pater, deposito corporis onere, adbereret. Fides quidem
flere prohibebat, sed gemitum extorquebat affec-
dum rememoratur suspensos ad suumreditumfiiio-
rum animos, Mcldensium scilicet et Virdunensium tus. Illic ergo positus nos humillimos servos suos

— sex enim anni jaui pene evoluti erant a passione hic orantes exaudiat, aecclesiam inter mundi tur-
beatiDyonisiiet sextusipseannus pontifieatus beati bines fluctuantem sibi eommissam, suo labore ad
Euaristi fuit octavus— benedictionc postulata et
,
id quod est provectam (fol. 16), regat etprotegat,

accepta (fol. 10), Meldim rediredeliberat. Ne tamen filiorumque preces et lacrimas Dei patris omnium
novos adoptionis filios quos Christo per aquam bap. D conspcctui offerat.
tismatis Virduni regeneraverat invisitatos praete Legitur sane in antiquioribus ejus gestis (30),

riret,illo quantotius iter accelerat,ut rclictisibi so- quod cum Meldis redisset, tyrannum increpaverit,
ciis, quos ab apostolica sede pereeperat, ipse.Mel- quod res ecclesite diripuisset, et ob id illum ira
dim rediret, et suas oves, quibuspastor et reclor praecipiti fcrvidum, gladio adauctum beatumvirum

institutus fuerat, regeret. Cumquc Virduni advenis- vitae transmissise perpetuae. Apparet etiam nuncin

set, a fratribus devote suscipitur, a civibus contra ipso viri beatissimi capite, sicut relatumestab his
VARI^E LECTIONES.
3i
IX iam anno in loco raso
NOTjE.

(36) Calmet, Hist. de Lorraine 32 in mona-

I, p, phmi, Quin hanc Vitam Hugo ante oculos ha-
etc.
sterio S. Vitoni Vitam Sanctini post a. 9S2 conscri- buerit, vix dubitari posse probat lpsius narratio
ptam se legisse testatur in codice ssec. xn inscri- cum Vitae compendio, quod Gallice dedit Calmetus,
pto Incipit Vita S. Sanctiniprimipontificisurbis
• collata. At non haec Gesta, sed llla ab Hincmaro
Qlawrwn. Pottgloriosamcalestis victoria trivm- conscripta antiquiora fuisse. nemo non videt
37 CHRONIGON. - LIB. 1. HH

qui viderunt et ossa ejus sanctissima contreetave. A annis intra septa sepulcri thesaurus celestis deli-
runt, sectio gladii materialis ita, ut media pars ca. tuit. Novissime divina revelationc repertumctele-

pitis, ipsa videlicet qua positae

pars anterior, iu vatum mira exultatione civium confluentium po- et

sunt fenestrae oculoriim, non habeatnr cumreliquo pulorum, sacratissimuin corpus ejus ad propicia-n-
corpore, et quasi gladio secta et divisa videatur dum Deum miscris mortalibus super altarein cele-
pars posterior ab anteriore. Qualiter ergo servum sti propiciatorio ab episcopis honoriflce repositum

suum Deus ad se evocaverit, ipsc novit qui eum est, ubi per succedentium annorum volumina ab

praeelegit ante saecularia tempora ; nos credimus, excubitoribus diligcnter servatum ct honorifice,
quia etsi ejus animam gladius persequutoris non permansit usque ad tempora Ludovici imperatoris,
abstulit, palmam tamen martyrii non amisit, quia Lotarii aeque impcratoris filii, Deo sanctuin suum
totusvitaecjuscxcursusjugisfuitcumprincipe niiin- mirilicante signis et prodigiis innumerabilibus.
di conflctus. Post hec, quia sic Deus voluit, translatum est, et
Ascivit autem sibi Dominus nunc sanetum pon- Virduni in aeeclesia sancti petri locatum, et in
tificem post multa laborum pcricula, post innumera scrinio argenteo reconditum, ubi meritis ejus et
bonorum operum exercitia, in urbe Meldensi, SKal. preeibus exuberant beneficia divina usque in ho-
Octobris, regnaute terris principc Trajano. B diernum diem, prestante Jesu Christi gratia, cui
Quod si studiosus lector plenius cupit addiscere, est honor et gloria in saecula saeculorum amen.
advertat, quia 13° anno imperii Neronis, quo anno Rexit autem post eum Meldensem aecclesiam
Petrus et Paulusglorioseoccubueruut, quieratan- beatus Antoninus annis multis, et piis virtutum
nus ab inc. Dom. 72, Vespasianus a Nerone in Ju- operibus insignis migravit ad Dominum 2. Kalendas
dcam cum exercitu missus est. Mortuo autem Nero- Octobris (ep. Hincm.) praestante Jesu Christi gra-
ne annosequenti antequam VespasianusRomamre- tia cui est honor et gloria in secula amen.

diret, Galba, Otho et Vitellius regnaverunt anno 1 Domiciano igitur defuncto Nerva suscepit impe-
ct mensibus 0. Vcspasianus ergoapud Judeam im- rium anno et mensibus 4; sub quo Johannes apo-
1

peratorappellatusest,quiet Capitoliumsedificavit ;
stolus revocatur ab exilio.
cujussecundoanno Judeorum regnum finitum est,
33 sub quo Zacharias Vien-
Cui successit Trajanus ;

quum a prima aedificatione templi sub Salamone nensis aecelesiae episcopus martyrio coronatur.
usque ad ultimam ejusruinam sub ipso Vespasiano Nam priinus Crescens, secundus Martinus aposto-
colliganturanni 1202. [Regino.] Rcgnavit igiturVes- lorum discipuli Viennae sederunt. Regnavit Traja-
pasianusa. m. mensibus additi nus a. 18. m. 0. d. 13. His6 mensibus si adduleri-
9, 11, d. 22. Ilis 11
n
7 Neronis fiunt 19, et 22 diebus add.ti illius
his G
fiunt43. Post Zachariam Verus Viennensium epis-
28 fiunt «0 dies i. e. annus et 7 menses et20 dies,
copus Cujus regni a. 3° assumptus est ipse
floruit.
qui annushoc in loco inseritur. Titusquoque regna-
vit a. 2, m. 2. Domicianus a. 15, m. S. His 5 ad- beatus apostolusannopost passionem Domini 68°,

damus menses Vespasiani, completur annus, qui

7 ind.14, epacta G; et sexto ejusannonrgravitadDo-
minum beatus Sanctinus ,et suscepit aecclesiam
hic inseritur. Post Domicianum Nerva rcgnavit, a.
regendam Maurus presbyter, vir honestse vitae et
1, m. 4, d. 8. Sex igitur mensibus Othonis, Galbaj
per cuncta laiulabilis. [hier.J Trajano adversus Chns-
et Vitellii si addiderimus Titi duos, Nervae 4, com-
pletur annus, et hic inseritur. Post Nervam regna- tianos persequulion mmovente, SymeonHierosoly-

vit Trajanus a. 19, m. 6, d. 18 cujus a 2° beatus morum epicopus cruciflgitur,Ignatius bestiistradi-

Sanctinus migravit ad Dominum, anno ab inc. Dom. tur, Alexauder papapost administratum a. 11, m.
7, d. 2 pontificatum martyrio
coronatur sub Tra-
103, m. 10, d. 18, Africano etCrispino consulibus,
a passione beati Dyonisii a. 8, pontificatum a gcntc jano Non. Mai (Gesta pont Rom.). Hic constituit
3.

Romanas aecclesiae papa Euaristo a. 9, interposito ut aqua sparsiouis cum sale benedici. Post eum

tamen anno illo, qui de supputatione mensium pro- sedit Xystus, natione Romanus, ex Pastore de re-
~ gione ViaLata, a. I0.m.2,d. 1. [ado.] Hicconstituit
ccdit, ut numerus annorum pontiiicalium perfecte
servetur, et ab obitu beati Sanctini usque ad ob- ut ministeria sacrata non tangerentur nisi a
3S
itum Euaristi, qui obiit (i. Kal. Novembris, annus ministris. Justus Viennensis episcopus floruit .

integer et dies 17 computentur. Anno quoque ab inc. Dom. 121. regnavit Adria-
Sepultus est sane condigno honorefidelium inec- nus, consobrinae Trajani filius. [beda, hiekox.] Hic
clesia sancti Pefri (fol. 17) quam fundamen-
ipse a 9° impcrii anno persequutione laxata, pater
sui
patriae appellatur, et uxorejus augusta.
Regnavit
tis edificaverat, quae quidem a sanc'o Antonino 34 ,

quiei inepiscopatusucccsscrat, ampliata, atquein- a. 21 Thelesphorus, Grecusnatione exanachorita,

36
llm. 3, d. 21 (Geslapont. Rom.). Duxit
illustre
honore ipsius magistri sui dedicataest, ubi multis a

VARItE LECTIONES.
3
hic
33
Vespasiano VI. et Tito V. consulibus Judea subvertitur in margine c. '

^^/^.j^S^jJh^
no ab incarnatione Domini 167. Lucius rex Brittanniae missa legatione a papa ^jaf/sto^m^ratonbus
3 = Ju8lu8-floruitt»»»a^*»<r. DU«t
Romanis fidem Christi suscepit. cum omnibus regulis gentis suae.
— Jan. in marg.
39 HUGOMS ABBATIS FLAVINIACENSIS 40

niartvrium Xon. Jan. Ilic constituil ut 7 cbdoma- A manos largissimc refocerit ct Larbaros crebris ful-

dis anle pascha jejunium celebretur (fol. 17') et in minum ictibus territos in fugam converterit. Quo-

nocte nalalis Domini missas celobrenturet(?/onfli» rum terga eedentes, incruentam victoriam potenti
excelsis Den caneretur. Obiit 3. Idus Januar
87
Cui .
Christi meruere auxilio. Sub quo Ilyrenaeus Lug-
successit Vginus natione Grecus ex phylosophode dunensis episcopus elaruit eLDionysius Vicnnensis.
Athenis, sedit a. 4, m. 3, d. 8. Hic clerum compo- Post quem regnavit Selius Pertinax mensibus 6.
suit et distribuit gradus ecclesiasticos. Obiit 3. Quo defuncto regnavit Severus anno ab inc. Dom.
38 198. regnavit a. 18. Victor, nationc Afer, patre Fe-
Idus Januar .

Anno ab inc. Dom. [Beda]. Antoninus cogno-

14-2 lice, sedit a. 12, m. 2, d. 10 (Gestapont. Rom.). Hic

mento Pius eum filiis Aurelio et Lucio regnavit a. constituit, sicut ct Pius, ut paseha die Dominico ce-
lebraretur 14. luna primi mensis isjue ad 21.
22, m. 4. Pius, nationc Italus, ex patre Rufino, fra
a.

terPastoris, decivitatcAquileia(6rV5^i50?^. Rom.), ejusdem mensis. Obiit 5. Kal. Aug.

sedit post Yginum a. li), m. 4, d. 3. Obiit 5. Idus

Anno ab inc. Dom. 20G. Zcpherinus, natione

Julii Ilic, angelo monente, precepit Dominico die

39 Romanus, patre Abundio, sedit a. 18, m. 0, d. 10.
Obiit Kal. Stpt.
paseha celebrari. Inter Pium et Anicetum d. 29. Ani- 7.

cetus, natione Syrus, patreJohanne, de Vico Emisa

Anno ab inc. Dom. 216 [BedaJ. Antoninus Cara
B
*°, a. 11, m. 4, d. 3 [Bed.*J. Obiit Kal. Mai ". Sub calla regnavit a. 7. Post hunc Macrinus a. 1, et post
47
quo Policarpus Romam veniens, rnultos ab hcre- eum Marcus Aurelius imperator a 4. Anno abinc.
Ccrdonis castigavit.
tica labc Valentini et
Dom. 202, Severi a. 4, questione habita de observa-

Anno ab inc. Dom. 1(34. Marcus Antoninus Verus lione paschse Victor Romanus papa, Narcissus Ihe-
cum fratre Aurelio Commodo regnavit a. 29, m. 1. rosolimas, Policrates Ephesiorum, Ilyreneus Lug-

Fotinus Lugdunensis et Justus Viennensis martyrio dunensiumlitterisediderunt qualiter paschae esset

coronantur 42 Polycarpus martyrio coronatur. Ve-
.
observandum.
ro quater et Quadrato Aproniano et Paulo consu- Anno ab inc. sub Severo martyrium
Dom. 210.

libus sub An ceto. (Gesta potit.j In Gallia quoquo bcati Hyrenei cumactum est (fol.18).
soci s

multi pro Christo occisi sunt. Anicetus papaconsti- Anno ab inc. Dom. 224, 1° anno Marci Aurelii,
tuit ut clericus comani non nutriret. Obiit ll. Kal. Calixtus, nalioneRomanus, patrc Domicio, de urbe

Julii *3
Intcr Anicetum ct Sothcrum d. 21. Sothcr,
.
Ravcnnatium, sedit a. 0, m. 2, d. 10 (Gesta ponl.
natione Campanus, cx patre Concordio, de civitate Rom.). Coronatusestmartyriosub Alexandro2. Idus
Fundis, anno ab inc. Dom. 108, Marci Anlonini Ve- Octobris, 3° Alcxandri anno. Cui uccessit Urbanus

ri ct Aurelii Commodi 9. suscepit gubernacula Ro

natione Campanus, patre Pontiano. Sedit a. 7, m.
m. 7, d. 21. Hic con-
u 10, d. 20; obiit 9. Kal. Junii
''
8
Inter Urbunum el
inanae ecclesia?, sedit a. 9, .

stituit ut nulla monacha pallam sacratam tangcret Pontianum d. 3). Pontianus, naLioneRomanus, pa-
49
nec incensum in ecclesia poneret. Obiit 10. Kal. Mai. trc Calpurnio, sedit a. 9, m. 5, d. 2. Pontianus
44
Inter Sotherum et Elcutherum d. 21. Anno ab sub Maximino fustibus cesus occubuit 3. Kal. Nov.
inc. Dom. 177. Elcuthcrus, natione Grecus, patre Dcfunclo Aurelio, anno Dom. inc. 22S successit
Abundio, de oppido Nicopoli, scdit a. 15, m. 3, d. Alcxander [BedaJ ; regnavit a.13. Inter Pontianum

constituit ut nulla csca a Christianisrepudia-

2. Ilic et Anthcrum d. 10.

retur quse rationabilis et humana cst ad quem mis- ;

Anno 50 imperii Alexandri 13°, ab inc. Dom.
sa epistola Lucius Britannias rex ut Christianus ef- 236, indictione 15, epacta secundo
9, concurr. 6,

ficeretur impelrat. Obiit 7 Kal. Junii

45
. Defuncto anno pontificatus PonLiani
papa>, celebratum est

Commodo fratre Antoninus Commodum (ilium paschaprimumsicuthactenusservatura nobis. Nam

suum consortem regni faciL, qui rcgnavit post mor- usque ad id lempus observabatur in 14. luna se-
tein pat/is annis 15. Cujus
46
tcmporeMarcomanni- cundum morem Judeorum.
cum bellum Dci actum est provid^ ntia. Nam cumin- Anno ab inc. Dom. 241. ordinalus est 11. Kal.

surrexissentinRomanos gentes barnara) innumera- Decembris Antherus, natione Grecus, patre Romulo.
bili multitudine, id esl Marcomanni, Quadi, Wanda-
D ScdiL m. 1, d. 17 obiit
51
4. Non. Januar, (Gesta
;

li, Sarmata^, Suevi et oninis pene Germania, ct in 2)ont. Rom.) Post Alexandrum Maximinus re-

Quadorum usque finesprogressusRomanusexerci- gnare orsus [BedaJ, persecutionem movit in Chri-

tus propter aquarumpenuriam gravius sitis quam stianos, a quo Pontianuset Antherusmartyrio coro-

hostis suslineret periculum ad invocationem nomi- nantur; regnavitque Maximinus a. 3, et post eum
nis Christi, quam subito militesmagna fidei cons- Gordianus a. 6. Sub 52 Gordiano Florentius Viennen-
tantia fecerunt, tanta vis pluviarum erupit, ut Ro- sisepiseopusclaruit. Postquem regnavit Philippus

VARLE LECTIONES.
« Ob. 3. Id. Jan. in marg.
38
Ob. 3. Id. Jan. in margi.
39
Ob. 5. Id. Julii in marg. *° invisa corr.
emisac. 41
Ob. Kal. Mai. inmarg. 42
Fotinus coronantur in marg.
43
—
Ob. 11. Kal. i\\\in marg.
**
Ob. 10. Kal Mai. in marg.
45
Ob. 7. Kal. Junii inmarg.
*e
Cujus auxilio in margine add. Anno —
— observandum in marg. add. 48
o. 4 9. K. I. inmarg.
49
Pontianus Nov. in marg. B0
Anno Ju- — —
deorum in marg. 51
o. 4. N. I. in marg. 62
Sub claruit in marg. —
\i CHRONICON. — LIB. I.
£2
cumfilio Phylippo a. [AdoJ, Hic primus omnium A (Gestapont. Rom). Wic constituit ut 2presb'iteri et
imperatorum christianus fuit, et 3 ejus anno milie 3 diaconi episcopum in omni loco non desererent.
simus annus Romae urbis expletus est. Unde coro- Obiit 3. Non. Martii, sepultus 8. KaJ. Sept. [Heda].
nata urbecum sollempnizarct populus Romanus et Inter Lucium Stephanum
et d. 2U. Callus cum iilio
sacrificia celebraret, impcrator cum filio et coevo Volusiano regnavit a. 2, m. 4. Stephanus Romaiiu.;,
sibi Pontio (Acta Pontii
?, nobili et ingenuo viro, patrcJobio, a. 6, m. G, d. 2. Hic coastiluit ut sa-
occulte tamenchristiano, procedebat ad teinplum. ccrdotcs et vestessacrasin cotidiano usu nori
levilae
Sed a beatoPontio revocatusetdoctrinis ecclesia- baberent (Gestapont. Rom). Deeoliatus est subVa-
sticis imbutus, baptizatuscst cum filio. Quibeatus leriano et Callieno 4. Non. Aug. et cessavitepiseo-
1'ontius ob hoc quia Romanos iinpcratoresChristo patus d. 22.
credere docuit, martyrii coronam suscepit, Corpus Anno inc. Dom. 261. regnaverunt Valerianus et
ejus translatum postlonga tempora nunc condigne Calienus a. 1S [Beda] Valerianus in christianos
requiescit et veneratur in monasterio quod Tome- persequutionecommota statim " a Saporo Persa-
83
rias dicitur. Philippus imperator in die pascha?, rum rege capitur (fol. 18). et luminibus orbatus
id est in ipsius vigiliis, cum voluisset comniunicare misera servitute consenescit [Ado.]; ita ut Sapor
misteriis a Fabiano papa qui poutificatum suscepe- equum ascendenti dorsum pro scabello pararet.
g
rat anno dom.incarn. 241, non prius estpermissus, Unde territus Galienus pacem ecclesiis reddidit.
nisiconiiteretur peccata sua et interpenitentessta- [Beda].
ret, etper penitentiamculpas quaedeeoplurimefe- Anno. inc. Dom. 276. Claudius regnavil a 1, m.
rebantur dilueret. At ille quod a sacerdote fuerat 9. [Regino]. His t8
9 mensibusadde 4 Volusiani, Ht
imperatum libenter suscepit, divinum metum et annusqui hic inimeratur, et remanet m. i. Cui
fidem religionis plenissimamrebuset operiinissibi successit Aurelianus a. t>, m. U. Hic chrisLianos
inesse comprobans. Hujus humilitas tanto morda- persequitur. Sub hoc passus est Benignus martyr
cius tumorem regum nostrorum impetit, quanto cum sociis. Quo mortuo Tacitus reguat meuses 6
religiosius illein tamtencra 54 christianitate peni- [Beda Regino]. His 59
; etiam adde Aureliani, iii

tentiam 5 * susceperit, quam 54 isti in matura eccle- annus, remanent 88 diesFloriani. His junge 28dies
sia M et " per M orbem M dilatata nec audire con- quisupra remanserunt, fiunt 108, menses 3 et 18
sentiunt. dies. Adde superfluos 2 menses, fiunt m. 5 el d. i.s.
Anno inc. Dom. 2S7 Decius imperium assumpsit Et post eum
Fiorianus dies 88[Beda]; post quem
quodtenuita. 1, m. 3 [Beda Regino] His; 3
r,s
regnavit Probus a. 5, m. 4. llis 60 adde (5 Tacili et
n.ensibus Decii addc Antonini Pii 3, Marci Anto- supradictos [Regino],
ci fit annus, remanent men-
annus qui hic ponitur.
nini 1, Helii Pertinacis6,fit ses3.
Remanet, m. 1 et d. 28 supranotati Anthero papa Anno abinc. Dom. 264, Valeriani et Galieni a. 3,
martyrio coronato, Fabianus succedens, natione quo 61
tempore Simplidesepiscopus Viennensiscl.i-
Romanus, Patre Fabio sedit a. 13, m. 11. (Gesta ruit [Ado] Xystus Grecus,exphylosopho ordinatus
pont. Rom). Inter Antherum et Fabianum d. 13. il. Kal. Aug, A. 1, m. 11, d. o. Passus est sub Va-
Deciusmulta sanctoruin milia intcrfccit. Fabiano ltriano 8. Idus August. (Gesta pont. Rom.). fnter
papasub Decio martyrio coronato 13. Kal. Februa- Xystum et Dionysium d. 5. 62 Dionysius cx moua- .

rii cessavit episcopatus d. 7. chocujus generationem invenirenon potui, sedit j

Anno dom. inc. 2154, quo tempore claruit Lupici- 6, m. 2, d. 4. Regnavit Carus cum filiis Carino et
nus Viennensis, succedit Cornelius natione Roma- Nuineriano a. 2. Cui successit Diocletianus annoab
nus, patreRomano [Ado]. Sedit a. 3, d. 3. Corona- inc.Dom. 290 [Beda]; regnavit a. 20. cum Maxi-
tus M
est sub Decio. Hic rogatus a Lucina levavit mianoet Constantio,et post mortem DiocletianiMa-
corpora sanctorum apostolorum ; et Pauli quidem ximianuscum Severo. Galerioet Maximino [Beda].
viaOstensi, ubi decollatus est, posuit 18. Kal. Dionysius papaparrochias etdioceses constituit,et
Octobris. Inter Cornelium etLucium d. 3«. Cujus presbyteris ecclesias dedit [Gestapont. Rom.)Cui
temporesurrexit heresis Novatianorum a quodam D successit FelixRomanus, patre Constantio sedita.
Novatoquiex ccciesiam ordinacione Nova- 4,m.3, d. 1. Obiit 3. Kal. Jun. Constituit supra
tiani etDeus Cornelium intronizari voluisset, ab
memorias martyrum missas celebrari. Euticianus
ecclesia recessit et heresim sui nominis statuit. Tuscus, patre Marino, decivitate Lunis, sedit a. 1,
Praeerat tunc Carthagini Cyprianus martyr primas m, 1, d. 1. Sub 63 Aureliano hic martyrio corona-
Affricao qui superfuit Cornelio usque ad tcmpora tus 8. Kal Aug. in cimiterio Calixti sepelitur, qui
domni Lucii papae, coronatus est eodem die quo
et etiam ipse 342 martyresmanusua sepelivit, etces-
Cornelius persecutione Valeriani marfyrio M Lu- . savit cpiscopatus dies8. Constituit super altare be-
eius Romanus, patrePorfirio, sedit a. 3, m. 3 d 3. nedici fruges fabaj et uva?. Gaius Dalmata, patre

VARLE LECTIONES.
"Philippus - comprobans in marg. " ex conjcctura suppletum. 51 His sunranotati in mara -
« Coronatus - Valeriani m marg. «vox erasa» Eis-m.i in marg. • His-d.iaS 7
H.s -3 m marg. •» Quo- claru.t in marg. » XXXV corr. V codece. «
Sub -8 in marain?
Patroi.. CLIV. %
43 HUGONIS ABBATIS FLAVINIAHENSIS 44

Gaio ex genere Diocletiani a. 11, m. 4, d.

12Mar- A potitus per vexillum saneta Crucis celitus illi os-
tensum, matrem suam misit Iliciosolimis ad per-
tyriocoronatus cst 11. Kal.Mai. Hujus temporibus
viguitsanctusSebastianus.InterGaium et Marcelli- quirendum lignum dominicum, quod ctiaminvenit
et sicsecari fecit per medium, ut et crucem de-
oumdies 11. Marcellinus Romanus, Patre Preje-
fcrretadfilium, ctcrucem llierosolymis reservaret,
cto " m. 4, d. 17. Intcr Marcellinum et Mar-
a. 9,
sapienti usa concilio, ut ubi fuerat membris domi-
cellum dies2S. MareellusRomanus, patreBenedicto
impe- nicis aptata per supplicium, illic glorificata venera-
dc Via Lata, a. 6. m. 7, d. 25. Diocletianus
retur a populis. Melchiades Afer sedit Romae an-
rator ad consortium imperii Maximianum
ascivit,
65
Hic adorari nis 4 (Gesta pont. Rom.) quo tempore claruit
Valerium et Constantium cesaresfecit.
;

ccsar juxta Paschalius Vicnnensis episcopus. Hic constituitut

se jussit utDeum [Hiehon]. Constantius
rebellaverant nullus die dominicoaut 5. feria jejunaret. Obiit 3.
Lingonas 60 milia Alcmannorum qui
Anno lSregniDioeletiani persequutiono- Idus Deceinbris et cessavit episcopatusdies 17.
inlerfecit.
et.mensc Martio in diebus pasehse quod Anno dom. inc. 313. Silvester Romanus, patre
va cepit,
subversae Rufino, sedita. 22, m. 10, d. ll.IIic constituit
fuit 5. Kal. Aprilis univers;e ecelesiae
anno regni,qui crismaconfici,etbaptizatumcoiifirmari,dalmaticas
sunt. Vicesimo autem, idestultimo
Dom. 310) prccepit indui et .acnlicium panno hneo involvi.
erat tertius annuspersequutionisab inc. B
Diocletianus et Maximianus Mediolani purpuram Secundo igitur anno postquam Constantinus supe-
Diocletianus moritur. Maximianus rato Maxentio tyranno, Maximiani Herculii filio,
deposuerunt.
apud Massiliam fugiens, dum genero suo insidias Urbem recepit, persequutionis anno 10, per Silve-
parat,strangulatusinteriit.Constantiuscesar,Clau- stripapajpredicationemad fidcm Christi conversus
est, etfecit baptizatus est, basilicam
Roma3, ubi
dii imperatoris nepos ex filia, pater Constantini,
beati Johannis baptistse quaaappellalur Constanti-
tertio anno persequutionis obiit, vir summae
civili-
niana [Beda]. Hoc
68
est privelegium quo Silvester
tatiset mansuetudinis[BEDA].EtMaximianus etSe-
veruscssaresfaclisunt.(foU9). Maximianusstupra papainterventu Helenae augusta) per Agricium pa-
accumulat. triarcham Trevirenscmditavit ccclesiam,quod Vo-
sua christianorum perscquutionibus
lusianusarchiepiscopus rescribi jussit (37):«Sicut
Cepta semel persequutioefferbuit usque ad7.Con-
in gentilitate propria virtute, sortire et
nuncTre-
stantiniprincipisannum/itainfra unummensem 17
martyrum passi inveniuntur. viriprimas *super Gallos spiritualem etGermanos
milia
prioratum, quern tibi praeomnibus harum gentium
Anno ab inc. Dom.310 (Gestapont Rom.), Con-
Brittania episcopis inprimitivischristianae religionisdoctori-
stantinus, Constantii ex Helena filius, in
regnavit a. 30, m. busscilicetEuchario,Valerioet Materno, pirbacu-
imperator creatusS. Non. Mai,
10.Hisadde 3 menses qui supra remanserunt, fit lumsuum caput ecclesiaB Petrus signavit* haben-
annus, remanet mensis [Reg.]. Sub hoc S.
Agricius dum, suamquodammodominuensdignitatem, ut le
claruit, cujus participem faceret. QuomodoegoSilvester servus
confessor et episcopus Trevirensis
Post ejus successioneque indignus per Patriarcham
Agri-
successorfuit S.Maximhms, (Gesta,pont. Rom.).
ciumrenovansconfirmo, adhonor.'in dominae Hele-
Marcellum,primoannoConstantini,EusebiusGrecus
inventa »{eaugustseejusdemmetropolisindigena;,quamipsa
ex medico sedit Romao mensibus 7. Sub hoc
felix per apostolum Mathiama Judaea
translatum
est Non. Oci., et cessavit
cruxDomini. Obiit L>.

epi.-copatusdies7[BEDA]. InterMarcellum et Euse- ceterisque reliquiis Domini magnifice ditavit spe-

novici
cialiterque provexit. Hujus privilegii cleri
bium dies20. Quartoanno persequi.tionis Maxen- quoniam anathe-
Roma3 augustus emuli communione dirimantur,
tius, Herculii Maximiani filius,
mate maculantur » Fecit et aliambeato Petroin
*7
appellatus est.Contra quem pugnavitConstantinus
.

Romam interfecto eo, templo Apollinis (fol. 19'), nec nonet aliam beato
6. imperii sui anno, et apud
5
Pauio, corpusutriusque .-Brecypricocircumdans
urbem recepit. Helena, mater Constantini, christia-
prosequu- pedes grosso (Ibid.). Fecit basilicam in palatio
nissima, filiuniproficiscentemadbellum
quse cognominatur, ubi de ligno crucis
munuwninuiu
rrevirorum cum multocomitatu
de civitate Trevirorum
ta,
tfi
Sororiano
^^« «..«"- n •»—
D Domini posuit. Basilicam etiam sanctaa martyris
egltiM, DJ3UIHH.U vcnit, et in cclcsiola sancti Ste-
gressa Bysontium hnn .ist.fiPium lbl-
Agnseexrogatu «llrr.ciim etbaptisteriumibi-
fan t nt
,

longa filiaasusefecit,
phani inmonte sitajuges fundens lacrimaset
[aures*] Domini ct dem ubi et baptizataest soror ejusConstantiacum
ducens jejunia, pro salute filii

Et quia Augusta. Fecit etbasilicambcato martyri Lau-

beati Stephani prece pulsabat humillima.
filia

rentio viaTyburtinain agro Verano.

Basilicamquo-
votuin vovit de repara-
locus ille erat permodicus, martyri-
que via Lavicanainter duos lauros beatis
tione et ampliatione novae ecclesiae,
quodet fecit
ubi matrem
bus Marcellino et Petro,etmausoleum
dirigens cementarios et expensasad edificationem Basilicam
suam posuit in sarcophago purpureo.
basilicaecondignas.Constantinusimperatorvictoiia
VARLE LECTIONES.
67
«
Piecto c. quo
*5
-
episcopus in margine,
c6
Hoc jussit in margine. EPR. quod Volusia-

dus archiepiscopus rescribi jussit hicrepetilc.

NOT.E.
(37) Cf Gesla Treverorum c. 19.
45 CHRONICON. LIB. I. ifi

quoque in civitate Ostia juxta portum urbisRomae A bilium, et in Jesum Christum filium ejus unicu ni.
beatorum apostolorum Petri ct Pauli et sancti Jo- Dominum nostrum, creata sunt omnia, et in spiri-
hannis baptistae. Item aliam sancti Johannis tum sanctum dominum et vivificatorem universae
baptistae in civitatc Albanensi. Item aliam in urbe creaturae.NosPatremetFiliumet Spiritum sanctum
68
Neapoli [Bedi]. Iclem Constantinus Drepanam confitemur. ita ut inTrinitatcpcrfecta sit plenitudo
Bythiniae civitatem in honorem martyris Luciani ibi divinitatis et unitas potcstatis, Pater Deus, Filius

conditi instaurans ex vocabulo matris sua3 Ileleno- Deus, Spiritus sanctusDeus;ettresunumsunt.Tres

polim nuncupavit. Constituit teinpla paganorum itaque pcrsonae.sed una potestas;namsemper Deus
claudi. Hic statuens urbem nominis sui in Trachia, se edidit ex se quod sempcr erat gignendaad secula
Constantinopolim appellavit,quamet(sedemimperii verbum.Et quandoeodem solo suaesapientiae verbo
et totius Orientis caput esse voluit. Fecit etiam pri- universam formavit creaturam, cum eo erat cuncta
vilegium sanctae Romanae ecclesiae quod constituit suo archano componens ministerio. fgitur perfectis
beato papae Silvestro et omnibus successoribusejus celorum virtutibus et universis lerrae materrfs, pio
pontificibus usque in perpetuum, et optulit illud sapientiae niUu ad imaginem ct similitudinem suain

super corpus beati Petri apostoli. Quod hic inserere primum de limo terrae fingens hominem, hunc para-
non pigebit.Est autem hujusmodi (Decret.) « In no- :
g diso posuit voluptatis. Quem antiquus serpens et

mine sanctae et individuae Trinitatis, Patris scilicet antiquus hostis invidus diabolus, per amarissimnm
et Filii et Spiritus sancti. Imperator caesar Flavius !ignivetitigustum',exulemabeisdemeffecitgaudiis,
Constantinus, in Christo Jesu una cx eadem Trini- eoque expulso non desunt sua venenosa multis mo-
tatis persona salvatore domino Deo nostro fidelis, dis protelarejacula, utaviaveritatis humanum abs-
mansuetus, maximus, beneficns, Alemannicus, Rrit- frahensgenus, idolorumculturae, creaturaevidelicet
tanicus, Ilunicus, pius, felix, victor et triumphator, ct non creatori, deservire suadent. Quatinus per hoc
semper augustus, sanctissimo ac beatissimo patri eos quossuis valuerit irretireinsidiis,secumetemo
Silvestro urbis Romae episcopo et papae, et omnibus afflciat concremando supplicio. Sed Deus nosler

ejus successoribus qui in sede beati Petri apostoli miserius plasmatis sui, dirigens sanctos suos pro-
sessuri sunt usqueinfineseculipontificibus, necnon phetas, per quos lumen futurae vitae, adventum vi-

etiam omnibus reverontissimis et Deo amabilibus delicet filii sui domini nostri Dei et salvatoris nostri
catholicis episcopis eidemque sacrosanctae Romanae Jesu Christi adnuncians, misit eundem unigenitum
ecclesiae per hanc nostram imperialem constitutio- fiiium suum et sapientiae verbum (fol. 2o'). Qui de-
nem subjectis in universo orbe terrarum, necnon et scendens de celis propter nostram salutem, natus
posteris eorum cunctis postfuturis temporibus con- de Spiritu sancto et Maria virgine, verbum caro fa-
C
stitutis,gratia, pax, gaudium, longanimitas, miseri- ctum est et habitavit in nobis, nec amisit quod fue-
cordia,a Deopatre omnipotenteetJesusChristo filio rat, sed cepit esse quod non erat, perfectus Deus

ejus et Spiritu sancto in omnibus vobis (fol. 20). et homo; ut Deus perficiens mirabilia, ut homo hu-
QuodequalissalvatoretredemptomosterJcsusChri- manas sustinens passiones. Ita verum hominem et
per suos sanctos aposto-
stus, altissimi patris lilius, verum Deum predicante patre nostro Silvestro
los Petrumet Paulum,intervenientepalrono nostro summo pontifice intelligimus, ut verum Deum el

Silvestro summo pontifice et universali papa, mira- verum hoininem non abnegemus. Quieleetis
fuisse
hiliter operari dignatus est, liquidanarratione per 12 apostolismiraculis coram cis et innumcra populi

hujus nostrae imperialis constitutionis paginam ad multitudine coruscavit. Confilemur eundem Doini-
agnitionem omniumpopulorumuniversoorbeterra- iHim nostrum dominumChristum ct implesse legem
rum studuit propagare nostra mansuctissima sere- et prophetas, passum, crucifixum, secundum Scri-
nitas, primum quidem fidem nostram, quam a prc- pturas tercia diea mortuis surrexisse, assumptum
lato exortatore nostro Silvestro universali papa et in ccelos,atque sedcntem ad dexteram Patris, inde
pontifice edocti sumus, intima cordis confessione venturum judicare vivos et mortuos cujus impeni ;

ad instruendasomnium inentesproferentes,et ita de- non crit finis. Haec est fides nostra orthodoxa a bea-
mum miscricordia Dei super nos diffusam annun- D tissimo Silvestro summo pontifice nobis prolata. Id-
enim vos volumus, sicut per anterio-
ciantes. Nosse circo exortamur omnem populum et diversas gen-
rem nostram sacram pragmaticam jussioncm signi- tiumnationeshanc fidemtenere,colereetpredicare,
ficavimus, nos a culturis idolorum, simulacris mutis et in sanctie Trinitatis nomine gratiam baptismi

et manufactis, diabolicis compositionibns atque ab consequi, et dominum Jcsum Christum salvatorem

omnibus Satanae pompis recessisse, et ad integram nostrum, quicumPatre et Spiritu sanclo per infinita
christianorum fidem, quae est lux vera et vila per- vivit et regnat secula, quem Silvester beatissimus
pctua, pervenissc, credentesjuxta id quod nos idem pater noster universalis predicat pontifex. cordede-
almificus summus patcr et doctor noster Silvester voto adorare, [pse enim dominus Deus noster mi-
instruxit, credere in Deum patrem omnipotentem, sertusmihipeccatori,hostrissuossanctosapostolos
factorem celi et tcvrae, visibilium omnium et invisi ad visitandum nos et lumen sui splendoris infulsit

VARI.E LECTIONES.
.3
depravan c.
47 IIUGONIS ABBATIS FLAVINIACENPIS 48

A adipsumpresulemveni, ibiqueabreiumciansSatanae
nobisetabstractumatenebrisadveramsuamlueem
pompis et operibusejus,etuniversis idolis manu l'a-
et agnitionem sui nominis me pervenisse gratula-
totam ctis, credcremedixi iu Deum patrem omnipotentem
mini. Nam cum dudum valida squaloris Lepra
medi- factorem cceli ct terra?, visibilium et invisibilium,
mei corporis invasisset carnem, et multorum
pro- et in Jesum Christum unicuin dominum nostrum
corum convenientium cura adhiberetur, nihil
sacerdotes Ca- qui nalus est dc Spiritu sancto ex Maria virgine,
fuit ad salutem. Ad bajc advenerunt
pitoliidicentesmihideberefontemfieriinCapitolio, spontanea voluntate coram omni populo eonfessus
sanguinc, et in eo sum. Benedictoque fonte iliie me trina mersione
et compleri hunc innocentum
unda salutis puriiieavit. Positoque me in fontis gre-
calenle totum me posse mundari. Et secundum
eo-
innocentibus, dum mio, manum me de eoelo contingentem propriis
i-iun dicta aggregatis pluribus
eos mactari oeulis vidi, de qua mundus exurgens, ab omni me
vellent sacriiegi paganorura sacerdotes
leprse squalore mundatum cognoscite (fol. 21'). Le-
et ex eorum sanguine fontem
repleri, cernens sere-
ilico exorrui vatoque me de venerabili fonte indutoque vestibus
nitas noslra lacrimas matrum eorum,
illis restitui candidis septiformis Spiritus sancti in eonsignatio-
facinUs, misertusque earum, proprios
concessis ad pro- nem adhibuit, beati crismatis unctione ct sanctse
filios, datisque vehiculiset donis
relaxavimus. Eadem crucis vexillo meam frontem linivit, dicens : « Si-
pria ilias omnes gaudentes B nomine Patris,
nocturno nobis facto silentio gnat te Dominus sigillo iidei suse in
igitur transaeta die
et Spiritus sancti in eonsignatione fidei;»
Filii, et
dum somni tempus advenisset, adsunt apostoli san-
ctiPetrusetPaulusdicentesmihi:«Quiaflagitiispo- cunctusque clerus respondit: « Amen. » Et adjecit
presul « Pax tibi. » Primo itaque post perceptum
terminum,eteffusionem sanguinis innocentis
:

suisti
nostroidare sacribaptismatismysteriumetpostcurationemcor-
orruisli, missi sumusa Christo domino
poris mei a squalorc leprae agnovi non esse alium
tibi sanitatisreeuperande consilium. Audi igitur
monitanostra,etfacqua3cunqueindicamustibi.Sil- Deum nisi Palrem et Filium et Spiritum sanctum,
quem beatissimus pater Silvester predicat, trinita-
vester episcopus civitatis ad montem
Seraptim fu-
cum suis tem in unitate, unitatem in trinitate. Nam omnes
giens persequutiones tuas, in cavernis
gentium quos hactenus colui, demonia opera
latebram fovet. Hunc cum ad te adduxeris,
dii
clericis
in qua dum te manu hominum facta comprobantur. Etenim quan-
ipse tibi piscinam salutis osteudet,
valetudo diffugiet. tam potestatem idem Salvator apostolo suo Petro
tertio merserit, omnisa te lepras
hanc vicissitudinem tuo contulerit incceloetinterra,lucidissime nobisidem
Quod cum factum fuerit,
eum
vcnerabilis pater edixil, dum fidelem in sua in-
Salvatoricompensa, ut omnes pertolumorbemtuo
ipsuin in hac terrogatione inveniensdixit: «Tu esPetruset super
jussu ecclesias restaurentur. Tc autem
idolorum hanc petram edificabo ecclesiam meam, et portse
paiHepuriiica,ut relicta omni superstitionc
inferi non prsevalebunt adversus eam, et tibi dabo
Dominumvivumet verum, qui solusestDcusverus,
attingas. » claves regni celorum, quodcunque ligaveris super
et
adores et colas, ut ad ejus voluntatem
quod a terram erit ligatumet in coelis,et quodcunque solve-
Exurgens autein a soinmo protinus juxta id Mirum
peregi, advocato- ris super terram erit solutum et in coelis. »
sanctis apostolis admonitus sum
precipuo et magnifico patre et illumma- hoc est valde et gloriosum in terra ligarc et solvere,
que eodem
et in celo ligatum et solutum essc. Et dum hseo
pra>
omnia a san
ctore nostro Silvestro universali papa,
tisapostolisperceptainverbadixi,percunctatusque- dicante beatissimo Silvestro agnoscerem et benefi-
ciis ipsius beati Petri integre me sani ta
ti corporis re-

sum eum, qui essentdiiistiPetrusetPaulus(fol.2l). stitutum,utilejudicavimusunacumomnibusnostris

llle vero non eos vere deos
dictos ait, sed apostolos
Et rursum satrapis et universo senatu et cuncto populo Ro-
Salvatoris domini nostri Jesu Christi.
papam, manse gloria? et imperio subjacente, ut sicut interris
interrogare cepimus eundem beatissimum
haberet, utexpicturis vicarius filii Domini videtur esse constitutus, ita
utrum eorum imaginespictas
docuerat. etiam ct pontifices qui ipsius principis apostolorum
disceremus hos esse quos me revelalio quam
pater imagines eorundem vices gerunt, principatus potestalem amplius
Tunc isdem venerabilis
preeepit. D terrena nostra; imperialis mansuetudo serenitatis
apostolorum per diaconem suuin exiheri
haberc videtur, concessam a nobis nostroque im-
Quam dum aspicerem et eorum quos in somno vi-
perio obtineant, ebgentes nobis ipsum principem
deram figuratos in ipsis imaginibus aspexissem
satrapis apostolorumvelejusvicariosfirmosapudDoumesse
vultus, ingenti clamore coram omnibus
somno vide- patronos. Et sicut est nostra terrena imperialis po-
meis confcssus sum eos esse quos in
idempa- t ntia ejus sacrosanctam
Romanam ecclesiam de-
ram. Ad luec indixit beatissimus Silvesler,
nobispcenitenti;e crevimus honorare et amplius quam nostrum im-
ter noster, urbis Donueepiscopus,
Laterancnse in je- perium et terrenum regnum sedem sacratissimam
tempus intra palatium nostrum potesta-
peracta beati Petri glorioseexaltare,tribuentes ei
junio et cilieio, ut omnia quse a nobis impie
jejuniis, la- tem dignitatem atque vigorem et honori-
et gloriae
atque injuste disposita fuerant, vigiliis,
ficentiam imperiolem atque decernentes sancimus,
crimiset orationibusapuddominum nostrum Jesum
ut principatum optineat tam super
4precipuas sedes,
Christum Salvatorem nobis donari impetraremus.
usque Antiochenam,Alexandrinam,Constantinopolitanam
Deinde per manus impositionem clericorum
49 CHRONICON. — LIB. I. >0

et Jerosolimitanam. quamque eciam super omnes A que de presenti contradimus palatium nostrum La-
universo orbe terrarum Dei e-clesias. Et pontifex teranense, quod omnibusin toto orbc terrarum prc-
qui pro temporeipsius sacrosanctaeRomanaeeccle- fertur atque eminet palatiis ; deinde diadema, vide-

siae extiterit, celsior et princeps cunctissacerdoti- licet coronam capitis nostri, simulque frigium
bustotiusmundi existat, et ejus judicioquaequaead nec nonctsuperumerale,videliect lorumquo impc-
cultum Dei et fidei christianorum stabililatempro- circundaricollum, verum etclamidem
riale assolet

curanda fuerint, disponantur (fol. 22). Justum quippc purpuream atque tunieam coccineamet omniaim-
est ut tibi lexsanctacaput teneat principatus, ubi perialia indumenta el omnemprocessionem impe-

sanctarum legum institutor Salvator nosterbeatum rialis culminisseu et dignitatem imperialiumpresi-

Petrum apostolum apostolatus optinere precepit dentium equitum ; conferentes etiam et imperialia
cathedramubiet crucis patibulumsustinensbeatac sceptra, simul conta atque signa blanda et omnia
mortis sumpsit poculum, suique magistri et domini diversaornamenta lmperialia gloriam nostrae po-
et

imitator apparuit ; et tibi gentes pro con^cssione testatis. Virosetiamreverentissimosclericosdiversi

Christi nominis colla fiectant, ubi earum doctor ordinis eidem saerosanctae Romanae ecclesiae ser-
Paulus extensocollo pro Christo martyrioestcoro- vientes illudculmen, singularitatem, potentiam et
natus illic usque in finem querant doctorem, ubi praeccllentmmhabere sancimus, cujus amplissimus
;
g
sanctum quiescit doctoris corpus ;et ibi proni et noster senatus videtur gloria adornari,id estpatri-
humiliati celestisregisdominisalvatorisnostriJcsu cios atque consuleseffiei, ncc non et oete-is digni-

Christi famulentur o.Ticio, ubi superbiterreni regis tatibusimperialibuscospromulgantes decorari. Et

serviebant. Interea nosse volumusomnempopulum sieut ornatur imperialis milicia, ita et clerum sanctae
universarum gentium etnalionum pertotumorbem Romanae ecclesise ornari decernimus, et quemad-
terrarum construxisse nos intra palatium nostrum modum imperialia officia diversa cubiculariorum
Lateranense eidem salvatori nostro domino Deo ostiariorum et omnium excubitorum ornantur, ita
Jesu Christo ecclesiam a fundamcntis, et 12 nos et sanctam Romanam ecclesiam deroravi volumus
sciatis de ejus fundamentissecundum numcruml2 et ut amplissime pontificali decorepraefulgeat. De-
apostolorumcophinosterraeonustos propriisaspor- cernimus et hoc elerieis ejusdem sanctae Romanae
tasse humeris jquamsacrosanctamecclesiamcaput ecclesiae, ex linteaminibuscandidissimo decorceo-
et verticemomnium ecclesiarum in universo orbe rum decorari equos et itaequitare, el sieut noster
terrarumdici,coliet venerarietpredicarisancimus, senatus calciamentis utitur cum udonibus, id est
sicut por alia nostraimperialia decreta statuimus. candido linteamine illustrari ; ut sieut celestia ita
Construximus etiam ecclesias beatorum Petri et ., et terrena decorentur. Pr;e omnibus autemlieen-
Pauli principum aposto!orum,quas auroet argento tiamtribuentesipsi sanetissimo patrinostro Silves-
locupletavimus, ubi et sacratissima eorumcorpora tro, urbis Romae episcopoet papaD, etomnibusqui
cum magno honore recondentes, thecasipsorumex post euminsuccessum perpetuis temporibus adve-
clectro, cui nulla fortitudoelementorum prevalet, nerint beatissimispontifieibus, pro honoreet gloria
conslruentcs ; crucemexauropurissimo etgemmis Christidomini nostri in eadem magna Dei eatholica
preciosis per singulas eorum thecas posuimus, et etaposto'ica eeelesiaexnostris inclitis, quem placa-
elavis aurcis confiximus, qui pro concinnatione tusproprioeonsilioclerieare voluerit et in numero
iuminarium prsediacontulimuset rebus diversiseas religiosorum clericorum dinumerare, nulloex om-
ditavimus, et per nostram imperialium jussionem nibus presumente superbe agere. Dccrevimusitaque
sacramtam in orienteet occidente quani in septen- et hoc ut idem \cnerabilis pater noster Silvcster
trionali et meridionali plaga, videlicet in Judaea, summuspontifex vel omncs ejus successores dia-
Grecia, Asia, Tracia, Afriea, Italia vel diversis in- d.-ma, videlicet coronam cx capitenostro, quod illi
sulis, nostram largitatcmeiseoncessimus, eapror- eoncessimus, exauro purissimoetgemmispreciosis
sus ratione ut per manus beatissimi patris nostri uti debeant et in suo capite ad laudem Dei pro ho-
Silvestri pontificis successorumque ejus omniadis- nore beati Peti gcstare (fol. 23). Ipse vcro beatus
i

ponantur. Gaudeat itaque una nobiscum omnis po- D papa supracoronam elericatus, quam gerit adglo-
pulus et gentium nationes in universo orbe terra- riambeatiPetri, omnino ipsaexauro non estpassus
rum, quos exortamus onmes ut Deo et salvatori uticorona. Frigiumverocandido nitore splendidum
nostro Jesu Christo immensas unanobiscumgratias resurrectionem dominicam designans, ejussacra-
referatis, quoniam ipse Deus in celis ciesuperet in tissimo vertici manibus nostris imposuimus : sta-
tcrra deorsum qui nosper suos sanctos apostolos
; tuentes eodem frigio omnes ejus suecessoressin-
visitans sanctum baptismtissaeramentunipercipe- gulariter uli in proeessionibus ad imitationem
rejussit,etcorporissanitate dignoseffecit(fol. 22'). imperii nostvi. Uiuie ut noa vilescat pontifiealis
Pro qua concedimusipsissanctisapostolis dominis apex, sed magis amplius quam terreni imperii
meis, et per eos etiam beato Silvestropatri nostro dignitas et glorise potentia decoretur, eece tam
summo pontifieietuniversali urbis Romae papae, et palatium nostrumut pi\elatumest,quainqueRoni3?
omnibus ejus suceessoribus pontifieibus quiusque urhis et oinnes Italiaeseu occidentalium regionum
in iine mundi in sede beati Petri erunt sessuri, at- provinciaslocaetcivitatessepefato beatissimopon-
 52
51 HUGONIS ABBATIS FLAYINIACEXSIS
A apud Arelatenses OOOpatrum, Marino ejus urbis
papapatri nostroSilvestro contra
Liflciuniyersali
aentesatquerelinquentesejusvelsuccessorumejus episcopa, Glaudio Viennensi.
Nono igitur anno postquam Conslantinus fldcm
pontiflcum potestatiet ditioni, flrma imperiali cen-
Christi suseepit, pestilcnsmorbus Arrn intotoorbe
sura perbancnostram divinalem sacram et pra-
disponendum, diflusus est, a quo Arriana heresis [IIieron]. Ad
gmaticura constitutum decernimus
cujus perfidiam destruendam apud urbem N.caeam
atque sUb jure sanctaa Romanas ecclesia concedi-
congruum perspeximus ab Alexandro I. 35". anno ab inc. Dom. 319 «, 318
,ni.s permanendum. Dnde

nostrumimperiumel regni potestatem orientalibus episcopi congregatisunt, preceplione papae S.lves-

ubi ct ipse rex interfuilet hereticorum maclu-
translVrri et transmutari regionibus et in Rizantiae tri,

nostro civitatem nas omousii oppositione deleverunt (Gesta p.R).

provinica in optimo loco nomini
nostrum illic constitui imperium, quum
edif.eari et
Congregavit » etiara Silvester papa in urbe Roma
concilium cum consilio august. 13. Kal. Juln 267
ibi principatus sacerdolum et christianiaa religio- _

nis caput ab imperatore celesti constitutum est,

episcopos, et dampnavit iterum Calhxtum, Arrmm,

justura non est ut illic imperator terrenus habeat

Fotinum et SabeUium et constitu.t ut presbyterum
pofestatem. Haec verO omnia qua? per hanc no- Arrianum resipiscentcm non susc.perent msi epi-
stram imperialem sacram et per alia divinalia dc- scopus loci designaret et crisma ab episcopo con-
B consignent propter
flci, ct ut episcopi baptizatum
ereto statui.nusatque confirmamus,usque in finem
hereticos, et ut baptizatum puerum presbyter cn-
mundi illibata et inconcussa permanenda decerni-
smate liniat propter occasionem mortis, et ut nu
-

mus. Unde coram Deo vivo qui nos regnare praece-

lus laicus cri.nen clerico audeat inferre.
Hic scpul-
pit et coram cjus terribili judieio obtestamur per
tus est in ci.niterio Prisciltoe pndie Kal. Januarn
hoe nostrum imperiale constitutum omnes succes-
soresnostrOJimperatoresetcunctosoptimatessa- verecatholicusetconfessor;etcessavitepiscopatus

trapas et araplissiraum senatum et universum po-

diebus 13 [Hieron.]. Moritur Constant.nus anno
puluin in ioto orbe terraruni nunc et in posterum «tatis suaa 65, lmpern 30.
Anno vero ab inc. Dom. 341 Constantius cum
cunctis retro temporibus imperio nostro subjacen-
te.n, nulli eorum quoquo modo licere hsec qiue a Constantino et Constante fratnbus regnaverunt a.

nobls imperialisanctione sacrosanctaB Romanasec- 23, m. S, d.13.

Anno Dom. 338. prafuit Romanas eccle-
ab. inc.
clesi* velomnibus ejus pontificibus concessa sunt
quoquam convelle- siae Marcus, natione Romanus, patre Pnsco ann.s
refragari aut confringere vel in
quod non credimus,
quis autem, in hoc te- 2, m. 7, d. 20. Obiit 6. Non. Octobr ;
c. e. d. M
re. Si

meratoraut eontemptor extiterit, etemis dampna- (Gestap.R). Cui successit Julius Romanus patre
L Rustico, a. 15, m. 2, d. 7. Obi.L 2. Idus Apr.hs c.
tibnibussubjaceatinnodatus, et sanclosDei princi- ;

e. d. 26. Anno regni Constantu 13.

[Hieron]. Cons-
pes apostolorum PetrielPaulisibiin presentiet in
tans interficitur, post quem Constantius solus o P
Vitafuturasentiatcontrarios, et ininferno inferiori
imperium. Eodem anno Romanse ecclesi*
eoncrematus, eum diabolo et omnibus impiis defi- t.inuit

pontificatum suscep.t Libenus, sedit a. b, m. 3, ci.

eiatffol 23'). Huius vero imperialis nostri decreti
4 (Gestap. R.). Dehinc impietas Arriana Constan-
paginam propriis manibus roborantes, super vene-
tiifultapresidioexiliis,careeribusetvar.isaffl.ct.o-
rabilecorpus beati Petri apostolorum principis
num modis primo Athanasium, de.nde o.nnes non
posuimus, ibique eidem Dei apostolo spopondimus
suae partis episcopos persequuta est. [Hieron.J.
nos euncta inviolabiliter custodire et nostris sue- ;

Athanasius toto orbe fugiens aMaxim.no Treviren-

cesSoribus imperatoribusinmandatis relinquimus,
se suscipitur. (Gestap. R.). L.ber.us
papa pnmo a
et heatissimo patri nostro Silvestro ejusque per
Constantioprofideiconfess.onecx.horelega tus.Hoc
eum cunctis successoribus, do.nino Deo et salva-
torenostroJesuChristoannuente,tradimusperen- fuit anno 3, et substituitur cum ejusconsUioFelix

vir catholicus etArriana3hereseosadversanus.

H.c
niteratquefeliciterpossidenda.Amen.Divinitasvos
fecitconcilium48episcoporum,et dejecitUrsacium
conservet per multos annos, sanctissimi et beatis-
et Valentempresbyteros commun.cantes
Constan-
simi patrcs. Datum Roma sub die 3. Kalendarum D
Aprilium, domino nostro Flavio Augusto quater
tio.QuemposteaValensetUrsatms favcnte e.s eo-
et Gallicano viris clarissimis cousulibis. Ambro- dem Constantio augusto Arnano, dejecerunt tacto
sius in libro de obitu Theodosii.Constanlinohoc
63 conciliocumhereticis,etLibenum abips.s deprava-
in ultimis consiituto baptismatisgratiaomnia pec-
tumetaderroremsuumconversum,LimenioetCatu-
lino eonsulibus, de exilioRomam revocaverunt,
et
cata dimiserit. tamen quod primus imperatorum
credidit, et postse heriditatem fidei principibus de-
'
3
facta est persequutio m clero, ita ut mult. mar-

reliquit. magni meriti locum repperit. tyriocoronarentur.Felix veroepiscopushabitavit m

[Ano] Anno 70
post inc. Dom. 623. 6. Syncdus prasdiosuo, ubi et in pacequiev.t 4. Kal. Aug. Li-

VARLE LECTIONES.
68 — repperit
Ambrosius inmarg. 70 Anno —
Viennensc in mwrg. n CCCXXHH corr. CCCXMIII c
•»
Congregavit — diebus 15. in marg. n et —
Felix in marg.
 CHRONIGON. - LIB. I. 64
II
A cultum conversus christianos persequitur. Primo
berius itaque consentiens Constantio augusto
Ar-
ejus anno beatus Martinus miliciam deserens, a
riano, non tantum rebaplizatus est, sed assensumei
Omnes beato IFilario baptizatus, factus est Christi miles
praebuit, et postea praefuit in partc annis 7.
egregius. Juliani blanda fuit persequutio, illiciens
anni feliciter in ordine Libcrii numerantur.Post Li-
berium cessavit episcopatus diebus 6. Successit magis quam impellens, et multi voluntate propria
Romanus, patrc Anastasio; sedit a. corruerunt. Julianusergo in Persas profectus post
Felix, natione
victoriam a contrariis hostibus separatus, a quodam
1, m. 3, d.2. HiedeelaravitConslantiumaugustum
hereticum rebaptizatumabEusebioNichomedien-
et
de suis conto ilia perfossus interiit. Post quem se-
quenti die Jovinianus christianorum imperator
se in villa Aquiloncjuxta Nichomediam, et pro hoc
effieitur, quem Julianus apostata milicia priva-
capite truncatur 3. Idus Novembr., et cessavit epi-
verat, quia idolis sacrificare noluisset [Beda]. Hic
scopatus diebus 38. Sepultus cst 17. Kal. De-
Athanasium revoeavit. Laeta ejus et honesta prin-
cembr.
Constantius Gallum cassarem nepotem suum in- cipia mors immatura corrupit, moritur 8. imperii

terfccit [Hieros..]. Dehinc Julianum caesarem fecit,

mense.
et in Callias direxit. Eusebius Vercellensis, Diony Anno ab incarnatione Domini 367. Valentinianus
successit Joviniano cum fratre Valente. Valens ab
sius Mcdiolanensis, et Lucifer Caralitanus insignes B
EudoxioNichomediseepiscopo Arriano rebaptizatus
habentur. [Prosper] Paulinus Trevirensis in Frigia
et Juliano 2. christianos persequitur regnavit annis undecim
exulans moritur, Constantio novies ;

77 Pictavensis et Nectareus Vien-

consulibus. Lucifer
7<
Caralitanus dum rigorem ju- [Ado]. Hylarius

stitias erga lapsos non relaxat, a suorum commu- nensis moriuntur [Beda]. Gratianus, Valentiniani
85 filius, tereio Valentiniani et Valentis anno Ambia-
nione dcscivit .

Priseillianus Galliciensis episcopus heresim sui nis imperator effieitur [Hieron.]. Athanaricus, rex

Theodosio consuli- Gothorum, ehristianos persequitur multos inter-et

nominis condidit Gratiano 6. et
synodo Hurdigalensi damp- fieit, reliquos sedibus propriispulsos ad solum Ro-
bus. Priscillianus in
manum expellit. Anno Valentiniani et Valentis 3.
nandum se intelligens ad Maximum imperatorem
fugit.ab Evod io prefecto pretorii gladio addictus est. Damasus post Felicem, patre Antonio, Romanae ec-
Itacius et Ursatius episeopi Priscilliani accusatores clesiae pontificatum suscepit anno abinc. Dom. 379

ob necem ejus communione privantur, Archadio2. (Gestap. R.). Et cum eodem ordinatus est Ursinus,
et Rufinoconsulibus [Ado]. Florebat tunc tempore et facto concilio constitutus est Damasus in sede

Nectarius Viennensis episcopus. apostoliea, et Ursinus factus est Neapolim episco-

[Hieron.] Ilyiarius Pietavensis cum apud Con- „ pus. Sedit a 18 m. 2, d. 6. Hunc Concordius et

slantinopolim librum proseConstantioporrexisset, Addiscus vel Calistus diacones invidiose de adulle-

rii crimine aecusaverunt, quo tamen se purgante
de exilio Gallias rediit, omnesque pene totiusorbis
in synodo 244 episeoporum, ipsi dampnati
et de ec-
eeclesiae sub nomine pacis regis et Arrianorumcon-
sortio polluuntur. clesia projecti laqueum quem intenderant incurre-
(fol. 24) Constantius a 20. regni sui Romam in- runt. Hujus rogatu Hieronymus plurimum in Dei
anno synodus apud Ariminum,
greditur, et 22. desudante servicio constituit ut psalmi die noJtu-
deinde apud Mediolanum facta est, in qua antiqua que in ecclesia canerentur. Et quia indifferenter
318 episcoporum fides rccitata est. Dchinc omnium eanebantur ex prsecepto ipsiusDamasi, hoc beatus
episcoporum auctoritate heresis Arriana dampnata Ilieronymus sic divisit, ut in fine psalmi Gloria Pa-
tri, Filio et Spiritu sancto ab omnibus diceretur,
est. Moritur Constantius anno aetatis sua? 46 [Heg.].
Post quem Julianus 35 us ab Augusto regnavit a. 2, addiditque postea sicut erat in principio et reliqua-
m. 8. His 76
adde 6 qui remansorunt, fit ann.... rc- ad confutanda utique Arrianae hereseos crementa
78
manent 2 m., d. 28 [Hierox.]. Magnenlio apud Au- nefandissima. Sexto decimo anno presulatus Da-
gustudunum arripicnte imperium. Constans haut masi, annoS Gratiani et Valentiniani, secunda sy-

longe ab Hispania in castro Helena interfieitur, ob nodus Constantinopolitana. Obiit Damasus papa
quam rem conturbata republica Veteranio Misae, D pridie Idus Deecmbr.,et eessavit episcopatus dies
Nepotianus Romaj imperator factus est, Scrgio et 31 {ib.).

Nigriano consulibus [Hieron.]. Nepotiani caput pilo Temporibus igitur Tyberii eaesaris gcns quasdam
Pisae urbem circuinlatum, Vetranioni apud Naysum egressa ab insula Seandinavia super Renum con-
regium insigne detraclum. Magnentius Misa3 supe- sedit(FitoS. Sigisinundij. Et tempore Valentiniani
ratus est post consulalum Sergii et Nigriani. Ma- ad Renum usque descendentes, castra qu:e ibi posue-
runt burgas vocaverunt,et ob id acceperunt nomen
79
gnentiusLugduni in palatio se interfecit. Dccentius
frater ejus, quem ad tuendasGalliascoesarem fece- Burgundiones [Frf.deg.], qui antea nec nominaban-
rat, Senonas laqueo vitam finivit. Hic ad idolorum tur, ibique nihil aliud presumebant nisi quantum

VARLE LECTIONES.
74
Lucifer — Viennensis episcopus in marg. 7S
descivit corr. deseruit c. '• His — finivit in nwrg
77
Hylarius — d. 6 in marg.
78
Sexto dies 31. — m
marg. " burgus corr. burgas c.
.1..
HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 56
precio ementes a Cormanis stipendia accipiebant. A [Ado] Quo 84
tempore Viennensem ecclesiam rege.
Ubi ciim daobus annis resedissent, perlegatoe invi- bat Niceta,vir prsBclarissimus, et Justus Lugdunen-
tati a Romanis et Gallis qui in Lugdunensium pro- sem. Ilic sub Pascbasio nutrituset Claudii episcopi
vincia Cisalpina Gallia comata residebant (fol. 24';, diaconus ad Lugdunensem ecclesiam regendam
uttributa rei publicas renuere possent,ibi cum uxo- translatus est. Synodus lliOpatrum congrcgatur in
ribus et liberisjussi sunl residere {Vita Sigism.), et urbe regia sub Damaso papa et Gratiano principe
ibi remanserunt levato super se rege Gundiocho, contra Macedonium et Eudoxium. [Idat.] Inter Ro-
qui fuit gcnere Athanarici persequutoris regis Go- manos et Gothos plura certamina conseruntur.
thorum (Cfr., Vita S. Chrothildis). Valentinianus [Prosper] Anno 3. regni Theodosii Athanaricus
11. anno regni sui in Britanniaoppressus 80 est, vo- rex Gotthorum se Theodosio tradit, et Constanti-
mitu sanguinis extinctus est [Hieron.]. Soccessit nopolim veniens, magno a principe honore donatus,
Valeas cum Gratiano et Valentiniano, filiis fratris 13. die interiit, et Alaricus successit, Mcrabaudo et
81
sui, regnavit annis 4, qui et legem dat ul mona- Saturnino consulibus. [Idat.] Undccimo anno regni
chi militarent, nolentes jussit interfici. Justina 82
sui Romam ingressus cum filio Honorio, leges Ro-
autem, superioris Valentiniani uxor, Valentinianum manorum integra emendationecorrexit. [Beda] Ma-
puerumadheresimArrianorumdeelinarepersuasit, 13 ximus, vir strenuus et augusto dignus, nisi contra
orat enim et ipsa Arriana. Preeeptis ergo impera- sacramenti (idem per tyrannidem emersisset 88 , eo-
loriis, Arrianistradunturecclesise,etinmediolanen- dem anno in Briltania invitus ab exercitu impera-
83
si ecclesia Auxentius promovetur hereticus. Post Gratianum
tor creatus, in Galliam transiit, ibique
r u j it s seram mortem Ambrosio episcopo divino nutu augustum dolis circumventum Lugduni interfecit.
constituto,cum in eum regia descvirent mandata, Unde 86
Jheronimus « Cruentae ait manus vetigia
:

una quo Arriani convcnirent peteretur basilica 87

it parietes tui Lugdune testantur (ep. 60). » Fra-
uec impetraretur, populusque civitatis observaret tremque ejus Valentinianum Italia expulit, et
Ambrosium, ne vi raptus ab ecclesia exilio religa- Victorem filium suum instituit, qui eodem anno
retur, sermoncin habuit, qnem de tradendis basi- quo Maximus occisus est ab Arbogaste. [Bed.i ;

liciscontra Auxentium praetitulavit, quem quia his Prosper].

uostr slemporibuseongruerescimus, huic opusculo Hunc 88
ergo Maximum Ambrosius a communio-
adnectere curabimus (38). Tanta enim bealus Am- nis consortio segregavit, ammonensut effusi sangui-
hrosius, cum undique Justin.c Arrianae reginas et nis domini sui et quod est gravius innocentis peni-
legis appeteretur insidiis, in ecclesia Dei labora- tentiam ageret. Sed cum ille penitcntiam declinat
vit et desudavit industria, ut per eum ad ultimum supcrbus spiritu,non solum futuram scd et prescn-
recta fidei tota subdereturltalia, Cens igitur Huno- tem salutem amisit. Contra quem Theodosius pu-
rum diu inaccessis reclusa uaontibus [Oros], repen- gnavit, et co interfecto, Valentinianum regno rcs-
tina rabie percita exarsit in Gothos,eosque sparsim tituit a conditione mundi B690
[Oros.], peractis
conturbatos ab antiquis sedibus pellit. Gothi vero, annis, qui apud Viennam anno sequenti scelerc
fransitoDanubio fugientes, a Valente sine armorum Arbogastis comitis interfectus est (Idat Ep. 60). Et
depositione sunt suscepti [Beda]. Moxque per avari- de hoc Jhcronimus « Adolescens, inquit, Valenti-
:

ciam Maxiini ducis famead rebellandumcoocti,fun- nianus pene puer post fugam, post cxilia, post recu-
duntur in Tracia, vietoque Valentis exercitu simul peratum multo sanguine imperium, haut procul ab
89
omnia caedibus, inccndiis rapinisque fuderunt [IIie- urbe fraternasmortis conscia necatus est, et ca-
ron.]. Ipse imperator, suis usque ad internecionem daverexanimeinfamatum suspcndio [Beda].» Annis
cesis, cum sagitta saucius fugeret, et dolore nimio 11Theodosius, viventibusGratianoet Valentiniano,
sepe equo laberetur, ad proximsevilluhe casellulam Orientem rexit, post mortem eorum 6 annis regna-
depoi tatus cst [Beda]. Quo insequentibus barbaris, vit. Ipsum 90 quoque prefatus admirabilis doctor
incensa domo, sepultura caruit, eundem habens io- Ambrosius ab ingressu ecclesiae et a communione
cum el morlis et sepulcri, a- Dom. 377. - Gratia- sacramentorum pro quibusdam excessibus prohi-
nus autein cum fratre Valentiniano regnavit annis D buit quod ita clemcntissimus imperator gratanti
;

6, a quo Thcodosius elcclus in impcrium, maximas animo suscepit ut publicam penitentiam non abor-
illas Scithicas gcntes, id cst Alemannos, Ilunos, lvr.t. Interfecto autem Valentiniano augustae me-
Gothos, magnis muitisque praeliis fudit. Cujus vir- moriae in annisjuvenilibus, Eugeniussuscepit impe-
tutem et concordiam non fcrentes Arriani, post 40 rium, qui quia de repetenda ara VictoriaB se saeri-
annos ecclesias, quas vi tenuerant, reliquerunt. legio miscuit, Arnbroiius munera ejus sprevit etab

VARLE LECTIONES
10
in marg. R1 r. a. 4. in marg, 8S Justina
0. e. Italia in marg.
83
ecclesiiB c.
%i
Quo —transiatus
est in marg. 8C eVersisset c. 8 * Dnde —
testantur in r>:arg. 87 Lugduno c,
8S
Hunc — amisit in marg.
19
Frnae c. *° Ipsum —
interfectus in marg.

NOTtE.

(38) Ambrosii cpitola 21 ad Valentinianum. Sermo contra Auxentium II, 863.

57 CHRONICON. - LIB. I.
58

Innoccntms Albanus,
ecclesiaeumetcompIicesejusabjecit,nequeposteaA2t (Gestap.R). Successit
patre Innocentio sedita.18, m. 2, d. 21. Obnt 3.
facicmcjus vidit. [Idat.]. Qui cutn suis omnibusa ;

Kal. Augustii ccssavit cpiscopatus d. 22. Ab hoc

Thcodosio cst interfectus. Defunctus est Tbeodosius ;

Mediolani 17. anno regni sui. ordinatus mittiturad Scottos in Christum creden
Annoabinc. Dom. 397. Siricius papa a Potro tesPalladiusprimus episcopus, anno abinc. Dom
40, patro Tyburtio. sedit annis 1!> (Gesta p. R.).
431, annoimperii Tbeodosiijunioris 8.

Hic preccpit pcnitentibus iu ultimo viaticum non EudoxiaTheodosii principis uxor Hicrosolymam
profecta [Beda] catenam, qua Petrus apostolus
a
negari. Obiit 8. Kal. Mai, et cessavit cpiscopatus
post dies90 successit Anas- Neronevinctus fuit in carcere, a quodam Judneo
diebus 20 (fol. 28). Cui
suscepit ct Romamcnmmultis aliis reli juiis attu-
tasius Romanus, patre Maximo. Hic constituit ut
lil.Theodosiusannoimperiisui27. cuieodem
obiit,
quotiescunqucevangeliumrecitatur,sacerdotesnon
De hocJheronimus inepis- annoMarcianus successit 92 ,ctsumptainconjugium
scdeant, sed stent curvi.
loquitur [Hjeron ep. 127.] sororc Theodosii regnat in partibus Orientis annis
stola ad principia ita :

tempus in medio successit in ponti- 7[Idat.]. Valentinianus et Placidia Romas moran-

« Non multum
ficatu vir insignis Anastasius,r|uemdiuRomahabere tur, vixque suos fines abincursione barbarorum gen-
»3
nonmeruit,neorbis eaput sub tali episcopo trun- g tium defcndcreet tueri praavalent. femporibus
caretur;immo idcirco raptus atque translatusest, Valentiniani ct Placidisematrisejusviguit S. Ger-
ne simulatamsententiam precibus suis flectercco- manus Autissiodorensistcmporibus ZosimietBone-
Celestini papa3 et Xi-ti, Hilarii Arelatensis,
narctur, » aperte insinuans raptumeum anteirrup- facii,

tionemUrbis factam sub Alnrico [Prosper]. lmpe- presidente Lugdunensiecclesiapost ScnatorcmEu-

rabat tunc Archadius cum fratre Honorio cujus :
cherio pontifice, Ysichio Viennensi, et post cum
anno 7. facta est revelatio prothomartirisStephani Claudiano. [PROSPER].Theodosio13. et Valentinia-
3. Kalendar. Deccmbr., etH.ejus anno obiit S. no2. consulibus GermanusBritanniamivit. Gayse-
Martinus 3. anno astatis
Idus Nov. feria 1, luna 1(5, ricusenim rexWandalorumSiciliamvastavit,etter-
suae 71, episcopatus 23 (ib). Regnavit Archadius rasomnesadjusimperii perlinentes; necpotuitVa-
annis 13 cui Honorius successit cum Theodosio
;
lcntinianus ab inscctatione barbarorum terram
minore; cujus tempore, anno ab inc. Dom. 433, suanulcfendere(C7^ap.72.).PostCelcstinumsedit
6 to Celestini papas anno; tcrtia synodus Ephesina Roma3Xystus papaRomanus,patreXysto,a.8,d. 14.
Hic postannumetmenses8 incriminatura
quodam
200 patrumcontraNestorium rcgiae urbis episco-
Quod audiensValentinianusaugustus, jussit
pum ; et peractistricennalibussuis obiit [Idat.J, et Basso.
Theodosius cum Valcntiniano successit. Ante 4. ,
conciliumcongregari,etfactoconventu purgatur a
consulatus Theodosii annum Roma ab Alarico ca
-
56episcopis, et condcmpnatur Bassus a synodo, ita
pitur [Prospeu], Anno 7. regni Thcodosii Aetius tamen ut ultimo dic ci viaticum non negarelur
diix utriusque miliciae patricius appcllatur, qui et intuitu hummanitatis et misericordiae [Prospek].
Rurgundiones, qui rcbellabant Romanis, perdo- ^Elio Bt etValerioconsulibusXistus papa ordinalur

muit [Idat.[, cassis 20milibus de eorum exercitu, et totiusorbispaceetconsensumirabile. Quodefuncto

Gothorum qui eis auxilium prebebant 7 milibus 40diebus ct amplius Romana ecclesiasine pastore
fuit, mirabilipace et patientia presentiam
diaconi
|Jord]. Wandalorum gens de vagina sua3 habitatio-
Leonis expcctans, qucm tunc Galliaa detinebant
nis egressa Gallias invasit.
componcntem paceminterEtium et;Albinum,qijasi
Post InnoccntiumRomanae ccclesia3 scdit Zosi-
mus Grecus, patre Ebranno, a. 3, m. 3, d. 26. ideoabductusesset,utclectimeritumeteligentium
(Gestapost R.). Obiit 8. Kal. Jan. c. e. d. 1 et ; 1 ; judicium probaretur (Gestap. R.) Valentinianus
postcum BoncfaciusRomanus,patre Jocundiopres- autem augustus cumPlacidia malre augustafurore
bitero,a. 3, m.8, d.7. Obiit 8 Kal. Oct. ;c.e. d. 9. Hic commoti Bassum proscriptione condempnaverunt,
sub contentionc ordinaturcum Eulalio et fuit dis- etomnia prsdia facultatcsque ejusccclesia) tradi-
stnsioinclero. Quamobrem Honorius imperatoret derunt. Nutuvero divinitatis intra 3 menses mori-
aususta Placidiacumfilio ValentinianoRoncfacium D tur Bassus, cujus corpusXystuspapacum linteami-
assenseruntesse cpiscopum Urbis, Eulalium mise- minibusetaromatibustractansctreccndens, sepe-
runt foras in Cainpaniam. Post quem a. Dom. 428. livitadS.Petrumincubiculoparenlumejus(fol.2S').
Celestinus Roinanus, patre Prisco, a. 8, m. 10, d. HujussupplicationibusValcnti ianusauguslus cum
17 [Idat.]. Obiit 8. Idus Aprilis ; c. e. d. 20. Hono- matre Placidia multa ornamenta oplalitadoonfes-
rius Constantium patricium apud Ravennam
ul sionem beati Petri, et scmpcr Romanam ecclesiam
consortem fecitimperii, qui et ,Placidiam uxorem provexit et cxtulit.

Annoab. inc. Dom. 445. successit Leo Tuscus,

duxit sororem ejus, exquagcnuit Valentinianum.
patre Quiutiano. Scdit a. 21, m. 1, d. -2$. Hic
Anastasius papa obiit S. Kalend. Mai. et eess. e. d.

VARI.E LECTIONES.
91
Honorius —
d. l±inmarg.
M a. D. 449 inmarg. 93
Temporibus ivit in marg. .Elio

probaretur in marg.
59 HUGOXIS ABRATIS FLAVINIACENSIS 60
deprehendil duas hereses,ct oh id misit ad fidelem A principes scilicet ct pontifices Arriano caeno sor-
prineipem Marcianum, et facta collacionccum co- denf.cs perquosecclcsiam suam sub pnefato Cons-
dem principe, convocati suntepiscopisecundoregni tantio, JulianoelValcntcpcrscquutionibuscrescere
ejusanno, qui erat abinc. Dom. 'iS2, etfactumest etdilatari, meliusei esse quam in pacc luxuriari
concilium inurbeCalcedona, et con?regatisunt2ij6 edocuit. Hinc paternoafTectufiliissubverbereinge-
sacerdotes ct aliorum quorum cucurrit cyrogra- miscentibus, et auxiliumde tribulationc poscenti-
phus, 354, quisimuljuncti fiunt G00 sacerdotcscum bus, pie misertus, sub Theodosio principe flagella
papae Leonis cyrographo ct Martiano augusto, et temperavit, quando ejusprincipis virtutem non fe-
exposucruntfklem catholicam,et apostolioam duas rcntesArriani, ccclesins quas per quadraginta an-
naturas, in Cbriso, Dei simul et hominis. In quoloco nos vi tcnncrant, reliquerunt. Quorespectu divinac
piissimus princepsunacum uxorc Pulcheria depo- pictatisexhilaratuspopuluschristianus, dum rur-
sita regia majestate fidem suam cxposuerunt ante sus plus aequo nocivae indnlgerct quieti, et exabun-
conspec tumsaeerdotum, et eam propriocyrographo rerum copia propensius cu-
danti et supercfflucnti
exponentes, postulaveruntsanctum concilium ut ratcorpora^curitate deceptus est, et excusso a
dirigeretur ad beatissimum papam Leonem. Ibi cervicibussuisjugotimorisdominici, prseceps fere-
dampnali sunt Eutbices, Nestorius et Dioscorus
heretici. Ilicbcatus Leo misit multas epistolas de
B baiuradscelera,deviaqua3queseetabatur et lubri-
ca. rcctorequc contempto in sordibus volutabatur
Rde ad Martianum, ad Leonem augustum, ad Fla- luxuriae, nectimuit, distcntus saturitatcet torpens
vianum episcopum, quae habentur in archivis ocio, inmergi cenulenta voragine horribilis et detes-
Romanae ecclesiae [Ado].
Marciani et Tempore 83
tandaesodomiticae inmundiciae. ViditDeuset doluit,
Valentiniani Ysichius Viennensis episcopus claruit
et adiracundiamconcitatus cst, exarsitut ignisira
post Mamercum,
qui rogationesinstituit, et diebus ejus, quiaprovocaverunt eum quondamfilii sui et
Ysichii Severuspresbyter de India Viennam venit. flliae, nuncautem domusirritatricis et cxaspcratri-
Et Eucherius Lugdunensisclarus habetur. cis Samariae.Regebat per idtemporis Romanamec-
Igiturde vita et virtutibus beati patris nostri clesiam Innocentius, et per urbes Galliaeet Germa-
Pulchronii pauca loquuturi, superiora pertracte- niae pontifices amore Chrislifcrventes, fide,doctri-
mus. quamgraviaquamquepericulosa sacerdotis
et
na et miraculis praecipui, pnecrant aecclesiis. Per-
» jus tempora fuerint, in ejuslaudeadaedificationem paucaetamen erantquibusepiscopi pra3cssent,mul-
audientium breviter indagemus. Utque plcniusil- taeenimpastoribusvacabanl(F^«Antid).Reinorum
lucescat rei veritas, dicamus ex historia Italorum metropolim sanctus regebat Nicasius Linguonum ;

Getarum et Romanorum seu etiam Wandalorum et „ urbi sanctus prseerat Desiderius Crisopolitanam ;

XllfltmPll rVl rt
Suevorum, h 11/M11 Iiiin ^ m t — A r\l « AM11 Artn ^-^
quid rls\
de his rt
temporibus
t * » i .1 t r\ »-vi
recenseat anti sedem ,-, /-, 1*11
fideetmagnanimitatecum
»\ 1-.
honorum operum
.-.,-.,-. ( »-. l 1 -, «-« i\ r\ »-»1 /-« 11 i-i vi » rti i 4 *N f *-i »-v-i l-\ /N i-S iVI i".r\ iii

quitas, quid Jheronimus in suis epistolis, quid pos- exercitio sanctus adornabat Antidius, et plures
tremo gentes et regna suisattestentur periculiset erant alii,cxtuncet nunclucernae lucentesin domo
calamitatum miseriis. Domini. Hiiigitur licet assiduis monitionibus oves
Sub Constantino enim principe qui monarchiam sibi creditassuaderenta via Dei non recedere, po-

hominum sta-
imperii solus optinuit et citra ulluin pulustamenrctroactistemporibus faciente Arriana
tuittempIapagnorumclaudi,ecclesiaDei jamdudum perfidia sine duce, sinerectore, absquemoderatore
97
optata libertatepotita dilatari cepit et crescere; per seinmatura potituslibertate, etsi vcrba Dei
seddum nimissibiaggaudetin felicitate gcrmen vi- audiebat, divitiis et voluptatibus saeculi ut spinis
ciorum luxuriantiumnimisinseneglexit extirpare. suffocatus, fructusbonorum operum affere fasti-
Arrii M namqueperfidia slatumpacis ecclesiasticae diebat. Unde et iratus Dominus omnes Galliam
perturbavit et ipsa perturbalione itagratiam com- et, pene totumOccidentem Wandalorum,Alanorurn,

munionis catholicae pessumdedit, ut sub Constantio Suevorum, Sarmatorum et Hunorum tradidit gla-
98 99
Constantinifilio, dum per singula serperet, Arria- dio feriendam . Sed querit hic fortasse ali-

num se fere totus miraretur orbis. Sequuta sunt quis, unde unde nomen traxe-
haec orta fuerit, vel
pestemillam,ut matrem,omniumgenera crirninum, D runt? [Isidor. Et. IX, 2]. Wandelicusquoqueamnis
quae universospropemoduminfecerunt,ut peri-
ita est abextremisfinibusGalliaeerumpens, juxtaquam
culosioratempora nemo viderit mortalium. Verum eoshabitasse etexWandalo fluviosic dictum fuisse
quia Deonusquamabesteruditioniscausa, nusquam certissimum est. Lanius verofluviusestultraDanu-
emendationisnostraesolicitudodiscedit,diversa di- bium ab Alano dictus, sicutet Lemannus dictus ab
versistemporibusetcausisremediaprovidet,quibus Alemanno. Suevi vero dictisunt a monte Suevoqui
alteraretur maliciae seminarium et climinaretur ab ortu initium Germaniaefacit, cujusloca incolue-
(fol 30). Ad hoc enimevellendum ex eadem massa runt; quorum fuissecentumpagosetcentum popu-
iniquitatis, Arrianae sevitiae praeparavit tribulam, los multi prodiderunt. Est autem Genua pars Ger-

VARI.E LECTIONES.
95
Temporc habetur inmarg. 96
Arrii — evellendum inmarg. 97
moratore c 9i
Mcplurimaerasa
99
hac — confuderunt in margine fol. 30 et 30'
61 CHRONICON. - LIB. I.
62

maniffi.Germania vero gentes plurimas habuit fe- A tusest Oecidens,et,ut referunt qui temporum ipso
10 rumpericulaconscripserunt,nonfuitcivitasautcas-
rocis animi et sempcr iadomiti, varias amictu
°,

discolorcs armis, linguis dissonas, origine vocabu- trum in Gallia, quod effugerit indignationem corum.
Turmis enim de Padum, Rhodanum,
sc factis, fluvios
lorum incertas, ut Tolosates, Ansivari, Quadimgi,
Rhenum, Ligerim, Sennam, Garonnam ct cetcros
Marcomanni, Bruteri, Camasi, Blangiani, Tubantes,
quorumimmanitasbarbariein ipsis eciam vocabulis intravcrc, et navali pralio terrestrique urbes in fi-

horrorcm quendam significat [Onos.j Juxta Oro- nibus positas irrumpentes, intolerabili audacia et
crudelitate onrnia pcssiun dcdere. Qui enim per
sium autorem in Germania, ubi Suevi habitant,
Rhenum ascendcrunt, urbes super Rhenum positas
sunt gentes 54. Europa habet ab orientc Alaniam
unde Alani; in medio Daciam, unde Dani ubi ct ;
103 destruxerunt, inde ad eas super (luvios in Rhe-
Gothia,indeGothi;cleindeGeimianiam[I^aL.jZ)mc.]. num descendcntes positas se conrerentes 73 pari
Ab hac ergo populosa Germania,ut in Ilistoria Ita- sorte prostraveruut,Qui vero per Rhodanum, Are,
lorumscriptumrepperiturlibroI,cap.l,multaBsepe latum, Ncinausum, Vivariam, Valentiam, Diain,
Gratianopo]im,Viennam,LugdtinumItalia;queomnia
gentescgresssc sunt,eoquod tantosgignat populos,
quantos alcre vix suflicit, qua) et partes Asia3 et vicinacontriverunt; et qui per Padumet Ligerim et

maxime Europam contigua.n affiixerunt. Tc-

sibi B Garonnam et Sennam reliquosque fiuvios, simul
stantur hoc urbes erutae per Illiricum et Galliam ;
urbes omnia situ vicina eonsumpserunt et ita
et :

Golhi cnim ct Wandali etRugi et Ileruli atqucTur- terra marique uno impetu, uno tempoiv, sub multis

eilingi, ncc non et aliae feroces nalioncsabea pro- tamen regibus et duoibus universa simul confude-
los
Winilorum 101 id est runt [PnosrEr.]. Archadio ct Probo consulibus
dicrunt, pari etiam modo et ,

Langobardorum^gens a Gcrmanis origincm ducens, Wandali et Alani transeunt Renum, et 2 Kal. Jan.
abinsulaqtreScandinavia dicitur adventavit.Queri Galliam ingressi stinl, Ilonorio 8 et Thcodosio 2coir
sulibus [Oros.J. Anno ab inc. Doin. 407, imperan-
eciam potest quid rerum fuerit quod tot ct tantce
ferocitatis gentes in unumcoalucrint, quaa se invi- tibus Ilonorio et Theodosio minore, Stilicone et Au-

cem multoties diversis caxlibus populabantur. Ili- reliano consulibus, anno rcgni Honorii 14 et Theo-

storia ha3C notissima est [Oros. vii.J Theodosius dosii indictione quinta, de mari oeeano ascen-
1,

scnior gcntcs hasefferasetindomitasmagnispraeliis dentes, quo pyraticam exercentes vagabantur, Gal

fudcrit, tamen post ejus obitum adclita eis
102
sce- lias invaduntet Pyreneum usque perveniunt. Gujus

lera et praelia, insolcnsanimaa vitia. Hic curam obice ad tempus repulss pcr provincias diffundun-
infantum Archadii 103
videlicet et Honorii 10 *
ct di- lur, et efferati mentis superbia, dum sibi nullam

sciplinam palatii commiserat viris pcritissimis. Ru- .,

gentemputantresistere,grandiaqu3equemoliuntur,
lino orientalis, Stiliconi occidentalis imperii sed ;
'
etsubrege Crosco terras omnessuaacogitantdiiioni
suo affectans regale fastigium, subjicere (Cf. Vita Antidii). Rex
106
autem eorum
alius sibi, alius filio
rem republicam turbavit. Ifa post [hujus necem potentissimus princeps Croscus fuit, superbia
et

Wandalorum comes, ut Eucherium filium suum tumidus, opercerudelis. Clamat hoe universus pcnc
a puero christianorum necem sitientem purpura Occidens, ruina ipsa urbium antiquarum, munitissi-
indueret, totius humani gencris sanguinem de- marum et prxpotentum, qua3 quanto vicinorttm sibi

didit, cum Alaricum et cunctam Gothorum gen- fluviorum propiori apphiudebant opporttinitate,
lem gentesquc alias prefatas copiis et viribus in- tanto graviorcs crudeliores illos senserunt in sua
et

tolerabiles Halanorum, Suevorum et Wandalorum eontritione, utjam cx parte implcri viderelur illud

ipsoque motu impulsorum Rurguudionum, ad ter- propheticum: PugnaMtproeodrMsUrrammcontira

rcndam rem publioam ultro in arma sollicitans inseusalos (Sap. v, 21). Quae enim fuerant aliquan-
suscitavit, sperans quod barbarso gentes tam laeile do incitamcnta luxuriae, facta suntcis fomenta rui-
comprimi quam commoveri. Qua? ubi na3, ul in quo gravius peceavcrant, in ca scvcrius
valerent
Ilonorio nunciata sunt, commoto cxercitu occisus punirenlur. Ad augendam ferocitatem animi ejus

est Stilieho, occisus et Euchcrius et pauei euni eis accessit et mater impia, felle amaritudinis ct rabie
satcllites, lantaruni molitionum auctorcs. Verunta- D furoris viperei amaricata [Fredeg.], dirumque virus

men occiso iilo qui prima causa malorum, rc-

fuit efflans et impietatis sibilos cmittcns ait fiiio : Si /e,

floruit i .iquitatis seminarium. Nam ante biennium Jili, magnifioare etnomen tuum dilatarenovamgus

Romame irruptionis quic facla est per Alaricum exci- rem volueris/acere, guod alll eiihficarerunt, ttt des-
tatum pcr eundem Stiliconem,gentesprefata3 Wan- true;popttlosauo$superaveris,interJlGe;inchristia-
dalorum, Alanorum, Hunorum, Suevorum, Burgun- nosgladiwn tmm exere, vt quifaciem non tiderint
dionum et multarumgentium ut dieimus... (fol. 38') nometi tmim Umeanl. Quibus ineitamentis tyrannus

ab eis subversoe, aecclesia?, urbes cxustaa, po-

GallisB nimio sueeensus, Rhenttm apud Mogunciam
fttrore

puli trucidati etusque ad intcrnecionem deleti, fa- transiens, eandem ttrbcm cum populo vaslavit. (Cf
eicntibuspeceatis inhabitantium pcnc totus redac- Gesia Trev. 38) Inde Trcvirorum urbem aggressus.

VAIU.E LECTIONES.
100 m
Winilorum c Windorum 1M eis corr. eas c.
m Archadius corr. Archadii c.

m examieis c. corr.
conjectura addidi. 10S
Archadio— Thcodosio2 consulibus in marg. 10 °
Rcx-punircntur m marg.
63 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 6*
exlerminiumeivitatisetchristianorum siciobat san- A blica ? hostes Pnnnonii vastaverunt. Etenim Assur
gumem. (Yita Antidii) Treverici vero in aronario vonit cum illis. Magonciacus nobilis quondam civi-
civitatis quem munierant libcrati sunt. Plurcs de- tascapta atque subvcrsa, et in neeclcsia multa milia
hinc Austrasiorum civitates vallnns innumorabilis hominum trucidata, Vangiones longa obsidione dc-
oorum exercitus post destructas iirbeset cversa ca- leti, Remorum urbs praepotens, Ambiani, Atrebatae,
stra Mettim obsidionc circumdat, murorum firmita- extremique bominum Morini, Tornacus, Argento-
tom crobro pulsat nriete, sed nisi prajpedirent scc- racus translatae in Germaniam, Aquitaniae, Novem-
lem et crimina habitatorum tcrrae, non timuisset pobulana 108 Lugdunensis quoque et Narbonensis
,

ruinam civitas beati prothomarlyris Stephani illu- provineiae ; praeter paucas urbcs cuncta populata
strala sanguine. ot Auotoris opiscopi munita inlcr- sunt, quas et ipsas foris gladius, intus vastat ti-
cessiono. Eis itaque pariim proficientibus diutina mor. Non possum absquc lacrimis Tolosao facere
obsidioneurbemquerelinquentibiis, cumduodecimo mentionem, qua:> ut Imcusquc non ruerct, sancti
ab urbe miliario castra posuissent, murus mutu di- Exnperiimeritaprestiterunt.IpsncIIispania? jamque
vino corruens Wandalis patefecit ingivssum. De- periturae contrcmiseunt, rccordantes irruptionis
praedntn igitur urbeeteonflagrataincendio. excepto Cymbricre, ct quod alii semel passi sunt, ipsse sem-
sancti Stephani oratorio, egressi sunt barbari, Au- per timore patmntur.
g »

ctorem episcopum et cnptivos plurimos ducentes; (Vita Antidii.) Croscus itaqnc Galliam Eugdunen-
quem mox, mirnculo divinoperterriti,cumomnibus sium pervagans cum Arelatum obsiderct captus a
stiae civitatis
captivis ct praeda innumerabili abire Mario praeside et catenis vinctus per urbes quas va-
sinunt, satis verentes ne pro tanti viri contumelia slnvcrnt ad impropcrium reductus, post multa tor-
celeste eos conflagraret incendium. Sic vir sanctus montn impinm vitnm misero finivit obilu. Regnavit
dum pro ovibus mori desiderat, captivitate sua autem ]/ost oum super Wandalos Fredebaldus
captivorum solvil vincula. Fnterea castra illorum, [Idat.]. Hunc Constantius patricius, qnem Honorius
junctis sibi Ilunis qui per Rhenum Mosam fluvium apud Rnvennam consortem fecerat imperii etPlaci-
descenderant, Virdunum adveniunt, urbern obsi- diam sororem suam ei dedorat, cx qua genuit Va-
dione circumdant, in proximocolleex ndverso civi- lentinianum, ingeniose cepit ct Honorio direxit;cui
tatiscastrum collocant, unde frequentibuseruptio- successit Gundericus [Onos vn, 40]. Wandalisergo
nibus oppidanospertubanl. Villas omnesincircuitu pcr Gallias debacchantibus, apud Rrittannias Cra-
positas edax flamma consumpsit, edificia omnia tianus tyrannus creatur et occidilur, et ("onstanti-
ruina contrivit, nulli est indultum aHati senes et ; nus ex infima militia proptcr solam spem nominis
juvenes, parvos et magnos, matres cum liberis, do- sine merito virlutis eligitur. Qui mox in Gallias
minos cum omnia tulit gladius. Barbari
familia.
C transiens, et a barbaris inccrtis federibus ssepc de-
vero diutius atteinptata, considerata ct inspecta ur- lusus, cum vellet in Hyspaniam judices mittere, et
bis firmitate, et vicium sc suaque dcfendentium Pyrenei claustris militum custodia munitisrepelle-
magnanimitate, cum diffiderent sua eam posse vir- retur, Constantem filium suum ex monacho cassa-
tute capi, quae cingebatur muro com-
indissolubili, rem factum cum quibusdam barbarls in fcedus re-
pacUsetconsertislapidibusplumboferroque,etjam ceptis et ad militiam allcctis qui Honoriaci diceban-
in hoc essent ut ad a'ia se conferrent, urbem ca- tur illo misit. EL interfeetis illisqui Pyrenei alpes
piunt et diruunt. Croscus vero universas Galliarum privato prassidio tutabantur, his barbaris quasi pro
urbes pervolans. alias delevit, alias concremavit, praemio victoria3 in Palaeslinis campis praedandi li-

ct christiame legis fautores pravis et inauditis per- centia data, dehinc supradicti montis remota rusti-
sequutionibus quatiens, quosdam variis protraxit canorum fideli et utili custodia cura est permissa.
penis, quosdam citato secuit ictu bipennis. Nullus Qui praedaimbuti habundantia illceti, quo magis
et
enim erat in barbaris modus vesaniae, nullus in- scelusimpunitum foretetmagiseis praedari liceret,
dulgentiae locus, sed erat semper ad CEedendum prodita Pyronci custodia,c!austrisque apertis, gen-
conlinua manus. tes que per Gallias vagabantur introducunt et Hy-
Temporishujusmentionem faciens Jheronimus mD spaniarum provinciis 109 immiltunt, eisque ipsi ad-
in epistola sua quam scripsit ad Agerochiam de junguntur atque post gravcs rerum hominumquc
monogamia, sic ait « Prescntiummiscrinrumpauca
: vastationes distributa ibidem poss ssione constite-
percurram quod rari huc usquc resdemus, non
: runt, ubi multos christianorum Gundericus inter-
nostri meriti sod Domini est misericordiae. Innu- fecit. Jheronimus de statu tcmporis scribens ad Hc-

merabiles et ferocissimamationesuniversas Gallias lyodorum (ej).60) « Horret,ait, animus temporum

:

occuparunt. Quidquid inter Alpes et Pyren um est, nostrorum ruinas prosequi. Viginti et eo amplius
quod ocoano Rhenoque incluclitur, Qundus Wan- anni sunt, quod inter Constantinopolim et Alpes Ju-
dalus, Sarmata, Alani, Goppides, Ileruli, Saxones, lias cotidie Romanus sanguis funditur. Scithiam,
Rurgundiones, Alemanni, et, o lugenda res pu- Trachiam, Macedoniam, Thessaliam, Dardaniam,

VARI E LECTIONES.
107
Iheronimus — monogamia inmarg. m Novempopulana corr. Novempobulana c.
109
provmcias corr.
provinciis c.
65 CHRONICON. — LIB. I. 66
Daciam, Epyros, Dalmatiam cunctasque Pannonias A meminit in haec verba « Dum haec, inquiensagun-
:

Gothus, Sarmata, Quadus, Alanus, ,IIuni Wantlali, tur, terribilis in Occidente afferturrumor, obsidcri
Marcomanni vastant, trahunt, rapiunt. Captiepis- Romametaurosaltitemcivium redimi, spoliatosque
copi intcrfccti presbyteri subversae ajcclesiae, mar- rursus circumdari, utpost substantiam vitam quo-
tyrum effossaereliquiae ». [Idat.]. Gundericusigitur que amitterent. » Et post pauca « Capitur :urbs
cum aeeclesiis Dei insidias intendcret, anno regni quae cepit totum orbem, iinmo fame periit ante-
sui 14 judicioDei percussus interiit, cui frater suus quam gladio, et pauci vix qui caperentur inventi
Gysiricussuccedit.Hiccum Wandalisetonmieorum sunt. Adnefandos cibos erupit esurientium rabies,
familia de Hyspania ad Afiricam mare vadando uo et sua invicemmembra laniarunt, dum mater non
quod fertur ibi duodecimmi-
transivit (Vict. Fif.), parcit lactanti infantiae. et recipit utero quae paulo
liapassuslatumesse.Inventa autemgunt Wandalo- ante eifuderat. »
rumqui transierunt octoginta milia fuisse. Quanta
Si quis igitur requirat, haec divinae animadver-
tunccontra aecclesias Dei actasuntqui nossedeside-
sionisjustaseveritasquamobrem inchristianum po-
rat,legat Gesta Wandalieas persequutionis. Tunc
pulum sic accensa desaevit, agnoscat quia judicia
maxima etantiqua illa CarthagoaWandalis capta et
Deioccultaquidemetincomprehensibilia, nunquam
intrataest [Beda]. TuncquoqueAugustinus doctor, B tamen injusta. Quae igitur nobis sinit occulta,quia
cum civitas ejus obsideretura Wandalis, tertio^obsi-
juxta psa\mistam Judicia tua aiyssusmulta: (Psal-
dionis mense decubuitTebribus Domi-
et migravit ad
xxxv, 7, veneremur justa. Igitur evolutis plurimis
num anno dominica3 incarnationis 430. Defuncto au-
annis ubi pax ecclesiis Dei reddita est, rarescenti-
tem Gysericoannoregni sui 37, mense 3, Honoricus
bus bellorum tumultibus, pauci qui remanserunt
successit crudeliorillo ;et ei post annost 7 menses
christiani divinain ultionemjuste in se exercerevi-
t> Gunthamundussuecessit.HiccathoLcos abexilio
dentes, et propitiationi ejus gratias agentes: exe-
revocavit cui post annos 12 Trasamundus succes-
;
quendis mandatisDei promptiori subdebantur ani-
sit. Initia ergo dolorum fuere atempore Honorii et
mo. Etquiamullaeeeclesiae vacabant, episcopis qui-
Theodosii minoris, quandotot tantisque perturba-
busdam gladio peremptis, quibusdam sorte humana
lionibus attrita est Gallia, immototus Occidensob
praeventis, et in loco eorum aliis non subrogatis,
populi peccantisinsolentiam, permittente Dei po-
congregatiin unum pauciquiremanserunt sacerdo-
tentiaut praevaleret barbarorum saevitia, ut quae
tes,consilium de magnis rebus inierunt, et quomo-
paulo antegloriabatur decaede multa :im gentium
do paci catholicse consulercnt inter se tractare ce-
sua dejectarum victoria, uno terribiii, immenso et
horrifico barbarorumimpetuconculcata perunt. [Oros], Eo tcmpore per Constantium patri-
fieret pras-
da hostisatque ludibrium.Duravitquehaec vastitas, G cium Romanis Gothisque federatis, Constantinus

incumbentibusecclesiaecatholicaeWandalisArriana caesar interficitur Arelato, filius ejus ex monacho

pravitate foedatis, annis 100 a tempore Honorii et caesar Vienna. Post quos Jovinuset Sebastianus
Theodosii minoris usquead tempora Justini impe- pari temeritate rem publicam deinvadentes, pari

ratoris, qui Anastasiosuccessit, a sorte perierunt.

tempore scilicet
Gunderici regis Arriani usque ad Chiipericum re- Virdunensis (t'ol 31) itaque ecclesia tunc tempo-
gem eorum, quiet Gylimcr dictusest, in quo de- sibiadversissuccedentibus pastore viduata,
ris tot
fecitregnum ipsorum. Sednec Roma immunis fuit longo rerum infortunio pressa et oppressajacebat,
ab hacet similivastatione [Oros, vn, 39.] Alaricus et pontificem, longo jam tempore destituta eccle
enim Gothorum rex, Athanarici successor, Romam siae cathedra, pia sedulitaterequirebat. Et merito.
trementein obsedit, turbavit, irrupit, annoabUrbe Per trecentos enim quadraginta amplius et eo m
condita 1164, ab inc. Dom. 412, et,cumubiquecae- annos, abobituscilicet beatiSanctiniusquead tem-
des ageretur, omnibus indultum est qui ad aposto- pusillud, tres tantummodo episcopos in ea urbe
lorum limina confugerunt. Accidit quoque ut beatus fuisse, Maurum videlicet, Salvinum
Aratorem et
Innocentius ejusdem urbis episcopus, tanquamju- priorumpatrum(39) signavit antiquitas. Utrumibi
stus Loth subtractus a Sodomis, apnd Ravennam D plurioresepiscopifuerint,quorum nomina et actus
positus, peccatoris populi non viderct excidium obliviodeleveritvel scriptorum raritas neglexerit,
(ej). 127). De hoc Jheronimus in epistola ad Princi- autetiam fervor persequutionisepiscopos substitue-
piam de vita Mareellae, cum mentionemhe-
fecisset re vetuerit, nos ignoramus, quia nec uspiam inveni-
reticae vesaniae adversum ecclesiam catholicam in- revaluimus;maximecumetiamhorum trium sancto-
tantum furentis, utnec sibinecalicui bonoruinpar- rum praefatorum corpora 112 quonam sepulta fuis-
ceyet, inprocessu epistolaehujusquoqueirruptionis sent, vel quo fine ad Dominuin migrassent, juniores

VARLE LECTiONES.
nadando corr. vadando c. in Fuerat initio : et 3 annos usque ad hunc paaesentem de quo loquitur
110

annum. Quilms verbis prater annos usque ad litura deletis eademmanu eteodem atramento supercripta
sunt ea qua in textuposuimus. us Nomina
corr. corpora cod.
NOT.E.
(39) Bercarii scilicet in Gestis episcoporum Virdunensium.
6" HUGOXIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 68

el modcrni hodiequeueseirent, nisi beato Agcrieo, A noratur. Nequc hoc dicentes aequales profitemur
qui postlongatempora,videlicet post successiones confessores martyribus, quorum constantia Christi

quinque ponliiicum, ipse sextus eia sinecsserat, est insua passione sequuta vestigia; scd tuncinpri-

tam preciosa simbola rcvelatione nocturna per an- mordio nascentisecclesiae cum sevif.ia furentis ad-
gelorum oiTiciumdignatiodeclarassetdivina.Narra- versarii mullos nobis faceret vcritatis martyres.
U3 posteris, illi qui perrari inveniebanlur ecclesiarum magistri etdo-
verunt autem de beato Mauro
interfuere translationi quae a bcalo Agerico, tunc ctores. Nunc quia jam inmundo viget chnstianita-

leniporis facta est, et posteriores scriptis ad nos- tistitulus, et paeeecclesiaeDei redditahostiumad-

tramusque notitiam transmiserunt, beatum Mau- vcrsanlium contritus est impetus, sacerdotumque
rumdiversissuppliciorum generibus afiectum veri- puritate innocentis vit;e Dornino adherentium diu-
turnitatc pacis orevit numerositas, adeo ut plures
1

tati testimonium perhibuisse, et pro fideChristi mar-

tirio,oecubuissc,sicutetipsiindefuneto videre, et ecclesise quae multorum pontificum beatorumirra-

necdum soluto corpore sancti piis osculis dulcia diantur titulo, vix uniusmartyris fulciantur patro-
vulneracontreetavcre.Sed fortasse dieat aliquis : cinio fit utquidame vulgo quod habent quasi fa-
:

Quareergo beatusAgericusettemporisilliusfideles quod non habent desiderent, et martyres

stidiant,

memoriamilliussubnomineethonoremartyriscelc- g omni quidem bonoredignos judicent, ut justum est,

brari non instituerant, quae bodieque sub nomine sacerdotes vero Doinini quos habent patronos, mi-
confessoris veneratur ? Quisquis ista obponit,res- nori cultu venerentur ethonorent. Quorum animas
pondeat et ipse :Quare beatus Grcgoriuspapa Ro- etsigladius persccutoris non abstulit, palmam ta-

manus,memoriam praedecessorumsuorum pontifi- mennon amisere martyrii, dum carnis illecebraset

cum Romanorum martyrio eoronatoruminecclesia hostis invisibilismachinamenta fidei: spei etcari-

sicuthodiequecaniturinstituens,nobilitaviteosno- tatis invictae superavere constantia. Sed docendus

mine confessorum et norrpotius martyrum, quos estpopulus, non sequendus. Honorentur martyres
utiquescimuspro Christo gravissimistormentis af- ut nobilissimi divini praelii bellatores etchristiani

flictos 114 pra3miavita3sanguineredemisse?Nospro- noininis propugnatores, honorentur et confessores

modulo ingenioli id respondemus Quia tantae tunc
: ut fidelium animarum rectores et doctores, et eo-
in ecclesia erat gloriae, quemlibet doctorumin ver- rum singulis in locis propensius honoretur sacer-
bo doctrinae desudare et sibi commissis verbo et fa- dotium, per quossalutissumpsimus exordium. Ve-
cto invigilare populosque erroneoset absque domi- rumde his ista sufficiant. Nunc quid de beato Pul
no vero ad viam veritatis convertereet talibus offi- chronio, quem Virdunensis civitas eotempore
ciis mercari gaudia vitae, quantae ad ictum securis meruithabererectorem,in scripturis invenerimus
vel imminentis gladii caput inclinarecollumqueex-
u velfideliumveracirelatudidicerimus, Chnsti Domi
tendere; cum admartyriigloriamcapessendamqui- ni protegentis et edocentis nos adjutorio brevis et
116
iibetde populo, cujuscorDominus illustrandoprsc- lueida prosequatur oratio .

parasset, quiret sufficere, ad proscindenda vero vo- Igitur(40)imperantibus(fol. 26). UonorioelTheo-

mcreverbicorda incredulorum et erogandasemina dosio juniore, qui Valentinianum, Constantii et
117
divinorum dogmatum, adexerendas varietatesam- Placidiae filium, consortem imperii facit . natus

monitionum digne et discrete pro qualitate et capa. estin urbe Trecassina beatusPulchroniuschristia-
citate 116 audientium,intam rara christianitateper- nis parentibus ex familia ecclesiae. Nativitatis vero
pauciinvenirenturquibuscommitti posset sacer- ejus primordiac;elestibusauspiciisdivina insignivit
dotale ofiicium. Quid enimtercius aPetroClemens? clementia. Revelatum estenimparentibusejusante

nonne maris gurgitibusimmersuscomplevit marty- longa conceptionisipsius tempora, quod talemha-

rium ? Quid Marcellus ? nonne in domo Lucinae ma- bituri essent filium qui essetsanctae Deiecclesiae

tronae quam Deo dicaverat, stratis plancis ad ani- lucerna lucensante Dominum, etin tempore opor-
tuno fieret iracundiae Dei reconciliatio et furoris
malia catabuli publici ibidem adeorum custodiam
ejusplacalio. Erant autcm parentes cjus religiosi et
deputatus vitam finivit? Quae major nominischri-
stiani injuria: quam Dei summum
sacerdotem et D gratia intersuosnominatissimi, fidepleni, elemosi

ecclesiae sancta3 rectorem mutorum animalium dici nis dediti, domus suae curam habentes, famiham
vel esse custodem? Itaque hi, ut taceamus interim pie justeque regentes, in mandatis et justificationi-

de plur.bus, per martyrii coronain ad aeternam per bus Dei incedentes, pauperumet peregrinorum of-
ficiosi susceptores, ecclesiarum
studiosiamatores,
venere felicitatem; et tamen cum oorum memoria in
missee celebritate recolitur, sacerdotii dignitas ho- quibus merito, quantum adhumanummodum, prae-

VARI.E LECTIONES.

De b. M. hi marg. lit Allcctos corr. afllictos cod.

113 115
Etcap superscr.
116
tofm f^f^LL
; al Hugone
quapostea
quibus verbis remittimur adfolia 26. 27.. 28. 29.
Verte quattuor folia retro et lege,
inserta sunt inter folia 28 et 30.
m
Fecerunt corr. fecit c.

NOTJE.

(40) Sequentia excepit auctor ex Vita S. Pulchronii jam deperdita.

 ;

69 CHRONIGON. — LIB. I. 70
stitum sit ut fcantum ac talcm baberent filium. A pietatelaudabilis, patientiamirabilis,sapientiacon-
Natus igitur puer sacramentis ccelestibus inicia- spicuus, caritatediffusus, spe longanimis, fide prae-
tus est, et in baptismatePulchronius nominatusest dicabilis, gravitai.e venerabilis, perzelum justiciae
sive Policronius. dignum praesagium nominis, ergadelinqucnteserectus, percompassionemproxi-
quod si in Greco rcsol vere velis, interpretat um us so- mus, in adversis paticntissimus, in prosperis cau-
nat civitas temporis.Et quidhoc signatur voeabulo, tus,inqiioomnislaussecurecanitur.Hicinsaeeulo 120
nisi quod puer hic sanctushocessct futurusinopere annis 7 cum uxore sua Piminiola, sancti Hylarii Are-
quod signabatur ex nominc ?Nam si referas adtem- latensis archiepiscopisorore, conversatus, Lirinen-
pus vilae ejus, cum bella cuncta perderent, civitas seccenobiumexpetiit, unde raptus ad pontificium,
temporis illius factus est, cuin ad tuitionem ct mu- eandemgravitatein morum,eandem humilitatis et
nimentum omnium Deo adherere volentium praede- vilitatissectabaturcontinentiain,Iocatosibiinpros-
stinatus esl ; civitas temporis factus est, cum ad pectu urbis m monasterio,
ubicum hisqui secum
colligendas etconscrvandascredcntiumanimaspon- aderantdivinisintendebat theoriis. HuicbeatusPul-
Consideremus tamen et altiori
tifex constitutus est. chronius in monasterioerudiendusa parentibus tra-
mysterio vim voeabuli hujus. Cum enim habuit di- ditus, magistri cepit imitator existere, et quaeeum
rectos pedes ad cvangelizandampacem, et dum sta- g facere videbatad eademsemodisquibuspoterat in-
ret pede immoto in atriis Ilierusalem, quse aadifica formare. Erateiin vultualacritas,in sermonegravi-
tur ut civitas, civitas civitatis temporis aeterni fac- tas,in obediendo sagacitas, inobsequcndo humili-
tus est, quia et participatio ejus in idipsum est, ubi tas, indeferendosedulitas, verecundiain vultu, re-
ascenderunt tribus Domini ad confitendum nomini verentia in incessu, dulcedoin voce, constantia in ac-
Domini. Ergoet civitas temporis est etiam civitas tione.Diligebaturabomnibus,laudabatur a cunctis,
civitatis temporis non transitorii sed eterni, civita- honorabaturabuniversis. Quemsiquisesset quinon
tis itaque non quae sedificatur lapidibus insensibili- amaret,sepotiusillumnonamando improbaret.Erat
122
bus sed vivis qua lapis qui ab edificantibus re-
; in eiquoque studiumtiinorem Dei habere, seniores
probatus est angularismissus est, qui abscisus est venerari,castitatemtueri,humilitatemnonasperna-
de monte sine manibus prascidentium et implevit ri, vcrecundiain diligere et clcinentiam, quae sunt
or-
universum orbem tcrrarum. Intueamur itaque edi- namenta minori aetati. Erudiebaturjamtuncprofec-
ficacionem hujus civitatis temporis, utdigne vi- et to divinitatis occulto judicio, ne quid deesset apos-
dere mereamurjedificatoreinejusSpiiiMimsanctum tolicopontificimox futuro. Erat quippeex mundis
invocemus, ut ponat vcrbum in orenootro et in cor- animalibus, illis scilicet qui et ruminare norunt et
de nostro, quatinus sit os nostrum in corde nostro, verbumDeiad memoriam revocare,quique etiam di-
ut digna loqui valeamus. u vinis sacrificiiset altaribusaptisunt.Circumcidebat
Ablactatus igitur decursa balbutientis
est, et in se
omnequidquidilludestquodnequecibisneque
infantiae hebdomada litteris traditus, prima eorum sacriflciisaptum est, quod humanre naturae vi-
temptabat addiscere rudimenta. Quarum elementis cio in homine operituret tegitur. Armabatur ad pa-
brevi datis memoriaj, festinabat jam et altiora con- ticntiam mortis, et prima ejus aetas jam meditaba-
scendere. Datus igitur vacationi sapicutiae, haurie- turmartyrium. Attenuabatcorpus tenerum jejuniis
bat fontes doctrinae, tardus eloquio, licet clarusin- et frequenti inedia incendiacarnisedomabat,sciens
119
genio, quum non qui multae eloquentise veletiam quod non indigeret flammacopiosioremateria, nec
multce est sapientiae, quia eloquentia> aura parum insolens bestia abundantioribus cibis, ut insolentior
quidem auditum mulcendo delectat, simul vero ut fieret,cumsufliceretcorporimalicia sua.Legebat as-
desinit sonns loquentis, et profectusdesinitaudien- sidue, psallebat frequenter,ut sempereum inveni-
tis. ldeo etiam puer strenuus ad pcrfectiora totis ret diabolus occupatum, quiociosos appetit, occu-
tendens viribus, illi studebat sapien tiae, non quso patosrcfugit.Si quid vero hostis astutia subrepsisset
in verbis volat, sed quae in virtutibus constat. In- adolescentulo, requirebat baptismumlacrimarum
tellectus enim bonus est omnibus qui faciunt eum, ibisine dubio igni baptizabatur. adolescentulum
non qui loquuntur ct praedicant eum. D senibusprrcferendum ! discipulum cujus imitato-
(fol. 26'.) Jam vero puericise annis ad similitudi- res ipsi desiderabant fieri sacerdotes! Laetabatur
nem patriarcluc Jacob domisimpliciterexactis,cum bcatusLupusde profectudiscipuli, gaudcbant et
jam ingrederctur nutantis adolescentiae bivium,po- parcntesde industria a proposito filii, quod esset
situs in
conversacione scolari,non vel retatis vel co- perspicaxin scripturis, rationabilis infide, cursum
sequalium illecebris cedens prodidit pudicitiam, sed suum ad statutas lineas mandatorumDeirefraenans
tanquam sibi a Domino commissum scrvavit inte- et temperans,et, quod gravissimum est in illa aeta-
grum signaculum castitatis [Vita Lupi.). Erat tunc te, neque addextram neque ad sinistram declinans-
temporis in eadem urbe Trecorum beatus Lupus, scd via regia fortiter incedens.
morum probitatccelebris, sanctitatis dotc insignis, [Vita Lupi p. 8l,)Erant autem ejus condiscipuli
VARL-E LECTIONES.
118
Interpretatam c.
11B
quam corr. quum c.
m Hi. . . inscla c.
lM orbis corr. urbis c.
1M Erat
— oetati invnarg.
/1 HUGONIS ABBATIS FLAVINIAGENSIS n
pr.efati patrisSeverus, poslea Tre- A
percxtendens, desiderabat Christocarnis mortifiea
subinstitutione
tioneconsepeliri, utmerereturperipsumadgloriam
virorum sanetus episcopus, Albinus quoque Catha-
Patrisin virtuteSpiritusperbonorumexercitiaope-
lauiunsis, et sanctus Kmilianus, sanctus quoque
Aventinus, postea Trecorum episcopus, cuni aliis rum conresuscitari. Sic in carne vivcnsnon secun-
dum carnein militabat, praecavens et observans ut
quam pluribus.quiomnesgratiaDeiinnumeriscla-
neque peccando, neque positus in suspicione pec-
ruere miraculis,utexmeritisdiscipulorumdaretur
eorumfuerit eati, fieret offendieulum fratribus aut scandalum
intelligi quantse sanctitatis magister
lM discipulos informaverit (fol. (fol. 27'). Intellcxeratcnim ex evangclio, quam gra-
qui tales in via Dei
vis sit a Domino scandalizanti unum ex minimis
27). Heata nimiumet Dominonostro gratasoeielas,
animorum, man- constituta animadversio. Erat in eorde ejus fixa illa
in qua eral videre tranquillitates
Domini sententia Quise humiliat,exaltabitur (Luc.
suetudinisstudium, moderationis gratiamhonesta-
:

xiv, II,;, unde et humiliari studebat in terris, ut a

tiscuram, et considcracioncm dccoris, inter quas
virtutesprimasibi fundamentumin cis verecundia
Domino exaltan inereretur in coelis. Sednecpotuit
abscondi lucerna delitescens sub modio, veruni ad
nosuerafSed quiaut a^qualiumcohabitatiodulcior,
ad- effugandas errorum tenebras atquc ad illu.nmatio-
ita et senum tutiorest, beali viri Lupiindividui
herebantcontubernio,quimagisterioquodam etdo- nem multoruni impos.ta est candelabro. Cum en.m
i_i „. ......i.-.
B nii/mit ei
pi qui .'lccios adeternitatem
nni eleetos vocat. vocatos
:id clcrniti.lem vocat,
,
placuit
etrina vitte colorabat moresadolescentum, etvelut
.

justificat, justificatos remunerat, ut exaltaret ser-

murice probitatis inficieba t.Quod quidem maxima
vum suum habentem fiduciam in se, inspiravit cordi
virDeo plcnus adimplcbat gratia, utvidcret alacri-
beati antistitis Lupi ut, ad solatium laboris et mini-
bus illos animis "* patris instituta sequi, quos nec
sterii sui, ad ordinem eum promoveret sacerdotii.
ab incepto gravioris propositi deterrebat rigor, cum
Electus itaque communivotoetlaudeclerietpopuli,
juvenilis alacritas ad ea semperconvertaturstudia
presbiterii honorem accepit et moribus adornavit.
qu_earbitratur plausibiliora. Inler hos itaque con-
suos beatus Pulchronius meritorumra-
128 Erat namque potens in verbo et doctrina, et pote-
tribules
state ipsa cum apostolo utebalur in edificationem,
diabat lampade.Honestatis fulgebat decore omnimo-
non destruetionem, ut edificarentur correcti pec-
dis satagens ut de se unusquisque et maxime
vir in

omnibus bonis catores ad poenitentiam, quibus jam videbatur im-

optimus bona sentiret, quapropteret
debitamexhibebatreverentiam. Cavebat motusani- minere destructio per eulpam. Orabat pro peccatis
populi, et, cum nullum laederet, omnibus prodesse
mijuvenilis, se ipsumobservansetcircumspiciens,
cupiebat ; scienssacerdotis vel ministri esse prodes-
et prorumpentes in se appetitus quadam vi animi co-
hercensatquerefraenans, ne appetitusrauonem
appetitusrationemvel
vei w
sesi 1
«i «iiiu»»».,«««»--
fieripotestomnibus,obessenemini.Implebatur
» iibi - -r

pra.currendopertur-
L jam in eo.illa nominis sui cthnnologia; et quod prae-
pra3curreret vel desereret, ne
baret eam alque excluderet, et deserendodesti-
nuntiatum erat ex nomine, sonabat jam in actione.
itasingularumactionummodos servans, Civitas enim erat temporis utique gravissimi et pe-
tueret. Et
riculosissimijinquoprteliorumfremitibustotusfere
ordinemquoqueetconstantiam dictorum suorumet
quatiebaturorbis.Eratetrefugiumpauperum, tutor
operum moderationemquecustodiens, decoro illi in-

tendebatquodgeneraleesse et speciale attestatur orphanorum, defensor viduarum et pupillorum,op-

pressorum consolator, et omnium ad se confugien-
moralisdoctor Ambrosiusinlibro deOfliciis, ita in-
tium piissimus susceptor et auxiliator. civitas in-
quiens: «Est decorum, ai t, quod prreeminet ;cujus di-
expugnabilis, protectio incomparabilis, defensio in-
visiogeminaest. Namest decorumquasi generale,
vincibilis, sedes divini propiciatorum altissimi, in
quodperuniversitatemfunditurhonestatis,et quasi
qua regnat sapientia et dictat leges justitia, quam
intotospectaturcorpore.Estetiamspeciale,quodin
aliquacorporiseminet parte. Generale est, si quis fortitudo inhabitat, regit prudentia, disponit tem-
perantia, in qua fulget Dei imago, qua. viciorum
universitatem honestatis in omni actu suo habeat
concinentem, utsibi omnisvitacjus consentiatnec imagines obliterat Suscipe et nos huinillimos
!
di-

Speciale vero est, si aliquem lectores tuos et in defensione tua protege.

in ulla re discrepet.
187 D Cum igitur tantis bonorum operum pra_coniis
actum in suishabet virtutibus praeeminentem.»
126

Hisigitur virtutum insigniis ornabatur adolescens beatus efferretur Pulchronius, fieretque jam in pro-

spectabilis. Provexerat quoque eummorum specio- patulo omnibus sanctimonia ejus, ad pontificatum

ecclesiastico mancipatum oflicio ordinisque petebatur Virdunensis urbis, quae, ut diximus, tan-
sitas,et
ampliatumministerio divina sublimare para- tiserat attrita calamilatibus, gravata malis, ut per-
divini
batpietas. Cum verojam emensa adoleseentiae se- pauci in ea invenirentur qui divinis deservirent
robur emigrasset virile, Dei cepit jam fer- Causas calamitatis supra exposuimus.
cultibus.
mita in
ventior servitus insudare,et indies robustior de Verum cum id ab eo optineri non posset ut votis
petentiumdaretassensum,adbeatumLupumcivium
virtute in virtutem proficere, et ea quse retro sunt
qui erant residui spes tota convertitur, et ut subve-
obliviscens, in ea quoque quse in antea sunt se su-

tVARLf. LECTIONES.
« Domini corr. Dei c. m
alacres illorum animos corr. ut in textti.
*» contubernales suprascriptc

ribu c. 1M aliquam virtutem corr. aliquem actu.n c

m
actibus corr. virtutibus c
73 CHRONICON. - LIB. I.
74
niat miserae civitati, jam ferc dcsolataejam destitu- A memoria, vigebat tamen adhuc Arrianae iniquitatis
tae,lacrimosis ingeminalur qucstibus. Accessit et seminarium. Flebat vir beatissimus peccata populb
vicinorum sacerdotum supplicatio suspirantium et praedicabat curationem, suadebat penitentiae com-
jam sibi applaudentium de futuri collegae solatio. punctionem, ut respicientes converterentur ad Do-
Nec polerat vir sanctissimus tantis consacerdotum minum, quam bonus est, et in seculum misericor-
cum sciret Do-
et plebis devotae reniti pcticionibus, dia ejus. Docebat cum apostoto fornicacionem fu-
minicum essepreceptum Diliges proximum tuum
:
gere. quoniam qui fornicatur in corpussuum peccat,
sicut ipsum (Luc. x, 27), ct quod jubetur fidelis
te et quiaincorpore subdito peccatis non habitat sa-
anima non sua quaerere, scd Jbesu Christi sunt pientia. Nec poterat inanis esse et sine fructu tanti
(fol. 28.) Cessit itaque, et devotum discipulum predicatoris assertio, quin immo sensit urbs Virdu-
devotis civibus assignavit pastorem et episcopum. nica, etusque in hodiernum diein agnoscit,
quan-
Diem illam sanctorum gaudiorum celebritate so- tum prestitum fuerit in tali pontifice, cujus
sibi
lempnem, piorum animorum alacritatc jocundam, vita populi erat firmamentum, cujus doctrina me-
beati viri electione et promotione celebri beatifica. dicamentnm erat animarum, correptio morum,
tam, Virdunensis amplcxata est ccclesia, et usque eradicacio viciorum.
inhodiernum diem assidua diei illius sentit benefi-
R (fol. 28'.) Inter haec itaque pia divini famulatus
cia. Gaudet celum et exullat terra, quia in hoc con. exercitia cepitservum suum Deus mundo multis
currit divinae dispensationis omne mystcrium, ut manifestare miraculis, ut agnosceretur abomnibus
qui hactenus fuerant vasa iniquitatisad interitum, quod grata esset spiritubus angelicis conversatio
conversi ad pcnitentiam per beatum virum fierent ejus.Caecisnamque visum, claudis gressum, surdis
vasa justitiae in sanctificationem. Consecratusergo praestabat audituin, et omnia corporum incommoda
in pontificem mira omnium devotione et gra- verbi virtute fugabat. (Vita Lupi, p. 70. Super
tia, studuit pietatis augere opera, qui pontifi- dajmones quoque tantam consequutus erat a Do-
cali auctus erat infula. Susccpit noinenet habitum mino potestatem, et, ut legitur in Vita beatissimi
sacerdotis, studebat et Dei summi esse sacerdoset Lupi, tanta in eo vigebat gratia curationum, ut solo
sacrificium. Exibebatenimse ipsum hostiam vivam, jussudaemonesabobsessisfugaretcorporibus,etad
sanctam, placentem Deo, immolans ei sacrificium primum voeis ejus imperium omnis eorum tene-
laudis et spiritum contribulatum, quod solum sa- brosa potestas evanesceret, et vigor omnibus mem-
crificium,ceterisomnibusabjectisetdespeetis, Deus brisrefunderetur Testaturhocetaliusquidam prae-
expetit. Studebat etiam profectus sui exemplo invi- fati beati Lupi scripto virtutes replicans et discipu-
tareet illicereceterosad virtutempraecipue per hu lorum cjus memoriam faciens, qui hujus quoque
m llitatis a Deo nobis traditam formam. Assueverat C beati patris nostri meminit in haec verba
( Vita :

quoque longa assidua meditatione sursum sem-

et Lupi, p.81.) a Horum, inquit,unus fuit sanctus Po-
per respicere et carnis materiam deprimere, frenis locbronius, urbis Clavorum episcopus, cujus vitam
arctioribussublevare. Sciebatspeciale esse officium sanctitate plenam, munere virtutuui insignem, mi-
sacerdotis mediatorem populi clTici apud Deum, raculorum patratio ostendit, quibus claruit plus
ideo et praeesse recusaverat quibus se purga-
illis quam credibile sit. » Nam miseris, quos dira vexa-
tiorem esse scire metuebat. Versa autem erat tunc bat condicio furoris, ut astringerentur ferreis ho-
in amaritudinem vitis quondam laeta palmitibus, minum catenis, preoibus suis nnpetrabat a Domino
diadema decoris et corona
vitis tota fructifera, ct
remissionem furoris, ut solo ejus jussu et daemones
gloriationis confusionem et ignominiam, quia
in
pcllerentur cum armis suis virulentis, et larvarum
Arriana fece totus jam pene sordebat Occidens, lemurumque carerent fantasiis. Nec solum in tali-
quae 1
" ubicumque incubuit fceda semper criminum bus, sed et in diversis fulsit horum similibus, quae
vestigia habuit. Et licet Gallia Belgica fidem Petri libellus de vita ejus scriptusplenius elucidat scire
scmperimitata,profanas vocumnovitateset scisma- volentibus. Haec 129
sunt sanctitatis beati viri testi-
tum errores orrucrit, viciis tamen, quae quiete et monia, quae ubique et tunc in vita sua et nunc post
ocio aluntur, tunc n.in.um fraena laxaverat. Redar-
D obitum ejus cclebrat, veneratur et prsedicat sancta
guebatveroerrantcspius pastor lenitateet mansue- Dei ecclesia. virutn omni laudc dignissimum,
tudine patris, severitate et auctoritate pontificis,
omnidevotionhamorecolendum Spiritussancti !

scienslleliprofiliorum iniquitale dampnatum,quod

templumdignum, jejuniis sobriutn, vigiliiscautum,
minussevera animadversionc delinquentes eos cor- orationibus mundatum, castitate cluentissimum !

ripuerat.QuerebatetiamcumIheremia(ix,l)aquam civitatem munitam adversus insidias diaboli, san-

capiti suo et oculis suis fontem lacrimarum, ut
di- cluarium Dei, propiciatorium coelestis oraculi, tur-
gne posset deflere maliciam eorum qui peccaverant
rim David qme edificata est cum propugnaculis, in
et non egerant penitentiam ab immundiciis et
ini- qua milia clypeorum dependent omnis armatura
quitatibus. In ipsis eniin reliquiis captivitatis et de-
fortium Non sunt in ea loca humentia, nulla ibi ca-
!

structionis Wandalicae cum esset adhuc recens ejus

lami umbra, in qua accubet draconis mollicies ve-
VARLE LECTIONES.
128
Quae — laxaverat in marg. m Haec — ecclesia in marg.
Patrol. CLIV.
 MOGONIS ABBATI8 FLAVINIACENSIS
7(5

— — a
usejU8graviserat,motU8purusetsimple
— — X,gestu a
domicilium, pietatis sacra- A 9 '— -, j -
,
/ •

ternosn
leinoba. u vir-ini
xn^iiu^iM^
Latis ,
rin,in,.o,.ot vi<n* mi< inisetmus.sermomitis
qui „rm
„„; nondedeceret,visuspudicusetpius,sermomitis
rium !
nimirum minister decebat sanctam
Talis
ejus digne etplacidus,benivolentiaeetgrati»plenusdedoctri-
Domini matrem, talis pontifex sanctam
et in tem- nafldei.demagisterio vit;c,de disciplina morum, de
adornabat ascclesiam, regebat ramiliam,
confessionepeccatorum, de confusione iniquorum,
poreerogabatconservis Dominici tritici mensuram.
aposto" de gloria 8eternae,despe retributionis seterna3.
vitae
Quem merito Virdunensis ecclesiae fatemur Quanto autcm decore Dei templa adornaverit,
beato Sanctino
lum, sic tamen primo pastori nostro
nonminuamus.Agrum cum ejus hoc semper studium fu.-rit ul aula Dei
praerogativam honoris debiti
digne exco- congruo ornatu nileret, ex ipso cullu mentis ejus,
namque Dominicum sanctus Sanctinus
maculatum, ubi sedem sibisapientialocaverat,adverterepossu-
luit,nulloadbucmaligni cultoris aratro
mus. Ncque enim tantum nec in ccclesia locum
necpra3ventionepessimiseminisoccupatum,etviam
vestigiis pro- optinuisset,nisi eain dum advixitcompetenti nitore
inusitatam et rudem nullisque antca
altritam et adornasset. Filiorum cura propensior ci erat, ut am-
culcatam assiduitate commeandi fecit
ipsum tum bularont in sanctitate cordiset justitia,ut peniten-
levigatam. Verum cum postea agrum
tiam de peccatisagerentetdefuturissecustodirent,
persecutionisviolentia,tumcolonorumpenuriaurti-
etsuper semen fidei et , ut dignc Deo placerent et innocentiaB vias graderen-
ca3 et vepres cooperuissent, '
tur,utspeadsupernaerigercntur.Clericosutmem-
homo seminasset zizania, id est
vcritatis inimicus
brasuadiligebat,et pabula ne in viadefice-
vitae eis
malam doctrinam ct perversa dogmata, beato Polo-
rent,tendendoad Christum devotus administrabat;
chronioquodammododuplicatusestlabor,cuipnus
formas necesse erga oinnes misericors, erga omnes fraterno disten-
conceptas corde (fol. 29) maliche nutrixfoveat
tus affectu taliscirca discipulos, velut
et noxia quaeque evelle-
;

fuit extrudere ct exturbare

rectae fidci denuo parvulos suos. Deferebantur autem ad eum ex di-
reet eradicare, tum deinde semen et
versis mundi partibus claudi,ca9ci,aridi,lunatici
sulcis credere, ct quasi nil essel factum
mentium quotquotoppressitenebanlurinultimodomorborum
principio renovare. Quam multae enim fue-
totum a
sicut et species discernereperdiffl-
genere, quorum
rantspeciesdepravationis, tammullasoportuitesse
cile est, ita etiam nomina scire; quorum turba in-
et restitutionis. Sed horum omnium scientia et di-

Domino tradita cst, a numerabilis diebus ac noctibus excubabat ante do-

sciplina ab ipso et scientise
antesecu- mum episcopi, quos omnes precibus ejus curabat
quo ad animarum instituendarum curam
Et lioc dicentes beati medica manus Dei. Discedebant alii sanati, alii ve-
tempora praclectus

~^~^^
laria est.
et devotionis auctori-
niebantsanandi. Eorum autemqui vexabanturaspi-
patris Sanctini debiti honoris
tatem non minuimus, qtnn potius am
quin noUus ampliamus, cui
adcumulumdevotionisctlaudishocp «sttumsit,
q P= ritibus immundis,
iu g
quorum quam plures adduceban-
insignia dolen ,

a p,.„ fi nt.o S .dentesfrendentes

ab integritate dum eratvidere oculoscruentos,dentesfrendentes,
ut talis ei successor accedcret,.qui manus
ct doctrinaj praadicatio-
collum intortum, linguam aliena loquentem,
fldei ejus non discreparet, vocem mul-
exequutor existeret. Ample- catenis vinctas (fol. 29'), labia tremula,
nisquc ejus non segnis
tiplicem, intus hostem saevientem, foris miserum
ctimur enim eum totis mcdullis ossium, ut decet
suimet impotentem. Qua3 tamen rabies ad unum
viri
patrem karissimum dominum, per quem hocop-
et uno eodem-
datus sil pontifex, Dei imperium dicto cil ius abscedebat, et
tinere meruimus, ut talisnobis accedebat indulta. Beatum di-
ct corporibus. Ad quc momento salus
qui potest et animabus mederi regimine
Virdunensis eccle- eebant omnes populuin tanti pontificis
ejus cnim gloriam spectat quod
protectum, et plebes urbium vicinarum de
sociis
siainfidesanctafructificat.GratianamqueecclesiaB
beati Lupi, sibi
nonverbotan- sancti viri, de discipulis scilicet
laus doctorisest.Honoramus etiam pra3optabantdariepiscopum.Trevirensisautemme-
tum sed affectibus cordium beatum Pulchronium,
tropolis cum non haberet pontificem, sanctum sus-
honoretur a nobis dignius ipse
quia ct ut digne
quam cepit Severum, eximiae sanctitatis virum, verbo et
promeruit, qui clavum navis ecclesiasticae,
peccatorum sordibus sentinosam purgavit,
ET5£M=r-
inter

gereprecibusetauxilionondestitit,necDeopropicio
desinet.Sed jam ad narrationis ordinem redeamus.
=~ ^&jrtsaKfi: =r, °
doctrina clarissimum, qui

tur,
cum beato Germano Au-

missus est Brittannicam insulam secundo a

Pelagiana heresi verbi virtute revocare.
Catha-
elegit Albinum,
launensis vero civitas sanclum
qucm hodieque letatur habere patronum.
Tantis vir Domini virtutum clarus msigniis,
ita in

ut a regibus et Dum ergo tantorum virorum prasdicatione et

se omnium provocaverat affectum,
(41)
mediocribus, de- industria Gallicana fiorerct Ecclesia, anno ab incarn.
principibus, divitibus quoque ct

votione nimia veneraretur. Erat enim verecundus

Dom.450,Marciani principis, qui successeratTheo-
persequutio et
in visu, in motu, in gestu, in
incessu, ut habitum dosio juniori, anno primo, invaluit
Valentiniano
130
septies et Abieno
mentis in interioris hominis statu cerneres.Inces- rabies Hunnorum,
VARItE lectiones.
150 Valentiniano— consulibus in marff.
NOTiE.
29* Hugo de suo Vitas inseruit.
(4D Sequentia usque ad finem folii
77 CHRONIGON. — LIB. I. 78
consulibus. Comuputanturautema Wandalicairru- A privatis et publicis spoliavit divitiis, et sumpta in
ptione usque ad annum illum, quo sub regibus uxore Placidia sororellonorii, etltalia dimissa pro
Bleda est Attilallunorum per Galliasdiffususestcx- consanguinitate, Gallias appetiit, quae a Wandalis
ercitus, seeundum fidem hystoriarum, anni 48 hoc Gresco duce, Alanisquoque et Burgundionibusgra-
modo. Anno cnim principatus Honorii 14 me Wan- viterinfestabantur. Nam tuncWandali: metuGotho-
dalorum rabicsefferbuit, otllonorius postea regna- rum relicta Pannonia,Galliisincubabant, ibi certas
vit 16 annis post quem Theodosius junior regna-
;
sedes temptantes figere. Quod malum pro suienor-
vit annis 27, et successit ci Marcianus imperator, mitate omnibuspatet satissuperque. Attamen ante
cujus primo imperiianno Huni Gallias occuparunt. faciemejus fugientes in Hispania se recluserunt,
[Legimus autem in Getarum 13t bistoria referri j
ubi a Gothisca3Si sunt. [Ib., 32.)Cum ergo Wallia,
[Jordan. 2l.](fol,29*), quiadumRomae emula aCon- quartus ab Alarico, succedisset, ct Wandali, Hierio
stantino conderetur civitas sub Ariarico et Adrico etArdabureconsuIibus, iterumGalliaminfestarent,
regibus 40Gothorum milia in solalium eidcmprin- moto contra eos exercitu ad Affricam eos migrare
13i
cipi pra?venisse (ib., 22).Post quorumdiscessum compulit sub rege Gisirico. (Ib., 34.) Wallia quoque
cum a Geberich Gothorum rege WisirmarWandalo- decedente in regno Galliae et Hispaniae Theodoritus
rum rex impeleretur, ut reffert Deuxippus historio- g successit, contra quemEtius
patricius, pace rupta,
graphusquidiciteosabOcceano ad nostrum nmi- inGallosmovitexercitum,auxiliatoribusIIunis,(/#.,
tem vix in anni spaciumpervenisse pra? nimia ter- 35.)quorumerant reges Bleda etAttila, Theodosio
rarum immensitate, cum cssentcommorantes Wan- juniore imperante,Theodosio et Flesto consulibus,
dali in locis ubi nunc Gcpidae habitant, ad litus et datis utrimque dextris discessum est, et post
amnis Marisiaovictia Geberich etprostrati, patriam haec Attila, fratre interfecto, omni Hunorum po-
illamlinquentes, Pannoniam a Constantino petie- pulo sibi subjecto,ad totius mundi principatum
runt, ubi pcr OOet eo amplius annos decretisimpe- anli lare cepit, Ex his Jordanis 13 '*

historiographi
ratorum famulati: inde post a Stilicone magistro dictis liquido colligimus, prius Wandalorum, post
militum occuparunt,ubi
et praticio evocati Gallias Hunorum inundatione Occidentis imperium con-
non a Deo fixassedes habuerunt. Et post aliquanta cussum esse.
133
eciam haec subdit :
(fol. Adam plasmatio Dei
29*) [Xennius X, 13.]
(Ib., 24). Post non longi temporis spatium, Her- vivit genuit Seth, Ssth genuitEnos, Enos Caynam,
manarico qui Geberic successerat rege, Ilunorum Cayna henuit Mahaleel. Mahaleel quoque genuitJa-
gens, Balamir regnante in eos, omni ferocitate reth, Jareth 135 Enocb, Enoch Matusalem, Matusa-
atrocior, exarsit in Gothos Ostiogothas, id est lam Lamech, Lamech genuif Noe, Noe genuit Ja-
orientales. [Ib., 28). Quod videntes Visigothae, le- ^ terminos suosinEuropa, Se.n in
feth> qui dilatavil
gatos ad Valentem Valentiniani senioris fratrem Asia, Cham in Affrica. Jafeth genuit Johan, Johan
miserunt, promittentes, si Traciaa vcl Mcesiae illis
Lobath, Lobath Bath, Bath quoquegenuit Hisrau,
daret, so Christianos futuros.A quo Arriana perfi- Hisrau Esraa, Esraa Ra,Ragenuit Abyr, Abyr Ooth,
dia, qua ipsedetinebatur, imbuti,eandem perfidiam
OothEthech,Ethech Aurchact,Aurchact Ecthactus,
quasi pro generispropinquitate Ostrogothis tGe-
Ecthactus quoque genuit Mayr, Mayr Semion,
pidisWisigothi tradiderunt, et ipsi Danubio trans- Semion Boib, Boib Thoy, Thoy Ogoaiuin, Ogomuin,
neato. Daciam, Mesia.n et Tracias permissu inse- Fetuyr, Fetuyr Alanum (*), qui primus venit ad
derunt. (Ib., 20). Cumquopost totas septentriona-
Europam cum tribus filiis suis, Ysichion, Arme-
les partesusqueDanubiumtencrevellent. ab eodem
non, Neugio ; Ysichion genuit Filios 4, Francum a
Valentebelloappetitiet victores faeti,imperatorem
quo Franci,Roinanum a quo Romam Alamannum a
saucium, cum in proximacasa refugissct, imposito
quo Alamanni, Brittonum, aquo Brittones. Arme-
igne concrcmaverunt, regnante in Gothos postEr-
non 8 genuit filios, Gothum a quo Gothi, W alago- T

manaricum Fridigerno, cui successit Athanaricus

thum a quo Walagothi, Cibidum aquo Cibidi Burgun-
Verum ubiTheodositis cum
etei Alaricus. (Ib.,28.)
cum a quo Burgundi, Langobarduma quo Lanero'^ugu
Grrciano rerum summa potitus est, pace cum eis
^ .„...
n ,.
L bardi.
'
, , ' -. »,*
Neugrio 4 habuit fi ios, Bogarum a quo
,
'
'

ft, .„ , . . , ., ' ,.,

lacta,benigneeoshabuit sedfiluseorumalitercum ;

Bogari. Wandalum quo Wandali, Saxonem a quo

a
eisagentibus, cuminvadcrentltaliam, Alarico rege
Saxones, Taringum quo Taringi
a et ab Alano ;
Stilicone etArilianoconsulibus, dataest eisGallia,
patre dieti sunt Alani. Haec gentes per totam Eu-
defenderent eam a Wandalis contra
(Ib., 30.) ut
ropam divisas sunt.
quos apud Pollentiam in dolo Stilicone pugnante,
iratus Alaricus Romam rediit, invasit, deprajdavit, (*) Hoc potissimum loco gcneraliones
populorum,
et per Campaniam etSiciliam ad AfiVicam trans- quales in odicibus inde ab ineunte nono saculo
iens moritur, in Barinto, amne sepultus. (Ib,. 31.) legi, sistere placet ; sunt autcm hce :

Cui Athaulfus succedensiterato Romam et Italiam 1. Cod.regiusParis.Nro. U09. sac IX ineuntis.

VARL€ LECTIONES.
m ffac supplenda videntur. 131
provenisse corr. proevenisse m subdet lM Jordanis
nandis m Lareth corr. Jareth
c, c.
c. c. (?) corr. Jor-
 - ;

7U IIUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 8U

Qui fuerwrtqui gentes genuerunt ? Resp. Tresfra- A liamvelleprorumpereGallicanarumurbium populi

Etscius. Erraenus genuit
Lres, Ermenus, Igngus, qui erant residui, diffidentes viribus suis se illis

Gotos, Wandalos "«Gebeteos et Saxones. ,Si! posse resistere quorum barbariesjam eospotenter
p ua-
eenuit Bureond ones,Tonngos, Longibardoset
i

\ •,
terruerat, munitissima expetierunt toca, qmbusse
,

Francos
Warios Sciut genuit Romanosj Brittones
el Alamannos. tutari posse credebant adversus tremenda discur
Cod. Sangallensis Nro. 7:5-2. Pmernbr. sac.
IX
-2 santiuni hostium molimina.Etplurirai quidemcol-
essetl30anno-
exemtisseu XJol. L42.Adamcura
rum genuit Seth^sic 6aiates usque fol
solusregnum suscepilet
et
Deo
m :
lesnatura munitos occupavere, turribuset machi-
niscetenset bellicisinstrumentis se praemunientes,
inde domnus Rarolus
nrotegente gubernat usque inpresentem
annumie- quashostibus formidini, suisveroessent fortitudini
quiest annusregniejus 43, impern autem quidani vero urbes nulla naturaJi virtute munitas
[iciler,
io siint annitotius summeab
origine munthjisque
vallo et murorum firmitate, interrupla sareicndo,
i„ presentem annum4762. INCIPIT GENERATIO
ROMANORUM ANALEI diruta restanrando, inexpugnabiles reddidere. Sa-
REGUM PRIMUS REX :

Analeus genuit Papulo Papuius genuit Egeg

;
um ; ccrdotes vero cuin clericis ad orationum confugic-
Fadiru, et
Egegius genuit Egegium Egegiusgenuit ;
runt auxilia, etprecibuscontinuis pulsabant aures
ipsum Romani perdiderunt. TRES fuerunt fratres
domini Salvatoris, ut propiciaretur populo suo, in-
Iratcrco-
unde sunt gentes,Ermraus,Inguoet Istio
nuitGothoS, Walagothus,Wanda- B ebnato nec vino nequesiccrased a iortitudinepla-
rum Erminus g< _
;

lus, Gepedes et Saxones. Haec

sunt gentesS. Inguo gae quam ei invexerat. Tantus enimvero timor in-
Loringus,Lan-
frater eorumgenuit Busgundiones, gruentium hostium omnes occupaverat, ut cuncta
frater
gobardus, Bajoarius.Ha3csuntgentes4.Istio mortem ipsani intentare viderentur. Oinnia enim
Bomanos, Brictoncs, Francus, Ala-
eorum genuit
perturbaverat inimicus utnichil viderentur melius
mannus. Haecsunt t^entes 4.
5. Codregius Paris. Nro.
4028 I. sacuhX;et quam fugerecmedio ct latcre.Caecaerant omnia,va-
Ottobonianus 3681. sec XV. ITEM DE REUBUh stitasetcontritio,calamitasetgladiuscunctareple-
ROMANORUM. Primus rex Roinanoruni Allanms verat. Obstupcscere possct humanainfirmitas, quo-
dictus cst. Allanius genuifPabolum,
PabolusEge-
liuin, Egetius genuitEgegium,Egegius genuit Sia- modo sub tantis Chrislianse fidei doctoribus, ponti-
o-riuni per quem Romani regnum perdiderunt. ficibus scilicetsacrisquibusscGallicanatuncempo-
Ermenius,
Tres fuerunt qui dicti sunt. Primus munieratEcclesia, tanta sustinuerit pe-
ris certatina
Escio. Inde adcreverunt
secundus Ingo, tertius ricula conculcationcs et obprobria, ni crederet judi-
(.oihos, Waia-
gentes 13 PrimusErmenius genuit
cia Domini incomprehensibilia, quorum multam
iothos WandalosGippediosetSaxones.Ingogenuit
Burgondiones, Thoringos, Langobardos ct
Baowe- abyssum ut est investigare homincin velledesipere
Escio genuit Homanos, Brittones Erancos et
utiqueinvcniturinscripturis, quotieseccle-
ros. est. Et
Alamannos. siae Dei violentior incubuit hostis antiquifuror, to-
TTmvsei Britannici inter Harleianos Nro. c
W9 Nennius sac XI. Primus homo vcnit ad Eu- tiens eiDomini insuperabilesprovidisse castrorum
ropam dcgcnerc Jafclh Alanus cum tribus spiritualium duces, qui et diaboli machinamentis
filiis

suis quorum nomina sunt Hessitio,

Armeno, Ne-
polenter resisterent, et populoDei laboranticornu
habuit filios quattuor. lh sunt
gueuissitioautem
Armenonau- salutis erigcrent. Quod idco actum est dispcnsa-
Francus, Romanus, Britto, Albanus.
tem habuit quinque filios, Gothus, Valagotbus,
Ge- cione divina, ut ct probati manifesti fierent, et infi-
bidus, Birgondus
m Langobardus.
,
Neugo autem
— delitatedetersaveritasmagisac magis splendesce-
habuittrcs lilios, Wandalus, Saxo, Boguarus. ret inlucem ipsam. Dumergohoctemporeomnisnu-
Ab Hisitione autcm orte sunt quattuor gentes, taret Belgica, beatus Pulchronius propter peccata
Eranci, Latini, Albani et Britti. Ab
Armenone au-
temqu.nquc, Gothi. Walagothi, Gebidi, Burgomii, populi inhabitantis pra^vidcnset prasnoscensmaxi-
Langobardi. ANeguiovero quattuor, Boguarn, Van- mam Galliaa partem eversum iri, holochausta me-
autcm gcnlcs subdi-
doli, Saxoneset Taringi. Istae dullata cum adipeagnorumet arietum offerebatpro
visae sunt per totamEurOpam. sibi commissis, ne forte Deum labiis hono-
ovibus
Ex codice monasterii Cavensis Legum Lango-
•;
manibus irritarent,
bardorum sceculi XlinemMs. Mulius rexlresfilios rarcnt, et corde longe posito
Imgus,
habuit, quorum nomina becsunt Armcn, :
fidemquevcrbotenusprofitentes actionibus abnega-
Hostius-Singuligenueruntqnaternasgenerationes; rent. Suadebat flammaspeccatorum elemosinisre-
Armen genuit Gothos, Guandalos, Brigidos, Saxo- D dimcre, et crimina illaquibus tunc adhuc fere tota
angobardos, Bur-
nes • Tingus genuit Tuscos et I

Bajoarios Hostius genuit Romanos, premebatur Gallia, desaturitateventris securitate

gundiones, ;

digna
Britonnes, Francos et Alamannos. etocio pululantia, confessionect penitentia
1300 fol. 140
6 Cod. Vatic. Nro 5001. anni. quiaqui accusaturtestimonio
.
c. 131
abstergcre,dicens
Tresfuerunt fratres, ex quibus gentes 13. Primus
conscientia3, frustra Dei oculos subumbra
et foliis
Ermeniusgenuit Butes, Gualangutos, Guandalos, juncta pras-
Gepidos, Saxones Ingo genuit Burgundiones,
;
lu- nititur effugere. Acccdebant ct miracula
ringos, Langobardos, Bajoeros; Escio Romanos, dicationibus, qua3 pcr servum suum Deus
operari
Brictones, Erancos, Alamannos. dignabatur: ut quibus solanon sufficiebat
praedica-
Gregok. Tur., ii, 3.) Cum itaque Wandali a immo ad cognoscendam:
tio, terrerentur mlraculo,
(Cf.

Galliis recessissent, ct rumor exisset Hunos in Gal-

VARLE LECTIONES.
burgooous. langobardus
™ c oi^Mos™wencriP hUn. - burganto, longobardns corr. ;

itaetinfra.
 CHRONIGON. — LIB. I. 82

suani maliciam,et reprimendam atque delendam in- A f ucre beluis, interfecti prcsbiteri ct diversorum offi-

/itarcntur. Sed quid non audet impunita nequitia? ciaclericorum,subversa3ecclcsia3,ad altaria Christi
Vihil crat qnod peccantes ab immanitate scelerum stabulati equi. si possemus iu speculam mentis

r)ossetcompescere,donecveniensgladiusvindexirae ascendcreettantaruininiscriarumgenera inspicerc,

;ajlcslis omnes percuteret sententia irrevocabili. videremus gentes gentibus ct regnis regna collisa,
Jor.D.] Attila m eniin, ut diximus, rex Hunorum, alio.s torqueri, alios uecari, alios fluctibus obrui,
juingentorum milium nuincro conflsus exercitus, aliosad servitutem trahi.Ubiqueluctus, ubiquegc-
patre genitus Munzucco, vir in concussione natus milus, ct plurima mortis imago. Quot monasteria
in mundo, terrarum omnium metus, mirabili sortc capta, quantae fluviorum aquae humano cruore mu-
3uncta terrebat, formidabili de se opinione vulgala. tatae, vastataj greges captivorum
urbes et tracti !

Erat namquesuperbusincessu,oculis vigentibus, ut Peccatis populi facientibus forteseranl barbari, vi-

slati potentia ipso quoque motu li0 corporis apparct. ciis Cbristianorum m
Ilunorum superabat exerci-
Bellorum amator, ipse manu temperavit, consilio tus; offensus erat Deus, et accensus furor ejus lu .

validus, supplicantiumexorabilis, propiciusinfidem Excecatum enim eratcor filiorum hominum,etpra3-

semel rcccptis, 1'orma brevis, lato pectore, capite terpaucos senes omnes in captivitate et obsidione
»randiori, minulis oculis, tenui naso, tetcr colore, gcnerati 11011 dcsidcrabanl, quam non noverant,
g
originis sua3 signa rcferens. Qui quamvis liic esscL libertatem u5 .

natune ut sempcr magna pivesumeret, addebat ta- Videbat interhaec pontifexsancLusquod dolebat;
men ei confnlentiam gladius Martis inventus, apiul populus jam quod merebatur agnoscebat. Nullum
Scliitarum reges semper habitus, per quem arbitra- erat consiliuin, nulla evadendi spes, nullum nisi de
baturseorbisprincipcm constitutum et potestatem Dci pictatc refugium. Hortabaturfilios saltem in die

sibi concessam bellorum homo subtiiis. Antequam ultionis resipiscere, criminaquaepriusneglexerant,

bella gererct, arte pugnabat. Undc et omnium civi- imminentejamcervicibusmucrone,conflterietplan-
tatum et rcgnorum sitibat dominium. Aderat cum gere ut possent iram Dei jam praesentem, jam in-
eo etWalamer Ostrogotborum rexet Ardaricus Ge- cumbenlem, in mansuetudinem vertere, ut gladius
pidarum, quos propter sagacitatcm suam super cc- foris devastans, intuspavore deprimens, dum per-
teros regulos Attila diligebat; cetera turba regum venerit usque ad divisionem animao et corporis,fie-
diversarumque nationum duces satcllitcs ALtihenu- ret per patientiain sustinentibusplacatiofuroris Al-
tibus deserviebant. Ipse rex omnium regum super tissimi, ne renalos lavachro salulari mors secunda
omnes pro omnibus sollicitus craL; morc turbinis possidcreL, et de dampnatione corporis et anima3
inundantis omnia devastans ct conterens. Quod sua inimicus exultarct. Sic omnes documentis salutari-
miseria satis didicit Gallia. Inaudita namque ante bus informans et sacerdotali benedicLione confir-
sepotentiasolus Schitica et Germanica rcgnatenuit mans, inciLabat universos ad coronam marlyrii, ut
ct utraquc Romani orbis imperia terruit civitatibus pcr penitentiam uncti ct quodammodo incorporati
captis;ct ne reiiqua disperdcrentur, annuum vecti- diviiuevolunlati, mererentur fieri holocostumregis
gai accepit : utJornandis historiographusrefert.In acterni, purgati camino tribulationis. Munierant
"6
ovile ergo Dominicum lupis irrucntibus, flunis scili- autem ct ipsi civitatis loca oportuna,accessu diffi-
cet in populo Domini debacchantibus, innumerabi- cilia, defcnsioni idonea, ct eo sc probus quisquect

liseorum exercitus urbcs invaditprimaeBelgicae 1*1 ,

potensviribus contulit ad frustranda hostiummo-
populos qui Wandalorum manus evaserant, et vix limina, iinitati Machabeorum virtuLcm, qui dum si-

adhuc rcspirare valebant, clamantes dc profundo mili coartarentur angustia, res pro anima,
illis fuit

miseriarum Hos fame,illospremit ferro ; illos neci,

: gladiusprotuitioneettutela, studium pro vita tuen-
istos acidicit captiritati. Miserabilis cL prorsus mi- da,labor omnis nc siinili ut dudumprosternercntur
serandaconditio, viderc plebcs omni destitutas mu- ignavia m Nec crat perdifflcile Hunos furoris ca3-
.

nimine,omni frustratas solamine, inquarumviscera disvae suae vesaniam longe latequecxtcndere;quam

recenti adbuc memoria Wandalicae persequutionis ob rem ct populus ad vocem sacerdotissalubriamo-
rabics cfferbuerat, hasnunc tremere sub jugo Hu- D aenlisdumdidicisset proculrespicereproximumbo-
li8
norum, pallere ora jcjunio, in onmi crudelium do- num esse, vias vit;c quas fastividit pcr innoccn-
minorumemoriscrvitiopuellas, virgincsque sacras, tiam, tenebat jam pcr penitentiam. Oppericbatur
si quae rcmanscrant, matronas 142 cliam cL ingenua anhelo spiriiu dependentem cervici mucronem, ct
quaeque nobilia corpora lupanari sLcrni ludibrio; gratissimum erat cis sic emori, dum rcformidabant
quibus oplabilius fucrat fcrro pcrimi quam tam omni ferrograviorcm barbaricse dominalionis et di-
ingominiosaeservitulisubjici.Captiepiscopiludibrio reptionis captivitatem. Advenerat jam dics ubae
t ct

VARLE LECTIONES.
139
—
histor. refert in margine postea addidit Hugo;non erant in Vita Pidchronii.
Attila nutu m
corr. motu cod. 1S1 Galliae corr. BelgicaB c. la malr. —
corpora in marg. li3 cjus corr. christia-
norum c. i4i el a. c. in rasttra.
liS
f. Post hac sex vel septem voces erasce, quarum quartafuit turba.
148
Municrant —
gentium in marg. atramento alio. UT Post hcec otraiiicntuui mutatur. li8 Vias et fasti-
divit in rasura.
 —
84
83 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS
langori S ,strepituset nlulationis. DifTunditur hosti- A pro3erat,Utdictum est.misit ad Theodoricumregem

lisacies, fiunt Cbristianorum c;edes, fiuunt sangui-

Wisigothorum, pelens auxilium contra Hunos,qui-
nisfiumina bostili credulitate profusa, non bestia- bus si pr.evaluissent,mediam partem Galliaa Gothis
daret.[FREn.]QuodetTheodoricusannuit.Aliosque
rumsedhominum cruore manantia.Senum qui reli-
liu lnittens nuncios ad Attilam regem Hunorum, auxi-
qui erant nemo miserabaturjuvenes abf-que res-
lium petivit contra Gothos qui Galliam conabantur
pectu trucidabantur. Matribus et virginibus nichil
invadere quibussi praevaluissent, mcdiam partem
pudoris,nichilverecundia3servatumest;puerisetin- ;

Galfiae Hunis daret. Quod cum et Attila annuisset,

fantibus misertum non est. Pervenitgladius usque
ad animam. Cum ante oculos reduco quod factum
utrimque Gothi et Huni pro partc Gallisogravi con-
fligunt certaminc [Jokd. 41.] Cresa sunt eo praalio
est, pra3 doloris amaritudine vox ipsa concluditur,
Wisigothorum ducenta milia cum rege Theodorico,
quia in tanta plebisDei vastasione meret mens, cor
Hunorum vcro centum quinquaginta milia,exceptis
cruciaturetspirilusanxiatur.Miserere,Domine,po-
158
90 milibus GepidarumFrancorum, qui inter
et
pulo tuo, funiculo hereditatis tuge ? Ne deseras par-
se ante congrcssionem publicam mutuis cecidere
teintuam necdeseam in eonculcationem gentium.
scientia vulneribus, Iraneis pro Romanorum, Gepidis pro
Numerum leiuii peremptorum
nuiuciuiu igitur uiiLui /luium o^.u Dei .,^.~..
sola »^._. „.„..,„,.
noeturno occursu
colligit,quiacivilatibuscastellisqueWandalicanu-B Hunorum P arte P u g nantlbus
0,1 II- c;,, n,,nh'nnilinc bcati A rl
honf.l Aniani n cL industria
lllflllSiri!
[Freo.] Sic orationibus
. 1 l\ 1 fl 1 ,

percrudeIitatedirutisatqucexpositis,vixulhis erat
Aetii patricii civitas Aurelianis liberata est. Huni
receptui locus, vix ullus fugas patebat aditus. Si qui
vero sc in abditis silvaruin occuluisscnt, pallebant vero cum Ostrogothis in Mauriacensi resident
campania.Thorsimundusautem qui patri in regnum
marcentia ossa jejunio, praoserlim cum et ibi non
successcrat, collccto Wisigothorum omni exercitu
deessHqui latentesinvestigaret,inventostraheret,
patrem ulcisci desiderans, cum Hunis Mauriaco
tractos proserneret. Sic maxima pars Galliarum
hostium praeda efficitur, civitates aliquae pcne
lb0 campo confiigit. [Jord. 38.] Tribus diebus continuo
pugnatum est, Sangibano
159
semper in medio posilo
absque habitationc redcluntur :qui evasere, in abdi-
neadAttilamdeflecteret,etinnumerabilismultitudo
tis montium, in cavernis petrarum vitam trahunt
corruit. Etius vcro consiho strenuus noctu veniens
potius quam deducunt. Adeo in nece populi pcccan-
tis ira dcseviebat Altissiini. Plures
151
tamen sacer- ad Attilam dixit: Optaveramuttuatirluteregionem

dotumcumplebibus sibi commissisin munitionibus hanc a Wisigothoruminfestationepotuissemeripe-

ad qu;e confugerant quasquo attentius praemunive- re;quod fleri nequaquam potest.Hac enim nocte
rant cx periculis 152 quibuslibet divina protcctione Theodoricus Thorsimodifrater cum maxima Got-
et humana defcnsionc liberati sunt. Ilac itaque tem-
horum gente advenit, quem prceliando vincere non
^ poteris, etutinam evaderepossis. [Fked.] Tunc Attila
peslatcbcatusLupusevidenlissimadcditsusDsancti-
ymmo ejus canitur, a\m bella dcdit Eciodecem milia solidorum.ut ejusauxilioct
tatis signa, qui, ut in
virtute Pannoniam rcdirc posset. Ipsa etiam
nocte
cunctaperdcrent orando Trecas mwriit. In omnibus
Etius ad Thorsimundum pcrgens, causam
consimi-
autem locis qiiae ab eis vastata snnt, si quid inven-
tum cs' opum, praeda fuit; reljqua consumpsit in- lem dc adventu maximae multitudinis Hunorum a
1S3
vero Pannoniis confinxit, adjiciens, debere illum vereri,
cendium aut redemit vectigal annuum. Quid
ne le.noratur, frater ejus Theodericus regnum
dum
pcr singulas urbcsetloca cgerint,singulis urbibus
ci subriperet. Similiterque susceptis
ab eo decem
et locis sua vexalio satis superqueest testimonio,
milibus soliddrum auxilium spondct contra Ilunos,
Nos breviter quis ejus audaciae finis fuerit videa-
enarrandum bcati viri obitum re- et sicclam Wisigothi recedunt. His ergo fugienti-
mus, et sic ac
recedentibus,
bus, Hunis quoque altcra cx parte
flectamus articulum.
Etiusjunctis sibi Francis, suos post tergum Huno-
Post multam igitur cffusiouem sanguinis sancto-
154
eo tempore rum direxit. Quos usqueToringiampersequutusest,
rum Aurelianis perveniunt. Regebat ab hostibus libe-
et sic ejus virtute et ingenio Gallia
Aurelianensem urbem sanctus Anianus, sextus ur-
ratur. Cum Thorsimodoet Gothis
igitur haec factio
bisejusdem episcopus, qui post sanctum Evantium,
U, ul^re
^"'l JW ' v' ZZ
^" "n il '
rTipi.
'
c w- S.W D
.
peria.a fuisse. e, i.li proieissam Galli* parfe»
quircrent, urbiculus aurcus quingentarum
... „„« ..«KJniilno nni'niis flll mi/fint a r UUl
re
llbra
libra-
tri Defmiano successit, cathedram susceperat.
ruin gciiimisornatuscompositionis causa eis ab
100
[Jord, 37.] Et cum 155
Etius patricius, qui sub
thesauris
Etio transmittitur, qui usque hodie in
Marciano principe Gallias regebat, comperisset Sin-
Gothnrum pro ornatu reservatur.
gibanum 156 Wandalorum regem, qui in ea nioraba-
Narrat 161 Getarum historia, Theodo-
[Jord. 40.]
tur et partibus Etii favebat Aurelianorum velletra- juniore
157
sanctus Anianus episcopus ricum Wisigothorum regem a Valentiniano
dere civitatem, cui
VARLE LECTIONES.

» ex4
1*9
q. r. c.postcaadditum; adlalus legitur
plcbous c. ? ™
Quid - articulum in marg
^\™'V^
« - Rcgebut susceperat m ma g
^
»« S.
.

W. r. q. in ea m. et p. E. . superscnpta. c. s. A e. ?• *%*
™™fy e
m\ i.
8 uperscripta.

centzerba Vcrle foliu.n 5n signo o>^ rcservatur superscnpta habentur.

85 CHRONICON. - LIB. I. 86

commune
quiregnavitinpartibusOccidetitisadusquehostesAHunorumimperiodirirai potuit,
nisi in

optatacunctis nationibus Attilae mors praevenisset.

Pannonios incitatum, quatuor filiis doini dimissis,
Qua3 tam vilis fuit ut vita mirabilis. Nan dumpost
cum Thrasimundo et Theoderico ad praelium pro-
innumerabiles uxores puellam sibi sociasset ct in
cessisse Etium e contra tanta cura et prudentia
;

nuptiis hilaritate nimia resolutus vino somnoque

processissc obviam Attalae, ut infinitum agmennon
gravatus esset resupinusquejaceret,sanguisquiin-
impar occurreret. Bellum atrox, multiplex,imma-
antiquitas, ut somniato de naribusfiuebat, dum consuetis meati-
ne, pertinax,cuisimile nullum narrat
bus impeditur-ftinere ferali faacibus illapsus dor-
rivulus humiliripa praelabens sanguinc nimiotor-
dum suos mientemextincxit.De quoidaccessitmirabile,quod
rentis more inundarel, QuoTheodericus,
Marciano principi Orientis de tam feroci bostesol-
circuiret adhortans,equo dejectuset suorum
pedi-
licitodivinitasadsislensarcum Attilae fractum ea-
hus concnlcatus vilamfinivit. Quo faetoWisigothi
demnocteostendit, utPriscushistoricusrefert.Nece
divisiab Alanis invasis Ilunispone Attilamtrucidas-
recludente autemejuscomperta, inmediiscampis et intraten-
sent, nisi eo suos intrasepta castrorum
toria sericacadaverelocato spectaCulum mirabile
nox praelium diremisset, quod circa nonam diei equites
claudere-
„„..„._ exibetur. Nam de totallunorum gente lecti
;ubitamenobsidioneu ^.
ccinuin c_;u ,iuiiiiiiuniuiraiuiu
norain ceptumeral
horam 1.
... e . • „. ,

locum quo erat positus amb.entes, facta ejuscantu

tur nisi obstitissent sagittarii quibus se certalim B funereoprosequobantur,ingentcmco nmessationem
munierat. At Thorismundus curatis exequiis dum
celebrantes luctumque funereum mixto gaudio ex-
patrem ulcisci desiderat, Etium quid ageret consu-
peremptis a Wi- plicantes. Cadaver autem loculo inclusum primum
lit. QuimetuensneMunisfunditus
imperium, praebet auro, secundum argento,tertium ferro communiunt,
sigothis Bomanum premeretur
quod ferro gentes edomuerit, in auro vero et ar-
consilium ut ad patrias sedes rediret regnumque
gento ornatumutriusquerei publicaeacceperit. Ad-
arriperet, ne germani ejus paternis opibus praere-
quam duntur armahostium cedibus adquisita falerique
ptis regnum invaderent, etgraviter cum suis
accepto vario gemmarum fulgore prctiosi, diversi quoque
cum extraneis pugnaret. Hoc responso
generis insigniaquibus aliquod decus colitur. (Cf.
rediitad Gallias. Qua discessioneAttila cognita,ad
i5.,30.)Etut.tot tantisquedivitiishumanacupiditas
oppressionem Romanorum intendit et Aquileiensem
arceretur, huic operideputatosdetestabilimercede
obsedit urbem, quae est metropolis Venetiarum.
trucidarunt, sepelientessciliscet ut esset morsmo-
ThorismundusincampisCatalaunicis,ubiet pugna-
mentanea sepelientibus cum sepulto. Locus vero se-
verat, regia majestate subvectus Tolosam ingredi-
Aquileiacaptaetcrudeliter dirutaetvas- pulturae ejus fiuvius immanissimus ab alveo suo in
tur. Attila
tata,perreliquas VenetumcivitatesdebachaturMe
tata,perreliquasVenetumcivitaiesaei)acnaLui-Mu- septuaginta
^F«.u« a -'-"—
rivos extensus. Et ubi totus fiuvii - inun- —
L dabat impetus, ibi sepulturae est trad.tus, ct obs
cliolanumsubvertitur,Ticinumdiruitur,vicina loca
_ • _'_-_.-*_...
•
P1 /-_._, iin.lrli. nC
rt_^. -_ _-_ _n

tructis rivis fiuvius alveosuo est rcdditus.

_ . i i _

alliduntur, et totampeneltaliam demolitur.Romam

Igitur Gallia ab infestatione Hunorumitaquidem
dumintendit peraccederaet a suisremovetur exem-
tunctemporisliberata Pauci etiam qui reman-
est.
plo Allarici regis,quod ille post fractam Romam
serant Christiani divinam ultionem justeinseexer-
non diu supervixerit, Leo papa per se ad eum ac-
cessit, a quo delenitus ultra Danubium pacta pace
citam videntes et propitiationi ejus animo gratias
agentes, exequendis mandatis Dei promptiorisub-
discessit, graviora se Italiicillaturum mala denun-
debantur animo. [Beda.] Etius quoquc patricius,
cians, nisi sibiHonoria Valentinianigermana Placi-
dia3 filia cum portioneopum regalium sibi mittere-
magua occidentalisreipublicae saluset regis Attilae
quod ab Honoriaet requisitum erat. (Ib., 43). terror, a Valentiniano manu propriafraude perimi-
tur ;

tur. Qui posteaa duobus Etii familiarissimis

dolo
Etdum Alanosultra Ligerim consistentes sibitem-
ptal, subigere, a Wisigothis quorumintendcbat ex- Maximi interlectusest anno imperii sui 30, anno4
terminio, Alanisopem ferentibus, recessit inglo- Marciani [Fued[. Cui succedens Maximus tyrannus

rius. (Ib., 44.) Thorismundus ergo Hunis devictis, relictam Valenliniani sibi duxit uxorem, et quarto
mensetumultu militari occiditur, succeditquc Avi-
pacesuorum composita, obiit,
UdU. OU.I lllll lyUlll|.Uiiua, *— ww— w.
««") Theodericus frater
--

successit. Qui Reciarium Suevorum regem in Hispa- D tus, a Gallicano excrc.tu pnmo Tolosa a Gothis. dc-

niaminvadentem auxiliariisGundioco et Chilperico hinc apud Arelatum augustus appellatus. Qui tertio

regihus Burgundionumusque ad internecionempro- anno imperio et viLa caruit, et Marcianus monar-

chiamo;>tinuit.Quon;ortuoannoabincarnationeDo-
stravit, co perempto ;cui Recismundussub Gotho-
mini4!)7,MajorianusinItaliaetConstantinopolimLeu
rum dominio successit. (lb., 47.)EtTheodericus oc-
1M ab incarnatione
cubuit. Eurico fratre eisucccdente, qui Arelatumct augusti appellantur. Anno igitur
Domini435,antequam Avitus impcrator fieret, Gay-
Massiliam propriae subdidit dicioni. (/*., 48.) Vixit
serieusYVandalorumrexsollicitatusarelictaValen-
autem usque ad tempusTheodemiri regis Ostrogo-
tiniani,Romamingreditur,ditatusqueopibusRoma-
tharum Gothis 162 eisomninosubjcctis et Attilaeim-
perio parentibus. Necaliteraliqua gensScithica ab norum AlVricam redit. Valentiniani uxorein et duas

VARIjE LECTIONES.
1M Gothis — est redditus in marg. 163
Post hac tria.fere tocabula erasa.
 t

81 HUGONIS ABBATIS FLAVINIAGENSIS 88

filins ot Etii patritii filium Caiulontium secum ha- A etjunctis Wisigotbia Galliassuo jure defendit, quao
hons, [Isid.] Regnavit Gaysericusa. 37, m. 3, cteo a vicinis gentibus premebantur. Theodemir autcm
mortuo successit Honoricus. Pannoniain invadit et Thessalonieam, et ab Ylario
[Joud. 80.] Igitur 164 mortuo Attila, dum succes- patricio muneribus sumptis locaquae incolerent ac-
sorcs cjus cuncii imperarecupiunt, omnes sinml cipiunt sicquo quiescunt. Theodemir ohiit, Thco-
imperium perdiderunt. Ardaricusenim, Gebidarum dericum relinquens heredem,ut dictum est, Zenone
rcx famosissimus, contra primus in- lilios Attilae imperante. (Ib., 87.) A quo Tbeodericus invitatus
surgit, et bellum commissum est in Pannonia con- et consul factus ct in filium adoptatus, missus est
currentibusgentibusvariisquibusAttila dominatus Romam ad liberandumeam atyrannide regisThor-
fnerat. Gothis, Gebidis, Suevis, Hunis,Alanis, Eru- cilingorum eiRugorum: quamettercio ingressus
lis, quorum triginta milia Ardarici gladius intere- suiin Italiamanno optinuit, et rcgio coronatus est
l6B
niit eopraeIioElacmajor ii-
;reliquifugantur. Fn diademate, Alarico superWisigothos regnante, Si-
IiusAttilaeocciditur,religui fuganturjuxtalitusPon- gismundo in Burgundia, quiet ejusfiliam habebat
tici maris, ubiprius Gothonun sedes fuere. Gepidse Clodoveo in Francia, Ermenfridoin Toringia, Tra-
victores Daciae fines occupaverunt. GothiPanno- samundo supcr Wandalos. (JTi., 88.) De Alarico
nias, Huni Illiricum. Alani Schitiam inferiorem. g natus cst Amalaricus. Quicumregnaret inGalliaet
Erma junior Attihe lilius extremam minorisScithiae Hispania, a Francis apud Barcinonam pcremptus,
sedem sibi accepit, et babuit Marciano imperante. regnum cum vita amisit. Postque in Wisigothis
Theudis regnans, Agili regnum reliquit,contra qucm
Beatus itaque Pulchronius, urbis Clavorumepis-
Athanagildus cum Liberiopatricio Bomanorumin-
copus, cursu vitoe consummatodiscessit 2 Kal. Mai.
surrexit. Super Ostrogothas vcro in Italia post
ct migravit ad DominunuCorpus cjus in ecclcsia
Theodericum Athalaricus filius filii ejus regnavit,
sancti Amantii nominc honore dicata sepultum
cui successit Theodatus. Quo dejecto Witigis rex
est : licet a multis astipuletur, timorc hostium se-
creatur, in quo finilumest regnum ct cessit Bo-
pultum eumjuxta viampublicam, quia inipsisbcllo-
rum tumultilnisraptus siti nevideret exterminium mano imperio.
civitatiset populi. et postea rarescentibus bellis
Bedeamus jam a succcssiones imperatorum et
pontificum Bomanorum. Majorianus quinto anno
supereumedificatasitecclesiaaviristimoratis. Un-
regnisuiinterficitur Bomaceontra Wandalosprofe-
de postea evolutisaliquotannisnutudivino levalum
ctumfaciens,et Antimus imperator efficitur, anno7
sitsacratissimumcorpusejus, et in ecclcsia sancti 168
Leonis imperatoris. (Ib., 43.) Antimus imperator
Potri utsanctum decuit honorificcreconditum. Suc-
a Becimero genero suo bello intestino peremptus,
cessiteisanctusPossessor, dequo certum habemus C
quia placuit Dco ct inventus est justus. Obiit ct ipse regnum reliquit Avito. Qui ultro recedensPlacen-
tise episcopus factus, regnum liquit Olibrio. Et hic
mense Decembrio, die primo, et in ecclesia sancti
Petri sepultus 166
. De sancta eorum memoria hocin spadonum ensibus occubuit. Et Glicerius apud Ba-
patruin scriptis invenimus, quod (Bercarii G. ep.
vennam caesar factus, a Marcellinisoronsfilio Ne-
potc vix annoexactoepiscopus ordinatur in portu
eorum merita Deo fuerint grata: el interci-
VirJ.)
Bomano. Et Nepus fugiens Orestem, qui filium
vessanctorum ipsi fuerint annumerati. Celebratur
suum Augustulum apud Bavennam imperatorem
dics translationis annuatim cclebri memoria 4
creaverat, apudDalmatiasdefecit,Cui successitAu-
Nonas Maii.
giistulus, quem abaugustali dignitate OdoacerHe-
Ostrogothorum 167 autem rex post
[Jord. 83. [ rulorum rex dejecit et imperium obtinuit et sic ;

Walamcrcm Theodemir fuit, et posteum filiusejus augustalis illa sublimitas, quae ab Octavianocepta
Theodericus fuit rex potentissimus. Qui annorum est,apud Bomam deperiit, anno ab incarnalione
septem pacis obsesMarcianoreddituret Coustanti- Domini 47u, imperii vero 822, ab urbe condita 1214.
nopolim ad L onem ducitur. Quo tempore Gothi (Gestap. 2?.)Annoab. i.D. 46G. HilariusseditRo-
Hunos usque ad internecionem sternunt, Scirorum maea. 6, m. 3, d. 10. Cui successit Simplicius,
gente.n dclcverunt. Quopraelio W.tlamir occubuit, D Subcjus episcopatu venit
sedit a. 15, m. 1, d. 4.
et a Theodemirofratreejus Suevi,Sarmatge, Gepidse relatiodeGrecia ab Achacio Constantinopolitano
et Alanivastantur et subjiciuntur, cta Lconeimpe- episcopo, affirmans Petrum Alexandrinumepisco-
ratorefiliuscireddidur.(/#.,86.)Theodemirfratrem ])uin Eutichianistam hcreticum factum. Tunc Sim-

suum Widimerad Italiamdirigit, ubi ille defungitur plicius dampnavit Petrum Alexandrinum, eoquod
heredem nominis relinquens, quimagnis mune-
sui Acatius innumera crimina de eo affirmabat, reser-
ribuo a Glicerio imperatore susceptis adGallias veni vato tempore penitentiic. Obiit ergo Simplicius et

VARLE LECTIONES.
Hlnc incipimtvcvriaadditamenta, qwnparvamembranalaciniaincertacontinentur, valdedijlcilia.
164

dijudicatu, quoniam nullafere argumenti ducris concinnitate ctsigna appictainterdum eva?iuerunt. Ac-
curate qnanlmnpotuisigna secutus sum etubique indicavi. URLICHS.
165
In— fuere in sceauta assu-
ta.
m
Hv.c xidenlur pertinere verba in superioremargine atramento eodemverum tenuious auclious ap-
picta: Severus. fuco 4. occuibuit l67 Ostrog. -- imperio in marg.
. .
168 Antimus Domini 59b —
in sceduta assuta.
 ;

89 CHRONICON. - LIB. I. 90

sepultus est in ecclesia beati Petri 6 Non. Marcii, A exivitOdoacroetHerulis.Quosdispersosinveniens

et cessavit episcopatus dies 6. cum paucis eos supcrat, persequutusque Odoacrum
[Fredeg.] Post captam igitur Romam regnum vinctum cum uxore et liheris intcrfecit, gentemque
Gothorum bifaria divisione partitum est, et qui in et regnum Herulorum delcvit.
Italiaremanscrunt, ditioni sc imperii tradiderunt [Isid.] Postquamvero Wandaliad Affricam trans-

reliquiTolosam Aquitaniajcivitatcm sibi statucrunt ierunt, Galiciam Sucvi sortiti sunt et rex eorum :

sedem. Elegcrunt Adaulfum regem, qui et Placi- Erenricus regnavit a. 32, ct post eum Recila a. 8,

diam duxit uxorem, ut dictum est. [Isid.] Quo se- cui Recianus filius successit, et catholicus factus

ptimo anno occiso, Vallia successit, et ei Theodo- regnavit a. 8. Quo interfecto Maldra, Frumarius et

ricus, Theodorico Thorsimodus, Thorsimodo

et Reccimundus rcges constituuntur. Multis itaquc

quoque Theodoricus, et ei Euricus frater ejus. Qui Suevorum regibus in Arriana perfidia permanenti-
Hispanias Galliasque et totam Burgundiamsibisub- bus,tandemregnumTheodomirusaccepit,quistatim
dens24 anno regni sui Arelato obiit. Cui successit Sucvos catholicae fidei reddidit. Cui Maro succes-
AlaricuscontraquemClodoveuspugnavit. [Fredeg.J sit et regnavita. 14. Huic Eborieussuccessit,quem
Gothi ergo, qui tcrram Italia) possederunt, et se Audeca mona-
sumpta tirannide regno privavit et
ditioniimperiiLeonis tradiderunt, cumabOdoacro gchum fecit. Contra qucm Leovigildus Gotthorum
rege Herulorum et vicinis gcntibus assidue vasta- rex pugnavitet captuui totondit et presbyterum fe-
rentur, perlegatos Leonem iinpcratorem postulave- cit, et sic regnuni Suevorum in Gothos transfertur,

runt, ut Theodericum eis institueret patricium, qui quod manscrat a. 177. Regnum vero Gotthorum
adversariis eorum resistcrct. Quod imperator Leo postea duravit a. 380. Leovigildo, regi Hispanige qui

elementer annuens, cum eonsilio scnatus Romam Alarico suecessit, Richaredus rex successit, fratrc
Theodericum direxit, qui a Romanis et Gothis patri- ejus Herminigildo martyrio a patre coronato. Ilic
ciatus honore gloriose susceptus est. Ilicexgencre Richaredus sccrete baptizatus, omnes Gothos To-
Macedonum fuit. Idacius enim patriciuset Eugenia letum adunatos ad lidcm catholicam reduxit, anno
uxor ejus cum essent absque liberis, et haberent in ab incarnatione Domini liOG.
169 Ylarius Arelatensis
ministerio crcditarios pueros, Theodorum ct Liliam [Ado.J Temporc Leonis
Macedones, unde parvuli fuerant advecti, copulave- ctClaudianus Viennensis clari habentur. Pyminiola,
runt eos invicem. Eugenia jussit puella) ut in no- soror sancti Vlarii Arelatensis, uxor fuit sancti
ctequajungerenturquicdquid vidisset in sonniosibi Lupi Trecassincnsis, cujus discipulus fuit sanctus
referret. Vidit ergo puella sonnium, quod arbor de Pulchronius Virdunensis. Septem autcm simul
ea exiliens tam excelsus esset ut nubes penetraret. fuere annis.
Quod cum viro narrasset, dicit ad eam : Cum ste-
G (Gestap. R-J Tempore igitur Odoacri regis sedit
terls in conspectu domince tua, dices ei vidisse te Ronue Felix nationc Romanus, patrc Felicc presbi-
hacnocteequumetequamnimiaputcriludinis,quos tcro, a. 8, m. 11, d. 18. Fuit usquc ad tempora
sequebatur equus parvutus, ambutantes in medio Theoderici. Sub hoc itcrum vcnit relatio de Grccia
dominorum tuorum. Eugenia hoc audiens viro suo Petrum Alcxandrinum rcvocatuin ab Acatio Con-
nunciat, et putantes liberum futurum, statim utros- stantinopolilano, ct facto concilio Felix papa dam-
que liberos esse jusserunt, ct rebus plurimis dita- pnavit Acatium cum Petro. Leo ergo imperator ex-
verunt. Peperit ergo Lilia filium noniine Theoderi- actis in impcrio 17 annis obiiL anno ab inc. Pom.
eum, quem Idacius et Eugenia, quia esset decorus, 474. Successit alter Leo et eodem anno defunctus
prudens et fortis ct longus, sibi adoptavcrunt in fi- est. [Isid.J Tunc Zenon imperator efficitur, quod te-
lium.Post quorum mortem praicepto Leonis inipe- nuit a. Sub quo corpus Barnaba) apostoli rep-
10.

ratoris militare jussus, duodecim annis militiam peritur. Ab hoc rclatio venit ut penitcns rediret
gerens tantae fortitudinis ct ingenii pra3liagessit,ut Acatius. (Gestaj). Ii.J Tunc papa Felix misit duos
ab omnibus diligeretur. Postremo senatorespalatii episcopos Mesenum et Vitalem, ut si invenirent
tanto invidia) dolore eum persequuti sunt, ut inqui- compliccm Pctri Acatium dampnarenl cos. Qui cor-
rcrcnt qualiter jussu impcratoris intcrirot. Tholo- D rupti pccunia non fecerunt juxta prieceptum apo-
meusautcni quidam de senatoribus eum co amiei- stolicaa scdis. Eodem tempore facta synodo invenit
tiam iniit, quam usque m diem obitus eustodivit. judicium, ambos episcopos corruptos peeunia, et
Susccptus ergo a Romanis et Gothis cum Odoacro ejecti sunt a communione. Hic sepultus est in
qui Romam optinuerat ct llerulis plura pradia gcs- basilica beati Pauli, et cessavit c|)iscopalus dies
:">.

sit. [Fredeg.J Die igitur quadatn ihito praelio Theo- Post eum Gelasius natione Afcr,patre Valcrio, sedit
dericus cum Gothis, fugicns Ravennam ingressus a. 4. m. S. (1. 9. Hic fuit amat.or eleri ct pauperum
est. Ubi Liliam matrem suam inveniens, abea cor- et liberavit a periculo et fame urbem. IIujus lem-
repfus cum inproperio, quod non esset ubi fugeret poribus Manichei in urbe inventi exilio deportali
nisi ut iterum ingrederetur uterum de quo natus sunt, et codices eorum incendio concremati. Ilie
esset, nimium confusus, cum paucis iterum obviam revocavit Mesenum ad eommunioncm sub satisfa-

VARLE LECTIONES.
160
Tempore — annis in marg.
 .

91 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 92

ctionc, et purgatus receptus est. Hic dampnavit in A plum, dampnationi suaa ipsi esse obnoxii nec ma ;

pcrpetuum Acatium et Petrum, nisi resipiscerent int cum impiis in circuituambulare,autvertiginem

Obiit 11 Kal. Dec. Fecit tractatus et bymnos. capitis sui quae in propatulo est dcfendere, quam
[Beda.] Post Zenonem imperavit Anastasius anno errorem suum simpliciter confiteri et doctrinam
ab incarnatione Domini 490, annis 27, qui, quiaca suscipcre.
S7t
ilmlicos insequutus est favensheresi Euthicetis, ful- Zenon ct Anastasius imperatores Euthichiani-

mine interiil. [Isid.] Trasamundus 1T0

Wandalorum stae, hi legunlur prius sibi sanctam catholicam ec-
rex catholicas ecclesias clausit et 220 cpiscopos clesiam subdidisse,ita ul catholicos cpiscoposexi-
Sardiniam misit. Regnavit a. 27, m. 4. Gui sueces- liorcligarentetaposlolica traditione postposita sibi
sit Ildiris Honorici filius. conscntancos in eorum sedibus subrogarcnt. Nam
(Gesta p. R.) Anast sius papa, natione Romanus, ante horum tcmpus leguntur quidem herctici impe-

sedit Roiikt a. 1, in. 11, d. 24. Ab Imjus commu- ratores catholicos episcopos inultis modis vexasse,
nione subtraxerunt se multi, eo quod sine consilio electioni vcro aut promotioni cujuslibet pontificis
ecclesiae catholic;e communicasset cuidam diacono nusquam legnntur se miscuissc. Siquidem sub cis-

j.uv-ooaiuiiivv noij nomine

Thessalonicensi, u Fotino,
m1
qui communicabat
»]iii
1
n
' m u ' . i i ', < ' ' i i
ii i > 1 1 . i i
'
. < »*w«*« Euthichianistisimperatoribus
dera «-.M r
-
et Constantino-

Acatio. Et cum vellet a decessoribus suis dampna- poli et reliquis urbibus legitur innumerabilis fide-
H.
q i;,,„, .«..lcii.rln nlnni «f nnnnli hcniiilApninfnnnsflfi-
_
tum occulte revocare Acatium,non potuit,quia di-
. . . . . . _•_ _ , • • i •
iummultitudo clcri et populi pseudoepiscoposeo-
vino judicio percussus interiit. Succcssit Symma- rum nullatcnus suscipcre voluisse, quia constabat

chus i>3 a Petro, natione Sardus, patre Fortunato, eosabsque sui electione in Dei contemptum et sui

scdit m. Fuit tempore Anastasii et erroris augmentum a praefatis principibus promo-

a. II), 7, d. 27.
Theoderici. Constituit ut, die Dominico cl sanctorum tos fuisse. Ut enim tradit Anastasius, sanctae Ro-

nataliciiscanalur Gloria inexcelsis. Hic inter mul- manae ecclesiae bibliothecarius, in chronica Theo-
ta ecclesiarum opera omnibus episcopis per Affri- phaniset Georgii Dei cultorum,quamipse de Greco
cam et Sardiniam exilio religatis omni anno ne- in Latinum transtulit [Anast.] « Vicesimo imperii
:

cessaria ministrabat. Anastasii anno, Johanne Niocetae Alexandrino epi-

Anno ab inc. Dom. 500, obiit sanctus Benedictus, scoposheretico mortuo, Dioscorus junior praelatus
Monte Cassino per 13 annos jacuit, et post
et in est episcopus Alexandriae. Qui cum manus imposi-
corpus ejus in Calliam translatum est anno GGO. tionem accepissct, reccsserunt multitudines rusti-
Tempore Anastasii claruit Antonius. corum dicentes, quia nisi sieut sancti canonescon-
(Gesta p. R.) Hic et Laurentius sub intentione tinent fiat episcopus, non recipietur. Principcsenim
ordinati sunt uno die, ct confirmatus est Symma intronizaverunt eum. Dyoscorus autem venit ad
chus, et ordinavit subintuitu misericordia? Lauren-
U Sanctum Marcum, et Venientes clerici induerunt
Nucerina civitate. Post annos 4
liiim episcopura in eum secundo et iterum eum consecraverunt. Et ita

zelo ducti quidam de clero et senatu incriminave- venicns ad Sanctum Johanncm perfecit collectam.
Cum autem esset illic Theodosius filius Calliopiiau-
ruut Symmachum, et facta sunt mala pejora prio-
ribus. Quidam vero de senatu quasi consultius gustalis et Achatius magister militum, turb;c tur-
batse ceperunt injuriis aflicere filium
augustalis, eo
agentes, miserunt ad Theoderieum regem, ut eis
destinaret qui ordinareturapostolieusdepositisillis quod laudarct imperatorem Anastasium,etinsilien-
utrisque. Qui contra sacros canones misit eis Pe- tcs quidama sedc depulerunt cumet interfccerunt.
trum, Altinae civitatis episcopum. Symmachus vero Atvero Achacius magister militum quotquot cape-
re potuitinterfecit. Quod audiens
imperator iratus
congregans universalem synoduml28episcoporum,
prius purgavit sc de erimine quod de eo ferebatur, est.Porro Dioscorus mitigavit cum. Cumque Con-
deinde iam ipse quain omnes dampnaverunt Pe- stantinopolim venisset apud imperatorem pro Ale-
truui a rege missum ut invasorem scdis apostolicse, xandrinis intercessurus, ab orthodoxis publice con-
et Laurentium similiter qui scditiosis assentiens vi- viciis appetebatur. Quam ob rem et ipse
cum ob
debatur sc ad papatum ingerere. [pse vero in Do- homicidium intercessisset, cum festinatione reces-

mino conforlatus usque ad diem dormitionis suas D sit. » Ecce quibus primis auctoribus seculi princi-
pes suos pontifices nituntur Dci ecclesiae promo-
permansit apostolieus. Audiant qui favorem terreni
vcre. Sequentcsautem horum hereticorum
exempla
principis divin» voluntatianteponunt,etintelligant
istius dampnat ionis senlcntiam usque ad se dirivari quidam Grecorum imperatores regni sui urbibus
urbi hoc
et pertingere, quas a beato Symmaco papa et aliis suos episcopos imponentes, Romanae vero
clero et
l2Sepiscopisin Petrum et Laurentium legitur pro- pepercerunt. Decretum cnim electionis a

cessisse. Discant hic saltim m hi qui apostolicam senatu susceptum sibi mitti statuerunt,
priusquam

sedcm invaserunt et Roman.e ecclesiae praejudicium futurus pontilex consecrctur. Quod cum legatur se-
fecerunt, qui favorem tcrreni principis divinae au- pius dircctum fujsse, nusquam tamen legitur eos
ctoritati anteponunt, secundumtam evidens exem- Romanorum electionem mutasse aut reprobasse.

VARLE LECTiONES.
170
Trasam — lilius in marg. lT1
saltim — anteponunt in marg. m Sequentia in marg.
93 CHRONICON. - LIB. I. 94

Hoctnmen quia Domino erat contrarium, uteccle- A giones sepe fuerant truciclatce. Belsarius timens

sia ponlifice careret, usquedum qui decretum fe-

na, votumvovitDeosefuturuinChristianum si pos-
rebat iret et rediret.penitus respuerunt sequcntcs
imperatores, religione, prsestantes, quod liquido
set Wandalos supcrare. Wandali superlitus rnaris
possimus praeceptis Constantini castra metantur, Belsariusecontra terrestri praelio
cognoscere in
clerumet po- etAntonina navali procedereparant.Cumjam prope
principisad Benedictumepiscopum ct
Greco- conflictum essCnt, Antonina cumsuis egressa,om-
pulum Bomanum. Itaque qui attendit alios
noluisse, at- nesmulieres et liberos Wandalorum delevit, nec
rtim imperatores decretum sibi mitti
attcndat animalexillis vivere permisit. Quod ubiChildemer
tendat eos nunquam elcctionem mutasse,
ctiam m .
audivit, retrorsumadcastrarediens,destruclapha-

PostAnastasiumJustinussenioraccepitimperium langa praelii a Belsarioet Antonina, terra marique

vallatuscumsuisomnibns ad internecionem cesus
anno ab. inc. Dom, 157; regnavit annisO. (Gestap.
est. QuifugienscumduDdecim lantum Wandalis in
R.). Ormisda Campanus sedit Bomae anno ab inc.
patre Justo de Frisone, castro tuto se recepit, ubicoartatuspetebat Belsa-
Dom. 811, sedit a. 8, d, 18,

Hicconstituitclerunietpresbiteroserudivit.fBEDA]' rium, neligatumeumimperatori praesentaret. Quo

promittentinon seeumferro,non lignononcorngia,
PosthuneJohannesTuseus, patrcConstantio, a. 2, B
m. Hic Constantinopolim vcniens ad por non ere ligandum, Childemeris se reddidit. Quem
8, p. 18.
tamquae vocatur Aurca, in conspectu omniuni r - Belsarius catena argentea constrinxit, sociosquo

ganti casco luincn reddidit. (Gestap. R.) Qui cuin ojusinterfecit, ipsumque Justiniano pracsentavit ;

quemille in palatiosuohabitare jussit, sed sputis

redisset et Bavennam venisset, Theodericus euin
etopprobriisgravibusobprimebat.Petensqueimpe-
cumcumitibus carcerisafflictione peremit, invidia
ductus quod catholica? pieialis defensor Justinus ratoremait HaMtatores palatii tuisputisetobpro-
:

quoetiam anno Sym- briisopprimunime;quormnegosijuberesduodecim

honoriflce eum
suscepisset ;

et egounuscumequoquem habui ante conspectvm

machum Boetium patritios occiderat, etipse 99
et
post hoc facinus die morte subita sequcnti periit g lorim tum armati accederemus ad prcelium cognos-
anno. [Beda]. Episcopide exilio, quoper Affrieam et cerescuiex nobis validitas sit aut ignavia. Quod
Sardiniam tencbantur, revertuntur post annos 74 cumJustinianus duodecim militibus jussisset, ille
dumeosaggrediturfugamfingenSjOmnessingulatim
hereticse profanationis. [Ado]. Julianus Viennensis
interfecit. [IsiD].Posthac jussu imperatoris eunu-
ccclesiae episcopus claruit. [Isid.] Childricus cnim,
qui et Ildiris, Honorici filius ex Eudochia captiva chus factus, in provincias vicinas contra Persas
pa-

Valentiniani filiaortus, post Trasamundum Wanda- ,

triciusordinatur,et"*sicregnum Wandalorumfini-
f
lorum regnumobtinuit. Hic pro sacramet to quo tumestanno ingressionis eoruminllispaniam 97, et
erat astrictus, utquam diu regnum teneret episco- manserat a. 113. [FRED.JSenatus iterumBelsarium
pos ab exilio nerevocaret, antequam regnumacci- Justiniano facitodiosum.Quam ob rem ab honore
peret, sacerdotes quos Trasamundus
catbolicos patriciatusdeponitur. Uerum quendam Florianum
dampnaverat, ab exilio revocavit. Quem Gilimer in imperiumnititur sublimareet Justinianum deji-
sumpta tirannide regnoprivavit, qui et Childericus cere,Quipetens Belsarium utse adjuvaret, nuncios
dictus est etregnum optinuit. [Fkedcg.] Justinus misit adeum.Et illefingens se Florianum adorare

non multo post bellum in Persas movens, cum Cal- vallatus pueris suis Florianum gladio percussit et
omnesihimicos suosquierant cum eo, coronamque
cedonem pertransisset, morbo periit, et Justinianus
in regnum elevatur. Qui cum regem Persarum op- auferens acapite Floriani imposniteapitiJusliniani,-
pressum vinctum teneret,honorilicc eumin cath - reddensei basia permanus [Fred.].
dra sedere jussit quserens ab eo civitates ct prc- A. o2o. JtisiinianusimperalorJnstini majoris ne-
posregnavit 37. Quodefnncto in Conslanlinopo-
vincias reipublicae. Cumque illc diceret : Non ddbo, a.

litn Justinus a.i)63ambivi imperium, vir iniquus

et Justinianus econtra verbo rustieo responderel :

Dcnras, ob hocillo in lococivitasfundatanomenac- et cupidus.

It
ccpit Denras.Beceptiscrgoprovinciiset civitatibus [Ado.]. Tempore 175 JustiniPantagathus Viennen-
plurimis, permisit eumin Persas regnum recipere, sis quinque annis, eui successit Ysielnus. Teinpo-
et cummagnotriumphoreversusest Constantinopo- re
176
Justiniani imperatoris Domninus Viennensis
lim. Qui cum unico amore diligeret Belsarium, in- episcopus floruit.

stituitenm patricium in illis partibus AfiVica? qiuea [Fredeg.]. Teodericus igitur Gothorum rcx, de
Waiuialis non fuerat occupata.Seiiatus autemzelo quo supra retulimus, eum tempore Leonis impera-
ductussuggessitdeeoimpcratori quod dejectionem torisrenuisset subire ditionemimperii, triginta an-
ejus meditaretur, utipse ii.regnum sublimaretur, nis eum magna Fuerunt omnes
felieitate regnavit.

ct obidzelum duccnsadversus Belsariumjubel eum anni quibusregnavitin Italia 32anni, a finibus Pan-
Wandalos expugnare, a quibus multae militum le- uoni;e usque ad Rodanum fluvium, a Tyrreno mari

VABLE I.ECTIONES.
173
Hic quadam discemi nequeunt. "« et 113i»»«My. 178 Tempore — Ysielnus in marg. KG Tem
pore — floruiti»'»i«r^,
93 HUGONIS ABBATI8 FLAVINIACENSIS '•><•

usquead Alpes Penninas ci Vscram .* A q>iifa venteDominoiribus jam

iiuvium. 14
Yseram ftiivium. emensis temporibus
anno regni sui basilicam sancti Juliani Brivatasco- ciprasideo,tempore meo nitcris invadadere. Habe
lumnismirificis ornatam exstruxit. Civitates omnes crgocumhis qui tecum eruni plcena dampnatiouis
quasregebat miroopercrestaurareetmunire sollei'- sententiam,sublatumque tibinomenetmunus minis-
tissimo fecit. PalatiumsplendidissimumPapiae quae teriisacerdotalis agnosce, Spiritus sanctijudicio et
Ticinumcognominatur, Ravennae quoqucet Vcronae apostolicaanathematis auctoritate dampnatus. Sic
fabricare jussit. Cujus filiam Sigismundus Burgun- enim decetfidem sanctorum Patrum in ecclesia,
rlioniim rexhabuit uxorem.Post m quem suscepit servare caiholica, vt quod habuit amittat, qui
regnuni Athalaricus filius filiioejus et ciibeodatus inproba temeritate quod non accepit assumpserit.
fJoitn.J. Quo dejecto, Viligcs rex creatur, et hica (H. Misc.) Suslimanus 3 imperii anno promulga-
Justiniano perBelsariumvictus opprimitur, et Con- vit, ne militarent nisi catholici soli, dans hcreticis

stantinopulum ductus patriciuscreatur. Sic regnum inducias nisi sese movissent ad convcrsioncm. Hunc
Gottborumpost a.2300 Romanorumcessit imperio. adiitAgapitus papa pro quibusdam rogaturus, sed
Amator 178 episcopus Silveriopapae(MANSi, ix 7): scntiens eumEuthicelam factum, cum eum arguc-
A qv.ibusdam, Pater dilectissime, avdivimus vosa ret, et illegraveseiminasintentaret, ait papa : Ego
scde sa?icti Petri injusteputsum et exilio dampna- b ad Justinianum Christianissimum venire deside-
tum. Quodnimisgraveferentes, misimus vobis ar- ravi, sedDiocletianuminveni. M ille videns ejus
gentilibrasoOad vestram vestrorumqve sustenta- constantiam inconcussametinadulatam,adcatholi-
tionem. Silveriuspapa Amatoriepisoopo: Omwiapa- camfidemcummullisregressusest. Anthimumquo-
tritia mihiinfestaerat, qvodnonresiituebam Anie- que regiae urbisepiscopumprrcfatae hereseosdefen-
mium dudum patriarcham Constantinopolitanum, sorem publice communioneprivavit, et non multo
quem Ag apituspr&d ecessor meus meritis suis dona- post in eademurbedefunctuscst ;cuisuccessitSil-
vit. Urg ente etiamjvssione exierunt falsi testes, di- verius.Belisariusposthec Carthaginem cepit, cum
centesadverstim mecrimina quorum nunquampar- 95 annos VVandali eam tenuissent, et omne Wandalo-
Seddvmmvltiinilla accusatione persis-
ticepsfui. rumregnumetstirpemdelevit.(67esta.p. Rom.). Sil-

ierent,timvit Wilisiarius patritiusnoster, etman- verius itaquecumrogaretur ut Anthimum restitue-

davit me ad se venire pacifice pro quibusdam ret:noluit. Ob hoc a Belisario nolente captus ex
eeclesiasticisdispositionibusinpalaciumprincipis, praeceptoTheodoraeaugustae in Pontia insula exu-
etadprimum etsecundumvelumretinuitomnem cle- lans obiit.
rv/m etp>opulumquimecumveniebat,et nullum per- Nomina pontificum Lugdunensium ab inicio :

misit introire nisime solum et Vigitium nosPrum- p photinus rnartyr. Hyreneusmartyr. Zachanas. He
Mevero tiretentumet ante prcediclam patriciam de- liusFaustinus. Verus. Julius. Tolomeus. Vocius.
ductum miserunt quomodo sustentor inexilium, Maximus. Tretradius. Verissimus;hic interfuit Sar-
pane tribulationis etaquce angustia. Comitespropte- cicensi synodo 4. SanctusJustus. Sanctus Alpinus,
rea duos dimisi necdimitlo officium meum, sed cum Martinus. Sanctus Antiochus. Elpidius. Senator.
episcopis quos congregarepotui, eos qui talia erga Sanctus Eucherius. Salonius. Sanctus Veranus. San-
meegeruntanathematizavi, etunacumillis aposto- ctus Paciens.Sanctus Lupicinus, tempore Wanda-
licarvm synodali avctoritate statui, nullum um- lica3 persequutionis. Rustitius. Stephanus. Viven-
quam decipiendum, sicut deceptussum,etsialiquis tius. Sanctus Lupus, tempore Sigismundi et Clodo-
deinceps ullum episcoporum ita deciperet, anaihc- vei, Lyconcius. Sanctus Sacerdos, tempore Childe-
maranatha fieret in conspectu Dei et sanctorum an- berti.SanctusNicetius, tempore Childeberti ejus-
gelorum. Silverius Vigilio Quia contrajwa cano-
: dem. SanctusPriscus; hic auctor synodorum 21.
nica temporibus Bonefacii pap e ipsovivente succes- 22 et 24 extitit. SanctusEtherius huic scribebat
;

sor ejus designari conabaris, nisi tibi amplissimi beatus papa Gregorius. Secundinus. Arigius.Tetri-
senatus obviasset justitia, tunc providentia pasto- cus. Gandericus. Viventius. Sanctus Aonemundus
rali tua debuerantexecrandajam viciadetruncari. martir. Sanctus Genesius. Sanctus Lamdebertus ;

Seddum parvum vulnusinte ntglectum est, insa- D hujus temporeobiitsanctusBonitiuset Lugduniest

nabilis adcrevii apostamia, quce nisiferro altius sepultus, qui Clippiaco in palatio re.^ali sanctum
abscidatw, fo?nentorumnon poterit sentiremedici- Ansbertum Rotomagensemconsecravit antistitem.
179
nam. Quippe nequissimi spiritus audacia ambitio- Sanctus Gudinus. Fulcoaldus Hic est Fulcoal
.

18
nis frenesiam concipiens in illius apostolici medici dus episcopus qui corpus sancti Boniti °. Arvernen-
cui animas ligandisolvcndiquepotestas concessa est sibusreddidit. Madalbertus. Ado. Eldoynus. Lei-
versaricontumeliam, novumqve scelvs erroris nite- dradustemporeKaroliMagni;hicrestauravitLugdu-
risrursusinducere, et in morem Symonis cujus te nensem aecclesiam post destructionem Wandalorum
discipulum ostendis, data pecunia meque repulso, Asobardus doctrina clarus tempore Ludovici Pii.

VARI^E LECTIONES.
iTT
p os t_ imperio inmarg. Sequentia omnia usque adfinem catalogi pontificum Lugdunensium
178

infolio assuto.
179
fulc. delelum. m
vox deleta.
91 CHRONICON. - LIB. I. 98

Amolo, cujustempore,utidemipsetestatur, etEgil- A mare. Quod cernens Tiberis, expoliatum eam the-
marus Viennensis, Rartolomeus quorpe Narbonen- sauris et segregatis ab ea pueris, in custodia jussit

sis, Stephanus Belgicensis, Alteus Eduensis, Odol-

retrudi. Justinianum objurgatum multopostmodum

mannus Mattiscensis, in epistola missa Rodulfo Ry- amore dilexit.

turum archiepiscopo et omnibus episcopis Aquita- (Gestap. R.J Post Johannem papem quem Teode-
niic Novempopulanae et Narbonensis primse, per 300 ricus rex carceris affiietione peremit, Felix, na-

Fcreannos Lugdunensis ecclesia primatum seclesia- tione Samnius, patre Castorio, sedit a. 4 m. 2, d. 13,

rum in Gallia ab ipsis temporibus apostolorum opti- Post eum Ronifacius Romanus. patrc Praejecto de
18G
181
Romanorum pontificum pro suae san- Celio monte, a. 2, m. 4, d. 6. Johannes . qui et
nens , vices
Martinus, post Ronifacium sedit annis 2, m. 4. d.
ctitatis merito optinuit. Remit,'ius tempore Karoli
Calvi.Sanctus Aurelianus legatus Romanae sedis ; 6, obiit 6Kal.Jun.et cessavit episcopatus diebus 5.
et successit ei Agapitus Romanus, patre Gordiano
post quem, fuit Agrinius Linguonensis qui non ha-
bctur in numero. Aluvala. Rernardus. Austerius. presbytero, m. 11, d. 19. Inter Agapitum et Silve-

Remigius. Anschericus. Wido. Amblardus. Rorchar- rium d. 29. Silverius Campanus, palre Ormisda,
dus senex. Borchardus juvenis. Sanctus Odelricus. episcopus Romae a. 1, m. 5, d. U. Anno ab inc.
Halinardus. Sanctus Gebuinus. Hugo
m .
jj
Dom. 538, indictione 1. Vigilius Romanus, patre
Johanne consule, m. 6, d. 26. Anno 187 prae-
[Fredeg.J Langobardorum igitur gens priusquam
a. 18,
sulatus papse Vigilii 14, indictione 14, anno ab inc.
hoc nominc vocaretur egressa de Scatanavia quae
est ultra et mare oceanum, Danubium
Danubium Dom. (Gestap. R.J 552, quinta synodus Constanti-
Hunis Cum
interrogati fuissent,quae nopolitana. Anno Justiniani Justini majoris nepotis
transmcavit. a

gens terminos eorum ausa fuisset vitiaret eteis bel- 27, Vigilius a Justiniano in exilium truditur; revo-

lum conarentur intrarc, illi mulieres prseceperune catus cum Romam reverteretur, in Sicilia civitate

comam capitis ad maxillas et mentum religare, ut Syracusana calculi dolore moritur. Pelagius Roma-
linbitumvirorumsimilarent, ut ipsa sua multitudint nus, patre Johanne viuariano, a. 11, m. 10, d. 18.

hostes terrerentur, eoquod mulierumcom;e ad in- Hicordinatusaduobus episcopis et uno presbytero.

star barbae valde longse esse viderentur; et excla- Inter Pelagium et Johannem d. 26. Johannes Roma-
nus, patre Anastasio, a. 12. m. 10, d. 26. Hic re-
maverunt omnes Hcec estgens Langobardorum. Et
:

ita bellum ineunt, Hunos superant, partem Panno- stauravit cimiteria martyrumet constituit per Domi-

nise invadunt. Narsis ergo patricius cum esset eu- nicasoblationes et luminaria. Renedictus Romanus,
nuchus, et Sophiauxor Justini imperatoris appara- patre Bonifacio, a. 4, in. 1, d. 28. Inter eum et Pe-

tum muliebrem ex auro factum ei mi<isset, ut fila- lagium d. 5.

retet pensa lanariorum et non populum regeret, ille
G (Gestap. R.J Anno ab inc. Dom. 582. Mauritius

iratus respondit Filabo filum de quo Justinus et

:
imperatorsuccessitTyberio, regnavit a. 16.Post Be-
uxor ejus adcaput venire nonpotsrunt [Paul. Diac.] nedictum sedit Romae Pelagius Romanus, patre
Hic 183 Totilam Gothorum regem occidit, sed accu- Unigildo, a. 10, m. 2, d. 10. Eo imperitante fuerunt

satus per invidiam a Romanis rece.3sit Neapolim utvideretur diluvium redisse. Tanta clades
pluviae,

Campaniao. [Fredeg.] Et Langobardos a Pannoniis quantam nullus meminit a seculo fuisse,qua etiam
iuvitans in Italiamcum rege Alboino inlroduxit, qui Pelagiuspapa morituretGregoriusdoctor electione
Glodesindam filiam Clotharii regis Clodovei magni cleri et populi pontificatumRomanaesuscepit eccle-

duxit uxorem. Qua 184 dcfuncta aliam duxit uxo- siae,anno imperii Mauricii 10, ab incarnatione Do-
rem cujus matrem occiderat, a qua et ipse veneno mini anno 592, indictione epacta 21, concur-
10,

dictum est, Italiam, et obse-

periit.. llic invasit, ut rente 7, natus Romanus, patre Gordiano, sedit a.
dit,Romam vastavit Langobardi ergo elevato 185 13, m. 6, d. 10. Hic fecit ut missa caneretur supra

rege super se Clyp nomine irruentes Galliis, Ama- corpus beati Petri apostoli. Anno pontificatus 4,
tum patncium pcrimunt et multas strages faciunt, indictione 13, congregata synodo 24 episcoporum
pro quo Mummolus patriciatum assumpsit. beati Petri apostoli de necessaris ecclesite tracta-
[Paul. Divc.J His ergo diebus apud Constantino- D vit. Hic missis Brittanniam Augustino, Mellito,

polimcum amentia quam incurrerat mortuo Justino Johanne et aliis plunbus monachis ad Christum
17 annorcgni sui, Tiberius, qui cum Sophia uxore Anglos convertit.
188
Justini rcgnum regebat, invasit imperiumet tenuit [Ado.] Tempore Leovigildi Renatus Viennensis
a. 6, m. 10, d. 8. Qui et largissimus in elemosinis episcopus floruit, qui eodem anno quo Justinus
fuit. Sophia adversus Tiberium insidias parans, Ju- amens factus est, obiit.
stinianum Justini nepotem in regnum voluit subli- [Beda.J Hermenigildus Levigildi Gothorum regis

NOTvE.

optinet legi videtur. 18 2 aliis manibw atramentove subjiciuntur : Parvus Josorrandus. Humbal-
'
181

dus, Vizcliacensis abbas. Rainaldus. Falco. Petrus. Amedeus obiit in itinere [itere c.\ Iherosolimitano.
Hunbertus qui superest adhuc v. supra p. 282. 18 " Hic —
Campaniae in marg. 18 * Qua vastavit %n —
marg. 185 e. r. s. s. C. n. superscr. ^ 86 Joh. quinque inmarg. —
187
Anno moritur in marg. Tem- —
porc —
obiit i% marg.
m HUGONIS ABBATIS FLAVINIAGRNSIS 100

aiius^obfldeicatboiicscotifessionemr^gnipriyatus A nato facta est domo Widrado, et Magoaldus abbas

infulis patre Arriano et carceri injectus, ipsa Do-

:i
ordinatus est, anno ab inc. Dom. GOl, indictione b.
(fol. 37.) Anno primo Theoderici regis, qui erat ab
minicae resurreetionis noctesecuriincapitepercus-
sus, regnum caeleste rex et raartyr intravit. Cujus
inc.Dom. 606, Focte vero imperatoris3, idem dom-
fraterRecharedus rex Gotborum priussecretiusba- nus Theodericus testamentum domni Widradi de
castro seu ecenobio Flaviniacensi sigillo suo confir-
ptizatus est, el posl omnes Gothos qui tunc Arriani
mavit faelum, et corroboravit apud Sincmurum,
erant Toletum adunari jussit quinto anno pontifl
catus Gregorii, et praesentari sibi omnes seet_e secundo post transitum sancti Gregorii anno, primo
papalus Saviniani, praesidente Lugdunensi
Arrianse libros quos ct cremari fecit, ct omnes scilicet
a.cclesi_c Secundino arebiepiscopo.
Gotbos baptizari mandavit.
[Ado.] Philippus quoque Vicnnensis episcopus
Anno ab inc. Dom. 002 190 Focas dux et patricius
,

rei publieae vietor a Persis redicns, Mauricium im-

viguit (fol. 3G), cui successit Evantius vir sanctus,
ugdunensi et Artemio et peratoreminterfecit,etimperiumassump8it;regna-
qui euin sancto Prisco
Senonico
I

Remigio Bituricensi et aliis sanctis epi"

et vit annos 8
m
Eo anno Ethcrius Lugdunensis ar-
.

_.^_ -.~ Eduensi, 20 capitula robo — cbiepiscopus obiit, in ejus locum substituitur Se-
suu|;io, Siagrio quoque
scopis, t^ugiiu .
1 --r- 1
,
. „
cundinus. Anno Foeae mdictione 8, epacta 26,
ravifcui successit Verus, cujus diaconus fuitsan- B 2,
_ _ _ ... i.._. . _ „n ............
concurrente 4, n), ;„ n
ab/. T\nm
Dom. l\(\K 192 hnnlnc
608 Cvpcrn-
bealus Grego-
l'->2

etus Desiderius Eduensis, et ci successit Domnolus

.
. .

inc.
rius migravit ad Dominum, regnantibus in Francia
in redimendis captivis strenuus, eique successit

Elherius temporc Eraelii imperatoris. Theoderico et Thcodeberto fratribus. Successit eiin

[Fredeg.Jco anno uxor Arnulfi iinperatoris Per- episcopatu Bomana. ecclesia3 post d. 22 Savinianus

sarum virum suum relinquens cum quattuor pueris Tuscus, patre Bono de civitate Blera, sedita. 1, m.
!., d. 8 (Gestap. R.J. Hic addidit
luminaria in eccle-
et totidem puellis, ad sanctum Johannem Constanti-
sia beati Petri. Post eum sedit Boncfacius III Ro-
nopolim episcopum veniens, dixit se unam esse de
populo, et baptizata est, quam suscepit de lavacro manus, patre Johannc 19 J, m. 8, d. 22. Hic rogavit
cum sepius imperatoremutstatucretBomanamecclesiamcaput
sancto uvor Mauricii imperatoris. Quae
perlegatosrepeteretur et uxor ejus esse nesciretur, essc omnium ecclesiarum, quia Constantinopolitana
augusta videns eam pulcherrimam et suspicata ne
seprimamscribebat. BonefaeiusIIII,deeivitate Va-
leria natione Marsorum, patre Johanne medico, se-
ipsa esset qua. querebatur, ostendit cam legatis.
dit a. 6, m. 8, d. 13. De hoc legitur in ecclesiastica
Quam illi viderunt, ei agnoscentes nullum ab ea
hystoria, quod impetrarit a Foca donari ecclesia.
responsum audire potuerunt nisi prius baptizaren- "*
gratiam baptismi acceperunt
llfl|lllominuv/w]Juiu".' Christi templum Romae quod Pantheon vocabatur
tur. Illi animo volenti
llir.llllilllllllU VUieilUglillldill , .

b cujus papatus 593 ... anno Foca. obnt. [Hiedeg.J

Quibus illa id dedit responsum, non se ad virum
redituram, primo baptismi perciperet gra
nisi ille
Cum eniin Heraclius patricius esset universarum
Affricae provinciarum, et Focas imperium nequissi-
tiam. Quod cum imperat ri Persarum nunciatum
fuisset, legationem misit ad Mauricium nnperato-
me regeret,et modo amentiasthesaurosinmarepro-
jiceret, dicens se Neptuno munera dare, senatores
rem,ut sanctus Johannes veniiet Anlioehiam,aquo
cernentes quod vellet imperium per stultitiam de-
baplismum saluLisacciperet. Quodet Mauricius lieri

baptizatus est im- struere, 1'actioneIIeracliiFocatemapprehensumma-

jussitcum infinitoapparatu. Ibi

perator Persarum cum sexaginta milibus virorum, nibus et pedibus truncatis, lapide ad collum ligato,
in mare projecerunt, et Ileraclius consensu
senatus
et a sancto Gregorio Antiocheno de fonte
susceptus,
sublimatur in rcgnum anno G07
196
[Beda.j Cum in-
Petiitautem ab imperatore Mauricio episcopos cum
Clerosul-icienti,quodetilleconcessit,etsicsun.ma festationePersarum mult_eimperiiprovinci_evasta-
tae fuissenttemporibusMauriciietFocatis
imperato-
celeritateomnis Persida Christo domino credidit.
Eodem tempore anno ab inc. Doni. 598, inventaest rum, temporibus ejus Persaa Calchedona civitate
vastata Constantinopolim quoque sedem imperii
tunica Domini inconsutilis in civilate Zafath, et a 196 Bomanorum
Gregorio Antiocheno et Thoma Iberosolimitano et destruere moliebantur, multasque
D provintias et ipsam Jerosohmam mvadunt et de-
Johanne Constantinopolitano cum aliis mullis epi-
struentesecclesiaset sancta profanantes,interreli-
scopis facto triduario jejunio levata cum arca mar-
morea ita levi facta ac si de ligno fuisset, ordine qua ornamenla etiam vexillum sanctaa crucis abdu-
cunt. [Fredeg.] Contra quos Heracl.us
aciem d.ri-
pedestri Hierosolimam cum devotione sanctissima
nerducta, et in loco ubi crux Domini adoratur cum
duo exercitus principes singulan certa-
git, et ipsi
niine omnibus ex utraque parte eventum rei
expe-
triumpho posita.
ctantibus congrediuntur. Herachus victor capu
Tempore 189 Mauricii imperatoris, pontificatum
exercitum ad
Roman^e ceclesia. agente papa Gregorio a. 9 con- Pers» pra^cidit, et totum Persarum
sedes proprias regredi compuht. Post
hec evectu
structio cenobii Flaviniacensis in castro pr«nomi-
VABLE LECTIONES.
»»
Hac ultimo
-
archiepiscopo in marg.
Tempore
verba ™
° Sic e corr. Utteris

aPram.
l
magis nigro suprascr. "fi™* a
19
l^^^l^W*™^
™
*»*£
'
paulo nigriore.
195
Unwm wcab. erasum mdetur. 196
Numen suprascr. <l™%% 19
multasaue
muitasque
euua septem fere tocab. in rasura.
— abducunt in marg.
101
CHRONICON. - LIB. I. dU2

nav alePersidamingreditur,tribusquccirciterannis A habensuxoremfiliams-ororissuae, postannumregni

lignum sui 27 crndcliter vitam finivit. Heraclonus 1D9 cum
Persida vastata, suae eain ditioni subjecit,
que Doininicum reportavit. Postmodum Persas re ma're sua Martyna regnavit annis 2, cui successit
cum Constantinus fiiiusllcraclii mensibus 6, anno Domi-
bellantes iterato superat et sibi subjicit. Qui
fortissimus viribus, nica3incarnationis634, pontificellonorio, indictione
essetpulcherrimus aspeclu,
pugnator egregius, litteris etiam apprime eruditus,
7. (Ib.) Et successit in regnum suh tenera .'etateet

syderum signis a circumcisis gentibus consilio Constantinus filius ejus, qui et Constans,
cernens in
imperiumdevastandum, direxit nuncios ad Dago- cujus tempore res publicaa Sarracenis nimiumva-
statur. Duravit hecvastitasper annos 47 usque ad
bertum regem Francorum, petens utomnes Judeos
decreto tempora Constantini superius nominati. Tunc est
regni sui baptizari praeciperet, quod et ipse
imperii. Ilierosolima capta eteeteraeeversaecivitates ;Mgi-
fieri statuit per omnes provineias

Anno 198 Heraclii imperii 5,natus est Mahamet, ptus superior et inferior pervaditur, Alexandria

esset infantulus, defunctis patre et matre, capitur et predatur, AfTrica tota vastatur, Asia et
qui cum
adhesit viduaequasetnutricbat. Cumque adolevis-
Europa quatiuntur, et omnia regna mari contigua
cepit per scolas Christianorum ireet audito-
pervagantur.Constantinopolistantumcum Traciana
se'.,

riis interesse,et quae ibiaudiebat, domi hominibus g provincia et, paucis insulis et Romana provincia
lumin ditioni imperii remanserunt.
eentis suae referebat. Atilli mirabantur jam
200
eosapientiam, cum audirent ab eo quae audierant. . . rius papa Apellinarista . . usest .

201
Dieigiturquadamcum reverteretur ab auditorio, Anno inc. Dom. 651, 11 Kal. Mai. ordinalio

obviam habuit diabolum habentem os aureum, et domni Widadri abbatis, cum locum Flaviniacen-
dicentem seesseGabrielem archangelummissnm a sem 48 annis Magoaldus abbas rexisset.
Deo ad ipsurn, ut praedicaret genti sua> quas audie- Anno al) inc. Dom. 655, papa Vitaliano, adventus
ratetsciebat.Tunccepit praadicare Mahametut de- Benedicti in Galiias, et Tequemio obiit sanctus

relinquerent idolamanufacta et adorarent creato- AmandusTungrorumepiscopus:cui successit sanc-

remqui fecitquaa sunt. Cumqueplures adhererent tus Reinacliusanno imperii Constantini 22, et ei

illietutprophetam eum haberent: congregatis qui Theodardus, et Theodardo sanctus Lambertus.

secumerantarmasumpsit.etutrexetprophetaquos (Geslap. R.) Bonefacio igitur papse post dies
poterat sibi subjiciebat, et regnavit in Damasco, et 23 successit Deusdedit Romanus, patre Stephano
caput regni ejus Babyloniacivitas fuit. subdiacono sedit a.3, d. 23. Post quem m. 5, d.
[Fuedeg.] Agarenorum igitur gens circumcisa, 26 exactis sedit Bonifacius V, Campanus, patre
Johanne, Hic constituit ut ullus de ecclesia
quiet Sarraceni dicitur, egressa a iatere montis
a. .'">.

^ traheretur. Successil post dies 13 HonoriusCampa-

Caucasi supermarc Caspium, cumin nimian mul-
nus, patre Petronio consule sedit 12, m. d.
titudinem coaluissent, tandemarmasumentes, pro- 11,
a.

vinciis Heraclii imperatorisvastandisirruunt, con- 18. Hicexortum apud Scottoserrorem de observa-

traquoslleracliusdirexitcxercitum. Sed Sarraceni tione Paschse 14Jun. per epistolam redarguit. Suc-

militessuperant, cosque gladiogravi'er trucidant, cessit Johannes natio.ie Dalmata, patre Venantio,
utlSOmilia milituminterficerent, Spolia eorum sedit m. 8, d. 18. Hic per Istriam et Dalma-
a. 1,
ita

Heraclio offerunt, qua3 ille reciperen duit,cupiens tiam multas pecunias misiladredemptionem capti-
super Sarracenos vindicare, et miltenslcgationem vorum [Beda.] Ilic cum adhuc electus esset pro
portasquas AlexanderMacedosuper mare Caspium pascha et proheresi Pelagiana Scottos redarguit.
aereas fieri et serrarepraeceperat, propter inunda-
Thcodorus Grecus, patre Theodoro episcopo deci-
tionemgentium saevissimarum, quse ultra Caucasi vitate Hierusalem post m. uet d. 13 sedit a. 6,m.

montis culmina habitabant, easclem portas aperire 5, d. 18. (Gestap. R.) Hic condempnavit Pyrrum

praicepit, indequeccntum milia pugnatorum auro regiaecivitatis episcopum, qui cum Cyro Alexandria?

locatoscontraSarracenos mittit ad prcelium. Cum- et Sergio predecessore suo achephalorum heresim

que non procul a se invicem castra metarentur, instauraverat. [Beda.] Venit enim ficta ut post ap-
utriquecxercitusut mane factoconfligerent, eadem D paruit penitentia et obtulit eidem papa libellum

nocte Dci virtute cxercitus Eracli. percutitur, quin- poonitcntia3;seddomumreversus ad vomitumrediit,

quaginta enim eorum milia in stratis suimortui quam ob rempraesente cleroetpopulo Romanovin-
facto territi milites ad propria siint re- culo anathematis, ut priediximus, innodatus est.
sunt. Quo
utceperunt, provinciasdevastant.
versi. Sarraceni, (Gestap. iJ.jPostThcodorumMartinusdeTudertina
Cum jam Hierosolimis propinquasscnt, Ileraclius Tuscia3 sedit a. 6, m.5, d.26. [Beda.] Constantinus

videns quodnon posset eisresislere, nimio amari-

igiturdeceptusaPauloregiaecivitatisepiscoposicut

tudinismerore adreptus, adullimum infelix Euthi- et Eraclius proavusejusa Sergio, librum compo-

cetisheresimsectansct Christi cultum relinquens, suit adversus iidem catholicam. Unde Martinus

VARLE LECTIONES.
198
Anno — civitas fuit
in marg. 199 Her — inmarg. duabus codicis exarata.
so
° an : Honorius
papa S. Apollinaris basilicam orsus est ?
m Eacind.in margine
7.
leguntw.
los HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 104

papa eongregata Romae synodo 110 episcoporum A intuspalatium suum, regni ejus anno 14, abincar-
dainpnavit sub analhemate prafatos Cyrum, Ser- natione Domini 068 indictione 11, simulque legatis
gium, Pyrrum etPro qua rc-
Paulum hereticos. apostolicaesedisetepiscopisliSOresidentibus.Prima
missus abimperatoreTheodorusexarchustulit Mar- enim synodusapud Niceam 318 Patrum contra Ar-
tinum de ecclesia Constantiniana, et perduxit eum rium tempore Silvestri papae Romani, MachariiHie-
Constantinopolim. Qui post religatus Cersonam, rosolimitani, Alexandri Alexandrini, sub Constanti-

ibidem vitain iinivit, multis virtutum signis in no principe. Secunda Constantinopoli 150 Patrum
eodem loco usque hodie refulgens. contra Maeedonianum et Euxodium qui Spiritum
Auno Dom. incarn. 040, indictione.. Martinus sanctum Deum esse negabant temporc Damasi pa-
papatums 1
. . Facta est hec synodus anno Dom. pae, Cyrilli Hierosolimitani, NoctariiConstantinopo-
inc. 650, indictione anno imperii Constantini 9,
8, litanisub Theodosio seniore, et Gratiani principis.

qui imperavit postea a. 19 et mortuus est anno Tercia in Eupheso200Patrumcontra Nestorium re-

dom. inc. 669, indictione 12. giaeurbisepiscopum duas personas in Christum asse-
(Gestap.R.) EugeniusRomanus, patreRufiniano, rentis, subTheodosiojunioreetpapa Celestino, tem-

sedit a. 2, m. 9, d. 24, cui p>st mensem et dies pore JuvenalisConstantinopolitani Cyrilli Alexan-
28 successit Vitalianus Signensis provinciae Cam- g drini. Quarta in Calcedone 630 Patrum sub Leone

pan;e, patre Anastasio, sedit a. 14, m. 0. Hic regu- papa etMarciano principc, tempore Juvenalis Hie-
lam ecclesiasticam et vigorem, ut mos est, oninino rosolimitani etConstantinopolitani contraEuthicem
servavit. Quo nuper ordinato Constanlinus misit Constantini abbatem, verbi Dei et carnisunam na-
beatoPetro evangelia aurea gemmis aibis ornata turam essepronunciantem.Quinta Constantinopoli
mirae magnitudinis. Vitalianus misit Rritanniam conlra Theodorum et omnes hereticos, tempore
plurimos divini verbi praedieatores, qui ecclesias Vigilii papse, subJustinianoimperatore. Sexta haec

Anglorum multa divini verbi fruge fecundarunt. de qua diximus.

Constantinus imperator Sarracenorum tributarius [Ado.] Quo 203 in tempore Sindulfus Viennensis
factus tribus annis etamplius unoquoque diemille claruit, cui successit Hecdicusmagnre rcligionis, et

solidos auri erariis Sarracenorum reddebat (Ib.). viguit usquead ultimum tempusJustiniani, subquo
Tandem aliquando resumptis viribus tributa dene- et obiit cui succedens Cadoldus duravit usquead
;

gavit, et ipse post plurimas et inauditas depra?da- tempora Theodericiregis ;cuisuccessit Dodelenus,
tiones provinciis factas, occisus in balneo periit ;
et ei Bobolinus tcmpore Johannis quiSergio papae

regnavit a. 28. Nec multopost Vitalianusregna ce- successit, eiquesuccessit Georgius magnae virtutis
lestia petivit, cui post rn.3etd.13 successit Adeo- episcopus.
datus Romanus ex monachis, patre Jobiano,sedit Romanam igitur sedem post Agathonemsuscepit
a. 4. m. 2, d. 5. Postm. 4et d. 15Donus Romanus, Leo II Sicula, patre Paulo, interpositis inter Aga-
patre Mauricio, sedit a. 1, m. 5, d. 10. Iluicpost m. thonem et ordinationem ejus a. 1, m. 6, d. 0, sedit

2 et d. 15 successit Agatho Sicula anno ab incarna- m. 7, d. 17, cui post m. 11 et d. 22 successit Bene-
tioneDomini606, indictione 5, sedit a.2, m. 0, d. 4. dictus II. junior natione Bomanus m. 10, d. 12.

[Beda.] Anno igitur ab incarnatione Domini 670, (Gestap. R.) Ilic suscepit jussiones clementissimi
indictione 13, epacta concurrente Constan-. . . . principis Constantini adclerumet populum Roma-
tinus filius Constantini supcrioris regnare orsus, num, uL qui electus fuerit in pontificatu Romano e

regnavit a. 17. Agatho papa rogatu Constantini vestigio consccrarelur, nec expectaretur ulterius
misit in regiamurbem legatossuos pro adunatione assensus et jussioimperatoris. Posteum interposi-
facienda sanctarum Deiecclesiarum. Qui benignis- tisduobus mensibus, diebus 15, sedit Johannes V.
sime a Constantino suscepti, jussi sunt colloquio Syrus de provincia Antiochiae, patre Cyriaco, anno
pacificide fldevera perquirere. Rcsidentibus ergu l,etei post m. 2. d. 18 successit Chonon, patre
lSOepiscopis, praesidenteGeorgio Constantinopoli- Tracesio, educatus apud Siciliam, sedit m. H.
!oi
tano et MachiarioAntiocheno,factoconflictu, Geor- Incarn. Dom. a. 088, imperii Romani a. 3, in-

giuscorreptus est, Macharius cum suis sequacibus D dictione 1, prae pontificatumRomanae eccle-
dampnatusest, tantaquegratialegatos pacis catho- siae Sergius.
licaecomitataest, ut JohannesPortuensis episcopus Post quem Sergius Syrus Antiochise regioneori-
unus ex eis Dominica octava paschae missas publi- undus, patreTyberio in Panormo Sicilias, sedit a.

cas in ecclesia sanctse Sophiae coram principe et 13. m. 7, d. 23. Conslituit Agnus Dei cantari a cle-
patriarcha celebraret. Hec est sexta synodus univer- ro et populo et letanias in ypapanti Domini. Hic
salis ConstantinopolicelebrataetGrece conscripta, invenit, Domino revelante, in sacrario beati Petri
tempore papae Agathonis, tertio * 02 papatus ejus capsam argenteam, et inea crucemauream gemmis
anno, exequenteprincipe Constantinoet residente ornatam, in qua sub 4 petalis erat recondita por-

VARLE LECTIONES.
sos
Qua litteris diductis expressimus hoc loco, auctor postea supplendo superscripsit ; apud Bedam
non leguntivr.
203
Quo — episcopus in marg. 204 Inc —Sergius inmarg.
105 CHRONICON. — LIB. I. 106
tio lignisalutnris.quaeextuncdieexaltationis ejus A se venire prnecipienshonorificesuscepit ita ut die
inhn^lmnCnlnnl^^.U
in basilica Salvatoris aboinni veneraturet oscula-
i_I J • •

dominica missas
_ . • .
eum sibi jubens facere, commu-
tur populo. [Beda. Chron. S. Benigni.] Hic ordinavit nionein de manu eju; susciperet, et in terra pro-
sancttimWillibrordumcognomenloClementem Fre- stratus prosuis peccatiseu.n intcrcedere rogans,
sionum genti episcopum, anno dominica. incarna- cuncta eeclcsiae privilegia renovaret. Quicum exer-
tionis 696, quem misit illuc cum sociis. Pippinus citum in Pontum mitteret ad comprehcndendum
major doinus, postquam Frisiam dcvicit et ducem Philippicum quem ibi religaverat prohibente papa,
Ratbodum fugavit. conversusexercitusPhilipp cuinfecit imperatorem, :

Terlio Justiniani anno cepit regnare Pippinus,et reversusque cum eo Constantinopolim, pugnavit
retinuit majoratum domusannis 20 sub Justiniano, contra Justinianum, et victoeoalqueoccisoregnum
Leone Tyberio, item Justiniano, Theodosio ct
et suscepit, quod tenuit a. 1 et m. 6.
Leone, cujus regni anno G. obiit; successit Karolus [Ar-oJ. Quo 206 in tempore Deodatus Viennensis
Martellus et obiit 7. Constantini anno. episcopus florebat vir niagnae parsimoniae, qui suc-
[Beda.] Anno ab. inc. Dom. 678, indictione 2, cessit Blidrannus, et ei successit Coldusepiscopus
epacta nulla, concurrente !i, Justinianus minor fi qui etViennensemecclesiam rebusauxit; fuitenim
lius Constantiniregnare orsus regnavit annis 10. g affinisregibus Francorum. Successit ei Bobolinus
Hic papamSergium rapi jussit de ecclesia et Con et huic Austrobertus vir strenuus et nobilis.
stantinopolim deportari, quia erraticae sua. synodo (Gesfap. R.) ILc Constantinopapaelilteraspravi
quam fecerat in urbe regia favere et subscribere dogmalis misit, quas ille judicio apostolic:e sedis
noluit. Sed pra.vet.it militia Ravennatae urbisvici- respuit, statuitquepopulusRomanus, ne hereticiim-
narumquepartiumjussa regis,et missosejusexpu- peratoris nomenautcartasaut flguram solidisusci-
lit ab urbe Roma. Justinianusob cuipam peret. Unde necrjuseffigiesinec lesiam
perfidia. introducta
regno privatus, exulin Pontum secedit post quem esl,nec nomen ad missarum salempnia recitatum.
;

imperavit Leo annis 3,contraquem pugnavit Tybe- In temporeejus Anastasius regnavitannis 3, et Phi-
rius el de regno ejectum.emporequo ipse regnavit lippium captum oculis p ivavitnec cccidit. [Beda.]
in custodia lenuit in eadem civitate. Post Ser- Constantino papae lilteras misit, quibusse fau-
II ic

gium Joannes VI, natione Grecus, interpositis, m. torem catholicae liJei, etsanctae6, synodipraedica-
1, d. 13. Romanam rexit ecclesiam a.3, m.2, diebus torem esse clocuit. Post Constan .ininti Gregorius If,
(Gestap. R).. temporecum Gisulfus dux
. , cujus Romanus Petro 92, patre Marcello sedit a. 16*
a
Langobardorum Campaniam igite, gladio et capti m. 9, d. 12. (Gestap. R.) ConstituiL ut in quadra-
vitate vastaret, et non esset quiei resisleret, gesima 5. feria jejunium fleret, quod antea nonfie
ipse
papa missisadeum sacerdotibus
r
et clerieis cum bat, et missarum celebritales. [Beda.J Ejus admoni-
donariis plurimis universos capLivos redemit, tione Liutbrandusrex
et Langobardorum donationem
hostesdomum redire fecit. [Beda]. Successit ei palrimohii Alpium quam Rereberechtus rex fecerat
JohannesVI',naioneCreciis,patrePlatonio, sedita. et ille repetierat, secundo confirmavit. Tunc pluri-
2, m. 7, d. 27. Sedit Constantinus Syrus patre Jo- mas Scotticae gentis provincias Echberius virsan-
hanne, a.7, d. 1J>. (Gestap. R.). ctus de genie Anglorum adcanonicam pascha) ob-
[Paul. Diac, Eo 203 tempore gens Sarra-
vi, 46.] servantiam pia praedicationeconvcrlit anno abinc.
cenorum in locoquiSeptemdiciturex Affrica trans- Dom. 717.
fretrantes Hispaniam invaserunt, et posl. 10 annos
Theodosius igitur electusin imperatorem a. 703.
cum uxoribus et filiis Aquitaniam ingressi, Carolo Anastasium apud Niceamgravi praeliovicit,et dato
cum EudoneAquitaniaeprincipe super cos irruente, sibi sacramenlo clericum fierietpresbyterum
fecit
370 milia a Francis pcrcmpta sunt,ex Francis vero ordinari. Regnavit a. l, et cum esset catbolicus,
in
mille quingentitantumceciderunt.
Eudoqujqueir- regia urba imaginem illam in qua sanctae
ruens super eo 6synodi
modo multos interemit, et
pari erant depictse etaPhilippico fuerantdejectae
pristi-
fugicntes Sarraceni cum nimio exercitu Constanti- no in loco erexit. Post eum iinperavit Leo
nopolim triennio obseJerunt.
anno
D 7^9, annis26.
[BedaJ. Justinianus igitur quem superius regno
[Paul, Diac.] Ilic 207 sanctorum imngines depo-
privatum diximus, auxilio Terbelli Vulgarorum
re- suit et inccndit, et Rotn mo pontifici si >uam vellet
gis regnum recipiens 6 annis tenuit, et occiditeos
haberegratiammandavit.Quodpontifexcontempsit.
patricios qui se expulerant, et Leonem qui
locum Omnesque talibus jussis uno anitno restiterunt,
et
ejususurpaverat, et successorem Ltonis Tyberium nisi cos pontifex ipse, videlicet Gregorius IV, pro-
quieo de regno ejectum incustodia tenuerat.
Galli- hibuisset, imperatorem super se constituissent.
cumveropatriarehamerutisoculis misit Romam,et Quem tamen postea papa deposuit. GcrmanusCon-
dedit episcopatum Cy o qui erat abbas
in Ponto et stantinopolitanus patriarcha erroriimperatorisnon
eum exulem aluerat. Hic Constantinum papam
ad consentiens, a sede pulsus est. Sarraceni cum ma-

VARLE LECTIOXES.
l0B
Eo obsederunt inmarg. S06
Quo S07
nobilis in marg. Hic pulsus est in rnarg.
Patrol. CLIV.
107 HUGONI9 ABBATIS FLAVINlACENSIS 108

„ ..,„„ «: anri A A
^ deunte cetera regm negocia...
• major domus admim
oustantinopolim vementes, tnennio
. t ;
nu exere tu (
eorum rexjuste
. .

strabat. Oratergodecernjsibi, quis

civitatem obsident, sed civibus multa instantia ad
debeatur isquidomisecurus sedebat,
dici et esse,
Deum revertentibus plurimi eorum fame, frigore, an ille qui curamregni et omnes molestias sustine-
pestilentia perierunt, et sie pertesi obsidiom m
ve-
bat. Zachariasex auctoritate apostolica mandat po-
Vulgarorum gentem pecierunl a qui-
linquunt. Inde ,

pulo Francorum, ut Pippinus, qui potestate regia

busvieti naves suas repetierunt. Sedcum alta
pe-
utebatur, nominis quoque dignitate frueretur. lta
sunt. fntue
terent, ingruente tempestate submcrsi
Hildericus ultimusrexde stirpe Mervingiorum de-
208 Constantinopolim vero trecenta milia bominum
positus et in monasterium trususest. Pippinus ve-
pestilentiaperierunt.LiutbrandusaudiensquodSar-
ro in civitate Suessonum a sanctoBonefacio archi-
Augustini
raceni loca illa fedarent, ubi ossasancti regem unctus regni est honore subli-
episcopo in
olimproplerbarbaros translataet honorifice con-
matus.
dita fucrant, misit, et dato magno pretio,
Ticinum
21i indictione
debito transtulit. Gregorius III Sy- Obiit Zacharias papa Idus Martii,
ea cum honore
quinta (Gestap. R).
rus,patreJohanne, sedita.10, m.8, d. 23. (Gestap.
R.) Hic
II.) ni_ 209 Romam
removit iivmuu.
Louiun» et
_-. ltaliametomnia tam Defuncto 81B autem
_^_,._...v-.._-_ in Christo beatissimo papa - ,- ,

rei publicfe quam ecclesiasticso jura in Hesperiis B Zacharia Romani elegcrunt Stephanum quendam
•, ... .1.
. .__._._:,._.*:,, T ~~r<i_. cl imr.<-i>ii Cllh Pfl
partibusab obedientia Leonis et imperii sub eo presbytcrum, et nnncnnvft
n «,f.Kvli»nni at nc est
consecratus ncl papa.
i.nnn Olli cum flie
Qui fllir) die t

constituti. (Hist. Misc.) Sed et Johannes,

non papa tertio a somnio surgenscausas familiares dispone-

aut episcopus, sed monachus et presbyterDamas- ret, subita egritudine percussus obmutuit, et die

cenus et doctor optimus, eumdem Leonem cum sequenti mortuus est.

Orientis episcopisanathemizavit, scriptum in
Ro- Annoab.inc. Dom.752, indictione 5, concurrente
mana historia libro XXIII. Obiit Leo anno ab incar- 1, epacta 0, Stepbanus Romanus,
patre Constanti-
natione Domini 738. no, sedit Romae a. t>, d. W(HUt.Misc) Hic prop-
ter infestationem Aistulfi regis Langobardorum ad
Post suscepit imperium Constantinus
210 Leonem Pippinum venit in Francia, et constituit eum Ro-
impius anno ab inc. Doin. 730, cujus regni anno.
.

manas ecclesiae defensorem et principem, etconse-

.

211
Stephanus papa Franciam venit regnavit autem ;
cravit eum regem.(Fol. 39.) E\ tunc ablata estRo-
a.43; et successit Leo filius ejus anno abinc.Dom. maa subjectione imperii Grecorum. Quiaergojam
770 regnavit a. 8, d. 6 minus, et successit
Hyrene
;
212
Deo donante ad id locoruin devenimus, ut de Fran-
Constantino decem annorum
„....— uxor
eumfilio
luiu v.uu3ua..u...w _._v,~...
2)3
corum regibus prosequcndum videatur, repetamus
Constantini superioris, 77S. Anno
indict. 13.
a.
G paululum supe riora et quibus temporibus in Fran-
787, synodus facta est apud Niceam muicuone pri
indictione p
corum tepra regesre g aare ceperint, quive fuerint,
ma,' sub Adrianopapa. Constantinus factione ma- vel unde processerint, patrumdicta sequentes bre-
trissua. peremptus est, suscepit imperium
ipsa a.
viter dilucidemus.
Nicephorus a. 795, et ei suces-
792, et successit ei Priamus primus rex Francorum. Frigus
210 216

succcssit Leo (Hist. Misc.)

sit Michael a. 804, et ei 210
Deinde 216 fuere sub duci-
Francio 216 Turchot ,
.

216
bus usque
216
ad Marcomirem ducem tempore
Obiit Gregorius papa 4.KalendasDecembr., indi-
Theodosii. Marcomirus 216
genuit Faramundum.
ctione 3,diet0, cessavit episcopatus d. 8. (Gestap.
Clodio 216Merovingius 21C filius. Childe-
filius ejus,
eumZachariasGrecusanno incarnatio-
R.) Et post 216
rexocla-
ricus 216 tempore Mauricii. Clodeveus
nis Domini 742, patre Polichronio, a. 10, m. 3, d.
legatione Pippinus vus aprimo (Hist. Franc. epit,, c. 2.)
14. \Ann. Fuld.) Hunc missa
Anno ab. inc. Dom. 446, indictione 14, epacta 9,
major domus in regno Francorum interrogat de re-
concurrente pontificatus domni Leonis Magni pa-
gibus Francorum ex antiqua Mervingiorum stirpe 1,

paaanno inFrancorum terra reges regnare ce-

descendentium, qui reges quidem dicebantur, sed 2,

perunt, et primuseorum nomine Clodio regnavit a

tota regni potestas apud majorem domus
habeba-
privilegia regis nomine D 20. [Fredeg.]Deinde Childencus filius Merove., ex-
tur excepto quod cartie et
" ......... D n ,»nf, nn „m Aa i.a«nn ol nnf> mf Pr>.
_: j: _ J..„«
pulso Egidio duce Romanorum de regno atque inter-
' i . _ t-.

scribebantur, et qui rex cam

dicebatur in Martis
trabentibus bobus atque in fecto, regnum invadit anno ab. inc.Dom. 466, et re-
pum plaustro vectus Bassina Toringo-
annoapopulo visus, pu- gnavit a. 24, qui genuit filiuinex
eminenti sedens, semel in
anteeum rumregina nomine Clodoveum, virum bellicossisi-
blica donasolempnitersibioblata,stante
majore domus, et quae deinceps eo anno agenda mum et potentissiinum, in primis gentilem postea
ehristianum. Childerico ergo defuncto Clodoveus
erant populis annunciante, ci sic rege domum re-

VARLE LECTiONES.
- 73b inmarg. 209 Post- successit Leo 210 in marg.
.osinii.s- oerierunt
m r alX in
iu Qhiii — ind.
£S^S. in marg
in marq.

Defuncto
-
ttSQUr — *.*W™ript^^
mortuus est tn marg.
215
Hic
p. d.
Pnamus octavus
Clo, us, duc, Ma,
216 a P«mo
Me, Chi, "f
Cl
marg^atramento eodem quo textus. Initia linearum Pr, Fri, Fr, Tur, Dein,
abscisa.
09 GHRONICON. — LIR 1.
110
:uccessit (42). Anno !J regni ejas Syagiius, JEgi- A cadaver exanimc ruit flens amarissime, etin mona-
li Romanorum ducis apud civitatem Sues
filius, steriosanctorum Agaunensium, quod ipse miro
iionicam sedcm habebat, super quem Clodoveus operea fundamentis construxerat, per dies multos
rruit. At ille elisum cernens exercitum suum, ad veniam petens, et psallentium chorum instituens,
Uarieum Gothorum regem cursu veloci Tolosain Lugdunum rediit, ultione divina e vestigio subse-
jerlabitur. [Greg. Tur. u, 27.] Sed Alaricus acceptis quente. Hujus filiam Theodericus Clodovei filius
egis nunciis cum intentatione minarum, ut Gotho- uxorem accepit.
um mosestpavere,Syagriumvinctumlegatis tradi- [Greg. Tur. ii, 30, 31.] Crotildis ergo regina,
iit. Quem Clodoveus custodiae mandari prascepit. cum esset christianissima, et Clodoveus fanaticis
egnoque ejus acceptoeumclam gladioferiri jussit. uteretur legibus,monercturque frequentibus ab ea
Hincmar. Vit Remig.] Bernorum tunc ecclesiam ut idola vananegligeret,etDeumverumagnosceret,
>eatus regebat Remigius, qui factus est a Domino in manu est cor regum et omnium dispositio
cujus
)opulo jam fere desperato in tempore iracundiae re- potestatum, acquiescere noluit, donec bello contra
:onciliato. Post vindictam enim scelerum: quas fa- Alamannossuscepto,compulsus confiteri necessita-
sta est a Dominocaede Galliarum, Wandalorum pri te,quodpriusnegaveratvoluntate. Cumenimexerci-
no, deinde Hunorum persequentc crudelitate, mi- g tus ejus adinternecionem usque cederetur,
invoca-
lericordiam dum ad mitigandum
cseli distillarunt, to nomine Jesu Filii quem praedicabat Crotildis,
Dei,
urorem Altissimi Remigium mundo pontificem pro- victoriam obtinuit. Quod cum domi veniens uxori
ulerunt. narrasset, illa clamaccersito beato Remigio Remo-
rum archiepiseopo suadet, ut regi verbum salutis
[Fredeg.] Gundebaudustuncregnabatin Burgun- insinuet. Quod cum faceret — erat enim
egreffke
iia Gundiochi regis filius, qui fuit de genere Atha- scientiae, et rhetoricis adprime imbutus studiis —
larici persequutoris. Habuit Gundiochus et alios divina praeduce gratia rex credidit, et cum
exer
ilios, Godegisilum, Chilpericum et Godemarum. citu baptizatus est 1S anno regni sui, Albino
V. C.
iundebaudus Chilpericum fratrem suum interfecit consule, incarn. Dom. a. 802.
dadio, uxorem ejus ligato ad collum lapide aquis [Greg. Tur.
32.] Burgundiones tunc Arianorum
i,

mmersit, duos eorum filiosgladio trucidavit, duas sectam tenentes habitabant circa Ararim et cirea
ilias exilio condeinnavit. Harum senior Sedeleuba Rhodanum, qui fluunt juxta urbem Lugdunensem,
e Domino mutata veste dicavit, minor Crothildis quibus praserant Gundebaudus et Godegisilus fra-
ominabatur. Haec quaesita est a Clodoveo rege tres. (n,34.)GodegisilumGundebaudusinterfecit et
eam traderet Gundebaudus pa-
•rancorum, ut sibi ipsecummonereturasanctoAvito Viennensi archie
ruus ejus. Quod cum ille negare
ruusejus.
pj
neaare non anrifipfit,
auderet, ve vp. nisnnnn
piscopo, ut pnnfifni.pfm. rimiof
nf confiteretur .,,., eni:
Christum r. .-.^-
Filium Dei
.

et Sipri-
ientes Franci acceperunt eam a Gcndebaudo et
um
tumsanctumajqualemPalri — erat enim Arianus —
multis thesauris ad Clodoveum dirigunt. (Fol.
clamutchrismareturexpetiit.Sedilloadhortante,ne
0.) Consilio autem Aredii sui reminiscens Gunde- formidaret rexseditionem populi,nequeerubesceret
iaudus mali quod fecerat, quia videlicet patrem, in secula regnantem in soeculoconfiteri,ipsehacra-
tiatrem et fratres Chrotildae interfecisset, et timens, tione confusus usque ad vita^ exitum in sua
insania
te si Crotildis praevaleret, mortem
parentum vin- perduravit cui Sigismundus successit. (fol. 40')
;

licaret, post eam misit exercitum qui bastemam ct Clodoveus itaque cum e sct armis strenuus ct in
hesauros retentant puella levata in equum a Fran- fide saneta nominaiissimus, et videret
;
Gothos, quo-
is ad Clodoveum dirigitur, quam regali
assumens rum erat princeps et rex Alaricus, et dominatio
lonore in matrimonium perfecto dilexit amore. eorum ultra Ligerim, Arriana peste et perversitate
Hist.Franc.efd.) Ilabebat jain tunc Clodoveusfi- corruptos, velletque ut, superatis eis cum divino
iumdeconcubina,nomine Theodericum,qui regna- auxilio, terra redigeretur ditioni suae,
commotum
itposteumannis vigintitribus.[FREDEG.]Habuitet exercitum Pictavis, ubi rex Alaricus morabatur
di-
iostresfilios ex Crotilde Clodomerem,Childebei
„.„„„, MVll/111)VJNlluulJer . ic.\iu \n,
rexit. E
cj uuiurariu
oi. )
(u, 37. contrario Aiaricus
i
Alaricus cum suis decimo(

umetClotarium,qui posteum regnaverunt.fGREG. D ab urbe milliario obviam venit advrersariis, et con-

'ur.JDefuncto autem Gundebaudo, regnumBurgun- fligentibus eis in Campania Voglanense victoriam
liaeSigismundus filius ejus obtinuit, habuitque
uxo- Clodoveusde Arrianisobtinuit. [Fredeg.] Alaricum
emfiliamTheodericiregisItalia).[FREDEG.]Quamor- cum plurima Gothorum manuinterfecit,regnumque
ua, aliam duxit, et prioris conjugis filium
nover- ejus a mari Tyrrheno et Ligere fluvio usque ad
!« insidiis jussit interfici. Nam sopitum vino filium montes Pyrenajos et mare Oceanum occupavit, the-
lormire po^t meridiem jussit cui dormienti
;
ora- saurosque ejus a Tolosa auferens, secum Parisius
'iumsubcollo positumest, et sub mento ligatum, et advexit. (n, 38.) Per idem tempus ab Anastasio
sic trahentibus ad
se invicem pueris duobus sugil- imperatorecodicillos pro consulatu accepit,et co-
atus est. [Greg. Tur.] Sed jam sero pcenitens super ronam auream et tunicam blatteam, ex qua die con-

NOT.E.
Uin 31
7 M vd.ebemnaquiayiroea D. Thoma
''
cl. Phillipps Bar. benignissimc faveute hoc
)
). Url.Vhf
Urhchs professon
n!?nf?Ji reg.o Gryphiensi, anno in bibliotneca Mediomontana exacripsit,
 '112
III
HUGOiNiS ABBATIS FLAVlNlACENSIS
appellatus. [GnEG.Tur,, n, 40.] A apostolorum prineipis iibi per multa tcmpora de
sui u»Lua cst
ctau-ustus
sul tiau i.ot i^i l
,:,,, ,u„oo„,.„c h!/> rlo Prtn l,i is. n temnore scilicet
__ ,.
lituit thesaurus hic delectabilis, a tempore
scilice
CumergomorareturParisius.etcogitaretadjungere
cujus Clodovei nsque ad tcmpus Othonis Magni. Verurn
ditioni suffl regnum Sigeberti propinqui sui,
in bello ad rem redeamus.
regnisedesColoniacivitaserat,quemetiam
habuerat, do- Obscssi ergo, cum, ut diximus, clausi tene-
(Ib.)
contra Alaricum adjutorem fidelem
loseegitmissisnunciisadTheodericum ipsiusfltium rentur viribusque difflderent, et morluo episcopo
populi
Sigiberti (n, 37,) qui pro patre, quia
pater contra nullus putaretur aptus reperiri qui preces
convenienicr allegaret coram principe ira fervente,
Alamannos pugnans pcrcussus in geniculo claudica-
bat, bello praefatointerfuerat, ut filius patrem in omnes in unam coierc sententiam, ut sanctum vi-

ea-
tentorio meridie dormientem, quasi
regnum ipsius rum Euspicium, qui sub titulo presbyteralus in
posscssurus, immissispersequuloribus
intcrficerct. dem urbe degebal, ad principem mitterent misero-
ruin civium preces allegantem, et cjus
misericor
(ii, 40.)Cum ergo
quasigratulabundus de morte pa-
diam deprecantem. Isautem Domino misericordia-
tri's nuncios Clodoveo
mitteret, ut ad se fideles suos

dirigeret, qui detbesaurispatris,quodplaceretocu-

queplenussuorum civium postulata nonrenuit,sed
eo confidens, qui dixit discipulis suis Cum
ste-
lis ejus cfferent, Clodoveus iterum
dolose egit, ut in :

teritisanteregesetprcesides,nolitecyitarequaliter
dum ille venientibus nunciis patris thesauros osten- B
dit, dum inclinis arcellulae manum, etcuncta scru- aut quid loquamiai ; dalitur enimvibisinitlahora
tetur, immittit, unus bipenncm cerebro ejus illide- quid loquamini; aal prmclpem, utpctebatur, iiedis-
ret. Et sic quie in patrem egerat, is
recepit. Quod posuit.Cumque se humiliter coram rege terra; pro-
et quasi stravisset. ab eo reverente. surgere,et
eausani ad-
audiens Clodoveus ad eundem looum venit,
sui dicere cst jussus. Tuin ille ad eum is
qui esset innoxius a sanguine parentum suorum, ventus
regem constitutus cst. Quod fertur verbis usus Nobilissime, inquit, omnium et
populo satisfecit, et in :

boni-
quurundam civitatum habitatores iudigne ferentes, piissime regum,pene universopervulgata tua
teobsecro, ut
contraeum si fuisset possibile nisi sunt rebeltare. tas etsaculo,per q uam bonitatem tuam
patienter meauiiasmeorumciviumpreces
allegan-
(Vita Maxim., p. 582). Inter quos cives Virdunensis
tem et tuammisericordiam deprecantem.
Emersit
oppidi defcctionem atque duellionem contra eum
quid?m inter nos quorundam improbitas hominum,
dicuntur meditati [Greg. Tur., n, 41.] Clodoveus
quce et m ultorum maculavit imperitiam
etjuvenum
post h33C Chararicum regem et filium ejus, propin-
quossuosdoliscircumventoscepit, vinetostotondit, sustulitstultamproterxiam.Etquidemtuadignisu-
et patrem quidem presbyterum, filium
vero diaco- mus anima>lversione,nec dijjitemur: sedobsecropro-
quod sibi cxsa- tcrDomi?ium,interimsubtrahanturculpsdet)ita
nem ordinari fecit. Sed sentiens p
riem ad crescendum niterentur laxare, utrosque c S upplicia,etporrigaturimmeriiisclementia.Necab-
regnumque eorum cum thesau- horreret a victoria tua nostra persmsio, quia
cum
jussit capite plecli,
victorsii hominum,passionis quoque
propria/or-
ris et populis adquisivit.
tiorcristriumphator,simaluerispatienti(Bviresex-
(Vita Maxim., Audita autem defectione
p. 582.)

Virdunensium, et ratus non esse procrastinandum

ercere,quamsanguine civium tuum/cedare trium-
His rcx auditis,et vidictorum gravitateque
:vi-
in taLibus, viribus undecumque coacts, cum
valida phum.
mansuefieri et
ri perspecta, coepit vigor animi
ejus
manu militari ad eandem urbem venit, injuriae gra-
agente,
tia ulciscenda3. Cujus muros corona militum oham- amaritudo fellisdulcorari. Dei utique nutu id

cujus fortitudini immania cedunt,et dura

fatiscunt.
bit. aggeres struit, aspera complanat, qua^queet
nutu rex adeo est
custodias (Fol. 41'). Denique tactus divino
urbi capiendae commoda ordinat, portis
assensum prseberet, et veniam
aflectus, ut petitioni
admovct, et ne quis tute exeat, magno studiosoque
conaminc prohibet. (Fol.41.)Quo in temporeFirmi- civibus quamvis ingratis tribueret,utimplereturde
eo illud Sapientis Hanc
quoque,\nqmt,vidisub
nusepiscopusejusdemcivitatis,mira3sanctitatisvir, :

diem clausit ultimum. Hic Tullcnsi territorio ortus, solesapientiam etprobavimaximam: Civitasparva,
etpauci ea viri;venitcontra eam rex magnus, et
etcivitali Virdunensium post sanctum Posscssorem
i i

quam D vallaviteam,extraxitquemuniUonespergyrum, et
nastor constitutus, quantao sanctitalis fuerit,
sollicitasexcubiassupergregemsibi creditumcura per/ectaestobsidio. Inventusqueestinea virpau-
Igi-
pervigili exercuerit, pius in subditos, quam
quam per etsapiens, etliberavitnrbemsapientiasua.
tur viroDeiordinantect manum registencnte, repa-
terribilis erga repiobos fuerit, testantur miracula,
apcriri. Sed
quasadsepulcrum ejus s33penumero fiebant.Inveni- gula portarum reduci visa sunt et portas
etclerus procedere cst ordinatus,regemcum laudi-
tur etiam scriptum in gestis, quod ejus instinctu
quas et
populus Virdunensis desciverit. Obiit autem mense bus et Deodigniscantilenis suscepturus, per
Decembrio, die secundo, anno quantum colligere Domino suaa liberationis offerrettripudium,ac prin-
cipisedulilatis-uaedevotumnionstraretobsequium.
possumus ab inc. Dom. 804, imperanle Anastasio
itaque postquam ira refrigerata per
fauiulum
anno 14, tertio conversionis Clodovei anno, Atheo V. Rex
ejus se sensit immani ereptum piaculo, gratias m
C. consule, pontiiicatum RomaB agente beato papa
Symmacho et soluta obsidione sep ul lum est corpus
;
ecclesia Deo reddidit,etcivibuaprincipaliindulgen-
tia data, ad curanda juxta morcm epulis regalibus
ejus sacratissimum ad dexteram altaris beati Petri
 .

113 CHRONIGON. LIB .1. 114

jorpora seseconvertit quihus biduo indnlgens, et A Justinus Anastasii succcssor imperabat in re pu-
•ecreatum exercitum post laborem videns, ad alia blica.

jaria negotiacuranda ducere volens, virumDei san- Cni, 1.) Regnutn igitur Clodovei quatuor ejus filii

;tum Euspicium suis aspectibus praesentari jussit, aeqtia inter se lance dividttnt Thcodericus, Clodo-
;t ut urbi, cujus subventor extiterat, quamque ab meri-', Childebertus et Clotharius. [Fredeg,] Sedes
imminenle pcriculo eripuerat, pastorali sollicitu- regni Theoderici Mcttis civitas fuit, Clodomeris Au-
lini admonuit et admoneudo petivit. At
praeesset relianis, Childeberti Parisius, Clotharii Suessionis.
fiv non immemor verborum, quibus dicitur
Dei : [Greg. Tut'., hi, Habebat jam tunc Theodericus
lj.

Quanto magnuses, hwmilia tein omnibus, et coram filium, Theodebertum nomine, elegantem et utilcm,
Domino invenies gratiam, oblatum honorem vel et filiam, quam accepit uxorem Amalaricus rex
)otius ontts sacerdotii humiliter recusavit, immo flispaniae Alarici filius, qui apud Barcinonam a
)rajsciusbrevitatisvit03sua3,qu33postmodum termi- Francisoccisusest. [Fredeg.] Inter Theodericum et
landa erat, ut ei alter succederet, cedcre libuit. Childcbertu n contentio magna sempcr fuit, quae
runc rex evocata protitvis in itiutm liilelium multi- multas urbes afflixit. [Greg. Tur., m, 15J. Fuit enim
udine, ut de constituendo pastore sententiam in Thcodcricusingcniosusct callidus,postmodum vcro
neditim proferrcnt praecepit. Novorat enim quod g cum fratro fceJus iniit, et dato sacramento, tit nul-
uxta decretum LeonisMagni papasnullaratio sine- lus contra alium movcretu ', obsides ad invicem ac-
lat, ut inter episcopos haberentur, qui nec a cleri- ceperunt. Sed orto iterum inter regcs scandalo,
:is cssent clecti, nec a plebibus expetiti, nec a com- obsidcs dati senatorum scrvitio publico sunt
filii

)rovincialibus cpiscopis ctim mctropolitani judicio addicti. Nam quicumque eos custodiendos accepe-
ionsecrati. IVoverat etiamquoniam, licet praasideret runt, scrvos sibi fecerunt. fVita Carileflj. Tempore
seculari dignitate, rerum tamen praasulibus divina- Clotharii et Childeberti sanctus Avitus et sanctus
uin, utscribit beatusGelasiuspapa, devotusdobc- Carilephus ab Arvernis cle monasterioMenatccgres-
•et colla submittere atque ab cis causas stiae salutis si,Miciacense coonobium, quod sanctus Maximinus,
;xpetere inque submittendiscelestibus sacramentis frater sancti Vitoni, fundaverat, expetieiunt, et ei
iisque ut competit disponendis subdi se debereco- se subdiderunt.
moscebat religionis ordine magis quain praeesse. [Fkedeg.] Crotildis vero rcgina post mortem viri
folebai quoqiie parere decreto praefati Loonis Ma- monebat filios, mortem patris et matris et fra-
sui
;ni, in quo ait scribens Rustieo Narbonensi archi- trum ulcisci. Quam ob causam illi Burgundias ap-
piscopotntercetera Cumde summi sacerdotis elc-
: petunt, Sigismundum Gundcbaudi filiu n et Gode-
tione „tractabitur,
„ „„„„.„. omnibus praeponalur,
ille v„.,„v„„„j/,
„„„,,
, quem — marcm
u/jTO ,to»„, ymv,,* proolio vincunt.
~... ,,.v~..~ ,...v, u .... Clodomeris
~.v.v.v Sigismundum,
.., ^. ...... ......... . .

leri plcbisque consensus unanimiter postularerit. dum ad monasterium sanctorum Agaunensium fu

Vullus auteminvitis etnonpetentibus detw,ne civi- gcretcaplttm, cu.n uxorect liberisinterfecit. Godo-
as episcopum non optatum aut contempnat auto.ie- maris terga vcrtens latuit, et restimptis viribus re-
it, et fiat minus religiosa cui non licuerit habere gnum Burgundiae tenuit. Avitusvero abbas monas-
<uem vo?uit. Celestinus quoque in decretis suis terii Aurelianensispraedixit Clodomeri, quodSigis-
:

Vullus invitis detur episcopus; cleri,plebis et or- mundo fccerat, identidem ipsum esse passurum.
linis desiierium requiratur Cumque Veserontia Franci cum Burgundionibus
(Fol. 42.) Clodoveus itaque Ranacharium regein, bellum inissent, Clodomcris capite truncatus est,
ujus regni sedes erat Cameracus civitas, parentem deceptus ab auxiliis Thcodorici regis Italiao, cujus
unm dolo manu propria interfccit, et fratrem ejus filiam Sigismundus uxorcm habuit qua ctiam de- :

Lacharium. [FRED.JDcderatautem traditoribus ejtts ftincla, aliam, ut prastaxavimus, duxil. [Gkeg. Tur.,
rnamenta quaedam, iion aurea,sed asrea et deaurata. H, 18J. Cumquc Crolildis filios Clodomeris unico
Greg. Ttir., ii, 42]. Post mortcm vero domini stti affcctu diligerct, invidia ductus ChilJebertus Clota-
ognoscentes proditorcs aurum, quod a rege acce- rium ad nccem pucrorum incitavit. (Fol. 42.)[Fre-
erant, non verum, scd adulterinum, ct cum hoc deg.J Cumque Parisius convenissent quasi pueros
egi dixissent, respondisse fcrtur rcx Merito tate D in regno patris sublimaturi, Clotharius dolose sus
;

urum accpit, qui dominumsuttmadmortem pro- ccptis eis a matre, Theodaldum et Gunlharium oc-
ria voluntateperducit. Terlius igitur frater eorum, cidit, tcrtius Clodoaldtis in clericum tondetur ad :

ropinquus ct ipse Clodovci, apud Cynomannicam cujussepulcrumvirt tes liunt. [GREG.Tur.,iii,13;ni,

ivitatem jussu ipsius intcrfectus est. Quibtis mor- 10 in, 12.J Theodericus ad direptioncm Arvernici
;

uis omne regnum eorum et thcsauros accepit, in- territorii feslinans, Sigivaldum ctim omni familia
erfectisqtte et aliis multis regibus, et proximis pa- illic commigrare praecepit, qui plura mala peregit,

entibus suis, quos suspectoshabebat ut ei regnum et ipse postea male pcriit. Tale autem excidium
uferrent, regiuim siium per totas Gallias dilatavit. regioni eidem rex praefatus intulit, ut neque mino-
)biit apud Parisiorum urbem anno Dom. inc. SI8. ribus natu neque majoribus quidquam proprii reli-
egni sui anno 30, aetatis 4b', sepultusqiie est in ba- ctuin sil, praeter terram solam, quam barbari secum
ilica sanctorum apostolorum quain construxcrat. ferre non potjrant. EJuam quoque obsedit, et om-
'raesidebat tunc Romanao ecclesiae Hormisda papa, miuo depraedatus est.
 II, HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 116

Beatoigitur Vitonoia gaudioDomini aesumpto, et A tione mortis flliaB soronis Clodovei, qua fuerat co-

etper- ,)uiata Theoderico in matrimonium et eo

prafato
pro fidelitatepaucorum el lucro supra multa
defuncto contra natales suos servo nupserat (fol.
petuabona constituto (43), Desideratussuccessitin
episcopalemcurammultavigilantiaegentem sollici- 43), et quia mater indignata moto contra eam exer-

tudinumangoribuscircumseptam.Theodericusenim citu servum peremerat, filiamque ad domum redu-

xerat, irata quo matererat
venenum in calice,
cumessel pertinaciset malianimi et pro dissensione
illa

inter se et fratrem suum multas, ut praediximus, communicatura, posuit —

erant enim Arriana de-

urbes afflixisset, ct [Gueg. Tur., m, 34] Desideratus tenti perfidia, quo hausto —
mox mater mortua est,
et oi) hoc indignati Itali, ea abjecta, praedictum
damna, exilia, aerumnas,
ipse post multa sibi illata
Theodadum regem constituerunt, a quo succenso
injurias,jamadlibertatemDominojubenleredisset,
vehementer balneo inclusa, inter diros vapores pa-
et apud Virdunum, ut diximus, episcopatus funge-
vimento corruens, mortua esl. (rn, 32). Quamobrem
returofficio, enim in saeculo nobilissimus,
fuerat
nomineSyagrium.(m,38.) etTheodebertusItaliam pervasit, sed quiaexercitus
habens uxorem et filium,
ejus diversis febribus vexabatur, ducem cum parte
Seda Syrivaldo quodam apud praefatum regem in-
exercitus ibi dimisit, qui omnem Italiam ditioni ejus
cusatus, non solnm spoliatus rebus, verum etfam
cum tonsuratus postea et B subdidit atque Siciham, et thesauros .nnumerabiles
fuerat suppliciis affectus,
ei direxit. (Fredeg.) Magna enim felicitas regis in
electionc cleri et populi Virdunensi fuisset prasla
his omnibus fuit, quia timuit Dominum, et sacer-
tus ecclesiae, Theodericus perpetuas retinens erga
non consentirel pravis ejus dotes et ecclesias ejus venerabatur. (Greg. Tur.)
eum inimicitias, quia
Audita igitur petitionc Virdunensis episcopi, rex an-
operibus, civitatem cum habitatoribus vebemcn-
nuit, motusad misericordiam,et septem milia soli-
ter attrivit. Supcrvenit insuper divino judicio fa-
quaattenuati dorum tradens, conditionem adscripsit, ut eo te-
ei
m s valida invalido civitatis populo,

nimia erant' positi. (Ib.) Et cum ipsc nore partiretur indigentibus, quatenus hoc auxilio
in afflictione
victo famis dominio, sua sibi cum gratia redderen-
de rebus suis per Theodericum remansisset extra-
tur exnumero. (m, Quas pontifex accipiensper
34.)
neus, nee haberet ex proprio, qualiter indigenles
dolebat et cives suos erogavit, unde et negotiatores facti usque
et destitutos cives suos consolaretur,
autcm Tbeodc- hodie clari habentur. Cumque hoc solatio docti in
tristabatur. (nr, 23, 25.) Defuncto
Domini melius experimento periculi medioeritatis optimae
rico annn regni sui 23, ab incarnatione
regnum susce- respicereproximum
seientia profecissent, etprocul
841, cum Theodebertus filius ejus

pisset, et contra voluntatem Childeberti et Clota- bonum esse didicissent, pecuniam alacriter recolle-
leudibus essetstabilitusatquefir- gerunt, et episcopo magnae gratiae mediatore regi
rii in regno a suis ,
*'
eum votivisgratiarum praeconiis obtuleruot. Rexut
matus,et postmodum a Childeberto maxlmis mune-
advertit sublevationem, vidit lsetae devotionis ma-
. ribusmuncratus, iu filiumesset adoptatus, magnum
Erat gnanimitatem, etcolligens regium etpecunise domi-
se et prsecipuum in omni bonitate ostendit.
enim regnum cumjustitia rcgens, sacerdotes vene-
nantem animum indulsit eis, ad praBpolentem cu-
mulum boni nominis, et ad memoriam laudabilem
rans, ecclesias munerans, pmperes relevans, el
et dulcissima voluntate tunc praesentis ct futuras generationis. (m, 38.) Sya-
multa multis beneficiapia
ecclesiis in grius autem, Desiderati episcopi filius, postmortein
accommodans, tributa etiam, quae ab
reddebantur,clementer indulsit. Theoderici reminiscensinjuriarumpatris, quas pas-
Arverno sitisfisco
filiam jam sus est alheodorico instigante et accusante Syri-
(in, 20.) Habebat uxorem Deuteriam, et
waldo,sumptiscomitibusvenitad villam proprieta-
adultam sed Deutcria timens, ne se relicta, filiam
ejus in Divionensi territorio sitam, cujus nomen
;

sibirex in conjugium assumeret, in basterna eam

tis

Floriacus, et mane facto, cum esset nebula condensa,

positamindomitis bobusconjunctis apud Virdunum
domum ingressi, unumamicorumejusinterfecerunt,
dc ponte praecipitavit, quae in ipso flumine spiritum
putantes ipsum esse Syriwaldum. Sed cum cogno-
reddidit. (m, 34) Dcsideratus itaque bonitatem et
vissent ipsum
r -- non fuisse, iterato domum circum-
lneoiieijeru regiserga
Ciemeniiam Theodeberti
clementiam ri.-g^cigd un.iiv-o cernens,
on.nes vf-...^...>, •- ...
A ,.„ m
dantes, effosso pariete «nterfecerunt cum. Actum
t ,

cum iam populus dilaberetur, et civitas quasi in so- D

est hoc post mortem Desiderati episcopi.
litudinem redigeretur, ad regem se contulit, mise-
(Vita Agerici.) Verum ut ad superiora redeamus,
riampopulilacrymabilemdeploravit,pelitione beni-
gnaanimumregiuminilexit, ut de thesauris suismi- et misericordiam Dei uberem erga suam imaginem
subtiliusindagemus, providentia divina dispositum
serans calamitati obstaret, famemcobiberet, popu-
lum pereuntemretineret, etcommodatapergratiam habens de fonte misericordiae 33cclesia3 Virdunensi
periculosuperatocumgratiaDeibominumquesusci- succurrere, et supradictis innumerabilibuscalami-
tatum infortuniis periclitanti manuin auxilii subro-
peret, (m, 31.) Acceperat enim a Theodado ltalire
ac se-
cum patruo suo Chil- gare, die et tempore quo voluit, de altissimo
rege, Theuderici successore,
renissimo bonitatis suae consilio, hanc viam nova3
deberto quinquaginta aureorum milia pro composi-
NCXLE.

(43i Brevem Vitoni Vitam ex antiquissimo codice Miracula auctore Rudolfo abbatc S. Vitoni exstant
Trajectensi dedit Surius Act. SS., t. VII, p. 820, Mabillon Act. SS. Saec. VI, p. oGo.
11" CHRONICON, — LIB. I. 118

angelum sanctum mitteret cle ex

salutis iovenit, ut A tentes ad eandem eum aecclesiam perduxerunt, et
celso caelorum habitaculo, qui parentibus futuram cum gandio et praeconiis gratiae inibi ordinari fece-
ex misericordia unius pueri nalivitatem denuntia- rim Omnes autern quasi ex uno ore cantabant
. :

ret, terminum quo id fieri deberet indiceret, nomen Exaltavi electum deplebemea nleo sanctomeo unxi :

quo censeretur aptaret. Nimirum propter nimiain eum (Psal. Lxxxvin,20J, quia aChristo Domino erat
dilectionem, qua suam in hominie diligobat imagi- electus, ut o!eo sp ritualis gratiae esset fovendus.
;

nem, condoluit miseris mortalibus grave jugum a (Fol.44.)ContigitintereaDesideratumnomineofncio

priino patre portantibus, et generali misericordia cum vita defungi, et successorem idoneum cathedra
populum hunc, quem specialiter peccata obtrive- ecclesias viduata requirebat. Non multum quod ade-
rant, restauravit. Tctigit prius, et conturbavit, ac rat queritur, nec diu sententia melior ignorantias
paterno verbere iivorem inflixit, postea respiciens nocte differtur. Omnes in unum coeunt, omnes uni in
mirabili remedio percuravit. Venit ergo consilii di- electione incumbunt, omnesordinariadpontificatus
vini legatus, protulit imperium, promulgavit edic- infulas Agericum deposcunt. Temptat unus resis-
tum,etpra?elecli pueri pareutes alloqucns miseran- tere plurimis, multum se excusando laborat, sed
dis civibus cornu salutis erexit. Post triennium, roboranfe Deo praevaluit senlentia cleri et populi.
inquit, expectatiodilataprobaUtur,flliusipseAge- g Deusenim ad munimen urbis invalidse reparandum,
ricusvocabitur. Indiciiim estpotinris acsuperexcel- ad cornusalutis contra malitiam erigendum, coope-
lentisapud Deum pritilegiia Deo titulum nominis rabatur in populo. Tribusenim post tonsuram per-
cuilibetvelponivelmutari Magnum igitur donum, actis annis, a plebe Virdunensium rapitur et in

magna gratice digvatio, magna flducia promisso- eeclesiamajoris sanctasDei genitricis perducitur, et
nim. Nonpotest immutari, quoddetribunali Regis ab episcopis episcopus consecratur. Suscepit ad re-
aterni calesti legato cvangelizante dictatur. Ageri- gendas oves Domini pastoralem virgam, et non ty-
cus, inquit, vocabilur. Abusivum nomen, necscrip- rannum se ovibus exhibuit, sed ex veritate pasto-
turarum paginis lucrens, sed quanto ignotiusapud rem. Nou patiebatur, ut terra sua contra se clama-
homines,tantodigniusdivinitati,etquanto acceptius ret, et cum ea sulci ejus dcflerent, sed impiger in-

Deo, tantocommodiushomini. Nulli profecto potest stabat culturae Dci, ut opere redderet, quod nomine
esseambiguum, quod nunc quoqueoblitasuinonsit fatebatur. Habebat fidelem ante oculos advocatum
lingua cselorum^etquiidscripturacaelestisinperpe- Dominuin Jesum Christum justum,eiquese suosque
tuum quod caeluminterra descripsit, Ergo
teneat, supplicatione assidua committebat. Holocausta me-
terra non reprobet, quod cselum probat. Nascitur dullata offerebat pro ovibus, ne forte labiishonora-
igitur infansposttriennium longa parentumexpec-
; rent Deum, ct corde longe posito manibus irritarent,
tatio porngitur ineffectum,
fit gratusincroceis, in tidemque verbo tenus profitentes actionibus abne-
cunabulis dulcis. Transgreditur ebdomadam infan- garent. Circumspectus semper leonem insidiantem
tia? succrescens ad offlcium linguae; fit puerincre- orationibusallidebat,flammastemptationumelemo-
mento, puer innocentia, naturam tencllam indole sinisredimebat, virtutumapothecashumilitatisarce
praelucida perornabat ; angelus quippe, qui eum prae- servabat. Terrebathostes pi aedicationibus, vitia oc-
nunciaverat, praesto ei ad custodiam semper erat. culta proferebat inlucem, et tela mortifera inimici
Daturpuerulus vacationi sapienti;e,jungiturcontu- doctrina? potentisacumineperfringebat, semperque
bernioscolasticorum,hauritfontessophi«inundan- se ipso robustiorper Jesum et sacerdotem majmum
tiasemperubera sugit, voluptatesinternasetkaris- undique triumphabat. Nimirum vitabatet perhorre-
mata meliora sedulus emulatur. Doctor enim inle- bat aliquatenus committere, unde testimonio con-
rior, quieumimbuerat,cum aetatis successuindicia sub umbra etfoliis cogeretur cf-
scientise accusatus
virtutumejusclaramonstrabat quietproescitusante fugere. Semper pavidus, scmper sollicitus dum cu-
uterum, sanctificatusinutero, sanctimoniam et ma- ram dcbitam susceptis ovibus impendebat, victo
gnificentiam in sanctificatione Dei augebat. Amaba- hosle,etlibervitiisservitiojustitia3sehilariterman-
tur ab omnibus, invidias et detractiones omnium cipabat. Loquebatur sepius et litteris et verbis cuiii
gratia^ perrorantis sublimitate vincebat. Transivit D pr;Bconesuoangelo sancto, consilioqueipsius gesta
in eadem urbe Virdunensium proficiens ad perfe- preciosa Domino fidelis athletha mittebat, talenta
etamusqueincrementorumaetatem,virtutemvirtuti sibi dala saepius numerabat, ne forte plus accipiens
adjiciens, et stigmata passionis Jesu in corpore suo minus in lucro redderet ef sero penitens obnoxfus
portans, currebat perviam mandatorum Dei cum tcnebris, pauper et nudis vinculis traderetur. Fecit
gaudioinenarrabili.Jamcnimtrigintaannoshabens, etiam signa quascum possinf cum rcprobis haberi
in ipsa civitatc communia, ille probabiliter simplici oculo, lucido
Virdunensi ductus est ad ecclesiam
sancti Petri et tonsocapile Christodicatus, florebat-
corpore fecit, ovium suaruni ct totius mundi neces-
sifate compulsus. Justo enimet sancto Deo populo
que in atriis domus Domini ut palma, ct ut cedrus
exasperanti irato, elementis pro co contra insensa-
in fiibano totamdomuinbonisodoribusrespergebat.
tos pugnantibus recesserunt nubes, aer incanduit,
Provexerat eum morum speciositas, et in gradu le- terra exaruit, viror herbarum eniarcuit, aqua fon-
vitico famulabatur cumecce clerus et po-
antistiti, tium venas dereliquit. (Fol. 44'.) Sicque secedenti-
pulus ad honorem sacerdotii promovere eum expe- bus elementis mundus desolatus elanguit. Vitiositas
119 IirGONIS ABBATTS FLAVINIACENSIS 120

enim usu nutritn, d»ro molliatur vcrbere, ad

nisi A operam daret, piissimnm benignitatem quam gere-
notitinm sui rcdire durescil. Fnde factum est ut, bat in mente, ostcndit miraculi magnitndine. In ip-
tribns annis subtracla benedictione pluviarum, cc- so cnim ingressu mulicrculam, Thercsindem no-
lum supcr eos extenderetur ut ferrum. Pertulerunt minc, obviam babuit, quse baculo regntc ca3Co
primumannumexpectantes,secundumdesperantes, viam queritabat errore, ct ducem sequcbatur ani-
in lertio defecerunt. Cumqueintersenullum inve- u.uin oculorum desolatione. Qui statim simplici

nissent consilium, tamdem procvaricntoresnd corda sanctaa crucis mcdicamine tencbras quindecim an-
quodammodooblitaredeuntes,concurruntad ponti- norum effugavit, et luccm diu absentem luce fidei
ficem, pastorem inclamant, ut propitiaret D um resplendens protinus rcparnvit. Radiavitvirtu^ per
peccatis iratum, rcmoveret vindictnm, impetraret crucem, radiavitet per pontificem. In pontificc re-
veniam, ct nrcsccntes terras colonis morientibus gnabat pietas, in cruce potestas. Nec pietas quid-
rcformaret. Flcxit sanctum generalis necessitas. et quam profecisset, nisi in ficle crucis prasvaluisset.
commune periculum communi oratione tolli consu- Potestas cnim tanta fuit in cruce, utnon solum fc-

luit.rtnquctriduanuinjcjunium indixit, letanias per minae vutum illustraret orbatum scd lucem inde-
ecclesiasDeifieri,crucesad misericordissimam Dei ficientem per totum effunderet mundum. Postquam
memoriam ferri, ut qui passuscst pro peccatoribus g cnim lux mundi pependit in cruce, mundi climata
Christus propiciaretur eissanctorum intercessioni- resplenduerunt non sequente nocte. Nox diaboli
bus. Indixit lioc et jussit, ct primus quod jusserat regnum perdidil, diescrucis optinuit principatum.
fecit.Egrcdiuntur indin*erenterexcalciati,cinereet Ilincestquod sanctusepiscopustantum prasvaluit,
cilicioobvolvuntur, inclamant nnserationemsnncto- quia lu em pcr fidcm crucis ct dileclionem in corde
rum, propiciationem Dri, tundunt pectora, lacrimas nutrivit. Signum crucis super oculos orbatas femi-
fundunt. nc Dcus judicia faciens in operibus ma- posuit, quia Spiritus sanctus in digito pcr vir-
ii33

nuum suarum comprehenderet pcccatores. Igitur tutem trueis fuit. Quid plura? Gaudet mulier, mi-
prima Ictaniarum dic pastor ipse cum ovibus gra- ratur solem, tcnebras execmlur, veneratur medi-
diens.in praesenlia concurrentivm oculos convertit cum, adorat De m in rcrum diversitate mirabilem,
ad caclum, in corde suo quiescentem commovit ad tantummodo noverat et no-
qua3 confusionem prius
misericordiamDeum,etsubitonubibusdensisobum- ctem. Ita Deus per verum Israelitam illuminavit
brato aercfluxcrunta rjuae.Sicque pcr triduum illud hanc feminam, populumque admirantem excitavit
defluentibuspluviis terra vigorem, herlije virorem, ad laudem et glcriam suam.
fonles fluorem, nrborcs vitam et mundus plenam Alio tempore cum vidisset misericordias amator,

recepit nbundnntinm. Nec latuit homines, viderunt pietntis cultor, sollicitus ovium pastor quandam
ct ammirati sunt, quanla de pastore anclo apud : pucllam, Childuidem nomine, a spiritu maligno ra-
Deum cuia extilit. Nam cum sub nudo aere grade- ptamalquc pcrvasam, condoleus miseriae, memor-
retur,omnesqueaquisdescendentibusperfunderen- queofficii, ascendit protinus ex adverso, opposuit

tur, ipsi Deus in pluvia umbraculum fccit. Hac et se murum furenti inimico, et ostendens se unum
illac, ubi cst, jussa aqua cecidrt, ipsum ab aqua de canibus, de quibus dicitur
illis : Lingua canum
tangi prohibuit, qui omnia quascunque voluit fecit. tuorum ex inhnicis ah ijpso (Psal. lxvii, 24), mise-
Cum ergojuxta consuetudinem pastoralem timi- ras medicalem linguam auxilii, hosti et pervasori

na ecclesis principnlis sanct:e Maria? tcreret, qui- dentes exeruit imperantis zeli, et latrans voce do-
dam Johannes nomine membris solutus, ncrvis ari- minica, quae mitis et pacicns non clamavit, neque
dus, mortuus viribus, anima subsistcnte, lingnse auditacstin platea, perterruit semper tumidamne-
tantum officio praevalens, vocibus, quas enervis ha- quitiam, et imaginem Dei, quae ancillabatur violen-
bebat, ep scopum exoravit, dicens Obsecro, sancte
;
: temon Domino, reddidit liberam. Postquam enim
Dei, ut habeas inme miscriordiam. Cui saccrdos dixit Pracipio tibi, spiritus immunde, utexeas ab
:

flexus quodammodo et cum infirmo infirmatus re- ea, etamplius non introeas in eam, ille porcassus

spondit : xisfaciam? <\d hec languidus

Qv.ii tibi : virtute omnipotenthe, projectus est in tetram abys-
Utmiserearis mei, a t. Tunc sacerdos in Dcj ditis- D sum se<lis sua3, in ignen spuma quam puella evo
simus p uca de loculis protulit, el infirmo de ple- mebat ostendens, quo camino, quo clibano clande-
nitudine boni cordis exihuit. Nam carnis sustenta- stinomiscram possidebatadurens.Illa mansuefacta
culum trilmens,deditsiinul corporissolidamentum. seque ipsam fcognoscens lassabunda subsedit, et
Aridus quoque cum fide Christi suscepit dona sa- perd ta crassantis interius inimici armatura mitis,
;

cerdotis et cum eodem munere meruit sanilatcm et omnibus facta miraculo, amplius se ipsa pavitan-

recipere. Iliset hujusmodi indiciis clarificante Ueo do miratur. Habere se incipit, qua3 habebatur, et
servumsuum,cepitmanifestumesseomnihus, quod paulispcr spiritu purgataextraneo spiritum natura
sanctus Agcricus Christi esset alumnus. Tanta quip- recolligit. Remittit servus Dei de servitio maligno

pe virtufum copia cle illo exibat, ut si quis ina'r- liberatam; et legitimo domino unive.sorum, quod
mus eulogias de manu ejus susciperet, protinus sa- servus mendax et ab iaicio bomicida abstulerat,
nilatcm reciperet. (Fol. 45.; Cum ergo prasfat» bnsi- servire prascepit. Deus potentissime, victoriosis-
licae calcaret limina, et ex more studiis spiritalibus s.me, misericordissime, reddant tibi servi tui
121 CHRONICON. — LIB. I. 122
potenlcs, quod habent ahs te victoriosi et miseri- A beato Sanctino consecrata honorabilitcr et sancti-
cordes, teque et omnia semper habebunt. sime ab ipso viro Dei pridie Nonas Septembris sunt
Haetenussequuti sumus Dominum quasi per tcr- ordinata, et diestranslationiset revelationiseorum
ramgradientem r describentes, prout datum esl(44), pcr succedentia tcmpora celebritatis annuae est ho-
sanctumsuum famulumincaductiscorporibuspieta- nore insignita.Quorum merita ad sepulera illorum
tis et misericordias opera exercentem : (fol.45')jam ostendunt frequentia miracula. Nos ergo eo jam me-
nunc nos elcvareeogit spiritns vivificans volubilem liore via suscepto, jam ad patriam felicitatis aeter-
rotam scripturae et spiriluale miraculum penna cor- mc perducto, secure de tam gloriosa miseratione ad
por a et visibili denotare. (VUa ampl. Agerici.) laudem D ct p aeconium servi sui fidelis fideliter
'i

Bcatus cnim Agericus apostoli praeceptum ineorde et devota humilitate placeret aliquantulum decla-
servans, cl opere complens, dicentis : Sine inter- mare. Denique ille placens et adhaerens Deo in re-
missione orate, in omnibusgratias agite, contigit ut gione vivorum nobis exemplum reliquit, auxilium
jacerct in tempcsto cujusdam noctis memor Domini impendit in mortu >rum, ut et nos nostra
regione
in stratu suo, et se secreto suavi ac dulci voluptate a.i normam justitiae informemus opera, et dejustis

meditationibus castis ignesccns, ipsius quoque cor- operibus proferamus verba. (Fol 46.) Orabat sine
poris pondus spiritus lenitate excedens; subitolu-
g intermissione, ut impleret prjeceptum Domi:ii di-
men, quod ante ipsum ardebal, extinctum est, et centis Oportet semper orare, etnondeficcrefLuc.
:

remansit pervigil ac sobrius, non visu, non auditu, xvni, i). Quomodo amein non deficiens orabat ?
nou ullo sensuum quinquecarnalium obstaculoim- Quia Dominum sanctis precibus sanciisque opcri-
peditus. Cumque totus secum, totum se Deo exten- bus bcncdiccbat, quemadmodum David de se ipso
deret, etanimasancta corpore gravi pre&sa in Deum diceba t Ben edicam Dom in um in om nt tempore,sem-
:

se speculandb dilataret, ascendente eoadsuperna pcr laus ejus in oremeo (Psal.xx.xm, %). Et Tob.as
ex desiderio, familia ad eum superna descendit, et ad filium Omni, inquit, tempore benedic Deum
:

multitudo angelorum domusejus sanctitudinem pe- (Tob. iv, 20), ct reliqua. Sicut enim malis operibus
netravit et perlustravit. Refulgebat cel'a accubita- iidem ncgamus, sic econtra bonis operibus astrui-
lissanetorum angelorum splendoribus, et quot mi- mus et bene Deum orat, qui prece aut bono opere
;

lumina gloriarum canebant ym-

nistri gloriae, tot ; proximum edifieat. Quia autem, sieut illi pas',ores
nos cumconcivietcontubernalisuo, ctinenarrabiles evangelici supra gregem vigilabant, ita iste oratio-
Deo deorum gloriose in sanctis armonias resona- nibus Deo aeceptis custodiae commissoru.n insta-
bant. Hauriebat ille ac degustajbat suavitatem vase bat, ideo meruit ab angelis visitari, et morlalis
corporis ampliorem, nec munera Dei super-
fragilis adlmc luee eelestium perfrui. Et sieut illi gloriam
undantia caro infirma comprehendere vel continer in excclsis Deo, et pacem bonae volunta'is homini-
valebat. Laudabaturab angelis sanctisgratia Dei et bus annunciabant, Deum ia suo
ita isti sancto pon-
misericordia in sanctos ejus ct respectus in electos tifice glorificabant. Quomo lo etiam illi ad salutem
illius. Cumque tot gaudia in conspcctu episcopi cho- mundi designaverunt nativitatem Christi, ista isti
rea coelestis exiberet, ad profecfum supplendumque ad salutem aoeclesiae sanctorum corpora monstrave-
totius sanctae eeclesiae praesidium, sanctos anteces- runt. Igitur ab angelis, ab animabus sanetis, a no-
sores suos episcopos Maurum, Salvinum, Aralorem, bis etiam in eorpore minimis decantetur gloria regi
ille sanctorum senatus rcvelavit, quorum erant in seculorum immortali, invisibili, qui est benedietus
suo collegio animae, corp ira vero terrae credita in in sccula. Haec ad gloriam Dei et eommonitionem
ignorantia celabantur. llaee munera, haec tam pre- audicntium dixisse sulliciat, hinc rcdeamus ad
ciosa symbola caelestes concives hospiti suo ct con- causam.
munificentiareliquerunt, qui multisante eum
civi in Anno 1 57 post transitum sancti Marlini sanctus
annii Virduncnsem aecelesiam rexerunt, et conjun- Eufronius Eduensis episcopus Turonicam sedem...
cti Deo conjuncti quoque fuere sepulcro. Fgitur post regnante 61othario,qui defuncto AriberLo, insedem
visitationem tam mirabilem, cum lux ct angeli coclo ejus Sigeberlum induxit.
se recepissent, illi qui cubiculo simul inerant, tanto D [Gkeg. Tur., iv, 9.| Tlieodeberto igitur rege ad
attoniti miraeulo pene exanimea sunt redditi stu- supernademigrante/.heodcbaldusfiliuscjussucces-
pore divino Quibus sanctus Dei fortissima increpa- sit, valde iniquu3 et mali ingenii, qui obiit 7 anno

tione prohibuit, neulli hominum hsec dicendo pu- regni sui. !legnum ejus Clotharius accepit. Childe-
blicarent,quamdiuipsc in hujus vitae curriculoper- bertus quoque Pari ius obiiL : et sic Clotharius mo-
maneret. Levata sunt ergo sanctorum corpora auro narchiam optinuit. (G nealog. Carol.j Ilic Clotha-
obrizo preciosiora, et in eeelesia, sedem habue-
ubi riuj sorore a suam Ansberto in matrimonium jun-
rant rcquietionis, sancti Petri apostoli nomine a xit, qui et genuit Arnoldum, Arnoldus Arnulfum

NOT.E.
TT
(44) Duphcem
Agerici Yitam, breviorcm unam et tetex loco quodam itag breviorii, qui 1. 1. legitur.
anliquiorem illam, ampiiorem altcram se antcocu- Ex hoc fonte alleram illam Vitam fluxisse Ilugonis
los habuisse testantur ^ollandista? Act. SS. Sept., narratione probatur. K.
t. II. 222. Ampliorem oecutum esse Hugoucm, pa-
m HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 124

episcopum Mettensem, Arnulfus Anchisein qui et A gnare coepit, et regnavit annis quatuordecim; Gun-
Ansegisus, Ansegisus Pippinum, Pippinus Caro- tramnus quoque Langobardos regno suo irruentes
lum. tanta cajde perdomuit, ut exomni exercitu illorum
[Greg. Tur., iv, 20.] Eo temporc Clotharius filium quadragintatantum Italiamredirent. (Fol.46'.) Post
suuin Chraunum contra se rebellantem, e1 res no- haec Chilpericus et Sigebertus consilium ineunt, ut
vas molientem, cum prius captus fuisset et ligatus, Guntramnum interficiant,et regnum cjus accipiant.
jussit ignecomhuri. Posi hec Clotharius pro pecca- Sod Domini voluntate mutati consilio Sigebertus
tis suis ad limina sancti Martini properavit, unde super Chilpericum irruit,quifugitTornacum,etille
rediens Compendio villa obiil anno ab inc. Dom. Parisius venit, ubi corrcptus a sancto GermanoPa-
anno 98, anno regni sui 51 re-
569, aetatis suae ;
risiensi,utdesisteretfratrempersequi,audirenoluit.
gnum ejus ouatuor filii ejus inter se diviscrunt. Cui episcopus dixit Scriplum: Qtaparatfratrisuo
:

(Vita Prcej.) Chilpericus regnum patris optinuitse- foveam.prior incidtin eam. Veniens autem Victu-
dem habens Suessionis; sub - n quo passusest riaco, omnes Neustrasios in deditionem reeepit, et
(45)
sanctus Praejectus martyr et pontifex Arvernorum ibi dolo interfectus est a duobus pueris, qui etiam
interfectus a suis civibus, anno ab inc. Dom, 580, deprehensiinterfectisunt,etsicChilpericusregnum
et successit sanctus Avitus, qui praefuil non plenis g recepit. [Greg. Tur., iv, 41.] Obiit autem Sigebertus
13 annis C46), et ei sanctus Bonitus primo anno anno regni suil3,aetate quadragenaria, et regnabat
Teodferici successit. (Viia Boniti.) Aribertus re- Childebertus filius ejus pro eoanno582, indictione
gnumChildeberti, sedem habens Parisius: Guntran- 18.[FREDEG.]Brunichildis Parisiussub custodiacum
nus regnum Clodomeris sedem habens Aurelianis :
filioChildebertodetinebaturjsedpuerinperaperfe-
Sigeberlus regnum Tiieodori.ci, sedem habens Mct- nestram demittitur,etMeltimaGundcbaudo ducein
tim. [Fredeg.] Huni Gallias expetierunt, quos Si- regnopatris sublimatur. [GuEG.Tur., v,1,2.] Bruni-
gebertus vicit, fugavit, et post cum cis pacem iniit. chitdisverojussuChilpericiRotomagum exiliodam-
Chilpericus interea Remensem urbem et alias naturannoprimoregniChildeberti.Eoanno transiit
urbcs de regno Sigeberti invasit, unde bellum civile sanctus Germanus Parisiorum episcopus,etRegna-
inter eos fuit. Sigebertus vero Suessionem obpu- mundus successit. Chilpericus itaquefilium suum
gnal, Theodebertum Chilperici filium capit et exi- Meroveum Pictaviscum excrcitu direxit, qui relicta
lio religat, ipsum superat, et urbes recipit.Post an- ordinationcpatris^adjunctosibi GuntramnoBosone
num filium ci reddit, et pacem firmat. Guntrannus duce, Rotomagum petiit, et Brunichildem in conju-
in Burgundia regnans bonus et elemosinis
fuit vir giumaccepit.QuodaudiensChilpericusRotomagum
_. —
deditus. Sigebertus vero — „..„, quod
.„,„ vider.s, n —
Aribertuset
„„„^„
Guntrannus viles uxores acciperent, Brunam, qua3
— ,—
venitetpostpaucosdies,assumptoMeroveo,Suessio-
,

nis rediit, et non multo post propter conjunctionem

et Brunichildis dicitur, filiam Athanagildi rcgis Ilis- Brunichildissuspcctum habens spoliatum omnibus
paniae, uxorcm accepit, cujus consilio multa mala custodiae mancipavit. (v, 3.) Qui dum in custodia
et sanguinis effusio in Francia facta sunt. Chilpe- detineretur,tonsoratusest,mutataquevesteprcsby-
ricus quoque sororem ejus Gachilissindam uxorem ter ordinatur, et fugiens ecclesiam petiit sancti Mar-
duxit, relinquens Fredegundem et alias uxores, tiniapud urbem Turonicam, ubi h;ec gesta sunt.
quashabebat, quam postea fracto juramento, quod (v, eadem basilica per duos menses,et
14.)Latuit in
habuerat ad Gothos, ne eam de regno deponeret, post haec ad Brunichildem rediit, et ab Austrasiis
sugillare fecit, et sic Fredegundem recepit, quae receptus non est. Cum ergo in Remensi Campania
postmodum crudelissimam vitam digna morte fini- latitaret, dolose captus ab Atrebatensibus, et
vit. [Greg. Tur., v, 29.] Hic Nerone pejor et He- timens ne patri socium monuit ut
redderetur,
rode ecclesias Dei vastavit, et multos sanctorum irrueret super eum. Quo facto adveniente rege,
interfecit; descriptiones gravissimas in totoregno mortuus inventus est.
suo fecit, quascum ferme per omne regnum perce- (v, 31.) His diebus apud Constantinopolim cum

pisset, qui ferebat, a Lemovicinis interceptus, per- amentia mortuo Justino,Tiberius imperator factus
emptusest,et descriptionescombmtae. (VitaPraj.) D est largus in eleemosynis. (v, 38.) Quinto anno Chil-
Ab hoc etiam peremptus est Hector Massiliae pat i- 1
deberti magna christianorum pcrsequutio in Hispa-
cius, cum ab eo sanctus Praejectus injuste ante niis facta est. (v, 35.) Dysentericus quoque morbus
ipsum delatus esset, et causam delati probare, ut Gallias praeoccupavit,quo ingravescente,Chilperi-
dixerat, nequivisset. cusadultosjamtresfiliosunoannoperdidit;quartus
[Fredeg.] Anno ab inc. Dom. 566, Sigebertus re- qui superfuit, nomine Clodoveus, carceri mancipa-

VARI/E LECTIONES.
il7
sub— Teoderici successitin margineadditur.

miiE.
(45) Duplex Vita S. Praejecti testis est, eum Chil- (46) Ter quinis fere amplius annis munerefun,
derico rege interfectum esse circa a 674, ut docet ctus est.Avitus in Vita S. Boniti Act. SS. Januar.-
Mabillon Act. SS. ssec. II Act. SS. Januar., t. II,
; t. I, 1071.
630.
125 GHRONIGON. — LIB. I. 126

tur, et factione matris cultro a patre perimitur. A apud Deum in gloria ffiterna fulgeret. Quidam
Childebertus rexsororem suam Herminigildo, Wisi- etiam valde nobilis, cum pro suis sceleribus a rege
gothorum regis filio; tradidit, cujus hortatu et vita privari debuisset, et precibus beati antislitis
Leandri llispalensis episcopi praedicatione ad fldem salvatus est rundededit ille Virdunensi ecclesiae
Christiconversusest. [FREDEG].Post Tiberium Mau- alodium suum et scripto roboravit.
ricius accepit imperium,
quo Childebertus quin-
a (Fol 46'.) Guntramnus Boso clux cum exosus
218

quaginla miliasolidosauri accepit, ut Langobardos reginsehaberetur, ccepit perepiscopos et proceres

Italiapelleret.Intravitergo [taliam,etomnesditioni discurrere,et veniamdeprecari. [Greg.Tor., ix. 8.]

ejusse subdiderunt,cum quibus etamicitiara firma- Nam cum esset Childebertus juvenis, rcginam con-
vit,etglorioseindereversusest.(FiJt«^erid). Cum viciisetimproperiislacessebat,undeetaregejussus
ergoplacitum conventum multorum Virduni ha-
et est persequi quicum se cerneret in discrimine po-
;

bcro debuisset, el beatum hunc Agericum, de quo situiu, Virdunum putans per beatum Ageri-
petiit,
agitur, dilectionis et venerationisamplexibushono- cum, qui pater regi erat ex iavacro, se posse alvari,
raret, eum proquoepiscopusinti rcessurusad regemproperat.
opsoniis necessariisgravari non patiens,
removitservitiinecessitatem,etplacitum Lranstulit Quod cum rex negare nequiret, ait Veniat,etdatis :

ad Metensem civitatem. Cumque consequenti tem- Qfldejussoribus inprascntia patrui mei exequatur
pore per urbem fecissettransitum, eta sancto pon- judicium. Adductusergoet armis nudatusetcoram
tifice benigna essetsusceptusdulcedine, humanitas rege prostratus a terra jussus est surgere, et sancto
quoquc hospitalis ei exiberetur cum omni cura et saeerdoti usquead praesentiam Guntramniest com-
sollicitudine, in ipso fervore regiae servitutis acce- missus. Post haec Childebertuscum matre,
(ix, 9.)

dens adeum economus rerum suarum universalis; sorore etconjuge inoccursum patrui festinat. Qui-
Etsialia, inquit, Domine jjrovidendo abundamus, bus conjunctis praesentatur et Guntramnus Boso
vinum utmajestati regim decet, exioere non pos- absquc conveneratsanc-
ullius defensionc, quia sic
sumus, quia prater rasmedium, quod tonna vut- tusepiscopus: episcopus vero reraansit. Sed cum ille
gariter dicitur, nichil haiemus.Timc vir Dei in re pro diversis facilitatibus culpabilisjudicaretur,ad
corporea augustiatus, sed corde in Domino dilata- mansionem episcopi confugit. Quo cum eum inter-
tus. Noli, ait, desperdtione languescere sed affer fectoresinsequerentur, etille aviro sancto avelli se
mihi de eodem liquore .-potens estDeus tristitiam non pateretur, nuneii etiamad regem missi ab epi-
parvitatis noslrce ingaudium abundantice commu- scopointercessoresabbateset clcrici non audiren-
tare. (Fol.47.)Dixit, et allato Sibi vino paululum tur, jussu Guntramni injectusest ignis domui illi,ut
sorbuit, ct ad celos oeulos suhlev sna : Domine, in- si episcopusegredi nollet, pariter concremaretur
<:
quit, oro utflat istius vini ampliflcaUo. Cumque (Fol 47. ) Quod audientes elerici,eteffractoostio sa-
ipsius praeceptorefudissetillud invase supradicto, cerdotem autem ille, cumse videret
ejiciunt. Miser
oepitvinumcopioseministrari, ccpit copioseafflue- flammis urgeri, demumqueegredi tentaret, susce-
re, etquantoamphusvacuabatur ad libitum biben- ptus ab hostibus interfectus est; quod multum sa-
tium eiTerendo,tanto magisaugebatur Creatorisjus- cerdosdoluit. (ix, 12.) Cum autemquidam
de regni
suet virtute redundando. PoteratnamqueistudOm- primoribus de morteregum, patruiscilicet et nepo-
nipotens,quideaquavinumfeceratinChanaGalilea3, tis,tractassent, et deprehensi interficerentur, qui-
poteratet de vino vinum facere sinceraverbi peten- dam eorum Bertefredusnomine adurbemVirdunen-
tis et indubia Gde.Quid plura
Biberunt ut Galli,nec
? sium confugit. Quo insequentibus adversariisdo-
erat mensuraerogando. Multis diebus vas illud
in mum ecclesia),in quaeratepiscopus, et quam et ille
vinarium conati suntvacuare, et quodammodo vina confugerat, exercitu vallant, ct asdendentes super
infundere videbanlur, dum effusioni instarent.Cre- tectum,tegulis ctmateriis tecti illidentesinterfece-
scebat modica benedictio multis vorantibus, etDeo runt illum cum tribus pueris. Multum ex hoc doluit
imperanto modum naturas superabat. Ad ultimum sanctus episcopus, quod non solum eum defensare
linito servitio, necimminutovino, rexmiraculo stu- non potuit verumctiam locum quo orare consueve-
pefactus, episcopo humiliatus, Deum in ipso vcnera- D rat,ubi et pignera sanetorum muUa aggregaverat,
tus,rcgiamostendit largitatem,etqui virtutis vinum humanosanguine pollui vidit. Multa vero Childeber-
biborat, vineaset possessioncsex amore et devo- tus munera misit, ut a moerore revocaret, sed con-
tionc episcopi ccclesiae optulit, quas et usque hodie solarinon potuit. (ix, 23.) Verum diuturnae amari-
privilegio et dcinceps auctoritale stabili possedit. tudinis moerore graviter aegrotare coepit, prasser-
Sane virtutis vinum per prassulem sanctuma Deo tim autem Guntramni liliossecum retinens quoti-
virtutumregi etcomitibuspropinatumeorda devota die flens illossibi soli relictos orphanos.
populi adeo tunctemporis lsetilicavit, utinloco quo (Vita yl/7<?)-ia.)Transibat aliquando hic sanctus
copia ex benedictioncprofluxerat, altare construe- percivitatcmLaiuluncnsium,etecceobviamsibi fuit
rent, quatinus hujusmodi signo saecula vcntura quidam manicis strictus et compedibus, cui tortore
noscerent,cujusmeriti excellentia beatus Agericus pra3euntcareereaperiebaturobscurus.(Fol.47'.)Ibat
VARLE LECTIONES.
518
Guntramnus — orpbanos inmarginefol. 46 et 47.
 ;

127 HUfiONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 128

scdmagis impellebaturinfcrx vagitibusplateasim- A Deum placabilem improvide offendisse, quod nun

plcns, et lacrimia omncsquos oTendchat ad auxi ciis liablonis thesauros suos et aromatum cellas

linm ululata ei gemitu provocabat. T. lis esl pecca- inventus et reprebensus est osteiulisse. Timcl)atet
torum redditio: sera semper pasnitenlia tormento sollicitus invigilabat, ne si hostis insidians, bos-

suscipitur, et ille sebra voluplatum n p. ris et ama- sopomta, d >mum

tiaria segniter ejus irrumperet,

ris exitibus puniuntur: Cumque miserabilis mise- somno mortisobrutus negligentia deperiret. Qua-

ricordem aspiceret virum,petivit, ut potuit: sibi proptcr servabat cor suumomni custodia, et tem-

refugium, ct ut ei impenderet orationis suffragium, plum sanctumDeiin se illesum illibut:tmquo con-

Audivit misericordia, et pontifex taetus dolore et scrvans, et permundans, variis bonorum operum
apassione iutresecus convenit tortorem multa floribus adornabat. Concurrebat enim populus, et

pr. ce supplici posthlatione, ut Becteretur el pro- civitas tota colidieconfluebat,utdesanctuario Dei

pitiaretur misero indulgentiajlffinitate. Abnegavit, per ipsum, oraeula salutis,sicut antiquus pop ilus
et reppulit, neceum aliquatenusaudire consensit. per Moysen,et vitae responsaperciperent. Sacerdos
Illius fiagitiaet facinora animum judicis infrena- ipse summus tnm pro se quam pro commissishos-

bant, ne flecteretur misericordia. Petiil sccundo tias Deo sepius immolabat, et legem Dei ad 1'acien-
et tertio, repu'sus est ; tripli avit pr ce n, et au- g dum eam decathedra recclesije perdocebat.Ita ves-
I „,.^1 „_ l„.,„„ „ n .,i:Ar.;i,nl oonnlio cni|.|(inli IpCPP nf'P-
tibus Aaron pretiosiset sanctis spintuali lege per-
^. • . .. . . - n ,-\ I :

pietas?Quose verteret?
I

ditusnon est. en
Quid fai t

Homo hominem nequecdgere neque precari vale- fungens, domini Christi vicarius se ipsum hostiam
. et pietas nichilominus increscebat. ftaque saneiam DeoplacentemofferebatpropDpuli salute,
conversusad Dominum porrexil vota in coeluoi in adquisitione laudis a3terr.a3.Hunc talem tam glo-

cucurrit ad misericordhe fontem sepius experlum, ri;e slngularish iredemDeus ipse reddebat,quieum

orans ut miseroessel in auxilium,< t solver t jussio et antequam nasceretur pra3elegerat,quicumper se

invisibilis et omnipotens q-uos despexeral judex per ministros claros domus suae, et cum co oaini
superbus et insolens: temporeerat,etfrequentibusconcursibusvisitabat.
IIcs fasces,ha3C insignia urbis aetern», hanc civicam
AudiitOmn 3, subitoqne ligamina solvit
Vincla cadunt,et nemopatetqui vinculasolvat, ccronam Jerusale.nsupei"ia3, quomodo potest filius
Nulla manus, vis nulla, Dei nisijussio sumni. homiaisvermisapprehendere ?(Fol.48.) Quod sidi-
Cumquehoc judex obstupefactus aspiceret, confu- casct ipse filius hominis et ipse vermis, verum
sus et timore correptus, c rruit ad pedes sancti, uliquedicis,sedm'racula per Filiurn Dei et hominis
inobedientiae comptdevinctus, pelens jam et im specialiter facta inamicissuperexcellunt, necsuut

plorans veniam, qu5m noluerat iihpendere

sibi applicanda servilibus et Ad;e paupertati. Dica m
n „im„i cn.
p
u sarcinuUs cor-
nressus sarcinulis
nuia pressus cc
__,...: •..!„„*:
proximo poslulanti. i.,.i, ,!„,.(
[ndulgetvincto;,w,i„ ,„,,.
per culpam,so- , interim, dicamde me,
intfipim. flir.nmile me. quia
ruptionisavita3,nccradieemcaril,atisejuscoelofixam
lutopcrveniam tantum gratiam poslulans, quasol-
vatur. Ita Deus opcratusin servum, illum reatu, conabor attingere,nec dgnum mefateborcorrigiam

illum indulgentia liberavit. calciamenti ejus solvere. Seqnar tamenejus prasco-

JJcTc pauca miracula per virum

diviiiae virtutis nando vcstigia, si qua Deus illuminato suo fuerit
sanctum nobis monstrata, nos pro niodulo noslro dignus ostendere.
Cum ergo vir Dei inenarrabilibus et supradictis
litterisindicihuspostirisad not;t"am salutis annota-
vimus,et digitumDei, perquem oppressa Egyptus, dies suosvirtutibus omni studio repleret.et lucrum

pcr quem ejectus est inimicus, per quein mensura bonum detalentissibi commissisbonoDomino fidc-

fidei, per quem divisio carismatum est divinorum, lite.-congregaret, hospitalitatisofficium juxtaapo-

in his operatum adoramus. Exteriora, quia sunt stoli prascep u.n sollicitusexiberet,contigit semel

visibilia, quasi faeiem hujuspatris nostri pulehram sibiclericum Fortunalum nomine supervenisse.
decoramquepi:igentes,et coloribusverborum igno- |Pacli Hist. Lang. n,13; Beiit. vi.]Cum enim esset
bilium informantes. Sed si cum sudoribus ct la- idem Fortunatus inltalia,in urbescilicetRavenna,
compre
ad i;uuiuiw- oculorum
nimium w^l.v. dolorem
- paterctur, venit ad
bore VIX
JjOie pervenimusad
vix pei VLMllimiS au usuuui,
ostium, iu
id esu
est iiu ct iuuiiuiii
tt w... 1 7

hensionem exteriorum, quid de ivterioribus facie-

D quoddam monasterium in eadem urbe intra mu-

mus ? Quomodo clausa et abscondita pemtrabi- ros in lonore sanctorum Joannis et Pauli in qua-
219
mus ? Nimirum ipse Dei servus in hoc maximeet etiam ,u altarium beati Martini constructum ho-

sollicite servi vit Deo, quia vocem ejus mcdullitus nore.propinquam M habebat fenestram in qua 215

obaudivit,quamevangelioproniulgan 3percepit:7« lucerna erat constituta

113
,co nitante secum Feli-
" 19
TarvisiSd urbis episcopo fi
', qui pari modo
inquit, cumorateris, intrain cubiculum rtclauso cc
dolorem ta paiiebatur; et visum est illi,
ostioora Patremtuum (Matth.x\,Q>.) Quid igilur oculorum
mirum, si arcbana ejua nequimus agnoscere, qui ut deoko lampadis aute altareardentisoculossuos

extraostium compellimur excubard ? ..imirum d> linircnt oub nomine .. ineti Sfartini. Quod ut fecit,

trimenticauaamc putabat,.J velamicu secretasua ;

protinus mcrit ;
, ipsius oculorum uterque salutem

cognosceret. Legerat Lzechiam regem in hoc sibi reeepit. Qui nagrans desiderio visendi sepulchrum
VARLE LEGTIONES.
* 19
etiaa alta, construo, liam, n qua, ituta licc, vpissopo, dolorv.ni deicfa.
129 GHRONICON. - LIB I. 130
sancti Martini, de Italia venit in Galliam,et fuititer A Dogrnate divino prcesul facunde triumphans,
liiius per Virdiunim. Quem episcopus, cui icxcano- Das pastor monitis ne premat error oves.
nica jubet omnes suscipere, benigne suscepit, hu- quas celum, arva, unda ministrat,
Deliciisreficis,
mane servivit, et viscera super eum totius sancti- Et saciat popu os lunc cibus, inde fides.
tatiset pietatisproconsuetudinesua bona patefeeit. Sumit pauper opem, tristis spem, nudus amictum,
At ille remunerationem cogitans pro servitute sus- Omnia quidquid habes omnibus. ey.se facis.
cepta,cumvotoexpleto.(DEi\T.)Pictavim rediensibi Hic t bi louga salus maneat, licet inde futura :

habitaret, consecratus presbiterum, et post in

in Atque diu pastor pro grege votaferens.
ejusdem urbis episcopum, ct esset doctus arte
grammalica, composuit ibi carmen in laude ipsius Cum igitur prolongatum vitas hujus incolatum
hexametris comptuin et pentametris versibus, mortem deleetabiliter expectans diu patientissime
quos hic subjungere opera3 precium duximus. Ita pertulisset, et pondus iinpositum diei et ^estus spe
ergo carmen id dicitur :
8alutariinfatigabiliterdeportasset,et lacriinas quo-
Urbs Virduna, brevisquamvis claudaris in orbe, que crescentis cotidie desiderii panes bonae ac leta?
Pontificis meritis amplificata places. consolationis habuisset, videns iiiimie.js suos victo-
Major in avgusio prafulget gratia gyro, g ria vitiorum scabellum pedum suorum, gaudebat

quam magis auxit honor.

Agerice, tuus, anima cjus in Do.nino, et exultabat spiritus ejus in
Plwrima magnarum fudisli semina laudum, Deo salutari suo. Vincula terrenae molis graviter
Quce matura opere ftrtilitate meles. tolerabat,et quanto viribus corporis dcstituebatur,
Tempore prvescnti viclum largiris cgenis. tanto magis libertatem promissam amplius sitLbat
Und? futura diss centuplicabit o_pes. cum apostolo dicens : Cupio dissolvi, et esse cum
Dogmalu archani reseras penetralia pastor : Christo multo magis melius (Philipp.x, 25). Quod
Non solum dapitus, pascis et ore greges. per speculum in enigmate jam senex ac lassabun-
Templa vetusta novas, preciosius ei nova condis, dus tcnebat, hoc videre ardebat per speciem. Bonus
Culcior est Domini te famulante domus. autem Dominus messis dififerebat sueeisio;iem, quia
Egregios fontes sacri baptismaiis exples, opporlunam noveratetdisponebatmaturitatem. Vi-
Tampia divinofonte repletus agis. derateum et adjuverat in bac bieme asp.ra pernici-
Candida sincero radiat hec aula sereno : tjrdesudasse,ventostemptaLionum,pruiiia.stribula-
Et si solfugiat, hic manetarta dies. tionum, adustionesvoluptatum superasse, et provi-
Adnova templa avide concurrunt undique plebes, dus sanctarum virtuium agrieola fructum muhipli-
Et tribuis populis plus inamore Deum. cem terrae bonae difierebat succidere, plenitudinem
Te solamen inops meruit, te nudus amictum. C ejusaccumulans
Appropinquavitigitur
in patientia.
Et solus cunctis potus et esca manes. vespera mortis, et gaudens, ac prseteritorum quo-
Felix, qui meritis ceteriw lucis amator, dammodoimmenior, in auterioraseextendebat prae-
Tempora jam modico non mor tura paras. parataepau3ationis denarium a pativ familias repo-
Phebus ut elatum smpenditin ethcra cursum, scens pactaa ac diu e pectatae mercedis. Non fefellit
Purus et igniferum spargit ubiquc jubar : eum (fol. 49. ) spei ancora omnibus firma perieulis,
Efusis radiis totum sibi vendicat orbem, et veritas de promissionis umbraculo proeessit in
1

(Fol.48 Montes,plana replens,imavelalta tenet.

') lucem. Taclus cnim digladiabili sorLe naturae, et
Sic prasul splendore animi cum sole choruscas, scicns sibi discidium corporis et animae superveni-
II e suis rad.is fulget, et ipse tuis, rc,coniidensinDeo,qui potest etanimam et curpus
Agerice sacer, cujus sermone colente pcrdere et salvare, convocari jussiL omnes eeclesiae
Ecclesia segeiesfertditate placent, siue filios et in ajcelesiae meliores, et consueta salu-
Terrenis sterilis rebus,fecunde superuis, tisdocumentareplicans,seque illiscommendans,ad
Cuncta caduca negans, dives iture polis. ultimum ait futura prouuntians Sabbaio venturo,
:

Illecebris mundus, mundi lasciva repellens, filii harissimi,m zgnamscitotefuturam serenitatem

Nil cui subripuit carnis amarus amor. D coeli.SerenissimusenimsabbatiDomimsmihiservo
Lubrica culpaperit, neque mors de criminegaudet, suofideli dabitsabb itum requietionis, ei pertesum
Cum tua delictis libera menbra xlies. labore sex dierum hujus s:cu!i, inseptima sine ve-
In templis habitando piis sicpurus haberis, spera omni laboretiberum transportab t.Terrceigi-
Ut tua corda, pater, sint pia templa Dei. tru malri, quodsuum estred lite; nam Deus, vita
Eligit in tali se Christus vase recondi; mea;recip et,quod inspiravii infaciem meam spird-
Quam sibi purgavit, possidet ipse domum. cutumvita. Yosetiamobs:cro.frutres,et><uncprovo-
Non dolus in labi s, non suntfera nubila mentis, bissollicitus, utnumquama memoria vestra rccc-
Sinceris animis vernat in ore dies. dat,quisemper et ubiquevobiscum est, Dominus. Di-
Doctiloquum Jlumen salienti fonie rfundis. cebat luTJcaliaque similh,et quasi ad pascha supcr-
Et sensus steriles voce rigaute foves. vcnturum scpneparans, sordes et contagiacireuns-
Ardua ccelorum pandis misieria terris, tantiumatquelugentium sacra et multimoda ammo-
Per quemplus Dominum scit, timet, orat, amat. nit ione eluebat nunc de his quas relinquebat, casti-
;
m ttUGOtflS abbatis flavi.m \« i:\sis 132

gando retrahensnunead ea ad qus transmigrabat, A solus derelictus eut. Hunc Madelulfus Silvanecten
episeopus noctu scpelivit. Obiit 588, anno.
instigando impellens. Venit quod prgedixerat sabba
sis a.

Childeberti Sigeberti.
tiun, et ecce repente in cella ubi eger recumbebat,
filii

(rr.EDEG.] Anno igitur ab ine. Dom 1393, regnante

auditur frequentia, audiuntur voces, quas lingua
Guntramno, anno regni sui 23, ipse domnus Gun-
edicere nec vox potest resooare mortalium. Cesse-
runt lacrimae, stupor et extasis omnes invasit, mi-
tramnus rex ecclesiam in suburbio Cabilonensi in
raculo et omnes tenuere silentium. Audie-
terrord
honore saneti Marcelli aedificavit, quam rebus plu-
rimis ditavit, et congregans synodum quadraginta
bantur carmina sexuum diversitale diversa.nec qui
episeoporum, monachos inibi esse decrevit ad in-
essent cantores, corpulentia tenebrosa et fragilis
star monasterii Agaunensis. Cumque ei perlatum
videre praevalebat. Hoc tripudio, hac simphonia
lae-

supernorum civium exultationes, inter fuisset, quod frater suus Chilperiebus inlerfectus
titise inter
fuisset, abiit Parisius, baptizatum filium Chilperici,
manus sanctorum angelorum dulcissimi pontificis
nomine Clotharium, ipse de fonte suscepit, et in
anima de corruptibili carcere exempta, veluti nivea
columba cunctis videntibusevolavit, quorum Deus regna patris constituit.
aperuit. Ibi felix et Anno 26 regni ejus, filius naseitur Childeberto
oculos, ut videre mererentur,
Theodebertus, et anno sequenti Theodencus. Gun
beata anima illud unum quodin evangelio Salvator
_.._. B f u:i JAl,n„i...M _-_.-. t «»•_ in liiiiin-i
rtiii<
_..

tramnus Childebertum adoptavil in

__
quia
filium, _-_ ,-1 _

docet neeessarium, ab eodem Domino perenniti

Obiit autem filios non habebat. Ipso anno gens Persarum cre-
feliciter recipit. iGkeg. Tur.. ix, 23.)
proillis,utsupradiximus,causisamaritudinis felle didit Christo, et baptizatus est imperator Persa-
rum sancto Johanne Constantinopolitano cum
adgravatus,maxime inediaconsumptus.Curatum est a

sanecorpusejus sacratissimum pia filiorum diligen- 60 milibus eorum.

tia.etjuxta patris ultima praecepta terrae mandatum Anno 30 regni ejus, qui erat ab inc. Dom. 398,
Andreae et beati Martini nomine inventa est tunica Domini uostriJesu Christiincon-
in -ecelesia sancti
Gregorio Antiocheno, Thoma Hierosoly-
consecrata. Ubi meritis ejus et precibus exuberant sutilis, et a
mitano, Johanne Constantinopolitano.etaliis multis
divina beneficia, cunctosque Dei medetur
pielas.

Requievit autem mense Decembrio, die primo, qui de Zalati civitate cum arca marmorea levata, or-
angelo anno dine pedestri Hierosolymam perlata est, et in loco
erat dies sabbati. Annunciatus est ab
inc. Dom. 318, natus post triennium a. 321, or- ubi erux adoratur, cum triumpho posita.
ab
dinatus in pontificem anno setatis suae 33. ab inc. Guntramnus, postquam 33 annis regnum Burgun-
Dom. 333. indietione 3, regni Theodeberti a 13, dis tenuit, moritur 3 Kal. Apnlis sepultus est ;

Cabilone.RegnumejusChildebertusassumpsit,quod
post quintam synodum Constantinopolitanam
a. 2,

pontilicatum agenle Romanae ecclesiae papa Vigilio, annos quatuor tenuit, et mortuus est in adolescen-
tia, anno regni sui 17, astatis 23, ab inc. Dom. 605.
imperante Justiniano minore a. 28, Justiniani ma-
Filii ejus regnum susceperunt Theodebertus Aus-
joris nepote. Vixit in episcopatu a. 47, decessit
33-

Dom. 602, indictione B, qui trasiorum, sedem habens Mettiin Theodericus

tatis suaa a. 81, ab inc. ;

erat annus Guntramnipapatus domni Gregorii

33, regnum Guntramni in Burgundia, sedem habens
abbas Aurelianis. Ili duo reges contra Clotharium Chil-
papa3 a. 12. (Bert. vii.i Butiovaldus quidam
periei filium arma movent, ubi Clotarius opprimi-
episcopatum ambiens, quia esset superbus, nichil
optinuit. Caramerum referendarium cum consensu tur, et qua potest conditione pacem facit.
sacerdotem. (Fol. 30.) Anno regni.... Theoderiei, qui erat ab
civium regalis assensit auctoritas fieri
22 "
(Fol. 49') Ermenfridus, inc. Dom. 602, Phocas dux et patricius rei publicae
Post eum extitit
de quibus nullam aliam habemus memoriam,
nisi Mauricium imperatorem interfecit et imperium as-
quod in orcline episcoporum episcopi sunt reperti. sumpsit. Theoderico nascuntur filii Sigebertus et

Verum de his nunc ista sufficiant. Childebertus. Brunichildis et Prothadius major

[Greg. Tur., Cbilpericus itaque, Nerone
iv, 46. J domus Theodericum adversus fratrem commovent ;

pejor et Herode. post multa mala, bella, caedes

et quamobrem Protadius ab exercitu Theoderici peri-
descriptiones novas et gravissimas, quas in oinni D mitur. et fratres pacantur. Theodencus consiho
II /i_ r_ J _._-,«.___ T____-_rl_-_i-i»i ~\T r_ n
Bruniehildis avias suse sanclum Desiderium Vien-
i _ l • 1 "
__ _ ^_~. , .irt r-_"» I _

regno suo fecit, dum de venatione apud villam Ca-

lenSemjuxtaParisiumjamsubobscuranocterediret, nensem archiepiscopum exilio damnavit, et redu-
Sanctum quoque Co-
de equo susciperetur, et unam manum super ctum de exilio lapidare feeit.
dum
lumbanum de regno suo exturbavit, quem Clotarius
pueri scapulamteneret, adveniens quidam, nomine
Chilperijifiliussuscepit.Erat enim amator sapien-
Falco, missus a Brunichilde, cultro eum sub
ascella

percussit, et iterato ictu spiritum ejus fudit. tiae.Iterum lis inter fratres Brunichildis agitatur con-
etcollectoexercituTullensiconfliguntcampa-
[Fkedeg.J Hie multas regiones devastavit, episeo-
silio,

Vielor Theodericus Theodebertum usqueColo-

pos execrabatur, testamenta ecclesiarum multa nia.

disrupit,nullum unquam dilexit,a uemine dilectus niaminsequitur, ubi Theodebertusredintegratoex-

ercitu bellum movet .Tanta ibi strages facta est,ut ca-
est. [Greg. Tur., iv, 46.] Cum spiritum
exhalasset,

VARLE LECTIONES
wo iqq U s erasus et vacuus in c. tertia pars Unea.
133 CHRONICON. — LIB. I. 134
davera mortuorum non haberent quo ruerent, pra A ususconsilio parteni regni fratri concessit Tolosam,
multitudine occisorum. ATulbiaco usque Colo- Caturcinam, Agenensem, Petragoricum et Sancto-
niam prostratusexercitus terram opcruit. Theode- nicum, et quod ab his versus Pyreneos montes ex-
ricus victor fratrem persequitur, et suorum prodi- cluditur et regnabat Aribertus in Provincia et
;

tionccaptum avia) Brunichildi dirigit ;

quem illa in Aquitaniaet post tres annos totam Vasconiam su-
clcricum totondit et post paululum interfecit. perans sibi subdidit.
(Vita Garici ampl.) Regnante Theodeberto rege [Bertau.] Anno Domini 582 obiit sanctus Germa-
sanctus Goericus,rexAquitania3 ultimus, justis pol- nus Parisiensis et a. 630 sub Dagoberto viguit sau-
lens moribus, a Domino caecitate percussus, revela- ctus Paulus Virdunensis frater ejus. Quod si, ut
tione angelica Mettim venit,cui praeerat sanctus scribitur, ita est, sexaginta et co amplius annis
Arnulfus propinquus cjus ct illuminatus a saneto
; vixit post euin. Nati pago Eduensi, vico
sunt in
Stephanodomumsancti Petriconstruxit, et tempore Lausia, etin manso nativitatis eorum noncanis,non
Dagoberti, sancto Arnulfoeremumpetente, ibidem avis praedam rapere praevalet,quse non statim in-
pontifex subrogatus 18 annis praefuit, decessit 13 tereat quod experimento probatum est. Quilocus
;

KalendasOctobris, sepultus incoenobio sancti Sym- usque hodie ecclesiolamretinet sancti Germani no-
phoriani (Vita LupiSen). Tempore Theoderici et mine et virtutem insignem.
Brunichildis sanctus Lupus Senonensis viguit, ncpos [Bertar.J JIujus Dagoberti tempore post Ermen-
Austerii Aurelianensis et Aunarii Antissiodorcnsis fridum episcopumVirdunensem tractus est de mo-
episcoporum. nasterio Theolegio sanctus Paulus, qui fuit frater
[Fredeg.] Anno itaque 16 rcgni sui, qui erat ab sancti Germani Parisiensis ecclesi;e episcopi, etin
inc. Dom.61S,Theodericusvolenssuper Clotharium Virdunensi ecclesia episcopus consecratus ; cujus
irruere, Mettis proiluvio ventrisinteriit. Brunichil- memoria seterna est.Hic monasticam vitam ducens
dis Sigebertum filium ejusinloco patris substituit. cum in pistrino fratrum habuisset obedientiam,et
Clotharius vero flnes regni qui suuj ditioni debe- timeret ne horastatuta fratres panem habere po-
bantur conatur recipere, cui Sigebertus occurrit, tuissent, ejecto ignedeclibanoipseintusingressus,
quemClothariussuorumproditionecaptumperemit, cum cuculla sua elibanum purgavit, et panem illic
et quinque fratres ejus cum Brunichilde cepit. Pue- ad coquendum ordinavit, sanusque foras egressus
ros scparatim peremit, Bruniehildem indomitorum panem sanctum fratribus inrefectoriotempore sta-
equorum caudis irretitam miserabili morte damna- tuto distribuit. Cum ergo esset episcopus ordina-
vit anno ab inc. Dom, 623, quae et sepulta est tus,nepos Dagoberti regis Grimo diaconus, qui et
Eduae. Adclgisus dictus est,cum fuisset a sanctoPaulo ab
Clotariustriumregnorummonarchiamobtinuit a. infantia reverenter educatus,proamore ipsius an
28 regni sui,sicut et beatus Columbanus praedixe- tistitis suam proprietatem, id estTheolegium mo-
rat, eta. 38 regnisui Dagobertum lilium consortem nasterium, sanctae Mariae in Virduno suo scripto
regni facit. Anno vero 42regni ejus inler Clotha- etmultorumfidelium scriptis tradidit roboranter,
rium ct flliuni suiini gravis orta est contentio, eo et ut Virdunensis ecclesiaipsum monasterium in
quod Clotharius cuncta qiue ad rcgnum Austrasio- sempiternumhaberet, omni auctoritate (irmavit.
ruin pertinebant, sibi volcbat reMnere. Quam- Victui vero fratrum Grimo Frasindum villam pro
obrem electi sunt duodecim judices cx Francis, in- sua pietatedelegavit.SanctusctiamPaulus Basonis
ter quos fuit sanctus Arnulfus Mettensium episco- villare de suis redditibus comparavit. Privilegium
pus,quorum consilio patcr paciflcaturcum fllio. Su- canonicum ipsius ecclesiae de antiquioribus villis
periori vero anno, cum jam Dagobertus Austrasio- fecit, et sua aliorumque episcoporum auctoritate
rum rcgnum strenue regeret, quidam vir, nomine ipsum sub divina attestatione roboravit. Hic in
Haroaldus (47),ejusoffensam incurrit,proquointer- episcopatu positus, multa miracula operatus est, et
cessores facli sunt dominus Arnulfus et
Pippinus post suum excessum positusin basilica sancti Sa-
major domus, sed non multopost Treveris inter- turnini,omnibus cum fldeposcentibusmulta sanita-
fectus est. D tum benelicia largitus esl.Cajcos namque illumina-
Anno 630 Clotarius moritur, Dagobertns mo-
et vit,surdis auditum dedit,clausis gressum pnebuit,
narchiam obtinuit a. 15. llic patrc orbatus, Aus- . aagrolos a variis infirmitatibus liberavit. Et quid
trasiisquos rcgebat, jubet exercitum promovere, plura ? Ecclesiam cbmmissam rebus lemporali-
sibi
missos dirigens in Burgundia.et ca3teris rcgni par- bus dilatavit, bonornm operum floribus adornavit,
tibus, ut insuum regnum eligerent. Cumque Remis etDominus omnipotens animam ejus cum sanctisin
venisset, omnes se ei tradiderunt. Aribertus frater aaterna gloria gauilere facit. Requievitautemmense
ejus nitebatur se posse regnum assumere: sedejus Februario, dic Post hunc extitit
9. Gisloaldus
voluntasprosimplicitateparumsortitaesteffectum. SS1
episcopus, Gerebertus .

Dagobertus vero cumobtinuissetregnum, sapienti [Fredeg.] Dagobertus igitur anno regni sui 6

881
VARLE LECTIONES.
Qua sequebantur abrasa sunt.
NOT;E.
(47) Lege Chrodoaldm. Fred' c, 82,
 136
195 HUGONIS ABDATIS FLAVINIACENSIS
A quoque defuncto patre Anchise major domus in
BurKiindiam ingressus est, et tanto timore pontifl-
adventu regno Sigeberti cumCunibertopontificestrenuegu-
ces et omnes Burgundiae proceres in ejus
mirandus esset pro jus- bernabat regnum Austrasiorum, et ab omnibua
concussi sunt, at omnibus
Lingonas, amabatur. Hic partemthesaurorum Dagoberti,quse
titia quam faciebat.(Fol 151). Venit ergo
compelebat Sigiberto,Coinpendio villa suscepit, et
indo Bivionem, et Latonae residens multis diebus
Mett sdeportavit.PosthaecSi feberlusobiit.Regnum
lantam justitiam faciebat,ut nullus ante eum veni-
Ca- ejussuscepit Bagobertusfiliusejus. Quem Pippinus
rot, qui rediret non accepta justitia. Be Latona
etGrimoaldus Pippini filiusminus idoneum ad re-
bilonum venit, post Augusto lunum, inde Antis-
<j;n\ curam providentes in clericum detonderi
venit fece-
siodorum, debinc Senonas, inde Parisios
nec soinnium oculis runt. (Vit, flPt(/W£i.-)Bathildis missismilitibusDal-
amorejusticia. raciendae, ut
finum Lugdunensem episcopum interfecit a.661, a
caperet, neccibo satiaretur. Anno 7 regni sui nas-
lavacro quo consecratus est sanctusVulfridusEboriacensis
citur ei fllius,nomine Sigebertus, quem de
episcopus, qui primus in Frisia praedicavit ante
suscepil Arihortus frater ejus, et ipsc Aribertus
sanctum Willebrordum. (Vita II Bath.\ Clodoveus
anno sequenti mortuus est,cui orat filius parvulus
quoque exactis in regni administratione 17 annis
Chilpericus, qui non multo post defunctus, fertur
obiit in primario flore juventutis, relictis tribusfi-
factione Bagoberti fuisse interfectus R 28
iiscum Batilde regina. Ejus* archicapellanusfuit
Anno 40 regni Bagoberti Winidi Toringiam dc-
sanctus Gcnesiusabbas, qui postmodum Lugdunensi
vastabant. Qui cum fortiter instarent, Da/obertus
ecclesiae archiepiscopus datus. Ilic ante reginam
Mettisvenit, et consilio pontificum etprocerumSi-
regem constituit, sedemque
suu defunctus,in ipsoejus obitu cum magnaei lucecum
gebertum filium n
angeliset archangelis apparuit, et ad mansionem
Mettis habere constituit, et Cunibertum Colonien-
eam perpetuae paeis perdnxit. Post quem praefuit
sem praesulem et Ansegisum ducem qui et Anschi-
gubernarepalatium. (Geneal. Oarol.) Lugdunensi metropoli sancius Landebertus abbas
sus, instituit
Carolum. Fontanellen is ecclesiae, a quo consecratus est
Ilic AngesisusgenuitPippinum, Pippinus
tradiJit, et condigne sanctus Ansbertus Rotomagensis episcopus anno
Thesaurumquod suffieeret, filio
culmine regni sublimavit, et quod eilargi- Dom. ine. 078, indictione 5, anno regni Theode-
eum in

tusfuerat, praecepto roboravit. Illi regnum Austra- rici 9.

Francorum utiiiter defendunt. Annus Dom. inc. 682. Agathonis papae secundus,
siorum et finesregni
Theoderici Palthiidis filii 13.
Undecimo 228 annoClodoveiflliiBagobertiMagoaldus
(Chr. Divion.) Clotharius major natu regnum pa-
abbas Flaviniacensisobiit, et domnus Widradusor-
n i !«;«"
Mai. Praefuit aunis
......... 12
.-. tris Neu^triaeet Burgundiae obtinuit, Childericus
«
abbas
naiur ai.ua;.
dinatur 11 Kal. i«j>.
nui. ,
-

regnum Austrasiorum Germaniae suscepit anno

et
\nno 12 re°r.i Dagoberti natus est ei filius, no-
incarnalionis Bomini 6S8,indictioneprima. Regna-
mine Ciodoveus cui Neustriam el Birgundiam post
vit Clothariusannis4, et obiitanno dominic.incarn.
suum discessum pater contulit, regnum veroAus-
602, indictione quinta. (VitaLeod ) Quo mortuo
trasiorum Sigeberto. Dagobertusigiturl3anno re-
Wascones fortiter supcravit, et anno se- contentio inter principes agitabaturde regno. (Fol,
gni sui
Ehroinnsm jordomusTheoderico favebat, san-
quenti Brittones etWascones dalis sacramontis
ei 51').

ctus Leodegarius, Eduensium cpiscopus, et ceteri

subduntur.Obiit anno inc. Dom. 641, ind. 14, regni
quihus erat mens sanior, Childcricofavebant. Prse-
sui anno 20;sepultusest inecclesia sancti Byonisii
tantis thesaurisditavit, ita utmira- valuit melior sententia, et Childcricus rex Franciae
Parisius quam
constituitur, eoquod strenue regeret regnum Aus-
retur,qui videret. Successit patri in regimine Clo-
siorum. (GestaFranc).Rtfcrt aliquis scriptorum
doveus,Cujusregni anno 2 Martinus papa pontifi-
tr.

quod Tbeoderiuus primo sublimatus sit in rcgno

catum Romanaeurbis suscepit. (Gestap. R.)
Francorum, et Ebroinus major doinus substitutus,
[Regino.]. Clodoveus corpus beatiBionysiidisco-
rapuit, sed propter malitiametcrudelitatem sintexpulsi,et
operiens, minus religioseosbrachii fregitet
confestimquestupefactusinamentiamincidit,etpost substitutus sit Childericus. (Vita Leod.) Leodega-
D rius igitur sub Childenco bcne et u.Xler d.spone
2 annosvilamcumregnofinivit.Habuitquetresfilios
quosgc- bat regni moderamina, ita utquidquidadversusle-
Clotharium, Thcodericum et Childericum,
et tutor ges majorum, quorum vita laudabilis fuit, contra-
nuitex Baltilde regina. Ega custos palalii
regnum. rium repcrerat, ad pristinum statum corrigeret.
regni condigne gubernabat palatium
et
Obiit m
doinnus Widradus abbas 5 Nonas Octo-
Anno tertio regni Clodovei Ega moritur et major
bris, ct successit ei anno dom. inc. 663 Gayroinus
domus Erchinoaldus efficitur, vir paliens, et omni
Pippinus episcopus;cujustemporecontulrt (48)eidem seccle-
bonitate plenus, amalorpacis et justiciae.

VARI.E LECTIONES.

w inmargine. " 3
in margine.
in in margine.

NOT.-E.

Labbei Bibl. nov., 269.

(48) Pippinus majordomus ; cf. I,
137 CHRONICON. - LIB. I. 138
iae Glennonem cum appendiciis. Ilic inexpeditione A vion.) In d*ebus Franci mutua se caede ster-
illis
imperatoris obiit pridie Nonas Julii. Tempore etiam nunt, et Theobaldum Grimoaldi filium persequendo
5jua dcdit Bajo sancto Prejeeto Pulliniacum cum fugant, electo Rainfredo in principatu majoris do-
aecclesia, Magtiiacum, Pruiniacum, et uxor ejus mus, de cujus manu per mu'.ta belia Karolus eun-
Puteolos, Opiemariacum, Cleriacum anno 7 Childe- dem principatura sustulit, et mortuus estRainfre-
riei (49). dus a. 73!. (Gesta Franc.) Anno quoque 717 obiit
Ilis diebus Eduenscm ccclesiam pracfatus regebat inAttiniaco villa Daniel, qui et Chilpericus, et No-
Leodegarius, Virdunensem Gerebertus, dequo jam viomo sepultus, et succedit ei Theodericus Dago-
memoriam fecimus, Trajectensem sanctusTheodar- berti junioris filius. (Chr. Divion.) Quo mortuo a.
dus. (VitaLamb.) In aula regis Childerici sanctus 725 succcssit Clotharius, et Clothario Chiideber-
erat Lamberlusjuvenisbonae indolis, qui postsan- tus, et Childeberto Childericus; in quodefecit ge-
ctum Theodardum conscnsu magnatuni et pro- neratio regis Clodovei, quae usque tunc regnaverat
cerum Trajectensem susccpit episcopatum. Dum (fol. 52).
igilur strenue et sagaciter Childericus rcgni dispo-
neret moderamina,crescenteinterprincipcsdiscor- [Regino.] Karolus ab ergastulo quo tenebatur di-

dia diaboli maligni suadente invidia, interficitur vina miseratione ereptus, 27 annis, quibus princi-
-o
princeps iste inclytus, anno ab inc. Dom. 670, in- patum obtinuit sub praefatis regibus, bellum cum
diclione 13, exactis in regni adminislratione 22 an- paucis bis terque congressus primoabiit,tandemin
nis, et germanus ejus Theodericus succedit. (Vita Vinciaco 13 Kal. Aprilis contra Rainfredum Fran-
Leocl.) In di. bus illis tanta fuit tribulatio in cccle- corum principem a. 717, tertio sui prineipatus an-
sia, Ebroini facieutc neqnitia, ut videatur cru ieli- no; unde vietor factus, una tantum, idest Andega-
tate vincere Neroniana et Deciana tempora. [Ado.J vis civitate ei concessa ad
habitandum, Francorum
Tunc interfectus est sanctus Leodegarius cum Geri- totam gentem regens, vastavit Saxoniam, Bava-
no fratre ab ipso Ebroino principe, sanctus Lam- riam, intravit in Provinciam usque Massiliam, inva
bertus a Dodonecomite. Ebroinuscrudelitate fren- sit Wasconiam, vastavit Frisiam, contrivit Aleman-
dens, ab Ermcnfrido Franco interfectus est. Erat niam. (Chr. Divion.)Q\ii propterea Tuditis appella-
lunctemporis vir ab ipso Ebroinooculisprivatus in tus est quod est malleus fabri, quia sieut malleo
insula qua) Barbara dicitur, cum nocturno tempore universa tunduntur ferramenta, ita ipse contrivit
ad ripam Araris orandi gratia sederet, audivit na- omnia regna sibi vicina. Pugnavit etiam cuai S.ira-
vigantium impetuin. Qui interrogans, quonavigium ccnis non longe a Narbona, et maxima cacde pro-
illud tenderet, audivit : Ebroinus est, quem ad Quibus iterum Proviiuhm irrumpentibus,
stravit.

Vulcaniam ollam deferimus, ibi enim facti sui ^ cum Arelatumcepissent, CarolussibiadjunctoLuit
panas luet. prando Longobardorum rege, deilliseosregionibus
(Chr. Divion.) Jam tunc deficientibus a pristino elTugavit. [PaulDiac.] Eo tempore floruit vitaetac-
tibus PetrusTieinensise, dscopus, virginitatisgluria
vigore regibus, regni cura administrabalur per ma-
decorattis, qui ab Ariperto quondam rcgeapudSpo-
jores domus. Mortuo ergo Theodcrico ab inc. Dom.
letum fuerat relegatus. Misit atttem CaroUts Pippi-
692, indictione quinta, Clodoveus filius cjus succe-
dens regnat a. 1. Inler duces el primates regni Pip- num filium suum Luitprando praefalo regi, ut ejus
pinus praeeminebat, et maxima pars regni in manu capillum incideret. Qui crinem ejus incidenspater

ejus crat. Clodoveo quoque defuncto Childebertus

ei factus est ; multisque ditatum muneribusgenitori
succedens regnavit rcmisit. Leoneimperantc temporibusGregoriipapa
a. 13. (Gesta Franc.) Virdunen-
tertii, bortatu ejus Petronace duce monasterium
sein ecclesiam Berthalamius episcopus rexit, quj
studio suo et industria ecclesiae sibi saneli Benedieti in Cassino reslauratum est ,elapsis
commiss* ad-
quisivit praedia quamplurima. [Bertau.] Quo de- jam fere 110 annis a destructione ejus, cui etiam
functo succedit Abbo episcopus. Zacharias papa plura eontulit, inter quaeregulam
Childeberlo quoque rege, qui cognominatus est quam sanctus Benedictus mantt sua scriiisit, con-
cesSlt
Justus, de mcclio faclo anno 711' Dagobertus filius D
ejus succedit adhuc pueranno inc. Dom. 712, et re- [Reutau.] Tunc praeerat Virdunensi ecclesia?
gnavit nnnis 5, et mortuus est a. 715, (Gesta Franc.) Peppo episcopus, ct in illa seditione, quam diximus
cui successit Daniel clencus, qui et Chilpericus, fuisse inter Raimfredu.n Franeorum principem et
regnavitque annos plus quinquc.
Karolum Tuditem,ipse favitpartibus Caroli, et ob
[Beutar.] Anno ab ine. Dom. 711, natus cst in
id optiuuit pretio cum Carolo et qtiodam nobiliva-
Virduneiui urbo domnus Madeleveus ,ex familia
sallo ejus Calmontem villam eum omnibus appen-
ecclesiae.
diciis. Postquam vero Deus Karolo solidavit Fran-
Pippinus mortuus est anno ab Dom.
inc. 714, corum regntim, addidit el alia qttamplurima, utos-
mense Decembrio, et Grimoaldus filius ejus mor- tendit chartarum notitia. Et hoc ergo defuncto Vol-
tuus, et Karolus succcssit loco patris.
in (Chr. Di- chisus episcopus factus est, et post eum Agroinus
NOTjE.
(49) Die Dominico antc med. mensem Maii; ibid.
Pa.tr.ol. CLIV.
9
 :

HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 140

139

episcopus, quiperpaucisannisipsi praefuere eccle- A sumdedi. regnorum jura. Inflatur unus adversus
si.e.
alium, invadit quisquenomenregium.Haccrescente
Anno ab inc. Dom. 741, Karolus discordia urbes depopulantur, ecclesiae incendun-
{Chr. Dition.)
tur,ministeria divina detrahuntur, monasteria viro-
mortuus est, el lilii ejus Karlomannus et Pippinus
rum dejiciuntur, puellarum deluduntur, et cuncta
susceperunt regni gubernacula, sed Kaiiomannus
vastantur fuitque eo tempore non minor in aeccle-
septimo post patris obitum anno ab inc. Dom.7.7, ;

lloman perrexit siis gemitus, quam Decianeis Diocletianisque tem-

relieta eura regni Pippino fratri,
monte Serapti monachus habitationem insti- poribus. [Beiit. 12] Quo turbine Virdunensis civi-
et in
Postea non ferens molestiascrebro se visitan- tas exagitata defuncto Agroino episcopo diebus
tuit.

tium, ad sanetum Benedictum in monte Cassini multis mansit vacua, pastorc viduata.

eommigravit. {Gestap. R.) Tunc regebat Romanam His diebus ablactatus almus puer Maldeveus, re-
ligiosis viris tradituscst litteris iinbuendus,
quarum
ecclesiamZaehariaspapa, quisuceessitGregorr.IH,
m. 3, d. 14. elementis brevi datis meinoriae, dedit operam intel-
a. 742, et rexit ipsam ecclesiam a. 10,
Pippino per Bur- ligere praecepta artis grammatic_e, per qua. vera
[Regino.] Ilie accepta legatione a
gardum Vitzoburgensem episcopum, et Fulradum agnosceret, vieia quiret vitare. Post ha.e tribunal
iDsiusPippinicapellanum, de incivilitate regum ex B ascendit rethoricae. Sedquia rethor esttraditorelo
r __ .. _.-__— x_ ....... _;_ „i„, t;„ ........ oino sapientia nimium
c_n.Ant.ia nimiini
_ .
quentise, eloquentia vero sine
antiqua Merovingorum stirpedescendentium, utsu
numquam, omissa exer-
periuspnelibavimus, mandatpopuloFrancoruin,ut obcst plerumque, prodest
honestissimis
Pippinus, qui potestateregiautebatur, nominisquo- citatione dicendi, in rectissimisatque
studiis rationis omnem suam consumpsit
operam.
que dignitate frueretur. (A/in. Fuld.) Ita Childeri-
recta. rationis ad divina, studium honesti
cus rex ultimus de ipsa stirpe depositus, et in mo- studium
referens ad humana. Hinc res omnes, quae
in
nasterium trusus, et Pippinus in regem electus, et officii

dictis et factis et in toto mundo aguntur,

decem esse
consecratus est a Boirifaeio Moguntiae episcopo,
intelligens, qua. prredicamcnta dicuntur, argumen-
Suessionis in villa. a 732. (Gesta.p. R-) Sed et Ste-
phanus, qui Zachariae suecesserat, propter infesta- torum fucos et sillogismorum perplexiones sagaci
Langobardorum 14 die mensis discrevit, et in eis aciem sui docilis
sensus
tionem Aistulli regis animo
ubi
Octobris Roma egressus, indictione 7, papatus sui ad unguem exacuit. Intrat exhocquadruvium,
geome-
a. 2, ab inc. Pipinum venit in Francia,
Dom. 734. ad cubos arithmetica., sonos musicae, modos
perspicaei percipiens men-
et constituit eum Romanae ecclesiae defensorem et triaa, radios astronomia.
theori-
principem, et confirmavit unctione sua in regem,et te, ad perfectionem duplicis thesis, id est
unxit duos filios ejus Carlomannum et Carolum. c .epervenit et practica3
sim-
{Ann. Fuli.) Extunc ablata est Roma a subjectione Puerilibus igitur annis, ut patriarcha Jacob,
fores
post Gayronum pliciter domi transactis, pulsabat adolescentiae
2 5
imperii Gr_eeorum. Anno
-
7:.Jb

episcopum Flaviniacensis aecclesia. abbatem Manas- proficiens, et placenstam Deo quam hominibus. Sane
scri-
ses ordinatur abbas tempore Pippini quondam ma- post florcs rethoricos ac angues sillogismicos,
pturse divinaa ingreditur campos, ubi
audiens ab
joris domus, tunc autem regis Franeorum.
Anno igitur ab incarnatione humanati Verbi753, Apostolo Omnis quicastevixit,templumestSpiri-
:

suscipit praesulatum Virdunensis ecclesiae domnus tussa?icti(ICor.\i,\V/;{fo\.\>3)iiem in Apocalipsi

Maldeveus. Ilic in eadem urbe christianis et inclitis QuicimmidieriMisnonsuntcoinquinati,hiisequun
ierit (Apoc. xiv, 4;, statim
parentibus est edilus. Qui statim renalus ex aqua et lur agnum quocimque
spiritu in scptembaptismat:sgradibus,septem com- primevam suam etatulamChristoDominoconsecra-
gestiens, qui
prehendit dona paracliti Spiritus, Accepit deinde vit ; illi toto animo placere ac servire
et hereditas <jus, cogitansque
vias suas,
carnes agni immaculati cum sanguine, candidatus est pars
querens
virginitatis veslc, dccoratus iinmortalitatis lam- convertit pedes suos in testimonia Jesu,
viventium. Adeptus
pade. (Fol. 327) ArdebateatempestateomnisBelgica videre bona Domini in terra
a Domino be-
cotidiana bellorum
UUUUIdllU «LllUIUUIillOI-IIH». [Eixu. Yita
instantia. L"-"-"* "'J Nam
"""•" E.} -
' tandem _l.»«_-ivv._ honorem, accepit
lOHU-lil clcricatus . 7

regalisdignitas, qu.ea Meroveo rcge sumpserat ini- D ne dictionem, ct misericordiam a Deo

salutarem.
•• - -t„
c-i-_i :r» -_-._-; _ .... •_ ;ho rlo virtute invir
vir>t.nt.p. in vir-
Cotidiano siquidem provcctu ibat de
. . f

tia, in Hildericum regem qui jussuStephaniRomani

ad mor-
pontificisdetonsusetinmonasLerium trususest,por- tutem, Iatam et spatiosam viam quaa ducit
itur ad astra
angustam qua
recta, illo in tcmpore nullius vigoris erat, necquic- tem horrcns, artam et
carnes suas, mortiii-
quam in se pra.ter inane regis vocabulum prajferebat- sequens, confixit timore Dei
concupiscentns,
Opesquippeetredituumaluuentia,regniadministra- cans membra sua cum viciis et
spiritu ambulans, desideria carnis
non perficiens,
tioseuomnia, qua. vel domi vel forisagenda ac dispo-
vigiliis et jejunns
nenda erant, penes prajfectos palatii, qui majores inisericordia. operibus studens,
meditatiomm-
domus dicebantur, manebant. Qua pra.fectorum li- corpus afiligens, orationi insistens,
coercens, oculos
ccntia crevit morum insolentia, adolevit doniino- serviens, aures abauditione mala
a vanitate avertens, odor bonus
Deo in omni loco
rum crudelis potentia, nec defuit invidia, qua. pes-

VARI/E LECTIOXES
:S5
in margine
41 CHRONIGON. — LIB. I. 142
suum a multiloquio vel vaniloquio
sse satagens, os A licet diversa sint nomina, legis divinae poni et esse
ustodiens,manusab omni munere excutiens, con- jusserunt ;tainen itamultotiespeceatis exigentibus
ilium opusque suum ad Dcum semper convertens, attrita fuit, ut ea vacante Mettensium praasules
1omni actu suo Dei, non suam gloriam que- metropolitani fungerentur officioet dignitate. Tul-
ens.
lensibus quoque praeerat Godo venerandus episco-
Vivebat studiis adolcscens justus in istis, pus, qui immunitatcm civitatis ct recuperationem
Ordinibus sacris respondens moribus aptis. chartarum igne consumptarum apud praefatum
Post hec ad majora conscendens, presbiterii ho- regem Pippinum suae adquisivit aecclesiae.
orem electus accepit, justificaLus optinuit. Consti- Inter hos beatus Madelveus virtulum radiabat
litur itaque unanimi assensu, electione omnium-
decore, ct dignitatem pontiflcalem bonorum operum
SOtor et abba ecclesiae sancti Viloni, quam et stu- adornabat nitore. Quod officium, quamvis rudis
iospiritualisexercitiietrebustemporalibus melio- acceperit tempore, aptus accessit assueta bonitatis
itam, exemplo et doctrina ad divini famulatus ubertateJnstabatpraedicationibus,firmabat plebem
morcm acccndit. Fuit enim humilitate praccipuus, benedictionibus, incitabat ad meliorasacris exorta-
aritatc diffusiis, prudentia mirabilis, sobrictate tionibus.Quoddocebatverbis,monstrabat excmplis.
iudabilis,justitia insignis, fortitudine spcctabilis; Erat tunc civiLas ipsa insectatione barbarica bellis
cunctos dignitate praecelleret, erat tamen
licct
B
t
attrita, obsidionibusfatigata,caIamitatibusrepleta.
bedientia cunctis subditus, paticntia probatus, Teinpla Dei in ea polluta, sanctuaria exusta, mini-
>rma factus grcgi cx animo, ut in eo subditus steria violata, olficia diurna vel nocturna neglecta.
uisquo agnosccrct, quain sibi vivendi normam Clerici alii fugati, quidam necati, qui rcmanserant
ssumeret. Haec de eo fama ubique fercbat, hic multa paupertate addicti, pluspropriis seu terrenis
mior omnium in ore continuus erat Madelvei ; quam celestious studebant ncgotiis. Hoc respectu
ielas cjusque probitas lustrabat patrias, replebat vir Domini aniaro cum esset animo, posuit spem
lateas, edespulsabat palatinas.HispTsecurrentibus suam in Domino clamans illi spiritu humiliato .

mniis cunctorum votis in pontificatu eligitur Vir- Omnla qum fecisti nobis, Domine, in xero judicio
unensis urbis. Quod licet Limorc Dei plenusomni fecistiquiapeccavimus tihi et mandatis tuis non
;

nianimerejeeeriL, totoqucadnisurecusaverit,mul- obedirimus (Dan. m, 31). CuimoxDominus: Invoca

>rum tamcn sententia Doi gratia praecedente pra> me, inquit in die tribulationis, eruam teet honori-
iluit,acunacleripopuliqueconeordiacpiscoporum ficabisme (Psal. xlix, 1S). At ille humili prece :
idicio dignus in chathedra pontifieali exaltalur, Deusmeus, misericordiamca, tu es refugium meum
3nedictionefirmalur,uncLioncsacratur.(6rM^^. a tribulatione qucecircumdedit me, exultatio mea,
rett.) Regebat tunc Komanam secclesiam Stepha- G eruemeacircumdantibus me angustiis et flliorum
ussecundus, Francis veroprincipabatur Pippinus necessitalibus (Psal. xxxi, 7). Nec mora, consolatio
aroli Tuditis iilius, cx majore domus et prsefecto ex ore Veritatis affuit : Primum, inquions, querite
datii rex constitutus, a quo Chrodegandus abba, regnumDcietju.^titiamejus, et omnia adjicientur
r egregius et omnibus eilercndus praeconiis, in TO*w(J/fi/t7i.vi,33)(fol.[;i).Tuncillegralulabundus.
datio prajfati Caroli nutritus, ejusquereferenda- Auditui.meo,'&\iDomine,dabis(jaudium etletitiam,
us, ab ipso omnibus electus Romam
et Francis et exultabunt ossa liumiliata (.i.,Psal 10). Gi-essu
issus est, ut prselibatum Stcphanum papam ad ergo celeri ascclesiam intravit, clerum populumque
allias, ut cunctorum vota anhelabant, evocarcL
advocavit,judiciaDeiverainnotuit,criminavel pec-
d1 S3') quod et fecit a quo etiam in pontificem
; :
cata alterutrum confitcri monuit,fructus dignos
ettensis aocclesiaa, astante rege et populo, conse- penitentiae faceresuasit, ascclesiam frequcntare, ora
•atus,pallium promeruit cum nomine archiepisco- tionibus cum lacrimis incumbere, laudes Dei cum
.QuodetiainquibusdaniMettcnsisaBcclesiajprajsu- silentio et reverentia audire, elemosinas pro posse
busaliquotiesconcessum fuisse legitur, pro multi- libenter dare, hospitalitatem sine murmuratione
oda vastatione Trcvirensis matrisajcclesia?, quae servare, discordantcs ante solis occasum ad pacem
cet primatum petitione Helenaa reginae a beata)
TJ redire, pacem falsam non dare, gehennam timere,
omorice papa SilvcsLro pcr corpus Mathiaj apo- vitam aeternam sperare praecepit et doeuit. Clericos
oli et per baculum beati Petri acceperit, quod et
deindc rcgulariter vivere, septiesin dies laudes Deo
) antiquo possidebat, quia ubi ante adventum dicere, et noctu ad confitendum illi surgere ajccle-
Dmini in capiLe provinciarum primates erant siastica sanctionc instituit,victumque illis cotidia-
gumsecularium,adquosconfugiebantpro oppres- num de propriis, prout potuit, ordinavit.
onibus vel injustitiis qui ad aulam imperatorum [EiNu. Vita A.J Curiam intcrea adiit, Pippino,
mfugere non poterant vel quibus permissum non quiexauctoritateStephani papaeex praefecto palatii
•at, ipsis in locis apostoli et bcatus papa Clemens, rex 22G constitutus fuerat, vastitatemurbis oalami-
\ refcrt beatus successor ejus papa Anacletus, tatemqueplebisquamrogcndamsusooporatinnotuit
atriarchas vel primates, quiunam formam tenent auxiliumque ab eo exregali largiiioue 2 - 7 quaesivit
VARLE LECTIONES.
U6 ex p. rex p. c. «" traditione superscr. vel largitione
c.
U3 HUGONIS ABBATIS FLAVINIAGENSIS 144

(Bekt.) Collatione siquidem fidelium A Postremo non est reveritus ipsos episcopatuslaicis
ct optinuit.
darc,fautoribusvidelicctsuisetconsentaneis, adeo
quaedam praedia suscepit. Wasnaum scilicet seu
ut archiepiscopatusTrevirensem et Remensem Milo
Warnunci curtem, Ramisbatium etiam, aliaque
quamplurima, quas cartis manu propria inseruit, quidam tonsura clericus, moribus, habitu et actu
quas regis anulus roboravit et aeeclesia Virdunen- inreligiosus laycus, mullo lempore pessundans ob-
tinuerit, Viennensem quoque ct multos alios epi-
sisextunc non amisit. (Fol. 87.) Civibus praeterea
scopatus per terras diversas, ut hystoriae referunt,
regis munificentia non defuit, clerum laetificavit,
ecclesiam ornavit, remuneratum pontificem gau- possiderent laici, et per manum laioam investiti. Si
228
repraesentavif229 (Bert.) Multa au- qui erant episcopi, aut eiomnino favebant, aut res
denti populi ,

.ecelesiasticae diripiebantur, aut certe illisobeunti-

teiu erant, qua. euin erga ipsamaecelesiam diligen-
dam promovendam et ampliandam accendere debe- bus in locum illorum neophylus quilibet, vel quos
canonica3sanctionesnonrecipiunt,substituebantur.
bant, videlicet Pepponis episcopi in Karolum Tudi-
tem patrem suum amor profusus, gratuita iidelitas Ab hac autem direptione civilas illa quantulum-
et in lemporc scditionis contra Raiinfredum Fran- cumque immunis crat, qme ei favebat vel quse ei
adjutorium praebebat enim innitcbatur, illam
cui
corum principem, ipsius Karoli aemulum, indivisa
;

iaboris et periculi subeundi dualitas, pro quo etiam d per se suosque a se suisque tuebatur. Hinc est,
inter innumeras quas attriverat, V
_, j -1 . _ „, n Ji»lA.,;«.niimni.ni.mioC!illll>iu(irat.
quod Virdunensem
PH nfill Sfi
i 1 1 ITl

idem Peppo multa perpcssus est adversa. Sed quid

teinpore Pcpponis episcopi praediis auxit, quia
dam eum specialius ad dilcctionem, redintegratio-
Peppo isdem, ut superius relatum, est in tempore
nem et communem tuitionein omnium ecclesiarum
re videtur in laudem hujus dissensionis et part bus ejus favit et familiarius illi
impulit, quod non ab
patris nostri huic opusculo innectcre, ad compri- servivit. Verumtamen illo defuncto, quidaliiepatie-

mendum tumorem regum principum terrae, et et bantur, eadem quoqueexpertaest.In tantumautem

agnoscatur, qu.e fueril causa desola- vastitate praefata Trcvirensis metropolis afflicta fuit,
ut evidentius
tionis Trevirensis et Virdunensis ecclesia.. ut pro multimoda ejus calamitate et conculcatione
vacanteeaMediomatric.ecivitatispraesulespostmo-
(Chr. Divion.) Qui igitur hystorias legerunt et
veterum scripta rimantur, hujus Karoli Tuditis ac- duin fungerentur archiepiscopi dignitate etnomine.

tus et praelia noverunt, qui ideoTudites appellatus

[Ado] Vastata quoque et dissipata Lugdunensi et

quod est malleus fabri, quia sicut malleo uni- Viennensi provincia, aliquot annis sine episcopis
est,
versa tunduntur ferramenta,ita ipse contrivit om- utraque fuit a.cclesia. Wiliarius enim Viennensis,
qui Austroberto successerat, videns Viennensem
nia regna sibi vicina.Per27ci.im aunos quibusprin-
juniore, p aecclesiam indecenter humiliari ob cladem
Sarace-
cipatum
Uf.1 l/UUl "('«"'«'" _-M~ rcgibus Dagoberto
optinuit sub u
• v.
-, -

u norum Septimaniae et 1T
l_,l ,, , '
A
ChiiDerico.Theoder;co,Clotario,ChildcbcrtoetHil- Viennensi et Lugdunensi
_•_•__._•- 1 1/...«:/. n..nn.'1/ir.A nt Kni>Kni>_>
provintiis imininentium, laycis sacrilege et barbare
i -___.

derico (80), postquam de manu Raimfredi majoris

domus rcgno Francorum per multa bella eundem
in res sacrasobtinentibus, relictoepiscopatumonaste-

principatum sustulit, tanta clade omnia rcgna sibi rium Agaunense expetiit, ubi et vitam venerabilem
tempore Stcphani papae qui Zacha-
duxit, et huc in
vicina, id cst Saxoniam, Bawariam, Provintiam
riaesuccesserat.Rexitautem post eum Viennensem
usque Massiliam, Wasconiam Frigiamque contrivit
et Alemanniam, ut multae ecclesise usque in hodier-
ecclesiam Bertericus, cui successit Paulus.
DefuncLo itaque eo et Parisiis sepulto, et princi-
num diem desolationem sui factam sub eo lugeant,
ettribulalionis ipsius calamilatem obliterare in se patum majoratus domus Pippino, fratre spiritualia
terrenisprseferenlc,soloadepto, postmodum ctiam
nulla vetustate prsevaleant. (Fol. 87'.) Tanta eniin
profusione tbesaurum totius erarii publici dilapi- studio suoetRomani pontificis asscnsu, ut dictum
est, in regem elevato, Deus pius multis eum sibi
datus est tanta dcdit militibus, quos soldarios (51)
obligatum beneficiis volens et minis terrere,utdi-
vocari mos optinuit, qui cx omnibus mundi parti-
sceret sperare in Deo, non prassumere de se, et
bus causa questus ad eum concurrebant, quorum
improbum tempore ejus sumpsit ut succedentibus prosperis recordaretur Domini
genus infestum et
ei suffecerit thesaurus regni, non D Dei sui, nec yellet imitari patrem, quem con
inicium, ut non
stabat aecclesiarum sitisse confusionem, positc
deprsedatio urbium, non multimodse vastationes
eo apud Aurelianorum urbem, quid erga Karo
regnorum extcroruin, non expoliatio aecclesiarum
Ausus lum ageretur, quae ei merces tantorum laborun
et monasteriorum,nontributa provinciarum.
recompensaretur, ostendit, non ad defuncti, ut vere
est etiam ubi hec defecerunt, terras secclesiarum
diripere, et eas comilitonibus illis contradere. mur, refrigerium, sed ad aedificationem viventium.

VARLE LECTIONES.
»8 ita c.
M Vcrte
'

III folia et quod hic deest require sub hoc signo c.

NOTjE.

Childericus Ca- (81) A Germanico sold, stipendium.

(80) Ncque Childebertus, neque
roli tempore Francorum reges fuerunt.
 :

45 CHRONIGON. - LIB. I. 146

!rat in eadem urbe episcopus Eucherius (82), vi- A crum ejus, intueatur ossapatris, etezeoquodinve-
ge honcstatc laudabilis, morum probitale spectabi- nerit jidem faciet vcrbis tuis. Dixerat hec, et sacer-
is, cui celebranti missarum sollempnh ipso die dos ductu angelico in se reversus obstupuit. Lau-
aschae dum sederet in throno pontificali, et sub- dansque Deum et magnificans judicia ejus incom-
epsisset ei cogitatio, quantos labores pro tuitione prehensibilia et invest gabiles vias ejus,
;

missarum
t ampliatione regni Karolus sustintiisset, quanta solempnia explevit, dehincregiet oplimatibus, quaa
raeliapraeliatusesset, quomodo post tanta pericula viderat et audieral, quoniodo adhaec videnda et au-
iacc potitus esset, et in pace vitam fmisset, cujus diemla cogitationibus suis adductus sit, enarravit.
unc filius regni honore donatus esset, dum tacjta Pro eo quoque haec visa asseruit, ut ei prodesse in-
ogitationc felicem diceret tam prosperis successi- ciperel pena patris.et disceret non blasphemare" ,

us virum, hac ci cogitatione fluctuanti somnus nec rapinas concupiscere, necin iniquitate sperare,
aulispcr allusit, et raptus in excessu mentis ange- non eis studeret cor
et licet affluerent ei divitia?,
coque ductu ad tribunal Judicis ductus (fol. 58), apponere, quia potestas Dei est et Domino miseri-
i conventu illo caelesti dulcedinem melodiae spiri- cordia, ut rcddat unicuique juxta opera sua. Pippi-
nalis audivit, et ad tantam visionis niagnitudinem nus itaque his audilis Deo magis ac magis ccepit
erebat stupens. Cogitabatautem et ibi, si inter il- g dcvotus existere sacerdotes venerari,aecclesiasho-
ds beatorum spiritnm cetus dominum
distinctos norare, et in quibus Deum a patre suo didiccrat of-
Dtius Franciccetpatrem rcgni Karolum videre pos- fensum fuisse, ab his se studebat toto nisu custo-
et, cum tacitis ejus cogitat onibus respondens qui
;
dire. Ut autem venit Parisium, sepulchrum ejus, de
raesidebat, ad lucum ubi Karolus servabatur, duci quo manabat odor sulphureus fumo mixtus, aperiri
um praecepit. Ductus itaque cst in infernum, ubi prascepit, praesentibusepiscopiset optimatibussuis.
um miserorum animas continuato et inedicibili in- Quod ubi apcrtum est, vidcnt ignem et fu-
(Fol. 58'.)
nito quoque cruciatu tabiJas, squalentes, et nimio mum tenebrosum et fcetidum, reliquias absumpti
orrore sordentes miraretur, dum penarum genera corporis, sepulchrum quoqucitafumoetigne nigre-
averet,dum ad terrificos sonitus fletus et stridoris factum, ut patenter daretur intelligi veram fuisse
entium suum jam quasi oblitus esset Karolum, vi- visionem sacerdotis, gravi illum apud inferos poena
it eum in tormentis positum quasi in medio ignis
esse multatum, cujuscorpus in sepulchro tanti no-
jtari, et nunc quidem igne torreri, nunc stridere vitate miraculi ita fuisset igne sulphureo consum-
•igore glaciali, nunc de igne asccndentem in gla- ptum. Grandis hinc obortus est terror regi et po-
ie versari, nunc vero ab aquis erutum ignitos va- pulo, grandis adol vit omnibus erga Christumet sa-
ores repetere. Miserabilis rerum facies Ille qui ! cerdotes ejus dcvotio, pia erat omnibus cirea mo-
auloanteimperabatFranciae, quidominus diceba- nasteria et secclesias restaurandas contentio. Hinc
ir terrae, qui victor urbium, superator gentium, estquod in tempore ejus tot inveniuntur ponlifices
onquisitor regnorum, ut suam ampliaret potesta- amore Christi ferventes, qui, optata pace potiti, et
3in totum tribulaverat orbem, regis amicitiam nancti, aecclesiis restaurandis invi-

riturenflammis, quasstringerenon valetamnis, gilabant, fovendis curandisque aniinabus operam

nequeunt quam solvere flamma?.
tringitur etglacie, dabant, quiadetanta oppressione, qua premeban-
tur ecclesia3 per majores domus, pacem ct quietem
um ha3C ergo secum tacitus miraretur, et quid re-
se aliquantulum optinuisse gaudebait. Diligebat
um esset anxius secum volveret, ductor ille suus
enim afiectu devotissimo omnes Domini sacerdotes,
erentem eum videns Ecce, inquit, cogitatus tui
:

et illispromptiori subdebatur humilitatis obsequio.

ccede quo anxiabaris in domo Domini. Videquid
quos vidisset per officia pietatis proximiores Deo.
aleal seculi potentatus, aspice quid possit, quid
Inter quos beatum Madelveum tantopropensiorico-
ortendat, adquid tendat mundi princhpsatus. Ecce
luit devotionis affectu, quanto eum cultiori mentis
'arolus princeps,
nobilitateChristo Deo adherere cognovit, ornatum
'rancia quo tumuit, cuisemper subdita mansit, moribus, bonum doctorem, pium, rationabilem, ha-
D bentcm fiiios in omni bonitate sibi subditos, para-
'orreturflammis, ateruusei manetignis,
lum omnibus reddere rationem deea, quae in nobis
uia postposuit Dominum, nec abhorruit confusio- est, spe. (Fol. 58 b .) Licet autem in restauratione aec-
em Nuncia hac Pippino regi jilio
(Bcclesharum. clesiarum hac de causa aliquando studiose desuda-
jus,ut discat non superbire, nec sperare in incerto verit, tamen tanta erat mali moles, tanta cupidita-
'iviciarum,sedinDominODeo,quipotestetanimam tis rabies, ut usque ad Karoli Magni tempora mali-
tcorpus mittere ingehennam. Qitodsi tibi non cre- cieihujusduraverit pernicies veternosa, dum quod
Uderit, dicilli uttadatParisius, aperiatque sepul- male quisque et indebite usurpaverat, pejus reti-

VARLE LECTIONES.
130
blasphemare c.

NOLE.
(82) De sequentibus cf. epistolam episcoporum ad IIL 117. Ludovicum regem ann. 888. Sirmond.
-oncil. Gall.
147 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSES 148

nere satagebat. Unclccumclamoros sscclesiarum ad A rics tamcn vcritatis quodam compcndio cxprcssa
. ,. . . ____ „..4
plurimum :.,,.
„!.,.,: ..:-.,:- e.
instructionis conferat
.31
s31 .

seJem referrcnturapostoUcam,etabea requirerent .

justitiam, Adrianus pontifex Karolum Magnum ante

corpus l)eati Petri conveniens, ut omnia corrige-
(Fol. 54.) Igitur sacerdos eximius episcopium pa-
storali sollicitudine circuiens, aecclesias in quibus
rentur, optinuit. Unde omnibus archiepiscopis et
episcopis Gallia. misit epistolam quam bie ponere uon erant locis extruxit, dirutas vel inveteratas

decrevimus, considerantes magnam in ea Gallicana- restauravit, ministeriadivinaordinavit,plebessalu-

ruma3cclesiarumauctoritatemcontineri(8S):.lrfna- tari doetrina edocens, etepiscopali benedictione sa-

nusepiscopus servus servorum DciJicrthcrio Vien- crique crismatis unctione confirmans. Ipsam autem

nensi episcopo satutem. Dilectusetiltustris ac reli-

ecclesiam beati Vitoni, cui ante perceptam pontifi-
giosusfiiius noster Carotusrex etpatricius Romano- catus gratiam pastor et rector institutus fucrat,
tanta semper dilcctionecoluit ct provexit, ut curam
nm, Romam vsnit, etpaschaDomini apudSancium
Petrumnobiscum egit, uU inter atiamonuimus cum ejus etiam sumpto episcopatu non dimitteret, quin
potius omni eam conamine et divinis famulatibus
de metropolitanorum honore, et de civitatibus qua
illustrcm reddidit, praediis quoque et aecclesiasticis
laicishominilus tradita erant; et quia episcopalis
dignitas fere per octoginia annos a Francis esset utensilibus ampliavit, ob praedecessorum suorum
B
conculcata.Cumhacethissimiliagloriosusre.rau ibidcm quiescentium beatam memoriam, a quibus

disset,promisit ante curpus beati Petri apostoti, nec corpore noc spirituvolebat disjungi, sed inloco
guod omnia ad emendaiionem nostram venirent. requieieorumoptabat oonsepeliri. Deditergo eidem
Undeplacuitnobis, utomnibus archiepiscopis etepi- aecclesiae de suo proprio Raherei curtem (84) cum

sopisauctoritatem Utterarum nostrarum mittere- appenditiis pro tumulatione sui corporis, et alia
vius,utsicu(anliquispririlcgiissingutvmclropoU- perplura, ut ostcndit chartarum notitia. Quidam

iance urbcs fundatce sunt, ita maneant, ut habeat etiam Sartio nomine ad cxlrema veniens, et in atrio
unaquaque metropolis civitatessibisubditas, quas praefata. socclesia. sesepeliri deposcens, testamento

beatus Leo eiatiipredecessores etsuccessoresipsius facto ipsam aecclesiamde rebus suis, quas posside-
postCaichidonensem sinodum singulis metropo ita- bat in pago Virdun. nse, in loco qui dicitur Ex, pro-

nis distinxit .KccproptcreaidtametropotisprccjiJ i- pter fluvium ejusdem nominis ibidem decurrentem

ciumpafritur.si alicui sufraganeorumautnos aut (38), heredem instituit, utexinde sanctus Vitonuset

pradecessor nosterroganiibuspiis Francorum ditci-

hicpaternosterbeatusMadelveusepiscopusetabba,
buspattium iargiti sumus. Necdebetoscclesia ullum custodesque S3ncti eorporis beredes essent perpe-
tui. (Fol. 54'.) Cujusexemplum sequutusetbeati pa-
da mpnum sui ordinis inde sustinere, siper 60 autJQ
tris hujus amjre ductus Grimbertus, possessor et
autSOet eo amptius annos injuria quorumcumque
prccsutum eivastatione barbrrorum diguiiateman- ipse fundiipsius et iiereditarii jurispartieeps,quid-

tiquam etRomanorwn antisiitum frmiiate robora- quid in eodem loco possidebat, basilicae sancti Vitoni

condonavit in mansis, campis, olcis (86), pratis,

tamper Uditetamisit, quando innumeris peene an-
pascuis, aquarumque exitibus
concisis, silvis, aquis
nis Hiaspiiitu Dei disponcnte usafuerit. Auctorita-
teigitur beati Petri apostolorumprincipis singutis et decursibus. Qui exinde postmodum precaria fa-

metropoiitanisaiiUquomorepotcstatcmsuamreddi- cta, res ipsas a beato viro jure beneficiario recepit,

denominato ccnsu viginti librarum olei singulis an-
dimus,et jllium nostrum gloriosum et inclitum re-
gem Karotum ante corpus beatiPetriinde rogavi- nis in festivitate sancti Vitoni ad luminaria aeccle-

mus, ut antiquam dignitatem omnes metropolitani Siae cjus, inqua preciosus idcm confessor requies-
cit, praescripto etiam spacio, quo sanctus ea debe-
liabcrent. Ideo hanc epistolam auctoritatis nostra
omnibusmisimus,quamutettuhaberesvotuimus,ut ret meliorata recipere. Quod testamcntum precariae

et tu cognosceres ecctesia tuce suum priritegium, beatus pontifex et abba auctoritate sua firmavit
quodalemporebealipapaleonishabuit,integrees- anno tertio regni Karlomanni qui fuit frater Karoli
serefoi malum Data Kai.Januarii,inrpcrantepiis
.
Magni, die Kalend. Julii anno ab inc. Dom.770- in-

simoauriusto Constantinoanno decimo, etaDeoco-

D dictione8. Ceterum Aquitania.sanctitalis ejusacce
magnalia, illiussepegressibuslustrata, lacrimis
ronato piissimorege Karotoanno primo patritiaius pit

rigata, doctrinis roborata, et miraculis glorificata.

ejus.
nos ad commonitionem audientiuin de (Bert.) Rcs quippe, quas Virdunensis aecclesia an-
IS.ec igitur
tiquitus in ipsa regione possedit, frequenler visita-
pace ecclesiarum Dei sub Pippino et Karolo resti-
bat, et Vitas seu miracula praedecessorum suorum
tuta dixisse sufliciat. IScque enim id additum operi
pontificum secum ferebat, ut per illorum merita res
huic in laude patris nostri fidelibus fastidiosum spe-
sermo nichil conferat gratic, se- illas liberius possideret, vel pagensibus dominatio
ramus, in quo ct si
VARLE LECTIONES.
131
Revertere ad posteriora et quod dimisisti repete c. inmarg.
NOT£. u ... , . .

Mansi t. XII p. 847. 36 ) 01ea $ erm esch ievrx P orll ° arabllis fossls
( - >
(83) '

vel sepibus inclusa.

(84) Riecourt.
(88) Axona, ut videtur.
149 GHKONIGON. — LIB. /, 150

carior, subjecto esset humilior. Fueruntautem res A dictione etdata,exit novus hospesin cordisletitia
istao : abbatia sancti Amantii in Rotenia urbe (87) Fulcitur cuneis, quos nectit amor pietatis.-
cum appendiciis, fiscus etiam rcgius Maderniacus, Fletus ora rigant, singultus pectora quassant.
etalius Puliniacusnomine, donatiservitorum sancti Fb tpius,ipsegrcgemprospectansfleresequentem
Petri ot sancti Vitoni nsibus ipsius
Compulit, ut redeant; illi ferventius instant,
beati Amantii
Ora uianusquepedesstringunt,mulcetquegemen-
largitionc (58).
[tes;
(Fol. Skinmarg.) Anno veroordinationis suaa 13, ingemwatur : At>e, Sahe, Feiixqne valeto.
qui erat inc. Dom 765, delata sunt ab urbe Ronia Vixque post hajc multis precibus elapsus eorum
pcr venerabilem Grodegandum Mettensem arcbie- manibus, iterum firmat eos benedictionibus, monens
piscopum corpora sanctorum Gorgonii, Naboris et et deprecans sollicitius divinis invigilare cultibus,
Nazarii, a successore Stepbani Paulo papa sibi con- ac animarum salutein quererc propensius. Sictam
cessa nono papatus sui anno, et scquenti anno
dem eos commendans Domino, graditur aggere
uterquc decessit a seculo indictione quinta, et Gro-
publico, fretus Dei auxilio. Itaque emensa nativa
degandus in monastcrio, quod Gorzia dicitur, quod
Gallia post aspera ac devia Alpium itinera excepit
ipseconstruxerat, tumulatus vcneratur ubi postea
eum Italia, deducens Romam aposlolorum limina ;

POSitumestcorpussanctiGorgoniiannopos^
ejus quarto, videlicet anno ab inc. Dom. 708, re-
num juvamina, pernoctavit vigiliarum instantia,
gnantibus jam post Pippinum filiis ejus Karlomanno
frequentiusbeatiPetri revisensoratoria.Presidebat
et Cavo\o (Transl. Gorgonii? Cf. Annal.Fuldenses.)
eo tempore Romana) ecclesiaj Adrianus, vir aposto-
(Fol. 54'.) Dumigiturmultiplicivirtutum flagraret
licus, cuinunciatus est Madelveus sacratissimus
desiderio, incidit ei cogitatio ad sepulcrum vitae
peregrinus. Renigne est ab eo susceptus, benignius
principisJberosolimam pergere peregrinando. Fe-
diebus multis retentus, benignissime probata ejus
stinavit itaqueimplere voluntaria exibitionej quod
voUmtate cum apostolica benedietione dimissus.
mente concepit divina inspiralionj. Dumque inad-
Pretergressa ergo Nursiae provincias,suscepit novum
ministratione itineris necessaria queque prajviden-
hospitem Campania, quem exinde amplexa est in
tur, principalis aecclesia peccatis exigentibus igne
Gargano arcbangeli tccclesia. Cujus pro foribus ali-
apprehenditur ac seviente incendio succenditur
quantis excubans noctibus, conibrtatur angelicis
[Bert.]
consolationibus, exhilaratur divinis revelationibus.
Turbantur plebes, tolluntur ad ethcra voces, Prestolabatur eumgaudens Appulia, vulgante fama
Unus in urbe dolor, communiscivibus borror. ejus sanctitatis insignia; qucm ut vidit, mirata pro-
Tunc mens Madelvei in diversa rapitur, spiritus G clamavit cum Psalmista .Sicutaudicimusitaetxi-
anxiatur, corque turbatur. Tandem in se reversus, dimus (Psal xlvii, 9). Post diversa autem locorum
illiusque memor proverbii -.Nonestmagnusmagnum diverticula pontica (59) ingreditur littora. Hinc tur-
pntans quodruunt ligna et lapides, etmoriitntur bidi imminent fluctus, procellosi occurrunt spiri-
mortales, temporale dampnum patienter tulit, ac tus. Suscipiunt Madelveum pontifieem peregrinum
statiminmelioremstatum reparare fabricam jussit. vita religiosum, innocentia gloriosuin. Dat naulum
Conventione porro facta cum artificibus, deputatis- navigio, credens se maris pcriculo, pastus caelesti
que custodibus, et ordinatis necessaiiis sumptibus, sacrificio. Protelatur navigalio multorum dierum
suadet, precatur imperatque opus inchoare matu- curriculo. Instatsacerdospra3dica(ionibus,informat
rius, accelerare attentius, explere diligentius. nautas doctrinis salutaribus. Continuis jejunat die-
bus, vigiliispcrnoctat et orationibus. Cum vero die
llis ita collatis datur alternatio votis.
quadam assuetum nautae concinerent celcuma,
(C. 780.) Praeparantur sumptus ac vehicula tanto garrulitatcqueperstreperent nautica,tempestasori-
itineri necessaria, eliguntur comites amore Cbristi tur repentina.Navis autem mediisjactabatur flucti-
ferventes, in prospcris humiles, in adversis fortes. bus, suisque solvebatur compagibus. Turbatis cun-
(790.)Favor metropolitani queritur, assensus com- ctorum animis, ablata spesalutis, sola suberat for-
provincialium episcoporum petitur, nec ncgatur. Ii
mido mortis. (Fol. 55'.) Tunc prresul beatissimus,
rii
(Fol. 55'.) Tristantur tamli comparis absentia, non sorte detectus vclut Jonas fugitivus, sed sancti-
letantur de ejus justitia, precantur illi adesse tate conspicuus, cui probatusDomini servus, voce-
Christi prsesentiam, non defore Spiritus sancti omnium rogatus pulsat cselum singultibus, vccat
gratiam. Benedictionem rogant rogati, salutant sa- Christura gemitibus. Ilico cselumejus patuitpreci-
lutati. Eorum demum consilio ordinatur acclesia, bus, et oralio ad supernos pervenit auditus. Nec
commcndatur plebs commissa. Sic accepta bcnc- mora, aerisserenitasmarisque redit tranquillitas ac

VARI.F LECTIONES.
m ita codcx.
NOT/E.
(57) Rhodez. cbarta donavit, quam ipse Hugo infra in textum
(58) Anno 952, demum
Berengarius episcopus recepit.
Virdunensis Vitonianis bona quasdam S. Amantii (59) I. e. marina.
 ;

151 IUTiONlS ABBATIS FLAVINIACENSIS 152

nnimorum jocunditns. Indc Diznnteum lctantcs te- A tuus in nrtum suum, etcomeiat fructumpomorum
nitenint portum. Constantinopolitanum in illia die- 8Uorum ; lcca cjussi/b capite tuo,e/ dextera ejus am-
bus regfibat imperium Constantinus cum Hyrene ptexeturte.Ui dictis[BERT.] 12 multorum preliosas
matre, in pebushellic s s'rcnuus.incuHibus divinis
:
sanctorum reliquias efferens cum calice crisiallino

devoti^simus. Ilic necpii ns juslum advenisse Ma- opere mirifico sculptoei o\)lu\\l ,t\kcns: Accipe, ->ca-

delveum, querere, et suisconspi c*i!>us praesentare rc meus.hocmutuiamorispignus. Annuat Christus

praecepit inventnm. A quo mulla audicns utilia sn;r- Domlnushisacreliquissanctisintervenieniibus,ut
quc saluti proficua, ut pro se Dci misericordiam iterumnosvideamuscumgaudloincoelestibus.Tiwn-
orarc dignaretur prcce quesivit bumillima, precio- dem oramanus oculosque alterutrum exosculantes,
saque eiofferens exenia,quae ille contcmp it omnia, bona prosperaque sibi imprecantes, ahinvicem di-
optatne viae dimisiteum cum reverentia. Quem Gr<'- visi sunt flcntes. Madclveus itaque sepulchrum Do-

cia percgrinum, mirata cst intcr suos

excipiens, mini locumqueasccnsionis,uhi steterunt pedcs ejus,
pl)ilosoplnim,cxtra suos theosophum. Erat quippo iterum iterumque revisens ac dcosculans, nativum
vera sapiens, polcns in verbo ct doctrina. De ore soluin revisere deliberavit gaudcns et exultans,

ejus procedehat mel, duleedo mellis lingua ejus, Deum in adjutorium suum intcndcre pctens ct ex-
iavus distillans labia ejus ex, dulcedine sermonis g orans. Indc longo ac vario lahorc itineris redditus
proobens cunctis incendium amoris. Descendit in- cst finihus patriis. Heccpit alunnum leta tellus Gal-

terca Ephesum orare ad Johannis tbeologi scpul- Iica,occurri pastori leta plebs Virdunica: Leetentur

chrum.ul ieffuditmultarum flumina prccum,circum- cali et cxultet terra,xox consonat urhana vel rusti-
ferens Inprincipioerat Verbum (Joan.i,i), recolcns cana. Fluunt lacrimoe gaudio plenoo, madent IdCtitia

etedoccns Yerbum caro factumflbid., 14). Indeper- genae, coronatur civitas, plateas replet hylaritas,
vcnit Joppcn, diversis viae periculis perquirenstu- ODCclesias jocundita-. Pontifex egregius Dei auxilio

nicas et vesles, elemosinas Dorcadis, stupensquc fultus, sanctorum reliquiis honustus, intrat ajccle-

cura Pctro linteum quatuor initiis dc caelo summis- siam devotus, orat Dominum corpore terrae pro-

sum, jussusin eo mactare quadrupedia et reptilia Consurgens episcopalem ascenditthronum,

stratus.

terrae in mortificatione viciorum, ac manducare, salutatclcrum ac populum, dnns omnibus pacis

fructus dignos pocnitentia3 faciendo (Act, ix, 39 osculum, adjungens hcncdiclionis signaculuin.
x, 11). Apprehendees post hcc Hierosoliman diu Qiiisquo sua repetit, sacraria praesul adivit,
dcsideratam, el jam concupiscenti animo oblatain, Pigncra deposuit, post hecsua tec'a subivit.
introivit in tabernacula ejus, omnem locum sanctum Singula perquirit, si pax, si vita salubris;

fideet amore frequentans.qui estsuper omniaDeum

Omnia qune voluit foreprospera protinusaudit,
Ore Dco grates pcrsolvit, pectore laudes.
in eis adorans, sepulcrum Jesu Nazareni crucifixi
lacrimarura imbre die cojklie rigans, Christumque Postera die lustrala novae aocclesiaa fabrica, lau-
resurgemten a morte glorificans et adorans. Nun- data artificum industria,remunerata custodum
ciatur interea patriarchae Eusehio qui tcmpore illo diligentia, ordinat tempus vel diem cons^cra-
sanctam gubernabat aecclaesiam Syon, Madelveire- tioni hahilem, cunctis religionc venerahilcm. Qune
verentissimi crga Cbristum devotio, circa loca snn- ubi illuxit, praesul cum sacris ordinihus aecclesia-

cta diurna frequentatio. jugis pernoctatio. carnis stico rilu omnihus cxtcrius interiusque rite pera-

propri;i i
maceratio. Ilic igitur his auditis moram ctis, reliquias Jherosolimitanasin principali ahsida
pati nesciens in querendo, inventum araplectilur locis congruis vencrahiliter collocavit. (ib.) Quae
continuo, miratus in co vultum angelicum, sermo- vcro in antiquiori fucre necclesia, in parte altaris
nem modestum, mitem gressum, habitum reveren- dextra in cripla suhterranea decenter composuit.
dum. Post hec introduxit eum in domummatrissuae Ernt autcm hic prnesul hcatissimus studio castita-
et in cubiculum genbricis suae^et dedit poculum ei tis mundus, abstinentiae robore validus, doctrinas

ex vino condito, et raustura raalorum granatorum dapibus refertus, palientiae longanimitate humilis,
(Cant. viii, 2). Cumqueeum f
re inere Qogitaret die- nuctoritatis fortitudine ercctus, pie La tis gratia be-
bus vitao suae omnibu3, revelatone est divina am- D nignus, justitia? severitate districtus. (Fol. UG'.)

monitus, ne propriis intentusaliorum i.ivideret uti- Qui pastorali sollicitudine grcgi sihi credito invi-
litalibus, neu vellet hahere peregrinum, quem su- gilans, aloi caelestis doctrinac verbis erudiyit, raul-
spirabant fiiii patrem evangelicum. (Fol.86.)Hocto- tos religijsaevitae exemplisroboravit,pluriraos qno-
nitruo perculsus, dixit aJ eum tremcbundus : Yo- que ah omni infirmitatum molestia curavit, quos-
luntatis meafuit,frater mi, te a me umquam iwlle dam etiam a demoniacis spiritihus liberavit, omni-
separ rl sedc/uia Deo nequimus reniti, revertere,
; busque exemplar et speculum tolius sanctilatis se
dilecle mi, egredere et abipost vestigia gregum; ya- prnebuit. Imminentc veroresolutionissuoe lempore,
sce hedos tuosjuxta tabernaculapastorum,ca;>e no- cum cognovisset revelatione divina se mundanis li.
bisvuhjes parrulas, qu% demoliuntur vineas. Sub berandura tumultibus, in necclesia in qua adoleverat
umbraiiliusquemdesiderastisede,quiintroduxitte cotidiano virtutum provectu, cui primo pastor et
incellamvinariam, ord navitinte caritatem, ful- rector institutus, de qua ctiam ad pontificium
cienste Jtoribus,stipansle malis,acveniat dilectus promotus fuit, sepulturae suae locum delegit.
[53 CHRONICON. — LIB. II. 154
.icetenimomniumaDCclesiaruminsMdaretulilitati- A moribus, et ab ipso prreceltentissimo rege Rarolo
)us, hanc lamen prns omnibus locis sacris post ,uia et congruum erat, nt qucm Dominusperrude-
irimam, quae scdes est episcopalis, coluit, amplifi- rat gratia, ab omnibus amaretur. Studebat omni-
lavit, et provexit. Quod etiam omnespraedecessores bus per omnia placere, non eo modo, quo placent
ijus fecisse novimus, utpote qui cxceptis pcrpaucis hominibiis, quorum Deus tlissipabitossa, utreplean-
imnes in ca sedem habcnt requietionis. Accepit hoc tur confusione ab indignationeejus,sedllloquooai-
irivilegii donum accclesia ipsa a beato patre debito nibus pcr omnia placebat apostolus, non querens
um honorc nominando Sanctino, suo fundatore quod sibi esset utile, sed quod multis, ut salvi fie-
irimoque christianse religionis et nominis apud rent.Ideo bona conscientia dicere poterat auditori-
psam urbcm doctore, ut post matrem aecclesiam bus suis cum ei dcm apostolo Imitatores mei es-
:

psa essct caput omnium Virdunensis diocesis aac- tote, sicut et ego Christi (I Cor.
iv, 16; xi, i), qui
lesiarum, a qua ct mater aecclesia ipsa subsistendi utiquevoiebat sine offensione esse aecclesiae I)ei,ita
ecepisset inicium quae etiam cst ab antiquo ab
; scilicet temperandam docens conversationem, ne
o-sis scilicet naseentis aecclesiae primordiis cimete- quis in ca scandalum pateretur t3i
.

iumepiscoporum et reliquorum fidelium christia- Fol. U8.) Sed quid nos

laude ejus temptamus,
in
orum.Quod privilegium ita permansitet permanet quod non sufficimus cxplicare? Ipse enim lausejus
iconvulsum,
B
ut in ea fere omnes ejusdem urbis est, qui in sanctis suis laudabilis est. Quo crgo nos
ontifices leganturdivinis aptati servitiis, tonsora-
ducit oratio?Quid morasinneclimus?Quid felicem
i,nulriti,edocti,consecrati,exceptaipsainunctione ejuse mundo transitum replicare tricamus? Adsit
ontifiealisdignitalis,qnamcons!at esse matris aec- ipse nobis propitius, utdigna fari valeamus, aspiret
lesiae, etfrequentius, qui in ca functi sunt abbatis cordi nostro raeritisejus Spiritus sanctus et nostris
pro virtutum studio intronizati sint in solio
fficio,
infundatur visceribus. Dicaraus itaque, quod dede-
piscopali. Et merito veneratur ab omnibus
locus rit ipse de quo loquimur, et quomodo de mundo ad
le, merito expetitur, merito diligitur, quem apex Christum,cuidevotusservierat,migraverit,breviter
aiita)dignitatis attollit, quia ctsi cis, qui illo ora-
indagemus. Adveneratjam tempusresolutioaisejus,
uri conveniunt, qui Deo inibi
faniulantur, qui cor- et beatus ipse ad quemdam episcopii fundumtrans-
ora sua ob sanctorum patrocinia illic
tumulari ierat causa consecrandarum secclesiarum, ubi ta-
recantur, dcsunt bona adquisitn per merilum,suf-
ctus digladiabili sorte naturae, acri ccepit fatigari
cere possunt, quae a loci fondatoresanctoSancti-
dolore. beatum, o vere feliccm, qui sciens immi-
o, a sanctis inibi quiescentjbus praestabuntur, nere transitus sui diem, fatiscentcs artus spiritui
amen*'"
prout fides petentium uiciuuiLitr.Aiiesiaiur
*"•«' f»-«»"««uj merebitur. Attestatui
.
servire cogebat, bonam Danc
scrvire cogeuat, hanc virtutum suarum con-
uic nostras astipulationi
domniBertariimemorabi- u summationem
existimans, si in tam pio,tam celebri
s antiquitas, qiu
sanctorum Virdunensium pontifi- Dci servitio expenderet quod reliquum erat attriti
um acta rephcans, basilicee quoque hujus meminit corporis virium. Fecerat itaque votis satis. Conse-
i ha>c yerba (Beiit. 4)Basilica, inquiens, in qua
: cravit namque vici illius secclesias, et consecratio
waich ejnscojn requiescunt, est in honore san-
ipsa usque in hodiernum cliem. Tanta enim
viget
n 1 etri constructa, et haoet multorum episcopo- erat tunc et nunc est auctoritas viri sancti, ut nul-
>us lus episcoporum quamvis sanctus, quamvis just.s
meranda
consecrationcm ipsam reilerare vel rnmutare au-
,(Fol. 57.) Iluic crgo loco beatus Madelveus anno deat, ;ed perennisest apud cunctos lunc facta decli-
itaa suae penultimo, donoTheuthardi - 33
adquisivil catio, et erit perpetualiter. Tota igitur urbc, immo
3s quastlam sitas in Virdunensi pago,loco qui di-
tota rcgione astante et ad vcrbum oris ejus pen-
itur OfiVlini curtis, et in fine Bettiliniaea, in fine dente, sermonem fecit omnibusde ipso festo aeccle-
uoque Virelinse, quas idem Teuthardus a
genitore siae, ctquiaprajsentialitcribiclcmsanctussanctorum
ap Gunthero sibi relictas jure possid< bat
heredi- advenerit,cunctis adnuntiavit,atque neconsecratio
lrio in terris, mansis, campis, pratis, pascuis.sil
. '• J~ • -•""• « "" ...
reiteraretur |..uiiiuuii„ fandem UU1I1IUII3
prohibuit. lUllUulJI omnibus valedixit,
\dlUUI.\lu,
s, aquis aquarumque decursibus,
ct basilicam D suumque exitum maturius affuturum praedixit.
mcti ftl:ii» hiii
IKm.i Martini m ipsa
in nion »-,'lln D^.n /n^\
villa Bettiliniaca (GO) con-
; 1 : ., :

quantus in voce baec luctus omnium, quaj suspiria

-ructam, qu.c omnia, sicut habebat et
possidebat, juve:ium,quantigcmitusdolentium!Et quis nonfle-
meto Vitono et huic patri oostro iclcm contulit
ret, ubi tantus vir suuin a sanuilo nunciabat exccs-
erpctiialiter possiclencla anno
Dom. 775 indic-
inc. sum ? Qcii se cohiberet a lacrimis, ubi tanta erat
one 14, regnante Karolo Magno anno regni cjus
dcstitutio omniiiiii in absentia tanti patris ? Igitur
die 5 Idus Novembris, in ipsa
,
scilicet sollemp- consueta salutis docuraenta replicans seque illis
itate sancti patris nostri Vitoni.
commendans, omnibus beneclixit, et ut domini Dei
Diligebatur autem ab omnibus totius
regni pri- mcmorarentur ammonuit, et sic explcto oflicio do-
VIAR.E LECTIONES
s
geuehardi corr. teuthardi c. «* Verte II folia et require sequcntia sub hoc signo cod

(60) Bettinville.
K0LE -
155 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 156

mum redicns, languore ingravescente acrius cepit A dunt. Nec defuere exequiisbeati corporis cselestes

anxiari. Dehinc relatus ad necclesiam, exitus sui

exequiarum ministri, qui bcatum funus, dum suo
praestolabatur verba vitae omni-
horam gaudens, et ambiunt apparatu, odorem dulcissimum sua prae-
bus annuncians. Plena erat ecclesiae lacrimarum, sentia exibuerunt, ut palam cunctis daretur intel-
ligi, advcnissc illic ipsum quoque auctorem suavi-
plena gemituum, plena plangentium et dolentium.
Solus ipse gaudebat, qui quo vocabatur agnoscebat, tatis. Et revera.lpsa enim clemens affuit divinitas,

etvocationem suam precibus commendabat. Cum consolans lugentium lacrimas, notificans, qua3 in
clamarent omncs Cur nos, Pater, deseris ? Cui tuas
:
defuncto pietas, quanta simplicitas, qua3 cordis
fuerit puritas. Statim namque ut ccelo spiritum
oves desolatas relinqiiis flnseommum miserabatur,
omnibuscompatiebatur,omnesalacrimistemperare reddidit, duas columbac candidiores nive ab ethere

docebat et sibi ad requiem festinanciuseundum

185
.
cunctis videntibus lapsse super crucem quae ante
corpus crat sederunt, et per omnes exequiarum
Nec multo post venit hora sancto optabilis, grata
spiritibus angelicis, mesta filiolis, et servum suum moras, usquequo sepulturae tradilum est, manse-
post diutina praeliorum exercitia Christus invitabat runt, sicque intuentibus illis, iterum poli secreta
petierunt.Cumtantaergoca3lestisexercitusfrequen-
ad prsemia. Presentibus ergo aecclesiae suae filiis,
tia curatum est corpuspatrispiafiliorumdiligentia,
post dulcia vitae monita, post ultima consolationis B
pa tus, pacedata omnibus et sic cum omni veneratione dignissima delatum ad
alVamina viatico coelesti
ajcclesiam beati Petri apostolorum principis filiorum
in bona confessione spiritum Deo tradens, patribus
suis cst appositus, adeptus optimam partem, qua3
hunieris,quaesita ad septentrionalem plagam urbis,
in qua preciosus Domini confessor Vitonus cum
non auferetur ab eo, quia in pace fuit locus ejus,
et in Sion habitatio ejus. .
multis praedecessoribus seu successoribus suis re-
quiescitpr«sulibussanctis;ubioftrciosollempniter
autem beatus Madelveus
(Fol. 39.) [Bert.12.] Fuit
cx more celebrato,oecurrentrbu6 vicinarum arbium
a tempore Pippini, qui Anscgiso ortus Karolum
episcopis terrae est mandatum cum gloria.Felix a:c-
Tutidem genuit, qui pater Pippini,ex quo Karolus
clesia tanti patris humalione digna
Felix locus
!

Magnus est genitus, extitit, cujus usque ad tempora

tanti thesauri largitione ditatus Beatum
!
dixerim
hicjustus vixit vita sobria, juventute casta, com-
populum, tanti pastoris regimine sublimatum, be-
plens cursum vitaepraesentisin senectutc bona (Gen.
nedictioneprotectum,miraculisjocundatum.Etenim
Senectutem autcm ipsam dicimus, qua3 ab
Caroli.).
si gloria scclesiae laus doctoris est, quantae erant,
anno hominis quinquagesimo in septuagesimum se-
immo quantae sunt hujus aecclesiae gloriae, cujus do-
ptimum porrigitur, quando jain a statu suo minora-
et infirmari virtus humana incipit, quia et astas ctorem tanta Deus omnipotens approbat laude ?
ri
q
ipsa quas a 77° anno inoccasum protenditur, senium Ecce ad exequias ejus celestes excubabant minis-
tri, ut agnosceretur in terris
quanta hunc Deus
et decrepita vocatur quando hoc quoque quod su-
;

236
Quodideo dici- gloria donasset in coelis.
perest, languor et horror habet .

audiens bcatum virum in se- Beata plane exequiarum funera, talium

(Fol. 59'.)
tur, ne simplex lector
testium visitatione digna! Et quid est columbasde
nectute bona cursum consummasse, estimet eum
ccelo venisse, funeri obsequium et solatium
prae-
usque ad ultimam senectutem venisse cum constet ;

buisse,iterumcunctis videntibus celi secreta petis-

unumquemque cxaeto spacio temporis praestituti
se,nisiChristuminspeciealitisinnocua3fidelibuspo-
horapraefinitain oculis Domini defunctum cursum
pulis demorte patrismcerentibussuamque destitu-
complesse, nec interest utrum quis in senectute aut
tienemlugentibuspatenterostenderevoluisse,illum
injuventute seu in infantia debitumexpleverit,quin
simplicitate vi-
minus et de ipso dicatur : Cursum consummavit. cujus funus crat, in innocenlia ct
xisse. sine felle amaritudinis vitam
piam, timora-
[Bert. 12.] Ohiit autem terra plorante, coelo plau-
societatis sancto-
cOnte, in proximo episcopii fundo, quod diciturNo- tam, circumspectam, sollicitam,
vavilla, 4 Non. Octobris, annoaetatissuae66,in ipso rum avidam, ab omni malitirc nevo immunem exc-
gisse, et consortia sanctorum in gloria curia3C33le-
inicio albescentis senectulis, exuens corruptibi-
u stis pia devotione meruisse ?
Accedant adhuc et po-
lem carnis tunicam, induens deificam immortalita-
sanctis suis, qui
tis stolam. Hoc accepto clogio civitas tola turbatur,
tiora miracula,glorificctur Dcus in
est mirabilis in operibus suis. Humato enim patris
populus omnis mcrore afflcitur. Nec mora, omnis
ad
33tas,uterqucsexusindiscretecorporiobviamruunt, corpore, ut ostcnderetur incaclis semper vivere

lacrimarum imbres fundunt, plangoribus aera tun- ostendenda pra?clara cjus merita, fiebant ad sepu!-

VARLF LECTIONES.
»» us eundumvel talia qimdam abscisa suntin c. Auctor ^*^**"^ i^Z^fvoxAei
fantia enim septem annis finitur, 14 pueritia
intellectum et actionem c duo nondum crant tnp. Et
.^«"«^^^
ponigilui bsc l
actionem
^ f
iTanno
a io
orpoi
d nno
virtu
28-
z t i SuHSJ
J* ^f
juventus tribus constat ebdo.nadis propter mtellcctum et f i^ u^ s ^'
cipiens, 49o consummatur. Senectus vero quattuor
tribus anim. et corporis gravitatem incipit SO'
ebdomad.s
.anno, 77^
;
f^
terminatur.
rt
Senectus
^P>
auttm a^^J^JS!
juven-
^e.gens a juven
dccrepita vocatur vitam ultimam anhelans.
tute in senium quas
 157 CHRONIGON. - LIB. I. 158
crum ejus divinamiracula.Et quia pia Dei clemen- A dunum, quac sitainconRnio Neustria et Austrasije
1

tia illum a puero ab omni inquinamento cnrnis utrobique incursioni diripientiumpatuit et rapinae.
abluit, mentemque ejuscastificansab illusione dia- Duravit hecvastitaspcrannoscomplures, atempore
bolica potenter defendit, usque sibimundocordeet scilicet Theoderici et principis Ebroini, quorum
casto corpore servivit.ejus postobitum evidentius non humanasaevitia maculavit regnum
bestialis et
manifestavit.Utenimipsiusmensinviolata libidine, Francorum sanguine procerum et magnatum usque
ita caro mansit incorruptaputredine.Siquidemcum ad seeundumPippiniregisanuum,quoinstitutus est
sepulcrum ejus cotidianis virtutum floreret prodi- a Stephano paparex Francorum,siciitetpra?deces-
giis et crebris populorum frequentaretur excubiis, sor ejus Zacharias constituerat, qui fuitannus ab
erat tamcn situm negligentius quam poscit debita) inc. Dom. 7S4.Tunc primum discussa caligine hor-
vencrationis cultus. Quare dignum duxit tunctem- ribilis turbinis, novaluxoriri visaest Galliarumpo-
poris episcopns clerusque omnis et populus iliud
carebantpastore, suum quae-
pulis, et plebes, quae
mutare decentius. Presidebat eo tempore Virdu" que certatim rapere quo anno inthronizatus est
;

nensiecclesiie Berhardusepiscopus, vir catholicus hicbeatusauctoritateStephanipapaeetPippiniprin-

etreligiosuset in fidesancta nominatissimus,impe- cipis laude. Dum ergo rcferat cronica, quid fuerita
rante Lothario Ludovici Pii filio, ctijus regnumfuit tempore Pippini qui Ansegiso ortusKarolum Tudi-
13
Italia cum urbe RomaparteFranciae quamMosa
ct tem genuit, usque ad Karoli tempora, teneamus
et Rhenus inter se claudunt. Quod cum, uti delibe- annum ab inc. Dom. 712, quo bcatus hic nalus est
raverant animo, certarent effosso iinplere sarco- indictione 13, et sic computando ascendentes habc-
phago, subito illis inestimabilis ostensa est visio. bimus ipsos annos,quibus Pippinus supervixit, an-
Nam ablato sepulchri cooperculo, vident cadaver nos etiam 27, quibus Karolusoptinuit principatum
ante 40 annos defunctumvelut viventem hominem postpatrem, sex etiam quibus filii ejus Karloman-
soporatum, candore liliorum vel rubore rosarum nus et Pippinus post eum dominati sunt communi-
perfusum, nulla macula nec aliquo mortis signofe- ter, quatuor quoquequibus ante unctionem solus
datum. Quoviso miraculo, odorequeperfusi suavis- principatum optinuit, ipsum ctiam annum, quo in
simo, ceperunt flerepraBgaudio,levantesquecorpus rcgem elevatusest,et sic summam numericolligen-
sancti cum reverentia et jubilo, inpraoparato trans- tes inveniemus quod 4o aetatis suaiannoconsecra-
ponunt mausoleo, ubi extunc operatur divinitas, tus sit electione superna,eo scilicet anno, quoPip-
cunctosque Dei medetur pietas. Sopitur omnis ibi pinus rex constilutus
a papa est. Hinc iterumenu-
infirmitas, fugatur caecitas, erigitur curvitas, robo- meratis
lSquibuspostea Pippinus solus regnavit
a.
ratur dcbilitas, omnibusredditur sanitas.
p et 8 annis regni Karoli, quia in nonohic beatus ho-
Habet jam bcatus Vitonusincaslissociumet con- minem exuit, cumobsideret Karolus Tharovisam
civem, quem habuit aliquando in terris alumnum ICaliae urbem, inveniemus quod U4 pontificatus sui
et devotum successorem. Conjunctus estsanctisin anno per"*7 periluriscelestiaetaolernacommutans,
gloria, quibus devotus servivit in hac vitajlaboriosa. in proximoepiscopiifundo, quidiciturNovavilla,ad
Queramus et nos eum patronum et tutorem,etcum Dominummigravcrit,4Nonas Octobris, aetatis suas
reliquis sanctispium apud Deum intercessorem, a. 68, indictione 1S, epacta 28, anno pontificatus
quem meruimus habcre doctorcm et veritatisprae- Adrianipapse (61) scxto, ab inc. Dom. a. 777, Cons-
conem. Illic ergo positus noshic orantesexaudiat, tantini et Irenes temporibus, anno regni eorum
tueatur et protegat, et quoshabet interris suppli- sexto, uno anteseptimam synodum anno. Ergo fe-
ces veneratorcSjOptineat suosincclisforc concives. lixMadelveiortus, felicior vitaecursus, felicissimus
(Fol GO.) Si ergo hujus beati viri ductus amore fuit occasus, praestante Jesu Christi gratia cui est
diligens lector sludiosius cupitaddiscere, quoin honor seculorum secula. Amen.
et gloria in
tempore natus quove sitadepiscopatum promotus (Chron. Div.) Annoigiturab inc. Dom.
(Fol. 69'.)
quot annisanteepiscopatum velquot in episcopatu 734, Pippinus rex intravit Langobardiam, et Ste-
vixerit, ct quo hominem cxuerit teneat cronicam phanus papa revcrsus est Romam. Anno quoque
memorialis ejus, etsicpersuccedentiumsibiregum D abinc. Dom. 760 perrexit Wasconiam, ct anno se-
etRomanorum pontificum tempora quodquerit in quenti cum
filiis Karlo et Karlomanno Aquitaniam
Relatumest superius, quod antc ordinatio-
veniet. et Bituricascepit. Anno 762, iterum ivit Aquitaniam
ncmejus permultadierumcurriculaabsquepastore etconquisivitLemovicaseivitatem.Cumqueseptima
fuerit plebs Vb-duniea.Non enimsinebat prasfecto- viceilloiret perViennamtransitus, Bertericoex fa-
rum, qui etmajores domus dicebantur, improbali- mulis ecclesiaa episcopatum Viennensemdedit. Post
centia aacclesias uti libertate propria, cum ipsas haac anno ab inc. Doin. 768 obiit 8 Kal. Octobris,
quoque urbesnimium attrivcrit,maximetamcn Vir- ct eodem anno die videlicct sequenti, uncti sunt in

137
VARLE LECTIONES.
ita c.

NOT/E.
(61) Adrianus indo et ab a. 772, Constantinuset Irene ab a. 780 sederunt. synodus Nicaena anno 787
1M) HUriONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 160

reges KarlusetKarlomannus.Frnneiita diviserunt, A ptimo anno regni Earoli, Finis igiturbelli fuitsub
acta Italia, et Desiderius perpeluocxilio doputatus
nt Karolus partcm, quam pator Pippinustenuerat,
Adalgisus pulsusltalia, et res
in Franeia, filius cjus
obtineret, Karlomannusveropartem, qnamproavus
a Langobnrdis ereptae Adriano papao restitutas. Ka-
eorum Kaiiomannus habuerat, susciperet.
rolus ergo angobardia subjectaetsacramento fir-
(Fol 89'). Anno ab inc Dom. 75:;, indictione 8,
I

expeditione im- mata cum prapfecisset omni ItaliaD Pippinum lilium

post Gayroinum epiSGopuro, qui in

peratorisobiit,domnusManassesordinaturabbasin suum anno ipso, qui crat, utdictum est, ab inc.

Dom. 776, repelivit bellum contra Saxones rebel-
Flaviniaco dono imperatoris Pippini. Ilic corpus
lantes.
beati Prejecti martyrisa VolovicodelatumajeclesiaB
(Ann. Petav (Deivt. c, 14) Anno ab inc. Dom.
sme intulit etiam cellam pri-
8IdusNovembris. Ilic )

770, quierat regni Ka'roli9, obiit Madclveuscpisco-

mus Corbiniaci institnerevolens abimperatore Ka-
pus, ct cum obsideret exereitus Karoli in Thara-
rolomanno obtinuit, nec tamcn fecit. Obiit a. 787,
visa Italiseciv tate Stabilinum socerum Chrotgaudi,
Non, Novcmbris, 33 anno sure ordinationis. (Fol.
quicontraKarolum rebellaverat,et proptcr hocKa-
S0'.) Su^ccssit /.dalbertus.KarolusMagnuscontulit
rolo Italiam im;resso in bello occisus erat : erat in
Deo et sancto Petro santocque Prejecto et abbati
Manasss, ut nullus hominum Flaviniacensis aecle- B eadem civitate Petrus vir Itahcus, a quo trad.ta est
„4 nh 1,a- Vii>/ Hnnnsi nnisfnnfl ,11 honoratUS
civitas, ct ob hoc Virduncnsi cpiscopatuhonoratus
„:.,:«-,.
si;e in omniregnosuoteloneum daretutcivitatibus
cst. (Fol 01.) Q'io tcmpore pra^erat ecclesiae
in
nv rcatis, vicis, villis, pontibus, portibus, non dc ro-
sancti Vitoni abbatis nomine ct oilicio Fretmodi
datico, barganatico, pulveratico, mutatico, riva-
2S8 salutatico, laudatico, tranatico
239
et de hoc diaconusct abbas, qui postsanctum Madelveumlo-
tico ,

cumipsumregendumsusceperat.Temporibusipsius
quod bomines ad dorsa portare solent, quidquhfad
Frctmodi, hoc e^t 14 anno rcgni Karoli quierat ab
jus fisci pertinebat indulsi.t, et de omnibus terris
incarnatione Domini a. 731, deditquidnmvirnobi-
nionachorum in toto imperio suo teloneum omnc
7 regni sui (62).
lisBoccoeanonicus sanctoet famulantibus ejus pro
eis concessit l> Non. Maii a.
anima sua et pro anima Amlingi germani sui in
(Chron. Dix.) Kniiornannus igitur post adminis-
ipso cymiterioscpulti res proprietalis suse quas
ha-
tratum communiter quadriennio rcgnum dicessita.
bcbat in pago Virdunensi, loco qui dicitur Gailanae
771, pridie Kal. Deeembris ; Carolus solus regnum
in ho-
curtis supcr fluvium Agira, id est ecclesiam
optinuit. Anno rcgni suisecundo,dum adhucfratcr
norcsancti Christophori, cum omnibus quae ad
viveret, bellum Aquitanicuma patre inchoatum,sed
ipsam villam perlincre videbantur, sicut in charta
nondum miHum,
nonaum finitum, iniua fclicitate
tanta consummavit, ut
lunuiiuitj iuuouhiuj.hi., u- -, .
. o<.nw,;«n,
. .

continctur. Pos modum intcrvcntu - Pc tr.cp. o-

, ™
omnem et Wasconiam
Aquitaniam et sibi retineret
.:u: _..k::
'

i„:« „ « on „„ n „ m s*o
240 Pa „i„ B
Q
u idcmFretmodo fecit
ni ideinFretmodo
pra3stanumdcRahcreicui-
iecit praestarium dcRaherei cur-
et sibi subjiccret. Igitur post Stephanum
... ,
Paulus pi
Bettoni abbati,
te et ad eam pertinentibus cuidam
sedit Ronuc annis 10, die 1, obiit anno Dom. inc.
sancto Vitono: qui et i.....
qui.... sanctoPctro ct
707 post quem Slephanus nnnis 3, mensibus 10,
;

Garani curtemcum appcndiciis,et po&tmortem ejus

diebus 28. (Gesta pont Rom.) Cui succedensAdria- V...dinus.
melioratas curias sanctus possedit
illas
nus. sub quohabita est aquinquc patriarchisapud
[Rekt. 13 ] Tunc episcopatus Virdunensis
per 12
Nica?am synodus330Patrum temporibus Conslan-
annos vacuus, sed quidam servus Dci Amalbertus
tini et llyrcnas matris annoimperiieorum septimo,
nomine, juxta morcin temporis illiusfactuscorepi-
regni Karoli Magni decimo, ab inc.Dom. 778, sedit
scopus regebat ipsamaecclesiam, et
inquodamora-
annis 24, mcnsibus, 3, diebus 17. Obiit anno Dom.
toriosub honore omnium apostolorum quasi
solita-
inc. 790, etsuccessit Leo.
aecclesa
(Chron.Dit.) Compositis itaque Karolusrcbusin riam vitam ducebat. Ettunc perdidit ipsa
possederat, et
Aquitania, et socio jam defuncto, prccibusAdriani qusedam, quicsibi collata aliquando
enim
pontificis Romanibcllnmcontra Langobardoscepit. hoc in temporc Karoli Magni. (/*., 14.) Licet
PetrusprasfatusvirltalicusprotraditioaeTharovisaa
Anno 772 Karolus inlravit Italiam, et suscepit bel-
de ipso episcopatu fuisset abeohonoratus,quia ta-
lum quoa
quod a pairc
patre suo, olu jiiuiiu papa
Slcphano supplicante,
jii <a on iij.ii.u.1^, — -r -: .
... ,„„ •„„•....,„
mepwqptU
fucrat susceptum. Quidnm autem de primoribus D roen seroper suspect, sunt tradi ores
~ «iimcnpni nm rprpn.nsnon
non rsl. Tamen
lamcn
pcr tempus praescriptum receptus
. . 4 est.
Francorum adeo voluntaticjusrenisi sunt, utsere
ct vacuum, post pras-
gem deserturosctdomumreversurosliberepronun ne verbum regis esset inanc
scriptum annorum spacium concessum est illi ci-
ciarent. Cceptum tainencst. Kaiolus igitur Deside-
vitatcm ingredi et episcopatu poliri anno ab inc.
rium Langobardorum rcgem paucorum dicrum ob-
Dom. 788 fuitque per 25 annos (/*.) et passus
242
sidione compulit,ct obsidesdare,et creplaRomanis
,

infidelilatem impe-
reslituere,atqucutnon icpetercntursaeramentolir- cst mulla adversa. Cerle etiam
ratoris objecerunt illi, ct ob id per 12 annos
mare. Papia autem tradita est anno f.b inc. 774, se-
VARI.E LECTIONES.
»8 riu deletum. - tra deletum. •" [obiit] Stephanus V. Kal. Maii [ind]- X. in marg. ^vox totafere

periit.
M lineola ultimaperiit.
not^:.
(62) RouquetV., 732,
161 CHRONICON. — LIB. I. 162
non fuit ausus imperatorem videre. Sed postea a fi- A ut cum essct antea magnumct forte, duplum illi ad-
liis ecclesiae ipsius coram principe recte purgatus didcrit. Colebatpraeomriibus sacris loc s aocclesiarn
adiit illius praesentiam. et in diebus cjus ecclesia sancti Petri apud Romam, cui etiam multa contulit
sibi non solum non adquisivit, sed et perdidit plu- in auroct argento. Adhocsemper laboravil, ut urbs
rima. Difficile enim est. ut bono termincntur exitu, Homanasuolaboreveteripolleretauctoritate ;quam
quae malissuntinchoata principiis.Probatbecruina cuin tanto amore diligeret, quater tantum in omni
sua Virdunensis civilas, qiue turrium murorum- tempore regiminis suiilloivit. [Einh. Vita K.] Nun-
143
que solidissimo ambitu, utpote lapide, plumbo ciatosibi Adriani Romani pontificis obitu ita flevit,
ferroque conserto munita, unde et nomen sortita ac si fratrcm karissimum amisisset.
est, utvocaretur urbs Clavorum, pro tiienda Italici (Fol.GO*) Domnus Manasses corpussancti Prejecti
hujusinstabilitatoetexperta infidelitateaCarolo de- martyris a Volovico delatum Flaviniacensi intulit
structa,nunc ingentis tantum 2U prsefert indi-
i a^cclesiae, quam in honore sancti Petri et ejusdem
ciaetvixaliquaantiquaeilliusfirmitatis retinet... 243
,
martyris fundaverat. Exceptio ejus vut IdusNovem-
edocens omnes suo tali infortunio, qu;e Dei sunta briseelebratur.HieobtinuitapudKarlomanaum(63),
Deo esse quaerenda. Sensit etiam rex insensibilis ut in Corbiniaco villa cenobiolum construcret. (Se-
perniciem tanti infortunii, ut non minor hic nisi g ries abb. Flav.) Obiit 33 anno ordinationis suse
quia praemeditaUis accederet hostis, quam dudum Non. Novembris; cui successit Adalbertus vir vene-
Vandalica peslis. Et merito; nam ab ipsis fidei ru- randus anno 21 Karoli, et S anno ordinationis suae
dimentis usque ad ternpus illud semper in Dei no- decessit, et ei successit Zacho, et quarto anno mo-
mine ponlifieis valuit electio cleri et populi, el siin ritur; et huic Alchuinus suecedens 7 anno obiit, et
quibusdam principes leguntur favorem etconsen- sic 35 anno imperii Karoli domnus Apollinaris or-
sum prjestitisse, nusquam tamen feruntur electio- dinatur abbas dono imperatoris. Hic etiam abba-
nem vetuisse pontificis ordinandi, aut factam inmu- tiam Divionensem et Reomensem rexit, et ecclesias
tasse. Sepultus est in ecclesia Sanctae Mariae ante easdem possessionibus auxit, sanclorum reliquiis
altare sancti Petri. A vastatione autem urbis Virdu- honestavit, praecipue tamen Flaviniacensem prove-
qunefactaestaVandalisusqueaddesolationem
nicae, xit et auxit. Obiit pridie Kal. Aprilis a. 12 imperii
ejusfactamsubKarolocolligunturannifere38D.De Ludovici. Interfuit conciiio Aquisgrani habito 4
quadrisautemlapidibusdirutaecivitatis Aquisgrani anno Ludovici ejusdem, et post 2 annos snccessit
capella exstructa est. Vigilius abbas, a. 14 Ludovici. [Ado.]Viennen-
[Bert. 15. J Post cujus mortem elegerunt sibi cle- sem tunc temporis ecclesiam Ursus, LugJunensem
rusetpopulus episcopum de regis palatio anno 813 Ado regebat. Post Adonem Uilduinus nepos ejus
Austrannum, cantorem ipsius, virum strenuum, cu- ^ Lugdunensem ecclesiam paululum non episcopus
jusindustriaBraeenscsnegociatoresejusdemeccle- tenuit, et abscedens Lirinis monachus factus est.
siae ditioni redacti sunt. Et hic superfuit annos 5. Post quem LugJunensem aecclesiam Laidradus sus-
Requievitautemannoabinc. Dom. 819, et sepultus cepit honori rei publicae utilis Viennensem vero ;

in basilica sancti Petri apostoli cum prsedecessori- Vulleri Bavarius rexil a. 11, cui successit Bernar-
bussuis. (\ us>- Laidradus vero imperii Ludovici im-
in initio
(Chron. Dlv.) Susceptum crgo ],. Ilum a Karolo peratorisSuessionensemonasteriumpetiit,etinloco
contra Saxones per33annos majore dampno Saxo- ejus Agobardus substituiturejusdemecclesiae core-
num quam Francorum gestum est. Videnles Saxo- piscopus,consentiente imperatore et omniGallica-
nes quod resislere non poterant, pacem petentes,
norumepiseoporumsynodo.Quodquidamdefendere
baptizata est multitudo eorum. Anno ergo ab inc. volentes, dixerunt eum a tribus episcopis in sede
Dom. 780 venit Karolus in Saxoniam in loco qui vo- Lugdunensi jubcnte Laidrado fuisse ordinatum. Ilic
catur Patnsbronna,etibi habuit placitum magnum, igiturAgobardus et Bernardus Viennensis apud Lu-
etibi convenerunt Saxones ad baptismum, ditione dovicum accusati, desertis ecclesiis, in Italiam ad
a rege posita, ut Franci et Saxoncs unus essenl po- Clothariuin se contnU runt; sed agentibus pi.s im
pulus. Duobus itaquepraeliis ita contriti sunl Saxo-
D peraloribus, uterque sedem suam recepil. Et post
nes, ut ulterius nequc regem provocarent,'neque paucos annos Agobardus apud Sanctonas in expe-
veniunti resistere auderent. Plures tamen nobiles
ditione regia defungitur. Bernardusquoque obiit,et
eo bello consumpti sunt.
Agylmarus substituitur. Amolo quoque Lugdunen-
Anno 788 Ilispaniam aggressus sibi subdidil, et sem episcopatum suscepit, cujus auetoritasetamor
Britanniam. Per quadraginla enim et septem annos,
Karoli erga eum multum valu.t sancto papaa Leoni,
quibus regnavit, ita ampliavit Francorum regnum, ut ipse hoc testatur in epistola ad eum missa.

VARLE LECTIONES.
**' vocem excisam supplevi. 2U munitionis? 2* 5
vestigia?

NOT.fl.

°$* H * Cai ° U
^* d8ta ann ° regni 8 sine die et loC0, plancher Histoire de Bourgogne t. I,
preuvesp >
163 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 164

(Fol. 61.)(Gestap. R.; Chron. Div.) Suecesserat A quoquc decessit anno ab inc. Dom. 818, etatis suffl

Pebruarii, et est sepultus

post Adrianum in pontificatu Romano Leo anno ab a 72, regni 47, b Kal.

incanuitione Domini796,qui8editineadem sede an- Aquigrani palatio in ;ccclesia, quam ipse a^difica-
verat. Successit Ludovicus cognomento Pius, et per
nis mensibus S, diebus 13. Hunc Romani letania
-2-2.

majore captum multis affectum injuriis, erutis ocu- annos 23 magno moderamine rexit imperium, et
lis,linguaamputata,annoDom. incarn.799fidemre- bostibus fortibus resistens putenter eos terruit.
Missus enim in [Eimi. Ann.\ Anno 8iGobiit Leo papa, et suece-
gia implorare compulerunt. [Ado.J
noctu aufugit ad ecclesiam dens Stepbanus sequenti anno obiit, cui successit
custodia, per murum
Francis Spoletum deductus, ac Paschalis.
sancti Pelri; inde a
demumadPalabronnam honorilicearegesusceptus, Ludovicus concilium habuit de abba-
\iniu 817
(Chron. Dic.) tibus et monachis, ubi interfuit Apollinaris abba
et cum bonore Romam est remissus.
causa ultimi adventus Karoli Komam ad re-
llec fuit
Flaviniacensis, et obbit 826.
(Ep. Hincm.) Anno ipsius domni Ludovici ab
parandum secelesiae statum, ubi totum biemis tem- 8,

Dom. 823, natus est eifilius Karolus inFran-

pus exegit, quo in tempore imperatoris et augusti incarn.

nomen assumpsit a.799, ind.8, quod primis multum conofurth palatio novo, et ibi ordinatus est piidic
Idus JuniiDrogo Karoli Magui datusestei
quidemaversatusest. [Ado.] Tum habila questione B filius, et
.- • i_» ,+ „.,^ „.,:.,„„„ n t^ n \l„l„„ n ;r, no.
„! ll,,n,Kni.(A niiTui/inl nni
episcopatns Metensis, etHumberto pa-
proaccntori
i "

de eis, qui Leonem papam ita inhoncste tractave

deponendo contumeliaverant, ut reos majc- latii episcopium Meldense traditum est. Qui invenit
rant, et
statiscapiteplectendosjussit.Proquibuspiuspon- in ipsa aecclesia quaterniunculos de vita sancti San-

tifex intercessit, et rex eis vitam et membra perdo- ctini, sed valdecontritos. Eodem anno in territorio

navit; in exilium tamcn sunt missi. Tullensi, villa Commarciaco, puella sabbato sancto

Annu ab inc. Dom. 803, imperator legationem Ro- post acceptam communionem jejunare coepit, et

niain misit de inquirenda veritate, si, ut ferebatur, tres annos absque omnisetpotus perceptione
cibi

sanguis Christi in Mantua fuisset inventus. Qua de permanens, iterum manducare ccepit. (Chron.
a. 8-26

causa Leo in Franciam venit, quem imperator Rc- Div.) Habuit Ludovicus et alios tres filios, Lotha-

lnorum civitate susceptum, natalem Doinini cum eo rium, Ludovicum et Pippinum, et ex alia uxore
celebrem duxit,et donatum maximis muneribus per juniorem, quem diximus Carolum.
Ravariam ire volentem deduci fecit usque Raven- [Einh. Aun.\ Anno 824 Paschalis papa obiit, et

nam. Eugenius successit, et tribus annis administrato

[Ado.J Anno ab 800 delata sunt cor
inc. Doin. pontiiicatu Romano, Valentino sedem reliquit, qui

pora et ossa sancti Cipriani a Carthaginc cum reli- eodem mense obiit,etGregoriusIVsuccessit. (Gesta
martyrum, Sperati et sociorum &p. R.) Sedit a. Fuld. 833, 834.) Hujus tem-
19. (A.
quiis Scillitanorum
ejus, et Lugduni in ecclesia sancti Johannis Baptistae pore, ut in Gestis Franeorum Legitur, Ludovieus in

posita.
Elisatiamprofectus occurrentibus ibi filiis suiscum

(Eimi. Ann.) Anno ab inc. Dom. 810 Pippinus GregorioRomano pontificc, judicio episco-
praefato

Italiae rex defungitur, in cujus regno Karolus filium porum nomen deposuit et ad penitentiam agcndam
ejus Bernardum nepotem suum substituit, et regem aliquanto teinpore privatuset inclusus victitavit.
appellari constituit. [Ado.] Anno 828 cum omnis potestas Francorum
Ludovici studio vacaret otio, quidam tantam
Anno ab inc. Dom. 813 quidam de primoribus Pii

interitum Leonis boni spem 246

non ferentes, uxorem imperatoris ab
Romanorum conspiraverunt in

papte, qui comprehensi jussu illius interfecti sunt. ejus latere in Aquitaniam sub custodia dirigunt. A

Exacto vcro papatus sui anno 21° cum gravitcr rege quoque universus populus deficiens ad filios
ejus se transtulit ipse custodiffi traditus est, uxor
aegrotaret, Romani collccla rnanu omnia prasdia,
:

qua3 in singulis civitatum leniloriis noviter con- ejus itidem custodia^ mancipata est; sed nutu Dei
primo diripiunt, deinde concremant. post tot adversa prospera succedunt, populi ad
247
struxcrat,
Quos prohibuit ab incepto Bernardus Italias rex, et penitentiam 248 convertuntur, ipsum in pristino

eodem anno obiit papa Lco. D gradu revocantes sublimant, filii nunciis missis ve-
niamflagitant,matremreducunt. [Regino.J Clothario
(Chron. Div.) Extremo vitae suae tempore congre-
249
jam imperatori ut extra Italiam nisi patre ju-
gatis omnium Francorum primoribus, Ludovicum
bente non procederet 230
principes imperant. Quod
iilium suum consortein regniet imperialis nominis
252
fecitheredem,iinpositocapitiejusdiademate.[BERT]. divina 251
pietate et gralia factum est quia ipse

Quo in teinpore llerilandus suscepit Virdunensem iinperator in sequentibus judicio episcoporum ad

episcopatura, vir multum simplex et ultra modum penitenciam reconciliatus est. Fuit autem hec de-
jectio
253
maxima ex parte facta pro multimoda for-
infirmus; et hic expletis in episcopatu annis 7, obiit
Aquis, et relatus inde, sepultus est juxta Anstran- nicatione Judith uxoris ejus.
(Chron. Div.) Karolus [Bert.] Anno 839 Lotharius relicta Francia Ita-
num in basilica sancti Vitoni.

VARLE LECTIONES.
«• bonis supplevi. 2 " p. t. a. supplevi. ™
peniten supplevi. ™ ut extra deleta.
J3
° procederet dele
253
tum. 2 " divina deletum.
252 dejectio deletwm.
supplevi.
 165 CHRONIGON. — LIB. I. 166
liam petit. Ebbo Remorum archiepiscopus deponi- A Dom. 842 w , Normanni, id est aquilonares populi,
tur, et multi alii exilio dampnantur, quia in deje- vastaverunt Rotomagum, anno 1 Lotharii et Karoli.
ctionem imperatoris conspiraverant. Defuncto au-
Anno 844 mortuo Gregorio Sergius
(Gesta. p. R.)
tem Herilando antistite, abiit pars cleri et plebis
papa succedit, et 3 annos administrato sacerdotio
Virdunicao ad Hludovicum imperatorem annoDom.
Leoni IV dereliqu.it, et post annos. successit
inc. 827, et petierunt sibi dari domnum
Hildinum
. . .

Benedictus IIIetNioolausI. Quiexactisin

annis 2,
de Alemannia, virum bonuin et sanctum, qui in
sacerdotio 10 annis Adriano cathedram reliquitan-
episcopatusuomultasaecclesiasconstruxit, et multa
no ab inc. Dom. 808.
bona operatus est (Chron. Div.) Ludovicus igitur
regnum suum inter filios suos dividens, I.othario (Ghron. Div.) Lotharius igitur major natu opti-
qui erat major natu tradidit imperium et regnum nens imperium, Contentus fuit ea parte regni quam
Italiae, et partem Francke quam Mosa et Renus intcr supra dixiinus, cum urbe Boma et Italia. Indictio
se dividunt, et partem Burgundiae; Ludovico tra- 15 fuit annus Lotharii imperatoris in Italia 33, in
didit Bawariami Saxoniam, et regna quae Karolus Francia 13, [Ado.J Habuit lilium Ludovicum qui in
subegerat ; Pippino Aq litaniam, Wasconiam et vita patris Romae a Sergio papa coronatus et im-
terram sibi subjectam usquein Hispaniam; Karolus perator appellatus est. [Beut.J Regebat tunc Virdu-
minimus natu, qui Calvus est dictus, adeptus est B nensem aecclesiam praefatus domnus Hildinus epi-
Franciam, Burgundiam, Neustriam. Unde indignati scopus, vir per omnia laudabilis. Sed liic post bel-
sunt fratres, quia nolebant eum sibi aequari, vel lum in Fontanido actum magno odio habitus a Lo-
quio melior pars regni ei collata fuisset. (Fol. 62.) thario imperatore, anno ab inc. Dom. 851 obiit in
Unde post patris obitum grave inter eos ortum est ista civitate cum magno doloreet tristitia IdusJa-
bellum, ct tamen statuta patris immutari non va- nuarii, exactis in episcopatu 24 annis, et sepultus
luerunt. Ad extremum etiam Aquitaniam Karolus in cripta saucti Vitoni. Post cujus excessum ordi-
optinuit. Pippino enim ante patrem defuncto, filius natus est in ipsa aecelesia donnus Hatto, et pro prae •

Pippinus remansit, qui quia ad regnum gubernan- dictoimperatorisodioinvenittunicam sanctse Marise

dum minus fuit utilis, ad Karolum se principes per multa scissam et disruptam, id est res praefatae
contulerunt, et regnavit Karolus Calvus annis aecclesiae niniium subtractas et alienatas.
Pro qua-
Anno Doinini 839 corpus sancti Bartholomei Bene- rumalienationcetsuorumafflictionetotonisuerexit
ventum delatum est. Obiit Apollinaris abbas Flavi- se contra inimicos aecclesise,donec miserante Deo
niacensis pridie Kalend. Aprilis, duodecimo anno ad pristinum statum omnia reduceret et redinte-
Ludovici, et post duos annos Vigilius successit an- graret. Insuper etiam optinuit apud Lotharium ju-
nis 14, et post eum Arewaldus subrogatus est an- G niorem rcgem villas et praedia quamplurima, ut
no 25 ipsius Ludovici. demonstrat cartarum notitia. Erat enim intentio
Obiit autem Ludovicus 12 Kalend. Julii anno ab ejus et labor nimius, ut aecclesia sibi commissa
inc. Dom. 840, [Ado.J imperii sui anno 25. Corpus exaltaretur et pace frueretur. Quod et fecit diebus
ejus a Drogone fratre Mettim delatum et in ecclesia vitae Lotharii junioris. Hic accepit partem reliquia-
sancti Arnulfi positum est. Successit Lotharius in rum sanctorum confessorum pariterque ponLificum
regno. Mauri, Salvini, Araloris, quorum corpora sancto
[Begino.J Anno ab inc. Dom. 841 fuit apud Fon. Agerico revelata, et ab eodemfuerant honorabiliter
tanidum bellum gravissimum inter fratrestiliosLu- etsanctissimeordinata in eademaccclesia ubi primo
dovici,etnon sinc magnosuorum dispendio Karolus fuerant tumulata, sancti Petri apostoli nomine con-
et Ludovicus vicerunt. (Ann. Lugd.) Eodein anno secrata, sed adomno nova sancti Medardi
Hildino i:i

Agobardus Lugdunensis episcopus obiit; et illud tecclesia erant translata, et reposuitinmonasterio

memorabile opus, quod stetit a tempore Trajani quod Theolegium dicitur, aecelesiae suae subjectum.
impcratoris et Forum vetus appellabatur, Lugduni Brachium vero sancti Mauri in aecclesia quamipse
oorruit. (Ghron. Div.) Dum
ergo quisque sibi con- in castello novo, quod nunc Hattonis castrum ab
ne alter sibi praeferatur cavet, unituin Fran- jj auctoris nominc vocatur (04), construxerat, sub al-
sulit, et

corum regnum fooda seclione sciderunt. ct exteris tari recondidit ad salutem et praesidium posterorum.
nationibus occasionem rebellandi coutulerunt. In- (Fol. 62'.) Lothario ergo juniore rege filio Lotharii
gruentibus enim Normannis, Danis et Britonibus, diem obeunte annoabinc. Dom. 874 inmense Au-
iiunt christianoium strages, depraedationes, vasta- gusto, etiam iste obiit Kalend. Januarii, et est se-
tiones, incensiones. Ilac dccausa pacificantur inter pultus in basilica sancti Vitoni, in cripta juxta cor-
se reges, et quia armis
nonpossunt,pecuniis se re. pus domni Ilildini episeopi, exaetis in episcopatu
dimunt (Ann. Prud.) Eodem anno, qui crat ab inc 23 annis. [Bert. 18. J Ipse etiain inehoavil novam

VARLL LECTIONES.
S54
corrige DCCCXLI.
NOTiE.
(64) Hattonchalel a dextra Mosae laud proul ab oppido S. Mihel.
167 HUGONIS ABBVTIS FLAVINIACENSIS 168

ecclesiam sancta? Mariae, et magna ex parte con A nerimusunanimiter inidipsum,oportebit decentius

slruxit. emendari et tamquam tenenatum elleborum ampu-
Eo tempore praesidebat Metensi aecclesiaeAdven- tari, Et post pauca hoc addiderunt: Quidpntamus,

tius pontifex. Virdunensi H.itto, Lugdunensi Re- si bealissimus papa Nicolaus in diebus suis audis-
i ab apostolica sede conjctis,
niigius. Hic Adoni Viennensi cpiscopo, Romanae set,etin litlerisqua
ecclesiae vicario, ct Nicholao pap;e pro eisdem epi- quodlayci comites non pcr inilter ent in civitatibus
Bcopis-Treverensi et Coloniensi (65) depositis lit- episcopos ordinari/nisiquossecularis potestas ela-
terasmisit. Clerus quoqueColoniensiseidem itidem iere suo misisset.Quiiinde scriberet? Quodoloremo-
misit litteras quae babentur in catalcgo. Sed cum
;
veretur? Quosve gemitus daret, cum perspiceret sa-
a multis perlaboraretur diverso modo tum timore cratissimumordinem tam illicite tractari etadtan-
regis lum amore illorum, nullatenus persuaderi tum nefas prosilire quemquam ausum, ut de sede
papapotuit, utrestaurarentur. Defunctoautembea- apostolica tam inconvenientia et extra usum eccle-
to Nichoalo cum imperante Ludovico successisset siasticumomninoscriberet.Tz\es{\\nc'\\\&z\\\zQvan\.
Adrianus, et litteras misisset Galliarum episcopis, episcopi.

ut non alios ordinarent episcopos nisi quibus prae- [Regixo.] Anno ab inc Dom. 835 Lotharius divi-

falusimperatorepiseopatumconcederet,etordinari ^ sit impcrium filiis suis, Ludovico Italiam, quem et

mandaret, non conscnserunt venerabiles episcopi, imperatorem appellavit; Lothario regnum quod
sed pariter congregati litteris factis communiter suo nomine vocabatur, et Carolo regnum Provincise
suggesserunt papae, se decreta sanctorum patrum alque dispositis regni negotiis, in monasterio quod
fideliter observare velle etsecundumscitacanonum Prumia dicitur monachus factus, diem clausit ulti-
episcopos consecraturos; quarum textus in eatha- mum ipso anno 3 Kal. Octobris.
logo sacrarum scripturarum habetur. (Fol. 62 b .) Anno 850 indict. 4 Lotharius Teutbergam duxit
Scripsit et aliam epistolam Gerardo duci et Rofrido uxorem.
comiti et omnibus Galliarum comitibus, ut nullius Anno 8:i8 Karolus rex Provincise moritur, et de
hominis favore vel gralia permitlerent alios viros regno ejus inter Lotharium et patruum elus Karo-
eeclesiastici ordinis in episcopiis totius Galliae et lum filium Ludovici facta est conlentio, et Lotha-

Burgundiac consecrareepiscopos, nisiquos Ludovi- riusHucberto ducatum dedit inter Jurum et mon-
cusimperatorjuberet,cuisatisluculenterethoneste tem Jovis, quia sororem ejus habebat.
obviaveruntpraefalivencrabiles Galliarum episcopi, (Fol. 62.) Anno ab inc. Dom. 800 Britones Fran-
litteras illasper verba singula discutientes, et quod ciam invadunt, contra quos Carolus pugnavit, et

sanctorum palrum decretis consona non essent hu- Briltanniam intrans, turpiter victus aufugit.
C Anno ab inc.Dom. 862 rex Brittonum nutu Dei per-
mililer suggerentes, inque h.ujus responsionis ex-
tremitate epislolam papae Nieholai praedeeessoris cussusesl, etannosequentiBrittonesei subduntur.
sui interserentes. quamad quendamepiscopum Gal- Anno ab inc. Dom. 800 Rollo Normanniam intra-
deordinibus sacris pieet lu-
\v£ misit, inter eoetcra vit, et postmodum baptizatus Roberlus iu bapti-

cidissime exprimens in h;ec verba Illwl autem,

:
smate dietus est.

frater karissime, ridicuhsum sonuit, quod apicum (Fol 0-2'.) Anno 808, ind. 1, Lotharii regis tem-
tuorum gerulum nolis ammendans, hunc prcsby pore facta est in terra Francorum et Galliseet Bur-
terumcsse Cerardi illustris comitis perhibuisti. Ve- gundias fames valida, et mortalitas hominum, et
rum quidhocscribensprudentia tuadicere voluerit, pestis animalhm (ef An. S. Columba). Quae sic
telqu dsv.per hujuscemodi terbo inlellcxeris,fa- justo Dei judicio in populum desevit, ut multi pa-

teor,nos ig noramus. Xumquid Gerardus comes illum triam deserere et ad terras alias cogerentur demi-
presbiterumconsecravit?Numquiddeipsiusestdio- grare, adeo ut multae urbes Franciaa raro incoleren-
cesi? Ubihoc legisti? Ubi hoc didicisii? Nisi quia tur habitatore.
presbiteri uou speciaiiLr ecclesice ci ritatis auteccle- (Fol. G2 b .) Annoab inc. Dom. 864 Iranslatum est

sicepossessionis, autmartiriiautmonaslerii secun- corpussanctaeReginae virgin setmartiris de Alesia

;

dumsacras Scripturas n-dinantur, sedindomibus D civitate apud Fiaviniacum castrum seu cenobium,
laicorumconstituuntur,etcumsecularibusaieocon- praesidente loco eidem, cujuserat juris civitas prae-
tersaniur,utjum non Deinec ecclesiv cujusl bet, sed abbate, postmodum Senonum archiepi-
fata, Aigilo

illius comitis etillius duciscsse dicantur ;itautim- scopo,.regnante Carolo Calvo. Hic est Aigil abbas
plelum sitquodper prophctam dicitur: « EL eritsicut Flaviniajensis. qui cellam Corbiniaci instituit, et
populus, sic sacerdos (Ose, iv, 9).» Quod fortasse duodecim ibidem monachos posuit (66), annis ex
unum est eorum. Qum cv/m in nomine Domini conve- quo Flaviniacensis Eecclesia ipsum Corbiniacum
NOTjE.
(615) Cf. Annales Hincmari, Fuldenses ei Regino- Avalinse seu Nivernense comitatu apud Ammondas
nem. sitoManassisabbas,ut testatur tabula.monasterium
(G6) Probatur ipsa constitutionis tabula apud Ma- conslruerevolebat.R ginaetranslationemdescripsit
billon Act. SS. Sa?c. IV, 2, p. 240, scripta anno auctor anonymus apud Mabillon I. I. Eidem Eigilo
864 sequenti die post humationem corporis S. Re- Isaac episcopus Lingonensis altaria nonnulla in qui.
ginae martyris xi Kal. April. In eodem enim loco in- busdam pagi Attoriensis ecclesiis die Sabbati raen.
 ;

169 CHRONTCON. - LIB. I. 170

optinuit dueentis quinquaginta octo (fol 62>>.) Post A tius. . . ricensis, AgelmarusArvernensis, nius
Vigilium a. 839, ind. 2, Adrevaldus successit, et Linguonensis Hic dedit privilegium ecclesi»
(73).
Marianus a. 1 Caroli viguit. Vulfaldus in a. 8, Wa- Flaviniacensi. Sub Nicholao I papa habita est cum
rinus comes (67) et sub eo Saruisus decanus in a. quinque patriarchis synodus octava 150 patrum
10, Gotserus in a. 1S obierunt Hugo successit
; apud Constantinopolim, Basilio Magno imperatore
Sanctus Ezgil in a. 24, ind. 11 a. 857 transtulit petente et praesente.
corpus sanctae Rcginae. Geylo successit ina. 26 ab (CAron. Div).Imperatov ergo Karolus cognomen-
inc. Dom. 866 in episcopatum Linguonensem pro- to Calvus anno dom. inc. 877, ind, vita functus 1 1

motus, et ei Sigardus a. 870, 30Karoli successit estpridie Nonas Octobris,et Hermentrudis regina
inde Wilfridus Ludovici imperatoris sororius a.
II inflnibusLugdunensium, et sepultus Nantoade m
880 (68)ind. I3,anno Karlomanniprincipis secundo monasterio sanctorum Petri et Pauli sed monitio- ;

consecrationem ecclesiae Flaviniacensis a Johanne neangelicatranslalus Parisius ad Sanctum Diony-

papa et 18 episcopis facere
optinuit, et in anno sium regaliter tumulatur. Successit Patri Ludovi-
eodem 880 ind 13, cartaminterabbatem etvasallos cusjquiregnavit 4annis etei successit Ludovicus
;

ejuset monacos fecit (69). Adalgarius abbatiam a Karolinepos, vixbiennioregio nomine functus. Hic
Carolo Simplice (70) optinuit, et quia res ecclesi;e tanta cedeDanos perdomuit, ut vix superesset qui
pervasit, Romam evocatus, Trenorcii obiit
B
a 893 renuntiarepotuisset. Adriano papae Johannes VIII
(71). etiamWalo episcopus a Silvestro papa
Est successitanno Dom.870. Hic ad Ludovicum venitin
excommunicatus proptcr invasionem ejusdem ec- Franciam,etcumeoloquutusest.HicLudovicus2an-'
clesiae, sicut in litteris Aquini ante Walonem ele- no regni obiit 882.Ka"olus, qui Simplex dictus est,
cti episcopi invenitur. Anno 856, Adalgarius epi- in cunis orbatus patre remansit. Ob id Franci anno
scopus fit praefuit a. 33, [Regino.] In quo spatio
:
regn, 888indict. 6., Odonem,RobertiAndegavorum
imperiumper multosdivisum et scissum est. Boso comitis liiium, quiaNormanni imminebant,tutorem
regnum Provincia^, Wido imperium, Odo Franciae regnietpueri elegerunt, et licet reluctantem, sub
regnum sub Carolo Simplice, Rodulfus Jurense, Karolo constitueruntregem. Hicquodavixit hostes
Carolus junior imperium. Anno translationis san- fortiter pressit, et Karolo,postquam adolevit, pa-
ctae Rcginae primo obiit SalochoDolensisepiscopus tienter sua regnarestituit, a quo et parle regni do-
Fiaviniacensismonachus, cujuscorpus post200an- natus est. Remigius Lugdunensis 49 episcopus, et
nos incorruptum repertum est. Ado Viennensis miserunt literaspraefato papaeJo-
(Chron. Div.) Post Lotharium igitur juniorem hanni pro simonia et quia per manum laicam quili-
~
Karolus "^*'"'
frater cognomento
(72) ejus
u" l,umu ^
Calvus, iv\
odivu»,
Francueimperiumadcptusest,scdLudovicusItaii;e
rex ™ L
uti muigiii au
bet indigni episcopamm promovebantur,
ad episcopatum proinovebantur (Cat
(Cat,
pont.) Huic Johanni anno Christi 880 Marinus suc
rflv alfoi» fnntnn ™,>,in.„,M„„, ..„„.„:
rex alter fratcrmonarchiam regnicupiensinvadere : : 1

cessit Adrianus sedit anno 1. Successit 233 et ei

et
iterum contra Karolum bellum cxcitat, et Norman-
Stephanus a. 885, ind, 3. Ilic propter temeritatem
nos aliasque gentes contra eum cvocat, quas Karo- Frotharii Burdigalensis episcopi litteris missisAu-
lus superat,et fratrem de finibus suis expulsat. ESa
reliano Lugdunensi archiepiscopo praecepil ut,
(Leg. i, 534.) Anno 870 conciliumhabuit Karolus sumpto uno vel duobus ex eadem provincia episco-
inTicinensi palatio, cui interfuit Berhardus Virdu- pis, ad eandem ecclesiam 257 euntes
pontificemcon-
nensisepiscopus. Dampnati et dcposili sunt Eda- secrarcnt si cx episcopis provinciae jamdicta^ne-
;

VARLE LECTIONES
m deest m relia swpplettm.
c. s87
m c.

NOLE.
hl
S
Dll.
bri,
i
a.
°?-^
865.
865,
6
^inillanno
jam currcbat
re gn» Caroli 25
f>lll'l>l>hrit Q porri.
(mense
DCI
Octo-
™^»,,l:*
D tur et fratrum bona confirmantur. Mansi K
/mn\ I ,n-i__ ,i... ' ° "'
a. regni 26) contulit (70) Imo Calvo, ut litteraedocent Caroliimperato-
,

Ibid.,K.
ris datae vii Kal. Mart.,ind. 10, anno regni
37 et
(07) Regnante Warino illustri comite Carolus anno imperii 26 (anno 877). Bouquet t. VIILp '657
Calvus monasterii Flaviniacensis immunitatem con- confirmatur in synodo Ravennatiea vi Kal Dec
lirmavit vnKal. Jul.,a. regni 10, ind. 12. 877. Plancher. t. I, pr. p. 11 K,
Oseni
villae. Bouq. VIII, 500. K.
(71) Adalgariumanno89S adhuc inter vivos fuisse
(68) Johannem VIII papam anno 878 in Gallia probarct donatio qusedam Ardradi data iv Non
commoratum esse constat. Ipse in epist. 97, Mansi Februar., a. regni 3CaroliSimplicis Labbel 271 ;

t.XVII, p. 84, scribit : Admardnm prcsbyterim nisi in actis synodi Cabillonensis (Mansi t.
qui XVll'
nobtsin monasterio Flaviniaco miuistravit, p. 310; legeretur, Kal. Mai.,a. 897,
ind. 12 conve-
cujus nisse episcopos quaestionem instituturos in Gisfri-
houunes scutellam argenteam sanctiPetri, nescio
Mrumconseusu illius auuou, furati smt.pro dum monachum Flaviniacensem, qui quod Adalga-
sa-
crilegiofurti excommunicamus K. rium veneno suslulisset aceusabatur K
(72) Patruus.
(69) Signa chronologica Ilugo minus accuratc
(73) Achardusepiscopus tabula data vi Id. \pril
readidissevidetur.Exstiintlittcrae Johannis VHIpa- regnante Lothario rege, ann. 12 (867) Flaviniaco
paedata3ivKal.Jun.,ind. 10, imperantedomnoCaro- altare S. Martini in Chidiviaco villa cedi iussit.
io a. 2,
scopo
quibusFlaviniacumAdalgario Eduensi epi-
et successoribus ejusin perpetuum concedi-
Labbe I, 270, K. —
Sed nomen hoc, aeque ac sedes
Edacii, latet.
Patrol. CLIV.
ni .HOGONIS ADBATIS FLAVINIACENSIS m
sua auctoritate A ccssit, cujus fucrc fratres Ludovicus et Karolus ;
mincm possent habcre, ipsi fisi
!_. u __L!.i IV n Qh
_-* T"Y •> _a».
regnavit annis 8 ; obii.t Non. Decembris
_ _. j . . . . . . _ _-_ »-_-_ » t>
anno 884,
r\ r\ r\

episcopum consecrarent. Stephano successit For-

mosns qui Silvesterll. Hic Augrimum
268
Linguo- quoannoNormanniBurgundiam invaserunt. [Reci-
Bem rcstnuravit, qui defuucto Aureliano
'
m no.] Karolus, cognomento Calvus, obitufratrisau-

Lugdunensiinlocoejussubstitutus. Formosusviccs dito, [taliamintravit, sed a Karlommanno nepote

territusfugrt, et eodemanno, ut praediximus, vita
suas Darnoino Vicnnensi commisit "°,qui fuit fra-
dccessit. (fol.63.) Karlomannus obiitNonis Decem-
ter Bosonis regis. (Ser. abb. Fl.) Formosus papa
vendicantem brisanno884, etsequentiKarolus imperator effici-
Walonem Eduensem episcopatum sibi

exeommunicavit,quoniamordinator archiepiscopus tur, ethocpostannumunumdcfuncto, aliusKarolus

Lugdunensisa Stephano papa depositus, seta For- Simpleximpcrium assumpsit, quiregnavit 29annis.
moso restauratus, suum non haberet pallium nec Ludovicus autem Karlomanni frater rex Saxonum
constitutus,adhuceodemfratrcviventeBavariamin-
restitutam sibi digaitatem qui posset episcopum
;

travit. (Chron. J)it>.) Anno abinc. Dom.881, Non.

consccrare ? et cum contradiceret consecrationem
Tcutboldus episcopus ex parte papae. Excommuni- Aug. pugnavit Ludovicus filius Ludovici regis contra
catus est autem propterecclesiam sanctiPetri Fla
paganos et contrivit 283 eos; regnavit autem ann. 3.
Excommunicatus est [Regino.] Ilisduobus fratnbus, Ludovico sc.hcet et
viniacensis qua.n invaserat. B -™. «-. ,i^ ;.-.*..._ niiinnnnnniiiin defunctis,
Manasses
. i. i
Ingelbertus pro
i.-„
Karlomanno, .,1
intra quinquennium .lnlimiMis flll ad ju-
111-
et Richardus dux, et et

invasione aecclesiarum etmaximeEduensiumusque niorem Karolum rerum summa pcrvenit, qui conse-
ad satisfactionem, Invenitur hcc in litteris Aquini cratus est a Johanne papa imperator. (Chron. Div.)
ante Walonem pctitiet electi Eduensis episcopi. Et Annus 885, indictione 4, annus fuit imperatoris
Karoli in Italia 5, in oricntali Francia 4, in Gallia 1.
Tedaldus lOKal. Septembris dom. inc. 850 anno,
ind. 4 ;cui 6uccessit Isaac 880 ind. 13; et
ei [Bert.] Temporibus igitur Ludovici Germanici regis
Geylo successit deabbatia Flaviniacensi promotus Dado suscepit episcopatum Virdunicae urbis, anno
inepiscopuni Linguonensem anno dom. inc. 880 ab inc. Dom. 885, cum qua optinuit plurima. Quo

ind 13 M1 et eiTeutbaldus
,
262
, et ei Augrimus. mortuo Karolus, ut diximus, monarchiam adeptus
Anno 879: ind. 12, suscepitre- est. Dado episcopus Virdunensis ante episcopatum
Warnerus obiit 908.
praefuit abbatiae sancti Vitoni, quam etiam sumpto
gnum Provinciae ad Viennam Boso Idibus Octobris,
post. lum eui successit Ludovicus filiusejus
. . . ;
episcopatu non omisit; qui adquisivit ecclesia. illi
adhuc juvenis, auctoritate papa3 Stephani sub plurima, cujus ecclesiae canonicus Bertharius in
891,
ejusdem ecclesise requiescit cimiterio. Anno inc.
tutoribus Richardoduce et regina.
verbi 88
1

Normanni pagani Flaviniacum castruin

(Chron. Z>.».)Inpartibusigitur Bavarke et Saxo- .,

xoniee et Italiae imperatoris Ludovici Pii filiusLu- seu cocnobium ingressi, occiderunt monachos cum
2C5
famulis 8 264 numero, et manserunt dies 14 a
dovicus, et Lotharius Lotharii, imperatoris filius
,

ipsius Ludovicire- 3 Idus Januarii usque 8 Kal. Februarii.

tenebant. Post obitumeorum filii
gnaverunt.Nam Lothariusjunior rexobiitsine filiis. [Bert. praf.] In dicbus igitur pontificatus domni

[Beut.] Ludovici igitur temporeannoab inc. Dom. Dadonis, cum ejus bono studio et inclita fama pcr
35 annos multaaecclesia3sibicommissae provenerint
878, ind. 8, post excessum donmi Hattonisdomnus
ct sanctissimusvir Berhardus acclamalione cleri prospera, cum 30 anno principalis secclesia peccatis

et populi factusestepiscopusVirdunensis, cujusin-

exigentibus igne consumpta, libri et memoriae san-
tenlioetstudiumsanctissimum fuit inceptambasili- ctorum patrum maxima ex parte eidein essent tra-
ditse, Bertharius presbyter, ne sanctorum
patrum
camadperfectum usque perducere. Quod et fecit
Virduncnsium pontificum sacrosancta memoria et
Deo miserante. Signa grandia et honorabiliaet mi-
nora valde bona ibi esse constituit, pontificalia venerabile studium et operatio sancta penitus obli-
vioni traderctur, qua3 de sanctis eorum actibus
le-
vcstimenta, et ornamenta aecclesiastica quamplu-
rima, etferetrum ubi suntreliquias sanctorum aec- gerat, breviatosermone comprehendit, praesentibup
canonice vivere
ntv/iu .„«^..., posteris utile. (Chron. Div.)
gratum, Karolus ergo
ClCSIIBSUlDCyillUlll. Canonicos suos taiiuim.u
clesiaj suas contulit. liaiiuili.uisouu- & ,

viamjustitiae viriliter os- D italiaj et Saxonias adcptus impenum, postquam

fecit villanispresbvteris
tendit, etpuerosin diviniset humanis libris per se Normannos, qui Parisius7annorum obsidione attri-
verant, sibi subdidit, obiit anno ab inc Dom.
888.
et per alioscumsumma caritateinstruxit. Obiit in
ind. 0, pridie Nonas Octobris, anno imperii sui 4.
Theolegiomonasterio, ubiet corpus ejus conditum
[Regino.] Post accepit Arnulfus nepos
quem illius
e3t pridie Kalend.Januarias. (Chron. Div.) Fuit in
episcopatudecem annis. Obiit igitur Ludovicus jus- regnum anno ab inc. Dom. 888, ind. 0, codein scili-

cet anno, filius Karlomanni filii Ludovici impcrato

tusetsanctusimperator Lothariiimperatoris senio-
ris filiusetfrater juniorisLotharii 4 Idus Aprilis an- ris justi et sancti.

noab inc.Dom. 878. Karlomannus filius ejus suc- (Chron. Div.) Itcrum in Francorum regno Nor

VARI.-E LECTIONES.
260
legi videtur. om.nisi
restitu, /reparavit inr

I^SK.!^"
2b9
158
Au»r swvlevi ex Serieabbatum. ita ex Serie restitui
Teut excidit. ™ swvleo. »« V.
ita suppleo. c. : : :
« «a suppleo ;
_

xn codic

nonnisi V apparere videtur.

 173 CHRONICON. — LIB. I.
174
manni insurgunt, et anno ab inc. Dom. 891, indict. A plectitur. (Cfl^.^^^.)FormososuccesscruntBonifa-
9, Gallias, Hispanias, ltaliam Franciam et totum cius, Stephanus, Theodorus, Johannes IX.
cbristianorum vastant regnum. Civitates Parisius, Anno 910, construclio monasterii Cluniacensis,
Belvacus, Carnotis et Meldis et reliquae non sccus et 918 obiit Willclmus dux constructor illius.
undiquocivitates dii-ipiuntur, vastantur et evertun- (Ser. abb. Fl.) Anno913, Walo Eduensis episco-
tur, corpora sanctorum infra muros recipiuntur ti- pus obiit, qui praefuit annis 20 sub Carolo Simplice ;
more hostium. Corpus sancti Benigni, Divionensis et Herveus successit.
ecclesias patroni, Linguonis fertur. Sanctus Sancti- |Fi.od.] Anno 919, cccidit Remis grando mirabi-
nus Meldis in ecclesia majore positus a Virdunensi- lisovum gallina) superans magnitudine, latitudine
bus maximo pretio Virduni relalus jam erat supe- medium pahme. Anno sequenli mel in spicis inven-
rioris fugse 266 tempore, a. 80G. Normanni Gallias tum est et flores in arboribus maturis jamTfrugi-
pervagantur, Ilispanias, adeunt, Rodanum intrant bus.
fiuvium, Italiam populantur, et totum christiano- Anno
ab inc. Dom. 917, Rodulfus rex constitu-
rum pessundatur regnum. Interea congregati Fran- tus est, et 21 rcgni sui anno ab Ungris
id est Sar-
cia3 principcs concilium de magnis rebus ineunt, et, racenis interfectus est, et Ebbo dux
castri Dolen-
ut prajdiximus, Odonem licet reluctantem sub Carolo 3 sis; etinvasitregnum Hugodux, capiens in vincu-
constituunt rcgem. (Ann. Vedast.) Indict. 10, fuit lisKarolum Rodulfi filium; et regnavit usque ad
annus primus imperii Widonis augusti, qui per Ga- annum dom. inc. 981.
lonem Linguonensem episcopum constitutus rex, Eodein ctiam anno qui crat ab inc. Dom.
920.
cum audisset Odonem regem factum, cum Beren- obiit Rollo Normannorum princeps, et Willelmus
gario rege Italia3 multa bella gcssit, et victor reve- filius ejus successit, qui dolo occisus est anno
nicns imperator creatus cst. Eodem anno apud m et Richardus filius cjus successit.
943,

Tullum Alpes ultra Jurum Rodulfus rex fa-

et circa (Chron. Div.) Exorta ergo discordia inter Caro-
ctus est 92anno. {Chron. Div.) Anno igitur ab inc. rolum et regni principes, flunt lites et bella,
rapinaa
Dom. 893, ind. 11, Odone regnante in Francia, Ar- et incendia, et innumera undique seviunt mala.
nulfo in Italiaet Saxonia,
Karolusjam juvenis Fran- Tandem rcx facti pcnitens principes ad concordiam
corum repctit sceptra, et memoratus Arnulfus im- commovet, pacemque exoptatam cum eis firmat.
perii invasit monarchiam, Romam cum assensu
Richardusigitur,quiabexequutionejustitia3cogno-
Konnosi papae capiens, a quo in imperatorem pro- men acccperat, quamdiuvixit, Carolo regi semper
motus cst. [Regino.] Tunc primum a Francorum
fldelisextitit; quo mortuo anno 922, Odone quoquo
regibusadextraneos translatumcstimperium,prin- rege defuncto, Kalend Januarii praBdictus Robertus
uipibus regni
r
parvipendentibusKarolumob tardum frater ejus sperans et cupiens eam partem regni,
mentis ingenium. (Chron.Div.) Zendebolcusinpraj-
quam ipse^tenucrat, quia ei a Carolo Simplice, qui
sentia patris sui Odonis regis rexab Arnulfo eonsti- totius regni erat dominus, non reddebatur, palam
iutus, cuiArnulfusregnum Lotharii dedit,etpostea invasitlyiannidein, etaquibusdam episcopis diadc-
ilius ejus occiditur, et ipse
obiit anno 901. (Ann.
materegiocoronarietsceptroregniinsigniri partim
Vedast.) Odone ergo anno regni sui
12, ab inc. blandiciis, partim minis extorsit, sed nequaquam
Oom. 899 defuncto, rociprocate Normanorum ct hujus pra^rsumptionis letos exitus habuit.
Danorum emergunt fluctus Ungari ab aquilonc.
;
[Regino.] Anno ab inc. Dom. 900 Arnulfus impc-
iaraceni a mcridieet finibus Hispanicc
prorumpen- rator obiit, ct Ludovicus filius ejus successit. Hic
iuteritum confligunt Gallias
;es in
(Chron. Div.). Per duodccim annis administrato imperio obiit, et Con-
>mnia sevit gladius, cuncta dantur incendio,
san- rado Conradi ducis regni sceptra reliquit anno
filio
itorum loca traduntur cxterminiu. (fol. 03'.)
Eo ab inc. Dom. 911. Mie ctiam regnavit annis novem,
mno Burgundia vastata cst a Normannis
quibus et Uciuricus primus suceessit magnus
;
imperator
tenirrensRiehardusduxjustitiariusbelloeos fudit, anno 920. [Flod.] Eo anno inter Hilduinum episco-
'1 retro redire coegit. Itcrum
apud Carnotum socio pu-m ct Richarium abbatem de episcopatu Tun-
toberto duce, Odonis regis fratre, idein Richardus D grensi habita est contentio, siquidem rex illum epi-
Him Normannis dimicavit, et immanem eorum
mul- scopatum Richario dedit, quia Hilduinus, cui ihud
itudinem occidil. Habuit tres filios, Rodulfum,
qui prius dederat, a sc descivit. Ileriinannus vero Colo-
uit rex Francorum, Bosonem, qui
Gallise superioris nicnsis archiepiseopus, eligente cleroet faventc po-
pue Comata dicitur, id est Burgundiae,
accepit re- pulo, necnon ct Gisleberto, quem plurimi Lotha-
fiium, tertium Ilugonem Capito, qui fuit dux infe- rienses relicto Carolo principem ordinaverant, Hil-
'ioris Burgundiaj.
diiinum ibi ordinavit episcopum, cum Carol;;s
[Regino.] Annoab inc. Dom. 904, fuit bellum in- ipsum episcopatum, etiam Lothariensibus jam ad se
er Conradum ducem et Adalbcrtum, in quo Con- reversis cum Gisleberto duce, Richario abbati con-
'adus cecidit, et anno sequenti Adalbertus capite sentirct, quamobrcm utrique Romam profecti sunt.

VARLE LECTIONES.
m f. : : : c.
S67
apud deletum.
175 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 176

synodus apud Trosleium, cui A (Chron. Dit.) Quod illi renuentes, pro Rodulfo Ri
Anno 921, habita est A •_ _. !• _.I.' .'_, n,.«
wi; n ... ii.iv.om!eAiiiini
. . i

chardi
i _ _

Burgundiam
_•

justitiarii tilio in transmiserunt, .

praesed-t Heriveus Remorum

archiepiscopus, ubi et
qui ocyus cum multa suorum manu illis occurrit,
Carolus interfuit; qui inde digressus in regnum Lo-
et Carolo trans Mosam refugiente, ipse rex apud ur-
tharii abiit, et facta pactione cum Heinrico principe
Transrenensi Laudunumrediit, postmodumvero pa- bem Suessionicam constitutus cst, et Boso frater
ejus rex Galliae superioris quae Comata dicitur con-
cem cum eo firmavit. Normanni fldem Christi susce-
stitutus est, id est Burgundiae superioris, et Hugo
perunt cogente Roberto comite; hoc etiam anno
Capito dux Burgundiae inferioris. Socii vero defe-
Richardus justiliarius obiit.
ctionis interitu Roberti nequaquam lerriti, perfidiae
[Flod.] Anno sequenti regnum Lothariense ob
suao non deseruere contumaciam, quam potius Her-
persequutionem Gisleberti et Ottonis rapinis, sacri-
bertus infando scelere traditionis dominum suum
Ligiis, incendiis, etiam tempore quadragesimae, va-
Romam profectus fuerat regemque totius Francia. Carolum dolo captum
statur. Richarius, qui
vinculisque irretitum, Parronam duxit tenebroso
propter episcopium Tungrense, reversus est ordi-
carceris domicilio recludendum. Et quia regni sta-
natus a Johanne papa IX episcopus, Hilduino ab
tus sine principe agebatur in incertum, maxime
ipso papa excommunicato. DrogoTullensis episco-
pus obiit; Gauzlinus successit, qui..etiam ordinatus B cum Hugoni Robert. fiho, qm post probis actibus
.-.-.._. Hn,mi nAinnn
Magni nomen ni.nm OI»ll
promeruit, rmr»i>ili« iSl Sl. A IV
puerilis obsisteret aetas
flfif.aSi t . 1 1 t,

est 16 Kal. Aprilis. (fol. 64.) Quo etiam anno conse-

cratus in regem Robertus. ut pra.dixim.us, palam
quominus regias assumeret infulas, et Herberti
cunctos moveret odium, maxime quos bumanitatis
invasit tyrannidcm. Heriveus Remorum arehiepi-
respectu ad misericordiam aerumma principis per-
scopus die tertia post consecrationem Roberti obiit
movebat, tandem, ut praefati sumus, Rodulfus re-
sexto Nonas Julii, antequam 22 sui episcopatus ex-
genda. prseficitur Francia3,etsicregnum Francorum
pleret annum; cui successit Seulfus tunc archidia-
ad extraneum transfertur. Qui adeptus regni so-
conus. Robertus filium suum Hugonem in regnum
lium, et in malefactoribus fuit ultor severus, et in
Lotharii mittit. Qui acceptisobsidibusaquibusdam
coercendis hostibus regnoque tuendosagacissimus.
Lothariensibus, ad patrem remeavit. Obsederat
Ejus in diebus Danorum et Normannorum iterum
enim Karolus Capraemortem eastrum Gisleberti, ad
adveniunt phalanges, et non solum Franciam, sed
quod liberandum praedictus Hugo missus est, quo
et totam percurrerc Burgundiam. Contra quos Ro-
comperto, Karolus obsidionem reliquit.
dulfus sumptis armis ita protervos corum compe-
Anno inc. Dom. 922, apud Cameracum visi sunt
orbes scuit impetus, ut usque nunc Gallias ab eorum in-
tres soles in celo quasi apparere, vel sol tres
eursione faciat manere quietas. Tunc delatum est
a se invicem distantes haberc, duo quoque spicula
C corpus sancti Benigni martyris infra muros castri
et duo stipites visi sunt sibi propinquantes donec
Divionensis, et servatum in ecclesia sancti Vin-
ibi
sunt cooperti; et terremotus factus.
successerunt cenlii. [Flod.] Illis itaque rebus intentus Rodulfus
(Cat. pont.) Johanni VIIll papa.
legatos habuit Lothariensium se et sua 1111 subden-
Benedictus, Leo, Christoforus, Sergius, Anastasius,
tium. (fol. 64'.) Juxta Mosomum ergo obviantibus
Lando, Johannes X.
illi Lothariensibus, suscipiuntur a Wigerio
Metten-
[Flod.] Anno ab inc. Dom. 923, indictione 11,
regnum Lothariense eum sium pra_sule, et uxor ejus Emma regis Roberti
Robertus profectus in
inlerim a Seulfo consecratur regina. Rodulfus
Heinrico pactum iniit, et datis utrimque muneribus
filia,

a Lothariensibus quibusdam obsidibus acceptis re-

discessum est ubi etiam quidam Lothariensium
;

vertitur. Eo anno Dado Virdunensium episcopus

obsides Roberto dederunt, et inducias acceperunt.
obiit exactis in episcopatu 38annis, et inter sepul-
Carolus vero cum suis Lothariensibus inducias con-
cra praedecessorum suorum episcoporum in eccle-
fringentibus Mosam transiens, sub urbe Suessio-
abiit, et in sia sancti Vitoni condignam sepulturam meruit.
nica, ubi Robertum sedere compererat
Episcopatus VirdunensisHugoniaRodulforegecon-
crastinum die dominica, bora sexta jam praeterita,
ceditur, quique post ha_c Remis a Seulfo archiepi-
Francis proelium non sperantibus, plurimis quoque
orandentibus, Axonam transiit, et super Robertum
D scopo consecratur
habebat, con- Anno 924. indictione 12, Hungari ductu regis
irruit. At ille armatis eis quos sccum
Berengarii, quem Langobardi repulerant, Italiam
traprocessit,commissoque prselio multisutrimque
pro- depopulantur, Papiam quoque urbem populosissi-
cadentibus, Robertus quoque lanceis perfossus
cubuit. Hi tamcn qui erant cum Roberto, Hugo sci- mam et opulentissimam igne succendunt, ubi opes
Vermandensis, periero innumerae, ecclesiae quadraginta quatuor
licet filius ejus,et Heribertus comes
ignesuccensa-.urbisipsiusepiscopuscumVercellen-
cumcaeteris viCtoria potiti, Carolum cum Lotha-
sc, qui secum erat, igne fumoque necatusest,
atque
riensibus in fugam vertunt; sed ob mortem regis
8uipersequidestiterunt,campumobtinuerunt;spo- ex illa pene innumerabili multitudine ducentitan-

lia a rusticanis direpta sunt. Lotharienses relicto tum superfuisse memorantur, qui ex reliquiis urbis
incensae, quas inter cineres legerant, modios octo
inlra regnum Francia. Carolo, revertuntur ad sua,
dederunt Hungaris, vitamet muros civitatis vacuae
qui multis legationibus Herbertum comitem et Seul-
redimcntes.Quibusexpletis,perabruptagradientes
ufm arcbiepiscopum, ut ad sua revertantur exorat.
 177 GHRONIGON. — LIB. I. 178
adAlpiumjuga perveniunt.Rodulfns vcro Cisalpinse A fuisse in carcerem. [Flod.] Post hsec Herbertus se
Galliae rex, et Hugo rex Viennensis inter augustias Rodulfo commendat, reducto iterum sub custodia
collium Alpinorumeosconcluserunt,undoinnpinato Carolo, ct cum illo proficiscitur obviam Hngoni
loco per devia evadentes, Gothiam impetunt. Quo s regi Italiae. BennoMettensis episcopus insidiisappe-
sequuti pra3dictiduces,stcrnuntquosinvenerunt.In- titus, eviratus et luminibus privatus est. Rodulfus
terea Berengarius a suis perimitur, Normanni cum autem rexmissis nuntiis pacem fecit cum Carolo,red-
Francis pactum ineunt, data pacto pacis terra Cyne- densilli Attiniacum, ct muneribus honorans illum.
mannensi et Bajocensi, Hungari vero sese et capi- Anno 929,Johannes papa X incustodiadefungitur.
fctiminflationeacdysenteriacunctipasne interierunt. Succedit Johannes XI. Carolus quoque apudParon-
Anno sequenti Seulfus obiit Remorum archiepi- nam obiit, qui animam, non corpus custodia exemit.
scopus exactis in episcopatu annis tribus, diebus (Chron. Div.) Hic dum viveret, Simplex dictus est ob
quinque. Rollo Normannorum Rotomagensiuin benignitntem animi, nunc sanctus recte potest vo-
princeps Francia depraedata paconi frogit, contra cari, quoniam injuste abinfidelibus suiset perjuris
quem Franci castrum Augum capiunt. longo carceris squalore aftlietus, transmissus est
Heinricoquoque cuncti se Lotharicnses commit- vitaeperpetuae. Hic reliquit filiumLudovicum Ultra-
tunt, etipse Bernuino Dadonis episcopi nepoti epi- marinumexEadgiva Anglorumregisfiliasusceptum,
g
scopatum Virdunensein concedit, qui et expulso qui metuens involvi calamitatis patrias procellis, ad
Hugone, cuiRodulfus illud dederat, ibidem ordina- AnglosSaxonesmaterna3 affinitatis gratia se contu-
tur cpiscopus anno 925, indictione 13. Abhinc Vir- lit. Herbertus et Hugo comites contra Bosonem, Bo-
dunum et alia? civitates a regno Francorum defece- dulfiregis fratrem, prosficiscuntur, quamobrem Bo-
Hugo vero presbyter Virduno pulsus, anno
runt. soHeinricopacemjurarecompellitur. AdalberoMet-
sequenti mortttusest; quo ctiam anno timore Hun- tensem episcopatum adipiscitur, Bennoni abbatia
garorum corpus sancti Remigii ct aliorum pignora quadam concessa sustentationistenore. ViaeAIpium
sanctorum Remis delata sunt. Hugo filius Bertae rex tuncperSarracenosobsessa3,aquibusmulti Boniam
[taliae constituitur, expulso Cisalpinae Gallias rege ire volentes impediti revertuntur. Post hoc Boso
Rodulfo regni invasore, qui ante quadriennium frater, rege Henrico relicto, ad Bodulfum redit.
3lectus ab eis tuerat abjecto rege Berengario. An-
Anno 932, Bernuinus Virdunensis episcopus, et
nus 928, indictione prima annus primus regis Hu- Boso frater regis, rex Gallias quae Comata dicitur,
Hugo quoque Magnus, Boberti
jonis ipsius exstitit. incendiis inter se depraedationihusque bacchantur,
Eduardi regis Anglorum, soro-
^egis iilius, filiam
quamobrem urbs ipsa multum fuit afflicta.
rem conjugis Caroli, duxit uxorem. [Flod.] Anno sequenti Vienna Bodulfo regi tra-
Anno 927, pestis quasi febris et tussis mixta mor- G ditur, et Wiilelmus Normannorum princeps ei sub
talitate incunctasGermanise Galtiasquegentesgras-
ditur, et Hugo rex Italiaa Bomam obsidet. Fulber-
jatur, qua percussus Widiricus Mettensis antistes tus Cameracensium ordinatur episcopus ab Artaldo
iefungitur, et evocati ad colloqtiiuni Heinrici Remorum archiepiscopo.
rans Rhenum Herbertus comes et Hugo Magnus Anno sequenti ignitaa in caslo aciesvisas sunt dis-
loberti filius, pace firmata, muneribus Heinricum currere, et quasi serpens igneus, et quaedam jacula
tionorant,et honorantur ab illo. Ibi Heinricus con- ferri pridie Idus Octobris mane ante lticis exortum.
templaelectionecivium,episcopiumMetlensisurbis Mox subsequuta est pestis diversis humana corpora
cuidam servo Dci, ut ferebatur, dedit cognomento
morbis; qua pestilentia percussus quidam
afficiens
Sennoni. Hcrbertus Carolum de custodia ejecit, se-
diaconus Virdunensis, nomine Adclmarus, languore
)umqne usque ad Sanctum Quintinum deduxit.
depressus, spiritum amisit ; sed antequam impone-
tfettis et per Galliam timorc Hungarorum fugse agi-
rctur feretro, reversus ita surrexit validus, ut vidc-
-antur, scilicct Franciam et Lotharingiam.
per
retur sibi nihil segritudinis se fuisse perpessum, qui
Tol. GS.)Annosequcnti Rodulfus audita rcstitutione
se diversa suppliciorum vel refrigerii loca vidisse
Caroli cum hostili manu de Burgundia in Franciam
testatus est, seque ipsum loco pooniali dcputalum,
/en.t praedando ct loca quaedam incendendo cui ; D Dei vero gonitriciset beatiMartiniprecibusadagen-
ugo Robcrti lius obviam ire parat, et venientes
dampoenitentiam vita3 praesenti redditum. (foj. 68'.)
super Isaram inter Rodulfum regem et Ilcrbertum
Quamobrem hujtis exemplo provocati quidam ca-
iomitem sequester et medius fuit. Herbertus vcro
nonicorumsanct:eMaria3sa3culumdescrucre,et quia
iatis obsidibus usque ad denominatum placitum
in eadem civitate congregatio monachorum nulla
Remis cum Carolo venit indcquc litteras Johannis erat (74) — in a^cclesia enim sancti Petri et sancti
papaB mittit de restitutione ct
honore Caroli, ut sibi Vitoni clerici deserviebant —
Tullum petiere, et in
,

nib intcrminatione excommunicationispraeceperat. monasterio sancti Apri niutalo habitu sasculum de-
Revcrsus autem missus nunciavit ipsum papam serere et Christo domino incorporari, ut membra
fohannem a Widone fratrc Hugonis regis proptcr fulelia capiti, sluduerc. Qua3 res maximo erat moe-
simultates quasdam inter eos cxortas rctrusum rori pontifici, canonicis quoquc residuis el proce-

NOT.E.
(74) Cf. Gcsta cpp. Virdun. Contin. c, 2 ct Joannis Gorzicnsis Vita cap. 21, 23
sqq. SS. tom. IV.
 ;

179 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 180

ribus populi, quia optarent cos potius in eodcm mi- A Hugo rex Italia; a Roma reccdit, pace facta cum
litare cpiscopio, quam ad aliud demigrare. Bonis Alberico patricio.
tamcn eorum studiis et exemplis
et laudabilibus Anno ab inc. Dom. 937, Ludovicus rex ab Ilugo-
religio reguke monachorum, et fervor ordinis in nis se procurationc separat. Eo anno ca_li pars ar-
eodem ccenobio et in quibusdam aliis per regnum dcre visa, ct ab eadem parte Hungarorum perse-
Lothariense reparatur. Interea emenso anno Boso quutio insequuta est, qua villae ct agri depopulati,

frater regiscum Beinrico pacatur, etab eo reoeptus domus basilicaeque conflagrataD, captivorum abdu-
est. Rodulfus quoque rex Franciae et Rodulfus rcx cta multitudo.Nonnullastamenccclcsiasignibusap-
Jurcnsis eum co amicitiam paciscuntur. Boso vero plieitis succendere nequiverunt. In ccclesia sancti

in expeditioneobsidionis castri Sancti Quintini mo- Basoli eum quidam Jlungarorum ascendere supcr
ritur, ct Remis ad Sanctum Remigium sepelitur. altarc nitens arcum manu applicuissct, manus cjus
(fol. C4.) Hungari per Burgundiam diffunduntur, adhaesit lapidi, nec omnino quivit avelli, donec ce-
praedis, incendiis et caedibus, non diu tamen, de- teris saxum eirca manum ipsam incidcntibus partem
baechati comperto Rodulfi rcgis adventu, in Italiam
; ipsam lapidis in omnium admiratione perferre co-
transmeant. (Cfr. Ser. abb. Fl.) Ilervco cpiscopo geretur ethnicus. Quidampresbyter captus ab ciset
decedente,RomundussubRodulforegesubstituitur g vineulis alligatus, revelatione divina est liberatus.
•n n. _i.i._»: /r-w, J___ i--.i*: /-. - «..:„.,. ....,.,..,„ .,-„_. :;i
domumquo
,1 .,_t.,i:i
qui Colticensem abbatiam (75; destrucns, Colticas Qui postquam patriam repctiit, retulit

castrum edificavit, et Curensem similiter,'Petra3 in eadem captivitate fuisse monachum quendam,

pertusum exstruxit, et Bliis et filialibus suis bona Hucbaldum nomine, Orbaccnsiscocnobii, qucm mul-
aecclesiaruin et castra qua. fecerat dedit (76). llic totics cthnici trucidare voluerunt, et carnem ejus
post mulla mala patrata a sancto Gregorio flagcl- incidere non valuerunt. Nudum crgo eum in medio
latus intcriit. positum sagittis appetiere, n c saltcm cutem value-
(fol. 65'.) Anno ab incarn. Dom. 936, rcx Rodul- runtrumpere. Resiliebant ab ejus corpore sagittae,
fus absque libeiis defungitur, nam Ludovicus filius quasi ab adamante repulsae, nec signum aliquod
ejus, quem habuit cx Emma regina, ante obitum apparebat in cute. Gladio cum cum omni conatu
patris est defunctus {Chron. Div.). [Flod.] Ilugo nisisunt percuterc, et nihilominus caro intemerata
Magnus comes trans mare mittit pro acccrsiendo ad permansit. Radulfus Jurensis Cisalpinae Galliae rex
regni apicem Ludovico Caroli filio, quem rex Al- obiit Conradus succcdit. Hugo quoque Roberti
;

stannus avunculus ipsius accepto jurcjurando a filius sororem Othonis, rcgis Heinrici filiam, sorti-

Francorum legatis Franciam cum quibusdam cpi- tur uxorem (Chron. Dlr.) Anno secundo Ludovici,
scopiset aliis fidelibus suisdirigit. Cui obviam pro- filii Caroli Simplicis, ordinatuscst domnus Fulche-

feclus est Hugo cum Francorumproceiibus. In ipsis rius abbas Flaviniacensis,qui etiam rexit Divionense
littoreis arenis apud Bononiam se illi committunt, quindecim annis. (Ser. abb. Fl.) Ilic octavo anno
ut crat utrinquepactum. Inde Laudunum deductus regiminis Hierosoliinam profectus est, et rcliquiis
ac regali bencdictione ditatus, ungitur ct coronatur pretiosis reversus ditavit ecclesiam suam. Obiit

ab Artaldo Remensi archiepiscopo, pracsenlibus re- quarto Kalcndas Maii, cui successit Milo Magabren-
gni primoribus ac episcopis viginti et amplius. Mox sis, et privilegium a papa optinuit.

Burgundiam adeunt, et urbcm Linguonum, quam Anno 939, BernuinusVirdunensisepiscopusobiit;

Ilugo Capito, frater regis Rodulfi, ceperat, obsident et Lotharicnses Othonem regem suum descrunt, et

fugientibusquecustodibus,sinebelloeam rccipiunt, Ludovico sc committcre parant, qui eos recipere

acceptisque obsidibus ab episcopis et primatibus distulitob amicitiam pactam intcr sc et Othonem.
Burgundiae, Parisius redeunt. Ilugo Magnus cum Iterum quoque proceres regni, Gislebertus dux et
Hugonc Capito Richardi filio, parlita intcr sc Bur- comites quamplures, ad eum vcniunt, etse illi com-
gundia, pacem faeiunt.(C7..w.. Div.) Post Hugonem mittunt. Episcopi vcro Othonem non deserucre, qui
Capito Gislebertus ducatum obtinuit. Ludovico igi- corum secum dctinebat obsidatum. Qui Rheno
tur regni administrationem sua. dominalionisexer- transmisso rcgnumLotharienscperlustrat,etincen-
cere cupicnti, nimium illa laboriosa fuit, tam sui a ._> diis" praedisque quaedam loca dcvastat. Eo autem
Tetbaldo Carnotcnsium comite captione, quam post trans Rhenum regresso, Ludovicus Virdunensem
regni recuperationem vario inslabilis fortun.c pro- petit pagum, et quibusdam episcopis et primatibui

ventu. [Flod.] Ileinrico igitur magno imperatore receptis,revertitur. Gislebertus duxtrans Rhenurt
subiisdemdiebusobeunte, contentiointcr filiosejus praedatumprofcctus,dum revertitur, insequcntibus
Renum cumequo insilivit, ct ene
ue regno agitatur. Olhoni tamen natu majori rerum sc advcrsariis, in
summa obvcnit. (fol. 66.) Johanne quoque papa Al- catus ultra reperiri non potuit.Relictamejus,Olho
berici patricii fratre defuncto, Lco V succedit, ct nis regis sororem, Ludovicus accepit uxorcm. Du

NOTjE.

(75) Couches. tabula qua bona ab Amadeo Flaviniacensi abbatf

(76) Romundum cpiscopum languore detcntum recuperata confirmat anno 15 Roberti regis. Ma
saecularibus, qui bona monasterii diriperent, resis- billon. Ann. Bened., S IV p. 644. K.
tere non potuisse auctor est Walterius Eduensis in
 ;

181 CHRONICON. LIB. I. 182

catum Othoaccepit. Otho vero cunctosad se redire A Remensis episcopii, conquerentibus clericis atque
coegit Lotharienses, et sequenti anno Conradum nobilibus laicis diu pastore scdem ipsam vacare, e',
Burgundiae regem doiocepit, rcliquosquc primates definierunt quemadmodum Artaldusepiscopus jura-
sibi paciflcavit. verat, quod numquam de ipso episcopatu se intro-
Anno 940, indictione 13, intronizatus est in pon- mittere,adipsiusgubernationemrcvertinondeberc,
tificatu Virdunensis urbis in partibus Saxonise ex et ut Hugo Heriberti filius, qui prius ad ipsum epi-
magnatum ortus prosapia domnus Berengarius, et scopatum fuerat clero populoque petente evocatus,
Factus apostolici consors et compar honoris, ordinaretur episcopus. Et sic Remos adeuntes epi-
Laude cleri et populi scopi Ilugonem pontificem consecrant. Canonici
Duxit apostolicam factis et nomine vitam. Montisfalconis, oppressione ipsius Virdunensis epi-
Erat enim corpore castus, mente devotus, affabilis scopi ut asserebant praogravati, coenobium suum de-
alloquio, clarus consilio, prudcntia praoditus, tem- serunt, etRemiscorpus sancti Baldrici patroni sui
perentia discretus, interna fortitudine firmus, cen- dcserunt. Artaldus omnibus perditis quao habebat,
sura justitiae stabilis, longanimitate nssiduus, pa- datis sacramentis Ilugoni episcopo et Ilcriberto,
tientia robustus, humilitate mansuetus, erga delin- prout ab eo quaosierunt, redditisque sibi abbatiis
quentes per compassionem socius, per zelum recti- g sancti Basoli et Avennaco cum villa Vindenissa,
tudinis erectus.(fol. 66'.) Apparebat in verbis ejus pacem fecit cum eis, et ad sanctum Basolum habi-

inconcussa mentisconstantia resplendebantin acti- taturus devenit.

bus moribus ejus virtutum insignia,
et Non multo post, anno ab inc. Dom. 942, legatus
Omnibus hospitii perlargum praebuit usum, Stephani papae, nomine Damasus, episcopus Ronne
Nemo est exceptus, perpcssus nemo repulsam ad hanc legationem peragendam ordinatus, litteras
Christum totis visceribus diligens, et caritatis in- apostolicao sedis attulit principibus Francorum, ut
ternao visceribus affluens, pro pauperibus semper recipercnt regem suuin Ludovicum. (fol. 67.) Quod
erat sollicitus, et quia sicut Martha Christo corpo- si neglexissent, eteum amplius hostiliter persequi
raliasubministrare nequibat, inegenisillum cotidie voluissent, excommunicationis interminatus est ul-
rcficiebat. Sermo ejus sale conditus, quo pondere tionem. Legati etiam Remensis ecclesiao Romam
breviset rarus, eo prudenti suavitatehabebatur pre- missi redierunt eadem referentes, ut ante natalem
ciosus. Diligebat sincero et unanimi dilectionis Domini rex ab eis reciperetur
sub comminatione
affectu inter alia membra Christi domnum Fulber- anathematis, qui et pallium Hugoni a sede aposto-
tum Cameracensem episcopum, cum quo juge sibi lica detulerunt. Ludovicus igitur obviam profectus

scmper fuit studium, veritatis adversarios toto nisu Othoni regi, amicitiam firmavit. Otho quoque Hugo-
impugnare, ut in sequentibus quilibet potest adver- nem Magnum regi conciliat. Hoc anno domnus Odo,
terc. (£7. Vird.
2.) autem tempore Ottonis, de
Fuit multorum monasteriorum restaurator,
veuerabilis
quo dictum est quod ad triumphum ccclesiao coepit cum multum laborasset in componenda pace inter
Otto crescere, cui successit secundus Otto ad impe- Hugonem regem Italiae et Albericum Romanorum
rium, ut floreret saoculum. patricium, obiit Turonis, sepultusquc est ad san-
[Flod.] Anno ipso ordinationis suao fomes iniqui- ctum Martinum, et successit ei Heimardus vir vene-
talis Hugo Magnus cum quibusdam Francise et Bur- randus. Tunc fuit fames magna per Franciam et
gundiao cpiscopis et primoribus regni Remorum ob- Burgundiam.
sidet urbem;qua obtcnta sextoobsidionis die Artal Annoab inc. Dom. 943, Willelmus Rollonis filius
dum cpiscopum a procuratione et potestate episcopii occisus est, et Richardus primus successit, qui
juramcntosccompulit abdicare, conccssaei abbatia Normanniam dono regis Ludovici obtinuit. Ilugo
sancti Basoli et Avcnnaco monasterio, ct sic relicto Magnus Normannis ad paganismum revorti volenti-
fiiio Ileriberti Hugone jam pridem Remis ad episco- bus congreditur, et eo anno ducatus Franciae a
patum electo, ad obsidioncm Lauduni properat. Lu- Ludovico conceditur ei. Anno sequenti Heribertus
dovico vcro a Burgundia redeunte, et assumpto se- ejus,mediantibusOthoneduceLotharicn-
obiit. Filii

cuni Artaldo episcopo, transito Axona fluvio Lau- D sium et Adalberone episcopo Mettensi et Hugone
dunum tendente, Hugo cum suis relicta obsidione, duce, a Ludovico rccipiuntur. Hugo eo tenorc ab eo
Othoni rcgi obviam proficiscuntur, et ei se com- susceptusest, ut ei aliud episcopium providerctur,
miLtunt. Qui Ilcinrico fratri suo regnum Lothariense Artaldo Rcmense redderetur. Posthaoc Otho dux
committens, cum diversarum gcntium multitudine Lothariensiumobiit,etConradus ducatum obtinuit.
Ludovicum in Burgundiam proficisccntcm prose- Anno946,Marinus papa decessit,et Agapitus suc-
quitur, habens sccum Conradum, Rodulfi regis Ju- cessit; anno autem praoterito Ludovicus Remorum
rcnsis filiuin, quem dudum dolo captum sccum obsederat urbem, et acceptis obsidibusallugonc de
retinebat, et obsidibusaquibusdam acccptis ad sua reddenda ratione, de quibus interrogaret ur, ab obsi-
revertitur. dione recesserat. [Flod.] IndeRodomum profectus,
Anno ab Dom. 941 Rcmcnsis dioeceseos
inc. dolo captus est a fidelibus suis et sub custodia de-
episcopi convenientcs apud Sucssionem in ecclesia tentus. Hugo quoqueltaliao a suisregno pulsus csi

sanctorum Crispini et Crispiniani tractant de statu cui successit Lotharius filius ejus, Ilugoni vero Ma-
188 HUGONIS ABIUTIS FLAVINIACENSIS ! |

gnoderegis ereptione laborante, datia obsidibua di- A Agapeti anno, regni regis Othonisl3, Ludbvici quo-
mittitur, et susceptus abeoTetbaudo committitur que 13, causa maximarum dissensionum inter Lu-
Carnotensium comiti, et postannum regno restitu- dovicum regem et Hugonem principem, inter Ar-
tus. Ludovicusel OttosimuljunctiRemorum urbf m taldum quoque Remensem archiepiscopum et Hu-
obsidione circundant, et Hugoneepiscopotertioob- gonem illicite substitutum episcopum, qu_e pertur-
sidionisdiecum suisegresso,RobertusTreverensis baverant omne regnum Francorum. Ad hancsyno-
et Fridericus Mogunciacensis Artaldum, quia sic dum convenerunt triginta duo episcopi Gallia) et
sedis Romanre auctoritas promulgaverat, in sedem Germaniae, quos dignum judicavimus suhteranno-
restituunt. tare Robertus Trevirensis, Arlaldus Remensis,
:

Anno scquenti utrique reges Aquis pascha cele- Fred ricus Mogonciacensis, Wigfridus Coloniensis,
brant. Synodus denunciata circa medium mensis Adaldocbus Hammaburgensis, Hildeboldus Mimo-
Novembris Virdunisest habita, praesidente Roberto garnorverdensis, GoslenusTullensis, AdalberoMet-
Trevirensi cum Artaldo Remensi, Rerengario Vir- tensis, Berengarius Virdunensis, Fulhcrtus Came-
dunensi, Odalrico Aquensi, Adalberone Mettensi, racensis, RodulfusLaudunensis, Richoo Wormacen-
GoslenoTullensi,HildebaudoTransrhenensi,Israele sis, Reimboldus Spirensis, Poppo Wirsiburgensis,

Brittone,praesenteBrunoneabbatefratreregisOtho- B Chonradus Constantiensis, Odericus Augustensis,

nis, Agenoldo quibusdam ve-
et Odilone, cum aliis TethardusHildinehemensis,BernardusAlfursteden-
nerabilibus abbatibus. Synodus autem haec ob hoc sis, Dudo Paderbrunnensis, FarabertusTungrensis,
Virduni denunciata fuit, ut sic saltim interesset con- LioptacusRibunensis,Michael Radisponensis, Dod-
ventui episcoporum praefatus Virdunensis Berenga- doOsneburggensis,EverisMinden8is,BaldricusTra-
rius, cujus tanta esset auctoritas, ut inprobari vi- i
tensis, Heroldus Saleburgensis, Adalbertus Baz-
i

deretur,quodconstantissimae nobilitatiscjusauten- soensis, Starchannus Eistetensis, Horath Sleowi-

tica praesentia non roboraretur. Ad quam Hugo censis, Wichardus Basiliensis, Liefdac Ripuensis.
evocatusmissisadeumdeducendumepiscopis Adal- (fol. 68.) Residentibus ergohispra.sulil.us in prae-

berone et Gosleno, venire noluit. Universa vero sy- dictaecclesia post prasmissas precessecundumcon-
nodus Artaldo Remense adjudicat episcopium, et suetudinem celebrandi concilii, et postlectiones sa-
iterum indicitur synodus Idibus Januarii, quae die crae auctoritatis, ingressis gloriosisregibus Othone
statula celebrata est in ccclesia sancti Petri ante et Ludovico et simul residentibus, post allocutio-
prospecl.um castri Mosomi a domno Roberlo ceteris- ncm Marini sedis apostolicae legati, surgens rex Lu-
que Trevirensis dioeceseos episcopis et quibusdam dovicus a latere et consessu domni Othonis regis,
Remensis. Ad quam veniens Ilugo noluit ingredi, p proclamationis suae querimoniam propalam coram
__ _••_ i: _ ~- «l^ rtA«.fi!.lAv>. !I.Mf< Ar.Ip/.nTM'c i>ofof>onc
-,,-.._ __-._-_.~t_-. _._-.+ ,-_._..-_-»..._-_
legato ceterisque considcntibus episcopis referens,
t • , • _ t. _•
i
sed litteras misitsub nomine Agapeti papre per cle-
. .

ricum suum, qui eas Roma detulcrat, hoc tantum qualiter accersitus sit a transmarinis regionibus per
continentes, ut eiRemense redderetur episcopium. legatos Hugonis et principum Fra'nciae ad accipien-
(fol. 67'.) Quia vero Robertus Trevirensis, deferente dum patcrna. haereditatis regnum, et cunctorum vo-
FredericoMogunciacensi coram regibusetepiscopis tisetacclamationibus consecratusadapicem regalis
GallifcetGcrmaniae mandatum legationis apostolicae moderaminis obtinendum, postea vero sit a praefato
susceperat, et partem jussionisjam expleverat, com- Hugone dolis appetitus, et comprehensus, et per
muni decreto sancitum est ut quod regulariter cce- annum integrum sub custodia detentus. De quibus
ptum fuerat, canonice pertractaretur. Sicque reci- omnibus malis si quis objiceret quod sui facinoris
tato capitulo 19 Carthaginensis concilii de accusato causa ista omnia perpessus esset, inde se juxta sy-

et accusatore, secundum ipsius capituli sententiam nodale judiciumetregisOthonis prseceptionem pur-

diffinit im est ut Artaldo Remensem tenente parro- garet, aut certamine singulari defenderet. Post haec
chiam Hugo a communione et regimine abstineret, Artaldus Remensis dixit causam litis inter ipsum et
donec ad universalem synodum Kalendis Augusti se Hugonem illicite sibi substitutum episcopum. Inge-
purgaturus occurreret. Quod capitulum in charta stus itaque quidam Hugonisclericusattulit Iitteras,

descriplum, et ei missum est, adjuncta definitione. D asserens sibi eas datas ab ipso vicario Romae, m
Quam postera die rctransmittens, mandavit se ne- quibus scriptum erat quod cuncti Remensis dioece-
quaquam obediturum. Interea proclamationis lit- seos episcopi pro restauratione Hugonis easdem lit-
terte a domno Artaldo diriguntur ad scdem Roma- teras Ronue direxerant. Quod mox refutarunt Ar-
nam. Domnus igitur Agapitus papa vicarium suum taldus Remensis ct FulbertusCameracensis et Ro-
Marinum episcopum mittit ad Othonem regem pro- dulfus, quiineisdemlitterisnominabantur,astruen-
pter aggregandam generalem synodum. Litterae tesquodeasnunquam anteaaudieruntvel viderunt,
quoque ipsius speciatim missse sunt quibusdam neque in earum delegatione assensum praebuerunt.
Galliae et Germaniae episcopis, ut convenirent ad Postquam ergo delator idem publice confutatus est,
eandem synodum. secundum judicium canonum diaconatus quo funge-
Aggregataest ergo praedicta synodus in Engilen- batur officio multatus, a consessu synodi abscessit
heim palatio regaliinecclesia sancti Remigii,7ldus reprobatus. Arlaldo igitur praesuli Remense episco-
Junii. a. 948, indictione 6, tertio papatus domni pium adjudicatum est juxta canonum instituta et
185 CHRONICON. — UH. I. 186

sanctorum patrum decreta. Secunda sessionis die A mundum non esse ; non timebat egestatem, quia ni-
suggestione Roberti Trevirensis et Berengarii Vir- chil sapienti deesse sciebat, et cui totus mundus
dunensis in Hugoncm Remcnsis sedis invasorem sy- locus sit divitiarum. Laudabat virum qui auro mo-
nodale peractum est judicium. Nam secundum san- veri nesciret, contemptum habcrct divitiarum, qui
ctorum instituta canonum, decreta patrum bcato- velut cx arce quadam despicerethominumcupidita-
ruin Sixti, Alexandri, Innocenfii, Zosimi, Bonifacii, tes, et cum propheta in Iaudibus illius exclamabat :

Caelestini, Leonis, Symmachi et cTtcrorum cxcom- Qitis est. inquiens, et lawlab mus eum? Fecit enim
]

municaverunt gremio matris ccclesiso rcpule-

et a mirabilia in vitasua (Eccti xxxr, 9). Admirandum
runt eum,donec ad poenitentiam
et dignam vcniret dicebat qui divitias sperneret, quas plerique saluti
satisfactionem. Cseteris dicbus synodi tractatumest propriae praetulerunt.Declinahat avaritiam, etomni
deincestisconjugiisetecclesiis([u;edabantur, immo studiointendebatnequidfaceretadversusjustitiam,
vendcbantur presbyteris in partibus Germaniae, et sed in omnibus operibus custodiret cam. Redargue-
dabantur laicis illicitc, et prohibitum ac statutnm bat delinquentes, nullius
in judicio personam acci-
ne id omnino prassumeretur ab aliquo. Tractatum piebat, gratia aberat,
causarum meritadecernebat,
est et de aliis multis ecclesiae utilitatibus. gravissimum judicans pauperem innocentem ar-
Interea rex Otho rogatus a Ludovico Conradum guere, divitem excusare reum culpae.In causa Dei,
d uccm cum Lothariensibusin
B
ejus mittit auxilium, ubi communionis periculum noverat, etiam dissi-
et clum congregatur exercitus, Artaldus moratur mulare peccatnm dicebat non leve commendabat ;

cum Trevirense, rex Ludovicus cum duce, Rodulfus omni sedulitate existimationem suam, ut obstruere-
Laudunensiscum Albcrone Mettensi. Exercitus Lo. tur os omnium iniqua loqui volentium. Spectabctur
thariensium Mosomum capit, ct munitionem quae ab omnibusadmirationesapientiaeetamorejustitiae,
dicitur Mons acutus ante Laudunum capit. Porro prudentiam habens vocis testimonio reos confutarc
cpiscopi Lotharienses Laudunum veniunt, Ilugonom et convincere, justitiam quoque nocentes supplicio
cx parte Marini vocant, et sic ad sua redeunt. (fol. dare, innocentes subducere. Ad omnia habundabat
68'.)IIugo vero princeps Suessionicam urbem oppu- animi ejus directa simplicitas, vincebat in omnibus
gnat, matrem ccclesiamcum parte civitatis succen- operibus ejus utilitatem honestas, non honestatem
dit,in Remcnsi territorio villas cum hominibus suc- utilitas. Nichil in co arte clicitum,nichil erat fraude
cendit, et multa mala agit. Pro quibus et aliis mul- composilum, quod careret merito simplicitatis.
tis, quiavocatusad concilium venirc noluit, a Ma-
et (fol. 691) Servabat quam maxime naturaliter insi-
rinoet aliis episcopis FranciaeetRobertoTrevirensi tam sibi regulam justitise non declinare a vero, vas
sequenti synodo excommunicatur apud Treviros. suum in sanctitate possidere,honestatemopibus, ho-
Caeterorumvcroepiscoporum Lothariensiumet Ccr- C noribus, dignitatibus praeferre ; nichil in sc esse pa-
manorum nullus ibialTuit. Quibus expletis Marinus tiebatur simulatumet fictum, quod licet in principio
vadit Saxoniam ad consccrationem Vuldensis mo- vernaret, in proccssu dissiparetur ut flosculus et
nasterii, et sic Romam revertitur. solveretur, quin potius verum et sincerum quod
Anno sequenti domnus Agapetus papaRoinsecon- alta radice fundaretur. Sic per exercitia boni operis
cilium habuit, in quo confirmavit ea qiue in pras- formam dabat subditis ad felicitatem tendere sem-
fata synodo acta sunt. [Flod.] Post haec Ludovicus piternae quietis. Anno igiturepiscopatussui duode-
et Hugo pacantur ad inviccm, mediantibus atque cimo, ab incarnatione Domini 931, indict 268
,

sequestris Conradoduce, HugoncNigro, Adalberone vidensfiliossuosut terram fecundam sincero tritici

et Fulberto episcopis. Otho quoque rex Wenedos et grano semjnatam, et purioremet uberiorem messem
Hungarossibi subdit. Berengarius quidam princeps promittentem, multiplicatum rcddere quod accepe-
Italiae,vencno, ut fcrtur, necato Lothario rege rcgis rant, et dolens quosdam eorum perfectioris vitas de-
Hugonis filio, rex ellicitur Italias. Porro rex Otho siderio et altioris propositiamore fcrventissimo ad
Papiam cepit.Cum enim iret in Italiam, Berengario vicinas dioceses commigrarc ct monasticum ordi-
prsefato in cjus advcntu fugicnte, rex eamdem ur- nem, quia in ipsa Virdunensi urbe non inveniebatur
bem uxorem Lotharii regis defuncti,
ingreditur, et
D (G. Vird. 2), alibiexpctere,eommunicato cleri pro-
sororem Conradi rcgis Jurensis, conjugem accepit cciumque consilio in sepefata recclesia
sanctorum
Adheleidam. Sopita igitur aliquantulum pcrverso- apostolorum Petri et Paulihonorededicata,ubipre-
rum insolentia, donnus Berenganus commissis sibi ciosus Domini confessor Vitonus cum suis quiescit
ovibus exemplar et spcculum totius religionis et san- ct veneratur prajdecessoribus et successoribus, mo-
ctitatis faclus, studcbat in se primum et sic in
sub- nachorum delegit tiirmulani aggregare, qui et pro-
ditosnoxia ct superflua resecare, depravata corri- pensius divinis deservirent cultibus, ct omnibus
gere, sancta, honcsta et utilia appetere. Preferebat
Christoadherere volcntibus formam darent humili-
semper honcstum utili nullo terrore, nullo metu,
; tatis et patientiae, ut vcl sic non cogcrcntur ad alia
a nulla adulationeavero
deflectenduinputabat.Non secederequihaberentparatum prse oculis specimen
refugicbat exilium, quia noverat sapicnti patriam religionis. Et factum cst divina cooperantc gratia
VAIU.E LECTIONES.
numerus IX derst in c.
187 IIUGONIS ABBATIS FLAVINTACENSES 188

ct sui sacerdotis cordis intima pcrlustrantc, nt de- A eiderunt vel sanguinis qui effusus fuerit, sive vice-
siderium sanctnm, quod diutina mcditationeconcc- dominarium, placitum, et cursum aqimo, scu corre-
ptum diJationecreverat,felixeonsequereturetceler ptionem omnium mensurarum,cxceptis alodiis qua3
quot testes, tot inveniret
effectus, et desiderii sui
homines tencnt ad placitum generale rcspicienles,
cooperatoresetadjutorcs.Expulsisergoclericismo- et publicae viae transitum ad Ballonis curtem ;

nacnosintroduxit,quibusetexsuaproprietateetde mansa sex ad Frasnidum mansa quatuor ad Cru-

; ;

rebus matris aiM-clesi;c annuos proventusredituum cem ecclcsiam unam ad Castonis curtem ecclesiam
;

et victus vestitusque necessaria praeordinavit, et unam ad Novam villam a3cclcsiam unam cum dua-
;

congrua officinarum habitacula praaparavit, magi- bus capellis suis et cum una ccclesia in Marculfi

stros opcris conduccndoct expensas tribuendo, ut villa sita ad praefatam Nov:c villae abbatiam perti-

inveniretanimae suae requiem post laborcm in atriis ncnte in eadem Marculfi curtc mansa tria cumsil-
;

Bierusalem,quaeutcivitasedificatur,etparticipatio vis et pratis, ct Novam villam mansa qualuor

ad
ipsum. Abbatem quoque cis instituit cum silvis et pratis ad eamdcm :ecclesiam perti-
cjus in id

llumbcrtum, de ccnobio sancti Apri virum religio- nentibus et pictura vinca3 una ct molcndino uno su-
sum, ut in charta manu ejus signata invenitur, per Elnam fluviolum sito ct ad villam Parridum ,

quam etiam hic subncctere operc precium judica- nominatam ecclesiam unam cum mensis sexdecim
inter Cosantiam et Buniam sitis et molendino uno
vimus. Est autem hujusinodi :

« Noverit omnium catholicorum tampra3sentium et silva pratis ; ctad Harbodi villam in Vapra ec-
clesiam unam et mansa duo et quartarium unum
quam futurorum industria, quod ego B. sancta} Vir- ;

duncnsis ecclesia3 nomine non mcrito episcopus, ct ad Liniacum quartam partem unius ecclesia3 et
mansum unum et quartarii tres ct molendinum di-
anno mea} ordinationis duodecimo, memor nostrao
midium cum silva et pratis et in Barrensi comitatu
eeclesias fratruin, quorum maxima pars dominica ;

verbasepiussequebaturdicentia:«Venditequa3pos- mansa duo in villa Villare nominata. Dcdimus pra3-

sidetis, et datc eleinosinam (Luc. xn, 53),

ethabe- terea ex parte nostra ecclesia3 de abbatia sancti
thesaurum in cajlo, et scquimini me (Luc. Amantiimansadeccmcumsedilibusadeadcmmansa
bitis
xvni, 22). fugientes tcrrena et amantes caslestia,
» pertinentibus, et ad Flaviniacum piscatoriam totam
ct alteram piscatoriam adTiliacum pcrtinentcm,et
nostras congregationis locum descrcrc, et mona-
decimam illorum arietum qui nostras ecclesias per-
chicam vitam sumcntes, cenobia cxtra nostram
parrochiam tcmptabant adire ; ne in postmo- solvuntur ex Bracensi centenaria, et decimam fora-
tici nostra3 civitatis dc vino ecclesiam quoque in
dum nostra ecclesia de proprio thcsauro suopate- ;

Amonzeia cumvilla sitam, et Flaviniacam villam

retur dampnum: (fol. G9'.j favente seniore nostro
molendinis et silviset
gloriosissimo rege Othone, ac Conrado Lothariire- C ecclesia una
et piscatoria et

pratis omnibus et omnibus adjaccntiis ad eamdem

gni ducemagnifico,congregatisquenostra3ecclcsia3
communi villam pertinentibus. (fol. 70.) Ad quam villam aspi-
fidelibus clericis et laicis pari voto atque
nostro episcopio quoddam ciunt mansa viginti sex ; ct ad villam Marleiam
consultu decrcvimus in
quo nostra propeNettis civitatem sitam ecclesiam unam in ho-
monasterium Dco annuente stabilire, in
fugicnles, contempla- nore sancti Briccii constructam. Simili etiam modo
ecclesiae fratresactivam vitam
tiva3 vitas solatium futuris temporibus
valerentin- delegavimus eidem monasterio ad prasparandum
venirc. Tunc communi eonsilio evocavimus
dom- hospitale ecclesiam sancti Pctri in suburbio Virdu-

num Humbertum religiosum abbatcm, qui ab ipsis nensis castri sitamcum mansis quinque, prato uno,
et omnibus utriusque sexus ad eamdern
ccclesiam
infantiae rudimentis in nostra ccclcsia fuerat edu-
no- pertinentibus; in Piet villa ecclesiam unam;inDon-
catus, ct pr;i'benda nostra3canonica3 perfruitus,
strietiamepiscopii baptizatus atque parroechianus, naus ascclesiam unam in Morvilla unam in Marva
; ;

donec infra scriptum aliorum fralrum scquutus unam. Hec omnia pro salute animae nostmenostro-
cxemplum, pro cterna rctributione monachicam vi- rumque peccatorum absolutione tradidimusloco,et
firma auctoritate et ratione nostra confirmamus,
tam sumpsit, ac communi clcri et plcbis concordia
tum temporis d corrol)oramus atquc stabilimus, successorumque
ct eorum nostrorumcanonicorum,qui
monachicam aliorsum nitebantur accipere vitani nostrorum paternam largitatem flagitamus ut,erga
concessimus ei quoddam monasteriuin ad constru- pra3fatum locum pium animum semper habentes,
esse
quas pro redemptione animarum fecimus rata
endam congregationem monachorum in honore san-
sinant, qua3 dedimus non minuant, insuper de
suis
in quo
cti Petri apostobrum principis stabilitum,
conservantes nostra, sicuti et
requiescunt corpora sanctorumconfessorum atque addere studeant, ita

sua queque perenniter manere

Si voluerint decreta.
episcoporum Vitoni, Pulcronii, Pussessoris,Firmini
quis vero vel pontifex, vel princeps diabolicospiritu
atque Madelvci, cum omnis rebus ad eamdem ab-
dissipare
incitatus, hec aliquo modo subtraherevel
batiam pertinentibus. Aspiciunt ad illud monaste-
voluerit, nostro imprimis anathemate
percussus
rium juxta Scantiain mansa sex ct dimidium, mo-
lendina quatuor cum banno ipsius villao, quod hac-
centumque maledictionibus involutus, Datan quo-
que Abiron socius factus iram Dei omnipotentis
et
tenus tenuimus et pro Dei amore loco ex toto con-
bannum in- incurrat,atqueeternismancipatusincendiisinexpia-
cessimus, justitiamque latronum qui in
189 CHRONIGON. — LIB. I. 190
biles apud inferos penas luat. Ut autem hec nostrae A Trecorum comitis genuit hunc Odonem qui Bertam'
auctoritatis traditio firmiorem vigorem optineat, accopit, ex qua natus est Odo qui apud Barrum
nostrorum fldelium manibus praesentialiter corro- eadem Mathildc gcnita est Gisla, quam
obiit; et de
borari dccrcvimus. Conradus imperator postmodum duxit uxorem, de
« Ann. inc. Dom. 952, indictione 10, conc. 4, qua genuit tercium Heinricum imperatorein, qucm
cpacta 22, hcccarta confirmata, corroborata atque {11) Bodulfas rex, cujus fuit uxor Ermengardis,
26 °
conscripta est, [prasidente Romanae ecclcsia) quia crat absquc liberis, ut ncpotem suum, here-
papa Adriano anno sexto], regnante Othone impera- dem regni Burgundiae instituit, et sic in dominatio-
tore augusto anno regni sui in Italia primo, in nem imperaloruin transiit Burgundi;c regnum.
Francia 16, episcopatus vero nostri anno duodc- [Flod.J Anno itaque ab inc. Dom. 956, Hugo Ma-
cimo. Ego Bcrengarius praesul indignus subscripsi. gnus obiit, et ducatum Franciae Hugo filius ejus
Sign. llumbcrti abbalis, Vodonis abbatis, Bcrardi oplinuit. Bobcrtus quoque Trcvirensis episcopus
abbatis, Bcrncrii prapositi, Alardi praapositi, ccte- obiit pcstilentia, et 275
Fulbertus Cameracensis, et
rorumque clericorum ct monachorum huic chartae Hairicus succcdit. Otho post hec Sarmatas bello
dcvote favcntium et nobilium laicorum Godcfridi vicit.
comitis, Givardi, Adelardi et cetcrorum. » Anno vcro 961, Otho puerulus in regem elevatus
]3
Ipso anno a Conrado duce quidam Virduncnses est, ct Otto palcr ejus anno sequcnti Romam ve-
honoribus privantur. nicns, imperatorab Octavianopapa constitutus cst.
[Flod.] Anno ab inc. Dom. 952, Olho rex Boren- Eodem anno obiit Artaldus Remensis episcopus, et
ganuin rcgem Italioo et totam sibi subjecit Italiam. cclebrata est synodus in pago Meldensi supcr Ma-
Sequonti anno Conradum ducem a ducatu Lotha- ternam fluvium, ubi ordinatus est Wigfredus Vir-
riensium remotum, Mogontiam, ubi se Conradus re- dunensis episcopus, vivente adhuc domno Berenge-
ccperat, obscdit, et cepit, ct Conradus Mettim se rio Virduncnsi episcopo et scdem episcopatus te-
rcccpit.Ortacstautemdiscordia haocinterOttonem nente. Ordinatus est autem abcisabsque conscien-
ct principesejus, quia promittebat regnum filio ex tia metropolitani, eo quod domno Berengcrio ini-
moderna conjuge nato, quod antequam Italiam per- micarcntur, quod conciliis eorum interesse nollet
geret filio suo Liutulfo delegavcrat, et primates ct quaDdam eorum facta inprobaret; unde nacti
suos illi jurarc fecerat. Qui Liutulfus, cum ob hoc occasioncm cum incumberet eis ordinatio Bemensis
muUa mala egisset, mortuus cst anno 957. Pacifica- secclesiaj, cujus erant suffraganei, ordinaverunt et
vit autcm sibi rex Conradum ducem. bunc ut habcrcnt eum conciliorum suorum consor-
(fol. 70'.) Anno 953. Vigfridus Colonicnsis epi- tem et operis participem, quasi qui illum 273 qui
scopus obiit, ct Bruno fratcr regis Ot tonis succcssit, pra)sidebat pro nullo haberent, quem sibi in nullo
cui Otto regnum Lothariense commisit. videbant adclincm. {lb.) Abjectus est etiam ibi Ilugo
Anno ab inc. Dom. 955 27 » obiit Ludovicus rex Remensis pervasor Romana synodo excommuni-
a
Francorum, et Agapitus
papa obiit, Octavianusque catus, et Odelricus inthronizatus a Widone Suessio-
successit, et bellum inter Ottoncm ctUngros in quo nensi, Roricone Laudunensi, Gibuino Catalaunensi,
victi sunt Ungri 4 Idus Augusti anni sequcnlis, in
Wigfredo Virdunensi, Aistulfo Noviomensi. Octa-
quo bello Conradus duxobiit jam cum co pacifica- vianus autcm papa, cum de inreligiositate culpare-
tus. {Chron. Dlv.) Ludovicus itaquejpraefatus
rex tur, a. 962, Boinam exiit, et in locum ejus Johan-
Francorum eodem anno moriens, duos dimisit libe- nes XII substitutus est. Verum Othonc imperatore a
ros Lotharium et Carolum, quos genuit ei Gerberga Roma regresso, Octavianum Romani receperunt,
sororOltonisimperatorisKarolus,quiJuvenisdictus qui non multo post defunctus est. Johannes vero
cst, privatus scnuit, in hereditatem omncm
Lotha- cum impcratore Papiam venit. fnterim Romani ne-
riussuccessit.IIicMathildem sororemquamdespon- nedictum elegerunt qui clectioni Johannis conscn-
dit Conrado regi Burgundi.-u, et in dotem dedit ei serat et ei sempcr subditus fuerat. Sed Otto Romam
Lugdunum, quaa sita est in termino regni Burgun- reversus Johannem judicio synodali in sedc resti-
diae, et erat tunc temporis juris rcgni Francorum. D tuit,Benedictumvero,quiapatriscubileascenderat,
De hac Mattilde genitus est Rodulfus rcx Burgun-
dcpositum in Saxoniam sccum duxit. Hie fccit pri-
dic-c, qui post patrem suum Conradumsuscepit
Bur- vilegium oecclcsiaj sancti Vitoni de omnibus rebus ad
gundise regnum, Berta etiam quam OdoTe-
accepit cam pcriincntibus juste eoncessis et conccdendis
571
tbaldi Carnotensis filius, ex qua genuit Odonem, petitionc domni Bcrengcrii cpiscopi, ct .ecelcsiam
qui apud Barrum obiit; Tetbaldus enim Carnoten- ipsamsivc monastcrium confirmavit Virdunensi icc-
sis, cujus cognomcn fuit Tricator,
qui Wilhdmum clesia, statuens atquc promulgans ut filii ccclesia?
1
,

Nortmannorum dolo interfecit, ex sororc Ileriberti Virduncnsis. qui scculum desererc voluissent, in eo

VARLE LECTIONES.
269
p. R. e. p A. a. VI. inserta. 270
DCCCCLIIII corr. DCCCCLV. 271 272
873 ita c. et F. C. inserta.
c. allum.
NOTiE.
(77) Heinricum II haeredem instituit.
101 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 192

monasticum habitum Busciperent, nec ad externa A two, tibipena crescit, et spiritus hominis de diein
monasteriademigrarent.QuodetipsedomnusBeren- dicmrenovatur ad pcnam. Pes igitur, quopeccasti,
gerius adimplere studuit, dum, rejecta praelationis penas btat, ut agnoscant omnes in te quia diligen-
sarcina, ut justusjustificareturadhuc, monasticum trs me diligo, etmcmoriam mei facientibus patroci-

habitum suscepil in eodem coenobio, serviensDeo narinondesisto. Ilis dictis beatam virginem Teclam
in incorruptionemodestiet quietispiritus,etnichilo" ammonuit ut virga, quani ferebat, pedemejusquo
minus invigilans saluti commissarumsibianimarum clericum percusserat cederet. Visum est pontifici,
pro votis populorum, qui nolebant alteri in vita sensitque se caesum, quia et confestim pes ejus
aruit, ex quo omnibus diebus vitae suae claudica-
c.jns subesse, eoquod strenuo munirentur pastore,

qui quantoDominoapproximabat,tantostrenuitatis vit. stupenda matris Domini pietas, quae pontifi-

et nigna3 puritatis suas certissima dabat indicia.

bi
cem suum sibi fideliter servientera et laudavit, quia

Quid autem intercesserit, quod pontifex tantae au- tamen peceatum ejus, quo
fideliter sibi serviret^ et

ctoritatisetgratiae monasticaese regulae mancipave- in conservo, licet quantum ad gradum sacerdotii

•

rit,cujusvita sanctitatis erat speculum, lumen ani- inferiori, peccaverat, inpunitum dimittere noluit

morum, decus piorum, terror reproborum, quia ad hoc demonstrahs indicio, se juxta esse clamanti-
id locorum devenimus, patrum dicla sequentes pau- bus ad se, et vindictam eorum, si lesi fuerint, etiam
g
cis explicabimus. Famiiiare orat viro beato noctur- in domesticos paratam ulcisci! Claudicavit itaque

nalem sinaxim vigiliarum et orationum praevenire episcopus, quia motusest ad injuriam proximi pes
quatinus sacrificio contriti ct humiliati ejus, et effusi sunt gressus ejus. Sed didicit in ipsa
instantia,
sua infirmitategressus rectos facere, ubi, ar- quod
spiritus, supcrni inspectoris oculos super se et
snper commissum sibi gregem intendere cotidiana rogantia deliquerat, studuit humilitate corrigere.
provocaretvotorumindustria. (Cf. Gesla Vird.) Cui Manc etcnim facto, cum fidem vcrbis faceret pcena
temporalis, conventu clericum quem le-
aecclesiae
operi dum se una noctc aceingeret, et, uno tantum in

contentus comite qui lucernae ei famulabatur offi- serat requisivit, errati culpam agnovit, confessus

cio, aecclesiam principalem sanctae Mariae ingrede- est, et quod paticbatur, cur paterctur palam prote-

retur, (fol. 74.) dum pedetemptim gradiens nullum status est. Cepit jam uterque de correptione unius

illic essc putaret in quem offenderet, cum omnia

proficere, ut quod uni oberat, ambobus prodesset,
ct exemplo eoruin omnibus. Nam paucis admodum
silerent, et etiam si qui occulti oratores ibi essent
adventui suo eos cedere eredcret, in ipso chori in- interpositisdiebusmonasterium petiit episcopus, et
dum minus cavct, offendit in clericum, humilitatis vestitus amictu serviebat pauperibus,
gressu, sibi

nomine Bcrnerium, praepositum ejusdem aecclesiae, pauper et ipse spiritu. Non tamen deseruit cttram
C episcopii, quam ttt non desereret exegit amor cle-
qui tunc forte solo prostratus matutinarium beatae
Virginisdecantabat cursum,et,Utpost patuit, totus ri potius tantum augebantur in eo
et populi, quin

ad altiora pennadevotionis subreptus,inmatris Do- lucra virtutum, quanto ferventiori proposito adhe-
miniseextendebat laudibus. Quem pontifex solo he- rebat Domino virtutum. Memoratus vero clericus,
rentemsibiadsurrexissenonvidens, pcde percussit, urbis ipsius praepositus, in amore beatae Virginis
permanens, et obsequiis ejus jugiter inherens, in
etutcederet, vereor [ne,E.P.] nonsinealiqua animi
aacclesia ejus dcvotus perstitit, monasterium sancti
stomacatione, ammonuit. Atillejussis paruit, et.se-
Petri pro loci ipsius nobilitate multo amore dili-
cedens in partem, intendebat his quae ceperat. Ve-
rum matutinali decurso officio, ubi praesul fessos gens, et innumera dona auri atque argenti, pallio-
stratis indidit artus, adest beata Dci genitrix beatis rum atque librorum conferens. Dedit etiam aeccle-
siae eidem ea quae possidebat in Exio in
vineis,
dcxtra levaque comitata virginibus Agne atqueTe-
campis, aquis aquarumque cxitibus et decursibus;
cla, eo habitu atque decenti apparatu quo agnosci
posset ab omnibus mater et sponsa Kcgis omnium, unde et prosuas sanctitatis mcrito defunctus in ea-
demaecclesiaintersepulcraepiscoporumcondignam
salus et dulcedo fidelium. Cumque lecto ipsius asti-
merttit sepulturam 18 Kalendas Maii.
tisset, et jacentis animusad tantie visionis novita-
D Lotbarius igitur rex Francorum quin-
(Fol. 71'.)
tem stupens hereret, ab eadem regina virginum
blande est requisitus cum clericum suuin sibi devo- tus a Karolo Calvo germanuin habuit fratrem ju-

tum, secum loquentcm, ad se totum suspensum, niorem se Karolum, uxorcm autem Emmam, Lo-
tbarii rcgis (taliae et Adheleidis postimperatricisfi-
pede percusserit, et de loco, quo ei astabat, demi-
grare coegerit, devotionemque ejus, qua secum to- liam, ex qua suscepit filium Ludovicum, qui adhuc
tus aderat, impedierit. Quo silente et vultum ma- puer Blanciam duxit uxorem. [Rich. iii, 92.) Habuit
trismisericordiae conscientia trepida respicere for- et filium alterumexquadamnobili puella Arnulfum,
qui primum natus est, postmodum Remcnsem ar-
midante, sed tamen de ejus misericordia non de-
sperante, ait singulare miserorum confugium, spes chiepfscopum. Karolumfraternaeuxorisprotervitas
compulit et inopia rei familiaris palrios fines rclin-
et consolatio humilium Bene qnidem michi serci-
:

quere Ottoni Saxonum imperatori se dedere.

sti, beneinacclesiamea laborasti, sednunc uthomo
et

errasti, et metius est ut nunc errati penam susci- Mortuo Lotario, Ludovicus filius successit, et in
pias, ubipena omnisflnis estobnoxia, quam infu- primevo flore juventutis obi.it, in quo defecit gene"
;
 m GHRONIGON. — IJB. I. 194

ratio regum ex famila Karoli Magni, et succcssit A constructum,cum omnibusrebus, regalibus praece
ex familia Hngo rex. Quod graviter fercns Ar
alia ptis luo consultu sibi sancitis, in ;eternum velle
nulfus clericus, Lotharii frater,ut diximus,patruum permanere inconvulsum, scilicet Scanciam cum :

Karolum in Franciam reduxit, et Laudunum eepit et suis perninentiis, abbatiam sancti Amantii et quid-
retinuit. Adalbero vero Laudunensis episcopus a quid ad eam pertinet, Novam villamcum suis locis,
custodia qua tencbatur fugiens,.ad Hugonem venit, Amantionis curtem, quantumad eampertinent, Par-
et ei Arnulfum conciliavit; cui rex defuncto Rc- ridum cum suis adjacentiis, Harbodi villam cum
mensi arcbicpiscopo arcbiepiscopium contulit, ut suis pertincntiis, Castonis curtis ecclesiam cum his
sibi Karolum conciliaret. Illedum faciliores aditus quaead cam pertinent, accclesiam de Marleio cum
querit, quibus Karolum regi conciliet, civitatem ei suis adjacentiis, aecclesiam de Marculfi curtc cum
tradit, unde ab eodem Hugone perjuruset traditor suis adjacentiis, «cclesiam de Amonzei villa cum
publice conclamatur. Nec multo post ab Adalberone suisadjaeentiis, cum terris, vineis, molendinis, cum
Laudunensi, cui sc credcbat, captus, ipse ct Caro- servisetaneillis, abbatiam sancti Petrietecclesiam
lus Hugoni redduntur. Arhulfus proposito sibi, ut dc Maroa, ad Liniacum quidquid ad illum locum
se perjurum sponte confiteatur, alioquin ocufis pri pertinet, Novam villam in Bafrensi comitatu
ad
varetur,perjurum sc clamat ct vehiampeLit atque ;
g quidquid ad eum locum pertinet. Haec vero omnia
ita mox deponitur, et inloco ejus Gerbertus diaco pra^dieta locacum suis omnibus generaliter et spe-
nus ejus substituitur, primo puer in monasterio cialiter pertinentiis,etquidquidDcoopitulanlevoto
sancti Gyraldi nutritus, sed pro morum insolentia fidelium huic monasterioconcessum fuerit in futuro
postmodum et de archiepiscopatu pulsus,
expulsus, tcmpore, per hocnostrum apostolicum privilegium
ad Othonem imperatorem secontulit. Karolus vero perenniter firmamus tam vobis quam vestris suc-
privatus senuit, et Arnulfus episcopatum recopit. cessoribus, et insuper hoc nostras auctoritatispri-
Soror ejus Mathildis fuit Rodulfi r<.:'s Biirgundiae vilegioessecorroboratuin volumus, quatinuseadem
mater, et ejus filia, quam Conradus imperator, ter- Virdunensis aecclesia, quas hactenus de filiis ab ip-
tii Ottonis filius, uxorem duxit, Gisla dicta est, sis infancias rudimentis iri gremio suo expositis,
mater Heinrici tertii imperatoris. Berta quoqueejus dum|ad,externamonasteria confugiebant, fraudaba-
filia mater Odonis qui apud Bar obiit 27i . tur, abhinc et deinceps in membro sibi subjecto
(Cf. Ser. ahb. Fl.) Anno 968 obiit Remundus consilio sui episcopi alque providentia gloriosi ab-
Eduorum episcopus. balis Humberti de eorum sancta eonversatione su-
«Johannes episcopus, scrvus servorum
(Fol. 72.) blimata glorietur. Si qua autem temerario ausu
Dei, Rerengero fratri nostro Virdunensis ecclesise magna parvave persona, cujuscumque ordinis aut
episcopo, cum omnibussibi a Deo commissis bra- potestatis, contra bancnostramapostolicam praece-
vium eternae remunerationis. ptionem ire temptaverit, sciat se auctoritate beati
« Convenit apostolico moderamini pia religione Pctriapostolorumprincipisexcommunicatum,atque
pollentibusbenivola caritate favere, -et poscentium anathematisvinculo essc innodatum, ct a regnoDei
animisalacri dcvotione assensum prabere. EL hoc alienum, cum omnibusque impiis aeterno incendio
enim potissimum prasmium lucri a condilore om- atque supplicio condempnatum. (Fol. 72'.) Qui vero
nium Domino promercbimur, si venerabijia sanelo- observator extiterit hujus nostri prascepti, gratiam
rum locaoporLune ordinala admelioremfucrintsta- atque misericordiam vitamque sternam a miseri-
tum nostra auctontatcpcrducta. Igitur quoniamte, cordissimo domino Deo nostro consequi mereatur.
carissime fratcr,inLcrca3Lera sanel?e convcrsationis Scriptum pcr manum Leonis scriniarii sanctas sedis
exercitia comperimus quoddam monastcrium in tuo apostolica3 in mensc Januario per indictionem 14.
episcopio juxta civitatcm Virduni Datum
in secclesia bcati S Itlus Januarii per manum Marini episcopi
Petri pro amore Dei construxisse, in quo requie- et sanctas sedis apostolicne bibliothccarii, annoDeo
scunt corpora sanctorum confessoruin atquc praefa- propicio pontificatus domni Johannis summi ponti-
ta3ecclesi33saiK-L:oMari;c quondamepiscoporum,Vi 1"""-'™ JI
~" univcrsalis
ficis et
x "I""
1 "I '
'
XII ^cqjcc
'"» papae iii
'' sacratissima
in »uui «ussiiua scui
sede
toni, I ulchronii,
Posscssoris atquc Firmini, et de D beati Petri aposloli decimo,primo in mense indi
rebus tua3 a^cclesia^ provida considcratione suble- ctione anno
14, Dom. 971.» Hajc autem
ab inc.
vassc, ut si quando filii tuae ccclcsi;e divino com- sunt addita, immo quasdam reddita praefato mona-
punctiamorcLoiTenadespicicnlcsad contemplativse sterio post acceptum hoc privilegium Ecclesia de :

vita3 perfectionem confugeredesidcrarent,ne

a tua Rocconis montc, ecclcsia de Donnatis cum molen-
s&cclesia penitus dissociati viderentur, in
monasle- dino, ecclesia de Mauri villa, ad Rivaldi mansum
rio,quod membrum est cjusdcm ecclesia3, solatii mansi qualuor, ad Raherei curlem et Gisleicurtem
refugiumsubhabilu religionis sibi iiivcnircntcLDco ei Novamvillam mansi trigintacum ecclesia etca-
quieta tranquillitate inibi famulentur; noverii
om- pella, vinc;e in Arnoldi quas
dederunt Ri-
villa
nium fidelium tamprasentium quam et futurorum
chuara ducissa, Adelardus, Amalricus, Albertus,
industria, nos idem monasterium tua ordinatione Warnerus, Gyrulfus, Lambertuscanonicus, adFlo.
VARLE LECTIONES
* 74
Hinc octo linece erasce.
195 IIUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 196

rinchingasmnnsus unus cum viaeis, ad Sanctum A sunt, pro quorum liberationc, ut dicitur, Gotbertus

Julianum mansus dimidius cum vinea, ad Flaba- claves urbis regi detulit. 01) hanc itaque causam

simu mansi tres, in Soliaeo ecclcsia, ad Buslani vil- cum invcnisset Flugo expensas episcopii cxtermina-
tas, notatis villarum rcditibus mox reversus cst.
lam ecclesia.
Anno secundo post datum hoc privilegium, qui Quo egresso suscepcrunt absqucregiodono Adclbe-
erat ab inc. I>om.972, Otho Magnus imperator obiit,
ronem, Bcatricis filium matris ducis Thcoderici,
qui aliquantulum moratus in civitate, defuncto Met-
lOimperii sui anno, etOtho Rufus successit. Hum-
tensi episcopo, illosccontulit, isto rclicto. Huic suc-
bertus etiam abbas obiit 2 Nonas Decembris, et
locum ejus substitutus est. Successit cessit Adalbero, filius comitis Godefridi, avus du-
Adilmarus in
Otho, cis Godefridi, qui accepta uxore Bonefacii, postea
itaque, ut diximus, Otboni primo secundus
factus est marchio. Is Salernum eodem anno bene-
qui et Rufus, de quo dictum est proverbium, quia
dictionis suae curationis gratia profectus, reversus
successit Otto secundus ad imperium, ut floreret
in Italia obiit 14 Kal. Mai., ct relatum corpusejus
sccculum. Vix.it autem domnus Berengarius usquc
Virduni sepultum est. Vixit in cpiscopatu tribus
ad tempus Ottonis tertii, et defunctus 2 Idus Au-
gusti, infra aecclesiam tumulatusest cumhonorein semis annis, et successit Heimo anno 958.
eum quesissect [Bod. Glab. i, 4.] In initio itaque regni Ottonis
ingressu claustri, quod constat et g
III, papa obiit, in cujus locum Otto alium ordinari
pracepisse. (Cf. Gesta Vir. 2.) Regebat tunc tem-
praecepit, quem Joannes Crcscentius de nobilibus
poris Burgundiae regnum Rodulfus, Conradi filius,
cujus sororem Gislam Conradus impcrator, qui ct Romanorum dcjecit, et alium substituit. Sed Otto
Cono, duxituxorem. (Chr. Divion.) InLugdunensi reversus, illum dejectuin abscicis manibus ejus ct

aecclcsia promotus erat ad episcopatum Burchar-

auribus et oculis erutis, ct occiso Crescentio, Ger-
bertum papain ordinari praecepit. [Richeu, iii, 43.]
dus, Rodulfi regis frater, Conradi ex concubina fi-
lius, a quo ordinatus est Bruno Lingonensisepisco- Hic in cenobio sancti Geraldi apud Aureliacum nu-
tritus fuit, grammaticaque est eruditus, et ab abba-
pus, a. dom. inc. 981, ind. nona. Hic episcopatum
te loci Borello citerioris Hispaniae duci commissus,
Lugdunensem in infantia adeptus est.
ut in artibus erudiretur, ab eo Hattonicuidam epi-
(Gesia Vird.J Annoigitur dom. inc. 983, OttoRu-
fus secundus, cum 12 annos regnasset, moriens
scopo traditus est instruendus, apud quein pluri-
Romae, Aquisgrani sepultus;
a suis relatus cst, et mum in mathesi studuit. Verum praedicto ducecum
cui succcssit tercius Otto 12 annorum, qui a cuna- episcopo Romam cunte, idem cum eis profectus, et
bulis sumpsit sceptrum Romanorum, sub cujusre- papae factus notissimus, ab eo Ottoni regi est inti-
Remensi episcopo Re-
gimine salus fuit mundo et gloria. Temporc hujus _ matus, et cum Adalberone
praefuit Virdunensi ecclesiae YVigfridus episcopus. mis venit. (ib.) Quo tempore Otricus apud Saxones
insignis habebatur. Post annum Remensis Adalbe-
Hic quadam die urbem egressus, venit ad villam
fratrum quae Wandersala dicitur, ubi a comite Si- ro Romam cum Gerberto petebat, et Ticini augu-

gifrido captus et absolutus, de pecunia quam pro stumcumOtrico reperit,aquomagnifice susceptus,

emendatione suscepit ita aecclesiam sanctas Mariae ductusque per Padum classe Ravennam, et quia
coronis ornavit, ut si manu primam tangercs, om- anno superiore OtricusGerberti se reprehensorem
in quadam figura cum multiplici diversarum rerum
nes usque ad novissimam moverentur. Hic praede-
cessorissui domni Berengerii imitator factus, in sub- distributione monstraverat, jussu augusti omnes

urbio Virdunensi cenobium aedificavit, et aggrega- palatii sapientes intra palatium collecti sunt, archi-

ta monachorum turma, corpus illuc sancti Pauli episcopus quoque cum Adsone abbate Dervensi et
episcopi levatum de loco quo jacebat, in feretro ar- scolasticorumnumerusnonparvus ;etceptadispu-
genteo recondidit, victumque fratribus, qui loco tatione, cum jam pene totum diern consumpsissent,

eodem Domino deservirent, ex reditibus episcopii augusti nutu finis impositus est. Ibi Gerbertus ab
providit. Hic etiam inter cetera bona Ravandi man- augusto egregie donatus, Remis cum archiepiscopo
sum sancto Firmino contulit. Defuncto autem 2 reversus est, et post a Hugone Hugonis Magni fi-
Virdunensi episco- D lio, rege Francorum, qui Ludovico successerat
275 ex
Kalend. Septemb. Wigifrido
alia stirpe, dejecto Arnulfo pontifice,
inRemensem
po et in monasterio quod ipse contruxerat tumula-
archiepiscopumsequibusdam prsestigiis promoveri
to. Hugo substitutus est. Hic ingressus civitatem,
fecit. (fol. 73.) Verum aliquantu tempore
exacto,
unde viveret, inquisivit Lotharius enim rex Fran-
:

corum, quia erat res publica sub juvene principe ubi sensit quod Arnulfussedemepiscopii sibi prae-

Romanorum, defuncto Wigifrido episcopo, Virdu- ripere ct populum ad se reducere nitebatur, noctu

num obsedit anno ab inc. Dom. 986, sed minime ce- fugiens ad Othoncm ivit a quo non multo post in
;

pit,omniatamencircaurbemvastavit contra quem;

Ravennensem archiepiscopum quibusdam se prae-
egressi ad bellum et superati, plures ex eis capti stigiis promoveri fecit. Inde postmodumpapa con-

VARIiE LECTIONES.

9uccessit Hcimo c No8 ordinem ita indicatum

require in alia pagina sub hoc signo Z usque ad
475 : ei

restituimus.
197 CHRONIGON. — LIB. II. 198
stitutus est et Silvester dictus est. Obiit autem an- A Anno nb inc. Dom. 998, suscepit regimom Clunia-
no 999, ct Gregorius V successit (78). censis ccclesia) sanctus Odilo.
(Ibid. , ii, \,) Mortuis igitur Lotbnrio et Ludovico
[Rod. Glab. ii, 8]. Anno igitur ab inc. Dom. 988,
Francorum regibus, [Iugo rcx, ut diximus, consti-
imago Domini in cruce posita in monasterio apo-
tutus est, cujus lVatcr fuerunt Otto dux Burgundiae
otolorum Aurelianis ploravit, omnibus aclmiranti-
et Ileinricus. (Chr. Divion.) Verum Ottonc in ado-
bus, quid hocportenderet signum. In cadem civitate
lescentia mortuo absque libcris, Heinricus succcs-
una noctium lupusadveniens, secclesiam ingressus
sit ; cujus filius fuit Odo Belncnsis, et privignus ejus
matutinis horis restem signi ore arripuit, et agi-
Willelmus advena, Rainaldi comitis pater. Post
tans illud insonuit, quemvix abaccclesia expellere
Ileinricum Heinricus, Roberti regis ex Constantia
potucrunt. Sequcntianno lola civitasigneconsum-
fllius, ducatum optinuit, el ei regi facto Robertus
pta est cum secclesiis, sed Arnulfus venerabilis
Vetulus successit, frater ejus, et Roberto Hugo dux.
episcopus inventa pecunia in fundamentis oocclesiae
postea monachus, Ileinrici filii ipsius Roberti fl-
sanctae Crucis, eamdem oecclesiam in melius repa-
lius; quo Ilugonc defuncto, Robertus filius ejus
ravit.
successit, et Constantiam duxit uxorem, cognatam
(Ibid. ii, 7.) Anno igitur 991, sanctus Odilo venit
q Hugonis Autisiodorensis episcopi, comitis Cabilo-
ad conversionem Cluniaci, et 4 anno sanctus Maio nensis. [Glvb. R.,
iii, 2.] Anno ab inc. 99G, obiit
lus obiit.Ea tempestate Roma maxima ex parte Ileinricus dux apud Poliacum super Ararim, ctRi-
igne combusta est. Templum etiam sancti Petriac- chardus Normannorum dux obiit. [Ibid. ii, 8.] Se-
censum est, et jam trabes ferro et lamminis ereis quenti quoque anno Robertus rex ducens sccum
coopertae ardebant, cum omnis plebs Romana ad Richardum II, juniorem Normannorum comitem
sepulehrum apostoliconcurrens, ubi humananichil cum triginta milibus Normannorum, Burgundiam,
pracvalebant auxilia, divinum etapostolicum expe- quia a se defecerat, vastavit, et tandem optinuit.
ctabat suffragium, et statim ignis, qui jam trabes [Ibid., ii, 9.] Quo tempore facta est fames valida
lainbebat, exlinctus est. Eo quoque tempore obie- quinquennio in toto orbe Romano. Eo etiam tem-
runt Odo comes Turonorum,Heribertus Meldorum pore prseerat ecclesiaj Divionensi abbatis officio
ct Trccorum, Willelmus Pictavorum, Manasses eximius pater Willelmus, cujus gesta qui scire
episcopus Trecorum, Gislebertus Parisiorum, Ge- voluerit,in libro vitae ejus a Rodulfo monacho
buinus Catalaunorum. edito legere potest.
NOT.E.
(78) Minime sed eoannoGregorio V Sylvester Ilsuccessit.

276

LIBER SECUNDUS
Anno ab inc. Dom. 1002, obiit Otto
III, juvenis G 19 aecclesiarum altaria cum decimis et paratis
imperator: exactis regno 19 annis, et Heinricus
in optinuit (81)
successit. Quoannocircasolis occubitum draco per Defuncto quoque Adelmaro abbate monasterii
aera ferri visus est, ct igncae in ccelo aciesvisae, et sancti Vitoni 5 Kal. Jan., Adelardus substitutus est.
luna in plcniluniopostinicium quadragesimsea me- Et hoc defuncto 13 Kal. Jan., Ermenricus succes-
dio noctis usquc ad ortuin dieiin
sanguinem versa, sit, qui, in quantum valuit, locum ampliavit. Hoc
et sol circa meridiem in duasparles divisus est.
etiam ad superna transvecto, 6 Kal. Septemb. Ro-
(Cat.pont.) Scqucnti anno Joliannes papa XIII bardus successit, ct Rohardo Lambertus. Post quem
obiit, et Benedictus successit. raptus est de coenobio sancti Felicis Mettensis dom-
(fol. 73'). Anno ab inc. Dom. 1010, obiit Heldri- nus Fingenius Scotlorum progenie oriundus, quia
cusabbas Flaviniacensis, 10 Kal, Januarii, et suc locus idem per manum laicam aliquantulum negle-
cessit domnus Amadeus. (Cf.Serr. alo.
Flav.) Hic, ctus erat, ad restaurandum eum ibidem abbas est
abbatia dimissa, Cluniacum ivit, ct post reversus ordinatus. Cujus adventum, peregrinationem et
Colticensem cellam adquisivit (79), et Sinemuren-
conversionem qui plenius nosse desiderat, in vita
semet Bellilocensem et Corbiniacum recuperavit Teoderici eximiiMetlensisepiscopiscirepotest (82).
(80). Sarmati» castrum ccpit, Passavant destruxit, D Et hoc quoque defuncto, cum jam post Adalbero-
r6
* ,b ... . . , . ,
VARLE LECTIONES.
iiiulus deest in codice.
NOT.E.
(79) Ab Helmuino episcopo Eduensi anno 33 re- datae, Roberti regis una iii Kal. Mart. a. 1018; Ma-
gni Roberti regis, teste charta Mabillon., ann.
; billon, Annal. Bencd. IV, 238 Raginaldi comitis :

BenedlV, 682, K.
altera a. 1037 ; Labhe 1, 270. K.
(80) Ab eodem Helmuino diplomate scripto anno Laudat banc Vitam auctor Vitae Richardi ap.
,

(82)
jnc. 1034, anno Henrici regis 8. Mabillon 1. 1, p.
^ Mabill. Act. SS. Saec. VI, l. Cfr. quoque Monum
059.
Germ. SS. IV, p. 090. K.
(81) Diuu exslant donationum cbartaj Amadeo
 HUGONIS ABBATIS FLAVINIAECNSIS 200
199
agnosceretur ab
nem Virdunensem episcopatum Heimo sortitus es- A docilis ingenii attente rimari, ut

regendum sus omnihus magni cum futurum esse preconii, quem

set, domnus Richardus locum illum
cepit. Cujus vitam, mores et aetus, nobilitatem sic commendahat acumen intellectus,secretorumet
generis, inicium conversionis, studium religionis et
misticorum capax, cooperanteet priecedentegratia
Dei. (fol. 74.) Transivit itaque in eadem urbe pro-
perseverantiam perfectionis humilitas nostra sensu
sermone rustico describere gliscit; ficiens usque ad perfectam incrementorum aetatem,
licet tenui et
etqui erat acer ingenio, statuit sibimetipsi normam
quia si quid sumus, cum nichil simus, totum post
vivendi, recidens in se noxia, quae in aliis solerti
Deum et sanctos ejus ascribendum est meritis ip-
est nobis spiritualium dis- vigilantia reprehendehat. Prohalhoc religiosa vitae
sius. Unde invocandus
ejus conversatio, et continuata malorum redargu-
tributorkarismatum Spiritus sanctus, ut beatitudi-
tio, quatanlum ahundahat animi ejus directa sim-
nem ejus suo quidem sensu, nostro ore enunciet,
plicitas, ut pro zeloDei etemulationcjustitiacprae-
ut laudetur in operibus suis, et appareat mirahilis
centoris et archidiaconi ei oflicium committeretur,
in sanctis suis.
et magisterio ejus dispositio Remensis aecelesiae
1.
,77 Ulliooimu .Francorum
nobilissima
HU
Extitit igitur
___\lltll< Iglllll .w.v-v-x .....
_ stir- « -

patre
278
matre vero traderetur. Cui olhcio quam strenue, quampruden
pe pro-enitus ,

* 78 ahipsisinfantiierudimentislitteris libe- ter, quam sollerter invigilavent, nenimu fortasse

(83)^1 B
ralihus io aecclesia sarictae Mariae Remensis
institu laudando inveniamur, silere decrevimus, maxime
tus. Qua. ecclesia tanto tunc vernabai
religionis de- cum et silentium ipsum laus ejtts sit, quia si totam
religiosarum, suhstantiam nostram in laudibus ejus superextende-
core, tot personarum nobilium et

quas ipsa in se educaverat, sihi adplaudehat hone-

remus, minus esset quod diceremus, ad id quoddi-
religione cendum esset. Juhilatcrgoinlaudibus ejus Remen-
sta numerositate et decenti honestate, ut
quia et ipsa ejus devotio, qua in ea
ipsapraeemineretomnibusaecclesiisBelgicae,forma- sis aecclesia,
fideliter lahoravit,lausejusest. Utebatur potestate
que esset omnibus honeste vivendi recteque con-
sihi tradita inaedificationem, nonindestructionem,
versandi in castitate, in scientia, in disciplina, in

correptione morum, in exihitione bonorum operum. habens libertatem vocis judicio suo confutare reos
personam in judicioacci-
et convincere, nulliusque
Probat hoc domni et vere sancti Constantii canoni-
pere. Quihus rehus ita cognitus*erat omnibus, ut
ci ejusdem aecclesiae pia, constans
et fidelis constan-
Constantiiimitandaetrecolen- absensetiamprosui reverentiaet inflexa constantia
tia, itemque alterius
a cunctis timeretur, et paritcr omnes senes cum
da in pauperes laudabilis rerum suarum profusio
junioribusRichardiinadulatamgravitatiscensuram
et totius patrimonii dispersio. Quorum
alterum ip-
^.u^u..,,..-...
reverebantur. Erat enim vcre religiosus,
„~- orationihus
sa sua commeudat
commendat reiigio et opera misencmui*,
religio ei misericordiae. ,

C continuis vacans. Cui et.am mons erat psaltenum

alterum adeo pauperum praedicat miseratio, ut ipsi
dnm deflent obitum exordinequoquodiedie re, et primos quidemquin-
soli inventi sint, qui tanti viri
dum funus illius grata sedu- quagenospsalmosstando manibns ad terram de-
praedicant meritum, et
procurant, dum ad missae solempnia flexisdicehat, quinquagenos erectus, quinquagenos
litate officiosi
prostratus toto corpore, set suspensus. Articulis
quae possunt pro requie ejus munuscula offerunt,
pedum manuumve sustentalus perorabat. Solebat
dum omnes insimul circa corpus aggregati suam cotidianam dicere,
elemosinarii etiam ante crucem orationem
deflent desolationem, ct suam in tanti
ni- quarumhecerant omnium versuum inicia Adorote, :

ingeminantes conqueruntur destitutionem,ejus uas

etsi quidhu- Christe, crucem ascendentem, et henedico te. Q
mirum vitam miris laudibus extollunt,
cumdieuna multa perorasset instantia,surgensab
manae naturae vitio in eo corruptum est, id suis
la-
orationc, et crucifixum cum lacrimis aspiciens,au-
crimis tegunt et operiunt. Ideo autem horum
cons-
vocemdicentemsibi: Tumeinterris benedi-
tantiam ad exemplum fidelium hic inseruimus,
ut divit
palestra xisti, cterjo benedicote. Et elevata
dextera,qui erat
agnoscat qui legerit, tot et tales viros in
Remensis aecclesiae nec sine magistris desu- in forma crucis henedixit eum. Quadulcedinecom-
sanctaj
molis earce punctus, gratias egit sacerdolisummo, ctcepitjam
dasse, nec sic solos evasisse carneae
Z, '«. non reUauennt -,i q uos sui p.oposiii tc-

stes et cooperatores, qui eorum et

vestigia imitati
D U^J^J^^^SS^Z^
rem circa seagnoscebat dulcedinemmiserentisDei
Hoc nosRodomipositi a viris religiosis audivimus,
et fidei virtutem sint amplexati. cognomine
indolis pucr Ri- qui et ipsi se fatebantur audisse a Hugone
2. In hac ergo a;cclesia religiosae
Grammatico, viro strenuo et religioso, Rotomagen-
chardus litteris traditus imbuendus, brevi singula
aecclesia san-
percurren- sisaecclesiae archidiacono, qui Remis in
percucurrit quae magistrorum sollertia
a cta. Mariae praesens adfuit quando hec gesta sunt.
da signavit. Cepit jam altiora meditari, et quae
3. Verum cum in dies fervore religiosi propositi
magistris non didicerat, vivacitate et perspieacia
VARI.E LECTIONES.
278
codice. locus vacat.
177
numeri capitum habentur im
NOT^E.
Vitaa Richardi ap. Mabillon Ann.
(83) Patri erat Walteri,
matri Theodrad.e nomen, ut testatur auctor
SS. Saec. VI,1.K.
201 CHRONICON, LIB. II, :'-j;'

ad altiora penna devotionis sustolJerelur, et oon- A riumot Godefridum, et filiam Odiliam aua. fuit
templores mundi suimctipsius abnegatores mirare abbatissa ancillarum Dei in monasterio
sancta. Odi-
tur, Deumquc in figura cnicis positum veneraretur, liae, Habuit et alium cxconcubina
filium nomine Go-
sequaces suos ad se invitantem et dicentem Qiii : defridum. Godefridus vero dux in divitiis
et gloria
mihi ministrat, meseqvatur (Joan. xn, 20.), remc- absque Iiberis consenuit. Gozelo autem dux Gode-
morans quia parum esset ministrare Domino, in fridumiilium, quiaeceptauxore Bonefacii
posteafa-
quo nulla csset perfectio, nisi ct sequeretur eum, ctuscst marchio, heredem reliquit. Ilac
ergogene-
delegit Deo firmius adherere, quonium bonus est,
rosastirpccreatusdomnusFi'idericus,insublimita-
et beati qui sperant in eum. Cepit igiturlargamanu te honorum positus, mensurarum suarum limites
quse circa se crant dispensare pauperibus, et licet a attendebat,ne in pra?cipitio 58 °
pedcm poneret.ideo
primis annis conpassionis in eo opera claruerint, bonum intentionis suae finem adcptusest, qui
extra
tamen quo amplius miseria seculi et fallax ejusgra- fines suos vagatus non est. Hostibus terribilis, amo-
tia contempnebatur,eomagisinstabat misericordia. re justitiae spectabilis, pauperibus
largus, dapsilis
opcribus, ut nudus Christura sequi, et pauper pau- in donis; in parcendo pius, in
ulciscendo severus.
perem imitari valeret. qui propter nos minoratus Qui etsi palacium frequentabat, in
sterquilinio ta-
paululum ab angelis de pauperibus nasci ct in prae- men cum beato Job sedcbat (Joi n 8) auia si mia :

sepio reclinari voluit, ut cssct piornm eibariaju

illicitegerebat,eaadmenlisoculospenitendoredu-
mentorum. Ubi vero cuncta distracta sunt, ncc cebat. Sedebat in sterquilinio, quia cum
ante se pec-
dcsideria diiationc consopita, quin potius nugmcn- catorum stercora cernebat, si quidelationis
in animo
tata, quia sancta crant, et cogitationum inundan-
surrexisset,inclinabat. Et quantosepalverem
et ci-
tium, quas perfectioni studensfidelisanimapatitur, nerem cum Deo loquens estimabat, tanto celsius
us-
violcnto impetusedato, ad portum quictis appulsus que ad honorem divinae colloquulionis aseendebat.
fix t anchoram spei, quia deliberavcral
jam ut irct, Ilincestquodita verehumiliatusest,
utadaltavirtu-
cepit ilcrum anxiari quo locum sta-
irel, quem sibi tura surgere veraciter posset. Agit cnim
hoc pia Dei
tionis eligeret ubi planlatus, in interna eordis ame-
;
miseratio erga electos suos, ut quanto
se infra sc
nitate viridesccret. Volebat enim lioc quod dictum ipsos despiciunt, tanto sublimius ad
est patri credulitatis nostrse
amorem Dei
Abralue : Exi de lerra subrigantur,eteomagisvideant claritatem Dei, quo
tua, et de cognatione tua (Gen. xn, 1 Act. vn, cos magis, ne de se magna sentiant. reprimit
3), ;

virtus
ad littcram implcre, sed considerabat non sine fru-
vcrae humilitatis.
ctu fore, si, intcr suos positus, factusque cis forma
4. Cum
itaque ad conditons sui desidcrium
totus
vita3honeslae,praebereteisexemplurasequendiChri
,lv-" v " -"'""
..." :. , .
' i
" » '""«u-i--uHiuiuiit!ineaieseeret,et
diutinameditationeinealeseeret,etjamapertemun-
i i

lamanertemun-
d,
* lon,a P~P°ril^- Conside- B
,80
S? ."
l
di lenociniadespicere et Deo tpta intentfone adhe-
?Z' rursusdifficillimum
rabat, ?
esse inter notosetaffines
rcrccuperet,videretquehomoinsa?culoconstitutus
gravioris propositi intentioncm apprehendere,
ubi pernecessarium sibi Ibre ut boc suum desiderium
aliquando cerla cstvia periculi,incertasalutis,cum
cuilibet religiosorum propalaret, cujus
reievaretur
retrahit hominem jam Deo proximantera amorpro- cu.siiio et orationibus firmaretur, visum
est ci,
pinquorum, ct rcvcrbcrat acicm vultus ejus, qua
divina utique faeiente clementia, ut
virum religione
Deus intuendus esset, caritas carnis, et multimodse
nominatissimum, Richardum videlicet, de quo im-
punctioncs seculi, quas non adeo graves sentit qui
praesentiarurn agilur (Cfr. Gest. Vird.8),
oportunitatem sentiendi vital et refugit. Intcr has expeteret.
et ei tamquam sibi alteri sc ipsum crederet, cum
ct alias multiplices repugnantium sibi
inviccm car- eo arcbana cordis sui participaret illum
nis et spiritus deliberationes affuit
essc consi-
:

adjutorium Om- liarium qui nichil haberet fallax, nichil

nipotentis, et famulo suo dcsudanti in palestra
simulatum,
glo- nichil corruptae pacis amicum. Veuit
ergo, ct dum
riosi ccrtaminis solalium pr.ebuit cujusdam
fidelis unius voluntasapcritur, amborum dcsiderium
rcve-
sui, qui subclamidc mundanae dignitatis abscondi- Jatur, et ut pcrliciatur alterna confirmatione
robo-
tumgorebatprobatissinuinimililemi hristi.(Fol.74.)
.----/ —
ratur.
.__..__., cretum
D, ... cst jaiu.u
u.uiii >.n. communi voto,
igitur uuniiiniiii \o.o, ei cxsen-
ct cx scn-
Pi.rt,i ...;,... -

m "«.« *•">««- - *•* *

. •

Xr„rzx T^rr.,
alta

vigcbat, ct
propago. (Cfr. Gest,
quod maximum cst, comitatura mentis
Vird. 9.)
!.!
6
.!.
Comitatushonoro
8
.^ 8 1 d *
locus
°
quo honor
eligeretur, in
«•
Dci ct rigor reguUe
-
conscrvarctiir,ubinovichristian;epaupcrtatisama-
indole pcromabat. Patcr cjus Godefridus erat, vir
torescxerceri,ctsicdemum aliosinspiritualis tyro-
probitatc gratiaetdivitiisethonoribus inter
magua- cinii exercitio instruere possent. Dclectus ilaque
t©8 rcgni nominatissimus. llabcbat
et alios (ilios, locus Virdunum
civitas fuit, et in ca monasterium
Adalbcroncm Virdunenscm qucin diximus cpiseo-
apostolorum Petri et Pauli ct sancti confessoris
pum, Ilerimannum !79 quoque comitum
nobilissi- Christi Vitoni, quod ct ab antiquo fundatum,
et
mnni, Godefridum quoque ct Gozelonem duces. sanctorum patrociniis gloriosum, et religionis erat
Uerimannus,quictIIezclo,Mathilderaduxituxorcm, ordine insignitum. Erant enim inco boni viri ct reli-
cx qua genuit duos filios, bonsespei arbores, Grego- giosi, licetperpauci. sub d.sciplina abbalis Fin-

VAKI.E I.ECTIOXI.S
Hezelonem su&ras^riptum. - so
pcipio c.

Patrol. CLIV.
m III QONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS _Ui

geoii, a Scottorum partibus oriundi, qui illo oausa A tyrones Virdnnum, et provoluli genibus patris mo
convenerant. (Cfr. Oest. Vird. 9.) iiuc masterii aditum precabantur. Quos cum senior ccr-
religiouie
sane cum seconferre destinavissent, ad hoc tamen neret, etviros virtutis adtoleranda obprobria, con-

exploraturi eonvenerunt, ut opinioni minus creduli culcationes et verbera minus idoneos et dclicatos
uculis attenderent, si eo se cccnobio recluderent. putarct, paupertatemqueiocieumillOrummetiretur

(Fol. 78.) Eral ineadem urbeetaliud monasterium divitiis, egre adsensum prcbcbat, quia mentescorum

Wigfrido episoopo constructum, iu quo cis vide- in divino amorc roboratas non noverat, quas si no-
a

batur nichus eos ingredi debere pro loci oportuni-

vissct,nec momento introitum illorum distulisset.
Cessit tamdem, ct petentibus assensum praebens
tate ; quia illud prius coenobium loci angustiaet situs
.•ispcritas minus conimcndabat, licct rigor ordinis in ingressum annuit, quia voluntas Dci fuit ut cito cis
illomelius servaretur. Estimationi vero suse mi- occurreret quod volcbant. Sociati itaque eougrega*
nus fidem dantcs, Cluniacense ccenobium pari voto tioni monastcrii, factisuntominibusforma paiientise
expeteredeereverunt,quodetreligioneprsBcipuum, et humilitalis, ut liquido cognosceretur a cunctis
opulcntissimuni cssc vidcbatur, ut a dom-
ct divitiis pnevcntoseos esse gratia conditoris Dei. Protectio-
no Odilonc abbate consiliiim quaererent, et optento nis enim divinaB gralia perlustrali, majori satis ar-

adquiescerent, aut ccrte, sisancto viro sanitis vi.de r> dorc diligere caelestem patriam coeperunt, quam
Jb>

retur, ibidem sub co remanerent. Icrunt ergo. Sed prius in tcrrena dilectione flagrabant. Deus nara-

sanctus vir prophetiaa spiritu plenus, caritatisque quc n -, cujus vera hereditas lux est, et defectus
virtute refertua, viros egregiosetin Christi amore
luminisejusdem nullus cst,itaeos sua dilectionc in-
lustraverat, eos visioncsua reflciens repleverat,
ferventes gratanter susceptos ad solum proprium
ita

remisit, inculcans eis ct prsecipiens ut in monaste- ut novce spei spiiitu mentes coruni alflaUc, semct-
ipsasqualcsinvetustacogitationcfuerant oblivisce-
rio quod primum delegerant, et ubi se devoverant,
vota sua Deo rcdderent, maxime cum ibi vigeret rentur, ut nichil jam cis nisi quse a&terna sunt pla-
pro- eerent,et,despectistransitoriis,solaqua?permanent
fervor ordinis; adjiciens posse per eos fieri in
requirerent.(Fol. 75\)Quia vero venerabilis Richar-
cessu temporis, ut babitacula servorum Dei nunc
modica postmodum crescercnt, et fieret eorum in- dus absque permissu et liccntia archicpiscopi Re-
dustria locusipsc insignis, qui nuno videbatur an- mensis monasticum habitum susceperat, conquere-
gustus et dcspicabilis. batur episcopus canonicum siue iccclesiae ab ea
S. flammam caritatis in corde
Intueri plane libet inordinate recessisse. Quamobrem eum conahatur
repetere. Quod ubi ad aurcs Fingenii abbatis pcrvc-
beati Odilonis, quae per beatum Job lexDei multi-
evocatoco, rcm ordine pandit. Ille, patrecon-
plex dicitur (Job xi, G), quia cujus mentem plene nit,
u solato, Remensi archiepiscopo cartulam misit hec
ceperit, hancad innumera opera multiformiter ac-
cendit. Hac enim actum estutvir beatus ea quae sibi continentem Sispiritu ducimini,nonestis snb lege.
:

ab altero fieri expectaret, cadem cogitaret alteri fa- Quam ille suscipiens, et vim verbi diligentius inten-
cienda. Hac etiam actum est ut proximum ut se dcns, merito ait : AUU qtd spirifa Dei duclos est,et

ipsiim diligerel, ut bona quae valeret proximis ideoanobis repetendus non est. Sic confutata repe-
impcnderet, inplendo non tumeret. Hac nic-
et tentium eum calumpnia est, immo magis ad imitan-
hilominus (it ut quo sc vir sanctus in solo Dei et dum eum acccnsa multorum devotio est. Regebat
proximi amore dilataret, eo quidquid a rectitudine tunc aooclcsiam Arnulfus Lotharii regis, qui quintus
a Karolo Calvo fuit, filius, quiTraditor
cognominalus
discrepat Hac quoquc actum est ut,
ignoraret.
est,obidquia civitatem patruo suo Karolo rec'didit,
ceteros tamquam se diligens, per hoc quod rectum
cum dolerct regnum alienae stirpi datum et sua?
in aliisconspexit, quasidc augmento proprii prove-

ctus, hilaresceret. Quis namquc praelatorum hoc praareptum.

6. Procedenteigiturtempore, doinnoFingenio
ab-
nuncfaceret,quodvirumsanctissimumtuncconstat
bate ad superna evecto8 Idus Octobris (1004), et in
feeisse? Quis tot et tales viros iama ubique celebra-
nionasteriosanctiFelicistumulato, cumdcelectione
tos, ad se declinare contingeret, ad alia loca de-
si

migrarc mon.ret, et non eos potius sibi favore, gra- D substituendiabbatisagereturm praesentiaHeimona
° _a ._*. •— *-i:i.., «^rt-.!/-»* rliitcin.i HTOPC1
episcopi, et, ut, in talibus assolet, diversi diversa
• • rt i

precibus, seu qualihet arte retinere tcmpta

tia, vel

rct? Quod etsi non posset, tamen eos invitus et non sentirent, et varia quorumdain haberetur elcctio ;

numquam ad intcrrogationem ponlificis, repente puerorum

spontc a se dimitterct, dolens quasi quos
habuerat dimittcret. Quantos nunc in ecclesia Dei voce electus domnus Richardus consona omnium
prajlatosaspicimusqui,provectumaltcriusvidentes voce laudatur, episcopo in laudes Dei erumpente.
suuin non esse, fastidiunt? Quibus omnibus beatum ct dicente Ex ore infanlium et lactentiwm perfe
:

cisti laudeni, Domine Deus (Psal vin, 3). Et utiqui

Odiloncm pr;elcrendum merito censemus, ad cujus
justa ponliiicis enuntiatio, quia ore infantium et
gloriam spectat,siquid pereosquosnobis attribuit,
aecclesia cui attributi sunt
281
in ordine et religione
,
lactentium factaelectio, laus Deieratet glorificatio,
et glorificandus in fideli suo.
fructifica Redieruntergonovimonasticajreligionis qua erat laudandus
nota;.
281
s. c.
28S
enamque c.
 205 CHRONICON. -LIJJ. JJ.
206
(Cf. VitaMcAardiejCoTiQrm&laameelectioneiet A dilexR eoerioBium, utdona ci ingentia in auro et
scriptoroborata, deduciturabepiscoponovus Jacob argento, in palliis ct sacratis conferret vestibus,
in cordisls3titia,etbenedictionedata
more solcm- ct totum se adeo in amore cjus transfunderet,
ul
pni,praelatusestcustodiaegregi8Domini.Aderatjam miraretur qui vidcrct.
tempus ut impJeretur prophetiabeati viri Odilonis, 7. Optentis igitur pro quihus abicrat, abba
reli-
quod por eum et domnum Fredericum locus antea giosus ad monastcrium suum rcversus est, ccpitquc
permodicus insigniretur, ut ct ipse bealusOdilode velle fieritanto propinquior Deo, quanto per gra-
profcctu illorum tamquam de suo gratularetur. tiam ejusregi et principibus, pontificibus ct quibus-
Susceptaitaque prjelationLs sarciria, studuit elatio-
qucprajpotentibuseratacccptior.Cocpitenimtotuin
nem etjactantiam cavere. Sciebat enini oportero sc eollieitius divinismancipare cultibus, dominicis
sibiprodesse fratribus magis quam praeesse. Cui die noctuque invigilarc laudibus, commissos sibi
tantam Deus contulit gratiam ul a regibus ct prin- religiosis assuesceremoribus ita ut per totain
Neu- ;

cipibus, adivitibusetmediocribusmiro diligeretur striam et Austrasiam: Franciam atque Burgundiam

affectu ;
quia et congruum erat nt, quemDeusper- diffunderetur sonus sanctitatis ejus, fieretqueomni
f-deratgratia,abomn busamaretur.Ordinatusvero
:

'uis in propatulo sanctimonia ejus.

Fiebat ad cum
Mt pei manum domn. Heimonis Virduncnsis epi- grandis undecumque concursus ;aliiejus se subde
scopi nnnn
sconi anno nh hnm 1004,
m,> Dom. inn. ,.,,,,,
B
ab inc. cum jam post _->i.„
Otto-
; * K „„,
dant
. . .
,. .

magisteno, postposito mundifallentis lenoci-

ncai nisecundojamanno principaretur Ileinricus nio suos ei offerebant erudiendos, ut
alii filios
;

consanguineus cjus, qui 9 regnisui anno impcrator

videretur jam monasterium ejus monasteriis Ni-
ereatus cst. IIujus ergo principis curiani pro
qui- triae (84) vel_F.gypti
conferendumpro numerositate
busdam negociis domnus et pater Richardus adirc
fidelium confluentium, qui velulapes ad alvea-
illo
compulsus venerabilem Frederieum sccum dtrxit, ria undiqueavoiabant, diversisvirtutum
speciebus
qui ot dc imperiali sanguine procreatusct
principi- onusti mentes, ut ilUe mellis et cerae indiscretas
busregni erat notissimus; ut quodpcrse possediffi-
cruribusetpedibussubveunt qualitates.O qualeset
dchat, illius optincret gratia, cui
aliquando, dum quanti viri ejusclaruerunt magisterio ! quam precio-
essctinseculo, totaparebat curia. Verum
depositis sa et devota Dco commissa eicongregatio, doctrinis
sedibus, et residentibus pontificibus ct
abbatibus, ejus irradiala, et exercitio artioris propositi ad
astantibus ctiam regni primatibus, cum
longe infe- unguem informata .'Probanthoc GalliaeetGermaniae
riusresidcr?tpatermitissimus,etmemorabilisejus pontificcs, duces et comites, amore Christi ferven-
nonachus, ut regis et principum
consanguineus, tes, qui ex monasterio et discip ulatu ejus monastcriis

Wn a!at ,llS
'
ns llllsintei>esset eminentio-
; f quosliabehantautpatrespr^ncicba t,subtuitione

nii suberat pra3mineretsessionisordine,rem

fecit quibant, quosde suispatresfacerc deligebant. Vir
memorabilem et imitandamposteris. Surgensnam- duni primoprobandos,instituendos etmorigerandos
rjue a latere principis, ct
suppedaneum suuin ipse dirigebant.Ex quibus nos, licet juniores ct moderni,
fcrcns, ahhatem suiini petivit, et posito ad pedes phircsreligiososet in omni theoriaprobatissimosvi-
ejussuppedanco, in eo ipse resedit, dans
omnibus dimusviros, angelica facieet babitu reverendos ut- :
monacbiscunctis postmoduin futuris
seculorumse- exinstitutionediscipulorumpatesccrctquanla) reli
BQlis formam veraehumilitatis, et quod vereexalta-
gionisgravitatisetperfectioniseorummagister fuis-
tar qui spontepro Dco
humiliatur. Hoc ergo cjus set, cujuseruditionisdecusin d scipulorum,
lacluni omnibus fuit miraculo clarc-
et laudi datum cst, bat moribus. Cresccntesanc numerodiscipuforum,
:iuodnon pro laude ho"minum,sedpro
divino famu- crescebat census honorum. (Vita Richardi.
litio ct paterna revcrcntia 9).
celebratum cst. Nam re- ClarebatubiqucnomenRicbardi sanctitas ejus ubi-
Salismagnificentiahumilitatemnobilitatisilliusam- que praedicabatur, et nomen Dei pcr eum elariiicaha-
plexata, Christumque in famulo suo dcvotc vene lur. Vidensautem aecclesiae suae vetustissima et
rata, cum eum ad sc invitassct, ct ille a pedibus penejaindiruta sartatecta delegit cis dejectis am-
patris avclli nollct, rexaltioriingenio
viri pruden- D pliora jacere fundamenta et in meliorem statura et
tiam admiratus, abbatem ad sc evocatum e latere nobilioremnovamcompilarc basilicam, quodet hrc-
suo sedere fccit, atque post
cum domni Frederici viactumcst.TurrescniincccIesi.cipsiusdoinnusFre-
sedem sisti prsecepit. Sic familiaritatem
regis et dericusexsuofecit,etcellariuinct refectorium fra-
principum adeptus domnus abbas
Ricbardus, in truin.(Cr. Vird. 9.)Dorniitoriumvero cuni dejcctuin
brevi, sapientia, consilio, aslu,
prudentia ct honcsta restrueretur,etnecessaria domus pararctur, nec
conversationecunctismanifestatus est,ut in nego- possct nova pararinisi vetus mundaretur, accer-
BUS curialibus disponcndis
nullus illo utilior, nullus sitis quorum esset opcris ct studii id cxplcrc,
prudentior.nullusvalidior aut acccptior
judicare- cum aliqui illorum. ut assolent, erubescerent,
lur. (Fol. 70.) Prohat
hoc principaliserga eum libcra- et manus apponere
htas,
in subvehendo quod munda-
quaproamorc ejus Virdunense,cui prseerat,
batur subterfugerent, vir humilitatis et gratiae

° T£ '

(84) Pagus supra Memphim situs.

207 Hl/GONIS ABBATJS FLAVINIACEN. 208

Fredoricus vere monachus terrco fossor ac- A Edlflcataigiturnovasecclesiamajoriambltu et

8.

ccssit.et quodeffossumcst onerefaeto exportavit eiegantiori opere, necessarium fuitut eorporaquo-

Quisjam similia facere erubesceret, cum vidcrct rundam sanctonim pontificum transmutari debuis-
Fredericum comitisfilium, fratremduorum ducum, scnt. Tunc corpus sancli Madelvei incorruptum rc-
imperatoris consanguineum, ct fecisscct non eru- pcrlum est, et in cripa sanctas Mariae sub altari iu
vascmarmoreodecenterrepositum.Tuncetiamfacta
buisso?Fecitet huic simileopusiu turriumexstru-
eniinjamin altum structura porrigere-
Cum cst translali) duorum episcoporum Hildiniet Hat-
ctione.
touis KonasMaii, elad dextcram crucismouasterii,
lur, etstrumentum illud quodavis(8i$)nominatur,
addexteramscilicetal.tarissanctiJohannisbaptistas
subvectionc csementi aptatum, perpauci csscnt qui
crant deputati alias, ut posit;c sunl eorum reliquise. ( Yila Richardi, 8.)Cor-
ferrent, hisquihuic offieio

crcdimus, occupatis, videns vir bcal;c memoriae pus autcm domni Berengeriiepiscopietmonachi in

quemdam de pobilioribus astantem, ut sumcretli- ingressu claustri tamen infra monasterium rcper-
tum, incorruptuminventum cst, cxceptopedc quiin
gneum instrumentum, ct caomcutum collo, ut
illud
cjusaruit; ct casila cum sandaliis ab ejus corpo-
moris est, subveheret ammonuit. Quicum erubcscc- \ ita

re abslracta est, et in thcsauris aTclcsiao cum rcli-

ret, ct suis id natalibus incongruum adstrueret,
vii

rogabatprimus quiis rcposita.Corpusvero ejus sanetissimum su

mUissimus cervice subposita quod B
__ . . ••..„».... . . i .._>.;.,£• vni.ciic pnncpllne clinri Irrm -;mii
perkisversuscancelloschoritransmutatum t :icst, oa
l.n 111 PSt. ca-
implevit.fToh76'). Ac deinde porrectojuveniinstru
sulanovaetsandaliishonesteprocurati./n,e' eregio-
mcnto eodcm, suodocuitexcmplout disceret faccrc
nesepulchrialtaresanctiFirmini, quod ipsius tcm-
quod fecerat comes comitis liiius, necerubesceret si
constarct ab ipso poreabeoinventum cst, positum. At vcro corpus
ci improbaretur factum quod
quondamcomiteprimitusactitatum. Sedebat autcm domni Dadonisepiscopieregione duorum supradi-
etorum pontificumad la^vam scilicctcrucismonaste-
quadam dieidem virmemorabilis in coquina fra-
riiadsinistrampartemaltarissanctiMartinihonorifi-
trum,etoperis quippiam exerccbat, scutellas ab-
cereconditum csl. Reliquorum vero cpiscoporuin
luens etvasa aliamundans; cumccceadostiumquo-
corporainfrachorumcontinentur, etdcsuper tabu-
quinao Godefridusdux fraterejus adveniens aditum
latumdelanidibussectisetquadratisfactumcst. At-
precabatur. Cui cum aperuisset unus ministrorum * *
m

quiforteaderat,vidensduxfratremsuumopericepto tamenquinqueepiscoporum corpora subtus pulpi-

insistentem,capitemclinato et alludens ad nomcn tum, quo EDvangeliumrecitatur, conliacri a multis
comitis ; Xon comilcm taliafacere, non
dcccrct, ait, audivimus, quc-kum tamennomina non ten mus.
(Fol.77.)Pu!pitumautema}rcrrebristunsionibusin
emm siUconveniuntnomina etactus, noUlitasgene
opcris. Cumquc egrederetur, ille laminastabulasquc producto, ct deaurato faetum
ris at exibitio
lo- oportunitate
C esseconslat salisaccurateeleleganter.et per 12 ta-
cgrcdicntem subscquutus, nacla
qucndi,sicaitfratri Optimc^ll, prosequutus es,o
:
bulas, 12prophetarum imagincs, 12 apostolorum

kux, quia tanta estdignitas hujusofficii, ettantus

formassubvehentium, sculptorio et polimito (W)
cdcni inpenditur, bcatus sciHcetPctrus apostolus, opere cxarata? sunt.Ethecquidcm adoccidcntalcm
confemr Vitonus,quoi nec me congruit partem,addorsumscilicct stantium ct canentium,
ct sanctus
jortitati, utprasumam adhoceis exibendum quasi posita) sunt. At vcro ad septemtrionalem 4 fluvioruin
;nectantaest humititas speciesdeparadisoemanantium in 4 partibus emi
v ronoWitatcgcncris mei
Ingyrumautein,quo aavangelii recitator stans
mea, v.tmerearabcisiniUorumqui hocofficio digni nent.

habcntur consortio dcputari. Tanta crattunc abjec- obumbralur, Abraha3offc cntislilium, Abelagnum,
tioetsuimetdespectioinanimaiiiius fidelis, ut ejus Isaacbencdicentis,etJacobsupp!antanlis,ct Tobias

humilitaspraedicaretur, et miraculo cssct cunctis scpclien tis, 1 David manufortis imagines agnoscun-
1

tur, similioperecompilatae.In facie autem

uominus
quinovcrant nobilitatemgenerisejus. Nain cumsc-
Jesus intlironomajestatis rcsidens, clVirgomaler,
dcrct quadam vice privatus, etnecesse esset ci cal-
et DaptistaJolianncs cum 4 aevangelistis
apparet.
ccoscxtrahere quidamdefratribus, quem ipse sc-
ncmvidi et a quopuerulusistaaudivi, Jobannesno Porrodextralevaque Domini angeli ct archangeli
mine procumbenscumvclletciprocaritatc servirc, cuniCherubinet Seraphin Rcdempton obsequium
--=-
D
exbibcnt.Instruincntumvcroilludquodparatumest
!j upescensct quadam religiosa obslinatione obsc-
quium ejus recipere nolcns, prohibuit cum dicens: receptui texlus acvangclii, Johannes aevangelista ii:

Quid rriili i prodest, fra ter honores scculirct quisse; similitudineaquilae volanlisadornat. Inoraaulemcl
si a fratriiusobsequium}
quodhabuissem iu seculo, summitate operisvcrsibus examctris auro digcsti.
cumnonsitnecesse,accipio? Qui adhoc tcniut ser- patrisRichardidevotiosummanotatur. Propiciato-
r am, servitium quod non cxpcdit quomodo
acci-
riumsane sanctorum exornant corpora, quoruu
repressitanimum, dansom-
2)iam?lla dicens, fratris meritis florct seceicsia. Etinmedioquidcmaltosatu
nibus maximum palicntisc et humilitatis et vilitatis promincnti cyborio sanctus quicscit Vitonus rc
et
appctendae dociunentum. llec in transcursu, pro prctio
dimitus frontcmauro purissimo ct gcinmis
innolescenda omnihus beataementis abjcctione, di- Dciincircum
sissimis, quibusconcluditurmajestas
ctumsit nunc ad ordinemreiflcctamus arliculum.
;

NOT.E.
(86)multicolore.
(6'6) Ilodicque Gallis oiseau.
 201) OFIRONICON. — LIR. IF. 210
habens ad dexteram
seripla ct iiicnin prclionsi hilis. A archiepiscopus petiit, el optinuit, et roversus Colc-
beati Petri, et ad Ievam ejusdem beati Vitoni auro niam Fuerat autem cum eo in expeditione
detulit.
prominentes imagines opcre laetas caelatorio, quas ipsaquidam ejus consanguineus, dominus castri dc
ambiunt colunna? 83 ex electro purissimo cum basi-
'-

Commarceio 88), et multa prece obtinuit ab eo bra-

bus argenteisartefusilietanaglifo producta3.Ipsum chium corporis sancti Pantaleonis, qiiodetin aeecie-
quoquo cyborium dominicas resurrectionis, appari- sia praefati castri reposuit.Evolutis postmodumali-

lioais ct admirabilis aseensionis opere caelatorio quot annis, obsessum cst castrum ipsum, et ever-
protensis adornatur insigniis, habens ante sealtare sum atque succensum. Cumque flamma tcctis
sacratiuii in honore sancti Vitoni etomnium confes- a?cclesiic illaberetur, et victricibus globisinteriora
sorum ad levam autem altare sacratum in lionore
: ascclesiaa lamberet, dolens saecrdos de combu-
Bancti Pulchronii ct omnium martyrum, habcns et stione sanetarnm reliquiarum, cuidam armatorum
ipsuni suum cyborinm, quo continetur corpus cjus- ut ajcclesiam ingrederctur et de super altari re!i-
i.lem beati Pulchronii, auro et argento decoratum : qnias tolleret, signiflcavit. Qui mox ingressus, rc-
porro ad dexteram altare in honore saneti Posses- liquias tulit et reposuit ; et eum ibi adessctabbas
soris habctur, ct omnium virginum, cum cyborio, R ,
bracbium sancti priesentc presbitero marca
quoeorpus ejus eontinetur, similiopereadornatum. p argenti ci vendidit quod domnus ipse cum sciret
;

Vltare vcro majus in honore sancti Petri apostolo- pro certo martyris esse reliquias, Virduni gaudens
rum principissacratum cst obprivilegium33celesia3 attulit, et paratum argcnlo ct auro diebus festis
ipsius, quae priscis temporibus in honore ipsius super altare ponitur. Fecit et alia plura ornamcnta,
apostoli et faeta et consecrata cst. Ante hoc tabula libi os evangeliorum auro et argento paratos, cruees
habetur aurea, auro mundo ct purissimo et gcmmis ex auro purissimo 3, ventilabra argentea 2, librum
preciosissimis dcnsissime conserta, opere mirifico epistolarum argcnto paratum, missale 1, colle-
1

et arte eelatoria faeta, praeferens imaginem Domini ctarium similiterargentoparatos. (C/.G. Vird. 1.)
l 1

signiun crucistenentisetsuperaspidemetbasilicum Dedit et Heinricus imperator calicem 1 aureum

ambulantis, etdextralevaqueimagines apostolorum premaximum cum gemmis preciosissimis et patcna
Pctri etPauliejusdem opcris et metalli. Ad quorum ejusdcm metalli, et seutellam dc berillo, et pixi- l

vestigia procumbentcs, cerneres imaginesdoinni pa- dem 1 de onichino, in qua servaretur corpus do-
trisIUehardi et Mathildis digne memorabilis, sup- minicum dependens super aitare prasterca in- :

plicesmanustendentes,et quasi ut grata hec eorum numera dona auri et argenti et praediorum saera-
habeatur oblalio, alterius censu, altcrius studio rumqiie vestium,et philactcria aurea et argentea ct
faeta, supplicantes. (Cf. C. Vird. 9.) Factum est ct cum sanctorum
cristallina capsam au- rcliquiis, 1

altaregestatorium ex auro purissimo interius mire ream insignitam reliquiis 12 apostolorum, et cor-
fabrefactum opere consimili, studio et largitione nua 2 eburnea idcmtidem reliquiis conferta. Feeit
ilomni Ilcrimannicomitis, in modum tabularumcon- etiam memorabilis patier Richardus coronas 2 e\
sertum et conpactum, quod eum aperilur, et altare aagcnto et auro, et tertiam parvulam, ubi dcpen-
sst, ct tabuhe aperiuntur, quibits si moram adhi- derentsignorumrestes. Adverada quoquc comUissi
beas, quod est instrumentum Moysi et Aaron ima- dedit sancto Petro easulam virideincum aurifrisio,
ginibus gloriosum, figuram dominieaa crucisexpri- et multi multa dederunt, qua3 enumerare longissi-
mit.Ilabcthoca quattuorcardinibusquattuor aevan- mum cst. Unde et in brevi factus est locus ille in-
jelistarum, hominis, leonis,tauri,et aquihe species signis. (Cr. Xird. 8, 9.) Kjus namquc exemplo por-
3x argento opere praafatum altare, portan-
fusili, voeata progenies domni Frederiei seeulo renun-
»ium, ct se invicem versis vnltibus respieientium.
eiavil,etadherensdiseipulatuipr;cfatipatrispr;edia
Super ipsura vero aitare braehium sancti Pantaleo- sua el pairimonia ascclesiae dedit. Godefridus comes
lis ponitur pallio seiieo involiitiim, et ligno inelu-
pater 15orraeum dedit, inde relato lilio suo ab Italia
3um, argento et auro decoratum. quod attulit cum Adalberone episcopo, eiim eum parcntcs ejus in
sorpore ejusdein a Nichomedia Coloniensis episco- Bcclesia S. Vitoni sepeliri mandassent, ct contra
pus optentum dono Constantinopolilani impe-
(87), D eorum voluntatem iu ascelesia S. Mariaa senultus
ratoris, (fol. 77'.)
quando pro ejus lilia Oltoni Ilin fuisset, pro requie animaj illius dederunt S. Vilono
matriinonio jungonda jussuejusdeniOltonisadeuin-
Forbaeum (88*). At vero Herimannus, quiet Hezelo,
lem imperatorem legatus missusesl, eum
episcopis lilium suuin Cregorium in annis puerilibus Deo
duobus, ducibus comitibus. Et eum, optcntis pro
et oblulit, et omnem devotionem suam ad eundem
iuibus ierat, licentiam rcdcundi aecepisset, et impe-
locum vertit. Dedit enim S. Petro et S. Vilono
i-alor eisociisque ejus munera plura optulisset, ct Ilaslud eum ascelesia, in Fesseea unam eeelesiam,
accipere renuissent, corpus sanetiPantalconisabeo
in Rotgerieorle 12 mansos in Ermcfredegehen

-83
VARLE LECTIONES.
ita c.

NOTiE.
(87) Gero.
(88*) Forbach.
(88) Commercy.
211 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 2 [9

unnm aBcclesiam. Do his factum est post mortem A seculi, Idc expeclabo diem Domini. Ad missarum
cjus concambium, et dedit prohiscomes Balduinus ilaque sollempnia ivit, et cum communicasset vivi-
Flandrensis Bonvillare cum dimidia ccclesia, Hc- ficis mysteriis, doloro aliquanlulum pulsata ad
venges simihter cum dimidia, in Vitereio vincas ccllam redfit, et adveniente viro Dci cum fratribus,
cum quadam partc tecclesia?, in Harvia 30 niansos cxitum suum orationibus muniri petiit, etsicinter
cuin faniilia magna. (G- Yird. 9.) Sine islo tamcn manus cjus in cincrc et cilicio se recliuans, intcr
concambiotradiditadhucpraefataeaecclesiae Monnau verba orationis laeta spiritum efflavit. Et recedentc
ct aecclesiam cum silva spaciosa; Fontagiam quo- beata anima, tanta illic emanavit flagrantia !84
odo-
que cum familia ct vinca optima. Dedit etiam pro ris, ut nulli dubium foret venisse illic autoreui
aniina fllii Godefridi ex concubina nati, in clauslro suavitatis. Curatum sane est corpus cjus pia reli-
tumulati, non tamen juxta fratres et patrem, duas giosorum instantia, et usque in diem tertium in

a3cclesias, quarum una dicitur Ham, alia Gen- aecclesia pia servatum sollicitudine ct industria; et

geavia. sic sabbato sancto tcrrae mandatum cum gloria.

9. Fecit et vestes sacratas in recclesia preciosis- (Cf. G. Yird.9.) In hoc monasterio domnus Leithar-
simas. Et cum aocclesiam ipsam prae cunctis mor- dus comes de Marceio ad eonversionem venicns
talibus suis ditasset bonis et possessionibus, ad p Bailodium contulit, ct multis annis in sancto vi-
ultimum semetipsum Dco optulit, ct monachus fa vcns proposito, tandem Cathalaunis, quo eum
ctus est, ut in aeternum cum Christo regnarct. Ma- obocdientia miserat, dcfunctus ct sepultus est, el
thildis autem, uxor ejus digne memorabilis, bonis demum Virduni relatus inclaustro tumulatus cst.

pollensvirtutibusetmisericordiaestudensoperibus, (
Vita Richardi, 9.) Godefridus dux Gozelonis frater
in claustro ipsius monasterii defuncta venerabiliter ibidem sepultus, 29 mansos in Beuruncs dedit, et

quiescit humata. Cujus ad caput filia eorum Odilia sua suppcllectile locum admodumampliavit. Dodo
virgo sacratissima locum habet sepulchri. (Fol.78.) ctiam de Comitiscastro juxta Teodoricum comitem
Dehac sermo cxtitit,et nosasenioribus audivimus, ibidem in ingressu monasterii quiescit. Ludovicus
quod egressa a finibus Bavarise venerit Virdunum 4 quoque comes et monachus. (G. Vird. 9, II.) Ilil-
feria ante sanctum diem paschae volens cum patrc draduscomcs Richardum filium suum post episco-
ct matrc et fratribus diem paschae celebrare. Quam pum beato patri baptizandum oflerens, Baronis
cum vir Domini Richardus intuilus fuisset, inter curtem sancto Vitono dedit, et defunctus in gali-
blanda consolationisalloquia.analiquicl infirmitatis lea (89) tumulari meruit. Non est autem facilc re-
pateretur interrogavit. Qua respondente sanam se ferre, quot dc diversis partibus Franciae-, Neustri.c

esse, et nullius egritudinis molestiam se sentire; mundanae vanitatis illeccbris,

et Austrasiae, spretis

prophetiae spiritu plenus, praevidens imminere ^ sub disciplina et magisterio patrisRichardi mona-
ille

tempus vocationis ejus : Vale ait, filia, rere saluiis stiese sc subdebant religioni. Ita namque in ejus

ceterna filia. Nam cras hac in liora assumcris in amore se transfuderant reges, pontificcset potentcs,
gloria ; a Deo pro bene gestis pramia
et recipies utsummo cum venerarcntur affcctu, et patretn
sempiterna. Elegit enim te Deus sociam esse san- eum dicercnt patriae ob paternum ejuscrga omn .s
ctarumtirginum, quiajocundum ei incorde tuovir- aflectum, quo cunctos fovebat et relevabat. Erat
ginitatis prceparasti habitaculum. Obstupuit ad enim pius in vultu, rcvcrendus incessu, scvcrus

hanc vocem pii patris ancilla Dci, et quia virum Dei circa rcprobos, dulcis erga benivolos, forma ho-

crcdiditnon posse mentiri,verbisejuscredula cepit nestus, aclione compositus, praeferens semper ho-
de fine suo tractare, excessus suos pertractare, ct nestum utili, qui nullo tcrrore, nulla adulationc a

suffragium consolationis e.t orationis ab eo expetere. vero flcctcretur, in observatione regulae fcrventis-
At caput sanctum super pectus suum reclinans,
ille simus, in corrigendis viciis prudentissimus, in
et, quasi jam per incorruptioncm corporis et spi- castitate cluentissimus, in exibitione bonorum
ritus alterata esset, eam demulcens, confortabat operum perfectissimus.
Baldricus Leodicnsis episco-
spiritum cjus in Domino, proponens beatam eam 10. (10-20) igitur

fore, quam certum erat ad nuptias agni festinarc.

D pus (89*) cum beatum virum unice diligeret, cocno-

Post hcc eam reficere jussit, omnibus mirantibus bium Lobicnse divitiis opulentissimum ei tradidif
quomodo eam sanam ct vcgetam in crastino mori- rcgendum, ut industria ejus religionis in co refor-
turam prcdixerit.Incrastinum auteinliquore sancti marct propositum, quodvidebatur a pristino rigore
olei ab eo inuncta, cum nullam gravcdinem pate-
inmntatum. Cujus excmplo delcctabili provocatus,
rctur,mandato pauperum cum eo interfuit, et in cum vidcretreligiosamcjusconvcrsationeminbonis
codem quo laverat pedes pauperum loco virum ct sanctismoribus, ct incrementum rcligionis ct
beatum intuita Hec, ail, requies meainsaculum
:
monnsticae porfectionis in coenobio eodcm excre-

VARLE LECTIONES.
tu ita c.
NOT^.
Gesta cpp. Camcr. 1. 3, c. lb. SS. VII, 470.
89) Area, nostris gallerie.
89*) Wolbodo cf. Ann. Laubienses. SS. IV, 18,
;
 213 CHRONICON. — LIR. II. 211
gcere gaudens miraretur, eepit jam majora medi- A sis abhatias oi quamplures tradidit, abbatiam scili-
tnri, ct in honore Laurentii
suburbio Leodiensi in licct sancti Petri Gandensis, abbatiam snncti Aman-
BMrtyris monastcrium edificari constituit. Evocato di, abbatiam sancti Bertini, abbatiam snneti Richa
ergo ad sc oodcm abbate, desiderium suum ei ape- rii et abhatiam sancti Judoci. Rexit ct alia quam-

ruit.etul. desidcriiejuscooperatoraccederet monuit plurima cenobia, Bretuliensem, Ilumularienscm,

et obtestatus est adiciens multum perfectioni ejus saneti Quintini de Monte,sancti Wandregisili,sancti
posse proficere, si cjus studio et industria domus Iluberti, sancti Remacli, Malmundaricnsem, Wal-
Dci extrueretur, in quo laus et gloria Dei devote tiodorensem, Belliloci, sancti Urbani, sancti Vin-
dic noctuquc celebraretur. (Fol. 78'.) Adquievit centii Mettensis insulae, et alia perplurn qiur e non
vir Domini ct congregatis artificibus
, delegatis- , oecurrunt memori©, quasomncs in mcliorem repa-
quc necessariis sumptibus, Christo domino ad- ravit statum, et melioratis abbaf.es de suisquos elc-
juvante, et bcato Laurentio cooperantc, opus in- git instiluit. Cenobium vero Belliloci, sancti Petri
ehoatum agiliter perficitur et dedicatur, et fratrcs, Catalaunensis, Drbani 280 ipse in vita sua
sancti
qui Deo cotidianis dcservirent ex monastcrio san- rexit. Proorat lunc Cameracensi aecclesiaeet Atre-
cti Viloni adducuntur; quibus loco praepositi prsefi- batensi Gerardus venerabilis episcopus. llicasccle-
citur domnus Stephanus, ccnobio qui in prasfato
3 siam snncti Vednsti in suburbio Atrcbatensi sitam,
cellerarii officio fungebatur.
Tactus simili bonse de- demaximisdivitiisadmaximamredactampenuriam,
votionisdesideriodomnusRotgeriusCatalaunicaeci- anno ab incarnatione Domini 1008 huic patri no-
vitntisepiscopus,industriaetlabore cjusdem patris stro, quem unice diligcbat, assignavit ; in qua vir
Richardi in suburbio Catalaunensi in honore sancti Domini tanta egit et passus est, ut, si singula scri-
Petri monasterium a fundamentis construxit, et a berentur, et lectori ut vercor tedium et audienti-
monnsteriosepefalofratrescum libriset ornamentis bus generarent fastidium; sed domultis pauca di-
ncccssariis, qui inibi deservircnt, deduxit, etin vita cenda sunt, et fortasse utilius proderunt. Dicamus
sua ipsc pcrse utraque rexit monasteria. (Vita Ri- itaquc quid rcrum inlerccs^erit, ut ad inopiam re-
chardL c. 12.)Dc quo hoc fertur mirabile, qtiia cum digeretur locus tantarum divitiarum. Non autein
lurres ecclesiae sancti Laurcntii in altum jam por- visa, sed a senioribus audita referimus.
rcctoe, et usque ad encumen elevatae postmodum 11 Quidam servienLium sancti Vedasti in tantam
reclines viderentur, et 285
in ruina corum cerla csset cruperat proterviam 287
intantam excreverat inso-
,

dejcctio a?cclesias, vir Dei advcniens. dolorem fra- lontiam, quia aliquanto nccessarius crat aacclesiae,
irum,quem extcdio dejiciendre et iterum reparanda? ut infra atrium monasterii domum sibi constitue-
lurris habebant, blande consolatus esl;et noeturno ret magnae altitudinis ct fortitudinis quasi pro tui-
r
tempore secclesiam ingrcssus, cum diutius in ora- tionc loai. Sed nacta oportunitate contumatineexcr
t iono pernoctasset,januis patefactis egressus cst, et cendaa, secularitatis in monasterio superabundanti
foerum orationi incumbens eum surrexisset, signum desidia provocatus,propugnacula erexit,infirmiora
crucisedidit, et eonfestim turres, quaereclines vide- munivit, ct non jam pro loeo, scd contra locum c!
bantur, dnto maximo strepitu in soso resilientcs Dcuinrebcllarcnisus est, hona aocclesia? diripiendo,
subsederunt : et, ut cernentibus patet, ita in se resi- vernaculos et ancillulas sibimet aggregando, canum
lierunt, ut cunctis palam daretur intelligi, angelieo turbnm, histrionum et scUrrarum ineptam conge-
i l factum essc ministerio. Tantus autem resilientis riom deducendo, nec eos ab ingrossu claustri ar-
in so structurae crepitus faetusest, ut fratres monn- condo (fol. 70) cum potius ipsc in co obsequen-
:

sterii tantorum sacrameritorum ignari a lectis cum tium stipatns cuneis assidue scderet, et habitacula
maximo timore exurgercnt, putnnles in ruinn tur- servorum Dci actibus illicitis prophanarct. Ubi ve-
riumquam vcrebanturdejeclam essepartem aoecle- ro vir Dci coenobium ipsura rcgendum suscepit, et
site.QuosvirDominiadconsuetudinariummatutino- a quibus crnt mens sanior, susceptus
fralribus,
rnmofficiuminvitans, ipsecumeisinterfuit, etmnne cst, non cst passus tantam domus Dei vidcrc dcso-
f.ictobenefieiaDominioculisvidendamonstravit, at- Iationem;quin immo ad ejus omnimodis se supcr-
qsiead amorem
eos tnnti beneficii largitoris mirifiee D extendit creptioncm. Cogitavit tamen si posset li-
animavit.IIujus mirnculi testisest tota Leodiensium berti illius emollire mentis dnriciam, et verborum
(ivitas.et patresquividerunt narraverunteafiliis.et dulcedinc* 88 lenire protcrviam, ut cossarot ab op-
filii filiorum filiis, utcognosceret generatio altern. prossiono et conculcatione ;ccclcsiao, cui pro debito
TomporibusillisprincipabaturFrancisRobcrtus,qui etjurenatursedebebat potiussubesse quam praees-
Constantiam dnxituxorem. Hicterbeato patri no- se. Sed servummalumnonfranguntverbasedverbe-
stro abbatiam sancti Potri Corbeiacensis
regendam vsi,sicutdicit Sapient\a,q\iomar^gfuimentis estdurk
contradidt, utcjusinstitutione ct vigoreservaretur smcipiet vulnera fPrnr. xxvnr, u;. Et licetverba
in co rcgula patris Benedicti, ot
rigorreformaretur snpientis sint tanquam olavi in altum defixi, lamcn
monasticne institutionis. Balduinus vcro Flandren- non audiit stnltus vcrba prudentise, quia non dicc

VAULE LECTIONES.
2SG
'•
ita c. aliqm erasa. 287
propteryiam c.
288
dulcenide c,
215 HUGONIS AWIATIS FLAVINIAGENSIS 210
bat ea quae versabantur in eordo ejus. Implotum A inittoretur. Totum crgo se eommitlens Domino,ivit
enim erat illud veridicura Salomonis proverhium :
cubilum, caput habens retectum, paratus, si Reas
Quinutrit servum dslicate, sentiet illum contuma- vcllet,ad excipiendum jugulum. Cumecce antema-
cem iProv. x\ix. 21). Quid faceret, quose verteret tutinum (em; us, omnibus post laborem quicscenti-
anxia mens viri Dei? Cilicio ilaqueobvolvitur,cinere bus, duo illi, quorum erat operis et vi luntatis pa-
aspergitur, et, excubias comraissi gregis pervigi-
in Irem jugulare, surgentes clanculo dormitoriuun
les noctes ducens,Deura precabatur attentius,ut ab egrcdiuntor ;e1 accinctigla diis, cum ile perpel rando
oppressione inimici et membrorum ejus tueretur sceleresc rautuo devotantes contestarentur, ad lioc

a?cclesiam suam, misoreretur parvulis, et protege- ultimum devenerunt ut unus illorum pedetemplim
ret a scandalo; se ipsum quoque, quemeis priepo- singula dormilorii lecta circuiret, nealiquls supoc'
suerat, talem faceret ut subditis eum et matrcm esset qui vigilaret, a quo deprehendi verebantur.
pietas et patrem exiberet disciplina, ut esset in co Quod ubi factum est, et ille est reversns ad socium,
( t justeconsulens misericordia, et pie seviensdis- captataoportunitatemalicia? perpelranda3,siinul pa
oiplina. Nactaigitur.tcmporis oportunitatepopulum tris Richardi cubileadeunt videntque virumcapile
conveniens, cum pauca pro re et temporc contra retectosoporatum. (Fol.79'.)Cumqueunusaudacior
superbiam disseruisset, et de sectando religionis g in scelere armatara in illum vibrasset dexteram,
propositonicbilominus quedam perorasset,ubividit brachioobrigeseente diyinara erga sesensitclemen-
deflexos ad se animos populi, munitionem quam pa- ne perderet patrem, qui multos ad aeternam
t.iam,
tiebatur infestamadiyit, et, ca funditus destrueta, transmissurus erat bereditatem. Stabat exerta a
illum qui conlra justitiam tumidus superbiebat, ea- dextra, inpos ad feriendum, nec inpos ad gladium
ptumin elemosina sancti Vedasti scdere et de ele- reponendum. admirabile Dei prasconium! mira
mosina viverc instituit, sieque locum ab ejus et ob- patientia pietas praedicanda! PoteratJesus noster
!

seqlientium ejus imporlunitate eripuit. Cepit ergo suos illos palestrites a peecati voluntate avertere,
tanto ferventior studiis religiosis insistere,et dedu- polcrat, mox ut cogitata ad effectum perducere
ctis a Virduno fratribus in spiritualis exercilii t\- temptaverunt, mcrte multare. Sed sustinuitin mul-
rocinio probatis curam loci commisit, inter quos ta palientia iilios irae, ut faceret filios miserieor-
erat Rothardus a Leodio sapientia et religionc no- dia\ Invasit ergo miserum illum timor cum febre,
minatissimus, quanlo noverat et sibi qui prseerat et et recessit a lecto palris, quem protegebat gratia
eis qui suberant expedire. Vcrum quia vita ejus Omnipotentis. Nec miilto post signo dato ventum
casla ct sancta moribus inhabitantiura aversabatur, est ad a3celesiam,etille quemremordebateonseien-
durumque eis videbatur quod in menle vcteri coge tia, interaliosnoctumalisinaxiinterfuit, quanquaas
hantur nova raeditari,ex rebellione audacia sumpta, trcmens, quanquam infirmus, quanquam mordacis
conati sunt quidam eorumde ejusmortetractare. conscientia? stimulis aggravalus Ubi vcro ventum
12. imminente itaque quadragesimali tempore, est ad tenebr. s, miser ille, dum Kyrie eleisoncww
quia bec erat monastcrii regula ut in illis diebus versibus cantaretur, corde compunctus genibuspa-
artiori sequisque mactaret continentia, cum ad lioc tris advolutus est, elamans et ipse patri : Domine,
propensiori cura et ferventiori compellcrentur, te- miserere, scilicet ut sui misereretur, sieut Deum
clus in corde livor cepit altius serpere, et ad perfi- sibi misereri precabatur. Obstupuit vir sanctus ad

eiendum quod anhelaverant in dies mentem excru- tactum fratris vestigiis ejus procumbentis, et quid
ciatam permovere. Quid multis inmoramur? Venit esset prorsus ignorabat. Suscepto tamen eo et in
sacratissimus dies cceiic-c dominicaB, et quae erat partcra declinato, orationem complevit, et datolu-
pacisetconcordia3,reconciliationisetmisericordiae, miiie ccteris ad strata rcgrcdkntibus, aliquos dc

bccc factiosis convenit dics proditionis ct malitiae fratribusseeum rctinuit; secedensque in locuflj
p&apetrandae. Delibcratum est enim apud illos ut congruum, data oportunitate loquendi, trementem
co die perexpleto, cum post ministerii salutaris ex- fratrem et plorantem, totoque corpore terraa pros-
pletionem vir beatus fcssa corporis membra quieti trato capitc terram ferientem, quid pateretur re-

laxaret, cum omnes dormirent, ab eis gladiis peri-

D gemituinterrumpente: Peccar>i,hu\u\i,
quisivit. Ille

merctur. pnesumptio temcraria! o impudensau in celum,patcr, et coram te,qui nolebamdici etesse

datia! Quis furor, post immolatam illam agni pa- fllMstmsJactuss-itmpersequutortuus.Etpvoterens
schalis victimam, ea die vel noctc quemquam quam- gladiumdesub oueulla Ecce, inquit, quem extendi
:

vis nocentissiinum raorti adjudicavit ? Nec latuit noctehac adferiendum ie,sed Jesus mus $rotexi\
ie. Yolui quidem perdwe te, sedprotector
tuus Do-
virum bealum feralis illa malorum deliberatio. au-
diit namquc quod ea nocte ab impiis perimendns mims defenditie. Exemig-ladiuminte, sed citjus
csset, nec timuit. Timor enim Domini eastus, qui estvirtusetimperium,glad umcontinuit,ette amon
permanct in seculum seculi, a mentc cjus timorem te,meab interitu animce et ab homicidio salvavit.
mortis exelusit, quia noverat quod nemini super Parce crgo mihi, quia comerti paratus sum et iuis
eum potestas daretur, nisi quantum a Domino per- monitis adr/uiescere, regularibusque subdi insli-

VARI^E LECTiONES.
«89
e xerta cmrigit L. extera c.
 : ;

217 CHRONICON. LIB. II. 218

ianium dona mihi quoddctiquiinte, etora
tutis; A videtur, quod tantocum affectu dilexit, quem de
Deum prome. ^ow erat liocgravebeato viro, donare mortcsuatractassccognoverat.InquoconsideraiKla
peccantibus in se, qui ad proprias injurias erat pa- cst pictas ejuset pntientia invicibilis, quaevicemle-
Lientissimus. Toto ergo corpore prostrato, g afias dentibus rcpendere non novit, qua in tantum abun-
.'
git protcctori suo Deo, inde fratri benigne indulsit dabat animi ejus directasimplicitns, ut quem passus
quidquid in se plurimum euni consola-
dcliquerat, fucrnl iniinicum, eum sibi crederct fidum amicum.
tus, inculcans ut confiteretur
Domino peccatasua; mcns vere plena Deo ! simplicitas sine simulatio-
dicens peccatum aliquandoessepeccatum,etpenam ne ! caritas sine emulatione ! Sed sufficiant intcrim
peccati, qua?omnia vitare quiret, qui confessioni festinnndum nobis est ad reliqua. Non enim
ista,
operam daret. Pauca ergo pro teinpore loquutus, omnes ejus virtutesanimidescriberepossumus. Su-
fratrcm consolatum dimisit, dans in mantlatis ut persedendum aliquibus est, ut ad potiora suftTcia-
mane facto ad se rcdiret, et quae sibi imperarentur mus. Et nunc quidcm de bcnificientia dicamus quod
faceret, et ita discessum est. Pater Richardus ora- possumus, quia non omnia possumus, quia ita sibi
torium petiit, et qmd superfuit noctis in laudibus filiorum animos obligavernt, ut inmcmor injuria),
Creatoris exegit. Die /acto. priina dicta, consuetu- memor gratiae diceretur. Considerabat enim singu-
dinarie otficio cxpletd, ubi tempus oportunum da- o lorum aflcctus, nccessitates, oportunitates, et ita
tumest, patremfiiiuzSrequisivit, etdataconfessione, quibusque mirabili verborum et vultus gratia oc-
penitentiaque acccptn, alacer et sospes ab eo re- curebat, adjiciens verba bona rebus bonis, et prce-
ccssit, multum sibi prodesse quod haceum
dicens dicatione bcnigna et humana se ipse commendnns,
occasione Dominus sibi ascivcrit. Ilic cx tunc patris ut pluris'cstimnrctur animusejus, quam illud quid-
Flichardi fuit filius dulcissimus et comesindividuus, quid csset quod qucrebatur. [Cf. Senec, Debenef. n,
hic consiliorum particcps, quia erat nobilibus or- 2.] Quemadmodum enim in egris oportunitas cibi
tus nalnlibus et litteris adprimc eruditus, etvide- salutnrisest,etaqua tempestivc data remedii locum
batin eo penitentiam cum vcrecundia.In capitulum optin t, ita benelicia ejus, quamvis lcvia, quia pra?-
ubi vcntum est, publicam penitentiam egit cum so- sto erant, quia occurrebant voluntnti, gratiam pre-
cio corde contrito et humiliato, et fratres glorifica- ciosi,sed lenti ct diu cogitnti muneris vincebnnt.
verunt Deum, qui avertit peccatum lioc ab eis Gratissima eniin erant quia parata, quia fncilia,
et jnm in majori vcneraiione sanctumDei habere ce- quia occurentin, ubi nulla erat mora nisi in acci-
pcrunt, quem Deo karissinium, mortis inpavidum, pientis verecundia. Novcrnt enim optimumesse nn-
sui contemptorem, donatorem, ct ob id
injurise tccedcrc cujusque desiderium, et proximum scqui
Deum defensorem tutorem haberc scicbant.Jam
ct illud vcro melius, occupnre antcquam rogaretur.
autom si quis essct qui viroDei aliquando infestus Nam cum homini probo, ut ait Sencca in libro (n, \)
fuisset,surgebat in medio,et confitebalurquidquid de Deneficiis, ad rogandum os concurrat, et suffun-
illiul esset,sntisverens ne etiam circa se dcsevirct daturrubor, quihoc tormcntunm mittit multiplicat
indignatiodivina.Precabanlurilaque omnespariter munus. Nulla enim res carius conslat, quam qua?
sibi indulgeri, quia eum non ut decuisset patrem prccibus empta est Hinc sanctus Denedictus de
et dominum tractaverant,et facta cst ruina duorum dandis necessariis ngens Cohsideret, inquit, ahbas
:

sui ipsius ct multorum inspirituresurrectio. (Fol. infirMitatcsindigentium,nonmalamvoluntatemin-

80.) Igitur vir Dei generali omnibus indulgentia videniium. Qmco sidcrnndns infirmitatcs pra^cipit,
"

dnta, tantn 290

in posterum nb omnibus cnritntc di- occurrendum docet precibus, divinandam cujusque
lectus cst, ut merito diceretur : Hcec mutatio necessitatcm, ut rogandi ncccssitas auferatur. Ce-
dexterce Exclesi (Psat. lxxvf, 11). terum et hoc in patre nostro beneficientia) partes
Ordinntn Uaque dehinc aBCClesia personis ct
13. adjuvabat quin, si quis ei de secretis nnimrc, de in-
nccessnriissumptibus,Virdunumretliit,pr;cdictum ternis mcntis motibus confitebatur, tanta ei incraf
fratrem secum dcduccns, quia intclligebat eum uti- mentis benignitas, tanta dulcedo, tanta eompassio,
le vns futurum in domo Domini. Nec eum spes fc- ut qui solus advenerat ut se proderct, alterum se
fellit.Cepit enim totus alteralus perfectiora mcdi- D illum essc crederet cui confitebatur, cui non imme-
tari, amare honestatem, diligere ordinem, omncs rito tamquam nlteri sibi animum suum applicarct,
sibi praeponere, se omnibus postponere, ct si quid ct sc ipsum crederet. Occnrrebat namque voluniali
esl quod virum honestum deccat, ad id modis sc ejus, ct ita ei conformabatur, ciini dolente dolens,
omnibus inlbrmare. Quamobrem diligobatur a viro cuin triljulato spiriium ct ipsc contribulatum ndhi-
Dei, ct cotidiana mon tione ad meliora sectanda i.i- bens, ut unam animam duobus incssc corporibus,
citabatur. Leduinus nomen erat viro. llic est ille dum alterum sc stupel is qui advenerat, miraretur.
Leduinus, qui postinodum jussu ei obedientia prae- Quffi rcsgratissima est mediocribus,ulillima pusil-
dicti pntris sub eo sancti Vcdasti nnnis multis
rcxit lis, qui co utuntur alfectu quo videntsibi adclines
SBeclesiam. Veruin hoc in patre noslro memorabile quibus loquuntur seu confitentur.

VARI.E LECTIONES.
890
tamta c.
219 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIfi 220

14. Jamveroincapitolio(90)siquissermoncmejus A nim accoperis clemosinam Summa ! ha?c liberalitas

audisset, totus tremebat,totus estuabat, totus ad ost,momorari eorum qui so tihi dum adviverent
reprehendendum se cutissimum stimulumcompun- commiserunt, quorum vivis laboribus, quorum san-
ctionis adhibebat, ac si prae oculis vidcret parata guine pasceris ;
Dcum in le
qui, fiduciam suam post

gehennae inccndia,suppliciorumdispcrlitaomnimo- ponentes, permanustuasDeofeneraverunt, dum sua

da genera, doncc procederet consolatio ab oreser- tibipro ejus amoi-e largiti sunt. Non defuit gratia
mocinantis, fieret dulcedo mellis iingua ejus, favus ha3c patri nostro, immo in omnihus monasteriis

distillans lahia ojus ! {Cani. iv, 11.) (Fol. 80*.) Non quae regebal,mox,ut potuitjure pcrenni constituit
enim dissimulahat peccata delinquentium, immo ut in kalendario, singulorum fratrum ct benefacto-
cum do viciis sermo cssot, ita eorum proprie spur- rum ecclesiao qui seculo cxcesserant,divisispaginis

citias, immundiciam et foctorem verbis exprimebat, nomina, annivcrsaria quaque dic in capitulo rcci-
miraretur,etabhorrcnstalibusimpli-
ut qui audiret tarentur, diligentius annotato quid quisquc contu-
cariomninodetestaretur. Erat in eojustc consulens lisset ccclesiae, ut dum eorum bcncficia fratres prae-

misericordia,et pie seviens disciplina. Ut onim ait in sentialitcrrccolerentannotationediligentissima,re-

Moralibus mitissimus doctor Gregorius, misericoi calosceret in eis eorum memoria, et tanto gratius
diateldisciplinamultumdestituitur,siunasineal- b memorarcntur illorum, quanto acceptior fieret re-
teratencatur. Affeetus patrcm, pietas matrem, revc- praesentatio benefactorum illorum. Quod ut acce-
rcntia timoris dominum, disciplina exhibebat magi- ptius fieret, sermonem inde habuit coram fratribis,
strum, quod totum de beneficientiao fonle procede- quemexceptumkalendariumeidem,cuihccinscribc-
bat. Nolebat enim consumi. munus suum, qui sem- bantur, praescribi instituit, in quo dulcedinem cjus
per paratus erat ad donum; icleo in dando beneficio et pietatem, caritatem atque misericordiam, qui di-

eorporali seu spirituali, sensu communi et rationa- ligentcradvertit, pcrpendcrepotest.Quantovcroaf-

bili tempus, locum, pcrsonas observabal, quia ot feclu ct studio mcmoriam defunctorum eorumdem,
momentis qua^dam grata et ingrata sunt. [Senec, id est officium quod vigilias dicimus, et missae cele-

Delen. n,l.] Ingratumest beneficium, quoddiuinter brationem agi instituerit, novcrunt qui hocfaccre
dantis manus hesit, quod quis egrc dimisit, quod consueverunt. Peromniacirca memoriam defuncto-
sic dare visus est, quasi sibi eriperet. Ideo vir bea- rum benignissimus cxtitit. Sciebat enim quia ni-
tus cum aliquid oh eo a filiis querereturcorporalis chil in fructum pervcnit, quod non a primo usque

aut spiritualis necessitatis,non dubitavit, ne proxi- ad extremumaequalisculturaprosequitur. Ideocon-

mus cssct a negante, et nullam referrct gratiam, missorum sibi et in vita et in morte sollicitudinem
[IMd., ii, 5) sciensnichil essc tam amarum quam „ piasedulitateestoperatus.Quid autcm dc fortudinc
„..„, :„.,. „.-,;.„~ f,,„ n * ,,„ n ,-,,,,•l-.ncrlorvi ^ nt tnmnomnlin rllppmiK
ettemperantia dicemus, nnihll<?
quibus flflpfi rPPPhatui' Wft-
adeo regebaturan'-
.1: ,i
diupcndere,cumequion animofcratur aquihusdam
praecidi spem suam quam trahi. Quod autem donum mus ejus, ut innata sibi videreniur ? Nam cum for-
tam dulce homini,quam juvareconsilio, participare titudo sine temperantia iniquitatis sit materia, ita
lahorihus,communicarc doloribus, relevare estuan- in counum condiebaturexaltero utalterum sineal-

tcm animum, gaudcre cum gaudente, flerc cum terovideri [videre. .#<£..?.] etveUediscernereomnino
flonte ? His donis, his beneficiis filiorum in se defie- foret impossibile.Justitiaverocumprudentiapriva-
xerat gratiam, ut injuriam ejus suam arbitrarentur, tumsibidomiciliuminejuspectorecollocaverat,qui-
laetitiam ejus suam crederent, cujus tanta erat beni- husutilisadomniapittasnondeeratscientiscdiscrc-
tione munita.Nulla est autem scientia, si utilitatem
gnitas ut, vcnientceo,si quid in congregatione qua-
libet morari licuisset, cum egrederetur, nullus essel pietatis dchabeat, quia qui bonacognita oxeqni ne-

qui non se juvatum et relcvatum, sustcntatum et gligit, seseadjudicium artius stringit. Ilaec quia
confortatum letabundus glofiaretur. Jam vero libe- vir Dci novcrat, singularum sibi virtutum proprio-
ralitatem in co laudari neccsse non cst, cujus non tates adquisiera!, quibus munitus mundi fallentis
ininiina portio est, inomni ncgocioconsiderareqno- lenocinia superabat. Vorum ad narrationis ordinem
modo quidque aut dicatur aut fiat. Nam procedens revcrtamur.
ex liheralitatc omnis benignitas properat, et pro- D f 15. Anno ah inc. Dom. 1011 Romam yenerabilis

priumestlibenter facioutis cito facere. (IUd.,n,o.) pater Richardus ivit, et Benedicto papoe in amicitiis
Qui cnim tardeet diem dc die protrahens profuit, non junctus, familiarissimus ei extitit. Eodem quoque
cxanimofecil;itaduasresmaximasperdidit,tempus anno cum cssct jam nominatus vir in monasterio
ct argumentum amicse voluntatis ; quia tarde ve!'e sancti Vedasti cui pr£erat rectoris officio, revcla-

nolentis ost. Aliquando vcro in tedium adductusani- tiones faclae sunt ei in eodem coenobio, quarum
mus, incipit odisse beneficium dum cxpcctat. Quod textum idem ipse misit omnibus secclesiae filiis,
aotem majus benoficium quam mortuis referrcgra- quas etiam placuit hic annotari.
I iam, et requiei corum providere et consulere, quo- (1011, Ap. 17) «Electis
m eeclesiaeDci orthodoxis
VAR.E LECTIONES.
591
Fol. 81-83. inserta eademmanu, atramenlopallidoscripta minutissimis Utterarumdnctihur,.
quorum
NOTjE.
(00) i. c. eapitulo.
221 OHRONICON. — LIB. II. 222
et nnitis unitati corporis inChristi cnpitc mcmbris A tali videntes,me concite adesse signo faciunt, duo-
Richardus Dei faventegratialicet indignus abbas rumquo fratrum junctus obsequio, quam primum
istalegentibus perpetuae salutis gaudia. (Fol. 81) affui, ct mox expositolectoquia spiritus exitussui
Evangelica veritateedocti ettotiuscvangclicasfidei separationccolluctabatur, psalmodiaclitaniisqucin-
auctoritate in Christo fundati, paterna crga vos sistensomnem adcsse feci congregationcm. Quibus
quodammodo junctus sollicitudino, vcstram fratrcs cxplctis, funobribus intenti excquiis ut a circum-
dilectissimi cxemplarireidivinitusgestascoinmone- stantibus, quia spiritum funditus cxalasset vix
facio caritatem, quam ad commonitionis vcstrasso- summa poterat diligentia inquiri dicendo: <S'^fow«te
lalium per qucndamfratrem nostrum per sexhora- $flMe&Z>£2,exitume,jusetosemundarecepi. Cumin-
rnm spacia spiritu velut mentis excessu raptam terim jam subitis Ms turbatus, mccorpori defuncti
nobis voluisse fieri manifestam, divinam conjicerc applicui, manuquemcaejus oripectori vitalibusque
possumus gratiam. Qua> licet spiritualibus nos res subtihssima indagationc admota, spiritum velulte-
pugnare nequierismultimodis scripturarumdivina- nuissimiacsubtilissimiaerisflatuminesse pra?sensi
rum occultiset ipsa vix subtilissima mcntis acic et remissa commendaticia oratione, quidnamfutu-
contrcctandis semper instruat documentis, nosta- rum essetcepimusexpectare. Cumpost velut unius
men cx assiduitate torpentcs, corporeaBque impa- g horae spncium tenuissimo et vix scnsibili singultu
tientis natura) remissiones adversum pernitionis pariter et anhelitu ceperc labiatremere,deindeque
quasi exsccuritatc hosti exadversoinsidianti pate- inconditumquasisuspiria gemcntis etdolentis lin-
facientes, manifcsta perhanc vision.emDei misera- guasummotenusemilterc sonitum, subindequedis-
tione, ad internam mentisnostra} etdiscussionisre- crctum, velutvagitusinfantumverbaformarevolen-
ducimur subtilitatem, proutquisque nostrum sub- tum. Sicque est eo usque pervcntum,ut rectum ad
tilissimsB mentiset discretionis oculo transfigurata nostrum formaret verba auditum.Sed quassointen-
comparataquehuicvisionissententiasprophelarum, dite, quia linguam commovebat tantum,cum in re-
apostolorum, evangelistarum quoque invictissima liquiscorporis mcmbris, capite dico, oculis et ma-
discretione hoc inse ad utilitatem suam veritatis nibus, coxis ct pcdibus nullus omnino ac si ligno
transformare studuerit testatione. Cunctis etiam vitaj inessetspiritus,quodpraesens fratrumet fre-
liquet, quod sine detrimento silentii tegimine non quens indubitantcr testabatur attactus. Scd visa
velatur, quod divinas miserationis ostentatione in inibi ct colloquuta nostro auditui verba solalingua
salutem nostram manifestatur. Narrare veroopera formabat; quae in se postmodum reversus a nullo
Domini cum sit honorificum, ca silentio subprimi sub celo hominum sciri putabat. Cui assistensnc-
pcrniciosum.Quidnamque tamsaluberrimumatque tariusimprcssiseadem signabatlitteris, qiueetipse
utillimum, quam divinas largitatis clonum, quod u corporco postmodum ususcolloquio, nonalia atque
nabet quispiam singulare cum aliis participando alia testabatur a se visaet colloquuta essc incaelo.
faciat illud esso commune quod cum
: fil, illa Sal- Qucmeuminsubsequontibuslectoraudieris,ncquiil
valoris jussio, quadicitur Q,uod dicovouis iii te~
: eorum ambigi possecredideris, vehementius cmor-
nebris (Matth. x, 27) etreliqua.Cujus nonjussionis tuum corpus humana formare posse verbamirabe-
vim perpendentes, ettotomentis annisu illam com- ris,quam si et utriusque testamenti verissima as-
plere volentes, quodin tencbrisct in aurc,id cstin sertiocredi compellit, ab eo ut refert visum csse
o:culto, audiviinus, ob multorumutilitatem inme- nan dubitaveris. Egrcdienti a corporeanimaD mali-
iliuin proferimus. Sane nemo autumct hic aliquid gnorum spirituum tres ipsa suavisione terribiles
falsitatiscsscpermixtum,auta vcritatealiquatenus astiterunt ;
cui quasihorrificoimpulsu insultantes,
creciat alienum, quoniamsicut audivimus, vidimus, dicebant se habituros hunc tormentis infernalibus
absquemendacii fuco (ideli narratione perstrinxi- cruciandum, suarum illi attcstationcm inferentes
mus. Nunc igitur ad narrationcm rei gcstaestilum culparum:cultclliimscilicetcujusdam fratrisnostri
vertamus. Dcbita rcligionisrevercntiapaschalia no- parvulum quemoblivioneet negligentiadudumper-
bis 80 dierum exequentibus solempnia,cum in hoc
diderat,cujusquamlibetminima videaturculpanec
cenobio quod cst Atrebatensium situm in urbe, D priori confessa nec venia fuerat absoluta. Affui
pretiosissimi confessorisChristi Vedasticultudica ctiam pacis Miehael angclus, hostilis inva-
ct luci
tum honorifico, cui ipse monachica; contincnti;c sionis tutor screnissimus. Quibus utrimquoconven-
insiituendis disciplinisDeo auctore descrvio, hec tis, in momentoinfcrnalibus astitere claustris. Ubi
divinitus accidit visio. Quidam fratrum nostrorum ignis maximus quantitatcm magnitiulinis omnino
debilitatecorporisprseventus, leetoestasgritudinis exccdens, locis illiscruciandisanimabus eratdepu-
occupatus. Sicqucduobustransactis dicbusjn ipso tatus, nigras adeo ct fetentes emittens flammas,in
terciidiei noctispcrvenlumestarticulo,cum dolore quo traditorDomini Judas catena undiquc strictus,
anxietatis SU33 nimio hoc visus est exigi funditus majoribus in diejudiciitormentis servaturcrucian-
migrare deseculo. Quo fratres vigilesinibi clepu- dus. Quibus anima se deputatam sperans,
1
nimio
VARLE LECTIONES.
non pauci fere etanucrimt. Singida continent inier 67 ctTi lineas. Ita T. Cl.
URLICHS c/d ono
graphmnjohQm/m 81-83 deoemus, ™\fxdtne subtus ? U, Fortasse motibus aut taJe quid cxcidH.
 224
223 HUGONIS ABI3ATIS FLAVINIACENSIS
tormentoruraterrore constricta, A seorsum jam cessisse liberam laicum quoque, cu
nrasentis mortis
;

jusdamfratris nostri qui inibi adstabat patrem,de

Deum sanctosque apostolosPetrum et
misereri sibi
minime dubitamus, mul-
Paulum, Johannem quoque baptistamel magnum quo, quia vitam novimus,

confessoirem Christi cui deserviebatVedastum

fre- tosque alios quos memoria notos, scd multimoda
mferenti- prsesens raLio fceiL csse ignotos. Abhinc lector
quenti et lugubrivoce iterabat Illis vero
queso diligenter intende, quia mox ut exiitabim-
bus veram priori sui distulisseconfessionem,ut eum
dampnarcnt testificabant.Tandem miserationeDei mundis spiritibus, ct visis tormcntoruin periculis
praeventa et angelica confinitate confisa, spiritibus
hecanima est liberata, ductorisque suisercnissimi
proce- utestfamiliariLatequamdulcitcrrecrcata,quomodo
diseussa immundis, soli abinde amplioribus
dunt perscrutandis, et eccc subito discreto alteri majoribus amplioribusque aucta et nconsadcside-
erat inquirendi et perscrutandi aliqua qu.'e commi-
generi tormentorum consistunt in loco, ubi riis

hiatus inferioris inferni, in modum putci latas et nisci ab ea potcrant, cL qiomodo ipsa sua imporlu-
uitate quam sepissimcdicendo; domirie sancle
profundissinnn immensitatis, qui vclut nubcs glo-
merantur imbribus, fumifcrascrucluantecamino
in Michael, pie pater, dicmihiX semper extorserit,
removebatflaminas. Super hunc vclut rupe in pra> quae in reliquum scripta audire poteris ; et quia
91
vultu altera, singulis angeli responsionibus anxia hoc'- itcrum
cipitio constituta, ille vcro vcrso in
B
itcrumque suis vexabat inquisitionibus, lamando
rogat ui inlrospiciat. Cujus nimio timore jussioni
c

bus parens introspexit, et inibi torqueri Albcrtum OdominesancteMichael, dicmihiadhuc sub inter- !

Namucensium comitatui prrcfectum (91),quem cx rogatione anhme et angeli responsione cum omni
Qux cum illic diligenti assidenti inibi ut supradiximus notario,
nostris multi noverunt,rccognovit.
proprise perditionisnimium dubia tremeret sublata quod restat curabimus scribere,non permixLa nec
ab angelo, venerunt non longo adeo intcrstitio ad mutata a nobis latinitate, nec verbo,sedomniaqua3
aquam sicut ex nimiis et fetentibus pruinis colligi ipsi alternatim sermocinabant, eadem hec nobis

poterat frigidam, circa quam velut mediicorporis in terra positis perlinguamernortui corporisreso-
profundiLate immcrsi maxima rcsidebat multitudo nabatSpiritussanctus ctcum imprcssum quarum-
.

hominum, licet aliquantulum boni, tamcn quia de libet litterarum invcneris signum, anima interro-

seculo exieruntimpuri, usqueinfuturum judicium, gantis in tc transfcr ellectum, ut angelicum facilius

possis intelligere responsum Anima. OsancteMi-
penalibus undis frigoris et fctoris venialibus sunt :

dilucndi peccatis Deinde venerunt ad aliam, quae chael, dimitte meire adfratres meos, et dicamillis

ferventibus undis et cbullientibus innumerabiles omnia. Angelus. Nondimittam te, vcni sequere me.
visu volvebat
VISU strepitus. Quorum
lugentium SllU[Jlllia.
VOlVeUai lllgCIl-lUlll W uv»l_i-_ torto-
-w««w Vide. quam ^...„.
domine, ,,...,.....
Anima. -j ,..,..,--.--,
r H..C auimu, pulchras mansio-
i , , .-,

repentium L.
nes ; dic mihi, quis debet ineashabitare.
. .

quam
. _ . ,

res equorum, canum omniumque fere

,_ . • _ __ ! -, 1_. M _.-.7__i _»«_*_?>__(__
pulchram mansionem. ._._.
sancteMichaeldic
_«_____ *M
n/iM/i^/) Hf.lyhst/}7s7i/* mihi.
/~\ 1 Jt }
similitudinempr3eferentes,quoniamgraviorisculpa3
fuerunt, homicidii, fornicationis,adulterii, sacrile- kx\£e\x\$>.Anima,nonpotes scire. Ista bona est. Ani-
gii, corum miserabili ritu,impudendo gaudebanl
inti ma. OdominesancteMichael,dicmihiquacst ista
vocis ct corporis gestu. llis angclico ductu trans- atteramansio. Dic mihiquisdebeat hic habitarc.
cursis, exierunt in pulchcrrimi prati ilorum diver- Angelus. Fredericus(\)3). Anima. domine parvum
sitate vernantistanLa.que magniludinis
planiciem, refrigeriumetinistamansione.\nge\u$.Adhucnon
ut si .equatoomni orbitcrrarum sub uniushominis estrectwm. Anima. Video domineputchra estmansio,
visu colligi posset, huic comparari nonposset. Lo- siperfectafuisset.Odomnusabbas, multa mirabi-
cus his quadam sui parLc refrigeria, quadam vero lia ostenditDominusper te.Magnus Fredericusjor-

diversistormentorum etflammarum ignibus distin- tiset laudabilis.Odominenonpermittas, me hic

ctus crat utqui lcvioribus pressi, velut aurum

; ita stare,dimittemeireadfratresmeos, etdicam itlis
igne purgati, seorsum secedantrefrigerandi.Inhoc omnia quacumquevidi.kx\ge\n$.Non. Non est in
meapotestate,sedinSalvatoris. Anima. domine,
rcfrigerii loco Notkerum (92; recognovit episco-
pum. turmentis veroaliuminterceptonominere-
In quam longa via estubiestparadisus ? Angelus._6"fl-

cognovit episcopum, quiacollo catcna ligatus in D mus, sequereme. knima. Sequorte. Odomine, dic
do°so, linguam qua populo pra_diearedel.uit, forci- mihiquidest.kx\ge\us. Unus paradisus est. Anima.
pibus igneis tortores ejus niLebanturextrahere Adam, quare credidisti uxoritual Eva quare
n. f :~™ •
1 •• i ^-/. /)tio T awin
eus Leviallan
7/i'/i/ti/i<>/)/ii.
_-._„_.,,,. i _r_ nn
draco ore, naribus auribusque flammas in facicm
• ' i
decipislivirum tuuml ma/igneserj 1.

mortifcras u prcsbiteros Eucarium ct Rainbol- quareseduxistimutiereml Osancte Petre, sancte

dum.fralrem etiamsuum puerulumnominePetrum, Paule, sancteJohannes,magnussanctus Vedastus,
sororemexejusconspexit 293 adurilatere sororem- ; misericordiam. OpiaMaria,sancta etgloriosaMa-
ria,miserere. domine, dimitteme. Angelus._4/W..#
que aliam toto quo advixit corpore contractam,
VARI.E LECTIONES.
iSi
293
ex . csp . . c.
". fuiine hec ?
-.

NOT_f_.

(91)Obiitc. a. 1010; cf. Mon. SS. VII. p. 439 ;

(93)pra.positus S. Vedastiet eomes Virdunensis,
1 vn, xlv.ii, p. 440 ; 1. xiv, p. 473 ; 1. v! de quo Hugo plura refert v. supra col. 201, 202. ;

(92; Obiit a. 1008.

 , :

2£i GHRONICON. — LI8. II. 826

non dimittam te, sede, sede,sede. Anima Quarenon A mus tuncl Domine, dic mihi, quid faciemus tunc.
dimittismel Angelus. Non dimitiam te, nisivenie- Angclus. Dico tibi,tuncvenietillein cruce prapara-
mns ad Salvatorem. Angclus. Vcni, eamus. Anima. tus. Anima. Odomine, dicmihi, quidfaciemus tuncl
domine sancle Michael\dicmihi quce estistaaltera kvigelvLS.Dico HM, tuncdicetSalvaior Oomnesgen-
:

mawiol Angclus. Alter paradisusest. Anima. Odo- tes,angcli, archangeli, apostoli, o omnes gentes, vi-
iitinc, quis estiste homo ? Angclus. Duo sancti Elias dete dolores meos;patpatc ctvidetc;videtepassionem
ctEnoc. Anima. Odomine, quid faciunt hicl Angc- meam,maMtsmeas;sicutfuiincruceproptervos,sic
1tis. Expectantjudicium Dei. Anima. domine, quid sum coramvobis Oomnes gentes, non aurum etar-
facient tuncl Angelus. EruntiH quousque veniat gentum proptervos dedi, necullum homincm, sed
Anticristus. Anima. QuandovenietAnticristus, o do- corpusmeum.Oomnesgeutes, egoamativos, tradidi
mine,quidfacienttunc1 Angelus. Tuncsurgentilti. corpusmeumproptervos,videfedoloresmeos.Xn\nvd.
Anima. Ubi pergentl Angelus. Ad secula terrena. domine, quidrespondebunttuncl Angclus. Omnia
Anima. domine, quis est ille Antichristusl Ange- opera vestra respondebunt propter vos. Anima.
lus. Magnus diabotusest, ipsedicet:Ego sum Chri- domine, quid posteal Angclus. Tunc sedeluntapo-
stus; Helgas dicetnon, et Enoch similiter. Anima. stotiad dexteram et omnes angeli. Anima. domi-
OsancteMichael, quidfacienttuncl dicmihi. Angc- g ne sancte Michael, dic mihi, quid faciemus tuncl
lus. Dico tibi. Salvatoris testes erunt, etdicentejus Angelus. Benc. Anima. domine, quid faciemus
testimonium, et testimonium eorumverumest. Ani- t-unc/ Angelus. Anima, quare non cessas? Anima.
ina. omnes genies non credatis illi; credite mihi, domine pie sancte Michael, dicmihi. Angelus. Scis
quiaSaltator estin celo; qui hoc non credit, xitam verum, verumpotes scire quia Petrusprimus loquu-
,

ceternam non habebit. omnes gentes non credatis tusest. Anima. Domine, quidfaciet sanctus Petrusl
istiscductorUnonhabebitpotcstatem.O Antichriste Angelus. Ille judicabit primus, secunius Pautus,
quare selucis gentesl Verba tua nonsuntvera. tercius Johannes Bajpiista; iunc omues apostoli; tunc
sancteMichaet,quidfacienttunc1 Angc\us. Dicotibi, judicabunt sanctiheremita ; tunc perfectimonachi.
tcstimoniumprophetabunt qnia S alvaior veniet;qui Anima. domine, quidtunc judicabimtl Angelus.
hoc credit, salvus erit. Dico tibi, multi credentper Boni episcopi tuncreddentrationemdeomnipecore
Ilelijam et Enoch. Anima. sancie Michael, quid suo. Anima. domine, quid tuncl Angelus. Tunc
facient tuncl Angelus. Dico tibi ; prophetabunt om- venientbonipresbgteri^tuncjudicabuntilli. Anima.
nia vera usque admortem. Anima. Quamorte erunt domine, quid faciemus tuncl Angelus. Tunc te-
morituril Angelus. Interfecti eruntpro Dei amore. nient boni laijci,etjudicabuntomniabona.Illivero
Auima. domine sanctc Michael, dicmihi, quidfa- qui sunt agricota, multa bona, omnia bona labora-
cicmus tuncl Angclus. anima,cessa. Anima. do- ^ vcrunt, omnia bona receperunt. Anima. Odominc.
miue sancte Michael^ pie paier dicmihi. Angelus.
', quid faciemus iuncl Angelus. Tunc venientmutic-
Tunc ardebit omnis terra. Aniina. Quid faciemus res. Anima.O Domine sancte Michael, quidfaciemus
tunc, dominel dicmihi. Angelus. TuncvenietSaka- tuncl Angelus. Dico tibi. Ilte qui dixit Vade mu-
:

tor. Anima. Pie domine, quidfaciemus tunc? Ange- lierJamnolipeccarenedeteriustibiaUquidcontin-

lus. Tuncvenient Matheus, Murcus, LucasetJohan- gat (Joann.v, 14), judicabit illas. Anima. Odomine,
nes. Itli dicent Ossa arida, surgile ; audite verbum
: misericordiam, quidfaciemus tuncf Angelus. Dico
Do/uini. Tunc veniemus oram Salvatore;tunc erit tibi.Tunc dicetrex S alvator omniabonahis quisunt
mundusnovusetterranova. Anima. domine sancte ad dextcram, etomniamala his qui sunt ad sinis-
Michael pie pater, quid faciemus tuncl Angelus. tram. Tunc eritrexmagnus etfortis, omnisplcbs hu-
Dico iibi. Anima. Dicmihi,in qua forma veniemus. mitiata. Tunc dicet Salvaior : Omnesgentes amavi
Angclus. anima, cessa, satis andisti p>Tophetas. vos; volui utros domo veniretis; vos noiuistis. Ani-
Omnis ptcbs habebitformam triginta annorum, si- ma. Odomine, quidtuncdicentitli, quibonafece-
Di ul tampueri, juveues, adolescentes quam senes. runtl Angelus. Dico tibi, tunc respondebunt justi
Anima. Domine, quid facicmus tuncl Angelus. Domine, quando te vidimusl Nunquam tevidimus;
Tiinchabcbilis novam carnem. Tuncvenumuscoram D nec tcvidimus nec minimos tuos. Tunc dicetSatta-
Domino omnes angeli et archaugeli, tunc duodecim tor : Quandofccistis unide minimis istis, m ih ifecis-
apostoli.knuxvA.Quidfac.cntillil Angclus. Illisede. tis(Matth. xxv, 40). Anima. domine ,quidfacicmus
bunt snper sedes duodecim, etjudicabunt duodceim tuucfAngehis.Justibene^beuejusti.Tuucdicetrex:
iribus Israel. Anima. domine sancle Michael pie Venite, benedictipatris mei,possideteregnum quod
pater quidfaciemus tuiicl Dicmihi. kwgdws.Omnia
, xobis parati ab origine mundi (Matth. xxv, 34).
operaomnis ptebs habcbitinmanusua. Anima. do- Tunceritgloriamagnasupereos. A lima. Post,domi
mine, quando venietSaltatorl Angelus. Adhuc non ne,quidfacientitliadsiuistram.Angch\s. Oanima,
renit.Anima. Odomine, quando veniet, quidfacie- cessa. Anima. domine sancte Michaet, dicmihi.
mus tuuc'! \ngch\s. TuncrenietsanctusPetrusprin- Angelus. Dico tibi. Ibuntin suppticium ceternum.
cepsaposiolorumetdicel:Ofratres,sedeleomnesgen- Anima. Osancte Michael, dicmihi ubi pergunt itta?
ies.TuncvcnietmagnusJesussakatoretredemptor. Quod si erit ittis ultra aliquaremissio. Angelus
Anima. domiue, q uam magnam angustiam ridebi- anima, dico tibi. Indutgentia DeisuccuretilUs, et
.>>- HUG0NI8 ABBATIS FLAVINIACENSIS 228

Angelus. Quisatis
anqeliDeifacient raptumsuperitlos. Ontnessancti A Anima. 0&omine,quale$inftrmi1 '

dowm/e, excusationcm non habent depecca suis, Hi sede-

intrrcedent ad Deum pro illis. Anima. si 's i

bunt super rivulum istum. Anima. domine, quid

omncsliberatierunf! Angelus. Possumus succurere
ill s. Paucumest. Anima. OdominesanctclLchael, faciemus! Angelus. F«?i, ostendarn tibi. Vide. Ani.
rfic wi/ii, quifacient rapttml Angelus. Dico
tibi. ma. Odomine, quid est hoc'! Angelus. Hacsunttor-
me?ita;ibisedebu?itimpuri.utibipenitcantsuper?'i-

ct duodecim apostoti facient raptum, et omnes an- xuium istumusqueindiem j udicii Dci. Anima. Odo-
qeli. Aninia. domine sancte Michael, mine, magna sunt ista (ormenta. QvM facicmus'!
Angelus. Veni, ostendam tibi. Sequere me. Vide
Anima. domine, qui tibcrati nonfuerint, quidfa- ignem magnum. Anima. Odomine, quisestillc! An-
cientilW! Angelus. Certemalum. Anima. Odomine.. gelus. VideJudam. qui tradiditDeum. kmmz.OJu-

tu.nc quidfaaent™^. Angclus. anima, quare non da,quarevendidisticorpusetsanguinemdo??ii?iino-

cessas! Vis audire quidfacienn Deus, Deus reddet striJcsu Christf! Quaretradidisti dominum tuwm ?
illis sccundum opera sua retributionem Postquam
Quarefecisti hoc! Angelus. Multa mala/ccit, pro-
dicet eis S9 ° Discedite maledicti in /gnem mternum
:
pterca recipiet omnia mala. Vides istos homines!
Matth.\\\,i\),redditeoperavestraa?igelisxestris
B Illefuit dires,modo est pauper. Anima. domine,

quibussenlvistisinon erituitrautla misericordia. quid™ faciet, habebilremissionem depeccato suo!

Tunc veniet
Ibi erit luctuosa et tenebrosa mansio. Angelus. Non nisi in judicio tunc dimitteniur illi
;

domine, quid faciet dominus omnia peccata sua. Anima. domine, quidfacie-
Salvator. Anima.
Deusl Angelus. Oanima, qtcarenoncessas! Anima
297
. t.usl Angelus. Dico tibi. Eamus de isto periculo.

domine, dicmihi, quid faciemus tunc! Angelus. Sequerc me. Modo ostendam tibi magna mirabiha
qua adhuc non xidisti. Vide. Anima. domine,
Dicotibi. Tunc dicetSalvator: Venite admeomnes
quid est hocf Angelus. Infernus malignus; ibi se-
qui laboratis et onerati estis, et ego rcflciam vos
(Matth. xi, 28). Vos quisequuti estismesedebitissu- lcnt adulteri, perjuri, falsi episcopi, ^alsi presbi-
per sedes {duodecim, judicantes} duodecim tribus terijalsi monachi, ibi sedebunt usque adjudicium
IsraeUMatth. xix, 28). Modovenite adme; ego doxo- Dei. Anima. sancte Michael, quidfaciemus! An-
bisgaudiaa;terna,inquibuspermanebitis.\mma.O gelus.Sequerc me. Adhuc ostendam tibi omnia
domine, quid facient, quiillam xocem audiunt. An- mala. Anima. domine, que sunil Angelus. Adhuc
gelus. Dico tibi. Letabuntur sinejtne, Anima. do- monstrabo. Vides quantas animas? Anima. Odomi-
minesancte Michael, quidfaciemustunc. Angelus. ne, undc xenerunt! Angelus. Hoc est tota terra.

Oanima, quarenoncessasl Anima. domine sancte G Adhucnonestptenum, adhucnonsuntomncs. Vtdes

Michael,adhuc dicmihi.kx\ge\us.Sequereme. Ani- il/ummag?iumquiesttigatuscate?iis'! Ammz. Domi- -

ma. sancte Michael, uH debeo sequi tel Angelus. ne,video. Angelus. Ille mag?iusfuit Cotonie^isis epi-
Anima. qui* fuiP. Angel us.
Ego dico tibi. Adhuc ostendo tibi mag?ia bona, ma- scopus (94). do??ii?ie,

g?mmparadisum. Vide. Anima. sancte Michael, o Pastorfuit, nonfuitpastor, sed mercennarius; ille
lupusfuit. Anima. domi?ie, misericordiam; habc-
do?nine, quampulcra est ista ma?isio! Quid hoc est
domi?iet Angelus. Non dico tibi modo; sed xide alte- bitindutgcntiam! Angelus. Xon. Mag?ius pastor
nm.Anima. Video,domine,q?iiaputcraestistaman- fuit, sed non custodivit pracepta Du-mini. Anima.
sio,quiaputcherparadisus.Dicmihi,domine,quid Do??ii?ie, quid faciemus! Angelus. Eamus; modo
esthoc. Angelus. Hoc estrefrigeriimjustarumani- oste?ula?n tibi; sequere me. Modo sed», a?n??ia, sede.
Anima. do??ii?ie, quare non di?nittis met Angelus.
mamm. Terciumnonpotesvidere. Anima. Odo??iine
sa?icteMichael, misericordia?n. Angelus. Dico tibi, Adhuc multa miracula demonstrabo tibi. Sequere
me. Vide. Anima. domine, quid est hoc! Angelus.
non xidebis tercium, donecxeniat diesjudicii Domi-
ni.Anima. Odomi?ie, quidfaciemustAngelus. Modo Hoc suntqui omnia bona laboraxenmt, etsede?it hic
usque ad judicium Dei. Anima. do?nine, quarc
ibimusadi?ifernum. Anima. Odomine, quidibifa-
ciemus"! knge\\xs. Oste?xdamtibitorme?ita. Anima. non xadunt in regnum Deil Angelus. Anima, dico
D
domine, ?ie permittasmeintrare. Angelus. Dico tibi, tibi. Nullus intrabitusque injudicium Dei. Anima*

?ionestho??winterra,qui?iondebeatxidere. Sequere Odomine,quidfacie??ius! Angelus. Sede. Visadhw-

me. Vide. Anima. Odomi?ie, quidsuntha'! Angelus. dicam Anima. Volo. Angelus. Dico tibu Mulh
tibi!
homines simt in munium °, qui hoc non xiderunt
29
Mansioncs ubi halittmt diaboli. Anima. domi?ie,
quod tu xides. Anima. do??ii?ie, quidl Angelus.
quid faciemus'! Angelus. Sequereme. Modo ve?iie-
mus admagnam etfortem aquam. Anima. domine, Dico tibi. Multi ho??ii?ies su?it,qui ?ion videnmtquod
quare non dimittis me! Angelus. Veni et ostendam tuxides. Anima. domine, dimitteme ire adfratves
tibi. Vide. Anima. domine, quidfaciunthic'! An- meos etdicam illis omnia qua xidi. Angelus. Xon
gelus Ibi sedebunt injirmi usque in diem judicii .nisi dominus Sahatorvoluerit. Dico tibi; sicut leo

VARI/E LECTIONES.
298 29
295
tox evanuit. 29G
vox evami. 297
vox deest. ita c. ° qd c
NOTiE.
(94) Evergerum innuere videtur.
 »J*MJ
GHRONIGON. - UB. II,
230
rugiens,sicdiabolusinterfratrestuos.Misericordia A quarens quem devoret. Anhm.Domine ,egononvidi
Domini super illosfuit, quando sexta ab hac nocte eum;ubiest'! Angeius. Omnequodcogitatfacit. Ille
diabolusimerimivivumexfratribustuisstranguta dicitquiafldelisest;sedestinfldelis. Aniiua. Odomi-
re voluit. Anima.Modo hocverumrecognosco,quia ne^deantiquoquisesflAngeUs.Dicotibi^quiasinon
intcrfui. Domine, est illeliberatusl Angelus. Non,
emendaverit,perDeigladiumillumcoramplebecito
quiaveramconfessionemdarenonvitlt.MuUidicunt demonstrabo inmagnavirtute. Anima. Yeillif
quiaservimus Domino,sed serviunt diabolo. Omnes Domine, quis esthomo? Qui sunt monachi, qui non
maculas, quidquidfaciunt, demonstrant perveram obediunt domnoabbaU? Angelus. Vis audireWom-
confessionem. M nonfaciunt, dico tibi,quia cito vi- nus Robertus obedit. Anima. Quidfacit modo ille)
debis magnumpericulum /~f
/7/2 O (inyin/ni hum^
ft /tfll 11111 /V./M» 13/1 lt /)/111 tv. ..-,.
Ji I
Cessentm
flflA
urm uriamagna .
/* .. _..*_.__? _*. , „ -. __ 1

Angelus. Dico tibi, quia modo estin ara 302 coram

unus vetus est, quinonestac-
inillo loco.Dico tibi: Deo.Dic mihi,quid cogitas Quare omnia qua cogi-
\

ceptus coram Deo. Anima.O domine,quis est illel An- tasti, per veram confessionem non demonstrasti?
gelus. Tace, anima;omnia non debes scire. Anima.
Anuna.Domine,matumnoncogitavi. Angelus. Dd-
domine, si dimittis me ire ad ilos, dicam illis monstra cogitationesiuas. Anima. Domine,meacul-
omnia. Ang lus. Non dcbes scire omnia; muUisunt, pa,satiscogitavi, Angelus. Qjuid cogitastil veram
qiu notunttibi credere. Dominus ubi dcmonstrat. confessionem da. Anima. Domine,meacidpa- satis
Anima. Odomine, tantum amaveruntme.O domine,
B
cngitaviomidamala.Angehis.Non,sedbe?ie,s'imodo
quid facientfratres meil Suntquatuor. domine, posses adimplere. Anima. Domine, hoccoqitaviquod
domnus abbas (95) quidfaciet? Angelus. Omniabe. Dominus locum sancti Bertinivisitaret. Angelus.
iie. Vere est Israhelita, in quo dolus non est. Ani-
Dicotibi,multaibi suntpeccata;miserv:ordia Dei
ina. Domine, domnus Fredericus quidfaciet'1 Iu visitabit locumitlum. Anima. Deogratias,Deogra-
Deinominedic michi. Angelus. anima, cessa. In tias. Angelus. Dico tibi, multumsuntmuligni
spi-
Dei nomine dico iibi ; Omnia bonaoperafaciet, sed ritus in illo toco
non sunt adhuc completa. Anima. domine, de
aliis fratribus dicmihi bene. Angelus. Bonumpos- ad Salvatorem. Anima. Ubi est Salvatorl . .
sum tibidicere; vera confessio succurretillis. Ani- Angelus. Modo veniet
nm.Odominequidfaciet Angelus. Qmrenon . ! . . .
Do^nZiesalvatoretredlmptormundi,
cessas'? Non dico tibi. Anima. domine, meus san- succurre mihi misericordiam. Salvator. Quid qua-
gitis ipse etcaro mea quidfacietl dic mihi. Ange- m?Anima. domiue, misericordiam et indulgen-
h\s.Omniabene.An\n\z.Domine,quidiliiduofratres tiamdeomnibuspeccatis meis.Demagistrorequire
quifugeruntGotmundusetBalditinus. Angelus. Di- respice.Salvatov.Dicotibi/quiaquandoibivenitsan-
co Ubi, praparata sunt illis mansiones in inferno. L ctusBertinus, mutti fueruntdiaboli, numquam ta-
Anum.Odomine, dicmihi.Ange\us.Dico tibi,malum menfuerunttantisicutmodosunt. Anima.O domine
domnus abbas quia excommunicavit eos. Ani-
fecit deillo loco et omnibus fratribus quisunt
ma.Domine, dicmihidefraribusmeis. Angelas.Di- in tfo.Salvator. Dicotibi, illisuntquasi adseculum
cotibi. Dominus elegit duodecimapostolos, etunus
sequendum. Anima. Odomine, dimitteme ireadil-
ex illis diabolnsfuit. Infratribus tuis sumni boni
los; dicam illis ut relinquam 303 mundum. Dimitte
etsummimali. Anima. domine, quid faciaml me ire adepiscopum, dicam itli utrespiciam 3<H lo-
Angelus. Dicam libi. Anima. Quare So ° dimittisin- cumillum. Salvator. Istud verbi secretum custodi.
dulgentia medicum,ut eamadillos etdicam illisom- Anima. Dimitte meire ad domnum abbatem; illi
nia. Angclus. Nonestmealicentia,sedDomini. Ani-
dicam.Sulwatov.Si aliis dixeris,morte morieris.
soli
ma. domine, quid facient fratres meil Tantum Modovade inpace, omnia secreta custodi.
amavieos. Angelus. Quid Ubipossum diceret Pasto- « His ita finitis, anima ad eorpus reversa, in mo-
rem habeul. Anima. domine, dic mihi. Angelus. mento nobis videntibus frater ille erectus, aliquan-
Verum dicerem tibi,sed tibi nolunt credere. Anima. tulum ista tamen dissimulans est loquutus. (Fol.82'.)
Odomine,beneci'edent. Angelus. Siiinuscredit,alter Acta sunt hec 15 Kal. Mai, anno dominicas incarna-
non credit. Qui est ex Deo credit, qui non est ex
D tionis 1011.
Deo non credit. Omnia sciunt tormenta, sed non
Consueto ordine religionis nobis
« (1012. Jul. 4 )
inlelligunt; cor eorum est clausum 301
exequentibus propositum sanctas professionis in pre-
« Anima. Quis estserpensl Angelus. Laicihomines titulatocivitate Atrebatte posito preciosissimi con-
suut; sedaudiwitquia
bonumest conftdereinDomi- fessoris Christi Vedasti cenobio, eo ipso a proecedenti
noquamconfidereinhomine. Anima. Quis est quod visioneannosubsequenti,inmensequiJuliusdicitur,
fratribusposs-itsuccurreret Angelus. Audi, anima. diequarto, fortequempiamfratrum nostrorumgravi
Albricus serpens magnus,sicut leorugiens circuit corporis dissolutum valetudine, aliquanto dierum
VARLE LECTIONES.
300
Exciditneinfine mcmb. n 301
? U. Hic spatium duarum linearum vacuum relinquitur ,
302
aira cod.
ita c. an relinquant ?
80 *
itr c. an respiciat.

(95) Richardus.
gfti HUGOXIS ABBATIS FLAVIXIACEXSIS 288

spatlo contigit infirmasse. Qui nimio ingravesoente A ti. Deus ego sum. Scio enim omniaqua/ecisti, nec
languoris sui dolore ad ipsum KalendarumAugusta- v.Uc pcccatinegligentiaetenit/ralribustuiscuinoii
i)i/ei'sim;tne adora; habeo siquidem te inmeapo-
rum (Aug. I) quipro vinculis beatiPetri veneralioni
debetur evocationis sua? perductus cst diem, cum testate,etde/ratribus tuis unum. HemtNummeibi
pr.Tsentibus fratribus mentisexcessu raptus, cmor- dadum xid.isli,ubi quiaetinpotestatctnea erashor-
tuo penitusexivit c corpore, locaque revisens infer- rens prasensisli, et /rairem tuum per suMtanemn
ni vidit multa quae nobis coram testibus positis pro mortem ut eum mihiperdere deberem svfocare de-
veritate conflrmando, solaabsentcspiritu referebat bu.i? Tu etiatn hec /ecisti, queein pariele hoc in-

lingua, ct postmodum pcracto plcnotrium borarum scripta xidisti.Sed ab histormenlisliberari.

si ris

spacio reversus, verius sic confirmabat visa

in se mcadora, quem angelum Dei essc cognotisli. Ilic
pracsens, ut hacc quam eo ipso tcstc inscio prasnotavi- anima illa in mortcm usque flagris et adhihito igm
mus suljtitulabit paginula. Egredienti animae missi jam superata dicchat domine Deus, tnisericor-
:

ex olfieio tenebrarum principes extitere, paratique diam. Ardeo,Domine, mea culpa ; sancte Michael,
conducere, ipsis infernalibus claustrisdicto citius succurremihi! et; Qvare mcdotnitie derelequisiil
afTuere, cujus mox debitam penarum causam ac'.uri multasunt,scio,Dotnine, peccata tnea, domnusab-
introduxerunt in domum, quae, sicut ex nimia cali- basscit ea, Deus,quam magna sunt judiciatual
g
'

giniset ft tcntis fumidensitaleexprcssiuscolligi po- Satan, quare non dimittis mel Non te adoro;
tuit, tantic magnitudinis immensa civitas fuit. Hujus scio et egoquia tuomnia scis, sed Domini potestas
parietes et interna munitio velut muris extructa, in- estin calo ci in terra,eiipsa judicetintermeetle.
terius undiquc litterisvidebatur depicta, continens Quodsi tu Deus es,ubisuntang clituil Ostendetnihi
a principiototiusmundipeccata, nisi qmepura con- /acicm tuam Phi ! tnentiris .'Alterum angelutnv idi;
fessione et pcnitentia sunt rcmissa, quedam vero mentiris! non es angelus. Ego te reognosco; dia-
conculcata, ut itcrentur, adhuc vivcntium servabat loluses. Scio quia angelus/uisti,sedsuperbia fua
mcmoriam. IIuc deduetamaniir.amdiabolus tenens, de celo cecidisii. Quod ergo invinculis tuissum, Do-
illam horribili nimis impulsu cepitagitare, tondcre, mini potcstas est et voluntas,nontua.Et dicmihi,
gravissimis virgarum plagis insistere, et praeter bcc quis est/ratertneus illi quetn habesl ct quum totius
appositum ignis tormentumcomminitari, suaseliam scicntiai et memoriac est anima terrena liac hahi

illi improbare culpas, repraesentans quasdam soc- tatione soluta. Rcminisccbatur enim, quia etinter-
dulas et quaterniolos, quos negligenter et absque fuit,quod fratcr ille novcm transactis dicbus, cum
priorislicencia proprio usu contrectavit habendas. expleto matutinarum officio paululum cum ceteris
Pluraque alia autoritate illius se rctinuisse in prae- se reclinaret in lecto, nohis nescientihus quo in-
dicto pariete juxtasignabatinscripta,quae fraterille firmitatis morho, scd cum pracscnti mortis sua;

in confessione numquam potuit comminisci pro vita periculo emissus afratrihus fuissct e lecto, et post

sua.Proquihus cum multipiicia infligerentur tor- unius horae spacium vix reccpissel vitae spiritum;
mentorum flagella, consciam tantum fatebatur cul- ejus suhitancas morti eo ampliuscoi)dolens,mortifc-
ras hoslis insidias cxprobrabat dicens Satan,
pam, divinamque nrserabiliter sihi rogans subve-
:

nire clementiam. Scicbat eniin hoc se romcrcri[

omnia trahis ad Quare decepistiillum? In hoc
te.

rcatus sui exigentibus culpis, ac propter hcc ange- et tu mentiris, quia servus iuus non erit; tnansue-

iicse praesenliae auxilio se destitui, solamque relin- tus est multum et hutnilis, et magtue erga otnnes

qui. Ille veroamplius insultahat diccns, illam jure obedientia et pietatis, acper hoc convertetur etvi-
humante militiac suam debere fieri, sihiquc scrvirc, vet;et quia nullus esi tnisericordia Deiflnis, qui
nec aliquo modo ab illatis possetormcnlisliberari, non tnortem sed penitentiam desiderat peccatoris,
nisi adoraret, a quo non baberet in pcrpctuum sc- tuus non erit, sedconvertetur etvivet. 0/tater,cace,
parari. Cui eci<ntra anima illaimniensaeDeiclemen- cave/rater insidias cjus, ne decipiat te. Salvalor
tiaerecolens sacramenta, spe quadam et credulita- tnundi, succurre mihi, Sancte Michael, quare de-
tis eonfidentia conflsa, sputa in facicm dahat, retiquistimetPater sancte, misericordiam\ Domi-
sinml et inhoncsta prout dignus est impropcria im- D ne, ardeo, ardeo. Satan, ut quidme tota diepuuis
prccans, singulis illius verhissua singula rcddens, et punis? llcc cl i»Iia plura his similia qme propter
hoc ipso scrmone dicebat Tu eaim totius superbice
:
importunitalemmulLiplicitatislcctorihusnovaqux-
et perditionis spiritus, qui decepisti Evatn, tu/ecis- que fastidicntibus minus congruum ingcrere vili-
ti mu.lla mala, quaper te hutnanogenerisunt il ata; pendimus. Cum cjusmodi confabulatus altrinsccus
tenon adoro, quia tu es/ur etlalro; modo taniam infatigahili altircationeconsererentanimaet diaho-

potestaiem habes in me, et hanc non habcres nisi ti- lus, consumptaquc flagris cum jam pencscvictam

bidala/uissetdesuper. Deus est/ortis etpotens et ut cum adoraret profiteretur, quam non impctus

immensa misericordia, et ipsutn qui pro mepassus ignis ardentis ct lucentis a longc ad cjus anxilhmi

/u tadoro.OdomineDeusmeus,quaremedereliquis. veniens cepit compararc angelus, cujus placidissi-

til Tu/ormasti me ei creasti tne; tnulta suntpecca- mae praesentise gratiae resumptis viribus conviciis
amplius insistebat, perfidis inimici pra:siimplio-
tamea, Domine, tnea culpa. Cui econtra diaholus
respondebat :Non erit ita;tunon ea con/essus /uis- nihus resistens ct dicens : Satan Satan, tuu.tta
 233 GHRONICON. — LIB. II.
231
te in die Domini expectant mata, quia
humani es A t.utum mater caritas sancta.
Visa hocinterea san-
generisperditio ei perditionis causa. Modo non me
ctaa memoria3 miraculo, placida
teneUs, de me diutius non gaudeUs, modo le non prjemonitlone
ammonitusab angelo, alio secesserunt in loco;
adoro; quia tu Deus sis, mentiris; nichilpotestatis ac
post paululum progressi Vide, injvM angelus, o:

hales amplius in me. sancte MichaeJ, uU es? anma, ea quat miserationc Dei iibi
targimtur. ut
Domine, misericordiam ; meaculpa, Domine; video
videas inferniformenta, queticctsinthumanogr,
malum meum, quia pr ccptis tuis non obedivi.
rhncredibilia, scianttamen ita sibi esse
sancte Michael, misericordiam. Emendo, Domin?, prcedict i

perevangeldsa[cra]menta. Et iJIe: Yideo, domine,

emcndo; Deo promitio ci sancto Petro et sancto
quia mutta sunt peccataet mata.
Paulo ct omnibus sanciis, omnia quidquidrogasfa. Sedrcdttc in all
quantulum,quia mutta sumpassus. Diabolus
ciam. Adjuva me, Domine, ego ardeoj Ad quem enim
nonminimum mejiageliaxit. Et augelus Anima vis :
angelus Tacc, hoc est voluntas Dei; sed sequere
:
sederelSede. At ille tanta tamqueinaudita prsesen-
me. Et illa -.Sequor te, domine, ettecumparatussum
tiumtormentorummagnitudineperterritus,propter
inmortemusqueire. Sedquid, dic mihi, domiue, nimios ejusmodi mirabilis et
itte frater meus faciet, dequo dixitmihi
innumerabilis populi
diabolus, doIoresetluctusquodamcompassionispraBmoveba-
quoddecepissetillum? sancle Michael, indulgen- tur
p affectu, commemorans intra se illius judicii
tiam, misericordiam, domiue, deeo,[dimitte meper- diem, quantatunc judice vcniente, cumulabit
is
gcrcadfratresmeos;emrndabunt se\ Dic mihi, do- supplicia, quos tanla ab ipso
mine. Possvm ad illum toqui : bene omnia. Mox fermemundi exordio
adl.uc videt possidcrc tormenta,
recepto
etclamabat Quid
in corporc spiritu resedit, vocatoquc ex
:

o miseri, miseri cum supervenerit districti ei no-

noniine illo qui pr.Tsens ibi adcrat fratrc, dixit :
vissimi judicii Dei inrecuperaUlis
Cavejiat,ne dccipiat hora etimpe-
te diabolus quiaper ipsum mtens dicsitla? Dies irce, diesilla
i libi proxima catamitatis ct
miscria, diesmagnaetamara valda
ab angeio spiriius remanente cmoriuo corporc
sicu^ «Eratnimirum tantiper immensum
spacii locus
prius; ct dixit: sancte Michaeijui ad itlum . . ipsepenarum, tantaque confusis et
immemorabilis
. . . fratres omnes vidi. Ad qmm : Sequere
an(;vhis frequentia lugentiumpopulorum,
quantum non est
me. Et illa .-
Sequorte, domine. Ilis dictis tenebra- neque continet cujusvis imperii
regnum; sed nec
1>um to abindc proccdcntcs duce totum his putavit conferri cum
homine mundum
angelo, rursus aliam introductus cst Ubi plurimis distinctis tormentorum
in domum generibus'
qmu quia lucis ac serenissim pl adstanles sibi cx legione sua
. .
singuli ministri
'

sic
nimium renitcbat, cjus pulcritudine miratus ncc su.s prmcipiabanlur ordinibus, ut pars
G quedam te-
satisexplerinecprovotopotuitsaciarLseddu nebns cum fctorc suo teneren-turhorrentibus
.
alte-
pon ra piceis flammis obnoxiis
stupendoactremendoprospiciensintellexit
. . condebatur homin'ibus
cujus essetofflcium, ct ad quid locus iile lucis al.a vcro puris ignihus, et alia frigore
po- et quasi hie-
tuisset haberi. Videbat namquc in ea
parietum malibuspruiniscruciandisaugebaturpeccatoribus.
9uperfioie conscripta Sic pro meritis cuique pena
bumani generis bona
totius a suis parabatur appa-
opera, scd ct quodcunquc usibus bumanis in qui- r.tonbus,et cjus rursus alia pars
quasi quibusdam
buslibet cst creaturis utilc, quod elemosinarum extructis mansionibus refrigerandis
inutili minaba-
iiuincra tur ammabus. Preier hcc
pauperibus Christi potest expendi pro*ani- indeficientia vermium et
maniin salute, quodque quasi substantiali flammarum eternaaque mortis incendia
edicens ignis e con-
maleria mihi videbatur cxprcssum, cquos tiguo maximusnon lignis
scilicet materialibus scd crebris
ct juinenLa, asinos ovesque ct adhuc vivcntium culpis conficiebatur
divcrsa divcrsorum ct cotidianis
pimalium, aurum quoquc, argentum, vestes per offcnsionibus. Quo viso non sotis s fisus periculo i

pduraque preeiosa ejus generis munera, peregrino. audivit ah angelo Veni et vidc. Et ille
:
Video, do- .-

i'iui)
pauperum lectistcrnia, cctcraquc gra-
hospitia, minc, quia maium cst; omnia
vidco et mata Mc
tis impcnsa pro Christi nominc beneficio, straminis omnia. Sed dic mihi, dcmine, quidesthoc
rj aui quid
ac feni manipulos, vetustos etiam socios, ot virides significat. Cui cum dixisset, quod
Frandrensi ci
olcTiiiu plantas, desuper quasi filo suspensas, mit. fialduino pararelur et esset,
nec ejus subito admi-
non potum aqurc frigidasde quo ransnon imparem regii cultus personam,
Dominus ipse testa denomi-
tur lidclcs suos in aeterna vita natam etiam cum divitiis ethumana felicitate
mercedem non perl poten-
dere. Ccterum quia longum est edicere omnia, hec tiam, si lantus vir
post tronsitorios honorcs ct
>'
plura alia Christo in membris suis collata
!
gloriam infelicem
ejusmodi sortiretur penom, et
sancta-
ruin elemosinarum vidit donaria, esitialem debitai mortis miseriam,
quarum pro seter- hac verborura
na> vitse retributione in conspectu Dei solum scr- voce clamabat Odomine, quia mala
:
haietfacta?
vatur Et angelus: Quia matum
in tnemoria, ut mojor scilicct Dei populo fecit, malum recipiet
futuro llcm ,!! ''Vomine, si dimittis mc.
et praesenti daretur fiducia, n-ullius
ego ? ronmciabo
sui
lih utconv, tuiur livat.
licet minimi Deum immemorem
i
Sancte Michael, mise-
, ,'

csse beneficii si in ricordtam aeiho;Dominus non despicit

honore laudis ejus et gloria quidlibet optulcrit vir- peccatores.
Sao etcredoquia ipse dixit: mto mortem
Patrol. CLIV. pecca-
8
 :

HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 2%

235
quis putaret toto nonposse contmeri
'toris <edut m o et vivat. Ac per hoc, domine, di- A tudo, quantam
U
™Zl7etpZ2i
e IZLal illum, et

^.Cuiangelus^^-
dicam ut se reco- mundo quorum omnium penalem condolens finem
el
;

quandam aliqm,t,mus>
rans remissionem,
-^-~ ^
dicebat. Saucle Michaet, quia
s

^t^J^^^to^^
,init nnianoncredit

;l^";^^L,,^i
ki\\\vMiam,domine:awwm

Etangelus:Z>i«>^,
facientpeccatoresvclquandovemetjudmumDei?
^ngelus: Animajac^seq^re^et^^
anima,sequere me; ostensurussum tili. Exeuntes vcro inferni stationes
sua non smit,seddiaboli.Sed, deorsum, tolius pacis
ma. et penarum loca ex adverso
venietvide. Erat siquidem adjacentibus mirae
lucis ct quietis accommodum prseminentis montis
gnitudinis spaciis diffusum per
immensum quasi
superabant verticem ipsum, ubi per amenissima
idissima3aquaestagnum,cujuscongelascentibus
g
fri
circumquaque spacia pro uniuscujusque merito in
pruinasmortiferos
undis perexurgentescum fetore
cternam requiem mansura edificabatur mansio. A
celos usque videbatureructare vapores. Continebat
hujus suppli- quo cum placidissimo verborum alloquiosciscitare-
namque per innumeros ordines loci
meretricum tur, quid hoc essct, vcl quibus ill* tantae magnifi-
cium muliebrem scxum, solum scilieet respondit Ani-
incontinentiam propriaa carnis centiae construerentur mansiones, :

conventum, quae per

//W, tvv\s iv",^ v
adulteiando liumana, nau , n ^..
il/lA/t/V _/ /

man-
non habcs; hasuntfralrum tuorum
.

corrumpere lcges iamnon

Scientiam
siti mercatoris non pertimuerunt
siones,quasolimtibi juxta cujusquemeritumdeno-
jura.Harummamillas, anteriora quoquect poste-
Et \\\e:Domine, si omnes habemus mansio-
et
monstra etcohabi- minavi.
riora perhorrentia multi gencris Et ille:
serpentium acceperant nes? Angelus: Habetis juxtaoperavestra.
tantium maxima multitudo meis.
praemissisangcli Domine, adhuc innotesce mihi defratribus
devoranda. Quibus visu pereursis, sed non potes.
Angelus: Dico tibi; omnia vis scire,
S
r
ev ]ylsv esponA\t(i\cem:Sequortedominum,etvideo Veni, ostendam tibi quod ocutus
Verum sequere me.
qtdatormentasuntmagna. Seddicmihi, qu® sunt cor hominis non
velquod fuit peccatum non vidit, et auris nonaudivit et in
itla insidentium agmina, Ac proindc paululum eminen-
vides,quarumma- ascenditilCor. n, 0).
eorum? Ha sunt meretrices quas intereminentiaejusmodi
tioribus spaciissuperatis,
millas tortines
305
lacerant serpentes, quiapeccave-
lucisetclaritatisconstiteruntfastigia;ubiquoddam
runt percarnemet adulteria
adultevaveruntmag-
in modum par-
mulieres,utquidnascendoin quasi ex auro purissimo solidum
na. At ille; Vevobis,o

^S«Cuiru,sus: r4W««"
tibimonstrabuntur, ditigeniiusintende. Et
ille:Z>o
C
non„u m ,u»m au oujushb..

'.'.'.'.'..'
oammo .

ciivinse potentiffi speculum

imitaba-
Ac post paululum progressi mundo
mine,quovissequor te.
pra.-
et aha multa tur globum. Visohocdivinaetransformat.onis
Sedehic, inquit angelus, quia adhuc instabat angcli quid hoc esset
patrem cujusdan fra- stigio
xidebis. Inibi vero consistens Cui angelus Istud, o anima,
cognoscere responso. :

tris nostri
M»_quemprimayi8iomanifestavit,ad__uc
ad angelum quod vides, est secretissimnm quoddam celestium
inignis tormento positum vidit.Dequo verborum
mysteriorum, secretum. Signatum solvit
dixitDixi,domine,amicissuis,etpronunciavi quod ostiolum in
suppliciis,sed Dei signaculum, et proprius accedens,
insolubilibus inferni sic puniretur odor exivit et
eo visus est aperire, cum quo tantus
noncredidermtverbismeis.vb\etiam,apoositisiux.- utpreciosissi-
flammis liliorum rosarumque flagrantia (97),
tasententiam suam suppliciis, torrentibus etgenera.l
honons ut mas, oinnium aromatum species vinceret
quedam involvebatur persona cujusvis et pacis desi-
quibusdampotesta- Hujus inestimabilis celesti visionis
videbatur digna,qua3demonum gaudiomulto-
cogebatur subire sup- derio,et incstimabili perennis letitia.
tibus tradita-majora semper exestuans perfrui, dicebat Do-
quis magis anima illa :

plicia. Cujus cum causam cum angelo ageret, et sancte Michael,quam multa hic totiusfelecita-
mine
"^" *-*„_%
investigaret, *• rt/y*
quantusve hic esse potuit diligentius qmm m
_.' _

D lona! iraestinexpertis suavitasista!

audivit ls de quo queris est
:
Sciherus (95) dives,
verc diaboli
ct totus vere diaboii
^ ange lus Accede, anima; sequere
:
se me, veni et
Domine.
wnnt.iz
cunctis quibus efutsit avarus, et
miibus efulsit , ,
Tideettege. Quibus ille inlentusdicebat:
„ t lpn „ onibus inlentii!-

tormenta, multa nonpossum tegere. Item angelus: Vide, anima,

ei
Hlius: cui posthec multaquavideo
Non possum, domine, nisi dixeris.
adhucsupersuntetmanentfortiora. Et ille -.Domine, lege. Et ille :

Angelus Dico tibi, nutlus Adhibitaque paululum perspicaciorioculorum lumi

habebit remissionem? :

ne,pr:enimia qinadmodum resplendebantclaritati

dominus Deus Christus. Frater quoque
scitnisi inscripta, it:
vix ea quoe hoc modo contincbantur
suusjuvenculusinibi adhuc detinebatur, ignis tor
legere poterat Veniet, veniet dies Domini,sicut f%
mento nurgandus, Ncc non tanta hominum
multi- :

VARI^E LECTIONES.
306
sootortilcs? superscript. c.
noTjE
Seiherus? Cf. Gesta opp. Came- (97) I. q. fragrantia
(96)Fortasse
rac I, c. 121, SS. Vlf, p. 454.
 :

237 CHRONFGON. — LIB. II.

238
cito. Quid, domine, qui facisnt tnnc A tormentis et vinculis
Et dicebat :
religavit. Cum mo x fratres
peccatores ? Vel quotrestantanni,utastare debeat missarum sacramenta exibentes, spiritu redeunte
a
novus orbis venturo universorumjudici ? E t.angelus: corpore suo, auxiliomissum eminus vidit
venire
Animalege sequentia et cognosce cunctis intuenti- angelum et clamans dixit sancte Michael veni :

busmiranda. At illa litteras quas numerosexprimunt domine, veni, testisestomihi, adjutorium tuum
volo
videns, sed exeisnumerum redigere non valens, adsanctum Petrum;et quare me, domine, dereli-
tamen quia modicum tempusad id usque instaret quisti? Cniangelus-.Vo luntas Domini
fuit. Veni.
intendebat dicens :Etiam,domine, paucisunt. Et eamus adsanctum Petrum. At ille videnseum, mul-
angelus : Dicotibi non est awplius;sed hodiereve- tiplicesingeminabat precesdicens.-O^c^ Petre,
latum est tibiquaminbrevisithujusseculiflnis,de misericordiam. Sidimittisme, domine stabihtatem
quononulhcreatwa,nonangehs,sedsohus estsci- faciotibi,etpromittotibi,perPatrem et Filivm et
reDeipairis.Sedanima,veni, sequereme. Et Exin-
Spiritumsanctum,quiapenitentiam agensrernuro
de: procedentes,angelo dlam tenente et praeduce, prasentiacorporistuidomum. Angelus -Siemenda
venerunt ad sanctum Petrum, cjusque potestati redabis? Visenimdare?FAi\\e- Volo domine
rolo
dlam angelus tradidit et recessit. Qui vinculiseam Angelus: Et in hocqnodpromisish sancto '?

Petro
alligans,etex.gens debitumcujusdamvotiquodpro Cuiille Domine,nonfnitpotestasmea
B :

sedvolun-
redd.ta sanitatem ejusdem festivitatisanniversario
tasdomniabbatis. Etsiemendare non possum
ve
illi dudum devovit et non reddidit, in loco ejus niam hiciterumi, debitum luiturus supqMcium et
ec-
modi tormentis sic habilem ut puniretur ligavit. cetibijuroper Patremet Filium et Spiritum
san-
Hoc equidemmulti ejusdemloci incolaecujuset hic ctum,sicmeomnia completurum. IIoc ita expleto,
fraterolim canonicusfuit noverunt, quod biennio educensillam angelus ait Anima, vade in
:
pace.
Lansacto, cum apudsemetipsum de salute sua sol- Hisita flnitis,cumeodemverbo afuit, et
<-
sicut
multaanxiusageretquomodo mun-
licitus et vita,
eoignorantescripseramus, ita hec eadem eo ipso
ium exiret et sesoli Deo victurus alligaret hac : postmodum referente scriptis flrmatimus. Amen. »
roluntate permotus virum Dei in loco eodemadiit (Fol. 84.) Anno quoque eodem,
id est ab inc.
rota conferre non distulit, petens ejus consilio, Dom. 1011, rcgiminis autem ejus a. 7. Heinricus
ionscio et teste coram Deo se laneam non indui, anno regni sui 9 a Benedicto papa in
imperatorem
;arnibus non vesci, et ab illicitis mundi desideriis promotusest. [Rod. Glab. iii prol]. Et cum
jenitus abstineri, idque beati Petri testimonio fir-
jam
LangobardoruminstabilitasArduinumquendamsibi
nari cujus memoriae et venerationi praesensdies
;
regem c nstituisset, tandem non sine ma^na
lleprasto erat agi Quod et factum in praasenti suo-
rum cede subdidere'se ei, et sic Heinricus rd
{j Papiam
J1,,m
nostmodum juventute
Iindem est, sed postmodum
luidem mventute illicimit.P
illiciente *t
ct v™;,„ „h „,-„
10 ab
veniens, .^,-.,:
eis miri operis.
...... ...
i

palatium sibi construi

Uecebris revocatus,pactum illud totumabnegavit.
Hic etiam fecit civitatem Bavebergensem,
fecit.
et
>ednon illumadhucdivina misericordiadereliquit. ecclesiam a Benedicto papa dedicari optinuit,ejus-
terum remeante beati Petri festivitate in maxima
queauctoritateepiscopum ibi constituit, Eratenim
lesperatione vitae debilitalusest infirmitate. Sed vere catholicus, etreligionisamatorpraecipuus.
ursus beato Petro quod limina ejus visitaret vo-
Ad-
herebat moralibus seniorum consiliis. quorum
pu-
um faciens, recuperatus estsanitati, ethoc iterum ritate ct nitore florebat Lotharingia,
illuminabatur
lon implevit, praeventus scilicet Dei miseratione.
Saxonia, dirigebatur Suevia et Alemannia.
Quam-
[usehuncadmonasticaevitre perduxitperfectionem, obrem sub ejus imperio salusfuitmundo et gloria.
uarumob hujusmodiconsciamveritatem culparum Intcr quos habebat gratissimos Odilonem
Clunia-
lon immemor, vocens attolens in fletibus,
et spe- censisa3cclesia3 palrem piissimnm, Willelmum Di-
ansquomodocumque sibicommodum foresiemen- vionensis aecclesiae rectorem strenuum, religione
lationem promitteret, clamabat: sancte Petre, pra3stantissimum,quietsinon erant de regno ejus
nea culpacoramtedepeccatismeis emendo domi- tamen
;
in amicitiis ei jungebantur,
eteorumoratio-
ie; sanctePetre,misericordiam;domine,
emendo! nibusregninegociainpacetractabantur.Necdeerat
mh hominumdepromisswneetsalutecredo nisi D familiaritati ejus Pandulfus Agaunensis
vir vil
ohDomino;Domine,emendo;etosancte Michael, moribus, religione, sanctitate celeberrimus
mareme dereliquisti? Pastor bone, sancte Petre,
cum
eum faceret commendabilem regi
optimatibus et
ion diuhuspossum malum hoc sustinere. Sancte fama virtutis ejus. At vero de regno ejusferequot-
quot erant pontifices et primi aecclesiarum tot ei
lixi et confessius sum omnia domno abbati. erant incitamenta virtutum, cum ipseeisdem nuini-
« Hoc dicto, operantedivina virtuteet gratiade-
retur, et ipsi vice versa ejus auctoritate abillicitis
luospiritusadcorpusrediit, nobisquevidentibus in reprimerenturet adperfe.ctiora provocarentur. In-
>um viventis hominis vultusresedit,ac mox
vocans terquoshuncpatremnostrumhabebat karissimum,
ratres quosvideratcsse presentenscolloquens
ait inler pra3cipuosegregium, pietate pr^dicabilem, re
Oilectissimifratresmei et domini, misereminimei; ligione commendabilem ; quemtantaDeus
donave-
>rate prome, quiabeatoPetrosanctus Michaelme rat omnium gratia, ut aplerisque pro inolila sibi
radidit, et is solome relicto inloco sicut cernitis benignitate vitaeque et sermonis acceptione et non
239 HUGONIS ABBATIS FLAVINIAOENSIS 2i0

poc voearetur A ralitas, verumMasmellipontemeidemcontulit,mer-

affecta elegantia sed inpensa gratia
catumque in suburbio qui eidem cnenobio adjacet'
agnomine, videHcet Richardus Gratia Dei,sicutet
Willelmus habendumconstituit, inmurum incircuitu monaste-
sanctus Odilo ab ingenita pietate Pius, et
dictus rii ex suo construi fecil. (Fol. 84'.) Exactisque in
a rigore ferventioris propositi Supra regula
negociis pertractandis ct episcopatu36annis, obiit 2Kal. Maii, anno ine.
cst. Erat et in regalibus
Doi.i.1024 et sepultus e^t in aecclesia quam ipse
disponendis consodalis ejus domnus Ermenfridus
construxit. (Qesta F«rrf.).Etsuccessitinepiscopatu
Virdunensis aecclesiae canonicus, cujusvitaactuum
tempora Rambertus, qui saepefatum patremnon minoriaffe-
luce satis seipsa commendat.Feliciatunc
ctu coluitjimmodevotionema praedecessoribus ini-
Virdunensis ascclesiae, tantis sub Beimoneepiscopo
usque in hodiernum diem tiatam et ad se usque derivatam piabonaevolunta-
insignitae personis, ut
tisaffectioneauxit,provexitetsustulit. Verum non
aetuum illorum claritate resplendeat, quae etiam
Sub abrevidetur,sicumejusfamiliares,etregnigloriana
tanta sit, ut nulla vetustateoblitterari valeat.
sanctae Cru- qua? sub ipsoerat, miramur, etiam'quisimperatoriS
eoenim Amicus praepositusaecclesiam
sancti vitte oxitus fuerit intuearaur. [Rod. Glab. ih, l.j
cis construxit, Dudo praepositus aecclesiam
Tempore itaque ejus rexUngrorum cum gentcsua
Laurentii, Ermenfriduspraefectusaecclesiam^anetae
Christianus factusest.CmetiamStephano in baptf
Haria» Magdalerio», et in ea canonicorum turmam B
smate dicto germanam suam uxorem dedit, et ipse
jregavit, quibus victum ex regali largitione el
.

ppocerumtraditionesuf_icienterprovidit;etvenera- anno sequenti infirmilate ingravcscente, quia erat

absquefiliis,videns quia ad regnifastigium plurimi
bilisRichardus monasterium sanctorum Petri et
duees et conritesaspirabant, elegit Conradum ali-
Pauli etbeati Vitoni confessorisa fundamentisere-
ctumtanta in posterum possessionum etreligionis quando sibi suspectum, sed strenuum, qui Cono
dicebatur, et sic cum gloria obiit monarches cesar
i

dbteditavit,tanta peliquasaecclesiasclaritatedota-
vit. u! merilo pater urbis lux patriae, decus
aeccle- auguslus3 Idus Julii, eo videlicet anno quo supc-
riusannotatumestepiscopumHeimonemobiisse. At
debeatnominari.Vita enimejus mirabilis vitam
vepoStepbanusUngrorumrexrimminentevocationis
multorum mirabilem reddidit ;conversatioejus spe-
suaetemporead coelestia evocatus,nunc inaecclesia
ctabilis pluresaliosspectabiles bonisoperibus
in-
qua requiescit humatus, miraculisclaretegregius.
stituit.
Regnavit autemlleinricus a. 24, m. 0, etConradus
Sed nee ipse domnus Heimoa bonis operibus
16.
successit Othonis III. filius
°7
qui accepit uxorem
vacantem animum praebuit, quin potius aecclesiam
,

qua Gislam, Rodulfi regis Burgundia. sororcm, Conradi

saneti lohannisin prospectucivitatis sitam,in
IIeinricu:n,
et Mathildis filiam, dcqua genuit tcrlium
sancti confessores Maurus, Salvinus, Arator quie-
G
'

qui venerabilem Richardum abbatem inter primos

seunt, melioratam restauravit, et in ca congregatio-
palatii habuit. [Ibid. in, 2.] Quoin tempore
rebella-
nem sanctimonialium sub dispositione palris Ri-
verunt contra Robertum Francorum regem Odo,
chardi pegulariterviventiuminstituit,etmatremeis
consilioejusdemproviditAdelbergamfidelem Cliri- Tebaldi fallacis filius, et Willelmus, Heinrici ducis
privignus, favente et Brunone Linguonensi cpiscopo
stifamulam, quaecognominabaturAva,cuJHsmemo-
cujus in matrimonio habebat sororem, et Landrico
piaestaeterna. Haecenim velutapis ppudentissima,
formamimitatacumob zeliboni devotio- Rivernensi comite. Rainaldus vero comes praefala
patris sui
fideimagnanimitatemservorura Dei lustra- Willelmifilius sororem Richardi Normannorumdu-
nem et
Wiilel-
emularetur cis Adhelleidam duxit uxorem. Quividelicel
ret coenobia, ut ad eorum imitationem
mus, advcna, intantum convaluit divitiis et
lieet
knrismata meliora, Cluniacumivil,et viroDeibeato
patria.
miiicia, ut non inveniretur ei secundus in
Odiloni advenissenunciata,cujus animumipsa pos-
Cui tamen plurimum rcstitit Ilugo Autissiodoren-
sidebalpietas, eum grandi aflbctu susceptaest.Ubi
pro legebabere- sis, qui abbicomes dictus est, cujuscognatamCon-
quanquamusus aocclesiac esset, et
D
non calcaret pes nnriie- stantiam Robertus habebat uxorem.
tur, ut claustra monasterii
Richardicum [Ibid. iv, t.J l7.IgiturposlBenedictumpapam a
bris, ipsa pro sua religiene cl patris
1023 frater ejus Johannes largitione pecuniae e.
sancto Odilone indivisa dualitate non solum clau-
laicali ordine neophytus ordinatus est. A
quo cun
strum intravit, verum etiamcapitulisocietatemin-
requisisset Constantinopolitanus antis.es, ut sui
depla,et Dominicodieadprocessionem cum fratri-
BBCClesia sicut et Romanauniversalis diceretur, e
bussuscepta est, quod usquc hodie in eodem mo-
doniseumRomanosque qui curia. praeerant innu
nasterio permanet memoriale. Egit hoc beati Odi-
merisflecteret,itautclanculotemptarentconceder
lonis erga filium carissimum et confratrem devo-
tissimum affectus propensior, dilectio profusior, quod rogabatur, omnis ob hoc vehemenlissim
commola SedGalliarum opiscopictabta
est Italia.
caritas de illo fonte emanans, de quo tantae nobis
tes bis obviarc conati sunt, quidam in
persona s«
perfectionisalveusdirivatusestidemvidelicetpater
noster, quinobis a beatoeodemdonatusest. Sednec
quidam vero litteris missis sedftm apostolieam vis
tanles, et tantum obprobriumetdedecusauctoriU"
erga locumqui prcccrat domnilleiinonisdefuit libe
VARL-E LECTIOXES.
307
0. III, f. in nargim addita.
 241 CHRONICON. — LIB II. 242
tibus ad medium prolatis, quibus contradicere fas A stratum sit, vulgus tamen injustum pro Justo ve-
noii csset,a Romana aecclesia propulsantes. Nec dc- nerans in suo permansit errorc 309 .

fuit in his patris

Richardi autentica praesentia (Fol. 83'.) 18. Jam autem eidem
:
patri Gratias Dei
immo omnino sategit ut Constantinopolitanea pra3- praelationis sarcina gravis vidcbatur,jam ad ante-
sumptio confutata conquiesceret, filium se Romana? riora progrcdi, liberiusque divinae contemplationi
aecclesia3,dummatrishonoriprovidebat,ostendens. inherere juvabat, quia jam in ejus corde mundus
[Ibid.] Inter alios
quoque Willelmus abbas eximius aruerat. Et quiaquosdam,quiJherosolymamierant,
cpistolam papae misit corpore brcvem, sed materia bcate in Christo occubuissc constabat, inter quos
ingcntcin et scrmone locupletem, quam hic inse- quoque qucndam cx Augustudunensi tcrritorio sa-
rcrc non piguit :
num et vegetum nullaquc mortis signa habentem,
Gratia Dei ct reverentia beati Petri sedi in orbe in loco ubi novissime steterunt pedes Domini cum
terrarum cxcellentissimae indepto papae Johanni orasset, et se alDomino suscipi in pace postulasset,
308
Willelmus crucis Christi servus seclem judicii modico dolore moxtactum, domi relatum, moxque
cum apostolis etcoronam rcgni. Magistri gentium relatum eodem in loco quo oraverat, spiritum Deo
diclis instruimur, senioremnonincrepandum.Isdem reddidisse, certa fama vulgaverat tactus et ipse ;

tamen alias dicit

Factus suminsipiens, vosmeco-
:
r> sancto simili bonae devotionis desiderio, sepulcrum
egistis.hldrco igitur flliationis diligentia hortamur Domini inviseregcstiens,quaesita a principe et ponti-
communem vestram paternitatem, ut inunoimite- iicibusrcgniqueprimoribusetvicinisfidelibusetvix
miiii cogitationes hominum pervidcntem
dominum optenta lieentia, destinavit primo filiis providere et
Salvatorem, ut dicatis ad aliquem vobis,unanimem, eorum inomnibus curam agere, ut posset cuin bona
qucmadmodum et ipse Petro: Quid dicuntjwmines omnium affectione pcregrinationis officia sancta
de mel Si vcro responsum ejus cx fide fuerit/ani- suscipere. Itaque Cluniacum ivit, et sicut usque
madvertite qualiter sonucrit. Si clarc, custoditc nc hodie eodem ccenobio manet mcmoriale, patrcm
in
obfuscetur. Si vero obscure, lux mundi oranda est, piissimum sanctum Odilonem Virdunum secumde-
quaiiter ita fulgeatis, ut universis in
gremio a3ccle- duxit, quemplurirrisdiebus secum retinens, omnem
siao constitu tis ad viam
mandatorum Dei gradiendam ei monasterii habitudinem, mores et vitam habitan-
lumcn pra^beatis. Sed est fama rci, quaejiuper apud tium ,'ostendit, judicio ejus et tuitioni singula con-
vos accidit, de qua quis audiens si non scandaliza- tradens, et ad ejus arbitrium universa-corrigenset
tur, noverit se longe ab amore superno
disparari. confirmans. Gavisus est autem in Domino sanctus
Quoniam licet potestas Romani imperii, quasolim in Odilo, quia per eos quos sibi filios fecerat et loco
orbe tcrrarum monarches viguit, nunc perdivcrsa remiserat, fructus boni odoris carpebat. (Fol. 80.)
terrarum loca innumeris regatur sceptris^ligandi ^ Fbi vero voluntati illorum satisfecisse secredidit,
solvendique in coelo et in terra potestas*incumbit valedicens omnibus, filium Deo commendans, Clu-
magislcrio Petri. Atquc idcirco ista diximus, ut
niacumrediit,etdeprofectua3cclesia3iIliusgaudium
animadvertatis non aliter Grecos quam cenodoxia et fratribus
filiis Cluniacensibus exibuit. Referunt
hoc quod audivimus apud vos requirere, impetra-
adhuc moderni, qui audierunt
a patribus, quia quo-
vissc. De cetero quoque optamus, uti
universalem tiensab partibusregrcdiebatur, adeosegratio-
istis
decet antistitem, vos acrius in correptione et
disci- sum de bonis, qua3 in patre nostro et filiis gratula-
plina sanctae et apostolicas aecclesiaejdgere,
aeter- batur, cxibebat,adeo eoscommendabiles reddebat,
leque et fcliciter
in Christo valcre." ut gratum haberet qui videbat. Igitur paratis neces-
(Fol.83.)Sicconfutata Grccorum praesumptioesl. sariissumptibus, dispositis viae comitibus,commis-
Eodem anno, qui crat ab inc. Dom. 1024, jussu et saDco filiorum cura, benedictione pontificis et vici-
)bocdientiapatrisRichardi, Leduinus,de quo supra
norumpra3suIum,optimatumquoqueetomniumom-
'etulimus, praelatus cst abbatiae sancti Vedasti. ninopostulata et accepla, venerabilis patcr Ricbar-
Anno quoquc 1027 obiit
Fulbertus Carnotcnsis dus Gratia Dei egrcssus cst cum Madclveo novus
Jpiscopus, indictionc 7; qui quanto amorc
hunc percgrinus in cordis Uotitia. Prosequutus est eum
^trem nostrum dilcxcrit, cxperimcntis pcrplu- D totus populus cum lacrimis et rugitu cordis, dolens
'ibus patet.
quoddestituereturejuspra^sentia, quemsuassalutis
(Fol. 84'.) Tunc tcmporis contigit innotiossa ho- praesulem vitaeque tutorem credcbat. Quod virDei
ninis de loco abjectissimo a quodam mangone col- benigneconsolans,ut reverterentur admonuit, dans
ccta et ferctro imposita (fol. 83), in monasterio in mandatis, Deum tota virtute diligere, proximum
sanctocMarias apud Seusiam sub nomine Justi mar- vencrari, inimicos diligere, earitatcin amare, hospi-
yris a Mainfredo marchione fuissc
reposita. [Ibid iv, talita tem sectari, elemosinis inlendere,ct pro se sibi-
*•] Sod licet religiosis id vanissimum
et stultissi- quc comitantibus Deum propensiusexorare. Sic sa-
" ,,iU fu 'sse multis et probatis documcntis dcmon- lutatis omnibus, rcsalutatus a cunctis, dimissus est

VARLE LECTIONES.
M} ordine n immutatttm Httgo in margine liiiera adjecta indicavit et hoc
hZ^u^
«Jcundum ri!Z3 r
dcterminationcm !
et ordinem litterarum tu quoque serva legendi ordinem
nota :

et capitulorum.
2-13 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 2 i i

cujus pcrlu
ODtatffl viffl cum gratia, omnibus orantibus, et elata A accito famulo ut de fonle sibi affcrrct,

exceleum voce clamantibus, ut prosperaretur a

iii
cida claritate delectatuserat,admonuit.Illevadens,

Deo via ejus. Expensas autem viae Richardus comes ex aqua fontis vase impleto, viro Dei propinavit.
Sed ut vas admovit, aquam in vinum Dominus
Normannorum omnes ei altribuit. Erat enim in ele- ori
inirabili virtute convertit, el sic qui aquam deside-
mosinis largus, caritate diffusus, honestate praecla-
rus. Supersunt adhuc in Briltannica insula et
Nor- raverat, vinum accepit. Stupefactus a famulo re-
ulii vinum acceperit, cl evacuato vase,
itcrato
mannia nobiles et probati viri, qui viderunt bunc quirit,

patrem nostrum Gratia Dei, et noverint quantoab eum pro aqua fontis remisit. (Fol.86'). Illeadmira-
eodemcomitediligebaturaffectu.Aquibusnosetiam tus, cunctis cernentibus aquam hausitdc fontc, et

ista audivimus, qui et reterre soliti sunt, quia sic viro Dei propinavit. Sed iterum divinitate propicia

sibiindividua dilectione adherebant, ut putares aqua fontis in vinum conversa cst. Quod vir Dei
unam animam duobus inesse corporibus. agnoscens,Deogratias egit,et bibit,cunctis quoque
10. Optabili ergo peregrinatione suscepta,vir Do- ex eodem vino in eodem vase propinavit. Quid
Biberunt omnes, et virtutis Domino bencdi-
mini Richardus septingentos peregrinos secum plura ?

subsidia victussuffi-
propriis ouuo.u.u
cx [Jiupino xerunt,, qui facit mirabilia solus (Psal. lxxi, 18),
UUMt
duxit IWJ, quibus UA
(08), I|LI1HU3
,_w... ._-.,. .,-..

cienter administravjt. Erant etiam in comitatuejus rj cujus regnum regnum est aeternum (Dan. vn, 27),
....
quamplures alii, inter quos erant duo ab urbe Ba
- i>..,i_i i _,.i_„*_.- n),,i.nn ciiim iinn auferetur
et potcstas ejus potestas eterna, quas non
.. _ .«.._» : n n forfl, ll P

(Ibid., UJ. Biberunt, inquam, omnes dc vino illo,ct

jocensium, pateret filius, Hubertuset Gauzfredus,
qui ita eomitatui ejusadheserunt. Erat idem Huber- vinum imminutum non est; quia eum omnes bibis-
tus diutino languore clepressus, ita ut per annum scyphus abundanter cunctis adfuit,
sent, sollus ille
Et qui
tntegrumneclecto surgerenec in latus aliud absque et postmodum palri Richardo non defuit.
scilicet
suffragantis amminiculo se posset deflectere, [fuic vidit, testimonium perhibuit, prasdictus
Humbertus et filius ejusGaufredus; et scimus quia
una dierum in cubiculo, quo jaeebat, angelus in
columbae species apparens Vade, '\T\<\\i.\t,parane-
: verum est testimonium eorum, quia ipsi ex eo bibe-
runt, cum sederent ea hora prope latus
hominis
cessaria, etperge Jherusalem, quia Dominusjube:.
iAnv\\m\\h>vQ^o\u\\s$Qi\Quidfaciam,quianeqiieo Dei ;
hujus tot sunt testcs, quot
ct praeterea virtutis
erant viae comites, quia nullus in comitatu illo
in-
surgere? ille iterato Para, inquit, necessaria et
:

hoe vino virtutis pro-

rade, quid Dominus Adquievit homo, et mane
xv.lt. ventus est, cui non vir Dei ex
facto fratres et propinquos advocans, voluntatem pinasset. Est adhuc in Bajocensi urbc quasi novum

Domini aperuit, suam quoque voluntatem in id esse hoc miraculum, et patres qui viderunt narraverunt
cognoscatge-
flliorum filiis, ut
ut obediret patefecit. Illi admirantes, et pro inflrmi- ea suis, et
, filiis filii
c neratio altera. Nos quoque hoc a Gauzfredi
filio
tate quam videbant voluntati ejus contraire conan-
recta intentione mo- Gozelino nomine, viro probo et honcsto, nunc Di-
les, cum ave.le.e hominem a
vionensis ecclesia. monaeho, audivimus, qui jam eo
lirentur, impossibile esse pronuntiabantquod dice-
batur; cum ille lilium Gauzfredum assistentem vi- tempore natus et adultus, a patre et ab avo hoc au-
dens Vade, ait,pr&para expcnsas etqucesunttanto
:
divit, et didicit ab illis formam orandi, quam insti-

se confu-
itineri necessaria, quia et ego ibo, et tu mecum, Dei tuit simpliciores et idiotas e saeculo ad
C00j)mmfe.Z0m0/<-&a.Adquievitfilius,etparatisquo gientcs pater Richardus in ingrcssu secclesiarum
citiuspotuil tantoitinerinecessariis,patremdepro- dicere, in hanc formam Adoremus Deum, sanctam
:

fectione admonuit. Illc propinquorum ct vicinorum Trinitatem, dep-ecemwsanciosejusquiproDeo ap-

surgens amminiculo,ponlem antemonasteriumsan- pellantur. ut ipsi deprecentur Demn, ut det nobii
ct;e Mariae Magdalen» in eadem Bajocensium civi- pacem et sanitatem, peccatoribus veram penitcn,-
quod erat vicinum domui siue, a quat- tiam, discordantibus veram concordiam, vivu
tate situm,
tuor hinc et indc sustcntatus transiit, et mox ut pacem, defunctis reqidem. Hec orandi forma
ir

cquo imposilus est, sanus iactus ct incolomis, via3 omnibus monastcriis suis laycis tradebatur.

sc eretlidit, et comitante divina gratia Virdunum

D 20. Erat autem viro Dei familiare mane surgere
veniens, cum audiret ct videret profectionem viri
Dei tota urbc accelerari, sustinuit, et eomitatui ejus laudes Deo dicere. iter accelerare, atqueconsuetun

adherens, orationibus ejus sc eum filio commisit, Domino in via pensum reddere, et sic hora fractio
agere
nis panis immincnte, missarum solempnia
quos vir Dei familiarissimos habuit. Profecti igitur frangen
quocumque essc, et expletis misteriis ad
per Illyricum, venerunt ad deserta. Qua? cum jam
dum panem discumberc, ne gravarentur fratres la
fere pertransissent,diequadamfontem eminus con-
spicaticlarissimumet perlucidum,descenderunt pa- bore itineris et continuatione jejunii (VitaSimeo
nis io). Venit ergo Antiochiam, ubi
cumeumitine
terRicharduscum sociis ut acciperent gentaculum.
Turbis quoque eirca fontcm discumbentibus, vene- risnecessitasaliquot diebus remorari coegisset,vi
coi
rabilispaterlococompetentiprotempore resedit,et Dei Symeon, qui nunc Trevirensem secclesiam

NCXI-E.

(08) Ademari Hist. III. 65. Vita Richardi, 17.

 245 CHRONICON. — LIB. II, 246

pore et virtutibus adornat(99),etamicitiiseijunctus A ventu suo passus fuerat infestos, ipsi ci versa vice
est, et fratribus qui erant cum
adoptans sibi
eo, cum honore servirent, et mane facto deducerent
illttmin patrem (100). In quo bcati Simeonis facto aheuntom. Mirifieabat cnim Dominus servum suuin
hoc intueri libct, quia idem vir Dci non ejus sc. cre- signis et prodigiis, in tantum ut omnibus sanctitas
deret magistcrio, non committeret patrocinio, nisi ejus innotcscerct, ct virtus Jesu per eum ubique
divina pietas, quae eum a scculi actibus alicnum pr.cdicabalur, quia fama sanctitatis ejus ubique
reddiderat, cordi ejus revelasset dignum illum cssc fercbatut'.
qui subditis prajssc et prodesse possot. Mittebatur 21. Constantinopolim vcniens, cum quanto ho-
autcm isdem bcatusSymeon a fratribus monasterii norc cxccptus ab imperatore sit, dignisque muneri-
montisSyon pro elemosina, qiuc de terra Richardi btis et obsequiis honoratus, dicere supersedemus,
comitisNormannia. monasterioeidemdebeBatur; et quia ad alia propcramus. Optatae itaque vi_c dimis-
qnamquam nosset spiritu sibi revelante multa se sus cum gratia, per multimoda pericula apprehen-
adversa passurum, tamcn pater Richardus discre- dit Jherosolimaelocadesiderata.Ingrcdiensquecivi-
tionis oculis hinc indc munitus concilium dedit, ut tatis portam, responsorium illud de Dominica in ra-
ceptis insisterct, oboedientiam impleret, usquequo mispalmarum : IngredienteDominoin sanctamci-
remprobaretcventus.Flentemitaqueettristemeum g vitatem, dulcissona cum sociis modulatione decan-
ase dimisit, utrimquc pedibus manibus et genibus tabat, Christum crucifixum, qui est super omnia
cxosculatis, quia erat in eis gratia Spiritus sancti. Deus benedictusin secula (Rom. ix, 5). adorans et
Haec est enim sanctorum delectatio, diligere alter- locum sepulchri ejus oculis fldei veneranter am-
utrum, quia et Deus caritas est, et qui manet in ca- plectens. Oinnia ergo nativitatis passionis et resur-
ritate, in Deo \nanei (\ Joan. iv, 10). Caritatem au- rectionis loca fide circuiens, dum non saciaretur
tem aquse multae non poterunt extinguere, nec tltt- menle pascebatur; quia ad visio-
oculis intuendo,
minaobruent illam (Cant. vin, 7). Probatus igitur nem dulcissimam et diu desideratam, jamque con-
Domini servus viam carpens, et vioeducem Christum cuphcenti animo preparatam, mirabilium Domini.
collaudans, terram Sarracenorum ingressusest. Et gaudio et laetitia ineffabili replebatur. Occurrit au-
cum appropinquaret civitatibus eorum, praedicabat tem ei vententi patriarcha Jherosolymitanus; au-
onmibus Christum Jesum, in domino Deo suo con- dierat enim famam ejus omnium ore celebratam;
iisus, quia non erat in spiritu ejus dolus. Jam vero mutuo, dato sibi pacis osculo, laetati
ct consalutati
ubi ad urbem venisset, ante murum urbis psallebat Domino. Videns vero in eo aspectum ange-
sunt in
Salvatori suo, et missarum solempnia ibidem cele- licum, modestum sermonem, incessum mitem, ca-
brabat, paganis de super saxajacientibus, ut capiti niciem venerandam, habitudinem senectutis omni-
n
ejus illiderent qui sic urbi appropiaverat, ut tabula
; bus reverendam, gratulabatur in spiritu :Sicut, in-
altaris hereret muro. El cum multadcsuper saxa ab quiens, audivimus, ita etvidemus (Psal. xlvii, 9).
eisdem aspicientibus et illudentibusjacerentur, ita Introductus igitur in sanctam Syon, missarum so-
aChristo protegebatur, ut non altare, non tabula lempnia celebravit, astante pontifice et clero et sic ;

altaris, non postremo illud quidquid est quodaltari locum sepulchri Domini cordis affectu revisens,
imponitur, non ipse deniquequi altari astabat intre- omnemque locum sanctum pia devotione perlus-
pidus,a lapidibus tangeretur, cum tantusesset mul- trans,cumsedesiderio satisfccisse crederet, iterum
totiens in circtiittt altaris agger lapidttm desuper estuantem devota sollicitudine saciabat animuin.
ruentium, ut missa dicta non nisi via facta inde Numquam a missarum celebratione desistens, num-
extrahi posset. Monachorum vero et clericorum co- quam a verbi Dei erogatione cessan s, immo ubiquc
mitantium illum nullus ci coesse vel cohabitare po- quae Dci sunt annuncians, nectimoremortis, necin-
tcrat sctquanl timjactus est lapidis a longe stantes
; festatione barbaricaa veri et recti exibitione et mali
canebant,et canenti respondebant,ipse solus inten- prohibitionedesistens.Oquis ejusaflectus in Deum !

del_athisquoDccpcrat,donecmissaperexplctaegre- D quanta contriti ct humiliati spiritus exultatio

deretur velpotiusextraheretur. ,Fol.87.)Erutusau quanta cordis jubilatio; cum videret se esse pr_e-
temindc, antc urbis prospectum tentoria figcbat,cL sentialiter ubi Christus natus est, ubi passus, ubi
comparatisnecessariis sumptibusibidem hospitaba- sopultus, ubisteteruntnovissimepedes eujs quando
tur, a Dci laudibus numquam vacans, quia laus ascendit celum. Ubicumquc incubuissetorationi,
in
ejus scmper crat indeficiens in orc ipsius. Pagani madebatterralacrimis, clamorcordisasccndebatad
autemmiraculoperterriti,etgratiareverendivultus Dominum, corpus atterebatur, spiritus elevabatur.
ejus invitati, veniebant ad
eum, quibus ipse per in- Continuabat noctes vigiliis, attcnuabat corpusjeju-
terpretem quae deJesuerantgratanterannunciabat, niis, numquam sine lacrimis, numquam sine preci-
et ut ab injuria servorum Dei manus cohiberent bus, cum totus exultaret in Domino, Isetitiam men-
prsedicabat. Ficbatque miro modo, ut quos in ad- tis, vultus serenitate profercbat. Dominica die qua

NOT.-E
(99) Obiit a. 1038. mes, Vitam Simeonis composuit. Mab,, Act. SS.
(100) Ultima haec sunt vcrba Eborwini abbatis
Saec VI, i, p. 370 Cf. supra.
irevir., qui Rtchardi in itinere Hierosolymitanoco-
 :

247 HUGONJS ABBATIS FLAVINIACEXSIS 248

celebralur adventus Domini in Jherusalcin et cx- A in vocc fidci annunciarct fratriuus; ResurrcxitDo-
ceptio ejus a pueris eum hymnis palmarumque et minus. Mane facto, consuetudinariis canticis ex-
frondium ramis, urbem ingressus est ebdomada : pletis, missam festive circa horam terciam ccle-
tota pernoctavit inlaudibus Dei, cum tota secclesia bravit, et communicalis lidelibus populis cum
discurreretur apaganisgiadiis accinctis ipse nichil gaudio domum rediens, celebritati diei satisfecit, et
dubitans, nichil hesitans, quae Dei sunt Deo redde- tota ilic cuni patriarcha familiarius loquutus, dicm
bal pervigil in orationibus, in jejuniis continuus deduxit in jubilo cordis etvoceexultationis, semper
adeo utgentiles ipsi admirarentur devotionis ejus locum sepulchri Domini revisere gestiens, recolens
instantiam, et revererenlur constanliara. (Fol. 86b .) et sudarium capitis Domini non cum
admirans
Diem cenae sacratissimum in exibitione raandati linteaminibus positum, sed separatim involutum in
Domini el pauperum recreatione deduxit, pedes unum locum.
pauperum abluens, vesteset quaequenecessaria tri- 22. Diebus fcstis reliquis celebratis in gaudio et
buens, et totum sc Dominicis serviciis conformans tripudio animi, destinavit vir miltissimus cogitara
(t applicans. Jam vero quis referat, qualitcr se die dc reditu. Nec rediit vacuus a munere, quia arcbi
parascevemactaverit,cruciaverit,Christocrucicon- cordis ejusrepletaeratbona devotione. Quod auteq
fixerit ? Totus in lacrimis, totus in cordis compun- g fuit munus illud? Discurrentes pagani per muni-
ctione, in contemplatione, in suimet abnegatione, tiora templi,ipsa ebdomada ante pascha, lapides in

maxime cum videret sepulchrum Jcsu prae oculis, et populum sacra celebrantem jaciebant. Casu lapis
essetci materia doloris ct compassionis. Inoratio- veniens intra sepulcrum cecidit, quemvir Domini
sibus assiduus, pernox in vigiiiis, fatiscentes jeju- pro magno muncre sibi assumpsit, et totisillis die-
niis artus spiritui servire cogebat. Die illa cum bus, quibus celebratur passio vel rcsurrcctio Jesu,
nocte sequenti a loco sepulchri non recessit, am- intra sepulchrum jacentem vigiliis et orationilms
mirantibus omnibus instantiam illius, quod aliis Domino dedicavit. Hunc recessuruscummagna de-
recedentibus ipse non recedebat. (Fol. 87.) Quid votionc sustulit, etexosculato loco sancto, quasilo-
multa? vcnit dics sancti sabbati, quo expectabatur tum secum ferret, inter sancta reposuit, et valedi-

ignis a Domino, et gentiles armati, Christianis censpatriarcha3,prosperaeiimprecatusabiredecrej

inlro conclusis et beneplacitam voluntatem Domi- vit. Ingcmuit ille in voce dilccli valc dicentis, ct

ni de igne suscipiendo praestolantibus, totam ob- proferens reliquias preciosissimas de ligno Domini,
servaverant aecclesiam, ut si ignis non adveniret, itcmquc marsupium unum auro textum praegrandfl
omnes giadio perimcrentur cum ccce, hora circi- : reliquiis sanctorum refertum,optulit senivenerabil^

tcr nona, omnibus in una lampade

orantibus, cumgvaliairximaiCtione,inqmens:Accipe,odUecteDo-
G )tionis,guodsiit
ignis(lOl) accensus est Domino, nullius morta-
a '
mini,munusboncevolt:ntaii3 et clex

lium suffragante amminiculo, etgentiles omnes stu- niului })ignus amoris,munus guod numguam con-
por apprehendit ct pavor, Christianosverogaudium summatur, semper cxtet, hereat, amico convivat,
et exultatio. ut ab omnibus tota ccrtatim caneretur guod evanescentem mcmoriam excitet, jocundum,
secclesia : Magnus Dominus nosler, etmagna rirtus guodolviam anirno teniat, etnumguam labatura
ejiift, ctsapicntirc cjus non cstnumcrusiPsai. cxlvi, mcmoria. PrestetDominus istisctomnibus sanctis
S). Ilico vir beatus sacris indutus vestilms, myssa intercedealibics, ut iterv.m x idcamusnos inccclesti-

inchoain, A'r/rie cleison solempnc clata in excelsnm lus,ubi fliiis iavorumct remuncratio prcemiorum
vocepronunciavit. (Fol. 87'.)Jam cnim lectioncs ct (cternorum .ubinumguam ab invicemseparabimur;
cantica, seu quidquid csl illud consuetudinarii offi- gaudcnteset gusiantes guam sitdulce et jocunduni
cii usque ad acccnsionem luminis in expectatione habitarcfratres inunumfPsat.c\\\u,i). Divisisunt
novnc lucernse finierat, ct sic Gloria in cxcclsis Deo ergoabinvicemflentes,quibussi licuissetconvivere,
cum Lacrimis et jubilo cordis intonans, gaudium etcommori libuisset.Graditur paterRichardus Gra-
Cbristianis, metumet admirationem paganis incus- tia D iaggerepublico,o leratusonere nobili etdulci

sit. Astahant in circuitu altarisundiquefrementeset fluo,se et sibi commitantes comittens Deounivcrso-

frendentes, scd tanta erat reverentia viri, tanta in D rumcordehumiliet contribulato.Pendebant a collo
virum protectio Christi domini, ut omncs sancti- ejus sanctorumreliquiae, uthaberct pneoculispara-
tatcm ejus ct rcligioncm admiranti s revererentur, tum specimensanctitatis,necdeessctcordiinemoria
ctonini eum honore dignum ducerent ipsi etiam eorum, quorum sarcina delectabili reliquias gesta-
qui inimicabantur. Noctem illam patcr noster Gra- bat. Quanta vero in redeundo passus sit, ipse novit
tia Dei duxitinsomnem, Dominum rcsurgentem ado- qui pertulit quae omnia dijudicat, qui laborum re
:

rans, et eum Maria Magdalcnc in ori o mentis, ubi muneratorem se promisit.Videres virum seculis ve-
virebant pe? cum plantaria virtutum, ortolanum ncrandum, dum iret, saspius cervice reflexa versus
Jesuin viderc dcsidcians, ut vocaret eum proprio sanctam Jherusalem bumiliari, suspirare, gemere,
nominc, et sc magistrum ct Dominum doceret affectum cordis ocuhs pandere, gaudere quod san-
agnoscere, ut factus testis verae rcsurrectionis ejus, ctum locum sepulchri vidissct, dolerc quod non
NOMl.
(101) De hoc igne sacrocf. Wilhclm. Malmesb. Gesta R. A. IV. cd. Hardy, p. 562
 249 CHRONICON. — LIB. II. 250
semper videret. Hinc cx scrmonem populis
affectn A supererat (cmporis simul explerent in exercicio
dare, beneficia Jesuoculismonstrare,
omnes subito spiritualis phylosophiae (Vit. Sym. 10;. Venientes
exdevotione ingemiscere, Deum benedicere, memo- autem ad civitatem Bellegradam (102), quae est in
rari dulcedinis divinae, et ad bona sectanda prorsus confmio Bulgarorum ct Hungariorum, a civitatis in-
accendi. Non cadebat passio Domini a memorja, felicissimo principeprohibitusestcumeistransire,
qu;c erat fere tota ejus memoria. Quid enim fuit to- lugens et dolens divisus esla patre et fratribus
et ita
tus vilae ejus excursus, nisi velle pati pro Cbristo, lugentibus et dolentibus. Domnus Symeon per muila
commori ei et consepeliri, ut daretur sibi per Chri- pcricula ivitRotomagum pro inplonda obedientia;
stum ingloria resurgcre cum illo? Ideo tanta pas- pater ltichardus gratia Dci longo ct vario itineris
sus cst, qui uL paterctur exul pro Domino factus labore rcdditus est finibus Galliae Belgicae.
cst. (Fol. 88.) Et quidem justc. Sapienti cnim omnis Occurrit
24. ilico patri a longe filiorum examen
mundus exilium, et viro justo omnis mundus 31 °
laetantiuin et gaudentium ob adventum ejus deside-
ilomus. Sapiens autem erat, quem ipsa inhabitabat rabilem. Ubi vero percrebuit fama celebrior eum
sapientia, vir justus erat, quia corpus pcccatis sub- advenire, factus est concursusadeum nobilium et
ditum nescit inhabitare sapientia
± ignobilium,
"O ~--" 5 HM 1VUM4J
divitum,
mediocrium, yjil
pauperum, et
lliV<.<lVVl lUlllj
VI U Hl VV l_l|_-
f

23. Reversus tandem ad illos suos palestrites,

g quaquaversus veniebat, occursus gaudentium et
Sarracenos scilicet, qua via venerat, eadem et re concurrentium non deerat. Cum tanta frequentia,
grediebatur. Ante muros urbium missarum solcm- cum tanta pontificum et palatinorum procerum, nec
pnia celebrans, nec assuetos imbres inundantium non clcri plebisque laetitia, longa mora protenso
lapidum pavens. Mirabilis prorsus virtus et stupen- temporis spacio, Virdunum usque deducitur. Quo
da, grande mysterium, spectaculum praedicabile. cum nunciarctur adesse, totis obviam portis ruunt,
Stabant supra caput hominis Dei hostes, dirigebant tota obviam civitas progreditur. Senes cum juniori-
que in illum lapides, adeo pregrandes, ut non tan- bus, matrescum infantibus, aetas quoque ipse inbe-
feum caput, scd totum prorsus 311 si occurrissent cillior in occursum tanti viri se proripit, domi mil-
conquassarent bominem. Mancbat illc intrepidus, lus subsistit. Clericorum, monachorum, nec non et
quia protegebatur a lapide praeciso de monte sinc sanctimonialium Domino sacer ordo dicatus obvius
manibus. Dirigebantur aliorsum lapides,quia lapidi egrcditur patri cum erucibus et cereis, et diverso
vivo manentiinlapide qui reprobatus est, qui angu- «cclesiasticae dignitatis apparatu praestolans ye-
laris missus est, timebant illidi; eui si illiderentur, nientem, et remoraniem vix ferens, quia cupienti
frangerentur. Obstupescebant gentiles miracuio, animo nicbil satis festinabatur. Ubi vero vcnit, et
nec novitate miraculi
_,„_. terrebantur,
.»•_.»-_.»••. u *, cujus admira
^ujuo aumuci- venientem clamor populi
v^incjiiLciu uio fuit videre,
fas iuii, \iucrt;, uutijjur pupuu attollitur,
aitouimr,
Uone deteriorabantur, quoniam ipsa eis admiratio L
fluuntlacrimaegaudioplense.Noneratsatiscuiquam
erat peccati innovatio. Stabant a longe monachi et semel vidisse, nisi daretur iterum iterumque vide-
elerici quantumjactusest lapidis, et peregrini, ipse re. Deseendit itaque, et susccptus deductus est ad
solus ingrediebatur propiciatorium, qui armiim in monasterium cum cantico in jubilo, omnibus plau-
sacrificioetdextrum acceperat separatum, quianon dentibus et dicentibus Benedictus dominus qui
:

solum crat operatio ejus utilis, sed et singularis; facit mvrabilia solus. Diem illam gaudiis plenam
qui inter malos non solum quae sunt recta faciebat, solcmpnem duxit devotio fratrum, quia et justa est
sedelbene operantes subditos sicut honore ordinis, causa amicum laetum videre
lsetitiae : et si amicum,
ita morum virtute transeendebat. Qui cum armo quid patrem? (fol. 88\) Ag nduni est bonis, ut vo-
pectusculum quoque in esu acceperat, quia non so- Umtas bona non lateat.sed aperiatur utluceat. Ver-
lum pectore recta eogitabat, sedetspectatoressuos ba cessent, si quemadmodum debet quis alTicitur,
ad sublimia armo operis invitabat. Sed jam quid conseientia eminebit in vultu. Nichil autem gratius
moramur redeuntem? Reddamus patrem filiis, ut piiblicaainicitia.nullumsupplieiumgraviuspublico
gratulentur in invieem, et pro abscnti.e tedio, quod odio. Intelleetum enim rei optimae et dulcissimse
pcrpessi sunt, ipsi sibi sint consolatio. Non autem amisit, qui omnium designatur
oculis, et designari
praetermittamus Antiochiam sancti Symeonis pr;o- D scjudicat, qui caret acie oculorum, qui sensum be
sentia claram. Ibienim invenit patcr amantissimum
neficiorum amisit, cujus aures morbus obstruxii.
liliiun, ibi rccepit filius palrem
karissimum, ibi socii Sedpudorcm tollit multitudo peccantium, etdesinit
socium, fratres fratrem, comites agnoverunt comi-
esse probri loco commune maledictum. At eontra
tem. Neque enim potuit, multis obstantibus pericu-
qui abomnibus perpetuaque volu-
diligitur, aequali
lis, perficere quod decreverat,
praecipue cum nosset ptatcfruitur. Adventusigitur patrisnostricommune
divina revelatione in itinere illo plura sc
passurum fuil beneficium,quiacommunegaudium,quiaetcum
adversa. Delectalus igitur uterque comparis
pr.e- absens esset, diligebaturabomnibus.Inprima enim
sentia, delegerunt simul Virdunum redire, ut quod parte animi apud universos positus, semper occur-

VARLE LECTIONES.
310 3U tox
munus c. hac passim prorsus scribitur in c.

(102) Belgrad.
m ™'
251 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 252

rebat memoriae, numquamita sepositusvel abjectus, A adconsentiendum inductus fuerit patefecit; seinper
ut in ignorantiani verteretur. Quidquid vero frc- tamen seerrasse, sc deliquisse confessus est. Ade-
quens cogitalio oxercet et renovat, nunquam memo- rant et comites, inter quos erat archidiaconus mis-
riae subducitur, quae nichil perditnisi ad quodnon susahepiscopo, poscens patrem piissimumuterrori
sepe respexit. Reliquias ergo Jherosolimitanas seu locum daret veniae, et quod actum erat prosuoamo-
undecumque quesitas, quibus onustus advencrat, in re ratum sineret ossc et stabile. (Fol. 89.) At vir mi-

sanctuario pater Richardus deposuit, et sic lectione tissimus pauca cum consilio loquutus : Petitioni,
praemissa, susceptis et deosculatis fratribus, vicem inquit, domiv episcopi adquiescerc honoriflcum est,

beneficiis rependit,gaudens cura gaudcntibus, et etfratremgwipuilicepeccavitpuilicasatisfactione

gratiasagensquod eorum orationibusmunituslabo- corrlperebonumest. Haecloquutus, fratrem ultimum
res viarum securus percucurrerit, lihens toleravc- in quoad
collegio fratrum interim sedere priccepit,
rit, quod gratissimum est cuilibet enumerare ubi usque tractaretincapitulodehisquae mandabat epi-
evaseril . P-ostquam igitur dilectioni satisfactum est, scopus, et consilio generali quid essct agendum di-

ct prosperautrimquereplicata,quia in talibus adver- sponerct. Abscessit frater a conspcctibus patris, et

sis referendis si qua sunt, dics reservatur crastina, cum tanta virtute palientiaejubentis obffidivit impe-

corporis ventum est; rio, talemque se exibuit in oha^diendo, utmiraretur

ad refocillationem fatigati g
quod ct abunde, ita lamcn ut honestati sufflceret, ijui vidisset. Vigiliaerat festivitatis sancti Vitoni, ad

procuratum est. Exinde venerabilis pater in red- quam certatim undiquc confluxerant nobilesetspe-
deuda beneficiorum vice accingitur, primam eorum ctati virivulgusque promiscuum, et in prassentia
pensionem solvtjs, quod grate ad eum perver.erint episcoporum, abbatum, monachorUm, clericorum,
effusis alleetihus judicare, ct hoc uhiquc testari. Ce- nobilium ct ignobilium uitimus omnium sedit Ste-
pit enim, quasi nichil actum fuisset, heneficiis ad- plianus cum bona paticntia et vultus ejus non sunt
dere beneficia, rimari singulorum necessitates, et mutati in diversa [IReff.i, 18). Quamohrem ad exo-
c;te eas levare, ut cuncti agnoscerent patrem sibi randum patrem Richardum pro ipsius restitutione
advenisse, et plenitudini gaudii eorum nil deer set. omnesqui aderant unanimesreddiditejushumilitas.
virum omni laudis pr;econio dignum!£qui etiam In crastino coram omnihus culpam professus, errati

puerorum lccta per se circuibat, ut videret si quid remissionem optinuit, gratiam reportavit et de
esset addcndum, si quid innovandun.,si quid melio- ultimo promotus est in superiorem statum, cum
randum, ut etiam per hoe paternus ejus animus gratia patrissuipraelatus custodiae gregis Dominici,
agnoscerclur,etdebita pietascunctisinpenderetur. et jamad missas, ut ahhatem decet, honoratus est,
Studebat id omuihus resecarc vitia, mores corri- qui decorreptione illata injuriatus non est. Verum
gere, ut posset plantaria virtutum inserere. archidiaconus Leodiensis, quia domini sui ut voluit
Nec silendum quid de Stephano, quem cceno-
25. in omnibus excquuta voluntas non est, rcdiens ad

hio sancti Laurcntii praelatum diximus, actum sit. illum,non tamen cum ahhate Stephano,testis fallax
Cum enim csset idem communis pastor nost er in factus est; qui rem gestam non ut gesta est, nec eo
expeditione Jherosolimitana, et per annum conti- animo quo gesta est, retulisse comprohatus est. Qui
nuum pene remoratus fuisset, famaque fuissct de- prorumpentes in se animi appetitus nulla vi animi
functum eum esse, Duramnus Leodiensis episco~ius, coercens vel refrcnans, ahbatiain Lobiensem beato
qui Wolbodoni successerat,Stephanum adseevoca- patri pro his, quse secus quam mandavit gesserat-
tum, ut loco abbatis pr;cessct, officio monuit, et am- abstulit, et ahhatem contra jus fasque, quem voluit,
monendo pctivit. Cuicumvirsimplicis ingenii patris substituit. At vero domnus Stephanus aliquot die-
spiritualie pr;ctenderet ohoedientiam, ahsque cujus bus Virduni commoratus, et de correptione melio-
permissu et voluntate nulli fascsset quidquam pra> ratus cst,etquamdiu vixit patrein fratresqueintimo
sumere, ille respondit patris Richardi se in ejus dis- amore dilexit, filiosquc suos in timore Deo servire
ee"su voluntatem agnovisse, quod eum loco prsefi- docuit, omnihusque exemplar rcligionis et disci-
cere delegisset cujus quia nunc obitum audisset
: pliuae extitit.

fama vulgantc, decrevisset ut decehat voluntatem D (Fol. 89') 2G. Igitur ad heatum Symeonem refle-

inplere. Quid multis morcr? pcrsuasum est homini, ctentes arliculum, quid apud Richardum Normaniae^
et sihi minus cavcns, susccpit pradalionem loci, principcm egerit, sicut in armario Rothomagensi
T

consecratus ad officium abbatis. N on mrlto post vir continetur, licet libellus vitaeejushoc sileat, paucis
Dei rcdiit, etaudicns quod factum eidt, super fra- expliccmus. Ad hunc itaque veniens cum sociis,
tris errore doluit. Ille quoque ut audivit patrem commendatus est cuidam viro nobilissimo Gozelino
adesse, non est ausus occurrcrc venienti, sed cogi- nomine, qui eos gralanter suscepit hospicio, et be-
tavil prsevenire faciem ejus in confcssione, et sum- n gne post lahorem rcfecit. At vero clementissimus
:

ptis comitibus venit ad festivitatem sancti Vitoni. princeps Richardus caritate profluus, misericordia
At ubi venit, solus ahsque comitihus claustrum in- copiosus, serviDeitamprolixiitinerismotus labore,
travit, orationes fecit, in claustro seclit, et quasi qui necessitati servorum Dci dc montc Syna compassus,
numquamordinatus fuisset praelationem abdicavit. plurimas eis largitus est divitias, quas venerabilis
Conspectui patris prassentalus satisfecit, qualiter Symeon perfratresquisecum advenerant, fratribus
 258 CHRONICON. -LII3. II. 254

misit, etipoecum praefato Gozclinounotanlumcon- A talem antea quis non viderit. Ceperunt cnim inter
tcntusfamuloStephano nomine, viro eqiu sancto, 1

se clcmcnta compugnare, ita utin tribus annis prae-

bienniomansit cujus horlatu idcni vir nobilissimus
; niinia pluvia non invenirentur sulci utiles sernini-
monasterium sanctae Trinitatis invicino lnonlcRu- bus. Tunc in prcciumGO
plerisquelocis fuit modii
tomagensis urbis ediflcavit. Illoinloco virmitissi- solidorum, aliassextarius lSsolidorum. Tuncetiam
musdoninus Symeon rcliquias [sanctae Caterinae, humanae carnes ab hominibus devorataesunt, itaut
quas secuiu ferebat, deposuit, gaudcns divina id in forum Trcnortii delatae sint, acsi venundandae.
pracordinari dispositione, uL scilicet occidentalis Quas qui attulitdeprehensus, igne crematus est.
plebs tanto gauderetsuffragio, dumejus frequenter Carnesverohumotraditae, atque abalio noctueffos-
relevari mercretur, antidoto. Hec autem estsancta saeet comestoj sunt. Qui deprehensus, et ipsecom-
Catherina, qiue a Maxentio caesare apud Alexan- bustusest. Tunc prope aecelesiamsancti Joannis in
driam martyrio coronata, ab angelisad montem Sy- castanedo prope civitatem Masticonensem sitain
nay delata, et in habitaculoangelicis manibusprae- quidam sibi tuguriumstatuerat,quicum nocte qua-
parato locata, quod quidem inmodum turriculaein dam errantemsuscepissethospicio, deprehensusab
cdito porrectum, uno tantum foraminescala appo- eohujusmodicibovcsci, cumsusceptus timens sibi
sita aditum praebet, oleo, quoddeejuscorporepro
g fugaesecredidissetauxilio, rein civitate patefacta,
fluit, omnibus medetur in-firmis, Porro ad radices missis exploratoribusinventus cum 48 capitibus
ejusdem montis ipsius sanctae virginisextat orato- trucidatorum, quorumcarnesvoraverat ct hicde- ;

rium, in quo multa turba monachorum die noctu- prehensus igni traditusest. Tantafuit famis anxie-
que Deolaudes canentium, beataemartyri devotum tas,quod attemptatum sitinpartibusillis, ut qui-
exhibet famulatum. Ilis moris est die Dominico damalbamterramargillae similem effossam permi-
montis supercilium ascendere, etmissisibicelebra- xtafarinavelcantabro(103), pane inde facto come-
tis,duos vel tresibidem semperfratresdimittereob derent. Miserumerat et dolendum videreora mar-
cxcubias sacricorporis,quibusalii vicissim fratres centia jejunio, hosad tcrram rivere non cis suffra-
perhebdomadassnccedunt,sacrumqueoleum,quod gante cibi solatio, istos morientes aspicere, alios
de illocffluerc non desinit, vitreovasesupposito de- dum eis funus cxiberent pariter commori et super
biliumusibusreservandum summacumveneratione ipsos occumbere, plures numero insepultosjacere,
excipiunt, quo non solum Christiani, verumetiam quia non erat qui sepcliret. Sequuta est et alia pe-
pagani, quod dictu mirabile est,injuncti,opem sibi stis, quiaecadaveribus mortuorum prenimia mul-
medicinaereportant.Interquos cumbeatus Symeon titudine sepultura carcntium lupiadescati, ccepere
suaeseptimanae fungcreturofficio, eumillo salutaris praedam ex hominibus. Tunc carnaria facta sunt
olei liquore tria adinodum minutade sarcofago di- aDeumtimenlibus, inquibuspatrem filius, fratrem
stillantia meruitossa excipere.Qiuedilligentercol- frater, et mater filium dum deficicntes aspiceret,
lecta, ct in concha vitrea cum ipso oleo recondita protrahebat ct aliquandoipsedum desperabat de
;

seeum conservavit multis profutura, etea postmo- vita superaddebatur, itaut gratissimumid esset of-
duiu ut diximus,8ecclesiae prsefatae Sancte Trinita- ficium funeris, si spirans aliquis illo a quovis pro-
tis Rodomi contulit, auro et argeuto preciosiora. jiceretur. Quamobrem inexpensisegenorumaecclc-
Continetur adhuc in eodem coenobio vasillud vi- siarum ornamentadistractasunt, dispertitiquethe-
treum cum reliquiis, id esttribusminoribusarticu- sauri. A.urumenim,utaitmoraIisdoctorAmbrosius,
lorum juncturis, quod vas ob inundantiam sancti aecclesiahabetnonutservet, seduteroget. Quisau-
olci quaquc scptiiuana vacuatur, ct petcntibuspro
tem eo tempore reconderet, cum reconditis, si fa-
reliquiis sancti corporis datur. (Cf. supra). Beatus messaltimquinquenniodurasset, nullus csset qui
autemSymeon apud praefatum Gozelinum biennio frueretur?Sednecomnibussubveniebatur. quiavo-
manens, cogitavit tandem patrem suum karissi- luntati posse non suffragabatur. Hac ergo tempe-
n
mumRichardum abbatem sociosquesuos invisere, statecivitatum Gallicanarum prsesules consilium,
etsic valedicens omnibus,Virdunum venit, et cum quo tanta mali moles levaretur, ineuntes, hoc tan-
codcm patrc diebus quamplurimis mansit ;et fre- dem adinvenerunt (1028),ut quia deficientibus jam
quenter Jnjuriatus, tamquam agnus mansuctissi- cx toto alimentis omnibus opitulari nequibant, ne
nuis omnia pertulit, etspeculum totius sanctitatis
terra habitatore destituta insolitudinem redigerc-
omnibus sc praebuit. tur, aliquosquosesscvegctiorescoustaret,dato pro
(Fol. 85)27. Igitur anno ab inc. Dom. 1028. tem- possenumerocotidiano qualicumquecibo sustcnta-
plumsepulchri Doiuini funditus eversuin estjussu rent non ut aliissolaciaqua) potcrant subtrahe-
.-

principis Babiloniae, faciente

Judcoruin oequicia. rcntur, sct ut istos sustentatostemeeultoresreser-
[Glarr. iii, 7 Sequuta eodem anno in orbe
; iv, 4.] varent,etaliis misericordiaeviscera non negarentur.
tcrrarum universo fames,itacepitconvalcscere, ut Det illis Deus invenirc misericordiam, qui in tanta

NOT.E.

(103) i.c. furfure.

255 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 256

angustia misericordiam nccessitatem patientibus A exprobrapentur. [Gj.ab. R. VitaWill.ZQ.]

dilatati

inpenderunt etparcateis, quicum possent, volun-

;
Ncc antea cessatum cst, doncc omnc illud rcposi-
tatiindigentium, non ut debuissent ct potuisscnt, tum pauperibus donatum est, et ipse ad Italiam reme-
consuluerunt. Interhasangustias venerabilisabbas aus, cum bicnnio suum a scculo cxpcetassctexces-

Richardus tnente compunctus, cum omnia quae ha- sum,tandemredirecompulsus, antc Divionemtrans-
bebatpauperibuscontuiisset,nonpepercitthesauris iens, loca sibi commissa circuibat, dehinc Fisca-

aecclesiae, immo qiuc in eis preciosiora erantinor- num(104) se contulit, ubi inminente a. dom. inc.
namentis et vendidit Remensi aecclesiae, ct
palliis 1031 indict. 14 obiit Kalend. Januarii, adcujusse-
precium eorum paupenbus distribuit, retento quo- pulchrum puerulusdecennisa maxima cgritudine
que sibi ccrto nuraero eorum quibus cotidianum sanatus est.

victum ut vivere possent inpertiebatur, mittens Hoc anno Chono, qui ct Conradus, in Franciam
etpersectiamcom-
praeter haec litteras et nuncios, vcnit.

moncnsrcgcset principcs, pontificcsquoquequibus [Glab. Rod, iv, b.] Anno igitura passione Domi-

familiaritate jungebatur, utthesauros, quos tinea et ni, 1000, ab inc. vero 1033, cepit placidaserenitas

erugo demolitur, per manus paupcrum caelestibus terr33 dulcedincm Creatoris ostcnderc, et frugum

palatiis inderent, et ventres cgenorum gazofilatia abundantiam portendcre. Tuncper Aquitaniam, et

B
aeterniLatis sibi eonstituercnt. Accepit'etiam pecu- Arelatcnsem et Lugdunenscm provincias, et per
niam non parvam a comilcRutcnensi,concessaloco universam Rurgundiam cpnciliainstituta sunt, et
pax firmata. Statutum est ctiam feria a vino et
vadii abbatiasancti Amantii, quae erat jurisaeccle-
quam omninopauperibuspartilus 7a carnibusabstincre, nisigravis infirmitas inter-
siaesancti Petri,
cst.Verum comesdata pecunia et abbatiam sibi cederet, ct tunctrespauperesreficerentur. Eoquo-
usurpavit cum rcdditibusct fundis; et ut asserunt que anno.tantacopia frumenti, vini ceterarumque
habitatoresRutenae urbis, antequampecunia reec- frugum cxtitit, quantam in subsequente quinquen-
3
ptafuissetex ejusdem abbatiae fundis, ipse morte nio quis sperare non potuit. Sed humana styrps

praeventus est, etsicabbatia asucccssoribuscjusrc- lmmemor beneficiorumDci, velutcanis ad vomitum

tentaest,quamquam abinbabitantibusnon totasan- reversa, recalcitravit,etadmaliciam convcrsa est.
Glab. Rod. VitaWitlelmiDivion. 13.] Preerat
cti Amantii abbatia, quae latissima est et posses- [Cf.

sionisenormiSjjurisaccclesiae Virdunensisessedica- co tempore comitatui Normanniae Richardus junior

tur, sedpars quaedam, videlicet abbatia sancti Ma- (105), primi Richardi filius, qui in Fiscannensicce-

riide Utiabra, ut moderni testantur ctiam nunc. nobio, in quo pater suus clericos instituerat, abje-
Nec dcbet reticeri Willelmi Supra regulae factum ctis clericis monachos introduxit subregimineWil
b lelmi abbatis, quibus etiam ad usum cotidinarium,
mcmorabile. Cum a Fructuariensi coenobio, quod
ornamentis et praediis fundis et reditibus tanta
juris erat Divionensis aecclcsiae redisset, etDivioni in

ut dccebal, susceptusincapituloqualitersefratrcs largitusest,utcupiditati satisfecissevideretur. Erat

enim in elemosinis largus, in caritate profluus, aee-
habcrent, si necessarianon deessent inquireret, ut
audivit,omniacsseplena,nullumquelocumindigcn- clesiarum amator, pauperum recreator, servorum
tiae quinon possct lcvi obiceobstrui, interrogat de
Dei praecipuus venerator, in cujusmanu elemosina

elemosina, cognovitque, quia etsi consuetudinaria sudabat, domcc inveniretur cui debebatur. Hujus
dabatumontamenpauperibusprout potcrant ctha- tempore viris religiosis floruit Normannia, qui ad
bebant suffragabantur,zelosuccensuseoquicarnes eum undique confluebant velut apes ad alvcaria.
sanetorum exidit, increpataeorum duricia, a sede Inter quos hunc virum beatum propcnsiori coluit

concituscum bona indignati animi stomachatione reverentia, adeo ut spcciali cum amore diligeret,
impositaantiphona demandato:
(fol. 8S')et et prseceptis ejus obtemperareconsiliisque adquie-
surrexit
Ubiestcaritas? nonultra progrediens,sedhoc cjus seere gauderet.
inicium sempcr repetens, ad ccllarium venit. ct mis- (Fol.89')28. Obiit quoque Richardus Normanno-
sile quodlibet, quod manibus Finccs alterius occur rum duxa.inc.Dom. 1026, etsuccessitRichardus III,
rit, arripiens, cumin ore et animo ejus semper D et eodem anno defunctus cst. Postquein Robertus

vcrsaretur: UU est caritast vasa, in quibus fru- comitatumNormanniae adeptus, huncterbeatum Ri-
et vinumscrvabatur, disrupit, et chardum, de quo nobis est sermo, interprimos ha-
mcntum, ordeum
accitispauperibusvasculaeoruminplevit,illudsem- buit,consilioqueejusregniNormanniaetractabantur

per corde etore depromens: Ubi estcaritast et ope- negocia. Tuncextitit quidam Britto nomine Erme-
ris exibitione contestans. Cujus animi indignatio- noldus, homo mentis pervcrsae, detestandae famae,
nem quod aggregatum erat ex-
vix adjuvando, ut qui totam vitam suam diabolo dicaverat,utpostex-
penderctur,mitigarepotuerunt,cumCT0i0s£c«ntas? perimentis probatissimis co-mpertum est. Hic horis
et momentis omnibus cum diabolo loquebatur,
et
sempcr repeteretur, et ipsi incrassati, inpinguati,

VARLE LECTIONES
312
styrs. c
NOTiE.
Fecamp. (105) Cfr. Glab. Rod. Vita Willelmi Divion. 13.
(104)
 257 GHRONIGON. - LIB. II.
258
quidquid sibi agendum foret illius nebuloso collo- A et data est ci a Lothario in dotem Lugdunum civitas
quio disponebatur. per suscepta iniquitatis con
Ilic Galliarum nobilissima. Ex illa Mathilde gcnilus est
silia ad plenam iniquitatem enutritus, et vere mcm- Rodolfus rcx, qui praefuit Burgundias posl patrem;
brumillius factus, qui cst fomes maliciae et discor- et Gisla, quam Conradus imperator duxit
uxorem,
diae et omnis nequiciae, apud praefatum principem de qua gcnuit tercium Heinricum Berta otiam, ;

omnes optimates totius regni accusavit, quasi qui quam accepit Odo Carnotensis, ex qua genuit hunc
ejus meditati essent dejectionem et necem, et ita Odonem. Rodulfus vero rex. absque liberis existens,
statum totius terras perturbavit, ul vere diaboli hoc Conrado imperatori Burgundiae regnum dereliquit,
opus esse, ejus boc artilicium, cjus commentum dans ei lanceam sancti Mauricii, quod erat insigne
agnosceretur. (Fol.90.)Inflammaturprincepsadver- regni Burgundiae. Eo vero defuncto, et Conrado
sus optimates, fiunt discidia, excitantur jurgia, et regno potito, Odo, quia erat ex sorore Rodulfi,sum-
uno intestino bello tota debachaturNormannia.IIac pta tyrannide ad rcgnum cepit aspirare : et qui erat
crescente discordia, comitatum patcr Richardus acrisanimiet ferocisingenii, frequentibus irruptio-
adire compellitur, et adjuncto sibi domno Ermcn- nibus irrupit fines Burgundiae, optinuitque civita-
frido Rotomagum advenit, et pace inter principes tes et castella
usque ad Jurum et montem Jovis, et
restituta, praedictum Ermenoldum alisquantisper
niitiorem, quia ante
B magnusfactusestvehementer.ObseditquoqueVien-
conspectum servorum Dci cas nain, quamca conditione in fcedus recepit, ut pra>
sabatur omnis diabolica astutia, convictum et cor- stituto termino ineadem urbe rex appellari et coro-
rcptum secum Virdunum deduxit, monastieis vesti- nari debuisset. Infra hunc terminum expeditionem
mentis induit, et hominem diaboli laqueis irretitum movit in regnum Lotharingiae, [iBiD.Jet Bar castrum
qiue sunt daemonis spernere docebat. Sedincorpore cepit, dimissisque ibi militibus quingentis, ad alia
peccatis subdito refugit habitare sapientia. Simula-
se convertit, quia curis agitabatur innumeris. Re-
bat ille ad tempus se pbylosophum, ut crederent
bellaverat enimcontralleinrieum Francorum cgem i

eum qui non noverant theosophum,sed nil fictse pa- Roberti filium, etcontra ceptis ejus obsistebat Con-
cis amicum sapientia novit. Quamobrem omnisejus
radus imperator, quorum lis magna fuit. Qui misit
astu tia et nequitia brevi cognita est,nec potuit latcre ad expugnandum illum Gozelonein ducem. Hoc Odo
inter sanctos feralis illa rabies, pacis inimica. Egre- agnoscensrediit, et se ad bellumcontra Lotharien-
ditur inimicus homo de loco non suo, redit ad sua, sesaccinxit. Gozelo autem,(IuxtotiusprimasRetia9,
utitur arte inpudcntissima, et iterum perversitate
cum'nimio exercitu irruens in eum, cum diu utrim-
malignitatisejuscorrumpiturNormannia.Projicitur que pugnatum fuisset, exercitum ejus in fugam ver-
de latebris, quo se fortiorem et valentiorem crede- tit, et ibi Odo ipse miserabiliter corruit. Cujus
bat, et quia diaboli calliditate in mortem ducendus corpus lacerum venerabilis pater Richardus ct Ro.
esset, abeato ei viro prsedicitur,necfrustraturpro- gcrus Cathalaunensisepiscopus a cede susceptum,
nrssis. Postquam enim plures optimatum Norman- reddiderunt uxori, et est sepultusTuronis. Cecidit
Qiseconjuratione conficta ct imposita duello supera- in belloilloetManassescomes,et EvervinusetDido,
vit.quosconvictosprincipalisseveritasoculisterris- et Virduni sepulti. Walerannus quoque comes in
quc privaverat, a quodam forestorio convictus, su- bello ipso a Godefrido Gozelonis ducis filio graviter
pcratus et occisus, finem vitae fecit et criminum. vulneratus, cum jam deficeret pugnans, vitam po-
Quo in facto intueri libet dulcedinem et pieiatem poscit et membra, ut liceret ei apud Virdunum suh
viri justi, qui bominem vere diaboli ergasterium ut regimine patris Richardi monasticis indui vesti-
vidit praecipitante diabolo eonvictum, ad sinum mi-
Deo devoverat, quod et optinuit. Et
nientis, sicut
sericordiae confugcre docuit, et factum incorrigibi-
bello exacto, cum praefato patre rediit, et mona-
lem,ue diutius grassaretur inviciis, ad exemplum
chus factus est (10(5.)
omniumperditoruineitiusperirenunciavit,utesset (fol. 90.) Omittimus necationem et
piscationem
ei tanto levior poena post mortem, quanto celerior
noveni capitis parvulorum in vivario, viro Dei in
peccanti accederet vindicta per mortem.
i-i da \
Fol. b9
) 29
*, M ...
Veniamus igitur jam nunc ad illud D
«««i«o t,u
abditis et uoycno
asperis juyis Romarici nioniis
jugis nuiminci montis quae
qua3 jam
subierat amore quietis interna^, Spiritu sancto re-
licr.mabiie bcllum apud Bar castrum habitum a.
velante signatam, ne sancto ordini sanctimonialium
inc.Dom. 1037, [Glib. Rod. iii, 9.] in quo cecidit injuriam fecisse videamur, lnaximecum et illaoha-
Odo filius Odonis filii Tctbaldi Carnotensis, cujus
bitationc viciiue sint, ettanta urbis Virdunicie fre-
Dognomen luit Tricator, qui Willelmum Norman-
quentia miraculum hoc celebratum sit, ut qui non
nuiii Bollonis filium dolo interfecit, qui ex sorore vidit fama referente didicerit, licet vir prophetici
HeriberliTrecorum comitisgenuitOdonem,utdixi- spiritus id omnimodis propter improperium impio-
mus, patrem hujus Odonis. Et ut plenius illucescat
rum caelatum essc voluerit. Bfeec est enim causa
ivi veritas,dicamus qmc fuerit eausa tanti certami- quae eum ab illa sua quiete prasfati montis intcrim
nis.Conradus Burgundia? rcx aceepit uxorem Ma- deposuit. Unde et correptione pro temporeet loco
tliiMom,sororcmLoLhariijuniorisregisFrancorum, data, illose retulit, ut palam daretur intelligi,invi-
NOT.E.
(10C) Vita Riehardi II.
259 HUGONIS ABDATIS FLAVINIAGENSIS 1>1'»U

tauiu
tumeumetquasicoactumadhopamrelaxasserigo-Arorem, in matrimonium accep.t. Hic etiam
mirabile, amore venerabilem hunc, de quo sermo ag.tur, co-
sui. IIUul erat in viro Dei
rem DPODOSiti
etiam luit, ut ejus consiliis in illa tempestate palatina
ouod absens coppore istud agnoverit, locum • rtii-imimrim egre rl cn

ab imis gurgitis
. . . ,lir.....„....,.i ,„...1,.......,;....
disponcrei moderamina, et ,.t
quamquam iuriMiad se i\

et numerum, et quod terno tractu

accitum omnigena honoraret dulcedinfs et devotio"
gupgustiis naufragosa turba erueretur.
illa
milibus nisinstantia,adeoutaecclesiamRotomagensemcum
Habitavit autem primitus in loco quinque
nuncupatup uno prsBsule sedis ipsiuset clepo,ejusgaudepetdecorapi
a Romarici montesemoto, qui
vicedo- doclrina, ut ex multaru.n faciebus reruin nunc us-
tautum comite contentus, cui tamen versa
corpo- que conici potest, etiam a libro communi secun-
.uinus eum Martino serviebat. Ubi quanta
se
(Uini modos institutionem ejus ordinato post nia-
pismacepationeattpivepit,quantamentiscontritione
jus altare catena firmato
m
animam relevaverit, solus internorum arbiter no-
.

Rambeptus Virdunensis episcopus Hiero-

(fol. 91*)
vit, quia et ille sic opus dexterae peregit, ut igno-
solyma.n vadens villa Bellagrada obiit a. Dom. inc
rapet sinistra, maxime cum incolatum suum prolon-
consortio habi- 1038, (G. Vird. 10) pontilicatus sui a. 14, et post-
gari cotidie defleret, qui volebat a
hecadlocum, modum tempore Richardi successorissui a clericis
tantium Gedar tenebroso divelli.Post
ibi habita- Bernero et Bernado relatus, Virduni est sepultus
qui Rombechus. (107) dicitur, secedens, j
in monasterio. Hoc " etiam anno obiit Amadeus
3
latere,
culum sibi instituit. Etcum ibi vellet diutius
similis abbas Flaviniacensis 14 Kalendas Aprilis.
non potuit. Ceperunt et illo confluere, quis
se disci- [Rod. Glab. iv, !).J Anno ab inc. Doin. 1039, die
inoleverat ardor vitae anachoreticae et ejus
Kalendaru.n Julii, ti feria, luna 28, facta est ccly-
pulatu contradere; quilms et ipse normam
vivcndi
psis solis. Sol cnini factus est saphirini coloris, et
secundum morem asanctis Palribus
instituit
insti-

peni- eadem die natali apostolorum quidam Romanorum

tutum. Cumque jam quinquennium dedicatae
desiderii non mi- in Ciementem papam insurgentesetinterimere eum
tentiaa impleretur, devotio sancti
augeba- volentes, cum non potuissent, a sedc eum depule-
nuebatur, quin in dies propensiori studio
qui runt. Sed Conradus impcralor illuc veniens, propriae
tur,quia in ipsa sua exercitatione delectabatur,
delectationepascebatur.Inclinaveratenimcervicem eum sedi restituit, et eodem anno apud Saxoniam
suc- obiit,ettcrtiusSieinricussuccessit.Clemensquoque
animi in testimonia Domini, incessu humilia,
quia veram papa,primoBavebergensisepiscopus,dictusSuiche-
cessu excelsa, processu clarissima, et
excitabatur accende- rus,obiit,etRobertusFrancorumrex.Heinricusvero
philosophia.n amplexabatur,
tuum postmortemRamberti,primoregnisuianno,viroJ)ei
batur, et ardebat, igaitum enim eloquium
tehementer, Dominc, sertus tuus tnw**
et serxus
Domine, ei v™«™
dilexit illud
C
'™— -»,•— *-— Virdunense
Richardo episcopium ----- concessit, sed vir ,

Revocabaturabepiscopoet fra- mitissimus hoc renuit, et Richardum suum in ba

{fbUl. cxvm lio.)
(P%al U.\>iu, +"-y I I
11:1.1.,.,.!; „„„,n; ,fili,,m;ntpfini7ai'
tismate filiolum Hildradi comitis filium intronizari
I

illud ei
tribus ejus absentiam egrc fcrentibus, et
fecit. [Glab. Rod. v, 3.| Eo in tempore, in mense
sepissime intendebatur Hcxeriere,retertereSuna-
:

Novembrio luna -2$ facta est eclypsis solis, et visa

mitis.rcxcrierc/rerertcre.u/ intueumur te (Cant.w,
est stella qua3 Lucifer dicilur, vespere sursum et
42). Sed ab eo verbis, litteris, actu quoque ipso
818
.Vidi ipsequasdam epistolas dcorsum agitari, quasi comminando terrigenas.
rcditus denegabatur
quibuscon- (v, 5.) Tunc etiam in Romana sede
quidam puer
in invicem missas, e1 legi puerulus;in
stantiam ejus in responsis, cum ci verbum pespon- annorum 12 statutus erat Symoniace, cujus turpi-
unius tudo conversationis et vitae horrori est referre. (v,
sionis opponeretur, ut diximus, ita in fine

Si, inquiunt, 4.)Fuitquoqucin illis diebus suprataxatiscirca an-

epistolae fratrum repressit intenlio :

rrum millesimum Dominicae incarnationisdissensio

rerlo rerhis obriurc rolucris, non deficicnt rerba
maxima post mortem Burchardi Lugdunensis ar-
p'o terlo laborantibus.
Robertus chiepiscopi, qui hoc solum fecit nobile quod periit
(fol, 90'.) 30. Anno ab inc. Dom. 103S
pro episcopatu ipso, quem multi superbe appete-
comes Normannorum Jherosolimam ivit, infinitam
bant. Et primus omnium praedicti Burchardi nepos
pecuniam secum ferens, quam omnino paupcribus
obiit. Cui D Burchardus Augustanus ep.scopus, rehc a propna
parlitus est, et in redeundo apud Niceam,„ „.„A„„itA» iimliinoncpni arnnill
... ^. -„,i„
sede,procaciter Lugdunensem
I arripuit,etpostmul-
ft. nnst. 11111 1- .

successit Willelmus in aetate puerili. [Glab.

Rod
tas perpetratas nequitias captus a fiiilitibus
impe-
iv, 0.] Eo anno Johannes papa obiit, et successit
perpctuo est condempnatusexilio. Post eum
ratoris,
Benedictus, Benedicti ct Joannis nepos. Willelmus
Geialdus comes filium suum puerulum arroganter
fraude suorum Normannia pulsus, Bobertum (108)
qui bello et manu va- praesumptione auctore constituit,et hic in
ibi sola
Francorum expetivit regem,
lida congressus, victiset prostratis Normannis, de fugam versus delituit (m, 9.) Regebat eo tempore
regnum Francorum Heinricus, Roberti regis ex
traditoribus judicio dato comitatum ei restituit. (iv,

Flandrensis so- Conslantia filius. Nam Hugo, qui adhuc decennis

8.) Qui postea Mathildem, Balduini
VARLEl LECTIONES.
215
213
denegabatur c.
su major paginw W,pars et tota 91 vacat. addita post.
NOTiE.
(107) Rumbech auctore Vitae Richardi cap. 14. (108) Heinricus I. a. 1031 - 1060 regnavit.
 26: OHROMCON. — LIB. II.
262
coronatus inmatura morte praeventus cst.Tor-
est, A guonensem arehidiaconum speciosis ornatum indu
cium Robertum cum voluisset mater facere regem, mentis ad Lugdunensem destinavit sedem,
et facta
nec potuisset, ducem constituit Burgundiae. (v, 2.) est provinciae quies el gaudium populo.
(v, l.) Anno
Fuit quoque dissensio magna inter ipsumHeinricum ipso treva Dei primum statuta estet
firmata, et pax
et filios Odonis qui apud Barum obiit, Tetbaldum ipsa treva Dei appellata. Quae non solum bumanis
et Stephanum adeo ut idem rex, ablato ab eis do-
:
praesidiis, sed ct divinis confirmata est terroribus.
minio Turjnicae urbis, daret illud Gotfredo Tuditi, Quam cum noluissct recipere gens Neustri», viro
filio Fulconis, qui eam toto anno obsedit et inil, : > Dei Riehardo praedieante, et ut eam susciperent,
belloStephanus fugatusest, Tetbaudus captus cum quia voluntas Domini erat, (fol.
Deo non ab 92) et a
suisante civitatcm dcductus, reddidit c;im CotlVcdn, homine decretum hoc processerat, ammonenle,
(v,
et in captione remansit. Mille septingenti et eo am-
divino judicio cepit in eos desevire ignisqui
1.)
eos
pliusviriabsque sanguiniseffusioneinpraediocapli torquebat eo anno fere totus orbis penunam
;
pas-
sunt. (v, 4.) Ea tcmpestate Ungros sibi secundo sus est pro raritate vini et tritici.
Sequuta est e
robellcs cum vicisset imperator, cx omni imperio vcstigio mortalitas hominum praemaxima a. ab inc.
suo episcopos congregari fecit, et contra Symoniam Dom. 1042. Multi autemeorum qui torquebantur ab
agens ita orsus est (v,$) Lugensvobis incipio loqui,
qui vice P.liridH
Cltristi iia 0U10 cecclcsia
rf>nr>lnaln nn,ya-H+,.*; „„*„•„
B
'
igne, venientes ad
•,_
virum Dei, meritis eius
.. J
n ,c
et H Pe
/III.I.Til.P.P.
in ejus constituti estis, ,

cibuscurabanturmedicavirtuteDei.Superestadhuc
quamsibidesponsavitetsuo sanguineredemit.S"tcut domnus Eduensis episcopus (109), vir vitae longevi-
enim gratuita bonitate de sinu Patrisper virginem tate grandevus, qui et referre solitusest,
ad nos redimendos venire dignatus est, itasuispra-
quia cum
a sancto Odiloneet ceteris ipsa pax divinis revela-
cepit et dixit, mittens eos
Gratis accepistis,gratis
:
tionibus instituta, treva Dei appellata, et ab
Austra.
date. Vos autem avaricia
et cupiditate corrupti, siis suscepta fuisset, et voluntas
omnium in hoc
quibenedictionemconferredebetis,ir : actransgres- esset una ut ubique scrvaretur,
negociumhoc stre-
sione dando et accipiendo maledicti cstis. Nam et nuitati hujus patris nostri Gratiae Dei
ab omnibus
pater meus, de cujus animapericulo valdepertimes- impositum est, ut ejus
studio et industria pax ea-
co,eandem dampnabilem avaritiam in vita sua ni- dem in Neustria servaretur, eo quod
certi essent de
misexercuit. Idcirco quicumquevestrum liac se ma eo, quod tanta esset ejus erga omnes et omnium
culapotlutumagnosctt,oportetutasacroministerio crga eum gratia, ut quidquid servandum doceret
arceatur. Propter hanc enim ofensam venit super servaretur a cunctis, quidquid vitandum monstra-
/ihoskomi?tum/ames,mortalitas, etgladius.Omnes ret, id cuncti vitarent. Quamobrem sale^it pater ve
enimgraduscBcclesiasticiamaximopontiJiceusque nerabilis, ut tantum bonuni gratanter ab omnibus
ad ostiarium opprimunturpervestradampnationis G
suscipcretur sed pcrversa quorumdam voluntas,et
pramium, etincunclos spiritualegrassatur latroci- mens indomita quasi inauditum hoc respuit, quasi
nium. Ad hanc vocem impcratorisstupcfacti ponti- qui nollent instituta paterna violare ct
nova atque
fices, misericordiae operam implorabant.
At prin- inaudita suscipere. Unde ct subsequuta est
divina
ceps misericordia motus, et pro anima patris sui ultio, ignis scilicet in rebelles et
contumaces dese-
orare eos moncns, proposuit edictum, ut nullus vicns a Domino, quo torquebantur qui viro
gra- Dei rc-
dus vel ministerium aocclesiasticum precio adquire-
sistereetmandata ejus eontemncre non verebantur.
retur; et si quis attemptaret, omni honore
multare- Vidercs monastcrium eximii patris ardentium tur-
tur. Sicut, inquiens, Deus coronam imperii gratis bis relertum, quos ipse sanctorum
reliquiis aqua
miki dedit,ita ego qwodadreligionempertinctgra- benedicta respersis et vino lotis,et pulvere qui de
tisimpendo. Voloutetvos similiter faciatis. Pucru- petra sepulchri Domini radebatur vino ipso
con-
lus itaque quiRomanae incubabatecclesiae, pra^cepto sperso, et ad potandum miseris dato, pace
firmata
imperatoris a scdc dejcclus est, et Gregorius VI,
etjurata, pristinae sanitati reddebat. Proinnumeris
natione Romaiius substitutus est. Cujus bona
fama auteni turbis confluentium inlirmorum vas potui
illi
qiiidi|iiid prior fedaverat iu melius reformavit. (v, paratum erat, ut
advenirent egroti, potus salulis
si
4.) Hic sanctum Odilonem instituens Lugdunensi ^ non deesset, nc fallerentur si hora incompetenti
aecclesiae ordinari pontificcm, misit
ei pallium et venissent neve tunc foret necessitas recurrendi
;

anulum. Sed vir religiosus humilitati studens

hoc ad ablutionem reliquiarum, quod post expletionem
Penuit, pallium tamen et anuluni retinuit,
servans missa3 impleri mos erat.
illud pontilici qui dignus csset
quod usque hodie
; [Glab. Rod- v, 1.] Auno igitur ab incarn. Dom.
Cluniaci habctur. Heinricus vero, recepto regno 1045, Heinricus duxit uxorem nomine Agnetem,
Austrasiorum, compcrla dissensione condoluit,
et filiam Willelmi Pictavensis, apud Bysontium ubi
apud Bysontium a. ab ine. Dom. 1041, ;

electione affuerunt episcopi 28. Cum enim esset alias bonus

cleri et populi firmatum domnum Odelricum Lin- et omnes ejus sitirent dominium, carnis tamen in-

NOTiE.

(109) Hagano obiit a 1098. Jun. 2f, v.i nfra.

2G3 IIUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 20 i

a ctimonialium coetus; ct visitatione sotempni oslen

continentiam frenare oon potuit. Pater Richardus
tunc temporis monasterium nolebat relinquere, a debant erga patrem devotionem piaeaffectionis.Nec
quopro nullis ingruentibus causis patiebatur avelli, rediitad domum episcopus, quin immo cotidianis
excubiis adherens non die, non nocte ab illo
quia sciebat et praedixerat filiis inminere resolutio-
ei,

Etenim superioribusannisquan- patiebatur avelli. Advenerunt et vicinarum urbium

nem sui corporis.
do lues illa, de qua impra^sentiarum mentionem fe- episcopi, abbates, et quique magnates, ad yisitan-

cimus, populum vastavit, cum dilaberetur populus,

dum cum et commcndandos se ei ;
quibus videba-

cteivitas Virdunensis pene redigcreturinheremum, tur,quod in obitu ejus omnino tcrra commovcretur
commune periculum communi oratione lolli consul- etconturbaretur.Excubabatdiebusacnoctibusante
tum Cujus necessitatis urgente miseria, com-
est.
domum ejus turba filiorum et ceterorum fideliura,
alii patri ad meliora fcstinanli valediccre et se com-
muni voto deliberatum est beati Vitoni imploran-
dum esse prajsidium, cujus se confldebant meritis mendare volebant, alii sanitatcs corporum cx-
vita3 procul dubio captaturos rcmedium. Visum petebant, ut sallim aquam ablutionis manuumejus
merercntur, qua inuncti refocillarentur. Ubi ergo
etiam est Richardo episcopo, ipsius confessoris cor-
sensit immincrc horam vocationis quos suac, fiiios
pus sanctissimum exponi dcbere dc fcretro, ut pro-
cessione solempni evectum praesentaretur conspe- Cliristo adquisicratconvcnircjussit, et inunctus ab
B
ctibus omnium, plcbs ipsius fulta patronicio, dum
ut cpiscopo oleo sancto, confessione data, viatico ca>
saneti videret loculum, ejus propensius expeteret lesti pastus,expositusestlectulo,etjacuit mcmere
et cilicio, ita ut altare sancti Nicholai ejus sempcr
subsidium, quod novcrat sibi non defuturum. Con-
tradicente itaque viro reverentissimo patre nostro, appareret conspectui. Inde fratres alloquutus, con-
prrcsul quod deliberaveratincrastinum impteri des- sueta salutis documenta replicans, Deo utservirent
tinavit : obsistente co ct dicente levandam quidem et adhererent ammonuit, suique ut memorarentur
miseriam populi, sed cpiscopo non cessurum in piissima devotionc petivit, omnibus in communc
prosperum, qui ausus fuisset inquietare sancti cor- flentibus et suam destitutionem ingeminantibus,

pus honorificum. Noctem illam patcr insonnem du- cum ipse omnium cobiberct lacrimas, solaretur do-

xit, ante altare sancti orationibus vacans cum la- lorem,et Christi domini promittcret alTuturam pro-
crimis. In craslinum venit episcopus, clerusomnis, tcctioncm.Posthecreliquiasquas Jherosolimitanus
populus, ct cum multo timore et revercntia san- patriarcha ei dederat sibi afferri praecepit;et salu-
et
ctipontificis exponunt reliquias, super aurumobri- tatis eis atque deosculalis cum multa reverentia,
zum Quod ubi factum cst, pontificcm
preciosas. eas quas collo ferre consucverat exposuit, et antc
pater adivit Inptesti, inquiens, quod voluisti, sed
:
sc reverenter sisti prsecepit. Ilinc communesancto-
^ rum patrocinium implorans, elata manu fratnbus
noveris te quintum ahhinc annum in sceculononvi-
omnibus qui aderant benedixit, et sibi benedicj
surum. Michi quoque quiassensi, ante quintumsi- ct
licentia exeundi, ipse
militer annvm terminus eritvit&,te postmodicum petiit. Sicque data filiis

suhsequente. Dixerat, et dictum rei probavit even- oculis et manibus in coclum porrectis et in-

tus.QuartoenimnecdumexactoannOjViribuscorpo- tendebat ac quem festinabat. Legebantur ante

riscepit pater destitui,et convocatis fratribus indi- eum passioncs Dominicuo, lectiones quoque ex
cavit imminere diem suae resolutionis. Mox itaque quarto dialogorum libro et felix ejus animj
;

abbatias sancti Petri Catalaunensis Odylardum ab- illi soli adberebat, cui se totum commiserat.
batem instituit, Bello Loco patrem Ricbardum dc- Ubi vcro cepit jam ab inferiori parte corpus
legit,coonobio sancti Huberti Teodericum, sancti emori (10-iG), sanctorum reliquias apprehcndens in
Urbani Slephanum, viros in omni theoria proba- lectulo sedit, et ad pedes eas ponens, alquc uti vi-

tissimos, in servando rcligionis proposito clarissi- talis caloiideficiebat, paulatim eas profrabens, tan-

mos. Has enim abbatias ipsc per sc regebat. Exone- dem in pectore substitit,et reliquias ibidem cum re-
ratus ergo ab omnibus, illam sibi tantum retinere clinasset, deposuit. admirandam viridevotionem!
censuit, cui pastor datus fuerat, in qua etiam sc sc- predicandam ejus omnibus sanctilatem Cum
in !

peliri destinaverat. (Fol. 92'.) Et jam in mandatis D ergo rcclinasset, manus reliquiis apposuit, et sic
Domini assiduus potius quam frequcns, die quadam usquequo spiritum Crcatori redderet, ercctis ad
Dcum luminibus mansit. Aderat ibi episcopus, et
cum vidisset unum de fratribus monasterii cui no-
men Mysac graviter estuarc febribus, ut quasi in- viri religiosi quos obligavcrat amoret beneficia pii
tercipi vidcretur spiritus ejus, manum illius tcnuit, patris, qui exitum ejus prajmunibant orationibus

et ut nunciandae horao operis Dei signum darct sa- continuis et psalmodia, qui vix ct raro, licet ad ho-
nus factus et incolumis, praecepit. Ille in voce ju- ram separabantur ab cjus praesentia, ne continge-

bentis factus sanus obcedivit patris imperio, et sic ret eosabsentes essc quando a corpore migraret fe-
lix anima. Ulucesccnte itaque die mensis
Junii 14,
omni egritudinis caruit incommodo. Ilic itaque, qui
quod est 18 Kalendarum Junii, hora jam imminente
tantis abundabat virtutibns, imminente die vocatio-
nis ejus decubuit fcbribus, ct ultima illa exerccba- tercia, prassentibus filiis suis, quos loci angustia

tur egritudine.Quod ubi per urbem sonuit, advenit capere poterat,ceterisinmajoria3cclesia3Consisten-

episcopus, monachorum quoque, clericorum et san- tibus et canentibus, sancta illa anima corporeis ne-
 ;

265 CHRONIGON. — LIB. II, 266

xibus absoluta, ad illud porvenit aeternum quod est A sanctas Maria3 sanctus requiescit Madelveus, ab eo-
unum et inseparabile trinum. Oculos patrisclausit dem patre nostro ibidemtranspositus,etreverenter
episcopus;polinctoresfuncris(110)Richardus,Ody- tumulatus. Peracto vero sepulturae offlcio, ubi ab
lonflne .^ltrinhnntio nt Wnln i>o nn 11 a nkkn^n r,,^.*..,,f n i::, _
lardus, Stcphanus et Walerannus abbates fuerunt. ,i r _ ,. _
aliis discessum est, ad componendum viri
i i . .

Dei le_.
Ipsi corpus sanctissimum procuraverunt, vestibus ctum unanimis se filiorum accendit devolio. Quat-
sacratis ex more induit episcopus, quibus ille tuorcolumpnaemarmoreae cooperculosepulchrice-
voluit ct praecepit, qui vilia queque delegerat, sed mento facto ex eodem marmore conectuntur, his
quas dictavitamor paternus et devotio sanctissima desuper tabula marmorea pragrandis ipso eodem
et dcbita (111). Reliquiae, quas super pectus suuin cemento adjungitur, et sic desuper cooperculo ma-
ipse commiserat, induto eo sacris vestibus, supra ceriaj aliquantum construitur, et solido bituminis
pectus cjus repositae sunt. Elatum ergo funus bea- gluttine solidatur. Tabulae vero in altum porrectse
tissimum bajulantium manibus, cum ob impetum linteum imponitur, et ei pallium superadditum est
populi occurrentiset plangentis obserata esset sec- ut cunctiscernentibuspatenter detur intelligi eum
clesia, ante altare sancti Petripositumest :ubi mis- magni esse meriti, cujus corpus sic honoratur ip
sa a pontifice celebrata, tamdem portae monasterii terris. Et merito. Quodenim fuit ejus in terris slu-
apertae sunt, et eccc populusinnumerabilis utrius- B dium, nisi Deum diligere, et sanclosejus venerari
que sexus et ordinis irruit cum lacrimiset ululatu et aecclesiam Dei ornare decorecompetenti ?Nec mi-
cordis. (Fol. 93.) Plena erat aecclesia lacrimarum, rum si propensius honoratur, quosscivit re-
a filiis
omnes in commune pii patris deflebant obitum,
ac gere, et regeresecundum nostramdisciplinam,quae
si viderent imminere interitum patriae. quantus ex Christiana lege descendit, Deum ducit. Rc- et ad
luctus omnium ! quanta totae uroi mestitia quam quievit autem hic pater noster
!
ab inc.Dpm. 1046, a.
pia erat dc ejus obitu compassio quanta omnium
!
regiminis sui anno 42, regnante terris^IIeinrico
destitutio ! Ea dies tota
gemituum, tota planc-
fuit Conradi filio. Supervixit vero episcopus Richardus
tuum.Qua advesperascente, corpus beatissimum ad usque ad mensem Novembrium, et obiit 8 ldus No-
principalem aecclesiamsanctaeMariaea fratribus de- vemb., sicut ipse a patre suo quesierat, cum ei ocu-
latum, debitis vigiliarum et psalmodiaeofficiisnocte
los clauderet (lify.Si, inquit.pateradDeumvadis,
ipsa ab excubiloribus honoratum est.
In crastino et eiplacetobsequiumquo ei servisti, obtine
utunum
missa solempniter celebrataacanonicis, per
reliqua annum non tibi supervivam in hoc seculo, quia tibi
urbis monasteria deportatum est, et vigiliis missa commoriquamvivereprceopto. Dixerat, et exauditus
-«•m«w»— «.H...i u C uiiduuiciu! iiaieperceieDratis,
umquesolompniisdebitaofflciositatepereelebratis, > est, aauitusque
additusque patribus
patnbus suis. Cujus
Cujuscorpuscumpa-
corpuscumpa-
-andem ad monasterium suum relatum est, et filiis
L rentes juxta
corpus viri Dei sepeliri mandassent, a
lolentibus et de morte ejus merentibus
restitutum. canonicis retentum, et in aacclesia sancta. Maria?
vi
erg0 dies C1 a stina, et ecce fere circa horam
'

.
.
majoris sepultum est. (Chron. Div.) Eodem anno
.erciam congregata est tota civitas
ad sepeliendum ordinatus est Lugdunensi ecclesia. archiepiscopus
Missam celebravit episcopus, sermonemque
lliim.
domnus llalinardus. Eodem quoque anno Heinricus
MDuit ad populum de mutabilitate vitae hujus, et
Romam ivit, et concilio habito adjecti sunt pervaso-
lualiterinhancplorationisconvallemdevenerimus; res Romanae ajcclesiae, Johannes, Benedictuset Sil-
fims bonorum, quisve malorum quae fuerit
; vester ; et ordinatus est
Clemens papa, a quoet ipse
mors quam preciosa. Hinc percelebrato
)atris vita,
coronam suscepit imperii. Et eodem anno Ciemens
)fficio, dictis orationibus solempnibus, ad
locum se- obiit, et Dainasus successit. Regimcn quoque Vir-
mltura. itum est. Et licet solis exequiarum
mini- dunensis coenobii Walerannus suscepit,homoin se-
tris et bajulis funeris cum his qui offlcia dabant culo nobilissimus, Gelduini comitis filius qui in
;
«rmissum sit ingredi, cctcris intra majorem aeccle- bello apudBar castrum in geniculovulneratusclau-
lamrctcntis, tanta tamen fuitobsequentium
multi- dicabat. Cujus frater fuitHugoLinguonensisepisco-
udo, utfenestras, quibus lumen
criptas infundeba- pus, postea a sanctoLeone IX, in Remensi conciho
ur, ob captationem aeris aufcrrinecessitasimpule- p
depositus. Episcopatum autem Virdunensem Theo-
it. Vincebat diem luminum multitudo, et
fumus dericus suscepit, Wezelonis comitis filius cujus ;
ncensi ct thimiamatis
totamrepleveralaeeclesiam. primo benedictionis anno templum sanctae Mariae a
foata erat omnium erga patrissepulturam
devotio ! duce Godcfrido et Balduino succensum est (fol. 93'),
lumato itaquc mitissimi viri corpore,
clausumest vasa sacra ablata, civitasque dcstructa 8 Kal. Nov.
epulcrum, et solido ccmento per juncturas
litum. (1047.) Quanta) vero apud illius asvi homines hic
lesquiescit autem
cripta subterranea antc altare
in
pater noster gratia Dei honorificentiae fuerit, Theo-
anctae Dei genitricis Mariae et
sancti Johanniscvan- dericus Basiliensium episcopus,virmulta3auctorita
super eum majus altare sancti Pctri sta-
8«st«3, et
tis et gratiae, suo in facto ostendit. Qui cum in de-
ditum cst. In eadem cripta subtus
altare prajfatum duccndo novo episcopo (113) Virdunum missus ab
NOT.E.
(110) Qui mortuos curabant ct
unguebant
(111) Gesta Vird. 10. (113) Theoderico scilicet anno 1047; cf. Heri-
(H2) Gesta Vird. 10. Vita Richardi 20. manni Aug. Chrou.
Patrol. CLIV.
 ,

207 IUJGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 268

mperatore venisset, et esset ei devotio sancti viri A nec ad medium nostis, quia virgratia Dei inlumina
tu.s humilitati studuit ct vilitali, necactus suospro-
sepulchrum invisere, cum ante tumban magna se
lacrimarum contritione mactasset, rememoransde- dere maluit, sed occultare. Sed noveris quia ma-
fancti pietatem sobrietatemet mansuetudinem,pal- gnum patronum et Deo carissimum prsmisistis, et
(|iia; de eodicuntur vera sunt, quamquam ampliora
lio pretiosissimo crocei coloristumbamipsamador-
dici possent. Placeat tibi devotio filiorum cjuserga
navit, ut affectu ipso testaretur dilectionem quam
vivo exibuerat mortuo se q.uoque nonnegare ;immo memoriam ejus, ct quaatibi missusaDcorefero, hac
propensiori eum cultu dignissimum, quemjam suo ipsa die oinnibus in commune edicito, utgaudeant

Dominus gremio confoveret. Ceperat jamtunclocus dc felici suecessu patris, quem habent suffragatorem
multisclareremiraculis,etinfebricitantestanta
ille
et devotum interventorem in ccelis. Tu itnque his

curationum refundebatur gratia, ut quisquis adve- de beato viro agnitis,viamquamco3pistinedeseras,

nisset hoc laborans incommodo, ubi parumobdor- mortificationi carnis, humilitati, vilitati ctcastimo-

inissct, sanitatis potiretur suffragio,etrediretomni niae mvigila, lucrandis animabus operam dn, ut cum
valetudinis sopito incendio. Sed quid moramur, nec hocetaliisdonerisbeatitudinea3terna3Jocunditatis.»

referimus cujus meriti angelico quoque declaratus Fol-94.) Obstupuerat vir gratiarum in visione et

sit csse testimonioEtenim qui vidit testimonium

?
B affatu angelico, et cum videret illum pro hiset aliis

perhibuit, et de cujusvita non dubitatur, ejus me- pietatis ejus bencficiis humanae fragilitati collatis
rito testimonio creditur. Beatae memoriae pater Ro- Dco laudes dieentem, et ad easdem se pararet, toto
dulfus, tercius post eum successorin regimineaec- corporeutdormicbatassuiTcxit,et, evigilansgrates
clesia3,etutcredimushereditaria3sanctitatisposses- quas conatus fuerat mente, jam animo et corpore
sor, nunc feiiei beatus excessu (114), ubi locum persolvit intente.Necapparuitsegnisin praedicando

ipsum regendum suscepit, et audiret areferentibus quod viderat et audierat, immo omnibusDei retexit

multa de eo relatu digna, videretquoqueunanimem magnalia, quia et quod gratum est vidisse vel au-
erga cultum memorialemejusomniumdevotionem, disse,gratiusrefertur, et gratissimumuniversiscre-

amplexabatur quidem quod videbat et audiebat gc- ditur ; quoque audita patris magnificentia
fratres

neraliter ab omnibus, estuabat vero intra se ipsum, tanti nuncii voce testificata, laudes et gratiasDeo
si lanla? sanctitatis vir ille fuissetutreferebatur, et reddidimus (115), satisque cautum est ab illa die et

quasi querebat sollicitis ct dispositiscogitationum deinceps, utejus mcinoria devotione recoleretur di-
excubiis, cujus meriti apud Deumesset. Solebatet gnissima. Pro liis ct aliis beneficiisejusbenedieatur
ipse ad ejus sepulchrj locum, quia senserat ibi faei- nomen Domini in adhue et vivet in
secula . Vivil

les orationum proventus, creberrime orare et mul-

^ secula beati viri meritum(116),etquamdiuvolvetui
loties pernoctare cum ecce una nocte post cele
:
seculum, semper cjus meritum accipiet incremen-
brationem nocturnalis synaxis cum ibidem solitas lum. Testatur hoc Normannia, fatetur et Britannia,
Deo redderet excubias, hac eum cogitatione sepius applaudit tola Gallia patris promens magnalia, quaa
terenteetabsesedevolvente,somnuspaulisperallu- quanto letata est et jubilavit de conservatione ejus
Necdum corporales in soporem erant perfecte
s-it. sanctrssima dum mundo, tanto nunc dolet
esset in

resoluti, cum intellectuales oculi aperti sunt, et vi- in morte ejus sublata sibi tam fclicia contubernia,
dit sibi astare angelum blanda se voce alloquentem cujus vita sanctitatis erat spcculum, penitcntium
et dicentem : «Diu te cogitatio tua morosa curiosi- solatium, merentium consolatio, miserorum defen-
tate detinuit, ut scires cujusmeriti hic cujus sepul- sio. Luxit ejus obitum imperator ct optimates, de-
chro adsistis esset, el ne te diutius faligandum pro- fieverunt reges et pontifices, defecit tibia ct orga-
traat, missus sum hec tibi expedire. Duo sunt in num, cithara et psalterium, raucum sonuit tuba et
hac cripta quieseentes, ct diem Domini, quo duplicitymphanum. Ascendit ad Deum clamor pauperum,
stola remunerentur, expectantes, hic abbasRichai desiderium egentium suam destitutionem ingemi-
dus,etconfessorChrislipraecipuusMadelveus,cujus n nantium, et ut mage mireris, uniusobitum mundus
vos feslivitatem suo tcmpore et die devotis, ut di deflevit, in quo totus dum vivcret requievit. Et

gnum est, honoratis officiis: utpote quem Deus in quamquam sentirent magis esse gaudendum, si ra-
numero sanctorum suorum et sorte justorum asei- tioncm visdoloris admitteret, flebant tamen prasci-
vit. Etjusle quidem digne in memoriamvertiturho- pue monachi, virgines etviduas, ordoquoqueaeccle-
minum, qui ad gaudium transiit justorum. llic au- siasticus, cjus peculiari fultipatrocinio,firmaticon-
silio, recreati alloquio. patris meritum seculis
tem, cujus adsto sepulchro, pari vobis nee minori
devotionevenerandusin terris, quem pari sorte ncc memorabile, postcrisvenerabile,omnibusimitabile.
inferiori gloria Deusdecoratumsubliuiavitinccelis Laudes ejus nulla umquamdelebit oblivio, non mi-
Multa sanctitatis ejus fama in terris, quam tamen nuet temporis interpolatio, non auferet aboreno-

VARI.E LECTIONES.
811
perffil auctor posl aliquod tempus.
NOT;E.
(114) Sedil biennio vivente Grimoldo, deinde au- (118) llugo igilur aderat.
nis 1078-1099. (116) In sequentibus rhythmos agnosco.
<m GHRONIGON. LIB. II.
270
stro ets.grav.orexcandescatinnosquamnuncost Aintclligi, si fama votis annuisset,
multis ecclesiam
tr.bulatio (117), quo minus te vencrandum, te pra3-
donanclam muneribns,mu!ta,diIectione a
nunli fore
j.candum, te, patcr, fateamur omnimoda laudeco- munif.cenlia honorandam. (Fol 94' Vidimus do )
endum. Tu.s enim laudibus immorari, est a tribu- moniacum ad monasterium beati Vitoni adductum"
lat.one releva,,, qu.a laus tua gaudii est et pacis intra paucissimos
diesplenariaasanitatisgaudiar^
ulm.randacomprehens.o, meronsetanxietatispro- portasse, quem cum in primo adventu suo vinct ,
>uIsat.o. Retul.t l.um.l.tat. nostr» ante
quinquen- loris et funibus
artatum infracriptam dmemoriam
lium, cum nccdumgustassemi.s quanti sit laboris
sanctorum ibidem quiesccntium parentes
tedii aliena curare, vencrabilis
ducere
;t
abbas sanctse Tri- vellent, nullatenus potuerunt,
litatis de monte Rotomagensi Hugo nomine, qui
demone limen-
credo
te praesentiam eorum sanctorum, quorum
tunc usque superest, quia cum esset in obsequiis meritis
eadem ascclesia inlustratur et prasentia
iraefili comitis Nor.nannirc Willelmi,
decora-
jam tunc re- tur 317 .

:is Anglorum, cum tractaretur in aula

de honestis (Fol. Anno
95J ab inc. Dom. 1051. Leoni IX suc-
irisetmemoratudignis, qiiorum ipserexhabuisset
cessit Victor,ct 4 anno obiit ; et
successit ei Stepha-
otitiam aut famam audisset, interpraacipuos hujus
nus, qui et Fredericus frater Godefridi
ducis,cujus
cndo praconia,
endo nr;econi.n hnmi ntpm sapientiam
humilitatem, c.on; a ,-.,;n,^ At~
,

discre-
— '

.
'

ii)iperator,et exsequiis ejus, interfuit,qui

u:m,IL i.t-iiiious
et Spira?
ionem, animi ct vultus devotam Deo hilaritatem,
sepultus est a. ab ine. Dom. 1056. Et
ermonis facundiam, morum elegantiam, subdito- remansit
Agnesimpcratrix cum filio pam.lo.qui et
um reverentiam. Mirabatur etiam quod his mo- regnum
optinuit sub tutore regni Annone Coloniensi
ernis temporibus de loco tam celebri nulla archi-
ad se episcopo (1056). Obiit quoquo Stephanus
a. 1058 et
jmmigraret persona, nulla, ut solebat, regalem
sepultus est apud Lucensem urbem, ubi
us magnificentiam expeteret successorum multaj Deo
tanti cooperante fiunt ad ejus tumulum virtutes
(I059).
monachorum loci sedulitasjadeo ut cum
atris aut
Success.it ei Nicholaiis, qui 2 anno ordinntionis su«
rolegationcquadam idem vir,a quo hasc audivi- conciliu.n habi.it in basilica Lateranensi,
us, quadam vice mitteretur Virdunum, mense
inter alia Aprili, indict. 12 ubi considentibus venerabilibus
;
ab eodem rege et honorabili ejus conjuge
ei da- archiepiscopis,episcopis, abbatibus seu venerabili-
itur in mandatis ut ccenobium nominatissimum
bus presbiteris et diaconis, de clectione
ncti Vitoni expeteret ibidem hospitaturus, summi pon-
pa- tificis decernensait (118)
emquc «Novitbeatitudovestra,
:

et fratres loci sua

ex parte devotc salu- dilectissimi fratres et cocpiscopi, inferiora
turus, et sollicite notaturus quoque
si idcm qui quon- :
membra non latuit, defuncto piae memorias domno
m
honestatis et religionis cultus nileret,
qui Stephano decessore nostro, hasc apostolica
set monasterii pater, si in sedes,
eo avitse paternitatis cui Deo auctore deservio, quot adversa pertulerit^
dulcedinis specimen eluceret, si in f.liis
gravi- quot denique per Symoniaca? heresis
;iset reverentit; antiquum trapaezetas
decus emineret, si malleis et crebris tunsionibus
rum tcmporaliuin copia exuberans, subjacuerit, adeo ut
si spiritua- columpna Dei viventis jamjam pene videretur
m delectationum gralia ab ubertate domus Dei tare, et
nu-
sagena summi piscatorisprocellis intume-
5ct habitantes debrians omnia prospiceret,
:
scentibusinnaufragii profunda submergi.
igula vivido rimaretur ingenio, Unde, si
sibique referret! placet fraternitati vestnc, debemus
rum quid rerum nuxiliante Deo
intercesserit, quod prmfatus fiituriscasibusprudenteroccurrere,e(mcclesiastico
aliorsum hospitaturus diverterit, ct
speranti- statui,ne rediviva, quod absit,n.ala prasvaleant,
3 optima regi ct reginae insperata
in
relulerit, nos- posterum prjevidere. Quapropter instructi
m non est ediccrc, maxime cum illo in tempo-
prasde-
cessorumnostrorum aliorumque sanctorumPatrum
quod id gcstum est, pucrilis adhuc
nos ferula auctoritate,decernimus atque constituimus, ut
vel si.nilibus vetaret ob-
intenderc. Illud tantum eunte hujus Romananiniversalis
iasse siiff.ciat, quod rex
auditis quaj non spera-
D a?cc!esi;epontificc.
imprimis cardinales episcopi diligentissima
'at, viri spectabiiis et simul
memoria digni cgrcgiam consideratione tractantes, mox sibi clericos
lversationem reducens ad animum, cardi-
tot ingemi- nalcs adhibeant, sicque reliquus clerus et
lon.bus ejus deflevit obitum, populus
tot rociproca vi- ad consensum novas electionis accedant,ut
situdmeejuseflerebatmeritum, replicando miris nimirum
ne venalitatis morbus qualibetoccasione subripiat,
d.bus lll.us pra3conia,et subindc
repetendo indc- religbsi viri prasduces sintin promovendipontifieis
a ctmgrata patcrnae sedulitati remissorum
iilio- aslectione.reliquiautem soquaccs. Et certe
urcm.ssao vicis obsequia, in l.oc rectus
ipsum quoquc atque legitimus hic aelectionis ordo perpenditur,
w congcm.nantc aula, ut daretur cunct.s si,
pa- perspectis diversorum patrum regulis seu
intellig., si gestis,'
1
fama votis annuisset, multis
ec- etiam illa beati Leonis sententia recolatur.
Kulia
17 VARLE LECTIONES
reliquaparsjpagina racat.

Il3
'18) HT
Cf.
P° st annum
Mon. Germ. TLegg. t.
1090 scripta sunt.
II, R. 177, et qua3
NOT.E.

ibi notavi.
 .

271 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 272

inquit,ratio sinit utinter episcoposhabeantur,qui \ in tabcrnaculis cjus

non sit qui inhabitet. Fiant fi.
318
lii ejus orfani, et uxores ejus viduae. Commotus
necaclericis suntcelecti, nec aplebibusexpetiti,nec
amoveaturipse,etfiliiejus,et mendicent, et cjician-
a comproiincialibus episcopis metropolitanijudicio
vcro sedes apostolica cunctis in tur de habitationibus suis. Seruleturfocncrator sub-
consecrali. Quia
orbeterrarmnpra3fertura3cclesiis,atqueideosuper stantiam ejus, deleant alieni laborcs ejus. Orbis
et

terrarum pugnet contra illum, et cuncta elementa

sc metropolitanum habere non potest, cardinales
sint ei contraria, et omnium sanctorum quiescen-
episcopi procul dubiomctropolitani vice fnnguntur,
quia3lectuinantistitemadapostoliciculminisapicem tium merita illum confundant, el in bac vita super
eumapertamvindictamostendant.Observatores au-
provehunt. Eligant autem dc ipsius aecclesiae gre-
tem hujus nostri tlecreti Dei omnipotentis gratia
mio, si repertus fnerit idoneus, vel si de ipsa non
protegat, et auctoritate beatorum apostoIorumPrti
invenitur, ex alia assuniatur, salvo debitohonoreet
Henrici, qui impraesen- et Pauli ab omnibus vinculis absolvat. Nicholaus
reveientia dilecti nostri filii

episcopus sanctae et apostolicae Romana? aecclesiae

tiarum rex habetur, et futurus imperator Deo con-
huic decreto a nobis promulgato subscripsi. Bone-
cedente speratur, sicut jam sibi concessimus, et
illius, qui au
successorum mius, hac upusiuuca
ab nac sede per
apostolica seue pvi- .»^»»«»~-
facius —
Albanensis subscripsi
r~ - Humbertus sanctae ec-

Quodsipravorum » clesiae Silvae CandicUesubscnpsi. » PetrusOstiensis

sonaliter hoc jus impetraverint.
episcopus subscripsi et caoteri episcopi numero 76
atque iniquorum hominum ita perversitas invalue
rit, ut pura, sincera atque gratuita aelectio fieri in cum presbiteriset diaconibussubscripserunt.
Urbe non possit, cardinalesepiscopi cum religiosis Item « Nicholaus episcopus, scrvus servorum
:

clericis catholicisque laycis, licet paucis, jus potes-

Dei, omnibus archiepiscopis, cpiscopis, abbatibus,
clericis ct laycis fidelibus, tam majoribus quam mi-
taiis obtineant eligereapostolicai sedisantistitem,
noribus per omnes Gallias commorantibus, immo
ubi congruentiusjudicaverint. Plane postquamele-
Aquitanicis, Wasconibus salutem et apostolicam
ctio fuerit facta, sibellicatempestas vcl qualiscum-
benedictionem(il9).Quicumque sacerdos,diaconus
que hominum conatusmalignitatisstudiorestiterit,
et subdiaconuspostinstitutumbeataememori.e prae-
ut is qui elcctusest in apostolica sedejuxta consue-
dccessoris nostri Lconispapae decastitate clerico-
tudinem intronizari non valeat, electus tamen sicut
rum concubinam palam duxit, vel ductam non re-
papa auctoritatem optineat regendisanctamRoma-
liquit, ex parte Dei omnipotentis auctoritate beato-
nam aecclesiam, et disponendi omnes facultates il-
rum apostolorum Petri et Pauli pracipimus, et om-
lius;quod beatumGregoriumanteaelectionem suam
nino contradicimus, ut missam non cantet, neque
fecissecogn scimus. Quod si quiscontra hocdecre- r
,-„.° ,„„„ f ui; . „ia„i;n promulgatum non
nonmiiitratiim per ^ enistolam ad missam legat, neque
evanerelium aut epistolam
evangelium
tum nostrum synodali
,
sententia
in presbiterio ad divina officia cum his qui praefata.
seditioncm vel praesumptionem aut quodlibet inge-
constitutioni obedientes fuerint maneat, nequepar-
nium aelectus, aut etiam ordinatus seu intronizatus
etsanctorumapostolorum tem ab aecclesia recipiat, quousque a nobis senten-
fuerit, auctoritatcdivina
Petri e! Pauli perpetuo anathemate cum suisaucto- tiasuper hujusmodi, Deo concedd-ite, procedat. Et
praecipientes statuimus ut hii praedietorum ordi-
ribus, factoribus, sequacibus, a liminibus sanctae
Dei aecclesiie separatus subjicia tur sicut antichristus
num, qui eidem praedecessorinostroobedientesejus
institutumservaverintjuxtaecclesias quibus ordi-
et invasor atque destructor toiius Christianitatis,
nati sunt, sicut oportet religiosos clericos, sinuil
nec aliqua super hoc audientia aliquando ei reser-
vetur, sed ab omni aecclesiastico gradu, in quocum-
manducent et dormiant, et quidquid ab aecclesiis
que prius fuerat, sine retractione deponatur. Cui competit communiter habeant. »
qualemcumquc tamquam (10G0) Hunc igitur Nicolaum papam adiens Wa-
quisquis adh.seril, vel
pontificireverentiam exhibuerit, aut inaliquoeum lerannus abbasSancti Vitoni, quenmonia facta su
n
u ecclesiae Virdunen-
nro fundis ecclesue Virdunei.
...,„.....„...<,__,...
..,..•,.-..,,.....
defendere praesumpserit, pari oi». manpi.
confmiim sit
^o,.; sententia manci- ner comite Rutencnsi profundis
per
sis sitis in comitatu Rutenensi quos sancto Vitonc
patus. (Fol. 98.) Quisquis autem hujus nostri de-
vel tcmerator extiterit, et Ro-
sententiae aufercbat, id est Maderniacum Puliniacum et alios.
creti
manam aecclesiam sua praesumptione confundereet optinuit litteras ab eo missas praefato comiti in haei

perturbare contra hoc statutum temptaverit, verba « Nicolaus episcopus, servus servorum Dei
:

perpetuo anathemate atque excommunicatione R. Rutenensi comiti dilecto filiosalutem et aposto

dampnctur, et cum impiis quando resurgent in ju- licam benedictionem (120). Cognoscentes tui anim
dicio reputetur. Omnipotentis scilicet Dei Patris et propositum, et quod propter regnum Dei et justi
Filii et Spiritus sancti contra seiramscntiat,etsen- tiam ejus voiueris renunciare temporali fastigio se-
ctorum apostolorum Petri et Pauli, quorurn pra.su- cularium occupationum, confidenter tibi denuncia
sumit confundcre accclesiam, in hacvita et in futu- mus, ut —
secundum quod tibi iniunximus cum ort
ra furorem reperiat, fiat habitatio ejus deserta, et ad os loqueremur — accclesiis Dei et pauperibu;

VARI.E LECTIONES.
313
r. e. u. c.
NOT.E.
(120) Mansi t. XIX, c 874
(119) Cf. Mansi t. XIX, c. 873.
 273 CIIRONIGON. — LIB. II, 27-'

defensoremteopponas,justitiaraquecisadquipendo A (1073) Anno igitur ab incarnatione

Domini 1074
in conspectu Dei excusatus cxistas, quod non sine Romoe
(124), prnesidente papa Alexandro, ecclesias
causa gladium portas. Et quia nostpum est te adrao- (fol. 9G) Giraldus Ostiensis episcopus, Romanaj se-
nere, si qua non negligenda cognoverimus te negli- dis legatus in Galliis, concilio Cabiloni habito Ro-
gere, orando simul et prascipiendo auctoritate apo- mam rediens, et apud Dlensem urbem bospitatus,
stolica nionemus, ut monasterio sancti Petri sito cum clericis in a^cclesia dc utilitateecclesiae loque-
Virduni, quod vencrabilis vir consanguineus tuus batur. Erat cnim in eadem urbe Lancelinus Syrao-
Walerannus abbas regit, curtes quas in terra pos- niacus dictus episcopns, qui vocatus ad audientiam
sessionis tua3 haberedinoscitur restituas, ne, quod cum vcnire renueret, ctse indomoepiscopalimanu
absit,adperditionemanima3 tuaa diutiuseasretincn- militari defenderet, et episcopatum rctinere temp-
do excommunicationem ab antecessoribus nostris taret tractabat legatus cum civibus, canonicis sci-
imprecatam invasoribus earum incurras. Nec volu- licct et plebis
majoribus, quid de episcopo agcrent,
mus dicasa parentibustuis vel uxoris ture eas ser diccns, juxta Ambrosium inexpiabilem esse culpam
visDei subtractas, quia justus Dominus reddit ini venditi ministerii et juxta decreta sanctorumpa-
;

quitatem patrum in filios, in terciam et quartam ge trum, Leonis, Gregorii, Nicholai et ceterorum, erga
nerationem. Sicul enun conscia ventatis testatur
B Symoniacos nullam misericordiamhabendam inser-
onfinnilne Pnn.ifn.i Imnnflnn ~ 1.' *

antiquitas, sanctus Araantius, .,peculiaris vester

i. _ .

vanda dignitatc, quia quisquis per pecuniam or-

et
patronus, eascontradidit servitorum sancti Petri dinatur, ad hoc ut fiat hereticus promovetur et om-
usibus.
nes qni ei consentiunt, et qui emendare possuntet
His acceptislitteris cumrcverteretur, apud Are- non emendant, et omncs qui contra illos npn sunt,
mare monasterium (121) veneno periit, ct Grimol- sed favcnt cum
co habeant partem qui prius
cis,
dus successit. Capella vero ab inhabitantibusreten-
commisit hoc peculiare flagitium. Dumergodehis
ta est, sed postmodum requisita reddita est,
etsi intereos tractaretur, ct, ut prffidiximus, illc dictus
non tota. Et quia eo defuneto non fuit qui litteras episcopus audientiam subterfugeretjuxta canonum
missascomiti Rutenensi perferret, adhuc abbatia
instiluta et sanctorum Patrum decreta episcopus
cum fundis retenta est. Nicholaus quoquepapaobiit querebatur idoneus, qui et saluti eorum invigilaret,
annoeodem, idest 10G0, ab inc. Domini, et sequenti et animabus commissis
sollicitus superintenderet,
anno Walerannus decessit et sepultus apud eun-
ecce personuit ad aurcs eorum advenisse illic et
dem locum.
«cclesiam qua tenebantur intrasse orationis gratia
Anno igitur 1061 Nicholao papaa successitAlexan-
domnum Hugonem Lugdunensem camerarium, pra3-
der II, et secundo anno Aloxander
obiit; cui tercius
cinctuin et paratum ad equitaiidum ibat enim Ro- :

successit (122) Millesimo quoque scxagesimo quinto C

m:e ad sanctum Pctrum. Nec mora, Spiritus sancti
anno. ind. 3 stella, quas comete dicilur,apparuit,et
gratia corda suorum illustrantc, fit clamor etcon-
codem anno Etwardus Anglorum rex obiit (10GG, cursus fidelium, ocreatuscumcalcaribusinvenitur,
Jan. 3) qui quia sine filiis fuit, consanguineum
;
rapitur, tenetur in conspectu apostolicaBsedisvica- ;

suura Willelmum Normannorum comitem post se

rii suramo oranium favore etgratia deducitur quod
;
rcgnare instituit. Sed Heroldus, contra sacramen-
dignus sit qui possit aecclesiae prasesse ct ppodesse,
tum quold Willelmo fecerat, regnum invasil. Ipso
acclamatur. Reclamabatille,etvotispopuliparabat
anno, mense Octobri, Willelmus mare transiit, et
obsistere, quasi qui non posset nec deberesponso
commisso praslio 2 Idus Octobris ruit IIeroldus,et
legitiraoviventecastitatemaecclesi.v foeda scissione
Willelmus die natalis Domini apud Lundoniam in
corrumpere. In hac devota cOntentione placuitdivi-
regem elevatuset coronatus est, Anno ab incarn.
nitati beneplacitam suae praesentis voluntatem in
Domini 10G3 flnis fuit annorum circuli ,10 qui con-
ostensione lucis suis fidelibus declarare. Nam cum
stat quingcntis triginta duobus annis, et sequenti esset nubilus dics, lux in modura spera> per aliquas
anno idem incipit circulus; in cujusfine crit labor
horasingreraioet facie splenduit ecclesiae, qua3 sic
ct dolor.
Alexander papa Gyraldum Ostiensiemepi- accendit cunctos quiaderantetvideranl,adlaudan-
scopum, qui Pelro succcsserat, ad Gallias desliha- D dam propriciationem divin» clementiae, utclamare
vit, et
vices suas ei per Franciam ct Bupgundiam tur nhommbus Benedictus dominusDeus. quia re-
:

commisit Atille expraecepto papa^conciliumapud spcxitdejecUoueni ecclesitfsu?, utvisitarct eam ct

Cabilonem instituit, cui pra^erat
Roclenus episco- illuminwrettalipontiflcei Accessitet aliud mirabile
pus. lilteris
adprime eruditus et in lectione divino- divinae pietatis 5!0 indicium, quia, cum in cjus 3tl
rum voluminumstudiosissiraus (123). electione omnis sibiin voce 322
laudis et jubilocor-

VARLE LECTIONES.
3,9
Voxjam deleta. £S0
-tatis deletitm. 321
ejus deletum. 3 " in vocc deJcta.
NOT.E.

.
KKMjr^u..
o|VII succcssorcm nactus
num Grego- T'-Tl
Mansi L XX
l ™ ut
,'
eslalur Acl0 "" m fragmcMa
r
est
',
' ' p i,
47> K
-
*

(123) Conciliura Cabillonense babili m est6Non. (124) Vel potius 1073,

275 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 216

dis applauderet BM ©cclesia, et praecipue*** se tali A gratantar jussioncm cjus susciperent, ct obedirent
rectore opitulatamesse^gratulareturjlegatuspa- ita ul antc ejus ordinationem haecsuae meliorationis
" mente presaga quiddammirum
fl 327
eo pr®- incrementa sibi commissa per eumsusccperitcccle-
P e in

\ idens : Hu.ic. inqu.t 328

quiiem est, civitatl pastor sia, Obierat ipso anno paoa Alexander in ipso apo-
•^ 59
elecius eta Deo donatus
, serl majora ei pra- 3::o
,
tolorum PetrietPauli natalicio, et substitulus eral
destinarit 33t Altissimus. Nondiu enim huiceo- m Unanimi electione cleri et populi GregoriusVII, qui
clesia pastoris officium proestalit
BS8
quoniam ex- ,
in ipsa Romana secclesia sub prnefato pontifice of-

cellentiori gibisserio (125) donabitu/r

8S4
dispensa- ficio fungebatur archidiaconatus. Et licet ordinatio-
twrus m divina m mtmera m gratim m fl26). Cf. ss. nis etconsecrationis ejus privilegium soliscardina-

(vi, 306) Sic clamores et vota omnium judicium pro- lilms episcopis Albanensi, Ostiensi et Portuensi, sit

bavit cseleste, elcclus ille, qui ncc valuit nec vo- commissum, Giraldus ipse, quia aberat, cxpcctatus
luit, tot praecurrentibus indiciis, voluntati divinae iKui est, sed qui vices ejus exequeretur subrogatus
eontrafre, compulsus est auctoritateapostolica re- est. Qui demum reversus, papae interceleraelectio-
morari et confirmata est super eum electio cleri et nem Diensis aaeclcsiaa innotuit, ct electum ipsum
populi. (Fol. 96.) Quo audito, ipse qui secclesiam quam maximepaternitati ipsius commendavit. Non
per Symoniam invaserat et armis rctincre tempta b multo postipsequi commendabaturadvenit,etquia
bat, dolensunanimein assensum civium, et timens solam clericatus tonsuram babebat— detestabatur
populigaudentiset adpia vota incalescentis animo, cnim Symoniacorum ordinationes in mense De- — ,

si intumesceret, impetum ferocissimum, domum cembrio per manum ejus usque ad presbiteratus
episcopalem deseruit Angebatur enim
et recessit. gradura promotus est, cum hoc aliqui calumpnia-
curarum mordacis con-
estibus, et stimulis rcntur Romanorum, et promerent morcm sanctae

scientiae, quam non effugere quibat, quia non Romanae ecclesiae, neminemlicetelectumantistitem
inveniebat quo fugeret, ncc suis jam ut solebat, a papa ordinandum nisi in eadem deserviret aeccle-

*ii)73 deSectabatur erroribus, a quibus puniebatur sia. Quod tamen in ipso domnus autentica pote-

licet nolens et inscius et tamen adhuc exultabatin

;
state sua fecit complacuerat enim sibi inilloanima
;

crimine, quia novis vctera obumbrando, peccatisse ejus. In quadragesimavero, sabbatoin presbiterum,
utcumque adjuvari estimabat. Putabateniminsigne et spquenti Dominica ad missas in episcopumeon-
esse virtutis, ubiest lapsuscriminis. Sedjam silca- secratusest Sic post oclonos consecrationis dies
tur ejus mcmoria, quia recessit, qui aufugit, quia affatim imbutus divinis dogmatibus, et ubertim ro-
quod indehite usurpaverat, non est expcctatus di- boratus a^cclesiasticis sanctionibus, benedictione
mittere: ad plebis gaudium, ad cleri magnatorum perceptadimissusestad regendos filios, quibus pa-
G ordinatus erat.
quoque et infimorum tripudium flectamus articu- stor cl rect >r

lum. Sublimatus cst electus noster cura gaudio et *Sed nec ill id silendum, in quo egregie convale-
acclamatus est scittcstimonium probitatis cjus, ct praeordinataeac
cordisjubilo in pontifieali solio, et
confirmatus episcopus de Dei et Christiejusjudicio, Deo |i!;c: ;
i'!' consccrationis ejus. Cum post ipsam

de clericorum pene omnium testimonio, de plebis suam elcctionem, qu:e facta estmcnse Octobriodie
qiuc tunc alfuit suffragio, de sacerdotum et bono" 19, ad susoipiendos ordines Ilomam menseDecem-
rum virorum collcgio. Invenit itaquepivitatem an- bri venisset, invenitibidempro simili expcctationc

goris plcnam, tribulationibus circumseptam, vigi- domnum Anselmum Lucensem ajlectum, virum
lantia multa egentem, resepiscopi direptas, ita ut omni laudis prajconio dignum, nunc fclici beatun:
non invcnerit unde vcl uno die dereditibus domus excessu (127), in quo omnis laus secure canitur.
cpiscopalis vivere potuerit, ita ommnia attriverant Cura hoc itaque tanto familiaritatis et dilectionis

qui ante eum

Adco ut de omnibus totius
fuerant. vinculo connexus est, et ita sibi, licet divisa habe
episcopatus accclesiis vix unam baberet domus epi- rcnt hospicia, in palatio Lateranensi individui ad-

scopalisaut mater aecclesia, cum fere omnes possi- herebant, ut unum viderisinc altero mirum viclere-

derentura militibuset quibuslibetseeularibus. N( c turhis qui eoruin noverant unanimitatem. Adeou

diu passus est suo in tempore tantam videre contri-
l!
urbis praefectus quodam veritatis prassagio alterun

lionem et conculcationcm ecclesia?, quin potiussta- horum diem, quod diesnoi

alterura vocaret lucem :

tuitdecretum,utnulluslaicus optineret aecclesiam, sit sine luceet lucem diescomitetur. Lucebatenin

aut partcm acciperet in reditibus aecclesiarum. Et ineorummoribusjustitiaeet pietatisdecus, praspon
dcrabat amicitia constans, mutabilitatis nescia
factum est, divina coopcrantc clemantia, ut omnes

VARI/E LECTIONES
,w ap- deletum. lu praecipue deletum, 8as esse deletum. papa) deletum.
3S7
mirum deletum. 358 inqui m
deletum. 329 -emest deleta b3 ° -us deletum.
3al
-navit deletum.
S32
enim deletum. Aii -ficmm praestabi
3: 7 338
3:u
-sserio dona- deleta. -ur deletum.
336
divinae deletun. -a deletum. -as deletum '

deleta.

NOT.E.

(l"2b) marsupio,
I. e. sem, a 1082 exeunte vel 1083 incunte.
(126jProvectus est in archicpiscopum Lug-lunen. (127 Obiit a. 1086, Mart. 18
 *T CHKONICON. — LIB. II. 278
Jltatibus pares, caritate non impares, sui delecta-
Knnlnti CAiMiln rn.m + ^ m
A in septima universali synodo
... .... a quinque patriarchis
bantur „1
copula, quia ct coaequalium " 9 usus
.120
/-. .-_ .-_,.„ *.
: i i • . _r»_._^
dulcior, et 380 patribus sub Adriano papa habita, capite3.
et senum tutior est.Senes autem erant non longe- « Omnis aolectio episcopi, presbyteri vcl diaconi, a
vitate vitae, scd morum maturitate. Et utinamgra- principibus fecta irrita maneat, secundum regulam
tiam virtutis et fidei alterius, quem secum in gloria qme dicit : Si quis episcopus secularibus potcsta-
jam assumptum Deus approbat, imitetur et alter tibus iisus aecclesiam per ipsos optinuerit, depona-
qui rcsiduus est, utcum transierint tempora pra?- turetsegregetur, omnesque quiillicommunicant.»
flnita, sint in caelestibus unum, quos divinus
amor Itcm in octava universali synodo habita a quinque
hic dedit cssc unum (128). (1074) Cum ergo Romae patriarcis sub Nicbolao I pontifice, cap... « Pro- :

positi praestolarcntur diem consecrationis sua3, vc- motiones vcl consecrationes episcoporum concor-
nerunt nuncii rcgis Ueinrici Romam, rogantes ne dans prioribus conciliis hec sancta et universalis
contramorem praedecessorumsuorum domnus papa synodus electione decreto episcoporum fieri con-
et
eos consccrarc vellet, qui episcopatus aelectionem stituit,etstatuitatquepromulgavit, neminemlayco-
solam, non autem donum per regiam acceperantin-
rumprincipumetpotentumsemet inserere electioni
vestituram. At ipse convocalis cardinalibus lega- vel promotioni patriarchae vcl metropolitae autcu-
tionem regis aperuit, ct quid sibi ad hoc respon- juslibet episcopi, ne inordinata hioc et incongrua
dendum, qnid essct faciendum, ammonuit. Quibus
B
fiat confusio vel contentio, praesertim cum nullam in
respondentibus usum aecclesiae hunc esse, hunc ha- talibuspotestatem quemquam potestativorum lay-
beri pro lege, cum auctoritas ois nulla ad boc suf- corum habcrc conveniat,sed potius silere et atten-
fragaretur, in Luccnsi tamen ciecto cis adquievit, dcrc sibi usquequoregulariter a collegio aecclesiae
ut consecrationem ejus differret, donec investitu- suscipiat finem electio futuri pontificis. Si quis vero
ram episcopatus ev regio dono accepisset (129). In laycorum ad concertandum ct cooperandum invi-
Diensi vcro adquiescere noluit, sed eum prima tatur ab aecclesia, licet hujusmodi cum reverentia
quadragesimas ebdomada, sabbato in presbiterum, obtemperare asciscentibus. Quisquis autem secula-
ctDominicaconsccravitin episcopum (130). Et quia rium principum et potentum, vel alterius dignitatis
vidit hoc sanctorum Patrum adversari
decretis, ut laycus, adversus communem et consonantem atque
incanonicaelectioneepiseopipraevaleretdonumre- canonicam aelectionem aeeclesiastiei ordinis agerc
gis,immo multoties ipsam aelectionem immutaret temptaverit, anathema sit donec obediat et consen-
vel potius irritam faceret, eodem anno (131) in Ro- tiat. » Item ex concilio Niceno, cap, 6 « Pcr omnia :

mana synodo SOepiseoporum, considente presbite- manifestum est quia si quis prater voluntatem et
rorumetabbatummultitudinejuxtadecretapontifi- conscientiam metropolitani fucrit ordinatus, hunc
calia et institutiones canonicas nc hoc amplius a sanctum ct magnurn concilium statuit non debere
guoquampraesumereturprohibitsubinterminatione cssc episcopum. » Item ex concilio Antiocheno
anathcmatis, decretum faciens in hec vcrba « Si : cap.... « Si quis presbiter vcl diaconus per secula-
quis deinccps episcopatum vel abbatiam
de manu rem dignitatem ecclcsiam Dci optinucrit, deiciatur,
alicujus laycae personae susceperit,
nullatenus intcr ct ipse et
ordinator ejus a cominunione modisomni-
episcopos vel abbates habeatur, nec ulla ci
ut epi- bus abscidatur, et sint sub anathcmate sicut Simon
scopo vel abbati audientia concedatur.
Insuper ei magus a Pctro. » fn electione igitur et consecra-
gratiam beati Petri ct introitum ecclesia.
interdici- tionc domni Diensis evidenler ostenditur operata
cimus, quoadusquc locum, quem sub
* crimine
-~ ~ tam
"**«« divinitas,
X... , quia
.... -WV, VJUIU hanc occasionem
pcr 1'UHV UvlUOiULI.Ill O1UH.I1U
J/V.I sanctae l^UI
Dei
miDitionis quam inobedientiae, quod est scclus ido-
atriae,
.'ll,n.r. ennii
cepit, non
..ni. __.™:i.-i._ __•.._
.ln_./...u
deserit. Similiter „
ctiam de infe
.
a.celesi.c
...
sub papatu domni Gregorii multis retro
annisobnubilataaelectionisaecclesiasticae splenduit
.

rioribus aecclesiasticis dignitatibus

constituimus. veritas. Viderint igitur viri cordati quid juris impc-
Item : Si quis imperatorum, ducum, marchionum,
ratoribus, regibusct principibus in aelectione pon-
comitum,velquilibetseculariumpotestatumautper tificis reservetur.
sonarum investituram episcopatusvel
alicujus :ec- (Fol. 97'.) Commisit autcm ci vic< ssuas in Gallia,
uesiasticae dign.tatis dare prjesumpserit,
ejusdem D ubi plurimum Symoniae serpebat pestisiniqua;quia
ementiaevinculo sc astnctum sciat.» Sequutus
est perrari illic erant, qui non essent aut Symoniaci
uiem in hoc Patrumexempla, licet
jam per multa ant a Symoniacis ordinati, aut per manum laicam
mnorum curncula dampnabilis h.vc
consuetudo Plurimum illi inculcans, potestate
investiti (132).
noievisset, et in usum conversa
esset. Dieitur enim data non abuti, quo minus depravata corrigeret,

339 VARLE LECTIONES.

Coa.qualior c.

NOT.E.
Hugo anno dcmum 1100 obiit.
(}28J At Kal. Apr.),., md, 12, 1. e. ipso consecrationis die
(129) contra Gregorius in litteris adAnselmum 10. m. Martii 1004 ; Pascha celebratum est dic -20
<uc. Regest. I 21 monet ne ab Henrico
rege Inve- Aprilis K.
t»turam acmpiat Kal. Sept., ind.
12 (1073)! K. (131) Sequenti anno 1075, ut docuit Pagius ad h
CC,,;Ui 011 I1,, -°'" s Gregorius
>

•os rni rn'?M

(
in Re- a. K.
esuo 1, oy l.tteras ded.t ad
i ,
.

comitem Diensem vn (132) Cf. cpist. Grcgorii Regist. I, 79. K.

 .

279 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSES 2X0

dnmpnanda recideret, sancta et honcsta doceret, et A sane de eo omnes qui novcrunt perhibent testimo

docenda faccret. Scripsil et ad praelatos Gallicana- nium, levissimum quidem eum mcnte et corpore,

rum ecclesiarum, quas sunt juris sancti Pelri, epi- et tamen gratum fuisse, et ita seculo deditum, ut

stolam pro suo censu debito beato Petro in haec ejus jam facta conversio omnibus videretur essc

verba:«Gregorius(l33)episcopus,servus servorum miraculo. '

bi vero voluntati satisfccisse se vidit,

T)ei, omnibus abbatibus et praelalis tam monacho-

coepit jam aliquando tedere quod libuerat. Sed
rum quam et canonicorum per Gallias constitutis, rursus inter ipsa conversionis primordia dum cu-
salutem et apostolicam bcnedictionem. Fratcrni- peret sc extendere ad insolita, reverberatus ani-

latem vestram, dilectissimi fratres, laterc minime mo proclivior rcdibat ad solita. Vicit tandem metus
credimus quasdam a3cclesiarum vestrarum beato mortis ei gehennas hominem. Crcdidit se satis tulo
Petro nobis annuos census persolvere ex prasce-
et periculo, Christi protectus auxilio. Omnia postpo-
dcntium Patrum institutionibus debere. Sed quia suit, omnia dcseruit, et ad Casam Dei se contulit,
quidam vestrum parlim negligentia, partim vero ubi tunc temporis nulhe divitiae, nulla gloria, sola
tenaci induratione ha>c hactenus minus plene quam habitantibus sufficiebat inopia. Vasta erat heremus,
oporteretegerunt,hosutemendarietdebita solvere utpote quae anteannos20habitationeshominumnon
340
studeant, omnesautem ut apostolico praecepto: 3 noverat. Sanctus illam Robertus primus incoluit,
Cuireciigalrectigal,cuitributumtributum,o\)\,e\\\- qui animo et corpore niundo mori et Christo vivere

peretis commonemus. "nusquisque enim non quod

1 paratusfuit, quod libellus de vita ejus scriptus (136)

suum cst, set quod alterius, querat ;

quoniam si di- plenius elucidat scire volentibus. Anno enim ab in-
carn. Dom. 1043 341
illuc vcnit, ubi praefuit domui 3 "
goe redarguitur, qui prout oportet propria non lar-
3* 3
gitur, qua sententia dignus est, qui nec aliena ra- nnnis9, et fnctus monachus etabbaspraafuit an-
Domino nis V6 u* (13*;, el migravit nd Dominum anno 1067,
pere, nec debita metuit retinere, dicente :

Qiue rvltis utfaciantrobis, liacfacite ct ros illis. succcssorem suum designans nomine Durannum.
F.t : Quod tibi non ris, alii nonfeceris. Nunc igitur, Ad hunc ergo locum veniens, cui postobitum pra3-
quia dilectum filium nostrum Hugonem Diensem fati patris pnedictus abba Durnnnus prtcerat, sum-

cpiscopum ob ascclesiasticae utilitatis diversa nego- psit animum el formain discipuli, sed mox compul-

cia in Galliasviccs nostras exequuturum mittimus, susest magister ficri, et prioratussuscepitoflxium

et quia nemini potius credere debeinus, quem in jussu abbatis et lotius congregationis. Tristabatur,
omnibus a nobis sibi injunctis fidcliter cgisse com- quia quod desidcrnbal esse nequibat et quia aliis :

perimus, qurc nobis ex ccclesiis vestris specialiler pra3cssc rogabatur, ipse in sc de se mirabatur.
debetis, vos illi ad nos pcrferenda persolverc, ac ~ Triennium in ipso mansit officio sub abbatis impe-

de retcntis satisfacere jubemus. » rio, providens pro possc el nosse necessaria paupe-

Casam Dei (134) monasticum sus-

Ipso anno apud ribus Christi, et insudans utililatiaecclesis.Promo-
ceperat babitum domnus Jerento, mense Novem- tiones ascclesiasticorum graduum adeptus est pcr

brio, die 1. Hic ortus territorio Viennensi, patre manum domui Ilugonis Diensis cpiscopi, a primo
Arnaldo, matre Agnes nomine, nutritus est dili- usque ad septimum. Invigilabat enim idem sollici-
domno Hugono Cluniacen-
genli cura et industria a tusgregi sibi credto, et legationis sibi creditas sol-
sium patre, (fol. 98) litteris etiam imbutus cst ab licitasservanscxcubias, primumeonciliumcelebra-
his qui majoris auctoritatis vidcbantur inCluninco. vit apud Ansam, secuudum apud Clarummon-
Postquam vero adolcvit, scculo adhesit, et fnctus tem (138), in quo Slcphano Arvernensi episcopo,

est velut expers gratise quam adeptus luerat, levi- Podiensis scdis invasorc, quia pro ambitione male
tati omnino studens, canonicaa professionis normam sedem sunm deseruerat, Willelmo quoque Symo-
rejiciens, militaria potius instrumcnta appetens. niaco et invasorc scdis Arvernensisdeposito,(1077)
consecratus est praefntus abbas Durannus Arverno-
Studebatque seculo crescerc, non Dco. Aniinus
rum episcopus, peracto decennio regiminis
. ..... sui
quielis impatiens, laboris impiger, domari 11011 po- 111

tcrat.Implebatur in co illud etlmici (13:;) verissi loco Casaa Dci, qui etiam post biennium petitioneet
mum de juvene inbcrbi testimonium, cujus quia D \-!untate fratrum curam rcgiminis Siguino dercli-
nostrum non cst meminisse, qui novit recolat. IIoc quit. Tertium Divioni. Persequebatur Symoniacos,

XAR]JE LECTIONES.
3<
340
-bita sol- deteta.
3 " M . . . c, ; numerum rcstitui ex cliron. Malleacensi. * d . . . . c.

rox absc sa.

3U nuwerum suppleri ex chron. Malleacensi.

NOT.E.

(133) Desideratur in Registro Gregorii. K. (137) Scilicet ecclesia3, et cellas prope eam con
(134) S. Robert-la-Chaise-Dieu, dicecescos Cla- slr 1 1 C 1 96
romontana;: (138) ilabitum est 11 Idibus Augusti, ut ex litte

(135) Iloratii, dc artc poet. 161 seqq. ris llu^onis Diensis ad Rudolfum Turonensem ar
(136) Auclore Geraldo de Venna expolita demum chiepiseopum patet. Mansi XX, 483. Anno 107"
a Marbodo; v. Mnbillonii Acta SS. ord. S. Bened. hoc concilium congregntuin essc docent litterr
Sa3C. VI, tom. II, pag. 183. Gregorii ad episcopos Gallia^, quas vide infra. K
 28! CHKONICON. - LIH. II. 282

adversus quos ei jugis

pugna, conflictus fuit per- A nisejus, quam hahuerat in scculo, infrcnaverat mo j

petuus, quos etiamprout potuit abaecclesia clinii- nastici ordinisct regularis gravitatis frcnodans in
navit, et ortbodoxcs substituit. eo exemplum omnibus sub remigio alarum suarum
Anno ab incarn. Dom. 1075. Grimoldus abba- confugientlbus, non desperare de sua misericordia,
tiam (139) dimisit die sancti Nicbolai. Rodulphus cujustanla inisto adoptionisfilioagnoscebant bene-
succcssit, ordinatio ejus die sancti Urbani. ficia. Concilio ergo inito, circumsedentibus Patri-

Anno ab incarn. Dom. 1076, 10. Kal. Mai terrae bus tractatumest de multissanctaeecclesiae utilita-
motus factus cst, feria 6, luna 14, et hoc anno fuit tibus, ct earum determinntio secunda, tertia quo-
gelu magnum a 7. Idus Decembris usque Idus que et quarta protelata est die. Accusatus cst in eo-
Martii. dem concilio RemensiseccfesiseinvasorSymoniacus
(Fol.97,)Quartum concilium tenuit Augustuduni Manasses a clericis Remensibus; et suspensus ab
(1077); pro quibus autom causis Eduense celebra- officio, quia vocatus ad concilium ut so purgaret,
tuni sit concilium, in litteris domni papae advcr- non venit. Qui cum canonicisRemensisaecclesiae ac-
tere licet, quarumtextusiste est Gregorius epis-
: cusatoribussuisaconcilio redeuntibus plurimas pa-
copus, servus servorum Dei, dilecto in Chrisio rasset insidias, demum domos corum fregit, pras-
fratri Hugoni, veneraUli Diensi episcopo, salu- g bendas eorum vendidit, etbona eorum diripuit. In-
tem et aposiolicam oenedictionem. Gerardus Ca- de cum a Roma litteras accepisset, ut in concilio
meracensis clectus ad nos veniens, etc. (140). otim sex se purgaret episcopis, Romam ivit(142).
(Fol. 98.) Juxta bec itaque mandata apostolica Quinta autem die, quia Lugdunensis sedes, Hum-
congregata est synodus venerabilium Patrum apud bertoSymoniaco expnlso et in locisJurensibus mo-
jEduam, sub tutela et protectione Christi domini, nacho facte, vncabat antistite, a latere domni Lin-
assensuetlaudeHugonisducis, annoabincarnatione guonensis aelectus est Gebuinus archidiaconus, vir
Itomini 1076 (141), ubiconveneruntexFranciaetBur- morumprohibitalevenustuSjUt prasficereturLugdu-
gundia multi illustrcs viri.episcopi et clerici,abba- nensi a3cclesia3 (143). Hoc totius concilii acclamavit
tesetmonacbiquamplures,annopapatus(!omniGrc- assensus, hocetiam Lugdunensis cclesias clerico-
gorii VII, quarto. Dux Hugojusti tenax Burgundiae rum et Iaicorum quiaderant expetiit bonre volunta-
gra3erat,Linguonensema3CclesiamRainarduscogno- tis affectus. P.aptus igiturab altariquo confugerat,
mcntoHugo rcgebat, viradprime rhetoricisinbutus diligentiusservatur, ut indie Dominieo more solem-
studiis, clarus ingenio, sermone facundus, scientia pni benediceretur. Doluit super hoc Linguonensis
prajditus.affabilisalloquioetprudensconsilio.Obie- episcopus, elerusque qui aderat Linguonicus; quia
ratannoipsoDivionensiscenobiiabbasAdaIbero,ct, amisisse videbantur virumin ascclesiasticiset secu-
p
ut in talibus assolet,
de abbate substituendo inter Iaribusnegotiis pernecessarium,cui plurimuminni-
monachoslocidiversa fercbaturclectio. Quod videli- tebantur. Sed prasvaluit concors sententia concilii,
cet cenobium antiquas nobilitatis religionis stcm- quiasicerat prasfinitumetplacituminocuIisDomini.
matc sub Willelmi abbatis rcgimine fuerat decora- Sexta jam sessionisdie assurgit Linguonensis idem
tum. SedtuncRoberti ducis violentia etpraelntorum e medio circumsedentium, et ut vir nobilis et urba-
incuria, subditorum quoque segnitia a pristino ri- na3 eloquentiaa, rationecomposita attentos sibi red-
gore videbatur aliquantulum imminutum. (fol. 98'.) dens auditores et benivolos, replicuit aliqua dc dam-
Etquiaquodintusccciderat,forisdiiistarenonpote- pno ecclesias sibi commissasillato, quod quasi eruis-
rat, intus parumerat religionis, foris cumulis dcso- sent ei oculum, cui suum tulissent archidiaconum,
lationis. Pro tantis angustiis anxietatibus et in quo spesomnis, in quo refrigcrium, in cujus sibi
tribu-
quorum erat mens saniorpastor
lationibus, ab bis crat caritate solatium. Sic honesta vcrborum serie
querebatur idoneus. Pontifex Linguonensis et dux, matris desolationem plangens, et Olias orbitatem
qnorum erat istud prospicere, concilio intererant; nontacens, replicat anliquam nobilitatem aacclesi.a?
de multis enim, ut praescriptum est, partibus Divionensis, zelum Willelmi abbatisin rigorejusti-
honesti
quamplures convenerant. Aderat inter alios
illo tipeet fervorcdisciplinie,'etdislrictaordinismodera-
etiam priorCaspe Dei,utquerimoniamfaceretinjuria- D tione, nunc autcm in obitu abbatis omnia ad nichi-
rum aecclcsiam suas illatarum quem quia ante con-
; lum fcre redacta, intus parum religionis, foris cu-
versionem notum habuerat Lingnonensisepiscopus, mulos tribulationis, adco ut quas quondam multis
nuncinaspectuimmutatae babitudinis cordisctcor- aecclesiis pastores etrectores idoneos praeposuerat,
poris ejusapplaudebatetcongratulabatur ei, divi- nullum qui ei praesset dc suis invenire posset. (Fol.
nam collaudanspotenliam,quiIenitatem dissolutio-
99) Confugere sc profitetur ad Dei bonorumquc vi-

NOT.F
(139) S. Vitoni.
(142) Ex Registro Gregorii V, 17, patet pi\Tter
(140) In registro Gregorii IV, 22, adduntur signa Manassen archiepiscopum Remensem accusatos
chronologica Datajnxta Padum in loco qui dici-
:
fuisse Hugonem Bisontinum, Ricberium Senonen-
lur Fxcarolo, Idus Maii, uidiclionc, i:i, i. e.
iv
scm, Gotofredum Carnotensem, Richardum Bituri-
1077 Vide iu Gregorio VII.
;
gonsem, Rodulfum Turonensem. K.
(141) Idibus Septembr. Vide epistolam Hueonis
(143) Epislola Hugonis Diensis ap. Mansi XX
Diensis Mansi t, XX, 492. 488 K.
 :

_'s.:
HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 284

rorum oonsilium, ut anxietatissua?, cujiis crat hoc A maomniumexultatione et tripudio,domnus Gebuli-

providere et disponere, aliquod in rectore substi. nus in Lugdunensem archiepiscopum ab ipso Roma-
tuendo, qui vere rector dicereturet esset, iaveuiret naesedislegato,et praefatuselectusinabbatemDivio-
solatium. Cum perorasset, et a Legato spc promissa nensemapraedictoLinguonensiepiscopo. Multatunc
consiliiet anxilii jussus esset edicere, quemeidem utilia et sanctae Dei ecclesiae proficua in illo tractata

officio dignum de circumsedentibus, quia in ipsa et definita sunt concilio. Quo soluto, ad sua quique

aecclesia non inveniebatur, vellet praeficere : ille redeunt. Lugdunum praesul adivit, archicpiscopum
priorem Casae Dci manu designans, et simul in beatificandum in gloria caelesti civibus expectanti-

verbis procumbens, ct genua flectens: Dale, ait, bus et desiderantibus assignavit, quem cum gaudio
mihi huncpisc&m defonte Dci. Et ut facilius postu- totius urbis in scdc praedecessorum ejus Hyreneiat-

lata acciperet, Hugonemducemsibisociavit inpre- quo Fotini ante tempora secularia preelectum loca-
cibus, ut ejus mereretur bonitas quod se per so vit. Nec fuitvana populi exultatio, quae indiesaug

posse diffidebat. Oculi ergo omnium in cum qui ro- mentatur, et fine carebit, quiapastor eorum benig-
gabatur diriguntur. Sed quia praefatus Romanae nus, in arcep^li sacerdosjambeatificatus (144) dum
sedis legatus noverat, virum acris esse ingenii et vixit illi adhesit qui cst corona sanclorum et exul-

animi,et dissolutionem novcrat habitatorum bcict g tatio, qui loco nontenetur, ct tcrmino non augusta
inslabilitatem terrae, parcensei, quamquam nosset tur, ncc iine concluditur. A quo donatus praemio
utillimum, ln concedcndocrat Temptabant
difficilis. immortalitatis beatae,civibus ct omnibus adse con-
etiam qui cum priore a Casa Dci venerant, modis fugientibus patrocinatur. Cujus quia jam in pacc
quibus poterant electioni contradicere;sedquiavo- factus cst locus, ct in Syon caelesti habitatio ejus,
luntas fuit Domini, in cujus manu corda sunt rc- oremus eum, ut et nos, qui felicibus cjus gaudiis
gum, ut petitis annueretur auctoritas et laus pro- non invidcnms, piis suis precibus ad se trahat, cur-
mulgavit concilii. Illis ergo tumultuantibus, vimquc sum nostrum in bono deduci et expleri optincal
quo nisu poterantinferre parantibus, hic dum clan- cum, qui cum ipso uno in roco aelectus, uno ct
culo fugam pararet, jamquc elaberetur, capitur, die cst consecratus ulinam tam sortc bcata prc- !

tenetur, et flens multumque dolens,suis etiam resi- cibus indefessis protegat, et dilectores suos et ve-
stentibuset contradicentibus, in conciliumlreduci- neratores secuni in celesti gloria nos ascribi faciat.
tur,etepiscopoLinguonensilaudecircumsedentium Stcphanus auLcm Podicnsis invasor eum Dicnsi
permanumredditur:aquosollicite]custodiendus,re- episcopoRomanaesedislegatoHugoni multasparas-
moto suorum amminicuio, solus deduci est jussus sct insidias, novissinic euntem cum ad concilium

Cumque moneretur a praesidente episeopus, ut de apud Clarum Montem, cum canonicis ante altare
pJ
concessisDeogratiasageret,etvirumhonoredignum sanctae Mariae convenit, ct se placitis ejus de epi-

sibi commissumadjuvarct,et in omnibusut decebat scopatu oblcmpcraturuin, si in concilio fons causae

honeste tractaret, praedecessorum, Brunonis scili- ejus prolongaretur, promisit. Clerici quoque idem-

cet cpiscopi Willelmi abbatis, quorum Laudabilis tidem promiserunt, si promissis fidcm cpiscopus
praedicatursocietas et caritatis unanimitas, mentio- servarc nollet, se eum dcserturos, etRomanae sedi

nem faciens : Si, inquit, istttm non adjuvero, nondi- obedituros, Igitur post expletioncm concilii Clari-
lexero, non ea tractavero caritate ctdulcedine, qua montensis, propter pactionem quam ipse promise-
Bruno ~\Yittetmum,deperso?ier ab honoremeo. Divio- quibusa praefato Diensi episcopo
ral infra dies 15

ncnscsautcmfratresconciUopriniodieinterfuerant, monereturabepiscopatucessaturum.anteexpletio-
cL quia pcr sc nequibant, electione pontificis sui nem dierum statutorum, cum jam Lugdunum venis-
ordinare aeccLesiam concesserant. Sexta crat feria set, ad Podium rediit, paucis secum comitibus as-

qua haecfactasunt; etquia eleclio fratrum, quibus sumptis, donnusHugo, quia omnes tyrannidum I
praeesse debebat, ut assolet requirebatur, hec fuit vasoris illius suspectam habebant, el in celebratio
diffinitioconcilii,utsidieDominicofratreseiectioni nemissaepost recilatum evangeliuin intrepiduscle-
consenticnles advenissent, eieetus benediceretur : rum populum, quia erat absens Stephanus, de
et

si nonelectio cassareturet adsua regredi sineretur.

D pactione cum eo facta convenit, et ne ei in posterum
Ob id ab episcopo et duce nuncio praepeti cursu Di- obedirent apostolica auctoritate prohibuit, data
vioni directo, dic ct hora praestituta fratrcs adve- in cum qui se absentaveraf, cxcommunicationis

niunt, electionem factam scripto roborant, et obc- sententia, si ulterius ecclesite incubare praesume-

dientiae ejus subdi non reformidant. Laudant in ret. Quam ejus excommunicationem domnus papa
jubilo cordis et oris Dominum et magnificantcs confirmavit, scribens cpiscopis Galliarum in hsec
eum MS- S*7 in unumexaltant nomen ejus in id ipsum. verba :

(Fol. 99'.) Uno igitur die, id est die Dominico 13 « Gregorius episcopus, servus scrvorum Dei, uni-

Kalendas Octob. consecrati sunt apud Eduam siuii- versis Galliarum episcopis et cunctis ordinibus sub

VIABJE LECTLO.NES
.«s.in
cum c
NOT;E.
144) Obiit a. 1082.
 285 CHIiONinON. — LIBH. 286
eis constitutis, quae pro meritis debetur, salutem A attendens nuno feliei exercitationc virtutem nuri
et apostolicam benodictionem. Notum cssc volu- dum, clamet in jubilo cordis Hacmutatio dexte-
:

mus caritati vestras (143), etc. »

rceexcelsi fPsal, lxxvi, 11). Ceperuntjam ad ejus
Igitur electus noster, Linguonensi comitatus
epi- monita multi nobi.lium et mediocriura sua relinque^
scopo ad sibicommissum locum deveniens, ingres- qucre, etregularidisciplinaejsesubdepe, sequeabne-
sus est Divionense coonobium, quod numqxiam an-
gantessubejus ducalju Deo regi uni et vero militare,
tea vider.it, mense Septembrio die 21 , et quia lo- (Fol. 100 Celebravit etquinumconcUiuml078don
cumillum provisore vel pasloro propitia ditas-
tali
nns Dicnsis episcopus apud upbem Pictavorum
sel divinitas, ex tunc ct modo beneficiis
multis 046), ubi quanta Deus operatus sit et quanta erga
cjus declaravit pietas. Invenit rcrvorem ordinis, servos Cbpisti diabolus conatus sit, ex lilteris ip-
quem in predecessoribus fuisse acceperat, tepuisse domino papaB dipectisconjicerepossumus, qua
sius
tum praslatorum incuria tum subditopum segnitia rnin textus isteest: Domino ac meritis beato pa-
babitacula servorum Dei usibus instituta
laicis in- pae Gregorio, Hugo hurailis ppesbyterDiensium, in
trantibus et cxeuntibus communia, intus parum domino Deo salutem. In concilio, quod Pictavis per
religionis, foris acervos tribulationis. Ecclesiara ratiam Dei
cum aliquo fructu celebravimus, multa
nnuw s tipendns egentem, cre alieno oppressam, nobis perioala prius in itinere, multa nobis adversa
ornamentis ecclesiasticis spoliatam. Urebatur
B
ob in tum in concilio,tura extra exslite-
ipsa civitate,
hoc curarum estibus, quatiebatur
cogitationum rc. Ecce enim pex Francorum contparius sibi ipsi,
fiuctibus, cum videret suscepisse se regendam quia contparius erat regi celi, raisit litteras primum
secclesiam magni nominis, magnae antiquitatis ct mibi, in quibus confitebatur Domino, desiderio de-
antiquae dignitatis, et se conspiceret egentem
om- siderans se vocari filium meum, et cum omni gloria
nibus bonis, intus et extra omni destitutum
sola- et bonore aucloritatem nostrae legationis commen-
minc, quo fultusregularit. rcumsibi
commissisDco dabilem efficiens. Deindecoraiti, tum etiam episco-
quiret servire. Hocenim sibi summum
et maximum pis sui juris litteras misit adjurans eos omni atte-
crat refugium in verbis Domini dicentis: Primwm statione, el suae majestatis ac fidelitatis reos esse
querite regnum Dei etjustitiam omnia ad- ejus, et instituens scilicet comitem, si pateretur nos us-
:

jicientur vobis (Matih. Novcrat, quia cum

vi 33).
piam ubi posset conventicula et quasi concilia, sic
CPesceretinteriuspeIigionisstudium,exteriopisquo- eo vocans, celebrare ; episcopos vero, si interessent
que substantiaa accederetsupplementum.
(Fol. 102.) vel nostris faverent decretis, in quibus nitebamur
Ad quod sectandum quia sui eum ex equo non adju splendorem coronae ejus obfuscare et principum re-
ant uumacum abnt, consihum et
auxilium ab ab- gni ejus. Ex bac ergo adversitate inimici veritatis
nateLiuniacensc qiKosivit.nnia
bateCluniacense qua3sivit,quia do
p
^ audaciam
dc loco illo np..\vii.
illn perWi. onri,,,,;,,,!,,.,.!;
nacti, ....i.,, ;...,..)<.,
...i
nobisinsultandoeospene .
traxerunt
Ielmum,praedecessorem suum, recolendae memoriae in sinistram, qnos considerabam ad dexteram, et
virum, fons derivaverat religionis,de
quo postmo- videbam, et non erat qui cngnosceretme. Ecce enim
duniomnibusvicinis,exterisquoqueetlongepositis, pestis ct dedecus sanctae aecclesise, archiepiscopus
satis abundeque propinaverat.Nec
ut volebat inve- Turonensis, et ciim eo episcopus Redonensis, su-
nit. Quesivit a Deo cordecontrito et humiliato
et in- perbissime perversi, totum peneoccupaveruntcon-
venit:prope est enim obtritis corde Dominus et
sa- cilium. Redonensis namque comprobatus
cst reus
crificiumeigratissimum spiritus eontribulatus.
Ad quia non prius ordinatus clericum, ordinatusest
in
fontem igitur Dei bie, quem inelectionesua Linguo- in episcopum; promissa prius ac postmodum data
nensis cpiscopus piscem de fonte Dei nominaverat, pallii cappa ab episcopo Andegavensi Rcdonense
rediit, pisces octonos
octonae bcatitudinis virtute tamen illud nesciente, set aliud anlc ordinationcm
coruscos secum adduxit, quos vere
pisces dixerim confitente; scilicetcum equesesse, cquitem inimi-
prosedula meditatione spiritualitatis,
quam inten- cum ab equo dejecit, et bujus Redonensis socius
debanl,ut piscis aquam fluminis et ; fonti sibicom-
eques dejectum illum vulnere confodit qui pro ea :

misso,quemviciorumpruriginescntinosumpurgare
" dejectione ci> niimiv m
pt ,- n ,,..„ nt
r\ ,.
,^.5,v.,v uvjvu.iuiiv et vulnere in mortem
inur.cill occubuit. Nos lgl-
UCCIIDUI.. 1\0S igi-
^^^P^aquaspennisvirtutumdan-Dturmultopum precibus inclinati nondum deposi-
tafim 'r
tesimmisit.Exhispriorem constituit, cctcris offloia tum, sed interim suspensum, quia suas ulilis erat
singula deputavit, ut eorura exeraplo doceret reli-
aecclesiae, vestraemisericordiaepr.Bsentandumet ju-
quos vicia calcare, virtutes appetere,
et desuetos dicandum rcliquimus. Turonensis vero comproba-
animos habitantium assuesceret
mopibus religioso- tus est ante episcopatum dccaniam emisse, quam
rum. Sed quid multis immoror? Tanta
acta sunt ex consuetudine ejus ecclesiae, nisi qui jam sacer-
ejuslaboreetindustria,Deiprfeduce gratia, ut qui
dos fuisset vel jam futurus sacerdos esset, habere
vidisset antea locum torpere
negligentia. confusum non possct. llic igitur Turonensis nullo modo cano-

XOT.E.
(liblData Bibianellox. Kal.
April., iud. l:;, i. e
07/.Rcg S tr. IV, l9.Vide in Gregorio .

(146) xviii Kal. Febr. ex epistola Ilugonis Diensis

VII Dc eo
a.l papam, Mansi XX, 490. Canones vidc ibidem
498. K.
 o

288
2*" HUGONIS ABRVTIS FLAVINI\CENS1S
aut etiam dampnati, libenter currunt
nicc electus, non potuit optinere a rege donum A positi,

hujus ipsius por Romam; et ubi deberent sentire ampliorem n-

cpiscopatus, usquc dum nepos
gorem justiti», inde reportant quasi misericor
uummos praefatam decaniam fuerit adeptus. De Sy-
levibus
qui antea nec in
monia ctiam aliter accusatus est, quia cuidam mili- diam pro voluntate et ;

praesumpserunt peccare, postmodum exercent

ti silvam promiserit, si pro episcopatu eum
juvis-
miles ipsi improbasset, An-
aptissimam ncgociationem cum tyrannidc in com-
set. Quod cum postea
missis sibi aeeelesiis. Ora, sanctissime papa, pro
degavensis episcopus affuit, qui nobis ex eodem
me, servo sanctitatis vestrae.
inutili
clara voce testimonium perhibuit. Longum est, pa-
(Fol- 100.) Domno Gregorio summo pontifici, pa-
ter, enumerare turbas et lonfliclus, quos et quan-
tri ct domino suo, M. (147) Dei gratia
Remorum ar-
tas, quomodo et ubi hic Turonensis nobis intulerit:
chicpiscopus, fidelem servitutiset obedientiae sub-
aliquando pro Rodonense numquam ratiocinando
jectionem ct orationis devotionem. Vestro, domine,
scd sempergarriendo, aliquando pro*seinclamilan-
intervcntu et obsccratione reddidi dominaa M.
do, cum oinni suorum garrulitate et impudenti au-
marchisae omnia quae de mc suus antecessor tenuit,
dacia clericorum. etiam archiepiscopum
Nam dum
et ad defendcnda eadcm consilium meum ct auxi-
LSi ncnseiii penc
Lugdunensem inflecterent ad tuitionem asuam,
)ciiuiiiiu:riL-H-ni,uuiiiuiuin,iii u««.,
<«-i«i;(«» «i r>™
obloqueretur, foribus cc- Uum ac receptus meos prormlto fidehter et pro-
ita ut proeisoraret vel
'
'
„„.„
D mki recipiendo comitc
rejicicndo G. ct recDiendo coinitc \.
'
ru de roiioiondo
et dft
misi, Pt.
eorum securibus armata
. .

clesbe effractis servientes Ad

quidquid ipsa qu;csiorat paratus sum exequi.
manu introeuntes, ita conciliummagnotumultuex-
qua3 omnia conflrmanda diebus sacris pentecostes
turbaverunt, quod fratremT. m mortem dedissent,
cum confratre nostra fideli vestro T. (148) Virdu-
nisi Dominus ut seuto bonae voluntatis susecoronas-
nensi episcopo suae civitati interfui, rclictis causa
set eum, Ita nobiscum paucitatc ac dedecorc reli- om-
cum superbo necessitatis suae in sacrosancto tempore meis
ctis, Turonensis et suffraganei ejus
nibus necessariis. Sed ego fidelis vester ctper om-
tumultu inordinato et non canonice recesserunt.
nia ecclesiae jura vobisobedire paratusvestrum de
Altera die in secclesia beati Hylarrii inito conci-
archiepiscopo Viennensi G. (140) summopere re-
lio, nulla promissa vcl praemissa satisfac-
nobis
quiro consilium ot imploro judicium, qui in archi-
tione de injuria, iterum draco ille insurgens tan-
episcopatu meo presbiteros degradavit et eosdem
quamleo rugiens non potuit audiri diutius; sed
iterum regradavit legatum se Romanum, cum
;

exerentes gladium spiritus, quod est verbum Dei,

non essct, simulavil; marsupium suum non sub
percussimus ejus superbiam, et dccrctohujus nego-
cii prolato suspendimus eum etiam a

oiflcio.Et quia
offlcio.Et
se
° purgaturum
°
"'
l fuissede Symonia
sacerdot.ali
appeiiavii, ubi
aposlolicam appellavit,
sodem apostolicam
sedem
asseruit, ad
stolicam sedem eum remisimus, et vestro judici
udi
apo-
•
n
°
r,,. nn i
propter ,ri hrmm-pm
ad honorem Dei
^
appellatione veritatis, sed imitatus eos qui, utait
1

M nu-
Rnman.ii ecclesia? hu-
Hpi et Romanaa
^—
»' questum cstimant pietatem,
Aposlolus, cum tam-
dem .mplcsset, a dioces. mea ad suam red tQua
•
cnolT1 .
liit ft .n

fit.
' '

jusmodi praesumptionom et simulationem, sicut

dcponendum relinquimus. Abbas Bergensis eccle"
docet, corrigito, ne deinceps quisquam in alieno
sife deFlandria fuisse Simoniacuscomprobatus
est,
praesumat aliquid tale. Notum etiam faeio vobis
et depositus, Bysontinus archicpiscopus nec Edu-
quod suffraganei mei episcopi, Laudunensis et
ensi nec Pictavensi concilio se praesentavit, nec ca-
Suessonensis, lertium Ambiancnscm in archiepis-
nonicam misit excusalionem. Beivacensem pulsa-
copatu meo, me nesciento ut pote Romaa posito,
tum deSymoniaca, et qui post docretum praeben-
No- episcopum consccraverunt, primum contra decre.
das vendiderit, judicandum vobis remisimus ;

saltem ar-
tum vestrum, quo statueratis ne quis
viomensem procausa sua similiter; item Ambia-
chiepiscoporum cum consecraret episcopum qui a
nensem pervasorom, cum ordinatoribus suis,videli- maxime
laica persona accepissot episcopii donum,
cet Laudunensc, Suessonense, Silvanectense. Mala
cum idem ipsi interfuissent apud Augustudunense
quedam nostra ctiam intestina reticemus, quia per-
concilium, ubi domnus II. Diensis episcopus pro-
sonas, aquibussunt illata, Dcojuvante quamcitius
coinmodius vobis
vonturi, coininouius
voniuri, vunib iii
in .uul- dicemus. Gausas
aure uiocmuo. ua U0au —
mulgavit et statuit coram omnibus hoc vcstrum aec-
elesias.icum deeretur^ B».g.t.r pr«:ler , ee
_ ,

*„de8.'»ensis eemitis sicut praeepistis, abipsieS D .

diximus, contra auctoritatem et canones factumet

ore audientcs, rationabilem pene esso credidimus;
etiam inauditum cunctisque qui sanum sapiunt mi-
sed deabsolutioneejus nonpresumentes, diffinitio-
rabilc et plus dici possit stupendum, si placet
quam
nem ejus rei prudentiae sanctitatis vestr.e, commit-
deputetur irritum. Quin potius, quiasine metropo-
timus. Si quid vero minus scripsimus sanctitatives-
litano justc expleri non potest-a quibuslibet coepi-
trm, Teuzo filius vester, fldelissimus cooperator
scopis consccratio pontificis, sicut scitis, oratum
et
noster in Domino, deTarvenensi episcopo cum Pic-
exoratum vos esse volo, ut ad honorem Dei vestrum
tavensi quid statucrimus plonius intimabit. Provi-
queacnostrumtamtemerariamecclesiasliciordinis
dcat itaque sanctitas vestra, nediutius tam obpro.
confusionem zelo justitiae corrigatis, ut sciat unus-
briosenobis improperetur, quodSymoniaci velqui-
quisquc in gradu suo et modo persistere, non aliena
cumque criminosi a nobis suspensi vel de-
NOT/E.
(147Manasses. (149) Guarmundo.
(148) Theodorico.
 289 CHRONICON. — LIB. II. 290
sibi temere arrogare. Obsecro etiam henivolentiam A nostrum Drogonem sedis Tarvenics, qui tantaa est
honoris vestri, ut dignitatem quam anleecssorcs senectutis, ut cum ante episeopatuin diu perman-
vestri antecessoribus meis archiepiscopisservave-
serit in ordinc presbiterii, jam nunc ultra ternpus
runt, el privilcgiis aliisque scribis adposterorum 60 annorum gradum tcnuerit cpiscopii, et pene per
mcmoriam reliquerunt, mihi reservare dignemini;
singula momenta propinquat cxitui. Quapropter vo-
ne irritum aut infractum fiat privilegium,quod ipse
lumus vos obnixius exorare, ut cum jussu vestro
dedistis mihi, scilicet ut vobis ipsi interpellatuset
dignemini restituere ministerio suo, ne, quod ma-
non interpellatus respondeam, ct legatis vestris Ro-
gnopcre ibrmidamus, in hacmoriatur intcrdictione.
manis, non ultramontanis qui conjuncti Romanis
De hoc veroquod me interpellastis, ut in conductu
queruntquae suasunt, nouquaeJesu Ghristi, et sub
episcopi Parisiacensis aliquos vobis milites mitte-
lionestis nominibus cupiditati sua3 consulunt, non
rem, notum vobis faeio quod ego volebam dirigere
ajcclesiae Dei. Unde propter talium pudendas repre- ;

sed comes de Arlonis Fulco rcdiens ab urbe Roma

hensioncs et vocationes, mihi, qui totius Galliae
hocmihi intimavit ex vestra parte,quia libenter me
episcoposdebeoconvocare, liceatconfideredevobis
de ipsa transmissionemilitum imporlabatis,ideo ut
sinc legatorum vocatione, donec ad pascha
veniain '^S'u«c nusuu
'" regione
l r\ „ i
in nostra MIUMue
strenue et
Cl/ 1UPlHlllS PVPflllPPPr
intentius exequerer
care, et prasnunciare vobis, utquoniam in absentia missatico, remansit a nostra parte praedictae expe-
mei nuper apud vos commorantis multa prave et
ditionis transmissio. Valeat sanctitas vestra, pater
inordinate acta sunt in partibus mcae diocesis, ego
reverentissime.
vero non potero omi ttere quin ministerio nostro utar
Gregoruis episcopus, servus servorum Dei, dile-
in his aecclesiastice corrigendis si quid pro hoc de :
ctis in Christo fratribus Hugoni Diensi episcopo
me accusationis perlatum fuerit vobis, ne hoc vel et
Hugoni Cluniacensi abbati salulem et apostolicam
cito credatis, vel moleste erga me accipiatis, sed benedictionem. Quia in sanctae Dei, cui divina dis-
illud in praesentia
nostra ante vos dimittatis, quia
positione praesidemus, Ecclesiae, etc. (1S0). »
ego nullatenus volo excedere*metas auctoritatis.
Rescriptum ejusdem ad Manassem Remensem ar-
Quandoquidem enim illi, qui lcgatos vestros se fa-
chiepiscopum Gregorius episcopus, servus servo-
:
ciunt, multo justius ego debeo per vos ea quaa sunt
rumDei/lilecto in Ckristofratri M.Remensi archi-
providentia3nostra3corrigere,quam quisquam alie-
episcopo satutem etapostolicam benedictionem. Cum
na tractare. De comite CEbalo, qui me in
pnesentia vos ea a sede apostolica flagitatis. Requiro (lsi).
vestra accusare temptabat, et se sun
(nn ,„.i i; „„ . ...
nque fidelita-
,

temvob,sverbissimulanl buscommc,idabat,satisin
* w -" m "
Sextum
nichilominus
11H.UHUIU1I1US feieurav u conci
celebravit lum anud
concilium apud
1
Lugdunum, pro quibusdam negotiis
promptu habetis cognoscere, cujus potius
promptuhabetiscognoscere,cuiusnotiussincP,.if..n S sinceritas
G PnL™
cussionem '
ei
a
,,'..„
domnus
qU 1™
auorum dlS
dis
°5T ad:
papa imposuit, scribens .
*'.

fldelitatis erga vos videatur existere,utrum meaqui

cnm in haec verba (152).
Deo et vobis paratus sum per omnia obedire,an
il- GnEGOiuvsepiscopus, servusservorum Dei,dilecto
apud vosper semetipsum impugnat beati
lius qui et
inChristo/ratri Uvgoki Diensi episcopo, salutem et
Petri 33cclesiam,et apud nos per Manassem et suos
apostolicam benedictionem. Quod divina clementia
sequaces in suo castro receptosperscquiturbeatam
pacem Ecclesice tua restituit, etc. Vide in Grego-
Mariam. Manasses enim, dc quo diximus,
cui nos rio VII, epist. exira Registrnm vag.,
jussu vestro quod in nos amiserat, si n. 49.
ad aecclesiam Dum igitur hae ei litterae allatae fuissent, et
matrem suam rediret, indulsimus, conscientia locus
sce- concilii ;ipudLugdunumconstitutusesset,Remcnsis
lcns sui depressus nec ad nos vult
rcdire, nec paci etiam archiepiscopus juxta tcnorem littcrarum
aecclesiaTconcordare, quin potius cum illis ad
suis se- idem se purgaturus invitaretur concilium, posito
quacibus, quia factis non potest,
verbiset maledi- domno Ilugone apud Viennam pro corporis cura-
etis aecclesiam meque
lacerare non desinit.Unde,ut tione,nuntii praefatiarchiepiscopivenerunt
de ipso Ebalo taceam, in adeum,
quem vos crcdo justam multis et maximis precibus et muneribus
et apustuiicam exercere sententiam,super ad hoc
Manasse
>"" r~ "»«»«^oo l
cum flectere
umii neciere cupicnies,
cupientes, et ob ld
id ei
;
nct „ n . A , . e in oragsenti trp-
n praasenti tre-

bcatiseum ad suam regredi, et ulterius non impu-

preciosa donaria offerentcs, insuper etcelamentum
gnarc aecclesiam, aut in eum
ejusque fautores et ne ulli mortalium id prodcrent jurare volentes, ut
cooperatorcsapostolicivigorisdirigatisanimadver- cum sex episcopis, quos ipse Remensis eligeretde
sioncm. Dignamini etiam ad
eorum rcceptorcs scri- suffraganeis suis, ei ut se purgaret concederet,re-
bere aptam epistolam, ut
aut eos contra aecclesiae mota inquisitione infamiae addentes etiam quodnec
;
jura non retincant, aut pari
sententia se multatos sperarc poterant, sed tamen nichil intcmptatum
agnoscant. Restat mihi hoc re-
vobisdicere,quia doin- linquere volebant, quod si ei solo concederetur
nus Hugo Diensis episcopus fa-
interdixit episcopum cultaa sepurgandi, inestimabilesthesaurosauri.et

,.,M1) MTJE.
?w
.

VL 3 Dat ad Sanctum Germa-

aumx
"Ul K9 k -
f
,a
U&i) YigdurSeptembns, md.
non ad manus
l. K. Registrum VI, 2.
erat. Tata, ut supra. ( lg 2) Desideratur in Registro. K.
291 HUItONIS ADDATIS FL.WINIACENSIS 292

qui etiam numerum excederent, sejuraturos, et in- A per sc publicavit, scribcns Desidcrio Cassinensi
abbati haec verba
super sacramentum, ne cui hoc proderent. Quod
in :

Gfregorius in Romanum pontificem electics; D.

totum virilis ejusdem legati animus respuit. Et
ahhaii monasterii sancti Benedicti Montis Cassini,
quia inexpugnabilem ejus erga pecuniam aniraum
sibi, concilio interesse noluit, et idco salutemin Christo Jesu. Domnus papa A. mnrtuus
vidit, timens
est,vlc. (184).
synodali judicio est depositus, tumquia se purgarc
Consecratus igiturinjustitiaet sanctitate
1073.)
noluit, tum quia audientiam Eduensis, Pictavensis
(

miro modo assiduis votia prose et grege sibi com-

ri ipsiusLugdunensis subterfugit (183).
misso excubans, urgente pastoralis officii necessi-
Celebravitet septimura apud Avennionem, in quo
tate, distorla perversorum corda ad rectitudinis
depositus est Achardus Arelatensis invasor, et ele-
Arelatensemarchiepiscopum, lineam summa vi corrigere nitens, veritatem Dei
cti sunt Gibilinus in
absque personae acceptione omnibus patefecit, nac-
Lantelmus in Ebredunensem cquearchiepiscopuru,
tus omnium bonorum dilectionem ob zcli DA fcrvo-
Hugo in Gratianopolitanum episcopum Desiderius
rem etjustitiaeexequutioneni. Sed quia nullaestso-
in Cavalicensem, quos post expletionem concilii se
34* cietas luci ad tenebras, perditorum hominum odiuin
ciuii Romam duxit, et consecrati sunt a papa
cL detractionem, immo persequutionem acerrimaia
Hisergo interira sepositis, beati patris
(Fol. 102.) B
incurrit; regiam tamen viam, quam scmel intrave-
Gregorii VII Romanae Ecclesia3 pontiflcis, magni
rat inconcussus, immotus, per arma justitiae a
Gregorii eujus hodie fiores eloquii in ecclesia
illius
dextris et a sinistris fortiter incessit. Ac primo qui
redolentunivocietaequivocijam in tuto positijam
dem apostolica auctoritate et veridicis sanctorum
dccurso mundi naufragantis pelago, quietis aeternae
Patrumanimatus sententiis, ad eliminandam Symo-
fida statione potiti, securipraedicemusgesta magni-
etquostribulationumimpetus pro sancta sus- niacam bcresim et praecipiendam clericorum casti-
fica,
tatem pro commissi sibi officii debito vehemcnter
tinucrit «celesia, et sustinens mira et inedicibili
exarsit. Audiant igitur qui audire volunt, ut mu-
superavit constantia, utessetlibera casta atqueca-
niantur, qui audire nolunt, ut confundantur, quam
tholica,divinacomitanteclementiapiaprosequamur
libera quamque catholica voce contra insanos im-
instantia. Natusest igitur in urbe Roma, parentibus
piorumlatratusimpiaquemolimina aususque nefan-
civibus Romanis, et, quod maximum est religiosis,
bos intonuerit hicpropugnatoraecclesiae. Cum enim
ascribendus civis curiae cai-lestis; et ab ineuntc
omnes sua quererent, non quas Jesu Christi, et
fere
aetate aecclesiasticis mancipatus officiis, pueritiam
adberere mallent discipulatui Symonis quam pau-
suam non sinc certis, quae euin illustrem futurum
periem Christi servare in unitatc lidei ministri ;

jam tunc signarent documentis, religiosis personis

q quoque divini sanctuarii foedam libidinosae conta-
comitatus excoluit. Adolescentiam assurapto san-
gionis pollutionem contra jus fasque usurpatamet
ctitatispropositointermundicontemptoresnonsine
magnisperfectionisindiciisperdomuit, Juventutem subintroductam nollent abjicere, investiturae ctiam
aecclesiarum a laicis indebiteusurparentur (1078,
nichilominus militiae christianae dedicatam, sicut
;

etfirmamento veritatis ro- Nov. 1

{
J) ipse pro communi ecclesiae utilitateet ne-
astate ita sana doctrina
cessitate in Lateranensi palatio aggregata synodo,
boratam, sub praeclaris tolius christiani nominis
circumsedentibusarchiepiscopis,episcopis, abbati-
tutoribus et praesulibus, publicis sanctae aecclesise
busct religiosis Deumque timentibusclericisetmo-
mancipavit utilitatibus. (fol. 102'.) Hicob singula-
praerogativam a Nicholao nachis, de suprascripliset aliis ecclesiae commodis
rem excellcntis ingcnii
ecclesiae provectus, tractans, haac decretalia promulgavit capitula(188).
papainarchidiaconatum matris
Quicumque militum etc.
strenua et laudabiii hujus officii administratione in
Hec sunt beatissimi papae synodalia decreta mo-
totius orbis notitiam ct religiosorura dilectionem
ribus corrigendis idonea, sanctorum Patrum decre-
brevi devenit. Decedente vero papa Alexandro, ad
culmen accitus tisconsona, ccelo rorante stillata, universis fideli-
summum Cbristiani regiminis et
businculcanda,ainplectendaatquetcnenda, justitia
selectus, divinitate in clecti sui exaltatione commu-
D dictante prolata, fortitudine roborata. prudentia
nem servorum suorum devotionem incitante, ad
pcrferendumquodabhorrcbatjngum, quodque sem- promulgata, temperantiaB virtutepraedita. Sed per-
versi dum in eorum norma vitae suse perversitate
per quidem animi, aliquando autem corporis fuga
declinaverat, mansuetum animal Domino suo cervi- offendunt, hec gravia, hec difficilia, hec, quia cor-

cem subdidit. Eicctionem vero de se factam ipse rigi nolunt, emendari refugiunt, omnimodisappel-

VARI E 1ECT10NES.
:U8
major pars paginae vacat.
NOTjE.

(183) Svnodus habita est intcr d. 3 mensis Ja- I, Pauli Bernriedensis Vita Gregorii,28. Vide in
2.
nuarii et'l7 mensis Aprilis 1080. Vid. litteras Gre- Gregorio VII K.
gorii ad Manasscm Remensem in Registr. VII, 12, (158) Mansi XX. 509 et Mon. Germ. SS. V, p. 314,
20. Cfr. quoque ibid. VIII, 17, 18, 1!), 20. K.
315 (Patrologice t. CXLVIII).
(154) Data Romse 11. Kal. Maiii. ind. 11. Registr.
 293 GHRONIGON. - LIB. II.
294
lant impossibilia. mentem amentem
spurcam A poris Christi et consortio fidelium
nequitiam et ncquissnnam
ncquissimam sourcitiani!
!

um 8t}
seoararet
Pararei ut
NnmmiiH si
spurcitiam Numquid *i ! »i «;„ „„~ „u „.
vel sic eum .... '
.

ab eorum surreptione et maligno con-

,

perditorum mores hominum corrigi refugientesdc-

silio segregaret, admonens
sipiunt, justitia silebitur, pietas
eum ut eos excommu-
conculcabitur, et nicatos a doino, a convivio, ab omni
SBeclesiasticas animadversionis gladius
familiaritatc
a sanguine et communionc sna cxpelleret. Interim vero inva-
prohibebitur ? Vaa rectori, quem denotaverhTsen- lescente contra eum Saxonumcausa, cum vires
tentia hujusce maledictionis Maledictus,
!
ait, qui regni et praesidia a se videret deficere
velle, epis-
prohibetgladium suum asanguine (Jer. xlviii,
10). tolam ci direxit supplicem et humilitate
Gladium a sanguine prohibere est plenam,
prasdicationis penitentiam de perpetralis agens, cmendationem
verbum a carnalis vitao interfectione retinere. Ob pollicens, etsuam ci obedicntiam et fidele adjuto-
hanc igitur causam, quia scilicet sanctam
Dei ec- rium contra rebellantes promittens. Et hoc
elesiam castam esse voiebat, liberam postmo-
atquecatho- dum tegatis ejus Humberto Praenostino et
Giraldo
licam, quia de sanctuario Dei
Symoniacam et neo- Ostiensi cpiscopis in illorum manus
phytorum heresim et fedam libidinosas contagionis per sacratas
eorum stolas, quas collo gestabant,
jurejurando
pollutionem volebat expellere, menbra
diaboli cepe- confirmans. Textus autem epistobc iste
runt in cum insurgere, et usque est :

ad sanguinem (Fol. I03 b .j « Vigilantissimo et

sumpserunt in eum manus
prse-
b desiderantissimo
inicere, et ut eum morte domno papm Gregorio apostolica dignitate caditus
vel exilio confunderent, multis eum modis conati insignito, Heinricus Dei gratia
sunt deicere. Sic surrexit inter Romanoium rex de-
regnum et sacerdo- biti famulatus fidelissimam exibitionem.
timn contentio, accrevit solito Cum re-
gravior sanctaa Dei gnumetsacerdotium, utinChristoriteadministrata
ccclesiae tribulatio.
subsistant,vicariasui ope semper indigeant,
(Fol. 104.) Heinricus enim, Heinrici imperatoris opor-
tet nimirum, domine mi et pater
lilms, adversus Deum et matrem omnium amantissime, qua-
catholi- tinus ab invicem minime dissentiant,
corum Romanam verum potius
aacclesiam superbe tumidus, quia Cbristi gluttinoconjunctissima
vita cjus prava sanctorum Patrum indissolubiliter sibi
decretis et cano- cohereant. Namque sic et non aliter
conservatur in
nicisaversabaturinstitutis,adversusDeumetadver-
vinculoperfecta3caritatisetpacis,etChristiana3con-
sms Chnstum
ejus insurrcxit, ascclesiasticis
sanctio- concordiaunitatis et asclesiasticas simul
aibus impic factus rebellis, statusreli-
menbra diaboli contra gionis.Sed nos, qui Deo annuente regni
3um mcitando, etomnes quospotuit minis, blandi- jamsorti-
mur ministerium, sacerdotio ut oportuit per omnia
Jiis, terroribus, muneribus contra enm armando
actacum multis episcopis Lothariensibuset JusethonoremnonexibuimusIegitimum.Quippeda-
Trans- tasnobisaDeopotestatis vindicemgladium non
"henensibus conspiratione. Posito
(I86)enim adhuc
G sine
causa portavimus, nec tamen in reos, ut
aoiaeonatus ofTicio eodem papa jnsium
sanctissimo, cum fuitjudiciaria illum censura evaginavimus.
le eo s.nistra et
inhonesta ubique ferretur fama Nnnc
autem divina miserationealiquantulum
ropter imperialem dignitatem eompuncti,
et patris matrisque etin nosreversi, peccata nostra priora
vestrao in-
evcrcntiam,necnonpropterspemcorrectionisejus,
dulgentissinue paternitati nos accusando
epeabeo litteriset nuncis est confite-
admonitus, ut me-
nor clanssimigeneris, mur,sperantesdevobisinDomiiio,utapostolicaves-
memorimperialis dignitatis tra auctoritate absoluti justificari
Ktm suam moribus imperio mereamur. Eheu
congruentibus insti- criminosi nos et infelices! partim pueritiu
ueret, ut regem se et blan-
imperatorem moribus os- dientisinstintione,partim potestatis nostrte impe-
Wderet, operibus exiberet.
Sed quia cum atate riosalibertate, partimetiam eorum,
uus quoque pariter crevit quorum seduc-
iniquitas, sublimatus tiles nimium sequuti sumus
lordine pontificatus, auctoritatc eonsilia, seductoria de-
officii sibi com- ccptionc, peccaviinusincoeluinetcoraiii
»ssi multo sollicitiusad vobis,etjam
vita3 meliorationem
eum digni non sumus vocatione vestraj
1
aies hortabatur;
cum ille excusatione Non so-
filiationis.
"^
astatis lum enim nos res aBcclesiasticas invasimus,
1
' et fragihs dedicindiem monita ejus verum
se susce
S " SCC "
^^digniaquibnriibet
quoqueindignisquibuslibet
twum verbis quiden nrom itZTtoZ D - ca s ^ et Symoniacofelle ama-
-ggerationecu^m':
saggeratione
ianus
cuiparum, malo ^eorum
.^t™!!^
quorum
in
^' -nP-ostiumsedaiiunde ingred.entibus,
ascclesias ipsas vendidimus, et non eas ut oportuit
cunaeratconsilio,penitusconculcaret.Hinc
clcIendiinus.Atnunc,quiasoliabs(|uevestraauctori-
* ppoclivior factus ad scelera,
praaceps prscipiti tatc a3cclesias corrigere non
nsconsihoferebaturper dcvia. Visum possumus,super his,ut
est pa p;e etiamde nostrisonmibus, vestrum una
Mtwimo, ut familiares ejus, consiliuinct
quorum maeliii.a-
ombus pcr episcopatus auxiliumobnixequerimus;vestrumpra3ceptumstu-
monasteria inductis Sv-
et
diosissime servabitur in omnibus.
on.acolupis pro pastoribus,
ecclesi* innoeentiam
Etnuncimprimis
'ts. nefanda dea3cclesiaMediolanensi,qua3nostraculpainerrore
fedaverat, ad poenitentiam
:
vocaret est,rogamus, ut vcstra apostolicadistrictione
<nientcssuscipcret,respuentesacoimnunionecor- cano-
nice corrigatur, et exinde ad
cajteras corrigendas
nole.
Germanos! ^tZTJ uffi^^^mi ^^™ ™^
Cf Bertholduma. 1075.
1
^rnriedensemTS servatm
 n ' :

296
ttUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS
295
—tisveet—
voto Deovolenteno ,.
^^^^^SS^^X^
us no ndeer,
;
.
,
„ 8ilovila fe ,ete*regis 8
toliditateetp.otestatetene.

^riaK^^ll^lSi~
„„,„ s
m
„,„,.,,., ada .

meussr
Bdeli8simls
brarumrebellandiaeecpl,
dis ap
sasione, prmcepta so-
„toUca parvipendere non timuernnt, et sa
vestras .,„„ posl longorn_ 'enpus o„
,o. d ceoda no pas me reennarios evideoli in-
oostris babeb.Us, e>.qu.bos
uo ,l,
eorum
a
toi t*
a
','v 1m "t^ « *
,,„,,„ ,.,„is rediit votarregit,
g
°- '—
temerario eorripnit prasfati
» »- «»
^t/
Roman,
anlie „ sis „,

pontiflois anc-
1' ausu
,

. ,
eloria optoota "''''"''^,,,,,, os : toritas tlona oi et are piacopo Boogonlioo 1,1-
,

" .
,,,»* (, M) ,». « 0« ,,v iP „„ lTl 0,,* .,

ssrsss ; .
::!;:.::!.,Co,.n,i l

e mptaudu,n
. l

ere-
iU s ,

natam ejus animositatem papa corr.pu.t se„„„do

',,;,,, uimum ejus t

missis ad oom bttens ee verba (162) .

dms™ Sraseidi,exitcommonito,ia8,ut,eeo,darc

SSS T^^» e^fe^ertuu- B nediotiouem. Periatunlest ad nos. etc

stolas Gregoru VII, Patrol, t. CXLVIII.
Fl* eP ,
P

ramxni
raminis
r.

™, quem
„.,.,.,

»• aposioiici
-
iflppffratiam
• C
potuisset pro hoc solo
euin
oarcensqueei etmode-
eosuram con,er-
sce£ e |M
Verum quia
fuit
illc non solum apostol.ca, sedi con-
pra3cipere sed e t praecept.s ejus
vans
- asii p ap* P * /
a quiescere voluit, audiamus mis-
juste pumre juxta deCTetam ,9),
Const^ ntien3i cler0 C l populo cpisto-
lu quoait
«"^"^^^^^'^;
Sicut non potest
nicatore suscepto
^^S^J^.
^.^
- ZZ^asZZ
,a,„, in

e.e

bitio
Udi Lbediens
qua liquido continetur, quod qui apostoli-

nec ex sacramentorum obligatione fiat

extiterit, nulla ei Qdelitas exi-

^m^
tari, sicnecpotest
^f ^^LeaZs
re r
Gregoriusepiscopus, S ervus servorumDei, cle-

^^
'
«
^ «
" ^^n*~

~
«rctefcr.
8
c*
f ^tJXm- ricis et laicis, majormu cL minoribus in
l^piscopLtuconsistcnlibus^hnstianamlcgcm
Constan-

EiS^
^Zeti^eZfeoU tamen « Jtota*
bus '

^
saiutem
r
"""
et aposiolicam be
C°P
°
di
ott°
0tt °"
'

/Jttr**.
-Gelasius. Ceterumhocm ~>r^ST^^S Item Ro lW r l^Lili Flf : . Gregorius

Gregorius m decre is-

dieabile, quia erat in co
sollicitudo
«*^J^^ff** l^^ 6
^^
xauia, non
P
episcopuS; servus se rvorum Dei, R. Flandrensiul
comitisamtem ct .po.tolic.rn benedictionem. Ex
beati Petri

^ ^ ^, ^^
omni p 0tentis Dei et auctoritate
remissa, correptio « diligens, non scve scd su.
^-J
S 1

,.
.:,:: ^Tce";;
-
, 3-3
^:^ioni
ap

tutis
it ei n

:
ad
eLc „ , WitoiH<
,,

"«nS-PSS
quod iugerent -
. , .
Gregorius episcopus, servus servorum Dei, di
„ 1

,ec l is n Cl„,8 l o n ii S) n c ,H a ,do

i
>R od u „,hoWe,fon
l 1,

.oretieau. pravitatem r epara»dam,ue

-^'^^ «rcW« 3a - scelere ;awt exidlt in c.
3o2
- retum jam
™\-to\sjamescidi Unc. •
;•/ •„ /. o .-vnns ///m
\^*^™^S^ m excM
i» c.
inc. » non pa-mm em^^» cu ft

mc 3 '3 emjam J
exciau ;
»^ t
-- 359 -

«pot-im^^***-?"^ ^^*
excidit -
1
o .„ lripp ,._^
10
^*^^ Y» „
rr ; r/ ^, -
c
338.
S62
nus flW
- mandus
«arcirft^ »»
est /a»w
c.
ca-c. in C

i?l 6 '
'
not^;.
medio anno ,073 aeriptam D Mdum M
jntinum arohiepj seopum „**«£
(ICT) „a„c epistolam
esse confirmavit Slenzel 1,3*8.
(153) Verum
manos.
-
posse Dewn ex epistola ad Oer
Herimanno Bambergcnsi
JJ. r
> pai
episcopoetWernenoStra-
t ibus

et ad
favebant, epistola;
Ottonem Constan-
^"^ -

Rpeistr 2 scripsit,
(189) Mansi, VIII, p. 33.
1C0 Ad Manassem Remensem de
quo \ide su-
III
^'
tiensem negisu t
4,
','
00 ,„'. ld Martiis, ind. 13, i.e ["^ j
'

, ,
.
1

Reg ,73 i, 2, w/o

pra, ad Isembertum Pictavensen hjB epistola3 in Registro
Gre ;
;
.

Catalaunensem I, ^6 ad Dietwi- " Ii(lerantur

23; ad Rogerium
.e n-
(

gom.f.' v ta; sunt sunt inn Vita Gregorii

j^. ^
Pauli
; Bern
.jrj^
num Leodiensem II, 61 .d Hainer.umAurcl.ai
Bremesein edens. si
;
»,
sem III, 17, V, 9, 20 ad L.emarum II,
;
/
Welfonia nomen desl
28 ; ad Hcrimannum Rambergensem I, 84 ad llen
istr H> 48> et apu d Paulum
Bcrn,
^^^"^ .
'

ri
5SS: nVfaUor^ ad epistolam Registr. I,
60datam xv Kal. April., ind. 12, et II, 19
ad Sige-
riedensem 39 ; data Roma, 3, id.
107». K.
Jan., ind, 13, .
.
 i\)l (JimONICON. — LIIJ. II. 298
S-umus quoniam prudentia vestra, » etc. Vide in A'et nunc h>.rumpostulamus, ui Paulinura lauileicn-
^v... „„„„.„•„ rrrr
Gregorio VII . .

sem pseudoepiscopum et illum Mediolanensem epi-

Item ad omnos clericos et laicos in pegno Theu- scopumad clementissimum principem sub digna
thonicorum constitutos de eadem re (164):« Gre- custodia dirigatis : utiste, qui episcopuscsse nullo
gorius episcopus, servus servorum Dei, omnibus modo potest, quia eontra omnem canonicam consue-
regno Theuthonicorum constiiu-
clericis etlaicis in tudinem factus est: ultro alios non perdat ; et ille,
Ms,salutemetapostolicam.benedictionem.(Fol. 106') qui contra moremantiquura eurnopdinare praesum-
Audivimus quod quidam episcoporum, » etc. Vide canonibus vindicta. subjaceal. » Item
psit, debitae
in Gregorio. Pelagius Johanni defensori «Eleutherius fraterel
;

Quia ergo sunt quidam quidicunt, inaudita hsec coepiscopusnoster queritur, clericos suos sibicon-
domiiii papa. praccepta, quatenusa secularibus po- Ira canones superbire, et id quod nobisjubentibus
lestatibus, utab oilicio cessent,
vi coerceantur sci- facta in scriniocautione promisit, ut cotidianisdie-
smatici episcopi, et ut officium eorum nonrecipia- busvigiliae iii ejus celebrentur ecclesia, illis con-
Lur : scrutemurgestapatrum, etvideamusadedifi- tempnentibusimplerenon posse. El ideo experien-
Cationem audientium, quid simileinveniturin sc-
si tiatuaeos, quos tibi esse ostenderit contumaces, de-
riescripturarum divinarum. Et certenichil hic novi bita objurgationecompesce. et modis omnibus vigi-
non hec prima diaboli in sanctam aecclesiam tem- B larecompelle.» Item Augustinus super Johannem,
ptatio,necprimaejusha3C est medicinalis defensio. omelia l:«Siquidem vult Deus coneitare potestates
l

Pelagius papa vir magnas in Christoet in «cclesia adversus scismaticos, adversus dissipatores aeccle-
gloriasvir magnae auctoritatis et gratise, videaraus advcrsusexullatoresCliristi,nonmirentur, quia
siae,
<|uid dicat dePaulino Aquileiensipseudoepiscopoa Deus concitat ut a Sara verberetur Agar. Miranl ur
Mediolanensi contra morem canonicum ordinato. quidam, cum moventurpotestateschristianiaB con-
Ait itaque, scribens Johannipatricio «Uelegentcs tra detestandosdissipatoresaecclesiae.
;
Sinon move-
litterasexcellentia) vestrae, de injuria quidcm, quam rentur,quomodo redderentD, orationemdeimperio
vobis iniquorum hominum prresumptio, ingessit, suo?Intendatkaritas vestra quid dicam, quia hcc
valde doluimus.ScdquiascimusoccultoDei judicio pertinet adpiincipesseculi, ut temporibus suis pa-
animam vestram, etsi peraliorum iniquitatem ac catam velintmatremsuamecclesiam, undespiritua-
superbiam a contaminationescismatis eustoditam, »Et Paulo post: « Nabuchodonosor
liter nati sunt.
egimus omnipotcnti Deo gratias, qui etiamdemalis rexdecrevit dicens Quicmque dixerit blasphe-
:

hominum actibus bona operari consuevit. Necenim miamin Deum >Sydrac M isac et Abdenago, ininteri-
essecredimus, uticsensatietper-
sine illius factuin tu eritet domus ejns indispersione. Ecce quomodo
versissimi homines ad
hoc usque prosilirent, ut G rexalienigenasevit,neblasphemeturDeusIsrael,qu
suam divisioncm catholicam esse eredentes rcccle potuittrespuerosde igne liberare.Et nolunt ui se-
siam, sua vos pollutione prohiberent. Sic enim per
i,
viantreges christiani,quiaChristusexufflatur, a quo
misericordiam Dei etiam nescientibusillis factum nontrespueri,sedorbis terrarum cum ipsis regibus
est, ut a scismaticorum comraunione cruti,catho- agehennasignibus liberantur? Quis igitnr reprehen-
licae quam diligitis servarivos contigissetaecclesiae. detpost haec si comprimantur a secuh potestatibus
Quamvis igitur vestra per illorum scelus utilitas scismatici, dissipatorcs ecclesi;e, conculcaiorcs re-
facta sit, nolitc tamcn impunitam prassumptionem gisdivinae, pra3varicatoresconstitutioniscanonic;e?
iniquorum hominum crassari permittere. Si enim (Fol. 107.) Ilorum igitur et ceterorum sanctorum
hoc, auod in vestram gloriam praasumpserunt, non
decretorum Heinricus contemptor factus estjuve-
fuerit vindicta compressum, quid in minoribusva- nis animi impetus ct appetitus non rei'r;cnans sed
lcant ambigi ultra nondebet. Exercete igitur debi- stultorum malivolis consiliis nimium fidens dans
;

tam intalibus auctoritatem, etne eis ampliustalia qui corrupti et abhominabiles facti in iniquitatibus
committendi crescat spiritus, coercionibus repri- suis, inreprehensibiliter vivere detrectantes repre-
mantur. Ad hoc siquidem Dei nutuin vos taliapras- hcndi non ferebant. (Epist. ad Germ.) Mitteba-
sumpserunt, ut vobis taliacorrigentibus, abeorum
d -ur (163)eicrebra domni papa) legatio tum, litleris,
scelere alios possitis Deo propiciante munire. » .Et tum clianireligiosispersonisel utiquciidclibussuis,
post aliqua « Auferte talesab illa provincia, uti-
:
quibus secrete vocabatur adpcniieniiam dc sceleri-
mini oblata vobis a Deoopprimcndi periidos occa- bussuis, dictuquidem horrendis, et tainen pluribus
sionc.Quod tunc plenus iieri poterit, si auelores notis etper loca plurimadivulgatis, pro quibusnon
scelcrum ad clementissimum prineipemdirigantur, solum excommunicari, sedabsque sperecuperatio-
etmaxime a.cclesi_e Aquileiensis invasor, quietin nis omnideberet regnilionoredcsliiui,et ut excom-
scismate, et a scismatieo maledictus, nechonorcm
municatos, quoruin consilio prasceps ferebatur ad
episcopi potest optinere, nec meritum. »
scelera: a sua divideret participatione, ne eommu-
Pelagius Valcriano «Quod avobis poposcimus, nicandoquibus nou
:
licet, ineorumtransiret consor-
NOT/E.
^ihirtll! D
gUui apud! Paulum
1 egi stl
.
'

M
Csideratui> haec e Pistola
;
le- (168) Mittebatur - abnegare coegii ex epistola
Bernr.eden^m 41. K. ad Germanos.
Patrol. CLIV 10
 HUGONIS AliBATIS FLAVINIACENSIS soo
299
A justorum eorum se filios estimant, quorum per
tium, quorura oon abhorrebat communionis sacri-
: el

concupiscentiam officia exterius admini-

legium Cr.[HoR.*p. i, 2, 69] sed servabat odorem
:
.lonoris
374 scripta strant. Sednon sunt eorum filii quorum loca te-
gesta quo recens erat imbuta. Qui quanti
uciil,sed quorumopera exercent. Slulti itaque sunt
;mt verba pcr Legatos missa, ejus declarant facta,
veram sapientiam non intelligunt, ignobiles
cumnonsolum aperpetratiscriminibusad emenda T quia
facti sunt quia nulla spiritus libertate renovantur.
tionem revocari nonpotuit, sedfurore conscientiae
Hii positiad superintendendumfidelibus premunt
mordacis arreptus, oon-priusdestitit, donecomnes
eos potius quam regant,quia sub nominepastorum
pene episcopos ItaliaeetTheuthonicarmn partium,
luera de religione sectantur. Sub eorum ducatu
quotquot potuit, circa Christi fidemnaufragarefe-
beato Petroel apostolicae sedi Deusirridetur, fides cstobprobno,veritasincrimi-
cit, dum eosdebitam
ne, et tanto esL quisque despectior quanlo justior,
ebedientiam et honorem a domino Jesuconcessum
abnegare coegit. Quia verojustus diviti faverene- tanto abhominabilis qnando laudandus. Qui cum in

quidquam commendandi se causa, aecclesia esse videantur, longe ab ea fugiunt, non

seit, nec facit
vero devius superbiebat, poteoterdom- passihus gressuum, sed qualitatibus morum. Qui au-
eum qui a
nus papa redarguebat,scienseamesse veritatis re- tem sinL liii malorum incentores, qui regiae iniqni
tatis fautores etcomplices,qui castitatis aecclesil
ulam non accipere personam potentis injudicio, B spurcissimiettemerariicorruptores, suisjam
ideoque quorumerimina agnoverat,liberain eorum sticae
laboribus,tribulationibus,tortionibusetcalamitati.
increpatione ferebatur voce. al ille reprehendi a
aut corrigi inique ferens, occasionesque
bussatissuperquecompcrtumhabetmateraeeclesia.
quoquam
Episcopi,inquam,sitamenepiscopidicendi suntqui
ab amico reeedendi querens, quia nonpotest esse
inreprehensibiliter vivere nolentes et reprendi a
participatio justitiae-euminiquitate, introitumejus-
suis primoribus refugientes iustituta canonica te-
dem beatissimi papaeGregoriiVII, culpare cepit, ut
culpas symoniae, quaeab eodem in se puniri time-
merantes, et canonica invectione notari nolentes,
Ausus est etiamdeexpul- ipsi etiamuniversorumniatriecclesiaset apostolicae
bat, inillum refloctoret.
sioneipsiusRomaniponliticis,iy?w//. ut ait Symma- sedi praejudicium fecerunt, procul dubio usquead
contemptum illius grassantes, quidiscipulis suiset
chus pa[)a,suoDe/tssi/te questione rese> raritarbi-
irio, stipatus facliosoruni ollicio tractare, et cui con- per cos sanctse a3cclesi;e rectoribus loquitur, dicens:

cessumesl peecatorum vincula solvere, criminum Qni vosspernil, me spernit(Luc. x, 10 nonrecor- ;

compedesfrangere,huncpeccatorsuperbien's cona- dantes decretorum Julii papa3quibusstatutum est,

tusest, prohpudor lasede judiciaria propellere, ut ut viresnonliabeat quidquidapostolic:esc<lisaucto-

)U»SCl8IUll/UlinliiiiH'i«ui'o» " uu,,uu " ,,u " 1 "

possetsibiconsimilemdesuisconsentaneisinejuslo-
1 ~ 4 — ~™ ritate obviaret, quoniam eadem sedes testanteve-
, .

osubrogare. Sednonest consilium contra Deum C ritatisvoce primumprimatum optinuit, qua3 prinui

(Prov. xxi, 30). Quem humana improbant judicia, non diceretur, sialiam supersehaberet;qua3 etian
Deus approbat; et quem Deus tuetur et approbat caput est omnium aecclesiarum, a qua oinnes sum
frustra impetunt humana molimina. Sicigilurrex,
psereoriginem.Piimatumenimnon synodalibusau
aliquibuscommentatis mcruit institutis, sedDomi
nonrex dicendusquiatyrannus, a Romana recessit
menbrum illius qui est rex no largiente, qui ait Tu es Petrus, et super han
aecclesia, factusinfelix
:

super omncs Impletum est sane in

filios superbiae. petram adificabo ecdesiamnieavi.
eoillud Jheremiaevaticinium, quo suscepta in se Hec Julius de primaturedis apostolicaeloquitur
totiushumana3 conversationis specie perlamentum cuiomniumepiscoporum finitiva judieia et congre
queritur dicens Inebriarit me absinthio (Thren. m,
:
gandarum synodorumdixitprivilegia reservata.Yej
rum novi dogmatistre judicia apostolica spernunt
j:J.) Ebrius enim quod patilur nescit. Qui vero ab-

sinthioinebriatur, ethoe quodsumpsitamarumest, scripturassanctasabjiciunt, decordesuoprofitente

et tamen nonintelligit amaritudinem qua repletur. etmerccdem scclerum Lradili desideriis cordiui
(Fol. 107'.) Sie et hic dimissus voluptatibussuiset suorum in suimet a Chrisioabjeccione recipientes.l
per eas sponlaneis tribulationibustraditus, absin igilur, concilio Warmatiae habito (1076, Jan. 24,

thioestebrius-quiaetamarapromundihujus amore n ubi omnis quam palimur calamitascxortaest, abjf

,• .....
.. -,-, -- .„a se
„„:..,„ A;,.r.in\\nm ( T»n T.
jugum disciplina3(Z<# n, p. 44,)\ rilllll
quui rv I. !.

tolerat, eteandemamaritudinemcaacitate cupidit; cerunt

tis et superbia3quasiebrietatisinsensibilitate igno- niillam adhuc in illosdomnus papaanathematisdf
rat. Stulti facti sunt eonsiliarii ejus et ignobiles, stinasset sententiam,etsancta3 obcdientiae libellui
quosabeternaehereditatisconsortio repellit servi- repudii conscripserunt, praslationiseilisapostolic
tusmentis. Nam sapientia hujusinundi stultitia est superbaet repentina temeritate abrenunciante
apudDeum.Ignobilesfacti sm\l,quiaq/'i facit pec- (Fol. 108.)Priinum hoc fermentum totam ecclesi

catum,servusestpeccati(Joan.\uu 54). semper in massamcorrupit. Conventus hic inter nativitate

laqueis,semper in vinculis, numquam liber a com- dominicam et sequentem quadragesimam habiti
pedibus, quia semper in criminibus. Qui quamvis est, ita distantibus spaciis ut quajcumque ibiger

iniquiorum opera exerceant, occupant tamcn loca rentur Romam tempore synodi referri possent.D

VARLE LECTIONFS.
u supple
a74 fecerit.
 301

veronatalitio Andreaeapostoli (Nov.

GHRONIGON — UB. II.
302
30), anteipsam A coneessnm
natalis Dei festivitatem apud Bavemberg
posito, tanta
Bavemb
adhuc inter regnum
Rein
™ L Heinrico TT"!"
adquerelam
p*i1 '"
,n1

venirent
.
.-•

.^ P»»*«*
et eorum qu;o
causas et
interrogationes
ct summum sa- prudenter disponeret. yuod Dei
ordinatione actum
cerdotiumvigebatconcordia,utdestitutiopontificis est, ne posteri eorum
iwbis ipsius, ct
cuncta sibi vendicarent, sed
substitutio alterius obedientia? ad uoam beati Petri apostolorum
domni papas deputaretur. flle igitur,
principissedem
qui ante nati-
vitatem dominicam tantaa confluerent,utindesuscipiantfinemundeaceepc-
in ecclesia magniffcentia?
runt imcium institutionum,
erat,utau nutum ne quandoque a suo
mutationes ordinum Serent,
illius
discreparent capite. » Adrianus
paucis post nativitatem diebus quoque papa m de
inconventus et inau-
ililus
proscriptus est, etquantmn ad illos cretissuis:«Presulsummusaneminejudicabitur'
dcpositus. Scnptum est, enim Non est Mseijmlm
Kx dic eniin, qua tanti ab omnibus
:
super maai-
habitus est, stmm. » (Fol. 108'.)
Audiant etiam nov» hujus
nul'am eorum legationem accepit,
usque dum illa
p4-
sumptionis et praasumptudsaa
veniret qua dictu.n est novitatis inventores
Descende, dcscende inter-
:
et
dicimus tibijus omne papatus (Legg. machmatoresexverbisejusdem Simmachi pana»
ir, p. 47). qu.d mereantur, ut
AudiV, coelum et obstupescat, confundantur, et revereantur
intelligat terra et utmam ad penitentiam cap#
contremiscat. Legatur ex quo cst
prMomDtam^Zt^h?/^
id ab aliquo prassumptum;
relieio chrisfiana
dicatur quibus canoni-
B
n
*!?"" T
tUt Cler,CUS
cap. 2 ,
'

incoJ
Sl
Si cquis

* ^ ™
uis Presbiter
presbiter
eo incon-
:
'

sulto subscnpt.onem pro Romano

bus, quibus regulis, qua lectione, pontiffcatu com-
quo docuraento id modare aut pittatia promittere, aut
sit adtemptatum.
Auditum sub cceJo non legitur, saeramentum
prajberc temptaverit, aut aliquod
omnino necdicitur, quod possit aliquis certe suflra-ium
papam depo- pollicen, vel de hac causa
nere, et concessa sibi privare privatis conventiculis fa-
potestate. Romanus ct.s del.berare atque
decernere praasumpserit
emm pontifex non modo
deponi, sed nec aliquo po- loci
test
suid.gn.tateetcommuuioneprivetur, parisententia
dijudicari. Audianttantas
prajsumptionis aucto- dampnando eum, qui hoc vivo sicut
res compliceset fautores, quid Symmachus dictum est pon-
papa de tiflce, quohbet modo
pnvileg.o fuerit ambisse convictus
Romani pontiflcis senserit. Ait enim in aut
certe temptasse. » Quod vero asquitate Petri robo-
decretis suis capite 2 « Alioru.n:
ho.ninum causas rentur apostolica judicia, ait
Deus voJuit per homines terminare, Innoccntius papa •

sedis aposto-
« Manet Petri prfvilegium,
licas pontificem suo
sine questione reservavit arbi- ubicumqueexejus fertur
aaqu.tate judicium. » Gregorius
trio.Voluit beati Petri successores quoque sic ait inter
ccelo tantum cetera in decreto suo cap. 10
debere innocentiam, et « : NuIJi fas est vel
subtilissimai discussionis posse vel vellc transgredi
mdagim inviolatam exibere conscientiam. praacepta aposlolicaa se-
» Etpapa dis, nec ejus dispositionis
Celasius G ministerium, quod
« Canones, inquit, sancti
:

totius ecclesiasadhujus
appellationes mum sequi oportet caritatem. Sit ergo ruin* om-
sancta) sedis su.-e
examensanxe- dolorcprostratus, nec locum
re deferr», ipsam vero a nullo prorsus appeilari deinceps inter sacer-
de- dotes habeat, quisquis apostolicis
bere, ac per hoc illam de tota voluerit contraire
aacclesia judicare, decretis, sed extorris a sancto
ipsam vero ad nullius ministerio f.at Non
commeare judicium, nec de
3jusumquam praeceperunt judicio judicari, deejusjud.c.oquisquameuramhabeatquoniamjam
senten- dampnatus a sancta et apostolica
ianiqueejusconstitueruntiionde])enulissolvi,ejus secclesia et aucto-
ntate suaque inobedientia
JOtmssequenda mandarunt decreta. atque prsesumptione a
» Et Anastasio
quoquam esse non dubitatur, quia
mporatori scribens ait capitulo 3 « majoris excom-
Impeti possunt
:
mumcationis dejectione est exigendus
uiman.s praasumptionibus quas cui sanct*
divino sunt judicio ecclesiae commissa fuerat
onstituta, vinciautemnon disciplina, qui non solum
possunt. Atqueutinam praDlati sanctae ecclesiie
ic contranitentibus jussionibus
parere debuit
perniciosa non sit audacia, sed etiam alios ne praaterirent
[uemadmodum quocl ab ipso sacra? religionis insinuare. Sit ereo
au- alienus a divinis et pontificalibus
tore prefixum est non officiis, qui noluii
potest ulla virtutc convelli. obtemperarc praeceptis apostolicis.
•esinant ergo qucso te »
temporibus tuis quidam per Sylvester etiam papa de non
ccasionem perturbationis judieanda prima sede
ecclesiasticse prcecipi- D wo McW-G.tymojudicaMprimamsedemJusti-
anter ambire, quaanon licet, ne illa quaa male appe- tiam temperaH desiderantem.
<nt, nullatenus
apprehendant, et modum suum Xeaue enim ab av-
gusto neque ab omni clero neque
P»d Deum hominesque non teneant. » a regibus neqne
Melcliiades a populo judex judicabitur.
noque papa in epistola Ilispaniaa
episcopis directa Bonefaciuspapa de potestate
3 pnvilegio beato Petro et
successoribus ejus vice
Romame ecdesir et
de his qui erga eam 8upermunt
superbiunt,

± lT*™ t
omini concesso sic ait Eu
scribens Eu- sic ait
s,c

^V
post aliqua « Hoc Drivile hlin A 0Mnu.»! • '

um Dom.nus
Dominus beato Petro clavigero
ebvi _
"» episcopo ab initio:
tan. Olim ei
suo concessit tam percepimusabeato
suavicesolummodo Petro apostolorum principe
commisit, quod ejus praaro- fiduc.am, ut habeamus auctoritatem
•tivum cunctis universali ®c
successoribus suis liereditandum
clesias aux.hante Do.nino
t atque
tenendum futuris subvenire, ct quidquid no-
temporibus, quoniam et
ter apostolos fuit c.vumest,auctoritatc apostolica corrigereet
quedam discretio potestatis Et emen-
dare. Et quia non potest
Domini nostri Jesu Christi
:etcunctorumparforetelectio,beatotamenPelro
pra3termitti sententia dicentis
Tu es :
Petrus. etsu-
 » , :

803 HtJGONlS ABBATIS FLAVINIACENSIS

m
acclesiam meam, et basc A ure rel
dampnare nitmtur ipsumDominum dam
hanc
P cr nuui
jni vetram ediflcabo
jjii
mm „„ mo„ mn.nn hotnim <ni U P(> usqueadsa-
HSflUe flrf XH
.

quia in
a
pnareperprophetam mdentur, etideo
U/f rt A.fi/n.t.

quaB dicta Bunt renim probantur effectibus,

servata tisfactionem dampnali sunt. Et post pauca : Qui,
sede apostolica extra maculam semperest
separari minime inquit, his resisitt, Deo resistit, etqui eis injuriam
peligio catholica. Dequaspeel fide
anathe- rel contumeliamfacit. Deo cujus legationefungun-
cupientes, el patrum constitua sequentes,
Romanam twfacit. Sufflciunt ista, an adhuc ad confutandam
luatizamus omnes qui contra Banclam
el
M
erigunl adversae partis ineptiam pluriora de scripturis*
apostolicam ecclesiam superbiendo suas
sedem querimustestimonia? Accedal et Jheronimus dicat
cervices, sequentes in omnibus apostolicam
et per omnia etipse quid mereatur qui judicium sedisapostolicae
e t prasdicantes omnia ejus instituta;
quam sedes reprehenderit. Audiant malivoli ut inslruantur, ju-
spero ut in una communione vobiscum, in fide catholica
qua cst integra sti et benivoli ut roborentur ct
apostolica praedicat, esse merear, in
confirmentur. Ait inter cetera scribens ad Dama-
et perfecta soliditas.
et vera christianae religionis
suin Hec estfldes, beatissime papa, quam iueccle-
Promittens sequestratos a communione
catholicse :

sedi apostolicse sia catholica didicimus, quamque semper tenui-

ecclesi;e omnes non consentientes
esse
non ««-~
niiuinn.uo "«.• mus, — *qua si minusperite
-* in
autparum cauteforte
et
t eorum nomina iiuer
('01'um sacra ministeria
inter sauia - ,
„ . . , .

successo- aligmdpositwm est, emendan cupwiusatequiPe-

vciLula Dampnaas
iui.uiu.i. uauipii et antecessores et B
D
tri etfldem etsedem tenes. Si autem hecnostra
tviftaApmctsedemlenes.Siavtemhecnostracon-
nnnBtn _ con-
etomnes qui sanctae Romanae et aposto
res meos,
fessio apostolatus tuijudiciocomprobatnr, quicwm-
licse ecclesiae privilegia cassare nituntur.
Romana aecclesiaa neminesitappellanda,
queme culpare voluerit, se imperitum vel maliw-
'

Et quod
(fol. lum, rel etiam non catholico nomine hereticwn
Gelasius scribens omnihus episcopis cap. 4
quod comprobabit. Secundum hec ergo beatissimi Jhero-
109') « Cuncta per mundum novit aecclesia,
:

babeat nimi dicta, que nullus fidelium ambigil veritatc su-

sacrosancta Romana aecclesiafasdeomnibus apostolica, he-
bnixa, quisquis judicia reprehendit
judicandi, nequecuiquamliceatdeejusjudicareju- quoquedumtra-
qualibet mundi petica notatur infamia. Augustinus
dicio. Siquidem ad illam perlinet de computandi.
nemoestappellare per- ctaret de his, qui sunt inter hereticos
parte judicare, ipsamautem Dicit Apostolus
vel qui non, sic ait inter cetera : «
missus. Sed nec illa prajterimus, quod
apostolica
praecedente et solvendi quos Hereticam hominem post primam etsecundam cor-
sedes sine ulla synodo
dampnandi quos reptionem devita. sciens quia suiversus estejusmo-
synodus iniqua dampnaverat, et
di, etpeccat in semetipso dampnatus
(Tit. nr, 10.,
oportuerit babet potestatem, et hoc nimirum pro
suoprincipatuquembeatusPetrusapostolusDomini Sed qui sententiam suam quamvis falsamalque per-
papa versam nulla pertinaei animositate defendunl pra?
voee ettenuit semper et tenebit. » Et Kalistus
Quidgmdsinediscretionejustttia
-*
sertim quam non audatia suae praesumptionis peroe
indeeretiscap. l :

perint,sedaseductis atque inerrorem lapsis paren

contra Romana ecclesia disciplinam actnmfuerit,
quo- tibusacceperunt,queruntautemcautasollicitudim
ratwm habereratio mllapermittit. Nicholaus
syno- veritatem, corrigi paraticum invenerint,nequaquan
que de contemptu sedis apostolicae universali
sunt interhereticos computandi.» Quibusin
verbi
,1,, praesidens dixit « Si quis dogmata,
mandata, in-
:

heretico
catholica fide. aperte ostenditur, eos procul dubio inter
terdicta, sanctiones vel decreta pro
correctione fide- computandos,quisententiamsuam.falsametpervei
pro ecclesiastica disciplina, pro
audati
sam et errorem infami mente concretum,
lium, proemendationesceleratorumvelinterdictio- animositat
praesumptionis adinventum, pertinaci
ne imminentium vel futurorum malorum,
a sedis
greini
contcm- dcfendere moliuntur, veritatem respucntes,a
apostolicae praesule salubriter promulgata
matrisecclesiae recedentes, unitalemscindentes,s.
pserit, anatbeina. Si analbcma est, qui contemnit
namdoctrinam abjicientes, errorum spinis viscei
decretaapostolica,quidmeretur,quiinreverendam
materna scindentes, ct prater id, quod cvangeliz:
sanctis omnibus apostolici nominis
majestatem ma-
tum est universali ecclesia3,quod
tenet,quoddoce
niim inlicite
S7S
non timet extendere? Et ut tandem

tores
uli Deigiacuo
invincibili
;

ex verbisbeati Petri
,
feriamus 876 ,audiant
Deigladio lenaniio
,,,, :llls

cerunl quid mereantur. Si quis, ait,

,auu.,.iiM,.

bunc, ad Cle-
T „ s ,M,
impugna
propugnatores perversi.alis
379 apostoli cui prayudicium
-,
fe
D
..

nem nor veren.or ,

,

est interitus. Qui

quoniam non
si
.

=
aliena docendo anathematis apostolici

dixerint
interminati

» .s,
obediendum
est potestas nisi a Deo, et qui
resisl
o P
.
in
-«'
,

potesta
^
,,„.,.

quid idc
potestati Dei ordinationi resistit,audiant
mentem loquens, contristat, Christum qui ei cathe- Quid
Augustinus ad bec respondens dicat «
i
;!8n

(liam docendi tradidit non recipit, et

tamquam :

resistit;
Domini fratrem 381 quit, resistit potestati, Dei ordinationi
qui Christum non susceperit, nec h
quid, illud jubeat, quod non debes facere,
judicabitur, et ideo nec ipse suscipie-
si

Z^fZ ~^^r^=
suscepisse
tur in regno ceelorum. » Qui supra
382
de episcopis sane contempne potestatem, timendo
P* .09'.) .psos ,;,„„ a „ a ,,.n, d g ni la tu
i
potestatei
m
•

i
n n
.
i . i

P .

^
, .1 ii

VARIJE LECTIONES.
379

-pra deletum. ™^M*T'

m.uiicite diletum. ™ De glzdio fe-e*conj.
m
suppl.
™-*\i™?!?J%Li -ns rnemm.3 *2

l,ideletum.
BW -mquam deletum. fra-^ suppl.
conj.
 :

305 CHRONICON. - LIB. II.

30(3
verte. Sialiquid jusserit procurator, nonnefecien- A omnia constituta snnt, et contra illi.is beneflcia
ium cst? Tamen si contra proconsulem jubeat, pugnarevideatur quo propriam eonse-quutus ejst
a
non utique contcmpnis potestatem, sed eligis ma-
potestatem. Non alegibus publicis, non a
potestati-
jorfservire. Non hinc debet minor irasci si major
bus seculi, sed a pontificibus et sacerdotibus
omni-
pra^hita cst. Hursum si aliquid proconsuljubeat, et potens Deus chriatianae religionis clericosel
sacer-
aliud imperator, numquid dubitaturillo contempto dotes voluii ordinari, et discuti et rccipi dc
errore
iiliesse serviendum? Ergo si aliud imperator, el remeantes. [mperatores christiani subdere debcnt
aliudDeus, quid judieatis?Major potestas audienda
exequutiones suas ecclesiasticis prassulibus non
est. I);i veniam, tu carccrem, ilie
gehennam mina- praeferre. Flec, inqurt Gelasius, de privilegio
impe-
tur. Hinc jam tibi assumenda
est fides tua tanquam fatorum el omnium ait sanctaa Dci ecclesiie
sacer-
seeutum, in quo possis oinnia jacula inimici ignita dotum. »
extingusre. »
Possemus et de sacramentis injustis minime ob-
^ed fortasse domini et utinarn fratres nostri
de- servandis multam exemplorum copiam de
ereta apostolica etcanonicas sanctiones scriptis
aut non le- patrum orthodoxorum Augustini, Jheronimi et
gerant, aut lecta vcl audita surda aure prasterie- psius Romanae eloquentiae fluvii, beati scilicet

^rj^-ss^j»-
audierant, et lccta vel audita tenaci
mendarant, sed domino suo imperatori fidelcsailju-
memoria3com
b -.:, «=;
promissa omnia, contra
,;;;:,—-;:;:;;:
Am-

cos qui dicunl obedien-

z
dumregibus,imperatoribusetdominisomnibusqui-
tores ct cooperatores haberi volunt cui
juraverunt, busjuratumest quidlibet faciat, quidlibet jubeat;
cui pcr liianus cl sacramenta hominium fecerunt. et hoc ad patrocinium sui erroris assumunt,
Attendant hii qui hiijusmocli
quod
sunt, quid de sacra- inPetri epistola positumest Servi, subditi
estote :

inentis episcoporum dicat Cornelius papa. Corne-

inomni limore dominis, uon tantum oonis et mb-
lius episcopus Rufo episcopo: Sacramentumhacte-
nus m a summis sacerdotlbus velreliquisjideiibus^ destis sed etiamdiscolis (TPctr. n, 18). Quibus bre-
vitci respondemus, quod et nos
subjectionem con-
rectafide minime cognovimus, sed 3 * 6 sponteeosju-
petentem discolis non negamus, sed discola juben-
rassecomperimus.Sacrame?itum igi(urepiscopis
m tibus nou obedimus. (Fol. 110.) Quod vero
dicitur
nescimusoblalum,necaquoquam™keridebet.\ yu\s inomni timore, illum intelligimustimorem de cujus
quoque papa dc 389 multimodfs juramentis
loqucns possessore dicitur : Qui timet Deumjaciet bona
^i m \^,percapilttmDeiteicapuljuraverit^hel
(Eccli. xv, l);et: Beatus qui timet
Dominum, in
(iliomodoblasphemiacontraDeumconfessus^fue- mandatis ejuscupitnimis (Psal. cxi, 1) et Initium
ex acclesiastico ordine ,deponatur, si
rit;si est
-,silai-
lai
m
sapientia timor DominifPsal. x, 10). EtPaulus
; :

cus, anathematizetw. Etsiquis

per creaturasj cu in

t>erit m
accerrime castigetur, etjuxta idquodsyno-
,
epistola ad Tituin Admoue inquit, illos princiju- :

bus etpotestatibus subditos esse et obedire ad

dus Mjudicaveritsustineat El Cornelius papa in m opus bonum (Tit. m, 1). Quem locuni disserens
omne
m
.

eodem Hac, ait sunt sanctorumpatrwm

:
iusiituta; bcatus Jheronimus itaconclusit -.Sibonum
qucesiquis invauumduxerit estquod
velviolarepmsum- pracipit imperatoretpmses,
pserit 397 hostis est animce sua, jubentis obsequerevo-
,
quia nemo contra luntati. Si veromalum est et contra Deum
prophetas, nemo 398 contra apostolum, sapit.
nemo contra responde illud de Actibus apostoiorum «
Obedire :

^ffeUtMnfacU^atiquidabsquepericuto.Xudmii oportetDeo magis quam hominibus (Act. v,

igitur mmistri et provisores 29); »
ascclesiaruni qui Ro- et super epistolam adTitum
'linme ecclosiae Servisubditisintdo- :

prajjudicium fccerunt, quid Gela-

minis suis in omnibus quce non sunt contraria Deo,
suis papa decernit dc
pnvilegio imperatorum ct utsi doriUnus eajubetqutenon suntadrcrsascripli*-
onm.um sanctu) Dei aacclesi*
sacerdotum. « Si in- rissauctis,subjiciatur dominoservus;siaulem con
pit, imperator catholicus
est, salva pace ipsius
flixenm, films cst, non lrariapr(Ecipit,magisobediatspirUusqu(tmrar,is
prajsul ccclcsi.r. Habet pri-
vilr-ia potcstatis
domino. Itemineadem pulchre Emperans servis uti

..oninJ
non
smcquaj administrandis pubiicis
rebus divinitus conseo m.tn* p*i ,
ZZZITfl
ingratus conlra dispositionem
mchil usurpet. Ad sacerdotes
.-!!
Gt bCUVhcm n
L coelestis ordi ^
obediant
u " Lm;1 " 1 dominis,
scili L Qon
T*
uoramis . addidit
.

1 s ^vus

si contraria prajceptis Domini

ad
tamquam
^
iamquam Christo, ul
^naturalem dominun
volueril imperarc
™™™ :
i

enim Dcusvok.it qua3 Hec igitur contraillos «ii.i adversusDeum

-cclcsuc disponenda
sunt pertinere, non ad seculi lumide
insani desipiunt, qui clavigeri aetherei
»otestates, quas, si vicarium di-
fidelessunt,ecciesia3 sua3 et sa-
vinitus electum, ab omnichristianitatesusceptum,
imlutibus cssc voluit subjectas.
Non sibivindicet sanctitate conversationis porspicuum,
[nperatorahenumjus, et ministerium diuturnitalc
quod alteri temporis confirmatum, quia viciis suis concinnare
leputatum est, ne contra eum
abrupte tendat a quo non vidcnt, dejicere, pro pudorlconati sunt,
paucis
VARLE I.ECrrONES
38.

>lrf!!™
l

T? d ct
f' ^- ;•• Rdelibus deleium. ™ sod deletum. :!87
mentum delclum 388
quoqu-
a
/nii. »»*j Ur
deleium. m vent deletum. S9S
Deum conless- deleta. m ovd-deh
'
«acit deletum.
sustiu-^cVc//'///. ll;cc ait dclela. j; ''
\n-xsun\-rletetui/i. m ncm deletum
mn HUGONIS ABBATIS FLAVINIAClvNSlS :{08

dicta sint. Quonim oooatus nefarios et impia mo- A riret. Nescit enim impietas nuila (juie fecit, nisi cum
limina ipsa destruit divioitas, quaa regis Egypli si- pro eisdem malis ceperit jam puniri. Omneseliamj
gnifici dum virtute l>c-i patrata suia fallatiis moliun- qui cijuraverant veljuraturi erant, a vinculo jura-
tur obscurare, dum in angelos lucis se transfigu- menti sunt absoluti licentia et auctoritate aposto-
rant, dum speciem pietatis prastendunt et ejus vir- Hcsb libertatis. Hoc cur et qualiler actum sit ah

tutcni abnegant, corrupti et aphominabiles facti in apostolico, 4gncsimp< ratrix, materipsiu >Heinrici,

vanitatibus suis, sepulcrumpatens estguttureorum interrogata respondeat. Ita enim dicit scribcns

venenum aspidum sui laiiiseorum (Bom. m 13). Altnianno Pataviensi episcopo :

Ail nicbilum devenienl tamquam aqua decurrens,

« AgnesDei gratia quidquid est, Altmanno Pata-
quia ova aspidwm ruperuntettelasaraneeetexuerunt viensi episcopo salutem et carissimam dilectionem
Me sospitem Deo adjuvante paternitati tuae innote-
(Isa. lix, 5), quibusmelius fucrat malignorum spi-
riiiiuni consilia non recipere aut intra cordium pe- scat, scd maximo afficior merore, quod maximum
netralia concepta abscondere, que figurantur per vidco aecclesiae imminere periculum, filio mco ni-

aspidum ova, quara pro bujus mundi concupiscen- miura verbisstultorum credulo. Ea qucBinodogesla
tin temporalia quelibel operari, nec sibi nec aliis
sunt in Uomana synodo, quoniam ut tibi referrem

profutura, quia nulla stabilitate fundata, quod ex- g mandasti, referam.Legatifilii mei regisvenerunl in
primitur peraranearum telas. Verum quia sibi ni- synodum,et corain omnibus dixerunt apostolico ex
niium creduli, el scripturarum auctoritatibus in- mei,ut surgerct et dimitteretsedem apos-
partefilii

fecerunt quod non oportebat, evenil eis tolicam,quamnoncononicesedrapinaadeptuscsset.

creduli,
quod docebat. Nam sequitur: Qui comederita i ovis Qui statim aRomaniscaptisunt.Similiterarchiej
eorum mcrietur, quia qui eorum consilia receperit, copi, Moguntinus omnesque episcopi iilius partis,

vitam in se animae extingit. Et guod conditum cst miserunt per eosdera legatos litteras, se deinceps
nullamobedientiamexibituro tolico; hocidcm
erumpet mreguhm, quia persuscepta et enutrita
Langobardorum episcopi jure jurando decreverunt.
corpus antichristi adcrescit,
iniquitatis consilia in
qui per consilium malignitatis eorum corde tectum
Quaredominuspapaomnesquisponteconsenseruut,
et communione privavit, eisque qui coacti
ad plcnam iniquitatem enutritur, Je quibus recte officio

subjicitur : Caputaspidum suxerunt (Joi \\. 16), assensum praebuerunt, usqueadfestivitatem sancli
quia videlicet latentes suggestiones inmundorum Petri induciasdeditjfiliumveromeumregemobhase
et quiaexcommunicatis communicat,
et quiadesce-
spirituum prava priuspersuasionesusceperunt, sed
occidit cos jam lingua viperae, quia capti leni sub- leribussuispenitentiam agerc recusat, regia digni-
tate privavit ct anathematis gladio percussit
om-
reptione daemonum, veneno violentae temptationis p
nesquc qui sibi juravcrant juramenlo absolvit.
enecati sunt, et quid dicam enecati sunt? Jam se-
pulti, jam mole desperationis premuntur, jam pes- Valcte. »

simae consuetudinis et consuelaenequitiae e irum fe- (Fol. il!.i Kccc Lestimonium inatris de praasum-
tore fidelesgravantur, quatridiani enim suni(Joan. ptione,rebellioneel iniquitatcfilii,metusdepericulfl

xi, 39). Jamnon tantum sorores, afiines et parentes, ecclesias imminenti, confutatio et exprobratioillo-
rumquorum factiosis lia^c sunt machinataetattem-
sed ct matcr ecclesia qua) eos parturivit et lacte
lidei imbuens enutrivit, utinam non ad pabulum ptataconsiliis;quidad haacdicta, quid rcsponsuri.
fetorem eorum sustinet. Sed potens quidobjecturisuntcatholica>partisadversarii?Ec«
ignis SBterni,
est Christi dextera et hos suscitare, el fidem iu eis
jamregemsuum, quemsuperaltitudinemnubiumex
tollere, imrno quem contra Dominum et
Christun
lirmam redintegrare, quae potes! de lapidibus susci-
tare filios Abrahas. i i'ol. 110'.) Quorum dampnatio- insurgerc docuerunt, jam non regem sed tyranrun)
affectataa superbia potestatis susceperunt. Ut
cnin
nem quia mater aecciesiaviscerum sic rumtorsiones
raanus quondam filiorum non susti-
ct parricidales
aaY8idorusinlibroSententiarum,r«ararwfe^«i*
nens gemit, videamus jam quid amicus sponsi ct;c- vocatus est. Si pie, juste ct misericorditer rcgit, me
comraunione rito rex appellatur caruerit non rex sed ty
Si his
rit, quomodo ab eorum ii>:tatis

participatione filiosprohibuerit, postremo qualiter B rannus est. Et ut idem scribit in libro Elhimologia
nisi resipuerint gladio anathematis uitionem noxiis
riini Antlqui omnes reges tyrannos tocabanl; sc
:

intentaverit.Ac primo quidem signiferi ipsius et in- posteapiejuste ct misericorditerregendo regissm

centoris malorum feriendam judicavit maliciam et wmen adepti. Impierero, injuste ei criuleliterpm
sic in corpus malorum acuendam gladii limati et
cipantiiusnon regis sedtyrannicum apiatum estm
men. Rexigiturjure vocatur qui tam se ipsum
quai
evaginati muorone vindictam.
subj ctosbene rcgere novit ci regendo pacifican
Ileinricus igitur, cujus inentem torpor iniquitatis el

constrinxcrat, causa dissensionisetseminariumma- qui cultumregiaadignitatissanctaesubjicitreligion

qui magis in Limore servire Dominoquam
in tumoi
jitiae et nequiti.c, inllomana synodo pro suis iniqui-
iracui
tatibusabeatissimopapaexcommunicatuscumcom- delectatur dominari populo, in quo lenilas
qui sul
plicibus suis atque fautoribus et a regnoest deposi- diam mitigat, potestatem benignitas ornat,
jcctis salutaria prcecipit, oui se magis diligcndui
tus [Fehr. 22), ut sola vexalio intellectum daret au-
pena ape- quam metuendam cupit, qui sic justitiam tenct i

ditui, et quorum oculos culpa slanserat,

 809 GHRONIGON. - LIB. II.
tfiO

«~ti:?L:»,,s
ita sanctaeecclesiaecatholicae^filium.meminitutejus
e8t.nquoconflatur,aquoquisquisrecesserit,etsi
paci atque tranquillitati per tmiversum lu-
mundum ceat,aurum tamen csse desiit,necclarescit
suimi prodesse faciat principatum. fulgore
Quomodoenim pulchritudinis^nisiredintc-i-atusetincorporatusec-
reges serviunt Domino in timore, nisi ea quse con- clesia?,hic priusafserit in olficina
Domini jussa fuerint religiosa severitate
tra caritatis,sed noluit
prolri- Dominusoperaimpiorum, et idcirco inducit noctem
bcndo atque plectendo ? Aliter enimjuxta
Augusti- etconterentur (JoIjxxxjv, 2!j). (n nocte enim
nuin servit quia homo est, aliterquia rcx est.
iniqui
Quia conteruntur,cum peccatorum praecedentium
homo est, servit vivendo fideliter
confu-
: quia rex est, ser- sione dampnantur.Quod exponens bcatus Gregorius:
vitlegesjustapracipientesetconlrariaprobjbentes
« Omne,ait,peccatum quod tamen cicius penitendo
convenienti vigori sanciendo. Omnes enim res, ait non tergitur, aul peccatum est et causa
( papascribens Pulcheriaj augustascap.
g i
peccati, aut
I0,atiter peccatum et pena peccati. Peccatum enim
h: ta esse nonpossun t, uisl quod pe-
q ua a d di c in am oon/essio- uitentia non diluit, ipso suo
nempertinent, et regia votestas, e! sacerdotalis pondere mox ad aliud
de- peccatum Unde lit ut non solum peccatum
trahit.
/mdatauctoritas. Si igitur imperator aut
cognoscit sit, sed et peccatumet
"- causa |^^v_i.._.
seovem esse gregis dominici si int . .
Ex IHU
peccati. liA enim
illo l__llll_
saua altans ; (
vicio culpa subsequens oritur, ex quo mens ca^ca
e«mvenerationescsubjicitmanibussacerdotum;si
i
B
aucitur, ut pejusex alia ligetur. Secl
peccatum quod
beataetrinitatiscultumfidequidemsuasedsacerdos ex peccato oritur, nonjam peccatum tantummodo,
prsedicationeservat;sinon lam dominari so
mundo sed peccatum est et pena peccati,
quia justojudicio
quam dominari sibi Christum gloriatur; si memine- omnipotens Deus cor peccantis obnubilat,
ri1 a quo factus ut pra3-
est, et quo invitatur quantum sibi
praestitum
cedentispeccatimeritoetiaminaliiscadat.Quodvi-
sit, et quauti beneficiiDeodebitoresfTsi
delicet agitur superius dispositione
rais 'ricors terrori ordinata, infe-
mansuel ud nem, si temperat spe
minas;
^usiniquitateconfusa^utculpapraecedenssitcausa
si sursuin semper respicit
Deo misericor- si
;
subsequentis, et rursum culpa subsequens
sit pena
diamgenerat;dicocumJohanneCrisosthomoChristo praecedentis. » Quod totum
hoc iniquorum om- in
conregnat, immo in Christi regno quao sunt humana nium capitis meml.ro et complicibus ejus
dispensat.RegaleergoestministeriumDeipopulum advertere
possumus, <|ui quia cognoscentes Deuin,
gubernare et
in justitia el cquitate regere; peccatum
defenso- superbiae intelligendo commiserunt,
rem esse ecclesiarum, tutorem cascati suntne
pupillorumetvidua- intelligant quod committunt
traditi in reprobum ;
ram,hberarepauperemapotenteel inopemcui non
sensum, ut putent se posse divina3auctoritatisjura
est
adjutor;etcumbeatoJobmolasiniquiconterere convellere, traditasab ipso Domino sanctiones de-
r=i::i;*^^
pauperum, oculum ca.corum et pedem
Hec qui fecerit, auris audiens
claudoruin. num illud
quidquid est sacramentum prophanare
beatificabit eum, et subvertereetdejicere. In quibusprofectoboc
iii eo consolabitiir cor vidiue. igitur,
ut culpis culpa ferialiir,
Invenit itaquc quatinussupplicia fiant pec-
tyrannus bic foveam dejectionis,
cantium, ipsa incrementa viciorum. Hinc
dum se plus equo [i. e. .equoj sustulit in culmine
de Domino
per psalmistam dicitur Immissiones
pompalicae potestatis. Nam ut ait mitissimus do-
per angelos
:

malos, viam/ecitsemita ira sua (Psal.

ctor Gregorius : Apostalee angelo similis ejicitur lxxvii 49)1
Corda enim eorum prioribus meritis
adgravata, ju-
dwnkomonominiessesimilisdedignatur.Neqxxehoc ste permissa sunt subsequentibus
dicentes impugnamus regiam malignorum spi-
potentiam, qua. qui- rituum persuasionibus falli, quae diun
aem ordinesuo bona cst, sed cauta digne in
regentis indiget culpam trahuntur, reatus earum
vita.Bonaest,si sciat quis in pena cumu-
sumere ex illaquodadju- latur.
vat,cxpugnarequodtcmptat.Semperaulemestami- (Fol. 112.) Separato ergo Heinrico
ca a communionc
Potestatiimpatientiaeteimalesubjecta.etiamim corporis ecclesiae et regia dignitate
privato, quod

Propmasset;utinam mors illi sua suffecisset,

el non pora stabile
virulentis
inconvulsum perstitit, scilicet non
et
persuasionibus etiam aliorum vitam ne-
ca8 essecommunicandumexcommunicatis,afautoribus
set.rpsamtamenejusperversitatemdomnuspapa
studio recta; cmulationis,non
et complicibus suis sibimet similibus violatum
est,
zelo furoris insectatus et impletum
* si
est quod in Danihelis volumine scri-
'SrtmteJheremiam/rustraconJlavitcon/lator;
^mest^uiaegressainiffuitasasenioribusetjudi-
nwciaenimimpiorumnonsuntconsumpt<B(Jer,vi, cibus, qui
»).Eoceenim ignis excommunicationis videbanturregerepopulmi (Dan. xm, B \
apostolicae Hii enim qui veritatis dicuntur
Menusconflansduraeinustionis admovit penam praecones, quibus
et credita sunt eloquia Dei adevangelizandumpopulo,
amen errorisnon excoxitculpam.(Fol.

™ l'.)Adus- inauditam contritionem

1 1

usest igne anathematis,segr»gatus.est_ aecclesiae adinvenerunt.

consortio communicando regi scelerato et
a pro sceleribus ex-
na3communionis,sednisiredeatadunitatem communicato, contra decreta sanctorum canonum
n
»atnsecclcsiae,aquo errore scismatis
deviaveral el instituta patrum praecedentium,
et non abstinen-
311 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 312

dum docendo, et tali se praBcipitatione voragini A justitiacarueritasanctispatribusetiamlatrocinium

eidem immergendo, non intelligentes quod qui a ca- est appellatum. Aitquippe beatus Augustinusinli-
pite, id esl a sede beati Petri, excommunicatis ad- bro quarto De civitate Dei Bonus si serviat, liber :

hafjrcndo dissenserint, juxta sanctiones patrum or- est;malus etiamsiregnet,servus *s£Etbeatus Am-
Lhodoxorum pari cum eis dampnatione teneantur brosius Misera,
: ait, sertitus est sertire peccatis

adstricti.juxta illud Niceni concilii: Q&odsiquis sertite est omne peccatum, Uberaestinnocentia.Et
de episcopis,presbiteris, diaconibus seu quilibet ex beatusAugustinusincodemlibro post pauca Remo- :

deprehensus fuerit excommmicatis commu- ta. titJusMtia, quidsuntregna,

nisimagna latrocU
clero
nicare, etiam iste communione privetwr, tamquam nialquia et laProcinia quid suntnisipravaregnal
quiregulam confimdit cecclesia; Fabiani quoque (Fol.H2'.)Manusetipsahominuraest,imperioprinci-

cap. Quod si quis cum excommmicaio aver-

i : pis regitur,pacto societatis astringitur,placiti li

perditorum
tendo regulas scienter saltim in domo loquutus praeda dividitur. Hoc malura si in tantum
fuerit vel oraterit, ille commmione privetw ; non hominumaccessibuscrescat,utetlocateneat,sedem
reverentes illud Augustini quia quisquis a cafko- constituat,civitatesoccupet, populossubjuget,evi-
mani-
licafuerit separatus mcclesia, quantum laudabir dentius regni nomen assumit. Quod etiam 111
sed addita in-
liter se vivere existimet, hoc sofo .icelere quod a 13 feslo confert, non dempta cupiditas,
negetlatrocinia?Si
Christi verifate disjunctm cst, non habet in sc punitas. Coercenda igitur quis
ma;
vitam, set ira Dci manet super eum. remota justitia nichil aliud sunt rcgna nisi
et manus ipsa latrocinanl ium
videtur n-
Hec igitur est Heinrici quondam regis depositio, latrocinia,
quasi imperio principis prassidentis ad
scclera;
haec est ipsius tyranni faytorurnqueejusexcommu- gi
princeps, coer-
nicatio. Et quia secundum dicta prophetica non ergo coercendus estlatrocinanlium
justitia dispo-
erat virga Dei ad correctionem super illos (Job xxi, cenda ipsa latrocinia, ut acccdente
Sedet
'.)), dirigebatur in manu eorum dolus, sicut et de nantur regnorum jura et cessenl latrocinia.
rcgum
eapite oinnium scriptura lestaturquia/flei^^iw
-
Qumquid regesexceptisunt,quandoipseRcx
aposto-
sperabitur (Dan.nu, IV- Qui quanto arapliusmalis dedisciplina aicclcsiastica agensait principi
adhaerebant. tanto rninus intelligebant bona quae Lorum: Quodcumqueligaverissiiperlerramentliga-
Verean-
perdcbant. Lux enim veritatisquohabita negligitur, tum etin erctis (Matth. xvi, 19;, et rcliqua.
eopermittit Deus ul nec araissa requiratur, el pravi tur ergo reges abhis ligari in terris quorura sen-
< t

Deus confirmal Meminerint se esse

in ccolis.
quique tantose inani Lastitia cxtollunt, juanto ma- lentiara
si tamen
gisadpejoraconvaleseunt,quemadmodumscriptum nuii supra a?cclesiam sed intra gecclesiam,
dicunturingurgitcm viciorum
esl : PeccatorcumvenerUinprofmdwmmaloruM, non ex eo quod reges
in lyrannidem cffrenantur, sed
exeo quodchri-
contempnet(Prov. xvin, '!). Perversae enim mentis aut
estgaudereininiquitatibusquasfleredebuerat.Nam stiani appellantur per vitae puritatcm et regnantis

bonae mentis est vulnus sentire peccati. Qui autem mansuetudinem Christum imitantur; quem utique,
sicut ait beatus Augustinus, non
sequitwr,qui
gaudent ad scelera, trahunt quosvalentad perditio-
secmdum teramfidem eathoticam disciplinm
ct
nem suam, et sub peccatis esse, vel culpis culpas
nos con-
addere,credunt se virlutum opulentiacumulare,tle christianus vocatur. Si vero subsannantes
traria! partis adversarii requisierint
quisnam epi-
quibus bene per prophetam dicitur, quodcsse sub
papa Ge-
sensibus delicias deputant (Job xxx, ij, quia inde scoporura regesredargucrit, audiant quid
epistola quam scripsit Dardaniae
perversam mentemadgaudiasublevant, undespinas lasius dicat in

peccatorum portattt. Contempnontes 400 enim Deum, episcopis Nathan, inquit, prophcta palam pu-
: «
denun-
minime hic sentiunt quantum sit mali quod ag int. bliceque in facie regi David et coraraissura
nontacuil,el
Manere sub sentibus delicias depulant, quia et dura ciaviterrorem, et ipsura corainisisse
et praesentis vitae araore tolennt, et tamen afiectu
confessionecorrcctumconscquenterabsolvit.Beata
sacer
nimiae cupidilatis obligati, labori m ejusdera tole- memoriaa Ambrosius Mediolanensis ecclesiaj
majorem Tlieodosium imperatorcm a commu-
rantias voluptatem putant. iios

D atqueadpeniten
Fautoribus igitur tyranni Heinrici ipsa ejus de- nione publicepalamquesuspendit,
memoria
positio et excommunicatio versa esl in canticum, et tiam redegit regiam potestatem. Beatae
domnus papa factus est illis in proverbium. Qjii cum papa Leo imperatorem riieodosiumjunioremEphe
cxcedentciu
audirent excommunicatum regem,pra3 admiratione sinse synodi latrocinio Libcrc coarguit
impe
se ipsos no;i capiebant, impossibile hoc esse procla- Sanctae memoriae papa Hylarius Antbcmium
fami
mabant, a seculo inauditum pronuuciabant. Audia- ratorem, cum Filotlieus Macedonianus ejus
mus ergo et nos ab eis ilJud tantum sacramentum, liaritatesuffultusdiversarumconciliabulasectarun
quod-aut regem corrigi prohibeat, aut contumacem in urbem inducere, apud bcatum Petruu
vellet
constrmxit
canonice uotari non consentiat. Quid inverecunde apostolum palam ne id fierct clara voce
interposition
servis Dei opponunt regni fastuin?Quod utique si in tantum ut non ea facienda cum

yarll lectiones.
lft "
Contepnentes c.
 313 CHHONICON. - LIB. II.
314
noramenti idem promitteret imperator. Sanct* A Pippinum inhonoreregnisublimariconetituit. ste-
memome quoque Simplicius, et post cum sanctas phauus quoque Romanns pontifex, successorejus,
memori.c papa Felix non solum Basiliscum tyran- eumdem Pippinum in regno constituit, et omnes
num, sed ctiam imperatorem Zenohem prohisdem
Francigenas a jur^amentofidelitatisabsolvit. {Ann.
ipsisexcessibusauetoritate liberasepjiisincrepasse Fuhl. a. 834.) Ludovieus etiam Pius imperator in
noseunlur. flectiquc potuisset, nisi Constantinopo-
Elisatiam profeclus, oceurrejitibus ei ibifiliissuis
litani prassulis accenderetur instinctis, qui parti- cum Gregorio IV Romano pontifice, judicio episco-
ceps externaj communionis effectus, necessario in
poruni arma deposuit, ct ad penitentiam agendarn
quod inciderat jam fovebat,malensvi sua3 prmvari-
aliquanto tempore privatus aut sicut ingestis Fran-
eationis obsistere,quam curandus ad salubria re- corumlegiturinclususvictitavit. (7W.,a.863,sqq.)
meare,sicut ipse rerum probaviteventus. (Fol. 113.)
Legat etiam in eodem volumine qui scire voluerit,
Sancta^quoque memoriae rnnoccntius papa Archa- quid beato Nicholaopapa adversusLothariumre-
a
dium imperatorem, quia consensitut sanctus Jo- gem et conplices
fautoresque ejus actum sit pro
hannes Crisostomus deaeeclesia pelleretur, exeom- Tietberga regina repudiata, et Waldrad aadultera
municavit. (Fol. 112'.) Ecce nuper Onorico Wanda- subintroducta. Sanctas memoriae quoqueGermanus
lorum rcgi virmagnusetegregiussacerdosEugenius
D Parisiorum episcopus Aribertum regem, quia uxore
Carlhaginensis opiscopus multique cum eodem ea- legitima derelicta duas sibi in matrimoniumjunxe-
tholici sacerdotes constanter restitere
sevien rat, excommunicavit ;
qui quia correctus non est,
cunctaque extrema tolerantes,hodieque persequu- judicio Dci pcreussusmortuus est. Niceforus quo-
toribus resistere nonomittunt. (Fol. 113.,)
Nosquo- quepatriarchaGonstantinopoIitanus,vircatholicus,
que Odoacro barbaro heretico regnum rtaliartunc
copsideratajdifficultateetincursionebarbarorumin-
tcncnti, cum aliqua non facienda praeciperet, Deb tolerabili, Michaelem imperatorem, quia aliquotics
prasstante nullatenus paruisse manifestum est. » congressus eum barbaris sine triumpho rcversus
Hec Gelasius. Reliquum est, ut ct nos exempla fuerit et inglorius, deposuit, et una cum Procopia
querentibus testimonia rei et tempori congrua ex augusta natisquesuismonasticoinduit indumento.
decretis canonicis et scripturis autenticis
profera- (Fol. H3'.)Etutinnumer/abilia prapUermittamus te-
mus, et in domo Dei, si aurum argentum
lapides stimonia,dicantquJregesaba3cclesiasticadisciplina
prastiosqs nou possumus, saltem quiasic
nobiscum ct per hoc a Deo vohu.t alienare, utrumin omnidi-
bene agitur, vel pilos caprarum offeramus.
Ut ergo vinaruin Scripturarum serie, inquibus diversarum
aliquanto superiora rcpetamus, beatae
memorias seciarum heretici leguntur dampnati fuisse, impera-
Fabianus papa Philippum imperatorem primum tores videantur excepti;verbi gratiaet eum Arriani
omnium imperatorum christianum, cum voluisset dampnantur, Constantius imperator, aut Walens,
in paschalibus festis
communicare vivificis miste- aut aliquis regum Arriano cmnosordentumexcipia-
riis, inler penitentes
stare praecepit, quoad culpas tur ? Sedjam ipsedomnus papa,quimenbraputrida
?aa3deeoplurima3ferebantur,perpenitentia3lamen- et emortua prascidit ab.unitatecorporis, porrigatet
tadilueret quod etreligiosissimus princepsgratam
;
obtendatcontraobloquentes etsubsannanteset ma-
tianimo suscepit. Cujushumilitas,utjamalibidixi-
ledicta jacientcs clipeum defensionis. Ait itaque
iiuis, tanto mordacius
tumorem rcgum nostrorum scnbens fldelibusin Theutonicorum regnocommo-
impetit,quanto religiosius ille disciplinam asccle- rantibus etde excommunicatione regis dubitanti-
siasticamintam rararecentique christianitate
sus- bus :

cepit,quainhiiinjammaturaet dilatata necaudire « Gregorius (100) episcopus. servus servorum

consentiunt. BeatusAmbrosiusmaximumimperato- Dei, omnibus episcopis, ducibus, comitibus ceteris-
fem a communione segregavit, admonensut cirusi que fldelibusin regno Theuthonicorum christianam
sanguinis domini suipenitentiamageret.Eugenium
fidem diligentibus salutem et apostolicam bencdi-
quoqueimperatorem quia derepetenda aravictorias ctionem. Audivimus quosdam inter vos dc excom-
se sacrilegio miscuit,
idemAmbrosius
' —
..- u.„,,wu^uo
muneraejus
spreyit etab «cclesiaeumetcomplicesejusabjecit. D
municatione quam
muiiituiium; quuui iii
in regem lecimus
fecimus uuniuire,
dubitare, H»
etc ( vide inter ejAst. Qregorii VII, Palrologim
.

^anctas momonm quoque papa Gregorius III rcmo- tom. CXLVIII)

vit Roiiiam, et Italiam, et omnia tam rei publica? Scripsit et aliam epistolam, intuiludiscretionis,
quam ajcelesiastioae jura in Hesperiis, partibus ab pietatis et misericordim dulcedine plenam, pro
ohedientiaLeonisimperatorisetimperii subeocon- reconciliatione quorumdam ;ut si qui ad Deumre-
stituti. Johannes
etiam,nonpapaautepiscopus sed verti voluissent, baberent paratum prae oculis
ra
°nachusetpresbiterDamascenus,doctoroptimus, medicamentumreconciliationis,nealicuiegritudine
eundem Leonem cum Orientis episcopis anathemati
pravento obesset, quod ad sedem apostolicam oc-
"'Hii.it. Beatas memonae Zacharias
papa Hilderi- currere non posset et ut nulla haberetur com-
;
1
'"» ultimum de stirpe Merovingorum
regem a re- munionis societas eum exeommunicatis :

gno deposuit, et in monasterium

detrudi jussit, et « Gregorius episcopus, servus servorum Dei,
NOT.E.
,
(166) Lxstat et m eodicc Udalrici I46etapud Bernriedensem c. 78. K.
815 HUGOXIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 316
omnibus in Cbristo fratribus, episcopis, abbatibus, A na est synodo depositus, rosponderit, quomodo
sacerdotibus, ducibuset principibus atque militi- tota Spiritum sanctura mente concipiens intonue-
bus, omnibusque chrietianiara fidem et beati Petri rit subinferatur (fol. 1 16'| :

honorem revera diligentibus in Romano imperio Gregorius episcopus, servus servorum Dei,
«

habitantibus, salutom ol apostolicam benediclio- omnibus qui cupiunt annumerari inter oves Christi,
nem. Gratias agimusomnipotenti Deo, »etc. (Ex- qnas beato Petro commisit,saIutem et apostolicam
stat Registri lib. iv, n. I.) iienedictionem. Audistis, IVatres inei, novani el

Ilec igitur pro reconciliatione regiset aliorum ab inauditam praesumptionem » etc. (Exstat Registrl
ecclesia alienatorum piuspaterdabat mandata lidc- lib. in, n. 6).
iUl
libus ; cui tamtus inerat justitiac splendor, ut
(Fol. 110'.) Anno ab
Dom. 1078 indiclione 1.
inc.
suain postponeret salutem, qaomatriecclesiaeanti-
pontificatus ejus annomense Martio, Gregorius
5,
qii.nn redderel Libertatem. Non enimeum movebant
papaVII, Romanae synodo episcoporum cenctum
salutis pericula pro justitia suscepta vel susci-
Ordinationes illortm
praesidens, dixit post aliqua :

pienda. (Fol. 146). Itaenim animumsuum informa-

ab excorniounicatis sunt ordinati, sanctonm
qiii
verat, ut neque divitias, neque voluptates, neque
Patrumsequeutes vestigia, etc. (\ ulc in Grego-
honores m maxirais conslitueret. neuue in lns stu- d
° .
f ,. ^nm „„-
synofh Roniana
.
,. '
... , rio MI, Acta \.)
,

dium siiiun onine contereret, quiii potiusillud ae-

corum et bonestum ita sibi proposuerat, ul quid- ^Fol. 116*) (Acta concil. 4079.) Anno ab incar-

quidei accidisset quo frangi homines solent, quasi natione Domini 1078. mense Februario indictione
superior non sentiret. Sollicitus etiam erat, juxta 2, pontificatus domni papae Gregorii VII, anno 6,

beatum Ambrosium, ne quid temere aut incuriose convocatumesteoneiliun. ex diversis partibus orbis
ageret, ex quo probabilem non posset rationem et oranibus in ccclesia Salvatoris Romae congrega-

reddere. Pretendcbat aniino ut bonus speculator, tis,habitus est sermo de corpore et sanguine Do-
ut appetitus rationi lege oaturae subditus, neque miui (167). Maxiraa siquidem pars panem et vinuni
prapcurreretrationemneqiiedesereret ;ne praecur- per sacne orationis verba et sacerdotis CDnsecra-
rendo pertubaret cain atque exciuderet, et dese- tionem Spiritu sancto invisibiliter operante converti
rcndo destitueret. Verum Heinrici pertubata mens substantialiter in corpusdominicum quod incruce
elTuso appctitu, tamquani efferato impetu frenos pependit, et in sanguinemquideejus latere fluxit,

rationisnon suscipiebat,necsentiebatauriga3mode- asserebat quidam vero cascitate nimia perculsi,

:

ramina, ideoque llectinon poterat. Necdeerant qui figuram tantum astruebant. Verum ubi res cepit
missas papae epistolas eireferebant,sedgua3facere agi, priusquam tertiadie ventuni foret insynodum
.• *M
i-_ ... _n-> ____
r
'-, .!„<!,.; _.__,i*r.o ,T__i«it nl r>iu nifi n_P« altera.
pars nlfp.l-n Denique
Dpnifllli
, • • i i.

despiciebat,etiam scirecontempnebat,ex
•

verbis deficit contra veritatcm niti

taraen pietatis meditabatur venena iniquitatis, Ar- Berengarius, hujus erroris raagister, po&i iongo
rogantis enim est proprium dc suis malis bona terapore dograatizatam impietatem errasse se co-
estimare, de alienisbonis bonasentire,el bomepon- ram concilio confessus, veniam postulatam ei
dusactionis vertcrc in maculam criminis. Dum er- apostolicacleinenliameruit, juravitque sic «Ego :

go ex condescensione et compassionecaritatis rae- Berengarius corde credo et ore confiteor, panein

et vinum quae in altari ponuntur, per
raysterium
ditaretur arma furoris, audiamus quomodo patris
serpentis et colura- sacraj orationis et verba noslri Redemptoris sub-
nostri virilis animus, astutia
stantialiter converti iu verain et propriamac vivi-
bina simplicitate praeditus, velut de specula men-
ficatricein carnem et sanguinera doraininostri Jesu
tis cogitatione provida obviaverit conatibus ejus
iniquis. Ait itaque scribens fidelibus eisdem qui- Christi,et post consecrationem esse verum corpus
bus supra
et :
Christi, quod natuni et de Virgine: et pro salute

Gregorius episcopus, servus servorum Dei,

« mundi oblatum incruce pependit, et quodsedctad
eisdeni omnibus salutem et apostolicam benedic- dexteram Patris; et verum sanguinem Christi qui
tionem. Postquara fraternitati vestrae epistolara de ejus latere fusus est, non tantum per signum et
direxiraus, etc. (Vide inter epistolas Gregorii).
D virtutem sacramenti, sed in proprietate naturae et

Non raireriseuniregeranominari licetdepositum, unitate substantis, sicut in hoc brevi continetui.

egolegi et vosintelligitis,siccredo neccontra
cuin et mortui pristino nominentur vocabulo. Sic
:
et

quoquesanctus Gregorius episcopum inrevocabili- hanc fideni ultcrius docebo. Sic rae Deus adjuvet,
terdepositumusurpatonomineepiscopicensebatno- et haac sacrosancta evangelia. Tunc domnus papa
minari, cui tamen nichil depositae dignitatis rest itue- prsecepit Rcrengario auctoritate apostolica, ut de
re volebat. Quid etiam beatus papa ad legationein il- corpore et aanguine Domini numquam ulterius cum
aliquo disputarcvel docere praesumeret, excepta
lainregisse miniineregentis,proquaetiam inRoma-

VARLE LECTIONES.
i01 405
ita c. in supra posito vel ex cod.
NOT.E.

(167) Actaconcilii apudMansi, XX, 5'23.

 817 CHRONICON. — LIB. II,
318

^Zut^i^
lam ab ea rccesserant
(Fol 117.) [Ioc aniio obiit
e°S
'
qd PGr °J,1S (1 ° et,,i - A 8Ui 1,r0,,0Siti tramite ani
J
toni '^
Potest.
ropterea metuens ne in pejus proflciant ea etiam
«W"l
Grimoldus abbas san- quae bona videntur, melius nobis visum est
dum utcur-
cli Vitoni, a Roma regrederetur, et sepultus sum suum peragat bonae intentionis tua3 duvius,
esl Mantuae in sccclesia sancti Andreae apostoli
14 quam contra impetum currens perpetua ariditate
Kal ndas Ju'.ii, cum jam ipsam ecclesiam tertio dampnetur. Tolorabilius est enim ut tu solus pe-
uo regeret domnus Rodulfus abbas, ipso Gri- reas,quam tecum pariter sicut bactenus omncs tibi
moldo de praelatione abbatiae excusato.
Erat enim commissos in discrimen adducas. Sed tamen conli-
simplicis naturae.
dimus, quia tribuet tibi Dominus secundum cor
etiam anno, qui erat ab incarnatione
Ifoc
Domiui tuum, quem non invenit idoneum ad regimen alio-
1078,rcgimen praelationis apud Casam Dei
Siguinus rum secundum cor suum.
quondam Lugdunensis canonicus, natalibus clarus, Si itaque alia via plus tibi
placet, nostra licentia depone sarcinam, quam im-
morum probitatc corusclis, nunc felici beatus ex-
403 posuit tibi sola sine caritate necessitas, et sanctis
cessu Sub quo ordinatus est abbas Fraxinensis
.

orationibus tuis adjuva me in alia navi laborantem.

168) ecelesiae Pontiusa domino papa
Gregorio, qui Saluto per te domnum
post aliquot annos infestatione Lugdunensem archiepisco-
cinrici dicti resri
'egis
abbaciam dimisit, quesita a domno g pum, si tamen rationabilis necessitas a totius orbis
Anselmo Lu internecione excusat.
censi episeopo liccntia, etoptcnta
Si enim aut timore, aut ne-
per haec verba gligentia, aut quietis noxiae
P. dilectissimo in Cbristo confratri,
:

amore matrem suam

A. omnium visitare, et liberare de manu mortis distulit, reus
episcoporum minimus, salutem in Christo.
Tanto erit judieio, nisi sine mora venire
diligentiores nos et sollicitiores et in oinnibus
vos erga salutcm auxiJiari studuerit. »
anima3 tuae esse convcnit, quanto
magis de nostra (Fol. 117'.) Destinavit autem prsefatus
cantate fraternitas tua confidit; papa ad
ne, quod absit, visitandos et corroborandos christiana3 fidei pro-
nostra negligentia sanctum desiderii
tui fervorem pugnatoresad regnum Teuthonicorum descendere,
extinguat, ct sanguinem tuum in districto suoju-
quod et ab illis niissis ad meum nuneiis, quesitum
dicio omnipotens Doininus de
manu mea requirat crat, ut in sua
Crcdidi domni abbatis et praesentia magis magisque mani-
sanctae congregationis festaretur justitias regula, seribens ad omnes beati
Casae Dei, neenon vencrabilis
patris nostri H. Lug- Petri fidelcs in haec verba
duncnsis arcbiepiscopi obedientiam, :

cum benedi- « Gregorius (109) episoopus, servus servorum

etione apostoliea beatissimi
patris nostri C. omni-
omnibus archiepiscopis, episcopis, abbatibus,
Dei,
mbus iniquitatibus majorem esse, et non
soluin ad
detergendam omnem maculam iniquarum cogitatio- q ducibus, marehionibus, comitibus omnibusque chri-
stianam et beati Petri fidem et doctrinam defenden-
Biun, veruni etiam ad promerendam requiem
seter- tibus et observantibus, in omni regno
iiani posse suffieere, nisi Theuthoni-
tu non credendo indignum
corum habitantibus, salutemet per beatorum Petri
efficeres, et gratiam Dei in
vacuum reciperes. Omne et Pauli
emm quod non est ex fide, peccatum est, benedietioncm omnium peccatorum abso-
ita ut in lutionem. Ego qualiscumque sacerdos apostolorum
his etiam quitradere videntur
corpora sua propter principis, » ete.
Deum ad supplieia, mors operetur,
non vita, vim (1070.) Plures itaque illorum, quos in aposlolici
ex sua ditlidentia quodammodo omnipotenti Deo depositione dcsipuisse diximus, cognito peccato in-
difficultatem perficiendi ingerat,
qui omnes salvos obedieutijc, penitentia ducti, ad Deum post errata
nerj desiderat, sicut ipse in
Evangelio dicit « Cali- :
reversi sunt, levautes ad Deum faeiem cordis, a quo
cem meuin bibetis, sedcre autem
ad dexteram meam recesserant consentiendo iniquitati. Replebaturos
vel ad smistram, non est meum dare vobis ». Tibi eorum increpationibus, et dum contra se subtile
itaque obedienti, tibi firmiter
credenti, tibi omnem judicantis Dei examen contemplabantur, culpas
spem tuam virtute sanctae ecclesiae
in
collocanti suas lamentis insequcbantur, seque penitendo
promissa est venia, tibi vero aliud in-
agenti, aliud crepabant
tIc Jlluain quaies
quales fuerant,
'
iuerant, amara
amarase])enitentue
se penitentiae inve-
mve-
simulanti nulh i-Minm.ii..,. r
j „. w^j/no
i
• •
n i

UUUUJ
radidensita ut ardeat. Scis quia
multoties in fide tunc culpas plangere, eiun quid egerit eoeperit pen-
raea le suscepi, hac tamen
condicione, ut curam sare, et tunc subtilius pensare, cum sollicitius ce-
regimmis tibi injunctarn cum omni sollicitudine pcrit plangere. Hii ergo absolutione quaesita et
axiberes, nec ulterius animae
tuae, sicut tu male obtenta, consilium dederunt regi, ul sicut ipsi erant
Tedebas, custodiam commissi
tibi grcgis necessi-
absoluti, itaetipse studeret absolvi vinculis anathe-
latibus praeponeres; non
quae tua sunt, sed qu® matis; adjicientes, quia si annus cl.auderetur ante-
dioru.n attenderes. Sed
ut video, nulla ratione
a quainabsolveretur.oinnieorumservitioprivaretur.

403
VAJU.E LECTIONES.
Suseepit supple.

N °™"
m
(168) Frainet.
Legitur et in Bernriedensi
c. 83, et in codice Udalrici 146.
(Patrol^ tom. CXLVIII,
 820
819 IIUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS
consilio elcgerunt
.tampliuspporegenonhaberetur.quiaioejuscom-Aclesperati, absque doinni papae
• •
II _____'-..... -._..'

imminenti ani- sibi

1
regem;
liodulium ducem
.1 .

in
L I 1 . 1 _ 1

munioue vel servitio certi erant de

Rodulfus igitur festinanter misso nuncio, indi-
inaB foeditatem sua3 infirmitatis
periculo. Sed qui
cavit se quidem coaclum regni gubernauula susce-
considerare negligebat, sed per elationis fas! um po-
pisse, paratum domno papae in omnibus
tamcn se
Lentiac suae gloriam attendebat, unde sibi gloriosior
obedire. Eteumdem semper promittens sermonem,
videbatur, inde descendebat, et unde se gloriosum
adjecit etiam, filio suo dato obside itemque fidelis
judicabat, inde in ima deterius corruebat. Utenim
sui ducis Bertaldi filio, quod promittebat sacra-
aii idem ipse Heinricus in epistola Romanis directa,
nlii eum omnia falsitat.is etmendacii plena sint,
in mento firmare. Interea etiam Heinricus precabatur
hoc uno veritati licetnolens favit, sub specie timo- eum, ut contra Rodulfum cuin adjuvaret. Cui
ris divini, non in veritate catholicae pacis consiliis domnus papa respondit se libenter facturuin au-
dita utriusque partis ratione, ut scirel cui justitia
illorum adquiescere se finxit. (Fol. 118.) Verum
magis favereti Quam responsionem contempsit ina-
nos, quibus Christus fides, Christus refugium,
ni elatus rumore, putans eum suis se viribus posse
Christus est solatium, nenias ejus diabolico abore
dictatas, confusionis devincere. Meus enim ejus quo procellosis actuum
ructatas, iniquitatis calamo
atramento signatas, a memoria bonorum omnium motibus concitabatur, eo ab internae sapientis
B
quiete atque stabilitate disjungebalur. Quia enim
repellentes, quid egeHt, quomodo absolutionem,
maliciam tegebat corde, ore autem blandimenta
in
quantum ad exterioris hominis habiludinem, opti-
nuerit, cum sacra scriptura testetur, quia qui ficte exibebat, quia cogitationes suas duplicitate obnubi-
labat, quia puritatis verba quasi fatuitatem judica-
Dcum querunt, numquam invenire merentur, ex
audiamus. bat,etvias simplices innocentia, declinabat, idcirco
verbis patris nostri sepe fari
sapientiaetranquillitateperfruinequaquampolerat.
GregoriusepiscopuSj-servus servorum Dei, pm-
«
Igitur domnus papa quod coeperat ut perficeret
nibus archiepiscopis, episcopis, ducibus, comitfbus
ceterisque principibus regnt Theuthonicorum Ghri-
omnimodis intendebat, querens ducatum qualiter
stianam fidem defendentibus, salutem et apostoli- ad Theuthonicorum regnum Lransiret, et eo magis
anxiabatur, quo magis regni status turbabalur. Ei
cani benedictionem. Quoniam pro amore justi-
tiae, » etc. Vide inter epistoltis Gregorii VII, quoniam fidcles illo legatos destinaverat qui voto-
Patrolog., t. CXLVIII. rum ejus non segnes exequutores cssent, misit cis
attenderit, speciales pro hoc negocio litteras, scribens eis ab
Quod sacramentum quam pacum rex
Italia
haec epistola notat
:
:

Gregorius episcopus, servus servorum Dei,

Gregorius episcopus, servus servorum Dei, di- •«
«
archiepi- Bernardo sanctse Romanae eeclesiae diaconoet Ber-
lectissimis in Christo fratribus et filiis,

nardo Massilieusi abbati, salutem et apostolicam

scopis, episeopis, ducibus, comitibus, caeterisque
principibus, cum omni populo regni Teutonicorum benedictionem. Fraternitati vestrae notum esse non

Christianam fidem et religionem defendentibus, ambigimus, » etc. (173).

salutem et apostolicam benedictionem. Item ad reliquos fideles.
« Gregorius episcopus, scrvus servorum Dei,
ar-
« Sicut in prioribus litteris et legatorum verbis
chiepiscopis, episcopis, ducibus, comitibus
et uni-
vobis signifieavimus, VideiUd., n. 33.
» etc.
fidelibus in regno Theuthonicorura
Qui autem fuerinthii domni papae legati (170), ex vcrsis Christi

verbis regis accepimus, Paduanus scilicet et Alba- consistentibus, salutcm et apostolicam benedictio-
fratres karissi-
nus episcopi (171), a quibus etiam in Wizeburge nein. Notum vobis fieri volumus,

synodus est habita. Regi itaque praefato Heinrico, mi, » etc (174).

in verbis domni papse colligere possumus, sola

ii L
lnterea Heinricus, quia affectatis iniquitatibus
ejus subsequens favebat effectus, bella,
cedes, homi-
est communionis gratia reddita (17-2), non tamen
cidia pcr se suosque perpetrare non desistebat, a?c-

regno resbitutus, nec fidelitas omnium qui ei vel clesiarumdestructionemetovilisdominiciperturba-

juraverant vel juraturi erant, ut sibi servaretui
prj
est
ei __ peccatoi
et mole
fieret vel pax componeretur, sicut ipse juramento dejecerat, voragine iniquitatis demersus,
reprobo sensui est
per duos episcopos promiserat. (Fol. 119'.) Verum pravae consuetudinis obrutus,
traditus, ut nesciret pensare mala quaa faciebat,
prrcdicti episcopi ct principes ultramontani audien-
innocentiam
tes illum non servare quod promiserat, quasi de eo qui utinam vita3 itinera qua. noluit per

NOT.E.

Fuerunt Bernhardus diaconus cardinalis et est—possit devincere ex Actis conciln

(172) Soltt
(170)
Bernhardus abbas Massiliensis vide Reg. vi, ;
Romani a. 1080. Mansi XX, 534.
(173) Data Carpinetae n Kal.
Junn, md. 15, Ke^-
23, 24.
IV, 23. K. (Pdtrologia t. CXLVIII.)
. .

(171) Hi anno demum 1079 ad Heinricum missi

iv, 24.
sunt. Bertholdi Ann. p. 318. (174) Data ut supra. Registr.
 821 CHRONICON. — LIB. II.
^
teneret saltim per poenitentiam. (Act. conc.) Hic A siapublicepreci<fentes,quodomnino veritati adver-
itaquecontraRodulfumterliocongressus,postquam sabatur, opiscopos quoque simoniacos confirman-
persensit se quod speraverat non posse peragere, tes, quimanifeste Heinricianiscommunicabantrcum
diios episcopos de consentaneis suis, Virduncnsem fidclcs rci vcritatc minus inspecta
et Obseburgensem m
Romam misit (1078), et dom- stolica ita processissc
a sede boc apo-

crederent ei dubitarent, el
niiiii papam in synodo ui ei justitiam faceret per sermo titubationis illorum ad aures patris nostri
eos rogavit;quod et nnncii Rodulfi, qui praesentes venisset, litteras eis misit, in quibus et
quod male
aderant, fieri laudaverunt. (Fol. 121.) Statutum est actum fuerat reprehendit, quoque se ignorante
itaque in eadem synodo, in partibus ultramontanis factum essct edocuit, ct ut iu fide recta inconcussa
Seri colloquium, sicut ex vcrbis donmi pap» ple- spc perseverarent, evidenter amn.onuit, scribens
nius quilibct potcst advertcro :
eis in haec vcrba :

« Crcgorius cpiscopus, servus servorum Dci, « Gregorius episcopus, servus servorum Dei, om-
archiepiscopis,ducibus,principibus,marchionibus, nibus fidelibus sancti Petri in Theutlionico
regno
omnibusque majoribus atque niinoribus in Theu- commorantibus salutem et apostolicam benedictio-
thonico regno constitutis,exceptis his qui nem. Pervenit ad nos quod quidam ex vobis de 110-
canonica
excommunicationetenentur,saIutemet apostolicam bisdubitant, tamqoam
benedictionem. Notum vobis fieri volumus, fratres
B in instanti modo necessitate
usus sim seculari levitate, » etc. (179).
knrissimi, » etc. (175). Colloquium itaque illud qualiter vel a quibusper-
121\)Misitetiampro hoc negocio speciales
(Fol.
sonis fucrit impeditum, in verbis pra3cellentissimi
litterasTrevirensi archiepiscopo, quas hic etiam patris nostri constat apertum. Quia enim
Heinricus
subnectere non pigebit « Gregorius episcopus,ser- :
abjecto jugo obedientiae, ipsum colloquium impe-
vns servorum Dei, Udoni Trevirensi episcopo
salu- diendo, excommunicationem intentatam non
est
tem et apostolicam benedictionem. Quanta veritus incurrere, pro his, inquam, et aliis
nobis
innu-
sollicitudo, » etc. (176).
merabilibus malis, homicidiis, perjuriis, adulteriis,
Udo igitur Treviorum archicpiscopus non multo fornicationibus, symonia, a^cclesiarum quoque
de-
post beato fine quievit, et si negocium apostolicae structione non minima, in Romana synodo anathe-
legationis intermissum est. Quamobrem domnus matizatus eslet dampnatus, et a regno inrecuperabi-
papa pro hoc eodem negotio exequendo alios
lega- liter depositus (1080, Mart. 7). Quam
ejus dampna-
tos mittere statuit, scribens fidelibus omnibus in tioncin hic subnectere dignum judicavimus :

lec verba (177) :

(Fol. 123'.) «
Beatc Petre princeps apostolorum,et
(1079, Febr.) « Gregorius episcopus, servus ser- tu, beate Paule doctor gentium, dignamini,
vorum queso,
Dci, omnibus archiepiscopis, episcopis, in -*
aures vestras ad me inclinare, meque clementer
Theutonico 40B
regno commorantibus * 06 si obedire , exaudire. Quia veritatis estis apostoli et amatores,
voluerint, salutem et apostolicam
benedictionem. adjuvate ut veritatem dicam vobis,omni remota fal-
Quoniam ex lite et dissensione, » etc. sitate, quam omnino detestamini ut
; fratres mei
Secundum ergo lidem dictorum 1 11'ssi sunt legati mihi melius adquiescant, et sciant et intelligant,
alatere sedis apostolicae, de quibus cum
aliqua quia ex vestra fiducia post Deum et matrem
sinistra referrentur, domnus
ejus
papa has eis misit semper Virginem Mariam pravis et iniquis resisto,
btteras (178) ab urbe Roma.
vestris autem fidelihus auxilium praesto. Vos
Gregorius episcopus, servus scrvorum Dci, di-
autem
«
scitis, quia non libentor ad sacrum
ordinem accessi,
lectis in Christo fratribus et coep scopis, Petro ;

et invitus ultra montes cum domino

meopapa Gre-
AlhanensietOdelricoPataviensi,salutemetaposto- gorio abii, sed magis invituscumdomino meo
licam papa
benedictionem. Sunt multi, quibus tamen Leone ad vestram specialem aecclesiam redii, in qua
non credimus, » etc.
utcumque vobis descrvivi. Deinde valde invitus cum
His acceptis litteris, quia
corrupti muneribus a multo dolore et gemitu et planctu in throno vestro
sententiaet propositogravitatis apostolicas
dcviave valde indignus sum collocatus. Hec ideo dico, quia
tmt al.ud quam quod
e.s impositum fuerat agen- D non ego vos, sed vos elegistis me, et gravissimum
«* Heinncum videhcet in regnum reformantes et pondus ecclesiaj vestra super me posuistis;et quia
Koduilum pervasorem et invasorem ivgni, abajccle- super montem excelsum me jussistis ascenderc, et

VARLE LECTIONES.
cunctlioufl*L& ,,i o?
«nciisquc majonbus M
et m.nor.bus
e n aX?niC addw ^ Sax et AmL Bmwied. < 06
-
PmL omnibusque principibus
qui non sunt excommunicati habent Ann. Sax. et Paiul Bernriel
NOTiE.
v ^KSf? R mje
n°
n \ hl Martii
>
in<1 -
] R egistr. (178) In Registro desiderantur, K. Vide Gregorii
, Paulus
10. Bernned. 100.
>

epistolas extra Registrnmvagantes {Palrologia

ROmae V fdUS
a Martii ind Vide
t.

GreJSrio vii " ' ' *' in (jXIjViII.)

(179) Data Ronuo Kalendis Octobris, ind. Re-
XS a 3,
"ed. i
)
n? /{Patrologice
ried^105 L et
7
ap ud annalist Sax.
.

t. CXLVIII.)
- el Paul. Bern- gistr. vii, 3. K.
323 HUGONlS ABBATIS FLAVINtACENSIS 324

clamare el annunciare populo Dei scelera eorum, et A statueretur, aul cui justitia laverel amplius
08
peccataeorum.membradiabolicontra sceretur <
. Et quia putabam quod injustior pars
Hlii 8 ecclesia3
colloquium nollel Reriubijustilin locum suum
me coeperunt insurgere, el usque ad sanguinem
varct, excomraunicavi el anathcmate obligavi om-
prsesumpserunl in me manus injicere. Astiterunt
principes seculareset ajcclesiastici. nes personas sivc regis, sive ducis, sive episcopi,
peges terra el
aut nliciijns bominis qui colloquium aliquo ingenio
aulici etiam et vulgares convenerunt in unum
ad-
adversus vos christos ejus di" impediret ne Predictus autem Heinricus eum
fierct.
versus Dominum, et
Disrumpamus vincula eoruni, et projicia. suis fautoribus non timens periculum inobedienti»,
centes :

quod est scelus idolatria3, colloquium impediendo

mus a nobis jugum ipsorum. » Et ut me omnino
excommunicationem incu rit, et se ipsum anathc-
morte vel exilio confunderent, multis modis in me
matis vinculo obligavit magnamque multitudinem
conati sunt insurgere. Inter quos specialiler Hein-
;

christianorum morti tradi, e1 ecclesias fecit dissi-

ricusquemdicuntregem,Heinrici imperatorisfilius^
pari, etpene totum Theuthonicorum regnumdeso-
contra vestram calcaneum erexit a3cclesiam, facta
Quapropter confidens de judicio el
lationi dedit.
cum multis episcopis ultramontanis et Italicis con-
misericordia Dei, ejusque piissimse matris semper
spiratione, adnitens me dejiciendo eam sibi subju
Virginis Maria?, vcstra fultus auctontate scpe nom
eare.Cuius superbia3vestrarestititauctoritas,eum_ B ..,.!...,. II n n ,,; n „ .,, rrnam dicunt
.ll/.iult mlinpcm
regem, omnesque
iinirnill
. , •

natum Heinricum, qnem

;

que vestra destrux.it potestas.Quiconfususethumi

excommunicationi subjicio, et iterum
faiitores ejus,
liatus, ad ine in Langobardiam venit, absolutionem
regnum Theuthonicorum et Italiaa ex omnipotentis
ab excommunicatione quesivit. Quem ego videns
Dei parte et vestra interdicens ei, omnem potesta-
humiliatum, multis ab co promissionibus acceptis
tem dignitatem regiam tollo,et ut nuilus chri-
de vitse sua3 rnelioratione, solam ei communionem
et illi
* 09
stianus sicut regi obediat interdico Ipse aua
reddidi non tamen eumin regno, a quo in Roraana
ci .

synodo deposucram, restauravi ; nec fidelitatem tem Heinricuscum suis fauloribus inomni congres-
sione belli nullas vires, nullamque in vita sua viclo-
omnium qui ei juraverunl veljuraturi erant, a quo
riam optineat. Ct autem Rodulfus regnum Tbcu-
omnes in eadem synodo absolvi, ut sibi servaretur
praacepi. Et idco bec detinui, ut inter eum et prin-
thonicorum regat et defendat, quem Tlicutbonici
causa jussionis eccle- elegerunt sibi in regem, ad vestram Ddelitatem ex
cipes ultramontanos, qui ei et
t0T parto vestra dono, largior et concedo, omnibusque
sia3 vestr* restiterant, justitiam facerem
vel .

adherentibus absolutionem omnium

sibi fideliter
pacem componerem, sicut cl ipse Heinricus jura-
mento per duos episcopos mihi promisit. Predicti peccatorum vestramque benedictionem in liac vita
autemepiscopietprincipes ultramontani, audientes etinfutura,vestra fretusflducia,largior. Sicut enim
C Heinricus pro sua superbia et inobedientia etfalsi-
illum nonscrvarc quod promiserat, quasi desperatj 10

de eo, vobis testibus, elegerunt sibi Rodulfum du- talearegni dignitatejuste abjicitur.ita Rodulfus*
pro sua bumilitate, obedientia et veritate, potestaj
cem in regem. Qui rex Rodulfus festinanter ad me
et dignitasregniconceditur. Agite nunc, qucso, pa-
misso nuncio, indicavit se coactum regni guberna-
principes sanctissimi, ut omnis mundus
cula suscepisse, tamen se paratum mihimodisom- trcs ct

nibus obedire. Et ex eo tempore eumdein mibi scm- mtelligat et cognoscat, quia si potestis in ccelo li-
gare et solvere, potestis in terra regna, imperia,
per misit sermonem; adjiciens etiam, lilio suo dato
obsideetfidelissui ducis Bertaldi, quod promittebat principatus, ducalus, marcbias, comitatus, et om-

sacramento firmare. Interea Heinricus cepit me pre- nium bominum possessioncs pro meritis tollere et
praadictum Rodulfum adjuva- concedere. Vos patriarchatus, archiepiscopatus,
cari, ut illum contra
rem.Cuirespondi,melibenter facere, audila utrius. primatus, episcopatus frequenter tulistis pravis et
justitia magis indignis, ct religiosis viris dedistis. Si enim spiri-
que partis ratione, ut scirem cui
tualia judicatis, quid de secularibus potestis ? Et
si
veroputanseum suis viribus posse de-
faveret. Ille
angelos dominantes omnibussuperbis principibus,
vincere,meam contempsit responsionem. (Fol. 121.)
Postquam autem persensit se non posse sicut spe- quidde illorum servis facere potestis ? Addiscant
D nunc reges teme et omnes seculi pnncipes, quanti
ravit aeere duo episcopi ex consentaneis suis,

Virdunensis scilicet Teodericus, et Obseburgensis, vos cstis, quid potestis, et timeant parvipendere
jussionem ecclesiae vestr», et in praedicto Heinrico
Romam venerunt, et in synodo ex parte Heinrici me
tam citojudiciumvestrumexercete, utomnessciant,
ut ei justitiam facerem rogaverunt, quod et
nuncii
con-
Tamdem aspirante Deo, quia non forluitu, sed vestra potestate cadet et
Rodulfi fieri laudaverunt.
in eadem synodo, in partibus fundetur, utinam ad penitentiam ut spiritus salvus !

sicut credo, statui

sit in die Domini. Data Romae Non. Martii.
»
ultramontanis fieri colloquium, ut illic aut pax

VARLE LECTIONES.
<ov
facere c.
™
Ego enim, sicut vos mihi tesles estis, patres et dominL usque
hodie nullam partjjj
S3S, etapud Pautm

Sw»
disDosui adiuvarc nisi eam cui justitia

EiiSe
m
faveret additur
107 desunt in codice UdalriciioO.
;

a juramenti promissione absolvo. Acta

< 09
Actis concihi
omnesque qui
conc. a. 1080 et
Mansi
e.juraverunt
Paul.
aut
Bernned.
juraban
m
et cod. Udalr.
XI
dej
I l. ita c.
 ^

825
CHRONICON. - LIB. II.
(Fol. 124'.)Preerat .^6
tunctemporis(I79*)Medioma- A
tricum
'icum urbi
urb, vir egregius, et inter m., ,i,„n„n,u rftlM
'eligiosum virum,
«nterpra>eipuoscatho- (le cujus fideet
magnanimitate
l,c

QI
* fi
deipropugnatoresmagnumpatientia3,religio- -nfideret^hsolveret.AUn;^.
ponens ahbati Divionenais
*bed 2?»*
setjustitia3documentum,domnusHerimannuseDi- ccenobii, MettTeZt
scopus, Leodiensis a3ccJesia3 rexu, a quo absplutus
filius, pia3 memorL est ipsa vigilia natalis Do-
AdalberonisepiscopiMettensissuccessoraDeoDra3-
dest,natusetdonal U s; uiiupri (Fol 123 Cum ergo totis
a ffi evo juventutis ) medullis cordisadhere-
nore et praaceptis
?
temporibusAnnonisvenerabiiisColonien8ium apostolicis, et e contrario
omnia
n, e.
archiepiscopi, tutoris et ar ct a dversaind,
e,,
moderatorisregni, paJatii g n a ti,,e g ia,et.,, ax : d :
frequentiam nanctus, regis
illius pene universa
verat; in tantumutetia.nantopercopt
no
r tatem sancias
COnqi,erc ' lliui, 1M
T»' Posseaucto- "
am episcop a - Romanae a3cclesia3 regem imperato-
ius gratiam pro ejus insolentia
a curia3 sepierum -fil.umaDeoeieetumethonoratum, san ,

que administratione subtraheret,

et magis eligeret

* *
contemptusessemodioen^tesu^qu.nnrexintnna- matris ecclcsi gremi
t.one socetat.s factiosorum
sperare majora
IteZelZT' CSS< ' PnVai C° POtCStatC '

me cum videret praafatum maxi- •

esset Dotels n,s, a\Deo, quae

S ?t potestas m
™ »™ '

reverendm memoris vi- autemsunt

rum Annonem dolere et Deoa
gemere frequenti contri-
2 r n
nt:eti,,easec,eapostolicaco " t --"-
2
fone, desolatum sub tali oblatrantmm
;a
principe statum regni curationis expeteret
-ncurvatum antidotum ut
jusimperii,contritumcornudominii in
^aeorumnnpetusscriptisaposiolicisqu
oes ens.on.s muniretnr, hanc p
^urba setsoJaspesdejectionisa3cclesiastica3,etper-
.opacscatholicm, confusioet
1
ei ah urhe mitiss n
:

horror, vanitas
ontntio, etomnm pessumdanssuperbaJubrica Virdunensis monasterii,
ita auctoritatibus
|

vana, inconstans atque raium divmarunj munitam Scriptu-

immunda prcsumptio Ubi atque refertam doctri-
vero episcopatus offlcium
adeptusest,satispenituit

ce
cin
c n
r
m hhl
i>e

f
is,iii,,sinvestituram
etiam imDositam
Pra^lationis sar-
P ontincatiiss ^^-
bens rejecent, volens

itas

suis, .dest
8

Romani
excusavent, si «ssensum
deposucrit, toto seab

pontiflcis,
apud quem pro excessibus
'ncauteusurpataeademinvestitura quas
praastitissetaucto-
Defdiie^^^^^^^^^^^^^^^^^-^^^^-vorun,
salutem
s l„t n et
*" Me "ensi episcopo,
apostolicain benedictionem.
^T°
P-^endo S a J o, e S( ,pericu, a p,odefen Quod ad
,
^
,

e tcontra mstituta Sl o: v e
canonica, culpam fateri
qUG CaVlt in P ° Steri,m
non
a P
eommunione U non VuhS/
,nteUigimus di
dubitamus, » etc. (180).
:

'«nneris essc '

™ f
i

et„f
s ;,

^^
t

;-n
Uni ejUS
I
'
pr °P te ^ uod ^t a nt a p aS su S (Fol. 128.) Hanc
igitur epistolam
Mettensi&episco-
P"ssu S c,p,e„ s ,p,uri, n mconfortatu
Mfmnta oporteat eum pro nomine
meo pati (Act Verum noshac decursa ad
S eslinDomino
1 I

historia ordinem redea-

UhiadauresHeinriciregi.etfeutorumejusana-
'"mata dommo papa factum
personuit, infremuil
mupdt
l ,pS S
h0
"' homo.
u« "", ' t
'"°- Sed
Se 1evacu
evacuatu mlcs
a tu„ eattjiam
ai „i„ 2^JS.^™
«um
— S '!' ei]itlls
"j"»uo iu bea,i p
in uuitii reiri
o"'' vica-
"•»«
'f
Sm Z : T
Kasum est qnod conturlraverat
illuiu
bP r ''' qUia
'" ll0 " ilal!
„

'

•
^™ et oer
ilio

-
'uagum
eum esse et impostorem.
noimcidam, fornicarium, et si
hereticum
quid aliud aversatur'
»»os omnes, ot obscnritate
nrescen eX T illu,,, sanaa doctrmaB.
ll «m, ,„„ non
sine causa gladium
Non deher.e regem, imperatoris

portaret, qui Ro-

fi-

»»10.08,8 eterni lap,s manaa re, publica, patricius

sanctuarii. tutor et defensoresse
llio «ilur
-tor
'oelerato et pro
factus,

sceleribusexcommun c to
cum
cn
^0^1^,;^:^^; D "iT' V
i„ i„

,!'
tionem, ut
rillllS
J
^ T^ ^^
deberet, tantam pati sanctaa
Dei
homo omnium
IHCtO niini/mJ... .«
" PUmendUS Gt
'
peripsima, pro
..
seeclesiajconculca-
Dro suis scele-
*
.
inCrit ° ab * cclesi ****-
*-S
e< ut dictum

eceptum
est jam per aliqua,
ommunione suspendara?,

olutionem quesivit
dolui
;
u n fe mnn

viribusque resumptis,
0) h a
t

d oZ
^ix m,
Z\
e 'ZT^
2 rP
^

8
'

r ° CeSSerat
f
^^ ^"
SUnmiam iUam

0VCam Daravei
'
^orquendum
'
re §' ii

al maledictionis,
nominis ^jestatem
pr° latUra> in c ™> »
ut qui domino suo
errati. Quiet a ra n eee eo inmuni
Diensi episcopo,
ut eum vi
'"«ore regis vereretur
il, tr.n 4 p
P e
?

pei alilem
al.quem
^ua
i
^S t

Zl ITT' ^' CUm

,!!! ",
"^ qUi Ca ° Ut Ct Causa

'" h °C ° mnis Perstreperet

«»«^ P^io
decretum
aula, est communi consilio. ut illequi re
m Herimanno supplendum ^™* LECTI0 ™S.

NOT.E.
(179*) Obiit a.
:

1090
(l80)ExStatinRe Udalrici n
^lib.x,„,e P ii>6, apud Eckh. SS. II, 153 saa Ano
. 2 ,,etincod
graphum hoc V. & Urlichs debemus
qq ' P
;:-_'-] HUGONIS /.BBATIS FLAVINl ACKXSIS •t_s

ah ecclesia A omnibus ita ut Virdunensis, quen. eli

ini abscea-
verend am a seculis regiam majestatem appropinquans, oxcun-
corpore se sisse notavimus, urbi suse
extorrem pronunciaverat, ab aecclesiae snis cum crucibns
pontifex,qui supra lilms sibi obviam clericis et
gregaretur, etRomanasascclesiaB
excom- cereis, ut moris est, processionem palam inter-
omnes est, ab his qui ei subesse debebant,
dementia dixerit, et excommunicatum se quia ad horam ci
municationiadjudicatusest. (Fol. 128'.)
sissel pronunciaverit, satisque Lunc pcnituerit in
i mcom parabilis,furorineclicibilis,insanian)irabilis. excommunicatione domini papae se factiosis com-
Quis rogo, imperatorum, quis
regum ad tantam
insaniam insanamve municasse ita ut palam prolostaretur, quia nisi
prosilire ausus est protervam
;

cujus divina illi prospexisset miscricordia et bonorum

proterviamut clavigeri coelestis vicarium,
ab omni virorum oratio, penam quam Willelmus perpessus
|ingua ci avis coali est, canonice electum,
viventem, recta do. erat, ipse pertulisset. Quamobrcm ctiam papae di-
christianitate susceptum, bene
pronunciavent ? missis nunciis, abbate videlicctRodulfocumsociis,
centem ab ecclesia aiienandum omnino pro communione cxcommuni-
ConventushicapudUlteriusTrajectumhabitusest, cum se illa

catum affirmaret, ct ob id ab officio ocssasset.

contra Deum ot Dominum
disputatum est. Dies iri

ubi
tsabbati,etvesperesabbatiipsanoctedominicae
ftrfltsabbati,
era et vesperesaiJuatiipo<iuu^»-_
v — manu ejus
.-- per litteras (184)
.
. . _
stolam reddidil el

anulum.Etcum se sic ipse dampnare ,

parelat, ,

SilCescente,inconciliomaliguantiumconsti- B ,

Qiei
»: , ;.,,.o-i missas " tnmfin regi, mi
tamen rfiffi. quiaa hec
bee erat cjus, el potestas
hora eius, notestas
delibesatum ut in crastino ad missas
-
1

tutum est et
Nam inveteratam cjus maliciam, q
quia tenebrarum.
in omnium audientia papa excommunicaretur,
dominura suum excommum- obduraverat, non frangebant miracula ul incre- ;

ausus fuissel regem et

menta viciorum pareront ei etiam abditamoiita
sententiam, ut in quo pec-
care justam hanc esse tormentorum. nde et implotum csl in co quod
'

in concessu illo iniqua

caverat, puniretur. Adcrat scriptum est Multo labore sudatnm est, et non
:

et Pibo .ullen-
«erentium Virdunensis Theodericus exir.it deeo nimia rubigo ejns necpcr ignem. (Ezech.
ct plures alii. qui etsi favebant regiis negocns,
sis
xx.v, \-2.j Ignis enim ei tribulationis circumstre-
hoctamen,quiasanctorumpatrumobviabatdecretis
pebat, qui viciorum rubiginem purgarct; sed nec
etsanctionilnisiTpngnabatca..(J1 nc.s,ave.'salisunj.
impositum areg< luii, per ignem rubiginem amisit, qui ncc per llagella
Et quidem Tullensi id offlcn conflatore con-
et multa3inconstantia3, correctus est, quia malicia ejus a
eo quod essetmentis timidae
sed ille dum pavetad
sumi non potuit.
ut negocium id exequeretur ;

Anno incarnationis 1087, obiit Willel-

(Fol. 129'.)
singula nec audet reniti, noctu
cum Virdunensi as-
quamobrem mus Anglorum rex.
snmptis sociis fuga. se credit consilio ;

e
ett in crastinum
aliquanto mo
anquanxo morosius
nogoti. hujus exequutio (181).
»«.«-.« est
«««» prolongata
Solus Wilieim u
^ t.
(1080, Oct. V6.) Annu igitur ab incarnatione
. . _
'
faetum
cidiu et Heinricus fugiendo
Rodulfus rex cecidit,
^
l)o-

fugicndo victus
m [n ^^ in qu0

ru
Trajectensis inventus' est, qui dum hesternam
os suum, et hngua est. Hoc codcm anno facta sunt tonitrua et fulgura
ctet crapulam. posuit in coelum sanguinolenta visi
suum maledictioms in Januario, ot luna nigra et
ejus in don.inu.n et magistrum anno Witbertus invasi
inpune. Nam cum est 3 Kal. Febr. Etsequenti
intorsit jaculum (182). Sed non
solempma, et sedem apostolicam, a dampnatisetexcominunicatis
hoc intcr sacra missarum peregisset aposiolicun
reprobumsensumadeadem suique similibus in aposlaticum, non
peracto scelere datus in conspiratio primun
hoc a Judaapro- electus. {Legg n, «1.) Quic
perexplenda accingeretur, ne vcl in
separaretur, ubi corpus tacta estapud Brixiam, ubicongrcgatialiquiepisco
ditoris consortio et merito satanas, traditi in reprobui
sibi conswus porum de sinagoga
dominicum, in quod peccaverat, male Pcln.c
Percussusest sensum, contra fidein, quaa-est confessio
sumpsit ultio divina manifestata est.
ejus Romanam tecclesiam turpiae
cum horrore et sanctam sedem
enim a Deo plaga insanabili, ita ut dampnationi
ardeo ! qiuacor- nefanda jacientes, ad plenitudinem
stupore mirabili clamarct ArdeoJ :

de sm
pcenamque pane- suas elegerunt Witbertum heresiarcham

S==-=
pus quod viviflcat, incendium ilii apostolicumeui
sicut ignis in spims, ut
similibus, est desperata supcrbia
bat, quod exarserat in eo

__K=r__=_sisi
Qui idcirco fidelium odio dignior esl, qui
omnium
rege dcpos.i
scdecorpore reclinato, dum cla- cum a principibus, Ueinrico scilicet
se grassantem, in perditionis ministns quesitu
vitam miserab.h et casteris hujus
masset Sancta Maria ! miseram
:
impugnandum sanctum virum,papa
esset, quis ad
mortef.nivit (183). Dequocertumest,quianobisista suscipere
prodesse in- videlicet Gregorium, falsitatisvexillum
vidit,nobis hoc monstratum est, ut prassumptor, ta
inolevitterror nemo omnium tam audax, tam
ciperet nobispenaejus. Grandishinc

NOT.E.
1080 confudisse mom
lium cum Moguntino a.
(181) Paulo ante scripta videtur epistola Grcgorn 7 K
III, 12, ad Udonem
Trevirensem Theodericum Ur- St
Bertholdum, Lambertu
Herimannum Mettcnsem. K. (l 8^ObiU a io76 ; cf.
dunensem et
Brunonem, Bernoldum.
(182) Hoc a. 1076 paschali tempore factum esse desiderantur.
conci- (184) ln Registro
narrat Lambertus ; Hugonem Wormatiense
 ™ '

329 CHRONICON. - LIB. II.

330
desperatus vcl ocrditus inventua est, gui
naufra- A omnis christianus .
gium
giuin fidei subiro deligeret, preter eum
deligeret. nreter «„.„ m n,„-
e,,m solum.
Qui „,.,.„
8
i?" '.
..
cannt
U8 ca
P
tuam quam Nabuchodonosor
»ntioh r i««
ut anLlUll
'
«climre, ^° '
sta
credimus, antichristi negocium|suscepit
tdcirco, erexit adorare sie-
ut que se ipsius hcresiarclue perniciosissimo
ruinam archiepiscopatus Ravennensis, anathc
quem pro mati mnodare. Nam quictimque
suis criminibuseodem Gregorio praesidentesynoda- illi obedierit, qu i
dixit : « ponam sedem meam ad aquilonem, et ero
li judicio perdiderat, susceptione oblati
periculi similis altissimo,
compensaret. Aderat in conventu illo
» certissime in aeternam damp-
malignantium nationem cum
multus numerus dampnatorum, quos ad
ibit ipsis. Amen. »
persequen- Hec sunt deWitberto Gevehardi
dura amatorem justitiae communicatio Salzeburgensis
criminum et vin utique doctissimi et autentici,
amor principis illexerat, eum solum invenit scripta veridi-
dia. ca, quibus utique nullus cum
bolus promptiorem, cui maliciae suae justitia obviare prae-
omnem prin- valet. Extant et alia ejus scripta
cipatum committeret. Suscepit itaque auctoritate et ve-
sedem sata- ntate subnixa, quae pro viri
catedra pestiientiae sublimatus,
nas, et in merito reverenter
impio- fidelium honorat et amplexatur
rum mentes ad expugnandum nomen aecclesia. (1084
Domini exa- Mart. 31.) Ab hoc
cuebat, factus omnibus fovea peccandi. itaque Wiberto, sale utique
in-

adhanc
ad hanc dejectionem
deiectionem
derit, et a quibus execratus
Quae autem

et DMn f„it.nti
ouam precipitanter
quam
sit, quaeve eorum fuerit
~
ascen-
B fcllx n,embl «»" »U"w
' r
qw est rex super om
nes hlios superbiae, suscipiens ab
illo maledictio-
nempro benedictiono; et quidem satis
vita velconversatio, et quid dc ordinato vel congrue
ordina. Nam dignus erat, et pro meritis acta
toribus ejus sentiendum sit, Gevehardus res est, ut
Salzebur-
gensis episcopus, cujus vita talisrextalempapaminstitueretetabeodemipseco
speculum eratjbono-
rum, interrogatus edicat. Ait enim
ronamignominiaeetsceptrum dedecoris susciperet.
scribens Heri- (fol.129,) Defuncto per id temporis
manno Mettensi episcopo: Lugdunensi
Salzeburgensis episcopus
« G.
archiepiseopo Gibuino
} cum varia quorumdum (m ,

II. Mettensi epi- csset electio, domnus Hugo Diensis episcopus

scoposalutem. Wibertus quondam elec-
Ravennasarchie tionc cleri et populi, auctoritate
p.scopus cum obedientiam, quam et praecepto Ro-
apostolieaa sedi mani pontificis in archiepiscopum
jiiramentopromiserat, non altendere, Lugdunensem
sed contra promotus estanno incarnationis Domini
ipsam omnimodis superbire 1082 (186)
studuisset, in Romana Adhuc enim Romanae urbi domnus
synodo inrecuperabiliter depositus Gregorius prae-
et anathema- erat, quamquam
tizatus est ab apostolica sede Wibertistaruin jam esset facta
et ab episcopis totius conspiratio, non tamem promotio.
seccles.a?; nec hoc semel Uhi vero rtpro-
in una svnodo, sed in om- motio ejus execratione sua illa
nibus synodis, fi quasi auctorizata
quotquot jam septennio Romas
ce- est, et juchcatuin est ab impiiset
lebrala* sunt. Hic igitur perjuris hostili
ita in perjuriis inveteratus manu Romam aggrediendam, ut papa, qui
etproeisdem inrecuperabiliter populi
depositus et ana- obseqmo et amore cum gratia Dei
thematizatus, sedemRomanipontifieis, protegebatur,
tiam juravit, per manus
cui obedien cum injuria et dedecore asedepropelleretur
anathematizatorum, utpote (1083)
eousque rex devenit, u! rex cum papa suo
su.similium, invasit, legitimo exercitu
pastore adhuc ei lnnumerabili fuItusRomam tenderet,
dem sedi praesidente. (1083) et in itinere
Ipsorum autem ex. quotquot poterat ad adorandam
communicatorum nulluseum consecrare, statuam et in ea
velpotius imaginem bestiac compellebat. Sed modo
execrare praesumpsit, praeter mirabili
Mutinensem et Ari- quo plus ad explendam profanae mentis
th.num exepiscopos, qui vesaniam
ambo pro suis criminibus ferebatur, eo gravius deiciebatur
jam ann.s tribus offieio el et
dehonestaba-
communione caruerant tur.Aliquando enim magnum erat si quis
&ed hu etiam si offlcium et rcgium
communionem haberent osculum merebatur, gratum si quis
Romana sedes pastore vacaret, vestigia papa3
: nullum tamen oscularetur. Nunc versa vice rerum, quicumque
eidem sedi pontificem ordinare
possent. Hujusenim inventus fuisset, tenebatur,necantea
ardmationispnvilegiumsoliscardinalibusepiscopis dimittebatur

1?
BSt i
concessum. ^T
Ergo l"}™**
1
'

Mutinensis et Arithinus cpi-

a **™«* W« D
nisi pnmopedem paparelli

equipartita
illius oscularetur, et sic
demum oscii loregispotiebatur :utessetinamboJjiis
injuria, verum regis
«jopi juxta testimonium tanto gravior
sanctissimi papae Innocen- quanto hic cujus pcdibus inclinabatur,
non benedictionem, sed erat dete
'
dampnationem quam rior. Quae enim major esse
abuerunt suo Ravennati ootest insania, quasi
imponere potuerunt nec virum litteris adprime eruditum,
» m Romanum patriarcham, sed in disciplinis aeccle-
perditissi- imbutum, sanctionis aBCclesiaslicai
siasticis
num heresiarcham non
promoverunt. Caveat igitur lgnarnm tencntem in secelesia magnae
dignitatis et
hqk\ xv *T ,
NOT/E.
88) Kalend. Maii depositio d Gebuini iv Scnpta est epislola a 1082, si Hugo a. 1083 et
ineiinte qmdein cpnsecratus cst archiepiscopus
Lugdunensis quod et veteri quadam
charta recte
colleg.sse vulentur auctores
WW Lugdunens.s Ecclesiae accedere dSbitet
Gall. Christ., tom. IV,

Patrol. GLIV.
11
 :

HUGONIS AIUiATlS FLAVINIACTCNSIS 332

981

praelationis locum, ad tantam mentis devenire he \ SACRAMENTUM.

betudinem, ut contra Deum superbire incipiat, et "- quia nos infra ter-
sedextraaecele- Tibi dicimus, rex Heinrice
locum celsitudini non in aecclesia,
niinuni illnm qucui tecum poncmus ad 13 dies post*
supra aecclesiam contrajus et fasappetens, veneris faciemus te ooronare papam
siam ct qnam Romam
illi assimilari omnino studeat, qui dixit :
Ponam Gregorium si vivus est, vel si forte de Roniam non
fugerit et
sedemmeamadaquilmem, sedebo in monte testa- fugerit. si autem mortuus fucrit,vel si
reverti noluerit ad nostrumconsilium ul tecoronet
menti, in lateribus aquilonis, ascendam super
atti-
infra constitutum terminum, nos papam ehgemus
Attissimo (Isai. xiv,
tudinem nubium,similis cro
cum tuo consilio secundum canones, et ipsum pa-
>:
pam studebimus per lioiiam lidem ut te coronet,
proponere libetfragmentum in codice nos studebimusper bonam lidem ut Roniani
la-
Hoc loco et
Musei BHtannici inter Artmdelianos A
r
. m.mam ciant tibi fidelitatem. Ha.c omnia observabimus ti-

saculiXI. exeuntis exaratum, guodin ztinere An- bi absque fraudeel maloingenio.nisiquaiitunicom-

glicoa.iSteexscripsi. Legituribifol. 132, et pac- municonsilionostroettuoaddaturvelminuatur.
ium HeinricilV. cum Romanis a. 1083 mense Ju-
nio ic/um illustrat: Quidamquidicunturreligiosiet Reversus inter haee ab urbeRomaRodulfusabbas
sunt facere, se
sanctissimi, sicuti hactenus soliti
temptaverunt Deum, et venit Virdunum, etVirdunensiepiseopocommunio-
posuerunt contra jus, et
nis gratiam a papa reportans, absolutionem
ejus
fecerunt quod facerg non debuerunt; ob boc ma
ma-: B
gnum dedecus babuerunt. Nam sunt illi qui isti domno Mettensiepiscopoimpositam, qui vices papas
sacerdotio sct Deus
feeerunt judicium de regno et ;
exequebatur, requirendam esse satisfactione
prae-
misericordissimns et piissimus praBvidit
missa insinuavit. Verum quia Wibertumcxecratum,
qui est
quod justum est. Nam abbas Cassini montis et
de sancto Paulo, el et regem obstinato animoRomam
tendere jam fama
caocellarius qui cardinalis est
etBern- et quidquid
episcopus Portuensis cum aliis coepiscopis vulgaverat, intumuit animu? hominis,
bardus diaconus, et Wimundus monachus qui
alio vilipendens, ad vo-
egerat, quidquid dampnaverav.
nomine Ghristianus nuncupatur, et Gratianus, qui mitum rediit, culpam non solum fateri non erubuit,
omnes ex praecepio papae feCerunt hanc legemquam et perl i-
audituri estis. Set prius dicam
qui benedixit quin potius gravioribus sc vinculis peccati
naciae innodare non pertimuit. Nam
quidam vir qui est nimis religiosus, subito per se-
aquam scilicet
et est mona-
et nuncupatur Petrus Neopolitanus, metipsum absolutus, pontifoxin vesiilu sacerdotali
chus qui prius presbiter fecit triduanumjejumum illud est
apparuit, missas celebravit, et quidquid
cumallis clericis qui ibi fuerunt, et ipse presbiter cotenus
quod sacerdotali officio convenit, quod
ca-
sanctissimuscelebravitmissam.Peractayeromissa,
abiitadaquamcumsupradictisetbenedixitaquam. verat inplere non formidavit, in
monasterio novo
Misitvero puerumquendam inaquamexparteregis, sanctae Mariae, quod ipsc summo studio ct cura ex-

&M8TSS r^X^MlS uC
. .* «av
. _i»ni
si lpse rex haberet
i .. i . ., _ _•-_<-..-_ 1» t\ 1 __ i

ut Deus discerneret ventalem,

. ,

struxerat.reliquiasintroducens, aquam benediceiu

onic.a complens.
ibiit
»«. Ad hoc miraculum
iusum in fundo aquoe
.
e t aspergens, et singula episcopi
ibi aderant et unus
Exhinc orta sunt mala in Israel, Anno enim
al
stunefacti omnes qui
fuerant
illorum nomine """""""" ,..- Chnstianus
lljll-llli- Wimundus qui -- nuncii- _ 10S4 Heinricus Romam|vcnien.
incamatione Domini 1084
incarnatione Romam|veniene
Certe tu tm-
cepit dicere contra Gratianum
jr
:

urbem cepit, muros evertit, Gregorium papam ir

wessisti puerum utiretjusnm in fundo aqua. Set
dicere: Qma nun- turre Crescentis muro clausit suumque
papam u
inseGratianus cepit destestareet
auamfecitalequid. Tunc ipse Wimundus nomine ecclesiasanctiPetrisedereconstituit,utimpleretii
cum iracundia abiit ad papam, et dixit quoniam- quod scriptum esl : Cum videritis idolnm abho
aqua.
Gratianus impressitpuerum utiretmfundo legit iniel
Wimundo, et dixit minationis stantem ubi non debet, qui
Papa ut audivit, praecepit illi

Vvle etdic illis ut iterum mittant puerum m ligat (Marc. xm, 14). Inter
haecVirdunensis ferato
videam us si cerum est q uod tu dicis Ad ta- tahumanitatis lacie cversa, hac illacque
debacha
aa uaniMt
le ntveeeptum pcrrexit
ipseWimandus, et dixitom-
ut alia batur, itautomnisineoreligionisspecicsimmutare
nibus qui ibi aderant ex parte papae,
illis tur,etobsequiumquodpriusvirisrcligiosisqnitan
puerum inaquam. Etipsiexpraecep-
vice misissenl partibns
to papae miserunt iterum
puerum m aquam, et abnt aLeodio confluxerant eL ab aliisundique
sicut pnus-. Posthsec suburbani
nuerulusiusum in fundo aqua3 alque sub habitu nonastico in cconobiis
ipsi supradicti feceruntpropter
pa- ,verteretinarmafuroris.Totu
eandem legem )an texhibucrat
«W etarf
cep
pam,et miserunt puerulu.n .n aquam qu,
»
-
D illi scrmo de imperio
J Ilcinrici, depapatuClementi
de cleaiculi
vice, qui supernatavit
re desuper. Miserunt et alia hen
ut lret m in sccclesiis nomen illius
similitcr. Ob boc impuleruntsubtusaquam erat, ita ut publice
profundum aquae, set Deus non permittebat.
Nam siarchae nefandi in canonerecitari
praeciperet.QW'
habuerunt eum suffocare in aqua, Ad tale
miracu- Lotharingiae et Lai
qmd ageredebeant. etiam faciebant reliqui episcopi
lum sunt stupefacti, et nesciunt magisteno Peti
intersedederunt, si gobardiae exceptis pcrpaucis, qui
Sunt modo consiliati, ac fidem pia,casl
res ista in propalulo esset, regi per
ahquem homi- adherebant/quorumvita cumesset sancta,
audeal dicere sine com- etcatholica.publicanotabatur infamia,.nsanadic
ne.n ut nec unus illorum
inuni consilio et sineconsilio papae. Namipseacce- illud Ysidond
nullusaudeat dicere. Hoc batur et heretica non intelligentes
;

oit fidem ab omnibus, ut communione totius orb

est in Pallaria in monastcno sanctae Manae, ctum, quod noverit se a
factum qaai
qiuc est capella ipsius abbatis Cassini
montis. IIoc separari, quicumque nomen apostolici pro
qui feceruntet recitavent. A-
factum est ad confusionem illorum cumquedissensione incanonc non
adsalutemvestriimperii,et fuit factum ni dominica
miranda prorsus Dei omnipotentis miseratio, q
die post missam dc adventu Domini.
VAULE LECTIONES.
i!2
aq. C.
W8 H. C.
 888 GHRONIGON. - LJB.
1S
II.

2 A J ^"?~W
electos suos etsi aliauando
™'™ * *
-- oermittit VUUV/UI/I, nnn
f ""••"'•••• ftnnr»nti llUIl a „ r ,„..
.7 «w»
' •

- «•/ se
_/w yvji UIII LH.I CIJ-
*tt tamen
sinit «amen penitus
p.„H„ s LbefacUr"
labefactari. (Foi. 130.) Non suf- ._ ,
- •

ficiebat sacerdotibus vel .sulos peccare

leckeinGi)r]stofilia3Mathildisalutemetapostolicam
; facti erant benedictionem. Quanta sit mihi cura,
laqueus juvenum omnes, ut etiam absque quantaque
synagogis solhcitudo de tc tunque salute, ipse
facerenteosquinoncommunicabantoperibuseorum solus qui cordis
archana rimatur intclligit, et
incommunicando excommunicatis, in adjectione multo meliusme ioso
cognoscit. Tu tamen si pensare
Gregorii, in assertione Wiberti. Jain non negligis ut
vero si quis reor animadvertes quia pro
essetqui Gregorio communicaret, hicpublice tantis me tui euram
con- habere oportet, pro quantis te
appetebatur, hic hereticus, destructor
viciis earitatisstudiisdeti-
regni, nui, ne illos desereres,
asscrlor mali, qui nec vita dignus esset, ut lu.e solius saluti
aninue
qufpublica. mvigilares. Karitas enim, ut sepe
dixi et dicam se-
indignationisoffensamcontraheretperjurus,etquo-
quens celestem tubam, non querit
dam adinventicio nomine Paterinus dicebatur. Ad- qua5 sua sunt
Sed quia mter cetera quae tibi
veneranl temporapericulosa, obnubilata contra mundi princi-
eratfacies pem, favente Deo, arma contuli,
aBcclesiae, non
agnoscebat quos genuerat filios, quia quod potissimum
patiebatur infestos, ncc ipsi matrem
imillii. oi ,..;.,;,. „,„.!
cum multis
niiiim f.mn
quam et miris mo
ctarentur, vicem ejus dolere non
agnoscebant,
_._m__._
aflUg ent e t i„ e
noverant Beati
noverant.
£ . . .

B ZZ ^™
est ut corpus Dominicum

sumendo corpore
^»™^
cert» fiduciae matris

"1^^°^ ^^
1
acciperes, indicavi, et ut
Domini te teomninoeommitteres
omninocommitteres
**
et sanguine Domini
qui in hac sanctse Dei ecclesiaa dicat, hic in
conculcatione non litter.smtimavi. Ait enim in libro 4 de
inquinaverunt vestiinenta sua ;ambulabuntinalbis sacramentis
mter ^teva -.Simortem
quia digp ;
sunt. Dominiannunciamus an-
nunaamus remissionem peccaiorum.
Nfic mutabat pardus varietatcs suas, Heinricus Si quoties-
cumque funditur sanguis Domini,
scilicetnequicias suas, qui immo Romre
;
inremissionem
positus,' peccatorumfunditur, debeo illum semper
cjuolquot poterat minis, terroribus, accipere
blandimentis' %t semper mihi peccata dimittantur.
promissis sibi conciliabat; bella, cedes, Qui semper
homicidia pecco, semper debeo
iterse suosque faciens, et totis quibus
haberemedicinam (187) rtem in
poterat nisi- libro 5 de sacramentis 41s
»
:

jus iniquilati favens, vcritati

resistens, et insuper (Fol 130'.) Gregorius igitur in turre Crescentis
luis litteras mittens, quibus seRomain optinuisse, muro clausis, legatos misit ad
)apam dejecisse, et Robertum Apulise
omnibus omnino prsevaluisse ducem, qui tunc
forteclasseinstructamaretransire
nendaciterconfingebat.AlveroMathildiscomitissa, parabat, utveniretetobsidionemsolveret.
tomana. a.cclesia> filia,
Erat tunc
virilis animi constantiam forte Romaj abbas
Divionensis domino papae
enens, tanto ei fortius resistebat, per
quanto magis p omnia fidel.s«imus, quem pro ingenita
ujus astutias et pap.e innocentiam sibi bonitate
noverat. Sola e obedientia debita
beato Petro, dulcissi.no am-
nim tunc temporis inventa est inter .
feminas, qua3 plectebatur affectu, adeo ut
egispotentiam aspernata sit, qiue calliditatibus concaptivum suumeum
vocaret qu.a non eum movebant
;
salutis pericula
jusetpotentiae etiam bellicocerlamine
obviaverit, pro just.tia suscepta. Hunc
tmerito nominetur virago, qiuc virtute
ergo ad evocandum du-
animi etiam cem curn quibusdam cardinalibus
iros prasibat. misit. Qui obe-
Adesto, summe Deus,eta.cclesia.tua.
ignam d.ent.amnonsegniterexequutus,principemadduxit
et a.cclesiastica3constitutionisrobur,
quod et data Urb. obsidione,
patefactoque ingressu,rege
piritu sancto tuo ordinante firmaveras,
non pa- fugato, papa liberatur, et ad
Lateranense palatium
ans de culmine gloriae siue dilabi,
nec sinas tantis cum glor.a reducitur. At quia Normannorum
tbjacere periculis. Hec est insta-
mulier illa, de qua ab bil.tasUrbe capta ct praeda. data
trectatoribus «« fidei et conculcatoribus
multa inala perpe-
veritatis traverat, nobilium Romanorum
filias stuprando, et
imen ir_«.cstus sancto pontifici objiciebatur. Cui si nocentes pariter innocentesque pari
Jessent poena affligendo
meritorum laudes, l)oc solum satis <sam
iHillumquemodum,utivictoribusmosest,inrapir.a
•mmendabilem redderet, quod cumtali viro,
dum crudelitate, direptione
habendo veritus ne duce :
probratur,
U dum convitia
'
vuldbUSC1
' ,l dum
suscipit,
P aumini
impProperia
roperia recedente infidelitas Romana
K,' '
recedenteinfidelitasRomanaexagitatarecrudesce
exagitatarecrudesce-
dit, approbatur, ,
honoratur, laudatur. Quaeenim D ret, et quos anlea babuerat
tec
nasc pro Romana decertavit
- quasi
q .iuu. amLns
^--uo- fidos n»
aiintus, pa-

anta passa est, ut

acclesia
a^cclesia?? Quot et tereturinfidos.ced en d„rtl ^^
tereturinfidos,cedendumtempopiarbitratus,Saler- VlZT™'**
iila debita libertate frucretur f num se contulit. Rex vero hoste
ad eam plures epistolaD papa.
•tant adventante, fugas
quarum hic ; pra3sidium requirens, sigillum domini
pap«, quem
am non pigebit inserere,
utagnoscatur, qua sibi furto subripuerat, secum tulit et
'icem unione connectantur, Ponuensem, quia ;
ut os loqui ini- omne olim familiaris papae fuerat, sibi
a volentium obstruatur, ct ut conciliatumsecum
benivoli instruan- duxit. Witbertus vero et ipse aufugit.
', et maliloqui erubescant Quamobrem
et confundantur : verita Mathildis, ne simplices quique
astutia regis
U
«« c. - locus vacal.
VARLf] LECTI0NES -

NOTyE
De
n PemUlta
iriL i 57 K. -
Data ° St Cpisl0la
» Kalend. Mai., ind. 12, id est 1074; Regi*- I, 47; Cod.
*35 HUGONIS ABDATIS FLAVINIACENSIS 886

impetus, qui dolorum

«nfliiiesittiUidecipepentup,pp®vftnitmalitiamilUu8, A.fluctus, qui pepturbationum
gemitus, quae suspiria, quas mentis anxietas: cum
mittens litteras Bdelibus in liec verba
.

si quid est, omnibus in perderet socium socius, filium pater, magister di-
« Matbildia Dei gratia
salutem. scipulum, ct nonsoluminsalutatumdimitteret,quin
Theutbonicorum pegno commorantibus,
falsus rex etiam ruentcm, deficientcm, morientem respicepe
Notum vobis facimus, quod Beinricus
rtosubpipuitsygillumdomnipapaBGpegopii.Unde non auderet, nec humanitati officia pia pcrsolvere?
f
discordet a nostra lega- qui patres estis, qui affectum filiorum corde le-
si quid audieritis quod
mendaciis ejus netis, aLtendite et videte, quis patrishujusdolorex-
tione, falsum arbitpamini, neque
Portuensem se- titerit, qui filium dum putat vivum et vegetum,in-
adquiescatis. Preterea episcopum
n center antc se videt mactatum, in morte lilii pa-
cum ducit quoniam oli.n fuit iamiliaris domini
ter passus est. (fol. 13) Qui babct amicum karissi-
;

pap;e. Si igitur aliquid vobiscum vel contra vos

testem nolitodu : mum, et eum cogitat moriturum, scit qui pater pas-
per eurn vult operari, cum falsum
aliter quam uos sus sit, licet majora passus sitquam aliquisamious
bitare. Nulli umquam credatis, qui
de amico cxcogitare possit. Multum enim distat in-
dicere audebit. Sciatis domnum papam jam recu-
latro, ides ter id quod somniamus, et quae oculis praasentiali-
perasse Sutrium atque Nepe. Barrabas intercc
p.qia ipse queque aufugit. Valete, et de ter videmus sic permaxima est differentia
iieninti papa,
Heinricl i i R
D „i» B t., m m
;

«rco tandem
Vfinit. crgo
»/.t.im Venit abbas ad so
landem abbasadso-
et actum.
|

» gitatum
insidhs Heinrici cauti estuie. mentem in
Urbe discedente, ejus cios ,et osculato pede papae, cum vultus
Igitur summo pontifice ab
Veruin die dicaret, dolorem cordis aperuit. Papavero directh
comitatui abbas Divionensis non defuit. auctores lant
cum armorum apparatu,
quadam cxercitu ultra quam spera-erat summo
di- militibus,
sceleris persequi, et corpuscxanimati fratris
ad si
cum celer subse-
luculo progresso, cum ipse sociis
omni
extrema praecepit deportari. Quod inventum est veiti
queretur, calonum turbam offendit, qui
ignaros spoliatum et in suo sanguinc volutatum, sicque l

hostium sequentes, mira agililate currendi

Quorum nequitiam ab- quodam clerico de sociis in pap;e praesentia perla
doli et fraudis trucidabant.
talibus,agnoscens et praecavens, tum.Quibenignouterat animo eompaciens, pluvial
bas,utexpertus in
suoquoindutuserat, corpusfratris operiens, et al
socios iter accelerare praemonuit. Verum illis pro-
solutionem ei faciens, missam pro defuncto cecinil
pereabeunlibus,cum posttergasubdole clamaretur multum co
et sic terrse quod suum erat restituit,
abimpiis,nonesseeamviam quae praeeuntium vesti- concordarei
solatus abbatem, ut voluntati Deisui
gia, sequereturseviamscire,btparatosostenderesi tamen
judicia ejus esse occulta numquam injusU
expectarentur, abbate contradicenfjetdoloseorum Domino,•
Confortatus *=
^iuuikiius autcm spiritus
est »»«»• illius in c

minifestante frater qu
manifestante, waitenus no-
qui comitabatur Walterius »i •
.

tus est, neque stultum quidcontra

Deum loquuti
querebat. A quibusmoxperemptus, viam universae
contigit. Cum est. Cogitabat vero papa mitissimus cum penes i

carnis ingressurus erat. Quod et ita idem anxiabati

U6 emissa lanceola retinere diebus vitae suae, sed quia
enim accelerantem praestolatur fratres
dum
tarde sibi providet, et ic- jam per annuin integrum commissossibi
in eum dirigitur ; set
licet doleret illos non ut decu
non vidisse,
tum devitare gestit, vulnus laetale suscepit. El dum
filios se
eum a se videns aniinum ejus in h
dimisisse :

dolore ictus gradum accelerat, aabatem subse-

rat
ex
esseutfratresvisitaret, dimisiteum, imposita
ei
reclinato, vitali
quutus, supra pectus ejus capite Sisenandi
mortuus esl. gatione Colimbriae, dans litteras ad
spiritu deficiente corruit, et deficiens ei tamqw
partibus papaeju- principem prmfatae provinciae (188), ut
Cui illud obfuisse credimus, quia per eum, el per I
aversabatur, nec corrigi poterat cum alteri sibi crederet. Misit etiam
stis et sanctis Salernitani
omnipotens Deus, trum Igneum (189), et per prineipem
sepius objurgaretur. Parcat ei
Gisulfum nomine, quos Cluniacum mittebat,
litter
et tribuat, ut ultio
praesensetpeccatorumveniamet
sanc
ei pariat mansionem. Illo ergo ruente,
omnibus fidelibus, in quibus et calamilatis
a^ternitatis
Romanae causam.etcur tanta passus
aecclesiao
alorumimprobitasapersequendo,do-
b ia sarcinas fefebat remanente, invcni- D quamobrem ad hee patienda adductus s.t brev
ne ammonmt ,n
dilucidavit, et ut sui misererentur
1

ret Romana avaritia quo

cupiditatis ingenita3 frena
verba
laxaret sicauemaliciaeorum proptersarcinasinter-
:

« Gregoriusepiscopus, servus
servorumDe.
Xamurnuncfluctuantemetmstuantem
Zm^f^W*»*^^**
runt es

temesconsolatiodoloriilliusmederi. Apudexteras
nib usinChristofidelibus,a P
diligentibus^alutemetapostol.ca.nbenedic ton
ostolicamse^
.

Pervenit, fratres karisstmi, etc ..BwsM

«*"
pos tus d obus tantum soci.s et boc terciofultus CXLMU,col •

stolas Gregorii, Patrologx* tom.

I

q^JdpuJamuseord.ejusaccesscrit^uicogitationum
VARIyE LECTIONES.
418
ita codex ;
praestolamur Labbeus edidit
NOTiE.
haec neque sequentes Gregorii litte-
Neque (189) cardinalem.
(188)
ree in Registro
leguntur. K.
 33;
UHRONICON. — LIB. II.
888
Abbasigitur Divionensis cumPetroteneoet nrin- A npt *»«<««,««) , ,

™? g,8 ap. p
f^l £ 1 ^ ? ebat ^nto
1
ipe Salernitano apud
oipe aoud Salernitanam
Salernitan^ urbem n " !: ?, .
'
mamm0 na fti
rentis et illicientis fallaces
et non veras aspernaba-
ingressi, quia perterram irepropter
discursantium tur divitias. Astringebatur
hostiumimpetuspertimescebant, longa navigatione enim in utroque bumero
velaminesuperhumeralis, quicontraadversaet
pertesi tamdem applicuerunt apud Sanctum Egi- pro-
diam (190), ubi diversis curarum aestibus speravirtutuinsemperornamentomuniebatur, et ad
cepit sola quae anteriora sunt
mensejus anxiari, utrum sicut papa praeceperat nitens, in nullo delectatio-
iret nis infimae Iatere flectebatur 418
.

rectotramiteColimbriam,anvisilaretfiIiosquosjam
emenso anno non viderat. Ei itaque fluctuanti
pro- (Fol. 132') Jam autem tempus adest, ut resolu-
vidit respectus pietatis divinae,
inspirans cordi iJ" tioms ejus seriesreferatur, et
lius,ut postposita oinni
quo finead Doininum
dubietatejfratreset filios vi" suum, pro quo tanta passus est,
sitaret;quodetfecit,neceumfecissepenrtuit.Na m
msihoc fecisset,fortasse redions a Colimbriavix
in-
brevis nei
ra linis ejus laus
ImiZ
Domini est, ui S1 o nn s
^^7?.S^^"
migraverit, oratio

n"
en.ssetquosv.s.taret.doSb-OPerdidissetetiamtan- toee«iritnr,oiiincon^ ffl «iT.SMto2lftMS
tam frugem nhationis, quantam eo
anno Demn gratiarum actio, ipsa ejusd em P
suscepit,
cujus tanta extitit multiplicatio, consu mma «o
ut merito
Dmonensisjecclesia annum ipsum meliori
debeat
B perhennis est
mm inere diem vocationis sua3
in laudibus I^Zol^ZT^
are lapillo. Venit ergo Divionem,
nume-
et quos in disces-
i
tei^«teZ3
tis cardinahbus ep.scopis et caeteris
concaptivis
sasuopassusfueratinfestos,invenittotosibicorde diem obitus sui praedixit consummatisque
substratos. Invenitetiam scissam ; omnibus
inaliquibuscordi- aseclesiasticae institutionis offlciis, 15.
>us caritatem, quas Kal Junii
sanavit prout potuit et Doini- pra3dietosfratressubdistrictijudiciiinterminatione
ms Nondum multum temporis fluxerat, cum
dedit.
et sanctae obedientiaa
praacepto constrinxit, ut
mdita dissensione inter Virdunensem si
episcopum et qua in se
corrigenda deprehendissent, nullateilus
ebgiosos quosdam qui in cadem
urbe in cenoniis tacere praasumerent. Quibus
uburbanis degebant, quibus collaudantibus et vitaa
contrarium orat Wit- conversationem, et disciplinam doctrinae
ierto«",et eis qui Wibertislis» 7 sanetas
communicabant, morumque institutionem, et secundum scientiam
iBesse,Bertiniacumsecontulit,praestolansetpra3- sancti zeh fervorem, compulit
avens eosapostolica aucto-
si forte cum
gratia Dei fratres illos posset ntate singillatim sibi dextras dare,
enan, ut ad se confugerent, ubi in promittentes
innocentia et quod hereticum illum invasoreinsanctaa
uiete modesti spiritus Dco et apostoli-
libere servire valerent. CS3 ascclesiae nuinquam reciperent,
erum de his hec interim dicta
Feitiii. nono c«i

TLZTJ^Zl™ J ='
eo devote serviens, et in
e
tribulationibus quaa in
reveruut super eum, gratias
agens. Confortabatur
sint.

lbide "' r— r
mce re S ipicen S
resipicens,
nisi forte cano-
puram oonfessionem cardinalibu
cardinalibus
U ^ epi8COpis offerretnudatus omni aeeclesiastici
nis dignitate; contestans et
,

afflrmans omnes simul

Zl
in perpetuum condempnandos, quicumque commu-
ma in Domino, et
prosperabatur in spiritu; quia nicare praesumpsissent Heinrico
cutoninia adversa habet qui arcbipyratse, usur-
sibi dispiicet, ita et patori imperii, nisi deposita dignitate
regni secun-
iiemnonremordetconscientia simplex, pura
etlu- duin praeceptum eorum et reliquorum
M, nullo bono indiget. (Fol. 132). rehgiosorum
Rememorabatur inTheutonico regno commorantium condignam
raedecessorum pe~
suorum Romanorum pontificum nitentiam ageret. Deinde confirmavit vicem
regorn, Leonis etaliorum, suam
quiquanto perfectiores potestatemque ligandi et solvendi
via Dei fuerunt, omnibus vicariis
tanlo a Romanis gravius inse- suis, sicut
ati
ipseperorbemconstituerat; ut quosipso
sunt, et ideo digni inventi
sunt. Simplexocu- ligaverat, ipsi postcondignam satisfactionem absol-
scorpusreddebat lucidissimum. Incedebat
secu- verent secundum apostolicae fideinormam;
ispfirjusticiaescmitas, cui testimonium non si-
perhibe- cutquidam se ipsos fallentes, errantes, et aiios
ZXZZ^££Z
^
in

E?££ ZZ
^conscientia, quod pro defensione
v.it^p,
^toc^T*™' CUm VidGb etS0UiC, tUS
'

^ ^
mUniCat ° S indiSCretG ac s

^T^nZ
1

n eSSe VUlt n
D "

n0 " Vivunt Deillde' «luod vanitas ipsa

Cai e e ° S qUi

e u^
>nia n
lo,u
,m
r *a7*
'
r,
qU83 JCSU ' a Sy -
'

cognovit et P r*d«it. Demum absolvitomnes

-

PC1 mUlta regna dissi P^elur, divina inspiratione

'

qui in
^
.

miqU ati 631 n°U fid iSta qU38 PCT illum innotnit
riv^mb : Z ° ad m »W*
^
'
f '

^M^^LZmZ
'
> 1

'•

° dltabl " perseveraveriDt ab omni P-eatis suis; et sic

T"
'

!S
nonhaicn
nnabcnt.s n co.de pravorum ubi
tis in
caput
6 "1
^'
recli-
CWatori '" SpiritUm tradenS anno ab
108». obiit martyr et confessor. Eodem
™- »™- '

anno ven-
VARI^E LECTIONES.
17
Ita c. «8 reliq
mpagina vacat. » spm. C. spm. t. c.

iNOT.E.
190) Saint-Gilles in
Languodoc
 d

HUG0NI9 Al.l.ATIS FLAVINI-VGENSIS 3i0

839
A rans videretw, si quis Romanum electum post ab
tus, grando, fulgura ct tonitrua, 4. et 3. Kal. Julii
__i...: • >... ,. . n r\ n C
.nili^lmn papn p. ... p r> c
Gregorio
» . 1 111 c or> n
susceptam, nm t
solutionem a i_eatissimo
i

Galliam attrivorunt.
Urbanus papa in quadam excommunicatum garriret; nisi ipse Attonem i

(Fol. 130") Dixit (191)

epi8tolasua:«DominusnosterpapaGregoriusbeatae dinalem Mediolanensem electum a praedicto papa
acdignac memoriae cum apud Salernum gravi tenc- eodem abbate Bubscribente publice exeommunica-
retur infirmitatu, unde ipsc posti a obiit, convene- tum, et sinc penitentia defunctuin, non solum I

runtadeum cpiscopi et cardinalcsRomani qui ibi- tum communi nostra audientia praedicare
in pra

mc-ret, vcrum etiam seipsum non in alia, nisi in

dcm aderant, rogantescumet postulantes, ut quem
sibi vollet subrogari successoremin pontificatu
cis quailleest, gloria futurum oraret?In quibusom-
ostenderet. At ille sccum aliquantulum cogitans, nibusdilectissimosfratres nostros Ile. et B. cardi-

hcc illis verba dedit Qnemcumque horum trium,

:
nalcs, quos vobiscum esse putamus, t«'stcs advo

Lucensemscilicetej)iscojn.(m,Ostie?isem,autarchie- mus, qui vel de ejus ore audierunt, vcl bonis

ipsi

piscopum Lugdunenscm haberc poteritis, in pon- viris,quibus indubitanter credunt, referentibus, se

tiflcemeligite. De exeommunicatis autem similiter audisse dixerunt. Quotiensdecretadon.ini sui pi

requisitus I :. Ileinricum regem dic-
ff"i uvw«i»»»"...».
C-|JU"UU -Pretcr
It.lllll_>ll U» respondit /
- Gregorii
-,.~ _- aliorumque sanctorum patrum non solum
- .

tum et Ratennatem archiepiscojmm,nisiforte ad B verbo aperte improbave. it, verum etiam mamfestis
tosproutcobis tidebitur, ad dignamatque canoni- operibus postca destruxer.t, .n quot et quibus ocis
* ^,-,-n cflnimiliimnoiim spi l.nmii hm-
elcctionem suamnon secundumDeum.scdtumultua-
.......
. . .,.__.•
cam venerint satisfactionem,etprater omnes prin-
<;, /ilespersonas,qu(eautconsilioaiitaiixiliofarcnt riefactamasseverans,publicerefutaverit,(fol.l33)et
numquam sc adquievisse, vel in perpetuum adquie-
nequiciceillorumetimjnetati^omnesabsoltoetbene-
turum,subterribi.iattestationeaffirmaverit;quasve
dico, quicumque mehanc habere potestatemspiri-
tualemintice sancti Petri apostolicreduntind^ibi- personaselectionem reddcndo a_cclesi_eidoncas eli-
inter quas quen-
tanter. » gi in Romanum pontificem dixerit,
vobis ex nominc, Mettensem scilicet Heriman-
(Fol. Post GregoriumDesideriusCassinensis
13-2') dam
abbas pontificio Romanac urbis assumpto, Victorem num quorumdam consilio scripsit, quoniam vobis
senominavit.Cujusqualisfuerileleetio,promotioet magna ex parle manifesta sunt, et epistolarem mo-
consecratio,domnusHugoLugdunensissatiseviden- dum scripta excedercnt, ex ordine scribere omitti-

ter expressit, scribens comitiss» Mathildiin lucc mus. Nunc vero, cumjam tandem post tantum la-
verba. borem inaniter insumptum respirare videbamur, et

et ascclesiae redditam
a sanctae Lugdunensisaecclesiaeservus, di-
Hugo elee-tionem totiens refutatam,
divinao conso- graua, e-
divina gratia,
ciivina et voonu
vestro -u.-. consilio et. auxilio,
fulti ^v.... _.-._...-, in
lectissima. in Christo sorori Mathildi,
lectissimre Matliiicti, ciivinac
L proximo libere faccre sperabamus, sub occasione
lationisuberrimamgratiam.Q_uotetquantissanc.a3
.-•__• _>• j: „..„„> nnnllfip.ni p.nni .llilim in Capua
pontificem concilium (.311113
Romana?Eccle8iaBlitteris,etreverentissimaememo- cligendi Romanum
r>

congrega
legationibusquam sicut illarum partium apostolicus vicarius
piSB beati Anselmi,et vestris tam
vit. Ad quod ego et abbas
Massiliensis atque archi
et litteris coactus, Romam venerim, quantoquc tem-
episcopus Aquensis apud Salernum
commorantes
pore in partibusltalia. contra officii mei propositum
et Cen
moratus sim, prudentia vestra doceri non indiget. ab episcopo Ostiensi el principeSalernitano
ciano Romano exparte vicarii et Romanae aecclesia
Electionem veroCassincnsis abbatis antequamego
invitati, ut communi consilio Romanum pontificen
Romam venerim factam, sufficienter audistis, cui
eligeremus, veniendo obedivimus. Dux
etiam qui
tam ego quam et ceteri fratres mei sanctse Romanae juve
Jordano principe
eclesiae filii, diligentes magis gloriam hominum busdam circumventionibus a
niliter illectus, illuc venit. Cum
ergo de proposit
quam Dei, pro temporis infirmitate assensum prae-
ncgocio tractare disponeremus, abbas quibusdan
buimus. Postquam autem ad montem Cassinum,
fautores suo
quoipsejampraecesserat, Romae aliquamdiu mora- mollibus et gestuosis rcpulsionibus
se provc
ti, ipsius ducatu pervenimus. cx ejusdem
familiari- episcopos et principem ad compellendum
coepit. Comperta aulem versutia
sua, cum pra
bus nobiscum
IHIS dum
CUlluqnns, uuiu
nODlSCUIH oolloquiis, tiucuw*
videlicet ui/.«u. »».
nefandissi- care v«*>j.-..
ua»w ,

D dicti ad restitutionem sui quasi

invitum eum co,
mos actus suos in auribus cpiscoporum et cardina-
^..,;«nt;/i,,m n_iionoi pi.Kfnno(
pellerent,nospraenominaticumOstiensiepiscopo(
,

lium jactanter recitarc non erubesceret, coposius

quibusdam aliis consiliui
necessario deprehendimus, quam intolerabiliter Witmundo monacho et

Deum in ipsius electione offenderimus. Quis enim, habuimus,qualiterastuti;eilliuscontrairemus.Pos

nisi ex ipsius oreaudisset,umquam crederet, Hein. quam ergo jam paratus erat insignia pontific:
ipse
rico dicto regi fidem eum optincnda
dedisse, ut de ipsoconvent
tus resumere, et electionemetiam in
Romani imperii corona fideliter eumadjuvaret? Aut multoties refutatam iterum in se retorquere, pra.

cujusaccusatio contra talemvirum reciperetur,nisi tantam hominis levitatem

ctorum consilio. nos
ipse quasi ad cumulum gloriae suae adscribendo no- inaudie
propositi sui mutabilitatem improbantes,
bisnarrasset,praedictumregemaclinvadendasterras
tia nos nequaquam assensum praebitun
omnium
beati Petri nunquam, nisi suo consilioct persuasione
suam
animarctur, Romam transisse? Numquid non deli- diximus;nisi de quibusdam contra famam
NOT-E.
CLXVI. in SS. V. p. 863 1. xlix, sqq.
(191) Cf. cod. Uciaiiici N. t.
 841 CHRONIGON. — LIB. II
342
tanti ordinisdignitatem, qua post electionem suam A bus de monte Cassino qui.secum aderant
prscepit
jjhcu^jjii,
nnhisrnnninnnf.nnr.in iinmnmMnnnnor.vnmmn
nobis deeoinnotuerant, primumcanoniceexamina -- :n. «
, .
sc illo deferri, et in capitulo non
. .

ut papam, sed
tio finmt. Quod ipso indigne ferens, neque ad cxa-
ut abbatom sepcliri.
minationem venturum, neque electionom umquam
(fol. 133'.) Ilis ergo ita digestis,
suscepturum se, publico afflrmavit, (1087.) Sicque
quia jam adid
locorum devenimus, ut do peregrinatione nostra
Uata nobis iterum licentiaab eoquem vellemuseli- nobis agendum sit,|oremus Deum ut corcli nostro
gere, excuticns brachia sua, cepit a nobisrecedere scientiam verbi infundat, sapientiaegratiam largia-
cum Witmundus -.xconsilio Ostiensisepiscopi pu- tur, ut verum dicentes non laboremus.
bliceexclamavit, infamem personam nondeberein
Annuserat
ab inc. Dom. 108«, ct efferatus
impetus Teoderici
Romanum pontiflcemeligi velordinari, cumconsta- Virdunensis cpiscopi pro defendenda etattollenda
ret eum inclubitanterinfamiamincurris.se, quoniam parte Witberti Ravennatis herctici nullo
justitise
qiiidemexcommunicationem domni papa3 Gregorii
moderaminereprimebatur,quominusilIumsanctum
per annum integrum et continuum otco plus sine
justum catholicumet pontificem Romanumannun-
canonica penitentiasustinuisset. Taliteritaquedis-
ciaret, et annunciandum praeciperet:
adeo ut so-
soluto conventu,ctquianox imminebat, nobisrece lempnes pro ooin aecclesiaorationesdiceret, subeo
um juribsdnciopapae
sicumcetensRomanisen sconisetonp-lin^ihnQ rihi
sicumceterisRomanisepiscopisetcardinalibus.tTbi ,.„..„*....
debetur, u.. '.
;
i UI
.
huic contra jus etfas ab bmnibusexsolve-
^
cumdiu rogando dux institisset, utquendam Alfa-
retur. Non potuithoc diutius pati abbatis Rodulfi
num in Salernitanum episcopum consecraret. sed
simplicitas, maximecum prsecipue in eum omnium
Ostiensi contradicenteabbas voluntatcmducis in-
desevirent omnia, quasi dolentium quod solus
plerenon auderet,quoniainde manifestissima am- ab
eis dissentiret, quiunusillorumetinterprimosesse
bitione Alfanusconvictus fuoral,dux
graviter indi- deberet, et nunc ad illorum contumeliam
gnatus recessit abeis. Abbas igiturgratia novas le-
destitu- ges, novas institutioncsconlra principem
tus, quoniam sine eo ad Romanum pontificatum regni et
sacerdotes proponeret. Et quia tectum odium
aspirare desperabat, profunda ad
jam nocte cunctis apertas jaminimicitiasprocodebat, ccdendum
dormientibuslegationem ad clueem misit,sioquc du- tem-
pori ratus Flaviniacum se contulit,
ce adabbatemredeunte,et abbas gratiamapud du- quas est villa
ditioni ecclesiae sanctiVitoni subdita,
cemutpapafieret,et uux quod querebat optinuit interritorio
Tullensi sita ut, aliquantulum semotusa civitate,
apudabbatem, ut Alfanus consecraretur :

sequentj expectaret
die, videlicet
quisdareturlocusrcmedii, utillisali-
si
dominica in pa Imis, ox praaceptoabba
quantisper sedatis ipse
P aa
acl lraU
fratrespossct
es P° sset re 8^di
regredi
'

towmtpnnau^X^^Tl G S ™"™ ~
tisidsecunctisfacerercsponden ibu Eademitaann *T- ,
;

a b n Tract -eratautem de
diecumpostprandiumabbas,duxetprinceps, uter- ff ?. r-
bis nupercum abbate Divionensi, et consilii illius
queasomnomcridianosurrexissent, sole declinante
haec fuit detcrminatio,vanissimumesse,si
adinferiora, setvinooptinentesuperiora,heu! cumfra-
proh tribus,utdisposuerat, peregrinari vellet, cum aper-
dolor!abbaspromercedonefandissima3consecratio-
ms, fultusauctoritateducis,pluvialemsibiipseim- taessetviapericuli,sifratres juvenes et modcrni,

posuit, Ostiensi et nobis

quieotenussubartacustodiaDeo in monasterioser-
inconsultis, el prorsus vierant, seculo exponerentur; id melius
fore,ut pa-
ignorantibus.IIisitagestis,ciimOstiensisepiscopus
tersimulcum filiis, quiainsuo esse quieti ncqui-
nobiscum bene per omniacucurrisset,
ut viditquod bant, aliquemlocum religione nominatum expete-
abbasperpotentiam principisJordani adconseoran-
rent, inquo Deo cum gratia et
ctim se Romam ire quiete scrvirent,
intendebat, timensfortc nc sui
doncc decurso nubiloerrorisejusdem ad sua
«gnitate privaretur, si ab alio prima redire
manus consc- possent.Adjecitetiamproodictusabbassopr.-estoes-
cratio et imponeretur,
conversusest indiebelli ;et sequiha3cillisnonnegaret,quinonsua eisdaret, sed
'mmemorfactuspropositict factae nobissponsionis
quod dicerc pudet.cum
quas illorum erant eis cum gaudio assignaret,quia
abbatepacem faciens, reve- bona aecclesiaeomnibus filiis ecclesiae sunt commu-
rentiam ei per omnia sicut
papae persolvit. Qualiler nia Diviuncnsem aecclesiam bonis omnibus assi-
autcmvelquomodoRomam iredisponat, quoniam D ;

gnatam, quae inoa esscnt bona temporalia religiosis

prasentiumlator et peregrini, quidquid
postquam omnibus non defutura. Aderat ot tunc ipse inpro-
nobis recessorunt per
[
Capuam transeuntes de ximo apud Bertiniacum scilicet fundum ipsius Di-
1'ujusmodi apparatufieri vidorunt,
velaliisreferen- viononsis secclesiae in eodemTullensi territorio
aoua didicerunt, plenius si-
; vobis referre poterunt tum, paratus fidem facere promissis, longa
"utilc judicavimus scribere (192.) mora
praestolans siveniret,"etcrebris nunciis admonens
Hic igiturconsecratusab
Ostiensiepiscopo, cum ut venirot quod ot ita faetum est. Vidensenimab-
nissasapud Sanctum Petrum ;

diceret, infra aotionem

»a«cio De.
bas Rodulfus omnem rcversionis sibi intercludi
percussusest.Etquamvis tarde,cogno-
ccns seerrasse, sc ipse
aditum, malisundique multiplicatis, venit ad eum
cleposuit, ct accitisfratri-
acl prsedictam villam Bertiniacum,
ipsavigilia an-
NOT/E.
ffllarii? CluSeti e5idifd™AcCyH b n
K .
i

" ^™™ ad Mathildam de *«» ™ scriptam ex

313 HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 3ii

nunciationis Dominiea\ et fostum ipsum nocte ea- A servire libi, quiavidebam redundantemin memise
dem ibidem celebravimus. fn crastino Linguonas ricordiain tuam ad delendam iniquitatem meam et

venimus, et sic dic tercia Divionem peraecessimus, confortandam humilitalcm meam.ln omnibus tibi
ubi honorifice et caritate suscepti, congregationi gratias agit exilis et infima humilitas nostra, quia

monastcrii sociati sumus. me a consortiomalignantium eripuisti, eta tribula-

Dclectat nos hic paulisper immorari meditationi tionibus quae increverunt superservos tuos fralrcs

memoriae mirabilium Domini, quae fecit nobiscum nostros, postquam a nobisdiscessum cst, gratuita

Dominus Deus, qui opcratur magna in pauperes pietate liberasti. Captienim, cum cxprobrationcet

suos : ut oonfiteaturei tota substantia nostra, quia mproperioconspectui Virdunensisilliusbestiaeprae-

fecit nobiscum non seeundum nierita nostra, sed senlati sunt quototussenatusurbis convenerat,et

secundum beneficia sua. Juvat crgo memorari dul- quasi fide de agendo, qucm papamhaberent, quem

cedinis misericordiae ejus, quoniam bonusest, quo- regem venerarentur, inquisitum est. Quibus silen-
niam dnlcis est, cujusgratiagratuita est,cujuspie- tibus, adinaudita moxperrectum est. Textus evan-

tas incomparabilis, misericordia inedicibilis, qua gelii inmedio positus est, inde data sententia uta
salvat eos etiam qui salutem qua salvari debeant maximo usque ad minimum omnes jurarent, Wit-
refugiunt, quos tua, Domine, gratia adsalutem tra- g bertum cognomento Cleinentempapamessejustum
hit etiam «nvitos. Tuum est, Domine, rcgnum, lua et catholicum, Heinricum imperatorema Deo sele-

virtus, tua potentia ; tibi soli cum Patre etSpiritu ctum et coronatum ;qiiodqui non fccisset, cumde-
sancto honor debeturet gloria, laus etjubilatio, et decore ct ignominia vestibus nudatus ab urbe pel-
perennis gratiarum actio. Tu me, Domine, hujus leretur.Factumest hoc, utprobatimanifesti fierent.
tui muneris participera fecisti, tu me refugium et Noverat pietas tua, Domine Deus, servum tuumil-
aliena magis querentem et sub specic discendi sc- lumRufum, latcnteminter lapides margaritamDei,
culo adherere volentem per servumluum abbatem qui spoliatus, cesus, fustigatus, quia jurarenoluit,

Rodulfum a vanitate seculi subripuisti, et pere- per medium urbisfugatus, ignominiam crucis tuae,
comitem
grinalionis hujus eonstituisti ;
niultipli- Christe, in corporc portare non erubuit. Nudus ergo
eans gratiam tuam in me, nt non me taederet ado- m solastaminia (193)perocto fugatusmiliaria, cum
lescentulum notos, affines, patriam, et nidum quo a quibusdam servis Dei aliquanlula veste donatus
coalueram relinquere immo gauderem, et gratias
;
esset, tandcm venit Divionem, ct cum gandio sus-

agerem, quidquid paternitati de me libuisset, et ceptus, etdelabore rcfocillatus est. Multiplica-

corpus et animam totamque nostri substantiam baturinteriin numerus fratrumadvenientium,et ut

tibi gaudens devovcrem, et in tuo servitio quid- concordia etpacisunanimitasinter utrasqueturmas

quid virium esset juvenilis corporis expendere artius servaretur, de promittenda stabilitatemone
praeoptarem (fol. 134.) Addidisti insuper in- bantur. Quod vcrbum ideo illis erat gravissimum,
iimo mihi et immcrito gratiam et benivolentiam quia quasi abhorrebatarecto,eo quod necpriman:
servi tui abbatis Divionensis, qua mox ut mevidit fideminfringere, nec secundam professionemfacerc

etagnovit, totuminse,tc volente, te favente, trans- se posse,salvaprimaquam fecerant, sanum eisvi

fudit, credens ut reor, aliquid bonia te
sperans ct debatur. Timcbant enim primum votum, priman
professionem violare, et ideo de secunda faciend;
manaturum in nobis. Et utinam quod speravit,
quod credidit, quod quesivit ctquerita te de nobis, nefas putabant vel sermonem audire, cum id ei

gaudcatdepro- omnino intolerabilc videretur, monasterium inqui

fiat per gratiam tuam in nobis, ut
nos diligeret pro stabilitatem Deovoverant, desererevel ad horam
fectu nostro, quem voluisti ut
amore tuo. Quid enimernt in nobis, quod tantus quodomninoabnegarent, sisecundam stabilitaten

nisi tua, Domi- inaliena aecclesia firmarent. Quesierat super ha>

vir tanto caritatis affectu diligeret,
rc consilium abbas Rodulfus a quampluribus, e
nc, gratia quam sperabat ct expectabat a te in

nobis? Fiat, Domine, per graliam tuain fructuosus Lanfrancus Cantuariorum archiepiscopus tale ei n
devotionis ejus affectus in nobis, ut laetetur dulcis sponsum reddiderat,scribensadeuminhaec verba
D L. Cantuaricearchiepiscopus Rodulfo abbati sah
ejus anima super benignitatetua, quae nosejusme-
tem.Indicatumestmihiquiadetuomonasterioreci
ritis, tuacooperantegratiaconfortare etregeredi-
derevis:depromissastabilitatesollicituses,neuna
gnetur, ut in illo et in nobis misericordia tua prae-
diceturet honorificetur. Noloenim beneficiis tuis Deumplacaredebes,indeofendas. Dequo rationei
ingratus esse, nolo patris hujus beneficia, qua3 abs
talemostendo,etinostendendome inexemplum si
te sunt,tam longe projicere, ut extra conspectum
do. Si ego L. manupropriame de aliquo monastm

sint. freuuens illaeogitalioexerceat et re-

Volo ut
nonrecessurwnjurassem,viderem autem quodii
novet, utnumquam memorise subducantur, quasni-
animammeamsalvarenonpossem,exirem, nec pe
chil perdit, nisi ad quodnon sepe respexerit. In juricriwenincwrerem. QuienimDeo propterDeu
sc
prima parte animi ponantur, ut semper occurrant. alligatur ,nonsolvitur abipso,nisicontraipsum
Delegiergo propensioriaffectu et ferventiori studio vatwr. Porro abipsoeonlraipsum nonsolvitur, _

not,e.
(192) Lanea camisia.
 345 CHRONICON. — LIB. II. 346
propteramorem ejus, et ut ei beneplaceat, aftliU A chil tale verebar,
pedemprotendissem, ut quid esset
/1ie/>/vp/fi /Z> e 11 m on< h sn /7A JK J »«,4-: — ~l ,.t ...... .
discordia, superbia, diflidentia,
',
.

et, ut apertius di
agnoscerem, collo protenso hianti ore morsum mi-
cam, aflUis diaboli migrat ad /ilios pacis, spei, hu-
natus est. Cum clamassem, et gradum rctro tulis-
militatis, immo
fllios Dei. Qui enim sic transit,
semjjussu ejus prior adveniens, pedecapitecolubri
nonnefugitasede diaboli ad sedem Dei? Quis au-
conquassato, mortuum projecit, clamante eodem
iem judicet illum dampnandum, qui ut ad patrem,
viro heato, el dicente Occide, sic moriatur serpens
:

utad Deum et amicumjugit ad ipsum ? Preterea

qui insidiatur saluii fratris Hugonis I me quoque
qui sic transit, non ab acclesia ad acclesiam tran-
in corde assentiente, et dicente Sicflat, amen. Sta- :

sit. Non suntplures acclesia,secl una est toto orbe tim, Jesu hone, ut lioc in corde meo deliberatum
diffusa,etuni Deo ubique serritur, uni regi milita-
est et assensum, dulcedo tua in me pie convaluit, et
fer(fbl. 134'). Postremasanctus Benedictus,quisla-
sensi amorem tuum quasi extinxisse in me omnia
bilitatem pracipitflrmare, monaclium ab illo
mo-

^^jf ^.^^ a m
« tafue nt, ut siahhtatem firmetsuaderi.
^^J^^^ venena serpentis, quae mc ab inplenda obedientia
P rofessiomsinplenda3impediebant.Quidmora?die
e odem sentiens vir prsfatus cor nostrum inmuta-
I Iiset
lnsquamplunbusprobabilibusargumentis tum,te utcredo inspirantesolummeaggressusest,
m
n 1 a 7 7 CCpt palriS Sui ° Mempe -
°
?'fc,n ccclesia3
Stab,hta
'•',

^vionensi in
B
a et o™
multa de simplicitate et modestia abbatis

ZTlZ P ? nostri per oras S et, quedam etiam de inreverentia

El P
"

nrnri
?
mo,iastmi P rofe8W

? ^ ,t » verant
Sllllt

et ^quic-
»
et ob* nostra et pertinatia, qua obedire patri spirituali re-
fug e bamus, replicuisset,deducta in medium aucto-
i

D rU E '° eram Jesu

11 t J ?, ?? U 1US ° Uin tUa P1 CtaS PC1> SOr
-
'
'
' ritateregulae, quae prascipit ohediendum patri,
etiamsi j P se quod absit aliter agat, nec esse discu-
vuTtnl
vum tuum ,hh
ahbatem nostrum
:
mihijam praecepisset,
,
'
> !

tiendnm de obedieiuia vicit me,fateor, auctoritas

:

utfidcli
tuo,cuicomplacuerat sibi in meanimaejus,
viri,et vis verborum rationc et auctoritatesubnixa,
cotidiana adhererem instantia quamquam et hoc :
illud etiam, quia te praestante veritati
repugnare
ipse timerem, quia viri modestiam,
pietatem ct dul- nolebam. In omnibus
cedinem non noveram cujus lieet nossem sancti-
hone Jesu, gratias ago,
tihi,
:
quia protexisti me quia sub umbra alarum tuarum
tatem, reverehar. Et tamen adherebam ei de longe,
;

fovisti me, et gratia servorum tuorum fidelium

et benignitatem ejus multopere sitiebam, quia bonis
donasti me. Itaque eo deducente, abbati nostro de
coesse et cohabitare desiderabam, quod
totum abs pertinacia satisfeci, ct in crastinoprseceptis eorum
te erat, domine Jesu.
Venahatur ille discretione
obedivi. Peromnia benedictum nomen gloriae tuse,
prcccipua, ut peritus auceps, animani
meam, mune- quidisponis omnia
ribus in tranquillitate.Precor,domine
quibusdam et affectione
multimoda, quaj ta-
men religionis propositum non excederent,
Jesu, non me
secernas a numero et eonsortio ser-
attra- vorum tuorum, qui dereliquerunt gloriam mundi
hendoct quasi inlaqueando devotionem
meam, qme cuin suis oblectationibus quia et ego, cum tu in-
aliquanta erat erga illum sed rursus timebam ho-
;
;
spirasses cordi mco, seculum et quse ejus sunt vo-
minem quem non noveram, quamquam jam ei luntate promptissima postposui et postpono, ani-
pectus nostrum aperuisscm,
omnia aninue se-
et
mam
creta retexissem.
et corpus meum tibi domino Deo, teste et me-
Quid erat, domine Jesu, in corde
diatrice beata Maria, devovict voveo, et in tuo ser-
dlius fidelis tui? Quid erat, cum me ita dimitterct vitio emori praeopto, quia tibi servire regnare est
voluntatipropria3,utetiampubliceprohiberet,quid-
qmd facerem, quidquid dicercm, ne quis (fol. 135). Mortifica in me, Domine, quidquid illud
objurgaret,
ne quis saltim in capitolio est quodnequecihisneque sacrificiis aptum est, et
reclamaret ? Quid erat,
cum cotidie quasi pedibus ejus daPatri nostro servo tuo abbati Divionensi viderc
procuinbens, cum quae optat denobis; ut lauderis in ipso et in nobis,
jam quasi venatus essem,
orarem ut me reprehen-
deret et edoceret,et ipse qui es potens, gloriosus, adinirabilis et henedictus
me quasi rcpelleret,etop-
tionem daret ut quidquid in operibus tuis.
vcllem facerem ? Et jam
(Anno
lA nn ab inc. Dom.0m 1088.) Igitur
? his qui residui ^
professionem feceram, ad quam
Hone ductus suin.
tione sum. Casu de claustro
ipse sederet in consistorio
c a „.t
faciendam tali ra-
v«ni„h nm cum
venicbam, l m ™ D
U °, '!
|T' ? \
T'1
eranl ad obediendum inchnatis, cum in pace et mo
destia quieti spiriXus Deo ah omnibus serviretur,
suo, et videns me, de
professione ecce repente de obitu papae Gregorii VII nunciove-
monere cepit. Ego audito quod nole-
nam, erubui, etgradum niente *
fratrum praecipue corda lurbata sunt, do-
;

repressi; cum ecce colum-

pnae hgneae lentium desolationem sanetae Dei ecclesia:, quam-
appropians,colubrum offendi spira sua
inrotatum. Cui, quam congaudendum illi scirent, quem multis tri-
cum nesciens quid esset, quia ni-
hulationihus probatum suo jam Dominus gremio

2 / W
C e Htl GrwrU
-?
iV„?*? Britannia ? leguntur in codice
tnter Cottonianos Nero V. V.
gebat pre caeteris, et confessus est omnipotenti Deo
et saneto Petro ac toti aecclesiae valde peccassein
JJ.<5a/«»^/,
e 8,ast ,aB cure solliciti
« Volumus vos scire 1 :
pastorali cura qua; ei ad regendum erat commissa,
2ni HnT >3 ,
eslis q«od apostoli- ' suadente diabolo contra humanum gcnus odium
m,!?/ "? 118 nuncmextremissuisad se vocavit et iram incitasse, Postea vero sententiam quae
unumdeduodecimcardinalibus quem multum dili- in orhem terrarum effusa est, pro augmento Chri-
 1

847 HUl.ONIS ABHATIS FLAVINIACENSIS 848

confoveret; pro animae tamen ejus absolutione et A anno Odo Ostiensis episcopus in papam consecra-
requie consuetudinarium pensum promptissimavo- tus est, et Urbanus dictus est (1088, Mart. 12).
luntate persolverunt in officiis et celebratione mis- Nos igitur loquuturi de obitu domni Herimanni,
sarum et largitioneelemosinarum. Vigebat enim videnmus primo revelationem factam de transla-
virtus caritatis in patre nostro abbate Divionensi, tione corporis beati Clemontis, primi Mettensisec-
clesiae apostoli et episcopi, et dc obitu ejus. Appa-
qua? tanta erat, ut quamquam eo anno ubiqUe tcm-
pestatis violentia matimc segctes inspiciset vinum ruitsanctus Clemens cuidam puero Hugoni nomine,
in racemis, omnia prostrata ct prorsus dampnata innocentis et simplicis vit;c,et ostcndens ei in ace-
essent,nichiltamen minus fieret in rcfectorioetele- clesia sancti Felicislocum sepulturae suas, praecepit
mosina, cum fratres centenarium fere excederent ut irct ct uiceret Herimanno Mettensi cpiscopo, ut

numerum, et his qui dc terra fertili et plcnissima elevaret inde ossa ejus. Adjungens etiam quia die

venerant, etnichil minus noverant quam penuriam terlio post factam revelationem corporis sui ipse

pati, abundantissime in omnibus ministraretur, ct moreretur. Injunxit etiam puerulo ut mutaret vi-
tua pietas omnia supplcbat, domine Jesu. Et quidem tain et ne quid pucrile ageret, sed monasticum ap-

juste.Habentienimcaritatem,dabituretabundabit. pctens indumcntum, Deo scrvire studeret.Puerevi-

Qu;c autem major potuit esse karitas, quam vinim g gilans dominum advocat —
patrc enim el matre

anno integro a monastcrio scmotum, inde ad sua orbatus apud eum qui sororem suam habebat, mo-
redeuntem omnia invenisse confusa et prorsus ad- rabatur, — etvcnienti visionem indicat. Petit ut

nullata, cum omnia deessent, panis, vinnm, sub- ducatur ad episcopum. Sed dominus ejus timens,
stantia, 40 fratres cum gratiarum actione susce- duxit cum ad abbatem sancti Felicis, cui puer quae
pisse;el qui suis nulo pacto quibat in neccssariis viderat referl. Illc rcligiosis personis omnia per
sufTicere, hunc pro his quos non noverat deducendis ordinem pandit, inde jam omnes episcopum de
ad terras cxtraneas isse, et suis cos cxpensis ad translatione ammonent. Puer vero sollicitus de in-

suuin locum deduxisse ? Hec sunt tua, Jesu, mira- plendaobedientia, ilebat quidem quia non praesen-
hilia, hec dc tuo fonte procedunt.Noverat illctuus tabatur episcopo. Illi vero Gallico laborantes co-
famulus, tc tuis non defore, qui consucsti cibos iu turno, abbati sancti Felicis inponebant factam

dcserto parare, et de paucis panibus multa milia revelationem, quasi ut majoris esset auctoritatis,

hominum saciare. Hec etiam ei tua omnipotentia silentes de puero. (fol. 135') Requisivit etiam mo-

praevidisti, qui ct necessariaeisubministrasti,et in- nasticum habitum, sicut ei injunctum fuerat, et

supertantain praediis et fundis aecclesireeidem anno cum a quibusdam in monasterio sancti Clementis
poni dehere, sua ipsiusvoluntate, quia
ipso et deinceps contulisti, ut duplicatus videretur „ judicaretur
census aacclesia^, et insuper te donante, benedictio- duos fratres in monasterio sancti Vitoni habuerat,
nem hereditate possidcbit, quia in modico inventus qui jam seculo excesserant, illuc ductus est et
susceptus. Del Dominus vitam in omni sancti-
i 1 1
est fidelis.
Anno igitur sequenti, perscquutione Heinrici ty- tate et religione perfcctam meritis et intercessione

ranni Herimannus Metnm exiit, et sedem cathedroe sancti Clementis, ut videat bona Domini in terra

ejusWalo abbas sancti Arnulfi illicitc usurpavit- viventium.

(1090.) Igitur venerabilis Herimannus in urbc
Actum est illic miro Dei judicio, ut cum ad exe.
quadragcsima infirmari cepit, et
crationem ejus crisma quereretur, et allatum essct sua susceptus, in
crisma ab Herimanno confectum, episcopus, Virdu- tamen ab episcopali officio multis infirmitatem ejus
nensis reprobatum crisma quod sanctum erat, pro- admirantibus, non destitit. Et quia multis jam prae-
jiceret, et allato suo, quod ipse contra jus et fas cedentibus annis a quibusdam religiosis personis
sacraverat, inde perficeret Walonis sacrationem, ne ammonitus fuerat de translatione beati Clemeutis,
benedictioncm patris filius impudens mereretur. urbis Romse patricii,postea discipuli et legati beati

Walo tamen, quia patris cubile ascendit, publicam Petri, qui ab eodem missus primus Mettensis aecclc-

penitentiam egit. Heinricus in loco ejus Brunonem siaeapostolus et episcopus extitit, quibusdam etiam
quemdam exepiscopum creavit, qui postcaaburbe D asserentibus per revelationem satis probabilem, hoc

cum dedecore ct ignominia pulsus est, et sic Heri- csse reservatum a Deo implendum diebus ejus, ora-
tiones et jejunium, ut erat pius, pie ordinavit,
et
mannus post multa laboris ct viae pericula a suis de
post pascha translationem distulit, et diem deter-
Langobardia, quo cum Mathilde morabatur, revo-
catus, 4anno egressionis sua. Mettis recipitur cum minavit. Abbas autem sancti Felicis revelationem
Eodcm sibi a puero relatam partim aperuit,
partim dissi-
omnium affectione, anno ab inc. Dom. 1089.

Tunc demum misit prar

stianitatis cepisse dicebat. amicos Heinrici asccndere. Teste Mogontino archi-
dictum confessorem suum ad imperatorem et ad episcopo. _

totamaecclesiam,ut oplarentilli indulgentiam,quia Narrationem in codice Catalaunensi (non Lau-

V
finem vitie suae aspiciebat, et tam cito inducbat sc dunensi, ut male scribitur) obciam supra SS. t.
hn. 16 sqq
angelicam vestcm, et dimisit ac dissolvit vincula pag. 503, lin. 42 sqq. habes. Ibi et
bannorum omnium suorum imperatori ct omni male expressa leguntur, quae hic a nobis exscnptc
populo christiano, vivis et defunctis, clericis ac lai- dedimus.
cis, et jussit suos abire de domo Theoderici, et
 949 CHRONICON. - LIB. II,
350
im d em
EK
latione h
determinalum
determinalmn
; i
dielT
Uit Gi

tereio post
tercio translntinnnm
nost translationem
°
bitUS GJUS eadcm reve ' A P ardit
*t~,m*
dicunt,
cuidam vcnerabili viro, et ait mormum
.,_»___.,._. ,.„
sedrivo. _..,.__„... „
Mortuumme
.
me
Hec abbatibus referentibus, et aliis
:

ejusdem beati Clementis. In cena Domini quanto personis non levibus, cognitum est. Obiit
affcctu penitentesreconciliaverit,quam devotum se
autem
Non. Maii venerabilis antistcs Herimannus,
in consecrando crismate exibuerit, quis cruce,
satis nnr- mitra et pallio decoratus, et liis sepultus
rare possit; cum magis angelus quam humana insigniis
per- m ecclesia sancti Petri anno ab inc. Dom. 1090.
sona filiis ecclesi_e
astantibus in ipso refulserit?
Infirmitas licet gravis dignitatem
(1089, Mai. 7.) Anno prasterito Teodoricus Virdu-
vultus et oris con- nensis defunctus erat 4 Non. Mai,
stantia mentis in ipso turbare non qui tamen in
potuit. Cum om- infirmitate de communione Witberti et
nibus praedicaret publice, non tacebat de expul-
in domino sione fratrum penitentiam egit,
Deo suo confisus de vitandis Symoniacorum culpam professus
et Ni- est; (fol. 136) et a rjuodam fratre Gerardo nomine
cholaitarum sacriiiciis, exponens
Nicholaum ideo quondam canonico et arciiidiacono Virdunensis
undum beatum Augustinuin aJyapostolis hereti-
fceclesias, tunc autem monacho sancti Vitoni, quem
cumjudicatun.,quiainordinediaconatuseumquem
Rodulfus abbas pia sollicitudine pro hoc illo
prius habuerat uxoris usum apostolis arguentibus
"
miserat, pnecepto
"'^™
ejusdem a "" aliS
-mittere noluit. I„ paseba celeb to diytao
ZT. 1
abbatis, qui >lesla -
potesta-
«"' '"

Mj
1

se et oves sibi comLsas

commissas saera
offlSo
m e„to corporis
saeramento eorVol' etJ " £_
bant,
"
llZ °
I"''"

ab apostoliea
?
' , ,
»l.<— «lis '

„„..___,_.,„„„„,,- redi-
n,ui-
sanguinis Dei munivit. sede oplinuerat, absolutus est.
Eadem die ad vesperam Ex tunc abbas Rodulfus cum fratribus ad
gravius infirmari cepit. cceno-
Appropinquante vero die bium
determinatoadtransferendas venerabiles reliquias,
commissum rcvocatus est, cum post
sibi
disccssum ejus intrassent in illud lupi «°
vires tenues Domiuo annuente rapaees
recepit, ct in transfc •
loco non pareentes, et Deum
rendo beato Clemente Kal. Maii ethominem non
cum summa cleri reverentes,
plcbisque devotione divina gratia
a quibus sunt et ita omnia confusa
desiderium ejus destructa, ut memoria Confusionis et
mplevit, et tota urbe, immo tota pessundatio-
regione ad verbum nis illius hodieque obhtterari
pr.edicationis ejus astantc, et de ore non valeat. Quo in
ejus rore su- facto admirari Ubet prudentiam
pernae dulcedinis distillante, et caritatem patris
omnibus absolutis, et nostri abbatis Divionensis, qui Lales
ab omnibus quasi ab ipso Deo et tantos fra-
absolutione petita, tres eum suseepit, letatus
tandem auribus
'
est, cum remisit loco,
in omnium desideravit, dicens gratulatus est. Utique solus temporibus
Sufficit mihi! utinam resyiciat Deus, etfiniat nostris in-
ventus est,
qui fratres quos tempore necessita.is
labores meos, et suscipiat iu
pace spiritum meum retinuerat, pacis tempore dimitteret,
per intercessionem sancti Clementis, nec doleret.
cujus sacra- Quod eaim eos suscepit, et congregationem congre-
hssimum corpus hodie videre, palpare,
et irans- gationi sociavit, signum fuit cui
ferre magniflco munere nobis de caslo contradictum est,
donatum est> adeo ut omnes rogarentin bonum
Sub bac voce populus ingemuit, et monstra converti.
fracto finemque Nam et Cluniacensis abbas domnus Uugo cum in-
laborum mploranti condoluit.
Duobus diebus inter- probasset factum ejus, dicens inpossibile
cedentibus quasi prsesagis vicinis fore tres
transitus, fidc- congregationes invicem csse concordes, tale
bbus ecclesias fieri epistolas ei
jussit, orans et adju-
dedit eoncilium, ut si vellet ecclesise sibi
i-ans per viventem
in secula seculorum, commissae
ut sine pacem adquirere, eos qui
o° l o sinesimulationetractarentnegociuma3cclesia3 vellent «cclesue Divio-
}
nensi perpetualiter stabilitatem
Jn simphci et nuda
veritate, et
lirmare rctineret,
omnibus ultimum qui vero nollent a se omnino
vale dixit, cum mirabili dimitteret. Aliter tuta
verborum et vultus affec- esse pax «cclcsiaB non posset, cum illi
tione. Die tercio qui essent
circa horam nonam intelligens suscepti vel nutriti in aecclesia,
dissentirent ab illis
suumtransitumimminere,convocariiral!vsjussit
qui suscipi refugerent, quod religioni
et l.iios astantes
nedolerent voce et manu compe- adversabatur.
Attestans se id facturum, similis ci nccessitas
scuit. A qmbus cum interrogaretur, cui eos dcso-
si

atos rehnqueret, quid

meumberet, lloc ipse ab ejusore audivi, cum
eis p.vecij.erel essem
Commendo cum eodem patre nostro Cluniaci. Jam
""^
m
:

vos ait, Beo; state in fideet doctrina Igm enim

ttta me
,ne
,
VeaUPM D ecumduceba^t S
<___..,...> /-l.,..„J. ..x . .
ZT°
• ,

sicut successoribus
stcutasuccessoribus
a
post hec omnes
el vidistis et audiJ^m
ejus etvidisUs audisUs Et Tllt^l^
et perfectioni
operam darem; cum
V,derem *** eum erant
ipse, lmmihter
>

benedicens, signo crucis sc muni-

VH, et invocata sancta requisitus a me quare tanto tempore voluntati me
Trinitate, sancts Mari* se propria; dimisisset, breviter respondit
commendans, commune patrocinium Volebam :

sanctorum in- inquiens, sciresiterra tm semen

porans, oculis et manibusin rerbi susciperet,
coelum elevatis, sine si suscepto seminefructumfaceret,
«iio strepitu vocis
ct motu corporis, quasi ne incassum se-
obdor- mentem factarem, ne labor etinpensa
°" ens periret, Qui-
spintumemisit.Sequentinocteapparuitcui- bus ejus verbis ex devotione
aam dilecto suo, quem in affectum, ex affectu
filium adoptaveral qui
obb.pulmi cantarentur, devotionomcolligens,tibi,Christe,gratiasagebam,
pra. tristitia obdormierat
et ut fructificaret in me
au ilh Koh mestus gratia tua ut letaretur in
: esse, sahussum, Iierum ;

ap- te de nobis nmllo affectu orabam,

et adhuc in eodem
ilO
VARI.E LECTIO.NES.
rupi. c.
35i HUGONIS ABBATIS KLAVINUCENSIS 2b-l

maneo desiderio, supplicans utadsit nobis dignatio A est apud Eduam 32 episcoporum a domno Hugone
tua, qune nos dignos faciat propitiatione tua : qua- Lugdunensi (Oct. 18), cui ctiam interfuerunt abba-
tinus operante in nobis misericordia tua, alieni in- tcs quamplurimi et viri religiosi.
veniamur ab omni iniquitate, ut letetur paternus Anno ab inc. D >m, 10915. feria 4, luna 25, 2. Non.
ejus affectus de filiatione nostra. Deus. et o beata Aprilisa noctis medio usque ad auroram stellac de
mater ejus, suscipite clamores cordis cjus pro no- celo cadcre visae sunt, et eadem nocte Gyraldus

bis, et laetiflcate animam ejus de nobis, ut simul abbas Silvae majoris (198) migravit ad Dominum
(fol. 13(5'). Eo quoque die domnus Lugdunensis ar-
inveniamur in sortc gloriaa filiorum Dei. fngratus
chicpiscopus iter arripuit ad Sanctum Jacobum
enim patri beneficia danti esse nolo. nec remotis
(190), bonesto clericorum et laycorum comitatu
arbitris agere gratias. Et licet in adolescentiam
collata pereant, quia ipsa numquam retractentur, decoratus, et apud Anicium (197) tribus diebus

egoqui beneficium inveni impensum grate accipio, remoratus, cum maxima difflcultate ab eisdem
avulsus est, quamplures reli-
cum convenissent ibi
primam ejus pensionem solvo, quod grate ad nos
pervenerint giosi ad retincndum eum. Venit autem ad Sanctum
effusis affectibus judicando, et boc
ubiquc testando. Et si referre gratiam non potero, Jacobum imminente vigilia diei sancti pentecostes,
et » die sanctlJ ™ssarum sollempn.a ad altare san
illud certe non desinam ubique confiteri, me refcrre
j

B cti publica celebravit, astante episcopo et clero

non posse.
populoque infinito. In crastinum accepta a sancto
Fratres igitur pater nostcr et gaudens suscepit
licentia, destinavil ad sua redire, et venit Lugdu-
gaudensquc depositum Dei esse scie-
remisit, quia
bat, et ideo in scrvando ill^ et remittendo voluntati num die 3.ante navitatem sancti Joannis baptistae,

Domini sui libens parebat Ut eni-m ait bealus Am- ubi cum favore et taude et gaudio omnium susce-
ptus, nuncios habuit papae Urbani
* de Apulia ve
brosius in libro de exoessu fratris nichil interest,
vtrvm abjures depositwm, an doleas restitutum. nicntis et ad Ga'Mam festinantis.

Non igitur doluit restitutum, quia sciebat Domi- *

De gestis papa in Italia hac habet codex Musei
num; et voluntati illius contraire nefas putabat. Britannici inter Harleiauos 3014. signatus sac.
Reversus cst auk-m ad ccenobium suum cum fratri- XII. mbr. manu Germ- aut Gall. Anno dom. inc. :

1093. ind. 3, Kal. Mart. caelcbrata est Placentiae sy-

bus suis domnus abbas Rodulfus anno ab inc. nodus praesidenle domno Urbano papa cum episco-
Dom. 1092. cum jam ecclesiae Virdunensi Richerus pisetabbatibustamGalliarumquametLongobarduB
et Tusciae. Facta est autem magna consultatio
de his
praelatus esset, inaeeclesia sancti Stephani Metten-
qui aecclesias vel praebendas emcrant, sed et de his
sis decani functus Mettenses vero domno
offlcio.
qui in scismate Wipertino fuerant ordinati. Primo
Herimanno viduati, elegerunt quendam clericum1 n itaque die^c. usque capellarum officiis ipse provj-
J
Trevirenscm Popponem nomine, fratrem Heinrici deat. Qua atio loco dablmus. Sequitwr :
comitis palatini, et absque regio dono sola electione Anno dom. incarn. 1095. indictione tertia, 4. Idus
April. veniente domno papa UrbanoCremonam,
rex
praeponentes eum aecclesiae, de consecratione tra-
ChounradusH. obviam procedens, stratons officio
ctare cceperunl. Et quia Trevirensis episcopus Wi- usus est. Deinde 17. Kal. Mai fecit sacramento se-
bertistarum communione contaminatus erat, a curitatem ei de vita, de membris, de captione, de
domno Lugdunensi archiepiscopo consecrari eum papatu Romano, et regalibus sancti Petn tam mtra
expetierunt, imposito negotio hoc strenuitati domni
Romam quam extra Roir.am acquirendis, tenendis
ac defendendis contra omnes homines, bona
hde,
abbatis Divionensis, decujusindustria confidebant. sine fraude et malo ingenio. Tunc papa eum
m filium
Qui nichil
yui cunctatus, domnum
iuuiin uunciaius, Luguuiieuseiu uum
uomiiuni Lugdunensem cum aecclesiaa nasumpiij
Romanae tKccie&itc
Komauae assumpsit, et ^* si .«».-»-
^» rex lsta sicut
coram populo po licitus est
duobus suis suffraganeis, Matisconense scilicet et promisit observaret,
& nHimrat-P 111 et tenendum
teiiendum et de-
U6-
.. '
.
eum
«,,r,i adjuvare
. nr
ad acquirendum
nrrnil irftlll 11

Linguonense, per bella et gladios, cum omnia moi

fendendum regnum. Et quando ei Deus Romam pro
temintentare vidcrentur, Mettim usque deduxit; a eorona venire concesserit, coronam lmpern dare,
quo et consecratus est prima ebdomada quadragesi- et eum in caeteris negotiis adjuvare, ad
honorem
Dei ac sancti Petri et Romanae aecclesiae, salva
sci-
mae cum gloria, et sic doinnus Lugdunensiscum suis
rcversus est ad propria. Sequcnti anno Richerius
m licet ipsius aecclesiae justicia. et decretis apostoli
cis, maxime de investituris.
pro consecratione sua Lugdunum veniens, cum sa- D
cramento se de simonia purgasset, in die sancto (Nov. 18.; Hic habuit concilium apud Oarum-
paschae consecratus est ab eodem, praesentibus epi- montem, cui praeerat Durannus episcopus, cujus
scopis Matisconensi, Cabilonensi, Augustensi, lul- dejectionem cum mcditata esset Cluniacensium
placue-
lensi, cum flliis Virdunensis iccclesiae, et litteris do- dcvotio, Christus eum exaltavit, et quod ei
mni Mettensisdeejus electione concinentibus. rit,modo mirabili manifestavit. Cum enim susce-
pisset legationem, ut papam bospitio reciperet, et
Anno ab inc. Dom. 1094(194;, concilium habituin
VARLE LECTIONES.
421
ita c.
NOT;E.
Hugonisad Lambertum Atreba- (196; Compostellensem.
(194) Cf. litteras
(197; Le Puy.
tensem, Mansi XX, 801. K.
(195; La Saulve-Majeure dioec. Burdegalensis.
 858 GHRONIGON. - LTB. l\.

necessariasubministraret,etipsead hoccumgratia
A im»io DrariniflntA ro„.1 i,nen81s^ 1'
aceingeretur,
accingeretur, graviter infirmari cepit, auibusdar» ^chiepiscopu^
quibusdam Zii,f
fide ,fbeato^n'
itatem Petro et papasjuraverat
eamipsiusinfirmitatemmaleinterpretantibus.cujus salvafi-
dehtate domini sui regis. Qu;e
meritum Christus proxime popuJis eratostensurus. rcs in tantum adole-
verat, utnnllusex parte
Insidiabantur autemei quidam fratrum papae veniens hooore de-
Cluniacen- bito excipereti.r, nullus
sium pro co quod Moysiacense cenobium, esset in Anglia archiepis-
quod crat copus, episcopus, abbas,
jurisecclesiasArvernensis, quodetiamprorestaura- nedum monachus aut
clencus, qu. litteras apostolicas
tione ordinisciuniaci suscipere auderet
contulerat,salvaobedieutiaet nedum obedire, nisi rex juberet. Qui
reverentia aecclesiae Arvernensisin veniens tanta
subjectione sua libertate usus est, ut rex,
habere velletet ob id eum apud integritate ejus inspecta
papam accusavc- et inadulata mentis constantia,
rant, et se conciliis et votis
depositionem ejusattemptabant (i98).
Adve- cjiis adqiueturum proinilteret,etomnes
n.ente igitur papa,visitatus fideles gra-
ab co, et absolutus,cum tularentur euin advenisse, ad
jamextremum spiritum traheret, nocte cujus adventum quasi
sequenti respiraret etresurgeretdecus
spintum Creatori reddidit e( vigoraecciesiaa An-
(199), Jotus et curatus gliciej et hbertas
summa Romanae auctoritatis (fol 137

gent.a.
flJiorum, id est abbatis
Cas» Dei, cpiscopi
gentia. Et sicantequam
Divionensis, abbatis
GratianopCi.anie
concilium mcinar»,
r „T<
conciliun, inciperetur,
i
„
toto
B
L rZZ»"^ "^^
Sod quid inpertubatum relinquit

J^l ™
inexplebil/s eur-
"_ffi? ReX s » s P^'a„, habens
vin auctontatem, quem jam .
)

^
orbe ad ejus exequias diu venlurum audie-
occurrente, ab ipso papa et rat, legatum papae
ep.scop.s teme estmandatum cumgloria, pramiserat, el in ma.iu ejus
et sedem auri probati et purissimi 10 marchas.
ejus Willelmus de Bafia adeptus est Hoc fisus
laude cleri et pranuncio, respondere pra^dicto
populi, praacepto ejusdem abbati differebat
apostolici. Obiit quoque et inter.m eum in pascha
inlra spatium temporis secum retentum reveren-
ejusdem concilii Desiderius ter et honoriiice tractabat
tavellicensis episcopus, et abbas Gemmeticensis
: cum ecce legatus re-
diens, inducias regi de
coenobn. Anno ipsoconf.rmata omnibus usque ad nativita-
estviachi-istianorum te.n Dom.ni reportavit, per quemdam
euntium cum armis in Hierusalem. papa; nepo-
Obiit etiam anno tuium seu vernaculum,sidebita
eodem Rainaldus Remensis beato Petrocaritas
archiepiscopus, Hilde- in suo discessu maturius
hertL ut credebatfuti.ro ei
1
sBituricensisarcliiepiscopus,LandricusMatis- per
eumde.n tantaa auctoritatislegatum,
conensis (200). Judeorum utest papaa so-
quoque exterminium ipso ronsfihus, non tota, saltini exparte
et si
annomultisin locis factum cst a mittere-
viris Iherosolimi- tur. Quo responso accepto, rex letus
tanis Quod certe mirum videri potest,
factus, praa-
quod una die fatoviroapostoJicasprajtenditinduciasjquamquam
puribus in locis
unospiritusfervore exterminatio privat.m et publice hoc ipsum
papaa improbaret fac-
ilaiactaest,quamquaniamultisinprobeturfactum G tum,qu. tantum viruni fama ubique
et rehgioni adversari judicetur. eelebratum
Scimus tame.i quia pnviJegns auctoritatis su* munitum,
noc potuitinmutariquin ita inlioneste
ficret, cum multi sacer- tractasset, ut legationem ejus
uotes data unius iaycaa personre
excommunicationissententia,multiprin- nec littensapostoJicisnec secularis
cipes terrore comminationis scienrue seudi-
id perturbare conati
sint gnitat.shonore munitae, rescinderet.
(1090) Tunc Sic re infec-
temporis pro componenda inter ta, famatamen sua, integritote, honestate,
fratresWillelmi regis filios sapien-
concordia, Willelmum tia omnibus oppido cbmmendata, ab
vulel.cet regem Anglorum eodem viro
et Robertum comitem recessumest; et tamen pro componenda
Noniiannoruni, abbas inter fra-
Divionensis ex praaccpto trespacisconcordia in Normannia
papaemare transierat, et ut substitit, donec
praascriptum regem pace facta, decem milium marcarum
ammoneret de multis qu« illicite pensione ac-
fiebapi al> co cepta, terramsuam comes
de ep.scopatibus Normannias regis Anglo-
videlicet et abbatiis qua< sibi rum usque ad trium annorum spacium
custodien-

-j,. v „ U jMlu? >-JU^lll IJll-

num HIo miserat papa, ne
legatus Romanus ad Verum cuni adhuc in Normanniaessemus eon°Te
Angl.arn nntteretur nisi quem
rex praaciperet, et gatis ad exequias
quia Matisconensis episcopi' domno
adeoauctoritasRomana
apiul Anglos avaritia Lugdunensi archiepiscopo, Eduensi
et cup.ditatc
legatorum viluerat, ut eodem Alba- quoque et Ca-
bilonensi episcopis, electus arehidiaconos
nense praesente et consentiente Lugdu-
nec cuntradicente nensis Berardusconsecratur in episcopum
Matfsco-
4SS iin . VARLE LECTIONES.
ita codex; at Labbeus edidlt
humanse.
NOTJE

p Ma "
Inlon Annal. IteneJict.V. 314'li '
-

J
>

{!
^
Il ac
1
!
La " dl'«; nnideiierat.GalliaClinst.
Instrum

4»P»i„?esKaIdr^ (^OD-pontaHier ad fontes Duois.

.::,;, HUGONIS ABBATlS FLAVINIACENSIS 356

nensem(202). Ibi quoque d nus Eduensisepisco- A Flaviniacum nobia ingressis, in crastinum conse
eratione peracta, de profectu ecclesiae tractatum
pus Hagano conquestua plurimum desolationem
obitumdom- est;etsi post dies paucosa domno episcopo et
Flaviniacensis, ecclesisB, cumjam posl
Raynaldi, fratris ducis, septem annis ecclesia
ea- domno Divionense ceterisque discessum est.
ni
viduata mansisset (203), me eo quod Eodem anno Aymo reddidit 3 solidos eensuales de
dempastore
etiam per- roquod Sacriba dicitur, et de terris in circuitu
quasi essem notus archiepiscopo, quod
eo in abbatemjquod castri adjus ascclesiae Flaviniacensis pertinentibus,
saB p e fecerat, requisivit ab
laycorum in festivitate sancti Petri in plenaria curia, quos.v-
etiam vixoptinuisset, nisi canonicorum et
adhibuisset. Opti- tinuerat multisretroannis,etproretentioneculpam
suffragia ad id expetendum sibi
fecit, et absolutusest. Actum diefesto apostoloruin.
nuit miasus est Cabilonensis episcopus,
tamen, et
auctoritate ut Quidam etiam Folcuinus acceptis a nobislbsoli-
qui domnum Divionensem apostolica
constrin- dis, calumpniam quamhabebatin mansode Galiaco,
assentiret, me etiam ul obedirem vicesua
Confirmata quod Waldinus dederat, vurpivit praesentibus his...
geret, quod et factum est ubi redivimus. m
determinato die, consanguineo suo, qui frenum trium solidorum
vero electione, et consecrationis
ejus super hoc esset sen- pro concessione habuit.
archiepiscopum adii qua? :

b Pro equabus quas ceperatetabduxerat Wido Lu-

tentiarequisivi. [pseanxietatem nostramplurimum
ratione ciniacensis 100 solidos dedi.
consolatus, ad exequendum quod jubebatur
dimissum, litte- Odoni vicecomiti Ruljeimontis, cuni nostcr factus
induxit, auctoritate munivit; cl sic
est, pro quibusdam coinpositionibus30solidosdedi.
ris suis honestavit, quas misit Eduensi episcopo in
Girardo de Duisino 11 solidos pro quodam nos-
hee verba :
™£duen- tro serviente de Galiaco, Artaldo dc Sancto Bau-
Ycnerabili in Christofratri, Ilaganoni
delio 20 solidos.
siepiscopo,Bugo Lugdunensis ecclesiasermssalu-
xestra Hagano etiam de Roca noster factus, vidente Ray-
tem. Quotiens humilitatem nostram dilectio 426
Flaviniacen- naldo avunculo suo calumpniam fsedt (203) sui
adierit, quotiensnos prorestauratione
.

Finium Deo et sancto Prejecto et nobis dimisit, ac-

sisacclesia rogatetit, lenignitasvestra sat.sreco-
ceptis a nobis 20 solidis. Actum Flaviniaci.
lit. Quesistis a nobis m
ultasedulitateetinstanUa ka-
(1097, Febr. 6.) Hildcgarius etiam de Gurziaco
rissimumfratrem nostrum Dixionensis ecclesicemo-
noster factus, quod non fuerat antecessorum nos-
nachum Hugonem, quem noUs assump$eramus,cu-
trorum, auxit elemosinam quam avus suusfecerat,
jus nos sedulitati credebamus, immocujus
lingua
TOxnostraerat;etquod quesistis, ab inxitoetnolente dans ecclesis nostra3 Eremburgem iiliam Heliard»

quasi extorsistis. Eleciionem igitur ejus a vobis

m ftliae Wihelelmi, et omnem poslentatem eorum, ac-
c
apostolica auctorita/e confirmanles, conse- ceptis a nobis solidis 38 pro caritale. Actum mense
factam
Febr. 6. feria, 8. Idus Febr.
craiionemipsiuspro deUto xesiro xobis inponimus,
certumhabentes, quia, etsicorpore absentessumus, Aymo etiam Lovels liius (206) homo noster om-
Christum in nem alodum suum Deo et sancto Petro sanctoque
spiritu prasentes ad honorem Dei per
Spiritusanctoconsea'ationieidcmintererimus,etfi- Prejcctotribu ens,torturasquasincasamentonostro
faciebat, vurpivit, enarratis coram omnibus rectis
delesvobiscooperatores erimus. Nunc igiturpradi
consuetudinibuscasamenti, dc capitemansi 2sexta-
clumfratrem etfiHumnostrum,quem tanto subjici-
rios avanae, et 4 vini in salvamento.
musoneri, xestrce speciatiter tuitionicontradentes,
committimuseumfideixestra. Quemquidem semper Feci etiam pacem cum Wolone Sarmaciensi, et ci
noslro facto 100 solidos, equum l,canem 1 dedi.
penesnos xotueramus retinere,sed ccssimus instan-
teneamus affectu; hoc In redemptione de Fontanis 33 solidos
gecclesise
tice xestra. Nostisquo eum
dedi. In caldaria Salinensi 40 solidos pro equo.
ipso xobis eum committimus. Ei auiem consilium
In redemptione terrae et vinearum, quas praede-,
et auxilium nostrum non deerit; qui non solum
Fla-
cessor noster abba Raynaldus Walterio Frossardo
xiniacensi acclesia, xerum quotquot sunt in dios-
homini ducis promiscrat, 30 solidos dedi, et terram
cesi xestrapro ejus amore parati sumuspro
debito
subxenire.Itaergoagite,utidemfraterproadjutorio
u rctinui.
Tcherto praeposito pro quibusdam placitis 23 so-
et consolatione sibi impensa gratias noUs
habeat
gratiam super gratiam. lidos dedi, et pro compositione cervi quem canes
referre, ut habeatis
Annoitaquedom. inc. 1097. (204) ind. sui moverant, ct homines nostri ceperant rneque
(fol. 137')

3. anno cetatis 32. dic 10 Kal. Decembris, qui est nolente diviserant, solidos 30. Bernardo deMootbar
Cecilise (Nov. 22.), 7. sabati, in captione sua solidos 30.
dies festus sanctse
VARLE LECTIONES.
* M Ha. c.
tM nobis c. m ita c.
"6 fedi c.
Nom Sabba-
Dec. 1096. donationem quandam (204) Dies sancta. Ceciliae anno 1096 in
(202) 4 Ibid.
firmavit; Gallia Christ. IV. 1067. K. tum incidit, anno 1097 in Dommicam; ind.ct.o 3

(203) Philippus rex Francorum rogante Aganone

anno 109/ congruit.
e. feodi.
episcopo Eduensi et Rainaldo abbate monasterii (203) i.
e. hgius.
possessiones confirmaverat anno 1085. K. (206) i.
 ;

357
CHRONICON. — LlB.
tXZ^tZZ?
teae 60 olidos cedi, et in cappa7.
Deditecclesiae nostrae quidam miles
nunc conver-
* ^ aree "" A .?"• -•'
*»"<>
II.

•» -„., Do
obnt AganoEduensis episcopus
et sequenti ol.iit abbas
—-rnini 1098
7. Eal. Julii (207)
358

Rodulfus 5. Kal. Aprilis'

susArnulfusdeMonasteriomansumlapudPrusilia- Regimen aacclesias Eduensispost
eum. venerabilem iga-
nonem Norgaudus suscepit, in eadem
Dedit ctiam Gislebertus de Luciniaco ajcclesia prse-
mansum I centons functus officio (208). Ilic
apud Darciacum pro filio suo Pontio sub eontentione
nomine, cum electusest. Proqua tamen electioneeum
omnibus appendiciis, et homines tres multoties
cum eorum Eduam issem, quia vox nostra prima
posteritate. esse debebat
iii electione tandem in aseensione Domini invita-
Dedit itidem Hugo de Draciaco mansum unum ;

tus, cum essem in exteris partibus, occurrere ne-

eum appendiciis in cadem villa pro filio suo.
Actum quivi. Quendam tamen e
apud Colohas. nostris misi, qui vicem
nostramsuppleret etegopostmodumexoccupatus
Brutinus etiam dominus castri, ;

quod olim Sedu- Lugdunum euntem ad consecrationem

num, nunc Blismurus dicitur, reddidit solus de ab-
nobis aeccle- batibus siun prosequutus
snmi castri ejusdem cum appendiciis et hec faciens furorem
:

et cum omni animi ejus, quem conceperat ™

l„,s

juia
quia
quaj olin, possederat
desuo
cie su „ proprio (| „ (c( 3m ad victum
quaadam vict
,
vel tune possideb
" 1'
, fratrum
r
1 t Et „ Z
B , Z ml: cral ex al
'!

"'"/^ 1"" e " ai " '"

'
«"»i "ostra,
absentia nostra
«taft» el "*»*
ad- diebus apud Colticas (209) et
didit, 20 ei solidos pro caritate dedi. toto comitatui eius
servienm satis superque. Hic Flaviniacum
Aymo
miles ejusdem castri, avunculus
ipsius, ad
veniens
honeste a nobis susceptus est et
conversionem in infirmitate veniens, in eadem nocte;

reddidit Deo dominicaB diei, cum ei boneste

et sancto Petro et sancto servissem, in treva
Prejecto terras et homi- Dei bancos et scarritiones
nes quas nobis vi auferebat, et (210) mercati homines
calumpniam dimisit. ejus fregerunt et tulerunt,
In redemptione cappae quia erant ante domum
et pallii solidos HOdcdi. episcopalem, et terra ipsa,
(1090, Apr. antequain domus ibi
Prefatus etiam Hildegarius Gur-
14.)
fmsset, censita erat hominibus
siacensis quia Bellum Loeum nobis pro mercato eorum
auferens injus- et requisiti
ab hominibus quorum juriserant
titiam nobis fecerat, multo tempore red-
a nobis excom- ditinonfuerunt. Et cum redditi non
municatus, tandem culprm essent, interim
fecit apud Conedam emit quidam homo eorum carnem
;

absolutus nobis cst. bovis ad opus

i

a Hominium recognovit et episcopi :cum homines nostri pro

resirmavit, et ex toto reverentia epis
collam eandem vurpivit
Obsides dedit,
copi ahbi eum vellent occidere, ille coegit eos ante
quorum haec sunt nomina Hugo
praefatam domum mactare, nostrique parati sunt

Masiaco cui ego 20 solidos dcdi.

;
Actum 5 feria nostro pro bonore episcopi alibi
paschae 18. Kal. Maii. Coneda3. eum traxerunt.
Videnles bomines quorum erat lerra
Pontius quoque Grimensis eomes censita, quia
pro homicidio ego eis primus, qui defendere
quod fecerat de Pontio servientenostro, debebam, de eonsuc-
natalemet tudine et usu eorum deliciebam,
neptem ejus nobis reddidit l io ipsimet in terra
solidis acceptis, et censuali sua scarritiones firmaverunt,
ibsolutusestie.Kal.Maii.Posteaeum cepit, et carnes re-
ct pro posuerunt. Propter baculos qui allati
PSdemptione 50 solidos habuit. sunt, et quia
congregati sunt homines ad tuendum
(fol. 138.) Joffredum
de Prumiaco, etfratrem ejus
usum censua-
•uni uxoribus et filiis,
litatis suae, malum fuil cpiscopo, et dixit se assalli-
uxore quoque Odonis Tuat tum tamen hominem nonpercusserunt,quianulIus
Huxorem Ileinrici cum filiis, uxorem ;

etiam Joban- eos assallivit, et ipsi neminem. Ubi vidi

ns de Poliniaco cum liliis et molesium
totam eorum proge- id esse episcopo, ego ipsc cum
uem, qure latissima et optima quibusdam fratribus
est, mediante Ray- el nobilibus viris et servicntibus ivi
MdodeRoca, ad eum, et cum
datis solidis 30 Odoni vicecomiti consilio optuli ei, quod lantum
inde facerein in ei
Uibe. montis, sancto
Petro quietam feci. Testes
T crastino, quantum congrucret
" iaou,,lu 4"«"""ui congrueret justo et nonori,
'orum
Jant,
nui inlVa •
ri«iPh*rt„o
S
1:™,:;! S R„« GislebertusdeTurre,Hagano
RamaldusRoca,
wc, Hugo Miscus, Goslenus,
!:.J ! i,
•

:,'
n
,
l
Z 1 '"
,

d "S
t^
° <'"'.""""
'

et
r-.
honori, et
«*«
asce„de„s,
casatosrequisivietnobiles(|uospotui,adfacienduni
» «
Gcrardus Duis Bfu- quod optuleram. Interim ipse christianitatem mihi
iardus,Rainaldus Fla, Rainaldus.
abstulit (211) ita ut nuptialesquialiunde
Willelmo de Turraboit 30 solidos veniebant
pro quibusdani missam perdiderint, et corpus scpulturam. Ego ta-
ompos.t.onibus; Gisleberto solidos
30proredem- •men quod promiseram munitus consilio implere
womsequi illius de Grosbof quem cepit et mibi volui, et in me non remansit, nec sic missam
eddidit. habui.
Diem constituit mihi apudEduam suscepi. Cumque ;

rw NOT.E.
JW7) v, Kal Jui. i iab et Necrologium
ni K
S. Bcni- 1017. K.
(209) Couchy.
(208) Paachalis papa litteris
xvm Kal. Mai. noo (210) banke und scharren Teutonice.
atisNorgaudi clectionem
conlirmavii. Mansi XX (211) I. e. sacris mihi interdixit.
 .

860
859 HUGONIS A.BBATIS FLAVINIACENSlS
ve..e« .•hemi.es i..e ,1, rem, fce..r.m A ceneei.s f.i 88em e t
-

f
Ha^™ °bjicta..es ,™
aecclesias. probare non potcrant, maxime cum essent infames
nuu enim poteram, qiiia nec usus erat me reli-
Videns quia non personae. Quidam etiam eorum Helinannus
Quesivi christianitatem, nec habui.
firmantiam ei Cto in consessu etiani eanonicoruin sedebat,cum eo
baberem, de casatis ecolesiaesalvam equitans. Ego cum essem pa-
Walonem deSar- mandueans, bibens ct
optuli quattuor milia solidorum, monachum
Rainaldum de ratus canoniee respondere et judicari,
matia, Gislebertum de Luciniaco, tulerat, cano-
Goslenum Sinemuro, ipsnin nostrum, quem mihi episcopus
Roca, Milonem de Frollone, me ac-
videntibus nicc rcqnisivi, ncc habui. Insupervidi cos
Rainaldum, et Hugonem prajpositum,
cusantes, et compulsus sum, nequasiculpabilisvi-
canonicis suis, Walterio, Stephano, Duranno, et
derer, ipse eis prascipere ut erga me
loquerentur.
et hec faciens missam
laveis Avnione et Josbcrto ;
judicium quoque cc-
Eduam ivi, et m Abbatein ibi>liquem non vidi ;

quesivi, et non habui, (Jul. 18.) talisquedamnos concor-

ante alia quesivi, ptum factumnon fuit, quia
placito, quia ita egeram, missam
de testimo- diasociavit,medianteepiscopoCabilonensiet Anse-
et hoe per judicium curiae. Et quoniam
rico prseposito, utredderemhominem, qui probaret
et ostencli. et quia de
niis nostris laycos nominavi amicitiam
noster nomina sacramento me conscium non fuisse,-et sic
suis lavcis Bernardus mariscalcus
episcopireciperem.e. i„ gra.ism .edirem Peci nec
:a\_™o
Aunoncm
vit euusutu »
,
7»
j
i d.mmlumes. P- u
.„.,„*.,„„
„
autcm hancitafuisse gratiam, „«p. missam habui. Insuper prohibuit sub
„ rQ< iflm nec
clericos etlaycos. Firmantiam
judicatum anathemate, ne fratribus ipsis pro hac de causa ini-
oblatam affirmarevolueruntnostrates, ut
judicium, De his micarer, et omnino eos a nostra dispositione remo-
fuisset etiam per ignis aut aquae quibusprae-
vit; ne vel saltim eos ab oboedientiis,
factuin est hujusmodi judicium :

removerem.
Quoniam abbas etsui Josbertum nonnommamt
erant,
(Dec. 6) Scpties propter hoc placitum a festo apo-
adplacitum accipiendum, hocdebetesse inrespectu
stolorum usque ad festum sancti Nicholai Eduam
quod abbas rcquirit de missa recipienda, etprop-
dejustitia ivi, nec justitiam, nec gratiam,
nec missam habui,
ierhoc ipse non debet babererespectum quosdam layco-
maxime eum ad satisfacicndum ei
hominum facien da duxerim contra usun
seccle- rum, qui impetebantur, illo
Audito hoc judicio obstupui, et consilium pudet re
requisivi, nec habui.„Cum- a.rcle si;c. Quos qualitcr ipsetractaverit,
siaequodanteahahueram qua he<
minisci,maximecumnullaessetoccasio pro
consilio placiti et judicii,
quc adhuc morarer in
Misi ad eum,et agi deberent.
rupit placitum, et abiit pransurus.
nonhabui, nisi judicium lau- (fol. Fratres quoque nostros Divionenses
138')
respectum quesivi, et
qui mmi au suiiuuiui
mihi-ad laboris ^e
solatium .aiiuno o. U ".. u custodian
et ordinis
darem. G auctoritati
dati fuerant, mihi abstulit, prascipiens
Quantum pro hujusmodi placito gravaverriteccle-
tres Divionen
eademjseptima- qua poterat et debebat,utinfradies
siam, hinc colligi potest, quod hac fuerant revo
nisi eos remisissem, et eos qui projecti
qua hoc factum est, centum equos absque
ser-
na, e
carem,nullumin ecclesia divinumofficiumfieret ;

vientibus2a ,3%4%5a,6SferhsEdua3metenerefecit; profectus est, u

sic incrastinummanefactoRomam
et communiam Eduensis el
Cabiloncnsis paroechire
adducere vo- nullusessetde missa recipienda vel fratribus ret
super nos postea Flaviniacum juratam
nendis deprecationis locus,
luit,quodtamcn infectum rcmansit. Voluit etiam in-
Ego, qui tanto constrictus articulo vellem
etiai
nospertinentia sed
terdicere omnes cellas ct loca ad ;
—
nimio enim tedio angebai
majora promittere
obstitit votisejusintegritascapituliEduensis;fecis-
quod tantis injuriabar tribulationibus ; siquidem
nisi obstitisset. Tandem cum
multociens
set tamen, usque ad die Pauli
prnesen- festo apostolorum Petri et
pro hac causa Eduam venissem, justitiam ge
et nec ipsum beati Nicholai natale insignem, quo hec
tans, et aliquando misericordiam quaerens, divino offic
consilio et ta sunt, nulla mea culpa existente,
justitiam habuissem nec misericordiam, decrevi om —
nostrorum insurrexc- Flaviniacus vacaveratet sepultura
hortatu ejus quidam fratrum
tMint in mp
runt in
scuiuon.s
uisse seditionis
me, dicentes meconscium fuisse «">
etiam
ei, ^ "" 1
—
in contrariis et noxiis, subdi
obedienti
'
. . .
n „ iin

et dum ruinam quasi vitare volui, imman

tia ;
proficisciceperam,vallatusconsiliomonachorumno-
praecipitii
* 27 Hoc enim in fac
baratrum incurri.
bilium et servientium, ut credebam,
quod tamen
numqua
Montfort, nec ejus amicitiam recuperavi, quam
amisi instinctu ejus. Nam Bernardum de
caritaten
promiseram habui, nec monachorum nostrorum
quia suuserat de feodo sanctipetri,cui querebant, ad quod intend
quin potius, quod ipsi
solidos30etbonum nostrum tenebat, ipsenemecum
ceteri videntes, cum essemus bant, patris nostriDivionensisetfratrumnostron
iret prohibuit. Quod
unanimitatem offendi. Et quidem satis digne. N<
2b,omnes recesserunt a nobis. Ego soluscum solo
pro meritis acta res est, ut qui malum
feceram
monacho et 3 servientibus capitulo me prsesentavi
quod certum est malum mihi esse, bonos a
i

Ecce circa horam terciam advenerunt, conscio eo,

mittendo ul veniret bonum, cujus venturi nulli
quidam nostrorum, accusantes me incapitolio, quod
NOT^.
r pcipii c.
 864
CHRONICON. - LIB. II.
habebam coniidentiam, sed plenariam 382
nt^mpraesentiarum patet, ipse nec
rem quod non credebam, et quod
clercin, ut sola
diffidentiam,

vexatio intellectum daret

bonum babe
habebam per-
A ciente ct h„ri, n ,,
si a ,i

xu S Tn.tn p„ !l
sexus
t err^
^f^^^cipiis
F
c i

ntriusq ue
i

sanctoPetrocontradens'supe;
aIta
2 ,-,
'l
?
m Mam '-^gemiacc

auditui ea conditioneut neptis P o „H

Recepi postmodum absolutionem a Lugduno, non ejus soror Hugonis
de Cu
tamen per eum, quia per archiepiscopum,
rmi dum absens fuit quievi, nisi
quod
et inte-

omnia
rencaco ea obeunte il,a
obitum dommio aeclesi*
potiretur, et post
Flaviniacencis eadem
^
pejus ruerevidebam pro destitutione ordinis
emendare nequivi, quia soius eram.
et
in provemret. DefUnctis utrisque,
vestivimus. Et cum
de h*red
calumpniatur praxlictus I
o J i

Tunc cepi go
sentire quid cogitaveranl, quid attemptaverant,
^zsftj™
PMdioti
lcgitimos nomi,ies
fund.
servun» qui pariter
p«**~
quid machinati fuerant, cum jam
emendare datus est et
non mimstralem ejusdem fundi
poteram. nostri qui interfuit
probare voluerunt donum ita e
Interim feci pacem cum, Rainaldo de Granciaco,
qui frequentibus irruptionibus
amen est ut audiretur idem
factum.
Expecta um
judicium in raa
™
et depradationibus curia Actum Agcnniaco.
omnia nostra perturbabat,

ir^ 1 1 .»!is?..w
cum Widone
quoi
et

de Luciniaco fratre ejus, et

calumpniabatur duos
ei modios et octo
—
quia justam causam

<*= b
de fedo
^;z:™z
Actum Flaviniaco.
nus.
Sic terram
Q duos mansos,
habuimus

«n, solventes quoque

intra
curiam La-
1

anno

sextarios leddidi, dum

tuloresset filiorum Tebaldi Adelelmum quoque etprogeniem
Rufi; quartum mihi laude uxoris ejus optinui ab
suae et filiorum eodemFolcuinol 2 solidis. Actum
donavit, hominium feci, et fidelitatem juravit.
Galiaco
Tapetiolum etiam, quod Carlet
His, qui graviores erant, dicitur, redemi
'«ciuj
ita pacatis, pro Walte- 5 SOlldlS.
no de Insulis, quem calumpniabatur Gislebertus (Fol Duciequum
139.)
Wischius 35 solidos dedi, et pro dedi 10 librarum pro 1

filio sororis e,us msolentia unius servientis

nostri,> et ipse laudavit
7 soljdos ct totam eorum progeniem quietam nobis c l0 m quod quiljbet tatat
sancto Petro et sancto Prejecto
feci. Actum Flavi- laceiet
e us PJJ me .

liaco.
Mavmiacencis ecclesiaa
Walterio de Tilio ,n
Ducem pro salvamento adjutorium ecclesi* de
(212), quod homines Pnsciacoequum unum 5'Osolidorum
iostn de Galiaco contra jus
et usum ei dare vole- dedi
Erleio et Widoni dominis
*nt, Flaviniacum venire Colticarum 40 solidos
feci; et per judicium dedi, et P si vurpiverunt
ur.a) nostraB et suae,
,
omnes malas consuetu-
quia focdum nostrum habe- dmes m Colticas.

ent,n^nr
e nU,m iP
entum solidorum pro honore
,

Arnul.us etiam de Grosboes,

T
VUPpivit Cui eg equum C
dedi.
° '
In thesa «™ ecciesia
hec addita sunt, filacterium
quod dedit Waiterius monachus
de'Grin
accepta a nobis so- cun
mappula pretiosa et alba parata.
ietate, et lo solidis
pro caricate, duas familias ded.t Teubodus cum
Cortina Tquam
e loecio sancti
Petri in Cleriaco et Agerniaco nobis mantili. Albae 5 quas 111,-0
monachus de Relloloco moriens mihi
waidit et terliam nobis misit cum ca-
contra Aymonem Lovcl lice argenteo, qui est apud
ditem nostrum conquisivit.
Reddidit et mansum
Bellumlocum. Calices
2, unus in toto deauratus,
num Cavanniaco de terra samti Petri de fedo
lii quos Wallo monachns
de Roca fec.t cu.n cappa 1
io Flaviniaci,
vidente R. majore, et filio ejusdem de pallio et casula et
stois 2 ct aibis 4 Albae 2
mulfi. Actum 4 feria quas fecit Gyrardus de
jejunii mensis Septembris.
Colticis. Aiba l in capella
Aymo quoque de Griniaco hominium nostra, quam mibi dedit
recognovit. Bovo de Rar, Raidrici filius super
noster lactus est. Walterius
necnon dc Grinione Albam, quando
noster factus est. Supersedium
'0 fihosuo monacho terram magnam et 1. Redcmi etiam
pratum pall.olum unum 30 solidis et de
dominicatum juxta Corticellas multi eolimbum in pallio
precii sanc- quo corpus sancti Prejecti involutum
Prejecto dedit. Actum fuit 300 et
die festo S. Petri ad vin- co amplius annis, feci.
la

"
BO-rio de
r^ZlT^t^T """"""
'!"* Fla ™' ia «"''
tai,
idos dedit.
Diusmo, pr„ quibusdam compositio-
quibus terra de Ep.lianco vasiabau,,-.

Hugo de Asiaco accepta

30

nobis societate et 7 so-

a
?„,"„ deso orea
ruiounii,uesoioieaiJOatis
casamentum,
,
Z,
Odoms, qui idem fecerat
id est
S
salvamenlum hominum sancli
^T' B "™
Petn, qu, sunt in castro illovelin
»s pro caricate villisincircuitu
cledit sancto Petro feminam
Walo- casln, nolui ei ad plenun, rcddcre,
;
sacristae, laudante filio quia legeram
suo, tt alias quasdam cartamquantam factamhominibuscastri
progenic ejus, feminam scilicet blcsensis
Cristiani. quisunt sanctiPetri, et vcrebar neidem
Quedam sanctimonialis sancti cssenlaut
Johannis Eduensis de eredem. Tamcn cum multi
cor Aymonis Lovel, testes accessissent
eodem fratre suo videntefa- quod Folcuinus idem salvamentum
babuisset, ita

iNOT.E.
212) Schutzgeld.

Patrol. CLIV.
12
 ABBATIS FLAVINIACENSIS 364
3R3 IllTGONIS
misso nuncio et re A.in ... 3 annis,
,_. mensibus minus, solidi duo miHa
,,___.._..-_., 2
_
ut si
ooncessi u,
ooncessi, egu pemostros,
m ego \^
Dane et vmo et vestitu
.
„«»1,««, ,.v ..,»t.is quod
exceptis 111 pane
miod datum et in
se ipsos probare
(

explorata, aut ipsi bomines per

salvamento, fratrum,in procurationehospitum,inbobusetequia
potuissent quod rumquam fuissent in
aecclesiain quam eum et vineis et in omni noslro apparatu et expensis.
nichil ei dabam, quia magis
junsesset. Ab incarnatione Domini, 1099. Abhinc multipli-
diligercm. Sin aliter, baberet quod
sui
cata sunt mala in terra nostra, sed hec
interim.
tamen non
Et ita noster factus est, sacramentum noctis, parte aquilonis
Flaviniacoin claustro. Eo anno, prima hora a
accepi ea procausa. Actum
Tp«!m Gerardus
Testes Cer-mkis orior,
• Achadeus, llelinandus
prior, Achadcus,
mo-
ueiinaiiuus uiu- m» 4 ». .&—
gouo quasi
ingcns
ux .u ~—
ignis ardentis emissa, usque prope . .

diluculum, noctem prope convert.t ,n diem Quo

:

prrepositus, Raynaldus, ct ser-

nachi7- "lavci
ll layci Hugo
tiugo pr*j »u , »
,.,
oct o continuis
asDen01 octo
. .

etiam anno hieinps solito asperior

,

vientes,'Raynaldusfiliuspra.positi,Gislerius. Abhoc
quibus cen- ebdomadibus inhorruit, ita ut bestias, aves, homi-
casamento illos de Arvico subtraxi, de
quibus fuit nes quoque plerosque vis algoris existeret
sum habcbam, caseos scilicet, etillos
probare potuissent, Fuerunt qui dicerent, lucem illamdatam a Deo in
carta facta.Omnes quoque, si
necem et dejectionem Sarraccnorum, ferente eo
ut dixi. Quod etipse laudavit.
adjutorium et vires praebente Jherosolimitanis ad
His interim
Ilis superiora repetamus. Nonta
omissis supenor.
interta «n.iss.s
«
Deo •n
T\
Deoda-
ǣȣ
• 1 1 _, , /-_ ,-> _-l

„
j t rnendan, et omnino consumeud.m
multitudinem
men pratcrm.llanms fem uan m
erat, et pater
l
1

proterendos
principis Rabiloniie, qui vencrat ad pr oterendo, ,„„
tus tenebat de Noefrs, quse nostra numerus
ita cum ab- eos qui Hierosolimam ceperant, quorum
dimidius, quorum erant 6 fllii, quos
erat ut arena maris, et ob id lucem
divinitus di-
in parte
bate sancti Valerii Hugone partivimus,
unuin et alterum rectam, ne christianis, qui eo die praeliabantur
matris 3 filios, in patris vero ad con-
misit ma- praelia Domini, etiam in nocte lux deesset
dimidium, etcensum capitis mihi primum an igneus
fratribus ejus, tritionemgentis adversae. Utrum ita sit,
ter Partem etiamin Berengerio et
Colpeio ille splendor qui apparuit, et igne;e illae acies
quam acceptis 10 solidis Rainaldus de
portendernt effusionem humani sanguinis, quae
nobisdimisit factum
episcopo, occurri ei apud eo die et sequenti facta est, sicut legimus
Igitur reverso a Roma
cum immineret bellum illud lacrimabile inter filios
osculo donatus
Sedelocum, et benigne susceptus, imperatoris an iminineat aliqua
Ludovici Pii ;

sum Altera vice ab eo ibidem evocatus,

et gratiis.
mundo tribulatio, ut legitur factum cum eo annc
post multas injurias finem de
omnibus pro 10 libris
ut mulam sibi pra3- quo Ludovicus rex a Hugonis Magni procurationt
feci. Quesivit iturus ad regem,
quem et separatus est, quando idem signum apparuit, por
starem. Ego, qui ejus amorem sitiebam,
opti tendens Hungaroruin pestem, quae mox acriter in-
sciebam difflcilem in adquirendo, optuli ei 1 __ • „____-.-__. _.JI n --«-____n__r_
. „.,„w. J «I

^r—, :n£
. .

E&fttzzxz z—
,0
1
P ,ac»o'et
Uo
P X"
— _„,
line

Hu

Miloni constabulo 10 solidos

f
C
ni

^
Stephane' dedif .0 soiidos, Hn-
Spirme i» Rainaido

i»
s
"oip-ompositione
40, Teui.odo
resp.cicudo porrigebatnr
»-
sit.

Ka'l.
— ,„

us p.pa, Pascha.is sucee,

Obiit domuus Roduitus abbas Virduoensi.
Aprilis (Jul- 29), et Hugo abbas Eduensis
(FoL 1 41 .) Vcrum consideranti mihi dispensationei
«
'»t

ortum, sed _utel.ca

villa ca-
Jam prope oblitus eram quod furnum
admirandaeet ineffabilis patientisetu_e etmisericoi
lumniabatur quidam Erembertus deMassiviaco, et in me, libet inherei
pro dise, cujusnon est numerus
praebendam et campum sancti Clementis, quia
Odoni abbati, considerationi miserationis tuae, quamquam sup(
his 300 solidos dederat pater suus
exceptoquodprajbendampro sepultura sua donas- me sint h_ec, Christe quomodo raptum ab ube:

gravasset, et ob ibusditastidonissuperhabundantispietatistua3,tr
set. Unde cum me multis
placitis

honio ducs
gravamen ho.no
gravamcn praepositi Sinemurensi?
et prajpos»,
ducis ct
fnbus qu,
<™ ^ D wVTe dens me contubernio
grati
.• _
servorum tuorum,et replei
• _ ,,_]__ _-.Ki»-_/Miv_
flK^ntium quomodo ab ineunte ait.t
O-tt.fli + ___.

factus esset,et testes quosdam e fra;

;

perdeviaetlubrica,et praeceps pn
deviaet lubrica.et prseceps pr:
deficien cuin jam^ irem
fre^per
hoc viderant, produxisset, eis omnino
illi
antido
eipitatem aetatem seqiierer, confessionis
tibus, judicium habuimus, quod
pacem nobis in sinebas, et iugie
cor lubricuin medendo respirare
cognita mi
posterum contulit. tem te quadam blanda inopinata nec
CO
prspositus Sinemurensis mansnm 1 vcstitum
jugi
Ibi revocabas dulcedine quoque modo, ;
ubi
illec
in Massiniaco nostro sancto
Petro et sancto Preje- fessionisremedio aliquantulumtractusdidic.
ab oinni exa- brosa cavere, quamquam nondum
tedcretme ad
eto dedit pro amorc nostro, quietum
tegrum perversitatis mea?, ita ut screm
intellectu
ctione, qui nobis debet omnes consuetudines. abs
opere, quod perdis omnes qui fornicantur
Actum Flaviniaco. consc
(Psal. lxxii, 27;,reinotum et segregatuma
Sunt in summa quas dedi in proficuo a.eclesia.
VARI^E LECTIONES.
«• itac.o ens 1
..•Vertellfoliaetlegesecundumdeterminationn
«. ita 'eodex MeeKtingaerel. V
literarum A. in marg. c.
 P ;

365
GHRONIGON.
v^iii\umuuiN. —-L,lki.
— LIB. U.
II.
tioeorum quorum in medio coalueram ad
exteras A m^„c **

^JL^V™"^
'

terrasnolentemetrepugnantem etquas nesdeUc

d
USte rCrum arbit™> ^,J
,
nC U8,e8u8
8 uidinme °P erato sint h, ctua
edaxlstisubipositninbJnedirtionel^rtaTiS L !". l
,:. :9
magnalia, Deus, aut in quo
tipliciditasti,gratiascilicetservorumtuorumadmi- miscram animam le-
thargico somno oppressam, ad
rabiJi, qui in mediligebant quod te timendum, tedi-
nesciebam. Licet Jigendum, exurgcre
in his tua, Deus, dona, etsi et evigilare docuerunt ; teslis
refuguset desertor mei est repatriationostra,
ipsius,intelligebam. Juvat, testissubsequens vita mea
inquam,memorarimihi quae pium
in me dulcedinis tua3, quia
Dominumde placato reddere
misererisomnium sal- possitira-
tum, nonquaaoflensum dare
vans hominesetjumenta idesictillos sufficiat conciliatum.
salvans',qui
;

rationabiliter
viventesnon obliviscuntur dignitatis (Fol
•14i'.)Etnunchecqualiacumquenostraleeat
inquaetproquacreatisunt,eteos,qui jumentorum qui volet, irrideat ut volet,
dummodo libeatetcon-
inore v.ventes facti sunt ut —
mulus, quibus^«"out
equus ct
;1DUS
ceaatur,ra morarimemoria3dulcedinistua3
quinec-
non est mtellectus, per penilenliam Cantem sustinesad
supra primas Penitentiam.etparcendoinvitas
origmisreparansdignitatem;interquosetmegibbo adconciliandarasustin
entispatientiam.Indeevesti
peccatorumdeformem,vanitatisetlevitatishorrore gJ0 llla nostra Promotione,
qua3 nuncnobishorrori
sordentem,addeponendammalitiametinclinandam est roraotus utrumgratia tua
n Jud,eionescio
'
, an permissu vel
cervicemcordisjugoservitutistuae edomandamper > perparvo temporis spacio
assumota
luosevocabas, et
memihi ipse sordere intuitu mise- P ra3lationi s gravitas, cum in me
durasset suoer
rat.onistUc-efaciebas.Omiseriammeam^quaaadtot ductaejuss P eciesrault
ismodisitaoblitterataest ut
^ocationisingeminationesnonevigilabat utiqueni- non J am <i ualis essem, verum
! qualis fuerim reml
ma rubigo mea perignemcxcoquendaerat,et morari d,lT,cile esset vel
ideo quia honores mutant
rCS Vel quia id ra erebatur
,
mo"
!tsisurgereconabar,scoria voluptatisinoiitjepravas '
insolentia morum non"
:onsuetudinis aggravabar. Projeceram
post
dum ut decebat,satisfactionisverberecastig'ataet
tergum
leccata mea
denigrataenim erat facies mea etla-
; emendat.onisantidoto curata.Hinc
iterum infirmi-
«en tu in servis tuis diligens, atis commonitio,
non feditatemmeam privataeetpublicae inquietudinis
ed curationem in me quae a te animadvers.o, illa dedormitorii
gratia lua futura est' solario plancis de-
inebasme ire et prosperari,
utcumhaec reciperes fimenibusvelsublatisruina.immopropulsatio.qua
dihgente non te, sed illa data Haaffectu88um,ut vitauie carere
tua velpermissa in crederem. Namet
uibus prosperabar,
adurererigne'tribulationis, et sanguisadinvocationemnominisPrejectimartiriset
dtnn tunc intelligeret impietas boni studi, exequutio, in
mea mala sua, cum qua invenit me casusipse
ro eisdem malis inciperet jam
puniri. Quid refe
-nam crcam (213) matutinis exactis
_
faciebam
«n, quibus menunciis ad
meliorationem in mari G a raortlsrau cibus
eripuerit.Etquidem eoinsotem
ivigatione nostra procelloso pore, mense quoqueeodem,
spiritu mariset quas- in Colticensi cella
'tione navis, qua3 per
no-
se infirma piscium impulsu stra a dormitorio per
praecipitium; item in Melun-
iatiebatur, adgravata dens.coenobio aeque duo
praemonuisti^eUtertentem monachilapsi, non tamen
>mno tepons et negligentiae sat.sdetam.mminenti altitudineutego,
excitare conatue-es
>m gubernaculo fracto,
confessione
velo vi ventorum ad me- etcommun.onecaruerant^mihi pietas tua
vitam
"musquescisso,nautistimoredissolutis,praesen- mduls.t, qui etsi gravatis,
non tamen aliqua corpo-
m intentarent
omnia mortem, ns parte sum pessumdatus,
navesolo tibi relicta
-"j"«n"juiuuuu-eiicia * r-»'»»»»"», 4iidinquam
quamquam cum diffi-
d.ffi-
quandam.nverliginemrotante?Oqualisillatunc cultate sanit ati redditus, adhuc
atram quambenecredulus, casum doleam
quam veldevotus, Quara tantis beneflciisgratiarum
n
•

actionem die oua

pemtens, quampromittenda correptione J ac ensin lecto
in
signosanctissimiclavituisanctarum
constans et benivolus! quam °< ue reliquiarummunimine
, ' peccatorum signatus sum et ahl..
Mt ° retJUdM MiSSimaSl quam
iSr
i^VT
in
Um etemendationevitaB aratiMi
n P -
ti0ne Virtutifera
P° tatus P° std ^ursam eidti ad
nammeii P siusalienationera
-

>''ependerim,remem
-"

h93C Domme etIi oerasti rans erubesco,erubescensconfundor,

' me; exau- et quod tunc
timl
ne ',
et ;
consolatus
>
es me, et quamquam despe- D non fed jam facio, supplicans
ut aecepta Ubi sU
^ni,quamquamnovissimum,cumprimimovisse-
•"", ^«injjininiuuvisse- confessionis et laudisoblatio et
,,„.„„, ... inter flagella mise
sapo.tu,.llesanavecum omnibus ncord.aetuaeipsaerratusmei tuaeque
quae in ea pietatis re-
t
terraereddidistime. Sed utpedem teme memoratio. Etquia omniaadversa
ap- habetquisibidis-
1

' adudum devota

inter fluctus fervoris phcet, inhoctibiplaccreappeto,quod
_
et mihi te
endat,oni8 promissio do-
aliquantulum friguit, quam nante, te faciente, displiceo.

Suntadhucpluradulcedinistuaa monimenta
in-
grata adhibita, usque ad haec
^«»e8teve8tigio a liavocationi8coinpel. in quibus nunc versa-
turan.mamea, inquibusquiafaciemtuam
iteiatio mox ut Bajocas vcni,
infirmitas scili- reveritus
qUa ° mnino non snm,i a stQvmaestiH!uct*mcUkara
des P e '' atus sum, et mea et
quasi conc -
organummeum in voceflentium (Job. xxx, 31
^3)CircaTeutonice^r^. N0T^'
 ;

861 ilUi.OMS AliBATIS KLAVINIACENSIS fllW

A dissipantur! Et quidem nervi lesl iculorum Beedmot

itaque prociamet tibitota substantia nostri invoce
exultationisetconfessioni8:orania quae fecisti no- perplexi ossa ejus velut (istulae aeriscartilagoejus
laminae ferreae (Jobxt 12) quiaarguinenta diaboli
bisin verojudicio fecisti. Proclamet, inquam, tibi :

posl inexplicabilia, consilia sonora quidem perdulcedi-

vita mea tota, ante promotionem peccatrix,
peccavimus, et man- ncin scd enervia per delectationem, vitia specie
promotionem irritatrix : libi
virtutum Absorbet Leviathan
datistuisnonobedivimus. Condempnet setotamju- palliata. (Fol. 1 5-2.;

non miratur, ethabet fiduciamquod

diciosuo, jam quasi condempnatajudicio humano
hic fluvium, et
sed amorepro- inlluat Jordanis in os e'}\is(Ibid., 18 sed perfo-
el nonsperecuperandaesecularitatis,
;

vocandae in se justeexertae.etmagis magisqueexe- raia maxilla ejus hamo passionis dominica3, electa

rendae divinae animadversionis, quoniam ego infla- tenerenequit, etsi ultro aliquando influanl, trai-

geilaparatus, qui fragilitate deliqui,undemcritoad cere non praevalet quin effluant.

penam videar debere aptari, et dolor meus anteme Dies crat Dominicae Resurrectionis honoreinsi-
semper, quia a mandatistuisdeclinavi. Quid enim gnis (Apr. 10). missarura sollempnia agcbantur,
est
referam tamevidenstuaepietatisindicium, quodra- aderamus omnes. Fortc porcus discurrens invisibi-
rus invenitur aut pene nullus qui ignoret Flavinia- lis, sed sensibilis, chorum peragrando sentiri da-

censium, oumredirema Sinemuro septuscomitatu tus est, ct sensus est a cunctis, a me ipso quo-
g
monachorum et laycorum, inter choruschos et tur- que, cumjam vicissim sibi id nutu significan-
aliis

bines tempestatis inundantis, fulmen ante conspe- tibus perdidicissem, moxque scnsisscm, et quid
ctusnostrosceeidisse, ita ut bestiacui sedebam igne portenderet intelligerem ileratoame sontiturjam ;

ipso ustulata caputpectus et crura,per 40diesvix stomachante, etvere dolente, et in me primo pro
stabulo extrahi posset, et me ciementia tua immu- hocipso indignante adeo, ut in eum conculcatione
nema lesione servavit, cum ante mc non longe cu- qua poteram desevirem, qua actus in fugam cum
bitouno 1'ulmen ipsumcecideril? Quod in crastino grunnitu quodam, quietaudiri potuit,ultra sentiri
quesitum et inventum est, omnibus admirantibus nonpotuit. Ingemiscebam dolore conlinuo, etlilii
quomodovivus evaserim, aut immunis a laesione, soli flebam, cybusin lacrimis, potus eratin suspi-

quamplurimis quoquc sinistro id omine interpre- riis : et ut me purgares, qui aliis purgandis institutus
tantibus, maleficum me et morte dignum, quem eram, tacito conscicntise gemitu supplicabam,quia
Deus ipsa sua animadversione monstraret merito tanto videbam me invalidumpeccatis meis exigen-
puniendum. Forte autem mihi junctusequitabatan- tibus adcorrigenda quaedamgravia, qua3 solo tamen
te me eques armatus, et totocorpore pluviaeexpo- auditu didiceram, quanto videbatur mihi id ex in-
situs, clipeoserecurvo et supra se protento mu- curiaemaeet negligentise desidia procodere. Sed
nierat, qui dum equo calcaribus acto gressum G quid dico gravia, cum nc minuta quidem corrigere
accelerat, in ipsa fulminis jaculatione lanceam praevalebam ? Ita ameomnis virtus, omnisjustitia,
aversam ferebat ; cujus mihi acies, dum pavet omnis rigor, postremo quidquid illudestquod prae-
et ad tantam visionem hebescit, ipso suo timore latum decet, a me recesserat, quasi factis ipsis
gressu retardato, acceleranti mihi gutturi inlisa, mihi loquereris, et diceres, me primo curandum.
nisi tu, Deus, bestiam cui insedebam a suo impetu Quis enim ego tunc, vcl qualis eram ?Utiquehomo
refnenasses, et socii conclamatum illum ad ante- cui omnia ad votum suppetebant, singula pro voto
riora compulissent, vitae me extorrem dedisset. erant, ut mihi ipsi palain daretur intelligi, si tibi

Qu;e duplexnostri salvatio his qui viderunt, etqui adhesissem, nec vitae remissiori frena laxassem,
audierunt, factaest miraculo.Jam praeterierat illa succedentibus utrimque prosperis rex essem, et
nostra superius relata impetitio ; jam multa alia vere rex. Qui enim dorainatur animo suo, melior
quss enumerare perlongum est, tua beneflcia mihi est expugnatore urbium quia vero regia mihi ipsi ;

ingrato, sed non usquequaque inpensa,deccbantte viluerat dignitas, et nomenquod merito honoratur
amanduin, libi adherendum, si invenissentcor do- sorducrat, sordes mae odorem fcetere fecerunt
cile, benivolum ethumile. Quid est, Dcus piissime, meum, odoremsuum,
ut fructus penitentiae darent
quomodo proeella venti inundantis sccularitatis j) te illuminante tenebras meas, et emundante con-
grassantisrapuit me adtc? Abstraheban tvidebam, scientiam nostram. Unde non in longum prosperi-
rapicbar et sentiebam : furabar mdiiipsia meipso, tate malorum meoruinfruitus sum. Nonenim multi
et dulebam, et in conspectu tuo gemebam, ct cura- fluxeranf dies, et visitasti me gratia pietatis tuae,

tionem sitiebam, eta tc vindicari et consumi pec- ut discerem sperare in te, non incertohujus vitae;
cata mea cupiebam, qua) jam ipse tibi confitensin decreveratenim facere hoc manus omnipotentiae
me puniebam, quamquam non usque ad dignam tuse. Hora celebrabatur lcrcia, intereram ipse

poenitentiam. Licet enim me peccare dolerem, et choris psallentium. Subrepserat mihi illa cogita-
aliquando compungerer, non tamen in fine com- tio, quam te permittente et donante habet qui sibi

pungebar, ut peccaredesisterem, quod est summa displicet : me arborem infructuosam, terraminuti-

quomodo perturbatur animus
penitentia.'. (Ei milii! literoccupantem, fructus boni operis afferrefasti-
pracsidentium favore adulantium? Quomodo qui dientem, dignam succidi etsucendi. Nonessefdios
beati dicuntur, dccipiuntur, et viaegressum eorum sanctorum qui tenent loca eorum, sed qui exercent
m nHRONtCON. - LIB. II. 370

opera eorum, me omni lacriinarum fonte plangen- A minus curarem, et cessissc eos atque ab injuria
dum, qno nemo magis noceret in secclesia, quo- nostra cessasse, pro eo quod conatus eorum jain
niam et perverse vivebam, speciemque religionis et secundo irritus faetus erat, ercderem, et maxime
locum praelationis habere videbar. Clamabam non pro jugi eorum obscquio, qui tamen non satisaptus
parvo affectu, interno tantum cordis gemitu, ore si- et ideoparum erat aceeptus, ita ut etiam referenti-
lenti, qiiod tn dabas, quod cordi aspiraveras, usque bus non crcderein, sensi tandem et expertus sum
;id oris suffusionem, et credo quod exaudieris quem vix potui sperare dolorem. Avertat Deus fu-
voccm moam. Ostendisti cnim servo tuo qme opor- riam lianc ab secclesia sua ! in me finiatur tanta
tebat fiericito, loqucns voce tua interna ct mystica, malicia huc eam venisse
; suffieiat. Hec Vigilium
multaessepeccata mea, pro quibus expiandis trium diaconem in Silverii papae beatissimi armavit deje-
inihi daretur oplio, aut famem venturam, qua po- etionem, et duin ejus concupivit sedem,adeptusest
pulo dilabente et in mortem ruentc tota pessum- anatbematis dampnationem ;quam postmodum pari
daretur abbatia, aut impugnationem diripientium sorte multatus expiavit. Ilaec pestis, ut de speciali,
vieinorum pati populum, qua ita dilapidaretur, ut quia innumera occurrunt, intcrim taeeainus, gene-
mons ipse rarissimos incoleretur habitatore,autmo rali labe omnia fere nostri temporis corrupit mo-
fugcre inimicosmeos tempore prsefixo, illos invale- g nasteria ; serpens obmurmurationis
et ignitus ille
scere, me omnino defieere, ut omnino non esset malum a populo Judaico migravit in turbas mona-
qui me amicum agnosceret ctut amico benefaceret, chorum, ut jampcne ab eis quis filius patris bene-
et tamen infamia mea in omni tripertito hoc purga- dictiouem mereatur prorsusignoretur
;a quibusnon
tiouis genere non lateret: esse autem in voluntate tantum patrum pudenda revelantur, non tantum
mea, ut adbrcviaretur mali tcmpus exaggeratione fratribus, veruin extraneis irrisoribus, sed etiam
vindictae acrius inundantis, an prolongaretur moro- ipsa paterna viscera scinduntur, dum pax aeccle-
sitate alicujus deliniationis. Obstupui ad vocem lo- siastica, glutine caritatis rescisso, dirimitur. Ub*
quentis, et cum artarer responsis, recogitans quia ergo privatis consiliis factiosorum, non filiorum
ego sum qui peccavi, ego qui inique egi, subdidi sibi ipsi visa est processissecalumpnia, exoccultis
nie justitiae Dei,quoniam bonus, et in seculum mi- insidiis ad apertas prorupit inimicitias, quod per et
sericordia ejus. Timens vero ne deficerem in tribu- socios disperserant, mihi ipsi inerubide (214) palam
lationibus, cum orarem reservari mihi aliquos ami- protestatisunt. Fateor.erubui, ctadineipsum rever-
corum, quorum consiliis protcgerer, non optinui sus, cogitans qu 'wjudina tua,Deus,abi/ssus multa
nisi gratiam patris nostri, quem etiam novissime (Psal. xxxv, 1), cum solum me invcnirem de ami-
habiturus non csseni, et audivi quod domus ducis cis, objurgatis eis assurrexi, et multa volvens qua)
maxime infamiam dilataret et amplificarel. Prcca- audieram ncc credideram, foveam mihi paratam,
tus sum, ut patientiae virtute munirer, ne subeum- dolos aptatos intcllexi, dccrevique tandem experiri
berem, et ammonitus sum in tribulatione semper fortunam, si saltim in his quos ceteris pra^feeeram,
gratias agere, vera ejus judicia laudarc, et mea ma- fidem invenirem. Et licet pluribus experimentis
lefacta accusarehoe addito quod, quotiens hoc
: unam eorum tameneo
voluntatein scirem, cogitavi
fecissem, mali molem levigaudam consolatione pro- mihi illosvinciri posse modo, siauctoritatem eorum
pinquante. Futurum autem ut infamia cessaret, illis opponerem, et conatus illorum illicitos horum

gratiarediret,tribulatioevanesceret,consolatiosuc- gravitate coercerem qua tamen molitione nichil

;

cresceret tunc non oblivisccrcr Domini, qui per-

: profeci. Dederuni enim mibi verba, non consilia, ut
cutit et sanat, deicit ct allevat cujus llagella mi-
; Colticas irem, <|uo jam cxacto anno ct co amplius
aerationes sunt, verbera propieiationes sunt. Plura non fueram, quasi ad ibi pausandum post laborcm
praetereo quao inplebuntur tempore suo. messis et vindemiarum, ipsis interim laboraturis
(Fol. 130') Tercius igitur agebatur annus, et ip- pro pace et quiete nostra, re autem vera ad quod
sius anni mensis nonus ex quo Flaviniacum vene- intendebantoportunitatemetociuni absentia nostra
ram, cum repetitis ca quae solebat domestica mali- ulepturis ut perficerent. Feci, et hoc minus astute,
ciame est a b gressa calumpniis, et majoribus, Deo D e t paratis quse necessaria erant. benedictione ac-
utique permittentc, qucm soluin repperit lurbavit cepta, die 5 Kal. Octobr. (Sept. 27) pransum ivi-
injuriis. Ae primuin clanculo lide sibi invieein data, mus, quibusdam ex fratribus, quamplurimis ex
fratres et filii nostri opcris hujus conscios sibi eon- laycis nobiscum accumbcntibus, ct post solito ac-
sciscunt, complices advocant, fautores promissis et curatius liobiscuni progredientibus, nosque dedu-
muneribus sibi idcm accusa-
conciliant, inde ipsi centibus, tota plebequod nonsperabam ingeminan-
torcs el testes proccdunt, ct ad laccrandam famam te, mc scilicet non ad praesens reversurum disce-
nostram et inprobandam vitnm nostram quseque dere. Notabam singula, et admirans inopinatos
possunt maligna concinnant, accusantes me apud voti eorum proventus, sentiens etiam in me multa
omne hoininum genuscriminibus mortifcris, ct quae et pcne innuincrabilia vcrbcrect correplione dignis-
ips;e audire aurcs expavescerent. Quod cum ego subdebar aninio judiciis diviine niiserieordue,
sinia,

NOTiE.
(214) I. e. non erubescentes.
371 HUGONIS AHIUTIS FLAVINIACENSIS 372
rememorans judicia Dei ocenlia ct numquam inju- A vecordium coercere prajsumptionem, et perterrere
stn. Etnunc adhuc bec scribens supplico tilti, pater exemplo Cbam,qui quia patris verenda detexit, ma-
misericordiarumet Deustotiusconsolationis,da pec- ledictionem hereditate possedit, inmemor fidei et
catori Bupplici tuoanimum patientem,in tribulatione pacispactaB, gavisusestquod invcnisset locum opta-
gratiasagentem,erratasuaagnoscereetsub flagellis tum quasi suas injurias ulciscendi; et infamiam no-
pietatis tiiri' humiliter ad te suspirare. Ab illo die stram, antequam mc conveniret legatis aut litteris,
ncminem Flaviniacensium vidi, manifesta cognita omnibus in curia ct extra curiam publicandamcu-
Dei virtutc, qui omnia in tranquillitate,
disponit ravit. Nec mora; Hubaldum de suis, illis fratribw
quia recesserunt a me, qui ct cum mecum
omncs infamatoribus nostris sociatum Flaviniacum misit,
essent, longe erant a me, etsiqui adheserunl mihi ete diversovenienteslegatisui,etnostri,coenobiuai
in trilinlationc, vklcnics quod defecerat Flaviniacus ingrediuntur. Nostri conventu adunato, salutedata,
a mc, ipsi qiioqiie nbiorc. Et quia abusus sum po- pauca pro tempore et re loquuti, cuni redarguisseni
tcntia et bonore seculari, dum licuit, donis tui.s, eos verbis juvenum esse nimium credulos, optule-
Christe, quia totum crat abs te, nec ut debui et runt eis ex nostra parte purgationem illatorum, ne
potui rcvcritus sum datorcm illorum tc ecce sqIus : dissentirent a subjectione nostra et obedientia nec ;

sum, ct non sum solus, quia ncc solus patior con- ; g suscepti sunt. Ingressis et illis, qui expectabantur
patiuntur enim quotquot sunt patres, quotquot se omnium ferevotisetasscnsu,rcvolvunturin nosmille
viscera paterna habere memorantur. Sed cui aver- convicia,effundunturobprobria,improperiadilatan-
teras facicm tuam, juste factus est conturbatus. In tur, quae dum recolo horreo, dum horreostupeo, et
omnibus ore et corde benedico te, solum meum rc- lux ipsa mihiestfastidio.Necestinventusexomnibufl
fugium,quietconturbatum non deseruisti, sedmiris quibus benefeceram, qui vicem nostram doluisset.
el variis modis cor meum visitasti, ut scirem quae et saltim verbum pro patre quamquam peccatore
patior, a te esse; quia etsi peccavi, et peccatamea dedissct. In conciliabulo il'o 1'ratres et filii nostri
multa sunl et innunicra, arenae maris numero et sanctaeobedientiae libelluin repudii conscripserunt,
pondereincomparabilia,nontamen qualia etquanta domno episcopo filiationem per legatos ejus offe-

imposuerunt, mihi sunt. Et ecce porto pondus * 81 rentes,ei villam servari promittentes, et in omnibufl
ignominiaeimpositae, obtenebratur mihi solvesper , mihi nbrenunciantes. Decreverat hoc facere manus
manc et meridie, benedicta dispensatio lua in me. tua, Deus, et peccata mea etiam majora promerue-
Veni ergo Divionem ultra spemetvotum fratrum rant, qui possederant nos, Domine, absque te, nec
et filiorum nostrorum sed et ibi turbata erant om-
; indignabitur humilitas nostra pati quaecumque de-
nia nimietnle infirmitatis quae invaserat patrem no- creveris, intuitu misericordiae tuae. Tunc primum
strum, qucm tu sanasti orationibus filiorum suorum
G legatis nostris ad nos sinc fructu reversis, didici
Ddeliumtuorum. Attameninfirmitas, ejusdem patris satius csse Deo absque Flaviniaco servire, quam
mea fuit infirmitas, quia nec ei loquutus sum, ad propter Flaviniacum neumoffendere, quodegofece-
quem vcncram accepturusdetanta tribulationecon- ram, cum fastu superbiae turgiduset obsequentium
silium. Aliis rcm non judicavi propalandam, quod cuneis delinitus. Deum non ut debui respexi, nec
adhuc agebatur ut credebam in clanculo sed Col- timorem ejus animocircumdedi.Fateor, sensi quod,
;

ticas abii, quia priorisejusdem loci satis me crcdc- non dicam credere, scd nec sperare potui quia vidi :

bamslrenuitati, cujustamen bonitatenon in longum me omnino sine amicis, qui, ex quo potui, ad hoc
fruitus sum et in crastino eumdem cum fratre qui
: semper laboravi ut congregarem mihi amicos. Sed
nobiscum advenerat, Flavinincum misi, ut ipsc stul- licet ipsum lluvium Romanas eloquentiae beatum
torum comprimeret insolentiam et edomaret super- Ambrosium legissem in libris de offlciis tuba sancti
biam. (Fol. 140.) Quo venientcs, nuncios episcopi Spiritus intonantein et eructuautem vires amicitiao,
invencrunt et simul villam ingressi sunt, sed in-
; nondum tamenad plenum didic ram quis esset fru-
tcnlione diversa. Mox cnim ut ego Flaviniaco exivi, ctus ejusdem amicitiae, quod omnimodis nescit qui
contrariae partis fllii non segnes in exequutione sui unicuique persome actum congruum darc nonnovit.
propositi, Sedelocum ierunt pontiflci nostro prima C Unde.fitut plerumquenoxio velimusassentariegra-
gaudia perlaturi, quod abbas Flaviniacensis, suus et tilicari, et innocenti amico non vereamur insidiari,

aecclesiaehostisnpertus.aquo tanta passus pontifex quod extra officium est. Quod dum stultus agit, vio-
foret, .'ccelesiam dimiscrat, fugse praesidium latitu- lnntur foedera pacis, ul nec dicenda sit amicitia quae
rus non reversurus elegerit; aecclesia jam sine pa- nullaest, quia in nullo congruitei qui hujusmodi est.
store,locus sinc rectorc, cnslru n sinc tutore. Vidc- Sit igitur benedictum nomenDoinini, cujus judicium
ret cujus hoc erat prospiccre, nc quod dampnum concessa velpermissadedit,etmisericordiaabstulit.
inferretur matri aecclesiae, neve illc rcdiret qui rc- Sed quis potest investigare vias hominis? Quam-
cesserat, quia omnin constnret amodo periclitari quam persuaderct mihi mcns et ratio, judicio Dei id
in ejus praesentia. Audiit episcopus,etletatusest,et actitari, deliberavitamen animo adire Liigdunum,
auditum omnibus protestatus est. Et qui debuerat vel quia intcrcepto nullum est consilium, vel quia

VARLE LECTIONES.
431
tox erasa c.
878 CHRONICON .
- LIB. II. 374

tot sibi adversis succedentibus, bonum est a multo- A bat a me vox et sensus. Dixi me venissc ad festi"
rum maxime sapientum quereretiaritate consilium. vitatein dedicationis, quae postera die futuraerat;
Yidebamenim mepraegravarj a proprio episcopo,ct non receperunt, quia villam episcopo reddidcrant,
iclco recurrendum mihi videbatur ad mctropolita- et nie non suscepturos promiserant. Loquutus sum

niun, secundum scita eanonum, tum propter anti- de infamia mihi imposita, pro qua defendenda
quam familiaritatem, el ut rebar, indissolubile vin- Eduam profiscisci paratus eram. Cum monuissem ut
culiim amicitiae, quo jugi obscquio me peculiari mecum irent, nec hoc audierunt, episcopum ut di-
ipsius famulitio devinxerat sedula nostri devotio, cebant verentes. Videns quia omni eorum qui mihi
quod utique vinculum nullus mihi videbatur posse juraverant destitutuseram solatio et amminieulo,et
rescindere, ncc ipsn manus referta munere : tum solus relietus, cum omnia quae ollerebam, derisui
propter obstinatamdicliepiseopi proterviam,etpro- haberentur, destinavi per me ipsum ad nostrumre-
tervam obstinationem, qua nemini umquaminimico verti monasterium, satis etsuper satisexpcrta lide-
ignovit, nec noxio aut innocenti pepercit, quod fu- litate, ubi ipsi idem qui mecum erant a me in cra-

ror animi ejus animatus in nos nullo nisi magni stina, necexpectata festivitatesancti Henigni reces-

censura judicii foret medendus antidoto.Tvi itaque, serunt. Benedictus Dcus, qui misertus est nostri,
et invenissem utique quod speraveram, nisi pluris j-j
ipse judicabit causam meam, cum liberam fecerit a
constaret apud arehiepiscopum numquam vacua a peccatis, quasincreverunt supernos, animam meam.
munere amicitia episcopi servitio nostro. Attamen Misi ergo episcopo litteras, ut quod per me ipsum
remissus sum ab eo pro defendenda et tuenda parie non poteram, implerem, quarum textus iste
litteris

nostra ad illum, cujus alarum patrocinio rapuerat

a est : Reverentissimopatri ei dominosuoN. Eduorum
me, domnum seilicet Divionensem; ut ipse conve- episcopofrater Hugo Ftaviniacensis acclesia servus
niret episcopum, quoniam ineonventum, indiscus- salutem A Ltigduno regressus, vobis ut nuper apud
.

sum, inauditum me bonis ecclesiae spoliasset, quod Eduamcondixeram, occuirere debui, sed quiadom-
canonicis omnino sanctionibus aversabatur. 'Veni nus Lugdunensis cogniki causa nostra specialirue
itaque ebdomada ipsa ante festum Sancti Benigni patrisnostri Divionensipatrocinio, a cujus me ata-
(Nov. 1), cum in omni terra adversus me hostis cla- rum tuitionerapnerat,commint,utejus consitio om-
maret, et non jam extra synagogam, sed extra com- nis ipsa causa nostra munireturetprotegeretur, Di-
munem omnium habitationem ab inimicis pelli de- vionem peraccessi. Volens vcro Ftaviniacum ire,
bere judicarer. Audieraut et ipsi malummeum; q uosdamdefratribus,quosdam etiam denobilibus et
nam quis locus esset quo bona fama nostri prae- servientibus, admeapud Vidiliacumvenirefec', ut
cesserat, ad quem tanti infortunii rumor nonacces- mecumirent,quinequesem£Cumituros, nequeintra
sisset? sed eum plus dolor angebat qui plus dile- Flaviniacum recepturos dixerunt, timorevestro, ut
xerat, quia plus laboraverat. Ei mihi! quid refero ? assercbant, acti. Monui utmecum Eduamproflcisce-
Vide, Domine, quia tribulor, vulneratum est cor rentur ,notuerunt. Ita onminostrorum amminicuto
meum caritate, quia a filiis viseera materna qua- destitutus etspoliatus, Divione me recepi; et, quod
tiuntur et scinduntur. (Fol. 140'.) Inveni ollensos solum potui, litteras has vestrapaternitati direxi,
animos omnium, quia eo ipso quo eos ofienderam, expoliationis indices, restaurationis su§plices, de-
scilicetin dimissione fratrum, memetdestruxeram ; fensionis etpurgationis mem prmentatrices. Rogo
unde et compassione pro hiset aliis judicio eorum itaquene ergamealiterquam sancti canonespraci-
merito carerc debebam. Verum ubi adveni, a patre piunt, agerevelitis, quiaetego in nostro capituto
susceptus benivole, contuli cum illo incommoda Eduensi, quodjustitia dictaveritparatus sum exe-
hominis utriusque, et consiliator mihi factus est qui. Advertiie, queso, quid debeatis nobis,utet nos
bonusjuxta quodeum decebatdare, et melius quam faciatis aivertere quid debeamus vobis. Valete.
medecuisset accipere. Nam quia dixeram episcopo Has ipsas litteras apertas dircxi capitulo, et cx-
me ad eum venturum cum a Lugduno regrederer, lunc usque nunc Divioni maneo, tuum, Christe,
qui me, ut audieram et per me ipsum probaveram, praestolandoauxilium, non ut abbas, sed quasi unus
omnibus bonis spoliaverat, fuit eonsilium ut prius D e fratribus, quod mihi est tutius.
Flaviniacum irem, loquuturus fratribus, easatis et Episcopus autem consilio a se ipso accepto, per
servientibus nostris, et temptaturus quemerga me nuncium diem mihi constituit apud Eduam, dicens
gererentafl'ectum,quouterenturanimo;quimihi ubi me non esse spoliatum, et inde dandum judicium si
abeisdiscesseramvalefecerant,etreditum nostrum revestiri deberem. Ego communieato consilio re-
maturius impleri rogaverant. Ivi itaque, et nuncio spondi eis hec verba DominoN*
litteris directis in :

prjemisso, priorem.quem amoto eo qui mecum erat Eduensiepiscopofrafer Hugo Flariniacensis eccle-
priore loeum ejus substitueram, ad
Colticensi, in siaservussaluicm. Miratwr humilitas nostra quo-
meapud Vidiliacum, et cuin eo quos dignum duxi modo discretiopaternitatis vestra diem m ihi consti-
venire mandavi (Oet. 31). Vencrunt satis protra- tuerit,EduamquasiadjudiciumproJciscendi.Dici-
hendo, et inmutata erat facies eorum, et cor eorum tis etiam,quod magis miramur,me non essespolia-

recesserat a me, nec agnoscebar ab illis quibus tum. Nonne mox utadaures vestrasrumor infamia
omnia bona feceram, et obstupeseebam, quia fugie- nostrceperteuit,quidebueratis laborare ad liberan-
H75 HUGONIS AWUTIS FLAVINIACENSIS 37 f,
das. no» i»famnndas,personas, Flariniacvmmisi- A maximestatutum fuerat, utrevefsis mississuis cum
stis, villamvoMsservarimandastis,fratresnostros littoris absolutoriis, ibi quoque a suffraganeis et
etfilios,nostro abjecto nomine, infiliationem recepi- diocesi sua viaticum acciperet.
8ti8, meindiscusso, inaudito, etnichilminus qua/m HocannoobiitPhilippusCatalauncnsis episcopus;
prosoribi verente? Nonne apud Eduam in illorcstro quo etiam anno magna fuit annonae panuria, ct
honorabiliconsilio,cum Lugdunum meprofectwrwm. multi fame periclitati sunt.
dixissem,promittere mefecistis ut <ie bonis ecclesim (fol. 142.) Igilur anno incarn. Domin. 1100
»o/ime intromitterem, neque aliquid cuiquam da- (Sept. 30) advenerunt missi ad Callias legati sanctao
rem, quasi ad tuendam et defendendam nequitiam Romanae ecclesiao, Johanncs et Benedictus, a quibus
meam? Ubisuntabbates, decanus, archidiaconus et conciliun primo apud Eduam designatum, apud
melioresinclero,perquostalispersona,qualisFlavi' urbem Valentinam institutum est -i Kal. Octobris,
niacensisabbasessedebet, conventusest? Ftccce ad ad quod convenerunt arcbiepiscopi, episcopi et ab-
jvdiciumvocw, nonrestflurationis, non redintegra- bates numero 24, occurrentibus Iegatis domni Lu-
tionis,sed adjudiciumjudicii, si debeaminvestiri. gdunensis arclricpiscopi, quia ipse infirmabatur,
Ulnsuvt,qucs r),dccreta apostulica ,ubi coustituta ca- quamqanm episcopi dioccseos ejus, Liguonensis
nonica,qua censent neminem spoliatum vocandum p, et Cabilonensis — Matisconensis enim inrcdeundo
adjudiciwm, cwn non situnde judicari debeatjam a Roma captusa Wiberto in custodia detinebatur

nudatus? Sedheu miseromihi! cuisoli vigoretinte- — non inlerfuerit, prohibiti, ut dicebatur, ab co-
gritas canonum deperiit. Diem igitur constitutam dem Lugdunensi. Educnsis autem interfuit, quia
attend.cre nequen,quia non debeo. Data die compe- accusabatur a canonicis suis de symonia et aliis
tenti,paratussumoccurrere.Sinalias,inZugdunenr quibusdam; pro cujus defensione maxime illo con-
sicapituloparatussum meprasentare. Siadaltiora. venerant Lugdunenses. Ibi ego in primo aditucon-
tendiUs,etquadixi ichilipenditis,Romanwn ap-
s cilii purgationem illatorumofferens, accusatoribus
pellojudicium, etinterimexparte Deietbeati Petri tacentibus et deficientibus, judicio concilii adpri-
ejusque Vicarii, domniquoque Lugdunensis el nos- mam abbaiis Divionensis vocem de abbatia investi-
tricapituli JEduensis interdico ne mihiabbatiam tus,astantibuscanonicisEduensibusetlaudantibus,
Flaviniacensem auferatis, neveinea aliquemsu- cappa et baculo donatus, in circorcsidcrc jussus.
bintromitlatis. post solutoconcilio ad propria sum remissus, litte-
Lxemplarearum capituloquoque missumest; cu- ris apostolicis munitus in hasc verba : (fol. 142')

juscumfuissetvoluntasetdefinitioutinvestirer, no- Johannes et Benedictus, sanctm Romance ecclesia

luitepiscopus. Attamenpostmodum mandavit utsc- e laicis ad
cardinales et legati, monachis, clericis et
p
cunda feria primae ebdomadae in adventu Eduam '
abbatiam Flaviniacensempertinentibus,
pertinentibus, obedien/i-
irem investiturus, aut tertia 1'eria ante nativitatem bvs, salutem. Fratrem nostrum abbatem vestrurn
Domini media via justitiam ei facerem,etipsemihi. Hugonem, nobis harissimum, quem sanctasynodus
Dixi me iturum, si mitteret monachos et servientes judicio conciliide abbatiainvestivit, dilectioni ves-
qui mecum irent, et in eo remansit. (Fol. 141.) Et trmcommendantcsrcmiHimus,pr(Pxipientesexparte
inlerim publica et privata satisfactione conciliavi Deictbeati Pclri, uiDivionem vcnientes eumut ab-
mihi animosfratrum, subdendo me illis et corpore latem vestrum requiratis, et inmanu harissimifra-
etvoluntate, quia sic mihi noveram expedire, curia trisnqstri, sanctce Romance ecclesicefllii, Divionen-
qno bene agebatur, si saltim inter infimosprivato sis abbatis,promittei)tes,vos eum secureet paterne
concedebatur vivere. tractaturos, cumhonore debito admonastcriam eum
Anno ab incarnatione Domini 1100 apud Ansam reolucatis Obedientesbenedictionibusmultiplicemi-
.

convenerunt archiepiscopi Lugdiinensis,Cantuarii'n- ni ;inobedientes veroiram Deiinposterumsentietis,

6is,Sehonensis,Turonensis, Bituricensis, etepiscopi et a nobis pro contumacia sententiam dignam exci-
numeronovem, Educnsis,Matisconensis, Cabilonen- pietis. Etquiauostrum est, obedire noleniibus aut
sis, Autissiodorensis, Parisiacensis,
Diensis, et alii differentibus prcecavere rel obviare, interdicimup.
duo, et pacc statuta dc via JhCrosolimitana loquuti P omnibus vobis in villa Flaviniacensi etin omnibus
sunt,eosquivoverant, etvotiexequutores non fue- omninolocisad eandemabbatiam pertinentibus di-
rant, a communione segregantes; quoadusque vota
vinvm oflicium, donecpraceptis nostris qumsancta
complcrent. MiseratautemLugdunensis legatos Ro- synodus ftrmavit, obediatis.
mam,perquosvellcsutimpapa3ostenderat de via ea. Imminente vero eodem concilio, antc menscm
dem,utcumsuabenedictioneetabsoIutioneillodebe- unum ct eo amplius misste fuerant a me littera)
ret ire;et Romanuspontifex annuerat,ammonens
ut Flaviniacuin, quarum tcxtus iste cst: Frater Hugo
perse iret,ut.legationeinsuamcicoininitterel in Asia Flaviniacensis expulsus abbas, Girardo' *priori et t3

quam bc-ne rexerat in

Burgundia, et interim legatos omnibusquise profltentur fitios ecclesim Fiavinia-
alateresuomittcndospropMsseinstrucrct,quiviccs censismonachis, clericis,laycis, casatis servienti- ,

papae exequerentur ct ideoilludcolloquium quam

:
bus ; nobilibus et ignobilibus cujuscumque ataiis aut

m VARLE LECTIONES.
Gir u .
377 CHRONIOON. - LIB. II. 378
conditionis. Audivimus, fratres, et scimus conci- ^ nem inveni inreverentiam, ita utetiam his qui me«
iium ceiebrandum a cardinalibus sancta Romanee cum eraut, [tanis ncgaretur, et equus servienti,
ecdesice 2 Kal. Octobris apud urbem Valentinam, qucm solum mccum adduxeram, et ipsa omnis
ad quod convocati sunt archiepiscopi, episcopi et reverentia etiam a minimis non mihi redderetur,
abbates. Ad hoc vos in/ritamus exparte Dei et beati immo fpsi qui diligebant nos, vocati a me ipso ante
Petri ejusque vicarii domni papa Pascha lis et car- mc venirc non audcrcnt, sicut protestati sunt, pro-
dinalium Johannis atque Benedicti, qui ad vices hibiti ab inimicis noslris, ct insuper nisi cilius
ejnsdem papa exequendas directi sunt. Nos enim monitus cameram exissem, iturus cum eis ad con-
concilio nos prcesentabimus, Dco protectore, sirita cilium, quia retardabar pro equo famuli nostri,
comes fuerit, parati cum Dei adjutorio andlre, rc- minas et opprobria ct tumultuantis turbaa tuii)atio
spondere etjudicari canonice. Veniantigiiw accu- mihi intcntarctur.
satores, criminatores et testes, quicumque erga nos
(Ful. 143.) Manc diei ipsius in capitulo litteras
causam habcnt, qui expulsioni etspoliatoni nostrce
cardinalium lectasomnibusexposui,et expositiseis
consensistis, qui inauditum, indempnatum abjeci-
utrum obedirent, requisivi. Inverbis vero corum et
stis, et ammoniti resipiscere despexistis. Venite;
factis nulla invcnta est humilitas, aut erga statuta
ibi enim dabitur locus audiendi ros, ubi omnia
B concilii obedientia. Sic in nulla re honoratus, ad
Deo favente juste tractabuntur et canonice.
conciiium Pictavense proxima ebdomada futurum
His acceptis littcris, consilio dato quendam de
accelcrantcs, apud Colticas usque in diem quarlum
suis contra me conspiratores illi miserunt, homi-
remorati, retrogradum iter arripuimus ea occasio-
nem puerum occiderat, et Christum
qui in scolis
ne, quia noluerunt ire eo quod de investitura sermo
cjusque genitricem baptismumque abnegans, ser-
ageretur, cum etiain me coram eis professus essem
vumsediaboliproprin confessionefecerat,eta-hsque
bcne investitum : ut vel sic ducerer ab eis, qui nec
benitentia monachus ordinatus fuerat; postea mali-
unum saltim fratrem amicum nobis et pernecessa-
gnospirituitraditus,etorationibusfratrumcuratus,
rium comitatui nostro. qui pro libitu eorum ageba-
publieam inde confessionem fecerat, et quater pro-
tur, adjungere volebant, cum ipsi omnes essent ini-
fessionc violata, tandem pro fornicatione et immun-
mici, re autem vera ob id ire noluerunt, quia, parti
flicia a populo de monasterio cuin sociis suis, ei
suaeminus credentes, conciliijustitiametdomni ab-
scilicet qui contra me conspiraverant scx autein — batis Divionensis nostramque vcrebantur praesen-
crant — ,
projectus fucrat, et extra aecclesiam suam
tiam. Quod hinc liquido conici polest, quiacum me
prcsbiter ordinatus crat, cum ante hec omnia in
ita rcmorato queindam de suis illo misissent cum lit-
cella Colticensi archa fracta, pecunia sublata, dal-
tcris, et hoc me inscio, nec concilio interfuit, nec
matica furata et in proprios usus aptata, sacrile- C cardinalibus loquutus, ut venit, sic rcdiit. Hic autem
giiim perpctrasset, ct quedam, qu;e referre
alia
pudct. commisisset. In episcopi sociorumque tamen
illius superioris, qucm Valentino concilio clande-
stina fuga se subduxisse memoravimus, in perpe-
praesentia purgationem illatorum ante alia in om.
trationc sacrilegii pecunias et dalmaticae sublatae et
niuii) audientia optuli; quod deficientibus accusato-
in cxpulsione pro fornicatione sanctimonialium,
rihus prosequi necesse non fuit; et sic in corum
praesentia abbatia judicio concilii mihi reddita cst,
maritalarum et puerorum particeps et socius fuit,

causa caputque mali ahba designatus a sibi simili-

et sedi restitutus sum. Litierae quoque missje re-

non sunt, quamvis a quibusdam lectae sint.

bus, qui mortcm abbatis Sancti Germani Autissio-
eeptae
dorensis, aquode monasterio fuga lapsus susccptus
Dic autem festivitatis exceptionis corporis sancti
fuerat et, honcste habitus, tercia manu juraverat, et
Prejecti, quae celebratur 8 Idus Novembris, vene.
obidad Cellam pulsus habitum dimiserat, et iterum
runt Diviunem duo cx fratribus Flaviniacensfbus
post ignoniiniosam cjus expulsioncm a me receptus,
missi ab cis, mandantes ut redirem, ipsi obedirent
inhonestc ct omnino perdite vixerat, ad hoc inhians
nobis. Consilium vero fratrum nostrorum fuit, quia
dcjectioni nostrae, ut ipse subrogaretur.
dicebant pro timore Sarmatiae et Sombornonis,
quorum castrorum habitatores ecclesiam Flavinia- •rj Verum, quid mirum si juvenilia pectora a vero et
censem impugnabant, se non posse ut decebnt ad justo exorhitarc cogit doininandi cupido, nullo reli-
nos venire, si hii qui praesentes aderant, [litteris gionis humilitatis caritatisve radicata plantamine?
obedirent, culpam clamando ct securitatem el obc- ciun ct ipsas mentes senii albescentis canicic vene
dientiani in manu prioris, quia domnus abbas abe- randas, et qiuc a primis annis religionem praetule-
rat, utpalernc ab cis tractaret promittendo, et eos rint, ab ipsa quoque tam diuturna monachili gravi-
qui domi erant idemtidem facturos spondendo, ut talis imaginatione desuescerc, et in patres armari
Sarmatiam irem, suscepturusabeis juxta tenorem faciat? Priorem ibi dictus episcopus constituerat
Mlterarum.Ivi, et nichil eorum factum cst, cum ad grandevum, bonoratum, et qui primo mccum sem-
me quidam venissent, dicentes honestius id se fa- per fuerat. Hic ubi me Flaviniacum introduxit, cum
cturos in capitulo Flaviniacensi. Credidi adclama- me in sua praesentia passus fuisset dehonestari irro-
tionibus omnium, et in susccptionc nostra nulliun gatis contumeliis, ct virgain pastoralem in ipso in-
honorem, nullum affectum, nullam reverentiam gressu nostro latenter vi et aperta rapina tulisset,
exportus, quin potius dedecus, contumeliam et om- illam nostram Valentinensis investituram concilii,
879 HUGOXIS AHHATIS FLAVINIACENSIS 880
in orastinum, cum omnia nobis porturbata relinque- A llec autem fuit occasio modernae dissensionis,
ret, exivit, et per dies 10 quibus inibi moratus sum, quia videbatur eis propter permissionem pr;ece-
tanta sum artalus custodia, ul omnis mihi uegaretur ptam in littcris faciendam in manu abbatis Divio
ad publicum processus, omnium ad me vetaretur nensis, velle mc Flaviniacensem aecclesiam subdera
accessus ; et non solum nulla investiturae melioratio, ditioni Divionenss; quod egonec speraveram, nec
verum omnis erga mo omnium rerum procederet volebam.
deterioratio, illis privatim et publice per devia et (Fol. 143'.) In spacio igitur temporis quo Valen-
faeinorosa impune gradientibus, et in nullo religio- tinense celebratum ost concilium, obiit Wibertus,
nis statuta servantibus, adeo ut propter eorum in- 20 anno ex quo sedem invasit apostolicam, cum
corrigibilem et pudendam conversationcm, et ma- haber t in captione Matisconensem episcopum et
xime quia inobedientes erant preceptis apostolicis, alios quamplures clericalis ordinis, quos omnes
compellcrer egredi,donec finito concilio Pictavensi, pro absolutione sua in egressu suo per sc absolvit,
ubi de causa Eduensis invasoris, cujus tuitione monens episeopum, ut Romam rcmeans apud pa-
eorum factio protegebatur, diffinitio synodalis et pam pro sua laboraret ereptione Qui papam adiens,
canonica expectabatur, legatorum consilioet judi- repperit ibi legatos ecelesias Eduensis super suo
cio negocium aecelesiaa ventilaretur : tum praecipue, p episcopo conquirentes, et gcsta concilii refcrcntcs
quia ad propulsandam illius malivoli infaustam pra3- modumque accusationis :

lationem, majoresin aecclesia Eduensi, quorum erat Quod promiserit Walterio archidiacono praesente
istud nostri discidii genus dirimere, Pictavis abie- Stephano cantorc in dormitorio Eduensi, si ipse
rant, sine quibus veccrdium praesumptio non pote- adjuvaret eum, no mater ejus vel frater, penes quos
rat coherceri. Miserabilis et prorsus despcrata bu- magnum erat posse, nocerentei deepiscopatu adi-
jusmodi bominum praesumptio, qui nec Deuin reve- piscendo, haberet quidquid vellet in aecclesia, et
rentur nec bomines, dum intemerata a seculo pras- quod pro bac accusationc, cujus erant auctores om-
cepta spernunt apostolica, et interdictum usurpare nes fere canonici, illi quain maxime qui concilio
non metuunt divinum officium Non dubium quin eos ! interfuerunt missi ab aliis numero 13 de primoribus
ad hunc fincm duxerit digna necessitas, ut quia con- aecclesiae, et in ea meliores archidiaconi duo, prae-
tempnentss Deum, nec attendentes se ipsos, in pa- positus, cantor, et alii nobilitate et scientia honesta-

tres armantur, et publieantes pudenda eorum pie- tcque praecellentes, ego quoque ipse qui ad queri-
tatis paternae jura violant; quao etiamsi publieata, moniam capituli-Eduensis judicio concilii in sedem
nec tamen a se, irridere solum voluissent, maledi- et locum restitutus eram; quod pro hac* inquain,
ctionis Cham hereditarii possessores forent. Fiat accusatione, quam eo enixius domnus abbas Clunia-
illis ut peccatum eorum,
quod penitendo cor rectum G censis per legatos suos, domnus quoque Divionensis
non est, sit et peccatum et causa peccati, et idem per se efferebant, quo inclemenlius tyrannidem
peccatum quod ex peccato oritur, sil non jam pec- ipsius qui impetebatur, experti erant, controversia
catum tantummodo, sed peccatum el pcena peccati, in concilio orta fuerit ; dicentibus his qui partes ac-
ut putent se divinae legis statuta impune rescindere, cusati defendebant, non esse idoneas ad accusan-
dum attrectant inhibita altaris sacrosaneta myste- dum personas, pro eo quod oves pastorem reprehen-
ria ; non intelligentes quid sanctus Lco dicat in epi- dere aut accusare non habent, hii maxime qui ele-
stola sua : quod si quis conlra canonum instituta ctioni ejusconsenserant, et faverant consecrationi.
venire temptaverit, et prohibita admittere ausus Audierant quoque anathema invectum in eos, qui
fuerit, a suo sc noverit offlcio submovendum, ncc eam rcprobandam scirent necmanifestarent, etrcm
communionis nostrae futurum cssc consortem, qui ipsam ante consecrationem a'ctam constabat, quod-
socius esse noluit disciplinae. Quanta veroineiset que post consecrationem accusator ipse diaconii of-
coessentibus sibi sitobcajcatio, hinc datur intelligi, ficium locumque promotionis ab eo susceperit, et
quod ipsi qui pro vita sua dampnabili et pudenda, testis accusationis officium cantoris, et uterque ei
omnibusque nota, a monasterio pnlsi sunt manu hominium fecerint, non esse sufficientem accusa-
layca, hii in hac feee temporis pryelaii rectores et jj
tionem, in qua alter accusator, alter esset testis
domini constituiintur quondam ab eis a quibus
: idemque accusator. Legatis e contra respondenti-
nunehonorantur, publieo obprobrio habiti, publica bus, in causa symoniae nullum omnino, quamquam
despectione, abjectione reprobati, vcrberibus et infamem, quamqaam subditam personam, removeri
vinculis dedecoroso sceinate dehonestati, et qui ab accusatione, cum domnus papa Gregorius VII in
publica notatus confessionea clero reprobandus, et concilio Romano ad accusationem cujusdam abbatis
solum in fine vitte suaa communione donandus esset, symoniacum quomdam deposuerit episcopum, eo-
hio celerarius monasterii, pater congregationis, ut deinabbateprimoproeademsymonia,cujusipsepar-
curam gerat de omnibus promotus est; quique post ticepsctconsentaneus fuerat, deposito, sufficientem
abnegationem Christi Dei etDomini sine penitentia esse in uno accusatore et uno testc accusationem.
ordinatus diaeonus fuit, nunc post homicidii ct quoque qui impetebanlobjicientibus, et sacra-
Illis

abnegationis publicam penitenliam, sacerdos et mento probare volentibus, quia juniores erant et
princes (sic) institutus cst. non adeo in canonibus exercitati, ignorasse quod
 381 OURONIOON. — LIB. II. m
esset in promisso illo postis symoniae, et mox ut A illomisernt domnus Lugdunensis, ut partea Augu-
resciverunt, prodidissc, sicquc a sejaculumexcom studunensis sua vicc tueretur. Advenemntetcano-
municationis repellentibus, adjicientibus etiam advcrsus eum numero
nici Repetentur quasjam
315.
quodelectioejusinipsoexordioinfirmata omnino et in priori concilio super accusatione ejus objecta
reprobatafueritametropolitano, proeo quod anno fuerant quibus miromodo, multo documento, set
;

ct die in excommunicatione manserit, archidiaconii non probabili,ibalia parteresistitur. Manetcontro-

officiumiHaecclesiaLinguonensioptinendo, iteraque vcrsia praefatn, et fereatoto conciliorepugnatursu-
archidiaeonietcantoris— cumnonessetdiaconus — perius dictis cardinaliumrcsponsionibus pro usu
in aecclesiaEduensi, contravetitumejusdem metro- Gallicanae a3cclesiae, illissuam auctoritateminnullo
politani, et legati, et in ipsis praeiaturis symionace infringere volentibus, nec appellationi assentienti-
vivendo;'quodquepostea quam inflrmata est, absque bus. (Fol. 144.)Daturtamenei locussepurgandicum
conscientiacapituliLugdunidiaconusordinatus.sit. idoncis personis, sicut voiuerat concilium, et lioc
Refcrebant etiam idem legati, ubi ad judiciumven-
impr.esentiarum,nonconcessadiIationemduciarura
tum dissensionem accrevisse, dicentibus epi-
est,
qua3 qurerebantur, nec admissisad purgationem Ca-
scopis, pro usu Gallicanae aecclesiae, qui quasicon
bilonensi,quem secum adduxerat, et Diensi quem
firmatus erat inconcilioClarimontensipropraesen-
R archiepiscopus miserat.Quod cumfactum nonfuis
tiaUrbani papae, itemque inconciliishabitis a dom set, judicio dato, eis frustrasedem apostolicam ap-
no Lugdunensi purgationera imponendam ipsi qui
pellantibus, rogabatur stolam reddere ct anulum.
impetebatur, quamvis hoccanonum auctoritatibus Et interim ipse retro altare secedens cum suis, nec
firmarenon sufficerent. Legatise diverso respon- judicio parere voluit, nec ad consessum remeare,
dentibus,etcanonicaassertioneflrmantibus,accusa- ut praecipiebatur, assensit. Quamobrem ab episco-
torumesseprobarequod objecerint, silegitimi sunt, pali etsacerdotaliestofficioomninodepositus, etni-
vel in causa symoniasubinullarequirituriegali-tas, si obedirct, a liminibiissanctaeecclesiaesegregatus;
eoquoque quiaccusabaturRomanam sedem appel- omnesque qnieiulterius utepiscopo obedirent vel
lante,cuiappellationinon assensum sit abeis.-eo revererentur, aeterna maledictione multantur, vel
quod curam, quam alii in parte sollicitudinis ipsi qui ei opem ferrent in pertinacia nersistendi. Quid
haberentin plenitudine potestatis, qui Romanaaec- autem intercesserit, quod cum Turonensis archie-
clesia et judices in eademessent aacclesia. Cumque piscopus, et Redonensis, et alii quamplures co-
tardantibus episcopis judiciuin daro, nos imminens
operatores se primo optulerint defensioniset adjuto-
etexpectatio episcoporumconventum solvisset, di-
res purgationis, quiaerant de provincia Lugduncn-
Iationedata,sententiasuspensa,incrastinumeadem si,intemporenecessitatissubtraxerint,relicerenon
rediutius ventilata, agitata,necterminata pcten-
-
debemus. Ubi audierunt canonicinostri, id ab eis
tibusomnibusepiscopisdejudicio dissidentibus — praesentari personae illi cujus ignorabant vitam et
induciae datae sunt usque ad Pictavense concilium,
mores, solliciti adeos conveniunt, privatim contes-
quo pars utraque vocata cst eo tamcn apontificali
;
tantes et publice, ne attaminarentur communione
ct sacerdotali suspenso officio, cum idemperseet necdicendisacramenti,immoperjurii,quorum
illius
suos munera quaedam episcopisnocte eademmisis-
purgationeeademcertissimum erat periculum sita-
sct, quaea quibusdam suscepta, a
quibusdam sunt men purgatio dicenda esset criminis exaggeratio ;

reprobata quod etiam cardinales non latuerit, adeo

:
asserentes sinonadquievissent, se quotquot erant
ut in plenario conventu gratiae circumsedentibus
canonici, perjurium eorum ratione et sacramento
redditae abeissint, quod sacerdotalia pectoraauri
declaraturos, et judicio ignis probaturos. Quod dic-
sacra famcs etsi .emplasset, non irrupisset.
tumab inceptocos prohibuit, maximc quiavidebant
Hcc quidem,cumpraesens essetMasticonensis, in
virostantaeauctoritatisetnobilitatisrationemsuam
audientia domni papae referebantur. Aderantetlit-
evidentiassertioncet documentoprobabili astrue-
jercecardinaliurasediapostolicaedirectaeproeadem re. Etde eo quidem ita sercsliabct. Ipse vero quam-
causa ;nequod factum erat ad honorem Romanae
quam depositus, quamquam aconsortioet commu-
aecclcsia. cardinales sinerent infringere. Et
cumro- D nioneaecclesiaesequestratus, stolam retinuit.et anu
garet pro confratre episcopodiraissusest abeo,ac
lum bona tamen episcopii clerici providebant et
;

ceptismandatis ut justitiae faverent cardiiiales,

disponebant, quod et nunc usque faciunt, omnirao-
apud se ratum fore judicium aequitati Petri prola-
dis id igre fcrente archiepiscopo, quod extra volun-
tum. Sicque rediit, et Pictavensi concilio inter-
tatem suam etaccusatus et judientusdcpositusque
fuit.
foreta se sacratusepiscopus, querimonia extra pro-
Quod aggregatumestin aecclesiasancti Petri, die vineiain ventilata per maaus legatorum, nec ad se,
oc avarum sancti Martini (21S) (Nov.
18), episco- qui metropolilanus et primas erat provinciae, infra
porum et abbatum numero 80. Aftuit et Eduensis
provinciamrelatasecundumscitacanonica.Adquod
cum Cabilonensi Diensis quoque episcopus, quem
tamen exequendum, et itaut actum est peragen-
NOT-E.
(21S)Cf,
epislolnmlegntorum nd Lnmbertum Atre- lii a. 1100, non intcgra. K.
batensem,Mnnsi XX: 1125. Vide ibidem Actnconci-
8*1 HUOONIS VBB.VTIS FLAVINIACENSIS
dum, jufltaaeofl pationifl evidens adduxil necessitafl. A regiaa Btirpis uxore repudiata, tlmrifidfi violata, r<>-

Eteoira cum in ipso primordio scandali cardinales gii ruliilis dccore olmubilato, regii germinis splen-
advenissent, hortatu el precibus ejusdem pseudoe- doreobfuscato,comiti suoAudegavensiuxoremsub-
piscopi adcomponendampacem aseclesias, quaefoeda ripuit, militiutiquesuo cui fidem promiseral, etcar-
dilaceratione sed uecessariascindebal ur, .Kduam in nis consanguinitate propinquo adeo ut ex una parte
:

festosanctiNazarii venerunt, et auditapartisutrius- in tertio, exalia in quartapropinquitatis sanguine

que senlentia tanto favore prosequuti sunt el tue- necterentur, et federaconjugii quiene dirimerentur
banturvicesillius, quamquam justitia canonicorum regalis gladius ulter hactenus inhibuit, impudicaet
parti raveret, ul de maxima dissensione ad pacis incontinens regisdissolvitlascivia impudica ct in-
unioncm rcdiretur, et.taliseos concordia sociaret, reverens, scindenda et dirimenda tot annis violat
cui quamvis egre a canonicis assensum esset. Qua3 obslinatia.Verum, quid mirum, si in lluvio soculi,
cum tandem obstinatione ejus in irritum deducta in torrente fluoris regii, Leviathan antiquus quetn

fuisset, ab eisdem post capitulo abnegatam justi- absorbeal invenit ;quiin descensuJordanis preciosa
tiam, ad audientiam metroj olitani et judicium ejus, etelecta rapit, ordine episcoporum qui prasesse
in
de communitatis dilapidatione undeagebatur,voca- debent ipsos prassidentessibisubsternit ?Rexregia3
lusest. Quod
respuit, et de priori benignitalecardi- r> castitatisosor, regii thori violentus eflVactor, diade-
baliumconfidens,ad designatumValentinenseconci- matisregii procaxconculcator,etsi potuit reginama
liiini eosibidem respohsurus etsatisfacturus invita- thoro et coronaindebitedejicere,nonpoterat adul-
vil, el nolcntes irecoegit invitatione sua, illis et teram in solio regnibenedictionefirinare, nisi inor-
pro publicodampnocommunitati eorum illatoet pro dinc episcoporum complicessibi invenisset, velsibi
privatisinjuriis hominum ejus rejicientibus, etaper- ipsc miserabilidesperatione promovere fecisset, qui

tosseinimicos, exboc ncaxime quia de rebus dome- voluntatis ejusexequutores,et regime novsnovifo-
sticis adconciliumetextra provinciam vocabantur, rent sacratores. Oimpudentia! omiserabilisdisper-
protestantibus. Dolenda hominismiscriaqui nullum sio lapidum sanctuarii in capite platearum! (1092
umquam dilexit, a nemine dilectus est, nulli inse si regina immeritoabjicitur, quid est quodadulter

peccanti ignovit, nulli post iram benedictionemtri- quod cognato juncta, marito reclamante vimqu e
lniit, in sola pecunia? aggregatione spemsuamom- passo. subintrodicitur ?(Fol. 144'). Si vis regia jus
neni constituens Nbncredaturnobis, sinoninhoc
! abnegat, fas subruit, quidrogo est,
nefas attollit,
voxuna consonat omnium. Nec nostrum est, etsi quod nefas benedicitur et in templo sacrilegium
;

lesisumus, lesio maledicto talionem rependere, qui attollitur, adulteriumsacratur, impudicicia promo-
scinms in nos peccantibus nos debere ignoscere ;
vetur, ethoc per manusepiscoporum? Nequiushic
d nec congruit veritati et pietati gecclesiasticae, ^ aliquid video, quam in tempore beatipapasNicholai
de his quibus in se peccantibus ignoverit, falsa pro iu Tietberga regina repudiata et Waldradaadultera
verisconcinnare, quia vera dilectio a fide veri nes- subintroducta a Lothario, Lotharii impcratorisqui
cit deviare. Tribual illi Dominus ut, quia ce])tis monachus factusestlilio, quia, etsiibi fallax episco-
suisomnia adversa responderi videt, non adiciat ut porumjudicium, si regina? innocentisdejectio,sile-
similem principio finem faciat,setsperet in nomine gitimitboridivortium,si ])elicisexaltat;c 433 intrarc-
Domini, non in incerto divitiarum, et innitatursu- gales aulas prostibulum,nonilla tamenvirojuncta,
per domino Deo suo. Amen. non a laterc viri, consanguinei etmilitisrapta, non
Et quoniam viros virtutis memorias commendare in ea nupliarum utrimque sunt federa violata, sed
gratissimumomnibuset utile arbitramur, nonab rc concubinaria3oblectationisanti(|ua3gurgesinexplc-
videtur nobis, si zelum horumlegatorum contra im- bilis intemperantermemoriaB reductus, dumconcu-
pudicissimumPhilippiregis Francorumadulterium, pisccntia' a^nerves laxat habenas, necscit revocare
secundae Jhezabelisveneficiisa veroet justo, utili mortcm, regno horrorem, cpiscopisca-
solutas, sibi
et honesto depravati, paucis explicemus. Nec indi- lamitatem,optimalibus miserabilem induxit necem
gnetur erga nos quispiam, quod quasi regia a nobis et confusionem.Hicomniaconfusa, omniahorrentia,
carpatur vita, aut lacerelur tantae majeslatis vel no- D omnia diabolico astu etmalignitate corrupta. Inve-
minis excellens auctoritas. Non est nostrse volunta- nit, inquam, rex istc in episcopis, quos sibi socia-

tis aut studii, in his vel tempus expendere vel stu- rct, quosfanti sacrilegii ministros efficeret, Philip-
dium attererc sed viroruni facta lortia, quassine
; pum Trecensem episcopum, ef Walterium Melden-

quorumcomparatione fortia sunt, et cumqui-

illis, sem ; cui ob hoc episcopatum dedit, ut sacrationi,
busdecertatumest, memorariautvix aut nullatenus cujus Trecensis esset operator, hic foret consenta-
possunt, a nostro non patimur alienari labore, ut si neus et minister. Scd quid succensemusepiscopos,
fortia audere ncquimus, salfim fortium bene acta ri- quibus]iietasapostolica erratitribuitremissionem?
memur. (Cf. Lcg i, 19(5;. Si silcat scedula, tola con- Mulla domnoepiscopoLugdunensi tunctempo-
bii a

clamabit Francia, immo totusOccidens una intona- ris legato Romanfc a3cclesia3 coerciti invectione,
bit fama quod rex, legitimo abdicato matrimonio, multa, nisi ipsi s'bi pra^cavissent, mullati fuissent

VARIiE LECTIONES.
433
exaltatam primo scriptum/uisse tidetur.
 :

885 CMRONIOON. — LIB. II. HM

severitate. Sed, ul praefati sumus, Romana pictas ct ^ les,nec aliquando a laude Dei et praedicatione veri-
erratadonavit et remissione sua infamiam supera- tatis reticentes, quod voce prosequuti erant, san-

vit. Adeo ut compelleretur archiepiscopusdatis a guine conflrmare, si sitneccssc,gcstientcs. Quorum

Roina sibi litteris, utrumquecommunionesuscipere constantia dcvota et devotio constantissima furen-
et osculo. Quod ex quo pietatis Ibnte manavcrit, tium facta est repressio et ad penitentiam cordium
queratqui volet,et si potest intelligat. Regem quo- inclinatio. Adeo ut comitcsct quotquot antea gras-
qucipsum |)elicis suaj prostitutione superbum, a sabantur in confusione eorum humiliati sint in
reproba ejusdem conjunctionesoqucstrare tempta- conspectu illerum satisfactione praemissa et prae-
vit, interdicta illi corona nisi obediret. (1094) Sed teuta obedientia.
nescit impietasmala quaa fccit, nisi cum proeisdem Tractatum est in conciliocodemdeexpulsioneab-
peccatis casperit jam puniri. flOOH) Diu de his tra- batis sancti Remigii injusta et Burchardi substitu-
ctatum est, Sed renuit apostolico mede;i antidoto, tionc illicita, et cum diu re ventilata conversatio
cui veritas etjudiciumad arbitrium pendet femi ejus sancta, introitus legitimus, proinotio atque sa-
neum; usquequo Urbano papa decedcnte Paschalis cratio inventa fuisset autentica et canonica, quae
succederet, et has a)celesia3 columnas de quibus etiam litteris domni papa) Urbani roborabatur, qui-
agitur, ad Gallias destinarct, quos jure columnas 0u-S merito fides adhiberetur, cumjam ipsa ctiam
R
B
a3cclesia3 dictos ex ipsa sui inflrmitate et incon- pars inimica restaurationem ejus non reprobaret
cussa animi virtute, quioperaeorum solerter intue- pro quibusdam litteris confictis, quasi a
sede apo-
tur, colligere potest. flii post consiliura Valentinum stolica directis, in quibus cardinales nec stilum Ro-
per se ipsos rege convento, cum nullam iu verbis manum nec pergamenuin Romanum agnoscebant,
velactibus ejus correptionem vel penitentiam, fo- maxime cum in fine earum subscriptum foret: Va-
diendo circa arborem infructuosam et cophinuin lele, quod Romana non habet auctoritas, pro illis

stcrcorisaggregando, reperissent: non passitantain inquam.confutandis judicatumestadsedem eundum

videre ina3cclesia catholica ignominiam et concul- apostolicam, quibusdam qui primo appellavcrant,
cationem, menbrum putridum in concilio Picta- nec concessum erat eis, id egre ferentibus; quibus
vensia compage corporis Christi gladio anathenia- tamen evidenli ratione responsnm est, etsi satis-
tispraBcidere non metucrunt. (1100, Oct. 20.) Adc- factum non est.
rat ibicomes Pictavensis, sumrna prece eos depo- Quantam autem fidei frugem virilis illa propu-
scens ne dominum suum excommunicarent. Ade- gnationis coelestis seges attulerit, hinc colligi po-
rant et episcopi identidein facientes, ( t cum non test quod postea, cum apud urbem Senonum rex
impetrarent quodvolebant, consessu etloco con-
a cum regina sua per V6 fere dies remoratus fuisset,
cilii, idcin comes et sui minas intendendo, aliqui G clausis tota urbe ascclesiis, nulla facta est ei ch n-
quoque ex episcopis, multi ex clericis, innumera- stianitas (216), in tantum ut Jhezabelis 1'uror usus
biles ex laycis exierunt. Sic ordine turbato, pace novitate profana manus impias in Deum extendcns,
in tuinultu versa, rcmanserunt qui Finees ze-
illi missis apparitoribus «cclesiam frangeret, etin ea
lum imitari gesticbant; et sicut ille scortum Zama- sibi inissam a sui similibus dici cogeret. Vehuma
ria? cuni Chorami Madianita gladio pupugit, furo- na3 impudentiae! Incrubida, servilis ct non regii
remque Domini placavit, sic ct isti, non veriti fre- animi cavillatio, Romana usa levitatc, nunc usque
mitum perstrepentiuin, adulterantem regem cum reginam suam tuetur, et dcdecorosis amplexibus
adulteraquem corrigere nequivcrunt, excommuni- erroris et impudicitiae estibus succensa, coronae di-
cationispugioneperfossum,vita3,qua3inCbristoest, gnitatem dedecorat; et cum olim ad exorandum
extorrem reddidcrunt. Hocautemactumcst, quando Deum gentiles rcges, ct absque jugo leges dederint,
jam erat solveudiun concilium. Jamque laus Christi et blasphematoribus seu contemptoribusDei vindi-
inoreeorumquiastabanlprodemissioneconcilii, ut ctam intentavcrint, hic regniFrancorum propaga-
morisest,resonabat, eta^stus turbaotuinultuantisut tor,christiana3 legispropugnator, contrarja prasce-
fervor maris incandesccbat pro ctomini sui regiscx- ptisprasdccessorum peragit, lcgis sanctae etRoma-
communicationeinsanientis,cumquidamepopuloin D norumpontificum statuta convellit: et, quod pejus
superioribus consistensaecclesiaelapidem jecit, car- est,eisdem patrocinantibus, si dici licet quod pu-
dinales ferirevolens, cujus ictu clericus quidam qui det, ignominiae sua3 defendit causas, excusationes
astabat capitc prosternitur. Sanguine ma-
illiso praetendit, etaquibuscogidebueiat ut resipisceret,
434
nent pavimenta, clamore confuso donuis imple- eisdem faventibus admonetur ut in iniquitate per-
tur, furore et insania intus ct
extra ministri satanae duret. Agit hoc Roman;e 435 avaricia3 gurges inexple-
debachantur. Manent cohinnae Christi immobiles, bilis, qui dum nequit expleri, novit resecandatueri.
mortem si Dominus jubeat intrepidiopperientes, et Verum de his ista sufficiant.
ad saxa volantia mitris ablatis capita nu Ja retegen- Anno dom.
(Fol. 145.) inc. 1101, Jobannes Tu-
VARLE LECTIONES.
434 435
ita c. loco manant. vox a Labbeo pratermissa.
(ftiM1 NOT/E.
(2tt)) L e. missa.
HXT HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 888
scolanus episcopus a papa in Angliam missusestA Eaigitursusceptapurgatione.praBfalusJohannea
propfrer censum beati Petri. Hic canonicus Sancti /Eduensem secum reduxit, Lugdunense Romam
Quintini Belvacensis regularis, professione violata, tendente, ubi et canonicorum Eduensium aliquos

babitu deposito, ad seculum rediit; el cum impro- invenit causam suam agentes. Excommunicaverat
perium f< monachus factus, cum
rre nequiret, Becci enimeosidem post discessuin oardinalium, quia se
esset nal ione Romanus, papa Urbano ad Gallias ve- dimisso apud Romanos judices accusationem rctu-
niente ramiliaritatem ejua adeptus est,Romamque lerant, et (juia bona ;ecelcsi;e pro liac dissensionc,
reductus, el defuncto Lavicano episcopo, cumjam duinquod copcrant ad perfectum elaborant dedu-
de abbatiaquadam muneratus esset, demum de ab- cere, aliquantulum distraxerant, et quiadehis vo-
bate in episcopum promotusest. Jam Romam car- cati ad judicium, audientiam ejus, quem sibi inirai-
dinales redieranl , sententiamdepositionis factam in cari cognoscebant, non receperant, et quia c'onium
Eduensem invasorem palam confirmantes, et testi- episcopalem sibi reddere nolebant. Undc Romse
inoniis authenticis canonicam eam pronunciarites, questione hahita, et ipsi a papa absoluti pronun-
cum a domno Lugdunense hoc eorum factum im- tiati sunt, et domum cuin litteris apostolicis re-
probaretur palam et publice. IIuiic Ferosolimam missi, Lugduncnsi cum Dicnsi Jerosolimam profi-
euntem pr.ediclus Tuscolanus sive Labicanus epi- 3 ciscente. Norigaudus vcro Eduam veniens cum
scopusinvenit in itinere (217) cum Cabilonense et Jobanne, apud Sanctum Martinum hospitatus, a
ipso Eduensis ecclesiaBinvasore,e1 absentibusaccu- canonicis susceptus non est; in eodem tamen cce-
cusatoribusextraprovinciampurgationemEduensis npbio missas celebrat, crisnia fecit, et ministcrium
suscopit, Lugdunensi prosequente, etjuramentum- sacerdotale attemptare non timuit, parvipendens
ejus ita confirmante: Credo Norigaudum istum quidquid cardinales ineum intentaverant, etde tui-
Eduensemepiscopvm r cra jurasse sicutme Deus ad- tione archiepiscopiet pietate aposloliciet sua libera-
juvet. Cabiloncnsiquoquciiiidconsentiente, ctidem litate confidens. At vero cardinalcs insuasententia

jurante. Egomiror gravitatem tantiviri, proingcni- permaneiitcs, quodfactum erat publicereprehende-

ta sibi bonitateet honestate fama ubiquecelebrati, bant, qucd non esset canonicum, scd ab asquitate
cujus inadulatam constantiam Gallicana veneratur Petri alienum;et ob id a familiaritate et consilio pa-
secclcsi.i. ita abuno homine potuissedecipi,utnunc pas se subtraxerunt, Johannes,Roma rehcta,
ita ut
usque parles illius nianu teneat, tueatui ei protn- Papia3etiamnuncremoretur,regulariterdegenscum
gat; et fere solus sit in nostro orbe, qui de illo ho- fratribus in ascclesia, de qua ad palatium raptus
mine bona ct recta sentiat,cum sententiaeejus huic erat. Benedictus vero in titulo suo remoratur, a
omnium fere etiam absentum
ignotorum repu- et quod dampnavit im-
curia) consilio se reinovens, et
gnet generalitaset generalis unanimitas. Additur et probans. Iia turbata Eduense recclesia, Norgaudus
hoc miraculo, quia.cum anteordinationemillius in- Flaviniacum ivit, et Gyrardum aliquando priorem
faustam venissent ad eum bonae memoriae domnus Colticensem contra interdictum capituli Eduensis
Hugo abbas Sanc.ti Martini Eduensis, praepositus ibi abbatem eonstituil,inercedempertinacia3Suae in

quoqueejusdemEduensisecclesiae,etarchidiaconus hocetiamconsequutus, ut omniadiebussuisinpejus

Signius, et electioneni illam symoniacc factam ap- vcrgi videret, sicut et de ecclesia sancti Martini
probassent, decania, archidiaconia, praecentura et religionem cxlurbavit, et secularitatem introduxit
aliis quibusdam scclesiasticis ofliciis promissis et eum ibi ordinahs, queni nomine tenus domnus ar-
dalis, ut nunc potis est apparere, verbi dixit esse chiepiscopus interdixit ; sic et in hac summam infe-
ex odii fonte manantia, coegitque viros ab incepto licitatem de dispersione et destructioneordiniscon-
interim silere, dum voci illorum reuuit anrera ac- sequutus, non intelligensquoddiciturin Sardicense
commodare. Adeo eidem ordi-
ut eos etiam fecerit conciliocap. b: Cumaliqtds ejriscopus deposittisfue-
nato professionem facere, quem culpabant de tam rit eorum ejriscoporum judicio qui in vicinis locis
manifesta ainbitione; promittens, si symonia illa commorantur, etproclamaverit agendumsibi nego-
effectui manciparetur, se aliter loquuturum; nunc ciumin urbe Roma, episcopusin ejus cathedrapost
de occultisalieni cordisnon deberc teraerejudicari. D appetlationemejusquividetur esse depositus, omni-
Et ne aliquis esset, qui ordinationeni illam a se fa- nononordinetur,nisi causa fueritjudicio Romani
ctam improbaret, eandem professionem, quam illi e/jiscopi terminata. Ita Norigaudus indiscussum,
fecerant, omncs canonicos qui convenerant promit- inauditum, indempnatumme, Eduensis capituli au-
tere fecit, et eos qui domi remanserant idem agere dientiamet Lugdunensis appellantem.etcum adhec
mandavit, cum in primordio electioni eidem oin- nonadmitterer,Romametiamappellantem,etexpar-
nino obstitisset, quia semper canonicis repugnasset teDeietbeatiPetriet papas ordinationiillicontradi-
decretis, in duabus ;ccclesiis prcelationem optinen- centem, quantuminsefuitdejecit, etipsequodque-
do, scilicet archidiaconias duas, cum non esset dia- sivit invenit. Nunc igitur si juste, si canonice egit,

conus, nec esse vellet, ct cantoris offlcium. letetur in pastore quem constituit, etingregecui
NOTjE.
(217) Hugonem post iv Id. Mart., anno 1101, iter ingressum esse docet charta Gall. Christ. IV,
107. K,
 389 GHRONIOON. - LIB. II. 890
tam idoneum pastorem providit sin aliter, egre- ; A capitibus in ima demersis, infixit, ut vix cubitus
,,,nl a„™ »„m n,,;„ imu a«>t.« 1..^!.. J!
,i;nli,nmn;o<]nMn»;,»niiflr,
,1 ,,l
eum cumsuis; unus_,il-_.nnf..
de tanta earum longitudinem »____--___.
.
(liaturignisdcNorigaudo,etdevoret foris appareret,
egredialur ignis de Gyrardo et sibi commissi, et quod et permanet usque in bodiernum diem. Qua-
consumat Norigaudum cum ordinationibus suis. drosetiam supermurialtitudinemsitos,supra quos
Post hoc missus est legatus iu Franciam Miloex tectum stabilitum crat, usque ad septem miliaria
4:16
monaslerio sancti Albini (218) episcopus. evolare quod nunc usque cernere possibilc
fccit,
Hic fecit ut infra civitatem Norgaudus reeiperetur, est ; autem circa horam diei nonam. In eadem
fuit

et quandam concordiam intereumet canonicos fe- etiam aeeclesia jacebatquidamedituuscumalioquo-

cit ; fecit etiam ut in capitulo Cluniacensi suscipe- dam in lecto uno, et inter medium eorum, cumja-
retur, et episcopus acclaniaretur, facta in eodem ca- cerent dislante inter se spacio, una trabium vento
pituloccssione quarumdam a^cclesiarumnumero.... acta per medium lecti terram intravit, ut vixsum-
487
absque laude canonicorum, et eorum qui erant mitas ejus appareret, nec lesit jacentes, nisi quod
cum eodem Norgaudo, et eoruin qui contra eum timore pene exanimati sunt.
venerant causas acturi in prsesentia legati ib8 . In eadem eivitate spaciosa et populosa, cum es-
(Fol. 148'.) Anno inc. dom. 1099, (Aug. 2) obiit sent multi eanes ad observandas domos, qui quanto
Urbanus papa, successit Paschalis. Obiit etiam Wil- q breviores sunt corpore, tanto sunt acrioris et fero-
A... .!.'<. _-__ ti
A
Quo etiam anno in An„
r__
_-_ ,__-.«- ,..__.- _~.» __._.__. __..-_.-._,,
lelmusjunior
1 _ _ _.
rex Anglorum. _ _ . , I .-. .. . . . .. I _t j. .._
cioris naturae, nocte obtenebrante ante domuin ma-
_ .

glia fons verum sanguinem olidum et putentem ma- jorisaecclesiaesancti Paulicongregabantur, itainsi-
nare visus est. Ad quod spectaculum cum feretota stentes transeuntibus, si quem forte offendissent so-
insula cucurrisset, insolita rei novitate stupefacta, lum aut impotentem aut sine baculo, utnullus aude-
rex prasfatus advenit, et vidit, nec tamen eiprofuit ret absque comitatu vel defensione per locum illum
vidisse. Autumabat vulgus promiscuum, portentum transire, praesertim cum jam plurimos morsibus at-
istud mortem regis portendere, quod etiam ei dice- trectassent; et singulis noctibus ad hujusmodi ex-
baturareferentibus;sed homo secularis, et in quem cursus ferebantur. Jain prope nullus per illud iter
timor Dei non ceciderat, voluptatibus carniset su- agebatur, et, si cui ibrte incumberet necessitasiti-
perbia_deditus,divinoruinpra.ceptorumcontemptor neris, diverticula querebantur,cumcongregatiLun-
et adversarius, qui tamen satis regii fuisset aniini, donienses in banno placito suo clamorem super hoc
si non Deum postposuisset fastu regni inflatus, nec bis terque fecerunt, et cum praeceptione data ut
cogitabat se moriturum. Ideo cum temporibusejus unusquisque canes suos includeret noctibus et cu-
miranda in Anglia contigissent, Domini recordatus stodiret, nec sic revocari ab incepto potuissen t, data
— — immo
non est,,
revelationibus, quae
„ nec sui
...... ...... i.a, cum
_,... ipsius, .uui etiara quibusdam
_. i.iiu ljuii. usucun
U
sententia uuj
ocii.cuna adjudicatum
uuiudt uui ksl omne uei.ere
est oniiii' debereoccidi,
occiai, uit
die
tamen ci non profuerunt, ad quoque eonstituta qua id deberet lieri. Quse cum in
_. •!_._ -
____,._. 1.1....--..,*. „, 1-
Deumconvertimoneretur, quibusnecobedivit,pena ,„. i .._..._ ... ,. . .

staret, noctc ipsa quae diein praecedebat, ita om-

quae ei judicio divino intentabatur perterritus. Im- nis multitudo canum illorum
usque ad quatuor fere
pletum enim erat in illo quod dictum est Peccator : milia difTugicns, non comparuit, incertum an in
cum venerit in profundum malorum, contempnet mare se jeeerint, ut uullus inveniretur qui diceret
(Prov. xvnr, 3.) Et quia Deum deseruit, sanctam quo abierint, vel quid facti fuerint ; et ita civitas
aecclesiamopprimens et eam sibi ancillari consti- liberata est.
tuens,aDeo quoque derelictusest; in silva,quaead- Pudet referre illud inauditum seculis omnibus
jacet Wintoniae (21 9) civitnti dum venationem exer- monstrum,quod tunc lemporisin eademinsulacon-
cet, sagitta a quodam percussus, quo lethali vulnere tigit sed reticendum nonest, ut quicumque audie-
;

deciditet exanimatusest,penitentiaetcommunione rit,tinniant aures ejus, et obstupeseat, et erubescat

carens, et apud candem urbem sepultus. Tempori- talibus involvi, quibus nullus umquamirretitusest,
bus ejus venlus vebemens de flumine Tamisiae exur- nisi qui a Deo derelictus
in reprobum sensumtra-
gens edificia plura destruxit, nec aliquando tantus
hominem dico masculum a masculis im-
ditus est,
turbo ventorum sevientium illo auditusest. Hicir
pregnatum,et
I O monstrum
*" "• *"——»- 7 cum v*vyUvvVUI
illud vum
iuvu dedecorosa \JOO. con-
v. ^VJU
_._._.

ruens monasterio sanctae Mariae Lundo- in civitate D cretione usque ad qutedam liniamenta corporis hu
niaeconstituto,ubihecacta sunt, tcetumomnedeje. mani perductum, hominem
et illum, quod detesta-
cit, trabes novem numero
erant compactas, di- uti biliusest, clericumdecapellaregis,Petrumdictum,
stantibus inter se spaciis insimul arripiens, longius
per annum integrum et eo amplius hoc portentuoso
asportavit usque ad forum passus fere SO, etin eo-
et ignominioso onere dehoncstatum, et usque ad
dem foro, quod dictu quoque incrcdibileesf, ita
3i- mortem perductum, cum ille palam et publicecon-
stantibusequaliterspaciisuterantcompactae, terrae fiteretur peccatum suum,quod si vellet, celarenon

VARI^ LECTIONES.
,6
cathedra locus vacims. * 37
numerus vacat. " 8 reliqua pagina vacant.

NOTvE.
(218) Scilicet Andegavensis. (219) Winchester.
3«. U HUGONIS ABBATIS FLAVINIACENSIS 392

posset, 'i aperiri sibi uterum ad detrahendam et A abhominationis inundatioPSed

oiniiis iniquitatis et

eruendaminformis prodigii sarcinam deprecaretur, nos interim hec tristia seponentes, paulo superiora
nec impetraret, ad hoc usque ingravescente et re- repetamus, et quod dulcescat spiritui referamus.
crudescente insania, cum feminea pati cogeretur, et Nos autem praetermittendus a nohis cst domnus
natura repugnaret, perductusest ul mori ei necesse Hugo abbas Sancti Martini Eduensis, qui ad eandem
esset, ignominiosam mortem de ignominiosa vita secclesiam in pristinum statum ordinis et religionis
consequutus,el extracimiterium absqueofficiochri- restituendam deecclesia Divionensi raptus, et inibi
stianis debito,suo tamen jussuel petitione,sepultu- pastor institutus, cum multa adversa passusfuisset,
r,i asini sepultus. Cujus cadaver apertura, ita in se et nec nocte nec die requiesceret, cum etiam de mo-

babere inventum est, sicut relatum est. Frater hic nasterio expelli ad boram quos secum adduxerata
eral Girardi,cuipost rexpraefatusEboracensemde- Divione vidisset, et post securi percussus pene ce-
dit archiepiscopatum ;cujusvitacum satissuperque rebro vacuatus esset indefessus perstitit, etnovis-
essetnotabilis,etiamdiabolo sacrificasse impeteba- sime, ut dicitur, veneno vitam finivit, bravium
tur. Fuisset nimiainomnes magnates rjus et ami- beatae perennitatis adeptus. In cujus obitu omnis
cos demonum oppressio, ct inomnesetobsequentes, illa religiositas cepta deperiit. Quis autem ejussuc-
camerarius ejus, cui porcum parare et sibi cessor instilutus sit, referre supersedco, quia adin-
nisi g
clanculo afferri mandayjerat, ammiratus quid vellet juriam domni Lugduoensis referri potest, nec sine
facere, in locis abditioribus se occuluisset, cum ro- ejus nota dici; cum ille, quem ipse nomine tenus,
gatusfuisset egredi, illis tamen locis de quibusliber ne intronizaretur adhuc abbate vivente, interdixe.
essel videndi quae ab illo operabantur accessus ; et rat, ut dicitur, hic eo sciente, eo suscipiente, eo

cum eum demone loquentem audisset,cujus ta-

euni annuente ordinatus Sed hec intcrim.
est.

nicii vocem audiens formam non vidisset, et post Anno ab inc. Dom. 1099 domnus
igitur praefato

cum illum pernecessariastranslatumjussudemonis et pater noster Kodulphus abba post multaperegri-

ab illo vidisset, et post ab eo adoralum, infanda nationis et laborum pericula, cum ad eternae repau-
etiam qusedam in conciliabulo illo audisset, cum sationis vocaretur gaudia repromissa, in quadrage-
post evocato ei praeceptum fuisset instruere convi- sima infirmari cepit. Morabatur tunc apud Flavi-
vium,convocareomnjes quotquot posset ad epulum, niacum villam, honestam et optimam monasterii
et de illo porco omnibus omnino praelibalionem cellam, vel propter incursantium occupationum vi-
quandam parare, ut nullus esset qui non gustaret, tandas molestias,vel ul liberius spiritualibus inten-

ille porcum terraeinfodisset :et de alio quod prsece- deret theoriis et filiorum utilitatibus. Et quamvis
ptum fuerat implere studuisset illo ita ut prece- : gravissimis inlirmitatiscorporeaeartareturanxieta-
~*
perat factum fuisse putante et credente, nisiada3- tibus, pernox tamen in orationibusetvigiliis, divinis

mone instruetus fuisset, a quo, quidquid camera- intererat ofliciis, diurnale seu noclurnale officium
rius feccrat, publicatum ei est. Qua de re cumca- ante se religiosa devotione celebrare faciens, etad
merarius impeteretur, et capi mandaretur, ille qui missam semper in oratorio sustenlationeobsequen-
hoc timens sibi praecaverat, gladio educto sese de- tium fultus iens; ubi vero immensitate doloris et
fendendo domuni venit,et conscenso equo quem pa- inflrmitalis lecto in totum decubuit, quod solum

raverat, ad regem Heinricum Willelmi successorem poterat, affectu, desiderio, manibus protensis, et

confugit, cui omnia retulit, paratus quod dicebat oculis lotus ad Deum vigilabat, nec de rigore propo-

uti judicatumfuisset approbare. Ilecet aliaquaedam siti,animo et fide constans, quidquam minui patie-

monstruosa ferebantur hoe anno de eo per totamin- batur. Et jam fama inlirmitatis ejus vicinos et ab-

sulam, quando ibi fuimus, et dies quo de his et aliis sentes, longe etiain positos perterruerat fideles, et
disceptatiohaberetur,etjudiciumdaretur,constitu- certatim confluebant omnes, mediocres, divites, co.
tus erat,quem tamen non expectavimus. Hoc tamen mites, duces, ipsi etiam pr;esules, ut tanti viri sola-
deeoomnibusnolumerat,csseeummaUevita>etom- rentur alloquio et caritate; dampnum enim sibi ma-
nino episcopi puero impura ex-
ofiicio indignae, qua3 a ximum reputabant, si insalutatus ab eis recederet.
titisset, nec aliquando euiendationem suscepisset. D Quibus ipse tanta sedulitate, dapsilitate, industria,
Quoetiam anno inundatio sanguinis a praefato fonte et caritate servire ammonebat,utcum peneinnuine-

manaredictaest, quamtamennonvidimus.Incapella rabiles cotidie conlluerent, mirum videretur etiam

autemomnibus diebus doininicis sive festis sodomi- his qui suscipiebantur,undetantaabundantia,tanta
tse excommunicantur. (fol. 146) Alibi quoque enixa largitas, lanta in omni apparatu hylanset non defi-
estvacca fetum informem bicipitem,quadricornem, ciensexuberaretcaritas.Necrecusabat,utplerisque
ammirari quis posset tantam rerum novitatem, nisi, infirmis moris est, intrantium et exeuntium devo-
(juod mirabile, Dei pacientiam tanta hominum cri- torum frequentiam quin poiius tanto
;
affectu et of-

mina et peccata tanta patientia sustinere, ut jam ficiositate qua poterat, et gest u corporis suscipiebat,

pene rarus sit qui credat Deum aut res humanas ut nullus esset qui non se refectum, qui non conso-
curare, aut in malefactores vindictam exercere; ita lalum, qui non adjutum, dum solum videre liceret,
cernimur omnes in iniquilatibus efferbere. Quid profiteretur. Direxerat jam Virdunum epistolam in-
enim nunc in mundo, nisi omnis justitiae exinanitio, firmitatis suae nunciatricem, et ipsi circumquaque
 893 CHRONICON. - LIB. Jf.
394
niserant ad congregandos fratres qui possent ve- A ct absolutus ab eis est. Inde sociatus omnibus in
nire, et qui non possent, ut sanitatem ejus a Domino osculoisancto, cum
vidissel aliquos nobilium astan-
expeterent, aut exitum ejus orationibns pra.muni- tes, viros retigiosos ct qui Deum pluris
489 habuerant
pent .
quam seculum, ipsos etiam ad se evocavit et oscu-
Cum igitur ad eum viscntlum certatim undiquc latus cst. Siabant i partem alteram et nobiles fe-
i

eoncurreretur, ipsc omnes commonefaciebat, om- minae, ct ips.e a seculo eouversa., soror
scilicet Ri-
nihiis fidem quam tenuerat et pro qua exulaveral chardi Albanensis episcnpi, et aliaquedamnobigno-
tenendaminculcabat; dicenshancesseveramfidem, bilis familise; quascum
adsesimiliterevocasset et
hanc catholicam et apostolicam, pro qua nullus du- pio patris affectu eas filias et sorores
suas protesta-
bitaredeberetpatiadversa,immonecipsam mortem tusfuisset,dicensdebereetipsaspatri ultimum vale
subire ;
asserens
sivellenteloportuoumfuisset,
se, dicere,manum eis porrexit ut eam oscularentur,
in tam tremanda hora, cum ad Dei judicium festina-
hanc designans ipsarum esse debere ad
eumsocia-
ret anima, separa.um esscquoddicebatsacramento
lem unioncm, quod non sit licitum mulieres
saccr-
lirmarc, et pro (ide eadem milies, si Deus juberet, dotibus jungi in osculo, et maxime religiosas reli
velle occidi (Mart. 28). Et cum jam totus ad sui dis-
giosis. Cum igitur et ipsas, ammonitas ut his qua.
solutionem laboraret, inde tamen totus ei scrmo, aliis dictaerant intendcrent, et scirent eadem
totum dcsiderium, tota aflcctio, ut hec fuless rva- B dicta
esse et sibi, a se dimissas gratiae Dei
assignasset,
retur,ha.ctotavirtute,totaanimacustodiretur; nec corpus dominicum sumpsit, et toius ad Deum
aliquis ante eum vcnit, qui non ad hoc commonere-
con-
versus, sc ct omnes pictati ejus commisit,
tur diccns omnino dampnatos esse quorum mens praci-
:
piens omnibus ut qucm nominaret donnus
nhhac ohservantia per se repclleretur,si contigeret Godezo,
qui sihi assistcbat, vir utique boni
testimonii et re-
cos absque pcenitentia defungi, ut non per poeniten-
ligiosa? convcrsationis, ipsum sibi
ipso die tumula-
tiain unitati corporis yecclesiae redintegrarcntur,
tionis sua3 per obcdientiam successorem
eligerent
Aliquibus ergo diebus interccdentibus, quasi presa-
et illi obedirent; et si alter illo neglecto
gusvicinisui transitus, fratrcs cl filios quosChristo etrepulso
eligeretur, nullo modo ci obedirent. Dicebat eniin
adquisierat,antcscvenircfccit, et ammirabili vul- nolle ut, quod ipsc aedificaverat, alius destrueret.
tusetorisgratiadcsalutesua eos eommoncfaciens,
Cuipra3ceplocumomnesseassensurospromisissent,
et in Domino sperare ammonens, confitebatur
quod omnes manu protensa benedixit, et clausis
non bene eos rcxcrit, non ita paterno erga eos af- oculis'
pra>parabat se ad horam Domini venientis
ut ape-
fectuegisset utdebucrit, quia homoesset, qui num- ritct ci, intraturus cum eo ct
per eum ad nuptias
quam in eodem statu permanet
.............. lw
(fol. 146). ,.„
,„_,. ^ um
Et cum agni.
guIl Legebantur
. „ i.cycua.Hur ante eum passiones dominicaa
dominica. ah
ab
eossa ispaterneammonuissetutinfiderecta firmi C eo quem voluit, ctcui praBcepit (2-20),
DOrsiStercnt. sicut
persisterent, sicnl mim
cum ^n.t.ni.,, ..___-.-... F t"y;, ctcm
c..uiinai-
ec
viderent
vi.l.-11-..-.i..
constanter ...
et fu
.... _
tare lector quoe et quanta fecerunt ei,
totus in se
miter perdurasse, et omnesastantesneflerentmanu
fremebat, adeo ut crebro audirctur vox
dicentis :
etvocequapoteratcompesceret:_ff_.0,ait, #««>„.&•& Inimici Dei quare hocfecerunt?
viceetoficio, licetimmeritusfun<jor,primusvos
Kon agnoscebant
ab. Deumvera dicentem, mira facientem? Ah: quales
solvamauctoritateDeiet sanctorum et officii mihi penas modo luunt! Venit ergo hora qtiam
eommissi, etvosposthacpatrem, karissimum sicut scmper
optaverat,et cum paululum siluisset, oculis
clausis
amantissimi et desiderantissimi ; et sic separa-
ftlii
veluti dormiens spiritum cfflavit.
Corpus ejus lotum
bimur corpore, nonautem spirituah afectione. Vos et curatum pia filiorum diligcntia,
vcstibus sacratis
pramittetispatrem etipsoafectu deducetis ad Do- ex morc indutum est, et antealtarc sancti
Firmini
minum;ego si Deus mtsericordiam animce mecefe- piis suorum humeris delatum est,
et excubiis debi-
cmt,quodcredo etexpecto, adjutoret corroborator
tis,quasdictavitetpotuitamorfiliorum, honoratum
ero fideivestrce omnibus diebus,
et mei memorum est (Mart. 29). In crastiimm missa

^ M
cum nimio luctu
memoreroperauxiliumgraticeDei.llec diccns, sto- ct ululatu omnium celebrata, ad
lam sibi fecit aflerri, et cum eam collo monasterium iter
ejus impo-

SiT,"
lacies ejus, et
et
.?"?
itaaptabaturei, !!
?™_«
utomnes mirarentur,
D
fgredi maturarunt, quo se sepeliri
«S»
voluit, tumulari disposuerat. Ideo
mandaverat,
^7= er-Xi
autem egredi ac-
nuncusqucprotestenturquodnumquam ilaeiin celeratuincst,nevenienteduceve! comite ceterisve
tota vitasua habitudo vestimenli illius in gratia patriae primoribus, a quibus nimio diligebatur
coaptata sit siiut tunc, cum omnibus af_
diebus usque fectu, corpus ejus retinerelur, et ad
ad id tempus ct horam vix monasterium
inventa sit pcrsona ali- perferri vetaretur; quod et contigisset, nisi ab his>
qua.cuisicconveniretornatusetappositiosacrarum quorum studiiiderat prospicere,anticipatum esset
vestium sicutei, in gratia, in honestate,
in proccri- ut a villa elatum jam partem viae percgisset, qua.
tatc in vultus, et pronunciationis,
et habitudinis di- ducit illo quo erat tendendum. Occurrebat corpori
gnitate. Prostratisergo omnibus,
absolvit cunctos, honorifico turba populi diversi sexus et
astatis, et
439 VARLE LECTIONES.
14 linece erasce.
AOT.E.
(220) Scriptor horum fuissc vidctur,
Patrol. CLIV.
13
:!'.»;. HOGONIS ABBATIS l'I.A\ 1N1ACK\M> 396

ubicumqua per villas intrasset, Mgna pulsabanlur, A sens cum quoadusque navi impositum
fratribus,

populus a vicis el agris conveeiens venientes oppe- aspectui sub duceretur, tlirigit Virdunum, omnibus

riebatur oum cruoibus, tburibulo et Luminaribus. iiiin calle gradientibus, etpsalmodiae officium non
llliicl autem mirabilius, quod oum a longe vide- deserentibus. Ventum est igitur ad quandam villam

icni venientes funeris obsequttores, bii qui erant Giniscort nomine populosam, supra prajfatum al-

in agris vel in pascuis equorum, rustici boves

re- viiiin sitain, tribus leugisab urbe longe positam, et

linquebant, equites equos ascendebant, et funus lllis remorantibus sliquantulum i|ui persinuosos et

injussi prosequebantur, et ne saltom oneri vi- rellexos fluminis anfractus corpus deducebant, cum
derentur esse bajulis exequiarum, qua> necessaria jam venissent qui exequias deducebant, et rem>
illi

erant ipsi sibi prasparabant, etcum offerretur, non gantesexpectarent, vellenl etiamet ammonerentcle.
accipiebant. Cum tali igitur triumpho Tullum ricos villa3, trium scilicet aecclesiarum, ut corpori

venerunt, ab cpiseopo et abbate

ot Sancti Man- obviam eunies funebriajusta persolverent, sicutiet
sollempniter processione, totacongre- alii fecerant etiam non ammoniti maligna quasdam
sueti parata :

gatione albis induta, crucibus, vexillis et diverso et indigna obicientes sacerdotes, numquam ad id

gloria? apparatu elatis, eorpus sanctum excipitur, cogi potuerunt, utconsuetojure humanitatisoratio-

ante altare deponitur, el exequiis solempnlbus ho- ^ nemprogredicntesdarent;sedmalignumeumasseve-

noratur. Itaque ibi pernoctalum est. (Mart. 30.) rantes,eumesse, quiergaepiseoposrebellioneutere-
llii ad missaiii devota fratrum caritas ac-
illiiN.it ,
tur,ipsossacerdotio,imperatoremregnoquasidetru.
cingitur, et occurrentibus certatim fidelibus, cum dere moliretur, conclamabant beatam esse horam
summa devotione in laude Dei et fidelium ebla- funeris ejus, in quo omnisrebellioniset dissensionis

tione percelebratur. Expectabant ecclesise majoris occasio deperisset. Ilis ita garrulitate rusticana per-

sancti Stepbani canonici deferri sibi glebam corpo- strepenlibus,corpuspertransiit,prosequentiumtur-

ris, ut et ab ipsis exequiis debitis honoraretur,
et ba ceptum iter prosequuta est, rusticanorum vesa-
per monasteria civitalis deportaretur; sed ab his, niamuitionedivinaevestigioconsequente.Cum enim
quorum erat iter accelerare, permissum non est, hec se fecisse gaudent, etquadam superba levitate
quod egreab episcopo et canonicis acceptum.
satis recte sc fecisse applaudunt sibi palam et publice,
(fol. 147.) Ea die longo ordine praecedentium
et impenitentesignisultorinvasiteltotam villamincen-
subsequentium, ventum est ad monasterium sancti dioab integro concrematam necdum mense exacto
Miehaelis (221) super Musam fluvium situm, uti fuisseconstat. Noncredenthis, quinoncreduntDeuru
tuncet nunc pra^sidet abbatisoffieiodomnusO. (222) vindictam retribuereinhostespopulisui, sanguinem
bona? simplicitatis vir, innocentiae et religionis do servorum suorum paratum ulcisci. Jam ad mona-
micilium, deeodem cenobio. ubi vir Dei de quo agi. sterium nuncius adventantium exequiarum praecu-
tur monacbicum scema susoeperat, raptus ad regi. currerat, jam grcx filiorum patri piedevolus in oc-
men animarum Uui etiam ! lanta se invicem caritate cursum corporis appro|>inquantislongoprocessu se
dilexerant, ut, intelligeres quandam in eis caritatis proripuerat, et praatergressa civitatead suburbiuni
et benivolentiae communionem et similem innocin- ultramuraneumopperiensvenientesinaBCclesia san-
tiae el religionis concordiam, undeetiste illum pa- cti Victorisconsederat. Eratineadem congregatioue

tri debito reverebatur bonore, et istum ille quadam frateraliquantaeutilitatis.siscisset reprimeremotHs

tenerrimaet inreprehcnsibili amplexabatur filiatio" animiindignantis, etappetitus frangere carnismale

ne, utpotequi bonaevitae, bona3fama?,bona3 conver. blandientis, ut quod plerumque male ceperat benC'

sationiserantetgratiae. Hicutaudivitpatrisdefuncti nosset dimittere . qui et ordinationiejusin initio, in:

adesse corpusculum, quasi qui suscepturus esset medio et in fine semper extitit contrarius, et omni-

preciosissima pignora sanctorum, sic instituit pro- bus prope factisejuset praeceptis seu constitutioni-
cessionis officium crucibus, vexillis, timiamatberiis, bus erat adversarius; sed quoddestruere non pote-
ecroferariis etomnigloria? apparatu.et sicdecoratis rat,quiaalitemequibat,egrevidebaturassentaneus.
omnibus auroque textis vestibus obvius pro-
seri^is Erat etiam, ut videbatur, et ut asserebat, infirmita-
cedit corpori totus festivus. exceptoquod cum lacri. D tibuscarnisaliquantulumpra?peditus, sicut plerum-
niis et gcmitu quamquam et hoc sit festivum esse,
;
que assolet ex indignatione et adversa habitudine.
exequias religiosorum, eorum maxime qui labora- seu passionibus hominis interioris exteriorem cor-
verunt in verboetopere, et de quorum vita non du- rumpi et indignari; dum non est qui medicamen-
bitatur, in quorum estimatione laus nostra non pe- tum adbibeat, aut malagma plaga? liventi imponat,

riclitatur, celebrare sollempniterin gemituetanimj quod illi quam maxime contiugit, qui passiones
contritionc. Volebant aliqui reprimereimpetum viri, animae patri spirituali differt confiteri.Hic, dumalii
sed qui noverat defuncti innocentiam, nichil nimis accinguntur expeditioni, qua patri obviam eant,

facturum se credebal ad ejus pro Dco reverentiam- operam daredumconanturet necessaria praeparant,
(Mart. 31.) Fecit ergo nocte illa, quod potuit et di- ad priorem accedens causas infirmitatis enuncial,
ctavit testuantis afiectus animi, et locata nave et non posse se iter illud coniicere autumat, ut remit-
nautis bajulis funeris per Mosam fluvium, ipse pras- tatur exorat. Prior tergiversationisejusnon ignarus,
XOT.E.
(221) S. Mihel. (222) Odelricus.
 ;

897 GHRONIGON. -LIB. II.

398
quopedeclaudicaretbenesciolus, necconcessitnec
a ligi quod, quia ipse, cujus erat funus,ordinate vixe-
abnuit, sed ei totum imposuit, ut ipse videret quid rat honeste et ordinate se habuerat, omnia quae ei
ageret, negocium istud dicens inter Deum etipsum competebant, ordinata et composita
Deo ei provi-
a
constare, quicordisvideretoccultajpraecaveretipse derentur. Nam et cumdepetra qua claudi debebat
vera esset impossibilitas quam praetendebat
sibi, si ageretur, et vix inveniri posse videretur ad locum
Deum paratum ulcisci omnem dolositatem, inobe- ubi inveniri putabatur artifices directi, prima irru-
dientiam et mendacium se super se nichil horum
; ptione seu aditu terrae quinque petrasexcavatasin-
accipere, sed Deo et ipsi
toturaimponere. (fol. 147). venerunt cum operculis, quarum quae dignior, et
JLurn ergo est,
remanente, ct omnem illum pro
illo major, et habilior visa est,receptui corporis beati
mortuo apparatum quasi graviler ferente. Sed qui aptataest. Dicebant aliqui ut juxta domnum Beren-
ad patris ire distulit exequias, ipseeo qui sibicon- garium episcopum, qui institutor fuit cenobii, ante
fessionem daret, viaticum porrigeret morienti exe- altare scilicet sancti Firmini sepeliretur, pro
eo
quias faceret, obsequio caruit : subita et inopinata quod monasterio, ubi preciosum corpus ejus quie-
mortedefunctus, utetiampost mortisejusmaximum scit, vita
excesserat sed quia locus ille aconspectu
;

intervallum vixadveniret qui funeri ejus justa per- congregationis nimium remotus erat, ante altare
solveret, Deo in hoc etiam servi sui injurias ulci- sancti Benedicti, juxta domnum Dadodem episco-
scente. Fratribus igitur, ut ad rem redeamus,ina3C- B pum, ubietiam domnusHumbertusprimus ejusloci
clesia sancti Victoris corpus patris operientibus. abba requiescere dicebatur, sepultura ejusiniciata
episcopo vero cum clericis et diverso, ut in talibus est. (Apr. 2.) Qua operose accelerata,
incrastinum
assolet apparatu ripae fluminis astantibus, naulae congregata est omnis civitas ad sepeliendum eum
;
adveniunt cum corpore
urbe certatim occur-
; et tota et missadicta,sermone dato, terrae redditus est, re-
rente, ut ex concertatione affectum omnium erga surgendus in gloria et nobiscum semper spirituali-
m„rtuum intelligeres, funus excipitur; et congre- ter conversaturus; quod et ipse promiserat,
dum
gationibus praecedentibus, ut morisest,crucibus et suos, qui prsesentes aderant, ad Deum iturus, Deo,
reliquo apparatu circa corpus remanentibus, ad aec- cujus erant, qui sibi eos commiserat, assignaret.
clesiam majorem sanctae Mariae iter protenditur, to- Cui et hoc digne potest in meritis ascribi, quod
ta urbe signis pulsantibus. Videreeratsuburbanos apudDeum vivens optinuerit ut inter sepulcra epis-
homines, et etiam rusticanos, compati doloribus coporum 23 sepeliretur, ubi,praeter domnumabba-
monachorum pro sua destitutionemerentium, etex tem Bichardum, et praefatum Humbertum Ermen-
compassione in vocem cum lacrimis erumpere, et ricum quoque aeque abbates, domnum quoque Ber-
dieere Boni monacki, non amplius recuperaoitis
.-
ner.um urbis praepositum, cui pro suae sanclitatis
palremtampium, tam amatissimum ;merito doletis G meritosepulturaillaconcessaest,nullussepultusin-
merito trisiamini. Quod ideoerat mirabilius et ad
venitur,cumlocusilleducum,marchionum,comitum
divinitatis laudem honorabilius, quia qui aliquan-
aliorumque procerum sepultura insignis habeatur.
do ab ineptis etminus sapientibus subversor le- (Apr. Expleta igitur sepultura, ad consolan-
2. )
?um et patrise pro dissensione regis, quia nolebat dos fratres in capitulum venit episcopus cum ab-
jommunicare destructoribus sanctarum constitu- batibus et cleri pnmoribus; et cum habita tracta-
tionum divinae legis, appellabatur, hic nunc ab tione de morte patris, ad eligendum successorem
wnnibus in commune et absque detractione pater quiessetidoneus commonerentur, cujus protelatio
Jivitatiset patriae, et qui non amplius recuperari religionis et honoris esset diminutio, maxime cum
posset, vir consilii, murus scutum domus Domi-
et constaret defunctum praecepisse ut die eodem se-
ni prononciabatur, ut lacrimas et gemitus dictorum pulturae suae successor sibi eligeretur, decapitulo
Bdcm astruere videretur.
egressusestepiscopusdansoportunumlocumfratri-
(Apr. i. ) Sic deductum corpus a ab om- et
filiis bus, ut de patre sibi praeponendo licentius ab eis
ii fere populo civitatis, a canonicis occurrentibus tractaretur. Et cum omnes exissent, et hii solum
nfra monasterium sanctae Mariae excipitur, et post ad quos pertinebat electio, remansissent, et terrae
3xequias de more celebratas missa generalis cum
prostrati 9 psalmos, cum orationibus, quarum ini-
Jblationibus celebratur
p
Dehinc ad monasterium tium est :Adsumus,sancteSpiritus,peccatiquidem
sancti Vitoni processio dirigi tur. Precesseran
t autem immanitate detenti, sedintuo nomine congregati,
ratresejusdemcaenobii, postquam corpuspatris a decantassent, ubi assurgentes resederunt, etapri-
Janonicissusceptum est et quasi patrem recepturi oreammonitiessentutquemidoneumjudicarenteli-
juem eternaliteressent habituri, sic se competenti
gerent,,se si idoneum nosset electum, paratum
nore adornaverant, et lta caverant, ut canonicis electioni assentire: assurgens suprascriptusfrater
igredientibus portam urbis, ipsi insuosuburbiooc-
bonae vitae et testimonii ante conversionem et post
mrrerent, etcorpushonorecondebitosuscipientes,
conversionem, fideles orationes toto conventui ex
lsdem comitantibus cenobio inferrenl. Post
quod parte domni abbatis Bodulfi peroravit. (fol. 148.)
canonicis discessum est, et a filiis quae justa
'

sunt Quibus ammirantibus, et salutationem illam geni-

'orpori propensius exibita sunt. Ita
omnia ordinate bus terrae deflexis grate et cum lacrimis excipien-
>t composite proveniebant, ut palam dareturintel- tibus, ille adjecit: jubere domnum abbatemRodul-
399 [UGONIS AUHATtS FLAVINIACENSIS 100

i'um per obedientiam, succeBSorem sibj quem

ui A et orationeflnitamemoriampatrisinibiquiescentis
ipse nominasset,quein clegisset, cuionus suuni im- faciant, eonstitutumest ;et ne cui grave videretur,

ponendum decrevissent, eligerent. Qui cum stupcn- memoriaquse solitaeiatprodomnu abbate Hkhardo
tesobedieiitiam excepissent, ille subjungens prio- dici post matutinns, quae quasi ob gravamen fra-

remnominavit, etproeadem obedientia quae sibi si- trum ab eo intermissa est, quia id iVatribus ali-

cut et aliis injncta fuerat, ne inobodiens esset, eum quibus, apud quos, ut dignum est, patris Richardi

cum nominasset elegit, Assensum csl ei a cunctis, memoria celebris habetur, grave videbatur, repe-

sed ab eo, qui noininabai ur, non est : Ego, inquiens, tita est, ne quasi causarentur memoriam illius in-

dixeram, si idonea persona eligerehir, me consen- termissam, et hujus iniciatam. Sed ct usque hodie
surum quia tideo tos infirmum et
electioni; nunc, bonus utror mque patrum saccessor, ante scpul-

hebetem elegisse, etcujus infirmitas desidice tobis crum transiens, oves sil)i ab co commissas illi re

/omentum sit, non assentio, maxime cum et clec- consignat ; reganturet protegantur, el
et ut ab eo

tio vestra canonum repugnet instituiis, et ob hoc pastor et oves plerumque o. e, semper auteai animo
infirma sit, quod non licet piralatum ecctesia suc acdevotioneexorat. TribuatilliDeus ulcuram quam
cessorem sibi eligere. Dicebat hec et alia multa, cum invitus suscepit, fideliter exequatur, ut ab auditu
ille frater id solum omnibusobicerct -.Domnus ab- g malo non timeat, sed Zjfy^dominicumaudiatjCt su-

bas RoduJfus per obedientiam prccipit. Quid multa? pra multa constitui mereatur. Qui autcm voluerit
Electio facta ad laycos relata est ct praeceptuin at- agnoscere quid dcpatrenostroRicbardo buic patri-
que consilium praefati patris illis rclatum est, in nostroRodulfoab angelo ostensum sit, ut ab eo frsi-

quoomnis assenti:'et congregatio. Quam electionem tribus relatum est, in vita praefati venerabilis viri

suscipientibus, et in ea una voec omnibusac-

illis Richardi querat, et inveniet. Natusest autem isdem
clamantibus, ad capitulum revocatur episcopus. Et vir, qui sicordinatus est, in episcopio Leodensi, ncm
cum resedisset cum abbatibus ct cleri capitaneis, ignobilis familise, et eodem temporcquo et domiius
assurgens sepedictus frater idem,quod dixeratfra- abbas Rodulfus seculo derelicto monaehicumhalii
tribus, recapitulavitepiscopoceterisveprimorihus, tum suscepit, et eodeni cenobio quo et ipse et, ;

domnuin videlicet abbatem Rodulfum et jubere et promoto ad abbatiam cum prior esset, in loeurn
precari ut successor a se eiectuset nominatus sibi ejus substitutus est, et post ctim Divionem comnii-
daretur. Electionem igitur quantum in se erat, lau- grassemus, claustralis ibi prior habitusest, etpost-
dat episcopus, et inquirit ulrum in hac consentiret modum regrcssis fratribus ad cenobiuin, revocanlc
conventus et populus. Quibus pariter acclamanti. eum pra^fato patre,sub eo et ab eo prior Virdunen-

bus, cum electus quaedixerateademet similiavellet sis iustitutusest. Siepersingula monasteria etinini-

repetere, et electionem in se factain niteretur im- steria probatus, semper ascendenset proficiens, ad
probare, a fratrecui preceptum fuerat concurritur, regimenanimarumlocoetvotopatrisassumptusest.
arripitur, et cum sederet, ab eo ct reliquis qui ad Anno ab ine.Dom, 1101. dic festivitatis sancta
hoc ipsum opem suam pnraverant prcesentisc epi- Ceciliae, ventus vehemens Normanniam intravit,qu

scopi sistitur, et ut Baculum pastoralcm suscipiat, adeo vehemens fuit, ut quedam edificia straverit
ammonetur, ccgitur, nec vincitur. Ubi inllexibilem silvas autem ita devastaverit, utetiam annosas quer-
ejusanimum vidit episcopus et qui aderant, in- cus non aliquibus ut assolet in locis, sed totamsil
choata antiphona ConUrma hoc Deus, inaecelesiam vam, dum hec eruta alteri innisa, eam cui innititui
a fratribus asportatur potius quamdeducitur, etin- frangitet dejicit, ab imis radicibuseruerit. Fuitau
loco abbatis sistitur, signa manibus ejus vi impo- tem circa mediam noctem, et duravit fere usqui
nuntur, nec ab eo pulsantur et a conventuut mo-
; ad diem mediam, nec aliquandotemporibus noslri:
ris est jamnon rcsistens, quia non profkiebat, deos- hujusmodi ventus auditus est, quocumque irrtiit
culatur, et sequenti dominica in abbatem benedici- ita omnia pessumdederit.

tur. Actum est hoc anno ab inc. Dom. 1099. 4. Non Anno ab inc. Dom. 1102 ordinatus est in epi
Aprilis, 4. feria, 5. die depositionis (223) honae me- scopum Aniciensem Pontius Casae Dei abbas, et ab
moriae patris Rodulfi. Atverosepulcrumpatrispra)- L» batiam Casae Dei procurandam suscepit Aymericus
clausum ct
dicti diligenter bituminatum
est, et ei Legatus quoque in Burgundiam et Franciam dire
tabulamarmorea impositaest,et quiaest iningressu ctus est Richardus Albanensis episcopus, primi
chori, ante altare scilicet sancti Renedicti, ut ubia sancti Stephani Mettensis ecclesiae decanus.
mandatocotidiano fratres rcdeuntesprosternantur,

SLKIES ABBATUM FLAVINIACENSIUM.

"° Gayioinus episeopus succcssit, et in Manasses ordinatur abbas dono Pippini regis
expeditione nnperatoris obiit 2 Non. Julii 788 in- Hic corpus sancti Praejecti a Volovico relatum Fla
dict. 13. viniacensi ecclesiae intulit. Moritur anno787[789.
VARI^ LECTIONES.
**°
Qua pracedunt, intestigare, nulla ratione valuimus Labbe.
NOT^E.
(223) Scilicet prima3, ante altare S, Firmini Elaviniaci, ipso die obitus

J
Wl CHRONlCON. -- lAB II. 402
iii.l. 18. et post eum * 41
Adalbortus ordinatur. Obiit A ecclesiae Rainoni ahbati Magabrensi commisit, tem-
anno 4. et Zacho successit, ordinatus Kal. Maii pore Rodulfi regis filii Richardi Justitiarii'. Quo
(224),ethicquarto annoobiit 7. Idus Maii(an. 793). decente, Wichardus succedit, et ei domnus Ful-
Alcuinus post hunc successit (790), 7 anno Apolli- cherius tempore Ludovici filii Caroli Simplicis. Hic
nari sedem reliquit dono Karoli imperatoris (803). Hierosoiymam prOfectus anno dom. inc. 944 indicl.
Quantus liic, qualisve fucrit, publica continent 2, parlem clavi Domini et portiunculas crucis ejus,
gesta; tempore Ludovici imperatoris indict.
obiit zonae et sudarii, baculi quoque apportavit suseec-
4,820, et morluo Vigilius successit. Huic anno 839, clesise. Rexitetiam Bivionensemecelesiam. Sanctam
Adrevaldus successit,et tertio annoobiit.Marianus quoque Paschasiam Flaviniacensi intulit occlesi»,
successit84«. ind. 8, et Wlfaldo sedem reliquit.Quo mediam scilicet partein corporis ejus. Obiit quarto
migrante, Warir.us comes dono imperatoris Karoli Kalendas Maii, anno 983, et successit ei Milo Maga-
praefuit vice abbatis, et sub eo Sarulfus diaconus, brensis. Romundo migrante anno 908 indict. H,
of eum Gozserus abbas successit. Qno de-
post Gerardus successit. Milo abbas Romam profectusi
functo, Hugo successit 10 anno Karoli; et ei suc- privilegium a Benedicto papa obtinuit. Gerardo
cessitsanctusEygil, postmodum Senonensis archi- Eduensi domnus Walterus successit anno
pontiflci
opiseopus, qui corpus sanctae Regime transtulit. 978 ind. 0. Hic defuncto Milone, Roberto Flavinia-
B
Haic etiam Sigardussuccessit et 8, anno Wolfardo, censem tradidit ecclesiam; qui totain eam, nisi
Lndovici II impcratoris sororio, dono ejusdem se- cautum esset, pessumdedisset ecclesiam. Expulsus
dein reliquit. Cujus ordinationis anno 3 consecra- enim de abbatia, quia erat propinquus Landrici
tio Flaviniacensis ecclesias acta est a Johanne papa comitis Nivernensis, commissus est ei prioratus
ct 18 episcopis, anno 878 ind. 11 Quo. etiam anno cellas Corbiniaci, et Heldricus Cluniaccnsis mona-
moritur Ludovicus imperator, et Karlomannus suc- ehus abbas subrogatus est. Robertus vero Corbinia-
cessit. Post haBc Adalgarius e|)iscopus Eduensis a cumveniens, de eo se abbatem vocari fecit. Ex eo
Karolo Sunplicc primo anuo regni ejus sub Odone Corbiniacus abbatia dicitur. Obiit Heldricis anno
abbatiam perquisivit et obtinuit, et abhoc papa a doin. inc. 1010, et Amedeus successit, et cellam
Romam invitatus, in itinere anno
obiit Trenortii, Corbiniaci recuperavit. Colticensem etiam et Sine-
Bodem, scilicet 893; ct sub eo Aquinas pnepositus murensem et Belliloccnsemcellas instituit,et multae
'^ aulhoritatis et dignitatis obiit, et Aymo successit,
sed culpatus dc simonia, in manu Leonis papae IX
.... Richardiducissuccessore. . . . ordinari, virgam pastoralem dimisit, et Odo I Aremari mo-
pem ordinavit Argrimus a Johanne papa de Lingo- nasterii monachus successit, et post 2 annos
aensi episcopatu depositus, sed a Formoso restau- G Odoni II sedem reliquit, Elmuino sedem Eduensem
ratus in Lugdunensi, cum non haberet pallium, nec procurante, qui etiam Corbiniacum, quia tunc non
restitutam dignitatem qua posset episcopum conse- habebat, nostivne reddidit ecclesiae/ ubi cum proces-
3rare, etcontradiceret ordinationi ex partc papas sione facta susciperetur amonachis, in processione
retbaldus Lingonensis episcopus. Quumobrem Ar- minus caute virgam pastoralem, quam Robertus
jrimum Formosus inrecuperabiliter deposuit et diabolicus laqueus habuerat, suscepit, a fratribus
Walonen cum fautoribus, id est Richardo, Ma- nostris id omnino calumniantibus, et ob id de pro-
nasse et reliquis, pro invasione ecclesias Flavinia- cessionis stationerecedentibus, Hac igitur decausa
^ensis excommunicavit. Walo tamen sasculari po- invalescentibus mandatis apostolicis, ne quis abbas
lentia fultus, episcopatum obtinuit, et abbas Flavi- duas obtineat abbatias, accusatus ab eisdem in
niacensis factus a se ipso casamentum sua manu concilio Exoldunensi, quasi qui contra decreta apo-
retinuit, et sub se Otbertum prseposituin consti- stolicaduabuspra3essetecclesiis,virgamreddidit,et
tuit. Sic permultaannorumcurriculaabsqueabbate requisita justitia de eclla sua, id est fundo Flavi-
luit Flaviniacencis ecclesia. Sic etiam casamenta niacensis ecclesia 1
, nihil obtinuit, Errwino tandem
ecclesi;e, dum sibi vicissim succedunt, pontilices episcopo decedente, cum in Aganonem communis
Kduenses in sua divisionc obtinuerunt. Post Otbcr- D processisset electio, curiam regis Francorum Hein-
Uun prsdatum, Girfredus de morle Adalgarii cul- ricus abbas adiit, auribus regiisquerimoniam suam
patus, sed judicio episcoporum purgatus, praslatio- pro|)alavit,elprocedente justiciacoactusestepisco-
nem bbtinuit: cui succcssit Raingus magiue utilita- pussacramenlofirmarcut,moxpost consecrationem
Lis et honestatis. Obiit IdusMaii. Obiit etiam Walo suam, jus suum reformarel Flaviniacensi ecclesia1 .

anno inc. Dom. 913 ind. 15. Hcrvcus successit, et Ft quia abbatis Flaviniacensis est prima vox in
sicabbatiam sibi tenuit, et sub se Gausarium pr;e- electione episcopi, quam omnesdebent contirmare,
atiim eonstituit. Herveo nihilominus deccdentc, in capitulo Llaviniacensi venicnselectus episcopus,
rtomundussubstitutusest.Ilic curamFlaviniaccnsis Qdem fecit in osculo sancto Iratribus pusillis et

m VARLE LECTIONES.
P apud Labbc.
NOT^.
(224) 9 Kal. Mart., Ann. Flatlu.
403 WOLPHELMI ABBATIS BRUNWILLERENSIS
B. 404
magnis de redintegratione ecclesias Flaviniacensis, A invitavit domnumHugonemCluniacensemabbatem.
'd estderestitutionecella3 Corbiniacensis.Sedquod Ecclesiam quoque sibi creditam honestavit palliis
promisit, delinitus obsequio Corbiniacensium non etcappiselornamentisdiversisjstrenuitatemtamen
implevit, jus tamen suum esse semper protestatus animi sui infirmitate praepediente, ut voluit, exequi
est privatiin et publiee. Odone ergo decedente, non potuit; mortuus enim est in primaevo flore
Bainaldus ducis frater, ejusdem loci monachus, juventutis, necdum septem annis in praelatione pe-
substitutusest. Hic corpus sancti Praejecti recondi- rexpletis. Et post haec fere septem annis absque
dit in loculo aureo,gemmis el argento sub sturlio et rectore fuit ecclesia, nisi quod Elmuinus solis duo-
labore composito, ct ad transmutationem ipsam bus praefuit mensibus.

CIRCA INITIUM S^ECULI

BEATUS WOLPHELMUS
ABBAS BRUNWILLERENSIS PROPE COLONIAM

VITA B. WOLPHELMI
Auctore Conrado ejusdem loci monacho ac beati Wolphelmi discipulo,
(Mabill, Act. Bened. VI, u, 675)

OBSERVATIONES PILEVLE.
1. BeatusWolphelmus,tertius monasteriiBrunwillerensisabbas, vitaesuae scriptoremhabuitunumesuis
discipulis, Conradum nomine, qui saneti magistri sui gesta, ut pleraque vidcrat, ac de caetero ab aliis viris
accurate commendavit. Illud opus paueis post beati viri obitum
fide dignis audierat, scriptis fideliter et
annis scriptum fuisse patet, tum quod Everhardo proximo Wolphelmi successori sit nuncupatum, tum ex
fine prologi, ubi auetor sic loquitur: « Quodsi ullius fides hacsitaverit, tot exstant idonei testes quot ex
illius(emporiscollegiofratres usquenunc permanentsuperstites. «Conradi veroipsius elogium paucishis
verbis describit Trithcmius in Clironico Hirsaugiensi ad annum 1091, ubi de Wolphelmo agens ait « Ejus :

vitam plenam virtntibus et signis Conradus monachus atque discipulus ejusdem veraci narratione de-
scripsit ad Everardum Brunwillerensem et Hermannum Sancfi Panlaleonis abbates; qui Conradus, cum
esset in sacris saecularibusque litteris non infime doctus, et a bono doctissimoque praeceptore optime in
omni scientia imbutus, composuit et alia quacdam opuscula quibusingenii sui acrimoniam ad posterilatis
notitiam transmisit. » Quaenam sinL illa opuscula quas edidit Conradus, nos latet, nisi quod idem Trithe-
miusin Sangallensi Hirsaugiensis Chronici editione et ln Catalogo virorum illustrium, aUerumlibrum de
beati Wolphelmi miraculis praeter ejus Vitam, ac complures sermonesab eo editosfuisse dicit, cim aliis
opusculis quae sibi incognita fatetur. Eaudjtum hic a Trithemio De miraculis librum, si alius fuerit a
Vita quam Bollandiani exhibent, excidisse facile crediderim, cum neque a Surio, neque a Dollandianis, ad
quos multa de Brunwillerensibus sanctis transmissa sunt, editus fucrit.
2. Porro ex hac Conradi Vita plerique auctores qui postea secuti sunt beati Wolphelmi elogium con-
texuere, qualessunt exrecentioribus Yepcsiustomo VI Annalium Benedietinorum,Bucelinusin Menologio
Benedictino, aliique ordinis nostri historiac scriptores, et inter caeleros ipse Trithemius, qui in Chronico
Hirsaugiensi haec ad annum109i babet: « Eodein anno quo in abhatem fuerat electus Gebhardus, tribus
vidclicet et septuaginta diebus ante obitum sancti Patris Willielmi, anno Christianae salutis 1091 x Ka-
lendas Maii. mortuus est venerabilisatquesanctissimus ille Brunwillerensis coenobii abbas, Wolphelmus
nomine, vir tam in divinis Scripturis quam saecularibus litteris egregie doctus, cujus sanctissima con-
versatio multis profuit ad salutem. Magna inter duos islos reverendissimos viros, Wilhelmum Hirsau-
giensemet Wolphelmum Brunwillererisem familiarilas pari fuit sanctitate comparata, quae usque ad
mortcm utriusque inviolata permansit, » etc. lisdem elogiis eumexoranatinCamlogo viroruin illusfrium.
qui Germaniam suis scriptis illustrarunt, ubi etiam opuscula ab ipso edita recenset. « Wolphelmus,
inquit, abbas. , vir in
. . divinis Seripturis cruditus, et in saocularibus littens egregie doctus, vita et con-
versatione devotus atque sanctissimus, el inultorum miraculorum patratione clarus, ingenio subtilis et
comptus eloquio, metro exeellens ct prosa. Scripsit nonnulla praeclara volumina, scd pauca eorum ad
notitiam meam pervenerunt. Contra Berengarium Turonensem de sacramento altarisedidit parvum, sed
necessarium opus ad Meginhardum abbatem, lib, i. Sermones quoque multos ad fratres, et varias ad
diversosepistolas. Carmina etiam multa et elegantia variogenere metri composuit, et epigrammata super
omnibus voluminibus suse bibliothecae ordinavit. Alia quoque nonnulla scripsisse dicitur, quae ad notitiam
nostra? lectionis minime venerunt. » Ejus opusculum De sacramento altaris. cujus Baronius meminit ad
annun 1089, Conradus Vitae inseruit num. 10, in quo illud singulare observari potest quod Berengarius
Dominum Christum ad discipulos januis clausis ingressum fuisse negaverit, quem errorem ab aliis auc-
toribus ei fuisse tributum nusquam invenimus.
3. Praster monasteria Sancti Maximini Trevirense et Sancti Pantaleonis Coloniense, in quibus privatam
vitam egit beatus Wolphelmus, aliis tribuspraefuit, quae non solum sanctissimavita, sedetiam curapasto-
^05 VJTA. 406

rali etpaterna sollicitudine cgregie illustravit. Primum est Gladbacense in agro Juliacensi, alterum vero
Sigeburgense trans Kheuum; sed cum ibi exterioribus negotiis supra modum gravaretur, ab Annonc
Coloniensi episcopo ad Brunwillerense monasterium, quod aliquot leucis ab eadem urbe distat, traus-
latus est; ibiquc usque ad vilae firiem perseveravit. Monasterium istud Erenfrido seu Ezzoni comiti
palatino originem suam debet, qui illud in honorem sancti Nicolai cum uxore sua Mathilde, OUonis se-
cundi imperatoris filia, construxit, operam promovente beatoPoppone abbateStabulensi, qui ibi Ellonem
ubbalem primum instituil, anno circiter 1024. Ezzonis comitis Mathildsque <^jus uxoris ac filiorum Vitam
ad nos transmisitR. P. Willelmus Wilfrath, prior Sancti Pantaleonis Coloniensis; sed cum jam a Bollan-
dianis ad diem 21 IVIaii edita sit, nonullisque fabulisaut dubiis rebus videatur interpolata, eam omittere
visum est. Id soluminodo notandum velim Ezzunis filiassex totidem ordiuis nostri monasteriis praefuisse,
praster Richezam Poloniae reginam, erga Brunwillerense monasterium munificentissimam. Monasteriorum
autem, et ipsarum nomina sic recenset ille auctor « Adheleit in Nivilla monasterio, Theophanu in
:

Asynde, Heileweig in Nussia, Mathilt in Didinckirica atque Wilica, Ida in monasterio Sanctae Marise in
Colonia, Sophia similiter in monasteno Sanctae Mariae Mogunti;e, atque Gandersheim, sanclimonialibus
feminis sunt praelatae loco regiminis. »
4. Caeteruin cum Wolphelmus nondum publico decreto inter sanctos annumeratus sit, nullaque etiam
apud Brunwillerenses nostros, ut quidem scribit Henschenius, offieio publico colatur, eum heati titulo
donasse satis fuit, Quamvis in catalogo reliquiaruin ejusdem monasterii, qui ad nos transmissus est,
inter alias recenseatur capui heati Wolphelmi, « cujus, inquit, catalogi scriptor, ossa reliqua per bella
huc illuc distracta et asportata fuerunt violentia militum. » Quae sane indicant ejus sacras reliquias e
terra levatas fuisse ac publicae venerationi expositas. Unde Gelenius libro tertio De admirandis Coloniae
Agrippinae, inter festa peculiaria monasterii Brunwillerensis, festum sancti Wolphelmi ad diem 22 Aprilis
assignat. Quo quidem die memoriam ejus rccolunt Martyrologia Benedictina Arnoldi Wionis, Hugonis
Menardi et Benedicti Dorganii, Molanus in additionibus ad Usuardum, Martyrologium Germanicum,
Philippus Ferrarius in Catalogo sanctorum qui in Martyrologio Romano non habentur, aliique passim
cjusmodi auctores.

PROLOGUS.
1. Dominici gregis pastoribus, rectoribusque A rimus caprarum. Haec autem omnia cum allegorica
vigilantissimis, Everhardo (1) videlicet ccenobii sint, ut catholici doctores tradunt, in diversis do-
Brunwillerensis, Herimanno in Colonia beati
et nariis gratiarum genera distinguentes, in pilis ca-
Pantaleonis, Conradus infimus omnium sub regu- prarum, quibusdam locis verba exprimi voluere
lari proposito, coronam vigilantibus repositam a laudationum. Unde, quoniam per scientiae donum,
Domino. Hortamini, Patres excellentissimi, nos vi- vel affluentiam meritorum, perfectionem illam at-
tam beati Wolphelmi abbatis scriptis depromere, tingere nequimus auro figuratam et argento, pur-
secundum a Deo vobis collatam prescientiam, non pura, vel cocco bis tincto, caeterisque donariis : cu-
modicam hinc fidelibus providentes aedifieationis pimus saltem pilosofferre caprarum, quodest, vi-
gratiam. Satagitis enim ut virtutum ejus exempla tulos labiorum nostrorum quatenus in tabernaculo
;

adnotitiamlegentium litterisdeducta, bene vivendi Domini utcunque nos contingat utiles inveniri, ne
piis mcntibus pariant instituta. Sed quid, Patres vacui prorsusappareamusinconspectuDomini. Ita-
illustrissimi, id placuit injung re nobis, dum nec que virorum illustrium actibus vel triumphis tradi-
scientia suppetit, nec facundia sermonis suppedi- tis litterarum monimentis, triplex inesse commo-

tat? Porro in jubcndo vestra tanta cst auctoritas, dum reperitur utilitatis, dum studio aemulandse
ut, licet quod exigitis paveamus, omnino tamen ne- B pietatis, tot plerique modis illorum informantur
gare vobis nefas esse ducamus. Liceat autem sub exemplis. Sunt quippe instrumenta bonorum ope-
exemplo rei visibilis, plenius vobis deelarare qua rum errantium via, poenitentium venia, perseveran-
sumus hactenus suspensi dilationc. Nostis quod tium spesetcorona.Histribusgeneribusdifierentia-
absque dubio acies oculorum solis succumbat rever- rum vim profecto patitur regnum coelorum (MaWt.
berata splendore; quanto magis scintilla nostra) xr, 12). dum
errans corrigi, pcenitens juslitieari, per-
scientiae, si altiora se praesumpserit attentare? Vc- severans contendit salvari. Laudes etiam divinae
rum, ne sanctitatisillius testimonium diutius diffe- attolluntur, dum ad exemplum fidelium, sanctorum
rendovideamursubtrahere, quamvismolevideamur merita ad memoriam revocantur. Ne vero plura re-
victi succumbere, vestris tamen votis, pro virium plicando fastidium legenti faciam, per haecomnia ad
nostrarum facultate, statuimusobedire. Dal ausum illud tendit oratio, ut doceam sanctorum merita, re-
etiam vcl fiduciam istud praesumendi, quod quisque diviva fidelium votis semper accipere incrementa;
pro suo modulo, in Domini legitur obtulisse taber- durn superna gratia illoruin fecunditatem mentibus
naculo : alius aurum et argentum; alius purpuram praestat, et fructificandi gratiam subministrat. Igi-
vel coccum tinctum; alius pelles rubricatas arie- tur sancti ac beatissimi Wolphelmi abbatis vitae se-
tum. Benc aulem agitur nobiscum, si pilos obtulc- C riem explicaluri, nil aliud prorsus intendimus pro-

(1) Everhardus B. Wolphelmo successit. Hermannus autem monasterio S. Pantaleonis usque ad

ann. 1021 praefuisse dicitur.
407 B. WOLPHLLMI ABBATIS BRUNWILLERENsis 408
sequi, quam quod ab idoneis tesfcibus coDtigit audi- A quibiis,si ullius hresitaverit fides, tot nohiscum ex-
ri, seu quod aliquot annis ministrantibus vel astan- slanl idonei testes, quot ex illius temporis collegio
tibus sibi. divina nobis gratia contulit intueri. De fratres nunc usque manent Buperstites.

INCIPIT VITA.
'2. Igitur gloriosus Domini confessor Wolphelmus ciata virili; hinc etenim potius laudis ejus videtur
in Ribuarensi pago ex illustri prosapia ortus,
(2) propagari titulus, quod tam bene redolentis lloris
Dei, omnem justum gratuito illuminantis, praeve- fructum ad totius Ecclesias cdidit statum, quam
niente gratia, lineam generosa' propaginis ornavit quod clarissimum stemmatis rainum, ab anteritate
titulosanctitatis. Qui meritojuxta etymologiam, vel dignoscitur traxisse priorum. Magis dcnique Omni-
idioma linguae regionis Wolphelm (3) digno-
illius, potens uniuscujusque approbat mentem, quam
scitur appellatus, quoniam pro castns Domini con- B conditionem, dum liberacservus, unum profectoin
tra immanissimum lupum, id est diabolum, galea Dominosumus. Ea vero solum, praeter omnemmun-
salutis munitus, eratcongressurus; quod quaiu effi- di gloriam, Deo probalur grata libertas, eamque
caciter, quain strenue, pro re, pro tempore, nomini nohilitatem non eximet ulla vetustas, fci quid boni,
contendens gcstis congrucre, studuerit cxercere, si quid recti aut nos ipsi fecerimus, aut talium
loco suo leclor planius poterit invenire. Pater vero studiosos successores habere meruerimus.
ipsius, Frumoldus (4) nomine, ut ex nominis ejus li- 3. Primam itaque humani incrementi beatus Wol-
quet cxpressionc, probus modis omnibus floruit ae- phelinus ascendens lineain, auspice Peo, de infan-
tione. Hic gencre moribusque sibi com])etcntem, tia ad bona? indolis transiit pueritiam . In qua aetate,
Evezam nomine, sortitur uxorem quibus, juxta : et libcraliuin artiuin disciplinam est profcssus, et
Apostolum, honorabile connul)ium et torus exstitit suorum instantia, Coloniae apud sedem (5) beatt Pe-
immaculatus(/7<?tty. xiii, 4); quoniam matrimonium tri apostolorum principis, corpori congregationis
non contraxere causa explendas libidinis, sed gratia sociatus. Quotemporisarticulo,postjunioremOtto-
procreandae sobolis. Qui generc clari, et inter suos nem sceptrum imperii Henrico secundo feliciter ad-
quodam innocenliao privilegio insigniti, erant chri- ministrante, rebus quidcm bcllicis viro potentissi-
stianae rcligionis devotissimi cultores, fidei dote q mo, circa ecclesiasticas vero disciplinas solertissi-
pollentes, charitate ferventes, pictatis amatores, nio, sanctus Heribertus, coto jam orbi fama san-
juxta Apostolum, bonum operantes ad omnes (Gal. ctitatis notissimus, sanctae Coloniensi Ecclesiae
vi, 10). Verum domina Eveza, ut illustrem exponam praesidebat episcopus. Qui beatissimus pontifex,
familiam et alti sanguinis decus, ex cujusdam illu- jam ultimce aetatis senio fessus, famuJum Dei Wol-
strissimi coinitis, Sicconis nomine, stirpe descende- phelmum, tam corpore adhuc quam et malitia par-
rat, quem etampla praediorum spatia, et utriusque vulum, more sibi Christianaj religionis oblalum, ut
sexus numerosa familia, scd et militaris animi com- evangelicum Dominus parvulum, in medio statutum
mendabataudacia. Hic, quod opihus ctnobilitatc sil benedixerat, et per sacri chrismatis unctionem,
celsius, justitiam aequitalemque sectatus,
qua Deo sanctique Spiritus invocationem, in filiorum Dei
nil invenitur acceptius, totis elahorabat nisibus ul, transtulerat sortem. Porro ne inanis, aut vacua, vel
sicut propaginem magnificcntia generis, ita et illus- certe fortuita in illo posset aeslimari tanti henedi-
traret operibus pietatis. Unde procul dubioinnuitur ctio viri, sancti Spiritus attractusealore, adcontem-
hunc juslum Umque praeclari meriti virum, ex mo- plativam vitam toto jam mentis desiderio cceperat
destis et piis parentibus ortum, quanquam plero- anhelare, satisque fecisset votis, si immaturitas id
sque legamus justorum cx parentibus editos impiis, non impedissetaBtatis. Verum quanto naturali pro-
veluti rosas gignuntur ex spinis. Genitricem vero
D ccssu augmentum capicbat virium, tanto in dies
ejus, quam, exemplo Rachelis, pro filio doloris ac sancti fervoris illius crescebat desiderium.
dextera?, in benedictione seminis Abrahac hunc con- 4. Fuit autem ut corpore castus, ita mente so-
dubium non est, cum Anna Samuelis
stat peperisse, brius, tantam possidensgratiam vultus, utquodam-
matre, viccm a Deo commodati fenoris meruisse. modoangelicusejusputaretur aspectus. Prasterhaec
Pari quippc voto hsec filiuni invenitur obtulisse Do- divinae pietatis indicia, inerudtione Scripturarum
mino. De qua etiam plane sentiendum, quod non mi- tantam promeruit efficaciam, ut quod semel legendo
nus placucrit in tabernaculo Domini propter com- adverteret, perpctuo retineret. Quod plerumque, ut
mercium conjugii, quain si toro minime fuissct so- credimus,occultoDeiagebaturjudicio,nebeatissimo

Ripuarii tunc dicebantur, qui nunc potissi-

(2) pum, helm vero galeam significare.
mum agros Coloniensein et Juliacensem incolunt (4) Idem notat Germanis From idem significare
Wolphelmi originem ex comitibus de Niel repetit ac probum, Olde vero antiquum referre.
Gelenius libro iii De admirandis Coloniae. (5) Haac est ecclcsia metropolitana Coloniensis,
(3) Notat Henscheuius apud Colonienses Wolf\\\- cui S, Herihertus ad annum usque 1022 praefuit.
i09 VITA, 410
viro, in aliquo scientise deesseL plenitndo. Igitur, A voti compos effectus, se monachum ost professiis,
exceptis divinorum voluminum paginis, (juidqnid senis(|uecum Seraphiin alis amietus, Deum excelso
poetacecinit, oratorfacundusdisseruit,pbilosophus glorias solio subnixum tranquilla mentis acie con-
excogitavit,quadam ponna altioris sensus penetra- templari laetatur. Quod ne abusivc videatur prola-
vit. Quanquam vcro tanta juvenis scientia praeditus tum noverit leetor, Romana auctoritate decre-
claruerit,nunquamtamenhincjactantia3vitioelatus tum (7), illius ordinis habitu signiflcantiam exprimi
succubuit, memor dicentis Apostoli.- Nolite seduci sex alarum. Duas alas, illo quo totius eorporis vela-
per inanem sapientiam hujusmundi {Ephes. v, 6). tur altitudo;dnas,([un brachiorum tegitur latitudo;
Tantaautem gravitas, tanta morum illi inerat matu- duas vero superiores invicem sibi junctas, capitis
ritas, ut palam cunctis daretur intelligi vas illum operimento. Quod quia priorum sancta definivit
eleclionisexistere.Nullam vero procarnali ingenui- auctoritas, nuila argumeotatione refellere habcf
tate sibi patiebalur reverentiam exhiberi, utilius posleritas, cum videaturet crucis per omnia spe-
censens amore Christi se humilem exhibere perso- ciemgerereejusdemhabitusinspecta qualitas.Quara
nam, quam animum habere degenerem. Ineptas crucem beatus Wolphelmus, ut alter Paulus, vel
etiam fabulas, juvenumque lasciviam declinabat Antonius, non tantum exterius assumens, sed et
venenatas adulantium linguas abhorrebat; vanilo- pv interiori homini indissolubiliter astringens, onere
quiunijlevitatem oculorum,totiusque motus corpo- saeculi expeditus, sequebatur Christi vestig-ia, cx-
ris,anchoracohibebatgravitatis.Gonsideransitaque pansis in siia3 exaltationis ligno manibus ad se
et perpendens magister scholarumhunc illiusinom- trahentis omnia,
nium virtutum disciplinis profectum, gaudebat do- 6. Colonienses interea, quibus non leviter feren-
etrinae illi impcndisse studium, quem perfectionis duin videbaturtantaesaflctitatis viro carere, ubi ubi
cernebat attigissefastigium. Arctiusitaquesibieiini requisitum, tandem audientes. Treviris angelicae
eligens annectendum, honorificentiusque servan- conversationistudere,invicem contuleruntqualiter
dum,assumpsit illum con.sortem participemque la- eum possent repetere. Ilinc Herimannum (8), illis
boris, onus cum illo partiens regendas disciplinae diebus Colonias currum Dei aurigantem, adeunt,
scbolaris. Fervebat itaque in co magnifice studium, quid habeant voti palam faciunt lli, et cur alio
jugi exercitatione Scripturarum: et, quoniam scien- translatum insigne urbis suae non repetat, pie se
tise thesaurus non occultabatur absconditus,
illius vera indignatione in eum conclamant. Erat tunc
(iebatubique,famavulgante, celeberrimus. Hinc non videre togatae urbis primores iterum C.regorii (9)
minor de longinquo, quam ex proximo, studiosorum sui discessum
conquercntes: quia non major illo
illuinclericoruin expelebat frequentia,pra3senti au diseedente Romanorum confusio, quain hoc absente
ditu cupientium experiri quanta in illo veriSalomo- G Coloniensium agitabatur qusestio. Nec id injuria
nis vigeret sapientia. Verum sicuti nulla eum argu- Sicut enim ille, suo nomini bonisoperibuscongruen
mentatione concludere, sic nulla tam argutae pro do, suae et proximorum saluti invigilabat; ita et iste
positionis valebant documenta proponere, quae con- fideiopera exsequendo, cunetorum dilectione et
cite non solveivntur, convenienti historica vel veneratione dignissimus erat. Archiepiscopus au-
allegorica expositione. tem juxta illud sapientis: Quia amultis timeiur,
S Itaque novorum iste ac veterum de bono the- necesseestut multos timeat, suhjectorum impor-
sauro sui cordis prolator, animadvertens quantae tunitalibus optemperare festinat ;sed suspieatus
impossihililatis sit duobus dominis servire (Luc. xvi, Trevirenses diflicilc reddituros virum tam laudabi-
13), ut uni Deo, cui
servire regnare est, liberiori lis vitae, aestimavit eutn repetendum, facta in totius
animo posset inhaerere, saeculo penilus deliberat Eccles'3e auditu voeatione.
renuntiare. Juxta illud ergo Gregorianum (lib. n, 7. Eminebat tunc temporis inter praesentis regni
2>wt%.,c.I),pedem quemquasi in ingrcssu mundi coelorum majores, Hcnricus (10) abbas monasterii
posuerat,retrahens, ruptis terrenarum voluptatum bancti Pantaleonis, qui memoratiet saspiusmemo-
catenis, morarum impatiens, lugam iniit, latenter randi viri avunculus erat. Iste charissimi sui revo-
discessit, sanctumque Maximinum inTrevericaurbe
rj cationem gratanter quidem suscipiens, sed illam
expetiit, ubisub venerabilis Patris Bernardi (6) aequanimiter ferre nequiens, episeopi prssentiam
regimine, amplius et perfectius tunc temporis mo- expetiit,quidfaelo opussentiret,exposuit. Pontifex
nachicam vitam fervere cognovit. fbi praeoptati diu sani oonsilii neglector fugiens apparere, littcras

(6) Bemardus eeleberrimo S. Maximi Trevirensis

(9) VideS. Gregorii Vitam per Joanncm diaconiun
monasterio duobus tantum annis pra3fuit.de quo in lib. i, cap. 6.
Vita S. Popponis,quem Bernardus ineodem muua- (10)Hunc abbatem ejus loci sextum fuisse dicit
sterio decessorem et succossorem habuit. Gelenius,qucm anno liGGe vivis abiisse notat,
(7) Illud est decretum Bonifacii papa3 IV in eon- vn. Idus Novembris, quamvis ejus depositio vi
ciho Roinano promulgatum anno 610, quod
videsis Kalendas Septembris in catalogo abbatum Gladba-
coneiliorum Labbei tom. V.
censium, ut ipsemet Gelenius Lestis est, notetur.
(8) Hicest Herimanus Ezzonis eomitis Palatini,
Anno fortasse sequenLieidem monasteriopraefectus
Brunwillcrcnsis monasterii conditoris lilius.qui ab
est Wolphelmus.
arino 1030 ad I05S Eeclesiae Coloniensi
prsefuit
 B. WULPHLLMI ADBATIS 13HUNWILLEREXSIS 412
sigilli sui impressione bnllntas, Treviros maturat A structione cleeoravit, virumque saepedictum, ncce-
dirigere, ad patrem videlicel Bernardum, sub cujus pta sanctitaliscjus notitia,loce praeponere curavit.
conversabatur regimine. perpendens nihil inle-
Ille Sed studiosumdivinajcontemplationis hominem ac-
resse utrum ovem alienam de manu pastoris sui tivae,vita3 talibus initiis pernecessariae, videns om-
rapuisset, vel eo invito retinere contenderet, humi- nino expertem, eduxit eum adlocum solitudini ejus
lem tantaelegationiprsebuit assensum,quamvis non competentiorem.In proximoi nimabbatia Brunwile-
sine gravi moerore tantum gregis omitteret orna- rensis erat, quaequoniam viduata erat pastore, cu«
mentum. Talem adolescens, monasticae vilae deside- ram ejussanctiviri commendavlt providentia3,quam
rantissimus, Coloniensium passus violentiam in sui sine propositi detrimento faeilc posset explere.
pontiflcis deducitur praesentiam: a quo, ut filius 10. Istis diebusFrancia turbabatur per Berenga-
debito paterna3 dilectionis affectu recipitur,et pro- riiim Turonensem, qui asserebat eucharistiam,
pter assumptum angelicae dignitatis habitum, Hen- quam sumimus in allari, non esse revera corpuset
rici avunculi sui providentiae commendatur. Qui vi- sanguinem Christi. Unde eontra eum et pro eo,
dens euin assuetae solitudinis inhasrentem studio, multum a multiset verbis et scriptis disputatum
frequentiam audiendiet videndi causa undiquecon- est. Adversus quem etiam exstat hujus beatissimi
currentium habere urbe eductum, praepo-
fastidio, q viri epistola ad quemdam Meginhardum abbatem

suit cuidam sui regiminis abbatise, nominc Glade Gladebacensem edita, firmiter undiquc veritatis
baco. Cujus utilitatibus quam strenuam suae saga- assertione subnixa: qui quasi filius pntrem scriptis
citatis curam impenderit, ncmoeorum qni praeces- consuluit super hujus qusBStionis dcfinitione. Quam
serunt credulus dubitare poterit. licet attexere sit longum,utilitati tamenprospieien-
8. Interca isdem vir Dei, cujus animus a terreno- tes legentium, non ineongruum duximus prassenti
rumappetWupergere erat,et sinecorporevelox (Uon. inserere opusculo,ut ad notitiam translata postero-
Epist.i, 12, 13) ad supernorum eivium soeietatem rum, hinc ejus cognita sinceritate fidei, caveant
tendebat, dudum praeconceptam aggressus est pere- fideles aliquando hujusmodo erroribus implicari.
grinntionem, Romamque petiit causa solvendi vota Est autem hic modus vel texlus cpistolse.
precumapudapostolorumconfessionem.Qui vero,in Epistola sancti Wolphelmi de sacramento eucha-
suis positus, unicam salutis nostrashostiam singulis ristice, contra errores Berengarii.

diebus assueverat immolare,ab hoc etiam intereun- « Dei gratia vYolpheuius abbas, coabbati
.

dum noluit desuescere.Nequeenimgravisvidebatur « Meginhaudo salutem.

itineris dilatio,qua3 fiebat solo amore patria3ccele- « Lac ductrinas spiritualis, quod a me rogasti de

stis. Factum est autem ut nonnulli peregrinationis « coelo tibi fide ethumilitate largius accumulasti.
C « Fide, quoniam quod in me non est, credis in me
illiuscomites, humano more nd dulcia soli natalis
arva suspirantes, eo paucis cum nccessariis relicto, « posse Deum omnipotentem operari humilitate ;

abirent, quasi ex hoc expeditiorem et viain et redi- « vero, qui, deficientibus meritis et sapientia,

tum habituri essent. Sed frustra renisi sunt sen- « caniticm et ordinis dignitatem non abhorres in

tentiae Aposloli, quiomnem [profectum] non volen- « ine venerari. quam consequens est ut, dum
tisneque currentis, sed miserentis ait esse Dei « nocet quod inebriat, pro remedio desideres quod
(Rom. ix, 16). Ita enim occulta Dei voluntate pro- « deebriat. Nocet autem quaedem ebrietas haeresis
fecit sancti viri dilatio. et ita illorumdilata est ac- «I3erengarii,cujus ebrietatis periculum declinemus,
eeleratio, ut unius horae una omnium fuerit perven- « et ad ubera vino meliora appoppiemus. Et mox,

tio. Nondumenim illi expediti viatores apostolorum « ut eam assertionem, juvent Christo, possimus
subintrarunt limina, cum gradu
vir Dei subsequenti « destruere, quae clausis januis eum ad discipulos
pres&it eorum vestigia non tam vcrbis.ostendens
;
« post resurrectionem nonintrasse nititurastruere;
quam rebus, non esse in quoquain hominum viam « ex matris Eeclcsife manans mammis, lactet nos
ejus. Qui expertam in hoc rerum eventu Dei om- « Evangelium Joannis Cumesset, inquiens sero,
:

nipotentiam admirati,transactoperegrinationis ne- « die illo una Sabbatorum, elfores essent clausce,
golio, in sua sunt reversi, cx illo tempore Dei ho- D « ubierantdiscipuii congregati,stetit Jesus inme.
minem digno reverentiae loco habituri. « dio fJoann. xx, 19). Et paulo inferius: Post dies
9. Herimanno nutem Pelegrini successore cum « octo, iterum erant discipuli ejus intus, et Thovnas

vita pontificntus infulis exuto, pari Coloniensium « cum eis ; et tenit Jesus januis clausis,et stetitin
assensu substitutus est divse memoriae archiepisco- « medio (Ibid. 26). Ecce inter Berengarium, quod
pus Anno. Qui cum,ut sacerdos magnus in diebus « non intraveritDominus januis clausis (H), et
suis, volens Deo placere, miro religionis ferveret « inter Joannem, quod inlraverit, cum sit contro-
amore, non minimum expendebat in constructione « vcrsia, superat ille, cui, scimus, inquienti, quia

coenobiorum, unde unde legisDei aemulatores ag- « verum est tcstimonium ejus, omnis .applaudit
gregans inhabitationi eorum. Caetera igitur piaesol- » Ecclesia. Nam si gentilitas, dum libros claudit,

licitudinus monimenta Sigebergensiscoenobii con- « his quos recipi judicat applaudit. multo verius

(11) Sic Guitmundns libro m; hinc emenda qu33 diximus in observ., n. 2

413 VITA. 4U
« huic Evangelio perhibet Ecclesia testimonium A « autem mediamhane ironiamabrumpentes, contra
« {Joan. xxi, 24), pro quo, priusquam scriberetur, « Berengarium et pro nobis nosmet cohortemur,
« praemisit orationes et jejunium. Norit igitur « ita dicentes: Sicorpus hoc, unde agitur, ab apo-

« Berengarius hsec sibi suffieere, quibus, cum a « stolis et ab omnibus electiscomestum, qui soli sic
« Deo non possit homo contradicere. Itaque
sint, « illud comedunt ut Christus in ois maneat, et ipsi
« deinceps ad id quoque, Domino juvante, veniam, « in Christo et non Judas et omnes reprobi, ad
:

« quod in eucharistiae sacramenta loquitur blas- « quos post buccellam panis Satanas intrat, et flt
« phemiam. Sed quia Scriptura docet stulto juxta « longe aliaconglutinatio inlrantisSatanae etrepro-
« stultitiam suam esse respondendum (Prov. xxvi, « borum, quani ea quae est Christi et electorum
« b); repressis interim ipsis
blasphemiae verbis, « (nusquam enim angelos apprehendit, sed semen
« ad fontem cujus praecurrendum, ut, si Dominus « Abrahae apprehendit) si, inquam, hoc corpus ita
:

« dederit nos eum obslruere, desinat inde sanies « ab electis comestum et eis conglutinatum, illis
« hujusblasphemiaeadnosdefluere. Est autem vena « quoque conglutinatis eidem, se sanumet incolu-
« hujus scaturiginis, quod non recte sentit de sa- « me, vivum et integrum rccipit ad Patrem; multo
« cramento Dominici corporis et sanguinis et : « magis a Juda et reprobis omnibus, plus etiam a
« dum ad aspiciendum in eis panem et vinum. ocu- B (< muribus et ab aliis mundi spurcitiis, recolligitur
/i r>C ^At>nAHin Unl^nt
los a J ..n« n — ».'... J
corporis habet, ad __*.___ .' * _ K • •-• * »
« perspiciendum in eisdem « in regnum suum sine sui dimunitione vel conta-
« carnem et sanguinem, oculos mentis non adhibet. « minatione. Nam et sol hic vTsibilis, creatus et non
« Nos autem ut visum acuamus, et acuendo profi- « omnipotens, radios suos in cloacas et alias mundi
« ciamus quo haec intueamur, ad obtinendam semel « sordes emissos, rursus retrahit ad se sine aliqua
« acceptam hujus veritatis traditionem nosmet hoc « pollutione. Ilocautemcorpus, postexpletammore
« modo cohortemur. Si qui dixit, etfacta sunt: et « catholico communionem, sanum et incolume,
« mandavit, etcreata sunt (Psal. xxxn, 9) omnia; « vivum et integrum se n cipit ad Patrem. Sic enim
« si is, inquam, dixit de hoc pane : Hoc est corpus « testatur Ecclesia Achaiae (12) beatum Andream
« meum(Matth. xxvi, 26) ; et de vino : Hic estsan- « apostolum dicere. Postquam omnis populus cre-
«gnismeus (Ibid.,28); necesse est omnino sic « dentium Agni carnes comederit et sanguinem
« esse. Nam hsee
mysteria non ab aliis sunt
sola « Agnus, quisacrificatus est, integer perse-
biberit,
« separata, quae, dicente Deo, facta sunt, vel man- « verat et vivus et cum vere sacrificatus sit, et
:

« dante creata. Est autem unus atque idem Deus, « vere carnes ejus comestae sint a populo, et vere
« primo mundum formans, deinde hoc sacramento « sanguis ejus sit bibitus; tamen, ut dixi,et integer
« suam imaginem reformans. Si enim alius faceret « permanet, et immaculatus, etvivus.Igitur corpus
i hominem, et alius redimeret; redimens plus ho- c « hocabhis, quibus ille participibus particepsest,
« noris sibi assumeret, atque
Deus per se ita et « se vivum et integrum et incolume recipiens,
« redempturus erat, et homo non
perse redimi nisi « multo magis ab his [qui ejus gratiae non partici-
« poterat; quiavidelicet nilhomini jure
redimendo « pant] colligit in regnum suum. Hoc interim cha-
«proficeret,quidquidaliudquamhomineminduendo « ritati tuae puto sufficere, dum videamussi sit opus
« Deus perficeret; ut ex hoc liquido
constet quod « hisaliquid adjicere. Verumtamenet quod dixi, et
«unus atque idem, Deus et homo, redemptor ho- « si quiddicturus sum, tuis orationibus et omnium
« minis
exstct. fgitur omnino sic esse necesse « pie de me sentientium commendo quoniam, et si ;

« estquod, dicente Deo velmandante, non essenon « mortui sunt obtrectalores Hieronymi, auctorem
« potest. Ecce Novi et Veteris Testnmenti obtrectationis hujusmodi vivere perpendu. »
nos hsec «
« auctoritate probamus quibus Berengarius ter-: Taliter hic miles emeritusarmisjustitise, fidesci-
« tium addit, quod non minus quam tertium de licetipseetcharitatemunitus, perlidiamBerengarii-
« coelo cecidisse Catonem reprobamus. Domini
Eia ergo, in acie constitutus, suo loco expugnavit
« post duo Testamenta, tertium hoc; et ideo ter- invictissimus.Quodquantafeceritdevotione,testan-
«tium, quia ab eis alienatnr, verbis ipsius tur, quas fundebat, orationeset lacrymae, quatenus
auc- ^.
« toris, ita loquitur Si muresconsecratum corpus
:

r seducti resipiscerent, catholica fides intemerata

„ ri.„:„*: j_..- __ ___... „. . _
« Christicomederint; non ideo Chrislus in eis, et
.

consisteret, et a recto tramite nulla pravitate in-

« ipsi in Christo manebunt, nec vitam seternam fecta deviaret.
« habebunt. si nunc apud inferos tortor
Horatii 12. His ita praelibatis, vertatur stylus ad descri-
« desideat, dum hostem Ecclesiae hunc verbis his bendum quales, pro bono ecclesise siup, Cloteno vi-
« derideat :
delicet nomine, pertulit labores, imo, si dici fas est
Parturient montes, nascetur riduculus mus/ persecutiones. Quod qualitereeclesi.eeollatun.fue-
« Putavimushunc inter montesexaltatum, magnum rit et ablatum, paacis videtur intimandum; quo-
« quid parturire, dum ecce mures in adjutorium niam non pleniter advertitur ratio, cujus ignoratur
« ejus conspicimus eum de cavernis accire. Jam origo. Domina Bicheza (13), cujus genitores Brun-

Inepistolaencyclieademarlyrio S. Andreae. materCasimiri dc quosupra egimus. Ejus sanctita-

(12J
(13) Haec Mizechoni regi Poloniae nupsit, fuitque tisapologiam conscripsit contra Poloniae scriptores
 I!. WOLPHKLM) ABBATIS HRUNWILLERENSIS i!6
wderense .1 fundamentis exstruxerunl coBnobium, A geniiricis adimere,quod tanti meriti vir pro sua
fidei ac devotionis illorum aemulal rix exislens, ter contulerit devoti Tunc vir Domini apud archi-
renarum possessionum suarum ecclesias Dei fecii episcopum minimc se cernens proficere, per suos
h»redes, ul regni coBlestis, ipsacomposeffici mere- legatos regiam magnificentiam studuitadire, om-
retarel baeres. Tradidil itaque beato Petro in Colo- nemquegesta^ reiordinem proclamare.Tuncquartus
nia Comburgel Salevelt, cum universis appendiciis Henricus rex, postmodum Romanorum Augustus,
suis; sancto veroNicolaoin Brnnvvilere villam qua3 quiillo tempore
egnimonarchiam strenueguberna-
dicitur Cloteno, cum omnibus reditibus suis. Quam comperta proclamatione, spondet se
bat, hujus rei
tra litionem,submultarum probabilium pi rsonarum omnimodis adfuturum juvamine factum quidem :

testimonio factam, praesens domnus episcopusAnno graviter ferre, nunquam

quoad viverct, per-
vero,
suaauctoritatecorroboravit,auctorizavit;et,ul per missurum stabile. ^nimadvertensetiam famam bo-
saecnla inconvulsa consisteret, violatores, raptores nitatis domni archiopiscopi Annonis hac praevari-
perpetuoanathemateiiamnavit. Solvente vero dom- catione legum vel justitias non mediocriter posse
naRicheza regina mortis debilum, dum deferretur obfuscaii,memi rveterisamicitiaeviri(ab_lIoquippe
tumulandainBrunwiierensicoenobio, utiipsavivens educatus vel nutritus fuerat) mandat domno Ilildoi
constituerat, nam et locum sibi sepulturae ibidem 3 pho ejus successori, Cloteno celerius restitui cceno-
designaverat, jussu prsedicti archiepiscopiAnnonis l)i(»Brunwilerensi. At illonil cerli ad haec respon-
corpus eju8 vi retinetiffs et in ecclesia fl4), quam dente, sed potius de die in diem differendo tempus
ipse in honorem beatae Dei genitricis
semper virgi- redimente, non ex voto consulti, sed spe frustrati,
nis Mariae afundame«ntoerexerat,sepelitur. Quo fa- rediere legati. Tunc vir Domini, omni humano de-
cto,memoratum allodiumCloteno eidem contulil ec- stitulus consilio, quid ageret, quo sc verteret, du-
clesiae,contradicentibusillis,quibusardorejustitia3 bius fluctuabat; sed ab eo sibi opem vel consilium
baer eral ad videndum vioientia gravis. Adeo tunc llagitat, qui sohisnovit in periculisetnecessitatibus
vir prudeuset solertissimus pravorumfueratconsi- subvenire.
liiscircumventus, nec repente poteral animusabin- 14. Tunc ejus incidit animo, nil praestantius, nil
coepto revocari, quippe cujus nutu etiam tunc dis- consultius fore, quam pontificem sedis apostolicae
ponebantur negotia regni. super hac re interpellare. Qua inspiratione ani-
Ilis ita patratis,imminentejam ejusmortis arti- maequior factus, destinatvelociterlegatosadaposto-
culo, gravi coepit anxiari infirmitatis incommodo. licum, tunc forteconsistenteminconfinibusAlpium.
Tunc vir beatus Wolphelmus visendi eum gratia Qui ubi coram senatus primoribus, et Romanae Ec-
adiens, inter consolationis verba hujus rei mentio- clesiaejudicibusad liquidumverbispapaeexposuere
r
nem uigerens, monuiteumpia sollicitucine hoc pia- singula, quae al> archiepiscopo Annonc de Cloteno
cuiuin expiare, hancinjustitiam climinare :addens, saBpius memorato gesta fuere, omnium mentes el
nisiemendationemutassetcommissum,perniciosum corda stuporapprehenditcum admiratione non mo-
ejusanimae imminere periculum. Cujusille, uterat dica. Tunc domnus papa Hildebrandus, qui et Gre-
virmcntis ingenuae, benigne suscepta admonitione, gdrius,ex auctoritatebeati Petri apostoliperepisto-
soienseum virum justum etsanctum, humiliterejus las 1
15) suasdenuntiatdomnoHildolphoejussucces-
se commendat orationi, spondens in proximo aut sori,nesubspecie pietatisdefensorexistensimpieta-
idcm bonum redditurum, autaliud reciproca vicis- tis, Cloieno, Brunwilerena Ecclesiaeviolenterabla-
situdine pro eodem restituturum. His exhilaratus tum,diutiuspatiaturirrevocatum.Nonegetinquiens,
promissionihus, gaudens remeat ad propria Domini ofili,Deuso-Ferriquidquam ex injustitiasibi; quia,
servus. Sed, proh dolor! secus quam promiserat, ut legimus, sic eifinnt victimae ex rapina.quomodo
accidit; nam immatura morte praeventus obiit, et si mactet quis lilium in patris praesentia (Eccli.
cum medio, quod promiserat, imperfectum
vita in xxxiv, 24). Patratorcm quidem mullorum bonoruni
dereliquit. Igitur qua. a majoribus nostris, coasvis agnovimus fratrem nostrum Annonem archiepisco-
videlicet vel discipulis beatissimi viri, comperimus, pum; sedtamen in hac parte minime defendendus
fideliter styJopercurrente digessimus nunc quae : D est non errasse; dum quodbeatoNicolao praeripuit,
nostris sint acta temporibus, et ipsi vidimus, in sanctaeGenitriciDeigratumholocaustumaestimavit,
gestorum ordinem referamus.
illius dicentcDominoper prophctaift Qnia ego Dominus :

13. Post excessum itaque venerabilis archiepi- diligensjudicium, etodio habens rapinam in hola-
scopi Annonis, domnus Ilidolphus, non absque Co- causto (Isai. lxi, 8). Nec fas est a fidelibus credi
loniensium injuria, prassulatus obtinuit insignia :
malrem discrcparea voluntate dum idprorsus
filii,

qui supcr hac eadera re saepius est conventus a ve- cohstet utrisque proprium atque commune eadem
nerahili Patre. Qui praemonitus a praedicti loci con- velle et eadem nolle. At tu, ne defendendo injusti-
gregatione, respondit senulla rationcid sanctaeDei tiam videaris oflendere Deum, tolle deinedio quod,

Celenius. Ipsius vcro nomen variis in Martyrologiis citur heata Maria ad Gradus, est que collegiata, de
inscriptum est, qua de re videsis tom. V Maii Bol- qua Gelenius libro m
Mirabilium Coloniaj.
landiani die 21 ejusdem mensis. (18; Ha. litterse non reperiuntur inter Gregoria-
(14) Haacecclesia hactenus stat Coloniae, quae di- nas, quae in ejusRegistro exstant.
 ;

117 VITA, Ux
aJiaslicel bonus, hic maleconsultus commisit epi- A wilerensi juxta mandatum et legationem apo-
fieri,
scopus Anno : ne etillius detrimentum sit coronaa slolici. Quorum vocibus et instantia noTl mediocri-
et lilii occasio ciilpae. ter exaee.rbatus episcopus, cum gravi indignatione
13. Huju8modi paleruis admonitionibus sedis
a inquit : Habetote vobis Cloteno ; meum erit tamef.
apostolicae auetoritatcsusceptis,pra3dicti pontificis injuriam meam vindicare, quam
pro et utiliora
magisin furorem versus estanimus, quam
[Iildolphi Cloteno dala recipere. Itaque raptuin ex ore ejus
ad justitiamvelmisericordiamprovocatus. Denique verbum, et cum velocitate diriguntur legati, idem
convocat EcclesiaeColoniensisprimores, sediifama- bonum vindicaturi.
lumetaccusatuin per virum Dei conquerens apud 17. His ita patratis, jubet episcopus virum Do-
apostolicum. Tunc vir mitissimus, hiehumiliterre- mini apud Nussiara (16) castrumsibi occurrere, ea
nitens objectionibus Proferatur,inquit, o domine,
:
qmnimodis intentione, ut nulloejus obsistente ad-
inmedium, si placet, accusatipnis, testimonium;si jutorc vel defensore, faciliuseum valeret pro voto
ncquco me excusare de quibuscriminora te, tunc deponere. Sed non estsapientia, nonestprudentia.
demum digneconvincar offensammeruisse. Episco-
non est consilmm contra Dominwm (Prov xxi, 30).
pus itaque cloinni apostolici epistolam tenens praa Quandiu vero ista incubuit adversitas, tandiu fra-
manibus, legendam tradil in pubhco, aastimans per
U trum nondestitit votiva charitasseptempsalmorum
ejus relationem cunctos in scrvi Dci armari contra- et litaniae supplicatione Dominum incessanler
exo-
dictionem. Qua recitata pluresassenserenilactum rare, ut de moerore gaudium, de tribulatione
faeti-
dignum offensione. Quidam vero Bezelinus, domus tiam conceder.etinvenire. Vir itaqueDomini sciens
\i. eccles. cathedralis] beati Petri apostoli custos, tutam defensionem constare non posse per homi-
cumaiiis, quibuseratanimusrempotiusperturbare. nem. Psalmista dicente Bonum est sjperare in Do- :

quam exaequodeterminare, cum aliud non inveni- mino, quam sperare inprincipibus (Psal. cxvn, 1
rent quodobtendercnt,nonabsque suoconsultupa- 9)
de adjutorio Dominiconfisus,hilaris etgaudens iter
pam super hac re asserunl licuisse expetere. Dum
aggreditur, quo fuerat imperatus. Perveniensigitur
faciliresponsionehanc Domini famulus objectionem
adlocum, non modicainopumcollecta multitudine.
quivisset refellere, episcopi magis furentis odio,
peropera pietatis et misericordiae se Deoccepitat-
quamjustumjudicio, injuriatur, calumniatur con- tentius commendarc. Cumque in solario cujusdam
;

viciisquoqueetcontumeliis,secusquampatidignum domusresedissent, et vir Dominicum suis neces-

faerattantae reverenliae virum, attrectato, postremo
saria ministrans, sollicitus circuiret, ex improviso
eliamterribilibussacramentispastoraliscuraebacu- solarium corruit, totaqueilla multitudo cum viro
lum adempturumminatur. Tunc virbeatus in inju- Dei in cellarium subterraneum cadendo devenit.
riis patientissiinus, virtute constatitiae roboratus, C
Quos e vestigio pars nonminimadomus subsequens
timorenudus, adversariorum conatibus respondit
oppressit, sed exDeiprovidentia, servi sui meritis,
intrepidus(nesciebatquippemensjusti pavere,qua3 nulli laesionem intulit. Itaque exciti cives tanti so-
nulla torquebatur conscientia culr.se) Divina
uos :
nitusfragore, ocius advoknt undique, et non sine
comitante clementianon hichodie praejudicium ve-
grandi admiratione sospites extrahunt, quosjam
remur incurrere, puramgerentes conscientiam,to-
jamquc periisse crediderunt. Quidam vero prae ca>-
tiusprorsuscriminationisinnoxiam: Hicsermovide-
teris Iapsus oppressusque periculosius, dum jam
tur completus, ubi dicitur ut leo confidere justus ac si mortuus defleretur ab omnibus, eductus, nul-
(Prov. xxvin, 1). Dumhaec esthissimiliavirDeople- la reperitur parte corporis hesus. Sed et pincerna
nusefficacissimeioqueretur,orisgratiam,mentisque hominis Godecho nomine, ipsa hora bina vasa
Dei,
constantiam omnes aemuli mirabantur et vcluti :
testea vino repleta prae manibus tenens, cum ruen-
nox quaadain et tenebrae mentibus eorum infusaa
tibus paritcr ruit. Sed mirumdictu ncc sui, vcl !
quid agerent, quose verterent, dubii nutabant,do-
vasorum, velvini pertulit effusionem. Quod factum
lentes se casso consumptoslaborc, non invenienles,
mirabile idcirco divinae clementia placuit demon-
qua partc eum caperent in opere et sermone
strare, ut
»v««iu, pamieretur iiiuiL.iuuuh
«»|,a..uuiMii mortalibus quanu
quanti apud
apua se
10. In lns perturbationum angusjiarumque pres- u meriti vir sanctus iste fuerit. At vero episconus
suris, ex primoribus praecipue favebant beatoviro qui eo illum advenire compulerat,divinitus, utcre-
Bertulfus, vir probus, ecclesiae beati Andreseapo- ditur refrenatus, in nullo tunc ei valuit esse eon-
stolipraepositus,quidamWigmannusde Heversbach trarius. Egitquippe boc miro modo circa famulum
virinilitarisetnobilissedetcloquentia insignis. Hi suum divina provisio, nemortalis hominis preme-
duomedium habentes eum, utolim coelitusdirecti rctur,judicio,quemtanto magnificaredisposuit pro-
Machabaeum, prodefensionejustitisenonsunt reveri. digio. Ilincnon sopitum, sed acrius accensum est
tiinjustitiamoppugnare ;adeoutnccminis, nec ter- praedicti episcopifuroris incendium. Nam
quamvis
roribus concuti, nec a proposito aliquo
possent tunc eum s verit abire, rursus tamen Coloniam
nuinere frangi. Instabant igitur virililer ex aposto-
statutodie ad se jubet redire. Interea fratribus. ut
lica auctoritate,
precantesjudiciumEcclesiaeBrun- suprameminimus,proeo sollicitisin vigiliisetora-

(16) Alias Novesium, urbs ditionisarchiepiscopalis, vulgo Nuitz,

 : ,

L) B. WOLLIIF.LMI ABBATIS BRUNWILLERENSIS 420

tionibus, adest virDomini improvisus. Quis, quaBso, A 8tatu it quatuor temporibus recurrentibus anni
fluctus eloquentia, quas linguapotest evolveregau-
m
quatuor plagis claustri singulosa singulis diaconi-
dium tunc factum in commune ? Gloriabaturquippe
bus recitari. Quod cujus fecerit utilitatis intuitu,
noii immerito humilitaa gregis ex prassentia Bui vel devotionis affectu, ex subjectis ejus, super
pastoris, quem Dominus glorificaverat admirandae utrumqiieTestamentumcompositis,liquet versibus.
protestatione virtutis. In qufbussingulisannis utrisqueexplendis nonpar-
18. Ea tempestate, quidam Hartmanous (17), vipendendam annectit causam utilitatis plurima
:

abbas Tuitiensis, dum nocte quadam somnoindul- etiam necessaria tangens, nunc personas subitode-
sissrt, tale viditsomnium, prmsagium utique futu- center immutans, non electorum per verbera salu-
rorum. Yiditigitur pervisum, virum quemdam for- tein denuntians, nuncScripturarum suavemgustum
nia egregium, vultu reverendum, episcopalibus in-
commendans, postremo geminam in Christo natu-
fulisdecenter ornatum, a Brunwilerensi Ecclesia
ram generis humani medicinam declarans Ilaec id-
prodeuntem,et iterColoniamdirigentem.QuempraB- circo praelibavimus, utcum ad talia ventum fuerit
eedcntem, beatum Wolphelmum abbatem eum fra-
loca, intrepidus lector percurrere possit, quod se
tumcatervacernite vestigiosubsequentem,septem jam didicisse meminerit :

psalmos cum litaniis saspius modulatis vocibusite-

g
rantes. At ubi ad Ibres perventum est cubiculi 20. Late diffusus sic ecclesiasticus usus,
episcopi quiescentis, fores obseratas, virga praece- Se Testamentis exercet in Omnipotentis,
dentis impulsae, dicto velocius suntapertae. Quibus Ut legat hcec ambo, sed et omni compleat anno,
taliter introinissis. dux praevius stratumadiens re- Sicut in hebdomada psalmorum clauditur oda.
cubantis, cum gravi requirit animadversione, cur Asthinc psallendi cum stetstatus, indelegendi,
tanta eontrasetemerarius praesumpsisset exercere. Lectio quo prosit, nunquamprcefatio desit,
Expleto sermone, virga, quam manu gestabat, ad Qua clari limen patet ad quodcunque volumen :
ultionem injuriae graviterillumpercussitinvertice. Pandat ut admisso quod clamet abyssus abysso,
Itaque somnoexcitus abbasprae pavore, virumDo- Admitti rero dedit ejus gratia clero,
mini certum retldit ex divina proteetione et beati Qui populis ipso parat hinc documentaministro.
iNicolai consolatione. Nec falsum prorsus somnium Sed cunctis mque non detegit intima quaeque ;
exstitit vcl inane, dum quocl fratres in psalmis et Quis tamen interea non abnuit interiora.
litaniis constitit egisse, lioc illi Dominus per visum kngelus hinc ensem suspendit percutientem.
dignatus sit revelare. Adtiibet etiam certamfidem Allius inflicius non lcedit fulminis ictus,
visioni exhibitio operis. Nam uno eodemque mo- Non ignis torrens,non vultus dcemonis horrens,
mento, uthicillum vidit percuti, sesensitepiscopus ^ faptivis diroe discedunt sensibus ira
Capti ;

niorbo gravari.Tali ergo mododivinitusrelisa, nisu Vasta lues morbi, qucescepe supervsnit orbi,
frustrata illius adversatrix intentio est ; morbo Aut non accedit, ciliusve precando recedit
quippe invalescente, post dies paucos obi t, et ca- ;

Exceptos natos quodvutt pater esse paratos,

thedram praesuIatusSeguinus virpius obtinuit. De Verberibus tangi, pcenisque /ugacibus angi,
his ita meminissc sutfioiat nunc se ad gestorum
;
Queis absterrendi nocuo sunt fcedere mundi.
ejus sequentia describenda articulus vertat. Sed non donorum Deus usum subtrahit horum,
19. Ilic itaque Domini famulus, quae retro sunt Quin patrem sese per verbera omprobat esss.
oblitus, in anteriora se extendens totis viribus, Si sit eis rituslegaliter hicslabilitus,
exemplo Davidprophetaadicentis Domine, dilexi :
Utsic psallatur, ceu diximus, atque tegatur,
decorem domus tuce et locum habitationis g loria tuce r
Utiliras eu:tra patet Iicbc, latct altior intra.
(Psat.xxv,8); domum Dei agressus est adornare Hunc iatroductus gustabit munera fructus,
omni decoris varietatc quod quia devotissima
; Cui donat mentem Dominus gustare scientem
mente concepit, mirifieocffectueonsummavit.Deni- Fructusmajoris,quampandat, lingua saporis.
que, ut breviter cuncta perstringam,ejusinstantia Sed necent, gustum quiscriptis exprimatistum;
D
veltempore, in variosornatuspicturse vel fabricaj Gustans ipsemagis scio, quam sit gr atia suavis
seu etiam musivioperisdecore, intuset extra se Quam Scripturarum conservat cella sacrarum,
status extulitBrunwilerensisEcclesiae.Textum prae Etquce diffundi sivultper climata mundi:
terea cuj usque operis versibus expressit egregiis ut Quogenus humanumsitinhoc medicaminesanum ;
liquido pateret inquirenti totius plenitudo materiei. Quod naturarum peragit compago duarum,
Operae prelium est, illudetiam non reticere, quod Dum Deusinde Pater parit,hincparitinnuba Mater
singulis annis vir Domini, novi ac Veteris Testa- Nil ccetis illtnc, nil terris clarins est hinc,
menti paginas ex integro faciebatlegendo revolvi : Qua specie bina componitur hcecmedicina,
quatuor vero Evangeliorum libros, quoniam noneo ChristusPatresatus, Deus asthomo Virginenatus
:

loco vel ordine, quoreliquos, cornpetebat expleri, Qui cum Patre Deus,sed et atmo Pneumate verus,

(17) Quintus dicitur fuisse hujus loci abbas. De constructa vide Gelenium Coloniae suae lib. iii,

Tuitiensi abbatia a B. Heriberto prope Coloniam Syntagm. 14.

 42 J WOLPHELMI ABBATIS BRUNWILLEREXSIS
B.

Ad nos indnltis pandat pia viscera culpis, A stinctis facibus irae vel invidiae, elegit omnes fra-
Sacla per examen dum juste discutit . Amen. terna dilectione diligere. Sempcr hilarissemper
laetus; praeferens hilaritate vultus quam sincerus
21. IIos versiculos beati viri ideo huic operi ct purus erga Deum et hominem ejus esset affectus.
inserendosutile dixi,utquomodosimpliciores plane
Quanquam vero jugi esset contemplatione suspen-
eurrentis prosae delectantur pastu, ita perfectiores
sus, erattamen singuiis compassione proximus;
enuclentius spirilualiter dicta indagantes, eorum mente minime deflectens a contemplatione, dum
spirituali gustu pariter reficiantur et fructu. Saepius
pietas ferveret in opere. Sie nimirum in similitu-
autem in conventu fratrum de salute disputans et dine ccelestium aniuialium, ante et retro oculatus,
suadens animarum, inter multimodasvirtutuin pro-
ulrarumque virtutum fuerat charitate devinctus:
positiones hoc modo plerumque eleemosynarum
ut dum cuilibet earum videretur intentus, proprie-
vel hospitalitatis commendabat gratiam. Oportet, tate tamen non carcret alterius.
inquit, ut scriptumest, ettestimonium habere bo-
iiurn ab his qui foris sunt(IFim. IIF, 7), et hospi- 23. Taliter se agebat, qui Deo nil charius possi-
talitatem non oblivisci : du n et quosdam placuisse dens praeferebat, ex omni cordis et animi affectu
legamus, angelis etiam hospitio reccptis. Undema- diligens Deum, omnem vero Christianum tanquam
gnopere vos, fratres, pauperum vel hospitum su- se ipsum: servans in simplicitate innocentiam, in
sceptioni curam impendere admoneo quia profecto ;
charitate concordiam, in humilatate modestiam, in
quidquid iliis fideli devotionc confertur, christo ni- disciplinjeseveritatecensuram. Erga bene agentes
mirum,qui se paupere suseipi, in hospite colligi
in apparere pra3lat;:s noluit, sed ut coaequalis et so-
sult, impenditur. Ideoque maxime necessariam cius; adversus vero vitia delinquentium, promo-
hospitalitatis vel eleemosynarum intuli gratiam tionis suae exercebat privilegium. Quis
autem verbis
(Hebr. xm, 2; quia nec locum propagari perpendo valeat exprimere quanta discretione omnia judicia
vel inhabitantes, nisi per eleemosynns et assiduas sua studuerit temperare, quantave justitia modera-
preces. Verum, charissimi, dum alicujus in vobis ri? Dumetenim pro quovis delicto alicui foret in-
boni scintillam videritis ignesccre, ne vestris, quae- ferenda correctio, primitus in se descendens, juxta
so, meritis velitis ascribere ; quoniam, ut scriptum iliud Apostoli Si prceccupatus fuerit homo
:
in ali-
est: Neque volentis,neque currentis,sed Deiestmi- quo delicto, vos quisptirituales estis, instruitehujus-
serentis(Rom. ix, 16). Omnipotens quippe Deus, modi in spiritu lenitatis, considerans teipsum, ne et
aspirandonos praevenit, ut bona velimus, et adju- tu tenteris (Gal. \i, l);tanquam proprii reatus de-
vando subsequitur,ut possimus. Inanis enim aliter lictum deflebat aiterius. Ita nimirum mens Deo de-
esset conatus noster, nisi divina cooperaretur et G voti pectoris omni se excoluit genere pietatis, sata
virtus. Taliter autem gratia praecurrente, et boua gens gaudere cum gaudentibus,flere cum flentibus
voluntate subsequente, quod Condituris est doni, (Rom. xir, lo), vir plane mitis et justus, sic omni-
nostri fit meriti. His ethujusmodi exliortationibus bus omnia factus.Quo enim dolentenoncondoluit?
corda fratrum irrigans frequentius, ad sectandam Quis ad illius aspectum moerorem non mutavit in
provocabat pietatem. Lucrandis autemsedulus in- gaudium? Quis ira inflammatus, illius sermone non
vigilansanimabus, satagebat nil promere verbis, est mitigatus? Quis iniqua cogitatione pulsatus,
quod non roboraret exemplis, n^ vitae munditia non illoest medente curatus?Quis consolari petiit,
prorsusdiscreparetalingua.Hocordinenimirumhy- etconsolationem non invenit? Quis vim verborum,
pocritarumdeclinabatconsortium.quiverbaquidem quis efflcaciam exprimat sermonum?Quis pietatem
sanctorum habent, sed vitam non habent; et quos evolvere, quis charitatem valeat enarrare;in qua
erraonibusgenerant,non fovent exemplis;et quos adeo radicatus fuerat etfundatus, ut, licet nullius
verbis aedificant, moribus et vitadestruunt.
Namque expers esset virtutis, hujus tamen cuitor existeret
vir beatus non solum lingua sua suasit.sedet exem- specialis. Non segniter etiam animo retinens quod
plis,moribus et vita subjectis ostendit qmecunque quanto [pluribus. Ed. P.] subjectis prselatus, tanto
nueiihus suis omnipotens Deus observanda man-
D curis majoribus essetoccupatus, studebat omnimo-
davit.
dis Deo per contemplationem placere, exteriorum
22. Pauperum
vero illi semper fuerat maxima curas per idoneas quasque[personas] solemniter
cura.Unde dispensatione providaxenodoehiosuper-
[/., solerter] administrare,Taliterex voto liberius
addidit decimas atque venita, ut
absque pecunia vacans domino, utrobiqueprovidus gregi prospexit;
victus eis praeberentur necessaria.Jugiter illi ad- intus propria vigilantia, exterius congrua provi-
versus vitia pugna; quia mens ad virtutes
erecta, dentia. At quoniam fuerat miraB mensuetudiniset
nonerat proclivis ad vilia. Radicem omnium
ma- discretionis;sciensquoddistrictio, si modum exce-
torum cupiditatem vel avaritiam adeoperhorrebat,
dit, saevitiam gignit, et nimia pietas dissolutionem
ut, communem simplicemque victum, nil
praater
disciplinae parturit, tanta inter utrumque usus est
sibi prorsus quod specialc foret assumeret. Pie-
discretione, ut nec io discreta districtio subditis
tatis affectu potius amari
quam timeri satagebat; recusandi laboris fieret occasio, nec nimia pietatis
un ie jactantiam et elationem
proculdubio respue- exibitio disciplinaa foret immoderata remissio. Ita
oai. «umverodetrahere,
nullum volens odire, ex .
n empe exemplo sanctorum Patrum gressus sua
 123 VITA 424
niiu iiisiiiuii actionura, ul nullatenus extra l lem mino demonstrare quod quanto gravior morbus,
justitiaB propriam sinerel efflure actionem. tantopotentior Omnipotenscredendusest medicus.
~2i llinc profecto felicera ac jure beatum talem Cumque de solis ejus agereturexsequiis, lento so-
dixerim virum qui et ecclesiasticae disciplinae vigo- pore corripitur, videtque per somnium domnam
rera fortiter tenuit, el tamen matrem virtutum dis- Aswendam, jam immortalitatis luce potitam, sibi
cretionem nunquam deseruit. Cujus ut mores vel assisteie,compatientisqueaffeclu,manutotumcor-
actus summatim perstringam, fuitvita laudabilis, piis permulcendo, vim doloris lenire. Inde oralo-

verbodiscretus et utilis, consilio providus, moribus rium, jacentis lectocontiguum, ingressa terlio, fle-
ornatus, affabililate mellifluus, misericors et beni- xis genibus adoravitjsicque super aegrotum signum
gnus, pronus ad veniam, tardus ad iram; per p e- sanctae crucis exprimens, disparuit. Illico virtus di-
tatis affectum, omnium condescendens neccssitati- vina est subsecuta inim post paucos dies convaluit,
:

Ims miserorum, juxta beatum Job, pater erat pau- integra sospitate recepta. Unde nec dubium exs-
perum (Joi moerentium consoiator, pu-
xxix. 16), titit, illo visa pandente, ipsius snffragantibus meri-
pillorum adjutor; nou despexit inopem, nec dimi- tis, erutum illum deconflnio mortis.Fuerat autem

sii absque operimento pauperem; alios refovens tam immanissimus languor, ut a planta pedum us-
verbo consolationis, aliosope relevflns pietatis. Ab que ad verticem in eo non essel sanitas; sed tota
B
infaniia Deum timere didicit ex utero enim secum corporis cute subtracta, ac si veterehomine exutus,
egressa miseratio crevit. Arca cordisjugiter refena recenti corio cuin salute est superindutus.
bona voluntate, numquam vacua manus exstilit 20 At vci-o praedictus beati Wolphelmi germa-
munere. Pauperum sibi apud Deum sic conciliabat lins, domnus videlicet Frumoldus, armis terrenae
patroeinia ,faciens sibiam-icos deiniquo mammona, militiae exutus, se illis implicari recusavit ulterius,
qui etim quandoque reciperent in aeterna taberna- ut Deo servire posset expeditius. Studium itaque
eula \Lm. xvi.9). Ne autem mundum plus justo peregrinalionis arripiens, ne exsul ccelestis iieret
videretur diligere, mundo solummodo usus est ad patriae,omni reliquo vitae suae tempore longe late-
necessitatem, non ad superfluam delectationem. que, ad promerenda sanctorum patrocinia, se stu-
Noxias quippe ab animo excludens delectationes, duit exsiliare, unotanlumcontentusservulocomite,
apostolicas aemulabatur traditione.% corpus videli- cui tamen versavice, ut alter Martinus,hic saepius
cel castigare et in servitutem redigere (I Cor. ix), consuevit ministrare. Quod genus divinaepropitia-
ut extenualum coelestibus disciplinisvas aptum fie- tionis iliopedibus jugiler exsequente nudis, adeo
rel sanctificationis. Noveratenim animutn non posse saepius vidimus eum liventes plantas habere, ut
legitimo imperio perfr-ui, nisicarnis motus penitus nu Ia ratione calceamenta valcret admitterc. Erat
essent subjugati. Hoe denique ritu sacrificii in sui etiam ei solcmnis consuetudo, quandiuaddivinum
cordis penetralibus hostiam vivam sanctam, Deo- in ecelesia assistebat officium, omnimodis alicujus
que placentem se exhibuit (Rom xn, I), dum sin- vilare colloquium; sed slans, vel humi prostratus
gulis diebus, cum sacrosanctiscorporisetsanguinis orans, lanta lacrymarun potiebalurubertale,utve-
Christi mysteriis per compunctionisgratiam sesein lut imbre perfusum, madidum reliquerit pavimen-
holocaustum mactavit. tum.Hanc compunctionis gratiam per divinam pos-
28. Exstiterat huic beatissimo viro frater germa- sidens clementiam, eustodem inse reliquarum de-
nus, Frumoldus (18 nomine, sorores sanctimonia. putavit esse virtutum quia uullum penitus ei do-
;

les duae, quarum una, Oswenda nomine, mirae sim- minari novit delictum, cujus mens sedulocompun-
plicitatis etinnocentue fuit femina; altera vero, Bcr- gitur adlamentum. Quishuncfidelissimum Domini
la nuncupata, litterarum plurimum emicuit scien- dnbitaverit, servura cujus exsecutiomandatorum
tia. Hsec (19) vitam beataa Adelheidis, primaeVile- tam evidens meritis illius praebet testimonium?
censis abbatissae,eleganti satisadmodum stylo con- Quamvis etenim in pace praesentis vitaeconsumma-
scripsit, et plurimum religionis vel scientia? suae veril cursum, explevit tamen martyrium, satagens
fructumin eodem loco dereliquil.Decujus praedicta crucifixum habcre mundum, duin carnem suam cum
sorore, domna videlicel Os\venda,noslris tempori- D vitiisetconcupiscentiis crucifixit,et,Dominumfide-
bus factum libet referrc miraculum, omni sane litersequens, mundo peregrinus cxstitit.Hic coeti-
laude memoria et veneratione dignissimum. Qui- bus justorum, ut confidimus, conjunctus, in eccle-
dam frater ex ccenobio Brun\vilerensi,Udonomine, sia propriaj possessionis quiescit sepultus. Haec
adeo pessima laborabat infirmitaie, utoranes cogc- pauea prolata sulficiant ad sanctitatis testimonium
rentur de ejus desperaresalute. Denique tolo mise- beatissimi Patris Wolphelmi et Fruraoldi germa-
rabililerintumescente corpore, omniuin membro- norum.
rum amissa sanitate, trunco potius quam humano 27. Frat tunc temporis vir quidam genere no-
corpori videbatur similis, quodque maxime mortis bilis, sed moribus nobilior, Burchardus nomine,
indicium soletexistere, nullumremediumilli adhi- praefectoriae dignitatis, sed et praepotens armis,
bitum valuit proficere; volente, ul credimus, Do- qui germanus exstitit illustrissimi viri Eine-
(18) Frumoldum et Oswennam inter alios sanctos tamen sanctorum catalogo ascriptos non putamus.
enumerat Gelenius in fastis Coloniensibus, quos (19) Hanc Vitam habes tomo I hujus Saeculi.
 425 VITA. 420
bardi (20) Wiceburgensis cpiscopi. Ilic Evangelii A Cumque omnium Illuminatori placuisset per famuli
non surdus auditor : Si vis perfectus esse, vade, sui merita illi subvenire, sub nocturno silentio tali
vende omnia qua habes. et da pauperibus, ct perfruitur visione : videbatur illi leviter dormienti,
veni, sequere me (Matth. xix, 21), relictis omnibus viro Dei Wolphelmo missarum solemnia celebrauti
quas temporaliter videbatur possidere, Kanerberch, assistere, ei post expletionem, manuum ejus ablu-
castellum sua3 munitionis, Domino consecrari fecit tioneoculossuosdiluere,extersosqueflmbriis v< sti-
locuni orationis. Taliter cum dives cssc posset mentorum ejus,diuoptatum lumen rccepisse. Quam
in mundo, pauper elegit essc ciun Christo; plebeio visionem ad nos perlatam, famulo Dei ad divina
habitu amictus, sanctorum perlustrabat loca, scr- mysteria properanti humiliter suggessmus, et, ut
vorum Dei solerter requirens alloquia. Undc et ad pauperculae mulferi compateretur,exoravimus. Qui
notitiam famuli Dei Wolphclmi deductus, maximas non assensit, hoc sui non esse rcferens meriti, et
ab eo loco venerationis cst habitus : et ut quon- Somniissa3pefallentibusfidem non Ieviter adhiben-
dam animae David eolligata est anima Jonathas, dam. Sed si est, inquit, haec visio ex se, secundo ac
sic amor Dci confoedera it utrosque. Ex hac ita-
tertioDominuseam digneturrevelare.Itaque corde
que mutuae charitatis affectione, frcquenter eum contrito ethumiliato, in jejuniiset orationibus
eo
solitus mvisere, dulcissimos gaudebat verbi divini constitulo, eadem visio, qu* mulieri primo, ippa-
B
favos ex orc cjus percipere. Mirabatur autem su- ruit secundo ae tertio. Quidplura?Tandem
virDo-
pra modum tantam concessam divini
i 111 ccelitus mini nostra victuscst instantia, et secreto admitti-
afflucntiam vcrbi, ut quomodo ex supercrcscente turjlla, ante fores ecclesiolae jussa consistere:
quia
fluvio rivus, ita ex illius mellito gutture manaret
non ei usus fuerat facile, nisi certa ex causa fre-
scrmo divinus. Scd quid mirum, quod semper quentiam mulierum admittere. Itaque riteperactis
animus fixus in coelestibus, dc divinis tractare missarum solemniis, ut docuit visio, abluit, exter-
malebat subtilius? Ut ergo rci ordinem prosequa- mox clare videns
sit, remeavit. Tune vir sanctus
mur, volens Dominus pio revelare discipulo quanta nolens virtute facti hujushumanis favoribus attoli
perfectiolateret in magistro, talis ci nocturno si- memor Dominicse praeceptionis, jubentis discipulis
lentio divinitus dcclaratur visio. Vidit igitur illum
ne quoadusquc tempus compleretur resurrectionis,
quem tremit tartarus, colit abyssus, coclorum ado- ordinemcuilibet panderentvisionis, interdixit sum-
rat exercitus, in qucm desiderant prospicerc or-
mopcre nobis id, illo in vita superstite, nulla ra-
dincs dignitatis angelicae hunc, inquam, vidit bai-
:
tione prodere, nulla necessitate detegere.
neo impositum, manibus et offioio bcatissimi Wol- 29. Vir itaque Domini de die in diem virtutum
phelmireverenter foveri, abluiet dctergi; ubi etiam
iam exuberanscopia,indesinenteradvitaecoelestissuspi-
circumstantesduodecimapostoli,adminiculumferre u
rabat^gaudia, qus jam promeruisse gaudet felix
videbantur ministranti. Ille igitur vir praeclarissi- ejusspirilus inDomini sui prasenlia. Nam quandiu
muscoelesti sibi ostensam visionem perquemdam,
incorporevixit, mundumcorpore, nonmente, inha-
Meginhardum nomine, monachum, fralrem sibi sa- hitavit: ibi magis habere fixum appetens animum,
tis familiarem,
ad viri Dei properavit transferre ubigaudium novcrat sine fine mansurum. Unde et
notitiam.Quisagaci animovimsomniidiscutiens,cce-
merito dicerevalebat cum Apostolo: Xostraconrer-
pitdiligenter investigare quid visio luec videretur
satioinco3lisest(Phil. m, 20). Etillud: Xonhabe-
portendere. Intellexititaqucpatentersccoinmoneri
mus hicmanentem civitatem, sed futuram inquiri-
vigilanter boni servare tcnorem propositi, Christo mus(Eebr. xm, 14). Goelestis ergo palri;cinccssabili
in suisomnimodis membris ministrare, juxta ip- flagranti amorc, interalia atque alia virtutum exer-
sius dicentis vocem Quod uni ex minimis meis
:
citia, tanta ei crat orationis instantia, ut quan-
fecistis, mihifecisiis (Matth. xxv, 45). Gaudebat au-
quam omnibus floreret virtutihus, hanc tamen
tem vir Deo amabilis, summo electorum capiti se
possidere videretur principalius. Excujus assidui-
opcribus placuisse pietatis; sed seriem actibus tate haec etiam ci inolevit devolio, ut singulis annis,
exsequi cupiens visionis, viceDomini balneum pr.-e
dum more sanctas ct universalis Ecclesiae jejunium
paratur cgenti, in cujus singula peraguntur obsc- D observaretur quadragesimale, non solum circura
quia, quo3 visionis poposcerat
Quibusrile ordo. jacentia, sed et Agrippin» Coloniae ubique sancto-
completis, toto corpore munduset sanusegressus,
rum orando inviscrct loca.
ex inlegro novis est vestibus ornatus. A quo tem-
30. At, quoniam hujus rei nunc incidit mentio,
pore tantam gratiammeruit obtinere.ut mirabilium
libetreferregrandepericulum,imomiraculum,quod
quoque patrator operum mereretur cxistere. nobiscontigit redeuntibus Coloniam e Tuitio. Beati
28. lpso namque tempore fuit quasdam niulier in et gloriosi confessoris Heriberti sepulcrum oratum
territorio Brunwillerensi, Golda noinine,qua3 utro-
petiveramus; rcdituri, puppiin ascendimus; soluti
rumque luminum caecitatem se doluit incurrisse. a littorc, admodum prospere navigabamus. Intror-

vulgo Ainhardus dieilur, Meginhardo

(20) Ilic gie administravit. Comes Rotcmburgius ad Tu-
no 108 8 ct scdeni Wirzebargensem
S n barum dicilur a Bruschio,
fi mTn ?
^
' filiusque Richardi
uiiiicillimistcmporibus ,

usque ad annum 1104 cgre- comitis.

Patrol. GLIV.
!4
\n B. WOLPHELMI ABBATIS BRUNWILLERENSIS 428

sum nosundajam longius rapuerat, duni ecce re- A faerant, ordine exposuit. Cujus mentis dolori ille

pente intolerabili exorta tempestate, rupta quies condolens, datis etiam sanctorum reliquiis, evoca-
Rheni ab imis sedilms perturbalur, unda3C|ue in sc tum ad se direxit cum eo quemdam Hezelinum,
redundantes, ad instar prominentiumrupium, capi- Scarnensis ('21) scdis antistitcm, ut sua vice praedi-
tibus imminere videbantur in navi residentium. ctum locum, quia episcopii sui dioecesis erat, Deo
Sicque navis huc illucquc vagis dilabitur undis, et consecraret, et ejus servitiismanciparet. Qui libenti

nunc summo in fluctu pendens, nunc unda dehis- animoejus obtemperans imperio, congrcgata mul-
cens terraminter iluctus aperil, turbatisquenautis titudinefidelium,divinsereligionidedicaveruntidena

prae pavore mortis, sonus haesit in gutture vocis. oratorinm, statuentesibi duo altaria : superius qui-
Tanto nobis vallatis periculo, virum Domini in po- dem honore archangcli Michaelis, inferius vero
in

steriori navis parte residentem, et suo more nescio in veneratione habenda beati Marlini confessoris.

quid secreti meditantem, et eoruin quao nobis eve- Hoc in facto illi nimirum cum beato Martino similis
nerantprorsusignarum, adii,etmortemomnimodis exstitit proportio virtutis, qui pari modo similiter

imminere nuntiavi. Qui protinus ad orationem con- illustratus divina revelatione, populum absolvit a

volans, nota praesidia, sanctorum dcvotissime im- diabolicaefraudisseduetione, aradestructa latronis,

plorat suffragia, litaniae supplicatione imposita. g qui in vice venerabatur martyris. His ita rite cele-

Dehinc cum erebra sanclae crucis objcctione, Salva- nratis, redierunt uterque ad propria Deum collau-

tormundi,salva nos,ccepit canere. Qui pcr crucem, dantes in jubilo.

inquiens, et sanguinem redemisti nos, auxiliare. 32. lllud etiam non reticendum arbitror rei gestas

Hortatur dehinc, resumptisviribusconstantcr remi- miraculum ,

quod
vidimus fieri sub testimonio
gare viros, nullo metu mortis concuti, nullum ex omnium fratrum, et est, fama vulgante, circum-
eis asserens periturum providentia Dei. Hac cxhor- quaque notissimum. Mulier quaedam, Adelheidis
tatione animati, et quoniam res pro anima fuerat nomine, variis omnium membrorum languoribus
illis, dum fortiterad littus tendunt, viriliteraequora oppressa, ad beati Nicolai in Brunwillerensi coeno-
scindunt.Intereamiscrabilisclamorutriusquesexus bio limina, recuperandae salutisgratia, est perlata.

superlittus consistentium atlollitur in coelum, peri- Quac, cum detrimento omnium membrorum, occul-

culum nostrum eminus inluentium. Quid multis tis etiam viscerum doloribus ac non ferendis cru-
morer? Inter confinia positi mortis et vitae, tandem ciatibus quatiebatur, ita ut omnis generis annonae

perlabimur ad locum, ubi multitudo navium latius panem adco non solum gustare, sed et
fastidiret, ut

Rheni occupaverat sinum. Quas attingentes, et ex vitaret attingere. Haec quidem beati Nicolai meritis

alterain alteram transmigrantes, juxta viriDeivo celerem sospitatem recepit in membris. Verumta-
cem, praeter spem evasimus omnes. Ver umtamcn men oceulto Deijudicio omnimodis, ut prius, absti-
ne dubitaretur ullo modoillius nos salvatos merito, nuit edulio. Dum vero post aliquot annos divinae
concite id rabies Rheni fluminis divino declaravit clementiae ad hac illam placuisset infirmitatc absol-

indicio. Deniquc ut beatus pedem extra puppim

ille vere, intempestse noctis silentio tali perfruitur

extulit, paulo ante divinitus suspensis fluctibus, visu. Videbatur beatissimum virum Wolphel-
illi,

praedae fuitjet quae prius onusta mergi non potuit, mum panem susceptum ab
benedixisse, et illum

subsisteretanto viduata patrononequivit, sed pro- ejus venerabili manu se avide comedere. Qure fidem

tinus, nobiscernentibuSjSiibmersadisparuit.Taliter adhibens visioni, sciens per eum his majora posse
fieri, flebilibus vocibus pancm sibi ab eo obsecrat
per immensi mceroris praecipitium, meritis servi
sui, maximi nobis gaudii Dominus contulit bencli- benedici. Qui rcnitens totis viribus, indignum se
cium; dum et virtutum ejusgratiam extulit, et quod proclamat ministrum operis hujus. Tunc videres
verebamur avertit. animum viri Dei anxie perturbari; velle quidem
31. Per idem tempus quadam die cum sccretorum misereri, sed palam id proptcr jactantiam favorem-

suorum consciis, oratorium, ut tunc falso credeba- que nolle fieri. Attamen ne diutius videretur pro-
tur, Brunwillerensis parochiae in villa, Kyrchedoro trahere quod divinitas per eum disposuerat adim-

nomine, oraturus intravit ct ecce soloprostratus,

: D plere, allatum panem benedixit, mulieri porrexit,

carere locum sanctorum patrocinio, Spiritu sancto prcesentibus nobis illa comedit. Quae viri Deimeritis
revelante, didicit. Qui surgcns ab oratione, cum ex intcgro sanitati restituta, omni, quoad vixit,
secum consistentibus accessit ad altare, ct velamine tempore ibidem ccclesiae usibus tanto commodius
subductOjCumomnia diligentiintuiluperlustrasset, ac devotiussiuduit deservire, quanto prae aliismul-
nihil omnino vel sub sigillo, vel rimarum fissuris, tiplicius ac differentius gratias sanitatum meruit

praeter nidificationes vcspcrtilionum, et telas repe- obtinere. Vir autem Domini, quanquam tam praa-
rit aranearum. L"nde nimirum [/., nimiumj, utpar clariseteximiis polleretvirtutibus, nunquam tamen
erat, menteconsternatus, absquemorarumdilatione succubuit animus, non gloriandum
illius clationi

Coloniensis Ecclesiae prasulcm adiit, illi, qua) gesta recolens ex virtute signorum, scd ex consortio col-

(21) Scardonensis, restituendum essepulat Hen- ille cpiscopus, quem chorepiscopum Coloniensem
schenius. eo quod ejus nominis sedes episcopalis appellat
sit in Dalmatia. cujus forte titulo donatus fuerit
 429 VITA.
430
electorum. Quis verosingulatim queat rcferre
legii
A qura quos jam praadicando pepererat,
reformando
sanitatumgenera,indiversis per illum languentibus gemens iterum parturiebat, illud subjungens:
exhibita miscratione divina? Saepius cniiu, illo vi- MiH
quidem nmpigrnMpoMs autem ncccssarium
sitante, est indulla aegrotantibus salus, quod tamen (Phil
m, 1). Dum vero quadam die paterna
seminuscer-
ab aliquo imputari prorsus non patiebatur. Suf-
silii neret admoniliorie proficere, Spiritum
sanclum tota
ficiantc pluribus ista fidelibus cx illius memorata coneipiens mente in ha3c verba prorupit
virtutibus. Nunc ad referendum, qualis ei fuerit
Amos pro-
de phet;e; imo, ut potius postmodum
recum probavit
hac vita transitus, dirigatur articulus. eventus, ipse spiritu tactus prophetise:
Venient in-
33. Post innumera divinas per illum opcrationis qun,dies, dicit Dominus, etmitlam
patrata
famem intos
beneflcia, volens pius Dominus scrvi sui nonfamem panis, neque sitim aqute, sed emdiendi
consolari gemituset suspiria, crebro dicentis cum verbumDei (Amossiu, H). Noverat,
procul dabio
Propheta: Quando veniam elapparebo antefaciem quod sicuti famesestcarnis sublraclum subsidium
Dei mei1{Psal. xu,3) Satiabor, duni manifestabi- corpons, ita fames cst mentis silentium vol
tur gloria ejus (Psal. xvi, amissio
18); placuit ei
hoc ordine, divinae collocutionis. Unde futura eis
quasi jam
dissolutionis suaetempus revelare.Quodamdie tem-
pra3teritanarrans:Noveritis,asserebat,quodabsque
pore meridiano, pro consuctudine, illo, nonjacen- dubio in quibus nunc vobis onerosus
g existo vel
do,sedsedendodormiente,speciosissimuspervisum fastidiumgenero, suinmo ea vobis
quandoque 'non
juvenis ei astitit, et ut se quantocius sequi festina- tamen effectum habituris, futura '

desiderio Euo
ret,admonuit.Qui comitatuseuntem,angelicoductu enim jam delibor, et lemjjus
resolationismeceinstat
ad loca perducitur amcenissima,omni decorisvarie- (II Tim. iv, G). Ilaac idcirco non
prastcreunda pu-
tatevernantia,incomparabiIilucissplendoremican- ne incassum prolata basc verba
tavi,
tia, totius etiam
credanlur
suavitatis odore redolentia. Ibi hominisDei, dum omne quod locutus
ostensis
est verbum
diversarum babitaculis mansionum,
illi
aut impletum, aut in futuro non
fidelibus nimirum a Domino promissarum
ambigamus im-
tandem plendum.
inquoddamillum angelusmagnae venustatisetpro- autem jam ultimam duceret
3S. Licet
ceritatis introduxit axlificium, «talem
cujus intus et extra nullatenus tamen proposili sui
passus est infirmare
contemplari jubetur diligenter ornatum ngorem, indulgentius vivendo, labore
huncsibi ;

mansionis locum divinitus esse praenuntians remisso

desti- Exiguum quippe reputabat pra;sentis
natum: Quem, inquiens, quanto studiosius temporis la-
ac ve- borem, ad superventurae gloriaa
nustius exornaveris, tanto jucundiusac rccompensatio-
felicius in nem. Quapropter nec longaevitatem
perceptione illo frucris. Taliter angelico affatu temporis, nec
de difflcultatem causabatur laboris;scd
perennis gloriae felicitate commonitus, G modis potius omni-
evigilans, apponens labori laborem, angelicam
seorsum quibusdam visum indicat fratribus exsequi
adne- studebat exhortationem. At vero,
ctensprocul dubio se quantocius dissolvendum. imminente jam
ejus migratione, ubi se sensit repente
Unde miro modo animo consternati, utpote, viribus desli-
cujus tui, infirmitate gravari, evocatum, rcverendissi-
semper fuerant beneficia pietatis experti,
de illius muin abbatem coenobii beati Pantaleonis
merito amissione intolerabili mar-
torquebantur affli- tyris,nomineHerimannum,totiushoneslalisetrcli-
ctione. Verum certius lmnc colligere
cupientes diem gionis virum, olei sacrati sc fecit
liquorc perungi
signant, eum cum visione notanles; quam anni re- Paucisdehincevolutisdiebus,primolueiscre|.uscu-
volutocirculoipsa diecarnis solvi contigitergastu- lo, decimoKalcndas Maii,viam
tinivcrsaj carnis in-
lo, quo ccelitus ei
fuerat visio oblata. Undepaluil, gressus obiit etgaudiumDominisuifelixfelieiterin-
non phantasticam illusionem, sed veram
fuisse vi- troivit. Floruit autem temporibus secundi Henrici
sionem, qua3 tam evidenter et viri Dei
dissolutio- nnperatoris, qui monarcbiam rcgni obtinuit post
nem, et ccelestem ei designavit mansionem.
decessum tertii
Ottonis tempore, beaii Heriberti
Per continuum itaque illius anni spatium,non
34.
sanctao Colonicnsis Ecclesia3
arcbiepiscopi, e( vixit
segniter dormiendo, sed solerter
bonisoperibusin- usque ad tricesimum tcrtium annum
quarti Henrici
vigilando, Domini suiadventum
exspectabat, atque D imperatoris, cujus pater exstitit tertius
Henricus
conservis talentum sibi crcditum erogabat.
suis avus imperator Conradus. Transiit
autem plenus
Tantaautemvisdivina amoris cor ejus penetrave- dierum, omniumque profectibus operum
rat, utetiam si nollct de Deo bonorum,
loqui, silere nonpos- anno millesimo nonagesimo primoDominiea
Incar-
set. Cumque id solito
instantius atque ferventius nationis. Cujus obitu comperto
ageret, proinde nonnulli cceperunt
Heriinannus (2 •)
fastidireminus- tunctemporisarchiepiscopusColoniensis.cxsetiuns
quelibcnter audire, Quod ille perpendens, non
se ejus suminopere satagens dcvotionis
a bona subtraxit intentione; sed volens obsequiumim-
eos resipi- pendere,adsepeliendiimeumdevotiisoccurrit.Cujus
scere, illud Apostoli crebra
inculcabat repelitione; exemplorcligiosorum virorum ctiam turba
Filioli mei, quos iterum parturio, conflu-
donec formetur xit;interquospra3ci|mietillustrioreshabebanturab-
Christusintobis(Gal. iv, 19). Ilaec quippedicebat, bates, Herimannusvidelicet,supra
memorati cceno.

(22) Hujns scilicet nominis III qui Sewino successit anno 1089 ad 1099.
431 B. WOLPHELMI ABBATIS BBUNWILLEBENSIS 432

biiSancti Pantaleonis, ot Reginhardus bonre memo- A jam redilum oi persuaderot animus, comitantibus
ria?Sigebergensis;qui utriquefamulumDommisum- secum viris honcstis ac rcligiosis, iter estagressus.
mo8empercoluere8tudiopietati8.ExpletiBitaqueab Cumque ad mare pervenissont, piratis insidiantibus,
archiepiscopo proejua veneranda memoria missa- et die noctuque maris sinum occnpantibus, ferme

rum solemniis, ubi sacrosanctum corpusculum de- per dies novem negabatur transitus. Unde nimia
poni debuit m scpulcrum,accedcnsper se, amictum cordis contritione omnes paritcr afflicti, ut propi-
amovit quo saccr ejus velabatur aspeclus: etecce, tius adesse dignaretur Dominus se invocantibus, in-

mirum dictu!cum cssct jam triduanus mortuus, timis precabantur viscoribus. Necdistulit pius Do-
apparuitnon defuncti morepallidus sed roseo co-
;
minus suorum vota fidelium, concite largiendo sub-

lore perfusus, gratia plenus, et veluti roscidulis sidium. Adest namquc praedicto fratri sub noctis
guttis sudorc respersus; quo praeclaro viso mira. silentio beatus Wolphelmus ter visum,incrastinum
culo, plerique flevere prne gnudio. Ad circumstantos jubens accelerare transitum,mare pacatum, ho-
vero conversus episcopus: En, inquit,Patres dile- stiumdenuntiansimpetumrefrenatum.Inmemoriam
ctissimi, quam dcvotus bic fucrit Domini servus, vero su33 liberationis,ter ternis psalmis cultor ille
quem tanta ac talis commcudat gratia vultus.Hisa snncta3Trinitatis,Dominovota persolvijussitjubila-
praosule pcroratis, oum vcncratione secus
debita b tionis. Taliter bostium sublata formidine, non mo-
beatiPctri apostoli altarc decenter traditur sopul dicumgaudium sumpsereex divina revelatione, et
turae.Ibisuffrangantibusmcritisejus, fidcliumexau- marinis sc laeti ingerunt fluctibus, piratis minime
diuntur vota, infirmis impenduntur beneficia, prae- nocere valentibus.Hoc ordineper servi sui merita
stante Domino nostro Jesu Christo, cui una cum ab imminentibus malorum procellis eruti, divinae
Patre et Spiritu sancto est honor, potestas etgloria gratias agunt liborationi. Quod etab ipsofratre,qui

per infinita scecula seculorum. Amen. pertulit, agnovimus, fideli narratione retulimus.

36. Itaque veluti magno mari emenso praosentis 38. Eodem tempore claudus quidam, Willeman-

historiae pelago, jam quasi littus cernentes respira- nus nomine, ex villa loco Brunwilerensi contigua,
mus, dum quaedam solum de miraculis ejus refo- Polheim videlicet nuncupata, obtentu beati Wol-
renda superesse videmus, Satagendum estergo ut phelmi, diu negatamembrorum recepit officia.Tem-

portum teneamus,cursum consummemus; quoniam, porequippe quadragesimali,ad locumaccedens se-

sicuti solent solem obducere nubes, sic pigri, dcsi- pulcri,quo salutis arderet desiderio, cordisprome-
dcsque scriptorcs, utilium rerum saepe subtrahunt bat gemitu: quo salutis ducebatur gemitu, cordis
cognitiones. Aggrediamur itaque referre miracula illius declarabat afilictio. Denique ad Deum tota in-

quae post obitum ejus divina per eum sunt cele- _ tentioneconversus,lacrymosisprecabatursuspiriis,
brata virtute. In territorio Brunwillerensi mulior ut servi sui meritis sospitatem mcreretur in mem-
Ncc spes fefellit, cui fides incitamentum praa-
qusedam Wazela nomine, dum quadam die ad opus bris.

consedisset textilc, tamcrudeli ex improviso utra- buit. Citiusonim dictu claruit, cujus sanctitatis vel
rumque manuum torqueri caepit vexatione, ut cla- meriti vir beatus exstiterit. Repente enim diu con.

more dirse vocis cives cogeretur excire. Ex cujus tracti se cocperunt extendere nervi, et venarum
immanitate doloris, paralysis obnoxia credebatur meatus vitalis sanguinis infusione repleri, et mem-
passioni. Subito namque adeo inutilis ost reddita bra prius praemortua,in pristinumvigoremrestitui.
manibus, ut ad nullos eas valuerit usus applicare. Quid longius morer? Sentiens homo divinam in se
Quo magis magisque ingravescentemorbo, prae ni- opcrari virtutem, lentoconamineassurgere nitens,
mia doloris contritione intermanus tonentiumob quanquam adhuc nutante gressu, in pedes constitit
dormivit, et hujusmodi lcnis vocis sonum dulciter et quae circa se acta fuerant praesentibus fideliter

audit Quid soporc dcprimeris? Si praesenti passionc

:
disseruit. Quorummanibussustentatus,ethucilluc-

carere volucris, surgc velocius, ct cum oblatione quedeductus, ut res innotuit fratribus, magnifice

ccrcidominiWolpholmiaditosepulcrum.llliusenim laudatur ct glorificatur Deus, qui in sanctis suis mi-

meritis es gaudio potitura salutis. Quae, alacri fide, rabilis est {Psal. lvii, 36) etgloriosus {Dan. in,82\

promptaquedevotionejubenti, satagensobedire,ar- D faciens mirabilia solus (Psal. lxxi,I8). Ad indiciura

dente sepulcrum invisit cereo, nec beati Patris dilli- vero tanti miraculi,sustentatorii illius baculi super
dens meritis,nec dictis credere cunctata monentis, sepulcrum beatissimi virimulto tempore mansere
Qua3ubiadorationcm procubuit,postpusillum sana suspensi.
surrexit, et,gratias agens Deo, sospes acla?ta3 re- 39. Alio ferme tempore huic miraculo accidit

cessit. consimile, quod quando qualiterve sit factum,libet

37. Frater quidam ex coenobio Brumvilerensi, referre. De villa Geroldeshoven, mulier omnimodis
Ileribertus nomine, post obitum beati Wolphelmiin contracta ad saepe memoratum locum ab amicisest

Daciam (23) provinciam fuerat transmissus, cum deducta. Haec scdulo ibidem incubansprecibus, tem-
aliis quibusdam, religionis monasticne gratia, fratri- plilimina frequentabat attentius: existente autcm
bus. Ubi cum aliquantisper commoratus esset, et sacratissima beati Petri apostolorum principis so-

(23) Daniam interpretatur Henschenius.

 433 EKKEHARDI URAUGIENSIS. — PRyEFATIO 434
lemnitate, et hano cum reliquo vulgo tantis contigit A ravit, effectum meruit. Erecta quippe divinitus, ex-
intcresse solemniis. Quas largiter flens, et longa clamavit, omniumque silenlium clamoribus rupit.
suspiria trahens, ante sepulcrumbeati viri proster- Ubienimossibusossascconjunx<Tedisjuncta,etner-
nitur, miseram se ac infelicem nimium conqueri- vorum contractio juncturarum ficbat connexio, non
tur;cujus nec preccs mererentur admitti, nec cor- cst mirandum quod fragilior mulieris sexus expavit
poris incommoda solvi. Scd qui quondam mulieris animus. Exsurgcns itaquc a pavimento, recepto vi-
Chananseae, et hujus voluit preces differre, ut im- gore, incolumis pravaluit ad propria remeare. Ta-
portunum illius desiderium, fidei esset experimen- iibus miraculorum offcctibus veraciter cum Christo
tum. At vero quoniam beati viri meritis salvari sc vivere mundo testatur vir iste beatus. Amen.
posse non haesitavit, sed in fide postulans perseve-

BEATI WOLPHELMI
OPIISCIJLIJM DE SACRAMENTO ALTAKIS.
{Exstai, supra Vitce B. Wolphelmi num. io.)

VERSUS DE UTROQUE TESTAMENTO.

{Illos quoque Vitm inseruit Conradus, quos, ut opusculum Desacramento altaris,propter connexionem
qua textui adheerent, scorsim edere noluimus.)

SvECULO. UNDECMD EXEUNTE, DUODECIMO INEUNTF

EKKEHAIUM UUALGIENSIS
CHRONICA,
EDENTE V. CL. G. WAITZ PROF. PLiBL. KILON.

PEHTZII PR.EFATIO
MONUMENTORUM CERMANLE HLSTORICORUM TOMO VIII PR.EFIXA.

Seriptores tomo superiori editos, quos sacuto undccimo historiam universalem tradidisse vidimus,
jam qui eamdem usque ad Conradi III regnum produxerunt Ekkehardus, Sigebertns, annatista Erphes-
fivrtcnsis ei Saxo excipiunt. Quorum primo loco primaque ricc tenebris crcptus Ekkehardus Urau-
gicnsis prodit. Cujus edendi cum jam anie viginti annos viam quarerem, felici are contigit, ut codices
prastantissimos, quorum ope Annales Heinrici IV ct V imperatorum integritati restituerentur, tum
vcro et codicem autographum priori Chronici parti restituenda necessarium, et altcrum autographum,
quo Chronicon ante aquc ignotum imperatorum habebaiur, editioni nosira vindivarem, et ita subsidiis
ditissimis colleciis,fontibus quoque unde Ekkehardus hauserat, passim indicatis, codices U classcs
suas secernere, novaque editionis consilium et raiionem in Annatibus nostris t. VII, pagg. 409-509,
proponere possem. Via igitur patefacta, editionem inceptam Waitcio nostro, quem post sexennium
Monumentis Germannia summo cum fructu dicatum jam professoris historiarum publici munus in
universitate Kiloniensi ornare gaudcmus absolrcndam commissi et indefessu ejus opera absolutam
lectoribus nostris hodie propono. Opere typis expresio, cum mense Scplembri anni
superioris
Pragam adirem, in Museo Bohemico primus cod'ds cujuslam incogniti ct sxcuh xn scripti
quaternio in manus venii, quo principium Chronici EMehardiani usque ai P/wronei circitcr
435 EKKEHARDI URAUGIENSIS 436
tempora legi; quem igitur codicibus infra pagg. U-13 recensitis addas telim. Sigebertus Gembla-
censis,paratis editioni uorre subsidiis muUis at haud sufKcicntibus,
Betmannumnostrwmrestauratorem
nactus cst. Qui dtm Bruxellis incodicem olim Gemblacensem incidit,
ipsum Sigeberti et Anselmi auto-
graphum esse agnovit, nec solum editionis tere norrefundamentumposuit, sed supplementa,auctaria,
con-
tiauationes una cum Roberti de Monte Chronico ceque cx autographo
descripto adjecit, cx quibus nostra-
tes exterosque historice studiosos plurimum emolumeati
capluros confidimus. Annates Erpllesfurtenses
paucis tantum paginis comprehcnsos ex codiceautographo luci dedi. Annalista Saxo, cui
aque codexau-
tographus. Parisiis anno 1827 a meprimo evotutusjuadamealo datus est, Waitzii opera
textu restituto,
fontibushistoriceinmargineindicatis, majorequam hucusque fieri solebatfructu historice undecimi
et
duodecimi sacuti intestigandm adhibebitur.
Dabam Berotini in Bibliotheca Regia a. d. iv Kal. Julias a. 18U.

V. CL. G. WAITZ PROCEMIUM.

Ekkchardi historiographi, sa.culo xi exeunte, xn A sufflciat. Nam et hunc et alios errores (4) jamMar-
ineunte ccleherrimi, memoriam nostra aetato ohli- tenius refutavit (5). Post quem etiam Pezius accu-
vione fere obrutam vidimus, ita ut, cum Heriman- rationem hujus auctoris notitiam nactus (6), neque
nus, Lambertus, Marianus, Bernoldus, Sigebertus tamen Chronici edendi consiliumexsecutus est, ita
oninium ore volvercntur, illius pauci mentionem ut nostra demum a3tate, codicibus undiquecollatis,
lecennt et ne hi quidem quis fuerit quaeve scri-
quam Ekkchardus in historia conscribenda collo-
pserit satis edoeti quod, libris ejus historicis
in
;
caverit diligeuitiam quidque libris suis praestiterit,
editis, deinceps fieri non posse confidimus.
Nam intelligi potuerit (7).
quis non primo voluminis hujus aspectu auctorem
Ekkehardi vitam vero necsicquidem satisperspe-
agnoscet gravissimum, qui paucis annis plura con- ctam habemus. Ubi, a quibus sit parentibus natus,
scripseritopera iisque tam antiquam quam sui tem-
nemo tradit. Trithemius solus, qui pluribus locis
poris historiam amplis illustraverit commentariis?
ipsius mentionem facit (8), canonicum eum fuisse
Tunc fortasse in memoriam revocet, jam in libro Wormatiensem dicit (9) sed in hoc falsus esse vi-
;

illo De scriptoribus ecclesiasticis,

quem anonymi detur. Pergitenim,Ekkehardumjamtunccoenobium
Mellicensisnomineaflerunt,Ekkchardumlaudari(l) Hirsaugiense intrare voluisse, sed voto peregrina-
virumadmodumdoctumetreligiosum,«quietsuam tionis ad terram sanctam suscipiendas astrictum id
uihilominus chronicam scribit, » el lielmoldum ad
R
perficere nequivisse ideoque mox itineri se commi-
ipsum revocare (2) tanquam auclorem qui Heinrici sisse. Quud anno factum esse ipse Chronico
1 101
IV et V historiam enarraverit (3). Quod Eccardo
suo narrat. Per liulgariam cum magno Germanorum
ansam praebuisse,utEkkehardo opus illud tribueret exercitu Constantinopolim perrexit, inde Joppen
annalista. Saxonis nomine inscriptum, monuisse navigavit, ibique mortalitatem magnam vix evasit,

NOT-E
(i) C. 104. ettanitatibus pro Christi amore deseruit, teniens-
(2) I. c. 40, ap. Leibn. II, p. S74. que adHirsaugiam, sancta contersationis habitum
(3) Ex his locis et Trithcmii testimonio
jam Bo- suscepjit. Eratautem tir in omni genere scientia-
sius (v. Struvium obss. select. ad universam rem. rum eruditissimus : sub cujus magisterio multino-
litter. spect. I p. 318), et Baluzius (epist. adSchii-
bileseiignobiles in omni litteratura magnifice pro-
teruin, Archiv. I, p. 344) ipsius notitiam habuerunt. fecerunt. Qui monachus factus, in omni puritate
(4) Nam Browerus catalogum episcoporum Hil- r itam suam instituit, et crescentibus meritis, tan-
desheimensium (Vita Codehardi ep.Hild.Mog. 1616. dempost annos undecim abbas in Uraugia primus
4, p. U7-101), Leibnitz (SS. B. B, I. pr:ef., n. ordinatusfuit. —
Et pag. 307 Anno etiam prescri-:

40-52) Chronicon epp. Hild. Ekkehardo tribuunt, ptosanctus Otto episcopus Babenbergensis, Christi
quem tamen ab alio quem Helmoldus laudat diver- sertusper omniafidefissimus, intermulta pietatis
sum esse hic putat (ib. II, p. 814, n. Pr;ef., p. 52). P suce studia moaasterium ordinis nostri suis impen-
'

(81 Collect. ampl., t. IV, p. "2, 3. Cf. Schcidt Orr. sis denotofundatit Herbipolensis dicecesis,Juxta
Guelf. III, p. 153, n. 30. Sulamftutiolum, subhonore sancti mariyris Lau-
(6) Ex Pezii collcctaneis Mayer hausit qua. de rentii, quod Uraugia nuacupatur et distata Wirz-
Ekkebardo ejusque Chronico scripsit (ap Hormavr burg tersus aquitonem sexferme miliaribus; quod
Archiv. 1828, p. 800); qua. recentiores tanturu n6n taademperficiens,v.tpotuit,pro sustentatione ser-
omnes fugisse videntur. rorum Dei dotatit, et abbatem cum monachis de
(7) Cf. pra.sertim qure Archiv. vol. VII, p. 400-
Hirsaugia impetrarit. Erkhardus itaque, mona-
500 dicta sunl. chus hujus cosnobii Hirsaugiensis,p'imusabbasin
Uraugiamfuitmissus a reterendissimo patre Bru-
(8) Chron. Hirsaug. (a 1550) p. 129. Ann. Ilir-
none, tirin omni to.rielate scripturarum doctissi-
saug. I, p. 278, 344, 367, 390 De SS. eccl., c. 378.
mus.qui, sicutanno Brunonis abbatis secundo supra
iOi p. 340 Anno pranotato magister Eckardus
:
dixim us, primumfuit canonicus et scholastlcus tc-
H ormatiensis ecclesiacanonicusetscholasticus di- ctesia Wormatiensis, deinde monachus sub abbate
rinospiritu compunctus, mundum cumsuis pompis Gebhardo fleri tolu.it, sed voto peregrinationisad
 ,

437 CHRONICA. — PROCEMIUM. 438

postea obsidionem urbistulit, etiam Hierosolymam A perductus sit errorem non difflcile sit intellectu.
visitavit, a. vero 1102 mari in Italiam et postea in Nam inhoc ad rectum redit trainitem, quod Ekkehar-
Germaniam reversus est. Sed jam antea, a 1099, in dum postea abbatcm fuisse ordinatum Uraugiensem
Chronico scribendo occupatus fuit (10), et, nisi valde dicit. Otto eniin episcopus Bambergensis in praedio
fallor, Bambcrgae tunc temporis vixit. Nam libros suo Uraugia, in dioecesi Witzburgensi ad Salam flu-
quos adhibuit, eosque maximam partem rarissimos, vium sito, quod nunc Aurach dicitur, S. Laurentii
bibliothecas Bambergenses ipsi suppeditarunt (11), monasterium fundavit ordinis Benedictini, quod re-
ibique codices Ekkehardi antiquissimi sunt re- gulae subjecit Hirsaugiensimonachisque ex Hirsau-
perti (12); illius fundationem resque ibi gestas ea gia assumptis tradidit (10); id quod Trithemio an-
narrat diligentia quae auctorem in ipsa civitate vel sam prsebuisse videtur, ut etiam abbatem Ekkehar-
dioecesi degentemarguit; monasterii dcnique S. Mi- dum inde petituni esse statuat etiam in hoc falsus,
;

chaelis Necrologium diem mortis adnotavit. Wor- quod fundationem a. tribuat 1118, cum litterae (17;
matiac vero ipse nullibimentionem fecit, ne Hisau- monasterium a. 1108 inceptum, post quinque annos
giam quidem verbo attigit, quamvis, si Trithemio esse dedicatum doceant, et ipsum Ekkehardum
fidem praeberemus, ibi ex itinere redux per plures jam a. 1117 ex S. Laurentii monasterio epistolam
annosvixisscetlitterisincubuisse,quinschokepra> g scripsisse videamus (18). AbOttoneepiseopo, quein
fuisse putandus esset. Econtra ipse Ekkehardus se summis laudibus elfertetcolit quasi patronum (19),
aliquando Corbeiae vixisse profitetur (13); id quod quem jam antea in itineribus comitatus esse vide-
inter a. 1091 et a. 1107 factum sit oportet (14). tur (20), electus, hoc munus suscepit, monachus
Quse cum ita sint, Trithemium, cujus fidem sa> tunc, nisi valde fallor, monasterii S. Michaelis
pissime vacillare omnes consentiunt,
haec sine causa Bainbergensis. Quot annis postea vixerit non satis
sibi persuasisse, ne dicam ex ingenio finxisse, for- constat (21); Chronicon usque ad a. 1123 conti-
tasse quae ad alterum nescio quem Ekkehardum mo- nuavit, epistolam Volmaro Hirsaugicnsi, si Trithe-
nachum Hirsaugiensem Bambcrgen-
spectent, ad miofides, a. jamper triginta
1129scripsit (22); tunc
scm, postea Uraugiensein, retulisse putarim pra> annos litteris operam navaverat, ideoque aetatem
sertim cum in aliis libris nihil hac de re dicat, imo fere senilem attigissc videtur. D. 23 Januarii (23)
nobiscum facere videatur (15), et quomodoin illum mortuus est (24).
NOT.E.
terramsanctamadstrictus,satisfacereillavicede- C nondum ad incrementum perducta gratias agi t
siderio suo nonpotuit. Rcversus landetn departibus ingentes jure despectior Uraugia; ar
filia cceteris
tra?is?narinis, ad Hirsaugiatn rediit, et habitutn bitris etiam internis semper imploratpramia pro
monachi sub venerabili abbate Brunone suscepit. beneflciis scilicet nobis a vestra clemsntia gratis
Postremofactus abbas in memorato ccenobio Urau impensis, per quce tam erga nosquam supe-r cunctos
giensi, regularis discipiince observantiatn, quam in necessitate??ipatie?itesmater?ia\iscerarecludereso-
Hirsaugia didicit, in omni vita sua tam in se quam letis. Ad hac iterutn iterumque pedibus vestris
incommississibisubditis diligeniissimecnstodivit. advoluti ??iente et spiritu petitionem nostra?n co?iti-
Erai enim fundatus in timore Domini, et in ejus nuamauribus cl emetitiavestra sugg crerenoncessa-
mandatis singulari devotione studiosus, quippecui mus, quatetms novellatnpla?itatio?iem vi?iea Domi-
nihil dulcius fuit unquam in onmi vita sua quam ni Sabaoth, quam apucl nos initiastis, neglectui non
divttiis nocte simul ac die vacare obsequiis. Qui tradatis, sedservo Dotnini Oitoni episcopo, cujus le-
cmn esset in omni varietate scripturaru?n eruditus, gaiionefungitnur, hanc suce charitatis vicissitudi-
nequaqua?n i?icrti vacabat otio, sedquoties sibi li- nem rependetites, aVquem ?iobis adprasens senio-
cebatamris respirare tetnporalibus, auttegitali- retn destinetis, quetn ros seniorem noveritis; cujus
quid bo?ii ctscmcti, in quo ipseproflceret, aut scri- apud nosirrig etur solertia quod benigneplantastis.
psii quidpiam utiliter, quod leghites cedifcaret. Re?nisi?nus etiam fratrem prcesentem Co?iradum,
Rerum quippe temporalium inopicun magnam sus- paupertatem nostram tcedio habe?item vestrasque
ti?iuit, sed hutnititate, patienlia cceterarutnque spirituates divitias spiritu ferve?ite sitientem.testi-
virtutum plenituditie divesfuit. D monium illi perhibe?ites.
(10) V. infra, n. 27. (17) Ap. Usscrmann episc. Wirceb. cod. probb.,
(11) V. infra, col. 441-444. p. 29. Versio est Germanica sed antiqua diplomatis
(12) V. infra, col. 439, 440, 444-440. a 1 122 dati.
(13) V. prajfationem ad Erkembcrtum, col. 449. (18) V. infra, col. 448-450.
(14) Nam his annis Marquardus abbas fuit;v. (19) A. 1124, 1125.
Ann. S. b. a. (20) V. infra, col. 445-447.
Nam in priore Chron. Ilirsaug (Bas. 1SS9),
(15) (21) fn diplomaten. 17 allato ipsenon nominatur,
p. 129 Eckhartus, inquit, ve?terabitis ??ionachus
:
occurrit vero in allero sine anno ap. Ludewig. SS.
sapedictimo?iasterii Montis monachorutn ,vir, etc. R. Bainb. I, p. 1124.
ubi Bambergcnse monasterium S. Michaelis inMonte (22) Ann. Hirs. 1. 1., p. 390.
intelligendumesl. (23) Necrolog. S. Michaelis Bamberg. ap. Schan-
(16) Hoc epistola docct ab Ekkehardo ca3terisque uat Vind. litt. II, p. 29 x. Kal. Febr. Eggehardus
:

monachis Uraugicnsibus ad Volmarum abbatem abbasS. Laurm (lege Lauretitii) Uraugia. Minus
:

Hirsaugienscm scripta, quam Trithemius I. 1, p. recte Ussermann (episc Wirzb. p. 418), d. 20.
390 exhibet Dignissimce reverentice revere?idissi-
:
Febr., i. e. x. Kal. Marl. indicare videtur.
mceque dignitatis viro, domitio Yolmaro Hirsau- (24) De anno non constat. A. 1130 numerus ap.
gie?isium abbati, eisdemque prcecipuis nimirum Tritbemiuin de SS. eccl., c. 378, potius ad antece-
membris capitis sutnmi, frater Eckardus ccetera- dentem quam ad sequentem referendus est senten-
que sa?icti Laure?itii perexigua familia, si quii liaiu; ef. c. 377, 381, 383, etc. Ita quidem a vero
vatetit orationum vel servitutis pauperutn xenia longe recedit. Sed cliamsi aliter statuereniua, tali
Spirituali pluri?narum filiarutn matri Hirsaugice, testimonio inniti vix possemus
 .

139 EKKEHARDI URAUGIEN.SIS 440

Ekkehardum littcranim studio excelluissc et non A mio visum et accuratius descriptum, quod Laterna
in uno libro operam suam collocasse, Trithemio li- sivc Mathins inscriptum fuit hucusquc innotuit, ita
benter credamus, Eckardus, inquit (23), #r imus ab" ut nonnisi libri hislorici tcmporum injuriam fugisse
bas monastcrii sancti Laurenlii quod Uraugia di- videantur. Prater Chronicon vero usque ad a. 1124
cilur, in diacesi Herbij)oiensi in Hircinia silva, deduetum, Trithcmius etiam brevem affort (26)
ordinis sancti Bencdicti, natione Teutonicus, vir in historiam, qua Ekkehardus res suotemporc gcstas
dicinis Scripturis eruditissimus et insacutaribus descripscrit. Accuratius vero, codicibus quotquot
titteris nv.tti inter Germanos suo tempore doctorum reperiri poterant
evolutis, singula quseque ipsius
in/erior, metro excellens etj)rosa. Scripsit non sper- opcra recensere corumquc tcmpus definire licet.
nendce tectionis ojmscuta, quibus ingenii suivivaci-
tatem dectaravit. I)e quibus ego tantum vidi ojnis Ultimis sseculi xi annis Ekkebardus, monachus
iusigne ad imitationem Boetii gemino stylo compa' tunc Bambergensis, Clironicon aggressus est scri-
clum, ad instructionem et consotationem monaclio- bendum, quod indc ab orbe condito usque ad ipsius
rvm etomniumfidelium Deum timentium valde utite tempora quam amplissimam rerum gestarum noti-
ct necessarium, quod pranotavit Laternam mona- tiani exhibcret, in quo colligcrct quaecunque ex li-

chorum tib. v. Sermones quosdam elegantes varia- 13

bris tam bistoricis quam biblicis theologicisque vel
sque epistolas ad diversos composuit. Claruit sub aliorum scriptis comportarc posset cui inter varias
;

Conrado tertio imperatore. Anno Domini 1130, in sasculi xi et xn historias universales primum locum
medio ecclesia jnafati monasterii sepuitus. De ope- summo jurc tribucre mihi videor. In hoc occupatus
ribus vero abEkkehardo scriptisalio loco accuratius operc, ut ipse profitetur (27), a. 1099; neque ta-
fuit

piosecutus est Scripnt autem non contemnenda

: men tam brcvi tcmpore id absolvisse putandus est.
auctoritatis opuscula, quibus et tunc prasentibus Nam textus hac cditione quamvis minutissimus ple-
se utilem reddidit etmemorabilem posteris commen- rumque typis cxprcssus 180 explet paginas; Ekke-
davit; e quibus ferunlur subjecta. Chronicon ab hardi vero codex autographus (28) folia plus quam
origine mundi usque ad annum Dominica Incarna- ducenta continuit. Hic, qucm numero I indicavi,
ti mis 1 124 tnclusive volumen insigne composuii, in nunc in bibliotbeca universitatis Jenensis exstat,
quo Gesta regum et imperatorum in Germania et olim vero fuit « monasterii Sancti Michaelis in mon-
extra ordine satis congruo digessit. Adimitationem to prope Babenberg. » Folia quaedam excisa esse do-
q uoque Marciani Capetla ac BoetiiSeverini scripsit l<inus; casterum gcnuinumet nonnisi paucis mendis
gemino stylo, hoc est carmine etsoluta oratione, sa. aspersum prasbet tcxtum, qualem Ekkehardus pro-
lis imtructum opus, quodin tres tibros divisum La- pria manu exaravit, binc inde leviter correxit non-
ternavi sive Mathiam pranotavit, in quo cujusdam Librum integrum cum
nullisquo additamentis auxit.
Mathice agroti ptanctum Paulus, ejus in Domino infraedamus, matcriarum dispositionem, annorum
adoptivus filius, artiflciali quadam consolatione computandorum rationem, aliaque quibus auctor
etiam ad sanctam Hildegardem
dclinivit. Scripsit diligentiam solertiamquc probavit, lectores ipsi ju-
abbatissam apud Bingiot episiolam unam, adsan- dicent. Subsidiorum et numero ct gravitate tantum
ctum Otlonem episcopum Bambergensem epistolas non omncs sui temporis, imo plcrosque medii aevi
plures, ad Votmarum abbatem hujus monasterii soriptores, si Sigebertum illum eruditissimum exci-
Hirsaugiensis ejnstolasplures, ad alios quoque di- pias, antecellit. Nam
(29), ut antiquitatis historiam
versosepistolas similiterplures. Sermones etiamad illustraret, praeter Chronica Hieronymi (30), Pro-
monachos suos et homiiias non spernendas edidit. speri (31), Jordanis, Isidori et Bedae, etiam Scriptu-
Catera quce composuit ad nostra tectionis notitiam ram sacram (32), Josephum De antiquitatibus Ju-
minime venerunt. daicis et de bello Judaico, Eusebii Historiam eccle-
Epistola una tantum exstat, sermonum et homi- siasticam ex translatione et cum continuatione Bu-
liarum nullum vestigium ; ne opus quidem a Trithe- fini, Tertulliani (33), Hieronymi (34), Augustini (3S\
NOT/E
monium perhibentes quod fideliter nobiscum
illi ]) leat, vigeat et in aternum coram Christo vivat
conversatus tam honori vestro quam utititatibus sanctitas vestra, inveniat etiam nunc etsemper in
nostris non segniter hactenus per omnia insudave- conspeciu vestro gratiam humititas nostra. Nota
rit. Nwnc autem, ut omnimodis afiirmat, obitus sui quod Ekkehardus neutiquam scipsum Hirsaugise de-
r icinitatem pertimescens ,in vestro sanctissimo col- guisse indeque Uraugiam missum esse dicit.
legiopotissimeacnovissimc inveniri desiderat. Va-
(23) De SS. eccl. 1. 1. explicarunt.
(26) Chron. Hirsaug. (a. 1859), p. 129. (30) Integram fere praefationem ex lioc descripsit.
(27) Col. 671 temporaque pontificum Romano- (31) Chronicon adhibuit tam quod dicunt consu-
— ab
:

rum hoc anno d. i. 46° — usque in millesi- lare quam imperiale.

mum nouagesimum nonum ejusdem incarnationis (32) Cui adde librum apocryphum, Judas apostoli
annum seriatim perduxi, A. d. i. 1057. — Heinri- epistolam (col. 502;.
cus — regnare ccepit, et quando hmc conscriptio (33) Infra, col. 045.
facta anno 42 regnavit.
est, ,J
(34) Praesertim commcntarium in Danielem dili-
(28) Quod jam Pertz, Archiv. VII, p. 472, probavit. genter evolvit (cf. col. 545 sqq.); bis etiam commt
(29) Qurc de fontibus Chronici Uspergensis di- in Isaiam respexit (col. 509, 541), postea affert
sputarunt Gretser (Op. XVII, p. 75), Semler (Ver- comm. Marcum, ubi fortasse Matthseanum intelli.
such, p. 129), ct Schumaeher (Beitrrege, p. 43, 44) gendum csse dixi (not. 218).
huc pertinent; sed rem magis pcrturbarunt quam (35) Praeter opus de civitate Dei, cujus praesertim
441 CHRONICA. - PROCEMIUM. 442

Gregorii Magni(36) opera,librosque passionum (37) A ria usus est Romana quamPaulus diaconuscompo-
adhibuit ; Romanae antiquitatisnovit auctores,Sal- suit (51),nec non Historia miscclla, quas saeculo
lustium (38), Plinium(39), lortassc Livium (40) et post cx illiusoperealiisquefontibusconfectaest(52j
Virgilium (41) multa exOrosio sumpsit iu codice
; ; Cumexhis, praescrtim exBedae Martyrologio (53),
quodamBambergensihodiequesuperstite(42)histo- multa depontificibus Romanis repeteret, saepeta-
riam et epistolas Alexandri fabulosas legit, nec non men ab his aliisque auctoribus in illorum ordine
Aurelium Victorem, Jordanis Historiam Gotho- temporequedefiniendis recessit, id quod catalogo
rum (43), Gesta regum Francorum, abbreviationem quodam (54) duce fecisse videtur. Ubi ad saeculi
Chronicorum, Pauli Diaconi librum Dc rebus Lan- nonihistoriamvenit, fontesadiitgraviores, Einhardi
gobardorum (44) aliaque, quemadmodum ab Italo dico librostam Vitam Caroli (55) quam annales,
quodam sermonemutato, descriptasunt et interpo- quibus Annales Laurissenses(50;, Vitam Buchardi
lata. Ut Francorum historiam concinnaret, etiam Wirzburgensis (57), monachum Sangallensem f58)
Frcdegarii iibrum secundum consuluisse videtur aliaque (59J adjecit, postca etiam Annales Lobien-
(45) pluraque ex Vitis S. Columbani (46) et S. Gal-li ses (60) a diit. Ex Rudolfi libro De translatione
(47) hausit. Prasterea hac libri parte etiam Vita S. AlexandriSaxonum originesillustravit(Ol), quo-
S. Gregorii Magni (48), Bedae operibus (49), Dicuili r> rum hisloriographum Widukindum (62) postea du-
libro De mcnsura terra. (50), praesertim verollisto- cem habuit praestantissimum ejusque narrationem
NOTiE.
libroslS —
18 exscripsit (col 505 seqq.), etiain porum ratione (col.555,) praeterea Commentarios in
eommentarium de Genesi adhibuit (col. 720). Marcum ct in Acta apostolorum(col.061, 667), Mar-
(36) Ejus dialogum ipse affert. (col. 790). tyrologium fcf. n. 53,) nec non Historiam ecclesias-
(37)Passionum libri (col. 071, 093, 095) et Vita ticam Angloruni (col. 641 cf. 666, 667), quam co-
;

Patrum (col. 700) nescio quae afferunlur cf. col. 068: ; dex Bambergensis continet.
ille
Utnonsolum inmartyrologiis attituletur, rerum f50) Quaeex hoc excripsit Bedae nomine affert,
etlam incanone missarum et in supplicationibus apud quem haee non inveniri, jam Lappenberg,
latanariumpublicitus —
recitetur. Libros passio- (Arch. VI, p.890. monuit.Equidem quin Ekkehardo
ins DionysiiAreopagitaeetAlexandripap8eV.col.668 Dicuili liber ad manusfuerit,non dubito, cum plu-
(cf. col. 079). S. Basilii Vilamadhibuit Ekkehardus res hujus codices etiamnumin Germaniareperian-
col. 711. tur, e. gr. Dresdae Ebert. Gescb. d. Dresd. Bibl.
(38). Col. 537, 634. 640. Vindobonae(Endlichercod.phil. Lat.,p.231,
p. 283,1,
(39)Col.505, 725. Cf. Col. 509, 510,511,512. 232.) Faoile vero, ut alia plura, etiam hos opus ce-
(40) Col, 537. leberrimo Bedae tribui poterat.
(41) Col. 055. Nescio an vcrsus col. 607 ex Cice- (51) Interdum eum adhibuit textum quem codex
rone desumpl us sit. illeBambergensis praebet,, plerumque tamen ge-
(42)Dequoin Annalibus nostris(Archiv., Vol. IX) nuinum, qualem in alterocod. Bambergensi hodie-
accuratiusdisputabo.Nofandumest plurimasinter- que legimus.
polatoris illius glossas ab Ekkehardo esse exscri- (52)Etiam ejus collectionis codex integer (26
ptas(e. gr. col. 675 vcrba -.quodtunc eratsignum librorum) Bambergae asservatur (Arch. VI, 42),
liberalionis). Praetereaerroresquosjam ille
commi- quemquamvis nondum viderim, Ekkehardoad ma-
sit ne Ekkehardotribuas cavee.c. col. 721 Dago- : nus fuisseputo. Certe genuinum et amplum posse-
bertum episcopatui preposuit (cod. Bamb. :) Dago- ditlibrum, ex quo multa descripsit, quae in editio-
berhtumepiscopatupreponit), col. 709-71 de pugna 1 ne vulgari omissa sunt etnonnisi ex codicibus vel
interSaxoneset Suevos commissa. Unum afferam Hersfeldensi vel Palatino ab editoribus afferuntur.
exemplumquomodocodexille a genuinotcxturece- C53) Quod ipse affert col. 609, 674, eoquecol.674
dat :
seqq., saepe usus est.
PaulusDiac. vi, 20. (54) Cf. col, 670, Maxime in annis definiendis a
« Liutbcrtum vcro quem ceperat pari modo in caeteris fontibus recedit.
balneo vita privavit. » (S5i Cf. col. 843.
Cod. Baml. f. 183'. (56) Praeter Annales Einhardi etiam, hos exscri-
« Liopertum vero quem vivum in pugna appre- ptos esse,anniostendunt768 verba :7 Idus Octo-
henderat, misit eum in balneum et clausit regiam bris.113, 783 (in qnibus tuncerant vigilia ascen-
super lpsum, quiet prommio calore mortuus est. » u sionis),a. 797 initium, etc. A. 823 et 828 quaedam
» n
1/' //]/ n
Ekkehardus
/1 /i /tA« /.i/\l Oi/"\\ l__l__x __ ___•_• *. -* _• _*_._*_ I __._____._ •__. J. . . __.
(col. 810). habet quae nonnisi in Ann. Bertinianis leguntur,
Liopertum inpugna vivum apprehendit— misit
« sed non exhis sedexcommuni fonte, amplioriEin-
id balneum et clausit januam super ipsum, sicque hardi codice, descripta.
nimio calore mortuus est. » (57)Col. 837,839.
(43) Plures Ekkehardi lectiones nonnisi ex hoc f58) Col. 847, 853, 864, 866, 868.
codice explicandae sunt. Ut unum afferam pro (59) Locuma.753 de coronatione Pippini non ex
:

familits ballhorum codex legit: familia etaltho-

Reginone,queminmargine allatum videsfcol. 839),
rvm, unde Ekk. (col. 732): familia-Ewaldorum,
sed vel ex clausula coronationis (ap. Bouquet V)
Fortasse tamen et alterum possedit codicem, ex
descripsit, vel ex fonte quodam deperdito, qui
quo nomina quaedamcorrexit.Certe Jordanis Chro-
etiam 799 quaedam ipsi suppcditasse videri po-
a.
nicon non integrum ibi invenit.
|

test. Quaeex Genealogia regum Francorum col.871

(44) Cf. n. 49, 51.
876, 883 repetuntur, ad cam referenda sunt quaein
(45) Col. 523.
Chronico legitur Wirziburgensi, col. 493.
(46) Col. 720.
(47) Col. 720. (60) Col. 871 sqq. Nota quod etiam horum codex
(48) Col.797, 798, 815 sqq.
Bamberg.e cxstat.
(49) Praeter Chronicon de sex a.tatibus mundi (61) Cf. Mon. SS. II, p. 673.
etiamlibrum adhibuit,cujus illud pars est. detem- (62) Cf, ibid., III, p. 415.
 ;

U2 EKKEHARDI URAUGIENSH Ui
exlibris non vulgaribus, Lludprandi (03; Richeri- A artis rudimeiita eo posuit,
quod non solum varia
que(64J ffistoriisatque Vita S. Odalrici (G6), et scriptorum teslimonia perpendit, sed nonnunquam
auxit et emendavit.Inde a saeculi xi flne uberiore dissonanlium viliis librorum ascribi posse puta-
fonte destitutus, ca plerumque repetivit quae in vit (72). —
Pnaeter scriptos fontes scmel vel bis
Cbronico quodnominavi Wirziburgense, ox Ileri- etiamadea provocavit quae populivoce ferebantur
manno Augiensi derivata leguntur. Ex eodem jam carininibusquc canobantur (73), et ubi ad tempora
antea quamplurima mutuatus est. (66,).— Horum devenit suis propiora, plura adjecit quae a coaevis
auctorum narrationes moremedii asvi scriptoribus accepisse credendus est, ca potissimuin quae res
consueto descripsitquidemtam fideliter, utverba spectant Bambergenses (74). Seculi xi exeuntis
eorum interdum etiam tunc retineret, si a seipsis bistoriam ipse composuit, breviter quidem et sim-
visa uarrarent vel quidquam a<l sua tempora refer- pliciter, sed satis accuratelitteris aliisque documen-
rent (07; ; nihilominus vero ueutiquam ea scripsit itis usus (78) atquebac parte menlem nulli parti
;

levitate et inconsiderantia, qnam inaliis lm,jus:eta- obnoxiam, sensum justum rectumque, patriaeamo-
tisoperibus non raro deprehendimus. E contra re- rem et eamdem erga imperatoremquam ergasum-
rum materiaquamvis amplissima nunquam seobrui lnumponlilicemrcverentiam ostendit. Historiam,ut
passusest, sed singula quaeque apte disposuit,quae- supra jam dixi, a. 1099 vel sequenti composuitbre-
eunque de eadem re apud diversos auctores lege- vique itincris sacri his annis suscepti narratione
bantur diligenter collegit (08), alia narrationcm ex finivit, quam ex epistola [quadani hausit crucife-
aliaemendavit(69),auxit,8upplevit,interdumetiam rorum (70).
accuratius in unam aliamve rem investigavit (70;. B veroincodice supradicto, olim Bambergensi,
Ita
Quo ipsum veritatemassecutum esse non contendo, nunc Jenensi, non amplius exstat, sed postea ab
sed certepro viribusfecit.etquod minus perspexit ipso auctore mutata atquecontinuata. Altero vero
candide professus est (71). Prima saltem criticse codice, et ipso olim monasterii S. Michaelis Bam-

NOT;£.

(03; Cf. ibid., p. 272. (71) Col. 535 (Has igitur dirersitatesinhystoriis
(64) Cf. ibid., p. 500. Richeri unicum quod exstat inveniens, sedneutrampartem veluti nullius aucto-
excmplar Bambergae inventum csse nemo nescit. ritatis homuncio rejprehendere presumens, utrius-
Nihilominus non hunc sed alterum libri codicem quenotariopinionem, utstudiosiorem lectoremred-
Ekkehardo ad manusfuissc, non possum quin stra- dam cautioremj, eol. 549 (Horum omnium conve-
tuam. Nam ccrtc ab illo s»pe ita recedit, utnarra- nicntia qualiter se habeai,studiosioribus proposi-
tionem potius ememoria retulisse quamdescripsis- tam relinquamus). col. 883 ^y^ nos forsan stulte
se dicendus esset ;quod alibi nusquam factumcst. proponentes, nichil autem temere definire prcesu-
Prseterea unum habet locum, quem Richerianum mentes,hystoriarumscriptoribus,ut parest, ceda-
redolere ingcnium oinnes concedent, quem et ipse C mus, haecque studiosioribusinvestigandarelinqua-
Bichcrotribuit(col.900;cf. Jahrbucher 1.1., p. 198), mus, col, 857 (Has diversas expositorum sententias
quamvis in codice illo Bambcrgensi non legatur ;
— ideoposui,ntsapiensattendat et quid eligat vi-
quem ab Ekkehardo confictum esse nullo modo deat) col.585 (ceterumprudcns lector eligat, quidsi-
persuaderi possum. HdehiismaximepIareat),co\.6i}2 (Exhis prudens
(65) Col. 897. Secundam illam habuit quem Gebe- lectoreligatquidmagissittenendum),co\. 071 (Hcec
hardo cpiscopo debemus cf. Mon SS. IV p. 389,
; autemomnia non dico,quasi pro meagarrulitate
n. 14. Ruotgeri Vitam Brunonisipsi admanusfuisse prejudiciumcupiensinferrealiorummesatis saiis-
(col. 905) non putarim. queprecellentiumsententice, sed quasipro indagan-
(66) V. Col. 443. daveritatis cupiditate, stulticia notandus elogio,
sensummece denudans imprudeniice. Ceterum sa-
(67) E. gr. col. 680: Hujus memoria tantumde-
piensquisqueprocaptusuo deliberet, quid pro xero
latumest, utusyue adnostram atatem nonaliterin —
tenendum dijudicet, etc. meliusostendenti veluti
senatu, etc, exHistoriamiscella; col.731 Daliam :

certi etveri cupidus desiderantissime cedo), col. 936

autem dico antiquam, quam nunc Gepida possidere
(Qualiter autem super hisveritas se habeat,in scri-
noscuntur, ex Jordane; col. 908: Brunonem quem
ptorumrationeconsistat), col. 890 (penes lectorem
pontijicis summiacducis magni offlcium xidimus
vero erit, cui magis credatur).
gerentem. ex Widukindo. Sedquodapud aliosscx-
(72) col. 535 (Quod utrwmvitio scriptorum prova-
centies notandum, apud Ekkehardum ter quatervc
rietate numeri errantiumsit depravatum vel qua
occurrit.
D rationesicvariatum, necduminvenimus certum; —
(68) Luculentum ejus rei exemplum videp. 151, liber Regum apud nos nescio anviciatus anpurus),
ubi narrationem ex Historia miscella et Vila Gre- col. 700,071 (—inolevissecreditwrobincuriam et vi-
gorii diligentissime composuit. Alibi non raro sin- tiumscriptorum. —
Unde satisintelligipotest, vitio
gula verba ex altero fonte desumpsit. scriptorumpro similitudine nominum ordinem esse
(69) E. c. col. 918, ubi Hugonis filiumrectcLotha-
—
confusum; multaque inveniens scriptorum ne-
rium (exLiudprando) neque cum auctore suo Wi- gligentia velimperitia depravata, propter numero-
dukindo Ludovicum dicit. —
Nonnunquam vero et rwm varietates litteris designatorum, in quibus
ipse Ekkehardus, libris male intellectis, errores facile a diligentibus delinquitur, quantum magis
commisit; e. gr. col. 630: fertur ex hac pecunia a non adtendentibus, dum aut littera pro littera
instituisse xenodochia, quibus susciperet pauperes ponitur vel aliquafortesubducitur,) col. 093, 094
et peregrinos, ubi de peregrinis auxiliis, militibus (Quade re conjivi potest, successionum vices vitio
auxiliariis, apud Joscphuin sermo est col. 673 scriptorumprosimilitudinenominummiitatusfuis-
—
; :

Iliadem tragediam canebat, quiaadditumlegebat; se si tamen vitio scriptorum liber depravatus non
tragico indotus habitu ;col. 859, a. 780, col. 881, est).
882, ubivide notas. (73) Col. 656.
(70) Praesertim ordincm regum Judaeorum et (74; Col. 9"2Xsqq.
pontificum Bomanorum delinire conatus est, (75) A. 1070, 1080.
col. 533, 543 sqq., 00^. (70) V. infra, not. 278.
 —
445 CHRONIGA. - PROCEMIUM. 446
bergensis, qui nunc vero bibliothecse Carlsruhanse A nico Wirziburgensi leguntur ita provocat (82), ut
illatus est (77), ultima hujus Chronici pars, ab a alienum opus satisaperte indicarc videatur. Quare
inde 10JJ7 continetur, eaque forma, quam omnium Chronicon Wirziburgcnse, quod etiam longius per-
esse antiquissimam facile est intellectu. Nam hic ductum fuisse alibi susjticatus sum (83) quodque a
textus, quem A. nominavi, iis caret mutationibus pluribus medii aevi scriptoribus (84) lectum est
additionibusque quas Ekkehardus in codice auto- atque exscriptum. non inter opera sed inter pras-
grapho (1.) postea faciendas judicavit (78). Post cipuos Ekkchardi fontes referendum puto (83).
a. 1099 brevis adjecta est a. 1100 et 1101 notitia, Quare nonien ipsius p. 17 32 editionis nostrre—
sive ab Ekkehardo, sivea codicis scriptore sit con- lectores deleant velim.
fecta. — In eodem vero volumine huic fragmento Jam vero ad Ekkehardum rcvertamur. Non diu
praemittitur, alia sed coaeva manu nitide scriptum, enim in opere illo acquievit, sed mox id retra-
breve rerum inde ab orbe condito gestarum Chro- ctandum et continuandum suscepit. Anno 1101 iter
nicon, ad annum usque 1057 deductum, ita ut illa in terram sanctani suscepit, sequenti reversus
Ekkehardiani libri particula hoc quodammodo exci- Romam adiit, ibi paschalem bannum crga Hein-
pere videatur. Certe non fortuito utrumque con- ricum imperatorem promulgantem audivit, indeque
junctum esse, putarim, quamvis non unius esse g in patriam regressus est. Tunc multa videratipse
operis partes inde pateat, quod cum illud jam vel ab aliis acceperat relatu digna, tunc praesertim
Heinrici IV initia referat, hoc ab iisdem incipiat, deexpeditione prima cruciferorum multa antea ipsi
sicque idem bis similibus verbis legatur. Chronicon ignota collegerat. Hasc pr%cul dubio fuit causa
illud Wirziburgense, eo quod episcoporum
dixi quod in codice quem habemus autographo a. 1098
Wirziburgcnsiumordinem ubique accurate diligen- et 1099 Historiam delevit novamqueeamque fusio-
terque indicatum reperi.Praeterea tantum non omnia rem rerum tunc gestarum narrationem exorsus
exfontibus hausta sunt notissimis,Josepho, Orosio, est (8G), quam sive calamo continuo sive temporis
Isidoro, Beda, Pauli Diaconi Historia Roinana et decursu ad a. usque 1106 continuavit. Hac libri
Langobardorum, Fredegario, Einhardi Anualibus parte magis Ecclesiae favet, nonHeinrici imperato-
-
quibus fortasse addi possunt Rulini Historiaeccle- ris, sed filiorum rebellium partes agit (87), praeser
siastica (79) et Gesta Romanorum pontificum (80), tim quintum Heinricum, cujus primae curias a 1105
pras vero Epitome, qualem ex Herimanni
caeteris Northusas aderat (88), laudibus effert. Eodem sensu
Augiensis Chronico factam novimus (81), ab initio tunc etiam in prima libri parte quaedam vel delevit
usquc ad flnem descripta est. Ex hoc opcre in vel mutavit (89), hinc inde etiam errorem cor-
EkkehardiChroniconuniversalequamplurimatrans- rexit (90).
iisse patet aspcctu. Cum
vero eosdem plerumque G Neque tamen in his substitit auctor. Heinrico
fontcs in utroqueopere adhibitos viderem, eamdem quarto seni exoso sucesserat juvenis Heinricus V.
fere rerum disponendarum ralionem deprehende- qui, patre, mortuo, Ecclesiaa et impeni unitatem
rcm, denique utrumquc uno volutnine conjunctum restituere videbatur, ideoque summo plausu ab om-
invenirem, parum aberat quin etiam hanc brevio- nibus est exceptus. Hoc etiam Ekkehardum movit,
rem historiam Ekkehardo tribuendam esse mihi utstyloquietemdenegareteumqueHeinricilaudibus
persuaderem. Obstat tamen quod neque Fredegarii describendis libentissime voveret. Hoc ipse prasla-
continuationem neque Gesta pontificum Romanorum tione profltetur, quam Heinrico nondum imperato-
in magno Chronico adornando Ekkehardus adhibet; re,imo rege vix constituto, id est a. 1106 vel 1107
si ad manus habuisset; quod
qiue vix neglexisset, scriptam esse patet (91). Hanc sequitur anni 1106
non semper idem ordo idemque scrmo occurrit, Historia ampla et, nisi valde fallor, in mediis moti-
denique quod Ekkehardus semel ad ea quae in Chro- bus scripta. Nam Heinricum IV verbis acerbissimis
NOT.E.
(77) V. infra, col. 455. D Wirziburg etiam regum et imperatorum tam Caro.
78V. a. 1072, 1085, 1096, 1097, 1098. 1099. lingorumquam Saxonum genealogiassumptas esse
79 Col. 472. jam supra n. 59 dixi.
(80) Col. 482. (80) V. infra, co). 972, et Archiv. VII, p. 472.
81 V. Mon. SS. V, p. 73. Longiorem belli sacri Historiam fortasse dedisset,
(82) Col. ^56 qitod—inquibusdam chronicis an-
:
nisiHierosolymis librum ejus argumenti invenisset,
notatitr. Sequitur quod ibi, eol. 473 475, narratur, quem exseribere nolebat (col. 972).
hic vero tam cum vulgaribus cantilenis quam cum
(87) Conradus, de quo a. 1093 scripserat :

Jordanis relatione comparatur. Chuonradus fllius imperatoris patri rebellasse —

(83) V. quag in prasfatione ad annalistam Saxo- infamatur,a. 1099 laudatur vir per omnia catholi-
nem dixi. cus et apostolica^ sedi subjeetissimus, etc.
(84) Ab annalista Saxone et in annalibus quos (88) V. infra, col. 991.
dicunt Wirziburgenses (Mon. SS. II, p. 239), quos
(89) V. supra n. 83.
rectius vocaveris Albani Moguntinos. Hos in
S.
(90) A. 1085 ; cf. a. 1072.
Annalibus Hildesheimensibus, Erfortensibus et S. (91) Infra,col.999.Totapra3fatio id ostendit.Nota
Dysibodi descriptos esse, alibi ostendam. pra>sertim verba Te — tandemetvizimpetratumca-
—
:

(85) Herimanni vero Augicnsis Chronicon jam put Romanus a pulveri jam expergiscens orbis
inler Ekkehardi fontes referri nequit (cf. Mon. SS. Tempusjam venisse miserendi sui testantur, de tua
U. p. 238; III, p. 20; V. p. 73). Ex Chronico - indole,cic.Beataeritet—gloriosiorproduceturatas
447 EKKEHARDI URAUGIENSIS 448
insectatur, ipsum
tanquam haeresiarcham, aposla- A labefactam,et qualiter deinde Romanumimperium
tam, animarum persecuforem omnibus contumeliis per successiones regum istius gentis excellentissi-
dignum babet, ejusqtie fautores ardenti sermone me gubernaretur,ceterischronicis relationibus ex-
Ekkehardus tunc Ottoni Bambergensi,
perstringit. clusis,competentibrevitateusque ad hac tempora
qui regi juniori se addixerat, adhajsit. Quem anno digerere. Primus igitur liber ab origine Fran-
1106 cum aliis regis legatis Romam missum (92; corum per regnwm ejusdemgentis tempora discur-
comitatus esse videtur, certe anni flne concilio rit. S'ecundus liber ab imperio Karoli Magni cuncto-
Guastaliis habito adfuit (93). His temporibus, ut rum successorum ejus regimina actusque breviter
supra vidimus, abbas constitutus est Uraugiensis, atque annos inctudit. Tercius autem liber orditur
et deinceps non solum cpiscopo sed etiam regi acta atque agenda hujus quinti Heinrici ; que uti-
Heinrico V familiaritate conjunctus fuissc videtur. nam nonpossent terminari aliquoflne, aut saltem
Etenim rex eo tempore quo nuptias cum filia termineniurjpostmulta curricula annorum, inbona
regis Anglici celebraturus erat Ekkehardo praece- etDeo bene complacita senectute/
pit ut imperatorum Historiam sive Chronicon inde Incipit primus liber, ut supra indicatur, capitulo
a Caroli Magni temporibus usque ad suam aetatem De origine Francorum, verbis : Francorum gentit
componeret. De quo ipsum audiamus auctorem,
# exordiaDeantiquaTrojanorumprodiereprosapia.
qui libro hanc prsemisit prajfationem. Tam haec quam sequentia plerum-
JSfam, etc. (94).
que cum Ekkehardi Chronico ita conveniunt, ut
INCIPIT PROLOGUS SE#JENTIS CHR0NICI ' OVERIS.
eumdem auctorem, licet more suo nomen tacuerit,
QuamtibetremjjubUcam testatur Tultius felicem statim agnoscat. Accedit quod codex unicus char-
fore, si vela sapientibus regatur, eos qui eam re- tam quoque continet ad monasterium Uraugiense
xerint studere contingat sapientice, sine qua ijjsam spectantem,qtK>d denique auctoradChroniconante
fortitudinem constattcsque adnomen temeritatis de- scriptumdiserteprovocat(93). — Ilujuslibri textus,
generare. Nos igitur impensius cceteris gentibus de- quem nominavi, quamvis ex priori Chronicode-
C.
beuius gratias Deoreferre,quoniam,sedatisprocel- sumptus, exsingulis ejus capitibus consarcinatus,
lis quibus hactenus quatiebamur, princeps magnce interdum tamen ab illo recedit. Primum enim ex
sapientia magnaque pollens strenuitate adguber- Sigeberti Gemblaccnsis Chronica quamplura rece-
nandum Romanumimperiumemicuit,cui Dei disj)0- dit, quibus suam ampliavit narrationem, tuncinde
sitione universus orbis tam Romanus quam Teutoni- a medio saeculo xi, mutato rerum statu, historiam
cus gaudetomni nisu applaudere ,videlicet Henri- etiam mutandam duxit. Heinricus quintus patris
cusquintusrexetquariusimperator,vircompositus manes placaverat pacemque inter Ecclesiam et im-
'

multiplici virtute,ferox in bello,pius etmansuetus perium, expeditiom; Romana finita, felicissime sta-
inpace. Cumigitur ipseresplendeatvelutcoruscans bilisse sibi visus est. Ideo etiam Ekkehardus nunc
lucifer splendore sapientie elredoleatomni boniodo- omnia vitavit quas antiquag diseordiae renovare po-
rissuavitate, dignatus esi nostraparvitatiprecipe- terant memoriam, eaque mitigavit quse primo libro
re ui colligat sibi chronicum opius a temporibus Ka- eontra Ecclesiam, postea mutata senlentia contra
roli Magni usque ad sua tempora, servando ubique Heinricum IV imperatorem ejusque asseclas nimis
reritatemistorice. Quodopusrecipere cum nostrare- acerbe scripserat (96). Id enim studuit, ut rerum
cusaret imperitia, nos tamen compulit deducere ad gestarum imaginem talem Heinrico juniori porri-
aliquem effectum sua auctoritas etbenivolentia.Ha geret, quae nulli parti faveret neque cujusquam ani-
bes igitur, serenissime imperator, amministrante mum offendere posset. Quo adductus est, utanno-
coritaie chronicum ojpus, excerptum non nostra, set rum HOS 1106 Historiam novam scriberet, con-
et
veierum chro?iographorum ibis auctoritate,utinam tinuationemque adderet eodem animo aequo et
non indignum, nedicam oculisimperatoriis, setsal- modcrato confectam.
tim minimis lectoribus tucecurice. Cum igiturjota Exstant vcro'ipra3terea duae Chronici Ekkehar-
intentio hujus libri tam Romani imperii quam Teu- diani recensiones/quaacumC. inmultisconveniunt,
loniciregnideserviathonori,quorumregnorwmcon- D quamvis in aliis tam ab hoc quam a priori textu
fuuclio cepita Karolo Francigena, necessarium du- rccedant. Utraque prasfationem, anno 1106 pra3-
xlmus, tam nobilissima g entis ,q ue habilis inventa missam, Heinrico juniori directam, exhibet, ulra-
estadprocreandos dominos Romanapotentia,altius que textum sine annorum tabulis scriptum sed
originemrejpetere,etsicper antiqnissimce nobilita- multisadditionibusexSigeberto desumptisauctum,
tisgenerationes usque ad eundem Karolum narra- denique narrationem annorum 1070 sqq. praebet
tionededucta,qualiteripsecapesseretrempublicam interdum eodem modo mutatam quo C. Cum hoc
\AR\JE EECTIONES.
1 s
chon. cod. Chon. cod.
NOT^E.
tua, si, etc. (96) Cf. a. 1072, n. * ; a. 1080, n. * praesertim
(92) Infra, col. 1001. vero a. 1105 et 1106. — Hinc inde (col.953), n.**;
93) Col. 1018. a. 1083, n. *; a. 1084, a. 108o, n. ** etiam leviores
(94) Col. 713. errores sustulit (a. 1076, 1089).
****
(9») A. 1096, u."**, a. 1101, p. et a 1086,
*
n. *; a. 1093, n. * ; a. 1102, n. 220, n.
449 CMHONIGA. — PROGEMIUM. 450
vero iis potissimum locis animadvertatur, quibus A Ecce enim diversorum chronograforum series ab
verba acerbiora erga Ecclesiam papasque mitigata exordiomundi breviando decursas, nostrorumtem-
sunt, nec pariter ubi in Ileinricum IV auctor inve- porumfecibus etiamper nostri stili supplevimus offl,-
ctus erat, cum econtra a. H06 historia animo cium,perhocipsumpreceptivestrivoto,quamvisnon
hostilissimo scripta hic retincatur: fortasse has re- absquefamcenostrcepericulo,voientesjamessesatis-
censiones historia C. antiquiores, imo jam a. 1100 factum.Igiturob fastidiiremedium 3 5 libellisopus
vel 1107 una cum prasfatione illa ejusque anni nar- ipsum distinguitur Primusa conditioneurbis Ro-
.

ratione confectas putaris. Cui nec ipse refragarer mce,secundus Christinativitateferciusimperio Ka-
sentcntiae, nisi SigebertiChronicon a. demum 1112 roli, quartus illius qui adhuc superesi et quintus
finitum esset et nisi utrainque recensionem in codi- Heinricus imperator appettatus est, terminatur. Cu-
cibus usque ad a. 1125 continuatam reperircm. Si- jusenimnomini quintum incongrue librumvideba-
gebertus quidem jam antea opus edidisse putatur tur inscribi, quemad arbitriumuniuscujusque scri-
(97), codices autem etiam in aliisa primaeva forma ptorisconstituimusfiniri. Addidimus quoqueinjine
recedere atque Chronicon postca ab auctore ita com- scedulce libellum quem Jherosolimitamdicimus, et
positum continere videntur. —
Sed recensiones hae, perigrinationis tibimet,oPaier venerandejamdi-
quamvis inter se in plerisque conveniant sunt ta- g vinitusinspiratceievamenspecialefutimwanonam-
men in quibus differant. Prior, quam D. dixi, ligimus.Unum estergoquodvotis omnibus exopta-
Chronicon a. 1099 susceptum, a. 1106 finitum fun- mus,quod eciam nostri laboris recompensationem
damento ponit, sed locis Sigibertianis quamplurimis summopere postulamus, quatinus volumenpresens
ampliat.HistoriambelliHierosolymitani a. 1099 sqq. nostrce servitutis debitumin cenobio Corbeiensiper-
omittit et in finem voluminis rejicit, a. 1106 modo petuaUterpersolvat, ac renovaiaper sepristince so-
pergit supradicto, narrationem vero usque ad a cietatis, quamsub sanctce memorice patreque dile-
1125 continuat. Altera, E. dicta, ct ipsa primsevi ctissimo Marcwardo consecutisumus, monimentum
textus vestigiapremit, Sigebertiana eadem fereqiue in armario sancti Viti pro pauperibus sancti Lau-
D. habet fragmenta,majorestamenillasnarrationes rentiiposterispreiendat. Adhcec, nimio necimmeri-
De historia Alcxandri (98), Francorum (99), Gotho- to erga reverentiamvestram^ferventes affectu cari-
ruin, Langobardorum, Caroli Magni Saxonumque tatis, direximus unanimem nostrum vobisqueper
omiltit (100), nec non expeditionis crnciferorum omnianichilominus devotum Amel,priorem nostrce
Ilistoriam a Chronico secernit et insingularis libri congregationis, qui ettibi, pater, advestigiaSalva-
formam rcdigit, qui Hierosolymita (ideo //. indi- toristendenti,2)resentialiternostvaviceintimumva-
catus) inscriptus et Erkemberto abbati Corbeiensi le faciat, ac inter utramquecongregationemmedia-
dcdicatus est (101). Eidem Chronicon quoque trans- G tor notissimus ac testisydoneus optatcefraternitatis
misit, hac epistola libro praemissa (102): nostreoread os confrmare sufficiat, et si quasunt
INCIPIT PU0L0GUS. literisneglecta, hinc inde responsasubinferat. Va-

Christi familice fldeli prudentique dispensaiori lere vos hicsemper etinceternum vivere, nos oramus

Erkembertonecnoneidemformosogregi,subtamele- unanimes et sine intermissione.

gautepastore ChristimartirumStephaniatque Viti Quam patet epistolam Henrico V imperante scri-

excubias celebranti, fraterEkkehardus cum ceteris ptam esse, antequam Erkembertus abbas in Terram
sancti Laurentii pauperibus. En, sarcinis propriis Sanctam profectus sit (103), inter annum igitur
mediainterimviareUctis ,impositumnobis ab aucio- 1112, quo ille imperii coronam suscepit, et 1117,
ritate vestra grande videlicet onus, Deo gratias, quo hic iter exsecutus est (104). Nihilominus co-
Christo laudest admeiamusquedetnlimus, soli tan- diccs, quibus Chronicon cum hac epistola et Iliero-
tum caritati —
qum cum Deussit, nichilnimirum solymita continelur, id prsebent usque ad a. 1123
nequit utrimque —
digne asscrilentes, quod, ipsa deuuctum, neque quinque libros in prasfatione in-
manum scmperporrigenie, tanta tantiUijJotuimus. dicatoset ab Helmoldo insuoexemplarilectos(lOS)
VARl.E LECTIONES.
3
reme et rimus in codice deleta. 4
nostram cod.
NOT/E.
Bethmannusnostcr prooem. adSigeb.
(97) Cf. qiuc (101) Hujus rei mentionem faciunt Annales illi
dixit. At certcnon a. 1105, Ekkehardus Sigeberti Corbeienscs dubia3 fidei apud Leibnitz II, p. 306.
Chronico usus est, sed a. 1106 vel sequenti; quod (102) Edita est ex codice Parisiensi (E2) a Alar-
cum iisqiKT n. 47* notavit optime convenit. tenio Coll V, ;ii et OEsterreich. Archiv. 1831
(98) Omnia inde a verbis (col. 563) Sed quia Ur kundenblatt V, p. 17.
—
idem Alexander quinquepostearegnavit (col.602, (103) Cf. Hierrsolym. p. 265.
desunt. (104) Ann. Hildesh. h. a.
300; col. 713, 725, 788, 844, 882.
(99) a. Histo- — (105) V. locum supra allatum II, 40 Qui actus
:

riaeAlexandri Gothorum Saxoniunquc etiam in eorum (Heinrici patris et filii) ei terminum schi-
pnecipuo rccensionis D. codicc omissas sunt, sed ematis hujusptenius nosse desiderat, legat historia-
post eadem manu suppletavv. infra, n. 168. rummagistriEggihardi Ubrumquintum, quem ad
(100) Pnetcrea locum (col. 668) de successione Henricumjuniorem describens, bona ejus amplissi-
pontificum.
451 EKKEHARDI URAUGIENSIS 152
accurate discerflunt (106),iia nt opusquale Erkem A tandusest, easquc postea saapius retractavit. — Ex
bertotransmissum sil genuinum nondum possidea his omnibus Ekkehardum non leviter rerum scri-
mus. Proxime tainen E. ad hoc accedere videtur. ptoris munus suscepisse apparet quem ubique non
;

Continet enim praeter cpistolam etiam brevem Cor- minus non est quod dubitemus. Id
veritati studisse
beiae fundata) (107), quam alii codices
notitiam unum ei objiciendum esse vidctur, qund non firmo
(excepto D. praetermittunt, et textum praebetexi?, et constanti animo rcs hominesquo judicavit, sed
confectum (108), sed novissimis cuns ab Ekkehardo vel partium studio vel regis papaeve favore se ita
castigatum (109). Cum nonnullis continuationis abripi passus est, ut quae antea scripserat, postea
locisi?. propius ad C. quam ad D. accedat (110), supprimenda duceret, et eamdem rem modo sic
hujus quidem partcm priorem antiquiorem quam 0. modo narraret. Quod quamvis non prorsus
aliter
habeo, sive a. 1106 ita sit confecta, sive aliquot ncgem, id tamen lectores meminerint velim, reseo
annis post, Chronicon vero Erkemberto directum temporemire fuisseturbatas et saepissime mutatas,
(^Jcirca a. 1117, ergo post C, quod a. 1114 fini- et pontifices Romanos paucis annis
inter reges
tum scimus, confectum, denique primum D, postea modo pacem modo acerbissimas fuisse inimicitias.
etiam E. continuatione usque ad a. 1128 auctum Ekkehardus Ecclesiam ejusque caput pontificem
esse statuo. Romanum reverenter semper coluit, initio tamen
g
Praeterea ipsiEkkehardo, quem indefessa cura etiam imperalorem jura imperii defendentemexcu-
diligentiaqueopusiterum iterumquepertractasseet sandum, fortasse laudanduin duxit, atque in eam
modo hac, modo illa forma edidisse videmus, non inclinavit sententiam quam tunc apud plures patriae
passum quin et eam tribuam recensionem, tjua amatores viguissc constat, et papae et imperatori,
Chronicon a. 1106, immutatum fere et nonnisi quamvis neutri in omnibus assentirent, esse obe-
paucis Sigibertifragmentis auctum, cum continua- diendum. Paucisannis post, itinere sacro perfecto
tione usque ad a. 1123 (eadem fere qua D,) con- Romaquc visitata, totus in Ecclesia parles abiit
junctum habemus (quam.5* dixi), praesertim quum (116),Heinricumjuniorem illius opc adjutum regem
etiam hanc jam in sseculi xn codicibus reperiri gaudet constitutum, postea vero et ipsum novum
constet. schisma exordientem acerbe vituperat (117), sum-
Continuationes hae maximae sunt auetoritatis ma iterum repletur Itetitia, ubi firmam pacem,
atque reliquo operi longe prajstant. Nam qua3 au- Heinricum tamen vota non cxsolventem, spem de
ctor ipse viderat(11 1) vel ab aequalibus audierat nobis lurbinibus scdatis, videt stabililam (118),
(112), accurata et
satisampla narratione exposuit, ipso conceptam frustrantem dolet, ideoque non po-
etiam aliorum scriptorum opera non neglexit, sed testquin regem, quemlsetissimisverbissalutaverat,
tam DavidisScotti historiam expeditionisRomanse ^ vix mediocri laudatione mortuum dignum judicet
1

ab HeinricoV. a. 1111 et 1112 susceptae deperditam (119). Itaque de hominibus singulisque rebusmuta-
(113), quam librum Hessonis de pace inter papam vit quidem sententiam, neque tamen leviter flu-
et imperatorem componenda (114) adhibuit, episto- ctuasse, neque sequum et justum judicium, si a.
las vero aliaque documenta, quorum compos factus 1106 Historiam in mediis turbinibus scriptam exci-
est, narrationi inseruit vel breviter attulit (115). pias, deposuisse mihi videtur.
Non unotempore horum annorum compositam esse Alexandri Magni, Gothorum, Langobardorum et
historiam satis patet ; a. 1106, a. 1114, denique Saxonum historias, quas Ekkehardus ultima Chro-
circa a. 1117, in ea conficienda et mutanda ipsum nici recensione (E.) secluserat, separatim quoque
occupatum vidimus; etiam reliquas partes, quamvis edidit, iisque Vitam reginae Mahthildis addidit, ex
non singulis annis, temporisdecursu scripsissepu- antiquiore illaexcerptam (120), quamcumin chro-
NOTjE.
malaude ad malefacta automninotacuit
extollit. stibuscomprobamus),\m (Audieturintereanecnon
anttnmeUusmterpretatus est. D etnuncvs a Romavenientibus approbatur). Cf. a.
(106) Liber quartus a 801, col. 805, not. 1152, 1111. ex E sicuti nobis tunc inibi presentes affir-
:

quintus a. 1105, col. 999. notantur, reliqui nonnisi mant ; quam/ois nonnulli long e aliter inde sentiant.
majoribus litterisinitialibusindicantur -.Numitora (113) Col. 1019, ubi etiam Willelmum Malmesbu-
nepotibus. etc.col. 53lUbev2Eoigitiw tempore etc. riensem hoc libro usumesse dixi. TrithemiusEkke-
col. 657. liber 3. Notandum vero, priorem partem hardi verbis exscriptis addit (Ann. Hirsaug. I. p.
in antiquissimo recensionis E. codice depertitam 349); Iste David postea monachus factus est sub
esse. sancto Machario, primo abbate cenobii sancti Ja-
(107) A. 822. cobi apostoli majoris, in suburbano Herbipolensis
(108) Cf. a. 936, 972, 1024. urlis.
(109) Cf. a. 1110, 1114, a. 1115, 1119, 1121. (114) A. 1119, col. 1041.
praesertim vero 1123, col, 1051.
a,
(113) A. 1106, 1118, 1119, 1122, 1123.
(110) Cf. col. 1015, var. lect. 2000; col. 1017, (116; Id jam Gretser sensit (Rerum variarum II,
var. lcct. 1989; col. 1019, 1021. 10. Op. XVII. p. 73.).
(111) V. al099. 1101. 1102. 1105. 1106. Nuptiis (117) A. 1118.
regalibus a. 1114. interfuisse videtur. (118) A. 1122.
(112) A. 1099, 1100 (ut adipsius [WigbertiJ ore (119) A. 1125
didicimus),\\0[(Testari solent quiaderant), 1106 (120) Archiv'. VII, p. 486. Mon. SS. IV. p.
(Referuntenimqui aderant), 1118 (quodmultiste- v
283.
 ',.-,;;
CHKONICA. — PROCEMIUM. 454
niconondumadhibuerit, fortasse postea demum est A Pegaviensis monachus (cx b\) (131), quisquisfue-
assecutus. Certe non estcur hanc collectionem m ritauctorsiveGodefridussiveOtto, chronoci S. Pan-
pluribus codicibus inventam alii cuidam ascriba- laleonis Coloniensis (ex b.) (132), Buchardus Ur-
mus, praesertim cum verba (121) quibus Saxonum spergensis (133), qui chronicon (b\) integrum fere
historiae (122) Vita conjuncta est Mahthildis, Ekke- descripsit atque Ekkehardo per plura saecula pal-
hardianum sermonem redolere videantur. mam ita praeripuit, ut a recentioribus saepissime
Quamvis nullum fere medii aevi scriptorem ope- ehroniconlaudeturUrspergense(134),ubiEkkehardi
rum tam numeroquam gravitato Ekkehardo aequi- liberabilloexscriptusafferenduserat;pra3terAlber-
parari possenunc constet, diu tamen ejus nomen tus Stadensis (ex d.) (135,IIormannus Altahensis(ex
tenebris obrutuin et oblivioni traditum fuit, quippe b.) (136),ehronica — 1310. (137), Henricusab Her-
qui nonnisi praefatione ad Heinricum V et epistola vordia (138), Andreas Ralisbonensis (e\b. (139),
ad Erkembertum scriptis id prodiderit, caeteraque chronicon Bambergense « de Henrico II. etfundato
opera nulla inscriptione, nulla auctoris indicatione ab ipsoepiscopatu Bambergensi » (140),Trithemius
ornaverit. Jam vero ejus narrationem etiam ab aliis Staindelius.— Monachus HainerslebensistotumEk-
rerum Germanicarum scriptoribus exscriptam kehardi chronicon (5*?) in epitomen redigit (131);
deprehendere licet. III enim sunt, quos ex illius fragmenta excerpta in codice quodam Hannovera-
libris compertum habeo
hausissc Annalista : B no (142) aliisque leguntur. Populorum historias
Saxo (ex E. ct B\) (123), Otto Frisingensis (ex etiam alibi adhibitas videmus, Saxonicam potissi-
B.) (124), monachus Opatowicensis (125), Hel- mum, in libello « quomodo Saxones primo venerunt
moldus (ex e.) (120), Chronographus Saxo(ex«. et ad terram Saxoniae » (143), in opusculo « de originc
e.) (127), Adalbertus in Vita Heinrici II imperato- Suevorum » (144), in historia « Annales Vetero-
ris (128), Annales Vetero-Cellenses breves (ex b\) Cellenses»inscripta(145);alii historiam Alexandri
(129),auctor Chronici Halberstadensis (ex b*) (130), sibi vindicarunt, ita ut iEkkehardus in Germania
NOTiE.
(121 )Leibnitz SS.
p. Archiv. VII. p.
III. 055. S. Udalricum et Afram. Aug. Vind. 1792.4. II. p. 92
48$, 4<sy Hoc ordine Heinricus rexfactus, auaniam
: sqq.), qui dissertationeKuhnii inedita usus est.
etqualem rem publicam ex attenuata et dilacerata (134) Plures tamen antiquiuschronicon in (Jrsper-
efecerit,alias,idest;in serie regum,quiqueritedo- gensiessedescriptumviderunt,Bellarminus (deSS,
ceripoterit. Jamde vita et conversatione conjugis eccl.ed ultima, Lutetiae 1631. 8. p. 335), Freherus,
sua Deo dilectce femince atiquapro ingenioli nostri Goldastus) v. infra n. 154), Gretserus Rer. var. II,
tenuitate dicenda sunt.Si enim omncsvirtutes ejus 10. Op. T. XVII), Vossius (de II. L. II, 57.), Tho-
vellemus enarrare, hora de/iceret,fuc anclia Homeri masius (Deplagio litter. Lipsiao 1673. 4.§. 585-591),
vel Maronis si adesset, deficeret. Martenius (v. supr., col. 436), Struvius (Obss. se-
Duobus locisetiam in hanc pauca verbaex
.(122) G tectce \. 20.), zw Deutschen
Schumacher Beitrcege
Mn lt li ilio (imni,;n,..,
Vita Mahthildis
I !1
transierunt n * /I„:i wr
(Leibn.p. Q$b:exvxore
r. . n „ -7.
• — .-/^ J _1
7. . /.,.
. \ L _- , . ,

ReichsgeschAllO. 4.), Adclung (Directoriump. 79.),

Hadewic dicta, et Henricus crgo contra— de qua
: ut recentiores omittam. Molleri dissertationem Al-
paullopost latius disseremus). torfi 1094 non vicli.
(123) Cf. Martene Coll. IV. p. 2. Schumacher (135) Cf. Lappenberg Archiv. VI. p. 331.
Beitraege p. 57-59, Stcnzel Fr. K. II. p. 110, 111. 136 Cf. Arcbiv. VII. 475, Potius Hermanni
p.
ct quae infra dicturus sum (praef. in Ann.. S. quam Ekkehardi codex dicendusest,quippe qui hu-
(124) Ipsead hujus provocat testimonium VII, 7. jus textui multa inserat ad Altahense monasterium
H.ExOttono Goldcfridus Viterb.et Albericus etiam pertinentia, nisi fallor ab Herinanno, cum hanc
hsec sumpserunt (cf. Steuzel II. p. 10). partem suo libro praemitteret, adjecta, etcum ipso
(125) Cf. Meincrt Wicner Jahrd. XLVIII. p. edenda.
30. Palacky Wiirdigung d. Bohm. Ceschichtschr.
(137) Ineditum Guelferbytanum; cf. Ebert. Ar-
p. 65. chiv. VI. p. 13.
(120) V. supra n. 105.; cf. Lappenberg Ar- n38)Ch.Bruns. Bcitraage p. 15. Codicem habuisse
chiv. VI, p. 559. videtur E. similem sed auctum et continuatum.Nam
Schumacher p. 65. f Archiv VII p- 474.
(127) Cf. plura ex Ekkehardo affert Henricus (cujus codicc
Mon. SS. IV. p. 788.
(128) usus sum Berolinensi mss. Lat. fol., n. 224) quae
(129) Ap. Menchenll. p. 435.Quos circa a. 1200 illic frustra quaeras, etiam usque ad Friderici II.
scriptos esse codex ostendit aulographus Lipsin- tempora (a. 32). Ex Henrico Kornerus hausit;v.
sis.
D Arch. VI. p. 703.592.
(130) Additamentum
reccpit in codice Lipsiensi (139) Codicem in monasterio Pruefingen invenit;
(G.) exstans (col. 937, n. *_).— Cf. jam Leibnitz H.p. chron. gen. ap. Ecardum I. p, 1933; cf. p. 2071.
110. et Sehatz inpraefationeeditionis suae. Etiam in chron. Bavar. hoc fonte usus est (SS.Kul-
(131) Ap. Hoffmann SS. Lus. I. 1. Cujus epitome, pis. cd. Chilter p. 8, 16, 17).
s. xvi a monacho Hamerslebensi
faeta, est libellus (140) V. cod. Hamburgensem (Arch. \\. p. 242.)
ue coenobii Bigaug. fundatione (ib. IV.).
p. 150. 157 185.
(132) Cf Semler Versuch p. 108. Schumachcr (141) Edidit Mader Ant. Brunsw. p. 136. Leib-
p. 57, 59. StenzelH. p. 109. nitz I. p. 707 cf de ejus codice qiue Archiv IX. di-
:

(133) Priores Conradum a Lichtenau chroniciUr- cturus sum.

spergensis dixcrunt auctorem (primus Bruschius
(142) Archiv. VIII. p. 641. ex codice quodam S.
Monast. Gcrm. centuria prima 1551. fol. p. 168*); Michaelis Ilildesheimcnsi.
jam vcro constat Burchardum praapositum (inde ad
(143) Ap. Ludewig Kel. mss.. VIII. p. 154.
a. 12/5.) integrum vel saltem maximam
ejus scri- (144) Ap. Goldast SS. rerum Suevicarum.
psissc partem; v. Christmann (Hist. Friderici
imp. (145) Ap. Mencken II, p. 379: Qestaitaque Witi-
magni. Ulmaa 1790. 4. p. XII spp. XX.MH) et Braun kindi magni ducis gloriosi reperies in historiis
(Not. Hist. litt. de codd. mss. in bibl.
monast. ad Oaroli Magni ct in chronica de origine Saxomm.
 ; :

455 KKKKIIAHDI UIUUGIENSIS 456

prsesertim septentrionali eamdem fere hab is ievi- a esse, statui debet (183). IIuc vero, praeter codicem
deatur auctoritaleui quam Herimannus inAleman- Frcheri, postea Heidelbergensem, cujus facta igno-
nia, Bajoaria et Austria, Sigcbertus in Belgia et Gal- rantur (1134), hi pertinent;
lia adepticrant. 4. Erfangensis(183), olim Heilsbronnensis, mbr.,
Cum
tantopere vulgata essent Ekkebardi opera, s. xn, fol., habet singulare, quod breviora
qui id

non miruni codiccs etiamnum inveniriquam pluri- illa additamcnta exSigebertohuicrecensioneaddita

mos. Quos tantuni non omncs ad hanc editioncm non omnia babet atque aliis quoque locis propius
adornandam adbiberi potuisse, lectores mecnm ga- ad l accedit. Caeterum satisnegligenter exaratus est,
visuros esse confido. Sunt verobi: ita ut scriptor etiam a verbis mutandis aliterque
A Codex bibliotliocac Carlsruhanae n.3(i, mbr., disponendis non satis parceret. A. 818, 1074, 1121,
in-4°, s. xi el xn a divcrsis scri-
plura continet opcra Swarzahensia recepit.
pta (146). nunc uno volumine conjuncta, in iinc 8. Gothanus (186),olim S. Petri Erfuntanus,mbr.,

f. 171-186 Clironicon Wirziburgense, f. 178-179 s. xn, fol., optime scriptus, qui quamvisintegrum

Ekkehardi Chronicon a. 1037-1099 (1001) (147). Ekkehardi contineat textum, vix tamen ipsius codi-
Utrumque a V.cl.Molterdiligentissime'exscriptum, cibus adscribi potest, quippe quiillum fragmentis
postea, codice benevolc nobis transmisso, ct ipse ex Lamberto sumptis aliisque additionibus nonnul
contuli is ita ampliaverit,pra3terea continuatione usque ad

B. Inter bujus textus codices omnium estpraes- a. 1137 auxerit, ut potius novum chronicon scriptor
tantissimus. condidisse quam Ekkehardiani exemplar fecisse vi-
/. Jenensis, mbr, in 4°,ex bibliotheca Bosii acce- deatur. Swarzahensisinonasterii fundationemreferi
ptus, ibique numero 19 notatus. Continet jam 199 a. 818.
folia. De quo Ekkehardi.autographo (148) v. Archiv. Plures sunt codices qui propead8accedunt(187),
VII, p. 472 sqq. et supra p. 4. inter se vero ita conveniunt, ut alterum exaltera
Ib. Ita codicem Guelferbytanum chronica) regia; vel pluresexeodemdescriptos esse exemplari dubi-
S. Pantaleonis dixi, Archiv. p. 643 sqq. descri- tari nequeat (188). Ili non solum a. 818, 1074 et

ptum. Ad eamdem rcccnsioncm deferendus est 1121 Swarzahensia rccipiunt, sed etiam a. 1098,
2 Brugcnsis, oJim beate Marie de Dunis, chart., 1112, ejusdem abbates memorant. Sunt verohi
s. xv, a Pertzio primum invenlus, a BeLhmannono- 6. Lipsiensis, mbr., s. xn, fol, de quo cf. Ar- ,

stro a. 1842 accuratis perlustratus ;

qui inde(149) cbiv. VII, p. 497.

a CaroliMagni temporibus Ekkehardi Chronicon ea 7. Zizensis, olim Liber sancte Mariein Posavia,
forma repetit qua a. 1106 absolutum est.ita ut folia mbr., s. xin, fol., non una manu diligenter satis

in codicel excisa ex hoc suppleri possint. C scriptus (189),eaque continuatione insignis, quam
3. Vindobonensis potius Hcrmanni Altah. quam Eccardus Annalium Bosaviensium nomine edidit.
Ekkeh, nomine inscribendus (180). Quaj quamvis usque ad a. 1137 cum Erfurtensi (in
His vero apte illi addi possunt codices in quibus 8) conveniat,Ekkehardilamentextusabhoc recedit.

huic textuicontinuatio a. 1128 abjectaest (b*.) Om- 8 Dresdensis (1 49) chart.., s. xv— xvi, fol.

nes vel pluribus vel singulislocis monasterii'Swar- {Archiv. VI,Fp. 223; VII, p. 499).
zahensis mentionem faciunt quae si ab Ekkehardo
;
9. Tres codices, brevi continuatione— 1169 (160)

addita neges (181), illosex hujus monasterii exem- aucti: 9 a .) Dresdensis (I, 48), olim celleS. Marie.
plari, quale olim exstitisse scimus (182), derivatas mbr., s. xn, fol. ArcJiiv. VI, p. 223; VII, p. 498);

NCKLE.
Qusesequuntur maximam partem cum Ekkehardo Vol. prsemisso, chronici Swarzahensis nomine
I,

conveniunt. Goldast SS. R. Alam. I. p. 207, Apolog.

affert (ef.
n
u
(146) Quae accuratius Archiv. Vol. IX indicabo. pro Heinrico IV. p. 13); quem Hcidelbergensi bi
(147) V. supra col. 448. bliotheeseillatumesse,testaturThomasius deplagio
(148) Antea descriptus est a Struvio Obss. sele- litterario, § 891. Nunc vero neque ibi est, neque
ctas I. p. 310. et Archiv. III: p. 277 spp. Roma3 hucusque repertus.
(149) Initiononnisiexcerptumex Ekkehardo aliis- (188) De quo cf. Hocker bibli. Heilbronn. p. 86-
que fontibus prasbet, postea saltem historiasFran- 88. Archiv. VII. p. 111. 496. 497.
corum, Gothorum et Langobardorum omittit. (186) De quo cf. Jacobs Beitraege II. 386. Archiv.
(180) V. supra n. 136. VII. p. 808.
(181) Nego vero, qui pleraque cum cbron. Swar- (187) Cf. n. 890, col. 931, n. 238*
zah. conveniant, quod ad aliud revocat antiquius
(188) Cf. col. 883, n. 231* et alia plura.
(Ludewig SS. R. Bamb. II. p. 9-12 app.). (189) Omittittamen quaedam a. 949, 1033, 1092,
(182i In codice Pariensi, qui Annalistae Saxonis
1118.
compifationem continet, f. 219. (a. 1116.) hsec le-
gunturverba manus. XV. scripta \Itemin chronicis (180) Sequuntur numeri— 1184. Sinc causa hoc
Eusebii quein cenobio Swartzach continenturinve- chronicon Guidoni Calixto tributumest (cf. Archiv.
nies clarius de altercatione episcopatus Wirtzpur- I. p, 111; V, p. 687; VII, p. 499(. In codice enim
gensis: quibus aperteEkkehardihistoria indicatur. 9 b manu s. xvi haac verba scripta sunt Calixtus :

(183) Communem omnium origincm etiam sin- papall, ante Guido dictus, ex Burgundia cornitum
gulae probant lectiones, e. gr. col. 639, var. lect. generenatus,hanchistoriamcomposuit,proui in ea-
2490 col. 1043, var. lect. 1488, aliaeque. dem historiainvenies,pracipuein VitaHeinrici IV
(184) Freherus hunc in directorio, SS. R. Germ. et V.Qui autemillim historia scriptorusque ada.
 457 CHRONIGA. — PROCEMUM. 158
8». Dresdensis (F. 60.) mbr., s. x.v, fol. (Arch. A Codex Parisiensis, ArtenaL ... 6 olim Jiber
1)2.)
VII, p. 499) (161) ; 9«. ) lenensis n. 65, mbr. s. xiv, Yiridis-callis prope Bruxelbim (168), chart.,
s. xiv,
fol. (Arch. VII, p. 498) (162). fol. Ineipil ali a. 576, titnlo pi-.-urinisso :
Secundapars
10. Stutgartensis, hist. n. 411, fol., olimZwifal- cronice Eusebii. In fine leviora quaedam addit
(170).
tensis (163), mbr. s. xn, initiomancus, posteahinc E.) Ultimam libri formam exbibcnt dao codi-
indeeorruptusadditionibusque auctus, quastantum ces :

non omnes ex Bcrnoldo haustas sunt (164). Prasterea

El.) Berolinensis Lat. n. 295, mbr., s. xn,
Swarzahensia liabet omnia quae reliqui additque ex
l'ol. niin., olim Havelbergensis
(171) (ultima pagina
unum locum qui fortasse ad idem perlincl monastc-
legitur: Istc liber est sancte Marie Virgmis
rium (165). Hunc codicem, quem accuratius descri- sancti-
que Laurentii marliris in Haxclberch. Qrtem coulu-
psi Arcbiv. VII, p. 500 sqq., nactus erat.
litdominus Sichebodo episcopus ; qui sedit a. 206- 1
11. Urspergcnsis prapositus Burchardus, cum,
1220). Codex initio septem quaternionibus (olim24
hoc codice descripto, Chronieon conderet usquc ad
fuerunt, nunc sunt 17) duobusque foliis
a. 1229, quod in omniiim manibus vcrsatur,
dcstitutus
usus est,tamquefo3dehabitus, utsaepe singulae linese pu-
sum cditione principe, quam Joannes Miller impres
tredine sint delelae; alioquin bene SCnptQS
scriptus, ''° a Va
sor Augustanus a. 1515 ex exemplari Conradi Peu- coseva '

R
B ,
" iani1 hmc ^correotaB atque notis
'
' '

tingeri
tineeri in Tlrsn^n reperto(166) cu
monasterio Urspergensi i Z^ZTl '
quibusdamde
archiepiscopis eL abbatibas, Magdeburgensibus
ravit (107). in
margine ascriplis aucius (172). Quas in Lexlum re-
Chronici a. 1114 Ileinrico Vdirecti unicus, quod
cepit.
sciam, codex esL.
C.) Cantabrigcnsis collegii Christi n. 373, E2.) C. regius Parisiensis n. 4889 A., olim liber
mbr.,
s. xn, Ekkehardi autographus,diligenterscriptuset
sancte MarieinRastede(\li) Bremensis dioeceseos,

eleganter exornatus, qucm Pertzius a. 1827 detexit mbr., xin, ConstaL I4quaternionibus, lbliis 111,
fol

accurateque (Archiv. VII, p. 493) descripsit. For- ultimo exciso. Qui cum ex E\ descriptus sit, partem
tasse a Mahthilde, Ileinrici V
illius deperditam supplet cjusque loco hinc inde
uxore, in Angliam afferendus cst.
portatus, ideoque in Germania nunquam est descri-
ptus. Classi D auL E aseribendi sunL codex cujus fra.
D.) Hujus recensionispivccipuusesl regius Pari- gmenLum Cramerus invenil ediditque (174), alius
siensis n. 4889, mbr., s. xn, fol. Historiae Alexan-
quem in S. Micbaelis monasterio Hildesheimensi
dri, Gothorum atque Saxonum praatermissaa erant, fuisse supra monui (175), pluresque a medii sevi
sed pluribus foliis insertis, postca eademmanusup- scriptoribus
scriploribus comperi de codice in lecli. Nihil eerLi
lecLi. certi
plentur quo facLo, quaternioncs
; quaterniones novo ordine nu- G 1 uadam Bohemiae bibliotheca a V. 1. Raupt viso <
;

merantur (168). Quod quamvis auctoris manum in-

nequefragmentum codicisVindobonensis 27m£^0y!
dicare videatur, ipsitamen hic codex negligentius n. 645) (170) ad quam recensionem referendum
sit
scriptusvixtribuipoLest.IIistoriamllierosolymita- scio. Etiam codices a Cbronici Uspergensis edito-
nam in calce
positam cxcipitcatalogusepiscoporum ribusadbibiti Ekkehardianum Chronieon continuis-
Hierosolymitanorum. Ex hoc descriplus esse vi- se videntur c. bibl. Dalburgii episcopi WormaLien- :

delur : sis (177) etc. bibl. monast. Augustinorum Argenti-

not^:
im/ueritnescitur (GolzeMerkwiirdigkeiten der
(170) Prseter breves a. 1095 el 1 iOO notitias eliam
konigl. Bibl. zu Dresden I, n. 62 p. 483)
hos versus :

(101) Cf. Gotze I. i. Ebert Archiv. V. p. 687

(162) Cf. Struve Obss. sel. I, p. 315. Arcbiv. Jutius ter quina luce calebat,
III
Urbem cu/m Franci capiunt rirtute potenti.
(163) De quo v. Iless. Mon. Guelf. Anno milleno centesimo nec non quaterno
p. 166. Archiv.
\ P..397; II, p. 310; III, p. 889. Codex Weingar- n
Urbs Achon ri capitur Tholomaida
ci capitwr 1 que xociiatur ™s
tensis, de quo cogitavit Diimge
ibid I n « If
Aonest urbs Accaron quam qiuhbetestimat Achon,
(Mone ?) 402,402 nullus fuit
fuif
' '
Illa Phitistea, Rtotomar'
ida dicitur isia.
64 ) V. a. 694, 720, 734, 744, 926,
(,'
982 997 cf.dc hoc codice Arcbiv. VIII, p. 356.
045, 1048, 1052, 1055, 1066, 1070,
074, 1076 (I7i) Ibi d. 20.1ul.
1821, a nescio quo oatatus
1077, 1087, 1088. Alia a. 431, 470 et
479 ex Fre- lterumque a V. cl. Riedel repertus est (V
degario, ut videtur, sumpta sunt, Sera- :

ains lontibus.
alia pauca ex peum I, p. 185).
(172) A. 937, 968, 981, 1004, 1013, 1023, 1051
(165) A. 1070.
1003, 1076, 1099, 1107, 1113, 1119.
"oc tcstatur Weissung canonicus Usper-
»*&
n 15 2 "
cf Cnri stmann I. r,
(173) lnitioct fine qmedam de libri fatis seripta
lr
Braun "l.
,n erraviL h,I n
-
p. xv».
v *" Itaque
d eut,n erum
ue
V ,'
sunljamu pe11
sunijai Llclcia Bunc
penedeleta "" c tibrumjraterConradus
"^umJratcrConradu.
'
:
:
n
codlce * W™rmce
/11.11/1 /"i 11 1* l /lyl I 11 I

[nlsisredmitinEremajpros/erionilm
7
rtl'o /11/1/7/1 II .'/ ,'.. /_>,.-....— . ... .. /* i . i

Augutanos xv ustm
(u\7\ Im L
} } l
eieS
aiclL
e et all ° loco cronicorum a fffrm : Iste uher
a prodnt
eaB i™2
leJ
sueaa r A ffentorati 1537, 1540. Ba- »ro\ DelmenhoZ
*/.•« *-« a™*»» ^um* ZiJ,
1569. Arsentorati
Argentorati 1609, l
1609. fol. . .
-V
Jilio pro tribus solidis et dimidio.
.

vVvlvv, '^811111 fasciculi

01 V, XII, XIII, XX. Pro (174) De fragmenlis nonnulis vetustarum lnem-
XXV, XXVI ct XXVI!, scripti sunt XX, XXI XXII branarum. Kiliaj 1820, 4°. p. 20 saq
q seu in ordincm exprimere
/,!'nl . vidcntur. (175) V. n. 143.
Sander Bibl. Belg., p. 139 et enenaei
(169) €1.
eitcnder
P (170) Cf. Arebiv. III, p. 189.
Archiv. 1828, p. 807.
(177) Qute Ladenburgi asservabatur v. Ullmaim
Patrol. CLIV.
15
 ; ;

m EKKEHAHUI UHAUGIENSIS 460

nensium a Cratone Mylio a. 1537 collati, alins m- A tinualiones subjeci, quales in codicibus C, D., E.
editione a. 11509 adornanda adbibitus. (et2?*)exstant, diversosque textus, ubi potui, inte-
Dltimo loco codices nominandi sunt, quibus bi- gros retinui, leviora quibus inter se differunt aut in
storiae illaa Alexandri, Cothorum, Langol-ardorum, margine aut in notis attuli. Ultimo loco Hierosoly-
Saxonum iisqne conjuncta Vifa Mabtbildis rcgime mitain, jam a Martenio editum, recudere quidein
leguntnr :Vaticanus-Guelferbytanus, Monacenses nolui, quippe qui cum Chronico plerumque ad ver-
duo, Wirzburgcnsis (178). Quibus accedit regius bum conveniat, pra)fationem vcro finemque cum le-

Parisiensis n. 0181 (Colb. 3999) ehart., s. xv, quo ctoribus communicanda curavi librique formamor-
historiae Francorum, Gothorum, Langobardorum dinenique accurate indicavi (182). Ilanc veroEk- —
continentur. In aliis denique libris mss. sola Ale- kebardi editionem, ad quam jam ante novem annos
xandri Magni historia invenitur e. gr. Monacensi, : Hauniae, postea Berolini me accinxi, Hannoverae
T
Hannoverano (l79),V\ eimariensi (180),Ienensi (181). per plures annos continuatam, praocipuiscodicibus
Nirsnbsidiisubersimis usus id cgi, ut primo loco partim eotransinissispartiminitineribusexscriptis,
Chronicon a. UOG absolutum ex codice autograpbo nunc in patria feliciter mc absolvissc, non possum
quam fidelissime ederem, omnes vero correctiones, quin valde gaudeam.
mutationeset additioncs, quas Ekkehardus postea g Dabam Kiliae die Paschatis a. 1843.
fecisse dignoscitur, aecurate indicarem. Tunc con- G. Waitz
NOT.E.
memoria I, Dalburgii 1840, 4°, p. 7) et fortasse (182) Scripsi a. 1836 dissertationem inauguralem
postea in Hiedelbergensem devenit. De Chronici Ursperg ensisprimaparte, ejus auctore,
(178) De quibus cf. Archiv. VII, p. 480-489. fontibus etapudposteros auctoritate, cujusspecimeQ
(179) Archiv. VII, p. 490. 491. ibi impressum est. Ex qua nonnulla.etiam in hanc

(180) Ib. VIII, p. 092. praefationem transtuli.

(181) Ib. p. 698.

CHRONICON WIRZIBURGENSE
AUCTORE, UT VIDETUR, EKKEHARDO.

Sex diebus rerum creaturam Deus formavit. C 55. Eclipsis solis facta est.

Primo 50. Archelaus in Vicnnam Galliae urbem ab Au-

(H. S.) [183] Anno42 0ctaviani Augusti Cajsaris, gusto relegatur, et Judea tetrarchis committitur.
ex quo autcm .-Egyptus in provinciam redacta est [H .R.) [184] Postquam Octavianus victor ab
et Clcopatra cum Antonio victa 29 anno, ab Urbc oriente Romam rediit, tunc primum Augustus con-

vero condita 782, olimpiadis 190 3, anno dominus salutatur, eo quod publicam rem auxerit, quam ex
noster JhesusChristus in BetheleemJudae nascitur, eo 44 annos solus obtinuit antea enirn 12 annos
;

transactis ab initio mundi secundum Hebraicain cum Antonio et Lepido regnavit. Hujus temporibus
veritatem annis 31542, secundum 70 interpre- die natali Domini trans Tyberim de taberna meri-

tes 3199. toria fons olei per totum diem e terra fluxit. Hic

Anno ejusdem 43 5
. erga cives clemcntissimus, in amicos fidus extitit

Anno 44. Augustus Tyberium ct Agrippam in quorum praecipui erant Mecenas ob taciturnitateni,
filios adoptavit. Herodcs infantes occidit. Agrippa ob modestiam laborisque pacientiain. Dili-i

45. Judas Galileus ad rebellandum Judeos co- gebat praeterea Virgilium Flaccumque poetas, libe-

hortatur. ralibus studiis tantum incumbens, ut nullus dies

46. Asinius Pollio orator moritur. tj laberetur, quin legeret, scriberet, declamaret, isto

47. Herodes rex Judcae magno cruciatu moritur glorians dicto : Urbem latericiam repperi, relinquo
pro quo Archelaus regnavit ann. 9. marmoream ; toto corpore pulcher, sed oculi ejus
48. Fames magna Romas facta est. ut clarrissimorum syderum acies. A cujus facie dum
50. Tyberius caesar Dalmatas Sarmalasque sub- quidam miles averteret oculos, interrogatus curhoc
egit. faceret, respondit : Quia lumen oculorum tuorum
53. Jani portae 12 annos jam ab Augusto clausae ferre non possum. Obiit anno aetatis suas 75, regni

aperiuntur. vero 50, in oppido Athellae. Quem mortuum senalus

VARLE LECTIOXES.
Anyios zacuos in sequentiius omisi.
NOTjE.

ItaEpitomen exHerimanniChronicofactam,
(183) (184) Id est Pauli Diaconi Historia Romana.
qualemexcod. Sangallensi Sichardusedidit, indico.
 461 CHRONIGA. - CHRONICON WIRZIBURGENSE 462
multismodiscensuitdecoranduni^dicensr^toA (H. S.) Anno 1. Hetodes Agrippa r, x .„,..,
aw/ wo» nasceretnr aut non moreretur /
constitutus :i Gaio, regnavit ann. 7.
Kberius, privignus Augusti, regnavit ann. 23.
2. Judei apud Alexahdriam profliguntur
(H.S. ) Anno ejusdein primo Herodes tetrarcba, pro ;

quibus Phylo clarissimus 8

scriptor apud Gaium
niflgni Herodis filius, regnum Judeorum tenuil
interpellans, nibil profuit.
ann. 24.
3. Pilatus se ipsum
interfeeil, multis a Gafd cal;;-
2. Mathematici Urbe pelluntur.
mitatibus obpressus.
6
3.Livius hystoriographusmoritur.Ovidiuspoeta 4. Mathens evangclium scripsit Hebraice.
in cxilio moritur. Gahis a
protectoribiissuisocciditur in palatio annbaeiatis
Germanicus a Tyberio missus Germanos
4.

Tredecim urbes terraemotu corruerunt.

vicit. 20, rcgni vero 4. (H. R. - Cf. Jos. l)e ML Jnd.
h,8. (Ilic, Drusi et Tyberii
privicnorum Augdsti
B.Germanicus caesar moritur. ncpos, sceleratissimus erat, sororibus
snis stuprum
0. Fcnestella poeta
moritur. intulerat. Herodcs tetrarcha, qtri m Johannis
7.Tyberius multos reges ad se vocatos nunquam baptistaj nece auctor extitil et
passioni Domini
remisit.
mtcrfuit, etipsc Gai amiciciampetens,
coge^nte
He-
Theatrum Pompei incensum est.
8.
B rodiade Romam vcnit,
sed accusatus ab Herode
O.Thyberius Drusum consortem regni fecit qui Agrippa, Aristoboli fratris sui lilio,
;

eodem. anno vencno periit. lctrarchiam

pcrdidit, et in Hispaniam fugiens, merore periit.
12. Pilatus praesesJudeae a Tyberio mittitur. (H. Claudius ann.
S'.)
13, mcnscs 8, dies 18.
15. Dominus noster Jhesus Christus baptizatur, Anno hujus 1.
30 anno secundumcarnem incipiens. 2. Pctrus Romam vcniens per 2U annos cpisco-
10. .Tohannes baptista decollatur ab Hcrode te-
patum ibidem teriuit.
trarcha.
3. Primus episcopus Antiochiae
Evodius ordina-
18. Dominus passus est et resurrcxit. Eclypsis tur. Herodcs Agrippa ab angelopercutittrr;
solis et terremotus factus proquo
est. filius cjus Agrippa regnavit ann. 20.
Jacobus, frator Domini, .Therusnlimorum epi-
19.
4. Fames magna facta cst. Claudius Britanniam
scopus ab apostolis ordinatus, sedit ann. 30.
subegit.
20. Pilatus imaginem caesaris intemplo statuens, 5. Nova insula 30 stadiorum in mari appa-
seditiones Judeis excitavit.
ruit.
21. Sejanus praefectus Tyberium, ut Judeos de-
0. Cives Romani a Claudio numcrati, inventi
leat, cohortatur.
q sunt G9, 144, 000 9
.

22. Agrippa, cognomento Ilero-

filius Aristoboli,
7. Judeorum in sedicione 30,000 necantur diebus
des, Herodem tetrarcham patruum suum Romse azimorum.
accusans, a Tyberio in vincula mittitur. i0
9. Claudius Judeos Urbe expulit.
23. (H.R.) Tyberius populum Romanum graviter 10. Magna fames facta est.
afflixit, et ipse veneno periit. Iste quia Claudius 11. Claudius Felicem Judeae proeuratorem fccit.
Tyberius Nero dicebatur, a jocularibus Biberius
Mero ob vinolentiam nominatur satis prudens
12. Simon magus simoniacae bereseos auctor
in ;
extitit.
armissatisque fortunatus ante sumptum imperium,
habensscientiam literarum, multo eloquio clarus; Jlgyptius quidam pseudopropheta
13.
Judeos
sed ingenio pessimo, simulans se ea velle complures seducens, a Fclice opprimilur.
quaa
nollet per se ipsum nulla bella gessit; publicerei 14. Claudius moritur anno ajtatis suas 04, impc-
;

cum modestia praefuit, adeo ut quibusdam pr_esi- rii 14. Ilic fuit patruus Caligulae, filius Drusi,
qui
dibus provinciarum tributa augere volentibus apud Magonliam monumentum habct cujus Cali-
scri- ;

beret, boni pastoris

esse tondere pecus non deglo gula nepos crat (H. R. — Oros.) Hujus tempore
bere sed paulatim mutatur in pejus ;nametfilios
;
fames maxima Romam corripuit
imperalor convi- ;

Juos pluresque patricios el consulares D cnscorreptus, a populo fracminibus panis turpiter

interfecit •

resolutisque miliciaD artibus, \\\ foro infcstatus, aufugit et vencno

Armenia a Parthis.' ; periit.

MesiaaDacis,PannoniaaSarmatis, Gallia a finitimis (H. S) Nero ann. 13, mcnses 7, dies 28. Iste
?entibus direptaa sunt. Hic 23 imperii anno,
asta- flagitiosissimus fuit in cunctis. Primamin Christia-
-is 78, ingenti omnium gaudio mortuusestin Cam- nos persecutionem fccit.
)ania.
1. Hujus anno seditio in Cesarea orta cst, plures
(H. S 1
. — Oros.) Gaius Caligula regnavit ann. 3, Judeorum pcrdidit. Fcstus Feliei sueeessit.
nenses 6, dies 8. Vir scelestissimus 7 Hic excla-
. 2. Paulus apostolus Romam a Festo prreside
nassefertur Utinam popuhisRomanus unam
:
cer- mittitur.
ncemhaleret!
3. Hucusque librum Actuum apostolorum Lucas

VARUS LECTIONES.
Luuius c.
7
caslestissimiis 8
carissimus^. 9 10
c. LX. VIIII. C. XL. milia IIII. c. chdius c.
403 EKKEHARDI URAUGIENSIS 464

evangelista perduxit, continenlem annos a passione A 7. Colossus erectus est, habens altitudinem pe-
Domini "20. dcs 107.

4. Statius poeta clarus babetur.

9. PesLilcntia Homaefacta cst, et terraemotus tres

Nero Agrippinam matrem suam et sororem

8.
civitates Cipri subvertit.

matris suae interfecit et Octaviam uxorem suam. 10. Vespasianus profluvio ventris in villa circa

G. Nero infinita luxuria et lascivia ignaviaque Sabinos obiit ahno aetatis 69, imperii 9, die 8.
bachatur. (H. R.) Ilic a Claudio in Germaniam, dein in Brit-

Jacobus, frater Domini, a Judeis

7. lapidatur. tanniam missus, Lricics cL bis cum hoste conllixit,
FestoAlbinus successit huic Florus. ;
duas validissimas gentes, 20 oppida, insulam Ve-
8. Marcus evangelista apud Aloxandriam passus ctam Homano imperio adjecit. Moderatissime rexit
est.
imperium,avidus tamen pecuniae, nonnullis 12 eani
Neroniane thcrmae a Nerone edificantur.
9.
injuste abstulit et praecipue indigentibus dcdil.

10. Nero, ut similitudinem Troja3 ardentis videret, (,H S.) Titus, Vespasiani filius, annos 2, men
magnam partem Romae incendit. ses2, vir omnium gcnere virtutum mirabilis, ita ut

11. Nero Senecam magistrum suum interfecit. divitiae etamor generis bumani diceretur.
12. Vespasianus dux exercitus adversus Judeos a o Anno regni sui 1, Tytus amphyteatrum Roma?
Nerone mittitur. construxit, in cujus dedicatione 500o ferarum oc-

13. Pelruset Paulus a Ncrone interfecti sunt. cidit.

Pestilentia facta est. 2. (H. R.) Cletus papa secundus scdit annos 12.

14. Nero se ipsum Linus primus a

interfecit. Tytus eadem villa qua et pater obiit anno aeta-
in

beato Petro papa sedit annos 12. Antiochiso secun- tis 42, mcnse 8, die 20. Hic tante bonitatis
imperii
13
dus episcopus Ignatius ordinatur. erat, utcum quodam die recordatusesset in cena
(H. R.J Nero Romanum imperium deformavit nulli se illo " die quicquam praestitisse, diceret :

inusitate luxurie sumptuumquc, utcns frigidis et Amici,hodie diem perdidi. Hierosolimis 12 propu-
calidis ungentis et aureis in piscando retibus sal- ; gnatores 12 sagittis conflixit.
tavitetiam et cantavitin sccna; nihil in belloausus, (H. S.) Domitianus fratcr Tyti, regnavit ann. lti
:

Britthaniam penc amisit. Hostis tandem a senatu menses 5. Ilic infectus omnibus sceleribus, secundo
pronuntiatus, cum ad penam quereretur, captusest prosequitur christianos.
publice virgis cesus, e saxopraecipitatus "est et ; 1. Domitianus eunuchos prohibuit fieri.
fugiens quarto ab Urbe miliarioinsuburbanoliberti 2. Tytus inter dcos dccreto senatus refertur.
sui se interfecit annos aetatis 31, imperii 14;
atque 3. Tres virgincs Vestae ob stuprum damnantur.
in eo omnis Augusti familia consumpta
est. 4. Arianus,primus AlexandriaepostMarcumevan-
Galba regnavit menses 7. Hic abOttone jugulatus gelistamepiscopus, postann.22obiit. ProquoAbi-
in foroRomae, sepultus est in hortis suis anno rcta- lius sedit ann. 13.

tis 73, via Aurelia non longe ab Urbe. 6. Domitianus se deum ct dominum appellari

Otto menses 3. Qui cum se a Vitellio vinci videret jussit.

semet intrefecit apnd Betriacum Italiae anno aeta- 9. Heresis Manandri magi et aliorum multorum
93 imperii die. Hi trcs simul post Neroncm
tis 38, exoritur.
imperium rapuerunt, Galba inhispania Vltellius 10. Romani multa mala a csesare et ab hostibus

in Germania, Otto Roma3. pcrtulerunt.

(ff, s. — H. R.— Oros.) Vitellius menses 8, Ve- 11.Domitianus de Dacis et Germanis triumphat.
spasianus in Judea pugnans, imperator ab exercitu 12. Clemens papa tercius sedit ann. 9. Cornelia

constitutus. Vitelliuscaptus a Vespasiani ducibus, Yirgo Vestalis ob stuprum viva defossa est.
cujus fratrem Sabinum in Capitolio inccndit, nudus 13.Domitianusmultos nobilium occidit.
per Urbem publicc trahitur, fimum in osejus passim 14. Johannes apostolus in Pathmos insulam a Do-
mit.iano cxilio missus, apocalypsin scripsit.
jactantibus tandemque jugulatus in Tybcrim projici
tur, anno aetatis 87, mense imperii 8, die primo. D is. Domitianus Flaviam Domitillam cum multi;
(H. J2.)Vcspasianus annos 9, menses 10, dies 12, aliis in exilium pro fide Christi relegavit.

vir militari virtute prsecipuus, obscure tamen na- 10. (H. jB.)Domitianuscummulta mala fccisset

tus. crudeliter suisinterfeciturannoaetatis 35, imperi

15. Hic nullam sibi nisi auream aut argenteam
sta
(H. S.) Anno regni hujus 1, Titus Judeos inenar-
rabili fame cruciatos obsedit. tuam in Capitolio passus est poni consobrinos suo;
;

2. Hierusalem a Tito destruitur anno a passione interfecit.

Domini 40, a prima conditione tcmpli sub Sale- (H. S.) Ncrva senex ann. 1, menses 4, dies8. Hi<

primum edicto suo omnes exules revocavit. San

mone 1089.
3. Josephus hystoriographus clarus habctur. ctus 1S
Johannes ab exiliorediens, evangelium scri

VARI^E LECTIONES.

» prsecipitus c.
ll
nulli'c' "deestc. "illacm* illo c " Sancte 1.
465 CHRONICA. — CHRONICON WIRZIRURGENSE. 466

psil.Norva morbo confectus obiit anno aetatis 71 ; A. 2 Adrianus Judeos iterum profligat.
regnavit ann. 1, mensibus 4, diebus 8. (H. B.)Eic 3. Sixtus papa sextus sedit ann. K».

in privata vita moderatus ac strennuus, nobilifatis 4. Tenaomotus factus est.

mediae, operam dantc Pctronio praefecto praetorii, d. Adrianus Athcniensibus legern dedit.
item Patcrnio, intcrfectore Domitiani, imperator 6. Alexandriae Kistinus episcopus sedit ann.ll.
factus, aequissimum se ac civilissimum praebuit. 7. nierosolinue episcopus Seneca decimus. Post
Trajanum in regnum adoptavit. hunc Justus undccimus. Deindc Lcvi. Post quein
(H. S.) Trajanus genere Hispsnus ann. 19, men- EllVcs. Postea Jesscs. Post hunc Judas cpiscopi
ses 6, dies 15. fuerunt.
1. Anno regni cjusdem Alexandriac Cerdo tcreius 11 Saturnides et alii duo hercsim condidc-
episcopus sedit ann. 12. runt.
2. Johannes apostolusapudEplicsum obdormivit, 12. Tbelcsphorus papa scdit ann. 11.
anno a passione Domini 08. 13. Antiochias constituitur Cornelius episcopus.
Eevarestus papa quartus sedit ann. 8. 14. Nicopolis et Cesarea tcrramiotu corrucrunt.
Trajanus multas gentes Rcmano subjccit im- 15. Templum Veneris Roma3 factum est.
perio.
^ 17. .ludei Palestinam depopulantur. Alexandrbe
Symeon, Ceopas filius, Ihcrusalem episcopu.s
6. Eumcnes episcopus sedit ann. 13.
crucifigitur anno setatis 120. Pro quo Justus ordi- 18. Judei maguis ubique cedibus enecantur.
natur. Ignatius Antiochias episcopus Romaa bestiis 19. Hierusalem ab Helio Adriano reparata est, et
traditur. Pro quo Orion constituitur. ex cjus nomine Hclia nuncupata.
8. Terraamotus multas urbes subruit, ct aurea 20. Primus ex gentibus Hierosolimas episcopus
domus incendio periit. Et Pantheum fi.ilmine cre- Marcus ordinatur, cum jam quindccim ex Judaica
inatum cst. gente obissent.
9. Plinius Secundus phylosophus clarus pro chri- 21. Adrianus morbo intercutis aqune moritur
stianis Trajanum mitigat. major sexagcnario.
12 Alexander papa quintus sedit ann. 10. Antonius cognomento Pius ann. 22, menses 3.
13. Piimus quartus Alexandrias cpiscopus scdiL lste elemcns efficitur christianis.
ann. 12. Anno regni hujus 1, Yginus papa septimus sedit
14. Post Justumlherusalemaeepiscopum Zaclieus ann. Valentinus et
4. Cerdo ecclesiam heresi im-
sedit. Post qucm Tobias. Post hunc Benjamin. pugnant.
Deinde Johannes. Post qucm Mathatias. Cui succe- G. Pius pnpa sedit ann. 15. Antiochice episcopus
dit Philippus. c:
Heros constituitur.
16. Trajanus Armeniam, Assyriam 16
, Mes*pota- 8. Alexandrias Marcus episcopus sedit dnn. 10.
miam provincias fecit. 19. Alexandri;e Ccdadion episcopus seditann. 14.
18. Judei commoti magnas ccdes hominum fa- 21. Anicetus papa decimus sedit ann. 11. Hiero-
ciunt sed in Alcxandria victi, ab omnibus ubiquc
;
solimae Cassianusepiscopus ordinatur, Publius, Ma-
ti-iicidantur. Ternemotus totam pene Anliochiam ximus, Julianus, Gainus, Symachus, Gaius, Julia-
subruit. nus, Capito.
10. Trajanus profluvio veniris moritur annoacta- 23. Antonius Pius apud Lorium obiit 77 aetatis
tis mense 9, die 4, imperii 19, monse 0, die
64, anno.
15. Solusomnium infra 1'rbem sepuitus cst.
(H. R.) Marcus Antonius Verus cum fratre Lucio Com-
Ossa ejus collata in urnam auream, in foro modo Aurelio mense
quod ann. 19, 1. lli aaquo jure ad-
aedificavit sub columna posita sunt cujus alti- ; ministravcrunt impcrium.
tado 140 pedes habct. Hujus tantum memoriajdela- Regni sui anno 1. 2. 3. 4.
tum usque ad nostram aetatem non aliter in
est, ut Seleucia capta est a Romanis. Caesares dc Parthis
senatu principibus acclametur n nisi Felicior Au- : triumphanl.
gusto, melior Trajano. Romc so omnibus equalem D (H. S.) Multi sanctorum sub
(1 liis principibus
pracbmt, nulUun scnatorum ledens, ita ut omiii coronantur. Iloc tempore lues maxima Romanum
ejus actate unus senator sit damnatus, et hoc
per cxcrcitum aliasque multas provincias |)enc dc-
senalum. levit.
(H. S.) Hclius Adrianus ann. 21. per Qua- llic Sother papa undecimus sodit ann. 8. Antio
7.
dratum discipulum apostolorum etAristidem virum chiae Theophilus vir sapiens ordinatur episcopus.
sapientem libris apollogcticis edoctus, mitisefBci- 8. Alexandrias Agrippinus sedit ann. 11.
tur christianis.
14. Anloninus imperator mulla prselia per se et
Anno rcgni sui Alexamlriam Adrianus
1 publicis per cluces suos contra Romanorum inimicos exegit.
rcstauravit expcnsis. 16. Eleuthcrus papa duodecimus sodit ann, 13.

VAREE LECTIONES.
L« 17
assyria c. acclemetur r.
i(17
EKKEHARDI UHAUGIFNSIS 468
17. AntoninusCommodu m filium consortemregni A duraenooceiditur,
Antiocbise Philetus episcopusor-
facit.
dinatur.
18. Lutius Brittanniac rex ab Eleuthero papa ut Marcus Aurelius Antoninus ann. 4.
christianus efficiatur impetrat. 1. Calistus papa quintus decimus
sedit ann. S.
l!>. Antoninus in Pannonia moritur. 2. Hypolitus episcopus clarus habctur .

Lutius Antoninus Commodus post mortempatris 3. In Palestina Nicopolis, quae prius

Emaus voca-
annos 13 regnat. batur, condita est.
Anno regni hujus l. 4. Aurelius militari tumultu Romae occiditur.
>. Julianus episcopus Alexandriae scdit ann. 10. Aurelius Alexander ann. 13. Hic inmatremsuam
3. Panthenus et Clemens Alexandriae clari habe- unice prius fuit.
bantur. l. Alexander Xerxen regem Persarum vicit.
'i. IIierosolyma3 Maximus episcopus ordinatur. 3, Urbanus papa 16 sedit ann. 8. Hic multos no-
Post quem Antonias, Valens, Dulcianus, Nareissus, bilium ad fidem convertit.
Dius, Germanio, Gordius, Narcissus. 4. Ulpianus juriconsultus insignis habelur.
5. Commodianae thermae Romae factae sunt. 5. Neronianae thermae Alcxandriac vocantur.
7. Origenis Alexandrue nascitur. 6. Geminus presbyter, Hypolitus et Herillus
8. Hireneus Lugdunensis episcopus clarus ha-
B cla-
ri habentur.
betur. 7. Antiochiae cpiscopu.s Zebennus undccimus.
Capitolium Romas et bibliotheca fulmine cre-
9. 8. Mammea, mater Alexandri, Origenem celeber-
mantur. rimum 18
doctorem ad se vocatum curavit audire.
10. Colossi capitc sublato, Commodus suae ima- 10. Pontianus papa 17 sedit ann. G.
giniscaput imposuit. Victor papa 13seditann. 13. 11. Alexandriae Heraclas ; vir sapiens, sedit
11. Alexandriae Demetrius undecimus. ann. 14.
1-2. Serapion Antiochiae episcopus ordinatur. 13. Alexander tumultu militari occiditur.
13. Commodus cunctis incommodus in domo Maximinus ann. 3.
Vestali strangulatur. 1. maxime rectores secclesiaj
Iste christianos ct
Pertinax menses
llelius G. Hunc Julianus occi- sextus post Neronein persequitur.
dens, regnavit menses7. 2. Pontianus papa et successor ejus Antherus
Severus genere Afer- ann. 17. Hic Julianum ci- post 1 mensempontificatus martyrio coronantur.
vdi praelio vicit et se Pertinacem appellavit. 3. Fabianus papa scdit ann. 14. Maximinus Aqui-
4. Regni ejus anno Narcissus Ilierosolimitanus leie occiditur.
episcopus et alii multi episcopi insignes habentur.
^ Gordianus ann. 6.
G. Severus Parthos et Arabas superavit. 1. Julius Africanus cronographusclarus
habetur.
8. Severianae thermse Antiochiae factae sunt. 2. Origenes Theodorum et Athenodorum fratres
9. Zepherinus papa quartus decimus sedil ann. postea episcopos nobiles, divina imbuit phyloso-
18. phia.
Severus, quintus persecutor, plurimos sanc-
10. 6. cum victor a Parthis reverteretur,
Gordianus
torum coronavit inter quos pater Origenis Leoni-
; haut longe Romano solo interficitur.
a
des martyrizatur. Phylippus cum filio Philippo ann. 7.
13. Perpetua et Felicitas apud Carthaginem bes- 1. Phylippus Phylippum filium suum regni con-

tiis dcputantur. sortem fccit.

Severus vallum apud Brittannos 132,000 pas-
13. 2. Alexandriae Dionisius episcopus clarus habe-
suum a mari usque ad mare fecit. tur, sedit anu. 21.
1G. TertuUianus Afer clarus habetur. 4. Miliesimus annus ab Urbe condita fcstuscele-
17. Scverus in Brittannia moritur. bratur.
Antoninus Caracalla ann. 7. 6. Origcnis presbyter his temporibus tanta scri-
1. Antiochia) Asclepiades episcopusconstituitur. D psit,'ut Hieronimus quodam loco oOO librorum ejas
2.Alcxander episcopus Capadociae a Narcisso se legissc dicat.
Hicresolimitano episcopo constituitur. 7. (II. S.) Phylippus senior Verone, junior occi-
4. Antoninus Caracalla proptergcnus vestis, quam ditur Romae.
R ima) erogaverat, cognominatur, Decius an. 1, menses 3. Iste cbristianos persequi-
l). Antoninus Romae thermas sui nominis aedifi- tur. Fabianus papa marlyrizatur. Pro quo Cornc-
cavit. lius sedit ann. Deciuscum lilio suo Tracia a
1. in
6. Antoninus in libidine destitutus, novercam Gothis occiditur. Antonius monachus in jEgyplo
suam Juliam duxit uxorcm. naseitur.
7.Antoninus interficitur anno vitae su;e 42. Gallus Hostilius cum Volusiano filio ann. 2, men-
Ophilius Macrinus ann. 1. Macrinus cum filio Dia- ses 4.

VARI.F LECTIONES.
elebrat rimum c
469 CHRONICA. - CHRONICON WIRZIBURGENSE 470
1. Ongenes anno etatis 70 moritur. A Alexandrias Tbeonas episcopus sedit ann. 1-
2. Callus et Volusianus Teraminc interfecti Probus apud Firminm tumultu militum occiditur.
sunt. Carus cum filiis Carino ct Numeriano ann. 2.
Valerianus cum filio Galliemo ann. 15. Iste oc- I Carus victor de Parthis,super Tygridem ful-
tavus christianos persequitur. mine iclus intcriit. Numenanus occiditur.
1. Cornelius papa martyr ellieitur. Lucius papa 2. Carinus apud Margum a Diocletiano interfici-

ann. martyr Slephanuspa- tur. IIuc usquc ab incarnatione Domini subputan-

21, sedit 3, et efficitur.
pa 22 sedit ann. 1. tur secundum Diunisium anni284.

Cyprianus doctor prsecipuus Carthaginensis

4. Diocletianus anno ab Lrbe condita 1040, regnavit
cpiscopus martyrizatur. Syxtus papa sedit ann. 3. ann. 20.
7. (Oros^ Valerianus commota persecutione, a I. Ab hoc anno Grseci pascales circulos 21
in-

Sapore rege Persarum captus ct oculis privatus, choabanl.

acclinis humi regem sempcr ascensurum inequum 3. Diocletianus Ilerculium Maximianum in con-
dorso attollebat. (H. S.) Sicque scrvitute misera- sortium rcgni assumit.
liili consenescit. Callienus territuspacemchristico- 4. Diocletianus Constantium, Constantini pa-
lis reddidit. g trcm, cesarem facit; qui regnavit ann. 1(5.
8. Germani Italiam Alamanni Gallias ct ltaliam 7. Diocletianus Calerium Maximianum facit ce-
depopulantur. sarem.
9. (10.) Gretia, Macedonia Pontus et Asia de- II. Diocletianus sc ut deuin adorari jussit.
populantur per Gothos, et alios perplures civitates 13. Caio papa martirizato, Marcellinus succes-
sit.
quassavit irruptio.
12. Maximus Alexandriae episcopus sedit ann.18. 15.Constantius 60,000 Alamannorum occidit.
13. Hierosolyime episcopus Hyrmenes consti- 17 Alexandrie Pctrus episcopus sedit ann. 12.

tuitur. 18. Antioehiao Tyrannus episcopus constituitur.

14. Dionisius papa sedit ann.9. Gallienus Medio- 19. Diocletianus in oriente et Herculius Maxi-
lanio occiditur. Claudius an. I, menses 9. mianus in occidente aocclesias subvertunt, libros
divinos inccndunt, et christianos decima persecu-
1. (H. R.) Istc Gothos jam per annos 15 Illiri-
ia
tione post Neroncm cruciarunt.
cum Macedoniamquc devastantes superat ob ;
Nicomedie et MaximianusMedio-
20. Diocletianus
quod in curia clyppeus aurcus, et in capitolio sta-
lanio purpuras et rcgnum ob senectutis defectum
tua aurea a senatu ei decreta est.
spontc dcponunt Marcello papa martvnzato, Euse-
20
2. (ff. S.) Paulus de Samosa he Antioehae C
u •
„ •« o ^ . ,. . >

, . . . ,
bius successit
i

menses 8. Quo ltem passo, Meltiades

episcopus hereticus esse convincitur. Claudius Fir-
sedit ann. 4. Galerius et Constantius augusti, Ma-
mio moritur. Pro quo frater Quintilius 17 dies, in-
ximianus, persecutor christianorum, et Severus
torfcctus est.
caisares eliguntur. Constantiusaugustus, virman-
Aurelianus ann. 5, menses 6. Ann. ab Urbe con- suetus, in Brittania obiit. Constantinus, Constan-
dita 1027. tii ex Ilelena concubina, rcgnavit ann. 30,
filius

1. Hic rei publice utilis ; primo clemcns christia- menses 10. Ilic primus imperator, excepto Philippo,
nis, postea persccutor fuit. christianus effioitur, et ab hoc impcratore chris-
2.Antiochiae Thimotis episcopus ordinatur. Ze- tiani cueperunt.
nohia regina orientis vincitur. 1. Maxentius, Maximaniani Ilerculii filius augus-
3. Aurelianum Romae triumpbantem Thetricuset tus appellatur.
Zenobia captivi praeccsserunt. 2. Maximianus Ilcrculius apud Massiliam tur-
Aurclius templumsoli asdifioat, ct
4. nonam per- piter interlicitur. Occiso Sevcro, Lucius eaesar
secutionem in cbristianos excitat. Lllicitur.
5.Aurelius divino fulmine territus, intra Bizan- 3. Quirmus episcopus passus est. GaleriusMaxi-
tium ct Ileracliam a militibus occiditur. D mianus, christianorum pcrsccutor, divina ultione
Tatius menses G, alibi ann. 1* (Ita Isidor.). Quo tactus, parcere christianis jussit.
apudPontum occiso, Florianus rcgnavit dies 88, Maximinus cajsar pcrsecutionem rcstaurat et
et apud Tharsum occiditur, Felix papa 25 sedit ipsc moritur. Mcltiadc papa passo, Silvestcr papa
ann. 5. scdit anu. 21.
Probus ann. 0, menscs, 4 2. Pelrus Alexandriaj episcopus martyrizatur.
1. Gallias a barbarisvastatac, a Probo Romano Pro quo Achyllas.
imperio restituuntur. (j. Constantinus Maxcntium civili praelio apud
3. Antiochae episcopus 18. Quirillus constituitur. pontcm Mulviuin vicit.
5. Euthicianus papa sedit menses 10. Gaius pa- 9. Magna fames in persecutores facta est et lues.
pa sedit ann. 15. Diocletianus moritur ct intcr deos refertur,
varlf: lectiones.
iB
macediamque c.
,0
samothe c. " circulo c.
171 KKKEHARDI URAUGIENSIS 172
Hierusalem episcopus Machariusconstituitur.
13. A. et Felix ejicitur. Item Libcriuspapaot multi calho-
Alexandriaa Alexander episcopus ordinatur; a quo licorum episcopi ab Arrianis expulsi sunt.
Arrius presbyter de aecclesia ejectus, multos erro- 20.0ssa Andreae apostoli et Lucae evangelista3 et
ri suo sociat, el ecclesiara heresi impugnat, Thimothei Constantinopolim allata sunt.
17. Concilium in Nicea congregatur 318 episco- 21. Paulinus Treverorum episcopus in cxilio
porum sub Silvestro papa, in quo Arrius damma- obiit.Hylarius Pictaviensis episcopus. Atlianasius
tur. Alexandrinus multa ab Arrianis mala passi sunt.
Crux Domini in Ilicrusalem repperitur ab
!9. 23. Constantinus contra Julianum arma su-
Helena, sub Machario ejusdem urbis episcopo. mens, Parthico bello dimisso, moritur anno asta-
21 Constantinus uxorem suam Bausiam inter- tis 46.
fccit.
Julianus apostata ann. I, menses 8. Ilic ex chri-
22. Antiochiae post tyrannum Vitalis episcopus
stiano lectore paganus ractus, christianos pcrse-
ordinatur. Pro quo Phylogimius. Post hunc Pauli-
quitur.
nus. Cui successit Eustatius.Quo ob fidem catbo-
I. Alexandriae Georio Arriano cpiscopo a populo
licam inexilium misso, Arriani episcopi 11 numero
incenso, Athanasius ad sedem suam revcrtitur.
aecclesiam illam unus post alium occupaverunt.
B Parte catholicorum Paulinus Antiochiae episcopus.
24. (H. S.) Constantinus Bizantium urbem rcpa-
Pagani apud Sebasten Palestinae urbem sepulchrum
ravit et cx suo nomine Constantinopolim appella-
Johannis baptistae invadunt, ossa spargunt. cadem
vit,et sedem regni Romani eam esse voluit.
rursus collecta et cremata latius dispergunt. (Cf,
23 Alexandriae Athanasius episcopus ordinatur.
Rufini ffist. eccl. xr, 28.) Sed quidam ex Ilicrusa-
26 Rome Marcus papa sedit menses 8. Pro quo
lem monachi intcrmixti colligentibus, qua3 potue-
Julius ann. 16.
rant ad patrem suum Philippum pcrtulere. Hle
30. Constantia, uxor Lici-
Constantini soror,
£? supra se haec ducens, ad AthanasiumAlexandrinum
n ii ,
moriens, Arrianum quendam presbyterum
perJulianum diaconum misit. Qua3 illc paucis arbi-
fratri commendat.
trissubcavato sacrarii pariceteinterclusa,prophe-
31. Constantinns dum bellum in Pcrsas pararet,
tico spiritu posterae generationi conservavit profu-
apud Nicomediam obiit, anno vitas 66.
tura. Cujus praesagium sub Theodosio per Theo-
Constanlius, Constantini filius.cum Constantino
ct Constante fratribus ann. 24, menses 3, dies 13. phylumepiscopumeompletur; qui, destructo Sera-
pis sepulchro, sancti Johannis ibidem consecravit
2. Constantinus bellum fratrisuo inferens, jux-
aecclesiam. (H. S.) Julianus ad bellum Parthicum
ta Aquileiam occiditur.
3. Terrsemotus multas urbes obruit. D profectus, ct christianorum sanguincm diis suis
vovens, Dei judicio occiditur, 30 aetatis anno.
3. Franci a Constante perdomiti, in paccm rece-
Joviaims menses 8, alibi ann. 1. fste cum omni
pti sunt.
exercitu ad christianitatem rediit. Synodus here-
7. Maximinus Treverorum episoopus clarus habe-
siaea Antiochiae facta est. (Onos.) Jovianus novo
lur. A quo Athanasius Alexandriae episcqpus a
cubiculo recubans.calore prunarum et nitore parie-
Gonstante profugus. honorifice est susceptus.
tum nuper calce illitorum sullbcatus, obiit.
9. Athanasius episcopus ad Constantis literas
Afexandriam regreditur. Valentinianus ann. II. llic ob (idem Christi tri-

10. Eclypsis solis facta est et terraemotus. bunatu militum a Juliano privatus fuit.

11. Bellum contra Persas gravi Romanorum 1. Valentinianus Valenti fratrisuooccidentis im-
damno geritur. perium dcdit.
12. Maximus post Macharium Hicrosolymitanus 2. Valens ab Eudoxio Arrianorum cpiscopo se-
episcopus moritur. Post quem cxpulso
Cyrillus, ductus et baptizatus, post mortem fratris ortho-
Heraclio, et ceteri Arriani episcopi ecclesiam illam doxos perscquitur. Terraemotus per totum orbem
oecupant. factus est. Romae Damasus papa ordinatur.
2S
13. Constans hautlonge ab Hispania interficitur, I) 3, Vcra lana pluviae mixta de nubibus fluxit.
anno etatis 30. i. Hylarius Pictavicnsis episcopus obiit.

Victormus rethor et Donatus grammaticus tB

17. S Athanaricus rex Gothorum in sua gentc per-
insignes Romse habentur. sequitur.
2i
18. Julianus cesar a Conslantino efflcitur. 7. Valentinianus Saxoncs in regione Francorum
Antonius monachus obiit 1013 actatis anno. cede perdomuit.
19. Magiue Alamannorum copiaa apud Argenta- 8. Eusebius Vcrccllensis episcopus obiit.
rmm Romrc Liberius papa ordinatur.
dcleta) sunt. 9. Alexandriae Petrus episcopus post Athanasium
Quoab Arrianis ejecto, Felix locum ejus occupat ordinatur.
annum 1. Sed Liberius hcresi subscribens, rediit, 10. Magnentia, quae et Tecla, Romanorum nobi-

VARLE LECTIONES.
J2
ucinn C.
23
d. ct gr. c.
n jmlius c.
23
Uara c.
473 CHRONIGA. - CHRONICON WIRZIBURGENSE. 474
lissima, Hierusalem venicns, magnis virtutibus et a 3- Gothi Alarico et Radagaiso regibusltaliam in-
liumilitate claruit. grediuntur.
Valcntinianus apoplexi moritur bcllum in
II. 7. Corpora prophetarum Abbacuc ct Mioheas a
Sarmatas parans. Domino revelantur.
Valens post mortcm fratris cum r.ratiano et Va- 8. Romaelnnocentius papa sedit an. 13.
'entiano ann. 4. 13. Archadius orientis imperatorConstantinopoli
moritur.
1. Basilius Caesarae Capadociae cpiscopus, vir sa-
Honorius cum Theodosio, fratris sui filio, ann.15.
pientissimus et continentissimus, sed, ut aiunl, su-
1. Wandali Hispanias occupant.
perbus (Cf. IIier.), clarus habetur. (H. S.) Theo-
dosius, Theodosii postea imperatorispater, et multi
3. Atlalus Romae imperator factus, mox regno
privatus, Gothis cohesit.
nobiles a Valcnte occisi sunt.
Gratianus
4. Roma irrupta ost a Gothis, Alarico rege, an-
2. 30 millia Alamannorum delevit.
no conditionis cjus 1104; sod quia ohristianus rcx
Falens legem dedit, ut monachi mililarent ; nolen-
tcs fustibus interlioi jnssit.
erat, clcmenter victoria usus cst.
7. Corpora sanctorum Stephanis protomartyris,
3. Gothi expulsi ab Unis difTunduntur in Thra-
Gamalielis, Abibon, Nichodemi Luciano presbytero
cia ; Gothi famo compulsi rebcllant. B
revfilantur.
4. Valcns, a Gothis occiso exercitu, fugiens, in
domo quadain vivus cremaLur. 8. Zosimus papa sedit ann. 3.

IIuc usquc chronica Eusebii Icronimus perduxit.

10. Eclypsis solis facta est. Hieronimus presbyter

Gratiauus cum Valentiniano fratre post mortem Behtlehem obiit anno vita) 91.
12. Romae Bonifacius GO papa ordinatur.
patrui ann. 6.
13. Ilonorius apud Bavennam Constantium con-
1. Ronue post Damasum Ursinus papa scdit sortem regni fecit decimo imperii sui anno. Cons-
ann. 14. tantius imperator Bavennc moritur tercio iniperii
2. Ab hoc anno Thcophylus paschalcs oiroulos sui anno. Honorius moritur fratcr Placidiae.
inchoat. Theodosius minor Archadii filius, ann. 26.
3.Sinodus 130 episcoporum Constantinopolim 1. Theodosius Valcntinianum, Placidic filium,
advorsus Macedonium eongregatur sub Dainaso oonsobrinum suum caesarem fccit et cum matrc ad
papa. occidentis imperium misit.
8. Archadius impcrator efficitur, Thcodosii fi- 0. Aetius, miiltis Francis occisis, partem Gallire
lius.
quam possederant recepit.
0. Maximus rognum sibi usurpans, Gratianum ^ 8. (Beda.) Augustinus Hypponensis episcopus et
Lugduno 26 occidit. Valentinianum Ilalia depulit. omnium doctor eximius aeeclesiarum, ne civitatis
Theodosius, qui Gratiano vivente 6 ann. regeb"at suae ruinam videret, tercio obsidionis ojus mense
oriontcm, post mortom ejus regnavit ann. .1, pri- migravit ad Dominum anno etatis 76, cpisoopatus
nio ouin Valentiniano, quem ipse Theodosius, vir vero sui 40.
omnibus virtutibus plenus, Italia expulsum benigne 9. ff. Romae Sixtus papa ordinatur.
S.)
susoeperat. 1 Synodus tercia universalis in Epheso con-
1

3. Ambrosius Mcdiolanensis episcopus Martinus gregatur 200 episcoporum oontra Nestorium.

Tuionensis et Hioronimus presbytor Bohtlohcmites 13. Aetius Gundioharium Burgondonium regem
clari habebantur.
vicit ;
qucm Huni postoa perimerunt.
7. Valentinianus dolo Arbogaslis suspendio per- 14. in matrimo-
Valcntinianus filiam Theodosii
iit.
nium accepit.
10 Hieronimus librum qucm de illustribus viris 15. Juhanus pelagianista hereticus a Sixto papa
SBcclesiae scripsit hucusque perduxit. damnatur.
II. (H. S.) Theodosius Eugenium tyrannum su- 16. Bollum advorsus Gothos Hunis auxiliatoribus
peravil ct ipse Mcdiolani in pace obiit. Auguslinus, D gcritur.
doctor facundissimus, Hyppone rcgio "AffricaBepi- 17. Ronue Lco papa oonstituitur.
scopus ordinatur. Ilucusquo iceclesiastieam hysto-
18. Thoodosius bollum oontra Golhos incffieaoi-
riam Eusobius Rufinus perduxit.
tcr movit.
Archadius, Theodosii filius, cum fratre Honorio 20. BricciusTuronensis episcopus obiit.
ann. 13.
21. Eustochius successit.
1. Joannes heremita obiit. 26. Thcodosius imperator orientis obiit.
2. Sanctus Martinus obiit. Martianus cuin Valontiniano ann. 7.
Ambrosius episcopus migravit ad Dominuin. 1. Aetius cum Romanis auxiliatoribus Attilam
4. Romae Anastasius papa 37 ordinatur.
supcravit.

VARLE LECTIOAT.S.
16
ugdudo c.
57
hypponerio c.
 ' .

475 EKKEHAHDI URAUGIENSIS 476

2. Attila Aquileiam vi
magna cepit. A 14. Thcodericus Romam venit, et multa in ea
Eo tempore Ermenricus super omnes Gothos re- miranda edificia construxit.
gnavit, astutior omnibus iu dolo largior in dono 15. Theodericus, aquam Ravennam perduxit.
;

qui post mortem Friderici fllii sui unici, suaperpe- 17 Thcodericus, victis Francis, Gallias acquisivit.
Lratam voluntate, patrueles suos Embricam et Fulgcntius clarus habetur. Sub hoc Anastasio
20.
Frithlam patibulo suspendit, Theodericum similiter diversis ubique bellis res publica fatigatur.
patruelem suuni,instimulanteOdoacropatruelesuo 23. Vitalianus adversus Anastasium cumScythis
de Verona pulsum, apud Attilam exulare coegit. servus rebellat.
{H. S.) Attila Hunorum rex moritur. 25. Theodericus filiam suam Amalsuindam Eu-
3. Synodus quarta 630episcoporum in Calcedone tharico dedit.
congregatur sub Leone papa contra Euthicen. 28. Vitalianus scpc militcs Anastasii vincens, ip-
5. Valentinianus Aetium patricium rei publicse sum irridens sprevit. Anastasius heresi favens Eu-
utilem sua manu occidit. Valentinianus ab amicis ticetis et catholicos persequens, divino fulmineper-
Aetii in campo Marcio occiditur. Eodem anno Gei- iit, major octogenario.
sericus cunctis opibus Romam exspoliat. IIuc usque
chronicam suam Prospcr perduxit. (Beda De
g tenvp.) Justinus major ann. 8. Acepha-
7. Martianus orieutis imperator moritur. lorum heresis abdicatur.
Leo ann. 17 orienti imperat. 1. (77. S.) Justinus plurimos regno suo inhiantes
2. Mauronianus imperator occidentis in Affricam occidit, et cum Vitaliano fedus percussit quem
;
ta-
procinctum movil. men postea occidit.
11. Anthemius imperator occidentis a Leone mit-
Johannes papa Constantinopolim veniens, ad
2.
titur.
portam qua) dicitur Aurca ceco lumen reddidit.
16 Olibrius imperator 7 mense moritur. 3. Theodericus Johannem papam Ravenne rever-
17 Leo senior obiit. Pro quojunior paucis men- sum carceris afllictione pcremit, et Symmachum
sibus regnavit. patricium occidit.
Zenon ann. 17 orientem rexit. 5. Theodericus subitanea mortc Ravenne periit.
3. Oreses Nepotem Romanum principem fugavit Pro quo Athalricus, nepos ejus regnavit ann. 8.
et filio suo Auguslulo imperium dedit. Odoacer rex
6 Ileldericus rex Vandalorum cpiscopos ab exi-
Torcilingorum et Rugorum cum mullis barbarorum lio reverti jubet.
auxiliis ltaliam veniens, Oreslem et Paulum fratres 7. Sanctus Bencdictusabbas virtutumgloria cla-
occidit. Augustulum exilio danmavit et Romam ob- uit '
tinuit,anno conditionis ejus 1229. c Justinus Justinianum regni consortem
8. et suc-
Ermenricus rex Golhorum a fratribus Hamido et cessorem faciens, obiit.
Sarilo et Odoacro, qnorum patrem intcrfecerat,am- Justinianus, Justini ex sorore nepos, ann. 38.
putatis manibus ct pedibus, turpitcr uti dignus 2. (Beda.) Justinianus Parthos bella moventes"
erat, occisus est. misso exercitu superat Carthago anno excessionis
{H. S.) Odoacer Ronue invito Zenone regnat. SU33 960 rccipitur, victispulsisque Vandaliset rege
4. Corpus Rarnabe apostoli et evangelium Mathei eorum Gelismiro capto Constantinopolim misso.
stilo cjus scriptum Domino rcpperitur revelanle. Romanum exercitum sabbato
4. {H. S.) Parthi
9. Theodericus Theotniari filius, rex Ostrogotho- vincunt paschse.
rum Zenoni augusto familiaris efficitur. Amalsuilda jubente Theodohaldo occisa est,
5.
10 Zenon Theodericum consulum et magistrum quein consortem regni fecit.
railituni fecit. 8 Dionisius abbas Romanus ab hoc anno pascha-
11. Honoricus rex Wandalorum plus quam 334 lem magnum circulum inchoat, incipiens ab anno
cpiscopis exulatis, catholicosArrianaimpietateper- incarnationis Domini 532, qui cst annus Diocle-
sequitur. tiani 249.
IJ
19.Odoacer nocte egressus, quarto praslio vincitur 18. Corpus Antonii monachi repertum Alexan-
aTheoderico.Vandalipacemfecerunt;etZenonobiit. drise sepeliLur.
Anastasius 27 ann. alibi 28. 20. (Paul. D., i, 25.) Arator subdiaconus librum
4. Theodericus Odoacrum sibi isidias molientem suum publicc coram Vigilio papa lcgit. His tempo-
interemit, et ipse occidentisregnum 20ann. tenuit. ribus Cassiodorus apud urbem Romamc-laruit ;hic
7. Trasemundus rex Vandalorum catholicas aec- primitus consul, deinde senator, ad postremum ve-
clcsias clausit, ct 220 episcopos exilio Sardiniam ro monachus extitit. Tunc quoque apud Constanti-
misit ;quosSynimachus papasanctissimus ibialuit. nopolim Priscianus Cesariensis Juliano consuli li-
12. Boetius consulRomae plurima ingenii suimo- brum suuiii de grammatica arte obtulit.
nimenta praeclara scripsit. 21 {H. S.) Quinta synodus universalis in Constan-

VARLE LECTIONES.
18
movens c.
 477 CHRONICA. — CHRONICON WIRZIBURGENSE. 478
29
tinopoli congregatur contraTheodorum et omnee A put esse Focas constituit; namet Constantinopoli-
hereticos sub Vigilio papa. tana primam se scripsit. Focas pantheon, id est
23. Totila Gothorum rex in Italia tirannidem domum omnium idolorum, aecclesiae dedit, rogante
exercet. Bonifacio.
23. Victor Capuanus de hujus anni pascha scri- 7. Focas moritur. His temporibus Perse multas
bens, Victorii arguit errores. provincias Romanis auferunt, Hierosolimis quoque
28. Hucusque Jordanis episcopuschronicam suam crucem Domini abstulerunt.
de gestis Romanorum perduxit. Heraclius ann. 30
26, alibi 27.
38. Justinianus imperator obiit. 4. (Bbda. — H. S.) Anaslasius Persa monachus
Justinus minor an. 11. Armeni fidem suscipiunt. magicas artes puer a patre didicit. Posta captivis
3. (Beda De temp. — H. S. — Beda) Narses pa- christianis fidem 31
accipiens, relicta Perside Hie-
tricius Totilam rcgem Gothorum occidit Gothosque rosolimis in monasterio abbatis Anastasii 7 ann.
Italiaexpulit.NarsesidemperinvidiamRomanorum vixit. Sed cum Csesaream gratia orationis venisset»
accusatusapud Justinumetconjugem ejusSophyam captus et verbcratus a Pcrsis remittitur ad regem
quod servitio Italiam premeret, secessit Neapolim eorum Cosdroe a quo tercio verbcratus, manu tan-
;

Campaniae et Longobardos io Italiam venire fecit.

g demunapertreshorassuspensus,sicquedecollatus,
7. H. S.) Sanctus Vedastus obiit.
( nobile martyrium cum aliis 70 peregit.
10. Joannes papa aecclesiam Phylippi et Jacobi 6. Eduinus rex Anglorum efficitur,
cepit, quam prasdecessor ejus Palagius perfecit et 16. Heraclius Cosdroe regem Persarum, qui se ut
dedicavit. deum coli jussit, superavit, ct lignum dominicae
ll.Justinus impcrator moritur. crucis Hierosolimam reduxit.
Tyberius Constantinus ann. 7. 19. Eduinus rexAnglorum in Brittannia a Pau-
7. Gregorius tunc apocrisiarius in Constantino- lino episcopo ad fidem convertitur, 15. indit.
poli moralia Job scripsit et Euthicium ejusdem ur- 26. (Cf. Fred. c. 65.) Heraclius, astrologus effe-
bis episcopum, praesente Tyberio, iu fide resurre- ctus, vidit imperium suum a circumcisis gentibus
ctionis errasse devicit. (Beda.) Docebat eoimEuthi- esse vastandum, mittensque adDagobertum regem
cius corpus nostrum in illa resurrectionis gloria Francorum,omnes regniejusJudeos baptizari petiit
iopalpabile ventis aerique subtilius esse futurum, et impetravit ipseque per omnes sui imperii pro-
;

contra quod Dominus dicit Palpate etvidele quia

; vincias idem fieri decrevit. Agareni, qui et Sarrace-
spiritus camem et ossanon habetetcQt.(H.S.)Ty- ni,gens circumcisa, provincias Heraclii vastant.
berius imperator obiit. Contra quos dum Heraclius dimicat, 150milia mi-
Mauricius ann.21. C litum ejus Sarraceni interficiunt, et spolia eorum
4.(BEDA.)Levigildusrex Gothorum ArrianusIIirmi- Heraclio remittunt. Quae ille recipere nolens, dum
nigaldumfiliiim obfidemcatolicam, quama Leaodro vindictam ab eis maluit 32 portas Caspias, quas ,

Hyspolitano episcopo percepit, securi occidi jussit. Alexander Magnus Maceclo super mare Caspium fe-
0. Richardus rex, Hirminigaldi frater, per eun- cit et propter inundationem sevissimarum gentium
dem episcopum cumtota gcnte Gothorum ad fidem servari jussit, aperuit, indeque 150 milia auro ar-
Christi convertitur. mata cum universis universarum provinciarumejus
12. (//. S.) Sanctus Gregorius ad pontificatum militibuscontra Sarracenos praeliaodum misit.
Romanae aeeclesiae eligitur. Cumque in crastinum essent, praeliaturi, ipsa nocte
Gregorius papa synodum 24episcoporum ad-
10. 52 milia de exercitu Heraclii in Castris percutit an-
corpus beati Petri congregat indictione 13. gelus Dei. Regredientes reliqui cum jam Hierosoli-
21. Gregorius, missis doctoribus Augustino,Mel- mam propinquassent, viclcns Ileraclius inimicorum
Johanne aliisque pluribus, Anglos acl Christum
lito,
violeotiae se nequaquam resistere posse, merore ar-
convcrtit.TunicaDominijSuperquammilitessortem reptus, Eutbiciana heresi 33
cultum Dei maculavit ;

miserunt, in Zaphat procul ab Hierusalem in arca labensque uxorem sororis suae filiam, vcxatus fe-
marmoreareperitur;quamGregoriusAntiochenus, D bribus, vitam crudeliter finivit.
Thomas Hierosolimitanus, Johannes Constantinopo- Annus Domini 639. Heraclonas cum matre Mar-
litanus cum multisepiscopis triduano jejunio
aliis tina ann. 2.
ordincpedestri in ipsa arca Ilierosolymam perdu- 2. (//. S.) Cyrus Alexandrinus et alii multi here-
contes, in aacclcsia, ubi crux Domini adoratur, po- sim instaurant. Heraclonas occiditur. Anni ab initio
suerunt. (//. S.) Mauricius penas scclerum suorum, mundi 4600.
ut ipsc oravit, exsolvens, aFoca turpiter occiditur. Constantinus, Ilcraclii filius, menses 4".
Focas ann. 7. Conslans 38
, Constantini filius, ann. 28.
3. Gregorius papa migravit ad Dominum indict 8. l. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Hic deceptus a Paulo heretico
6. Romanain a?cclcsiam omnium accclesiarum ca- persequitur christianos.

VARLE LECTIONES.
" constantinoli congregatus c.
so
deest c. 31
fidens c.
3-
malens corr. maluit 33
heracli c.
n c corr. c. 3S
c.
constantinus corr. constans c.
 1

479 EKKEHARDI URAUlilENSIS 480

12. Martinus papa synodum 105 cpiscoporum A 3. Leo regnum dimisit.
congregans, Cyrum Sergium, Pyrrum et Paulum (H.S.) Annus Domini 099. Tyberius ann. 7.
oondemnat, indict. 1 . 4. Synodus Aquilcic
i0
congregatur sub Sergio
iu. Martinus papa a Constantino Cersonam cxi- papa. Ind. 1, ol. 370.
lio missus, migravit ad Dominum. Beda venerabilis presbyter Anglorum chroni-
6.

24. Constans
85 *
Romam vcnit, et beato Petro cam minoris libri usque huc perduxit.
palliumaurotextileobtulit,totoexercitucumcereis 7. Johanncs papa Sergio successit. Cui item alius

intrante. Johanncs succtssit. Justinianus Lconem et Tybe-

27. Eclypsis solis facta cst hora 10, 5 Xon. Mai, rium cum aliis quieuin expulerantoccidit; quem vi-
36
indict. 11 .
delicet Justinianum Leo in expulsionem illius nari-
28.Constans 35 * post multas depraedationes pro- bus detruncarat. (P. D. vi, 32.) Qui post iterum as-
vinciarum occisus in balneo periit, indict. 12. sumpto imperio quotiens defluentem guttam reu-
36 ',
Constantinus, filius Constantis ann. 17. matis manu detersit, totiens pene aliquem de suis
2. Vitaliano papa Adeodatus 78 37
successit. Cui contrariis jugulare prascepit.
37
Domnus 79 papa. (H. S.) Annus Domini 700. Justinianus secundo
u. Sarraceni Siciliam dcpragdantes, cum magna q cum filio Tyberio ann. 0.
praeda Alexandriam redeunt. 5. Justinianusde peccatis suispenitentiamagens,
1(3. (Bf.da.) Sexta synodus universalis Constanti- Constantinum papam summo honore habuit, ita ut
nopoli congregatur sub Agathone 80 3T
papa, qui die dominica missas ejus audiens communionem de-
Dono succcssit, coram piissimo principe Constan- manu sua acciperet.
tino et legatis apostolicse sedis etepiscopis 100 re- 0. (Beda.) Justinianus prohibente papa cum mit-
sidentibus. (P. D. Ea vero hora tantae aranea-
vi, 4.) teret in pontein Mulvium u comprehendere Phylip-
,

rum telso in medio populi ceciderunt, quot sordes picum *2

,
quem ibi relegaverat, conversus exercitus
hcresium expulsas omnes mirarentur. ad Philippicum *3
, fecit cum ibidem imperatorem;
17. (H. S. — P. D. vi, 23.) Constantinus impe- veniensque cum eo Constantinopolim, victo atque
rator obiit. Agathoni papa successitLeojunior 81 37
. occiso Justiniano, regnum suscepit Philippicus u .

Apud Francorum regnum Ansgirus 38

Callias in , (H. S.) Hildibertus rex justus obiit ; regnavitque
filius Arnolfi, qui dc nomine Anchysae Trojani cre- Dagobertus, filius ejus, pro eo. Johanni papa Sisin-
diturappellatus, subnominemajoris domusgerebat nius successit. Cui Constantinus.
principatum. Lconi papa successit Benedictus 82 Annus Domini 712. Phylippicus ann. 1, menses
37
;cui Johannes 83 37 cui Conon 84 37 menses 1 1,
; 0. Phylippicus catholicis infestus fuit. Anastasius
Cf.)H. S.) a quo sanctusKy.lianus pontificalem po- Phylippicum oculis privavit regnoqueexpulit. Hcri-
testatem accepit; cui Sergius papa succcssit. bertus sex Langobardorum obiit.
Annus Domini 686. Justinianus minor, filius Con- Annus Domini 713. Anastasius ann. 3.
stantini. ann. 10. 2. Pippinus senior major domus obiit. Pro quo
2. Sanctus Kylianus cum sociis suis passus est Karolus ann. 20. Dagobertus rex obiit.
anno vidclicel Domini 088 :)9
.
Ecpertusvir sanctusdegente AnglorumSchot-
3.

4. (H. S.) Hic hercsi pollutus catholicos pcrse- tos lcgitime pascha celebrare docuit. Constantino
quitur, et cum Sarracenis pacem fecit. papae successit Gregorius sccundus.
9. Wiliibrordus qui et Clemens, a Sergio papa (Beda.) Annus Domini 710. Theodosius ann. 1.
episcopus ordinatus,Frcsonumgentemad Christum llic Anastasium prrelio vicit, datoque sibi sacra-
convertit. mento, clericum fieri ac presbyterum fecitordinari.
10. Justinianus ob culpam perfidie regno priva- (H. S. et Beda.) Tyberis fluvius alveum suum egres-
tus, cxul in Pontum seccssit. sus multa Roma3 subvertit aedificia,ita ut in Via
Annus Domini Leo ann. 3.
096. Lata ad unam et semis staturam excrescerct.
1. (Beda.) Sergius papa capsam cumportione Anirus Domini 717. Leo ann. 8.

dominicae crucis invenit qiuo omnibus annis in ba-

; D Karolus Saxoniam magna plaga vastavit (185).
1.

silica Salvatoris Constantiniana die

quaB dicitur u(H. S.) Sarraceni triennio Constantinopolim
exaltationis ejus ab omni populo osculatur atque obsidentes et multasprovincias devastantes, fame,
adoratur. Sanctus Gudpertus obiit, episcopus ex peste, ferro naufragioque pcilunlur.
15
anachorita. 6. (Beda) Luidbrandus rex Langobardorum,

VARLE LECTIOXES.
35 '
constantinus corr. constans c. 36 e corr. e. 36 constantini corr. constantis c. 37 hos numeros manus
correctoris svperscripsit. 38 ansgis corr. ansgisus c. i9 DCLXXXVU. corr. DCLXXXVIIF. c. * n aqui-
legie corr. aquileie c. u talde hic locus turbatus est. Herim. :cum m. in Pontuin, multum proh. papac.
a phylippum corr. phylippi c. 3 philippum corr. philippi c. M philippicus corr. philippi c. 45 ita C
*

XOLE.
(185) Cf. Ann. Laurcsh. Alaman. , etc.
 481 CHRONICA. - CHRONJCON WIRZIBURGENSE. 482
Sarracenis dopopulata Sardinia etiatn illa loca fe- A chum fecit et post aliquantum temporis ad mona-
;

dantibus. ubi ossa sancti Augustini cpiscopi prop- sterium sancti Benedicti profectusest.
ter devastationem barbarorum olim translata et 10. Sanctus Burchardusaccepit pontificatum an-
condita fucrant, misit cl dato precio accepit ct no Domini 751 sedit 40 ann. (Cf. G.pontt.) Iisdem
;

transtulit ca in Ticinum. temporibus Badgisus Langobardorum rex similiter

8. (H. S.) Sanctus Pirminius in Auguiam insu- fecit
lam, camque serpentibus liberavit. IIuc
(185*) a 11. Translatio sancti Kyliani. Beatissimus papa
usquc Beda venerabilis presbytcr chronicam suam Zacharias in venerabili patriarchio beati Georgii
in majori de temporibus libro perduxit continen- martyris caput capsa reconditum repperit in pe-
in
tem ab initio mundi secundum Uebraicam verita- thacio literis Grccis exarato, et in Bomanam urbem
tem ann. 4680. transtulit. (Q.pontt.) Hic libros dialogorum quatuor,
Annus Domini 725. Constantinus: quos beatus Grcgorius fecit, de Latino in Grecum
transtulit eloquium.AdquemBurchardusWircibur-
IIuc usque regnum Bomanorum. Exhinc Fran-
gensis episcopus et Folradus abbas missi sunt Bo-
corum.
mam, ut consulerent Bomanum pontificem decau-
n
sa regum, qui illo tempore fuerunt in Francia, no-
jam principatum majorum domus ann. teneret
B
46
men tantum nullam regiam potestatem
regis, sed
post haec eumdem principatum tcnet 15 annis,
,
habentes. (Einh. Ann.) Per quos praedictus pontifex
regibus tamen in Francia, sed parva dignitate, re-
Zacharias mandavit melius esse illum vocari regem
gnantibus.
apud quem summa potestatisconsisteret dataque ;

15. Pirminius ex Augia pulsus, in Alsatiam ve- auctoritate sua, Pippinum regem constitui jussit.
nit.
(H. S. Einhardi. Ann.) Annus Domini 753. Pip-
16. Beda venerabilis Anglorum presbyter obiit, pinus per auctoritatem Stephani papae, qui Zacha-
indict. 14. rise successit, rex Francorum est appellatus, et un-

17. Karolus contra Sarracenospugnatdic sabbati. ctus manu Bonifacii archiepiscopi Magontiocensis,
18. Karolus major domus Fresiam vastat. moreque Francorum in solium elevatus regni in
civitate Suessona, rcgnavit ann. 15 47
19. Wasconiam invasit.
.

1.Hildericus vero, qui falso regis nomine funge-

22. (Fred. Cont.) Gregorius IIIpapa claves sepul- batur, tonso capite in monasterium missus est.
ohri sancti Petri et vincula ejusdem cum magnis 2. (H. S.) Sanctus Bonifacius archyepiscopus
muneribus ad Karolum misit, eo pasto ut a parti-
martyrizatur.
bus imperatoris Constantini, qui Leoni successit, C 3. Pyppinus Langobardiam hostiliter petit.
recederet. Karolus legatos et lcgationem cum ho- 4. Langobardorum moritur.
Haistulfus rex
nore recepit, munera contulit, atque cum suis
6. Pyppinus Saxoniam bello petit, Wasconiam
nuntiis Bomam remisit.
invadit.
23. (H. S.) Karolus contra Sarracenos in Gothia 10 Sanctus Othmarus in insulam Beni Stein re-
pugnat. Karolus Saxoniam intrat. legatus obiit. Eclypsis solis facta est 18 Kalend. Se-
27. Karolus major domusmoritur, indict. 8. Gre- ptembris hora quasi 0.
gorio tercio successit Zacharias papa. 11. lnventio capitis Johannis baptistae. Pyppinus
Annus Domini 741 Pippinus, filius
(Fred. Cont.) aliquot comitatus filiis dedit.
Karoli, cum fratre Karlomanno major domus ann. 12. Iliemps valida facta cst hoc anno.

U. Karlomannus Austriam, Alamanniain atque 13. Eclypsis solis 2 Non. Jun. hora quasi 6.

Thoringiam sortitur Pippinus Burgundiam, Neau-

;
15. Corpus sancti Nazarii ad Laurissam allatum
striam atque Provinciam. est 48 Pyppinus rex moritur, indict. 6.
.

(H. S. Karlomannus
Annus Domini 769 49 Karolus Magnus, Pyppini .
1. Wasconiam et Alaman-
niam petit.
filius, cum fratrc Karlomanno ann. 3, postea so-
D lus 42.
3. Initium Fuldensis monasterii
4. (H. S.) Corpus sancti Othmari 10 ann. in in,
Karlomannus Alamanniam vastat. Karloman-
6.
sula, quo mortuus est, incorruptum reperitur et
nus pacem cum Saxonibus facit Alamanniam in-
in basilica sancti Galli sepelitur. Karlomannus rex
greditur.
moritur, frater Karoli.
9. (Einh. Ann.) Karlomannus divino amore suc- 5. Karlus Saxoniam pctiit.
census, Bomam pergens, sese Zachariae papas ob- 6. Italiam.
tulit, et ab eo clericus factus, monasterium sancti 7. Corpora sanctorum Gordiani et Epimachi de
Silvestri in monte Soracte construcns, se mona- Roma in Alamanniam translata sunl. KarolusLon-
VARLE LECTIONES.
*• XII in marg. add. c. " XVI. corr. XV. c.
43
48
XVI. erasum c.
*9
DCCLXXVIII. corr. DCCLXVIIII. c
NOT^.
(185*) Eamque — liieravit in Horimanno Sangall. leguntur.
 1

188 KKKEIIAKDI URAUGIENSIS 484

gobardos cum Italia subjecit, et cum triumpho Ro- A Gotefridus Nordmannorum rex supcrbe Karlo
maii) venit. minatur.
8. Karolus Saxoniam petiit. 42 Karlus synoduin magnam 25
congregat.
9. I iiRoutgisum oecidit.
Italia 43. Eclypsis solis facta cst 7 Idus Jun. hora
50
10 Iterum in Saxoniam pergit. quasi secunda. ltem eodem anno eclipsis 2 Kal.
1 Hispaniain cepit. Dec. hora quasi 3. Pippinus rcx, tilius Karli,
12 Iterum Saxoniam sepius rebellantem invadit. obiit.
Fames et mortalitas Franciam vastat. 44. Karolus thesauros in episcopia et secclesias
51
Karolus taiulem Saxonicumbellum, ut
13. puta- dividit. Karolus filius Karoli, obiit.
batur, subjectis Saxonibus, consummat. 45 Bernhardus rex a Karolo effieitur 53 Karolus .

14. .Karolus iterum Romam venit, et filius ejus febre et pleuresi pulsatus obiit, indict. 7 8 Kal. Feb.
Pyppinus baptizatur ab Adriano papa. anno aetatis 71.
18. In Saxonia conventum habuil.
17. Hiltigert regina, uxorKaroli, obiit2Kal. Maii, Annus Domini 815. Ludewicus, Karoli magni
5i
et Berhta obiil. filius, ann. 2G .

17 Karolus Saxones rcbellcs plagamagna occidit r> Leo papa obiit. Ludewicus
3. a Stephano papa
et christianos fecit. imperator factus est.
19 Eclypsis solis facta cst 18 Kal. Oct. hora 4. Pascualis papa efficitur.
quasi 2. Karolus iterum Romam pergit, et cruces 5. Bernhardus rcx Ludewico rebellat.
in vestibus apparuerunt. 6 Bernhardus re* interiit. Luitwidus rebellat.
20. Karlus per Alamanniam ad lines Bajoariae re- 7. Exercitus contra Luitwidum congregatur.

bellantis cum exercitu venit. 10. Nix magna a Kal. Oct, usquc 2 Idus Apr.
21 Tassilo dux Bajoariae, jubente Karolo, in permansit.
Franciam vcnit, et Bajoaria Karolo subjicitur. 14. Wetthi Augiensis monachus in spiritu rap-
22. Karolus Sclavos qui Wilci dicuntur bello tus admirabilem vidit visionem.
petit. 16. Pascualis papa obiit.
23. 4. Non. Febr. sanctus Burchardus obiit anno 17. Corpora sanctorum Valentis et Senesii in
Domini. 791. Hunc annum sine bello Karolus Wor- Augiam insulam deferuntur.
macie sedit. 18. 2Idus Nov. Wolfgerus episcopus obiit ; sedit
24. Karlus Pannoniam, regnum Hunorum, va- ann. 22, menses 6, dies 11.
stat. 19. Ludewicus magnum conventum in Novioma-
25. 6 Kal. Octob. Megingaudus episcopus obiit go 5S
habuit.
anno Domini 794 ; sedit ann. 2, menscs 10, dies 24. Hatto Basiliensis episcopus obiit.
25. 26. Poutho diaconus palatii in judaismum lapsus
26. Saxones fidem Christi relinquentes, iterum est 56 Eclypsis solis facta est 3 Non. Mai hora
.

rebellant. ante nonam. Et Ludewicus imperator obiit 12

27 Fastrada regina obiit. Karolus synodum ma- Kal. Jul.
gnam congregat.
28. Karolus Saxones petit, et terciam partem Annus Domini Ludewicus, Ludewici filius,
841.

virorum obsides accepit. cum fratribus Lothario, Karolo etPippino ann. 36.
30. Huni munera offerentes, Karlo subjiciuntur. 1. 7 id. Mar. Humbertus episcopus obiit ; sedit
31. Geroldus, piissimus signifer Karoli, in pugna an. 10. menses 3, dies 8. Bellum inter fratres de
occiditur. partitione regni excanduit.
Bernwelfus episcopus obiit sedit
32. 6 Kal Oct. ; 8. Ludewicus Germaniam. Lotharius cum impe-
ann. 6. Romani papam in letania majore excecant ratoris nomine Italiam, Karolus Gallias, regnum
et linguam ejus amputant. dividentes, accipiunt. Judith imperatrix, uxor Lu-
33 Luitgarda regina obiit 2 Non. Jun. D dewici prioris, obiit.
34. Karolus imperiali benedictione sublimatus 14. 12 Kal. Oct. Gozbaldus episcopus obiit ; sedit
augustus et caesar Romano more appellatur. ann. 13, m. 10, d. 8.

35. 3 Kal. Mar. Ludericus episcopus obiit sedit ; 15. .Ecclesia sancti Kyliani in Wirciburg fulmi-
ann. 3, menses 5. Greci pacem cum Karlo firmant. nibus exusta est ; et Lotharius rex tonsuram et
36. Terremotus est et mortalitas subsecuta. monachicum habitum suscepit moriturus; {H. S.)
39. Karolus Saxonum rebellantium raullitudinem Corpus sancti Martini de tumulo levatur.
in Franciam transfert. 17 Leo papa, Trougo, Rabanus, Benedictus papa
40. Eclypsis solis facta est 3 Idus Feb. hora et Hiltegart regina obierunt.
quasi 6. 2q. Lotharius imperator obiit. Pro quo Ludewi-

VARI^ LECTIONES-
50 53
sequeutibus annis, quod certe a. 26 item legi nequit. "inc. "magnac.
ite c. et XLVI. erasumc-
54
XXVII. cor. XXVI. c. 65 novlo magno c. S6 XXVII. eraswm c.
 485 CHRONICA. - GHRONIGON WIRZIBURGENSIS. 486
m filius ejus, imperavit cum fratre Lothario A 9 ArnoIfu8 rex Romam veniens>
.
imperator effi _
rege
citur.
22. Meginradus heremita martirizatur.
11. Magna fames homines se invicem comedere
24. Huni christianitatis nomen agressi sunt
persuasit.
27. Nycolao pape Adrianus susccessit.
12. Arnolfus impcrator obiit. Gentes
28. Terrcmotus facta est, et cometa visa est. Pannonie»,
quas Ungarios dicimus, Ilaliain depopulantur.
29. Lotharius rex, fratcr Ludewici imperatoris,
Annus Domini 900. Ludewicus, Arnolfi filius, ad-
obiit. et Karolus Galliarum rex regnum invasit.
modum puer ann. 12.
30. Ludewicus imperator dc solario cecidit.
1. Ungarii Bajoariam ingrediuntur, et plus mille
31. Ludewicuset Karolus cum patre pacifican-
ex eis occiduntur.
tur.
2. Ungarii Carenthaniam invadunt,
32. Adrianus papa etin sabbato
obiit. Wormatium fulminis commissa pugna, occiduntur.
ictu crematur.
G. Ungarii amarius occiduntur. Berenger, Regi-
35. Ludewicus imperator obiit, et Karolus rex nolt et Gerhart germani fratres occiduntur.
Galliarum Romam pervenit.
ru
Pugna
oa ,,a* 7.
'• silcl inter
intcr Adalbertum, iratem
Auaiuerium, fratem eorum
eorum, e
i ,rr et

Bellum in Ribuaria inter Ludewicum et Karoluni titur; inqua Gonradus occiditur.

committitur.
8. 3 Non. Aug. Ruodolfus episcopus
Annus Domini Wircibur-
877. Karolus, junior filius Lude- gensis obiit; sedit. ann. 17, m. 12, d. 2. Adalber-
wici, cum fratribus Karlmanno et Ludewicoann. 11- tusperfidia HattonisarchiepiscopietcujusdamLuit-
2. Karolus rex Galliarum obiit. paldi deceptus, Ludewico jubente, decollatur. Ba-
Ludewicus Balbus, filius Karoli, obiit.
3.
joarii ab Ungariis interficiuntur.
4. Ludewicus vivente
fratresuoKarlmanno Bajoa- 9. Ungarii Saxoniam et Turingiam vastant. Luit-
nam ingreditur. Karlmannus obiit.
paldus occiditur.
5. Karolus junior cum
uxorc sua Rihcgartha im- 10. Ungarii Alamanniam petunt.
periah benedictione sublimatur.
11. Bellum Francorum cum Ungariis.
6. Ludewicus rex Francorura,
frater Karoli impe- 12. Ludewicus rex moritur. Burchardus dux oc-
ratoris, obiit.
ciditur.
11. Karolus imperator vivus dimisit
regnum Annus Domini 912. Counradus, filius Counradi
Annus Domini 888. Arnolfus, filius Karlmanni
quem Adalbertus Babenbergensis interfecit,illius
ann. 12.
1. Karoius junior imperator
q in regnum elevatus regnavit ann. 7.
ohiit. Luitperto ar- l.Ungariiab Alamannis et Bajoariis juxta flu-
elnepiscopo Sunderolt successit. 3
Idus Jul. Arn vium Ine occiduntur.
Wirciburgensis episcopus in Saxonia occisus est 2. Cometae videntur.Roudolfus rex obiit. Ungarii
inter missarum sollemnia; sedit ann 36 m '
7 Alamanniam depopulantur. Ilatto archiepiscopus
d. 12. '
moritur. Cui Heriger successit.
3. Arnolfus rexexercitum Nordmannorum pror- 5. Salomon episcopus captus est.
sus delevit. Ungarii totam
Alamanniam igne et gladio vastant.
4. Ratispona incendio fiagrat.
6. Erchenger dux et Berhtolfus
0. Sunderolf a Nordmannis occiditur. germani fratres
Pro quo decollantur 12 Kal. Febr. Basilea ab Ungariis de-
Hatto.
struitur.
8. Arnolfus Italiam Burgundiamque Ungarii per Alamanniam,
suo reeno 7. Alsatiam,regnum
suhjecit. Lothariiinvadunt. Burchardus dux constituitur
Counradus rexobiit.
Liutolfus dux Suxonia).
Brun dux a Danis occisus. Ottho dux.
Heinricus rcx. Baba.
einricus dux Bajoariae. Ottho imperator. Adalbertus quem Ludewicus decollavit.
Heinricus dux Bajoarije. Ottho imperator.
Heinricus Babenbergensis Ottho imperator absque filiis.
dux Bajoariae postea im-
perator. Cujus uxor Cu-
D
nigunt absque filiis obiit.

Annus Domini 919. (H S.) Heinricus comes rex 7. (H. S. Sanguis Domini
enectus regnavit ann. 17. ) in Augiam insulam
venit.
1. Salomon episcopus obiit. 8. Uttgarii totam Franciam, Galliam
4. Karolus rex Gallisein Franciam Alsatiam
venit. atque Alamanniam gladio et igne devastant.
Bur-
 587 EKKEHARDI URAUGIENSIS 488
chanlus diiK occiditur. Heriraanno Alamanma A 20. Oliho rex Romam voniens, imperator oflici-
comiuittitur. tur. Signum in sole.

11. Heriger archiepiscopus obiit. Pro quo Hilti- 27. Ottho impcrator natale Domini Papiae nio-
bertus. rafur.
12. Heinrieus rex Boemiam pelit. 28. Item Ottho natale Domini Romae moratur.
13. 17 Kal. Dec. Thieto Wirciburgcnsisepiscopus 31. Ottho imperator de Italia redit.
obiit; sedit ann. 24, m. 2, d. 14. Heinricus rcgera 32. Et Burchardus dux in Italia rebelles caesari
Abodritarum et Nordmannorum christianum fecit. vieit. Eclypsis solis facta est. II Kal. Dec.
15. IleinrieusUngarios in Suirbia interfeeit. 35. Signum quoddam ignei coloris in ccelo appa-
10.Notingus Constantiensis episcopus obiit. Pro ruit.
quo Counradus. Ottho imperator Non. Mai obiit Sanctus Ou-
38.
17. 57 Heinricus rex obiit. dalricus obiit anno episcopatus sui 50.
Annus Domini 937. Otto Magnus, Heinrici filius, Annus Domini 975. Ottho secundus, Otthonis
ann. 38. Magni filius, ann. 9.
1. Ungarii Franciam, Alamanniam, Galliam us- 8. Ottho imperator, apud Galabriam occiso a
que Occanum et Burgundiam devastantes, per Ita- B Grecis cxercitu, de navi cxiliens, aufugit. Ottho
liam redierunt. Monasteria sancli Galli et sancti dux obiit.
Bonifacii cremantur. Arnolfus Noricorum dux et 9. 11 Kal. Aug. junior Pobbo Wirciburgensis
Roudolfus rex obierunt. episcopus obiit sedit ann. 22, m. 4, d. 21. Otto
;

2. Heinricus frater Ottonis, ab Eberhardo com- imperator Romge Idus Dec. moritur et sepeli-
prehensus est. tur.
3. Gisilbertus et Adalbcrtus occisi sunt, et epis- Annus Domini 984. Otto tcrcius, Otthonissecundi
copi in fugam sunt lapsi. filius, admodum pucr, ann. 18.
4. 8 Kal. Apr. junior BurchardusWirciburgen- 5. Fames magna.
sis episcopus obiit sedit ann. 9, m. 3, d. 23.
; 6. 4 Kal. Sept. Huc Wirciburgensis episcopus
Hiemps valida et mortalitas animalium facta. obiit; sedit annn.
m. 7, d. 28. G,
5. Ottho Gallias petit. Sanctus Adalbertus, episcopus de Pragacivi-
11.
0. Ottho rex et Ludewicus pacificautnr. tate, a Prucis martyrio coronatur. 12Kal. Oct. Be-
8. Ungarii cum Bajoariis pugnant et vincuntur 6S
. renwardus Wirciburgensis episcopus obiit; sedit
10. Ottho rex Galliam ingreditur. ann. 5, m. 8, d. 19.
11. Berhtolfus Bajoariorum dux moritur. Cui 14. (H. S.) Counradus dux obiit.
p
Heinricus, frater Otthonis successit. 18. Ottho imperator in Italia obiit. 5 Kal. Febr.,
13. Herimannus dux Alamannorum obiit. Pro cujus intestina Augusta;, reliquum corpus Aquis-
quo Luidolfus, filius Otthonis regis. grani sepelitur.
14. Ottho rex Italiam petit eamquesibi subjecit; Heinricus dux Bajoariae rex effectus ann. 23, m.
Berengerum regem expulit. 2 60
.

15. Beringer apud Augustamin conventuOtthoni 2. Heinricus rex Heinricum marchionem et alios
ad deditionem B9 venit. Inde cum regina conjuge sibi resistentes cum exercitu petit.
ejus Willa nomine ad castellum Babenberchdeduc- 3. Heinricus rexltaliam, Boemiam et Bolizaum
tus, praesentem vitam clausit. (H. S.) Ignituslapis ducem cum omni gente Sclavorum subjugavit.
quasi massa candentis ferri ab occidente volitans 4. Magna fames facta cst.
venit et draco visus est.
; 6. Episcopium Babenberga regelleinrico consti-
16. Ottho rex una cum filio Italiam intrat, ac tuitur, et Eberhardus ibi episcopus ordinatur.
nuptiae regales Papiae factae sunt. 8. Brun episcopus et monachus a Prucis multis
dux Otthoni regi
17. Luitolfus patri suo rebellat. suppliciis afflictus, et manibuspedibusqueabscisis,
Adalbertus comes occiditur. postremo capite pluxus, caelos petiit.
18. Ungarii
™
Noricam, Franciam Italiamque pe- 13. (H. S.) Heinricus Romae imperiali benedic-
tunt. tione coronatur a Benedicto papa.
19. Ungarii totam Bajoariam depopulantes,juxta 14. Ernest dux in venatu occiditur.
Augustam Alamannise urbem ab Otthone rege pu- 16. 18 Kal. Dec. Heinricus Wirciburgensis epi-
gna victi, inmensa csede necantur. scopus obiit sedit ann. 23, m. 5, d. 22.
;

20. Luitolfus dux hostiliter Italiam invasit. Megingaudus Treverorum episcopus obiit. Pro
21. Luitolfus Adalbertum bello vicit, et ipso eo- quo Poppo.
dem anno moritur. 17 Lantpertus episcopus obiit-
23. Cruces in vestibus apparuerunt. 19.Benedictus papa,Babenberg veniens,33cclesiam
24. 15Kal. Mar. Pobbo Wirciburgensis episco- Eodem anno Werenharius
sancti Stcphani dedicavit.
pus obiit sedit ann. 20, m. 10, d. 14.
; ArgentineepiscopuscumAlamanniscontra Bnrgun-
VARLE LECTIONES.
67
XVIII. erasvm c.
B8
vicuntur c.
M deditio c.
40
in loco raso c.
 m CHRONIGA. — CHRONICON WIRZIRUROENSK. <i<JO

20. (H. S. Terraemotus magnus factus est 4Idus A 14. Cunigunt regina obiil.Herimannus duxobiit.
Maii feria 6. Heribertus Goloniensis arcliiepiseopus Stepiianus christianus Ungariorum rex obiit, (jiii
obiit. Pro quo Piligrinus. cum omni gente sua ad fidem Christi convertitur.
21. Heinricus imperator Novam Trojam deditionc 19. Counradus imperator 2 Non. Jun. obiit et
61
cepit, et mortalitas magna
exercitu facta cst. in Spire sepelitur. Eclypsis solis 11 Kal. SopL. Rcgin-
22. Gebehardus Radisponensis episcopus obiit. baldus Spirensis episcopus obiit 3 idus Octob.
Pro quo iterum 62 Gebebardus. Heinricus rex pius, iilius Counradi, incipit re-
23. Heinricus imperator 3 Idus Jul. obiit et in gnare.
Babenbergepiscopio a se facto in monasterio sancti 2. ducem Bocnmo lYaLislaum bello
Hcinricus rex
Petri apostoli sepelitur. petit;sedmultis proceribuset militibus in praestru-
Gounradus ann. fere 13 regnavit. ctione silva3 citra et ultra occisis vel captis, nil di-
1. Magna dissensio in regno contra Counradum gnum eflicere potuit. Petrus quoque Ungariorum
rcgem efficitur. rex eidem duci 67
contra Heinricum regcm auxilia
2. Counradus rex filium suum Heinricum regem misit.
fecit, ct ipse Romam pergcns imperator efficitur. 3. Ungarii quendaniOvoncm regem sibi eligentes,

3. Brun Augustcnsis cpiscopus et Welf conies Pctrum regcm suum cxpcllcnLcs. Qui profugus et
g
praedas ct incendia inter sc faciunt exul Heinrici regis, cui priori anno rebellaverat,
4. Ernost dux et Welf comcs Counrado impera- gratiam querit ct invenit. Ilcinricus rex Boemiam
tori ad deditionem veniunt. ingressus, igne praedaque cuncta devastat,et rebel-

Bruno Augustensis episcopus lem ducem obsides dare et ipsuin post sc Radispo-
5. obiit. Pro quo
Hcberhardus. nam ad deditionem humiliter venirc sibique jurcju-
rando fidelitatem servitiumque confirmare coartat.
Counradus iinperator Stephanum Pannoni» re-
6.
OvorexUngariorum, ob susceptum a Ilcinrico rege
gem cum cxercitu petil. Interea in Alamannia Er-
Petrum a se expulsum, fines Bajoariac prasdiseiin-
nost dux et Werinharius comes cum aiiis multis
63 ccndiis depopulatur;scd magna pars exercitus ejus
occiduntur 16 Kal. Sept.
ab Adclbcrone marchionc dclcta est.
Stephanus rcx missis legatis cum imperatore
7.
4. Hcinricus rcx Pannoniam ingressus duas po
Counrado pacificatur.
pulosissimas civitates evcrtit, plurcs deditione sub-
8. Roudolfus rcx Burgundiae moriens diadema jecit. cum Petrum regcm, quem secum, ducebat,
Sed
suum Counrado imperatori misit. provinciales recipere nollcnt, alium que petebant
9. 11 Mcginhardus Wirciburgensis epi- p
Kal. Apr. ducem
c eis constituit quem Obopost discessum ejus
;

scopus obiit ; sedit ann. 13, m. 2, d. 21.

Counradus in Bocmiam rcpulit. Gisela imperatrix, malcr Hein
hieme Burgundiam petit. Eclypsis solis facta est 3 rici regis, 10 Kal. Mar. obiit ct apud Spiram sepe-
Kal. Jul. hora 6. litur.

Counradus orientalem Franciam contra Ou-

10. y. Heinricus rex iterum Pannonias invadcns, sa-

thonem petit. Counradus ilerum 64 Burgundiam tisfactionem, obsidcs, inuncra, pacis pcr jusjuran-
vastat. duin confirmationcm accipiens, disccssit. Inde rc-
vcrsus, Constanticnsi synodo affuit ubi cunctis de-
11. Wirbinam castellum in confinio Saxonia) pa-
;

bita dimisit; desti uctisque

omnibus inimiciciis, pa-
gani qui Luittici dicuntur, multis christianis occisis
ct captis,
cem hactenus inauditam tam 68 in toLa Sueviaquam
obtinent ;
quos Counradus cum exercitu
in aliis sui regni provinciis regia ccnsura per edi-
petit.
ctum conlirmavit. Dein Agneten M Willehalmi Pi- ,
12. Italia civili discordia laboral. Gebchardus Ra-
ctavicnsis principis liliam.rcginamapudMagontiam
dispona episcopus obiit. Pro quo iterum ei Gebe-
ungui facicns, regalibus sibi nuptiis fngelenheim
hardus. Nuptiaj Hcinrici regis. Pagani supradicti
copulaviL; undc infinitam histrionum et joculatd-

„,,„
rjusr . ...
Counrado imperatori Lribularii 63 facti sunt,Piligri
j-—B*-
Colon.cns.s ep.scopus obut. Pro quo Heriman-
, ..

D
rum
i muititudinem snic
udi nuiiLiniuiiiciH sinc ciuo et muncriDus
cibo ei muneribus vacuaai
vacuam
e t merentem abire permisit. Luitpaldus marchio,
Adelberti filius, maxima Ungariorum clades, im-
lIJ,CounradusiinperalorItaliamcumexcrcitu pc- maturc obiil. Pestis pecudum maxima. Hiemps
tit, et Mediolanensem
episcopum in custodiam mit- dura et nivosa.
tit; qui fuga lapsus imperatori rcbellat. Outho prin- (i. li Kal. Jun. Brun. Wirciburc. episcopus obiil
cepsKarlingorum 66
a Gozzolone duce pugna victus anno Domini 1048; sedit ann. 11, m. l, d. li.
fugiensque a quodam milito occiditur. IIekm. a. 1044-104;;.) Heinricus (180; rex tercio
VARLE LECTIONES.
06
kalinhlrum corr. ?
Kaiiniouim lnv\ kalmlorum
ilC c - ^d hic etiam itcm Uai yotest. ,;i
occidunt c. •• ite c.
es
trubutari
, 1
c. "' duce c. 68 deest c. C9 agnetaen c.

NOT/E.
(180) In sequcntibus raro vcrba Hcrimanni rctinuit, resvero
tanlum non omnes ab ipso muluntusest
Patrol. CLIV. ,q
 .

4U1 EKKEHARDI UI IAUGIKXS1S 492

Pannonias iralus ingrediens, Dei favente cleraentia A inibi oecisis, paciflce, quamvis inacte, ad propria
etbeatoOudalricoepiscopoimperante' victorfa- ,
cum imperatore redierunt.
13. (II. a. 1052-1083.) Heinricus imperator ite-
ctus.Obonem curauxoreet f.hiseognatisque,quibus
locus evadendi erat, eifugabat. Petrum in regnum rum Pannoniain petit,et inacte redit, habens secum
in comitatu Brunonem apostolicae sedis pra^sulcm
restituit; subditoque sibi Ungariorura regno, sum-
et proximum natale Domini pariter ducentcs Wor-
mo cum bonore revertitur. Gotbefridus dux Lota-
riorum Heinrico regi
7l
rebellans, ad deditionem matiae, apostolicus Romam redit 1083 anno, multis

coactus, in castello Gibichenstein usque ad

(187) eum diversarum provinciarum militibus imperiali

dignam satisfactionem sub custodia mancipatur. praeceptione et amicorum subventione comitanti-

7. (Cf. Herm. a. 1046.) Heinricus rex Italiam in- bus;et post pascha exercitum ducens per Apuliam
contra Nordmannos, illius terrae quondam advenas
gressus, paciflce a Romanis suscipitur, papas tres
sed tunc Romani imperii inimicos, infinitaque utro-
non digne constitulos synodaliter deposuit, et Sui-
degerumBabenbergensemepiscopumpapam consti- bique cede peracta, papa cum paucisfugiensabsque
victoria regreditur, relictis illic Suevorum ac No-
tuit ipseque et conjunx ejus Agnes regina eadem
;

die imperiali benedictione sublimantur. Imperatrix

ricorum militibus obtimis; et in urbe Beneventana
consedit.
vero Agnes filiam apud Ravennam genuit. Ipse au- g 14. (II. a. 1034.) Dein religiosus papa Bruno,
tem imperator per Apuliam multasque provincias
qui et Leo, anno incarnationis Domini 1034, regni
felici victoria exercitum ducens, honore magnore-
vero Heinrici imperatoris 18, gloriose vitam finivit,
vertitur.
sepultus Romae in ascclesia beati Petri. Counradus
8. (Cf. Herm. a. 1046-1047.) Interea Petrus Unga-
dux Noricorum, federatis sibi Ungariis, graviter re-
riorum rexa quodam tyranno Pannonico captus et
bellat. Item Baldwinus et Gotefridus.
cecatus, iHe qui eum expulerat regnare coepit. Cor-
13.Leoni papae Gebehardus, qui et Victor, suc-
pus sancti Widonis de Italia allatum est Spiram ab
cessit(aw.lOS3).Adalbertusmarchioobiit.Famesma.
imperatore Heinrico 8 anno regniejus, imperiiejus
gna Heinricus imperator Italiain cum exercitu
fuit.
anno 1, ab incarnationc Domini anno 1047, indi-
petens, omnia cum pace disposuit; revertensquenep-
tione 18. Suidegerus papa obiit eodem quo consti-
tam suam Beatricem secum duxit,indigneeam trac-
tuitur anno
7S
. Pro quo Boppo ordinatur.
tans propter quandamejus insolentiam, qua viverc
9. (Herm. 1047-1048.) Otto dux Suevorum
a.
consueverat mortuo viro ejus Bonifacioduce. Welf
Pro quo Otto de Suinvurti surrexit. Boppo
obiit.
dux Carinthiorum obiit. Counradus dux antea Nori-
papa obiit anno quoconstituitur.Bruno, quietLeo, cus ab imperatore expulsus, in Pannonia exul male
Tolanensium antistes, papa ordinatur. G moritur. Arnolfo Spirensi episcopo Counradus suc-
10. (Cf. ib. a. 1049.) Heinricus imperator anno cessit.
imperii sui tcrtioquasdam partes Galliae invasit 10. Herimannus comes orientalium Francorum
contra Gotefridum et Baldewinum quibus ad dedi- ;
obiit 6 Kal. Feb. (1030.) Gebehardus Radisponensis
tionem coactis, et regno his partibus pacificato, episcopus,magniimperatorisIIeinrici patruus,hos-
victor cum honore revertitur. Synodus Magontiae tis occulte pessiinus deprehensus, victus atque cus-
babetur. Cui affuit Bruno apostolicus et Heinricus
todiae mancipatus, sed misericorditertractatus, exi-
imperator. lio remittitur et sedi pristinse restituitur. Gotefri-

1030.) Ungarii iterum 73

rebellant. dus dux ad deditionem venit. (Cf. Berth.) Magna
11.(7*. a.

Quos Gebehardus episcopus Radisponensis, vice cedes a barbaris qui Luitici dicuntur in christia-
Heinriciimperatoris obviam factus, in fugam conver- nos facta est ;
quidam fu-
quorum quidam gladio,

sosnonminimacedeafflixit; insuperurbemmarchiae gientes 76 in aqua perierunt intcr quos Wille- ;

74
. Heimenburc tediflciis restauratam militari obsi- halm marchio occiditur. Hisdem temporibus multi
dione muniri fecit ; ipse summacum paceregreditur. diversarum provinciarum principes perierunt. Fa-
12. (II). a. 1081.) Bartho archiepiscopus obiit. mes multas provincias afflixit. Egestas et penuria
ProauoLuitpoldus.HeinricusimperatoriterumPan- D undique praevaluit. Multa mala tunc temporis facta
rw ,.„_** u :_,_-!. l.ii _.«_-_!"* rlntrinii.:
sunt. Heinricus impcrator his doloribuscordetenm
. . . . . . • * _•
_^ ., .1 _-_»._

noniam ingressus, divisa in duas partesmultitudine

militum, utrimque regionem ipsam silvis et maxime conpunctus, infirmari coepit, et perductus usquc ad
aquarum collectionibus circumseptam occupans, mortem sapienti tamen ususconsilio, ab omnibus
;

intravit sed gens durior ceteris cumregesuo

; illa
quibus potuit veniam pctens, quibusdam pra.dk
eun
dolose et ignaviter agens, sua pariter cum aliis di- quae abstulit rcstituens, cunctis qui contra
suurr
ripicns famc et sili multisque cladibus lassatum culpas damnabilcs fecerunt relaxans, filium
nostrum fugiens ri
evasit. Milites autem imperato- Heinricum Romani pontiflcis ceterorumque ponti
Hi5
ris, vastata magna parte provincia. multis insuper flcum et principum electione regem constituit.

VARLE LECTIONES.
71 vs T* marchionem c.
n fugiens c. fl
^ ien
-«lege impetrante. rege c. deest c. ite c.

ie86 ' !

N0T£.
(187) Ua cod. Murensis Herimanni.
 ^

493 CHRONIGA. — CHRONIGON VVIRZIBURGENSE. 491

et aliis, prout vitse possibilitas admisit, bene dispo- A a Romanis pontifex constituitur. Sa xones iterum
sitis, 3 Non. Oetob. banc vitam praesentem in Deo congregato exercitu gentem efferam Luiticiornm 77
finivit. hostiliter invaserunt, diversisque malis
eam affli-
Heinricus, fllius Heinrici imperatoris, admodum gentes, Romanae ditioni subdiderunt, acceptis
obsi-
puer, cocpit anno ab incarnatione Do-
regnare, dibus et tributis, atque ad propria cum pace
redie-
mini 1057. Agnes imperatrix, mater ipsius Hein- runt. Eodem tempore quidam Fridericus et fratres
rici, ducatum suscepit Bajoarisc. Pontifex Romanus ejus Germanias partibus tyrannidcm exercentos
Gcbehardus, qui et Victor, multis bcnc in Gcrma- contra imperium Romanum, ab Agnete impera-
nias aliisque Romani regni partibus pontificum vel trice et principibus regni victi ad deditionem
vene-
principum secularium consilio dispositis, Romam runt. Fridericus, qui et Stephanus, pontifex
Roma-
cum pace rediit, incipiente illius anni quadrage- nus vitam finivit. Ottho dux Suevorum obiit 4 Kal
sima. Hic etiam eodem anno finivit vitam. Pro quo Octob. 78
.

Fridericus, qui et Stephanus. jam monachus factus

03
a 3 — co
oo O0
3 C
.
__3 > •
T3 c
"S
c ?Sffi S O 3 "2 S
"
3
co " « c o 2
fcd S — «2
c- a
« 1 O 3 -^ O
02 ° X c
3 < C o co
C CO
C x 03 t-l
«2 ** 3 O
o oo co
o 03 3 o £ — 8
s S c -- _o o 'g —
o c ffi 03

3 X c
CO C3
ra*
ca a
c-
o
— -o
Eh O E3

O, o o X
o 3 o
O T3 —
o 3 o 73 co i-
c/3
c — 3 C0
'5, o o 03

o x £ o ~
T3 CB
o o .2 'o
C3 •
c c a
s o
C3
S T3 o CBC*
£-c <Z3
O o
3 3 s o. 3 -3 nJ
__;

CO C
o
— SS
a
c X o
c — .
o 3
o
— o oo
O O
a 3 c/3 .
c
O C3
c/3
<S3
S co
C S .2 oo
3 a 03
3 o 3
«3 oo oo
O,
o >

c
O 03
O 3
O co '57
c
C
o s C
o
3 s S
C0 'o
O
o
00
3
o o il c-
_3
O
C-i

c '3, o C C3 CS
«
< O OO -^ o o ffi ts;
•3 CS a 09 '3 .s § o
a c o
S C S
C/3
o. 3 c 03
bn .s T3
o o cs o, r 3
-

s
*a
co
3 o o
CB

o c £
— O0 O
'o
a — 03
s .s
'o
c
'X:
3
.s
O o"
C 3
c/3
C c/3
C3 U-
§ C3 'c
o
C 3 X s
C3 co
C C C c/3
6/3
O
ct;

-C G
P
° s C o *. *J —
CO
«3 .2''
°
S> ^o o c o O o
co
c-
'ot X -3 b.
3 § -9!c 3
O
C/3

3
c/3

-3
c o co
-a o a 3
<x>c '«* co > c
2 S* CD C3 CS Ci
«3
o C
~> o IC SCO O -Q3-4-3

c
03
O — .5» S
O ijp »j
co
«3
3 J X "S o e c o
y o,
03
L^ C s
03
o 6/5 o 3 C
'c
o
o 3 w s
o, c <V2

.s o. O
'c o
c c
C8 93
3
C/3
c
C/3 C o 03
3
e/3
S s fc, x 'S
« o
_c c/3
o .s CO c
</>
3 -a « -c CB
'o, o c K
C -a
6/5

3
o. c
c/3
co
o
•3 a bJ9
*5 o *^
o
o 3 -^»
PQ
"o
O C S 03
C<3
s O
C hJ o C3 C3 6JD X 93
C3 X
X o £ o S s g « ja 3 o
o
c o cs
C-
o
.

o
X ^ </v
-o
s 03 «3 3
1-3
3 </3

C bn
c
o -. <
ed co O 03
C5J5 cac 3
s C/3 s E
o c 3 o
ta C-i
ti

VARLE LECTIONES
78
J ccdice eodemfere niodo guo Mcpagina non expleta textus desinit. Inseauenti
«JI£2 •'
qmternwMs
-
ff .

ultima, stemma legitur genealogicum quod addimus,

*»ng*mm pagina
vaaina
 ; »

495 EKKEHARDI URAUGIENSIS 49(5

09
8 8 o 8 22 —
_-. 8
8 __
8 E -5,
5_ o
£ o "5b
o
•*
_5 _-
3
* C3
s o o -o
S,_ (D
-- c= 2 « CJ
- si c C_ >
*» § O
C3 00
<u —
o r_ o o
<-'st a 2
s _ — - o
8 8 = 00 — c o" 00
tss> r
° s
*•. C3 o cs
>

o c c_
o oo 3
3 Q.
S o 2 K _3 C O
X
•__* S
•-
5_, _ .o .•2.
cs
-x
o _ Mcs o 03 x
3 00
(73
_

a> C8 _5 C3 _ 00 S "S.
3 c_ 3 T3 •r .o
_
_3 o y.
o _:g oo D. o *J O 5 _:
> M 3 co
X '_
5 3 3 c 03 P
O O p o '

1 .1 i -3
"2 "? — C —
= o © a™ o _® —
•/3
_9 oo
<_ _0 3-
C ib 3 J.
OO
O S o c
_i C c X _2
< N3 B3
o -* ^ oo O
a. C3
E- -3
a-
S .

o
•<>» _ es W)
C3
c —•>

«o
8_ »
—
- o •— "O
> & o
S.8
II
c o o o o
"_
h
— -—ot. oc —C3 —C3_
C3
o —
00
1«! °
-

° o 5^ o =
tn
52 «2
oo
u 3c oc
*-_* -»-3

3 ,
o 3° c c
00 oo
8 C3 c: e oo
-__S s S rC
•— o o 3 O 3
°ea 8 o ^5 o Im C3

c — c c a _5
c o O Q o 'S o •— c_
o oo
— 3 03 o z
nI
H *° C3
IX
<_J o
-1
H-«
»o •"_
3 3 <_l
O. _ C3 ST3 O0
3 O o
(Z,
t_
—» «- £- C C
C. si
O-f
oo
c W -O 60 fco
<_
_
£^ Sfo oX < -<
•S
O
o
•o C3 ca
o
o
• (_.
o
o
— T7
._
X
O
_ _ _ C3 o *-
«o
o
x 8 tr _a s C3 oo
_
_ 3 _
o _S
_
oo
•— o _»
t^ _ x «_
*:§ o c
3
<_>
3 o
— 2 •_
_
<_ 8
c O 73
o - 3
— 00 x -_ o
<_•
— c o
_ <S
*i
«"8
o _
••*

<_i
03 C3
_S
a *_
Ri
<_. "o •c_
oo o -o
o «0

_ _
•
_ c
*_ <ii C3 C3

fc
c _
•«_
03 o
oo
©
«^ X
,

_2
X g
s3 -c J js
»i> ^ts»

'Sc^
es
O
O to 3O 3
73
• O _: <_
QB QO
o ^ H X
o s
<_*
* i 'i>^ S_ _
O o
r» «3
_ 3 O X oo
_
Q. O 3
Q, _*
03 2? o o Q.
3
K C3
_ B3
_=
c_ -
 1

497 GHRONICA. - CHRONICON UNIVERSALE. 498

EKKEHARDI CHRONICON UNIVERSALE.

id est abbreviatio.

EPYTHOME EIISEBII DE SEQUENTl OPERE.

(HiER.y Moysen, 188-89), gentis Hebraicae ducto- A computans annorum numerum, alterum Dariiregis
rem, quiprimus omniumpropbetarum ante adven- Persarum querat annum,sub quo templumHieroso-
tum Domini Salvatoris divinas leges sacris litteris limorum, quod a Babyloniis destructum fuerat,
explicavit, Inachi fuisse temporibus, eruditissiini instauratumest, reperieta Tyberii 15 usque ad
viritradiderunt,ex nostris Clemens et Africanus, ex Darium annos 540. (190) Darii quippe secundus
Judeis Josepbus et Justus, veteris hystoriae monu- annus sexagesima3 quint?o olimpiadis anno primo
mentareplicantes. Porro Inachus qningentis annis fuit, etTyberii I5 mus in 201 olimpiadis annum
Trojanumbellum antecedit.Ex ethnicisvero impius quartum ineurrit. Fiunt ergo inter Darium et
illePorphirius in quarto sui opcris libro, quod ad- TyberiilS mum annum olimpiades 13G, anni 546,
versum nos casso laborc contexuit, post Moysen quadriennio in una olimpiade subputato. Deinde
Semiramidemfuisseaflirmat, quaeapud Assyrios an- secundo Darii anno septuagesimus desolationis
telnachumregnavit annosl50.Itaque juxtaeumSOO templi annus expletur, a quo usque ad primam,
pene et 50 annis Trojano bello Moyses senior inve- olimpiadcm retrorsum numerantur olimpiades 64,
nitur. Cum hagc ita se habeant,
necessarium duxi anni2S6, qui similiter subputantur a supra dicto
veritatemdiligentiuspersequi,cttcmporaregnorum desolationis templi anno usque ad 49 annum Oziae
contra se invicem ponere, ac singularum gentium
g regis Judseorum, sub quo Ysaias et Osee fuerunt.
annos dinumerare,utquidcuiquecoajtaneum fuerit ltaque prima olimpias in Ysaise et reliquorum qui
curioso possimus ordine notare.Neque me fugit, in cum eo prophetaverunt incurrit aetatem. Rursum si
Hebreis codicibus dissonosaetatum annos inveniri, a prima olimpiade ad supcriora tempora et usque
plusque vel minus, prout interpretibus visum est, ad captivitatem Trojae proveharis, invenies annos
lectitari sequendumque iilud potiusquod exempla- 405 8J quos curiosissima Grecorum hystoria con-
riorum multitudo in fidem traxit. scribit. Item apudHebreos a supra dictoOziae anno
et temporibus Ysaiae prophetae usque ad Samson
Verum utcumquc quis volct computet, reperiet, et tercium annum Lapdon judicis subputatisannos
Inachi temporibus, quem primum Argis regnasse 405 8S Samson autem est quem in corporis robore
.

aiunt, patriarcham Hebreorum fuisse Israbelem a Herculi simiiem ferunt posteri Judasorum. Etmichi
quo 12 tribus Israhelis vocabulum sortitas sunt. videntur non multum dislare tcmpore siquidem
Semiramidem autem et Abraham contemporales ambo circa Trojae captivitatem fuerunt. Post hasc
fuisse manifestum est. Nam Moyses, licet junior iterum ad prioraconvertere, et cum 329 annos nu-
supradictissit, omnibustamenquosGreci antiquis- merus retro actus tibi expleverit, Cecropem
simos putantseniordeprehenditur, Homcro scilicet Defien 83
Grecorum et Moysen invenies Hebreorum
et Hesiodo Trojanoque bello, ac multo superius C Nam a 45 Cecropis anno usque ad captivitatem
Hercule, Museo, Lino, Chirone, Orpheo, Castore ac Trojae et ab 80 mo 3etatis Moysi, in quo populum
Polluce, Appolline, Esculapio, Libero, Mercurio et Israheliticum de .Egypto eduxit, usque ad tercium
ceteris diis
gentium sacrisque velvatibus, ipsius annum Lapdon judicis computantur anni 329. Ita-
quoque Jovisgestis, quemGrecia in arce divinitatis quesineulla ambiguilate Moyses et Cecrops, qui
collocavit. Hos, inquam, omnes quosenumeravimus primus Atheniensium rexfuit, bisdem fuere tempo-
etiam postCecropem Difien 81 , pnmumAttieaeregem ribus. Porro iste cst Cecrops Difies
84
indigena, sub
fuisse convincimus, Cecropem autem Moysi coavla- quo prinmm in arceoliva orta est, et urbs Athe-
neum hystorise ostendunt etanteTrojanum bellum niensium ex Minervae appellatione nomen sortita
fuissc annis 350. Quod ne cui dubium videatur, est. io primus omnium Jovem appellavit, aram ei
se- 1

quens ratio sic probabit. Quadragesimo secundo statuit bovemque immolavit, srmulachra reperit,
anno impcrii Augusti Christusnatusest, ISTyberii el victimas obtulit, nequaquam istius modi rebus
anno predicarc orsusest. Siquis igitur retrorsum in Greciaunquam visis ; cetera quoquequae apud
YARI.E LECTIONES.
M in 82
loco raso 1 . V e coi T. 1. VI HUr. 8
ita c corr. 1.
8t
ecorr l.

NOT.E
(I88-89) Tota praefatio
paucis mulatis ex Eusebio Ekkehardus id sequentibus paulo mutavit, verbis
aD ,ue ronymo translato descripta est. lamen Hieronymi servatis
(190) Numeros et totam annorum supputationem
499 EKKEHABDI URAUGIENSIS 500
Grecos mira jactantur posteriora Cecropis annis A mordioincipientes, generationespatrum ab Adam
deprehendunlur. Sit crgo Cecropis consequentiaet usque ad Noe, et a Noe post diluvium usque ad
Moysi. Post hunc dcscribitur diluvium sub Deuca- Abraham deacribamus, deinde cum celeris scripto-
lione, incendiumsub Phetonte, Ericthonius, Vulcani ribus ab Abrahamet a Nino usque ad noslram a3ta-
Dardanusque quiDardaniam condi-
et Terrae filius. tem inferiora tempora prosequamur, et statim in
dit, Libiaequoque raptus el Europae,sacrisCcreris principio sui, commemorato Helo, Nini patre, et
atquc dclubrum Ysidis, inEleusina frumcnta, Trip- EgialoSicioniorumrege, Hebreorum Abraham et
lolemi, regnumTrois, Assyriorum Ninum et Semiramidem preponamus,
Cujus dii natum Ganimedem ad sidera raptum quia neque A thenarum adhuc urbs ncque Argivorum
Vina Joti magnis toluerunt fundere mensis. regnum nomen acccpcrat, solis Sicioniis in Grecia
Quo tempore Tantalus et Tycius fuerunt et Apollo florentibus, apudquos temporibus Abrahae et Nini
natusest ; nam Latona, Jovis conjunx, per Tycia Europem secundum regnasse ferunt. Quod cur
fugit regna ; Latona. autem et Jovis filius Apollo. etiam etnos putemus, demonstrabitur in sequenti-
Post quos CathmusThebas venit. bus 87
.

Qui Semelengenuit, de qua pulcherrima proles Si enim diligenter enumeres a quadragesimo ter-
Liber condignampartu tulit editafrugem. cio anno Nini usquead 88 Troja3 captivitatem, inve-
H
Porro liber et quosmoxinferimus post ducentesi- nies annos 834, item in Sicione a 22 anno rcgis Eu-
mum annum Cecropis fuerunt, Linus scilicet et ropis usque ad supradietum tempuseosdem annos
ZetusetAmphyon,Museus, Orpheus, Minos,Perseus invenies 834, apud Hebreos quoquc nativitate
Esculapius, Castor et Polluxgemini, Hercules, cum Abraham usque ad tercium annum Lapdon 89 ju-
quo Apollo servivit Admeto. Post quos facta est dicis Hebreorum, qui Trojanis temporibus populo
Troja? subversio, quam Homerus longo sequitur prcfuit, aeque D0 supputabis annos 834, item apud
intervallo ; Ilomerus autem Solone etTaleteMilcsio _Egyptiosaba.tatc NinietSemiramidis,quo temporc
ceterisque qui cum his septem sapientes appellati 16 jain dinastiaThebei /Egyptiis imperabant, usque
sunt multo prior reperitur deinde Pythagoras ; advicesimamdinastiam, idestpotestatem,et regem
extitit, qui se non sapientem ut priores, sed phy- _Egypti Theoren, qui ab Homero Polipus vocatur,
losophum, idest amatorem sapientiae, dici voluit sub quo etiam Troja capta est, colliguntur supra
;

quem secutus Socrates, qui Platonem erudivit,a quo dicti anni834.

famosas in partes phylosophia divisa est. Horum Igitur consequentcr uno eodemque tempore in
singulos juxta ordinem historiae suis locis insere- ordine descriptionis ponemusAbraham, Ninum vel
mus. Igitur Moyses cunctos quos supra memoravi- p Semiramidem, Europem, .Egyptiorum Thebeos
musantecedit, quiaaetateCecropis fuisse monstra Nunc etiam illud in curaest, ut Hebreorum qnoque
tus est. Aboctogesimo autem anno Moysi et egres" annosin quatuor tempora dividamus, ab Abraham
sione Israelex Egypto rursumadsuperioraconver" usque adMoysen, a Moysc usque ad primam aedifi-
sus usqueadprimumannum Abrahre reperiesannos cationem templi, ab aedificatione templi usque ad
305 85 quo similiter a 45 anno Cecropis usque
, secundam qua instauratum est 91 abinstauratione ,

ad Nidum et Semiramidem Assyriorum principes ejus usque ad adventum Christi Domini. A nativitatc
505 86 subputatis. Primus quippe omni Asire, quippe Abraham usque nd Moysen ct egressum
exceptislndis, Ninus, Beli iilius imperavit. Itaque Israel cx .Egypto computantur anni 505, exinde
manifestum est Abraham Nini aetate generatum. usque ad Salomonemetprimam a3dificationemtem-
juxta eum tamen numcrum queni contractiorem pli anni 478
91
secundum minorem tamen nurne- ,

editione vulgata s_=rmo prebet Hebreus. Verum in rum, quem tercius Regnorum liber continet nam ;

curiositate ne cesses, et cum divinam Scripturam juxta volumen Judicum supputantur anni 600 ;a
diligenter evolveris, anrtivitatc Abraham usque Salomone vero usque ad instaurationem templi,
ad totius orbis diluvium invenies retrorsum annos quaesub DarioPersarumrege factaest, colliguntur
292 (191), item a diluvio ad Adam annos 1656, in anni 512,porro a Dario usque ad predicationem
quibus nuila penitus nec Greca, nec barbara, ct ut D Domini Jhesu Christi et usque ad I5 mum ann u m
incommuneloquar,nullagentilisinveniturhystoria. Tyberii principis Romanorum explentur anni547 93 .

(i92)Quam ob rem omneshystoriarumscriptoresa Itaque simul fiunt ab Abraham usque ad I5 murn

Nino, qui suo regno non contcntus aliena invasit Tyberii annum anni 2042 9l Similiter a 43 anno
.

ctideo primus regnassedicitur,temporum incipiunt Nini usque ad 46 tum Cecropis sunt anni 505
D5

digestiones. Nosabipso mundanre creationis pri- exinde usque ad captivitatem Trojae anni 329, a

VARLE LECTIONES.
85
e corr. 1.
*6
e corr. 1.
87
in s. eorr. 1.
Bi
a quadr. —
ad ecorr. 1 etubique ; Hieronym
numeros mutatit. " t. a. 1. in loco raso I. 90
it aeque e corr. 1. 91 tum est e corr. 1. D1
IX ffier.
u VIII Hier.
"tiuoecorr. 1. IV Hier.
r° nini — DV ecorr., uttidetur, 1.
NOTjE.
(191) Numeros Hieronymi Ekkehardus mutavit. (192) Haec Ekk. adjccit.
501 CHRONICA. — CHRONICON UNIVERSALE 502

captivitate Trojos usqne ad primamolimpiademanni A Cainan anno viticsuao septuagesimo genuiL Mala-
405 M , a prima olimpiade usque ad secundum Darii leel, cujus nomen intcrprctatur plantatio Dei, vi-
annum et instaurationem templi anni 25(>, ab in- vente adhuc Adam ct habente annos 395. Cainan au-
staurationc templi usque ad lgmum Tyberii annuin tem postquam vixit annosOlO, mortuus cst.
et predieationem Christi anni 547 97 . Suut ergo a ("Isid.) Malalebel anno vitae sua3 65 genuit Jaret,
Nino Semiramide " usque ad I5 mum Tyberii
et qui interpretatur descendens sive superans, Adam
Casaris annum 2042 anni ", quos et ab Abraham adhuc vivente et habente annos 460. IpseautemMa-
usque ad Tybcrium supputatos ostendimus. lalehel eum vixissetannos 895, morluus est.

Sed ne longus forte numerorum ordo aliquid Jareth anno Enoch, Adam
vita3 sua3 162 genuit
turbationisafferat, aconditione pnmihominis Ad;e, adhuc vivente ot 622 annos habente. Jareth aulem
qui sexto mundana3 creationis die formatus est, cum esset annorum 942, mortuus est.
gcncalogias antiquorum patrum usque ad Abraham Enoch auno vita3 sua3 65 genuit Mathusalam,
conferamus, ut facilis praebeatur inventio, cujus vivente aclhuc Adam et habente annos 687. Enoch
Greci vel barbari aetate prophetae et reges cl sacer- autem postquam vixit annos 365, raptusest a Deo,
dotesllebreorum fuerint, itemque diversarumgen- ideoquefinis cjusnoninvenitur conscriptus.Dicitur
tium falso crediti clii, qui heroes, qua? urbs quanclo B autem multa scripsisse, scd ab antiquitate suspe-
103
condita, quide illustribusviris phylosophi, poeta?, ctas iidei repudiata sunt. Judas tamen apostolus
principes, qui scriptores 100
variorum operum exti- in epistola sua exemplum de illius dictis ponit. Hac
terint, et si qua alia digna memoria putavit anti- generatione eoncupierunt filii Dei filias hominum,
quitas, qua3 universa in suis locis cum summa hoc est (ilii Seth filias Cain.
brcvitate ponemus. Mathusalem anno vitae sus 187 genuit Lamech,
(Isid.) Sex 101
dicbus rerum creaturam Deus for- adhuc Adam vivente et annos 874 habente. Anno
mavit, primo diccondidit luccm, secundodie firma- autem Mathusakc 243, cum filiusejus Lamcch esset
mentum, tercio spcciem maris ct teme, quarto annorum 5(5. mortuus est Adam anno vitaa suao 930.

sidera, quinto pisccs ct volucres, sexto bestias et Hac generatione nati sunt gygantes. Hac quoque
jumenta, et novissime ad similitudinem suam fecit aatate .lubal, qui erat de genere Cain, artem musi-
primum hominem Adam (193). A cuju> conclitione eam reperit, cujus etiam frater Tubalcain asris fer-
et mundi creatione usque ad diluvium secimdum riquc inventor fuit. Mathusalem igitur juxta septua-
quosdam (Jonn. De R. <V. Heda De VI at.) com- ;
ginta Interpretumcomputationem reperitur vixisse
putantur anni 2242, secundum Hebraicam vero post diluvium annos 14, propter quod nonnulli eum
veritatemmillesexcentiquinquagintasex inquibus cum patre suo Enoeh, qui translatus est, aliquantu-
;
C
annisadhuc rudi et simplici hominum natura non lum fuisse, doneccliluvium preteriret, falsaopiniono
rcges sed familiarum capita suo in genere erant, existimant. Certuni lamen est, ut sanctus Augusti-
quorum ordo hujusmodi fuit. nus in libro dc Civitate Domini (xv, 11) dicit. eum
(Isid.) Adam anno vitae sua3 I30genuit Scth, qui post diluvium non vixisse, sed in ipso anno quo
pro Abcl natus est, interpretaturque resurrectio, diluvium faetum est morluum esse, habentem
quia in eo 102 rcsuscitatum est, semenjustum, quod annos nongcntos sexaginla novem.
cst stirpis tiliorum Dei, quoniam, cum esscl. vir Lamech anno vitae su;c 182 genuit Noe, cui di-
egregius, imitatorcs sui filios reliquit, qui discipli- vino jubetur oraculo aedificare arcam anno a3tatis
nani rerum ccelestium
ornatum earum primitus et sua3 quingentesimo, cumDeus delere disponcret ho-
inveneruni. Adamverocumesset annorumOiO, mor- mines propter maliciam eorum (Isid, Joseph i, 4). ;

tuus est ct rerumsummam filio suoSeth reliquit. Ifomines autem illius temporis, qui per ingenium
(Isid.) Seth anno vitae suse ios genuit Enos, diviniius traditum per tot annorum vitas spacia di-
vivente Adam ct, habente annos 235. Hic Enos versarum artium el disciplinarumrepertores erant,
coepit, sive ut sanctus Auguslinusjuxta translatio- cum Adam spintu Deiplcnus, exter-
predixisset eis
nem aliam dicit (De civ. Dei, xv, 18) speravit, in- minationem omnium rerum, unam ignis virtute,
vocaronomen Domini. Cumque vixisset Srt.h annos -" aiteram aquarum vi ac multiludinc fore venturam,
912, morLuiis csL. facientesduas columnas, unam quidemexlateribus,
flsw.) Enos anno vit;e su;c nonagesimo genuit alteram ex lapidibus, siudiis suis invenla in his
Cainan,qui interpretatur natwaDei, vivente Adam conscripserunt, ne delerenturmemoria qiucsapien-
6t habente annos 325. Cumque esset Enos annorum tcr invenerunt. Quarum lapidea fertur diluvium

908, mortuus cst. evasisse et hactenus in Syria permanere. (Isid.) La-

VARLE LECTIONES.
86
VI Ilier.
e corr. I VII ecorr.
. I. VIII Hler.
98
semirade I. "duo anni e crrr. 1. IV Hit
00
, q. s. ecorr. I.
101
AdditS. rubram : [ncipil liber qui dicetur ci onicorum sive annalis. quia m
teo e corr. l. 10
susceptaa l. etc.
NOT K.

Cujus chronicam in Chron. Wirzburgensi ad verbum

(193) exscriptam dixi. Ekk. vero hic ejus
narrationcm cx aliis fontibus valde ampliavit.
 ; .

503 EKKEHARDI URAIT.IRXSIS m

mech voro cum ossct annorum 777, quinque nnnis A usque ad Noe et diluvium, continens nnnos 16:>6
ante diluvium mortuus est. Ex supra dictis autem secundum Hebros, juxta septuaginta Interpretcs,
liquido claret, exordium litterarum ab pso primo i 2262. (Cf. Abb. Chron.) Dein secunda retas inci-
homine coepisse, qui adhuc superat, quando filii pit. (Cf. Isid.)
ejus in Bapientiae studio fervebant. (Isid.) Sem cuin esset annorum centum, gcnuit

Noe cum quingentorum esset nnnorum, genuit Arphaxat biennio post diluvium.
Scm, Cham et Japhet 10 ', centum annis ante dilu- Arphaxat anno 38 [alias 138 10G genuit Salc, a |

vium, in quibus etiam annis arcam fabricavit quo antiqui Sainaritie.

sexcentesimo autem ejus anno diluvium inundavit. Sale anno 30 genuit Heber, a quo Hebrei dicli
Fn his ergo gencrationibus decem ab inicio mundi sunt.
usquc ad diluvium juxta septuaginta Interpretes Heber anno 3k[alias 134 )05 gcnuit Falech. Cu- J

computantur anni 2262, juxta Hebraicam vero veri- jus temporibus sediflcata est turris, incitante ho-
tnfem 1656, ut sanctus Augustinus testatur. Jose- mines ad injuriam et contemptum Dci Nembrotti
phusautem (De ant. Jitd.i,G,$.) dicit duo milia686- gygante, nepote Noe, fllio scilicet Clius, filiiCham.
Qui etiam dicit Nullusitaque perscrutetur p'isco-
: filii Noe. Hujusautem altiludp turris dicitur tenuisse
ri(,mflnes,qv.ontvmcvmsiiisflliiseoruniquearisaut-Q numerum quinque miliuin passuum et 174, paula-
atavis suam quis exlenderet cetatcm,sed tantmn tim in altioribus coar!ata, ut pondus imminens fa-

ortum eorum et generationes attendat. cilius sustineret (Cf. Gen. x. — Isid.) Divisioncs
Sed nec hos >olos. qui in hoc ordine scribuntur, autem linguarum 72 fuisse hystoriae declarant, non
genuerunt, cum scriptum sit dc singulis genuit : quod solummodo tot homines tunc fuissent et non
fllios etfllias, verum hi tantum assumuntura veri- plures; scd tot jam principes familiarum ex filiis
dico hystoriographo Moyse, ex quibus Noe cum Noe procreatos ostcndit, qui populos- et gentes
filiissuisducebat originem, per quos ctmunduspost condiderunt (Cf. Deda.m.)
ceterorum hominum perditionem in diluvio erat re- A confusione vero linguarum et primatu Heber
staurandus (Cf. Aug. De civ. Dei, xl, 18). usque ad uativitatem Abrahas, qui natus est anno
(Isid.) Transacto autem diluvio, arcaNoe sedisse 43° Nini regis Assyriorum, computantur anni 191
referturin montibus Armenke quidicunturArarath. secundum Hebraicam veritatem, secundum alios
Fuerunt autem filii Noe tres, ex quibus 72 gentes (Joud.) vero 541.
10S
ortaesunt, idest deJaphet 18, dcCham 30, de Sem Falech anno vitae suas 30 [alias 1 30 ]
genuit
27. Vixit autem Noe post diluvium 350 annis, et Reu. (Isid.) Ilis temporibus primum templa con-
mortuus est annorum 080. structa sunt, ut quidam dicunt, ct quidam princi-
(Joud. Cf. Bedam.) A cujus regimine vel ab ipso pes gentium tanquam dii adorari cocperunt.
lo:i
diluvio usque nd divisionem linguarum, quaa item Hui anno aetatis suao 32 [a/ias 130 J
genuit Sa-
ob delicta asdificantium turrim in campo Sennaar ruch, sub quo Scylharum regnum exortum est,
facla est. et usque Ileber, in quo Hebreorum et lin- ubi primus regnavit Thanus.
gua prisca remansit, quia nec in illa conspiratione Saruch anno vitae sua3 30 [alias 130 103 j genuit
aedificandi interfuit, sunt anni scciindum Hebreos Nachor.
centum et unus,
juxta alios vero 531, qui plures Nnchor nnno setatis siue 29, sivc ut alii (19b) vo-
annosciiiqiiegenerationiattribuentes, etiamCainan lunt "9, genuit Thare, subquo regnum Assyriorum
quendam Arphaxat ct Sale ponunt, cui 12!5
inter ct Sicioniorum exoritur
annostribuunt,dicentes, Arphaxat genuisseCainan, (Aug. ibid. xvi. Thnrc anno vitae sua; se-
c. 1.)

Cainan vero Sale. In hac opinione Lucas quoquo ptuagesimo genuit Abraham, annoNini regis Assy-
evangelistasecutusseptuagintalnterpretes,eundem riorum 43°, qui 10G e t annus circiter niillcsimus
Cainan in ordine gencalogia> patrum in Evangelio 2is ils ante conditam Ilomam, velut altcram in occi-
suo ponitdicens QuifaitSale, qnifuitCainaa.quL
: dente Rabyloniam.
fuit Arphaxat, qvifuit Sem, sanctus Augustinus Eo autem tempore quo nalus est Abraham emi-
(De civ. Dei, xvi, 10) etiam et Jordanis (Mdr. i, D ncnfin gentium regna erant trin, Sicioniorum, .Fgy-
p. 222) episcopus eundem similimodoponunt, cum ptiorum, Assyriorum/ sed Assyriorum miilto erat
in bibliotheca (194) sancti Hieronimi secundum He- potentius atque sublimius, qui rexille Ninus, Reli
braicam veritatem non habeatur, sed Arphaxal filius, universa^ Asia3 populosexcepta India huic rc-

genuisse dicatur, aut ipso Hicronimo nescioquara- aosubjugaveral.Undc ct primusin mundoregnasse

•-

tioneCainan pretereunte, aut scriptorum vitio ni- dicitur, non quod illc primusrex essel, cum pater
mium permanente. Ratio vero annorum satis in illius Belus antc illum 6li regnasset, sed quia rc-
hoc conturbatur. gnandi cupiditate regnn externa invasisset. ln Assy-
Prima autem mundi ajtas numeratur ab Adani ria igitur prevaluerat, dominatus impiic civitatis :

VAR! F LECTIONES.
101
ita I.
10b
ila iu rnargine 1. " qui CCXXXYIII US c corr. \

NOTiE.
(194) Id est Diblia. (198; Ita semper Isidorus.
505 CHRONICA. - CHRONICON UMVERSALE. 506

hujus caput erat illa Babylon, quam asdificavit A anno regni sui 45 condi-
ccteris potentius fecisset,
Ncmbrot gygas, contemptor Dei, in principium re- dit eivitatcm nominis sui Ninum (Hier), quam He-
gnisuijCiijus terrigenae civitatis nomen aptissimum brei dieunt Niniven, regnavitque annis 32, decem
est, id est confusio. ln qua civitate rex primus ap- postquam natus est Abraham.
pellatus est Belus, pater Nini, regnavitque apud Anni Europis
Anni Nini
Assyrios annos 79 usque ad 27 mum annum Tharae, regisSycio-
patris Abrahoc (Cf. Hier. ; Onos. i, 4; Aug. I. I. et s Assyriorum. niorum secundi
c. 4, 17). 1 22 1

2 23 2
(Hier.)Quadragesimo quinto autern anno Beli
3 24 '
3
regis Assyriorum ccepit regnum Sycioniorum, in 4 23 4
quo regnavit primus Egialeus an. 32«usque ad 49 S 26 3
annum Tharae, patris Abrahaa, et ab ejus nomine 6 27 6
7 28 7
dicta est terra illa, in qua regnavit, Egialia, qu;e
8 29 8
dcinde 107 Peloponensis nuncupatur. Mortuo autem 9 30 9
Egialeo, secundus regnavit Europs ann. 45, eujus 10 31 10
22 anno, qui erat Nini 43 us et Tharae 70 us , natus ™ 11 32 11
12 33 12
est Abraham. 13
13 34
In regno autem yEgyptiorum sexta decima tunc 14 33 14
crat potestas, quani illi vocant dinastiam, ab hoc 1« 36 13
vero tcmporc impcrabant eis Thebei eentum nona- 16 37 16
17 38 17
ginta annis.
18 39 18
In Assyriorum vero regno mortuo Belo rege anno 19 40 19
pegni sui 75°, qui erat 27 mus Thara3 patris Abrahae, 20 41 20
succcssit ci filius suus Ninus, qui in scric regni 21 42 21

Assyriorum primus ponitur, quia, ut dictum est, (Hier.) Anno igitur Nini regis Assyriorum 43, et
108
cetcris rcgibus fraudis ignaris ct regnorum suorum Europis regis secundi Syciniorum 22, natus est
finibus contentis (Oros. i, 4), ipse propagandae do- Abraham de Thare septuagenario, eodemque anno
minationis libidine arma foras extulit, crucntam cceperunt Thebei .Egyptiis imperare, et hoc per
vitam annis quinquaginta bellisegit, donec omnem annos 190. Ab hoc itaque loco omnes hystoriarum
Asiam exeepta India sibi subjecit. Novissime Zo- scriptores incipiunt annales.
roastrem, Bactrianorum regem cundemquc magicae Hic etiam finitur numerus aetatis secundae, ha-
artis, ut ferunt, repertorem, pugna obpressum, in-
c bens annos 292, et fiunt simul anni duarum setatum,
te*»fecit, de quo Aristotiless eribit (Cf. Plin. xxx, 1), hoc est ab Adam usque ad Noe et diluvium et a di-
quod vicies centum milia versuum ab ipso condita luvio usquead Abraham 1948 109 secundum Hebrai-
indiciis voluminum illius declarentur (Or.os. I. I). cam veritatem. Chron.) Orosius autem
(Cf. Ab"br.
Ejus vero artem multa post secula Democritus am- secutus septuaginta Interpretes clieit, ab Adam
pliavit. Ninus aulem post expugnatum a se orbem usque ad Abraham esse annos 3184, et ab Abraham
ictu sagittae interiit. Qui cum regnum Assyriorum usque ad Christum 2013 (i, c. 1).
Tereia vero setas ineipit ab Abraham usque ad David.
Hchr. Assyr. Svcion, ^Egypi
'
Abruh. Ninus. '2-2
Thchci
1 43 22 1

2 44 23 2 lline usque ad egressum Israel cle /Egypto anni 505.

3 45 24 3 (Hier.) Ninus condiclit civitatem Ninum in regione Assyriorum, quam Hebrei
4 46 23 4 dicunt Niniven. Quadragesimus jubeleus incipit a tereio anno Abrahoe. Unus
3 47 26 5 autem jubeleus quinquaginta sunt anni.
6 48 27 6
7 49 28 7 Zoroaslres rex Bactrianorum magicae artis inventor claruit.
8 50 29 8
9 51 30 9
10 52 31 10
Semiramis, uxor Nini, regnavit post eumin Assyriis ann. 42, de qua innu-
(Hier., Oros., Hier., Jord.)
merabilia narrantur. Nam non contenta terminis quos a viro suo, tunc solo bellatore, acceperat, Ethyopiam
bcllo pressain suo imperio adjecit, Indis bellum intulit, quo proter illam et Alexandrum nnUus intravii.
Haec (196) Babyloniam muriscod ilibus instauravit, el aggeres propter inundal iones aquarum construxit*.
lubqua ct Abraham aclolcseit in Chaldea, qui et ipse natione Chaldeus fuit.
*
11. addit : Ikec (197) privignum suum Trebclam regno expulit, qui per mare ct Rhenum et

VARLE LECTIONES.
107
haclenus G. 108
ila 1. sajnus. m e corr., ut ridetur l.

NOT.E.
(196) Cf. Ovid., Met. IV, 58, et ox ipso Hicr. ad (19,) Cf. Gesta Trevir.
Osee, c. 2.
507 EKKEHARDI URAUGIENSIS 508
Mosellam elasso vectus, Treverim primus construxit ct cam cx nomine suo, ut aiunt Treveren-
ses, appellavit. Dnde etiam ad hajc tempora parvum repertum fuit ibi in lapide sculptum hoc
epitaphium :

Xini Semiramis, qum tanto conjuge felix

Plurima possedit sed plura prioribm addit,
Non contenta suis, nec totis finibus orbis,
Expulilapatrio privignam Trebeta regno,
Insignem profvgus qui nostram condidit urbem
Treveris etc.
Hebr. Assvr. Sveion. .£gvpt
11 "l 32 11
12 2 33 12
13 .5 34 13
14 4 33 14
15 5 36 15
16 6 37 16
17 7^38 17
18 8 39 18
19 9 40 19
20 10 41 20
21 11 42 21
22 12 43 22
23 13 44 23
24 14 45 24
25 15 l 25 (198) (Hier. Aug. xvm.) Telchin tercius rex Sycioniorum rcgnavit annis 20. Quo
26 10 2 26 regnante usque adeo cum illis mitia et laeta tcmpora fuerunt, utcum defunctum
velut deum colerent, sacrificando et ludos celebrando, quos ei primitus institutos ferunt.
,45 33 1 45 (Hier.) Apis quartus Sicioniorum rcx regnavit annis 25, a quo terra illa Apia
dicta est, quae prius Egialia nuncupata est, nunc vero Peloponensis appcllatur. 2000 annorum ab origine.
53 1 9 53 (Hier.) Zameis, qui ct Ninias, fllius Nini et Semiramidis, rex Assyriorum quar-
tus regnavit annis 38. (Jord.) Cujus 23 anno Abraham cum esset septuaginta quinque annorum, Domino
jubente de Aran egressus, ivit in tcrram Chanaan, factaque est ad eum repromissio Dei; (Hier.) et hic est
annus primus repromissionis, ex quo ad egrcssum Israel de iEgypto computantur anni 430, quorum momi-
nit Paulus apostolus dicens Hoc autem dico testamentum et cet.
:

54 2 10 54
55 3 11 55
56 4 42 56 (Hier.) Cresprimus regnavit in ea insula, quae ab eo Creta dicta est.
70 18 1 70 Telexion rex Sycioniorum quintus regnavit an. 52.
75 23 6 75 Abraham cum septuaginta quinque annorum esset, divino dignus alloquio re-
promissionem accepit. Primus annus repromissionis.
89 37 20 89 Abraham ex ancilla Agar genuit Ismahelcm, a quo Ismahelitarum gens, qui
postea Agareni, deinde Sarraceni dicti sunt.
90 38 21 90
91 1 22 91 Arius rex Assyriorum quintus regnavit ann. 30.
Hebreorum.
Abrah. Ysaac. Assyr. Sycion. ^Egypt.
'00 io 31 100 Abraham cum centenarius esset, genuit Isaac ex Sara libera nonagena-
101 1 li 32 101 ria, et vixit — Primo
omnium prophetarum Abrahae
postea ann. 75.
verhum Dei cum in figura apparuisset humana, vocationem gentium pollicebatur, quam in nostro tempore
sermo Christi pcrduxit ad finem per Evangelium in omnes gentes predicationem.
121 21 1 52 121 Aralius rex Assyriorum sextus rcgnavit annos 40.
122 22 2
122 1 Egidrus Sicioniorum rex sextus regnavit annos 34.
153 53 33
133 32 (An. 2100.)
1 5fl 56 1 36
156 Thurimachus rex Svcioniorum scptimus re<<navit annis 45.
157 57 2 37
157
138 58 3 38
158
159 59 4 39
159
160 60 5 160 Isaac anno vitae siue 60 genuit deRebecca geminos, quorum prior Esau,
40
qui et Edom, a quo Idumei, alter Jacob, qui cognominatus est Israel, a quo Israhelitae.
Hehreorum
Abrah. Ysaac. Jacob. Assyr. Sycion. ^gypt. Argivor.
161 61 1 l 161 i 6 Xerxes, qui et Baleus, rex Assyriorum 7 US regnavit annis
30. — Ab hoc loco incipit regnum Argivorum, ubi primum regnavit Argis Inachus annis 50. Quod uo re-
gnum fuit ab Inacho usque ad Euristeum primum Mycenarum regem per annos532.
174 74 14 14 19 174 14 100 annus repromissionis m .

175 73 15 15 20 173 15 Abraham mortuus est.

VARLE LECTIONES.
110
Quod — DLII e corr. 1. U1 hos annos in sequentibus omisi.

NOLE.
(198; In sequentibus annos plurcs qui vacui exstant omisi.
509 CHRONICA. — CHRONICON UMVERSALE. 510
76 16 16 16
21 176
90 30 30 30 Hucusque Thcbei imperabant /Egyptiis, ex hinc Pharao-
35 190
nes per annos centum et tres, qui et pastores dictisunt, ob hoc, ut conjieimus, quia Jacobet filii ejus ut
pastores ingressi sunt in ^Egyptum temporibus eorum.
91 31 1 36 1 31 Arinainitres rcx Assyriorum octavus regnavit annos 3*.
101 41 11 1 11 41 Leucippus rcx Sycioniorum 8 regnavit ann. 53.
109 49 19 9 19 49 Sem mortuus est post annos quingentosa diluvio, et hunc
110 50 20 10 20 50 quidam putant esse Melchisedech, traduntque Hebrei, ab
hoc usque ad sacerdotium Aaron omnes primogenitos fuisse sacerdotesetDeo victimas iminolasse,et hsec
esse primogenita quae vendiderit fratri suo Jacob (Cf. Isid Hier in Isaiam c. xli.)
111 51 21 11 12 1

(Hier. —Aug. xviii, 3 ib. vm, c. 27.) Phoroneus, Inachi ct Niobae filius, secundus regnavit Argis ann.
;

60. Hic primus leges et judieia Grccis conscripsit. Cujus soror Io jEgyptum regina est facta et Isis dicta,
et quia iate justeque imperaverat multaque commoda /Egyptiis feccrat ct litteras eis instituerat, divinum
post mortem meruit honorem, in tantum ut, si quis diceret eain hominem fuisse, plecteretur capite. Haec
Osyridis regiSiEgypt. cum esset uxor, et parentibus regis,qui omnes regesfuisscdicebantur, sacrificasset,
hordei segetem invenit, atque indc spicasmarito regi et ejus consiliario Mercurio demonstravit; unde et
eandem Cererem esse quidam volunt. (Hier.) Io vero postea nupta Telegoni genuit Epaphum.
126 66 36 26 36 1(> Thessalus, filius Greci, regnavit in Thessalia sed a Greco ;

127 67 37 27 37 17 Grecia, a Thessalo Thessalia dicta est (Cf. Plin. i, 7).

128 68 38 28 38 18
129 69 1 29 39 19 (Hier.) Belochus rex Assyriorum regnavit ann. 35.
130 70 2 30 40 20
136 76 8 30 46 26 Ogyges condidit Eleusinam in Attica provincia, quae anti-
quitus vocabatur Acta, et alias civitatcs plurimas. Cujus temporibus apUd lacum Tritonidem virgo appa-
ruit, quam Greci Mincrvam vocavcrunt.

Hebreorum
Ysaac. Jacob. Assvr. Sycion. ^Ectvpt. Argiv.
137 77 ' 9 '

37 "47 27
138 78 10 38 48 28 Jacob Liam duxit et Rachel in Mesopotamia.
150 90 22 50 00 40 Jacob genuit Joseph, decem antca natis.
filiis
151 91 23 51 61 41
152 92 24 52 02 42
153 93 25 53 63 43
154 94 26 1 64 44 (An 2200.) Messapus rex Sycioniorum 9 regnavit ann. 47.
160 100 32 7 70 50 Diluvium in Achaia factum est sub Ogyge. In ./Egypto quoque
161 101 33 8 71 51 diluvium fuit.
162 102 34 9 72 52
163 103 35 10 73 53
164 104 1 11 74 54 Baleus rex Assyriorum decimus regnavit annis 52
165 105 2 12 75 55
166 106 3 13 76 56

(Hier. — Gen.) Joseph cum setlecim essrt annorum, a fratribus in vEgyptum venditur, sed domi.ius
terrae a Pharaone conslituitur, ad quem pater faine cogonte cum omni domo sua descendit, ibique ha-
bitavit.
170 110 7 17 80 60
(Hier.) Apis tercius rcgnavit Argis annis 35, quem dicunt esse Serapim. Hic fratrem suum Egialcum
prcficiens regem Achahc, ipsc cum populo ad .Egyptum navigavit. (Aug. De civ. Dei, xvm, 5.) Uhi cum
niortuus csset, factusest Serapis maximusomnium
.*Egyptiorum deus. Quein cum sepultum venerarentur
in sarcophago priusquam temphim ci construerctur, ab ea quod sarcophagum dicunt soror, primum di-
clus est Sorapis quasi sororapis, postoa mufato o in c 112 dictus est Serapis. Constitutum est ctiam de illo,
ut quisquis eum hominem fuissc dixissct, capitalcm penderet sententiam. Et quoniain fere in omnibus tem-
plis, ubi colebatur Isis, colebatur etSerapis, erat ibi simulaerum, quod tligito labiis impresso ammonere
videretur, ut silentium fieret, scilicet ne quis eos homines fuisse dieeret. (C. 6.) Apis ergonon iEgyptio-
rum sed Argivorum rex fuit, cui apud yEgyptum haee instituta sunt.
171 111 8 18 81 1 (Hier.) Apis rcgnavit ann. 35.
174 114 11 21 84 4 200 annus repromissionis.
179 119 16 26 89 9 Memphis in jEgypto ab Ape condita est.
180 120 17 27 90 10 Joseph cum esset annorum 30, dux .Egypti constitutus est a Pha-
Ysaac 121 18 28 91 11 raone.
anno- 131 28 38 101 21 Jacob descendit in JEgyptum cum familia sua.
rum 132 29 39 102 22
180morl33 30 40 103 23
tuusest134 31 41 1 24 Post 18 dinastiam aptid /Egyptios primus Diapolitanorum Amoses
regn.ann.25
140 37 47 7 30 Sparta condita a Sparto, filio Foronci.
141 38 1 8 31 Aratbus rex Sycioniorum dccimus regnavit ann. 46.
142 39 2 9 32
143 49 3 10 33
144 41 4 11 34
11!
VARLE LECTIONES.
e in o 1.
311 EKKEHARBI URAUGIEXSIS 512

14« 5 12 42
38
1
6
* (i 13 43 (Hier.) Argus, iilius Apis, suecedens paLri, regnavit annis 70, a
I

>i
I W 7 14 2 qno Argi dehine Argivi dicti sunt. (Auc. I. I. c. 6.) Quo regnanie
cepit Grecia uti frugibus et habere segetes, delatis aliunde seminibus. Hic etiam post mortem divinos
meruit lionores.
Jacob cmn csset annorum 147, inorluus est in /Egypto, rclinquens lilium suum Joseph ducem ^gypti,
annorum 57, agentem in principatu annum 27. (Jord.) Josepli autem corpus patris sui cum magno honore
revocavit in lerram Chanaan.
An. Joseph
post mor-
tem Jacob.
45 3 113
:>7 8 18
65 1 16 23 11 (Hier.) Altadas rex
( Assyriorum ll us regi.avit annis 32.
66 2 17 24 12
67 3 18 25 13
68 4 Chcbron rcx /Egyptiorum regnavit ann. 13.
( 19 1 14
80 31 10 13 temporibus aicitur Prometheus fuisse, a quo homines factos esse de
26 Ilis
1

cum esset sapiens, feritatcin et imperitiam hominum ad humanitatem et scien-

lulo fingunt poet;o, quia,
liam transformabat. Cujus fratcr Athlas magnus fuit astrologus. Qui quoniam cursus siderum iu Ath-
lante monte deprehendit, nacta occasione fabula hunc ccelum portare confinxit. (Aug. I. I. c. 8.) Mer-
curius etiam, nepos Athlantis ex lilia Maia, multarum artium peritus claruit, et ob hoc post mortcm in
numerum deorum cessit. Multa quoque in Grccia his temporibus confinguntur.
81 17 32 1 27 (Hier.) Ammenofis 1U rex .Egyptiorum 3 regnavit ann. 21
96 32 1 16 42 Plemneus rex Sycioniorum 11 regnavit ann. 48.
97 1 2 17 43 Maminthusrex Assyriorum 12 regnavit annos 30.
98 2 3 18 •
44
99 3 4 19 45
100 4 5 20 46
101 5 6 21 47
102 6 7 1 48 (An. 2300.) Meires rex .Egyptiorum 4 regnavil ann. 12.
103 7 8 2 49
110 14 Joseph anno vitae suae 110, principatus vero 80, defunctus est
18 9 56 ex hinc ;

Nebreorum servitus dura .Egyptoannis 144. Fiunt autem omnesanni quos Hebrei exegerunt in jEgypto
in
215, qui cotnputantur ab eo tempore quo Jacob in .Egyptum descendit cuin filiis suis.
Anni Hebreorum
in .-Egypto post
Joseph.
1 15 16 10 57
2 16 17 11 58
Hebr. Assvr. Svcion. .-Egvpt. Argiv.
3 17 18 12 59
4 18 19 l 60 (Hieh.)Mispharmutos rex .-Egyptiorum 5 regnavit ann. 26.
15 29 30 12 1 Creausus rex Argivoruin quintus regnavit ann. 54.
16 30 31 13 2
17 1 32 14 3 Machaleus rex Assyriorum 13 us regnavit ann. 30.
30 14 45 1 16 Theomesis rex .Egvptiorum 6 US regnavit ann. 9.
31 15 46 2 17
32 16 47 3 18
33 17 48 4 19
34 18 1 5 20 Ortopolis Svciniorum 12 U ' regnavit ann. 63.
35 19 2 6 21
36 20 3 7 22
37 4 21 8 23
38 22 5 9 24
39 23 6 1 -25 Ammcnopes rex .Egyptiorum 7 US regnavit ann. 31. His temporibus —
fuisse putatur Syrus indigena, a quo Syria dicta est.
'
47 1 14 9 33 Sperus rex Assyriorum 14 regnavit ann. 20.
65 19 32 27 ;il Movses in ^Egvpto nascitur.
66 20 33 28 52
67 1 34 29 53 Mamilus rex Assyriorum !5 raus regnavit annis 30.
08 2 38 30 54 Epidaurus condita est.
69 3 3ii 31 Phorbas rex Argivorum sextus regnavit ann. 35.
I

70 4 37 1 2 Horus tex ^Egyptiorum octavus regnavit ann. 38.

77 ii 44 8 9 Hemon regnavit in Thessalia, a quo dicta est Hemonia (Cf. Plin. I, 7).
7« 12 45 9 10
79 13 40 10 11
80 14 47 11 12
81 15 48 12 13 (Hier.) Hercules fertur primus Antheum superasse luctae certimine.
88 22 55 19 20 Xanthus triopa Lesbum condidit.
89 23 56 20 21
90 24 57 21 22
91 25 58 22 23
YARI.E LECTINOES.
115
xero 1U amcnosis corr. amcnosfi
in l. o.niu 3-17, uno nv.mero priores scripti sv.nt, 17 lis. 1.
 51ti CHRONIGA. — CHRONIGON UNIVERSALE. 514
92 26 59 23 24 (An. 2400).
93 27 60 24 25
94 28 61 25 26 30 annus Moysi
95 29 62 26 27
96 30 63 27 28
97 1 1 28 29 Sparatus rex Assyriorum 16 us regnavit annis 40. - Marathius rex
98 2 2 29 30 Sycionioruni 13 us regnavit annis 30.
Atncesimoquinto anno Moysi regnura ccepit Athcniensium, uhiprimum regnavit Cecrops, qui et Difies
ann. 50. Difies autem dictus est sive ob longitudinem corporis, sive quio, cumesset iEgvpliusutramqiu'
Imguam sciebat, A.gypliacain ct Grecam. Hic iu Acta, quaenunc Attieadicitur, Athenas,'quam et Diadas
vocant, condidit, quam urbemEuboici Corcomenonappellaverunt.(AuG.;.£
9.) Qujc civitasut vocaretur
Athenae, quod certe nomen a Minerva est, qiue Grece Athena dicitur, hanc causam Varro
narrat Cum
apparuisset illic repente olivoe arbor, et alio locoerupissent aqu;e, regem prodigia ista moverunt.
Unde
misit ad Appollmem Delphicum super hac re sciscitandum. Qui respondit, quod
Neptunum et Minervam
significaret, etquod in civium esset potestate, ex cujus duorum numinum
nomine potius civitas voca-
retur. IIoc oraculo Cecrops accepto, civcs omnes uf.riusquesexus consulendosconvocavit.
Mos enim tunc
m eisdem locis erat, ut ctiam feminse publicis consultationibus interessent. Consultai^iturmultitudine
inares pro Neptuno, femmse pro Mmerva tulere sententias. Sed quia una plus inventa '

est leminarum 115

Mmerva vicit. TuncNcptunus iratus, marinis lluctibus excstuantibus terras Atheniensiuin populatus
est'
quoniam spargere latiusquashbet aquas dacmonibus difflcile non est. Cuius ut iracundia placaretur
tri-
pbci supplicio ab Athemensibus affectae sunt mulieres, utnulla ulterius ferrent suffrggia
ut nullusnas-
centum acciperet nomen maternum, ut ne quis eas Athenas vocaret. Ita illa civitas, mater et nutrix
libe-
ralium doctrinarum et tot tantorumquephylosophorum, qua nichilhabuitGrecia clarius
atque nobilius
ludincantibus daemonibus de lite deorum suorum, maris etfemiiue, et de victoria per
feminas feminae'
h estMinervaj nomen Athenasaccepit. (Isid. Hier.) Unde et Cecrops Atticos Athenienses appellavit' —
et ab eo regio Crecopia vocata est. Iste bovem immolans, primus Jovem invocavit, eumque in
saeri-
iicioadoran precepit. A quo usque ad primam olimpiadem numerantur reges
17, principes vero quos
mors tantum liniebat 12, sub quibus apud Grecos multa miranda narrantur. Tunc enim primum
Curetes
ct Coribantes, qui Gnosum condidenu.t, modulatam etconsonam
in armls saltationem invenerunt Tunc
etiamfuisse m Thessaha diluviumsub Deucalionu describitur. Tunc etiam Phetontis
fabulosum incen-
dium, tunc templum Apollmi Delphis construitur, et multa huiusmodi. A
Crecope 1137 vero usaue ad
rrojac captivitatem computantur anni 329.
Hebr. Assyr. Sycion ,-Egvpt. Argiv. Athen.
99 3 3 30 31
4 32 Cecropsrexprimus Atheniensium regnavit annis
JJf
lUl
t
5
H
32 33
1
2
50.

102 6 6 33 34 3
103 7 7 34 35 4

terr°am Madian
8 35 1 5 (Jord. - Hier.) 47 annus Moysi. Qui occiso.Egyptofugitin

36 Triopas rex Argivorum septimus regnavit ann. quadra-

106 10 10 3? 3 7
f gintil SeX ^
107 11 11 38 4 8

\H \\ H 2 6 10
Acenceres rex ^yP tiorum nonus regnavitann. duodecim.

16
\\l H H l \l ,
DeucalionregnarecoBpitapudeos quicirca Parnasum mo-
iraoantui.j
117 21 21 10 14 18
118 22 22 11 15 19
119 23 23 12 16 26
2 17 2»
!|2 \\ J \
.Achorisrex/Egyptiorumdecimusregnavitann.septem.
** 28 llEn MarathusrexSycion. 14™ regnavit ann. 20. -
\Jo il i \ i Cenchris
\fq B l \ f.
29
8
^fypf.
rexll-regnavit annis 18.
Diluviumsub Deucalione in Thessalia.
07 7 ,f f ^. %*°
a
Aschatades rex Assyriorum 17 M regnavit ann. 40
ili
fcnohoi
rnhpi
££££?U
^ts 0?ege
raotr
Iro^3
iniJ?

SgSf
le"em"exV
l

OC 10CC"' Sq " e
ad Salomonem
.
.
,l C

4
]l
n™
n!« •
• •
]l

g
onit
•
•
tl-4*
et V "'
,.
*•!
*-u
"''lUllb
Ul "'"
*
° S C "»
(
l
Jord
JoRJ>
»" xil d

et •'«Jiooationem teinpli
"e»
-
-Hr —
^» 10
' —
ER.) Moyses anno repromissionis
U"2R-> rcpromissionis 438 ponulum
»»> » s3cl
c °»>

nnmerantur anni
»»»"»»' ^
8 ». eisque
1

'„
"> "«"-
here

478, ad eaptivitatera rero

An. ducat.
Moysi.
1 9 19 1 42 46 AcherresiEgyptiorum 12 u « ve x regnavit ann. 8.
2 10 20 2 43 47
3 11 44
1 3 48 Echireus rcx Sycinjorum quintus decimus regnavit ann. 55.
4 12 2 4 45 49
5 13 3 5 46 50 Primus pontifex Hebreorum Aaron constituitur.
14 4 6 1 1
7 15
CrotopusrexArgivorumoctavusregnavitannisvigintietuno.
5 7 2 2 Gravanus rex Atheniensiumsecundusregnavitann. 9.
8 16 6 8 3 3
9 17 7 4
1 4 Cherres ^Egypt. rex 13 UB regnavit ann. 15.
15 23 13 7 10
24
1 Amphicteon rex Atheniensium terciusregnavitann. decem.
32 22 19
1 10 Armagis iEgypt. rex 14™regnavit annis 5. Hicetiam Danaus
m m
io i

|
i nn
narum 1.
.,»
"• %ta
.,
1.
,
VARI;E LECTIONES.
aln cecaopia. ™ita 1. alii cecrope.
|
 >Jo EKKEHAni.il n:Al;(ilKXSls 516
25 33 •23 dictusest. Erycthonius Aiheniensiuin rex quartus regnavit
*2 20 i

20 34 24 anii. quinquaginta. Hic in Grecia

3 -21 primum junxit currum.
2
( \n:. /. /., c. 2. lj»S quippc in templo Vuleani etMinervae, quod ainbo uno habebant, inventus est puer
;i dracone involutus quod signiflcavit eum magnum futurum. Et cum parentes ejusessent ignoti, pro-
;

ptercommune templum dietus est Vulcani et Minervae lilius. Ei quia a dracone mvolutus erat, draeon-
teis pedibus Bngitur oatus, et ob lioe junxisse currum.

27
28
35
36
23
20
4
5 2 4
13
(Hier. Slenelus rex Argivorumnonusregnavitann. 11. )

Renieses qui et .Egyptus, a quo.Egyptus, qusepriusAcria dicebatur, nomen accepit, regnavit ann. 68.
Huie erat frater Danaus, qui habuit quinquaginta filias; JSgyptus vero habuittotidemfilios,quosDanaus
simulatis nuptiis per tilias suas unanocteomnes oeeidit, excepto Linceo, qui post eundem Danum Argis
regnavit, qui miseratione suae sponsaeeffugit. (Or. 1,11.) Ipsevero Danaus, pulso fratre,iEgpto regnavit,
sed pulsus et ipse postea, Argos se contulit, ubi a Stenelo benigne susceptus, et ipsum postea expulit,
et in loeo ejus rcgnavit.

29 37 27 1 3 5
30 38 28 2 4 6
31 39 29 7 3 5
32 40 4 30 8 6
33 1 31 5 7 9 (Hier.) Amintes rex Assyriorum 18 us regnavit ann. 45.
34 2 32 6 8 10
35 3 33 7 9 11
36 4 34 8 10 12
37 y 35 9 11 13
Danaus, a quo et Danai rex Argivorum decimus, expulso Stenelo, regnavitann. 50, minoresque ejus
perseveraverunt usquead Euristeum, filium Steneli, nepotem Persei, post quem Pelopidesimperiumsus-
ceperunt, primo ex ipsis regnante Atreo.
Eodemtempore Darda.nius Dardaniam condidit, templum Delphis a Flegeoincensum est.
Hoc etiam tempore Busyrides in ^Egypto fuit, nliusNeptuni et Lybiae, nliaeEpaphi. Qui dum apud loca
Nilo vicina tyrannidem exerceret, transcuntes hospites crudeli sceiere posita ara interfecit.
(Aug. I. L, c. 12.) Perhaeo tempora, id est, ab egressu filiorum Israel ab ^Egypto usque ad mortem Jo-
SU33, sacra sunt instituta falsisdiis a regibus, quae memoriam diluvii, quod fueratsub Deucalione, vitae-
que erumnosae modo ad alta modo ad plana migrantium revocaverunt.
38 6 36 14 10 1

39 7 37 15 11 2
40 8 12 38 16 3
(Hire.) Moyses cum esset annorum 120 anno principatus sui quadregesimo, defunctus est, ad cujus
obitum a fabrica mnndi eomputantur anni 3720 secunduin Septuaginta interpretationem, juxta Hebrai-
cam vero veritatem duo milia 493 118 .

(Hier.) Josue, qui et Jesunave (ita Aug. et Jord.). minister et successor Moysi, introduxit in populum
in terram premissionis et divisit eis terram, et rexit populum annis 27.

1 9 39 12 4 17
8 16 46 20
(An. 2500.) 11 24
18 26 30 21 1 Corax Sycionorum rex 16 us regnavit ann. 30.
34
27 35
10 39 30 43
Mortuusest Josue, cum esset annorum 120 post cujus mortem cum pecassent filii Israel coram Do-
;

mino, tradidit eos Dominus in manus alienigenarumannis8,dein clamantibus ad Dominum dedit ducem
Gothoniel, qui primus judex rexit annis 40, quibus annumerantur illi octo afflictionis Ilebreorum 119 .

(Cf. Hier.

1 36 11 40 31 44 (Hiek.) Eo tempore Finees suscepitsacerdotium Gotoniel.

8 43 18 47 38 1 Pandion rex Athen. quintus regnavit ann. 40. Hujus filiae
9 44 19 48 39 2 fuerunt Progne et Phylomela.
10 45 20 49 4() 3
11 1 21 41 4 Belochus rex Assyriorum nonus decimus regnavit annis 25.
50
Hujusfilia Tosa, quae et Semiramis, regnavit cum patre ann. 8.
floc tempore Juppiter mixtus est Europae filiae Phenicis, quam rapuerunt Cretenses navi, cui fuit in-
signe taurus, quam postea Asterius quem alii (Aug. I. L, c. 12) Xantum dicunt, rex Cretensiumaccipiens
uxorem, procreavit exea Radamantum etSapernonem et Minoem, quos magis ex eadem femina filios Jo-
vis fuisse vulgatum est.
(Hier.) Tunc etiam Cathmus rcgnavit Thebeis, ex cujus filia Semele natus est Dionisius, qui et Liber
pater et Bachus dictus est. Poslea Cathmus et Phenix profect» de Thebeis iu Syriam, apud Tyrum et
Sydonem regnaverunt. Linus et Zetus et Amphion hoctempore in musica arte claruerunt. Ea quoque
quae de Dana, 1!0 ex qua Perseus natus est, dicta sunt, hoc tempore gesta sunt.
,

Ephyra, quae nunc Chorinthus dicitur, a Sysiphocondita est, et Bythinia a Phenice. Tharsus quoque
et Paphus conditae sunt.
Hebr. Assyr. Sycion. /Egypt. Argiv. Athen.
21 11 1 60 1 14 Epopeus Sycion. rexi7 us regn. ann. 55. — Linceus, Argi-
vorum rex1l us , regn. ann. 41.
30 20 1010 23
l Menopes, rex iEg. 17 us regn.annn. 40.
Bellespares rey Assyriorium vicesimus,regnavit annis 30 (cf. infra.)
VARLE LECTIONES.
118
ecorr. 1. "• judeorum 6. "° ita 1. pro Danse.
517
a CHRONICA. — CHRONIGON UNIVERSALE. 518
(Aug. I. I. —
Oros. c. 9.) Hoc tempore Dionisius, qui et Liber pater, vitem dicitur ostendisse hospiti suo
inAttica terra. Ilic etiam subactam Indiam sanguine madcfecit, cedibus obplevit, libidinibus polluit, gen-
tem utique nulli unquam hominum olmoxiam vernaculatantumquietecontentam. (Hier.) Habebatautem
nmltas in cxercitu suo feminas, qiue Bache appellatae sunt, non tam virtute lbrtcs aut nobiles quam fu-
rorc.
(Aug.) 1. 1.) His etiam temporibus Hercules cognomento Desanaus in Phenice clarushabetur, sed non
ille cujus ingentia et innumerabilia narrantur facta, et qucm Greci suis litteris produnt se ipsum incen-
disse. Secretiori quippe hysloria, ut sanctus Augustinus ait, plures fuisse Hercules et Liberi patres et
Apollines dicti sunt.
(IIier.) Eo quoque tempore Minos regnavit in Creta, et Celeus in Eleusina. Archas etiam, Jovis et Cali-
stonis filius, Pelasgis in deditionem rcceptis, regionem eorum Archandiam nuncupavit.
31 21 11 2 11 24
32 22 12 3 12 25
33 23 13 4 13 26
34 24 14 5 14 27
35 25 15 6 15 28
30 1 16 7 10 29 Bellespares rex Assyriorum ann. 30.
37 2 17 8 17 30
38 3 18 9 18 31
39 4 19 10 19 32
40 5 20 11 20 33
(Cf. Hier.) Post mortem Gothoniel iterum peccaverunt Hebrei Domino, ipsoque dimittente afflixerunt
eos Allophili ann. 18 qui tamen annumerantur annis Aoth.
(Beda.) Aoth ex tribu Effraim, secundus judex Hebreorum, judicavit eos ann. 80. Hic utraque manu
pro dextera utebatur.
1 21 12 21 34
7 12 27 18 27 40 "»
8 13 28 19 28 1 (Hier.) Erictheus, rex Athen. 6 US regnavit annis 50. Hujus
,

filiam Orithiamrapuit Boreas, filius Astrei, rexTracum, quem fabula ventum fuisse conflngit.
10 21 1 27 30 9 Laomedon, rex Sycioniorum 18 us regnavitannis40.
,

22 27 7 33 1 15 Arbas, rex Argivorum 12 us reenavit ann. 23.

,

23 28 8 34 2 10
(Aug.. /. I, c. 13.) Lamprides, Assyrioruin rex vicesimus primus, regnavit ann. 22.
(Hier.) Ilis temporibus fabula conficta est de Triptolemo, Celei fllio, quod, jubente Cerere, serpentium
pennis gestatus indigentibusfrumenta contulerit. Reveraautem, ut Philocorus ait, longanaviad urbesdi-
versas accedens frumentadistribuit, cujus navis insigne serpenspennatus fuit.
Fabula quoque Proserpinae, quam rapuit Aidoneus, id est Orcus, rex Molossorum. Cujus canis mirae ma-
gnitudinis Cerberus nomine Pirithouni devoravit, quid ad raptum uxoris ejus cum Theseo venit, quem et
ipsum Theseum jam in mortis periculo constitutum adveniens Hercules liberavit, et ob id quasi ab infe-
ris ereptus dicitur.
Ilac aetate Frixus dicitur fuissesecundum opinionem quorundam, qui cum Elle sorore sua fugiens insi-
dias novercales, visus est per aerem vehi abariete vellerisaurei. Fuit autemei navis parata fugienti, cu-
jus msigne aries erat. (Aug. I. I.) Porro Palefatus 122 affirmat, illius nutritorem Taurum vocatum, per quem
liberatus sit. Ilis temporibus Latona peperit Apollinem, non illum cujus oraculasolebant consuli Delphis,
sed illum qui cum Hercule servivit Admeto, qui tamen sic est deus creditus, ut pene omnes unum eun-
dcm Apollinem fuisse opinentur.
24 29 9 35 3 17
25 30 10 30 4 18
20 1 11 37 5 19 Lamprides.
27 2 12 38 20
28 3 13 39 7 21
29 4 14 40 8 22
30 5 15 9 23 (Hier.) Setus, rex JEg. 18 us regn. ann. 55, qui primus fuit
postl8 m dinastiam.
1 .

45 20 30 16 1 38 Proetus, rex Argivorum 13 us regn. annis 17.

,

50 31 1 27 12 49 Sycion, rec Sycioniorum 19 us reg. ann. 45, a quo Sycioni

,

57 32 2 28 13 50 dicti sunt, qui prius .-Egialei dicebantur.

Sosares, rex Assyriorum 22 us , regnavit ann. viginti.
His temporibus Pclops regnavit in Grecia a quo Peloponensis est vocata. (Oros. i. 12.) Hic (199) fuit
Pandionis (ilius, sub quo mysteria Grecorum esse cepere.
In Dardania vero regnavit Tros, a quo Trojani nuncupati sunt. Horum temporibus Melampus divinus
agnoscitur.
Tunc Tanlalus Frigas regebat, qui prius Meones vacabantur. Hic Ganimedem, Trois Dardaniorum regis
filium, cum in venatu flagiciosissime rapuisset, majore conserti certaminis feditate delinuit, sicut Fano-
cles poeta conflrmat, qui maximum bellum ob hoc excitatum fuisse commemorat. (Hier. Oros. 1.
1.) Qui-
dam autem dicunt ipsumTantalum, utpote asseclam deorum, raptumpuerum ad libidinem Jovisfamiliari
VARI/E LECTIONES.
121
Hic deficit cod. 10 unde 1 1 jam ad historiam transit Romanam ita pergens His temporibus coepit
; :

regnum esse in Italia. Quod translatum Romam, per diversas potestates excrevit in monarchiam Roma-
norum, quas hactenus durat, sicut sequens ratio declarabit. " l e corr., duobus nocabulis. quorumalte-
rum erat philocorus, erasis 1. " s VIII. 1.
NOTtE.
(199) Dicit Hicronymus de Erechthoo.
519 EKKEHARDl URAUGlENSlS 520

lenocinio preparasse, qui Rlium quoquesuura Pelopem epulisejus non dubitasset impendere. Ipseetiam
Pelops, quia Hyppotamiam duxit uxorem, contra Dardanios Trojanosque magna pertulit certamina.
Eo cliain tempore Atrei el Thieslis stupra et parricidia eoelo quoque invisa contigerunt; Medea quo-
que scvo amore sauciata. cede pignorum parvulorum grassatur; EtheocleseciametPolinices mutuiscon-
cursibus perierunt.
(Hiek. — Onos. i, 11,- Adg. c. 13.) Perseus, interfccto non sponte Acrisio, a Grecia in Asiam transiit,
ibi barbaras gentes gravi diuturnoque bellodomuit, et novissime victor nomen subjectaj dedit. A Pcrseo
namquc Persae sunl vocitati. Perseus vero et uxorcjus Andromeda post mortem sic in coelum rapti cre-
diti sun'., ut imagines eorum stcllis designarentur eteorum nominibus appellarentur.
(Aog. %b. c. 14^ Ino, uxor Radamanti, et filius ejus Melicertes precipicio spontaneo in mari perierunt,
et Ino a Grecis Leucothea dicta est, a Latinis mater Matuta, Melicertes deus Portunus.
'Oros. i, 12. — Aug. c. 13. ) Tunc et OEdippus fuit, patris interfector, matris maritus, liliorum frater,
suusque vitricus, de quo fabula refert, quod monstrum quoddam quadrupes humana facie, quod sphin-
gam dicunt, suo precipicio perire compulcrit, eoquod questionem, quam velut insolubilem solebat pro-
poneiv, solverit.
Alke quoquc fabulae his temporibus ficta? sunt. De Gorgone scilicet, quod serpentibus crinita fuerit et
pulchritudine sui aspcctus homincs in lapides converterit, dc Pegaso equo ex cjus sanguine nato, de
Yppocentauris, quod equorum hominumque natura permixti sint, et aliae multae.
(Hier.) lon, quidam vir fortissimus, Athenicnses cx suo vocalmlo Iones vocavit.
Hebr. Assvr. Svciou. Egyp. Argiv. Athen.
88 1 3 29 14 1 Cccrops,juniorErictheifrater,rexAthen.7 us regnavitann.40.
89 2 4 30 15 2
60 3 5 31 16 3
61 4 6 32 17 4
7 33 8 Acrisius, Argivorum rex 14 us
regn. ann. 39.
02 5 1 ,

23 49 17 21 Lamperes, rex Assyriorum 23 us regnavitann. traginta.

78 1 ,

Hujus temporibus, mortuo Acrisio, dcfecit regnum Argivorum, quod stetitper annos482; exin translato
in Micenas impcrio, rcgnavit posl Acrisium Euristeus, Stencli filius, deinde Atreus, Thyestes, Agamcnnon,
Eevstus Orestes, Thvsamnus, Pentilus, Cometus usque ad Heraclvdarum descensum iri Pcloponenscm.
*
79 2 24 80 18 22
80 3 25 81 19 23
Post morten Aoth Hebreos in ditionem sibi redigunt alienigenae annis 20, qui conjunguntur tempon-
bus Debborae et Barach.
(Beda — Aug. c. 15.) Debbora prophetissa judicavit populum annis 40, debellans hostes per Barach,
qui fuitex tribu Neptalim. Debbora vero fuit ex tribu Effraim, cujus prophetia de Christo minus
est
aperta et diuturna indiget expositione,
1 4 26 52 20 24
2 5 27 53 21 25
3 6 28 84 22 26
4 7 29 55 23 27
us regnavit ann. 66.
5 8 30 1 24 28 (IIier.) Ramses, rex ^Egypt. 19 ,

Atheniensiim US regnavit ann. 25.

18 21 43 14 37 1 Pandion, rex 8 ,

19 22 44 15 38 2
20 23 45 16 39 3
Micenarum
regnum in-
cipit.
21 24 1 17 1 4 Polibus, Sycion, rex 20 us regn. ann. 40.
,
Euristheus, rex —
Micenarum primus, regnavit ann. 43
28 1 8 24 8 11 Pannias, rex Assyriorum 24 us regnavit annis 45. ,

Hoc temporc Amphio regnabat Thebis, quem ferunt cantu cytharae saxa movisse, quia duro corde et,
ut ita dixerim, saxei quidem erant auditores.
Ea etiam quse de Spartis mcmorantur hoc tempore contigisse dicuntur, quod Palefatus scribit, eos,
cum proximarum essent regionum, adversus Cathmum constitisse, et propter repcnlinos quasi deterra
contractus et ex omni partc conlluentiam Spartos esse vocatos.
Ilium conditum est ab Ilo.
(Aug. c. 15.) (H. R.) His temporibus Laurentes ubique in Italia regnabant, quorum rexprimus, ut qui-
dam dicunt, Picus fuit, filius Saturni. Qui Saturnus Jovem filium de Grecia fugiens, in civitate quae ex
ejus nomine Saturniadicta est latuit, cujus ruinas hactenuscernuntur in fmibusTusciae non longe ab t/rbe.
Et quia in Italia latuit,ab ejus latebra Latium appellata est. Hic rudcs adhuc populoset in montibus aut

ficere, ut uberiores funderet fruges, Stercutius sive Sterricen vocatus est. (Aug. t. I. —
H. R.) Ipse etiam
et nummos aereos primus instituit. Pro quibusmeritisindocilis et rustica multitudo dcum illum appellavit.
Sedut quibusdam placet, primus in Italia regnavit Janus, deinde Saturnus, quem (200) ipse Janus fugien-
tem de Grecia suscepit et propte.' ingenium ejus in regni consortium assumpsit, (H. R.) deinde Picus,
lilius ejus,de quo fabulose dicitur, quod a quadam maga famosissima Circe nomine obcontemptum ejus
amorem in avem nominis sui mutatus sit, eo quod augur preclarus avem picum in augurio secum habue-
rit (Cf. Aug. 1. 1). (H. R.) Post hunc iilius ejus Faunus, qui fuit pater Latini, cujus mater Carmentis
Nicostrata Latinas litteras creditur rcpperisse. Quibusregnantibus 150 anni referuntur evoluti. Regnante
tamen Latino, qui Latinam linguam correxit Latinosque de nomine suo vocavit, Troja capta est, cum
apud Hebreos Lapadon Hebreos Lapdon tercium sui principatus ageret annum.
NOLE.
(200,1 Q,um, — asstmpit, unde hausta sint nescio.
 .

521 CIIRONICA. — CHRONICON UNIVERSALE. &$

Hebr. Assyr. Sycion. jEgypt. Argiv. Athen.
40 13 20 30 20 23
(Hicr mortem Debbora Hebreos in ditionem redegerunt alienigenae annis 7, qui coniuncti
)
I»ost
sunl
anms Gedeon sccundum traditiones Judeorum "*. Gedeon,qui et Hierobaal, cx tribu Manasse
iudicavif
populum Ilcbreorum annis quadraginta (cf. Kedam).
1 14 21 37 21 24
2 13 22 38 22 25
3 16 23 39 23 1 (Hier.) Egeus, filiusPandionis, re.x Athen. 9 UR , regn. annis 48
21 34 1 87 41 19 (Hier.) Inachus, rex Sycion. 21 us , regnavit ann. 42.
22 35 2 88 42 20
23 36 3 89 43 21
24 37 4 60 1 22 Atreus et Tbiestes fratres regnaverunt Mvcenis annis 68.
11 ** ' l 29 Menoses rex^gypt. 20"vegn. ann. 40. Hicaquibusdani
32 48 12 2 9 30 (Orosio) dicitur Vesoces 115 .

13 3 10 31 (Hjeu.) Sosarmus, rex Assyrium

.p . \ , . vicesimus quintus, reena-
yit anms decem et
t
novem. IIis temponbus quidam asscribunt gesta
Acteone ct Pentheo dicunlur.
Libcri patrisest ca qiiae de Li^ureo et
*
° '
uu
40 8 20 10 17 38
Abimelcch filius Gedeon ex concubina, occisis fratribus suis septuaginta, iudicavit
populum
"«««ouieu
Hcbreo-
rum annis tnbus (ct. IIier.)
l '

1 9 21 11 18 39
2 10 22 12 19 40
3 11 23 13 20 41
1 1 24 U 21 42 Th °' a flIhlS F ° a P ° trui Ahime,ecll iudicavit Ifebreos annis 22
(cf. JIiER etBED )
' >

8 19 3I 2I 2S (HlER -) Theseus, filius JEgei, rex Athen. 10««, regnavit

l
„ , .

Mitreus, rex Assynorum viccsimus sextus regnavit annis 27

.
B ann 3U
30 '
'

IIoc tcmpore Orpheus Trax clarus habebatur, cujus discipulus

fuit Museus, Einolpi filius
(Auc,. c. i3.)Lmus etiam, magister Herculis, famosns
fuit,- ii.se etiam Hercules certamina mnl
toegit Antheum.interfecit, qui idcirco iilius Terrs dicitur fuisse cadensque vhS
quia palestricse artis, qusBin erra exercetur, scientissimus
ex ea ;
«EmhET
erat. (Hier.) Ydram autem quam Ilercules
61 a Ca,U pallUlCm f° ntibuS redundant em, Plato asser/t mulierem
EShvViiS fuisse caUidisshnam
oO P'l \ Slu ili
Hcilum Laphytarum etCentaurorumhoc fuitin tempore,quosscribitPalefatus
nobiiissimosequitesfui<S3
Thessalorum .psosque a Laphitis creditos ct d.tos essc ccnlauros,
(Oros..,13) quia discurrentesinbVl o
equites velut unum corpus cquorum et hominum sua velocitate
viderentur conficere
(Hier.) Ea etiam qua3 de Dedalo referuntur hoc tempore
fuissc dicuntur, qui visusest fecisse simulacra
se movent.a, qiweuampr.musomnium pedes statuarum a
se inviccm separavit, aliis conjnnctim cas facien-
tibus, necnon quomodo cum fil.o Icharo M.noem navi fugerit,
ct propter nimiara velocitatcm et ravesti-
'uvesu
gahilcm fugam avolasse pennis estimatus sit.
l
(Oros ) Minos «Cretensibus leges dedit, cujus filius Androgeus ab
Afheniensibus dolo interfectus est
cin. ludosagcntcs superaret. Unde alroc ssimus inter
Cretenses ct Athenienses certamen f ul , 1 i
popul.s utrisque profligatis, cruentiorem victoriaminfeliciter
exercuerunt Cretenses. Qui nobiliuni Athe-
mensum »• f.l.os Mmotauro uevorandos crudeliter addicebant. Utrum vero hic Minotaurus
erus ac inhu-
nian.ss.mus crudehsque uer.t homo, an mforme prodigium, dubitatur
(ita Oros.). (Hier.) Scribit
enim Ph.locorus in seeundo Attid.s libro magistrum Minois fuisse
Tauruii nomine inhumanum a-
que crudelem ct qu.a M.nos super mortem Androgei agonem statuerat.
,
premii nomine pueros \tti-
cos la.g.ens, illc fortiss.mus omnes m contentionc superabat;
sed tandem factum est, i. a Theseo in
palestriavinceretur,ob quod Athemenses puen a tributariapcenaliberati
sunt.Theseus autem Athenie-
inenses,qu. prius per regionem dispersi erant, in unamcongrcgavit
civitatem. Qui etiam Helenamrnm.it
qua.n rursus fratrcs i.lius receperunt, capta matre Thesei. Tandem
Thescus Athenas H""«««a
nrofuffus uciBtmuii,
derelinu
'

lgnominiose cjcctus.
Hoc etiam teinpore Argonauta? fuerunt, qui cum Jasone pro rapiendo vellere
aureo Colchos Detic-
unt Quo temporc Laomcdon regnavit apud Trojam, post quem lilius ejus Priamus, sub
quo Troja caota
(Oros. i, 14.) Eodcm quoquc tcmpore \esoces rcx
^Egypti meridicm et soptenlrionem, divisas pene
o to coelo ac pelago
plagas, aut miscere bello aut regno jungere studens,
Scythis primus be lum
n lixit, missis prms legatis, qui hostibus parendi leges
dicerent.Scytha? autem legatis respondcrunt sto-
hdc opulcntissimum rcgc.n advcrsus inopcs sumpsisse bellum,
quod timendum sibi magis versavice
fuerit; propter mcertos bellievenlus nulla ibi premia, et
dampnamanifesta;porrosibi nonlxspectandum
dum ad se vematur sed causa preda? ultro se obviam ituros. Ncc mora; nam
dicta factis insecuntur
pnmumque ipsum Vesocen territum refugcre in regnum cogunt, destitutum vero exercitum
omnomque invadunt'
belli apparatum capessunt, universam quoque.Egypium
depopularentur, nisi naludibus'
«ili impedirendur. Inde cont.nuo rcversi, totam Asiam
infinitis cedibus perdorauerunt. Ili autcm fuerunt'
qui l.c tie vel Gotlw dicti sunl, ct hoc modo hocque
temporc primum dc Tcvtha exicrunt (cV
Jora. ae reo. C:t., c. 0. v

9 1 32 22 29 2 Mitrcus.
1°. 1 33 40 13 (Hier.) Festus, Scycion. rex 22 u? , regn. ann. 8
JJ
-*' 13 2 34 41 14
22 14 3 38 42 18

VARLE LECTIONES.
111
»* hebreorum 8. « B Hic Vesoccs post addita esse videntur 1. — ^dicunt cor ut tideiu? dinanl
cant \
mos httera M rulra omissa 1 ideoque Inos 8 ls8
athcnensium 1.
'
' f *

Patrol. CLIV.
17
 23 EKKEHARDl URAUGENSIS 524

Jatr ex tribu Manasse judicavil populum Dei annis viginti duobus habens Qlios bellatores 30,totidem
civitatum principes.
Hdbr Assyr. Sycion. iEgypt. Mvcen Athcn.
'

1 18 4 36 43 16
;> 16 8 57 44 17
3 17 6 38 48 18
4 18 7 39 46 19
fi 10 8 40 w 20
ii 20 1 1 48 '21 Adrastus, Sycion. rex -23 u % regn. ann.
Adrastus 1. — Agamenes, rex
7 -21 •1
2 49 1-1 iEgypt 2|us pegnavit annis -2ii.
8 22 3 3 80 23
9 23 1 4 81 24
10 24 1 8 82 25 Pbylopid
Pbylopides, Sycion. rex 2i us regnavit annis 31
,

11 28 2 6 53 -20

12 26 3 7 «4
27
13 27 4 8 2888
Thautanes, rex Assyriorum vicesimus septimus, regnavit annis 32.
Ilis teinporiluis Minos adhuc leges et jura constituit, qui tandein in Sicilia adversus Dedalum arma
capiens, n filiabus Cocali occiditur.
(IIier.) Tunc etiam Hercules argonem 01ympiacumconstituit,a quo usque ad primam olimpiadem subpu-
tantur anni 430 Cui inter ejus ingentia duodecim annumerantur insignia (cf. Aug. c. 1-2. Hier.) Qui —
dumplura fortiter fecisset, indicit in morbum peslilentem, et ob remedium doloris injecit se in flammas
in monte CEta, sicque morte finitus est annoaeialis suae82.
Per hoc tempus Alexander Paris Helenam rapuit propter quam deeennale Trojanum bellum ortum et
Troja capta est. Rapuit autem eam anno 15. Thautanis et 25 anno ejus Troja capta est.
14 1 5 9 86 29 Thautanes.
18 2 6 10 57 30
16 3 7 ll 88 Menestus, rex Athen. ll us , regn. ann. 23.
1

22 9 13 17 04 7
Post mortem Jair Hebreos insuam dilionem redigunt Ammonitae annis 19, quicum temporibus poste-
rioruin judicum computantur juxta traditionem Judaeorum.
1 10 li 18 68 8 Jepthe jadicavit populum Hebreorura annis 6.
2 11 15 19 9 l Agamemnon Micenis imperat. ann. 15, cujus anno 18° Troja
capitur.
1 16 20 24 G 14
Abessan sive Esebon j'udicavit populum Dei annisseptem (Jud. xn), babens triginta filios totidemque j

filias, deditque filias viris el filiis duxit uxores dum adhuc viveret
2 17 21 •25 7 18
3 18 22 •20 8 10
4 19 -23 1 9 17 (IIieu.) Thcores, .Egypt. rex 22"*, regn. ann. 7.
8 20 24 2 10 18
6 21 3 -2511 19
7 22 26 4 12 20
Labdon judicavit populum Dei annis octo, habens filios 40. In libro autem Judicum (cap. xn)
ferlnr post Esebon rexisse populum ann. 10 judex Aglaon, qui apnd 70 interpretes non habe-
tur. (Isn>.> Tercio autem anno Labdon, qui est -25 us Thautanis, capta cst Troja.
1 23 "27 8 13 -21

2 24 28 G 14 22
3 25 29 1 15 23 (Hier.) Excidium Trojae, ex quo usque ad primam olimpiadem
computantur anni 408.
/Egypliorum dinasti visesima mox post excidium Trojae incipit, tendens per annos centum sepluaginta
septem, cujus temporis reges apud nos non habentur. —
Micenarum vero reges post haec non scri-
buntur in ordine: regnavit tamen post Agamennonem Egistus, post quem Orestes, tljin Thysame-
nus, Pentilus, Cometus; sicque post annos oeloginla ab excidio Trojao ad Lacedemones translatum est
regnum (cf. Hier.).
4 26 30 1 1 Demophoon, filius Thesei, rex Athen. 12 us reguavit ann. 33.
8 27 31 2 2
(Jord. Auc. c. 19) .Eneas fugicnsde Troja venit ad Italiam cumviginti navibus,ut dicunt(^. R. Jord.),
anno tertio post exeidium Trojae, licet quidam dicant (cf. Hier., Jord.,2Y. R., Alg.), eum venisse anno
septimo, seque conjunxii afiinitatis gratia cum Lalino, filio Fauni, regc Latinorum, accepta filia ejus
Lavinia in uxorem, interfccto Turno, Dauni Tuscorum regis filio, qui cam desponsaverat; sicque Frigas
Italosque populos unitos nominavere Latinos, et jam ex tunc et deinceps quamvis in pauperrimo regno
locoque angusto qui dicebatur Agro Laurentum regnaverunt. Mortuo aulem Latino, regnavit ^Eneasannis
tribus, fecitque castellnm quod ex nomine uxoris suao Lavinium appellavit. Qui (201) uum sevissimus
esset ac crndelissimus belligerator et nulli parceret, ob tantam impietatem a Deo ictu fulminis percussus
interiit. Quidam dicunt (cf. Fred ii, 8, 3,) quod .Fracas et Frigas duo fratres fuerint germani, e quihus
./Encas in l.atio, Frigas rcgnaverit in Frigia, de quo progressa progenies cum per mullas regiones vagando
curn uxoribus et liberis oberraret, elegit sibi regein ex se Francion-em nominc, ex quo Franci putantur
vocari, eo quod ipse fortissimus esset,"ct dum cum plurimis gentibus pugnasset, dirigens iter suum in.
NOT.L.
(201jQvi —
intcriit, ex quo auctore desumpta sint nescio. In Uspurgensi (11) de ipsohsec narrantur.
Hinc Romanorv.m gens dvxit origiuem ab JEnea profugo et,ut ij^se Virgilhts adulatur, viro forti
abatiis vero traditvr, patrice proditore ac necromantico, v.tpote qui etiamvxorem suam diis svis imnio-
taverit,
 525 CHRONICA. — CHRONICON UNIVERSALE. 520
Europam, inter Rhenum et Danubium consedit, ibiqne mnrtuo Franciono plurima prelia gcs-
serunt quos reliquit, quibus attriti, ad parvam manum deducti snnt. Hinc duces ex se con
stituerunt, attamen jugum alterius ferre semper recusaverunl. K\ quibus progressi estimantur qui
adhtic Franci vocantur.
(H. R.) Mortuo autein .Enea, Ascanius, iilius ejus, qucin ei QreuSa apud Trojam peperit, qucm-
qtie secum adduxit, regnum susccpit, annisquc, 38 regnavit. Genuit autem l.avinia filium post mor-
tem JEnex, quem Postumus yEneam vocavit, qui etiam Silvius dictus est, ut quidam dicunt (Jord.)
quia Lavinia, metuens invidiam Ascanii, clain eum in silva gcnuit et nutrivit. (/{. R.) Quem tamen
Ascanius summa pietate educavit, et derelinqucns Lavinium novercfe suse Laviniag, Albain condidit
civitatem, ibique regnavit, filiumque generans Julium vocavit, unde famiiia Juliorum orta est. Cum-
que regnasset Ascanius annis 38, et filius ejus adhuc csset parvulus nec regcndis civibus idoneus, fra-
trem suum Postumuin /Eneam Silvium regni reliquit heredem, a quo reges postmodum dicti sunt Silvii,
et ab Alba Albani (cf. Joiu>.)
tcmporibus facta dicuntur ea qu:e de Ulixe reforuntur, quomodo trieri fugerit Scyllam,
(Hier.) His
hospites spoliare solitam. Scribit quoque Palefatus in primo libro incredibilium, Syrcnas tnnc fuisse
meretrices, quae docipiebant navigantes.
Tunc ctiam Pyrrus in templo Delphicj ab Oreste occiditur, proditione sacerdotis Macharei.
Homerum quoque tunc fuisse quidam dicunt, de cujus tempore varia opinio est, allis dicentibus cum
fuisse post annos centum Trojana) eversionis, aliis post 200 aliis post 180 aliis diverso modo.

Hebr. Assyr. Sycion. ;£gypt. Alban. Athen.

Latin.
28 1 3 yEneas. 3 Pelasgus, Sycion. rcx 25 us , regn. ann. 20.
7 20 2 4 1 4
8 30 3 5 2 5
Post Lapdon suam redigunt alienigcnaj annis 40, qui annumcrantur temporibus
Ilebreos in ditionem
judicum posteriorum secundum traditionem Ifebreorum.
Samson judicavit populum Ilebrcorum anns viginti. Qui cum mirabiliter fortis essct, a gentibus pulatus
ast Hercules.
1 31 4 6 3 G
2 32 5 7 1 7 Ascanius, Albanorum rex primus, regn. ann. 38.
3 G 1 8 2 8 (Hier.) Teuteus, Assyriorum rex vicessimus octavus, rognavit
ann. quadraginta. Cujus anno primo Ascanius civitalem condidit, quam Albam longam vocavit.
18 10 1 23 17 23 Zeuxippus, rex Sycioniorum 26 ua et ultimus, regnavit ann. 32
19 17 2 24 18 24
20 18 3 25 19 25
Heli sacerdos paritcr et judex erat annis quadraginta,sub quo arca capta est, quodille audiens cecidit
de sella sua et mortuus est.
1 19 4 26 20 26
9 27 12 34 28 1 Onixistes, Athen rex 13 us , regnavit ann. 12.
20 38 23 45 1 12 Silvius Postumus, filius iEnese, Albanorum rex secundus, re-
gnavit annis 29.
21 24
39 4G 2 1 Aphidas, Athon, rcx I4 US regnavit annum unum.
,

22 40
25 47 3 1 Thymaetes, Athen. rex 15 us regnavit an. 8.
,

23 1 26 48 4 2 Tineus, rex Assyriorum 29 us regnavit annis 30. Quo regnanlo

,

ilii Hectoris, cxpulsis Antcnoris posteris, receperunt Ilium, Heleno subsidium sibi fercnte.

30 8 55 11 Mclanthus Athen. 10 us regnavit ann. 37.

1

Defecit rcgnum Sycioniorum, quod per annos 962 traditur porrectum. m

31 9 56 12 2 '

40 18 G5 21 11
Samucl prophcta et judcx ot Saul rex populum Hebreorum regebant annis quadraginta. Ex hoc coepc-
•unt reges esse in populo Hcbrcorum Saul quippe primus erat (cf. IIier.) :

1 19 66 22 12
9 27 74 l 20 (Hier.) .Eneas Silvius, Albanorum rex tcrcius, regnavit ann 31,
n alia vero reperitur hystoria, Latinum Silvium quarto rcgnassc loco, Silviae ct Melampodis filium, fralrcm
^ostumi Silvii, ct quinto, qui nunc hic quartus ponitur, Silviam .Encam. Silvii Postumi filium.
10 28 75 2 21
11 29 7G *2 3
12 30 77 23 4
Dercilus, rex Assyriorum tricesimus, rcgnavit annis 40. Quidam dicunt, hoc tempore Homorum
uissc.
Iloc tempore Peloponcnscs contra Athcnicnscs dimicani. (Auc. c. 19.) Codrus autem rex Athonien-
ilim 130 Peloponcnsibus, suffi civifalis
hostibus, se intorlicicndum ignotus obtulit, sioquopatriam libcravit,
tesponsum cnim acccperant Pclopononses, tum dcmum se superaturos osse Athenienses, si regein
llorum non occidissent Codrus autem habitum pauperis induens, accessit ad castra colligens ligna,
;

osque jurgiis provocavit, donec eum quidam intcrfeccrunt. (Aog. I. I.) Undo ait Virgilius Et jwrgia :

odri. Quom Atbenicnses tanquam doum honorc sacrificiorum coluerunt.

Hebr. Assvr. .'Egvpt. Alb. Atben. Laced, Chorinth.
13 1 78 5 24
14 2 79 G 25 (Hier.) Laccdcnioniorum ct Chorinthiorum rcgna cxo-

VARI.E LECTIONES,
159 l80
mille LXIII. 4 9°. athenensium 1,
621 KKKEHARDI IJRAUOIENSIS 538

Hebr. Assvr. /Egypt. Alban. Atlicn. Laced. Chorinlh

u; 3 gg 7 20 sed Lacedemoniorum rex primus Euristheus
riuntiir ;

1,; 4 ,si 8 27 regnavit annis 42. Corinthioruin vero primus Alethes

l 1

regnavit annis 38.

27 u ()-2 19 12 12l Codrus, lilius Melanlhi, rex Atheniensium 17 us regnavit ,

annis 21.
40 28 103 1 14 28 25 Latinus Silvius, rex Albanorum quartus, rcgnavit
ann. IiO.
Hic linitur setas tercia, hahens annos nongentos quadraginta, et fiunt simul anni trium aotatum2888.
Quarta aetas debiuc incipit a David (cf. Isid. abb. Cbron.)
1 20 106 2 18 26 2G (Hier. David ex tribu -Tuda rex Isracl rcgnavit annis"40,
prophetantibus,in Judaea Samuele, Gath, Natban, Asaph sub quo Abiathar pomlifex.
;

S 30 113 9 1 33 33 Medon, rex Athen. 18 us regnavit ann. 20. ,

9 37 114 10 2 34 34
10 38 118 11 3 38 35
11 39 110 12 4 30 1 Yxyon, rex Chorinthiorum seeundus, regnavit annib 37.
12 40 117 13 8 37 2
13 1118 14 6 38 3 Eupales, Assyriorum rcx tricesimus primus, regnavit
annis triginta oeto. Cujus anno 30, ut quidam dicunt, Kartago condita cst a Carcedone Tyrio, sivc ut ali»
volunt a lilia ejus Didone, anno centesimo tricesimo quinto post eversionem Trojse.
14 2 119 15 7 39 4
l!i 3 120 16 8 40 8
16 4 121 17 9 41 6
17 8 122 18 10 2 7
18 1-23 19 11 1 8 .Egis, Laccdemonum rex secundus, regnavit annum
19 7 I2i 20 12 1 unum, post quem tercius Echestratus regnavit ann. 35.
28 16 133 ;9 10 181 Aeastus, Athen. rex 19 us regnavit ann. 30". ,

1 29 146 42 14 23 31 Salomon, filius Pavid, omnium flebreorum regum sa-

pientissimus ae ditissimus, potitur regno Israhelitieo, a patre David nobiliter dilatato, qui Domino
monente templum Hierosolimis mirabiliter, patris suffragantibusimpensis, quarto regni sui anno aedificare
coepit, annoque regni ll°omneopus templi consummavit. Regnavii autem annis 40. Sadoeh et Ahias
Svlonites prophetahant.
2 30 147 43 18 24 32
3 31 148 44 16 28 33
4 32 149 48 17 26 34 Prima templi aedificatio, ex qua usque ad desolationeni m
ejus anni 442, menses 4 dies 10, usque ad restaurationem vero cjus, id est ad secundum annum Darii,
anni ul2. menses 7, dies "20.

;; 33 180 40 18 27 38
34 181 47 19 28 36
7 38 182 48 20 29 37
8 30 183 49 21 30 1 Egelaus, rex Chorint. 3 US , regnavit ann. 37.
9 37 184 80 22 31 2
10 38 188 I 23 32 3 Alba Silvius, Albanorum quintus, rcgnavit ann. 39.
11 l 186 2 24 33 4 Laosihencs, rex Assyriorum tricesimus secundus regoa-
12 2 137 3 28 34 8 vit annis quadraginta quinque.
13 3 188 4 £0 3o
14 4 Ij'.) 5 27 I 7 I.aboles, rexLacedem. quartus, regnavit ann. 37.
24 14 169 18 I 11 17 Archippus, rex Athen. 20 us regnavit ann. 19. ,

33 23 1 24 10 20 20 .Egyptiorum dinastia 21 a in qua primus rcgnavit

,
Se-
mendis ann. 20.
40 30 8 31 17 27 33
Hic oritur dissonantia hysloriam in annis videlicet Salomonis, qui in libro Regum dicitur annis qua-
draginta regnasse. Josephus vero d cit (m, 1), eum annis ociogiuta regnumtenuisse, et o.nne vitac illius
1

spacium annorum 94 fuisse. Mortuo aulein •alomone, regnum Hebreorum divisum cst, et dme taniuni
tribus remanserunt cuni Roboam, lilio S.lomonis, qui regnavit in Hierusalem quae duae tribusexeoquod ;

David ex tribu Juda oi tuscst, dictao sunl Jiula, undeet universa g nsJudaeorum sortita est nomen decem ;

vero tribus retincnles antiquum noiTien, Israel diclae sttnt, regemquc sibi elegerunt Hieroboam, qui
regnavit in Samaria (cf. Hier. et Adg. xvii, 21).
(IliEit.) Roboam itaqne, lilius Salomonis, regnavit supcr Judam in Hierusalem ann. 17, licet et alii di-
cant 22. Cujus anno quinto Sesahc <ita Bcda) sive 132 Susacbim rex iEgypti pugnans contra Hierusalem,
cepit cam, et spoliavit templum Prophetabant aulem in Judaea Achias," Amos, Johel ct Azarias.
Hieroboam autem regnavit super Israel in Samaria ann. 22, et peccare fecit Israel in vitulis aureis
quod malum per annos multo prevaluit (III Reg. xir).
Juda. Israel.
1 1 31 9 32 18 28 34
2 2 32 10 33 19 29 3o
3 3 33 11 34 I 30 36 (Hier.) Thersippus, Atheniensium rex vicesimuf
4 4 34 12 38 2 31 37 primus, regnavit ann. 41.
8 8 38 13 36 3 32 l Primnis rex Chorinthiorum quartus, regnavi!

VARI.E LECTIONES.
151
ad — XX. partim e corr., parUmpost add. \.
m q. s. sive e corr. \.
52«J CHRONIGA. - CHKONICON UNIVERSALE. 530
Juclu, Israel. Assyr. ^Egypt. Alban. Athen. Laced. Chor.

G 36 14 37 4 33 2 annis triginta quinquc.

7 7 37 15 38 5 34 3
8 8 38 16 39 G 38 4
y 9 39 17 1 7 3G 3 Egyplus Silviussive Atis, rex Albanorum sex-
10
11
12 12
10
11
42 20
40
41
4
18
19
10 2
2
3
8
8
9
37
17 G tus, regnavit annis viginli
Doristus, Lacedemonorium rex quinlus, re-
gnavit annis viginti noveni.
quatuor.

13 13 43 21 5 11 3 9
14 14 44 22 12 4 10
15 18 45 23 7 13 5 11
Pyriciades, rex Assyrioram tricesimus tercius, rcgnavit annis triginta.
His temporibus Ephesus condita est ab Andronico. Samus quoquc conditur et Smirna in modum urbis
ampliatur. Una etiam ex Sybillis claruit, quia plures legimus.
16 16 24 1 8 14 6 12
17 17 2 28 9 15 7 13
18 18 3 2G 10 10 8 14 Abia, filius Roboam regnavit supcr Judamin
Hierusalem annis tribus (cf. IIier. et Bedam.).
2 19 4 1 11 17 9 15 (Hiek.) Pseusennes, rex secundus vicesimae
3 20 5 2 12 18 10 16 priinae dinastiae jEgyptiorum, regnavit annis
quadraginta ct uno.
1 21 G 3 13 19 11 17 Asa, iilius Abia3,regnavitinllierusalemsuper
Judam annis quadraginta et uno, proplictantibus in Judaea Aggeo, Ilieu, Amos, Johel, Azaria, qui et
Abdo 133 Abdia, Michea (cf. Hier. et Bedam.)-
,

2 22 7 4 14 20 12 18
3 1 8 5 15 21 13 19 Nabath, filius Ilieroboam, regnavit in Sama-
4 2 9 G 1G 22 14 20 ria annis duobus, quem intcrlccit Baasa, et
regnavit pro eo (cf. Hier.).
5 . 1 10 7 17 23 15 21 Baasa regnavit super Israel in Samaria 13s
anais viginti quatuor.
12 8 17 14 24 30 22 2S Tria milia annorum ob oriinne 3 mundi. '

13 9 18 15 1 31 23 29 IIier. et H. m.) Capis Silvius, qui Capuam

condidit lilius regis superioris, rex Albanorum septimus, regnavit ann. viginti et octo.
20 16 25 22 8 38 l (IIier.) Agesilaus, Laccdem. rex6 us regnavit
1

—
,

21 17 20 23 9 39 2 2 ann. 44. Bachis, Chor. rex 5 US regnavit ,

22 18 27 24 10 40 3 3 ann. 35.
23 19 28 25 11 41 4 4
24 20 29 26 12 5 5 Phorbas, rex Atheniensium vicesimus secun-
1

25 21 30 27 13 2 6 dus, regnavit ann. trigiuta et uno.

20 22 28 114 3 7 7 Offraetheus,rex Assyrioruni tricesimusquar-
27 23 2 29 15 4 8 8 tus, regnavit annis viginti.
28 24 3 30 1G 5 9 9
29 l 4 31 17 G 10 10 Ilela filius Baasa, regnavitsuper Israel anuis
30 2 5 32 18 7 11 ti duobus, quem occidit Zambri et regnavit in
loco ejus 13b septem diebus 13$ (cf. Heir.).
31 1 6 33 19 8 12 12 Amri, occiso Zambri , regnavit super m
Israel annis duodecim.
4° 10 15 1 28 17 21 21 Nefercheresrex.Egypt.regnavit ann.quatmr
2* H 16 2 18 22 22
1 Carpentius Siivius,* rex Albanorum octavus,
regnavit annis trcdecim.
1 12 29 3 2 19 23 23 Josaphat, filius Asae, regnavit super Judam
in llierusalem ann. viginti quinque. Cujus temporibus prophetaverunt ilelias, Hclis :us, Abdias, Zacha- ;

rias, Micheas.
2 1 18 4 3 2J 24 24 Ahab, filius Amri 18S , regnavit super Israel
ann. viginti duobus.
2 19 4 21 I '/j 25 Ammonopthis, rex.Egypt. regnavitann. no-
4 3 2 205 22 26 26 vem.
5 4 1 3 6 23 27 27 O.fratanes, rex Assyrioru n tricesimus
quiutus, regnavit quinq uaginta.
12 11 8 13 30 1 34 34 (HiER.^Osochorrex.Egypl.^eguavit annissex.
13 12 9 2 1 3i 35 35 Tiberinus Silvius, Carpcutii lilius, rex Alba-
noruin nonus, regnavit ann. oc to. (H. m.) Hic cadens in fluvium Albulam extinctus est, unde postca
Tibcris appellatus est,
14 '13 10 3 5 1 36 (HiER.).MegialesvelMigades 139 rex Athenien-
1

— Agelas rex
,

Sium vicesimus tercius regnavit annis triginta. CorinthioVum G Ui regnavit ann. 30.
18 14 11 4 3 2 37 2
16 15 12 5 4 3 38 3
17 16 13 6 5 4 39 4
18 17 14 1 5 40 5 Spinnaelieusrcx.Egyptiorum regnavit ann.9.

VARI.E LECTIONES.
1:53
qui ct Abdo in margitie 13t
manu lS8 w
d. e corr l.
137
o. z. e corr.
1.

1.
m esamaria
corr. l.
superscr. tersa alia forUisse
in9
vel m. post add. I .
i. r. pro eo 5. s.
 531 EKKEHARDl UKAUGIENSIS 532

Juda. Isracl. Assyr. .Egypl. Alban. Athon. Laced. Clior.

19 18 15 2 7 6 41
20 19 1(5 42
3 7
8 7 . .

'2120 17 4 43 8l Agrippa Silvius, fihus lybcrmi, rex Alhanorum

8
decimus, regnavit annis 40. , , ,
. .

llis temporibus quidam dicunt Homerum fuisse. In Latina quippe hystona haec
ad verbum scnpta re-
perimus litaHier.): Agrippa apud Latmos regnavit. Homerusin Greciaclaruit,uttestanlur Apollodorus
grammaticus et Euphorbus historicus ante Urbem conditam anno 143, et ut ait Cornehus Nepos ante
olimpiadem primam anno 138.
22 21 18 :i 2 9 44 9
23 22 19 6 3 10 1 10 Archelaus, rex Lacedemoniorum 7 US , regnavit
annis 00. . _
24 l 20 7 4 Ochozias, fihus Ahab, rex Israel regnavit
11 2 11 Sama-
, .
L
m
25 2 21 8 5 12 3 12 ria annis 2.
1 l 22 9 13 4 13 Joram, filius Aliab, fratcr Ochozne, regnavit super
Israel annis 12—
Joram, filius Josaphat, regnavit super Judamin Hierusalem annis 8. Quo tempore
prophelabant in JudeaHeliasetHeliseuset Micheas. Septimoautem regni ejus anno Ilclias raptus est.
2 2 23 l 7 14 8 14 Spusennes rex iEgyptiorum reguavit annis 35.
3 3 24 2 8 13 6 18
4 4 23 3 9 10 7 10
8 8 20 4 10 17 8 17
5 27 5 11 18 9 18
7 7 28 12 19 10 19 Ilclias rapitur.
8 8 29 7 13 20 11 20
1 9 30 8 14 21 12 21 Aazias sivc Ochozias (ita Hler.), fihus Joram regis
Juda, regnavit anno uno. __.
m
.
,

1 io 31 9 18 22 13 22 Athalia, mater Aaziae, regnavit Hierusalem

annis scptcni. Quae cum occidisset omne semen regis lilii sui, Josabeth, lilia Joram, soror Aazias, furata
cst Joas, filium regis Aaziae, et abscondit eum, qui postea regnavit (iT Reg. xi). Hiek,) Ua_c Josabetn
uxor fuit pontificis Joiadae, quem Dominus in evangelio Barachiam vocat, qui claruseo tempore habeba-
tur, solusque post Moysen centum triginta annos vixisse perhibetur.
*"

2 II 32 10 10 23 14 23
3 12 33 11 17 24 18 24 , ,

4 34 l 12 18 28 16 28 Hieu interfecit Joram, fihum Ahab, regem Israel

anno duodecimo regni sui, et rcgnavit ipsc supcr Israel ann. viginti octo.
5 2 35 13 19 20 17 20
3 36 14 20 27 18 27
7 4 37 15 21 28 19 28
1 5 38 10 22 29 20 29 Joas, filius Aaziae siveOchoziae, patrocinante Joiada
pontifice regnavit superJudam inHierusalem annis quadraginta. Ilic anno sexto sive ut quidam scri-
hunt (IIier. —
Cf. II, Par. xwx. —
Jos. ix, 10) tricesimo sexto regni sui Zachariam, filium Joiadas, occidit
ohlitus bonorum qua; fecit sibi Joiada.
(Hier.j Heliseus moritur.
2 39 17 23 30 21 30
3 7 40 18 24 1 22 l Diognitus, rex Athenarum vicesimus quartus regna-
vit ann. viginti octo. —
Eudemus, rex Corinthiorum scptimus, regnavit annis viginti quinque.
14 18 1 29 33 12 33 12 Acrazapes, rex Assyriorum tricesimus sextus,
18 19 2 30 36 13 34 13 regnavit annis quadraginta duobus.
16 20 3 31 37 14 38 14
17 21 4 32 38 13 36 18
18 22 8 33 39 10 37 10
19 23 6 34 40 17 38 17
20 24 7 35 l 18 39 18 Aremius Silvius, Agrippae filius, Albanorum rex
undecimus, regnavit annis ilecem et novem. Ilic inter montes ubi nunc Roma est presidium Alba-
norum ponens. ob impietatem fulminatus est. Hujus filius Julius Proculus proavus fuit Julii Proculi illius
qui cum Romulo Romam commigrans fundavit Juliam gcntem.
21 25 8 1 2 19 40 19 Sjsonchus rex .Egvpt. rcgnavit ann. viginti et uno!
22 20 9 2 3 20 41 20
23 27 10 3 4 21 42 21
24 8 11 4 8 >> 43 22
28 1 12 5 6 23 44 23 Joazhaz, filius Hicu, regnavit super Israhel annis
26 2 13 6 7 24 45 24 decem et septem.
27 3 14 7 8 "25 46 25
28 4 15 8 26 47 (
.i 1 Aristedemes, rex Chorinthiorum octavus, regnavit
29 8 16 9 10 27 48 2 annis triginta quinque.
30 6 17 10 11 28 49 3
31 7 18 11 12 1 50 4 Fereclus, rex Athenarum vicesimus quintus, regna-
vil annis decem et novem.
W . 20 18 19 1 9 58 12 Aventinus Silvius, Aremii filius, Albanorum rex
duodecimus, regnavit ann. triginta sex. De cujus nomine mons Aventinus dictus est, quia ille ibi sepul-
tus est.
40 10 27 20 2 10 59 13
1 '" 28 21 3 11 60 14 Amasias, filius Joas, regnavit in Hierusalem annis
viginti et novcm.
 ;

583 CIIRONICA. - CHRONICON UNIVERSALE. 534

Juda. Israel. Assvr. jEgypt. Alban. Athen. Laced. Chor.

2 l 29 4 121 1 13 Joas, filius Joachaz, regnavit super Israel annis
sedeeim. —
Osorthon rex iEgypl. regnavit ann. quindecim. Theleclus
uo rex Laeedemoniorum octavus,
,

rcenavil annis quadraginta.

10 37 9 12 1 9 23 Arifron, rcx Athcniensium vtcesimus sextus, re-
11 10 38 10 13 2 10 24 gnavit annis viginti.
12 11 39 11 14 28 3 11
13 12 40 12 1S 20 4 12
14 13 41 13 16 S 27 13
13 14 42 14 17 6 14 28
16 18 1 13 18 7 13 29 Tonos Concoloros, qucm Grcci Sardanapallum
nominant, rex Assyriorum tricesimus septimus regnavit annis viginti. (Or.os. i, 19.) Ilic muliere corruptior
inter scortorum greges femineo habitu purpuram colo tractans, a nullo suorum pene videbatur, a pre-
fecto autem suo Arbace, qui tunc Medis prefuit, visus atque exsecrationi habitus, mox etiam, excitis
Mcdorum populis, provocatus ad bellum, vincitur, seque ardenti pyraepredolore injiciens concrematurj
sicque Arbaces regnum capiens ad Medos translulit; regnum vero Assyriorum post annos mille ducentos
19 a primordio rcgni Niui, ex quo vcro pater ejus Belus regnare cnopit post annos mille 294 finem tantae
(liiiturnitatis accepit (cf. Hier. et Bedam). Ferunt (EIieu.) autem, interim usque ad Dejochum regem sine
principibus res agi, et in medio hoc tempOre Chaldcos proprie provaluisse, quorum separatim quasdam
regum successiones feruntur, Reliquae quoque gentcs propriis regibus utebantur. Idem Sardanapalla
Tharsum atquc Auchiliadem condidit.
Per idem tempus Esiodus pocta claruit, atque Fidon Argivus mensurarum pondcra rcperit. Lycurgus
Lacedemoniis iura componit.
17 16 2 1 19 8 16 30 Thelegotes rex ^Egypl. regnavit ann. tredecim.
18 1 3 2 20 9 17 31 Ilieroboam, filius Joas, regnavit supcr Israel ann.
19 2 4 3 21 10 18 32 quadraginta et uuo.
20 3 3 4 22 11 19 33
21 4 6 s 23 12 20 34
22 3 7 6 24 13 21 38
23 6 8 7 2S 14 22 1 Agemon, nonus rex Chorinthiorum, regnavit ann-is
sedeciin t

13 13 32 29 8 Ozias, qui et Azarias, filius Amasise, regnavit super

1 1 1

Jiulam annis quinquaginta duobus. Prophetabant hoc tempore Osee, Amos, Jonas, Ysaias, Micheas.
-
Ponibastes rcx /Egypt, regnavit ann. viginti quinque. —
Thespieus, Atheniensium rex vicesimus septi-
mus, lilius Arifronis, regnavit ann. viginti septem.
2 14 lii 2 33 2 30 9
3 13 17 3 34 3 31 10
4 16 18 4 33 4 32 11
5 17 19 S 30 S 33 12
6 18 20 37 6 34 13
Hucusque ferunt hystoriao regnum Assyriorum stetisse a primo anno Nini per annos mille ducentos
trigiuta iu et novem; ex hinc Medorum incipit regnum (cf. Hieu).
Arbaoes Mcdus interfecto Sardanapalla rege Assyriorum, regnum eorum ad Medos traustulit, ipseque
primus ibi regnavit viginti octo.
Jtida. Isracl.
7
8 20
19
2 8
17 17
Medeor. /Egvpl. Alhan. Alhen. Laced. Chor. Maced.

2 8
33
30
14
13
(Hiek.) Procas Silvius, filius Aventini, rcx
Albanorum duodecimus [i. tredecimus,
9 21 3 9 3 9 37 10 E. P. ], regnavit annis viginti tribus.
10 22 4 10 4 10 38 1 Alexander li2 rex Chorinthioruin dccimus,
,

11 23 S 11 3 II 39 2 regnavit annis viginti quinque.

12 24 6 12 12 40 3
13 28 7 13 7 13 1 4 l IIoc in tompore regnum Macedonum sum-
psit exordium, quorum rex primus Caranus 1'uit, qui annis viginti oeto regnavit. -• Thalcamenes, rcx
Lacedemoniorum nonus ot ulti.nus regnavit annis triginta.
26 38 20 1 20 26 14 17 14 Osorthon rex ^Egyptiorum, quem ipsi Hcr-
27 39 21 2 21 27 13 18 13 culem cognominaverunt, regnavit annts
novem.
28 40 22 3 22 10 19 1 16 Agamcstor, rex Atheniensium vicesimus
29 41 23 4 23 2 17 20 17 octavus, rcgnavit annis viginli.
Zacharias, filius Ilieroboam, regnavit super Israol mensibus sex, quem interGciens Sellum regnavit
pro co tnense uno; hunc quoque intcrfccit Manaem et regnavit pro co, sicque annus ille consumitur per
diversos.
Amulius Silvius, ProcaB iilius, rex Albanorum quartus deeimus, regnavit annis quadraginta tribus. Hic
habuit IVatrem Numitoroin, quemipse regno privavit. (II. m.) Procas quippe, pater eorum, cum obisset,
testamentum hercditatis duobus filiis suis Numitori et Amulio reliquit, ut unus pecuniam suam, alter re-
gnum acciperet. Amulius U3 vero fratri sui Numitori eleclionem dedit. ut quod desideraret acciperet. Qui
pecuniam tulit, regnum Amulius obtinuit. Qui cum eonsuleret oraculum, responsum esl ei quod a stirpe
fralrisoccidcndus foret; statimque fratrcm de regno expul t. Qui abiens, yixil in agrosuo. Erant autem
eduo Sergestus et Rhea, quseet Ilia est dieta. Metuens ergo Amulius responsum, Sergestum ad ve-
filii,

nationem secum duxit, eumque m venatione occidit, sororem vero ejus Rheam adimendi partus gratia \ e-
stalem virgiuem fecit. (Jord.) Qua3 stupro subdita et gravida invenla, dum scelus suum excusarenititur a

uo
dee 3. 9. in margine Nota scripto. mVAHLE LECTIONES.
XXX. e corr. decem I. 3. o\ li!
ffac desunt 3. 9°.
llJ
Amu-
lius —aeciperet des. 3. 9°.
535 EKKEHARDI URAUGIE>.SIS 536
Marto se cotnpressam meatitur. (H. m.) Quco cnm duos geminos peperisset, septimo anno regni patrui,
juxta legem viva dcfossa est in terra, pueros vero rex jussit exponi. Quos juxta ripam Tyberis vagiantes
Faustulus, regii pastor armeuti, inveniens, ad uxorem suam Accam Laurentiam detulit, qua3 ob rapacita-
tem corporis qiicstuosi propter pulehritudinem a vicinis appellabatur Lupa. Undo et adliuc meretricum
celke lupanaria dicuntur. (Jord.) Acca vero pueroe nutriens, inter alios pastores conversari docuit. Unde
et a poetis flnguntur a lupa in silva lactati et nutriti. Pueri vero Remus et Romulus cum adolevissent,
collecta pastorum et latronum manu, Amulium apud AJham in ultionem niatris intcrliciunt, et avum suum
Numitorem in regnum constituunt.
Jurta. israel. Medop. /Egypt. Alban. Atlica. Laced. Chor. Maced.
30 I 24 !i
1 3 18 21 18
Multa (202) dissonantia est hystoriarum in dispositione regnorum Juda et Hierusalem lu dicentibus aliis ,

sic, aliis vero sic. In ipsis quoque Hebreorum libris, quorum auctoritate ulimur, scilicet Josephoetllegum
volumine ac Paralypomenon, quaedam in hujusmodi serfe inveniuntur, qu;e sibi convenirenon posse pro-
bantur, dum quidam regum tot et lot annis regnasse legantur, et tamen aliqui eorum necdum finitis prece-
dentium annis alteri cum alteris maturius incoopisse regnare scribantur. Quod utrum vitio scriptorum pro
varietate numeri errantium sit depravatum, vel qua ratione sic variatum, necdum invenimuscertum. Quag
dissonantia hoc in loco et in serie sequentium quatuor regum Israel usque in ejusdem regni destructionem
reperitur, ubi liber Regumet ceteri Hebreorum cromcorum scriptoribus multUm discordare videntur. Nam
u t multis hystoriographis consentientibus babetur in cronicis (Hier.), Ilieroboam, filius Joas, regnavitin
Israel ab 18 anno Amasiae per 40annosetunum usque in vicesimum nonum Oziae sive Azari;e, filii Ama-
siae, cujus tricesimo Zachariam, filium Hieroboam, cum sex menses regnaret, occidit Sellum, etregnavit
j)ro eo mense uno; nam hunc occidens Manaem, regnavit pro eo annis decem usque in quadragesimum
Azarise; a cujus 41° Phace;e, filius Manaem, regnavit annis decem usque in quinquagesimum Azariae; a
cujus quinquagesimo primo Phaceae, (ilius Romeliae, annis viginti usque in secundum Achaz regis Juda; a
cujus tercio Osce annis novem usque in undecimum Achaz, qui cst quintus decimus Madidi regis Medorum,
quo anno multi scribunt captas esse decem tribus Israhel.
Ikec cum juxta multor.um opinionem sic teneanlur, et in cronicis eodem modo scribantur, Hebreorum
volumina, in quibus et liber Regum apud nos nescio an viciatus an purus, multum ab his discordare vi-
dentur; ubi scribitur (H, c. xiv sq.) quod supradictus Hieroboam, filiusJoas, rcgnaverit in Israel a quinto
decimo anno Araasiae regis Juda, Zacharias vero, filius Hieroboam, a tricesimo octavo Azariae, filii Amasiae,
novem annis in medio transilitis. Quod qua ratione positum sit nescio. Cum enim Azarias rex Juda septimo
decimo Hieroboam regis Israel quinquaginta duobus annis regnasse dieatur, Hieroboam vero quadraginta
et uno regntim tenuisse dicatur, patet (|uod istius anni finiantur vicesimo octavo illiusanno, qui regnaro
coepit suo septimo decimo. Et cttm Zacharias, filius Hieroboam, tricesimo octavo Azariae regis Juda per
sex tantum menses regnasse dicatur. invenire non valco qua ratione a rcgno paterno, nemine interim
regnante, tam diu suspenderelur, ut decimoa patris morte anno vix hereditate paterna potiretur. moxque
pjst menses sexinterficeretur. Nam Sellum quidam hunc occidit, ipseque secundum hanc computationem
39° Azariae anno mense uno regnavit; sed Manaen htinc interficiens, eodem anno regnare ccepit, et usque
ad quinquagesimum Azari;e annum pcr decem annos regnavit. Cujus filius Phacee quinquagesimo et quin-
quagesimo primo Azariaj anno regnavit per biennium, cum juxta superiorem supputationem in cronicis
scribatur regnasse per decennium. Quem interficiens Phacee, filius Romeliae, regnavit in loco ejtis annis
20, a quinquagesimo secundo Azaria? anno usque in tercium Achaz, filii Jonatham, regis Juda, qui 18°anno
ejusdem Phacee regnare ccepit et sedecim annis regnavit. Osee vero, lilius Ilela, ultimus regnav t in Sama-
ria sitpcr Israel annis novem, juxta quosdam cronicorum scriplorcs a tercio anno Achaz regis Juda, qui
est septimus Madidi regis Medorum, ut captivitas decem tribuum, quae nono Osee anno facta est, in quin-
tum decimum Madidi regis occurrat. At secnndum Hebreorum iibros quarto decimo Achaz rcgnare coepit
Osee in Israel, deci.-m annis item a morte Phacee nescio qua ratione intermissis, cum idem tamen Osee
le,r atur Phacee propter regnum intcrlecisse. Hoc igitur ordinc soxto anno Ezechias regis Juda, qui est
2G US Madidi, nonus Osee annus occurrit, in quo ipse cum toto Israel captivatus est. Hsec secundum
He'ireos.
Has igitur diversitates in hystoriis inveniens, sed neulram partem veluti nullius auctoritatis homuncio
reprehendcre presumens, utrius fue notavi opinionem, ut studiosiorcm U5 lectorem reddam cautiorem.
Nunc regum tempora, ut in cronicis inveni, sicut et hucusque perducta sunt, transcurram, in ultimo
tantum Israheliticorum, hocest in Osee, Hebrcornm voluminum sequar auctoritatem.
31 1 28 6 2 4 19 22 19 (Hieh.) Manaem, filius Gaddi, regnavit in
32 2 26 7 3 8 20 23 20 Samaria super Israel annis decem.
33 3 27 8 4 6 21 24 21
34 4 28 9 8 7 22 28 22
3S 5 1 l
6 8 23 1 23 Sosarmus, rcx Medorum secundus, regnavit
annis triginta. Cujusanno secundo Remuset Romulus natisunt. (Jor.n.) Tuncetenim post innumerabiles,
ut ita dicam, Laurenti loci et Lalii reges Silvios Albanosque, qui pcr annos trecentos in Italia regnaverunt
quamvis pauperrime, Amulius regnavit, cujus anno septimo de fratris sui Numitoris filia hi duo fratres
nati sunt, qui postea Romam condiderunt. (IIiEr..) —
Spamus rex -Egypti regnavit annis decem. The- —
lestcs, rex Chorinthiorum undecimus et ultimus, regnavit annis duodecim.
4 '
7 7 12 14 29 7 1 Phacee, lilius Manacn, regnavit in Israel
!
annts decem secundum quosdam (Hiek.), jtixta Hcbreos vero annis duobus. —
Chinus, rex Maccdonum
sectmdus, regnavit annis duodccim.
42 2 8 8 13 18 30 8 2

liS
VARLE LECTIONES.
Israel S. "« studiorem 1.
NOTiE.
(202) Ekkehardus hoc loco Judaeorum regum temporibus disponendis longius immoratus est; quse
in
lamen aliis lypis indicare noluimus, ne r.imium spatium his rebus a nostro proposito alienis indulsisse
videremur.
587 CHRONIGA. — CHRONICON UNIVERSALE. 538

Juda. Israel. Medor. Mgyyt. Alban. Athen. Maced. Lydor.

43 3 9 9 14 16 Finisre- 9 3
44 4 10 10 18 17 gni La- 10 4
45 5 11 1 16 18 cedem. 11 5 Bocuhoris rexJSgypti regnavit annis qua-
draginta sex. Hic .Egyptiis jura constituit, sub quo et agnuslocut.us est.
46 12 2 17 1» 12 6
*
47 7 13 3 18 20 7 Ex hoc in Chorintho annui principes cons-
tituti sunt.
iEschilus, Agamestoris filius, rex Athehiensium vicesimus nonus, regnavit annis vigintitribus. IIujus
anno secundo, qui abexcidioTroia3 quadringentesimus quintuscomputatur, olympiasprima coepit,quem
Yphitus, lilius Fraxonidis filii Ilemonis, primus instituit, in qua Chorebus Eliensis victor extitit. Antea
siquidein Elii quinquennale certamen agebant, quatuor annis in medio completis, iu quibus annuosprin-
cipes constitucbant.
Ab hoc tempore hystoria Grecorum vera csse creditur nani antea ut cuique visum fuit diversas pro-
;

tulerunt sententias.
(Oitos i, 20.) Ea tempestate Phalaris Siculus arrepta tyrannide Agrigentinospopulabatur. Quicrudelis
mente, commentis crudelior, omnia nefaria in innocentes agens, invenit aliquando quem juste punirct
injustus. Nain Perillus quidam aBrisopifex, tyranni affectans amicician, aptum munus crudelitati illius
ratus, tauruin aeneum fecit, cui januame latere apposuit, ut cum aliquis inclusus ibidem subiectis igni-
bus torreretur sonum vocis pre dolore clamantiscavitas scris augeret, nefarioque spectaculo mugitus
pecoris, non hominis gemitus videretur. Sed Phalaris factum amplexus, factorem veroexecratus, et cru-
deliiati materiam prebuit et ultioni. Nacta quippeoccasione, ipsuin opificemsua punivit inventione.
(Ibid., c. 20. Tunc etiam Peloponensium Atlieniensiunique maximum bellum toLis viribus animisque
commissum cst, in quo muluis caedibus ad hoc coacti sunt, ut velut victi se ab alterutro subtrahere.it
bellumque deSererent.
Quibus etiam temporibus Lacedemonii contra Messenios per annosviginli indefesso furore bellantes,
quamvis sepius ancipiti viotoria, demum superabant. Sciendum est autem ipsam essc Spartam quam et
Lacedemoniam civitatem, atqueinde Lacedemonios Spartanos dictos.
48 8 14 4 19 1 8 1 (Hier.) Reguum Lydorum incipit, quorum rex
primus Ardysus regnavit annis triginla sex.
Olympias prima incipit.
49 9 18 8 20 2 9 2
50 10 16 1 21 3 10 3
51 1 7 1722 4 11 4 Phacee, fllius Romelias, interfecit Phacee, filium
Manacn, regem Israel, et regnavil in loco ejus ann's viginti,secundum quosdam (Hier,) a quinquagesimo
primo Azaria? regis Juda, juxta Hebreos vero ab anno sequenti.
52 2 8 23
18 5 12 5
1 3 8 24
19 6 i 6 Joatham, fllius Oziae sive Azariae, regnavit suner
Judam inHierusalem annissedecim, prophetantibus inJudaea Osee, Ysaia, Michea, Ainos, Johel, Jona. -
Tyrininas, rex Maccdonum tercius, regnavit annis triginta octo.
13 15 1 22 36 18' 13 18 Madidus, rcx Medorum tercius, regnavit annis
quadraginta. Cujus tempbre in Sicilia Siracusa et Cathinaconditse sunt. Roma quoque ejus tempore
condita est.
1 19 25 540 22 17 22 Achaz, fllius Joatham, regnavit super Judamannis
2 20 26 6
41 23 18 23 sedecim. Sub quo prothetabant idem qui et supra.
3 7 27 42 1 19 24 Alcmeon, rex Atheniensium tricesMinis, regnavit
annis duobus. Dehinc principes qui usque ad mortem suam rei publicae preerant desierant, et in decem
annos magistratuum consuetudo versus est, ubi primus erat Carobs, lilius Eschili.
Ab hocetiam lempore secundum qujslam (Hier.) regnare coepit Osee super Israel interfecto Phacee,
sed juxta Hebreorum volumina post undecim annos, scilieeta quarto decimo Achaz.
4 8 28 43 2 2) 25
Numitor a nepottbussuis Rerao et Romulo restitutusin regnum, occiso ab eis Amulio fratre suo, re-
gnavit apud Alham anuo uno qui est annus nonus Madidi regis Medorum (cf. II. m. et Jord.) Quo anno
idem fratres urbem exiguam in Palatino monte constituunt, 10 Kal. Maianno, 429. post excidiumTroiae,
exactisaborigine mundi annis 3. 211. Cumque eam vallo circumdarent, sed Uemus vallum non posse
sufficere ad tutelam novae urbis increparet, ejusque anguslias transsiliret, a Fabio Romuli duce aratro
pasloralioccisus cst. Quidam veradicunt (ef. Liv. n, 6, 7.). hanc fuisse causam inlerfectionisejus, quod
londita civitate contenderint, excujushomine vocaretur. Cumque statuissent illud augurio, perquirere,
Romulus ascendens niontem Palatiinim vidit vultures septem advolare, Remus vero in Aventino monte
vidit duodecim, et ob hoc a militibusRomuli occisus esse refertur.Tuno Romulus solus regno potitus,
urliemex suo nomine Romam vocavit, templumque inea faciens, asylum, id est domum refugii, appella-
vit, pollicitus cunctisilluc confugientihus impunitat 'in (H. m.). Quam obcausam magna multitudo ad
eum confluxerat. Latini denique Tuscique pastores, transmarini quoque Friges, qui suh.Enea, Archades
etiam,qui sub Evandro convenerant. et cum his,utSalustius a\i(C'i. c. 6,) Aborigenes, quasi in unum
corpus conveniontes, Romanum populum confecerunt. Tunc centum exsenioribus elegit, quorum consi-
lio agerct oninia: quos senatorcsobsenectutem, et patres ob similitudinem curas nominavit. Mille etiam
pugnatores elegit, quos a numero militesappellavil (Joud. —
H. m.). Cumquenonhaberent uxores, sinni-
latisludisequestribus vicinarum urbiuni populosad spectaculum invilant ex Sabinia.eorumque virgines
rapiunt anno ab Urbe condita quarto. Qui commotis bellis propter injuriam raptarum virginum urbem
cingunt. (Jord.).Tuiic perTarpeaim virginei.i protlitis portis intromissiSabini, pugnam movent sedquse-
:

dam exhis qiuejamcnixa; fuerant, procedentescurafiliis, patres etcognatosflexerunt, sicque pacem inter
eos ot maritos fecerunt. (cf. iv.i. 13.) (H. m.) Tarpeiaveroclypeisobrula est in monte qui ab ejus n »-
I

mine Tarpeius appellatus est, in quo pjsloa Capitoliu n coastruclum est. Pepigero aute.n Roraani cura
689 EKKEHARDI URAUGIENSIS 540
Sabinis amicicias, intantum utTitua Tatius rex Sabinorum jam sencx pariter cum Romulo regnaret,
(Ou.— H. m.)Qm cum postnon multumtempusvita excedoret, Bive, ut quidam* ferunt,abip8oRomulo
extingueretur, Romaniet Sabini unus efflciunturpopulus. Ad quamconjunctionem confirmandam Romani
nomina Sabinorum suis propenebanl nominibus, et Sabini Romanorum invicom suis, etex illo consuetudo
tenuit ut nemoRomanussit absque prenomine. Propter banc etiam societatem cum Sabinorum more
Romulus hastam longam ferret, quae illorum linguacyris dicebatur, Quirinusdictusest, et Romani Qui-
rites exinde appellal sunt. Sic igil ur Romanum imperium, quo neque ab exordio ullum fere minus, ueque
i

incromentis ulium uliud orbe toto amplius, a Romulosumpsit exordium (Adg. xvih, 21.) Eo autem tem-
pore quo Roma conditaest, populus Israel babitabat in terra promissionis annos sexingentos octoginta
quinque, quorum viginti septem pertinent ad Josue, deinde ad tempus judicum trecenti octo, rex
quo Autem reges ibi esse coepcrunt erant anni trecenti quinquaginta et rox tunc erat in Judea ;

Achaz.
(Aug. I. I. c. 23). Hoc tempore Sybilla Erithrea, siveui quidam volunt Cumana, fuisse traditur, quae
nonnulla deChristo manifeste scribit.
Jud.i. [srael. Medor. ^Egypt. Rom. Alhen. Maced. Lydor.
5 9 29 "21 26 (Hier). Numitor ilaque regnavil Albanisanno uno.
i l

— Charobs principabatur Atheniensibusannis deccm. Romae ccepit aedificari, —

6 10 30 1 22 27 Romulus, a quo Romanum coepit imperium, re-
1

gnavit annistriginta octo, cl. apud paludem Caprae fulmine actus 7. Kal. Aug. nusquam comparuit, et
suadente Juiio Proculo, qui illum augusl iore forma sibi apparuisse et pro numine se adorari precepisse
dicebat, ad deos transisse creditus est, et Quirinus conseCratur. (Jord.) Quidam tamen dicunt, ob aspe-
rius ingenium a senatueum fuissediscerptum.
13 17 37 8 9 29 34
Osee, filiusHela, interfecitPhacee, filium Romeliae, regem Israel, et regnavit ipse in Samaria super
fsrael novem annisjuxta Hebreosa quarto decimo Achaz regisJuda, undecim interjectisabinterfectione
Phacee, secundum alios (Hier.) vero a tercio annoAchaz (Jos. xr, 20-.) Nono autem regni Osec ascendit
Salmanasar, qui et Teglatphalassar, rex Chaldeorum, et cepit Samanam, et captivavitJsrael idestdecem
tribus, ettranstulit easin montem Med >rum, cessavitque regnum [sraei in Samaria, ubi regnatum est per
annos 200 11G et menses septem ac diesseptem, ex quo a domo David el tribu Juda seperaverunt se cete-
rae tribus, a tempore vero quo sub principe Jhesu provinciam obtinuerunt eamdem erant anni non-
genti quadraginta septem. Misil autem Salmanasar ad custodiendam regionem Israhelitarum accolas
Assyrios, qui proprievocati sunt Cuthei, quia U7 a quodam flumine Culna migraverunt. Hi emulatores
Judaicae legis facti, Samaritae sunt appellati.
14 1 18 38 9 10 30 33
19 2 19 39 10 1 31 30 iEsimelesprefuit Athen. ann. 10.
10 3 20 40 11 2 32 l Aliattes, rex Lydorum secundus, regnavit ann. 14.
Ezechias, filius Achaz, regnavit in Judaea annis viginti novem, prophetantibus Ysaia et Osee. Cujus
annoscxto captivatae sunt dccem tribus juxta Hebreoset defecit regnum Israhel.
Annoverol4, Ezechiae ascendit Sennaceribi filiusSalmanasar, in Judasam, etcepit civitates ejus, et
obsedit Lachis et misit servos suos in Hierusalem ad i.lasphemandum nomen Domini. Angelus autem
Domini noctuvenit in castra regis, etpercussis deexercitu ejus octoginta quinque miiia, el reversusest
rex cum ignominia in terram suam, ibique a propriis liliis interfectus est (//. Rcg. xvm, 19.) Quo in
tempore Tobias fuit in captivitate, captus a Salmanasar.
(Aug. I. /., c. 24, 28.) Eo temporeThalesMilesius exseptem sapientibus unus claruit.Sunt autemluec
nomina septem illorum qui dicebantur sapientes ThalesMiiesius, Pithacus Mitilineus, Solon Athenien- :

sis, Chilon
0, ^ll Lacedemonius,
1U11 u tU UOII HJUl u 5, Pariandrus
1 I 11 ^ CleobulusLydius, Bias Prieneus.
ill i<!I 1U1 uo Chorinthius, L_J 1 1 <_J 1Olympias dccima.
1 l 1 1 1 1 1

1 4 21 41 12 3 33 2
6 9* 20 40 17 8 38 7 * Defecit regnum Israel, captivatis decem tribubus.
7 27 1 18 9 1 8 (Hier.) Perdiccas, rex Macedonum quartus, regna-
vit annisSl.
8 28 2 19 10 2 9
9 29 3 Elidicus Atheniensibusannis decem prcfuit.
20 1 3 10
14 34 8 Meles tercius Lydorum rcgnavit annis 12.
20 6 8 1

19 39 1 1 G Sebichus regnavit .Kgypt. ann. 12.

30 Yppomenes
13 —
20 40 2 31 2 14 7 Atheniensibus prefuitannis decem.
21 1 3 32 3 10 8 Cardiaces, rex Medorum quartus, regnavit annis
tredecim.
Eotempore Sybilla Samia, quae et Erofila dicta cst, in Samo habebatur insignis. Nicomedia est, con- —
dita, quae prius Astacus dicebatur.
2(> 6 8 37 8 20 Candales, rex Lydorum quartus, regnavit ann, 17. l

27 7 9 38 9 21 2
Post mortcm Romuli senaiores rem publicam rexerunt, singuli quinis diebus, et ita unus annusex-
pletus est.
28 8 10 10 22 3I

Numa Pompilius, re\ Romanorumsecundus, regnavit annis quadraginta. (H. m.) Hic bellum quidem
nullum gessit, sed non rainus quam RomulasUrbi profuit. Namleges Romanis more&que constituit, qui
usu praeliorum quasi latroneset se ni barbari videbaotur. Annum quoque in decem menses divisil se-
cundum quosdam (H. m.), quipriussinealiqui sabputatioue confusus erat. Quidam voro dicunt^HiER.,
Isid.). quoJ prius sub Romulo decem menses habuerit annus, et iste duos, id est Januarium et Fcbrua-
ri'iin, adjecerit. Hic capitolium a fundamentis aedificavit.
(//. m.)Hujustempore Glaucusprimus fcrramenti glutinum excogitavit.

YAIU.E LECTIONES.
li6 li7
201 cctt. 200 1.261 5. 9c. deest 1.
541 CHRONICA. - CHRONICON UNIVERSALE 542

Juda. Medor. i£gvpt. Rom. Maced. Lvdor.

29 9" 11
1 23 1 4 (H. m.) Lencrates prcfuit Athen. annis 10.
1 10 2
12 24 2 5 Manases, filius Ezechiae, regnavit super Judam an-
nis quinquaginta quinque. Hic intcr multa mala, quibus dominum irritavit, precipisse fertur Ysaiam pro-
phetam scrra lignea secare (cf. IIier, in Isai. fin. —
Jordan). Unde divina pcrmissione captivatus a rege
Babyloniae ct ferrcis vinculis alligatus poenitentiam egisse fcrtur, cujus poenitentiaecanticumetiamlegi-
tur. Postca vero in regnum rcversusct bene conversatus, successorem tegni reliquit Ammon filium suum.
2 11 1 3 3 25 6 (Hier.) Tracus JSthyops rex .Egypt. ann. 20.
3 12 2 26 4 7 4
4 13 3 27 5 8 5
5 1 4 6 6 28 9 Dejoces, rex Medorum quintus, regnavit annh quin-
quaginta quatuor. Cujus tempore Archilocus et Symonides et Aristoxenus musici habentur illustres.
10 9 11 1 33 14 Absander prefnit Athen. Ann. 10.
14 10 13 15 b 37 1 Gyges, rex Lydorum quartus, regnavit annis 36.
20 16 19 21 1 43 7 Erixias prefuit Athen. annis decem.
21 17 20 22 2 44 8
22 18 1 23 3 45 9 JEthyops, qui et Mermes, rex .Egypt. regnavit ann. 12.
29 25 8 30 10 1 10 Argeus, rex Macedonum quiutus, regnavit ann. 38.
30 26 9 31 2 17 Post luec novem ex nobilibus urbis 143 elecli sunt,
qui annuatim regerent rem publi cam Atheniensii n.
34 30 35 1 6 21 Stephinatis rex jEgypt. regnavit ann. septem.
39 35 6 40 11 26
(Isid) Tullius Hostilius, Romanorum rex tercius, regnavit annis triginta duobus. Hicprimus Romanq-
rum purpura et fascibus usus est, et in re publica prior censum exegit. (Jord. —
II. m.) Hic omnem mi-
litarcm disciplinam et usum belli instituit, et exercitata juventute bellum Albanisintulit, ab urbe Roma
distantibus duodecim miliariis, illisque sexta congressione devictis, Albam destruxit. Ilic etiam Vegientes
et Fidenates devicit, quorum alli sex miliariis, alii decem et octo ab urbe distabant. Ilic, adjecto Celio
monte, urbem valli ambitu ampliayit. Tricesimo autem et secundo anno regni sui cum omni domo sua
fulmine arsit.
40 36 1 12 27
41 37 1 2 13 28 (HiER.)Necepsesrex jEgyptiorum regnavit annis sex.
47 43 l 8 19 34 Nechao regnavit ^Egypt. ann. octo.
48 44 2 9 20 35
49 45 3 10 21 36 ab inicio 3300.
50 46 4 11 22 1 Ardisus, rex Lydorum 6US , regnavit ann. 37.
55 51 1 16 27 6 Spammetius rex^Egypt. ann. regnavit annis44. — Pau-
sanius, rex Spartanorum, condidit Bizantium, quae postca Constantinopolis dicta est.
1 52 2 17 28 7 Ammon, filius Manase, regnavit in Hierusalem su-
per Judam annis duobus secundumHebreos, juxta septuagintavero annisduodecim, qui et in cronicis po-
cuntur (cf. IIier.)
4 1 5 20 31 10 Fraortes,rexMedorumsextus,regnavitannisvigintiquatuor(HiER.)
Hujus tempore Thales Milesius et Terpander musici claruerunt.
5 2 6 21 32 11 Annus centesimus ab exordio Romae.
2 9 13 28 1 18 Philippus, rox Macedonum sextus, regnavit ann. 38.
1 10 14 29 2 19 Josias, filius Ammon regnavit super Judam annis triginta duo " 9 .

Cujus anno tercio decimo Hieremias prophetare cospit. Prophetabant etiam temporibus ejus SotToniaset
Olda mulier. —(Jord.) Ilic ergo lucos succidit, et idola gontium de regno suo abjecit, et integre Deum
coluit.
2 11 15 30 3 20
3 12 10 31 4 21
4 13 17 32 5 22
(Hier. — Romanorum rex quartus, nepos Numae ex filia, regnavit annis viginti
Jord.) Ancus Marcus,
tribus. Hic mcenia muro amplexus est, et influentem urbi Tyberim ponte commisit, Ostiamque civitatem
coloniam in ipso maris fluminisqueconfinio sexto decimo miliario ab urbe Romaconstituil, jam tunc vide-
licet presagiens animo, fulurum, ut totius nmndi opes et commeatus illo velut maritimo urbis hospitio
feciperentur (H. m.) Ilic finitimos Tuscia) populos duodecim potentes innumeris conflictibus concidit,
et Aventinum montem et Janiculum adjiciens, urbem ampliavit.
8 14 18 1 6 23
16 1 29 15 ° 12 17 34 Cyaxares, rex Medorum septimus, regnavit annis triginta duobus.
Hujus anno quarto EpydaunuS 1B1 condita est, quae postea Dyrachium vocata est. Ejus etiam tempore
Arion Methymneus clarus habebatur, qui a dclphine vectus dicitur.
20 5 33 16 21 Sadiattes, rex Lydorum 7 U \ rognavit ann. 15.
l

27 12 40 23 28 8
(Jord.) Tarquinius Priscus, Romanorum rex quintus regnavit annis tringinta septem. Hic quamvis
transmarinae originis rcgnum ultro peteret, ob industriam suam ot elegantiam a Romanis regnum acce-
pit, quippe qui Chorintho oriundus Grecam eloquentiam Italicisartibusmiscuisset. {H. m.)Hicnumerum
senatorum duplicavit, circum Ronuc a^dificavit, ludos instituit. Sabinos vicit, primusque Romam trium-
phaus intravit, muros et cloacas fecit, capitolium inchoavit. (Jord.) Fasces, trabeae, curuies, annuli, pha-
lera'. paludamenta, pretextae, toga? picta3,omma denique ornamenta etinsignia sub hoc sumpta sunt a di-
vcrsis populis subactis. (H. vi.) Tricesimo igitur et septimo imperii sui anno per fllios Anci, cui suc-
cesscrat, ipse occisus est. (IIier.) Cujus anno duodooimo Pitacus Mitilcncus, cxsoptcm sapientibus unus,
cum Frcnone Athcniensi Olimpico ludo congressus, vicit oum.
VARLE LECTIONES.
1,8 149 150
urbibus 1. 5. e corr. l. XXVIII. 1.
151
ita l.
 ;

543 EKKEHARDI URAUGIENSIS 544

Ilis ct Alceus ct Sapho, quae Saphieum metrura invenit, claruerunt.

temporibus Stcrsicorus poeta
Juda. Mcdor. jEgypt.
Maced. Lvdor. ISoin.
28 13 41 1 29 9
32 17 l 8 33 13 Nechao "* secundus, qui et Necepsus, rexiSgypt. regnavit annis 6.
Joaeliim, qui et Eiiachim sivc Jechonias, fllius Josias, regnavit iu Hierusalem annis undecim. Cujuspa-
ter Josias trieesimo sccundo regni sui anno cum Nechaone rege^Egypti ipso invito congressus, occiditur.
Pro quo Bliusejus Joachaz regnavit mensibus tribus {IIReg. 23); sed veniens pharao Nechao rcx Algypt.
in Hierusalem, amovit eum ne esset rex, et abduxit eurri secum in Jlgyptum, constituitque proeo regera
Eliachim, fratrem ejus, et vertit nomen ejus Joachim. Hic ruisse creditur, de quo per Malheum (eap. 1.) ,

dicitur Josias genuit Jechoniam el fratres ejus in transmigrationem Balylonis. Tres quippe filios
:

genuit Josias, Joachaz, Eliachim, Mathaniam, qui postea dictu* est Sedechias, sicut Eliachim vocatus
est Joachim ct Jeehonias. Anno igitur tercio Joachim ascendit Nabuchodonosor rex Babylonis el cepit
Judaeam anno primo regni sui, et factus est ei tributarius Joachim annis tribus (// Reg., 2i.). (Hiek.)
Transtulit autem Nabuchodonosor in Babylonem partem vasorura domus Dei «t nniltos ex Judeis, mter
quos Ezechielem et Oanielem, Ananiara, Azariam Misahelem adhuc pueros (II Par. 36.) Postea vero
et
cum rebellaret Joachim, venit contra eum Nabuchodonosor, captumque et calenis vinctum duxit m Ba-
bylonem, sicut in Paralvppomenon (l. I.) legitur, secundura Regum vero Iibrura (l. I.) dormisse cum
patribus suis et extra muros Hierusalem occisus dlcitur. Quae diversitas sic solvitur. Vinxiteum quidem
et duxit Ue Hierusalem, sed occidit eum in itinere juxta Hierusalem, ideoquu secundum hoc quod ibi
occisus tst dicitur dorraisse cum patribus suis, utpote in patria sua occisus, juxta lllorum vero opinio-
nem qui.viderunt eutti ex urbe abduci, dicitur in Babyloniam ductus. Mos quidem cst scnpturarum,
seeunduui vulgi opinionem aliquando texere orationis seriem.
1 18 2 6 34 14
2 19 3 7 35 lo
3 20 4 8 36 1 (IIieu.) Aliattcs
153
, rex Lydorum 8 US , regnavit annis 49.
4 21 \y 9 37 2

ciin.
':>

(i

-
22
23
Eropus, rex Macedonum
11114
6 10 38 3
qui Spammeticus, rex .Egypli. regnavit annis duode-
Psammutes,
scptimus, regnavit annis viginti sex.
. , .

11 28 16 6 9 . ,
... „.
Joachin, qui et ipse Jechonias dietus est, filius Joachim, qui et Eliachim et Jechonias, regnavit in Hie-
rusalem tribus mensibus et decem diebus, sicut et Joachaz, patruus ejus. (Jos. x, 6.) Hunc constituit Aa-
buchodonosor pro patre suo, quem occidit, regem universae provmciae, quam sibi subjecerat victo INechao
rcge /Egypti et omni Syria potestale cjus ablata. Postea pa3nituit Nabuchodonosor quod constituisset
Joachin pro patre suo formidavit enim ne, habens mali memoriam, pro nece paterna provinciam suam m-
:

vaderct; misit qui obsiderent eum Hierosolimis, et venit ad civitatem, ut expugnaret eam. Joachin verq
accipiensjusjurandum quod sibi nichil mali fieret nec civitati, egressus est ad regem cuin matre et
oranibus suis, et suscepit eum rex Babylonis octavo sive nono anno regni sm, sed noti servavit hdeni
precepit enim ipsum et matrem ejus et amicos et omncs fortes Israel ad se ligatos adduci, etducenseqi
in Babylonera, habuit in custodia, patruum vero Joachin regis Mathaniam regem constituens,
unposuit
ei nomcn Sedechiam, sicque annus i>te finitur. . .

non Joachira nomen habebat, rautata

Iste Joaohin ultima de nominc patns sui, fuilque binoraius;
littera
vocabatur enim Jechonias, sicut ct pater ejus et hic est Jechonias, qui post transmigrationem genuitSa-
;

lathiel, Mortuo enim Nabuchodonosor, ut Hieremias testalur (c. 82 art./tn ) ui 37° anno transmigrahonis. :

Joachin regis Jurtm 12° mense, %\ die mensis FMlmerodach, rcx Babylonis ipso anno regni sm elevavtt
caput Joachinreqis Juda, ct ertuxit eum rte domo carceris, ct locutus cst cum eo bona, et posuit t/iro-
num cjus supcr ihronos regum, gui erantpost se in Babylone, et mutaxit xestimenta carcens ejus, el
comcdebat panem coram eo cunctis rtiebus vita suce. .

\ 29 7 17 7 10 (Hier.) Prophctabant his temponbus Hieremias, Baruch, So-

phonias.
Sedechias, qui et Mathanias, filius Josiae, frater Eliachim, qui et Joachim, regnavit m Hierusalem annis
undecira (// Reg. xxv). Cujus anno nono venit Nabuchodonosor in Judeara, et obscssa cst Ilierusalem
usque in annura undeciinuni Sedechiae. Cumque viderel Sedechias urbem capicndain esse, fuga elapsus
est. Quera perscquenlcs Babvlonii comprehenderunt cum uxore ac filns, etadduxerunt eum ad regem
in Heblata, sive ut alii dicunt in Arabalha, ubi ipso Sedechia inspiciente filios ejus et amicos jussit
111-

terfici, oculos vero ejus erui, ipsumquc vinctum in liabylonem duci, et usquc ad linem vitaj ^abuchodo-
nosor in custodia earccris includi (cf. Jos. x, 8). In hoc auiem loco quibusdam videntur discordare Hie-
reraias et Ezechiel, quia Hicremias (c. xxxvni) predixit Scdechiara ducendum esse in Babylonem, Ezcehiel
(e. xii). vero dixit illum non visurura csse Babylonem sed vera coneordia utrmsqne prophetia completa
;

cst. Ductus est cniin vinctus in Babylonem secunduin Hieremiam, sed quia cajcus ductus est, non vidit
eam, juxla Ezechielis prophetiam (cf. Jos. / /).
1 30 S 18 8 n
2 31 9 19 9 12
3 32 10 20 10 13
4 121 1111 (Hier,) Astiages, rex Medorum octavus, regnavit annis triginta
14
octo. — Solon
leges dedit \th( .

5 2 12 22 12 15 • •
,

6 3 1 23 13 16 Vafres, rex .Egyptiorum, regnavit annis tnginta.

Anno undecimo Sedcchiae capta est llierusalera ab exereitu Nabuchodonosor, mense quarto, nona die
mensis, anno tercio posquam obsessa est. regni vero Nabuchodonosor anno 19, sicutHieremiastestatur,
qui dicit (c. xxivj, fihi Josiae, primura fuisse Nabuchodonosor, cum
quartum annuin Joachim, hbro Da- m
VABI.E LECTIONES.
152
llccc in I. abrwptasunt. 1U3
Hac partim abrupta sunt. l.
545
oi CHRONICA. - CIIRONICON UNIVERSALE. 546

nielis(c. legatur idem rexRabylonis anno tercio Joachira Hierusalem coapisse et spohasse. Qua3 sibi quo-
i)

moiJoconvoniant, in questione est, nisi Ibrte nterque illius^iujusprimusesset, scilicet finistereiiet prin-
cipiumquarti.MisitautemNabueho lonosor prineipemmilitia3Sua3Nabuzardan m Hierusalem,qui veniens
spoliavit templum, et succendit iJlud mense quinto, decima die mensis, anno
Sedechiaa regis undecimo, a
prima asdificatione templi anno 443"; (Joe. x, 8) ab egressu autem filiorum Israel de dEgypto tunc erant
920 l54
menses 4, dies 10, a diluvio vero anni 1717, incnses 4, dies 10,exquovero factus est Adam
anni ,

3373, menses 4, dies 10 (cf. Jos). Mansit antcni hic populus sub regibus a Saul et David per quingentos
quinque annos, menses 4, dies 10, sub ducibus vero ann. 348 post moricm Moysi et ducis Jhesu. Ilaec lta
se habent juxta Hebraicam veritatem Josephus
; autem et alii quidam aliter sentiunt.
Rex autem Joachim 15s caacatus est, et cum pontifice Josedech omnique populo captivus ductiis est m
Babylonem, pcrmansitque captivitas ha?c per annos septuaginta usque in secundum annum Daru, licet Cy-
rus multos eo um absolvcrit. 'Numerantur autem hi ann* secundum quosdam (HiER.)a lercio anno Joa-
chim, qui et Eliachim, usque ad vicesimnm annum Cyri, regis Persarum, porro secundum alios a 13° Jo-
si;c, patns Joachim, anno, quo Hieremias prophetare cocpit, usque
ad pnmum Cyri annum, secundum
alios vero ab undecimo Sedcchia? anno usque ad secundum annum Oarii, tercii regis Persarum. Desola-
tionis vero templi sub Dario coraplcti siint anni septuaginta. Hujus rei testis est Zachanas propheta,
secundo anno Darii dicens Domine omnipotens, quousque non misereberls Hicrusalem, et civilatibus
:

Juda quas d'spexisti ?IIic septuagesimus annus est.

Nabuzardan igitur prineeps militi» regis, succensotemploettransmigratopopulo,quasdamreliquiasex
pauperioribus populi reliquit in Judea ad excolendam terram et persolvenda tnbuta, perficiens eis Godo-
liam.(Jos. x,9). Quein cum Ismahel de regio semine occidisset, timentes ceten Babylomospropternecem
ejus, ad Vafrem regem ^Egyptiorum fugientes, Hieremiam prophctam invitum et contradicentem cum
discipulo suo Raruch secum pertrahunt. Quinto autem anno captivitalis Hebraicas, cum subdidisset sibi
Nabuchodonosor Ammonitas et Moabitas, perrexit in jEgyptum et subvertit eam, et reversus denuo
Judajos duxit cap',ivos in Babyloniam anno regni sui 24°, nuilum jam ex eis m provincia relinquens, per
quos excoleretur, nec aliam gentem iraponcns, sicut apud Samariam factum est m captivitate decem
tribuum ; ideo desolata est omnis Judasa, ct templum per annos septuaginta desolatum permansit.
Omne aulem tcmpus a captivitato Israel, id est decera tribuum, usque ad duaruni tribuum transmigra-
tionem fuit annorum 145, mensium 7, dierum 10. .

Nabuchodonosor autein post se lndum annuni vastationis ^gyptiacas, qui est annus regni sui 27, vidit
somniuui dc statua, quod interprctatus est Daniel; postea facta sunt illa omnia quas leguntur de erectione
slatuas et trium puerortim in ignem immissione, et de secunda ejus visione, qua3 significabat ejus abje-
ctioneni de boininibus per septem annos, et de reversione ejusdenuo in regnum, qme omnia certis annorum
spaciis non sunt distincta in libro Danielis regnasse tantum illum annis 43 in coraraentano super Danie-
;

lein dicit sanctus II eronimus (ef. Jos. x, 11). Neminem vero raoveat quod nos dicimus
eum visionemvi-
disse anno regni sui 27, cum Daniel dicat in anno secundo regni sui eam sibi ostensamfuisse sed sciat, ;

iuxta sanctum Hieronimum (ad c. n) ex traditione Hebreorum sccundum annum regni ejus Damelem hic
dicerenon Chaldeorum et Jude;e,quod diu jam tcnuit, sed quod multis barbaris nationibus devictis postea
acquisivit, et hunu cssc apud Datrolem cumdem secundum annum regni, auem Josephus dicit secundum
vastationis Mgypti. Alioquin non stabit quod idem Daniel dicit, quod anno tercio Joachim, quem priinum
annum Nabuchodonosor dicunt, idcm rex in JudaDam venerit, translatisque multism ISabylonem, eundem
Danielem etsocios ejus adhuc pueros nutriendos erudiendosque tradident, ut enutriti tnbus anms postea
starent in conspcctu ejus. Tradit autem Josephus (x, 12), quod hujus quoque pater Nabuchodonosor dictus
sit, et 21 annis in Babylonc regnaverit. Quo dcfuncto, iste Nabuchodonosor regnavit
annis 43 aut plus.
Ilic tant.33 fuit fortitudinis, ut etiam Majestenes in quarto Indicorum libro nitatur approbare hunc regem
fortitudine et actuum magnitudine Herculem transccndisse. Post eujus mortem suscepit regniun ejus Evil-
merodac, filius ejtis, quem Josephus Almilmadapachum vocat (t. I), qui Joachin de carcere sublevavtt. Cut
successit Baldasar, frater ejus, juxta Orosium (203) et alios quosdam, sed Berosus, gentilis hyston® scrt-
ptor, et Joscphus aliter dc successoribus ejus scribunt, quibus et beatus Hieronimus (in Dan.c. v) non
dissentit, qui Raldasar lilium Nabuchodonosor non fuisse dicit. Sic enitn Josephus scribit (l. t.j Postmor- :

tem Nabuc/wdoms-r Almilmadapachus successit in regmvm, qui regem Joaclun, qmetJeclio?uas,sohit a

vincuUs. ^uo m,oi tuo, Egesarius.qvi etNeglisar, filius ejus, tenuitprincipalum. Eomortuo, a\ cjusfihum
Nabosardachum, qiuetlabvsederh a quibusdam dicitur,pervenit imperium. Qnod dum norem mensibus
kabuisseteode/unctotransiitad£aldasar,quietN^ooarnmcupaMtur(Jos.xAS).ContT3ihnncregemcastr»
metati sunt Cyrus rex Persarutn et Darius rex Medorum. Qui cum obsiderent eum, quadam nocie mter
epularura convivia vidit manum scribentem in pariete, ut legitur in Daniele (c. v, ad fin.), et ipsa nocte capta
est civitas, et ipse Baldasar occisu -,
cst (Jos.c. 14). Darius itaque, filius Astiagis, quem Dantel(c. ix) hlium
Asweri nuncupat, qui et ipsc alio nominc vocabatur a Crecis, cum esset major natu quam Cyrus crat —
enim aunorum sexaginta duorum —
cedente sibi Cyro jurc propinquitatis, Chaldeorum regnum obtmuit,
undeDanielemsecum abduxit in Mcdiam, eurhque omni honore coluit (cf. Hier. iu Dan. c. v) Erat enim
unus inter trcs satrapas quos Darius super trccentos sexaginta constituerat satrapas. Hunc ergo linem
regni Babylonici, qttein diximus, l.iisse cognovimus. Sed cum tam potentes atque famost Rabyloiuorutn
existerent reges, queritur quaonam causa sit cur non in numero et ordtne lllustnura habeantur regum.
Scimus enim quoniam regnum Assyriorum, quod a Semiramide, Nini uxore, in Babylonia est fundatum,
diuturno tempore in ea et usque ad* Sardanapallum permansit. Quo interfecto,a Medorum prefecto Arbaee
rcgnuin Assyriorum in Mcdos est translatum, Medorumque regesexinde in ordine et numero ab hystono-
graphis traduntur, donec ad Persas translatum est regnura. Ergo si regnutn Assyriorum translatum est
ad Medos, nunc regnuin Rabyloniorum quod sit si quis scire voluent, recolat Asiam a Nmo occupatatn
totumque orientetii usque ad Indos, ab uxore vero ejus insuper .Ethyopas ahasque nationes regno Assy-
riortim csse subjectas. Ex quo apparet, discedentem ad Medos Arbacem maxunam regni partcm dtgiuta-
temque invasisse ac penes se in Mjdia rctinuisse. Chaldci vero Rabyloiua.n sibi adversusMedos vendtca-
LECTIONES.
VARI.f:
m hi et qui sequuntur numeri iantum non omnes e corr. l ; Josephienim numeros Ekk. miitatit.
155
Joachim cori\ sedechyas 5. NOT/E.
(203) Apud Orosium do his regibus nihil legitur.
541 EKKEHARDl URAUGIENSIS 548
verunt, et ita potestas Babyloniae apud Medos, proprietas vero regni apud Chaldeos fuit. Chaldei autena
propter antiquam regise urbi 3 dignitatem, non suam dignitatem, sed illius vocare maluerunt. Unde factum
est ut Nabuchodonosor ceterique post eum reges usque ad Darium et Cyrum, qui Chaldeorum regnum
civitatemque Babyloniam destruxerunt, quamvis Ghaldeorum viribus potentes, nominetamen Babyloniaa
clari legantujr.
Arc. De adhuc temporibus illi septem, quos antiquitas sapientes jactabat, fuerunt,
cic. wiii, c. 28.) Ilis
qui nonnulla quidem honestiora morum precepta brevitate sententiarum cqmplexi sunt, nichil autem mo-
nimentorum quod ad litteras attinet posteris reliquerunt, nisiquod Solon quasdam leges Atheniensibus
dedit, Thales vero physicus fuit el suorum dogmatum libros reliquit.
Auc. viii, 2.) Pythagoras Samius, a quo ferunl phylosophiae nomen exortum, qui (-204) ct arithmcticae
artis et musicarum consonantiarum repertor fuisse dicitur, eisdem tcmporihus fuisse fertur. Nam cum
anlea sapientes dicerentur, qui aliis prestare videbantur, iste interrogatus quid profiteretur, phylosophum
se esse respondit, id est studiosuni vel amalorcm sapientiae, quoniam sapientem profiieri se arrogantis-
simum sibi videbatur.
(Hiek.) Pcr idem tempus etiam alii piures claruerunt Alcmannius ct Stersicorus poeta3, Pherecides
:

hystoriarum Xenophanes physicus et tragedus, Sapho mulier in multis pocmatibus clara,

scriptor,
Anaximander physicus, eujus magister erat Thales Milesius (cf. Alg. I. I.).
anni ra-
ptiv. 156 Medor. .'Egypt. Rom. Maced. Lyd.
1 9 7 29 19 22
9 17 18 37 1 (Hier.) Alcctas, rex Macedonum oetavus, regn. ann. 29.
30
Finitur aetas saeculi quarta in captivitate Hebreorum, eontiuens annos 480, et fiunt simul anni quatuor
aetatum ab inieio mundi usque ad captivitatem 3374 (cf. Isid.) (Beda.) Quinta setas incipit a captivitate
usque ad Christum.
(H. m.) Servius Tullus, Romanorum rcx sextus, regnavit annis triginta quatuor. Hic genitusex nobili
femina, captiva tamen et ideo ancilla, cum dormiret adhuc puer in regiaTarquiniiPrisci, uxor ejusdem
regis Tanaquil vidit quasi ardere caput ejus, et propter hoc prodigium liberaliter eum inter suos pueros
educavit, pro qua re ad regnum pervenit. Nam post mortem Tarquinii, annitente regina, subrogalus in
loeum regis quasi ad tempus, regnum dolo partum sic amministravit induslrie, ut jure adeptus videretur.
(Hier. et H. m.) Hic tres montes urbi adjunxit, Quirinalem, Viminalem, Esquilinum, fossas circa murum
duxit, primusomnium censum ordinavit, qui adbue per orbem terrarum incognitum 157 , omnibusque sub
co Romae in censum delatis, inventa sunt capita civium Romanorum eum bis qui in agris erant 84000. Ad
ultimum occisus cst scelere generi sui Tarquinii Superbi, qui fuit filius superioris regis cui ipsc successe-
rat, consentiente in neeem ejus filia sua, quam Tarquinius uxorem habebat. Quo adbuc regnante, Balda-
sar imperavit Chaldeis, sub quo Daniel mysticam seripturam in pariete legit et interpretalus cst.
Eodem tempore Claudia, quinta vestalis virgo, pro stupri erimine aeeusata est. At illa purgare sededi-
gnata humaniter, n vadum Tyberis ivit, navim ascendit, proram zonula sua ligavit et ait. Si virgo sum,
;
'

sequere me. Mox navis mota Romam ingrcssa est.

1 2 31
"7 *
iO 18 10 2 3 32
2!i 33 17
l 18 46 (Hier.) Amasis rex iEgypt. regnavit ann. 42.
29 37 8 21 22 1 Crcesus, rex Lvdorum ultimus, regn. ann. 28.
30 38 6 22 23 2
(Jord. —
Hier.) Cyrus Persa Medorum destruxit imperium, quod steterat per annos 289 sub regibus
octo, transferensque illud ad Persas, regnavit ipse ibi primus annis triginta, a tricesimo primo anno deso-
lationis templi usque ad sexagesimum ejusdem desolationis, Qualiter autem ad Persas venerit regnum Me-
derum, dissonantia quaedam est historiarum. Quidam enim sic scribunt (Oros. i, 19.). Astiages, rexMedo-
rum ultimus, virili prole vacuus, Cyrum nepotem apud Persas genitum habuit. Sed Cyrusmox ut adole-
vit, congregata Persarum manu, avuneulo certamen indixit. Porro Astiages oblitus sceleris sui, quod ia
Arpalum dudum amiserat cum filium ejus unieuin el parvulum interfecit epulandumque patri apposuit, ac
ne quid infelicissimae orbitati felix ignorantiasubtraheret,infamesepulasostensispatricum capitemani-
bus improperavit, bujus inquam facti immemor, ipsi Arpalo summam belli commisit. Qui acceptum exer-
citum statimCyroper proditionein tradidit. Quo comperto Astiages, raptis secum copiis, in Persas ipseprq-
ficiscitur certamenque acrius instaurat, proposito suis metu, si quis e praelioccdere moliretur, ferro cxci-
peretur. Quanecessitatc acriter pugnantibus Medis, cum Persae paulatim cederent matres et uxoreseorum
fiisobviamcurrunt,orantesutin praelium revertcrentur, cunctantibusqucsubaUa veste obscena corporum
ostcndunt, quaerentesnum in uteros matrum vel uxorum refugere vellent. Quo facto erubescentes Persae, in
praelium redcunt,et impressionc facta,quos fugiebant fugere compellunt. Ibitunc Astiages capitur, cuiCy-
rus nichil aliud quam regnum abstulit. eumque maximae Hyrcanorum genti preposuit, inMedosveroipse
redire noluit. Is finis imp^rii Medorum fuit. Sed civitates, quae tributariae Medorum fuerunt, a Cyro defece-
runt quao res Cyro multorum bellorum causa fuit ct origo. (Hier. in Dan. c. v.) Sic PompiiusTrogus et
;

alii quidam testantur. Ast alii.quibus eliain beatusHieronimusconsentire videtur, dicunt, Astiagemmater-
num avum Cyri fuisse, et Darium Astiagis filium extitisse et avunculum Cyri, qui cum eo Babylonem et
regnum Chaldeorum destruxit, ac per illum Medorum regnum estimant ad Cyrum velut hereditariojure
pervenisse. Unde .lordanis episcopus sic scribit (ap. Mcn I. p. 224) Post eaptam Hierosolimam a Nabucho-
:

donosor rege Babyloniorum el post desolationem templi rLgnumMedorum,quodsteteratperannos2S9,des-

tructumestt tinPersastranslatum/iuiaCyrusrexPersarumet I)ariusrexMedorum,filiusAstiagis,parentela
onjunctineposetavunculusfuerunt, irruentesque super Baldasar, abnepotem Nabuchodonosor regem Ba-
byloniae, regnum ejus pervadunt, mortuoque Dario Cyrus et suum, id est Persarum, regnum, et alfinis sui
Darii, hoc est Medorum regnum, cum tercio illo regnb quod captivaverant obtinuit. Post is ammodum Per-
VARI/E LECTIONES.
188
Anni captivitaiis Judaicae codd. 157 ita 1. 13T * ita 1., iibi amiorum ordo turbalus estetin 3 ultimis
columnis numerus uno minor legi debebat, qnod cum animadverteret a. 30. bis scripsit,
NOTjE.
(204) Qni —fertur ex fonte mihi incognito,
 m CIIROXlCA. — CHROXICOX UXIVERSALE, 550
sarum regnum et gentem clevavit. Quae gens a predicto Cyrp usque ad Darium, Arsami filium, rcgnavit per
annos plus minus 230; sicque in Alexandriam regnum devenit. Ilunc Darium dicit Daniel filium Asueri
fuisse, nescio qua ratione, nisi forte Astiages, qui pater ejusab aliis dicitur, binomius fuerit, nt et Asuerus
dictussit. Dicit enim sicDaniel(cix):/» anno primo Darii, fllii Asueri, de semine Medoru?n,q ui regnabat
superregnum Chaldeorum, vidivisionem. Dicit ct de Astiage (c. xm, xivj Reco Astiagesappositus estad
:

patres suos, et suscepit Cyrus Perses regnum ejus, et erat Daniel convivaregis et reliqua.
Horum omnium convenientia qualiter se habeat, studiosioribus propositam relinquamus; hoc tantum in
nystoriis notum habemus, quod Cyrus Persis primus regnavit, et in cronicis annotatum inv.enimus, quod
tricesimo priino anno dcsolationis templi regnare coepit, ct vicesiino regni suianno Babylonem ccepit, in-
terfecto Baldasar rege Chaldeorum, vixitque postea decem annos, et Medorum Clialdeoriiinque regna suo,
id ost Persarum regno, subjugavit (cf. Hier.). Hujus igitur anno primo concurrebat septuagesimus captivi-
tatis Judaicse aunus, ut Josephus refert (xi, 1); scd de illa captivitate, quando templum incensum est,
Boc stare non potest, cum hic annus esset 31 us nec de illa qua Joachim, lilius Joachim, abductus est
,

cujus 43 us hic erat annus, nec de illa quoque quac sub patre ejus Joachim, qui ct Eiiachim, facta est,
([uando Danielet socii ejus inter ceteros translati sunt, cujus hic annus est quinquagesimus primus, nisi
lortc pro captivitate dcputentur omnes anni a tercio decimo anno Josiso, quo Ilicreinias primum ccepit
de captivitate prcdicarc. •

l.)Cyrusitaquedum legcret prophetias Ysaiae,et scriptum reperissct dixisse dominum quoniam;

(Jos.xi,
Volo,Cyrum, quem multarumel Magnarum gentium rcgem constitui,m/ttere populum meum adpropriam
terram, et templum michi reconstruere, miratusest nomcn Domini,et impetusquidamaccepit eum, utmu-
Bificamillam scripturam impleret, quam ante lGOannos destructionis templi Ysaias predixit. (HiEit).Hic
namque fere quinquaginta milia Judaeorum regredi fecit in Judaeam, qui constructo altarigfundamenta
lempli jcccrunt. Cumque avicinisgentibusimpeairetur opus, usque adDarium, filium Hydaspis, remansit
imperfectum, solo tantum altario consistente. Apud Hebreos autem, qui tunc ascenderant ad Judaeam ex
captivitate, pontifex maximus Jhesu, filius Josedech, et princepsZorobabel clari habebantur. Quinto au-
tcm anno Cyri, qui est desolalionis Lempli 3S US prophetabant Aggeus et Zacharias.
,

Ea quae de Crceso mcmorantur, quomodo temptaverit oracula, his fuere temporibus. Hic dccimoanno
Cyri adversus eum iniit bellum. Vicesimo autem regni sui annoCyrus coepit Babyionem cum avuncnlo suo
Dario, Astiagis filio (cf. Jord.). (Onos. n, 6, Hier.) Ibi tunc Croesus Lydorum rex, fainosus opibus, cum
ad auxiliandum Babyloniis venisset, victus in regnum suum refugit, Capta vero Babylonia, Cyrus bellum
transtulit in Lydiam, captumque Croesum et vita et patrimonio donavit, regnum vero Lydorum destruxit,
quod stetit per annos 230 (Hier.).
(Ouos. [gitur Cyrus cum plurimas gentes suo subdidisset impcrio, Scvthis bellum intulit. Ubi
ii, 7.)
cum filitim Thamaris
regina), quse tunc genti preerat, cum tercia parte copia»-um suarum astu occidisset,
illa ccontra diffldentiam simulans desperatione cladis illatae, paulatim decedendo superbum hostem in in-
Sidias vocat, ibique compositis inter montes insidiis, ducenta milia Persarum cum ipso rcge dclevit, ad-
jccta superomnia ammiratione, quod ne nuncius quidem tantae cladis superfuit. Regina vero Caput Cyri
aniputans, atque in utrem humano sanguineobpletum conjici jubens, non muliebriter increpitavit; Sacia
te, inquiens, sanguine quem sitisti, cujus per annos 50 insaciabilis perseverasti.
(Hier.).Anaximenes physicus his temporibus agnoscitur; Symonides clarus habetur; Stersicorus poeta
et Thales Milesius moriuntur.
Juda. Pcrser. -'Egyp. Rom. Maced. Lydor.
31 1 7 22 Regnum Persarum cocpit exordium.
23 3
38 8 14 29 Amintas rex Macedonum nonus. regn. annis 5'0. Annus du-
i 10
43 13 li) 6 34 centesimus a conditione urbis RomanaD.
1S
(Jokd.) LuciusTarquiniusSuperbus, quodcognoinen ei exmoribus datumest, Romanorum rexseptimus
etultimus, regnumavitum, quodasocero suoServiotenebatur, rapere maluit quam exspectarc, missisque
ineuinpercussoribus, scelere partain potcstateinnon meliusegitquam acquisivit. Nec abhorrebat moribus
cjus uxor Tullia, quse ut virum regcm salutaret, supra cruentum patrem vecta carpento consternatos equos
|git. (H. m.) Isto primus excogitavit vincula, taureas, fustes, lautomas, carceres, compedes catenas, exi-
lia,metalla. (Jord.) Ipsc in senatum cedibus,in plebem verberibus, in omnes bonos superbia, quae crude-
litatograviorest, grassatusest. Tam diu stiperbiam regis populus Romanus pertulit, donec libido affuit;
hanccx liberis ejusimportunitatem tolcrare nonpotuit. (H. m.) Nam cum Ardeam obpugnaret octavo de-
ciino miliarioab urbc Romana positam, filiusejus Sextus Tarquiniusnocte armatusde castris Bomam ve-
nit ct nobilissimam Lucretiam, Lucretii Tricipini filiam, Tarquinii Collatini uxorem, per vim stupravit.
Qiu-e mox maritum et patrem cum aliis amicis e castris asciscens, viin quam perpessa est pudibumla et
flens conqucsta est. Quibus eam cousolantibus, nec hoc quod per vim passacst procrimme ducentibus,
ait: Nulla impudica exin Lucreti® defendct sc excmplo. Tum ferrum, quod sub veste celabat, subito vis-
ccribus immersit. Pro qua rccommotus populus Romanus a Brutoejus patre et viro Collatino, nnperium
farquinio adiinendum decrevit. Mox quoque exercitus Ardeam, quam obpugnabat, cum ipso rege relin-
quons, Romam rcdiit, ipsumque Tarquinium venientem portis obseratis cxclusit. Cumque imperasset
annis 35, eum uxorc et liberis fugii; sicquo dominatus rcgii finis factusest.
(Jord. —
Hist misc.) Ihcc est prima astas et quasi infantia Romani populi, quam habuit sub regibus
scptem pcr annos 243, cum adhuc Roma ubi plurimum vix usque ad quintum decimum miliarium possi-
doret.
(Jord. —H.m.) Post exactos regcs per annum unum singuli scnatorcs quinis diebus rcm publicam obti-
nuerunt, dehinc pro uno rcgc crcati sunt duo consulcs per annos singulos hac dc causa. ut, si unus mulus
csse vellet, alter similom habcns potcstatem eum coercerct, ct ut scicntcs se annis tantum singulis po-
pulo prccssc non insolesccrent, magisque consulcrc civibus quam imperarc discerent, et ita illo anno
erga alios agerent qualiter eos erga se acturos postca vellcnt.
(IIier.) Igitur primum crant consules, dcinde dictatores, cxin tribuni plebis, ct rursum consules; qui
orclo permansit per nongenlos sedecimque viros annis 408 usque ad Julium Caesarem, qui primus monar-
chiam arripuit. (Jord., IIier., H. m.) Primi autem consules, expulso Tarquinio, fuerunt l.ucius Junius
Brutus, avunculus Lucretiao, qui maximc egerat ut Tarquinius pelleretur, et Tarquinius Collatinus, ejus-
tlom Lucretiae maritus sedCollatii.o statim sublata est dignitas placuit enim Romanis ne quisquam iu
;
;
551 EKKEHARDI URAUGIENSIS 552

urbe remaneret, qui Tarquinius vocarelur. Qui cum omni patrimonio suo ex urbe migravit, et in loco
ejus consul factus est Lucius Valerius Publicola.
rarquinius vero pulsus de regno acl l'o sennam regem Etruriae ceterosque flnitimos populos se contulit,
et per triennium multa mala Romanis ingessit. (H. m.) Collectisenim multis gentibus, in eodem expul-
sionionis suae anno bellum comraovit, et ui in regnum restitui posset dimicavit ubi in primapugna Brutus
;

consulel 4rruns, Tarquinii filius, invicem se occiderunt, Romanitamen viceriint. ValeriusPublicola Lu-
cretium Trioipitinum, patrem Lucrotiae, collegam sibi fecit; quo non raulio post mortuo, iteruin Hora-
tium Pulvillum sibi coflegam sumpsit; sicque primus annus quinque consules habuit.
Secundo anno iterum Tarquinius, auxiliante Porseuna Etruscorum rege, belUun Romanis intulit, eonti-
nuisque irapugnationibus trepiaam urbem terruit, clausit, obsedit, et, nisi Mulius constanli paticntiaurbc
submovisset hostem, aut urbem caperet, aut recepto regejugi servicio populus subjaceret (cf. Oros. n,5).
\ll. n>.) Isenim Mutius ad feriendum Porsennam in castra ejus descenderat; sed videns subregulum ejus
purpurato babitu stibendia dividentem, arbitratus regem esse,occidit eum. (Jord.) Vidensautem se fru-
stratum esse, ardentibus iu ara focis manum mox intulit, terroremque dolo ingeminans ait manus, ut
:

scias quem effugerisvirum; idem enimtrecentijwrammus. lloc namque factohic interritus perseverat,rex
vero trepidabat, quasi ejus manus arderet. Siquidem una virginum Cloelianomineex obsidibusregi datis
elapsa e custodia equum conscendit, et audacter Tyberi transraeato Romam rcdiit. (H. m.) Quadam etiam
die eum Etrusci per pontem Tyberis irruerent in urbem,quidam Horatius Cocles in fi-onte pontis solus eis
obstitit donee dissolutus pons per cives diruetur, et statimcum armisin Tyberim sedcdit, acpariteret
hostium victor et fluminis, superjecta Etruscorum tela vitavit. (Jokd.) Ergbtot tantisque virtutum mon-
stris rexterritus, abscessit, paeemque cumRomanis fecit.
{H. m.) Tercio anffo Tarquinius cum se in regnum reverti non posse viderct, nec ei Porsenna auxilium
188
preberet, non longe ab urbe civitatem Tusculum condidit , itaque ibi per 14annos privatusconsenuit.
{H. m.) Quarto anno Sabini bellum Romauis intulerunt, et victi sunt.
(Hier. H. m.) Quinto anno Lucius Valerius, ille Bruti collega, jam quater consul, mortuus est adeo
pauper ut sumptu publico, collectis nummis a civibus, sepeliretur.
Nono anno postexactosreges cum generTarquinii ad injuriam soceri vindicandam ingentem collegisset
exereilum, nova Rotnse dignitas est creata, quae appellabatur dictatura, majorconsulatu, similis imperiali
pole.stati quam postea tranquillitas regni habebal, maximecum Augustus quoque Octavianuset ante eum
Julius Ca^sar sub dicta^urae nomine atque bonore regnaverint. (IIiek. //. m. Eodem etiam anno et inagi-
ster equiluni factus est, qui dictatori obsequeretur. Dictator autem primus fuit Marcus Valerius, magi-
ster vero equitum primus Spurius Cassius.
Sexto decimo anno MarcoValerio dictatore delectum militum faciente, seditionem populusRoma? fecit,
tanquam a senatu premeretur, discessionemque a patribus faciens, sacrum montem insedit armatus, si-
biquc tribunos plebis quasi proprios judices et defensores ereavit.
Septimo decimo anno Volsei contra Romanos bellum preparaverunt, sed victi per Marcum Valerium, Co-
riolos civitatem optimam perdiderunt. Idem vero Marcus anno sequenti expulsus ab urbe, ad Volcos
contendit iratus, ipsorumque auxilio Romanis bella inferens, sepe illos vicit, ct usque ad quintum milia-
rium urbis aceessit, obpugnaturu eam, nisi mater ejus Veturia et uxor Volumnia venissent adcum ex
urbe, quarum precibus superatus, remisit cxercitum. Et bic secundus erat a Tarquinio. qui dux contra
patriam suam esstt.
anni
captivit. Rom. Maced. Lydor.
Persar. JSgypt.
44 14 20 1 10 /

83 23 29 10 16 28
84 24 30 11 17
(IIiek.) Croesus rex Lydorum a Cyro captus est, et rcgnum Lydorum, quod perannos241 sleterat, dc-
atructum est.
60 30 3017 23 1M Tbamaris regina Messagetarum interfeeit Cyrum.
Cambises, filius Cyri, rex Persarum secundus, regnavit annis octo. Hic in libro Ezrar Assuerus et Ar-
tarxersis nuncupari creditur, ubi quosdam pro impeditione rcstaurationis Hierusalem adeum scripsisse,
ipsumque suggestioni eorum consensissenarratur(cf.Jos.xi,c.2.)Idem(205)cummagos odiohaberet,aures
eorum jussit abscidi;sed po>t mortem ejus septem magi filiumejusclamocciderunt, exquibus duo fratres
magi, cum ei simillimi viderentur, n gnaverunt secundum quosdam (Hier.) septem mensibus, juxta Jose-
pbum (xi, 3) vcro anno uno; quorum temeritas, per hoc quodauribus detruncatis inventi sunt magi,cito de-
prehensa ferroque repressa est. Quidam autem scribunt (Hiek. inDan. c. xi) eum qui a magis occisus est
Smerdem dictum fuisseet Pantapten, Cambisisfiliam, uxorem duxisse, quamillo interfectoDanuscumrcgno
accepent etexeaXersengenuerit. Cambisenveroquidamaijint(HiER.)etiamsecundumNabuchodonosorvo-
catum, sub quo bystoria Juditbet actasitetconscripla, quiaetetinRomanadiciturhystoria (ap. Mlr. p. 4):
TarquinU&aneSuperbitempwihusJudithcasti&simaHoloferneminterfa
fuitcontemporaneus; nam primus Cambisis annus illius fuit 18 us Et Cambisen quidem Nabuchodonosor
.

vocatum fuisse, Judithque bvstoriam sub eo eonscribi possc, non nego; quomodo autem sub eo acta sit,
non video. Nam cum idem in hystoriis non ultra oeto annos regnasse legatur, regnique lllms tempus ln
cronicissic annotatiun invenialur, quomodo ipse anno 12° regni sui Arfaxat regem Medorum potentissi-
mum, qui apud ni s nusquam in ordine regum qui Medis imperabanl ex quo Assynorum regnum ad Medos
translatum est, vicerit, aut quomodo 13 ahno pro injuriaBSuae vindicta Holofcrnem miserit, scienciae mca3
needum oceurrit, maximecum regnum Medorum nuper a patre suo Cyro ad Persas translatum sit, siye
subverso Astiage. ut quidam volunt, illud invaserit, sivc, nt alii dicunt, defuncto Dario, ejusdem Astiagis
filio, qui lamen in cronicis non ponitur in catalogo regum, hereditario jure velut avunculi sui regnum
ad eum pervenerit. Eiiachim quoque, qui sacerdos magnusin libro Judithlegitur Judaeosaminonuisscde
conlidendo inDomino, non hoc tempore fuisse legitur, nisi forte idem sit qui et Joachim, quem post Holo-
Hiesu,
fernis oceisionem ab IlierosolvmisBethuliam pro videnda Judith venisse liber idem testatur ut filius
VARI^ LECTIONES.
158
H. m. : se contulit.
159
XXXHf. 1. qui etiam XXX— XXXII. pro XX— XXII. habet.
NOTjE.
(205) Horum verborum fontem nescio.

_
 K .

653 CHRONICA. - CHRONICON UNIVERSALE. 554

qui et Josue credatur. Sed hic Joachim Josedech est cognominatus, etHiesus
pater ejus etiam subDario
teni.it honorem pontiflcatus. Sed nos rorsan stulte proponentes,
nichil autem temere definire presumen-
tes, hystor.arum scriptoribus, ut par est, cedamus, hiecque
studiosioribus investiganda
relinouamus
(UiER.H.m.) His diebus Hyppicus carminum scriptoret Xenophanes physicus
ac tragcediarum scri-
ptor agnoscuntnr. Symon.des et Sophocles, Anacreon et Phociles, lyriei
poet», clari hablntur. Phytago-
ras quoque physicus et phylosophus celebratur, qui de Samo
oriundus Crotone deguit, novissime Jje Me "
tapontum adut, lbique sepultusest.
anni
captiv. Persar. .£gypt. Rom. Maced
37 16 °
Gl 1 18 24
(36 G 42 23 29
67 7 24 Defecit 30
63 8 hoc regnum 25 31 16 °
(Uier.) Darius, filius Hydaspis, rex Persarum tercius, regnavit
annis 36, ab anno69 desolatinni* tpm
ph. Hic unusex h.s qu. magos regnare volentcs ferro
pro accip.endo regno promiltens ut si fieret rex omnia
coercuerunt, cumesset privatus orlvi? ifitmifZ
vasaDei, q',ue BabylonWperi?SSr iJfflE?
snlem remitteret, et templum resedificaret. (Or.os. ii,8.Josxi,3.
consensu omn.um factus esset rex, Neemias, unus exHebreis invenit
neret eum ut votum quod yoverat Deo adimpleret, secundoanno
s ruct.onis Hierusale.net temph, ornnem relaxav.t
Cf. /. Esd vf //
gratiam coram
sd

regni sui, qu erat septu54imuHp"

- E
m
i)cZ
Qnicumemm?
S
captivitatem, sic.it per propheta
fproWmfneMt
(I er,) Ergo ven.a rened.ficandi empli sub Cyro exordium
habuit,
perlectum usque ad parium, cujus regn. anno seeundo aZorobabel
cat.on.s anno, qu. est Dan. sextus, perficitur opus, juxta
sed impedientibusinlmic
etHiesu construitur e au^rtc
im i2*£m
Josephum fxr, 6) vero anno senUmo mi A't"
Dan. nonus, consummatur, prophetantibus ultim-isAggeo et Zachario
apud Judaaos. A pnmaautem aadificatione templi sub Salamone
et Malaehia qui VJ',,1 AnSs
usque ad reaTd Jaiio em suh Dar £
cundum, quosdam Jokd. sunt ann, quingenti duodccim, juxta Josephi S °"
m
J?.!T r ri
anUS Ant
r° WGothorum Scyttta
floquiasibifiliamsuamidconjugiumnegavit,
perdomuit, et .n campis Marathoniis cum Atheniensibus conflixit,

Pantu^ncidit
veroassert ionen /
degentium bellum cum septingentL mi ibus?ntulit
ubiipse 80000 amisit. Post hmc Asiam MacedSn

^ ^
ubi dueenta miH?" ri exerritu
§ 1
'" aUtem inStaUrare beUum et ulcisci in victores mof^etur, °m ipsoapl
S
3t
(Hier ) His diebus claruerunt Ellanicus hystoriographus,
mento tenebrosus, Anaxaruset Diogenes etXenophanes physici,
Democritus phylosonhus EraeliiKi m^n
Eschylu Wagedus Hyppfcuscarniifum
scnptor, Symon.des et Anacreon et Pyndaruslyrici. Pythagoras
vero his diebus morftur
captiv. Persar. Rom. Maced.
69 1 26 32
IIoc m anno reajdifieari coepit templum, ex qua reaMificatione usque ad
? II fr
A 42
veroTybeHietfredieatiodeTcTS
Ghristus, computantu, anni ,19, a^d
» «i
10 33 41
J Apud Romanos dominatus regii finis est faetnq
1 42 rrniitnd 1 Rnm„.„
, .

q mUl US "
q^dTarq^uiniumSuperbumseptemregesdoininabanturperanno^ 243 j '
'
°

16 47 Phythagoras moritur.
17 48
18 49
19 50 Nova dignitas Romie ereata est, scilicet dietatura et magistratus equitum
^ 1
Alexander, rex Maeedonum deeimus, regn. ann. 43.
ct ssio plobisa patribus
'

et tunc tribuni constituti sunt.

4I Pi|
m
;
ii
Ul tem P°riluis
glorios.ssiina numero et viribus familia Fabiorum
cnl iou 8 •, ad
(
?r ,
-

er8U8 Ve cntanos certamen expetivernnt in decennium,

eum essenf w, 1
Sm» ?m• ple i?i n « ?
Itac ue proiecl.,omnes nobiles, et qui deberent
promittentei per^eomSe SJ
singuli magnorum exere t ,.n duces es
.

t Z- d 1S - l

Sr
-
,

rctuit^ d p
2nt, ' 0mneStrUCidati SUUt Un
° tant residu0
° ' ' WV°I^ «ut^piSLadSnS
18 ,ER -)Xerses,niiusDarii,rex Persarum quartus,
nhnl /vt 7)
,
^
^ 1volnntalls atci n;e ei> a J "dceos et lemplum
P g Dei
regnavit annis viginti. flunc dicitJose-
herede.n
ffim a fe'ttum C m mult,S
.'

exstitisse,undee E/ran eiusen-

alns Hier °solimam directum fuisse, Neemiam quoque
n S;;?. K W pfncernam ejSs exSse
ni nJprn n T'!^
P*™?*™* Artarxersis regis a Babylone descendisse, ipseque Neemias tlste tufse
SSe PCI> H^empus princeps sacerdotuni fuit Joachim.
Ksedech fllin-
iof JU? a i
'
l
8 X
-
nTrt
esn Quo mort «o, success.t e. filius ejus.E asib, Josephus, T '
eogno en
fvm II) vero Joachim vn-
.

d
ius s U C
ccesii
U
r

t' Vi
«g ai
3famn , 8 m iille ducentas i
l

'
° aUt
m Xersesseptingentamilia f W ^
T
E1 a ib J0 ada 1]1U1 CJ " S sacerdotium suse! 'pi,
euVlohann
'

armatorum de regno et trecenta de auxiliis rostratas

oner ariasautem 3000 habuissedescribitur, cum Greciam
'
1 us"
'
' '
'
1

rtSritnojnoP^atoexercitui
?n ft .
'.
vastaredisponeret
immensaaque classi vix ad p.tum flumina,vixad ingressumterras
SSnm mai a S ,1cCIS m emoratum sit. Hincestquodmari pontem navibus
vlx ad 1

t Oro o n .
> f imposuisselegitur
nosir.s temporibusagn.ini, cujus Qumerum nunc d
lcl HiS
iusestastrui^itt^ nan tl,nc fuit vinci Lconida rex Spartarum eum quatuor
TPPminJo
T .
n polarum obst.lit, et
' > . milibus hominum in aneustiis
t pene eum vicit. Deinde Tfiemistocles, Atheniensium dux, navali
tu ej.ssuperav.t. Ad ultimum Xerses, bello in Grecia infeliciler Trilio Ixerc -
acto, contemptibilis factuT esfsSfs

B navit;Tn
^na
e
pro pn
VerSUS per Ai tabaiinm Prefectum suum in regia
eo mensibus septem, ;
',

dein Artarxersis.
cireumventus oeddit 1. (Hi^.{ ) Qui
' w
S
VARLE LEGTIONES.
16
XXV— XXXIII. l.
ltl
Hcecjpartim e. corr. 1.

Patrol. CLIV. ,
s
 EKKEHARDl URAUGEENSIS 556

l ^ord.) Artaxersis, qui Macrochir, id est longimanus, dicebatur, regnavit apud Persas
38
:nmis 40.a restauratione terapli anno 36°. (Hier.) Quo regnanto Ezras sacerdos clarus habebatur apud
Hebreos, utpote magister oranium in legibus sacris ipsc quippe legem renovavit (//. Esd.j, Neemias
;

vero muros civitatisperfecit, pontifex vero templi inaximus fuit Joiada, iilius Eliasib, quem Josephus Ju-
dam dixil.
2 39 (Hier.) Socrates nascitur.
7 1 Perdicca rex.Macedonum ll us , rcgn. ann. 28.
S 2
14 s Annus tricentesimus a conditione Urbis Romanae.
26 20
Ilis igiturin locis deregnumtemporumqus serie scriptore3 hystoriarum vidcntur dissentire. Ea quip-
pe quaede Ezra et Neemia scribuntur, Josephus (xi, 8; sub rege Kerse, QlioDarii, refert facta fuisse, si ta-
mencodex in quo sic habetur mendosus non est, ut magis ex scriptorum negiegentia, quam ex hystorio-
graphihoceveneriS sententia. Scriptum quippe ibi reperitur, Neemiam regis Xereis pincernam fuisse,
illumque annoejusdemregis 25° ad reaediiicandam Hierusalera ejuspermissionevenisse et38° ejusanno
mense nono muros ejus perfecisse, cum nee ulla alia hystoria apud nos nec in cronicis inveniatur ultra
162
26 annos regnasse. Idem quooue dicit(e#. c.9 Artaxersen q uemips •Cyrum nominat, subquo hystoria
)

Hester acta est, hujus Xersis filium fuissesibique in regnum suceessisse, cum in regniPersarum suecessio-
nc inter illosponantur quinque, scilicet Artabanus, quioccisoeodem Xerseregnavit mensibus septein,
Artarxersis istedeqno nunc agitur, qui Macrochir dicebatuf, quiqueregnavitannis40, Xerscs alius men-
sibusduobus, Sog >dianusmensibus7, Darius Nothus annis 19, qui simul computantur anni 00 menses qua-
tuor. Ipseetiam Neemias, ut in libro Ezrse Legitur (II, ir), Artarxersis pinjernam se fuisse fatetur, et vi-
ccsimo regni ejusannoaccepta licentia ab eo ad reaedificandam Hienisalemdescendisse, ae perannos 12,
lioecsi 32°ejusdem regis anno, opus suum perfeeisse [ib. e. 13. Cf. IIier. in Dan. e. ix). Primum cniin
ut sepedictum est, ad im.perium CyriZorobabel princeps Hebreorumet Iliesus pontifcx summus et qui
eum eis irevolebant, postea Ezras etcumeomulti de Babylonead exstruendum templum et Hierusalem
descenderant ; sed contradicentibus incircuitu nationibus, oonstructo altari templum mansit imperfe-
ctum usque ad secundum Darii annum, quiest annus quadragesimus a primo Cyri anno; sed ipso Cyro
permittente, templumcum peribolo suo perfectum est annoejus sexto, muri vero Hierusalem remanse-
runt imperfecti usque ad Neemiam per annos64 a perfectionetempli, sicque20° anno Artarxersishujus
Neemiaseos aadifieare coepit et 30° anno regisejusdemperfecit. A quo tempore, scilicet avicesimoAr-
tarxersis anno,siquis numeraverit septuagintaebdomadasa Danielcseriptas, qmcfaciunt annos 490, rcpe-
riet eas in regnoNeronisexpletas,subquo Hierusalemobsidericepta,secundoVespasiani anno capitur. De
quarum ebdomadarum subputatione multa interdoctoresdiversitasest (Cf. ibid.). Quidam cnim computant
easa 20°annoArtarxersisusqueadobsidionemHierusalem subNerone, utdictumest, aliivero aperfectione
templi subDario usquead Hyrcanum, fnquodefecit sacerdotium, quorumsententia hujusmodi est. (Hier.)
Fgitur septem et62ebdomada3, quaasimulfiunt 69, faciuntannos483, in quibus christi, id est sacerdotes,
perunctionem conseeratiregnaverunt, abinstaurationetempli subDariousquead Hyrcanum, in quo no-
vissimo crisma et sacerdoliura defecit Judaeorum, (Hier. in Dan, c.ix.) Quod autemaperfectione templi
hoc est a sextoDarii anno, usque ad decimum Augusliannum septem et 62 ebdomadae id cst anni 483,
computentur, sic possumus approbare. Sexagesimse sextae olympiadis anno primo, hoc est anno Darh
sexto,ompleta esttempli «difieatio,et centesimaeoctogesimaesextaB olympiadis anno secundo, id estAu-
gusti decimo, Herodes suscepit regnumJudaeorura in quibusfiunt anni 483, per singulas olympiadesqua-
driennio subputato. Aiii vero casdemebdomadas a vicesimoArtarxersisanno computantes, in octavo de-
ciino Tyberii annoquos Christus passus est, eas finiri volunt, sic-scribentes (Beda. De tsmp* rat., c. 7) :

« Septuaginta, inquit, ebdomadae abbreviatae suntsuper populum tuum, et super urbem sanetam tuam,
3
ut coasummetur prevarieatio et finem" accipiat peccatum, et deleatur iniquitas, et adducatur justicia
sempiterna, et impleatur visio et prophetiaet ungatur Sanctus sanciorum. » Nulli dubiumquin hascver-
ba Christi incarnationem designent, qui tulitpeccata mundi, legem et prophetas imp!evit,et unetusest
oleo leticia3 pre participibus suis, notumque est quod ebdomades 70, per septenos.annos distinctae, qua-
dringentos et 90 annos insinuent. Sed notandum quod easdem ebdomadas non simpliciter annotalas sive
computatas, sed abbreviatas asserit, occulte videhcet lectorem commonensut breviores solito annosno-.
verit indicatos. « Scito, inquit angelus, ab exitu sermonis, » id est licentiaout iterumaeuificabitur platea
et muri in angustia temporum. » Ezra narrante didicimus quodNeemias, eum essetpineerua regisArtar-
xersis, vicesimo anno regni ejus mense Nisanimpetraverit ab eo instaurari muros Hierusalem, templo
multo ante permittendo Cyro constructo, ipsumque opus, ut dictum est, in angustiatemporis perfecerit,
adco scilicel a 1M finitimisgentibusimpugnatus, ut structores singuli gladio renes accincti, unamanu pu-
gnasse, altcra murum rccuperassenarientur. Ab hocergo tempore, id est ex quoei haje lieentia dataest
a regc, usque ad Christura ducem ebdomadas 70 computa, et invenies annosduodenorum mensiumluna-
rium 490, qui sunt anni solares 475. Siquidcm Persae a prefato vicesimo anno Artarxersisusque ad raor-
tem Darii rcgnaverunt annis 116, cx hine Macedoncs usque ad interitum Cleopatraj annis trecentis, inde
Romani usque adl7 mum Tyberiiannum monarchiam tenuerunt annis59 ;qui sunL simul, ut diximus, anni
solares 473, et continenlur circulis decennovenalibus 23. Decics noviesenim viceniet quini fiunt 475. Et
quia singulis circulis embolisrai septem accrescunt, multiplica23 perscptem, etfiuntl75, quisuntmen-
ses embolrsmales t75annonim. Si ergovis scirequot annoslunares facerepossint hi menses, partire 175
per duodecim. Duodedics quaterdeni sunt 16s. Quatuordecim ergo annos faciunt, et rcmanent menses se-
ptcm. Hosigitur quatuordecim annos jungeadsuperiores 475, et fiuntsimul 489. Hisadde et mensessu-
perfluos septem et partera octavi decimi anni Tyberii, quo Dominus passus est,et invenies a tempore prc-
finito, i est a viecsimo Artarxersis anno, usque ad passionera Domini ebdoraadas 18S 70 abbre/iatas, hoc
I

est, lunarcs annos 490, solares vero 475, ad cjus vero baptismum,quando unctusest Sanctus sanctorum,
deseendente super eum Spiritu sancto iu specie colu.nba), non solum ebdomadas septem et sexaginta
duos fuissecompletas, sed et partem jam septuag«.simae ebdomadis videbisinchoatam. « Et post ebdoma-
VARLfe LECTIONES.
w artaxensen l,
163
fiat 1.
1Gi
u 1.
16S
ebdomades 1.
 u

557 CHftONICA. — CHRONICON UNIVKRSALE. 5 58

das 62 inquit, occidetur Christus, et non erit ejus populus, qui cum negaturus
est. » Non ergo statim Dost
62ebdomadas, scd in fme septuagesiinae ebdomadis occisus est Christus, quam
ideo, quantum conieere
possumus, segregavit a ceteris, quia de hac erat plura locuturus; nam eL
Chrislus in illa crucifixus est et
apopuioperhdo non modo ... passione vcrum continuo ex quo a Johannc baptizatus
gatusest.
predieare
Quod autem sequitur: «Et civitale.net sanctuarium dissipabit populus cu.n
duce venturo et
coeDit V
fims ejns vast.tas et post tioem belli statuta desolatio, » non
ad 70ebdbmadas pertinet predictum enim
fucrat, quod ipsrc ebdomades usquead Chrisli ducatum ;

pertingerent, sed scriptura, predicto adventuet

pass.one.psu.s, quid e lampost hanc populoqui cu.n recipere
nollet eventurum esset, ostendit Ducero
enimventurum d.cil T.tum qui quadragesioio anno dominica3 passionis itacum
populo Romano civitatem
,

et sancluar.um diss.pavjt, ut non remaoeret

lap.s super lapidem. Verum his per anticipationem
pre lbatS
moxadexponendumebdomadaa, quam bmiserat, redit evenlum. « Confirmabit
domada una, hoc est ipsa noyissima, io qua vel Johannes baptista vel
autempactum inil s eb-
>,
Domious el apostofi predicando id
fidemjoultosconverterunt. « Et in dimidio ebdomadis deficiet hostia et
sacrificium.» DimiSiumTdbni-
dishujusquintusdec.mus annusTyberiicaosaris erat, quando inchoato
Christi baptismatehosKarum d!-
rifica jo fidehbus paulatim yilescerc ccepit. Itc.n
quod sequitur: « ct in templo erit abominatio deso^tio
ISnhP?
,U ° censunimatl0nern oL
•» ver.tatem
prophetias
pcrseverabit desolatio, . ad sequentia tempora resjicft
, Cujus
fi ^'
et hystor.a veteru.n et r.ostroru.n hodieque
temporum testatur eventus
in scnle,lUas de ebdomadibus in Daniclc scriptis ideo posui,
d"?l^^Sivi!S ut sapiens atten-

uc U85 ue djyina scriptura temporum seriem continet;

gcsta, f?,
]E
J!! de l.bns V . .quaj vero post hasc apud Jud«os sunt
Machabeorum et Joseph. atque Africani scriptis exhibentur, qui deinceps
nam u que ad Itomana tempora prosccuti sunl. (Hier. in Dan. c. ix.) Equideln Sniversam nvsto-

S^S
rum volum.ne hujus tempor.s ita meminit scribens Mansit itaque

^:^T^^7o^m^
l «
?1S Ar arxersis q uo tera Pore regoi Persarum
'

(Oros. ii, 12 ) Anno ab Urbe condita *90°, quicst

Ei2L°£
a
ft -.
dl borave ™nt,
Afrieaousio qufn?o temno-
imperfectum opus usque ad Necmfam et
ceotum et trJdeci.n u n s int Sv
ct cx iu ° tempore si numerare veiis 7

pestilentia per universam urbem violenter incanduit

°

qu»
li

e "''-

tercius regis Artarxersis, suspenso ad modiCum bello

> qu,L cum
^is
:

™
I

magna mult.tudmc ambos consules Ebutium '

et Servilium extii.xit
C 11 eh, n anno
eS exi,les servirl«c fugitivi, duce Herbonio quodam ei
r
,.n/i !n" f Capito? y Sabino, invaserunt et in
cenderunt hu.o; qu.buseum t
Valcrius coosul et dictator fortiter resistorct, occisus
est
m.) Sequeoti aono ^qui Vulscique Mioucium consulem i.i
(ff.
prajlio superaruot fugieute
8 nane in u
ferm mi ari0 ab, st ab Urbe ferro fame ue iinxeruul '

ftlTn, iMr'-* 1 actumquc c se .ffiilo ni

5X f '
Cmci nnatu
•

Q lle Prec.puus dictator, obsidionem solvisset.

Hic in rure quatuor ugera nos
sidens, m n hf,
manibus f^
suisc excolebatinventusque in pso opere arans ab aratroaccersitns (l ..n,,, ? ! t ,
,.

SU 11P1'° h ° n01 e instruct0 ue exereitu «Usishustibus;

C'
'

Vic tor r^.i t

fS, 'T ;

lmposu.tf et v.ctor.am quasi st.vam tenens, subjugatos

i
<I
!

hostcs pre se primus egit

-
i um tqu,s
eau^ ,

^° n e U n( qU VSl aDUrbe COndita 30 1 ™> i^r.un. consulare

r r
'
cessavit, ct pro duobus decem
^
fa

ded U (ff
, !;,; i'

T qui a nUUlei> decernviri nominati SUI1L

°
!

r
l ° ^! 1 ei",n I"' 11110 " 11110 beue egissent, anno secuudo res «n«Wnam perniciem
.

'
refpuS
*
Srtintffic J-." 7
Slljl celeris, soIu8 V I
sibi continuavitimperium; deinde
unus ex bis Appius Claudiuf
'

SSS"
rtnwJninl
°
P
; ' gallbu
1S P! ,euictus
u

l
I1,SCHJ,IS

§
procederent,
^ ir liil cujusdam
8^attmalio^omo..l^•^liuo8ibwrataeal
r
omniaque superuo fastu secundim liWtum face!
honesti hon.inis ttliam stupravit,pro qua re
U 1Se pudore dudccoris Protactam adservitutem filiam inconsp.ctupopuli patep ada-
f ! . .

Or r^
Qua rei atroci ate populus permotus, et pericuio
, t?Scidavit '

libertatisammonitus, montem Avc ntinum occu,

tus nectue .libertatcmpr.us dcst.t.t, y Uanna
ma .
1
qua.n a decemv.ris potestas ablata est, ipsique
damDnatj sunt
llel
m ssus P unus Camjllus
rai ^ anuo
°f d.ctator f»
d frt 3yo Artarxers.s anno, Vegentani rebeilaverunt I {"man ifco
devicit eos, inventaque in civitale statua Junonis Moneta?
'

jussitca
tri
,•
Ls
lc n Homam lunc unus cx m.ht.bus per jocum intcrrogavit s.mulachru.n, "i° . t

que respond.t
6
l e
r.m
„\ '«a
n
Uil iSenones,
Jgitui
a
:

ua
^
Volo. Postea idem Manlius cepit ct Faliscos,

duccl5ronnoItalia.il mtrantes, omnia vastavcrunt. Quos cum

exe.pcret, ab e.s oec.sus cst. Qui cum Romam
an vellet re Romam s atim
non minus nobiiem c.vitate.n S-S co

Fabius ConsuJ obvius

ingressi fuissent, c de et incendio urbem repleverun°
u

?
Skl° q
i
" ,
;
ci
t18 jftcntcm Slft
obs.d.oue
i

^\
mult.tudinem juvenum, quam constat vix mille hominum tunc
concluserunt. Qua necessitate revocatus Manlius (206)
occ?-
ruisse in arce
supervenft
SL US nlull,s C:1 P ltoli « m ascendit. Galli vero per
° y
nenfn n-S qU 0cl ManllUS noctem ascendentes Cap.to '
pe
^ eis obstitcrat! Sed cum cos din , !
i .

voee , ,

ansens excitat
fd ,S' obsidereot, ac e , is „,llr
18 au.j
prod.scessu, ab.erunt. Manlius vero insecutuseos, ita cedebat, ut
, ,

n a.,a s.gna, quaa ceperant, reduceret. lta tereio

aurum totum recip rS eUm
1. triumphans urbe.n ingressus, appe
1L1IJU1
iatus- eS
c ^ Te-
cundus Romulus, quasi et ipsc urbis conditor. '
i 1
'

J^ersui-. Waceil.
27 21
di™ , S
diarum scr.ptores,
•
H
tenipo.-ibus agnoscuntur Ar.starchus tragediagraphus,
Cratinus ct Plato comc-
Zenon ct Heraclytus, Ferecides secundus hystoriarum Scripior,
Sophocles et ArirtS-
phaoes tragedi, Empedocies atque Parmenides
phylosophi clari habentur.
ao Archelaus, rex Macedonum 12 US regn. ann 25.
^^
l
,
'
I>C '
rS;U Uin mensibus Ouoln,s Post 5 uem Sogodianus mensihus
que annus^lle u!a'n^itur sic- -
7;
t
8 Darius, cognomenlo Nothus, rcgnavit Persisannis 19, a rcaodifiealione temnli
anno 07
erodotU8 > uum bbros suos Athenis in concilio legisset, honoratus est.
i
J .; JJ
10 Plato nascitur.
4 11 llypocrates quoque niedicus, et Socratcs phylosophus, ct Zouxis
pictor insignes habentur
Kursum Agyptiorum renascitur dinastia, in qua primus regnavit A.mirithcus Saitos
annis sex

(206) Ekkehardus Manllum cl Fur.um Camillum inter sc confudit ct quasdam Hist. misc. a lj. cit,
560 KKKKIIAIim URAUGIENSlS 560

peraar. Maced. iSgypt.

19 1 6
1 2 l
Artarxersis, qui et Memnou
SecuDdus Neferites rex jEgyptiorum regn. ann, sex. —
cognominatu8 regnavit Persis annis quadraginta, a restauratisne templi anno
est, Darii et Persatidis Blius,
lM 116. Mis est quem Josephi liber (xi, dicit RliumXersis, quinque regibus transililis, et isteest quem
'.')

Hebrei dicunt Asuerum, sub quo hystona Hester acta est (Hier.)
(Oros. ii, 18.) Hisdiebus bellum civiie vix parricidio terminatum est apud Persas. Mortuoenim Dario
rege, cum Artarxersis et Cyrus, Bliiejus, de regno certarent, tandem magnis provinciarum ac populorum
niinis utrimque conflictum est. fn quo conflictu cum ediverso concurrentes sibi ambo fratresmutuo casus
objectassent, prior Artarxersesvulneratus a fratreCyro, equi vclocilate morti exemptusevasit, Cyrusau-
tem inox a cohorte regia obpressus flnem certamini dedit. Ita ergo Artarxerses preda fraternae expeditionis
etexercitu potitus, potestatem regni parricidio firmavit. Undc Josephus (/. t.)e\ alii quidam Cyrum eum
nominant.
2 1 2 (IIieu.)Archelaus, rex Macedonum 14 us regnavit ann. quatuor.
,

6 1 6 Amintas lLi us rcgnavit anno uno.

7 1 1 Pausanitas 1G US regn. anno uno.- Tcrcius Achoris rex jEgyptiorum regn. ann. 12.
8 1 -2
Amintas, rex Macedonum 17 us regnavit annissex.
,

12 t) 6 Soerates, venenum hibens, moritur.

14 1 8 Argeus 18 US regnavit annis duobus.
16 1 10 Amintas 19 US regnavit ann. 18.
19 4 1 Quartus Spammutes anno uno.
20 b" 1 Nectanibus, quintus rex jEgyptiorum, rcgnavit annis decem et octo.
2G 11 7 Ilis tcmporibus Dcmoslenes orator et Eudoxas astrologus ac Diogenes Cynicus agno-
scuntur.
Aristotiles quoque I8 raum agens annum,[auditor eratPlatonis, qui etXenophon cum
aliis Socraticis tunc clarcbant.
34 1 1S Alexander, rex Macedonum 20 us , regnavit announo.
38 1 16 Ptolemeus, qui ct Alorites, rex Macedonum 21 us , regnavit ann. 4.
38 4 1 Sextus Theo rex jEgypliorum rcgnavit annis 19; sicque regnum defecit.
39 1 2 Perdicca, rex Macedonum 22 us , regnavit ann. G.
40 2 3
(Hist. misc. lib. n.) Anno ab urbecondita 3G5, qui est Artarxersis Memnonis
167
18 us dignitates in urbe ,

mutatae sunt, et pro consulibus vel dictatoribus tribuni militares esse cceperunt, et hic jam Romana res
crescere coepit. Nam Camiilus eo anno Volscorum eivitatem, qua3 per annos 70 bnllum contra eos gessit,
devicit, et ^Equorum urbcm el Sutrinorum, Titus ctiam Quinlius Cincinnatus Prenestinos, qui usque ad
urbis portas cum bello venerunt, persecutus usque ad flumen Alliam, vicit, et octo urbes, quae sub ipsis
erant, Romanis adjunxit. Verum dignitas tribunorum militarium non diu perseveravit;nam post aliquan-
lum tempus nullos fleri placuit, et quadriennium ita in urbe lluxit, ut potcstates lbi majores non essent.
Rursus consulibus faqtis Lucio Lenutio et Quinto Servilio, mortuus est Camillus, honorque ei secundus
post Romulum delatus est anno ab Urbe condita 384° qui est Artarxersis 37 mus .

(H. R. —
//. in.) Histemporibus ingens univcrs;im Romarn pestilentia per continuum biennium corri-
puit. Sequenti deninc anno secutum estsatis triste prodigium. Siquidem in mcdio urbis foro terra dissi-
luit, vastoque prerupto biantia inferna patuerunt. Quod cum diu manensterrorem cunctisinferret,tandem
aruspices dixerunt claudi posse illud baratrum, si jnvenis, qui Roma) preciosissimus essct, sponte illuc
mitierctur. Tunc MarcusCurtiuseques Romanus, domo clarus, insignibus sumptis, cum equo se in illud
baratrum precipitavit, sicque conclusum est. Post quem sacrificantes in eundem locum jecere fruges,
moxque terra in uaturam suam rediit.
Iterum terribilis Gallorum inundatio juxta Aniencm 168 fluvium ad quartum lapidem ab urbo conccdit.
Ubi Lucius Manlius, juvenis nobilissimus ex senatoribus, provocantem ad singulare certamen Gallum pro-
gressus occidit, ct sublala torque aurea colloquc suo imposita, in pcrpetunm sibi et posteris suis Tor-
quati cognoinen accepit.
Alio quoquc tempore sub hisdcm diebus quidam cx Gallis, Furio nomine (207), aliquem ex Romanis,
qui optimus essct, ad singulare certamen provocabat. Tunc Marcus Valcrius tribunus militum sc obtulit.
Et cum proccss ssct armatus, corvus ei supcr dcxtrum bracbium sedit, moxque commissa adversus Gal-
lum pugna, idem corvus alis et unguibus oculosGalli verberavit, ut in dircctum prospicere non valeret.
Ua Valerius Gallum occidens, victoriam et nomen ut Corvinus diceretur obtinuit, ac propter hoc meri-
tum 23 annis consul factus est. Occiso enim Gallo, cetcri fugientes trucidati sunt.
(Oros. iii, 7.) Eo etiam tempore nox usque ad plurimam dici partem tendi visa est, et saxea de nubibus
grando dc ccndens,veris terram Lapidibus verberavit. Quibus ctiam diebus Alexander Magnus, vere gur-
ges miseriarum ac atrocissimus turbo lotius orientis, natus esl. (Hiek.) In Sicilia voro Dionisius tyran-
nidem exercuit, et 19° anno moritur, filiusque suus Dionisius junior rcgnum invasit.
(Aug. viii, 3.)Socrates magislcr Platonis, Atbenis tunc claruit, qui primus universam phylosophiam ad
c.orrigendos mores flexissc memoralur, cum antc illum omncs magis pbysicis, id est naturalibus, rebus
perscrutandis operam darent, finemque bonum non posse fieri nisi bene vivendodocuit. Qui cum plurima
virtutumdocumenta dedisset, imperitorum invidia exoitatis Atheniensibusadversuseum in calumniosam
criminationem, sumpto veneno moritur, qucm tamcn posLea omnis civitas publice luxit. (IUer. — Aug. /. /.
ol c. 4, 9. 4.) Cumque plurimos illc suae phylosophiac sectatores relinqueret, quorum studium certatim fuit
in questionum moralium disceptatione versari, ubi igitur desummo bono sine quo beatus fieri homo non
potest, inter omnesdiscipulos ejusPlato gloria etfania eminentior fuit, necimmerito, cum determinasset,
VARLE LECTIONES.
168
ita 1. anno — est e corr. 1. 167
m. XVHI us e corr. 1.
163
anionem 1?
NOT/E
(207; Ila^c nimio errorc Ekkehardus ex verbis Historiae miscellas : duce Lucio Fiurio, quidam exQal-
Uis ect. sumpsit.
561 CHRONICA. - CHRONICON UNIVERSALE. 562
finem boni esse secundum virtutem vivere, et hoc ei soli evenire posse, qui noticiam unius Dei habeat
inimitationem, ncc aliam ob causam esse beatum. Hic itaque Plato cum apud suos honesto natus esset
loco, et Athcnis ingcnio mirabili omncs suos condiscipulos antciret, non contentus Socratica disciplina,
longe latcqne percgrinatusest, quaquaversum alieujus nobilis scientia? pereipiendae fama illum rapiebat.
Itaque et in iEgypto diuicit qiia^cumquc magna iliic nabebantur atque doccbantur, et inde veniens in
eas partes Italiae ubi Phytagorea fama eclebrabatur, quidquid Italicae fuit phylosophiae facillime com-
prehcndit. Et euia magistrum Socratem singulariter diligebat, eum loqucntem facit fcre in omnibus
sermonibus suis. Itaque cum studium sapientiae in actionc et contemplationc versetur, ondeetuna ejus
pars activa, altera contemplativa dicitur, quarum activa ad agcndam vitam, id est ad mores instruendos
pertinet, contemplativa vero ad conspiciendas naturae causa"s sincerissimamque veritatem. Socrates in
acliva eminuisse, memoratur, Phytagoras vero magis contemplativae quibus potuit inlelligentiae viribus
institisse predicatur. Proindc Plato utrumque jungendo phylosophiam perfecisse laudatur, quam in tres
partes distribuit, unam moralem, quae maxime in actione versatur, alteram naturalem, quae conlempla-
tioni dedita est, terciam rationalem, qua veruin disterminatur a falso.
Persar Maced. ^Egypt.
1 3 4 Artarxerses qui et Ochus, regnavit apud Persas annis 20, a restauratione templi
anno 183°.
(IIier. — Jord.)
Hic Sydonem subvertit, .Egyptum suo subegit imperio, Nectanebo rege in iEthiopiam
pulso, in quc/Egyptiorum regnum destructum est, Syriamque cunctam devastavit.
(Jos. xr, 14.) Judajorum sacerdos his diebus fuii, Johannes, filius Judae, qui et Joiada. Hujus Johannis
fraler erat Jhcsus, cui Vagosus, dux regis Artarxersis, promisit principatum sacerdotii. Qua confidentia
altercatus in templo adversus fratrem, interfectus est ab eo. Propter quod dux ingrcssus templum vio-
lavit illud, et multa mala Judeis intulit.
8 1 (Hieh.) Philippus, filius Aminta?, pater Alexandri Magni, rex Macedonum 23 U3 re-
8 ,

gnavit annis26, quibus omnes acerbitatum accrvos cunctasque malorum moles struxit. (Oros. iii, 12,
in
14, 18.) Hic primum ab Alexandro fratre suo Thebanis obscs datus, per triennium apud Epaminondam,
preceptorcm strenuissimum et summum phylosophum, eruditus est. Ipso autem Alexandro scelere ma-
tris Euridicis interfecto, compulsus a populo, regnum parvo fratris oceisi filio lueiulum suscenit. Mox
finitimis populis infercns bellum, victis Atheniensibus subjectisque Thessalis, Olimpiadem, Auruchae re-
gis Molossorum filiam, Alexandri Epyrotarum 169 regis sororem, duxit uxorem, de qua suscepit filium
Alexandrum, qui appellatus est Magnus. Cumque per 26 annos incendia eivitatum, excidia bellorum,
subjectiones provinciarum, cedes hominum, rapinas opum, predas pecorum, venditiones mortuorum,
captivitates vivorum per totam Greciam, Scythiam quoque et Traciam unius regis fraus et ferocia ac
doininatus agitaret, tercio Arsis filii Oehi anno a (208) Pausania, filio Cerastge, genus ab Oreste trahentc,
per insidias inlerimitur. Suificerent ad exemplum miseriarum insinuata memoriae gesta per Philippum,
etiam si Alexander ei non successisset in regnum.
14 10 17
18 11 18 Annus 400 ab Urbe condita.
16 12 19
17 13
1 23 (Hier.
(HlEI — Jos. xi, 14.) Arses 17
°, filius Ochi, regnavit Persis annis4, a reaedificationc templi

anno 182°. —
Defuncto Johanne pontifice Judeorum, Jaddus, filius ejus, susccpit principatum, cujus
frater Manasses templum in monte Garizim construxit.
(Hier.) Plato moritur his temporibus, post quem Speusippus achademiam tenuit, cui mortuo Xeno-
crates i7i
successit. Aristotilcs — ore celebratur. omnium
i7J
1 1 Darius, Arsaini, filius rcx Persarum ultimus, regnavit annis 6, a restauratione templi
,

2 2 anno 173 cenlesimo octogesimo sexlo. Sexto quippe ejus anno Alexander, rex Macedonum,
3 3 pugnavit cum eo, victoque, regnum Persarum dextruxit, quod stetit per annos 240.
4 4
8 Alexander Magnus, Phylippi i74 ut putabatur, et Olimpiadis filius, rex Macedonum
8 (Hier.) ,

6 vicesimus quartus, regnavit anuis duodccim, sex adhuc stante regno Persarum, postea item
6
sex, qui et in ordinc temporum numerantur. (Cf. Johd.) Ilic (208) parvus statura, ferox
7
natura, vir magni fuit animi, quietis impatiens, semper ad altiora contendens, crudclis et san-
8
guinem siciens. ^Oros. iii, 18.) Unde non soluin de extrancis, sed de suis quoque multos oc-
9
cidit, inter quos Amintam consobrinum i75 Clytum quoquc annis gravem et amicicia sibi
10 ,

11 conjunctum, Callistenen 17e etiam phylosophum sibique apud Aristotilem condiscipulum, cum
12 plurimis regni principibus. (Ib. c. 16.) Hic rcgnum adeptus, primam expcrientiam animi et
virtutis suaa compressis celeriter Grecorum motibus dedil, quibusut abimperio Macedonum deficerent
Demostenesorator extitit auctor. Subditis igitur Atheniensibus, deletis Thebanis, ccteris urbibus Greci;e
et Thessali» vectigalibus factis, Ylliricis et Tracis domitis, profectus est ad Persicum belium contra l»a-
rium regem, qucm potentissimum et ditissimum fuissc, tam Grecae quam Latinaa ct barbarae narrant hy-
storiaa (Cf. Hier., in Dan. e. ix et Oros. I. L). Ilabuit autem Alexandcr in exercitu suo viginti duo milia
peditum, quatuor milia equitum et quingentos i77 naves eentum octoginta, ct cum tam parva manu nni-
,

versum orhem, utrum mirahilius quia vicerat, an quia aggredi ausus fuerit 178 incertum est. In primo ,

ejus congressu cum Dario sexcenta milia Persarum in acie fuerunt, quoe non minus arte Alexandri supc-
rata, quam virtute Macedonum terga verterunt. Magna igitur cedes Persarum fuit, in exercitu vero
Alexandri ccntum viginti equites ct novem tantum pedites defuerunt. Deinde Gordien, civitatem Frigi»,
quse nunc Sardis 179 vocatur obsedit et expugnavit. Interea Darius cum treccntis milibus pcditum et

VARLE LECTIONES.
189 170
desunt duofolia in 1. erses omissa littera Uitiati 4. arxcs 9 C 17i
zenocrates 9 C 171
178
deest 9 C .
m ut p. phylippi 4.
m .

consobri 4. 8. i76 callastcnen 4. i77

.

quingcnlas n. 4.
f.

"8
a. i
fur-
rat 4. i79
sardus 4.
NOT.E.
(208) Hasc verba nescio ubi Ekkehardus invcncrit.
 :

5G3 EKKEHARDI URAUGIENSIS 564"

conlum milibus oquitum advenit. Cumquc oongressi essent, ingentibus utrimque animis pugnalum est, in
pugna ambo reges vulnerati sunt, ac tamdiu anceps certamen fuit, quoadusque fugeret Darius. Ibi tnnc cx
Perss 80 miDa pedDum et decem milia equitum cesa snnt, 40 nrlia capiuntur; ex Macedonibus vero ceci-
dere pedites 130, equites 180. (Jos. xi, 10.) Post ba3C Alexandor ad Judeam tendens, Hierosolimam adiit;
cui Jaddus sacerdoscum ja hinctinaetaurea sto'a, habens super capnt cydarimet laminam auream, oc-
currit, ceteri vero sacerdotes cum bissiois stolis, omnisque mnltitudo cum vestibus albis processit,
Alexander autem solus accessit. et nomen Dei, quod in aurea lamina scriptum erat, adoravit, principem-
que sacerdotum primum veneratus est, deinde 180 ascendens ad 1B1 templum, sacrificavit Deo juxta sacer-
182
dolis ostensionem, ipsi vero pontifici ceterisque sacerdotibus multa donavit. De qua ro suis omnihus
stupentibus, Parmenius princeps exercitus interrogavit eum cur adorasset sacerdotem ^entis Jude;e. Kon
Knnc, inquit, a loravi, sed Deum, wgus sacerdotii principatu pmctus esf. Nam cum adhuc es.tem in Mace-
donia cl cogitarem me n posse Asiam vincere, i/i hujusmodi habitu eum conspexi, incitantem me confl-
;> >/

denter transire, seque ductoirumdixit exercitummeum et Persarumpotentiammichi traditurum (20%bis.)

[Oios. /. I. [nterea Darius tercio, cunctis Persarum viribus sociorumque auxi'iis contractis, bellum in-
|

staurat. Alexander vero revertens a Judea, Tyrum urbem coepit, Syriam et .E', vptum invadit, Alexan- r

driamquc in <Egypto condidit. Inde revortenli Darius apud Tharsum 404 milia peditum et 100 milia m
equitum ohnonit. /Onos. iri. c. 17) Nec pugnae mor.a, omnes cmca rabie in ferrum rnunt, Macodones to-
cions a se victis hostibus animosi, Persae nisi vincant preoptantes mori. Raro in ullo bello tantum sanrnii-
nis fusum est: Sed Darus cnm vinci suos videret, mori in bello paratos, persuasu suornm fugere m
mlsusest. Alexapder 24 diebuscontinuis castrorum predam percensuit. Cum vcro 18B audisset Darium
a propinqu s suis vinctum aureis compedibus teneri, slatuit oum persequi sed inveniens cum in itinere
:
;

solum relictum, mnltis 186 vulneribus perfossum mortuum, hunc 187 inani misericordia in sepulchris ma-
jorum sepel ri fecit. Occ>so itaque Dario regni sui anno sexto, Alexandri quoque itidem sexto, Asi» viri 188
conciderunt, et totus oriensin potestatem Macedonici cessit imperii, Persarumque regnum Alcxandriam
translatum esl, ubi regnatum ost per annos ducontos nonaginta sex. (Cf. Hifr ct Oros. I. I.) Quod regnum
alii (Jord.) Grecorum, alii (Cf. .'os. xn, 1, et Bedam) /Egyptiorum nominant regnum.
Alexand-u* Macedo post mortem Darii regnavit annis sox, a retedificatione templi anno 186°. Uuodecim
quippo annis trementem sufc so orbem ferro pressit, sed sex postremi o.jus anni, qnibus destruoto Per-
sr.ru n imperio monarchiam tenuit orbis, inordine temporum numcrantur, priores vero soptem subregno
Persaruin computantur. Omnibus itaque circumpositarum gentium regnissibi Rubjectis, in Indiam teten-
dit, eamque cun omnibus orientalibus regnis sibi subjecit. Postquam vero niulta miranda peragena
dominus gentium diversarum nuncupatus est, anno setatis snm 32° apud Babvloniam, cum adhuc sangui-
nem 8'tiret, ministri sui insidiis venenum bibit ct interiit. Ouo mortuo, Macedonum ducos diversas sortiii
provincias, ipso tamen adhuc vivo disponente, mutuis se bellis eonsumpsciint, orbemque ab Alexandro 1M
eeleriter ot fortiter acquisitum quatuordecim annis dilaniaverunt, et veluti optimam predam a magno
le prostratam avidi catuli discerpserunt. Sed quia idem Alexander multa mire peregisse legitur, qua
scire multi delectantur, libet de vita ojus aliqua summatim decerpere, quibus delectntioni querentium
ulcumque valeam satisfacere (Cf. IIieron., Oros. c. 19, 20, 23, et Jordan.).

EXGERPTUM DE VITA ALEXANDRl MAGNI 190

.

iHist. Alex., cod. Bamb. 193\) .Egyptiorum A Cumqueibi moraretur usque

f. ad tempora regisPhi
gentemimmathematicamagicaqueartefuissevalen- lippi, quodam tempore, illo exeunte ad praelium,
tem, Quorum rex Nectanebus, qui
Iitterje tradunt. Nectanebusvenitad palatium, salutansquereginam
regis Persarum Artaxersis, qui et Memnon
191
dictus Olimpiadem, abea resalutatus ost, jussilque eum m
est,fuil " contemporaneus, magicae artis erat pe- regina sedere secum, querens an vere /Egyptius
ritus. ita ut, cum super eum hostcs venirent, non esset. Qui cum se .Egvptium diceret, et .Egyptio-
militiam nec arnia moveret, sed palatium intrans rum sapientiam permulta laudaret, seque divinandi
apprehcndit concham ;eream, implevitque eam aqua peritissimum commendaret, inter verba confabula-
pluviali, tenensque in manu virgam aeneam, per tionis exarsit in ejus amorein, sensuque concupisci-
magicas artes demones vocavit, eventumque rerum bili respexit in eam. Dixitque ad eum regina : Opro-
investigavit. Cumque regnaret annis decem et octo, pheta, quid cogitasti sic respiciendo me : Qui ait

nunciatum est sibi, multas genles adversus cuin Recvdatu.s sumpulcherrimam divinationem,quam
convenisse la3
. Qui, reinotis a se omnibus, palatium ego diis proximus ab eis percepi. Unus ex potentissi-
intraos,etsolitomoreconsultationi magicaa instans, mis diis concumbettecum,etexipsoconcipies. At illa
vidit in concha sua, quia dii jEgyptiorum guberna- dixit Etquis estdeus illel Neetanebus inquit Ille
: :

bant naves barbarorum, statimque rasit sibi caput g estHammon,quilargitur diviiias omnibus.Hixxtqw
et barbam, ut transfiguraret se; tollensque aurum illa : Et quamformam habetl Cui ille : Nequejme-
19i nisestnequevetulus,sedinmediaatateconsistit,ha-
quantum potuit , induit se lineis vestibus, quasi
propheta /Egyptius ct astrologus, fugiensque de benscanos barbamque ornatametinfrontecormia.
^Egyplo venit Macedoniam, sedensque palam divi- Undesitibiplacet,eslopreparatailli,qu ainsom- :

nabatur omnibus qui pergebant au eum (f. 194). nisvidebisillum,etinipsosomnoconcumbettecum

VaRI E LECTIONES.
130
dcin 181 182
quadringenta 18a 184
persnasorum 185
autcm 8. 186 deest
9 r
4.
u ~deestW. m deestk.sacerdoti
in 4.
ab des. 9° 18a
4.
1D0 9°.
4.
m menon 19S
4.
fuit temporibuset cont. 8.
10J
.

advenissc 9.
m voluit m pergit i.fol. 00. tleest
4.
a. 4.

NOT.E.
\ 18'.) Yid. Julius Zacher, qui diu multumque in historiam fabularum de Alexandro Magno narrata-
rnm inquisivit monef Iikc, et quaedam alia legi in Petri Comestoris Historia scholastica.
 .

56c CHRONICA. — CHRONICON UNIVERSALE. 56(5

Dixit illa : Etsihocvidero,non sicutprophetam aut A factum. Qui ait : Rex Phylippe,iiascetwr tihifllius
divinum, sicut dcum te adorabo. His dict ;
s, Ne- qui debetrcgnare et circuire totum mundumsubju-
ctancbus cxiit continuo in desertum, evellensque gando omnes, et antequam revertatur in terram
herbas et exprimens sucum, fecit incanlationem suam, morietur. Appropinquavit autem Olinipiadi
Olimpiadi, ut videretur illi quasi per somnium ve- tempus pariendi,et ciun doleretuteruscjus, fecitvc-
raciter Hammonem deumeoncumberesecum.Nccla- nire adscNectanebum. Quicum incipcret computa-
nebus vero concubuit cum ea. Qui cum surexisset re, dixit Pauputumtesub 'eva, Olimpiades, de sede
:

ab ca, dixit illi Mulier, conrepist defensorem tuum,

: ' tua, quia hac hora coniicrbat sol omnia elementa.
Manc autcm facto, cum illa surrexisset a lecto, fecit Et post paululum peperit Olimpiadcs, et ubi puer
vcnire ad se Ncctanebum, rccitans illi somnium cecidit in terram, statim facla sunt fulgura atque
quod viderat. Atille dixit Omnia scio. : Faciamus tonitrua et terremotus. Quod cum vidisset Phylip-
aliquodarbitrium,quiailludestveritas,aliuds")m- pus dixit : mulier, cogitavi in corde meo utnullo
nium. Istedeusquandovenietadte,flguramhabebit modo enutriretur infantulus ; quia non ex me
iste
draconis,post n a humanam formaminmei similitu- conceptus ; sed quia inteUego quod est conceptus a
dine. At illa ait Bene dixisti, propheta, recipe cu-
: deo, etinpartic ejus etemenia mutari rvleo, nutria-
biculum, et ego si videro hoc, habebo tequasipatrem g tur in memoriammei, quasipropriussitflliusmeus,
pueri. Quod cum factum esset, cum surrexisset ab impona f urque ei nomen Alexander. Ilaec dicente
ca,percussit manu illius uterum,dixitqueilli:iT#c Phylippo, coeperunt nutrire sub omnidiligenlia pue
conceptio sitvictorialis ,etniiilomodo subjug abitur rum. Cujus figura neque patri neque matri assimila.
Cum autem coepisset intumesccre uterus ejus, vo- batur, coma capitis ejusquasi leonis, oculi ejusnon
cato Nectanebo dixit : Propheta, quidfacturus erit similabantur zd invicem, sed unus crat nigcr, albus
Phy lippus si redieritl Cui illc Noli expavescere, ego : alter, dentes ejus erant acuti, impetus vero illius

tibi eroinadjutorium. Taliter persuasa Olimpiades, quasi leonis erat fervidus. Datus vero ad studium
adulterata est ab homine quasi a deo. Interhaec fecit phylosoplme, cum sedebat in scolis cum condisci-
Ncctanebus 196
incantationes, et apparuit Phylippo, pulissuis, sepe pugnavit cum eis. eosqucdevicit. Ubi
quasi videret llammoncm deum concumberc cum autem factusest annorum duodecim, instrucbatur
Oiimpiade etdicereci:Mutier,concepistiinuterode- cum aliis militibus quasi ad pugnam. Videns autem
fensorem tuum apatresuo Phylippo, ct quasi videret rex velocitatcm ejus, dixit ad cum Fiti, diligove- :

celata pueri membraconsuere acqtie signare anulo locitatem tuam atque ingenium, sed tristis existo,
aureo, cui ineral lapis babens insculptum sibi catmt quia figura tua non assimilatur michi. Quem vi-
leonis et claritatem solis et gladium (f. 19b). Haec p dens Olimpiades tristem, vocavit Nectanebum, et
videns Phylippus surrexit, ct convocavit ad se ario- dixit ei Perscrutarc et intellege, quid cogitet Phy-
:

lum, qui interpretaretur somnium. Cui ariolus :

lippus facere de me.
Scias, Phylippe,procerto, quia concepit Olimpiades Qui computans dixit Cogitatio illius mwida est :

nonabhominesedadeo,etillequinasceturpertinget erga te; sol enim respicit inquandamstellam, sepa-

usque ad orientemqmgnando atque civitatesper gla- rantem desiderium suum. Alexander vero tunc ibi
diumcapiendo. Post hasc Philippus, accepta vecto- erat. Qui ubi hoc audivit, dixit Pater,hce stella, :

197
ria rcdiit Macedoniam,cui Olympiades processit
, quas tu computas, apparent in ccelol Cui Nectane-
obviam. Quam cum oscularctur, intuituseam clixit: bus 198 ait:.EYi«w, Hli. Alexander dixit Etpossum :

Cui te tradidisti,Olimpiades? Peccasti; in quem? sed eas videre hora serotina ? Ncctancbus ait Sequere :

noupeccasti, quia vim a deo sustinuisti. Ego itaque mc nocturna hora in campum, et ostendam tili.
totum hoc per somnium vidi, proinde inreprehen. Alexander dixit Etfatum tuum agnoscis? Cui Nc-
:

sibilis meflifitens.Quadamverodieeumepularctur ctancbus Etiam fortiter. Alexander dixit Ars

: :

rex et valde laetus esset, Ncctanebus per artem ma* bona est et opto eam scire et qua morte debes mori ?;

gicam transfiguravit se in formam draconis, et per Qui dixit A fllio meo moriar. IDcc omnia loquen-
:

medium triclinium transiit, ac terribilitcr sibilavit, do, sccutusest eum Alcxandcr pcr ooctem extra ci-
unde convivis omnibus pavorem incussit, et appro- vitatcm. (f. 106.) Cui dixit Nectanebus Fili, re- :

pinquans ad Olympiadem, posuit caput in gremium

D
spice sietlas, et vide sieVam Herculisquomodo tris-
ejus. Quem videns Phylippus, dixit omnibus: Vere tis est; stella vero Hermi lceta est, etstelta Jovis cla-
hunc draconem vidi, quando contra inimicos meos in ra. SicsursumrespieicnteNeetanebo,aecessiteipro-
praaoftii. Post paucos vero dies cum Philippus se- pius Alexander, et impetum faciens io cum precipi-
derct solus, parva qiucdam avis ascendil in ejus gre- tavit in fovcam, dicens Cum nescias terrenas can-
:

mium, pcperilque ovum. Quod cadcns de sinu ejus sas, quarerotuisti te iniromittere de ccelestibus cle-
in tcrram, divisum cst, et cxiil lndc parvissimus mentis ? Cui Nectanebus ait Cngnitum michi fuit :

serpcns, qui gyrans ovum voluit intrare in illud, sed hoc, quia sic debuitmichi eceuire -.nonpotui tamen
antequam intromisissct caput, dcfunctus est. Tur evadere,nisimichihoccontingeret. Alexanderdixit:
batus autcm rcx vocavit ariolum, ct recitavit ci Quiaego sxm fltius tuus. Cui Nectanebusait: Tu es
V ARLE LFCTIONES,
1,8 l97 198
neclalMis 1. dccst 1. nectanel us l.
 : :

507 EKKEHARDI URAUGEXSIS 568

utiqwJlUutmm. Ilie autem uhi cognovit quia pa- A ette per artna detincam, et patriam tuam michi
_"»»» nm.' npprtl _« _*_ « r„ ..__.._
ter ejus esset, dubitavi! , ) 1 1 1 ,
'
* . . i • . t
eum
_-_ __]«*_* _4 i
dimittere
_*-*__>_ .

in fovoa,
_.«..!
sed
__.___*.•_.___,_*._. _-<_
subjugabo. Et recessit ah eo. Post paucum tempus
.. .

elevavit eum in humeros suos, et portavit in pala- vcnit dics constitutus, in quo juncti sunt ambo ad
tium.Quod ubi vidit materejus,dixit Fili Ahxan- : pugnam. Sonantibus ergo tubis, omnes Nicolai mi-
de)\ quid est koci Cui illc Corpm Nectaneb est. : iitcs moti sunt unanimiter ad pugnam, quos
omnes
Et illa Nectanebuspater tuusfuit. Ille autem dixit:
: Alexander propria manu occidit.
Quomod') stulticia tuafecit. Rcversus autem cum victoria, invenit Phylippum
(f. IP;>'.) Quidam autem ex Capadocia adduxe- sociasse sihi quaridam nomine Cleopatram, matre
runt Pbylippo poledrum, id est pulluni equinum sua ejecta sicque illo sedente in nuptiali convivio,
;

magnum, ligatum cx omni parte diversia ligaturis ; ingrcssus Alexander dixit Pater, accipe a me de :

comedebat enim homines. Quem jussit rex includi prima meapugna tictorialem coronam; tamenquan-
cancellis ferreis, ut raptores et latrones aliique do celcbraturus sum nuptias matris meee.jungendo
malefaetores, qui feris deputarentur, ah hoc come- illimaritum, ad ipsas nuptias tu non invitaberis.
derentur. (f. 190.) Alexander autem audax factus et Inus autem ex discumbentibus Lysias dixit Phy- :

fortis, transiit qnadam die per eum locum ubi ca- lippe, ex Cleopatra nascetur tibi Jilius similis tui.
ballus illc inclusus erat, vidensque jacere ante eum g Hoc audicns Alcxander, pcrcussit eum cum baculo
Cnmmiflf/lo
summitates n. .nnnn. /.
manuum nA_nm bumanorum,
etpedum _..« m_i ny.n._ Mn t -..-.« nnn.v. .-..-..-*
quem tenebat
: - __ ... . . . -,. .

qua_ in manu, et mortuus est. Viclens hoc

sibi superfuerant, miratus est, misitque manura Phylippus iratus cst, ct erigens se impetum fccit
suam per canecllos ad eum. Ille statim extendit in eum, sed in ipso impetu cecidit. (f. 197.) Cui
collum suum, et co^pit laml)erc manum illius, com- dixit Alexander QuisuljugastiAsiam et Europam,
:

plicatisque pedibus projecit sc in terram, tornans- quare super pedes tuos non stasl Sicergoexturbata.
que caput respexit Alexahdrum quasi blandiendo. sunt ipsa? nuptia., ct Phylippus cgrotabat. Post pau-
Qui intellegens voluntatem cahalli, aperuit cancel- cos dies introivit Alexandcr visitarc illum, et dixit :

lum mansuete tangere dorsum ejus manu

et ccepil Philippe, quamtisnon sit lex ut te vocem exnomine,
dextera, statimque caballus coepit mansuescere am- non tibi toquor ut filiussed ut amicus ; facbenemu-
plius, et sicut canis blandiri solet domino suo, sic lieri illi cui malefecisti, et non sit tibi cw-ce quia
ille blandiebatur Alcxandro. Ille autem ascendens Lysiam Bene
occidi. feci, tu autem malefecisti, ro-
supereum,equitavit foras,vocavitque(209) eundem tensmepercutereg!adio.Etfle\ill>hy\ip\ms.Mexan-
caballum buccfalum. Quod cum vidisset Phylippus, derautem ubi viditpalrem plorantem, dimisiteum,
dixit Fili Atexander, omnem divinationem modo
:
et abiens ad matrem, dixit ei Mater, moli tenere :

ognoti quia tu debes regnarepost me.

in le, et scio matam toluntatem patris, quiaquamtis abscondi-
Inter hec faclus Alexander annorum quiadecim, tuiit pcccatum tuum, reprehensio tamen tua
sit
dixit ad Pbylippum Pater,si2)otestfieri,dirige me :
stabit. Bonum est ut uxor semper subjecta sit ma-
sedentem in curru. Dixitque rcx Gratum accipio, : rilo. Ha_c diccns, adduxit eam Phylippo.
JiVi, daboque tibi cabaltos centum et .0 milia aureo- Post paucos dics vencrunt lcgati Darii regis ad
rtcm solidorum, et vade cum bono auxilio. Exiens Phylippum, exigentcs ab eo tributum. Quibus
ltaque Alexandcr venit in Peloponensem, ut faccret Alexander ait Ite et dicite Dario : QuandoPhylip-
:

pugnam cum Nicolao, rege ipsius provinci.T. Quem pusnonhabebatfilium,gaUinagenerabateiaureum

videns Nicolaus, dixit : Dic miclii, qui es tu ? Cui ovum, nuncaulem Phylipponatusestfilius, etgalli-
ille : Ego sum AUxanjLer ,filius Phylippi. Cui Nico- nafacta eststeritis. Hec dicens, dedit eis absolu-
laus : Quem me speras ? Dixit Alexander Tu es Ni- : tionem, et rcmisit eos vacuos ad Darium regem.
cotaus, rexArideorum ;sed non elevetw cortuum in Post hec rebellavit Phylippo Armenia, et direxit
superbiam quia hab n s honorem regalem,solet cnim illuc Alexandrum cum exercitu,utexpugnareteam.
inveniriinfato humano, quod major perveniat ad In Macedonia vero erat quidam homo nomine Pausa-
partitatem et parvus ad magnitudinem. Cui Nico- nia subjeetus Phylippo, qui concupiscens Olimpia-
laus Beuedixisti. Tunescisteipsum.meaautemna- J.
" 7 dem, _,wi_i/j.i. regem
VV -.w contra
«^_-._j fccit consilium, VI-
V^VIIl V.VUJ«11UIIJ,
* et adunavit
IIUIIIIU VII sibi
1.1U
tura inreprehensibilis est. Dic tamen michi terita- populum, armataque manu venit super Phylippuni
D
/_»_._
tem, quareiji hdspartcstenistil Pnl
/Jl//-/.'/.ni /j/i-f vi/..<//iP.j'/).).n/. tlrtvn..,],.» .,.'(
Cui Alexandcr ait
. . r\ .. : •__ -
Quicumeitergaverteret,vibratahastaPausaniaper-
A . • 1 . i . »-.

Recedeame, homo, quia neque tu habes aliquidad- cussit Phylippum in dorso, qui tamen non statim
versum me, nec ego adversum te. In hocNicolaus val- mortuusest, sed jacuit semivivus incampo.Pausania
dc iratus dixit Eccc qvati homini -oquor. Per sal-
:
voroputnnseum mortuumelevatuscstintransquepa-
rationempatris mei, si vnpetum spuma infaciem latum cum aucL cia, abstraxit inde Olimpiadem. Fn-
QUsejicio,morietur.E\ exspuitadeumetdixit : Tolle terluccreversusAlexander de Armenia, invenit ma-
hocquod tef'ecetaccipcrc,catuie,quianonerubesc s. !
ximam perturbationem in Macedonia. Exiens auteni
Ille autem continens se sccundum doctrinam phylo- Olimpiades,coepit vocifrraread Alcxandrum,dicens:
sophi.e, dixit Nicolae,pernativitatem
: mcampaier- Ubi est, Alexandcr ,t ictoria tua, ubifatum quoda
nam etpcr uterum matris mea a deoimpregnatum, diis accepisti,utesses tictorialis ettindicaresmepa-
NOT.C.
(209) rocavilque e. c. b. cx alio quodam libro sumpsit.
 .

569 GHRONIGA. - CHRONIGON UNIVERSALE. 570

tremque tuum!Q\io audito Pausania, exiitut vidcret A totiusmundi,nec sic prevatebis rcsistere muliitudi
Alexandrnm. Flle autem vibrato gladio pcreussit ni Persarum, quaco&quatur arenmmaris Tantum
Pausaniam, et statim mortuus est. Venitque illi aurum est in Persida, ut vincat claritatem solis.
nuncius quod et palcr ejus jam morcrctur,et abiit Unde oportet te poenitere in hoc quo i operatm es,
ad cum. Ut autem vidit eum Phylippus, dixit illi :
quia, inipsa stuUicia pe ssrerarcvolueris, diri
si
Fili Atexanierjam leetus moriar, quia fccistivin- gam ad te vindicatores qui te apprehendautet non
dictam,ocadendo wmicummeum H;eedieens mor- quomodo ntivm Philippi, sed qv.omodo principem
fcuus est. Alexander vero plorans morlem patris, latronum cruci ie afflgi precipiam.
abiit et sepelivit eum. Altero die sedens in throno Ilanc epistolam eum precipiss-.t Alexander legi
patrissui,convocatis omnibus dixit? Ojuvenes Ma- coram militibus suis, audientes contristati sunt.
cedones, Tracienses, Thcsalonicenses, Lacedemoncs, Quibus ille ait Notite contristari in verbis epistola
:

etaJii,intuemini ct videte Alexandrum,et procui sit hvjvs.Annescitis quiacanesmuttum tatrantes nul-

avobis timor barbarorum ! In me sit hoc,q uia et itlos lum effectumfaciunt? Credamus itaque quodveri-
subjvgaboctin servitiumvobis dabo. Quisguis exvo- tatem dicat hac epistola sed opus est nobis streu ue
:

Usvolueritfollatarma ex palatiomeoetpreparetse etfortitcr pugnarecum iUis,etnoa in vacuum,quia

ad proelium, et qui noluerit, armet se armis suis. illorum divitia compelluni nos pugnare. Hoc ubi
g
Dixerunt ei seniores :Rex Alexander, muttii annis dixit precepit suis hominibus comprehendere por-
militavimus patri tuo,etvirtus nonestnobis,utan- titoresepistolaeetcrueifigere.Atalii dixcrunt J/ale :

gustiasferrevaleamus;unde,sitiUplacet,recusetur facis; quamenim cvtpamnos habcmvs? Qmbuszii :

anobis militia quam hactemusegimus YLespondit m .

Si ego matefacio,senioris vestri dicta me hoc agcre
Alexander Magisvolumusvos habere inmilitia no-
:
compeltunt,qui direxitvos quasi ad latronem.n'.
straquam juvenes,quia j ureni s confideus injucen- 199.) Ad 111 dixerunt: Proinde scripsithac Darius,
i

tute sua acquiritmoriem.senior aulcm agit omnia qvia nescit magnitudinem iuamlSed quianos ridi-
cum consilio IIoc dicens, fecit eos acquiescere, ut
.
mus intelligibilem imperatorem,si rcdierimus, dif-
essentin militia sua. famabitur pernosnomen tvum. Tunc precepit illos
(f. Post hcc congregata multitudine, ccepit
198.) dimitti etad convivium suum vocari. Sedcntes ita-
ire Romam, deinde perrexit in Africam (210) sicque (jiic cum eo et convivantes,dixerunt ei -.Dominator,
contendit ^Egyplum.Audientes /Egypti adventum
in
si ptacct potestati tuae,precipemille milites
m nobis-
ejus, exierunt obviamei, et honorabiliter suscepe- cnmvenire,et trademvs tibi Darium. At ille ait :

runt eum.Invenit autem ibi regalem statuam ex Lcetetur animus vester in hisiuqvibvsse Jefis, pro-
marmore nigro,interrogantique eujus esset,dictum traditio eautem restri scnioris non dabvntvrvobis
cst quod Nectanebi regisesset. Quiait: Ncctaucbus C rniltemilites
501
.

patermeus est. Et amplexatus statuam,osculabatur Alio itaque die sedit Alcxander, ct Jussit scribi
eain. Inde perrexit in Syriam,Sed Syrii viriliter re-
epistolam Dario contincntem ita :

stitcrunt ei, pugnantesque cuin eo,occiderunt ali-

RexAlexander,Phylippifiliuset OUmpiadisfer-
quos cx militia ejus.Quidam autem ex eis abeuntes renorum regi Dario .proximo solis,lucen(i vna cum
Persidam, nuneiavcrunt Dario regi presumptionem Persidisdiis.Dedecusesttamlucidissimoatquema-
Alexandri. Qui cum sciscitaretur cle statura ejus, gnificentissimo imperatori tatia rerba dirigcre par-
ostenderunt ei depictam imaginemAlexandri.Quem vo homi%i,et cottidie suspeclum manere tcdipossea
illc despiciens pro parvilatc formae illius, statim di- me te,qui esparens solis etrcsides in t/irouo vctvt in
rexit ei speramet virgam curvatam et eantharam eethere etfulges cvmDei namque im~
diis Persidis.
auream cum epislola tali: mortalesirascuntur,si mortales homincs eorv.m so-
Rexregvmiterrenorum ,parcns solis,qui lucetuna ciiefjici conantur.Mortalisego sum,et sicvenio ad
cum Persidis diis.famuto meo dirigo gaudium.Au- tequasicum mortali hoiv.inipugnatvrvs.Qviavero,
divi denique dc te, quodpro mea venias inimicicia laudando te, dixisti te habcre plurimas dirifias,
per vanam gloriam;quaproptcr precipio tib turnare menles nostras etfecisti nosfortioresin rir-
acu.isti
gressvm.Rcdicrgo admatrem tuam,etquiesceinsi- tvie,utacjviramus divUiasvestras.Siautem tu,qui
d
nu illius.Direxi autem tibi speram et cvrvam rir- magnus es,pugnatwrusmecum reneris,si riccrism",
gamcantharamqvc auream, utexerceas ct cogites nonhabebis laudenuquia latrunculum ricisti,siav-
jocandi causam. Cognosco ifaque,guia pauperes et tem cgo te vicero,magucm habebo taudem,quia ma-
niserrimeindiges;sedcito resipiscea stutticia tu.a gnificentissimum rici imperatorem.Quia rcro michi
etdcemouiaca- qvam agisgtoria. Tv.enim coaduna
{)

direxistivirgamcwrram etsperam eicauturam av-

stiquosdamlatrunculos,etvis conjtigere cvm mvtti- ream.per rirgam curvam inteltcgo quia cvrrantvr
tudinePersarum.Quinimmocogitasipotensuume- anie me reges potcntisximi.pcr speram rotvndam.
rare stettas cceti; ct si potucris coaiunarc homines
quio tcneborotunditatem totivs mundi.pcr cantaram
VARLE LECTIONES.
199
habuimus et egimusB. 200
dsemonii ||
ca. l.
201
equites G
XOT.E
(210) Hic plura omissa sunt ab Ekkchardo.
 . ,

571 KKKEHARDI URAUGIENSIS 572

avrcam me intcttego rictoriosvm esse ct eensum ah A Pex Atexander Dario regi Persarum. Plurima
omnibus recipere,sicuta te,qui magnus es,ego, qvi epistola,qua michi adveniunt,impellunt mctoten-
parrus sum, cantaram auream acc tem nolentemad hac quafacio etqua dico.Noli co-
Haec scribens Alexandcr vocavit apocrisiarios, et gitare,quodjrre pavore vana tuagloria recedam de
donavit illis cantaram aureara el epistolam.Quibus ioco istOfpro certo scias quia rado viderc matrem
abenn/ihus preparavit so ipse nt iterfaceret. meam,qua obpressaest valida inflrmitate;sed ta-

Recepta itaque Darius epistola ct relecta,iratus mennonpostmultum tempus renovando meredeam.

est, scripsitque satrapis suis epistolam talcm : Ad vicem rcro sementis papaveris,quod michi misi-
Re.r persorvm Darivs mtrapis suis. Audivimus stiproinmensuraHlinumeromilitialua,dirigotibi
itaque quod fitivs Phylippi,Alexander Macedo,ele- hocpeper, ut agnoscas,quia mvttilvdinem sementis
ratvscstin stvitiria.et intravit n terram Asia.qua papa veris vincitfortituia hujusparvissimipiperis,
mea est,et depredatus est eam.Quapropter precipio Hanc epistolam dcdit Alexander apocrisiariis Oa-
voHs ut apprehendatis evm etducatis adme,sicut riicum parvo pipere,illisqueabeuntibus,caepit ipse
tam magnos et/ortes et adjutores imperii mci decet; redire ad matrem snam.
iitpueriliterflagellem illum,etindutumpurpura di- Potcntissimus autcm vir quidam preceps militias

rigamittvm Olimpiadimatrisuain Macedoniam, fj Darii regis sedebat

illo tempore cum valida manu
gv.ia non decet eum pugnare, sed inprovincia sua super Arabiam,qui movcns sc cum omni exercitu
starc et pueri more ludere. inde, stetit conlra Alexandrum, et cocpit acriter
Relegentes itaque satrapa? cpistolam, rescripse- pugnarc cum co. Valde mane inchoatum est prae-
riuit eisic : liuin,et pugnatum cst usque ad solis occasum, et

Degi Persarvm Dario ego Primus etAntilochus neqnc hi nequeilli molles inventi sunt, cumtamen
satrapesgawHvm Sciat maguitudino vestra, quia utrimque multi cccidissent scd fortiler pugnalum
;

cvm ipso Alexandro,quem puerum dicitis,congre- esl pcr tros continuos dies.Post haec defecit prin-
gata mulHtudinepugnavimus, ettcrga vertimus ei, ceps militiae Darii,et cumhis quisuperfuerant tanta
etxix demanu illius evasimus. Quia vero nos dicitis velocitate fugit inPersidam,quodante Darium in-
imperii adjutores,necesse estutvestram queramus venit apocrisiarios,qui epystolam Alexandrict pi-

salutem,ideoquevolumus voHs notum essc.qvia hic per portaverunt,tenente Dario epistolam. Scruta-
/unditus dissipa HtSyriam batur autem Darius a legatis; quid faceret Alexan-
Ctun autemlegissetDariushancepistolam,venitet dcr de semente papaveris. At illi dixerunt: Appre-
alterDuncius,quod Alexander applicasset supcrflu- hendit et momordit, ct despiciendo dixit: « Multi
vium,quidiciturStraga.Ilerumscripsil eiepistolam: sunt sedmoltes. » Acccpto itaque Darius pipere,mi-
p
Dariusrcx Pcrsarum dirigo hoc Alexand/ro. In sitinos suum,mendensquedixitcum lacrimis Pau- :

universomundo laudatum estnomen Darii,quin im- ci suntsed duriores. Videns hoc princeps ille quide
moetiam dii laudantnomen ejus;etquomodo tv au- prseliovenitdixit : Etiam dominator,paucos pugna-

sus es transirefluminaetmare ar montes etrenire tores habet Alexander ,se dfortes suntmullosque mi-
contramel Hocfuerat tibi magnum nomen, vt sine iites mcos occiderunt. Alexander autem,non elatus

me tenuisses imperium Macedonia,sedcon/ortatus pro victoria, jussit sepcliri qui de suis ceciderant.
esetcongregastisociostuos,etvadispugnandoetdis- Post hrec applicuit in Achaiam, ubi subjugata
sipandocivitatesmeas.Meliustibifueritpaniterede sunt ei civitates multaa, junxitque militiae sua? de-
malis tuis,antequam acciperes a me injuriam,et cem et scptena milia.lnde ascendit in montem Tau-

alsconse faceresrefvgium ad me.qvi sum dominus, rum.et venit in civitatem Persepolim, in qua sunl
ut non congregares mvUamaia snper tc.Debercs novem musae.deinde venit in Frigiam, in lempluir
enimpro hoc g loriari.qvia epistolam de merecip re fl
quod dicitur Solis, in quo 802 et oh lationem fccit.
dignus fuisii.Ut avtem cognoscas qualis etquanta Indc vcnitad fluvium Scamandrum,qui est in lati-
estmilitia mea,signiflco tibipcr hanc sementem pa- tudinc cubitorum quinquc.Dixil autemhisquieran
pateris quam direxi iibi((. 200.) Siergo hancnume- ibi Beatiestis qui habetis laudes doctoris Homeri
:

rare polncris,pro certo numerabilur populus rnev.s. D Et stctit antc cum homo cui nomen Clytomidis, e
Quod sifacere mn potcris,revertere ad tcrram tvam dixit -.Alexander rex,majores iaudespossumfaceri

etamptius non ascendat in cor tu.um taliafacere. tibi de tuis actionibus quamfecisset Homerus,quic

Cum autem venissent apocrisiarii ad Alexandrum jttvs miras virtutes fecisti quam hi qv.i fuerun
portantes epistolam ct sementem papaveris, legit Troja. Alexandcr d ix it -.Magisvellem esse discipulu.

epistolam,tendensque manum tulit de semente pa. Homcri quam habere laudem Achitiis.Vosl haccve
paveriset misit in os suum, mandensque dixit: niens in Macedoniam,invenit matrcm suam levatan
Video, quia populi illius mvlti svnt, sed sicut de infirmitatesua, et lsetatusest cum ea.
hoc semenpapaveris moties s«#£Supervenerunl au- Post haec exicns de Maccdonia, venit in locun
tem ei nuncii, significantcs ei intirmitatcm matris qui dicitur Ahdira homines autem ipsius civitati
;

suac.Quam cum audisset,scripsit Dario sic: clauserunt portas, ut non ingrederetur ibi. Iratu

VARI.F. LECTIONES,
-"-
el sacrificavit cl -'i
 :

573 CHRONIGA. - CHRONICON UNIVERSALE. 574

Alexander jussit ut incenderetur civitas. Videntes A nisi ut militetis sub imperio meo et me habeatis se .

autem ignem qui erant in civitate, dixerunt : niorcm. Quodsi nonvulHs, estotefortioresmeis,sin
(f. 201.) Alexander, non rebellando tibi clausimus
autem,subjugamini michifortiori vobis. At henien-
portas, sed timendo Darium, ne audiret nos tecum ses vero rogaverunt Demostenen phylosoph.um, ut

fecissepactum, etdissiparetnos. Apertisergo portis dareteiseonsilium. Qui annuens manu imperavit si-
transiit, et venit in Olintum, inde Chaldeopolim» lentium, et dxit Viri cives mei, commune consilium
•

venitque ad fluvinm qui dicitur Xenis, et oppressit dabo vobls. Si scitis vos tales esse utvinccrcpossiiis
cos fames valida, et murmuraverunt inter se mili" Alexandrum, pugnate cum co, sin autem, jtectamus
tes, Defecernnt caballi nostri. Qui bus
diccntes : nos sub potcstate manuum ejus, quia de ccelo datur
ei adjutorium. Et cum multa hujusmodi
perorassct,
Alexander dixit Viri commililones mei, et si defe-
:

ceruntcaballivestri, desperastisvos de salutet Qno d acquievit ei populus omnis, et statuerunt dirigere

illi victorialemcoronam, pensantem
librasquinqua-
sinos vixerimus, caballos festinanter inveniemus;
si vero nos morimur, caballinonsunt nobis neces- ginta. (f. 203.) Quibus ille ait : Quia dedit vobis
sarii. Festinemus tamcn ire in locum talem, ubi cr Dcmosleues consilium de satvatione vestra etfeci-
siis illud, amodo confortamini el estote salvi,
nul-
baria nobis sint et caballis nostris. Et coeperunt ire
ad locum qui dictus est Locrus, ubi invenerunl cy- r> lam contrarietatem sustinentes a me.
baria multa, et animalibus pascna. Inde venientes Indeaccepta mijitia, perrexit Lacedemoniam. La-
cedemonii vero clauserunt portas, et ascendentes
in locum qui dictus est Tragachantes, invenerunt
naves exierunt ei obviam Alexanderpr.clio navali.
ibi templum Apollonis, ubi voluit Alexander inve-

Zachora sacerdote. Cui vero irruens super eos qui in muris crant vulnera-
nire divinationem a virgine
bat, qui in navibus, igni desuper misso,
incendebat.
illa dixit Non esthora divinationis. Secunda vero
:

Pro- Multis igftur pereuntibus, qui superfuerunt vene-

vicc dixit Apollo Heracli. Alexander dixit
: :

postulan-
pheta,michi nomen est Heracliust ergoperiit divi_ runt ad pcdes Alexandri, misericordiam
natio tua. lnde movit exercitum et veniens Thebai. tcs.Quibus statim concessit liberlatem. Deinde per
Ciliciam ingressus est terram Persarum. Darius
ita-
dam Date michi 400 viros armatos
dixit Tbebeis :

qui veniant in adjuiorium michi. IUi autem clause- que congregans principes et sapi ntes suos, consi-
runt portas armatiquc ascendentes murum ad qua- silium habuit cum eis qud agerc debuisset, et ait
in
tuor milia, dixerunt Alcxander, si nonrecesse- ei : Utvideo, isfe qui sicp ugnando vadit, adjungitur
virtute et victoria. Ego reputabam iltum sicut
la-
ris, pugnabimns tecum. Alexander subridens dixit :

Fortissimi milites sunt Thebci, clauserunt intra tronem irepredando, ille autem sicuirex pugnat et
portas, etsic dicunt se pugnare mecum. Omnis homow humiliat, etquantum nos tolumus exaltori superil-
pugnare in
fortis volens campum exit, non claudi" lum, tanto amptius exaltatur nomen cjus. Duoito,
tur intra urbem sicut rirgo. Et precepit militibus ne adjuvetillum divina providentia, volens illicon-
suisurbemobpugnare,captamque incendit, mur- cedere regni dyadema, utsicutnos optavimus eicere
que fundamcntis evelli precipiens abiit. Thebej
a illum de Ellada, ita nos eiciat ille de Persida. Unde
vero qui remanserant abierunt Delphum ad Apolli siplacet, cogitemus de salute nostra, nec despicia-
nem, responsa querenles, si deberet civitas eorum musitlumsuperbiendo pro hocqnia tenemusregnum
rea?dificari. Quibus dictum est Ille qui hanc ciri- : Persarum, ne forte parvitas illius crescatetmagni-
tatem cediflcaturus est, tres rictorias habebit, post tudo nostra defciat. Haec dicente Dario, Ocsiather,
quas eam recediflcabit. frater regis Darii, dixit Magniflcasti Alcxandrvm
:

Alexander autem profectus est Chorintum, roga~ dimittendo illiEllaaam, etinhocflduciameicon-

veruntquc cum Chorinthii ut luderet cum eis in cessisti, ut plus exardescat ingredi Persidam.
tibiplacet.facsicutiUefacit; ille
curribus, et ad hoc spectaculum convenerunt multi- (f. 204.) Undc, si

Secutus est autem Alexandrum vir Thebeus magnus quippe, quando vuUpugnare cumaliquo, non mittit
et gloriosus, cui nomcn Clytomagus. Astantibus principes, sed pcr semct ipsum radit, cl antecedens
vero ad hoc spectaculum dixit Alcxander: Quis ex omncssatrapas,pugnatririntei\ctacquiritsibino-
vobis exiet luctans in ludo istol Cui ClytomachuS D v/cnetrictoriam. Alius satrapa dixit Alexander :
U
i» .. m ....
**. . . ...
dixit Si piacet potestati vestrrr, egopugnabo ctvin
. , .. ... j a _ § AM)«4/7.
<
omnibvspeniissimusest,etinnullooffendit,omnia-
_ • ?!-. /T"y. j?a
:

cam. Alexander dixit Si trcs riceris. coronaberis, :

querirititcrajens,formamctrirlutcmhabetleonis.
(f. 202.) Pugnavit crgo, vicitque et aliosduos; et Quodsi tibiplacet, mitte in omnesfines tuos, ctcon-
dixit illi preconator Dic nobis nomen tuum. Qui : grega satrapas omnium gentium; sunt enim nobis
genies plurimaptus quam ceniwm quinquaginta,
et
ait Sine civitate. Audiens hoc Alexander dixit
:
:

Obeatissime et putcherrime certator, utquid sin^ queramus auxiiium a diis. Dum crgo Darius congre-
civitate? Clytomachus dixit Magne imperator, an- : gata niultitudine consiliaretur, Alexander moram
faciens in Cilicia, venil ad quandam aquam
tequam tuesses, habuiciritatem, nunc autemper te pulcher-
civitatemnon habeo. Intellexit hoc responsum Ale- riraam,et acciditeidelectdtio ut lavareturineo, s

xandcr et dixit prcconatori Vociferare ui sit The- : per frigidilatcm apprehendit eum dolor capitis, et
beus, et potestatem habeat recediflcandi civiiatcm. egrotavit fortiter. Quod videntes Macedones, valde
Exiens inde Alexander venit Atlicnas, misitquo ncaudiret Darius. el
Iristes eflfecti sunt, metuei.tes
ad Athenienses in hec verba Nichil a vobis opto, Qui-
: faccret, super cos impetum atquc delerct illos.
575 KKKEHARDi URAUGIENSIS 57B

dam vero juvenis nomine Phylippus, qnem diligebat A debitis Macedoniam nisi j.rius ticero cunctos bar-
Vlexanderquia medicuserat, promisitei Bedaturum baros, confortetur mens testra, ctfortitudo pugna
potionem undesanus Beret. Princepsautem militiae estimetur tobis jocus. Qnibus ita confortatis, ccce
quidam, qui tenebat Armeniam, odio habuit hunc multitudo militum Darii applicuisse nunciatur su-
medieum, quia diligebatur a rege, scribensque epi- per Quyium Tigrin. Principes autem militise super
stolam direxit Alexandro dicena Careas te a me- : eos erant quinque. Convenerunt igitur in campo
so
dico Phylippo \ et ue bibas potionem ejus, quia Alexander cum suis et principes militiae Darii, et
promisite Darius rex sororcm suam in conjugium aeriter pugnaverunt. Vir autem quidam de Persis
dare cvisortcm regni facere, si interflciat te.
cl animo acer, induens se vestcm etarma Macedonica,
Cum autem preparasset Phylippus potionem, por- abiit occidere Alexandrum, mixtusque militibus
tavit ante regem; sed antequam biberet, supervenit ejus post tergum illius, evaginatoque gladio tam
epistola Qui accipienset legens antequam bibe-
illa. fortiter percussit caput ejus, ut et galeam transfo-
-
ret, non est turbatus, quia de fide Phylippi erat se raret et capnt vulneraret. Statimque apprehende-
curus. Tenens itaque una nianu epistolam, altera runt eum militcs Alexandri, et duxerunt ante eum.
accipiens potionem, respiciebat in faciem Phylippi. Cui dixit Alexander strenue tir, quid est hort
:

Cui dixitPhylippus Noli expavescere potioncm,

:
•d Cui barbarus ait Ne estimes me, dominator, Mace-
:

magne imperator, sed bibe illam. Statim cbibit eam- donem esse, Persa sum i0 ". Promisi Dario aufcrre
Et postquam bibit, porrexit epistolam Phylippo. caput tuum, et ille spopondit michi fltiam suam in
Relecta Phylippus epistola dixit : Nonsum culpa" conjugium et regales protincias Tunc Alcxander
bilis, Alexander, sicut hac epistola dicit. Rex au" ostendit eum omnibus milibus suis, et dixit Yiri :

tem sanus effectus, voeavit Phyiippum, amplexan" Macedones,C)nrenitomnibusmiIitibustalemhabere

sque collutn ejus, dixit : Cognorisli, Phylippe* fortitudinem, etcontinuo dimisit illum abire, ccepit
quantum tc ditigam, ct quam flduciam in te ha~ que pugnare fortiter, et ceciderunt cx barbaris
beam, qui prius poMonem bibi, et sic epistolam iibi muti. Qui videntes se multum minui, fugerunt, et
porrexil Cui Phylippus dixit Fuc renire ipstm ho~ : persecutus est usque Bactram et applicuit. Alia die
minem. qui hanc epistolam tibi direxit, quia me apprehendit eivitatcm, invenitque ibimatrem Darii
tibi tatia pro salute tuafacere ipse nolu.it. Jubens et uxorcm eandemque sororem ct duas filias ejus,

ergo illum venire inquisivit euni, inveniensque posuitque in ea civitate solium suum, ct subjugavit
eulpabilem, jussit decollari. silii onmes circumpositas civitates. Post hasc unus

Dehinc movcns exercitum, venit in Mediam et ex principibus militisB Darii presumpsit vcnire ad
Armeniam magnani, ct subjugavit eas, deinde am- Alexandrum, et dixit ei Dominator Alexander,
:

bulavit dies multos, et ingressus est locum. aridum C princeps militia Darii sum, etplurimum illi servi-

et cavernosum, in quo non inveniebatur aqua, et ti,etnichil dignum ab eo recepi: si tibiplacet, da

transiens per locum qui dictus est Andriacus, venit nobis decem milia armatorum, et ego daboprincipes
ad fiuvium Eufraten. Ponens ergocastra, jussit af" nostros et ipsum Darium. Alexandcr dixit Perge :

ferri li fe na, et preparavit pontcm super ipsum flu- auxiliaturus regem tuum, quia non credunt extra-
vium cum labuliset catonis fe reis, jussitque mili- nci,postquam tuos tis expugnare. Principes autem
-
tibus suis ut transirent. Qui cum dubitarent, pre Darii Fietir et Stapsi et Nostadi scripscrunt Dario de
cepit custodibus animalium ut transirent cum omni faetis Alexandri, quod et terram dissiparet et multos
apparatu et eibariis, et post haec jussit milites occideret, et multi ex suis potentissimis junxissent
transire.Quibus adhuc dubitantibus ct validum flu- se Alexandroet regales provincias multosque hono-

vii"* cursum meluentibus, ipse primus transivit, res aceiperent ab eo, ideoque prospiciat sibi et illis,

sicque omnes secuti sunt. (f. 208.) Fluvius autem antequam ingrediatur ad eum.
Tygris et Eufratres vadunt per mediam Mesopota- Darius haec audiens, scripsit ad Alexandrumsic :

miam et Babyloniam, et intrant Nilum. Ferunl au- Pertenitinmanus nostras epistola de tua superbia,
tem quidam quod ista Qumina evacuentur, quando quod cogites tenireprope nos, utloquaris nobiscum.
Nilus inundat iEgyptum, et quando subtraxerit se, D Quod si potuerit fleri, omnes orientales diipergant
ista superabundent. Cum autem transisset omni 8 habitare in occidente. Non eletetur mens tua in hoc
exercitus, rediit retro Alexander, et fecit incidi quodfecisti;sicpreparatime,quasimatermeamor-
pontem. Videntes hoc milites, cceperunt murmu- tua sit, et quasi uxorem nunquam habuerim. Unde
rare et dicere Si acciderit nobis utfugiamus de
:
scias quia non quiescam inquirendo injuriam
pratio,noneri(transitusnobis. Quibusdixit Alexan- meam. Scriptum quidemmichi est quia benignila-
der Bene me confortastis, quando talia cogitas(is>
:
tem erga meos ostenderis, tamen hoc scias, qnia,
et ego proindefeci dissotti pontem istum, ut aut quantumcumque illis benefeceris, me non habeMt
pv.gnetis tiriliter ettincatis, aut si vultis fu.gere amicum, etecontra, si male illisfeceris, non amplius
pereatis, qv.ia zictoria non erit his quifugiunt, sed me habebis inimicum. Hanc uttimam sententlam

illis qui insecuntur. Unde quix nullo modo jam vi- mandavi tibi.

YAULE L ECTIONES.
'""
m. P. medieo 1. l0 *
fluvium i05
fortassc persarum, nt in cod. Bamb. hist. Alexandri, legi
debetin cod. i. se m v. 1.
1.
ffl CHRONICA. - GHRONICON UNIVERS\LE. 618

Alexander accipiens epistolam, legit ac fisit, A Usangustiam. Evigilansautemrepletusestgaudio,

rescripsitqueepistolamtalem^/t^^totf^ritano rccitavitquc soinnium amicis suis, qui dederunt ei
rcgi.SuperbiametetationemsupertucuagloriatucB consilium ut ita autem fldelissi-
faceret. Vocans
odio habentdii,proutvideo, quianoncessas blasphe miiinsuum nomcn Eumilo,
satrapam, cui tulit sc-

mureusqueinfintm. Quod benefecituis,non

(f. lOG.) cum tres vclocissimos equos; unum insidebat ipse,
tercius pergebat vacuus. Per-
pro tuo timorefeci, scd habens spem intrandi ad te, alium princeps ille,

ostendi eis benignitatem meam, nt et tu grato illud gentesigitur ambo, venerunt ad fluvium qui dicitur
animo acciperes; sed ut seniio, tu non es animi hu- Stragan. Ilic fluvius pre nimio frigore congelatur
mani.Hcec epistola meaultima sit iibi. Cave itaque noctu,prebetque itertotanocte transeuntibus;ma-
te,etmentemhabe inte Ubi ergo direxit epistolam,
.
ne, cumincaluerit sol,dissolvitur etperfundissimus

preparavit se, et scripsit satrapis suis qui erant in eiflcitui et ingredientes absorbet. Venicns itaque

Syriaet Cappadocia, Ciliciaet Paniphilia et Arabia Alexander, invenit eum congelatum, inducnsquese
ceterisque provinciis, ut prepararet unusquisquc quam viderat in somno, dimisit ibi princi-
flgurain

mille vestimenta et pelles animalium, quotquot in- pem illum cum duobus caballis, et ipse cum suo
venirent, et Antiocbiam mitterent, ibique ordina- transivit. Erat autem fluvius in latitudine stadii
206 *.
renturcameli, quiportarent eausqueEufraten,qua- unius Abicnsitaque Alexander, cumvenisset ad
B eum Persae, mirati
tinusmilitessuihaberentvestimcntaelcalciamenta. portam civitatis Darii, videntes

Darius vero scripsit satrapis suis ut essent pa- sunt in iigura vultus ejus, estimantes illum esse

rali cumomnibus suis ad resistendum gentibus Ma- deum. Interrogatus autem ab eis quisesset, respon-
cedoniae, misitquc ad Porum rcgem Indiae, ut pre- dit, se apocrisiarium esse regis Alexandri. Et duxe-

bereteiadjutorium. Qui rescripsit oi, sc de injuria runt eum ad Darium. Qui videns eum adoravit ut
ejus valde
200
dolere, et se quidem promplum csse deum, cogitans illum esse Mitbram deum, descen-
vcnire, scd inflrmitate prepcdiente non posse, mili- dentemde coelis. Interrogavitergo eum: Quisestu?
tes tamcn suos cum aliisgcntibus vmturos esse. Cui ille Apocrisiurius sumregis Alexandri,m- ssus
:

Matcr autemDarii cum audissct quodillo se ite- nunciaretibi quiamoramfacit in campo exspectans
rum prepararet ad praeliandum cum Alcxandro> te.Unde,sitibiplacet, constituediemprceliandi. Cui
direxit epistolam hanc Dario regi mater sua
illi : Darius: Forsitan tues Alexander, qui cum tanta
gaudium Audivimus
. quia congregas aiiasgentes et loqueris audacia; non enim loqueris sicut nuncius,
pugnareviscum Alexanclro. Quodsi totummundu/n seclsicutipse Alexander. Scias tamenpro certo,quia
adunarepotueris, quid exinde eveniatnescis, quia audacia tua nullo modo conturbat me. Sedmanduca
viciorimitli coucesscssunt.Dimittesensumaltitudi hodie mecum, quia et Alexander sedit ad coenam cum
nishcce,ctreclinapaululum,etnepreoamasmn1tum, G missis me/s. Et extendens manum, apprehendit eum
quiaperdes vitam. Denobis autem scias, quia in perdexteram,introduxitque inpalatiumsuum. Ale-
maximo honore sumus apud eum, sedinducismalum xander vero pro signo tenuit in corde suo hoc quod
supernos,etfacis nos amittere gratiam quam habe- induxil eum per dexteram, quasi jam teneret pala-
mus. Filimi, nolipreparare matri tuce angustiam, tium inimici sui, ingressusquc triclinium, in quo
quiafiduciamichicst, sivolueris, tein bono ordinc erat convivium praeparatum, sedit cum rege, sede-
futurum cnm Alexandro. Perlccta Darius hac epi- runt et principes Darii facieadfaciem. Persasitaque
stola turbatus cst valdc, ct flevit. sedcntes in conviviodespexeruntvultum Alexandri,
Intcr haee Alcxandermovitexercitumsuum, et coe- eo quod esset parvus, nescientes qualis virtus et
pilingredi terram Darii, et appropinquans ci, itaut qualis audacia erat in vasculo tali. Pincernaj vero
Macedonesvidcrcnt sublimissimum lccumexcivita- ferebant sepius pocula. Mediante vero conviviocum
teDariijjussit militessuos evellereherbas et ramos allatum fuisset Alexandro poculum aureo 207 et bi-
arborunietligareinpedibusequorumadexcitaiulum bisset, misit illud in sinum suum, fecitque hoc se-
pulverem,itautviderentPersa3et mirarcntur. Dista- cundo ct tercio. Quod cum vidissent pincerna?, nun-
bant enim a civilate itinere dierum quinque. Cum ciaverunt Dario. Erexit se Darius, et dixit vir :

autem venissent propius, dixif AUxander suis. sa. J) fortissime, quidest hocquodagisl Cui Alexander:
pientibus: Inveniamus hominem, quem dirigamus Dominus meussedens in convitio donat militibus
Dario,utpreparct se et exeatadnos in pugnam. Dor. suisvascula illainquibus bibunt.Quodsitaliscon-
micnsautcm ibi, vidit in sominollammoncm dcum in suetudo nonestintervos, reddovobis omnia. Inhoc
formaHermi, portantem dominicalem clamidem et oinnes tacuerunt, cogitantes quodtalis consuetudo
Macedonicamvestem,sibiquedicentein:i^i4fez;aM- essetapudillos" 08 Unusautemex principibus mili-
.

der,quando necesse estadjutoriumparatus eum nun- tise, cuinomen Anepolis, quondammissusadPhylip-

ciaretibi. Yide,quem missum dirigerevolueris. Sed pumexigereabeoccnsum,vidittunc Alexandrum,se-

dicoiibiut inducsformam meam,et tu vadasilluc. densqucnunc in convivio cum eo facie ad faciem,
Periculosaquidemresest,ireregempermissaticum, intuitus estfacicmejus, ccepitcogitare in cordesuo;
sed quia deus estiuadjutorium tibi, n ullamsustine- Nonneiste estAlexanderl Intellegens enim vocem et
VARLE LECTIONES
m * stadii u e corr. l.
l07
ita 1.
808
deest 1. eos 9 C .
579 EKKEHARDl UHAUGIENSiS. ;»su

i iliiu.s, accessit ad Ih.rium, et dixit ; Domine, A matretn ct uxcrem acfUias, et dabotibi thesauros

istemissus quemvidesipseest Alexander. Cognos- quos habeointerraMiniadact Susis ctMactra,quos

cens autein /Uexanderquialoquebaniurdeillo et de thesaurizaverunt ibi patres nostrisubtus terra, et
cognitioneejus, de sede sua, lollensque facu-
exiliit constiluam te domiau.m Persarum el Medorum.
lamde manu cujusdam Persae tenentis eam, ante Cunctis diebus titre tuce esto saltus, et concedatur
mensam regis ascendens equum
percussit eum, et tibi tictoria a Jote.
abiit. Persae vero insequebantur eum armati cum
Relecta hac epistola ab Alexandro, unusex prin-
omni velocitate, sed ipse ferens in manu faculam cipibus militiae Parmenius dixit : Alexander, tolle

ardentem,tenuit iterrectum,insequentcs autemca- tibicunctashasdivitias,etredde sibipro quibusro-

gat. Cui Alexander Miror, siper datumtult Darius
.-

debant in foveas; erat enim obscura nox. Darius

autem sedens in solio suo, vidit signum infaustum, recipere matrem et uxorcm acftlias. S'i tictus esi

quia cecidit domus Xersis regis et stalua ejus, et Darius/michidatumaoapromi(tat,siiterumpug)ia-

doluit. Alexander itaqueveniens ad Quvium Stragan retotueritet nos ticerit, ulinam saltare taleamus
transiit, stalimque dissolutus est fluvius, mortuus- nosmet ipsos, quanto magis v.t teneamus matrem
que caballusejus antequam exiret, et tulit eum
est ejus et uxorem ac filias.

iluvius; Alexander vero exiliit inripam, junctusque Dimisit autem legatos, precipiens eis ut talia di-
B
principi quem reliquerat, reversus est ad suos; cerent Dario. Precipiens itaque militiljus suis ut
mortuos sepelirent el vulneratis medicinam impen-
congregataque omni militia sua, ascendit in locum
eminentiorem, et conforlavit milites suos, dicens: derent, aliquantos dies hiemavil ibi, faciens oljla-

Multitudonostra non aquatwr multitudini Persa- tion. m diissuis; precepitque militibus suis utpul-

vum.sed no.i conturbet aos mH.Uit > do illo r tiui etiam .

cherrima palaliaXersisregiscomburerent: sedpau-
si centupliciteraugerentur, quia aonprecalet mul-
luliun paenitentia duetus jussit uthocnon fecerent.
titudomuscarum parvitativespanm. Qui audien- Erant autcm in hisdem locis sepulchra mortuorum,
tes naec, laudaverunt eum. quae fodientes, invenerunt vasa aureaet argentea,

Darius itaque movil exercitum suum valde ma- invenerunt etiam sepulchrum olivitreum, de quo a
gnum, transiilqtie flnvium Stragnn, ut pugnaret cum forisapparebat corpus hominis etcapilli ejus. Inve-
nerunt quoque ibi turrim, in qua multi truncati ho-
exercilu Alexandri. Habebat autem currus falcalos.
Cum auteui venisset uterque exercitus in campum, mines, alii vero erant ibi in custodia, quiclamave-
ascendit Alexander equum cui nomen Bucefalus, runt ad Alexandrum, miseritord am postulantes, ut
medio anle omnes Persas. Videntes au-
et stetit in
liberaret eos. Ipsa vero euslodia erat pessima. Qui

tem eumPersae, timuerunt ire super eum, quia di- jussiteos abstrahi dc ipsa custodia, ct videnseos,
C doIuitetploravit,precepitquesingulisdaredragmas
vinitas quaedam cooperiebat eum. (F. 208.) Mixtis
mille, restituens illis proprietates suas.
autem utrisque partibus, pugnabant acriter, multi-
Inter haec preparavit se Darius denuo ad pugnam,
que cadebant; sed ex parte Darii plurimi. Videns
itaque Darius quia multi eeei ere de suis, fugam scripsilque epistolam adPorum regemJndorumin
iniit;fugerunt et Persae, multitudo vero curruum lnec verba Dariusrexregum regi Porogaudium.
:

falcatorum fugientes ebant suos, jacebantque

i
Kuper scripsiad te deprecando utfaceresnobis ad-
sic.it mcssisin eampo. Veniensautem Darius ad flu-
jutorium coiU--aillos quiconatisunt dissipare pala-
tiu.m nostrum,quia hcec bestia, qua tenitsupernos,
vium, et inveniens eum adhuc congelatum, tran-
siit;sedsequenti multitudine ingrediente,dissoluta ferocem habelmeatcm, et cestu.at animnsejus sicut
tempestas maris. (F. -209.) foluirecolligereab illo
estglacies, et plurimi mortuisunt; qui vero ingre-
matrem et uxorem etfitias et offerre illimunera et
di non poterant, eos insequentes Hacedones occi-
debant. Fugit autein Darius, et ingressus palutium noluitacquiescere. Xuacteroquamtissinetolunta-
temeapugnaboiterumcumeo,congregatisquegenti-
suum, prostravil se super faciem suam in terram,
exaltoquepectoredura trahcnssuspiria, dixit Heu :
busmuttis certabo usqueadmortem, quiamelius est
me, quanta tribulatio apprehendit Persidam, quia michimoriinbello, quamtideredesolationemregni
hu.m tiatusest Darius.qu.i subjugatitatqueia po- D ctgentismece. Congregamini ergo ct paratetos ad
g 1
tentiamsu.om redegil multas 'entes / 'a pnncto arti- portasCaspias. Omnibus quitobiscumtenerint da-
culiuaiusdieieteait.qHoihn.milesexattentursuper tu.m dabo, ua icuiq u.e peditiper singulos menses soti-

nubes, et su.blimes hu.milientur usque deorsv.m.Dein- dostres, equiti tero quinque, et cibariaillorumet

de erigens se et in sensum suum rediens, scripsit ad qucecumquenecessaria tribuamillis, despoliistero

Alexandrum epislolam hujusmodi :
captivorum medietatem dabimustibi, caballus quo-
Dariusrexdominato, imeo Atexandrogaudium. qu.e Bucefalus et imperiale paramentum Atexandri
Recordetur tuactementia, quiaettuhomoes; sufficii tuum sit, et ubicumqueapplicueris, dabotibicentum
auiem homiai ia quo sap entiaest,cum habuerit ti- et octogintaj utenculas cum ornamentis earum.Cum

ctoriam, ut non elevetur amplius mens ejus Recor- . acceperis epistotam hanc,festinatenire.
dare igitwr quia supema divinitas concessit tibi Homines vero Darii fugientes ad Alexandrum,
hanctictoriam,etquiarefugiumfacioadte; impen- nunciaverunt omnia ha?c. Qui audiens haec pre-
ei

d.e michi misericordiam; scis enim nos nostramque paravitse, etdixit omnibus ut nullo modo vocare-
nativitatem atque magnitudinem; concede nobis tur imperator, si regnum Darii non optinuisse-
581 OimONICA. — CHIIONIGON UNIVERSALE. 582
Cumque audissetDarius adventumAIexandri,timuit A terra et hinc us jr ue Elladam sititer apertum,uteun-
valde. Duo autemex Persiscumaudissent oum ap- tesetrcdeuntescumnegoliis nichilpatiantur rnali.
propinquare,statueruut Darium occidere, estiman- Qui vsrovindiciamfccsrunt ds inimico meo Dario
tesserccepturos ab Alexandro magnam remunera- accedanl, ut v ideam iUos c t dig num honorem exhi-
tionem, siejus inimicumocciderent. Gumque inve- bcameis,quiabonumservit uutfeceruntmichi.Jnnc
nissent Darium in palatio solum, evaginatisgladiis interfectoresDariivenerunt ante cum,magnum spe-
accesserunt adeam.Quibus ait Darius: karissimi rautes premium;illeautemjussit eos decollari, di-
mei, quondamservi nunc autem domini, quare me ccns; Qui proprium dominum occidunt, extraneo
vultisoccidereWlushonoratisunt Macedonesquam quidfaciuni/ fn hoc vociferatio magna Persarum
vos ;recedits ams ; sufhcit michi tribulatiomea ; facta est, laudantiura eum deum * Erat autem
quasi
nolits michihoc malumfacere. Sioccideritis me, et ibi avunculus Darii,nomine Duriti, quem per totius
veniens Alexanderinveneritmeoccisum quasin la- populi petitionem ordinavil Persidae ducem.Secun-
tronibus, faciet vindictam in vos non euim sst gau-
; dumpreceptum veroDariiregisfecit venire Itoxani,
dinm imperatori,invenirealinmimperatoremmor- filiam ejus, accipiensque eam in uxorem, feciteam
tuum fraude. Illiautemferienteseum gladiis, dimi- sedere secumin throno regali,ut adorareturabom-
serunt semivivium, et abeuntes absconderunt se, g nibussicut regina. Tunc omnesPersas levaverunt
donec audirent sententiam Alexandri. Transeunti- deos suoset duxerunt antc Alexandrum, laudando
busautem MacedonibusStragan fluvium, abiit Ale- et celebrando nomen ejus, dicentes: Quia nunc fe-
xander et intravit Darii palutium. Inveniens autem cisti quoddiis placet.Qmbus ait Alexander: Nolout
eumjacentem in terra semiviviurn,flevit,etexuensse michi exhibeatis honorem sicutdiis, quiacorrupti-
clamidemimperialemcoopcruit eum,et amplexatus bilis ego sum et mortalis; ideoque dubilo me sociare
vulnera ejus, flevit et dixit :S'urge, donune Dari, £J#s.Scripsitautemmatri siuc epistolam, ut et ipsa
surge,etsicut aliquando fuisti domiuus lotius im- celebraret hasnuptias in Macedonia.
pcrii Persarum,r?cipe diademai • un.Juro tibiper *
Add.li. :Dj hac vero vindicta aliisic scribunt :

potentissimos deos,quiavcracilerabrenuncio impe- Post hcoc rebus ordinatis, euin ipsos scire
rio tuo.Tuno Darius blanditer cxtendens manum Alexander cupivisset, quiDario necem intule-
rant, ait : Gaudeome hostemmaxi/nuiuDarium
suam,amplexatus est eum,et osculansmanusejuset
servilio subjugasse; licetego ipse id executus
peclus dixil-.Fili Alcxandcr ,non elevetur mens tua m
nonsim,habeo tamengrat'u< co ndig namrepen-
in viclorialig loriaquam habes ;etiamsiopera fece- derehisqui benivolentiamsuam erga me pro-
risdsorum,6tmanumtuamextenderisasqus adcce- teslati suut; quique hi sunt, horto>atque moneo
lum, semperrecordare novissimorum. Intuere mc, utiseprodant. Namqueper patrismatrisgue 20D
mea majestatem jurosub limes illosme factitr
qualisfuihesternadieetqualssumhodie, quia do- rutn acnotissimos, quiamaximo premio digni
minatorfui terrarummultarum,nunc vero in memet sunt. Mox quoque hoc audito, Besas et Ario-
ipsoiionhabeopotestatem,sedhumiliatussummiser barzanes obviasseAIexandro ferunt,etprofessi
usqne adputverem. Sepeliantme manus tucs, et ve- facinus, sponsionem premii petunt. Tunc proti-
nus viros comprehendi jubet atque allissimo in
niantin exsequias mcas Macedoneset Persce, et
loco crucifigi idque preter spem omnibusfuit.
;

amodo gens Persarum ei Macedonum efficialur Nec tamen se reum de perjurio dicebat, quia
iinum regnum. Commendo libi Rodogoni matrem sublimes eos ac notissimos omnibus tecerat.
meam, ut sit iibi in msmoriam mairis ; vigsat Completis itaque diebus nuptiarum, congregavit
lcnignUas tua in uxore mea, Roxaui filiam iterum milites suos, et cum audisset quod Porus
meam accipe tibi in conjugium ; ex bonis pa- rexlndorum venisset contraeum in adjutoriumDaru
rentibus filii jungantur in u,rim, tu de Phi- regis, coepitire obviam ei in Indiam, ambulans per
lippo, illa de Dario. Hsbc dicens Darius, in ma- spaciosam tcrram et desertam,et transiens flumina
nibus Alexandri emisit spiritum. Alexandervero invadosa, et pcrcoUescavernosos,fatigalusqueest
more rcgiocomposuit corpus ejus, subponensque una cummiliti!)iissuis. Quietiam omnes dicebant :

collum suum,portavit lectumillius una cum Persis; S ufificit nobis qui ivenimus pugnando
usque Persi-
Macedones vero etPerssearmatiantecedebantcum D dam Dariumque subjugavimus, q ui tollebat antea
niagno obsequio. Flebant aulem Persaenontampro censuma Macedon bus ; quid deficiemus querendo
morte Darii quam pro pielale Aloxandri. (F. 210.) Indiamin locis in quibus bestia habitant, etobli-
Post sepulturamDariitale prcposuit Alexanderedi- viscmur terramnostram? Hic Alexander nichil
ctum Gauderemquidem, si non defecisset hicpopu.
:
aUudoptatfacere,nisi ire pratiando etsubjugando
lus,sedquiavotuit deus ffammon me /ierivictorem sibigeutes. Dimitiamus eumnos ;eat illequo vult.
Persida,oportet mediis gratias referre. Voto au- AudienshaecAlexander,stetit,dixitqueomnibus:«SV-
temutper unamquamquecivilalem siut principes et paramini ab invicem, Persce sintunaparte M0 Ma- ,

rectores sicut temporibus Darii regis,et obediatur cedones etGreci inalia.ln\,\iens autem Macedones
eis,omniaveroarmarecondanturindominusregali- ct Grecos Ocommilitones mci Macedones et
dixit:
bus;voloenim,utpacificaetomni bonoplena sithac Greci, Persidesisti contrariisuntmichi etvobis ;si
VARI.E LECTIONES.
,09 S1 °
matriquc cod, 8, add. : Macedones et Persw.
 , :

EKKEHARDl URAUGIENSIS 58-1

autemetvosposuiHs incordibusvestrisut contraea- A causam quaparvam,ideonos, quiparvi sumus, ad

tis michi,redite post tergum,ct itein patriam ve- amplitudinemveslriculminis venireoptamus.Quia
stram; recordamini tamen quia etistoss dusvici et vero dicebatepistola tuaquodnon solumhominibus,
quoGvmqueieropugnare cum barbaris, superabo reruni etiam diis existas imperalor, egoita pugna-
iltos.Scitisquia,quand iatussum vobis, con- turusveuio/juasicumhoiitiiiebarbaroetquisemul-
fortaUsuntanimivestri;quandovenimuspugnatu- twm extoilit, nonquasicum deo,quiaunius deiarma
riincampo, nunquidnonego stetisolus anteomnes tofus mundus sufferre nonpoterit.Quin immo scias

etpro omnibus pugnavi? Nunquid non ego solus quiastullaelatio lua menonconturbat.
pro salvatione testra ct totiuspatrim abii qnasi ilac epistola lccta, Porusrexiratus est,congrega-

missus ad Darivm rcgem,et tradidi me muliisperi- taque multitudincsuorumatque mullis clcphantis,

culist Qu id erq o? Sivu Uis pergere so li Macedon iam cum quibus Indi pugnaresolent,exiitobviamMace-
pergite/juiaego vobiscum non renio; cognoscetis donibus. Fuerunt autcm in cxercitu ejus sinepedi-
autemquia nichilfacere valelmilitia sine consilio tibus, quorum nonerat numerus, 4000 octingentse

regis. Haeo eo dicente, erubescentes mililesposee- quadrigae falcatic, quadringenti elephanti portantcs
bant veniam, iiicentes \Amodo vita nostra in mani- in quibusstabanthominesarmatiadpugnam.
turres,
bustuissitj;osita;rjuodcumqueris/acere./acMu\\.n g Macedonesvero atque Persae vidcntes preparatio-
veropericula in ipsoitmerepassisunt,multaquemi- ncmatquemultitudincm lndorum,turbatisunt,expa-
randa viderunt, qucc juxta ipsius Alexandri descri- vescentesnontantum multitudinemhominum quan-
ptionem, ut aiunt litterae post referemus. tumferarum. Ferebatautemsecum Alexander sta-
tuashominumaei'eas,et sapienter cogitans, misiteas
(Fol.2H.)Post aliquantos dies in finibus Indiae
in ignem, ut calefierent, faciensque receptaferrea
obviavcruntAlexandro legati Pori regis,deferenles
quibus sustinerentur, jussitcasportarianteexerci-
ei epistolamcontinentemhunc modum Indorum :

Porustatroni Atexandro. qui cicitates obiinet tumcontraelephantos.Videntesitaque slatuas ele-

rex
phanti,putaverunt quod homines essent, etexten-
latrocinando. Cum sis mortalis homo,quid prevales
dentes promoscidas suas,id csl rostra sua,secundura
facere d.eolQuodanxiasti hominespersequendo,qui
consuetudinem utcaperenthomines, pre nimiocalo-
digni/ueruul sustmere arigv.stiam, cumhominibus
restatuarum incensi sunt, rcdcuntesqueretro mo-
mottibus et quinvUam habv.tr unt xirtv.tem pugua-
sti,etquia vicistieossperas te cictorem esse in omni-
riebantur.reliquiveroexturbati nullo modo perge-
sll
banlpugnaturisuperhomincs. Vidensautem quod
bus hominibus. Yiclorialis et ego sum, et non solum
dc feris factumest, turbatus est valde. Perssevero
hominesoboediuiitmichi, sedetiam dii. Venit ali
quando Dionisius /amosus pvgnaturus U
India, r impetumfacientessuperlndoscum sagittis et lan
ceis,fugaverunt eos,cuin tamen exhis et illismaxima
sed tergavertit unte Indos et/ugil, qvia Indorum
virtutemsustinerenonpotuit.Qiiajjrojiterantequam
strageshominum facta fuisset. Alexander autcmse-

turpitudotibi eveniat,do co usilium tibi et precipio

dens super cquumsuum Bucefalum, ingressus est

ut/estinanterrezertaris in terram tv.am. Antequam pugnam, et praeliatus est fortiter, quin etiam ipse
Xerses esset, dabant nobis Macedones censvm, sed
caballusadjuvabateumnonmodice,etpercontinuos
vigintidicspugnabantinterse.VidensitaqueAlcxan-
quia noninvcnimvs in illa terracjuceptaceantregi,
der quiadefcccral populus.stetit solus ante hostem
vetutiu lerrainutiti,dedignalisvmus itlam, quia
omnis homoplusdes derat amptam causam qwim
et locutus est Poro regi. Xon decetimperatoris sic

parvam.Ecce contestor teutrever/aris, etubi domi- intanumperderepoputum suum, sedper semetip-

natiouemhaberenoupoteris/ibi desiderium non ha- sumostenderetirtutemsuam.Stetergopopulustuus
beas.
inparteuna,etmeusinaUera, egoveroettu solipu-
gncmusmanu admanum, etquivicerit, illiuscom-
Ut autem pervenit haec epistola ad Alexandrum,
puteturpoputusuterqice.(M. 212.)Audiens hoc Po-
legit eam coramomnibus,et clix.it: Viri commitito-
rus, gavisus est, confidens in altitudine sua, qua3
nes,/ortem animumvestrum non conturbent Porire-
eratcubitorum quinque, cum Alexander essettan-
gis epistola;recordamini vcrba epistolarum Darii q tum cubitorum trium Recedenteitaque utroque
regis,quamsuperbe etcum quanta locutus estauda-
exercituct stantein suo ordine, pugnatum est ab
cia. Veritatemdicotol>is,quiaomnes barbari com-
illis duobus. Vociferantibus autem militibusPori,
munem habent sensum ct parum distant a bestiis.
tornavit ille caput ad illos;Alexander veroimpetum
Haec dicens Alexandcr, scripsit epistolam regi Po-
faciens in eum, complicatis pedibus exilivit super
ro tali modo :

eum,percutiensque illumgladio, prostravitin mor-

RexAlexanderregi Poro gaudiwm. Acuistisen- tem. Tuncacriter pugnatum estab utroque exerci-
sv.m nostrum,etprebuistinobis audaciam ut pugne- tu. Stans autem Alexander dixit ad milites Pori
mus conira te.Dixisti enim in Macedonia nichil boni Miseri,postmortemregisteslriut quidpugnatis ?
essejndiamteroomni dulcedineejluere ; proinde Qui dixerant-.Quianotumussubdivobis terramno-
toto conaminepugnabimus,tdacquiramuseam. El stram,ne detastetur. Ait illeait Cessetpugnatiove- :

quia dixistiomnem hominemplusdiligere amplam stra, etite liberi acsecuriin domos veslrasquia vos
VARL_ LECTIONES.
*" a. Porus 5.
 585 GHRONICA. - GHRONICON UNIVERSALE. 586
nonpresumpsistisimpugnarenossedrexvester.Hxc A paratu, AlexanderabiiladOxidraces
0*i«W«.*„
^aiui dCCS dU
dicens, r-nsli-n metatus
rlir>r>ns castra od et
mpfntiio est fa,.;t corvai;..; DAnnm
at fecit sepeliri Porum /»»«
temnon sunt superbi homines, neque
. . . .

De hac pugna alii aliter sentiunt, sic scribentes pugnantcum

aiiquo nudi enirn ambulant,
;
etdicunturgymnoso-
(Oros.iii.19) : Cuni Poro, fortissimo Indorumrege phystaa. in
tuguriis habitant, non habentes
civita-
cruentissimum bellum ges^it,in quo Alexandercum tem,neque habitationesalias.
Rexautem hujusgen-
ipso Poro singulariter congressus, occisoquedeje- tis cum audisset
adventum Alexandri,misitadcum
ctus equojconcursusatellitum presentiam mortis h °™ratossuoscumepistolatali(Corruptibilesggm-
evasit Porus vero multis confossus vulneribus,
;
nosophystceAlexandro homini scribimus.
Audivi-
captusest,sedobtestimoniumvirtutisAlexanderei musquodveniassupernos. Sipugnaturus veneris,
regnum restituit.Haecautemdiversitasetiaminepi- nichitlucri acquires,
quia,quodtollasautauferas
quaaipsius Alexandridicuntur ad magistrum
stolis
*™°^,noninvenies,sedetipsumquodhabemusnul-
suum Aristotilemreperitur, quaesi ipsius sunt, di- lo modoaudetquis
tollere, nisiquantumdivinapro-
versa sibi sentiunt.Ibienim quodam loco scriptum mdenhaconcesserit. Quodsipugnarevis
est {C.B. quod ad Candacem reginam cum pugna,nos
f. 215), simphcitatem nostram non dimittemus.
veniret Alexander, Carator, filius ejusdem
Relegens
reginae r, remandaviteisdicens:
1'

suadente uxore sua, quae fiha fuitPon, eum occi- Etnospacifi-

derevoluerit, eo quodipsePorum occiderit jinalio

B ceve?iiemusadvos.Statimque
.w.Statimque ingressus
in estadillos.
Intuens autem illos omnes nudos ambulare et in ab-
autem locosicscriptum invenitur, ut eademverba ditis tuguriis et speluncis
habitare - filii vero et
ponanturquaaipsiusessedicuntur^^.rzri.^m^. c.B. uxores eorum separatae eraut ab
cum animali- illis
f. 231 ) Venimus, iwquit, inillumlocum^bi Porus
:
bus,-interrogavitunumexillis:A^m^5^^rfl
priuscum exercituconsederat quam pugnaremus
ro^i5?Quiostendenseihabitationemsuam,dixit:/7^
cumeo; habebatautemdesideriumvidendi me, etin- habito, sufficitmichi. Convocatisautem
tcrrog avit atiquos demiiiWbusmeis ubi essem vel
omnibus
,
Alexander dixit: Qwmter^r;^^ eldabitur vo-
quidfacerem. Qui cum se nescire hcdc dicerent, vene- bis.Qui dixerunt: Danobisimmortalitatem.
runtet nunciaveruntmichihcscomnia. Ego autem Quibus
ille aitMortalis ipsecumsim immortalilatem
:
vo-
exuensvestimentaregalia, indui militisuniusin- bisdarenonpossum.kt illi dixerunt Etsimortalis :

dumenta,abiensqueadcastellumJinximecompara- es, quarevadis discurrendo hucet illuc

etfaciendo
revellecarnesetvinum.Cumqueme vidisset Porus, tantaettalialQuibus illeait Istce cause non
gu- :

vocavitadseetinterrogavit,quidAlexanderfaceret bernanturnisi desupernaprovidentia,cujus minis-

et cujus (etatis esset.Cuiinquam: «Quid faciatnes-
trisumusjacientesjussionem illius.Marenullo mo-
cioquiapastorsum animahum cujusdam mititis
p doturbatur,nisicum,ventus fiunt inaressus Yolo
Macedoni.de annisveroeiussamaniii.a
Macedoni,de annisveroejussapioquia senexest, et
aM>Pi-.p<:f et „„,,•„„„„,*„„* —*.... _., _• , .

quiescereetapugnisrecedere;sed dominus sensus

forsannnncsedetadfocum,sicut estconsuetudo se- mei non dimittitme hocfacere.Si omnes unius intel-
num. » Tuncillerepletusestgaudio.qwdcumhomi-
legentiefuissemus,totusmundus sicut ager unus
nesenepugnare deberet,cum ipse juvenisesset ; et e5^.Ha3cdicensccepitire,et fatigatus est multum
elatusingloriamdixit: «Quarenon intendit senec- inipsoitinere, quia erant ibi loca inambuiatoria.
tiUemsuam,quiavultpngnarecumjuvene1y>Statim Deinde, Adrestas, Catthenos, Gangaridas, cesis eo-
deditmichiepistolamminis plenam, roganset pre- rumexercitibus, Macedones expugnavere. Cumquc
miumpoliicens,uteamAlexandro darem. Cuicum adCophidesventumesset, ibicontraducenta milia
jurarem, quod certissime ipsce litterce in manus
equitum pugnam commiserunt,ct cum jam fessi,;eta-
Alexandrivenirent,abii,legensqueepistolam,mul- tedetriti,animoegri,viribuslassi,dilIicilevicissenl,
tumrisum habuipro superbiaetpresumptione bar-
castra ob memoriam plus solito magnifica condide-
bari.Posthcecpugnaticumlndis, etvici eossicutvo- runt.
lebam,et tuhregnaquce habuitPorus,sedposteare-
(Oros. iii,1 9.) Exin Alexander ad amnem Agesinem
didieailli.Pro quarefactusest ille Macedonibus
pergit per hunc in oceanum devehitur, ubi Gessonas
summusamicuset mamfestavit michi thesauros Sybosque, quosllercules condidit, obpressit Hinc
suosoccultos; undeet ego etomnescomites meidivi
n * 12
in Andros et Subagras navigat. Qua. gentes
tesfactiswmus;deindeduxitmeubierantstatuceau- eum cum armatis 80000 peditum et 60000 equitum
rece,quas ibi posuerant Liber paler et Hercules, excipiunt, commissoquepra.lio,diuancepsetcruen-
et
fuit diu socius itineris nostri. ta pugna tandem tristem pene victoriam Macedoni-
Hcic de dissonantia non solum historiographo- busdedit.Namfusishostiumcopiis. Alexanderexer-
rum, sedipsius quoque Alxeandri, ut citumadurbemeorumduxit. Etcum murumprimus
dicunt.litle-
rarum idcircoposui, ne quis me de prima ascendissetvacuamratuscivitatem,solusintrorsum
hujus
pugnas descriptione arguat mendacii desilivit.Quemcumundiqueinfesti hostes circum-
;ceterumpru- dedissent, incredibiledietumest,uteum nonmulti-
dens lector eligat, quidsibi
dehiismaximeplaceat. tudohostium, non vismagna telorum, non tantus
(ffist. Alex. Cod. Bamb. fol.
2i2.) Igitur post lacessentiumclamor terruerit, solustot miliaceci-
pugnam cum Poroperactam, congregatomagno ap- derit ac fugaverit. At ubi se obrui a circumfusa mul-

,!,..„, , VARLE LECTIONES

'"ita aut mandros l.

Patrol. CLIV.
19
 .

587 EKKEHARDI URAUGIENSIS 588

litudineper8ensit,mufiobiceposterioratutatuscon- A ret, ad urbem quandam, cui Ambira rex preerat,

trariosfaciliuseo usque sustinuit,donec perfossis pervenit, sed inexpugnationecivitatis magnam par-
muris omnis exercitus ingreditur. ln eo praelio sa- liMiiexercitus sagiltisbostium veneno illitis amisit;
gitta sul) mainnia trajectus, lixo genu eatenus pu- at post herba persomniumsibi ostensaet in potum

guavit, doncc cuin, a quo vulucratus est, occiderel sauciis data, cum reliquissubveniretur, urbeinex-
Indcconscensisnavibus cumoceani litora peragra- pugnavit.

DE MIRABILIBUS QUAS AL EXANDER VIDISSE DICITUR.

In his ergo itineribus qu;e ctquanta pertulcritet arca et maresicut draeo gyrans eam. Divina vero
quam miranda conspexerit, ipse, ut fertur, ad ma- virtus obumbrans griphcs dejecit, cos in terram in

tremsuam Olympiademetmagistrum suum Aristo- loco campestri longe abexercitu itincre dierumde-
tilem scribit, de quibusaliquaob delectationem no- cem ; niillam tanien lesionemsustinuit Alexander in

ticiae rerum mirabilium breviando perstringimus, cancellisillis, cum forti vero angustia junctus est
ceterumveritatemipsarumrerumjudicio legentium militibus suis.Quem videutes hetati sunt, collau-
relinquimus. (Hist. Alex.C. Bamb. f. 216.) Scribit dantes eum.Itcrum venit in corejus, ut mensuraret
itaque ad matrem suam, quia cum adhuc in Baby- profundum maris, vocavitque astrologoset geome-
erat
n tricos, precipiens eis utfacerent sibi vasculum tale
lonia priusquam egrederetur de terra illa, ibi

mulierqiucdam, quaepeperit filium, qui ab umbilico in quo posset in profundum maris deseendere et

et sursum erat ut homo, deorsum autem erat ut bc- mirabiliaquae ibi sunt perspiccre. Qui dixerunt :

stia similitudinem habens canis. Qui cum peperis- Fiat dolius olovitreus et lig etur catenis, et regant
set, cooperuit eum adduxitque Alexandro regi, eum mililesfortissimiinsubmittendo etreducendo.
mandansei,utliceretsibicum eo secreteloqui.Quae Hoc audito Alexander, precepit talia fieri, et tali
cum vocataveniretait Jubeomnes exire, secretum
; modo pcrquirens profundum mnris, vidit diversas
%
habeoindicaretibi.Om\\\buse\ govcce&Qnl\\)\\s, dis- figurasdiversicolorum piscium et quasi terrestrium
cooperiens infantulum monstravit ei. Quemvidens animalium profundum maris ambulantium, multa-
rex,miratusest, voca toqueai'iolo,interrogaviteum que quae diei non possunt.
quid hoc portenderet. Qui suspiransdixit : rex, [Ep.ad Arist.Coti. Bamb. f. 228'.) Postquam au-
appropinquabittempustuum,utexeas dehoc seculo. tem venit in Persidam et interfecit Darium regem
Medietas corporis, qum habet aspectum hominis, tu mensc Maio, ut ipsc magistro suo Aristoteliscribit,
es,pars autemversainbestiam homines sunt qui subjugavit sibi omnem terram illius, et posuit in
pasttevenient. AudienshaecAlexander, tristiseffec- provinciis orientis suos honoratos, et divites facti
tusest, et dixit Juppiter, oportuit quidem ut
:
C sunt omnes. Mense autem Julio deficiente, venit in

dies obitus mei in pace Jiniretur, ut hoc quodpro- Indiam Fasiacen, ubicuminagnaeeleritate vicitPo-
posuiperjiceretur, sedquiatibisicplacet, suscipe rum regem multasquedivitiasinvenit. Apprehendit
me tecum immortalem. enim civitatem ipsiusPori et domum ejus magnifi-
(F. 217.) Coadunato autcm populo suo, exiit, et cam, in qua fuerunt quadringentae columnae aureae
venit ad columnas Heraclii, unam auream, alte- cum capitellisaureis, et parietes domus erant ve-
ram argenteam, habentes in longitudine cubitos stiti laminisaureis. quaeerantgrossaeinspissitudine
duodecim, in latitudine duos. sicut est digitushominis, vinea quoque aurea etra-
Inde moventes, ingressi sunt desertum invene- ccmi cristallini, quibus interpositae erant gemmae
runtque loca frigida atque sic obscura, ut pene se ignitae et smaragdinae.Omnesetiam mansiones, quae
mutuo non agnoscerent. inerant ei,ornatae erant de margaritis et unioni-
Inde ambulantcs per septem dies, venerunt ad flu- nibus et carbunculis, et januashabebant de ebore
vium calidum, videruntque ibi mulieres Amazonas, albo, et laquearia subfixade lignoquoddicitur ebe-
speciosas nimis, equitantes inhorridisvestimentis. num estnigrumnaseiturque inlndiaef Ethyopia,
et
argentea arma in manibus tenentes ; aes autem et et camerse erant factaedecypressis.Forisautemex-
ferrum ibinon invenitur. Jungens autem se exerci- jj tra domum erant statuae de auro positaeet platani
tus adipsum fluvium, transire non potuit, quia la- aureae, ei inter illas erantmultageneraaucellaruiu
titudo et altitudo illius magna erat nimis, plenus- variicoloris, ethabebant ungulasetrostrainaurata,
que erat reptilibuset bestiis. et in auriculis pendebant margaritae et uniones.
Abinde venientes ad mare Rubrum, invenerunt Multa quoque vasa gemmea et cristallina et aurea
montem nimisaltum, in quem ascendentes,visisunt invenit ibi, argentea vero pauca.
sibi, quasi essent in ccelo. Cogitavit autem Alexan- Cumqueomnia in sua potestate haberet, deside-
der cumamicissuis, ut instrueret aliquid, tale quo ravit interiorem Indiamvidere etad portasCaspias
possetascenderecoelum, ut probaret, si esset hoc pervenire. Quo cum tenderet cumomni suo exer-
ccelum quod videmus.Fecit ergo sibi sedem excogi- citu, pervenerunt ad qucndam fluvium, in cujus
tatam, et apprehendens giiphes duos, colligaviteos medio eratcivitas cooperta, etin circuitu eivitatis
summitate
catenis, et posuitvectes ante eos, et in erataqua quasi stadiis quatuor;ipsavero aquaerat
eorum cibaria illorum.Coeperunt igitur sursumas- amara nimis velutelleborum.(J7is£^. f. 212'.) Ubi
cendere,donec terratota sibi videbatursub sequasi cum applicuissent hora dic". tercia, quidam ex
 589 CHRONICA. - CHRONICON UNIVERSALE. 590
juvenibus audacioribus numoro 27 evaginatis gla- A quoque omnes vocem qnasi de coelo sibi precipien-
diis nudi ingressi sunt fluvium, sed surgentes ex tem, ut nullus aliquid incideret ex ipsis arboribus,
eo bestiae quae dicuntur yppotami devoraverunt quia qui faceret moriretur. Erant ibi et volalilia
eos. Gyrantes autem ceteri milites fluviumex alia mitissima, sed quicumque volcbant ea tangere,
parte, perrexcrunt superius,etinvencruntstagnum exiebant ignis etincendebateos.Moventes ctiam in-
dulce, ibique applicantes, accederunt focos. Ilora de, venerunt in fincs occanimaris, et audierunt in
vero noctis tercia exeuntes subito ex ipsius stagni quadam homines loquentos Grccam linguam.
insula
arundineto ferse silvestres, venerunt ad ipsum Quidam vero ex militibus exuentes se, voluerunt
stagnum biberc, lcones mirae magnitudinis, pardi, ingrcdi ad ipsam iusulam, sed surgentes bestiae
tigrides, porci silvatici habentes dcntes in longitu- quaedam de mari, apprchenderunt ex eisviginti et
dinc cubiti unius, elephanti quoque et scorpioncs submerserunt in profundum.
habentes longitudinem unius cubiti. Vcnerunt et Exinde venerunt in locum quendam, in quo erat
homines silvatici, habcntes sex digitos in manibus arbor neque fructum habens neque folia, et sedebat
et pedibus, qui incursum magnum facerunt super supcr eam avis, habcns super caput suum radios
milites, sed cum lanceis et sagittis cjeccrunt eos a luccntes sicut sol.
se. Posuerunt autem focum in ipsa silva (f. 213) g Deinde venerunt ad montem quendam, sub quo
arundinum, ut fugerent ipsae ferae, et ecce, vcnit erat ripa, in qua pendebat catena aurea, et ipse
supereosbestiamiraefortitudinis,fortiorelephante, mons habebat gcadus bis mille et quingentos ex
quae irruens occidit ex eis viginti sex, quidam au- saphiro. Ascendit autem Alexander montem ipsum
tem armati occiderunt eam. Sequcnti vero nocte cum aliquantis militibus, et invenit ibi palatium, in
exierunt ex arena vulpes et cocodrilli, et comede- quo erat templum totum aureum, ct in eo tympana
bant corpora mortuorum. Volabant ibi et vespeiti- et cimbala ex auro, et lectus cum preciosissimis
lioncs tam magni sicut columbas, quorum dentes ut lectisterniis in quojacebat homo magnificentissimus
hominis, qui mordebant homines, auferentes eis et clarissimus, indutus alba veste bombicea, ornata
nares et aurcs ct digitos. ex auro et lapidibus preciosis, et circa euin vinca
Moventes inde, venerunt in campum qui dicitur aurea, ferens botros ex lapidibus preciosis. Adora-
Actia, in cujus condensa et
circuitu erat silva ; vit itaque Alexander hominem ipsum, et descendit.
erant ibiarboresfructifcrae,ex quibusnutriebanlur Ab hoc loco perrexit per continuos quindecim
hominesagrestcs, habentes formam gygantum, in- dies; et venit in terram quae dicitur Prasiaca. Co-
duti vestimento pellicio, qui exeuntes cum longis gnoscentes aulem advenlum ejus homines terrae
contis occiderunl quosdam dc exercitu. Quod vi illius, adduxerunteixenia, pellesexpiscibussimiles
dens Alexander, prccepit suos vociferare. Qui cum G pe llibus leopardorumet pellesmurenarum longitu-
claniarcnl magnis vocibus, timuerunt illi et fuge- dine cubitorum sex. Erat ibi civitas murata sine
runt, quia non erant illis cognitae voces humanae. calce, precisis ex monte Primatum ipsius
lapidibus.
Insequentes autem eos milites, occidcrunt ex eis regni tenebat quasdam femina vidua, nominc Can.
sexcentos et triginta quatuor; ex ipsis vero cecide- dacis, habens tres filios. Cui direxit Alexander epi-
runt eentum viginti septem. Manserunt autem per stolam talem : Rex Alexander regina Candacigau-
tres dies, comedcntes poma arborum ipsarum. dium. Dirigo iibitemplum et statuam Hammonis ,ut
Deinde venerunt ad iluvium quendam, in quo venias et eamus simul admontes et offeramus ei.
erat civitas locuples valdc. Hora vero nona incum- Illa vero rescripsit ei : Candacis regina Merois
bcntc, venit super eos quidam magnus homo agrc- Alexandro regi gaudium. Revelatum libi/uit ab
stis, pilosus ut porcus. Alexander itaque precepit Hammone deo tuo, ut ires et expugnarcs JEgyptum,
militibus suis, ut apprehenderenteum. Qui cum fe- quodtibi concessum ab ipsis diis. Nos itaque claras
cissent impetumineum, illeneque timuitneque fu- ac lucidas habemus animas,magis quam hiqui apud
git, scd stetit immotus, Precepit autem Alexander tesunt. (F. 214.) Dirigoautem dco tuo Hammoni co-
adduci puellam et milti ante illum nudam. Illc au- ronamex lapidibus preciosis,xidelicetex smaragdo
tem lmpetum faciens apprchendit cam, et stetitin D etmargaritis,et insertascatenasdccem ex preciosis
partc. Concurrentibus vero militibus, ut raperent lapidibus. Tibi etiam dirigo infantulos JEthgopes
eam, illi ruguit sicut fcra. Cum maxima igitur an- centum,etintelligibiles avespsythacos ducentos,spi-
gustiaapprchenderunt eum, et jussit eum Alexan- ngas ducentas, rinocerotes octog iuta pontheras tria
,

ignem precipitari.
der ligari et in milia,pelles pardoleonum quadring entas cantha- ,

Inde moventes, venerunt in alium campum, ubi ras aureas triginta, vectes ex ebeno mille quingen-
ab hora diei prima exiebant arbores de terra et tos, elephantos quadringentos quinquaginta. Tu
crescebant usque in horam sextam, ab hora sexta vero remandanobis, si totum mundum subjugasti.

usquc ad occasum solis descendcbant in terram : autem suos misit pictorcm per;tissi-
Inter legatos
ferebant autem fructus vaide odoriferos. Precepit mum,quidiligenter consideraret et depingeretfigu-
autem Alexander militibus quibusdam, ut tollerent ram et formam Alexandri et afferret cam sibi. Quod
de fructibus ipsis scd mox ut accedebant propius,
; et factum est. Unus autemex filiis Candacisreginae,
exicbant daemones et flagcllabant eos audierunt ; cui nomcn Candaulis, cum paucis equitibus abiit
 : :
:

m EKKKHAKDI URAUGIKNSIS 592

ad tabernaculum Alexandr! ; custodes vero, qmvi- A palatium currebat fluvius, habens claritatem aqua»
gilabant super exercitum, apprehenderunl eum, et quasi ex auro. IIIo itaque dic comedebat Alcxander

duxerunt ad Ptholomeum, qui secundus erat ab cu iii filiis regina?, altera vero die apprehendens eum
Alexandro. CuiPtholemeusait: Quis est tu?Eti\\e Candacis per manum, introduxit eum in cubicu
Fiiius, inquit, sum Candacis regina. At ille ait
:
lum. quod erat constructum ex lapidibus aurcum

Quare hnc venistit Qui dixit Exiri cum uxoremea

:
colorcm habentibus, lucebatque inlus (f. 21ii; quasi

exercereme cum paucisequitibus, et rex Bcbrixo- sol ibi refulsissel, eratque ibi triclinium ex lignis

runi, sciensputchritudinem uxorismea, venit supcr non incendentur ab igne, aliud quoque
asiptis, qua3

mecumvaiida manuet abstutiteam michi, etquia cubiculum super ligna maxima cum rotis, quod
voluimedefcndere, occidit etiammilitesmeos. Cui trahebatur a viginti elephantis. IUec videns Ale-
Ptholemeus Expecta, mquit, interim.Et exiliens de xander, miratus est, et dixit reginas Iste causa :

tabernaculo suo, abiit ad tabernaculum regis, et ammiratione digna essent,siapud Grecosfuissent.

exeitans eum, narravit ei omnia qua3 aiulivit a ju- Irataregina dixit : Veritatem dicis, Alexander. Qui
vene. Quo audito, surrexit Alexander, tollensque nomen suumaudivit, vehementer expavit. Cui
ubi
diadema Ptholomeum, et dixit
capitis sui, coronavit illa ait Quare mutata estfacies tua,quia vocavi te
:

ei: Revertere in tabernacuium tuum, eisedein solio r> Alexandrum? At ille ait: Domina,Antigonus dicor,
regali, ei dic, quia lu sis Alexander, etjprecipe ali- nonAlexander. At illa dixit Ostendam tibi, quia
.-

cui hominituo, utfaciatveniro ad te quasi Antigo- Alexander es. Introduxitque eum in cubiculum
num hominem tuum veniatque ad me et adducat suum, ct monstrans ci imaginem suam. dixit:
me quasi Aniigonum, et dum renero recitn michi Agnoscishancimagineml ille autemccepit tremere
coramipsojuvene quacvmq ve tibidixit, etintcrro- et pallescerc. Et illa: Quare•mutatus esicolor tuuset

ganie sub persona Antigoni, v.t dem tibi consilivm expavescis, destruetor totius Persida, destructof et

de hac re. Et ita factum e»t. Dixit autem Alexander Indicet Sv.perasti Ind.os atque Parthos, modo sine
sub persona Antigoni Domine, si precipis, egoper-
:
militibus etsine aliquo conflictucecidisti in manus
gam nocte super ipsam civitatem etsuccendam eam regince Candacis. Unde scias,Alexander, quianullo
igni,faciamque per vimreddi uxorem ejus. Statim modo debet elevari cor hominis in elationem, qua-
adoravit eum Candauhs, et dixit sapientissime
: liacumq ue sequanlur emuprospera, etne cogitet in
Antigone, optimum fuisset, utturex Alexander cordesuo, quod noninveniat hominemfortiorem se,
esses. Abiit autcm Alexanderhoranoetis in silentio, qui eum superabtmdet. Ille autem ccepit stridere
et succendit civitatem illam. Evigilantes autem ho- denlihus et tornare se in aliam partem. Atilla ait ?
mines ipsius civitalis, clamaverunt dicentes Quid : Cur irasceris, et quare turlatus est Quid nunc fa-
esthoct Alexander dixit Candaulis estcumplurimo
:
C cere potest imperialis gloria tuat Et ille inquit :

exercitu, volens utsibi reddaturuxor ejus ; alioquin Irascor, quianon habco gladium. 111 a dixit Et si :

moriemini omnesperignem, Irruentes autem homi- haberes,quid facerest Ait : Quiatraditus sumtibi
nes illifregerunt portas palalii,et abstrahentesinde per meamroluatatem, primum occiderem te,postea
uxorem Candaulis, reddiderunt eam illi. Qui vol- memetipsum. Cui illa Ethoc sicutsapiensimpera-
:

vens se Alexandro dixit: Mi harissime Antigone, Veruntamen ne contristeris, quia sicuttv,

tor dixisti.
rogo te, venimecum admatremmeam,quatinus tibi liberasii uxorem Jiliimei de manibus inimic
reddat dignameritis tuis. Gaudens Alexandcrdixit suorum,sicego iibcrabotede manibus barbarorum,
Eumus ad A lexandrum,etyostula m eabeo etven iam quibus sinotumfuerit deadventutuo, occident te,
te cum. Significavit autem hoc antea Ptholomeo. quomodo tuoccidisti Porumregem Inrlorum,quia ei
Abiit ergo Candaulis et petiit cum ab eo;accepta- uxorjuniorisftii meiflia est Poriregis. Haac di-
que licentia, abiit eumeo. Cum autem issentper cens, exiit tenens Alexandrum per manum, et dixit
viam, videns Alexander altos montes pcrtingentes filiis mis:Ofti Candaulisettu,ofiliaMarpissa,de-

usque ad nubes, miratus est, viditque excelsas mus aliquodbonvmhuicmisso Alexandri. Respon-
arbores poma grandia portantes, et viles magnos dcnsalius filiuscjus Carator clixit mater, verum :

botros habentes, in tantum ut liomo unusnon pos- D estquidem, quiadirexitistum Alexander etlibera-
set portare unum ex illis ; vidit et nuces qua3 erant titv.xorem fratris meide manibusinim>cnrum suo-
sicut pepones, et dracones erant in ipsis arbori- rumreddiditqvesibieam,seduxormeacompellitme
bus et simiyo multa). Post paucos dies cum venis- occidere hunc Antigonumpro Alexandro, quiaipse
sent in civitatem Candacis reginae, exiit ipsa foras occidit Porumpatrem ejus, utrecipiat dolorempro
obviam illis, longa et pulchra niinis, portans coro- eoAlexander. Candacis dixit: Quodnomen acquiri-
nam auream, et excipiens eos benigne duxit in pa- m n.s, si hunc occidcrimust Ad ha^c respondit Can-
r

latium suum, quod erat oplimum, et fulgebat te- daulis: Me iste salvavii, et uxorem meam michi
ctum ejus quasi esset aureum, lectisternia ejus reddidit; in jlde adduxi eum huc salvumque resti-
ornata ex auro purissimo, triclinia ejus constructa tuam Quidesthoc quoa
in locum suum.. Carator ait :

ex lapide onichino, columnae vero ipsius palatii dicist Modo inisto loco moriemur ambo. Candaulis
erant ex ebeno; mensae erant elephantina), fialoe dixit: Egonoio hoc; quodsituvis,paratus sum.
ccteraque vasaexlapidibus preciosis. Subtusipsum Yidens itaque Candacis, quia filii sui volebant sc
 ,

593 GHRONIGA. - GHRONIGON UNIVEKSALE. 594

invicemoccidere,angustiataest,tollcnsqueAlexan- A habemus angustumintroitum.Suntinternos qucea
drum,secretodixit: Alexander, nonostendisinhoc viris sunt intactce 214000 ; viri
enim nullo modo
aliquam sapientiavi, ut non occ>dantur pro tefllii habitant inter nos;sed itltrafluvhtm in aliaparte.
mei?Cui Alexander ait-.Dimitte meireetloquicum Per unitmquemque annitm celebramusfestivitatem
eis.Qua permittente,abiit ad eos,et dixit Carator : Jovisper triginta dies, etsic transimus videre viros
siocciderisme, habei Alexander re.v multos milites nostros, ei gaudent nobiscum triginta diebus. Si
meliores me, sed si vultis ut tradam vobis ipsum quis vultin lceticia manere cum uxore sua, tenet
inimicumvestrum, datemichiquodpostuto : tantum einn per unum annum. Qnodsimulicrimpregnata
utpaciflci sitis inter vos, etjuro vobis, quia huc in peperit masculum, ienet eumpater secum, etsifemi-
palatiumvestrum adducam Alexandntm. Credide- nam pepeiit, nutrit eam pater per annos septem,
runt ei fratrcs, ct pacificati sunt, ct
dona multa ei postea reddet eam matri suce. Cum autem pugna-
promiscrunt. Vocavit autem eum itcrum regina iurre vencrimus citm aliquo, sumus numero decies
Candacis occulte, et dixit oi Beata essem, si te :
dena milia equitantes, aliceautem custodiuntinsu-
cottidie pr<B oculis habere possem; per te quippe tamnostram ; etobviamus inimicis nostris usquead
vicissem omnes inimicos meos. Dedit crgo ei dona ipsosmontes;viri autemnostri insecunturpostnos,
regaha, mter qune coronam cx lapide adamantinam
g et cumreservm fuerimus cumvictoria, adorantnos
cl.
oL ...Mtninm ct
bruniam clamidem oinllntnm
nf nliniiilom
stellatam. t.,.1., »i
Inde abiens,
• ._.,•_. -•
r. »•_ .._._
j... • ...
•

viri nostri. S'i qua ex nobis ceciderit, hereditabunt

• • . . .

ivit in criptam quam monslravit ci Candaulis, di- eam quce supervixerint. Ecce signiflcavimus tibi
cens quod ibi comedis.sent dii. Igitur antequam consuetudinetn nostram quamfacimus omni anno ;
ingrederettir focit oblationem, etsic ingressus est, tu autemconsideraetfacquodoportet, et scribeillud
3t vidit ibi caliginem magnam, et inter ipsam cali- nobis. Quod
pugnare volueris, ad ipsos exiemus
si
jinemvidit lucentem stcllam ct apparitiones ydolo- obriam tibi; oportet enim ut stemus et pugnemus
*um, vidit e. quosdam recumbentes,lucidos oculos adversum vos. Si autem viceritis nos, nullam habe-
sicut luccrnas habentes,quorum unusdixitehi^, bitis laudern, quia feminas vicistis, sed et quod
ilexander. Cui ait Quis es tu, domine ? Et ille
:
: tollatis a nobis non invenietis. Unde cave, impe-
Ego sum Scsonchosis, rcgnum muvdi tenens, et rator, nequid tibi adversi contingat.
vundum subjugans, et faciens omnes subjectos,sed Legens Alexander epistolam hanc, risit, et ita
tomen michi non estnomen tale quale iu habelisin reseripsit Trcsparlcsmundiapprehendimus, etvi-
:

'ua quam fabricaberis

Alexandria. Ingredere ta- ctoriamfecimus; undesivobis resistetttibus nonpu-
mnamplhts,eividebis. Etvidititerumaliam caligi- gnaverimus vobiscum, turpe eritnobis. Attamen do
iem,ct qucndam sedentem quasi in sede regali, cui vobisconsilium.SivuUisperire etdimittere terram
lixit : Qxtis es, domine'! Qui ait : Nativitas deorum vestramutnon habitetur amptius,venite sicut dixis-
go sum. Vidi te in terra Lybim ct modo liic esse tisobviamnobisadmontes.Siautemnonvultisperi-
ideris. CuiAlexander ait Dicmichi, quot annos : re, ingrcdiminijtuvium, et sic loquamur in unum.
icturus sum. Ille respondit Ilanc causamquam :
Juro autem vobis per deos, quia nullum malumpa-
ntcrrogas oportet utnemo mortalium sciat, quia si tiemini a nobis. Equites autem feminas quantas
ognitus fuisscl homini diesmortis suce, taniatri- vuWs dirigite nobis, etdovabimus singulas, etpost
'ittaiio ei acciderei, quasi cottidie mori tempus dimittemus cas redire in terram suam. Da-
deberet.
F. 216.) Facturus es civitatem, qute gloriosa exsta- tum autem qitod vuttis date nobis. Considerale ergo
it in toto muvdo;
ibi Jabricabitur sepulchrum eiscribitenobis. Illae autem considcrantes, direxe-
uum, ibique requiescet cofpits tuum. runt ci polcdros decem et caballos, el inde profcc-
Exiens inde, vcnit ad milites suos, movensque m, 13.) Legitur tamen quod Halestris
tus est. fOnos.
xercitum, applicuit 213
ad Amazones, dirigens eis siveMinothcap:ocaxAmazonciim300feminisadeum
pistolain talem Rex Alecander Ama-onibus gait-
:
venerit, gratia suscipiendae ab eo sobolis excitata.
ium. Pugnam quam cum Dariofecimus vobis non (Epist. ad Aristot. Cod. Bamb. f. 229.) Cum au-
ncognitam credimtts, ei quomodo expugnaeimus tem pervenirct Alexander ad pVHUJ
*iv.\H1IU^1 «VA portas UUOjJlUi.
Caspias, U« mi-
/ -_. r'^'"'" wi*vw V v»
«-__..<_. v 4
|_ t v, .. i _. \_, et 11I1~ j

ndiam aiiasque gentes, quceresistere nobis nullo D raretur terram illam quia erat bona, cognovit ibi
>ri//s\ /.#,. ,_,.,. / /i, _-.....
.-. .rt t.
_..._< _.__...» i_ • __ . _ ..
lodopotuerunt. Quapropter scribimus robis, uiper- aliqua quse sibi videbantur odiosa. EranL enim in
olvatis nobis datum, quia non renicmus super ipsis locis diversi serpcntes
vos el bestiae, de quibus di-
Uquod malum voris inferre. Ad haec rescripta sunt xerunl homines loei illius uL caverent se. Tulit au-
5ta Amazonespotentissim e
: atquefortiores omn '- tcm centum quinquaginta pcritos locorum quisibi
its miiitiis Alexandroga u
dium. Scripsimus etsig- ducatum preberent, et perrexil cum omni exercilu
iflcavimustibi,anteq){amveniasi))flnesnostros,ut mense Augusto per ardentissimum solem et per
"Aasquomodo venias,nefor(epa(iaris turpidtilinem arenosa loca,promiltenspremiaductoribus, siillum
'ciasquoniam habitalionostra cst tiUrajturi.um in salvum ducerent. Pervenerunt autcm in Bactriacen,
uadam insula, quam cingit ipsefluvius iu gyrum ubi sunt gentes quaa dicuntur Seres, et sunt ibi
on habens inicium neque flnem, et ex una parle arbores habentes folia velut lanam, unde homines

YARLE LECTIOXES,
" vcnit et a. 5.
595 EKKEIIARDI URAUGIENSIS 596

illius terroe faciunt sibi vcstes. Sed et duccsitineris A quingcntos,horaqueundecimaccenaverunt.Cumque

collegerunt cx ca. Quadain vcro dic dum iter age- luna luccre inciperet, subito venerunt scorpiones
rent, coeperunt sitim habere majorem. Quam cum et serpentes ali^que ferae bibere de ipso lacu, et
Alexander sufferre non posset, quidam miles Zo- totaterra il!a resonal)at desibilisserperitium.Pone-
philus noniine invenitaquam in petra cavata, de bantcrgo militesscuta in frontc castrorumper ordi'
qua implevit cassidem suuin et attulit regi, plus di- nem, et tcnebant lanceas in manibus, et sic recipie-
ligens ejus vitain quain suam. Ille autcm convocans bant serpentes contra se venicntes, et aliquantos
exercitum, coram omnibus fudit ipsam aquani in occiderunt ex Recedentibus autem serpentibus
eis.

terram, ne, dum vidcret cxcrcitus quod ille solus circa terciam noctis horam, cum jam sperarent se
biberet, plus sitire inciperet. Laudavitautem boni- requiem habituros, ecce de montibus veniebant
tatcm Zcphili quam habuit in eum, et optima dona alii serpentes columnis grossiores, erectispectori-
dedit ei. Confortatus vero de hoc exercitus coepit quorum [oculis 216 scintilla-
bus, apcrtis buccis, de J

irc. Apparuit autem non longc flumen in deserto, in bat venenum, alitusque corum crat mortifer cuni ;

cujus ripa erant cannae altae scxaginta pedibus et quibus pugnabant plus quam unam horam noctis,
grossae sicut pinus, cx quibus fiebant tabulae ad fa- et occisi sunt ab eis triginta servi etviginti milites.
cicndas casas. Ibi ergo posuerunt castra. Cumque g At postquam reccsserunt serpentes, venerunt can-
cx eadem aqua bibcre vellent, erat amara sicut fel. cri,habentesdorsa dura sicutcocodrilli, quae jactis
Angustiabatur itaque rex plus deanimalibus quam lanceis perforata non sunt; multos tamen ex illis
de hominibus, quia illa sitim temperare minus no- occiderunt in igne, reliqui intraverunt lacum ipsum.
vcrant, (f. 230) milites autem alii lingebant ferrum, (F. 231.) Jam venerat quinta vigilia noctis,et re-

alii bibebant oleum, veroad tantampervenerant

alii quiescere volebatexercitus, etecce venerunt leones
neeessitatem, ut urinam suam biberent. Pergentes albi majores tauris, et concutientes cervices suas,
igitur juxta ripam ejusdain amari fluminis, circa cum murmuratione magna fecerunt impetum in

octavam horam venerunt ad castellum unum,

diei eos ; ipsi autem exceperunt eos venabulis suis, et

in insula ejusdem fluminis positum, quod ex predi- inortui sunt. Post haee venerunt porci mirae magni-
ctis cannis crat aedificatum. Ibi viderunt paucos ho- tndinis, habentcsdiversos colores, et cum illissimi-
niines nudos, qui statim ut exercitum viderunt, literpugnaverunt. Interea apparuit bestia una si-
absconderuntsc. Alexanderautem volens loqui cum milis caballo, major clephanto, tria habens cornua
eis ut aquam sibi ostcndcrent, cum nullus eorum armata, vidensque castra, antequam biberet de
appareretjussit paucas jactari sagittas, utvelpro- lacu, dcdit impetum in castra, resistentibusque mi-
pter timorem sagittarum exirent ; sed illi plus se litibuSjOccidil ex ipsis viginti quatuoi-, quinquaginta
absconderunt. Tunc misit ipsnm flumen ducentos
in conculcavit ; tamen occiderunt eam. Deinde vene-
ex Macedonibus cum levibus armis. Qui cum jam runt et vespertiliones, sicut ct supra scriptum cst,
quartam partem fiuminis pernatassent,eccede pro- quasi columbae, habentes dcntes sicut homines, et

fundo emerscrunt yppotami 214 fortiores quam ele- feriebant milites in faciessuas, et plagaseis infere-
plianti,et videntibus celeris et plangentibus, devo- bant. Venerunt et surices sicut vulpes, et quaeeum-
raverunt cos. Yppotami autem medii sunt homines que animalia mordebant, statiin moriebantur, ho-
et medii caballi. Iratus autcm Alcxander in eos qui mines autem ex morsibus eorum non mortui sunt.
cxercitum per talia loca 21b ducebant,jussitcentum Appropinquante antem luce venerunl aves similes
ex eis mitti m flumen, et cceperunt yppotami ebul- vulturibus, habentcs colorein rubicundum, pedes
lire sicut formicas, ct devoraverunt eos. Inde moti, vero et rostra nigra, ct implcverunt totam ripam
ad undccimam diei horam viderunt in ipso flumine laci, et extrahentes pisccs de lacu comederunt, ho-

homines in naviculis rotundis de canna factis, et mines vero non noeuerunt Iratus autem Alexander
interrogaverunt cos, ubi aquam dulcem invenirent. contra duces viae, fecit eis abscidi manuset pcdes,
Qui indicaverunt cis lacuin dulcis aquae in ante re- ut vivi a serpentibus comederentur, hortatusque
perienduin. Ibant ergo tota nocte fatigati de siti, et est milites, ut fortes essent nec in adversis sieut
crat cis angustia, quia omnesibantarmati. Occurre- D feminae deficerent.
bant autcm eis leoncs, ursi, tygrides, ct pcr totam (F. 232.) Motis indc castris, Alexander tetendit
noctem pugnabant cum cis. Alia vcro die, cum jam usque ad mare, probare volens, si posset orbem
lassi essent,hora quasioctavaperveneruntadipsum circuire per oceanum, et quoniam homines loci
lacum. Posuerunt itaqueibi castra in longitudinect illiusdicebant tenebrosa ibi loca, et quod Herculcs
latitudine ad triamiliaria ;lacus vero erat spaciosus et Liber non ausi essent ad illas partes accedere,
ad miliarium unum.Tunc locaverunt elephantos in ordinavit sinistram partem Indiae circuire, ut non
media parte castrorum, ut continere se possct cxer- esset locus sibi incognitus. Invenerunt autem palu-
citus,si quid eis nocle supervenirct, et incidentcs dem siccam, quae habebat cannasmultas, per quam
silvam quae crat circa laeum, faciebant focos mille cum voluissent transire, exivit inde bestia similis

VARLE LECTIONES.
*" yppotami 1. scepius quod an yperpotami legtndum sit dubito.
215
loco 1.
216
ita cod. Bamb Hist.
A lex. ; deest. l . rell.
 : :

597 GHRONIGA. — CHRONICON UNIVERSALE. 598

yppotamo, habens pectns sicut cocodrijlus, et in A VideUs, rex, duas arbores, unam solis, alteram
dorso gestabat quasi serram, dentes habens forlis- lunce, etarbor solis loquitur Indica lin/jua, arbor

simos, subitoque occidit de militibus duos, nec vero lunce loquitur Greco sermone, etab ipsis pote-
potuit transforari lanceis; cum malleis tamen fer- ris scire qiw tibi debeant evenire. Cumque rem tam
reis occiderunt eam. incredibilem audiret, cogitansquod per jocum talia
Deinde venientesad ultimas Indiae silvas, posue- dicerent fecit eos male tractari, dicens Sicpervenit :

runt castra in longitudine miliariorum sex, in lati- gloriamea ab occdente in orientem, utisti senes de
tudine vero duorum prope fluvium qui
et dimidii, me risum faciantl llli autem affirmabant jurando,
dicitur Bucinar. Erat autem hora diei undecima. quodnullamfallaciam dicerent,sedverumessequod
Et cum jain coenare vellent, ecce subito veniebant dicebant ostendorent. Rogabant igitur eum amici
pastores et qui ligna trahebant, nunciantes quod ejus et comites, ut null > modo pretermitteret videre
multitudo elephantorum de silva venirent super talem causnm. Tulit ergo 30000 equitum secum, mit-
eos. Alexander vero precepit equitibus de Thessa- tensque ceterum exercitum in Fasiacen cum omni-
lia, ut tollerent secum porcos et occurrerent eis in bus quas collegerat, ipse cum delecta juven-
divitiis
equis, sciens quod grunnitum porcorum timerent tuto sccutusestsencsillos per loca duraet districta.
elephanti, sicque fugati sunt. Militesautem sonanti- p Venientes autem ubi arbores erant, viderunt locum
bus buccinis persecuti sun t eos, et subncrvanteseos, largum et thure et opolialsamo plenum; est enim
occideruntexeis nongentos octoginta, et tuleruntex ibi silva ubi baec nascuntur, et homines loci illius
eis dentesetcornua,et redierunt in castra, illamque his nutriuntur. Intrantes itaque locum sacratum,
noctem habentes quietam, alia die coeperunt ire in invenerunt sacerdotem loci ipsius, cujus statura
alias partes Indiae. Invenientes autem campos pa- erat plus decem pedibus,
habebat corpus nigrum,
et
tentes, viderunt ibihomines masculos et femTna-s dentes caninos, etex auribus ejus perforatis pende-
nudos, quorum longitudo erat novem pedum, et ha- bant gemmae. Quem cum salutasset Alexander, in-
bebant consiietudinem et in tcrra et in fluminibus terrogaviteum,proquacausa veniret. Ille vero ait
morari. Nam dum quidam de exercitu vellent ire ad Veni, ut videam sacras arbores solis etluna. Bar-
eos, subitoimmerserunt se in flumine. barus vespondil Si mundus es afornicatione, licet
:

Deinde venerunt in silvam de cinoeephalis ple- ut intres divinum locum. Secuti sunt autem regem
nam, hoc est hominibus canina capita habentibus. ex amicis suis trecenti, quibus precepit sacerdos,
Qui cum eos percutere vellent, cum sagittis eos fu- ut deponerent anulos et calciamenta. Erat autem
gaverunt. Post ha3c dicentibus illis qui cum eis hora diei undecima, et exspectabat sacerdos donec
erant de terra illa, quod nicbil jam novi reperturi p occideret sol; nam dicebat eum tunc solcre loqu
essent, ceperunt redirein Fasiacen,
unde venerunt, ct responsum daie. itemque de arbore lunse dice-
precepitque Alexander, uttenderenturcastraper 12 bat, quod oriente et irradiante luna ipsaxlaret re-
miliaria. Cumque omnia tentoria jam erecta essent sponsum. Igitur coeperunt deambulare per ipsam
et multi foci accensi, subito tanta vis euri llaro coe- silvam, quse erat muro inclusa, et viderunt opobal-
pit, ut omnia tcntoria dejiceret, animatia quoquo samum largissime currere de ramusculis arborum.
multum vexarentur, quia seintillae de focis dorsa In media vero silva erant arbores similes cypressis,
eorum feriebant eisque valde nocebant. Colligentes altao pedibuscentum. Cumque miraretur Alexander
ergo tenloria, invenerunt vallera quandam, ibique de illarum altitudine 517 et diceret quod de nimia
,

castra locabant sed ceciderant nives magnae sicut

: pluvia tantum crescerent, (f. 234.)diecbat sacerdos,
lana. Alexander vero timens ne niultum cnscerent nunquam in illum locuni pluere, neque avem neque
nives in castris, pnecepit militibus ut conculcarent feram ncque serpentem in ipsos terminos intrare
cas, et tamen multi ex
(f. 233) nivibus extincti sunt, i[uia antiquitus a majoribus Indorum locus ille con-
quingcnti scilicet milites, qui et ibi sepulti sunt. secratus esset soli et lunae. Voluit autem Alexander
Venerunt post haoc ad spcluncam ubi Liber pater immolare victimas; sed prohibuit eum saccrdos, di-
jacebat,dictumque cst, si aliquis in candem spe- cens, non licere in ipso loco quodcumquc animal
luncam intraret, quod tercia dic febre periret. Tunc ^ oceidereautincensumdetbure facere; tantumoscu
quosdam dijudicatos ibi miscrunt, et ut dictum' est larentur ipsas arbores, et rogarent solem et lunam,
esse invenerunt. ut vera responsa darent. Post haec viderunt ra-
sibi
Cumque jam apprehenderent viam cundi in Fasia- dios solis resplendere sursum in cacuminibus arbo-
con; occurrerunt eis duo sencs, quos intcrrogavit rum, ct sacerdos ait Sursum respicite, et de qua-
:

Alexander, si quid novi scirent sibi dcmonstrare. ticumque causa interrojare quis volueril, cogiM
Qui dixerunt, mirabilem causam sc scire, sed viam in corde suo, palam non dicat. Tunc cum magna
longam esse, scilicet deccm dicrum, iter quoque an- cura coeperunt respicere, ne forte inter ramos arbo-
gustumet aquas mullas ct loca serpentibus plena. rum pica aut psithacus esset, quia solcnt huma-
Cumquc blando sermouc sciscitaretur quid essct nam exprimcrc vocem. Cumque nil fraudis vide-
illud tam magnum, unus ex eis cum gaudio dixit renl, ccepit Alexandcr cogitare in animo suo, si

VARI.E LECTIONES.
517
altitudinem 1.
599
EKKEHARDI URAUGIENSIS 000
tnumphans reverti possel in patriam suam ad ma- A griphes, qui fortiter feriebant rostris suis militum
irem sonores karissiraas. Cum subito
et
arbor In- facies;sedcumsagittis et contisdefendebantse. Pe-
ico sermone respondit
Sicut interrogasti nomen
: rierunt tamen ineocertamine militesducentietocto.
™ e "™,Alexander,er/sdomi?iusorbisterrarum,sed tode venerunt ad flumen quoddam influens oc-
uvus mpatnam non rererteris,
quoniam fata sic cano, latum miliariis duobus et dimidio, in cujus
difhmerunt de te. Cumque ille
interrogaret Indos ripa erant cannm tam altas et grossje, ut vix tri-
quos secum adduxit, interpretati
sunteisermonem. ginta homines possent unnm portare, cx quibus fa-
fidc,lssimi CJ,IS amici
Perdicca ct Clyton cientes naves, transierunt flumen, et invenerunt ibi
jph
t Pbylotas ceperunt
i
plangere super hac responsio- homines vestitos pellibus ballenarum, qui dederunt
ne. vespere autem veniens
rex ad interrogandum c is spongias albas et purpureas et conchas marinas
'

arnorem lunae, cum stetissel juxta

arborem, inter- capientes duos aut tres congios, dederunt et tuni-
rogavit, ubi mori deberet. Et
ubi splendor lunae tcti- cas ex vitulis marinis factas, et cocleas quae capie-
gi arborem, respondit
arborct dixit Greco sermo- bant sextarium posuerunt quoqueanteeos vermes,
;
ne lenum jamjtnem atatishabes,
: Alexander,sed quos traxerunt de ipso fluniine grossos sicut coxa
is o anno adteniente
Maio in Babylone morieris, hominis, quorum sapor erat melior omni pisce; de-
a e
f W*wao;Mminimesperas.Tuncplaiagerec<Bvit, b derunt et fungos rubicundos et murenas pensantes
simi tter ct amici ejus,
et exiens inde tristi ducentas quinquaginta libras, dicentes, quod adhuc
animo
6 noIlut R atus a «tem
?S ' ab amicis ut non fortiores essent in occano. Erant autem in eodem
aftTigere t corpus .

jejunio, contra voluntatem flumine feminae capillatae, quse cum viderint extraJ
suam
ucavit modicum, et
i
collocavit se in ipso sacro neos homines in ipso flumine natantes, apprehen-
oco ut paratus essct
quando primum sol exirct. dunt illos, ct aut suftbcant illos in eodem flumine,
Uia dievaldediIuculosurrexit,etamicossuosexci-
aut trahunt eos inter cannas riparum, ct quia ipsao
lavit sacerdos autem involutus
;
pellibus jacebat, et sunt nimium formosae, faciunt illos secum tam diu
nnto illum posita erat in
tabula de cbeno magna concumberc, quousque sine anima remaneant, aut
gleba de libano, quae illi de ccena nolentes pre nimia occidunt.
remanserat Exci- ira vcro
Milites
tato itaque sacerdote, tercia Alexandri apprehenderunt ex eis duas, quae erant
vice intravit ad inter-
rogandum, et dixit -.Dicmicki, sacratissima arbor, albae sicut nix, habcntes capillos longos per dorsa
cnjusmanus me occidere debeant, et quali morte sparsos.
mater mea et sorores mea moriturce sint. Abeuntes inde, venerunt in locum, ubi erant ferye,
Arbor
Grece Si dixero tibi quis te occisurus sit, oc
dixit : de quarum capitibus exstabant ossa sorrata, sicut
cides eum, etita mutabitur quod de te r gladius acuta, cum quibus feriobant milites fortitcr,
ata ordina-
verunt^
"runt. et irasr.pntur wi^h; „™„~^ m„4. rJ
irascentur michi tres sorores Oioto,
f».»« e t multos clypeos perforabant, et occiderunt cx eis
Lachesis, Atropos, eo quod impedimentum usquo ad octo milia quadringentos quinquaginta,
eifece-
rim !18 quod illi statuerunt. Igitur post annum sicque cum multo labore magnoque periculo perve-
unum etocto menses Babylonie morieris, non per neruntin Fasiacen. Ibiprccepit Aloxandermilitisuo
ferrum sicutputas, sedper venenum;mater tua iur- Alconi, quem prcposucrat in Perside, ut in Babylo-
pissima morte morietw, etnonsepelietur, nia et in Perside statueret duas statuas de auro fusi-
sedaves
ctfcrm comedent illam, sorores tua bene sese habe- les, altitudine viginti quinque pedum, et in ipsis
b:mt, iu aulem inparvo tempore dominus scriberet omnia facta sua, et in ultima India, ubi
eris ter~
rarum. Nunc vero noliplus interrogare nos, sed exi erantcentum statuaeinhonore LiberietHercuIispo-
de loco isto etrevertere inFasiacen. Sed et sacerdos sitaa, erigerct idem Alcon statuas aureas quinque
monuit eum ut abiret, dicens, quod de planctu et altitudine pedum decem in honore suo. (Oros. iii,
ululatu amicorum ejus irascerentur. Alexander ita- 19.) Post peragratam itaque Indiam etperdomitam
que rediens dixit militibus suis, ut nulli dicerent Alexander cum ad saxum mirae asperitatis et altitu-
quod audierunt, sed in (ide sua conservarent illud. dinis,inquos multi populi confugerunt, pervenisset,
Deinde venerunt ad vallem quandam, in qua erant et cognovisset Herculem ab expugnatione saxi ejus-
serpentes habentes in collo lapides qui smaragdi di- -D dem terrae motu prohibitum, aemulatione permotus
cuntur, sed non permittunt aliquos transire vallem ut Herculis facta superaret, cum summo labore ac
ipsam. (F. 225.) Vivunt autem ipsi de lasere et pi- periculo potitus saxo, omnes illius loci gentes in
perc albo, et singulis annis pugnant inter se, et deditionem accepit, Nisam urbem adiit, Dedalios
multis morientibus solvuntur smaragdi, sicque col- montes regnumque Cleophilis reginas expugnavit;
liguntur; unde et milites Alexandri aliquos tule- quas cum se dedisset, concubitu regnum redemit.
runt, quimagnam formam habuerunt. Inde per (Oros. iii, c. 20.) Subacto igitur omni oriente,
magna pericula venerunt in locum, ubi erant be- Babyloniam celeriter rediit, ubi eum exterritarum
stiaehabentes capita sicut porci, caudas sicut leo- totius orbis provinciarum legati opperiebantur, sci-
nes, ungulas duas in latitudine sex pedum, cum licet Kartaginensium totiusque Africae civitatum,
quibus milites feriebant multum. Mixti eis erant et Hyspanorum et Callorum, Siciliae Sardiniaaque, plu-
VARI.E LECTIONES
118
deesti.
 601 GHRONIGA. — CHRONIGON UNIVERSALE. 602
rimrc quoquc partis Tantus onim timor con-
ltalias. A nemo sciatflnem meum, cum tu nonfueris digna
stituti 3n summo
oriente ducis populos ultimiocci gaudere mecum. Qurc quamvis invitum reduxit eum
dentis invaserat, ut inde peregrinam cerneres toto ad lectumsuum, dicens: Sivenitflnis tuu.s, ordina
mundo legationem, quovix crederespervenisso ni- priimm denobis. (F. 117.) Statim fecit venire nota
morem Hist. Alex.) Erat autem cx principibus rium, et ordinayit lestamentum : Si Roxani uxor
ejus quidam Antipater, habens duos fllios Cassan- mea genuerit exme fttiitm, ipse teneat regnum, et
clrum et Yolum, quorum Yolus pincerna erat regis, imponatur ei nomen quod principibus ptacuerit.Si
Ilic crgo Antipater, absente Alexandro multa contra autemflliamgeniterit,eliga7itsibiMacedoncsregem
eumclam moliebatur, (fol. 217) de quibus mater quem voluerint. Custos corporis mei et gubernator
ejus Olympias multis vicibus scripserat ei et angu- ASgypii Ptholomeus erit. Aliaruin quoque provin-
stiabatur. Cum autem moraretur Alexander Baby- ciarum dispositionem fecit, casque pueris suis,
loniae, misit Antipater ad malefieum quendam, egit- prout voluerit dum adhuc viveret, divisit, quas di-
que cum eo,utdaret sibi venenosam potionem.Qui visiones quia diverse scriptas reperi,velut incertas
fecit ei talem potionem, ut non csset vas quoci susti- pretermisi. (F. 218'.) Diffamatum est autempercun-
neret illam. Fecit ergo cantharellam ferream ct ini- cluni populum mortuum esse Alexandrum. Mox
sit potionem in eam dansque filio cuncti Macedones vociferati sunt, dicentes, cubicu-
suo Cassandro, b
direxit eum
servicium Alexandri, prccipiens ut
in ariis : Scitote, quia omnes vos occidemus, nisi de-
loqueretur fralri suoYolo, quatinuspotionem illam monsiraveritis nobis domimtmnostrum. (F.219.) Ille
daret Alexandro. Accidit autem illo in tempore, ut aiilcmaudiensetcognosccnseorumperturbationem,
percuteret Alexander Yoluni in caput,,non habentem precepit, ut tollerent eum cum ipso lecto in quo ja-
culpam. Unde juvenis dolore commotus,
(F. 218.) cebat, et ponerent eum in eminentiori etspacioso
accepitpotionemanimo grato. Cum autem sedisset loco, ut posset vidcri ab
omnibus et sedens in le- ;

Alexander conviviocum principibus ac militibus

in suum, flens amariter, et voce
cto, percussit pectus
suis,ccepit laetari et jocundusesse ultra modum.In magna clamavit: Heume, Alexander moritur, et
mcdio autem convivio cum ampliusampliusque lae- Macedonia minuetur / Macedones nomen vestrum
taretur multaque adconvivas loqueretur, subito pe- amodo super barbaros nondominabitur Tunc dixe- .

tiit sibi dari potum. Yolus infector tanti

mali por- runt Macedonesomnes (\massia\m\\,: Melius fuerit
rexitci venenum. Quod cum bibisset, subito excla- nobisomnbus mori tecum, quia post mortem tuam
mavitvocc magna, quasi aliquis nvsisset lanceam non Macedonia regmtrn. Post haec mortuus
stabil
in jecur ejus. Paululum autem continensse est Alexander, et posuerunt eum in currumsuum,
et suffe
rcns dolorem, surrexit a convivio,rogans principes duxeruntquc a Babylonia
Alcxandriam. Ptholo-
in
p
ac milites sedereet comedendo ac bibendo Isetari. meus autem filius Lagi, pergebat antecurrum ejus,

HIiverboturbati,surrexerunta mensa,steteruntque plorans et dicens: foriissime Alexander, nonoc-

forinsecus, ut viderentevcntum rei. Alexandcr au- cidisti tantos in vita tua,quantos in morte taa.Fue-
tem volens vomerc, qucsivit pennam,ut mitteretin runt autcm dics vitae ejus 33, regni vero 12, scx
guttur suumadprovocandum vomitum Vo!us vero ;
ante destructionem regni Persarum, in septimo in-
invcnicns pennam linivit eam vencno, et porrexit terfecto Dario illud destruxit, quinque postca re-
illi. Quam cum ille in guttur mitteret magis ac gnavit*.
magis urgcbat eum venenum, totamque noctem *yl^'/.5.Coii(lidilautem urbcs 12. quas omnessuo dc
illamduxitinsomnem. Altera verodiecumsensisset nomine Alexandrias nuncupavit, Alexandria qiue
sc positum in malo,convocavit omnes condita cst sub nomine Bucefali equi, Alexan-
militessuos, dria montuosa, Alcxandria apud Porum, Alexan-
ct ammonuit cos, ut bene et pacifice inter se vivc- dria in Scytia, Alexandria Babylonis, Alcxan-
rent.Facta vero nocte, precipit omnes exiredecu- dria apud Massagetas, Alexandria apud -Egy-
biculo, simul et Roxani uxorem suam. Cumquc ptuni, Alexandria apud Origala, Alexandria apud
om.
ncs exissent, precepit cuidam familiari suo ut Granicum, Alexandria apiul Troadcm, Alexandria
aperi-
apudTigridem fluvium,Alexandria apud Xantum.
ret regiam (211) quaa erat super doscensum fluvii Insignivit ergo carum muros primorum quinquc
Eufratis, et cum ncmo ibi esset, erexit se destratu D elementorum uti legeiel ur ineis: Atexanderrex,
suo mcdia nocte, et exstinxit lucernam, et quia genusJobis. fccit, A. B. r. a. H.,\e\ aliis litteris
non valebat erectus ire, manibus pedibusque «. P. C. II. 0. Et qucm orbis univcrsus ferro
repta-
vit per terram ad flumen,ut superare non potuit, vino et vcneno superatus
mergeretur in eo.Ro-
atque extinctus occubuit.
*ani autem uxor cjus vigilans, el videns eum ten- (Beda.) Igitur 219 post mortcm Alcxandri cum
(liMitcm ad flumen, secuta est cum cursu velocis- multi sibi succederent, obtinuit Ptliolomcus .Egy-
simo, et cum
propc flumenseadvolvcrcl, am-
jain ptum, Philippus, qui et Arideus, frater Alcxandri,
plexata cst eum,dicens: Hcu me miseram, tttqttid
Macedoniam 220 Seleucus, qui ct Nicanor, Syriam
,

vadis temetipsum occiderel Cui ille; Orate, Roxani,

et Babyloniam ct rcgna orientis, Antigonus Asiam

YARI.E .ECTIONES.
I

119 220
Hicpergit 10. macedoniam— orientis c corr. l

NOT.E.
(211) f. e. januam.
603 EKKEHARDI URAUGENSIS 604
ccteri quique loca sibi distributa. (Onos. m. 23.) A regni vires coneiderunt. In ipso bello Antigonusoc-
Sed diversas sorliti provincias, mutuis se bellis eisus est. Sed (inis belli hujus inicium fuit alterius.

consumpserunt, et per totum Macedoniae regnum, Nameuin victoribus de preda non conveniret ite-
hoe est pcr universam Asiam et plurimam Europae rum m duas factiones deducuntur, SeleucusDeme-
partem vel maximam Lybiae, horrendi subito bello- trio, Ptholeineus Lysimacho jungitur. Cassandro
ruin globi confluxerunt. Causa vero et origo bello- defuneto,filius cjus Philippus succedit,sicquequasi
rum epistola fuit Alexandri regis, qua precepit om" ex integro nova Macedonias bella nascuntur. Anti-
nes exules patriae libcrtatique restitui. Potentes goni filius Demctrius, augmento Grecia? ct totius
autem civitatum Grecias timentes neexules,recepta Macedoniao elatus,in Asiam transirc disponit.Ptho-
libertate, ultionem meditarentur, a regno Macedo- lomeus autem et Seleucus et Lysimachus experti
num defecerunt,primumque Athenienses,contracto priori ccrtamine, quantae vires rssent concordias,
triginta milium exercitu et ducentis navibus,bellum iterum societate pacta adunatisque exercitibus,bcl-
cum Antipatro, cui Grecia obvenerat sorte gessc- lum in Europam transferunt adversus Demetrium.
runt. Post ha?c bellum inter Antigonum ct Perdic- Ilis comitem et belli socium Pyrrus rex Epyri
se
cam oritur gravissimum, multisque provineiis et in- jungit,sperans Demetrium Macedonia possedepelli,
sulis ob auxilia vel negata vel prestita dilaceratis, p Nec spes frustra fuit; quippe corrupto ejnsexercitu
diu deliberatum est, utrum in Maeedoniam bellum ipsoquein fugam acto, regnum Macedoniae Pyrrhus
tranferretur an in Asia gereretur, novissime Per- invasit. Lysimachus autem, qui Ellespontuni rege-
dicca ,4Egyptum cumexercitu ingenti petiil. SicMa- bat, post interfcctionem generi sui et necem filii as-
cedonia, in duas partes discurrentibus ducibus, in siduis parricidiis cruentatus,amilitibuspropriisde-
sua viscera armatur. PtholomcusyEgypti viribuset scritur,qui ad Seleuchum transeuntes hortati sunt
Cyrencnsibus copiis instructus,occurrere Perdiccas eum, Lysimacho bellum inferret. Res namque
ut
bello parat, Perdicca vero, cum Plholemeo acerbis- fcdissimi spectaculi erat. Duos quippe reges, quo-
sime congressus, amissis copiis, ipse quoque intcr- rutn Lysimachus annorum erat 74, Selcucus autem
fectus est. Olimpias vero, AJexandri niater, post 77 deeripicndis allcrutrum regnis concurrere, in

plurimas principum caxles per Cassandrum interfe- arma gerere. Ultimum hoc quidem bel-
acie stare,
cta est,Hercules,Aiexandrifllius, cummatre^loxani lum Alexandri commilitonuni fuit, quod ad exem-
in custodia positus cum jam quatuordecim esset plum humanae miseriae fuerat reservatum, quippe
annerum, ab eodem Cassandro interfectus cst.An- cum orbem terrarum, exstinctisjam 34 Alexandri
tigonus autem cuinfilio Demetriocongrcssus eontra ducibiiSjSoli possiderunt,et angustissimos senectu-
Ptholomeuin et Cassandrum atque Lysimacbum, tis ac vita)sua3 termiiios non asspicientcs,angustos
p
qui Scleuci socielatc fulti crant,pra3lio victusest. esse imperio suo totiusmundi terminos arbitraren-
Ptholomeusiterumcum Demetrionavali praeliocon- tur. (Hier.) Seleucus quippc, capto jam antea De-
flixit,et cumomnempene classem atqueexercitum metrio in Sicilia,regnum Asiae destruxit, et ex duo-
perdidisset,victus in .Egyptum refugit.IIac victoria bus unum fecit. (Onos. l.l.) In hoc autcm belloLy-
clatus Antigonus,regem se una cum Demetrio filio simaehus,amissis vel interfcclis prius quindecimli-
suo appellari jussit.Quod exemplum omnes secuti, beris ante hane pugnam,poslremus occisus est,sic-

regium sibinomen dignitatemque sumpscrunt. Igi- que Lysimachus solutio pugnae Macedoniaa fuit.Sed
tur Ptholomeus Cassander ceterique alterius fa-
ct nec Scleucus quidem de tanta vietoria impune lasta-
ctionis duecs, cum decipi se ab Antigonosingillatim tusest ;nam neque ipse post scptuaginta septeman-
vidcrent, per epistolas sc invicem conflrmantes, nos quietem naturalis mortis invenit, sed extortam
coeundi in unum tempus locumque eondieunt, et sibi infeliciter vitam velut immstura morte flnivit.

bellum adversus Antigonum communibus viribus Insistente quippePtholomeo, cujus sororein Lysi-
instruunt. Cassandcr finitimorum bellis implicitus, machus in matrimonio habuerat, insidiis circum-
Lysimachum clarissimum inter omnes ducem cum ventus occisus est. Haec sunt inter parentes, filios,
ingenti manu pro se sociis in auxilium misit. Se- fratresacsociosconsanguinitatissocictatisquecom-
leucus quoque ex Asia majore discedens, novus Air ^ mercia,quibusorbem Alexandroceleriter acfortiter
tigono hostis 221 accessit. Hic itaque Seleuc s plu" acquisitum annis quatuordecim dilaniaverunt, et
rima per orientem inter socios regni Macedonici 22 veluti opimam predam a magno leone prostratam
bella gessit, principio Babyloniam expugnavit, avidicatuli discerpserunt,seque ipsos invicem ir-
Bactrianos novis motibus assurgentes perdomuit, ritantes, in rixam praodaa emulatione consumps -
transitum deinde in Indiam fecit, qu:e post mortem runt.
Alexandri, val t detracto excus oque eervicibus (H. m.) Anno ab urbe Roma condita 422°, qui est
223
jugo,prefectosejusocciderat. Adunatisitaque Ptho- Alexandri Magni quintus , Alexander rex Epyro-
lomei sociorumque illiuscopiis,pugna committitur tarum, hujus Magni Alexandri avunculus, trajectis
cujus quanto potentior apparatus, tanto ruina gra- in Italiam copiis, cum bellum Romanis inferre pa-

vior fuit. Nam in ea Lunc tolius pene Maccdonici raret,a Samnitibus, qui Lucanis suffragabantur,ma-

VARI.E LECTIONES.
1,1
hosti.
22i
r. m. e corr. 1.
M3 e corr. 1.
 605 CHRONICA. — CHRONICON UNIVERSALE. 606
ximo bello Lucania victus et occisus est. Post
in A mento Justus principatum obtinuit m .

haecRomanijampotentesessecooperunt, bellumque Alex. Maced. Asis.

>n centesimo et octogesimo fere miliario ab urbe 1. 1. Philippus, qui ct Arideus,
cum Samnitibus Papirio dictatore gosserunt,ul)i Fa- frater Alexandri, regnavit Macedoniae annis 7, a
bius Maximus magistor equitum absente Papirio restauratione templi anno centesimo nonagesimo
felicissime dimicavit et 20000 Samnitum delevit octavo.
Postea Samnites
circumspectiori cura instructo 7 7 I Ilinc Asiaercgnum incipit, in
exercitu,apudCaudinasFurculasangusliislocorum quo primus post Alexandrum rcgnavit Antigonus
armisqueconclusos Romanos,Tito Riturioet Spurio annis 18'.

Postumio consulibus, ingenti dedecore vicerunt, 8 1 2 Cassander regnavit Macedo-

quorum dux Pontiuspromagna securitate victoriae nia; annis 19.
Herennium patrem suum consuluit, utrum clausos Syriae

occideret an parceret victis. ut vivos regnum

tamendedc- incipit.
cori, servaret, elegit. Universumquippe Romanum 13 6 1 Regnum Syrias
exercitum turpiter captum, armis vcstimentisque et Babylonise as ? et superiorum locorum nascitur,
judatum,vilioribusvestimentistantumobverecun B ub pr imus post Alexandrum regnavit Seleucus N
i

diam corporumtegendam concessis, longum ordi

canorannis trigintaduobus.Hic, capto Demetrio An-
nem vietoriaeagcrepreccpit, sexcentisque Romanis
tigonifilio, regnum Asiae destruxit,etexduobus, id
equitibus obsidatumacce.ptis, consules ignomi-
in
est Asiao et Syriae, unum fecit imperium. Unde et
nia onrratos remisit,sub tali conditione pacis, qua
filius ejus Antiochus,qui et Sother, post eum re-
lis Samnitibus placuit.Sed si lidem fcederisRoma gnavit in Syria ct Asia, post quem regnavit item
ni servassent, aut hodie non essent, aut Samniti- Antiochus, qui dicebatur Theos. Has autem urbes
bussubjacuissent.Postcriori siquidemannojubente condidit Seleucus Antiochiam, Laodiciam, Seleu-:

senalu fldem solvunt, eosquePapirioconsule in bel- ciam, Apamiam, Edissam,Beroeam, Pellam. Qua-
lum cogunt, nec ante cedi vel cedere desierunt, ruin Antiochiam 12°anno rcgni sui condidit et me-
quam victis Samnitibus captoquc duce eorum cum tropolim publicaereisuaeconstituit. — Ex hoctem-
septemmilibusjugumeisreposuerunl. Eotempore pore, id est abinicio regni Seleuci, subputatur "7
Appius Claudius censor aquam Claudiarn urbi in- Crccorum rognum, juxta Hebream " 8 historiam
duxitct viam Appiamstravit. Post haec Samnitesre- Machabcorum.
parato bello Quintum Fabium Maximum vicerunt, 23 18 l 13 Demetrius, filius
tribus milibus hominum occisis.Postea cum pafer Antigoni, regnavil in Asia 17 annis.
ejus Fabius Maximus legatus datus fuisset, etSam- 27 1 3 13 Antigonus et
nites vicit, et plurimaipsorum oppidacepit.Deinde Alexander filii Cassandri 229
, regnaverunt in Mace-
Puhlius Cornelius RufmusetMarcusCurius Denta- donia annis 4.
tus ambo, consules, contra Ramentas Mi missi, n- 31 ! 7 19 Demetrius re-
gentibus praeliiseos confecere, il,a ruinas ipsas ui- gnavit in Macedonia annis sex 230
.

bium diruentcs, ut hodie Samnium in ipso Samnio 37 1 13 25 PyrrusrexEpyri

requiratur nec facile inveniatur. Tunc bellum cum- corrupto exercitu Dcmetrii ipsoque fugato, regna-
Samnitibus por 49 annos actum subiatum esl, ne- vit Macedonibus menses 7, post quem Lysimachus
que ullus hostis fuit intra Ilaliam, qui Romanam annis 231
sex.
virtutein magis fatigaverit. 40 4 16 28
(Hier. inDan. c. x.) Post Alexandrum Ptholo- (H. m. ) Anno ab Urbe condita 404°, qui est
nious, Lagifilius,regnavit Alexandriae primusannis Ptholomci 33 us , Tarentini, quiin ultimaltalia sunl,
40, a resf.aurationc templi anno 198. fstc fuit vir Romanara classem pretereuntem hostilitcr in-
forte
prudentissimus, ditissimus quoqueac fortissimus, vaserunt, prefectos navium occiderunt omnesque
lantaeque potentiae, utPyrrhum regem Epyrotarum utiles bello reliquosvendiderunt precio;undegran-
regno depulsum restituerct, Cyprumqueac Pheni- I^ debellumintereosortumest. (JoriD.)Tarentumvero
cem multasque urbcs etinsulas ac regionesobtine a Lacedemoniis condituin, Calabriae quondam et
rot, et victo Demetrio, filio Antigoni, Seleuco par- Apaliae totiusque Lucaniae caput erat, divitiis, ma-
lemregnisui, qu;e ab Antigono fucrat ablala, re- gnitudine,muris,portuipsoque situ mirabile. (H.
Btitueret.(HiER.) Ilic, Hierosolima et Judaeis dolo 7)i.) Romarrus itaqueexercituscum JSmilio consule

subactis, multosex eis iterum in .Fgyptum tr anslu irrucns in universos Tarenlinorum fincs, igne fer-
Ht, quostamcn postea bcnigne traolavit.flujus tcm roque vastal. 2:i2 omnia, plurima expugnat l33 opida,
poreprincepssacerdotum Ilierosolimis Onias,Jadd' injuriam insolonloraoooplamcrudolitor vindicat* 33 .

filius fuit ;quo mortuo, filius ojus Symeon coi, Tarontini voro cum plurimis finitimorum presidiis
no- f

VARI.F LECTIONES.
2S*
lege Samnitas ex H. m. 225 Hic jam 12 (vel 13 ?) qmtcrniones in 1. sunt™ babvlon 5. * 27 suppu.
tabatur 4.
228
hebreorum 9 C 229 f. c. desuntW 230 Hmc destodv. * 3l deest d c ™ 2 vastant corr. vastatC
233
cxpugnant — vindicant 3.
.
607 EKKEHARDI URAUGENSIS 608
fulcirentur, etiam Pyrrusrex Epyrotarum, qui ex A oecupavit tenerct. Sed pax quam offercbat cisdis-
genere Achillis originem duxit, quasi cognatam plicuit ; remandatumque est ei asenatu, illumcum
Greciqs civitatem vin licaturus, totas virea Epyri, Romanis pacem habere non posse, nisi ab Italia
Thessalise ac Macedonias, elephantos etiam, usque recessisset. Jusserant autem omnes captivos quos
adidtempusRomanisinvisos, numero 20in Italiam Pyrrus reddiderat infames haberi, eo quod capi po-
advexit.QuidumDelphiciApollinisconsuluissetora- tuissent armati, nce antc eos ad pristinum statum
culum, ambiguumdedit responsum (Cf. (ac. Dedi- revcrti, quam 2U sibi notorum hostium occisorum
vin, ii, m ) spojia rctulissent. Jta legatus Pyrri reversus est. A
Aio
zEacida Romanos vincere posse.
te quo cuni qucreret Pyrrus, qualem Romam compe-
(H. m.) Tune primum Romani euin transmarino risset, Cineas dixit, regumscpatriamvidisse, scili-
hoste dimicaverunt. Missusest eontra eum consul cet talcs illic fere onines esse, qualis unus Pyrrua
Publius Valerius Levinus. Qui cum exploratores. apud Epyrum et reliquam Greciam pularetur. Sc-
Pyrri cepisset,eosjussitper castra duci omnemque eunda pugna inter Romanum et Pyrrum factaestin
exercitum ostendi sicque dimitti, ut renunciarent Apulia3 Gnibus, PublioSulpicioetDecioeonsulibus,
Pyrroquse viderint. Commissa itaque pugna, con- in quapugna Pyrrus brachio transfixo saucius,prior
sumpta est dies gravissimo certamine, omnibus o e bello secessit elcpliantieapti, 20milia bostium
;

utrimque mori paiatis, fugere nesciis. Introductos c;esa sunt, et ex Homanis quinque milia. Fabricius
autem inler currentia agmina elephantos forma quoque legatusvulneratusest.Anno interjecto idem
truces, odore graves, mole terribiles, ut viderunt Fabricius contra cum missus est. Cumque vicina
Romani, novo pugnandi genere circumventi et ter- baberent castra, medicus Pyrn nocte venitad Fa-
riti, maximeque pavitantihuscquis, dillugcrunt. Mi- briciu i), promittenssc vcncno Pyrrumoccisurum,
nutius vero, centurioquarta) lcgionis, protentamin si sibi aliquidpolliccrctur. Quemille vinctumremit-
se boluaa unius promoscidam gladio desocuit. Qua tens adPyrrum, jussit ci dici qme ille spopondit.
vulncris doloreturbata etaverti compulsa,ojusim- Tunc rex ammiratus cum, dixissc fertur: Ille est
moderato discursu persmiceri coeporunt. Fiiiis pu- Fabricius, quidijficilius ab honestate, quam sol a
gn;e ctiam de noetis benefieio impositus est f.evi- ; cursu suo avertipotest.Tane rex ad Siciliam profe-
nus tamen pcr noetein fugit; Romanos victos fuisse ctus est, Fabrieius victis Lucanis et Samnitibus
turpis fuga prodidit, ex quibus tunc cecidisse re-
triuraphavit. Deinde CuriusDentatus et Cornelius
feruntur 14 milia peditum et octingcnti octoginta, Lontulus contra eum missi consules, de exercitu
eapti octingenti 20, equites autemcesi ducenti 46,
ejus viginti tria miliaca3debant,300capiebant ipse ;

oapli septingenti s8 *12, signa22 amissa. Pyrrus au-

Tarentum fugatusest, eastraejus eaptasunt, Curius
tem Romanos quos cepit summo honore tractavit ^ '
in consulalu triumphavit, primusque Romam qua-
oocisos sepolivit. Quos 235
cum adverso vulnere et tuor elcphantos duxit. Quinto demum anno post-
truci vultti etiam morttiosjacere vidisset,tulitma- quam in Italiam .venit, Pyrrus victus aufugit 242
et
ntts ad caelum, dicens, setotiusorbis dominum es- post multa bella, quae fecit in Grecia, apud Argos
se potuisso, si talesmilitcs sibieontigissethabcre. Achaiie urbcm, Spartani regni aviditate seductus,
Cujus vietoriae titulum Pyrrus afligenstcniplo Ta- ictu saxi occubuit Cujus pollex e dextropcde, si
rentini Jovis, ita seripsit in eo : credendum est, remediofuisse dicitur, si cujus re-
Quiinvicti antefuere viri ™,x>ateroptimeQlympi, nes 2l3
tumentes eo tangorcntur. Cumque ab Anti-
Hos egomet jaugna vici,sum
victus ab hisdem gono victore idemPyrrus jussus esset, 244 exuri, sic
Quem cuin sui increparont, eur se victum diceret arsit, ut idcmpollexinveniretur intactus.Quiaureo
qui vincerct,respondisse fertur: Si iterum eodem loculo inclusus, in templo Jovis est conditus s 5 *
.

237
modo vicero, sinevllomitite revertar Epyrum. Ptholemeus Phyladelphus, filius Ptolomei supe-
Cumque legati mitterenturad eum pro redimendis rioris, regnavit Alexandria3annis38, a restauratio-
captivis, jussit Lyconum et Molossum cis obviam ne templi anno ducentesimo 38°. (Cf. Hier.) Hu-
ire, ipsc vero cum equitibus procedens ad portain jus tempore pontifexJudseorumEleazarus fuit, fra-
civitatis honorifice suscepit eos, captivos sine pre- D ter Symonis cognomento Justi, filius Oniae filii
238
cio remisit. Unum autem ex legatis Fabricium Jaddi, quisacerdotiumpro tali suscepit causa.(Jos.
cum pauperem vidissel,promisit eiquartam partem Defuncto principe saccrdotum Onia, filius
xi 2.)
regni sui, ut se trahsferret 83 ? ad eumjsed conlem- ejusSymon Justus successor exstitit.Quo moriente
ptus ab eo, ammiratus est illum. Prohac ammira- filiumqiic infantulum n^mine Oniam relinquente,
tione misit adRomanos legatum, precipuum 2i0 vi- lVater ejus Eleazarus principatum sacerdotii accepit
rum Cineam nomine, qui pacem ajquis conditionibus quem Ptholemeus liberaliter muncribus tali occa-
pi teret,scilioetutPyrruspartemItalia3 quamarmjs sione honoravit.(/J., xn, 2. Demetrius Phalarcus,

VARI.E LECTIONES.
ni octinginti 4. 233
10. 11. deestW. Quos adverso v. c. t. v. c. m. cumjacere u. 23G viros 5. C 10. 11. .

237
212
deest 9 C 238
premio 9 C 239 sc transirct 8. 24 ° principiura 9°. 2U quam
. . retulissent des 9 C — .

affugit9 c scejrius 2i3 deest 9°. *' est 9 C 24S Qui digitus a. 1. est inclusus ci in antiquissimo templo
. .

Dodonei Jovis conditus 11.

 ()0<J GHRONICA. — CHRONIGON UNIVERSALE. 610
apud Gr.ecos orator ct phylosophus, super biblio- A convenientem eis suppetlectilem etcalieemtalenlo-
thecam regis, cujus magnum habuit studium, con- rum triginta et stolas decem et purpuram et coro-
ititutus erat. Qui dum studeret omnia per univer- nam decoram et liheas de bisso
centum, preterea et
sam terram inventa congregare volumina ct acqui- pateras et trullam 281 et libatoria et crateras
aureas
rcre si quid dignum audiret industriavel voluntate duas Deo vovendas, omnesque Judseos, quos
in
regis, interrogatus ab eo quotmilialibrorumhabe- -Egypto captfvos invenit, liberos esse' permisit.
ret, respondit, 20 milia, sed cito ad quinquaginta (IIier.) Abeuntes autem interpretes,
et a regibus
milia posse venirc, dicensque, nuntiatum sibi esse, Asiae honorati sunt. (Jos. xn, 3.) Nam
Seleucus Ni-
apud Judasos multa haberibybliotheca regali digna. canor in civitatibus,
quas per Asiamaedificaverat, et
persuasit regi, annitentc Aristeo, quodam regis in inferiorc Syria et in
ipsa metropoli Antiochia
amico necessario, ut ad Eleazarum pontifieem Hie- republicasuadignoseosfecit,etaequumeishonorcm
rosolimam 246 mitteret, rogans ut sibi viros Iegem cum habitaloribusMacedonibusetGrecisdeputavit.
scientes destinaret, qui eam in Grecam linguam (H m.) Anno ab Urbe condita quadringentesimo
transferrent. Qui ex omnibus septuaginta viros in 70°, qui est Phyladelphi primus 252 Tarentini,
morte ,

lege doetissimos elegit,eosque regi

v transmisit. llli Pyrri cognita, iterum nova
' • * *J — 7-^'««vATvyikjuu Romancs dU-J..
adversus H.U1I1UJ1LCJ solll--
ver o Alcxandriam ducti et a rege benigne suscepti, citant arina, Kartaginensium auxilia per legatos
B po-
Dcmctrio sunt commendati. Qui duxit eos in domum scunt et accipiunt consertoque proelio, Romani vin-
;

secretam et huic negotio aplam, secus litus maris cunt 253

Ibi jam tunc
. Kartaginenses, quamvis
positam, ubi pcr septuaginta duos dies omnem le- nondum hostes judieati, vinci tamen a Romanis
gem disertissime transtulerunt, cottidie huie nego- posse senserunt. Quac (212) res occasionem bello-
tio curam usque ad horam nonam impendentes. rumtribuit inter Romanos et Africanos. Quse bella
Quibus diebustransactis, congregavitomnesJudseos diu protracta ac nimium sevissiina utrique experti
Demelrius ad locum in quo translatae fuerant leges, sunt populi, quamvis demum Romani cum nimio
ct prescntibus interpretibuslegit eas. Cumque mul- sudore victores existerent. Ariminus in Gallia et
titudo complexa legcm vel seniorcs ejus interpretes Reneventus in Samnio hoc tempore a Romaniscon-
Demetrium, co quod magnarum rerum esset inven- dita? sunt. Anno prescripto prodigia
visa sunt, san-
tor, laudassct, rogavit
utetiamprcsidibus suis dare- guis de terra in multis locis eflbssa profluxit, lac
de
tur legenda. Gavisus ergo rex, voluntatem suam c?elo in modum pluvias descendit.
essc perfectam, ct relectis legibus, sensum et sa- Anno autem quadringentesimo octogesimo sexto,
picntiam earum obstupesoens, dixit ad Demetrium, qui est Phyladelphi I7 US ,
Romani Appium Claudium
aminiranse, quodnemo hystoriographus nec poeta consulem Mamertinis auxilia deposcentibus contra
Grccus ejusdem legis meminisset, cum tam mira Uicroncm Syracusanorum regem et Pcenorum co-
existerct. Cui Demctrius respondit, neminem ausum pias, quas rex ipse conduxerat, in Siciliam misc-
fuisse conscriptionem ejus tangore, oo quod divina runt. Qui tam cclcriter eos vicit, ut ipse rcxregum
esset, addcns quod Tbcopompus volens inhystoria magnitudine perterritus antesevictum quam con-
aliquid dc his conscribere, mentesit turbatus plus gressuin fuisse prodiderit. Hannibal vero scnior dux
quam 30 diebus, donec inde dementiam factam
sibi Pcenorum in Agriginto civitate Siciliaa obsidione
esse suspicatus, et in somnis quoque ammonitus, cinctus a Romanis, ad suminam egestatem perdu-
quod 2 « hoc ei ideo accidisset, quia divinas leges ctus cs'set, nisi Hanno novus imperator Kartaginen-
scrutattis esset et ad iinpuros homines eas ferre vo- siuin cum equitibus mille quingentis et triginta
luisset, cum humilitate a Deo veniam supplicaret. milibuspeditumettrigintaelephantissuperveniens,
Cumque scribere quievissct, recepit scnsum. Refe- expugnationem civitatis paulisper distulisset sed ;
rebat etiam dc Thcotecto tragediarum poeta, 248
continuo capta est, Poenique victi et fugati sunt,
quia cum nisus 249 fuisset in aliquo dramate eorum Hannibal cum paucis evasit, undecim elephanti
meminisse quae divino continenturvolumine,obscu- capti, Agrigentini sub corona omnes sunt vcnditi.
retis uvu ... u ,
.~ oculis, !^u SUUYU uciuoain
recognovit causam suaj
sua? CUCCliailS,
eoecitatis, Cl
et ita
Iia Post haec,
.
^„,u «^uuiu
>•«««, Gaio Aquilio »Floro Lucio \uvi
ct uutiu
lKJlKj ^n ncuu Sci-
Cornelio oui-
libeiratus est a passione,Deo 260 veniam largientc. D P' 01ie consulibus, Kartaginenses Hannonem in lo-
Pth.olonieusautcMnremisiteosdemseniorescumho- CUm fannibalis subrogaverunt qui a Scipione ,
f
norc,
e, donans unicuiaue
unicuique stolas nntimaa
optimas «t .
et auri *_
ta- M i
fonsulevjctus.confertissimishostibusseimmiscuit,
lbique mterlectus cst. Ilannibal iterum classi pre-
lenta duo et calicem unius talcnti
totumqueconvivii positus, infeliciter cum Romanis navali praelio con-
thorum. Principi autem sacerdotum Eleazaro
desti- gressus et victus, ab exercitu suo seditione orta la-
navit pereoslectosdecemcumargentoispedibuset pidibuscoopertus interiit. Lucio Manlio Vulsone et

VARLE LECTIONES.
n
$ '^ L
9 °- Sen
i quo in vix semel aut bis le9 itw 2 " co <P' od 9C ns theotheeto :;.
-W*viJIlf2f I /
de< a p °-
ii? 5 c iM fZ\ - -

.« ' •
?-
t u,!;
r primus, ortum est punicum bcllum primum. Nam T II.
- -

taitnaginenses victi sunt n. ubi guce seguuntur ex ipsa Histovia miscella sumpta
simt.

NOLE.
(212) Qu® — existerent Ekhehardi verba sunt.
011 KKKEHARDI URAUOIKNSIS 012

Marco Atilio Regulo consulibus, bellum in Africam \ sunt,

r uovem inilia milituin c;esa sunt, 20 milia
Lranslatum est, quibus Hamilcar dux Poanorum et capla referuntur. Inter ha)c Lutacius consul cum
Ilaimo alter classi prefectus occurrerunt, conserto- classe trecentarum eavium in Siciham transvectus
que navali fugam versi sunt, 64 na-
proelio, Pocni in est, cui INjcni cum quadragentis navibus magnisque
ves perdiderunt, consulesvictores in Africam trans- copiis llannonc duce occurrunt, factaque pugna, vi-
vecti sunt, Kartaginemque petentes, 300 aut eo ctus Hanno dux fugoa primus luit 75 Punicae naves ;

amplius castella populati sunt.Manliuscum victrici captaesunt, 120 submersae, 32 milia capta, 14 milia
classc Africa decedens, 27000 captivorum Romam c;csa sunt. Post haec ad Lutacium, deindc Romam
evexit Regulus in Africa remanens, contra tres du-
; mittentes, paccm sub hac conditione fecerunt, ut
ces dimicavit, llastrubalcs et flalniicarem cxSicilia Sicilia Sardiniaque deccdcrcntet per 20 continuos
accitum. Cumqnc Iiaut procnl a flumine Bagrada ca- annos tria milia talcntorum puri auri Romanis

straposuisset, multosmilitumad flumen descenden- persolverent sicque finitum est hoc Punicum
;

tes serpens mirae magnitudinis devoravit. Regulus bcllum per 23 annos protractum.
ad expugnandambestiamcum excrcitu descendens, Histcmporibusargcnteusnummusprimum Romae
squamis ejus tela non recipientibus, jussit balistas, figuratus est. (Hier.) Aratus astrologus claruit, et
quibus muri confringuntur, afferri, bisque ossibus g Quintus Ennius poeta Tarcnti nascitur, qui post
ejus confractis, occisa est. Cujus corium Romam R011133 deguit, contcntus unius aucillae ministerio.

devectum 120 pedum spacio dicitur distentum. Kar- (Jos. xii, 8.) Quo etiam tcmpore defuncto Elea-

taginenses itaque fracti bellis, inter multos quos zaro, principatum sacerdotii susccpit patruus ejus
precio conduxerunt in auxilium Xantippum regem Manases, frater Jaddi. Quo mortuo, successit ei

Lacedemoniorum aecitum bcllo prcfecerunt. Qui Onias, (ilius Symeonis Justi, qucm, ut supra dixi-
cum Pcenorum copiis instructisadpugnamprocede- mus, parvulum reliquit.
ret, 30 milia Romanorum militum prostrata sunt, Alex. Maced Asiae. Syria?.

Regulus dux ille nobilis cumquingentisviriscaptus 1 5 17 29 (HiEii.)PhtolomeusPhy

est, et in catenas conjcctus,decimo tandem bclli ladelphus regnavit Alexandriaeannistringintaoeto.
Punici anno nobilem triumphum Kartaginensibus 2 Demetrius seiuet ipsum
30
dedit. Xantippus tam audacis facti conscius, rcrum 256
Seleuco tradidit, qui destructo rcgno Asiae ex
instabilium mutationem timcns, ilico ex Africa mi- utroque ununi fccit imperium.
gravit in Greciam. Post haec fessi tot malis Kartagi- 3 1 31 Ceraunus, qui et Ptho-
nenses, petendam esse pacem Romanis decreve- a lomeus, regnavit .\iacedoni33 menses novem, Melea-
runt, ad quam rem Atilium Regulum antca ducem grus menscs duos, Antipater diebus 45.
Romanorum, quem jam per quinquennium tenebant 4 1 32 Sostenesregnavit Mace-
captivum, intercetcroslegatosprccipueputaverunt donia3 annis duobus.
mittendum. Qui cum Roinam veniret, ductusin se- 5 2 1 Antiochus,quietSother
natum, nichil quasi Romanus cgit, dixitque se ex filius Seleuci, regnavit in Syria et Asia annis 19.
illa die, qua m potestatem Afrorum venisset, Roma- 6 1 2 Antigonus regnavit Ma-
num esse 25 *
desisse. ltaque et uxorem a coinplexu ccdonia3annis triginta sex. Hic Lacedemoniam obti-
removit, et senatui suasit, ne pax cum Afris iieret. nuit Pyrrumque superavit.
Quod et obtinuit. Cumque vellent eum Romse te- 11 6 7 Aratus agnoscitur.
nere, negavit se in ea urbe mansurum, in qua, 12 7 8 Argenteus nummus Ro-
postquam Afris servierit, dignitatem civis honesti ma3 primum figuratur.
habere non posset. Rediit ergo Kartaginem. Quem 20 15 10 Juoeorum pontificatum
regressum machinae illigaverunt et ad radium soiis post Eleazarum Manases, patruus ejus, accepit.
semper stare fecerunt, resectisque palpebris, in 21 16 17 Anni ab micio 3700.
255
somno necaverunt. Alter deinde Atilius Regulus 24 17 1 (Hier. in Dan. c. xi.l
et Manlius Vulsco, ambo bis consules, cum classe Antiochus, qui vocabatur Theos, id est Deus, iilius

ducentarumnaviumetquatuor legionibus Lylibeum D Antiochi Sotheris, regnavit in Syria et Asia annis

profecti, superveniente Hannibale, Hamilcaris filio, 15. Istae adversus PtholomeumPhyladelphumgessit
victi sunt,majoreque exercitus parte perdita, ipsi bella quam plurima et totis Babylonis atque orientis
vix evaserunt. Post hos Claudiusconsul cum classe viribus dunicavit. Volens autem Ptholomeus moles-
ducentarum viginti naviumadDrepani portum con- tum finirc certamen, cum ipse tamen magnas habe-
tra bostem profectus est, ubi moxexccptus classe ret copias, filiam suam Beronicen Antiocho dedit
Pcenorum, dum contra auspicia dimicasseu supc- uxorem, qui de priore uxore Laodice duos habebat
ratus est, et ipse quidem cumnavibus 30Lylibeum lilios, Seleucuin, qui cognominabatur Calinicus, et
confugit, reliqua3 omnes aut capta? aut submersae alterum Antiochum. Antiochus autem dicens, Bero-

VARLE LECTIOxNES.

425 5
se esse B. somnio 4. 5. 256 unum imp.
destruxit asiaj regnum fecitque ex utroque 5.
 m CHRONICA. - CHRONICON UNIVERSALE. 614
ni.ou se velle habere regni consortcm et Laodicen A tulerunt, quse civitas Italise opulenta quondam fuit.
in loco concubinae, post multum temporis superatus Quod bcllum ambo consules intra sex dies trans-
amore Laodioen cum liberis suis reduxit in regnum. cgcuiit, quindecim railibus hostium caeds.
Qux mctuens ambiguum viri animum, nc Beronicen Eodem anno etiam Calli Cisalpini novi extitere
reduceret, virum per ministros veneno interfecit, hostes, adversum quos varia sorte bellatum est.
Beroniccn vero cum filio quem cx Antiocho genuit Nam in primo conllictu Valerio cons ile tria milia
Icadioni et Genneo principibus regis occidendam ex Romanis cecidere, in secundo 14 milia Gallorum
tradidit, ipsaque cum majore filio Seleuco Calinico cacsa sunt, duo milia capta. Sed ob priorem cladem
regnavit. triumphus consuli denegatus est. Anno ab Urbe
(Hier.) Partliis a Macedonum imperio recedenti- condita quingentesimo 17°, qui est Evergctis deci-
bus, priinus regnavit Arsaces, unde ct Arsacidae mus, dux Poenorum Hamilchar ab Ilispanisin bello
dicti sunt.
interfectus cst, cum jam aliud bellum adversum
Alex. Maced. Asitc. Syriae. Romanos clam pararet.
32 27 9 Annus quingcntesimus (Hier.) Ptholomeus Phylopator, filius Evergetis,
ah Urbe condita. regnavit Alexandriae annis 17, a restauratione
38 33 templi anno 302°. (Hier. in Dan. I. I.) Post fugam
1S B
Ptholoineus Evergetes, et mortem Seleuci Calinici filii Antiochi,
Ptholomei Phyla-
filius quem
delphi, regnavit Alexandriae annis 20, a restau- interfocit Evergetes pater hujus Phylopatoris, duo
rationc templi anno 270. Sub hoc Jhesus, filius filii Seleuci ejusdem, videlicet
Scleucus cognomento
Sirach, librum suum conscripsit. (IIier. in Dan. Ceraunus Antiochus qui appellatus est Magnus,
et
c. xi.) Hic ergo Ptholomeus 257 post mortein patris provocati spe victoriae, et in ultionem patris exer-
sui Phyladelphi, pro ultione patris et oceisae soro- citu magno congregato, adversus Ptholomeum
ris, cum magno exercitu intravit provinciam regis Phylopatorem arma corripiunt. Cumque Seleucus
aquilonis, id est Seleuci Calinici, qui cum matre major frater tercio imperii sui anno occisus esset in
Laodice regnavit in Syria, et cepit Syriain et Ciliciam Frigia per dolum Nicanoris, exercitus qui erat in
et superiores partes trans Eufraten et omnem pene Syria fratrcm ejusAntiochum cognomento Magnum
Asiam. Cumque audisset in ^Egypto seditionem de Babylone vocavit ad regnum Syriae, quae eo lem-
movcri, diripiens regnum Seleuci, 40 milia talen- pore tenebatur a Ptholomeo Phylopatore. Cumque
torum argenti tulit vasaque prcciosa et simiulachra puguasset adversus duces cjus, immo proditione
deorum duo milia quingcnta, in quibus erant et illa Theodoti cujusdam obtinuisset Syriam, in tantam
quae Cambises capta /Egypto in Persas portaverat. vcnit audaciam, ut ultro .Egyptiis bellum inferret.
Gens vero ^Egyptia idolatriae multum dedita erat. L Phylopator autein, ainissa Syria proditionc Theo-
Et quia post multos annos deos eorum Ptholomeus doti,congregavit multitudinem plurimam adversus
retulerat, Evergctem eum appellabant. EL Syriam Antiochum, initoque certamine juxta opidum Ra-
quidom ipse obtinuit, Ciliciam vero amico suo phiae, quod est in flnibus /Egypti, Antiochus omnem

Antiocho gubcrnandam tradidit, et Xantippo altcri amisit exercitum, et per deserta fugiens, pene ca-
duci provincias trans Eufraten. ptus cst. Cumque decessisset Syria, ad extremum
(H m.) Anno ab Urbe condita quingentesimo foedere et pactionibus conditionis cujusdam pugna
octavo, qui cst primus Evergetis, rcpentina sub- finita est.

versio ipsius Romae pcrvenit triumphum Romano. (Jos. xn, 3.) Sub hoc tempore Judaei multa mala
rum. Siquidcm Quinto Lutacio Catulo et Aulo Man- tolcrabant,dum torra corum diversis calamitatibus
lio consulibus, diversas ignium aquarumque
cladcs subjacebat. Nam cum Antiochus pugnasset contra
pene absumpsere urhem. Nam Tyberis insolitis Ptholemeum Phylopatorem et fllium ejus Epypha-
auctus imbribus et ultra opinioncm redundans, nom, Judaei in medio positi utrisque vincentibus
o.nnia Romae plano constituta dclevit;
asdificia in laborabant, ut pares existercnt navi turbatae et
diversae quaiitates locorum ad unam convenere tcmpestatibus fluctuanti.
perniciem, quoniam quae sevior inundatio tenuit, D Aiex. Maced. Syriae.
naadefacta dissolvit, ct quse cursus lorrentis inve.
1 34 1 (Hier.) Seleucus Calinicus,
nit, impulsa dejecit. Aquarum vcro gravissimam Antiochi major lilius, regnavit Syriae et Asiae cum
cladem gravior ignis vastatio sccuta est. Qui ignis matrc Laodice annis20.
incertum undesurrexerit, plurimas civitatis partes 2 3b 2
pcrvagatus, hominum domorumque stragem miscra- 3 30 3
bilem fecit. Dchinc cum omnia in circuitu foris deva- 4 1 4 Demetrius regnavit Macedo-
starct, aedem Vestae corripuit, undc Metellus
cum niae annis 10.
arsuros Deos eripuit, brachio senruslulalo, vix 14 1 14 Antigonus regnavit Macedo-
aufugit. Tito
Simpronio Gracco et Gaio Valerio niae annis 13.
Faicone consulibus, bellum Romani Faliscis 2S8 in- 18 2 15 Judeorum pontifex Onias.
VARLE LECTIONES.
157
deest 9«. falacis 4. 5. 10. aliseis 9 C
815 K.KKKHAMM UMArniENSIS 616
Alex. Maced. Syne. A dumpretextatoet vix a puerieia egresso, qui posta

21 8 l Ceraunus,
Seleucus Seleuc1 dictus est Afrieanus, ab ipsa morte liberatus, sau-
Calinici Rlius, regnavit Syriae annos tres cius tamen in castra rediit. Pugnatum deinde est ab
22 9 2 eodem consulc apud Trevium 5M fluvium, iterumqua
23 10 3 Romani superali sunt. Simpronius consul et ipse
24 11 1 Antiochus, qui dictus est Ma- conflixit cum Hannibale,
amisso exercitu, pene
et

gnus, frater Seleuci Cerauni, regnavitSyria3annis36. solus evasit. In eo tamen bcllo ctiain Hannibal sau-
25 12 1 ciatus cst. Qui postea ciun in Etruriam primo vere
26 13 3 transirct, in suinnio Apennino tempcstate corre-

(H. m. Cf. H. R.) Finito igitur primo Punico ptus, biduocontinuo immobiliter stetit, nivibuscum

bello, quod pcr viginti trcs annos tractum est, jam

exercitu conclusus; ubi magnus hominum nume-

Romam clarissima gloria noti facti sunt, et per anni rus, jumenta quam plurima, elephanti pcne omnes

spacium sinc bellicis conflictationibus quieverunt; frigore perierunt. Deinde in Tusciam veniens, juxta

eodemquc anno Jani portae claus;e sunt, quod ab Sarnum iluvium, nebulis prospcctum impedicnti-
Urbis conditione sub Numa Pompilio, Romuli suc- bus, magnam partem sociorum ac jumentorum per-
didit iDse autem uni elephanto, qui solus superfue-
cessore, tantum contigit, postea vero per annos B '

quadringentos quinquagcnta non evenit. Eo tem- ral, supcrsidens, vix difficultatem itineris evasit,

pore potentissimus Siciliae rex Hiero ad ludos Ro- sed oculum, quo jam dudum aeger crat, violentia

mam venit,etducenta milia modiorum tritici populo frigoris et vigiliarum ac laboris amisit.

dono dcdit. Anno ali Urbe condita quingentesimo 40°, qui est
(H. m.) Anno ab Urbe condita 534°, qui est pri- septimus Phylopatoris, /Emilius Paulus et Terren-
mus Plliolemei Phylopatoris, bellum Punicum sc- tius m
Varro consules contra Hannibalem missi,
cundum Romanis illatum cst per Hannibalem ducem per impatientiam Varronis, altero consule contra-
Poenorum, filiuin Hamilcaris, qui ab Hispanis occi- dicente, apud Caudinas Apulise vicum omnes pene
susest. Hicitaquc Hannibal,dum adhuc novem essct Romanae spei vires perdiderunt. Nullo enim Punico
annorum, Amilcari patri ad aras juraverat, ut cum bello gravius addicti sunt. Periit quippe in eo
prinnim posset contra Romanos pugnaret. Cumque /Emilius Paulus consul, qui dum saucius in quodam
20 csset annorum, Saguntum, florentissimam Hispa- saxo resedisset, Lontulo sibi cquum offerente, quo
nise urbem, Romanis amicam, obpugnare aggressus fugienscladi superesset, noluit, atquc ibi persedit,
est. Ad quem Romani legatos miscrunt, ut a bello doncc ab hostibus interemptus est. Perierunt ibi

abstineret, quos ille a se injuriosc abjecit. Miserunt q consulares atque pretorii viri 20, senatoresautcapt
pro eademreFabium Kartagincm,sed illeetiamcum aut occisi30, nobilioresviri300, pedestrium militum
239
ibi dura rcsponsa percepisset Qua, inquii, mora: 40milia, equitum tria milia quingenti quinquaginta.
esil In hoc ego sinupacem bellumque porto, ulrum Varro consul cum quinquaginta equitibus Venusium
eligitis? Illis subclamantibus Bellum Igitur, in-
: : fugit. Nec dubium est, illum diem ultimum Romani
quit, accipite. Et excusso in media curia togse sinu, status futurum fuisse, si Hannibal mox post victo-
26 °.
quasi plane sinu belluni ferret effudit Interea riam ad rbem contendisset. Hannibal in testimo-
:

Saguntini fame victi sunt, et octavo demum mens e nium victoriae suaetres modios anulorum aureorum
capti, ultimis ab Hannibale poenis aliiciuntur. Tum Kartaginem misit, quos cx manibus interfectorum
Publius Cornelius Scipio consul cum exercitu mit. Romanorum equituin senatorumque detraxit. De
titur in Hispaniam, Tyberius Simpronius in Siciliam. exercitu suo caesa sunt tria milia multiquc sauciati.
Hannibal vero, relicto in Hispania fratre suo Has- Interea Varro Romam rediit, eiquegratise referun-
drubale, Pyrineos transivit montes, ct inter ferocis- tura senatu, quod publicam rem non desperasset.
simas Callorum gentes fcrro viam aperuil, et nono Ipse autem, non vitse cupiditate, sed amore publicae
demum dic a Pyrineo ad Alpes pervenit. Ubi dum rei se superesse, reliquo aetatis suae tempore pro-
montanos Gallosab ascensu eum repellere obniten bavit. Nam barbam capillumque summisit, ct postea
tes bello superat, atque invias rupes igni et aceto
D numquam rccubans cibum cepit. Honores quoque
261
ferroquo rescindit ,
quatriduum commoratus, cum ei deferrentur a populo, recusavit, dicens,
quinto die cum maximo labore ad plana pervenit. felicioribus magistratibus rei publicae opus esse.
Traditur autem ad Italiam duxisse centum milia pc Usque adeo autein ultima desperatio rei publicas
dilum, 20 262 milia equitum, 37 elephantos. lnterea apud residuos Romanos fuit, ut de relinquenda Ita-
multi Ligures et Calli junxerunt se Ilannibali. Sim- lia sedibusque quercndis consilium ineundumputa-
pronius Tyberius Graccus, cognito Hannibalis rent. Quod etiam auctore Cecilio Marcello confirma-
advcntu, exercitum ex Sicilia trajecit Ariminum. tum esset, nisi CorneliusScipio, tunc tribunus mili-
Publius Cornelius Scipio Hannibali apud Ticinum tum, qui postea dictus cst Africanus, eos districto
primus occurrit, cominissoquc praelio, fugatis suis gladio deterruisset singulis minitans, ac potius pro
et pene omnibus victis, ipse a filio Scipione admo- patriae defensione in sua verba jurare coegisset^
VARLE LECTIONES.
" 9 dum 9°. 26 °
gestaret 4. 5.
J61
rescendit S. * 61 CXX. 4. 5. 10 263
tereinum 9 C .
264
terentius 9«. 10
 ;

<)17 CHRONIGA. - CHRONICON UNIVERSALE. 018

Sub hoc tcmpore quatuor loeis pugnabalur a Ro- A nibal frequentidus pracliis victus a Scipione,
petiit
manis, in Italia contra Ilannibalem, in llispania ct lpse pacem et colloquium Scipionis. Ubi
cum
contra fratrem cjus Hastrubalem, in Maccdonia se attoniti diu ammiratione mutua deo clarissimi
contra Philippum, in Sardinia contra Sardos et duccs conspexissent, infecto pacis negotio disces-
alterum Ilastrubalem Kartaginensem, quem Titus serunt. Hannibal tres exploratores ad castra Scipio-
Manlius, in Sardiniam missus, vivum cepit Romam nis misit,quos captos Scipio circumduci per cas-
que portavit. Philippus quoque in Maccdonia a tras jussit eisqueostendittotum exercitum, nichil
Lcvino vincitur, ct in Hispania Hastrubal et Mago, de hostibus percunctatus, prandium quoque jussit
tercius frater llannibalis, a duobus fratribus Sci- eis dari,refectosque abire permisit. Deinde pra3-
pionibus [superantur, qui tamen ambo Scipiones lium ab utroque duce commissum est, quod diu
fpatres in Ilispania a fratre Hastrubalis postea magnis ducum artibus dispositum, magnis copia-
occisi sunt. Undc omnibus pavore cunctantibus, rum molibus geslum est, quale vix uila mcmoria
Scipio, postea Africanus dictus, natus tunc an- fuit, quippe cum peritissimi viri copias suas ad

nos 24, ultro sc obtulit, et proconsulare imperium bellum educerent. Scipio tamen victor cxlitit, pene
in Hispanias sortitus, ultionem patris et pa- capto Hannibale. Octoginta elephanti ibi aut capti
trui precipue intcndens, Pyrcneum transgressus, g aut occisi sunt. Kartaginensium militum viginti
primo impetu Kartaginem novam Hispaniae caopit, milia quingenti interfecti sunt. Hannibal omnia et
265
ubi copiaa auri argentique magna? Pcenorum ante praelio et in praelio expertus, primum cum
et nobilissimi obsides, quos ab Hispanis acce- multis equitibus, deinde cum viginti, postremo vix
perant, cum magnis presidiis erant. Ibi etiam Ma- cum quatuor inter tumultum elapsus, Adruinetum
gonem, Hannibalis, captum cum aliis
fratrem confugit, postea Kartaginem, post 3G annos ex quo
Romam Roune ingcns laeticia oritur. Cumque
misit. inde parvus cum patre exierat, venil, consultan-
universam Hispaniam a Pyreneo usque ad oceanum tique senatui Poenorum, nullam spem esse nisi in
Scipio subegisset, revocatusa Roinanis, cum ingenti petenda pace persuasit 266 Gaio Cornelio Lentulo,
.

gloria Romam vcnit, ct 14° anno postquam Ilanni- Publio 26T consulibus pax per Scipionemvoluntate
;

bal in Italiam vcncrat, qui est lb es Phylopatoris, senatus populique Kartaginensibus concessa est
cum Licinio Crasso consul creatus et in Afrieam naves tainen plus quam quingentae in altum produ-
missus est. Scipio Africatn agressus, hiberna Pce- ctae, in conspectu civitatis submersas sunt. Sei jio
(

norum et mapalia Numidarum, qua3 haut longe jam tunc cognomento Africanus, cum omni gloria
aberant ab Utica, nocte fecitincendi. Pceni trepidi, triumphans, Urbem ingressus est. Quem Terrcn-
cum casu ignem putarent, inermes ad
aceidissc ,
tius, qui postca erat comicus, ex nobilibus Karta-
extinguendum cucurreruut qua de re facile ab ar- ;
'
ginensuim captivus triumphantem post currum
matis obpressi sunt. In utrisque castris 40 milia secutus est pilleatus quod mdulLe sibi iiberatis fuit
hominum igni ferroque consumpta sunt,
quinque insigne.
milia capta, dir;es ipsi miserabiliter ambusti asgre Anno Urbe condita quingentesimoquin-
igitur ab
iliffugerunt Hastrubal dux Kartaginem profugus
; quagesimo secundo, qui est secundus Pthoiemei
venit. Mox Syphax 1 Hastrubal plurimum reparan-
1 Epyphanis bellum Punicum seeundum finitum est,
tes exercitum, iterum cum Seipione congressi post annum 19 quam coepit. Jactet se licet Roma
sunt, victiquc fugerunt. Syphncem fugientem Lelius victoriisHannibalem devicisse, tamen in Campa-
et Masinissa ceperunt, cetera multitudoCirtamcon- nialuxuriis commorantemprovincia deliciosa supe-
fugit, quam Masinissa obpiignatam in deditionem ravit ;dum aquis innatat, dum piscibus atque os-
accepit Syphaccm ad Scipionem catenis vinctum
; treis passim infercitur, dum olet, potat, dor-
adduxit, quem Scipio cum ingentibus spoliis plu- mit, aquarum resolutio mollivit Punicam ferita-
rimisque captivis perducendum Romam Lelio tra- tem, et, quem alia duraverant, eum Scplasia
(lidit. Qui cum
custodiaTyburti defecisset, sum-
in opidum Campania3 ungentis odoratis labefactavit
ptu publico jussit senatus eum honorifice sepeliri. et vicit.
Qua re audita, omnis fere Italia Hannibalem dere- D Alex. Maced. Syria3
liquit. Ipse autcm Hannibal a Kartaginensibus re- 1 4 (Hieu.) Ptholemeus Phylopa-
dire jussus, ut subvenirct patriae, quam Scipio tor regnavit Alcxandriae annis 2C8
17.
vastabat ilens dicitur Italiam reliquisse. Ita anno 2 5
17°, primus Ptholomei Epyphanis, liberata
qui est 3 1 G Philippus regnavit Maccdoniae
cst Italia ab Hannibale. Legati autem Kartaginen- annis 42. Ilic cum rebellare pararet, primum per
sium pacem a Scipione petentes, ad senatum missi Levinum consulem, deinde perTitum Quintium su-
sunt, et ex arbitrio Scipionis pacem acceperunt peratus est.
sed venienteIlannibaleKartaginem,paxturbataest, 17 13 20
'•nultaque hostilia ab Afris facta sunt. Post haecllan- Ptholomeus Epyphanes, filius Pthlomei Phylo-

VARI^E LECTIONES.
1,1
copias magna3 a. a. S.
S66
persuasit pace 8.
s " P. Mlio Peto 11. J6S
deest 9 c.

Patrol. CLIV. 20
619 EKKEHARDI URAUGIENSIS 620

patoris, regnavit Alexandriae annis 24

2G9
, a rcstau- A Joscphus adolesccns, sororis ejus filius dc patre
,7
ratione lempli anno trecentesimo 19. (IIier. inDati Tobia *,vir sagacissimus et inter suos nobilis,
I. I.) Hiijus patre Phylopatore defuncto, Antiochus increpavit avunculum Oniam. Quo non attcndenle
Magnus, nipto fcedere et pacto quodcumpatre fece- ncc ad regem ire volentc, ultro se legatum ad re-
rat, exercitum de superioribus Babyloniae partibua gem ubtulit pro necessitale populi, si per cum lice-

congregavit factaque pace cum Philippo Maccdo- autem consedente et populo gratias
ret sibi. Illo

num rege, contra bunc Epyphanenr, qui lunc qua- agente, Buscepit legatum regis in domum suam, et
*70
tiior erat annorum,exercitum movit Pugnanti- . pcr multosdiesmagnilieetractans, muneribushono-
luis autem inter se Antiocho et ducibus Ptholomei ratum remisit ad regem, dicens s-e continuo secu-
pueri, Judaea in medio posita multaque mala pcr- turum. Athcnio autein rediens ad regem, cum ei
pessa, in contraria sua scindebatur, sicut et sub omnia indicaret, advenientcm postea Josephus rex
Ptbolonfeo Phylopatore, patre ejus, aliis Antiocho, et regina Cleopatra benigne susceperunt, invenit-
aliis Ptholomeo faventibus.Cumque Antiochuslcne- que tantam gratiam coram rege, ut non solum po-
ret Juda?ain, missus Scopas dux partium Epyphanis pulum liberaret, scd etiam dux Juda_?e atquchum.
Ptholomei, adversus Antiochum forliterdimicavit, lis Syriae ct finitimarum regionum ab eo constitue-

cepitque Judaeam (Jos. xh, 3) sed post modicum rctur. Is igitur 22 annis tributa Syriaoet Fenich
;
g
tempus Antiochus Scopam vicit, confligens cum atque Samaria. dispensavit, populumqueJuda_orun
eo juxta fontem Jordanis, multosque de exercitu a paupertate et debilitatead elarissimasrerumcau

cjus prosternens. Postea vero Antiocho capiente sas perduxit. Habuit autem septem filiosde uxon
Samariam et civitates Syriaequos Scopas tenuerat, sua, et de sui Suliniunum nomine Ilyr
filia fratris

gens Juda.orum spontc ad eum veniens,omnemejus canum. Qui cuin tredecim essct annorum, natura
exercitum in civitatem suscepit, et prono animo lem fortitudincm et prudentiam in sedemonstravit
auxilium prebuit. Unde et ipse multaefs beneficia ut etiam acerbam acmulationem fratribus excitarct
contulit, qnaeJosephus describit. Josephus vero cupiens scire quis de filiis &uis vir
Volens autem Antiochus non solum Syriam et Ci- tutc mclior existeret, unumquemque ad doctorun
liciam et Liciam et alias provincias quas erant studia destinavit, sed desidia disciplinarum indoct
partium Ptholomei possidere sed in /-Egyptum quo- redierunt. Post illos autem adolescentulum Hyrca
que regnum suum extendere, focla pacecumPtho- num transmisit, viam duorum dierum ad solitudi
lomeo per Evolem Rhodium, Cleopatram filiam nem seminare, dans ei 300jugaboum, sed abscon
suam septimo anno adolcscentis despondit ei. ct dcns lora quibus ligarentur. Cumque ad locum ve
13° anno tradidit, data dotisnomine omni Cele
ei

syria et Judaea. Nec tamen optineie potuit /Egy-

niret et
_ _ —
lora non baberet, suadentibus „.
„„_ __.„_,„.._..,_,_ aratoribus
_,__...,_._._

ut pro hisafferendis domum transmitteret, ille nc

ptum, quia Ptholomeus Epyphanes el duces cjus lens tempus deperdere, occidit dccem jugorum bc
sentientesdolum, cautius se cgercunt ct Cleopatra ves, et carnes quidem operariis dedit, pelles ver
magisviri quam parentis fovit partes. Hic Antio- incidens, retinacula fecit sicque seminata terr.J
:

chus Magnus duos babuit filios, fratres Cieopatrac ad patremrcdiit. Pro qua mentis argutia pater euij
quamdeditPtholomeo,Seleucum,quicognominatus benigne suscipiens, nimium dilexit, quod ei apu
est Sother quique regnavit post eum,etAntiochum, fratres invidiam suscitavit.
qui dictus est 271 Epyphane_ et a patre Romanis Post haec nunciatum est Josepho, filium PtholcJ
datus est obses mortuoque fratre regnavit in loco meoregisgenitumesse, omnesque principesprovinJ
ejus ;et hic est Antiochus qui dicitur illustris et ciarum ad celebrandum natalem pueri diem cuij
nobilis in libro Machabeorum (Cf. I, 1), qui 137° apparatu maximo Alexandriam ire. Cumque ips
regni Grecorum anno regnare coepit multaque ma- ire senio prohiberetur, interrogavit filios suos qu;
la Judaeis intuiit. eorum vellet ire ad regem. Majoribus recusantib,
(Jos. I.Eo tempore pontifex Judaeorum fuit
I. ) et Hycanum hoc facere posse dicentibus, consuiu
Onias, filius Symonis Jusli, fratris Eleazari. Is au- ipsum. Qui cum se promisisset iturum, si tantui
tem Onias parvulus mente et avarus pecuniae vecti- D misisset epistolam Arioni dispensatori pecuniarui
gal quod patres ejus pro populo dabant, scilicet 20 quas regi debedat, ut daret ei pecuniam necess;
talenta, non reddidit, unde regem Ptholomeum riam, data epistola dimisit eum. Fratres autemeju
ad iram provocavit. Qui miltens lcgatum nomine scribebant omnibus amicis regis,ut eum interfici
Athenionem in Hierusalcm, culpabat Oniam, ct rent. Qui cum venisset S73
Alexandriam, porrex
minatus est quod terram metiretur ad jugera, et Arioni epistolam, acceptisqueab eo mille talenti:
mitteret qui habitarent in ea. Audientes Juda?i man- latentcr accessilad negotiatores, et comparavit a
dala regis, turbabantur, Oniam vero nichil horum eis centum pueros scientes litteras, unumquemqu
fleciebat propter avariciam suam. Quod audiens talento uno, et centum virgines, singulas eode.

VARLC LECTIONES.
169
XIIII 9c.* 70 misitOc. 271
deest t>.
* 72
thobia 8.
273
venissent S,
 021 CHRONICA. - CHRONICON UNIVERSALE. 022
precio. Susceptus autem benigne a rege et ad con- A sculpens divcrsis aniraalibus, reliquis etiam
jedifi-
viuinm
vivium fMiic invihitnc
cjus invitatus, flienmnKrtno
discumbens mim
cum ^»»;
^. U «
».'
prioribus
,-, J.«
rt « 1 •, ™, *

ciis locum munivit quem Tyrum nuncupavit.

Pre-
provinciarum, ultimus omnium sedit, tamquam fuit autem illispartibus per annos
12, omni tempore
puer abomnibus despectui habitus. Cumque onines quo Seleucus, filiu&AntiochiMagni, Syria regnavit.
ossa ciborum ante illum in mcnsa projicerent, ipso Quo mortuo, frater ejus Antiochus Epiphanes re-
taccnte, Triphon quidam, qui ad convivarum risus gnum obtinuit. Quem metuens Hyrcanus, ne ab eo
aptus erat, rogantibus convivisjuxta mensam rcgis tormentis afflceretur pro his quas contra Arabas
assistens, ait regi : Vides, domine, anteposita ossa cgerat, vitam propria manu finivit.
Cujussubstan-
Hyrcano ? Ex hoc conjice quod etpater ejus sic om- tiam Antiochus sibi applicuit. Mortuus est
autem
nemSyriam denudamt, sicuthac ossaiste a carni- et Symon pontifex, filius Oniae, relinquens tres
Isusexspoliavit. RidenteautemregeadverbaTripho- filios, Oniam Jhesum, Oniam
sive Ananiam ; sed
nrs et interrogante Hyrcanum cur tanta ossa antc patri Onias in sacerdotii honore suecessit
; et hic
cum jacerent :
nam canes"
Apie, inquit, domine, est ad quera Arius rex Spartarum,
id cst Lacede-
semper ossa cumcarnibus devorant, sicutistifece\ moniorum epistolas misit, diccns Judasos ei
Lace-
•unt, ante quosossaminimejacent/hominesveroco. demones,ex unogenere Abrahae descendisse.
nedmt carnes, ossaautemjactant quodetegotam (H. m.) Anno ab Urbe condita
quam homo nunc
B quingenlesimo
Rex autem miratus ejus
feci. quinquagesimo primo, qni Ptliolomei
Epyphanis
responsum tam sapienter dictum, jussit omnes computatur etiam primus, Titus Quintus Fiaminius
)laudere, verbuni ejus laudantes. Postera vero die contraPhilippum Macedoniae regem missus est,
et
lyrcanus ad unumquemque rcgis amicum pergen s post praelia multa, quibus Macedones vicit, pacem
st ad potentes aulas, salutavit eos. Instante vero die Phiiippo dedit, sub conditione ctiam
274
Demetriura fi-
latali filii rogis, principes regi offerebant mu_ lium suumobsidem dedit.
Lacedemoniis (//. R.)
icra, qui multum, non plus quam viginti talenta" quoquebellumTitusidemintuIit,ducemqueillorum
lyrcanusad itaqueassumenspuerosetvirginesquos Navidem vicit et quibus voluit conditionibus in fi-
omparaverat, dedit unicuique talentum portare, dem accepit, ingcnti
gloria triumphavit, dncens
t pueros quidcm optulit rcgi, puellas autcm Clco- ante currum suumnobilissimosobsides,
Demetrium
iatra) regina.. Omnibus igitur munificentiam ejus Philippi filium ct Armenem Navidis.
Transacto
mmirantibus, rcx honorans cum liberaliter eldo- bello Macedonico, secutum cst Syriacum. (Hier.
ationcs copiosas prestans, patri et fratribus et inDan. —
m.) Antiochus itaqueMagnus rex Sy-
II.
mnibus magistratibus scripta pro eo transmisit. ri;e, cum regnum generi 276 sui
Ptholomei Epipha-
udientcs amem fratrcs ejus, talia cum a rege nis obtinerc non posset, vertit se ad
icniisse et cum magno rcverti honore
Asiam H
leruisseetcum 275
27S
occur
in ncciir- ™,i, m nn obtinuit
nnunii certamine
navali ^k.;„...-4 t>u„ ...... .. „
.
,
;
Rhodum et Samum
um ejus egredi sc simulantes, interficere i.lum alias insulas multas,
i

deindecontraRomanos struens
mnimodo decreverunt, etiam patrc sciente, qui bellura, ex Asia transit in Europam. Tunc etiam
ropter pecunias quas regi optulerat irascebatur,
Hannibal exhiberi Romam jussus a scnatu,
od rcgem timcns, iram celabat. Committentibus
clam
exAfrica profectus, neRomanistradcretur, ad
utcm adversuseum fratribus pugnam, multos eo. An-
tiochum migravit eique se conjunxit. Quem
um qui sequebantur occidit cum duobus fratribus cum
apud Ephesum invenisset cunctantem mox ad bel-
uis; eetcri
erunt.
autcm adpatrem Hierosolimam confu- Ium impulit. (Hier. /. I. —
H. m.) Scd occurrit eis
Qui postquam ad civitatem venit, nullo sc ScipioNasica cum fratre suo Scipione Africano, is-
uscipientc, disccssit trans Jordanem fluvium, ibi- dcmque Africanus familiarc colloquium cum I.anni-
ueremoratus, vectigalia exigebat a barbaris. Per balc habuit, scd infecto negotio, ab
Antiocho dis-
iem autcm tempusregnabat in Asia Seleucus, qui
cessit. Sequentiannoidem Scipio Africanus Ilaiin:-
ioebatur Sother, filius Antiochi. Magni.
balem, qui tuncAntiochi classi precrat, navali
prje-
Defunctus cst autem Onias pontifex, filius Symo- lio vicit ct
fugavit fratcr quoque ejus Lueius 277
;

isJusti fratris Eleazari,'-•;

. .
avunculus Josephi
.
M io
,,... patris .— p Cornelius auipiu
V.UIHCUU& Scipio i\asiea
Nasiea consui,
consul, Jiabens
habcns in au\ili,
auxilio
yrcani, princpatum sacerdotii derelinquens filio D Eumcnen, Attali regis fratrcm, ingcnti
io
pralioAr
Symoni. Mortuus est autcm ct Josephus, ejus tiochum vicit (Cf. Hier.). Qui paccm rogans, co
uemortecontigitscditioncmpatipopulum proptcr jurcobtinuit ut annis singulis mille talenta persol-
lios ejus.Nam majoribus
bellum gerentibus cohtra veret, atquc ex Asiact Europa rccedens,
intra Tau-
yiv;mum,dissensitabinvicemmultitudo,etplures rum montcm seconlineret et Ilanuibalcm concita-
uidem majoribusfratribus auxilium ferebant cum
torembellidederct. (II. mJQui fugiens ad Prusiam
rincipc sacerdotum Symone, quicognatus eorum regem Bythiniae, cum a Romanis reposceretur, jam
affiniserat. Hyrcanusautem discedens ab Hicro- tradcndus vencnum bibil. Antiochus vero filium
ilima trans Jordanem, turrira ibi sedificavit firmis- Afncani, quem utrum cxplorantem an bello - 7S
mam ex cc-
lapide albo, et totara usque ad terram
pisset incertum est, ultro rcmisit, filium quoque
varij: lectiones.
174
o. regi 4. b. regis o. 10. II. m n> r> B> 2T 6
generis 4 m luci i iuS y> 9c> |0< 2 ;8
an in bcUo 9c
623 EKKEHAftDI URAUGIENSIS 024

auum Antiochuui obsidem dedit. Scipio Nasica Ro- A civitatem duxit exercitum. Quo perveniens, cepit

mamrediens,
_ _____ .* —
ingenti
t : . .

gloria
i : ._
triumphavit nAman
. 1al
nomenet
..; ,i .i. 1 lio t.*! . noin
eam ci nn _-rm
sine fl w»l innn
confliclionc n w"» n ii<5
alicujus, I.mopinntiliiic
aperientibus ei
i ni nm»_
por-
ipsc ad imitationem fratris Asianus, quia Asiam tas liis qui volunlatisejuserantconscii, ingressus-
PhilippoauteraMacedonumregi, quia (|uc civitatem, niultos interfecit sibi contraria sen-
vicit, accepit.
tientes sed ct cos ipsos qui cicivitatemaperuerunt
contra Antiochum Romanis auxilio fuit, filius De- ;

metrius*™ redditusest. (Hier.) Plautusex Umbria propter divilias templi oceidit, faciensque omnia
ArpinasRomae moritur hoc tempore, qui propter mala illa quae in Machabeorum hystoria scripta

annonae difficultatera ad molas manuarias pistorem sunt, multis templo ablatis, reversus est Antio-
clc

sel caverat, ubi quotiensab operc vacassct,

fabu- chiam. (IIiek. in Dan.) Post biennium vero rur.sus
lasscribereacvenderesolitus crat.Titus Livius tra- contra Ptholomeum congregavitexercitum,et venit
gediarum scriptor clarus habebatur co tempore, Alexandriam. Cumque duo fratres, Ptholomei et
Cleopatrtefilii, quorum avunculus erat Antioehus,
qui ob ingenii meritum a Livio a Salinatore, cujus
liberos erudiebat, libertati donatus cst. obsiderentur Alexandriae, Romammiseruntlegatos.
Cum autem Romanorum lcgati venissent Alexan-
Alex. Maced. Syr.
Ptholomeus Epipha- driam, quorum unus erat Marcus Pompilius Lenas,
1 io _! (Hier.)
ct invenissent cum stantem in litore, senatuscon-
ncs regnavit Alexandriae annis 24. B sultum dederunt ci, quojubebatur abamicis populi
(II. m. Hoc tempore Scipio Africanusab ingrata Romani discedere et suo imperio contcntus csse.
sibi urbe Romana diu exulans, apud Amiternum cum responsionem adamicorum consilium
Qui dis-
opidum morbo periit, et sepulchro suo inscribi jus-
orbem fecisse fertur in arena cum baculo
tulisset,
sit : Ingrata patria, neossa qiidem mea hahes. qucm tcnebat manu, et conscripsisse regem ataue
17 32 -l Seleucus, quiotSother, filius dixisse -.Senatus etfopulus Romanus yrecipiunt ut
280
antiochi Magni, regnavit Alexandria? annis un-
in isto loco respondeas quid consiliigeras. Quibus
decim. Hic instinctu cujusdam Symonis, qui erat dictis ipse perterritus, ait Si hoc placet senatui et
:

prepositustempliHierosolimitani,misit Heliodorum populo Romano, recedendum est. Etstatim recessit.

ad auferendas pecunias, qui corrcptus cstaDeo, ut Per idem tempus, Josephus (xii, G, scribit, de-
ut
in Machabeorum legitur libro. functus est Onias, filius Symonis, princeps saccrdo-
1
ssi
40 9 (Hieu.) Ptholomeus Phylome- tum, relinquens filium parvulum Oniam. Unde An-
2 41 10 tor, secundus filius Epypha- tiochus fralri ejus Jhesu principatum saeerdotii
w 42 ii nis regnavit Alexandria? an- contulit, quem postea iratus abstulit et juniori eo-
nis 33, a icslauratione templi anno tricesimo 43°. rum lratri Oniae sivc Ananiae dedit. Habuit cnim

4 I 1 (Jos, xii, b, sqq.) Perseus, fi- C Symon, ut prediximus, trcs filios, ad quos sacerdo-
10 lius Philippi, rognavit Ma- tii principatus oruine dicto pcrvenit. Jhesusautem
13 10
cedonia. aunis 10. — Antiochus Epiphanes, id est Jasonem se nominavit, Onias vero sive AnaniasMe
illustris, frater Seleuci, filius scilicet Antiochi Ma- nelaus cst nuncupatus, ut Josephus dicit. Deindt

gni, post mortem fralrissui Seleuci regnavit in Sy- subjungit idcm Josephus, Jhesum, id cst Jasonem.

ria Hujus sororem Clcopatram habuit uxo-

annis 12. prius sacerdotemcontra Menelaum seditionemcon
rcui Ptholomeus, qui et ipsedicebatur Epyphanes, citasse, eundemque Menelaum cum suis fautoribus.

dc qua duos filios acecpit, quosmoriens adhue par- relicta religione paterna, sc ad Antiochum contu-

vulos ndiquit. Quorum major, quietproeo regna- lisse,illumque contra Judaeos incitasse, etpostat
283
vit,Phylometor alterPhyscondicebatur. Antiochus Antiocho juniore persuasu Lysiae occidisse Ii .

quibus verbis videtur Josephus ab hystoria libriMa

autem, suo regno non contentus, exercitum ducere
deliberavit in .Egyptum, tractus desiderio ejus, et chabeorum diserepare, in qua refertur (11,3, sqq.
contempnensfiliossororissuaequasidebilesac tanta quod Menelaus frater fuerit cujusdam Symonis cl(
negotia regcre non prcvalentes. Perveniens igitur trinu Renjamin, qui fuit prcpositus templi, quiqu.

ad Pelusium cum magna virtute, doloquc circumvc adhuc vivente Selcuco, fratre Antiochi proptei
niensPlivlometoremconsanguineumsuum,occupa- odium Oniae sacerdotis sibi rcsistentis, ne aliqui.
D
vitiEgyplum.EtcumadissetlocaMemphiticaecivita mali machinarctur incivitate, cffccit utlleliodorus;

tis, cepiteam, deih

28!
contra Alexandriam, utobsi- Seleucomittereturllierosolimamad auferendas pe
cunias de templo. Qui cum territus rediret, Symoi
deret Ptholomcum, cujus erat avunculus, tetendit,
sed perduccs Ptholomei pulsus cst non solum ab non cessavit maleloqui de Onia, etinstigavit Apol
Alexandria,Yerum ctiam tota /Egypto(Cf, IIiek. in lonium ducem contra eum. Quibus ille cedens, con
Dan.), CJos. I. I.) Inde reversus, ad Hicrosolimam tulit se ad regem, ut ejusdefensionetutus viveret

VARI-E LECTIONES.

281
in 3. numeri 1—11 Us scripti sunt, in 9
C ur
demetrii 5. 9c. 280 ita 4. 3. 9«, 10. Svrise 11.
5T3• .

numeri 2-13,41-10,10-lOto^/^u
antea, columna quarta addita, legitur Alexander 1-11, in 4.

—
itm 1 13,- 49-10, 10-10. 282 deinde 9«. ita quos tidi codicesfere omnes ; occisum esse
occidiss
:

m
altero tocabulo deleto 10, occisum esse 11.
625 CHRONICA. — CHRONICON UNIVERSALE. 6^6

Postmortem vcro Selcuci cum regnaret fratcrejus A fuerat, emundavit, anno ccalesimo quinquagesimo
Antiochus, hoc quod de Onia Manelao Josephus te- sccundo. Audicnsetiam Romanorum virtutem, ami-
statur, in hachystoria (c. 4)deJasone, fratre Onia?, cicias focdcravit cum eisct societatem. Post multa
narratur. Hic enim Jason, qui et Jhesus, collectis demum pugnanscontea Baehi-
praeliafeliciter gesta
impiis, Antiochum adiit, ejectoquc per pecuniam dem, Demetrii principem, multos intcrfecit, eLipso
IVatre Onia,sacerdotium accepit, et acceptalicentia occiditur ahno quinquagesimo, cum regeretpopu-
ut gymnasium Ilierosolimis oodificaret, ad ritus gen- lum;innos 287 quinque. Cui succedens frater ejusJo-
tium rclicta religione sc transtulit. Post triennium nathas, rcgebat populum per annos 17. Quo a Tri-
,iiisit Jason Menclaum, fratrem Symonis supradicti, phone occiso, Symon, fratereorum,tenuit principa-
portantem pccuniam regi 284 pro saccrdotio promis- tum annis octo, quem accepit anno septuogcsimo
288
sam, scilicet quingenta nonaginta talenta, scd ipso re g U j Grecorum.
Menclaus, promittens adhuc trecentas Iibras regi, (H.m. ctll.lt.) Philippo rege Macedonum mor-
Jasonemsubplantavit. Sio Jason, quifratrem Oniam tuo, qui et adversus Romanos bellum 289
gesserat et
expulit,ipsepostexpulsusdepatria,secundumquod posteaRomaniscontra Antiochumauxilium tulerat,
dignus erat, exul periit. Menelaus autem cum non filius ejus Perseus rcgnum cjus tencns, rebellavit,

persolveret promissas pecunias, rex abstuht ci sa- j> adjutorcs ejus habens Cotiin regem Tracise et re-
ccrdotium, ct dedit illud fratri suo Lysimacho. Me- gcm 290 Illirici Gcntium nomine. Romanis autem
tuens vcro Menelaus no Onias recipcret sacerdo- auxilio crant Euniencsrcx Asue, fralcr Attali, Aria-
lium, egit cum Andronico rcgis amico, quem rex ratus rex Capadociae, Antiochus Syriae,Ptholomeus
abiensprefecitnegotiis,utOn ;
am interficeret;quod .Egypti, Masinissa, Numidiae. Arusias autem rex
291
et fecit. Lysimacho quoque a JmUeis propter sacri- sororem
Bythiniae, licet Persei haberet, utrisque
legia sua "occiso, Menelaus sacerdotium recepit. sc sequum prebuit. Contra Perseum missus consul
(Joas. xn, 14, sqq.) Quo ab Antiocho Eupatore, lilio Publius Liemius, ab eo victus est, nec tamcn Ro-
Antiochi, suadente Lysia, occiso, Alchimus quidam mani regi paecm potcnti prestare voluerunt, nisi se

alienigena impius successit sacerdotio.Ethoc divi- et suossenatui subdidisset.Mox contra eum missus
nitus percusso, dclicicntibus hereditariis successo- Lucius /Emilius Paulus consul, vicit eum, et cum
ribus, omnium voluntate Judas Machabeus suscepit ingcnti poinpa Romamrcdiil innaviejusdem Persei,
sacerdotium. Onias quippe, filius Onia?, quem mo- qua3inusita3 magnitudinis ferebaturfuisse, adeo ut
riente patre parvulum relictum supra diximus, vi- sedecim ordincs rcmorum dicatur habuisse. Trium-
dens mala qua3 fiebant, fugit ad Ptholomeum regem phavit autcm PauHis in curru aurco, duobus filiis
iEgypti, et benigne ab eo acccplus, impetravit ab eo suis utroque latere astantibus. Ducti aulem sunt
regionem quae Ilelyopoleos vocatur, ubi concedente C ail [ C currumejusduo filiiregis et ipsePerseusannis
regeconstruxit templum ad formam templillicroso- quadraginta quinque nalus, qui post apud Albam
limitani,quodper annospermansitusquead tempus in cuslodia defecit; filiusvero ejus junior fabricam
Ycspasiani. Ipsa autem urbs qu;e vocabatur Oniae, aerariam ob tolerandam inopiam Roma; didicit, ibi-

dimicantibus postea Judaeis adversum Romanos, ad que defunctus cst

soluin usque diruta 285 est, ct neque urbis neque Anno autem ab Urbe condila sexcentcsimo, qui
templi ullum rcstatvestigium. Sub occasione igitur 26 us Phylomctoris inscribitur, cum omnes Romanos
Onia) infinila Judscorum cxamina Jlgyplum confu- ingens Celtiberorum metus invasisset, nec esset ex
gerunt. Asserebat cnim Onias, in scimpletum esse omnibus qui vcl milesvel legatusirein Hispaniam
vaticinium Ysaiae scribentis: Erit altare Domini in auderet,Publius Scipio, Africani nepos, qui et ipse
JEgypto et titulus Domini in tcrminis cjus, et quod post Africanus est dictus, ultro se militaturum in
Ezras 286 ante sexccntos annos prcdixcrat, quod Hispania obmlit, cum tamcn in Macedoniam contra
oporteret in iEgypto templum sedificari Deo per vi- Philippum deputatus essct. Profeetus itaque in Hi-
rum Judaeum. Antiochoautem JucUeos affligente et spaniain, stragem magnam dedit, sepiusetiam mi-
ad gentilitatem per se ipsum et pcr missos suos co- itis quam ducis officio usus;nam et barbarum
pro-
gente, Mathathias cum quinque filiis suis adversus D vocantem singulariter congressus occidit.
eosarmacorripuit,etpatri?s lcgcsvirilitcrdcfendit. Eodem tempore Messala censor primus theatrum
Quo post annum moriente, scilicet anno ccntcsimo lapideum in Urbc construi jussit, quod ne tunc fie-
quadragesimo scxto regni Grccorum, qui cst 13 us ret, ScipioNasica gravissimadchortatione obstitit,
Phylometoris, decimus vcro Antiochi, filius cjus dicens inimicissimum fore populo bellatori boc ad
JiidasMachabcussuccessitpatri,etcongrcgatoexcr- nulricndam dcsidiam lascivi;vque cominentum,
citu,vindictam maleagciitcscxcrcuit.Istemplum
in adcoque movit senalum, ut non solum omnia theatro
ab Antiochodestructumnobiliterrcnovavit et asor- comparata IM vendi jusserit, sed etiam subsellia in
593
dibus ydolorum, quibus per tricnnium pollutum ludis poni prohibuerit et utnequeurbani,neque
,

VARLE LECTIONES.
--i
r.
p. 8.
m dirutum ezdras
5. 9°.
s86
S
287
annos quinquc - regcbat dcsunt 4.
2*s
ccnlesimo
sept. li, et ita deinceps 100 his numeris addit
idit.
m
bclla 8.
,90
ct g. n. i. regem S.
SD1
h. s. b.
m comparato 5. 9".
10, m prohibuerunt 3.
 ;

G27 EKKEHARDI URAUGIENSIS 628

qui a foris mille passibus adessent, sedentes ludos A que pugnaretur, 11'tima desperatio Kartaginensesad
spectarent, ne fortitudo illorum mollesceret. illo deditionem traxit, petentes, ut quos belli clades reli»
quoque tempore Tucoia virgo Vestalis arguebatur qufi.sfccit,saltem servire liceret;ac primum agmen
incesti. At illa purgare se argumentis dedignata mulierum satis miserabile, post virorum magisde*
mortalibus, ad 20i Tyberim detulit cribrum, idque forme descendit. Nam fuisse mulierum 25milia, vi-
submergens tn, prece addita, inquit : Vesta, si rorum 30 milia, memoriae traditur. Rex Hastrubal
pia sum,si virgo sum, hance Tyoeri aquamad se ultro dedil, suisque tantum salutem obtinuit
templum tuum defera/m. Et pertulit. transfugse voluntario precipicio dati, consumpti
Anno sexingentesimo secundo tercium Puniciun sunt igni, quosquos autem transfugas Romanos
bellum exortum [giturcum senatusabolendam
est. Scipio obtinere potuit, crucibus afflxit, Latinos se-
Kartagiftem decrevissent, profecti consules Lucius curi percussit.Uxor Haslrubalis ubiardentem Kar-
Manlius Censorinus et Marcus Manlius, ct Scipio taginem aspexit, viro suo cum duobus filiis suis oc-
tunc tribunus militum, propeUticam castra majoris currit, eiquedixit: Vivetu,quisuperstes esseKart(u
Africani tenuerunt. Ibi Kartaginensibus evocatis (I i nipotes, nampro nohisfrustrarogasses. Et volen-
jussisque ut arma etnaves traderent nec moratis, tibus filiis, virili mcdium
dolore, femineo furore, in
tanta vis armorum repente traditaest, ut facile tota q se conjccit incendium, eodem modo cxitum mortis
ex his Africa potuissetarmari. Sed postquam arma faciens extrema regina, quein quondam fccerat
tradiderunt et derelictaurbe recedere procula mari prima. Ipsaverocivitasdecem septemdiebuscon-
et
decemmilibus passuum jussi sunt, dolorein ad de- tinuis assit,miseruinque speetacitlum de varictate
sperationem contulerunt, aut defensuri civitatem conditionis humanae victoribus suis prebuit, diruta-
aut cum ipsa per ipsam sepeliendi, moxquesibi 296 que cst, omni murali lapide in pulverem converso.
duos Hastrubales duces creant, armaque facere ag- Cujus situs hujusmodi fuisse dicitur. Per.vigintiduo
gressi, postquam a3S ferrumque defecit, aurea ar- milia passuum muro amplexa, toto pene mari cin-
genteaque cerunt.ConsulesRomaniurbemagressi,
f< gebatur, absque faucibus, quae tribus milibus pas-
cum aliquantum muri partem - 31 machinis diruis- suum apcricbantur. Islocusmurumtrigintapedibus
sent, a Kartaginensibus victi sunt atque repulsi. latum habuit saxo quadrato, in altitudine cubito-
Quos fugientes Scjpio defendit, hoste intra muros rum 40. Arx, cui Birsae nomen fuit, paulo amplius
repulso. Is apud omnes ingenti metu et reverentia quamduomiliapassuumtenebat.Exunapartemurus
erat, nam et paratissimus ad dimicandum et prom- communis urbi et Birsas erat, imminens mari, quod
ptissimus erat ad consulendum, nec quicquam ma- mareStagnumdicitur. Igitur Kartagoseptingentesi-
gis duces Pcenorum vilabant, quam contra eain par- moanno postquamcondita estdeletacst, multitudo
tcm Romanorum committere ubi Scipio dimicabat. '
omniscaptivorum,exceptispaucis principibus, ven-
Pcr idem tempus Masinis sa rex Numidarum, per dila est. Ila quarto postquam coeptumest anno ter-
annos fcre sexaginta amicus populi Romani, mor" ciumPunicumbellumestterminatum. Scipionomen
tuus est anno vitae suae nonagesimo scptimo, valen- quodavusejusacceperat, meruit, scilicetutpropter
tissimosemper corporeperseverans. Hic est vir qui virtutem etiam ipse Africanus juuior vocaretur.
numquam in ymbrc vel maximo caput suum texit Eodem anno Chorinthus, nobilissima Grecias ci-

aut frigore,et tam diu in uno stetit vestigio,ut prius vitas, subversa est incendio a Mummio 298
consule.
juvenes lassitudine cederent, quam ille de loco in Ubi cum, propter multitudinem et varictatem sta-

quosteterat movcretur. Si stetisset, ne membrum tuarum simulachrorumque, inillo tantae civitatis in-
quidem totadiemovebat, siiteringressusest eques, ccndio permixta inunum auri, argenti atque aaris

non desccndebat, si pedes, non ascendebat, sole- metalla fluissent, novum genus metalli factumcst.
batque equitans in exercitu nocti diem sepissime Unde usque hodie, sive ex ipso sive ex imitatione
conjungere, et sui custodiam tutelamque sevissimis cjus, aas Corinthium dicitur et vasa Corinthia. Hoc
canibus committebat. Post octogcsimum scxtum an- tempore tres celeberrimi triumphisimul Romas fue-
numgenuit filium, cui nomen fuit Methuma, nichil- runt: Afrieani ex Africa, ante cujus currum ductus
quc quod juvenis fecit asvo uitimo prelermisit. Mo- ^ est Hastrubal; Metelli ex Macedonia, cujus currum
riens igitur 44 filios reliquit, inter quos divisorem precessit Andariscus, qui et Pscudophilippus, rex
esse Scipionem jussit. Qui postquam inter eosNu- 299
Macedonum; Muminii ex Corintho, ante quem
midiae regnum divisit, Kartaginem reversusest. signa senea et pictse tabulaa et alia urbis clarissimae
a Roma condita sexingentesimo sexto, qui
Anno ornamenta prelata sunt. Interfecto autem Pseudo-
estPhylometoris 3"2 US cum clarum esset nomen
, philippo, qui sibi Macedoniam usurpavit, itemque
Scipionisjuvenis adhucconsul factus est, et delere Pseudopersco, qui se Persei filium jactavit, Mace-
Kartaginein suprema sorte molitus, Cothonem in- doncsgentiumdomtnos 300 Romani principestributa-
gressus est. Ubi cum sex diebus continuis noctibus- riosfecerunt,regnumqueMacedonumdefecit.(HiER),

VARI^: LECTIONES.
294
deest rr. m in 10. alia mam additur in aqua ; in aquam l !.
296
m. d. II. sibi duces 5. 297
n m. b
i98
nummio S. muminio 4.
299
muminii 4. nummii. 9 C .
300
domini R. tributarios se fecerunt 9 C
 629 CHRONICA. — CHRONICOIN UNIVERSALE. 630
Statius Cecilius comediarum seriptor chcrus ha- A tra filium habuit ejusdem nominis Antiochum, qui
beturbis diebus, qui nationc Giilltis, sivc ut alii diclus est Griphus. Ili duo fratres Antiochi dicti
dicuntMcdiolanus, primumEnnii contubernalis, se- postea de regno contenderunt. Antiochus, Alcxandri
quenti anno post mortem ejus mortuus est. Ennius filius, imposito sibi diademate a Triphone, regnavit

vero pocta 70' aetatis suaa anno articulari morbo contra Demclrium annis 4, sed quarto anno ab eo-
periit, scpultusquc est in monumento Scipionis, dem Triphone per dolum occisusest.
via Appia, intra primum ab Urbc miliarium. Tunc Alcx.. Jud. Syr.
301
etinm Lucius poeta nascitur. 1 18 4 (IIieh.) Ptholomeus Ever-

Alex. Jinl Syr. getes secundus regnavit Alexandrias annis 29, a

14 i 11 Deficiente rcgno Macedo- restaurationc templi anno388°. (ff. il/.)llis tcmpo-
15 2 12 nuin, coepit regnum Judaoo- ribus Ftomae puer ex ancilla natus est quadrupes
rum, ubi primus eo tempore principatum tenebat quadrimanus, oculis quatuor, auribus totidem, na-
JudasMachabaeus annis 5, ab anno 47 regni Gre" turam virilem dupliccni habens. In Boniniensi l06
corum, qui est 14
chilllustris (Cf. IIiek.).
10 3
us

1
Pbylomitoris,

(Jos.)
1 l
us

Antiochus, Eupator.
vcro Antio-

g
2
daset Jonathas, post
15
agro fruges in arboribus natae sunt.
(Jos.)
mortem eorum
Symon,
rexit,
frater
populum
Ju-

17 4 2 filius Antiochi Illustris, re- Judneorum annis octo.

gnavit in Syria annis duobus. 3 2 1 Triphon, occiso Antio-
Anni ab inicio 3800- 4 3 2 cho regnavit annis tribus,
18 5 1 Demetrius Seleuci filius 5 4 3 sed anno tercio etiam ipse 308
fratris Anliochi Tllustris, occiso AntiocboEupatore, occisus est.
filio
302
patrui im sui, regnavit in Syria annis 11. 6 5 1 Antiochus, qui et Sedites
Hic 3<H
habuit filios duos, Demetrium sibi aequivo- postquam captus est
est appellatus frater Demetrii,
cum et Antiochum, qui dictus Sedites vel Sother. fraterejusarege Parthorum, ipse regnavit annis 15,
19 1 2 Jonatbas, fraler JudaeMa- fratrcm a captivitate liberavit, qui post ipsum re-
chabei, post mortem cjussuscepit principatum, ot gnavit.
eoannosl8 strenue populum. (IIif.r) Ilis-
rexit 10 1 5 xni. ) Johannes, qui
(.los.)

temporibus Aristobohis equidem phylosophuscom- et Hyreanus, filius Symonis, interfecto patre cuin
menlarios scripsit in libros Moysi, ct obtulit Piho- duobus filiis in convivio per insidias generi sui
lomeo regi. Ptholomei, quierat duxcirca IIiencho,tenuit pnn-
27 9 10 Annus sexcentesimus cipatum Judaeorum annis triginta et uno. Ilis con-
28 10 11 ab Urbc condita.
C tra Ilircanos bellumgerens,Hircanusappel1atusest.
29 11 1 Abxander, item filius An- (IIieu.— ) 3os.de bellJud., i, 3.) Ilic vir plane bca-
30 12 2 tiochi Illustris, fraterEupato- tiss mus, triamaxime prnccipua solushabcbat,quia
;

31 13 3 ris, occiso Demetrio, patrui dux et pontifex et propheta erat, cum quo Deus S07
32 14 4 sui Seleuci filio, regnavit an- ita colbquebatui\ut futurorum nichil penitus igno-
nis 4. Ilicducens Cleopatram, Ptholomei regis fi- raret. (IIier.) Hic praelia multa peregit, primum
liam, genuit ex ea Antiochum. contra Ptholomeum sororis suae virum, deinde Sa-
33 15 1 (Jos). Demetrius, filius De- mariam obsidione captam solo coajquavit, quam po-
34 16 2 metrii, qucm Alexander occi- stea Heroilesinstaurans, Scbastem in honorem Au-
3li 17 3 dit, regnumeo viventcinvasit, gusti appcllavit. Antiochus quoque, quem quidam
cui Ptholomcus Phylometor Cleopatram flliam Seditem, quidam vcro Spondium vocant, frater De-
suam Alexandro ablatam conjunxit, occisoque metrii, pridem Symoni infensus, secundo Hyrcani
Alexandro, regnavit Demetriusannis quinque, sed anno, deducto exercitu, Hierosolimis obsedit Hyr-
quinto captus est ab Arsace Parthorum rege. Re- canum. (Jos. il), i, 2) At ille patefacto sepulchro Da-
gnantcautein adhucDemetrio, Triphon quidampar- vid, plus quiam tria miliatalentorum inde abstulit,
tium Alexandri tulit Antiochum, filium ejusdem D datisquetrccentis Antiocho, ut a civitate recederet
Aloxandri,et licetadbuc parvulo diadema imposuit persuasit. Et utfacti leniret invidinm.fertur exhac
ut regnaret, scd quarto imperii ejus anno dolo oc- pecunia inslituisse xenodochia, quibus suscipertt
cidit eum, ipscque regnavit. Sed et hoc tercio sui pauperes ct percgrinos. Cumque fortunatissime vi-
regni anno int rfecto, Antiochus frater Dcmctrii veret per nnnos 30 et unum,optimc rebus ammini-
regnavit, cui Cleopatra fratrisuxor nupsit, de qua stratis, moritur, quinque filiis relictis. Quorum
filium suscepit noinine Antiochum, qui dictus est maximus natu Aristobolus, translato in regnum
Cizicenusa civitate Cizico, inqua nutritus est. De- principatu, primus apud Judasos diadema sihi im-
mctrius quoquc, fratcr Antiochi, cxcadem Cleopa- posuit, 398 annis ac tribus mensibus exactis post-

VARI.E LECTIONES.
801
lucilius 11. Ki deest i. 9^. 30S
patruo 30i ][ Solhcv desitiU 11. 5"5
boniensi5.
suo 4. ic 10.
306 30T
c. i. a. t. 5, anno tcrcio ipsc cciani!)'. cum dco 9
 631 EKKEMARDI URAUGIENSIS 632
qunm populusde Rahylonica rediit captivitate. Fra- A invcnit. Igitur Numantini diu conclusi etfametru-
trem Antigonum a sesecundum natu, quemdiligere cidati, cum facnltatem pugnae sepe deposccrcnt,ut
videbatur, honorc pari produccbat, alios vero
in eis 3Umori tamquam viris liceret, ncc impetras*
viuctoscustodiaetradidit,matremque,9Usamaliquid sont,novissimeduabus subitoporliscruperunt larga
de potestatecontendere 808 itidem oolligavit fame-
, priuspotione usi,non vini.cujus ferax is locus non
que neeavil.sed et Antigonum fratrem postca pere- est, sedsuco tritici perartcm confecto, quemsucum
mit. Post necem vcro matris et Antigonifratris ip- a calcfaciendoccliam vocant. Hac igitur 312 potione
se dignissimo atque crudelissimo viscerum dolore post longani famcm recalescentes, bello se obtule-
tortus detestabiliter moritur, cum non plus uno runt, subitoque super Ronianos irruerunt. Atrox
anno regnaret. ( xorautem ejus 309 fratrum vin-
T
, diu certamen ct usque ad periculum Romanorum
culis dissolutis, regem constituit Alexandrum, fra- fuit iterumqueseRomnni adversum 313 Numantinos
;

trem ejus, qui aetate major erat, et modestia praes- pugnare fugiendo probavissent, nisi sub Scipione
lare videbatur. pugnassent. Numantini, interfectis suorum fortis-
Alcx. Jud. Syr. simis,bellocedunt,compositistamen ordinibus nec
21 12 1 Demctrius frater Antio- sicut fugientes in urbem revertuntur; corpora in-
chi, per fratrem a captivitatc liberatus, regnavit 73 terfectorum ad sepulturam oblata accipere nolue-
post mortem fratris annis 12. unt, novissima spe desperationisomnes in mortem
29 20 9 destinati,clausam urbem ipsi introrsum snccende-
(ff. m.) \nno ab Urbecondita sexingentesimo vi- dunt, cunctique pariter ferro, veneno atque igne
cesimo, qui estll u3 Ptholomei Evergetis secundi, consumpti sunt. Romani nichil ex his victis peni-
Scipio Africanus junior consensuomnium secundo tus habuere nis securitatem suam
;
neque enim ;

consul est creatus atque' ab obpugnandam Numan- eversa Numantia, vicisse se magis quam evasisse
tiam Hispaniae civitatem cumexercitu missus. Haec dix runt. Unum Numantinum victoris catena non
per annos !4 cuin solis 4 milihus suorum 40 milia totigit, unde triumphum dederit; quicquid supelle-
Romanorum non solum sustinuit, sed etiam vicit ct ilis fuit, ignis absumpsit. Tunc Scipio Tyresium
pudendisque ."oederibusafiecit.Scipioitaqueingres- quendam Celticum principem interrogavit qua de
susHispaniam uon statim agressus est Numantinos causaNumantiapriusinvicta durassetet post eversa
quasi incautos, quos noverat semper esse paratos, fuisset. Respondit Tyresius Concordia victoriam. :

sed aliquamdiu militem suum, viciosum et igna- discordia excidium prebuit.Quod Romani tamquarn
vum pro culpa ducum priorum, exercendo magis sibi ac de se dictum exempli loco acceperunt,
quam puniendo sine aliqua acerbitate in castris p quippe quibusjam de seditionibus discordantisto-
velut in scolisexercuit;deindc omuia quae volupta- tius Urbis nunciabr
batur.
tis causa baberentur in castris severo summoveri Ea namquetempestate, qua hsecgerebantur apud
jussit edicto. Denique scortorum duo milia cum Numantiam,Gracchorum 3U seditiones agitabanlur
lixis et procinctus ejusloco ejecta sunt.tantumque apud Romam.Kartagine quippe Numantiaque dele-
subito sub districto judice profecit exercitus, ut tis,oritur apud Romanos utilis de provisionecolla-
Numantiam, diu pernicississimam Romanis, brevi tio,sed infamisdeambitionecontentio. Gracchus 31 *
exasquaret solo. Igitur cumpartem sestatis totam- itaque tribunus plebisiratus nobilitati,curcumin-
que hiemem, ne attemptata quidem pugna, trans- terauctoresNumantinifoederis, quodper Mancinum
egisset, parumpropemodumhac profecitindustria. consulem turpiter factum cst,notarent, agruma se
Nam ubi copia pugnandi facta cst, exercitus Ro- privatim eatenus obsessum populo diviti statuit,
manus impetu Numantinorum obpressus, sicut so- Octaviano tribuno obsistenti ademit imperium ei-
lebat, terga vertit,sed increpatione etminis obje- que successorem dedit Minutium. His causis sena-
310
ctantis se consulis manuque relinentis tandcm tum ira, populum superbia invasit.Inter haec quo-
indignatus, in hostem rediit, et quem fugiebat fu- que Attalus rex Asia?, frater Eumenis, moritur, po-
gere compulit.Difficilis tunc in relatu fides Nu- ; pulum Romanum scripto heredem reliquit, et ita
mantinos effugavere et fugientes videre Romani. D Romano imporio rognum Asiaeper testamentum ac-
Unde quamvis Scipio,quia preter spem acciderat, cessit.Gracchus 814 populi gratiamprecio appetens,
l aetus esset, tamen bello ultra adversum eos au- legem tulit utpecuniaqua?Attali fuisset populo dis-
dendum non esse professus esl. Itaqueurbem ob- tribueretur. Opsistente Scipione Nasica etiam Pom-
sidioneconclusit, fossa circumdedit, cujus latitudo peis spopondit seGracchum, cumprimum magistra-
pedibusdecem,altitudovigintifuit,ipsumquedeinde tu abiret, accusaturum. Gracchus autem anniteba-
aggerem sudibusprestructum crebristurribus com- tur ut ipse tribunus plebis sequenti anno perma-
munivit.Ad hoc bellum Micipsa rex Numidarum neret. Et cum comitiorum die seditiones populi
n auxilium Scipioni Jugurtam misit, qui fortiter accenderent, auctore Nasica nobilitas inflammata,
agens,gloriam acquisivit et gratiamcoram Scipione fragmentis subselliorumplebem fugavit. Gracchus

VARI.E LECTIONES.
*deesl&, 309
e q lie etate € 0terisomissis9 c .
31 °
renitentis B. 3U eis ut S. 31J
ergo 8.
813
adver-
sus K- 8U Graccorum, Graccus Codd. his locis.
 633 CHRONICA. - CHRONICON UNIVERSALE. 634
per gradus qui sunt super Calpurnii fornicem, de- A devcctum cst. Haec aulem Cornelia majoris Africani
troclo adminiculo fugiens, ictus fragmento sub- filia fuit, quae p )st prioris filii Gracehi mortem Mise-
sellii corruit, rursusque assurgens, alio ictu clav> numsecessit. Bona Gracchi publicatasunt; Flaccus
cerebro impacto exanimatusest. Ducenti prcterea adolescens in robore necatus est, ex factione Grae-
in ea seditione interfecti, corumque corpora in chi ducenti in Aventino monte cesi fuisse referun-
Tyberim projecta sunt, ipsius quoque Gracchi cada" tur. Opimius autem consul, sicut in bello fortis, ita
ver inliumatum contabuit. in questione fuit crudelis; nam amplius quam tria
Anno dehinc secundo Publium Scipionem pridie milia bominum suppliciis necati sunt, ex quibus
313
in concione de pcriculo salutis suae concestatum, plurimi, ne dicla quidem causa, innocentes occisi
quod sibi pro patria laboranti ab improbiset ingra- sunt. Haec Gracchorum seditio, bic finis fuit.
tis denunciari cognovisset, alio mane exanimem Anno ab urb •
condita Bexingentesimo 37, quiest
repererunt, idque inter mrxima Romanorum mala 28 us Ptholomoi Evergetis secundi, Publio Scipione
316
censuerunt ,
praescrtim cum tantum in urbe illa Nasica ct Lucio Calpurnio Bestia consulibus, Jugur-
Africani vigor et modestia valeret, uL facille illo tae, NQmidarum regnum invadenti 3
-°,consensu
vivo nequ.3 sociale neque civile bellum existere Romani populi bellum senatus indixit, de quo Sa-
possc crederetur. IIunc quidem necatum fef unt g lustius Crispus plenissime scribit.
dolo uxoris suae Simproniae, quae soror crat Grac- temporibus Ptholomei Evergetis secundLmi-
lfis

chorum, nescelerata, utcredo, familiaad perniciem sera vita miserabiliorem vitae exitnm dedifc. Is cnim
patrise siue inter impias seditiones virorum non sororcm suam, stupro cognitam ac deinde in matri-
ctiam sceleribus mulierum esset immanior. Cnusa monio receptam, novissime turpius i[uam duxit ab-
vcro interitus ejus haec
fuil, Gaius Carbo tribunus jecit privignam stiam, hoc cst filiam sororis et
;

plebis cupiens necem vindioare Gracchianam et conjugis, conjugem asscivit filium quemexsorore ;

cxcitare seditionem sopitam, Publium Scipionem susceperat, necnon et filium fratris occidit. Quam-
Africanum, cruta Numantia revertentem interroga- obrem, tantis incestis parricidiisque execrabilis,
vit quid clc Cracchi morte sentiret. Cui Africanus auno regni sui 29 ab Alcxandrinis reguo pulsus
J

ait, jureoccisum sibi videri. cst.

Post haec Gaius Grachus, Gracchi illius qui jam in temporibus Cicero Arpini nascitur,
(Hier.) His
scditionc occisus fuerat frater, tribunus plebis per malre Helwia nomlne, ex regio Vulscorum genere,
tumultum creatus, magna rei publicao perriicies fuit. patre vero equestris ordinis. Marcus quoquc Furius
Nam cum scpc populum Romanum largitionibus poela, cognomento Ribaculus, Crcmoiue nascitur.
promissisque nimiis in acerbissimas seditiones Alex. Jud. Syrise.
excitasset, tandem a tribunatu, Minutio successore, ^ 21 10 Ptliolomcus, qui et Phiscon
1

deccssit. Qui Minutius cum decessoris sui Gracchi vel Sother, regnavit Alexandrice annisl7, a restau-
staluta convulsisset lcgesque abrogasset, Caius ratione tcmpli anno 407°. Ilic postea per matrem
Gracchus cum Fulvio Flacco, ingenti stipatus agmi- Cleopatram dc fegno pulsus, Cyprum secessit, ite-
ne, Capitolium, ubi contio agitabatur, ascendit, ibi- rumqttP post annos aliquot in rcgnum rediit.
quc cum eo duobusque liliis suis armatis maximum 1 2i 1 Antiochus, qui et Gryphus, fi-
tumultum excitavit; sed econtra Decius Brutus vir lius Demetrii, rcgnavit Syriae; sed frater ejus An-
bonsularis ac Lucius Publicius(213) cum ingenti ci i- tiochus Cizicenus, filius Antiochi, fratris Demetrii
tamine insistunt. Ibi Flaccus diutissime pugnavit, ex eadem muliere Clcopatra, ejccto fratre, regnavit
Gracchus vcro in teiuplum Minervae secedens, gla- ipse; rursusque frater, hoc depulso, regnum rece-
dio incumbere voluit, sed interventu Letorii S17
re- pit; sicque contcndcbant inter se per annos 10, et
tcntus est. Cumquc diu anceps bellum ageretur, ex hoc regnum illud per sc non habuit, sed in Ro-
tanden sagittarii ab Opimio missi, consertam mul- manorum ditionem cessit.
titud.nem disturbaverant. Dtio Flacci paler et filitis, 12 I 9 Aristobolus, filius Johannis
cum per aedem Lunaa in privatain domui.i desiluis- ffyrcani, principatum Jtukeorum post patrem su-
sent foresque objecissent, areticio graticio 31 *
pa- D scepit, primusque, imposita sibi coroua, anno uno
ricti 319 affixisunt. Gracchus, diupro sepugnantibus regnavit.
amicis ac pcreuntibus, a?gre ad pontem Subsilicium 13 10 (Jos. De iell. Jui.
1 , I. 3.)
pervenit, ibiquc, ne vivuscapcretur.cerviccm servo Alexander, qui et Janneus, frater Aristoboli, post
suo prcbuit. Cujus caput abscisum consuli allalurn mortcm fratris pontificatum JtuUeorum pariter cum
est, corpusadCorneliam matrem Misenum opicfum rcgno suscepit, ct per viginti septem annos 3sl in

VARLE LECTIONES.
313 316
contentione recensuerunt {)> »» lictoris 11. 318 ita (i. e. a Reticio Graticio?) onmes quos
4, 5.
tidi codices, quum in Hist. miscella etll. legatnr : rescisso craticio pariete 319
pariete 5.
J -°
confossi sunt.
mvadendi 4. 8. 9°. 10. ^ et XXVIII annis 9°. 1

NOT;E.
(213) Hjbc Ekkehardus ex verbis II. m. : a clivo Publicio delbrmavit.
035 EKKEHARDI URAUGIENSIS G30

cives suos crudelissime regnavit. Non enim minus A Anno quippe Urbis conditae sexcentesimo 02° so-
quam 322
quinquaginta milia de propria gente de-
]
ciali bello, multis repugn:>ntibus pcr totam Italiam
bellando per sex annos interfecit, proprios quoque suscitato, intestinuin beilum adjunctum est, multi-
plioesque calamitates perturbaverunt populum Ko-
"

fratres alterum occidit, alterum rebus omnibus

3 ::1

nudatum contemptibili vita secum babuit. Qui 27° niaiiiiiii, quamvis jam Romani multarum doinini vo-
anno moriens, conjugi sus Alexandrae, quae et Sa- carentur gentium. Causam vero civilis belli Marius,

lina vocabatur, regni gubernacula cum duobus jam sexies consul, di-dit. Nam cuin Sylla consul,
filiis parvulis reliquit. Cujus actus qui latius scire gesturus bellum contra Metridatem, qui Asiam et
voluerit, tercium decimum Josephi librum anliqui- Acliaiain invaserat, mitteretur, sedcxereituin adliuc
tatis hystorire legere curet. paclispcr in Campania teneret, ut belli socialis,

Alox. J nd. Syr. quod, ut supra diximus, in Italia gestum est, reli-

1 G Ptholomeus, qui et
is (Hier. )
quiae tollerentur, Marius affectavit ut, septiino con-
Alexander, pulso de regno Ptholomeo Pliiscone per sulatu sibi commisso, ipse ad bellum Metridaticum
matrem Cleopatram, regnavit Alexandriae annis milteretur.Qua rc Sylla commotus, cum exercitu
novem, a restauratione templi anno 424° adUrbem vcnit, et anle Urbein legatum Marii quasi
2 7 10 n> primam victimam belli civilis occidit, mox Urbem
3 8 17 irrupit, etcontra Marium ac Sulpicium dimicans,

4 9 18 Sulpicium occidit, Marium fugavit, atque ita ordi-

8 10 19 natis in futurum annum consulibus Gneo Octavio et
6 11 Cornelio Cinna, ad Asiam profectus cst. Marius vero
7 12 defecit cum permoverc nobilitatein, plebcm,
inflaminarc
8 13 regnum perarmare ordinem equeslrem adversus Syllam fru-
14 Syriae. stra temptasset 32G tandem in Capitolium ccssit;
,

{H. m. et II. B.) Anno sexingentesimo quinqua- sed a partibus Syllanis graviter contritus, ab eo dif-
gesimo nono, qui cst quartus Ptholomei Alexandri, lugit, et persequentium instantia circumseptus, in

cum prope omnia bella extranea cessassent, supe- Minturnensium paludibus sese abdidit, e quibus
rato in Numidia per Metellum primum, dcinde per infeliciter luto oblitus ignominiosequc prolractus,

Marium et Syllam Jugurta, post ba^c Cimbris et turpi quoque spectaculo Minturnas deductus, con-
Teutonibus per Marium et Quintum Catulum, gra- trususque in carcercm, percussorem ad se mis-
vissimum in Italia bellum Picenses 32i ct Marsi Pe- sum 3i7 solo visu conterruit. Deinde lapsuse vincu-
sollicitatoque ex Utica
11.5Hi.j111/ moverunt, <]Ui
lignique uiun/iuim, qui uiimo numerosis jam Roma-
annis HuuiviUkiiojoui '"'"" p —7
is, in Africam transfugit,
<J - - I

nis subjacuerunt. Contra quos a Romanis bene pu-

u filio suo Mario, ubi is custodia observabatur, con
gnatum est a Gaio Mario, qui jam sexies consul inuo Romam regressus est, Cinmeque consuli so-
fuerat, et a Gneo Pompeio, maxime tamen a Lucio cietate scelerum conjunctus est; sicque collecto
Cornelio Sylla, qui inter alia egregia Cluentium du- exercitu, Romam ingressi, nobilissimose senatu et
cem bostium ita cum magnis copiis fudit, ut ex consularcs viros interfecerunt, multos proscripse-
suis unum 325 amitteret. IIoc bellum quadriennio runt; ipsius Syllre domo eversa, uxorem ejus et fl-

cum gravi calamitate tractum, quinto demum anno lios adfugam compulerunt; uuiversus reliquus se-

linem accepit per Lucium Cornelium Syllam, tum natus cx Urbe fugiens, ad Syllam in Greciam venit;
consu.lem, cum antea in eodem bello multa strenue orans ut patriae subveniret. Qui statim in Italiam
praetor egisset. Ipso in tempore dira prodigia visa trajecit. Marius autem cum septimum consulatum

sunt. Nam sub ortu solis globus ignis a septen- invasisset, Cinna jam tercio consule, in exordio con-

trionecum maximo cocli fragore micuit; apud Are- sulatus septimi sera tandem mortc prereptus est;
tinos in convivio e panibus cruor quasi e vulncribus Cinna vcro ab exercitu suo interfectus est. Rjverj
corporum fluxit; per septem continuos dies grando tens autem Sylla, cum jam Romae consules mutati
essent, et Marius, filius, ac Papirius Carbo
Marii
lapidum, immixtis etiam testarum fragmentis, tcr-
ram latissime verberavit; in Samniaa partibus e D consulatum accepissent contra Marium juniorcm
vastissimj terrse biatu flamma prorupit et usque ad dimicans, 1J5 milia occidit, de suis 400 amisit. Mox
caalum extendi visa est. Tunc etiam omnium gene- etiam Urbem ingressus, tria milia hominum contra
rum animalia, quaa inter bomines vivere solent, datam fidem inermes percmit. Cumque magnacru-
relictis stabulis pascuisque, cum balatu, hinnitu delitate contra sontes insontesque seviret, Quintus
gemituque miserabili ad siivas montesque fuge- Catulus palam Syllae dixit Cum quibus tandemm-
:

runl; canes, quorum natura est extra homines esse cluri sumus, si in bello armalos, inpace inermes
non posse, lacrimosis ululatibus vagi luporuin ritu occidimusl Sylla itaque Marium, Marii filium, Prae-
oberraverunt. Nec mora, post ha;c tain gravia pro- neste persecutus, obsedit et ad mortem compulit,
digia civilia bellasecuta sunt. post hasc de Metridate ingenli gloria triumpbavit

VARI/E LECTIONES.
326
322
ita C.
deest 4. 5. 10. 11.
323
deest 5.
35i
picensis -6.
383
unum non 4. non unum 11. deestO.
327
misso 5.
637 CHRONICA. — CHRONICON UNIVERSALE. 638

H. m.) Gneus autcm Pompeius, quod nulli Roma- A cum filiis includit in castello qtiodam; ante tamen
norum tributum erat, vicesimum quartum annnm moritur, quam injurias Hyrcani ad plenum ulcices-
aetatis agens,de Africa trimphavit. Sylla itaquepost retiir.
multa flagicia dictator creatus est, ut dominationis Alox. Jud.

et crudelitatis libido honesti nominis revercntiave- 13 1 Hyrcanus. Alexandri Jannci et Ale-

laretur. Novissime tamcn potestateprivatus mori- xandra3 Salinae filius, post obitum matris suscepit

tur, tandemque conclusa sunt duo bella funestissi- regnum Judaeorum, a niatre sibi commissum; sed
ma, sociale rtalicum et civilc Syllanum,qu3e per an- frater ejus Aristobolus zclo dtictus, impugnavit et
nos deccm protracta, plus quam centum quinq.ua-
expulit illtiin.Qua dissensione actum est ut Roma-
ginta milia Romanorum consumpserunt. (Hier.) IJis ni ductores Judaeam intrarent ; sicqtie annuente
tcmporibus Terrentius Varro tricesimum quintum Pompeio Ilyrcanus principatum recepit.Quem cum
annum aetatis agens, littcras summo studio didicit. per 33 annos administraret, consilio Antigoni, filii

Cicero, defenso eontra Chrisogonum Rustico 328 fratris sui, a Parthis captus est, ct ita regnum et
,

Athenas cedit, deinde post triennium Romam ro- sacerdotium Judaeorum defecit. Nam idem Antigo-
gressus26° aetati-s suae anno etiam Quintium de- nus a Parthis principatum accipiens, a Romanis in-
fcndit.QuointemporePlotiusCallus Rom;e Latinam terfectus est, et principatus ad alienigenastransla-
b 33 °.
rethoricam primus docuit, cujus ctiam Cicerome- tus est

minit. Lucius Pomponius Rononiensis catillarum 329 18 4 Anni ab inicio 3900.

scriptor tunc claruit. Lucretius ctiam poeta nasci- 30 10
ttir, qui amatorio poculo hausto in amentiam vcr- (//.et H. R.) Anno abTJrbe condita sexingen-
m.
sus, aliquos lihros per intervalla vesaniae scripsit, tesimo 81°, qui cst nonus Ptholomei Dionisii, duo
quos Cicero postea emendavit. Crispus qtioqtie Sa- tanttim gravia bella in imperio 3S1 erant Romano,
lustius hystoriographus nascitur. Virgilius Maro in Metridaticiim,ft Macedonicum.Haec duoLuculli age-
pago qui Andesdiciturhaut procul a Mantua nasci- bant,Lucius LucuUtis Metridaticum, et consobrinus
tur. Portius Cato Stoicus phylosophuscognoscitur. ejtisMarcus Lucullus Macedonieum. At Lucius Lu-
llis temporibus Apollodorus Pergamenus Grecus cuUus transgressus Eufratenel Tygrin, cum Metri-
orator,preceptorCallidiiet Augusti,clarus habetur. date congressus est, et cum parva suorum manu
Horatius Flaccus libertino patre Venusii nascitur, 30000 hostium oceidit; Mctridates, vix centum
satyricus postca et lyricus poeta. Virgilius Cremo- quinquaginta comitantibus, aufugit, diademate et
332
na) studiis eruditur; dehinc sumpta toga, Mediola- thyara , ne agnosceretur, abjectis; castra ejus
num transgredittir, et post breve tempus Romam p direpta sunt Armenia quoque minor, quam tenuit.
;

pergit. ei a Tygrane
ablata est. Qui fugiens, susceptus est
Alexand. Jud. rege Armeniae, qui tum cum ingenti gloria impera-
1 15 (HrER.) Ptholomeus Phiseon, qui bat, Lucullus vero repetens hostem fugatum,etiam
cjectus fucrat a matre, regressus de fuga, regnum Tygranis ingressus est regnum ipsumque rebellan-
recepit, quoniam Alexandrum, qtti eo pulso regna- tem ita devicit, ut magnam partem Armenioe dele-
vit,ob interfectionem matrisejuscives expulerunt. vcrit. Alter autem Lucullus, qui Macedoniamadmi-
Regnavit autein bie postea annis 30, a restati. atione nistrabat,Ressis primtisRomanornm intulit bellum,
templi anno quadringcntesimo tricesimo tercio. hisque eum pluribus aliis gentibus superatis,Mace-
1 23 Ptholomeus Dionisius, frater Cleo- doniam totam devicit, et victor rediit. Eodem tem-
patrae, regnavit Alexaadriaa annis 30, a restatira- pore Cretam insulam Metellus per biennitim debel-
tione tcmpli anno 441°. lans, in polestatem Romanorum redegit, legesque
G 1 Mortuo Alexandro Jiulaeorum prin- Minoas Romanis legibus permutavit; unde et Cre-
uxor ejus Alexandra, quss et Salina dictaest,
cipc, ticus dictus est a Creta.
rcgnum Judaeorum per annos novem obtinuil-. (Jos. Quo tcmporc Lybia quoqueper testamentum Ap-
De b .,/., i, 4.) Qti;c cum duos filios ab Alexandro pionis, qtii tunc rex ejus erat, Romano imperio ac-
gcneratoshabcret.Hyrcanum natu majorem propter D ccdebat, in qua inclilac urbes erant Reronici, Ptho-
setatem declaravit pontilicem et propter modestiam lomais, Cyrene. Dum lucc aguntur, piratae
333
per
regcm post sc constituit,minorem aulem Aristobo- omnia sparsi maria,non solum navium commeatus
lum privatum vivcre voluit, quia ferventioris erat intercipiebant, sedetiam insulas provineiasque va-
ingcnii.Alexandra vcro dum regnum novem annis stabant.Quos Gncus Pompeius,commisso sibi bello,
administrarct, morbo laboravit. Tune minor filius intra paucos menses ingenti fclicitate iniraqttc ce-
ejus Aristobolus cum servis suis, quos
ha- muUos leritate comprcssit.Postea succcssor Luctilli faclus,
bebat omnesquo pro aetatis fervorclldissimos, uni- Melridatem impugnatione frequenli vehemcnter af-
versa castella obtinuit,etconductis auxiliis pecunia flixit. Eo tcmpore Castor, Mctridatis prefectus,qui
quam ibi roperit, regem se declaravit.Ob haec mi- Panagorio preerat, interfectis amicis regis, arcem
serata querelas Hircani mater conjugem Aristoboli coepit, et quatuor filios Metridatis ad presidia Ro-
. VARLE LECTIONES.
328
itapro Roscio codd. 359
ita wo attellanarum codd 33 °
transiit 8. 331
erant in i. 5.
33S
cvthara
9°. 333 pvrati 8.
639 EKKEHARDI URAUGIENSIS 640
mana transmisit. Metridatcs acccnsus ira, cxarsit in A mcnse illam oxpuernans, 14000 Judasorum oocidtt,
scelera; nam pluros amicossuos interficicns, Exi- ceteramultitudoin fidcm venit.muroscivilatisever-
podram fliium suum interficit, cum jam ante alium li soloquc sequari precepil ; cujus circuitus 4milia
33i
iiliiim Mocharen trucidasset. Pharnaces autem, passuum fuisse dicitur. (Jos.De b. J., I. I.) Pom-
filins ejus, exemplo fratrum territus, exercitum ad peius cum suis comitibus tcmplum ingressus — pro
se persequendum a patremissum sibi conciliavit, quo tamen Judsei maxime doluerunt — .omnia quae
statimque adversus patrem duxitjustojudicio,quia intrinsccus erant perspexit, vasa sacra etcandcla-
ot ille adversus patrem suum de regno 8M concerta- hra et congestam molem pigmentorum ct pecuniaa
vit. Fnterea Metridates diu cx altissimo muro filium sacraj,propc ad duo milia talentorum; nec tamen
frustra deprecatus, ubi eum inexorabilem vidit,mo- vel ba3C vel aliudquicquam desacris attigerat,sed
riturus exclamasse rertur: Quoniam Pharnaces,\\\- postcra die post excidium jussit ajdituos templum
qirt, morijubet, ros, si estis dii patrii, precor, ut curare,ne quid sordium haberet,et ut solempnia
quandocumque etipse hanc tocem a liberis suisau- sacra cclcbrarent. Ipseautem eos qui maximebelli
diat. Statimque descendens ad uxoreset peliccs ac causa fuerant sccuri percussit,cos vcro qui secum
filias venenum omnibus dedit. Quodcumipse
suas, fortiter egerant preclaris premiis donavil, et Hyr-
novissimus omnium hausisset, nec tamcn, propter g canum pontiticemdeclaransceterisJuda^islributum
remedia quibus vitalia sua adversus noxios succs Seauro committens omnia nego-
indixit. Post. hsec
sepe obstruxerat,veneno confici posset, frustraque tia a flumineEufrateusque ad fniesyEgypti,Romam
spaciaretur si quo tandem modo infusa pestis per ip?e contendit,duccnssecum Aristobolum captivum
venasvegetationecorporisactadiscurreret, Gallum cum duabus filiabus totidemquc filiis,qnorum unus
qnendam mil tem, jam fracto muro discurrentem, Alexander cx ilinere fugit, minor autem Antigonus
336
invitavit eique juguliim prebuit. Ilunc exitum
, cum sororihus et patre Romam perductus esl.(Ib.
vita? Metridates habuit, homo, ut ferunt, omnium c. 0.) Alexander itaque,congregata manu a decem tl

supersticiosissimus,
qui viginti duarum gentium milia peditum et mille quingentos equites, Hyrcano
quas subregno suo habuit ita locutus est,
linguis, gravius imminebat Judeamque populabatur.Interea
ut numquam legationes sub interpretibus audiret. Gabinius in Syriam missus successor Scauro, ad-
Periitautem apud Bosphorum, vir ingentis consilii versus Alexandrum cum valida manu dimicavit quo
et industriae. Regnavit, annis 40, vixit 72, semper praeiio Alexander sex milibus amissis, in Alexan-
habens secum phylosophos omniumque artium pe- drium castellum ccnfugit.Ubi obsidionecinctus,ve-
ritissimos.Contra Romanos habuit bellum annis40, niam rogare coactus est et castellum tradere.Gabi-
sive, ut alii dicunt, 30. dirutis,cousilio matris
P niusvcro, castellis omnibus
Pompeius vero, Metridatis occisi nuncioaccepto, Alexandri Hyrcanum Hierosolimam perducit,eique
Tygrani bellum intulit ; sed illeci se 337
dcdidit.ac templi curam permisit,ceteris rei publicae partibus
diadcma sttam, cum procuhuisset ad genua Pom- optimates prefecit,omnemque Judaeorum gentem in
peii 338 in manu ejus collocavit, quod ei Pompeius
, quinqueconventusdivisit: unum Hierosolimis,alium
reposuit, honorificeque ciim habuit, regni tamen Doris, tercium apud Amathunta, quartum Ilierico,
parte sublata, grandieum pecunia multavit, quia qnintum Seffori Galilcae civitate deposuit .Singulari
bellum sinc causa Romanis intulit. (Jos. De b.J., autem uniusdominatione Juda3iliberati,libenterab
i, S.) Fnter ha-c autem Scaurum
legatum inSyriam optimatibus regehantur.
misit eique omnia negocia ihi agenda commisit.Qui (H. R.) Anno ab Urbe condita sexingentesimo
cum Damascum veniret, audiens qurc in Judaea inter 89°, qui est Ptholemei Dionisii 17
us Marco Tullio
,

Ilyrcanum et Aristoholum fratrcs gerebantur 339 ,

Cicerone oratore et Gneo Antonio consulibus, ea
illuctetendit. Ad quem cum utriusque fratris legati quaedeCatilinaetsociis ejus Salustius Crispus scri-
vcnirent, acccptisque ab Aristobolo trecentis talcn- bit actasunt.
parti ejusfavit, justitia pecunias posthabita 340
tis, . (H. m.) Anno sequenti, qui est Urbis conditae
Interea Pompeius, Annenia superala et omnihus 690 us , Decimo 3U Junio Syllano et Lucio Murena
panihus illis, cunctisque pro voto ordinalis, in Sy- D consulibus, Metellus triumphavit de Creta, Pom-
riamdivcrtit, deinde Damascum venit, Antipater au- peius de bello pyraticoet Metridatico. Nulla um-
tem quidam genere Idumeus, divitiiset aliarum re- quam pompa triumphi similis fuit. Ducti sunt ante
rum copia gentis suae preceps,jam dudum invisus currum Pompeii filii Metridatis et filiusTygraniset
Aristobolo, hortabatur Hyrcanum ut se conferret Aristobulus ex Judaaa, prelata est ingens pecunia
ad Pompeium. Ad qucm veniens,magnis ei datis mu- auri atque argenti infinita. IIoc tempore nullum
neribus, sibi cum conciliavil. (H. m.) Qui tendens grave bellum erat.
Hierosolimam, cum sibi a partibus Aristoboli resi- Anno ab Urbe condita 693° Gaius Julius Cassaiy
steretur, obpugnationem intendit, vixque tercio qui postea imperavit, cum Lucio Bibulo consul fa

VARLE LECTIONES.
3ru 3:8 330
deestQo. suum 4.
335
dedes. 9 C
r. .
336
invasit 9°. 337
seeii). pompei 9 C . agebantur.
3<0 341
postposita 5. decio 4. 10. 11.
641 CHRONICA. - CHROtflCON UNIVERSALE. 642
ctus est. Decreta est ei Gallia Transalpina ct Cisal- A urebat, aurum. Eo successu Parthi elatiores effecti
pina et Illyricum ciim legionibus denis in quinquen- transsire in Syriam ccnsuerunt. (Sos.De b. .1. i,
0.)
nium datis; fialliam comatam postca senatus adje- Quos strenuc insidiis excepit Cassius et commissae
cit. Caesar itaque infialliamprofectus, multa praalia sibi provinciae repulit finibus; deinde Judaeam in
cuin Gallis fiermanisqui; commisit, sepequc victus irruit, et Tharicheis deletis, 30000 Judaeorum in
sepiusque vincens, fialliam tolam et Suevos, gen- servitutein vendidit.
teni ferocissimam, qiiorum ccntum pagos essernulti Antipater autem, dc quo supra dixiquodllyrcano
prodiderunt, omnemquo fiermaniam Uomano sub- faverct, accepit uxorcm cui nomen Cypris, splendi-
didit imperio. Domuit autcm novem annis omncm dissimo mter Arabiae 348 feminas loco natam, ex
fere Galliam, quse inter Alpes et flumen Rhodanum qua suseepit lilios quatuor, Faselum, Herodem, Jo-
3 3
Rhenumque '*

et oceanum est etcircuitu patet ab sephum, Feroram, et filiam nomine Salome. Qui
his tricies centena passuum. Fnde ad Mari- milia cum Gabinii favorem muneribus atque obsequiis
343 3<J
nos venit, unde proximus in Brithaniara promeruisset, etiam Cassii famiiiaritatem adeptus
et brevissimus transitus est, Britannisque bellum est. Causa quippe tantorum filiorum vir egregius
intulit, quibus antc ne nomen quidem Romanum est factus adpromcrendam --.«».
muneribus
j societatem
........ w\ji\j tUlVIU
cognitum fuit. Ibi acerba primum pugna fatigatus g potentium. Sic Josephus de eo testatur; Africanus
nonsine magno suorum discriminc tandem eosvicit vero historiographus precipuus (Eus., Hist. eccl.
anno ante Dominicam incamationem, ut Beda scri- i, 4) : « Aiiint, inquit, qui deeo diligenter explora-
bit, quinq agesimo [k. c. A. 1. %). Hanc historiam runt, Antipatrum quendam patrem fuisse Herodis
Suetonius Tranquillus explicuit planissime. Ascalonitae, qui et ipse foerit Herodis cujusdam
Anno ab Urb condita 097, qui est Ptholomei templi Apoliinis editui. Hic Antipatcr ab Idu-
filius,

Dionisii 23 us
Marcus Lieiuius firassus, collega
,
'
meis latronibus captus admodum puer, permansit
GneiPompciiMagniinconsulatuseeundoprovinciam cum predonibus, pro eo quod pater ejus rei familia-
sortitus in Parthos, homo incxple'>ilis cupiditatis, ris inopia filium
redimere non posset. Veruin puer
345
audita templi Ilierosoliinitani opulentia, quam latronumvitaetmoribusinstitutus, Hyrcanocuidam
Pompeius intactam reliquerat, in Palestinam diver- Judaeorum pontifici familiaris efflcitur. Ex quo na-
tit, Ilierosolimam adit, templum pervadit, opes di- tus est Ilerodes, hic 3i9
qui Salvatoris temporibus
ripit. Inde pcr Mesopotamiamtendens in Parthiam, fuit, »jHasc Africanus.
quacumque iter habuit, sociis civitatibus auxilia (ff. m. et II. R.) Anno ab Urbe condita septin-
indixit, precia exegit ; moxque ut Eufratentransiit gentesimo, qui est Ptholomei Dionisii 28 us , incer-
346
Bajasen legaium ab Horodc rege Parthorum ad tum unde concretus plurimam Urbis partem ignis
se missum obviam habuit, a quo vthementer incre- ^ invasit; nec umquam antea tanto incendio corre-
patus est cur contra fcedus Luculli ct Pompeii, ptam et vastatam civitatem ferunt. Nam quatuor-
avaricia inductus, Eufratcn transierit quamobrem decim vicos ejus consunptos dicunt.Hinc jam bel-
futurum sinc mora ut pro auro Parthico ferro lumcivile successit execrandum ac Iamentabile,
347
oneraretur Serico Itaquc cum prope Charras .
quod magis jam dudum dissensionibus ac molitio-
ventum esset, Parthi subito irrucntes cum Surena nibus parabatur, quo preter calamitatesquae inbel-
et Salacea prcfectis, obpressere Bomanos sagittis, lisacciderunt, ctiam fortuna populiBomani mutata
Cecidcruntibi plurimisenatores, aliquot etiamcon- est. Nam rediens Caesar victor ex Gallia, decerni
sularcs et prctoriiviri. Crassus quoque filiusCras- sibi absentiiterum consulatum poposcitjsed con-
si, electissimus juvenis, in acie occisus cst; prete tradictum est ei a Marcello consule,annitentePom-
rea quatuor cohortes cum Wargunteio legato me- peio et Catone 3S0 jussusque est Csesar dimissis 351
,

diis deprehensae campis, interfectaj sunt. Surenas, exercitibus Bomam

venire et cx Marcelli consulis ;

rapto eq.iitatu, Crassumpcrsequi intendit, eumque auetoritatc ad legiones quae apud Luceriam erant
circumventum, ac frustra colioquium ejus peten- Gneus Pompeius cum imperio missus est. Propter
' * —
tem, interfecit, quamvis vivum aufcrre maluisset;
J quam
4 injuriam utcoai
UI,,U «iijuiuiiH Caesar se uumuiii
contulit Bavennam.
i\;t veiiiiani. Mar-
aiar-
paucibcneficionoctisliberati, Charras confugerunt D cus Antoniuset Publius Cassius, tribuni piebis nro
(Cf. Oros. vi, 13. —
Cf. Joud. Der. s.). Avaricia Csesare intercedcntes, a Lentulo consulc curia foro-
enim unius ad tantum nefascxolevit, ut 12 legiones que prohibiti, ad Caesarem profecti sunt, Curione
Romanorum aut captae, paucis elapsis, aut cassas simulCoelioqueeomitantibus. Caesarcum militibus
cum ducibus fuissent. Caput vero Crassi cum dcx- quos habebat contra patriam venit, ct Bubicone
tcra ad regem delatum, spectantibusfuit ludibrium. fiumine transmeato, mox ut Ariminum 352 venit,
Bex itaque aurum in oris ejus rictum jussit in- quinquc cohortes quas tunc solashabebat, cum qui-
fundere, dicens Urat te Parthicum, quod te vivum
:
bus, ut Livius ait orbem teararum adortus est

VARLE LECTIONES.
4 9 Semp 3 8U "5
«w
»m
WnJXK
Z„J a 'n
m \» 7°'synco Z
10,
SM
^-
1

^'
fere ".
sinc °
morinos 4
^ serico
-
marinas i0
5.
34
«
-

arabias
"•
9".
»&
349
codd.
is 9«=. 35 °
deest
cattone
9«.
5.
nonnisi d. 9 C 352
. arriminum S.
 ;

643 EKKEHARDl UKAUGIENSIS 644

quid faoto opus esset, edocuit, deplorans injurias A que direpla sunt. Ca>sa sunt in eo pra-lio Pompeia-
suas. causam bellieivilisprorestiluendisin patriam noruni i;;000. centuriones 33. Pompcius fugiens,
tribunis esse testatus est. Inde per Anlonium se- in ostioPenei amnis onerariam navim nactus, in
plem cohortes quae apud Sulmonem
3:i3
morabantur, Asiam transiit, inde perCyprum Alexandriam pctiit,
a Liicretio accepit, tres legiones, qua3 cum Domicio ul a rege .Kgypti, cui tulor ipse a senatu datus
apud Cornificiummorabantur, adsuas partes trans- fuerat propter juvcnilem ejusaitatem, acciperet au-
misit. Consules vero cum Gneo Pompeio, senatus xilh. Qui fortunam magis quam amiciciam secutus,
omnis atque universa nobilitas ex Urbe fugiens et occidit Pompeium, caputqueejuset anulum Caesari
in Greciam transiens, apud Dyrrachium bellum misit. Quibus conspectis, Caesar etiam lacrimas fu-
contra Cajsarem parabant, quo multi orientis re- disse dicitur, tanti viri intucus caput, gcneri quon-
ges 35t cum auxiliis conveniebant. Caesar vacuam dam inundatum odoribus imperavit cremari.
suijCt
[Jrbem ingressus, dictatorem se fecit, ncgatamque Pompeii uxor filiique fugerunt, cetera Pompeiana
sibiex aerario pecuniam fractis foribus invasit, classis dircpta est, omnibus qui in ea crant crude-
protulitex eo auri pondo 4138, argenti pondo prope lissimetrucidatis.IhietPompeius Bythiniusoccisus
nongenta milia. Inde venit Massiliam, ad quam ob- est, Lentulus vero vir consularis opud Pelusium
pugnandam Trebonium cum tribus legionibus relin- pj interfectus est. Caesar, compositis apud Thessaliam
quens, ad Hispanias contendit, quas Lucius Afra- rebus, Alexandriam venit, ubi Achillas dux rc-
358
niuset Marcus Petreiuset Marcus Varro,Pompeiani gius semcl imbutus Pompcii sanguine, Caesaris
,

duces, optinebant, ibique multis praeliis Petreium quoque necem meditabatur. Nam jussus cxercitum
etAfranium superatos, compositapactione, dimisit, cui preerat dimittcre prope 20000 armatorum, non
inulteriore, vero Hispania di^as legiones a Marco modo sprcvit, verum etiam acicm direxit. In ipso
Varrone suscepit. Similiter et duces ejus Curio Ca- pradio regiaclassis ad terram subducta jubctur in-
tonem Sicilia expulit, Valerius Cottam Sardinia, cendi. Ea flamma cum partem quoque urbis inva-
VarrusTuberonem Africa ejecit. Caesar, compositis sisset, 400,000 librorumproximis forte asdibuscon-
rebus suis, Dyrrachium venit ct Pompeium frustra dita exussit, singulareprofecto monimentum studii
cum illi maria paterent. Pompeius
obsidione cinxit, curaeque majorum, qui tot tantaque illustrium in-
castellum quoddam mari propinquum, ubipresidia geniorum opera congesserant. Postea Ca3sar insu-
Caesaris erant, evertit, etmili cs occidit. Caesarau- lam ubi Pharus est cepit eo Achillas cum Gabi- ;

tem, omissa obsidione, ad Pompeium convertit ; nianis mililibus venit ingens pugna commissaest,
;

Torquatusvero prorumpens aversum 3:ib evestigio magna ibi Ca\sarianorum militum multitudo ceci-
inscctus est. Ita Cffisaris milites ancipiti periculo dit, omnes etiam interfectores Pompeii interfecti
territi, ipso C;csare frustra obsistente, fugerunt sunt. Ca3sar quoque vi insistentium hostium pres-
evasit tamen Pom-
Ga3sar, quia nocte interveniente sus, scaphani ascendit.Qua mox ponderc subse-
peiussequinoluit. DixitautemCaesar, necPompeium qucntium gravata ac mersa, per ducentos passus
scire vincere, et illa tantum die se vinci potuisse. ad navim, una manu clevata, qua cartas tenebat,
Cassa sunt in eo prrelio 4000 militum Caesaris, ccn- natando pervenit. Mox navali cortamine pulsatus,
turioncs22, equites Romani complures caasusest ; magna felieitate classem regiam aut dcpressit aut
ibiSceva, Caesaris miles fortissimus, cujus scutum cepit. Alexandrinis petontibus rcgem rcddidit, mo-
centum viginti ictibus petitum fuisse dicitur. Inde nitum ut magis amiciciam Romanam quam arma
citato agmine Cssar per Epyrum in Tbessaliam per- experiri studeret 359 Qui tamcn, ilico ut liber fuit,
.

rexit, Pompeiusvero cum maximis copiis secutus hellum intulit, sed continuo cum toto exercitu suo
est, bellumquecommissum est. Videre ibietgemere et ipse deletus est. Nam ct 20000 hominum in eo
erat, contractas Romanorum vires in campis Phar- bello refcruntur caesa, 12000 cum 70 longis navibus
salicis ad occisionem mutuam constitisse, quas, si dcdita, Quingenti ex victoribus cecidisse dicuntur.
33G
concordiarexisset, nulli populi, nulli reges ferrc Rcx ipsc adolescens scapha exceplus, ut fugeret,
potuissent. Fuerunt eniin ex parte Pompeii octo- multis insilicntibus,mersus necatusque est ;corpus
ginta octo cohortes, peditum plus quam 40000 33T
, D ejus ad litus dcvolutum, indicio loricas aurea) co-
equites in sinistro cornu 600, in dextro 800, reges gnitum fuit. Qua Ca^sar Alexandriam premissa, om-
et senatores et Romaniequitcs plurimi, cxparteau- nes Alexandrinos ad deditionemdesperatione com-
tem Caasaris minus quam 40milia peditum, cquites pulit, regnumque /Egypti Cleopatraa, Ptholomei
mille. Cum que diu utrimquesub dubia sorte ca^dc- sorori, dedit, cum qua stupri consuetudinem ha-
rentur, atque ex alia partcPompieusdiceret \Parce buit qu« postea regio comitatu Urbem ingressa
;

civibus, nec tamen faceret, ex alia vero Ca^sar boc est.

faceretquod urgeret, dicens: Miles, faciem feri, Cleopatra itaque, soror Ptholomei regnavit Ale-
tandem universus Pompeii fugit exercilus, castra- xandriae annis 22, ut Jordanis episcopus dicit {De

VARLE LECTIONES
8M Salmonem 9 C 36i
. r. o. y 3I$5
aversus b. adversum 9° 358
ita 9«. finire 4, B. 10. 11. m XI
9°. sw regis S.
3B9
studerent 5,
 ;

045 CHRONIGA. - CHRONICON UNIVERSALE CiO

r. s.), sed Tertullianus scribit (adv. Judceos ed. A caedes victor exstitit Caesar castra eorumdirepta ;

C/..vi l/.»
Semlcr, 1. .-»
p. 296
nC\a rti,r\A nr\imnrtr.t
quod regnaret annistantum20
\ n r\ .. ',
r, l.inli.ivi flH onnf seiraginta
sunf, c r. _ n rrl r. alnnknn»! .,.,.,(. C „ < „
\ r.
elephanti
.. . . •
II,
) capti. Cato seseapudUti-
dicens earn conregnasse Augusto annis 13, ipsum- cam venenooccidit Juba percussori jugulumdato
;

que postea regnasse aliis43,qui sunt 50 Augusti 360 precio prebuit ;Petreiusgladio se 366 perfodit; Sci-
Regni autem Cleopatrae licettot anni fuisse dican- pio in navi, qua ad Hispanias fugiens, vento co-
tur, in ordine tamen regum non plus quam duo actus, in Affricam rediit,semet ipsum jugulavit. Iu
computanlur, quia tercio ejus anno Gaius Julius eadem navi etiam Torquatus occisus cst. Caesar
Caesar Romanum arripuit imperium. (Jord. I. I.) Pompeii Magni nepotesfiliamque 36T Pompeiam, si-
Ilanc siquidem Cleopatram posteaRomanusductor mulque cum hisFaustum,Syllae filium,et Pctreium
Antonius suscipiens suoque lateri, spreta sorore ac Afraniumjussit occidi. Postannum Romam cum
Octaviani, consocians, contra cives proprios dimi- quatuor triumphis ingressus, quarto dictator et
cavit. Quem Octavianus Augustus c rtamine supe- consul creatusest, totiusque regni monarchiamso-
rans inActiaco Utore, utrosque jugalescoegit ut se lus assumpsit, exquo continua Romanis nascuntur
ipsos perimerent ; sicque regnumeorum in Roma- imperia.Disposito itaque ac recuperatorei publicso
361
norum impcrium devenit, ubi et usque hactenus statu, continuo in Hispaniam contra Gncum Pom-
et usque in finom mundi secundum prophetiam g peiumet SextumPompeium, filios Pompeii Magni
Danielis regni debetur successio profectus, multa bcilasorte varia gessit. Ultimum
Alex. Rom. bellum apudMundam flumengestumest,ubi tantis
1 viribus dimicatumest tantaque caedes acta, utCae-
2 sar quoque, veteranisctiam suis cederenon erube-
3 1 Romanum coepit imperium Gaium scentibus, se voluerit occidere, nc post tantam rei
JuliumCaesarem. militarisgloriam in potestatem adolescentum na-
362
8 1 (Hier.) Ootavianus ,
qui postea tusannosOGveniret. Deniquereparatissuis, tum su-
appellatus est Augustus, filius Actiae sororis Julii bito in fugam versus est exercitus Pompeiorum;
Caesaris, regnavit post Julium annis 5G, a quo Ro- Titus Labienus et Actius Varus in acie caesi sunt
;
mani principes appellati sunt augusti. Gneus Pompeius cum centum equitibus aufugit
362
17 10 Ex
hoc tempore, videlicet, ex Sextus Pompeius, frater ejus, contracta celeriter
decimo anno Augusti regnum et sacerdotium Ju- non parva Lusitanorum manu, congressuscum Ce-
daeorum et christus, id est unctus, usquc in pre- sonio, victus fugiensque interfcctus est. Hoc bellum
senstempus defecit,IIyrcano pontificeconsilio An eodieactum est quo pater eorumPompeius abUr-
tigoni fratris sui, Aristoboli filii, a Parthis capto, be, bellum gesturus, antea aufugerat. quatuorque
et eodem Antigono a Romanis occiso, et Herode u annis hoc bellum civile toto orbe intonuit. Caesar
alienigena rege constituto. itaque, belliscivilibus toto orbecompositis,Romam
Antoniuset Cleopatrasemetipsos rediens agere insolentius 368
ccepit contra consue-
Defecit 10 interficiant,et /Egyptus in pro- tudinem Romanae libertatis. Cum ergo honores ex
regn. 17 vinciam redactaCornelium Gal- sua voluntate prestaret,qui antea ferebantura po-
Alex. 18 lum primum habuit judicemRo- pulo, nec senatuiadse venienti assurgeret,aliaque
363
S6 manum. regia et pene tyrannica faceret, conjuratum est in
(IIier.) GaiusJulius Caesar, a
quo Romani prin- eum ducentiset GOvel amplius senatoribusequi-
a
cipes caesares appellantur, primus apud Romanos tibusque Romanis. Precipui inter conjuraloresfue-
singulare arripuit impcrium, rcgnavitque annis runt duo Rruti, ex genere illius Rrutiqui primus
quinque, ab Urbe condita 705° 364 (H. «».)H)C ita- . consul fuerat Romae regesque expulerat, et Gneius
que reversus ab Alexandria per Syriam, Pharna- Cassius et Servilius Casca. Quadam igitur die se-
cem, Metridatis Magni filium, vicit,Romamque re- natu incuria congregato,cumCaesar advenisset,vi-
grcssus, tercio scdictatoremetconsulem fecit cum ginti tribuscultris senatoriisconfossusest, moxque
Marco/Emilio Lepidoqui magistcr militum eicausa auctores caedis strictis pugionibus III
_,-..v_v.._ Jj-.jjn.u.l.uj in -_fUJJI l.ll 111] __
Capitoliumse- 1

aictaturae ante annum fuerat. Deinde in Africam D cesserunt. Turbato populo, diu deliberatum est
npi\f_inhin Ani
profectus ..1m' _«r.«_t_, T\ ..... . _
est, ubi
Roinanorum nobilitas infinita utrumCapitolium cum auctoribus caedis oportcret
cumJuba rege Mauritaniae apud Thapsum sibibel- incendi, corpus ejus raptum populus, dolore sti-
lumrcparaverat.DucesautemRomanierantPublius mulatus, in foro
fragmentis tribunalium ac subsel-
Cornelius Scipio, cx antiquissimogenere Scipionis liorum cremavit. Eadem vero nocte quae casdem
Africani, qui etiam socerMarciPompeiifuerat,Mar-
ejus precessit,Calpurnia,uxorejus, vidit insomnis
cus Petreius Varrus 365 Marcus Portius Cato,
Lu- , cum confossum vulneribus in sinusuo jacere ; ora-
ciusCornelius Faustus,Sylhe dictatoris filius. Con- vitqueeum nemane abiret insenatumjsedhic auspi-
tra hos commisso praelio,
post multas hominum ciorumverba saepenegligens, contempsitsomnium,

VARLE LECTIONES.
augu ,L 361 361
««IfflnL^»
add. anno b. varus L 4se g.i0 36
»
1 st
,
4.
36 «
' -

5.
3 "
romanum
M. filiam p.
8.
nepotesque
Sae
5. S68
desunt
i.
4.
a. 5.
11,
063
D. r. a. des. 3
6-i: i:kkkiiahi»i UraugiensIs 6 18

rei autem probavit eventus. Ante paucos quoque A stacaededelevit Octavianus Ctusareatenus castra
;

dics boveexmove mactata, cor m oxtis Qonestrc- custodivit.Secunda adversus Antonium pugna ma-
pertum. Quod cum Spurinnaaruspex prnnunciasset gnae utrimque stragesfactaBsunt, Hirciusoousul oc-
ei ad vitae periculum pertinere, Caasar memorcon- ciditur,.Ca3sarvictoria potitur;consulumoccisorum
stantix ait :Miraris,$i bos non eor habet. Sedmox ntei queexercitus Octaviano CaBsari subditur. Anto-
vii;e ejus (inisfuit . Mem Spurinna ante paucos fere nius fugatus, amisso exercitu,confugitad Lepidiun,
annos eidem CaBsari dixerat, cavendas ei esseldus (|ui tunc magister equitum C;esaris fueiat, et tum

Harlias. Quo die viso, ait Spurinnae Caasar : Idus militum copias grandes habebat. A quo susceptus
Martiivenerunt. Elle respondil \Sednondwm trans- est, ipsoque interveniente, Caesar recepit eum in
ierunt. Eodem die Caesar confossusest, virquo nul- gratiam, atque obfidem reconciliatae gratiae filiam
lus umquam magis Ejussiquidemdu-
bellis enituit. ejus in matrimonium 374
sortitus est ; et ut vindica-
ctu undecies ecntuin nonaginta duo miliahominum turuspatrcm Ca3sarem;a quopcrtestamentuinheres
caesa sunt. Nam quantum bellis civilibus fuderit, adoptatus fuerat, Romamcum exercitutendcbat,et
annotare noluil. Signis collatisquinquagies dimica- cum Antouio acLepido rem publicam armistenebat
vit, Marcum Maveellum solns supergressus, qui 39 et 373 senatum proscripserat. Cumque ruinor defu-
vicibus fuerat prseliatus. Ad boc nullus cclerius r> tura proscriptione in Urbe ortus csset, Gaius Tora-
scripsit, nemo velocius legit, qualernas ctiam epi- nus 376 viv pretoviusnichil lale suspicans, incursan-
stolassimul dietavit.Tantaj fuit bonitatis, ut quos tibus militibus, in doino sua intevfectusest,aliique
armis subegerat, clemcntia magis vicerit. 369 Eo- . compluves 377 nobiles tvucidati sunt. Sed ne inciv-
dem tcmporeRomae tres simul exortisoles paula- cumscripta caedes effrenatius ageretur, l32senato-
tim ineundemorbemcojerunt. Intercetera quoque rum nomina in tabulaproposita sunt, primumLepi-
portenla quac toto 370 orbc facta sunt, bosin subur- di preceptoetnomine, deindc Antonii, levcio Caasa-
bano Romse ad arantemlocutus est, frustra se ur- vis.Ibi Antonius Tullium Cicevonem inimicum suum
geri, non enim frumenta, sed homines brevi defu- pvoscripserat, Lucium quoque Cassarem avunculum
turos. suum,et ijuod exaggerando sceleriacccssit, viduam
Octavianus Caesar, qui postea Augustusestappel- matrem proscripsit ibi Lcpidus Lucium Paulum
,

latus, aquoet deincepsimperatores Romanoram 371 fratrem in eundemproscriptorum gregem conjecit;

augusti dicti sunt, vcgnavitannis SG, 12 cum Anto- adjectique sunt postea triginta equites Romani (Cf.
nio et Lepido, solus vero 44 (Cf. IIier.). (H. m.)\l\c Oros, vi, 18. — H. wi.),Mult;e et variaa clades diu
Octavio patre senatore genitus,maternumgenusab actaj sunt, domus pvoscviptorum.direptis omnibus,
^Enea per Juliam familiam sortitus est, filius Actias, dirutae sunt.Interea Brutus et Cassiusinterfectoves
sororis JuliiCacsaris, quem illeadoptavit infilium, ^1
Gaii Csesaris, ingensbellummoverunt ; erant enim
cum non haberet proprium, et testaraento heredem per Macedoniam et ovientem multi exevcitus quos
veliquit noincnquesuum fevrc jussit. Interfecto igi- occupaverant. (H. R. et H. m.) Pvofecti sunt igiluv
tuvCaBsare^^^avunculo suo, cumprimum rediensab contra eos Octavianus Caesar et Mavcus Antonius,
Apollonia Urbemingredevetuv, hova civeiter tercia, Lepido ad defendendamltaliam remancnte, apud ct
repente liquido acpuro sereno ad speciem caelestis Phiiippos Macedoniae civitatem contra eos pugnan-
arcus orbemsolis ainbiit civculus, quasi eumpotis- tes, primo praelio victisunt ;periit lamenduxno-
simum in mundo solumque clavissimuin in ovbe bilitatis Cassius; secundo Brutum et infinitam no-
monstvavet, cujus tempore nasciturus esset, qui bilitatem vitam interfecevunt;ac sic inteveosdivisa
ipsum solem solus mundiunque totum ct fecissct est ves publiea, ut Caesav Hyspaaiam et Gallias et
ct regcret. Italiam teneret Antonius Asiam, Pontum et orien-
Anno itaquc ab Urbe condita 709 interfecto Julio tem. Sed in Italia bellum civile moverat Lucius
Caesare, bella civilia reparata sunt. Percussoribus Antoniusconsul, fvatev ejus q"i cum Ctesave con-
enim Caesarisfavebatsenatus ;Antonius autemcon- tva Bvutum et Cassiumdimicavit. Is apudPevusium
sul,qui evat pavtium Caesavis, civilibus bellis cos Tusciae civitatem victusct captusest, sed non oc-
obpvimeveconabatuv. Evgotuvbatave publica, inter D cisus; At Rom;e Fulvia, uxov Antonii, socvus Ca3-
multa sceleva quaeAntonius commisit. Decium Bru- saris, dominatum ut mulier exercebat, insolens
tumapudMutinamabsiditioneconclusit. Proqua rea etiamin eos pev quos ut insolesceret agebatuv ;Cae-
senatu hostis juuicatus est, missiquesunt ad cxpu- sarem quoque contumeliis et insidiis petiit a quo ;

gnandum eum duo consules, Pansaet Hireius, et propulsata, ad Antonium Greciam concessit. An-
in

cum his Octavianus adolescens, natus annos 37 17. '

tonius vero etiam Octaviam, sororem Cassaris,
Ex quibus Pansaprimo veniens, pilograviter vulne- duxit uxorem. Intevim a SextoPompeio, GneiPom-
ratur, et intevpositis diebus movituv ; llirciusvero peii filio, ingens bellum in Sicilia commotum est,

collegas auxilium ferens, magnas Antoniicopiasva- advevsus quem Octavianus Csesavet Marcus Anto-

VARLE LECTIONES.
369 373 37i
vinceret vel vicerit s. 370 ex eo 9 C 3T1 v. imp. 5. 372 Julio Caesare S. annos n. 5. matvi-
monioti. 375 deestk. 9 C 37 ° Thorans 9 C 377
. . quam pluves U.
 649 OHRONICA. — CHRONICON UNIVERSALE 050
a7s
nius pugnaverunt ;
sed pax inter eos postremo A occurrere irnperans uxoreni duxit. Mox ingens bel
convenit. Quam cum postea Pompeius rumperet, umcivilecornmovit, cogenteCleopatra, dumcupidi-
Agrippa jussu Ca)saris cum eo conflixit, et vicit; tate muliebri cupit ctiam inUrberegaare. Profectug
centum scxaginta tres naves ejus aut mersit aut ce- est igitur Caesar a
Brundusio Calabriae in Epyrum
pit Pompeius cum 17 vix lapsus evasit. Lepidus
; adversusAntonium, qui jamomneActium lilus clas-
quoque magna viginti legionum insolentia tumens, sibus obsidebat. Naves Cassaris erant ducentastri-
cum Messanam militibus permissam 379 diripuisset, ginta rostrala. et 30 sine rostris triremes, etoctole-
ipsumCtesarem adse venientem semel atque iterum giones classi superpositae absque cohortibus preto-
sprcvit, ac potius telis appeti jussit ;
quae ille colle- riis quinque. Classis autem Antonii i70 naviumfuit,
cta in laevum brachiuin lacerna repellendo vitavit. quantum numero cedens, tantum magnitudine pre-
Mox immisso equo ad suos reversus, instructoque cellens nam decem pedum altitudine a mari excel-
;

exercitu, adversus Lepidum |veniens, plurimas le- lebant. Famosum hoc bellum
ab hora quinta fuit,
giones ejus, paucis interfectis, in suam partem usque septimam incerta vincendi spe, reliquuradiei
transire coegit.Lepidus tandemintelligens, quosua cum sequenti noctevictoriam Caesaris declina-
in
vanitas tenderet, deposito paludamento, assumpta- vit.Prior Cleopatra regina cumGO velocissimis na-
que veste pulla, supplex Caesari factus, vitam et vibus fugit Antonius quoque, detracto insigni pre
bonaimpetravit,perpetuoquidememendatusexilio
B ;

383
i
toriae navis, fugientem
secutus est uxorcm. Illu-
(Cf. Oros. I. I. H. m.) His temporibus Agrippa in
f cescente jam die, victoriam Ctesar consummavit.
Aquitania rem prospere egit, etLuciusVentidius 380 Antonius igitur gladio se transverberavit, ac semi-
Dassus irrumpentes in Syrram Persastribus prgeliis animis ad Cleopatraminmausoleum regium, in quo
1 Parthorum regis Orodis filium interfecit, eo
vicit, se illa moritura condiderat, perlatus est. Cleopatra
ipso die quo olim Orodes per ducem Surenam Cras- vero exornata diversis ornamentis ad Caesarem ve-
sum occidit. Taurus quoque Caesaris prefectus to- nit, sperans eum ut ceteros sua specie ad lidibinem
Itam pene Siciliam ferro pertemptatam in fidem re- illicere. Sed ille se intra pudiciciam coartans, eanr
cepit. Quadraginta quatuor legiones sub unius sprevit et custodiri precepit. (Jord. De r. s.) Quse
381
'tunc imperio Caesaris erant. Unde milites multi- ubi se ad triumphum servari intellexit, e custodia
tudine feroces quosdam pro accipiendis agris tu- elapsa, in mausoleum suum se recepit, ibique maxi-
'multus excitaverant. Sed Caesar, animo ingens, 20 mos, ut solebat, induta cultus, in referto odoribus
milia militumexauctoravit, 30miliaservorumdomi-
soliojuxta suum se collocavit Antonium; admotisque
milia, quorum domini non cxstaban
nis restituit,
|

t, advenasserpentibus, sic mortequasi soinmo soluta

crucem egit,
in jam
-o--; o (214) tum 382
i e—
presignans,
_,«..v_,
\ suo
ouv, est, n
C5.,
/ u&iiu uiesarc
frustra Caesare ewain
etiam psiuos
-

temporenasciturumesse,perquemsuperbientesre- L venenaserpentium e vulneribus hominum

psillos aumovente,
admovente, qqui
exsu-e re .
primendi et omnes servi suo vero 38a domino resti- solent. Sic Caasar Octavianus Alexandria urbe opu-
tuendi essent, qui tamen dominum suum recogno- lentissima cumtota ^Egypto potitusest prcposuil- ;

iscerent qui vero sinedomino invenirentur, mortis

; que ^Egypto Cornelium Gallum, de quo Virgilius
supplicio punirentur. Post Irasc CaesarovansUrbem scribit. (Hier. H. R.) Hunc primum judicem Ro-
ingressus,ut in perpetuum tribunitiae potestatis es- manum /Egyptus habuit.
sel, a senatus decreto accepit. (H. R. et H. m.) Anno ab urbecondita ~-2o. Caesar
His diebus trans Tyberim e taberna meritoria fons ab oriente victor rediens, 8 Idus Januarii Urbem tri-
oleideterraexundavit, acper totumdiemlargissimo plici triumpho ingressus est, ductis ante currum
rivofluxit,significanssubperpetuoprincipatunasci- Cleopatraa liberis, Sole et Luna, ac tum prinrum,
.turi ejus tempore Christi, toto die, id est omni tem- sopitis omnibus civilibus bellis, Jani portas clausit.
pore, Romani imperii de hospita largaque aecclesia Hoc die Caesar consalutatus est Augustus primum,
oleo sacricrismatis unctos indesinenter processuros eoquod publicam remauxerit, atque ex eadem die
(Cf. Oros. vi, 20). summa rerurn ac potestatum penes ununressecoepit
m.) Antonius autem, qui Asiam et Orientem
(ff.
et mansit quod Greci monarchiam dicunt.
;

jtenebal, Artabanem Armeniae regem proditione et

D Anno sequentiC.esar Augustusparuminllyspania
dolo ccepit,victumque argentea catena ad confes- per ducentos annos actum inlellegens, si Cantabros
sionemthesaurorumregiorumcoegit;expugnatoque et Astures, dua-; ferocissiinasgentesHyspani.e,suis
opido, in quo erant thesauri, magnam abstulit co-
uti legibus permisisset, iterum Jani portas aperuit,
piam argenti et auri 38i
Qui elatus pecunia, bellum
.
atque in Hyspanias ipse cum exercitu profectus est,
Gassari indixit, atque Octavia3,sororiCa_saris,repu- Ibi eum apud Tarraconom 386 citerioris Hyspaniaa ,
!

dium denunciavit, et Cleopatram ex Alexandria sibi urbem, Indorum Scytarunr 887

legati et , toto orbe

VARI^E LECTIONES.
" 8 deest S. 9°. 10. 879
deest S.
m vendilius 9° 381
deest 9«. i. t 8.
3 " tunc 8.
58S
deest 8.
88 '
auri
H argenti 8.
38B
deest 9«. 388
tarraconam 5. 3 " scitharum S.

NOT^.
(214) Jam — pmirentur Ekkehardi verba sunt.
Patrol. CLIV. 21
 : :

651 EKKEIIARDI URAUGIENSIS 652

transmisso, tandem invenerunt, refuderuntque in A ratis, victos ad deditionem coegit, Armeniam a Par-
Caesarem Alexandri Magni gloriam quoniam, sieut ; this recepit. Parthi quasi, toto lerrarum orbe vel-
illum Hvspanorum Gallorumque legatio in medio domito vcl pacato, omnium oculis notarciitur,
orienteapud Babyloniamcontemplationepacisadiit, atqne in se solos omnis vigor Romani imperi! ver-
ita hunc apod Hyspaniam in occidentisultimo sup- tendns esset, quippc quos pristina ulcisccndae Cras-
plex Indus et Scyta Boreus pro pace oravit. Canta- sianae caulis conscicntiamordcbat, ultro signa qua?
brico itaque bello.per quinque annos confecto, tota Crasso interfecto abslulerant ad Caesarem rcmise-
que Ilyspania in aeternam pacem composita, Caesar runt, eique obsidibus datis, flrmum foedus fideli
Romain rediit a88 et Cantabricae vietoriae hunc ho-
, supplicationc meruerunt 397 .Galatiaquoque subhoc
norem contulit, ut tunc quoquc portas claustris provincia facta cst, cum antea regnum fuisset, pri-
coliiberet. Ita tunc secundo per Caesarem, quarfco musque eam Marcus Lollius pro pretore admini-
postUrbemconditam claususcst Janus. Non ullo 389 Tanto autcm amore etiam apud barbaros
stravit.
autem tempore ante cum Romana resmagis floruit, Caesar Augustus habebatur, ut reges Romanorum
quippe cui ipse et per se etperduccsaclegatossuos amici in bonorem ejus civitates condcrent et ex ejus
plurimum bellis addidit. IpsenamqueperscRomano nomine Cassareas vocarent. Multi quoque reges ex
adjecit imperio .-Egyptum, Cantabriam, Asturiam, g regnis suis venerunt, ut ei obsoquerentur, et habitu
Dalmatiam, Pannoniam, Aquilaniam Drusus vero ; Romano, scilicet togali, ad vehiculum velcquum398

privignus ejus, Galliam Rhetiamque sortif us, maxi- ejus cucurrerunl. Ipse autem adeo exsecratus est
masfortissimasquegentesarmis subegit, Susipeces, turbas, bella, simultates, ut nisi justis de causis
Thecteros et Chattos 39 ° perdomuit, et trans Albim numquam genti alicui bellumindixeritjaclantisque
fluvium, qui in barbarico longe ultra Rhenum est, esseingenii etlevissimidicebat, ardoretriumpbandi
submovit, Marcomannos pene ad interniciem delevit, et ob lauream coronam, id est folia infructuosa.
postea fortissimas nationes. quibuset natura vires securitatem civiuin in discrimen per incertoseven-
et consuetudo experientiam virium [dabat 391 ],pari- tus certaminum precipitare, neque imperatoribono
ter uno bello, sed suis aspero, superavit, id est quicquam minus quamtemeritatemcongruere, satis
Cheruscos, Suevos et Sicambros, quorum virtus celeriter fieri quicquid commune 399
gereretur, ar-
ac feritas ex eo considerari potest, quod mulieres maque nisi majoris emolumenti spe nequaquam
quoque eorum, si quando preventu Romanorum movenda esse, ne compendio tenui, jactura gravi
inter plaustra sua collidebantur, deficientibus telis petita victoria similis sit hamo aureo piscantibus,
vel qualibet re qua velut telo uti furor possit,.par- cujus abrupfiamissiquc detrimentumnullocapturae
vulos filios, collisos humi, in hoslium orajaciebant. lucro pensari potest. Hic itaque inimperio positus,
Tyberius autem, fraterDrusi,Pannonios, novomotu tribuniciampersepotestatemexercuit.Deniqueerga
intumescentes, cruentissima caede delevit, idem- cives clementissimus, in amicos cxtitit fidissimus,
que continuo Germanos bello arripuit, e quibus 40 quorum precipui erant Mecenas ob taciturnitatem,
milia captivorum victor abduxit quod revera bel- ;
Agrippa ob modestiam laborisque patientiam. Dili-
lum maximum et formidolosissimum quindecim le- gebat pretereaVirgiliumFlaccumquepoetas, libera-
gionibuspertrienniumgestumest,necfereullumma- tantum incumbens, ut nullus ne in
libus studiis in
jus bellum, sicut Suetonius testatur, post Punicum procinctu quidem labereturdies, quin legeret, scri-
fuit. Sub eodem vero tempore Quintilianus Varus beret, dictaret. Lcges aliasnovas, aliasprotulit suo
propretor cum tribus legionibus Irans Rhenum nomine correjtas. Auxit ornavitque Romam multis
fiuviuni mira superbia atque avaricia in subjectos aedificiis, isto glorians dicto : Urbem latericiam re-
agens, a Germanis rebellantibus cum tribunis et peri, marmoream relinquo. Fuit mitis et gratus et
legionibus deletus est. Quam rei publica? cladem civilis animi, toto corporc pulcher, sed maxime
Cassar Augustus adeo graviter tulit, ut veste capillo- quorum
'

oculis, acies clarissimorum syderum modo

que ac reliquis lugentium indiciis deformis, et sepc vibrabat. A cujus facie dum quidam miles oculos
per vim doloris caput parieti collidens, clamaret averteret, et interrogaretur ab eo cur ita faceret,
392.393_394.395
Quintili Vare,redde legiones. In Africa D respondit : Quiafulmcnoculorumtuorumferrenon
quoqueCossusduxCaesaris MusolanosetjGetulosla- possum. Nec tamen hic tanlus vir vitiiscaruit. Fuit
tius vagantes artatis finibuscoercuit, atqueaRoma- enim paululum impatiens, leniter iracundus, oc-
396
nis militibus sustinere metu compulit. Pisoetiam culte invidus, palam factiosus, dominandi vero
adversusVindelicosmissusest, quibussubactis,vio supra quam estimari possit cupidus, aleae lusorstu-
tor ad Caesarein Lugdunum venit. Bosphoranos vero diosus. Cumque esset cibi ac vini multumabstinens,
Marcus Agrippa superavit, et signis Romanis, quae aliquatenus vero somni, usque ad vulgaris tamen
illi quondam sub Metridate sustulerant, bello repa- famae probrum serviebat libidini nam inter duode-
;

VARLE LECTIONES.
383 389
adiit<K Nonnullo 3. 9 C corr. non ullo 10. 39 °
chatos 9 C ratthos 5. cattos 10. ii.t 391 deest
in omnibus quos tidi codd. 392.393.394.393
qu i n tiliane 9°. m .

ita codd. limitibus abstinere 11. 397

inierunt
qc 398 vegiculum 399
5. ita codd. quod commode legitur in Hist. misc.
 650 GHRONIGA. - CHRONICON UMVEHSALE. GG4
cim catamitos totidemque puellas accubare
solitus A. RomanorexJiuteorumconstituitur
quoque uxore
abiecta quoaue
erat abjecta
erat; nm A„*
K™.ihnni Q amore
snn Scribonia,
uxorfi sua «w mm. « ui llt rc-navitauean
"""'.itfenaMiquean
.

ms 47"l Q
• .

so Jndaeis 40* magis coinmendaret

conjugis alienae possessus, Libiam, quasi marito
:

uxorem suam, quae Posis vocabatur, de qua

concedcntc, sibi conjunxit cujus Ltbirc filium
jam erant ;
nomine Antipatrum habuit, abjccit, ct regio
Drusus ct Tyberius. semini
filii
Cumque esset luxuriaa ser- se eonjunxit, accipiensMariamnem, filiam Alcxan-
:
viens, erat tamen ejusdem vitiiseverissimus ultor,
dri, filii Aristoboli, fratris Hyrcani
more hominum quorundam qui in summi pontificis
ulciscendis vi- ctregis, quam procreaverat idem Alexander
tiis quibus ipsi ex filia
vehementer indulgent acres sunt
Hyrcanipatrui sui (Cf. IIieu.— Jos. De
Nam poetam Ovidium, qui ct Naso, pro co b. J. i, \\).
quod tres (Hier.) Ab hoc igitur anno, qui est decimus Oc-
hbros artis amatoriae scripserat,
irrevocabili dam- taviani Cassaris et718 us a conditione
navitexilio. Oblectabatur etiam omni Urbis, ab on-
genere spe- gine vero mundi ter millesimus
ctaculorum, precipue ferarum nongentcsimus
incognita specie. 22««, regnum et sacerdotium
Hujus temporibus Romrc sapientes Juda^orum usque in
j insignes erant presens tempus defecit, et christus, id est
Virgilius, Horatius Flaccus, unctus,
Livius, Salustius, Ovi- quem Scriptura Danielis significat, finem accepit!
dius, Hortensius,
i
Athenodorus Tharseus, Sitio H.
Alexandrinus.
(Ecs. e. i, «.— Hier. inDan. c. ix.) Nam usque
ad Hyrcanum, AlexandriJamnci filium,
J;

[
Anni Augusti. B judices, sa-
cerdotes, reges per successiones populo
1. Anno igitur septingentesimo Judreorum
decimo a condi- prefuerunt; sed 40S Hyrcanum frater suus 406
tione Urbis Ari-
OctavianusCaesarregnare ccepit,regna- stobolus de regnoexpulit,quem Poinpeius
vitque cum Antonio et Lepido Romano-
annisl2, postea solus rum princeps, favente Antipalro Herodis
44, qui sunt quinquaginta sex. patre,
Primo autem anno restituit,
Aristobolum veroRomam captivum duxit!
jussu senatus bellum adversum
Antonium movit Hyrcano autem per consilium Antigoni, filii fratris
eumque
devioit. (Hier.) Eodem anno
cum multi in sni Aristoboli, a Parthis capto, i0 '
Ultionem Caesaris occiderentur, eodemque Anti-
Cicero in Phormanio gono in loco patruti
suo ab Herennio et Publio occisus ab eisdem Parthis subrogato,
est, anno tetatis sed mox eodem
suae 04. Eodcm quoqueanno Ovidius Naso
a Romanis seu ab Herode cap°to et
nascitur interfecto,
llU Peligno. (HiEn.)Herodesregnum accepit, etexinde
nequaquam per successionemgencris sacerdotalis
Curtius Salassus in insula Arato
2.
cum quatuor pontifices constituti sunt,sed ignobiles
cohortibus exustus cst vivus, eo quique.et alii
quod tributa gra- aliotemporc, nonnulli vero per unius anni
;Vius exigeret. spacium
vel modicum amplius sacerdotiu:n
3. Octavianus, interveniente senatu,inamiciciam emeruerunt.
Itaque Herodes Analeum quendam, de
.regreditur cum Antonio. cJ Babylone ac-
citum, pontificem constituit; post
4. Corniflciuspoeta desertus a militibusinteriit, exiguum vero
temporis Aristobolum, fratrem uxoris sua3
quossepe fugientes galeatos lepores appellavit. Mariam-
Hujus soror erat Cornificia,
nis, nepotem Hyrcani ex filia, successorem ei dedit.
cujus insignia extant
iBpigrammata.
Quopostannum consilioipsius Ilerodisinaqua suf-
focato,rursussacerdotiumreddiditAnaleo;sicque
5. Sccunda secessio Cassaris et Antonii.
per diversas successiones extraneorum in
C Cornelius Ncpos scriptor hystoricus sacerdo-
clarus talis successionegenerissacerdotiumdefecit Judceo-
.iiabetur.
rum. Quao omnia ita vcntura angelus
Danieli pre-
7. Formius cum filio Formio claruit, sed dixit in haec verba
filius « Et scics ct intellegcsab inicio
:

;2onsularis ante patrem obiit i0 °.

scrmonis respondendi etaedificandi Hicrusalem
8. Brutus et Cassius,
us-
i
magnisexercitibus compa- queadChristum duccmcbdomad;e scptcmetG2,
fatis, et
apudAthenasconvenerunt,totamqueGreciam postebdomadasseptem»'ti;2interibitcrisma.ctjudi-
iepopulati sunt. Quos Caesaret
Antonius, denuo re- ciumnonerit, ettemplumet sanetumcorrumpctpo-
Jpnciliati, in Macecloniam persecuti sunt etad mor-
pulusjduceveniente.»Etreliqua.Jgiturseptemet62

E^^i^J^ compulerunt nam in dcsperalionem adacti,

iein
;
ebdomada?, quae simul fiunt 69, faciunt annos
483,
erunt. Invitalis quippe i0i
percussoribus Cassius consecratLregnaveruntabinstauratione
^aput, latus 402 mpli sub
t
Brutus prebuit. Dario usque ad Hyreanum, in quo novissimo crisma
9. Varus pocta, qucm Virgilius in Bucolicis notat, etsacerdociumdefecitJuda6orum.(HiEn.»»i?fl».c.ix)
n Capadocia moritur.
Quod(215)autem a perfcctione tcmpli,hocest 403
a
10. Herodes alienigena, Antipatri
filius Ydumei sexto Darii anno, usquc ad lu9 deeimun Augusti
't Cypridis Arabitas, suadente Antonio, a senatu anno septem et 62 ebdomadaj, id est ani

VARLE LECTIONES.
400
u ejus
deest
9«.
9°. «oi
deest
«7 codem 9°.
^ *°»
s
deest 5. «°3 XXXVII. t>. XXXXVIII l». im
(> se s m deest (JC
\ \. h oc est des. 9°. * 09
deest t>

NOTjE.
(21S) Cf. eadem verba supra col. »84.
 655 EKKEHARDI URAUGIENSIS 656
omputentur, sicpossumusapprobare. Sexagesimae A sedentem, a fundamentis suscitans, in honorem
sextce olympiadis anno primo, hoc est Darii sexto, Augusti Sebastiam, id est Augustam, appellavit,
completa est templi aedificatio, et 180 olympiadis 29. 19. Cypro pluriinarum civitatum partes
I ii

anno secundo, id est Augusti decimo, Ilerodes re- terremotu eeoiderunt.

gnum suscepit Judaeorum, in quibus fiunt anni 483, 30. 20. Varus et Tucca, Virgilii et Horatii contu-
per singulas olympiades quadriennio subputato. bernales, poetae habentur illustres, qui libros ^Enei-
Anni Hcrodis regis. don poslea emendandos susceperunt ab Augusto,
11. 1. (Hier.) Salustius obiit quadriennio ante ea lege ut nichil de suo adderent.
bellum Actiacum. Luna3 cursus secundum Roma- 31.21. Agrippa Bosphoruin cepit.
nos hoc anno inventus est. 32. 22. Augustus a senatu maximuspontifex no-
12. 2. Antonius Cleopatrae junctus, illi Arabiam minatur.
dedit. 33. 23. Herodes Caesaream nomine Caesaris con-
13. 3. Octaviani et Antonii terciae dissensionis didit, quae prius turris Stratonis vocabatur.
exordium, eo quod Anlonius, repudatiasorore Cae- 34. 24. Horatius U7° aetatis sua3 anno moritur
saris, duxisset Cleopatram. Romae.
14. 4. Nicetes et Theodorus rethoricae artis pre- cognomento polyhystor,
35. 25. Julius Ilyginus,
ceptores habentur.
B
grammaticus habetur illustris.
18. 5. Antonius et Cleopatra semet interficiunt, 36. 26. Herodes Hyrcanum, qui olim sacerdos et
et ^Egyptusfit Romana
provincia, in qua usque ad rex Judaeorum fuerat, causa illius amiciciae pristi-
* 10
Cleopatram regnaverunt qui vocabantur Lagidae nae ipso rogante 415 de captivitate regressum Par-
annis273 m
ipsa vero regnavit annis 22, qui fiunt
, thica, occidit, metuens ne reciperet regnum.
anni ducenti nonaginta quinque. 37. 27. Herodes Aristobolum, fratrem uxoris suae
16. 6. Nicopolis juxta Actium promunctorium Mariamnis, suffocari jussit (Cf. Jos. xv, 3;.
condita est. 38. 28. (Hier.) Tyberius, Augusti privignus, sed
* 18
17. 7. Octavianus Caesarcum ingenti triumpho jam in filium adoptatus, deletis Vindelicis, Armeniis
Romam ingressus est, ductis ante currum ejus filiis et Pannoniis, triumphavit.
Cleopatrae,SoleetLuna,eodcmquedie sui triumphi 39. 29. Augustus Juliamfiliam suam in adultcrio
nomen accepit Augusti. Eodem anno Marcus Ter- deprehensam damnavit exilio. Marcus Tullius Tyro,
rentius Varo phylosophus prope nonagenarius mo- Ciceronis libertus, qui primus notas commentatus
ritur. est, in Puteolano predio usque ad centum annos
18. 8. CorneliusGallus Forojuliensis poeta, cujus consenescens, moritur.
Virgilius meminit in egloga ultima, qui et ./Egyptum 40. 30. Portius Latro Latinis declamator taedio
in provinciam redactamprimusrexit, 44°ai'tatissu33 duplicis quartanae se interfecit.
anno propria manu se interfecit. 41. 31. (H. m.) Cirinus ex consilio senatus ad
19. 9. Augustus Calabriam ct Gallos vectigales Judaeam missus, censushominum possessionumque
fecit. descripsit. Augustus vero, habitatoribus Romanae
20. 10. Marcus Gnatius Plaucius, Ciceronis disci- urbisperfaciesdinumeratis,invenitvirorum 131,000
pulus orator insignis habetur, qui cum Galliam triginta septem.
comatam regeret, Lugdunum condidit. 42. 32. Augustus Caesar 42° imperii sui anno, qui
21. 11. QuintiliusCremonensis, Virgiliiet Horatii est ab Urbe condita 7oO us , ub oriente in occiden-
* 18
amicus, moritur. tem, a scptentrione in meridiem, ac per totum
Pylades Cilex pantomimus primus Romae
22. 12. oceani circulum, quoRomanum pervenit imperium,
chorum et fistulam sibi precinere fecit. cunctis gentibus una pace compositis, Jani portas
23. 13. Tyberius ab Augusto missus occupavit tercio ipse clausit, quas extunc per 12 fere annos
Armeniam. quietissimosemper obseratasocioipsaetiam rubigo
24. 14. Herodes apud Hierosolimam munitas et signavit nec umquam postea, nisi sub extrema se-
;

magnas aedes construxit. D nectute Augusti, pulsante Atheniensium seditione

25. 15. Virgilius Brundusii moritur, et Neapolim et Dacorum commotione patuerunt. (H. m.) Cleusis
transfertur, cujus tumulus * u hujusmodi notatur. igitur Jani * 16
portis, rem pnblicam, quam bello
quem ipse, ut aiunt, moriens dictavit: quesierat, pace nutrire atqne amplificare studens,
Manlua me genuit, Calabri rapuere, tenetnunc leges primus statuit, per quasgenus humanum libera
Parthenojpe; cecinipascua, rura, duces. reverentia morem gereret ipse vero domini appel-
;

26. 16. Herodes in Paneade id quod Panum vo- lationem ut homo declinavit. Nam eodem ludos
catur exstruxit. spcctante, cum quidam mimus pronunciaret do- :

27. 17. Augustus Samiis libertatem dedit. minum aquum et ionum ! universiquequaside ipsc
28. 18. Herodes Samariam, olim jam in cineribus dictum exsultanter approbavissent, ille statim qui-

VARLE LECTIONES.
* 10
ante 9 C '" CCLXXXIIi 9 c
.
41J
VI. . 4. et ita deinceps annum minorem numerat. * 13
oratii codd.
414
cujus tytulus h. 9 C vocabulum deessevideiur.
.
* 18
regnante 9C regnante corr. rogante b
l . * 16 jam 4. 9'
 .

657 CHRONIGA. — CHRONICON UNIVERSALE. 658

demmanuvultuqueindecorasadulationesrepressit, A que Herodias ex Beronice consobrina sua, scilicet
etinsequenti die gravissimo edicto omnes corri- Salome, sororis Herodis patrissui. Habuit Hero-
filia

puit, dominumque se post hasc appellari ne a libe- des et alios filios, Antipam et Archelaum et filiam
ris quidem aut nepotibus suis scrio vel joco pas- Olympiadem ex Marthace Samaritide, Herodem ex
* 17
sus est .
filia Symonis pontificis, item Herodem et Philippum

(Chr. W. [216]- H.m.) Eo igitur tempore.hoc ex Cleopatra Hierosolimitide, Phasahelum cx Pal-

est anno 42° Octaviani Cassaris Augusti, ex quo au- lade. Postquam autem Alexandrum et Aristobolum
tem ^Egyptus in provinciam redacta est et Cleopatra filios suos, qui de semine regio erant, occiderat, An-
cum Antonio victa anno 28°, quando firmissimam tipatrum, pro 422
accusatione fratrum sibi placen-
pacem ordinatione Dei Caesar Augustuscomposuit, tem, proposuitheredem regni relinquere per testa-
nascitur in Bethlehem Juda Dominus nosler Jhesus mentum ; sed cum et * i3
ipse de nece illius tractare
Christus, verusDeus, * 18 et homo,cui pax ista famu- dieeretur, missumincarcerem m sub ipso fere mor-
labatur, anno ab inicio creationis mundanae secun- articulo interfici jussit et ipsum,
tis mutatoque te-
dum Hebraicam veritatem 3962°, secundum 72 in- stamento, successoremregni m scripsit Archelaum.
terpreteseorumquesectatores 320 l°,adiluvio 2306°, Regnavitautemllerodes postquam Antigonus inter-
ab Abrahae nativitate 2014°, aMoyse et egressu filio- emptus est annis 34, ex quo autem regnum
rum Israel de jEgyplo 1509°, a Salomone et prima
B a Ro-
mams acceperat annis 37 ; sicque post multa faci-
templi aedificatione 1031°, areaedificationequae sub nora male moritur.
Dario facta est 819°, ab urbis Romanas 419 conditione Anni * 26

731°, olympiadis centesimae nonagesima) quartae Archelai.

anno 4, ° tercio (Cf. Bedam). 1 48. (H. m.) A. D. 7, qui est Augusti 48 us , fa-
* 27
Anni Anni mes Romae adeo dira, ut omnes peregri-
facta est
Herodis. Augusfi. Caesaris. nos et servorum maximas copias, exceptis medicis
33. 43. (Hier.) Anno Dominicao incarnationis se- ex preceptoribus, ex Urbe trudi preceperit Au- m
cundo, qui est Augusti 43 us , Augustus amicitiam gustus. Quse ideo creditur divinitusimmissa, quia,
facit cum Parthis. cum Gaium nepotem suum mitteret Augustus ad
34. 44. Anno Domini tercio Herodes occidit in- ordinandas ^gypti Syriseque provincias, ille preter-
fantes. iens ab ^Egypto fines Palestinae, apud Hierosolimam
38. 43. (Chr. W.) Anno Domini 4 Judas Galileus in templo Dei tunc sancto et celebri adorare con-
ad rebellandum cohortatur Judaeos. tempsit. eum comperit, pra-
Quod Augustus ubi per
36. 46. (Hier.) A. D. 5. Asinius Pollio orator et vo usus judicio, prudenter eum fecisse laudavit.
consularis, qui de Dalmatis triumphavit, in villa ^ Unde divina vindicta populum cum principe pec-
Tusculana moritur anno vitae octogesimo. cante corripuit, et quantitatem offensionis qualitas
37. 47. (Chr. W.) A. D. 6. Herodes magno cru- ultionis ostendit.
ciatu moritur, pro quo filius ejus Archelausregna- 2. Tyberius jam caesar fa-
49. (IIier.) A. D. 8.
vit annis Multos (217) autem filios habuit Ilero-
9. ctus,Dalmataset Sarmatas in Romanam potestatem
desex diversis uxoribus,quas pluresduxcrat, Anti- redegit.
patrum ex Doside ,
m
quam habuit antequam rex 3. 30. (H. m.) A. D. 9, qui est Augusti quinqua-
Aristobolumet Alexandrum filiasquc duas ex
fieret, gesimus, ab Urbc vcro condita 758 us ,
quatuorde-
Mariamne,Hyrcani nepte ex filia, quam sibi exregio cim vicos Urbis, incertum undeconsurgens, flamma
semine conjunxerat postquam ipse factus est rex, consumpsit.
abjecta Dosidecum filio Antipatro, sed postea, ipsis 4. 51. (Hier.) A. D. 10. Athenienses moliuntur
et aliis accusantibus, occidit Mariamnem, filios novas res contra Romanos.
quoque ipsius Alexandrum et Aristobolum quasi de 5. 32. A. D. 11. Messala Corvinus orator biennio
necematris indignantes occidit (Cf. Jos. De b. J. i, antequam moreretur ita memoriam ac sensum ami-
18). Alexandro autcm fuerunt duo filii Tygranes et sit, ut vix pauca verba conjungeret.
Alexander ex Glaphira, regis Capadociae Archelai D 6. 53. (Chr. W.) A. D. 12. Janni portae per 12 an-
filia; Aristoboli vero filii fuerunt Agrippa, qui sub nos jam clausoe, ab Augusto aperiuntur.
Gaio rex factus est, ct Hcrodes ac Aristobolus, iilia- 7. 34. (Hier.) A. D. 13. Satio m phylosopbus

VARI/E LECTIONES.
417
add. rubram: Ilic inchoanlur nnni Dominicae incarnationis. i18 deestW. deest"* vomx 9°. !rt deest
5. «

&. "
dosia 9 C «* Hic incipit codex Berol. (El.) *28 deest 9 C carcerc 5. 10. 11. deest
m m
m
. .

E1. *» regum anni super desuntD. E. i27 p. f. cst El. *" precipcrct 9 C sitio 9 e satio corr. . .

sitio 4.

NOT^E.
(216) I. c. Chronicon Wirziburgense supra edi- invenit,sedipseexvariis locis composuisse videtur.
um (cf. etiam supra a 10.)
(217) Haec Ekkchardus non ita apud Joscphum
 659 EKKEIIAHDI URAUGIEXSIS
660
Alexr.ndnnus, preceptor Senec*. olarult.
A oeteros diversi* causis necav.t,
Habuit ipse filium
<>>. A. D.
*. 88.
8. AllfllS hw fiim
i. Augustus
J). 14. cum TVhopin
Tyberio nancrnm nomine_ Drusum,
tx
•
censura .

sed eo mortuo, filium ejus Tybe

Roime agitans, invenit nonagies ler centepa et 70
rium, cognumento Gemellum,et
Gaiura, filium Ger-
railia bominum. manici, filii fratris * 88 sui Drusi, adoptavitin
filios,
0. 86. A. I). i:;, qni est imperii kugusti S6UB , ex quibus Gaius successit in regnum. (Cf. JosJ siDi
Arcbelaus accusatus ob insolentiam, nono regni sui
xviii 13.) lliijus itaqnc Tyberii
anno,
temporibus Agrip-
in Viennam ab Augusto relegatusest* 80 ,etju- pa, dlms Anstoboli, qui filius fuit
Herodis, quera
daea tetrarchis committitur, Hferodi, Antipatro, Ly- ipsc cum
fratre suo Alexandro interfecit,demorana
sania?, Philippo. Eodem anno Augustus Nolam in- Roma3,Druso,Tyberii filio, familiaris fuit scd mor- ;

gressus, morbo capitur, et in Athellae opido

Cam- tuo eodem Druso, pater cjus Tyberius prc
impatien-
paniae moritur, anno aetatis suae 7li°. Quem mor- tia doloris prohibuit omncs amicos « 9 ante fa-
filii
tuum senatus multis modis censuit honorandum, ciem suam accedere, nc illis visis dolor ejusreno--
dicens Utinam aut non nasceretur, autnatusnon varetur
:
(Ib. c. 12, sqq.). Unde Agrippa in Judieam
morcretur Cf. Bedam,G7»\ W. IIier. (H. m.) descendens, et post aliquantumtempusRomam red-
10. 11. add. Romae in campo Martio est sepultus/
:
iens, favente Antonia **°, uxore Drusi fratris Tybe-
Anno Dominicae mcarnationis 16, qui est a rii, quae Beronieem 441 Agrippa3 matrcm admodum
m il.n TTi>hr>
Urbo m\R
B u.i ; •, _
condita 706, TVI. -,.;.,_
Tyberius, r :k:,„
Libi;e ei:.._ ,
filius, Augusti
» ; .1:1: •

diligebat,in amicitiam receptus esta Tyberio,aquo

.

mox gerier, postremo adoptione filius,

privignus, jussus cst nepoti suo Tyberio semper adherere il-
imperium Romanum adeptus est, ab Augusto se- lumque summa ope excolere sed ille Gaium, Anto- ;

cundus,etregnavitannis 23.1ste quia Claudius Ty niaenepotera, raagis dilexit, undeet orTensam Tybe-
berius Nero dicebatur, eleganter a joculatoribus rii incurrit. Nam cum quadam die Gaio optaret, ut
Caldius 432 Biberius Mero ob vinolentiam nominaba- illum * 42
mortuo Tyberio 443 dominum cunctorunl
, ,

tur. Satis prnderis in

armis satisque fortunatus anle videfe mereretur, nunciatum est hoc Tyberio, sta-
sumptum imperium sub 433 Augusto fuit, ut non timque conjecit eum in vincula, in quibuspermansit
immerito rei publicae dominatus ei, committeretur» usque ad Gaii Lempora.
babens scientiam Fitlerarum, multo preclarus elo" add. in marglne,
10. qua 11. recepit Quendam :

quio, sed ingenio pessimo, truci, avaro, insidiosol brum fertur jugulasse, qui adinvenit vitrum fa-
simulans ea se velle quaa nolletet ea nolle quae vel" bricare, et secundum Iibitum suum inflectere,
let, liis quasi infensus quibus consultum cupiebat dicens ci : « Si vi.xeris et hoc alios docueris, au-
bis vero quos oderat quasi benivolus apparens, re- rum ct argentum annulabitur. »
pentinis responsicnibus melior quampremeditatis. Anni Tyherii.
Deniquedelatum a patribus principatum, quera qui- 2. (Hier.) Anno Dominicae incarnationis
17, qui
deni astu perceperat, fin.xit se abnuere, quid sin. est Tybcrii secundus, Asinii Pollionis filius Asinius
guli diccrent* 3 * aut sentirent, atrocitcr explorans. Gallus diris a Tyberio suppliciis enecatur.
Qiuc res bonos quosque pessumdedit. Estimantes 435 3. A. D. 18. Livius 444 bystoriographus
Patavii***,
enim eum e.x animo declinare magnitudinem impe- moritur. Ovidius quoque poeta in exilio moritur 44<l .

rialis molestiae, cum scntentias suas ad cjus vo- 4. (H. m.) A. I). 10. Germanicus, Drusi filius,
luntatem, ut sibi videbatur,promunt,postreina exi- Caligulae pater, de Germanis, ad quos ab Augusto
tiainciderunt. Per se nulla bella gcssit, sed ne per jam sene missus fucrat, triumphat.
legatosquidem aliqua gravia, nisi quod tantum ali- 8. (IIier.) A. D. 20. Germanicus caesar a Tyberio
quantis in locis precogniti gcntium tumores cito patruo suo veneno interficitur.
coraprimebantur (Cf. Oros. vn, 4). Getulorum latro- 0. A. D. 21. Fenestella bystoriographus et poeta
cinia repressit, Maroboduum Suevorum regcm cal- 70° vitse su;e anno moritur, et Cumis sepelitur.
lide circumveuit. Cum magna et gravi modestia rej A. D. 22. Tyberius
7. multos reges per blandicias
publicae praefuit plurimo impcrii suitempore, adeo ad se vocavit nunquamque remisit, inter quos et
ut quibusdam presidibusad augenda provinciis tri'
Archelaum Capadocem, cujusetiam regnura in pro-
buta suadentibus scripserit lioni pastoris essc ton" D yinciae formam rcdegit, et nobilissiraam ejuscivita-
derc necus. non dcglobere
(lerc pecus, deslobere sed paulatira mnfohi.
nmilnf.im mutatu« tem Mn»n
<,,,„ .,,,, „„„,:„,. r
c« suo
n ,n„ c.x
Mazacam n.. •
c
:
;
nomine Cassaream appellavit,
in pejus. (H. m.) Nam ct filios suos
adoptiyos i3 8. A. D. 23. Pompeii theatrum incensum est.
Drusuin et Germanicum, germani sui Drusi filios
Olympias 200.
veneno interfecit, prcfectum suum Sejanpm nova 9. A. D. 24. Tyberius Drusum, fratris sui filium,
molientem occidit, et ex viginti patriciis iS
qucm eodem anno veneno in-
\ quos regni consortcin fecit,
sibicausaconsniielegil,vixduosincoIomes reliquit, teremit.

VARLE LECTIONES-
:o
deut 9*.™ I* k. hochcolegitwrrubra: Anni Tyberii, Herodis tetrarcbe. 432
claudius V\ 10
e an s SU ,J ,b yil '
i;:i 436
J°/''- n
,' t
. .L" .
existimantes
. ;
deest El -
1

. adoptivum 0° 437
patribus E,
ir. s. (i. liin ,,. !. sui :;. »" autonio 4. antonii iil iiZ 443
S. beronicen El. il. ili 0°. deest 9° *•*
Lucius El. qui ticecpost Ovidius moritur habet"' patavi :;. deest 9 C — .
 .

661 CHRONIGA. — CHRONICON UNIVERSALE 662

10. A. D. 2b. ServiusPlautus, corrupti filii reus, A mittituxorem,nichileam sensisse penitus arbitra
semct in judicio interemit. tus.Illavero—premiseratenim ante multumtem-
11. A. D. 20. Philippus tetrarcha Paneadem, in pus adpatrem, uteiMacheruntaomnia^ pararen-
qua plurimas aodes construxit, Caesaream Philippi tur quaitinerisusus exposceret— aductoribus Are-
vocavit. thmsuscipitur ,confestimque Arabiam intrat, atque
12. (Ch. W.) A. D. 27. Pylatus a Tyberio preses ibi 45J abillis ductoribus
ad alios, ab illisque rursus
Judaue mittitur. adalteroslransmissa, cumsumma celeritate patri
447
13. A. D. 28 .
perducitur, cuicunctamHerodisvoluntatem aperit.
14. (Jos. /. I., c. 4.) A. D. 29. Ilcrodcs tctrarcha, Ille vero exhinc inimiciciarum sumpsit inicium,
frater Philippi, ad magnam amiciciam Tyberii per- atqueabuiroquecongregatoexercitu,inregioneGa-
venit, a^dificans civitatem, quam ex ejus nomine malica helto eonfiigitur,non quidem ipsis 454 presen-
Tyberiadem vocavit. tibus,sed ductoribus ab utraqueparle Iransmissis
115. (Evang.) A. D. 30. Johanncs baptizare ccepit Purjna ilaque facta,et exercitu Herodis afilictopro-
populum; cujus baptismate Dominus noster Jhesus ditioneperfugarum,quiex Philippi tePrarchia ad
Christus inJordanebaptizatus.trieeoimooetatis suoe Herodemquasiauxiliandicausa convenerant, hcec
448
secundum carnem anno coepit signa iaccre et HerodesscribitadTyberium. Ille autem indigna-
B
prcdicare, virtutibus vera comprobans esse quaa tus, quodArethas
455
taliaperpetravit, scribit Vitet-
diceret (Cf. Chr. W.) lio,Syrmtuncrectori,utei bellum incunctanterin-
16. A. D. 21. Dominus noster Jhesus Christus ferretetautvivumeumvinctumadduceret autcerte
discipulos eligens, evangeliciseosimbuit sacramen- mortuicaputauferret.Tyberiusquidem,uthacage-
tis.Johannes baptistadecollatur ab Herode tetrar- ret, rectori Syrim demandabat. A quibusdam autem
cha filio Herodis illius sub qno natus est Dominus, Judoeorum videbatur 455 ideoperisse Herodiscxerci-
machinante Hcrodiadeuxore sua,quam abstulitfra- tum, quod ineumsatisjuste indignatio divina com-
tri suo, ut Marcus dicit, Philippo, cademque Hero- motasiiprovindictaJohannis,quivocabatur il% ba-
diadem Bcda (Comm in Marcu/>n Opp. ad. 1688. V, ptista Hunc enim Herodes occidit, virum vatde bo-
.

p.123. Cf. Chr. TF.)scribitfiliamfuisseArethse regis, num,quiprecipiebatJudceis virtuti operam dare,

quamidemArclhaprimumPhilippoconjunxcrit,sed justiciam colere, pietatem inDeum servare, et per
postca ablatam Ifcrodi, fratriejus, dederit,eoquod baptismuminunumcoire. HucusqueverbaJosephi,
ipscditioret potentiorfuerit.Joscphusveroscriptor qu?edocent,IIerodiademnecfiliamAretha3fuissenec
antiquitatum, neulri consentiens, in 18°libro(c. 9) uxoremPhilippi, cumet superius in libro 17 457 anti-
scribit in hunc modum His quoque temporibus quitatum(c. 2) idemscribat, Herodemmajorem pce-
m inter Aretham Petreum et Herodem regemsi- nitudine ductumsuperinterfectione',58 filiorumsuo-
multatio magna contigit propter hujusmodi cau- rum Alexandriet Aristoboli, erga filios eorum cle-
sam. Herodes tetrarches uxorem habuitAretlm fi- mentem exstitisseet Alexandri filio majori flliam An*
Uam,cumquanonparvum tempus advixerat. Sed tipatri, filioautem Antipatri filiam Aristoboli Ma-
cumRomamevocaretwr, transiens in domo Herodis riamnem,alteramvero,idest Hierodiadem, filiosuo
exceptus est. Frater ejus eratetiam ipse, sed non m Herodi ei isinqmt,natusest eiex filia pontificis
; ;

ex unamatre progenitus ; Herodes enimexfiliaSy-

cum postsubinferatllerodemet Philippum ex Cleo-
monis saccrdotis fuerat procrcatus .G umque ibies- patra Hierosolimite natos, ponlificis verofiliam Ma-
set, Herodiadis amore captus est, uxoris alterius riainnem dictam fuisse.Exhisprudens lector eligat
Herodis\filia enimeratista Aristoboli soror Agrip- quid 459
magis sittcnendum,cumetdifficilesit evan-
pmmajoris. Audet igitur cummuliere de nuptiis gelistaeverbisnoncredere,etomnesastipulenturJo-
inenndismiscere sermonem Illa vero suscipiente, .
sephumveracem antiquitatum relatorem existere,
pactaflrmantur,ut, cum Romareversusfulsset, illa nisi fortedicatur cvangelistaproaffinitate persona-
conubiijura susciperet. Eratenim in pactis utfi- rummutationem fccissenominum 460 nec multum ,

UamArethmregis excluderet. Et Hcrodcs quidem curaveritinter 461 tot Herodis filiosexquirere, quod
Romam,talibuspactisfirmatis advehitur; sedcum D duosfllios sibiaequivocosseribatur habuisse. Beda3
reversusfuisset,peragcnsRommpropterqumfuefat
vero indulgendumputamus,quod Hcrodiadem Are-
evocatus,uxorejus Meliter cunctacognosccns qum
thas filiam dixerit,quia multis scribendis intentus,
intcr eumfuerant Herodiademque^ 1 composita,an-
teqnam eamillecuncla^ cognovisse sentiret,rogat multiplicitatemhystoriarumfortcper omnia tenere
9wum,utin m Macherunta,uH limes erat Arethm nonpotuit,maximecumet beatum Hieronimum in
Herodisqne regionis, ab eomitteretur ,nichil eisitm commentario Marci (218) cadem 4 " sensisse forsi-
voluntatis aperiens . HocHerodes libenteraccipiens, tan legerit.
VABI^E LECTIONES.
4S1 451
annos vacuos postea omisi. 448 a. s. c t. q. ct 9°. ct h. 9C. deest 9 C
453 4B4 455 457 458
cuncta y. ab ipsis 9 C arctha El. 456 appellabatur
. 5. XVIII, 9 C . interfectionem El
450
quod El. 46 ° n. f. l>. 461 deest 9°. J6S e. s. desunt El.
INOT.E.
(218) Ejusmodi libcr jam non cxstat ; c 1
'.
comm. in Mattlmim Opp.ed. Vallars VII, p. 100
G63 EKKEHARDI URAIJGIENSIS 664
17.AnnoDominicaeincarnationis32,diseipuliChri- A cognomento Herodes, Romam veniens, a Tyherio
sti, evangelicis instructi documentis verbumfidei clementer tractatur, favcntc Anlonia, matreGcrma.
percivitatesJuda3a3,ipsomittente predicaverunt. nici et Claudii, qua? Fuit uxor DrusifratrisTyberii;
18. (Ct.Chr. W. — HiER.)Anno incarnationis suae serl cum accusaretur: quod optaret Tyberium ci-
33, Doniinus nosterJhesus Christus passus cst in tius mori regnumqueGaio dari, in vincula ah eo
carne et resurrexit, in cujuspassione iniilta conti- conjicitur, neceo viventesolvitur.
gisse miracula etiamgentiliumscriptoreslestantur. 23. (H. m.) A. D. 38. Tyhcrius Romanosgraviter
Josephus quoque, inter ceteraquae temporeillostu- affligens, ingenti omnium gaudio in Campania ve-
penda contigerunt, scribit sacerdotestempli primum neno periit insidiis Caligulae, anno imperii sui23°,
commotioneslocorumet sonitusquosdam auclisse, sstatis vero 78°-
471
deinex aditotemplivocemerupisse: Transeamusex AnniGaiiCaligultH .

s^J%$Ais.DeipsoetiamChristo8cribititafxviii,6J: Anni ab inicio mundi quatuor inilia.

Fvitavtem his temporibus Jhesus, sapiens cir, si 463 1. (H. m. — Hier.)

Annodominicae incarnationis
tamcn rirum eumnominar efas est; erat enimmira- 39, ab Urbe verocondita 789, Gaius Caligula, ter-
bilium operwm efectoretdoctorhominumeorum qui cius ab Augusto, suscepit imperium, ct rcgnavit
libentcr av ri iuntqu& vera sunt, etmultos quidem annos tres, menses 10, dies 8. Hic fuit fiilius Ger
R
Jud(Forum,multos etiamexgentibus sibiadjnnxit; manici, nepos Drusi, qui fuit privignus Augusti,
Christus hicerat. Huncaccusationeprimorum no- frater vero Tyberii hicquiainexercitu natusfuit,
;

i6i
strc? g en tisrirorvm•cum Pilatus in crucem
• agen- ex calciamento mihtariCaligulacognominatuscst ;

i6 °
dvm decrevisset, non deseruerunt hi qui ab inicio magnoque favore avise suae Antonias nutritus, in

ev.m dilexerunl. Apparuitenimeisterciodie iterum magnis habebatur honoribus(Jos. xvm, 13),adopta-

r irvs .secvndum quod divinitus inspirati prophetce tusque a Tyberio in filium cum Tyberio filii sui
relhcecrelaliade eoinnumeramiracula futura m Drusi filio
7 **,
in aula nutriebatur, liberalibusque
esse predixerant.S edetinhodiemumdiemChristia- disciplinis adprimc eruditus, proptcr Gcrmanici
norum, quiab ipsonuncupati sunt, et nomenperse- patrissui virtutem a populis amabatur. Tyberius
veratet genus. igitur cum jam ad scnectutem pervenisset, diispa-
19. (Chr. W.) A. D. 34. Jacobus, frater Domini, triis supplicabat, ut ci signum manifcstum ostende-
Uierosolimisepiscopus ordinatur ab apostolis, se- rent,quinamposteum in iinperiumsuccessisset 473 ,

ditque annos 30. festinans quidem ut nepoti suo principatum relin-

20. A. D. 3S. Pylatus imaginem ctesaris in tem- queret. Cui cum dictum esset illum regnaturum,
plo statuerevolens, seditiones in Judaeis excitavit qui sequenti die primus ex omnibus adeum venis-
21. (Hier.)A. D. 36. Scjanus prefectuscohortatur ^ set, misit ad nepotis sui paedagogum, jubens ut
Tyberiumut Judaeosdeleat.Persius Voliternis nas- primo manepuerumad se perduccret, putans ulla
citur. renuminis superare sententiam. Cumque dies il-
22. (H. m.)A.D.37. Pylatusad Tyberiumscripsit luxisset, jussit Evodum, ut quisquis foris esset in-
de passioneet resurrectioneDominietdevirtutibus fantulorum, ad se primitus evocaret. Ille autem
ejus, per quas, cresccnte plurimorum fide, Deus egressus Gaium ante tabernaculum reperit nam ;

crederetur. Tyberius autem cummagnifavoris suf- Tyberius necdumadcrat, ciborumacceptionetarda-

fragio retulit adsenatum, utChristusDeus habere- tus. IUe vero ignorans totum quod agebatur Veni,
tur. Senatusvero indignatione cominotus, cur non \nqu\t, vocat te pater; et introduxit eum. Videns
sibi prius secunduin morem delatum esset ut de autein Tyberius majestatis supernae potentiam,se-
467
suscipiendo cultu prius ipse decerneret, conse- met ipsum culpabat, quodilludaugurium postulas-
crationem Christi recusavit edictoque constituit set, sed non valens divinae ordinationi resistere,
exterminandos 468 esse UrbeChristianos, precipue Gaium benigne alloquens commisit ei imperium,
469
cumet Sejanus, prefectus Tyberii, suscipiendae monens illumerga nepotem Tyberiumexistere beni-
religioniobstinatissimecontradiceret. Tyberius ta- volum. Acceptoautem regnopostTyberium,omniuoi
men accusatoribus Christi edicto mortem commi- D ante se sceleratissimusfuit,et qui Tyberiidedecora
natus est, plurimosquesenatorum proscripsit etin purgaverit.(ZT. m.) Ante principatum quippeoinni-
mortem coegit. (Jos.xvm, 7.) Pylatus autemcum bus acceptus fuit, in principatu vero talisextitit, ut
in Judaea decimumcompleret annum, accusatus a meritovulgareturatrocioremillodominumnon fuis-
Judaeis apud Vitellium, qui tunc Syriae principaba- se. Namut breviter crudelitatem ejus depromam,
tur, jussus est 470 abeo Romain ire, ut in judicio exclamasse fertur V tinam populus Romanus unarn
:

caesaris se ab objectis purgaret ;sed antequamRo- cervicem haberet Sepeetiam deconditionibus tem-
!

mam veniret, Tyberius rebushumanis excessit. — porum suorum questusest, quod nullis calamitati-
(V. supra.) Eodem annoAristoboli filius Agrippa. bus publicis insignirentur. Plurimalecit,dequibus

VARI.E LECTIONES.
3
% E •" crucc 9°- "7 '•
46i
eumi68 i6 ° 9c
469
deest El. In
P- EI {,hr u esse cxt E1.
!) - lllira -
'*-t
sequentibus l" - - - - -

hujus et codicis 9 e nonnisi precipuas lectiones afferam 47 ° deesl 9C 471 caliguli S. 472 deest
9 C 4 3 succederet 4. 9 C
.
'

.
.
M .
 CHRONIOA. — CHRONIGON UNIVERSALE. 666
nescio an deceat memoriae tradi, nisi
iV '
forte quia A rens, Agrippae commisit, ipsum vcro perpetuo
juvat deprincipibusnosseomnia, nt imppobi saltem exilioLugdunum relegavit. Cognoscensautem quod
famaemetu talia declinent. (Jord. De.r.s. [npalatio Herodiassororesset Agrippae, voluit eiopesetquae-
matronas nobiles publicc libidini subjecit, tribus que propria concederc; scdilla mariti causa con-
sororibus suis stupra intulit, cx una earum eliam tempnens omnia, secutaest cum inexilium, ibique
natam filiam vitiavit, Memmium Begulum coegitut pariterperierurit(Cf..4. /. xvm, 14.)
conjiigem suamsibi uxoreminloco filiae daretseque (H. m.) Eodem anno Gaius cum adversusomnes
patrem ejus diceret ct instrumcnta matrimonii ut ingenti crudelitatc sseviret, a militibus in palatio
pater conscriberet sororessuas, quas stupravit,
; occisus cst, annosetatis m 38, regni quarto. Qui
insnlaruin cxilio damnavit. (Hier. H. m) Ilic — postquam occisus est, duolibelli in secretisejusre-
primus, diademate imposito, dominum seappellari perti sunt, quorum alteri pugio, alteri gladius pro
jussit, etindeorum numerum se referri precepit. signu norainisascriptumerat; ambo lectissimorum
mortem Tyberii regnuin accepit,
Hic statim ut post virorum utriusque ordinis, senatorii videlicet et
Agrippam cognomentoHerodem a vinculis absolvit, equestris, ndmina et notas continebant, qui morti
in quaeillumTyberius conjecit, cique tetrarcbiam destinati erant. Inventaest etarca ingens variorum
IMiilippipatri sui, quijam deeesserat, tradidit, re- b venenorum, quibus mox Claudio caesarc jubentc
gemqueappellavit,cuietposteatetrarchiamHerodis dimersis, maria infceta traduntur, non sine ma-
patrui sui adjecit (Cf.Jos.
I. l.—Ev&ff. e.n,4).Iste gno piscium exicio, quos enecatos per proxima
est qui inactibus apostolorum (cap. xm) Herodes litora passim aeslus ejecit.
appellatur, quiet .Tacobumoceidit et Petrumincar- Anni Claudii.
cerem misit, ctpostea abangelo percussus, vermi- (H. m. — Hieu.) Anno Dominica3incarnationis43,
bus scaturiensexspiravit ;cujus filiifuerunt Agrip- abUrbe autem condita793. Clauriius, ab Augusto
pa rex, aequivocus ejus, et Beronice, sororejus.Re- quartus, imperiumadeptusest,regnavitqueann. 13.
gnavitautem annis 7, moriturqueannotercio Clau- mcnses 8, dies 28. (H.m.) Ilic fuit patruus Gaii Ca-
dii (Cf. Eus. n,
Phiiippus vero, patruus ejus,
10.). Drusi privigni Augusti, qui apuriMo-
ligulae, filius
mortuus est anno 22 Tyberii regcns Traconitidis gontiam habetmonumentum, cujus nepos eratCa-
et m Gaulanitidis regionem annis 32. cum scnatus ccnsuisset genus Cassa-
ligula. Iste,
2. A. D. 40. qui est Caii sccundus, Judaei, qui rum exterminari, deformi latebra latere repertus,
jam tunc ob passionem Christi meritis ubiquecla- quia vecors erat, mitissimus videbatur imprudenti-
dibusexagitdbantur, apud Alexandriamexortasedi- bus, sicquc raptus a militibus, impcrator effectus
tione, profli gatisuntcaede, atque pulsi ex urbe ;pro Romam
q est, annitente(219) Agrippa,qui tunc forte
quibus Pliylo, vir sane apprimc erudilus, secunda venerat et, a senatu in consilium vocatus fuerat,
viee Romam veniens er apud Gaiuminterpellans,;
unde et filium ejus Agrippam postea regem fecit.
niehil profecit, sed ibi commorans dicitur cumPe- (H. m.) Hic vcntri, vino, libidini foedae obecliens,
tro apostolo locutus fuisse ejusque amiciciam ha- vecorset propehebesae pavirius, liberforumet con-
buisse (Cf. Eus. n, b). Beda
jugis subjacebat imperiis (Oi\os. vn, 6, s. i, 3);
Z.(Chr. W.)k. I). 41. Pylatus niullis calamitati- ostendere
cupiens tamen utilem se publicae rei
bus a Gaio obprcssus, se ipsum imerfecit.
principem, exercitummovit inBritanniam, transve-
4. Matheus cvangelium scripsit Hebraice.
A. D. 42.
ctusquein insulam, quam nemo ante Julium Caesa-
Herodes tetrarcha, qui in Johannis baptislae nece rem necposteum ausus fuit ariire. intra paueos riics
auctorextititct passioni Domini interfuit, filiusHe- sine praelio ctsanguinc plurimum ejus partem in
rodis Magni,sub quo natus ost Christus (V.supra).
rieditionem aceepit Orcbadas eliam insulas ultra
,
Romam venit, cogcnte Herodiade uxoresua,quam BritanniamRomanoimperio adjecit, acsexto mense
abstulit fratri suo(3os.De b, J. u, 8). Quae cumvi-
ex quo profectus est Romam rediit. (HiER.)Sicergo
deret Agrippam fratrem suum aGaioregemfactum, dcBrilannis triumphavit, filiumque suum Britan-
exprobareeoepit Iferodi soeordiam, quia por iri nicum vocavit.^. m.) Uxor veroClaudii Messalina
quod noluerit ari csesaremnavigare careret majori 1) ,78
ex quo facto
primo passimariulteris utebalur ;

bonore. Nam eum Agrippam

cx privato regem fe- '

plures metu abstinebant ct extincti sunt, riehinc

cisse non esset dubiumquin eum ex
letrarcha pa- atrocius accensa, nobiliores quasque nuptasetvir-
ri honore proveheret. His adductus HerodesRo- ginesscortorummodosecumproposueratjCoactique
mam venitsubsequente * 76
eum et accusante Agrip- sunt maresut ariessent. Quod si quistalia horrue-
pa, filio fratrissui Aristoboli. Gaius eumdeavari- rat, confictocriminein eum m omnemque familiam
ciavehementer increpavit, eiquetetrarchiam aufe- 480
t>jus seviebatur. Ita * 81 liberti ejus potestatem

> ARI.E LECTIONES.

«71
™deesl&.
eum c. b. * 80 in
*7
» deest &.
481
sed
i76
s. — gaius Ei. * 77 a su;u 9». * 78
messalia S. 9C .
"» conf. in
f. 9C . Ilaque El.

NOT.E.
(219) H;ce nescioundehauserit Ekkehardus.
 667 EKKEHARDI URAUGENSIS 668
summamadopti, stupris, oxilio, canlo proscriptione A fld.cm renisse,probamus. Pclnunxcro quartoClau-
omnia foedabant. Ex quibus FelicemlegionibusJu- diiannoRomam venisse,fereomnes sanclorumtcm-
il;e;e prcfecit. Piissiduiiiit ciiiiucho post Iriumphum porumscriptorestestantur; quidamautempontiflca-
Britannicum intermilitarium issimosarma insi-
forl tum* M inurbe Romanahoc anno illum suscepisse
gnia tamquam participi victoriae dedit, Polibium opinantur ;ct hoc exindeverumconjicitur, quiaPe-
inter consulares medium incederefecit. Ifos omncs trus sedcm Romanam 25 anms tenuisse dicitur
anteibal Narcissus. Posthaec Claudius Agrippinam, (Hier.) et ultimus Neronis annusquoPetruspassus
Germanici fratrissui filiam, sororem Caligula3, ma- esse narratur, 28 UB *89
a quarto Claudii numeratur.
trcm yero Neronis,accepit uxorem, quae filio suo Undc salis appnret quod eodcm anno quo Romam
procurans imperium, privignumsuum Britannicum vcnit eliam sedem pontificatus accepit.
primoin palatio multiformibus insidiis circumve- De *90 successione vero pontificum Romanorum
nit, dehincipsum conjugem veneno interemit. ct ordine atque temporihuseorum jam indea prin-
Primo igitur imperii sui anno, cum conOrma-
I . cipio et deinceps in plurimis diversa sentiuntur a
retur (219) in regno Agrippa3consilio dedit cidcm diversis.Quorum opiniones hicsummatim scribere
Agrippaepro remunerationeomnia qiuc dedit Augu- idcirco arbitror non esse ab re, ut et seniores et
stuslferodi m ,
aliud quoque rcgnum, quod Lysa- g neglegentiores mei similes ad veritatem reiadten-
nias dicehatur fuisse. dendam excitentur, ct prudentiores ad hanc subti-
2. A. D. 44. Duodecim apostoli, cum catenus in liusinvcstigandam provoccntur. Quidam scribunt,
Judaea lantum predicarent, juxta prcceptum Doini- quibuset ;ccclesiastica consentirevidetur hystoria
ni, ut Becla scribit, anno a passione Domini, 12, in (Eos. ldst. eccl. iii. 12. sqq.), Linum post 'passio-
totum orhcm divisi sunt. Unde Petrus, fundata nem Petri apostoli, Romanae scdis 25 annis presi-
primum Antiochena ecclesia 483 Romam letendit, , dentis, hancrcgendam suscepissc,et postduodecim
ut quidam volunt {Km&Mart.) hoc anno, sccundum sui rcgiminis annos, secundo Titi anno, pontifica-
alios(HiER.) vero quarlo Claudii anno. tum Anacleto reliquisse, ethuncitempost 12annos
Z.(Chr. TT.)A.D. 45. Primus episcopus Antio- Clementi sedcmtradidisse, quodvidetur anno Do-
chiae ordinatur Evodius. Herodes Agrippa, filius mitiani 12° contigisse, ipsumque Clementcm post
Aristohoh, anno7°rcgni suipcrcutitur ah angelo, novem sui pontificatus annossuhTrajano passum ;

relinquensfilium nomine Agrippam et tres filias, Evaristum quarto ejusdem Trajani anno succes-
Ber0nicem* 8 *,Mariamnem atque Drusillam. Tunc sissc, huic Alexandrum: 111 vero Sixtum,et sicce-
i

Claudius, utJosephus tcstatur (A. J. xix,8 ;cf. De teros. Alii vero scribunt Linum et Cletum subPe-
b. J.u, 10), regnum ejusin provinciam redegit, in tro fuissc, ipsumque Petrum,mox ut pontificatum
cujus procurationem missus cst Cuspius Fadus. accepit, Linumpro sein agendisa?cclesiasticis, quo
4. CIIiek.) A. D. 46. Claudius detiritannis trium- ipse liherius predicationi vacaret, ordinasse, illo-

phavit.Eodcm anno factaest famcs gravissima pcr que post annosl2 decedente,Cletumhuic subrogas-
vSyriam, quam etiam Agabus propheta predixit, ut se;quoetiam itempost anno 12 defuncto,eoannoet
in apostolorum legitur ActibusCcap. xn,28);sed tcmpore quoipse Petruspassusest,scilicct 14° Nc-
Cliristianorum neeessitatihus apud Hierosolimam ronis anno, Clementi sedem commisisse, et ei
convccto ex.Egyplo frumento, Helena Adiaheno- suisque successoribusligandi solvendique potesta-
rum regina largissimeministravit. tem, sicut ipsea Christo suscepit, demum tradidis-
Ilocetiam anno* 88 , scilicet Claudii quarto, illud se, et huic passo" 1 sub Doiniciana Anacletum suc-
factum esseBeda (Oomm.inActa. Opp. V, p. 652.) cessisse, cui Evaristum, ct huic Alexandrum, et
opinatur,quodinActibusapostolorumlegitur :Sla- sic* 92 ceteros. Qiuedescriptiones cum sibi niultum_
tv crunt ut ascenderent Paulus el Barnabaset qv.i-
; dissona3 probentur, quercndum cui magis crcdi ju-
damalii ex illls ad apostolos etpresbiterosin Hieru- dicctur. Consideremus crgo earum insequalitates.
salem, cthancascensionem suamesseillam, dequa Igitur si LinusAiiacletumisque Clementem succes-
ipse Paulusita scribitad Galathas:
Deinde post an- sorcm rcliquisse accipilur, ut prior descriptio te-
nos liascendi Hicrosolimam cvm Barnabir, assum- D statur, Cletusomninodepontificumcatalogo exclu-
7>tof/Ti^.Dcl)acascensiouepositis i86 quibusdam, ditur, cujusveneratioper omnes ;ccclesias sicccle-
Bcda subinfert: Scquitvr ergo beatum iS1 Petrum bris cst,ut non solum in martyrologiis attitulctur,
eodem ipost pass lonem Domin i anno,q v.o eum H> e-
l verumetiam in canone missarum et in supplica-
rosolimisalloqvitur Paulvs, liomam renissc cre- tionibus letaniarum publicitus intcrLinum et Cle-
damus.idestquarto Claudiicasaris anno; simv.l- mentem recitetur. Si vero post Linum Cletus, dein
que. nisifallor, hacexj)ositione, Paulumapostolum Clemens, et post hunc Evaristus et Alexandernu-
eodem quo Dominvs passv.s estetresurrexitanno ad merentur, locusnon habetur ubi Anacletus reci-

VARLE LECTIONES.
485
pro remunerationc add. El. 483
beronicen El.
anthioccna desstEi.
5.
48t
interpositis E.- m m
* 87
ut beatum 9°. m pontificatus
8. 9°. 10.
e.
XXV i% margine suppletur a
489 numeratur des. °91 ;
—
90
Hac do pontificum ordine desunt CD ?) E. 491 deest 9 C s. d.p. 5. 463 sicque 9b 10. 11. . .
 669 GHRONICA. - CHRONICON UNIVERSALE 670
piatur,cum Beda in martyrologio suo dicat (Opp. A stalur (Acta SS'. Mai 371), I, quod in ordine pon-
III, p. hunc quartuni post Petrum sedisse et
300), tificum Romanorum Clemens postPetrum primus,
sub Domiciano passum fuisse,utprimus sit Linus, boc est secundus ab illo habeatur. Sic enim ibi
secundus Cletus,tercius Clemens quartus Anacle- scriptum est -.Quinto loco a beato Pelro apostolo
tus, Sedsi post Clcmentem Anacletus ponatur ct Romance ecclesia kathedrom Alexander suscepit,et
secundum Bedam sub Domiciano passus recipiatur» reliqua.Quod si Linus
sccundus dicatur,
a Pctro
necessario illud refellitur, quod antecessor ejus necesse est ut ct Cletus ante Clemenfcem et Anacletns
Clemenssub Trajano passus dicitur,cum evidenter post cum a numero excludantur,quatenus Alexan-
sub Domiciano passus esse probetur, si sucoessor der quiiitusinveniatur, scilicct ut, Petro existente
ejus Anaclotus ab eodcm occisus non negetur. primo, Lino secundo, Clemente tercio, Evaristo
Adhuc autem argumentatur et illud; quia si Linus quarto,Alexander quinto ioco subsequatur. Aliter
et Anacletus juxta quosdam sive Linus et Cletus enim Alexander quintus a Petro non habetur,quia,
secundum uterquepostpassionem Petri,qna3
alios, si Linus a Petro secundus et Cletussive
Anacletus
14° Neronisanno facta est, per annos 12 tenebat ante Clementem fuerit positus, Alexander crit
pontificatum,quod spacium per 24 annos in Domi sextus;sivero Cletus ante Clementem et Anacletus
cianiduodecimum protenditur annum,CIemens ab postillum ponatur, Alexander septimus habetur,
q
apostolo Petro sedem et ligandi solvendique licen- nisi Clemens a Petro secundus numeretur. Ilis et
tiam nullatenus accepisse probatur, quod a non- talibus allegatis pro imperitia meapropierrcrumet
nullis affirmatur.Additur ethoc,quod sanctus Dio- temporum convenientiam, hos magis interim se-
nisius Ariopagita, beatiPauli apostoli discipulus quendos estimo,qui Linum et Cletum dicunt fuisse
et Athenarum episcopus,cum, sicut in libro pas- sub Petro * 8S
et illos quidem hoc offlcium, quod
,

sionis ojus legitur (Acta S'S'. Oct.1V, p.792). beatos * 94

chorepiscopio subepiscopo tenent,administrasse
apostolosPetrum et Paulum audiret Romae teneri, Clemenlem vcro,Pctro ipso
*" 5
tradcnte, legitimo
subrogato Athenis piscopo,properavit Romam ve- jure successise,et idcirco
<
eumaquibusdamprimum
locius attingere,summoperedesiderans,si Dcus ita papam vocatum, quia velut bereditario jurc ligandi
vellet cum eisdem sanctis apostolis occumbere; solvendique a Petr i aocepisse dicitur pontificatum,
scdcumdivina dispositio vota ipsius preveniret, pro* 93
boc vero ab aliis dictum terciumesse a Pe-
sanctique apostoli prius passionis gloria corona- tro,quod sub ipso apostolo precesserinteum Linus
rentur quam illc Romam adiret,tandemperveniens, et Cletus in sacerdotali officio. Hucusque de his.
Clementem,condiscipulum suum,Romana3 sedijam In sequentibus vero cadem causa pro successionis
presidenteminvenit,quiet illum in Gallias prcdi- ordine et temporum seric generat erroriscumulum,
,

eatoremdirexit.Quas igitur fuit festinantia tanti C

qui pro similitudine nominum pcrsonis inditorum
desiderii, si per 24 annorum spacium vel
amplius inolevissc creditur ob incuriam et vitium scripto-
inter Athcnas et Romam nullo potuit "7 sub
obsistente rum. Fabianus quippe papa legitur Decio
cohiberi? Nec cnim illud refragatur quod, ostio passus, post qucm Cornelius, itemque posteum in
fideisibi aperto,causa sominandi verbum Dei ali- catalogo pontificum et in quibusdam etiam chro-
quamdiu retardatus fuisse narratur; quia, et si per
nicis inveniuntur positi Lueius, Stephanus, Sixtus,
contiguas parrochias divina semina predicandi avi-
Dionisius. Cum igitur Fabianus sub Decio passus
dus disperserat,passionis tamcn desiderio fervens,
legatur, Sixtus quoque, sub quo Laurcnlius archi-
ab Athenis infra 24 anno maturiusRomam
conten- ;
diaconatum tenebat,per oinnesjecclesias et legendo
dere polerat. Adhuc vero Dionisius nona- cum idcm et cantando sub eodem passas predicetur, Dccius
gesimo sextoDominicae incarnationiscnno, qui cst
vcro non amplius quam 30 mcnsibus, hoc est annis
14 Domiciani, passus describatur, Clemens vero,
duobuset dimidio, regnasse, dicatur a quibusdam
qui eum direxit in Gallias, 12" ejusdem principis etiamminus, id cst anno uno etmensibus tribus,si
anno juxta superioris opinionem descriptionis se-
interCorneliumFabianisuccessoremetbuncSixtum
dem accepisse dicatur,mirum potest videri, aua Lucius et Stephanus ponantur, ut quibusdam *
Ucr anno nondumaut vix expleto possent omnia D placet: consequentia rcrum starenon potest, cu m
cnrt
h»c Avnl/i»! rt . , ; I
,*
„ .^* .,i r\: •_• i _ *-v • „ ....
expleri,scilicet ut DionisiusdeRoma in Gan hic sub Decio, illi sub Valeriano et Galieno passi
veniret,ct tam cervicosum populum ignotusadhuc fuisse legantur, et Cornelius tribus annis, Lucius
etadvena jugo substcrnerct, basilicam con-
fidei
vero mensibus octo, Stephanus autem duobus an-
strueret,aliaquc plura quaa de eo leguntur,
sacer- nis 19 » Romanas sedi prefuisse in secclesiastica hy-
detumsuperhiscommotorumrelatioRomam recur- storiadicantur.Undesatisintellegi polcst .viti oscri-
reret, divulgataque
persecutione, prefectus inde ptorum pro similitudine nominum ordinem esse
missus in Galliam,Dionisium diversis poenis occi-
confusum, ct Cornelio succcssise Sixtum,et huic
deret. Liber quoque passionis Alexandri
papao te- Dionisium, illi autcm Lucium, huic vero Stepha-

VARI.E LECTIONES.
m s. p. fuissc l). corepiscio cwr. coepiscopL 10.«^ *•* i.'i
oc.
5. iia 11. i. t. petro 5. pcr
*"sub d. legitur S, 108
quibusdam illi desuntWJ 11.
* M a. d. S.
 071 EKKEHARDI URAUGIENSIS 672
num, cui Sixtum, dcin
itom iterum Dionisium, A Romae fuisse dieitur, ut imperator in medio foro
sicqueper ordinem reliquos. Hsbc autem omnianon correptus populo convitiisque et fragminibus pa-
a
dico,quasi promea garrulitateprejudicium cupicns nuin turpissime infestatus, vix furorem plebiseva-
inferre aliorum me "" satis :> m
satisque precellen- serit.Eo tempore Paulus apud Athenas aram ignoto
tium sententiae, sed quasi pro indagandae veritatis deo superscriptam reperit.
cupiditate, stulticiasnotanduselogio, sensum mc^ 5.9. (C/tr.W.) A. D. 81. Claudius Judaeosexpu-
denudans imprudentiae. Ceterum sapiens quisque lit urbe Roma.
pro captu suo deliberet quid pro vero tcnendum G. 10. (H. m.) A. D. 52. Fenix apud /Egyptum
dijudicet, egovero tot et tantas varietates inhysto- visus est, quem volucrem ferunt anno 054° ex Ara-
riographis cernens et pro tenuitate ingenioli mei bia memorato loco advolare.
mecum ruminando et ammirando perpendens, hy- 7. 11. (Chr. W.) A. D. 53. 603
Claudius Felieem
slorias, passionum lil>ros,chronicorum exeinplaria Judaeae procuratorem fecit.
quae habere potui, diligenter pro meo captu per- 8. 12. A. D.54. Symon magus auctor Symoniacae
curri, multaque inveniens scriptorum neglegentia heresis extitit. (H. m. Apollonius ex Italia ortus,
vel imperitia dopravata,proptcr numerorum varie- Phytagoricus phylosophus, Romae pollebat ita ut,
tates litteris designatorum, in quibus facile a dili- ipsum quoque Phytagoram fuisse, Phylostratus et
25
gentibus delinquitur^quanto magis a nonadlenden- alii acrioris ingenii describant.
tibus, dum
aut littera pro littera ponitur vel aliqua 9. W.) A. D. bb. iEgyptius quidam
13. (Chr.
forte subducitur, in quantum meae licuit rusticitati pseudopropheta Judaeos complures seducens a Fe-
nulliusque auctoritatis exilitati, quaedam correxi, lice obprimitur.
temporaquepontilicumRomanorum temporibusim- 10. 14. (H.m.) A. D. 56. Claudius ab Agrippina
peratorum,quam diligentius poteram,annexi,et ab uxore sua veneno,ut dicitur, interemptus est anno
hoc anno Dominicae incarnationis 46°, qui est pri- vitae SU33 64°, cujus funus, ut quondam Tarquinii
musbeatiPetri apostoli inpontificatuRomano,etsi Prisci, diu occultatum est, et dum arte muliebri
non annos praesulum singulorum 502 quos reperire ,
corrupti custodes aegrum simulant,privignus ejus
non potui, ordinem tamencunctorum,sicut ad nos Ncro, Agrippinae filius, imperii jura suscepit 50i
.

perlatus est, usque in millesimum nonagesimum Anni Domitii Keronis.

nonum ejusdem annum seriatim
incarnationis per- (H.m. — HiER.)AnnoDominica3 incarnalionis57,
50S
duxi; ubi si sapientum judicio mea simplex pla- ah Urbc vero condita 807 , Domitius Nero, filius

cuerit diligentia nullique veritatis invidentia, gra- Domitii Enobarbi et Agrippinae sororis Caligulae,
tiasDeo;sin autem,meliusostendenti veluti certi et quintus ab Augusto, sumpsit imperium,et regnavit
veri cupidis dcsiderantissimc cedo (Cf. Jos. A.J. ^ annis 14 non plenis, scilicet annis 13, mensibus 7,
1

xx. 5). —
Fado snccessit Alexander. diebus 28. (Jos.xx, 10.) Cujus mater Agrippinafilia
Anni Alexandri. fuit Germanici autem Domitius
fratris Claudii, vir
1. 5. (Hier.) A. D. 47. Domitius orator clarusha- EnobarbusexnobilissimisRomanorum.Quomortuo,
betur qui postea sub Nerone excibi redundantia in Claudius amavit eam,et propter amorem ejus inter-
coena moritur. emit uxorem suam Messalinam,exquahabuitfilium
2. 6. (H.m.) A. D. 48.InterTherasiamet Theram Britannicum et filiam Octaviam. Habuit etiam ex
in mari /Egeo nova insula emersit, 30 stadiorum prima uxorc sua nominePetina filiain Antoniam.Duc-
spacio extenta. Cumanus quidam successit Tyberio ta vero Agrippina, filium ejus Domitium in filium
Alexandroin procuratione Judaeae (Cf. Jos. I. L. adoptavit eumqueNeronem suam
vocavit, et (iliam
3. 7, (H. m.) A. D. 49. Sub procuratore
Judaea) Octaviam ei desponsavit.Agrippina vero metuens
Cumano lanta seditioHierosolimisindiebusazimo- ne Britannicus regnum a patre perciperet,demorte
rum exorta est per culpam militis unius, ut coar- Claudii cogitavit.Ouo mortuo, repente principem
tato in exitu portarum populo, 30milia Judaeorum militiae Burrum cum tribunis prcpotentibus misit,
caede prostrata et compressa dicantur. qui Neronem de castris adductum morc principis
4. 8. (Jos. I. I.) A. D. 50. Herodes rex Calcidis, D adorarcnt. Qui hoc modo accepto imperio, Britan-
frater AgrippaB majoris, moritur, tres filios relin- nicum quidemveneno lalenler occidit,matremvero
quens, Aristobolum de priorinatum uxore, Bereni- pronriam interfecit,hoc eiretributionis impendens.
cianum et Hyrcanum ex Beronice, filia fratris sui (H. 7)i.) Per quinquennium autem primum bonus
Agrippae. Cujus regnum Claudius Agrippse juveni apparuit, in tantum ut quidam scripserint Traja-
dedit, Agrippa?,quia regnum patrisejus jam in
filio num solere ae eo dicere cunctos principes longe
provinciam redegit, eo quod ipse tunc puer eral distare a Neronis quinquennio. (Oros.vii,7. Aur.
quando pater obiit. —
(H. m.) Hoc anno tanta fames Victou.) Reliquum vero quod a quinque annis su-

VAItliE LECTIONES.
500

LIII.Simon
mea3 9 c .

—
50i
deest L 10. 11.
!i02
s. p. 5.
503
LIII. corr. LIIIF U
margine vero suppl.: Anno dni.
extitit l() et ita hmc 11. recepit. 804
9c add. ; Ihcronimi chronica aliter ordinant annos
usque ad Constantinum magnum et Silvestrum. 503
DCCCLXX" 9°.
 673 CHRONIGA. — CHRONICON UNIVERSALE. 674
pervixit ita Galigula; avunculi sui vestigia secutus A ait (v. supra); et quia Linus jam excessit, Cletum
est, immo supergressus est, ut turpe sit diccre ad in locum ejus subrogavit, qui et ipsc annis 12 aac-
quantam malignitatcm pervenerit. (H.m. et H. R.) clesiam rexil; Petrus m
vero predicationi deservi-
Plurimam senatorum partem interfccit, equestrem vit. (Chr. W.) Hucusque Iibrum actuum
apostolo-
ordinem pene destituit, bonis omnibus bostis fuit. rum Lucas pcrduxit cvangelista.
Libidinibus porro tantis agitatus est, ut ne a matre 3. 13. (Hier.) A. D. 59. Probus Beritius eruditis-
quidem vel sorore ullave consanguinitatis reveren- simus gramaticus claruit.
tia rcferatur abstinuisse, viruin in uxorem duxerit, 4. 14. A. D. 60. StatiusSursuluspoeta Colosensis
ipseamictus nubentium virginuin specie, convocato celebris fuit.

senatu ad placitandum de ratione dotis, ipsisque 5. 15. A. D. 61. Terremotus Romge et eclypsis
nuptias celebrantibus, pelle coopertus, fere a viro solis facta est.
utuxorductus sit. Parricidia multa commisit, ma- 6. 16. (Chr. W.) A. D. 62. Festo succedit Albinus
tre, fratre, sorore, uxore ceterisque consanguineis in presidatu Judasae.
interfectis. Urbem Romam per sex dies et noctes in- 7. 17. (Hier.) A. D. 63. Jacobus, frater Domini,
cendil, ut quale esset incendium Trojse videret ip- ; lapidatur a Judasis, ct Symeon 508
, frater cjus, in
seque stans in altissima turri lajtusque prospectans g locum ejus constituitur.
flammas, tragicoindutushabitu, Illifidemtragediam 8. 18. (Chr. W.) A. D. 64. Marcus evangelista
canebat. In re militari nichil omnino ausus, Britan- passus est Alexandriae.
niam pene amisit. Auxit molem facinorum ejus te- 9. 19. A. D. 63. (Hier.) Persius morilur anno 33-
meritas impietatis in Deum. Primus enim persecu- tatis 509 29°. Ante mensam Neronis fulmen cecidit.
tionem in movit per omne regnum
Christianos 10. 20. A. D. 66. Anneus Lucanus Cordubensis
suum, ipsumque nomen exstirpare cupiens, princi. poeta in Pisoniana conjuratione deprehensus, bra-
pes apostolorum Petrum et Paulum occidit. Ipse chium ad secandas venas prebuit.
Vespasianum cum filio suo Tito nd destruendam 11. 21. A. D. 67. Nero incendit Romam ad simi-
Hierosolimam misit. Inter haec Galba Hyspaniae pre. litudinem Trojae.
tor et Gaius Julius imperium corripuere. Nero au- 12. 22. A. D. 68. Anneus Seneca Cordubensis,
tem, omnibuscxecrabilis, bostis a senatu judicatus praeceptor Neronis et patruus Lucani, jussusa Ne-
est; decretum 506 est, ut, furca collo ejus inserta rone genus mortis eligere, incisione venarum et
nudus per publicum duceretur, et virgis usque ad haustu veneni interiit. Cujus frater Junius Gallio,
mortem caesus, de saxo precipitaretur. Quod ille egregius deciamator, propria se manu 510 interfecit;
audiens simulque adventum Galbas comperiens, fu frater vero illorum Lucius Anneus Melas bona filii
git e palatio, noctisque medio UrLu egressus est sui Lucani a Nerone promeruit.
Secuti sunt autem eum Phaon et Epafroditus et Nefil 13. 23. W.
{Chr. —
Cf. Jos. De b. J. m.) A. D.
tusetspado Nesporo, quem quondam exsectum in 69. Vespasianus dux exercitus adversum Judseos,
mulierem formare temptaverat. Cumque venisset in qui Gessii Flori, successoris Albini, avariciam non
suburbanum liberti sui, quod est inter Salariam et ferentes, rcbellabant, a Nerone missus, inter cete-
Numentanam viam ad quartum Urbis miliarium, ras urbes 511
Jotapatam munitam civitatem cepit, in
ictu gladii se percutere voluit, sed trepidanto manu qua et Josippum, qui et Josephus, ducem belli com-
hoc perficere non potuit. Etcum nuiium inveniret a prehendit. Qui cum intcrficiendus cssct a Romanis,
quo feriretur, exclamavit dicens Itane nec amicum : predixit Vcspasiano qudd ipse imperator futurus
nec inimicum habere possum. (Aun. Victou.) Videns esset, sicque vitam promeruit. Hic est scriptor
hoc Nesporo adjuvit manum trementem et ita periit ; Antiquitatum.
anno vitse suae 31°, imperii 14°, sicquc omnis Augu- 14. 24. A. D. 70. Petrus apostolus, peracto pre-
sti familia in eo consumpta (H. m.) Hujus tem-
est. dicationis suaa temporc, iterum veniens Romam M"
poribus Romse pollebant Seneca tragicus et phyloso- defuncto Cleto discipulo suo, Clcmenti kathedram
phus,Musonius ctPlutarchus phylc; jphi, Juvenalis Romanam commisit, dansei suisquc successoribus
et Persius satyrici, Lucanus quoque, filius fratris D potestatem ligandi et solvendi, sicut ipse accepit a
Seneca?, et Statius. Domino, eodemque 513 anno lpse Petrus jubente
Anni Neronc crucifixus est, Paulus vero decollatus. Sedit
Neronis.
autem Clcmens ann. 19, menses 5, passusque est
\. 11. (Chr. W.) Primo autem Ncronis anno Fe- sub Domiciano 9 kal. Dccembr., licet quidam (Beda
stus successit Felici presidi. Mart., p. 351) contendant eum passum sub Traja-
2. 12. (Hier.) A. D. 58. Paulus apostolus apud no. Secundum aacclesiasticam hystoriam (Eis. H. e.
Festum, presente Agrippa rcgc, religionis suas ratio- Hi, 12) primus post Petrum Linus hoc anno Ro-
nem exponens, ab eodcm Festo vinctus Romam manam suscepit ajcelesiam et per 12 rexerat annos.
mittitur, ubi et Petrus occurrcns, Paulum conve- Nero autempost interfectionem apostolorum se ip-
VARLE LECTIONES.
500
decretumque E 1.
807
petrus deservivit in 10 deleia esse videntur, desunt 11. 508
symon 4 9°.
809 51 °
10. 11 a. sute 9C . m. se 5. 811
deestfolivm E l.
B1S
romam v. 5.
513
Eodein 9 C
.
 075 EK KEHARBf URAUGIENSIS 676
su.n interfecit ordine supra scripto»*, ut in Romfl- A titusest imperio, familia bonorata mngis quam no
na legitur bystoria, cum quidam seribant illum in ortus Onos.
bili (cf. L).
pater cjus Lucius
I. Nam
silva errantem a lupis esse devoratum. (Auu. Vi- Viicllius non admodum clare natus cst,
tres lamen
ctou.) IIiinc Persae in tantura dilexerunt, ut legatos ordinarios gcsserat consulatns. (//. R. ct H.
m.)
mitterent Romam, multum rogantes, ut concedere- Hic cum muito dedecore imperavit, multa
sevitia
tur illis licentia fabricandi ei sepulehrunL Ceterum ccterisquc vitiis notabilis, maxime ingluvie et vora-
omncs aliae provinciae et tola Roma de interitu ejus citato,quippe qui de die quarto veJ quinto sepe 519
nimis exultaverunt, tantum ui omnes vestiti pil- in fertur epulatus. Notissima certe ccena memoriaj
leis manumissionum, quod tunc eral signum libe- mandataest, quamei Vitellius, fraterejus,exhibuifcj
rationis, quasi ab impio domino Liberati, victoriam in qua super ceteros sumptus duo milia
piscium et
celebrarent, — (Hier.) Ignatius Antiochiae sceundus septem milia avicellorum 519 apposita sunt. Interim
ordinatur episcopus, cum eum precesserit Evodius. Vespasianus Hierosolimam obsidens, audita Neronis
Galba. morte, a militibus iniperator creatus est. Quod au-
2S. (H. m.) Anno Dominicae incarnationis 71, ab diens Vitellius, Sabinum, fratrem Vespasiani, cum
Urbc vero condita 821, Galba, antiquissima. nobili- multis aliis in Capitolio incenso interfecit. Unde
a
tatis senator, de Sulpiciorum genere progenitus, militibus Vespasiani sub muris Urbis babito praelio
cum septuagesimum tercium gereret aetatis annum, B
superatus, cum in quandam cellulam palatio proxi-
ab Hyspanis et Gallis electus, mox ab universo exer- mam se contrusisset, turpiter indc protractus,
citu libenter imperator acceptus, statim ul Ncronis vinctis post tergum manibus, resupinato capite,
mortem audivit, Romam venit, sextusque ab Augu- . gladio ad mentum subposito, per forum ad specta-
sto mensibus 7 regnavit. IIujus privata vita insignis culum vulgi ducitur; multisque firmum et ccenum
fuit militaribus et civilibus rebus; sepc fuit consul; in faciem ejus mittentibus, minutis ictibus excarni-
sepe proconsul, sepe dux in gravissimis bellis, mili- ficatus, unco inde trahitur et in Tyberim projicitur,
tem suum ita severissime tractans,
ut, ingresso eo anno aetatis 87°, imperii autem mense 8°. (Hier.)
in castra, diceretur statimab altero ad alterum : Hi tres post Neroncm rapuerunt imperium, Galba
Disce militare, Galba venit, non Getulicus. Impe- in Iiyspania, quo missus erat cum exercitu, Ottho
rium vero adeptus, cum avarioiae vitio segnitiaque Romae, Vitellius iu Germania, regnaveruntque anno
omnes offenderet, Pisonem quendam nobilem adole- uno et mensibus sex. —
Antiochice secundus ordi-
scentem in filium regnumque adoptavit; ipseautem natur episcopus Ignatius.
mense septimo in medio Romanaa urbis foro decolla- Anni Vcspasiani.
tus est, insidiis cujusdam Otthonis, qui post eum Anno DominicaB incarnationis 72, ab Urbe condita
arripuit regnum (cf. Oros. vii, 8 H. m.). u 822. Vespasianus in Judaeam a Nerone cum exercitu
Ottho. missus, comperta morte Neronis, ab exercitu impe-
Lucius Ottho, occisis Galba et Pisone, invasit rator efflcitur; dimissoque Tito filio suo in Judaea
imperium Romanorum, ortus ex opido Ferentino, ab obsidendam Hierosolimam, ipse per Alexandriam
materno genere nobilior quam paterno, neutro ta- profectus est Romam, ubi, accepto imperio, septi-
men obscuro; in privata vita mollis, maximeque in mus ab Auguslo, regnavit annis 9; obscure
(220)
adolescentia turpis et Neronis 813 familiaris, inimpe- quidem natus (H. m. et H. E.), scd vir militari vir-
rioverodocumentumsuinon potuit oslendere. Nam tute precipuuset optiinis comparandus, utpote qui
cum hisdem temporibus quibus Ottho Galbam 516
oc- a Claudio missus in Germaniam, deinde in Rritan-
cidef at, ctiam Vitellius a Germanicis exercitibus im- niam 5!0 tricies et bis cum hoste conflixit multum-
,

perator factus esset, bellum contra Vitellium susce- que Romano imperio adjecit. Hic in imperio mode-
pto, tribus lcvibus pracliis Ottho 817
victor extitit rate se gessit. Inter cetera namque bona hanc gra-
uno apudAIpes, alio circaPlacentiam, tercio circa tiam habuit, ut inimicicias in corde non retineret,
jocum quem Castores vocant; quarto cum apud Re- in tantum ut filiam predicti Vitellii inimici sui, mu-
"jriacum in Italia victus esset levi pra^lio, ingentes
« /«»--- ltis dotatam divitiis,
— -", nobilissimo
».^-^....ji.____u traderet
tiuu.ici UJdUI/U.
marito.
tamen copias habens ad bellum, sponte semet occi- D Hic cum ab amicis moneretur 5il
ut caveret se a Ta-
r\tj n •_*J* .. -^
_rll* 00_-__T-_4i-»*:_-i_r_»-_«
anno #««.^_-_«_^*_-_ _ _ 1
rt _• •
dit, 38° setatis transacto, 9S° imperii die, scili- metio Pomposiano, de quo sermo vulgabatur quod
cet mense Hic propriis militibus tam amabilis
4°. regnaturusesset, consulem illum fecit, alludenstalj
fuit, ut plerique, viso ejus corpore mortuo, suis cavillo Quando regnum acceperit ,talis ienejkii
:

manibus interirent. memor erit. Talibus sepe verbis jocularibus amico.

Vitellius. rum iras placavit. Cumque Romam incendiis rui-
Vitellius, Romam victor ingressus, viRomano po- nisquc veteribus destitutam repararet, ac multa re-
\ARIJE LECTIONES.
814 r 518
s. dicto 4. 9 Neronis corr. neroni 9«. neroni IA 51 « 517
818 519
galbam ottho s. otho codd. h. I
deestd c . avium l b . 11 520
bntthamam 3.
bI1
pergit E 1.

NOT/E.
(220) In his numeris Ekkehardus deinceps Hieronymum sequitur, ex quo etiam regni annosetmense
1f L A V
enotavit.
1 L
l 1 _.
 :

677 GHRONIGA. - GHRONIGON UNIVERSALE. 678

gno Romano adjiciens, cum Tito filio de superatis A Quadam itaque die dum 527
recordaretur m cnena
Judaeis triumpharet, cunctisque amabilis existeret quodeadie quicquam prestitisset, dixit assi-
nulli
profluvio ventris fessus, in villa propria circa Sa- dentibus Amid, hodie diem perdidi. Anno autem
:

522
binos interiit, anno aatatis 79. aetalissuae 42° obiil in eadem villa qua et pater ejus.
20. 1. (Chr. W. — H. m.)Cujusanno primo Ti- Tantus vero plancLus fuit in urbe Roma pro morte
tus, filius ejus, Judaeos inenarrabili fame cruciavit ejus, quasi orpbani rclinquerentur a patre.
obsessos,premenseosdiversisbellicisinstruinentis. 1. (TIiEii.) Primo igitur imperii sui anno ampbi-
2.Anno dominicae incarnationis 73. Hierusalem theatrum Romae aedificavit, in cujus dedicatione
a Tito capitur, non sine multo suorum sanguine, 8 milia ferarum 528 occidit.
subversaquc civitate, 000 milia 523 Juda3orum inter- [II. m.) A. D. 82. Repentinum incendium RomaB
fecit, ut Corneliuset Suetonius refcrunt. Josepbus per triduum 1'uit. Sccundum 529 aecclesiasticam hy-
vero, qui et Josippus, unus ex Judaeis, qui ei tunc storiam (Eus. H. e. m, 12, 14), defuncto Lino,
bello prefuit, scribit undecies centena milia fame Anacletus ordinatur papa, seditque annos 12; sed
perisse etgladio, et centum milia captivorum pu- alii hoc negant 5 -°.
blice venundata. (Hier.) Utautein tanta multitudo Anno Dominicas incarnationis 83, ab Urbe condita
Hierosolimis reperiretur, causam azimorum fuisse 833, Domicianus, Vespasiani et Domitills filius,
B
refert, ob qmeex omnigente Judasorum ad templum frater Titi junior,
nonus ab Augusto, regnare coepit,
confluentes, urbe quasi carcere sunt inclusi. Opor- et annis 18 ac mensibus sex regnavit. (H. m.) Jste
tuit enim ut bisdem diebus paschae interficerentur .
primum iinxit se misericordem et modestum esse,
m"*quibus Salvatorem interfecerunt, Colligituraul moxTyberio autCaligulae vel Neroni similior quam
temomne teinpus in secundum annum Vespasiani patri autfratri, ad omnia vitorum genera progres-
et subversionem Hierosolimorum novissimam a 18 sus est, in tantum ut pro sceleribus omnibus se-
anno Tyberii caesaris et ab oxordio evangelicas pre. cundo Christianospersequerelur, primuspostNero-
dicationis anni 42, a captivitate autem quam ab nem; (H. m.)h\ qua persccutione Johannem aposto-
Antiocho passi sunt Judaei anni ducenti, a secundo lum et evangclistam ob predicationem verbi divini
anno Darii, quo reaedificabatur templum, 890; a in Pathmos insulam relegavit, et Flaviam Domitil-
* 25
prima vero asdificatione sub Salomone anni lam, filiam sororis Flavii Clementis, in Pontianam
1102. 531
insulam cum multis aliis exiliavit, multosque no-
3. A. D. 74. Vespasianus Capitolium coepit re- biles ex Romanis necavit. Hic dominum ac deum se
aedificare. appellari scribique jussit, nullamque nisi auream
4. A. D. 78, Seditio in Alexandria orta est. vcl argenteam statuam sibi in palatiostatui permi-
8. A. D. 70. Colossus erectus < st, babens altitu- ^ sit. In tantam vero mentis segnitiem devenit, ut,
dinem pedum centum et septem. remotisomnibus, solus in palatio muscarum perse-
0. (Chr. W.) A. D. 77. Josephus hystoriographus queretur agmina. Quemcumquidam percunctaretur
claruit. an aliquis esset in palatio, respondit : JSfe musca
7. (IIier.) A. O. 78. Tres civitates Cipri terre quidem. Cumque odiosus esset omnibus, conjura-
motu corruerunt. tione suorum interfectus cst in palatio, asscita in
8. A. D. 79. Pestilentia Romae tanta facta est, ut consilium uxore suaDomicia ob amorem Paridis hv-
intra non multos dies decem fermemilia hominum anno vitso suae 38°. Funus ejus per vispil-
strionis,
morerentur, lionescum ingenti dedecore exportatum et ignobili-
9. A. D. 80. Vespasianus profluvio ventris mor- ter est sepultum, senatusque nomen ejus abraden-
tuus est. dum 832
decrevit, ne quis eum imperatorem nomina-
Anni Titi. ret. Hic in artc sagiltandi tam doctus fuit, ut inter
H. m.) Anno Dominica3incarnationis8i,
(H. R. et expansos digitos hominis a longe stantis sagittam
abUrbecondita 831, Titus, Vespasiani et Domitil- transmitterct.
lae filius, octavus ab Augusto, imperium suscepit, 1. (Hier.) Hic primo anno suo eunuchos fieri pro-
et duobus annis duobusque mensibus regnavit. Hic D hibuit
etiam Vespasianus ex nomine patris dictus est, vir 2. (Chr. W.) A. D. 84. Titus decreto senatus in.
in utraque Greca et Latina, disertis-
lingfta, scilicet tcr dcos reputatur.
simus, bellicosissinms, moderalissimus, omnium- 3. (Hier.) A. D. 88. Domicianus plurimos senato
quc gcnerc virtutummirabilis, adeo ut Amor et Dc- rum in cxilium mittit 533 .

litiasgeneris humani diceretur. Tantco vero 526

lar- 4. (Chr. W.) A. D. 80. Anianusprimus post Mar-
negaret. Dumque
gitatis erat, ut nulli a se petenti cum AlcxandruT, episcopusobiit, post 22episcopa-
reprehenderetur ab amiciscur hoc faceret, respon- tus sui annum. Cui Abilius secundus successit.
dit nullum debere ab impcratore tristem exire.
8. (HiER.) A. D. 87. Quintianus 554 ex Hyspania

VARLE LECTIONES.
5
" a. sue 9«. LXVIIII El. 523
deest 9°. * u deest3. 525
autcm8. nt deest &. BM die inmar- dum—
'.
milia 8.
531
529
Secundum
B3!
— negant desuntE. 53 °
9C
add. Chronica Iheronimi dicunt Cletus,
:

qui et Anacletus. pontiam 8. adradendum 8.

b33
misit 8. 53t
itapro quintilianus codices.
(379 EKKEHARDl URAUGIENStS 680

Calagurrilanus primus Romae publicam scolam

r* 3s
A ex familia antiqua magis quain tJlara, cum tamen
salarium e fisco accepit. pntcr ejus consnl esset.apud Agrippinam, nobilem
habuit el

G. A. D. 88. Domicianus mathematicos ct phylo- Galliae civitatem, imperator factus est, regnavitque,

soohos Urbe pepulit. undecimusabAugusto, annislO, menses6, dies i:;

Anacletus, tertius a Petro, Clementi
7. A. D. 89.
Hicrempublicamitaadministravitut omnibusprin-
suceessit, sedensque ann. 12, mcnses 10, passus
cipibus merito preponeretur. Nam cum duo sint
oi
Kal. Mai. qua? ab egregiis principibus expetantur \ sancti-
est sub Trajano,6
8. (IIif.r.) b.. D. 00. Domicianus forum et multa tasdomi, in armis fortitudo, utrobiquc prudentia,
sedificia recit.
tantus in eo maximarum rerum fuerat modus, ut

(Chr. W.) A. D. 01. Hcresis Menandri

9.
et alio- quasi temperamento quodam virtutesmiscuisse vi-

derctur, nisi quod cibo vinoque paululum dedilus

runi multorum exoritur.
etGermanicis erat. Laboris patiens justiciae jurisque humani
10. A. D. 0-2. Domicianus de Dacis
l'uit,

triuinnhavit. etdivinitain repertornovi quam veterum custos.

11. A. D. 03. Domicianus prohibuit vites in ur- (Aur. V.) Multa Romano imperio adjiciebat, multa
836 beneficiaper totum orbemquibusqueprestabat;fuit
bibus scri .

Domicianus persecutionein enim bellicosus et in omnibus bonis studiosus. (H.

12 Hif.u.) A. D. 04. g
secundam in Christianos, primus post Neronem, w,)IIunccum amici rulparent, quod nimium com-
movit. Juxta
337
aecclesiastiuam hystoriam (Eos. H. munis csset crgaomnes, respondit Imperator ta- :

iisesse debetergasubjecios,quales ergaseimpera-

c. m
14, 34.) in urbe Roma Anacletus,
12 annis iu
toresesseoptarelipseprivatus. Hujusergoimperiunl
episcopatu exactis, sacerdotii sedem Clementi tra-
didit quam ille 9 annis tenuit. credebatur divinitusdatum in remedium perditict
13.' (Hier.) A. D. 05. Domicianus multos nobi- prostrati senatus Romani, pro eo quod pleraque
H3 in quibus illud
lium perdidit. magnifica illud denunciaverint ,

14. (YitaS. Dion.) A. D. 9(i. Dionisius Ariopa- precipuum, quod comix c fastigio Capitolii Attico
gita primus Atheniensium episcopus a Paulo apo- sermone clamavit halos. Ilic postca deceptus er-
:

stoloconstitutus,sed posleainGalliaspredicatordi- rore, cum persecutionem terciam moverel in Chri-

rectus apud Parisium decollatus est cum Rustico stianos, et Plinius Secundus, qui inter ceteros ju-

et Eleutherio, sub Sisinnio prefccto, anno a pas- dices, ut Tertullianus refert, persecutor datuserat,

sione Domini 64. ei suggereret, eos homines nichil morte dignum ge-

13. (Hier.) A. D. 97. Flavia Domitilla

in insulam rere, nisi quod diis non immolarent, et Christum
Pontianam exiliata est. veluti Deum, ante lucem surgentes, laudarent, a
r
^
16. (Chr. W.) A. D. 98. Domicianus a suis inter- malisvero omnibusabstinerent:rescripsit eiTraja-
fectus est. nus Christianos pro fide nullatenus inquirendos;
sicque pers«cutio sedala est. Igitur Trajanus post
Nem
1. m.) Anno Dominica? incarnationis 99, Cr-
(E ingentemgloriam domique quesitamePerside
bello

bis vero
m
condita) 849, Nerva Cocceius, opido rcdiens, apud Selcuciam Ysauria? profluvio ventris

Narniensi genilus, medise nobilitalis, admodum se- exstinctus est, anno vitso suse 63°, mense primo.

nex, decimus ab Augusto, suscepit imperium, re- die 4°, mense 5U vero 7° anni vicesimi regni sui.
Cujus exusti corporis cineres in urna aurea relati
gnavitque anno uno, menses quatuor, dies octo. Hic
in privatavitamoderatusetstrenuus,inimperiocivi- Romam, humati sunt in foro Trajani sub ejus co-
lissimum se et sequissimum prebuit. (Hier.) Hic ex lumna, cujus altitudo 140 pedeshabet, et imago sub-
decreto senatus constituit irritum fieri quicquid posita est, triumphantium more invecta, senatu et
omnium intra Urbem
Domicianus fieri jussit, et edicto suo exules omnes exercitu preeunte, solusque
revocavit. (H. m.) Dnde et sanctus Johannes apo- sepultus est. Hujus memoriae tantum delatum est,
stolus ab exilio Ephesum rediens, et aecelesiamhe- ut usque ad nostram aetatem non aliter in senatu

resibus turbatam inveniens, hortatu fratrum evan- principibus acclamaretur nisi :

Felicior Augusty
gelium scripsit, quo fidem rectam confirmavit (Cf. D melior Trajano H. R.). (cf.

1. (Chr. W.)Hujus anno primo Johannes

aposto-
Reda Chr.). Nerva vero, adoptato in regnum Tra-
lus et evangelista apud Ephesum obdbrmivit,
anno
jano morboconfectusobiit,mensequintoannisecun-
diimperiisui, a3tatis
53D
anno72. (Cf. Hier.) a passione Domini 68°, vita3 suaa 99°. (Hier
j
—
5 '*». Alexandrias tercius ordinatur episcopus Cerdo, qui
Anni. 'frajani

(H.m.) Anno Dominicaa incarnationisccntesimo, sedit ibi annis 11.

A. D. 101. Nerva jussu senatus inter Deos
re-
Urbis vero 8 " conditae 8b0. Ulpius Trajanus Crini- 2.
5* 3
tus, ex urbe Tudertina genitus, gcnere Hyspanus.
fertur .

VARI/E LECTIONES.
El.
°3
*deestE\. u \*'. & ™%-
wdeestW S3 «
fieri 9«. in u. v. s. 5.
537
Juxta— tenuit desunt
•"
deestV « expectantur El. prononciaverunt 543 •» mense-sui desmtV.
»» hTLs. codd.
5

passum.
S.

•*•
9C . add. : Passionales consentiunt Ieronimo, 3 anno Trajani Clementum
 681 CHRONICA. - CIIRONICON UNIVERSALEJ 082
k (Chr. W.) A. 1). 103. Evaristus papa quartus A luntate ejus factus est imperator,
operam tamon
ordinatur, scdensque annis 8, patitursub Trajano, dante Plotina, uxore Trajani. Unde et
glorias j

li. Kal. Novcmbris. invidens, tres provincias reliquit, quas Trajanus

8. A. I). 104. Trajahus multos Romano subjecit adjecit, Armeniam,Assyriam et Mesopotaraiam Hic
imperio. eniditissimus et
(acundissimus fuit Greco Latino-
7. A. 1). 100. Trajanus de Dacis et Scytis trium- que sermone, acutus nimis ad
interrogandum et
phavit. respondcndum, otdinata respondens
ordinatis jo-
8. (Hier.) D. 107. Terrcmotu quatuor urbes
A.
cosajocosis, maledica maledicis,
cantilenamcanli-
Asiflc subversae sunt.
Ienis,fictafictis, ita ut premeditatum credereseum
10. A. D. 109. Trajanus persecutionem quartam contra omnia. In omnibus enim
m movit in christianos, in qua Symeon, fllius Cleo-
omnia studia Athc-
niensium secutus est, in loquendo,
phuj, qui in Ilierosolimis
in canendo in
episcopatum teriuit post psallendo, in medicinaa artem
discendo, inmusica
Jacobum, crucifigitur, cum esset annorum 120; pro iii geqmetria.
(Acr. v.) Item pictorum et
quoJustus ordinatur. (Chr. W.) Ignatius quoque figulorum
scientiamhabuit,etomnia haec perfecte
didicit alia-
secundus Antiochia? episcopus Romam adductus,
......
bestus traditur;pro
-

quo terciusfleros constituitur

'i quc multa,
-, ita «v luiu
-~« ut rara esset
tasui res
CS illi
1111 non
)]i
experta et
I

B super quam credi possit s

possit"» hsec in „>o <»ha3cinmemoria retine-
(HlER.).
bat, loca, res, causas, miiites,
ct eos quos num-
11. A. D. lio. Plinius Secundus clarus habetur, quam videbat propriis nominibus
appellabat Fuit
et pro christianis agit. homo varius et "» multiplex ac
multiformis, dissi-
1 n. Alexander quintus Romanae aeccle-
12. A. D.
mulator bono et malo 5 «;et ut bonum
in
sia3 papa ordinatur, sedensque annis 10, cum Even- se osten-
deret,vitiaqua3habebatcailideabscondebat.(#m)
tio ct Theodolo patitur 8 Nonas Mai sub Adriano,
Hic pcr Quadratura, apostolorum
discipulum, et pcr
ducc Aureliano (cf. Chr. W.). Quartus Alexandria? Anstidem Athcniensem, virum fidc
ordinatur episcopus nomine Prinms, scditque annis sapientiaque
plenum, ct per Sercnum Granium
12 (Hier.).
legatum libris dc
chnstiana religione compositis
instructus, mitior
14. A. D. 113. Tres civitates Galatiae tcrrcmolu chnstianis efflcitur. (Jord.
eorruerunt.
mr.s.-E.m.)mi\\.Q*
labores sustinuit orbem circuiendo
et multa repa-
18. A. D. iii.
Hierosolimae quartus episcopus rando, Alexandriam et
Hierosolimam dudum sub-
ordinatur Zacheus, post quem Tobias quintus, Ben- versas restauravit, Judceos denuo
rebelles ultima
jamin scxtus, Johannes septimus, Mathias octavus, caede perdomuit, ablata eis
licentia
Hierosolimam
Philippus nonus Seneca decimus, Justus undeci-
introcundi.quamipseinmeliorcmstatum
um mcoioco,
ineotoJ?
mus ™, « Levi
Lcvi duodecimus, Effrem
EiTrem tredecimus,
tredecimus. L ubi nnminn»
Dominus ^
™ S„ -
i

extra
portam crucifixus est, res
Joscs vcl Joscpli decimus quartus, Judas decimus,
tauravit et Heliam de suo nomine
vocavit. (Bed*
quintus. lli quindecim ab apostolis usque ad ever-
CHR.)Obiit «s in campania apud
Baias morbo sub-
sioncm ct restaurationem Hierusalem, quse sub- cutaneo, anno setatis suae G2°, imperii 21"
Adriano facta est, ex circumcisioneprefuerunt Hie-
mense
decimo.
rosolimis a passionc Domini per annos ferc cen- 1. (Ckr. W.) Prima anno suo
lum et scx.
Alexandriam pu-
blicis, 85 * restauravit impensis.
1G. A. D. 115. Trajanus Armeniam ct Syriam ac 2. (Hier.) A. D. 120. Scnatus inter
Mesopotamiam dcos refcrt
fccit provincias. Trajanum.
18. A. D 117. Salaminam Cypri urbcm subvcrtc- 3. (Chr.
W.) A. D. 121. Alexander papa
runt Judaei. passua
cst. Cui succedens Sixtu;
papa sextus, scdit annis
19. A. D. 118. Trajanus profluvio ventris
mori- 9, patiturque sub Adriano, 8 Idus Aprilis.
Uu\ His temporibus apud Asiam supererat adhuc et
4. (Hier.) A. D. 122. Juslus
Alexandrias quintus
florebat exapostolorum discipulis Polioarpus Smir- ordinatur.
neorumajcclesiacepiscopus,etPapiassimiliterapud 8. A. D. 120. Saturnides et alii duo heresim con-
Ilicrapolim sacerdotium gerens. L» diderunt.
Anni Adriani.
10. W.-Um\.) A. D. 128. Quadratus, apo-
(Chr.
(//. m.) Anno dominicas incarnationis 1 19. Urbis tolorum diseipulus, et Aristides Atheniensis
nostcr
conditae 870. Ilclius Adrianus, genere Italicus, filius phylosophus libros de (ide composuerunt.
Adriani qui fuit consobrinus Trajani, de Adria ci-
12. (Ckr. W.) A. D. 130. Thelesphorus
vitate agriPiceni, unde et marc Adriaticum
papa 7»*
dicitur, ordinatur, sedensque annis lO,patitursubAdriano
duodeciraus ab Augusto, imperator efficitur, rcgna- Nonas Januar. (Bed.e Mart.) Hic constituit missas
Vitque annis 21. Ilic licet esset iilius consobrini 555
in sancta Dominicae nativitatis nocte celebrari,
Trajani, noluit tamen eum 5*8
adoptare. Sed sinc vo- et temporc sacrificii Gloria in cxcelsis cantari.

VARI.E LECTIONES.
rcian 9C «' u ^smtQ^ " 8 teestw "» posset ™ ^ w
„
P-
lT.M
8.
mJ
o.autcm 9<\ 5" L "

publice 9° 555 s. nocte de n. 8.

4. potcst 8. ac 8. in m. El ubi c est d e '

Patrol. CLIV. 99
m EKKEHARDl URAUGlENSlS 084

(IIier.) Antiochiac 4 US episcppus Comelius ordi- A 11. A. ll>0. I). Apollonius Stoicus Calcedonieus
natui'. claruit.

43. {Ohr. W.) A. l). 131. Nicopolis et Caesarea 14. A. D 153. Crescens quidain Cynicus phyloso-

terremotu corruerunt. phus in Justinum, nostri dogmatis phylosophum,

i 4.(11 ieii.) A. D. 13-2. Eumenes Alcxandriac sex- perseculionem movit, quia illum gulosum et phylo-
tus ordinatus
556
, sedit annis 13. sophiae prevaricatorem cssecoarguil, in qua pcrse-
19. \Chr. W.) A. I). 137. Hierosolima ab Helio cutione Justinus gloriose pro Christo sanguinem
Adriano restaurata et ab ejus nomine Helia vocata fudit.

est. 15. A. I). l!)4. (Eus. H.e. iv, 13.) Antoninuscom-

v.O. (IIier.) A. D. 138. Marcus Hierosolimae ordi- motus heresi Crcscentis, univcrsis Asi:e plebibus
natur episcopus primus ex gentibus, cum antea scripsit cpistolam pro cbristianis.
561
fuerint quindecim ex circumcisione. 16. A. I). R5B. (IIieu.) Alexandriae Celadion
21. Johd. Der. s.) A. D. 139. Adrianus morbo ordinatur octavus, qui sedit annis 14.

subcutaneo moritur. Hoc regnante, Aquila Ponticus 20. A. I). 1159 (Chr. W. — IIier. — Beda; Mart.)
Seripturas sacras de Hebreo transtulit in Grecum. Anicetus papa decimus ordinatur, qui sedit annis
Anni Antonini. Anni ab initio 4100. 10. Sub quo Policarpus Romam veniens, multoa
B quos Valentini Cerdonis error sub-
(H.m.) Anno dominicae incarnationis 140. Urbis correxit, et

conditae 891. Antonimis Fulvius Boionius, qui pro- vertit. Ilic crgo Anicetus constituit, ut clerus co-

pter clementiam postea cognominatus est Pius, ge- mam non nutriat, passusque est sub Marco et Se-

nere 557 claro, sed non admodum vetere, tercius de- vero 10 Kalend. Maii.
cimus ab Augusto, sortitus cst impcfium rcgnavit- 21. A. D. IGO. (IIier.) Hierosolimae post Marcun
que annis 22, menses tres. (Auu. X.—H. m.) Iste ordinatur Cassianus 17 us , deinde Publius 18 us Ma- ,
1

ab Adriano adoptatus est iu filium, cujus ct gener ximus 19 us , Julianus Caianus 21 us Sim-
562
20 us , ,

fuit,vir insignis, ct qui merito Numae Pompilio con- machus 22 us

Gaius , 23 us
Julianus24 ,!S Capito2S5 us
, ,
.

feratur, sicut et Trajanus Romulo aequatur. Vixit 22. A D. 101. Antoninus obiit apud Dorium vil-
ingenti honestate privatus, major in imperio, nulli lam suam.
acerbus, cunctis benignus, in re militari gloriae Anni Antonmi Veri.
moderator, defendere magis provincias quam am-
(//. m.) Anno dominicae incarnationis 162, at
BS8
pliare studens, viros a?quos ad amministrandam
Urbe condita913.Marcus Aurelius AntoninusVerus
rem publicam quercns. Et cum orbem terrae nullo
C 14 us ab Augusto 563 imperium adeptus est, in qm ,
bello per annos 22 auctoritate sola rcxcric, adeo
regnavit annis 19. Iste haut dubie nobilissimus fuit
tremebant eum et amabant cuncti reges et naliones
quippe cujus origo patema a Numa Pompilio, ma-
ac populi, ut parentcm sive patronum magis quam
terna vero a Solentino rege pendebat. (Aurel. Vicr.^
dominum vel impcratorem eum reputarent,omnes-
Hic omncs virtutes et caeleste habebat ingenium, el
que in morem caelestium propicium optantes, de
in calamitatibus publicis factusest quasi defensor.
controversiis inter se judicem poscerent. Obiitau-
et si in illis temporibus ipse non fuisset, sine dubic
tem anno vitse siue 77.
Romana perisset. (H.m.H. R.) Iste propin-
gloria
1.(Chr. W.) Primo hujus anno Yginus papa oc-
qimm suum Lucium Annium Antoninum Severum.
tavbs ordinatus, sedit annis 4, decessitque 4 Idus
qui erat gener Antonini Pii, nova benivolentiacon-
Januar. (Bed.e makt.) Hic clerum constituit et gra-
dus distribuit.
sortem imperii 1'ecit, tumque primum Romana m
publica duobus aequojureimperiumamministranti
2. (Chr. W.) A. D. 141. Valentinus et Cerdo
bus paruit, cum usque ad illos semper singulosha
aecclesiam impugnant heresi.
buisset augustos. Hi bellum contra Parthos gesse-
3. (Hier.) A. D. 142. Idem heresiarchae Romam
runt, ad quod tamen Lucius Annius Severus perr-
venerunt.
r\ exit, multaque et ingentio per se ducesque suos,
1.(Beda.) A.D.143. Justinus phylosophus librum
percgit, rcdiensque cum victoria, in Venetia obiit,
pro christianareligionecompositum Antoninoobtu-
anno imperii 11°, sicque Marous Antoninus iterum
lit eumque benivolum erga christianos fecit.
solus imperium obtinuit.
55. (Chr. W.) A. D. 144. Pius papa nonus sedit
559 1. (IIier. et H. m.) Primo hujus anno Vologesu3
annis 155 ; migravit 5 Idus Julii.
rex Parthorum post victoriam Trajani tunc primum
6. (Hjer.) A. D. 14S. Antiochiae quintus consti-
rebellans, vicinas sibi Romanas provincias depopu-
tuitur episcopus Heros.
ordinatur latus est, contra quem Lucius Anniusprofectusest.
7. A. D. 146. Alexandriae septimus
Marcus per 56 °
annos 10. 2. (Hier.) A. D. 163. Lucio caesari Athenis sacrr

VARLE LECTIONES.
«• ordinatur sexlus. sedit. 15. sextus ordinatur seditque 10. ord. sed. El. 557 g. c. s. n. a. v. desum
E 1. ^ita E 1. deestrell. ™
migravitque E I. 56 ° sedit per E 1.
561
peladion l b 562 julius . 5. 9C . julius
563 C
XX1 US simmachus 10.
.
ab a. desunt 9 .
 685 GHRONIGA. - CHRONIGON UNIVERSALE.
080
ficantiignis in coelo ab occidente in opientemferri A missoqueei fortissimopalestrita, indomo V,
tilia
visus est
nieumstrangularifecit, anno a.tatissua.32.Qui
A. D. 104. in
3. Frontoorator insignis habetur, qni
tanlaexecrationefuitomnibus, ut bostisbumanige-
Marcuin Antoninmn Verum Latinis litteris erudi- nerisetiam mortuusjudicaretur.
vit.
(H.er.)H.c primoimperii sui anno de
1.
4. A. D. 1GS. Seleucia urbs Assyriae Germa-
cumtrccen- nisfeliciter triumphavit. Julianus
Alexandria. deei-
lis milibus hominum a Romaniscapta cst. musordinatus, sedit annisdecem.
6. A. D. 107. Orta persecutionequarta a Nerone,
3. (Chr. w.)k. D.
183.Panthen< us 588 et Clemens
sub his regibus Policarpus et Penius et alii multi AIexandria3 claruerunt.
passi sunt. 4. (Hier.). A. D.184.
Hierosolymis ordinaturMa-
8. W.J A. D. 109. 56 * Sother papa ll u " or-
{Chr.
ximusepiscopus 26™ postquem Antonius27™,
dinatur, sedensqueannis 9,decessit 11 Kal. Mai. Va-
lens 28™, Dulichianus 29-,
Narcissus 30™ Dius
(IIieh.) Agrippinus Alexandriae nonus ordinatur 31«, Germanio 32«, Gordius 33«, item
episcopus. Narcissus
qui supra. Horumepiscopalus anni
9. A. D. 170. Theophylus, vir sapiens, ordinatur
et tempora non
sunt cognita B89
.

Antiochia. G us
10.A.D.
.

.71. (E.s. _.
21,...) Ci „„ is n,s , ,v,
B
S cH„,
(

.
'
"'
"'
,88 "
"^ *'«*"«™ -
Gorinthiorum episcopusclarus habetur, sed et Pi
(Hier.)A. D. 190. Scrapion *>
10.
nitus Cretcnsiscpiscopus, Mclito Sardensis, Philip- Anliochia. or-
di natur episcopus 8™.
pus 565 et Apollinaris, Musanus etModestus, etprc-
11. (Chr. W)k. D. 191.
Victor papa 13™ordina-
cipue Hyreneus Lugdunensis episcopus.Egcsippus
tur, sedensqueannislO,patitur
quoque his temporibus claruit, qui subAnicetopa- sub Severo Septi-
mo «« 12 Kalend. Mai. (Hier.) Demetrius
pa Romam vcniens, usquead Eleutherium papam ordina-
tur Alexandriae U us seditqueannis'43 572 ,
permansit, mullaquc ingeniisuimonimentareliquit. .

12. A. D. 192. Serapion 873 Antiochia. ordinatur

11. A. D. 172. (V. supra.) Lucius Annius Antoni- US
episcopus 8 .
666
nus Severus
AureliusMarcusAntoninus
obiit, et
13. (Chr. W) A. D. 193. Aurelius Commodjjs,
Verus regnum solus obtinuit,scd Lucium Commo-
omnibus incommodus, strangulatur.
dum filium suum regni consortcm fecit (Hier.) Helvius Pertinax.
12. A. D. 173. Mclito Sardensisepiscopus apolo- Anno dominica. incarnationis 194. l
T
rbis condita.
geticum Antonino imperatoripro christianisdedit.
948. Hclvius^Pertinax, 16™ ab Augusto
10. A. D. 177. Antiochite 7 US ordinatur Maximi- suscepit
lmperium, regnavitque menses sex.
nus. (H.m.) Ilic ex
libertinopatreinLiguria natus, cum prefecturam
17. A. D. 178. Eleutherius papa 12 us ordinatus, Urbis ageret, jam septuagenarius ex
sedensque annis senatus con-
13, decessit 8 Kai. Junii. Adhunc sultosuscepitimperiumcoactuset repugnans ;un-
Luclus rexBritannia. litterasmisit,rogansut bapti-
de ct Pertinax dictus est
per multos labores ad ;
zaretur, quodetimpetravit. Chr. W. et Bedam).
(cf.
summosprovectushonores; quiin tantum certavit,
10. A. D. 180. (C/ir. W.) Antoninus in Pannonia utfortunaepilavocaretur.(JoRD. Der.s.) Hic, obse-
moritur.
crante senatu, ut uxorem suam vocarct
Anni Commodi. augustam
filiumque suiun dBsarem: Sujicere, inquit,
debet,
(H. m.) Anno dominica. incarnationis 18i,Urbis
quodegoijyseinvitusregnavixumnoiimercrerAhmc,
veroconditaB 932. Lucius Aurelius Commodus An-
septimo raensc sive, ut alii volunt. (II. m.)
toninus, filius Marci Antonini Vcri, octogc-
15™ ab Augu- simo primodie occidit in palatioDidius
SalviusJu-
sto imperium accepit, et annis 12 ac menses8 rc-
lianus,jurisperitusMediolanensis,virnobilis,nepos
gnavit, nichil patcrnum babcns, nisi quod
contra Salvii Julianiilliusqui subdivoAdriano Ieges com-
Germanosetipsefeliciterpugnavit. HicSeptcmbrem posuit, factiosus, preceps,
regniavidus.Occisoau-
mensem adnomen suumtransferreconatus cst, ut tem Helvio Pertinace, idem Julianus rem publicam
fiommodus dicere tur. In luxurnset omni sordc vi- D invasil, sed non ™
uUra soplein menses ,, nnvit t

vit jsenatores multos B67 interfecit,

maximc quos Hoc cnimtemporcNiger PisceniusApud Antiochiam
vidit nobilitatc et sapientia
prcccllere, interquos etSeverusSeptimus 878 in Sabaria Pannoniae elevan-
jetSalviumJulianumlegislatoremoccidit. Huic Mar- tur imperatores.AbhocSeveroJuUanus bello civili
ltialibertinigencrisuxorfuit,formactmcretriciisar- victus est apudpbntemMolbium, etfugiensinpala-
Kibuspollens. Qu_e cum animumejus penitus devin- tium captuscst,et cxtenta ccrvice morc damnato-
xisset, egressoe balneovenenipoculumobtulit,im- rum decollatus est.

YkRIJE LECTIONES.

m.T
ww ' 9 / ""P^sophusO". ^inmarg.
M* _J 69,anftherus
,
supjj. 8. deest 9°. antonius 4. " multos-
Sf*?n
Kffl
10
.
>
{
i'
4. pantheus 3. 9«. omniadesunt
l
" _septimio_.«»XLir.96.
, i,
«* Hac des.
10.
1U,
1 1.
569

cf, a.
nota 8. 57 ° serapion
190.
"

belius 8,
-
et ita infra.
VIIP* de-
ii usira 9°. 570
vu™4. septimius 8. 9°. 10. septimus corr. septimius E. i
681 EKKEHARDl URAUGIENSIS B*

Anni Sevefi< A lem advers'.is 580 eosquicum Judaeis paschacelebra-

incarnationis
bant S81 .

(H.m.II. E.) Anno dominicse

195, ab Urbe condita946. SeverusSeptimus ade- m {Chr. W.)k. I). ducentesimo Severus Parthos
6.

regnavitque et Arabas superat.

ptusest imperium, IT* ab Augusto,
S82
9. A. D. 203. Zepherinus papa 14US ordinatur,
annis |7, menses3. Iste oriundus ex Africa solus
sedensque annis 18, migravil 7. Kalend. Septem-
memoria omnium ex Africa imperator fuit. Primum
bris.
lisci advocatus fuit, mox militaris tribunus, per
10. A. D. 204. Persecutio quinta facta cst in chri-
multadeindeet variaoflHciausquead amministratio-
slianos, inqua 88S inter multos alios Lconides, paler
nemtotiuspublicaerei pervenit;etquiaHelviumPer-
vo- Origenis passus cst pro Christo (Evs.H c.,\\. 3.)
tinacemultusestinJulianOjPertinacem se dici ;

ipse vero Origenes octavum decimum agens astatis

luit.Bellamultafeliciteregit, exquibus maximumin
annum, in mnltisque proficiens, grammaticametiam
Britannia,ubi,utreceptasprovinciasinsecuritatete-
gentiles docebat, multosque ad fidem convertehat,
neret 578 vallum firmissimum, crebris turribus su-
,

mari ad marc inter quos Plutarchum et fratrem ejus Ileraclam,

perpositis, pcr 132 miliapassuum a
quorum Plutarchius ctiam martirii palmam conse
perduxit, ibiqueapudEburacum moritur, annovitae
smce 6S°,imperii,18°.Duosfiliosreliquit,BassianumB<^^
prelatus esL
ct Getam, sed Geta hostis publicus judicatus est,
11. (IIier.) A. D. 205. Alexandcr o)) confcssioncm
Bassianumverosuccessoremreliquit, cuinomen An-
Christi ciarus habetur.
tonini imponi voluit. Hujus tempore persecutione
[Chr. W. A. D, 207. Perpetua et Felicitas bestiis
quinta in christianos facta, multi pro fide Christi
deputantur Kartagini.
coronati sunt, inter quos et Leonides, paterOrige-
15. (IliEn.) A. D. 209. Severus bellum in Britan-
nis martirizatus esl.(Chr. W.— Jokd. De r. s.) Hoc
38i
nos trausfert.
regnante Samarites quidam Symmachus, Judaso-
10. A. D. 210. Tcrtullianus omnium ore cclcbra-
rum factus proselitus, item divinas Scripturas ex
tur.
Hebreoin Grecum transfudit, suamque editionem
(vi,14)
17. A. D. 211. Origcnes Alexandrioo studct,
condidit.Sedhic,utin a^cclesiasticahystoria 583
18. A. D. 212. Severus Eburaci moritur in
legitur, Hebioneus fuit, quae est heresis asserens,
Britannia.
Christum, de Joseph ct Marianatum, purum homi-
Anni Antonini Caracalla\
nem etlegemritu,Judaeorum servandames-
fuisse,
(H. vi.) Annodominica3incarnationis213, ab Urb<
se.Commentariosetiamquosdamidemconscripsityn
condita 96S. Marcus AntoninusBassianusCaracalla,
quibusconaturde EvangeliosecundumMatheum au-
filius Severi 18 us
ab Augusto, succcssit patri ir
ctoritatemsuas hereseos confirmare. (Jord.) Post
imperium,regnavitqueannis scxmensesque 58e duos
hunc anno pene tercio Theodotio Ponticus item
579 Hic Bassianusa nomineavi materni dictus, rogatu
suam in eodem opere editionem fecit.
patrisa senatu appellatus est Antoninus. (Aur.. V.
1. (II[ER.)Primo anno Severus Julianum interfe-
Et quia plurimas vesteset Gallia deferens, talares
cit, scque Pertinacem appellari precepit.
caracallas exhis 587 fecit, populumque his vestibus
.2A. D. 196. Clemens AlexandrinaB aecclesiaepre- indutuniad salutandum seingredi precepit, Cara-
sbiteret Panthenus Stoicus phylosophus, in dispu- calla nuncupatus esti/. (. m.) Ilic morum fere pa-
tatione dogmatis nostri disertlssimi, adhucflorue- ternorum paulo fuit asperior et minax, impatiens
runt. fuit libidinis, in tantam ut novercam suam Juliam

Narcissus Hicrosolimitanus episeo-

3. A. D. 197. duxisset uxorem. Hic, conspccto Magni Alexandri
pus ctThcophylusCrcsariensis, Policarpus quoque corpore, MagnumseatqneAlexandrumjussit appel-
et Bachilus, Asianse provinciae episcopi, insigncs lari,adulantium fallaciis eo perductus, ut truci
habentur. frontcet ad lajvumhumerum conversa cervice, quod
Asia in ore Alexandri notavcrat, incedens, fidem vultus
4. A. 198. (Beda Chr.) Questione orta in

nter episcopos, an secundum legem Moysi li die

D simillimi persuaderetsibi. IsadversumParthosmo-
mensis primi paschacelebrandumesset, Victor papa iens expeditionem, apud Edissam secedens ad<
datislatelibellis,constituit, diedominica paschace- cia naturalia, amilite, qui quasi ad cuslodiam se-
588
predecessor cjusEleutherius,a.l4.
lebrari, sicut et quebatur, interfectus cst, anno cetatis sua3 44.

1. (Hier,) Primo hujus anno Asclepiades episco-

luna primi mensis usquein vicesimam primam. Cu-
jus decretisfavensTheophylus,Ca3saria3 Palestinae pusnonus Antiochise ordinatur.
episcopus, cum ceterisepiscopis, quiin eodemcon- 2. Ecs. H. e., vi, 7.) A. D. 214. Alexander epi-

cilio crant, scripsit synodicam epistolam valdeuti- scopus Capadoeiie cum locorum sanc torum desiderio

VARLE LECTIONES.
septimius 4. i>. septimus corr. septimius E. l. septimuscorr. septunius i
77 b 573 possideret
. 3.
s,¥
57»
m
582 883 qua
editionem 9°. ^80 ad 9».
r 81
celebrant corr. celebrabant 9 C . celebrant 10. ll.
'
zephyrinus S.
Leonidc patreor. utdictum cst passo p. ciir. ipseorig. E l.
58I
britannos4. 5. britannios 9 C 583 . s. septi-
mium8. 8M mensibusque duobusEl, 587 exh. des 9 C 583 deest E 1, .
 689 CHRONICA. — CHRONICON UNIVERSALE. 690

Hicrosolimam tendcrot,vivcntcadhuc Narcisso epi- A assequi nondum potcrat,in sc transfercns,muliebri

scopo ejusdem urbis 30 mo pcrscnilis aetatis viro, et
,
nominc Basianam se pronasiano 50;i
jussitnppellnri,
ipsc ibiordinatusest episcopus,Domino ut id fieret Vestalem virginem quandam quasi in matrimonio
per rcvelationem precipiente.Hic itaque Narcissus jungenssibi, abscisisque genitalibus, Matri Magnae
miroesanctitatisvia fuit,qui inter plurimavirtutum se eonsccravit. Hic Marcellum consobrinum suum,
insigniain vigiliis paseb;c,ciim olcuni luminaribus qui postea Alexander dictus cst,ca3sarem fecit.Post
decssct, aquam infundi jussit, quam benedicens triennium vero c', menses8 cx quo rcgnarc crpit,

oleum fecit.Postea a quibusdam malosibi consciis Roma3 tumiiltu militari cum matre sua interfectus
cum judicium ejus formidassent,noxioquodam cri- est, anno astntis
59
1G, corpusque cjus pcr Urbis
'

mine infamatus est; quorum unas ita ul non igni vias morccanini cadavcris tractum est a militibus,
consumcretur, vera se dicere testabatur, alius ne cavillo militari appellantibus eum indomit® rabi-
morbo regio corrumperctur, tercius ne luminibus dsequelibidiais catulam. (Beda.) Ilyppolitusepisco-
privaretur.El quamvis nullus, qui vitam ejus nove- pus. multorum conditor opusculorum, canoncm
rat, illis licet jurantibus erederet,ille tanien molc- temporum quem scripsit bucusquc perduxit qui
589
slias,non fcrcns ct quietam vitam diligcns,sub- etiam sedecennalem paschas circulum reperiens,
tcrfugit,ct insccretioribuslocis perannos dclituit. g Eusebio, qui decennovennalem composuit, occasio-
Primus autcm illc tcstis, cx parva scintilla nocte nem dedit
domo sua sticcensa, cum omni
consum- familia igni
1 . Primo Aurelii anno Calistus papa 15 u3 ordi-
ptus est,alius regio morbo a pedeusqueadverticcm
Datus,sedit annis quinque, passusque est sub AIc-
corruptus est, tercius priorum ccrnens exitum,tan-
xandro impcratore 2 Idus Octobris (cf. Chr. W.)
deinconfessusestreatunisuiim,eteousque ad verti-
(•cnicorriiptusest,terciusprioriim cernens exitum, 3. (Hier.) A. D. 223. Nicopolis,qua3 priusEmmaus
tandcm confessus cstreatuin suum,eteo usquc pc> vocabatur condita cst,legationisindustriampro ca
infletibus[quousque 590 liiminibus privcratur].
Stitit suscipicntc Africano temporum scriptore.
Narcissus vcro cum non invcniretur, necessarium 4. (C/ir. W.) A. D. 224. Aurelius militari tuinul-
visum est episcopis,ut ordinarent pro eoalium,cui tu occiditur.
noinen Dius; cui post parvum tcnipussueccssitr.cr-
Anni Alcxandri.
manio, ct huic Gordius. (Ecs. H. e. vi, 8.) Cum
Anno dorainicas incarnationis 223, a conditione
ecce subitoquasircdivivus apparuit Narcissus,nir
Urbis 070. (Cf. Severus
Joud. Dc r. s.) Aurclius
susque rogalu fratrum loco suo cst rcstitutus; cui
Alexandcr, ignobilis forlunaj, 21 us
ab Augusto im-
jam centum et sedccim annorum Alexander divino
C perator factus cst, juvenis admodum, ab exercitu
monituvivo successit, et cum co ajcclesiam stenue
caosar noininatus, a senatu augustus, rcgnavitque
rexil.
59S
7. (Jor.i». Dc. r. s.) A. D.210. Editio quam nomi-
annis 13. Ilie Mammeam matrem suam pic et

nninus quintam Hicrosolimis est inventa. unice dilexit,pro quo omnibus placuit. (H,m.) Illa

(H. m.) Anno dominica incarnationis 220, ab vero ei multum dominata,eo usque illum coegit,ut
Urbc condita OTl.Opilius Macriuus, qui prefectus illa ipsa permodica, si qua mensaa superessent
crat pretorii 19 us
quamvis scmesa, alteri convivio rcscrvarenlur.
ab Augusto,imperatorefficiturab
(Beda.) Quce tamcn postca Origenem presbiterum
exercitu cufn Diadumeno filio suo , regnansque
audire curavit, eumque Antiocbiam vocatum hono-
aniium unuin ct mcnses duos, abcodem exercilu
rifice tractavit, ct co audito, christiana facta est
apud Archelaidem tumulante occidetur cum li'io.
(W-m.) Alexander itaque;susceptobelloadversus
5 "
(Hier.) Antiochias ordinatur Philetus episcopus de-
cinius.
Persas,Xersen rcgem eorum gloriosissimc vicit,
militarem disciplinam sevcrissime rexit, Ilom;e
Anni Aurelii.
quoque favorabilis et amabilis fuit. Cujus tcmpore
(H. m. et //. R.) Anno dominic» incarnationis
Taurinus in oriente surapsit iinpcrium, Julianus
221,Urbis vero 072 Marcus Aurelias Anto-
con<lil.;e
Maxiinus in Gallia.Alexauder vero apud Mogontia-
nius Varus,qui putabatur filius Antonini Caracalla3 D
cx consobrina sua occulte stuprata, vicesimusab cuiii positus, cum videret sc a militibus deseri,
optavit u t aliquiscum occidcret. Cumque ei unus
Augusto imperator faetus, regnavit annis quatuor.
(Joitn. Dc. r. s. —
H. m.) Hujus matris avus Basia- cum gladiooccurrissct,ineol)voIutocapitecerviccin
507
impe-
mis saccrdos fuit solis,qucm Phenices Heliogaba- prebuit, statimque periit, anno vitac 20°,

lum 591 nominaiU, unde et iste llcliogabalus dictus rii (Jord. Dcr.s.) Sub cujus item imperio iu
13°.

Nicopoli Actiaca, id est in Epyro,editio quamsex-

cst,saccrdos ct ipsein templo Heliogabali. Is cum

Romani ingcnti militum ct 592 senatus expectatione tam dicimus invcnta cst.

vcnissct,probris omnibus se contaminavit, impudi- 1. (Chr. W. Dic primo rcgni sui annoXersen rc-

cissimeque vivcns,nullum obscnenitatis gcnus oaii- gem Pcrsarum vicil.

sit.Cndect cupiditatcmstupri,quainnafur;edefectu 2. A. D. 226. Urbanus papa 1G US ctTieitur, sc-

VAHLE LECTIONES.
m dec8tfr. 59 °
hac solusFA. eliogabalum 591
6. eliogabalum. 4. 9C 5 " ac {i. m bassiano 8, 9°. 10
m a. sua3 9 c .
B95
decst El 596
adversum El. 597
. v. sua? 9 C .
601 EKKEHARDI URALTIEXSIS 692
denaque annis 8, miiltos convertit a fidem et ad I A habetur; qui in cronicis quae scripsit rcfert sc
martyrium exhortatus m
est, ipsequo passus est Alexandriam properasse,Arad;e opiuione celeberri-
sub Alexandro, 8 Kal. Junii. ma provocatum.quemetindiviniset in humanis et
4. (Hieii.) A. D. 228. ipianus juris eonsultus, p!iylosoj)liieis studiis
I
atque in onini Greca doctrina
asscssor 41exaudri, claruit. instructissimum faina loquebatur.
7. A. I). -231. Antiochiae constituitur Zebennus 2. (Eus //. e. vi, 22.) A. D. 242. Origenes in
episcopus ll us .
Caesarea Palestinae Theodorum,cognomento Grego-
10. Chr. W.) A. D. 234.Pontianus papa 17 ua
((](.
rium, et Antli nodorum.fratrem ejus, postca Ponti
ordinatus sedit annis sex, pa^susque est sab Ma- episcopos insignes, divina imbuit sapientia.
Jtiniino, [-2 Kaiend. Decembris. (Hna.) Beraclas 3. ([[. m.) A. D. 243. Porphirius, Plotini Plato-
Alexandrise ordinatur 12 us . niei phylosopbi auditor, llomae clarus habetur.
U. A. D. 23S. Origenes de Alexandria in Pale- 4.(H.m.) A. I). 244. Theopompus Cheronice m
stiiKc CaBsaream transit. etNicanor sophista Athenis claruerunt.
13. A. !). 237. Alexander Mogontias occiditur. 5. A. D. 24S. Gordianus bellum Parthis intu-
Anni Maximini. lit (ef. Ckr. W.).
(//. Anno dominicae incarnationis 238. Urbis
m.)
B G. A. D. 246. Gordianus a Philippo interficitur.
condilae 989. Julius Maximinus, genereTrax, ordine Anni Philippi.
miles, 22 us a!) Augusto, imperator factus est,sola
{H. m) Anno dominicae incarnationis 237. Urbis
militum voluntate,sine senatus auctorilale, regna- conditae 998.Marcus Julius Philippus, 24 us ab Au-
vitque annis tribus. Ilie persecutionem sextam a gusto, invasit imperium occiso Gordiano, ct una
Nerone in ehrislianos exercuit. IIujus tempore duo cum filio suo Gaio Julio Saturnino Philippo regna-
Gordiani, pater et imperium 5 " arripuerunt,
filius, vit annis 7. Isti omnium imperatorum primi Rome 60S
sed unus post unuminterierunt. Maximinusautem, christianieffecti sunt,et in ipsis paschae vigiliiscum
beilo adversus Germanos susceptoetfeliciteracto, jungi vellent sacrificiis et communicare,a Fabiano
apud Iqaileiam aPuppiano quodam interfectusest pontifice Romano non permissi sunt, nisi prius con-
cum liiio adhuc puerulo 60 °, cunctis militari loco fiterentur peccata sua ct inter pcenitentesstarent.
clamantibus,ex pessimo genere nec catulum haben- Quod illi suscipienteslibentissime,divinum sibime-
dum fore.
tum et plenissimam christianitatis fidem rebus et
2. A. D. 239. Maximinus persecutionem sextam opcribus comprobant 606
inesse. (IIier.) His anno
mcvit in christianos, in qua cum Pontianus papa jam 607
tercio imperantibus,millesimus annus con-
occubuisset, Antheros ei successit 18 us papa, sed ditae urbis Roma3 impletusest: quo sollcmpniter ab
p
post mensem unum diesque tredecim et ipse passus ~"
omnibus celebrate, innumerabiles bestiae in circo
est, 3 Nonas Januarii (ef. Chr. W. magno interfectae sunt, ludique theatrales in campo
Anni ab inicio 4200. Martio celebrati,tribus diebus ac noctibus populo
3. A. I). 240. Fabianus papa 19 us ordmatur, se-
pervigilante. (II. m.) Ambo deinde,scilicet pateret
dens 601 annis 13 et menses 11, passus est sub De- filius.ab exereitu interfecti sunt, patcr Veronae,
cio, [3 Kalend. Febr. Maximinus imperator Aqui- inedio capite supra ordines dentium preciso, filius
leaeoeciditur. (Bier.) Antiochiae Babillas ordina- vero Romse, cuni esset annorum 12. Ilic adeo se-
tur 12 u \ veri fuit animi, ut jam a quinquennii «eetate nullo
Anni Gordiani, cujusquam commento ad ridendum solvi potuerit-
(II. m. et //. R.) Anno dominicac incarnationis patremqueludissecularibus petulantius cachinnan-
condita 992.Gordianus, nepos Gordiani
21 i,ab (Jrbe tem, licet adhuc puer, vultu aversato notaverit.
ex ortus Roma) ex clarissimo patre, 23 us ab
filia,
1. (Chr. W.) Philippus primo regni sui annoPhi-
Augusto imperalor creatus regnavit annis G. Hic lippum lilium suum 608 consortem regni fecit 609 .

cum Romam vemsset,Puppianus et Balbinus fra- 3. (Hii:r.) A. D., 249. Alcxandriae Dionisus ordi-
tres,qui occiso Maximino imperium invaserunt de natur episcopus 13 us (Chr. W.) Annus ab Urbe
.

rustico generc,inpalatio interfeeti sunt.Gordianus D condita millesimus festive celebratus est Romae.
autem admodum pucr, cum Tranquillinam eos du- G. (Hier.) A. D. 232. Philippus urbcm nominis
xissetuxorem Romae,ad orientem profectus bellum sui construxit in Tracia.
Parthis intulit quo feliciter gesto,Persas ingenti-
',•
7. A. D. 2ii3. Philippus senior Veronac, junior
bus prseliis afflixit, et cum rediret, a Philippo, quj occiditur Romae.
post eum regnavit occisus est, anno vitae 603
vice- Anni Decii.
simo. (H.m.) Annodominicae incarnationis234,abUrbe
1. (Beda.) IIujus
anno primo Julius Africanus condita millesimo quinto.Decius in Pannonia infe-
cronographus inter secclesiaticos scriptoresnobilis riori Bubaliae natus, 23 us ab Augusto,invasit impe-

VARI.E LECTIONES.
538
coarlus 9 C C99
•">
regnum o .
600
paryulo El. 601 sedensque El. 6M traquillam El. 60S
v.
C 6C * i05
su33 9 . cheroniae E 1. desstE 1 comprobant El. 607 deest. 9°. 608
s. f. S. 609
facit ».
10. 11.
 693 CHRONICA. — CHRONICON UNIVERSALE. 604

rium, intcrfectis cjus fraude Philippis, hoc est patre A persecutionc, Fabianus papa 19 us passns est, 13
ct filio, et 30 mensibus regnavit 61
°, id est duobus Kal. Febr. Cui Cornclius viccsimus succcdcns, sedit
nnnis et dimidio. (Hier.) Quidam autem scribunt, annum 612 et menses septcm ct dies aliquot, licet in
cum uno tantum anno rcgnassc; sed hoc multum aecclesiastica hystoria (vn, 3. Cf. vi, 29) legatur —
discordat
611
passionibus sanctorum qui leguntur si tamcn scriptorum liber dcpravatus non est
vitio

sub eo passi fuissc, (Jord. De r. s.) Nam cum lega- — tribus annis sedem tcnuisse, quod rationi tcm-
tur Fabianus papa 14 to sui episcopatus anno marti- porum Decii non videtur convenire (cf. Hier., —
rium sub illo accepisse, ct huic Cornelium triennio Eis. II. e. vi. 9). Alexander Hierosolimitanus epi-
in sedo successissc itemque sub eodem passum scopus, Narcissi successor, cursum bonumconsum-
fuisse, Sixtum quoque et Laurentium et Ypolitum mavit, cui Azabbanes successit. Antiochenus quo-
aliosque quamplures, stare non potest, ut tot sibi que prcsul a_ qualiter Alexandro decertans, in vincu-
in Romana sedc succedentes uno anno truci.laverit, lis morilur, post quem Fabianus 13 us constituitur.
maxime cum Cornclius, ut aecclesiastica docet hy- 2. A. I). papa 20 us passus est 18
2_b\ Cornelius
storia (Eus. II. e. vn, 3,) Lriennio sedcm tenuerit. Kal. Octobris; cui succedcns Syxtus papa21 us se- ,

I Unde ct de ipsorum quoquo pontificum successione dit menscs 10.

questio animum pulsat quomodo, Decio regnum vel g 3. A. D. 2S0. Syxtus papa passus est 8 Idus Aug.

uno vcl duobus ct dimidio anno tenentc. Cornelius cum aliis. Passi sunt hoc anno Polochronius epi-
cpiscopatum Romanum tribusjuxta aecclesiasticam scopus cum multis, Abdo 613 et Sennes, Olimpiades
hystoriam annis tenuerit, eique Lucius pcr octo ct Maximus, Laurentius post Syxtum, Ypolitus cum

nienses, Stcphanus vero per biennium, dehinc Six- sociis suis, aliique quamplures (cf. Mart.) Dioni-
tus per undecim annos, exin Dionisius per novem sius papa 22 us post Syxtum ordinatus, sedit annis 61 *
annos succcsserit, cum per omnem a^cclesiam Cor- duobus, menscs 5.
sub
nclius ct Sixtus, cujus diaconus erat Laurentius, Anni Galli et Volusiani.
Decio passi predicentur, Lucius vcro et Stephanus (H. m.) Anno dominicae incamationis 257, ab
sub Valeriano ct Gallieno martirizati legantur. Qua Urbe condita millesimo 8. Virius Gallus Hostilius,
dc rc conjici potest, succcssionum vices vitio scri- 26 us ab Augusto, imperator ab exercitu creatur 615 ,

plorum pro simililudinc nominum mutatas fuisse; et cum Volusiano filio suo regnavit annis duobus,
auctoritatcm vero eatholieae ascelesia. ad nos usque menses 4. (Beda.) Hujus imperii Dionisius Alcxan-
pcrlatam, probabile est, sequendam esse. Sed ut ad drinus episcopus meminit ita « At ne Gallus quidem :

Buperiora rcdcamus, (H. m.) Decius filium suum malum Decii aut videre potuit aut cavere, scd in
)ccium caesarem fecit, ct persccutiouem
7
_ septimam
-_ r
.. . eundem lapidem
_ r __ offensionis impingens,
_ sanctos vi- _ <

Kj
post Neroncm in christianos movit, occasioncm su- ros persecutus est. » (Aur. Vict.) His temporibus
mens odium Philipporum quos interfecit, in qua /Emilianus quidam in Mcosia imperator elevatus est,
persecutionc multi sanctorum passi sunt. (IIier. — contra quem ambo, pater scilicet 616
ac filius, pcr-
II. vi.) Ilujustemporibuscum plurimi Gothi Histrum gcn Lcs, ab exercitu suo interfecti sunt, pater habens
lluvium transmeantes, Romanorum civitates dcva- annosvitse 47, /Emilianus autem 617 Maurusgcnere, ,

starent, Decius cum filio suo illos bello aggressus, post menses quatuor occisus est.
613
30 milia ex eis occidil, de suis quoque multos ami- 1. (Beda.) Primo
anno regni Galli et Volusiani
sit.Filiusctiamejus interfectus est, ipseque in con- Origencs presbiter, anno setatis suae 70 nondum
fusas turbas gurgiti cujusdam paludis submersus impleto, moritur et in Tyro scpelitur, qui in tantum
est, ita utnec cadaver ejus invcniri potuerit, anno sedulus fuit scribendi, utllieronimus quodam loco
imperii sui tercio, vitae quinquagesimo. lhecjuxta dicat, quinquc milialibrorumcjusselegisse. (Hier.)
liystoriam, in passionum vero libro scriptum repe- Antiochiae constituitur Demctrianus episcopus 14 us .

ritur, quod interfecto Syxto papa et ejus arehiadia- 2. A. D. 258. Gallus et Volusianus occiduntur.

cono Laurcntio aliisque, ac deinde Ypolito soeii- Dionisius papa 22 us migravit 619 6 Kal. Jan. Hic
squc cjus, 27 die post passionem sanctorum Decius presbiterisiecclcsiasdistribuitet parrochias divisit.
et Valcrianus prefectus sedentes in carruca, cuin D (Bed.e Mart.)
tractarent adhuc de neec sanotorum, demoniis ar- Anni Valeriani ct Gallieni.
rcpti sunt, et in presentia Dccii Valerianus cxspi- (H. m.) Anno dominicae incarnationis 259. Urbis
raverit, Decius vero rediens in palatium, triduo vero conditse millesimo 10. Lucinius Valcrianus,
vexaLus sit, el in conspectu Triphoniae uxoris sua. cognomento Colobius, in Retia et Norico agens, ab
cxalaverit. Qualiter autem super his veritas se lia- exercitu imperalor creatus, mox augustus est ap-
6S,)
bcat, in scriptorum ralionc consistat. pellatus, 27 us ab Augusto; Romae vero Gallienus ,

1. (Chr. }]'.) Primo Decii anno facta in christianos filius ejus m , a senat.u caesar appcllatus est, regna-

VAIU.E LECTIONES.

610 6U deest El. 613 6U annos II os qui ila sapius

deest 10. 11.
61!
a. unum 8. abdon 9S . 11. Ei.
619
a reliquis recedit. 615
creatus cum _. 616 s. p. .
017
d-cst EI.
61S
P. autem a. El. m. ad domi-
num 5.
6S0
galienus !>. semper. 6ii
decst El.
OOi
EKKEHARDI URAUGI r NSIS -
cm
veru imul annisscx, Gallienus vero solus po- A Ysracneus ordinalur. Alcxandri.c constituitur epi"
slea m novem, qui faciunt annos 18. Valerianus scopus li U3 Maximus.
itaquenobilisquidemeral genere 6I8 ,stolidus tamen A. D. 271. AntiochiaB ordinatur
13. Domnus epi-
cl " iners multum, doc ad aliquem usum publici
,;

scopus ° 31
10 US .

offlcii consilio seu ge tis accommodalus. Gallienus '-. (Chr. W.) A. D. 273. Dionisius papa 20« or-
auti m priraum feliciter regnavit, postea vero 6il
lu- dinatus, scdit annis 9. Callienus Mediolani interfl-
xuriose vivens, imperium fere adnichilavit. Valeria- citur.
nus igitur filium suum Gallienura fecit augustum, et Anni Claudii.
Cornelium Valerianum, Galiieni filium, cassarem (W. misc) Anno dominicae incamationis274. Ur-
constituit. Mox autem regnare coepit Licinius
ut liis condit:e millesimo 2S. (Aur. Vict. - //. m.)
Valerianus, persecutionem a Nerone octavam in Claudius, quem multi dicunt a Cordiano creatum,
christianos exercuit postea in Mesopotamia bellum
; 28 us al) Augusto, a militibus clectus, a senatu au-
gerens, a Sapore Persarum rege G " captus lumini- gustus appellatus, rcgnavit annum unum, menses 9,
busqiic privatus, miserabili servitute ibi consenuit. vir parcus et modcstus et justi tenax ac rei publicae
(C/tr. ])'.) Nam quamdiu vivebat, semper acclinis idoneus. Ilic «iallicni moricntis sentcntia imperator
humi, regem equum ascensurum dorso attolle-
in designatus qucm
g est, ad Ticini positum vestimenta
bat. (Beda.) Unde 62B ^6allienus tam claroDeijudicio rogalia illo dircxit. Ilic, interfecto a suis Aureolo,
territus, pacem uostris dedit; ob meritura tamen rccipiens legioncs, Gothos jam per 15 annos Illiri-
vel proprias libidinis vel paternse
theomachi» innu- cum Maccdoniamquc vastantes ingenti priclio vicit,
mera, barbaris assurgentibus, Romani regni detri- dcinde adversus 30 milia Alemannorum haut pro-
menta sustinuit. (II. m.) Ad ultiraum profectus cul a lacu Denaco dimicans, tantam eorum multitu-
adversus Aureolum ducem suum, qui Mediolano re- nem fudit, ut vix dimidia pars rcmancrct. Qui cum
gnare c2G temptavit, comprehendit illum apud pon- intra bienoium morbo cum senatus intcrirct, tanto
tem qui ex nomine ejus Aureolus appellatur, et decoravit honore, ut divus appcllaretur, ct in curia
Mediolanum obsedit sed cum ibi luxuriosc viveret,
; clipeus aureus, in Capitolio vcro aurca statua ci
artificio ejusdem Aureoli a suis interfectus est, anno poneretur. Cujus fratcr Quintilianus, vir unicc
aetatis 6S7 B0 (cf.
Onos. vn, 2-2). Hac autem persecu- moderationis ct civiliiatis solusque fratri preferen-
tionc, qua3 sub patre suo facta est, aliqui (Chr. W.) dus, a militibus electus, et consensu senatus augu-
passos esse confirmant Cornelium, Luciura, Stepha- stus appellntus 632
17 imperii dic Aquilcite occisus
,

num 628
Sixtum Romanos pontifices, cum tamen
et est.
Corneliuset Sixtus, ut stipra dictum est, in passio- 2. (Deda.) A. D. 275. Paulus Samosathenus An-
num libris sub Decio passi legantur. J
tiochias episcopus a multis episcopis hercticus esse
1. (Chr. W.) Prinio regni sui anno Licinius Va- convincitur, dogmatizans Cliristum coinmunis na-
lerianuspersecutionem in christianosmovit, Lucius tura? hominem tantum fuisse; adversus quem Mal-
papa 23™ ordinatur, sedensque menses octo, patitur chion, disertissimus Anliochcna3 presbiter a^ccle-
4 Non. Mart. Cui succedens Stephanus 24 u % scdit sia3, utpotc in eadera aecclesia rethoricam docuerat,
annis duobus, patiturque 4 Nonas Augusti. accipientibus notariis disputabat, qui dialogus
4. A. '). 262. Sixtus papa 25 us ordinatus, scdit usquc hodie exstat. (Hier.) Dejecto autem Paulo,
annis 11, patiturque 8 Idus Augusti G29 (Deda.) Cy- . 1G US Antiochia3 633
subrogatur Domnus episcopus.
prianus Kartsginensis episcopus, doctor precipuus, Anni Aureliani.
cujus doctissiina cxstant opuscula, martirio coro- (II. m.) Anno dominicas incarnationis 276, acon-
natur, 18 Kalcnd. Octobris. dita Urbe millesimo 27. Aurelianus, patre mediocri
5. Iheodorus cognomento Gregorius,
A. D. 203. ct, ut dicunt, Aurclii senatoris colono progenitus,
cujus supra (a.242) mcntioncm fecimus, Neocajsa- 29 us ab Augusto, iinperator electus, regnavit annis
630
riae Ponti episcopus, magna virtutum gloria cla- 5, mensesG,
vir in bello potens, sed animi immodici
ruit, qui et stagnum quoddam precibus exsiccavit, et ad crudelitatem propensioris, ita ut non solum
et montem, ut yjcclesia? locus suffiecret, movit. D nobiles plures damnaret, sed etiam sororis suas fi-
(Hier.; A. D. 204. Antiochia) ordinatur cpisco-
0. lium necaret. Discipliimo tamen militaris et morum
pus l« us 1'aulus Samosathenus. dissolutorum magna erat cx parte corrector, qui- m
(Chr. W.) A. D. 203. Valerianus a Sapore Pcr-
7.
que Gothos strenuissime vicit, haut dissimilis Ma-
sarum regc capitur. gno Alexandro seu Cassari dictatori. Nam Romanum
8. A. D. 260. Gallienus casu palris perterritus, impcrium triennio ab invasoribus receptavit, cum
pacem christianis dat. Alexander annis 633 12 per ingentes victorias ad in-
12. (IIier.j A. D. 270. Hierosolimorum episcopus diam pervenerit, et Caius Ca^sar decennio Callias

VARLE LECTIONES.
685 6?3 6Si
p. solus 5. g. erat 5. deest 9«. 623
u. et g. 5. 62G
deest 9". 627 658
229
a. suas 9«. 1. et st.
atque 5. 8. desunt El. quodinmarg. notatur. 63 ° gneocesarias
id. a. 631
XVI US 635
5. e. D. 5. a.
est 9°. 6
" antiocene ecclesiae 5. "* deest El. 635 per annos 5. 9 C
607 CHRONICA. - CHRONICON UNIVERS\LE. 69H

Superavcrit, adversuscivesquadrienniopugnaveril. A tur impleri, ox quo insana Manicheorum hcrcsis

Hicprimus apud Romanos diadema capiti suo im- orta est.
posuit ct vestes auro gemmisque contcxlas in usu 4. (Hier.) A. D. 288. Cyrillus 18 US Antiochiao or-
hnbuit, quodantca Romanis majoribus incognitum dinatur episcopus.
fuit, porcinas qnoque carnis usum populo instituit. 0. A. D. 287. EuLhicianus papn 28 u!5 ordinatur,
llic cuni persecutionem nonani post Ncronem in sedcnsqucmcnsesdecein,deccssil()IdusDeccmhris.
6J6
Christianos movisset , fulmen ante lllum magno Cui succcdens Gaius 29 us sedit annis 15, patitur-
,

eircumstantium pavorc ruit, ac non niulto post in- que suh Diocletiano 10 Kalend. Mai (cf. Chr. W.).
,r
tcr Gonstantinopolim ct Heraclium a militibus oc- Alexandria3ordinaLui niconascpiscopusI5 us .(IIiEii.
cisuscst. — Beda.) Archelaus Mesopotamia' episcopus librum
2. (IIier.) A. D. 277. Antiochae Tymeus ordina- disputationissuaB, quam halmiL advcrsus Mancn hc-
tur cpiscopus 17 us .
resiarcham, Syro sermonc composuit, qui transla-
A. D. 279. Eusebius Laodiccnus ca7
4. episcopus tus a Grecis habetur a multis.
insignis habetur. Anni Cari.
8. A. D. 280. Aurelianus occiditur. 1. (//. m. Anno dominica? incarnationis 288. Ur-

Annus Taciti. bis conditaa miilesimo 39. Carus Narbone in Gal-

B
Anno dominica3incarnationis281,abUrbe conclita lia natus, 32
us ah AugusLo 646 moxquc filios suos
,

millesimo 32. Tacitus, ab Augusto 30us , suscepit Carinum eL Numerianum ca:sarcs faciens, duos cum
638
fonperium, vir egregic moratus ct ad regendam his annos regnavil. Is, nunciato sihi Pcrsarum tu-
rcm publicam idoneus; scd nichil potuit ostendere, multu, profcctus in oricntem, cum apud Antiochiam
quia post scxmensesapudPontumoccisus est.IIuic mancret, Numerianus, iilius ejus, accclesiam voluit
Florianus successit, scd ncc hic aliquid dignum me- intrareetchristianorumministeriaexplorare.Quem
moria egit, quia duobus tantum M9 mensibus ct vi- cum sanctus Cyrilluscpiscopus prohiberet, dicens,
ginti diebus in imporio vixiL. Nam dum rnagna pars illinon liccrc divina misteria videre, qui pollutus
exercitus eligeret Equitium Probum, militiaj peri- cssct sacrificiis ydolorum, indignatus ille, occidit
cum. Carus aulcm cum 6 " Pcrsas fortitcr in bcllo
tum, Florus 6i0
quasi per ludum tenuit imperium
6il
fiiebus 80 ,
deinde sibimet venas incidens, san- stcrncrct ct notissimas urhescorum caperet, super
guine interiit effuso (cf. II. m., Hier., Jord. Der. s. Tygridcm fluvium castra poncns, ictu fulminisinlc-
riit. Numerianus vero, liliusejus, cum dolore ocu-
ct II. R.).
Anni Probi. lorum captus in lcctica vehcretur, insidiis Apri so-
(II. m.) Anno dominiose incarnationis 282. Urbis ceri sui occisuscst. Cumque morsejusoccultaretur,
conditae miliesimo 33. Probus, ah Augusto 31 us im-
C
, donec Aper regnum posset invadere,foctorecorporis
perium adeptus, rcgnavit annis 6, menses 4. (Aun. scelus proditum est. Interea Carinus in Italia reli-
Vict.) Iste patre genitus rustico, hortorum cultore ctus, Saliinum Julianum invadentem ILaliam in cam-
Studiosissimo, nominc Dalmalio, gloria militari ad pis Veronensibus occidit, se ipsum vero sceleribus
amministrationem publicam accessit (//. m.) Gal- ; inquinavit, multos falsis criminibus occidcns, nobi-
lias a harbaris occupalas ingenti praaliorum fclici- lium matronasvi corrumpens, omnibusque invisus,
talc restituit, vir acer, strenuus et justus, multa ge- non multo posL trucidatur cujusdcm tribuni mani-
rcns bella, ct qui Aurelianum gloria militari co- uxorem dicitur polluisse.
bus, cujus
sequaret etmorum civilitate superaret. Interfectus 2. A. D. 289. Carus fulmine periit, fitii ejus oc-
est autem apud Sirmium militari tumultu. (Hier.) cisi suntChr. W.).
(cf.
Ilis tcmporibus Anatholius, nationc Alexandrinus, Anni Diocletiani ct Maximiani.
Laodiciaj Syriae episcopus,
phylosophorum discipli- 290, ah
{H. m.) Anno dominicsB incarnationis
nis eruditus, plurimo sermone celebratur; (Beda)
Urhc condita millesimo 41. Diocletianus, 33 us ab
cujusingcnii magnitudodelibroquemsuperpascha Augusto, imperator ah exercitu creatus est, rcgnn-
composuiletdecem 642 librisarithmetica3institutio- vitque annis20, vir obscurissimenatusdeDalmalia.
'

nis aportissime 6 ,:J

potest cognosci. D Quidam cnim dicunt, cum fuisse filium cujusdam
64
1. PrimoProbi *anno Felixpapa27^ordinatus, DalmaL;c scribae, nlii vero libertinum Anulii senato-
sedit annis 8, decessitque 3 Kalend. Junii. llie
con- ris. (Acr. V.) FuiL autcm natus de civilntc ct matrc
stituil missas celebrari super memorias martirum Dioclca, unde et ipse, quousque imperium sumeret,
(cf. Chr. W, Beu.e Mart). Diocles appellatus est (// m.) ; at ubi sumpsit im-
2. (Eus. h. e. vn, 27.) A. I). 283. Mancs quidam perium, nomen Graium convertit in Latinum, ut a
6fS
extitit gencrc
Perses, vita et moribus barbarus, Dioclete diceretur Dioclclinnus. EraLaulem callidus
tam acer ingcnio, ut insanirc vel demonc videre- et sagax ct admodum sul til s ingenii. Cujus tem-

VARI^E LECTIONES.
g;i6
moveret 8. laodicensis m 8. 638
morigeratus l b morigeratus vel moratus El. 6S8 m. t '6 »« Bo
nanus 9b 6U quadraginta
. 4. 8.
.

•* et de d. El. a * 8 plenissime 8. deest&. M8 gener8. M ('.

. 6
add-
imperator factus i
b
. id qwd deesse apparet. CIT
cum 8.
P,09 EKKEHARDI URAUGIENSI3 700
porccum quidain rusticani, qu ;
Bagaudae diceban- A antca scmperchristianos persequerentur. Sed tunc
tur, tumultum in Gallia faccrent, ac Amandum et tam crmlclis ct tam scva tamquc crebra pcrsecutio
/Erailianum duces haberent, Diocletianus Maximia- unum mcnsum 17milia martirum
fiagrabat, ut intra
niiui Cl8 , cognomento Herculium, caesarem fecit, proChristo inveniantur 653 Nam ctoccani limbum .

eumque inGaliiam contra tumultuantes misit, ouos transgressa, Albinum cl Aaron acJuliumcura aliis
illo facile devicit. Erat autem idem Maximianusde pluribus vins ad feminis Britannias fclici cruore
Pannonia natus, genere rusticano, incivilis ingenii, damnavit. Passus cst et Pamphilus presbiter, Eu-
ferus, crudelis, asperitatem suam vultus etiara hor- sebii Ca3sai'iensis episcopi ncccssarius, cujus ipse
rorc significans, luxuriosus, in consiliis stultus. vitam tribus libris comprcliendit
Ouos. vm, (cf.
Genuitvero de Eutropia, Syra muliere, Maxenlium 2:i. — Secundo autem persccutionis anno
II. II).
et Faustam, conjugem Constantini;eujus patri Con- Diocletianus videns se propter sencctutem minus
stantio dedit privignam suam Theodoram, cx qua idoneum ad regcndum impcrium, dixit ad Maximia-
ille acccpit scx liberos, fratres Constantini, quem num Herculium, vidcri sibi bonum, ut junioribuset
ex concubma Ilclcna generavit in Gallia. (Hier. — fortioribus pubiicam causam regendam committe-
//. m.) Inter lucc per omncs Romam s terminos rent ipsique in ocio quiete vivcrcnt. Quod licct ille
turbatio facta cst Carausius quidam,sumpta pur-
:
g noncx totavoluntate faceret, tamenconsensit, etin
pura, occupavitBritanfliam,JulianusItaliam, Acbi uno die purpuram regniquepotentiam deposuerunt,
leus ^Egyptum, Quinquegentiani Africam, Narseus Diocletianus apud Nicomediam, Maximianus apud
rex Persarum orientem.Ob lirec Diocletianus Maxi- Mediolanum et concessit Diocletianus Salonam,
;

mianum Herculium fecitimperatorem, Constantium Maximianus in Lucaniam persecutio tamen per- ;

vcro Ga]erium 6i9 Maximianumeajsarcsconstituit.

et mansit usque in scptimum annum Constantini, He-
Quorum Constantius Clamlii nepos fuit ex filia ;
lenae liiii.

Caleriusvero in Dacia Ripensi natus est ex paren- 1. Primo anno Diocletiani Bagauda) in Gallia tu-
C5
tibus agricultoribus °, fuitque pastor armenti, multum fecerunt (ef. supra).
undect Armcntarius appellatus cst ; sed satis lauda- 2. (Hier.) A. D. 291. Diocletianus Hcrculium
bilisfuit, pulchercorpore,magnusetfortisbellator. Maximianum ca?sarem fecit.
Ilic acccpit filiam C51 Dccii Valcriam uxorem. Carau- 3. A. D. 292. Carausius, sumpta purpura, Bri-
sius post septennium a socio suo Allecto fraude oc- tanniam occupat.
cisusest in Britannia;Maximianus Herculius Quin- 4. A. D. 293. Quinquegentiani Africam infcstave-

qucgentianos Constantius in Callia

vicit in Afriea; runt.
juxta Lingonas una dic et adversam et prosperam 5. A. D. 294. Achilleus oceupavit jEgyptum.
habuitfortunam. Namcum, repentebarbarisirruen- G 6. A. D. 29o. Diocletianus Maximianum Ilcrcu-
tibus, intra civitatem claudi cogeretur, vixquinque lium fecit augustum et consortcm rcgui, Constan-
horis mediis, adventante cxcrcitu, fcrc 00 nnlia tium vero, patrem Constantini, et Galerium Maxi-
Alamannorum m interfecit. Diocletianus
autem ob- mianum ca^sarcs con.stituit.
sessum Alexandria) Achilleum octavo fere mense 9. A. D. 298. Primus Diocletianus adorari se ut
superavit et occidit. Erat aulem cum ipso ct Con- Cbi
deum jubet.
stantinus, filius Constantii. Qui cum adhuc juvenis 12. A. D. 301. Zabda Ilierosolimis ordinatur
esset, fortiter agebat in prasliis, et condescendebat episcopus.
sempcr christianis. Quem vidcns Dioclelianus intel- 13. A. I). 302. Victurius, magisler militise, chri-
lectu animi ac rol)orc corporis proficere, et dcpre- stianos persequitur, paulatim ex illo tempore per-
hendenshunefuturumtyrannidissiuedcstructorem, sccutionc in nostros crescente.
invidia motus, dolo eum perimere cogitavit. Deus 14. A. D. 303. Marcellinus papa 30 us 655
ordina-
autem huncinopinate salvavitet patrirestituit. Ga- tus, sedit annis 4, patiturque 0. Ealend. Mai.
leriusautem Maximianus contra Norseum regem Thermon
16. A. D. 305. Hierosolimis preficitur
Persarum dimicans, primum viclus cst, fugiensque
episcopus. AntiochiasTyrannusordinatur 19 us .

vcnil ad Diocletianuni in Mcsopotamiam a quo ;

D
17. A. D. 30G. Petrus Alcxandria? ordinatur epi-
male tractatus, ita ut faceret eum aliquamdiu ante
scopus 10 us .

currum suum currere, collcctis itcrum militibus re-

diit, magnamque victoriam acquisivit. 18. A. D. 307. Marcellus papa 31 us ordinatus,
(//. m. Nonodecimo igitur regni sui anno
ct Beda,) sedit anno 63C
et menscs 8. passusquc est 657 17
Diocletianus in Orientc, Maximianus Herculius in Kalcnd. Febr.
Occidcnte pcrsecui ioncra decimam post Neronem 19.(Chr. W.) A. D. 308. Publicata undique per-
cxorcucrunt in chrislianos, qua3 ceteris sevior per secutione, Diocletianus in Oriente, Maximianus in
10 annos aecclesiam afilixit incessanter, quamvis et Occidcntc cccclesiassubvertunt, libros divinossuc-

VARI.E LECTIONES.
618
aurelium m. El. 649
gallerium 9-= 65 °
deest 10. 11. 65t
a. uxorem d. f. v. 5. 6 " alemannorum
686 6o7
y. El.
653
occisa
passi i. 4. i. 9 C. 654
sejussit ut dcum 5.
655
deest 9 C . a uno 9 C . 11. deest
El. est sub diocletiano 5.
701 CIIRONIGA. - CHRONICON UNIVERSALE. 702
cendunt, ot christianos decima post Ncronem pcr- A militum et provincialium ingenti jam favore rc-
secutionc afiligunt. gnabat. (ff. m.) Detectis autem insidiis ejus per fi-
20. (Hier.) A. I). 309. Dioclctianus ct Maximia" liam Faustam, qiue dolum ejus viro nuneiavit, inde
nus purpuramdeponunt.Marcellopapa raartirizato, profugit sed a Constantino insequente
; Massi-
successit Euscbius papa 32 us cui post menscs 8 ; lisecaptus, fractis laquco cervicibus, perfidiso susc
passo succedens Melciades 33 us scdit annis 4 de- , poenas dedit, anno vita. suao sexagesimo.
cessitquc 4 Idus Deccmbris (cf. Clir. W.). Anni Constantini 662
.

Annus Constantii ct Galerii. Anno dominicse incarnationis

311. Urbis condilac
(H. m.) Anno dominica. incarnationis 310, ab millesimo 02. Constantinus, cx obscuriori matri-
Urbc condita millesimo 01. Cum Diocletianus ct monio, scilicet ex Ilelena concubina, Constantii
Maximianus jam a regno decessissent, ad ammi- filius, nortuo patre, annitentibus cunctis qui ad-
nistrationcm rci publicae Constantius et Galcrius erant precipueque Croco 663 Alamannorum rege,
augusti creati sunt, divisusque est intcr eos ita auxilii gratia cum eo comitante, 34 us ab Augusto,
Romanus orbis, ut Constantius Italiam, Galliam et in Britannia creatus est imperator o Kal. Augusti,
Africam, Galerius Illiricum, Asiam et Orientem et in loeum patris exoptatissimus moderalor ac-
Obtineret. Sed Constantius augusti dignitate con-
g cessit, regnavitque annis 30, menses 66i 10. Ilic
tentus,amminislrationemIt;Ui\'cotAfrie.erccusavit, sororem suam Constantiam Licinio Mcdiolanum
Galliam tantum obtinuit, vir egregiusetmansuetus accito conjunxit, filiumque suum, nominc Crispum,
et nonmodo amabilis scd
prcstantissimao civilitatis, ex Minervia concubina cisdcm diebus Arelatensi
et venerabilis precipuc quod Dioclctiani
Gallis, opido natum, et Licinianum, Licinii filium, mcn-
suspectam prudentiam et Maximiani sahguinariam sium fcre 20, ccesarcs fccit. Interea Galerius Maxi-
temeritatemimperioejusevaserunt.Galeriusautem, mianns cum persecutionem a Dioelctiano et Maxi-
virprobe moratus 6S8 eL egregius in rc militari, miano immissam ipse atrocioribus edictis cumula-
vidcns Italiam quoque siue amministrationi aeces- ret, divina tactus vindicta, putrefacto intrinsecus
sissc, sincnte socio suo Constantio, csesares duos
pectore, et vitalibus dissoiutis,cum ultra humanae
creavit, Maxiininum, quem Orienti prefecit, qui ct horrorem miserise vermesetiameructaret,etmediei
ipsc persccutor christianorum fuit, ct Sevcrum,cui jam foetorem non ferentes, crebro jussu ejus occide-
Italiam dedit, ipse vero in Illirico mora.tus cst. rentur, a quodam medico, cx desperatione constan-
Constantius vero filium siium
Constantinum C6 °
tiam sumente,increpatusest, diccntc, pnmam ejusa
cassarem fecit, eique Galliam eommisit ipse autein ;
Deo csso et ideo sanari non posse ; moxque lale
tcrcio anno persecutionis, qui cst impcrii sui SG US missis edictis, christianos de exilio revocavit, ipse
.,

Eburaci in Britannia obiit. Quo mortuo, Galerius:c tamen cruciatus non sustinens, vitao finem fecit.
Licinium csesarem fecit, natum dc Datia,notum sibi Inter hsec rcs publica a novis quatuor imperato-
antiquaconsuetudinc cx bcllo quod adversus Nar- ribus tenebatur, Gonstantino et Maxentio, iiliis
seu.n regem gesserat (cf. Bedam. (H. m.) Erat enim
augustorum, Licinioet Maximino, hominibusnovis.
strenuus laboribus ct officiis aceoptus. — Interea Quinto tamen imperii sui anno Constantinus bel-
Romso pretoriani, excitato tumultu, Maxentium, Ium civile Maxentio intulit, ejusque copias multis
Herculii Maximiani filium, nuncupaverunt augu- 68B
prseliis fudit; propter magicastamen quas artes,
stum. Quoaudito, pater ejusMaximianusHerculius,
illc multum dilexerat, metuebat eum. Cumquecon-
arrectus in spem resumendi principatus, quem
gredi cum eo multum hesitaret et dc ccelo, licet
suasu Diocletiani invitus amiserat, Romam advola-
adhuc paganus, auxilium qucreret, vidit pcr sopo-
vit e Lucania, Diocletianum quoque per
litteras rem ad orientis partem in coelo signum crucis ignco
adhortatusest, utdepositam resumeret potcstalcm,
fulgore rutilare et tanto visu exterrito sibi astarc
quas ille irritas habuit et sprevit. Galerius autem
angelos dicentes Constautine, in hoc vinces. Fcrluv
:

Severum cum exercitu contra Maxentium misit; autcm et ipse Christus sibi apparuisse
et signum
qui vcniens Romam, eam sed militum
obsedit ; crucis monstrasseet ut simile faceret preccpissc.
ci
suorum scelere desertus, Ravennam fugit, et in D Quod et fecit, habens eam in vcxillis depictam.
itinere ab Hcrculio cst occisus (cf. H. R.).
Posthsec Igitur Constantinus Romam veniens contra Maxen-
Herculis Maximianus in contentione exercituum tium castra posuit juxta pontem Molbium ct eccc ;

fllium suum Maxentium imperio nudare conatus, Maxcntius portis erumpens, sequentibus ceteris,
scd a militibus conviciis injuriatus, ad
Gallias te- precucurrit armatus ; Constantinus vero crucem
tendit, dolo composito, quod a filio 660
expulsus quam formaverat ante se jussit portari factaquc ;
esset, ut genero 661 Constantino jungeretur, mo- congressione, superati sunt qui cirea Maxentium
liens et ipsum, si posset, reperta occasione inter- fuerunt; ipse auteni fugicns, naulo supcrius a ponte
ficere, regnumque ejus invadere, qui in Galliis et Molbio, ubi prius ad decipulam fecit quasi pontcm

VARLE LECTIONES.
0.8
morigcratus lb. 6S9
c. f. s. Const. 8. 66 « «81
f suo El.' g. suo El. 66!
Hcec desunt codd.
eroco corr. cric 9 C 66i
ct m. E 66s
. 1 .
deest 9<\
703 EKKEHARDI URAUGIENSIS 704
C6 °
et navigiig fleri, fcalibus desuper stratis, cum A sedem Romani impcrii ct caput totiusOriontisesset
vellet eundem pontem ex latere intrare, lapsuequi voluit.Fecit et pohtem Danubio;omnesquebonas
in
in profundum demersus esl, vixque corpus ejus artes suos discere faciebat, maxime studia littera-
inventumest. Erat tuncannus Constantini soptimus. rum; ipsein legendo, scribendo, meditando multum
Interea cives Romani civitatem coronant, et cum sc exercebat. (Eos. //. e. ix, 7.) Cujus mater He-
gaudiovictoremConstantinum vivificamque crucem lena religiosa, divinis admonita visionibus, Hiero-
suscipiunt. - (Eus II. c. ix, 10.) Inter lucc Maxi- solimam pcliit, ei locuin ubi Christus erucifixus
minus,christianorumetipse persecutor sevisBimus, est 671
, ab ineolis requisivit, qui idcirco ad inve-
in Oriente adversus Licinium res novas molitus, nicndum difficiliserat, quia ab antiquis persecuto-
cum adversus eum duceret exercitum, repente ribus simulacrum Veneris in eo fucrat fixum, ut si
divino judicio doloribus viscerum internorum cor- quis Christuin 675
adorarc vellet, in loco illo Vcnc-
reptus, vehementer exagitari coepit deinde liomo ; rcm vidcretur adorare G73 et ob lioc locus non ;

anlea vorax semperque vino repletus, nunc no frcquentabalur peneque in oblivionc fuerat. Sed
summis quidem labris cibum degustare aut vinum vcniens Helena, ccclitus sibi designatum invenit
potuit odorari sicque carnibus suis inedia et ari-
; locum, altum ruderibus, crucem
purgatisque in
date consumptis, ad hoc solum profecit infelix, ut
g sanctam repcrit, sub cpiscopo ejusdem urbis Ma-
justam cssc Dei vindlctam in se profiteretur. Ad chario.
ultimum tamen, morbo prius amissis carnibus GG7 ,
(Oros. vii, 28.) Ejusdem principis tcmpore Ar-
vivendi finem accepit. (II. m.) Valens quoque in rius, Alexandriae presbiter secclesiae, averitate fidci
Oriente ab cxercitu imperator appellatus, a Licinio calholicne devians, exitiabile plurimis dogma con-
occisus est. Alexander etiam quidam apud Karta- stituit, mox
ab Alexandro, ejusdem urbis
scd
ginem imperator effeotus, ab exercitu Constantini cpisco])0, cx urbcpulsuscst.Cumquehomincs, quos
jugulatur Sic itaque omnis potestas imperii ad inerroreminduxerat,ctiam in scditionemexcitarct,
Constantinum et Licinium pervenit. Qui Licinius apud Niceam urbem Bithini»conventus318episeo J
cum primo sc probum et quasi erga christianos porum factus cst sub Silvcstro papa, per quos
ostenderet dcvotum, postea videns profectum impe- Arrianum dogma exitiabilc proditum palam cst
ratoris Constantini, ductus invidia, occultis insidiis damnatum. (Eos. //. e. ix, 11.) Postquam vcro ma-
maxiineper familiares ac minislros principem deci- ter impcratoris Ilelena ex hac lucc discessil, Con-
perc molitus cs f
, ; sed cum id parum procederet, stantia,Licinii tunc dcrelicta, fratris augusti solatiis
aperlum illi bellum indicit, christianos vcro privato utebatur. Huic in noticiam venit presbiter quidam,
et speciali odio pcrsequi parat, hoc in querelam
lam latenter partibus Arrii favens : qui primo nichil
,

dcvocans, quod non it:i pro sc sicut pro Coustan- horum apud eam cgit, sed ubi multa familiaritas
tino excubarent orationibus. Cujus Con-
fiagitiis copiam dedit, paulatim coepit Arrium ei commen-
slantinus obviam irc parat, devictoque Licinio, darc, donec animum Constantiae suum fecit. Qua3
solus cum filiis suis imperii monarchiam obtinuit, cum moritura visitarctur a fratre, extrcmam po-
anno regni sui 14 (II. m.) Undc per insolentiam et poscit al) co gratiam, ut cundcm presLiterum in
ipsc, ut aiunt, mutatus et crudelior effectus, pri- familiaritatem reciperet etqusesibiprosalutesuaab
mum sororis suae lilium, egregiae indolis juvenem, eo suggerentur
G74
audirct ; se enim dieebat pro
interfeeit, mox Crispum, (ilium suum cx Minervia, salutc illius esse sollicitam. Cujus verbis frater crc-
suggerente, ut dicunt, Fausta conjuge sua, necari dulus,aurem presbitero accommodat,ejusquesuasu
jussit deinde ipsam Faustam 6G8 in balneas ardcn-
; Arrium de exilio jubet revocari, ut quid de fide
tes conjectam interemit, cum cum dolore nimio 669 sentirct exponeret. Qui cum de fide scriberet, mira-
mater Helena pro nece nepotis increparet, postea tus imperator, rursus cum ad concilii examcn
innumeros interfecil amicos. Et (221) cum in mul- remisit, rogans ut, si fides ejus probaretur, cle-
tis fiagitiisgrassaretur, cum tamen in co multae menti erga eum judicio uterentur, si tamen cpis-
virtutcs aninii haberentur, divinitus lepra percus- copiejusAlcxandri assensusaccommodaretiir.Cum-
sus, per sanctum Silvestrum papam, unacum matre D quc Alexandriam veniret, omne illius inceptum
aliisquc multis ad fidemconvcrsuscstet baptizatus; frustratum est.
moxque omne studium ad aecclesiae transtulit pro- Interea duin lucc Alexandriae agitarentur
67S
, Con-
fcctum, lcgcsque 67 °
slatuens christianas, fccit basi- stantinus, rc publica bene ordinata, cumtres filios
G76
licas miiltas. Fecit et urbem nominissui Constanti- suos, Constantinum ct Constantem ac Constan-
nopolnn, quse prius Bizantium dicebatur, quam tium, etfilium fratris sui Dalmatium cacsarcs fecis.

VARI.E LECTIONES.
670
666
virgisEl. 667 ita El luminibus i h deestrell. Gfi8 deestfr. C69 eum m. h. n. dolore S.
. .
Iege9
9n 671
ch. passus cst et crucilixus est 5. 672
ch. si quis b. 673
ita Ef venerarctur 4. viderct rell. G7 *
.

suggercntur corr. suggerercntur El. Sed illud, quod reliqui codd. tumlur, Ekk. scripsit videtur.
.

m
agercntur El 67G deest El. .

NOT.E.
(221) Ncscio qui Iisec Ekkchardo prrebuerit.
 .

lOo GHRONICA. - CHRONICON UNIVERSALE. 706

set, cgritudine captus est etcum filius cjtisCon- ; A 28. A. D. Marcus papa 3.j» s sedit men-
338.
stantius, cuiOrientis regnum decreverat 677 abes- ,
ses 8, requievitquc Nonas Octobp.
678
set testamentum,quoi! vocatoadse clam
, fecit ei 29. A. D. 339. Julius papa 3G us sedil annis 10
presbiteroasororccommendatodedit,precipiensci, obiit 2 Idus April. Anni ab inicio 4300.
ut nulli hoc nisi Constantio darct (cf. H.m. — 30. A. D. 340. Constantia, soror Constantini,
Eus. I. £.)Quod cum
mortem impcratoris
ille post uxor Licinii, moriens, Arrianumquendam prcsbite-
faccret, etiam apud Constantiammaximam familia- rumfratricommendat. (Hier.) Constantinus impe-
ritatem obtinuit. Scribunt autcm quidam, Constan- rator dum bellum molitur adversum Persas, qui
tinum imperatorem Arrianam bcrcsim incidisse in Mesopotamiam nifestabant, egredicns a Constanti-
et abEuscbio Nicomediensi episcoporebaptizatum nopoli, juxta Nicomcdiam moritur.
fuisse,quod;ccclesiastica bistoria non docet, qurc Anni Constantii.
sub magnareligione illum deccssisse perbibet(Eus. Anno domiuicas incarnationis341. Urbis conditae
H. e. I. I.) Obiit autem in suburbana villa Nico- millcsiino 92. Constantius, filius Constantini, 35 us
mediaa, 11. Kal. Junii, anno vitaj 66°, imperii 31°, ab Auguslo, imperium adeptus, 23 annis cum fra-
sepultusque est in Bizantioin basilica Apostolo- tribus suis Constantino et Constante regnavit Fuit .

ruin.
g etiam inter siiccessoresConstantini Dalmatius, fi-
1. (Chi\ W.) Hujus anno primo Maxentius, Her- lius fratris sui Dalmatii,quem ipse Constantinusin
culii filius, augustus appellatur. consortium regniadoptavit. Ili singulisingulaspar-
2. A. D. 312. Maximianus apud Massiliam tur- tes 682 regendas ab ipso Constantino acceperunt,
piter occiditur. Constantinus cunctatrans Alpes,Conslans Italiam
3. (IIieu.) A. D. 313. Quirinus Suscianus epi- etYUirieum et Afrieam,Constantius AsiametOrien-
scopus gloriosc passus est tem, Dalmatius Traciam, Macedoniam et Achaiam.
4. A. D. 314. Silvester papa 34 us ordinatur, se- VerumDalmatius, prosperrima indole et patruo
dcnsque annis 22, mcnses 10, migravit 2 Kal. haut dissimilis, non multopost a mililibus occisus
Januar. est, Constantio patrueli suo sinente potius quam
t>. (Chr. 17.). A. D. 31U. Constantinus Maxen- jubente. Post haec inter Constanlinum etConstan-
tio bcllum infert. tem discordia exorta G83 est propterltaliamet Afri-
0. A. D. 310. Petrus Alexandrinus episcopus Constantinusitaquedumnititur partes fratris
cain.
martirizatur. junioris invadere, bellum movit eontraeum, sed
7. (Hier.) A. D. 317. Acbillas Alexandriaj ordi- dum inconsultius apud Aquilciam pradium aggres-
natur episcopus 17 us Iherosolimis ordinatur Ma- „ sus est, a Constantis militibusinterfectusest, etin
.

charius 39 us Maxentius interiil.

. fluvium cui nomen est Alsa non longe ab Aquileia
9. {Chr. TF.)Diocletianus moritur. est projectus siequoRomani impcriiprincipatus, ;

10. (IIier.) A. D. 320. Licinius persecutionem mo- occidentalium quidcm partium ad Constantem,
vet in christianos. oricntalium vcro pervenit ad Constantium. Igitur
13. A. D. 323. Licinius oeciditur. Alexander Constantis imperium aliquandiu strenuum fuit et
ordinatur Alexandriaa cpiscopus 18 us . justum, deinde cum pravioribus uteretur amicis,
Chr. W.) A. D. 327. Coneilium300 epi-
17. (Cf. intolerabilis provincialibus et militibus factus est
scoporum in Nicea congrcgatur. injocundus. Undc dum circaGallias venandi cupi-
19. A. D. 329. Crux Domini ab Ilclena invcni- ditate per silvas et saltuscrraret, auctoreMagnen-
G79
tur .
lio quodam regni avido, a militibus occisus est,
20. (Hier.) A. D. 330. Hucusque hystorias scri- anno a3tatis 68f 30°, imperiil7° /tribusautemCcTsar
bit Eusebius, exin Ilieronimus. fuit. (Aur. Victoi"c.42.)Cujus regnum Magnentius
21. A. D. 331. Antiochias ordinatur Vitalis epi. invasit, et Decentiumconsanguineum suum, sive,
G8 °
scopus 20 us postquem Phylogonus 21 us dchinc
, , ut quidam(i7. m.) volunt, fratrem suum cajsarem
Paulinus 22 us post hunc Eustasius 681 ; quo ob
, fecit. Constantius vero Gallum, patruelem suum,
lidem cxilialo, succcsserunt heretici cpiscopi nu- D caDsarcm fecit, nomenque suum ei imponens, euin
mero 11. in Antiochiam Syriaa misit, ut ibi habitans, partes
23. A. D. 333. Juvcncus prcsbiter Hyspanus illas custodiret. Quem tamen postea jussit occidi.
evangclia versibus composuit. Post luuc Constantius Magnentio bellum intulit,
24.(67«-. W.) A. D. 334. Constantinus Bizan- factaque congressionc, Magnentius solus fugit
tiumurbem reparavit et ex nomine suo Constanti- Lugdunum, ibique coartatus, gladium occulte a
nopolim vocavit. Athanasius Alexandriaeordinatur parte parietisaceepit, sicque perfossus interii»,
episcopus 19 us prope quinquagesimo, imperii quar-
.
anno astatis

VARLE LECTIONES.
i"
commiscrat 5. °
78
ita El. adcssct 4. id optineret 10. W.deest rell. 67 °
Jherosolimis inv. S.
680 681
deesl 10. 11. c. XX1II US . Quo El. 68!
p r. b.
883
a. sue 9C
707 IKKEIIARDI URAUGIENsis 708
685
to Cujus morte, audita,
Decentius laqueo fa- A scopusetDionisiusMediolanensisetLuciferCaral£
sciacompositovitamflnivit. Acta Bunthaecanno im- tanus exiliantur.
periiGonstantii sexto. Eo lempore Romanoimperio H). A. I). 389. Antonius abbas migravit anno
Conslanlinus solusprincepsetaugustus prefuit, vir ;rl;itis 108°.
Bgistranquillitatis,nimium familiaribuscredens 20. (Chr.
W.) A. I). 3(50. Ossa Andre;c apostoli
et amieis uxorum amorideditus erat, quibuscon-
; et Lucae evangelisla) ct Thimothei Constantinopolim
tenlus, nullatransversa libidine aut injusta sepol- allata sunt.
lucbat. Ex omnibus tamen uxoribus, quas plures 21. (IIier.) A. D. 361. Paulinus Trevcrorum cpi-
babebat, Eusebiam preoipuediligebat; cujusetiam scopus inexilio obiit. Ilylarius Pictaviensisepisco-
suasu Julianum, fratrem Galli, caesarem f'aciens,in pus Arrianorum instinetu a Constantio in Frigiam
consortium regniassumebat. (Cf.RvF ffist. eccl. x, exiliatuscum DionisioMediolanensi et Eusebio Ver-
i:».) Posthaec, antiquo hoste paci aecclesiae semper cellensi, quarto anno, cum librum de fidc
exilii
invidentc, Arrius suique sequaces familiaritatis Constantio porrcxissct, redire pcrmissus est.
locum apiul Constantium accepcrunt, qui eum in 23. A. 303. Constantius moritur, anno aetatis
erroris sui consortium deelinaverunt. (Beda.) siue 45°.
Unde impietas Arriana, Constantii fulta presidio, g Anni Juliani apostatre.
exiliis carceribusetvariisafflictionum modisprimo (II. m.)Anno
dominicao incarnationis 304. Urbis
Alhanasium, deindeomnes non suae partis episco- eondit;c millesimo Hi. Claudius Julianusjamca3sar,
I

pos persecuta est. (II. m.)Constantius vero inter 3G us ab Augusto, imperium acecpit, ct annos duos
hajc bellum Parthispreparans,cum audisset Julia- et octo menscs regnavit. De cujus gencre ac disci-
num ad imperium inhiare, Partliica expeditione plina et quoraodo apostataverit vel qualitcrad re-
relicta, rediiL, et inter Ciliciam et Capadociam fc- gnum pervenerit, pauca dicenda sunt. Constantinus
bri acerrima, quamindignatio augebat, obiit, anno Magnusj qui Constantinopolim fecit, duos cx codem
retatis 48°, imperii 23°. patre scd non cx eadem matre habuit gcrmanos,
1. (Hier.) Primo Constantii annoJacobus Kisibi- Constantium 686 et Dalmatium quorum senior Con-
;

nus episcopusagnoscitur, cujus precibussepe urbs stantius duos habuit natos, Gallum et Julianum ;

discrimine liberata cst. Dalmatius vcro Dalmatium, quem Constantinus, ut

3. {Chr. W.) A. I). 343. Constantinusfratri bellum predictum est, bcredemregnicumflliissuisreliquit.
inferens, occiditur juxta Aquileiam. Quem cum post morlem Conslantini mililcs pere-
A. D. 3i!J. Maximinus Treverorum episeopus
S. missent, Gallus quoque et C87
Julianus pene cum
clarus habetur; a q;io Athanasius Alexandriae epi- Dalmatio periculum mortis sustinuerant, nisi Gal-
scopus, a Constanteprofugus, lionorifice susceptus lum quidem aegritudo, qua) inevitabilis putabalur,
est. liberasset, Julianum vero astas infantilis; erat cnim
9. A.D. 349. Athanasius episcopusad Constantis annorum octo. Cumque ab eis furor imperatorum
litteras regressus est Alcxandriam. quievissct, Callus circa Ephesum apud doctores
13. A. I). 353 . Constans haut longe ab Hyspania erat, ubi ctiam a progenitoribus posscssioneshabe-
interficitur, anno ajtatis 30°. Porro Julianuscrescens in auditoriis Constan-
bat.

14. (IIier.) A D tinopolitanseurbis, cxercebatur in basilica, ubi

. . 3b4. Gallus, Constantii patruelis,
ca3sar factus est. doctores erant, habitu privatoprocedens, habebat-
que p;edagogum eunuchum, nomine Marc'onium,
15.A.D.3SS. Liberius papa 37 us ordinatar. Quo
prcccptorem grammaticum Nicomedem Laconen-
ab hereticis ob fidem in exilium truso, diaconus
sem, rethoricam vero legebat aputl Eubolum so-
ejusFelix38 us insacerdotiumsubstituitur.Qui(222)
phistam, magistrum Basilii postea episcopi. Erat
cum Constantium devinceret essehereticum, ab eo
autem Julianus ab inicio christianus. Cumque in
postannumdejectuscst,etut quidam (Hzn&Mart.)
lectione proficerct, et fama pcr populum volitaret,
dicunt, capite truncatus cst, 4 Kal. Aug. Liberius
quodetiam publicam rem gubernare posset, sestua-
veroexilii tcdio victus, heresi subscripsit, Bomam- t
_ D t'ones indux.t.mperaton ConstanUo. Quamobrcm
quequasi victor intravit (cf. ^,.; ^/ ftui,._
amoviteum urbe regia misitqueNicomediam, pre-
x, 23.).
cipicns ei, ne conveniret Libanium sophistam Sy-
6. (Chr. W. A. D. 3UG. Victorinus rethor et rum, quasi pro eo quod paganus esset; ille tamen
Donatus grammaticus Bomse insignes habcntur.
librorum ejus loctionibus utebatnr. Cumque proli-
17. A. D. 357. Julianus a Constantio csesar cffi- ceret in rethorica, supervenit Nicomcdiam Maxi-
citur. musphylosophus, non illcBizantius, patcr Euclidis,
18. (Hier.) A. D. 3K8.EusebiusVercellensis epi- sed Ephesius, quem postea qnasi artes magicas

VABI.E LECTIONES.
ess
ni o ei. 68c
constantium — natos desunt El. 687
deesl El

NOTjE.
(222) Haec nescio unde.
 700 CHRONICA. - CIIRONICON tJNIVERSALE. 710
exercentem Valentinianus imperalor jussit oecidi. A habebat 893
in collo sumens,Juliani capiti circum-
Non ob aliam vero causam venit Nicomediam nisi posuit. Hoc ergo modo Julianus imperator est fa-
Juliani fama protraetus.Apud quem dum Julianus ctus 6as
Quofaeto, niljam de Constantio cogitans
.

verba philosophica pregustasset, coopit etiam im- judices abillo factos honoribus mulcebat ut illius
perii cupidinem menti ejus immittere.Cumque haee nomini invidiam suscitabat.Igitur repente religio-
non laterent aures impcratoris,Julianus inier spem nemutata,cuma suisehristianusesse putaretur,se-
metumque constitutus,suspicionem celare volcns, met ipsum pontificem nominavit, et vcniens ad
tonsus monachicam simulabat vitam 688
,et latenter templa paganorum,sacrificabat, subjectisque talia
quidem exerccbatur in phylosophia, in manifesto colen suadcbat,etchristianum baptisma sacrificiis
autem sacros christianorum legebatlibros.Denique et invocationibus et sanguinis immolatione ablui
inaecclesia Nicomedia3lectorestconstitutus,etdivi- studebat.Cumque Constantius propter bellum Per-
nos codices, populo audiente, legebat, ut sub hoc sicum Antiochias moraretur,sperans Julianus, quod
habitu furorem deelinaretimperatoris, nequaquam sine bello posset Ylliricum detinere, venit illuc,
tamen a spe recedens quam mente conceperat,di- dicens se vclle Constantio satisfacere, quasi non
cebatque 689 plurimis amieorumsuorum,feliciafore spontc sed coactusamilitibusinfulasimperiisusce-
lempora, quibusipsc rebus potiretur. Post paulu- pisset. Cujus adventum audiens Constantius,relicto
B
lum vero peremptoCallo,repenteJulianusfitsuspe- bello, Constantinopolim venit; sed in ipso itinere,
ctus imperatori, qui etiameum custodiri precepit. ut predictum est, intcriit. Quo defuncto Julianus
Et dum fuga lapsus fuisset, diversa loca circuiendo jam Tracas habebat,etnon multo post Constantino-
salvatus est,vixque sero uxor imperatoris Eusebia polim veniens, appellatus est augustus.Mox coepit
cclatum inveniens,supplicavit imperatori,quatinus cogitare,qualiter sibi populum complaceret cjus-
nil mali pateretur, sed potius phylosophandum quc favorem acquireret;quod hac arte fecit. Bene
69 °
ad Athenas mitteretur. Illcautem desiderio re- sciebat Constantium ab omnibus orthodoxis odio
gni discurrens universam IIelladam,vales quercbat haberi, ob quam rcm ab secclesiis videbantur ex-
responsa reddcntes,consulens si ad suum dcside- pulsi et episcopi confiscati exilioque directi;simul
rium pervcniret, invenitque virum qui ei dcside- ctiam noverat,paganosfuissecontristatosprosacri-
rata sedicere fatcretur.Is cum perducens ad quen- ficiorum prohibitione et desiderare tempus quo eo-
damlocumydolorumet intromittcnseum inaditum, rum aperirentur templa C9b
. Arlificioso itaquc vela-
scductores d;emones evocavit;quibus apparenti- mine apud utrosque se commendans, primum qui-
bus,terrorccompulsusJulianus,in fronte sua crucis dem crudelitati Constantii circa subjectos dero-
formavit signaculum.Ad cujus asppctum diemones gabat, eamque coram omni populo redargucns,
repente disparuerunt. Pro qua re magus coepit jussit episcopos exilio deportatos revocari ct con-
culpare Julianum.At illetcrrorc se invasum signifi- fiscatas eorum substantias reddi; templa quoque
cans,crucis sc dixit obstupuissc virtutem,quia vi- paganorum, veluti sibi nccessariorum, precepit
dentes cam daemones cvanuerunt. Porro magus: aperiri; et multa talia agens, utrisque se concilia-
Non suspiceris inquit, hoc o bone vir,quod timue-
, bat, precipue tamen paganis occulte favebat.Igitur
rini sed abhominati potius hoc abscesserunt 691 . dudum studens, paganitatem in omni ditione sua
Et ila capiens miserum, odio christiani signaculi dilatari et christianitatcm cxterminari, primum
replevit Julianum.Post ha3C igitur evocavit Con- quidcm Galileorum filios — sicenim Salvatoris no-
stantius Julianum, et constituit eum ca3sarem,dans stri cultores appellabat — precepit haut poctarum
ei conjugem Ilclenam sororem suam,misitque cum et rcthorum atquc phylosophorum legerc discipli-
contra barbaros ad Callias.Ubi dum civitatem nas.Pro])riis,inqmms]jen/iissecundumjjroverbium
quandam fuissct ingressus, corona laurea, quibus mlneramur ;ex nostris enim armati conscriptioni-
692
solent civitates ornari, inter columnas pendens, bus,contra nos bella suscipiunt.El templa quidem
rupto fune, super caput cjus decedit eumque aptis- erant aperta, ct sacrificia paganorum per civitates
sime coronavit. Quo viso, cuncti cIamavcrunt,hoc sccundum voluntatcm illius procedebant.
fore signum autem viriliter contrabar-
imperii.Illo D lnter hasc igitur Persa3 audientes mortem Con-
baros agens, nobilem eorum regem Nodomarium stantii, rebellare coepcrunt et fines Romanorum
cepitet Constantio misit ; itemquecum Alamannis invaserunt. C96
Conlra quos Julianus profeetionem
apnd Rhenum fluvium residentibus dimicans, po- instituens, in ipso bcllo divinitus interemptus est.
tentissimum regem corum Badomarium cepit; cla- De cujus interfectione diversi diversa sentiunt.
raque victoria dccoratus,dum mcdiocritate vitre Quidam namque 69T dicunt (H. m.), eum a quodam
atque mensuetudine militibus gratus esset, ab eis transfuga per solitudinem tribus diebus ductuni,
appellatus est augustus. Cumque corona deessct insidias incidisse, ct a Persis undique circumven-
imperialis, unus signa portantium torquem quam tum,a quodam ex his conto percussum esse,

VARLE LECTIONES.
688 689
deest 9°. dicebat qnam E! 69 °
. deest 9 C 691
abscesserunt 8.
.
69 >
colunnans t>.
693
deest EI
694 693 C96
f. cst 8. t. a. 8. vastavcrunt 8. C97 enim El.
711 EKKEHAHDI UHAUUII.NSIs 712
relatumque in tabernacutum, paulatim sanguine A dispergunt; sed quidam monachi ex Dierosolimifl
vacuatum defecisse. Quidam vero dicunt, jaculum intermixti colIigentibus,qua3 potueruntcolligere ad
repenle delatum discurrens per brachium in latus patrem suum Philippum pertulere. Illa supra se
cjus demersum fuisse; alii,unum pastorei i Ismahe- li.ccducens,ad Athanasium per diaconum Julianum
litarum;alii, milites fame et itinere fatigatoseum misit Alexandriam. Quae ille paucis arbitris sub
interemisse; alii,quendam invisibilium hoc recisse. cavato sacrarii pariete inclusa,prophetico spiritu
Sed sive bomosive angelus fuerit, manifestum est postera? generationi conservavit profutura. Cujus
quia divinis jussionibus ministravit. Calistus C98 presagium sub Theodosio per Theophilum cpisco-
autem,qui inter familiares ejus militabatet beroico pum corapletum est, destructo Serapis
qui, se-
versu ejus conscripsit " hystoriam, ait eum a
c
pulchro, sancti Johannis ibidem consecravit a^c-
doemone fuisse vulneratum. Lybanius vero, sophi- clesiam. (Rdfin. H. e. x, 34.) Athenasius Alexanj
sla Syrus,inter cetera qu;e dc ejus vita scribit, driam Impius Julianus ad bellum profcctus
rediit.

in line libri sic ait : « daemonum alumne daemo- Persicum diviuo percutitur judicio, mense octavo
numquc discipule et dfemonum observator, Julia- anni tercii imperii sui, sed mox altera die absque
nc. » Nos autcm in libro vitae sancti Basilii Ca3- omni dilatione Jovianus 70i
coronatur a militibus
sariensis cpiscopi (ActaSS. Jun. II, p. 944) certum (//. ».)•
legimus, orante et jejunante eodem Basilio cum Annus Joviani.
populo suo, quibus ad Persicum bellum pergens Anno dominicae incarnationis Urbe con- 3GG, ab
705
mala minatus estjussu sanctsDei genitricis Ma- dita miilesimo 117.ab Augusto 41 U8
Jovianus
700
ria. per Mercurium martirem, in eadem civitate (223) impcrium suscepit, et mcnses 8 rcgnavit,
quiescentem, ipsum esse peremptum. Fertur 7, ° gcnitus patre Barroniano, incola provincia? Pao!
autem manum suam sanguine iinplevisse ct in ae- noniae. Cujus pater cum libcros crebro amitteret
remsparsisseet itadixisse: Yicisti, Gatilee,ricisti. pcr somnium ei dictum cst, ut eum, qui instante
Interiit autcni anno imperii sui tercio,septimovero partu edendusforet,Jovianum 707 diceret.Fuitautea
ex quo caesar a Constantio factus est, vitae autcm insignis corpore Uctus ingenio,studiosusinlitteris|
31°.Postcujus mortem ejus magicae 7ul Karris in- fortisviribus,miles illo temporequoJulianuslcgi m
vcntae sunt.Perhanc enim iter agens, in templum militibusproposuerat utaut sacrificarentautmilitia
paganorum ingressus est, clausisque januis,sacri- cederent.Qui cingulum magisclegit amittcre quam
legia quredam celebravit. Quo defuncto, ingredien- imperatoris preceptis obedire; sed Julianus tuna
tes in templum, invenerunt mulierem a capillis propterbelli necessitatem inter milites eumhabe-
suspensam, extensas manus habentem, cujus ute- bat.Quicumviolenleramilitibusadimperiumtrah e
rum aperuerat, ut exitum belli in jecoreejusinspi- C rctur, clamabat sc nollc paganis hominibus imjie-
ceret. In qua urbe dum cjus nunciatus fuisset 7o2 rarc, cum ipsc christianus essct. Cumque omnium
interitus, publicam cuncti habuere festivitatem, vox communiterproclameret,sequoque christianos
communiler omnes clamantes Maxime fatue, uhi : esse,suscepit imperium.Dein cum Conslantinopolim
sunt taticinia tua? Vicitte Deus et Christus ejus. festinaret,venit adpredium Dadastam,ubi tcmporc
Fuit autem hic liberalibus disciplinis apprime eru- hiemis Janguore contrictus,cum in novo cuhiculo
ditus,facundia ingenti,memoria tenacissima atque rccubaret,caloreprunarumetnitoreparietumnuper
amplissima,corpore validus sed brevis,barba pro- calec illitorum suffocatus, obiit octavo mense
lixa, oculis huc illucque dirc-
discurrentibus ct 703
impcrii, anno vitcc 703 33°, 13. Kal. Scptcmbris
audax plus quam imperatorem decet, cultor
clis, (Oaos, vn, 1).

ydolorum superstitiosus,religionis Christiana_inse- Anni Valentiniani.

ctator studiosus. (H. m.) Anno dominicae incarnationis 267. Urbis
Julianus itaque imperator factus, ad ydolorum conditae millesimo 118 .Valentinianus, 42 us 709
ab
culturamsetranstulitjblandaquepersecutioneCbri. Augusto imperator appellatus est, vir optimus ct

stianos primum seducere temptavit,illicienspotius apice principali dignissimus, et rcgnavit annis 11,
quam impellcns ad sacrificandum;unde multi dece- D Islc fuit Panonniusgencrede Cybala civitate,cujus
pti sunt. (cf. Hier.). paterGratianus,mediocri stirpe ortus,Funarius est
2. (Ruffix.His. eccl. xi , 28.) A. D. 368. Pagan' appellatiiSjCoquodquadamdie venalem funem por-
apudSebastiamPalestina. urbemsepulclirum sanctj tantiquinque milites nequiverint cxtorquere. Quo
Johannis, baptislrc invadunt, ossa per agros spar. meritoasscitusinmilitiam,usqucad prcfectoriaepre-
gunt.eademquc rursus collecta et cremata latius toriana) dignitatemascendit.Obcujuscommendatio

VARLE LECTIONES.
698
callistusu. 6 " scripsit y. 700
FeruntEl. 701 raagia3 Ei 701
essctEl. .
103
deest. Ei .
704
jovinra
.« w* ih
f\i*
b IflK
705 ? ? _• «. ^-__ 706 inrtMTii..™
1Ae r\ TAT _•___ _-_/i lAfl
708 __ r_r
9C
_ _.

nus l B. 9 C
_ _ _.
707
US jovinianum 9 C
.

. . jovinianus b
l .9
c
XXXVII El . . semper. v. sua.
708
XXXVIIL El.
NOT_E.
(223) Imperatorum numeros Ekkehardus jam non ex Hieronymo, sed ex Hist. misc. recipit.
 713 CHRONICA. — CHRONICON UNIVERSALE. 714
nemapudmilites Valontiniano resislonti 710
oblatum A Val ntiniaius Justtaam ducere tractans uxorem
est imperiuin. Qui oum sub Juliano apostuta seuta- non tain.n Severa abjecta, lcgem proposuil publice
riorum tribunus csset et intcgram lidem haberet, pcr civitates, ut omnes qui voluissent irapune bina
et Julianus quadam die templum FortunaB ingrede- raatrimonia susciperent; nam idoo populosas fore
retur, ministri templi, cx utraque parte januarum gentes dicebat, quia bocapudeassollempne esset.
stantes, aspersione aqua3, sieu'< ipsi dicebant, ingre- Qua lege proposita, ipsc Justinam duxit; ex qua na-
dientes purgabant. Tune Valentinianus precedens tusestei Valentinianusettres filiac, Justa, Grata. et
imperalorem, ut aspersionis guttam sua vidit in Galla. Quarum duae in virginitate permanserunt,
ciaiuide, indignatus, pugno pereussit templi mini- Gallam veroThcodosius majorduxit uxorem, ex qua
strum, dicens se maculari potius quam purgari. Placidia, filia ejus, noscitur esse progenita (Jord.
Quoil respiciens imperator, jussit eum trudi in Der. s. H. m.). Nam Archadium et Honorium ex
custodiam, dicens : Aut sacrificet,aut mililia exce- Plaeilla priori conjuge habuit. Auxentio itaque Ar-
dat. Qui mox sponte
discessit. Nec mora, Juliano in- riano Mediolanensi episcopo defuncto,
Ambrosius
terfecto, Jovianoque morliu», in loco persecutoris presidalum urbis agens, necdum baptizalus, com-
sui suscepit imperium. Cu.nque Constantinopolim rauni civium consensu episcopus eligitur, jubcnte-
pervcnissct, post30dies imperii sui fratr.em Valen- que Valentiniano baptizatur, et tanquam dignus in
tem in coinmuniouein regni assumpsit, largiens ei B episcopatu.nordinatur. Multa itaque praeiia Valenti-
partesorientales, sibi retentans occidentales. Cum- nianus cuin diversis gentibus commisit, inter quas
que jum annum terciuin cu n fratre ageret, Gratia- eJ Alani rcbcllaverunt Ro.iianis(67. Franc.
c. 2)Con-
num, filiutn suum nccdum plen puberem, hortutu tra qujs cu.n Valentinianus Romanum
direxisset
socrus ct uxoris suae Serenae 7U auguslum creavit. exercitum, plurimi ex eis occisi sunt, reliqui vcro
Mabuit autem ct ali ira filiura parvulum Valentinia- Meotidas paludes intraverunt. Tunc Valentinianus
num de uxore Justina, quam, viveute Severa 7U
alia dixit exercitibus suis,quod, siquiexeis Meotidas
nec tamen abjecta, hoc mododuxisse probatur. Ju- paludes intrarent et Alanos irtde propulsarent, per
stus, Justinae paler, cum essct Piceni judex tempo- decem annos absque tributo eos permitterct. Tunc
ribui Constantii, vidit in somnis quod ex dextro quidam de Sicambria ingressi pugnaverunt contra
femore imperialem purpuram genuisset. Qme visio Alanos, factaque victoria, ejcccrunt eos. Quo facto,
cuin ad Constantii aures pcrvenisset, metuens ne Valentinianus appellavit eos Attica lingua Francos]
imperatorexeonasceretur, mittensocciditJustum. hoc est, feroces et duros ac fories. Cujus 712 gentis
Cujus filia Justina virgo permanens, cuin perveniret quia se obtulit mentio
regumque ejus in libris san-
ad Severae noticiam, amabatur ab ea, ita ut etiara ctorum scpe
commemoratio, licet faecre videar fii
bulncis cum ea uteretur, ejusque pulchritudine C digressionem,
pro rerura tamen noticia, repetita
obligata et amore eapia, diceret imperatori, quod ejusdem generis origine, quam brevius potero, re
Fustina sic speciosa esset, ut etiam psam deceret gum ejus d scribam successionem.
luxorem iinperatons csse. Quo sermone concepto,

DE ORIOINE PRANGORUM
(G. Franc. cod. Ramb.) Francorum gentsexordia imperator corum faclionen, nimis iratus, jussit
ie antiqua Trojanorum prudi re prosapia. Nam eo omhem Romanum exercitum cum pluribus 7I *
temporequi post excidium Trojie jfcneas Italiain extcris gcntibus pugnare contra eos. Pugna
com-
irenit, quidam exeisdera Trpjanis simili raodo pro-
raissa, cuin ex ulraque parte multi caderent,
tandem
ugi circa Meotidas paludcs applieuerunL, ibique Franci mullitudinemtantamsustinerenon valentes
'.onsidentcs, terminus suos usquc in Pannoniam di- fugierunt, ibique tnortuus est Priamusrcx eorura.
ataverunl. Construxcrunt autem civitutem Sicam- Egressi autetn de Sicambria, venerunt in
lerram
)riam, ibique per multos hubitantes annos, in po- Germaniae, ud genlem scilicet Romunis infestissi-
mluin raultuin creverunt, et Sicambri primum mum, habitaveruntquc aliquanlo temporc in Thurin-
licti sunt. Hi pro eo quod Alunos, ut dicLum est, de U gia cum Marcomede, filio Priami, et Sunnone,
filio
leotida palude expulerunt, Franci a Valentiniano Antenoris. Omnes autem populi ex illa parte Rheni
"ocati sunt, ct pro hac victoria per decennium habitantes Germani dicti sunl, quia corpora magna
;
emissione tributorutn donati sunt. Dccennio vero habebant et forlissimi semper et indomiti erant.
neracto, misit Valentinianus 713
aJ eos quendam Inter ba>c defunclo Suiinone, Franci babuerunt
ucemproexigenuis tributis; scd illi, ut eraut fero- consiliura inter se, ut unum regem haberenl, sicut
Jes, tributis ulterius subjaccre dedign iti sunt, mis- et gentes eeterae, acceptbque consilio a Marcomede
osque ad se intcrfecerunt.
Fuerunt autem lunc Faramundu.n, ipsius filium, regein constituere et
kmcipesintereosantiquorum vocabulorum prcfe- ex eo le.npore leges habere coeperunt, qtias gen-
.iutesinsignia, Priamuset Antenor. AuJiens iluque tiles eorum consiliurii Wisogastaldtis et Salegast

VARl.E LECTIONES.
™ deest Ei. 71i
ita codd. 7 " Sequens historia Francorum deest E., et in 2. quogue omittitor
valentmianus 71<
8. plurimis ceteris g. 3.
Patrol. CLIV. *>3
 *

EKKEHAftDl URAUGIENSlS 716

71;

leeerunt, a quo Salegast etiam lex Salica in- A Gothehildae, Gothegiselumet Gothemarum. Mortuo
venta dicitur et nominata. Erant autem Franci aulem Gundebaudo seniore, Gundebaudus junior
pagani. occidit fratrem suum Hilpericum, et uxorem illius,
Denique mortuo Faramundo, Clodius, filiusejus, ligalo ad collum ejus saxo, in aquam mcrgi prece-
Crinitus successit, a quo Francorum reges Criniti pit, alios vero duos fralres in exilium misit. Gun.

appellati sunt. CTtra Rhenum vero usque ad Ligerim debaudus autem, dum neptem suam Golhehildam
lluvium habitabant Romani, ultra Ligerim autem Hilperiei 720 filiam, secum haberet, et legati Clodovei

dominaliantur Gothi, Burgundiones vero habitabant re^isillucfortedirectieamvidentespulehritudinem

juxta Rhodanum, ubi postea faeta est civitas ejus apud dominum suum laudarent, misso Aure-

Leudunum. Franci itaque de Thuringia Rhenum liano quodam honorato suo, accepit eam Clodoveus
transgressi, Romanos, qui tunc temporis per suos uxorem, puellam Christianam. Qua3 cum ei Chri-
magistratus Gallisc imperabant, bello adorsi sunt, stum sepe predicaret illeque credere abnueret, 13°
et usque in Carbonariam silvam fugant, fundunt, anno regni sui suscipiens bellum contra Alamannos,
occidunt, sicque illatam sibi a Romanis injuriam cum pene vinceretur, hortatu Aureliani se creditu-
JUIU.I
acriter vindicant.
VlllUIV/OUV. Ingressi
lllglV^UI autem
M >..v„... Tornacum
-~- et
-- ...... spopondit.siDeiadjutorio Alamannos vinceret;
rum .,(,*,{, , ., ,

Camaracum civitates Gallise, primo universa mari- g moxque el illos superavit et omnem terram eoruir
sibi subjugavit, acdeinde per sanctumRemigium
7S1
tima, qiue inter Scaldum et Sunnam fluvios jacent,
violenter obtinent, sicque paulatim progredientes Remorum episcopum instructus, cum omni gente
et regredientes, Remos, Suessonam, Aureliam et sua est baptizatus. Post hsec abiit in Pictavicnsem
Agrippinam ac Treverim, postremo omnem Galliam civitatem, ubi rex Alaricus habitabat, pugnansque

sive Germaniam ab Aquitania usque Bawariam sibi cum eo, interfecit eum, 12° anno ejusdem Alarici.
subjugant. Et hi quidem qui Teutonicis
71S
commixti Amalaricus vero, filius Alarici, fugiens in Hyspa-
sunt, proprio vocabulo Franci; qui autem per conu- niam, regnum patris sui postea sagaciter recepit.
bia a Gallis sunt progeniti, Francigenae sunt appel- Anno quinto post hanc victoriam mortuus est Clodo-
lati. Clodius itaque
716
cum regnaret annis 20, veus in pace, anno regni sui 30°, a transitu vero
mortuus est; cui successit Meroveus, a quo reges sancti Martini autem filios qua-
anno 112°. Ilabebat

Francorum Merovingi nominati

717
sunt. Quo mor- tuor idem rex Clodoveus, Clodomirem, Theoderi-

tuo, filius ejus Hildericus suscepit regnum. Quem cum, Hildibcrtum et Clotharium. III regnum ejus
luxuriose viventem et cum filiabus populi fornican- inter se diviserunt tequaliter, et elevati sunt in

tem llltCI lll/GI G nolentes,

lCIll interficere abjecerunt,
IIUU/U»uti, u..j^v/~. -- ^Egidium
l..~, et j,
magna — potentia.
,
Theodericus vcro tunc habebat
quendam Romanum super se posuerunt; sed post ., filium nomine Theodebertum, strenuum et utilem
-.._ :.-„»„,. «., V,n,> „n Uilrlani/.l.m
Hildericum imnUniViic nnrinno
Amalaricus quoque, fllillC
filius A.QIMP. regis
Alarici Cnt. hnr 11 17)
l*P«n<5 Gothorum,
annos octo poenitentes super hac re,

revocaverunt, factusque est rex virtute magnus sororem illorum nomine Ruothildam petiit in con-
super omnes priores Francorum reges. Agrippinam jugium, quam illi non negantes cum magna gloria ei,
quippe civitatem temporibus ejus, occisis a parte
72
*dederunt. Sed cumillevelutArrianus eam postes
^Egidii multis Romanis, Franci ceperunt, eamque indigne traotaret, mittens illa nunciuro de Hyspania

Coloniam appellaverunt; Treverim quoque appre- ad fratrem suum Hildibertum in Arverna civ tatt
henderunt et incenderunt, totamque illam terram sedentem, injurias suas ei conqucsta est. Unde illt
vastaverunt. iratus, cum magno exercitu Hyspaniam tetendiL

Mortuo autem ^Egidio, Siagrius, filius ejus, suc- occi^oque Amalarico. sororem suam cum magnis
cessit in locum ejus, seditque in Suessonum civi- th sauris abstulit; qua3 tamen languore preventa

tate, ubi sedes regni erat; sed Hildericus cum in ipsoest itinere mortua. In illisdiebus Gothehilc
exercitu supervcniens, omnem terram illam preda- regina veniens Parisium, dixit ad fiiios suos Nov :

tus est, et Aurelianensem et Andegavensem civita- me pcenitet, fllii mei, vos dulciter enutrisse, tantim
tem regno suo adjecit. Qui cum
regnaret annis 24, injuriam meam
indignamini, et mortem patris ai
mortuus esi,
rnoriuus Clodoveus, filius
et i/iouovuus,
est, ei regnum ^-
ejus, icguu.n
nnus cjua, ac- «. mox
*«,«*,* ^™. Qui
!«,<,«, xindvate.
,m»v, a mece
matris ira ~~
~.* ..- --., cuu
commoti,
cepit. HiccumSiagriobellumcommisit, fugientem-
D exercitu magno Burgundiam pergunt contra Sigi
~ ., .: • J .» /-i-il „ fii:„„ r„n^ n kniuli
.

que ad Alaricum regem Gothorum, missa legatione,

1
smundum et Gothemarum, filios Gundebaudi, rtll qu

reposcit 718 et redditum interfecit, totumque re- patrem ac matrem Gothehildas interfccit. Sigismun
,

gnum ejus sibi subjiciens, Romanos in tantum dele- dus rex Burgundionum tempore sedificavii illo in

vit, ut nulla eorum vestigia hodie reperiantur in monasterium sancti Mauricii sociorumque ejus ir
Gallia. Accepit autem uxorem, neptem Gundebaudi loco Agauno, ubi ct passi sunt. Collecto auten
regis Burgundionum, nomine Gothehildam
719 vel
exercitu, Burgundiones exierunt obviam filiis Go
Rothildam. Gundebaudu itaque rex Burgundionum thehildae et Clodovei; sed, commissa pugna, eaes
quat uor filios habuit, GundebauJum scilicet patrem Burgundiom s fugcrunt. Sigismundus itaque, dun
Sigismundi et Gothemari; Ililpericum, patrem fugerel ad sanctos Agaunenses, consecutus est eun
VARI/E LECTIONES.
71T 718 719 rothildan
718
theutonicis 8. theotonicis 9 C semper. .
716
deest 9 C . vocati 8. repoposcit 9 C .

vel gothehildam 9 C . v. r. deest k. 10. 11.

72 °
helperici 9 C
. sapius. lil
deestw. 7 " deest&.
 '17 ('UHONICA. - CHRONICON (JNIVERSALE. 718
Clodomir, eaptumque cuin uxore et filiis, duxit in A tum omnesejus socii persilvam discurrentes,
iret,
pagum Aurolianensem ct in carcerem misit, et post- illum solum cum uno tanto sibi fidelissimo dimi-
ea interfectos in puteum projecit, in loco qui serunt juxta rivulum quendam. Quem cum gravis
dlcitur Columnabicus. Post haec iterum collecto somnus urgeret, caput suurn in illius fidclis sui si-
exercitu, Clodomir in
Burgundiam perrexit contra num posuit et dormivit. Cum subito vidit ille in
Gotbemarum, iterumque repugnantem sed fugien- cujus sinu dormiebat, quasi parvum animal rle ore
tem dum persequereturetpercurreretequovelocis- regis exire et ad rivum tendere multoque nisu tem-
simo, ex adversa parte percussus corruit, et mor- ptaresiquomodo posset transire. Cuinquetransitus
tuus est. Quod audiens Clotbarius, Gundeucam, copiain non inveniret, hoc vidit gladium
ille qui
uxorem fratris sui accepit in conjngiuin. suum de vagina eduxit, rivoque superponens, illiui
Theodericus autem rex, postquam regnavit annis transire fecit. Transiens autem rivu:n, non longe
23, mortuus est, et Theodebertus, filius ejus, ei inde in forainen unum montis juxta positi Lntravit,
successit. Qui cum annis 14 regnaret, obiit, et reversumque per candem viam, post boram unam in
Theodebaldns, lilius ejus, illi successit. Quo post os regis rursusinlroivit. Qui moxevigilans, magnam
annos Tdefuncto, Clotharius, patruus ejus, regnum visionemsevidissenarravit, dixitquesibiapparuisse
ipsius cum thesauris multis accepit. Golhehildis in somnis, quod iter agens ad quendam fluvium
g
autem regina in elemosinas proflens. in summa magnum quem per ferreum pontem trans-
veniret,
abstinentia et sobrietale vitam duxit, et apud Turo- iret, veniensque sub montem quendam, multum ibi
nicam urbem plena dierum ad Dominum migravit, aurum videret. Quod cum illi fideli suo narraret il-
et in basilica sancti Petri apostoli ad latus viri sui leque vicissim sibi omnia qu;e gesta sunt intimaret,
Clodovei sepulia est a 723
fili.s suis Hildiberto et adlocum illumaccesserunt, fodientesquemultapon-
Clotario, ubi et beatissima Genovefa quiescit. dera auri ™ antiquitus ibi reconditi invenerunt ; de
Clothariusautem rex de diversisuxoribusseptem quo auro rex idern postea*ciborium magnum fieri
habuit filios, de Ingunde regina Guntharium, Hil- diversisque gemmis exornari precipiens, voluit il-
dericum^Sigibertum 723 Guntrammum, Heribertum,
, lud 727
Hierosolimamadsepulehrum Dominimittere,
et filiain Glodesindam de Regingunda vero, sorore
; sed cuin hoc perficere non potuissel, jussit illud
Ingundis, habuit Ililpericum. Per amorern enim poni supra corpus beati M rcellr martiris in Ca-
Ingundis, eo quod esset pulchra et decora, et ipse billona civitate sepulti, diciturque aliud huic siniile
nimiurn essel luxuriosus, sororem ejus Regingun- non inveniri.
darn accepit in conjugium. De Gusina quoque ac- (67. /ty'.)Hilpericusautemaccepft uxorem Audevo-
cepit Gratianum. Qui cum esset decorus nimis et ram, qiue peperit et tres filios, Theodebertum, Me-
acerbus ac callidus, patri rebellavit, sed captuset roveum et Clodoveum. Heriberlus vero duxitlngo
arlnaliwm auductus
ad patrem nrtrlnnlni, 7724 v.
", in ,,. .„,!„„,
casa„ quadam ;.,„„„,!:
J
incendi
™ ,-, Vj l /-, ....
bergam. Qutecum haberet duas puellas nintis pul-
....
jussus est. Hildibertus vero, frater Clotharii, apud chras, cujusdam pauperis filias, rex in amorem ea-
Parisium diu aegrotans, mortuus est cujus regnum ; rum vehententer exarsit. Quas cum regina odio ha-
et thesauros Clotharius rex assecutus est. His beret, rex iratus eam abjecit, et unain ex illis in
etiam temporibus beatus Medardus episcopus ple- conjugium suntpsit, deinde alteram quoque sibi co-
nus virtuiibus migravit ad Dominum, queut rex pulavit. Pro qua re cum sanctus Germanus Parisio-
Clotharius in Suessione civitate cum tnagna gloria rutnepiscopusulrosqueexco.trmunicaret,etrexhoc
sepeliri fecit. parvipendens eani non dirrritteret, percussa Dei ju-
Post ha?c Clotharius rex febre correptus obiit, dicio, mortua est, nec multo post rex ipse defunctus
annoregnisui 51°, regnuinque ejus quatuor filiiejus est. Porro Sigibertus rex videns nequiliam fratris
inter se diviserunt, scilicel Heribertus, Guntram- sui, dedignatustalia conjugia,legationem in Hyspa-
mus, Hrlpericus, Sigibertus, accepitque Heribertus niam misit, reg.sque lilianr Brunihildem petiit et
regnum llildiberti patrui sedemque constituitsui, accepit, puellam pulchram et ingeniosam et quia ;

Parisius ; Guntrammus autem, regnum Clodomiris Arriante legi subjecta crat, in nomine sanctae Trini-
accipiens, Aurelianis sedenr constituit ; Hilpericus tatis eam baptizari jubebat ex qua filiutn Hildiber-
;

vero,regnumpatrissuiClothariipossidens,Suessio- D tum suscipiebat. Uis temporibus sanctus Columba-

nis sedem posuit Sigibertus autern regnum Theo-
;
nus de Ilibernia in Galliam venit, quem Sigibertus
deriei,scilicetAustrasiam,sortilus,apud Metensem rex benignesuscepit. Il.lpericus aiitem, frater Sigi-
civitatem regni sedem 7SS locavit. (Palx. Diac. iii, berti, viuons euuo regaii conjug o sublimatuua, cum
33.)Ex quibus Cuntrammus rex pacilieus et omni jam pltiresuxoreshaberet.soi-oreiiiBiunibildisnatu
bonitate laudabilis crat, vilamque in conversaii jiic majorem, a.omine GeUsuiudatn,in conjugium petiit,
sancta ducebat ; cujus unum faclum mirabile hu.c proutittens per K galos. oinnes alias uxoresscuimis-
operi placet inserere. Quodanr tentpore dum vena- surinn. Qua desporrsataet cum multis thesaurrs ac-

VARUE LECTIONES.
713
codd. modo hildeb. ; modo hildeb. ; modo sigib. modo sigeb. Priorem scriptwem ex ph>rimis Jo"is
7Ji 7Sb 726 717
recipi. ductus S. s. r. S. deest S. v. ad iher. illud ad 9 C .
 [19 KKKEHARDi URAUGENSIS 720

ccpta, Fridegundis, qmedam ex uxoribus ejus plu- A frater tMS,sedd?mcretriceguadam,patristuicon

genere infima sed speciosa etcallida, hancin cubiaa, siteditust Hle vero hajc audiens, ut erat
rirais,

stratu suo per noctem strangulavit, ct priorem Au- acerbismnribusexercitumplurimumcontra fratrem

devoram 7s8 consi!io pessimo ab eo separavit, ipsa- direxit. Cumque convenirent in praelium, Theode-
que in locum earum qnasi legitima successit. bertus victus, fugit Coloniam. Theodericus autem il-

Eo tempore Justinianus impcrator apud Constan- lum persecutus, cum cuncta vastasset,et populusut
,

tinopolim obiit, Justinus vero imperium ambivit. subjectis parcerctadeumclamasset,ait:iS ifl«Wisw/

7M filiumsuum parcamvobis, Theodebertum michivivnm adducite,
Posthsoc HilpericusTheodebertum
ultra Ligerem in regnum fratris sui Sigiberti cum avtcaput ejus aferte 735 Qui civitatem ingressi,
!

cuinsuadcr*'i)tTl)codeberto,utlh:'saurumredderet,
exercitu direxit qui moxTuronum etPictavim ce-
;

terasqueurbesinvasit,a3Cclesias4ncefldit,monaste- qiiatinusfraterejusrecederet,illeverbiseorumcre-
dulus, ingrediturthesaurariumsuum,etcum precio-
ria destruxit, clericos interfecit eum Hilpericus ;

verocumuxore 73 °
Fridegunda fugit in Turnacum. quacque requireret, unus ex cis rctro cervi-
sissiina

Sigibertus autem civitatcs quse ultra Parisium.sunt

cem ejus glaclio percussit et eaput ejus amputavit.
accipicns, cum Franci, qui
731
quondain Hildiberto Theodericus vero apprehendens ipsam chiLatem,
hunc vellent super se regem multos thesauros accepit, n-diensque ad urbem Me
seniori subditi erant, B
constituere et Hilpericum relinquere, fraudibus et
tensem, filiamTheodebertipulchramnimis cuin duo-
consilioFridegundis, quaBnimiumcallida erat,inter- bus filiis parvulis abduxit, filiosque occidens, filiam

fectus est, anno rcgni sui 14°, retatis autem

40°. 732 in conjugium accipere voluit. Cui cum diceret Bru-
nihildis Nondebesduccre.flliamfratristHi/iWeira-
Tunc Brunihildis cum filiis suis apud Parisium se- :

debat ;Gundoaldus autem dux, qui erat major Jo- tus ait :Nonnetudixistimichiquodnonessetfrater
mus, filium Sigiberti parvulum Hildibertum furtim mc/s ? Curinduxistisupermepeccatumhoc, auctrix
per noctem abstulit, et cum eo fugit, collectisque
mortis? Et evaginato cultro, voluit eam transfigere;
sed illaa circumstantibus crepla est. Post haecodio
gentibus, super quas pater ejus regnaverat, regem
illum constituit. Tempore illo beatus Germanus Pa-
nimio infecta, po'ionem vcnenalam per ministros

risiorum episcopus, plenus virtutibus magnis

733
,
suos ci direxit ;
qnam
ille bibcns, mortuus est. Tali-

migravit ad Dominum. Mortui autem sunt

734
ct filii ter refert hv-stor aFrancorum. ?ed in libro actuum
Hilpericiomnesquoshabebatde Fridegunde; sed ad sancti Columbani (c. S7. sq.) legitur quod apud

ultimumgenuitClotharium,quiposteafactusestrex Tulbiacum pngnaverint,viclumqneTheodebjrtumet

fugicntcm Theodericus insecutus apprehende.it et
magnus, et hic gcnuit Dagoberlum. Intcr haec maxi-
adaviamsuainBriinihildemadduxerit,quem illacle-
mrc discordiajortaesuntintcrHilpericumctnepotem
suum Ilildibcrium, filium Sigiberti, irritabantque ricum ficri rogaverit, sed non post multos dies impie
eosex utrisque partibus FridegundisetBrunihildis. peremeritjTheodericus vero apud Metensem civita-

Eo quoque te.i pore mortuus est bona? memoriaj lem commorans, divino igni crematus sit. De hac
Guntrammus rex inclitus, frater Hilperici, cum re- controversiascriptoresvideant.MortuoautemTheo-
cujus regnum, scilicet Burgun- derico, filiusejusSigibertusinngnumsuccessit, ille
gnaret annis 31 ;

diam, Hildibertus, fratruelisejus,accepit.Post ha^c quo in libro actuum sancti Galli legitur,
scilicet de

eumFridegundisadulteriumcumLanderico quodam quodGonzonisducisfiliamdesponsaverit,quamidem

committeret et hoc regi Hilperico innotesceret, illa beatus Gallus a dgemonio liberavit. (Vit. Col. 1. 1.)

eummetuens,egitconsilium cum duobusjuvenibus, Clothariusitaque,filius Hilperici,collecto exercitu,

fines regni, qui suae ditioni debebantur, cum cona-
qui regein sero de venatione venienlem, statim ut
batur recipere, Sigibertus ei cumexercitu occurrit;
de equo descendit, interfecerunt, clamantes, ipsi
sicque ipsa cum quem ille captum occidit, et quinque fratres ejus,
insidias esse de parte Hildiberti ;

Theoderici similiter interemit. Fr.

suo parvulo Clothario regnum
I.
filio tenuit. Hildiber- filios (6r. 1.)

tus igitur, filius Sigiberti, cum rcgnaret aunis 20, Post haec Burgundiones et Austrasii, facta pace cum
mortuus est, habens duos filios, seniorem nomine Francis, Clofjariuminmonarchiatotiusregniregem
ThcodrbLrLumexconcubinaJunioremTheodericuin D sublimaverunt. Tuncconclamantibusomnibus Bru-
exregina;sed senior Theodcbcrtus rcgnum accepit, nihildem morte turpissima esse condignam, primo
scilieet Austrasiam juniorem vero Theodericum
;
camelo iinpositam totum exercitum gyrare fccit,
avia sua Brunihildis direxit in regnum Guntrammi dcinde indomitorum pedibus equorum alligatamin-
Burgundiam.
regis, videlicet terim precepit, sepulchrumque cjus ignis fuit. Erat
Eo'tempore Fridegundis mortua est. Brunihildis autem Clothario filius nomine Ddgobertus,puereffi-
autem parvum consilium subministravit nepoti suo cax strenuus et ad omnia sollertissimus, quem-
et

Theoderico, dicens: Cvrnonrequiristhesaorumet rex adultumcum Pippinoducein Austrasiamregna-

regnumpatris tui de manu Theodeberti,cumnonsit tuium dircxit. Clotharius autem cum regnaret an-

VARLE LECTIONES.
728 7!9 7,0 731
qui Franci quondam 9C 7 " a. sue 9°.
andoveram 9 C . theodoricuin 9 5 . u. sua O'. a. .

738 784 735

deest 9 C . s. a. S. auferte 8.
 .

721 CHRONICA. - CHRONICON UNIVERS\LE. 722

nis 44,plenusdierummortuus est,et Dagobertus,fi- A ejus successit Ebroinus.Postnon multumvero tem-

liusejus,monarchiam intribusrcgnissolus obtinuit, pus mortuo Lothario. Ebroinus major domusTheo
fuitque fortissimuset Francorumnutricius, injudi- dericum fratrem ejusconstituere voluit regem;sed
cfisaecclesiasticis severissimus,!argitor elemosina- quiaidemEbroinus jam odiosusfuit Francis,spreto
7U IIildcricum 741
rum precipuus,paccm in toto regno suostatuens, e.jiisconsilio,alterum ejus fratrein ,

et timorcm gentibus in circuituincutiens, ipseque qui Austrasiis jam imperabat,super se regem con-
velut Salomon pacificus regnum obtinuifquietus. stituunt.QuodvidensEbroinus,inLuxoviensecoeno-
Eo tempore defuncto Gundoaldo majore domus, bium Lonso capile, quasi perpetuo monachus, se
Erchinoaldum virum illustrem inlocum ejusstatuit contulit.Post aliquod tempus Ililderico.cum levis
Dagobcrtus.IIabebat autem idem rex ex regina esset ac omnia inconsultcagcret,a quibusdam cum
Saxonum 73<5 filiosduos,
Mahthilda (224) do genere regina 7 " pregnante interfecto, rursumque Tlieode-
Sigibertum etClodoveum,quorum majoremSigiber- rico in regnuin revocato,Ebroinus dc claustropro-
tum duci Pippino et sancto Chuniberto Coloniensi rumpens, ad regempervenit,receptoqueprincipatu
episcopo in Austrasiaregnaturumdirexit,juniorem suo,tyrannidemmagnam in Franeo&,quibus odiosus
Clodoveumsecum retinuit.Sigibertushic sancto Ro- erat,exercuit,inter quos ct sanctun Leodegarium
maclio 7 " episcopium Trajectense dedit. Pippinus g occidit.Mortuo autem Theoderico, filii ejus Clo-
autem dux pater crat sanctae Gerdrudis virginis et doveus ct HildibertusregnaveruntjpostquosDago-
Beggae,quam duxit uxorem Ansgisus, filius sancti bertus junior ; cui Qilpericus cum Reginfrido
Arnolfi, viri magni Deoque dilecti, qui pro amore succedentes, a Karolo, Pippini filio,dejeeti sunt,et
Dei renuncians sccu!o,divino se mancipavit servi- Lotharius substitums post ;
quem iterum llilpericus

tio,factusqueest postea episcopusMetensium;dein- regnavit : hunc Tbeodericus. Quo vicesimo

post
de hereniiticaindiligensvitam,plenusvirtutibus mi- Leonis imperato is anno mortuo,et primo Constan-
gravit ad Dominum.IIujussancti Arnolfi pater fuit tini, ejusdem Leonis filii, aono Karolo defuncto,

Arnolfus,virillustris,filiusAnsbertiet Blithildfe,Lo- quinque annis post Theodericum sine rege inter-

tharii rcgis filise (cf. Vit. S Rem
. . ,S Arnolf
.
.
, S lapsis, sexto demum anno PippinusetKarlomannus,

Gerlr.). filii Caroli, Hildericum statuunt regem, qui et

(67.Fr.) Dagobertus autem rexcum regnaretan- ultimus erat de antiquo genere regum (cf. gen.
nis 34,mortuusest,et C!oJoveus,filiiis ejus, regna- Kar.).
vit pro eo super Francos,accepliqueuxoremdege- Tempore autem regum precedeutium,post nior-
7il
nere Saxonum 738
, nomine Mahthildem 739
,pulchram temEbroini Ansgisus ,sancti Arnolfifilius, nomen.
et ingeniosam quae genuit ei
74 °
tres fllios, Lotha ut aiunt (cf. P. D. vi,23), ducens ali illo Trojano
rium,Hildericum et Theodericum. Sigibertus vero, Anchisa, 7iS
patre iEnea?,major domus cffcctus est

1'rater Clodovei, rex Austrasiorum, defuncto duce in regno Francorum;post quem Pippinus,filiusejus
Pippino,filium Grimoaldum majorem domus
ejus et Beggae seroris sanctas Gerdrudis posthunc filius ,

aulem et ipse Sigibertus filium

constituit.Habuit ejus Karolus,cognomento Fortis, qui per multas
parvulum, nomine Dagoberlum. Decedente igitur pugnas principatum tulit demanuReginfridi;quem
tempore,Sigibertusdefunctusest,etGrimoaldusma- Karolumgenuit Pippino Albhaidis, soror Diodonis
jordomiisfiliumejusDagobertumtotondit,Didonem- domestici sui,quam ille superduxit legitimae uxo-
quo,Pictaviensis urbis episcopum,in Scottiam exi- ri suae Plectrudi, de qua susceperat Druogonemet

lians, Dagobertum episcopatui preposuit. Quod in- Grimoaldum (ib. vr, 42). Quam rem dum detesta-
dignantes Franci, Grimoaldo insidias statuunt,ca- retur sanctus Lampertus
7t6
episcopus, ab eodem
ptumque Clodoveo deferunt.Quem vinculatum
ille Dioclone est aiunt (228),
interfectus, Pippino, ut
carccri mancipavit, ubi, ut dignus erat vitam fi- consentiente (cLSigeb. Yit. S.Lamb.), Hildiberto,
nivit. Theoderici filio, rcgnante\Mortuo autemhoc Ka-
Eo teiiipore Clodoveus,instigante diabolo, bra- Pippinus etKarlomannusprincipatuiii
rolo,filiiejus

chium sancti Dionisii martiris abscidit, ex quo re- tcnuerunt simul annis4,posteaPippinussolusannis
gnum Francorumcasibuspestiferisconcidit.Clodo- D 7, adhuc quidem regibus in Francia ex antiqua

veo itaque post Iti annosrcgni sui defuncto,Frahci stirpe solo nomine regnantibus sed nil regisedigni-
staluerunt Lotharium, fratrem ejus, cum malre tatis habentibus,donec per auctoritatem Zachariae
Mahthilda regnarc pro co. Ilic sanctum Leodega- papa3, Hilderico, qui tunc falsum regis nomen
rium Augustuduni fecitepiscopum. Eoquoquetem- habebat, detonso el in monasterium detruso,isdem
pore Erchinoaldo majoredomus defuncto, inlocum Pippinus ex prefecto palatiiin regnumest sublima-

VARLE LECTIONES.
7:;s 739
786
sagonum S.
737
romacho 10. remaclo 9 C et ita 8. recentiori manu. sagonum 8. balthildem
™
.

4. et ita infra. deest Q " i(>

fr. e. 8. n. "8 tfeest 9C . " s deest 9«. 7U ansgisus eorr angisus 10. et
7"
ita 11. anchiso 8, 7i0 Lantpertus. C-
NOT.E
(224) Nacthilda.
(228) Haec tamen in Vita S. Lamberti haud leguntur nequo alibi invenire potui; cf. qua? hac de re
docte disseruit Hirsch dc Vita Sigcberti p. "298. sqq.
;>.i EKKEHARDI URAUGIENSIS 724

tus, ac deinde per successorem ejus Stephanum A lebrare,gentilibus8cilicetatque Jud;eiset omnibus

papam una eum uxore sua Berlhereda liliisque hereticis; illis tantummoJo inimicus erat qui apo-
Karolo et Karloraanno regali est unctione consecra- slolicam d ctrinam prcdicabant. Post mortemvero
tus et iu regno confirmatus, anno ab incarnatione fratrisimpietalem,quem menteconccperat,operibui
Domini 7;>i (cf. Einh. e. 1). explcbat. (Hier. —
Beda — Sonb.Der. 5. H. m.) —
*) C. add. Ipse autem Diodo paulo post pes-
: Nam sacer dotes Doinini exiliabat monachos inmi-
simo languore oruciatus, a vermibus con- litiam cogebat, nolentes militare interlici jubebat.
sumplus et ob intolerantiam fcetoris 7 * 7 in
Inter Ikcc diabolico instinctu perscrutari cupiena
Mosam fluvium demergitur, omnesque hujus
fuga) complices infra annum divinitus pu- qui post eum regnaturusesset,nicromantiam fecit;
niuntur. Ex. Sigeb. C. a. 699. sed diabolus,ejus audacia et crudelitateabusus,nos
His de gente regibusqueFrancorumnoticise causa apcrta sed obliquaeirespons idedit,per quajmultos
sive per repetitionem preeedentium seu per antici- artificiose interemit.Demonstravit enim ei quatuor
pationem sequentium dictis quasi per quendam ex- litteras,©, e, o, 5,dicens, lioc nomen post Valentem
cessum. jamredeamus ad inceptum. impcrii culmen accepturum. Cnde ille zelo ductus,
Anni Valentiniani. multos interemit,quos tyrannidem assumcre esti-
{Clir. W.) Valentinianus primo regno sui anno,
g mavit. Occidebantur itaque Theodati, Theodori,
qui est Dourinicae inearnationis 367, fratri suo Va- Theodoli, Theodunculi,et quicumquehaslitteras in
lenti regnum Orientis dedit, ipse occidentale te- capite sui nominis habebant. Hoc ergo timore plu-
nuit. riini 752
sua nomina mutaverunt,negantescum jura-
A. D. 308. Damasus papa 39 us ordinatus, sedit mento qu;e prius habuerunt, ut pericula effugerent.
718
annis 26 , sub seditione lamen, quia Ursinus, Fnter ceteros autem occisus est et Theodosius vir
quidam diaconus Romanae ascclesiae, sibi saccrdo- fortis, cx Hyspania genus ducens, pater Theodosii
tium usurpavit. (Bed.e Mari.) Damasus vero con- postea imperatoris.IIic Theodosius a Valentiniano,
stituit ut psalmi die noctuquc canantur in aec- fratre Valentis, in Africam missus, Firmium quen
clesia. dam sese in regnumextollentem ad mortemcoegit,
749
(Clir.W.) A. D. 369. Lana vera pluviae per- totamquo Africam ct Mauritaniam Romano impcrio
mixta de nubibus fluxit. subjecit.Sed cum a Valente per invidiamjuberetur
A. D. 370. Ilylarius Pictaviensis episcopus obiit. occidi, prius in remissionem peccatorum roga-
A. D. 371. Athalaricus rex Gothorum Christianos bat baptizari,sicquejngulum ultro prebuit percus-
in sua gente persequitur. sori.
(Hier.) A. D. 372.Eusebius VercellensisetLucifer .-, Ea tempestate Hunorum gens, diu in accessisse-
Caralitanus obierunt. elusa montibus, repentina rabie percita, exarsit in
(67m\ W.)A. D. 373. Valentinianus Saxonescasde Goihos,eosque conturbatos ab antiquis expulit se-
perdoniuit in Francia. dibus. Qui transito Danubio ab Valentem venerunt,
(Hier.) A. D. 374. Didimus Alexandrinus multa de et sine omni paclione suscepti, Tracias ad habit. *
noslro dogmate commenlatur. dum ab eo acccperunt. Deinde cum idemimperatci
A. D. 375. Sanctus Martinus Turonis ordinatur non daret eis quod sufflceret, non sustimentes fa-
episcopus. mem, app.' ehendernut arma, euntesque per Tra-
(Chr. W.) A. D. 376. Magnentia, quae et Tecla, ciam, omnia licenter vastabant et incendebant (cf.
Romanorum nobilissima, Hierosalimam veniens, Jord.). Hoc audiens valens, egressus ab Antiochia,
magnis virtutibuset humilitate clarr.it. congregavit exercitum, ut pugnaret cum Gothis;
A. D. 377. Valentinianus, rupta vena nuper in- (H. 31.) primumque moratus apud 753 Constantino-
cisa moritur 75 °. polim, misit Trajanum magistrum militiae contra
751
(H. m.) Valens igitur frater Valentiniani,dum eos qui victus ignominiose reversus est.Quicum
;

per concessionem fratris regnaret cum eo in regno Valens molliciem exprobaret, ait: Non ego tictus
Orientis, id est in Constantinopoli, annis 11, post, sum, o imperator, sed tu, qui contra Deumpugnans,
mortem fratris regnavit ibi annis 4, Gratianoet Va- ^ barbaris nutum ejus concilias. An nescis, quos al
lcntiniano, fratris sui filiis, regnum Occidentis, id acclesiis expulistt et quibus eas t-adidistilUlc sera
est Romanuin tenentibus imperium.Hic itaque Va- pcenitentiastimulatus,episcopusceterosquesanctos
lens, mox ut frater ejus ab eo discessit,
Dominica revocari de cxiliis precepit.Inter ha:c barbari per
uxore sua, ut aiunt; suadente, ab Eudoxi Arriano Traciam 7S *
d scurrebant, jamque suburbana Con-
episcopo rebaptizatus est,sUtimque in Christianos stantinopolitana, nulloprohibente, incendebant.
persecutionem moveret,si fratrem non timeretfcf. Egressusita.|uedeConstantinopoli,duxitexercitum
Oros. vii, 32). In Antiochia tamen plurimo tempore ab urbem Adrianopolim commissaque pugnacum *

commorans, omnibus licentiam dedit sua sacra ce- Goths primo impetu Gothorum Romani equites

VARI.E LECTIONES.
7i7 7i8 7<9 75 °
foctoris C. XVIII. -\ 10. 11. vero 5. desst
10. 9. 11. 9C . add. : Abhinc error annorunv
usque ad Karolum Magnum. 7 "'
!5. o.d rubram : De Valente. 7M multi El. 753
desst S.
7 " trachiam S
 ;

725 GHRONIGA. - CHRONICON UNIVERSALE. 726

A ubi tunc Dominica, uxor Valentis,

nudatos deseruere pedites, quos Gothi mox circum- stantinopolim,
dedei'unt,acsagittarum nubibus hucetilluc fugien- sedcbat; quae ex aerario publico premia bene cer-
tesobrucrunt. Ipse <iuoque impcrator Valen sagitta tantibus prebens, urbein vriliter defendebat.

saucialus et in fugam versus, cum ob nimium dolo- (IIier.) Sub his temporibus Apollinaris LaoJicenus

rem de equo laberetur, in vilissimam casam depor- episcopus muita nostra3 religionis scnpta compo-
suit; qui postea devians a fide, heresim sui nominis
7K5
tatur, ubi, Gothis supervenientibus ipsumque
ibi nescicntibus, igne imposito concrcmatur, anno instituit. Quia
757
vero Gothorum mcntio non solum
766
80°, regni autem 1S°, quorum 11 regnavit in hoc loco sed precedentibus sepe est habita,
et in
vitaj
728
4post illum. Justo itaquc Dei judicio ab et in sequentibus sepius habenda non superfiuum ,
cuni fratre,
videtur, si de origine eorum altius ab initio repeta-
illis igni crematus est, quos ipse perfidiae succende-

rat ignc. Antea quippe petentibus Gothis ut eis

tur, et qui aut undeessent, quam brevissnne vens-
simeque potest, hic aliquid inseratur, quia el Ilum,
mitleret predicatores et doctores, qui eos catholi-
qui eos de sedibus suis expulisse referuntur, on-
cam fidem instruerent, misit Arrianos doctores, sic-
ginem ex his traxisse dicuntur, Gepidi quoque
queomnisillagens Arrianafactaest. Mortuoautem
Valcnte, Gothi jam securi pergunt ad urbem Con- Amazones ex eis processisse leguntur.

HYSTORIA GOTHORUM 789

(Jobd.) Claudius Ptholomeus, orbis terrae descri- B Kal. Augusti, diebus circa aestivale solsti-
quod in

secundo sui operis libro, esse

pto egregius, refert in cium in vespertina hora abscondat se sol, occidens
in occani arctoi salo insulam quandam magnam,
quasi tumulum, ita ut in minimo
post parvulum

nomine Scanziam, in modum folii cetri lateribus illo spatio nichil fiat tenebrarum, sed quicquid

pandis per longum ductam, quam et Pomponius homo operari voluerit, tanquam in presentia solis
Mela in marissinu Codano positam refert, cujus ri- possit; et si in altitudine montium ejusdem terrae
761
pas influit oceanus. Ilaec a fronte posita est Vistulae fuissent, forsitan sol nunquam eis latuisset . In

fluminis, qui Sarmaticis montibus ortus, in con- medio autem minimi temporis media
spatio illius

spectu Seanziae septentrionali oceano trisulcus illa- nox fit in medio terrarum orbis. Sed et beatus Au-
sententia, quse in aecclesiastiee fit dc
bitur, Germaniam Scythiamque determinans. Ubi gustinus in
760
insula3 dicuntur esse dispositae sole, de ambitu solis dicit {DeGenesi lib. i. Opera
etiam aliae plures
ad quas si congelato mari ob nimium frigus lup 1 ed. Froben. III, p. S06) : Australis ergo pars cwm
transierint, luminibus feruntur privari. Ita non so habet solem, nobis dies est; cum autem adpartem
lum hominibus inhospitales verum etiam bestiis aquilonis circuiens pervehitvr, nobis nox est;non
terras sunt crudeles. In Scanzia vero insula multae tamen in alia parte non est dies, ubi presenHa solis
et diversae manent nationes, quarum septem com- q est, nisi forte poeticis figmentis cor incUnandum
mcmorat Ptholomeus; ex quibus una dicta Adogit est, v.t credamus solem mari se immergere
atque
in arctoa parte ejusdem insulse consistit, quae in inde lotum ex aliaparte mane surgere;quamquam,
si ita esset, abyssus ipsa solis preseniia
itlustrare-
media aestate 40 dicbus et noctibus lucem conti-
nuam fertur habere, itemque medio brumali tem- tur atque ibi dies esset;posset enimetaquas illu-
poreeodem dierum noctiumque numero, alternato minare, quando ab eis
762
non posset extingui sed ;

mcerorecum gaudio, claram lucem nescire. Et hoc hoc monsiruosum est svspicari.
(Jord.) Alia quoque gens ibi est, quae Suehans cli-
inde venit, quia prolixioribus dicbus per axis mar-
ginem solem vident redeuntem ad orientem, bre- citur, cujus gcntis homines equis utuntur eximiis,
et hi sunt qui in usus Romanos Sapherinas
pelles,
vioribus vero non sic apud illos conspicitur, ut au-
commercio intervenicnle, per alias innumeras gen-
strales conspicere censuerunt. Nobis enim videtur
sol ab imo surgere, illis vero marginem circuire. tes transmittunt, famosi dccora pellium nigrcdine.
Ncc hoc alicui incredibile videatur, quia Plinius Hi 763
cuminopes vivaut, ditissime vesliuntur. Sunt
(n, c. 75), secularium eruditissimus litterarum, ibi et Suetidi, cogniti in hac gente, reliquis corpore

eodem fieri modo in insula Thile testalur circa sol- eminentiores, quamvisDani, exipsorum stirpe pro-
U grcssi. Ilerulus propriissedibus expulerint,
qui in-
sticium sestivale et brumale aliquibus tantum die-
bus. Quod et venerabilis Beda comprobat, di- teromnes Scanziae nationes nomen sibi precipuum
bi '

cens (22(3) sibi dictum fuisse a quibusdam clericis, ob nimiam proceritatem affectant .

qui in eadem insula fuerunt a Kal. Febr. usquead Ex hac igitur Scanzia insula, quam alii Scanda-

VAHI.E LECTIONES.
75S
ipsum v. sue 9°. Hisioria Gothorum deest E; in D rero in quaternionibus XII. IIII.
786
8. 9 C .
78T I .

jam separatim scripta erat. In 2. qui plurima omisil omnia jam inde a rerbis :
Mortuo
dedcientibus
autem Valcntc omissa sunt. 7!i8
est \v s. Gotthorum B. 76 ° ™
quam plures 9°.
61
I. cis S.
6
q. non
' '

763 76i
p. ab eis S. hii 8. soepius. aflectent 4. 10. affiectent 9°.

NOTJE.
(226) Hsec in Bedas operibus frustra quaeri,sed in Lappenberg. Archiv. vi, p. 890 adnotavit
Dicuili libro. De mensura orbis vil, 2, 6, legi, jam
 a :

72" EKKEHARDI URAUGIENSIS 728

naviam dicunt (Paoi. Dnc. i, 2. Cf. c. 1), qnnsi of- A Mars amim dilatatur, usqtic ad Dnnuhium montem"
J

ficina gcotium, aut certe velut e vagina nationum, que Taurum, non illum Asi;e scd propriu n Soythiae,
cliversienationes egreesaa sunt, Dani, Daci, Fleruli, per omnem Meolidis ambitum, cujus paludis circui-
Rugi,Turci!ingi, Wandali, Win h quiet Congobanli, tus 771
cst passunm mille centum 44, nusquam octo
et hi qui postea Durgtindiones dicti sunt, ct aliEB cu'iitip altius suhsidentis. In qua Scyth
prima ab :

a
mul!a3 barbarae nationes. CJoro.) Ex eadem quoqne occidente gens est Gepidorum,qure magnisopinatis-
cum rege suo nomine Bcrich Gothi, qui et Getha?, que ambitnr (luminibus, introrsus 77 * Datiaest, ad
quondam inemorantur egressi cum trihus tantum coronaa speciem arduis Alpibus emunita; dein per
navibus. Sed qui in una erant navi,aliquantulum 763 immcnsa spatia Venetiarum natio populosa consi-
ut fieri solet, tnrdiores, cum alios sequi non pos- det, quornm nominn licet nun^ pervarins familiaset
sent, in quandam Vistu';e FJum nis insulam vcnien"
:
loea mntentnr, principalitcr lam n Sclnveni nomi-
tes quousqne meliores invenirent sedes, ihi rosede- nnntur. Prima vcro mansio Golhorum in Seylhiae
runl, nomenque genti ex tarditate sua d^derunt solo fuit juxtapalmlem M-'olidem, secunda in Misia
(Ibid., 17) Nam Iingua rorum pigritia Gepanta
c. Traciaqne ct Datia, tcrcia suprn mare "onUcnm. Et
dicitur, ipsnquegens poston pau'alim cormpto no- dnm in pnTa sode juxta Mcotidcm habi'arent. Fili-
mine ex vitio tarditatis Gepi lorum vocabulum sor- j3 mercm regem babuerunt, in secunda, id cst in Misia;
titur. Quod jps.jm nec crcdo falsissimum sunt enim ; Tra''i\TquectDati;c sclo, Zalmoxen, quemmiras phy-
ingenio tardioreset velocilate corpornm grav orcs. :

losophias ct eruditionis fuissr- testanlur. Plerique

iC. 4 sqq.) Alii vero qui in duahus crant mox utci- autem scriptores annalium t^adunt eos prius ha-
teriorem oceani ripam attigerunt, nomen loco de- bui c se erudilorcm Zcutcm, postea Dicineum, qui ve-
derunt, qui hodiequc, ut fertnr, Gotliiscanzia vocn- nit ad eos co tempore quo Sylla Romano principntu
tur. Indemox promoventes, ad Ulmorugorum sedes, potitns est. po>t Dicineum hahuisse sapicntem Co-
qui tunc oceani ripas ins •derunt, ca«tra mctnti mos»cnm, qui propter suam periciam ct rex illis ha-
sunt, eosquc, commisso pr;clio propriis scdib>s beretnr ct pontilex, quartum vero habuisse Zalmo-
expalerunt, vicinosque corum Wandalos tunc su- xon. Ncc defuerunt qni eossapientia erudirenljunde
bjugantes. suis victoriis applicaverunt. Uhi vcro 766 ,
et p ne 773 omnibus barbaris G< thi snpientiores
magna populi nuraerositate crcscentc, quintus jam exstiterunt Grecisque pene similes, ut refert Dio,
pcne rcx post Berich regnabat, Filimer, Gadarici qui hyslorias annal squc eorum Greco stilo compo-
Magni filius, consilium dedit, ut cum familiis suis snit ;
qui etiam dieit eos primumTarabosteos, deinde
767
Gothorum inde promoveret exercitus. Qui aptis- Pilleatos vocitasse hos qui intcr ens generosi exsta-
simas sedes locaque dum quereret congrua, perve- bant 77
\ cx quibus reges et sacerdotes sibi ordina-
nitad Scythiaa terras, qn.-e lingua eorum Ovim 768
vo-
C bant. Adeo ergo laudati fuere Gethae, ut Martem,
eabanlur. bi delectatus magna ubcrtate rcgionum, quem poelarum falla; ia deum helli pronunciat,apud
per pontem transposuit exercitum ultra quendam se dicere it f isse progenitum. Unde dicil Virgilius
fluvium. Medietatc autem exercitus transp^sita, Gradivvmqne patrem Geticis quipresidetartU.
pons, ubi amnem trajecerat, dicitur irreparabiliter Qnem Martem Golhi semp. r asperrima placavere
corruisse, nec ullerius licuit jam alicui ire aut re- cullura, scilioetmortecaplivorum, opinantes bello-
dire. Nam is locus, ut fertur, tremulis paludibus vo- rum presulem ap'e 775
hnmano sanguine placandum.
ragine circumjecta concluditur, quein utraque con- Ila : itaque sede morantibus Gothis, qui et Scythae
impervium. Verumtamen hodie
1'iisionenatura rcddit dicti sunt, Vesoces rcx jEgypti, qni rcgnavit eotera-
illicetvocesarmentorumaudiriet in licia hominum pore quo Sosarmus imperavit Assyriis et Inachus
deprehendi,commeantiumattestatio, quamvislonge Sycioniis, bellum primus intulit G this, qtiibus tunc
audientium, solet perhibere. Hi ergo, qui apud Fili- er.it rex Tanausis, qui eidem occurrens euinque gra-
mer dicuntur in terras Ovim emenso amne transpo- viter dcbellans, usque in /Egyptum fugavit (Onos. i,

siti, optato politi solo, ilico ad gentem Spalorum 14), destitutum exercitum invadit 776
, omnemque
adveniunt, consertoque pra?lio, vic'oriam adipi- belli apparatuai capessit, ac lotam vEgyptum de\a-
scuntur. Exinde jam velut victores ad extremam D stasset, si paludesNilinonobstitissent. Indereversi
Scythiae partem quae Ponto mari vicinaest, prope- Gothi, omnem
pene Asiam, infinitis cajdibus perdo-
rant, quemadmodumet in priscis eorum carminibus mitam, vectigalem fecerunt, ubi per 15 annos sine
pene hystorico ritu in commune celebr; tur, et Abla- paciione immorati, tandem uxorum flagilatione re-
vius, dcscriptor G"thorum gentis egregius, veris- vocantur, denunciantium, ni redeanl, sea finitimis
sima testatur bystoria; in quam sententiam uon- sobolem quesituras. (Jord. c. 7.) Hoe autem sp;itb,
nulliconsensere majorum,eosque Scylhasappcllare quo vni commorali sunt in Asia, feminse illoruma
consuorunt. Scythia siquidem 769 Germaniaeeonlinis vicina quadam gente temptanturinpreda; sed illas
cst, eotenusubilster 770 fluvius oritur vel stagnum v.rissuisedoctaa, sumptisarmis, forliterrestiterunt

VARI.E LECTIONES.
'«• 76e 767 768 769
aliquantum S. ergo 9 U djest 5.
. oium S. et ita in/ra. quidem 5. "° hister S. by-
ster 4.
776
r,i
exercitus9«. "* introrsus 3. ^decstS. ™ existebant 4. existebant 9 C
775
apto9c deestk .

invasit 4. 9 C .
729 CHRONICA. — CHRONICON UNIVERSALE. 780
hostesque snpervenienles cum magna verecundia A revocati leguntur, illarum veromariti partim bello,
abegerunt. Unde quidatn (Jord.) opinantur has partimab ipsisoccisisoribuntur. Amazonum autem
fuissequas Amazonesdicuntur; sed hoc repugnare origo hujusmodi fuisse legitur.
videtur, quod harum viri post 1U annos ab cisdem

DE AMAZONIBUS.
Oitos.i, 13.) Medio tempore habitationis Gotho- tis regnum per centum annos tenue
feminao Asiae
rum hac sede, duo regii juvenes, Plinus et Sco
in runt; sicque magna pars excrcitus opulentissima
lopetius, apud eos per factionem optimatum domo preda onusta in cautes Marpesias ad socias proprias
pulsijngentem juventutcm secumtraxere, ct in Ca- repedavit, reliquas vero ad tuendum Asiie imperium
padociae Ponticae ora juxta fluvium Thermodoontem relictaa, incursu hostium cum Marpesia reginatru-
considentcs, campos Themiscyrios sibi subjecerc. cidatne sunt. Cujus locum filia ejus Sinope capessit,
Ubiproximaquaeqiicclumpopuiantin', conspiratione quesingularem virtutisgloriamperpetuavirginitale
finitimorum per insidias cum suis 777 comitibus pene Hac famagcnlesexcitas tanlaformido et
cumiilavit.
omnibus trucidantur. Horum uxoresexilioacvidui- ammirati invasit, ut Hcrcules quoque, cumjussus
)

tatepermota3,armacorripiunt,et utomnibus parex fuissetetdominosuoexhibercsibiarma reginaeAma-

simili conditione animus
fieret, viros quisupcrfue- zonuni, quasiad inevitabilepericulumdestinaretur,
rant inlerficiunt,
atqueacccnsa3inhostem,sanguine cx univcrsa Grecia lcctam ac nobilem juventutem
suo ultionem caesorum virorum cxcidiofinitimorum B contraxerit, novem longas naves prnepnraverit, ncc
exsecuntur. (Jord. c. 8.) Tunc pace armis quesita, tamcn contentus cxamine virium, ex improviso
sic
veritsene prole rarescente deficerent, externos con- eas aggredi ct insperatas cireuniveirre maluerit.
cubitus vicinarum gentium ineunt, factis nundinis Diue sororestunc regno precrant,AntIiiopeet Ori-
semel in anno, ila ut eadem die futuri tomporis rc- thia. Hereulesautem advectus, incautasinermesque
vertentes in id ipsum, quicquid masculini scxuscdi- et pacisincuriadesidesobpressit Amazones,et inter
disscnt, pntribus rcdderent, quicqu d feminei, :

ma- cassas etcaptas plnrimas dnnesorores Anthiopie rc-

tresad arma bellica erudirent. Nequeenim virgines tentce sunt, Melanippc ab Mercule, Yppolite a Tlic-
earum fusum ad aliquid operandum tenebant, sed seo.ScdThcscusYppoliten matrimonioascivit,Her-
equisetarmisetvenationibusseexercebanl.Quidam culcs vero Melanippe sorori rcddidit, et arma re-
autem dicunt, quod, editis maribus, novercali odio giiiaeinprccitimrcdemplionisaceepit.PostOrithiam
infantis miserandi fatarumperent, et ita apud illas Pentiselea regno estpotita, cujusclarissimavirtutis
detestabile essct puerperium, quod ubique constat documenta inter viros Trojano accepimus bcllo, in
essc votivum. QuaDcrudelitasillarum maximumter- quo ipsa occisa dicitur ab Achille. Fuerunt aul
rorem vicinis gentibus cumulabat vulgatae opinio- cum ea 70 milia Amazonum,quarum paucae reversa}
nis. Nam quae, rogo, spes essel capto, ubi ncfas ha-
q sunt. Post Pentiseleam rcgnum tenut Thalisari li=
bebatur ignosci vel filio? (Onos. I. I.) Puellis autem quas habuit pacem cum Aloxandro Mngno. Dicuntur
dexterns inurebant mamillas, ne sagiltarum velja- autem Ainazones r gnasse per annos multos usquc
eulorum impedirentur jactus, undc ct Amazones di- adJuHumCnesarcni. IIcecaiitemdeAmazonibiis huic
cuntur,hocestsinemamma.(JoRD. Ihirum duse
c. 7.) hystoriae subintuliinus, ut has quoquc dc sfirpe Go-
reginne fuere Lampedo et Marpesia, quas audentio- thorum dcsccndi-se monstraremiis, nunc vero ad
rescelcris cligcntcs, earum sc principalui subdide- cceptam eorundem hystoriam redcamus.
runt. Qua3, agmine diviso in cluas partcs, vicissim (Joud. c.9 sqq.) Dio hystoricus et antiquitatum
curam belli et domus custodiam sortiebantur. Sed diligentissimus inquisitor, qui operisuo Gelicum ti-

dum Lampedo proprios (ines doini tucretur,

Marpe- tulum dedit, regem illis post multa tcmpora fuisse
sia, feminarum agmine sumpto, novum gcnus exer-
commeinorat nominc Thelephum, Herli 778 filium,
citus duxitin Asiam,diversasquegentesbelIosuper- proceruniquidem corpore,sed plusvigore terribi-
ans, alias paco concilians, ad Cancasum montcm lem,quipatcrnam fortitudinem propriis virtutibus
venit, ibique certum tempus demorans, loco nomen ajquans, Herculeis genibuset fornuc similitudineni
fledit saxum Marpesia? Unde Virgillus ait . referebat. IIujus regnumMcBsiam appellaveremajo-
Ac sidura silex sitper est Marpesia cavics. res.Tsconjugio sororisPriamicopuIatus, bellum ha-
1)
Indecgrcssa?. Etalom lluvium transierunt, ct Arme- buitcum Danais, in quapugna Tessandrum ducem
niam Syriam,Ciliciam, Galatiam, Pisidiamnmlta-
el Greciae pereuiit ; ctduni Ajaceminfestus invaditllli-
qua? Asine loca obtinuerunl, ibique diutius doininan- xeinquep rscquitur equocadenlc, ipsecor
ictibus,
tes,Ephesum etalias civitates castraque condide- ruit, Achillisquejaculo femoresauciato, diu meden
runtsuoqiic nomiui dicavcrunt; templum quoque nequivitjGrecostamenquamvis? jciusasuisfinibus
Dianaeou sagitlai-diacvcnandi studiiim,quibusarti- proturbavit. Thclepho verodefuncto, Euriphilus, fi-
bussetracliderant,inirapulchritudineapudEphesum liusejas, suocessit inregnum. exPriamiregissorore
construxerunt.(Onos.;.^.)TaliergocasuScythia3gen- progenitus, qui cum ob Cassandra3 amorem bello

VARI^l LECTIONES
777 778
deest. 9 C . beli 4. herili 9 C . herculis 11.
 . :

731 EKKEHARDI URAUGIENSIS 732

intercsset Trojano, ut parontibus soceroque ferrct A mum Ratia, postea Gothia,nuncdicta Gepidia.
auxilium, mox exstinctus est. (C. S.) Tcrciam sedem super mare Ponticum Go-

Post longura inlervallum Thameris regina cum tlii jam humaniores et prudentiores habcbant, divi-

78i
filio suo Cothis presidebat, quse Cyrum regem Per- sisque per familias populis, Wisigolhae, id est oc-
sarum,bellumScylhisinferentem,interGciebat.Post cidentales Gothi, familiae scrviebant Ewaldorum,
haec Antinus C.otliis regnavit, cujus filiam Darius, Ostrogolhae vero, idest qrientales Gothi, prcclaris
Hydaspis filius, rexPersarum, postulans, sed repu- subjacebant Amalis. Quorum studium fuit primum
diatus, cum septingentismilibus armatorumb llum inter vicinas gentes arcum intendere nervis, Lucano
Scythisintulit,sed,octogintamilibusperditis, refu- testante, qui ait
git. Post quem Xerses, filius ejus, paternas injtirias Armeniosque arcus Gcsticis intendite nertis.
ulturum se estimans, cuin 700milibus armatorum Antiquorum otiam factamajorumcantuum modula-
de regnoet300milibus de auxiliis, millequoque nn- tionibus cytharisque canebant, Erpantala3 785 , Han-
vibusrostratisot tribusmilibusonerariisadeospro- nal.T, Fridigerni 7i(6
, Widigojae et aliorum, quorum
ficiscitur, sed nec temptare in conflictu animosita- in hac gente magna opinio est, quales vix heroas
tem eorumpresumens, cum rubore revertitur, Phi- fuisse mirandajactatantiquitas. (C. 11.) Diu itaque
lippus quoquc, pator Alexandri Magni, cum ipso q Gothi rcgnaverunt, adeo ut Ciesar, qui primus om-
filio suo adScythiam predandi transiit intcntione, iiiitmRomanumsibivcndicavitimpcrittmomnemque
commissoque praelio, cum
numcro et vir-
Scythae et pcnc sua? ditioni subegerat munduin, Gothos sepe
tute prestarent, fraude Philippi nimium callidi vin- pertemptans, subjicere non posset. GaiusTyberius
ountur. In qua pugna 20 milia 779
puerorum et fomi- jain tercius Romanis rcgnavit, Gothi tamen in suo
narum ScythicaB gentis capta sunt, magna pocorum regno incolomes perseverant. (C. 13sqq.)Domiciano
oopia abducta, auri argentique nichil repertttm. vero undecimo jam ab Augusto regnante, ripam Da-
Postea cum eis amiciciam foederans, Medumpam, nubii, jam diu a Romanis obsessam, Gothi, deletis
Gudilao regis Golhorum filiam, accopit uxorem, ut militibus Romaniseorumqnc ducibus, vastaverunt.
tali affinitate roboratus Macedonum rognum 78 °
fir- Cni provinciae tunc postAgiippam precrat Oppius
maret Sabinus, Gothisautem principabaturDorpaneus. In-
Dehinc regnantc in Gothis Borbista, Dicineus ve- ter quos bcllo commisso, Gothi Romanos vicerunt,
nit in Gothiam, co tempore quo Sylla Romanum tc- caputOppii Sabini absciderunt, multas civitates ct

nuit principatum; quem Dicincum suscipiens Bor- castella de parle imperatorispublicc predati sunt.
usta, dedit oi regiam potestatem, cujus consilio Go- Qua ncccssitate compulsus, Domicianus cum omni
thiGermanorum 781 terras,quas nunc Francitenent, ~ virtute Ylliricum properavit, prelatoque militibus
populati sunt; quibus hoc erat salubrc, hoc com- Fusco ductore, cum eleclissimis viris amnem Danu-
modum, hoc votivum, ut quicquid Dicineus corum bii, consertis navibusinstarpontis, eumtransmeare

cousiliaritis procopissct, hoc modis omnibus expo- precepit super excrcitum Dorpanei. Gothi haut se-
tisscnt. (Joi\n. c. 11 sqq.) Qui cernens eorum ani- gnes arma capossunt, primoque conflictu Romanos
rnos sibi in omnibus obcdiro et naturalc ingonium devincunt, et cxstincto Fusco duce, militum castra
eos habero, omni pene phylosophia eos instruxit, predantur; magnaque potiti victoria, jamproceres
ologitque ex eis nobilissimos ct prudentiorcs viros, suos, non quasi puros homines sed quasi semideos,
quos theologiam docons, numina quasdam et sacella Ansos vocaverunt. Quorum genealogiam ut paucis
vonerari suasit, e«»sque sacerdotes fecil, nomeh illis percurram, primus horum heroum fuit Capul, qui
pillcatorum tradens, quia opertisoapilibus thyaris, genuitUlmal, Ulinal verogenuit Anguisath, Angui-
hoc ost pillois, litabant, rcliquam vero gentemcapil- sath 787 genuiteumqui dictus est Amala,aquoet ge-
latam dici jussit.Quod nomcn Gothi pro magno sus- nus Amalorum decurrit; Amala verogenuit Hisar-
cipientes, adhuc in suis cantionibus reminiscuntur. nani, Hisarnis autem genuit Ostrogotham, Ostrogo-
Decedcnte 782 vcro Dicinco, pari pcnc vcneratione Iha genuit Hunul, Hunul genuit Athal, Athal genuit
habueruntCumosictim, quincc impariscrat sollcr- Achiulfet Odiulf, Achiulf autem genuit Ansilam et
tiae.Hicetenimrexilliset pontifexobsuamperitiam D Ediulfet Witulf
788
et Ilermenricum, Witulf
788
vero.
789
in summa justicia populum rogebat.Et boc rebtisliu- gcnuit Walaradantem, Walaradans Hiarium et

manis excedente, ZalmoxesrexGotborum in regnura Venetharium, Venetharius Wandalaricum, Wanda-

conscendit, ct pcr 40 annos in Datia suis gentibus larictisgcnuit Dietmarum 79 °
et Walamirem et Witi-

impcravit. Daliam autem 783 dico antiquam, quam marum Dietmar genuit Theodoricum, Theodori-
791
,

nunc Gepida? possidcre noscuntur. Quaj patria in cus gcnuit Amalasuindam, Amalasuinda genuit
792 viroi
conspcctu Moesiae sita transDanubium, corona cin- Athalaricum et Matesuindam de Eutharico
gitur montium, duos tantum habens accessus, pri- suo, qui affinitate generis sic adeamconjunctuscst.

VARIiE LECTIONES.
780 783 78<
779 xx 9° r. mac. 5.
781
romanorum
dccidente 4. S. 10.
t. vero 5.
9C .
782 familiam 5.
788 C 787
985
arpantale 4. erpantanaj 5. expantanai 10. herpantalas 9 C frigdigerni 9 deestQ in mrr/fine
suppl. 10. 788
withulf 9 C 789
qiarrum 9 C 10. 79 ° diethmarum 4. 9«.
. .
withmarnm 9 C
.

,n codicm m .

flaem in his nominibus scrioendis secvtns eum.

733 CHRONICA. — CHRONICON ITNIVERSALE. 734

Ermenricus 798
supradictus, filius Achiulf, gcnuit A obsidionem ditati, ad propria redierunt
suaque in
Hunimundum, Hunimundus Thurismundum, Thu- patria feliciterversabantur, quousque princepseo-
rismundus Herimundum, Herimundus autem genuit rumcxstit.it Ostrogotha. Postcujusexcessum Oniba
Bctericum, Bctcricus Eutaricum, qui conjunctus
793
successit, qui ducto exercitu cum Romanorum par-
Amalsuinda3 genuit Athalaricum et Mathesuindam^ tcs devast;irct, Decius jam imperator cum filio suo

Mortuus est autem Athalaricus in annis puerilibus, ei occurrit, consertoque praelio, Decii filius, et ipse

et Mathcsuindre Witigis est copulatus, dc quo illa dictus Decius, sagitta occidifur, pater quoque, cum
non suscepit filium. Cum autem Witigis rebus hu" filium ulcisci 796 moliretur, interimitur. PostDecium
manis excederct, Germanus patricius, fratruelis Gallus et Volusianus regno potiti, paccm cum Go-
domni Justini imperatoris, sumens eam in conu- thispepigerunt,nec longo intervalloutrisqueoccum-
797
bium, patriciam fecit ordinariam, genuitque filium bentibus, Gallienus arripuit principatum. Quo la-

cx ea nomine Germanum. Dciuncto autem Germaho scivia resoluto,Respa et VeducusThurbarusque du-

viro suo, ipsa vidua perseverare disposuit. Conjun" ces Gothorum fretum Ellesponticum transfretantes,
ctio consanguinitatis Ermenrici et Theoderici talis multas Asiae urbes depredati sunt, illudque opinatis-
fuit. Ermenricus ef VVitulfus filii fuerunt Achiulfi. simum Diana3 templum ab Amazonibus Epliesi con-

Hermenricus Witulfus •d ditum, succenderunt, etcum multa preda regressi,

I . Trojam,qua3vixabilloAgamehnioobelloquantulum-
794
Hunimundus Walaradans cumque reparata erat, rursum deleverunt, sicque
I
Asia vastata, Traciam devencrunt, et juxta radicem
Thurismundus Winitharius
i
I
Hemi montis aquarum calidarum lavacro delectali,
786
Herimundus Wandalaricus multis dicbus commorantcs, ad propria redierunt,
I

(Jord. 20 seqq.) Post luec ab Herculio Maximiano

I

c.
Betericus Dietmarus
I
I
inauxilium Romanorum contra Parthosrogati, fidc-
Eutharicus Theodericus. Cujus litcr decertaverunt, et Narseum regem Persarum,
filiam Amalasuinclam Eutharicus accipiens, genuit Saporis magni nepotem, fugaverunt. A Constautino
Athafaricum el Mathesuindam, stirpemque Amalo" quoque imperatore rogati, multo affuerunt auxilio,
rum pcne divisam conjunxit. His ita insertis
jain et utfamosissimam Roma? asmulam in suo nomine
non ab re, utcredimus, ad ordinem hystorias redea- conderet civitatem, Gothorum interfuit operatio.
mus. Qui fcedere inilo cum imperatore, 40milia suorum
(C. 14 sqq.) Dorpaneo igitur rege Gothorum de- illi in solatium conlra varias gentes oblulerc, quo-
parsGothorum, qua)
functo, succcssit Ostrogotha, et C rum et numerus et militia usque ad presens in rc pu-
orientalem plagam tenebat, Ostrogotharum nomen blica noininatur, id est foederati. Tunc etenim sub
acccpit, sivea rege, sivea regione; reliqui vero, qui Ariariciet Ariorici cegum suorum florcbant imperio.
inoccidua erant parte, Wisigoths dicti sunt, ambae Post quorum discessum successor regni extitit Ge-
tamen partes rcgi Ostrogothas subjacuerunt mi- ; berich, virtuteet nobilitate eximius. Nam patre Hil-
rumquc in modum illis proficicntibus, sub eorum derico natus, avoIIovida,proavo Nicla,gloriain gene-
dexfera Wandalus jacuit, Marcomannus sub precio ris sui factis exsequavit. In principio quippe regni
stctit, Quadorum in servilulem redactus
princeps sui mox Waiulalorum genti, qui eo tempore mane-
est. Philippo itaque Romanis imperante, qui solus bant ubi postca Gepidi sedebant, bcllum indixil,
antc Constanlinum cum filio suo item Philippo Cliri- regemque eorum Wisainarum cum magna parte
stianus factus cst, Ostrogotba cum suis transiens gentissme prostravit, depredatisque Wandalis, vi-
Danubium, provincias Romanorum vastavit; ad ctor remeavit. Perpauci vero Wandali, qui remansc-
quem debcllandum Dccius senator a Philippo clhi- rant infoiiunatam sibi patriam relinquentcs, Pan-
gilur. Qui veniens, Bomanos milites quos invenit a noniam, a Constantino imperatore sihi 7r8 conces-
pilitia deposuitetin privata vita degere fecit, quas' sam, petierunt, ibique locatis sedibus, per sexaginta
eorum neglectu Gothi Danubium transierint, facta. annos imperatorum decretia.velut incolaa deservie-
que, ut putavit, in suos vindicta, revertiturad Pni-
D
runt. Inde jam post longum tempus a SLilicone, ma-
lippum. Milites autem videntes, se post tot labores a gistro milil.im et exconsule ac patricio, invitati,
miliiia pulsos, ad Ostrogothaj regis auxilia eonfuge- Galliasoccupaveruni, ubi finitimosdepredantes, non
runt. Qui excipiens eos, eorumque verhis accensus, adeo fixas sedes habuerunt. Geberico namque rege
mox suorum armala producit ad bel-
trecenta milia Gothorum rcbus humanis excedente, post aliquao-
lum, transiloquc Danubio, Mcesiam populatisunt, et tum tcmporis Enncnricus, Amalorum nobilissimus,
Marcianopolim, ejusclem patriaj urbem metropolim, successit in regnuin, qui mul! is arctoi gentes belli-
quam Trajanus olim ex nominc sororis suaj Marci83 cosas perdomuit suisque legibus pareiv fecit, quem
condidit,obsedcrunt; acceptoque precio post longam merito nonnulli majores Alexandro magno compa-

VARLE LECTIONES.
™c. est 9«s. 7
« Vualaradus 9C .
m herismundus 8.
7» 8
u. f. 3.
T97
galienus o^ ™ deestW
^31) EKKEHARDI URAUGIENSIS 786
7
ravere. Habebat quippe sub ditione sua Goltbes ", A commovit, qui numerositate pollentes, primo resis-
80s
Citat.hiudos 80
\ Inanxos 801
,
Suasos, Narhoneas ,
tere conahantur;sed nichil valet multitudo in bello,

Merentes, Mordentes, Ymniscaros

803
,
Roseathaizan- ubi et Deus pcrmitlit et muUitudo fortium armata
tes Athanlos, Mavegones, Rubegenas, Iloldas.
804
,
advenerit. Venethoruin vero natio, ut supra dixi-
Et cum tantorum servitio clarus haheretur, non mus, populosa est, qui ab una stirpc exorti, tria sibi

quicvit nisi ct Heruloruin gcntes, quibus preerat nomina indidcrunt, Venethi, Anthes, Sclaveni, quod
Alaricus, sihi subjiceret. Quae gens juxta Meotidem nomcn eis principale est. Qui quamvis postea, fa-

paludem hahitans, cx locis stagnantihus, quas Greci cientihus quorumdam, uhiquc sevirent,
peccatis
hellc vocant, Heruli quasi Ilelluli nominati sunt, tunc tamen omnesErmenrico servierunt. Hestorum
gens quantum velox tantum supcrba. Nulla siqui- quoque nationcm, qui longissimam oceani ripam
80S Germanici insederant,idem prudentia etvirtuto su-
dein gens tunc erat, qua3 non levcm armaturam
in acie sua ex ipsis clig ret. Sed quamvis eorum vc- begit, omnihusque Scythite et Germaniae nationibus

locitasahaliis erehro heUantihuseos tutaretur, Go- acsi propriis larihus imperavil. Post ha)c verollu-

thorum tamen stabilitati et tarditati subjacuerunt, norum gcns omni ferocitate atrocior exarsit in Go-

fecitquecausa Ibrtium, ut ipsi inter reliquasgentes thos, eosque, qui prius timori erant ceteris genti-

Getharum regi Ermenrico servirent. Post Herulo- btis, ab antiquis conterritos cxpulit sedibus. Hos,
rum cyedem item Ermenricus in Venethos arma ut refert antiquitas, ita extitisse comperimus.

DE ORIGINE HUNORUM
Filimer rex Gothorum, Gadarici Magni filius, qui b thiam properant, et quantoscumque Scytharum ob-
post egressuin corum deScanzia insula jam quinto vios habuerunt occiderunt, reliquos perditos sub-
loco tenuit regnum Cetharum, quiquc tcrras Scy- egerunt. Nam mox ut ingentem illam paludem tran-
thicas,utsuperius dictum est, cum gcnte sua intra- sierunt, ilico Alpizuros et Alcizuros ac Itimaros,
vit, quasdam mulieres magas, quas illi Gotico no- deinde Arsos et Boiseos, qui ripae Scythiae inside-
mine alirunas vocant, in exercilu reperit, easque bant, quasi quidam turbo gentium rapiebant; Ala-

suspectas habens, de medio sui jam pregnantes, ut nos quoque, pugna sibi pares sed humanitate victus
quidam (Johd. c. 24) dicunt, prolurbavit, longeque formaquedissimiles, frequenli certamine faliganles
ab exercitu fugatas in solitudine manere coegit. subjugabant. Nam et quos bello forsitan minime
Quidam (idem?) vero dicunt quod silvcstreshomi- superabant, vultussui terrore nimium pavorem in-
nes, quos Faunos ficarios vocant, dum eas per de- gerentcs, fugabant, eo quod erat eis species pavendae
sertumerrareviderent, earumquecomplexibussein nigredinis, et si dici qusedam informis offa,
fasest,

coitu miscuerint, etgenus hoc ferocissimum edide- non facies, hahensque magis quasi quaedam puncta

rint. Quod fuil primum inter paludes Meotidas minu- quam lumina, quorum animi fiduciam turbidus pro-

tum, tetrum atque exile, quasi h miinum genus, nec dit aspeclus. Qui etiam in filios suos primo die natos
alia voce notum, nisi quod humani sermonis imagi. deseviunt. Nam eorum, mox ut
ferro secant genas

nem assignabat. Tali igitur stirpe Huni creati, Go- natisunt, ut antequamlactisnutrimenta percipiant,
thorum finibus advenerunt. Natio autem illorum, ut vulneriscogantursubiretolerantiam.Hincimberbes
dictum est, referente Prisco hystorico, Meotidem senescunt et sine venustate ephebi sunt, quia facies
paludem in ulteriori ripa insidens, venationi tantum ferrosulcata tempestivampilorumgratiamcicatrice
studuit, nullum alium experta laborem, nisi quod, absumil. Forma quidem exigui, sed argutis motibus
postqnam crevisset in populos, fraudibuset rapinis sunt expediti et ad equilandum promptissimi, sea-
806 firmis
vieinarum gentium conturbavit quietem. Hujus ergo pulis latis et ad arcus sagittasque paratis ,

807
gentis venatores, ut assolent, dum in ulteriori Meo- cervicibus et superbia semper erectis Hi vero .

tidis venationes inquirerent, animadvertunt,

ripa sub figura hominum vivunt beluina sevicia. Quod
quomodo eerva ex improviso se illis obtulit, qua) genus expeditissimum nmltarum nationum Gothi ut
ingressa paludem, nuncque progrediens, nuncque viderunt, expavescunt, suoquecumregedeliberant
subsistens, indicium viae tribuit. Quam secuti vena- quid agant. Ermenricus vero rex Gothorum licet, ut
tores, paludem meotidem, quam imperviam puta- superius retulimus, multarum gentium extitisset
bant, pedibus transierunt, moxque Scythicam ter- triumphator, de Hunorum tamen adventu sollicitus
ram inscii intraverunt. Hi vero preler Meotidem dum cogitaret, Rasomonorumgensinfida, quaetunc
alium mundum csse ignorabant, ammiratione terrse D inter alias famulatum exhibebat, tali eum occa-
illi

Scythica) ducti, ut eranLsollertes, iter illud antea sione decipiebat. Quandam feminam ex memorata
nulli aetatinotum divinitus sibi ostensum rati, ad gente, Suanihildam nomine, pro marili sui fraudu-
suos redeunt, rei actum edocent, Seythiam laudant, lento discessu rex furore commotus, equis feroci-
omnes simul per viam quam cerva docuit ad Scy- bus 808
precepit alligari et incitatis cursibus per di-

VARLE LECTIONES.
"• golthos manxos 801 80S
narboneas 4 narbunxas
4. 9° 1 1 . eothos 10. 800 cithatindos 9".
'
9".
80 * 805
legem 5. 9°. 10. parati w •

9^. 803
inniscatos 4. roscathazantes 9 C ios. cathaizantes 4.
.

107 808
erecti 9 C ferocioribus 8.
 787 UHKONIGA. - CHKONICON UNIVEKSALE 788

versa divelii. Cujus fratres Sarus et Ammius ger- A templatio, quando mirabilis Dietmar pro fratre 8i *

maiiie ol»ilum vindicantes, Ermenrici laLus ferrj Walamiro militabat imperio,Walamir vero pro al-
petierunt, quo vulnere saucius aegramvitam imbe- tero jubebat ornando, Wiiimar utrisque adherebat
cilliLatccoiUi'axiL.Quain adversamejus valetudinem et quasi utrisquc serviebat,sicillis muLua affectione
audiens Valamber rexHunorum, in OstrogoLhorum se tuentibus, ut nulli regnum deesset,quod utrique
partem movit exercitum, a quorum societaLe jam in pace tenebant, ita tamen.ut Hunorum regis, qui
Wisigotha? quadam inter se contentione disjuncti jam erat Attila, deservirenl imperio. (C. 33.) Post-
Ermenricus tam vuineris dolorcm
erant. Inter haec quam enim 8l3 mortuus est Valamber 81i rex Huno-
quam Hunorum incursionem non fcrens, jam gran- rum,regnabat Mauzuchus, pater Attila;, post queni
devus el p!enusdicrum,cenLesimodecimoannovita3 germani ejus Iloctar et Roas, post quos Attila m
su;e defunctus est.Cujus morLis occasi j dedit Hunis cum Blcda germano suo, quimagmcparliHunorum
prevalere inGoLhosillosquos dixeramusinorientali preerat; sed Attila, interfecto fratre Bleda,univer-
plaga sedere et Ostrogothas nuncupari. Qui Hunis sum populumsibi subjugabat, virin concussionem
resisLcre non valentes, cum regis sui Ermenrici genlium et terrarum omnium metum natus in
morte Wisigotha3 ab eisesscnt divisi, in antiquam mundo, qui, nescio qua sorte, cuncta terrebat,for-
patriam Seytbiae remeabant, Ilunorum subjaeenles g midabili de se opinione vulgata. Erat autem super-
ditioni, Winithario tamen Hamalo, Ermenrici fra- bus incessu, huc et illuc circumferens oculos.ut
truelis filio,principatus insignia retinenle. (Jord.c. elati potentiaipso quoque motu corporisappareref,
48.) Qui Witulfl,avi sui, qui crat frater Ermenrici, bellorum quidem ainator, sed ipsemanutemperaus
virtutem imitatus, quamvis Ermenrici felicitate in- consilio validissimus, e orabilis supplicantibus,
ferior,a3gre tainen ferens Hunorum subjacere impe- semel in fide receptis propicius, forma brevis, lato
rio, paululuin se subtrahit ab illis, suamque dum pectore, capite grandi,minutis oculis, barba raris
nititur ostendere virLutem,in Anclonun finesjmovit canis aspersa,tetro colore originis siue referens si-
809
procinctum, eosque agrediens ,
prima congres- gna. Qui quamvis hujus esset naturae ut semper
816
sione vincitur, sed deinde fortilier agens,regem eo- magna ei tamcn confidentiam
confideret addebat
810
rum Booz nomine cum flliis suis et septingcntis gladius Martis, apud S;ytliarum reges inventus et
primatibus in exemplum lerroris aflixit, utdediti- semper habitus,quem hyst^ricus Priscus tali r fert
ciis metum cadavera pendentium geminarent. Sed occasionedetectum.CumpastorquidamgregHunam
dum talilibcrtate vix anni spaliumimperasset, non buculam claudicantem conspiceret,nec causam do-
passus est Valember rex Hunorum,sed super Wini- loris invenirel, nisi quod eam vulneratam videret,
tharium duxit exercilum; diuque cum cerLarent, crujrisinsequens,tandem ad gla-
sollicitus vesLigia
„ ...
, , CT,

primo et secundo ccrtamine Wi.itharius vincit, nec u dium veniebat, quem latentem
in berbis vacca de
valct aliquis commemorare quantam stragem, Hu- pascens incaata,ealcaverat effossumquc proLinusad
norum fecerit.Tercio vero praelio Wiuitharius inter- ALLilam detulerat.Quo ille munere multum gratula-
emptus est, sicque rex Hunorum omnem populum magnanimus totius mundi principem se
tur, et ut
Gothorum in pace subactum possedit, ita tamen ut constitutum acperMartisgladium potestatembello-
gens Gothorum semper proprios rcgulos quamvis rum concessam fuisse arbitratur. Hinc multis
sibi
Hunorum consilio, haberet. Defuncto autem Wini- nationibus bella inferens, suoeditioni subjiciebat;
thario, Hunimundus, Ermenrici quondam potcntis- (H. m.) Gepidarum quoque regem famosissimum
simi regis filius,successit in regnum, eoque defun- Hardericum sibi subdebat. Ostrogothas, ut dictum
cto, regnavit filius ejus Thurismundus, florc juven- est, ab inicio Huni possidebant (Jokd. c. 48), nec
tatisornatus, qui secundo regni sui anno contra contra consanguineos Wisigothaslicuit recusarecer-
Gepidos exercitum movit,magnaque de illispotilus tamen, nec aliter ab Hunorum dominiu divelli po-
victoria,casu dicitur intercmptus. Quem sic luxe- tuitgcns illa Scythica, nisi mors Attilaeproveniret,
runt OsLrogothaa, ut per 40 annos in locum ejus quae cunctis in commune naiionibus et Romanis
aliusnon succederet, quatinus illius memoria diu fuitoptata.Qua3qualiterproveneriet,insequentibus
apudeosmanerct.CujusfiliusHerimundus spernens D dicemus; nunc ad Wisigotharumhystoriam redea-
regnum Ostrogotharum propter Hunorum domi- mus.
num,cum filio suo Beterico ad Hcsperias gentes se (C. 25.) Wisigothas 8n itaque
cum per mortem
contulit,etsub Theoderico Wioigotharumrege, de Ermenrici ab Ostrogothis discederent eteosdem ab
quibusmoxdicetur,tacitagenerissuipropinquitate, Hunis obprimi et expelli cerncrent,nimium territi,
cummagnagloria militavit.Unde post longum tem- quid de se propter gentem Hunorum 818
delibera-
pusWalamir 8u ,filiusWandaIarici,quieratfiliusWi- rent ambiebant/diuque cog lantes, tandem com-
nitharii regnum accepit cum fralre suo Dietmaro muni placito legatos ad Valentem,fratrem Valenti-
necnon et Witimaro, eratque inhistribusgratacon- niani senioris, tunc Constantinopoli regnantem, ut

VARI/E LECTIONES.
soe 810 811
Dfoagg. 9°. boz9«. walmir S. 9°.
81!
et w. 9". 81 »
deest &. >u valaber I18
8l8
f. 3. deett
m. 817
9°. s. S. . rubram add. De Wisigothis. 818
h. g.*8
789 kkkkiiujdi urakiiiknsi^ 740

superius scriptum w est, miserunt,ut partem Tra- A domini possessoribua imperare totasque partes s -

cite sive Moesiae illis traderet ad colendum,ejus se ptentrionales •** usquead Danubium sub stio jure
legibus ejusque imperiis se vieturospromittentes. tenere.Quod comperiens in Anliochia Valens, l)el-
Et ut fides uberior illis haberetur, promittunt se lum adversus eos movit; in quo ipsevulneratus,in
Cbristianos fieri,si ling x su.-e scioseismilteretdo- quandam casam confugit, ignorantibusque Gothis,
ctores Qdei.Quo Valens comperto,mox gratulabun- quod imperator in tam vilicasa lateret,appositoigni,
8 crematus est,justo scilieet judicio Dei, ut ab ipsis
dus annuit,quod ipse *°ullro petere voluisset,sus
ceptosque iii par.tibus Moesiae Gethas qunsi murum igni combureretur,quos ipseveram fidcm petentes

regni sui contra ceteras statuit gentesjet quiatunc in perfidiamdeclinavit,ignemquecaritatis adgehen-

Valens imperator Arriana perfidia saucius omnes nseignem delorsit. (Jordc. 27 sqq.) Post tanti glo-
nostrarum partium sacerdotes odio habebat, suae riamlrophei Wisigothae Traciam Datiamque Ripen-
partis fautores illuc direxit predicatores. Qui ve- sem potiti, tamquam solum genitale coeperunt in-
nientes,rudibus etignaris ilico perfidiae suae virus colere, donec Theodosius,Hyspani Theod?sii filius,

infundunt. Sic itaque Wisigothae per Valentem im- a Graliano imperatore eleetus et in orientali prin-

peratorcm Arriani potius quam Christiani affecti,de cipatu locoValentispatrui sui subrogatus est. Qui
cetero tam Ostrogothis quam Gepidis parentibus g acer ingenio ct virtute atque concilio clarus, dum
suis affectionis gratia evangelizantes, perUlphiam diseiplinam militarem exerceret, ignavia et desidia
episeopum suuin Arrianuin [H. w?.),qui litteras Go- priorum principum exelusa: Gothus,ut sensit, per
thicas primus invenit et seripturas in eorum lin- timuit, militesque Romani sub meliori principe
guam divinas convertit,omnem hujuslinguae natio- fiduciamaccipientes,Gothosimpeterc temptant eos-
nem ubique ad eulturam sectas hujus invitabant. queafinibusTracise expellunt. Post hasc. Theodosio
(Jord. I. L) Ipsi autem, ut dictum est, Danubium peneusque ad desperationemaagrotante, daturite-
transnieantes, Datiam et Ripensem, Moesiam Tra- riimGothisaudacia,(livisoi|ue exercitu, Fridigernus
ciamque permissu prineipisinsederunt.(C.2G.) Qui- adpredandamThessaliamet Achaiamdigressus est,
bus evenit, ut assolet genti necdum bene loco fun- Alatheus vero et Saphrach Panoniam petierunt.
datae, ut penuria famis stringerentur
821
,cceperunt- Quod cum Gratianus audisset,qui tunc a Roma in
825
que duces eorum, qui regum vice lllis preerant, Gallias secessit,mox cotlecto cxercitu ad eos ve-
Fridigernus et Alatheus et Saphrach,exercitus in- nit.nec tamenarmis fretus,sedgratiaet muneribus
opia3 condolere negotialionemque a Lupicino
822
et ,
eos victurus; nam foedus cum eis iniit, et victualia

Maximo,Romanorumducibus,expetere.Qui,avaricia illisconcessit.Theoclosius vero eonvalescens, cum

compellente,cceperunt non solum ovium boumque ^ reperissel Romanos et Gothos locdus pepigisse,

carnes,verum etiamcanum et immundorumanima- ^* gralo animo accepit, ct ipsecum Athalarico, qui

1 itiiii adeo ut quodlibet
morticina eis contradere, Fridigcrno successitinregno,fo3dus percussit,eum-
mancipium uno pane aut decem librarum carne
in que Constantinopolim lnvitavit.Quiomninolibenter
mercarentur. Mancipiis et omni subpellectile defi- acquiescens, dum regiam urbem ingredcrelur et a
ciente,filios eorum avarus mercator exposcit. Sed Theodosio cum omnijocunditate ct afiectione susci-
parentes salutem pignorum suorum providentes,de- peretur,videns asdificiorum magnificenliam et exor-
liberant,facilius ingenu.itatem perire quam vitam, nati quasiad dicm festumpopuli frequentiam,urbis
sri
dum misericorditer alendusquis venditus potius situm naviumque commeatum, ac deinceps impe-
quam moriturus servatur, filios tradunl. Conligit ratoris regiam ingrediens, et obsequia diversaque
autem illo tempore, ut Lupicinus ductor Romano- offleia conspiciens, valde ammiratus: En, inquil,

rum Fridigernum Golhorum rcgulum adconvivium cerno, quod sepe incredulus audlebarn; sine dubio
invitarel dolumque,ut post cxitus docuit, molire- deusterrenvsestimpcrator,etsiquis adversus eum
tur.Sed Fridigernus dolum nesciens, cum paucis manum moverit,ipse sanguims suireus erit.ln tali
ad convivium venit;cldumin preterioepulatur, cla- ergo ammiratione majori honore a principe sufful-
morem miserorum morientium audivit. Nam in alia tus,paucis mensibus interjectis, rebus excessit hu
parte socios ejus reelusos milites ducis Lupicini D manis. Quem princeps affeclionis gratia pene plus
jussu ejus trucidareconati sunt.Quodscntiens Fri- mortuum quam vivum honorans, ipse in exequiis

digernus,evaginato gladio,non sine magna lemeri- feretrum ejus preeessit,dign;eque illum sepultursE
tate velociter ex convivio egreditur, sociosque a tradidit.Qnod videnscunctus ejus exercitus,in ser
morte ereptos ad neeem Romanorum instigat. Qui vitio Theodosii protanta ejus benignitate perdura-
nactioccasionem votivam, elegerunt potius in bello vil,Romanoque se subdens imperio,velut unurr
mori quam 1'ame defieere, et ilico in mortemducum corpus eum militibus Romanis efficitur,militiaqae
Lupicini tt Maximi armantur. Illa dies Romanorum illadudumsub Constanlino fcederatorum revoeata.
securitatem et Gothorum ademerat famem; coepe- et ipsi fsederali dicti sunt.E quibus imperator con
runtque Gothi jam non ut peregrini, sed ut cives et tra Eugenium ty. annum,qui occiso Gratiano Gallias

VARl^E LECTIONES.
819 dictum 9°. 8i0
deest 9 e .
821
strigerentur 5. m lupicinio 4. 5. 823
qui 9°. su septentrionalis «
tn galliam. S.
 741 CHRONICA. - UHKONICON UNIVERSALE. 742
occupavit, plus quam milia armatorum 826
fideles A vero, Alarici consanguineum,super seregemconsti-
«;K: ntn.VLlnno intr.ll/.nnnnn/l,),,..:! „:»l ...: n m»,, n nn l««.,..l /_..: 1! r.
sihi ctamicos intellegensadduxit,vietoriamquepo tuerunt. Qui rcdicns Romam, quicquid remansit
titus, ultionem clegit. Postquamvero Theodosius more looustarum erasit, nulloquc resistente, tulit
rebus cxcessithumanis, ccepcrunt filii ejus utram- sororcm Honorii Plaoidiam, filiam Theodosiiimpe-
quercm publicamluxuriosevivendo adnichilumde- ratoris, eamquc sibi in conjugio copulavit.
827
Q uae
ducereauxiliariisque suis Golhis consueta dona cum blandimentis animum viri llecterct ut pacem
subtrahere mox Gothis faslidium corum crevit, ; cum Romanis baberct, Gallias tetendit, vicinisque
vercntesque ne longa paceeorumse solvcret forti- gentibuspertcrritis, etWand. lis inde inHispaniam
tudo, ordinavcrunt super sc regem Alaricum, cui fugatis, tercio anno postquam Galliaset
Hyspanias
828
erat post Amalos secunda nobilitas Balthorumque perdomuit, fraude suorum interfectus cst. Post
ex genere origomirifica, quorum primusdudum ab qucm Segericus rcgnum accepit; sed et ipse a suis
audacia virtutis Baltha, 832
id cst audax, inter suos no- occisus cum regno reliquit. Dehinc jam
,
vitam
men acceperat. Moxigilur Alaricus cum suis deli- quartusab Alarico rex constitutusest Vallia,nimium
berans, suasit eis, suopotius 829 labore regnumque- prudens; contra qucmllonoriusimperator Constan-
rere quam alieno exercituiper odia subjacere; sic- tium, virum industria militari polientem,
direxit,
que per Pannoniam intravit Italiam, nulloquepeni- g promittens ei, sisororemsuamPlacidiam sivepace
tllPA P 1 An n
tus obsistente,l"k I ......
f -.,__!._:.. f ',

_-_ ,1 .-_-_ _~i_-.. .. ' __. _ ' _***_-> «... — l_

applicuit ad pontemCandidiani, qui
i .

sive
. i > . . , . 1 i

quocumquemodoreduceretqu.deam sibieon-
i I .

tercio miliario erat ab urbe regia Ravenna, cujus jugemdaret. Quo placito, Constantiusovans cum
dudum posscssores, ut tradunt majores, Enethi, id armatorum copia Hyspanias petiit, cui Vallia non
est laudabiles, dicebantur. Incujusvieinitatemcum minori procinctu occurrit; sed ab utraque partele-
Wisigotharum applicuissetexercitus,Alaricus lega- gatione directa, ita convenit, ut sororem principi
tionem misit ad Ilonorium, filium Thcodosii, qui redderet suumque adjutoriumRomanae rei publicae
tunc ibicrat, utdaret eilocum 83 °, in quo cum exer- non denegarct. Duodecimo anno 83;i regni Vallise,
citu suohabitare posset. Qui concessit ei Galliam quando et Hui.i post quinquaginta annosa Romanis
et Ilyspaniam, quasGeisericusrex Wandalorumjam et Gothis ab invasa Pannonia expulsi sunt, videns
penc vastavit. Quocum tenderentGothi, inquodam idem Vallia, Wandalos in suis finibus esse cum te-
loco aliquandiu morati sunt. TuncStilicho
comeset mcritate, contra eos movit exercitum, cxpulsosque
patricius, socer Honorii imperatoris, subito irruit in Africam,velleteos etiamibi persequi, nisicasus,
super eos in ipsa sacratissima die pascha., nichil qui dudum Alarico illuc tendenti contigerat,eum re-
malisuspicantes, et multos ex illis occidit. Primum vocasset.DefunctoVallia,Theodericusregnumacqe-
quippe perturbati sunt Gothi, scd mox,recollectis pit,adquem,utsupra dictumest, Herimundus filiu.
r
viribus, arina multo.que de exercitu corripiunt, Thurismundi,nepotisErmenrici,spretoregnoOstro-
Stiliconis occiclentes, ceteros in fugamconvertunt, gotharum propter Huuorum dominium se contulit.
et inmagnam iram excitatijam in Gallias pergere (H. R. et H. m.) Interhsecregnantibus Marciano
nolunt scd furibondo animo cceplum iter deseren-
; in Oriente ct Valentiniano in Occidente, Attila, rex
tes,inLiguriam,quamjamtransierant, revcrtuntur, Hunorumomniumetsolusregnatorpenecunctarum
eamque spoliantes, ^Emiliam pariter etFlaminiam Seythicarumgentium confisus in multitudine for-
devastant, et pcr Tusciam usquc ad Romam diseur- tissimarum gentium, quas sibi subjugaverat Mace-
pentes, quicquid ex utroquc latere fuit, in predam doniam et Mcesiam, Achaiam et utramque Datiam,
diripiunt, Romamquc venienles, apprehenderunt Traciam et omne pene Illiricum devastaverat, po-
eam devastabant et ineendebant. Jussit tamen
et suitque in animo suo, veniread dissipandum occi-
Alaricus, ut siquisinloca sancta confugeret, nichil dentale imperium, hoc est Romanum. Eralnamque
malipateretur,ctquamviscivitas predaretur, nemo subcjus potestatenominati.isimusGcpidarumrex 83 *
tamen occideretur. Capta estautem Roma ab Ala- Hardcricus eminentior ipso cui serviebat, et Ostro-
rico rege Gothorum post annos 1144 ex quo facta gotharumrcx Walamircum fratribus suisDietmaru
est. Exeuntes „„„,_...
autem Gothi
„._.„_.. ab
„„ Urbe, Campaniam
-«-u, per vjiiiuptuiuiiH et Wiiimaro 833
,neenon iui
yi\ji. ci/ » iLinicin.'
\ jiic^uuii fortissimae gemes, Marco-
i/isMi-uu gentes, iwarco-
et Lucaniam Brutiamquc perrexerunt et cumvel- D manni, Suevi, Quadi, Heruli, Turcilingi, Rugi et
.i-i_-_f
lent transire ;«
t ! _ ..__.:
,

in Siciliam,multi
, . .1 . . __ --,- 1 _
cx eis
_
mari pe
•
;

in
. ..
aliae
. -

barbarae gcnles, quae habitabant

.-._
in partibus
rierunt. Alaricus vero dum deliberaret quidageret, aquilonis. Hiomneserant in adjutorio ejus, eratque
subitanea morte apud Consentiam defunctus est. numcrus exercitus ejus milia quingenta. Horum
Quem sui nimia dilectionc lugentcs, Vasentem flu- omnium supcrbus imperio, primas mundi
Attila
vium de alveo suo derivaverunt, regemquc suum gentes, Romanos scilicet et Wisigothas, subdcre
Alaricumin medio fluminis cum divitiis multis se- sibi preoptabat,et quamvissperaret se facere pos-e
pelienteSjipsumflumen in alvcum suum reduxerunt, quod vellet per virtulem tantarum gentium, tamen
et nclocum ipsum 831 aliquispostea sciret,captivos et per astutiam vincerc quercbat. Timenscnim, ne
qui illumaverterantomnesoccidcrunt Athaulfum
; Gothi, qui intra Gallias habitabantjungerentur Ro-

VARLE LECflOMES.
856
armatos
m s. f.
83i
8
8
" auxiliariisque s.
858
Hamalos 9d .
•" p. s. 3.
830
deest 90. m i. I. 8.
851
st 9*. deest 838
8. 9°. r. g. 8 withmaro 9«.
 9

EKKEHAHDl URAUGlENSlS 744

846
manis in adjutoriuin, cum csset nimis astutus et A homiiHimcesa, referuntur, tantumqnesangninis
subtilis, misit nuncioe ad Valenliniahnm, niillate. effusum esse, ut parvulusrivulus quiibilabebatur,
nus se adversum 836 Romanos bostilitervenire nec sangniiieoccisorum subitoauctus, cadavera perem-
publicae rci amicicias in aliquo se velle violaresed ptorum sccum traheret. Attilam sane d' morle 1

contra Theodericum Wisigotbarum regem sibicer Accii sua fcfellit suspicio ; nam Tbeodericus rex

taminis causas existere (cf. Jorm.). Similiter niisit Wisigotharumoccubuit. Aeciu.; sauusevasit.In quo
Theodericum, non sibi pugnam esse adversum prajlio quamvis neuter cessissetexercitus, constat
et ad
Gothos, sed contra Romanos, sequc satis sludere
tjmen Altilam fuisse superatum.(JofiD. c. 4U.)Tunc
8i7
pacem cum Gothis habere. Hoc autem per astu- Wisigothae dividentesseab Alauis, invaduut llu-

tiam ^ 7 fecit in dolo, ut, si Romano- Gothosqueab norum catervam, et pene Attilam trucidarent, nisi

invicem divideret, hosetillosposteafacilevinceret. providusante fugissetetse suosqueilicointra septa

Aecius autem patricius, qui tunc militiae preerat, caslrorum qme plauslris vallaverant, rcclusisset.
astutiam et dolos Attilae, misit ex per-
intelligeiis
Sic ergo quamvis fragili munimine, co tamen que-

sona Valenliniani
838 iniperatorislegatosad Theode- sicrunt 848 subsidiuin vittc, quibuspaulo antc nullus
839 poterat muralisaggcrobsisterc. Altera vero diein-
ricum regemGothorum.qui illoin temporea|>ud
pacem firmarct cum illo. Con- tra plaus^rorum muaimenta se continens, Attila
Tolosam regnabat,ut P
sensit in hocThcodericus, pacemquecum Aeciofir- cum egredi nonaudcret. nectamcn tubisctclamo

mavit, sequc cum eo contra Attilam pignare pro- perstr. pere, quasi incursionem minitans, non ces-

misit. Fuerunt autem in auxilio Aecii patricii Bur- saret ut victores suos inclusus turbaret, Thuri-

gundiones, Franci, Alani, Saxones, Ripatioli, Brio- smundusTheodcrici rcgis filius, de paterna do-
8* 9
nes, Sarmatae, *rmoriciani,Luliciani Producitur 8*
.
Iens occisionc, statuit,Attilamcoartareobs dione

quoquo a regeTheoderico VVisigotharum multitudo eumquccum suisad intcruicioiiem Jclcrc. (H. R.—
innumcrabilis. Quatuor riamque filiis suis domi di- H. wz.)Tunc AtLila de vila despcrans, ex equitato-

missis. Friderico scilicet, Eurico

841
Retemire et ,
riis sellis ingentem pyram exslruxit, ut, si forte

Imnerico, uuos tantum majores secum assumit. Gothi imminercnt, subposito igne, ipsc ascenderet

Thurismundum etThc-idericum. ConvcniunL itaque sescque crcmarel, ne aut quisquam de ejusvulnere

i:i campos Catalaunicos, qui et Mauriaci
nominan- gaudcrct, aut rex tantarum gentium in poLcstatem
tur centum leuvas
842
ut Galli mensurare solent,
,
hostium deveuiret. Aecius vero, metuens, Attila
in longum tenentes et septuaginta in latum, quae percmplo, RomanospostcaimpuneaGothisdeprimi
fiunt in longitudine miliaria ccntum quinquaginta ncc deincepsadv<jrs-imGothos,sineeessitas incum-
et inlatitudine miliaria centum quinque. Una enim beret, auxilium invcniri,Thurismundo, quasirebus

leuva 843 Gallicamille quingentorum passuum quan-

G ejus consulcus 850 persuasit, ut domum quantocius ,

titate mensuratur.(JoiiD.) H. R. — H. m.) Cum- —

revertcrctur regnoque paterno poLiretur, ne, si ab
que ad locumvenissentubi jam pugnare debuerant, ejusgcraianisinvadcretur, ipseomnino privaretur,
interrogavit Attila divinatores suosquid sibi de essctque sibi accrbius postea cum suis dccertare

ipsa pugna prolenderent. (Jokd.) Qui more solito quam cum alienis dimicare. Hoc ille consilium
nunc fibras pecorum, nunc quasdam venas in abra- quasi prosua saluteprolatum libenter amplectens,

sis ossibus inluentcs, Hunis infausta pionunciant, domam rcgnuinque paternum accepit. Cete"
rediit,

scilicet Attilam non habiturum victoriam. Hoc ta- rum Accius talia machinatusest, ut Attilam ab ejus
men quantulumcumque predixere solatii,quod sum- impressione subduceret, ea intcntione qua predi-
mus de partehostiliductor in certamine occuinbe- ctuaiesL, heu nescius, quanlum hacprovi ione de-
ret. (H.R.—H.m.) Attilaverocum hocde interitu trimentum patriae, dum avcrt^recupit, ingessit.Nam
Aecii cujus mortcm 8< *
siliebat,denunciareputaret, Attila cernenshostes, serelicto, adpropria remcas-
non dubitavit, vel cum suorum perditione bellum se, erectis animis,Pannoniam repedavit, multum
committcre, dummodo Aecium, suis motibus forti- potiorera coacervans exercitum, Italiam denuo
ter obsistentem,posset extinguere.Committit itaque furibundus intravit. ac primum Aquileiam, in ipso
851
pugnam circa horam nonam, jam in vespcrum diei D Italiae positam principio expugnare aggressus ,

die vergente, ut, si superaretur. abhostibusimmi- est. Quam

continuo triennio obsidens, cura adver-
nentisnoctis se tenebrisocculeret. Conveniuntita- sus eam, civibus strenue repugnantibus, nil preva-
que hinc et inde nationes fortissimac, conseruntur lcret, jamque murmursui exercitus, penuriam famis

acies, fit bellum acre nimiset pertinax, quale vix tolerarenon valentisetdiscederecupientis,audiret,
ulla 8* 8
narraiur hystoria; nec ante praeliandiardore die quadam circuicnscivitatcra, ut ex qua parte

quieverunt, quam nox supcrvenicns pugnandi fa- possetcam faciliusexpugnarc inquircret, cernitre-
cultatem eis adimeret. Eo siquidem prselio 170milia pente aves in ajdiliciorum fastigi.s nidificare solen-

VARI^ LECTIONES.
85B 8 *°
»3« adversus b.
887
p. a. des. 9
r
.
838
Valentini S., corr. Valentiniani 10. deesl 9 C . luciani 9".
1
et e. 9C
9°. .
8"
^4*
leugas 4. C. 843
leuga 9 deest C .
.
8 **
9C .
8*5
in ulla 9 C
.
8*8
deest 9°.
8* T
et w 9C .
^* 1
deest 9 C .
8* 9
deest 9 C .
,5 °
cousulturus». 851 a pr. 9«.
 745 CHRONIGA. — CHHOMCON UMVEHSALE. 746

tes, qute cicuiiiie vocantur, uno impetu ex urbemi- A morum genere gens illa maximc utebatur. (jokdj
grare fetusque suos sublalos rostrisforinsecus de- c. 49.) Sequenti vero luce, cum magna dici pars

portare,et ut erat sagacissimus, ait ad sixos: Aspi- exacta fuisset, ministri rcgis post clamores maxi-
cite /uturorum presc as perituram citiiatem
aves mosfores effringunt, invcniuntque Attilam sineullo
relinqnere casurasque arces periculo immimnte de- vulnerc,sanguinis effusionemmortuum, puellamque
serere. Slatimque adhibitis machinis,horlatur suos, demisso vultu sub velamine lacriinantem. Tunc, ut
acriter urbein impugnat ac sine mora capit; diri- illi gcnti mos est, crinium parte truncata, infor-
piuntur opes, captivantur„vel tnicidanturcives; re- mem faciem turpavere vulncribus, ut praelialorexi-
siduum dircptioni, subpooito igiie,ilammaconsumit. mius non femincis lamentationibus sed agmine lu-
Plura dehinc ejusdem regionis castella.immanis gerctur virili. Cujus exequiac multis plausibusasua
hostis,extinctis vel captivatiscivibus, succenditac- gente honoratae sunt. In mcdiis siquidem campis
diruit,Concordiam, Altinum sive Patavium vicinas intra tcntorium sericuin collocato, de tota gente
exinde perdivcrsas Vcnetiarum
Aquileia; civitates ;
Hunorum elccti equites cursibus illud ambientes,
urbes Huni bachantur, hoc cst Veronam, Vincen- cantumjunereuin celebrant, deinde strabam, quain
liam, Brixiam, Pergamum seurcliquas, Mediolanum sic vocant, super tumulum ejus ingenti commessa-
quoqueTicinumquepari sorte diripiunt, ab igne ta- celebrantes, ct contraria invicem sibi copu-
m «« abstinentes
men *k„*:„~„*„„ et
„i .,.,., t\„:„.j„ ;r'.„:i:
i\, :. .:i„»:i
ferro. Deindc vEmilijecivitatibus
D.tione r
antes, luctum funereum mixtogaudioexplicabant,
quoMincius
similiter exspoliatis, novissiinc eo.loco,
noctequesecreta cadaverterraecommendabant.Cu-
fluvius Padum iniluit castra metati sunt. Ubi Attila
jus ferculam primum auro, secundo argento tercio
consistens, dum animo fluctuaret, utrum Romam ferri rigore communiunt, tali argumento signifi-
adiret, an desistcret, non Urbi, cui infcnsus erat,
cantes, potentissimoregniomniaconvenisse, ferrum
!
consulens, sed Alarici exemplum, qui capta^Urbi quia gentes edomu.t, aurum et argentum, quod
non diu supervixit, pavens, repcnte sanctissimus vir utriusque rei publicaa ornamenta accepit. Addunt
Leo papa per se ad eum accessit. Qui cum ad re- etiamarma hostium caedibus acquisita faleramenta
gem barbarum introgressus esset, cuncta ut opta- vario gemmarum fulgore preciosa diversique gene-
verat obtinens, non solum Romae sed et totius Ita- ris insiguia, quibus colitur aulae decus. Et ut tantis
liaesalutcmreportavit.Territusnamquefuerat Attila divitiis huinana curiositas arceretur,huic operi de-
nutu Dei, nec aliud Christi sacerdoli loqui valuit, putatos detestabili mercede trucidarunt.
nisiquod ipse preoptavit. Ferunt itaque,post dis- Post haec inter successores Attilsederegnoexorta
cessumpontiflcisinterrogatumfuisse Attilama suis, est contentio, et dum inconsulte imperaro cupiunt.
cur ultra solitum morem tantam revcrentiam Ro-
omnes simul imperium perdiderunt. Nqm filii ejus'
nianopontificiexhibuerit illumquerespondisse, non O qu0Pum per ij ce ntiam libidinis
pene populus fuit,
seilliuspersonam qui advenerat reveritum fuisse, gentes sibi dividi sortc poscebant, ut inslar familia?
sed alium virum juxta eum in sacerdotali habitu bcllicosi reges cum populis mitterentur insortem.
adstantein vidissc, quiforma augustior canicieque Ut autem Gepidarum rexllardericus hoccomperit,
venerabilior, cvaginato gladio mortem sibi minita- indignatus contra tilios Attila) primus insurgit, illa-
vcrit, si non omnia quae ille expetebat implev erit. t umque serviendi pudorcm secuta felicitate detersit,
Igitur Attila tali modo a sua seviciareprcssus, reli" nec solum suam gentem sed et ccteras gentes quae
cta Italia, Pannonias repctivit. Ad quem Ilonoria, pariter premebantur, sua uiscessione absolvit,quia
Valentiani principis germana, dum a fratre ob de- facile omncs appetunt, quod pro cunctorum u tilitate
cu» pudicice districte servarctur, suum direxit temptatur immutatum. Igitur armantur,beliumque
cunuchum, quatinuseam^sibi a fratre dcposcerotin committnnt in Pannoniajuxta flumen cui nomenest
matrimonium. Qui accepto nuncio, cum jam Italiae Neoda;illuc 853 concursus factus est gentiuin varia-
(incscxcessisset, nccstatim fatigatoexercituregre- rum, quas Attila in sua tenebat ditione. Post multos
dipotuisset,mandat Valentinianoimperatori,pcjora ergo confflclus favit Gepidis 86i inopinata victoria;
proxime se illaturum Italiae, si mox sibi germanam nam miliatamllunorum quam aliarum
triginta ferc
suam cuin regalium opum portione non transmi- U gcntium, quae llunisferebant auxilium, Hardericus
sisset. Revcrsus autem ad proprias sedes, super
peremit, filiunique Attihe majorem natu, nomine
plurcs quas habcbat uxorespucllamquandam valde Hellam, occidit, qucm pater super ceteros in tantum
speciosam sibi conjunxit. Obcujusnuptiasprofusa fertur amasse, ut eumcunctisaliissuisliberisinre-
;2xerccns convivia, dumtantum vini quautum antea gnovellet preferre.Quointerempto,reliquiejusger-
852
.numquam semel bibisset, dormiensque supi-
in mani cum Hunis fuganturjuxta litus marisPontici,
pus jaceret, nimia sanguinis erjptione, qui ei de ubi prius fuisse leguntur Gothi. IRec causa Harde-
laribus effl ucre solcbat suffocatus est Eadem nocte diversis
.
riti felix fuit in nationibus, quae Huno
ipud Constantinopolim Marciano impcratori arcus
rum regimini famulabantur invitae, earumque ani-
Utila) fractus in somnis ostcnditur, quo scilicetar- mos diu mcetissimos ad hylaritatem libertatis vo-

VARI/E LECTIONES.
8
" n. o. m illuc 9°. m deest 8 C
.

Patrol. CLIV. 24
717 EKKEHARDl LTRA1 GIENSIS 748

Venientes ergo multi ex eia ad Mar-

tiva3 arrexit.
A mir promittit, ut exinde pax stabilior inter Roma-
eianum prhcipem, gratissime sunl ab co suscepti, nos et Gothos maneret. Igitur Theodericus obses
distributasque sedes, quas incolerent, acceperunt. ducitur ad urbcm 8M Constantinopolitanam, et quia

Cepidi namquc Hunorum sibisedes viriliter vindi- parvulus elegans fuit, imperialem gratiam prome-
86 *
cantes, totius Datiae linibus velut victores potiti sunt ruit Postquam ergo firma pax inter Romanos et

nichil aliud a pacem postu-

Romano imperio nisi Gothos facta est, videnles 865 Gotbi sibi non suffi
lantos SannaUe vero et
;
Cemandri et quidam ex cerc qine ab imperatoreacceperant, simulque soli-

Hunorum parte ad Maternam urbem Illirici sedes tamcupicntesostentare virtutem,ecoperuntvicinas

posuerunt Scyri et Adagarii
b
Scythiam minorem:
' depredari 866 gentes, primuniquccontraSatagos.qui
;
8M interiorem|Pannoniam possederant,arma moverunt
et inferiorem Moesiam aeceperunt Rugi aliaeqne
nationes nonnullas BizimetArchadiopolim petiere; Quod ubi rex Ilunorum Dinzich, filius Attilae 867 ,

Hernach quoque junior Attiloc filius, cum suis cx- cognovit, collectis quos adbuc habebat, quamvis
tremas minorisSeylhiae sedemelegit Hemmezur et paucos, Pannoniamdepredari ccepit. Quocomperto,
Bulzindur 837 eonsenguinei in DatiaRipensi Hedisco Gothi ubi erant expeditionem solventes, quam con-
Halmoquepotitisunt,diversiquediversa petierunt. tra Satagos babebant, in Hunosconvertunt, sicque

Gotbi vero videntes Gepidos Hunorum sedes sibi g eos finibus suis inglorios expellebant, ut ex illo

vendicareet Hunorum populumsuassedes antiquas tempore qui remanserant Huni Gothorum arma per-
occupare, maluerunt a Romano regno terras petere timescant. Quiescente jam tandem Hunorum gente
868
quam cum discrimine alienas invadere Panno- ;
a Gothis, Chunimundus rex Suavorum cum suis

niamque accepere, ibique sub rege Walamiro ejus- invadens fines Dietmari, fratris Walamiri regis Go-
que germano Dietmaro
« 58 morabantur, quamvis lo- tborum, eos depredatur, omniaque abducens ar-
cis divisis, consilio tamen unitis. Nam Walamirin- menta, in terram suam revertitur. Dietmar vero non
ter Scarniungam
839
et Aquam Nigram, Dietmarus tantum jacturam armentorum dolens quantum me-
juxta locum 86 °
Pellois habitabat, Witimar cum tuens ne Suavi, si hoc impunc lucrarentur, ad ma-
utroquemanebat. Contigitautem,utJAttilaefiliicon- jorem licentiam prosilirent, sic vigilavit in eorum
tra Gothos, quasi desertores dominationis eorum, transitu, ut intempestae noctis silentio dormientes

venirent. ignarisquc aliis fratribus, supcrWalami- invaderet ad lacum Pcllois, consertoque inopinato
rum solum irruerent, Quos tamen quamvis cum prselio, itaeosobpressit, ut etiamipsumregemChu-
paucis ille execepit, diuque fatigatos ita prostravit, nimundum captum eum superato exercitu Gothe-
ut vix aliqua eorum pars remancret. Eo tempore rum servituti subdiderit. Seddumesset multummi-
cum progesta re ad fratres suos Dietmarum et Wi- sericors, facta ultione, veniam eis condonavit, re-

timarum direxissent nuncium, veniens nuncius in conciliatusque cum Suavis, eundem quem ceperat

domo Dietmari, majus invenit gaudium ipso si- ;

adoptans sibi in filium, rcmisit in Suaviam cum
quidem die Tbeodericus, filiusejus, quamvisdecon- autem, paternao immemor gratiae 369 post
suis. Ille ,

cubina, bonoe tamenspei puerulus, natus erat.Post aliquot tempus dolo concepto, Scyros, qui tunc su-

tempus ergo non multum

861
rcx Walamirus et per Danubium considebant, incitavit, ut in unun
ejus fratres Dietmarus et Witimarus dum cousueta collecti gentem Gothorum invadercnt. Tunc Gothi;

dona tardarent a principe Marciano accipere, etfce- nichil mali susspicantibus ab amicis vicinis belluir
6
dera tamen pacis custodirent, missi ab eis legati* insurgit, et, improvisa coacti necessitate, ad arm;

ad imperatorem, videbant Theodericum, Triarii fi- confugiunt, arreptoque certamine, se suamque ul

lium, genere quidein Gotbico, sed alia stirpe ciscuntur injuriam. In eo siquidem praelio rex Go
quam Amalorum procreatum, omnino cumsuis tlo- thorum Walamir, dum ad hortandos suosequumas
rentem et Romanorum amiciciis utentem, se vero cenderet et ante aciem procurreret, proturbatu;
omnino despici domi haec renunciant. moxque
;
equus corruit sessoremque suum dejecit. Qui mo>
Gothi, furorecommoti, armacorripiunt,etIlliricum inimicorum lanceis vulneratus, interemptus est
penc totum predando devastant. Sed Marciano im- Gothi vero tam regis sui mortem quam suorum vin
peratore defuncto, cum regnum acciperetLeo,mox D dicantes injuriam, sic omnes extinxerunt, ut peni

(227; ad pristinam cum Gotbis amicitiam recurrit, dc gente Scyrorum nullusrcmaneret, nisiqui
istu<

et tam preterita quam presentia munera tribuit, nomencum dedecore ferrent. Iterum Chunimundir
et pacis obsidem Theodericum Diet. infantulum, cum Suavis, fretus auxilio Sarmatarum et reliquii

mari filium, accepit, qui jam annum octavumintra- Scyrorum, simulque ex Gepidis Rugisque nonpar
vit.Quem dum pater darc tarderet, patruus Wala- vis solatiis collectis, bellum intulit Gothis. Goth

VARLE LECTIONES.
birzindur 9 C 85S ediethmaro fratre m. 9 C 859 scaniungam 9
857 C
835adagatarii 9^ 856 atque aliaa 5. . .

863 86i 865

800
ita codd. pro lacum.
831
longum 9 C ,
862
m. 1. ab eis b. ad u. desunt 9 C post 9°. v. au
.

868 869
tem 9 C 866 depredare 9 C 86T altalae 5.
. suevorum 4. 9°. 10. 11. semper g. i. 8.

NOTjE.
(227; Ita Jord. de Marciano.
 749 GHRONIGA. - GHRONIGON UNIVERSALE. 750
vero, defuncto Walamiro, ad fratrom ejusDietma- A principe dircctus cum exercitu morabatur. Qui
r*t /_ n n
confugiunt, cumque •i_-\^».\ »\ ..-..-.-.--. ..... T __ nn
*»ti
rum i , . i

regem
i l'i i i
> i
; i i

constituunt. (Jord.
i I l i ._ s_ I _ 1 .~ 4 / -1
dum _ • 1 i

videret, Thesalonicam
_

valio muniri, nec se

• _ .

; c. S4 sqq.) Qui quamvis dudum cuin fratre regnas- possc conatihus eorum rcsistcro, missa legatione
set, auctioris 870 tamen potestatis insignia sumit, ad Dietmarum regoin cum munerihus, rogavit, ut
bellique partc coactus, cum fratre Witimaro ad ah excidio urhis dctorqueret, initoque foeclere Ro-
arma consertoque prajlio, superior facLa
prosiliit, manus ductor cum Gothis, loca quac incoluerant
est pars Gothorum, adeo ut campus corruentium jam spontc tradidit eis, ihique Gothis cum regesuo,
iniinicorum cruorc madefaetus ut rubrum pelagus dcpositis armis, in pace quieverunt. Ncc diu postea
appareret, cadavera plus quam decem armaque et rex Dietmarus aegritudine occupatus, vocatis ad
railium, in modum collium cumulata, campum re- se Gothis, Thcodericum filium suum regni here-
plerent. Inde victor ad proprias sedes revertens dem fecit, ct mox 873
rehus humanis excessit.
ipse
Dietmarus cum Gothis, Theodericum filium suum, (H. R. et H.m.Ci. Jokd.) Eo tempore regnum orien-
quem obsidem dcderat, a Leone imperatore rcmis- taleZeno imperator hahehat. Qui audiens Theoderi-
suincum magnis muneribus, gratanter suscepit. cum gentis suas regem esse, grate 8T *
suscepit, eum-
Qui cum jam decem et octo annorum esset, ex sa que ad sc Constantinopolim venire precepit, digne-
ex populo patris elegit sibi penc sex mi-
lellitibus ct que susceptum inter proceres palatii collocavit, et
ia virorum, cum quibus patrc inscio, permenso Da
B
postaliquodtcmpusinfiliumsibi adoptans, consula-
nubio, Sarniatarum regem incurrit, eumque intere-
ribusfascibus,quaedignitaspostimperialefastigium
mit, familiamque ac censum deprcdans, adgenito- prima cst, eum sublimavit, nec solum hoc, sed
rem suum cum victoria rcdiit. Singidunum dehinc etiam equestrem statuam ad famam tanti viri ante
jcivitatem, quam idem Sarmatae possidebant, inva- palatium suum ei constituit. At vero, dum hujusce-
[tlens, non Romanis sed suae suhdidit ditioni. modi delitiis Theodericus apud Constantinopolim
Deficientibus dehinc vicinarum gentium spoliis, fluitaret, gens illius, id est Ostrogothae, dum eis
:oepit et Gothis victusvestitusquedeficerc,ethomi- propter fidei sanctionem predas agere moresolito
libus, qui dudum pax cocpit esse bello vivebant, non liceret, nec tamen ab imperatore oblata stipen-
.ontraria, omnesquc cum magno clamore ad Diet- dia sibi sufficerent, non minima coacti penuria,
l.arum accedentes, orant, ut in quamcumque par- compositum foedus execrantur, inutilem factionem
sn vellet exercitum
j-em duceret, quia diutius ibi vituperant, mittuntquc continuo ad Theodericum,
872
nanere non posset . Qui accito germanosortem qui dicerent, quas inopiae miserias ipsi sustinerent,
nisit, et Witimaro Italia,Dietmarum Illiricum po- dum ille Grecorum epulis superflueret, hortantur-
.ulandum obvenit.
- -,w —~"~»- .-,....-
Rclicta igitur .Pannonia,
_.._._.,_._., alter
,u.ui que, ut,
nui,, si suib
ui, a. suis sibique
siuiquo cousuicre
consulere velit,
veni, ciuus
citius re
re-
taliam, alter Illiricum suscepit :
sed Witimarmox G deat, quatinus, ne 875
cunctagenspereat et ubi no
it Italiamrebus humanis exccssit, re intravit, vas ad habitandum terras exquirant, provideat.
pumque filio suo sihi aequivoco reliquit. Quem Li- Ante non plures autem annos Odoacar 87G quidam
erius, qui tunc forte imperavit, muneribus datis exiens ab extremis finibus Pannoniae cum fortissi-
Galliam transtulit, ut per Wisigothas, parentes
id
ma Herulorum multitudine, fretusinsuper Turcilin-
luos, regnaret. Witimar, accsptis muneribus a Li- gorum Scyrorum auxiliis, Italiam venit, uullo-
sive
erio, Galliam Lendit, seseque parentibus Wisigothis queresistente, totam Italiam Romamqucoccupavit,
UDgens, unum corpus cum cis efflcitur, ct sic Gal- et per 14 annos ibi regnavit. Theodericus vero, co-
;iam Hispaniamque tenens, suo jure defendit, ut gnitis suorum querimoniis, ad augustum Zenonero
jullus sibi alius prcvaleret. (C. 43-47.) Wisigothis accedit, penuriamquestusquesuorumexponit,ahso-
ero post Theodcricum, qui in hcllo, quod Romani lutionem efllagitat, Italiam sibi dari expostulat,
jt Wisigothae cum Attila Hunorum rege fecerunt, adjiciens, quia 877
supcrare posset Odoacarem
si
Jccubuit, filius cjus Thurismunclus prefuit. Quo de- Italiamque obtinere, ad ejus gloriam rcdundareta
.mcto, Theodericus, frater cjus, inregnumsucces- quo directus fuisset, sin bello superatus foret, ni-
it, ipsoque 13° regni sui anno deccdente, item fra chilominus lucris ejus accreseeret, quandoquidem
3r eorum Euricus regnum assumens, 19°
anno vita B cotidianorum stipendiorum exactoribus careret
^gnoque privalus est, relinquens filium regni suc Talia Zeno audiens, licet segre ferret ejus disces-
essorem, nomine Alaricum, qui nonus ah illo
ma- sum,delibcrato tamcnconsilio, rci public.o uiilitati
no Alarico regnum adcpius est Wisigotharum.
prospiciens, ejus petitionibusannuit, Italiamqueilli
DicLinar vero transiens
(C. 88.)
Saum amnem, tribuens, senatumque ac populum Romanum ei
armalis bellum intentavit, si quis
sihi obstaret, committens, magnis ditatum muneribus ahire per-
ibsque quiescentibus nec ad tantam multiludinem
misit. Egressus igitur a Constantinopoli Theoderi-
Nvalentibus, transit in Illiricum, ct ubique pro- cus, ad Ostrogothas rcvertitur, hortaturque eos
kre agens multasque civiLaLcs sibi subjiciens, continuo, ut quam primum parati sint et quasi
iiesalonicam petiit, in qua Helarianus patricius
a possessuri Italiam proficiscantur. Qui cum omnes
VARLE LECTIONES.
8 '°
101,18 9C 871 872
u:ic "»»quc parte 9 C
, sWi
oaoaccar
-,
9e
fl posscnt ... 87;i deest 9°. 87< gratulans
. ;i
875
nrc
4. 8. . 10. smjser; sed i.postea odoacar scribit. 877 quasi codd.?
751 EKKEHARDl UftAUGIENSIS
laeti Cboedirent, profectus (.'11111 omni multitudine A ptusest, sed post ab eo truculente peremptusest
Oslrogolharum et cum omni subpellectili, prius- Egressis deinde a Tieino post triennium Gothis
quam ad [taliam perveniret, Trapestilam Gepida- candem mox urbem invasere Rugi, cunctaper ciri

rum regem, insidias sibimolientem,|bellosuperans, cuitumlocasimulquecivitatempor conlinuum bien

extinxi t, Busan quoque Bulgarorumregemcum suis nium devastantes, cumadhuc bcatissimus Epypha
agminibus prosternit. Deinde veniens ftaliam, pri- niussuperesset,cu,jussanctitateintantispericulis c

mumque juxta Sonuum Quvium, qui non longe ab ves sustentabantur afllicti. Hica Theoderico Galliat
Aquileia labitur, castra componens, cum ad refi- ad Gundebaudum pro captivis redimendis dircctus
ciendacorpora hominum et jumentorum, pro longi- exeepta innumera multitudine illorum pro quibn-
ludinc itineris fessa, resideret, eummagnoexercitu precium dedit, sex miliacaptivorum.obsolamsanc
totisque I taliae viribus Odoacar ei occurrit. Quem titatissusereverentiamsibiconcessa, secumreduxit
Theodericus alacriter excipiens, magno superatum Igitur Theodericus, extincto apud Ravennan
pryelio in fugam convertit. Exinde movens exerci- Odoacare, totius Italiaepotilusestditione, necmulti
tum, cum Veronam venisset, iterum adversuseum post Homam profectus, a Romanis cumgaudio ma
Odoacar non minori sese belli apparatu obponit. gno est susceptus. Quibus ille singulis ad subsidiun
Contra quem Theodericus baut procui a Vcrona d victus centuin viginti sex milia modiorum tritit

confligens, summa ejus exercitum clade contrivit. concessit. (Jof.d.) Post hascTheodericusutsui rcgn
Qui dum fugae metu in Atesim ftuvium seprecipites vires constabiliret, missa legatione ad Clodoveun
mergunt, ex magna parte rapidissimis gurgitibus Francorum regem, filiamejus Audofledamin matri
ejus implicati suffocantur. Tbeodericus vero dum monium petiit, quam ille libenter concessit. fff.R
ipso impetu subsequitur fugientes, Veronam ilico, ct Jokd.)Ainalfredam autem germanam suam Wan
civibus pavore consternatis 878 invadit. Odoacar , dalorum regi Hunerico, Geiserici filio, conjunxit
autem cum bis qui evaserant fugiens, Romam con- ejusdemque Amalfredae filiam AmalbergamThurin
tendit, sed obseratiscontinuo portis, exclusus est. gorum regi Ermenfrido tradidit, filias vero suas
Qui cernens, introitum sibi denegari, omnia quae quas in Mcesia genuerat, Thiudegotam et Ostrogo
attingere potuit gladio liammaque consumpsit, tham vicinis regibus copulavit, unain Sigismund
Ravennamque ingressus, munitionem sibi prepa- regi Burgundionum, alteram Alarico regi Wisigo
ravit. Theodericus autem a Verona digrediens, tharum. Re quo Alarico natus est Amalricus. Quer
Mediolanum pervenit,etdum ibi consisteret, magna avus suus Theodericus in annis puerilibus utroqu
ad eum multitudo militum pluresque Italiae populi parente orbatum dum nutriret, comperiens Beleric
convenerunt, sed paucis interjectis diebus rursus filium Eutharicuin, Hcrimundi nepotem et Tiiur
dediticius exercitus, Tusfra quodam nomine insti- smundi abnepotem, de Amalorumstirpe descender.
gante, Odoacaris partibus se reddidit. Quae res tem, in juvenili aetate, prudenlia in virtute corpc
Theodericum in tantum perterruit, ut se suumque risque integritate pollenteminHyspania, adscillui
exercitum apud Ticinensem urbem, quse nunc Pa- venire precepit, eique (iliam suam Amalsuindam i

pia dicitur, communiret. Talium rerum*varietates matrimonium dedit, quae Athalaricum ex eo gcnuil
Gundcbaudus Burgundionum rex aspiciens, Ligu- Nec fuit aliqua vicina 881 gcns Italiae, quae Theodc
riam cum ingenti exercitu intravit, cunctaque quae rico aut conjunctionisaffinitateautpactionisfoeder
reperire poterat, pro diripientium volunlate depre- non Zenone itaque augusto pos
fuisset sociata,
dans, infinitam eaptivorum multitudinem secum ad decem septem annos regni sui defuncto, Anasts
et
Gallias duxit. Theodericus itaque aliquandiu in- sius successit imperio, regnans per annos27, Thec
tra munitiones exercitum retinens 879 , demumreli- dericus vero pcr idem tempus pacifice regnans i

ctis ibi 8S0 sororibus et matre universaque vulgi Italia, Romae miranda fccit aedificia, et persingul
multitudine, nichil plane dubius de iide Epyphanii quaeque loca celebriora regia sibiconstruxithabita
viri sanctissimi, ejusdem
cpiscopi,cumex-
civitatis cula. Mortuo aiitem Anastasioet ipso heretico, Jt;
peditis armatorum cuneis ad obsidendum Odoaca- stious imperium adeptus est. Qui dum esset orthc
rem Ravennam perrexit. Cumque in eo loco qui D doxus, cernens in partibus Orienlisillo adhuc terr
Pinetum dicitur non procul ab urbe castra posuis- pore Arrianam heresim per singula loca vigere, pr
set, per continuum pene triennium Odoacarcm obsc- ardore catholicae fidei decertabat hereticos dissip?
dit. Qui,cum frequenternocturno temporecum suis re, sextoqueimperiisuianno precepit, ut ubiqueh<
ex urbe egrediens, exercitum Theoderici inquieta- rcticorumsecclesias'catholiciconsecrarentepiscop
ret,novissime noctu irruens in castra, exercitum IIoc audiens Theodcricus, Arriana lue pollutus, J'

Tbeoderici magna strage prostraviVZf. R.J, sed Go- hannem papam simulque cum eoTheodorumatqi
this fortiter resistcntibus, ad extremum victus, in Agapitum,consularesviros, aliumque Agapitump:
urbem confugit nec multo post missa lcgationc,
; tricium Constantinopolim adJustinumimperatore
veniam supplicans Thecderico quasi in fide susce- direxit, mandans illi minando, quia, nisi heretic

VARl.E LECTIONES.
878 879 880
c. p. b\ tenens 9 C . ibi. r. b.
881
g. vicina 5,
 758 CHRONICA. — CHRONICON UNIVERSALE 754
scclesias suas quantociusredtleret eosque in pace A Constnntinopolim, ut per eumgratiam imperatoris
,iegeresineret,universos Italiaepopulosipse gladio acquireret.Venionsautempontifcxad imperatorem,
,3xtingueret.Qui pervenientesadaugustum, cum ab ccepit hahere colloquium H83 cum eo de fide, et m
bodigne, ut competebat, suscepti essent, magnis invenit eum doctrinamEuticetisliahere.Quem cum
pum fletibus postulahant, ut suae legationis seriem, pontifex pro orrorc incre[)aret, ille minis eum ag-
juamvis esset injusta, libenter oxciperet et Italia) gressus est; sed in fide catholica papa immobilis
peritursB consuleret. Quorum fletibusJustinus per- stahat,et ad imperatorem dicehat: Ego desideravi
jnotus, eisquod petehant concessit, Arrianosque venire ad Justinianum imjieratorem ckristianissi-
biMBpotestati dimisit. Cumquehi in itinere demora- mum,sedutvideo,inveni Diocletianwn. Videns au-
reptur,Theoderieusrabieiniquitatissua3 stimulatus teminipcratorconstantiamejus.exvoluntateDeiac-
Bimmachum patricium etBoetiumsenatorem et ex- quievilmonitisillius;sednonmultopostidem ponti-
S;onsulemgladio trucidavit. fexihidefunctusest.Justinianus veroBilisarium pa-
|
His quoquediehusextinctoaFrancis Alarico Wi- trieium, jam deWandalis in Africa triumphantem,
ugotharumrege, Theodericus per Hibbam comitem contra Theodatum 883
misit, ut et Italiam a servitio
iiiuni plus quam 30 milia Francoruin caedens, post Gothorumliberaret.(JouD.)VenicnteautemBiIisario
nortem Alarici generi 882 sui, Thiodem, armigerum inSiciliam,omnesqui ibi erant Gothi cum duce suo
B
jus, tutorem Amalrici ncpotis sui constituit. Jo- Sinderith ultro se Bilisario tradiderunt.Theodatus
lanncs vero papa redicns a Constantinopoli, cum vero generum suum Evermundumcum exercitu mi-
iociis,itinerissui venit adTheodericum Ravennam. sit ad eustodiendum fretum, uhi est exitusde Sici-
Ileveropermaliciamimpietatiset crudelitatissuae, lia; sed ille aitdiens eventumrerumin Sicilia, ultro
»ro eo quod a Justino, catholica) fidei defensore, se ad pedes advenientis 88G
Bilisariimisit, Romanis
lonorifice susccptiesseut, carcerieos mancipavitet optansservireprincipihus. QuodGothorum sentiens
amisafflictioneinterfecit. Sedhanc immanissimain exercitus,suspectumTheodatuma rcgno pellendum
jus crudelitatem divina mox animadversiosecuta clamitat, etWitigem, quiejusarmiger erat.ad rebel-
st; nam nonagesiino nono post hoc facinus dicsu- landum in regnum clevat, Qui levatus in regnum,
iita mortedefunctusest.Cujus animam, ut sanctus Romam ingrcditur, premissisque Ravennam fidelis-
iregorius in dialogoscribit, solitarius quidam vir simissibi viris, Theodatumoccidi preccpit, ipseque
apud Lipparam insnlain vidit inter
uagnae virtutis postpaucosdiesRavennamvenicns, Mathesuindam,
ohannem papam et Simmachum patricium discin- Anialsuind:efiliam,visibiinmatrimonium copulavit,
tum et discalciatumdeduciet inollam Vulcanidc- (H, R.) Bilisariusvero conceptas contraTheoda-
Ante tamen, cum adhucvaleret, scd
uergi. (Jord.) tum helli viresin Witigem convcrtit,esressusque de
am senior, convocans i.othoset gentissuaeprima- L Sicilia, Romam venit. Gothi autem qui ibi habita-
cs, Athalaricum, Amalsuindae filium vix decem an- hant nocte egredientes Romam, portasque relin.
lorum, regem constituit, exhortanssuos, ut regem queiitesliapertas, fugeruntRavennam. Witigis au-
olerent, senatum populumqueRomanumjamarent, tem u t talia cognovit, cum magno exercitu Ro-
irincipem Orientis placatum semper et propicium mam vcnit; sed Bilisarius, cernens non aptum sibi
labere curarent. (H. R. et JoKu)Quodefuncto, Go- tempus ad pugnandum, quia fames magna eo anno
hi, utprecepit Theodcricus, Athalaricum cum ma- obpresserat mundum, inclusit se infraRomam, po-
re sua preficiunt regno, hoc quod pieceptum erat sitis custodihus, quiexomni partecustodirent eam.
jiuslodientes, quam diu Athalaricus et mater ejus Gothi vero omnia forisdevastantes, cum per annum
pvebant, qui pene per octo anncs regnabant. Ju- intcgrum obsiderent Romam. immissosuper seter-
jtino autem augusto post octo imperii sui annosdc- rore, fugerunt Ravennam. Iterum Witigis colleeto
juncto, JustinianuSjSororisejusfilius, successit im- exercitu vcnit contra Bilisarium in pugnam, com-
lerio. Cui Athalaricus tam suain adolescentiam inissaque ;

pugna, multi ex parte Witigis mortui

pam matris viduitatem commendavit, sed hrevi siintjipsuinquefugienteniJohannesniilitiasmagister
'osttemporehumanis rebusexcessit.Tum matemaa insccutus. vivum apprehendit Romamque ad Bilisa-
exusfragilitatemGothi dumspernerent, secum de- D rium duxit, quem ille secum Constantinopolim
iberans, ipsa Theodatum consobrinum suuni gef* vexit.QucmvidcnsJustinianus, gavisusest, et non
jnanitatis gratia accersituni a Tuscia, ubi privatus |)ost multumtempusfeciteumpatricium, illeque ibi
|ii propriis laribus vivebat, in regno Qui locavit. plus quam bienniuin moratus. dcfunctus est. (Jord.)
fostaliquantum teinpus ,innnenior consanguinita- Cujus uxorcm Mathesuindam imperator dedit fratri
iset beneficii, a palatioeamabstractamin insulam suo Germano patricio, de quibus natus est lilius
ici Vulsini rclegavit, ubi paucissimos dies in tristi- nomine Gcrmanus, in qtto, conjuncta stirpe Anicio-
ia degens, ab ejus satellibusinbalnco strangulaia ruin et Auialorum, siies iitriusquc generis et gentis
st. Quod audicns imperator, magna
ira contra posita estJH. R.) Postquam autem Witigis captus
jheodatum accensus est. (H. R.) Sentiens autem est, Gothi Transpadani Iloldebadumsibiregem con-
oc Theodatus, beatum Agapitum papam direxit ad stituunt, qui eodem anno interemptus est. Cui suc-

VARIiE LECTIONKN.
86!
generis b\
883
c. h. b. m eis 9 C 885
depihitum b.
88G
venieuiis 9«
755 EKKEHARDI URAUGIENSIS 756
cessit Erarius, et ipse necdum expleto anno jagula- A HaecJordanis quidam grammaticus, cxeorumdem
887
tur. Dehinc Baduillam, qui et Totila dicebatur, Gothorum progenitus, de Getarum originc et
stirpe
sibi preficiunt, moxque
collecto undique exercitu, Amalorum BB1 nobilitate, non omnia quas dc eis scri-
totam Italiam invaserunt. (H. m.) Exindecum per- buntur ct referuntur, ut ipse dicit 892 , complexus,
currcrent Campaniam, idem Totila veniens ad coe- exaravit, sed brevius pro rerum notitia huic opu-
nobium beati patris Benedicti, qui tunc in montc sculo inseruimus. His pcrlectis diligenterque per-
Cassino magnis virtutibus claruit, ab eo talia audi- spectis, perpendatquidiscernerenoverit, quomodo
vit : Multa malafacis,multa fecistijaminiquitate illud ratum teneatur, quod nonsolumvulgari fabu-
compescere. Equidem mare es transiturus, Romam lationectcantilcnarummodulationcusitatur, verum
ingressurus,novemannisregnabis,decimomorieris. etiam in quibusdam cronicis annotatur(v. Chr.W.
Inde digredicns pcr Lucaniam, invadit Siciliam, in- supra col. 478), scilicet quod Ermenricus tcmpore
deque rcvertens, Romampctit, eamquo obsidione MarcianiprincipissuperomncsGotliosregnaverit.el
concludit. Romanis itaque fame laborantibus nec Theodericum, Dietmari 8M filium, patruelem suum.
moenia diutius tueri valentibus, aporta OstiensiTo- ut dicunt, instimulante Odoacare, itcm, ut aiunt,
tila ingressus est. Volens autem parcere Romanis, patruele suo, de Verona pulsum, apud Atlilam Hu-
per totam noctem elangerebuccinajussit, quo se a g norumregemexularecoegerit,cumhystoriographu8
Gothorum gladiis aut inaecclesiisluerenturautqui- narret, Ermenricum regcm Gothorum multis regibus
buscumque modis occulerent. Habitavit vcro cum dominantem tcmpore Valentiniani ct Valentis fra-
Romanisaliquantumtemporisquasipater cumfiliis, trum regnasse, et a duobus fratribus Saroet Am-
sed hanc animi benignitatem ei, qui antea nimiae mio, quos conjicimus eos fuisse qui vulgariter Sa-
crudelitatiserat, beati Benedictiammonitio, ut con- relo et Hamidiech 89f dicuntur, vulneratum, in pri-
jici datur, conferebat. Elapsi sane ex Urbe quidam mordioegressionisIIunorumperMeotidempaludem,
e numero senatorum Constantinopolim afflicti pro* juibus rcx fuit Valamber. tam vulneris quam Hu-
perant, quibus calamitatibus Roma 'subiceretur, norum irruptionis doloredefunctum fuisse, Attilam
principi narrant (Cf. P. D. n, 4.). Qui statim Nar- vero postea ultra 70annos sub Marciano et Valen-
setem eunuchum, cubicularium suum, Italias fecit tiniano cum Romanis et Wisigothis Aecioque duce
exarchum, Romamque cuoi manu valida dirigit, ut Romanorum pugnasse et sub eisdemprincipibus re-
afflictae Romoe quantocius subveniret, Is ad taliam 7
gnovitaquedecessisse ac debinc imperante Golhis
;

veniens, legatos ad Alboin regem Longobardorum Walamiro, Theodoricum, fratris suiDietmari filium,
misit, qui tunc in Pannonia habitabant et Romanis Leoni augusto jam septennem a patruo fidei causa
amici erant, mandans ei, quatinus sibi pugnaturo obsidemdatum,et ab eodem Leone postea patrijam
p
cum Gothis auxilium ministraret. Tunc Alboin ele- imperanti Gothisfnisseredditum.patriquedefuncto
patr
ctam e suis magnam manum direxit. Qui per maris in regnum successisse, sed mox a Zenone augusto
Adriatici sinum transvecti Romanisque sociati,ma- Constantinopolim accitum familiariterque tracla-
gnum cum Gothiscertamen inierunt. Quibusad in- tum Ittlia3regnumaccepisse,quodtuncOdoacarcuni
teritumpeneconsumptis,regemeorum Totilam, qui Thurcilingis et Rugis aliisque nationibus, invito Ze-
jamper 887 decemannossupereosregnaverat, Narses none, possedit, quem Theodericus post multa cer-
interfccit,etvestimenta ejus cruentata 888 cumcoro- tamina dcditicium interemit. Ilinc rerum diligens
na,1apidibus preciosis ornata, regiamurbemmisit, inspectorperpendat, quomodo Ermenricus 895 Theo-
quaa jactatasuntadpedesimperatoriscoram senatu. dericum, Dictmari filium, apud Attilam cxulare
Deindeurbeseorum duasmunitas, idestVeronam et coegerit, cumjnxtahunc hystoriographum contem-
Brixiam, suscipiens, universam Italiara cum Ro- poralis ejus uonfuerit. Igitur aut hic falsa conscri-
mana civitate ad rei publicaejura reduxit, et Longo- psit, aut vulgaris opinio fallituret fallit, autalius
bardos honoratos cummagnis muneribus adpropria Ermenricus et alius Theodericus dandi suntAttila'
remisit. Qui omni tempore quo Pannoniam posse- contemporanei, in quibus bujusmodi rerum conve-
deruntRomanisadversuScTDinulosadjutoresfuerunt, nieutia rata possit haberi. llic enim Ermenricus
Sicigiturfamosumrcgnum fortissimamque gentem D longe ante Attilam legitur defunctus. Theodericus
Gothorum diu regnantem, tandem post mille40 889 vero post mortem Attilas sive in ipso mortis ejus
annos victor diversarum gentium Justinianus impc- confinioscribiturnatus, quintageneratione posteri-
rator et prius perBilisariumetpostper 890 Narsetem tatis Witulfi, fratris Ermenrici, progenitus. Diet-
vicit, omnemque Italiam ab eorum servitute libera- marus autem, pater ejus, alios fratreshabuisse non
tam, pristinae libertati restituit. quam Walamirum et Witimarum, quorum
legitur

VARLE LECTIONES.
88
deest '6. 888 cruenta9 c 889 XL annos-et prius Msscripsiti. 800 pcr Narsetem usque ad Gallias secessit.
_
'
.

historim Gothica finem, in 3. desunt, paginaintegraferexacua relicta. 6—deademfereomittunt/tisverbis

flnem dantes post per Narsetem vicit (N. suo subegit imperio. 6.— N. eunuchum cubiculariu m suum
m
:

destruxit. 7.) 891 amulorum nobilitatem 4. 10. 8M dixit 4. 893 diethmari 4. scevius. hamiddiced. 4.
10. 89S e. ct aiius t. 4.
 757 CHRONICA. - CHRONICON UNIVERSALE, 758

prior sub Attila regnans, post mortem ejusse IIu- A et nutritus. Cumque imperator fratrem suumadhuc
norum ditioni subduxit, ct sinefiliis mortuus Dict- puerum cerncret, ct quid faccrct hesitaret, quippe
maro fratri regnum reliquit, altervero filiumomo- cum barbari, victoriis elati, inexpugnahiles vide-
nimum sibi Witimarum habuit, (jui post obitum rentur, eadem provisione, quaNerva quondain ele-
patris, relicta Italia, Gnllias seccssit. geiat Hyspanum virumTrajanum, perqucm respu-
1. {Chr. W.) A. D. 378. Regnante Vaiente post blica reparata cst,accitum et ipsc nichilominusab
mortem fratris sui Valentiniani cum Gratiano et Hyspania Theodosium magistrummililkcfeciL,oum-
Valcntiniano, filiis ejusdem fratris sui, BasiliusCac- que contra barbaros cum expeditione misit. Qui va-
sarea? Capadocke, vir sapientissimus et continentis- dens, fortiter cum illis niaximis Scythiae gcntibus
896
simus/claruit, scd superbkc, ut aiunt, vitio labo- pugnavit, et felicitertriumphavit.Moxduxoptimus,
ravit. exercitu disperso per urbes, ipse velociter ad prin-
897
2. A. D. 379. Atbanasius Alexandrinus epi- cipem remeavit, ipseque triumphorumsuorumnun-
i
scopus 66° sacerdoti sui anno migrans, Petrum suc- Quod dum nnperator pre admiratione
cius extitit.
icessorem reliquit (cf. Rufjn.). non crederet, invidi dicebant, eum fugissc et exer-
3. (Chr. W.) A. D. 380, Gothi ab Ilunis cxpulsi, eitiimperdidisse. Atille derogantessibirogatdirigi,
difFunduntur per Traciam. g quividerentinullitudinempercmptorum.IIisjverbis
4. A. D. 381. Gothi faine compulsi, rebellant Va- imperator flexus,direxit qui res actas sibi nuncia-
lenti, quos ille bello petens, sed exercitu occiso fu- rent.Porro dux optimus inter hacc vidit in visione,
giens, in casa quadam vivus crematur, anno45° re- quodsanctusMilctius, Antiocheme civitatis episco-
gni sui, quorum, 11 cum fratre, 4post illum regna- pus,'eumindueret imperialiclamidc et corona caput
90;
vit (cf. //. m.). ejusornaret. Haeceumilleretulerit mane cuidain
Anni Graliani. amicorum, clarum esse dixit 'somnium,et nichil
ille

Anno dominicae incarnationis 382, Urbis vero senigniaticum, nichil habere dubium. Post paucos
eonditae millesimo 133 Gralianus, filius Valenti- autem dies qui missi fuerant rcdierunt, pcrempta-
niani, 39 us 808 ab Augusto, post mortem patrui sui que multa hostium milianarraverunt. Quamobrem
Valentis electus est ad imperium, ct regnavit cum laetatus princeps Gratianus, faventibus cunctis,
fratrc suo Valentiniano annos 6, cum prius regna- Theodosium, tricesimum terciUm setatis annum ge-
ret annis 4 cum patruo. Eo tempore apud Mediola- rentem, apud Sirmium purpura induit, Orientisque
nuin beatus Amhrosius 89a hic 90u hymnoscanendos et Traciac simul imperio prefecit
905
Igitur Theodo- .

in aDcdcsia primus composuit apud Turonos bea- — sius Constantinopolim triumphans intravit, et ne
tus Martinusmagnis lampabant ° 01 virtutibus, tuto- assJduepugnandoRomanumpopulum fatigaretjCum
que orbe doctrinis et scientia clari fGregorius 902 ^ Athalarieo Wisigothorumregepacemfecit,eundem
Nisenus, Gregorius Nazanzenus ct apud Bethleem que Constantinopolim 906 venientem benigne suscc-
Hieronimus radiabant (cf. Puosp., Ch. imp. etff.m.). pit, ibique defunctum honorifice sepeliri fecit et
903
Theophylus Alexandrinus episcopus cyclum dc hae benignitate omnes Gothos 907 Romauo imperio
obscrvatione paschse per centum annos digessit, subjugavit. Veniens autem Thesalonicam, aagritu-
quem laterculum vocavit, totoque orbe doctrinis et dinem incurrit, cupiensque baptizari, Anatholium,
apud Bethleem bcatus Hieronimus
scientia clari] ej usdem eivitatis episcopum, requisivit, cujus esset
presbyter, apud Ypponem Africae civitatem sanctus fidei. Quo respondente, quod Arriana pestis in Ylli-
^ugustinus cpiscopus radiabant. ricum non valuissct accedere, sed fidem Niceni con-
(ff.R.etff.m.)lgitur Gratianusadmodumjuvenis, cilii inviolatam scrvarent,libenterejiisverba susci-
cum inaestimabilem multitudinem hoslium Roma- picns, baptizatus
9U8
atqueabaegritudine liberatus
°" 9
nisinfusam finibusccrneret, frctusChristipotentia, est . Inter hxc Archadium filium suumconsortem
longeimpari militumnumero sese in hostem dedit, si bi fecit inimperio,inItaliaveropuerosatis existen-
ct apud Argcntariam Galliae opidum plus quam 30 te Valentiniano, rerum euram Probus exconsul et
milia Alamannorum interfecit. Deinde audiensTra- prcfcclushahcbat. Justinavero, materValentiniani,
ciam Daciamque et Pannoniam tamquam genitales D cumcsset Arriana,vivcnteijuidemviro,hedereciiris-
terras a Gothis atque omni pernicie atrocioribus tianosorthodoxosnon prevaluit, scdeomortuo, cuin
Ihuiis ct Alanis possideri, Pannoniam vcnit. Ea filius esset valde juvenculus, Mediolanum veniens
tempestateThcodosius,Thcodosiifilius, tampropler Ambrosio episcopo erat infesta, ita utjuber eum t

910
parentum nohilitatcni, i|uam propriam fortitudincm cxilio dcstinari. Cumquc juljeret eum exirc de
habebatur nominatissimus, sed invidia dissimilium aecclesia, Ambrosius ait -.Egosponte hoc non ago. ne
fatigatus, inllyspania morabatur, ubi et ortus fuerat lupis orluiii sejita aulllasphcTiiaiitibvsDe-v.mriicar

VARLE LECTIONES.
sed 896
90
—
laboravit desunt b. erasa ut ridetur. 897 deest 8. anastasius l b 898 XLIII US l b 89 ° a. claruit . .

i.deest 10. 1
° qui E. 901 deletit 10. et ita deest ll. 902 quce uncis inclusi, exSigcledo ut ridetur hausta
1 .

Ekk. Post adjecisse rittctur. In D? E rero v.ltima rerla totoque radiabant omisit. 903 alexandrhe El. —
,21 cum retulisset El fecit 9°. 906 Constantinopolim - honorifice desv.nt 9«. 907 deest^. 908 b. est 9 C
9u:i
.
909
deest 9°. 91 ° Cum 9°.
 :
. ;

759 EKKEHARDI URAUGENSIS 760

contradere ; hic, si placet, occide, hoc loco mortem A partibus sex annis Gratiano vivente rcgnasset, Va-
prona suscipiam toluntate. lentinianumtamen,fratrem Gratiani,quamdiu vixit,
Ea tcmpestatc Maximus, vir quidem strenuus at- rcgnarc permisit ipse vero bellum adversus Maxi-
;

queimpcrio dignus, si contra sacramenti fidcm pcr miim, qui tunc Aquilciac 018 insidebat, susccpit,
tyrannidem non cmcrsisset, invitus ab cxercitu in illumque a militibus propriis, cum vim imperatoris
Britannia imperator factus inGalliam transiit, ex- sustinere non posscnt, captum ac traditum peremit
ceptusquc a legionibus Gratiano infensis, eundem, Victorem quoque ° 19
, filium ejus, qucm palcr Gallis
subita incursione pertcrritum atquc in Italiam trans- adhucina3tateinfantili prcfeccrat,extinxit. Peracta
irc meditantem,dolo circumvenit et occidit Lugdu- victofia,TheodosiuscumValentinianovenitRomam,
no,fratrcmqueejusValentinianiimcum matre Justi- eratque cum eis paritcr ct Honorius valde puer,
na expulit ab Italia. (Reda). Qui tamen justissimam quem pater post actam victoriam a Constantinopoli
cum matre sua luit poonam.quae et ipsum Arriana evocaverat. Theodosius igitur Romce, positus, mul-
heresi polluit et cminentissimum catholicae fidei tumprofuitUrbi, alia prebendo, alia auferendo. Post
doctorem Ambrosium episcopum perfida obsidione ha?c relicto Valentiniano Romae.ipsecum Honorio
vcxavit. (H,m.) Valenlinianusautem Constantinopo- Constantinopolim remeavit Valentinianusvero cum
lim veniens, a Theodosio paterna pietate est sus- B transiret in Galliam causa ordinandae rei publicae,
ceptus, et impcrio cst restitutus sed ab Eugonio ; fraude Arbogasti comitis suietEugeniigrammatici
quodam, prius grammatico, tunc autem militanti in dormiensabeunuchiscubiculariispecuniacorruptis
palatio,etab Arbogastoquodamfacinorosocorruptis suffocatus est, moxque Eugcnio in principatum elec-
cubiculariis ,ab eisdem dormiens strangulatus est, toab Arbogasto, collecta multidudine jFrancorum
atque ut voluntariam sibi mortem conscivisse atque Gallorum prcparaverunt se in pugnam contra
putaretur, laqueo suspensus est. Theodosium. Quod ille audiens, congregavit multi-
2. (Chr. W.) Anno dominicae incarnationis383°, tudincm mihtarcm, filiumque suumllonorium con-
qui estGratiani secundus,Theophilus*pascalescir- stituit imperatorera, Misit autemEutropium Eunu.
culos inchoavit chum sibi fidelissimum 9?0 in Thebaidam ad Johan-
nem monachum praescientia clarum de quo legilur
Sanctus Rasilius Caesariensis episcopus obiit.
in Vita patrum, ut aut eum venire volentem dedu-
D? E. 4 —
10. ex Sigeb,
ceret, aut nolcntcmdc bclli eventu requireret. Qui
3. Synodus 150 episcoporum Constan
A. D. 384, venirenolens, mandavitei,quod, interfeclotyranno,
tinopoli advcrsus Macedonium congrcgatur sub Da" victoria sit potiturus, scd ipse in Ilalia moriturus.
maso papa, * qui 26 9U annis regebat aecclesiam. ambobus filiis in urbcConstanlinopo-
q Rclictis igitur
*
D ? qui hac a. 386 halent, pergunt
E. Hic :
litana, Theodosius contra Eugenium pcrgit, moxque
decretum est, ut Constantinopolitanuspost R. illi
921
exercitus Wisigotharum plus quam viginti
p. h. p. In Gallia Priscillianus episcopus cx
millium occurrit Eugenius itaque et Arbogastus
;
ManichaeorumetGnosticoruindogmateerrorem
. sui nominis condens, conciliis episcoporum cum transitus Alpium tenerent, Theodosius insum-
auditus — cum aliis scquacibus suis. Itachius — mis Alpibus constitutus, jejuniis et orationibus in-
nolcns Itachianis communicare. ex Sigeb. tentus erat. Circa gallorum vero 922 cantum sopore
4. A. D. 385 *
constrictus, vidit in somnis, quasi jaceret in campo
*4. — 11. addunt: Priamus quidam et An- et astarent ei duo quidam viri in vestibus albis,
tenor principabantur Francis hoc tcmpore. ex equiscaiulidissimisresidentesjubenteseum habere
Sigeb. fiduciam primoque diluculo preparare militcs ad
912
5. (Reda.) A. D. 386. Archadium Theodosius victoriam, seque dicebant adsolatium sibi destina-
pater consortem regni facit. tos. Quorum alter dicebat, se esse Johannem evan-
6. (Chr. W.) A. D. 387. Maximus ex Rritannia in gclistam, alter Philippum apostolum. Quae visio
Galliasveniensregnumquesibiusui"pans,Gratianum 923
etiam alicui militi revelata est. Qua visione
apud Lug lunum occidit, fratrem vcro cjus Valenti- comperta, uberiores in oratione lacrimas fudit, et
nianum Italia expulit. D in crastinum facta congressione, turbo ventorum
Anni Theodosii. maximusa parte Theodosii in ora hostium surrexil,
1. (H. R. et H.m.) Anno dominicas incarnationis qui tela, quae ipsi mittebant, in ipsos retorquebal,
388, Urbis vero condita) millesimo 139, Theodosius, ea vero, quae ab ejus parte missa sunt, ultra men-
genitus patre Theodosio, matre Thermantia 913
,
suram humani jactus per magnum inane portata
4gus 9it
a ij Augusto, interfecto pcr Maximum Gra- valenter hostibus infigebat. Eugenius itaquc cor-
tiano, imperium Romanum solus 913
obtinuit, man- ruens ad pedes imperatoris, veniam rogabat, sed a
918 917
sitque in eo annis 11 , cum jam in Orientis militibus circa pedes ejus capite truncatusest; Ar-

VARLE LECTIOXES.
911
XX
tribus l b XVIII. 5. 10. 11. 91J
Hac a 38o. D? E. ° 13
thercmantia 9<\ terremantia l
b .
91i
XL,
D? E. et ita deinceps 915 s. R. B. 916
vixitque 9'. 917
XL 9C .
918
aquilegias 3.
91D
victoremque 8.
920
fidissimum EI. 9n deest E 1. 9 " cantum v. g. 5. 9!3 deestW.
761 CHRONIGA. - CHRONICON UNIVERSALE. 762
bogastus vero propria se 9S1
manu interfecit, consu- A quantasitmagnitud.o, nequepost avsum tantifuro-
latus Archadii nnno tercio et Ifonorii secundo. Ad ris mens tua molem tantce prasumplionis agnoscit.
laudem vero Thcodosii ob insignem victorinm pocta Sedforterecognitionempeccatiprohibetpotestasi/nt-
quidam nominc Claudianus, scd paganus, inter ce- perii;decet tamen,utratio vincatpotestatem. Scien-
tera hujusmodi vcrsibus Deo et homini tcstimonium daestquippe naiwa ejusque mortalitas atquereso-
cocinit :
lutioetpulvisprogenitorum,exquofacti,adquemre-
nimium dilecte Deo, cui militat ather, digendi sum us, el non/lorepwpureo, ttdentem, infir-
Et conjurati veniunt ad classica venti.
mitatemoperticorporisignorare.Coaqualiumesim-
Igitur Theodosius Mediolanum veniens, post labo-
perator etconservorum; unus estenim Dominusom-
rem publicumcorporefatigatus,a3gritudinemincur
nium,rexetcreatorcunctorum. Quibusigitwoculis
rit, ctsperans semoriturum, potiusde re publica
aspiciescommunisDominitemptumfquibuscaicabis
cogitavit, considerans quas solent hominibus eve- m
pedibus sanctum illiuspavimentum?Quomodo ex-
nire, imperatore morientc. Filium itaque Honorium
tendes manus, de quibus adhucstillatsanguisinno-
de Constantinopoli velociter evocavit, et imperato-
xius ? Quomodo Jiujusmodi manibus suscipiessanc-
rem Romae ordinavit. Cumque Honorius Mediola-
Bumvenisset paterexa3gntudinerelevatus,(Mrcum
|evictonacelebrabat,etanteprandiumquidemspe-
B ^
tum Domini corpus! Quapresumptionepoculumpre-
mng%ini sp ercipiesoretuo,dumfworesermo-
^nn/uornw /an/^Ln^/e^/Mo^nn/efasn
mtmtuorumtantusinjustesitsanguis effususl Rece-
ctaculum quasi sanusexhibuit, post prnndium vero
deigitw,recede,necsecundopeccUtoprioremnequi-
repente prcgrnvatus, ad spectaculum venire non
ciamcontendasaugere!Suscipevincutum,quqteom-
potuit, fllium tamen ludis adesse precepit supcr- ;
nium Dominus v un c /igari Uestcnimmedicina maxi-
vcnionte vero nocte, delunctus est, 10 Kal. Febr.
ma sanitatis. Ilis sermonibus imperator oboediens
anno imperii 17°, vitae autcm 40°. Fuit autem pro-
— ernt enim divinis eruditionibusnutritus,etaperle
pagator rei publicae et defensor eximius,clemens ct
sciens quie essent proprin sacordotum, quae regum
misericors, communiscunctis, solo habitudiffcrcns
— geinensetdeflcnsacregaliaremonvit.Cumqueocto
a ceteris, in omnes honorificus, in bonos vero ° 21
mensium continua transissenttempora, propinqua-
profusius. Quant» autom mansuetudinis apud ho-
vitnativitatisSalvatoris nostri festivitas. fmperator
mines fuit, tantae humilitatis coram Domino extitit.
autom lamentationibus assiduis in pnlntioresidens,
Quod* in illo obedientia: excmplo satis probatur,
continuas lacrimas incessabiliter expendebat. In-
quam sancto Ambrosio cpiscopo, imnio per illum
gressus autem tunc magister militise Ruiinus, et
Deo exhibuisse narrntur. Quod quia est relatu ac
singularcm apud prinoipom fiduciam habens, etvi-
memoria dignum licet non suo loco, stntui tamen
dons eum in lamentatione prostratum, accessit et
,

memorandum, etproutilitatelegentiumetproopi- ^
lacrimarum causas inquirit< At ille amar issime in-
mone virtutum.
gemiscens ct vohementius lacrimas fundens Tu, :

Quod in illo comprobntur obedientise exem-

plo, quod passim legitur et nos hic brevitatis inquit, Rufine, ludis, etmra mala non sentis ; ego
causa subtrahimus, quo beato subjectus »est autemlamentor e! g emo calamitatcm meam,quia ser-
Ambrosio, prohibenti scilicet illum secelesiae visquidemetmendicantibusapertasunttempiaDei,
ingredi limina propter, inconsiderata quorun- 927
et proprium dominum ingredientes Ucenter cxo-
dam innoccntum homicidia. Habebat etiam im-
perator ct aliam, etc. D? E. rant; michi vero ingressus ad eum non est, insuper
Thesalonicaestcivitasgrandisetpopulosn, in qua etiam c@li clausi sunt. Haec dicens, verba singula
dum esset Theodosius, ibi seditio est orta, ct qui- singultibus irrumpobat. Ruflnus 928 .- Curro, inquit,
dam ex judicibus trncti et lapidati sunt, unusque, sitibiplacet,pontificiqueprecibuspersuadco.utsol-
ut aiunt (Rufin. xi, 18, — H.m.),Q\ militibus, quem vatvinculum quod ligavit. Ait imperator -.Xonsua-
ille diligebat, occisus cst. Hinc indignatusTheodo- dcbisAmbrosio;noviego dccrctum illius essejustum
sius, sicut se habenthumana) passioncs, non refre- neque reverebitw imperialem potentiam, »1 i°gcm
navit iracundise infirmitatem, sed justo furori im- possitprevaricars divinam. CumqueRufinusverbis
monsam permiscuit crudelitatem. Ad ludos igitur Amhrosium esse
plurimis uleretur ot promittetet
circcnses jussit invilari cives,ot repente super om- ^ flectendum,imperatoreumpergerecum festinatione
nesinjustosgladiospreoepitcvaginarietunacum in- prooopit ipse vero spe data post paululum est se-
;

nocentibus nocentes porimi. Septem quippo milin cutus, orodens Rufini promis >ionibus. Porro virmi-
hominum feruntur ibi occisa, non precedentejudi- randus Ambrosius mox nt Rufinum vidit, nit : Im-
29
cio, sed furibundo dictante animo. Ilujusmodl cla- pudeniiamcanum imitatuses,o Ru/ine*' . tantavi-
demgemitusplenam audions Ambrosius, cuni prin- delicet necis auctor existens, et pxdorem cxfrontc
eops Mcdiolanum vonissot et aecclesiam sollomnitor detergens, nec erubescis, »ec metuis, contra imagi-
intraro voluisset, foris ad januas ci
925
occurrit, nemlatraredivinam. Cumqu ^ufiiiussupplicaretet
hisque illum sormonibus a sncri liminis iugressu imperatorem vonturum osso diceret, superno zclo
proliibuit : Xescis, imperator ,pcrpctrut;c a te necis aooonsus Ambrosius, ait :Ego tibi, Ru/inc.predico,

VARLE LECTIONKS.
m se p. S. 925
f. ci ad i. t>.
926
p. c. K.
9 " ingress Htcra erasaW. ° 28
r. vero 3 9!9
es ordinct 9°
 ;;

763 EKKEHARDI URAUGIENSIS 764

quoniam* ingredi sacralimma eumprohibebo 930 ,si A nibus barbam capillosquccvellensfrontemque per-
rero mpenum in tyrannidem mutaverit, necem li- cutiensetpavimentumlacrimartimguttisaspergens,
benter suscipio »«. Htec et alia plurima Ruflnua au- veniam poscebat. Cumque tempus accederet, quo
dienSj nunoiavit imperatori,
monens ne de palatio munus ad altare solebat offerre, surgens cum la-
procederet. Atimperatorhaecinmediajam platea co- crimis, ingressus est. Cuni vero obtulisset sicut so-
gnoscens : Pergo, inquit, etjustas infaciesuscipio litus erat, intra rancellos stetit. Rursus aulcm Am-
contumelias. Cumque
sacra limina pervenisset
atl brosius nou acquievit,seddifferentiamlocorumedo-
in sanctam quidem basilicam non presumpsit iif cuit, ctprimo quidem requisivit quid ibi expecta-
trare, sed inveniens antistitem in salutatorio resi. [mperatore dicente, sustinere sc sacrorum per-
ret.
dentem, supplicabat, ut ejus vincula resolveret. At ceptionem mysteriorum, reinandavit ei per suum
ille tyrannicam dicebat ejuscssepresentiam, eum-
archidiaconum : imperator, interioralocatanttm
que contra Deum vesanire et leges ejus calcare. Ve- sacerdotibussuntcollata, quaceterinec ingredi nec
rum imperator Non, inquit, insurgo adversus <bc-
:
contingere permittuntur. Egredere ethanc igititr,
clesiasticassanctiones,necinique ingredi limina sa exspectationem cmn ceteris habe communem. Pur-
cra contendo, sed\te solvere vincula mea deposcoet pura namque imperatores 93 *, non sacerdotes faeit.
commmis Dominiprome cxorare clementiam, nec Tunc fidelissimus imperator etiam hanc traditio-
michijanuam claudi, quam cunciis pmnitentiam
B
nem animo gratanti suscipiens, remandavit Non :

agentibus Dominus noster aperuit. Tunc antistes : autiaciacausaintracancellosmansisedinConstan-

Quam,mqmt,panitentiamostendisiiposttantasini- tinopolitana urbe hanc consnetudinemcsse cog noti
quitates,quibHsmedicamiuibusincurabiIiazuluera undegratias ago pro hujusmodimedicina. Tali ergo
plagasque curasti ? —
Tuv/m est, inquit imperator, tantaque et presul et imperator virtute clarebant.
edocere etmedicamenta temperare, meumterooblata Ego autem utriusque opus ammiror, illiusfiduciam,
susdpere. Tunc sanctus Ambrosius ait Qumiam :
hujus obcedientiam, illius zeli fervorem, hujus fi-

furorijudicium t/acm commisisti etnonratioprotu- dei puritatem. Porro regulas pietatis quas a ma-
litsententiam sed iracundia, scribe legem, quce de- gno sacerdote recepit, reversus etiam in Constan-
cretafurorisevacuet ;et30 diebussententianecisat- tinopolitana urbe servavit. Nam dum festivitatis
queproscriptionis tantummodo 932 maneatin litteris tcmpore ad ecclesiam processisset, oblatis in al-
etjudicium expectetratiords,quibus diebus transac- tari 935 muneribus, mox egressus est. Cumque Ne-
tis,irajamcessante, ratiocausamjudicans apudse- ctarius, tunc presul eeelesiae, illi mandasset, curin-
metipsam, qnm cognoverit sub veritate disponat. tus stare noluisset, remandavit ei princeps : Vix
In his enim diebus cognosces, anjusta sit sententia potui discere, qua dijferentia sit imperatoris etsa-
quam protuleris, au injusta; etsiratioprobaverit ^ cerdotisvix enim inzeni veritatis magistrum 93 *
;
injusta quee suntprolata, disrwmpet, sizcrojusta, Ambrosium namque solum nozi digne zocari pon-
firmabit, dierum rcro numerus adhacexaminanda
tiflcem.
sufflciet. Ilanc ammonitioncm imperator animo li- Habebat igitur imperator et aliam utilitatis occa-
benti suscipiens et optimam esse confidens, legem sionem, per quam de bonis operibus triumpharet.
conscribi repente precepit etpropriasmanuslitteris Conjunx cnim ejus divinas leges eum saapius am-
confirmavit. Quo facto, vinculum ejus Ambrosius monebat, se ipsam tamen prius perfecte erudiens.
absolvit. Quaelex hactenusobservatur Constantino- Non enim regni fastigiis elevata est, sed potius amore
poli. Estautcm hujusmodi : divino succensa. Beneficii namquemagniludomajus
« Imperatorcs Gratianus, Valentinianus, Theodo- ei desiderium benefactorisexhibebat.Repentenam-
sius augusti Flaviano prefeeto pretorii 933 Yllirici. que ut vcnit ad purpuram, claudorum atque debi-
« Si vindicari in aliquos severius contra nostram
lium maximam habuit curam, non servis, non aliis
consuetudinem pro eausas intuitu jusseriinus, no- niinistris 93v utens sed per semet ipsam agens, ct
;

lumus statim cos aut subire poenam aut excipero ad eorum habitacula veniens, unicuique quodopus
sententiam sed per dies 30 super statuta eorum
;
haberet prebcbat. Sic etiam per aecclesiarum xeno-
sors et fortuna suspensa sil. Reos sane accipiant
D docliia discurrens, suis manibus ministrabat infir-
vincula, atque custodia et excubiis sollertibus vigi- mis, ollas eorum tergens, jusgustans, coclearia of-
lanter observentur. »
ferens, panem frangens, cibosque ministrans, ca-
Sic igitur sacratissimus imperator ingredi limina lices abluens, et alia cuncta facicns qua? servis et
sacrapresumens, non stans Domino supplicavit,ne- ministris mos Hisautem, quieam de
est celebrare.
que genua flexit, sed pronus in pavimento jaccns, rcbustalibusnitebanturprohibere, dicebat -.Aurum
Daviticam proclamavit vocem Adhesitpavimento : distribuere opus imperii est ; ego autempro ipso im-
animamea, viviflcamesecundum verbum tuum, ma- perio hoc opus offero bona michi omnia conferenii.

VARLE LECTIONES.
930
prohibeo S. 931 suscipiam v>. ° 32
in l. 9 c 933
pretorio 9 C .
931
imperatorem non sacerdotem S.
3B
altare 9 C
ad altare 4. 936 m. v. '6.
.
937
ancillis 9 C .
 ;

765 . GHROMCA. - CHRONICON UNIVERSALE im

Viro autem suo sepe dicebat Oportet te, marite, A
:
revelantur. ex Sigeb. I)? E. pergunt: Con-
semper cogitare, qui dudicm fuisti, qui modo sis. stantinopolis— eversa. cx eodem.
10. A. I). 397. Valentinianus dolo Arbogasti 9<5
Hoec si sempcr cogitaveris, ingratus benefactori oc-
non eris, sed imperium, quod suscepisti, legaliter ciditur, ejusque locum Eugenius invadit.
gubernabis, etharum rcrumauctoremptacabis. flis 11. A. D. 398. Theodosius Eugenium fyrannum

sermonibus velut optimam quandam utilitatem vir- superavit. Arbogastus Ma sua manu se ,Ji7 interfecit,
tutisquc abundantiam conjugi offerebat. Theodosius vero Mediolano inpacequievit. Augusti-
Dofuneto autem Theodosio 16 Kal. Febr.,corpus nus, doctor facundissimus, Hypponi ordinatur epi-

ejus Constantinopolim delatum est 6 [dus Novemb. scopus.

cl ab Archadio filio suo ^ 8 sepulturse traditum. Di-
Hucusque aecclesiasticam hystoriam Eusebius 9* 8
misit autem regnuni duobus filiissuis, Archadioin Rufinus perduxit.
Oricnte, Honorio in Occidente, cuvam vero ammi- Anni Archadii et Honorii.
nistrationisvirispotcntissimis mandavithabere,Ru _ Anno dominicse incarnationis 309, Urbis condi-
fino aulte orientalis, Stilichoni 1 t;e miilesimolSO. ArchardiusetHonorius,filiiTheo-
occidentalis. Pos
paucos autem dies quando translatum cst corpus dosii, 46° loco ab Augustocommuneimperium, di-
9i0
Thcodosii, id cst i;; Kalend. Decemb., etiam exer- visis tantum sedibus. tenuerunt, Arcbadius in
u Oriente, Honorius Occidente*, (Jord. De
citus, qui eum co fucrat contra Eugenium, reversus in r. s-J

est, et dum imperator Archadius ad portas occur-

Tnnc RufinuspatriciusArchadioprincipi tendensin-
risset exercitui, milites sidias, Alaricum regem Gothorum, ut Grecias va-
Rufinum prefectum B89 pere-
merunt. Erat enim suspectus, quasityrannidem me- staret, missis clam pecuniis, invitavit ;sed detectus

ditaretur assumere et Hunos vel Gothos in 94 ° Ro- Rufinus ante portas urbis Constantinopolitanae, ut
manorum provincias contra imperatorem evocare. supra dictum est, a militibus decollatus est, ca-
Ejusdem vero Theodosii temporibus apud Pale putque cjus cum dextera manu ad ludibrium per
stinam provinciam in castcllo Emmaus natus esf pucr urbem circumductum est uxoreque exulata,
;
:i:iil

integer ct perfectns, sed ab umbilico sursum divi- opes ejus cunctas Eutropius sp tdo promeruit " (H.
sus, ita ut haberet duo pcctora et duo capita et 'in. ) Cildo autem Africae comes aThcodosiOdudum

quoscumque sensus et cum unuscdcliatclliibehaf ordinatus, cognita morte ejus, arbitratus parum
;
,

alter non edcbat unus 9il dormiebat, alter vigila-

;
spei in pueris, coepit Africamsibivendicare. Cujus
bat nonnunquam insimul dormiebant, insimul frater Mascezel cum esset fidelis,germaniperfidiam
; lu-
debantad alterutrumet M2 flebant,etutriquepercu- detexit; ille autem duos filios fratris, cum pater
tiebant se invicem. Vixerunt autem annis ferme abiret, interfecit. Contra quemjam ut hosteni idem
duobus, et unus quidem mortuus est, alter autem ^ Mascezel cum exercitu missus cum eum valde coar-
supervixit diebus 4. taret, in fugam versus, post paucos dies strangu-

2. Anno dominicae iucarnationis 389°, qui esl se-

latus cst.
cundusTheodosii post mortemGratiani,idem Theo- *D? E. add. Impcratores destrui. vxSigeb.
: —
**D? E. add. Roinaj— rcmovit. ex Sigeb.
:
dosius, vir virtutibus plenus, Valentinianum, Italia
(Joud.) Hesperiam vero plagam in regno Honorii
expulsum a Maximo, in regnum restituit (cf. Bedam).
931
impcratoris primum Radagaisus
Scytha crude-
(Chr, W. — Deda.) Reliquiae sanctorum Gervasii et lissimus cumducentis inilibusGothoruminundavit,
Prothasii ab Ambrosio reperla? sunt.
qui omnemRomani populi sanguinem propinarede-
(Pnosp. Chr. imp.J A. D. 391, Augustinus*ad*
4.
vovit. (H. m.J Contra qucm duo pagani duces Hu-
fidcm conversus, ab Ambrosio baptizatur,
norum Huldinuset Sarus a Romanis conducti sunt
"Augustiuus a Manicheorum heresi per Ambro-
sed nolente Deocausam potentia3 suae pervirtutem
sium ad catholicam fidcm converlitur. D E '

Ex Sigeb. hominum superare, divinitus territusest Radagai-

6. A. D. 393. Johannes heremita claruit. sus, fugiensque in Peculanum montem, ingentiun-
98s
7. A. D. 394. Syricius papa 40™ sedit annis 8, dique timore concluditur; et dum famc sitique
decessitquc 6 Kalend. Decemb*. laborat, volens fugere, solusconprehenditur a Ro-
*D ? E. add : Paula ct Eustochia 943
D manis ^' lllis<us, l"e in carcerem, ibi mortuus est.
lllia cjus
Christo ancillantur Bethlehem. Tanta vero multitu lo de Gothis comprehensa est,
8. (Chr. W.J A. D. 39h\ Ilicronimus ut sicut vilia pecora vemierentur ;nam siuguli Go-
librum,quem
do illustribus viris scripsit, hucusque thi singulis aureis vendebantur (J6*rd.) ."ost Ra-
perduxit,
9. A. D. 396.* dagaisum Alaricus rex Gothorum Italiam intra-
*D?E. 4 11. add. .-Didimus Alexandriae obiit. vit, ct ut supcrius Gothornm 95t scriptum
in gestis
9,t
. Corpora Abacuc et Michea3 prophetarum cst. niulta malaRomars ceterisque iufcrens, apud

VARf K LECTIONES.
•"ejusgo. 939
^^9 c
. *"deest&. 941
alter ti. »«* deestW. M eustochium El. •"deestQ*. 0,s
arbogastis M. 9°. 10. 9l >;

arbogastes rell
ita El. deest > 9 .
sua se m. Ei. 9ls
eusebii 9 C
. Hucusque
-perduxit desmtEi. 9*9
tamen i». mo uxorquc ejus El. 951
radagisus 4. 9C . semper. r> -
t, u. 8.
95.1
a. r.c. 5. ° 54 deest 9 C .
767 EKKEHARDI URAUGIENSIS 768
Consontiam morluua cst. (H. m.j Cui Buccedens A 13. (Chr. W.J A. D. 411. Archadius imperator
Athaulfus, consanguineus ejus, quicquid ille reli- Constanlinopoli moritur.*
(|iiit, abrasit, ot Placidam, Honorii sororem, aufe-
*D? E. add. : Nestorius Constantinopolitesepi-
rens, in matrimonium accepit. sropus ad heresim qme in Christo Doum
(H. m. ot Jop.h.) Stilicho quoque comes> qui erat ali hoininc scparat vcrtitur.
do pcrfidn et dolosa gente Wandalorum nalus, ot Anni Honorii.
orat socer Elonorii, cujus filiae duae Maria et Her- (H. i,i. et Jord.) Anno dominicae incamationis
mantiaaltera po alteram principi Honorio.despon-
( 41-2, Urliis oomliia' millesimo 103. Honorius post
sat.T sunt,sed utrapquevirgines
defunctaesunt.obli- mortem fratris cum Theodosio, filio fratris, adhuc
tus beneficiorum, oblitus consanguinitatis, rogno regnans annis 15, cum videret rem publicam cotti-
ojus inhiavit, et Alamannorum Suevorumquegentes dic decrescere, elegitvirum fortcm et pugnatorein,
datis pecuniis super eum congregavit, quia Euche- Constantium comilem, et transmisit eum ad Gal-
rium filium suum, christianis semper apueroinsi- lias. Constantinus enim quidam, Calliis occupatis,
dias molienlem, caesarem :ere igitavit sed IIo-
i'a <•
;
invasit imperium; cujus boslcs duo juvones locu-
norius congregato exercitu cum eis pugnans, uLros- pletes, Didimus ot Viridianus, assumptis propriis
que, occidit. Quo auno ol Archadius, orientalis j-. servis ot vornaculis, sese patriamquedefensaremo-
imperator regnans posi obitum patris annos 13, de- lili sunt, capiontosque filium ojus Constantem, mo-

funotus cst anno aetatis 31°, relinquens filium no- nachum fecerunt. Quem pater ex monacho cassa-
minc Thcodosiuin annorum 8. quoni anLo mortem rem fecit ct contra illos misit. Sed Constantius ab
suam appellavit impcratorem qui sucoedenspatri, ;
Honorio missus, mox ut Galliam ingressus est,
regnavit annis 41, cum patruo Honorio 13, postea Constantinum apui Arolalcm inclusit et occidit, fi-
26, qui fiunt 41. Hujus tempore Claudianus et Pru- lium vcro cjus Constantem in Vienna Gorontius,
dentius poeta) insigneshabcntur (cf. Prosp. Chron. comes Constantii, peremit. Qnorum exicii imme-
imj).J mores, Jovianus ct Sebastianus ilem in Galliis ty-
Anni Arohadii. rannidem moliuntur, sed et ipsi mox interficiuntur.
(Chr. W.j Primo autom anno Archadii ot Ho-
1. Heraclianus quoque comes Africae cum tribus mili-
norii, qui estannus dominicae incarnationis 399, bus armatis el septingentis navibusaddepredandam
Johannes heremita obiit. Romam venit contra quem Marinus comcs egres-
;

2. A. D. 400. Sanctus Martinus ad superna mi- sus, sic eum perterruit, ut cum una tantum navi

gravit. Kartagincm 956 fugoret, ubi et mox occisus est. In

3. A. D. 401. Sanctus his ergo dicbus, precipiente adjuvanle Honorio et
Ambrosius carne solutus
est.
k Constantio, firma pax omnibus catholicis secclesiis
4. A. D. 402. Anastasius papa 41 us ordinatus per universam Africam reddita est, quamdiu pre-
est, sedonsquc annis tribus, migravil 933 U Kalend. clarissimus magister ascclesia? apud Ypponem 957

Mai. Regium florebat Augustinus. Inter hasc Vallia, rex

5. A. D. 403*. Gothi Radagaiso

Gothorum, pacem fecit 938 cum Honorio, et reddidit
et Alarico regi-
bus Italiam predati sunt. ei Placidiam sororem suam, quam ipse Constantio

patricio, qui eam revocaverat, in matrinonium, de-

*D? E. add. In Britannia P. d. e. c. m. n. do-
:

dit. Honorius vero postquam cum Theodosio, fra-

cens inter cetera homiuem s. g. d. p. s. s.
m. ot hominem sine p. o. nasci. exSigeb. tris sui filio, regnavit annis lo, et rem pubiicam pa-

A. D.
cificatam dimisit, RomaB mortuus est.
6. 404. (Prosp.j Synodus Alexandriae fit
4. (Chr. W,J A. D. 41S. Alaricus, rexGothorum,
propter doctrinain Origenis.
7. A. D. 403. Innocentius papa 42 U3 ordinatus,
Romain invasit.
sedit annis 7. A. D. 418. Corpora sanctorum Stephani, Ni-
115, decessitque 4 Idus Martii.*
939
chodemi et aliorum revelata sunt
*D? E. 4— ll. add.
Hic constituit ad missas
:
.

9. A. D. 420. Zosimus papa 43 us

960
pacis osculum dari. ex Slgeb. ordinatus.

9. (Prosp.^ A. I). 407. Sevcrus vitamsancti Mar-

D sedit annum unum, decessitque 7. Kal. Januar. Hic
constituit, ut diaconus lasvam tegat.
tini describit.
10. A. D. 421. Donifacrius papa 44us sedit annis
10. A. D. 408.*
tribus, menses 8.
*D? E. add. : Johannes Crisostomus, urgonte 12. (Chr. W.J A. D. 423. Sanctus Hioronimus mi-
Eudoxia augusta, episcopatu abdicatus, ab gravit anno vitaa 91°.
—
Archadio intcntat. ex Sigeb. 4—11. add. :
13. A. D. 424. Honorius apud Ravennam Constan-
Johannes Crisostomus in exilio obiit. Et
mors Eudoxi;e augustic subsocuta cst. ex tium consortem regni fecit.
Sigeb. 14. A. D. 425. Celestinus papa 43 us sedit annis

VARLIC LECTIONES.
958 956
obiit El. carthaginem 057
hypponem 5 El. 958
deest 9 C .
03!)
revclantur El. 960
XLH 05 5.
XLIII. corr. XLII 4.
 769 CHRONICA. - CHRONICON UNIVERSALE. 770
961
fere
m _r \
9,
TT •
decessitque 8 Kalend. Aprilis (cf. Bei..e
n _____*•_ _-__/--__-». A etocloannosmorantes.Occidentisquoaue obtinue- l l
_r
96S
I *i . .

Marl.). Hic constituit Sanctus, Sanctus, Sanctus runl impenum. Porro Wandali, sociatis sibiAlanis
cantari. *
et Germanis, qui tunc Franci vocabantur, transe-
*D? E. : c. Sanctus cantari
psnlmi re- et ut — untes Ninum fluvium Modigisclo duce, habitave-
citahatur. Ilic quoque ad Scottos ad Chri- — runt in Hispania.
stum. cx Sigeb. 8—11. add. constituit :

etiam ut psalmi David ;Hii cantentur Eo tenipore fuerunt duo pretores, Aecius et Bo-
cf- ;

Sigeb. nifacius, quos Theodosius, postulante Valentiano,

18. A. Honorius Homae moritur, annoim-
1). 420. Romam dircxit. Cumque Bonifacius principatum
9G4
perii sui 30 quorum duos regnavit sub patre, 13
,
Africae percepisset ibique gloriose ageret, invidia
cuin fratre, 18 cum filio fratris Theodosio (cf. //. ductus Aecius accusavit eum apud Placidiam, ma-
m.). Faramundus, filius Marcomedis, regnayit in trem Valentiniani, quod rebellationem meditaretur
Francia (cf. Prosp. Chr. imp ceterumBonifacio scripsit Siaccersitusfueris,ac- :

PauliH 9G!S Orosius presbytcr librum suuin hysto- cedere noli; incusatus enim es, et dolose vocant te
ricum a conditione mund hucusque perduxit. imperatores. Cui credens Bonifacius, acccderc di-
Anni Theodosii junioris. Tunc lmperatores Aecium quasi
stulit accersitus.
(H.m.) Anno dominicae incarnationis 427, Urbis g devotum aeceperunt, et adversus Bonifacium duo
coriditae millesimo 178. Theodosius junior, Archadii duces, Mavortius et Calbio, missi sunt, sed ab eo
filius, nepos Thcodosii magni 47° loco ab Augusto, interempti sunt. Rursus contra euni Sigiswaldus
solus tenuit imperium, cum antea regnaret cum comes dirigitur. Bonifacius vero cerncns, se Afri-
patruo Honorio annos 15; imperavit autcm postea cam tenere non posse, transfretavit in Hyspaniani
annis 20, qui sunt anni 41. (Jour>. H. m.) Hono- — ad Wandalo3 et Alanos, et curn Modigisclus jam
rio autem defuncto, Johanncs quidam regnumocci- mortuusesset, Guntharium et Geisericum
fllios ejus
dentaic invasit, misitque legationemadTheodosium suasit in Africam venireeamque possidere. Qui ve-
imperatorem, suscipi deprecans. Qui, legatis in nientes, lotam pene 9C8 Africam ferroet flammara-
carcerem trusis, Ardubarium pretoremcontra eum pinisquedissipaverunt.Subhocturbine beatissimus
misit, quem ille apud Raveunam aggrcssus, inclu- Augustinus Hypponensis episcopus, ne civitatis suas
sit. Quo Theodosius agnito, Valentinianum, amitae ruinam cerncret, tercio mense obsidionis ejus mi-
suse Plaoidiae ex Constantio
csesarem fecit, filium, gravit ad Dominum, septuaginta et sex vitae annis
etcum matre sua ad recipiendum occidentale rc- expletis, ex quibus 40 in clericatu episcopatu vel
gnum direxit, et Asparem, Ardubarii 9G6 filium, ante transegerat. Interea quidam senatoi'um,amiciBoni-
cum contra J«hannemmisit. Angelus^ „..vv....
autem Domini
.^v.. ...,., _, _, facii, falsam accusationem Aecii intirnaverunt
, ,v..u._v Pia- _. -.<

in habitu pastoris apparcns, deduxit Aspareni et cidi.e, ostendentcsei epistolam ab codem ad Bon
qui cum eo erant per paludem, qme Ravcnna. adja- facium scriptam. At illa Aecium quidem
stupefacta,
9G7
cuit prius invia perviam, ,
quam tunc Deus fecit non la^sit, Bonifacio vero verbum exhortatorium, ut
venientesqueRavennam, portasinveneruntapertas, securus veniret, cumjuramentis misit. Qui veniens
et ingredientes, tyrannum Johannem occidcrunt, suspicionemdisssolvit,etmagister militumeffectus,
Ardurbarium a vinculis absolverunt. Valcntinianus nonmultopostmorboextinctusest. Deinde Romani
igitur veniens Italiam,
conscnsu omnium factusest dederunt Wandalis partem Africa; ad habitanduni,
imperator, ideoque ex decreto Thcodosii augustus facta pace cum eis. Mortuo autem 969 Gunthario,
appellatur. Geisericus Alanorum et Wandalorum 970 imperator
Eodem tempore erant Gothi ct aliae gentes mult.e factus est. Qui quoniam Arrianus eral, infra limites
ac magnae trans locis inha- Danubium, Hyperboreis habitationis sua) in Africa persecutionem contra
bitantes, ex quibus rationabiliores erant quatuor, ehristianos fecit, catholicam fidem cupiens subver.
Gothi, Hypogothi, qui et Wisigothae, Gepidae et tere, multosque episcopos catholicos in tantum per-
Wandali, nomen tantum nichil aliud mutantes et secutusest, utprivatoscecclesiarumsuarumjure de
unaquc lingua utentes omnes autem erant fidei ; civitatibus expellcrct. Deindc Kartaginem simulata
Arrianae. Isti sub Archadio ct Honorio Danubium D pace invadens, omnes divitias et ornamentaa_ccle-
transeuntes, locati sunt in provinciis Romanorum, siastica abstulit.
et Gepid.e quidem,
exquibuspostmodumdivisisunt Valentinianqsautemaugustus, Constantiiet Gallae
longobardi ctAvarcs, villas qua3 sunt circa Sygedo filius, ad Theodosium consobrinum suum Constan-
nem et Syrmiura habitaverunt Wisigotlueveropost ; tinopolim profectus, lilius ejus Eudoxiam, quam
Alaricum depopulantesRomam, in Gallias abierunt sibi Eudoxia genuit, iu matrimonium accepit, Ro-
et quae ibi sunt obtinuerunt, Goihi autem, qui et mamque rediit.
Ostrogotha), Pannoniam primum habitaverunt, Tricesimo autem anno imperii Theodosii terre-
deindc nono decimoanno imperii Theodosiijunioris motusmagni facti sunt Constantinopoli per quatuor
Iraciac villas habitaverunt, ibiqucper
quinquaginta menses, ita ut timentes Bizantii, extra civitatem in

VARLE LECTIONES-
9e _
96
rr
dee
^ lb
- °
c
-
96i
Hic ~
cantentur aes. 4. »•» deest 9 C .
9G1
XXI^ Ei. 8. 9C . XXXI. 4 10. *\.
MacdesuntEi. »«• ardobarii 4. 8. 967 inviam El. 968
fere 9^ * 69
deest 9«. 970
dalorum ita pergi
\jol. 87.
 2

Wl EKKEHARDl URAUGIENSIS 77
loco qui diciturCampus una cum episcopo Proculo A "I est Merefech, dictus est a quo etiam po- ;

perseverarenl in laetaniis ad Deum vociferantes. stea reges

Brancorum Merofingi, id est Me-
Quadam ergo die omni populo at-
terra fluctuanteel reymgilingi, sunt appellati •». Hujus filius
Hilaencus genuit LudewieUm, qui etiam Clo-
tentius kyrie eleison clamante, circa
horam terciam doveus dictus est. cf Fredeg. hisl. epit.c. 9.
omnibusvidentibusquidamadolescentulusin aerem o- A. )). 432. Cassianus
collationes patrum scri-
sublevatur, audivitquevocem dicentem sibi, utnun-
ciaret episcopo ac populo laetanias facere et sie di 8 A. D. 434. Syxtus papa 46 us sedit annis 8,
cere Sanctus Deus, sanctus fortis, sanctus immor.
:
obnt ;;. Kal. Aprilis.
talis, miserere nobis, nichil aliudapponentes. Quocl 10. A. D. 436. Sanctus Germanus Autisiodori
cum fieret, terremotus cessavit. Porro beata Pul. epidcopus claruit.
cheria, soror Theodosii, una cum fratre super hoc (Chr. IV.) A. D. 437. * Synodus tercia univer
11.
mivaculo valde mirata, sanxit per universum orbem salis 200episcoporum sub Syxto papa congrega-
hunc ymnum taliter decantari. Sub his ferediebus tur in Epheso contia Ncstorium.
Roma tanto terremotu concussa est, utplurimaae- * D E. add. - notavit.
? : Cyrillus ex Sigeb.
dificia corruerent. 12. A. D. 438.
*

Per baec tempora rex Hunorum Attila dum Tra_

B * 1)? E. add. : Eudoxia — in Kal. Augusti. ex
cias et Ylliricum devastaret, coactus Theodosius Sigeb.
legatione ad eum niissa, sex milia librarum ei pro 13. A. D. 439. Aecius Gundicharium Burgun-
recessu prebuit et mille librarum tributum annuum dionum regem vicit, petentique gratiam tribuit,
promisit. quem Huni postea peremerunt (cf. Prosp.)
Post hsec Theoclosius morbo consumptus, apud HJChr. W.) A. D. 440. Valentinianus filiam
Cpastantindpolim anno imperii 41°. Fuit au-
obiit, Theodosii accepit.
tein sapiens multum, patientiaetclementiauniver- 15. (H. m.) A. D. 444. Julianus Pelagianista he-
sos precelens. Sic enim fuit clemens, ut si quando reticus a Syxto papa dampnatur. Terremotus ma-
aliquis dignum morte quippiam committeret, non gni facti sunt Constantinopoli.
usque ad portascivitatismoriturusperveniebat, scd 16. A. D. 442. Leo papa 47 us ordinatur, sedens-
ejus clementia eum revocabat.
niox subsequcns que annis 16, migravit 4 Kal. Julii.
Queni cum quidam
familiarium intcrrogaret, cur 18.(Chr. W.) A. D. 444. Tbeodosius bellum con-
nullumselaedentium morti subjugaret Utinam, in- : tra Wandalos 91i inutiliter movit.
quit, michi essetpossibile, etiam mortuos advitam 19. (Prosp. imp.J A. D. 44S. Alani terram Galliae
revocare. Nec tamen vir iste vitiiscaruit ;erat cnim ^ ulterioris vi possident.
mobilis, omni vento circumdatus, unde et in cartis L 20 (C&r. W.) A. D. 446. Sanctus Brictius Tu-
non perlectis se subscribebat. IIoc autem mortuo, ronorum 97b
episcopus migravit.
beata Pulcheria, soror ejus, nondum morte ejus di- 21. A. D. 447.* Eustochius Brictio successit.
vulgata, Marcianum, in religione et pudicicia con- *D ? E. add. : Ephesi 7 dormientes post annos
versantcm senem, et idoneum virum, ad se accer- dormitionis 192 a somno surgunt, et asserta
eique fide resurrectionis, iterum in Christo dor-
sivit. dixit-.: Q/uoniam imperator mortnus est
miunt. cf. Sigeb.
etego te elegi tanquam beneplacentem exomni se-
natudamichicerbHmsjHodvirginitateriimeamcus-
23. (Prosp. imp.) A. D. 449. Bleda Hunorum rex
Attilae fratris fraude percutitur.
todiasquam Deo devovi,et pronunciabo te impera- : 97G
L). A. D. 451. Merovccus Clodii filius, regna-
torem.Quoii illo cum sacramento pollicente, accer- ,

vit in Francia annis 10.

sito patriarcha Anatholio cum omni senatu, pronun-
20. (H. m.) A. D. 432. Theodosiusjunior, Orien-
ciaviteumRomanorumimperatorem.Hujustempore
tis imperator, obiit anno imperii sui 41°, quorum
sanctus Servatius floruit.
15 regnavit cum patruo Honorio, 26 cum Valenti-
Anni Theodosii.
niano consobrino suo.
2. A. D. 4-28. 971 .

(Chr. W.) A. 431. Aecius, multis Francis oc-

5. D Anno dominicae incarnationis 453°, abUrbecon-
cisis, partem GaUiae quam possederant recepit.
dita 1204°. Marcianus, 48° Ioco ab Augusto, orien-
(Prosp.) Clodius, Faramundi filius, regnavit in tali aulae preficitur imperator, et regnavitcum Va-
Francia annis 20. *4)
1 ntiniano annis 7. Cetcrum Valentiniani tempora
*1) 10. 11. add. : Iste cum juxta mare in asstu
bujns vel superioris imperatoris asscribentur cur-
diei cum uxore scdissct, bcstia marina.
equitauro 962
similis, ut iertur, uxorem ad riculis. Fgitur Valentinianus, occidentalisrectorim-
97T
lavandum pergentemappetiit, statimquesivc perii ,
pacem firmavit cumGeiserico, divisa inter
a bestia sive a viro concipiens, filium pepe- utrosque ° 78 Africa. Geisericus vero dum de rerum
rit, qui amarietamaculosa facie Meroveus, successu etiam apud suossuperbiret, validasuorum

VARI^E LECTIOXES.
annorum nmnen vn omnesfere correcti leguntur. 972 qui in 10. deletum essemderipotest, unde \\
l.
'
9 3 Jli
et aun. '

s. a. sunt 10. fotium in \; deest. 975 tunorum, ut tidetur, corr. turonum 5. tunorum
976
eorr. turonorum 10. merovecus corr. meroveus 5. meroveus 4. 977 i. r. 5. 978 utros 9 C .
 778 GHRONICA. - CHRONICON UNIVERSALE. 774
conspiratio facta est adversus cum. Qua detecta, A diffusi sunt ornniaque ferroet igne consumiint. Ca-
multos ox cis per diversa occidit supplicia. (Jord. puam civitatem nobilissimam destruxerunt, Nolam
Der. s.s.)Marcianusautcm admodum religiosus, et quoque urbem ditissimam ct alias multas subver-
egentibus multa beneficia prestans, regnum, quod terunt, Neapolim vero, quia erat firmissima, capere
delicati decessores ct predecessoresejus, per annos nou valebant, omnia tamen a foris dissipabant. In-
fere 00 vicissim imperantes,minuerant, divinapro- ter hasangustias virsanctissimusPaulinus, Nolanse
visionc sicreparavit, utexultatioingens cunctis ac" urbis episcopus expensis pro redemptione captivo-
cresccrct 979 Nam cum Parthis el Wandalis, om"
. rum omnibus qiue habuit, sc ipsum pro rcdimendo
nino regnum infestantilms, pacem instituit, Attilas fllio viduse tradidit, sicut beatus Gregorius in 930 ]-

lninas compescuit,Novades 980 Blemnesque, ex JE- bro dialogorum (m, c. 1) plenius scribit. At Geise-
thiopia prolapsos, pcr Florum, Alexandrinae urbis ricus postquam ditatus Italiae opibus ad Africam rc-
procuratorem, afinibusRomanorumexpudit.^fir.JW.) diit, filiam 991
Valentiniani principis Trasamundo
InLerluec beata B81 Pulcheria dormivit in Christo, filiosuo uxorem dedit, ex qua Ilildericus natus est,
quas multa bona fecit etomnia sua pauperibus de- qui quartus post Geisericum supcr Wandalos reg-
rcliquit quae imperator Marcianus, cum mulfca es-
; navit. Trcs quippe filios Geisericus habuit, quibus
sent, alacriter dispertivit. Pcr haectempora Huno- ante obitum suum ita regnum ordinavit, ut aliu
g
rum rex Attila Gallias devastans ct Ilaliam irrum- post aliuin juxta agtatis ordinem rcgnaret. Regnavit
pere cogitans, ab Accio ct Cothorum regeTheode- igitur primus post cum Hunericus, secundus Gun-
rico, ut in hystoria Gothorum scriptum est, devinci- themandus, tercius Trasamundus, postquem filius
tur. Sed quia semper virfcus invidiam parit, Valen- ejus Hildericus quartus rcgnavit, qui matris monita
tinianus imperator timens prosperos Aecii succes- sequens, catholicus fuit (cf. Jokd. I)e r. Q. c. 33).
sus, occidit eum, simulque Boecium senatorem (H. m.)
Marcianus vero impcrator, cum apud
bobilissimum. Cum quibus pariter Occidentis im- Constantinopolim septem annisregnarct, factasuo-
perium salusque rei publicae 982 corruit, nec ultra rum eonspirafione pcremptus est.
relcvari potuit. Sed Valcntiniano mors Aecii non (H. m.— Beda.)
Hujus temporeJoannes baptista
impunc ccssit nam scquenti anno a Transtila 983
;
,
capufc suum, juxta Herodis quondam regis habita-
Aecii milite, pcr consilium Maximi patricii cl ipsc culum rcconditum, revclavit duobus monachisorien-
confossus intcriit, anno imperii sui 30°, cx quibus talibus, qui Hierosolimam causaorationis vcnerunt,
cum Theodosio socero suo rcgnavit 25, cum Mar- quod deinceps^Edissam Fenicis urbem perlatum,
ciano 5. Quo mortuo, Maximus invasit imperium, digno cultu est honoratum.
et Eudoxiae, Valentiniani uxori vi sociatur. Qua3 Anni Marciani.
nullum foreauxilium a Gonstantiij poli existimans, ^ 1 (Ohr. W.) Primo anno Marciani, qui est ado-
-

Theodosio patre et Pulcheria amita defunctis,missa mmicalincarnatione 452™* »<», Aecius Altilamsupe-
*
legatione Geisericum ex Africa invitavit, qui subito ravit.

per mare cum magna

multitudinc Italiam intravit * D? E. add. : Terremotus — consequentia.
cum adhuc bcatus Leo Romanum rcgcret pontifica- ex Siget.
tum. Perculsis m
itaque Romanis pro adventu Gei- 3. A. D. 453.
Synodus quarta 030 993 episcopo-
serici, plurimi ex Urbe fugerunt, intcr quos ct
98S rum Calcedone congregata 99i sub Leone papa
in

Maximus fugicns, mcmbratim a Romanis discerptus contra Euticcn.*

est, mense terciolyrannidissuoB. Geisericus autem *D? D. add. : Hic decrctum cst — gcnuisse.
ex Sigch.
invcniens Urbem vacuam, invasit eam. Cui bcatus
4. A. D. 450. Valentinianus Aecium patricium
Leo papa cxtra portam occurrit, et divino nutu pre-
occidit.
cibus eum in tantum delinivit, ut cum omnia po-
5. A. D. 457. Valentinianus ab amicis Aeciiocci-
testati ejus esscnt tradita, ab incendio et occisione
ditur.
atque suppliciis abstineret. Perl4verodies Romam (Beda.) A. D. 458.
omnibusdiviLiissuis 986 evacuabant,multosquecapti-
G. Ilylarius papa 48« s ordi-
^edit aanis 7. decessitque 4 Idus Sept.
voscxindeaufercntes,Eudoxiamquoquequa3Ceisc-
riciimadhocn>aluminvitaverat,cumduabusfiliabus
D T^
l' 11C SCnpSlt VlCtUmS P aschalem W™^
l
Per
an "
987 norum.
suis Africam deportabant 98s IIoc modocapta est
.

7. (Chr. W.) A. D. 459. Marcianus Oricntis im-

Roma secundo postquam cam Alarieus invasit, ex
pcrator occiditur.
pletis ab co lemporc annis 43, a conditione sua 989 (j 0RD .) Anno dominicaa incamationis 460«, Urbis
1207. Rclicta itaque Urbc, Wandali per Campaniam conditae millesimo 211°. (H. m.) Leo, Bessica ortus

VARLE LECTIONES.
879
cresceret C m
nomades 9°. 981 deest 4. 5. 882 p. rei 9°. 10. 11. 98S strantila 10. e
corr. 11. m .

percussis 9°. 885 quo^; et magni et m. 10. n. 88 ° deest 5. 987 filiis 5. 988 deportave-
runt b. deest El. 5. 99 ° pergit 1. 991 Eudoxiam, V. p. f., quam Urbe captivitatis sorte abduxcrat. i«>.
451 9°. 452. corr. 453. 5.453. i«>. »»s 530. 5. 9 C 10. 11. 991 congrcgato legi xidetur in i. et ita 5.
.

e corr. congregata cst l b congregatur El. 10. 11. et

. Chr. W.
 '

"15 EKKEHARDI URAUGIENSIS 776

progenie^extribunpmilitumimpcratorcleclus, el A Leo igitur imperator, postquam orientale mipe-
ah Anatholio patriarcha coronatus, 49° locoabAu rium sedecim rexeral annis, Leonem,nepotemsuum
^-usio, regnum Orientale accepit, et 16 annis lenuit.
ex Ariagne lilia, Zenonis filium, ordinans imperato-
Qui deinde sequenti tempore filium suum Leonem rem, diem clausit extremum. (Joud.) Leo itaque
socium sibi fecil in regno Occidentale vero impe-
juniorcumpaucismensibusrexissetimperiummanu
rium Mauronianus (vel Majorianus 998) quidam acce-
suacoronansgenitoremsuumZenonem constituens-
pit apud Ravennam, sed quarto annohaut procul a
que imperatorem, rebus cxecssit humanis. {H.m.)
Dertona civitateoccisusest,statimqueSeverus sine Mox Basyliscus magister Africse imperator accla-
jussn Lconis apud Ravennam imperator cfficitur el
matus, Marcum filium suum caesarem fecit, et Zcno-
augustusappellatur,sedel ipse postquatuorannos biam uxore"m"suamTra"u"gustattT co7onavit.7nterel
Roma3 defunctus est. (Jord.) Post cujus mortem Zeno, totius Oricntis magister, cuin Ariagne uxore
consensu totius Leo imperalor Anthern.um
militiee
sua ad regiam perveniens urbem, susceptus est a
divi Marciani generum, ex patricio caesarem faciens,
populo senatu Kas\ liscus vero fugiens ad acccle-
et ;

Romam misit in imperium. (H. m.) Sequenli anno siam, imperiali dignitate, hocest corona, in mensa
Servandus, qui prefectus erat in Gallia, volens in
divina posita, ipse cum uxore sua Zenobia fugit ad
vadere imperium, al, Anthemio in 99 « exilium missus
B baptisterium. Zeno autem continuo imperialem na-
est.Rursus post annum Romanus patricius tcm
ctus dignitatem, ohtinuit imperium.
ptans fraudulenter accipere impcrium, jussu Anthe
Anni Leonit
mn 997
occisus est.
Primo igitur anno Leonis, qui
1. est dominica?
His temporihus Leo imperator Zenonem, gcnerum " 8 corpus
incarnationis 489 , sanetas Anastasiae de-
suum,totiusOrientismagistrumfecit,etBasyliscum Iatum cst Syrmio et repositumcst intemplo ejus
a
fratrem Verenae uxorissuae, magistrum Africaecon- in porticihus Domnini.
stituit.Leo itaque impcrator pacem faciens cum Os- A. D. 401.
2. llildericus (228), Meroveci filius,
trogothis, quibustunc Walamirpreerat, fratris ejus
regnavil in Francia annis 24 (cf G. Fr.)
Dietmari filium Theodericum. jam oetavum aHatis *D?E.add. : Symeon in columna stans An-
annum gerentem, ohsidem accepit, qucm tamen tiochiie claret. ex Sigeb. a. 458.
postea patri cum honorc remisit (cf. Jor.D. De r. G., 3. A. D. 462.
*

c. 53). * D? E. 4 —
11. add. Hildericum, insolenter :

{H. m.) Per haec tempora inter Anthemium prin- et luxuriose se agentem, Franci regno detur-
hant. exSigeb.
cipem ejusque generum Ricimerem patricium, qui
tunc Mediolani positus preerat Liguriae, magnus G. A. D. 4G5. Simplicius papa 49 us sedit annis
discordiarum fomes exortus est, quibusse vir san- G ^% migravitque G Non. Mart. *
ctitate conspicuus Epyphanius Ticinensis episeopus D? E. add. Hic dampnavit Petrum Alexan-
:

drinum episcopum, Euticianse heresis con-

iriterponens, eos adconcordiam revocavit; scd quia victum. ex Sigeh.
Ricimer de periida erat gente Gothorum, pacem
8. {H. m.) A, D. 407. Pictor quidam cum Salva-
disrupit, et cuin manu valida ad Urbem tendens,
torem pingere presumpsisset secundum siinilitudi-
Anthemium jam quarto anno regnantem occidit, scd nem Jovis, arefacla esl manusejus quem peccatum ;

non diu de perfidia sualaetalusest nam post men- ; suum confessum sanavit Gennadius episcopus Con-
sem tercium excruciatus, languore interiit. Inter stantinopolitanus.
ha?c Olibrius a Leone augusto missus ad Urhcm 9. A. I). 4G8. Translatus est apud Alexandrianj

venit, vivoque adhuc Anthemio, regiam adeptus di- Heliseus propheta inmonasteriumPauli leprosi, qui
gnitatem, Placidiam, Valentiniani principis natam, leprosum sanavit, ct lcprosum fecit, et in ea quae
duxit uxorem. Qui cum septem menses imperium leprosi erant translatus est.
*
tenuisset. mortepropria 10. A. D. 469.
Romae defunctus est. Post
cujus morteni Licerius apud Ravennam imperator
*
D ? E. add. Mamcrtus V. c. c. q. 1. a. a. d. ob
:

imminentem cladem instituit. ex Sigeb. 4

factus est sed anno sequenti venicns cum exercitu
; — 11. acld. Mamertus Viennensis 999 cla-
:

Nepos patricius, Nepotiani filius, Lieerium expulit, D ruit, exSigeb.

ipseque sumens imperium, illuin in Salona civitate 11. A. D. 470. *1.
Dalmaeiae ordinavit episcopum (cf. Joud.). (H. m.)' *
1) 10. 11. add. Basina regina Turingorum :

Eo tempore Euricus apudTholosam super Wisigo- repudiato, Hilderico, quia 100 ° potentior et
dicior fuit, in conjugio se junxit. Verum
thos regnavit, filius Teoderici,quicum Aecio contra in prima nocte dixit ei :Mi domi/ie, necoitr
Attilam pugnans occubuit. cumbas mecum, donec in somnis aliquid libi

VARUE LECTIONES.
»95
M
997
v
e corr,
' '
!
n
n
998ft^\b ea5.der>} manu superscripta
h 460. 9
sunt; M. v. des. 4. S. 9 C 10. 11. 996 themio in e corr. 1. .

1. l El. V. episcopus qui letanias antc ascensionem Domini instituit 10. 11.
iooo
i co _ regnavit in loco raso l.

NOLE.
(228) In Francorum regumnominibus adnotandis cum Gestis Francorum convenit, sed alium quem-
Ekk., qui haec secundis curis adjecit, non ubique dam regum catalogum habuisse videtur.
 / / CHRONIGA. — CHRONICON UNIVERSALE. 77*
ndeasprofuturum. Ille corisentiens, vidit ixi A ricus rex Ostrogotharum, permittente Zenone au-
somnis leonem in palacio dealmbulare, quod guslo, Italiam possessurus intravit.
intcrpretata est, fortem so lilium generare.
Quod qualiter
Quod et factura est. Nam Clodoveum virum sitactum,superiuslegi potestinhystoriaGothorum.
poteutissimum genuit. cf. Fredeg. hist. epito- Zeno itaqueaugustusdum praefuissel orientali regno
mata c. 12. annis 17, vitae terrainum accepit. Cujus frater Lon-
iti. (Chr. W.) A. Lco 10nl seniorobiit;
I). 47S. ginus imperiura temptans invadere, ab Ariagnc re-
pro quo Leo junior paucis mensibus regnavit. pulstis cst, et Anastasius silentiarius per ejus sun-

Anni Zenonis. sum ab omni scnatu ct populo eligitur, indutusqae

1. Anno dominicae incarnationis 476°, a Urbe purpura, 'eamdem Ariagnnem in conjugio sortitur
verocondita millesimo 227°, Zeno, genere Isaurus, D ? E. add. Acephalorum :heresis cxorfa est,
gener Leonis imperatoris, quinquagesirao loco ab inpuguantiiini tria capitula synodi Calcedo
nensis sine noinine auctoris ob quo ;
Augusto adeptus imperium orientale, regnavit
acepbali, id est sine capitc, sunt vocati.
iannis 1G. Occidentale vero imperium Romre tenuit 2. Anno dominicas incarnationis 477. Felix papa
Nepos. (H. m.) Quem Orestes patricius de regno quinquagesimus sedit annis 8.
proturbans, Augustulum filium suuin imperatorem
D?E. add. Hic Achatium : — dampnato. ex
fecit, sequentique anno cum rege Wandalorum j^
Sigeh.
Geiserico fcedus statuit. (Chr. W.) A. D. 478. Odoacar Italiam intravit.
3.
Dum Romae geruntur, Odoaear, gencre Ru-
hajc 4. A. D. 479. Corpus Barnabae apostoli et evan-
gus, Thurcilingorum et Scyrorum Herulorumquc gclium Mathei apostoli stilo ipsius scriptum inven
turbis fretus, ab extremis Pannoniae finibus Italiam tum est. *
1

contendit. Qui dum adhuc per Noricorum rura du- *1) K). 11. add. : Clodoveus Rothildcm, filiam
ceret exercitum, cognita fama scrvi Dei Severmi, regis Allobroguin, qui nunc Burgundi appel-
lantu:5 , amans, cum propter insidias inimico-
quiillistuncdegebatin locis,ad cum benedictionein
rum aperte non posset,occulte pcr Aurelia-
pctiturusacccssit. Qui, benedictionepercepta,egre-
num Iidelem suum sub habitu perigrini anu-
jdiens a cellula, dum caput inclinaret, ne impinge- lummittens, cain desponsavit. Sedcura fini-
;ret, eo quod procera staturae cssct, a Dei viro fu- bus Burgundise appropinquaret, his quieara
turorum prescio audivit Vade nunc ad Italiam. :
ducebantpersuasit,utexutraqueparte,12mi-
liariaincenderent, depraedarent, quatinusvel
Odoacar, radevilissimis interim animantiumpelli-
unam vmdictam conspiccrct de his qui sibi
busindutus,muttiscitoplura largiturus. Haec verba patrem occiderant, matrem, saxo ad collum
exitusvera probavit ; nam postmodum per omnem ligato, aqua submerserant, fratres exiliave-
Italiam regnavit. Ingresso igitur Italiam Odoacari rant, Sigismundum regem patruelem suu.ji,
C cum uxore et liliis in puteum projecerant.
statim apud Liguriae terminos Orestes patricius oc-
Quod factum cst. Hunc sanctus Reraigius
currit sed videns multitudini tantae se non posse
;
baptizavit, 30 annis rcgnavit. Cf Fredeg.
resistere, intra Ticinum, quoe nunc Papia dicitur, hist. epitom.
A. D. 484. Clodovcus 1005
•se trepidus inclusit. Vcniens autem Odoacar, expu- 8. , Hilderici filius, re-
gnatam urbem intravit, omnia rapinis vastavit, gnavit in Francia annis 30. Hunc 10oa
baplizavit
comprehensumquc Orestemgladiotrucidavit;indc- sanctus Remigius.
que dispersi barbari omncm Italiam sine tarditate 9. A. D. 485. Gelasius papa Ul" s sedens annis
suosubdiderant juri. Odoacar itaque prosperossibi 4, mens. 8, decessit 13 Kal. Decembr. *
cernens succcssus accrescere, statim regiam arri- "DtE.add. : Ilic Manicheos. fecit. —
ex
puitdignitatem;Augustulusveroccrnensuniversam Sigeh.
10. (Beda.) A. D. 486. Hunericus rex Wandalo-
Italiam Odoacaris viribus subdi, inopinabili metu
rum, filius Geiserici, plus quam 334 episcopos
perterritus, cum vix undecim mensibusrem publi-
eam obtinuisset, sponte purpuram miserabilis abje- cathoHcos exiliavit, quibusdam linguas abscidit,
jcit et imperialcm
qui tamen loquebantur, quorum beatus Gregorius
majcstatem deposuit. Ita Roma-
num imperium toto orbe venerandum et augustalis in libro Dialogorum ( i!. 32) meminit.
*
14. A. D. 489.
jil!asublimitas,qua) ab Augusto quondam Octaviano R
|709° a condita Urbc anno coepit, in hoc Augustulo
* 4—
U.add. Avitus mt Viennensis episco- :

pus Gallias convertit. cx Sigeo.

;periitanno ab Urbecondita millesimo227°,aCesare
18. A. D. 490. * Anastasius papa ;i-2 us sedit an-
vero, qui primus singularem in ea principatum ar-
num unum, mens. decem.
tipuit, anno 524°, ab incarnatione Domini anno
*D? add. Avitus V. c. Gallias ab a. b. d. et
:

;!i"7°. * Igitur dejecto Augustulo,

Odoacar Urbem in- libros de c. m. mctrice composuit. e.cSigeb.
,?ressus,totius Italia: regnum est adeptus, quodper 1005
17. [A. D. 492. J
Syinmachus papa o3 us sedit
14 annos nullo inquietante obtinuit, donec Theode-
annis 14.

VARI.E LECTIOXES.
1002
^ lc ?~oo
e gl
5 pfi
e
t 1,
^^S ^•;
cl oJoveus-Remigius des. 10. 11. 1003 Hunc-Remigius
EM.mcod. l„ utsimperfere, nnmeros correxit ; ut edidimus, primo scripsit des.
• 4.
aes.
1.
y
p. >-J,Posica annum, qnisequitur,m in 492 mutavit,
(ct ita
ideoque hanc lineam erasit. verbaqvt Svnima-
uus-xiv paulo tnfenus m
margme scripsit.—W[. 4. In E. hcec desunt.
Patrol. GLIV.
25
 ;

EKKKIIAHDI URAUG.1E.NSIS 780

Auni Aii:isI;imi. A dum in heresi, qua dilapsus fuerat, perseveraret,

l. (II. R.) Annu doininicae incarnationis 492

)006
,
Ormisda papa, Symmachi successor, misit ad cum
Urbis auteui conditas inillesiino -243°, Anastasius Ennodium Ticinenscm episcopum cum aliis catho-
imperium accepit, et27 annis regnavit, quinquage- licis, ut eum reducercnt ad regulam fidei catho-

simo primo loeo ab Augusto; {H. m.) Theodericus lica3, sed ille non solum monila eorumsalubriaspre-

vero euni Gottais Romano presedit imperio; bic vit, verum etiam a conspectibus suis non sine inju-

Arrianus, Euthicianushereticus.Histemporibus
ille ria expulit, navique vetcn fragiliquc impositos, nc

inagna diseordia faeta est Romae propter Symma- uspiampertotamGreciameivitatcmullamintrarent,

cliiuii et Laurencium, quibusdam eligentibus Lau- precepit. Quam ejus impiam tcmeritatem divina

rentium preter consuctudinem Romanorum, aliis mox ultio subsecutacst. Nam cum 27 imperii ageret

vero sanioris eonsihi Syinmaehum diaconuin. Pro annum, morluus est. Quidam vero aiunt, quod
qua eausa facta sunt miilta bomicidia Romae civium fulmine percussus sit.

Romanorum, clericorum etiam et sacerdotum per 4. {Ohr. W.) A. D. 495. Theodericus Odoaca-
tres cireiter annos, usque quo Theodericus princeps rem inleremit, et ipse Occidentis regnum 31 annis

lloinam venit qui quainvis Arrianus esset, habito tenuit.

;

tameii synodo, Symmachum episeopum Ronne fir- 7. A. D. 498. Trasemundus rex Wandalorum,
jj
mavit, Laur. ntium vero in eivitate Nucerina episco- filius Geiserici, catholicas a^cclesias clausit, et 220

pum tamcn nullo pacto quie-

locari precepit. Qui episcopos in exilium misit.
scens, sed sediciones eommovens, a Symmacho de- 12. A. D. 503. Hoecius consul Romae plurima
*
ponitur el in exilium Dalmatiam mitlitur. ingenii sui monimenta scribendo reliquit.
*
I)? E. add. Pro eujus — excelsis decantari. 14. A. D. 505. Theodericus Romam venit, et

ex Sigeb. multa miranda aedificia in ea construxit.

Eodem tempore Trasamundus, Geiserici filius, 15. A. D. 50u. Hormisda papa 54 us sedit annis
qui jam super Wandalos regnavil, secutus patris et decessitque 8 Idus Augusti.
9,
220 epi- *
Iratris perfidiam, aecclesias Dei clausit, et 20. A. D. 511.
scopos in Sardiniam exiliavit, quibus beatus Sym- * 5 —
11. add. Genovefa virgo Parisiensis
:

1007
maehus papa cottidiana subsidia ministravit. octogcnaria migravit ad Deum ex Sigeb. .

*
Inter has tempestates beatus Fulgentius episco- 21. A. D. 512.

pus in confessione fidei et scicntia claruit. D ? E. add. : Genovefa v. P. o. transit ad Domi-

His ipsis diebus apud Africam dum Arrianus num. ex Sigeb.

quidam, Oiimpius nominc, in balneo lavaretur et 22. A. D. 513. Clodovcus rex obiit, relinquens
indigna qiuedam et blasphema verba de sanctae Tri- G quatuor iilios hcredes regni (cf. G. Fr.)
x r» Lli» U./ii.n /_ln/l_ii_i /Ia Amln
_ C.O K T\ U4 IAtbonino
Lotharius, .Pl /"wl r_V_"_.
Clodovei fllil regna-
nitatis fide loqueretur, subitoigneusgladiusdccaelo
• •
_ _ . i _ i
23. A. D. 514. f.
filius,
i

venit eumque percussit. Deuterius autem episcopus vit annis 51.

Arrianorum baptizans quendam nomine

Bizantii 24. A. D. 515. Johannes papa 35 us sedit annis 2,
*
Barbam, dum contra regulam fidei minorem Patre mens. 9.

Filium et Spiritum sanctum asserens, diceret Ba : *D? E. add. Rex : Sigismundus - sanitatum
gratia. ex Sigeb.
ptiao, te Barbas, ... nomine Patris per Filium in
Spiritu sancto, subito aqua, in qua baptizare debuit, 25. {Chr. W.) a. D. 516. Theodericus filiam

nusquain comparuit. Quod videns qui baptizandus suam Amalasuindam dedit Eutharico.
erat, confestim ad a_cc_esiam catholicam propera- 27. A. D. 518. Felix papa 56 us sedit annis 4,

vit, ct juxta morem rectie fidei baptismum accepit. transiit 11 Kal. Jan.
{H. m. et Jord.) Anno dominicx' incarnationis
Hisdem temporibus Alamundaro pr.ncipe Sarra-
cenorum baptizato. vcnerunt ad eum duo episcopi 519°, Urbis conditae millesimo 270°, Justinus, ge-
Arrianij suadentes ei, ut sua, sectae consentiret. Qui nere Illyricus, vir catholicus ct senior multumque
ab orthodoxis baplizatus et instructus, mcmorabi peritus, comes excubitorum, a militibus proficiens

liter eos redarguit hujuseemodi fabula. Ait enim :

D ad senatum, 52° loco ab Augusto, senatus electione
Litteras accejn holic, qvAa Michahel archangelus accepit imperium, regnavitque annis 8. Ad hunc
moriuus est. Illisvero dicentibus, hoc impossibilc ob causam redintegrandae fidei directus a Romano
fore, ait princeps Et quomodo Christus secundum :
presule vir sanctitate precipuus Germanus, Ca-
vos civus cruci/ixus est, nisi nalurarum esset dua- puanse urbis episcopus, digne ab eo est susceptus,
ram,quandoquilem nec angelus morlutcs est? Et ita multorumque corda dubia in fide solidavit.
cuin confusione recesseruntepiscopi.IIujusAnasta- Eo tempore mortuo apud Africam Trasemundo
sii temporibus Clodoveus in Franciaregnavit, quiet rege Wandalorum, Hildericus, filius ejus ex Eu-
Alaricum regem Gothorum interfecit, et ab eodem doxia captiva Valentiniani filia, regnum suscepit
Anastasio epistulas pro consulatus dignitate ac- qui non patrem avumque Arrianos, sed matrem ca-
cepit (cf. Gesta Franc.) {H. m.) Anastasius itaque tholicam secutus, rectse fidei cullor extitit. Hic

VARLE LECTIONES.
iWt 493. 5. 9 C . 11. 492. corr. 493. 10.
1007
dominum 9C.
 1

m CHRONICA. - CHRONIGON IJNIVEKSALE. 782

' uaiversosepiscoposqui inex.lioerant regredifecit,
niomiA tnnnlnc! oo r./-\f,\ n _n __:
.!_-_•_
A se in omnibus
auxiliari. Eodem anno adhesit Ro-
eisque aecclcsias reformare i

praecepit, quaa a r.oise

: i ___. .

manis mulier
. ,

quasdam ex Hunis, vidua, habens

,
rico usque acl Hildericum per 70 annos fuerant secum Hunorum centum milia. Tunc el rex Huno-
:

dst ructa. rum, qui sunt juxta Bosphorum, nomine

Gorda,
Juslinus quoque augustus sexto imperii sui anno aocessit ad imperatorem, et factus lW5 christianus^
pro ardore catholicae fidei deoertabat hereticos dis- susceplus est ab eo, multisqueei U,1G prestitis do-
sipare, precepitque ut ubique illarum aecclesias ius. inisU cum in regionem ipsius ad Romaoas res
i
episcopiconsecrarent. QuodaudiensTheo-
atholici
custodiendas et Bosphorum civitatem, quas pro eo
dericus, qui et ipse fuit Arria.ms, misit Johannem
Bosphorus est dicla, quod Romanis per singulos
tunc temporis papam ad Justinum, ut aut hereticis
annos boves pro pecuniis inferebat. Renovavil '"' 7

seclesias suas redderet 1008

, aut ipse totius Italiae imperator leges, faciens codicem singularem el
vo-
pepulum gladio feriret. Quo abeunte, ipse interim cans euin novelias constitutiones. Eodem
anno
Symmachum patricium Boetium senatorem gla- ct passa est Antiocliia terremotus magnos
et tempc-
dioperemit, redeuntemque papam fame interfecit. statcs, et faciebant laetanias
1009
omnes discalciati, cla-
Undc divin» judieio vindiciae 99° dehinc die mantes ~
kyrie eleyson. .i|J|iui
«7-™ w.«ju'/.». Apparuit autem 111
uil, .ILIILIII in visu
VISII CIII-
. .. cui-
subitanea morteinter.it. Just.nus vero augustus dam Dei cultori, ut diceret omnibus quod scribc
riiin
('111)1 jam nrtavn .nnnn
laill octavo anno augustalem l„nn.
clinnilotnni tene
niiifnelnl/Mii dignitatem
B ....... :.. i_. •
1
.. .
'
rent in superliminaribus suis : Christus noliscum
ret, mense Aprili, indictionequarta, asgrotare inci- state. Quo facto, stetit ira Dci.
piens, provexit, dum adhuc viveret, in imperium Interea Athalaricus, nepos Theoderici,
rex Gotho-
Justinianum, sororis su.e filium, qui et coimpera- rum, cum paucis annis regnaret, immatura
101 morte
vit ei mensibus quatuor; mcnse vero Augusto
°
preventus est. Cujus mater Amalsuinda
Theodatum
ipse apud Constantinopolim rebus-excessit humanig. consobrinum suum sibi asscivit in regnum.
Anni Justini.
Sed
post dies aliquot isdem, immemor collati beneficii,
I. anno regni sui primo Amantium
(Jord.) Ilic
eam in balneo strangulari 1018 precepit.
Quia vero
irepositum palatii et alios regno suo inhiantes in-
ipsa dum \iveret se suumque filium principi com-
erfeeit.
mendaverat, audita ejus morte, imperator gravi
4. A. D. 822. lou Bonifacius papa 57 us sedit an- exarsit iracundia in Theodatum. QuOd illc
sentii n
iis2.
Agapitum papam intercessorem misit Constantino-
6. A. D. 824. Johannes, qui et Mercurius,
papa 101* polim.Quicum venisset etcolloquium cum impera-
58« sedit annis 2, decessitque 8 Eal. Junii. Ilic 1019
tore habere coepisset, rcperit eiun iu Euticclis
nissus Constantinopolim ad Justinum a Theode-
dogma Quo ad fidei regulam revocato,
corruisse.
'ico,cum venisset ad portam auream, csecum illu-
idem Agapitus papa Anthimum Constantirtopolita-
ninavit (cf. Bedam). num episcopum, qui eandem heresim defendebat,
7. A. I). 328. Theodericus rex 1013
Boecium et publice convicit, eumque communionc
privavit,
mmaclmm gladio trucidavit, Johannem papam ut eundem exiiium mitteret, imperatori
1

persuasit.
ime in carcere necavit, ipseque 99° die interiit Hoc facto, non multo post idcm pontifex Agapitus
ost haec.
ibi 102 ° defunctus est.
8. (Chr. W.) A. D. 82G.JustinusJustinianumre-
Interea cum jam per multos annos Wandali Afri-
Qi consortcm successorem faciens, obiit. Aga-
et cam tenerent, misit imperator Bilisarium patricium
lou
itus papa 89« sedit annos decem, obiit 10 cum exercitu contra eos. Qui veniens tribusque
•al. Mai.
mensibus, id est a Kalendis Septembris usque ad
(H. m.) Anno ab incarnatione Domini 827°, ab Kalendas Decembris, eos impugnans, multis occi-
rbecondita millesimo 278°, Justinianus, Blius
so- sis, tandem eos vicit, Kartaginem intravit, regem
orisJustini imperatoris, 83°locoab Augusto, iin- Wandalorum Gelismerem vivum cepit, omnemque
crium solus obtinuit, et 28 annis regnavit. Ilic Afrieam, postnonaginta sexannos a Wandalicojure
loxut imperialia jura suscepit, ad reparandum
...
* - i-«*-™uiuioi
rei f" u)jci.ujiii, Romano
liberatam, unperio subjecit.
auiiKiui) imperio )e m c rnn
SUD.ecit. Deinde contra
ablic» statum ammum intendit, ac primum Bilisa- D Theodatum migsus, cum venire Siciliam ''"". Th
iiaou.uo
natncium ingentem
patricium
inii
Ulll inr.'..nl<->ni ^l.nm n ....... n
virum contra _.__ • ____.__. ...... .

Persas, qui intcrlccto, Witigis regnum ejus invasit,

omanos fines invaserant, direxit, quide illis sed eun-
viri- dem captum Bilisarius Constantinopolim
perduxit.
ter triumphavit. Interoa rex Herulorum, Gretes (P. D. i, 28.) Alia quoque praelia multa idcm
Bili-
Jniiiic, cum populo suo tonstantinopolim vcnit, sarius losl
commisit, multasque gentes bellando
etensut baptizaretur. Quem in de-
epyphania baptiza- vicit;undeet propter multas victorias
im imperator cle fonte diversa
suscepit, promittcntem ei agnomina meruit, ita ut vocaretur Alamannicus

VART/E LECTIONES.
C 1 eXCiSlm Cst 10 ° 9
divino vincdictc 9c 1010
deVb^J' °L l
- - comparavit 4. 9C .
1011
S23.

«eesth\. R, .g.tur E ""Hransgulan

l
hictergii\
i. l. 8. ™deest&. «*>ibidcmB.
 f

789 KkkKIIAIU)! UR\l GlENSiS 184

Gothicus, Francieus, (.ermanicus, Alanieus, Wan- A hic habitare.» Veniens auLcm sanclus Benedictus
dalicus, Africanus. Magnam <|uoque gloriam et ho- in summitatem monlis, in magna se consLrinxit abs

noremapud iraperatorem et omnes optimates obti- tinentia; factoque monasterio, habitavit ibi, sicut

nuit. {![. m.) Qui cum Romae moraretur, Theodora in dialogo (n, 1) legiLur.

auguata ei demandavit, ut Silverium papam, 1'also- (//. 'in.) Hoc eodem tempore gens Longobardo-
rum lestium accusatione convictum, truderet in rum, amica tunc Romano populo, in Panuonia ha-
exilium, eo quod Anthimunfhereticum Constanti- bitabat, cuitunc in regni gubernaculo Audoin pre-

oopolitanum episcopum, quem Agapitus papa ex- erat, omnique tempore, quo LongoLardi in Panno-

communicavit, absolvere noluisset. Quod Bilisa- niahabi abant,Romana!i'eipublic;eaiiversiisemulos

rius, licet nolens, effecit, eumque ad Pontianam in- adjutores erant. Unde et Alboin, Audoini lilius, ro-
ubi et obiit. Similiter et Vigilius gatus a Narsete, quem Justinianus exarchum Italiae
sulam exiliavit,
papa, successor ejus, causa ejusdem indignationis fecit eL in defensionem Romanorum contra Totilam

per Anthimum scribonem Constantinopolim ductus, Gothorum regem direxit, validam ci manum in au-
inde in exilium est missus (P. I). I. t.) Sub hoc xilium misit, qua fretus Narses, Totilam vicit, oni-
papa Vigilio Arator subdiaconus Roma3
floruiL, nemque Italiam a potestaLe Gothorum liberam dein-
Aetusque apostolorum versibus scripsit. d ceps fecit.

His quoque temporibus Cassiodorus Roma3 tain autem patricius accusatus apud impe-
Biiisarius

seculari quam divina scientia claruit, qui inter alia ratorem, quod adversus eum conspirasset, ablatis
bona quse scripsiL psalmorum secreta optime inter- omnibus, missus est in custodiam; sed post non
pretatus est. Iste antca consul fuit, deinde senator, multum tempus dimissus, omnia recepit.
10M
ad ultimum monaehus. Justinianus vero imperalor postquam 38annis
floc eLiam tempore DionisiiH abbas in Romana regnavit, rebus humanis excessit.

urbepositus, cyclos paschales sapientercomposuit; Anni Jusliniani.

sed et Priscianus C;csariensis profundum grama- (H. m.) Primo hujus anno missus contra Persas
ticse inquisivit.
Bilisarius patricius magnis eos prasliis fudit, et ex
Folix quoque Iharvisianse a^cclesite voluntate principis Constantinopolim triumphans
(1b. ii, 9.)
presul et Fortunatus eondiseipulus ejus fuerunt. intravit.

Hie Fortunatus fuit de loeo qui dicitur Duplabilis, 2. A D. 528. Terremotus magnus Antiochiaa fa-

non longe a Tharvisio, gramaticam vero et rethori- ctus est.

cam didieit apud Ravennam. Qui cum dolorem A. D. S29. Justinianus senlentiam promulgavit,
3.

pateretur dentium, simulque socius ejus Fclix, ne militarent pagani vel hcretici, dans illi tres men-
abierunt ambo ad secclesiam sanctorum Johannis ^ ses ad inducia^ conversionjs.
et Pauli, quae est in eadem civiLaLe Ravenna, in 6. {Chr. W.) A. D. 532. Dionisius abbas Roma-

qua est et altare sancti Martini, juxta quod fene- nus paschales cyclos ab hoc inchoavit anno.
stra est, in qua lucerna poni solebat, dc cujus oleo 8. (H.m.)k. D. 534. In Pompeiopoli Misyas civi-

super oculos suos posuerunt, et sanitatem recepe- Late scissa est terraaterremotu,et obrutum estme-

runt. Pro qua causa Fortunatus beatum Martinum dium civitatis cum habitatoribus, et voces corum
in tantum dilexit. ui patriain dimittens, ad sepul- auditae suntdesubtusterra clamantium, utsibisuc-

chrum ejusTuronum veniret, antequam Longobardi currereLur; et imperator ad educendos eos multa
Italiam intrarent; indeque Pictavium tendens ibi- donavit, viventesqueliberaliLerliberavit. Eudem —
que manens, multas passiones sanctorum, alias anno tradiditJustinianusad psallcnduma3cclcsia3il.

per versus, aliasper prosas composuit, ibiquepri. ludquo&camtuv.UnyenitusFiliuset VerhimDei.

mum presbiter, posLca eniscopus factus cst. 10. A. D. 53G. Silveriuspapa 00 us sedit annos 2,

1022
(Ib.i, 20.) Hisdem temporibus sanctus pater obiit 12 Kal. Julii.

Benedictus posL heremiticam vitam, quam duxit in 11A. D. 537. Theod.ricus, filius Clodovci, fra-
loco cui Sublacus vocabulum est, in monte Cassino ter Lotharii, obiit anno regni sui 23°, relinquens fi-

doctrina et miraculis claruit. Quo cum primum D lium Theodebertum Q. Fr.). (cf.

tenderet, relicta priore habitatione ex divina jus- papa Gl us sedit annis 14.
12. A. D. 538. Vigilius

sione, tres corvi, quos cottidie nutriebat, prope ip- 12. (H. m.) A D. 539. Mundus quidam ex genere

sum semper vclanclo secuti sunt eum, ut in Longo- Cepidarum sociatus est Romanis.
bardorum hystoria scribitur. Cumque veniret ad Anni ab inicio mundi 4500.
quoddam bivium, duo angeli apparebant et in specie 15. A. D. 541 Ypapanti Domini sumpsit iniciuir.
.

duorum juvenum, ostendentes ei, per quam viam ut celebraretur apud Bizantium, cum esseL eo anno
ire deberet. In loco autem ipso quidam Dei servus ibj magna mortalitas.
habitabat, cui vox de eado dicebat : His tu parce 17. A. D. 543. Factus est tcrremotus magnus in

locis, atter amicus adesi. Quod apertius dicitur : universo mundo; eodemque annoapparuit quiclam
« Amice, exi dc loco isto, quia alter amicus debct ex regioneItalorum,nomineAndreas, pervillasdis-

VARLE LECTIONES.
*°" p. noster b. 1023
l deesti.
 785 CHRONICA. - CHRONICON UNIVERSALE. 786

currens, habens cancm rufum et coocum, qui jus- A 37. A. D. 503. Uilpericus,Lotharii filius,regnare
susabco fccit miranda.Cum enim staret in foro et cccpit.

turba in circuitu adesset, clam eodem cane dcfere- 38. (Chr. W.) A. D. 864. Jobannes 102i papa 03««
banlur asstantium anuli aurei ct argentei ac ferrei, annis 13. — Justinianus impcrator obiit. Lotha- —
et ponebantur in tcrra,quos ille cooperiebat; ipso- rius,filius Clodovci,Francorum, obiil anno
rex
quc precipientc, canis tollcbat, ct unicuiquo suum regni sui 51°, relinquens quatuor filios (cf. G. Fr.)
impcratorum nomis-
dabat.Similiter ct divcrsorum Hucusque 1086 Jordanis episcopus cronicam suam
mata mixta porngebat pcr nomina. Turba ctiam as- perduxit abAdam (cf. Chr. W).
stantc, intcrrogatus ostendebat in utcro habentcs, (H. m.) Anno dominicaeincarnationis568°, Urbis
fornicarios ct adulteros, avaros etmagnanimos,et autcm conditae millesimo 316°, Justinus minor,Jus-
quicquid de singulis intcrrogabat, cumveritate de- tiniani nepos, genere Trax, 54° loco ab Atigusto,
monstrabat. Undcdicebant quidam,quod spiritum monarchiam accepit, ct 11 annis regnavit, habens
Pythonis habcret. uxorem nomine Sophyam, quam coronavit augu-
18. (Beda) A. D. 5 '4. Diffusum est mareperTra- stam, coronatus et ipseab Euthicio patriarcha.Hic
cen miliariis quatuor. (Chr. W.) CorpUs sancti An- cum esset pius et orthodoxus, adoraavit»cclesias,
tonii repertum, Alexandria3 reconditur. ]3
quas Justinianus asdificavit, dans eis thesauros et
20. (H. m.) A. D. 546. Theodora augusta defun- omnem reditutn, misitque Photinum monacbum,
cta est. —
Arator subdiaconuslibrum suum publice privignumBilisariipatricii, dans ci polestatem con-
eornm Vigilio papa legit. (Chr. W.) His temporibus traomnem personam et causam,ut pacificaret uni-
CassiodorusRoma3floruit,etapud Constantinopolim versasfccclesias/Egypti et Alexandrise.Fuit atitcm,
Priscianus Cesariensis Juliano consuli librum suum nt dictum est,in inicio bonus,postea vcro in oinnem
dc artc grammatica obtulit. avariciam incidit, factus exemptor pauperum,spo-
21. (Chr. W.) A. D. 547. Quinta-synodus univer liator senatorum,facicns arcas ferreas, in quibus
salis inConstantinopoli congrcgata est subVigilio quaecumque rapiebatauri talenla reconderet.IIujus
papa contra Theodorum et omncs hercticos. anno octavo rupta estpax intcr Romanos et Persas,
23. (H. m.) A. D. 549. Facta sunt enconia sancto" co quod Ilomerila) Indi legationem miserint ad Ro-
rum apostolorum Constantinopoli menseJunio, et manos,et imperator miserit lulianum magistrum
recondita sunt lypsana Andrc;c et Lucasac Timothji cum epistola ad Aretham regem lndorum.Qui sus-
apostolorum, et transiit Menas episcopus cum san- ceptus estcum gaudio multo ab Aretha rege,appc-
ctis lypsanis, sedens incarruca imperatoris aurea tente nimirum amiciciam imperatoris Romanorum.
etgemmata, tenenstresthecas sanctorumapostolo- p Enarrabat autem idem Julianuscum redisset,quod
rum in genibus suis, et ita celebravit encenia. idem Aretha rex,quando eumsuscepit,nuduscsset,
25. (Chr. W.) A. D. 551. Victor Capuanus episco- habens inlumbis cinctur-amet lincave itimenta auro
pus lib-um de pascha scribens, Victorii rcdarguit contexta,ci ca ventrem vera portabat indumenla
errores. rheodebertus,filiusTheoderici,filii Clodo- scissa, margaritis preciosis conscrta,habcnsin bra-
vci, obiit annoregni sui 14°. Cujus filius Tbeodo- chiis quinos circulos et aureas armillas inmanibus
baldus fuit. (cf. G. Fr.). suis,incapiteautem pannum gemmatum,habentem
2G. A. D.552. Pelagius papa G2 US sedit annis 12. ex utroque ligamento plectas quatuor, etin collo
27. (H. m.) A. D. 553. Terrcmotus terribilisfactus torquem aureiim; ct stabat super quatuorelepban-
estConstantinopoliet inurbibus circumquaque po- tcs, stantes ct habentcs jugum etrotas quatuor et

sitis per dies 40. super se currum excelsum velatum petalis aureis,
stansquc ipsedesuper,ferebat scutum parvissimum
29. A. D. 555. Apparuit ignis in caelo quasi spe-
deauratumet duaslanceolas aureas;etsenatusejus
cies lancefo.
omniserat cum armis,canentes modulationes mu-
30. A. D. 556.*
sicas. Introductus ergo legatus Romanorum, cum
*D ? E. 5 — 11, acld.: Sanctus Medardus obiit. adorassetjussus est ab eo erigi et adduci ad se.
ex Sigeb. ^ Cuin autem accepissct imperatoris saerani, oseula-
31. A. D. 557.* tus est signaculum,quod habebat impcratoris pe-
*D? E. add: Radegnndis regina,uxor quondam etusculum snsceptis autem et donis, gavisus est
;

Lotharii regis mutata veste clarebat sancti- Porrocum legisset epistolam, invenit,ut sc
tatis nobilitate. 4
r.
1 1. add.

sanctitate claruit
—
R. r. u. q. I..
102i
ex Sigeb
:
valdc
armaret contra regem Pcrsarum et ejus regnum
,
vastaret. Quod protinus fecit,tenensque capul Ju-
32. A. I). 558.*
iiani, dedil ei pacis oseuium, diniisitquc eiini in
*D? E. 4—11. add. Crcgorius ex prctore ur-
:
magna benivolentia multisque nuineribus.
bano monacbus, Roma? floruit. ex Sigeb.
(P. D. ii, 1. sqq.) llis temporibus Narses, eartu-
33. (Cf. G. Fr.) A. D. 559. Tbcodobaldus, lilius larius quondam imperatoris ustiniani, sed pro bon i

Thcoderiei, obiit anno rcgni 8°. servicio factus patricius,Totilam regem Gothorum,
VARLE LECTIONES.
im los$
Johannes — —
c. s. 5. 13. et Ilucusque Adam desunt El
787 EKKEIIARDI URAUGIENSIS 188

auxiliantibus Longobardis,Romanorum tuncamicis A Grecis,ubiNarsescastratusimperatctnos servirio

sed adbuc in Pannonia positis,occidit,gentemque premit, et noster sanctissimus princeps hoc neseit.
Gotborumdc Italia exterminavit.Idem etiamNarses Aut tiberanos de manu ejus,autcerte civitatem Ro-
Bucellinum ducem Francorum, a Tbeoderico regc manam etnosmet ipsosgentibus tradsmus. XwtWona
missum ad devastandamltaliam,occidit,et Sindoal- hoc Narses,scripsit ad augustum, dicens: Si male
fluni regem Brendorum, qui remanserat rlc gencra- feci cum Romanis,matc inveniam.^cA zwgwslws ira
tiunc Herulorum, quos Odoaccar duxit in Italiam, moUis advcrsus Narsetem, Longinum statim pre-
apprchcndit, et in alta trabe suspcndil, totamque fectum misit in Ftaliam,qui locum Narsetis teneret.
Italiam ab hostibus liberam reddidit.Erat enim vir Sophya quoquc augusta intcr alia verba Romanis
sapicntissimus, in fidc Christi catholicus, in
pau- sic scripsitde eo Ponam illumcastratum ingeni-
:

peres largus,recuprrator a3cclesiarum,in vigiliiset cio ,

w -6
ut perpensam finet lanam cumpuellis. Ad
Qrationibus assiduus,in tantum ut victoriam magis h®c Narses respondit Talemeidemordiartelam,ut,
:

oblinerct oratione quam armis. IIujns temporibus quamdiu rixerit ipsa Sophya,non possit deponere
facta est magna mori.alitas in Italia,incipiens a Li- eam. Et quia timuit redire Constantinopolim, con-
guria,ita ut penedestituereturhabitatoribus terra seNcapolim, et presentaliter lcgatos suos a(
tulit
illa. Inter h;ec mortuus esl Justinianus,et successit Longobardos misit,eosque in Italiam introduxil.
p (

Justinus. Narses autein

cum, superata patricius Cujus 1057
gcntis adventum in Italiam ct habitatio-
gente Gothorum, ltaliam securus jam teneret, Ro- ncm ejus ea usque inpresens ut aperlius de.seri-
in
mai.i per invidiam accusationem adversas eum di- bamus,de origine cjus regumquc illius succcssiont
rexerunt Justino Augusto et Sophiae, uxori ejus, aliqua hic carptim inseramus.
dicentes: Melius esset nobis servire Gotliis quam

HYSTORIA LONGOBARDORUM.
(P. D. i, 1, sqq.) Septentrionalis plaga, quanto Aio per consilium matris suao Cambarae defini
longius est ab ardore solis de assiduisni- et frigida runt, melius sibi esse, aut pugnando mori aut pci
vibus,tanto saniores homines semper habctct eo arma del'endi,quam tributis turpitersubdi,miscruni
aptiorest adinultip]icandasgenles.Undcfit,uttanta quelegatos Wandalis,se paratosesseadpugnandura
multitudo populorum in ea parte nascalur,qu;e ibi C magis quam ad serviendum. Commisso vero pr;jolio ;

vivcro non possit,scd in partem meridanam alii Winili loso

pro libcriatis gloria fortilcr pugnantes.
precio vendantur.aliisponteegrediantur.Quade re, victoriam babuerunt, scd postea famem ma
ut in hystoria Gotborum dictum est,multae gentes passi ineademprovincia Scoringa, valde humiliati
ex eisdcm partibus exierunt,Gothi, Gepida), Rugi, sunt. Dc qua exeuntes, venerunt in Mauringam.
Wandali, Heruii, Turcilingi, lluni, qui et Avares, indeque itcin in Godolandam provinciam,et ibiali-
similiter et Winili, qui ct Longobardi. Est itaque quanto tempore steterunt. Mortuis interca Ibor el
insuJa quaedam in partibus septentrionalis occeani, Aione diicibus, Longobardi jam nolcntes haherc 1

diefta Scandanavia vel Scanzia, quae, ut quidamdi- duces supcr se,Agelmunc!um regcm sibi primun
cunt, noii cst in oceano posita, sed propter plani- constituerunt ad similitudinem aliarum gcntiuni
ciem cjus unda3 maris cxestuantes circumdant eam. qui regnavit super cos annis 33. Fuit autcm Agel
In hac ergodum multus populus excrevisset,ilaut mundus filius Aionis, de gente Thuringorum, qua
1

in ca hahitare non posseL consilio 1028 inito multi- gens apud cos mclior et fortioresse diccbatur.lli
tudo illa omnis in tres partes est divisa, quesitum- temporibus quasdam meretrix in uno parlu septea
quc est per sortis divinationem, quaa pars ex illis filios generavit, ultraque bestiam crudelis, in pisci
patriam relinquere novasque sedcs deberet exqui- \) nam eos jactavit. Quam
cum predictui piscinam
rere.Igitur illa fiars, quam sors jubebat exire, or- Agelmundus forte pretcriret, videns infantulos
dinavit superseducesfratres duos,Ibor et Aionem, doluit, hastamquc mittens,eos huc illucque volvit
setatejuvenesetcorporealiis majorcsetvalentiores, Quorum unus cum apprehendissct hastam regis
quorum mater Gambara erat sapientissima et con- misericordia motus rcx, levavit cum de aqua, di
optima,dc cujus prudentia magnam confi-
siliatrix cens: Qma istemagnus futurus est.YX cum omn
ckmliamomneshabebant.Osciilantcsigitur pareiitcs studio dcclit eum ad nutriendum. Et quia cum di

et amicos,ire cceperunt,
venientesque in regionem piscina levavit,eorumquelingua aqualamadicitur
Scoringam, aliquantos annos ibi sederunt. Ilio ita- Lamisso ei nomen imposuit. Qui cum crevissel
quetempore Ambri et Assi, duccs Wandalorum, factus estfortissimus pugnator ctsapicntissi.inis,e
fortitcrpremebant vicinas sibiregioneset cum jam post Agelmundum ipse regnavit.Defuncto post hae<

gloriarentur dc multis victoriis, mendavcrunt \X - Lamissone rege secundo,tercius regnavit Lethus'

1029
nu'is ,
qui ct Longobardi.ut aut tributa illis d i- Qui cum regnaret annis 40, lilium suum Childeoi
rent, aut ad pugnam se preparan nt. Tunc Ibor et cruartum
q regcm reliquit; ct hocdcfuncto, rcgnavi
VAIU.K I ECTIONES.
10'.'6
dc genctio b 1057
l . Sequens historia deest El om t(Uur etiam
.
]
3.
l028
ante c,r. ocabulum erasum l
io;n
na i. ili e cor. 1
789 CHRONICA. — CHRONICON UNIVERSALE. m
Godeoc. Quo mortuo, filius ejus Calpho regnavit A dumbrachiaextonderent,crudeliter abhostibusce-
sexfus. Et isto mortuo, rognavit septimus Tado. debantur. Longobardi itaque victores effecti, pre-
Post hasc egressi Longobardi de Hugilant, quae La- dam magnam intersediviserunt;Tadoverovexillum
tino eloquio Rugorum patria dicitur, hahitaverunt etgaleam Ruodolfi regis nccepit, quam postea sem-
in sermone barbarico appellan-
apertis campis, qui per in bello portavit. Ex illo tempore Herulorum
tur quo loco dum per tres annos hahitas-
felt. In virtus sic humiliata est, ut super se regem amplius
scnt, pugna surrexit inter Tadonem et Ruodolfum non haberent; Longobardi vcro exhoc divites facti,
regem Herulorum, qui prius amici fuerunt; et hoc coeperunt de propria voluntate pugnas querere ct
fuit malum, unde in eos discordia intravit. Frater gloriam virtutemquc suam uhique extendcre. Post
Ruodolfi regis pro causa pacis ad Tadonem venerat, haec Tado de sua victoria non multum laetatusest;
et cum ad suam patriam reverti vellet, ante domum nam irruit super eum Wacho, filius fratris sui Zu-
Rumctrudae, filiae regis, transiit. Illa vero cum vi- chilonis, et occidit eum. Tunc Hildcgis, (ilius Ta-
deret multos viros nobiles ire cum eo, interrogavit, donis, pugnavit adversus Wachonem, sed vicit eum
quis esset, dictumque est illi, quod frater Ruodolfi Wacho. Qui fugit ad f.epidos, et ibi mortuus est.
regis fuisset. Tunc illa misit puellam, quse eum in- Pro qua causa Longobardi cum Gepidis ex co tem-
vitaret, ut dignareturcum ea bibere. Qui uthoc au- jj pore inimicias hahuerunt. Habnit autem Wacho
divit, cum simplici corde venit. Sed quia modicam uxorestres, primnm Ranigundam, filiam rcgisThu-
staturam habebat, puella superha et gloriosa despi- ringorum deinde tulit Austrigosam, filiam regis Ge-
;

ciebat eum etderidebat. Ille autem talem verecun- pidorum, de qua fecit duas filias nomen uni Wisel- :

diam non sustinens, amplius eam injuriavit. Ula gardn, quam Theodebertus rex Francorum tulit
vero accensa ira feminea, malum, quod in mente uxorem, altera dicta est Waltcrada, quam iterum
conceperat, complevit. Finxit enim se per paticn- tnlit uxorem Ghusnbaldus rcx Francorum, quam
tiam laetam esse, et invitans eum ad sedendum, odio habens, dedit uni desuis, qui diccbatur Gari-
fecit eum in tali loco sedere, ubi fenestra erat post bald, in conjugium. Terciam uxorem hahuit Wacho
dorsum aliquam suspicionem inali
ejus, et ne ille Salingam, filiam regis Herulorum, de qun natus est
posset habere, pannuin preciosissimum ante fenes- Walthari, qui patre mortuo super Longohardos re-
tram jussit tendcre, dixitque pueris suis, ut in qua gnavit octavus. Isti omnes Litingi fuerunt, dequa-
hora diceret : Misce, illi eum a dorso lanceis trans- dam stirpe, qnae nobilissima dicehatur apud eos.
forarcnt. Sicque factum est. Quod cum Ruodolfo Walthari regnavit annis 7, et mortuus cst. Pos
reginunciatum esset, nimis iratus de tam funesta quem regnavit nonus Andoin, qui post non multum
morte fratris sui, disrupit pacem, quam cum Tadone tempus Longobardos in Pannoniam introduxit. Hic
rege habuit, et ei pugnam indixit. Cumque venis- hahuit uxorem Rodclindam, quso pepcrit ei (ilium
scnt ambae partes in campum apertum, Ruodolf Alboin, qui fuit fortis et astutus in omnibus. Gc-
suos mandavit ad pugnam, ipse vero in tentorio se- pidis igitur cum Longobardis rixam facientibus, pu-
dens, jocabatur ad tabulam, non duhitans aliquid gnnm ambse partcs preparant. Commisso itaque
sibi
desua victoria. GensenimlJerulorum multumdocta prelio, dum ambse partes fortiter pugnarent et in
erat pugnandi, et ut leves essent ad pugnandum, nullam partem terga verterent, contigit ut in ipsa
omnes nudi pugnabant, solummodo verenda corpo- pugna Alhoin, filins Audoin, et Thurismodus, filiu
ris membra cooperientes. Rex vero indubitanter de Thurisindi regis Gepidorum, sibi invicem obviarent
virtulihus eorum confidens, securus ut diximus, ad sed Alboin Thurismodum spata percutiens, de cquo
tabulam jocabatur, unum tamen de suis in arborem mortuus est. Gepidi vero vidcntes
dejecit; et sic
jussitascendere, quieivictoriamsuorum nunciaret, mortuum, in quo magnain hahchnnt fi-
filium regis
promittens ei, se caput ejus absciderc, si Ilerulos duciam, statim fugcrunt; Longohardi autcm so-
suos nunciaret fugere. Sedillecum videret eos fu- quentes illos fortiter sternunt, multisque ex eis oc-
gere et Longobardos fortiter instare, interrogatus a
:

c sis, ad spolia recurrunt. Finitn victoria, Longo-

regc, quid Heruli facerent, respondit Optimepu- : hardi nd sua loca cum redirent, rogaverunt rcgem
gnant. Nec ausus fuit antea dicere malum quod vi- D Audoin, ut filium suum Alboin sceum ad mensam
debat, quam omncs Heruli terga vortebant. Tunc permitteret sedere ct prandetv, co quod per eum
quamvis tarde vocem etnisit, dicens Va iibi, mi- : victoriam haberent, ut sicut patri suo socius fuit
sera Herolia, Dei cmlestis ira percussa. Ruodolfus in periculo, ila esset et in convivio. Scd pn*cr ejus
vero hoc audicns, commotus ait Forsitan Heruti : Audoin respondit eis : ffoc facere nonpossitm, ut
meifugiunt Ille dixit Hoc non egn, sea tu, rex,
: rumpam constitutam legem gentis nostrce. Yossci-
dixisti. Tunc, ut in talibus fieri solct, rcx ipse et tis,tatem consuetudinem api/d nos esse, ut filius
omnes qui cum eo erant turbati, quid agercnt ne- regis cwn patire sm ante non prandeat, quam ab
sciebant. Longobardi vero supervcnicntes, rcgemet extraueo rege ar ma recipiat. Alboin uthoc audivlt
omnesquicumcoerant occiderunl. Hcrulorumvero a patre, tulit secum 40 juvcues, et perrexit a Thu- 1

exercitus dum huc et illuc fugcret, tanta ira de ca3lo risindum regem, cum quo antea pugnavit, ct pro
super eos venit, ut frutices virides in campo viden- qua causa venisset, ci indicavit. Rex autem bene
tes, aquas essc putarcnt, et dum quasi ad natan- cum.
uscepit et invitavit ad prandium, fecitque
791 EKKEHARDI URACGIENSIS 792
eum sederead dexteram suam, ubi filius ejus Thu- A uomine regis sui Avares sunt appellati ; deinde ivit
rismodus sedere consuevit, quem Alhoin interfecit. ad pugnandum cum Gepidis. Sed cuin Gepidi contra
Postquam autem jam Iseti facti sunt, Thurisindus Alhoin pergerent, Avarcs statim in terram eorum
rex videns interfectorem lilii sui sedere in loco intraverunt, sicutcumAlboin constituerunt. Hacde
ejus, alta traxil suspiria, et dolorem quem habuit causa cum nuncius veniret ad Chunimun-
tristis
u corde aperuit, dicens : Amabilis estmichi locus dum, illc niniis afflictus, eoepit orare suos ut pri-
isle, sedpersona, qua ibi sedet, multummichigra- nium cum Longobardis pugnarent et postea ad de-
tisestad videndwm. Tunc alter filius regis audiens pellendos Avares repedarent. Inito autem praelio,
sermones patris, ira succensus est, et Lorigobar- Alboin occidit Chunimundum, ct de capite ejus
dos nimis injuriare cospit, et quia fasciolas albas pustea fecit scyphum, qui dicitur apud eos scala,
hahobaut in cruribus, deridebat eos, dicens Tibias : apud Latinos patera, et filiam ejus Rosemundam
allas habetis usqve adpedes, et similes estis jnmenr cum magna multitudine virorum ac mulierum se-
tisrariis etfcetusfacienlibus. Tur.c unuskle Longo- cum abduxit captivam. Gepidi enim sic sunt deleti,
bardis sic illi respondit Perge in campum qui ro-
: ut ab illo tempore jam de suis regem non haberent.
catur Asfelt, et ibi sine dubio cognoscere poteris, Dt autem mortua est Glothsuinda regina, filia Clo-
quales suntistiquostujumentis similes esse dixi- ^ihvivW, Alboin ad interitum suum, ut in sequenti-
sti, quomodo possunt enim invenies
calcitrare; ibi btis dicetur, duxit Rosemundam uxorem, filiam
ossafratris tui dispersa, quasi de vili jumentoin Chunimundi.
mediis pratis. Gepidi haec audientes, et turpitudi- Inter haec Justinianus princeps mortuus est. el
nem tantam non sustinentes, nimis irati sunt, et de Justinus minor successit ci ad regendam Constanti-
tam manifestainjuria se vindicare voluerunt. Econ- nopolim. Apud quem, utsupra scriptum est, accu-
traLongobardi ad pugnam se preparantes, omnes satus Narses patricius, quem loco Bilisarii ad de-
apprehenderunt gladios. Rexverosurgensamensa, fensionem ftaliae misit imperator Justinianus, in
in medium illorum se misit, et suos ab ira com- vindictam injuriae suae misit lcgatosad Longobardos
pescuit, jurans, se illum occidere, qui primus au- amicos suos, dicens Dimittile paupertatem Pa nno-
:

deret pugnain committere. Dixit enim : Non estilla nia, et venite adfertitem Italiam, omnibus divifiis
victoria a Deo placita, cum quis in domo propria ptenam. Etut animoseorum ampliusincitaretad ve-
inimicum suum in pace susceptum occiderit. Et sic niendum, misiteisdeomnibus generibus pomorum
pace inler cos facta, iterum leti convivium ineunt. etquicquiddelcctabilepoterat cxcogitarededivitiis
Completo convivio, Thurisindus rex tollens arma terrae. Longobardi ha3c audientes, gratanter acci -

filii sui Thurismodi, tradidil ca Alboin, et salvum

_, perunt ct qualiter irent preparavcrunt. Et contiiiuo
illum pace dimisit. Alboin vero reversus ad pa-
in apud Italiam apparuerunt signa in caelo, scilicet
trem suum, conviva ejus factus est. Et dum ad men- igneae acies, sanguinem humanum, qui postea effu-
sam cum patre suo sederet, dixit illi omnia qu<e sus esl, significantes. Alboin igitur petiit auxilium
circa eum facta sunt, et omncs qui aderant ainmi- ab antiquis Saxonibus amicis suis, ut spaciosam
rantes, laudabant Alboin pro audacia sua et Thuri- Italiam intraret cum multis. Cui Saxones plusquam
sindum pro tali fide maxima. eum 20000 juncti sunt, et secundum ejus voluula-
His temporibus Justinianus imperator Romanum tem cum uxoribus el filiis Italiam cum eo intrave-
regebat imperium, qui per Bilisarium patricium runt. In ipso tempore Alboin Pannoniam dimisit
inultas victorias perfecit, leges renovavit, aecclesias llunis ainicis suis, ea conditione, ut si aliquando
reparavit, basylicam quoque, quam Ad Agyam So- Longobardis reverti necesse esset, unusquisque in
phyam, id est sanctam sapientiam, nominant, fabri- sua rcdiret. Ilabitaverunt autem Longobardi in Pan-
cavit; cujus opus in tantum super omnia ajdificia nonia per annos 42. Exierunt vero de Pannonia cura
excellentius estimatur, ut in tantis terraruin spaciis inulicribus et (iliis ct cum omnibus suis, anno do-
ei simile non inveniatur. Tunc enim Cassiodorus, minicae incarnationis 568, indictione prima, secundo
Dionisius, Arator Romae claruerunt, Priscianus die pobt pascha, quod sanctum pascha tunc cele-
Constantinopolilloruit, sanctus quoque Bencdictus D bratum est in ipsis Kalendis Apnlis. His igitur
virtutibus effulsit. diebus, quibus Longobardi invaserunt Italiam, Clo-
Igitur Audoin mortuus est, et Alboin, filiusejus, tharius rex Francorum mortuusest, relictisquatuor
regnum accepit. Qui cum cssct nominatissimus et filiis, Hcriberto, Guntrammo, Helperico, Sigibcrto.
fortis multum, Clotharius rex Francorum liliam In hoc teinpore Romanam regebat aecclesiam vir
suam noininc Glotsuindam dedit ci in conjugium, sanctus, papa .lohannes, post quem Benedictus. Ci-
de qua fecit unam tantum filiam nomine Albsuin- vitatemautcm Aquileiam et populum ejus regebat
dam. Intcrea mortuus est Thurisindus rex Gcpido bcatus patriarcha Paulus. Qui timens crudelitatem
rum, et accepit regnum Chunimundus. Qui cum Longobardorum, ex Aquileia ad insulam Gradus
vellet vindicarc injurias Gepidorum, rupit pacem secessit, etomnem thesaurum aecelcsiae suae porta-
cum Longobardis, ct plus amavit pugnam quatn vil. Narses itaque de Campania Romam reversus,
acem. Alboin vcro fccit paccm firmam cum Avari- post non multum tempus mortuus est. Cujus corpus
iis qui primum Huui vocabantur scd postca do in cantra plumbea cum omnibus divitiis suis collo-
793 CHRONICA. —
CHRONICON UNIVERSALE, 794

caverunt ct Constantinopolim transniiserunt.Igitur A bardi, multum dolentes de ejus mortc, qucsierunt

Alboin intravit Liguriam indictione tercia 3 Non. Helmichin interficere. Inter ha^c Roseraunda man-
Septeml)., ct sub tempore Honorati archiepiscopi davit Longino prefecto Raverin», ut concite navim
Mediolanum intravit, deindo ceteras Liguriae civita- mitteret, quas eos deportaret. Quam eum ille misis-
tes apprehendit. Obsedit autem Ticinensem civita- set, per silentium noctis Helmichis e 1
Rosemunda
tem, quaenunc Papia dicitur, per tres annos,quibus navim intraverunt, et Albsuindam, (iliam rcgis Al-
transactis, post aliquantos menses tradita est in 1) in, et omnem thesaurum secum deportaverunt.

manusejus. Qui eum introisset per portam quae di- Longinus autem prefeclus suasit Rosemundam, ut
citur sancti Johannis, parto orientis, equus,super Helmichin occideret et se maritum acciperet. Qua3
qucm sedebat, fixp sc in medio porta?. Quem cum cuin consensisset, quadam dic dum Helmichis ad
illctunderet cum calcaribus el omnes qui circum- balneum iret, perrexit cum eo, ut ci deservirct,
stabant ccdcrent verberibus, omnino niove.i non portans secum venenum,quoeuminterficeret. Cum-
potnit equus. Tunc unus cx Longobardis sic aitad quc ille dc balneo exiret, porrexit ei venenum in

regem Memento, dominerex, quidvovisti, etfrange

: poculo, dieens : Si Jioc biberis, magnam salutem
tam durum votum, et ingredieris civitatem;vere indehabeMs.Qm cum biberet ac venenum essesen-
enimckristiannspopulus estin ck ila(cista.\'overat g tiret, apprehenso gladio, Rosemundam percapillos
enimAlboinantea,quoduniversum populum occide cnuit, ct venenum quod remanserat illam bibere
retgladio,quisibisetraderenolebat.Quodvotumubi coegit, sicque Dci judicio ambo penerunt veneno.
disrupit, equus se continuo movit, et sie civitatem Longinus vero prefectus Albsuuindam cum orani
intravit. Tnnc data pace, omnis populus ad eum thesauromisitConstantinopolim imperatoriJustino.
tandcm cucurrit ad palatium, quod aliquando rex Longobardi autem omnes, habito inter se consilio,
Theodericus fecit. Alhoin igitur postquam regnavit fecerunt regem Cleph, virum nobilissimum gentis
in Italia annos tres et inenses sex, interfectus est Longobardorum, in civitate Ticinensium. Hic mul-
consilio conjugis siu-e pro causa. Cum sedi ret tos potentes viros Romanorum alios occidit, alios
Alboin apud Ravennam in convivioet bibisset plns de Italia ejecit;nec cnim Roraanis illo tempore
bongruo, precepit afferri vinum reginae Rosemunda victus fuit, ut resistere possent Longobardis, quia
in vasoulo, quod fecit de capitc patris ejus Chuni- et mortalitas, qua3 sub Narsete fuit, et fames, quse
mundi regis, dicens ei, ut heta, biberet cum patre postea vcnit, omnem Italiam dissipavit. Cumquo
suo. Pro qua re illa maximum concipiens in corde unum annum et sex menses Cleph regnaret, a
per
dolorem, cogitavit, qualiter maritum interficeret et quodam pucro, familiari suo, cum gladio, quod in
patremvindicaretjConsiliumque habuit pro hac re mensa ad obscquium suum habebat, oecisus est.
cum Heliniche armigero regis,qui cum regina unius ^ Post cujus mortem Longobardi regem jam per an
1

erat a?tatis. Helmichis vero dedjt ei consilium, ut ad nos decem non habuerunt, sed duces, unaquaque
hanc perficiendam assumcret Peredeum, quendam civitas suum ducem. Ex quibus ducibus aliquanti
fortem virum, qui cum vestiaria ejusdem reginas cum multis pugnatoribus Callias ingressi, predati
solcbat dormirc. Cui eum illa suam voluntatem in- sunt, contra quos Amatus patricius, qui erat ex
dicarct, ct ipsc in interfectionem regis sui consen- partc Cuntramini rcgis, movens exercitum, ab eis
sum suum denegarct, regina in temporenoctis col- occisus est, ipsique cum multa preda rcversi sunt.
locavit se in lecto vesliarkc suse, quam ille amavit, Quibus discedentibus, rex Eunium, qui ct Nummu-
vcniensque Peredeus, reginam adulteravit. Qua re lus dietus cst, ad sc vocavit, eumque patricium fe.
perfecta, coepit illa dicere Peredeo Quammeeonsi-
: cit. Iterum Longobardi intraverunt Galliam; Num-

derasesse? Cumquc illc nominaret nomcn amicaB muliis autem jungens se Burgundionibus, ivit eon-
siue, illa rcspondit : Non est, ttttttsperas;egosum tra eos, et circumdans eos insidiis, multos ex cis
Rosemunda. 0'erte talem causam modofecisti, ut,si occidit, ceteros redire vacuos coegit.
tu noii interfeceris Alboin, ipse teinlcrflciat. Qui in- Post luce Saxones, qui cum Longobardis Italiam
telligens maluin quod fecit, licet invitus, iu mortem intraverunt,cumviderent Longobardos regnare nec
regis consensit. Tunc Rosemunda crudelior o.mni D ipsi vellent sub eis vivere, cum omnibus suis per
bestia, cum Alboin in meridic sc somno dcdisset, Galliam redierunt,et per adjutoriura Sigiberti regis
preccpit magnum silentium in palatio fieri ct omnia in patriam suara retenderunt. Quo cura pervenis-
arma inde subtrahi, etgladium illius fortiter ligavit sent, invenerunt eam tenere Suevos el aliasgentes.
adcaput lectuli,nc possetcvaginari aul,
tolli.sicque Insurrexerunl ergo contra eos, el certabant iiulc
interfeclores cjus introduxit. Alboin veroexcitatus expellen s. At illi dederunl eis terciam partem
a somno, et intelligens malum quod imminebat, regionis, dicentes : Q"ia poMimw communiter ti-
concite manum
ad gladium,qui alligatus crai, ten- vere, Saxonibus non couseiJlientibus, iterum dcdc-
debat, scd non valens eum extraherc, scabcllum runi e ; s aliam terciam, ut ipsi tenerent unam;sed
apprehendebat,et aliquamdiusedefendebat;sed illi Saxonibus nullo modo acquiescentibus, commise-
eum occidebant. Helmichis autem acci-
prevalentcs runi pngnam, iu qua de Saxonibus mille 20 mortui
piensRosemundaminuxorem,docretavit,utregnum suni, i\r illis vero 400 milia el 80, sicque Saxones
Alboin apprehenderet, sed non potuit, quia Longo- terram suam obtinucrunt.
795 EKKEHARDI URAUGIENSIS 796
Hoc temporc Sigibcrtus rex Francorum oceisus A i*ius scribit in Dialogo (cf. nr, 19), et pestilentia
est frauile Helperici fratris sui, et regnum ejus illa, pro qua ipso jam archydiaconus septiformein
suscepit filius ejus Hildibertus cum Brunihilde ma- laetaniam constituii ipscqucRomanum
pontificatum
tre sua. invitusaccepit.Posthaec misit Authari legatos suos
Justinus quoque minor cum 11 annis regnasset, ad Garibaldum regem Bavvariorum, petens filiam
eisdem temporibus obiit, et Tyberium Constanti- suam uxorem. Qui bene legatos suscepit, et filiam
nnm successorem reliquit. Quo post annos septem suam nomineTheodelindain ei promisit. Quod duin
defuncto, Majiricius ei succcssit in imperio. missi renunciarent Autliari, cupiens videre
illc

Longobardiverocum perdecem annoscssent sub sponsam snam, elegit secum paucos juvcnesfortis-
ducibus, postea communi consilio constituerunt unum fidelissimum quasi pro domino, et
simos, et
sibi regem Aulhari, filium Calpbonis supradicti cum summa festinationc perrexit in Bawariam.
principis qui ante Ta lonem regnavit, et pro magno Cumque starent in conspectu Caribaldi regis,ct ille
lionore vocaverunt eum Flavium, et istud prenomen qui quas' senior videbatur dicta sua complesset,
poslea in usu babuerunt regcs Longobardorum. Du- dixit Authari ad regem Dominus meus Auihari
:

ces vero qui tunc erant pro restauratione regni me- propriepro isla causa me misit, ut videam flliam
dietatem omnium suarum substantiarum in expen- vcstram, dominam nostram, ut, qualis sitforma
R
B
dium rei publioas dederunt, ut esset, unde vivere ejus, possim domino meo vere nunciare. Qui stalim
potuisset ipse rcx, vel qui in servicio ejus erant, fecit cam venirc. Qux cum placuisset Authari,
vi 1 qui ad eum veniebant. IIoc autem erat mirabile dixit ad regem Si placet vestra poteslati, de sua
:

in rcgno Longobardorum, quod nullus alicui facie- manu dct nobis bioere, sicut etposthac debebitfa-
bat violentiam, nulla fraus ibi erat, nemo^liquem cere Quod cum rex fieri jussisset, illa lollens cali-
injuste angariabat, non ibi latroncseranl, sed unus- cem plenum mcro, dedit primum illi qui senior vi
quisquc ubi volebat securus pergebat. IIoc tempore debatur, deinde porrigebat Aulbari, nesciens quis
Mauricius imperator quinquaginta milia solidoruin esset. Ipsc vero postquam bibit et calicem rcddidit,
misit Hildiberto regi Francorum, ut Longobardos nemine vidente, digito eamletigit, et manum suam
de Italia expcllcret. Quo vcnientecum mngno exer- pcr faciem ejus duxit Qutc verecundans eum hoc
citu, Longobardi civitates suas intraverunt, et xe- nutrici suas indicarct, nutrix respondit: Si rcx et
nia Hildiberto regi miserimt, pacemque cum eo fe- sponsus iuus non csset, tenullo modotangcrepre-
cerunt. Qtti rcversus est in Galliam. Quod audiens sumpsissct.Sed iaceamus,necaudiathocpatertuus
Manricius, solidos, quos ei pro dissipatione Longo- Istequitalemhabctpcrsonam, dignuscst, el impe-
bardorum dedit, repetere coepit; scd ille in virtute riumhaberc et te uxoremdt-cere. Erat enim Authari
sua confidens, nullum ei responsum dcdit. Interea ^ juvenispulcherrimusetboni status. Posthaec com-
Hildibertus pugnavit cum Ilyspanis, et vieit eos, et rncatum pelentes a rege, perrexerunt ad patriam
ista fuit e unde intcr se pugnare cocperunt;
tisa, suam. Authari verocumpcrvenissctprope fincs Ua-
Hildibertus rex sororem suam nomine Ingundem lise, comitantibusaliquantisBawariis,appropinqua-
dedcrat uxorem Erminigildo, filio Leovigildi regis juxtaviam, et erexitse super
vit arbori, quae stabat
Hyspanorum. Qui Ermengildus per predicationem caballttmquantum potuit, et sccurim quam porta-
Leandri episcopi et per monita uxoris sua3 de Arria- bat in ipsam arborem impegit ibiquedimi-
rnanu in
na heresi, quam pater suus colebat, ad fidem catho- sit, dicens Taliterfcrire soletAuthari. Quodicto
:

licam convcrsus fuerat ;

pro qua causa irnpius pater intellexerunt BawariiquodipseessetAuthari. Post
ejus in ipsa festivitate paschae cum sccuri eum per- aliquantum tcmpus conturbatusestrex Garibaldus
cuti jussit. Uxor vero iilius fugiens de Hyspania, de advcntu Francorum, et Thcodclinda, filia ejtts,
voluit revertiin patriam suam;sedmilites Romani, cum nomine Gundoaldo 1031 fugitad Ita-
fratresuo, ,

qui in illis partibus crant, apprehenderunt illam liam, et mandavit sponso suo Authari, ut veniret
cum filio suo parvulo, et adduxerunt illam in Sici- obviam eis. Quigavisusest, et facicnsmagnampre-
liain, ibique mortua est, filium vero cjus direxerunt parationern, perrexit incarnpum quidicitur Sardi .

in Constantinopolim Mauricio impcratori. Iterum D super Veronam, et suscepit eam cum gaudio. Erat
Mauricius impcrator misit ad Hildibcrtum, rogans autem ibi tunc inter alios Longobardos Agilolfus
illum, ut exercitum dirigeret in Italiam contra Lon- duxdc civitate Taurinensi. Tunc subito conturba-
gobardos. Qui sperans, quod soror sua adhuc vive- tus est aer, et cepit tonare et coruscare fortitcr,
ret et in Constantinopoli esset, volcns eam recolli- statirnquc fulmen percussit unum lignum, quod
gere, complevitvoluntatem impcratoris, et misit erat posilum inclusura regis. Agilolfus autem ha-
exercitum Francorum in Italiam; sed Longobardi buit puerum quendam, qui, nescio per quam ar-

frequenterpugnabant contra ipsos. Postha?cFranci tem, intelligens quid significaret, ait Agilolfo secrc-
et Alamanni rixam inter se habentes, egressi de tc:IstamuHer,quam modorex tulit uxorem, posi
Italia, redierunt ad propria.Hoc tempore inundatio non muttum tuaconjunx i03i erit. Qui iratus ait Si :

aquarum facta est in Italia, de qua beatus Grego- alia vice hoc dixeris, caput iuum abscidam.
VARLE, LEGTIONES.
1031 10!2
in loco raso 1 . conjux corr. conjunxi
797 CHRONIGA. — CHRONICON UNIVERSALE. 798

Cui ille respondit ;quia capul meum

Verum est, A riam habens, cum magna preda ad terram suam
abscidere poteris ; sed et koc verum est, quia isiafe- reversus est.

mina aihoc venii in istampatriam, v.tuxor lua sit. Igitur dominantibus per omnem Italiam Longp-
Quod et postea factum est. Interea mandavit Au- bardis, dum veniret Agilolfus in partes Romanas,
thari rex verba pacifica Guntrammo regi Franco- beatus Gregorius de adventn ejus in tanlum terri-

rum, patruo Hildiberti regis, ul faeeret pacem cum lus est, ut ab expositione Ezechielis, sicut ipse
voro cumgaudio suscepit missos Authari, et
eo. Illo testatur, cessaret. Coepii aule*u fpequenter per epi-
direxit cos ad Hildibertum nepotem suum, ut pro- stolas Theodelindam reginam monere, ut
suas
ptcr voluntatem suam et consilium faceret pacem hortaretur Agilolfum maritum suum pacem cum
cnm Longobardis. Eratenim ipse Gunlrammus rex Romanis habere. Quod et factum est. Unde idem
pacificus etomni bonitate preditus. Cum autem le- venerabilis sacerdos gratias agendo, epistolas ad
gati tardarenl in Franeia, Authari apud Ticinum candem reginametad ipsumAgiloIfumregem trans-
veneno, ut dicunt, mortuus est, postquam regnavil misit, quae in libro Vitae ipsius scripts reperiun-
annis sex. Statimque Longobardi miserunt ad Hil- tur.
dibertum regem, qui ei mortem Authari hunciarent tempore Hildibertus rex pervenenum, ut di-
IIoc
ct pacem ab oo postularent. Quos ille benigne cunt, occisus est cum uxore sua; mortuus est et
jj
susccpit, pacemque petitam dedit. Regina vero Guntrammus rex.
Theodelinda quia placebat Longobardis, dimiserunt tempora destructum est a Longobardis
Circa hasc
eam regnare, dicentes ei, ut quemcumque amaret monasterium sancti Benedicti in castro Cassino,
virum, tolleret maritum, talem tamcn qui dignus Nocte quippo illucintraverunt,et omnia inde abstu-
essct regere regnuin. Quae, habitoconsilio cumsa- lerunt, sed juxta prophetiam viri Dci nullum ex
pientibus, elegit sibi maritum ducem Agilolfum, monachis apprehendere potuerunt. Fugerunt nam-
quierat vir sapiens et bellator et per omnia aptus que et venerunt Romam, portantes secum codicem
ad regnandum. Cuistatim mandavit, ut veniret ad sanctas regulas, quam idem beatus pater composuit,
eam, ipsaqueadcastellum quod l.aomellum vocatur et alias scripturas, necnon et pondus panis el men-
perrexit ci obviam. Qui cnm interse haberent col- suram vini et quicquid exinde tollere potuerunt.
loquium, jussit regina afferri vinum, bibensqne Post beatum namque Benedictum rexit ipsum mo-
ipsa prior, dedit Agilolfo. Qui
cumacciperet, hono- hasterium Constantinus; post quem Simplicius;
rabiliter manum
cjus osculatus est. Quas subridens post ipsum Vitalis post hunc Bonitus, sub quo ista
;

ait Nou debes manum meam osculari, quia rex

:
destructio facta est.
et maritus meus eris. Et sic eum ainplexa est, et Ilis diebus fecit Theodclinda rcgina ascclesiam
c,
manifestavit omnia, quaa per consilia sapientum
ei beati Jobannis baptistae in Modicia, qui loeus 12°
do gubernatione regni el nuptiis suis ordinata miliario est a Mediolano; et decoravit eandemaec-
esscnt. Intcr baoc fiunt nuptias cum keticia magna, clesiam multis ornatibus auri et argenti, et dedit
et Agilolfus, qui erat
cognatus regis Authari, c epit ibinmltas posscssiones. In eodem loco fecit quon-
regnare intrante mense Novembre; postea tamen dam palatium Theodericus rcx Gothorum( co quod
congregatis in unum Longobardisapud Mediolanum aestatistemporelocus ipsetcmpcratus est etbonus;
in mense Maio, confirm-atus est in regno. fgitur Agi- cst enim vicinus Alpibus.
lolfus,quiet Agio dictus est, eonfirmata sibi regia Tune qioque natus cst Agilolfo filius de Theo-
dignitate, mandavit Agnellum episcopum dc Tri-
delinda regina in palatio Modiciano, ct baptizatus
dento in Franciam pro illis hominibus, qui captivati Adolandus,
est ibi, voeatusquc est et suseepit
fuerant a Francis de castellis Tridentinis. Qui cinn eum scrvus Dei de Tri-
de sacro fonte Secundus,
vcniret, Brunihildis regina nmltos ex eis precio suo
dento.
rcdemit eique reducendos dcdit.
Usqueadtempora rebellis fuit Longobardis
hsec

His diebus beatus Gregorius papa Patavium civitas, eo quod milites qui ibi erant
Romanus Dialo-
gum scripsit, eumque Theodelinda reginae pro mu- « fortissime resistebant; sed postca jactantes ibi

nerc misit, quia sciebat cam esse christianissimam

U '
8
'

11011 incende ° ant eam >

et jussione rei

et timentem Dcum. Per ipsam quippe multa bona eversa cst usque ad terrammilites tamen qui in
;

in aacclesia Dci facta sunt. Nam Longobardi cum ea erant dimissi sunt redire Ravennam.
adhuc gentilitatis crrore tenerentur, prope omncs Hujus Agilolfi temporibus beatus Columbanus
substantias ascclesiarumabstulerunt; sed istasup- venit in Italiam, et fecil monasteriura quod voca-
plicando ct ipsum regcm ad catholicam fidem ad- tur Bobiura in montibus Cotliis.

duxit, et multas possessiones

Igitur Agilolfus, qni et. Aj'0 dictus est, post-
aacclesiis contulit,
episcopos quoque, qui antea nullum honorem ha- quam regnavit anhis 20, di ... u us est, relinquens

bcbant. ad propriam dignitatem rcstituit. gno filiura suum Adolandum a^huc puerum
cuin raatre sua Theodelinda Qui cura regnaret
Hoc tempore ordinatus est rex Tassilo in Bawa- deccm annis, perdidit sensum. ct ejecerunt eura
ria ab Hildiberto rege Francorum,
statimque ivit i\c rcgno, et in locum ejus constitucrunt Arioal-
cum excrcitu in provinciam Sclavorum, ot victo- iluiu quendam, cujus gcncratio non esi descripta
799 EKKEHARDl URAUGIENSIS. 800
Qui postquam tcmiit regnum per annos 12, mor- A Aripcrtus rcx postquam apud Ticinum Longo'
tuus est, ct regnum suscepit Ruotheri, vir fortis bardos rexerat per annos 0, mortuus est, ct rcli-
et strenuus, s d Arriana perfldia maeulatus. ilu- quit regnum ipsum duobus flliis suis : Perhtari 103a

1087
jus tempcribus pene per omnes civitates regniejus etGotepcrto; et Gotepertus sedubat in Ticino,
duo eranl episcopi, unus calholicus, alter Arria- Perhtari in Mediolano. Denique facientibus mali-
iius. Ilic Ruotheri rex Longobardorum leges com- gnis hominibus, surrexit odium ct discordia inter
posuit, ipsum codicem cdictum appellavit. Erat
<! ambos fratrcs, in tantum ut alter ab altero rcgnum
autem jam 77 tta annus ex quo Longobardi vcnc- tollere decertaret. Pro hac causa Gotepertus direxit
rant in [taliam. Postquam vero sedecim annos re- Garibaldum ducem Taurinensem ad Grimoaldum
gnavit et quatuor mcnses, mortuus est, regnum- ducem Beneventanum, ut veniret et adjuvaret eum
que filio suo Radoaldo dimisit, ipse autem sepul- contra fratrem suum, promiltens ei dare sororena
tus est juxta ajcelesiam beati Johannis baptista). suara uxorem, si eum adjuvaret. Garibalclus vero
Posl aliquod tempus quidam homo pro maligna fccit fraudem contra dominura suum, deditque Gri-

cupiditate aperuit sepulchrum ejus nocte, et tulit moaldo 1038 consilium, ut veniretet regnum Longo-
omuia ornamenta corporis illius. Apparuit autem bardorum, quod ambo fratres, quierant adolesccn-
ci per visioncm beatus Johannes, dicens? Quare 3 Les, dissipabant, apprchenderel, utpote qui habcbal
ausus es tangere corpus hominis istius? Quamris jam maturam octatcm, ct erat consilio b.muset'
non recte crediderit, tamen semichi commendavit. fortis in virtute. Audiens ha?c Grimoaldus, stalim
Quia igitur hocfacereprrcsumpsisti, nunquam amo- elevavitanimum suum ad accipiendum regnutn
doeam tecclesiam intraiis. Quod et factum cst.Nam Longobardorum, et ordinans filium suum nomoal-
quotiens eandem iccclesiam intrare voluit, subito, dum ducem in Benevento, ipsc cum elccta multilu-
quasi aliquis cum magno cultello vellet eum in dine virorum apprehendit viam contra Ticinum, ct
guttur fcrirc, retro cecidit. Radoaldus igilurpost pcr omncs civitatcs misil, ct faciebat sibi amicos,
mortera accipiens regnum,
patris uxorem tullt nt regnum accipere posset; Trasemundum veroCa-
Guntbirgam, filiam Agilolfi et Theodelindae. Ista puanum comitem misit per Polcntiara ct Tusciam,
Guntbirg fecit aecclesiam sancti Johannis baptistse ul omnes Longobardos de partibus illis in ejus ad-
in Ticinensi civitale, sicut mater ejus feeit in Mo- jutorium 1039 invitaret. Quod et fccit, et cum magno
dicia, et decoravit eam ornatibus et ditavit opibus, adjutorio apud /Emiliam ei occurrit. Igitur C.rimo-
in qua et ipsa sepulta csf. Ikec dum accusata essct aklus cum venisset Placentiam, misit Garibahlum
10t0
ai ud maritum suum, quod commisissetactulterium, ante se, ut Gotepertonunciaret de ejus adventu.
Carellus, servus ejus, petivit a rege,ut ad singiilare Audicns hoc Gotepcrtus, quesivit consilium abco-
certamen pugnaresibi liccrct eum illo qui dominam C dem Garibaldo 10il in quo loco prepararet hospi-
suam infamavit; pugnansque lm cum eo coram cium Grimoaldo. At illc rcsponclit, dignum esse, ut
omni populo, eum prostravit, sicqueregina pristi- Crimoaldus, qui causa illius venerat et sororem
num honorem recuperavit. !!ex vero Radoaldus lo:H ,
ejus accipere debebat, hospicium haberetintra pa-
ut dicunt, cum adulterasset uxorem cujusdam Lan- lat.ium. Quod ita factum cst. Prcdictus ergo Gari-
gobardi, ab eo occisus est, cum jam per quinquc haldus, seminator maliciae, dixit ad Gotepertum :

annos ct septem dics regnasset. Cui successit Ari- Qitando veneris cum Grimoatdo ad colloqvium, ha-
pcrtus, filius Gundoaldi, qui fuit fraterThcodelinckc leto loricam suMus vestimentum, quia ipse te occi-
reginas. Hic fecit secclesiam in honore domini Sal- dcre querit. Dcindc dixit eadem vcrba ad Grimoal-
vatoris in Ticino, et decoravit cam variis ornamen- dum. Cumquedic alteravcnissent adcolloquenduni,
tis ditavitquc substantiis. videns Grimoaldus, quod Gotepertus lorica essel
Igitur Mauricius impcrator postquam regnavit indutus, evaginatogladio interfecit eum, et invasit
annis 21 cuin filiis suis Theodosio et Tyberio ct regnum cjus. Habcbat autem Gotepertus filiumpar-
Constantino, occidit illos Focas, qui fuit strator vulum nomine Reginpertum, quem rapientes fideles
Prisci patricii, et ipse rcgnavit. Qui postquain rc- cjus nutricrunt occultc. Sed nec curavit Grimoahlus
gnavit annis 8, Heraclius, qui regcbat Africam, se- R eum persequi, quia pucr adhue crat. Audiens au-
bellavitei, ct veniens cum excrcitu, occiditcum, ct tem Perhtari, qui apud Mediolanum rcgnabat, quod
suscepit imperiuin.Quo post 27 annos 1035 defuncto, fraterejus mortuusfuisset,quantavelocitatcpotuit,
frUu* ejus Constanlinus suscepit imperium ; sed fugit, et ad Cacanura rcgem Avarum abiit. Uxorein
post quatuor nienses per venenum cxsLinclo, Hc- vcro nomine Rodelindam et parvulum filium
illius

racleonas, frater cjus, cum matre Martina regnum nomine Chunibertum 10 * 2 transmisit Grimoaldus in
invascrunt. Quibus mox dcjectis, Constans, lilius Bencventum. Post haec malignus homo Garibaldus,
Constanlini, rcgnavil annis 28. cujus consilio luec omnia facta sunt, non diu super

VARL-E LECTIONES.
loz /olium 10M 193S l086
perthari 4. 8. 9°. 10. 11 et ita
deestin cod. l. rodoaldus C annis 5..

1037
deineeps. gotebertus 9°. 10. godebertus 4. etd-nnceps. 1088 grimtildo 4. grimolt!o 9°. semper
mt a. ejus '6. m0 gotebcrt. jam etiam U. 1,m geribaldo 9° 10i2
cunibertum 5.
 c

801 Cl-mONICA. — CHRONICON LNfVF.RSALE. m

his gaudebat. Erat enim Taurinensepar-
in civitate A concurrunt, etpropter eumte forte occiiere, habe'
vus quidam homunculus, naltis de propria gente lunt. Ilis verbis Grimoaldus credulus, oblitus est
Goteperti. Isle cumsciret, quod Garibaldus ipso quod illi jnravit, et qnaliter illum occideret cum
sacratissimo dic paschaii venturusesset ad oratio- suis tractavit. Denique per consilium misit ei ad
nem in ;ecclesia beali Johannis baptistae abiit, ct ccenam divcrsos cibo optimum merum ac diver-
s et
ascendii superibntem sacrum baptisterii, et cum sas potiones, ut cum pernoclem quasi mortuusja-
sinistra manutenuitse ad unam columnellam, ubi ceret.leviusoccidi posset. Sed cumad coenam se-
Garibaldus transire debuerat, cum dextera vero eum suus quondam scrviens, affe-
disset, venit ad
evaginatum gladium sub v. stimento lcgcbat. Gum- rens eicibum quem misit ei rcx, et cum posuis-
10i3
que propeeumGaribaldus venisset, illc liomun- set eum supcr mensam, finxit se salutare Pcrlitari,
cio, evaginato gladio, cum tota virtute qua potuit et mitlens caput sub mcnsam, clam nunciavit ei
pcrcussit eum incervicem,et amputavitcaput cjus. consilium Grimoaldi. Qui statim vocavil ad se pin-
Hoinines autem ejusdem Garibaldi multas illi pla- cernam suum,precipitqueci, ut in fiala aurea sibi
gas facientes, ultimum occidcrunt eum. Qui
ad miscerct, sed semper aquam solam in eammitteret.
quamvissic punitus mortuus fuissct, tamen inju- Tunc missi regis rogabant eum ex mandato ejus,
riam et mortem domini sui vindicavit. f.rimoaldus g ut laetus honore Grimoaldi fialam
biberet et in
autcin confirmalus in regno apud Ticinum, occidit totam consumeret. Ille autem dicebat se cum
Chunibertum, filium Goteperti"**, et sororemejus- gaudio bibere totamque fialam in honore ejus
dem Goteberti U05 filiam Ariperti, duxit uxorem.
, eliundere. Nichil autem bibebatnisinquam. Perge-
Bencventanum vcro exercitum, cum quo regnum bant igitur ministri regis, nunciantes ei, quodmul-
apprehendit, remisit ad propria, ditatum mngnis tum vinum biberet Perhtari etjam ebriosus csset.
muneribus, sed aliquantos secum retinuit, quibus Illeveroeum gaudio dixit: Bibal"ille ebriosus hodie,
largissimas possessiones concessit. Audiens autem, erasenimevometeadem vina cum sanguine. Interea
quod Perhtari in Scythiam fugisset et apud clamavit PerhtariadseUnulfumfidelissimum suum,
Cacanum regem Ilunorum stetissel,mandavit eidem et indtcavit ei regis voluntatem et consilium.Quod
Cacano, quod si Pcrhtari in regno suo mansisset, audiens Unulfus, vocavitpuerum suum, et precepit
pacem cum Longobardis sicut hactenushabere non ei, ut lectum sibi faceret juxta Pcrhtari lectum.
posset. QuodCacanus utaudivit, Perhtaridixit :In Ccena vero peracta, cum misissct rex homines
qaalemcunque partemvolueris,vade, quiain meo suos, qui Perhtari custodirent, ne fugcrc potuis-
regno nonpoteris stare, neproptertc inimiciciam s t, intravit Perhtari in eubiculum, ubi dormire
Zongobardorumincurram.Verhtarihasc&VL&ienSjde. debuitcum Unulfo et vestarario, suo fidelissimo.
Jcgit revertiad Grimoaldum, quia ..;idierat,eum es-
C
nunciavitqueeidem vcstarario, quod dc mortesua
semisericordissimum.Cum verovenissetad Lauden- rexcogitaret, ct ait : S i cgo effug erepotuero,tu fing
sem civitatem, misit Unulfum fidclissimum sibi vi- loquendoadhominesregis,quodegodormiaministo
rum ad Grimoaldum, qui suum ei nunciaret ad- eorum me
cubiculo, etforsan cffurjiensdemanibus
ventum. Hoc audiens Grimoaldus, gavisus est liberabo. Quod cum ille gratanter se facturum pro-
himium, et mandavit ei promittendo, quod nullum mitteret, tulit Unulfus culcitrametpellemursinam,
nialum habcret, si ad eum veniret. TgiLur Perhtari et posuit supra dorsum Perhtari, ct ccopit eum
ad Grimoaldumingressus, voluit se ad pcdes ejus quasi scrvum rusticanum cum vccte ccdere et cum
jactare ; sed Grimoaldusnon permittens eum hoc pugno in collo pellendo extra regiam (229) jactare
facere, retinuit eum est cum. Tunc
et osculatus Cumque milites regis inlerrogarent quid hocesset,
dixit Perhtari ad Grimoaldum Servus tuus sum,: Unulfus dixil : Servus iste rusticanus fecitmichi te-

Potui quidem vivere inter paganos, sedaudiens te ctum juxta lectum Pcrhtari, quisicebrius est, ut
cUristianissimumetmisericordissimum,pvotuobo- dormiatquasi sitmortuus. IIoc illiaudientes et ve-
nonomineveniad tc.TuncrexipromisH eijurcjuran- rumessecredentes, la?tifactisunt, etPerhtariquasi
docoramomnibusdicens:/\?r£w;;/ luimenascifecit servum rusticanum exire dimiserunt. Vestararius
quandoquidemadmeamfidcm veni$ti,nuilum ma- D autemillefidelissimus in cubieulo mansit, illudque
lumeritlibi.El dcdil eioptimamdomum, precipicns claudens, Quod videntes servi
firmiter obseravit.
omniaquaasibi esscnt necessana
suis ministris, ut ad dominum suum. Unulfus au-
regis, rcversisunt
cx publico abundantius haberet. Tunc Ticincnscs tcm perfnncm dcposuit aliquantosvirosadPcrbtari
emnes ccepcrunt adeum concurrerectquasi notum dominum suum, quicumillo irent. Pergentes igitur
salutare. Statim maliloqui accedentcs ad Grimoal- simulfugerecoeperunt, et cum invenissent caballos
dum, dixerunt ad eum : MU Perhiari citius occi- inprato,apprcl)cndertintcos,ctcaballicavcrunt,etin
deris, regnum non habebis; omnes enim ad etm eanoctc pervenerunt ad civitatcm Astensem. ubi

VARLE LECTIONES.
w«8 «
pergitx. 10« godeperti corr. goteperli 1. 10
ita 1.

not^:.
(229)1. e. januam, ut in codice Pauh Bambergensi, quo Ekk. ususest, saspius legitur.
 8U:J KKKKNAKbl URAUGIENSIS 804

eraht verissimi amici 10**Perhtari, quiaeademcivi- \ utrum mclins sibi vidcretur in palatioessean cum
tas oecdum subdita erat Grimoaldo ; indeque fu- Perbetari peregrinationem ire. Illeautemeadem
in

giens in civilatem Tauriniensem,pervenit in Fran- verba dicebat, qu:e et Unnulfus antea dixerat. Rex
ciam jsicque Deus omnipotensPerhtari innocentem autem cum audisset, gavisus est valde, etlaudavit
a morte liberavit, et Grimoaldum ne homicidium m illorum, dixitquead tlnnulfum : Quodcnmque
facerel custodivit. In crastinum vero Grimoaldus rolucris de domo meatolte,homincs vei cabattos vel
sperans, quod Perhtari dormirct in hospitio suo, q n mcum q ue a lia cl va ie ad. dom in um tuum sineali-
misit ad eum homines qui eum adducerent et ab ;
qualesione. Similitcr dixit ad vestararium illum.
eodem loco usque ad palalium fecit stare homines Illi aulem tulerunt onmia sibi necessaria, et ciim

hine ct illinc, neperqualecumque ingeniumposset licentia regis Grimoaldi perrexerunt ad dilectissi-

effugere. Cumque
venissent missi a rege, coeperunt mum dominum suum Perhtari in partes Franco-
clamare ad regiamubivestararius ille manebat, ut rum.
Perhtari asomnoexcitarent. Vestararius autemille Hoc temporeDagobertusregnum Francorum tene-
dicebat Jlisericordiam cum eo facite ci dormire H-
: bat, cum quo Grimoaldus pacem firmam habebat.
lumpermittite, quiadcriatassus cst et adhuc ni- Romanum vero imperium Constantinus Constantis
1M7 annos tenuit. Posthnec
miumdormit. Quicum hocregi renunciarent, ait. r> filius, accepit, et per l7

Sero sicebriusfii.it, v.t adhuc erigilarc non possit. Grimoaldus flebotomavit se in palatio, et cum post
Iterum misit, utfestinantiusadduceretur. Q:ii ve- novem diesvelletsagittare eolumbam unam, disru-
nientcs ad januam ubi eum dormire sperabant, ma- plaest vena dc ejus brachio. et mortuusest.iHcin
gnis vocibus ut euin e>citarentclamabant.Vestara- edicto, quod rexRuotheri fecit, aliquanta eapitula
rius ille iterum eos rogabat, ut eum aliquantulum annexuit. Fuit autem oorpore maximus et audacis-
dormlre permitterent. Qui iratidixerunt Satisjam : simus, capite calvo, barba longa, consilio et vir-

dormivit ebriosus ille:et calcibus rumpebant regias tute primus. Sepultus est in aecclesia sancli Am-
etingressi cubiculum, requirebanteum in lecto, et brosii, quam ipse fecit. Reliquit autem filium suum
non invenienles, interrogabant vestararium, q iid Garibaldum, quem de filia regis Ariperti habuit,
factum sildeillo.Qui eum fugisse respondit. Quem successorem regni, adhuc puerum, Romoaldum
illi apprehendentespercapillos, fustibus cedebanl, vero filium suum jam in Benevento ducem consti-
eumque, ligatis post lergum manibus, ad regem du- tuit.

cebant, dicentes : Iste sapit, quomodo Perhtarifu- fgitur Perhtari cum csset in Francia, propter
git,etideo dignus cslmo tc. Rexautemsolvieum pre- timorem Grimonldi,quia foederatus erat cum rege
cepit, et per ordinem, qualiter Perhtari fugissct, ^ Francorum, voluit fugere in Rritanniam. Cumque
edicerejussit. Qui omnia sicut facta fuerant cnarra- L navigasset per pelagus,subitoaudivit alitoredicen-
'

vit.Tunc rex interrogavit circumstantes, diccns : tem : Si Perhtari est in istanavi, dicite ilti, utre-
Quid homo istejrromeruit, quitale malumfccitl Qui rertatur patriam suam, quiajam tres dies sunt,
%:,
>

omnes responder.int, mala morte illum mori debe- cx quorex Grimoaldus mortuusest. Quodcum au-
re. Rex autem dixit Perillumquime nasci fecit,
: disset Perhtari,ibat prope litus, ut videret illum
lenedebethomoislehabere, quise pro domino suo qui loquebatur. Sed cum neminem inveniret, con-
mortitoluit tradere. Tunc precepit eum inter suos sideravit quod angelus haje diceret ; statimque re-
vcstararios esse,multa ei promittens, si sibi talcm versus, venitTicinum, et invenit ibi multitudinem
fidem servaret, qualem Perhtari servavit. Deinde Longobardorum, quieum cum gaudio susceperunt.
requisivit rex,quidde Unulfo factum sit. Qui ait : Expulit autem Garibaldum puerumfiliumGrimoaldi
In ecclesiam sancti Michaelis archangeii fugil. de regno, et postmensem tercium ordinaverunt
Statim rex misit ad eum, promittcns nullum ma- eum Longobardi rcgemsuper se. Erat enim homo
lum eum habiturum, lantum festinantius veniret justuset in Christifiderectuset nutritorpauperum.
ad eum, Unulfus hoc audiens, festinanter ad paia- Misit autem in Beneventum, et fecit exindc venire
tum venit, et ad pedes regis se protinus misit. Rodelindam uxorem suam et Cunibertum filium
Quem cum rex interrogaret qualiter Pcrhtari effu- D suum, quos Grimoaldus illuc direxit in exilium.
geret, ille omnem rei veritatem ei narravit. Tunc Posthaac idemPerhtan fecitmonasterium in eodem
rexcoram omnibus collaudansprudentiam ejuset loco unde prius fugerat, et fecit illud dedicari ifl
fidem, deditomnesdivitias suas inillius potestatem, honerem Dei et sanctae virginis Agathse, in quo
ut esset honoratissimus in palatio suo. Post ali- multas virgines congregavit, multaque ornamenta
quantosdiesinterrogavitcum rex, utrum secum aut et substantias ibi dedit. Fecit autem et uxor ejus

cum Perhctari libentius esset. Ille autem ccepitju- Rc delinda cecclesiam in honorem sanctge Dei geni-
rando dicere, quod magis optaret cum Perhctari tricis et Virginis Mariae foris muros Ticini, in loco
mori, quam ubicumque in maximis deliciis vivere. qui dicitur ad Perticas, decorans eam mirificis

Deinde vocavitvestararium illum, et jussit eum. ornamentis.

VARLE LECTIONES.
lw «amic 1.
10 " XVII. corr, XVII. 1.
 805 CHRONICA. - CHHONICON UNIVEKSALE. 8U0
Igitur Perhtari cum regnaret solus per annos7, A missis decidit, quem filius Aldonis adhuc puerulus
k.<«.. n <i nnn n ./),'n.»:t ^,.nii<..,i -_n ...... .,
annoordinavitCunibertum ei: - .-. . _ • •
inoctavo filiumsuum in
i

de terra collegit eique reddidit. Qui seprans, quod

.

regno, ut paritcr regnarent, et reguaverunt pariter ipse puer adhuc nichil intellegeret, dixit Pater :

per decem annos. Cumque in omni tranquillitate tuusmultos habet de istis; si Deus votuerit, inpro-
rcgnarent, surrexit contra eos filius diaholi, Ala- xvmo tempore michi daturus est eos. Cum autem
lc48
chis nomine, de Tridento; scd Chunibertus, puerulus ad vesperum rediret domum, intcrrogavit
regis, diligens Alachis 10 9
eum
''
lilius , revocavit eum in pater suus,
rex aliquid dixisset ad eum. Qui
si
gratiam patris Sepe quippe voluit rex ihterfi-
sui. cum ci nunciasset omnia facta et dicta, timuit Aldo
1050
cere Alachim scd Chunibertus semper rogavit
:
fortiter, et vadens ad fratrem suum Grausonem,
pro eo, sperans quod aliquando ei fidelis essct; nunciavit ei regis verba, statimque coeperunt ambo
insuper non cessavit rogare patrem, ut darct ei cum amicis suis de interitu rcgis. Manc
consiliari
ducatum Brixise. Perhtari vero dixit : Adtuamper- autem perrexerunt ad palatium, et sic ad Alachin
ditionemhocrogas,uttatispotenticevirtutemAtachi locuti sunt Quid dignarissemperstare incititatel
:

dem, ut possit regnare. Civitas namque Brixiana Ecce tota civitas et universus poputus tibifidetis est,
semper habuit multitudinem de nobilibus Longo -^ etebriosus_ ille
--,_ Chunibertus
_
- v vvv iu tantum
Wll/V WIIV humiliatus
••-'// ' _ >„ , _ _., _ '.' C
.
O , , , , ,
I l :

bardis; propter hoc timuit Perhtari, quod Alachis est,utjamampliusvirtntematiquamcontratehabe-

lhi H/"_m n O Pi-il ll r» Dr.o n n__f .'/Ia^ ri nM U4
B _..__.
ibi dominaretur.
i
Postquam autem
I r_ »i rv_ _-_,-_-_
itlem Perhtari
! _•_£ r_f . «

renoupossit. Exi ergode civitate, etvadeinvenatio-

__ , .

regnavit per annos 18, defunctus est, et juxta aec- nemcum juvenibustuis,nosautemcum aliis fldeli-
clesiam, quam Aripertus pater ejus fecerat, sepultus bustuis defeudimus tibi hanccivitalem;scdcthoc
est. Post mortcm vero ejus Chunibertus, filius ejus, pvomittimus tibi, ut inproximo tempore cajmt ini-
uxorem nominc Ermelindam, de genere Angli
tulit
micituiCJmnibertiadducamustibi. Aiachis autem
saxonum. Alachis vero oblilus omnia bona, qua. in juxta suasionem eorum cxivit de civitate in silvam
eum fecit Chunibertus, junxit se cum Aldone et ad venandum cum hominibus suis. Aldo vero et
Grausone de Brixia et cum multis Longobardis; ct Grauso ierunt ad lacum Cumacinum, et ingressi na-
cum non esset Chunibertus in Papia, introivit ille vim,perrexeruntadregem Chunibertum. etjactan-
in palatium cjus, et rebellavit ei. Quod audiens tesse ad pedes ejus, veniam petebant de hoc quod
Chunibertus, fugit intra lacum Larrium juxta Cu- contra eum fecerunt, et indicaverunt ei, quale ma-
I mam. Facta est autem magna tribulatio omnibus lum eis facere voluerit Alachis et quale consilium
•'

qui eum amabant, maxime clericis et presbiteris, dederint ei. Quod audiens rex Chunibertus, gavisus
quos Alachis odio habebat. Erat autem tempore iilo
,

sacramentuminter sedederunt, et sta-

est valde, et
inTicinensi jecclesia episcopus nomine Damianus, tuerunt diem, quando Chunibertus Ticinum veniret
|

;
sanctissimushomoatquesapientis::imus.Hicvidens, ipsiqueeum in civitatcm iatromitterent. Constituto
quod Alachis haberet palatium, ne ascclesia sua vel autem die venit Chunibertus, et sicut promise-
illi,
ipse aliquod malum eum cum
pateretur, misit ad rant, gratanter eum susceperunt. Tunc omnes si-
benedictionc aecclesiae suae diaconum suum nomine mul, episcopus et presbiteri et clerici, juvenes et
Thomam, sapientem hominem ct religiosum. Cum senes, cum gautlio cucurrerunt ad eum, gratias
que nunciatum esset ei, quod veniret ad eum Tho- agentes Deo pro reditu ejus, et alii amplexabantur
mas diaconus cum bencdictione episcopi sui, Ala- genua ejus, et alii pedes; sed et ille quod potuit
chis, pro eo quod omnes cl< ricos odio habebat, man- familiariter osculatus est. Subilo autem nuncius
davit ei, dicensSi femoratia, idest bracas mun-
:
exinde veniens ad Alachisum, dixit ei, quod Aldo
das habet, intretadme, sin autem,foris stet. Tho- etGrauso non tantum caput Chuniberti, sicut pro-
mas autem respondit Nunciate ei, quia munda .•
miserant, sed ct totum corpus ejus adduxissent et
femoralia habeo; nam hodie lotas indui vestes. Ille in palatium misissent. Quod ille audiens, contri-
autem remandavit ei :Non dico defemoralibus,
sed status est valde, et cum magno furore discedens,
de eo quod intra femoralia habet. Atl hsec Thomas ivitper Placcntiam, et multas civitates, alias per
Uiaconus respondit Deus soluspotest dehiscausis blandicias, alias vi apprehendens congregavit
:
om-
reprehensioneminmeinvenire,iUeautemnonpotest. D nes quospotuit, ul nu<>naret. Cum-cum Chuniberto
Cumque
ilii o illum
illnivi
ii-irr ii ;,,i,.
intrare r„«:„~„» _......
fecisset, cum magna ira lo-
• _..... i o
que Chunibertus econtra suos colligeret, convene-
cutusest ei. Quod audientes omnes clerici,
timue- runtincampo qui Coronatus dicitur, ibique stete-
runt nimium sperantes quod in illa civitate
proptcr runt.Misitautem ChunibertusadAIachisumdicens :

crudelitatem ejus vivcre non possent, cceperuntquc

Ut quidperit tantahominum multitudo? Pugnemus
tantum desiderare ct amare Chunibertum regem
ego ettu,et qui vicerit, regnum teneat. Alachis au-
suum, quantum audierunt Alachin crudelem
et su- tem unus de populo suo, generc
noluit. Cui dixit
perbum. Unde erudelitas ejuset superbia
non du- Tuscus Quare nonpugnascumeol Tuesforiissimus
:

ravit per tempora multa. Deniquecum quadam die et audacissimus, ct cur non exis cum audaci ut i
solidos supcr mensam suam numeraret, unus tre- pugnes cum eol Alachis respondit Chuaibertus :

VARLE LECTIONES.
1448
alahis corr, alachis l. iw. alahis
u mo aiahiin cm alachim .
{ a m dHncep$
 :

8(fl EKKKIIADDI URAUGIENSIS HOH

quamvis ehriosus iamen satis estforUs; nam

sit, A Romoaldu8,filiusGrimoaIdi, dux Beneventanorum,
temporepatrissuiquandoerarnuspueri,erantinpa- congregato exercitu, coepit expugnare Tarentum et
latiozcrveccs majores, et Chunibertus apprehendit Brundisium, et totam illam regioncm sibi subjuga-
quewoisillorumper lanam de dorso, et portavitcum vit.Diederada vcro, uxor ejus, fecit monasterium
unamanu, quodegofacere non poteram. Quod nu- in honorc sancti Petri apostoli foris muroscivitatis

diensTuscus ille, dixit: Situcwn illopugna/renon Beneventanae, in quo puellarum Christi fecit con-
poteris, nccme amplius inadjutcrium hahebis; et vcntum. Postquam regnavit Romoaldus per annos
statim relicto eo, ivitad Chunibertum, et indicavit 16, mortuusest, el iilius ejus (iiimoaldusrex.it Be-

ci omnia baec. Cum autemjam prope esset ut junge- neventum per triennium, duxitquc uxorem Wigilin-
re sc deberen! ad pugnam, diaconus quidam no- dam, filiamregis Perhtari, sororem Chuniberti. Post
mineSeno, multum amans Chunibertum ct timens mortem Grimoaldi Gisolfus, fratcr ejus, dux factus
quod in eadem pugna moreretur, dixit ad eum : est, et tenuit duoatum per nnnos 17. Hic uxorem

Domine mi rex,omnis spcs nostrain leest;situ habuit iWnibirgnm, lilinm Badoaldi ducis.
mortuusfueris inpugna, omnes nosille crudelissi- Circn hjec tempora, cum jam per multos annos
mus Alachis per dirersa occidet tormenta. Ptaceat monastcrium sancti Benedicti in Casinomonte csset
itaquetibiconsUium mewm, etdamihiomnia a/rma p» derelictum, venerunt Franci de Celmania et de Au
tua,eiegovadam etpngnabocum istoadversario. Si relia m eundem locum, ct dum sc fingerent jacere in

egomortuusfue.ro, tu recuperabis causam tuam; si eodem loco ubi jacebant corpora sancti Bcnedicti ct
vicero,majorcm inde habebis gloriam, quiaper ser- sanctae Scholastica^, tulerunt ossa corum et porta-

vum iuum habebis victoriam. Cumque Chunibertus verunt patriam sunm, ubi facta sunt duo mona-
in

hoc omnino recusarct, rogaverunt eum Qdelissimi stcria, unum

in honorc sancti Benedicti, aliud in

sui qui aderant, ul ei consentiret. Tunc ille con- honore sanctae Scholasticae. Sed nos certum credi-
sensit, indutumque diaconem omnibus armis suis mus, illud vencrabilc os, divina semper ruminnns
pro se ad pugnammisit. Cumquepugnarent ambae vcrbn, ct oculos, semper crelestin videntes, et alia
partes, Alachis semper intendebat, ubi Seno diaco- membra illius, qunmvis dissoluta, in eodem loco re-
nus stabat, putansquequod Chunibertus esset, im- mansisse. Solum enim corpus Domininon vidit cor-
pugnavit cum ct occidit, et cuni gaudio caput cjus ruptionem, aliorum vero corpora sanctorum, quain-
abscidi precepit, levansque illud in hasla, gratias vis in aiterna gloria reparanda sint, tamen in hoc
egit Deo, quod Chunibertum occiderit. Sed cum seculo dissoluta sunt.
cassidem de capite illius tulissent, apparuit quod Dum ha3c in Italia geruntur, orta est hcresis apud
clericus esset. Tunc Alachis cum ira magna excla- Constantinopolim, quam excitaverunt Georgiuspa-
mavit Heu me,nichilfecimus,quando hancpugnam
:
^ trinrchn Constnntinopolitanus et Macharius et Pyr-
commisimus, in qua clericum occidimus; et statim ruset Petrus et Paulus, scparantes m Christo dei-
tale votum vovit, quod si victoriam dc Chuniberto tatem et humanitatem. Proptcr quam causam Con-
haberet, puteum unum dc clericorum testiculis im- stantinus imperator fccit congregnri centum quin-
pleret. Igitur Chunibertus videns suos deficere, pu- qungintn episcopos, inler quos fuerunt duo legati
tantcs ipsum mortuum csse, ostcndit se eis, confor- sancta? Romanse iecclesinc missi a papa Agathone.
tans eos et dicens: Notite timere, modo enim debe- Johannes diaconus et Johannes Portuensis epysco-
musinimicos nostros vinccre. Ilerum preparaverunt pus, iacloque concilio dampnaverunt heresim pre-
seambae partes ad pugnam, et cum i05i jam prope diclam. vero hora tantas tcke aranearum in
Eadem
esset ul se mandavit
conjungerent luj2
, rursuin mcdio populi ceciderunt, ut omnes exinde miraren-
Chunibertusad Alaehisum dicens: Gur perit popur tur. Hoc nutcm visa? sunt significarc, ut heresis illa

lusl Pugnemus nos duo,ct quiticerit dominctur cssct exinanienda. PredicLus autem Georgius pa-
omni huicpopulo. Cumque Alachiso sui hoinines di- triarcha ab episcopis ammonitus et correctus est,

cerent Qmre nou pugnas cum eol ille respondit

: alii vcro sua perfidia permanentes, ab omnibus
in

Nonpossum hocfacere,quia video rmagiuem saucti cpiscopis anathematizati sunt. Ha3c est sexta syn-
M tchahelis archang eliinter hastas suas ,ubi eij ura- D odus universalis, id est quam mundus universus
ti.T\\ftCVLmsQ\'\\\\$&\\\lQ\-.Proptertimoremridetur tenet.
tiliquodnon etjam tibi tardumest hocdicere.
est, Ilisquoque temporibus per octavam indictionem
Congredientibus autem utrisque parlibus multi cclypsis lunaD apparuit, secundo die intrantis Mai
utrimque ceciderunt; Alachis quoque cecidit, et eclypsis solis facta est hora dici decima, ac deinde
Chunibertus, adjuvante Domino, victoriam habuit. mense Augusto et Septembre mortalitasma-
Julio,

Caput autem Alachiscl cruraabscisa sunt, ct solum gna facta est. Tunc visibiliter multis hominibusap-
corpus truncum remansit. Rex vero cum gaudio et parucrunt duo angeli, unus bonus et alter malus
victoria reversus est Ticinum, ambulantes per Urbem temporenocturno,etillema-
Cum ista fierent apud Longobardos trans Padum, lusangelustenebat venabulum in manu, etperjus-

VARLE LECTIONES.
10 " deest l.
lvii
conjungeret l.
 809 CHRONIGA. — CHRONICON UNIVERSALE. 810
sioncm boni angcli dc quacumque domo januam A nomine Arnulfus, Dco amabilis, qui reliclo seculo
„ i:_. ,1: ___ 1.
- l _._._._ j .1 i __ -__ - . » ,
percutiebat,aliadieomnes hominesdeeadem domo :
postca episcopus
;

factu.s est
moriebantur. Post haec cuidam homini hono per vi- Cunibertus vero postquam regnavit annis \-i so-
nem dictum est, quod ipsa mortalitas non cessa- Ins post mortcm patris, mortuus e . r jnumque
ret, nisi in .ecelesia sancti Petri quae dicitar Ad filio suo Lioperto-adhuc parvulodimisit, cui Aspran-

vincula dedicaretur altare in honore sancti Seba- diuu virum sapientem nutritorem constituit. Post
sliani Quo facto, mortalitascessavit.
martyris. octo mcnses Reginpertus dux Tauriuensium venit
Chunibertuscum quodam Qdelissimo
Interea rex cum exercitu adversus Asprandum ct Ruotharium
mio consiliatus est quoinodo Aldonem et Grauso- duces Pergamensium, et pugnans cum eis, yicit
aem occideret. Cumque de hac re inter sc loqueren- eos, et apprehendit regnum; sed eodem anno mot-
tur, stantes propc fenestram quandam, subito in fe- tuus est. Cujus filius Anpertus iterum pugnavit
nestra illa musca consedit. Quam Chunibertus occi- adversus Liopertum regem apud Ticinum et Lioper-
re voicns, cum cultcllo, quod in nianu tenebafc, tum in pugna vivum apprehendit, Asprandus vero
em tantum abscidebat. Cumque Aldo et
illius nutritor ejus in insulam Cumacinam fugit. Dux au-
Grauso ad palatium regis tenderent et jam apppo- tem Ruothariuscum redisset Pergamum, Aripertus
pinquarent, obviavit cis unus homo pedc
truncaio, j, cum magno exercitu obsedit
et expugnavit civita-
et
ftt, dixit Pl«
llivif. quod n.llll
ois nillwl Iimi>I n-. i.Qv
Chunibertus .r,.ll,.l ana ,.__,•
rex vellet
i'

eos occi
'

tem,
I „.
r, ...I ~_
apprehensoque
, , . II...II :_.__
Ruothario, fecit radi caput
:.. _•-

Hoc illi audientes, fugerunt in secclesiam san-

.
ejus cl barbam, et exiliavit eum, ubi post aliquan-
cti Romani martyris, et absconderunt sc post altare tum tcmpus mortuus est. Lippertum vero pueruni
ipsius aecclesiae. Cumque hoc regi nunciatum fuis- misit in balneum, et clausit januam super ipsuni,
set, statiinvocavit ad se illuin fidelissimum suum, sicquc nimio calore mortuus est.
cui hocsoli crediderat, et dixitei Quareconsilmm : Aripertus autem cum securus jara fegnaret, ap-
meum credidisli cuicumque homini? Ille cum tre- prehendit Sigibrandum, filium Asprandi, et excceca-
more respondit : Domine mi rex, tu scis, quia, viteumetomnesparentesejusperdiversatormenta
postquam michi locutus es, nunqmm de tuo con- Liutprandum autem, filium ejus minurem,
afflixit,
spe.c!u foras exivi, et quomodo hoc alicui homini tenuit in carcere; et quia adiuic erat puerulus,
dicere potui? Tunc rcx mandavit a Aldonem el I
personam ejus despexit, et noluitei facere aliquod
Grausonem, ut quid in aecclesiam fugisscnt. Qui re- malum, insuper dimisit ciun irc ad patrem suum.
sponderuni : Quia aitdizimus quodrex nosoccidere Igitur Liutprandus venitad patrem suum in B.r.va-
rellet. Iterum mandavit ad eos rex, interrogans riam, quoipsejam dudum fugerat eundem Aripcr-
quiseis hoc nunCiaret,
—<"—«•> et «""« M""
"« dixit quodu gi<-w«*-u
gratiam suam tum, ad uueem
lum, au ducem Theudebe.rlum,
i neuaeiiertum,
eumn eo
steti.quc cu
stetitque
1,0,1 habei'ent, nisihocsibi Ll
manifestarent. Tunc illi per annos 9. Quo cum vtenisset Liutprandus cu n
Qfiinia qua. facta fuerant manifcstaveruut, dicentes: gaudio magno est susceptus
Quia obviavit nolis unus homopede truncalo usque Hoc temporc apud Gallias in regno Francorum
geniculum, et ipse hoc nohis nunciavit. Tunc sub nominc majoris domus principabatur Ansgis,
rex Chunibertus intellexit, quod
musca illa diabo- filiu3 Arnolfi supradicti, qui nomen trahere videtur
luisset et ipse hoc cis nunciasset,
statimque ab Anchisa Trojano. Igitur postquam Asprandus
vocavit cos ad se, ct reddidit eis
graliam suam, et per novem annos mansit in Bawaria, movitexinde
usque ad mortem habuit eos honoratos.
Theodepertum Bawariorum ducem, et cum exercitu
Inler haec Constantinus imperator
mortuus est, vcnit in Italiam, pugnavitque
Ariperto, et mor- cum
elJustinianus, filiusejus minor, tenuit regniim
per tui sunt multidepartibusutrisque. Sedquamvis in
annos dccein. Contra hunc Leo quidam
venit, ap- ipsa pugna nox lincm fecisset, certum est
tamen
prehensumque naso detruncavit, ejiciensque de
re- quod Bawarii fugerunt, et Aripertus cum victoria
gno, ipsc pcrannos tres regnavit, et illum in insu- rediit ad castra. Qui uum noluisset manere in ca-
lam quamdam exiliavit.
Iterum Tyberius hunc Leo- st"is scd iret in Ticinum, fccit desperaiionem po-
nem de regno cxpulit, ipseque regnum
;ii, ln ..
° —».«,««
tcnuit,
* ct .*
pulo suo, 0^
H u»w ouv, adw-rsaiiis ueun
et ouYciodiua dedii auaaciain.
aiuhiciain. Hostquam
Postquam
Uum ,n custodiam
, • , ,

posuit. Post haec Justinianus D vero civitatem intravit et sensit iratum sibi esse
regnum suurn pcr adjutorium Terebelli
regis Bulga populiun pro taii facto, habuil consilium, ut fuge-
nim recepit, et Leonem atque
Tiberium coram po in Franciam, et tulitde palatio aurum
pulo in mcdiocirco decollari quantum
fecit. voluit, ct exivii. Cumque Ticinum Quvium oneralus
His diebus rex Anglisaxonum
nomine Cedoaldus, auro transnatarc voluisset, sufifocatus ab aqua
tquimultas pugnasinsua patria commisit,
ad Chri- mortuus est. Alio die invcntum cst corpus illius
stum conversus est, et tendens et
Bomam, venit ad sepultum cst in aecclesia domini Salvatoris. Post
Chunibertuni rcgem, a quo cum magno
honore 9 mortem Asprandus Longobardorum
susceptus, ivil regnum
Romam, et a bcato Sergio papa ba- tenuit, dummodo
tres menses regnavit, vir
el s
Ptizatus, Petrus nominatus est, et cum adhuc per
in omnia bonuset cujus sapientiae paaci homines assi-
aUjKS esset mortuus
> est, ct in aecclesia sancti Petri miiari possunt. Videntes autem Longobardi
si
pultus. quod
Aspraudu.s moreretur, fecerunt sibi regem filium
Hoc etiam temporc fuit in regno Francorum vir ejus Liutprandum, palrc adlme vivcntc.
Patrol. CLI\".
26
811 KKKEHARDl URAUGFNSIS 812

Phylippicus autem Justinianum imperatorem oe- A Barcetum.; itemque in Alonna villa propria mona-
..." -4 ..: f. ...:i :.. „,.,. ........t;
i * nr ,.,.;: „,„.,1,,.,;,,
., ,t

cidit, regnumque ejus per annumctsex meuses

. .

te- sterium fecit in honore sancti Anastasii martyris.

nuit; surrexil e i contra eum ^nastasius, qui ct Similiter fecit ajcclesiam domini Salvatorisin pala-

Arlhemius dictus est, et ej( cil eum de regno ocu- tio suo, et ordinavit ibi sacerdotes et cloricos, qui
Anastasius autem cum cottidie divina offlcia ibi celebrarent, quod nun-
losqu ejus erumpere
'
feeit.

mitteret naves in Alexandria contra Sarracenos,

i
quain alii reges ante ipsum halmerunt. Postquani

divertentes milites Constantinopolim exquisierunt vero regnavit per annos 31 ct menses 7, mortuus
Theodosium, orthodoxum virum, et invitum per est, sepultnsqne est in secclesia sancti Adriani inar-

violentiam posuerunt Exiens autem

in regnum. tyris, nbi ct patcr ejus sepultus cst. Fuit autem

idem Theodosiusde Constantinopoli in Niceam, pu- sapicnsct fortis, amator pacis, culpantibus miseri-
cors, castus, orationibus et vigiliis deditus, in ele-
gnavit contra Anastasium, et vicit eum, tulitque ab
eo Bacramentum, el eum elericum Beri jussit, ct mosinis largus; litteras non novit, sed tamen sic

postea presbiterum ordinari fecit. Mortuo au ,cm f

sapiens fuit, ut phylosophis assiinulandus sit.
Thcodosio post annuin unum, Leo factus est impe- Hucusque de Longobardorum gentis origine ejus-
rator. que in Italiam in.^ressione regumque ejus sueces-
Apml regnum Francorum illo in tempore Pippi- sione strictim descripsisse, imperatorum quoquc
g
nus regnavit, qui fuit nimium audax semperque Romanorum interim regnantium nomina et tem-
al> hostibus victoriam habuit. Hic habuit filios, sed pora brcviter tctigissc sufflciat, nunc ad cepl»'
extilit, qui post cum rcgnnm seriei digestionem, unde paululum digressi sumuB,
cx cis Karolus optimus
accepit. descriptio redeat.

Circa haec tempora compunctus divino amore Pa- (H. m.) Justinus imperator Tyberium comitem

tronax de Brixia venit Romam, et per exbortatio- excubitorum sibi filium facicns, cesarem appcllavit
neni lo:;3
beati Crcgorii, tnnc lcmporis papm, vcnit et eonsessorem suum constituit. Erat imperator pe-

in Cassinum castrum, coapitque ibi habitare cum dibus cger, et per boc magis in lcctulo jacuit. Post
simplicibus hominibus, qni tunc ibi residebant. Qui haec infirmatus, sed post paululum a languore di-

dcinde eundem venerabilem virum Petronacem fe- missus, convocavit tam Euticium pontificem et^se-

cerunt sibi seniorem. Cceperunt autem statim ad natum, quam omnes sacerdotes et cives, et adducto
cum concurrere multi viri nobiles, etadjuvante di- caesare Tybcrio, palam omnibus appellavit eum im-

vina gratia, pro meritis beati patris Benedicti, re- peratorem, his sermonibus usus Ecce Deus bene- :

paravit priora babitacula, vivensque cum omnibus fecit tibi, hunc habitum Deus tibi dedit, non ego.

sanctas icyuuo
jugo SailCUC secundum ordinem
lvguhe sccimuiuu uiuuicin ijooi/j
beati Honora illnm,
XJ.VIWIW w.wi,v, ut tu quoque
«,« viv ^ "-^a ""'' honoreris ab illo;
.„„.„.. „. .„ ~- „-„-, ho-
sub
SUI) JUgO
Benedieti, sanctum illud monasterium ad bonum G nora matrem tuam, qua aliquando tibi domina
•!• -j +"*.A4-. ,.-««/„' ^„,«,7 A «; ^flf^ /if/t^^A MtiiMP
fuit; nosti, quad primum fueris ejus servus, nun
• tj p 1 n /li/ttt* o/>/i*/nvfG
pcrduxerat stalum. Huic vcnerabili viro multa fecit

adjutoria dilectus Deo Zacbarias papa, dans ei li- autem gratuleris in sanguinibus, nev
Jilius. Ne
communir.es homicidio, ne malumpro malo reddas
1,

bros sanctoc scripturae et alia qu.c ad utiiitatem mo-

nasterii pertinent, insuper et regulam, quam beatus ne iu malo inimicicice michi similis ejflciaris; non
pater Benedictus manibus suis scripsit. Ab illo au- elevette habitus hic quemadmodum me; sic attende
omnibus sicut tibi; scito quis fueris, ne superbias,
tem tempore, exquo locus ille destructus cst, us-
qucad dictum abbatcm Petronaccm, complcti
jain etnonpeccabis. Omnes isti filii tui sunt et servi, Aos
fuerunt centum et decem anni. cum videas, omnes qui sunirei publicce vides. Haec
fn Francia, mortuo Pippino, filius ejus Karolus, cum dixisset, et facta oratione a patriarcha, cum
quamvis pcr multas pugnas, tulit principalum de dixissent omnes Amen, cccidit csesar ad pedes im
:

potestatc Liutprandus rex

Reginfridi. Inter haec pcratoris, et dixit ei Si vis, sum; si vis, non suni.
:

audiens quod Sarraceni depredarentur Sardiniam, Et imperator ait : Deus, quifecit ccelum et terram
dedit magnum precium, ct misit in Sardiniam, fe- ipse omnia qua dicere oblitus sumin cor tuurnmit-

citque inde adduci ossa sancti Augustini episcopi, tat. Haec cum loqueretur imperator, replebat lacr-

mis totum collegium. Post lnec Justinus anno 11 re

et posuit illa honorifiac in Ticino D
Post haec Karolus rex Francorum misit Pippi- gni sui mortuusest, relicto Tyberio successore.
Anni 10 " Justini.
num filium siium ad Liutprandum rcgcm, ut tonde-
ret capillos ejuset faceret cum sibi cxindc compa- (Chr. W.) Primo autem anno Justini, qui es!
1.

trem; quod ille fecit, puerumque cum donis multis annus dominica3 incarnationis bG5 us Armenii susci ,

ad patrcm rcmisit. piunt tidem.

(H. m.) A. D. 5(37. Sophia augusta, accersiti;
Igitur Liutprandus rex multas sccclesias per loca 3.
108S
diversa conslruxit. Fccit cnim monastcrium bcati notariis, deferri jussit cautiones clebitorum e

Pctri aposioli foris rnuros Ticinensis civitatis, quod brcvcs, et dimisit eis omnia. (Chr. W.) Eoden

dicitur ad Caelum aureum, et sursum in Alpibus in anno Narses patricius Totilam regem occidit Go
propria sua villa fccit monasteriuin, quod dicitur tbosque dispersit.

VARI;E LECTIONES.
ltf55
1053
et p. e. in loco raso l .
10i4
deest 1. 4. post supptet l
 813 CHRONIGA. — CHRONICON UNIVERSALE 814
4. A. D. 868. Longobardi Italiam petentes, de A imperialem per 30 dies jocundaretur cum
suis ad
Pannonia egressi sunt (cl\ P. D.). vindemiam,SophyaJustihianum clam vocavit, eum-
G. A. D. 570. *Longobardi Mediolanum intrave- quein pegnum sublimare quesivit.HocaudiensTy-
runt. berius, festinauter Constantinopolim rediit,
appre-
* DIE.etin flne anni S l'i — 1056
addunt : San- hensamquc Sophyam, omnibus suisrebuseam
spo-
ctus Vedaslus obiit. cf. Sigeb. liavit,
dimittens ei tantum uhde viveret, et tollens
7. A. D. ,771*. omnes pueros ejus, dc suis fidelibus posuit
qui ci
* D? E. 4— 11 addunt
Gfe'goriu'8 Turonensis : servirent, precipiens ut nullus ex bis qui
ei antea
episcopus in 10i" Gallia claret. c,f. Sigeb.
serviebaht ad eam accederet. /ustinianum
veroso-
(Chr. W.) A.D.y7;i. Justinus imperator obiit.
11. lis verbis corripiens, in tantum
eum postea dilexit,
Quidam scribunt (P. D. ni, 11), quod in heresim Pe- utfiliam suam filio ejus promitteret rurstimquefilio
lagianam inciderit, et ideo justo Dei judicio sensu sua filiam ejus expeleret; sednescio
quo de re hoc
perdilo, cum amentia vitam finiverit. adeffeetum non pervenit*. (P. D. /. l ) Ui c itaque
Anni Tyberii. quia multas elemosinas coltidie fecit,multum ei
m.) Anno dominicae incarnalionis K76°, Urbfs
(II.
Deusaufum demonstravit. (II. m.) Quadam itaque
verocondita3millesimo327°,TybcriusConstantinus, diedeambulansperpalatium, viditin pavimento pe-
gencreThrax, 5«° loco ab Augusto imperium acci- B tram, in qua sculptum erat sancta? crucis
signum.
piens, coronatus est ab Euticio patriarcha, regna- Et ait Cruce Domini frontes et pectora
:
uosL a si-
vitque annis 7. Qui mittens adduxit uxorem suam gnare debem us,eteccesubpedibus nostris eam ca lca-
Anastasiam, et coronavit cam. Quae cum coronare- mus,ci\wss\i eamauferri. Quse cum levaretuf,
in-
tur, clamabant partes
Anastasia, tuvincas.Salva, :
vencrunt aliam simili modo signatam. Cumque
et
Domine,qiwsjussisliimperarc.HoczmUc\-\s Sophya, hane sublevarijussisset, apparuit tercia. Ilanc quo-
uxor Justini, animo perculsa est; nesciebat enim quecum levassent, iuvenerunt plusquammille cen-
quod haborct uxorem, volebatque ipsa nubere Ty- tenaria auri. Quo sublato, muitum pauperibus lar-
berio et permanere augusta. Quidahl vcro diccbant
gitus est ex eo.
quod, vivcnte Justino, adamicata fuerit Tyberio, et
Narses quoque patriciusmagnam domum
habuit,
ipsa persuaserit Justino, ut euih cassarcm faceret
in qua cisternam faciehs, multum aurum et
argcn-
(cf. P. D. iii, 2). Qui cum
adhuc vivente Justino tum ca recondit, oecidcns omnes
in
preesset palatio, et ut verechristiarius
huju/rei
the-aurum conscios preter senem unum, a quo
multum, quem Justinus male congregavit pejusque juramentum
exigens, omnia ei commendavit. Mortuo
in ferreis archis reposuit, pauperibus distribiieret,
autem
* ' Narsete,
"" 1TOTO ) yicuiuuus
predietus senex an
ad Tyberium
ivjjeriuii" venit, et d
c , ;
jSophya augusta frequentius cum incrcpavit, di- C eadem pecuniaeiindicavit. Quieavisus misitpueros
Quod egoper multos annos congregavi, tu in
cens :
suos cum eo, qui aperientes cisternam, taritam
\modico tempore expendis. Cui ille ait Confldo in :
pecuniam invenerunt, ut per multos dies vix po-
Domino, quiapecunianondeeritfisco regali,tantum
| tuisset deportari. Quam morc suo pene omnem
pauperes clemosinas accipiant, etcapiivi rediman-
paupcribus erogavit. Tlic, cum temporibus
tnr.lWo, cumimperialem coronamaccepturus Bene-
esset, dicti papas.
vastanlibus omnia Longohardis, lloma
|eumquejuxtaconsuetudineminspectaculodrci,"ubi fame laboraret, multa milia modiorum
reges coronari solebant, populus exspeetaret, qui- frumenti
navibus ab .-Egypto dirigehs, eam
dam advcrsarii insidias ei paraverunt, et Justinia- misericordiaj
studio rclevavit.
num, ncpotem Justini, in imperium sublimare vo- Tercib hujus anrio rex
Persarum eongrcgavit
luerunt. llle autem prius loca sancta perambulavit,
exercitumcopiosum contraeum, sed missus
postea vocans ad se pontificem urbis Euticium, ab eo
cum exercitus duce Mauricio Persas
consulibuset prefectis ceterisque honoratis pala-
vioit, reversusque
Mauricius eum victoria, honorifice a Tyberio est
tiuniinf,ravit,ctinduenssepurpuracoronamquesibi
susceptus,dalaquesibifiIiaimperatorisConstantina
imponens, sedit supcr sedem imperialem, et cum
gencrejus est eflectus. Similiter et
magnis laudibus in gloria regnicst confirmatus. Germanopre-
(II. n toriTunxit Olnm'3'rh!,.
luiijuiixu liuam
m
».)
\ p.
Quod videntcs
, ., ,
,
cjns adversarii,
.

magna confu-
v
.
i-J suani li ai o, utrumtine 1rjpcnrom
'
UI " °"
crearis.
sione suntcooperti. Justinianus vcro post paucos
(P. D.
III, i3.) Ad biinc Tyberium Helpericus
licsveniens, projecit se ad pcdes cjus, ct ut gra-
rexFrancorummissos suosdirexit, et multa
iam ejus habcret, quindecim centenaria dona
auri dedit accepit, etaureostaIes,quorumunussolidus libram
pi. Ille, ut semper fuit patiens, suscepit eum bene pensavit, et habebant ex una parte
ussitque eum in palatio semper manere. Sophya figuram impera-
toris et per gyrum seript.im Tyoerii ConstanUni
.•

[uoque,immemor promissionis quamaiiquando i'.-

perpetni Augusti, ex altcra parte currum,
'crat Tyberio, temptavit
ei fraudem ingercrc. Ex-
et homi-
nemsuper eumqui minabat illum, et ibierat cir-
'Unteenim illo ad villam, ut juxta consuetudinem
cumscriptum Qlona RomanorUm.
:

VARL#: LECTTONES.
laB8
desunt tamen 9«. »" j n g. desunt 4- 1 1.
 .

815 EKKK i I AI < f >l UR AUGIENSIS 816

His temporibus beatus Gregorius, tunc archidia- A rit, et imperatoremgladiomorituruuioninibuspro-
eonus, cum fuissel ;i I
1
' 1 igio papa Constantinopolim nuneiavit. (Joan. Yita Greg., ix, 3, et H.m.) Quoil
missus,rogantibus fratribus secum corai Lorantibus, Mauriciusutaudivit, a tyrannide Gregorioinferenda
maximequcLeandro Hispanicnsiepiscopo, quietiam seinet eontiiniit, et reversus in sc cogitavit, qu id

lunc temporis illuc missus fuerat, moralia Job Deum omnibus secundum
lateat nichil, sed reddat
scripsit, et Eutliicium ejusdem urbis episcopum, opera eorum, recognoscens etiam excessum, quem
presente Tyberio augusto, in fide resurrectionis in captivatione multorum fecerat — niulta enim
errasse convicit (cf. Vitam Greg. et Bedam). bella in diversis mundi partibus per diversos dui
(P. R. III, 15.) Tyberius autem cum regnaict suos exercuerat — cxpedire sibi judicavit, in hac
annis 7, et ihfirmatus propinquam mortem sibi vita reciperepro peccato, et non in lutura, compo-
sentiret, cum consilio Sophyae augnstag Mauricium sitasque scriptopreees eidem Gregorio et ad omues
generum suum, genere Capadocum, ad imperium patriarchales sedes et ad omnes civitateset m
elegit, eiquc
principatum dedit, dicens: Inmente steria civitatum sive solitudinum cum cereis et
habe, utrectitudinem etjusticiamsemper ames. Hoc tbimiamatibus et pecuniis transmisit, et ut pro
postquain dixit, dc bac luce migravit. Quem omnes pcceatis suis intercederent snpplicavit, hoc pol.i.ssi-

populi multum planxerunt pro bdnitate ejus. Fuit g mum deprecans, ul hic et non infuturo quasmeruit
enim sumraae bonitatis, ad elemosinas promptus, in reciperet. Cumque hoc et ipse vehcmcntiuspci' tem-
judiciis justus, in discretione cautissimus, nullum pora mnlta lacrimis postularet, quadam nocte dor-
despiciebat, sed omnes cum bona voluntate susci- miens, vidit in visu apud asneam palatii portam sc
piebat, ct quia dilexerat omnes, ab omnibus di- coram populo multo imagini domini Salvatoris as-
lectus est. sistere, et vocem terribilem ex eadem imagine so
1088
Anni Tyberii. audirc, dicentem Date Mauricium. Et tenenteseum
:

Cujus anno primo thesaurus magnus sub pavi- judici&rum ministri, posuerunt eum apud purpu-
mento palatii ct in domo Narsetis patricii inventus reum umbilicuin qui illic erat. Cui eadem vox ca-
est, ut supra dictum est. raeteris ait Ubi visreddam tibimata qua fecisti.
:

1. A. I). 577. MenedicUis papa 04us sedit an- liic an inficturo seculol At ille respondit Amator :

*
nis 4. hominum, domine etjudexjuste, hic michi potius
* D. ? E. addunt : Ab hoc Gregorius — ordina- quaminfuturo retribue; et jussit divina vox tradi
tus. 4—11. acldunt: Ab hoe Gregorius ad
Mauricium et Constantinain uxorem ejus et filios
predicandum Anglis missus est. exSigeb.
a. 575. et omnem eognationem ipsius Focae militi. Evigi-

3. (cf. G. Fr.) A. D. 578. Sigiberlus, filius Lo- lans ergo Mauricius voeavit eum qui ante se 105< -

tharii, interleetus est anno rcgni sui 14. C dormiebat, misitque 10C °et vocavit ad se Phylippi-
0. A. D. 581. Pelagius papa GS US sedit annos 10, cum generum suum, quem dudum susspicabatui
meuses 2. velle sibi regnumsubripere. At illepro susspicione
7. (Chr. W.) A. D. 58-2. Tybciius Constantinus predicta se perdendum eonjiciens, advocata3 ad st
obiit. Gordiie uxori suae, tanquam ultra se non visurae
(H. m.) Anno domihicse incarnationis 583°, ab vale dixit,sacramentoque communionis accepto,ad
Urbe condita millcsimo 334°, Mauricius, genere palatiumvenit,etcubiculumimperatorisingrediens.
Capadocus, 5(i° ioco ab Augusto, primus ex genere ad pedes ejus procidit. Cui assurgens imperator,ad
Grecorum, adeptusest imperium, regnavitque an- pedes ejus nichilominus corruit, dicens Ignosct :

nis -21. Hic secundo imperii sui anno consul appel- michi,deprecor, propter Deum, quia peccavi in te,
latus est. ct multos thesaurosUrbidonavit. Provcxit nuncenim certissimenovi, quod nichiljoeccaveris '<

autem Phylippicum quendam pretore.n Orientis, me. Siquem reroscias inagminibus nostris,qtn
cui et filiam suam Gordiam uxorem dedit, quem soleatFocasnominari, dicito michi. Et Philippicu-
tamen posteaquasiregni usurpatoremsusspieiosuin diusecumrecogitans, dixit: Unumsicvocatumscio,
babuit. (Vita Greg.) Hujus temporibus ipso anni- quinuperab exercituprocuratorpositus, tuo contra-
tente, bcatus Grcgorius ad gradum Romani ponlifi- D dicebatimperio. Cum autem imperator quereret de
catus provectus est, cujus lilium idem Gregorius ejus qualitate, Philippicus ait Estquidem juvenis
:

antea dc baptismale suscepit; postea tamen idem ettemerarius,attamentimidus. Tunc Mauricius ait
MauriciusGregorio papa3 infestissimus erat. Magna? Si est timidus, profeclo ct homicida; et narravit
quippe avariciae et rapaeitati deditus eral, pro qua Philippico somnium quod vidit. Porro nocte illa
re Gregorius quantum potuit eum corripiebat. Et visa cst stella quao dicitur cometa. In crastinun
quia impcratorem non verebatur, adexercendam in vero venit Magistrianus, quem miit ad heremitas.
eum tyrannidem prodirc nitebatur. (H. m.) Scd ferens ab eis hujusmodi responsum Deus, recepti :

eodem anno, qui fuit imperii sui 19 us , vir quidain poenitentiatua, salxabit animamtuam, etcumtotc
monachico indutushabitu, spatam dextera tenens, dcmotrr
numero sanctorum te constituet; ab im
in
a foro usque ad aeneam gladiatoris statuam discur- periovero cwmignominia etdiscrimine discedes. Hh
VARWE LECTIONES.
V58 deestl. 1059
post ad/ilt 1060
t misit corr. misitque 1.
 817 GHRONIGA. — CHRONICON UNIVERSALE. 818
auditis, Mauricius glorificavit Deum magnifice, et A ctoribus Augustino, Mellito, Johanne
aliisauc nlu-
pasnitentiam quidem tenuit, sed avariciae malum ribus,Anglos ad Christum convertit.Tunica
Domini,
adeonon rcliquit, utexercitumin periculosfslocis superquam milites sortem miserunt, in Zaphath
hiemareet victuin ab extraneis juberet cumperi- proculab Hierusaleminarca marmorea reperitur,
culo quererc, nc videlicet alimenta publica deberet quam Gregorius Anfhiocenusepiscopus et Thomas
eis ministrare. Quod audiens exercitus, in sedi- Hierosolimitanus et Johannes Constantinopolitanus
cionem convertitur, cxaltatumque super clypeum cuin aliismultis episcopis, facto
triduano jejuuio,
Focam centurionem acclamavit exarchum. Com- ordinc pedestriHierosolimamin ipsa
archa perdu-
nioto nutcm gpavi tumultu Constantinopoli, Mauri- centes, in aecclesia, ubi cpux DDmini
adoratur, po-
mutata vcste cum uxoreet filiis noctudromo- sucrunt. Mauricius poenas scelerum suorum,
ut
nciii conscendit, ct fugiens apud Sanctum Antomon ipse oravit, in hac vita persolvens, aFoca turpiter
vcnit. At Foca cumexercitu in septimum veniens,
>
decollatur.
imperator effieilup a quo Mauricius cum uxore ac
;
Anni Foca).
llliis penesCalccdonem missus decollatur. Verum
Mauriciuspaticnter infelicitatem sustinuit, l. Anno dominicae incarnationis 604°, Urbis au-
Deum
in omnibus invocans,et crcbro
pronuncians : Jus- g
iem ™
mnsB nmillesimo 355°. Focas quidam,Prisci,
tem conditaB
Dnmi/np p.f.
e.s. Domine, iw/imi judicium u,„^
ni,M*,'nn, tuum. ut aiunt (I». F). iv, 27), patricii quondam stpator,
tuses,
fius etrectum *:...,*
Aiunt
autemquidam, quod co occiso lac cum sanguine post ad militiam provei tus, deinde a populo pro-

ita utomnes inspicientes dire

|fluxerit,
curator factus, ad ultinuim vero, vivcnte adhuc
lamentaren-
inr. Mauricio imperatore, ab exercitu
ad imperium
Sicergoimpepatoretiamnaturaelegibuscelsior
electus, 57° loeo ab Augusto, imperium invasit, et
factiiSjVitamcommutavit.Porroexillo tempore non
defuerunt Romano imperio variae ac ingentes octo 1063 annis regnavit, liabens uxorcm Lcontiam

erumna;. nomirie. (Beda.) Hujus anno 2° beatus papa Grego-

i.(Chr.W.). A. D. rius migravit ad Dominum, ct Sabinianus pro

.186. Levigildus rex Wisigotha- eo
niin eligitup ad pontificatum post quem Bonifacius,
ArriamisIIerminigildumfilium suumob fidem ;

cujus rogatu Focas sedem Romaiuc ct

constituit
catholicam, quam
Leandroepiscopo percepit, in
a

ancta dominicapascluesecuri fecitoccidi. (Beda.) apostolicae aecclesiae caput esseomnium aeeelesia-

Uilpcricus, filius Lotharii, unus ex quatuor, obiit, pum antea Constanlinopolitana accclesia se
;
iiani

nnno 24°rcgni sui scribebat primam omnium. Post quem alius Boni-
(y\\ (J. Fr.).
A. D. 383. Lotharius, IFilpcrici filius, facius, qui fuit a beato Gregorio quartus cujtts
6.
rcgnare ;

ocpit. item pogatuidem Focasjussit 10<u in veteri fano,

0. \. D. 591.Gregorius primus papa66 us ordina-
G quod pantheon vocabatur, ablatis idolatriae sordi-
ur, sedensquc annis 13, bus, aecclesiambeatae semper virginis Mariae et
mens. 6, diebus 10, mi-
jravit 4 Idus Mart.anno secundoFocse imperatoris. omnium martyrum fieri, ut ubi quondam omnium
13. (Chr. W. -Ueda.) A. D. 593.* Gregorius nondeopumsed daeraonum cultus agebatur, ibi
_ pon-
,ifex synodum cpiscoporum 24 congpegans apud deinceps omnium sanctorum memoria coleretur,
Sanctum Pctrum,dc nccessariisascclesiae decernit. Hujtfs tempore Cosdroe rexPersarum adversuspu-
* D ? E. addunt: In Italia - Pelagium. Gre-
l: •iin rem bellagravissima gcrens, multasRoma-
gonuslevita septiformem obhoc letaniam norum provincias et ipsam Ilici-osolimam abstulit,
jnstituit, et paulo
papa efficitur. Ilic
post et l068 deatruens aecclosias ac sancta prophanans,
inter —
pecitari. ex Siqeb. a. 891. 892. et inter ornamenta locorum vel sanctorum vcl com-
pergunt : Hic etiam synodum, etc.
nuiiiiiini quaeabstulit etiam vexillumdominicaecru-
14. A. U. 893. Grcgorius misit Augustinum
pre- cis abduxit. (H. m.) Focas autem cum homicidia
licarc 1061 Anglis.
ceteraque mala multa fecisset in populo, Priscus
18. A. D. 897. Guntrammus rex, filius Lothapij,
patricius, gener ipsius, dolens, ppo his, sciipsit
anno regni33°,habcns 1062 filios duos Theo-
biit,
Heraclio patricioei pretori Africae, ut filium suuni
ebertum etThcodcricum (cf. G. Fr.).
D Heraclium mitteret, quatinus contra Focam tyran-
17.A.D. 899. Hildibertus, filius Sigiberti cuui
num veniret. Qui venieirs cum exercitu, pugnavit
egnaret annis 20, obiit.
* cumeo, etvitit cum; vulgus autem apprehensum
13. A. D. 600.
interfecit el igne apudTaurum cremavit.
D?E. 5— II. nddunt : Sanctus Goar vc-
-lAChr. W.) A. I). 605. Sanctus GregoTius
niens ex Aquilania, claret iu Gallia. ex papa
Sigeb. migravit ad Dominum.
19. A. I). 601.* 3. A. D. 608. Sabinianus papa 67 us sedit annum
*D?E. addunt: Contcntio— mortc obiit. ev unum, menses 5.
Sigeb
n.(Chr. w.) \. D. 603. Gregorfus missis
* D? E. addunt Libros Gregorii: — testimo-
do- nio, ex Sigeb.

VARI.E LECTIONES.
i
d Ca dum 1,alK i,s - Theodericum desvnt E "**in ioco raso 100
Lr
m. nt
ut r®il
i. il
ct — ? /• .r-
abstulit desunt it>.
| ;
II.
I. 1. '
add. sed
819 EKKEHARDI URAUGIENSIS 820

i. A. D. 607. Bonifacius pnpa 68 us scdit annum A qno tercio per inLcrvalla lcmporis, verberalus, ad
linuno, menses 8. fChr. W) Quo roganLc, Focas extremum una manu pertres horas suspcnsus,sic-
fecit Romam matrein aecclesiarum. que decpllatus,nobile martyrium cumaliis70pere-
6. A. D. GOO. Bonifacius papa fil) sedit an- us git. Mox tunica ejus indutus quidam demoniacus,

nos fi, menses 8. Cujus rogatu Focas pantheon curatus est. fnterea superveniens cumcxercitu IIc-
raclius princeps, supcratis Persis, ehristianosqui
dcdit aecclesise.
erant captivali reduxit gaudentcs. Reliquimautem
7. A. I). 610.*
* D? E. addu.nt : Alcxandriae — cleymonis, id
benti Anastasii marlyris primum monasterio suo,

cst elemosinarii, mcruit. ex Sigeu. deinde Bomam advectae, venorantur in monasterio

8. A. D. 611. Focas occidifur. beati Pauli apostoli,quod dicitur Ad AquasSalv
Anni Heraclii. (JI. m.) Anno impi rii Ueraclii lb'° Arabum, quiet

1. (H. m.) Anno dominieao incarnationis 61 '2% Sarraeenidicuntur,Muhammad princepshabebatur.

(Jrbisautem conditae millesimo 363°. Heraclius, Hio erat pseudopropbeta, sod apud illos magnus
58°loco a!) Augusto, accepit imperium,oecisoFoca, estimabatur, ita ut eciam in principioadventusejus

regnavitque annis 27. Ilic coronatus est a Sergio estimarent, hunc esscillumqui abeisexspectatur,
patriarcha in oratorio sancti Stephani quod est in , Chrislus. Krat autem oriundus ex stirpe Ismahelis,

palatio cum 'esponsata sibi Eudoxia, simulque filii Abrahas. Cum autcm inops ct orphanus essel
acccperunt nupLiarum coronas, et una eademque idem Mubammad, visum est, sibi ad quandam mu-
die Heraclius et imperater et sponsus ostenditur. lierem locupletem et cognatam suam nomine Ca-
Sequcnti anno naseitur imperatori filiusdeEudoxia, digam introire mercenarius, ad negociandumcum
Heraclius minor, qui et Constanlinus novusdictus camelis ejusapud yEgyptumetPalestinam, sicut in
est et mortua est augusta eodem anno. Dcindo
;
illis locis mos erat. Paulatimautem fiducia penes

anno scqucnti duxit Heraclius inceste Martinam ipsam mulierem pcrcepta, quse vidua erat, accepit
ncptem suam, sororis sua3 filiam, quae coronata est eam uxorem, et habuit camelor. illius omnemque
in augustam a Sergio patriarcha heretico. De qua substantiam. Cumque venirct in Palcstinam,con-
suscepit filium Ileraclonam. versabalur cumJudaais ct christianis, capicbatque
Anno imperii sui octavo Heraclius misit in Per- quasdamscripturasabeis Porrohabebatpassionem
10G5
sidcm legatos ad Cosdroen, postulans pacem. Qui epylemsite, id esL morbum caducum. . Quocom-
sprevit eos, dicens Nonparcamrobis, doneccru-: perto,uxorejusvaldecontristabalur,utpotenobilis,
cifixum, qnem Deum esse fatemini, abnegetis, et quod hujusmodi viro copularel, egeno scilicetet
sc
sotemadoretis. Seqnenti anno Chaianus rex Avarum ,
epylemtico. Procurabat veroilleplacareipsam,tali-
direxit aciem contra Thracem sed missis ab Hera- ^ terdicens. YisionemqiiandamangeUGalrieliscon-
clio legatis, fecit cum eo pacem. templor, cthautferens hujus asspectum, mentedefi
Duodccimo autem imperii sui anno, contracta cio etcado. Ipsa vero cum haberet altcrum quendan
omni militia sua, movit cxercitum in Persidem, talem amicum suum, propter inficlelitatem suam ib
multaque praolia cum diversis ducihus committens, exulantem, inducavit cionmia vcrba virisui et no
per sex annos PersiJem devastavit et vicit, ccciso- men angeli.At ille volenseamreddcre certam,dixi
quc anno Constantinopolira,
Chosdroe, scptimo ei: Veritatem locutusest; isieenim angelusmitiitm
ablato a Pcrside vivifico crucis ligno, rediit, mox- ad omnes prophetas. Ipsa ergo prima susceptis ver
que sequcnti vernali tempore Hierosolimam LeLcn- bis ejuscredidit ei, cL predieavii aliis mulieribu!
dit, preciosum illuc lignum reportans, adgratiarum contribulibus suis, prophetam eum esse ; ettalite
*
•)eo acliones refcrendas. ex feminis fama vcnit ad viros, primo acl llebuber
*D? E. adclunt : Desiderius — martvrizatur, ex quem etsuccessorem dimisit, et tenuit partem he
Sigeb. a. 612. resis cjus ct hcredis. Docuit autemauditoressuos
CBeda.) Hujus temporibus Anastasius Pcrsa mo- quod qui occidit inimicum,veloccidilur ab inimico
nachus nobile pro ChrisLo martyrium passus cst. D paradysum ingreditur ;paradysumverocarnaliseib
Hic natus in Perside, magicas a patre pucr didicit ac polus e' commixtionis mulicrum perhibebat ca
artcs ; si d ubi a captivis christianis Christi nomen pacem, fluvium quoque vini et melliset lactis ib
acceperat,in eum mox animo lotoconversus,re)icta esse et affluentem voluptatemmultaquealialuxuri
Perside, Calcedoniam Bierapolimque Christum que- quaastultisvidebantur delectabi
et stulticia plena,
rcns ac deindc Hierosolimam petiit. Ubi ac;ep!a liaideoquecredibilia.— (Chr. w;)IleracliusaSergi
baptismatis gratia, quarto ab cadem urbe miliario palriarcha et ab Anastasio quodamaliisque hereti
monasteriura abbatis Anastasii intravit. Ibi septem cis circumventus, in Euthicianam incidit heresim
annis r gulariter vivcns, dum Cnesaream Palestina? etmathematicusfactus et astrologusviditimperim
orationis gratia venisset, captus a Persis et multa suum a circumcisisgentibus esse vastandum ;mii
diu vcrbera passus inter carceres et vincula judiee tensque ad Dagobertum rcgem Francorum, omnc
Marzobana, tandem mittitur ad rcgem Chosdroc, a rcgniejusJuda30sbaptizaripetiitetimpetravit,ips<
VARI/E LECTfONES.
1066
cadicum aut cadiuum 1? cadiuum E 1.
821 CHRONIGA. - GHRONIGON UNIVERSALE, 822

que per omncs impcrii sui fincs ct provincias idem A cesimo nono, ab Urbc autem condita millesimo
licri decrevit. Post Iujcc Agareni, qui ct Sarraceni, treccntesimo nonagesimo Constantinus, filius Hc-

ltoiis circumcisa, provincias Ileraclii vastant. Con- raclii ct Eudoxiie, quinquagesimo uono loco ab
Lra quos dum
Heraclius dimicat, 150,000 militum Augusto, suscepit imperiuin. Qui, cum regnaret
ejus Sarraceni interficiunt, et spolia eorum Hera- mensibus quatuor, a noverca sua Martina ct Pyrro
ciio remittunt. Qu;c ille percipere nolens; sed vin- patriarcha vcneno potionatur; illoque extincto,

dictam ab eis querens, portas Caspias, quas Alexan- ipsa cuni tilio suolleraclona dominatur. Unde oinnis
der Magnus Macedo super mare Caspium fecit et scnatus Constantinopolitanus cum omni populo in-

propter multitudinem sevissimarumgentium serari dignationc justa commotus, Heraclonam repulit,

jussit, aperuit, indeque 150,000 auro armata cum linguaque MartinaB et naso Heraclonao absciso, ei-

omnibus univcrsarum provinciarum miiitibus con- sque iu exilium destinatis, Constantem, filium Con-
tra Sarracenos in praelium misit. Cumque in crasti- stantini, nepotem Heraclii, provehunt, ^Beda.) Cy-
nuiu essent prasliaturi, ipsa nocte 52milia de exer- rus Alexandrinusepiseopuset Pyrrus Constantino-
citu Heraelii in castris percussit angelus Dei reliqui ;
politanus et alii multi heresim instaurant. (H. m.)
oum regredientes appropinquassent Hierosolimam, Sed senatus et tota civitas Pyrrum ut impiumcum
vidensileracliussenequaquamresistereposse, me- gHeraclona ac lnatrc sua expulerunt; ct regnante

rore corrcptus cst, faclusque ydropicus, mortuus Constante, Paulus consecratur episcopus, ct ipse
est (H. m.). hereticus. Johannes Bomanus, colle-
autem praosul

2.
10G7
A. !). (513. cto cpiscoporum concilio, omneshujus heresis fau-

2.
1067
A. I). 614.
*
tores anathematizavit. Quo defuncto, Theodorus
*5 — 11. addunt : Sanctus Columbanus a pro co papa consecratur. Pyrrus vero tendens in
Theoderico rege instinctu Brunihildis aviae Africam, Maximi religiosissimi illo tempore abhatis
expellitur. ex Sigel. sanctorumque pontificum illic consistentium prc-
3. (Chr. W.) A. D. 615. Anastasius Persa mona- sentatur asspectibus. Qui hunc redargutum ac per-
chus factus ost. suasum ad papamTheodorumRomam miserunt;sed
4. A. D. 616. Deusdcdit papa 70 us sedit annos ille ficta, ut post apparuit, pnenitentia ortodoxiae
scptein. * 10G9
lihello pap;e tradito, ab eo receptus csl. Mox
* I)? E. adduut : Lupus — dcscendit. cx Sigeo. autem ut a Roma descendit Ravcnnamque pervenit,
6. A. D. 61S. Eduinus rex efflcitur Anglorum. quasi canis ad vomitum suum rediit. Quo cOmperto
11. A. D. 622. Anastasius passus est. papa, convocatis cunctis sacerdotibus et clero in
12. A. D. 623. Bonifaciuspapa 71 us sedit annos 5. apostolorum, condcmpnaviteum
secclesia principis
^
*
16. A. D. 627. G sub yinculoanathematis.
*4 —
11. addunt : Isydorus Hispalensis do- Johannes papa 74 " sedit annos 2, menses 0, 1

ctor 1068 claret. D? E. addunt a. 628 I. H. :

dies 18.
doctrina claret. ex Siged.
Anni Heracloiue.
17. (Beda.) A. D. 6?8. Honorius papa 72 us sedit 107 ° * 1071
1. A. D. 040. Heracleonas , filius Hera-
annos 10, menses undecim, dies Eduinus rex 17.
clii, oceiso pcr vcnenum fratre suo Constantino,
Anglorum baptizatur a Paulino episcopo aino regn'
regnum invasit, et cum matre sua Martina regnavit
sui l,advcntus autem Anglorum in Britanniam 180-
I

annos 2.
(Chr. W.) A. D. 020. Heraclius interfecto Co-
18. * D? E. addunt : Sanctus Arnulfus — ancilla-
sroe rcgc Persarum, crucem dominicam, quam ille tur. ex Sigeo.
abstulit, Constantinopolimrevexit,annoquesequen- Ah inicio aniv 4600.
Hierosolimam cum debita venerationc reduxit. * lim
1i 2. A. D. 641 Heraclonas
. turpiter deicitur
* D? E. addunt : Celebritatem e. c. a. c. ex cum matre.
Sigeb. a. 631. Anni Constantis.
19. A. D. 630. * |. 1. Anno dominicre incarnationis642, abUrbecon-
* 10. (alio atramentn), 11. addnnt : Sanctus dita millesimo 393. Constans, filius Constantini, ne-
1.
d
Gallus cellam suam construxit pos Heraclii, '0° !oco ab Augusto, in regnum cligi-
1073
20. A. D. 631. Lotharius, Hilperici filius, anno tur, dcjccto Heraclona cum matre sua, et regna-
regni sui 44 moritur, relinquens successorem filium vil annis 28. (Beda.) Hoc regnante, ut supra dictum
suum Dagobertum (cf. 67. Fr.). est, inlocum Pyrri heretici consecratur Paulus epi-
27. (H.m.) A. I). 638. Heraclius ydropicus factus scopus, et inse hereticus, qui non tantum doctrina
moritur. — Severinus papa 73 us sedit annum unum, vesana, sicut decessores sui, sed etiam aperta pcrse-
menses duos. cutione catholicos cruciat, apocrisiarios sancta? a:c-
Anni Constantini. clesiao RomanaB, qui ad ejus correclionem missi
l. Annodominicaa incarnationis sexccntesimotri- fucrant, partim carceribus, partim exiliis, partim
VABUE LECTIONES'
tUG7
ila 1.
10G8
doctor yspan. 4. u 69 qure sequunlur
1071
'

— a 642. aliis rrasis in 1. scripta sunt. iW0 XL.

omisso DC. i. Heraclonas corr. Heracleo a§ l. 1072
XU. I. I078 heraoliona corr. utvidetur bera-
clona 1.
 823 EKKEHARDI URAUGIENSIS 824
verberibns afficiens. Altare quoqueeoruin in domo 4. A. D. 648.
Dagobertus rcx filiuin suum Sieri-
Placidia cratum in venerabili oraculo lestru- bertum regnaturum in Austrasia misit Pippino ct
xit, prohibenseos ibidem roi siebrare.*(JBr.w.) snncto Cliunibi rto (cf. G Fr.).
*
Unde Martinus popa, qui Theodoro successit, incen- 6. A. I). 647.
susaMaximo abbate suprad :
cto, ab Africa Romam * D. E. 5 — 11. addmt :Pippinus moritur.
veniente, ci llecta synodo centum et decem episco- Gnmoaldus, filius ejus, pro eo major clomus
efficitur. ex Sigeb.
poruni, Sergium et Pyrrum ac Paulum et Cyrum *
7. A. D. 648.
anathemate dampnavit. (Beda.) Quibus agnitis, Con-
stans, qui ductus erat aPaulo, sicutetavos ejus
* D .'
E. addunt : Sanctus Fnrseus — aggressus,
si
annos quievit. 5
in Galliis posl aliquot 1. — 1

Heraclyusa Sergi ejusdem regiae civitatis episcopo

i,
addunt: Sanctus Furseus in Hibernia claruit.
idoro exarcho, Martinum papam el exSigel.
ximum Constantinopolim fecil adduci, injuriisque (Ohr. W.) A. D. 649. Martinus papa 75 us sedit
8.

affectos Cersi nam fecit exiliari; ul»i beatusMarti- annos 10. Hic, ci lecl 10 cpiscopis, condempna- 1

nus papa defunctus, multis virtutum signis reful- vit Cyrum, Sergium, Pyrrum et Paulum. (H. m.)
get.Constans vero permotus zelo Dei, synodo sacra Pro qua re a Constantc imperatore ab eis seducto
et ipse convocata sub Vitaliano papa nuper ordi- g exiliatus st in Cersonam i

nato, heresim abdieavit; misitque beato Petro 9 A D GM - - -

apostolo evangelia a»»rata, gemmis albis mirc mn-

* D? E.
addunt : Hitta prcfccit. 6 11. ad- — —
gnitudiuis in circuitu ornata. Ipse post aliquot dunt: Pippini relicta, instinctu sancti
Amandi monasterium Nivalis fundavit. ex
annos Romam veniens, obtnlit super altare sancti
Sigcb.
Petri pallium aurotexlile,totoexercitu cum ccrcis 11. A. D. 652. Cinis e celo descendit, et timor
aecclesiam intrante. (H. m.) Voluit autem et regnum
magnus factus est in populo. *
transferre Romam, quia odiosus factus cst Byzan-
*D? E. addunt Pestilentia : — interibant. cx
tiis, eo quod Martinum papam ignominiose tractans Sigeb. a. 654.
*
Maximi sapientissimi viri linguam ma-
exiliavit, et 13. A. I). 654.
numque truncavit, duosque Anastasios discipulos * D? E. addunt : Sarraceni — onerati sunl. ex
ejus tormentiset exiliis tradidit, ct multosortho- Sigeb.
107i
doxorum verberibus ct proscriptionibus et exi- 17. A. D. 658. Martinuspapa apud Cersonam mi-
Iiis dampnavit. Proptcr talia cunctis odiosus
cffe- gravit 4 rdus Nov.
ctus, sex annos fecit in Sicilia. Ibi cum quadam die 18. A. D. 659. Eugcnius papa 76 us sedit annos2,
halneum fuisset ingressus, introivit cum co quidam „
mensesO
m<
Andreas obsecundans illi. Et cum ccepisset sapone 21. A. D. 662. Vitalianus papa 77 us sed't annos
Gallico deliniri, siimens Andreas situlam, dedit eam 9, inenses 6.

in verticem imperatoris, ct statim fugit. Imperator 24. A. D. 665. Dagobertus, filius Lotharii, cum
*
vero cum
tardaret in balnco, insiliunt hi qui foris rcgnasset annis 34 107G
, obiit (cf. G. Fr.).
erant, et reperiunt eum occisum. Quo scpulto, Mi- * I)? E. 4 - 1 1.
lfc77
addunt : Sancta Gerdrudis
tium quendam Armenium fecerunt imperatorem, vi obiit.
25. A. D. 666. Cui 1078
i mtes eum. Erat autera valde decorus et specio-
.
successit Clodoveus, filius
ejus, feujus frater Sigibertus regnnvit in Austrasia.
sus. Filius autem ejus COnstantinus audicns de pa-
tris obftu, cum multo navigio Siciliam mtravit, 28. (Chr. W.) A. D. 669. Constans in balneo oc-
ct *
cisus est.
aggressi s Mitium, interfecit eum cum occisoribus
patris sui, ordinatisque Hesperiis, Constantinopo-
* D? E. addunt : Theodorus a. in A. a Vit. papa
directus, synodo — utilia. Hic etiam scripsit
lim rediit, et Romanis eum Tyberio et Beraclyo fra-
1075
—
culparum. ex Sigcb. a. GG8, 674.
tribus imperavit. Ifujus impcratoris lempore Anni Constantini.
obiit sancta Gerdrudis, filia Pippini principis.
(H. m.) Anno dominicao incarnationis 670, Urbis
Tlieod >rus papa 74us scdit annis scptem. **
. condita>inillesiino421.Constantinus, filius Constan-
J).'E. addunt Constans ab ipso Paulo i) n.
**
deceptus
D? E.
-
addunt
sit
:

:
inip.
Christus. ex Sigcl a
Dagoberlus - indulget
m
cx
,-.*

:
S
'

IIoi acll ° el
'
i^„
l
° °
T >' beri °
cura venirent aliqui orien- :
-u
abAu ^ usto regnavitcum fratnbus
i »
suu
.

se(1
'
•, < .

Sigeb. talium partiuni et dicerenl Si in Trinitatemcrcdc- :

2. A. I). G43. mus, trcs etiam coronemus, turbatus est Constanli-

nus, qui solus eral coronatus, et per Thcodorum
' I)? E. addunt: Oswaldus r. N., filiusEdilfridi
regis, a P. r. peremptus, rex martvr mi-
ct
patricium convocans majores natu ex eis quasi in

grat ad Dominum. 4—11 addunt: Osvvaldus colloquium et consilium, ut lieret voluntas eoruni,
rcx interiicilur. exSigeb. in pa tibulum cos suspendit quod videntes ceteri l'u- ;

VAUVE LECTIONES.
Orthodo ^ um1 IIu J' iS ~ priocipis in margine cadem manu scripta 1. 9 C
u»!6
1IJ l*z "T"
34 successit ei Clodoveus
'
^ 1077 — desunt 10. II. D. E.
Austrasia 9°. desunt tamen 9C 1078
Dagoberto 5. Cui . frater a
668 lcgvntvr 4. (cf. n. i.), desunt 11.
 825 GHRONICA. — CHRONIGON UNIVERSALE 826
gerunt; ipsevero regnavitcum filiosuoTyberioan- A nunciana secylo postea factus est Metensium epi-
nisl7. (Bkda.) IIujus temporihus Agatho pontifex scopu8,cujusnliusAasgisus qui de nomine Anchisas
Romaria; aecclesiae 1079 legatossuos proammonitione Trojani creditur appellatus, sub nomine majoris
sanctoruni Dei aacclesiarum in urbem regiam misit, domus principatum in regno Francorura postea t>'-
inquibuserat Johannes, Romanse ascclesias tune ar- nuit.
1
chidiaconus 109 sed non longe post episcopus. Qui
, llorum locoDlE. habent: II. e. t. apud Gal-
benignissimesusceptia reverentissimo catholiese fi- lias in Francia filius sancti Arnulfi sub. n.
doi defensore Constantinojussi sunt, remissis dis"
m. d. principabatur Ansgisus, qui— appel-
latus. Hunc postea Gundwinus peremit,
putalionibus phylosophicis, pacifico colloquio de quem provexerat. Hujus(vidua svperscr.
fidc veraperquirere, datiseisde bibliotecaConstan- E L)relicta Begga, filia scilicetPippiniprin-
tinopolitana cunctisantiquorumpatrum libris quos cipis olim Austrasiorum, soror Grimoaldi
petebant, collecta universali synodo 180 episcopo- et sanctaa Gerlhrudis, se et sua fundat" —
ex Sigeb. a. 685. 086.
rum, sivc ut quidam
m.) habent 289J p libri (H. 1083
Histemporibus sanctus Lantpertus in Trejc-
denteGeorgio patriarcha Constantinopolitano et
ctensi epyscopatu successit sanctoTheodardo, sub
Machario Antiocheno, qui renovabant here
Hilderico 108* rege Austrasiro. (Bkda.i Eisdem —
istiEdildru-
alteri viro
conjunx data,
postquam 12 annis thorum virilem incorrupta ser-
Macharius vero cum suis sequacibus simul et pre-
vavit, sumplo velamine sacro, sanctimonialisex re-
cessoribus Sergio, Cyro, Honorio, Pyrro, Paulo, Pe-
gina cfficitiir; ncc mora, etiam virgmum mater et
tro,anathematizatusest, et in locumejusTheopha-
nutrix piarum existit. Cujus merita vivacia testatur
niusabbas deSicilia factusestepiscopus Antiochias,
etiam caro rnortua, quas post 16 annos sepulturae
fcantaquegratialegatos catholicaspaciscomitataest,
cumveste, qua involulaest,incorruptareperta est.
ptJohannesPortuensis episcopus, qui erat unusex
Anni Constantini.
ipsis, in dominica octavarum paschaa missas publi-
3. A. I). 672. Adeodatus papa 78 us sedit annos 4.
cas in tccciesia sancta^ Sophyas coram principe ac
7. A. I). 676. Domnus papa 79 us sedit annum
patriarcha latine celebraret. Hascest sexta synodus
unum, menses S.
universalis Constantinopoli celebrata et Greco ser-
9. A. D. 678. Agatho papa 80 us sedit annos 5,
mone conscripta, tomporibus Agathonis papae, ex-
menscs 6.
scquente ac presidente piissimo principe Constan.
tino intra palatium
G 12. {Chr. W. — Cf. P. I). vr, 4, et G. Fr.) A. D. 681.
suum, simulque legatis aposto-
Sexta synodus universalis Constantinopoli congre-
licas sodisct episcopis 150 sive289residentrbus.
gat ursubAgathone papa, quiDonosuccessit; in qua
Priina eniui nniversalis synodusin Nicea congre-
dampnatishereticis, tantaearanearumtelas in inedio
gata est contra Arrium 318patrum sub Constanti 10
populi ceciderunt, utsordes heresiumexpulsas om-
principe, temporiiius Silvestri papa; ; secunda in
nes intellegerent et mirarentur. Clodoveus, filius
Constantinopoli patrum contra Macedonium et
i:;>
Dagoberti, obiit. Cui Lotharius filius successit.
Eudoxium, temporibus Damasi papas et Gratiani
14. A. D. 683. Leo papa 81 us sedit annum unum,
principis, quando Nectarius eidem urbi ordinatus
men >es decem.
est episcopus; tertia in Epheso 200patrum contra
16. A. D. 6813. Benedictus papa 8-2 us sedit nicnses
Nestorium Augusta? urbis episcopum, sub Theo-
decem, decessitque Non. Mai.*
dosio Magno principe et Syxtopapa 1081 quarta in ; * D? K. addunt: Ravennas — ordinandus. ex
Calcedone patrum 630 sub Leone papa, temporibus Sigeb.
Marciani principis, contraEuthicen, nefandissimum MAChr. W.) A. D. 086. Constantinus imperator
presulemManicheorum 1081 quinta itemin Constan- ; obiit.— Johannes papa 82ua sedit annumunum. Cui
tinopoli, temporibus Vigilii papa3,sub Justiniano successit Conon papa 83us seditque annos2, men-
priucipc, contra Theodorum et omnes herelicos; D ses 11, a quo sanctus Kylianus pontificalem pole-
scxta luec de qua in presenli diximus statem accepit. Cononi Sergius successit. — *
'
pud
*
addunt Inter Sarracenos
1)? E. equos no-
: — Gallias in Francia sub nomine majoris domus prin-
exSigeb. a 679.
biles lio.
cipatum gerebat Ansgisus.
Hoc temporc regnum Longobardorum tenuit
* Horumloco D?E. habent: Sanctus Leode-
Chunibertus, Francorum vero Clodoveus (cf. P. D.
garius episcopus d. ab. E. t. tandem —
vr, 16 et 23) 1082 .
abscisionem. e.r :
His * ceiam temporibus fuit in Gallia homo pre- Anno dominic* ihcarn ...>., Lrbis conditaa
potcns ct Deo dileetus, nomine Arnulfus, qui re- millesimo 438. Justinianus, filius Constanlini,

VARLE LECTIONl-X
1679
108 °
p. R. aec. in locoraso l. archidianus I.
I,M
ei S. in Joco raso ll1S2
in locoraso 1.
ius — Ausirasia) in margine eadem manu scripta 1
los *
e.
p.
corr. i.
l.
827 EKKEHARDI URAUGIENSIS 828
loco ab Augusto regnum accepit, et d|cem annis re- A 8. 10. .V. D. 696. Justinianus obculpam pcrfidiae
gnavit. (Beda.) Hic pacem firmam decennio fecit smc regno privatur ct exiliatur.
cum Sarracenis terra marique; sed et provincia Lconis.
Africa subjugata es! Roraano imperio, qu#a Sarra- l. Anno dominicae incarnationis 607, Urbis
9.
cenis fueral tanta. Ffic beatae" memorise pontificem vero conditae millesimo 448. Leo, qui et Leontius,
Romame ecclesiae S< rgiura,quia erraticae suae syno- 63° loco ab Augusto, depulso Justiniano, regnum
do,quam Constantinopoli fecerat, ravereetsubscri- invasit, tribusque annis regi.avit. (Beda.)
Cujus aon
berc noluit, misso Zacharia protospatario suo,jussit ti(iprimo Sergius papa in saerario beati Petri apo-
Constantinopolim deportari; sed militia Ravennata? sLoli capsam argenteam, quae in angulo obscurodiu-
urbis vicinarumquepartiura nefanda principisjussa lissime jaeuit, Domino revelante invenit, et in ea
prevenit, et eundem Zacharium 108B
contumeliis et crucem diversis ac preciosis lapidibus adomatam
injuriisab urbe Roma pepulit. (H. m.) Idem Justi qua tractis quatuor petalis, quibus gem-
reperit. J)e
nianus a Callinico patriarcha exigit, ut orationera mae inclusae erant, mirae maghitudinis portioncm
faceretaddestruendam seccli siam sanctae Dei geni- dominicae crucis interius repositam conspexit, quae
tricisjuxtapalatium sitam,quaeMetropolite diceba- omnibas annis in basilyca Salvatoris, quae dieitur
tur, volensibi aedificia facere, ubi a populo suscipe-
g Constantiniana, die exaltationis cjus ab omni po-
retur.Patriarcha vere dicebat Orationem quidem : pulo salutatur.
adstatuendum acclesiam ha bemus,in destruclionem 11. 3. A. D. 609. Sanctus Chutpertus episcopus
rero acclesi-c oration em n on suscepimus. Cogen te a u- exanachorita Cujus i088 corpus post
obiit. n annos
tem imperatore et omnimodis exigente, orationem sepulturas ejus integrum invcntum est.
dixit patriarcha GloriaDeo, qui jugiter sustinens (H. m.) Leontio ilaque apud
:
Constantinopolim
patitur, n uncet sem.. eretin om n ia secutasecutorum. posito, venitTyberius, qui et AI)simarus,cxadverso
Quo audito,
destruxerunt secclesiain. Alia quoque civitatis cura multis, et prodita sibi civitate,
Leon-
multa improvide faciens, odium populi in se exci- tium cepit, precisoque naso ejus, in monasterio Dal-
iavit. Unde Leontius patricius, quein ipse quondam mati sub custodia constiluit, ipscque regnavit.
pretoremetmagistrummilitumorientaliumfecerat, Tyb
sed jam per tres annos in custodia tenuerat, cum
12. 1. Anno dominicae incarnationis 700, Urbis
exinde protractusincxiliumraitteretur, contra eum
autem conditae millesimo 4:>i. Tyberius, qui et Al)-
sensit, junctisque sibi multis, Jusiinianum compre-
simarus dictus est, 64° loco ab Augusto imperium
hendit, nasoque preciso, in insulam quandam rele- invasit, dejecto Leone, et regnavit annis7. (Beda.)
gavit, ipseque regnavit.
p, Cujus tempore synodus in Aquileia facia quintum
Anni Anni universaleconciLiumsusciperediffiditobimperitiad
Pippini. Justiniani.
fidei, donec salutaribus beati papae Sergii monitis
2. {Chr. W.) A. D. 688 Sanctus Kylianus cum instructa, ct ipsa cum celeris Cbristi ascclesiishuic
sociis suis passus est. 10S9
annuere consentit. tempore occisus est
IIujus
1. 3. A. D. 680. Pippinus, filius Ansgisi, raajor sanctus Lantpertusepiscopus, sub Hildeberto rege
domus efiieitur in Gallia, regnumque Francorum (cf. //. Fr. supra.)
amministravit annis 27, cujus etiam anni suorum-
15. 4. (Chr. W.)k. D. 703. Synodus Aquileiaa
que successorum deinceps annotantur in catalogo
congregatur sub Sergio papa.
regum.
18. 7. A. D. 706. Johannes papa 85 us sedit an-
2. 4. A. D. 690. Seigius papa 84 us sedit annos
nos 3.
16,mcnses 8, decessitque 5IdusSeptembr. Hiccon-
Beda 1090 venerabilis prcsbyter Anglorum croni-
stituit, utAgnus Deicanteturintersacrificium. * J.
cam minoris libri sui hucusque perduxit.
H 10. ii. addunt Hic magnam portionem
:

sanet;e in capsa m& crucis lnvenit.

Anni Justiniani.
4. 6. A. D. 60-2. Clodoveus, filius Theoderici fra-
19. 1. (Beda.) Anno dominicse incarnationis 707,
trisDagobcrli, cum fratre llildiberto regnare ccepit D Urbisconditao millesimo 4iJS. Justinianus, filius Con-
(cf. G. Fr.). stantini, qucm supcrius a Leone de regno expul-
6. 8. A. D. 604. Sanctus Remaclus Trejcctcnsis sum diximus, per adjutorium Terbellis rcgis Bulga-
episcopus migravit. *2. rum cxpugnata Constantinopoli, regnum recepit, et
*2 10. 11. addunt: DuoEwaldi presbvteri An- postea sex annis regnavit. (H. m.) Rcccpto autem
gli, niger et Albus, sunt passi, et a Pippino regno, multa dona et regalia vasaTerbelli tribttit,
Coloniae sepulti. ex Bernoldj. eumqite pace dimisit. Absimartts autem, qui et
in
(Chr. W.) A. D. 698. WiIhbrordus,qui et Cle-
7. 0.
Tyberius, ex urbe profugit, sed insccutione captus
mens, Sergio papa ordinatur episcopus 108T ad pre-
a et ad Justinianum est adductus. Adducto quoque
dicandum gentibus. Lcontio, qui eum dejecii, fecit ambos catenis con-

VARIiE LECTIONES.
1085
ita 1. zachariam E l. cet.
108 «
in ipsa corr. in capsa 10. desunt 11. 1087
e. ad. p. g. desunt 4.
1088
Cujus— mventum cst desmt 4. 1089
IIujus — rege inmargineX. 1M0 Beda — perduxit desuntV. E. 9°.
829 CHRONIGA. — CHRONICON UNIVERSALE. 830

strictos,dum ludi equestres agerentur,per plateas A nm.Q u icumjuramentospopondit,sehoc esscfactu

trahi, tractosque publice ante pedes suos, dum in rum.Cumvcro regnaret, fecit synodum pseudoepi-
eorumfor-
solio resideret, projici,ca!cavitque colla scoporum juxta illius pseudomonachi et inclusi ser-

titer, universa plebe claraante :Swper aspidem el monem, sanctam et universalem sextam
et abjecit
basytiscum ambulasti, etleonem draconcmquecon- synodum. Eodemque anno vanus illeinclusus ocu-
c«toM/e,sicquceos precepit decollari, innumerabi- lorum coecitatemincurrit. Reperiensautem Phylip-
\em quoquc muUitudinem eoruin qui contra eum picus eonsensus Johanneni, feei! eum
quendam sui
consenserunt diversa morte fecit necari.(P. i) vi, Constantinopolitanum presulem, Cyrum vero depo-
32.)Quia enim se nasodetruncaverunt, quotiens de- nens, ad monasterium suurn redire preeepit. (P. D.
fluentem guttam reumatis manu detersit, totiens vi, 34,ct H. m.) Idein Phylippicus in disputationi-
pencaliquem exillisjugulareprecepit. (H.m.) Cf. — bus quidem suis rationabilis videbatur et prudens
BEDAM.)Kallinicum vero patriarcham, erutis oculis, in actibus autem inhoncste ac indigne vitam con-
Romaraexiliavit,etproeoCyruminepiscopatumpro" summans, improbabilis ubique demonstrabatur.
vexit,qui fuit abba in Ponto, quiqueillum exulem
i
Erat enim hereticus et adulter. (Beda.) Hic Con-
alebat eteuminimperium restituendumpredicebat. slantinopapae misitlitteraspravidogmatis,quasille
Natusest autemeifiliuseodemanno,quorecepitim- g cum apostolicae sedisconsilio respnit. Hac de cau-
periura, exTheodora,filia Chaiani,quain accepitdum sa 109 *
fecit Constantinus picturas in porticusancti
esset in exilio, quem vocavit Tyherium, coronavit- Petri, quae sexsanctarum synodorum acta contine-
queeumcum matre sua, et regnaverunt cum eo. rent. Nam et bujusraodi picturae habebantur Con-
(BEDAetP. F). vi, 31.) Ilie Constantinum papam ac- Sta-
stautinopoli, quas Phylippicus jussit auferri.
cersicns, hononfice suscepi't,prostratusquein ter- impera-
tuil autem populus Romanus, neheretici
ram, pro suispeccalis intereedere rogavit, cuncta-
toris cartas aut figuram solidi suscipe-
nomen aut
quc aecclesiae privilcgia renovans eum cura honore
rent.Unde nec ejus effigies in aecclesiam introducta
remisit. Quicum mittcret exercitum in Pontum ad est, necnomen ad raissarum solemnia prolatum.
comprehendendum Phylippicum,quem illic relega- (H.m.) Sabbato autem pentccostcs, cumlavaret in
verat, multum Constantinus papa eum prohibuit, equitatu et organis,
balneo publico, ingressus cum
scd animum ejusrevoearenon potuit.Exercitus au-
habitoque prandio cumcivibus antiquse prosapiae,
tem quem miserat,conversus a partemPhylippici,
rcquiesceret meridie, repente per auream portam
I

fccit eumihidem imperatorem, reversusquecumeo

introivit Rufinusprimusstratorum eum Theodoro
Constantinopolim, pugnavit contra Justinianum mi-
patricio, feslinansque inpalatium,etinvenienseum
liario ab urbe 12- victoquo illo ct occiso, accepit et eruit oculosejus
qu jescentem, apprehenditeum
regnum Phylippicus. (H. m.) Filius quoque "'
pentecostes, congre
in crastinum vero, id est die
niani, adhucpucr, ab his qui a Pnylippico premissi
magnasecclesiapopulo, coronatuscst Arte-
gato in
sunt occisus est.
misius, mulato nomine Anaslasius.
A. D. 709. Johannes papa 86 us sedit annos
21. 3. Anni Anastasii.
2, menses 7.
26. 1. Anno dominicae incarnationis7l4, abUrbe
22. 4. A. D. 710. Dagobertus junior regnare coe-
condila millesimo 468. Anastasius G7° loco ab Au-
pit (cf. VL.Fr.).
gusto imperium adeptus est, regnavitque annis 3.
papa S7 US sedit dies
23. 5. A. D. 711. Sisinnius Quidam verolibri * habent,quodPhylippicus regna-
20. Cui succedens Constantinus papa 88 us sedit retannos 2et menses9, Anastasius autem annum
annos 6. unum et menses 3. (//. m.— P. D. I. I) \nastasius
24. G. A. D. 712. Justinianus a Phylippico inter- igitur ubi regnum accepit, Constantino papse per
licitur (cf. H. m.) Scholasticum patricium littoras Romam misit, qui-
Phylippici 1091
.
bus so fautorom et defensorem catholieae fidei et
25'. (//. m.) I. Anno dominicao incarnationis 713, sancti sexti concilii predicalorem esse docuit. Quo
ab Urbe vero condita millesimo 4G4. Phylippicus, regnante, quidam adversuseum eonjuraverunt et
n
6G u 1092
Augusto, invasitt imperium, occiso
loco al) contra regiam nrbem cu.n oxereitu ascenderunt.
l0» 3
Cum autem Adramium adissent et es-
Justiniano, regnavitque anno uno et mensibus 6. (//. r.i.)

Hie, priusquain impcraret 1093 ,habuit quendam ami- sent sinc capite, invenerunt illic hominem indige-

cum monachum inclusum, qui erat boreticus et ta- nam, Thcodosium nomine, inertom ac idiolam qui
meii previsor,quidixitei: Imperurm tuumest. At publicorum tributorum erat exeeptor, et hortati
ille turbatus est: Cui ait inclusus : &'i Deus jubct, sunt cumimperare. Atille l'ugions,latebat inmonte.
tuqvarccontradicisl Hocautem Quem inventumut impe.j) " libus extulc-
dico tibi.quia .<<\r- i

tasynodus mate acta est. Si crgo regnaveris, hanc ruut. vi cogentes eum. Qui ms Anastasius cognitis,
abice,eteffie'cturim])eriumtuumforteatque longe- Niceam abiit, ibidemque so munivit. (P. D. vi. 36.

VARI/E LECTIONES.
1091
erasum 1 .
1092
I.X. D. E. ita uideinceps sex annis a textu edito recedant.
1093 factuse.se! impe-
rator b.
1094
h. d. c. in toco raso l.
109S
Ramiumascendissent b
l .
 B

831 EKKEHARDI URAUGENSIS 832

Theodosiusautem secutus, magno praelio vicitcum, A 7, donec, agentibus letanias crebras civibus octa-
datoque sibi sacramento, clericurrieumfieri et pos- vo demum dic regreditur.
tea ppesbiterum fecitordinari. Leonis.
27.2. (Chr. W.) A. D. 713. Pippinus senior *
3. l. Anno dominicae incarnationis 718, Urbis
major domus obiiljproquo filiusejusKarolus suc- autem conditae millesimo 469. Leo, pretor orienta-
cessil. — Dagobertu rex Francorum obiit.
i

lium, genere Syrus, 69°locoab Augusto Romano-

* D. E. addunt
: Sanctus Egidius claret in — rum provehilur imperium,regnavitqueannis24.
Gallia. exSigel). !>. 6.— 9 ?
lo:,c
— 10. li.
in

liifra post patri successit ) addwit .-Sanctus

(H. m.) I!i;- a Justiniano, cum prius regnaret, exi-
idius claruit. liatus est in Messembriam ThracaB regionis, poste-

Karoli senioris.
riorevero tempore, cum secundo regnaret,venii at
ei obviam una cum Bulgaribus, obtulit ei munera,
1. 3. A. D. 716. Karolus, Pippini senioris lllius
oves scilicet quingentas, placatusque Justinianus
iu amministratione regni patri successit,adhucqui,
fecit illum spatarium, et habuit hunc sieut germa-
dem regibus in Francia manentibussed parva di-
gnitateregnantibus(cf. ffanc. Frist.Ruyraeol. 900.
num amicum. Unde quidam invidia ducti detraxe-

In Homnno quoque imperioapud Constantinopolim runt ei tanquam imperiiim appetenti, sed habita
questione, invonii sunt
falsi. Justinianus tamen
adhuc imperatores eragt, sed et ipsi intestinis pa-
postca illumsuspectum habeus,sed manifestehunc
ritcret extrinseeis bellis pene adnullati, parum va-
ledere nolcns, misit eum cum pocuniisin Alaniam,
lebant.KarolusveroregnumFrancorumamministra-
vit annis27.Cui cum Reginfridusquidam adversare-
ad commovendos Alanos contraAbasgiam.Ubicum
multa eifeliciterprovcnircnt, Justiniano interemp-
tur,regnumque tenere conaretur, quamvis per mul-
tas pugnas ct certamina,lulit principatum de manu to,etPhylippicovisuoculorumorbato,cum imperas-
set Anastasius, provexit eum in pretorem orienta-
ejus. (P. D. vi, 42.) Nam cum teneretur in custodia,
lium. Depulso autem Anastasio a Tbcodosio, ipso-
divina misericordia protegente, fugit inde, et pri-
mum contra cundem Reginfridum que regnantc, Lco et bunc expulit, ipseque regna-
per tresvices pu-
vit, sed in cbristianos et aecclesias Dei ac religio-
gnavit, postea cum magno certamine illum vicit,
Andegavensem tamen civitatem itliad habitandum nem sanctam impius fuit. (P. D.vi, 49.) Primum
permisit,ipse vero super cunctam Francorum gen- quippeprecepit * in Constantinopoli, ut quicumquc
tem principalum tenuit, multaquc praelia contra haberent imagines domini Salvatoris seu sanctas
genitricis ejus vel aliorum sanctonun, sibi eas af-
Sarracenos ct in Wasconia ct inSaxonia et in Fre-
sia fecit. —
Ekbertus vir sanctusde gcntc Anglo-
ferrent, quas ille in mediocivitatis incenderefecit;
et quia multi de populo huic impietati non consen-
rum Scottos pascha legitime celebrare docuit
(Chr. W.) Gregorius papa 89 us sedit annis 10, mi- serunt, decollati sunt; Germanus quoque patriar-

gravitque Idus Febr. Hicsanctum Bonifacium ordi- cha descdesua est dejectus,et Anastasius presbiter
navit episcopum.
* inlocoejus constitutus.Misit etad papamRomanum
Gregorium, ut similiter faceret illcvcro noluit,scd ;
'
D. E. addmt
Hic eonstituit— antea, etPe-
:

tronax quoquc civis— fuerat. ex Sigeb. omnia tributa Romana? urbis et Italia? sibi daripro-
a. 714. hibuit. (H. m.) Gui anno imperii sui tercio natus

Theodos. est filius de Maria uxoresua, quem Constantinum

vocavit, qui magis illo impiuset antichristi precur-
2. 1. Anno dominicae incarnationis 717, Urbis
vero conditao millesimo 408. Theodosius a militibus sor extitit, cui posteafiliam Chaiani, Scytharumre-
gis, sociavit,eamque christianam faciens, Hyrenen
electus, 68° loco ab Augnsto, imperium Romanum
nominavit. Quaecum sacras litterasdidicisset, pie-
accepit, et anno unoregnavit. (H. m.)Leo quippe,
tati operam dedit, et hos sepe impietalis redar-
qui erat pretor orientalium, quoniam auxiliabatur
guit.
Anastasi. non esi subjectus Theodosio. Unde ve-
niens Nicomediam, apprehcndit filium
* A quodam quippe Bcscr refuga fideiscductus
Theodosii
preccpit. D. E. cf. Sigeb. a. 725.
eum omni apparatu regio ct primis viris palatii, et
venit Chrysopolim. Quod audiens Theodosius, con- " !J. 3. A. D. 720. * *i

silio aGerniano patriareha ctscnatu percepto, per *

1) 10. 11. addunt Sanctus Otmarus
\ abbas
eundem patriarcham accepit a Leone indempnitatis efficitur. ex Bernoldo.
verbum etaecclesiae sinc perturbatione servanda3,et * D. E. addmit : Constantinus — scandalum.
committunt imperium, ipsevero Theodosius
sic ei ex. Sigeb.
una cum filio suo clericns factus, residuum vita3suae 6. 4. (P. D. vi, 47) A. D. 721. Sarraceni Con-
lcinpus transcgit in pace.— (Chr. W.) Hoc anno stantinopolim obsident, ct pcr tricnnium ibi mo-
Tybcrisalveum suum egressus, multa Roime sub- rantes, multasque provincias devastantes, tandem,
vcrtit aedificia, ita ut in Via Lata ad unam etsemis populo ad Deum clamante, fame pesteque depulsi
statunim excrcsceret. (Beda.) Mansit autem diebus sunt, multique frigore ct fcrro naufragioquc pcrie-

109G
VARLE LECTIONES.
9C . haud leguntur.
 ;

833 CHRONIGA. - GHRONICON UNIVERSALE. 834

runt. Theodcricus regnavil in Francia annis 16 A 24. 22. U.) A. 1>. 739. SamceDi Gal-
(P. D. vr,
(cf. G. Fr.). lias iterum invadentes, ceperunt civitatem Arela-
8. 6. (P. I). vi, 48.) (S. Beda.) A. !). 723. Luitpran- tem. Tiidc Karolus misit ad Luitprandum, qui vcnit
)097
dus ,
rex Lotigobardoruin, audiens quod Sarra- ad eum cum omni exercitu Longobardorum. Quod
ceni,depopulata Sardinia, oliatti illa loca fedassent, audientes Sarraceni, fugerunt dc terra ilia.
ubi aliquando propler devaslationem barbarorum Anni ab initio 4700.
ossa beati Augustini translata fuerant, misitctpcr
2«. 23. (Chr. W.) A. D. 740. Karolus Saxoniam
precium adduxit ea Ticinum, ibiquo, utdecuit, ho- intrat.
norifice recondidit. —
(H. m.) Leo impcrator coegit
26. 24. (H. m.) A. D. 741. Leo imperator impius
Judeos et Montanos baptizari; sed Judei abluebant
obiit.
unctionem crismatis et post cibum participabant
Anni Gonstantini.
sacramentis et contaminabanl fidem, Montani vero
27 (H.m.) 1. Anno dominica) incarnatioms 742,
definientes sibi dicm, introierunt domos errori suo
Urbis conditae millesimo 493. Constantinus, filius
deputatas, et inceuderunt semct ipsos.
Leonis, 70- loco ab Augusto, Romanum suscepit
9. 7. A. I). 724/
impcrium, rcgnavitque annis 34, mensibus 2, die-
* D. E. addunt : Judeus quidam — mox obiit.
ex Sigcb. B bus26. Hicerat pemiciosissimus, ferus et agrestis,
(Chr. W.) A. persecutor legum a patribus traditaruin, tyrannice
10. 8. I). 723. Sanctus Pirminius
episcopus Augiam intravit, eamque non legitime usus imperio, primo quidem a Deo et
a serpentibus
emundavit. intemerata ejus genitrice et omnibus sanctis absce-
109S dens, magicis, malciiciis et luxuriis ac cruentis sa-
11. 9. A. D. 726. Hucusque Bcda cronicam
suam iu majori libello perduxit. crificiis et invocationibus damionum delectatus,
molliciebus quoque ac omnibus animas corrum-
12. 10. A. D. 727. Gregorius papa 90 us sedit an-
nos decessitque 4 Kal. Decembris. pentibus a tenera ictateconvivens, persecutionibus
8, llic augmen-
canone Nec non eciam sanctarum secelesiarum ac peremptionibus
tavit in : illoru,.i omnium sancto-
rum quorum soll.
1099 monachorum ac violationibusmonasteriorum malis-
15. 13. (Chr. W.) A. D. 730. Pirminius cx Augia que variis supercrescens, non minus quam Diocle-
venit in Alsaciam. tianus cctcrique antiqui tyranni.

16. 14. (H. m.) A. D. 731. Germaaus (Eixn. Ann.) Hujus anno prinio, qui est dominica)
sanctissi-
mus patriarcha videns impietatem Leonis,
incarnationis 742, Karolus, Pippini fiiius, major
abre-
nunciavit summo sacerdolio, tradens pallium, et in
domus regno FrancOrum
in relinqucns filiosobiit,

domo sua quicti operam dedit, fjaqttts sacerdotio tres, Pippinum, Ksriomannum et Griphonem. Quo-
C
ann. 14, mens. S. In cujus locum Anastasium, ejus rum Gripho, qui ccteris minor natu erat, matrem
quondam discipulum, sed tunc impictati consen-
nomine Suanahildem habebat, neptem Oudilonis
tientem, Leo eonstiluit. Sane Grcgorius sanctus Bawariorum ducis. lhec illum maligno consilio ad
presul Romanus hunc anathematizavtt, et Leonem spem regni totius incitavit, in tantuin ut sinc dila-

tanquam impie agentem per epistolas rcdarguens, tione Laudunum eivitatem occuparet ac bellum fra-

Romam cutn tota Italia ab ejus imperio recedere tribus indiceret.Qui celeriter exercitu collecto,
fecit. Bcda venerabilis Angloru: presbiter obiii. i
Laudunuat obsidcntcs, fratrem in deditionem acci-
17. 15. (Chr. W. — P. D. vi, 53.) A. D. 73*2.
piunt, atquc indeadordinandum regnum ac provin-
Karolus filium suum Pippinum ad Luitprandum rc- cias, qu;e post mortem patris a Francorum socielate

gem Longobardorum pro tondenda cesarie misit descivcrant, recuperandas animos intendunt, et ut
quod illc fecit, cum multisque muneribus uo ° ad in cxterna profecli domi omnia tuta dimitterent,
patrem remisit. Karlomannus Griphonem in novo uol castello, quod
18. i6. (Chr. W.) A. D. 733. Karolus major do- juxta Arvernum situm est, custodiri fecit, in qua
mus Fresiam vastat. custodia usquc ad id tempus, quo idem Karlomau-
19. 17. A. D. 734. Karolus Wasconiam nus Romam profectus est, dicitur permansisse.
inva- t\
sit. *
1. Pippini et Karlomanni.
*
1) 10. 11. addwnt : Eto Augensis abbas, Ar- 1. 2. A. D. 743. Pippinuset Karlomannus princi-
gentimoepiscopus factus. cenobium nominis patu potiti, primo Aquitaniam reciperc volentes,
sui Etinheim construxit. ex Bernoldo. contra Uunoldum illius proviDcise ducem cum cxcr-
20. 18. (Chr. W.) A. 1). 735. Zacnarias papa 9P» citueandem Aquitaniam ingivdiuntur, et capto quo-
sedit annos 18. llic quatuor libros dialogorum beati dam castcllo, quod dicitur Lucas, priusquam ex ea
Gregorii transtulit in Grecum. provincia seccdcrcnt, rcgnum, quod communiter
22. 20. A. D. 737. Theodericus rex Francorum habuerunt, inter se diviserunt in loco qui vocatur
obiil (cf. 67. Fr.). Vetus Pictavis, et Karlomannus Austriam et Ala-
VARLE LECTIONES.
i097
ita i.neque liutprandus. lu98
Hucusque — pcrduxit desuntD. E. 1099
quorum etc. D. sollempnitas
hodie m conspectu magestatis tiue cel. E. s. h. in c. t. m. Domine Deus noster toto orbe terrarum $.
1100 U01 b.
donariis D. E. nullo l
835 EKKEHAFU)! UHAUGIENSIS 830

manniam atquc Thuringiam sortitur, Pippiuuavero A interfecto AUirico reverteretup cum victoria, ve-

Burgundiam, Neustriam atque Provinciam, sicque niens ad eandem aecclesiam, pro solvendo voto dona
Karlomannus uaque in annum sextum, Pippinus obtulit plurima, pro equo vero, quem ibi dimiserat,
usquc in undecimum principabantur (Chr. W.). dedit matriculariis aecclesiae ceatum solidos, ut
11M illa seili- eum reciperel Quibus dalis, eqaus illc sc nullate-
Neustria vero pars est Gallias Ceiticae ,

eet quae Sequanae Ligerique interjacet. nusmovit. At ille ait Dentm alii centum. Quibua :

Oninis namque Gallia in tres itidem datis, statiin equus solutus abiit Tunc r •.

Richerus i, 2. )

in Belgicam, Celticam, Aquita- curn lagticia ait Vere beatus Marlinus bonus esl in
partes distincta est, :

Quarum Rheno, qui Germaniam

lielgica a auxlllo et carus in negolio. (Richeu.) Ab hoc
nicam. i i

ab oceano determinat, quae multarum gentium Serax Clodoveo pcr succcdcntia tempora imperatoribus
a germinando nomen accepit, exporrigilur usque in
Francorum gubernata fuissc di-
egrcgiis res publica
noscitur, usqu ad ha)c propinqua tempora Pippino-
fluvium Matronam, ab utroque vero latere, hinc
quideni Alpibus Apenninis, inde vero niari vallatur,
rum et Karolorum, in quibus temporibus pcr Levi-
eujuscireumfusione insula Britannica efficitur.
1103 g tatem regum aliquantum dilapsa, per hos egregios
lohgum Garunnam viros, de quibus nunc sermo cst, ad pristinam di-
Celtica auteni a Matrona per in

distenditur, cujus latera ooeani Britanniciet.insulas

gnitatem magnificentius est reducta.
Britannica3 limites efficiunt. Quicquid vero a Ga- (Einh. Ann.) Deniquc ut dc Pippino et Karlo-

runna protenditur in Pyreneum, Aquitanica appel- manno Pratribus scribere cnopimus, mox ul. de

latur, binc Rhodano et Arari atque inde mediterra- Aquitania domum sunt regressi, Karlomannus Ala-

neo mari collimitans. Constat itaque, totius Galliae manniam, qua; et ipsa a Francorum societate defer

spaeium ab oriente quidem Rheno, ab occidente, cerat, cum exercitu ingressus, ferro devastavit et
igni. Hildericus im rex Francorum rcgnare ccepit
Pyreneo, a septentrione mari Britannico, ab austro
vero mari mediterraneo, cingi. Omnes ergo Gallia-
(cf. H. Fr.)
rum populi innata audacia plurimum efferuntur, ca- 2. 3. (Einh. Ann.) Karlomannus ei A. D. 744.

lumniarum impatientes. (Ibid.,c. 3.) Si incitantur, Pippinus junctis copiis contra Oudilonem ducem
cedibusexuitant, efferatique ipclementius adoriun- Bavvariorum profecti sunt, praclicque commisso,
semel persuasum ac rationibus approbatum vix exercitum ejus fuderunt. Sed postquam a cede
tur,
reversi sunt, Karlomannus cum suis in Saxoniani
refellere consuerunt. Belgae rebusdisponendis sunt
profectus est eodem anno, et cepit castrum quod
insigniores, robore atque audacia non imparcs,
quam dicitur Hochseoburg uo:i et Theodericum Saxonem,
maxima quseque rnagis ingenio viribus appe- ,

ingenio in appetendis cassantur, viribus illius loci primarium, in deditionem accepit. *i.
tunt; et si

audacter utuntur. Cibi etiam atque polus adco sunt *\) 10. 11. adrtunt: Sanctus Bonifacius ex sua

parci. Celta) vcro atque Aquitani consilio simul et

parrochia Mogontiacensi duos episcopatus,
Wirziburgensem ct Eicbstatensem, statuit.
audacia plurimi, rebus sediciosis accommodi, Celtae ex Bernoldo.
tamen magis providi, Aquitani vero precipites agun.
3. 4. Karlomannus ct Pippinus
A. D. 745. Sterum
tur, plurimumque in ciborum appetitum rapiunlur, u
juxta manu °° Saxoniam ingressi sunt, predi-
quod innatum, ut preter naturam non ap-
sic eis est
ctumque Theodericum Saxonem ceperunt. (Chr.
petant. Hinc Sulpicius Severus « Edacitas, inquit, :

W.) Initium Fuldensis monasterii.

in Grecis est gula, in Gallis natura. » Hos omnes
Galliarum populos etiam in paganismo fere per 4. 5. (Einh. Ann.) A. D. 74G. Karlomannus pate-
omnia prospere egisse, tradunt hystoriae; post vero quod jam diu premcditatus est, se
fecit fratri suo,

a sancto Remigio baptizati, contra omnes gentium

scilicet seculum dimittere 1107 et in babilu
velle

exterarum impetus clara semper atque illustri vi- monachico Deo servire. Propter hoc nullam expe-
ctoria emicuisse referuntur. Quorum rex christia- ditionem eo anno habuerunt, sed preparavit se
fuisse traditur Clodoveus, viraudaxet D uterque, Karlomannus ut iter et votum suum per-
nus primus
strenuus, et quo nullus post eum -pietate bellisque ficeret, Pippinus qualiter illum honorifice dimit-
(67. Fr.) Hic tempore quo-
teret.
umquam magis enituit.

dam bellaturus contra Alaricum regem Gothorum 3. 6. (Chr. W. — Einh. Vita Karoli c. 2.) A. D.
cum venisset Turonum, multa munera obtulit aeccle- 747. * Karlomannus divino succensus amore Ro-
sia; sancti Martini cum equo suo velocissimo, quem mam tendens, Zachariaa papas se obtulit, et ab eo
multum amabat; et expetito auxilio ejusdem sancti clericus factus, mutato monachicum
habituque
contragentemincredulam,promittebatadhucplura, capiens indumentum, monte Soracte sive Syra-
in
1108
si per ejus intercessionem victor rediret. Cumque pti constructo monasterio, apud aecclesiam beati

VARI.E LECTIONES.
1102
cellicae l. 8. 9 C . D. celticas cellicae 10. cellicse corr. celticas tannica S. im Hildericus
E 1.
1103 —
1105 uo b
coepit in 1. postea sed eadem manu addita sunt. hochscoburg * ita 1. ubi in Ann. Einh. et
l .

D. E. juncta manu legitur. juxta manum 4. 5. 6. 9°. 10., id quod errorefacili in\. legi poterat. U07 re-
inquere. 5. U08 in Serapte monte l b in m. syrapti 4. .
837 CHRONICA. — CHRONICON UNIVERSALE. 838
Silvestri, c.um fpalribus secum ad hoc vcuientibus, A contcntus, crine profuso, barba sumuiissa, solio
per aliquot annos optata quiete fruebatur. Sed cum resideret,ac specieni dominantis effingeret, legatos
ex Franciamulti nobiiiumob vota olvenda Romam undecumque venientes audiret, eisque abeuntibus
eommearent ct eum velut dominum quondam suum responsa, quaedoctus erat autjussus, exsua velut
preterirc nollent, otium, quo maximedelectabatur, potestate redderet, cum preter inutile regisnomen
crebra salutatione interrumpentes, locum mutarc et precarium vilaj stipendium,
quod ei prefectus
compellunt. Nam cum hujusmodi frequentiam pro- aul;e, prout videba.tur, exhibebat, nichil aliud possi-
posito suo vidisset, officere, relicto monte, in Sam- deret; quanqam 1111:1111 et eam perparvam rcditus
niuin provinciam ad monasterium saneti Benedioti, villain, in qua domum et ex qua famulos necessaria
situm in castro Cassino, se contulit, et ibi quod sibiministrantes atque obsequium exbibentespau-
reliquum fuit vil;e tempus complevit. caenumerositatishaberet. Quocumqueeundumerat,
* D. E. addunt:
Rachis frater ejus substi- — earpento ibat, quod junctis, bubus et bubulco more
tuitur. ex Sigeb. a. 749. rusticoagente trahebatur. Sic ad palatium, sic ad
6,7. (Einii. Ann.) A. D. 748. Gripho fratri sno publicum convcntuin, qui Kalend. Maii ob regni
Pippino subjectus esse nolens, quamvis sub eo utilitatem annuatim 1109
celebrabatur, ire solebat,et
honorifico vi veret, in Saxoniam pr ifugit; collc- p coram tota gente presidens omnesque salulans, et
ctoquc Saxonumlimilvaniiifll
exercitu, OiuMlil fluvium Aim/inn
super flmnnivi Ovacra !« nli !i:. [(ilnUI,,» ,],.l,:t:
ab _ 1. f _
1 • .
in iissalutatusdebitisqueobsequiis honoratus, sic
loco qui dieitur Orheiin consedit IMppinus vero ; domum rediebat, sicque seeum usque ad alium
cumexercitu Francoruni inThuringiam profectus, Maiumdomi residebat. At regni amininistrationem
contra dolos fratris Saxoniam ingrcssus est, conse- etomnia, qiuevel domi vel foris agenda erant ac
ditque super fiuvium Missaha in loco qui dicitur disponenda, prefectus auke procurabat. Quo ofilcio
Scabaningi; praelium tainen inter eos non est com- tunc, cum predicti legati Romain mittebantur, Pip-
missum, sed ex placito discesserunt. pinus, Karoli iilius itemque Karoli Magni pnter,
7. 8. A. 1). 749. Gripho Saxonum fidei difiidens, jam velut hereditario jure fungebatur.
Zacharias
cum copiis quae ad eum dc Francia confiuxerant vero papa super hujusmodi negotio consultus,
Bawariara petiit, ipsumque ducatum in suam pote- remandavit, melius esse illum vocari regem, apud
statcm rcdegit, Tassilonem eum Hiltrude in dedi- quein summa potestatis consisteret; dataque au-
tioncm accepit, Suiggerum in auxilium sibi venicn- ctoritatc sua, Pippinum regem constilui jussit.
temsuscepit. Ikec audiehs Pippinus, cum maximo * D. F. addunt In Mesopotamia
.
dirupta est
exercitu venit Bawariam, jratremque suum Gri-
in terra, et ascendit ex ea animal mulinum —
phonem cum omnibus suis cepit, Tassilonem in Arabes. exSigeb. a. 7;i3.

dueatum restituit, domumque i\ crsus, Griphoni ** E.

addit Hic est Folradus, qui corpus
:

more ducum duodecim coraitabus dedit: sed illc sancti ViLi martiris de Roma in Gallias trans-
tulisse legitur; et pergit S. Fr.
tali beneiicio non contentus, codeni anno ad Wai- :

farium Aqiutanise ducein profugit. 10. A. D. 752. Pippinus perauctoritatem Za-

11.

9. (Ch.
W.) A. D. 751. *Sanetus Burchar-
10. charire papas more Francorum (dectus ad regnum
dus acccpit pontificatum Wirciburgensem, in quo per manus sancti Bonifacii archicpiseopi Mogoncia-
seditannos 40. (Einu. A.) Ilic itaquc sanctus Bur- censis elevatus est in regni soliuin in Suessionum
chardus ct Folradus archicapellauus, quem quidam civitate. — (Ohr. W.) Translatio sancti Kyliani
(Vita Burclt.) abbatem, quidam (Einh. A.) prei,bi- faeta est. — Beatus papa Zacharias venerabili in

terum scribunt, ad Zaehariani Romanum pontiflcem patriarehio reperit caput beati Georgii martyris in
missi sunt, ut consulerent ciun super regibus qui eapsa reconditiim, quod in Romanam urbem tran-
tcmpore illo fuerunt in Franeia, nomen tantum stulit.

regis sed nullam potcstatem regiam habentes. ** 11. 12. A. I). 753. Stephanus papa 92 us ordina-
(Vita Burchardi.) Solebant enim Franci exantiqua tur, seditque annos 5, dies 28.
regum stirpe reges habere, qui
a Meroveo, Clodii Anni regni Pippini.
secundi regis eorum Merovingi dicebantur iilio, ;
D 1.13. (Ei.\n..i.j Anno dominicanncarnationis 754.
quorum genealogia usque ad llildericum tunc tem- Pippinus rex cum exercitu magno Saxoniam in-
poris rcgem pcrmanebat, inquo etiam deiiciebat; gressus est, et quanivis Saxones ei obstinatissiine
sed licet in illo finita posset viueri, jain duduni resistcrent, pulsi tamen cesserunt, et ipse usquc ad
tamen nullius viguris erat, nec quicquam elaruin in locum qui dicitur Rimiejuxta fluvium Uisaram
se preter inane regis vocabuluni prelerebat. Nam acccssit. In qua expeditione Hiltigarius episcopus
et opes ct potentia regni penes palatii prefcctos, occisusest inonte qui dicitur Viburg 1110 Rever-
in .

qui majores domus dicebantur ct ad quos suinma tenti vcro rcgi de Saxonia nuncius venit de morte
imperii pertincbat, tenebantur; nec aliud
quicquam fratrissui Griphonis, a quo vcl qualiter interfeclus
regi permittebatur, quam ut regio tantum nomine esset. — Eodem anno Stephanus papa multa mala

VARLE LECTIONES.
1109
in margine, eadem manu suppl. 1.
1U0
Wiburg l
b.
 830 EKKEHARDI URAlJGIENSlS 840
passus .1!) Raistulfo Longobardorum rege, venil ad A gobardorum cum niehil eorum quas datis obsidibua
1J:1
Pippinum regem in villa quae dicitur Carisius , et facto juramento promisit complesset, Pippinus
suggerens ei, ut se et Romanam aecclesiam ab iu- rex iterum oum exercitu Italiam veniens, eui
festatione Longobardorumdefenderet. Venitel Rar- Papia obsedit, et ad implenda quae promisit obsi-
lomannus, frater regis, jam monachus factus, jussu dione coegit; redditamque sibi Ravennam et Penta-
abbatis sui, ul apud fral remsuum precibus Romani poJim omnemque exarchatum adRavennam perti-
pontificis obsisteret. Invitus tamen hocfecisse pu- nenteni saneto Petro dcdit, liisquo peractis, in Gal-
tatur, quia nec ille abbatis sui jussa contemnere, liam rediit. Post eujus abscessum Ilaistolfus cura
nec abbas ille preceptis regis Longobardorum, qui ea quae promisit denuo commutare medilaretur, in
ci boc imperavit, audebat resistere. (Regino.) Ste- venatione dc equo suo prolapsus et ex hoc infirma-
phamis autem papa apud Parisiumaliquamdiu infir- tns, intra paucos dics vivendi finem fecit. Gui !)e-
malus, rursumque per sauetum Dionisium conva- siderius successit.
lescens, postquam a rege Pippino pro sanet;e Ro- 4. 16. A. D. 787. Constantinus imperator misit
manseaecclesiae defensionefirmitatemaccepit,ipsum Pippino regi munera, inter quae et organum quag ;

saera unctione in regiaj dignitatis honore coniir- ad eum in Compendio villa pervenerunt, ubi tunc
mavit, et cum co duos fiJios ejus, Karolum et Kar- populi sui generalem conventum habuit. [Huc et
B
lomannum, cuin matre coriim Berhtrada consecra Thassilo dux Bawariorum eum primoribus gentia
vit Francorumque proceres una cum populo bene-
;
venit, fidelitatemque tamipsi regiPippinoquaal
e
diction apostolica sanctificans, auctoritate beati filiis ejus Karolo et Karlomanno jurcjurando supra
Petri apostoli obligavit, et protestatus est cos, ut corpus sancti Dionisii promisit, nec soium ibi.
nunquam ipsi, vel quique cx eorum progenie, per etiam supra corpus sancti Martini itemque sancti
succedentium curricula. temporum progeniti de :

, Germani id ipsum sacramentum cum omnibus pri-

alia slirpe regem sibi preponerent, nisi ex eorum matihus suis firmavil.
propagine, quos divina providentia tuac in defen-
17. A. !). 7;i8. Pippinus rex cuin exercitu Sa-
.".

sionem aecclesi;e dignata ets sublimare. (Einh. Vit

xonir.m ;:g-gressus est, ct quamvis Saxonibus vali-
Kav.— Y. Burch.— Chr. W.) Sic ergo Pippinus ex
dissime resistentibus etse munitionibus tuentibus,
prefecto palat^i, auctoritate apostolica, sublimatus
pulsis propugnatoribus prselio, per ipsum, quo pa-
etunctus sedem regni, postea rcgnavitannis lli,
in
triam defendere conabantur, vallum intravil; com-
absolutus per eundcm papam Stephanum a jura-
missoque passim praslio, plurimam ex ipsis multi-
mento, quod regi Elilderico cum ceteris regni pri-
tudinem occidit, eteos ad hoc coegU, ut promitte-
moribus fecerat. Hildericus vero, qui falso regis
q rent, se omne quod juberel faeturos et annis singu-
nomine fun^cbatur, tonso capite, in monastcriuin
lis300 equoseausa honoris daturos. His ita compo-
missus cst 1U -.
sitis et more Saxonico ut rata essent confirmatis,in
2. 14. (Ei.xh. A.) A. I).

tantc ac rogante predicto papa Stephano, propt< r

755. *
Pippinus rex, invi-
Galliam repedavit. — Paulus papa 93 u<! sedit an-
nos 10.
justiciam beaii Petri apostiili exigendam a regeLon-
6. 18. A. D. !','.)*. Xatus cst Pippino regi filius,
gobardorum Ilaistulfo, Italiam cum manu valida in-
nucm suo nomine Pippinum vocari voluit, sed puer
travit, resistentibusque Longobardis et claustra
immaUiiM liiorLe preventus, tercio postnativitatem
Itali;e tuentibus, ad ipsas lnoiitium clusas accrrinie
suani anno decessit.
pugnatum est, cedentibusque Longobardis, oinncs
copi;cFrancorum intravcrunt. Haistolfus vcro rex in * D. E. a&duM Sanctus Gingulfus in Burgun-
:

Papia civitate sc inclusit, quem Pippinus rex tam dia a quodam occisus est clerico pro uxoris
sua) sibi adamato adulterio.
diu obsedit, donec linnitatis causa pro facienda
sanctae Romana? aacclesias justicia obsides 40 reee- 7. 19. A. D. 760. Waifarius dux Aquitaniae cum
pit. Quibus dalis, promissisque jurejurando iirma- res ;ecclesiarum, qu;c in sua potestate crant et ad
tis,Pippinusquidemdomum rediit,Stephanum vero recclesias sub manu Pippini rcgis constitutas per
papam cuin Folrado capellano et non niinima Fran- ^ tinebant, rcddere noluisset, ipsumque regem pro
corummanu Romam lemisit. Karlomannus autem, his pcr legatos suos se commonentem audirc con-
frater regis, qui cuin Berhtrada regina in Vienna tempsisset, contumacia sua eundem regem ad
civitale remansit, eorrcptusfebre, priusquam rever- suscipiendum contra se bellum concitavit. Contra-
turctur obiit; cujus, corpus jussu regis ad mona- ctis ergo rex undiquc cqpiis. Aquitaniam intravit,
sterium sancti Benedicti, ubi monachus crat, rela- seque res ac justicias aecclcsiarum exacturum pro-
tum est.Sanctus ul3 Bonifacius passusesti'67/,r. nunciavit. Cumque in loeo qui dicitur Tedoad
* D. E. addunt : Constantinus tVrannizat. ex positis castris consedisset, Waifarius bello con-
Sigeb. certare non ausus, missa legatione ad regem,
3. 1S. (Eihh. .{.) A. D. 786. Haistolfus rex Lon- spopondit, se imperata facturum, secclesiarum jus-
VAIUvE LECTIONES.
1111
carisius post. corr. parisius V\ U12 in
l. ma et dimidia linea erasasunt. im Sanctus — est
postea addita suntl.
 m CHRONICA. -CIIHONJCON UNIVERSALE.
84a
sticiasredditurum; ceditetiamobsides duos depri-
A positoque ibi et in Biturka civitate presidio resve
monbusgentrs Adalgariumet Itherium. (Chr. W.) ditur.
Quibus acceptis, rexa bello abstinuit, domumquc
14.26. A. n. 707.* Orta questione de
rediit —
Sanetus Othmarus in insulam qu» dicitur
Trinitate et dcsanctorum imaginibus
sancta
inter orienta-
Stein relegatus, migravit 11U ad Deum. lem et occidentalem secclesiam, id estinterGrecos
20 (Einh. A.) A. D. 701. Waifarius licct obsi-
8.
et Romanos, Pippinus rex in villa Gentiliaco
Salinonciaco m <] synodum babi.it,
[al.
des dedisset etsacramenta jurasset, satius tamen
de ventilataque
ratus, si illato sibi bello superioriannoultionem questione, ad bellum prediclurn conficiendum
exigcret, exercitum, qui post
Francorum possessiones natale Dominiseptimo inAquitaniam
proficiscitur;
popularetur,usqueadCabillonemcivitatemfecitac- multisque castellis et pagiscaptis, Viennamrever-
cedere. Quod cum Pippino regi,goneralem conven-
titur, ibique paschacelebrato et exercitu recreato.
tum agentiinvillaDuria, nunciatumfuisset,coactis
mcnse Augusto ad reliquiasbelli profecius est, et
undiquo eonsiliis, cum magno belli apparatu in Bituricam veniens, conventuni in campo
Aquitaniam ingressus, omnia ferro et igne vastavit habuit ;

indeque ad Garonnam fiuvium accedens,

et qtraedam oppida et caslella manu
multa ca-
cepit, quaedam
stellaetpetrasatquespeluncas.inquibussehoslium
victori sc ultrodcdcrunt. Cumque omnia vastando
B multitudo plurima defendebat, cepit
emovrcas venrsset. regressus fi reversusau
est, iterumque in Bituricam, exercitum i„ hiberna dimisit I

Carisiaco hibernis habitis, natale Domini et pascha

ibi peregit. In hac
* D. E. addunt: Constantinus i. et
expeditionefuitcumeofiliusejus If. a. rex
primogenitus Karolus, ad quem post patris obitum
Sarracenorum pari - profundum. ex. Siaeh
a. 700.
*
omnis imperii summa pervenit.
15. 27. A. D. 708. Pippinus in Biturica
A. natale
D.762.Pippinus rexsuscepto a scbello
9. 21.
Domini celebravit, et cum primum ad
flnem imponcre cupiens, tercio Aquitaniam gerendum
intra- belluni tempus aptum videret,evocato
vit,caplisqueBiturica civitate et castello Toarcis, undiqueexer-
citu, adSantonicam civitatem
contendit; captoque
revertitur, hiemavitque in villa Gentiliaco.
in itinereRimisteino, cum ad urbem predictam
10.22. A.D. ve-
703. P>'ppinus, habito conventu in nisset, mater et soror et neptes Waifarii ducis ad
Nivcrnis, quarto Aquitaniam intravit,
cunctisque eum adductaesunt.Quas cum piesusceptas scrvan
extra munitiones vastatis usqueadoppidum
Cadur-
Garonnam fluvium proficiscitur. Ubi
jussisset, ad
110s
ciam ,cum integro exercitu in Franciam so re-
Heriwigus 1118 cum alia prefati ducis sorore oc-
ei
cepturus,perLemovicumregieditur.(JmZa«w.— currit, seque et illamregitradidit.Rebus
Einh. A.) Tassilo dux Bawarise postponens igiturali-
sacra- quotprosperegestis, rex revertitur, et in castello
rnentaquaejuraverat, et oblitus omnia bona quaj c J
quod diciturSels paschacelebravit; assumptaque
sibi avunculus suus Pippinus rex
fecerat, simulata secum uxore suaatque familia, iterum ad urbem
infirmitate, ab hac expeditione per
dolum se sub- Santonicamvenit dimissaqueibi uxore ac familia, ;
duxit, et in Bawariam rediit; firmatoque
ad defe- cum omnibuscopiis ad persequendum Waifarium
ctionem animo T adconspectumregisseulteriusven-
ducem animum intendit, nec prius desistere insti-
turum abjuravit. Rex autem dimisso exercitu,
in tuit, quamaut vivumcaperet aut
villa Longlarc hiemavit. rebellanteminter-
fieeret. Quointerfecto in territorio
O. 23. A. D 764. Rex Pippinus, distracto in Petragorieo con-
di- feetoque bello Aquitanico, Santonas reversus
versa animo propterduo bella, est,
Aquitanicum scili- ibique demoransaliquamdiu, segritudine decubuit^
ect jam olim susceptum et
Bawaricum propterTas- delatus tamen Turonos apud sancti Martini nn
silonis ducisdefcctioncm suscipicndum, mo-
conventum riam oravit, indeque Parisium venicns,
populi sui habuit in 8.Kalend.
Wormacia, dilataque in futu- Octobr. obiit, eorpusque ejus in basilica sancti
rum expeditione, illoanno se domi continuit. humatum est. — Filii vero ejus Karolus et
Dionisii
12. 24. A. D. 7JS. Pippinus generalem conven- Karlomannus omnium Francorum consensu ambo
tum in Atiniaco villa habuit, sed et hoc anno nus- reges creati sunt (Einh. e. 3.), ea conditione
quam movens cxpeditionem, Aquis hiemavit. - pre-
D missa,ut totum regni corpusex sequo partirentur
Corpora lns sanctorum Gorgonii, :

Narboriset Naza- etKaroIus eam partem quam paler ejus Pippinus

'•ii de Roma translata suntin Franciam.
tenuerat,Karlomannusveroeam quam patruus eo-
13.25. A. D. 700. Turciegressi a
Caspiis portis, rum Karlomannus possedit, susceperat ;et Ka-
cum Avaribus bellum inierunt, multique
ex utris- rolus 7 Idus Octobr.s inNoviomo civitate Karlo-
iqueperierunt.PippinusproptcrconficiendumAqui mannus vero Suessiona, regni susceperunt insi-
in
tnn m bellum, conventu m Aurclranrs habito, in gnia. (E,n„. Am. etLaur.) Karolusque qui
major
a
S£ <o ; ^;,
11

Aigentomagum
r
pPofeotu8 CSt
<^t™ctum . >

castrum reaadificavit, dis-

1
ct erat natu, Aquasgrani profectus, natale Don.ini ibi
celebravit, paschavero irr Rolomago civitate. (Einh

VARLE LECTIONES.

^Sui^^^^^.^^i^
—
Milegitur
Hlegitur
TO
- TU Tu ^!^°™^ :
: aliam synodum.
svnodum S. gc.
t
l]
io. \\. i»«
5
C
b
a -rFranciam poskaaddita .. *» ita
L «taonciaco velgentiliaco D. deest V 4.
herwicus l .

Patrol. CLIV.
n
»'.;! EKKEHARDI URAUGIENSIS M{
l. /.)Suscepta3 sunt itaquc conditiones utrimque, et A autem, defuncto consensu omnium Franco-
fratre,
pars regni divisi Juxta modum sihi propositum rum rex constituitur. De cujus nativitate atquc in-
ab iitroque receptaest, mansitqueista quamviscum fantia vel puericia.dicit actuum ejus scriptorEgin-
magoa difflcultateconcordia, multis exparteKarlo- harclus, ab eodem principe educatus, quod neque
manni societatem separare volentibus,adco ntqni- unquam aliquid declaratum sit,neque
scriptis quis-
dameosetiam bello committere sint mcditati. Sed quam suo tempore inventus sit, qui horum noti-
inhoc plus suscepti quam periculi fuisse, ipse re- ciam se habere dixerit do actibus vero ct mori-
;

rum exitus approbavil, cum dcfuncto Karlomanno bus ceterisque vitae illius partibus * ita explicuit.
uxor ejuset Qliicum quibusdamcxprimoribusejus
Italiam fuga petiit,ct nullisexistentibuscausisspre-
*
Partibus multa preclara multumque memo-
randa et omninm pcne imperatoruin gcstis
to mariti fratre, sub Desiderii Langobardorumregis
excellentiora facinora luculcntissime diges-
patrocinium cum liberissuissc contulit. (Einh.c.4. sitE, uii sequentia ornnia —
ausus est in-
Et Karlomannus quidem post amministratum com- trare (col. 893.) desunt.
muniter bienniorcgnum morbo decessit ; Karolus

DESCRIPTIO ACTUUM KAROLI MAGNI.

Kar.) Omnium bellorum qua3 gessit
(Einh. Vita B humana jura polluere vel transgredi arbitrabantur
primo Aquitanicum, a patrc inchoatum,sednondum inhonestum haberi. Susceptum est igitur adversus
finitum, quia cito peragi posse videbatur, fratre eos bellum, quod magna utrimqucanimositate.ma-
adhuc, vivo, etiani etauxilium ferre rogato, susce- jore tamen Saxonum dampno per continuos 30 an-
pit,et liceteum frater,malis quibusdam machinanti- nos gerebatur. Poterat siquidein citius finiri, si

bus,auxilio frustrasset promisso,susceptamexpedi- Saxonum perfidia hoc patcretur. Dictu dilTicilo est,
tionemstrenuissime exsecutus, non prius destitit, quotiens, supcrati ac supplices regi se dediderunt,
quam hocquod efficere moliebatur pcrfecit.Nam et imperatafacturos polliciti sunt,obsidesqui impcra-
Hunoldum qucmdam, qui post mortem Waifarii bantur absque dilationededcrunt,lcgatosquimitte-
Aquitaniamoccupavitbellumquejampeneperactum bantur susceperunt; aliquotiens itaedomiti etemo-
reparare temptavit, Aquitaniam relinquere et in liti, ut etiamcultum daemonum dimittereet chri-
Wasconiam fugerecoegit. Quemtamen ibiconsiste- subdere velle promittcrcnt ;scd
stianae religioni se
re non sustinens, transmisso amne Garunna, Lu- sicutad luec faciendaaliquotiensproni,s:eadeadem
po Wasconum duci mandat, ut perfugam reddat, pcrvertcndasemper fucrcprecipites.il gisvero ma-
quod ni festinato faciat, bello se illum expostulatu- gnanimitas aut perse autper comites suos, misso
rum.Sed Lupus saniori usus consilio, non solum q exercitu, perfidiam lllorum seinperulcisccbatur,do-
Hunoldumreddidit, scd etiam se ipsum cum pro- nec, omnibusqui resistere solebant profligatis, de.
vincia cui preerat cjuspotestati permisit. (Eimi. cemmilia bominumex his,qui utrasqueripas Albis
Ann a. 773. —
Vita. An/t.)Quo bello finito, rogatu fluminis incolebant, cumuxoribusctparvulissubla
et precibus Adriani pontificis Romani,insolentiam tos transtulit, et per Galliamct Germaniam multimo-
Desiderii Longobardorum regis ferre non valentis, da divisione distribuit; eaquecondilionebellum per
bcllum contra LongobardossuscepitjCopiasque quas tot annos tractum constat esse finitum, ut abjccto
adduxerat dividens, unam partem cum P-ernhardo daemonum cultu, christianse religionis sacramenta
palruo suo per montem Jovis ire precepit, alteram susciperent. Hocautem bellum licet tamdiuperlra-;
ipse ducens pcr montem Cinisium, Italiamintravit, herctur, ipse tamen nonamplius quambisaciecon-i
(Vita) nec prius destitit, quam Desiderium regem, flixit cum hoste, semcl juxta montcm qui OsneggL
longa obsidione Papia fatigatum, in deditionem
in dicitur in loco Theotmelli nominalo,et ilerumjuxta
susciperetet perpetuo exilio deportarel,filiumvero Hasa fluvium, et hoc uno mense, paucis diebus in-
ejus Adalgisum, in quo omnium spes stare videba- terposilis. Sed his duobus prseliis ita devicti sunt,
tur, nonsolumregnoscdetiam Italia excederecom- ut ulterius regemncque provocare, nequevenienti
pclleret:omnia Romanis ublata restitueret, Routh- resistere, nisi aliqua loci munitionc defensi, aude-
gisum, Forojuliani ducatus prefectum, novamolien- D rent pi urcs tamen eo bcllo tamex nobilibus Fran
tem obprimeret, totamque, Italiamsuae ditionisub- corum quam Saxonumet functi summis honoribus
jugaret, subactaeque filium suum Pippinumregem viri consumpti sunt. Tandcm anno tricesimotercio

preponeret. Postcujus belli finem Saxonicum, quod finitumest.Necminus interea Ilispaniamquoquede-

quasi intermissum vidcbatur, repctitum est, quo bcllavit;nam AquitaniametWasconiam primumsub-
nullum neque prolixius neque atrocius Francorum- jecit. Britones quoque domuit missaque expcditio-
que populolaboriosiussusceptum est, quia Saxoncs ne imperata facere coegit .
— Ipse postea cum exerci-
sicut omnesfereGermania)nationes, etnatura fero- tu Italiam ingressus, ac perRomam iter agens, Ca-
ces et idolorum im cultui dediti, neque divina neque puam urbem Campaniaa accessit, ibique positis

VARLE LF.CTIONES.
1119
post suppl.
 845 GHRONICA. - GHRONIGON UNIVERSALE. 84G
castris, bclJum Beneventanis, ni dederentur, com- A co.nitibus etiam ac legatis perficienda
commiail
minatus est. Prevenit hoc dux gentis Aragisus 11!0 Quae cum ab
, his strenuissime fuissent impieta,
ot
filiosque suos Rumoldum et Grimoldum cum magna tavo tandem anno idem bcllum
consummatumest.
pecunia regi obviam mittens, rogat, ut filios suos Quot eogesta sint, quantumque sanguinis
praeJia in
obsides suscipial, seque cum gente imperata lactu- effusum, tcstatur Pannonia omni pene
habitatore
rum, preter hoc solum si ipse ad conspectum venire vacuaetlucus, in quo regia Cagani erat, ita
deser-
cogeretur. Rex utilitate gentis magis quam ejus tus, ut nc vestigium quidem
humanae habitationis
obstinatione considerata, oblatos sibi obsides susce. in eo appareat. Tota in hoc
bello Hunorum nobilitas
pit, eiquc, ut ad conspectum venire non cogeretur periit, tota gloria decidit,
omnis pecunia et congestj
promagno munere concessit, et minore filio gratia
exlongotemporethesauridireptisunt, nequeullum
I

majorem patri remisit, legatisque

obsidatus retcnto, bellum contra Francos exortum humana
potest rae-
ob sacramenta fidelitatis a Beneventanis exigenda moria recordari, quo illi magis ditati et
{ opibus aucti
cuin Aragiso dimissis, Romam rediit, consumptisque sint, quippe cum usquein id
temporis pene paupe-
sanctorum vcneratione aliquot dicbus, Galliam
ibi in
res viderentur.
,

Tantum auri ct argenti in regia re-

-Bajoaricum deinde bellum et repente pertum, tot spolia precicsa in praeliis
sublata, ut
ortum et celen fine complelum est, quod superbia merito credi possit, hoc Francos Hunis iuro ah*h,
simuletsocordia Tassilonis ducisexcitavit, quilior-
B
isse, quod Huui prius aliis gentibus injuste eripue-
tatu uxoris, qugo filia Desiderii regis eratacpatris runt. - Descriptlo 1121
terra Hunorum : Terra
exilium per maritum ulcisci posse putabat, juncto quippe Hunorum, utantiquorum temporum
relato-
foedere cum Hunis, qui Bajoariis sunt ab oriente res testantur (Mon. Sang. n, l),
novem circulis,
contermini, non solum imperata non facere sed re- quos Teutonici haga dicunt, cingebatur,
quorum
gem bello provocare temptabat. Cujus contumaciam, singuli ila stipitibus quernis sive
faginis vel abie-
quia nimia videbatur, animositas regis ferrenequi- gnis erant exstructi, ut de margine
ad marginem
verat, ac proinde contractis undique copiis, Bajoa- viginti pedum spacium tcnderetur in latum et toti-
riam petiturus, ad Licum amncm venit, qui Bajoa- dem subrigerenturin altum, 1122
eavitas autem
a uni-
jrios ab Alemanniis dividit. Cujus in ripa castris versa aut durissimis lapidibus aut creta
col-
tenacissima
Uocatis, priusquamprovinciam intraret, animumdu- rcpleretur, porro superficies vallorum
corundem in-
jcisperiegatosstaluitexperiri. Sed ill.e pertinaciter tegerrimis cespitibus tegeretur. Interquorumconfi-
]agere nec sibi vel genti utile ratus, regi se supplex nia plantabantur arbusculae, quae, ut
cernere sole-
permisit, obsidesqui impcrabanturdedit, interquos mus, abscisae atque projeclae comas caudium
folio-
filium suum Thcodonem, data insuper fide cum rumque proferunt. De primoautemcirculousquead
juramento, quod ab potestate ad defectionem
illius * secundum 20 miliaria Teutonica protendebantur, et
oemini suadenti consentiret; sicque bello, quod inde similiter ad tercium, et usque ad nonum,
ita
quasi maximum videbatur futurum, celerrimus est quamvis ipsi circuli alius alio
multo contractiores
linis impositus. Tassilo tamen postea
evocatus ad fuissent. Inter hos igitur aggcres ita vici
villseque
regem,neque redire permis -uscst, neque provincia erant locatae, ut de ad alias vox humana posset
aliis
-|uam tenebat ulterius duci, sed comitibus est com- audiri. Contra cadem vero aedificia interinexpugna-
missa. (V. Ann. a. 788.) Nam cum Tassilo duxreus biles muros portse non satis latae erant constitutas,
najestatisjudicatus,capitedampnaretur,clementia per quaslatrocinandi gratia non solum exteriores,
'egis vita sibi conccssa, mutato habitu in
monaste- sed etiam interiores solebant cxire. Dc circulo quo-
"ium missusest, filiusquoqueejusTheodo detonsus
quead circulum siccrant possessiones 1U8 et babita-
raonasticoe conversationi deputatus est. — (Vita.) cula undiquc versum ordinala, utciangor tubarum
lis motibus ita compositis, Selavis,
qui nostra con- inter singula cujusque rei posset signifieativus 112 *
metudine Wilci, propria vero lingua Weletabi di- adverti. Ad has ergo munitiones per ducentos ct eo
buotur, bellum illatum est, in quo Saxones, velut
amplius annos, qualescumque omnium occidenta-
raxiliares interceteras naliones, quanquam ficta
>f— "1»*«*"* """» \>«
et ' lium ui>itino ^uny
iiuui divitias congrcgantes, cum ct
uyauiL», UUUI
i VI Gotbi et Wan-
liULIIl ei \» an
ni: us devota obcedicntia,
militabant, unaquc hac D dali quictcm hominuin perturbarcnt, orbem occi
xpeditione idem Sclavi ita sunt domiti, ut ulterius duum pene vacuum dimiserunt. Quos tum invictissi-
ussis non contrairent. — Maximum omnium qme a mus Karolus in annis octo ita perdomuit, ut de cis
iarolo gesta sunt
beliorum prcter Saxonicum huic ne minimas quidem reliquias remanerc permiserit.
icllo successit, illud videlicet
quod contra Avares A Vulgaribus vero ideo manum rctraxit, quia vide-
|ive Hunos susceptum est, quod ille
et animosius licet, Hunis extinctis, regno Francorum nichil noci-
uam cetera et longe majori apparatu ainministra- turi vidercntur. Porro prmdam ia Pannonia rcper-
j

it. Unam lamen

per se in Pannoniam nam hanc — tam per epyscopia vel monasteria liberalissima di-
jrovinciameagens incolebat expeditionem fecit, — visione distribuit. (Einh. VitaKar.) Duo tantum ex
jetera filio suo Pippino ac prefectisporvinciarum,
proceribus Francorum eo bello pcrierunt. Hericus

VARI/E LECTIONES.
lt
lffa im » SJ
TAl^ % ^S-\
'ossionesl.
{

im significantms
? :\
i>li^ffinerubrocolorescriptasuiit.
4. 3. 9°. 10. \\,
I. civitas 4. ei civitas ik.
847 KkkEHAKDI LTRAUGIENSIS 848

aux Forojulianus in Liburnia juxta Tarsieam mari- A niam et appositam Oanubii ripa Daciam,
in altera

timam civitaiem insidiis oppidanorum interceptus, Histriam quoque et Lyburniam atque Dalmatiara,
et Geroldus Bajoarise prajfectus in Pannonia, cum exceplismaritimiscivitatibus, quasobamiciciam et
contra Hunoa praeliaturus aciera struerei, incertuin jun tum cuin eo foedus Constantinopolitanum impe-
a quo, cum duobus tantum qui eum obequitantem ratorem habere permisit, deinde omnes barbaras et
ac singulos cohortantem comitabantur, interfectus feras naliones, qu;e inter Bhenum ac Visulam flu-

est. Ceterum incruentum pene Francis bellum hoc vios oceanumque ac Danubium positae, lingua qui-

fuitetprosperrimuin exitum habuit, tametsi diutius dem pene similes, moribus vero atque habitu valde
sui magnitudine tralieretur. Post quod et Saxoni- dissimiles, Germaniam incolunt, ita perdomuit, ut
cum sna prolixitate congruentem finem accopit. — eas tributa.rias efficeret. Auxit etiam gloriam regnj
Boemicum quoque et Lilonicum, quae postea exorta su quibusdam regibus ac genlibus per amiciciam
,

sunt, durarenon potuerunt, quorum utrumque du- sibi conjunctis. Adeo namquc Adefonsum, Galici;e
ctu Karoli junioris celeri fine completum est. Ul- — atque Asturic;e" 26 regein, sibi societate dcvinxit, ut

timum contra Normannos qui Dani vocantur, primo i- cum eum vel litteras vel legatos miUeret, non
ad
pyraticam exercentes, deinde majori classe litora ali'er seapud illum quam proprium suum appellarl
Galliae atque Germaniae vastantes, bellum susce- g juberet. Scottorum quoque reges sic habuit ad suam
ptum est, quorum rex Gotefridus adeo vana spe in- voluntatem per munificentiam inclinatos, ut euoj
flatus erat, ut sibi lolius Germaniae promitteret po- nunquain nisi dominum, seque snbditos et servos
testatem;Fresiam quoque atque Saxoniam haut ali- ejus pronunciarent. Cum Aaron rege Persarum, qui
ter atque suas provincias estimabat. Jam Abodritos excepta India totum pene tenebat Orientem, taleaj
vicinos suos in suam ditionem redegerat, jam eos habeLat in amich-ia concordiam, ut is gratiam rjus
sibi vectigales fecerat, jaclabat etiam se brevi omnium qui in loto erant orberegum ac principuil
Aquisgrani, ubi regis comitatus erat, cum maximis amicicia? pr.eponeret, solumque honore ac munifi-
copiis adventurum. Nec dictis ejus quamvis vanissi- centiasibicolendumjudicaret. — Imperatoresetiaaj
mis omnino fides abnuebatur, quin potius aliquid Constantinopolilani, Nicephorus, Michahel et Leo,
tale inchoaturus, nisi festinata fuisset morte pre- ultro amiciciam et socielatem ejus expetentes, com-
ventus, putabalur. Nam a proprio satellite, sivc ut plures ad eos misere legatos. Cum quibus tamen,
quidam verius estimant (Mon Sang. n, 13), a pro- propter susceptum a se imperaloris nomen, ct ob
prio filio, cujus matrem abjecerat et aliain duxerat, hoc, quasi qui imperium eis preripere vellet, valde
interfectus, et suae vitae et beili a se inchoati finem susspectum, foedus firmissimum staluit, ut nulla
fecit. inter partes cujuslibet scandali remaneret occasio.
^ Frat enim s- mper BomanisetGrecisFrancorum
1

(Einh. VitaKar.) Ha?c sunt bella, quae rex poten- sus-

tissimus per annos iG — tot enim annis regnavit — in specta potenlia. Unde et illud Grecum exstat pro-
diversis terrarum partibus summa prudentia alque verbium tov ypuvxov o-J '/°'J ~'Z"/--~ ,'j >'''"* ov y~/~7 —
quibus Francorum regnum, quod
felicilate gessit, Qui eum tantus in ampliando regno et subigendis
post patrem Pippinum magnum quidemetforte sus- exterisnationibusexisleretetinejusmodioecupatio-
ceperal, ita nobiliier ampliavit, ut pene duplum nibus assidue versaretur, opcra tamen plurima ad
reddiderit. Nam cum prius non amplius quam ea regni decorem et commoditatem perlinentia diversis
pars Galliae, quae inter Hhenum et Ligerem fluvium in locis inchoavit, quaedam etiam consummavit; in-
oceanumque mare Balearicum jacet, et pars Ger-
ac ter quae precipua non immerito videri possunt basy-
maniae, que inter Saxoniam et Danubium ac Salam lica sanctae Dei genitricis Aquisgrani operc mirabili
fluvium, qui Tluiringos et Sorabos dividit, postea constructa, et pons apud Mogontiam in Bheno quin-
incolitur a Francis qui orientales dieuntur, et gentoruin passuum longitudinis; nam tantaestibi'
Alemanni atque Bajoarii, adregni Fran-
praetei-haec fluminis latitudo. Qui tamen unoanno antequam de-
corum potestatem pertinerent ipse per bella me- : cederet ineendn conflagravit, nec refici potuit pro-
morata primo Aquitaniam et Wasconiam totum- pter-festinatum illius decessum.quanquam ineamc;-
que Pyrenei montis jugum et usque ad Hyberum D ditatione essct, ut pro ligneo lapideum restitueret.
amnem, qui apud Novarros " 23 ortus et fertilissi- Inchoavit et palatia operis egregii, unum baud longe
mos Hispaniae agros secans, sub Tertosae civitatis a Mogontiaca civitatc, juxta villam cui vocabulum
menia Balearico mari miscetur, deinde Italiam est Ingelenheim, alterum ?>'oviomagi super Vahalem
totam ab Augusta Prsetoria usque in Calabriam mi- fluvium. Precipue tamen aedes sacras ubicumque in
norem, in qua Grecorum ac Beneventorum constat toto regno suo vetustate collapsas comperit, ponti-
esse confinia, tum Saxoniam, quae Germanue qui- ficibus et abbatibus, ad quorum curam pertinebant,
dem magna pars est, et ejus, quas a Francis incoli- ut restaurarentur, imperavit, adhibens curam per
tur, duplum in latohabere putatur, cum ei longitu- legatos, ut imperata perficerent. Talem eum in am-
dine possit esse consimilis;deinde utr-amque Panno- pliando et tuendo simulque ordinando regno fuisse

VABI.E LECTIONES.
iM itacodd. "" Adefonsum atque Aslrucie I
b .
 849 CHRONICA. — CHRONICON UNIVERSALE 850
constat; ceterum, qualisin domestica cura fuisset, A extremum ex satellitum numero ad hoc ordinati
dicatur. — Post mortem patris cumfratre regnum tuobantur. Quaecum pulcherrimae essent et ab eo
partitus tanta patientiasimultateset invidiam ejus plurimum diligerentur, mirum dictu, quod nullam
tulit, utomnibusmirum videretur, quodnead ira- earum cuiquam aut suorum aut exterorum nuptum
cundiam quidem ab co provocari potuisset. Doinde dare voluit, sed omnes secum usque ad obitum
cum matris hortatu filiam Desiderii reeis Lonso- suum in domo sua retinuit, dicens, se earum con-
bardorum duxisset uxorem, post annum repudiavit tubernio carere non posse, ac propter hoc, licet
eam, et Hildigardam de gente Suavorum, precipuae alias felix, adversaa fortunae indignitatem expertus
Bobilitatis feminam, in matrimonium accepit, de est; quod tamen ita dissimulavit, acsi de eis nulla
qna filios trcs, Karolum videlicet ac Pippinum et unquam alicujus probri susspicio exorta vel fama
Ludowicum, tofidemque filias, Ruothrudem
et dispersa fuisset. —
Erat ei filius nomine Pippinus
Berhtam et Gislam, gonuit. Habuit et alias tres fi- ex concubina editus, cujus inter ceteros mentionem
lias,Theoderatamet fliltrudam et Ruotheidem,duas facere distuli, facie quidempulcher, sed gibbo de-
dcFaslrada uxore, quede orientalium Francorum, formis. Is cum pater bello cum Hunis suscepto in
scilicet Germanorum, gente crat, terciam de con- Rajoaria hiemaret, cu n quibusdam e primoribus
cubma quadam. Defuncta Fastrada, Luitgardam Francorum, qui eum vana regni promissione il-
^
Alamannam duxit, de qua liberos non habuit. Pos* lexerant, adversus patrem conjuravit. Quem post
eujus mortem trcs habuit concubinas, Gersuindam fraudem detectam et conjuratorum dampnationem,
Saxonici generis, de qua ei filia nominc Adeltrud detonsum, in coenobio Prumia religiosa) vita3 jam
nata est,Regenam, quaeeiDruogonem etHugonem volentemvacarepermisit. Faclaest etalia priuscon-
genuit, Adelindam quoque, qiue Theodericum pro- tra eum in Germania valida conjuratio, cujus aucto-
ereavit. — Mater quoque ejus Rertrada in magno respartim luminibus orbati, partim incolomes, om-
apud eum honore consenuit colebat enim eam ; nes tamen exilio deportati sunt, neque ullus ex eis
cum magna reverentia, ita ut nulla unquam invicem interfectus cst, nisi tres tantum, qui cum se, ne
sit cxorta discordia, nisi in divortio filiae regis Desi- comprehenderentur, strictis gladiis defenderent,
quam illa suadente acceperat. Decessit tan.
di rii,
aliquosetiam occidissent, quiaaliter coerceri non
dem post mortem Hiltigardae, cum jam tres nepotes poterant, interempti sunt. Harum tamen conjuratio-
suostotidemqueneples in filii domovidisset. Quam num Fastradas reginae crudelitas causa et origodi-
ille ineadem basylica qua pater situs est, apud citur extitisse, etidcirco in ambabus contra regem
Sanctum Dionisium magno curn honore fecit hu- conspiratum est, quia uxoris crudelitati consen-
mari 1127 . —
Erat ei unica soror nomine Gisla, a tiens, a sua3 naturac benignitaie ac mansuetudine
puellaribus annis religiosse conversationi manci- videbatur exorbitasse. Ceterum per omne suae vitse
pata.quamsimiliterut patrem magna coluit pietate, tempus ita cum summoomnium amore atque favore
qu;e etiam paucis ante obitum illius annis, in eo domi et foris conversatus est, ut nunquam ei vel
quo conversata est monasterio decessit. Liberos — minima injustaa credulitatis nota a quoquam fuisset
suos censuit instituendos, ul tam filii quam filiae
ita objecta. Amabat peregrinos et in eis suscipiendis
primo liberalibus studiis, quibus et ipse operam magnam babebat curam, adeo corum multitudo ut
dabat, erudirentur, tum filios, cum primum *tas non solum palatio, verum etiam regno non immc-
pntiebatur, more Francorum equitare, armis ac ve- rito viderctur enerosa.Ipse tamen prag magnitudine
natibusexercerifecit,filiasverolaneficioassuescere, animi hujuscemodi pondere 11 " minimc gravabat ir,
coloqueac fuso,neper otium torperent, operamim- cumetiamingentiaincommoda laude liberalitatis ac
pcndere, atque ad omnem honestatemerudirijussit. bona3 famaa mercede compensaret. — Corpore fuit
Ex his omnibus duos tantum filios et unain filiam, amplo atque robusto, statura eminenti, quae lamen
priusquam morerctur, amisit, Karolum, qui major non excederet — nam septem suoruin pedum pro i
-

natu erat, et Pippinum, quem regem Italise prefece. ritatem ejus constat habuisse mensuram — apite
rat, et Ruothrudem, quse filiarum ejus primogenita capitis rotundo, oculis pregrandibus ac vegclis,
et aConstantino Grecorum imperatore, filio Lconis D naso paululum mediocritatem excedenti, caujcie
in
et Hyrene fuerat desponsata. Quorum Pippinu pulchra, facie laata et hylari, unde formas auctori-
unum filium Bernhardum, filias autem quinquesu- tas ac dignitas tam stanti quam sedenti plurima ac-
perstites reliquit, in quibusrex pietatis susepreci- quirebatur. Quanquam enim cervix obesa et brc-
puum documentum ostendit, cum nepotem patrj tamen haec ce-
vior venterque videretur projectior,
succedere et ncptes intcr filias suaseducari fecit. terorum membrorum celabat sequalitas. Incessu
Filiorum ac filiarum lantam "" in educando curam
erat firmo, totaquecorporis habitudine virili, voce
habuit, utnunquamdomi positus sine ipsisccenaret,
clara quidem, scd quao minus corporis formae con-
nunquam iter sine illis faceret. Adequitabant ci veniret, valitudine prospera, preter quod antequam
filii, illiaa vero poue sequebantur, quarum agmen dccederet per quatuor annos crebro febribus corri-

VARLE LECTIONES.
1117
humare corr. humari i .
"" tantum (corr. tantam?) 1. tantum 9<>. 10. El. ll " onere 3.
851 EKKEHARDI URAUGIENSIS 852
piebatur, adextrcmum etiam uno pedeclaudicabat. A ctoritatc, et ecclesia sancti Petri pcr illum non so-
Erat eloquentia copiosus et exuberans, poteratque luin tuta ac defensa, sed etiam suis operibus prc
quicquid vellet apertissime exprimere; nec patrio omnibus accclesiis esset ornata atque ditata. Quam
sermone contentus, eliarn peregrinis linguis edi- cum tamen intra 46annorum quibus
tanti penderet,
scendis operam dabat, in quibusLatinam ita didi- regnaverat spacium quater tantum illo votorum
cit, utea ac patria lingua
oraresit solitus, Grecam solvendorumae supplicandi causaprofcctus est. L'l-
vero melius intellegere quam pronunciarepoterat. timi advcntussuinon solum h;ec fuerunt causae, vc-
Artcs liberalesstudiosissime colnit, carumque rumetiam quod Romani Leonem pontificem multis
do-
ctores plurimum veneratus, magnis extulit honori- affectuminjuriis, erutis scilicet, ut quidam dicunt,
bus. In discenda grammatica Petrum linguaque amputata, fidem regis implorare
Pisanum dia- oculis,
eoncin senem audivit,inceterisdisciplinis compulerunt. Idcirco Romam veniens propter rcpa-
Albinum
cognomento Alcwinum,item diaconum deBrittania, randum, qui nimis conturbatus erat, yecclesioe sta-
virum undecumque doctissimum, preceptorcm tum, ibi totum hiemis tempus extraxit. Quo tcm-
ha-
buit, apiul quem ct rethoricaeet dialecticse, preci- pore imperatoris et augusti nomen accepit, quod
pue tamen astronomieae ediscendae plurimum primo in tantum avcrsalus est, ut affirmaret, se eo
et
temporis et laboris impertivit. Discebat et artem n die, quamvis precipua fcstivitas esset, a?cclesiam
computandi, et intentione sagacisiderum cursum non intraturum, si prescire potuisset pontificis con-
euriosissime rimabatur. Temptabat et silium. Invidiam tamen suscepti nominis, Romanis
scribere, ta-
bulas et codicellos ad hoc in lecto imperatoribus super hoc indignantibus, magna tulit
sub cervicalibus
circumferre solebat, ut cum vacuum paticntia, vicitquc eorum contumaciam magnani-
tempus esset,
manum litteris effigiandis
assuesceret; sed parum mitate, qua eis proculdubio longe prestantior erat,
successit labor preposterus ac mittcndo ad eos crebras lcgationes et in epistolis
seroinchoatus. Assi-
due exercebatur equitando ac venando,
quod illi fratres eos appellando. n ost susccptum imperiale
gentilicium erat, quiavix ulla in tcrris nomen cum adverteret multa legibus populi sui
natio inve-
nitur.quaeinhacarteFrancis possitcosequari. Dcle- dcesse — nam Franci duas habent leges, in pluri-
ctabatur etiam vaporibus aquarum naturaliter mislocis valde diversas— cogitavit, quae deerant
ca- ,

lentmm, frequenti natatu corpus exercens, addere, et discrepantia unire, prava quoque ac per-
cujus
adco peritus fuit, utnullus ci peram prolata corrigere; sed de his nichil aliud ab
juste valeat anteferri.
Ob hoc etiam Aquisgrani rcgiam eo factum cst, nisi quod pauca capitula et ea im-
extruxit, ibique
extremos vitas annos usque ad obitum perpetim perfecta legibus addidit. Omniumtamen nationum,
duxit. — In cibo ct potu erat tcmpcrans,
sed in quae sub cjus dominatu erant, jura, quae scripta
potu tcmperantior, ita ut super C non ac litteris mandari
coenam raro plus erant, scribi fecit; itcin
quam terbiberet; cibo non adeo abstinere harbara ct antiquissima carmina, quibus veterum
poterat,
ut sepe quereretur, noxia suo
corpori esse jcjunia. regum actus ct bella canebantur, scripsit ct mcino-
Convivabatur rarissime, et hoc prccipuis tanlum ria3mandavit. Inchoavit et grammaticam patrii ser-
festivitatihus, tunc tamen cum monis, mensibus etiam juxta propriam linguam
magno hominum
numero. Ccena cottidiana quaternistantum vocabula imposuit, qui ante id temporis apud Fran-
ferculis
prebebatur, preter carnem assam, quam cospartim Latinis, partim barbaris nominibus pro-
venatores
veribus inferre solebant, qua illc nunciabantur, ct Januarium appcllavit winterma-
libentius quam
ullo aliocibovescebatur. Inter ccenandum aut ali" noth,Februarium hornung, Martium lencinmanoth,
quod acroma aut lectorem audiebat. Lcgebantur ei Aprilem ostermanoth,Maium vunncmanoth.Juniurr
hystoriae et antiquorum rcs gestae, delectabatur brahmanoth, Julium howimanoth, Augustum arn
etiam libris sancti Augustini, precipueque his qui manoth, Septembrem witemanoth, Octobrem win
de civitate Dei pretitulati sunt. —
Circa paupercs demanoth, Novembrem herbistmanoth, Decembren
sustentandosctgratuitam liberalitatem, quam Greci heilicmanoth.ItemventoslSpropriisappellationibu;
elemosinam vocant, devotissimus erat, ut qui non insignivit, cum priusnon ampliusquamvix quatuoi
inpatria solumet in suo regno id faccrc curaverit, D ventorum vocabula possent inveniri.Etsubsolanun
verum trans maria in Syriam et .Egyptum atque vocavitosterwint,eurum ostsundroni,euroaustrun
Africam, Hierosolirnis, Alexandriae, Kartagini, ubi sundostroni, austrumsundroni,austroafricumsund
christianosin paupertatc viverecompererat, penu- westroni, africumwestsundroni,zephirumwestron
r;a3 illorum compatiens, pecuniam mittere solebat, chorurawestnordroni, circiumnordwestroni,septei
ob hoc maxime transmarinorum regum amicicias trionem nordroni, aquilonem nordostroni, vultur
expetens,ut christianissubeorum dominatu degen- numostnordroni. —
Religionemchristianam, quaal
tibus refrigerium aliquod ac relevatio provcniret. infantia iuerat imbutus, sanctissiine et cum summ;
Colebat pre cetcris sacris locis apud Romam beati pietateexcoluit, ac propter hocplurimae pulchritu
Petri apostoli ^ecclesiam, in cujusdonaria magnam dinis basylicam Aquisgrani exstruxil auroqueetar
vim pecuniaa congessit. Neque ille toto regni sui gento et luminaribus atque ex aere solido cancclli:

tempore quicquam duxit antiquius, quam ut urbs etjanuis adornavit. Ad cujus structuramcum co
Roma sua opera suoque labore vetere polleret au- lumnas et marmora aliunde habere non posset, Ro
853 CHRONICA. — CHRONICON UNIVERSALE. 851
ma atqueRavenna dcvchcnda curavit. /Ecelesiam A correptus, decubuit, statimque, ut in febribu
mane et vesperc, item nocturnis horis etsacrificii solebat, cibi abstincntiam sibi indixit, arbitratus
tempore, quoad valitudoeum pcrmiserat, impigre hac continentia morbum posse depelli vel certe
6'equentabat, curabatquemagnopere, utomnia quac mitigari.Scd acccdente ad febrem lateris dolore,
in ca gercbantur cum maxima flerent honeslate, qucm Creciplcurisindicunt, illoque adhucinediam
edituos creberrime commonens, ne quidindeeens, retinente neque corpus alitcr quam rarissimopotu
autsordidum velinferri velinea rcmancrepermit- sustentante, septimopostquam decubuit die, sacra
terent. Sacrorumvasorumexauroet argento vesti- communionepercepta, decessil, annoajlatis sua372°
mentorumque sacerdotalium tantam in ea copiam et ex quo regnare cosperat 46, indiet. 7 113 °, o Kal.
proeuravit ut in sacriflciis celebrandis ne janitori- Febr., hora diei tercia.Cujus eorpus more solemni
bus quidem, qui ultimi ordinis sunl,privatohabitu lotum etcuratum, maximototiuspopuli luctuaecclc-
ministrarc neeesse fuisset. Legendi atque psal- — siae illatumatquehumatum est. Dubitatum estpri-
lendi diseiplinam diligentissime emendavit erat ; mo, ubi reponi debcret, eo quod ipse vivus de hoc
enim utriusque admodum cruditus, quanquam ipse nichilprecepisset.Tandemomniumaniinissedit,nus-
nec publice legeret, nec nisi summisseet in com- quamhonestiuseum tumulariposse, quam inca ba-
mune cantaret. (Monach. Sangall. i, 5, 7.) Fuitau- g sylica, quamipsepropteramoremDei et domini no-
tein consuetudo, ut in basylica ejus magisterseolyc slri Jhesu Christi, et ob amorem sanctoe et oeternae
dcsignarct pridie singulis, quod responsorium suis virginis genitricis ejus, propriosumptu in eodem
cantare deberet in nocte;lcctiones vero nulluscui- vico construxit. In hac sepultus est eadem diequa
quam recitandas injunxit, nullus ad tcrminum vel defunctus cst,arcusque supra tumulum deauratus
ceram imposuit, vel unguibus saltem quantulum- cum imagine et tilulo exstructus est. Qui titulus
cumque signum impressit scd cuncti omniaquae ;
hoc mododescriptusest: Suohoc conditorio situm
legcnda erant ita sibi nota facere curarunt, ut estcorpusKarolimagniatque orthodoxi imperato-
quando inopinate legere juberentur, irreprehensi- ris, qui regnum Francorum nobiliter ampliavit et
biles apudeum invenirentur.Digitoautem velbacu- per annos 46 feliciter rexit.
lo porrectovel cxlatere suoad procul sedentes ali- *E.pergit: Idem vero imperator cum jam
quo dii-ecto^demonstravitquemlegerevokiisset.Fi- morbo, etc.
* Stephanus 1131 papa 94 us scdit annos
nem vero lectionissonogutturisdesignavit; ad quem 3,menses
5, dies 28.
univcrsi ita intente suspensi sunt,ut sive finitascn-
* D. E. addunt: Rome Paulo — scandalo.Hoc
tenlia, siveinmedia distinetione, sive subdistin-
per zelum — privato, etpost%8: Flie tam —
ctione significaret, nullus sequens superius autin- crisma,Venerationem s. i.c.e.p.a.ex Sigeb
ferius incipere presumeret,quantumcumque ineon- a. 767 <?*768.
grua finis aut inicuim viderentur ; et hoc modo Anni Anni.
factum est, ut etiam si non intelligerent, omnesin Constantini. Karoli.
ejus palatiolectoresoptimifuissent.Nullusalienus, 28 1. Anno dominicae incarnationis
Bullus etiam novus, nisi legere sciens ct canere, 709, KarolusMagnus, Pippini filius,divisopost pa-
chorum ejus aususest intrare. tremregnOjCumfratre (cf. Chr. W.) Karlomannore-
Extremo * vero leinpore cum jam et morbo et gnareccepit, et 46 regnavit annis, tribus eum fra-
senectute premeretur, evocatum ad se Lud wicum tre,43solus postea (EwttAnn.) Cujus anno primo
filiiim suum Aquitaniae rcgem, qui solus filiorum Hunoldus quidam Aquitaniam, quaeinsortem Karoli
Hildigardas reginaa supererat, congregatis sollemni- ccsserat,invasit, et provineialium animos adconci-
ter de totoFrancorum regnoprimoribus(FiMi. Vtta tanda nova excitans, bellum, quod pater ejus Pippi-
Kar.), cunctorumconsilioeonsortem sibitotiusre- nus oeciso Waifarioeonsummasse visus est,i'OH-ova-
gni ct impenalis nominisheredemconstituit ;impo- vit.Contra quem Karolusprofectr.s, fratrisauxilium
sitoquc capiti ejns diademate, imperatorem et an- postulavit ;sedimpedientibus malis hominibus.ha-
gusluin jussitappellari.Susceptumesthoc ejuseon bere non potuit; colloquio tamen cum co babito, ad
silium ab onmibus quiaderant eum magno favore; D pcrsequendum llunoldum profcctus est.eumque ad
iiam divinitusei propter regni utilitateui videbatur Lupum Wasconioe duccm fugitivum missa legatione,
inspiratum auxitque majcstatein cjus hocfactum,
; reecpit eum uxore sua, ipsoquc Lupocum tola Wa-
et exterisnationibus non mininium lerrorisincussil. sconia sibiobediente, regressus est.
- Dimisso dcinde in Aquitaniam filio, ipsu moic 29. 2. A. D. 770. Karolus rcx habuit genoralem
sulito,quamvis seneetute confectus, non longe a conventum in Wormacia eivitate. Berthradavero,
venatum proficiscitur, exactoque
regia Aqu;c nisi matcr regum, eum Karlomanno u32 niinore filio
m hujusccmodi ncgotioqnod reliquum eratautuinni, apud Salussam locata, pacis causa in Ilaliam pro-
circa Kalendas Novemb. Aquasgrani revertitur. ficiscitur, peracloque ncgotio pro quo ibat,adoratis
Cumque ibi hiemaret, menseJanuario fcbrevalida etiam Romae sanctorum apostolorum liminibus, ad

VAlli.F .ECTIONFS.
1130
Indict. 7. eadeiu manu superscripta sunt. 1.
1151
Stephanus —28. post add. l.
llM Kalrloman
no. l.
 835 EKKEHARDI URAUGIENSIS 856
filiosregreditur. --(Ohr. ir.)Corpus sancti Oth- A ciamrevertitur,captivumducensDesideriumre*eni
mari in insula qua defunctusest perdecem annos Adalgisvero, filius cjus, inGreciamad Constanti-
incorruptum reperitur, ablaturaque in basylica num impcratorem,diffidens rebus patriae, secontu-
sancti Galli Bepelitur. lit, ibique in patriciatushonore vitam finivit. **1.
30. 3. (Kimi.Ann. )A.D. 771 Karlomannus iu villa
.
1 Wadiit: Eo annollirene piissima una cum
quae dicitur Salmonciacus defunctus est 2 Non. Conslantino gloriose divinitusimperiumaoi
Decemb., et Karolus rcx adcapiendum ex intHgro ccpit. Primohujus imperii anno cum Con-
regnum animum slanlinus 10 essetannorum,homoquidam il
intendens, Carbonacum villam longis Thrace muris ibdiens, invenit arcaoj
venit, ibiqueWilliharius episcopus Sedunensis et lapideam. Quamcumexpurgassetetrevelaaf
Folradus presbiter aliiquepluressacerdotes, comi- set,repperit virum inca jacentem,et literas
Les etiam atque primates fratris sui ad eum vcnc- arteconglutinatas, contincnteshaBC «Chri- :

stus nascetur ex Maria virgine, et credo in

runt, uxor vero Karlomanni cum filiisetparteopti-
eum.Sub Constantinovero etHireneimpera-
matumad ftaliamprofecta cst. toribus,osol, iterum me videbis. »c/.#.782.
31. 4. A. D. 772. Rcx Karolus, congregato Wor- ** n.\).
E.«rf7w;?/:Adrianuspapa (IlieD.)ad--
maciae generali conventu, Saxoniam bello aggredi solidavit. exSigeb. ITl.el pergunt : Idem
p ap " eze
papa, etc.
statuit, eamque sinemora ingrcssus,
cunctaque o 00 . . ' \

ferro et igni depopulatus,Eresburg castrum cepit t. Karolus

knrolus d
domumregressus,prius-
idolum, quod a Saxonibus Irminsul vocabatur, quamSaxoneseum venisse sentirent, tripertitunj
in eorum regiones
misit exercitum, qui direptionH
evertit. In cujus deslructione cum in codem loco
bus incendiiscuncta vastantes,compluribus qui
et
per triduuni morarctur, contigit, ut propter conti-
resistereconati sunt interfectis, cum ingenti preda
nunin caeli serenitatem, exsiccatis omnibus illius
rcgressi sunt.
loci rivis et fontibus, aqua ad bibendum inveniri
54. 7. A. D. 775. Karolus rcx consilio habito dc-
non possct.Scd subito divinitus, ut creditur in cu-
jusdam torrentis concovo tanta visaquse cruperat. crevit Saxoniam ingredi et in ea tam diu perscvc-
rare, dumaut christianae religioni subdercnlur
quiescentibus cunctis tempore meridiano, ut omni
nut omnino tollerentur. Totis ergo regni viribus
exercitui sufflceret. Tunc rex, idolo destructo, Wi-
Saxoniam petens, primo impctu Sigiburgum ca-
sarum fluvium acccssit, ibique acceptis a Saxoni*
strum, in quoSaxonum presidium crat, cepit, Ere-
bus duodecim obsidibus, recessit. Adrianus J133
sburgum castrum aSaxonibus destructum munivit,
papa 91?^ ordinatus sedit annos 24.
in coqueFrancorum presidium posuit, multaquc
32. :;. A. !). 773. * Adrianus papa, cum insolen- strage facta, obsides ab eis et Westfalais accipicns,
liamDesiderii regis et oppressionem longobardo-
rum fcrre non posset, legationem ad Karolum mit-
regressus est. —
Corpora sanctorum Gordiani ef
Epimachi de Roma inAlamanniam translata sunt.
tens, opem ejus imploravit. o u collccto exercitu
i
—{Ohr. W. — H. m.jConstantinus imperator, filiuJ
veniens.Desiderium int-ra Ticinum obsedit, totum-
Leonis, persecutor christianorum ct ajcclesiaruiii
que hibernumtempusmulta moliendo in hac obsi-
legisque destructor, * obiit.
dione Dum h;r<- inltaliageruntur,
consumpsit.-
Saxones, nacta occasione pro absentia regis, eonti-
destructor plaga pessimi
*
miserabiliter mo- —
ritur. D. E. ex Sigeb. a 116.
guos sibiHassorum termiuospopulantur venicn- ; Anno dominicaj incarnationis 776, ab Urbeautcm
tesque in locum qui Friteslar nominatur, scclesiam condita millesimo327, Leo, filius Constantini pcr-
a beatoBonifaciodedicalam incendere
moliti sunt secutoris, 71° loco ab Augusto, Romanum susccpit
'
l.Za«r.),quam ipse sanctus marlyrper spiritum imperium, regnavit que annis 5. Hicad brevetcm-
prophetiaenunquaminceridio violari predixit. Cum- pus visus est pius essesancta3queDei genitricis ac
que raultavieainincendereconarentur,apparuerunt monachorum amicus; unde et metropolitanos ex
Quibusdanietcehristianisatquepaganisduojuvenes monachis in primis sedibus collocavit, multosque
inalbis,quicam protexerunt ab igne;nutuquedivi- ordinesinurbebeneampliavit.Quapropterprincipes
noimmis o tcrrore, omnes in fugara conversi suat, omne.scummultitudinepopu'i copiosaingredientes,
nemmecxtrinsecuspersequente.Inventusest autcm (
petierunt filium ejus Constantinum imperatorem.
pDstca ucus exeisdem Saxonibus mortuus juxta Qui cum diceret, illum sibi unicumesseet parvu-
aeeclesiam ipsamgenibus acclivis, ligna et ignem lum, seque vereriprohoc, siforte sibi contingcret
habens in manibus, ctquasi oreflansad incenden- quod humanumcst, illumab eis interfici et alium
dain candem basylicam.(EiNH. Ann.) Atrexdimhso promoveri, juraveruntei omnes senon admissuroa
ad obsidionem et expugnationemTicini exercitu, alios imperatorespreter Leonemet Constantinumel
orandi gratia Romam
proficiscitur, peractisquevo- ex semine ipsorum, ei hoc scripto confirmavcrunt.
tis,adexercilum reversusfatigataro longaobsidione Et sic in sancto die paschas coronatus est impera-
civitatem ad deditionem compulit quam cetenc autem cuin
Leo UUVUIU
; LUI . i_j\> \j ' '
i i j regnaret
iUii annos quinque,
civitales secutae, regis se potestati subdidcrunt. Et
mortuus est, ct regnavit filius ejus Constantinus
rex subaclaacpro temporeordinata Italia, in Fran- pro eo cum Hyrene matrc sua.
VARLE LECTIONES.
Adiianus 24. in marginescripta exhibel l. hoc locob. E., adfmem a. 771. o. desunt 4. 9
 857 CHRONIGA. - CHRONICON UNIVERSALE. 858
Anni Anni A S. 12. A. D. 780. Karolo Saxoniam venienti om-
Leonis. Karoli nes orientalium partium Saxonesoccurrerunt, mul-
1. 8. (Einh. Ann.) Primo autem anno tiqnedepopulo baptizati sunt; vcniensque in locum
Leonis, qui est octavus Karoli, nunciatur eidem Ka- ubi llora et Albia confluunt, ordinavit res tam Sa-
rolo, Ruotgaudum im Longobardum, quem ipse xonum quam Selavorum ; reversusque in Franciam.
Forojuliensibus ducem dederat, novas res in Italia habito consilio, Romam causa orationiscum uxore
meditnri, et complures civitates ad eum defecisse. sua Hiltigarda et liberis perrexit, et natale domini
Quo statim tendcns, Ruotgaudum interfecH, civita- Papias celebravit. — Leo imperator obiit.
tesqmea sedefecerant recepit, impositisque Fran- (H. m. coll. Einh. Vita c. 19.) Anno dominicae in-
coruni presidiis, rediit, et statim audiens Saxones carnationis78I, Urbisautem conditae millesimo 832,
rebcllasse, illuc tetendit; sed inveniens eos denuo Constantinus, filius Leonis, 7-2" loco ab Augusto,
suppiices, veniam dedit, baptizatisque qui volebant, cum matre sua Hyrene regnum suscepit, et annos
I et obsidibus acceptis, iterum in Franciam regressus 17 regnavit. Huic lilia Karoli et Hilligardis reginss
est.
j
Ruothtrudis despousata fuerat, sed mater ejus
2. 9. A. I). 777. Karolus rex, habito concilio in aliam ei invito conjungebat.
loco qui Paderbrunno vocatur, iterum Saxoniam in- Anni Anni.
R
travit, omnesque fallaciter devotos invenit. Cunctj Constantini. Karoli.
quippe ad eum venerunt preter Witikindum, unum l 13 (Enm.Ann.) Cujus anno primo
'

ex primoribus Westfalorum, qui multorum sibi con- KarolusRomam veniens, ab Adiiano papa honorilice
scius facinorum, regem timuit et ad Sigcfridum Da- cum ibi sanctura pascha eelebraret,
suscipitur: et
norum regem cum paucis profu b it. Cetcri qui vene- baptizavit idem pontifex filiumejusPippinum,eum-
rant in tantum sc regis potestati perraiserant, ut ea que de sacro fonte suscepit, et ungens eum in regcm
conditione veniam tunc mcrerentur, quatinus, si ul. Italias, imposuit ei coronam, fratrem vero ejus Lu-
terius sua statuta violarent, patria ct libertate pri
I
dewicum in regem Aquitaniae unxit, ipsique coro-
jvarentur. Baptizata est autem et multitudo magna nam imposuit. Rcx vero Roma digredicns, Mediol -
quas se, licet falso, cbristianam fore promiserat. num venit, ibique baptizata est fllia ejtis Gisela ab
3. 10. A. D. 778. Karolus rex partes Hispaniae pe archiepiscopo Thoma, et ab codem est de sacro fonle
tens, quasdam urbes subegit, obsides a Sarracenis levata. Misit autem Adrianus papa FormosumetDa-
accepit; sed in rcgressu fraude Wasconum
plerique masum episcopos cum legatis regis, Richolfo dia-
aulieorum per insidias interlecti sunt. Interea Saxo- cono et Eberhardo pincernarum magistro, ad Tas-
in s comperto quod tain longe
recessisset, sumptis silonem ducem, utcommonerenteum dejuramcnto,
armis, Rhenum usque profecti sunt ; sed cum amnem ^ quod Pippino et filiis ejus olim juraverat. Qui ve-
transire non possent, quicquid a Tuicio civitate us-
nientes, cor ejus emollierunt, ut cum eis Worma-
quc ad fluvium Mosellam vicorum villarumque fuit, ciam ad regem veniret, datisque 12 obsidibus u35 ,

ferroel ignipopulati sunt; nullum discrimen soxus regi fidelitatem juraret; scd ubi domum rediit, non
laut cOtatis ira bostis fecerat, ut liquido appareret, diu in fide permansit.
eos non predandi, sed ulciscondi se gratia tcrminos
i
2. 14. A. D. 782. Karolus in Saxoniam eundum et
Franeorum introisse. Quod cum rex Autisiodoro po- ibi ut in Francia quotannis generalem conventum
situs audisset, orientales
Francos et Alamannos ad censuit habendum trajectoque apud Coloniam Rhe-
;

propulsandos eos continuo misit. Quorum adven- no, ad fontem Lippiae vcnit, ibique positis castris,
tum Saxones audientes, recesscrunt; sed illi eos e intor cetera nogotia lcgalos Sigifridi regis Danorum,
vestigio secuti,
invenerunt eos in partibus Hasso. et quos Caganus ot Jugurrus principes Ifunorum
jrum super lluvium Adernam statimque in ipso flu- ; quasi pacis causa miserunt ad se, audivit et absol-
minis vado illos adorLi, tanta cede straverunt, ut vit. Cumque Franciam redisset,
soluto conventu in
ex ingenti multitudino vix pauci redierint.
Witikindus in patriam reversus, Saxones rebellare
A. D. 779. Vcnit ad Karolum Hillibrandus
4. 11.
persuasit. Nunciatum est autcm regi, quod Sorabi
duxSpoiitanuscummagnis muneribusin villaWir. D Sclavi, qui campos inter Albiam ct Salam jaeentes
ciniaco;quem illc benignc suscepit, donatumquein incolunt, in fines Thuringorum ae Saxonum sibi
suum ducatum rcmisit ipse vero animo in Saxoniam
;
confinos depredandi causa liSS
fuissent ingressi.
tendens, Rhenum in eo loco qui Lippia voeatur cum Contra quos cum tres ministros suos cum orienta-
exercitu trajecit. Cui cum Saxones in eo loco qu> libus Francis direxisset, illi Saxonum audientes
Buohcholz dicitur resistere tcmptarent, vieti fuga- motum, ad illos divertcrunt; sed incaute agenles, a
tique sunt; et rex Wesfalorum regionem ingressus Saxonibus circumventi et pene omnes occisi IU1
sosomnesin deditionem aceepit; imleque ad Wisa- sunt.Ad quam rem examinamlam cum rex venisset.
ram veniens, castra posuit; ibi Angrarii et Ostfalai
omnes Witikindum bujus sceleris auctorem procln-
obsides dederunt et sacramenta juraverunt.
Quibus maverunt sed ; illum, qui aufugit, tradere non valen-
oeractis, rex Wormaciam in hiberna se recepit. tcs, ox aliis quia ei consenserunt usque ad quatuor
VARI.E LECTIONES.
\Ui
ruotgaudum corr. ruotgaudum l.
lm obsidionibus !.
ll38
causii. u" interfecti D. E.
m EKKEHARDI URAUGIENSIS 860
miliaet quingcntos tradiderunt, qui omnes una A cum detinens, Capuam venit; indeque bellum ge-
die jussu regis decollati sunt. sturus, castra ihi posuit. Aragisus vero, reliclaBe-
E. addunt : Constantinopolim quidam la-
D. nevento, quae capi-.t est illius terra>, Salernum se
pideam arcam invenit et in ea virum jacen- quasi munitiorem contulit; missaque legatione,
tem cum hac scriptura « Christus nascetur :

ex Maria virgine et credo in eum; sub Con- utrosque iilios suos rcgi obtiilit, proniittens se per
stantinoetHyrene imperatoribus, osoi. ite- omnia obediturum, tantum ne ad conspectuin ejus
rum me videbis. » exSigeb. venire cogeretur. (Eisii. VitaKar. Ann.) Cujus —
3. 18. a. J). 783. Cum ad expeditionom Saxoni-
precibusrexannuens, minorem filiuni nomine Gri-
cam rex se preparasset, antequam moveret exerci- moldum secum retinuit, majorem palri rcmisit.
tum, niltigardis rcgina, uxor ejus, obiit 2 Kalend- Accepit insuper a populo obsides 11, misitque lc-
Mai, in quibus tiinc erant vigilise asccnsionis. Cujus gatos, qui et
ipsumducem et omnem populum De-
funeri cum solempni morejusta persolveret, Saxo- neventanum sacramento confirmarent. Ipsc post
niana tetendit, pugnansque cum eis in loco qui haec ctim legatis Hyrenae et Constantini filii ejus, qui
Theotmelli vocatur, vicit eos; indeque ad Pader- propter petendam filiam suam missi fuerant, locti-
brunnen vcniens, audiviteosin finihus Westfalorum tuscst, illisque dimissis, Homamreversus, sanctum
iterum paratosadpugnam; ad quos tendens, eadem pascha ibi cum magna hylaritate celebravit. Tunc
B
sfelicitateeumeisdimicavil Indc revcrsus venerunt ad papam legati Tassilonis ducis, Arn
in Franciam, duxit uxorem filiam Ralolfi comitis do episcopus et Hunricus abbas, rogantes, ut interse
orientali Francia nomine Fastradam, de qua habuit et regem mcdiator pacis fieri dignaretur. Quod cum
filias duas. - Eodem anno
defuncta cst bonae me- ille obnixc faceret et rcx se id velle diceret, inter-
morise Rerhtrada regina, mater regis, 4 TdusJulii. rogati missi, quo pacto pacem firmare vellent, re-
4. 16. A. D. 784. Karolus, transjecto Rheno in
sponderunt, sibi super liac re nichil imperatum
loco 1138 qui Lippeheim vocatur, pagos Wcstfalorum fuisse. Undc papa commotus, quasi fallaccs ac frau-
vastdvit; vcniensquc ad Wisaram, cum inundatio dtilcntosanathemate statuit feriendos, si a fidc olim
aquarum transitum negaret, dimisit filium suum regi promissa discederent; hoeque duci remandans,
Karolum in finibusWestfalaorum, ipseque perThu- hos infccta pace rcmisit. Apostolicus autem tt rex
ringiam divertens, depopulatus est partes quaa sunt invicem sibi valedicentes discesscrunt, acceptaque
circa Albiam, reversusque est in Franciam. Saxones
benedictione, rcx in Eranciam rediit, et filios ac
vero congregati pugnabant cum filio ejus Karolo; cum uxore
filias stia Fastrada Wormaeiae invcnit.
sed ilie, magna cede facta, cum vi toria rediit ad Ibi ergo habito generali convcntu, coram optimati-
patrem Wormaciam. btis suis omnia quae facta sunt in itinere suo nar-
5. 17. A. I). 78.". Wilikint et Abbio ex Transal- C
ravit, eorumque consilio legatos misit ad Tassilo-
biana rcgione venerunt ad Karolum regem apud nem (.1. Laur.), qui experirentur, si apostolici
Attiniacum, adducente Amalwino 1139 atilicorum jussis obcedire sibique fidem scrvare disponcret.
uno, ibique in gratiam recepti, baptizati sunt; (Einh. Ann.) Qtio jussa contempncnte, statuit rex
quievitque Saxonicae pcrfidiae pervicacitas per ali- tripertito exercitu Dajoariam petere, et filio suo
quo! annos. Dippino cum Italicis copiis in Tridentinam vallem
6. 18. A. D. 780. Andicns rcx, Anglos et Saxones
confluente, Saxonum vero atque orientalium Fran-
Dritanniam invasisse (229-30), misit illuc cum exer- corum exercitu super Danubium in loco qui Phe-
citu Atidolfum, prepositum mensae rcgite. Qui vc- ringa dicitur conveniente, ipse cum cxcrcitu quem
niens, perfid;e gcntis cootumaciam cito repressit, adduxerat super Licum fluviumincivitatis Augustse
acceptosque obsides cum plurimis populi primori- suburbio considebat. Vidcns autcm Tassilo se uiuli-
bus Wormac'am ad regem adduxit. Rex antem, pacc quc circumfusum, ad regem supplex venil, veniam-
undiqtic parta, statuit Romam ire, et partem ttaliae, que de ante gestis sibi dari rogavit. Rex autem, ut
quaeest circa Beneventum, suae potestati subjicere, semper erat mitis, deprecanti pepercit, acceptoque
cujus majorem partem, capto Desiderio, jam sibi ab eo filio ejus Tlicodone cum aliis 12 obsidihus, in

subdiderat. Venicns igitur in Italiam, natalc Domini D Franciam rediit

celebravii apud Tusciaj civitatem Elorentiam.
7. 10. A. D. 787. Karolus rex Romam vcnicns, 8. 20. Laur. et Eixh.j A. D. 788. Karolo apud
(4.
hono'ifice usccptiis est abapostolico Adriano; mo-
: Ingilinheim paschacelebranteetgeneraleconciliuni
ratusquc ibi per aliquot dies, cumcodem pontifice hab nte, Tassilo dux, sicut et ccteri regni primates,
Beneventum contendit. Quod audiens Aragisus dux advcnit, sed a Dawariis accusatus, quod post datos
Deneventoruin, nrsit ad regem filium stium Ru- proxime obsidcs fidem non servaverit, sed suadent:
moUlum cum magnis muncribus, rogans, ne terram uxorcsua Liutburga, Desiderii Longobardorum re-
illain intraret. Quod ille abnuens et Rumoldum se- gis filia, Avares in dissipationem regni vocavcrit

VARL* LECTIONES.
1138 1139 b
in 1. superscrij)ta sunt 1. amalwico l .

NOT.-E.
(229-30; Valde Ekkeliardus hoc loco Einhardi narrationem turbavit.
861 CHRONICA. - CHRONICON UNIVERSALE. 862

multaque alia hostiliter ct dixissect fccissc, cum A Fardulfuui Longobardum detccta fuisset, ipse ob
b®c negare nequiret, majsstatis reusjudicatus est. meritum fidci servatae monasterio sancti Dionisii
Et dum omniuui orc capitali damnaretur scntcntia, donatuscst, auctores vero conjurationis partim gla-
rex ob amorem Dei, et quia eonsanguineus ejus dioccsi, partim patibulo suspensi sunt.Rex autem
erat, liberare eum cupiens, interrogavil, quid jnm propter bcllum cum Hunis susccptum Regencsburg
agere vellet. Illc autem rogans licentiam sibi darj sedente 11<2 persuasum est ci a quibusdam, posse
,

propeccatis poenitendi, tonsuratur, et in monastc- percommodc a Danubio in Rhenum navigari, si in-

rium missus cst. Similiter et filius ejus Tlicodo tcr Radanciam el Altmonam fluvios ejusmodi fossa
;

ceteri vcro hujus perfidias consortes per divcrsa duceretur, quse csset navium capax, quia horum
*
exilia dampnali sunt. fluviorum altcr Danubio alter Rheno misceretur.
* D. E. addunt Instantia Tharasii : — abdiea- Confestim rex cum omni comitatu suo ad locum
catur. ex Sigeb. huicoperi aptum venit, ac magna hominum multi-
9. 21. A. Karolus contra gentem Sclave-
D. 789. tudine congregata, totum autumni tcmpus in hoc
norum qui Wilzi dicuntur exercitum ducens, anr consumpsit. Ducta cst itaque fossa inter predictos
nem Albiae duobus pontibus conjunxit, quoriim fluvios duum milium passuum longitudine, trecen-
unum ex utroque capite vallo munivit, imposita terum pcdum latitudine, scd frustrajnam propter
B
turri cx lignis et terram Wil
tcrra, ingressusque juges pluvias terram, quse palustris cst natura-
et
zorum, fero et igni cuncta vastavit, donec eos sub- liter, opus quod fiebat stare non potuit, scd quan-
jugavit.— (//. m.) Hoc anno Hyrene imperatrix so- tum terrse a fossoribus interdiu egeslum fuerat,
luta pacc rmptialis focderis cum Francis, misit et tantum noctibushumo iterumrclabente subsidebat.
adduxit puellam de Armeniacis nomine Mariam, et In hoc opere occupato nunciata est Saxonum om-
junxit cam filio suoConstantino imperatori, tnultum nimoda defectio et Francorum plurima a Sarracenis
contristato proptcr affectum, quoergafiliam Karoli interfectio. Quibus rebus commotus, in Franciain
flagrabat, quam antea desponsaverat. revertcns, natale Doinini celebravit apud Sanctum
10. 22. (Einh. Ann.) A. D. 790. Karolus nullam Kylianum, Wirciburgscilicctjuxta Mcenum fluvium,
expeditionem feeerat, sed residens in Wormacia, pascha vero super eundem in villa Franconovurt,
legatos Hunorum audivit suosque ad eorum prin" ubi ct hiemaverat.
cipes misit. Agebatur autem inter eos de confiniis 13. 25. A. D. 793. Karoloin Franconovurt pascha
regnorum suorum; qiuc rcs futuri belli fuit semi- celebrante, synodus episcoporum magna collecta
narium. est ex omnibus regni provinciis, legati quoquc
11 23. [Chr. W. Cf. H. m.)k. D. 791. Sanctus Adriani papae in cjus vice affuerunt. In hac synodo
Burchardus Wirciburgensis episcopus obiit 4 Nonas heresis cujusdam episcopi Felicis nomine dampnata
Fcbr. —
Eodem anno dissensio facta est inter Con- est, qui Christum secundum hoc quod homo est
stantinum ct matrcm
ejus Ilyrcncn malorum homi- adoptivum Dci filium dicebat, et liber contra cam
num intantumut ipsa velleteumregno
instigatione,
communi episcoporum auctoritatc compositus cst,
privarc. —
(Einh. Ann.) Karolus autem de Worma-
in quoomnes subscripscrunt, Synodus ctiam, quae
cia movens, Bajoariam tetendit, ea intentione ut
ante paucos annos in Constantinopoli congregata
Hunis bellum inferret, divisoque exercitu, Tbeodc-
sub Hyrene ct Constantino, filio ejus, septima et
ricum comitom et Mcgiufridum camcrarium suum. ut ncc septima
univorsalis ab ipsis appcllata est,
cumunaparte pcr aquilonale Danubii latusirejus- necaliquiil diceretur, quasi supervacua, ab omni-
sit, ipsecum altera peraustrale desccndit, venien-
bus abdicata est. Mortua est autcm ibi et Fastrada
tesque ad Ancsum fluvium, qui cst limes Pannoniae
regina, et Mogontiae apud Sanctum Albanum se-
atque Bawariae, castra posuerunt, et per triduum
pulta cst.
letaniasibifccerunt. (/l.Zww.) Ifuniautcm videntes
14. 26. A. D. 794. Rcx, diviso inter se ct filium
exercitum llt0 utrasquc ripas tcncntes, divinitus
,
ejus Karolum exercitu, Saxoniam cum magno in-
immisso terrorc, munitiones suas dimittentcs fuge-
travit apparatu; sed ipsi faeioni ojus solito rcveriti,
runt,ctutcrqucexcrcituslibercingrcssus,magnam D omnia obsccuturos jurave
datis obsidibus, sc per
partein Pannoniaeusquead lluviumqui diciturRaba
rm i
dcvastavit; (Einh. Ann.) sicque rcx per Sabariam Rex perfidiae Saxonum non
13. 27. A. D. 795.
reverti statuit; altera partccxercitus pcr viam qua immcmor, conventum gcncralem habuit in villa
vcnerat rediit. qu;c dicitur Cuflbsstein Ui3 ultra Rbenum contra
12. 24. A. I). 792. Karolo a natali Domini per Magontiam juxta Moenum fluvium, atqueinde cum
aestatem Ratisponas uu cpmmorante, quibusdam cxercitu Saxoniamingressus, penetotampopulando
Francisagentibus,conspiravitcontraeum filiusejus peragravit, itemquc aceeptis obsidibus, in Galliam
Pippinus ex eoncubina itemque alii, propter Fa- rcmcavit.
stradam reginam, cujus crudelitatem se fcrrc non 16. 28. A. I). 796. Leo papa 96 us ordinatus sedil
posse Franoi dicebant. Qua3 conspiratio cum per annos 20; alii (ElNH. A/ui.) dieunt 25. llic Karolum
VARLE LECTIONES.
UtO b 11,1
cxercitus l .
in loco raso l.
1112
ita l. 4. 5. 9°. 10. sedens D. E. lui cusfcstun l
b .
 863 EKKEHARDI URAUGIEXSIS 864
fccit imperatorem iM Qui . mox ut ordinatus est, A ipsius matris suae consiliohoc factum cst, ipsaquc
elaves confessionis sancti PetrietvexillumRomanae regnum sola tenere contendit. (A. Einh. et Laitr.)
urbis ad regem Karolum cum aliismuneribusmisit, Hos crgo legatos ubi rex absolvit vencrunt de Hi-
et ut aliquem de uptimatibus UiB suis ad coofir- spania lcgatilladefonsircgisGaliciae ct Asturi;r,Ba-
mandum sacramentum populum Romanum
sibi per syliscus et Froia, deferentes muncra, quae ille de
mitteret, rogavit. Missus est ad banc rem Angil- manubiis, quas victor apud Olisiponiain, ultimam
bertus, abbas monasterii sancti Richarii, perquem Hispanias civitatem,
a se expugnatam, ccperat, mit-
etiam magnam partem quem Hericus Ui6
thesauri, Mauros videlicetseptem cum loli-
tere regi curavit,
dux Forojuliensis, spoliata Hunorum regia quae rin- demmulisatqueloricis. Quosct bcnigncsuscepit,et
gus vocabatur, eodem anno regi de Pannonia detu- honorifice rcmuncratos dimisit. (H. m.) Con- —
lerat,misit; reliqua interoptimatesetaulicoset pa- stantiuus 1150
imperator, filius Leonis et Ilyrene,
tatio deservientes liberaliter distribuit. Rexantem postquam eoecatu.s est consilio
matris suae, post
nost haec Saxoniam petens, filium suum Pippinura brcve tempusobiit, sicquc materdeceleroperquin-
ftaliae regem in Pannoniam misit, ipseque, depopu - quc annos impcravit. Obscuratus est autem sol eo
lata Saxonia, Aquasgrani revertitur, Pippinusvero, temporc per dics 17, ita ut oberrarent naves in
fugatis ultra fiuvium Tizaha Hunis, cum residuo
g mari, et omncs dicercnt, quod propter imperatoris
Hunorum thesauro-ad patrem regreditur (cf. A. obccecationem sol obscuratus sit.
Laur.). (Eixh. A.) A. D. 799. Leo
31. papa a Romanis
17. 29. (Eixh.
Ann.) A. D. 797. Expeditio facta excoecatusest. Romanis enim in sua securitateglo-
ost in Saxoniam, et usque ad occanum ultra omncs
riantibus.levatum cst coreorum secundumconsue-
paludes et invia loca transitum est, et rex dc Hado_ tudinem illorum, volueruntque ea qua> imperialis
loha regressus - nam id nomen est loco ubi ocea- erant potestatis sibi vendicare. (H. m). Resistente
nus Saxoniam alluit —
totam Saxonum gentem in autem Leone papa, quidani ex cognatis boatae me-
deditionemperobsidesaccepit,etadpalatiumAquis. moriae Adrianipapa3sedicionemmoven<esiii uopulo,
grani regressus, Abdellam Sarra.cenum, filium Tbi. cOncitaverunt eum adversus papam. (.4. Laur. ct
maugae regis, a fratre depulsum sibique sc commen- Eixh.) Unde factum est, ut in letania majore, eum
dantem suscepil. llluc el legatus Nicetae, qui tunc processurus de Lateranis, ad aecclesiam sancti Lau-
Siciliam regebat, venit, portans epistolam impera- ad Craticulam vocatur equo sedcns per-
rentii quae
toris Constantini. Quem magnifice suscipicns, post gerct, insidias a Romanis dispositas juxta eandcm
paucos dies absolvit. Mediante autem mense No- aecclesiam incidit dejectusque de eqtio, et erutis
;

vembre. ad hibernandum cum exercitu Saxoniam oculisejus, visum est, linguaque amputata,
ut sibi
intravit, posilisquc castris apud Wisaram, locum J
nudus ad scmivivus in media platea dimissus est.
caslrorum Heristal vocari jussit. Iiluc legati Iluno- (Mon. Sang. i, 2G.) Quidam autem dicunt, qmd
rum cum magnis muncribus venerunt, indeque Ab- nnum tantum oculumsibi eruerent, alii vero neu-
dellam Sarracenum cum filio suo Ludewico in Ili- trum, sed rasoriisper mediosoculos inciderent,nec
spanias reverti fecit, Pippinum in Italiam remisu, tamen visum auferrent. (Eixh. A.) Deinde jussu
ipse vcro ad disponcndam Saxoniam totum hiemis eorum, qui hujus facinoris auctores erant, in mo-
tempus impendens,natale Domini et pascha sequen- nastcrium sancti Herasmi martyris missus, Albi-
tis anni ibi celebravit. ni
llsl
cujusdam cubicularii sui cura noctu per
30. (A. Einh. et Laur.) A. D. 798. Saxones Trans- murum demissus, a Winigiso duce Spolilano, qui
albiani, seditionecommota, legatos rcgis, qul tunc audito hujusmodi facinore Romam festinus advene-
ad faciendas justiciasmi sisunt, comprchendentes, rat, susceptus ac Spoletum dcductus cst. Cujusrei
alios trucidant, alios ad redimendum conscrvant.
nuncium dum rex accepissct, ipsum qnidem utvi-
Lndc rex, collccto exercitu im , ad locum qui Mi. carium sanctiPctri cum summo honore ad se pre-
nida dicitur perrexit, habitoque consilio, totam cepit adduci, itcr tamen suum, quod in Saxoniam
Saxoniam inter Albiam et Wisaram populando per- disposuerat, non intermisit. Ilabito itaquc conventu
agravit. Transalbiani 1,48
vero superbiaelati, contra D superRhenum in locoqui dicitur Lippehein, trans-
Abodritos regi semper arma corripiunt; sed
fideles frctavit, ct ad Paderbrunnem 1132
veniens, pontificis
dux eorum Thrasico, commisso cum eis pr;r]io, advcntumibi cxspeclavit. Misit autem intorea Karo-
4000 ex eisoccidit 1149 reliquos turpiter fugatos ut
, lum filium suum ad Albim cum exercitu, propter
regi se dederentcorgit. At rex in Franciam rever- quaodamncgotiacum Wilzisct Abodritis disponen-
sus, ubi ad Aquasgrani vcnit, missos Hyren;e impe. da,etcuniejusreditumexpectavit,pontifexvenit,su-
ralricis de pace agentes audivit; cujus filius Con- sceptusque ab eo honorifice, mansit apud eum dies
stantinus ob inso'entiam morum a suis captus, cx- aliquot,intimatisque regi omnibus propter qua3 ve-
ccecatus est, vel,ut quidam vcrius fatenturf//. m.), nerat, per legatos regis cum honore reductus atque

VARI/E LECTIONES.
114«
Leo — lmperatorem inloco raso 1. ms optimabus 1. 1U6 heinricus i b . 4. 9 C . 11. 1U7 exercitum 1.
utvidetur. 1U8 transalbaniani l 1)1. im occisit, littera s adrasa 1. 115 ° C. i. in loco raso 1.
1151
Al-
bini —demissus desunt D. E. im in loco raso 1.
f.
m CHRONJCA. - UHRONIOON UNIVERSALE. 866
in locum suum est restitutus. — (__.. Laur.) Eodem A rator et augustus appellatus est.Post paucos dies
annoAvares, qui et fldequam promiserant
Iluni, a habita questione de adversariis papa., secundum
defecerunt, etGcroldus Bawariorum prefectus pu- legemRomanam ut majestatis rei decollationi ad-
gnanscontra eos, in praelioinlerfectus est. * judicati sunt. Pro quibus tamen papa pio aflectu
* D. E.addunt-.de quoinvisione — sit. ex Si- intercessit; nam et vita et membrorum integritas
geb. a. 800.
cisconcessaest, ceterum profacinoris magnitudine
32. (Einh. A.) A. D. 800. Karolus rcx Turonum exilio deportati sunt. Quidam autem dicunt (Mo,i.
pergenscausa orationis, moratus est ibi aliquot
Sang. i, 26,) quod de majoribus eorum uno die in
diebus propteradversam valitudinem dominae Lui-
Lateranensi U56 campo trecenti decollati sunt.Inno-
tgarda? conjugis suae, qua.2 Nonas Junii ibidem de-
centiam vero beati Leonispapa. ita Dominus appro-
functa et lmmata est.Mcnse autem Augusto incho-
bavit, utclariores postea oculosei donavcrit ; sed
ante, Mogontiacum veniens, iter in Italiam con- in signum virtutis illius pulcherrima cicatrix in
dixit. (A. Laur.) Cui Romam
quam tendenti, pridie
modum tenuissimi
turturinas acies niveo can-
fili
Urbom intraret occurrit ci Leo papa apud Nomen-
dore decoravit. (Einh. A.) Ordinatis deinde Romanse
tum 12° lapide ab Urbe, prandensque cum eo, di-
• •» .,, -1 • .
urbis
iu uiu et
u. a iwiuilll IUUU8UUO Italiae
apostolicitotiusque UJIIiU non tantumpu-
lilUlill )U-
IIIJII
misit eum lbi nocte illa, et nrecessit effl
,

p eum ad Ur- ii- •

i * . • _. • .

hAm
bem.(__.
, i __, M
Tn „
I.INH. et Laur
DCWi.fA. Einh.
.'.
Lfl.ur \
)
In CMS.iniini
,
crastinum vnvn
vcro ni'i
,.
ino-
ordina-
'
B lilicis,sedetiama3cclesiasticis et
• , _ .. . . -_ . _
privatis rebus,
imperator 8 Kalend. Mai Remam cgressus est. Ilic
tisper loca congrua turbis, ipse stans in gradibus
esl annus regni ejus 33 us imperii vero , pri-
cum episcopis et clero, honorifice illum suscepit,
mus.
cunctisque psallentibus, in basylicam sancti Petri
eum introduxit. Facta sunt autemhaBc 8 Kalend. 2. 34. (A. Einh. et Laur.) A. D. 802, Hyrene

Decemb. Post septem vero dics rexcontionevocata, imperatrix de Constantinopoli misit legatum suum

omnibus cur venisset patefecit, inter qua. potissi- nomine Leonem ad imperatorem Karolum de pace
firmanda inter Francos et Grecos, et imperator vi-
mumeratdediscutiendis qua3 objectasunt pontifici
criminibus. Utenimse quasi absolutiores
cissimmisitJesseepiscopumAmbianensemet Ilelm-
redde-
rent ejus caluinniatores, gaudum comitem Constantinopoliin pro eadem
mortiferumei crimenim-
causa, et ut postularent Hyr.nen lmperatri-
posuerunt. Rege autem de hoc inquirente, cum
nullus esset criminis probator, pontifex, assumpto cem (H.m), utillijungeretur in conjugio. Quae in
evangeliitextu, coram rege et omni populo ambo-
hoc consensisset,
non Aecius patricius inhi-
si

nem conscendit, asstantibusque incusatoribus, buisset, prevalens et imperium in fratrem suum

in-
vocato sanctae Trinitatis nomine, ab objectis se cx- Nicephorum transferre satagens. Nam cum adhuc
iii urbe essent legali Karoli, Nicephorus imperium
purgavit. q
invasit, et Hyrenen in monasterium, quod ipsa
Hucusque Romanum imperium a temporibus
Constantini Magni, Helena. fllii, apud Constantino- construxit in insula quadam, relegavit.

polim in Grecorum imperatoribus mansit, ex hoc 3. 3;i.(EiNii. A.) A. D. 803. Imperatoris Karoli
eam ad reges immo ad imperatores Francorum per legati de Constantinopoii reversi sunt, et venerunt
Karolum transiit. l188 cum eis apocrisiarii Nicephori, qui tunc rem pu-
Anni Anni blicam apud eos regebat, Michahei episcopus et
imperii regni Petrusabbaset Calistuscandidatus,qui invenerunt
Karoli. ejus. imperatorem in Germania super fluvium Sala in
1 33. Anno dominica. incarnationis 801, loco qui dicitur Salz, et pactum faciendae pacis in
ab Urbe verocondita millesimo_S2,KarolusMagnus scripto susceperunt, indequecum epistola impera-
rex Francorum,Pippini regis fihus,73° llM loco ab toris Romam ingressi, domum sunt reversi.
Augusto, Romanorum
iinperator consecratus est, 4. Imperator Aquisgrani hiema-
36. A. D. 804. *

anno regni sui 33°, sicque imperavit annis 14.(Einh. vit, aestate autem ducto exercitu in Saxoniam, om-
A. — A. Laur. — ) Cum enim pro calumnia Leoni nes qui transAlbiam habitabant Saxones cum mu-
papa. ingesta Romain venirct et natale Doinini ibi "ieribus et infantibus translulit inFranciam, et pa
celcbraret, inipsa die sacratissima ad missarum gos Transalbianos Abodritis dedit. — Eodem tem-
solemnia veniens, dum ante confessionem beati pore Gotefridus rex Danorum venit cum classe et
Petri apostoli ab oratione surgeret, nichil minus omni equilatu suo ad loeum qui dicitur Sclie-
speranti Leo papa coronam imposuit, et impera- sdorph U56 iu conlinio regni sui et Saxoniae promi-
;

torem Romanum pronunciavit, et acuncto Romano sitenimsead colloquium imperatoris venturum,

populo acclamatum est Karolo augusto a Deo co-:
sed consilio suorum territus, propius non accessit,
ronalo, magno et pacijlco imperatori Romanorum, sed quicquid voluitper legatos mandavit nam im ;

vita et victoria. (Einh. A.) Post quas laudes perator super Albim fluvium sedebat in loeo IIol-
un-
ctus ab apostolico, et antiquorum more
princi- dunsteti dicto (cf.A. Laur. et Einh. A.) Eadem —
pum ab eo adoratus, ablato patricii nomine, impe- quoque aestate perlatum est ad imperatorem, san
VARI^E LECTIONES.
"" additruiram : Incipit liber quartus. 115 * LXVII D. E
El. 1155 U5a
lateransi vel Slieswich-
m margtneEl. Sclieswich in textu E2.
1.
8G: EKKEHARDl URAUGl -.NSIS 808
guineni Domini inMantua < A civitatem obsedit, sed non valens eam eapere, di-
ivitalc fuisse repertura,

misitque ad papain, uthujus fama? veritatem per- missa obsidione, in Aquitaniam se recepit.
quiroret. Qui nacta occasioae exeundi, primo in 10. 42. A. D. 810. Pippinus rex Italiae, filius
Longobardiara, quasi pro inquisitione predicla pro- imperatoris, perfidia ducum Venel icorum incitatus,
fectus, esl,indeque subito arrepto itinere ad im- Ven tiam bello terramarique jussit appetere, sub-
peratorem, mandavit ci medio Novembre, sevelle jectaque Venetia, ducesejusin deditionemaccepit,
natale Domini cum eo eelebrare.Qui statim misso fmperator autem adhuc Aquisgrani agensetcontra
filio suo Karolo adSanctum Mauricium, honorifice Gotefridura regem expedjtionem meditans, nuncium
eum suscipere jussit, ipseque obviam illi Remos accepit, classem ducentarumnavium de Norraannia

pergens, apud Carisiacum viUam natale Domini Fresiam appulissetotasque Fresiaco litori adjacen-
celebravit, deinde Aquasgrani perduxit, donatum- tes insulas vastasse, jamque exercitum illumio

que magnis muneribus per Bajoariam ire volen- continenti terraesse. Quicongregatisquanta potuit
tem, deduci fecit usque Ravennam. celeritate copiis, c regione contendit, positisque
*
C. acldll: Karoius per oinne imperium justi- juxta Wisaram castris, minarum Gotefridi presto-
cias facit et legis capitula 29 instituit, ex latur eventum. Nam rex illesuperbus vanissimaspe
Slgeb. a. 802. r> victoriaB inflatus,cum imperatorese congredi velle
5. 37. (Emn. A. - cfc A. Laur.) A. D. 803. Im- jactabat.Sed dum imperator stativa castra haberet,
perator misit filium suuni Karolum cum exercitu diversarum rerum nuncii ad eum vcnerunt, classem
inPoemiam, qui, depopulatis omnibus, dueem ter- scilicet prediclam fuisse regressam, Gotefridum
rro illius nomine Lechonem occidit, indeque re- regema quodam sateliite suo, sive, ut quidam di-
gressus ad patrem, in Vosego silva venatui studen- cunt (Mon.Sang.u, 13), a filio proprio, cujus ma-
tem invenit. trem, nuper alia conjuge ducta, dimiserat, inter-
:

6. 38. (Einh. /1.) A. D. 806. Impcrator, habito fectum, castcllum Hohcburi, Albiae fiumini apposi-
conventu, iniit consilium cum primoribus Franco. tum, in quo Outo legatus imperatoris et orienta-
runi de pace constituenda cl conservanda, et de liuin Saxonum erat presidiis, a Wilcis captum (Einh
divisione regni facienda inter filios suos in tres A.), et Pippinum filium ejus regem Ilalia3 8 Idus
partes, utsciret unusquisqueillorum, quam partem Julii defunctum. Quibusauditis, disposita pro tem-
tueri et regere deberet,si tibi superstes deveniret. poris conditione Saxonia domuin revertftur. — Eo
De hacpartitione testamentum est factum et jure- anno sol et luna bis defecerunt, sol 7 Idus Junii et
jurandoab optimatibus conflrmatum. 2 Kalend. Decemb. luna 41 Kalend, Julii et 18 Ka-
7. 39. A. D. 807. Legati regis Persarum vene lend Januarii. - Ruothdruth, filia imperatoris
runtad imperatorem, deferentcs ei munera, pani- ^ major natu, 8 Idus Junii obiit. Cotefrido rege —
lionem et Iria tentoria. vario colore facta, mira3 Danorum mortuo, Hemmingus liS7 fratris sui ,

magniludiniset pulchritudinis, omnia bissina, tam fiiius, inregnum successit, ac pacem cum impera-

tentoria quam funeseorum. Preterea pallia scrica tore fecit.

multa et preciosa atque unguenta ct balsamum, 11. 43. A. D. 811. Imperator niS , pacecum Hem-
nec non horologiumex auricalco arte mechanica
et mingo firmata, et placito generali Aquis habito, in
mirifice composilum, in quol2 horarum cursusad trcs partes regnisui totidem exercitus misit,unum
clepsidram vertebatur, cum totidem aereis pillulis, trans Albiain in Limones, qui et ipsos vastavit et

quas ad completionem horarum decidebant ct casu castellum Uohcburi superiori annoa Wilcis dc.

suo subjectum sibi cymbalum tinnirc faciebant, structum restauravil, alterum in Pannonias ad

additis ineodemejusdem numeriequitibus, qui per controversias Hunorum et Sclavorum finiendas,

12 fenestras completis horis exibant, et impulsu tercium in Brittones ad eorum perfidiarn punien-
egressionis su33 totidem fenestras, qus priuserant dam. Qui omnes prospereegerunt. Karolus, filius
apert33,claudebant. Alia quoquemultaeranl in ipso imperatoris major natu, 2Non. Decemb. obiit.
horologio, qua3 enumerare longum cst. 12. 44. A. D. 812. Nicephorus imperator Con-

8. 40. A. D. 808. Imperator audiens Gotefridum D stantinopolitanus pugnanscontra Bulgares, occidi-

regcrn Danorum in Abodritos cum exercitu trajc- tur, etMichahel, gener ejus, imperio potitur. Qui

cisse, Karolum filium suuin cum valida Francorum JegatosKaroli imperatoris ad Nicephorum missos
et Saxonum manu misit contra eum, si forte Saxo- suscepit et absolvit, cum quibus et legatos suos
nia3 Ille autem,expu-
terminos aggredi temptaret. direxit, per quos pacem a Nicephoro ccptam fir-

gnatis aliquot Sclavorum castcllis, cuin magno mavit.

copiarum suarum detrimcnto reversus est. Nam 13. 4o. A. D. 813. Imperator, habito generali

manu promptrssimos amisit, inter quos et filium conventu Aquisgrani, filium suum Ludewicum re-
fratris sui nomine Reginoldum. gem Aquitanias ad se vocavit, eique coronam im-
9. 41. A. D. 809. Ludowicus rex, filius impera- ponens, imperialis nominis sibi consortem fecit.
toris, cumexercitu Hispaniam ingressus, Dertosam Bernhardum vero nepotem suum filium Pippini

VARI.E LECTIONES.
» 57
hemmigis l
b . Hujusanni historia deestEV.
 869 CHRONICA. - CHRONICON UNIVERSALE 870
filii sui, Italiae perfecit et regem appcllari jussit. A *i) 4—10. addmt: Quo otiam anno coeno-
Concilia quoque jussu ejus superstatu aecclesiarum bium Swamhense Megingaudo mi comite
a
corrigendo per totam Galliam a!> episcopis cele- et Ymmn uxore cjus in honorem domini
nostriSalvatoris et sanctae Dei genilricis
bratasunt, quorum unum Mogonciae, alterum Re-
sanctique Sebastiani et sanctae Felicitatis
mis, tercium Remis im quartum Cabillone, quin-
, martiris, sub primo ejusdem monastorii H62
tiun Arclato, — Michahel imperatorBulgares bcllo abbate Rcnedicto nomine, libora lotius ser-
appetens, haut prosperis successibus utitur, ac- vitutis et cxactionis conditiono, construitur,
et postmodum prirno monasterio collapso,'
proinde domum rcversus, deposito diadcmate, mo"
in honorom sanotio Dei genitricis et sanctas
nachus cfficitur, in cujus locuni Leo, filius Bardae Felicitatis ac 7 filiorum ojus reparatur. c/.
patricii, constituitur. — (Einii. Vila Kar. c. 32.) clwon. Swarzah. ap. Ludewig. SS. Bamb.
PonsRheni apud Mogontiacum, quom impcrator II, p. 3.
perdecem aunos ingcnti labore et opcre mirabili 2. A. D. 816. Domnus Leo papa anno puntifica-
tus sui 21° de corpore migravit 8 Kalend. Junii,
dc ligno ita construxit, ut percnniter durare posse
Stephanusque diaconus in 1163
locumojus papa97 us
videretur, in mensc Maio ita tribus horis fortuito
ordinatus est, qui sedit menses 7. Dic ergo, post
inccndio conflagravit ut prctcr hoc
quod aqua " U "^wau Um/ in ouaui
«o„„i-. n 4, 11
tegebatu. . nnn
nec una qiudem -ii.i
hastula ex co rema-
consecrationem suam liuuuuiu
nondum duobus
uuuuus mensiu:
mensibus
nerct
B exactis,quammaximispotuititineribus,adimper
torem vcnire contendit, missis interim duobus
14. 46. (Einh. A. cf. Xita c. 31) A. D. 814. Karo- legatis, qui quasi
pro sua consecratione imperatori
lus imperator dum
Aquisgrani hiemaret, febre et suggererent. Quod illo audiens, Remis ei occurrit,
pleurisi, id est laterisdolore, tactusb Kalend.Febr. missisque obviam his qui eum illo deducerent,
rcbus excessit humanis, anno setatis circiter 71°, honorifice illum ibi suscepit. Pontifex vero statim
regni autem 46°, subactae vero Italiae 43°, ex quo adventus causam ci insinuans, cclcbratis deinde
sui
vero imperator et augustus appellatus estanno 14°. exmorc missarum sollemniis, eum diadematis im-
(Einh. A.) Cujus reinuncium cum Ludewicus filius positione coronavit Romanorumque im imperato-
ejus in Aquitania accepisset, triccsimo postquam rem pronunciavit, anno regni sui secundo, secun-
id acciderat dic Aquasgrani vcnit,
summoque om- dum alios septimo.
nium Francorum consensu ac favore patri succes- Anni imperii ejus.
sit, et ad suscopti regni amministrationem cura 3. 2.
116S
(Einii. Ann.) A. D. 817. Stephanus papa,
conversa, primo legationcs, qure ad patrem vene- tercio monse postquarn Roinam venerat nondum
rant, auditas absolvit, inter quas precipua fuit exacto, 8 Kalend. Febr. obiit cui Paschalis succes- ;

Leonisu imperatoris,
.
....uwa^io^uiiniuuducii
quiMichaheli succcssh.
successit. naui.o
Habito sor oiccius, post compietam
clectus, posi completam sollemniter ordinatio
ordinatio-
autem Aquisgrani gcnerali convenlu, ad justicias L ncm suammunera excusatoriam imperatori epi
et
faciendas legatos in omncs regni partcs misit, duos stolam misit,
sibi non solum nolenti, sed etiam plu-
ex filiis suis Lotharium Rajoaria., Pippinum prcfecit rimumpoenitentipontificatushonorem 1166 impactum
Aquitanise. asscverans. Paschalis 1167
papa 98 us sedit annos 7.
Anni regni Ludevvici juxta alios 9. — Impcrator vero generalem conven-
1. Anno dominicae incarnationis 813, ab Urbe tum Aquisgrani habens, filium suum primogcnitum
autem condita millesimo 566, Ludewicus, Karoli Lotharium nominis atque impcrii sui socium sibicon-
Magni filius, 74° 1160 ab Augusto lcco regnavit, re- stituit, cetoros reges appellatos, unum Aquitaniaj,
gnumque annis 26 obtinuit. Huic anno primo regni alterum Rojoariae prefecit. — Post haec nunciatum
sui allatum est, quosdam de
primoribus Romano- Rernhardum nepotem suum, Italiae regem,
cst ei,
rum ad interficiendum Leonem papam conspirassc, quorundam pravorum hominumconsiliotyrannidem
hocque indicio ad pontificem delato, omnes illius meditatum fursse, jamquo omnes introitus Italiae,
factionis auctores jussu illius truoidatos
fuisse. quos clusas dicunt, impositis presidiis firmasse, at-
Quod cum modeste ferrot, Rernhardum nepotem que omnes Italire civitates in ejus verba jurasse,
suum, regem Italiae, ad se vocavit, cumqiic
ad in quod exparteverum,expartefueratfalsum. Adquos
vestigandum quod dictum est misit. Qui cum D motuscomprimcndos imperatoreceleriter cum ox-
Ro-
mam venisset, egritudine decubuit. De rebus voro ercitu magno veniente, Bernhardus rebus suis diffi-
propter quas venerat, perlleroldum comitem,
qui dens, armis depositis, apud Cabillonem imperatori
ad hoc logatus ci fuerat datus,
regi Ludcwico re- se tradidit.
mandavit quicquid compererat. Quem legati
ponti- 4. 3. 818.Detecta fraude conjurationis, et
A. I).
ficis subsecuti, de his quae domino suo objicieban- sediciosisomnibusinsuampotcstatem redactis, im-
tur regi Ludewico per omnia satisfecerunt. * l peratorAquisgranirevertitur,transactoquequadra.

VARLE LECTIONES.
1159
ita |.jb. 8< O
L R- desiLlt 4 Turonis 116 °
.
|g. _
ut Einli. D E LXVIII. D. E. 11(1
meginguado
— XCVIL
.
10. n. 1161
manasterii 10. 1183 116<
— septimo in loco
in in loco raso l Romanorumque
lWS amWS mpei U in mar9we. '
a. 816. legitur. im ordinem 3 1167
Paschalis — VIIII.
poslea addit\
871 EKKEHARDl URAUGIENSiS 87i
gesimali jejunio, paucis post sanctum pascha diebus A leadrogo, filii
117;
regis Wilzorum. Qui ou m
Liubit
conjurat ionis auctoressimul et regemjudicioFran- orientalibusAbodritispugnanscuminterisset,popu-
lus Wilzorum filium ejus Milegastum majorem natu
corum capitali dampnatos sententia, luminibustan-
tum jussitorbari. —
{Gen4al-SS. II, p. 314.) Irmin- regem sibi constituit; sed cum is secundum ritum
gardis regina S Non. Octol)r. obiit, quae
1168
genuit gentisnondigneamministraret regnum,illoabjecto,
imperatori Lotbarium, Pippinumet Ludewicum. juniori regium honorem deferunt. Quamobrem ad

b. 4. A. D. 819. Conventus Aquisgrani post na- presentiam imperatoris ambo venerunt. Qui cum
talc Dominihabitusest; in quo multa destatu a?c- vidisset gcntis voluntatem proniorem ad juniorera

clesiarum tractatasunt, legibusetiam capitulaquae- regnum teneret, ambos tamen

fratrem, statuit, ut is

dani pernecessaria, quae deerant, addita sunt. (Ge- muneribusdonatosetsacramentoconfirmatos inpa-

neal.W, 314.) Quo peracto, imporator, inspcctisple- triam rcmisit. * — Lotharius, disposita Italia, cum
risque nobilium filiabus, Welphicomitis flliam nomi- jam redire statueret, rogante Paschali papa Romam
U69 genuit ci Rarolum venit, el bonorifice ab eo susceptus, in sancto pa-
n Judiih duxit uxorem, qua3
Calvum. schas die apud Sanctum Pelrum ct regni coronam et

0. a. A. D. 820. Proptcr juges pluvias et aerem imperatoriset augusti nomen accepit, sieque mense
ni nio humoreresolutummagnaincommodacontige- >
Junio ad patrem venit.ImperatorDrugonem fra —
ru.it. jNam ethominumet boum pestnentia
pestilentia grassata
g tremsuum, apudMettensemaecclesiamsubcanonici
Cot ; frumenta quoque etleguminacorrupta sunt. vita degentem, clcro cjusdem urbisconsentiente at-
7. 0. A. D. 8^1. Allatum est imperatori Ludewi- que eligenie, rectorem ibi constituit, cumque ad
co dc morte Leonis imperatoris Constantinopoli- pontificatus graduinpromoveri ccnsuit. --- Ceadro-
tani,quodannopreteritoin basylicasanctaaBeigeni- go U7S Abodritorum princeps cum quibusdam po-
tricis intra palatium interemptussitconspiratione puli sui primoribusadimperatorem venit, dilatique
quorundam optiinatum suorum et precipue Micliae- per tot annos adventussui rationem unde incusaba-
liscomitis domesticorum, qui pretorianorum mili- turnonimprobabiliterreddidit,etlicetinquibusdam
tum studio infulas imperii suscepit,et novem annis causisculpabilisesset, permeritaparcntumsuorum
regnavit. — Secundum li70
quosdam Lco papaobiit, tamennon solum impunitus, verum eliam muncri-
eique Stepbanus succcssit. busdonatus, ad regnumredirepermissuses -Hoc
8. 7. A. D. 822. In regionc Thuringorum quodam annoprodigiaqua3damextitissenarr?.ntur, in quibus
in loco juxta fluvium qucndam cespes longitudinc precipua erant terremotus in Aquensi palatio, et i.i
pedumquinquaginta,latitudine 14,altitudine sesqui- territorioTullensijuxta villamCommerciacuinpuel-
U7C
pedali, de terra sine manibus precisus et sublalus, a quaedam annorum circiter 12 post sacram
ab eo loco in quo sumptus est 23 pcdum spacio di- G communionem, qiiam in pascha de manu saccrclotis
stansinventus est. Item in partcorientalis Saxonia?, accepit, sineomnivictusdesiderio plcnum bienniuni
quaj Soraborum finibus contigua est, in quodam de- usqucin terciumannum dimidium complcvit, nulla
serto loeo, juxta lacum qui dicitur Arnse, in modum pcnitus corporis alimenta percipiens. Coopit autem
aggeris terra inlumuit, et limitem unius leugas lon. jejunare anno dominica3incarnationis823 a pasclia,
gitudine porrectum subunius noctis spacio absque et in 823 circa inicium Novembris, peraclo jcjunio,

humani opcris molimine instar valli subrexit. — cibum sumcrc ac ceterorum hominum more man-
Stephanus papa im obiit cui Paschalis successit.
; ducando viverecoepit. — In Saxonia quoque inpago
-- Domnus imperator filium suum Lotharium pro Firihsaze 23 vilhc igne cselesti crcmatas sunt, et t'ul-

disponendis rcgni negotiis in Italiam misit ; cui U72 gura in serenovisa sunt atque interdiu dcctelo ce-
precedenti anno Irmingardam, Hugonis comitis fi- ciderunt. — in territorio Cumetensi ItalicaB civilatis
liam U73 , de qua ille suscepit Lotbanuni postea ex- jn vico Grabadona in aecclesia sancti Jobannis Ba-
communicatum (A. Lob.), Ludewicum post se re- ptistse imago sanctas Mariae puerum Jhesum gremio
gnantem et Karolum. (Einh. ann.) Pippinum vcro continens, inabsida ejusdema;cclesiaedepicta,et ob
filium suum imperator in Aquitaniam misit; cui li- nimia.m vetustatem obscurata peneque deleta, tantn
liam Theodorici comitis Matricensis junxit. *
jj clantatc perduorum dierum spacia effulsit, ut orn-

D.E. addunl: Inchoatio monasterii nove Cor-

* nem splendorem nov® picturas suae venustatis pul-
beie in Saxonia per sanctum Adelhardum, chritudinepenitusvincerevideretur.Imaginesetiam
antiquae Corbeiaj inFrantia abbatem.
magorum munera offerentium juxta eam erant de-
9. 8. A. D. 823. Mense Maio conventu habitoapud
pictae, quas preter munera qua3 offerebant claritas
Franconofurt, inter celeras barbarorum legatio-
illa minime irradiabat.
nes venerunt ad imperatoremduo fratres deregno * D. E. addimt Paschalis : — transposuit. ex
Wilzorum, controversiam habentes, Milegastet Ce- Sigeb. a. 821.
VARLE LECTIONES.
1168
quaa Ludewicuin in ,/iargine addit 1. desunti h
--- im quse— Calvum in margine addit 1.
—
.

secundum successit in margine desunt 4. 1171

Stephanus--successit in margine 1. desuntk.
supra post mventus est leguntur 5. 9«. 10. 41. "" cui — junxit in loco raso 1 U73 conjunxit velaliud .

ejusmodi vocabulum deest. U74 liuthit b "™ itaomnes quos vidi codd. celeadrogoll. 1176 puella XII.
l .
—
inlocorasoi.
 873 CHRONIGA. - CHRONICON UNIVERSALE.

^T tT^±
decessit. In oa
populi
cujus locum cum*iduoper contentionem
fuisscnt electi, Eugenius tamen,
presbiter
S P
™^XSf^ A !?.*>»*>
palatium.
elms in
—
i
!'~
(Chr.
•*
i
"•«»
Acisg.-ani
W.) Wettinus Augiensis mona-
spiritu raptus, ammirabilemviditvisionem.
-
*7i

tituli sanctas Sabina», vincentc nobilium

parte, papa
18. 14. (Ejnh. Ai/n.) A. D. 829.
In ipso quadra-
ordinatur, seditque annos 3.
Legati Michaelis
imperatoris Constantinopolitani ad gesiinalijejiiniopaueisantesnncLuin Pascha diebus
imperatorem Aquisgrani tememotus noctu factus est,
Ludewicum pro pace confirmanda cum vcntusque
muneribus tam vehemens exortus, ut non solum humiliores
et litteris venerunt, condignoque responso
absoluti domos, verum etiam ipsam sanctae Dui geeitricis
sir t. * — Ilec anno paucis post aostivale soi&ticium
basylicam, quam capellam vocant, tegulis
dicbus in territorio Augustidunensi,
aere in tempe-
plumbeis
tectam, non modica denudaret parte.
statem subita mutatione converso, e.\
ingens fragmen- 16. 18. A. D. 830. Michahel imperator
tum exglacie simul eum grandine obiit.
decidisse narra-
17. 16. A. D. 831. Secundum quosdam
tur,cnjus longitudopedesiu, latitudo7, (C/ir. W.)
crassitudo
duos hnbuisse dicitur. Paschalis papa obiit, eiquc Eugenius successit.
Corpora sanciorum Valentis, Senesii et Theopontii
* D. E. addmt .-Jntev cetera munera - ibi sa-
natis. ex Sigeb. in Augiam insulam deferuntur. Theophilus, filius
11. 10. A. Habito Aquisgrani conventu
I). 823. B Michuhelis, regnavit annos 12.
legati Bulgarum pro constituendis
terminis inter
* D. (initio anni) el E. addunt : Amularius —
Francos et Bulgares ad imperatorem regum edit. ex Sigeb. a. 827.
venerunt, re
sponsoquc accepto, redierunt. 19. 18. (A. Lob.) A. D. 833. Jmperator
filio suo
12. 11. A. D. 826. Ililduvinus, abbas monasterii Karolo ex Judith nato dedit Alamanniam, Rhetiam
Sancti Dionisii apud Parisium sacrique palatii ar- ct partem Burgundiae, indignantibus
ceteris liiiis.
chicapellanus, Romam mittens, annuente precibus 24. 23. A. D. 838. Pippinus, filius imperatoris,
ejus Eugenio, sanctae sedis obiit.
apostolicaj tunc prresulc
corpus beatissimi martyris Christi 28, 24. A. D. 839.
Sebastiani acce-
pit, ct illud apud
Suessonam civitatem in basylica 20. 2«. A. D. 840. Ludewicus imperator obiit 12
sancti Medardi collocavit; Kulcnd. Jul.
ubi dum adhuc inhuraa- sepultusque est in ascclesia
,
Metten.
lum m loculo quo aliatum fuerat, U7!>
juxta tumulum Sl
sanct. Medardi jaceret, tanta signorum
multitudo 1. (Chr. \Y.~A. Lob. Cf. Chr. W.) Anno Do -
enituit, ut a nullomortaliuin aut numero compre- miniene incarnationis844, ab Urbe
verocondita mil"
hendi aut vcrbis valeat enarrari; lesimo 892, Ludewicus, superioris Ludewici
quorum quasdam filius"
stupons esse narrantur,
C ™>
anti 118 °
humanaa imbecilli ut -ooo ab Augusio, regnare coepit, et
36 annis
tatis fidem excederent,
nisi certum cssct Dominum regnavit. (A. Lob.) Post mortem vero
patris sui Lu-
pro quo ipse passus est, omnia dewiei imperatoris, fra.ter ejus Lotharius
posse.
reversus
13. 12. A. I). 8.7. Eugenius de Italia, et Pippinus, filius Pippmi
papa mense Augu patrui sui, de
sto decessit; in cujus
locum Valentinus dineonusn Aquitania, volucrnut Karolum, iiliuniJudilh,
cogno-
Romanis papa centesimus ordinatus, mine Calvum, ca purtc quam sibi pater eonc,
vix unum sserat
mensem m
pontificatu complevit "". Quo
defuncto privare, et sccundum id testamentum, quod avus
Gregorius, presbiter tituli sancti
Marci, papa 101« eorum Karolus Magnus statuerat, in tres partes in-
olectus est, sed ante non est ordinalus qunm impe- ter se regna dividere. Qua dc re ap id
Autisiodoren-
ralons legatus Roinum veniens, eleetionem populi sem pngum, in loco qui dicitur Fontaneth, grave
quahs esset examinavit. Quo
decedente, Sergius praslium inter eos commissum est, et magna strage
papa 102« suecessit; post quem
Leo 103« cxtitit pugnatum, a neutra est parte triumphatum. (Chr.
* Corporu 117s
sanctorum Marcellini et Petri de Roma W.) Tandemvero pacificati, perquatuor tetrarchias
inGermaninm translata mense Novembri, regna dividunt. In 11S1 divisione regnorum
miraculis Lolha-
clanficata sunt.
rius cum nomine imperatoris possedit Italiam,
Lu-
fipho^n^i
'

1 Hic constituit, llt octavre - D dewicusGermaniam,PippinusAquitaniam, Karolus

" P.resumat
'

c 10v lt
«:„• *!;.^f.
!'L; 4 . .
c llun
.™ !:'
ut
"" dum
uum uiUMIIIUI Galliam.
nisi tantum, : : .

ministn allnns. exSigeb. a. 847

et D
Rnbunus monnchus in scientia littera-
:
TheophylusimperatorConstantinopolitanusobiit,
rum nulli secundus -misit. exeodema. 8-24 cujus flliusMichahel regnavit annis 26. *
et : rractatus etiam edidit. ex a. 827. — *D. E. addmt:Rex Bulgarum ad Christiani-
14. 13. A. D. 828. In regione
Wusconia trnns Ga- smum — perseveravit. ex Sigeb. a. 8
ronnam pago Aginensi annona.n de caalo
in
quasi A. D. 844. Bcllum fuit inler Pippinum, filium
4.
pluviain descendisse ferunt,
similem frumento, sed Pippini, et Karolum.
paululiun breviora ac rotundiora
grann hnbuisse, de 7. A. D. 847. Judith " M imperatrix,
uxor Ludc-

VARLE LECTIONES.
1177
qui etinm 1111« Leo dictus cst. suverwr F i vrr P n>tv v
1180
1178
corporn —
sunt ct antea
LXVIIII. D. E. t"ii n -Galiiam

PAmoL. GLIV.
28
 :

8t r
» EKKEHAftDl LliAliil 87G

wici prioris, obiit. A vastant, sequiturque fames tam valida, ut

10. A. D. 880. pene terciam partem hominum consumpse-
U86 ex Sigeb.
*
I). E. addiiiit : Gotescalcus
im quidam h. a
rit

Rab: no jam arcbiep. Mogontiae ordinato r. c. 30. A. D. 870. "Ludewicus imperator** obiit.
sed —
errore. ex Sigeb. a. 849. * D. E. addunt : Cometes vestigium. ex —
18. A. I). 888. *
iScclesia Sancti Ryliani in Wir- Sigeb.
ciburg fulrainibus exusta est. Lolharius 1184 im- — " I). E.jiddunt: in Italia.

perator, tonsura et monachico habilu susccpto, Anni Karoli junioris.

Prumiae obiit (ex A. Lob.); cui Lotharius filius suc- 1. Anno Dominicae incarnationis 877, ab Urbe

cessitcum fratre Ludewico. Corpus sancti Mar- — vero condita millesimo 028, Karolus, junior lilius
tini levatur de tumulo. Ludewici, qui fuit nepos Karoli 70° U87 loco ab
*D. E. additnt : Terreraotu, aeris insolita com- Augusto, regnare ccepit, ei cum fratribus suis Kar-
motione, turbinibus et mullis incommodis lomanno Ludewico annis 11 regnavit (Geneal.
et
homines quassantur. Quidam quoque homo
—
manente. ex Sioeb., etpergwnt ^Ecclesia
SS. II, 314). Ludewicus quippe, ut aiunt, tenuit

etiam, etc. Ostrofranciam, Karolus Alamanniam, Karlomannus

17. {Chr. W.) A. D. 857. Leo papa migravit; cui

Bajoariam£cujus filius Arnolfus postmodum obli-
Benedictus papa 10i us succedens, et ipse anno eo-
B nuit monarcbiam.
2. (Chr. W.) A. D. 878. Karolus rex Galliarum,
dem decessit. Hiltigart rcgina obiit.
18. A. D. $%$. Nicolaus papa 10S US ordinatus, cognomento Calvus, fraler Ludewici secundi
obiit.
sedit annos 9.
22. A. D. 802. * Sanctus Meginradusheremita oc- 3. A. D. 879. Ludewicus Balbus, filius Karoli,
obiit.
ciditur.
*
4. Ludewicus, frater Karoli, vivente
A. D. 880.
D. (initio) etE. (fine anni) addunt : R&hzxvws
*

archiepiscopus bbiit. fratre suo Karlmanno, Bajoariam ingreditur. Karl-

28. A. D. 805. Huni Christianitatis nomcn aggressi mannus obiit.

sunt.
*
D. E. addunt : Sol — apparerent. ex Sigeb.
27. A. D. 807. Basylius, occiso domino suo Mi- 8. A. D. 881. Karolus junior cum uxore sua
chahele, regnavit annos 20. Rihegarda impeiiali benedictione sublimatur.
28. A. D. 808. Adrianus papa 100 L,S sedit annos 8. 0. A. D. 882. Luclewicus rex Francorum, fratei

30. (A Lob.) A. D. 870. Lotharius, filius Lotharii Karoli imperatoris obiit.

imperatoris, cum legitimae uxori superduxisset 10. (Richek. i, 8.) A. D. 880. Outo, vir militaris

aliam, Romam nolensque papse con-

vocalus est, C et strenuus, a principibus Gallire rex creatur ir

sentire, excommunicatus est, sicque in redeundo palatio Compendii. Hicpatrem habuit ex equestr:
Placentise mortuus est. * ordine Ruolpertum, avum vero paternum Witichi
*
D. E. addunt: Antea quippe Guutharius Co- num ex Germania profugum. Hunc autem idcirco ii
loniensis et Dietgaudus Treverensis archi- regnum promoverunt, quia Karolus, filius Karol
episcopi, eo quod sibi eonsensissent in com- 1188
nepotis Karoli Calvi Galliarum regis, cui re-
,
misso adulterio, Romae a papa Nicholao exa-
minati et convicti, episcopatu concessa — gnum debebatur (i, 4) vix adhuc triennis erat, patn
est. ex Slgeb. a. 803. defuncto, cum puer biennis fuit, matre vix per qua-
A.D. 872. Johannes papa 107 us ordinatur ;* /1
32. driennium superstite.
post quem Marinus I08 us Adrianus 109 us Agapi- , ,
11. (Chr. W.) A. I). 887. Karolus imperatoi

tus U0 us Basylius lll us Stephanus 112 us

, ,
. vivus dimisit regnum. — Basylius imperator regnc
*
D. (in margine) et E. addunt : Ad quem decessit.
Jobannes — libellis. ex Sigeb.
Anni Arnolfi.
*
1) 10. 11. addunt : Qui a quodam toxicatus
et ab alio malleo percussus, obiit, statim- 1. Anno Dominicae incarnationis 888, Urbis con
que u85 percussor ejus a nullo lesus mori- ditac millesimo 039, Arnolfus, filius Karlomann
tur. D fralris Karoli junioris, 77°
U8D loco ab Augusto
38. (Chr. W.) A. D. 873. Ludewicus, filius Lo- regnum suscepit, annisque 12 regnavit, quinqut
tharii imperatoris itemque Lotharii frater, obiit, vero imperavit. Cujus anno primo Karolus impe-
et Karolus rex Romam tendens, a Johanne papa rator junior, dimisso prius imperio, obiit.
*
imperator eflieitur. Leo et Alexander, filii Basylii, regnum Constan
* D. E. addunt : Ludewico regi non studuit. — tinopolit anum tenuerunt annis 22, postea alexandei
In Italia —
narratur. Plurimus exercitus
anno uno, deinde Constantinus Porphyrogenitus.
locustarum senas alas sexque pedes et duos
dcntes lapide duriores habentium Galliam Leonis filius, annis 6 cum matre sua Zoe, poste;

VARLE LECTIONES.

im
Gothescalcus D 1. U84 Lothario Pruni.T (sic) mortuo, Lotharius filius 8.
U8S statimque — moritu
U88 in loco raso U88 LXXI. D. E.
desunt H.
1189
consumpsissent Dl. U8T (.XX. D. E. 1.
 «17 CHRONICA. — CHRONICON UNIVERSALE 878
Romanus Armeniacus cum codem Constantino A cognato, per insidias capereturcarcerique manci-
hscc idem Constantinus cum (ilio
annis 26, post paretur in quo post quinquennium defunctus est,
;

suo Romano puero annisl5 anno regnisui 36°, vitaa vero 84° 1192 Idem mitem .

(Liijdpr. i, 15, 13.) Arnolfus itaque rex potens Karolus ex sorore Adelstani rcgis Anglorum filium
principabatur Bajoariis, Suevis, Francis orienta- procreavit nomine Ludewieum,qui inter perturba-
libus, et post mortem Karoli Calvi Lotharingis au- tiones patris infantulus adhuc transmarinis parti-
dacibusque Saxonibus. Cui Zuentebaldus, Marava- bus advectus ad avunculum Adelstanum, post pa-
norum dux, viriliter repugnavit. Usque ad haec au- trisnecem et Ruodolfi mortem paternum et avitum
temtempora Ungariorum gens, cujus omncs pene rexit imperium. Hic etiam ex Gerbirga, Heinrici
nalioncs expertae suntseviciam, quibusdam difficil- Saxonurn ducis et postea regis filia, sororeOttonis
limis interpositionibus, quas clusuras 1193
nominat Magni, quam , extincto Gisilbertoejus viro, con-
vulgus, separata erat a nobis, ut neque ad meri- jugem duxit, Lotharium filium accepit, qui in eo-
dianamneque ad occidentalcm plagam exeundi fa- dem regno patri successit.
cum Zuen-
cultalem habuerit. Arnolfus igitur rex, 11. 3. (Chr. W.)k. D. 899. Magna fames homines
teboldum supradictum superare nequiret dcpulsis se invicem comedere persuasit.
proh dolor! his munitionibus,Ungariorum gentem» 12. 4. (Liudpr.ii, 1,2.) A. D. 900. Arnolfus im-
p
scelerum cupidam, in auxilium vocat, si tamcn perator* obiit, moxque eodem anno Ungarii, morte
auxilium dici potest, quodpaulo post,eo moriente, illius audita,collecto permagno exercitu, Maravia-
cum genti suae, tum ceteris in meridio occasuque norum gentem, quam illorum auxilio Arnolfus im-
degentibus grave periculum, immo exicium fuit. perator sibi subdiderat, invaduntsibique vendicant
|
DevictoitaqueZuenteboldo,Arnolfus securepotitur Bajoariorum quoque fines occupant, castella di-
i
regno; Ungarii vero interim, observato 1190 exitu, ruunt, ajcclesias igni consumqnt,populos jugulant,
contemplatique regionein, malum cordibus, quod et ut magis magisque timeantur, interfectorum
post in propatulo apparuit, machinabantur. sese sanguine potant.
2. (Chr. IV.) A. D. 8S9. Liutperto archiepiscopo * Arnolfus imperator longa --- moritur. D. E.
Sunderold successit,— Arn Wirciburgensis episco- ex Sigeb. a. 902.
pus in Saxonia occisus est inter missarum sollem- (Liudpr. i, Hujus Arnolfi
28, 29, 30, 36, 30, 31.)
nia, Sedit autem annos 36,mcnses 7. temporibus formosus papa vehementer adflictaba-
3. A. D. 890. Arnolfus rex cxercitum Nortman- tur a Romanis, cujus et hortatu Arnolfus rex Ro-
norum delevit. mam advenerat. Qui ingressus urbem, multos Ro-
4. Radispona
A. _
D. 891
p„ incendio flagrat
v-^..^.^ ..„
.
a .„v. manorum
^. .... prmcipes
t i/i.uu,^ obviamsibi
uuviauioiui properantes,
jji Ujjui Ulll,ca, ulcis-
U1C15-
G. Widuk. 893. Sundcroldus archi-
i, 22.) A. D. ^ cendo papae injuriam, decollari precepit. Causaau-
episcopus a NortmannisoccLlitur pro quo Hatto ;
tem simultatis inter Romanos et Formosum papam
ordinatur, obscurus quidem genere, sed acutus haec fuit Formosi decessore defuncto, qiuedam
:

ingenio, et qui difflcile discerneretur melior consi- parsRomanorum Sergium, quendam Romame dia-
lio foret an pejor. conum aecclesiae, papam sibi elegerat, qucedam
*
7. A. D. 894. vero pars non infima natu Formosum, Portuensis
addunt: Arnolfus 1191
* D. E. Lothariensium. — civitatis episcopum, pro vera religione divinarum-
cx Sigeb a. 896. que Scripturarum ct doctrinarum scientia papam
8. (Chr. W.) A. D. 895. Arnolfus Ilaliam Bur- fierianhelabat.Cumautem ineo esset,ut Sergius or-
gundiamque sibi subjecit. dinaridebuisset,pars qiue Formoso favebatnon sine
iVnni imjjcrii Arnolli. mediocri tumultu et injuria Sergiumab altari ex-
9. I. A. D. 896. Arnolfus rex Romam veniens, pulit et Formosum papam constiluit. UndeSergius
mperator efficitur. descenditTusciam,quatenus Adelberti machionis
in
Hujus temporibus Formosus erat papa U3 US . potcntissimi juvaretur per potentiam. Quod et fa-
10. 2. (Richeh. 1,12, sqq.) Anno Dominicae incai ctum est. Nam Formoso dcfuncto, et Arnolfo in pa-
latioms 897, Karolus
jam quindennis creatur in D miserabili morte, scilicet
tria vermium quos pedu
egem Gallise Outone adhuc vivente et injuriain culosdicunt tanta scaturicione, ut nullis medico-
jlissimulante; eodem tamen anno defunctus est. rum curis minui posscnt, exlincto, is qui post ne-
lujus Outonis frater Ruotpertus a Karolo dux Cel-
cem Formosiconstitutusest expellitur, Scrgiusquc
icajprelatus, cum postea regnum affecta^et, a mi- per Adclbertum papa constituitur. Qui constitutus
tibus Karoli interfectus est. Cujus filius Hugo ob ut impius, sanctarum doctrinarum inscius, Formo-
ecem patris regisemper infcnsus,consiIio egitper sum e sepulchro exlrahi atque in sede Romani
uoscumque potuit, ut Ruodolfus, filius Richardi pontificatus sacerdotalibus vcstimentis indutum
urgundionis,eo multumreclamanle,rex crearetur, locari sicque decollari precepit. Cui etait : Cum
1 Karolus rex ab Heriperto, ejusdem Hugonis Portnensis esses episcopus, cur ambitionis spi-

VARLE LECTIONES.
1190
servatowr. observato 1. «•* Arabldus Dl. "»« LHI. ib. «» quam- persuasit in loco raso l.
 ;

879 EKKEHARDI l RAUGIENSIS 88U

ritu Romanam unicersalemsedem usurpasti : Dein A castellum ejus irruerat. Cui nominatus heros non
sacris exutura vestibus, abscisisque digitis tribus, juxta castellum, ut plerique solent, sed
procul a
in Tyberim cunctosque quos ipsi
jactari precepit, munitione preparat bellum. Ilegis aque milites i t

ordinavcrat gradu proprio depositos iterum ordi- priusquam hujus virtutem ll38 re ipsa experiren-
navit. QuoJ quam male e', injuste egerit, in hoc tur, regem preeuntes,pugnae prehidio hunc cxtra
animadverti poterit, quoniam et hiqui a Juda pro- castrum elicere atquc interficere cogitabant sed ;

ditori
119t
anle proditionemsalutem seu benedictio- ipsehujusmodi proludii li37 non sohunnon ignarus
n ni apostolicam perce^erunt, eapost proditionem scd ctiara debriatus, his obviam tam longe a castro
propriique corporissuspensionem non suntprivati, processerat, ut hunc militcseousque ex adversariis
nisi quos improba forte fedarunt Bagicia. Benedi- csse Qoncognoscerent,quoadeorum cervices islius
ctio siquidem,qu$ ministrisChristi impenditur,non mucro cedisimpatiens dcseviret.Igilur cum septen-
per eum qui videtur, sedqui non videtur, sacerdo- nio ferme Adalbertusherosrebellionera hujusmodi
tem infunditur. Ncque qui rigat est aliquid, neque exerceret, sciens Ludcwieus fortitudincm illius au-

qui plantat,sed qui incrementum dat, Deus.Quanta) daeiae hautquaquam senisi 1198 tcrgiversationequa-
autem auctoritatis quantaeque religionis Formosus dam posse devincere, Ilatlonem Mogontinas sedis
papa fuerit, hinccolligere possumus,quoniam, dum 13 archiepiscopum,quidsuperhac re faciendum esset,
a piscatoribus postmodum essd inventus atquead consuluit.Qui ut erat versutia plenas: Desine, ait
beati Petriprincipis apostolorum aecclesiam depor- ego tesecicnimmeissolliciludinibusredflam;ego,ul
tatus,sanctorum quaedam imagincsseseinclinantes, ad te ille adveniat,provi lebo; tu,ne releat curato.
hunc in loculo posilum venerabiliter salutaverunt. Ilatlo ilaque aniini confidentia,qua nonnuilas res
Quod religiosissimi Romanai urhis testati sunt. — exinfonunioseeundaseffecerat, animatus, Babcn-
Post Formosum Johannes papa 114 us extitit cui ; bcrg, quasi Adelberli rebusconsulturus, adiit, raul-
Stephanus li;i us sueeessit. taque locutus, in dolo suasit ei ad regem vcnire
1. Anno Duninicas incarnationis 901, ab Urhe spondens ei jurejurando, aut ei pacein eura rege
verocondila millesimo 6Li2, Ludewicus,Arnolli im- facturum, autincolomem illum suo loco restitutu-
1195
peratoris filius, 78° loco ab Augusto,admodum rum. (Wid, r, 22.) His pactis consentiens Adelber-
puer, impcriumsuscepil, et 12 annis regnavit (cf. tus, fideiet amiciciaegratia
utdignareturprandere,
[Chr. W.). Licdpp.. ii, 2 5.) Cujus anno priino Un- rogavit episcopum.i(LiUDPR. Wid.) Quo calliditatis
garii Bajoariam vestaverunt sed Ludewicus gen- ; obtentunegante,illico urbem egressi sunt,episcopo
tis suo2 dcpopulationcm non ferens, magno exerci- dcxteram Adelbertitenenle.Cumquepertransissent
tu coacto, juxta Licum fluvium cum eis pugnavit, p oppidum cum o.nni comitatu, ferturepiscopuscla-
et plus quam mille ex eis interfecit. Cumque pu- masse: Proh.''mq\xiens,quam sepepetit, quioblata
gna usque ad horam septiinam jam protraheretur spemit ; tedet me longioris viceettardioris hora
et regis victoria estiraaretur,Ungariicallidi ,positis nam ii99jejuni tota
dic nonpossumus ambulare. Haec
ex adverso fugam simulant. Quos dum
insidiis, audiens Adelbertus, nihilque mali suspicatus, ad
regis milites, doli ignari, impetu validissimo inse- genua pontificisse letus inclinavit, et ut in urbem
quercntur, omni ex parteprodeunt insidise,ct quasi gustandi gratia reverteretur, deposcit. Pontifexin
victi ipsi victores intenmunt, rex ipseevictore se urbem revertitur cum Adelberto, deputans se libe-
victumessemiratur, fitqueill non opinatusgravior :

ratura a vinculo juramenti, co quod incolomern il-

casus; Ungarii vero ut rabiem perfidiaa suae sacia- lum sic restituisset loco suo. Post hasc cum ponti-
reiit, Bajoariorum, Suevorum, Francorum regna fice exiens, regi Ludewico abeo presentatur, mox-
percurrunt, cunctaque vastando incendunt. que jud.cio, principura qui affuere decreto capi.
Hujus temporibus Adelbertus, non quilibet me- talem subiit sententiara, etin proprio easlelloTlia-
diocris, sed ex primatibus magnusille heros, filius rissa accepil sepulturam.
sororis Heinrici ducissed postearegis, neposOtto- 2. {Chr. W.) A. D. 902. Ungarii Charentaniam
nis ducis Saxonioe, simultatem non modicamincas- invadunt, el commissa in sabbato pasclue pugna,
tello Babenberg contra rem publicam exercebat. G occiduntur.
*

(WiD.i,22.)Nam cuminimieioiae essent inter Chuon- * D. E. a^rf^.-Sarraceni — debellaverunt.

radum, patremChuonradi postea regis, primum a ex Sigeb. a. 910.
3. A. D. 903.
Chuonrado intcrfectusest frater Adelberti, in cujus *
L. E. addunt : Ludewicum — veniret. exSi-
ultionem Chuonradus quoque postea occisus estab geb. a. 911. Zuendebaldus — composuit. ex
Adelbcrto;nec ullusregumpotuittam ingensbellum Sigeb. a. 903.
inter eminentes viros ortum sedare. (Lildvr.^. i.) 6. A. D. 906. Ungarii amarius occiduntur Beren-
150 °.
Cumqueipsi etiam regi Ludewico rebellisexisteret ger Reginolt et Gerhart germani fratres inter-
Adelbertus, scpe rex congregatis omnibu-. super ficiuntur.

VARLE LECTIONES.
1194
ita 1.
" M LXXII. D. E. " 98 superscr. 1.
ll97
preludii lb. 4. 8. 10. 11. D. " 98 nisi se lb. "»' jam lb.
'-° J
berengir, reinold et gerhard gemini fr. \h,
 :

881 CHRONICA. — CHRONICON UNIVERSALE. 882

1201
7. A. D.907. P:igna interAdelbertum,fratrem A Suevia" 04 1205
Eberhardus comes potentissimus in
,

eorum, et Chuonradum, fratrcm Ludewici impera Francia, Gisilbertus dux in Lotharingia; inter quos
1202
toris ;
in qua Chuonradus occiditur. HeinricusSaxonuin et Thnringorum dux prepotens
8. A. D. 908. RuodolfusepiscopusWirciburgensis clarebat. Secundo autom regni ejus anno memorati
obiit, — Adelbertus, perfidia Hattonis archiepiscopi principes huic presertim rebelles extiterant, quos
et cujusdam Luitpaldi deceptus, Ludewico rege ju- illetam sapientiae vigore quam fortitudinis robore
bente, decollatur. — Bajoarii ab Ungariis interfl- superavitsuamqueadfldelitatemperduxit.Arnolfus
ciuntur. autem nimio terrore coactus, cum uxorc ac filiis ad
9. A. D. 909. Ungarii Saxoniam et Thuringiam Ungarios fugit, ibiqueusquc ad obitum Chuonradi
vastant.
permansit.
10. A. D. 910. Ungarii Alemanniam petunt. — Anni Ghuonradi.
Leo iinperator Constantinop. obiit. 1. (Chr. T7.)Primo anni Chuonradi regis Unga-
11. A. D. 911. Franci pugnant cum Ungariis. ah Alemannis 1206 ct Bajoariis juxta fluvium
rii

12 A. ). 912. Ludewieusrex moritur. Hicjuxta

:
Enum 1207
,
qui vulgariter Ine dicitur, occiduntur.
! quosdam ultimusdiciturKaroIorumapudorientales 2. (Liudpr.— Chr. W. - Richer n, 1 sqq.). A. D.
Francos imperantium, juxta quosdam veroChuon- j> 914. Predicti principesregi rcbcllant.Ruo.dolfusrcx
rad is,qui post eumimperavit,ultimus computatur, moritur;post quem (231) Ludewicus, Karoli filiusin
aquibuspaterilJius Chuonradus, qui ab Adelberto regnum patris consilio Hugonis ducis,
(ilii Ruot-
interfectus est, fratsr Ludewicihujus fuisso estima- perti,extransmarinis partibus adGallias reducitur
tar. Scd hujus diversitatis errorscriptoribusregno- cui idom Hugo tamcn postca adversatur. Hoc tem-
rum imputetur. (Wid. i, 10.) Ludewicusjgiturcum pore Marinus papa 116 us extitit.
accepis^et uxorem nomine Mahthildam, sororcm 3. (Chr. W.) A. D. 913. Ungarii Alcmanniam de-
Brunonis ac magni ducis Ottonis, non multis post vastant. Hatto archiepiscopus 1208
obiit; cuilleriger
nsecvixerat annis. Florum pater erat Luitolfus, qui successit 1209

Romnm profectus, transtulit inde reliquias Inno- 5. A. D. 917.Salomon episeopus captus est, Un-
eentii napae. Ex quibus Brun cum ducatum ammi- garii Alamanniam totam * igne etgladio vastant.
nistrasset totius Saxoniae, duxit exercitum contra * Totam dovastantes
usque ad Fuldam perve-
Danos, et inundatione repentina circuirifu.sus, non niunt. I). E. ex Sigeb. a. 917.
habens locum pugnandi, poriit cum omni exercitu, 6. Erkenger dux et Berhtolfusgermani
A. D. 718.
fratri, natu quidem minori, sed omni virtute multo fratresdecollantur.— Basilea ab Ungariis destrui-
potiori, relinquens ducatum. Regi autem Ludewico tur.
cum non esset fllius, post mortem ejus omnis po- 7. A. D. 919. Ungarii per Alemanniamet Alsaciara
pulus Francorum atque Saxonum querebat Ottoni transeuntes,Lotharingiam invadunt. — Burchardus*
diadoma imponere regni, sed ipse quasi jam gravior dux constituitur. — Chnonradus rex moritur, eujus
recusabatonusimperii ;ejustamen consultu Chuon- consilio et precepto Heinricus dux Saxoniae, filius
radus, quondam dux Francorum, filius (ex Chr. W.) Ottonisclucis, inregnum provehitur (cf. Wid.). Sed
illius Chuonradi quem VdeU)ertus occidit, quia, Karolorum stirpe in regno Francorum de!i-
nngitur
inregnnm, pones Ottonem tamen summurn semper ciente, regnum jam adSaxonesperHeinricumtrans-
et uhique fiebat iraperium. (Win. i, 17.) Natus est fertur, genealogiam Karolorum causa me.noriae bre-
auloiii cidem Ottoni filius, mundo necessarius, op- viter depingamus, dehinc de origine genlis Saxoni-
timusllcinricus, qui primus libera potestate regna- ca3,cujus opinio varia est, aliqua describamus, sic-
vit in Saxonia cui pater morions totius Saxonia?
; que ad inicium regni portendamus * 1.
ducalum reliquit, Chuonradojam in regnum suhli- * B., d. c. desiintE., ubi sequentiaita legun-
mato. tur: Cuonradus rex moriens coram principi-
bus regni r.gem desiguat Heinricum, lilium
(Chr. W.) Anno Dominicae incarnationis 913, Ur- Oltonis Saxonum ducis ex Luitgarda ulia Ar-
bis autem conditas millesimo 664, Chuonradus, fi- nulfi imperatoris. Totavero Saxonum hislo-
lius Chuonradi quein Adelbertus occidit,
Franco- D ria deest.
v
rum ex genere oriundus, vir strenuus bellorumquc *1. , i. Addithos versus

exercicio doctus, omnium electione, 79 ij 1203 Ret/es de stt/rpe Karoli.

loco
ab Augusto, regnum Stirps Karoli Magni mundo, venerabilis omni,
accepit, et 7 annis r^gnavit.
Ante fuit clara, ccepit dcmum fore rara.
(Liddpr. ii, 17, 18, 19.) Sub quo potentissimi prin- Leto delente paulatim deficiente,
cipes erant Arnoldus inRajoaria, Burchardus in Successit primus Cuonradus nominis hujus.

VARI.E LECTIONES.
1,01
pugna committitur i;. i. erat 1205
4. committitur 9°. 10 II. 1203 LXXUI. D. E u °* ita lilteris
ffuffienlibus recentiori manu 1. rell. m *
i.

evrardus l b 120ti
alamannis corr. alemannis 1.
.
1S07
onim
:orr. eni [\ 120 « 120 °
a. Mogontinus 8. s. decimus archiopiscopus 5.
NOT.E
(231) Ekkehardus hoc loco Rudolfum regem Burgundiaa hujus nominis orimum et Galliae regem eum-
clem hahet.
 » ' i • ^ » j ^; s < i - i >-
a .

883 EKKEHAHDI URAUGENSIS 884

De styrpe Saxonum. A Reges SaUci

Saxonici regea tunc coeperunt dare leges, Rex oritur Salicus, Cuonradus nomine dictus.
Rex erat Heinricus inter quos nomme primus. Si non in pejus perdurat adhuc genus ejus.

Qua. stirpsregnait, ad finem dum proipavit.

00 t o c © O ._.T3
_3
C 34
94
o
S4
S-l e.
C3 .§ 00 04
= ^ E. "_«
O o _J "o co 3
e-
g- C3 c O 3 s
8 C3 c ca •5 -o -3 3
's
ta. 5 £ C3
S-
S C3
c- "3 e-
O
> O 3 -J O
C3
*— C
s o O S c X c
ga
e- 00
s _o 3 o r. 3 p C—
§ §*§
O c 8 s s C8
c 8.3
w U
1

_o CJ
^—3 __
c C3
r.
X
o
C3
c
O _c
co
3 C3
O X
o |BK -S
-II

'tn
e-
_o
C3
c:
S
i

1
c 5
O s 3^ --
oo «_ .

e_ "c_
X 3
co
co o
00
Cl O 8
'> 2 04
-4 C0
o
S4
— — o o >
o c
-^> T3 c -o
c o O §__
> --_ —
ce c 00 t_.
p
»3
3 C C3 •— C
CB S o
_. C3
o
t-
£ "5 **3
o
n X
•o -- 9 R._c
_b "~ ~ ' a?
x; "c3
-h o > p i
i
3 «4 -o > O c/j
03
-_;
.-§« s >
-4
3 o ffl S oo 5 tss
w Cj -J -o cn
S 'o *— c
o
i-
S4
2 *_Zj
3-- ---_
s O
Xf}

o c O
s-i

w 3 C--. * "c-* *«
3
w §5™
M
C.
_- C-
O
cs
c
cfi
— o OS
1
o 1 ^ _. Ch
<! n: "O — o
«_
•-
•"
c. f^ "~ •

c.
ro C3
c • o .

r. 00 3 o C/3 54

c > 3
co
S4
-Blll
93
o c o GO CO
3
-_
oo
o _3 3" =
o __ o "p O _^c
oo O s C/3 8 oo
3 s- 6»5--C_^
— o '3 o <* c.
~»4
5 c S C O C3 c C3
__;
• CC3.lt".

c —O c -
rt '_- o t33 ^_.
WI

o o
bc co
h2 3 ec
<—

__
o c
o
S4
1_-

o e_
s o o <M
8
i

o cn
S p s C-l
CC s>
8 c
i C/3
s
— cs g <B 3 'o
'
o 3 o
_.
O o .s o c 'o o
C3
_. o.S O
§ of 3 c c 8 cn 'o
a c o
oo tn -- S c '% C3
C3
J_J

CB
o
o- c_
s
o
o ee >
o es
o
s-
&H — c_>
X
o 8 :- s«s §•'!

c 3: CS 3 o w •o X c
Ch '3 u -_)

*
R; -- •-*-> ^,

C/3
c/;

s
c "O CS
><

o
do o
X J o
c- O
s-
c
o
CO
s _J •-
C
s.
CO
•-"
•
^=_:
*h
o
~i
o^-K o
<i. .
C/3
c/3 gm
c 3 s — _,
— 3 c/5 •c c ^ oo <=;
o cr. 3 S4 o.
3 <N o 5 S >-_ ort"
e oo
c
c/3
3 3 O '__
3
?4