'

M;:. .,,,,v

i:.

•
t-r-X.

,1 1. . 1 ».llj ,,1.,,, L< '-v

l(tt;'Bi'

i'
r'

('"•^» "••••'iV **«T-\» * r * 1 -.

.<^~^xr:'
 Digitized by the Internet Archive
in 2011 with funding from
University of Toronto

http://www.archive.org/details/patrologiaecur163mign
 .

PATROLOGItE
CURSUS GOMPLETUS
SEU BIHLIOTHECA UNIVEHSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, (ECONOMICA,

OMNICM SS. PITRDM, DOCTORUM SCRIPTORlMOliE ECCLESIASTICORDM

SIVE LATINORUM, SIVE GRiBCORUM,

QUI AB yEVO APOSTOLICO AD ^TATEM INNOCENIII III {ANNO 1216) PRO LATINIS
ETAI) CONCILII FLOBENTINI TEMPOBA {ANNO IAS9) PBO GB^CIS FLOBUERUNT :

RECUSIO CHRONOLOGICA
OMMUfll QUi^ EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICyE TUADITIONIS PER QUINDECIM PRIORA
ECCLESI^ SyECULA ET AMPLIUS,
JUXTA EDITIONES ACCUnATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PEKQUAM
DIl.ICENTER CASTIGATa; DISSERTATIONI UUS, COMMENTARIIS, VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ;
OMNIBUS OPEBIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QU^ TRIBUS NOVISSIMIF S^CULIS DEBENTUR ABS0LUTA3
DETECTIS AUCTa; INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS SIVE AUCTORES ALICUJUS
MUMENTI SUBSEQUENTinUS, DONATA CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET
;

TITULIS SINGULABUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATE-

RiAM siGNiFicANTinus, adobnata; OPERIBUS CUM DUBIIS, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO
AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEM ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA
;

DCCENTIS ET AMPLIUS LOCUPLETATA INDICIDUS; AUCTORUM SICUT ET OPERUM, ALPHABETICIS, CHHONOLOGIGIS,

sTATISTICIS, SYNTHETICIS, ANALYTICIS, ANALOGICIS, IN QUODQUE RELIGIONIS PUNCTUM, DOGMATICUM, MORALE,
LITURGICUM, CANONICXJM, DISCIPLINARE, HISTORICUM, ET CUNCTA ALIA SINE ULLA EXCEPTIONE ;
SED PR^-
sertim duobus indicibus immensis et r,r:n'eralibus, altero scilicet rerum, quo consulto,
ouidquid non solum talis talisve palt-h, verum etiam unusquisque patrum, ne uno quidem
omisso, in quodlibet thema scripserit, uno intuitu conspiciatur altero scriptur..^
;

sacri^, ex quo lectori comperire sit obvium quinam patres et in quibus operum
suorum locis singulos singulorum librorum s. scriptur^ versus, a primo
geneseos usque ad novissimum apocalypsis, commentati sint.
EDITIO ACCURATISSIMA, C^TERISQUE OMNinUS facile anteponenda, si perpendantur characterum nitiditas
CHART-15 QUALITAS, INTEGDITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS, TUM
NIIMERUS, FORMA YOLUMINUM PEBQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO PATROLOGI>E DECURSU CONSTANTER
SIMILIS, PRETIl EXIGUITAS, PR^SERTIMQUE ISTA COLLECTIO, UNA, METHODICA ET CHRONOLOGICA
SEXCENTOliUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC ILLIC SPARSORUM, PRIMUM AUTEM
IN NOSTBA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS ET MSS. AD OMNEf ^TATES, LOCOS, LINGUA8 FORMASQUE
PERTINENTinUS COADUNAT ORUM

SERIES LATIIVA,
LN QUA PRODEUiNT PATRES, DOGTORES SCRIPTORESQUE EGCLESLf; LATINvE
A TERTULLIANO AD INNOGENTIUM III.

AGGURANTE J.-P. MIGNE,

Dibliothecee Cleri iiniverstie,
Sl\l. CLnSUUAl COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTI^ ECCLESIASTIC^ RAMOS EDITORE
i « ig9 9i-i^

pathologijE latin^ tomus clxul

PARCflALIS n, GELASIUS II, CALIXTUS II, ROMANI PONTIFICES. CONON S. R. E. CARD. RA-
DULFUS REM., RADULFUS CANTUAR., ARCHIEPISCOPI. GUILLELMUS DE CAMPELLIS CATAL..
TilEOGERUS METEN., ERNULFUS ROFF., MARRODUS REDON, EPISCOPI. PLACIDUS INCERT.E
SEDLS EPISC. ARNALDUS S. PKTR. VIVI SENON. ABB. PONTIUS ABB. S. RUFl. GREGORIUS
PIU':SB. ROM. PETRUS DE IIONKSTIS CLER. RAVEN. IIUGO DE SANCTA MARIA FLORIAC.
MON. LVURENTIUS VERON. TIIROBALDUS STAMP. LAMBERTUS AUDOMAR. HUGO DE CLERIIS,
JOANNES CONSTANT. ANONYMUS METEN.

PARISIIS
APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUGCESSORES,
IN VIA DICTA AVENUE DU : MAINE, 208.

1893
Cli::hy. — Ex typis PAUL DUPONT, 12, via (iicl& 13ac-d'Asnicres. 130. 8. 9C

IHE INSTITUTE OF MEDIAEVAL STUDIES

10 ELRtSLEY FLACE
TOF.OUTO 6, CANAOA,

'^''G -5 1931
5/63
 S^.CULUM Xll

PASCHALIS II
GELASII II, CALIXl I 11

ROMANORUM PONTIFFCUM

EPISTOLiE ET PRIVILEGIA
ACCEDUNT

CONONIS S. R. E. CARDINALIS, RADULFI REMENSIS, RADULFI CANTUARIENSIS, ARCHIEPI-

SCOPORUM; GUILLELMI DK CAMPELLIS CATALAUNENSIS, THEOGERI METENSIS, ERNULFI
ROFFENSIS, MARBOni REDONENSIS EPISCOPORUM; PLACIDI INCERT^ SEDIS EPISCOPI;
ARNALDI S. PE TRI VIVI SENONENSIS ABB \TIS, PONTIF ABBATIS S. RUFI, GREGORH PRES-
BYTERI ROMANI, PETRI DE HONESTIS, CLERICI RAVENNATIS, HUGONIS DE SANCTA MARIA
FLORIACENSIS MONACHI, LAURENTII VERONENSIS, THEOBALDI STAMPENSIS, LAMBERTI
AUDOMARENSIS, HUGONIS DE CLERIIS, JOANNIS CONSTANTIENSIS, ANONYMI METENSIS.

OPUSCULA, DIPLOMATA, EPISTOL^

ACGURANTE J.-P. MIGNK

BiblioUiecse Cleri Universse

SIVE

CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIEINTI/E ECCLESIASTICif; RAMOS EDITORE

€>e«-

TOMUS UNICUS
I 10

PARISIIS
APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES,
IN VIA DIGTA : AVENUE DU MAmE, 208.

1893
 ELENCHUS
AUCTORUM ET OPERUM QUi IN HOC TOMO CLX1II CONTINENTUR

PASCWALIS II PONTIFEX ROMANUS.

Epistolse el privilegia. CoL 31
GELASIUS II PONTIFKX ROMAJsUS.
Epislolae el piivilegia. 487
LAURENTIDS VEUONENSIS.
De bello Balearico. 51 3
ANONYMUS.
Gesla episcoporum Melensium. 575
PLACIDUS INCERT/E SEDIS EPISCOPUS.
Liber de honore Ecclesiae. 623
PETRUS DE HONESTIS CLERICUS RAVENNAS.
Regulu clericorum. 691
GREGORIUS PRESBYTER ROMANUS.
Coileclio canonum. 751
THEOBALDUS STAMPENSlS.
Episloise. 759
THEOGERUS METENSIS EPISCOPUS.
Musica Theogeri. 777
HUGO DE SANCTA MARIA FLORIACENSIS MONAGHUS.
Hisloria ecclesiaslica. 805
Liber qui modernorum rogum Francorum conlinel aclus. 875
De regia poteslale et sacerdolali dignitate. 939
Epislola ad Ivoneni Carnolensem. 973.
Vita Sacerdotis cpiscopi Lemovicensis. 975
LAMBERTUS AUDOMARENSIS.
Liber floridus. — Notitia et Excerpla, 1005
HUGO DE CLERIIS.
Commentarius de .Major. tu el Seoescalcia Franciae. 1033
GUILLELMUS I)E CAMPELLIS CATALAUNENSIS EPISCOPUS.
De Sacramento altaris. 1039
Chartse. 1039
Opuscula nuBiA.
De origine aniraae. 1043
Dialogus inter Cliristianum et Juda^um de fide Catholica. 1045
CALIXTUS II PONTIFEX R03IANUS.
Epistolae et privilegia. 1093
RADULFUS REMENSIS ARCHIEPISCOPUS.
Epistolse ct diplomala. 141.5

CONON S. R. E. CARDINALIS.
Epiiloke. 1 i:n
ERNULFUS ROFFENSIS EPISCOPUS.
Colleclanea de rcbus Ecclesiae Roffeiisis. 1441
Tomellus vel Episloia de incestis conjugiis. 1457
ARNALDUS S. PETRI VIVI SENONENSIS ABBAS.
Iilpistolfe. 1 i73
PO.NTirS ABBAS S. RUFI.
Ep stola ad Calmosiacensem abbjleni. 1477
JOANNES CONSTANTIENSIS.
Pra>f;ilio in libtum De corapulo.
MARBODUS REDONENSIS EPISCOPUS.
[Vide Patrologice, tom. CLXXl.)
RADULFUS C.VNTUARIENSIS ARCIIIEPISCOPUS.
Ejiislola ad Caiixuim II papam. 1541
 ANNO DOMINl MCXVIII

PASCHALIS II
PONTIFEX ROMANUS

NOTITIA EX BULLARIO
(Tom. II, pag. Hl)

Paschalia II, natione Tuscus, patria Bledonus, A bus infelicibus. « Post nriortem Guiberti duo statim
anteaRainerius.seu Ragingerius,monachus Clunia- deliguntur papae (ail Pandulphus Pisanusj alter post

censis et abbas monasterii Sanctorum Laurentiiet alterum unus quidem eodem, alter vero post cv
et
Stephani extra muros, presbyter cardinalis tituli S. electionis suae diem a fldelibus captus, qui Albertus
Clementis, electus est in Romanum pontificcm die vocabatur, apud S. Laurentium retrudi; et qui
13 Augusti 1099 ac postridie hujusdiei consecratus. Theodoricus, apud S. Trinitatern in Cava eremeli-
Sedit in pontificdtu annos viii, menses v, dies vii cam vitam addiscere, Patrum judicio adjudicali
(I),imperantibus in Orienle Alexio Comneno, in sunt. Eiigitur et tertius Maginul()hu3 nomine fqui
Occidenle duolms ilenricis III et IV. Obiit die 21 archi|)resb>ter Hntea luerat, el Silvestri IV nomen
(2) Januarii, anno Domini 1118, et sepultus est in accepit). Uic quiu necromanliae fabulis simplicem
patriarchio Lateranensi. Vacavit sedes dies iii (3). populum, illos maxime, qui cunscientia scelerura,
Schiama vicesimum quartum in eccleiia Injilex. vel ambitu tuturi snccessus ad eum refugium fece-
Prirno, vel allero a Pasrhalis PP. eleclione anno, rant, allicuerat, gravem in Ecclesiam calcera im-
Guiberlusanlipapa, quemClemenlemlertium appel- pressit. Sed dumaugiiriisfisus, pontificiumadipisci
Jatuiii dixiniu?, de loco ad locum lugiens, tamiem nititur, quod ex diabolo dari non poluit, divinis
infelix cum fuga diem clausit extremum. At non destitutusauxiliismeritoamisit;etsacerdoliumquod
proinde restiluta Ecclesiae tranquillitas. Henrici sine Deo arripuit, tenere non locuil misero amisit
:

enim (III) opera(ait Bdronius) trespost Guibertum et urbem, ut exsul gravi inopia miseriisque affli-
suntsubrogati sibiinvicem succedentespseudopoa- ctus (corrosa ut aiunt, lingua) vitam cum crimine
tifices, Albertus, Theodoricus et IMaginuIphus, are- finiret. »
scentibus suo ipsorum ortu maledictionis palmiii-

(1) Sic legitur in qnarto ex Gritic.Baron. prae- Pisani innixus auctoritate, qui Paschalem carnis
fixis catalogis, in sexto legilur dies ix, inclusis debilum solvisse scribit xv Kalendas Februarii :
extremis, in septiino d^es viii, inclusa obitus die in ; sed cum auctore Pandulpho eodem sedes vacaverit
ociavo menses vi, scriptoris incuria, dies vn. diebus iribus, Gelasius vero successorelectus fuerit
(2) Baronius Paschaiis PP. obitum refert ad diem die 25 Januarii, prout ostendemus, legendum vide-
-18 mensis hujus, eiusque pontificatus dies iv tan- tur xu Kalendas Februarii.
tum addit supra annos xviii, mens. v, Pandulphi (3) Prout habet octavus ex laudatia Catalogis.

NOTITIA EX CONGILIIS
(Mansi tora. XX, pag. 977.)

Paschalis in Tuscia, patre Crescenlio et matre C monasterii Sanctorum Stephani et Laurentii, conai-
Alsatia natua, antea Rainerius appellatus, exabbate lio et hortatu praedecessoris sui Urbani, comnjUQi

Patrol. CLXIII. I
11 PASCHALIS II PAP^. 12
ponuliqueapplnnsu.invitna pontificatum
toliiisclcri \ tumapud ningam cepisset.in carcerem detrusisfet,
adep.nsesl anno Domini ICJ ), ipsis I iihiis An^usli, rcsij^nandum imperium omniaque pjus-dera
el U(l

Henric-oqiiarloel qninlo inippraloribus. Sid i, pruut ornamenta eumdem indu.xissot, .itque inde Colo-
alicuirelif^iiiso in sclii-dulu, partim piira partim sca- niam C'iloniaque obsessa Leodiuin, ubi posl scri-
bro.-^a, auclore Dodechino, relevalum erat, annos plas litleras dc injuria sibi iliata, el appcilatio-
ociodecim, menses qninquc ct dies novem. Sub nem ad scdem aposlolicam interpositam, repenti-
llugonc abbalc Ciuniacensfis monaslerii vitain nio- na morte doniquo hortalu pa-
obiit, fugasset, ac

nustiram e.xcoluit, et a (Jrcgorio Vll cardinalis pre- pa;, defuncti cadaver exhuma-
et excoitimunicali

sbytor tituli Sancti Clementis creatus tuit. Initio tum quinque annis insepultum reliquisset, anno
pontilicalus, obiit Romaj in arce Sancti Angeli Gui- Domini 1110, Romam peliit, tum ut a Paschali im-
bortus antipapa, Cleiiiens tertius nominatus, qui peratoriam coronam more majorum acciperet,
pcr annos viginti ct unum perniciosissimo schi- tum etiana ul jura sua, quie in concilio Trccen-
smate licclesiam sub tribus pontilicibus anteces- si iinminuta conquerebaLur, vindicaret. Cumque
soribus inquietaral. Sepultus est Ravennse, ubi Sutrium pervenissel (inquil Joannes Tusculanus
posl quinque annos cadaver illius exhumatum, in hujus temporis episcopus in epistola ad Richardum
cineres rodactum fuit auctoritate concilii Mogun- Aibanum pontificein, qux exslat apud Papiriura
B
lini, quo dccrelum fuerat ut episcopi, Henricianaa " Ma?sonum) legatos quosdam Romam direxit, qui
hiErescos propugnalores, sedibus suis deponeren- jurcjurando firmaverunt domni papae Paschalis le-
tur, si viverent sepiilcris cxtrah-^renlur ct con-
; gatos3ecureducere,acreducere et rcgcm ipsum sa-
cremarentur, si morlui esscnt. DeCuncto pseudo- cramento firmare, omnem Ecclesiarum inveslitu-
pontilice Olemente tertio contra Paschalom a schi- ram peniius abdicare, obsides etiam dare, ne ad
smaticis cardinalibus brevi tempore tres anlipapaj hoc flagitium iterum rediret, et res ecclesiasticus
et pseudopontifices, .Mberlus Altellanus, Theodo — et regalia ac beati Pctri palrimonia libcra el quie-
ricus Romanus, et Silvster quarlus, scdi apo- ta omnino dimittero, obsides etiam dare pro se-
slolict-c successivc obtrudunlur, Pnnium, dum ad curilate, cum ad coronandum eum ad Beali l*etri
Urbem voxandam incaute accederet, milites Pa- basilicam exiret. Postea ex parle ecclesiie a laicis
schalis interceperunt, et post quatuor menses sedia viris firmatum cst, si isla qua; promissa sunt jam
Eua;, pontificalu abdicaium, in monaste.^inm Sancli dictus rox observaret, quod domnus noster oum
Laurentii reiegarunt. Secundus per Campaniam benigne susciperet, et ei diademaregni imponeret,
incaulius vagans a prsesidio poritificio captus, et coronatus, si vellet, urbem inlrarel. Pro trans-

schisma Cnibertinum abjuravit, ingressusque mo- itu etiam pontis obsides accopit, pro quibns si-

nasterium Sancla; Trinitatis, vitam ibidem solila- C cramentum exhibuit, quod in ipso liie Dominico,
riam perog;t, dum sedem aposlolicam tribus men- si ponlem transiret, cos in liberam nostrorum re-

sibus violenter et tyrannice invasisset. Tertium stitueret polestatcra. His igilur omnibus sacra-
omnibus bonis exntum, ideoquo migno animi do- menlis ex parle peractis, et obsidibus datis, cum
lore languontem, citissime suslulit e medio Deus ad coronandum eum ad eccle-^iain Beati Petri papa
oplimus, atque ita dein sanctam Ecciesiam diutur- exiret, postposilis sacraraentia et obsidibus, enm
no schismate lurbatam pace et concordia dona- in ipsa ecclesia cum cpiscopis et cardinalibus ei
vil. Phiiippum Francorum rege.n, pellicera subin- muliis Romanis violenter cepit, ct in caplione ar-
Iroductam dimittere nolentem, concilii Pictavien- ctiirsima detinuit. Romani vero post alteram diem
sis decreto e\communicari mandavit, eoquo mo- collecli, in hostes Ecclesiae impclum facicntes, de
do ad pcenitentiam eumdcm absolutionemque pe- porticu fugere compulcrunt, interfectis multis de
tendara induxit. Ecclesiaruminvestilurasa regibus suis, et pcrditis equis, tentoriis, pecuniis et infi-

divoraorum regnorum in .\nglia, Francia el Ger- nita supellectile. Post ha^c omnes unanimes contra
mania usurpatas, persanctnm Anselmum, tricnna- eum juraverunt uno animo, una voluntaie pugna-
licxsilio proplorea rolegatum, Ivonem aliosque re. Reconlioros scribunt, noscio quo auciore, tura
slronuos ecclesiasticfe libertatis immunitatia de-et D ^emum perfiJiam illani imperatnrem peregisse,
tensores, et contr.i utrumqiic IV et V lie;iricu'ii quando poniifox floctionom eorum episcoporum,
patrom ct (iliiim sicrilegii h«r<'dem, u^que ad sui quos anlc imperator eltgerat ropatus conlirmare
incarcerulionem afcrrime propugn.ivit. Nim Hon- nollet. Abbali Ur.-;pergensi ejurque sect.)toiibu3
ricuinimporatnrem lerlium, et i]uartum ejus no- scriploribus quanla fides in his cnarrandis adhi-
minis Germani.u regem patrera, propter Simonia- beri debett, supra enarravi. Papa aliquandiu ca-
cam labom aliaquc crimina, do quibus infra in pto, induit Vilerbiensis, et deLo.ntn, imperator a
concilio Laleranensi, excomiuunicavit, rogni et civibus rcvocatur, et episcdporum invostiluras, id
imperii insignibus et oriiaraentia privavit. Sub- est annulum et baculum.a papa recipiens, ipsum
rogitus esl patri communi pmcerum consensu (i- papam et civos Romanos muneribus reconcilia-
lius Heniicus, ejus noii/inis rtx Germania; quiiitus, re curavit, et a pipa coronatus, favorom et nomon
Romano pontifici et Eccleaiae Dei aequc infoslus. imperiale sortilur anno ab Incarnatione Domini
Nam cum justo Dei judicio palrem excomrauuica- millesimo centesimo undecirao, anno vero regni
13 VITA. 14
ejiis, ex quo pater regalia sibi resignaverat, sexto. X tum, tanquaru privilegiuiu verba Godefridi Viter-
Si^'f"berlus fiuLor pchismaticnrum imperalorum ad- biensib sunl) iinprobavit. Epislola, qiiain exsyno-
dii qiiod in cflebralione mis?a; pontife.N. imperatori do trarismisit ad imperatorem. Paschalis, PXs-tat
ad pacpm confirnuindiira corpus Domini trad de- opud Dodechinum in appendice Wariani Scofi,
rit, eique isla d!Xorit:« l)i)iiiiiie iiiipprator, hoc eamqiie infra cusam curri pluribus hac de re aiiis
corpus Dumini nalum ex Mfiria virgine, pa^sum invenies. Siiper im(iedimenlo consanguinitatis in
in cruce pro nfibis, (sicul sanrta et apo.-toiica te- nialrimonio quod contr.icium est inter Boleslaum
net Ecclesia) danius tibi in condrtiiationem verie Puloniai ducem Pt (iliam RiK-isiae rpgis,nomiiieSbi-
pacis inter me ct le. » llxc Sigf^bertus. slavam, in quarto consanguinitatis gradu eidem
His ita tr&nsaciid imper;itor voti compos factus conjunclam dispensavit.
rediit in Germaniam ; Paschulis vcro synodo ppi- Obiit Paschulis papu anno Domini 1118, xv Ka-
Bcoporiim postea apurj Literanum celcbrala, pri- lendas Februarii, cum sedissft annos xvin,nr.ense3
vilegium 6e investituris conferendis supra recensi- quinquc, et dies qualuor sepullus est in basilica
;

lum, ab iraperalore niinis et terroribus extor- Lateranensi.

VHA PASCHALIS II PAP^

AUGTORE PET1\0 PISANO.
(BoLLAND., in Propyleo ad Acta Sanctorum Maii, pag. Sl-i.)

MONIT U M.
Hermanni Cnntracli conlinuator, finions cum primo hujus pontificis anno.prajcedenti q';o creatus est,
sic scribit « RomiB venerabiiis papa Urb iniis, hujus nominis secundu-i, posiqnam 3"dein Romanam X[
:

annos, iiienscs v gubcrnavit, post muilas tribulationes, tandem iv KaLAugusli de hac liice migravit.Post
cujus ol)ilum do.minus P.isc!ialis.f|ui ct Rpgingerus,in ordiiie CLxn pipa, ordinatur et hoc ex divina re- ;

velalione tactum ubiiiue divul','abaiur. Ordina'iis es^; autem a clera et populo, post decessum sui prae-
decessoris die IG et Nalivitatem Dornini Romae ciim magna pace celebravit. » Uicitur autern hic pontifex
provincix Flammiic, qnatenns Tuscia Snburbicaria, in qua procul dubio Bleda est.antiquis Dlera, xxiv
P. M. Roma dislans, ui siiiislnm vi;g Flaiiiiniaj jacet.Historiaiu ejus.quamvis prolixamjit a coaevo auc-
torc P. scri()ta exslat in ms. nostro loirore piaceat.Ordericus Vitilis ail « quod de Valle Brutiorum mona-
chus iijit )) [''uisse monachum,uiox conslabil px Vita : Brutios, velustum Cahibfia; p')[iijlum novi ; Vallem
Bruliorum in Tuscia nulhun hactenus reneri monaslerium esse, cUruis idem indicjt cum ait lib. x :
:

« D('riincto Urbano papa Reinerius, Vallis Brutinriim monachusin Paschalem paparn electus est, et die
16 a tr;insitu praedecess'iris », id est a diu 29 Julii, « canonice consccralus est, » quod cum dictis et
dicendis oplime congruit, eademiiue poslea in progresiu ejuirdem libri unte medium idem Vitalis con-
firmavit.
Auctorein Vit,-?, cujus nomen initiali duntaxat litterffi jf*. scriptum invenimus, Petrtim vocat Baronius :
et est verisiniile Cuisse PeLrum IHsanum, quem Ciacconius ai^\w\\Aipn]>ce scriplorem: pro cujus reconcilia-
tione eo quod Anaclelo antipfipae cnnlra InnocenLium papam adha;serit schismaticus.Iaborandum S. Bcr-
nardo fuit. Hic Pisanus, uti dixi, de Pisanorum ge-stis scribere propo.=;uerit,' postea quidem presbyter,
tunc autem capdinulis diaconus ; cuin forte neodum clcrisus essi^t Pandulfu3,a cujus stylo,multuin alias
diiVerenti, habebimus duoruin sequentium pontifioum Vitas. Di(TiU't autem in hoc eiiamajam aiemorato
Pelro Pisanofcum qiioalioqiii habet initialem nomiiiis lilteram P.. communem) etiam patria, siquidem
h'inc ciimdf.m vero siriiiliter h.buit curn suo avunculo Hu^'Oiie de Alatro.
Quo bulliis hiijiis pontificis attinet, Di/ublelus in Ilistoria SAndionysiana, pag. 475, primum Pascha-
i

leni f'.ii>8e ait. qm plumbeis bu'lis, solo pontiiicis nomine amea nolari solilisin partp adversa imprimi
feccrilSS. Petri p,t Pauli cap la,cii([i mcdia inier utrumiiuR cruce, sicul orisiinaliler vi Ip.re estapiid Ma-
hillnncin pa<j; -'i'i7. Quod laiiifn non slatiin secnti sunl pusleri, cum Dominicus ilayn.ildu=, bililiolhPCtTB
V.ilicanaj cuslos. a()ud Cingiiim in ulossario, similia ciirin^p scriilatiis, ne;;et se taliler signalas bullas
antiqiiiores viiiisse Adria o IV, qni primuiii anno 1 I5'i sidiTt o Ujjit. Cur voro in ii.^deni buhis imaixn
Ppln s-inislram, Pauli dexlram partem occupel, pluribus dissenl Leo Allatius iib. i De conseusu utrius-
que Ecclesia', cap. 6.

IMCBFiT VITA.
1. Hic puer monachiis faclus [Cluniaci], philosO'
C aelatis anno Romam venit.Quem et monastici ordi-
phanlium artibus eruditus.pro monasterii suicau- nis sui gravitas, et morum honestas.et solertis in-
sis agcndis, ab abbale sibi injunctis, vicesimo suae genii circa corainissum prudentia, domino Grego-

3\D
 13 PASCHALIS 11 PAP^. le
rio, qui summi pnntificnlus monarchiam catholica A scdens vel transiens, electionis modum implevit,
eolidiiute lunc rog -butjnoium recil ; et vidit euin.et die altcro, ruensis secti xiv die primo (0) conse-
cxiierliis est, pliKMiil. rclinDJt cerlis lomporil)UP,in crandus in ponlificcra.

tempiu S. CliMiieniis in Urlit! [^resliyleruin cons-e- 4. Consccraluri ponlificem pontificcs, cum l're-

cr,ivil.(juania hiiH; |iosiinoduiu bonu tuccesaerint, qnenliu populi plebisqiipbagilicam B Pctri adeunt,
in aoquriilihus ;iuiii''li:). qunrum nomina suut, Ino Ojiiensis, Mauritiua
2. Uoinino Urbaiio pup.i nisgnanimo riefnncto, Porluerisis, G illerius Albaner.pii^, Uozo Lavicanus,
ecclHsia t|u^ erat in Uil)»' paslorem silii durie.xpe- Milii Pr.encslinus, Ollo Ncpcsinus; et inter misisa-
tiit. Oli hoc P.ilres cardinali^s, eplscopi, diaconi, rum solemnia, loco el termino quo decuit,munum
primoresque Urbia, primiscrinii el scribaj re^riona- eibi imponunt. Primus in consecralione Oddo
rii.in ecclcsia S. Clomentis convcniunt. ILccumde Osliensis, qui ad hoc utilur pallio, et benedixit et
mullis agiiur, subito de hoc commodiua placuit. linivit eurn chrismate. Cutholice i;,'iluru caiholicia

Quod conipertuni viro bono displicuit, voieusiiue et orlhodoxis episcopls in pontificcrn consecralus,
vilure lugit, latuitque. Sed noa diu potuit invisus translalo in se pallio, explctisque qufE restabant
humano latereconsilio,qncin in mullorum salutem missarum solemnii3,cum plenitudine luudum,cura
divini nuiuinis gratia revelare disposuit.Invenilur,
g ingcnti applausu populi plebif-que, cum aiacritato
trahitur in convenlum, et convenitur, de luga Putrum ac devotione, dominus Paschalis papa II
arguitur a Patribu9.« Fugere, inquit ille, me magia coronalus in Urbem rediit (7).
oportuit. Palres,quam in<equalis sarclnje pondus 5. Dum haec Romffi agerentur Albertus episcopus
immoderala animi prajsumptione subire necdece- ; Aletrinus quidquid affuturum esset per oraculum
bat mesacerdutem illiushonoris cingulo accingere, vidit. RpIigioFO cultu qu.-edam persona sibi appa-
cujus oneris vinculo involutus suncumberem. » ruit.qua; interroganti quisdomino Urbano succede-
« Non sic, aiunt Palres, non sic facias oporlet.scd ret, respondit: « Rainerius. — Ut quid ? » inquit.
illuc tua sedebct cohibereinientio quo diviui inlui- « Propler fidem et constantiara, uit ille, elegit eum
tus cognoveris se infi;.'ere sapienliam. Ecce le in Dominus. » Et iterurr. : « Pulasne, inquit ille, vi-
paslore.ii sibi elegit dari populus Urbis, te eligit vet? — Vivet, ait, 8e<lebitque (et ostendit id scri-
clerus, te coUaudant Patres, deniipc in te solo to- ptum) quater qualerni tcrnique. » Episcopus, sci-
tius Ecclosioe quievit exnminatio. Divinitusista pro- turus rem, Romam venit: queni ut vidit inlhnmi-
veniunt.divinitushic congregati in nomineDomini, zatum et papam a Quod vidi,
: inquit, Deo gratias,
le ad summi pontificatus apicera et eligimus et video, et tu quantum vives, vidi^as. » Et ait .

confirmamus. » « Quater qnalerni ternique. Hoc numerodecem et

3. Sic eo diu renitente a primiscriniis et scribis novem annorum tempus exprimitur, nam cum tot
regionariis mutato nomineter acclamatum est, re- dies, hebdomadee, el menses eo superslite jam
sponsumque : « Paschulem papam S.Petruselegit.» transierintjVitamejtis ad lotidem unnos perduci per
His aliisquelaudibus soiemniter peractis, chlainide Dei gratiam exspectamus Rnburaulem ei succes-
»

coccinea induitur a ratrihus (4) et tiara capiti ejus sus ejus in his qua? Dei sunt hominumque, multi-
iraposita, comilanle tarba cum cantu Lateranum plicabatur atque crescebal devotione solcmni, spe
vectus, ante cam porlam quffi est ab australi plaga meliori, gratia certa. Cuncta prospera, cuncla sa-
ad basilicam Salvatoris,quam Gonstantinianam ii- lubria in Urbe inveniebantur quies pro tumultu,
;

cunt, adducilur: equo descei3dit,Iocalurque in seJe pax pio bello, pro scditionibus concordiae gratea
qua: ibidemest. Deinde in patriarchale ascendentes indissociabilesque connectebantur. Omnes gau-
palaliura, ad duas curules devenit. Ilicballeo suc- d.'?banl, etcoelitus eum advenisse clamabant,et me-
cingilur,cum septem ex eu pendenlibus clavibus et ritodominari dicebant debere, qui stalum Urbis,
.seplcmsigillis, ex quo sciat se secundum seplitor- morcs hominum, copi;is egcstalesque cognuvcrit.
mem Spiritus sajcli gratiam sanclarum Exlesia- Is multorum hominum saluti publice privalinique
rum,quibus Dco auclure piajest,ri giiiiini, iri clau- providere coc;jit ommbu- erat amabili s, ah onmi- ;

dendo aperiendoque, tant.im rationem providere D bus diligebatur,ut lanto atrcctu in pontificio quis-
debere quanla soleninitale id qnod intenditur opera- que sibi applauderct, quania ramiliaritate in iucer*
tur. Etlocalus in utribque curulibus (5) data sibi dolio cuique fueral conjunclus.
firula in manu, per Ciolera palalii loca,solis ponti- 6. Jamque instabant caosiB, multiplicabantur
ticibus Komanis dcstinata, solus jam dominus, vel consiIia,deusioribuslurbis hinc indeplebs populu3«

(4) Nempe
viol'ceus sive cajrulens colortunc ad- melius,juverit Ifgere eruditum Valerii Chimen'eIIi
buc snluiti fcrnelialur in habiiu canlinalium uii :
commentarium De honure bisellii Romanis usur-
cx vilii.-iis inoiiu-torii f iii Ca-ii ensis p'cluris docet palo.
Angelus de Xui-e.m iiotis ad Lronis Clironicun lib. (i)i Id e-Jt Dominico.
III, cap. 66, ubi iJe.-ifluiius cleiMiis in (inniificem, (7) .\basilica scilicet Vaticann S. Petri ;qiiffiquia
cappam rubeam inducere consensit: ulque haicest cum tola Leonina civilate transTiberiin iii Elruria
qu-B hic cldamys coccinca dicilur. est,ne nunc quidem Urbi accensetur, sed ad eam
(5) Sedes eburneas esse explicationis causaaddi- ex burgo S. Pelri iluri, dicunt se ire Bomam, uti
tur in ma. Valicano, quarum ut usum intclligas saepe ipsemet audivi.
17 VITA. 48

que ad eum confluere ccepit in aurem loqui, nova X ^^ sacerdotium, quod sine Deo arripuit, tenere non
afTeiTenunc cerla, certiora undiqne nuntiare. Pro- licuit misero amisit et urbem, ut exsul gravi ino-
:

viilendum Fitn nunc quisque cummodius cccpilexi- pia miscriisque afniclus (corrosa, ut aiunt, lingua)

slirnnre. Turpe sibi nunc mprito videri dcbere dice- vilam cum carne (an crimine ?j finiret. Sic uno,

banl hcTjrPsiarchaui Guibprtum, ab tlcclesia lolies in allerc, et teriio impiae sedi cedenliijiis, dfficienti-

capile damnutum, gloriosie memoris domino Gre- busque, coulessis hfRresiin suam ; qnae pie praeerat

gorio, Uriiaiio m.(j,'niinimo et Viclori reIigioso,pra3- (univerdis l<;ccle?ia) in uno, qui erat dominus Pa-
decps-oribus sui?, mirfE viitulis ponlilicibus, diu Bchiiiis papa, convaluit quievit'|ue.
acrilerque advertrariumjiiachinari, atqne pati eum 8. Eo lempore dominus papa civitatem Caslella-
senon posse chiinabani omnes.El Paires « Si pe- : nara per suos aggre?sus, locum sati& nalura muni-
cunia;,inquiunt, desunt, auroargentoquesubveiiie- lum,nutu Dei auxilioiiue in virtute oblinuii pariim :

mus. » Dumque hujus deposilio acriler urgerelur post oblinuil et Bcnevenlum. His diebus Pelrus de

ulrinMiie, le^uli Rogp.rii comi'is in Urbem veniunt,Coiurana Cavas, oppidum de jure B. Pelri, invase-
curiam intrant, et more domini ex partc coiiitis rat scd dum aliena contumaciler relinere nititur, ;

officiosi-sime papam sululanl; inclinatiquead pedes turpiter amisit et propria. Egressus Urbc donr.inus
ejus potuerunl aiiri uncias mille. Id lam devote n papaCavas recipit Columna et Zagarolum, oppida :

susceptum esl quam op[>or'.une mandatum. His au- juris illius, sapienter expngnala, prudenter sunt
xiliisadexpugnandum priedictum heeresiarcham de capta.Aiunt et prodigia hisannis luisse. Mare locis
superioribus collatis, audaciaiii adeptus dorainus quibusdam passibus viginli plus solito littus occu-
pontifex. » Operari, inquit, jam, Deo gralias,magi8 passe,quibusdam passibus plus minus centum in
quam consiliari possumus. Albie erat Guibertus, altum tumuissc ccelum, papilionis inmodum,zo-
:

dedit operain, cxpulil eum ab Alha, Defectio Albas nis rubeis subrubeisque a superiori ad inferius
exterininavit eum ab Urbe, suosque obstilit bomo insignitum apparuisse : iris totum fere id compre-
duiii poluil,pra3vali.ii Deus cum voluit. Miser Gui- hendit.
bertus,.jam non papa, quin nunqu tm piipa, dimissa 9. \n meridie per dies xxix cometa apparuit, mi-
Urbe, nec adhuc securus, in caslpliiiin se pmri- rae polenliielongiludinisque, ulqiHMl superessetcojli
puil (8)minus [mtus]. pt merito. Nam dum
: et hic quurtam partem of^cufiaret, et anle occasum solts
superbe Ui>um,quem inservissuis oirenderat.ltigere cum sole appareret. S^-d ct adhuc rumigat scelera-
nitilur, inlelix subila morte prajventu!i, diabolum, torum iEtna, Paschalicis ouperala virtulibus: tan-
cui coniutnuciler servivit, invenit. Transitus, imo tO'|ue frequpntius inlerius aestuat, quanto solidius
mortis illius diem scire exislirao indignum fore exlerius corapilatur quoniam Gorsorum [vicij, vi-
:

raortalibus, cjusque memoriam in terris scribere, ^ delicel Slephani et filiorum et fratrum ejus jara per
cujus nomen Deus in ccelis de libro vitae delevit. dominum papam Paschalem omnes destructi erant.
Ilaercsiarcha fuit : hic sibi sit titulus. » Qui Stephanus nimis in ira exarsit, ecclesiara B.
7. Divino igitur judicio de racdio sublato Guiber- Pauli cura omnibus bonis apprehendit, omnesque
to, et Ilavennas superbia cecidil, et Ilomana re.-pi- rcossibironsocialiat, sicqiiecivitalem confundebat:
ravitEcclesia, nec tamen incentori malorum diabo- nihil in Urbe lutum, nihil extra securum, fasque
lo dcfuit iiialeria, ((ua et unitalem dividerel el tur- nefasque simul. His stimulis primores '^uriae insti-

baret Ecrlfsiam. rno statim eliguntur papae alf^r gali, ecclesiam B. Pauli pt oppidum quod Slepha-
post alierum.EL unusquidem eodem, alter vero post nus occupabat,clnvibu? Ulyssicp expressis in cerara
centesiraum quintuin eleclionissuapdiem afidelibus el ad eiirum exemplar de terro conleclis, noctu
caplus; qui Albcrtus vocabalur,apudS. Laurentium dispositis insidiis, cante sggrediuniur dumque illi :

relrudi ; f l apud Sanclam Trini-

qui Theodericus, iiilerius negligunt quod exterius liment nostri ex- ;

tatern inCava eremilicam vilam addiscere, Patrum terius fingunt quod interius machinantur capta ;

judicio adjudicali sunt ; sicque dpjecit eos Dominus turri., patentibus portis, co^iis inlroductis sentiunt
dum allevarentur {P sal. LX^n. 18). Eligitur et ter- subito quod non suspicabantur.Utrinque pugnitum
lius, Ma'.iinulfu8nomine. Hic, quia necroraantia? fa- D est acriler : illis interior turris et ardua porlicus
bulis sim|)licera populum, illos maxime qui con- servabat vires, illisfacilisingressus et certa auxilia
Bcientia scelerum vel ambitu futuri successus ad augebant audaciam. Mane dominus papa cum ple-
oum relugium fpcerant,aHicuerat, gravera in Eccle- nitudine civium oppidum 8ggressus,cepit quoque ;

siam calcem irnpressit. Sed dum auguriis fisus, et Stephaaum sacrilegum ejecit quem, quia mo- :

ponlificium adipisci nititur; quod ex diabolo dari nachus videbatiir, illaesum abire dimisit.
Don potuit, divinis destilutusauxiliis merito araisit, 10. Hostibus Ecclcsiae sic exterritis, et Urbo se-

(8) Nomen credo potuit de reticuisse induslria venustate resfauratum exornalumquR propendel ;

auclorem, quam illud socordi libraiio excidis^e : tamen ronjeclura ad raslelhun R^uuunitn, situin
quamvis aulem varii agri suburbi(;arii nominenliir inter Albam ct Osliain. qiod inde versus mare pro-
casl.'^lla. ac nominatim han iirocul Alba castellum I iiinqniur patcrel fuga. Kuit taraen hlc, ubicunque
Gandulfi, pontiiicia rusticatioui nescio quarn pri- sito loco « minus tutus. »
dem d<»dioalnra, nuperque ab Alexandro VI F mira
19 PASCHALIS II PAPyE 20

daU ex partp. eo nnno dominus papa in Tusciam A. '"to donalivn, qund haereditariia militiliusdebeba

apiid l'li)renliam concilium celebruvil: in quo CLm tur, llom.im venit. Ouop hic hoi-tes, qnos fideles

episcopo loci de Anlichri^lo, q>)ia (lun nulum (licc- sociosqiie invenit, plene cognnsci non potuit : dnrn

bat. eiiiis dispuiulum csl seiJ ob licquoniidm po-

: vpro com omnes H. P(!tri pos-
Puis ccnsi dere ca^pit,

puli. qui novilatem audiendim hinc con-

ob rci 6e.«»ione8 recppit inlerquas cum magno Lborc et
:

ferlim tumulatimquo conlluxerul, aec roncilium multH nece hominum Tiburtinum suscepil. Parum
fineni.mc ilispuliitiod.iibcraiionein hnbuil.In Lon- postCapiloliiim asccniiii : « Hic, inquit.MontaHo et

gobardia upud Guardasiallum ceb-bruvil con-

iliuiii ca-lera U. l'clri palriinoniadeSleph.ini abbalisma-
eilium, in quo quiilem d^i inve?tiluri9, de hominiis nibus evcllendu sunt ct ob pertinacem ejus super^
:

et sacrumentis ppiscoporum, laieis exhibitis exai- bium, in propriam pi-rsonam viniliclam siae miseri-
bendi-que, rerlis c.ipilulis slatuium est. Sic per- cordiadipnum est irrogare. » Parvo i^ilur prjclio,

trunsivit usque in Franeium, et Tiecis concdium sed horroudo sati.-.eaptis (lomibussubverpisqnetur-

celebravit : in quo iiiulta quae ordinanda erant, ribusadeo sunt cxterrili, ut et palrimonia H. Petri
ordinavil ; el quac abroganda erat, bona llde de- et ciElerurum pcclesiarum, quae injusle usurpave-
(,tpg:fit, ranl,re(lderent; ^t ob->ides,taclis sacrosanctis Evan-

H. Reversus itaque dominus nspa, ut solel esse i% geliis, darenl, se de perpessis nec vindictam su-

in absentia principum, Urbem turbalam inveait; mere, nec ultra lurpibus condilionibus Ecclesiam
superiorcm [scilicet] maritimam per eum quem di- afficere.Victor igllur in tolodominus papa compro-
miserat Stephanum defecisse.el in sui dilioncm at- vinciaiibus pacem dedit.fidamsatissolidamque et :

tractam occupari. Crevit indulgenlia malus, quia suis erat quisque contentus.
pictatis alleclu mulccri [non] polest quo sit bonus, 13. Viguit autem pax, quoadusque exterminato-
qui nunqiiam desinit esse mulus. Superbe scilicet rem terrae Hcnricum.Henrici filium, divinaj ullionis
arniavil exlerius, qua; turpiter intus perdiderat : ira in Italiam traxit.Quid vero priEdictns hoslis Ec«
Ponleclem ei Mcntemallum, oppida de jiireB.Pctri, longum cst per singula
clesi;ein itinereoperaliisesl,
co['iis munivit el armis. Ilajc dominus p;ipa aggres- anTibubire atqne cnuoiiare tamen in quantum pos- :

8U9, alteruni quidem cepit ; altcruiii, ob impjitien- sumus sub brevitate posteris significare curamus.
tcm in locis [istis] aulumnum, dcpopulalis quaeex- Civitates multas ct caslra in itinere, dolo pacem
tra erant, dimisit. His pavoribus [conslernabantu'] oslendendo, subvertit; ecdesias deslruere non ces-
simplices populi novasseditionesoriri,anliqua bella savil ; religiosos acc-itholicos viros capere.qnos in-
resuscilari, alterum in quos vcro habore non poterat,a pro-
nece alterius pasci existi- venirepoterat :

mantes eum nihil eistimendum tbret,ob latrocinia

; priis sedibus pxpellere non dpsislebat. Sic impie
faclionesque eo deficiente. Hafc squo animo lerebat ^ agpndo per Longobardiam et Tusciam usque perve-
dominus papa, tum quia inaequalitas temporis tunc nit. Cum vero Romam pervenit, quid mali in ca,

eumprohibeb«t,tum quia in Apuliamtransiredispo- qu;t' caput esl totius mundi, nperalusest, res ipsa
suerat. Ob hocaccitis fidelibus, Lavicano episcopo, clare demonstr;ii. Priusjuravit,sed pejpraredeinde
Eccles'arum curam ; PetroLeonis et Leoni Frangi- minime quod (acerc, potuit, nonrenuit:
dubitavil :

pani, Urbem et urbana PLolom;EO, caelera quae cx-

; quod facere non non pro Deo, scd hominum
poluil,
tra Urbem erant B. Pelri patrimonia
principem ct timore dimisit. Ut dictum rst, cum cocpit civitali
militiae nepotem suum Galfreduin, tuenda commi- appropinquare, ubi admoniii erant innjores Urbis,
sit; ipse dispositionis sua? arliculo usus, transivit, uti moris erat, ct clerici a poila civitatis quae juxla
moratusquc uldebuit, quod dccuit lecit, cum debuil castrum S. Angeli sita est, usque ad ecclesiam
rediit. B. Pelri, omnes planetis, cappis atque dalmnticis
i2. In ilinere erat [quando] audivit in Urbe sedi- induli, eurn ad processionem susceperunt. Majores
tiones iunumer<t3 terribilci-que connecli : exlra, vero, vidpjicet cardinales, episcopi et presbyle.-i,
Anagniam, Prenestem, Tusculanum, ipsas etiam cum diaconis atque subdiaconis cicterisqne ordini-
Sabinas defccisse hujus delectionis caput robur-
; bus, cum domino papa Paschali, intru ecclesiam
que Ptolomaeum fore; ascivisse sibi Petrum (ieCo- D B. Petri exspectaverunt.Proceres vero, videlicet ju-
lumna, abbalem Farlensem Romanorum copiam, ; d ces, advocali, scinia^-ii, omnes cum eo in comi-
Albam Mdriliinamque fidcm servaiitium, bosliiibus taluveneruntparadem lamlpm ciut alii fercbantre-
irriiplionibus depopulatam ipsura Plolomeeum ; ferentes, at'iue dicentes : Ilenricum regem S.Petrus
submurmurasseroccupandara Albam]neindeaditu3 elegit.
paterct domino papae redeunti ad Urbem. Sed Do- 14. Susceplusituque a summo pontificenon prius
minus, qui B. Petri fide Ecclesiam solet tueri, re- ecclpsiam intr;ire voluit.quam eam suojuresuoque
ditum deiil prosperum. Accilo Cijetmo duce Ri- dominioa suis fi'ielibus detineri vidisset.Deliberata
cardo de Aquila, ul bujiis itineris dux sibi esset, est itaqueei ecclesia,et omnes muniliones circum-
injunxit. Triduo p^st in Murilimis nos asseculus qiiaque sitae ; et in hac delibcratione obsidesdedit,
e^l. Bl(|i)e sic Dei ot b. Pctri anxllio [Aib;im] usque suumelalio^baronpsostendendo
videlivet nepotera
pervenit. Alba; vero rlorainus papa lunta devuiione fidem serviiturom,quam peoitusmale seivavii.Do-
Busceptus est, quanto dcbiderio exspeclatus el so- : miouna papara Paschalem dolo et fraude, ciTn epi-
 1

21 VITA. 22

Bcopiset cardinHlibua caBteri?queordinibu8, et cum A terrae hos intercp.ptus, dum corpore inferius fluxit
proccribus qiiam naullis^appreheniJil; de aliis vero cornibus supcrins h;psit. Romaein basilica Latera-

maximas stragps fecil: ciericos vero, archipresby- nis lulmeu sacram turriin percus?it,parlem culmi-
terop, pri'st)>teros exspoliavit, planeias et Ihymia- nisetgallum aineum vento versatilem campanajqoe
mata es auierendo : el proprias vesles, ex quibos ejnsdcm basiiica; sepul-
dcjecil, Pt qiiassatofingnlo
vestiti erant,miniiiie diiMittetjaf,nec eliaui sulitala- crum papae quod erat inf^erius omnino destro.xit.
ria alqiie lemoraiia eis habere pprmiltebat. llaic .^dem S. Pauli ex tribunali, igne de coclo taclam,
vcro acta ?unt mense Februari ii Idup, anno L)o- destnixit, ut et tecti plumbum conflarptur.et trabes
minica? Incarnationi" 1 1 1 ,in(l. iv. Eodem namqne vibibilileriirdi-rfnt ;
prolecto arderet lota, nisi aqua
die IJominicaqualegeb;it'jrevangclium:«A!-siimpsit et auxilio apostolorum ci^nnuentcs populi Uibis
Jesus di:odecim, etcet ait illis Ecce ascendimus
, : obstarent: monslrant indicia trabes. Beneveaii bi-
Uiorosoiymamelcoiisuminabunturomniaquaescripta cipitem, sine pedibus nalum [audivi] Romae in por-
sunt pcr prophetas de Filio hominis, quoniain tra- ticu Gailas vidiidquoque prodi^'ium,Gloriosamno-
detur gentibus, et iliudetur, et flagellabitur et con- mine et virtute, Bonum filium, juvenem audacissi-
spuetur. « Ascensio ista descensio fuit: quoniam ut mum, lunc gladium lerentem et hastam, in armo
Dominas a malignis perpessus est injuriam, sicet -n dextrocepisse, suscipiensque eum : « Tunc est ille,

iste a barbaris malitiose captus est. Consummata ait,nequam,qui virum meum interfecisti ? ))et abs-
sunt in Christo,quia a prophetis pra^nuntiatum est tracto cultro de supparo quem tenuit, evisceravit;
eum passurum Hie^osolymis ; in isto, quoniam jam volentibusque suraere vindictam « Ulquid illc,in- :

mullis vicibus diclum erat, non iturum, si vero quit, virum meum interfecil ? )> Sic pro pcena glo-
ivisset, non prius rediturura quam omniaqum vel- riose [sumpta] gloriosa mansit.
let laccret. Tradilus fuit videlicel a suis et non ab il. Anno XVII poniificatus dicti domini papae,
extraneis: flagella multyque opprobria diu ab eis anno pacis x niense primo [id ed MarlioJ die 26
perpessus est.A praedicto namque die vilelicet aii mensis, die transitus l)omini,ira Dei de manu cali-
Idus Febr. usque ad v Kal. Maii, devotus De' pon- cis ejus de terraascendit. Porro Urbis prsfecto de-
lilex mullis alfectus est cruciatibus : tamen ad ulli- funclo, homines scelerati,scdiliosi,proni ad.malura
mum pro deliberatione Ecclesiae el multorum ca- privatis negotiis male,pulilicispe-simi'providenles,
ptivorum qui cum eo detentierant. quamdam cura inconsultisPatribusprimoribus,puerum adolescen-
praedictoexterminatorepacem composuit; sed [non] tem in Urbis praefectum eligunt cujus modup,irao :

diu duravit. excessus hic est. Dum domi in cilicio pater praefe-

45. Discedento igitur eo, videlicet Henrico, Ro- ctus moritur.extrain gradibus fllius praefectuseli-
mam pax rediit non illa quam insimul composue- ^ gitur: patris cadaver ad ecclesiara ducitur, filii fa
:

rant quoniam minus boni continens erat: sed ler- stus ad loca prajfectoria destinatur patri exsequia ;

rae pax est reddita, qiiia omnes possessiones B.Pe- funeris in ecdesia, filio laudes pr.Tefectorire in atrio
tri, quas abstulerat, B. Petro sunt collatae. Viguit applaudunt; illipalrem Deorationem redditurum in
auiem pax annis pius minus novem, posteris vix sepulcro deponunf, isti filium juraturum populo in
credcnda qnam profeeto vidi tantam, quantam et
: ambonera ponunt et sublevant. Miserabilis casus
timidus bubulcus exoptat, et audax perhorrescit utrorunique. El tu exsequias funeris pro comittis
latro, ut quisque locus depositum tueretur. Quid filii perdidisti, pater et ut comitionim applausura :

autem egregia Pisanorum industria et admirabilis pro patris exsequiis amisisli, fili. Concludat igitur

perlinacia pereumdem Dominum papam Balearibus qui vult, dicatque, malo patrem terminasse exilu,
ins-ulis Elisaj et Majoricae contuierit ;quem appara- cujusin morle uxor gaudeat, laetetur filius, domus
tum, qiias copias supplementumque quemve lega* tota exsultet filium principiis inchoasse nequam,ca-
tum ipsi habuerint.quo consuIe,sub quo imperator jus maicr laceratis crinibus plangat,fi-
in comitiis
militaverint, cujux vexilli indicia secuti fuerint, lius sclssis vestibus gemat, tota domus tristetur.
quisva eorum Ibrtiter [fecerit], quot navibus et 18. Turbavit dominura papam totamque curiara
quomodo naufragii quidve laboris in
ierint, qiiid D simul et patris mors et excessus filii. luitoque con»
rcficiendis ratibus passi sinl illud etiam gloriosum ; eilio « Quia nostra, inquit, ante tempus occupant,
:

admiraDdumquesubsidiumquodnondesperaverini; mcritoetnon sua in tempore ocrdunt. Vade P.[Pe-

quomodoetiamevulsi3captivis,direptisspoliis,sub- tre]ette Constantine, etexomnibus qiiae ad praefe-
versisurbibus victores redierint,quia digno volumi- cluram pertinent, ad curiae commodum, in testi-
ne comprehendere disposui.suo loco et suo lempori monium hujus nostri venerabilis diaconi, te inve-
distuli. slias.Parui jussis: in reditu tumultum insidiasque
16. Hujus temporis prodigia. Apud Mamistram in domini papae necem persensi providi auxiliisia :

terraBmotus muros omnes domosque 3ubvertit,ma- subsidiis positis, loco ac tempore egrejjie facturus:
joremque partem hominum ruina involvit; quam deinde sicsibi ailfuturum fore denuntiavi.» Jamque
dum milesqinMamfiigfreniiituradAntiochiarapro- ille,cura tumultu populi plebisque, Consfantinianas
pernns, subiio hiatu terrae cura
equo absorptus, basilicae limen pede teligorat; cura subito oieura
priuaest sepultusquam mortun«.lbidem aliohiatu consecrandum in chrir-m!3. iam infectum balsarao
 PASCIIALIS II PAVM 24

confoclumqiie, frncto vnso, dKTneum est. Turbari A 20. Hac epe boni auxilii nostri securi, ad con-

Palros, miruri domiiius dcc credehiinl prodinium,

:
greiliendum eisTiberim copias exponunt praisto :

in prosptTit.ile posiii, nulliu^^ periculi cii- lil prailium ct quasi Urbis totius mililes cnm no •
eo (iiiiul ;

Buni aiiluluriMU liiiwbuiil. Ac ileriini ulio oleocon- slris huTedilariis paucis bclli loriunaiii sortiri de-
feclo, doiiimus ponlifex, ad cxscqucndum lanlffiso- buissent, iiiagno ausu, scd subito nostri victores,

lemniluiid mysleriuni.ad ulluro asccndii.Jamqiieex illorum ulios ad jurisjiirundi religionem in r'^ce|itio-

Iritmnnli se.lc orulioneni, •< l)i'us a quo ol Jndus nern d.imini reversuros a?tringuiil, alios ct ipsuin

rcH'u3 8UI p.i-n.un el Ulio cunicssionis eum pr.c- puerum sccum captivos ducunt. Jam nostri ad
mium sumpsit," incpperal ; cum illi pnerum scis- humonein properantes Albam lransierant;,jam ter-
sis veilibus.inler aliare el Iribunul.sibi opiionunt, ram Ptoioiiiaei uli socuri, molles dispoluti, inermes
connrmari cum in Urbis pni^reclum pelunl.Cum.^ue inlraveranl Algidum jain deveneranl
; cum Plolo- :

ut pju8 domini moiis cral, ob incoDplum oKicium maeus veniens in eos, et captos abslulit, el capien-
respondere differret, irasci illi, magnis acelamare les cepit, non veritus dominum papam,ob noviter

vocibus, Ueura sibi testem (acere, in vota jurare,ni susceptum beneficium tri^licata jurisjurandi reli-
responderit ;aliterquosi sonserit.alrocis fati mise- gione. Hac PtoIoma;i perfidia in exemplum susce-
rias eo dic visurum. Taiidcm dominus ; « Quid, plc, perjurii contagium omnes adeo ut fere inlecit,
B
inquii, confirmari eum in praEfectum petiti3,quem ob participationem consortibus sceleris, in Urbe et
nec no3 digne d.ire, nec vos bodie- honeste petere caeteris hinc inde, perjurium nec infamia nec cri-

poleslis? cum vos bodierni (uneris cxsequiae a co- men habcretur.Exsecrabile dictu I horribile auditul
mitiis merito sublrabanl,et nossolemiiis tlicicliari- Hoc ausu, hac indulgentia criminis Sarminetum,
Bmuta ab hujusmodi jusle removeanl? quibusper- Nymphas.Tiberiam.et omnein Marilimam enormi-
aclis resporrlebitur digne. » Et illi : Pro velle no-
« tas deieciionis involvit,simul et totam Urbem : vix
etro nos disposilis ulemur; « tumultuante^-que unu3 in multis, quem faclionis reum vel dicta vel

disce'luiit: fecissenlque dispositis viam.nisi eorum, facta vcr('Similibu3 non demonetrarent.

indiciis
qiia; ira tuinuerat,nostrarum copiarum timoreener- Ebullirc tota machinis et lormentis, ea parte qua
varetur audacia. Capiioiii rupes asdibus Pelri Leonis imminel conli-

i9. nie aliero, die Parasceve, cum omnium ci- gue ordinans ouidquid armis, igne, manu inferri
;

vium hujus Urbis, maxime vetusti moris saera de- polerat invidia m.igis quam ralio molliebaiur: :

votio per" loca SJinela, per marlyrum coDHieteria.pcr faclumque ut solus ex partepatereturin tolo,quid-
votiva solemnia,pedibus discalceatis in Urbe subur. quid undiqueab omnibus potemi coolerri iriunum.
biisque confenim dilfunderelur illi simplicem po- ; Hiijustamen iinpetusfluclus coepit tandem delume-
pulum plcbemque in factionis-suffi charybdim sub ^ scere, vei divinis operibus, vel ruslicanis, pro ma-
armis jurare corapellunt: itidem die magni Sabbali, turitale illius temporls, omnibus fere instuntibus ;

dic Paschatis gravius. Secunda feria eunti domino ipsa etiam curia,obimpalienlem in locis islis aesta-
ad basilicam B.Petri, juxta radicem pontisTrajani, tem, in Campaniara Maritiraamquc secessit.
cum tumultu se puer ille opposuit, oonnrmari pe- 21. Allero namque anno rex Ilenricus in U:iliam
liit. Quod quia adeptus non est, sequentis familiae rediit,manifesius hostis Eccle8ia',tanlo.jue inlestior
alios coepit, aliosafTecit injuriis. In redilu.coronato bonis ac religiosis, qu mto benignior malis sedilio-
domino papu, ut ejus diei mos est, et 1'alribus so- sisque. Hujus consiliarii ramiliaresque.abbas Far-
lemniter procedentibusin curiam, et Capitolio,stre- fensi.«,qui ob sacrilegium lactionemque ab Ecclesia
pitu, clamore, lapidibus eos prosequuntur.Nec ad- bis ter in capite damnalus, Joannes maledictus,
huc satis : delegant post eum, nec antea vestes sa- Ptolomaeus. horumque fttutores. Tunc sirnul alque
cras eum cxui licuit.quam respondcre oportuil.se- L^tium B Petri fidelibub bellum inj»'cit.
intravit.
quenti feria vi de confirmatione communi consilio Magna conHtiis,est, famosa fecii,sed parva. Obhu-
di^liberandum.At non conlenlus lcrinino.eo die
ille jus victori.-E gloriam quam fecerat, videlicet quia
quae restabant praifcclualia, a quihus potuit, in se apprehenderat quaed^m castra,populus plebsveRo-
compleri fecit.Feria vi in tantam exarsil audaoiiim, D iiiana triumphum sibi instituil. Coronala Urbe,rex
ut eorum d.mios subverteret, quorum rcligio fidei el regina pnr mediora mafinus apparatus, purva
:

in domiiium papam perfideagere noluisset. Provi- gloria. Kuic nuUus 1'alrum, nullus epiecoporum,
deos autem dominusbuic ruinaeabsque multa caede nullus catholicus sacerdos occurrit : fit ei proces-
resisti non posse, in Albam secessit. Furor illius sio,empla potiusquam iodicla. Iturusad basilicam
fautorumquc in ecclesiam et domum Petri Leonis, non ponte. Trajectus coro-
S. Petri navi transivit,
qufe illam tueri videbatur, amnino conversus nec ; nari petiit respondetur, in ea basilica a papa vel
:

posse pali nisireverso eosuorum fulcireturauxilio. Patribus coronandus coronari debet, aiiter nequil:
Rcversus tanlocopiosius principibus curi;elargitus quod si vclis, ab eis fore petendum. Fit consultum
est muneru, qu into iaboi iosiud suis bpllicis sudori- dclegat in hunc modura.
bus pro se siilijiciondos iore cognovcral ; Ptoiomajo 22. « Si diviiiilus daturn fuisset, Palres conscri-
Ariciarn, tsBteris aurum, arj^cutum, allciius supel- pti,rerum publicarum statum digno nioderamine
lectilis copiam. gubernari, dignaquoreverentiaearuT; reclores alter
 :

S5 VITA. 26

ab altero praevenirentur, pax foret, nec pontincali- X effeclus, perbiennium, extra Ecclesiam propriam,
bus obessel orbis imperator, ged ailer alterius t,'lo- opuleDtissiino cuhu e,t regio, hacet illac molliter et
riu fulcireLur, gloria ullerius gloria utriusque forel ;
dissolute va^aljalur, ante corpus B. Gregorii coro-
et robur ulrorumquc, amorqne utrorurnque, timor nari se fecit, sicque ab Urbecoinilialusab^cessit. In

omnium, totaqiie se convcrleret civilas; nos Pa- ilinere erat : .f-que disiabat ali Urbe ei Sulno ; au-
tres, no.-i consules, nos primores, nos omnes bonis divit principem Apuli;e cum expeditis e^juitibus

Uibis et orbis intuerenlur, Golhi, Galli, Hispani, C impaniam intrasse, PiHuinque ob deleclionem ab
Afri, Gracci ct Lulini, l'arlhus et Indus etArabsaut illisdepnpulari. Fitconsilium eos vel amoveri posse,

tim''rent nos aul diligerent. Nuncauteni,ciim secus sianle diem a regio exercitu incaulis pubvenialur.
agitur, filaliler :iJimissisca'teris, invicem angiinus, Nec mora totuiii robur belli cum agllilute eo de-
:

invicem angimur ab omnibus merilohiPC palimur,

;
stinat. Et quidein succe-ieretvoto, ni (juaedam nobi-

maleilicimur,! xterminamur.Convcrtimini igitur, ct lis malrona ex Plumbinaria, dum sic proi eranlem

tnei, licet peccantis, volum correctionemque susci- cxercilum vidit, periculum quod liiiiebal acciio ve-
pile ; ne, dum per vos in tre rigescit juslili.i, multi- redarioadlutiirum principiannuntiarel:sicquediim
plicatis sceleribus in aliis, sine rne qualiter rigc- duo tam (erocea cavit uni, providit ulrisque, ut

scat non habeat. Ecce a patre Romanae Ecclesiae p exercitus, jam fere contigui, alter in vicum Mau-
domino papa e Galliis in Urbem eoroaandus ad- ritii, in Acutae arcem indemnis se alter conferrent.

veni eum abesse in infortuniis raeis reputo nunc

;
25. Doniinus papa celebralo concilio, quod in
:

autem a vobis iJ exposco. Tantnque id recipienli partibus Apuliae congregaverat, redions in Campa-
fiot gratius, quanlo ut id mihi fieret gravius elabo- niam, PiHum Pillanumquein Maritimis,etoppii!ura
ravi. Solent accuralius excolere homines, quod S. Silvestri in sui .ditionem convertit. Jamque au-

diulurnis quaj^ilutn periculis adinvenitur. Sit p^x. tumnus instabat, eujuscalore vel aeslu exteriuscon-

Et quiilem erit, si velilis. Sine crimine ioqiior. stipatus, ioterius dissolutus, uti scnoxet quieral in

Proteclo sedulls veutis, quiescent marid. >> Haec custris debilior, in Ana^niam se convertit: hicque

rex. adeoinfirmitaseum oppressit,utquiaderanl mcdici

23. Ad haec Kcclesiaquge erat in urbe : « Inhone- morli eum tnagis qiKim vilae adjuiiicarent. Sed au-

stum satis arbitramur ac indit:num, rex, ut ali- ctor vilaj Deus vitam ejns produxit in longuin, et
quando nos liulcibus diclis convenias, quos lellitis dum dissoluLis interius niembriscompRginis solidi-

actibus in diea circuraveiiire [non cessa?]. Credisne tateni iiijecit,exuslisexLeriu& fomenti roburdifTudil

credamus,rex, te ad pcenilendum satisfacturumque factumque est ut qui anle in lecto altcriiis auxilio

advenisse; per quem acerba ira continuaque irru- n su?peiisus vixsederepoterat. postmodumanieallare
pliones barliaricas, rapinas sacrilegas, ordinationes per sc ereclus n^issarum solemnia celebraret. Hac
exsecrabiles, exordinaliones impias, sediiionesque valeludine vcnit in Preneste, et B. Agapiti ecclesiam
assiduas conflari fierique cernimus? Simul ac La- ibidem iledicavit. Nativitatis Domini vigilias Romae,
tium intrasti, rex, B. Petri fidelibushelluminjecisti: Oidinis niissas et matutinum post mis^am, et ile-

si non successit volo, id [debemns] Deo, non regi. rum missam processionemque, cum onini voto et

Age. qui sunt pro (luibusaj^ilurj' Alibas Farfensis et soleinnitate ei diei debita, OctavasetiametF.pipha-
Ptolomaeus,uterqiie anathemat'zalus.Qiii suril con- nias devotissidie celebravit : eldata licentia legatis
tra quos agilur ? lili. Pelrus el P.iulus. Quibus locis Constanlinopolilaoi imperatoris, quos ibidem rece-
agitur? In eorum palrimoniis, in domi) propria. perat, dcliber.iturus 'B. 1'elri basilicam, in tanlis
Oblitus horiim, rex, iliis ducibus audax anddcler hosLibus Romam in porlica [id eH lectica] vcnit.
ecclesiam B. Petri intiasii: quibus clericis [comi- Ob cujus inopinatum adventum subitumqiie tantus
tatus], quibus Palribus, cum quibus epi.^jcopis? terror Piolomaeum et pr;efectum invaserat, utante
Quomodo silendum, quomodo a^endum est? Adde, al er qiiam nollet doaiinus papa pacein dare, paie-
qui sunt, qui nunc antc c.jus foresexcubant nonne relquoddesperans de gralia, diuiissis penatious, ia
:

sediiiosi, nonne haeretici ?Heu heu Expi:lsisCa- urbe latitare pararet.

! !

iholicis reverendam ciinctis populis B. Petri efcle- ^ 26. Jamque bonus pontifoxad perficiendnm quod
siam per te haerelici occupjint. Haiccine est via illa, incojpprat, machinas et toniienla et quffique neces-
re\, qua poinitens veniam merearis ? satisfaclio, sariabellOjincredibiliagilitate, per biduum persuos
quaEcclesiae conformeris.'' pax, qua bellaquiescant, parari lecerat. Vicisse eum [potius] d ceres quam
sediliones cessent, venti sedentur, mare detume- victurum. Sed dum quod voluitfecit, Dominus vi-
scat ? Profeclonisi conversus.immemor mali, aliter lam ejus, quam ob gratiam dislulit, obdebitum ter-
cum D''n senseris, rex, aliler R^x regum cum ret:e minavit.Biduo post reditum tantoarcliusoblaborem
sentiot Deus. Comiliari cum e.{communicatis, rex, itinenspopnlique tr.^quentiam inlirmitasconvaluit,
nosti nos nec debere nec posse ; eo maxime cum qiianlo remisrsius ob quietem assiduitatis amccnita-
contremiscat comitiis tiiis intere?se secuodis, qui- lemi]ue obsequii anle tiefccerat. Vir sanclus morie-
cunqiie nostrum inlerluit primis. » batur et o|)erabalur. Convocatis Patribus, ut in con-
2i. Oiffisus hinc rex, accito Mturitio Bracarensi stanlia fidei et sioceritate veri eum sequerenLur,ia.
archiepiacopo, qui ob superbum levitalem curialis junxit : in cautela doli ab his qui intus forenl et
27 PASCHALIS II PAPA 28
exlra, in exsecutfone Gibcrtinorum et enormitatis A miridco opero sculpto,xi Kaleudas Februarii col-
Teutonicac : inviccmpediligerpnt ct invicom idem
iit locatus. Oui bealissimus t]UMrt plurea fecil ordina-
dicrrent, el ippnm verum qiiem diligerent Deiiin in tiiincapcrdiversos inenses, presliyicros l, diaconos
omnibub tenerent. Post hoc unctus oled sacro. tacta XXX, episcnpos niimi'ro centum, consocravit ecde-
conleesione, pcractis in eo ommbus proul decuit eJtsxx, Iloraieecclesiam S. A'lriani in Tiilius Falis,
Banclum, psHllondo cuni psaMeiitibue, nocte medio, II anno siii poMlificalus, de-licavit, el ccclcsiam S.
ut qui de lenebris propcrabal ad lucem, scnix ho- Mariae in regione Areola?, in loco qui vocaliir Mon-
neslus, imo ipsa honeaas, carnis dibitum solvit xv ticclli, siniililerconsecravit. Veruin eli.im eccle.siam
Kalendaa Fedruarii. SS. Qiuituor Coronalo'-um, qii;B tem(iOre Roberti
27. Corpus e)U3 balsomo infeclum, el ut ordn ha- GuichaidiSaleriiilani principisdeslructaerat^afun-
bct Facris indutum veslibus, cum obsequiis debiiis fiamenlis refccil alquecunsecravit anno poniifica- ;

et honoredigoo.cum frcqueiitiacleri et populi, non tus sui xvii, mense Junuaiio, die xx. Celebravit
cuilibel tanla gbjl^a dcportaiida imposila e^t, scd ab conciliuina; ud Giiarda^-taliuiiiin Longobardia.allud
ipsis Palribus honorificeest deporlatain basilicam apud Trecas civita'em in Fianci.» (9). Poslea dcfun-
Salvaloris in sede propria, in palriarchio, in de.x- cto eo ccssavit episcopatus dies iii.
tro latere templi, in raausoleo purissimi marmoris n

(9) Maileacense Ciironicon duorum ex praedictis calamitosissima? nostraefetatis Etrursum « Anno ! :

conciliorum meminit; primo, » Anno 1107 apud 1116 riomae fuit concdium, quod lenuii novissime
Trecas in Francia fuit concilium, qund tenuil Pa- Paschalis. » Et: « Anno 1118, xii Kalcnd. Fe-
schalis papa, in qnodecrevit ul periuillam guerram bruurii obi t Paschalis papa, ct successil ei GeU-
inccndia ddmoiuin fierent, nec ovcs aut agni cape- sius. » Scpiilcri in Lalerano posiii rneminit C;esar
renlur. » Ulile etChrislianaj mililiae le^ibus dignum Rasnnnue, eique locum assignal vcrsus oralorium
decretum,6ed heu ! quam alicnum ab usu et praxi S. Thomee.

LAUS METRICA PASCHALIS II PAP^

.AUCTORE MILONE CAKDINALi
S. ALBINI ANUEGAVENSIS MONASTER. MONACHO

(Dom MARTfeNE, Voyage IWiraire de deux religieux BinSdidins, tom. II, pag. 24.

Magnificandus et omnicolendus ubique tiraendus, Q Si de Parnasso transferret carmina Naso,

Justitiae fidem qui P.tn continet aedcm, Magnificanlus ut es, vix dignum laude sonarenl
Nomine Paschalis venerandus vir specialis, Nobilitate lui generis nimis es specialis,
Lux, decus Ecclcsiae, caput orbis, imago Sophiae, Moribns et viia magi!» e? quam pontificalis
Examec juris, pia forma soquenda futuris, Roma caput mundi si praeraunita fuisset,
Cujus ad adventum terror frei;il Beneventura. Sedis apostulicae tibi pridem jura dedisset,
Sit per euin salvus qnem Virginis edidit ulvus. Justitiae lcgi lua vox nihil anle tulisset.
Si gcnus et speciem di.ilectica cuncta novaret, Jn Samio sumino bivio sic vita regatur.
Magnus Aristoteles si scire suum repararet, Ne leve laeva levet, levitatem dextra sequatur.
Tullius et Plalo si surgant fonte renato;

NOTITIA DIPLOMATIGA.
Philippus JAFrft, Regesla pontificum Romanorum pag, 477).

f Paschalis II huMae Incarnationis annos vulgares. Florentinos. Pi«anns passim praebent; indiclionem
habes plcrumqup CnnsfMntinopolitanam, aliquoties Ponlificiam. Noiinullis anni illl bulLs appositi sunt
anni impeiivtoris (317. .318).
Diclum Paschalis hoc e.^-t : Verbo Domini coeli firmati sunt (27, 46, 47, 70, 111, 143, 147, 154, 2 '3,
230, 234, 248, 248, 338, 357, 367, 377).
S9 NOTITIA DIPLOMATICA. 30

SbscHpserunt :

/./;. ^lbanensis Walterius . 1100 ad 20 Nov. 1100

. . a i\ Ar<r.
Hloirius. ... 25 Fbr. a 14 Ili4 Felr,- . WQl ad
Vilalis . (/.2[ Det:.
. . 1116
.

» Oitiensis ido «15 O'. 1100 ai 20 /V'jy. 1100

Lco a 13 Febr. 1113 ai 5 .liL. ill4
» Porltiensis felrus o 15 F'br. 1113 «-< 2i Oec. 1116
» Prcenesnniis Milo a 15 Or.f. llOO ati 20 /V.;ti. llOO
6'<'iTo d. 14 F'br. 1102
6'u/o «13 Febr. 1113 a'i 22 O^-r. 1116
» Sahinensis Cresccnlius a II M(irl, . liOi ud 21 D^c. 1116
.

» Siginensis Drunu .... a 10 Noo. 1100 a'< 2 /Voy. Ii06

» Tuscidinwi JiKinnex .... a 15 0-<. 1100 arf 20 ,V'(r;. 105 1

Presb.card. iu, S. Aiiasiwiix Joannes rf. 20 ^hirt. ilOo

Bo?0 24 Mart. 1116 /:/.

» » » S. Chrysogoni liemnrdus rf. 14 Arp. 1100 , . . .

Greuonus. ... a 15 F<^//r. 1113 ad 17 Fc//r. 1113

» 1 » S Clementis Anaslu^ius ... a 11 Mart. 1102 arf 24 l/ari. Ill6
» » » S.Uamasi /?«<«$ (ftiio) a 20 /V^ir^ ll05 ad 1 Se///. 1107 . . .

» » » S.l-.usebii Rvhertus .... a 15 Ort. 1100 yrf 14 Afjr. 1109

Joannes .... rf. 23 /Voy. Iil6
» » » S.Laurentiiin Damaso Deusdedil ... a 21 D^c. 1116 ad 22 Dt?c. 1116
» » » S.Lucinx Londulijhus. a 2 ISov. 1106 arf 1 Sept. 1107 . .

G. G d. 23 Nov. 1110
» » » S. Marix traas Tiberim Petrus d. 15 Febr. 1113
» » S. MarlinielS.Silvestri DivisoiDuvzo) a 2i Febr. 1107 ad 1 Sf/J^ 1107 .

» » Equilii Dinizo{Amn'>) a 24 il/«r<. 1116 a'/ 23 Nnv 1116 .

» » S. Petri ai Vincula Albericus. ... a 15 Oct. . 1100 a-i 20 Nov. IIUO

.

» . » S. Pra.vedis Dend^nus ... a 23 l\ov. Iii6 arf 22 Dec. 1116

Gari. ri a/j/n? {Cusinensis) lorifiwi d. 10 A'y(/. 1100.
Ciird. S. Dalbin-e Guido (/.21 Dec. 1116
» S. Caecili.v J 'ann^^i a 5 Jiit. 1114 wl 22 Dec. 1116
» S. Euloxix Denedirlus. (/.25 Febr. 1114 . . .

» SS. Joannis et Pauii Teuio {Teuzo)

. a 10 Nov. 1100 ad 14 /V'?^. 1100 .
•

S. Marci Ihndjacius a 21 Dec. 1116 ad 22 Dt^c. 1116 . . .

SS Marceilini et Petri Daynerius . d. 25 Febr. 1114 . .

S. Prisc.e Hoinnnus. . . « 15 Mai. 1101 ad 25 Fe/r. 1114

.

S. Pudentianx. dmradus.
. . . . . d,25 Febr. 1114 .

» S. Sdvestri Denediclus. . . rf. 15 Mai. 1101

» S. Xisti Petius d. 15 Mui. 1101
Diac card. S. Adriani Petrus a 21 Dec 1116 ad 22 Dec. 1116
» » S. Aiigeli Beranlus a 24 Febr. 11(7 ad 1 Se///. 1116
Gregorius a 23 Nov. 1116 ad 22 Dec. 1116
» » SS. Cosm.pet Damiani Peirus a 24 Mart. 1116 ad 22 Dec. 1116
B » dc tit. Cosnndin Joannes a 24 Fehr. 1107 ai 25 Jul 1107
» » S. Georgii Dnssemannus. a 21 Dt. 1116 ad 22 DfC. 1116 . .

» » S. Luci.v J^mnnes a 24 Murt. 1116 nd 22 thc. 1116

» » S. Manxin A'iuiro. Coines a 2' D"C. 1116 al 22 Dtr. 1116
.

» » S Murige{invialatu) KomoaldtiS a 13 Frhr. 1113 ad 24 jV'/r/. 1116

»0 S. Marixnovie fnganus . . a 10 Nov. llOO Ud zO Nov. llOO
. .

» » S. ISiroliii LJgo d. 5 Jul. iii4

» » SS.Scrgiiet Bacchi . Atdeo rf.24 Murt. 1116
» » S. rt/t Leo rf.24 Mort. 1116
» » /?o«o rf. 13 Fehr. 1113
» » Jonalhas, Gregorius rf. 15 Fehr. 1113
» _
» Pt^/ws. . • rf. 23 Nov. 1116
Scriplffi bullffi sunt p. m.
Pelri noiarii regionarii et scriniarii sacri paiatii (8,19,39, 40,45,46,47,48, 50,51,56,66,67, 68,
70, 77, 111).
Pyrlerii {Pelril ) regionririi el rcferendarii sacriptilalii (71).
Jnannis scriniarii regionnrii el nolarii sarri paldiii 18. 90, 91, 92, 147, 148. 161, 276, 289, 317, 343).
Rainerii scriniarii regionarii et nolarii sacn palaii (96. 110. 118 bm, 119, 123. 124, 137, 139, 141, 143,
152, 156, i62, 166, 167, 174, 182, 186, 253,255, 258, 270,273, 278, 280, 285, 290, 299, 338,
344, 389).
Grisogoninotani sacri palalii (350, 351, 356, 367, 381).
Gervasii scriniarii regionarii et notarii sacri palalii (380, 421,440)-
Dalffi n. m.
DocibilisS. D. E. diaconi cnrdinalis (3).
Jonnn s S n.E.diuconi cardinalis —
a bihliolhecarii {bullx 186. qunrnm prima esl 8. ultima 496).
;

Jo;innis S.D.E.diaconi carHnalis ac bibliothecarii vic- domi/ii Friderici arcliicanccHarii el Coloniensis.

nrchi,'piscof.i (3l7, 318).
Lnnfranri !-crif>lori< sar.ri pnlatii (14).
Lfionif srriptoris (18, 19).
Equilii ogeutis vicem cancellarii (^2. 84, 97, 101, bis, ilO, 143, 148, 209).
Galteri H. E. diaconi cardinalis (83, 84 bis).
Leonit S. R. B. diaooni oardinaHs (261,263).
Sl PA^CHALIS II PAPyE. »3

PASCHALI8 II
ROMANl PONTIFICIS

EPISTOL^ ET PRIVILEGIA.
•I. A Primntum ei supar Aqwnsem mPlmpnJim, et quiff-
quid diiiiiVniis vel lumoris ynrbonensis Ecclesia
Ad Htigonem abhntem Cluniacensem. Vrbani obi- — hubuerit, ipsi inconcussum confirinal.
lum et suam ipsiui elerHonem signilicat.
(Anno 1099.)
(Anno 1099, Sept. 10.)

[Mabill., Annal. Bened. V, 407.

Dom BouQUET, liecueil., XV, 17.]

servorum Dei, reve- Paschalis episcopu3,8ervu9 servorum Dei,diIecto

Pasch.\lis episcopus, servus
BERrnANDo, Naibonensi archiepi-
in Christo fratri
rendissimo Hugoni, Cluniacensi abbati,8alu-
fratri
scopo, perpetuam oalutem in Domino.
lem el upostolicam benedictionem.
Qnod apud Ecclesiam Petrus in sua verissima
Domini et Patris noslri Urbani papae doctrina et
vitn qiiatn Faricta, qiiam prata Deo e.x^-titerit.exitus
professione promeruit, cum a Ma'iislro et Domino
Bibi dicitnr ; Tu pelram sedi-
es Pelrus,et super lianc
protecto mnlior, etipi=a [totius Kcciesiajjprotestalur
firubo Ecrle^iiim menm, et quod dortor genlium
tristitia. Unpe et nos. et vos omnipotenti Deocom-
Paulus ecclesiarum omnium sollictudinem in se
munilins volis dignnm est gratia.s agere. Sciatis
hnberp profesaus es^, h^c nobi^, licnt indignis, eo
autemejiis oliiium iv Kalendas Augusticomplolum,
rom vioem in Ecclesid Dei retinentibus, ab ipso-
totius nrbis Romanfe Inclu et tristilia celebralum ;

B B.Petro per clamantpm [/. Clementem] concessum

die vero post ejiis transiium xvi nos^licet indigni,
et credimiiS et cnnfileniur.Quia igitur Eccles^arum
totius cleri etcatholici populi assensuin ejus locum
omnium cura nobiscommissaest,dileclioneni tuam,
suffecti sumus.
frater in Christo charissime.instanter adraonemus
[lencrivium ad Pibonem epitropum
lutlensem. — ut in Ecclesia cui largienie Dominopraesides^docto-

Momichis Culmoiincensibus asserit altare parochia- rem veritatis in omnibus te exhibeas et rectorem
lis ecclesiXy a Pibone donalum. non
justitiae, despicias in judicio personam paupe-
(Anno 1099, Nov. 19.) rum.nec consideres vultum potentis: judiciumtibi
[Marte.ve, r/it',1. Anecd. 111,1171.] semper cum misericordia,ut severitis juftitiae treno
Paschalis ejiis-copus, ; ."vus Fervorunr: Dei.vene- misericordijp, ei humiliias misericordi.t' vi;iore ju-
rabili rratri Turom, euii^copo Tullensi, salutem et stitiae temperelur. Super gre^iem tibi commissum
apostolicam benedictionem. cuntinua sollicitudine vigila,ut neclupusrapiat,nec
Sicut malum prohibere cum possumup, ita bo- latro perdat.Qufle dispersa sunl congreges.et con-
nuni curn facultas est, auctore Dpo,confjrmare de- gregalaquae tuerint inlomerata conserves,et talem
bemus, idcirco petitionem tuam, charissime fraler te in omnibiis in grege Dei exhibeas, ut paslorvi-
Pibo, Tullensisepi=cope,clementerHCcepimus,etdo _ d^^aris, non mercenarius. No!> quoque venerabilem
num quod Culmosia censibusfratribustua liberali- Narbonensem Ecclesiam, cui Oeus benijrnitate te
las conlulit,litterarum prajsentium aiictoritale fir- praeesi^o voluit, apostolicae sedis auctoritate inuni-

mamus: staluimcs enim ut altare illud parochialis mus. Statuimus eoim eiJem Ecclesiae tuieque fra-
ecclesis, quod ad U3U8 eorumdem fralrum contu- ternitati has civitates, Tolosam videlicet,Carca8so-
listi.firnia semper etimmobili stabililate in eorum nam, Elnara, Rilerrim, Agathem, Magalonam, Ne-
dilione permar.eat,et quemadmodum hacteiiuspre- mausum, Eulicam, Lugdouvem, debitam semper
sbyter qui ecclesiara habuerat, de m.-.nu episcopi exhibere obedienliam.Praeierea primaluTi Aquensis
allare susceperat,sio deinceps qui ecclesiara habere metropolis, quae est Narbonensis secunda,et quid-
voluerit, a manu Calmosiacensis abbatis allare sus quid dignitaiis vel honoris eamdem Narbonensera
cipiat. Quisque vero iilem donum a Calmosiacensis Ecclesiam antiquitus jure habuisse consiiterit, nos
monaslerii posse?sione subtrahere vel auferre ten- quoque praesentis decreti pagina inconcussura et
taveril, aposlolicae ultionis fjladio feriatur. inviolabile perpeluo manere dpcreviinus, et in ora-

Duta Romae lerlio decimo Kalendas Decem- nibus locis Ecclesiae tuae canonice subditis, sive
bris. monasterii.s, sive ecclesiis, canonicum jus ohtinere
• III. tibi firmamus; salvo canonico jure aliarum eccle-
Ai Berlrandum Jiarbonensem archiepi^copum, — D siarum. Quid 8016.03 oneris tibi imponat, ipse per"
33 EPISIOL^ BT PRIYILEGIA. 34

pende; oportet pnim te esse CBSIum.sobriutn.mise- A.

V.
ricordiic, orationibus inlentum.in cleemosynis pro- Ad clerum ct populum Crimposlellanz Ecclesix, de
eodem.
digum, in praedicalione non tacitum, in hospilali-
compalipn- (Anno 1099, Dec. 29;.
tate praecipuum,necessitalibu3 IViilrum
[Florez, ubi supra, p. 26.]
tem. Hajc el plura his similia, quae ipse noveri?,
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, clero
fruLer charissime, te diligenlis-iinie observare con-
et populo Composlellano,''! ejusdcm provinciaeepi-
venit. Sic ilaque a^endo, vidHris quod diceiis. Si
privilegiijura vio- scopis, salutem et apostolicani benedictionem
quis forle temerario aur^u hiijiis

emendare Quantisjam diu calaraitatibu? pro pastorisabsen-

lare tentaverii, si bis vel ter aiJmonitus
tia B. Jacobi latigetur ecclesia, Hi-paniarum angu*
contempserit.sive clericus luerit, s-ive laicu3,acor-
pore etsanguineDominidicimusesse removendura.
lusJam nullus ignoral.Unde cathulicorum omnium
mater Romana Ecclesia lanti membri, quod in cor-
Amen, amen, amen.
pore suo praeclarius gestat.dolores diutius lolerare
Datura Rornas per nianus Docibilis, sanctse Ro-
non patitur. Igitiir aposioliciB sedis pracceptis et
manae Ecclesi.e diuconi cardinaiis.anno Dominicae
synodalis collegii,quod io veslra provincia perejus
Incarnat. 1099, indict. viii.domQiPaschalis 11 papae
anno prinio. n vicarium pro eodera negolio celebratum est, gestis
diligentius requisitis, ex pleniori fratrum nostro-
IV.
rurn sententia.sancto utcrediraus Spiritu dictante,
Ai Hildefonsum Hispaniarum regem. — Didacum
decreviraus S.Jacobi Ecclesiara tantiscalamitatibus
(Pelaiz) ab ecclesiu S. Jacobi Composlellana cano-
nice remotum esse.
absolvendam. Omni igitur ambiguitate seposita,
omni speseu ambitione quam pust depositionis suee
(Anno 1099, Dec. 29.)
synudale judicium fraier noster Uidacus ex apostO'
f
Florez, Es/)ana sagrada, XX, 25.] licae sedis miseratione gestabat, obl.ita, perr-onam
Paschaus episropus servus servorum Dei, cha- et religioni Hcregimini congruam episcopali Com-
rissimo filio Ildefonso, Hispaniarum regi, salutem postelhinae Ecclesiae festinantius eligere, el conse-
et apostolicam benediclionem. craudam ad nos dirigcre festinate.

Petitiunem tuam pro B. Jucobi ecclesia benigne Datum I.alerani iv. Kal. Jan.

suscepimus. tui>;i quia et nos Ecclesiae ipsius gravi- vr.

ler detritioneiu condolemus, tum fiuia eo le lilium Godino Orilano interdicUsub sub excommuriicafionis
Ecclesiae calholica- ducimus loco, ut in his quae pccna ne brundusini efjiscopalus boua sibi vin'
dicet.
justi sunl, qua-que iTiurtalium cuilibet annuenda,
(Anno 1099.)
te potissimum adinillere debeamu;! Recensilis igi-
[UoHeLLi, hulia sacra, IX, 31.]
tur domini proedeceisoris noslri Urbani s-anctae me-
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, Go-
moriae Iilleri8,rratribu3 eliam (^ui in legali ratioci-
DiNoOritano,salutcm etapostolicambenediclionem.
natione eidem domino nostro Urbano adfuerunt re-
Valdo miraraur te in tanta prorupisseet perma-
quisilis, patenler constitit contratem noslrum Di-
nere insania, ut Brundisini episcopatus bona tuae
dacum,quondam Iriensis Ecclesiaj ppiscopura.juste
proprietati vindices. Uode mandamus quatenus si
et canonice ab episcopalu seraotum, quamvis ei
nos diligis,et beati Potrifiratiam habere desideras,
dominus noster Urbanus officium episcopalepermi-
ab hac desistas insania,aIioquin noveris tecommu-
serit, si quando a vacanti evocaretur Ecclesia.Pla-
nione privari. Brundusinae enira Ecclesiae Oritana
cuit ilaque universis qui nobiscum convenerant
subjacet. Inde inter eas nullura debet esse divor.
fralribus,certumtantisvarietatibusfinem imponere,
lium, etc.
ne ullerius occasione ejus 15. Jucobi destiluaturec- vri
clesia. Oinni quapropter ambiguilate sej)Osita,per- Ad Gebkardum episropum Conslantiensem.
sonam et religioniot regimini episcopali congruam {.\uiio 1100, Jan. H
largienle Doinino apu Corapostellanam H. Jacobi schedia
l
[Jaffe, Regcsta ponlif. Rom., 479, ex
ecclesiam eligi,et ad nos cun^ccrandam reduci prae- D Perlzi.]
cipimus. Porro pro supra nomiaalo exepiscopo G[ebhardum],episcopura Constantiensem horla-
Didaco benignitalem tuain rogamu.«,ut in regni tui tur, ut opporlune importuae argual eos <juia verilale
collata divinitus latitudine tufitum ei honoris con- auditum uvertanl. Deinde respondet 1° clericis qui
feras, quanlum ejus sustentalioni possit houesto ad dtvina officia laicos excommunicutos non sponle
suriicere.St.atum nostrum pleniusex Ifgatorum re- admillant,non videri propler infanles bapliinndos
latione percipies, et quo mO'io, quo habitu aposto- ckrismalis parlicipalioncm denegundam, nisi /orte
licn sedes agitetur agnosces. Tu auiem cum eccle- baptizatorum susceptores omnino cxcommunicutos
siie membra ulcaout diligere.adjuvare
diligi>,illam csse constiterit; 2° virumillum,/iui abortivuni filtum
et honorari! non ce^ses, omnipotens Uouiinus suo cum u.vori svlus ndesset, inslanle morlis arliculo,
te amore accendat,hostium suorum victoremfaciat, baptiiare compuUus sit, nequaquam proplcf lioc ub
ab omnibus peccatis absolvat. eadem uxore dinmendum esse monachis,qui nullo
;
'6°

Datum Laterani iv Kal. Jan. ecclesiastico fungantur off\cio,porla)'e ad altare sacra

31 PASCHAUS II PAP^. 3«
vasa von licere;veceos,quicritmnum tri fuerinf, ad A Scriptum per manntn Pelri notarii regionarii et
niinisieriii q>ul'hhi l oniviari ; i"quod uriavisiinnby- Kcrinii sarri pal.«tii.
teris vov iiirut.tiec iii viovaclioruin seu conunicurum Dsilum Romaj |iermanum Joannis sanrlaeRoma-
ecrldttix firxmnnaUir, viHurn tn i)!;c!>hylerii^ iion ticere, na; ICcclesiae diaconi Cdrdinalis xvi Kalenil. Martii,
anycli- uni hijv,vi,tii in fislinlolU>t'iViUilijri.mdtcere. indiclione viii, Incarnalionis Dominicffi unrio 1100,
Incipit : 1« In vc ibis episloloc. » pontilicalus autem domini Paschalis II papa; I.

VIII. IX.
DuUa nd Ivovcm fjifcqvn, Lnnntivfnv. —
qvisIS'e Ivovi Cortonensi et Ranvulfo .^antovcnsi episcopis
obihiilc m vil (jus fUic- /'•01 c (iholitcl doti.utn tpi- fira-ctiiH nc cohcilii Ctai oioouicvsis dc moiiane-
scopaU-m cxs}iotiiire i>ra:suiniil. riorumullariis dicrctuin veyliuant.
(Anno IIOU, F.br. 14.) (^nnn IIOO, Mmt. 14.)
[Galt. Christ,, uov., VIII, 307, (x aulheut. capituli [i^inMONDi Opp. p. 492 ]t. III,

Carnotensie.] Pafchalis episcopuSjServusservorum Dei^venera-

Pasciialis ppiscopus, servus servorum Dei.vene- bilibus epiecopis Ivoni Cartonensi et Ranmlfo
rabili Iratii Ivom Carnolensi episcopo, salulem et Sanclonensi salutem et apostolicam benedictio-
apostolicam beurdicliunen). nem.
Ileligiosis dcsideriisfiignum est facilem prffibere B Juxla sanctorum canonum sanctiones non igno-
contenbum, ut fidr.lium devotio celerem sorliotur tum vobis esse credimus quid ultionis maneat ec-

efTectum. Idcirco petilioni tua?, charissime frateret clesiastici oidinis viros apnstolicae sedis decreta
coepiscopelvo, bcnignitalis apostolicffiaccommoda- spernentes.Ipsi enira Arvernensi concilio adfuistis,
mus audilum, ut qu^id jusle omnibus sacerdotalis in quoprsesidenteprsedecessore noslrobonae memo-
ordinis Iralribus dcberi cognoscimus, fraternitali risepapa Urbano, considentibus Galliarum episco-
tuae singulari scripti confirmatione pr.i'stemus.Om. pis,decreluin est ut altaria quae ab annis triginlaet
nium tiquideni epifcoi orum clericorun que rebus sub vicariorumredemptione monasteria possedisse
provisum est,cum in Arvi rnensi concilio considen- noscuntur.quiete dt inceps et sine molettia qualibet
libus archippiscopis duoiieciin, epiircopi lxxxii, a inonasteriis ipsis firma permanennt.Vos nutcm huic
domino praedbcessore no?lro be.tla; memoriiE Urba- siniplicitali incon;,'riias duplicilbtes inneclilis, et

no salubriter est stalulum : Si qnis episroporum, })ersuniiruii. redemj)lioneii) inulalis numii.ibus ex-
stu presbyicrorum uut alioruiu rlericoruin dcficicn- lorquere conainini. Verunn oportet nos hnjusmodi
iium Tcs mvuscril, usque ad satisfactionem cxcoinmu- versutiis sinccritate vcritatis apostolicae obviaie.
niceiur. Ilocigitur synodale decretum noslra quo- Praecipimus ert;o omnino tenea-
ut decretum :llud
queauclorit.ile firmantes.de vcstra singuiariterdo- (]
tur inlc,i;re, quidquam ullerius pro
nec super illud
mo (lOnlilicali slaluiinus, qjam scilicet magnisex- eisdem allaril)us exi<.'atis. S.tne quod vobis dicimus
pensis lua slrenuitas aedificavii.ne quis obfunlete, caeteris quoque Galliarum episcopis erga suarum

vel tuorum successorum quulibet cmigrante, seu dioecesum m.onasleria pr.-ecipimus observandum
occasionealiqua decedeiite,domum ipsam dissipare D.ilum Rum.TB ii Idus Martii.
aut ex.^ipoliare pra^sumat, nec ab easupellex fcrri, [X.

vel plumbi, vcl vitri, vel ligni, vel lapidis asporte- Pasrlialis privitegium monnslerii Vindorinensis de
profeiSione ab abbale voti facienda confirmat.
tur,8ut obruatur ; universa etiam ponlificalia-diap-
(Aiino 1100, Mart. 14.)
pendentia, videlicel coquina;, horrea, cellaria, tor-
[Non exslat. — Vlde Sirmondi Opp. t. III, p. 468,
cularia, furni, furnorumque doraus integra,et om-
nol. e.]
nino a rapinis conserventur libera silve prajterea, ;
XI
etquidquid exlra urbem aul intraurbem adepiscopi
Convenlui ecclesise S. Jacobi Compostellanx nuntiat
salarium pertinet, necdonenlur, nec venundentur, Didacum, eorum ecclesise canonicum el vicedomi-
nec occasiouibus aliis dislrahanliir, sed a rapina num, a sese ordir.atum siibdiacovvm esse.
omni violentiaque semota, successori, qui per Uei (Anno 1100, Mart. 18.)
gratiHm ccclesiam reclurus est, conseiventur.Sane n [Florez, Espaiia sagrada, XX, 21.]
si quis in crastinum archiepitcopus, outaliquis in Paschai.is episcopup, servus sppvorum Dei, un
aliquo cleri olficio, vel honore constitulus, si quis verso conveiitui ecciesiae S. Jacobi salulem et apo
rex, sive piinceps, aut dux,comes, aut vice/omes, stolicaiii benedictionem.
judcx, advoci.tus, sive delensor^aut q^aelibet seecu- Did.icuin, Ecclesia; vestrae canonicum et vicedo-
laris persona hanc nostras constitulionis pnginam minum.venientein ad nos patcrna beni;.'nilatesusce-
sciens conlra eam temere venire templaveril, se- pimus:quem in apostolicae sedis gremio subdiaco-
cundo tertiove comrr.onila,si non satislactione con- num ordinaiura vesirae charitali remittimus. Nulla
grua emendaverit, excoramunicalioni subjaceat. siquidem ^ieiiii querela eum inhiberi censemus.non
Cunclis autcm apoctolicae conslitutionis decreta ex pra^cedentibus ante iil lemporis causis soliicitari
servantibus sit pax Domini nostri J. C. quatenus et volumus,quin deinceps largienle Domino suistem-
hic fruclum bonae aclionis percipianl, et apud di- poribus ad sacros ordines debeit promovcri.
triclum judicem prasmia ajternae pacis inveniant. Datum Roraae per manum Joannis diac. cardin.
Amen, amen. bibliothecarii xv Kal. April.
37 EPISTOLiE ET PRIV1LEG\A. 38

xri. A Clericum quoque alterius vel monachumab aliquo

"Monulerio l\einh.ardi'') )rne>iu ecclesiam Ti'tebor- quornodo sanctorumPatrum sanctiones in-
susL-ipi.
neitie-n a^i^arit. luae ignotumessenoncrpdimus.
hibeant, Iraternitati
(,Vmo 1101) Quod te de monachis praefati abbatia lacere non
[Non exslat. — Vid. Thuringiam sacram, p. 207.] sine admiratione audivimns. Praesentium igilur
XIII. au.;torilate dilectioni tuae precipimus, ne praeralum
AJ Hermannum Augmlen^iem episcopum. abbalem ad festivitates tuas irecogas, neve mcna-
(Afino 1100, Apr. 7.) chos ejus contra eum suscipiis (H)
[Jaffe. Rym. pont., ex schedis Pertzii.]
Rerfistii XV[.
Hermanno, Auguatensi episcopo, salutem et apo- Bulla Paschalis II de unione Ecclesise Arausicanx ad
stolicarn benedictionem. Tricailinam.
Quod iteratis fraleriiilalis tuae litteris bactenus (Anno 1100.)
respondimus, causa hsBC fuit quia te exlra ca-
nihil [Gall. Chrtst., I, Instrum., 120.]
tholicamunitatemcredebamus Nuncautefn qniasic- Paschalis episcopus, servus servorum Dei,vene-
ut ex vicarii nostri G [cbhardi] Conslantiensis cpi-
rabdi fratri et coepiscopo Gibeli.no Arelatensi.salus
scopi litteris agnovimus,ad calholicam per Dei gra- g tcm et aposlolicam benpdiclionem,
liam reversus escommunionem, de tua plurimum Quod de unione Arausiacensis Ecclesiae alque
conversione gaudemus. Cupimus enim non solum
Tricastinae, praedecessor noster dominus Urbanus
te.sed onines illarum partium ad sedis apostolicae
slatuerit, et tud fraternit.<3 non ignorat : und.? in
obedientiam revocari.Praesentibus igitur lilteris pa-
susceplis dilectionis tuae litteris^certi quid tibi scri-
tornae salutationis et apostolicae benedictionis tibi
bere nequivimus, quod Tricaslinus episcopus ad
graliam destinamus, rogantes ut in ejusdem sedis
nos nondum pervenit. Fratre igitur coepiscopo no-
apostolicae obed'enlia per?everes, sicut ab eoilem
stro Guillelmo a mortalitate ad immortalitatem, a
vicario noslro lu.ne dileclioni credimus essf> injiin-
terrcnis ad ccelestia, ut credimus, sublevalo, jam
ctum. (Sequiiur formula anathematizationis Wibdrti lempusaleitut Arausicana Ecclesia Tricastinoepi-
antipupx.)
sc )po redd.itur, et diu super hoc eventilatis litibu-',
XIV.
praesentium auctoritate fraternitati tuae m^mdaraus,
* Monaalerii Dervensis seu S. B^rrharii prntrclionem
su-fcipil, pos-^cssionc^que nc privilrgia ronfirmat. Sta- ut praedicto episcopo ipsam ecclesiam red.ia3,et ut
tnit insuuer ut trallus sxcularium aut ecclesiadico- tam clerns quam populus ei obediat. »
rum aljbatem, ejuwe successores ad sxcularem cu- Datum Laterani.
riam tralvit, neque epi^copus ullu^ ad synorlum, XVII.
K nixi ob causum fidei, ire, nec denique monasterii C
sui solemni/ates retinqnere, el urbnnis interesse ro- BuUaejusdem papoe pro unioneprxdicta.
g it. » llis lineris po^^t P.isclialem subscnbunt Alher- (Anno 1100)
tus cardinalis Sdnctae Sahine, /Ui/ustin.us cirdina-
lis Sanciorum Q'ia'uor Coronalornm, qui amb'^ se [Gall. Christ., ubi supra.]
« indignos» cardinales dicunt. « Datum Laieranii^ iii Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile-
Idus Aprilis. indictione viii, ver manum Laufrnnci, ctis niiis clero et populo ArausicensisEcclesiae, sa-
scrijitorispalalii, anno Dominicr Incarnationis 1100,
autem domni Paschali secundi papse lutem et apostolicam benedictionem.
pontificatiis
anno i (10). Universa Ecclesiae unitas, qnae Deo auctore,beati
(AnnollOn.Aprii. II.) Petri, et post eum ejus successoribus, curae com-
XV. missa est, ita nobis est charilate servanda, ut et

Paschalis papx epistola Philifpum episcopum

arl creditarum nobis animarum saluti pia sollicitudine
Catalannensem. consulamus, et sanctorum Palrum decretis.et con-
(Aiino 1100.) stilutionibusnondeviemus. Jureenira et auctoriiate
[Mabill., Annal. Bened., V, 420.] essevacuum quidquid praedecessorum nostrorum
Pasch.\lis episcopus, servus servorum Dei, vene- Gregorii, Victoris, Alexandri et Urbani statutis(l2)
rabili fratri etcoepisco()0 Philippo GalalauQensi sa- D Arausicensis Ecclesia Tr.castins constet Ecclesiae
lutem et apostolicani beneiliclionem. superhoc negotio diu venti-
esse unita :quae3tioni
Cumneinineinepisoopnm liceatcanonesignor.tre, lata, secundum eorum, consilioconfratrum
statuta
mulUiai miramuri]uodab!>alem Sancti BTcharii ad nostrorum finem imponere decrevimus et ut epi- ;

civitalis lua; festivilales no,u'endo non dubiles invi- scopo Tric-istino de cffitero sicnt proprio poiitifici
tare.Qiind quamabsnrdum sit, qunmque oiriciotuo poslposita omni refragalione obe^li.itis, apo^toiica
contrariurn,nemo dubilat; quinovit qnod sacrica- auclorilate mandamus, sicque cuin tranqnillitaleet
nones eliarn ad synodum abbales cogi prohibeant* pace in episcopi obedientia reverenter stare,ul om-
(10) Huicprivilegiooccasionem dcditPhilippusCa- vensi eraimus, caret chronicis notis ; ast hoc anno
taldunensis ep'<copus, nui Dervensetn abbatem ad datum fuisseintelligitnr, tum ex praecedenli dipio-
sjl^no linn etad sol"mnitate:s urbissuae cnsept» vole- niate, tjm e.K eoquod Piiilipousepisropus hocipso
bai. Quade re lilleias sequeates ad eumPhiiippum defunclusest, ut disciiiiusex Hagone Fiaviniacensi,
scripsit pontirex. et ex Chronico Sancli Petri Cat^l.tunensis.
(11) Hocrcscriptum.quodexcbarlaceocodiceDer- (12) Aliquu desunt.
39 PASCHALIS II PAP^. 40
nis EcclesiiB ploniludo in unitalia Boliditalc perma- ^ conquisita sunl |.erniitlat Ecclesia remanere. Illos
neal, vt orDnie dcinccps supor hoc ila dit-ccptutio eliam qui a nobis excommunieati vel ab oriiciisdi-
eopiutur, iit niliil proisus do benc coinpofcilis re- vinis pro suis fuerint exces-sibus remoti, ne aliquis
tractelur, elquipobt icgiiinias ct divinilus inspira- in commuiiionem reciperevelin officiuiii prae^uiiiat
tu3 constituliones vulet conlriiigere, non pacis ec- resltuere, eadera auclorilale prohibcmus. Statui-
cledi.e ipst', seil rribcllis patens iignoscatur. Chari- inusquo.iue ut pro sepulturae quidcm loco, velspa-
tute itaque dict;intc rratfmilalem veslraiu mone- tio, nulluin pcnitusabaliquo pretium exi^ratur pro :

mus, ut episcopo Tricaslino, qui prn vobis Deo redeinptione veropeccalorum, morienles.in Eccle-
rationem redditurns esl, subdi uon contemnalis.et sia, in qua fidei sacramenta acceperint, eieemosy-
8ic vos esse oves Chrisli n^nosculis, ut ei qui loco nam daie siicunilum aposlolica decreta st.ituimus
Christi pra3ai(iet obedire non dubiletis. ObcdiiMites omnino conlirmumus. Si quis aulem ad aliam
et
autem apostolorum Pelri et Pauli oralionibus, ad vivens sive moriens se conterre voluerit,de eo quod
vitam perveniatis aeternam. pro salule animae suaedare disposuerit, secundum
Ddtum Laterani iii Idus Apriiis 1100. apostolica decreta matrici Ecciesiae partem relia-
XVIII. quat. Si qua sane ecclesiasticasajcularisve persona
Ad Norigaudum Augusfo Dunensem episcopum. — j,
contra hancnostraeconstitutionis paginam praesura-
Confinnul ejus eteclionem ei omries ejus ecclesix pluose venire tentaverit, hujusmodi ut sacrilegii
possessiones, et aliu quxdum decernit.
reum a liminibus arcendum
sanclae Dei Ecclesiae
(Anno 1100, Apr. 14.) judicamus et confirmamus. Cunctis autem eidem
[Mansi, CoHCi/. XX. 1017]. Ecclesiae JustaservantibussitpaxDomini Jesu Chri-
Paschalts episcopus,servus servorum Dei.dilecto sti : qu.itenus et hic fructum bonae actionis perci-
fralri Norigaudo, Edu°nsi episcopo, ejusque su- piant,et apud bonorum relributorum pra;mia eeter»
cessoribus canoiiicesubstitiiendis in perpetuum. nae pacis inveniant. Amen, amen.
Cuiu divini dispensalioae jiidicii ad hujus oificii Scriptum per manuin Joannis scriniarii sacri
graduin, licet indigni, promoti simus, utapostolo- Lateranensis pilalii.
rumprincipis vices inEcclesiae regimine leneamus, Ego Paschalis, episcopus catholicae Ecclesiaa
elaborandum nobis es>t, et anniteiidom orr.nino, ut subscripsi.
10 constiiucndisecclesiaslicis ni'gotiis, rju^^monita Ego Walierius indignus Albanensis Ecclesiaeepia-
et instilutioues devotionp liiJelissuiia cl lide ilevuti'^- C0(ius siibscripsi.
simu iEmuieiiiur, cujus li.les pra;i'i|)ua et dilectio Ego Albertua Cirdinalis tiluli S. Saviua? subscri-
spectata Uomino exstiiitadeo, ut in ejus singulari- psi.

ler (iilei stubllilate iniinobili, preiioso singuine re- C Ego Bernardusindignus cardinalis tituliS. Chry-
demptain suain Dei Kilius sl.ituere et conlirtnare soj;oni subscripsi.

volueiit Ecclesiam, dicen? : Tu es Pclrtis, et super Ego Alt)('riciis Dei gratia humilis presl«ylertiluli
lianc pel ram xiificubo i.ccksiam meam [iJalth.xM). Apostolorura ad Vincula rohor.indo subscripsi.
Cuietiara tanlam (-olestalis prajrogativainconeessit, E.'o Augu.siinus indignus cardin.ilts de titulo
ut ejus arbitrio in coclo et in terravei iiganda liga- Sanctorutn Quatuor Coronaiorum, subscripsi.
renlur, vel solvenda soiverentur. Quam potcstatis Datum Lalerani per manum Leonis scriploris,
suae siiccessioncm ipse B. Clemenli, el pcr eura xvm Kal. Maii, indict. vni,anno Dominicae Incarnat.
omnibus concessit, qui ejus sedi juste praesidere, 1100, pontificatus aulem domini Paschalis secundi
et Ecclesiam Uei caiionica studuerint ordinalione papae i.

disponere. Cujns nos lidei auctoritate muuiti, libi XIX.

dilecte frater Norigaude, omnibiisque tibi canonice Privilegium pro Ecrlesia Malifconensi.
successuris, conlirmainus oninia (|uaB ail Eliien- (Anno 1100, April. 14.)
sem Ecclesiim, in qua te canotiice credimus ordi- [RRVERTitjs, Chrnnnlogm kislnrica successionis hierar
naiurn, lertinere vidcnlur, tani in ecclcsiis, p;iro- c'iife urt Uiiiriti>tilum Luijiluncnsis (trrhicpiscopalus
chiis, coemeierii?, presliyieriis. cunciisque eccle- D — Lugduni 16:i8, loL, i. II, p. 12\.]
siasticis onlinibuH.quain eliaiii piie liis rtliisi|ueom- Pascualis episcopus, servus servorutr. Dei fralri
nibus po!-3es9ionibus et iiiobilibiis et iinmobilibus, Bkrardo, Matisconensi episcopo, ejusque successo-
quae aequisila sunt, vcljusi.c aciiuiri poierunl. Ut ril>u3 canonice substituendis in pprpetnur..
ha;c oiiinia libi tuisque sui;cessoribus iia libcre Quoni im divmid spensaiione jndicii ad hujusof-
possidere liccal.sicut aatece-sor luus in uno die ficiig.-adum, licet indign', promoti sumu3,ulapo-
ante siium oliituiii quieie et.juslppossedisse proba- stolorumprincipis vices iii Ecclesiae regimine tenea-
tur. lllu'i autem apostolica auctoritatestatuiinusut mus, el.iborandum nobis est, et annectendum [pni-
nulli presbytero, vel viventi, vel morienti, seu ad tendum] omni.io, ut in constituendis ecciesiasticis
aliam religionein, vel ad quietain vitam Iranseunti, negoliis ejus monitaet instiluliones devoiione fide-
liceat res qu.is a dic ordmalioriis sua», in Ecclnsia lissima et fide devotissima imitemur, cujus fides
inqua est ordinatus, con'iuirere poterit, aulerrevel praecipua et devotio spectata Domino exstitit:
minuere sed intacta ea et illibata in ipsa in qua
; adeo ut in ejus Gdei stabilitate immobili pretioso
41 EPISTOL.^E EN PHIVILEGIA. 42

sanguine re(lcmpt;im suam Dei Filius sialuere el A Incarnai. 1!00, ponlificalus autera domni Pascha
coiifirinare vuiueril Eccle-iam, .liciMis Tu es Pe- :
iis 11 papae primo.

irux, ei suptr lianc ycAram cedificabo Ecclesiam XX.

meam {MnUh. xvi, 18). Cui eliam lanlam pniesia- Ei)istola ad archiepUcopiim AuscJensem,
lis pnerogalivHin corice.ssit, Ul ejus aibiliio in coelo (Anno 1100, April. 20)
el in terra lij^aiida ligartMilur, cl sulvemla solveren- [D. BoiQUET, Hecued, l. XIV p. 183. ]

lur. Quam poleslatis suie succe.-sioiiem ipse tjoalo Paschalis epi>copus, servus servjruin Dei, ve-
Cleinenii, el pcr eum omnilius Iransfuilil, qui ejus neral)ili Irairi R[ai.mini)o], Auscilano archiepiscopo,
seiii juste prfesiJere.el Ecceiesiam Dei canonica slu- siiuiein i'l aposiolicam bencdictionem.
duerinl orJinaliune disponcre. Cti|us nus liilei au- Vesirae Ecele>ia3 suflTraj^ancus frai.er noslerAquen-
ctorilate munili.lilii.dilocte fialer Bi'rarde,omnilius" sis episcopus parociiiie suae partes a confrnlribus
que lilii canonice successuris, sieut praedccessori suis Vasalensi et Olorensi episcopis, per mullajam
tuo [Laiilrico) prsedecessor nosier {Urbanus) lirm;»- lempora conqueslus esl delruncalas, cujus nimi-
vit, conliriiuunus omnia qua' ad Maii-coiicnsem Ec- ruin parociiise p.trles quas Va^alensis idi m epifco-
clesiam, in qua le caiionice credinius ordinaium, pus absluleral, (^raedecessori quidem suo B[hR.\.\iiDo]
pcrtinere videnlur, lam in ecclesiis, parocliiis, coe- resiiluljs, sed ilerum ei violeiilcr ablalas asseruil.
jj

nieteriis, presbyleris cunclisque ecclesiasticis or- Undc dilectioni luae mandamus, ut coQVOCilo fra-

dinil:us, quam etiam pr.-Ediis aliisque omnibuspos- Irum convenlu, hoc ipsuin nej^olium diligenli e.xa-
sessionihns niobilibus et im.mobilibus qu.-p acquisila miiialione discuiias, el cujusvis juslilia coiicesse-
sunl, aiit jusle acquiri poierunl. Ui bii-c omnia libi ril, illi [arochiarura paries super quibus causa aj-i-

luisque succes^^oribus ila nossilero liceal, sicut tur, ui: uantur,

antecessor vesler in uno die «nle ol)iium suum pos- Data Romae xu Kal. Maii.
sedisse probalur, i.lud eii;im aposlolica auclorilate
XXI.
sliituimu"; ut, nulii presbylero et viveiiU cl morienli, Ad exercilum in Pala^.^lina mililanlcm. — Gra-
seu ad aliiim relitrioncin el ad (iuicldin vilam trans- tnlalur ei (levlcUiria vblenla, et siirul ud proijre-
eunli, liceat ros, quas a die ordinalionls suae in diendum horiulur.

Ecclesia in qua esl oriiiuaius, conquirere, aut (AnnollOO, Mai. 4.)

poterit auferre et minuere, sed intacta ca et iili- [Mansi, Concil., XX, 979.]

bata in ipsa in qua conquisila sunl, permaneanl Pasciialis episcopus, servus aervoium Del vene-
Ecclesia. ReRianere illos eliam qui a nobis excom- rabilibus fratribus, sive filiis, episcopis, clericis,

municali el ab pro suis fuerinl excos-

oflicis divinis proceribus, mililibus, el omni populo raililiffi Chri-
silius reinoi, ne aiiquis in communioiicm reciiiere, ^ stiim* in Asia IriLimphanlis, salulem et aposlolicam

ei in ofliciis praesumii restiiucre eadem auctoritale beneuictionem.

prohibemus. Siaioimus quoqne nt pro sepuilurae Quod per prophelam populo suo Dominus polli-
quidem luco ei sp.iiio nullurn penilus ab aliquo pre- ceiur, implelum in vobis co;.'noscimus /n//.(ti/ato, :

lium exifiiiiur. Pro redempiione vero peccalorum, inquil, in. eis, et inainbubibo cum eis (11 Cor. vi),

morienles in Ecclesia in q".a lidei sacrameiila per- quia per fidem in vestris pecloribus babiial, el per

ccperunt, eieeinosynas d.ire scciindum aposiolica operalionem ila inambulal, ut pateii cr in vubis ini.
dccreta slaluimus omnino el confirmamus, elc. micos suos expugniiSsg videatur. Reiiovavil eiiim
6i qua^ persoiia conlra h;inc noslrae conslilutionis Dominus antiqua miracuia, ut in uno milie, et ia
paginam pr;esurnptuose venire leniaveril, biijus- duobus dccem millia persequeretur, et his Ecciesiae
modi ul reum a liminibus sanctae Dei
sacrilcKii armis, sacerdolaliura precura lubis, inimicarum
Eoclesiaearcendum judicamus et confirmamus. urbium mccnia aperiret. lilud vero quau'i gaudii,
Cunclis autcm eidem Ecclesioe jusla servanlibus sit quam polentis miracuii a-slimatis, quod sacrosancti
pax Doinini noslri Jesu Christi, qualenus et hic latcris sanguine cruenlam lanceam, el vivilicae cru-
Irucium bonee aciionis perci|iiant, el apud bonorum cis parlem veslris oculis revelavil, veslris Iraclan-
r.tributorern prjemia wternaj pacis invenianl. D dam manibus obiulil Quanlas super bis Redom-
I

Amen. plori noslro gratias dcbcamus, nec humanus ani-

Scriplum per manum Petri nolarii regionarii et mus opinaiur. nec lingua prtevalel en irrare. Vide»
serv" saeri palatii. mus enim Christianae lidei hostes, Christiani [sopuli
Ego Pischalis episcopus calholieae Ecciesiae. oppressores, per divinam miscricordiam manu ve-
Ego Albenus inJignus cardittiilis Tiiuli .S. s'ri( piirlim contritos, pariim e iliu possessis revio-
San... nibus ell'ugalo>; videmus Oiieniaicm tcclcsiam, po-l
Ego Bernardus indign. cardin. lilul. Sancti Chry- longa caiilivitaiis tempora, migna ex pariead anii-
sogoni. quim iibrlalis gioriiim rediis^e. Dicendura igiiur
E^o Walterius indign. Albanensis episcopus Ec- ore, dicendum corde Gloria in altissitnis Dei>, et in
:

clesia;, sig. terra pax homiuibus tioux voluntaiis {Luc. n). Ora-
D.itum Laterani per raanus Leonis scriptoris, lioiii eliam et vigilis insisleudura, ul quod coepil

.xvm Kalcnd. Rlaii, indictione vni. anno Dominicae adiiiipleal, et manus vestras, quas hoslium suorum

PATP.nL. GLXUI.
 ; .

43 PASCHALIS II PAP^ U
haiij^iiiiio consecravil, imitiaouliilas usiiili! ad liiieni, A Oiiiiiiputenlis Dci miserationibus gratias dcl)oiiiiis
afQucnli>s liniia piutulo, cuslo liat. innumoias, quuniam lcmiioriljus nuslris Asiaiiam
Ouapropler a},'iie, lilii in Clirislo desideralissimi, Ecclosiam Turcuium maniltus cripore, ct ip^am
remomoramini quanla (.ro amore Domiiii reiique- Dominicae passionis ac sepullura; urbem Chris'iana8
riiis, quaula pro fralrum salute el ereptione pcri- miiiiiaB dignalus esl aperire. Oporlel aulom nos di-
cula subieriiis: palriaiii, domos, parcnlcs posllia- vinam grati.im faculialo quam doderil subsoqui el
buislis, vosmelipsos exsilio addixistis, morli o|ipo- fralribus noslris qui iii illis Paiajslinorum (iiiondam
suisiis ; curale nunc ad moliura semper londere, seu Chananajorum finibus remanscrani, efficaciter
pacem cum omnibus cunservate,ul possilis ad a;lor. subvcnire. Omnes ergo rogionem veslrarum miiitcs
nam pacom Domini misoricordia pervonirc. Plu- in peccalorum suorum remissionem vel voiiiam co-
rima voliis sifinilicaro per cliartam et alrameinum liortamini, ul ad iliain malrom noslram Orionlalem
supersedemus, quoniam ex aposloiicae seiiis gremio Ecclesiam sludeanl festiiiare eos preesorlim qui
;

charissimum Iralrem Mauiilium Porluonsem episco- hujus mililiaa volo crucis sigiia pumpserunl, illuc
puin deslirvamus, ut qtii per boali Pctri viearium, proporarccompc!lite,nisi paupeilalis rolincarilorob-
sanclffi in Christo memoriae pr.Tdccessorora noslrum stacuio alioquincosinramos (i3) babcridccornimus.
:

Urbanum, tanli peregrinationem ilineris assumpsi- Qui vero de Anliochoua obsidiunc lide pusiilanimi
g
slis, beali Pelri solali's sempor abundelis cl quom ; ot ambigua recosseruiil, in excommunicaiione per-
fundamirulum lanli operis habuistis, ipsum quoqne maneanl, nisi se rediluros corlis socurilalibus con-
ad linem capul in lide el ohodientia lenealis. Vices lirinaverinl. Porro fratribiis qui post porpclratam
eliam noslrasoidem fralri Maurilio el episcDpo com- divinHus vicloiiam reverlunlur, ju!)o:r.us sua omnia
misimus, ul cum omnibus reverenter excipere,
in restilui,sicut a bealaj memoriae Urbanoprcedoces^ore
audiro, et pcr ipsum nobis, imo bealo Pclro oI)se- noslro rerniniscimini synoiiaii dcfinilionc sancitum.
qui dobeaiis. Cui nimiruin in pra?copiis dedimus, Ila in omnibus agitc, iia pro voslro ofTicio studole,
ul Ecclosiffi, quam per vos Dominus iiberavil, scd
^
ul nialer illa nostra orienti.lis Ecciosia in sialum
liboralurus esl, ordinalioui vigilanlcr iminineal debilum, largiente Doraiuo,communibus sludiis re-
quae si miniis canonicis rogulis apta repereril, cor- formetur.
rigat; ct in eisdem cum vcstro auxilio plantanda
plantel, aedificanda aeJilicet. Hortamur ilaquc, hor- XXIII-
lanles luo f
raecipimus, ut ei, lanquam personam no-
slram praefercnii,in omnibus obcdirc curetis. Oinni- "Ad consules Pisanos. —
lUif, luudcs imperlii quod
« anno praeterito » llierosohjma; crpugimnd.e vfie-
potens Dominus el velle et posse in vobi» Iribual
Q, rain navarint. Promittit Daiherlum, eorum urchi-
ul quae eo auctore faciouda-cognoscitis, ipso adju-
episcopum, ununccivitdfisJerusalernPalnarcham,»
vante impleatis. Ipse vos ab omnibus peccatis ab- contra ^rnulfum, ejusdem sedis invasoreni,n srse
solval, el exsilio vcstro patriam aBternam tri- defensum et « nobili slrenuoque viro Guiefrido,
buat. alnsque principibus Chrislianis adhuc in Sxjria ct
trans/narinispariibus commorantibus » commenda-
Datum Romae quarto Nonas Maii, indiclionis
tum iri. Lcgnlos suos « prij/io Januam, deindc in
octavaj, per raanum Joannis Diaconi. Sardiniam pi'ofecturos « commendat
XXil.
Epiatola ad archiepscopos
epfscopos Gallix. Eos el — (Anno 1100. — Vide Dal Bobgo, narcnlta di diplomi
inlames haberi decernit, qui voio aslncti Uiero- Pisani, 1765, 4°, raccolla 83.)
solymitanae profecLioiii se subduxeran/ , vel qui ab XXIV.
obsidione Anliorhena inglorii recesserant; eis vero
qui, peracla victoria, revertuntur, sua reititui "Godofredo, episcopo Magalo7iensi, mandat in Dida-
jubet. cum electum Ecclesix Composleltanae episcopurn
(Anno 1100.) consecret.

[Dom BoiQLET, Recueil, XV, 20.] (Vide epp. 23 et 41.)

Paschalis episcopus, servus servorum Dei, uni- XXV.

vorsis per Galiiam arcbiopiscopis, episcopis, abba- D De destructione ecclesix Compostellanx. — Velat ne
libus, salulom *;t aposlolicam bcnedictioncm.
(15) Anno 1100 Scrifdam fuisse hanc opislolam diu digneris hominum opprobria perpeli ! Famosam
indeculli^Mlur.qood sequenli annoalleram hislilieris strfnuilatem juvenluiis 1u;r recole. el arma laudabHis
siimuiaii protVctionom af^grossi sunl 0^111. Id o.x- miiitix urri]ie,ut inile Christi cotis ingens in tdo orbe
presse de Slophano paialino comile Biesonsi losia- oriatur exsultalio, ithnicisque formido, suxque sce-
lur Ordoricus Vitalis, lib. x Hisl. eccios. p. 789 : Lerosw leyis publici dejcclio. Haec ol mulla aiia his
« Slephanus quoque Ciosensis comcs palalinus, in- simiiia mulior s;igax ol aiiimo^-a viro suo [iroiuln ;

quli, penc ab omnibus rlerot/alialur, el indosinenler sod ilio,p('ricDloruiii et (liriieiillalum gnarus, labores
vorpcuinl.ibalur, eo quo^i de otisidione Anliochena duros ilerum subire formidavit. Tandem animos et
lurpiler auiugeril, et gloriosos sodales suos in mar- vires resumpsil, el ilor cuiii muliis millil)U> Fran-
tyrio Chrisli agoiiiz'i!iies deserueril. A mullis por- corum arripuil, cl usque ad sopulcrum Ciirisli,
sonis iiiullolios corripiebatur, el miiiiiam Christi quamvis possima illi obsiilissenl impodimoniM, per-
lam lcrrore quam conlusione ropolore coL'obatur, rexil. Tuiic llarpinus Biluricam urbom Philippo n
Ad hoc etiam Adela, uxor ejus, frcquenler eum regi Francorum vcndidit, el cum Goscelino de Cor-
commonol)at, el inter amicabilis coujngii blandi- tenaio et MilonedcBraio iler llierusalem iniil,» etg.
rcerJa diccbal /ibsit a le, domine mi, ut tantorum
:
 4j EPISTOL^ ET PIIIVILEGIA. 46

driie cCompo<lelliini occasione Hierosoiymilani ^ feruritur rej^tia. Hinc esl quod m.igni quondam no'
ilinerisprovinciam smm deserant. minis naliones tlcjectas et depressas, viles vero at-
(Anno 1100, Oct. li.) que exigiias noununquam legimus exallatas. Iliac
[Florez, /?«/<««'( sagradaj XX, 28.] quod in quibusdam regionibus Cbnsiiani no-
e>-t

P. episcopus, servus servorum Dei, P. Lucensi Al. minis potestas paganorum terras occupavit in (|ui- ;

el G. e|>isco:iis, et uiiiveriis clericis S. Jacobi, saiu- busdam ilerum paganorum lyrannidem Clirislianae
lem et apostolicam benedictionem. potenliae dignilas conculcavil ; sicul noslris lempo-
Desiruclioni ecclesias Cornpo-iiellanae jam diulius ribus gloriosissimorum principum Roberli ducis et
cond()luimus.'Nuncaulem cum Chrislianorumcapli- Rogerii comitis fortiludine supernae dignationis mi-
nunliala esl, major
vitas per lilteras veslras nobis scralio oitinem Sarracenorum violenliam in Sicilia
nos dolor affecit. Idcirco petiiioni vestrs cilradifTi- insula expugnavil, el anliiiuum Ecclesiaesanciae sta-
cullalera praebcmus assensum, ut ejusdem ecclesice lum pro volunlalis suae bi'neplacilo reparavil. Uiide
eleclo ne ad nos nunc temporis veniat parcamus, et ipsius incfTahili misericordiae gralias agimus, cl
Unde el fralri noslro M.igalonensi cpiscopo, lillera- ipsius gratiaa super illos egregios fratres, alterum
rumnoslrarum auctoritate praecipimus ut ad eum jam defunctuni, allcrum ipso praesente superslitcm
consecrandum accedal. Quod si forle nequiV(Mii, imploramus, et ad ccclesiarum quae in eadem in
Burgensisepiscopus, qui nostrijuris cst, advocelur. '^
sula sunt ordinalionem, seu conlirmaiionera pn
ro
Ipsi quoqucelecto prajseniium liKcrarum auctorilate noslrii ollicii debito anhelamus. Sicut igilur, an-
mandamus ul onus quod ei communi Ecclesiie con- nueute Deo, et Mazariensis, el caelerarura parochiae
sensu imponilur, de misericordia Domini conlidens per aposlolicum bonae memoricB Urbanum, prrede-
accipial. Porro sicut miliiibus, iiaeliam clericis ve- cessorem nostrum, dispo^ilae sunl, ila et nos Ma-
strarum pariium inierdicimus ne occa-^ione Jerosoly- zariensis, cui auclore Deo prapsides, Ecclesiae, dioe-
mitanaj visionis Ecclesiam et provinciam suam de- cesim prae^entis docreli auctoriiate nrmamus ; sta-
serere praesumanl, quam Moabilarum feritas tam luimus enim, honorande fraler, et coepiscope Sle-
frequenler impngnat. phane, ut libi deinceps, tuisque legilimis succes-
Dalum Meilicc u Idus Octobris. so.ibus episcopali jure regendum ac disponendum
XXV;. perpetuo maneal, quidquid intra fim^.s subscriptos
Ad Adefonsum Hispaniarum regem. — Ejus angu-
videlicet a loco, in quo Belich fluvius
conlinelur :

stias dolet. mare ingreditur usque ad Cavam desumplus Cor-

(Anno 1100. Oct. 14.) leonem, qua3 Cuva durat usqueadpetram deZinelh,
[Florez, Eipafia sagrada, XX, 29.] aZiucth teiidilur hacc parochia usque addivi'sionem
P. episcopus, servusservorumD.'i, chanssimofiiio C Jatinaj et Gephal;e, videlicet usque ad grandem cri-

suo A., Hispaniarum rogi, salutem el apostolicam stam, c crista lcndiiur usque adSaganam^a Sagana
bonediclioncm. usque ad Carinas, a Carinis usqiie ad dislrictura
Sicul (ie lua, ul nosli, i)rosperila!e gauiiotvius, sic arenosum, ubi ost liivisio Paoormi ct Carinaj; inde
profeclo tua de adversilalc afTicimur. Uiidc regni vcro usque ad maro, iiiira quos liiies esl M.izaria
lui, et proximorum luorum linibus providenies, cum omnibussuis periinenliis Marsalia cuiu suis, ;

mililes luosquos vidiinusircJ^Mosolymam prohibui- cum suis, Galath;imelh cuin suis. Calatha-
Traliolis
mus. I.ilteras insuper hoc ipsum prohibenles, oL bubicum suis, Partheniihcum sui>, Cinos cumsuis,
poccalorum veniam pugnatoribus in regna veslra Carine cuin suis, Jaih cum suis. Calalhaczaruch
comilatusque mandavimus. Porro quod decaptivi- cum suis, Belich cum suisomnibus perlinentiis et ,

lale Christianorum signilicasli, vehemenlius anecli reliqua omnia quae sunl, vel deinceps facta fucrint
sumus, etquod idem super eleclo Composicilaiio castella, seu casalia, sive urbes. In proprio autera
pelisli non negare decrevimus. Magalonensein enim tam tuo, quam successorum tuorum jure ca>alft
episcopuni ad eum in episcopumcousecrandum lit- Ruxei cum cen tum villanis, sicut a supradicto lilio
terisire praecipimus, quisi forledefeceril, Burgensis nosiro comile Rogerio traditum cst, conservelur.
episco[)iis qui nosiri juris esl, advocetur. Omnipo- D Piapierea qii.Tecunquo in poslorum libcralilale prin-
lens Dominus Ecclesiae el libi dc inimicis suisviclo- cipum, veloblalionclidelium eadem Miiziricniis Ec-
riam largiatur. ciesia juslc atque canonice poterit adipisci, firma
Datum McHiiJC ii Idus Oclobris. libi, luisque successoribus, el illibala permaneant.
XJ^II. Docornimus orgo ut nulli omiiino hominura liceai
Fines epiacopatus Mazaneasis inSicilia petentes Sle- CHmdoai ecclej.iim lemerc perturbarc, vel ejus pos-
phuno episcopo confirmat. sesiones auferre, vol ablaias relinere, minuere vel
(Anno 1100, Ocl. 15.) lemerariis vcxaiionibus fatigare ; sed omnia inlegra
[Mansi, Concil. XX, ilHI.] conservenlur lam luis, quam clericorum et pau -

Paschalis episcopus, servus servorum Dei, di- perum usibus omnimodis profutura. qua igilur
Si
Icclo fr.itri Stepiiano, Mazariensi opiscop'), ejusque in posterum ecclosiiislica saecularisve persona hanc
successoribus canonice proraovendis in perpetuum. noslras consiilutionis paginam sciens conlra eani
Omnipotentis Dei nulu mulanlur lempora, irans- temere venire leataverit, secundo lertiove comrao-
47 PASGHALIS II PAP/E 48
niiH, >.i iioii siitlsf.ictione confjrua omendaviriJ, po- A lionc suscipere.neiiuocongiogaiionem vesUam as!u-
Ipstalis lion(»ri>(iue sui ilijiniUiie careai, ri'ani(|ue iii«. (luibusllbcl ;iiii violeniiis pcriuibire. Eim sano
diviiio ju lifio rMSl( re ilc iicrpdriita iniquilalc co- conirovcrsi.c (lccisioiiem, qiiain inler vus cl Mulis-
pno^cal, ali)Ue a s.icralis^iiiM corpore cl saii).'uiiie mciisis eccicsiie inon.ich.is fraler iiosler Lugdu-
Di i cl U.iniiiii RediMiipioris no!>lri Jesu Clirisii ncn>is cpi^copus, tuiic aposiolie<e sedis vicirius,
alii>oa sil, cl iii cxtremo e\aininc ili>triclie uliioiii cum pr.iviiicitR suie episcopis, aliisque religiosis
sulijiiceii. Cunnli» ;iu em cidi-m ecc'e-i;c jnsla ser- viri^, cx |ir:i'ccplo pr<fiicce-s iris noslri ajiosloliCie
vaiiiilius sii piix Diiiiiiiii no?.t(i Je>u Chrisii : (jUalu- nicmoria; Ui bmi sccuiMi pcrpclr ivil, nos t.inquam
nus ei liic rrucium Itonaj aciioiiis pcrcipianl, cla.iUiJ ratioii.ihilcm hc laud.ibilcm coiilirniamus. Vos ii;i-

dislricium judieem pra-mia selcruu; pacisinveuiant. lur, tilii iii Chris'o dilcclis-iini ac dcsiilcraii.N^imi,
Ameii, Hincii, aiiicn. meniinisse dcbclis, quia p;irs vesiri s.tcuIhips lali-
Ejio Pd.«cli.iiis C)ilio!ic;e Ecclesia; episcopus sub. tudines, pars i|isa cliain monaslerii liixioris minijs
Ego Albericus carJ. presb. lit. S. relri ad Viii- au-iera> aiigusiias reliquislis. Ul ergi liac scinpcr
cula subscr. gralia diguiores censeamini, Din semper liniorem cl
Ejio OtUlo Osliensis episcopus huic privileg. amorein in veslris cordibus halere saiagiie, ut
subscr. g quanlo a sfficularibus lumuliihus libcriores cslis cl
Ego Milo Pra?nestinus episcopus subscripsi. d^liciis, lanlo amplius placere Deo toiius monlis el

E;^'0 Joaniies Tusculanus episcopus subscripsi- animne virtutibus auhelelis (I3*).Sanp si qnisin cia-
Ego Alberlus Sipontinus arcbiepiscopus sub- siiiium archicpiscopus aul episcopus, imjicralor sel
scripsi. rex, comes aul vicccomes, ju icx aut (cclcsinsiica
E.,'0 Roberlus card. presbyter de til. S. Euscbii qiiffivis sff-cularisve persona, biiic nojliae consuiu-
subscripsi. tionis paginam sciens, coinr.i eain leniere venire
Ego lUiberlus Mcss.episcopus scbscripsi. tenlavcrii, secuudo lertiove commonila, si non sa-
Ego Rogeriua S}'racu:.a'ius epi.>copus subscri;isi. lisfaciione congrua emei.d.ivcrii, polcsiiilis hono-
In sigillo : Veroo Domiiii cosli firmad sunl. S. I'e- risque sui dignilaie cireal, re.nnque se divinoju-
Irus, S. Paulus, S. Paschalis PP. II. dicio exislerede perpetrala ini luuale cognoscai, el
D.iluin Mi lliae pcr maiiuin Joannis S. R. E. dia- a sacraiissimo corpore cl sanguliie Oci et Di.rnini
coni cardinil., I lib.is Uclob , iod. viii, Iiicani. noslri J(!su (.hrisli aliena (i.il, .ilquc iu cxlicmo
Doiniiiianiio 1100, poiiti.. auleiu domini Paschaiis exiiinine di.^lricla; ullioui subj<iceal. Cuuc is aulein
PP. II anuo II. eidoin loco jusla servaniibus sit [lax Doniioi noslri
XXVIII. p Jesu Ghrisli, qualenus el hic frui;luiii boiiie aclionis

Ad Albericum abbulem woyi mnnastcrii Cabiloncnsis. percipianl, et apuddislricturn judiceiu priiemia a^ler-
— Di privilcgio ibi concesiio. nse pacis inveniant.

(Anno liuO, Ocl. 19.) Ego Paschaliscalholicae Ecclesiae episcopus sub-

[Mansi, Goncil. X.\, 980.] scripsi.

Paschalis ejiiscopus, servus servorum Dci, vene- D.ilum Troj.ne per manum Joannis sanclaj Ro-
rabili filio Albeiuco, novi monaslerii abbali, quod ni.inse Ecclesiae diaconi cardinalis, quarlo dccimo
in Cabiloiicubi parochia siium esi, cjusi|ue suc- Kiilendas Maii, indictione octava (14), lucarnaiionis
cessoribus regulrtriler subsliluendis in perpeiujm. l)ominic;£ anno iniliesimo cenlesin.o, ponliticalus
Desiderium quod ad rdigiosum propositum el autera domini Paschalis scciiudi papsa sccuudo
animarura saluiein perlincre monstralur, auclore [primo].
Deo, sine aliqua dilaiione esl compleodum. Unde XXIX.
nos, filii in Domino dileclissimi, cilra difTiculla- Ecclesias Irojanx protectionem suscipit ac bona et
lem omnera vesirarum precum peliiionem adniiiii- privilegia confirmat, petenle lluberlo episcopo.
mus, quia reiigioni vesirje p;iterno congralul.imur (Anno 1100, Nov. 10 )

atfeclu. LocMin igiiur illum, qucin inhabilatidum [Ughi:lli, Ilaiia sacra, I, 1345.]
pro quielc inonislica elegisiis, ah omnium moria- ^ Pasciialis epi-copus, scrvusscrvorum Dei, dileclo
lium iiiolcsiiis lulum ao liber.im fore sancimus, el fratri IIuberto, Tnijituoopiscopo, cjusque succcsso-
alibiliim illic [lepciuo hrilicri, ;tc snb a,iosl(ilic;e ribus Cdiioiiice subsiilucndis in pcrpeiuum.
sedis luLela spccialilcr proicgi, (|Uan.liu vos ac suc- Jusiis voiis cotiseiisum prffihcre, jusli^que pcti-
Ci'ssoies vcsiii 111 ca ijUiin liodie idiservalis disci- lioiiilius aiire.s accommodarenos convenil, qui, licet
plinue iic Irugitliiaiis ubservauiia [>ermaiisei ilis, indigiii, jusiiliae cu-lode- alque pracones ia cxcclsa
salva Cahiloiien^i^ Ecclesia; c.iiionica rcvcrcnlia. aposlolorum principium Pelriei Pauli sfiecul.i positi,

Piivsciiiis iiaqurt dccrcii pagina iiilerilicimu> ne cui- Duiiiiiio di>pu!iente, consiiiciniur. Ttjisiuilur, fraler
quam umiiiuo personae liceil slaium vcslr.-e convcr- in Chrislo ch;irissime Huherie, jusiis pelilionihus
saliuiiis immuiare, neiiue vestri, (|U.)J N.jvum di- annuenle-i S. Trojanam Ecolesia i', cui auclore Deo
cilur, coenobii moiiachos sine rcgulari commenda- pree-idcs, aposlolicaj sedis auclorilate rnunimus.

(13*) HajCbunldeincepstoiilem verbisinprivilegio (14) Videtur leg. xiv Kal. Nov. Jaffb.
Urbani II, pro Ecclesia Arelalensi. Uard.
49 EPISTOL^ ET PRIVILEGIA. 50
Staluimus enitn ul ojusdom Ecclosioe Troj;in;e anli- A. sedis proleclione suscipif, eo moio quo Urbanus

sLiles iii perpeluum scdis ;tposiolic;c [)on; ifice con-

<i
papa securKJut.
sccientur, ciii niniirurn Eoclesia', libifjiie ac luis {\nno 1100, N)v. 14 )
lcgiLiniis successoribus jure pro|»rio poshideniJrt fir- [DulUnium Cluniacense, pag. 3L]
n)ainu>> : nionlcm M;ijurum, vilhim quae dicilur Pascualis e|.iscopus, servus servnrum Dni, filiisia
S. Liiureiilii, el qujiiquil inposieruin jusie el Ciino- DoMiino charissimis Silvini.icensis coenobii mona-
nice. ;ii Ecclecii.TG posspssionis propiieUiiem largicnle cliis, saluiem ei aposioliciin benediclionem.

Domino pulerilis adipisci ; episcop;ili vero juie Al bnc ni)S (iisp.)nen'e Duimno in aposlolic3
re.t-MMKia in pcrpelunm, ail disjionenfJum sancimus sedis serviliuni [tromulos iigiio^cmius, ul ejiis liiiis

ip«.ym civiiHiem Tro|.in;im et in ea S. Nicnlai auxliuin imiduranlibus ellie.icier snbvcnire, el ei

monasicrium cu n ecclesiis a'l iii perlincntibus, obeiicnlcs luen ;ic proieixcre ()roui D iminus dede-
S, Cruc^iui (Je INiriui.i, el Felicem, Ca^ilelliunt-m, ril, ilcbciimus. liciicu vns cl lofuin ve^trum tan-
c;(^ii'lliiiii niivuiii Bcc;i(uin cumi abb;iiia S. Pelri iii qiMm Ciuiiiiiccnsls cceuoliii iiKjinlc urn ^ub ii()iisio-

BuiL'o cun\ ('Cule--iis ;i(J iii peninonlibus, eccle>i'iui lic;c s(!di> (irotcc i')nc [ler^icluo conlovfii.j uin, jijx'a
S. Viii, lat)ricim S. M.iriae de Focis, S. Peirum fle doiimi jirirdeccSNoris iiosiri Uib;ini sccunli slaiuU
Moiilcii;!, S.Jusia!ii,(U quflecunque pra?dia pripdeces- q suscipimus sancienles ne ullo uni|u;im tem^iore ;

sorum iioslrorum auibciiticis privilcgiis, qnaj Eccle- idcm coenoliii vchlri l.-cus inlcr.) ciionis iilicujus

sia3 vesirae d.tia sunt, conlinenlur. Dccernimus jacluram seniial, ncc ulli vivenlium faculias sil
ilaque uL nulii omnino hominum liceat eaindem infra raonasterii seu villae ailj'tcenlis lcrminos olira

EcelesiaiM lemere perlurbire.aul ejus possessiones piajfinilos assultura facere, aul qucmlibel hominem
aufcrre, vel ablalas reiinere, vd iiijuste daias suis capere vcl dcprasdari.
eliara Illam
pactionem,
usibus vindicarc, minucre, vel temerariis vexalio- quam cjusdcm praedecessoris nostri manu
in
nibus fatigiirc, scd omnia integra conserventur Archimbaldus mile3,sicut inejus privilegio conline-
eorum, pro quorum suslentatione el gubernalione lur, pepigit, ralam perpetuo haberi censeraus : ul
conccssa sunl usibus omnimodis profutura. Si quis vidclicet universa, qu<T; pater, avi ejus loco Vfslro
vcro in crasiiiiurn iirchiepi-copus, aut episcopus, conluleranl, liim in rebus quam in immunilatibus
iiM) ei';ilor, iiiit rcx, urincc[)s, aui dux, conies, vice- et co.isuetudiniuus.omni lcmpore illibala conserva-
comes, judcx, aul ecclesiastica qua?libel sa?cula- rentur. Ad b;vc adjicicntcs dccernimus ejusdein loci
risqiie [iei>oiia hmc noslrae consliiulionis paginam se(;u!lur<tm iibcram omnino persi^lere, ut eorum
scieiiP, coiitra eimlemere vcnire lenlaveii', sccunJo qui illic scpcliri delibcraverini, praetcr pxcoiiimuiii-
teriiiive edininonit;», si iion paiisaciione cungrua catos, exircin.p nullus obvi,'i voluntati. Prasiprca
emendaverit, polestalis honorisque sui diguilme per praesentis decreli paginaraaposlolica audorilale
Cdreii, rcamque se divino judicio exisiere de per- slaluiinus ui qufficuni^ue hodie veslrum coenobiura
pclnila iniqiiit;tle cugnoscal, el a sacr.itissimo cor- possidet, sive in craslinum vcl conccssione ponlili-
pore ac saiiguine Dei et Domini noslri Redemptoris cuin, vel liberalilate principium, vel oblalionc lide-
Jesu Chiislialienamesse, ;'lqiie in extremoexamine Jium poteril adipisci, lirma vobis, veslrisque suc-
dislriclai subjaceat uliioni. Cunclis autein eidera cessoribus el illib;ita permaneant in quibus haec :

EcclesioJ jura servantibus sit (lux Domiiii noslri Je.su propriis duxiinus nominibus exprimenda rnooasle- :

Chrisii qualenus el h'C fruclum bonae aciionis pcr- riuin de Campovold: c;ipp||am de Gurtiliis, ciiie 1-im
ci|)i;int, et apud dislricium judicera pripmia aeiernae de ouver, capellam deViliar, ecciesi.im de Canla-
I

pacis inveniant. neio,PCcle>iam de Cyriliac.). Ilas ilaque, caelerasque

Ego Paschalis S. catholic» Ecclesiae episcopus ecclesias,quas aposlolicffisedis privilcgio possideiis,
subsc. talitcr concedimus ul, salvo jure efjiscoporum, quod

Ego OJdo Ostiensis episcopus subsc. in paratis el synodis ibidem hacieous relinuisse

f Ego Odoriosus cardinalis et abbas subsc. noscunlur, quidquid deinceps in eis intus forisque,
f Ego Albic. diac. cardinalis S. Pelri subs. tam ex oblalionibus quam ex sopulluris, vol eliam
Ego Milo Praenesti lus episcopus subsc.
-[• " ex deciniaiionibus lain majoribus :\u\m minoribus
t E^'0 Bruno Signin. episcopus subsc. acquirere poiueriiis, cx inlcgro possidoaiis; nullaque

f Ego Teuto cardinalis SS. Joannis et Pauli unijuara persona vel ecclcsiastica, vel srecularis de
subsc. omnibus ad eas pertinenlibus se super vosinlromil-
t EgoPaganus diaconus Romanaa Ecclesiae cardi- tcre audcal. Liccat ijuoque vobis in ecclesiis vcsiris
nalis subsc. prcsbylcros eligcre, ila tamen ut ab episcopis vel
Ditun npud Casinum per manum Joannis S.R.E. episcoporum vicariis animarum curam absque vcna-
di;ic. c.fdinal. iv Idus Novcmbiis, ind. viii, Incr. litate susci[)ianl; quani si dare illi, quod absll ! ex
Duiii. ;tnno UOO, poulilicalus auiera D. Pascbalis II pravii;ite noluorini, lunc presiiytcri, ex apostulicae

papae auno ii. sedis beiiigiiiial(%caiilandi illic licenliara conscquan-

XXX. tur. Neiiue cuilibel faculias sit pro vobis
vivorum
Privilegium quo monaslenum SHviuiacense tanquam sive dcfunctorum eleeraosyuis ad salulera datis vos
Cluniacensis cxnobii membrum sub apostoliCce inquielare, sed tam virorura quam mulierum, tam
51 PASCHAi.lS II PAPiE 52

clericorum, qoam laicorum (iblaiioiiO"^, qu£D aii vos A. poniifices, prapserliin apostolicaj roemorifie Gre-
iifFtTunlur, iii usuiii siTvuriiiii Dei p.iu(it>ruiiiiiu« giTM VII ct Urhaiii 11, vestro monaslerio et locis

pnifuiuras recipore lict^ai. DociTuimu^ »m j.'o ul niilli atl idcm pcriincnlihus contuicruiit, nos quotiuc
omniiio liominuin liceal idem coDiioliiinm lemorc |)ei- pra?senti dccreto auclorc DDinino confirmamus. Ad
turhare, vcl ejus possessiDncs Hufeirt', vfl al^iaiiis ha^c adjicimus ut in oriiriihus prioralibus ct ctdlis,
relintTe, minucrp, vol lemtTariis vcxaiioniiius la!i- quae iiunc sine proprio abbaic vcslro rcginiini suh-

f,'arc; sed onriia integra co.istTveniur coriim pro jtiCUTC suni,iiullus umiuam futuris Ifrnporihus abba-
quorum sustentationc ac uulieriialioiie concs-^u tem ordinarc pra*surnal; sed tam prioratus ipsi el

sunl, usil)us omnimoilis [irDlulura. salva in onini- cella', quam et caetcra iii t|uibi.slicet locis omnia,
l)Us abbaluni ('.luniacen .ium obeilieniia.Si qua sane quihiis Ir.iifrnilas lua Arvcriicnsis concilii.quod pcr

in cr;istinum ecclf^iastica sajcularisve persona supr.idicium Uibanum pontificem colchialuin est,

hujus privili-gii paginam scilmi^. conira eam
nostri temporc invcslila cral, dc quibus luuc nulla qua^stio

temere venire tentavcril, secundo tertiove commo- mola est, cui nimirum concilio pcr lemelipsum
nita, si non salisfaclione congrua eiripndaveril, po inlerfueras.iam lihi quam successoribiis luis in paco

lestalis honorisiiue sui dignilalc careal, reamque se seni|)er el quicle sorvenlur, in iiuibus haec propriis
divino judicio exislere de pcrpeliala iiiiquiiatt! Q visa sunt adnolanda noininihus : S. Maria de chari-
coguoscal, et a sacratissimo corpore ac sanguinc late de Martignaco {Mar. de Marciniaco), S. Pclrus
Dei el Domini nostri Jesu Chrisii aliena fiat, atque de Munsiaco (Mar. dc Cusiniaco), S. de Polrus
in exlrcmo uxamine dislriclne ullioni suhjaceai, Leniciis {)\ar. dc Leunliis), S. Paiilus tlo, Perg.imo,
Cunc is aulcin supra falo loco jusla servaiitihus sil S. Isiilorus de Hisfiania. S. Odj^Ius li»/a?'. Orylius)

pax Domini noslri Jcsu Chrisli, quaienus el hic de Scarrione, S. Marcellus dc Salsimuniaco,
fruclum bonae aciionis percipiani,Gl apud districlura S. Marcollus de Gahilone, Garus locus, Paredus
judiccm pra^mia ffllcruui pacis inveuiant. Amen, Romaniim raonastoriuni, S. Victor dc Gehcuna,
amon, amen. Palo.rniacus, S. Saluriiinus de Provincia, S. Eulro-

Elto Paschalis sanclae Ecclesiae caliiolicae episco- pius.S.Martinus de Auxia,monaslerium de Caccrris,

pus. S. Maria de Tolosa, Boort {Mar. S. Maria de Tobosa
Ego Odilo Praenestinus episcopus. Boarum), Tiernus, S. Mariiiius de Campis, Sylvi-
Ego Juannes Tustjulanus episcopus. niacus, Virgenus,Ginniacus, Nanluacus, S. Pancra-
Ego Teuzo cardinalis ianclorum Joannis el lius de Anglica, S. Leccrius de Nazara, S. Jacohus

Pauli. de Potino, S. Gahriol de Grcraona, S. Salvator el

Ego Alberious Dei gralia cardinalis liluli S. Pelri Q S. Slcphanus de Niverno. Pra?cipiriius eliam ut
ad Vincula. omnesecclesiaeseu capoIIoB vestrffielcoemeleria libera
Ego Paganus diaconus sanctae Romanae Ecclesiae sint,et omnis exaclionis immunia praeler consuelam
de diaconia S. M.iriae novee. episcopi paralam justitiam in presbyteros,siadversus
Dalum Anairniae pcr maiium Joannis sanclae ordinis sui dignitalcm osleiiderint:exceplis nimirum
[\omai>ae Ecelesiae tiiaconi cardinalis, xvin Kaleudas ecclcsiis illis, quae ahsque hujusmodi suhjeclione in

DeccMihris, indictit)!ic viii, Incariialioiiis Doniinicaj abhaiis polosiale sub.^istunl. Liceal quoque vohis
aniio 1100; ponlilicalus auiem donini Paschalis curn juribus veslris {Mar. seu fratribus veatris)

secundi papae ii.

preshyleros eligere, ita lamen ul ab opisco[iis, vel

XXXI. episct);jorum vicariis animarum

curam absque
venaliiale suscipianl, qu,im commiticre illi,quod
si
Privilegium,quo nwnaslerii Cluniacenais bona omnia
ac jura ronfirnmniur. ahsit ! ex pravilale noluerini, tunc preshylcri ex
apostolic.ie «ctlis henignitale ofTiciacelohrandi licen-
(Anno HOO, N')v. 15.)
[CoQrELiNEs, Bull'iru)n, privilrgiornm ac diplomatum liam conscquanlur : nc(|ue cuilihot facultas sit, aul
lioinauortim pontificuni amiili<xinia Collec/io. — clauslri unquHrn aut lucorum vcstroruin lincs pro
Komae 1739 lol., i. II, p. 114.-] vivorum sivc defuncloium oleemosynis ob saiutem
Paschalis e()iscopus, scrvus scrvorum Dei, vene- D daiis inquietare; sed tam virorum qcam mulierum
rabili fratri Hugom, Cluniaccnsi ahhali, ejusque ohlationes, quaj Deo ofTcruiilur, in usum servorum
successoi^ibus regulariler suhsiiiuen !is imposlerurn. Dei, pauperumquc Ghrisli percijicre iiceat. Abhalias
Zelus Domini el religionis praerogativa, qua per vero, quas luse luorumque successorum ordinalioni
universum ftTC Occidenlcm riostris lemporihus per pra^dccossor nosler Gregorius VII PP. commisil,
Dei gratiam congreg.itio vcsira ptTcelluii, el incon- nos quuque ciirnmilliinus, viilelicol Viiholv.i,
cussa unitas, jua inler procollas timiii-s sedi apo- S. yE>iiilii, S. Joannis de Angclico, S. Pctri Muysia-
slolicae mansueiu-lmcm nosir.im vehe-
aihaesislis, 00, Moliacetisem, S. Marlialis dc Lomovico, nuvum
Dieutius exhortanlur, imo urgciil atquc cornpfllunl, monastcrium Sancli Cypriani Piclavicnsis dc
ut veslris pcliiionibus assensum accumnu.daie, el S. .Sacco ; adjieieiilc.> eliam S. Germani Autissiodo-
quii-li vestrai iiiiposicnim priiviierc soliicitius de- rensis, S. Aslrimonii Mairicensis, S. Berlini Tarva-
beamiis. Quapropler quidi^uid |ii)(Tlatis, quiilqui.l nieiivis eiiiern ordinaiinni subjacoant,salvo nimirura
aucloriialis pra?dctessores nustri Etdesiai Roaim;a; jure sauct» RomanaeEcclcsiai.Nec miausillud tupra-
 53 EPISTOLiE ET PRIVILEGIA. 54
diclum UtlKJini II papae capilulum co'ifirmamus, nc A. rabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis pe?
cellaruiM VL'sirarum ubilibel positarum Iraires pro Gallias, salulem et aposlolicam bencdiclionem.
excommunicatione divino-
qualibel inlerdictione vel Quanta reverenlia sedis aposlolicap constilulioni-
rum ofTioioium suspensionom patianlur; sed tam busdebealur, fraternitaiem vesiram non ignorare
monaclii quam et famuli eorum,cl qui se monaslicae credimus. Si qua vero vel minus dicla, vel aliler
professioui ijevoverunl, clausis ecclcpiarum jaiiuis, itilellecta conspiciuntur, metninerinl qui adversus

non admissis dioecesanis, divinae servitulis ofTicia s iictam Romanam Ecclesiani conqueri consueve-
celehrenl, el scpulturfle debila peraganl.Concedimus runl, quid pro Felicis papae scriplis adversus Aca-
eliam vobis laicos seu clericMS sajcuiares, nisi qui liuiri dalis, Orienlalibus episcopis sanciae memoriae
pro certis cririiinibus excommuiiicali sunl, aii con- Gelasius [lapa rf^spondirii. id ;irco al memoriara
vcMsioneHi,sive sepulluram per locavestra suscipere. fraiernilaiis veslnB reducimus quia Cluniacense
Clericos quoque r''j;ulares, qui pro necessitalibus cccnobium ab ipso fundalionis exordio sanci* Ro-
ad vostrum coctioiiium cfTugiunt, suscipiendi, et ad nian;p Ecclesiae sil oblatum quod proleclo religiosi
:

vestruin proposilum admiitendi, rcligioni veslrae anlistiies et egregii principes pro religione eximia
licentiam imperlimus. Praetereadecernimus utnulli donis suis ac possessionibus dilaverunl. Romani
omnino hominum liceat vestrurn venerabile coeno- * vcro pontifices tanquam oculi sui pupillam cuslo
bium et luca sululila lemere pertiirbare; sed eorum dientes, cum loca ad se plurima perlinentia frairum
ecclesias possessiones,i'l bonac.'etera,qu:eproanima- illorain regimini commisissenl, lam locum ipsum
ruin salulo donala sunl, vel in fulurum Deo miseranle quam caetera ei cohaerenlia privilegiorum suorum
o*onari conligerii, finna vobis veslrisque succes- munitionibus vallaverunt. Scilis enim quanta per
soribus, el ilHhaia permaneanl, quos profoclo eos in Galliarum partibus nova instiiula,velera sinl
cogiioscimus ab excommunicalis el rapacibus dis- ad religionern monasteria reperta [forle restiluta].
crelione d''bila conlineri. Si qua igilur ecclesiaslica Eapropler charitatem vestram monemus, moncntes
saecularisve persona, hanc no^lrae constitulionis rogaraus alque praecipimus ne tot lanlorumque pon-
paginam sciens, conlra eam temere venire tenla- lificum privilegiis obviare tenlelis : ne per eorum
veril,sccu!ido el terlio commonila, nisi satislactione violalion.:'m apostolicae sedis, quod absil ! indi-
congrua emeudaveiil, poteslalis honorisque sui gnationem inveniatis. Imilatores eslote patrum
dignitaie c ireat, reamque se divino judicio existere vestrorum, qui congregationem illam venerabilem
de pcrpetrata iniquilate cognoscal, et a sacratissimo devotius coluerunt. et saluti, quam pcr cos Dorai-
corpore ac sanguine Dei et Domini Redempioris nus supcr muliis peccitoribus operalur, manus
nostri Jesu Christi aliena sit, alqne in extremo socias adhibete. Ila eos diligile, iia luemini, ita fo-

examine dislrictae ullioni subjaceal. Cunclis aulem '-'

veie, ut qiiietius per vos omnipolenti valeant
eidem loco justa servanfibus sit pax Domini noslri deservire; vos autem, qui inter mundi fliictuantis
Jesu Chrisli, qui.lenus et hic fruclum bonae actionis turbines slalis, per eos, lam aposlolicae sedis, quara
percipianl, et apud districium judicera praemia omnipotentis Dei gralitin consequamini.
aeternae pacis inveiiianl. Amen. Data Lateranis, xiii Decernbris.
Ego Paschalis sanctae Ecclesias calholicae epi- XXXIII.
scopus.
Majoris Monaslerii proleclionem suscipil, possessio-
Ego Odo Ostiensis episoopus subscripsi. nesque ac privileyiu confirmat, imposilo mvnachis
Ego Milo.... Praenestinus episcopus. aurei denarii censu dnnuo.
Ego Albericus cardinalis S. Petri ad Vincula. (Anro H00,Nov.l9.)
Ego Walterius [al. Guallerius] episcopus Alba- [Opera Guiberti abbatis S. Marige de Nouigentof
nensis Ecclesiae subscripsi. edil. Achery, Notes, p. 58S.]
Ego Teuto cardinalis SS. Joannis et Pauli. Paschalis episcopus, servus servorura Dei, vene
Ego Joannes Tusculanus episcopus. rabili fratri HiLr.oTO, Majoris Monaslerii abbati»
Ego Paganus sancta^ Ruraanae Ecclesiaj cardinalis ejusque successoribus regulariter substiluondis in
Subscripsi. D perpetuura.
Dalum Anagniae per manura Joannis sanclce Cum universis sanctae Ecclesiae filiis, ex aposlo-
Romanoe Ecclesiae diacmi cardinalis, xvii Kalend. licoe sedis auctorilate ac bonevolcnlia debilores exi-
Deceiiibris, indictione viii, Incarndtionis Dorainicce
slamus, illis tameu locis alquc personis quae am-
anno flOO, ponliDcatus aulem domni Paschalis pliori religionis gralia erainenl, propensiori nos
PP. II.
convenit charilatis sludio imminere. Tuis igilur
XXXII. tuorumque fralrum, fili ia Chrisio dileclissime Uil-
Paschalis epistola ad Galliarum episcopos. — Ccmo- gole, juslis precalionibus aunuenles, cura pro
bium Cluniacense commendat. beati confessoris^ Christi Marlini devotione alque
(Anno 1100, Nov. 19.)
revereulia, tum ;pro veslrae religionis praerogativa,
monastcriui^ vestrum, quod Majus diciiur, a beato
[Mansi, Concil. XX. 1037.]
quondam MarliGO sedificatum, iu apostolicoe sedis
Paschalis episcopus, servus scrvorum Dei, vene- lutelam specialiter protcctionemque suscepimus.
»5 PASCHALIS II PAI'.E 36
Per pr.T«onlcm i.i;iUir nostri privilcgii papinam, A Qiia nimirnm jmlilia pxitrpnle staliiimus ul re-
aposlolic^ iiucuinl.ile [irneci|iifnus iil (]uii'cun(iue gulariier clecins alibis, vel a Romaiio ponlilicc, vel
hoilie idein cocnubiuni jmsIc po<sif1e', sicui in cra- a cilhiiliCD quom advocne maluoriiil, nosira
slinum, largilione princi|iuin, obl ilioiic liilclium, coiiimimionis ac familirtrilalis opiscopo conse-
coiicc>sione poiililicum, jusie al(|ue c.inonicc po- crclui; qui vesira f.illus auclorilale quod po-
leril a lipisci, lirinu lilii luis^iuc sufce>«soriliu<, cl sliilaliilur, iiiipondHi. Clirisnia, oloum sancliim,
iilibaia iMTiiiaiicant. Dcccrnimus er;,'o ut nulli om- coiisccraliones allarium sive ba^ilicarum, oriii-

nino bomini liceal idem coenoliium lemere periur- naiiiincs monachdnim, qiii ad sacros suiil or-
bare, aut ei subililas posses^ioncs aulerre, sive dinos prumoveiidi, Idcoruin vesirorum fraircs
niinucre, vcl tcincr.iriis vcx.i'ioiiihus falifjare; sed ab episcupis, iu quorum ()iQCCi.'>il)us sunl acci-
cmniu inlcjjra con^ervenlur coriim, pro quorum pianl.
su^lenlaiiono ac fjubernalionc concessa sumI usi- Ad ha?c ndjicimus ul idcm Beali Marlini moiia-
bus. slerium, ab omiiiiim mortallDni jure l,b(!riim, Do-
Missas snne publicas por archiepiscnjium, nut rnino annuonlo, iiennaneai, soiiquc Koiiiiina; Ecclc-
cpiscopum quomlilicl, in pra?faio monat^lerio celc- siae subditum, de taiita sempcr libertale alque au-
Irari, ;:ul slalionee lieri, omnimodo prohibemus clorilale conjraudeal.
; ]}
ne in scrvorum Dei racessilius popularilius occasio Ad judicium iiu'om percepife hujus a Roma-
pra;beatur ulla convoniontibus. Inlerdicimus eiiam na Ecclcsia libcriatis, por annos sin^Mtlos uiium
ne quis ejusdcm loci monachos in aliquam Ec- aureum denarium Lalcranensi pahitio persol-
cleiiam ad slalionem, aul exsequias cclebran- venios.
das, praeler suam el abbalis volunlalem com- Si quis igilur in craslinum archiepiscopus aul
pellat. episcopus, iinpcrator aul rex, princeps aut dux,

Adjicionles el pr.TPcipipntes ne quisquam deii.ceps coines, vicocomes, judex. aul ecclosiastica quiolibel
s.-BCnlarisve persona, banc iiosTai conslilioiiis
archicpiscopus, aul opiscofius, B. Mirlini Majus
Monasicrium, aul i[isius Mijoris Moiiaslerii niona- paginam scioiis, oonlra oam loincre vpiiire tcnla-

chos, pro ulla causa ullo in loco oxconimun carc veri', comiiioniia, si non salisfnciione congrua
emendaveiit, poieslaiis bonorisque sui digniiate
piaesumai, scd omnis eorum causi gravi .r ex apo-
carcai, reaniqne se iliviiio ju licio oxisiere de per-
stoliciB sedis judicio iiendeal.
polrala iniquitaie Cdgnoscat, ol a sacraiissimo cor-
ISec cellarum veslrarum vidolicet fralres, pro
qualibcl inlcrdiclione, vel excoinmunicaiionc divi- poro ac sanguine Dei el Don ini Redomnloris noslri
"^^"^" Christi aliena
Josu (iai, al |ue in exiremo cxaniine
nionachi
....
ipsi, quam
....
noruii) ofTioiorum, sus|iensionem paliaiilur, scd
eliaiii fani-uli corum,
lam
.

el qiii se
r>
'-' <4iclri
disTiclae ullioni subjaceat. Cunclis aulcm eidcm lo-
raonaslicJB professioni devoverunt, clausis co jusla servanlibus sit pax Domini noslri Jc^u
eccle-
Chrisli, qualenus fruclum bona; actionis per-
el hic
siarum januis, non adinissis dioicesanis, divinoss^er-
cclebrcnt, cipianl, el apud distiictum judicem praemia aDlernae
vilulis oflicia et sepullur.e debila per-
agant. pacis inveniant. Amen, amen, amen.
E'.'o Paschalis epis-;opus calholicae Ecclcsiap.
Obcunle lc nunc ejusdem loci abbate. vel tuorum
Ego lo Osiiensis episcopus.
quoilbel succossorum, nnllus illi i[ualib'l subre-
FfTO Miro [Milo] Praenestinus episc.
plionis aslutia aul violcnlia prisponalur, nisi quem
EiiO Paganus diaconus U. E. cardinalis,
fralres communi consensu ejusdein fralruin pars
consilii sanioris elogerint.
Ego Albericns Dei gralia cardinalis.
Porro quia Turonensis Ecclesiaj anlisles el cle-
Dalum Laterani per manum JOMnnis S. R. E.
diaconi cardinaiis, xiii Kal. Decenib., ind. viii,
rici, praedecessoris no<tri aposioIiCcE niomoiiae Ui-
Incir. Doininicaj millosimo centesiino, pontilicatus
bani secundi ro[icliiis lillciis, nosiris quoque com-
a .lein iJumini Piischalis si cindi ii.
moniti, ab impugnaiiones veslra desi^teie nullale-
nus acquieverunt quinimo uposiolicae sodis tami XKXIV.
liurius communicanles, vos excornmunicare el cx- " Paschalis papx epislola ad Huoovem abbalem Clu-
communicalos prsedicare non tiniuerunt; adeo ul niacensum. — Privilcgium Cluniacent^e.
ab abbatis veslri sepullura, et a vcstrtc profcssionis (Anno 1100, Nov. 20.)

consorlio Sancli Juliani monachos, et alios relii^io- [Mansi, Conril. I. X.X, L 38.]

sos fralres, abliatosiue siiblraxcrinl. Nos ooruin P\scn.ALis einscdpus, servus servorum Doi, IIu-

exc iniinuiiicalioni religioiiein Vcslram Doinino GONi abbaii C uniacensi ojusiiue successur bus rogu-
Cdopiranlfe siiliduximus. B -aio quippo Aiiibrosio lariier subsliiuendis in perpotuum.
aliesianie 'li licimiis quod hsrelicum esse con>lat, Ei religionis praerogaliva, qua per universas Gal-

qui a II iinana disscntit Ecclesia; el S.unucl qiia>i liiis ve!»iris loniporiliiis [jcr Dci fzraiiiim conj.'regaiio

idololatriiB aii, scelus e>l iiolle acquicsccrc. Vos vcstra pra?ci'llil, ol inconcussa cliarilalis uniias.qua

aulcm lanquaiii lamiliarcs lilius iiusliae cu:iiniu- inter pro?ellas omnes sedi aposlolicae adhaesisii<,

liionis, charitalis el graliae vii.culo comijlccli- mai sueludinem nostram vehementiusexhorlanlur,

mur. irao urgent atque couipelluni, ul veBlrispeliiionibug
 57 EPISTOL/E ET i^KlYILECIA. 38
assensiimnccommo inpostprum
lare, et quieli Tcslrne l^ lnm (]nn^\n siir;t,veiin futurum Deo miserante dari
provi lere suilicitius deheamus. Eapropter, quiilquid conij-^^eril, lirnia vobis, vestrisque success 'ribus,
lil»ertHlis. quilqui'1 luiiiotiis, quidquid aucioriia'is, illibaiaque perm-ineanl quos pro'ecio co^rnosci-
:

prge lecessores riosiri Kcoiesiie Rom;uiae pnnlilices, rnus, ab excommbnicalis pia (lisc;eiione vi^'ilanlius
prffiseriirn aijoslolicie rneinorice Gn-froruis VH ol ab^tinere. Si qui i^iiur ecclesi isiici saecuhrisve
Urbanus II, vesiro monaslerio el locis ail id perli- persona baiic nostroe constiiulionis pa^inarn sciens,
neniibus coniuieruiii, nos quoque praesenli decreto, coiiira eam lemere veiiire lenlaveril, secundo ter-
aiJClore Deo coiilinnarnus. Ad h;f>ca Ijiciinus ui lam liove conimonila, si noa silisfaciione coiigria
prioralus el ceila», quani ei ca^lera iu quibuslibel emendaviMit, poleslalis honoris(]ue sui digniialo
locis omnia, quibu-s tralernilas liia, Arvernensis careul, rcamque se divino judicio exislere dc
concilii, quod per supradicium Urbaiuim papam perpelrata iniquilate cof;noscil, el a saDCtissimo
celebratum est, lenipore investila eral, dequibus Curpore el sanj;nine l)i'i tl huuiini Riden pioris
lunc nulla qua>slio rnota esl, cui niniirum conciiio nosiri Jesu (.hii.sii aliena lial, aique in exlreino
per lemelii>sum inietfueras, lam libi quam succes- cxaiiiine (iislriciae uliioni suljjaccai. Cunclis aulcm
soribus luis in pace semper et quieie servcntur. eidem ccenobio jiisla scivaniil.us, sil [ax D< niini
Pr;ecipimus etiim ul omnes ecclesiae, seu capcllaj g noslri Jesu Cbrisli, quaenusct hic frucium buii;e
veslra\ el coGMideria libcra siiil, et omuis cx^ciionis aciionis percifianl, et a[iud di^lricium judiccin
iinmuaia, praeier coii-uelam episcopi paratam, el prffiiuia aeiernae pacis invcniant. Ameu, amen,
jusliiam in presby eros, si adversus ordinis sui aiiien.

dif^nllateni olTeiidcrinl, exceplis nimirum eccle.siis Ej,'o Paschalis, catholicae Ecctesiae episcopus»
illis quae absque hujusmodi subjeclione in abbalis sub^cripsi.
poiesiaie coiiMsluiil. Liccal quo|ue vobis, scu fra- E-'o lo, Ostiensis episcopus, subscripsi.
Inbus vesliis, in ecclcsiis vcstris presbyleros eli- Ego IMilo, Praencslinuaepiscopus, subscripsi.
gere, iia lariien ui ab e('iscopis vel cpiscoporum Ei.'0 Aibericus,archicpiscopus Deigratia cardinalis
vicarii-;, aniniarum curam absque venaliiaie susci- Sandi Pelri ad Vini;u!;i, subscripsi.
pi;ini. yuiin si commillerc illi ex privilaie nolue- E;,'o W.llerius, episcopus Albanensis Ecclesife,
rini, luiic itresbyleri ex aposlolicae sedis benignilate subsciipsi.
oiricia celebrandi licentiam coiisequanlur. Ecclesia- Ego Pa^fanussanclae Romanae Ecclesiae cardinalis,
nim vero seu aliarium consocraiiones, ab e[iisco[)is suhscripsi.
in quoruin diajcesibus suiil, locorum vestrurum Ualurn Laterani, per manum Joinnis sanctas
frairesacciijiani, quidem gralis ac sine priviiaie p Romanae Ecclesiae carliniiis, mi K<1. Decemb.,
si

voluerinl exhibere. Ahoquin a calholico, quem ma- indicl. viii, Incarnationis Dominicae anno 1100,
hierilis, epi8co()o, consecraiioiiem ipsarum sacra- poniificatus autein domni PaschiUs secualipipae
menla suscipiaul. Neque cuilibel facuiUis sil, aul secundo.
clausiri ve.slri, aul locorum vcelroriim fralres pro XXXV
vivorum sive dcfunciorura eicemo.synis ob saluhm Bulla Paschalis II pro nninne Ecclesix Arausicun xaU
daiis iniquielare, sed lam viroruin quain mulieiurn Trirnslifuim.
oblatioues, quae ;id eos afleruntur, iu usu servorum (Anno 1100. Dcc. 10.)
Dci pau[)erumque profuturas reci()ere liceai. Nco [GnlL Christ., nov., 1, Inslr. 120.]
minu3 illud supradicli Urliani II (laf.aj c;ipitulum Paschalis episcopus. jfervus seivorum Dei, clero
conlirinaiiius, ne cellarum vcstrarum ubilibel ()0si- el pojiulo Arausicauo, silulcin el aposlolicarn bece-
lanini fritris pro qualibet intcrdictione, vel txcirn dictionem.
niunicaiione, tiiviiiorum ofTicioruin siis(icMsioncm Mirtmur voa tanta perlinacia sedis aposlolioaa
paii/inlur ; se.i tam monachi ii.si, quam ct fainuli decetis ctmlraire; quod cnirn cum a prae lccessoro
eorurn, et qui monaslicaj professioiii se devoveruDl, noslro pro auclorizanda conlirmatione Hefiniltim es-
clitusis ecclcsiarum januis, nonadniivsis dioecesaiiis, sel, quirlquid a nobis quoqiie jUxla dcliniiioncm
diviiiiB serviiuiis ofiicia celebreni, el sepulturae de- ^ praeceptum esi, vos quoque adco conlempsistis, ut
bila peragant. Coiicedimus etiam vobis laicos, stiu nullamepiseopoTricaslino dignalisilissubjeciionein
clericos sacciilares, nisi qui pro ceriis criminih-js et obedienliam praebere. Nos landem pertinaciam

excomniunicaii siinl, ad convcrsionem seu sepultu- tanlam aposiol mansucUidine lolc-

cap tiiledionis

ram (icr looavcslrii su-cipi re. Clericus quoqiie re- riinles, ileraia commMialione pra?ce(.i-
lilteriirum

gulires, qui vel in locis suis salvari iiou (lossunt, mus, ne uni'alcm ecdesiarum a praedece^soribus
vel pro necessiiatibus ad ve.^-lrum coeutibium confu- nostris conslitiiiam vioiar-' certelis ; sel supradicio
giuiii, >useipicndi, el ad veslrum protiosilum ad- fratri nosiro e(dsco(io tandcm humililer obedialis.
millenili, religioni vcslrae licenliam impcriimur. Dalum Laterani iv Idus Decanibris
Prffilerea deccrnimus ul nulli hominum omiiino
iiccal vestruin venerabile coenobium, ei Inca ci sub-

dila leinere perlurbare ; sed eorurn ecclesine posse-

siones, el bona cwtera, quae pro animarum saluta
59 PASCUALIS II PAPiC 60

X\XVI. A solilum baclenusfuil,celel>rari perniillimus. Missas

Privilcgium pro monnstrrio S. Salvaioris Papiensis. saiie puldicas in eodem moiiaslerio celebrari, aul
(Anno ilUO.) slaiioiitun, sivc ordinalioiuMn aliijuam pi;eler abb,;-
mo- lis volunlalein, aul cpi>copo quolibel (ieri prohibe-
[M.\ncAuiM, Hutlarc. Cnsin. II. 1 9, ex archiv.
n .sl. S. Salvaloris Papiensis.] mus. Ad b;Ec dalmatic;D, sandiiliorurn, nec nou
cbiroiliec;iruin usumliLi, tuisquesuccessoribus juxla
Pasciiai.is episcopus, servus servorum Dei, di-
predecessorum slalula, concedimus. Sicque ab
ieclo iii Ciristo lilio Joanm, ahbali venerabiiis mo-
omaiju;;o, scu diiioiiocujuscunque personae, ipsum
nislcrii, iiuoii dicilur Duniiiii S'.lvaloris, secus
ccciiubium lit.LTum permanerc saiii;imus ut soli
Papiiin siii, ejusque successoribus regulariler suh-
sauclac Koinaiia; et apostolice Ecclcsia; sululilum
slilueiidis in perpetuum.
habi'alur. Siqua sane ecclesiaslica seu sa-cularis
Pia^ pdsnilaiio voluniaiis effeclu debel perse-
persona hanonostrae consliiutiunis paginam sciens,
(]:jLMi!o coinpleri, qualenus el devotionis sinceriias
conlra eain lernere venire lenlaveril, .secundo ter-
I iud.iltiliter enilescal, el uiililas poslulata vires
liove commoiiila,si nonsilisfaclioiicconf^rua ernen-
iiidubilanter assumal. Quia ijiitur dileciio lua, ad
daveril, pole^laiis honorisque sui di-inilale careal,
sedis aposlolicaB porlum confugiens, ejustuiiionem,
...
dcvotione dcbiia, rcquisivil
„ ....
ii„ ,; .,; ,„.„
nos supplicilioni ;
luae R reamque
u . '
se divino ludicio
•>
exislere de perpetrala
*^
^
iniquitateagnoscal, el asacratissimocorpore
el san-
clemeiitcr aiinuiiiius. Et Sancli Saivatoris monaste-
guine Dei Doinini Redemploris nostri Jcsu Chrisli
rium, cui Deo auclore praesides, cum omnibus ad
aliena (iai,alqueinextremoeiamine diklriclaeullioni
ipsum pertinenlibns, sub luiela aposlolicaj sedis
sul)jacc;tl. Cuiiclis autem eidem loco jusla servan-
excipimus. Quod videlicel monaslerium Adeleis
tibus sit pax Domini nostri Jesu Chrisii, qualenus
augusli iinperalrix, suis impensis renovatum, sua
el hic fruclum bonae actionis accipiant, et apud di-
nihiloiiiiiius liltcralilate dilasse cognoscilur. S;in-
striclum judicein pra^mia ajlernae pacis invenianl.
ctorum igitur pra^decessorum noslrorum, sedis
Amen, amen.
apo>'olica3pontiricnm vesti^iis insistenles, praesenlis
bona,
Dalum anno Domiui 1100.
decreti auclorilale slatuimus ul qua,'cuiique
XXXVII.
quaecunque praedia urbana, sive rustica, culla et
*
Geraldo archiepiscopo Uracarenn a pallium et pri-
inculla, quoecunque possessiones, utensilia ei orna-
vilegivm » concedit.
menta, vel a praedicla Augusta,vel ab aliisfidelibus,
(Meolio lanlum ex^tat in Geraldi Vila. Vide Baluzii
de suo jure, eidem monaslerio collala sunt, sive in Miscell. edil. Luc. I, 132.)
fulurum, concessione pontilicum, liberalitale prin- XXXVIII.
cipum, vel oblalione (idelium, juste atque canonice C fie5cn>/um Paschalis papx ad. Argentinensem Ec-
poleril ;idipisci, (irma libi, luisque successoribus, clesiam.
ct illibatapcrmaneanl. Dccernimus ergo ul nulli (Circ-i annum 1100.)
omnino hominum liceat idein coenobium lemere [Mansi, Concil. XX. 1092.]
periurbare, aul ejus possessiones, sive res, ulen- Paschalis episcopus, servus servorum Dei, clero
silia, vel oriiamenta auferre, vel ablalas retinere, Argenlinensi et populo, salulem el aposlolicam be-
minuere, vel temerariis vexalionibus faligare, sed nedictionem.
omnia inlogra consei vciitur eoruiii, pro quorum (14')Pcrspeclislitlerisveslris,deve8traoppressione
suslenlalioiie el gubernalione concessasunl, usibus et Ecclesiae vestraB destruciione palernaliiercondolui-
raullimoilis profulur;i. Ncc decimai rcddiiiium prae- mus;sed qiiiaprojuslitiapalimiiii, proquabeatieritis,
dicti moiiasierii Domini Salvaluris ;ib ullius Eccie- congauilemus. Utiglturad illam beaiiiudiiiem perve-
sise pra-sulf, vel minislris, exigmiur. Obeunle le, nire possitis, iii bonoproposiloconslanlerpersevera-
iiunc ejus loci abbale.vel luorum quolibel succes- te, alque illi inlruso Ecclesiae Dei virililer resislile,
sorum, nullusibi,qualibet subreplioiiis astulia, seu quia per Deigraliam noque elcctionir.equeconsccra-
vidlenlia pra>pon< lur, nisi quem fraires, communi lioni ejus assensum dedimusauldabimus. Vobis au-
coaseiisu, vel fralrum jtars consilii sanioris, secun- D 1,.^! jq omnibus,qu;¥proju3litia agitis,noslrumcon-
dura Dlm timorem, el beaiiBenedicti regulam elege- silium elauxiliumnunqiiam deerit, praestante Domi-
rint. Elecio vero abbale, sit omni lempore
facultas no, qui vivit el regnatin saecula saeculorura. Amen.
praesulem eligendi, quem, lam sibi quam coeteris XXXIX.
fralnbus, cum timore Dei loiiiisquc congregalionis Paschalis cpistola ad Berynirdum, archiepiscopumTo-
connivenlia, ubicunque voluerint, consecralionis lelunum.— PrimatumToletanx Eccltsix confirmnt.
insignia, hujus noslraeauctorit^ilis privilegio, absque (Anno HOi, Marl. 6)
ulla prelii corferal datione. Chrisma, oleum san- [Mansi, Concil. XX, 982. ]

clura, consecraliones allarium, sivc basilicarum, Paschalis episcopus, servus servorura Dei, reve-
ordinaliones monachorum, seu canonicorum ve- rendissimo [f. reverentissitno, HARD.]fralriBEUNARi)0
slrorum, f|'ii ad sacros ordines (ueriDl promovcndi, Toletano archiepiscono, ejusquo successoribus ea-
a quibus maluerilis catholicis accipieiis episcopis. nonice substilnendis in perpeluum.
Porro in illis ecclcsiis mouaslerii b;iplisnium, ubi Aclorum synodalium decrela scrutanlibus liquel

(14'j Videinira, epislolam Argeuliaensis Ecclesiae ad Paschalem.

61 EPISTOL^ ET PRIVILEGIA. G2

quanlaene TolelanaEcclesiadignitalalis fuerilcx an- A. exiiiijeas, Christianis ae Sarracenis sine offensione

liquo, qu;iat,e [Uii pt^r cam iu ecclesi;isiicis negotiis semper esse procuraiis, el ad lidern infideies con-
utililales accreverint. Unde el nos ejusdern ur!)is verlere, Domino largietile, verbis studeas, el ex :ra-

stalum, quaiilum noslrae esl fiiculiais, in ccclfsia- plis : sic ex lui pallii dignilale, el priinalus praero-

slicis diKnilaliliiis ^luria slal)iiirc[a/.iii ecclesia^licae gaiiva praeceilas in ocuiis hominum, ui iuterius

dignilatis gloriam slabilir)'], Doiiiino adjuvanlc, virlutum excellenlia polleas coiarn sopernae oculis
opiarnus. Igiiur lu:n pro jjenignitate sanclae Ro- majcslaiis. Si qua igilur in crasiinum ecclesiastica
raan;B Ecclesiai debila, luiii pro digna Tolelanai Ec- saecularisve pcrsona banc noslrac conslilulionis
clesiae revercntia, tiim eliam pro revcrendi.^siini sciens paginam, conlra eani lemere venire tenlave-
[/"., revereniissimi. H.] lilii noslri prffisl xnlissiirii rit ; secundo terliove conimonila, si non salisfa-

regis lldefoiisi postulali iiilius, cujus niinuum vir- clione congrua emendaverit, poteslalis honorisve
lule et prijiieniia ToletaiiaEccIesia [a/. civiias] Mau- sui careat dignilate, reamquo se divino judicio
rorum el Moabilarum jugo ereplaesi, te, ciiarissiine exislere de perpeirata iniquilate cognoscat, et a
frati-r, juxta consliluluin praedecessoris no^trisanclc-e sanclissimo corpore ac sanguine Dei et Domini
nicnioriae Urbanipapaj sccundi,in lotis Hispaniarum noslri Jesu Chrisli Redemptoris aliena (iat, alque
regnis primalein fore proesenlisprivilegii auclorilale n m extremo examine dislriciae ultioni suljjaccat
sancimus, sicul ojusdem urbis conslal antiqiiitus Cunciis autern eidern Ecclesia? jusla servantibus sit

exsliiisse ponlilices. Pallio sane iu missaruinsoluin- pa\ Domini noslri Jesu Chrisli, quatenus el hic fru-
modo celebralionibiis uli debebis, praecipuarum, clum bonaeaciionispercipianl, el apud districlum ju-
quae sulisoriptae sunl, feslivitalnm lemporibus : Iri- dicem praemia aelernae pacisinvenianl. Amen,amen.
bus videlicol diebus in Naiivilale Domini, iii Epi- Scriplum per manura Pelri notarii, regionarii, et
phania, liypapantc, Coena Domini, Sabbalo sancto, scriniarii sacri palalii.
tribus diobus in P.ischa, in Asceiisione, Pentecoste, Ego Paschalis catholicae Ecclesiee episcopussub-
Iribus solemnitalibus sanclae Mariae, saucii quoque scribo.
Michaelis, et sancti Joannis Baplislae, in omnibus Daium Laterani per manura Joannis, sanctae Ro-
naialiliis apostolorum, el eorum marlyrum quorum manae Ecclesiae diaconi cardinalis, secumio Nonas
pignora in vestra ecclesia requiescunl : sancii quo- Mirtii, indictione octava, Incarnationis Dorainicae
que Martini et Ildefonsi coiifessorum, el omnium anno tlOl, pontificalus aulera doraini Paschalis
commemoralione sanclorum : in consecralionibus papae secundi anno secundo.
ccclesiarum, episcoporum et clericorum: ia aa- XL.
nuo consecralionis tuae die, iiataii eliam sancti Privilegium papx pro monaslerioSancti Savirti Pla-
Isidori et Leandri. Primatem le universi Hispania " cenlini.

rum praesules respicient et ad te, si quid inler eos

: (Anno HOI, Mart. 7.)
graviori qucestione dignum exortum fueril, refe- [Campi Dell. hist. eccl. di Piacenzn, (. I, p. 523.]

rent, salva tamen Romanai Ecclesi.x' auctoritate, et Pascualis episcopus, servus servorum Dei, dileclo
metropolilanorumprivilegiissingulorura. Toletanani filio Albfrico, abbali n;onasterii S. Salvini, quod
ergo Ecclesiam jure perpeluo libi, tuisque,si di- secus Pi.icenliam siium esl, ejusque sucessoribus
vina praeslilerit gralia, successoribus canonicis lc- rcgulariier sub«lituendis in perpetuuni.
nor(^ bujus privilegii conlirmamus : una cuin om- Ad hoc nos dispoiiente Domiiio la aposlolicee se-
nibus ecclesiis et diceoesibus, quas proprio jure dis serviiium promolos aguohcimus, ul ejus fiiiis

noscitur antiquilus possedisse : praecipienies de ii», auxiliuni implorantibus eflicaciter subvenire, et ei

quai Sa.i^racenorum ail prseseos subjacent dilioni, ui obeilieiites lueri, ac protegere, prout Dominus dede-
cum eas Doniino placueril poleslali reslituere po- ril, (lebeamus. Unde opportunuiu, lili charissime,
puli Chrisliani, ad dcbiiam Ecclesiae veslriw obe- duximus praesenlis decreli pagina vestris infestalio-
dienliam referantur, Illarum autem civiiaiuiu dioe- nibus obviare, et quieti ac utililaii veslrae opiiu-
ceses qucTe Sarracenis invadenlibus metropulitanos lanle Doinino alleniius providere. Slatuimus enim
proprios perdiderunl, vestraj ditioni eo tenore sub- D ut qufficuni|ue praedia,quaecunque bona in cellis, in
jicimus, ul quoad sine propriis exstiterint inetro- ecclesiis, in villis, vel rebus aliis veslrum mo laste-
polilanis, tibi, ut proprio, debeant subjacereSi riuin iegilime possidet in prcesenli, sivc in futurura
vero mclropolis quaelibet in siatum fuerit pristinum concossione ponlilicuui, liberalilate principum, viil

resiitula, suo quoque dioece?.is melropolitano resli- oblaiioiie fidelium jusie atque canonice poieril adi-
tualur. Neque tann n ideo minus tua debel sludere pisci, lirma, til»i tuisiiue sucessoribus, et illibata
fraternitas, quatenusunicuique meiiopolisuae resti- permaneant. Decernimus ergo ut nulli omnino ho-
tuatur gloria dignitalis. ilaec, et ca-iera orania quae minum liceat idera coenobium teinere perturbare,
ad anliquam Toletanae sedis aposlolieie concessionem aul (^jus possessiones auferre, vol ablaias reliner?,
prob:tri poierunt, noslibi luisque successuribus per- niinuerc, vel temerariis voxalionibus latigare; sed
poluo pnssidenda contradimus alqui! fiMiiamus. Te, oumii inlegre conseivenlur eorum, pro quoium
reviTcndissimefrater, alTeclione iniima exhortamur, susienlaiione et gubiiirnatione concessa sunt, usibus
quaienus (lignnin te ta- li honorc poiililicii semper omnimodis profutura.
 .

G3 PASCKALIS II PAP^ G4
Porro usum milrac d aliorum ponlinc:iliiim aij
A. 'liuii"'^ conloluimus. Mcirco in autumno prrelerilo
inslar relicia miMnori.TSilvi-slr iel Ali'xafiilri ()raBili>- ppliiiniii vestrae asseiisu ii prajbuirnus, ui ejuN(ii'ta
cessiiniin iio^irdriiin ItitiiiaiHtrufn punlificum voliis Kcclesia; clfclo neaJ nos visnirei lu.n lcmp ris par-
omniino lif lihcrum essc (li-cirniinus ; mi li.Tec ailji- ceremus. Qjas liileras sicul nunliis vcslris deferen-
cienles ul iiilra s icra iiij-.sleria consliluli si;;iiaculo lil)u^ acc:'iiinius, a i vo3 n) i pervi^nisse mirarnur.
>ancia! crncis pds^iiis pO|)ulum pr;emunirc. Si ipia Unde venerabili fralri noslro MagdKnensi episcopo
s ine oco'o>iasiica saeculari^vc persona, lianc nuslrie tanla lillerarum iiosiraruin aucioriiaie prscipi.iius
constiluiionis payinam sciens, conlra eam leinere ul ad cuni consecrandum accedal.Quod si forle ipse
vcMiire lenlaveril, socunilo lerliove commoniia, si ne.iuiveril, Burgi-nsis aul alius caiholicus episcopus
nnnsaMsfaclionccDiifiruaemenilaveril, poleslaiis ho" advocelur. Ipsi (]uor|ue elcclo piffisentiuin liliera-
norisijne sui dignii.ile careal, atijue sfdivino judicio ruiii auclorilale inandaiMiis ut onus, (jund ei a c im-
exislere di! perpeiraia iiiiquilale cofinoscal, et a sa- muni cnnseiisu Ei-clesiae imponitur, deinisericordia
cralissimo corporc el sanguine Dei ac Domini Re- Donriini cimlidens aecipiat. P.jrro sicul nulilibus, ita
demploris noslri .lesu Chri>li aliena li.il, atque in ctiam clerieis ver^lraruin p.irlium iiiterilicimus, ne
exircmo e^Laininedi^lrictae ullioni sub;aceal. Cunclis occasiuiie Jerosoiymiianae visionisEcclesiam el pro-
aiiiuiu ei lem locojusla servantibus sit pa.\ Dornini r» vinciainsuamde^erere peaesumanl, quam Moabila-
no.^iri Jesu Chrisii, ()iirtleiius el hic fruclum bonae rum fcrilas lam frequenier inifjugnal.
aclionisperciiiiaiii, el aftiid dislriclum judicera prae- Datuin Lcilcraiii viii Kal. Apriiis.
niia ajternae i-auis invenianl. Ainen, ameo. XLII.
Suriptuin per manum Pelri, notarii regionarii el
Ad Al [defonsum] reqem —
Nuniiaf quid de conse-
scriniarii sacri palatii. crando Didaco jum mandaoerit.
Ej;o Paschalis caiholicae Ecclesiae episcopus.
(Anno 1101, Marl. 25.)
Dalum Laterani per manum Joannis, sanc^ae Ro-
[Florez, Espimi sagrndu, XX, 29.]
mana3lieclei-i.« diaconi cardinalis, Nouis Marlii, in-
P. episcitpus, scrvus servorum D.d, dileclo filio
dici. nona, InCirnalionis Dominicaj anno IlOl,
Al. SHliitein ei apa^tolicaiu benediciioncm.
poniificalus aulem domiii Pasch.ilis II papae se-
In auiumno praeicrilo de Qjrap is ellarii episcop i
cuiulo.
consccraiioncm peiilioni tuae consensimus. Uude le
XLI.
repelito ro^Mfe mirali sumus. Quas lii'eras q lia in-
Epislpla nd Gnlhofredum einscopum Mdgnhnensem. lerceplas audivinius, 'lerum venerabiii Irairi noslro
— [S'o» pprremsse suis de Ciin^iccrundii elccio Com-
Wa^aluncnsi epi^copo liiterarumaucioriiaie praecipi-
postelLino liiieras, .<in aulumno jirxliriio » 7nis
sas, miralur. iland-.u ut coasecradonem '""*"' ^'^ enmcon.=ecraadumaccedal. Quol bi furle
perfi- C
nat. ipse iiequicrii, Burtjensisaulalius caiholicusepisco-

(Anno llOi, Mart. 25.) pusadvocclur.

[Floret, Espnfii sagrada, XX, 29.] Dalum Literani vin Kil. Aprilis.

P. epis 'opus, servus servorum Dei, venorabili fra- XI.IV.

tri G , Miiralonensi episcopo, salulem et aposluli- Ad clericos ef laicon Al [delonsi\ reg>ium hahVanles.
cam l'oncdiclionein. — Ne nrrnsione llicrusiUjmiianiiiincris Occidenta-
Nuss.e fraicrriilatem luarn creiiimus quod Conipo- lis dei)o]jule[ur Ecclesra

slollauii Eeclesia (.rae lcccssoris iwisiii privilf^ium (Amio HOl, Mirl. 25.)
meruit, dum nulli moirnp ili subjac r t, m cjdscopus [Florez ubisupra, p. 83.]
ejus a R.>mano ilelie.it episcopo CDtisocrari. Elocus
P. episco.ius, servus servoruin Dei, clericis et
{lUleni ejus impediineniis plurimis impedilus non
laicis AL.(l5)regiiurah(ibitaalibus, salulem el aposl.
valftl ulique ad sedein aposlolicam pervenire ; unde
Lenedicl.
in auluniuo praeieriio iralermlali tuae lilieras misi-
Rla;iiium voslrffl salutis dispeaJium facil, quo^
rnus, qiias ad te non pervenisse miramur. Iterum
aposiolicae sedisprsecepiis obedire contemnilis. Scri-
er-o mandamus ul illuc acced.^s. et eleclum ipsum
^ j,^j,„„
.
lempore ne Hieruso
,.„i,„ ^^,1,4, pra,,eiiio
viee noslra in episcopum benedicas
lymitanae oxpciiitiouis occa^ione parles vcstras de-
D.itura Lalerani viii Kal. Aprilis.
serereiis, quae M lurorum el Moaliiiarum quolidianis
XLII- incur»ioiiilius impu^naniur non pHrum enim in ;

/id dericns .S. Jacohi Compostellanos. De conse- — discessu vesiro illorum lyrannidera oociJeolaliiiUS
ciando Didaco (ju:e i'im lntcrismanduveraf repetit. parlibus formidamus. Quare nos parlium vestrarum,
(Anno IIOI, Marl. 25.) lam clerioiis quam laicos, qiios videre poluiraus,

[FLORfcz, Espuna sayrada, p. SO.j a Hierosolyrailana profoclione desislere, et ad pa-

P. cpiscopus, servis servorum Dci, dilectis filiis Iri.iin 8U tin reilirepr;ocipimus. Laicrosfiuoque prie-
clericis S. Jacobi saluiem cl aposiolicara benedi- senii im Mnnioiiem, el Didacum, el Nunonem cum
clionem. sequacibus suis a nobis coacios re lire sciatis. U ide
Desiilutioni Ecclesiae veslraB Compostellaaae jam cliaui veslra; dilcoiioni praecipiraus ne quis eos pro

(45) Aldefoasi, scilic*l VI.

63 EPlSTOLiE ET PRIVILEGIA. 66
rediiu hoc inf.imare, aut caluniiiiis aliquibus j.iffi- "• moriae Urlianus, lelcctis diiigenlius Roma-
pyp i

i-uiiial inipcieit'. Vubis ergo oinhibus iierala prse iioriim puutilifum diciclis, iinpcralo; uin pr.-eco-
ci'pliuiie pracii>'mus ul i;i ve^tiis piaiibus per- plis, loci luiiuaioris chirwgraphi*, cellam ipsam
sisleulcs Mi»aliilas el Muuns loiis viribns iiii| u-
Cismeiisi cceiinliio red.lfdil iii pcrfietuum possi-
gnelis ; ibi larj,'ieiile Deo vc>tras pccnileiiiias [.er- dendaiii. Ill.i (juippe alib:;iissa3 procurata alisen-
agalis : ibi sanclurum .ipi>siuloruiii Peiri el 1'auli ct tia jiixta canonum sanctiunes pro confessione hu-
aposujlicaB eoruiii Eccle^iae leniibbionem ci gralium beiida cunclis a Iraliibus qui tuuc adcrant epi-
percipiaiis. scopis seu cardinabbus censeba ur. Ilis verbis
Datum Lalerani viii Kil. Aprilis. confr.iiris noslri Osliensis episcopi, Albertus quo-
XLV. quenunc Siponluius episcopus, hujus aulem acliu-
Privilrgium pro moiuisterio Cannensi nis lempore iransactu Romanap Ecclesi<e cir lina-
(\nno IIOI. M^iit. 31. ) lis presbyier, quia el ip>e inicrfuerat, lcsiilicatio-
[Mansi, Concil. XX, 1133.] nis suae sullVagiiim cupulavit. Ruinani eliam ju-
Pa«ciialis episcupus, seivus si rvuiuin Dei, vene- dices, Peirus et Raimbaldu*, negotium iilud se
ratiili Iralri el. coinpresbylero Oderi<io, Casiiiensi pra^scnlibus perlractalum perhibuerunt, se eiiam et
abbati, saluleni et aposlolicam benediclionem. B Rom.iiiiv lcgis libris senlenliam proferenlibus. !iis
Officii no^lii nos hortalur anclorilas pro eeclesia- peraudilis grave nobis videri dixiinus, ul quae ab
rum stalu sollieilos esse, v'l quae recte slalula sunl aiiiecessoribus noslris decisa fucrant, retraciaren-
stdbilire. Eapropler ccenubii veslii causain de tur. CiBlcruui abbalissa ilia vehemeiiiius i sisien-
Cinglpnsi cclla ntiiiuaiiu.tin stalu iilo dimuvendam te fratribus noslris, episcoporum quibusdain prifi-
duximus, qui a (iuniiiio picEdecessore nostro sanclcc cepimus ut in parlem euiites ex c nsilio re
memoriie Urbino scripli asserlioiie iuslilutiis sponderent, ulrum c.iusa haec relraclanda ulierius
agnoscilur. In Molphiiaiia s'(]uiilem syuo lo, quam, viderelur. Regresso Brunune Sigiiino ei^iscofo
largienle Dotnino,iioslriE oriiinaiionis anno secuudo proloquente dixcrunl ralionabile ac jusiiim sibi
solemniler celebraviinus, aliliali^sa, qucR Ciii<rlen- domiiii papae juilicium videri, ratumijue il ha-
sem cellam ante leuueraljvehementiusreclamavlt se bendum tanquara canonico ordine pcrtraclatum.
perperam Iraclalam, se passam iiijuriam asseverans. Et nos ergo in eodem slatu scmper raani re cen-
Cuinque concessum tolum suis (lueslibus implevis- suinius, et sicul lunc verbo, iia el nunc scrijdo
set,conimunis lilius Juannes, Ecclesiee rioslrae dia- sancimus Cinglensem cellam si.b disciplina sein-
conus, abseniiam lui gravatus landem sunexil, et per rcligionis monaslicffi disponendam ad jus sem-
negolium iJ canonice delinilum exposuil. Cujus n per el possessionem Gasinensis monaslcrii
perli-
inox relatioui confrater nosier l>io episcopus nere. Si quis vero hujusce defiuilionis el con-
0.>liensis leslimoniuin contulil, diceus vere ab- rirn^alionis tenore agiiilo obviam ire et cellarn
batissain de cella illa duraiiii Urbani papae judicio Casinensi coenob'o
illam a separare praesumpse-
reveslitam, vere posl menscs tres ad Barense ril, ipse quoque ab Ecclesiaj corpore Ecclesiae ju-
conciiiuni inviiatam, quo, cum non iveril, nun- dicio se;>arelur.
lium de-'linavil. llle, negolii linem subterfugiens, Scriplum per manum Petri, nolarii regionarii
abbatissam non pleiiius rcveslilain clamabat, quia et scriniani sacri palalii.
quasitain ccll;ech irtis defensionisve nece^sarias lui-
Ego Paschalis caihelicae Ecclesite episcopus sub-
niine recepissct. Unde actum fuit ul per manuin scripsi.
domni RoffriJi Benevenlani episcopi ch irlaB ipsaj Dalum Lalerani per manum Joannis,
S. Ro-
non ante requisitas in conspectu concilii redde- manae Ecclesiae diaconi cardinalis, ii Kal. Apriiis,
rcnlur. Mox papa Bencvenlura regresso, iterum indiclione ix, anno Dorainicaj lucarnalionis 102, 1

abbaiissa per liller.is ul, Sinuessam veniret, vocala ponlilicalns aulein doinini Paschalis secundi
esl. Cum nec Sinuessam venis^^el, i ec quid ^Ta- anno ii.

vaminis pati se illii ju>le conquererelur, ad S. {Ade.tl sigilium ylumheum pendens.)

Germani oppidum, quod Casino monli adjiicet, ^ XLVI.
veniendi accepil ludiicias. Venit tuiilem, sed
Ad Vrllelranox. — Ahrogat quse n Guiherto conlra
Caui>am a:_'gre(ii recusavil, conq^ierens adhuc quia fns insiitula apul tus erunt. Eurum limites defi-
non omnia Cinglcn-is cellae moiiumenla recepo- nit.
rii. Fralres vero Cisinciises s.tcranienlu probare (Annn 1101, Apr. 6.)
priBslo fuerunl se neo plurcs nec iilias in eo- [M^Nsi. Concil. XX, 1048.]
dcm loco ctiarlas quam reddideraiii, invenissc. PAScn\Lis e|)iscopu«, sei vus servorum Dci, Vdle
Illa quibusdam noslrum cliim luuniinina charla- Iraiiae urbis civibus, apustolicae sedis fidelibus, sa-
ru:n osiendens, nd poniilicis cuiispecium prolu- lutcm et afioslol cam benediclionem.
cere noluil. Taiidcra domiiii Uibani papae ad El pravH curr gcre, e". recla firmare, commis-i
concordiiim siiad-nlis, nuslnsiiue commoniiiuni- loci, et ufTi.^ii deliiio cominonemur. J.lcirco juxti
bus parvipensis, clam disce.icns judicio locuia tle- peiilionem vestram omncs piavas consueludine^
dit. Sic dorainus noslcr sanclae in Chrislo me- vel esactiones quas hffiresiarcha Guiberlus Raven-
 PASGHALIS 11 PAPyE 68
nal iiiuiudam episcopus, itiox nposlolica; sedis in- A sua; convcrsionis lcrapore in aliis iufra noniiualis
vasor imposuil, de modio veslr.T civilaiis poiiilus trailidit, id esl in Unzin, Geroldisdorf el SuIzo,BoI-
abolcro, prsesenlis pii|;inii' uucloriluU'. dcccrniinus. lo, Nurwilo atque Bosingin, qua^cunque etiain in
lllaniverol)iMii^'nilulein quiiina pra;decc«sore nustro futurum vel supradicti procercs, vel alii quilibel li-
sanclaj nieiiioriie Giegorio Vil civilas vcslra pro- deles in idem coenobium do suo jure obtulerinl,
iiieruil, nos (luoiiuc lam vobis (luani poslcris vc- lirma semper et illibata permaneanl. Oecerniinus
slris in aposloliea' sedts lidclil.ile pernianciitil)us, crgo ul nulli omnino hominuin liccal idem mona-
lirma manere sancinius: utvidcliccl loci veslri po- sterium lemere perturbare, aul ojus [lossessiones
tcnliores, quibus el vos suum jiisnon negelis, im- auferre, vel aldaia relinere,minuere, vel temerariis
ponere voliis graviora non audeanl. Nec solum ur- vexalionibus faligare,sed omnia inlegra conservcn-
bis vestrii lialiiliilores, std fliiuii anliqui liiies, ab lur, eorum pro quorum sustcnlalione el guberna-
oinni sa^culiiris poteslalis iiivasione servcntur, el lione concessa mnl, usibus oinnimodis profulura.
infesialione securi. Civilalis autem fines dicimus Abbalcs sane cum fralribus advocalum sibi, quem

illos qui perlineiiliassuas longe laleqnc concludunl. uliliorem pra>viderinl insliluant. Qui si poslmodum
[Designnl fines illos, inuHa loci entimerat.) IIos
et nionasicrio inutilis, el IValribus gravis fueril, re-
i},'ilur lincs cum detriirenlo vcslro mulari omnino „ molo eo, alium pra;liciant. Nec alius advocaliae
prohibemus, staluenlcs ul
aposlolica inierdiclionc bannum a calholico rege suscipiat,ni8i ab abbalc el

quod inler eos conlinelur, sicul jus est uniuscu- fralribus electiis exslilcril. Obeunte vero le nunc
jusquo, tam vos quam veslri ba^rcdes, et quibus ojusdcm looi abbale, vel tuorum quoiibet successo-
vos legaliter concesserilis, quicle possidealis in per- ruin nullus ihi qualibet subreptionis aslulia seu vio-

peluum. Quod si quajlibet parva vel magna persona lentia praeponalur, nisi quem fratres commuiii cun-
conlrii hoc aposiolicum decrelum alque prajceptum sensu, vel fratrum par.s consilii sanioris secundum
lcmerario ausu vcnirc leniiiveril, aiimoniia scmel Dei tiinorera el beati Benedicli Rcgulani elegcrint.
el ilcruin, usque lcrlio per convenienles inducias, Ad indiciuin autem praecep ae a Roinana Ecclesia
sinoa rcsipuerit, el quod injuste ogeril condigne liberlalis aureum nummura, qui byzantius dicilur,

non correxerii, sciat se cenlum liliras denariorum quotannis Lateranensi palalio persolvelis. Si quid
Papicnsum, raedietalem cainera; noslra-, mediela- igilur in futuruin archiepiscopus aul opiscopus,
tcm in jusliliam patienlibus persoluluram. imperaior aut rex, princeps aul dux, comcs,vice-
Scriplum per manum Pelri, nolarii regionarii et comes, judex.aul ecclesiaslica qudelibel sa^cularisve
secrctarii sacri palatii. persona hanc nostraeconstiluiionis paginam violave-
Ego Paschilis eidscopus subscripsi. ril, aui sciens conlra eam venire lenlavcril,secun'!o

Dalum Laicrani, per manum Joannis, sanctce C t"riiove commonila, si non salislaclione congrua

Romanae Ecolcsiffl cardinalis, octavo Id. April.,ind. eraendaverit, potesialis ho .orisque sui careal di-
IX, Incarnalionis Dominicee anno 1102 [HOI], pun- gnilale, reamque se divino judicio existerc dc pcr-
tiGcatus aulem domini Paschalis II anno ii. pelrala ioiquilate agnoscat, el a sacralissimo cor-

XLVII. pore el saiiguine Dei et Domini Rcdemploris nostri

Jcsu Chrisli aliena fiat, alque in exlremo examine
Confirmalio dotalionis mona$lerii S. Benedirli Alper-
spacensis. disiriciae uliiuni subjaceai. Cunclisauiem eidem loco

(Anno nOl, April. 12.) jusla servaiilibus sil pax Donriini iiostriJesu Chrisli,

[Petrus, Suevia ecclesiasiica, AugMslae 1699, fol.] quaienus el hic frucium bonae aclionis percipianl,
vel apuil dislrictum juilicem praeniia selerna! pacis
Pa^chaus episcopus, servus servorum Doi, dile-
clo lilio CoNOM, Alperspacensis monaslerii abbali,
invenianl. Amen, amen.
ejusque successoribus regulariler promoiis in perpe- Scriptum per manuraPelri, nolariiregionarii sacri
tujim, palalii.

Religiosis 'lesideriis ditznum esl facilem praebcre El'o Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus sub-
assensurn, ul Qdclis devolio celerem sorlialur affe- scripM,
clum. Proinde religiosorum proccrum Kolinanni de D Testes, qui adfuerunt, ubi prfedium Vi«chenboch
Husin.Adelberli deZolro clAlwici comilis de bulzo dalum esl, Frirlcricus el Arnoldus Iratres ile Wolva
devolioncm perpendenles, corum desideriis assenli- ipsius praedii tradiiores. comes Barlhol lus de Nuin-
niur, el beaii Benedicli moiiaslcrium. quod in suo burch, Wcrnhcrus de llophu, Diclersius de Nuiu-
praedio fundaverunl, in loco scilicel haeredilatis pro- burch; Cuouo de Ilorn,RuiioIf de Wildorfi, Sigebolo
{iriae, qin vocalur Alpirspach, auclorc Deo, decrt*ii de Noviwiler, Egiloll de Bcrndec.Eigiswarl de Lap-
praesentis auctoritate muniminis sl<iluentes,ut locus pil, Adflberius de Wcslirhein, in loco OfTenburg.
ipse cum adjiicente silva el lerminis suis, alia quo- Ualum Liler.mi per inanum Joannis sanclae Ro-
que prajdia ol mancipia, quae ipsi comrauniier per manae Ecclesiae diaconi cardinalis, pridie Idus Apri-
manum Iiberi hominisBernarilide Flurin beato Be- lis, indiclione nona, Incarnalionis Dominicae anno
nediclo Iradiderunl in villis, quae vocanlur Dor- miile.si;iioceniesimopriino,pontificatusautemdomni
nheim, Hmesingen, HovingdorlT, Garola, Hisela, Paschalis secundi papae secundo.
Veringen, quaeque singulariter Adelberlus de Zolro
 .

6'J liMSTOL^ KT PRIVILIiC.IA. 70

XLViil. Scriptum per manuin Pelri, notarii regiuuarii et
scriniarii sacri palalii.
Pasckalis epistola ad LamberLum episcopum .4lreha-
lensem. —
Confirmat Atrcbutensem ei>isrO)iatum: Paschaiis cathulicae Ecclesi« episcopus.
inter nuem el Camericensem limiles cansliiuit Datum Lalerani, per manurn Joannis sanclce
HOl, Apr. -15.)
(Aniio Romanae Eccicsiae diiconi cardinalis, xvii Ival.

[MKm\,Concil. XXjOKi.] Maii, indicl. ix, Incarnal. Dominicae an. 1101,

Paschalis episcopus, servus servurum Dei, vene- ponlificalus aultm domni Paschalis secundi pnpae
rabili Iralri Lamiierto, Atrebalcnsi episcopo, cjus- secuudo.
que successoribus canonicc subsliluendis ia per- XLIX.
peluuin. Ad llenricum regem Anglorum. — Contra invesli-
Qufle a Palribus consliluta sunl, oporlet profeclo turas ecclesiasticas.
ul sub melu el irrefragabili aiiclorilale leneanlur. (Anno nOl.)
Dignum enim est ut nulludesidia negliganlur. nulla [Mansi Concil.XX, 1058.]
dissensione violentur, nulla coucerialione lurben- Paschalis episcopus, servus servorum Oei, dilec-
tur, Unde ei nos, quod a pienicmorioe pre decessdre cto IIemuco rcgi Anglorum, salutem
filio et aposto-
noslro Urbano de reslilutionc Alrebiitensis Eccle- licam benediclionem.
B
siffl constilutum esl, juslum omninoel sacris cano- Legationis lua) verba, fiii charissime, gralanler
nibiis congruum perpendunles, nostri quoque de- excepimus scd vcllemus obedientiam prouiillentis.
;

creli auetorilaie sancimus: ul vidciicet Ecclisia la quibus nimirum sanctaj Romanae Eccle.^ia illn in
eadcm, sicut amiquitus episcopali difjnilale claruil, tuo regno poliiccbaris, quae lempore tui palris ha-
ila eliam in posterum cardinalem pcr Dei graliani buerat,eos requirens honores quos anlece=sorum
sorliatur antislitem. Divinne siquidem miserationis noslrorum tempore paler tuus habueral. Quae pro-
aneclum, qucm in ecclcsiarum suMruin el populo- fecto omnia graia in superlicie viderenlur ; inlerius
rum resiitutionibus operalur, dcbcmus el nos com- requisila, el legati lui vocibus exposila, gravia et
peientibus subseijui ac implere sulTragiis. Te igitur, veheracnlissima paruerunt. Quaerebas enim ut tibi

dileciissime ac reverendissiine fratcr, quemin Alre- episcoporum abbatumque per investituram consti-
balensi Ecclcsia praedecessor nosler, Domino resli- luendorum jus et facultas a Romana indulf,eretur
luente, constiluit, nos quoque cum divini favnris Ecclesia el quod per se solum fleri omnipotens
:

praesidio in episcopaiis diguitalis functione (irma- Dominus perhibel hoc regiae poteslatis lierel. Ail
mus (15'). Quidquiilautern praediclaeEcclesiae B. Re- enim Dominus Ego sum ostium per me siquis in-
: :

migius conlulil,quidqi;id auti(iuis lempijribus, dam troierit, salvabilur {Joan. x). Cum aulem Ecclcsia;
episcopali digniiale pollerel, eam possidere consli- C oslium regei esse arroganl, lil profeclo ul qui pcr
teril saivis legalibus instjtuiis, cl Romanae Eccie-
; eos Ecclesiam ingrediuntur, non pastcres, sed fures
siae privilegiis, tanlum libi ac successoribus luis el lalrones habeanlur, eodem Domino dicenle Qui :

permanerecenscraus. lo quibus nomiiiatim archidia- non intrat per oslium in ovile ovium, sed ascendit
conias duas, quarum una Atrebalensis, aliera dici- aliunde, /ur cst ei lalro {ibid ). Et quidein si a no-
lur Obslrevandensis, praeiala? Ecclesia; connrma- bis magaum aliquid lua dileclio poslularet, quod

mus : omnino limilesinter Atrebalensem et

et ilios cum Deo, cum justitia, cum noslri ordinis salule
Gameraccnsem Ecclesias fore prsecipimus, quos an- concedi possel, gravitQr [gralaulcr] uliqiie concedc-
liquilus fuisse, vel scriplorum monumcnlis, vel remus. Iloc vero tam grave, lam indignum est, ul
lerriloriorum diremplionc, vei cerlis aliquibns ia- nulla ralione catholica id admillal Ecclesia.Facilius
comprobari ut annuenlc Deo Eccle-
diciis polueril : ad exlreraa quaeiibel B.Ambrosius cogi potuit quam
siarum pax nulla occasione lurbetur, el qua? pro- imperalori Ecclesiaj permillere poteslalem. Respon-
fidelium saluto slatulasunt, perenni lempore incoa- dit euim (I. ii, epist. 14, ad Marcellinam) : « Nuli
vuisa slabiliiate persistant. Si qua sane ecclcsia- gravare le, iin[)eralor, ut pules te in ea quaediviaa
slica saecularisve persona, hancnoslraeconslitutionis sunt imperiale aliquod jus habere.Noli le exiollcrc,

paj^inam scicns, conlra eam lemere venire tenla- £1 sed si vis diulius iiiiperarc, eslo Dci subdilus. Scri-
veril, sccundo lcrtiove commonita, si non satisfa- plum est : Qaa Dei, Deo ; qux Cxsari$, Caesari
ctione congriia emeiidaveril, potcsialis honorisque {.)ialth. xxii). Ad imperaloreiii palalia pertinenl, ad
sui carcal digiiitale, reamquc se divino juiiicio exi- sacerdotein Ecclesia'. Puhlicorum tibi moeuium jus
slcri! de pcrpcirala iniqiiilale cognoscat, el a sacra- commissum est, non sacrorum. Quid libi cum adui-
lissimo corpore ac saiiguine Dei ac Doinini nustri lera ? Adultcraest eriiin quae non esl legliimo Chrisli

Jesu Chrisli aliena liat, exlremo exa-

atque in conjugio copulata. » Audis,o rex,adullcrain Eccle-
mine (listrict;e ullioni subjaceal. Cunciis aulem ei- siain nuncupari, quii^ non legiiime nupscrit.Eccle-
dem loco jusla servanlibus sil pax Domini nostri siae siquidem sponsus unusquisque ajslimatur cjii-

Jesu Christi, quatenus cl hic fructuin bon^actionis scopus, juxla Scripluram illam qua ex fratris u.\ore
percipiaul, etapud districtum judicem praemia aeter- fralernon sui nominis filios suscitare prascipitur, et
nae pacis invenianl. Amen, amen. sponsae conlemptor a fcturo sponso discalciari maa-
(15*) Ha^cdcinceps lolidem verbis utin privilegio Urbaui II ad eumdem Lambcrtum. Hard.
 71 PASCHAUS II PAPyfi 7i

dalur. Vidod igilur, o rcx, quam \'iaom\mo<,iiin, X Sivc regi, &\l,quasi pr,rceUenU,sive(luribu.^ lavquam
quiin periculosuiTi sil. pcr lilios suos maireiii ailul- ub eo inissii ndvindiclam mulefaclorum, iaulem vrro
leiio pollni? Si crfio DcclcNiie liliiis es, quoil uiitinc bonoru/i (I Pctr. \\). Inler isla, rcx. nullius libi
0!ii:iis Ciilhiilicti-iChri^ii iiius c^l.pi-rmille malri luae Ijersu.isio prolan i suhripial,qua3i aul pntcslali iu£b
lcjjiuiiium siriiri ctiiijuj.'ium, iil iioii (ler hoiiiincm, uli |uiil tliiiiinuere, aul nos in cpi>co,)oru(n proino-
sel per Dfuin ei homincin Chiislum.lejiiiimo spoa- lione aliquiil noliis veliinu8am()lius vintlic.irc. Iiiio

so, Ciipiilciur Kcclesia. Pcr L»euiii ciiiiQ cpi^cnpos si ab hoc proplerDeuin dcsislas, quod conlra Dcura
cliiii, ciiiii coiioiiice climmiur, leslilur a()0slolu3 csse manifesium esl, quoJeum Deo, ncu lu excice-
P.mlus, (liccns : iScc quixquam sumil sibi hoitorcm, ro, iiec 1103 coiicedere. aul cuni noslra scu lua sa-
sed qui vocaiur a Deo tunquam Aaron [ILbr. v).Et lute |)Ossumus rquidquid dcinccps iiusluluvcrisquod

U. Aiiibro>ius : « Mitiio, iiii|iiii, credilur, i|Uod di- cum L)eo p;)ssumus, libemius indulgebimus. cl ho-
vino esset elccius judicio, qiieiii omnes (loslulavis- nori luo ct subiiiiialioni propeiisius insisiemus. Ncc
seiii.iiEi |io>t |)auca:<»Ubi uiiiversoruni po^lula- fcxi^limes quod poleslalis lu;e columen iulirmei ur si

tio con.ruit, iiubilare nos non oporlci ibi Uuminum ab hac prolana usurpalionedosislas ; imo, lunc vali-
Jcsiim el voluniaiisauciorem, et (leiitionis arbiirum dius, luiic rol)Ustiu>, luiic honoraliilius rcgnabis,
fore, el or^linalionis pr»>sulem, el larfiilorcm gra- g cuin in re;,'iio tuo divina re;,'nabit aucloritas. Tunc
ti i>. » Proetcrca prophela Uavid ad Ecclesiam lo- amicitiam el familiaritatcm noslram lirinius obline-
quciis, ail : Pro patribus lui nali sunl tibi filii, con- bis, et regiii, tuiorcs beatosaposloloshabore },'aude-

f^lilues fos principes snper omnem lerram (Psal.\Li\). bis. Noc tibi nunc in ijCtitionibus tuis abesse po;c-
Eoclcsia liliiis ^'ennil, Ecclcsia principcs slatuit. riiiius, cui peiilionum nostrarum faulorem Domi-
P.:sscmu3 alia de Scrii niiis pacris lcslimonia et num adi'ssc scn-erimus. Ip>« omni|)Oicns Dcu.s, ia
exemp'a propoiiercquibus coiislarel Eccie^iae spon- cujUA maiiu corila suiil rc^'uin, adsilhorlalui nosiro,
sos 80 paslores cpiscojios, noii s^culaiium polcsta- aiisil auditui tuo. ut dumjuxia piajccpta ejus luas
lum nuiu, scd Chrisii disiosiiione ct Eoclesiae judi- dispo^ueris aoliunes, ipse re^'iium tuum pacis et
cio prffi|U)ncniio*.Uii lo ctiam inijicratur Jusiiniaiius hoiioris sui stubililalo ac sublimalione disponal.
sanxil in le>;il)us sic ; « Debctciiim prius discepta- Aiuen.
ridevila episcopi utrum bona sii, an riprehcnst- L.
bilis,et uirum bonis te.stimoniis muiii4lur,an non.» Privilegium pro ecclesia Calmosiacensi.
Et inlVa. « Fiat, iiiquit, f.icultas uiiicuiquc, si vilit, (Anno ^IOl, Mai. 5,)
conlralicerc : el si quidcin anto coi-secralioncm [Dom Cjlmet, llisl de Lorraine, I, Prouves, p. lt)9.]

fuerit conlradiclio fada, non prius conseoreiur epi- ,

Pascmai.13 episLopus, servus servoruin Dci, di-
scopus iiisi dosceptalio de conlradiciione sit facta, '
leclis liliis Seukro ablaii, et cjus fratiibus. in Cal-
et unlique a[>parcat iiii.oxius is qui a I C|)isoo|)aium mosiacensi Ecclesia canonicam vilam prufessis, eo-
vocatur. » Ecce quod populi tuiius os.^e iiroouniiat ruinque successoribua ineailein reii^ioue perinansu-
imperalor, hoc sui solius esse re^ia pccslas inccs- ris, iii perpoluum.
sit. Ipsius eiiam imperaloris lcgocauium esl ut ncc Rdi^iosis desidcriis dignum est faciiem prsebore
proreotiii,iiec injire.-sus ad im,.eratorern siiie metro- coiiscnsum, ul fi lclis devutio cidiMem sorliatur ef-
polilani liileris patcrot episcnpo. Qiicm or^'o in cu- fccluiii. Proinde nos veslris omnium, filii, precihus
ria tUH sine molropulitani liltens ailmiltcre non do- aiiiiuenlcs, tam vos quam oinnia ve^ira sodis apo-
bos, eum vis, o rex, in licclesia principem coiisti- siolicai confovonda suscipiinus, staluentes ul tam
luere? Moiistruosum prufcclo est ut palrem lilius vos quam succe.sores veslri sub caiionicae disci-
generare, bomo Dcum cre.ire debeat. t^acerdoles plina; jugo pcrpoluis temponbus mililelis; praeseuli
namque in Sjripluris s?inctis dcos vocari, tanquam etiain dccrelo sancimus ul vcstra Calmos.iacensis
Dgi vicarios, manifestum ost. Unile sanctae memo- Ecclesia ab omni viveniium ju«;o libera pcrsevercl,

rieeCon>tanlinus impcrator, de ciiiscopnrum causis riuilusquo in ea, vel ejus fricultatibus, praelcr Ro-
di-CPpl:iro ausus noo luisso desciibi ur. Projilcr huc nianae scdis antislilem dominelur, salvo canonico
sancla R.)!i!an i Ecolesia et aipO-.tolica,pcr praedccns- £) Ad haec adtlimus ut quae-
juro Tiilhnsis opiscopi.
sores noslros rej:iae usurpationi et inve.stilurae abo- cunquobona, quaecunquepraeilia, fideles viride suo
miiiabili viv-iciter obviare curavil : ct firavi^simis jure loco hactenus contuleruiit quaec mque in po-
per>ccuiionibu> piT lyrannos fin'ccla, usi)uc ad iios- slcrum, larfjieiito Domino, coiiccssioiio pimiificuiii,
tra tcmpora non di-slnit. Conlitlimus autfm in l)o- li!)eia!il.)le priucipum, voloblaiione litleliiim. jusle
niino, quoiiiam nec in nobis conliilciiii.ie snae viriu- alqueoaiioniiio potoslis adipisoi, tirma vobis vesris-
tciii Eoclesiffi princcjis Pelrus cl episcoporum pri- qiio succcs.soribus ot illibaia pcrmaneanl. Obounle
iiiusjiniinet. Poirosaecularinm pole^taliim el rcjiuin teiiuiic ejus loci aljbale, vel luorum quolibct suc-
in Ecolc^ia qiiod sii ofTicium, cxponii aposiolus ccssorum, nullus ibi qualibot subrcplione, astulia
Paulus.dicens : Dei enim minister est liln in bonum. quem fraires com-
seu violoniia prajpon.ilur, nisi
Pfo7i enim sine cnusa gladium portnt. Dei enim mini- muni consensu, vel frairmn pars consilii samoris
sfer est, vindex in ira ei qui mule agil {Rom. xviii). secuudum Dei liinorom providoril eligeuduin, nul-
El Polrus apostolus in eadera verba conseatiens : lusque ibi ecclesiaslicorura se ingerat, nisi qno-
13 EPISTOL^i: ET PRIVILEGIA. 74

spirituales viros congregatio veatra ad abbatis ele- A Per apostoli Petri discipulurn el sucessorem Ana-
ctionem invitaverit. Eiectua autem ipse juxta loci cletum, apostoli Petri praeceplum accepiinus, ne in
veslri vel provinciee niorera a Tullensi episcopicon- aut municipiis,vel in modicis civitatibusor-
villis,

firmetur, ordinationes etiam clericorum, consecra- dinentur episcopi.Magnum enim est Ecclesiaedetri-
tionesaltarium sivebasilicarum abeodem accipietis mentum cum episcoporum nomen ac dignitas fre-
episcopo, si quidem gratiam atque communionem quentia inopiaque vilescit. Hujus nos providenliae

apostolicoc sedis habuerit, et si eam gratis ac sinc justitiacommoniti, praesentis dccreli auctoritate,
pravitate voluerit exhibere; aiioquin liceat vobis juxlasanctorum Palrum statuta sancimus ne in La-
catholicum quem malueritis adire antistitem.et ab vellano oppido, quod Melphiae oppidum est, ullo
eo benediclionem seu (ratrum consecrationem ?us- deinreps tempore episcopalis cathedra slatuatur :

cipere, qui apostolicae sedis suffultus auctoritate, ipsumverooppidum cum pertinentiisetfinibussuis,

quae postulatur indulgeat ad altarium etiam con-
; tibi, venerabilia frater Guillelme MelphieDsis epi-

secrationes invitatus accedat.Praeterea.prohibemus scope,tuisque legiLimis successoribus perpetuo re-

et inlerdicimusul circa ccenobii vestri ambitum oc- gendum,et episcopalijurc tenendumdisponendum-
casione qualibet assultum facere nemo pracsumal; que finnamus. Pratlereu villam Salsugae, Gaudia-
si vero, quod absit! forte contigerit in atrio yestro, num, possessiones S. Joannis de Iliceto,ita semper
g
vel in effusione sanguinis, vel in verberum infli- in propria Melphiensis Ecclesiae possessione perma-

ctione,sive in aliquo ejusmodi violentiam irrogari, nere censemus, sicul a filio nostro duce Rogerio
nequaquam propter haec ecclesia vestra a divinis suis temporibus traditaj etchirographo confirraalae
prohibeatur officiis.Ad indicium percept.ne aRoma- sunt. Hoc ipsum de Judaeorum censu, balnearum
na Ecclesia l:bertatis,stolam sacerdolalem per sin- redditu,villanorum vectigalibus,moIendinis,vineis,
gulabiennia Laleranensipalatio persolvatis. Si quae agris.caeterisve rebusquas intra vei extra civitatem

sive ecclesiastica s.x'cularisve persona hanc nostrae Melphiaeidem dux Ecclesiae vestraecontulit,prffisen-
paginam sciens contra eam venire te-
constitutionis tis privilegii pagina conslituimus.Adhoc quidquid

more tentaverit,secundo tertiove commonita.si sa- vel proprielario,vel baronali jure Ecclesia vestrain

tisfactione congrua non emendaverit.potestalisho- prajsentiarum oblinet,3ive in futurumlargieuteDo-

norisque sui dignitate careat,reamque divino seju- minojuste poterit atquo canonice adipisci, firma
dicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat,et tibituisque successoribus et illibala permaneant.
a sanctissimocorporeetsanguine Dei Domininostri Porro in legationem ut quicunque deincepsepi-
Jesu Christi aliena fial, atque in extremo examine scopali Melphiensi in Ecclesia,Deo auclore,succes-
districlee subjaceat ultioni. Gunclis autem eidem serint, a abpostolicae sedis nostrae pontificibus con-
loco jura servantibus sit pax Domini nostri Jesu '-'
secrationis graliam sortiantur. Si qua igitur ia
Christi, quatenus ethicfructum bonae aclionis per- crastinura, ecclesiastica saecularisve persona, etc,
cipiant,et apud districtum judicem praemiaaeternae ut in aliis nonnullis epistolis.
pacis inveniant. Amen, amen. Ego Paschalis, catholicae Ecclesiae episcopus,sub-
Scriptum per manum Petri notarii regionarii et scripsi.

scriniarii sacri palatii. Datum Beneventi,per manus Joannis sanclaeRo-

Datum liomae in porticu beati Petri, per manum manae Ecclesiae diaconi, iii Kal. Oclobr., ind. x, In-
Joannis sanctae Romanoe Ecclesiae diaconi, tertio carnat. Dominicae anno 1102 [IIOIJ, pontifioatus
Nonas Maii, indictione nona, Incarnationis Domini autem domni Paschalis' II papae tertio.
anno millesimo centesimos3cundo[primo],pontiri- LIII.
catus autem domini Paschalis papae secundi anno .id Conslanlinum Ravellensis Ecclesise episcoporum. —
secundo. Privitegia et possessiones Ecclesix liavellensis con-
jlrniat.
Ego Paschalis Ecclesiae catholicae episcopus.
LI. (AnnoHOl, Sept. 29.)

Privilegium pro ecclesia S. Vinceniii Bergomatis '

[MANSi, Concil. XX, 1050.]
(Anno 1101, Mai. 15.) D Paschalis episcopus, servus servorum Dei, ve-
[Vide Lupi, Codex diplomaticus Bergomatis. Ber- nerabili CoNSTANTiNoRavellensis Ecclesiae episcopo,
gomi, 1784, fol. 1-2, t. II, p. 829.] et successoribus canonice promovendis in perpe-
LII. tuum.
•id Guillelmum Melphiensem episcopum. Abrogat — Piae postulatio voluntatis efTectu debet prose-
LaveUanum episcopatum ; Melphiensis possessionis quente cornpleri, quatenuset devotionis sinceritas
el jura confirmat. laudabiliter enitescat, et utilitas postulala vires in-
(AnnonOl, Sept. 29) dubitanterassumat.Tuisergopostulationibus,frater
[Mansi, Concil. XX, 1049.] in Christo venerabilisConstantine episcope,clemen-
Paschalis episcopus, servus servorum Dei,vene- ter annuiraus,quia devolionis tucC sinceritatem erga
rabili fralri Guillelmo Melphiensi episcopo, ejus- communem malrem Romanam Ecclesiam affeclio
que successoribus canonice promovendis in perpe- diutina declaravlt.Cujusnimirum merito voluntatis
tuum. auctore Domino accommodavimus affectum,utEc-
Patrol. GLXllI.
 75 PASOHALIS II PAP^ 76
cleela) libi commissnB statua inconciiFsaeempprgtn- A. ad ejusdem mona)«tfrii imnr.unilatem vel posses-
bililalo pprsislat. Fer praespiitis iluque dccrali pa- 8ioiii-m,iioytrorum pra?ileces9orum sunt privilcgijg
ginam d^^cornimus ut Unvcliiiiisis Ecclesid, cui per allribula.no9i|uoi|iictibi jux'aac tfuccessoril)us tuis
Dei graiiam.el prreileccBsoria nostri minislerium,et regulariter promovendia prfiBsenti piivilegio coniri-
manus imposilionem prcc9iiie.<,ramilinri beiiignilate buimus. Celhis propterea, vel ecclesias, vel viilag
setnper sub apoalolicap ecdia tuilione servctur : et qua* pr<cilecesBorum tuonim,vol tua induslria prce-
«juicunquo deinceps episcoporum Uaveiienai Eccle- dicto vidonlur cffiiiobio jusle ac ralionubililer ac-
aisa Deodisponente 3ucoe39orint,aboju3dem aposlo- quisila2,po8sidenda8 inperpetuuin confiriuamus,id
lica; sedis ponlilice consecrationis j^raliam sorlian- eal ecclesiam Sancti Beneilicli, etc.
tur.sicuta sanctaemeTiorifEpraedecessoribnsnostria {Ilic euumerantur fmxessiones illius monasterii.)
Victore Urbano II stitiutum esso cognoscitur.
IIl et una cum omnibussuis [)erlinentii9,cum mobilibus
Omnem quoque Raveilensisparochiae ambitum,sic- atque immobilibus. Praesentis alque noslri privile-
ut a prosdecessore luo reverenda^inChristo memo- gii paginaapostolira auctoritate slatuimusul quae-

riiBUrsone possessa e6t,tibi tuisque in perpetuum cuoque idcm ccenobium juste possidel,qua?que ia
sucoessoribus confirmamus. Al ha;c quidquid vel crastinum concessione pontifiruai,libera]itatcprin-
proprietario jure, vel parocliiali, jam praelata Ec- n cipum, vel oblatione fideliumjuste alque csnonice
clesia in praesentiarum obtinet, sive in futurum poterit adipisci, lirma tibituisquo successoribuset
largienle Domino juste poterit atque canonice adi- illibata permannant. Decrevimus ergo ut nulli om-
pjsci, libera tibi tuisque successoribus et illibala nino homiiium liceat idem ccenobium tcmorc per-
perinaneaat. Decnrnimus ergo utnulii omnino ho- turbare atque doslruere, aut eiiam ei ulias posscs-
minum liceateamdemKcclesiam leiiiereperturbare, siones auferre,vel abblatas retinere,minuere,vel te-

aut ejus possessiones auferre, vel ablatas relinere, merariis vexationibus faligare,autquocunque modo
minuere, vel temerariis vexationis fatigare sed : molestare verum omnio integre persevercnl,atque
:

omniaintegra con9erventur,tam vestris quam cleri- converventur, eorum pro quorum substanlia aut
corumetpauperumusibus profutura.Siquasaneec- sustentatione aut gubernatione concessa sunt, usi-
clesiaslica sfiecularisve per6ona,etc. ut in aliis noti' buscommodis profutura.Obeunle te nuncejusloci
nullis epistolis. abbate.vel luorum quolibi;tsuccessurum,nullusibi
Ego Puschalis catholicfe Ecclesiw episcopus sub* qualibel subreptionis aslutia, vel violentia,prcepo-
scripsi. natur, nisiquem fratres communi conscnsu, vel
Dalum Beneventi per manum Joannis, sanctae fratrum pars consilii sanioris, elcgerint. Electus a
Romanae Ecclesiae diaconicardinalis^iiiKal.Octobr., Romano ponlifice consecretur. Chrisma, oleum
indict. X, Incarnationis Dominicae anno \ 102[1 101], '
sanclurrijConsecraliones altarium sivebasilicarura,
pontificatus autem domni Paschalis papae se- ordinationes monachorum qui ad sacros sunt ordi-
cundi III. nes promovendi,abepi9copis in quoium dioecesibus
si (juidem gratiam et communio-
estis, accipietis
LIII bis. ;

Ad Madelmum abbalcm Sanctae Sophise. — Privile- nem apostolicae aedis habuerint, et si gruiis ea et
gium ccenobii Sanclae Sophix. sine pravitate impenJerint. Si quid vero borurn
(Anno ilOl, Oct. 27.) obstiterit, liceat vobis quocunque volueritis ca-
a
[Mansi, Concil. XX, 1024.] tholico episcopo, quae supra nominata suntsacra-
In nomine Domini Dei Salvatoris nostri Jesu menta percipi^re. Si quu vero ecclesiastica sa^sula-
Christi Domini aeterni, Paschalis papa, episcopus, risve persona hanc nostrae constitutionis paginam
servus servorum Dei, dilecto in Christo filio Ma- sciens, temere contra eam venire altentaverit, se-
DELMo abbali monasterii venerabilis Sanctse Sophice cundc tertiovecommonita,si r.on salisfactione con-
intra Beneventum siti,ejus'iue successoribus regu- grua emendaverit, potestatis honorisque sui digni-
lariter promovendis in perpetuum. tate careat, rearaque se divino judicio existere de
Piae postulatio voluntutis eflectu debel prose- perpetrata iniquitalo cognoscat, et a sacratissimo
quente compleri,qualenus et devotionis sinceritas D corpore et sanguine Dei ac Domini R edemptoris
laudabiliter enitescat^ut utilitas postulata viros in- nostri Jesu Christi aliena fiat,atquein extremo exa-
dubitanter assumat.Unde nostuis, fili humanissiine mine districlaj ultioni subjaceat. Gunctis autera ei-
Madelme, piis postulationibus annuentes, Sanc!» dera loco justa servaclibus sit pax Domini nostri
Sophim coenobium, cui Domino auctore praesidere Jcsu Christi,quatenus ct hic fructum bonae actionis
cognosceris, sub tutelam et jurisdictionem sedis percipiant,etapud8eternum judicem pri-cmiaaiternae
aps8tolic8B,8icut hactenus mansit^perpetuo perina- pacis ac mercedis inveniant Amen.Beno valeas.
:

nere pp«8entis paginae auctorilate sancimus.utsoli Ego Paschalis sancta; catholicaj Ecclesise episco-
Romanas Ecclesiae subditum, ab omnium Eccle- pus subscripsi.
necnon et personarum jugo liberum habea-
siarura Datum Capua; per manum Joannis S. R. E. dia-
lur.Cunctaetiam quaapraedecessoribusluiSjVel tibi. coni cardinalis, vi Kal.Novemb., indict. xi (16). In.

(16) Soribendum indicl. x. Habd.

 ;

EPISTOL^ ET PUIVILEGIA. 78
77
cathoiicffi Ecclesiae episcopussub-
carn. Domini anno llll.pontincatus autem domni A Ego Paschalis
papae lerlio. scripsi.
Paschalis II
Datum Laienini per manum Joannis sanclffi Ro-
LIV.
manae Ecclesiae diaconi cardinalis, xv Kalemlas De-
Privilegium pro monaslerio Casinensi.
cembri?, indictione decima, ^nno Dominicoe Incar-
(Anno 1101, nov. \1 .) nationis 1102 [llOl], pontificatus autem domni
[Gattula, Hist. Casin., I, 411.] Paschalis secundi papae anno iii.

servorum Dei, vene- LV.

Paschai.is epiitcopiis, servus
rabili Iratri Oderisio Casinensi abbali, et sancl.ne Ad Umuinum Turris priorem scribit e.x Richnrdo
episcDjjO Albanen4 se cognovi-^se « parem el ron-
Rotnan» Ecciesiae presbytero cardinali, salulein.
cordium eremi reformatum el eum in locum liru-
Cum pro beali Palris noslri Bcnedicti reverentia, nonis succtssisie. » Horlalur ut Brunonts virlules
tum pro mullis tam vestris, quam praedecessorum xmuletur.
vestroram meritis, veslro nos loco plurimum de- (Anno IlOi.Nov. 26.)

bere cognoscimus. Idcirco justum ducimus ut ad [Mabill., Annul. Bened. V, 445.]

veslri monasterii augmenlum charilale sollicita Revertenle quidem iralreR. [llichardo] Albano
si

intendamus. In Beneventaoa, quam

urbe ijiilur jj episcopo, pacem et concoidiam eremi retormatam,
nosiri Romani juris esse per^picuum est, monaste- et in locum sanctae meinoriae luagni Brunonis te
rio veslro in perpetuum possidendam ecclesiam successisse cognovimus. Sit ergo in te ejusdemviri
S. Nicoiai concedimus, quae sita est in urhis angulo spiritus,idem sit et eremiticaj disciplinae vigor, ea-
juxta turrem paganam, et concessionem ipsam dera moruin et gravitatis conslantia, quia nos,opi«
praesenlis decreti pngina confirraamus. Quam nimi- lulante Domino, quidquid auctoritalis et poteslalis

rum ecc!esiam,et illibatam, elinlegram vobis ves- ipsius magislris probabiiis sapientia et religi ab
trisque successoribus perpetuo permanere sanci- apostolica sede promeruit personaliter, hoctibi.le
mus, una cum omnibus,qufe in praesentiarumad ip- eodem spiritu comitante.coacediraus. Volumus au-
sam pertinent.Quae videlicetex majori parte rerum tem ut proxima quadragesima nos visitare de-
in
ad nostram curiam pertinentium acquisita, seu beas, qualenus cordis secreta os ad os plenius lo-
comparalacredunlur, id esl molendina duosub uno quaraur, etc.
tegmine, aliud quod centimolum nuncupatur; hor- Datum Romae vi Kal. Decembris.
tos cum diversis arboribus curtem in Roseto,cum ; LVI.
una petia de terra curtem in rivo Tasi curlem de
; ;
Ecclesix S. Jacobi Compostellonas privilegia ac pos-
homodei curtem Martini Alberici cum Silvola C
; ; sessiones confirmat.
curlcs Rocconis duas; curtera diaconi Musi; curtem (Anno 1101, Dec. 31.)
in Monte Rosiari curtem in Sajiino curtem Va-
; ; [Florez, Espana sagraia, XX, 32.]
lcntini terras in loco, quidicilur Medianaper fines
; Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene-
et lerminos suos ; ecclesiam S.Nicolai in Urbiliano Didaco Compostellano episcopo secun-
rabili fratri
prope Petram pelicinam cum pertinenliis suia do, ejusque successoribuscanonice promovendisin
coram quae est anle porlam ecclesia? per terminos pcrpetuum.
suos, casam quae est ad Iffivara ecclesiie per termi- Justitiae ac rationis ordo suadet ut qui sua a suc-
nos SU03 juxta murum civitatis ; super quae etiam cessoribus desideral mandala probari, prapdecefso-
nos eidera ecclesiaj possessionibus adjicimus eccle- procul dubio voluntalemetstatuiacustodiat.
ris sui
siam S. Nicolai, qujB vocatur de Rodenandi cum Proindenos, prffidecessoris noslri sanctae mcmoriae
pertinentiis suis ecclesiam S. Mariae quaevocatur
; Urbani II statuta cuslodientes, pro B. Jacobi reve-
Rotunda cura pertinentiis suis ; balneum novum rentia legilimum sempilernum auctoritate sanci-
juxta ecclesiam S. Politti. Quidquid praeterea cella mus, ut sicut episcopatus calhedram praedecessor
ipsa B. Nicolai, pontificum concessioue, principum tuus bonae meraoriae Dalmatius episcopus in Com-
liberalitate, vel quorumque fidelium oblatioue in D postollana urbe per apostolicae concessionem sedis
fulurum potuerit adipisci sub vestra vestrorumque obtinuit, in qua B. Jaobi corpus requiescerc cre-
successorum dispositioneac potestatein perpetuum ditur, ita perenni deinceps tempore, tam tu quam
conservetur. Nulli autem personae unquam liceat successores lui habere opitulante Domiuo deboatis.
suprafatam cellam a vestri monasterii unitale di- Universa igiturad Iriae civitalis dioecesim jure ve-
videre, ct in aliam, quam a nobis statutum est pos- tcri perlinentia tibi tui?que legitimis successoribus
sessioncm, occasione quulibettransmutare.Si quis Compostellae permanentibus integrusemper et illi-

vero aliter praesumpserit, apostoiicae sedis animad- bala permanere decernimus. Ad haec pro sinuulari
versione multelur et usque ad satisfactionem con- ]\. Jacobi devotione concedimus ut tam tu quara tui
gruam excommunicationi subjaceat. Cunctisautem deincepssuccesborcs, nulli praeterRomanum metro-
eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri politaiiurasubjecti sint, etomnes qui tibi in eadera
Jesu Christi,quat6nus et hicfruclum bonae actionis sedcsuccesserintper manum Romani pontificistan-
percipiant, et apud dislrictum judicera pra;mia quam speciales Romanac sedis suffraganei conse-
aelernae pacis inveniant. Amen, ameo, anien. crcntur. Prfeterea m;»nv-uro in pcrpetuura decreto
19 PASCHALIS II PAP^ 80
san.ximusut quidquid haclcnus juste B. Jacobi ec- A. ^uae vigilantius int-islendum est, ut in ea ritc oainia
clesis u regibus, scu quibuscunque fidelibus oblii- ju.\ta uormam sodis apostolicaedisponantur.Cardi-
tuin csl ;
quidquid catalogis legi(imis continetur, nales in Eccicsialua presbyleros seu diaconostalcs
quidquiil parochiarum Iriensis calhedra jnsle ha- constilue, qui (iignc valeant comiiiissa sibi eccle-
buissecogno8celur,tibi tuisque legitimisbucceasori- siastici regiminis onera suslinere.
Porro quas pre-
busComposlellaepermanentibusnrmum seniper in- sbyterorum intersunt,presbyteri8 quaediaconorum, ;

tegrumque servelur. Illud omniinodis interdicimus diaconibus coiiiniiltanlur, ul in alicna dispendia

ut nulii unquaui personae facullas sit B. Jacobi cc- nullus obrcpal. Si qui sane ante Romanae legis
clcsia; censum illuiii (jualibet occasione sublrahere, susccptionem secunduui communempalriaeconsue-
quemHispanorumregesquidamnobili3meHiori»,Al. tudinem conjugia contraxerunt, natos ex eis (ilios
pra;sentispraedece8sores,pro6alute tolius provinciae noque a sfficulari neque a dignitule ecclesiastica rc-
statucruiit,anumine videlicetPisorgousqueadlittus omnino incongruum est, quod i-er
pellimui^, Illud
Oceani annuatim ex singulis boum paribus persol- regionem vestram monachoscuin sanctimonialibus
vendum, sicut in scriplis ejusdem ecclesioe conti- babitare audimus, ad quod resccandum experientia
nelur. Vestram de ca?terc condecct sanctitalem tua immineat ut et qui impraesentiarum simul
;

sanctse Romanaj Ecclesiae decreta in omnibus ob- n sunt, divisis longe habitaculis separcnlur, proul
servare, et ita virtutum luce interius exteriusque arhitrio et religiosorum virorum consilio melius
fulgere, ut videant omnes vestra bona opera, et visum fuerit, neque in poslerumconsuetudo hujus-
gloriflcent Patrem vestrum qui in ccclis esl. modi praesurnatur.
Sane si crastinum archiepiscopus aut
quis in Datum Lalerani, Incarnationis Dominica) anno
episcopus, imperator aut rex, princeps aut dux, millesimo centesimo tertio [primoj, nostri pontifi-
marchio, comes, judex, aut ecclesiastica quaeiibet catus quarto [secundoj.
saecularisve persona hujus decreti paginam sciens, LVIII.
cootra eam temere venire tcntaverit, secundo tcr-
Ad Bernardum Toletanum, Giruldum Bracaren-
tiove commonilus, si non satisfactione congrua sem, elc. — lllos jubet ad synodum vcnire Humx
emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate habendam.
careat, reumque se divino judicio existere de per- (Anno 1101.)
pelratainiquitate cognoscal, et a sacratissimo cor- [Florez, Espana Sagrada, XX, 89.]
pore ac sanguine Dei et Domini nostri Jesu Christi P. episcopus, servus servorum Dei venerabilis
alienus fiat, extremo examine dislrictae
atque in fratribus et coepiscopis B. ToIetano.G. (16') Braca-
ultioni subjaceat. Cunctisaulem hajcobservantibus
p rensi et eorum suOraganeis, elD.Composlellanosa-
et saepefatam B. Jacobi ecclcsiam venerantibus sit lutem et apostolicam benedictionem.
pax Domini nostri Jesu Christri, quatenus et hic Quantum veritalis hostibus terrorem, quantain
fructum bonae aclionis percipiant, et apud distric- Ecclesia^ fortitudinem synodalis concilii procinctus
tum judicem praemia aeternae pacis inveniant. comparet, dilectio vestra cognoscet quapropteret :

Amen. nobis et vobis vivaciler providendumest ut auctore

Scriptum per manum Petri notarii regionarii a Deo in plenariam debeamus synodum convenire,
scriniis sacri palatii. quani, eodem Deonostro praestante, sanctorumapo-
Ego Paschalis sanctae catholicae Ecclesiae episco- stolorum juvantibus meiitis, in exorJio proximuj
pus. Quadragesimaecelebrarcdecrevimus.Hortamurergo
Datum Laterani per manum Joannis S.Romanaj strenuiiatem vestram ut, omni occasione seposita,
Ecclesiae diaconi cardinalis ii Kal. Januar., indic- convocalis diajceseosveslrarumabbatibus, inpra^di-
tione X, anno Inoarnationis Dominicae 1102 clotempore ad Urbera convenirecuretis. Sancta Fa-
illOi], pontificatus autem domini Paschalis papae cundi abbatem non dissimililer invitamus.
III.
LIX.
LVII. Ad Ansehnum Cantuariensem archiepiscopum. — Dcl
Ad Didacum Compostetlanum episcopum. — De re- [) operam Anglicanx Ecrlesix reslaurandx ; el An-
formandis moribun isLius Ecclcsix deformibus, qui glorum regem cum Norlhmannix comile conciliet.
per bella in eam irrepseranl. (Anno 1101.)
(Anno 1101.) [Mansi, Concil. XX, 1019.]
[Mansi, Concil. XX, lOOl.j Paschalis episcopus, servus servorum Dei, reve-
Paschalis episcopus servus servorum Dei, vene- rendissimo fratri etcoepiscopo ANSELMoCantuarien-
rabili Didaco Corapostellano epigcopo, salutem et sium archiepiscopo, salulem ei apostolicam bene-
apostolicam benedictionem. diclionera.

Ecclesia quara regendam, disponente Domino, Sicut injuriis luis etexsiliis compassi sumus,sic
suscepisti, jam diu, etiam cum pastorem habere reductioni tu» el honori tuo, largiente Domino,
videretur, pastorissolatiis caret. Idcircostrenuilati congaudemus. Et tu, frater in Christo reverendis-
sime, quia injuiias et procellas RomaniE Ecclesiae,
(16") Giraldus Bracarensis obiit die 5 Dec. anni
1109. Eo autem anno invitatio facta ad concilium Romae babilum anno lUO, iii Non. Mart.
 Sl EPISTOL.^]; EN PIUVILEGIA. 82

siciit in pnesentia visas, plenius nostri, pro eis in A ppr Scjliam, saiutem el aposlolicann benedictio-
portu positus laborare non desinaa efficacius.Primo, nem.
ut Eccle.siarum in regno Anglico statum secundum Noscat dilectio vestra venerabilem fratrera no-
Romanae Ecclesiae sanctiones corrigi ac disponi fa- strum Gerardum Herefordensem quondam episco-
cias : dehinc, de regis erga nos dilectione ac fide- pum in Eborum metropolitanum per omnipolentis
censuque B. Petri reslituendo, effica-
lilate debita, Dei graliam nos promovisse; cui ex apostolicae se-
cius studeas.Scis enim quanlis inopiae circumvallc- disliberalitatepalliuraprivilegiumqueconcessimug,
mur angustiis, Nempe cura pro Ecclesiis omnibus unde mandamus, praecipienles, ut ei deinceps,tan-
Romana laboret Ecclesia, quisquis ei sua aufert, quam vestro archiepiscopo, debitam obedientiam
non ipsi soli, sed ecclesiis omnibus sacrilegii reus exhibeatis
esse dignoscitur. Significamus pra?terea dilectioni LXII.

tuae, Northmannorum comitem (Robertum) que- Gerardo archiepiscopo Ebnracensi patlium tribuit.

stum apud nos esse adversus Anglorum regem de (Anno 1101. — Fragm.)
fracto sacramento,quod ei pro eodem regno acqui- [Stubbs, Acta pontif. Rborac. ap. Twysden Hist.

rendo fecerat, regnum invaserit. Et nosti quia Angl. Script., I, 1710.]

eidem comiti debemus auxilium prolaboribusquos p Paschalis epis>)opus, servus servorum Dei,vene-
in Asianic Ecclesiae litieratione laboravit. Idcirco rabili fratri GmARDO Eboracensi archiepiscopo,sa-
volumus ut,si necdum inter eos pax compositaest, lulcm et apostolicam benedictionem.
te satagente, nostris nuntiis intervenientibu&,com- Inter caetera regna terrarum ad apostolicae sedis

ponatur. Pro his enim omnibus notum tibi, el a te subjectionem, e!c.

nunc fratrera ct
LXIH.
quondam educatum tunc filium,
Privilegium pro monasterio Jesu Nazareni.
coepiscopum,Joannem mittimus,et Tiberium fami-
liarem nostrum quos pctimus in oranibus quae
;
(Anno H02, Jan. 11. — Fragm.)
[Aynsa, Fundacion, excellencias, grimdezas y rosas
apud vos agenda sunt, tuo consilio instrui, tuo
memorables de Iluesca. Huesca 1619, fol. p. 455.1
auxilio adjuvari : per quos sacrosancta Romana
Ecclesia tuae religionis etsapientiie efflcacius expe-
Kgo Paschalis calholicae Ecclesiae episcopus
huic concordiae concessi et subscripsi.
riatur induslriam.
LX.
Datum Laterani manum Joannis sanctae Ro-
manai Ecclesiae diaconi cardinalis,x Kalendis -Vpri-
P[ptro] episcopo Pidaviensi prxcipit ut monasterio
Chiniacensi safisfnciat de ahbate S. Cypriani con-
lis indictione xii, anno Dominicae Incarnationis
secralo ; eidemqiie monaslerio salisfieri ah ahbate raillesimo centesimo quinto [secundo],pontificatus
MuUeacensi jubet. Q quoque domni Paschalis II papfe anno v[iii].

(Anno 1101.) LXIV.

[Mabill., Annal. Bened. V, 460.] Privilegium pro monasterio S. Ambrosii Mediola-
nensis.
P. episcopus, servus servorum Dei,diIecto fralri
(Anno 1102, Febr. 14.)
P. [Pctro] Pictaviensium episcopo, salutem et apo-
[PrnicELLi, Ambros. Mediol. basil. Monum., p. 509.]
stolicam benedictionem.
Paschalis episcopu8,servus servorum Dei.dileclo
Cum Romanae Ecclesiae membra sitis, miramur
Joanni veuerabili abbati, in Christo
in Christo filio
quod vestro capiti scienter contraitis. Neque enim
salutem suisque successoribus.
ignoratis Sancti Cypriani monasterium per sedis
Quamvis ex universalitate sedis, cui deservimus
aposlolicae dispositionem Cluniacensi monasterio
indigni, curam ecclesiarum omnium adhibito dile-
esse commissum.Tu vero, ut audiviraus, abbatem
ctione concipimus, et disponendo gerimus am- ;
illic repente electum adversus Romanae Ecclesiae
pliori tsmen vigilantia super his sollicitamur, et
privilegia consecrasti.Undepraecipimus ut idem fra-
amore tenemur, quas fidelium devotio tulelaehujus
ter abbas officio careat, donec Cluniacensi abbati
sanclae universalis sedis salubri institulione com-
satisfaciat, el Ecclesia ipsa juxta Romanas consti-
misisse dijjnoscitur et si quid, in quo ex nostra
;

tutiones in abbalis Cluniacensia ordinatione persi- £)

constitutionevelconsensusublimalidesiderent,cum
stat. De Malieacensi quoque abbate praecipimus ut
summa benevolentia concedendum nobisvidetur ut
juxta dominiUrbani praeeeptura abbati Cluniacensi
impetrent. Unde, te postulante a nobis ut mona-
satisfaciat.Alioqnin vide ne tu pro eissedis aposto-
sterium Sancti Ambrosii,ubi sanctum ejus requie-
liccR indignationem experiaris, el ipsi condignam
scit corpus simul cum sanctis martyribus Gervasio
sententiam non effugiant.
atque Prolasio, cui divina dispositio te prffiesse vc-
LXL luit.aposlolicae auctoritatis serie muniremus.et om-
Ad episcopos Scotix, snfjraganens Eborum Ecclesi.T, nia fjus pcrtinenlia perenni jure inviolabiliter per-
pro arcliiepisropo Eborum.
manendaj confirmaremus tuis inclinali precibus,
;

(Anno llOi.)
perhujus nostrajsanctionis priviIegium,antecesso-
[Monasticon Anglic., III, 156.]
rum nostrorum auctoritatem sequentes, decerni-
Pasciiali episcopus, servus servorum Dei, vene- mus.et propter amorem sancti Ambroaii et sancto-
rabilibusfratribus Eborum melropolis suffragancis rum martyrum Gervasii et Protasii,quorum lionori
 j

83 PASCHALIS II PAP^ 84
dicatus e.4 locus, concedimiis tibi luisque succes- A nis trraliam et vilam aelernam a Domino consequi
Boribus.quidquid de usu daImalicJB,t»andalium,nec- mereatur.
non chirothecaruin,et licontiam fercndi lintinnabu- Ego Paschalis catholicae Ecclesiao episcopus sub-
lum capellicex apostolicu auciontate antecessorum scripsi.

nosirorum htberc meruisti ; el conccdimus tibi do- Ego Cuyro, Praeaeslinus eipscopus subscripsi.
minium lotius ecclesiue post archiepiscopum.et si- Ego Richardus, Alhanonsis cpiscopuf;,subscripsi.
miliier concedimus (lomiuium hospitalis cumeccle- Dalum Laterani per manum Joannis.sanclae Ro-
sia inibi fundula in hoiiore «ancti Michaelis.et ec- mana; Ecclesiae diaconi cardmalis, soxlo decimo
cle?iam suncti Augnstini cum parochia sibi perti- Kalendas Martii, inJicUone dcciina, Incarnalionis
nente ;et ecciesi im Sancti Salyri cum pirochia sibi D.iminicae anno millesimo tertio [secundo"', pon-
pertinente et ecclesiain Sancti Petri, ubi dicitur a tificaius aulem Doinini Paschalis" secundi pupae
;

Sala.cum parochia sua, cum deciiiiis el primitiis ;

lerlio.

confirmantes monasterium iiifra urbem ipsara Mc- LXV

Moimsterii S. Pelri Coeli Aurei Papienais privilegia
diolanum constitutum, quod nomin;<tur Auronae,
confirmut.
cum omni bonore et curlem dc Fasiliano cum om-
;
(AnnoH02, Febr. 14.
nibus ad se pertinenlibus, cum ecciesiis inibi aedi- g IHujus privilegii mentio tantum exslat apud Robo-
ficalis.et curtem de Feliciano.et curtem de Moule, LiNi, Notix,ie, III, 223, Signa chronologicu sunt
cum ecclesiis inibi aedificatis ; et Capiate cum ec- vitiosa.

cleeiis, cum decimis et primitiis; elCivennam; et

Lxvr.
*Monastcrii Montii Mnjorix privilegia,npud Arelatem
in Clavero ; et in Badello ; el in Colonia ; et in Ba-
petente Guillclmo abbate confirmttt. In illo diplo-
raza ecclesiam unam qua; vocatur Sanclus Damia- mute recensentur ea qux concessione pontijicum,li-
nus, cum decimis et primitiis; et Antizuguin com beralitate principumvel oblatione fidiUum collata
ecclesiis inibi (undatis; el Casterno cum duabus fuerunt, in casirwii Biduini cum suis appendi-
liis

cibu.'!, quod jurisdictionis S. Romanx tcclesix

ecclesiis , et Alba et Sanctus
Balaradeglo ; et Vite ;
csse dicitur, « ea lege ul ex hac possessinne librx
Syrus a Bevra el in episcopatu Laudensi eccle-
;
Ihuris per quinquennium tres, et ex ipso monasle-
siam unam Sanoti Salvatoris, et aliam ecclesiam rii capite ver singulos annos Merguliensis monetx

juxtaCodonium, fundatam in honore eancti Am- solidi quatuor Lateronensi Ecclesige persolveren-
brosii ; et in episcopatu Papiensi villam unam quse
tur, » Ad iixc monaslerium
Marlini de Alamon-
S.
tc, et in comilatu Regensi castum Crisellum el
nominatur villa regia et monasteriiim unum,quod
;
monusterium Stabloni eidem abbatirV confirmutur-
nominatur Sanctus Quintinus, ut sit in poteslale et «Scriptum per manum Petri notarii regionarii sa-
regimine ipsius abbatis Sanct-i Ambrosii ; et eccle- cri palatii; » e- post papx suhsc.riptionem « Da- :

tarn per manum Joannis S. R. E. dinconi cardina-

siam Sancti Sepulcri cum decimis et primiliis et ;
lis, V Kul. Mariii, indirt. x, Incamationis Domi-
Dubini cum ecclesia una et in episcopatu Placen- ;
nicx nnno il02, ponlificat.us autem domini Pa-
tias villam unam, quae vocatur Ceresola el insuper schalis papas n\. »
cuncta loca, urbana vel rustica, culta vel inculta, [Mabill. Annal. Bened. V, 454. Fargm.
cum decimis et primitii3,oolonis, servis et ancillis, LXVII.
et aliJionibu3,quae abaliquibusfidelissimis Christia- Ecclesix Fxsulanx bona, rogante Joanne episcopo,
nis eidem monasterio concessa 8unt,vel qua? etiam confirmat.
per alia justa munimina ad eumdem religionis lo- (Anno 1102, Mart. H.)
cura pertinere videntur, cura omni securitate et [UcHELLi, Itulia sacra, III, 337.]
quiete debeas possidere,tuique succossores in per- Paschalis episcopus,servus servorum Dei,diIecto
peluum,ita ut nullus unquam successorum nostro- fratriJovnm Fesulano episcopo, ejusque successo-
rum pontificum, nuUus et imperator, rex, dux,vel ribus canonice promovendis in perpetuum.
aliqua persona,ipsum monaslerium de praefatis om- Justis votis assensum prffibere,justisque petitio-
nibus rebus, quas inibi pertinere videntur, pr<Tesu- nibus aures accommodare nos convenit, qui, licel
mat deveslir<>, molestare, inquietare ; necoon sub indigni, juslitias custodes, alque praecones in Ec-
divini judicii promulgatione, confirmatioue et ana- " clesia apostolorum principum Petri et Pauli specula
thematis interdictione decernimus. Quod ut nunc, positi Domino disponente conspiciraur. Tuis igitur,
seu in futuris teraporibus, firraum et inviolabile frater in Christo charissime Joannes,.justis petilio-

rnaneat,nostro privilegio confirmamu8,ad honorcm nihus annuentes,sanctam Fesulanam Ecclesiam,cui

Dei el sancti Ambrosii confessoris, et sanctorum auctore Dco prajsides, apostolicae sedis auctoritate
martyrum Gervasii et Protasii, quorum corpora in munimus.Tibienim tuisque legitimig successoribus
vestro raonasterio posita sunt.Si quis autera teme- confirmamus episcopaliac dominicali jurepossiden»
rario ausu, quod fieri non credimus, coiitra hujus dam arcem el civitatem Fesulanam, cum ecclesiis,
nostrae apostolicae auctorilalis et confirmationis se- et curtis, et terris adjacentibus. Similiter caslrum
riem agere tentaverit ; sciat se esse excommunica- montis Lauri, et mons Regis, Bojanam, et curtein
tum, et a beato apostoiorum principe, et no- Sala, et Feslilianum, et Pratum regis, ecclesia S.
stra aposlolica auctontate. Qui vero custos et ob- Mariaj in Urbana cum curte,et Libiano,et Biviliano,
servalor hujus nostri privilegii ex3titerit,benedictio et castrum quod aedificatum est in supradicto epi-
 83 EPISTOLyt: ET PHIVILEGIA. 66
scopio juxtafluvium Faltonse cum curte Riviferioli, A minuere, vel temerarii? vexalionibus faligare, sed
caslrum Gisilo, et curtem in monte
et Pulciinti, omnino integra conservare, tam vestris, quam cle-
Aculo, Ampiniana Monlana Sancti Gaudenlii
el in ricorum usibus profutura. Si qua sanc ecclosiasti-
cum Aipibus et pertinentiis eorum, sicut ex regis ca saecularisve persona, banc nostrae constitulionis
Agne,
concessioneecclesiffituae collata sunt,castrum paginam sciens,lemere conlra eam venire tentave-
curtem Turrichae, et Gastillione, et partem montis rit,secundoterliovecoramonita.si non satisfactione
Bontilii, et parteni ciistri Rufiani, monasterium congrua emendaverit,potestatis honorisve sui careat
Sancti Salvatoris situm in episcopatu Pistoriensi dignitate,reamque se divino judicioexisteredeper-
cum ecclesiis et curtibns sibi pertinentibus, mona- petraia iniquitate cognoscat,et a sacratissimocor-
sterium Sancti Bartholoma?i, raonasterium Sancti pore et sanguine Dei acDomini Redemptoris nostri
Martini, monasterium Sanoti Gaudentii, cum per- Jesu Ghristi aliena fiat, atque in extremo examine
tinentiiseorum,et patrimonium filiorum Bennonis, districtae ullioni subjaceat. Gunctis autem eidem
et castrum quoi vocalur Flumen, et quod jure su- locojura servantibus sit pax Domioi nostri Jesu
pradictae ecclesiae in terrilorio Mucelli detinent filii Ghrisli,quatenus et hic fructum bonae actionis per-
Ugonis, filii Rumberii
Azzo filius Albizi, et filii
et cipiant, et apud districturajudicem praemiaaeternaB
Azonis de Gastanicula.et Longobardi de Molezzano, n pacis inveniant. Amen, amen.
et filii Ugonisde GasoIa,et Longobardi de Ferliano, Scriptum per manum Petri notarii regionarii et
et Longobardi de Sancto Joanne majore, vel quid- scrivii sacri palatii.

quid ia praedicto lerritorio juris vestrae ecclesiae Ego Paschalis catholicae Ecclesiae PP.subscripsi.
aliquis hominum detinere videtur, et quidquid Ugo Ego Praenestinus episcopus subscripsi.
filius R«yneriideditpra3fatae ecclesiaein Ampiniana, Ego Crescentius Salunensis episc. subscripsi.
et in monte Acuto, et in Reu Mangana, Poliiiano, Ego Ricbardus Albanensis episc. subscripsi.'
et medietatem ecclesiae, cl curtis in loco Quaraclae, Ego Anastasius card. S. Clementis subscripsi.
et curtem Marinae.Praeterea plebem S.Grisci sitam Dat. Lateraniper manum Joannis sanctee Romanae
Alltino, plebem S. Gervasii,cum curle sitam Alpi- Ecclesia^ diaconi, v Idus Martii, indict. xii,Incarn.
niano, ccclesiam S. Miniatis cum curte, plebem S. Dominicae anno Ii03,pontificatus autemD.Pascha-
Joannis sitam monte Lauro, plebem S. Babilli,
in lis 11 papae tertio, etc.
et S. Ditali, plebem S. Leonini, plebem S. Mariae, LXVIII.
plcbem S. Slephani, plebem S. Jerusalem silam in Commutationem inler Gerentonem abbatem S. Beni-
Pomino, plebem S Jerusalem sitam in Gl!iceio,ple- gni Divionensis et Gilbertum abbattm Cadomen-
sem factam,possessionesque monaiterii Divioneusis
bem S. Gervasiisitam inSoriano cum curte,plebem
confirmal.
S. Pctri sitam Gasua, cum curte et parte castelli,
(Annoll02, Mart. 14.)
quodvocatur Novum,plebem S. Mariae sitaminSco-
[PERARD,/?«cuez7 de plusieurspJecescurieuses servanl
cum curte, plcbem S. Joannis sitam in Ga... plia, ii 1'lmloire de Bowgogne. Paris, 1664, fol., p.
plebem S. Pancratii, plebem S. Romuli cum curte, 205.]
ecclesiam S. Miniastis cum pertinentiis suis,eccle- Pasi.halis episcopus, scrvus servorum Dei, dile-
siam S. Mariae sitam in Garpinione,cum curticella, clo filio Gerentom abbali Divionensis monasterii,
plebem S. Viti, plebem Leonini sitam in Retiano, salutem et aposlolicam benedictionem.
plebem S. Laurentii cum. caslelloet curte, plebem Officii nostri nos hortatur auctoritas, pro Eccle-

S. Miniatis sitam in Rubiano, plebem Petri cum siarum statusollicitosesse.etquaerecte statulasunt

curte sitam in Cintoria, ecclesiam S. Justi sitam stabilire. Proinde commutalionera illam.quae inter
in monte Rantuli, plebem S.Pelri sitam in Sillano, vosetCadnmensiscoenobii abbatem Gilberlum lacta
plebcm S. Croscii sitam iii Novole, plebem S. Leo- est, decreli pagina confirmamus, ut quae in Nor-
nini sitam in Panzanocum curte ecclesiam, S. En- tbmannorum finibuscojnobium Divionense possede-
phrosyni cum curle, ecclesiam S. Pauli cum curte rat,id est eccleaiam Sancti Albertt cum appenditiis
qu.ie est posila juxta castrum Corbuli, plebem S. suis, et ecclesiam de Longo Canipo cum terris et
Mariae et S. Petri sitam in D decimis;deincepsin Cadomensismonasterii posses-
Avanano, plebem S.
Justi cum curte, plebem S. Pauli cum curte, ple- sione permaneant,et rursum, qua? Cadomensis Ec-
bom S. Leonini in Collina,pIebem S.Maria; in monte clesia in Rurgundionum regione possederal, id est
Miliario, plcbem S.Martini in Tertinulo cum curte, moDasteriumSancti Ilippolyli curiae Becalt
ccclesiam S. Mammilliani cum curte, plebem S cum omnibus appenditiis deinceps
Petri Ormenae cum curte, plebem S. Marci in Stil- inDivionensis cccnobii jure persisiant.Gonfirmamus
liana.Quidquid praeterea vel in Fesulanae ecclesia: etiam vobis,vestrisque successoribu8,monasterium
parochia,vel in aliarum ecclesiarum parochiis pras- Sancli Vigoris,cura omnibus ad ipsum pcrtinenti-
dicli antccessores tui hactenuspossedisscvidentur, bus, tam hominibus quamin possessionibus et
in
libi tuisquelegitimissuccessoribus illibata manere decimis, vidclicet plena decimatotius \illae,in qua
sancimus. Decernimus i^^itur ut nulli omnino ho- monasterium situm est,omnium ad eamdem villam
minum liceateamdem Ecclesiam tamere perturbare, pertinentium, et plena decima^de Tor, et de Cris-
aul ejus possessioncs auferre, vel ablatas tcnere, soto.ot dc Olferes,ct de Colgrino, el de tola Ghri-
87 PASCHALIS II PAPvE 88
cha villa, cum terris presbyterorum, sicut vobis a A vero quia juxta B.Innocentiisanctioncmroligiosum
bona' niemoriffl Odonc Jiojoccnsi episcopo trariila, propositum agcndaaliquanto lcmpore
siinulavit,ei
et principis, aiiorum assensibus est roborata.
et pojnitcnlia injungatur: non cnim .juxta Apostolum
Item confirmamusistuddonumquod fecitRobertus pollicita; fidei irritatione constrinfiitur. Hac igitur
duxNorthmannorumprJBfalomonasterio^desuisdo- ratione colluta eumdem P. in coojugio permanen-
minicis rebus tam in passagio etlhelonco,quam in lem a vinculo exconimunicntionis absolvimus.
cajlcris exitibus, et per totam terram suam,liberi3 Dalum Laterani Idibus Murtii.
consuetudinibus,et quatuor asinis in Verneto quo- LXX.
tidie viridi ligno oncrandis. Quidquid praeterea Monasleni S. Dloiujsii privUegio confirmal,
hodie vestrum connobium quiete possidet, sive in (Anno 1102, Marl. 21.)
luturum concessione pontificum, liboralilateprinci- [Mabh.lon, Dere dif.lom. Ij^iOG.]

puni, vel oblatione fidelium juste alque cauonice PAScnAusepiscopu?,pervu3 servorum Dei,diIecto
poterit adipisci,firma tibi tuisque successoribus et filio ADE,abbati vonerabilis monasterii quod inho-
illibatapermaneant. Si qua ^sane ecclesiastica sa3- nore sancti Dionysii, etc.

cuiarisve persona,hanc nostraBConstitutionis pajri- ' ' '

'^{^^^ (^ "e.xtrcmo examinVdistriclV ultioni

nam sciens, contra eam temere venire lentaverit, g subjaceat; cunctisautem eidem loco justa scrvanti-
Becundo tertiove commonita, si non satisfactione ^us sit pax Domini uostri Jesu Christi,quatenu8 et
conijrua emendaverit, potestatis honorisque sui
hicfruclum bonae actionis percipiant,etapud dislri-
careat,reamque se divino judicio existere
dif,'nitate
ctum judicem praemia aeternae pacis inveniant.
de perpctratainiquitate cognoscat,et asacratissimo Scriptum per manum Pelri notarii regionarii et
corpore et sanguine Dei et Domini Redemptoris
scriniarii sacri palatii.
nostri Jesu Christi allena fiat, atqua in extremo
Ego Paschalis catholicae Ecclesiaj episcopus sub-
examine districtaB ultioni subjaceat.Cunctis autem
Bcripsi.
eidem loco justa scrvantibus sit pax Domini nostri
Ego Richardus Albanensis episcopus SS.
Jesu Christi,quatenus et hicfructum bocaeactionis DatumRomaepcr manum Joannis sanctaeRomanae
percipianl.et apud districtum judicemprffimiaffiter- cardinalis, xii Kal. April., indi-
Ecclesiffi diaconi
nae pacis inveniant. Amen, amen, amen.
ctione x.Incarnationis Dominicaj anno 1 103, ponti-
Scriptum per manum Petri notarii regionarii et
ficatus autem domini Paschalis sccundi papae iii,
scriniarii sacri palatii.
LXXI.
Ego Paschalis Ecclesi?e catholicseepiscopus,sub-
Marlx Rnsenfelden%e luendum
Monasterium S. susci-
scripsi. pit privilegiisque ornat ,imposilo monachis hyxanlii
Data Laterani per manum Joannis sanctae Ro- unius cenau annuo.
manae Ecclesisf? diaconi cardinalis, ii Idus Martii, (Anno I, e^^April.ll.)
[Lappenberg, Hamhurgisclies Urkundenbuc/i, Hara-
indictionex,IncarnationisDominicaeannoll02,pon-
burg, 1842, 4», p. 118.]
tificatus aulem domni Paschalis secundi papaj iit.
episcopuSjServusservorum DiM,dilecto
Paschalis
LXIX.
fii;o WEnNERO,abbati venerabilis monasterii sanctae
(Anno 1102, Mart. 15.)
Dei Genitricis virginis Mariae, quod in loco situm
[Florez, Espana Sagrarfa, XX, 90.]
est qui Rosenfeld dicitur,pjusque successoribus re-
Ad Giraldum archiepiscopum Dracarensem, Didacum
CompostcUanum el Adefonsum Tudensem episco- gulariter subslituendis in perpeluum.
pos. — Pelagh mutrimonium non esse dirimen- Justisvotisassensum praeberc.justisquc petitioni-
dum. bus aures accommodnre nos ccnvenif, qui,Iicet in-
P. episcopus, servus servorum Dei,venerabilibus digni, justiliae custodes alque praecones in excclsa
fratribus et coepiscopis G.Bracarensi, Didaco Com- apostolorura principum Petri et Pauli specula, Do-
postellano, A.Tulensi^palulem et apostol. benedict. mino disponente, conspicimur. Tuis igitur, fili in
Ciusam Pelagii multis praesentibus fratribus no- Cbristo vcncrabilis atquc charissime,juslis pelilio-
strisdiligenti indagationediscussimus,inquanimi nibuE annucntes, monasterinm Rosenfeld, cui Deo
rumdiscussione.juxtalitterarum vestrarumtenorenr. ^ auctore )iraesides,ad honorem sanctaeDei genitricis
ex ipsius P. confessione patuit viduam illam ob ti- Virginis Mariae, cujus nomini dedicatum est, sub
morem raptus religionis surapsisse velamen, quod tuteiaapostolicaesedisspecialiterconfovendum pro-
muHi eliain qui praesentes aderant, ore proprio fate- tegendumque suscepimus.Quod nimirum monastc-
bantur.Cirterum juxta Garthaginensis conciliipraj- rium generosus Udo marchiocum fratre Rudolpho
scriptum, nec se Deo devovit, nec laicali veste ab- et matre venerabili Oda, propriissuinplibus rcaedi-
jectasub testimonioepiscopi velEcclesianin religioso ficatum et propriarum possessionunn collationc dita-
habitu apparuit. Quia igitur eidem temporali vela- tum, pro animffi suae et parcntum suorum, vel co-
tioni sacramenta hujuscemodi defuerunt,matrimo- rum,qui ibidem requiescunt,salute,beati3 apostolis
nii sacramentum quod idem P. cum ea contraxit, PetroetPaulonoscitur oblulisse elin llomani ponli-
nullatenus videlur esse solvendum. Yerum enira ficisdefensionemjureperpetuode!cgasse(17).Eorum
(17) Udo (marchio Stadensis) etniterejus Oda et dericus.comcs palatinus de Putelendorp, consilio
fralcr ejus Rodulfusetmarilus sororig ipsorum Fri- Herrandi,H;Jbersladen3is episcopi.et aiiorum reli-
 89 EPISTOI..E ET PRIVILEGIA. 60

er-o votum asssensionis noslrae focdere firmanles, A mus, a Chrisli Ecclesiae corpore auctoritofe potes-
per hujus nostri privilegii paginam apostolicaauclo- segregaraus conservantibus autem
^atis apostolicoe ;

rilale statuinius, ut, quidquid ai| eumdem locum pax a Deo et misoricordia praesentibus ac futuris

legilimo veterispopsessionis jure pertinet, quidquid saeculis conservatur. Amen,amen.

supradicti principesdesuisfacultalibusjustiscidem Scriptum per manum Pyderii, regionarii ac refe-

monasterio oblulerunt,et quidquid hodiejusle pos- rendarii sacri palatii.

sidet, in maneipiis, campis, silvis, pratis, aquis Datum Laterano, per manum Joannis, sanctae

aquarumquedecursibus,iii molendinis et in mansis Romanfe Ecclesiffl diaconi cardinalis, tertio Idus

crastinum consensione
ot cffiteris redditibus,8ive in decima, Incarnationis Dominicse
Aprilis, indictione

pontificum.largitione principum vel oblationefide- anno H02, pontificalus anno Paschalis secundi pa-
lium, juste alque canonice poterit adipisci, firma pae tertio.

tibi tuisque successoribus et illibata permaneant. LXXII.

Decrevimus igitur ut uuUi omnino hominum liceal
—
Ad abbatem et monachos monaslerii Beceensis.
idem coenobium temere perturbare,aut ei supradi- Monasierio Beccensi asserit ecclfsias a Willelmo,
tas posscssiones auferre vel ablatas retinere, im- Rothomagensi archiepiscopo, et Ivone Carnotensi

minuere vel temerariis vexationibus fatigare. Et et Gofrido Pariensi episcopis « in salarium colla-
g t'lS. »
ornnino integra conserventur, eorum, pro quorum
(Anno 1102, April. 12.)
sustentatione ac gubernatione concessa Eunt,usibus
omnimodis profutura, salvo episcoporum jure ca- [Mansi, Concil. XX, 1068.J
nonico. Paschalis episcopus, servus servorum Dei,dilec«
Obeuntete, W. nunc ejuslociabbate, vel tuorum tis filiis,\ViLLELMO abbaliet universae congregationi
quolibet successorum, nullus ibi qu;\libct subre- Beccensis monasteriijsalutem et &postolicam bene-
ptionis astutia vel violentia praeponatur, nisiquom
dictionem.
fratre communi consensu, vel fratrum pars consilii Apostolicffisedis dignitas exigit pcr universas Dei
sanioris, secundura Dei timoreni et beati IJenedic-
Ecclesias recta disponereet quee ab aliis recte dis-
ti Regulam elegerint. Quod
suo collegio in-
si in
positasuntconfirmare.Significastissiquidein nobis,
venire nequiverint,qui huic regiraini idoneus habe-
Willelraum Rothomagensem,
venerabiles fratres,
retur, liceat eisdem,de quocunque maluerint loco,
Ivonem Carnotensem, GofriduTi Pansiensem epi-
sui ordinis viruin susque professionis assumere.
scopos singulas in parochiis suis ecclesias veslro
Chrisma, oleum sacrum, consecrationes altarium
monasterioin ^jalarium contulisse, vi.Jelicet in Ro-
sive basilicarum, ordinationes monachorum,quiad
Q thomagensi ecclesiam Sancli Petri de Ponte Isarae,
sacros fuerint ordines promovendi.ab episcopo, in
in Carnotensi ecclesiamSancti Nigasii de Mellenlo,
cujus dioccesi estis,accipietis, siquidem gratiam at-
in Parisiensi ecclesiam Sanctae Honorinffi de Con-
que uommunionem aposlolicaB sedis habuerit, et si
.Tuentio. Et nos if,'itur quieti vestrae in posterum
ea gratis ac sine pravitate voluerit exhibere. Alio-
providentes,easdem ecclesias vobis vestrisque suc-
quin liceat vobis calholicum, quem mavultis^adire
cessoribus confirmamus, ut sicutab eisdera episco-
antistitem etab eo consecrationemsacramentorum
pis disposiium est, semper in vestri monasterii
suscipere.qui abapostolica sedis aucloritate foltus,
possessione perraaneant. Si quis autem temcrario
quoe postulantur indulgeat.
ausu easdera ecclesias a'monasterii vestri corpore
Sane prffidictum marchionem, vestri coBnobiiad-
distrahere ac separare praesumpserit, beati Petri
vocatum,sicut a vobis est electus quamdiuvixerit,
gladio et aposlolicae ipsius Ecclesia,' ultione plecta-
ejusque posteros, si idonei sunt.statuentes, de cee-
tur.
tero sancimus ut nullus unquam vestri monasterii
Data Laterani ii Idus Apriiis, anno ab Incarna-
advocatus esse praBsumat, nisi quem fralres com-
tione Domine -1104 (^8), indiclione x.
municonsensu praeviderint eligendura.Ad indicium
receptoB a Romana Ecclesia libertatis, secundura LXXIII.
ipsiusjam dioU marchionis conslilutionem,per an- D Ad Anselmum Canluariensem archiepiscopum. — Ul
nos singulos unum byzantium Lateranensi palatio se constanter gerat in tuenda Ecclesix Anglicanse

persolvctis. libertate.

crastinum archiepiscopus aut

Si quis Hulera in (Anno 1102, April. -15.)

episcopus, imperator aut rex, princeps aut dux, [Mansi, Concil. XX, ^019.]
comes autvicecomes,juxdexaut persona,potensaut Pasciialis episcopus, servus servorum Dei, vene-
impotens hujus nostri privilegii paginam sciens, rabili fratri et coepiscopo Anselmo Cantuariorum,
contraeam temerevenire altdntaverit,secundo ter- salutem et apostolicam benedictionem.
tiove commonitus.si non satisfactionem condignam Non isnoras divinse voluntalis consilium,ut reli-
fecerit,eum honoris sui periculo subjacere decerni- gio tua in Anglici regni regione praesideat. Cum
giosorum virorum expulerunt clericos de loco suae abbatia. Annal. Saxo., a. 1087.
construclionis Herseveld et posuerunl illie mona- (18) Pro 1104 legendum esse 1102docet indictio
chos. Sic quae eral pr;Bpositura facta est deinceps X. JaffiS.
91 PASCKALIS n PAPiE 92
enira perversi rcgihiGuillelmiHufi) odio dcclinans, \ ConsulU iila quas per venerabiles nuntios ttios,
Becessiim eiegisses, el procul ub Ant;licis lumulli- BalJeiiium et Aiexandrum, ad sedem apostolicam
bus tecum hubituns Dco vivcres, de pcrvergo rcge transmisisli, polerat utitpic fraternitas tu'i, et fra-
Bu;i oinnipotcns Doiuinusjudicia tcrribiiitcr pcrpe- trum qui circaipsam sunt, colialione, eldataedivi-
travit (19) : te autem tolius populi pnstuiatione ve- nilus sapientiseet inlellectus consideratione discu-
hemcnti, el novi regis (llenrici I fialris Guillelmi tere.Capterum, sicut in caeteris consuevisti, in hoc
Hufi) devotione mirabili, ad calhodram quam pro quoque communi catholicorum matri reverentiam
Dco revocavit. Deo auiem grulias, quia
diiniseras, scrvare curasti. Nos itaque sanctorum Palrum,qui
iu tc semper episcopalis aucloritas perseverat, et nos in sede aposlolica disponente Domino praeces-
inler barbaros posilus non tyrunnorum violenlia, serunt, vestigiis inhiBrentes, haec consultationi tuaj
non potentum grutia, non inconsione ignis, non respondenda deliberavimus.
efTusione manus, a verilaiis annuntiaiione desistis, Anselmus : Si de manu laici liceat cpiscojio vel
Rogamus itaqueul quodaui8,ngas quod loqueris, ; ubbati acciperc eccleaias^quasin suo dominio hubent,
loquarls. Non enim deficiet sermonum nostrorum cum eas non personas sed episcopaiui vel abbalix
opcruinque principium, qui in principio erat Ver- donent ?
bum nec nosinipso denciemus,qui est Dci virtus
;
g Paschalis : De nianu laici episcopus jam conse-
et Dei sapientia. Eumdem eaim cum patribus no cratus susoipcre non debet occlesias, si in aliena
slrisspiritum habenles.credirrus, proptcr quod et parochiasiut ; sivero in sua sunt, licenteraccipiat.
loquimur.Et vorbum quidouiDoi non est alligatum; IIoc eniro non videtur dare, sed reddere; cum ec-
nos aulem humiliamur nimis. Cffiterum in hac clesi.fi omnes porsingulasparochias in episcoporum
hmmiliatione, cum Deo mente excedimus, in ejus esse debeanl potestatc, abbates vero per episcopo-
veritate, hominum mendacia intuemur.Qua de re in rum manus suscipiant.
pynodo nuper apud Lateranense consistorium cele- Anselmus: De sacerdolum filiis vel eoncubinarum,
brata, patrum nostrorum decrela rcnovavimus, qui quosdam oliin gradus acceperunl, et volunt omni-
sancientes el intordicentes ne quis omnino clericus no rcdire ad immunditias sxculi, 7iisi ad majores
hominium faciat laico,aut de manu laici ecclesias promoveanlur, promillunl religiosam vitam [f. prO'
aut ecclesiastica bona susciplai. Hoc est enini Si- millant. Haiid], quid agmdum est ?
nioniacae pravitalis radix, dum ad percipiendos Paschalis: Be sacerdotum flliis vel concubina-
honores Ecclesiaj sa;cularibus pertonis insipientes rum, quam vitam tenendain praidccessores nostri
homines placeredesiderant. Idcirco sanclorum con- sedis apostolica) pontifices instiluere, nosse te cre-
ciliorum revercnda inajestassaecularium principum dimus. Nec nos ab illorum volumus aberrare ve-
potestatem ab ecclesiaslicis electionibus decrevit stigiis. Qiiid igitur tibi superhisin barbaris regio-
arcendam, ut sicut per solum Chrislum prima in nibus sit disponendum, ex ipslus praecepti poteris
baptismo janua,ultima in morte vita?aperieturaeter- collatione distinguere.
na; [al. aperitur. Hard.]; ita per solura Christum, Anselmus Si a firesbyleris feminas habenlibus
: li-
ovilis Chrisli ostiariu? statuatur, per quem Christi ceal paenitenliam et corpus Domini in periculo mor-
ovibus,non pro mercedibus ovium,sed pro Christo, lis accipere, cum nullus conlinens adesl ; ei si licef,
ingressusel egressusad vitam procuretur aeternam. el itli dare nolunt, quia missae eorum contcmnunlur,
Heec, fraler charissime, prolixiore possent et ora- quid faciendum ?

tione et ratione traciari ; sed sapicntire tuas pauca

Piischalii : In periculo raorlis positum, raelius
suggessisse satis est, quae et orationibus abundat,
existimamusdo manu cujusliitet clerici Dominicum
et ecclesiasticis est rationibus assuela. Hoc ita do-
corpus accij^ere quaiu de corpore sine viatico,dom
ceas, sicut tuo scis primatui expedire. Quem pro-
religiosus sacerdos expectatur, exire. Si qui vero
fecto ita fratcrnitati tuae plenum el integrum con-
presbyterorum, pro vitae suaj contemptu prsetorito,
*firmamus,sicutatuisconstatpraedecessoribusfui9se
deno-
in illo extremitatis articulo positis viaticum
possessun:):
*^ hoc Tpersonaliterad icientesut, quandiu j , . . , ,
. , • •

.,,. ,. . ... ,. r» Rarint.tanquam

. animrtrum
. hoinicidae dislrictiuspu"
reerno illi relieionem tuam divina misencordia D .

-i ir .• j niantur.
conservaverit, nuilius unquam 1
iegati, sed nostro
.

lantum debeas subesse .judicio.

Anselmus: Si rexhabet terras episcopatus vel ab-
batix, quds nullo modo reddere vull, et pro eis vult
Dalum XVII Ralend. Maii.
dare aliquam ecclesiam, quam in sua manu tenef,
LXXIV.
Ad eumdem. — lie^^pondet ad mulia de quibus eum
non minus utilem, si liceal accipere, ne judicetur
Anselmus consulutrat. emplio ?

(Anno 1102, Aphl.) Paschalis: Pro terris ecclesiarum de manu re-

[Mansi, Concil. XX, 1020.] gis ecclesias suscipere minus
ne sacrilegii [f. licet,

Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene- sacrilogio. H.] dari videatur assensus. Divinaenim
rabili patriet coepiscopo Anselmo, salutem et apo- in nuliius bonis sunt; et quod Deo scmel oblatum

stolicam benedictionem. estjin alienis usus non e.xpedit usurpari. Porro sub

(49) Inter venandum occisus est ab uno e suis.

93 EPlSTOLifi ET PRIVILEGIA. 94

hujiismodicomnr.utationibuspaecalaripotestatlsecu- A suiordinis mannexpnrgare potuerit, moxcum

(20)

rius indutgelur. litterarum vestrarum testimonio transmiltatur ad

Anselmus : Si nuUus clericus debet fieri homo lai- no3:siauteni de conscientia sua trepidans, ad
ci, et aliqua beneficia, atit possessiones non ccclesia- examen nostrurn pervenire noluerit, per experien-
slicas debet lenere de luico, nec laicus vult ei dare, tiam veslram ab Ejclesiaquam occupat d("'p<'Ilatur,
nisi fiat suus homo, (juid faciet ? et in ea juxla canonicas sanctiones cpiscopus sub-

Puschalis: Libepam esse Ecclesiam Pauius dicit: rogetur.

Indignum est igilur ut clericus qui jara in Dei sor- LXXV.
teiu est assumptus.et jam laicorum dignitalem ex- Ad llenricum Anglorum regem. — Conlra i^ivestilu-

cessit, pro terrenis iucris hominium faciat laico : ras ecclesiusiicas,

ne forte,dum reperitur servi ssecularisobnoxius.va- (Anno 1102.)
cet aut gravelur ecclesia.Scriptum esl enim Ne- : [Mansi, Ccncil. XX, 1060.]
mo mililans Deo, implicat se negotiis sxcularibus (II Paschalis episcopus, servus scrvorum I)oi, cha-
Tim. ii). rissimofilio Henrico Anglorum regi,salutem etapo-

Anselmus : Ssepe necesse est aliquid de aposlolicis stolicam benedictionem.

et cinonicis stalulis pro compensationibus relaxare, JJ
Rfgi regum Domiuo gratias agirnus, qui le in re-
maxime in regno in guo fere omnia sic corrupta et gnum beneplacito sua3 voluntutis evexit,et tanquam
perversa sunt, utvix ibi aliquid omnino [deesi juxta Christianum regem in beneplacito suae volunlalis
aut quid simile] statula ecclesiastica fieri possit. inelTabili misericordia custodivit. Rogamus ergo
Pelo ut per licentiam vestram possim quxdam, prout ut bona regnitui exordia inmelius augeat,etusque
discrclionem ttubit mihi Ueus, temperare. Quod pe- in finem sua in te dona custodiat. Deseruisti enim
tii a domno papa Urbano, et ipse posuit in mea dtli- fralris tui regis impielatem, quaiadivino conspicis
beralione. judicio terribiliter vindicatam. Ecclesias libertali

Paschalis : Diapensalionis modus, sicut B. Cy- restituisti,clerum honorare ccepisti, et cleri princi-
rillus in epistola Ephesinas synodi loquitur, nulli pes episcopos, imo in his Christum Dominum, ve-
unquam sapientum dispiicuit. Novimus enim san- nerari. Confidimus itaque quoniam us^jue in finem
cLos Patres nostros, et ipsos apostolos, pro tempo- eadem sapies, et in eadem probitate pcrsistcs, nisi
rura articuiis etqualitatibus.personarum dispensa- sunt aliqui perversse mentis homines qui cor ergum
lionibus usos. Qusmobrem nos de religione et sa- per episcoporum et abbatum investituras divinae in-
pienliatuadiulongequespeclata nihilpenilusambi- dignationi aptare conantur. Quorum in hac parte
gentes, tuae deliberationi commiitimus ut,juxtada- G consilia lanquam virus tibi sunt evitanda, ne illum
lum tibi divinitus intellectum, cum Ejclesiae cui olVendas, per quem reges regnant, et pocentes justa
prsepositus es tanla necessitas expetit, sanctorum decernunl {Prov. \iu).Qiiem profecto si propitium
caiionum decrelorumque difncultatemopportunaet habueris,feliciter regnabis,potestatemqueintegram
r<x[\on-6.b\\\ [forle deest, compensatione. H.| valeas el divitias obtinebis; quem si.quod absit ! oflendis,
temperare. non procerum consilia, non mililum subsidia, non
Anselmus : Ranulphus, de quo veslrum olim petii arma, non divitiae, ubi subvertereccBperit, poterunt
consilium, a rege restilutus est in episcopatum. Si subvenire. Porro in honore Domini, in Ecclesifeli-
ergo vobis placuerit, inquirile vitam ejus ab episcopis bertatenosfamiliares^nosadjutoreshabebis.Necopi-
nosfris, qui nunc ad vos venerunt ac de eo, archi- : neris quia quisquam nos a tuadivelletatriicilia,siab
ejjiscopo ejus, et mihi primati ejus comulite. investiturisabstinere.si honoremdebitum et liberta-
Paschalis : Ranulphi episcopi causam, quandn- tem aDominoinstitutam Ecclesiae conservaris.EccIe-
quidemjuxta praeceptum nostrum in cathedram siarum si quidem investilurasnos S. Spirilus judicio
propriuni reslilulusest, indiscussam priElerire non regibus et principibus, iiuo laicis omnibus inlerdici-
patimur. Ejus enim lacinora gravissima ad sedem mus. Nec enim decel ut a filio mater in servitutem
apo.stoiicam, mullorum sunt relatione perlala. Vo- n addicatur, ut sponsum quem non aptavit accipiat.
lumus ergo ut apud praesentiam vestram.in episco" Habel sponsuiu suum Regem ac Dominum nostrum,
porum conventu.qufe de eo ad nos scriptasunt.ple- qui te misericordia sua in potentia et probitate
niuspertracleris.Discussionehabita,nisi se septima cublodiat,et a terreno ad coaleste perducat. Amea.

(20) Septima manu se expurgal qui et jura ipse erant. NamTridentinns episcopus, 2, q. o, et ex-
non esse criinen a se adroislum,et septem alios ad- tra De purg., chu. c. 5, jubelur purgare se terlia
hibet qui juramento lirment quodventulem credunt manu sui ordinis, et quarta abbatum, et rcligioso-
eum dicerequi purgatur. Iteus ennnjural de rei ve- rumsuccrdolum.laio nonnunquain erant omnes inle-
ritate, compurgaiores vero, ut canoiium doctores rioris ordmis, ut in conciliu C<ibilonen:si, ann.lOJS.
loqiiuntur, de creilulitate. Erant qui quinta manu, Drogo M.itisconensis episcopus purgare sejubetur
eraut ([ui etduodeciraaet decima quarla purgare se cum septein clericis quod ex numero duos illi
:

jubebantur, perinde ut magna erat infamia, scan- condonavit qui synodo pracerat Petrus Damiani.
dalum, suspicio. Neque vero sacramenlales seu Vide Gralinnum, 2, q. 5, et decretalium tilulum
conjuraiores isti (nam his etiam nominibus dicti in totum de purgatione canonica. Juvabil et legisse le-
lege Aleuiannorum) ojusdeiu semper ordinisomnes gem Alemanfiorum, maxime titulo 6.
95 PASCHALIS II PAP.E 96
LXXVI. A tuis inperpetuum episcopaliscalhedra conservetur.
Ad O^bernum episcopum. —
Ne monaclu prolnbeantnr Porro monachiqui apud eumdcm locum beata? Ma-
hubcre iii monaslcrio stto cwmeterinm ad sejiclicu- riae monasterio conversantur semper suh tua seu
dos suns.
successorum tuorum obedienlia maneant.el in ipea
(Anno 1102. April.)
episcopali Ecclesia divinorum officiorum debita pcr-
[Mansi, Concil. XX, 1061.]
agant, prout in Cantuariensi Ecclesia per beatum
Pa?chalis episcopus servus servorum Dei, vcne-
quondamAugustinumnovimusinstituturoelsanctis-
rabili Tratri Osberno episcopo,el clericis Exceslren-
simi Patris ac praedecessoris nostri Gregorii doctoris
sis ecclesiap,salutem et apostolicam bonedictionem.
Ecclesii.e catholicae assertione sancitum ; nec cui-
Et Patrum sanxit auctoritas, et f^cclesise con-
quamomninosuccessorum tuoru.T. liceatmonasticaj
suetudinis stabilitas exigit, ul, sicut in clau-
disciplinaj viros ab ipsa Ecclesia removere, aut eis
Btris suis viventes relijjiosi monachi convcrs£>ntur ;
possessiones aut bona ca^tera auferre quae ab egre-
ita et defunctorum corpora infra monasteriorum
giae memoriae Leobrico comite ipsius coenobii fun-
suorum ambilum requiescaiit ut illud ex divino :
datore vel aliis Gdelibus ad monachorum sumptus
munere cum cordis valeant exsultatione cantare :
oblata el comparata sunt,vel in futurum oflerriDo-
Esec requies mea in sxculnm sxculi, hic habitabo
mino disponente contigerit. Ad haec adjicientos de-
quoniam elegi eam {Psat. cxxxi). Vos autem, ut au- "
crevimus ul nuUi omnino hominum iiceat eamdem
divimus, monachos S. Martini de Bello in veslra
Ecclesiam temcre autejus possessiones auferre,v6l
civitatc convcrsantes sepeliri infra monasterii sui
ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexalioni-
ambitum prohibetis et grave est, ul in eo loco
:

bus fatigare,sed omniaintegre conserventureoruro,

quisquam cum devotionis gratia conversetur,unde
pro quorum susteutalione etguberng.tioneconvorsa
cadaver suum praevidet omnimodis propellendum.
sunt usibus omnimodis profutura. Si quae sane ec-
Qua de re dilcclioni vestra? praescntia scripla man-
clesiastica sfficularisve persona hanc nostrae consli-
damus, praecipientes et prohibentes ne ulterius su-
tutionispaginam sciens contra eam temere venire
pradiclismonachis coemeterium ad sepeliendossuos
lentaveril,secundo tertiove commonita.si non satis
inlerdicatis sicut vobis per
: antecessoris no-
factione congrua emendaverit,polestati3 honorisque
slri bonae memoriae domini Urbani litteras praece-
sui dignitate careat,reamque se divino judicio exi-
ptum est, concedatis. Tua autem, frater episco-
stere de perpotrata iniquitale cognoscat,et asacra-
pe Osberne, interest eisdem fratribus coemete-
tissimo corpore et sanguine Dei et Domini Redem-
rium beaedicere, eteorum religionem ad omni-
ploris nostri Jesu Christi aliena fial, atque in ex-
potcntis Dei servitium confovere. S_i quis autem
tremo examine districtae uUioni subjaceal. Cunctis
huic institutioni contraire tentaverit venerabili C :

aut?m eidem loco justaservantibus sil pax Domini

fratri et coepiscopo Anselmo injunximus, ut in
noslri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae
eum, tanquam, sedis apostolicae contemptorem,
aclionis percipiant, et apud districtum judicem
apostolici rigrris ultionem exerceat.
prffimia aeternae pacis inveniant.
LXXVH. Scriptum per manum Rnyniarii, scriniarii sacri
Ad Hoberfum episcopum Coventranum. — Staluit ut
palatii.
RobertuS episcopus ejusque successores Covenlrix,
non Licidfeldise nec Ceslrix, sedem haheant, et Ego Paschalis cutholicae Ecclesiae episcopus.

posfessiones Ecclesiae Covenlj-iensis confirmat. Datum Laterani per manum Joannis sanctaj Ro-

(Anno 1102, April. 18.)

manas Ecclesia} diaconi cardinalis xiv Kal. Maii,

[Mansi, Concil. XX. 1069.]

indictione decima, Dominicae Incarnationis anno
PASCHALisepiscopus, servus servorura Dei, vene- Domini \iOk[leg. 1102], pontificatus aulem domini
Paschalis sccundi papae iii.
rabili fralri RoBERToConvenlrano episcopo salutem
et apostolicam benedictionem. LXXVIII.
Per Petri apostoli discipuli successorum Anacle- Ad Crescentium archiepiscopum Salonitanum. — litra
tum Petri apostoli praeceptura habemus ne in villis ejus metropolitana confirmat ac pallium ei con-
autmodicis civitatibus ordinentur epi-
D cedit.
sivc caslellis
scopi. Ab eodera etiam pontifice vel posterioribus (Anno 1102, April. 9.)

Patribus constituturaestutsacerdotesad quamcun- [fKUhkii, Ulyricum sacrum,\\\, 162 Fejrr, ; Codex

diplomalicus Hungarix, II 36.1
que constiiuti fuerint Ecclesiam, in eam vitc-e suae
diebus debeant perdurare. Hujus nos justiliae ra- Paschalis episcopus,servus servorum Dei, vene-
tione commoniti, charissirae frater et coepiscope rabili fratri Crescentio Salonitano archiepiscopo

Robcrle, providendum duximus ne tua ve! succes- salutem et apostolicam benedictionem.

sorum tuorura cathedra in posterum fluctuet; quia Apostolicae sedis benignitas consuevitsua cuique

el Lichefeldensis locus et Cestrensis villa, ubi prae- jura servare, et sic honoris a Domino contributi
decessoribus tuis vel tibi hactenus sedes fuerunt, privilegiumcustodire,utfratribusdignisconsortium
pro exiguitale ac paupertate sui episcopalis digni- non deneget dignitatis. Idcirco venerabilis frater
tatissolium non merentur.Statuimus ergo utapud Crescenti Salonitan* archiepiscope, praesenlia de-
Coventriam deinceps tam tibi quam successoribus creti pagina fraternitati tuae tuisque successoribus
97 EPISTOL^ ET PRIYILEGIA. 98
confinnamus civilatis SaionilanaH dioecesim, cum \ Walburgaj virginis construclum eslin Argentinensi
omnibiis suis appendiliis, et parochiam Maroniae, episcopatu, in loco videlicetqui Sacra Silva dicitur,
et (juidquid episcopali vel melropolitano jure ad sjusque successoribus regulariter substituendis in
Salonitanam Ecclesiam cognoscitur pertinere. Pal- perpetuum.
lium praeterea fraternitati tuae, pleniludinem vide- Desiderium quod ad religioi^um proposit^m et
licct ponliricalis ofiicii, apostolica liberalitate con- animarum salutem perlinere monslralur, auctore
cedimus, quod te intra Ecclesiam tantum ad missa- Dco, sine aliqua esl dilatione complendum. Reli-
rumsolemniiisubscriplisdiebusnoverisinduenduca: giosi siquidem principes Fredericus (21) et Petrus
id est coenaB Doniini, Resurrectionis, Ascensionis, (22) in alodio suo infra episcopatum ArgentinenBem
Pentecosles, Nativilalis Domini, Epiphanise, in tri- in loco videIicetquiSacruSj7yadicitur, raonasteriuiu
bus lestivilalibus sanctaeMaria;, omniuin apostolo- construentes (23)beatoPetroeteJus sanctae Romanae
rum,Nativilatis Joannis Baptislae, solemnitatesancti Ecclesiae obtuleruntsub unius aurei censu annuo,
Domnii,in consecrationibus ecciesiarum, episcopo- quod sub beatorura apostolorum Philippi et Jacobi,
rum, presbyteroruraet diaconorum, et anniversario et sanctae Walburgae virginis honore dedicari et

Salouitanae Ecclesiaj, et consecrationis tuaedie. Gu- apostolic;e sedis exposlulant pVotectione muniri.
jus nimirumpallii volumus te per omnia genium n Nos igitur eorum congaudentes devotioni monasle

vindicare. Hujus siquidem Indumenti honor, humi- rium ipsum et dedicari concediraus, ct protectione
lilas atque justitia est. Tota er^o mente frateruilas sedis apostolicae per praesentis privilegii paginam
tua se exliibero festinet in prosperis humilem, in coinmunimus. Statuimus enira ut universa qu;e a
adversis, si quando eveniunt, cum justitia ereclam, praediclis fundatoribus, vel ab aiiis fidelibus de suo

amicam bonis, perversis contrariam, nullius un- jure monasterio oidein collala sunt, vel in futurum
quarn faciem contra veritalem recipiens, nuUius largiente Deo dari, offcrri, vel aliis justis modis
tunqu.im faciem pro veritate loquentum premens, acquiri ccnligerit, quieta vobis vestrisque succes-
misericordiaeoperibus juxta virtutem substanliae in- soribus et illibata permaneant. Nulli ergo omnino
sistens, et tamen insislereetiam supra virtutem cu- horainum liceat eumdera locum tcmerc perturbare,
piens; infirmis compatiens, benevolentibus congau- minuere, vel temerariis vexalionibus fatigare, sed
dens, aliena darana propria reputans, de alienis omniaintegraconservantureorum,pro quorumsus-
gaudiis tanquam de propriis exsultaus, in corrigen- tentatione et gubernalione concessa sunt, usibus
dis vitiis pie saeviens, in fovendis virtutibus audi- omnimodis profutura. Sane fructuum vestrorum,
torum animum demulcens, in ira judicium sine ira- seu animalium deciraas, sine episcoporum vel epi-
teuens in tranquillitate autem severitalis justae
;
scopalium ministrorum contradictione, xenodochio
censuram non deserens. llaec est, frater charissime, ^ vestro reddendas, possidendasque saricimus; nec
pallii accepti dignitas, quam si sollicite&ervaveris, advocatus alius, nisi ab abbate cum fratribus
quod foris accepisse oslenderis, intus habebis. Fra- assumptus fuerit,eidera monasterio asciscalur. Se-
ternitatem tuaradivinamiseratioper tempora multa pultur.im quoque loci ipsius liberam omnino esse
servare dignetur incolumem. Araen, amen, araen. decernimus, ut eorum qui illic sepeliri deliberave-
Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus. runt, devolioni et extremae voluntati, nisi forieex-
Datum Laterani per manum Joannis Ro- sanctae communicati sint, nuUus obsislat. Consecrationes
manae Ecclesiae diaconi cardinalis, xiu Kalendas aliarium, ordinationes monachorum qui ad sacros
Maii, indiclione x, Incarnationis Dominicae anno fuerint ordines promovendi, ab episcopo in cujus
1103 [Ij 02]. dioecesi estis, accipietis, siquidem gratiam atque
LXXIX. communionem apostolicae sedis habuerit, et si ea
JuKi el privilegia abbalix SS. Pkilippi et Jacobi, et gratis ac aine pravilate voluerit exhibere. Alioquin
Watburgis in Silva llugcnonensi, a Friderico duce liceat vobis('athoIicum,quemcunquemaluerisadire
Aliatiai et Suevix, atque a Petro cornile Lucelbur-
anlistitem, etab ipso eadem sacramenta suscipere,
ijensi fundatx, confirmat.
qui apostolicae sedis fultus aucloritate, quod postu-
(Anno 1102, April. 2G.)
[WuiiTWEiN, Nova Subsidiadiplomutica, Hiedelbergae D latur, indulgeat. Si quae vero in futurura ecclesia-

1781, 8°, VI, p. 274, ex viditnus judicis curiae

t.
sticasaeculari3veper3ona,hancnostraJconslilulionis
Argenlinensis anni 1487, in tabulario episcopi paginara sciens, contraeam temere venire tentave-
Spirensis Bruchsaiiae.] rit, secundo tertiove coramonita, si non satisfa-
PAscHALisepiscopus, servusservorum Dei, dilecto ctione congrua eraendaverit, potestaLis honorisque
lilio Beutulfo, abbati monasterii quod in honorem sui dignitate careat, reara |ue se divino judicio exis-
sanctorumapostolorum Philippiet Jacobi, et sanclae tere de perpetrata iniquitatc cognoscat, et a sacra-

(21) Ffidericus 3cilicetl,dux AlsatiaeetSueviae, cu- nealogiae S. Arnulphi apud Duchesne scriptor. Rer.
jng obitumadannum JOSassignatOttobYisingensis
I Franc. tora. II, p. 643.
in Chron. Iib. vii, cap. 9. (23) Inde patet error Wiiuphelingii De episc. Ar-
(2i) Petrus illecomes Lucilburgensis, filius Fride- gentiu., pag. 45,etaliorura, qui fundationem abba-
rici comitis Moncionis et Agnelis filiai Petri comiti.s tiaj S. Walpurgis Theodorico Monlisbeliardi comiti
de bahaudia. Fridericus Irater Theodorici de Mon- attribuunt.
cuuz genuit Pctrum de Luxcbenbort. Ita auctor Ge-
99 PASCHALIS II PAP^ 100

lii=8imo corpore ac sanpuine Dei Pt Domini Redem- \ sunt, usibus Si qua sane ec-
omnimndis prolutura.
ploris noirtri Jesu Clirisli, aliena fiat, aiquo iu ex- clesiaatica saecularisve personahanc nostrae consli-
tremo exuinine (lislrict;c ullionis subjaci-a'. Cunctis tutionis pdginam sciens coiitra eam lemere venire
aule.ii aajpediclo monastorio juxta Fervantibus. sit tentaveril, fecundo tertiovo commonita, si non sa-
pix Doiniai noslri Jesu Ctiri.sli, quatenus et bic tislactionecongrua emendaverit, potestalis honorie-
fruclum bonic actionis percipiant, et apud distri- quesui di^mitale careat, reamquc se divino judicio
ctuir.,juciiciMnpraemia;eterna3pacisinveniant.Amen. existere de perpetrata iniquilate co^tnoscat, et a i;a-

amen, amen. cratissimo corporeelsanguineDei et Domini noslri

Ego Paschalis catholicaei Ecclesiaj episcopua. Ilodemptoris Jesu Christi aliena fiat, etc.

Datum L itprani per manum Joannis sancla) Ro- Ego 1'aschaiiii calholicae Ecclpsiae episcopus,
manajKccle?i;e diaconi cardinalis ac bibliol.liecarii, Datum Heneventi per manum Joanni? sancUTe Ro-
VI Kal. Maii, indictione x, Incarnationis Dominicae manae Ecclesiae diaconi cardinalis, ix Kaiend. Octo-
anno llu2; ponlificatus aulem domni Paachalia se- bris indictione xi anno Dominicae Incarnalionis
cundi papae anno iv. li03 [1102], ponlificatus aulein domini Paschalis
LXXX. papae II anno iv.
Bulla de fundationc monaslerii Cheminonensis. LXXXI.
B —
(Anno 1102, Sept. 23.) Ad lucnem epiicopum el canonicos Carnoten.'es.
Velal ne j>ro ecclesiasticii bcneficHs munus acci-
[G«//. Chriil.. X, 158.]
pialur, nec ccclesia^^licu negolia ud s.Xcularcs de-
PAScriALis episcopus, servus servorumDei, dile- ferantnr, elc. Tum fxrmul excnmmunicuf ionem ab
clis liliis Alarbo prwposito et ejus fratribus, salu- Ivone diclatam, de domibus EcclesidS conliguis.
leni et apostolicam benedictionem. (Anno 1102, Nov, H.)
Au?tri terrara inhabilamibus per prophelam Do- [Dom BouQUET, Recueil, XV, 24.]
minus prfficipit cum panibusoccurrere fugicnti. Id- Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vcne-
circo no3, filii charlssimi, de sa^cuio fugientes gra- rabili fratri I. |
Ivonij Carnotensi epis^jopo et totius
tanler excipimus, ct per sancti Spiritus graliam capiluli fratribus salulera et apostolicam benedic-
aedis aposlolicae munimine confovemus. Vilae nain- tionem.
qiie canonicffi ordinem, quem secundum beati Au- Audivimus in regionum vestrarum ecclesiis quas-
guslini regulam professi estis, praesentis privigelii dam pravas consuetudines emersisse, et in Ecclesia
aucloritate firmamus, et ne cui posl professionera vestra praecipne vigerc : super haic etiam quaedara
exhibitam.proprium quid habere, neve sine praepo- contra canonum Nos vero sancto-
statuta prflesumi.
siti vel congregationis licentia clauslri coarctatio- rum Patrum statula sequentes, et ab omnibusea in-
nem deserere liceat, interdicimus, juxta nuod scili- ^ temerala servari volentes, easdem consuetudines
cel claustrum in silva Luyz tutumilludallodium vo- penitus abdicamus, et sancti Spiritus auctoritate
bis vestrisque successoribus in eudem religione vi- prohibemus ut pro pr;el»endis vel ecclesiasticis be-
cturis, quielum ac liberum perpeiuosancimus, quod neficiis munus aliquod exigatur (24).
Alaidis comitisia vobis filiorum suorum consensu Praecipimus etiam utclerici qui negolia ecclesias-
Philippi Catalaunensis episcopi etHugonis comitis, tica ad saeculares polestates deferentes ecclesiam
delegavit. Tota igitur terra circa eccjesiae vestrae gravant, infames habeantur, donec condigne satis-
ainbitumsita, quanlumunius leugaemedietas tenet, faciant; de concubinarum filiis quod a praedeces-
cum fiquis et bgnis, seu cajteris usibus, sic in vo- soribusnostris statutum est inconvulsum servetur;
stro semperjure servetur, ut nulli omnino liceat utqui, non praecedente canonica excusatione, sc
prajter vesiram illic voiunlatem operis aliquid exer- promoveri non pormittunt, suis reddandum mineri-
cere, nec episcopis velquibus libet ecclesiarum mi* biisioferiores.Secundum capitulum Carthaginense,
nistris facultas sit de ipsius terrae frugibus quae do- et secundum institutum papae Gelasii, plus accipial
mus vestra; laboribus colilur, deciraas, aut terra- presbyier quain diaconus, diaoonus quam subdia-
gium vel molestias irrogare, quatenus omnipotenti conus, et qui sLudiosus militat tardioribus, plus
Domino liberiorem famulatum valeatis impendere. D stipendiorum accipiat ut ornamonta Ecclesiae ;

Praetereaquaecunquepraedia, quaecunque bonainfu- nemo vendat aut distrahat, nisi pro ea necessitate
turum concessione pontificum, liberalitate princi- quem canones perroittunt; et qui aliter fecerit, ea-
pum, vel oblalione fidelium juste alquecanonice po- criiegii reus. et canonum contemptor habeatur. De

terilis adipiscl,firraavobis vestrisquesuccessoribus hi.s aulera quac apud vos precarise dicuntur, quud
permaneant, Decernimus ergo ut nulli
el illibala tua fraternitas disposuerit, nos ratum habemus.
oranioo homioum liceat eamdem ecclesiara temere Illamsaneexcommunicationem quam de domibus
perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel abla- quae ecclesiae tuaecontiguae fuerunt, pro ejusdem
tas retinere, rainuere vel temerariis vexationibua ecclesiae utilitate dictati, nos assertionis nostra;
omnia intcgra conservanlureorum pro
fatigare,sed auctoritate firmamus.
quorura sustcntatione et gubernalione commissa Datum Beneventi iii Idus Novembris.

(2'() Ilanc Siraoniae accusationem a se amolitur pum, apostolicae sedis legatum. — Vide Palrologia
Ivo epist. 133 ad Richardum Albanensem episco- tom. CLXII.
lOi EPISTOLiE ET PRIVILEGIA. i02

LXXXII. ^ sius placere Deo tolius mentis et corporis v-ribus

Privilegium pro monaslerio Vichpacensi. anheletis. Ad indicium aulem perceplaj a Romana

(Anno 1102, N(W. 21.)

Ecclesiu libertalis q lotannis L.iterunensi palatio
byzunlium aureutn persolvelis. Si quae sane ecclc-
[Monu7nenta Boicu, X, p. 437].
siastica saeeularisve persona hanc noslram consti-
Paschalis epiacopus, servus servoruin Dei, di-
tutionis paginam scions. cuntra eam teinere veniro
lecio in Chrislo filio Henchinuuldo ahhati venera-
tanlaverit,secundo lertiuve cointnonita,sinoii satis-
bilis mi)nu3lerii Sincli IMar.iiii, quod in ioco qui
faciione con;^ruaeiiiendaverit,pulestatis honorisque
"Vispach dicilur, silurn est, ejusque Bnccessoribus
sui dignitatc careal,reamquc sc divino judicio exis-
regulariler prornovenilis in perpetuutn.
tere de perpetrata iniquitatecognoscat,et u sacratis-
PicB poritulutio vuluntalis effectu debet prcse-
sirno corpore ac sanguine Dei el Dornini Redemp»
qucnle conipleri, quateiius el devolionis sinceritas
torisnostri Jesu Ghristi aliena fiat,atque in extrcmo
laidabilii^.er enilescat, el utilitaspostulata vires in-
examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis aulein
dubitanler assumat. Quiu igitur dileciio lua ad se-
eidern locojusta servantibus sil paxDomini noslrl
dis aposlolic* portum confugiens, ejus tuitionem
Jesu Chrisli,quatenus ethic frustura bonae actionia
debila devotione requisivil nos supplicalioni tuee
;
percipiant, etapud districium judicem praemia
clemenier annuimus.et bexti Martini monasierium, g aeternai pacis inveniant. Amen, amen, ainen.
cui Deo auctore praesides, sub tutolam apostolicsa
Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus.
sedis exci()imu9,et prssenlis privilegii paginacoin-
Dalum Denevenii per manum Equilii agentis vi-
minimus. Qucd videlicet coenobium ab ipsistunda-
cem cancellarii, xi Kal. DeceniLr. indictione xi,
toribusHnzioa comitissima etejusfiliisHecardo,Bor-
Incarnationis Dotninicae anno 1102, ponlilicatus
nardo, et Oltone comilibus beato Petro oblatum
aulem doiiini Paschalis II papae iv.
cst. Per praesenlis igilur privilegii piiginam aposlo-
lica auctoritate statuimus, ut qnidquid in priesen- LXXXIII.
tiarumad idem ccenobium legitimis fundatorumdo- Ad Allardum abbatem Vizclicicensem. Privilegium
nalionibus pertinet,et quaecunque in futurum con- Vi%ehucense.
cessione ponlificum, liberalitate principum, vel
(Anno 1102, Nov.)
oblatione fideliutn justeet canonice poterit adipisci,
firma tibi tuisque successoribus etinviolataperma-
[Mansi, Concil. XX, 1028.]

neant. Decernimus ergo ut nulli omnino hotninum Paschalis episcopuSjServus servorum Dei,dilecto
liceait idem coBnobium temere perturbare,aut ejus Altardo abbati Vizeliacensis ccenobii, ejus-
fralri

possessiones, auferro, minuere, vel leiiierariis vexa- « que legitimis successoribus in perpetuum
lionibus fatigure, scd omnia integra conserventur, Quia documentis apostolicis regendus est ordo
eorum, pro quorum suslentatione el gubernatione ecclesiasticus, oporiet ut grex Dominicus impif^ro
concessasunl^usibusornnimodisprofulura.Obeunte nnimo,absidua vigilantiacuslodiatur etgubernetur.
nunc ejusdem lociabbate, vel tuorum quolibetsue* Ut autem praclatorum vigilanliam nulla nox, nulla
cessorum, nullus ibi qualibel subreptionis astulia tenebrarum hora opprimat vel confundat,cliaritas,
seu violentia praeponatur, nisi quem fratres com- quae Deus est, qiiae praeter unum, alterura nesoit,
muni consensu, vel fratrum pars consilii sanio- omnibus viribus tota menle diligenda et tenenda.
ris secundum beati lienedicti refjulam elegerint. Quoniam vero nullispraecedentibusmeritis,sed sola
Cbrisma, oleum sanctum, consecratioues altarium omnipotentis Dei gralia, in Ecclesia locum Petri
sive basilicarum, ordinationes monachorum,qui ad obtinemus, necesse cst ul omnibus superimpenda-
sacroa ordines fuerint promovendi, ab episcopo in mur Ecclesiis, maxime his quae juris B. Petri esse
cujus dicecesi estis,accipieti8, siquidem gratium at- noscuntur,et quae alfectu filiali invocant consilium
que comtnunionem apostolicffi sedis habuerit, et si et auxiliura matris suae. Qiiia igitur dilectio frater-

ea gratis ac sine pravilate voluerit exhibere ; alio- nilalis vestrse postulavit privilegium inonasterioVi-
quin liceat vobis catholicum,quera raalueritis.adire zeliaco fieri,cujus regimen auctore Deo vobis com-
antistilera et ab eo consecrationum sacramentasus- D missum est,quod funjatores ipsias Gerarduscomes
cipere, qui apostoliccfi sedis fultus uuctorilate qus vir nobilissimus, et uxor ejus Berta, pia dovotione
postiilantur indulgeat. Pneterea ejusdem ccenobii et teslamenti confirinatione B. Petro apostolorum
advosatura constituimus Ollonera egregiae strenui- principi obtulerunt, nos precibus vestris assensum
tatis comitem, ejusque posl eum, qui raajor natu priebentes, auctontate apostolica per pra^sens pri-
eral,filiura,si tamen in patrisprobitalepermanserit: confirmamus aique staluimus ut nuUi im-
vilej,'ium
sin autem vestri erit arbitrii,qaem placueriteligere peratorum, nulli unquam regum, nulli comitum,
vostri ccenobii idoneum protectorem, qui sine lucri nuUi antistitum, nuili cuiquam alii de rebus qujB
ssecularis exaotione id divina» servilutis cbsequium jam dicto monasterio a praedictis fundatoribus, vel
slrenue ac reverenter exhibeat. Vos igitur, filii in ab aliis Deum liraentibusoblataB vel concessajsunt,
Chrislo charissimi, oportet regularis disciplinae in- vel deinceps conferendae, sub qualibet, occasionis
Btilutioni sollicilius ac devotius insudare,ut quauto specie liceat rainucre, vel auferre, vel ablatas reli-
estis a sacicularibus tumultibus liberi, tantosludio- nere. Inter qus norainatim eidem monasterio con-
 103 PASCHALIS II PAP^ 104
lirmamus, in cpiscopatu Eduensi ecclesiura Sancli \ ne xi pontificatus ejusdem secundi Paschalis pap®
Pelri.ctc. aiino IV.

{Ilic enutneraiitur omnes.) LXXXIV.

Dulln pro abbatia sancli Joanni^ in Valleia.
PrffltGreastatuimus utconsecratio monasterii ipsius, (Anno 1102.)
et ecclcsiarum quae sunl in circumadjacenli villa, [Gall. Clirist., VIII, 307, ex chartario domestico D.
ordinaliones quoque monachorum et clericorum, de Gagneres, ia Bibliolbeca Itegia.j

consilio abbalum Cluniacensium,quibiis prccdeces- Pasciialis cpiscopus, servus servorum Dei, dile-
gores nostri et nos pcrpetualiter concessimus vices clo in Christo fratri Albi:bto abbati canonicae San-
nostras in jam dicto monasterio, ibidcm fiant, aut cti Joannis Baptistae in Carnotensi suburbio, ejus-
ubi ipsi abbates maluerint. Chrisma quoque et quo fratribus rcgulariter victuris in perpetuum.
oleuui sanctum a quo maluerint catholico episcopo Sicut injustum poscentibus nullus est tribuendus
accipiant ; Ecclesiffl vero ejusdem monasteni per effectus, sic lcgitima desiderantium non esl diffe-
diversas provincias constitulae, etearum aitaria,ub renda petitio. Proinde lam tuis, charissime fili Al-
episcopis in quorum dicecesi sunt, consecrentur. berte, quam fratris nostri Ivonis Carnotensis epi-
Sacerdotes etiam et clerici ordinentur, el ab eis scopi peliiionibus annuentes, vos et vestra oiiiniu
_i_: .. .1 :„:„„i „:
chrisma et oleuin sanctum accipiant, si graliam
, i,„.,, D .;„ .„i:._
sedis apostolica; ,. ,• • ,
proleclione munimus.Ipsius eniin
Romanai sedis habuerint,et gratis ac sine pravitate fralrisindustria B. Joannis Baptistae ecclesia, cui
aliqua dare volueriat sin alias, a quo maluerint
;
Deo auctore praees, sicut suis nobis litteris signiti-
catholico episcopo accipiant. Obeunte ejusdern loci cavit.de saeculari conversatione ad regularem cano-
abbate,vel quocunque successorum tuorum,nullus nicoruin vitam Domino praestantc translata esl,as-
ibi eligaturviolentiavel aliqua subreptionisastutia, sentientibusCarnotensiscapituli clericis in ejusdem
sed quem fratrescommuni consensu,vel parsfratrum ecclesiae jura transferri.quae nuper ex illiusbenefi-
sanioris consilii,praedictorumCluniacensium Abba- cio tenueranl, praebendam videlicet Sanctae Mariae
tum praecepto.secundum Regulam B.Benedicli ele- perpetuo haoendam,ecclesiam SanctiStephanicum
gerint. Electus vero,aiit a Romano pontifice aut suis appendiliis,mediam partera ecclesiae de Ferni,
eorumdem abbatum consilioconsecretur.Ipsius au- ecclesiara Sanctae Fidis in surburbio Carnotensi,de-
tem dioDcesis episcopo,nisi ab abbate ipsius mona- cimam de Osanivilla, cura terra quam habebanlibi
sterii invitatus fuerit, stationes agere publicas, aut c&nonici,et consueludine quara habebal ibi prfepo-
privatasmissas celebrare ineodem monasteriohaud medium molendinum.Vitce itaque canonicae
situs,et
liceat. ordinem, quem professi eslis, praesentis privilegil
Donationem quoque, vel subjectionem, seu
potestatem interdicendi in e.odem coenobio et cir- C auctoritate firmamus, et ne cui post professionem
cumadjacentivillanullamhabeat. Decrevimusetiam exhibilara propriura quid habere,ueve sine abbatis
ut nulli oranino hominum liceat coenobium ipsum vel congregalionis licentia de claustro discedere li-
perturbare, vel inquietare, seu vexationibus servos ceatjinterdicimus. Praeterea per praesenlis privilegii
Dei fatigare, vel ejus possessiones auferre vel mi- paginara apostolica vobis aucloritate firmamusler-
nuere, sed orania in integrum cnnserventur eorum ragium, quod idem frater noster Ivo apud Luceium
usibus pro quorum sustentatione et gubernatione parochiam.Adhoc adjicientesstatuimus
teni-ierat et

eidem monasterio sunt concessa. Adindiciura quo- utquaecunquo ab eodera episcopo Carnotensi cleri-
que hujus libertatis,apostolica; sedi,cujusjuris esse corum consensu pro communi fralrum susteutatione
dignoscitur,librara argenti per singulosannos per- consensa sunt, et quidquid imprae-
vestrae ecclesiae
solvat. Si quis autem sciens, contra hujus nostri sentiarum juste pos.sidet, quaequeetiamin futurum
decreti pa^inam agere tentaverit,secundo vel tertio concessione pontificum, largitione principum, vel
admonitus, nisi resipuerit, a sacratissimo corpore oblalione fidelium juste etcanonice poterit adipisci,
et sanguine Domini nostri Jesu Christialienusflat. firma tibi tuisque successoribus et illibata perma-
Qui vero observator exstiterit, sanctorum apustolo- neanl. Decernimus er''o ut nulli oranino horainura
rura Petri et Pauli benedictionem percipiat, et in D licealeamderaecclesiara teraere perturbare,aut ejus
futuro sanctorura consortio perfrui mereatur. possessiones auferre, vel ablatas retinere,minuere,
Omnipotens Deus, qui est vera galus et vera custo- vel temerariis vexationibus fatigare, sed omnia in-
dia, te et congregationem tibi creditam protegat et tegra conserventur,tam tuis quam canonicorum et
defendat, et per intercessionera B. Mariae Wagdi- pauperum usibus profutura, salva Carnotensis epi-
lenae,quffi curafonte lacrymarum ad fontem miseri- scopi canonica reverentia.Vestrae etiam quieti pro-
cordid! Christum pervenit,ad finera qui non finitur videntes. constituiraus ut obeunte lenunc ejusdem
pervenire concedat. lociabbate.nuUus illic in abbatera praeponatur,nisi
Ego Paschalis catholica; Ecclesiae episcopus sub- quera fratres omuescoramuni consensu,vel fratrum
scripsi. pars sanioris consilii,cum episcopi Carnotensis.si-
Datum Beneventi per manus Galteri Romanae qaidera catholicus fueril, el ejusdem capiluli con-
Ecclesiae diaconi cardinalis, anno Dorainica; Incar- silio secundum Deitiinorem regulariler providcrint
nationis 1103 |1102], mense Novemb., indiclio- eiigendum. Si quae sane ecclesiastica saecularisve
 :

103 EPISTOL/E ET PRIVILBGIA. 106

persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens
^ cum Dominussub specic sacerdotisdicat prophetae :

conlr earn tcinere venire tentaverit, seciindo ter- Speculatorem dedi te domui Isruell {Ezech. v.) Non
tiove commonita,si nonsalisfactione congruaemen- bene custodit urbem, qui in spelunca positus, dum
daveril, potestatia honorisque sui dignitate careat, non oLsislit, eam hostibus diripiendam exponit.Si
re;imque se divino judicio existere de perpetrata ini- ergo virgam pastoralitatissignum, si annulum lidei
quitaie co^noscat, et asacratissimo corpore ac san- signaculum Iradit laica manus, quid in Ecclcsia
guine Dci et Domini Redeinptoris noslri Jesu Chri- pontifices agunt ? Ecclesiab honoratteritur, solvilur
sti aliena fiat, atque in exlremo examine districtaa disciplinae vigor. et omnis religio Christiana con-
ultioni subjaceat. Gunctis autem eidem loco justa culcatur si quod novimus sacerdotibus solis de-
:

servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi.qua- beri,laica patiamur temeritate praesumi. Non est
lenus et hic fructum bona actionis percipiant, et laicorum Ecclesiam tradere nec filiorum rcatrem ;

apud districtum judicera praemia ajlernae pacis invc- adulterio maculare. Jure ergo privandus est patri-
niant. Amen, amen. rnonio, qui matrem polluit adulterio nec meretur :

Pascliaiis catholicae Ecclesiaj episcopus. ecclesiasticx' bonedictionis consortium, qui eara

Dalum Beneventi por manum Equitii gerentis vi- impia infestatione insequitur. Laicorum enim est
cem canceilarii iv Nonas Decembris, indictione xi, „ ecclesiam tueri, non tradere. Ozias quidera cum
Incarnalionis Dominice 1103,pontificatus autera D. illicitum sibi sacerdotium vindicaret, lepra percus-
Paschalis il pap.i; quarto. sus est (// Par. xxvi). Filii quoque Aaron, quia
LXXXIV bis. ignenr! alicnum iraposuerunt,igue divino consurapti
Monasterii S. Martini in monfe Pannonix privile- sunt {Levit. x). Alienum enim est ab Ecclesia, et a
giu confirmat. sacris canonibus est inhibitum,ne principes et sae-
(Anno 1102, Dec. 8. —
Vide Fejer, Codex diploma- culares viri investituras non soluin non dare, sed
ticus Hungariss ecclesiasticus et civilis, Budae 1829
8° t. II, p. 40.) nec clectioni episcoporum audeant se violenter in-
serere. la septima [al. oclava] quippe synodo, ut
LXXXV.
noslis, scriptum est Sancta et universalis synodus
Ad Anselmu7n Cantuaricnsem.' —
Invcslituras regi-
definivit, netninem laicorumprincipu)n,ielpoientum
:

bus aliisque laicis magistratibus non esse cotice-

dendas.
semet ingerere eleclioni, velpromotioni episcop.orum.

(Anno 1102, Dec. Si ergo Aaron, quia igneraalienum intulerunt,

filii
12.)
corporaliter puniti sunt;isli qui a laicis, a quibus
[Mansi, Concil. XX, 981.]
alienum est, Ecclesiam susceperunt, spirituali gla-
Paschalis episcopus, servus servorum Dei An-
dio feriuntur.
8ELM0 Cantuariensi venerabili fratri et coepiscopo, p
salutem ct aposlolicam benedictionem.
Episcopos autem, qui veritatem in raendacio

Suavissimas dilectionis tuaB suscepimus lilteras,

provocaruntjipsa veritate, quaeDeus est, in medium
inlroducla, a beati Pelri gratia et noslra socie-
charitatis calamo scriptas.Neque enim aliud chartae
late exciudimus, donec Roman;B Ecclesiae satisfa-
caiamus indidit, quam quod de fonte charitatisin-
tinxit. In his revcrentiam devotionis
ciant, et reatus sui pondus agnoscant. Quicunque
tuae comple-
vero intra praedictas inducias, investiturasseu con-
ctitnur, et perpendentes fidei tuae robur, etpiaesol-
sccrationera acceperunt, a consortio fratrum, et
licitudinis instantiam, e.xsuUamus quia, gratia Dei
tibi praestante auxilium, te nec miaae concutiunt,
ordinalos et ordinalores^ alienos habemus : nec eis

nec proraissa sustollunt. Dolemus autem quia, cum ad excusationem deceptio sufficil, quia et propheta
Iratres noslros episcopos legatos regis Anglorum
ab alio propheta deceptus, nec ideomortem evasil.
benigne suscepissemus, quae nec dixiraus eis, nec Rogamus iaterea charitatem tuam,nos tuissanctis
cogitavimus, redeuntes ad propria retulerunt. Au- precibus commendare ut quanto propius ad Deum
diviraus enira eos uixisse quia, passibus virtutum acceleras, nobis oralionum tua-
si rex in aliis bene
ageret, nos investituras ecclesiarum nec prohiberc, rum manus extendas. Omnipotens Deus, qui te

nec factas excommunicare et quod ideo noleba-

:
hujus stadii invitavit ad cursum, feiici consumma-
tione perducat ad prffimium.
mus ne sub hac occasione et
chartae corarailtere, D
Cfnteri principes in nos clamarent. Unde Jesum,qui LXXXVI.
reueset corda scrutatur,in animam nostram testem
Ad Anselmum Cantuariensem archiepiscopum. -
induciraus, si, ex quo hujus sanctae sedis curam
De investituris ecclesiasticis \ de clericorum filiis ;
ccepiraus gerere, hoc immane scelus vel descendit de Gualensis episcpi causa
in mentem. Et hoc a nobis Deus avertat, ut est, el
(Anno 1102, Dec. 12).
iionsubrependo nos inficiat, ut aliud habeamus ore
proraptum, et aliud corde reconditura :cumcontra [Mansi, Concil. XX, 1061.]

inendaces per Prophelam iraprecetur, dicens Paschalis episcopus, servus servorum Dci, vene-
Disperdal Dominus universa labia dolosa {Psal. i). rabili fratri Ansllmo Cantuariensi archiepiscopo,
Si vero nostro silentio pateremur Ecclesiara lelle salutem el aposloiicam benecJictionera.
amaritudinis, et irapietatis radice pollui
qua ra- : Adversus illara venenosam Simoniacae pravila-
tione possemus apud aEternum judicem excusari, tis radicem, ecclesiarum videlicet inveslitu-

Patrol. CLXIIL
I^, PASCHALIS II PAP;f: 108

qutm severe, quam robutte A.

Lxxxviir.
rani, (iiiam valide,
putrea iiostri pr«Rlerilia lamporiuus ouviuviinu,
in
diensex sclusmnlicos llcnrico vni^eralori adkxren-
aapientiro tuae euii? ost iniinile-.tum. llevereniife tes ab Ecclena exptUal.
Christo memoriae praBileceeaoris nostri domni Ur- (Anno 1103, Jan. LM.)
bani tempore, apud Uarum colleclo venppabiliura
[Ma.n-1, Concil., XX. 986 j

episcoporum et abbalum ex diversis partibus con- Pasciulis episcopus, servus servorun: Dei, Ro-
oilio, m quo lua religio et nos ip^i interiuimus, BERTo Flandrensium comiti,Sdlutem ot apostolicam
sicut qui nobiscum aderant, reminiscuntur in :
benediclionem.
eaiiideir. p'^stem, excommunicalionis est prolata Benediclus Dominus Deus Israel, qui in te virtu"
sentenlia.Etnoseumdem cum patribusBOHlrisspiri- tis cfficaciam operatur, qui reversus Jerusiilem Sy-
tum habcntes, idem sapimus, et eadem toslamus. risB, in coelestem Jerusalem justse mililia; operibus
De sacerdotum et levitarum filiis dudum nos
ire conlendis. Hoc est legitimi milil.i3, ut sui regis
tibi scripsisse rerainisceris. Porro si promoti fue-
hostes instanliuspersequatur. Graliasergopruden-
rint inventi, et ?pe promolionis adempta, in eo
agimus, qiiod praiCfcptum nostrum inCame-
tiae tuae
quo reporti sunt ordine manere voluerint quiail-
:
racensiparochiaexsecutua es: idipsum de Leodien-
la eis mucnla non e\ proprii culpa reatus inh<Bsit, ^jj^^g excommunicalis pseudoclericis priEciuimus
non videtur, si alias digni fuerint, in eos deposi
Justum eiiim est ut qui semelipsos a catholica Ec-
tionis senlentiam dari, ut se iterum negotiis im' clesia segregarunl, per catholicos ab EcclesiiE hene-
plicent saecularibus, cum in els ordinationis tem-
ficiis segregenlur.Necinhaclanlum parte, sedubi-
pore proprise voiuntatis arbitrium non remanserit. que,cum poteris, Henricum haereticorum caput, et
Gualensis episcopus causam sacris omnino oa- ejus laulores pro viribus persequaris. NuUum profe-
nonibus obviare non nescil. Cteterura quia inter oto gratius Deo eacrificiumofferre poteris, quam si
barbaros barbarice promotus est, in tuae
et slolide eum impugnesqui se contra Deum erexil,qui Eccle-
fraternitatis arbilrio ponimus sio tamem ut de :
siae Dei regnum auferre conatur, qui in loco sancto
csetero in ea regione hujusmodi nun pr^^sumatur Simonis idolum statuit.qui a principilms Deisanclis
adversio. Quod super ejusdem episcopi negotio, apostolis eorumque vicariis de Ecclesiae domo sancli
et aliis per fideles nuniios dirigimus, lan-
Spiritusjudicioexpulsusest Hoclibiafimilitibus tuis
quam ex nostro ore audias. Munera quae B. Pe-
in peccatorura remissionemetapostolicajsedisfami-
tro misisti, recepimus cura gratiarum aclione;
liarilatem praecipimus^uthislaboribus aclriiimphis
unde ab illo, qu: omnlum bonorum est retribu-
ad coeleslem Jerusalem Domino praestante pervenias.
tor, mercedem recipias. Datum Albani, duodecimo Kalendas Ftbruarii.
Datae Beneventi, ii Idus decembris. LXXXIX.
LXXXVII. ?elro archiepiscopo Aqiicnsi pallii usum coneedH.
yd Gerardum archiepiscopim Ehoracensem. — Mo- (Anno 1103, Mart. 28.)
nelur ut prof^.ssionem Anselmo Cunluariensi juxla [Gall. Chrisl., I, 66.]
morem prjidetessorum suorum fnciat. Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene-
(Anno 1002, Dec. 12.) rabili fratri Petro Aqucnsi archiepiscopo, salutera
[Mansi, Concil., XX, 1004.] et apostolicam benedictionem.
PAScHALisepiscopuSjServus servorum Del,venera- Apostolicae eedisbenignilasexij^il sua cuiquejura
bili fratri Eboracensi archiepiscopo Gerardo, salu- aervare, et sic hono-is a Domino constituti privile-
tera et aposlolicam benediclionem. gium custodire, ut fratribus dignishonorlsconsor-
Quanquam grave contra nos, iraocontra matrem tium non negetur. Iilcirco, venerabilis frater Petre
luarasanctam Romanam Ecclesiam,te non ignore- Aquensis archiepiscope, Iraternitati tuae, luisque
mus egisse: praesentibus tamen tibi litteris manda- succesgoribusconfirmamus, quidquiJ parochiae, vel
mus ut professionem venerabili fratri nostro Ansel- metropolis, vel episcopatus jure ad Aquensera co-
mo Cantuaricnsi archiepiscopo facere nonnegligas. gnosciturecclesiam periinere. Pallium praelereafra-
Audivimusenim Thomam quondam praedecessorem j^ ternitati tua?., plenitudinem videlicet pontificalisof-
tuum ex hdc eadem re contentionem movisse et : ficii, ex apostolica sodis liberalitate concedimus :

ciim in praesentia domini Alexandri papae secundi quo tantum admissarum solem-
te intra occlesiam

vuntilata es.iet.ex praecepto ejus definitione habita, nia aubcrip;is diebus noveria induendum, id est
postvarias disquisitione?, Lanfranco praedeeesaori Nativitatis Domini nostri Josu Christi, Epiphaniae
suo et successoribus suis eamdem professionera Ypapanton, Ccenae Domini, Resurrectionis, Ascen-
fecisse. Undc et nos, quod tunc temporis defi.iitum sionis, Penteco8te8,tribussolemnitatibusbeata; Ma-
cst, volumue, auctore Deo, flrinum illibatumque riae virginis, lestivitatibus SS. apostolorum, com-
gervari. meraurationia Omnium Sanctorum,SS.MaricO Mag-
Data Benevenli, pridie Idua Decembr. dalenae (25), Maximini confe^soriaet episcopi,et eo»

(25) Sanctae Magdalenee feslum tum in Provincia solemnjtcr celebrabalur.

 109 EPISTOL^ ET PUIVILEGIA, 110

rum martyrum qui in ecclesia Aquensirequiescunt ; A XCI.

in consecrationihus ecclesiarum, episcoporum.pre- Ecclesise S. Auberii Cameracensix possessiones el pri-
vUeyi'i confirmal.
sbylerorum, diaconorum, et anniversario tuffi con-
secrationisdio(25*],cuiusnimirum pallii volumuate
(Anno 1103, Apnl. 1.)

per omnia genium vinflicare. Hujus siquidem in-

[Leglay. Gio$s. topogr. i/c l'anc. Cambrdsis, Cam-
brai, I8i9, p. 21.]
dumonli honor, humilitas, atquc justitia est tota :

Paschalis episcopuSjServus servorum Dei.dilecto

ergo mente fralernitas tua se exhibere festinet in
prosperis humilem,in adversis,si quando eveniunt, filioAD/E ecclesia; Sancli Auberli abbati etejus fra-
tribus in eadeiii ecclei-ia canonicam vilam professis
cum justitia eroctura,amicum boni9,perversis cori-
Irarium ; nullius unquam faciem contra voritalem eorumque successoribusin eadem observantia per-
recipiens, nullius unquam faciem pro veritate lo- mansuris in perpetuum.
queiitem premens,misericordicBoperibus juxtra vir- Salvatoris nostri promissa sunl : Qui reliquerit
fratres aut aorores aut agros aul dornos propler me,
tulemcupiens;infirmiscompaliena ;benpvalentibu3
centuplwn accipiet el vitam setrrnam possidebit.
congitudens ;alicnadamna propria deputans dealie-
nis g.iudiis,etc.... Fraternitatein tuam divina mise-
EL si ergo proptor Deum agros aut doraos coacti
peraeculionibus reIiquistis,non minus quae suntec-
ratio [ler tempora multa conservare dignetur inco-
"0 lumem. Amen. " clesia3 possidetis.quiimeliorem et manenlem sub-
Datum Lalerani per manus Joannis R.E. dia- S.
Ipsam igitur Cameracensem
btantiara reqiiiritis.

coni cantinalis, v anno

Kal. Aprilis, indictione x,
Sancti Auberti ecclesiara cum omnibus bonis tam

Domini incarnali 1104, pontificatus autem domni datisquam donandis dileclioni vestraepracsentis pri«
Paschalis II papae vi (26).
vilegiipagina confirmamus,et pelilioni veslri boni-
gmtate debita imperliinur assensuin.Vitae namque
XG. canonicae ordinem quem illic professi estis decreti
Confirmal donaliones factas abhatise S. Auberli ca- hujus auctoritate corroboramus.etne cui post pro-
nonicorum regularium ordinis S- Augustini Ca- lcssionem exhibitam proprium quid habere, ncve
meruci.
sine abbatis vel congregationis licentia de claustro
(Anno 4103, ApriL i.)
discedere liceat inlerdicimus, el tani vos quam ve-
(Mm^us, Opp. diplom., III, 24.]
one n:unimus.
slra 0'nnia sedis apostolicae protect
Paschalis, servus servorum Dei, dileclo filio Xdm Vobis itaque vestrisque successoribus in eadem re-
Eccle?iae S. Auberti abbati, et ejus fnitribus in ea-
ligione permansuris eaomnia perpetuo possidenda
dem Eoclosia canonicis,salutcm et aposlolicam be-
sancimusqucead praefatnm beali Auborticoenobium
neiiictionem.
vel Gameracensium episcoporum vel aliorum fide-
Ad audientiam apostolatus nostri pervenit (juod
lium li^gilimis donatioiiibus pertinere videniur : ec-
nobilis vir Gerardiis de S. Auberto miles consen- clesiam videlicet Sancti Vedasti in pr<cfata Game-
Hugone de Bellomonte, et
tientibus fratiibus suis
racensi civiiatesilam cum Lxvmansiset trescambaa
Anselmo de Lieven,etiam militibus,ob reverentiam unum molendinum ot terram
et duos furnos (26*) et
decreti super deciniis qune a laicis detcntce sunt,
et transfluvium Scalt nuncupatum a porta usquead
promulgali, decimam quamdam ad ecclesiam ve-
viam Sancti Remigii :villam quoque 'otam Tilotum
stram de Iwrio perlinentem vobis per manum dioe-
diclam et quidquid ad^eum pertinet altaro de Vin- ;

cesani episcopi, p.icifice resignavit, quam resigna-

ciaco cum omnibus menjbi is suis altare de Vilera ;

tionem gralim nobis, acceptamque tenentes, eam Reraaldi et teri am quam tres fratres Hugo,Wibal-
ratam esse decernimus, etc.
dus, Elbertus in eadcm villa de Haistaldi prato et
Scriptum per manum Joannis scriniarii regiona-
quidquid juris possidebant in villa qua? dicitur Be-
rii, et notarii eacri palatii.
rilgias et apud Dehereias pra;dictae ecclesia) contu-
Datum Laterani per manum Joannis sancta3 Ro-
lcrunt siue omni exactione iiberrlme; altare de
mantc Ecclesi.^B diaconi cardinulis, Kal. April., in-
Googio ;
altare de Otviler9,ccclesiam Sancti Auberli
dicl. XI, Incarnat. Dorainicae an. 1104 [1103]; pon-
in viila qua; Andra dicitur et liv mansos et terram
tificatus autem domni Paschalis II paps iv. D arabilem ; altare de villa quae dicitur Sanctus Ve-
Ego Pasehalis catholicae Ecclesiae episcopus.
dastus et quart-im partem alodii de Alberciis; alo-

(2.5*) HiBcdesumptasunt ex ep. 125 S. Gregorii P, toutle raonde sait qu'ils existaient vers la fin du
lib. IX, indict. secunda, ad Maximum Salonitanum siccledernier,etque chaqne sei^nourie availle sien.
episc. in novissima editione quam curavimus. On lrouve,dan9 le toine V des ordonnances des rois
(26) Signa chronoiogica sunt corrupta. de France, p. 508 ot suiv., un reglcmenl tbrt cu-
(2 *) El tres cambas et duos furnos. Ce mot de cam rieux pour les boulangers d'Arras, reglemont qui
ba, (ini parait propre h riiiioine du Nord, si.uTiific s'appliq'ie au^^si auxfours banaux.Les procr,ution3
une brasHorie.II lire son origine de la langue touto- lcs plus minulieupes ysont priscs pourprevenir la
nique,quiraurait rcQU des Golhs,s'iI faut cn croire fraudeetassurerla bonneconfeclion du pain. Voyez,
Ducange dans son GlossariumMed. Qroecil., col. ij64. entres autrcs dispnsiiions curieuses, l'articlo 19 :
Nos vieilles coulumes localcs emploient cncore les u Qui tond ees ongles a sen estal, ou k rautrui es-
mots camhagc el cambier. Quanl aux fours banaux, tal, quatnc deniers doil ;ui niaeuri. »
 iU PASCHALIS II PAP.E 112
dium quod dedit Roberlus de Pulchro Manso apud A praesides, aposlolicae sedis munimenta conferro, ct
Fontuiius ; ccclesiam de Siccie Avcsniscum uvman- per ea speciuli pr;crogativu Roinaiia; Ecclciiia) iliud
tenainque urabilem el silvam altaria quoque
sis ;
ussignare. Per praiscntis igitur privilegii paginam
dc Tbiens et de Maten et dc Sausoio et dimidium pra;t'atum ca-nobium sub solius bcati Petri, et no-
altaris de Ruva,dimidium etiam de Ivirio ;allare de slra ditione alque protectione specialiter suscipi-
viliaqua;Strada nuncupatur;altaredeCliaun: alture mus el perpctuo mariere deccrnimus. Apostolica
de Guaihuncoiirt altarc de Maalvilla ullaria deBa-
; ;
auctoritate constiluenles, ut nullus dcinccps epi-
rastra atque de Silviniaco apud Scaiduvrium duos
;
scopus pra^sumat de ejusdem ca-nobii reditibus,
mansos et lerram cum totadecima ejusdem lerrse ;
rebus vel curlis, vel villis quolibet raodo, vel qaa-
apud Naviam decein mansosquosGoiffridus tradiam exquisilionequidquainminucre,ncc immissio-
libet

dit altaria sane ipia sinc personali redemplione

; ncs aliquas lacere, nec audcat ibidem calhedram
perptituo oidem ecclesiae po?sidendaconsemu8,sal- coliocare, nec coiiimunem exstrucre,neque placita,
visepiscoporum justitiisque apudnos obsonia nuu- nec ullam imperandi potestatem e.xercere, nipi ab
cupantur.Oleum vero infirmorum el calechumeno- abbale ejusdem loci Tuerit logalus.
rum ab episcopali sede remotis contradiclionibus Statuimus cliam ut qufficiinquc bona.quaccunque
accipiatis, ad ungendos fratres cseteresque fideles B possessiones ad idem sanclorum apostolorum Petri
qui ad voa confugerint. Obeuntete nnnc ejusdem et Pauli monasterium lcgitimis fidelium donationi-

loci abbate.veituorumquolibet successorum,nullus bus pertincre videntur, et qua;:unque in futurura

ibi qualibet subreptlonis astutia seu violentia prae- concessione pontificum, liberalitate principum, vel
ponatur, nisi quem fratres communi consensu vel oblatione fidelium juste atque canoniccpoterit adi-
fratrum pars consilii 3anioris,de suo vel de alieno, pisci, firma tibi tuisque successoribus et illibata
si oportueril, coUegio, secundum Dei timorem,sibi permaneant. Missas sane publicas, vel stationes in
praeesse prffividerint. Si qua sane ecclesiastica sae- eodem monasterio ab episcopo fieri,praeter abbatis
cularisve persona hanc nostrae constitutionis pagi- ac fratrum voluntatem omnimode prohibemus, ne
nam sciens contra eam temere tentaverit, se- in servorum Dei recessibus, popularibus occasio
cundo tertiove commonila,si
non satisfactione con- praebeatur ulla conventibus.
grua emendaverit, potestatis honorisque sui digni- Altaria vero quae idem ccenobinm canonice nunc
late careat, atque in extremo examine districte ul- possidet, vel in futurum possidebit, quiete et sine
tioni subJHceai, reamque se divino judicio existere molestia qualibetvobis vestrisque successoribus di-
de perpetratainiquitate cognoscat,et asacratissimo sciplinee regularis inslitutaservantibus absque per-
corpore et sanguine Dei et Domini Redemptoris no- r sonali successione possidcnda sancimus,de quibus
stri Jesu Christi aliena fiat. Gunctis autem eidem nuila per episcopos vcl eorum ministros exaclio
loco justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu quibuslibetoccasionibus exigalur, nec absque ca-
Christi,quatenus et hic fructum bonae aclionis per- nonica judicio inveniantur ;salva nimirumin omni-
cipiant,et apud districtnm judicem praemia eeternae bus sedis apostolicae auctoritate et dicccesani cpi-
pacis invenianl. Amen. scopi canonica justitia. Statuiraus etiam ut, juxta
Scriptum permaaum Joannis sciiniariiregionarii decretum felicis incmoriae Urbani papas secundi in
et notarii sacri palatii. parocliialibus ecclesiis quas tenetis, episcoporum
Datum Laterani per manum Joannis, sanctre Ro- assensu presbyteroscollocelis,quil)usepiscopiparo-
manae Ecclesia; diaconi cardinalis, Kal. Aprilis, in- more committant, ut iidem de ple-
chiae cur;im pro
dictione ix,Incarnationis Dominica? anno ! 104 pon- bisquidem cura episcopo rytionem reddant, vobis
lificatus domni Paschalis II papae iv. autem pro rebus ad monaslerium pertinentibus de
Ego Paschalis catholicae Rcclesiae episcopus. bitam subjoctionem exhibeant.
XCII. Obeunle te nunc ejusdem loci abbate, vel tuo-

Privilegia el exemptionem abhalix S.Pelri in monte

rum quolibet successorum, nullus ibi qualibel
Blandinio, ordinis S. Benedicti, juxta Gandavum, subrcptionis aslutia vcl violentia prajponatur,
confirmat. D nisi quem fratres communi consensn, vcl fra-
(Anno H03, April. 3.) trum pars consilii sanioris seounduin Dei timorcm
[MiR.tus, Opp. diplom. IV, 7, ex archivis abbat. et beati Benedicti Regulam elegerint.Si quis autem
S. Pclri.] in crastinum arcbiepiscopus, aut episcopus, impe-
Paschalis episcopus,servusservorum Dei,dilecto rator aut rex, princeps aut dux, comes, viceco-
filio SiGERo monasterii Blandinicnsis abbali, ejus- mes, judex, aut ccclesiastica quaelibet sa;cularisve
que successoribu8,regulariter siibstituendis inper- personahanc nostra; constilutionis paginam sciens,
petuum. contra eam lemere venire tentaverit, secundo ter-
Piae postulatiovoluntalisefTeoludebet perscquen- tiove commonita,si non satisfecerit congruaemen-
tecompleri.quatenus et devolionis sinceritaslauda- dationo,potestatis honorisque sui dignitate careat,
biliter cnitescat,et utilitas postulata viresindubitan- reamque se divino judicio existere de perpetrata
ter assumal. Postulavit siquidem nos dilectio tua- iniquitate cognoscat, et a sacralissimo corpore Dei
coeoobio Sancti Petri Blandiniensi cni Deo auctore et Redemptoris nostri JesuChristi aliena tiat,atque
 113 EPISTOL.E ET PHIVILFGIA. 114

in exlremo exarnine districtae ultioni gubjaccat. A Mindunienai episcopo,9alutem et apostolicam bene-

Cunctis autem eidem loco justa servanlibus sit dictionem.
pax Domini nostri Jesu Christi, qiiatenus et hic Venerabilis fratris nostri Didaci Composlellani
Iructum bonje actioois percipiant, et apud dislri- episcopi et clericorumejus querelam accepimuspro
clum Judicem praemia aelerneepacisinveniant.Amcn. Ecclesiae S. Jacobi archipresbyteratibus, quos in-
Scriptumper manum Joannisscriniarii regionarii juste retinere diceris audivimus, et quia judicium
sacri palalii. legati nostri Toletani archiepiscopi.quod upudCar-
Datum Laterani per manum Joannis sanctaeRo- rionem nuper in concilio edixerat, contempsisti.
manae Ecclesiae diaconi cardinalis, iii Non.Aprilis, Mandamus ergo utaul juxta judiciumdatum facias,
indiolione ii,InearnalioniB Dominicae anno millesi- aut si te pergravari existima3,praesenliam tuamad
mo centcsimo quarlo [tertio], ponlificatus autem ipsius legati audientiam reprajsentes causam tuam
domni Pasch;>lis aecundi papae quarto. tractaturus: si vero nec modo acquiescere volueri?,
XCIII. sententiam quam ipse dictavit, aucloritule nostra
Ecclesise Compostdlonx possessiones confirmat. confirmamus.
(AnnoH03, Mai. l.) Datum Laterani Kal. Maii (1103).
[Floiiez, Espana io^radrt, X.X,34.] XCV.
B
PrAscHALis] episcopus, servus servorum Dei, ve- Ad D[iiacum] episcopum Composiellanum
ncrabili f'ratriD[iDAf,o] Compostcllano episcopo,sa- (Anno 1103, Maii 1.)
lutem et apostolicam benedictionem. (Florez, vbi supra, p. 92.]
Sicut injusta poscectibus nuUus est tribuendus P. ppiscopus,servus servorum Dei, dilecto fratri
elTectus, sic legitima desiderantium non est diffe- D. Compostellajo episcopo,salutem et apostolicam
renda pelitio. Tuis ergo, traler in Christo charis- benodictionem.
sime, potilionihus annuentes paginae praesentis as- Qualem quantamque tua fraternitas erga nos di-
sertione stuluimus ul,sicut Composlellana Ecclesia lectionem gerat, fidelibus obsequiis et operibus
pro singulari B. Jacobi devotione Isedis apostolicae aperte demonstiat,qu8e,licet longis sit a nobis ter-
se l.etalur protectione muniri, sic el caeterae sui rarum spatiis separata, praesentem se tamen nobis
juris ecclesiae per diversas parochias constitutae, reddit, etanimi charitate, et frequentium obse*
quae lidelium donationibus ad prrefatam v'denliir quiorum exhibitione. Quapropter et nos te ut fra-
ecclesiam pertinere, eadem meroantur tuitione Ib- trem nostrum dilectionis mutuae munpre recompen-
veri. Ipsas namque ecclesias in Romanae Ecclesiae santes, monemus et rogamus ut a ccepts bonitalis
tutclam suscipiontes, npostolica auctoritate sanci- tramite ac caeptae dilectlonis exhibitione nulla ali-
mus quaecunquebona, quajcunque possessiones C
ut qnandovelis occasione animum avertcre.De susce-
eisdem cognoscunlur ecclesiis juste et canonice pta autem officii dispensalione curam et sollicilu-
pertinere,tibi et tuaj Ecclesia^ firma et illibata ser- dinem, ut miles strenuus, habere satage,et ita re-
ventur. Decprnimus ergo ul nulli hominum liceat rum terrenarum abundantia /ruere, ut ccelestium
easdem ecclesias temcreinvadere, aut bona illarum pr«miorum non debeas dilectionecarere :exterior8
auff^rre, vel ablala retinere,sed omniaintegre ser- tibi et transitoria non adeo animum implicent, ut
ventur, tam luis quam clericorum et pauperum aeterniset permansuris bonispriveris terrenissein- :

usibus profutura. Adjicimus etiam ut nec epi.sco- per praepone cceleslia, perituris aeterna talom te :

p'3, nec episcoporum ministriSjfacultas sil in eis- prorsus in omnibusexhibe.ut boni pastoris merce-
dem ecclesiis quaslibet novas imponere consuetu- dem a Pastore pastorum merearis recipere.Oblalio-
dines, nec ipsarum clericos, vel ipsas ecclesias ex- nes quas per nunlios tuos nobis direxisti,gralanter
communicare aul interdicere absque tua examina- accepimus.el pro eis gratiam referimus. Quod au-
lione et cerlioris culpae cognilione, sed in tuo et tem quibusdam tuis postulationibus assensum ad
Ecclosia? Compostellanae dominio integre et quiete pracsens accommodare nequivimus,certa ratione fit.

permaneant. Si qua aane ecclesiastica saecularisve De ahbate Ciniensi,super quo nos consuluisti.man-
porsona hanc nostraeconstitulionis pagioiim sciens, D damusut eum monasterio restituas.ut ibi regula-
elc. (ut supra). Amen, amen,amen. rem ordinem et vilam monasticair. cum fratribus
Dalum Laterani Kal.Maii,indictione xi, Incarna- ducat. Sanctiraonialibus autem in aliquo loco con-
tionisDominicae anno 1103, pontificatus autem do- venienti positis, victus et omnia necessaria ab eo-
mini Paschalis secundi papae iv. dem abbate dari decernimus.
XCIV. Datum Laterani Kal. Maii.
G[uniisalvo] Minduniensi cpiscopo prxcipii ut aul
XCVf.
archipresbyteratus (duos) injuste relentos D[id.ttco]
episcopo Conipoatellario restituat,aut apud Bernar- Ad at)hatem Sanctx Marioe apud Bantium. — Pri-
dum. archiepiscopum Toletanum, aposlolicx sedis vilegium hujus aenobii.
legatum, causam dicat. (Anno 1103, Mai. 22.)
(Anno U03, Maii 1.) [Mansi, Concil.., XX, 10.56.]

[FLonEz, Espaila sagrada, XX, p. 76.] Paschalis episcopus,8ervus servorum Dei.dileclo

P., servus servorum Dei, venerabili fralri G. in Christo filio abbali coeoobii Sancla? M; riae.quod
ilS PASCHALIS II PAVM 116

inpudivre, ut quanto a
apnd Banliiim sifum est.pjusqupi pucccssoribus re- A soHiciludinis ao devolionis
gulariler proniovendia in perpeluum. sapculari lumultu libetiores critis, tanto amplius

Cum univeraia eancta» Ecclesise filii?,el apostoii- placerc Deo, totis mentis et animaB viribus anhele-
cfpsedis «uctoritaleclhencvolcnliadebitores exisla- tis ad indicinm autem perceplaj hujusa Romana
:

niusjllis tanien locis et personis qure sppcialius «c Eccleriia lib^^rtaiis.annis singuiis auri uuciam Lile-
familiurius Romanajsunt Eoclesio!addicl8e,qua?que ranensi p-iliitio persolvatis. 8i qua igitur in crasti-

ampliorisreligionisgratiaeninent.propensioresnos num ecdesiasticasaecularisve persona hanc nostrae

convenit earum tanto studio immincrp.Ooi« igitnr conslitutinnis paginam scieiis, cnnlra canr. temere
Beala; Marioe ccenobium, cujus domini [fo-le cui venire tenlaverit, etc, ul in efdsl. 18.
domui.H.] auctoritate lilii legiliini prijesides.Roma- Scripluin per manus Raynerii 8crib;e regionarii,
naj et aposlolicae Kcclesiffi hactenus jure proprio notarii sacri palatii.
ndhffisisse noscunlur.nos pro devolionc ac reveron- Kgo Paschalis catholica? Ecctesiae episcopus.

tiaejusdem Dei,Uenitricisque semper virginis Ma- Datum Literani per manum Jounnia sanctffiRo-
riae,ip8um sub noslraj manusproleciionespecialiter manie Ecclesia3 cardinalis diaconi, xi Kal. Julii,

conlovemus atque diligimus. Undetibi luisquesuc- indict. 1, Incainal. Dominicae H03, pontilicalus

cessaribu8,adprajdictaedomusregiitien,auctoritatem n quoque Paschalia papaj anno

concedimus, confirmamus, siquidem vobis ctcno
XGVII.
biuin ipsum et oinnia quoead illud perlinent mona-
sterium.sive cellas cum suis perlinentiis, videlicet Ad preces MunegaUi prxpoahi monasferium Mar-
bacense in protecttonem sedis aposlolicx re-
ecclesiam 6. Salvaloris, etc.
cipil.
enumeranlur poisessiones illius ca;nobii.)
(Hic
(Anno 1103.Aug.2.)
Propterea constituimusul quajcunque hodie pra-
latuni ccBnobium,ju8tepo8sidet,qu8eqiie in futurum, iWuRTWF.iN, /Vova subsidia diplom., VI, 277.]

pontidcum concessione, prinoipum liberalitate et Paschalis episnopus, servus scrvorum Dei, di-
oblatione fidelium, juste alque canonice poterit lectis filiis in Marbacensi ecclesiacanonicam vitam
adipisci,firma tibi tuisque successoribus et illibata professis,eorumque successoribus ineadcm religio-
permaneanl,corum quidem pro quorum sustenta- ne mansuris in perpetuum.
tione ac gubernatione conces8a,usibus [forte,sunl, Sicut injusta poscentibus nuUus esl tribuendus
usibus, etc.] omnimodis profutura,8alvo tamen cu- effectus, sic lcgitima desiderantium non esl diffe-
nonico episcoporum jure quod in eis habuisse no- renda petitio.Proinde tam vpslris,quam charissimi
scuntur.Decernimusergout pulli omnino hoiiiinum r, filii Manegaldivestri prfepositi petitionibus non dif-

liceat idem coenobium temere perturbare, aul pos- ficuiter accomraodamuscffectum, prEedecessoris si*
sessiones ad iilud pertinentes invadere,vel invasas quidem noslri sanctae memoriae Urbani secundi ve-
stieiis insistentes.lam vos quam veslra omnia
retinere,rainuere,auferre,vel suis usibus applicare, su b
val [lemerariis vexationibus fatigare. Obeunte te tuitionem aposlolicoe sedis excipim us et prajsentis
ejusdem loci abbate,vel tuorum quolibet successo- privilegii auctoritate munimus. Statuimus cnim ut
rum,nullus ibiquacunquesubreptionis astutiaprae- neminiintervosprofessione exhibita proprium quid
ponatur, niei quem fratres ejusdem coenobii, com- habere, nec sine prajpositi, aut sine coramuni con-
muni consensu, vel fratrum pars conailii sanioria gregationis licentia de claustris discederc liberura
vulgariler cum Dei timore elegerint. Electus aulem sit. Quod si discesserit,et comraonitus
redire con-
ad Romanura pontificem consecrandus accedat. tempseril,ei ejusque successoribusfacultassit ejus-
Chrisma, oleum sanclum, consecrationes altarium modi ubllibet a suisotficiisin!erdicere;interdiclum
sive basilicarum.ordinationes clericorum,cellarum vero nullus episcoporum, vel abbatum sine cujus
veslrarum fratres,a dicecesanisepiscopis accipiant: consensu absolvat. Praeterea per praesentis privile-
si quidem catholici fuerint, et gratiam atque com- gii paginam apostolica aucioritate statuimus, ut
munione.Ti apostolicae sedis habuerint ; et ei ea qufficunqne hodie vestra Ecclcsia juste possidet, in
impendere gratis et sine pravitate voluerint. Alias D fuiurum concessione ponlificum, liberalitate prin-

liceat fratribus, a quocunque voluerint catholico cipum,vel oblatione fidolium jusle atque canonice
episcopo eamdem consecrationem sacramenta el potcritadipisci, flrma vobis vestrisque successori-
percipere. Ad ordinandos vero claustri monachos, bus etillibata permaneant. Decernimus quoque ut
tibi tuisquesuccessoribusinlramonasterium ipsum nulliomninohominumliceateamdem ecclesiamte-
advocare concedimus.qui nostra fultus auctoritate mere perturbare.aut ejus possessionesauferre, vel
consentiat, ne vagandi foras occasio permitlatur, obiatas retinere,niinuere,vel temerariis vexat ionibua
Superhaecetiam,si infestationealiqua praegravatus, fatigare,sed oraniaintegra conserventur eorum pro
Koraanam sedem appellaveris, non liceat alicui quorum sustentntione ac gubernatione concessa
episcoporum, nisi ante Romanum pontificem, vel sunt,usibus omniraodis profutura. Ad haec adji-

ejus legutum,aliquam sub occasione judicii violen- cientes slatuiraus ut nullus vobis viulentia vel astu-
tiam tibi aut successoribus tuis inferre. Vos ergo, tia qualibet in prtepositum con8tituatur,nisi quetn
fllii dileclissicLi^oporletregularisdisciplinse sludiia fratres omnes communi coneen8u,vel fralrum pars
 117 EPISTOLiE ET PHIVILEOIA. 118
oon^ilil s mioris secundum
timorem regulariier
Dei \ XCIX.
provitlerint eligendum. Chrisma, oleum sanctum, BuUupto Ferrariis
consecrationes altarium sive basiiicarum, ordina- (Anno 1103, NoV. H.)
tiones ciericorum ab episcopo in cujus dioe^^csi es- [Gall. Christ., X, Inalrum. 13).
lis, accipielis, siquidem f?ratiam atque communio- Paschalis, servus servorum Dei, in Ghristo fllio
nera apostolicee sedis habuerit, et si ea gratis ac Atgerio reverentissimo abbati Ferrariensis seu
sine pravitate voluerit exhibere. Alioquin liceal vo- Belhleemitensis monaslerii quod in honore beatae
bis catholicum quem malueritis, adire antistitem, DeiGenitricis Mariaj el beatorum apostolorum Pelri
et ab eo consecrationum sacramenia subcipere. Si et Pauli sacratum est ejusque successoribus regu-
qua saneecclesiosticasBPCularisve peraona hancno- lari er promovendis in perpetuum.
straj constitulionis pa!.'inam sciens contra eam ve- Piae postulatio volunlatisefTectu debet prosequcnte
nire tentaveiil, secundo terliove commonita.sinon compleri,qualeQus et devutionis Bnceritaa laudabi-
satisfactione congrua emendaveril, potestatis ho- liter enitescat et utililas postulata vires indubitan-
norisque &.ui dignilate careat, rearnque se divino ter assumat. Quia igilur dilectio lua ad sedis apo-
judicio de perpetrata ini()uitate cognoscat, et a sa- stolicae portum confufiiens ejus tuitionem devotio-
cralii^simo corpore ac sanguine Dei et Domini Re-
p ne debita requisivit, nos supplicationibus tuis cle-
demptoris nostri Jesu Chrisli alienafiat, atque in menter annuimus el Beati Petri tnonasterium, cui
extrenio examine districtae ultioni subjaceat. Cun- Deo auctore prfpsides, cumomnibusad ipsum per-
ctis autcm eidem loco justa servantibus sit pax Do- tinentibussubtutelam apostolicaesedis morepraede-
mini nostri Jesu Chrisli, quutenus et hic fructum cessorum nostrorum excipimus, sicut devotio tua
bajnse uctioiiis percipiant, et apud dislrictuin judi- postulavit,quod videlicet monaslerium 8anclae me-
cem priBraia seternae pacis inveniant. Amen, amen, moriaequidam venerabilis duxWandebertusnomine
ainen. anti juitus aedificasse et iPrum suarum muneribus
Ego Paschaiis cathoIic?e Ecclesiaeepiscopus. ditasse cugnoscilur. Per praesentis igitur privilegii
Drituro Laterani, iv Nonas.Augusli, per monus paginam apostolica aucloritate statuimus ut quae-
Equitii iigentis vicem cancellari ,indictione xi,unno cunqne prifidia, quascunqtie possessionesidf^m ve-
Incarnationis Dominicije 1103, pontificatus autera ner.ibilis dux Wandebertus eidem monHsterio con-
omni Paschalva papae secundi iv. tulit, et quaeounque itdipsumaliorumfidelium legi-
timis videntur donationibus pertinere, quaecunque
XCVIII.
etiam in futuro concessione pontiticum.liberalitate
Ad D [idacum] episcopum Compostellanum.
principum, veloblatione fidelium juste atque cano-
(AnnoUOS, Oct. 15.
nice poterit adipisci.firma vobis vestrisque succes-
[FoREZ, Espafla sagrada, XX, 76.] soribus et illibata permaneant.Sanequamdam cel-
P. episcopus, servus servorum Dei, venerabili lam S. Judoci, quae sita est in pago Pontivo ouper
fratri D. Compostellanoepiscopo.salutemet aposto- fluvium Quantiam in loco qui dicitur Schaderias,
licam bcnedictionem. cum omnibus ad s6 jure legaliter pertinentibus,
Petentibus Ecclesiae tuae clericis qui dudum ad qualenus in dominatione et regimine rectorum me-
no3 veneranl, scripsisse nos remioiscimur Mindu- tnoraticcEnobiiFerrariensis sive Bethleem perpetuo
nionsi episcopo, ut duos archipresSyteratus et di- persistens.sancimus cujti ecclesia Sancti Eligii,quae
nudium quos in ejus parochia B. Jacobi ecclesia cst in prospectu ejusdem monaslerii, et ecclesia
tcnuisse dicebatur.tuee potestalirestituerel. Venien- Sancli Martini de Curtemaudo, ecclesia Sancti Vi-
tes vero ad nos supradictae Minduniensis Ecclesi* cturii de Fontaneto.ecclesiaSartcti Amandi deBur-
clerici dixeruntper annos xi. posquam terra illade siaco et rebus omnibus atque possessionibus. Ob-
manibus Sarracenorumerepta est, praefatameccle- eunte te nunc ejusdemloci abbate vel tuorumquoli-
siam quiete archipresbyteratus possedisse. Si
illos bet successorum nullus alius qualibet subreptionis
ergo vcritns sic se habei.praecipimus dilectioni tuce astutia seu vioIeutiapraeponalur,hisi quem fratres
ut eosdem archipresbyteratus et dimidiumin ejus- D communi coiitcnsu ve! fratrum p;irs sanioris con-
dem Ecclesiajpossessionemdimittas quiete.Praeter- silii secundum Dei timorem et beali Benedicti Re-
ea consuctudines quas pari possessione in quibus- gulam elegerint. Electus vero benedictionem el cae-
dam se dicunt habuisse ecclesiis, quas tua frater- lera more praedecessorum nostrorum obtineat. De-
nilas abstuIissedicitur,volumus tejam dict*Eccle cernimus ergo ut nulli hominum liceatidem mona-
siffi rcstituere. Sane
omnibus B. Jacobi
si in his sterium neijue rectoresejus cum fratribus sibi aDeo
ecclesia jus aliquod habet, ad
proximas Kal. Octo- commissis lemereperturbare,aut ejus possessiones
bris nuntios cutn Minduniensis episcopi auferre,vel ablatas retincre,minuere,vel temerariis
legatis,
quiin eodem termino ad nos venturi sant, desti- exaclionibus fatigare,sed integraomnia conserven-
nabit. tur eorum pro quorum sustenlatione et guberna-
Datum Laterani IdusOolobri.s. tione concessasunt, usibusommnimodisprofutura.
Quidquid pra3terea immunitatis,quidquid libertalis
Seu donationis a pontificibushujus sanclae Roman»
119 PASCIIALIS II PAP.E 120
EcclesiiB vcl ab aliig archipiescopis, episcopis vcl A prospcra cuncta contingant. Ait eniiu Dominua :

catholicis rcgibuset caeteris fidelibus monastprium llonorificantes me honorifmibOyquiautemconlemnunt

hactcnus obtinuisse cognoscitur.ratum firmumque mc eruni ignobiles (l flcg. ii). Dices ilaquo: Meihoc

habcmus.Si qua sane ecclcsiaslica s.-ccularisvcper- Non utique non cst impcratoriiim, non
juris cst. :

8ona hanc nostraj constitutiDnis, etc. regium,sed divinum.Solius illius ept qui dixit: Ego
Datuin Laterani per maniim Joannis S. R. E.dia- sum ostium [Joan. xx). Undc pro ipso te rogo,cuju3
coni cardinalis iii Idus Nov., indict. xii, ponlifica- hoc munus cst, ut reddits hoc ipsi, ipsi dimittas
tus dorainiPaschalis II an. v. cujus amori etiam qus lua sunt debes. Nos autem
C cur tuae obniteremur voluntati, cur obsisteremus
Ad Ansplmum Canluariensem archiepiscopum. — gralia3,ni3i Dei scireraus nos in hujus negotii con-
Primatum ipsi con/irmat. sensu voluntati obviare,gratiam ainittere ?Cur tibi
(Anno 1103, Nov. 16.) quidquam negaremus quod cuiquam esset morta-
[Mansi, Concil.XX, 1023.] lium concedendum, cum beneficia de te ampliora
Paschalis episcopus,servus servorum Dei, vene- sumpserimus?
rabili fratri Anselmo Gantuariensi cpiscopo.salutem Prospice, fili charissime, utrum decus, an dede-
•t apostoiicam benedictioncra. g cus tibi sit,quod sapientissimus el religiosissimus
Fraternitatis tua? posluiationibus nos annuere, Anglicanorum episcoporum Anselmus, propter hoc
ture sapientise et religionis pcrsuadet auctoritas. tuo lateri adhaerere.tuo veretur in regno consislere.
Oiiond;im enim in litteris ab apostolica tibi scde Qui tanta de te bona hactenus audierant,quid de te

dirccli?, Cantuariensis Ecclesiae primatum ila libi senlient,quid Ioquentur,cum hoc fuerit in regioni-
plcnura concessimus, sicut a tuis constat pr.nedc- bus divulgatum? Ipsi, qui coram te tuos excessus
cessoribus fuissse possessum. Nunc autem petitio- extollunt,dum praesentia tuacaruerint,hoc validius
nibus luis annuenles, tam tibi quatn tuis legitimis infamabunt. Redi ergo,charissimefili, ad cortuum
successoribus eumdem primatum, et quidquid di- propter misericordiam Dei et, propter amorem
:

gnitatis seu potestatis eidem sanclae Canlu;iriensi unigenitideprecamur.revoca paslorera tuum,revoca

seu Dorobernensi Ecclesise pcrtinere cognoscitur, patrem tuum. El si quis, quod non opinamur,gra-
litterispr8esentibusconfirmamus,sicutatemporibus vius se adversus te gesserit,si investituras avcrsa-
B. Augustini prffidecessores tuos habuisse aposto- tus fueris, nos juxta voluntatem tuam, quantum,
licoe sedis auctorilate constilerit. cum Deo possumus, moderatiimur. Tu lamen lalis
Dat. Laterani xvi Kal. Decembris, indict. xii, repulsaiinfamiamapersona tua et regnoremoveas.
CI. .
Ha?c si feceris,etsi gravia qnaslibet anobis petieris,
c cum
regem Anglisp, —
quae, Deopraeberi facultas sit, profccto conse-
Ad flenricum Pro Anselmo Cantua-
riensi archiepiscopo investituras ecclesiaslicas queris,et pro te Dominum,ipso adjuvante, exorare
jure contru regem propugnante. curabimus:et peccatis, de lam tibi, quam conjugi
(Anno 1103, Nov. 23.) tuae, sanctorum apostolorum meritis,indulgentiam
[Mansi, Concil. XX, 1000.] etabsoIutionemfaciemus.Filium autem tuum,qucrn
Paschalis episcopus Henrico re^i salutem. ex spectabili et gloriosa conjuge suscepisti, quem,
In litteri3,quas nuper ad nos per familiarem tuum ut audivimus,egregii patrisWilielmi nomine nomi-
nostraedilectionisfilium clericum Wilielmum trans- nasti.tanta tecumimminentia confovc'bimus,ut,qoi
misisti.et personae taae sospitatem cognovimus, et te vel illum laeseril, Romanam ecclesiam videatur
successus pro3peros,quos tibi superatis regni ad ver- laesisse.

sariis benignitas divina concessit. Audivimus prae- Datum Laterani nono Kalendas Decembris.
terea optatam virilem sobolemex ingenua teetreli- CI bis.
giosa conjugft suscepisse. Quod profecto cum nos Monaslerii Casalis Denedicti privtlegia c.o"firmat.
Iffitificaverit, opporlunum rati sumus nunc tibi j)rae- (Anno 1103, Nov. 27.)
cepta et voluntaiem Dei validius inculcare,cum am- [Mabill. Annal. lib. lxx, t. V, p. 468.]
plioribus beneficiis benignitati ejus te prospicis D Dilecto filio abbati monasterii S. Pelri iit In
debitorem.Nos quoque divinis beneficiis benignita- ipso monasterio disciplina regularis conservctiir-
tem nostram penes te sociare optamus sed grave :
quam juxta Vallumbrosanorum fratrum consuelu-
nobis est,quiaid a nobis videris expetere quod om- dinem ab ipsis illic initiis [idem Andreas insiitue-
nino praestarenon possumus*Si enim consentiamus rat]
aut patiamur invi^stituras a lua excellentia fieri,et Datum Laterani v Kal. Decembris per manum
nostrum proculdubio, et tuum erit immanepericu- Equilii agentis vices cancellarii, indictione xii.an-
lum. Qua in re conlemplari te volumus, quid aut no Dominicas Incarnationis 1104 [1103], ponlifica-
non faciendo perdas, aut faciendo conquiras. Nos tus aulem domni Paschalis II anno v,
enim in prohibitionehac nihil amplius obedientiae, CII.
nihil liberalitatis per ecclesias nanciscimur nec :

G ^ebhardum] Hirsaugicnsem ct csetems cniholicos

tibi dcbit«potestalisauljuris3ubtrahere quidquam abbales et monuchos ptr Sueviam hortatur ut mala
nilimur,ni3i ut erga te Dei ira minuatur,el sic tibi aequo animo feranl et G [ebhardum]Co7istQ7itiensem
 j »

121 EPISTOL^ ET PRIVILEGIA. 122

colant. Arnoldum, Ecclesix Conslantiensis inva- A Bertiioldo (32) et nepoti ejus Herimanno (33), et
sorem, excommunicalum nuntiut. coeleris principibus per Sueviam,..
(Circa annurn H03, Febr. 10.) Licet post Satanaraconversi de vestrasalule jam
[Nrugart, Codex diploma'icus Alemannix, H, 'iO.J diu silis immemores, nos tamen, quos officli debi-
P. episcopus, ?ervus servcrurei Dei, dilectis filiis tum et sedis aposlolicaecompfiUit auctorltas, vestrjc
G. Hirsaugiensi (27) et caeteris catbolicis abbalibus salutis non possumus oblivisci. Unde opportunum
et nmonachis per Suevianti, salutetn et apostolicain du.ximus, litteris praesentibus vos ipsos ad corda ve-
benedictionem. stra reducere, et de somno mortis, corpore licet
Audivimus, charissimi, quia plus solito mundus absentes, excitare. Dei patientia vos ad poenitentiam
in vos sa?viat, j)ersecutionc? accrescant, tumentes exspectat, sed thesaurizatis vobis iram in die ira.
in vos fluctus rnaris acrius surgant. Sed mirabilis Diu est, quod voa a catholicae Ecclesiae membris se-
ioe.xcelsi3 Dominus.quisuisea pedibus calcat. Pro- parastis, et perverso capiti adhaesistis, membris
pter quod rogamus, ne deficiatis in tribulutionibus ejusdem Ecclesiae, quae vos in Christo generavit,
vestris, quae estgloria vestra. Non enim, inquit Apo- injurias irrogantes, etcum malorura omnium capile
stolus, condignx sunt passiones hujus lemporis ad ipsammatrem vestraiii infestationibiis aggravantes.
fuluram gloriam, quan revelabitur in nobis. Hujus n Quod eo indignius judicamus, ac gravius ferimus,
gloriffirevelationem patresnostri desiderantes ibant qui ejus vos defensores, ejus vos novimus amatores.
gaudentes de conspectu consilii ; sic et nos, qui Ipsa tamen, quae sponsuin suum quotidie pro filiis

eorum debemus imilatores fieri, in tristitia et an- inlerpella', si resipueritis, si ejus vos membra re-
gaudeamus. Tristitia eni:n nostra ver-
gusliis positi cognoscitis, gratanter vos excipit, et in suorura
telur in gaudium. Speramus enim in Domino, de restiluot nurnero filiorum. Habetisjuxla vossumnri
sanctorum apostolorum meritis confidentes, quia capitis membrum, et Ecclesiae oculum, fratrem vi
illevestrispersecutionibusfideraimponet, quidicil : delicet nostrum G. Conslentiensem episcopum, qui
Ego vici mundum. Vis igilur, dilectissimi, ad su- vos de salute vestra plenius poterit inforinare, de
pernae vocationis bravium intendentes, in praesenti tenebris ad lucem reducere : cujus vocem qui au-
agone virilitercontendatis, vosipsos muluisauxiliis dit, illum se credat audire, qui dicit : Qui vo^
foveatis, ad ardentem inter vos lucernam, fratrem audit me audit, et qui vos spernit, me spernit. Ad
vi lelicel noslrum.G.(28)Constantiensemepiscopum ipsum igitur tanquara ad patrem rccurrite, ipsius
omnes respicite, ipsum omnes unanimiler venere- monitis, sicut B. Petri et nostris in omnibus obe-
inini, el collalis dilectionis brachiisipsum et vos in dite. Quod si feceritis, a maledictionis vinculo eritis
his tribulationibus adjuvelis. Porro Gonstantiensis absoluti. PorroConstantiensisEcclesiae invasorem A
ecclesiae invasorem A. (29) u Romana Ecclesia nove- ^ a Romana Ecclesia noverilis excommunicatum, et a
ritisexcommunicatum, et a catholicae Ecclesiae uni- unitatetanquam putridum mem-
catholicaeEcclesiae
tate tanquam putridum membruin esse prajcisum. hrum Hunc quasi morliferum vene-
esse praecisum.
Hunc quasi mortiferura venenuin per omnia fugile, num peromnia fugite, et modis omnibus devitate.
ct modis omnibus devitate. Dat. Lat. iv Idus Febr
Dat. Laterani iv Idus Feb CIV.
CIII. Ad Gallos. — Solvit interdicium cui Eduensis episco-
Ad Guelphonem dvcem Bavarisc, Bertoldum dncem pus Vizetiacensem Ecclesiam subjecerat.
Suevise, elc. —
Illos ad calholicam Ecclesiam re- (Circa annumHl03, Oct. 30.)
vocal. [Mansi, Concil XX, -1029.]
(Circa annum H03, 10 Februarii.) Paschalis episcopus, servus servorum Dei, cleri-
[Neugart, Cod. diplom. Atem., 11. 41. cis, militibus, et caeteris laicis perGallicanas eccle-
P. episcopus, servus servorum Dei, egregiis viris sias, salutem et apostolicam benedictionem.
duci GuELPHONi (30) el fratri ejus Henrico (31), duci Audivimus, et vix cradere potuimus, quod confra*

(27) Gebhardus ex familia comilum Uracensium, 28. Burchard. De Cas. S. Galli, c. 7.

canonicus Argenlinensis Hirsaugiam secessit, ibi- D (30) Est hic Guelio V, raarilus antehac Mathildis
demque a prioris ofTicio fratrum suffragiis ad ab- marchionissae Tusciae, quam an.lo95 deseruit, re-
batisdignilatem vocatus an. 1091, preefuit annis 12, CL.n(;iliatus paulo post Henrico IV una cum patre
mensibus tribus. Trithem. in Chron., et Crus Annnt. Guellone IV, ut prodit Hertholdus Const. ad h. an.
I. VIII, p. II, c. 9, p. 276. (31) Henricus Niser dictus, filius Guelfonis IV.
(28) Uebhardum ep. Constant, legatum sedis apo- De his vid. R. P. Hess., Monum Guelf. P. I.
stolicae sub Urbano II in eodem olficio confirmavit (32) BerthoIdusII,Zaringensis,fraterGebhardi ep.
Paschalis II. Berthold. Const., ad ann. 1100. Consta.it., notalur a scriptore Chronici Petershus.
(29) Est hic Arnoldus monachus S. Galli, inlev- quiid, ut multi alii nnineribus corrupti, ejiis parles
ventn Udalrici ejusdem monaslerii abb. et patriar- deseruisset. L. iii, c. 27.
chae, Aquileiensis, ab Henrico IV ad sedom Gebhardi (33) Hermannns I niarchio Badensis, frater erat
destinatus, episcopus ordinatus est Romae a Cle- moxmemoratiBertholdi IlZaring. mortuusCluniaci
nienle 111 antipapa, ac vi demum 2 Februiirii 1103 ann. 1074. Filium ex Juditha Calbensi habuil co-
in illam intrusus. Fratrem habuit Henricum de gnominem, cujus hic fit mentio. Vid. Schoepfl. Hist.
Sancto Monte, vulgo Heiligenberg, purtium suarura Zaringo-Badens., t. I, p. 267 et seqq.
stndiosissimum. Chron. Petershus l. iii. §§ 26, 27,
 :

123 PASCllAI.IS II PAPyfi 124

lernoster Eduensiaopiscopus, cl iirchirliaconi »>,jus, A Ifno, quod Rnwiue est, aocepta pPcunia, pjusdem
vol arctiiprosliylcri, non Juslilia (iiioli, seti .Rrnula oblulioncs ulturis lan^iuam populares mercesexpo-
tione conipuiHi, vobis inlerilixorinl Vizcliactnce coc- suiali ;
iinde nos tc tanquum dilocliim (ilium admo-
nobium devolionis gratia adiro, occlesium introire, nemus, nc tam gravi culpa le gravari diutius sinas
et ad sepiilcrum bcat;e Mariaj, quod in eadeni eccle- Et si enim, ut dicitur, Uierosolymilanum (35) itcr
sia ceiehralur, accodere, aiit aliquas oblationes ap- inceperis, nihii animrn lu.-c, proderit, quoniam ex-
ponere. Nova profocto, nova hjBC estinlerdictio sa- communicalionis et anathematis vinculo teneris in
cerdolum : cum ad devotionem vocnre, non adevo. eodem Ncmausensi concilio promulgato. Alioquin
tione revocare, sacerdotaiis olficii debitura videatar. irametindignationem omnipotontis t)ei sanctorum-
Porro nns inlerdiclnm hoc sacerdolaii officiodissol- que apostulorura Pelri et Pauli graviu^j profecto
ventes, scire vos volomus quia sive episcopus, seu persenties.
minislri ejus, nisi ahhacpraBsumptionedcstiteriat, Datum Laterani, xvni Kal. Decembris.
apoptolicee sedis indignaiione plectenlur. C\1II.
Datum Latorani iii Kal. Novembris.
Ad Hangerium episcopum et canonicos Ecclesiie
CV. Lucensis.
* Clfro et pnrulo Papievai siqnifirnt xfi monaaterii (Intra annum 1103-1104, Oct. 14.)
S. Pelri Cali Aurci privilegia Iseii a Willelrno epi- B [Mansi, Concil., XX, 1096 J
scopo non esse passurum.
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, ve-
(Intra annum 1100-1103, Jun. 25.)
[Mentio tanlum exstat apud Roboltni Notixie appar-
nerabili f'atri et coepiscopo Rangerio et canonico
tenenti nlla sfnrin
Lucanai Ecclesia), salutem el apostolicam benedi-
della sua palria. Pavia, 1823,
clionein.
8°. t. m, p. 224, ^^O.]
CVI. Sanctaj in Chrislo memoriae Leonem apostolicaB

Ad Petrum regpm Arnqonum. Sedis episcopum decrevisse audivimus ut, si quis

(Circa annum 1103.)

de vestrae Ecclesiaj canonicis non communiter vi-

[Hisloire gdn^rnle du Lnnguedoc, Paris, 1730, venlibus Ecclesia excessissel, omnia ejus ecclesia-
fol.,

t. ir, Pr., D. 365.]

bonain usum fratrum commuoiter vivenlium
stici

Paschalts episcopus, servus servorum Dei, dile- quod in aliis etiam ecclesiis ab aliis
coriforrentur,

cto filio Petro regi Aragonensiuni, salulemet apo-

Romanis pontificibus statutum agnoscimus. Unde
stolicam benedictionem. miramur quod confratre veslro lidebrando in Ro-
Ecclesiam S. marlyris Saturnini Tolosani anti-
sellanam Ecclesiani translato, praebendae ejus et
quitusspecialileresse jurisl)eati Petri plurimis est ^"^""^ Ecclesis beneficium, quod tenueral, in pri
fi
nolum, in tanlum quod praedecessor nosler bonae vatos usus cesserit, et apostoiicas sedis auctoritate

memnriae papa Urbanus cum xvii archiepiscopis et conteriipta, canonice degentium fratrum communio
episcopis manu propria eam consecravit,Htque pri-
tanto augmento fraudata sit. Tibi praeserlim, cha-

rissime Iruter R., delictuin hoc imponitur, quod

vilegiis apostolicae sedis sub anathematis vinculo
apostolicae sedis decreta irrefragabiliter custodire,
ipsam munivit, etc Confrater nosler Petrus Pampi-
lonensis episcopus supranominato martyrii et cano- et subditos clericos ad hujus bonum etiam in-
vitae

vitos debueras invitare praecipimus ergo utomne

nicis suis ecclewialam cura concilio D. Sancii regis ;

patris vestris dedit, etc.

illud Ildebrandi nuncRosellaniepiscopi benefiGium

CVH. in communia redigatur. Qui vero obedire contem-

Ad Berlrannum comilcm Tolosanum. Increpatoria — l)serint apostolicic sedis judicio puniantur.

quod burgum S. Ai^digii invaseril, et obtationes Oatum Laterani, xi Idus Octobris.
altaris tnnquam populnres merces exposueril.
CIX.
(Intra annum 1101-1104, Nov. 14.)
Ad Lanuinum eremi S. Marix d6 Turri maqi&lrum.
[Dom. BouQUET, XV, p. 32.]
Recucil, lom.
(Anno 1104.)
Pasohalis episcopus, servus servorum Dei, dileoto
r. [Capialbi, Mentoriaeperservire allastoria della sanclu
filio Bertranno comiti salulem, si obedierit, et apo- " Cliiesa Mdetese, compilale da VUo Capialbi, Na-
stolicam benedictionem.
poli, 1835, 8°, p. 143.]
Quid pater tuus (34) egregiae slrenuitatis comes
de altari S. ^Edigii, quid ctiam de toto burgo fice- Parchalis episcopus, servus servorum Dei, dilo-
rit,tuipse non nescis. Scripturam quoque etexcom- cto filio Lanuino, salutemetaposlolicarabenedictio-

municationem in Nemausensi concilio. jnxta patris nem.

tui petitionem a sar>clissimae memoriffi Urbano papa MiiitensisEcclesicecanonicis frequenlerjam litle-

factam, vel audisse te credimus vel vidisse : unde ras procanunicacelebrandaeleclionetransmisimuF.

miramurquod burgum invadere, etjuxta B. .figidii Nuper autem prBecipimus ut usque ad octavam pro-
ecclesiam munitiones nova erigere praesumpsisti. ximae Paschae pastorem eibi idoneum eligerent, quod

(34) Raimundus IV, rieS. .Slgidio dictus, qui an. (35) Bertrannus anno 1 109 in Paleestinam pervenit
Ii05, mortem obiisse pridie Kalend. Marlii perhi- verum patre, eo anno 1105, defuncto, jam tura illud

betur. iter meditabatur.

 125 EPISTOL/E ET PRIVILKGIA. 426

si different, ecclesiae aditum illis intcrdiximus.Vo- A preeienliarum juste possidetia sive ia futurum,
lumus ergo ut eos comitiseam, et bonos barones concessione pjntilicum, liberalitate principum,vel
convenias, etip^joi vicj nostra ad pastoris eleotio- oblatione fidelium, juste atque canonice poteritis
nem commoneas : vero sicul haclenus contem- adi[>i3ci, firma vobis vestrisiue succossoribus et
plorei exatilerini, adilum ecciesia; omnino eis,do- permanPanl.Decernimus erszo ut nulliom-
illibata
nec sati9faciant,interdicas,el habito cura comitissa nino hominum liceat e^rndem canonicam pertur-
et baronibus consilio,electionemcanonicam facias. bare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas re-
Abbati H. Juliani ut in tua pru3sentia de objeclis tinere, vel injustedatas suis usibus vindloare, mi-
sibi satisracial : monachum illum qui dudum in nuere, veltemerariis vexationibus fjtigar.jj^^ed ora-
monasterioS.Euphemir-B constitutus est abbas(3G), nia integra conserventur eorum pro quorum sus-
si ab ejusdem coenobii occupatione per tccommo- lentatione et gubcrnatione conceesa sunt, usibus
n ilus deserere [al. disce iere] noIiierit,nostra fultus omnimodis profutura s.ilvaBarcinonensis episoopi
auctoritaie excomtnunicalioni sul)jicias, in his om- canonica revercntia.Praetereaconstituimus ut sicut
nibus nostras vices soUicitus, el plenius haberele in ejusdem eccle-
anliquitus noscitur institutum,et
volunius. semper collegii veslTi fratros
siaBlibris continetur,
CX. g numerura non excedant quadragenarium. Et quia
Ecclesix S. Crucii et B. Eulalix Barcinommis lule- tara de praesentibus quam de fuluris nos convenit
lani suscipit possesnionesque el privilegia confirmut. providere, sancimus ul alicui facultas non sit ultra
(Anno llOi, Jan. 27. praefixum numerum illic canonicura subrugare. Si
[FoREZ, Espafia sagrada, XXIX, 465. j
qua sane ecclesiastica saecularisve persona hano
Paschalis episcopus,servus servorum Dei,diIecto nostrae constitutionispaginam sciens contra eam
in Ghristo filio RAYMUNDO.prappositoBarcinonensis temere venire tentaverit, secundo terliove com-
eccleeia3, quee in honore sanctaeCrucis et beataeEu- monita, si non satisfactione congrua emendaverit,
lalh-E dedicata esl,ejusque successoribus canonice potestatis honorisque sui dignitate careat,reamque
promovendis in perpetuum. se divino judicio existere de perpetrata iniquilate
asseneum praebere, justisque
Jusiis votis peti- cognoscat, quod a sanctissimo corpore et sanguine
tionibus aures accommodare nos convenit : qui DeietDominiRedemptorisnostri JesuChristi aliena
licet indigni Justitiae custodes, atque priecones in fiat, atque in exlremoexaminedistriciaB ultionisub-
excelaa apostolorum principura Petri et Pauli jaceat. Gunctis autem eidera loco justa servantibus
specula positi, Domino dispunente, conspicimur. sit pax Domini nostri Jesu Christi quatenus et hic
Quapropter, fili in Ghristo charissime Raymun- p fruclum bonaeactionispercipiant.etapuddistrictum
de, devotionis tuae precibus annuentes, Sanctae judicem praemia seternae pacis invenianl. Amen.
Crucis seu Beatae Eulaliae canoiiicam, cui Domino Scriptumper raanucu Riynerii scriniarii regio-
auctore prueesse dignosceris, sub tutelam apos- narii, et notarii sacri palatii.
tolicaj sedis accipimus, et per eam saecularium Ego Paschalis catholics Ecclesiae episcopus.
hominum propitiante Domino gravamina remove- Datura Laterani per manum Equitii, agentis vi-
mus.Pri3esenlis igitur privilegii paginam tibi, tuis- cera cancellarii, vi Kalend, Februarii, indictione
que succcssoribuscanoniceinstitutis.jure pcrpeluo XII, Incarnationis Dorainica3 anno ll04,pontificatus
concedimus et confirmamus ea omnia quai Barci- domini Paschalis 11 quinto.
nonenses episcnpi pro comrauni victns sustenta- CXI.
*
tione, vel alii fideles legilimis donationibus eidem Monaslerii Pegavienxis tutelam suicipil pt-ivilegia^
canonicoe contolissenoscuntur :in quibus haecduxi- que con(irmat,imposito monachis aurei unius censu
annuo.
mus propriis nominibus exprimenda, ecclesiam S.
(Anno 1104, Jan. 30.)
Mariae juxta mare,ecclesiara S.Michaelis intusBar-
[Exstat, teste Jaff^, apud ScH.EiTaE.\. Historie des
cinonem, cura pertinentiis et allodiis suis eccle- :
Grajcn Wiprecht %u Goilx,^ck. Regensburg 1749.
siara S. Joannis de Pinu, cum pertinentiis suis 8», cod. prob., p. 4. « Desiderium quod ad.
; »J
ecclesiam. S. Vincentii de Sarriano,cum pertinen- D CXII.
tiis suis eoclesiam S. Gaeciliae ; ecclesiam S, An-
;
Privilegium pro rnonasterio Jesu Nazareni.
dreae de Palumbario, ouradecimarura suarumrae- (Annoll04, Mart. 23.)
dietate ; ecclesiam S. Mariae de Bitulona et S. Co- [Aynsa, Fundacion de Huesca, p. 455.]
lumbffi de Grainamto ; S. Salvatoris de Polignam ;
Et papa Paschal ano de 1102 entre otras
II, en el
S. Maria3 de Linari ; Sancti Saturnini de colle Sa- cosas que concede al abad desta real casa, es oon-
vadelli ;
S. Joannis de Senata ; S. Mariae de Ulpe- firmat las donaciones hechas de los reyes don
reras allodia in civitate Bsrcinonensi, et in ejus
; Sanchoy don Pedro, y asi misrao la concordiaqne
suburbio,sive territorio,seu comitatu.Item allodia, rechizo entreelobispodeHuesca.yelabad deMonta.
in tfpiscoputu Geruudensi, et in episcopatu
Auso- ragon,
nensi et Urgellei\si. Quaecunque prajterea bona in Es su data : Laterani, per manum Joannis S.

(36) Ne solo questi, ma

altri monisleri di Calabria affido alle curo di Lanuino, papa Pasqualo. V. Ma-
billonii Annales Benedictini, lib, l.xx, § .H5 et 56.
 | : ,

127 PASCHALIS II PAP^: 128

Romaua llcclesin carJinatis, ii Wus Januarii, indi- A subjacoat. Noveritis aulem fratrem noslrum Roge-
cUonc x,lncarnalioni$ Dominicx anno miUesimo cen rium, Ecclesiae Volaterrensis aotistitem, ita nobis
tessimo secundo, pontificatus autem domni Paschalisll in hujus constit-Jtionis capitulo consensisse ut :

papx anno iii. cum fralribiis, qui cum ad nos coinitati sunt.fieri
CXIII. ipse petierit, et ipse subscripserit.
Lamberlo episcopo Atrehatensi mandat ut anle diem Rogerius Volaterrensis EcolesiiE indignus episco-
apostoiornm Petri et Pauli (29 Jun.) unu cxim pus fieri rogavi, et ipse subscripsi.
Joanne eiiiscopo Tarvanensi judicet inter Landfri-
dum S. Wilmari abhalem et Heribertum, a comtte Datum Laterani per manum Joannis sanctaeRo-
boloniensi eadem abbatia privatum. manfe Ecclesi<r diaconi cardinalis, ix Kal. Jun., in-
II, anno Incarnalionis Dominicae 1104,pontifi-
dict.
(Anno 1104, April. 25.)
[Baluz. Miscell. edit. Luc. II, 146.)
catusautem domniPaschalis II papse v.
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene- cxv.
rabili fratri Lamberto Alrebatensi cpiscopo, salu- 'G[arsiam] episcopum Burgensem ire Astoricam jubet,
tem et apostolicam benedictionem. ubi eo p>'irsente « quinque personx ex vetuslioribus
Fraler iste prassentium portitorcum Tarvanensis MinUunensis Ecclesias >> jurent se archipresbytera-
^''^'''"' ^''"P"'''"""" ''^' "''''^'''^
capituli litteris venit ad nos.conquerens se
jam du- B ^ orum spatio inconrusse possedisse. »
^^atT'''^''''
dum de monasterii sui abbatia per manum Bono —
(.^nno 1104. Oct. 1. Viile Hisloriam Composlella-
niensis comitisexpulsum.lsautemfrater qui eidem
[nan apud Flobez, Espana sagrada, XX, 77.
monasterio prasesse dicitur, ciim ad nos veniret,
infirmitate sicut nobis relatum est, praspeditus, ad CXVI.
nos pervenire non potuit.Hanc igitur causam fra- Ad archiepiscopos et episcoposprovinciarum, Remen-
lernitali tucevicenostradiscutiendamcommittimus, sis,Senonensis ac luronensis. —
Vl Philippum-
ut, assumpto tecuin regem et ejus pellicema vinculoexcommunicationis-
fratre nostro Tarvanensi epi-
absolxant.
scopo, ulriusque abbatis allegationem diligentius
(Anno 1104. Oct 5.)
pertractes et usqnein proximam apostolorumPelri
[Mansi, Concil., XX, 1015.1
et Pauli solomnitatem negotiumhoc omnino cano-
nice justilia dictante definias. Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene-
rabilibus fratribus, archiepiscopis et episcopis,'per
Data Laterani vii Kal. Maii.
Remensem,Senonensem acTuronensem provincias,
CXIV.
Ad oppidanos Geminiani.
S. —
Ne illorum oppidum,
salutem et apostolicain benedictionem.
iUiusque ager, a Volaterr6nsizEcclesixposse$sione Significatumnobis estquorumdam vestrum litte-
r
unquam ulienetur. ris, quia filius noster Francorumrexfeminamillam

(Anno 1104, Maii 24. pro qua loties commonitus, imo excommunicatus
[Mansi, Concil. XX, 1051.] iuit, juxtaprceceptumnostrum abjurare decreverit:

Paschalis episcopus, servus servorum Dei, cleri- ipsa etiam mulier regem abjurareparata sit.Super
cis et laicis universis de castello S. Geminiani, sa- quarumconversione personarum nonminimum ex-
lutemel apostolicam benedictionem. sultavimusiquia super uno peccatorum poeniteniam
Poci et slabilitati Ecclesiae ve3trae,et nos consti- agente, gaudium esse angelis Dei ipso Domino te-
tulione noslra.et vos observatione vestra providere stante didicimus.Quam nimirum causam fratrino-
debemus .Idcirco vobis omnibus pr.nesentium liltc- stro Richardo Albanensi episcopo reminiscimini a
rarum constitutione mandamus, et successoribus nobis fuisse commissam.Si ergo idem frater.Fran-
vestris in perpetuum servandum praBcipimus,ut op- ciffi jam fines egressus est, nos eamdem causam,
pidum vestrum, quod S. Geminiani dicitur, cum aspirante Domino,una vobiscum peragendam vene-
•monle Gtafili juxta posito,ct cum universo territo- rabilifratrlLamberto Atrebatensi episcopo commit-
rio suo, nullo unquain modo,nulla occasione, alie- timus. Convenientibus itaque vobis in unum, si
nari a possessione et porprietate Volaterrensis Ec- communis filius Francorum rex, et illa ejus late-
clesia? patiamini : sed sicut hodie est,sicsemper in ralislactis sacrcsanctis evan^^eliisomnera carnalis
proprio Volaterrensis Ecclesiaejure permaneat.Sane copulae consuetudincm abjuraverint, mutuum quo-
nec episcopo, neque cuilibet ejusdem Ecclesitemi- que colloquiumetcontubernium,nisi>ubte3timonio
nistro, ipsum oppidum cum praefato
facultas, sit personarum minime suspectaru.m nuoquam vide-
montc feudum personae alicui dare, locare,ven-
in licet ad idem flagitium redituri, sicut quorumdam
dere, pignoratione vel commutatione contradere : vestrum litteris significatum est satisfactionem :

neque marcliioni, neque comili.neque alicui potc- eorum vice nostra vobiscum Atrebatensis episcopus
stati liceat idipsum oppidum, seu praeiiominatum suscipiat, eta vinculo e-xcominunicationis absolvat
montem capere.velabEcclesiae polestatesubtrahere, quatenus largiente Domino, el filium Ecclesia, et
vel quibuslibet occasionibusalienare ;sed sicutsu- regem sibi Francia reconciliatum episcopali mini-
perius dictura est, semper in proprio Ecclesiaejure sterio gratuletur.
permaneat. St quis veroaliteragerepraesumpserit; Data Lalerani per mai)um Joannis, iii Nonas
et qui fecerit, et quiconsen8erit,excommunicationi Oclobris.
 i29 EPlSTOLJi ET PRIVILEGIA. 130

CXVII. A. montanis suaj dioecesis iedificasse cognosoitur :

per preesentis igitur privilegii paginam, apustolica

Monasterii S. Marix Bornhemensis protectionem sus-
cipit, bonaque ac privileyia confirmat, petenie Ma- auctoritatestatuimus ut quaecunquebona.quascun-
nasse episcopo Cameracensi. quc possessiones, vel supradicti episcopi Gebhardi.
fAnno 1104, Oct. 11.) vel successoris ejus aeque felicis mernoriaiTyemo-
[MiB^us, Opp. diptom., I, 519.] nis, aut aiiorum fidelium legitimis donationibus,
Paschalis episcopus.servus servorum Dei,dilectis aut jure quolibet adipsura hodie tnonasterium per-
filiis cauonicisB.Mariae Bornhem,salulem et aposto- linent, sive in futurum concessione ponlificum,
iicam benediclionem. liberalilateprincipum, vel oblationtr fidelium juste
Devolionis vesLr;e pelitiones benigne audivimus, atque canonici:" potcrit adipiscijirraa vobis veslris-
et monasteriuia Beatae Mariae apud Bornhem,in quo que successoribus el iliibata permaneant.
vitam regularem duciiis, juxta posLulationem Ma- Decernimusergo ut nuili omninohominum liceat
nassis Cameracensis episcopi,apostolicae sedis mu- idem monastcrium temere perturbare, aut ejus
nimine conrovendura suscepimus. possessiones auferre, vel ablalas retinere,minuere,
Statuimus enim ut quaecunque bona vel a Wene- vel temerariis vexationibus fatigare ; sedomnia in-

maro Gandensi, ejusdem loci fundrttore, vel a qui- g tegraconserventur,eorumpro quorurasustentatione

buscunque fidelibus, in eadem ecclesia oblalasunt, et gubernatione concessa sunt, usibus omnimodis

vel inposterum quaecunque etiam venera-

fuerint, profutura, salva Salzburg. episcopi canonica reve-
bilis fratris nostri Manassis Gameracensis episcopi rentia, cui tamen nonliceat omnino vexationem

concessione concessa sunt, quieta elintegra confir- aliquam consuetudinem, quae regulariuraquieti
vel

mentnr. noceat, irrogare. Nec episcopo autem, nec abbati

Quidquid prseterea munitionis et libertatis idem ipsi, nec personae alicui facultas sit, coenobii bona

confrater noster Manasses loco vestro collegioque in feudum sive beneficiumsive consensu meliorura

largitus est,nos decretipraesentisauctoritatefirma- fratrura personis aliquibus dare, vel modis aliis

inus : prohibentesnequiseamdemecclesiam temere alienare.

perturbare, aut ejus bona diripere, vel modis qui- Sane sepulturam ejusdem loci omnino liberam
buslibet alienare praesumat, quatenus omnipotenti esse decernimus, ul eorura qui illic sepeliri delibe-
Deo liberioribus animis debitajservitutisolficia per raveriat, devotioni et extreraae voluntati, nisi forte
ejusdem Dei gratiam persolvatis.Si quis autem praj- excomraunicati sint, nuUus obsistat. Laicos sive
sentis decreti tenorem agnoscens, contrs id temere clericos saeculares ad conversionem suscipere nul-
venire tentaveril, apostolorum principis Pelri el lius episcopi vel praeposili contradictio vos inhi-
p
noslrffi animadvcrsionis districtione multetur. beat. Obeunte te nunc ejus loci abbate, veltuorum
Dalum Lalerani per manum Joannis, sanclaj quolibetsuccessorum.nullusibiqualibetsubreplionis
RomanaeEcclesiiediaconi,v ldusOct.,indictionexiii, astutia seu violentia praeponatuf,nisi quem fratres
anno pontiflcatusdorani Pachalis II papae vi. communi consensu, vei fratrum pars consilii sa-
CXVIII. nioris secundum Dei tiraorera, et beati Benedicti
'Monasterii Gollwicensis prfvilegia con^rmat. Regulara elegerint.
(Anno UOi, Oct. 24.) Si qua igitur ecclesiastica ssecularisve persona
[Dujus privilegii nonnisi mentio exstat apud JalTe, hanc nostrae constitutionis pa5,'inara sciens conlra
Regesta Rom. pont.. p. 487, cum hac clausula :
eara leraere venire tentaverit,secundo tertiove com-
« Dedil Wattenbach. »] monita, si nou satisFactione congrua emeiidaverit,
CXVni bis. potestatis honorisque sui dignitale careat,rearaque
Monasterii S. Blasii Adniontensis possessiones con- se divino judicio existere de perpetrata iniquitate
firmal. cognoscat, et a sacralissimo corpore et sanguine
(Anno 1103, Oct. 25.) Dei et Domini Redemploris nostri Jesu Christi aliena
[Pez, Thes. Anecd., III, iii, 659.] fiat,atquein extremoexarainedistrictae ultioni sub-
Paschalis episcopus, servus servorura Dei,vene- D jaceat. Cunclis autera eidetn loco justa servantit'us
rabili filio Heinrico abbati venerabilis raonasterii sit p;ix Domini nostri Jesu quatenus et hic
Christi,
quod Admunlis dicitur, in Salzburgensi parochia fructurabonaeactionispercipiant,et apuddistriclum
constituli, ejusque successoribus regulariter pro- judicem prsmia aeternae nacis inveniant. Amen,
movendis in perpetuum. amen, amen.
Auslri terrara inhabitantibu& jier prophetam Uo- Scriptum per raanum Rainerii scriniarii regio-
minus praecipit cum panibus occurrere fugienli : narii el notarii sacri palatii.
idcirco te, fili charissime Heinrice, te el fratres Ego Paschalis, catholicae EccIesitR episcopus.
tuos de saeculo ad omnipotentis Dei servitiura Datura Laterani per manum Joannis, sacrae Ro-
conversos, et ad ejus faciem fugientes gratanter manae Ecclesia? diaconi cardinalis, viii Kal. Nov.,
excipimus. Quod nirairura coenobium reveren- inj. XII, Incarnationis Dominicae anno 1105,pontifi-
d^E momoriae Gebhardus Salzburgensis episco- catus autem domini Paschalis II papae anno vi.
pu3 in honore el nomine beati Blasii marlvris in
 131 PASCHALIS II FAPJJ 132
CXIX A paginarasciens contraeam tcmereveniretenlaverit,
socundo lertiove comnioniia, si non satisfaclione
Ecclesix S. Frigdiani Lurensis possesifiones juranue
conlirmal. con^'rua eniendaverit, poteslalis honorisquesui di-
(Anno llOi, Uct. 28.) gnilale care it,roamque se divinojndicio dc perpc-

Baluz. MiscelL edit. Luc, IV, 583, ex ma. cod. trata iniquilate cognoscat, alque in extremo exa-
S. Frigdiani Lucensis».] niinedistricta3ullionisubjacertt,eta8acraiissiiiiocor-
Paschai.is episcopus servua servorum I)ci,dilectis pore et sanguine Dei etDomini Redernpioris nostri
in Chiisto liliis Rolhiinis,|.r;eposiloelPJu3fralribu3 Jcsii Christi aiiena fnt. CuncMs autem eidem loco
in B. l'>igdiani ecclesia regularem vilam professis justa servaiilibus sit pax Domini nostri JesuChrisli
ejusquesuccessonbus in eadem ecclesia regularem quatenus iruclum bonjeactionis percipiant.et
et hio

vilam prolessisejusquesuccessoribus in eadera reli- apud districtumjudicem praemia aeiernaepacia inve-

gioiie pcrmansuris in perpetuum. niant. Amen.
Desiderium quod ad religiosum proposilum et Scriptutn per|manumRalneriiscriniarii regionarii
animarum monstralur auclore
siluleni perlinerc et notarii sacri palatii.

Deo sine aliqua est diiatione compiendum. Quia Ego Paschuiis calholicae Ecclesiae episcopus.

igitur vos, o (ilii in Christo charissimi.per divinam r» Datutn Latcrani per manum Joannis 8. R. E.
{.'raliam aspirali niores vestros sub regularis vilae diaconi cardinalis Kdl.Novembris.indict. xiii.an.
v.

disciplina coerccre el communiter secundum san- Domlnicae Incarnationis 1105 [ilO'i], pontificatus
ctorum Palrum institutionem omnipolenli Domino autem domni Paschalis II PP, vi.

servire proposuisli9,votis vestris paterno congi^alu* CXX.

Jamur uffectu.Unde etiam petitioni ve&lra3 benigni- Privilegium pro monnslfrio S. Orienlii Auscilani.

tate debita impertimur assensum vilae naini)ue ca- ; (Anno 1104, Oct. 29.)
nonicae ordinem quem professi estis privilegii au- [nom bouQUET, Recueil, XIV, 322.]
ctoritalcfirmamus. Et ne cui post professionera Pasciialis episcopus, servus servorum Dei, dile-
exhibitam proprium quid habere,neve sive propo- ctis filiis OTGEnio priori et ca^teris monachis S.

siti velcongrefiationis iicentia de claustro discedere Orieniil, salutem et apostolicam bened.ctionem.

liceat inteidicimus ; et tara vos quam vestra omnia Ad hoc nos, disponente Domino,aposlolicae sedis
sedis apostolicae proleclione munimus.Vobis itaque servitium promotos agnoscimus.ut ejus filiis auxi-
veslrlsquesuccessoribusin eadern religioncpeniian- lium iniplorantibus elficiciter subvenire,et ei obe-
sur'3 eL omnia perpetuo possidenda sancimus,qua3 dientes tueriao protegere prouiDominusdpderit,de-
in praesenliarum procommunisvictussustentalione bearaus.lgitur
^ provenerabilisfralris nostri Hugonis
. o
vel episcoporum Lucanae Ecclesiae vel aliorum Ude- ^ Cluniacensis abhatis dilectione, adcujus curam e
lium legitimis donationibus,aut jurealio rationabili Cluniacensis inonasterii jure locus vester perlinet,
pos-idere videmini ;et quaacunquein Futurum con- veslris, fiiii in Christo charissimi, precibusannuen-
cessionepontificum.liberalilale principum vel obla- tes, raonasterio vestro protectionis praesidium non
tionefideliuinjuste at(]ue canonicepoteritisadipisci. negamus Praterea pr.idecessorum nostrorum
Porro deciraas ab omnibus ecclesiae vestras paro- Leonis et Urbani II vestigiig insislentes, statuimua
chianisciirapersonarumomnium infestationeivolns ut antiqua coeir.eterii vestri constilutio nulla aemu-
vestrisquo successoribus in eadera religione persi- lorum quorum libotinfestatione turbetur ;sed,sicut
stenlibus accipere etin usus canonicos dispensare sanclissirai praideceesorisnostriLeonislXauctoritate
roncedimus, ac decreti praesentis sanclione firma- sancitum est.quiete in perpctuura perseveret.Proin-
mus. Quibus enim spiritualiaseminalis.aequum est de nec extra urbem, nec intra, Auxiensi archi-
ut eorum carnalia cum Aposlolo metalis.Obeunte te eniscopo et ejus canonicisliceat novum ccemeteriura
nunc ejuslocipraeposito vel tuoruraquolibetsucces- instiluere ; sed tara archiepiscopi quara regulares
sorum, nullus ibi qualibet subreptionis aslutia seu aut irregulares clerici, sive laici de quibusconsue-
violentia prajponatur, nisi quem fratres communi tudo hactenus luit,sepulturae locumapud vos futuris
consensu,seu fratrumparsconsiliisaniorissecundum D tcmporibus sortiantur, etc.
Deilimorem, vel de suo vel de alieno si expedierit Data Laterani per manum Joannis sanctne Ro-
disciplinae regnlariscoUegio providerint eligenduin, manae Ecciesiae diaconi cardinalis, iv Kal. Novem-
salva Lucani episcopi canonica reverenlia,siquidem bris, indict. xiii, anno Dominicas Incarnat. 1105
catholicus luerit et gratiam atque communionem [1104], ponlificatus autem domni Paschalis papae
aposlolicae sedis habuerit. Dicimus etiam ut nuUi secundi anno vi.
omnino hominum liceal idem cocoobium temere CXXI.
perturbare,aut cjus possessioncs auferre vel ablata Didaco episcopo Composlellano pallii ustim trihuit.
retinere, minuere veltemerariisvexationibusfatiga- (Anno 1104. Oct 31.)
re ; sed omnia integraconserventureQrumproquo- [Flouez, Espaha sagrada, XX, 48.]
rum suslentatione et gubernatione ooncessa sunt, P. episcopus, servus servorum Dei,dilecto fratri
usibus omnimodis profulura. Si qua sanc ecclesia- DiDACO Composlellano episcopo Sancti Jacobi Ec.
sticasaecularisve persooahanc noslrae constilulionis salutem et apostolicam benedictionem.
clesiae,
133 EPISTOL^ ET PRIVILtGIA. 134

Jacobi apostoli corpus in partes Hispaniarum al- A. extonde. Mens tua in sa?culari varietate non deflual,
laiurn occidenlalia crcdit el venerulur Kcclesia, sed tota in unura currat atque conflnat. Finera re-
cujus nimirum honor juxla vaiiciniufii David di- Bpicc, i|ueii. mira su<tvilale David respexerat, cuin
cenlis Mihi aulem nirnis lionornti sunt amici tui,
:
d icebat : f///am petii a Domino, hanc rcijuiram, ut
Deus, nimis confortatus est priucipatus eorum, suc- inbabHem in domo Domini omnibus diebua vitx
cedentibustemporibusetiam apud homines L>eo dis- mex. SanjjlJi Trimtas Iraternitatera tuam gloria;
ponente succrevit. Neir.pe locus ipse ubi sacro- piis protectione circumdet, et ad finom qui non

sanota ipsa pignora reqniescunt, prius villa bur- finitur pervenire concedat.

gensis,demceps municipium fuit,quodGompostellae Datum Laterani per manuin Joannissanctae R.E.

nomine nuncupatum est. Mox per apostolicae sedis diaconi cardinali;-, ii Kal. Novcrnb., indictioDe xui,
disposilioncm etiam episcopalis calhedri quae in Nalivitatis Dominicaj unno 1104.
proximo Irisemunicipiofuerat,Compostellam trans- CXXII.
lata est. Jpsa etiam cum Bracarensi metropoli Ad principen, milites ac cxteros laicos ver Hixpaniam
subjaceret, ea mox iibertate donata est, ut speciale el Gallitiain. —
De illicita copulutione.
sedis apostolicaR meinbrum fieret. Nos quoque, (Anno ilOl, Oct. 31.)
tantam praedecessorum nostrorum gratiam inluen- » [Florez, U. 90. j
tes, filiorum noslrorum Aironsi spectabiiis regis, P. episcopus, scrvus servorura Dei, principibus,
cujus opepae.jusdem apostolilocus nostris tempori- militibus, ac caeteris laicis per Hispaniara el Galli-
bus admoduin magniflcutus est, et clericorum Com- tiarasulutem et apostolicam benediclionera.
poslellanorum precibus indulgendum duximus, ut Grave valde et horrendura de vestris partibuslla-
pro tanli apostoli gratia Ecclesiam ipsam hoiiore gitium nuntiatur non solumenirajuxtaprophetam,
:

palliidecoraremus. Tibi igitur, charissime frater in sanguis sanguinem tangit, sod sub gpccie poenitcn-
Ghristo Didace, Compostellanae civitalis episcope. tise percipiendae,quidam ultronei hu.jus nequitiae le-
palliidignitalemexapostolicfesedis liberalitate con- runtur auclores, quasi in flagitio permauenlibuslo-
cediraus, ut te etEcclesiam tuara eidem apostolicae cus poenitenliaepaleal;etquidaratamen renitentibus
sedi amplius semper debere cognoscas. Cujus pro- peccata pleruraque conlingunt. Gaeterura sub spe
feclo usum infra ecclesiam tantura ad missarum poenitentiae Deum otfendere, hoc est pcenitentia^,
solemnia pera;;enda tibi licere cognoveris diebus sibi aditura denegare. Quicunque igitur filios vel

inferius designatis, id esl, Nativilate Doraini, Epi- filias suas incestis nuptiis copulant, eodera se
phania, Annunliaiione Domini, Coena Domini, Do- reatu astrictos noverint quo et ii qui copulanlur
minica Palmarum, Pascha, A=censio(je,Pentescnte, I
astricti sunf, nisi eos juxta facultatcm suam diri-
tribus festis B. Dei Genitricis .semperque virginis '

mere sepositis dolis inera voluntato curaverinl. Haec

Mariae, feslo S. Michaelis, S. Joannis Baptislae na- igitup ne de caetero fianl, modis omnibus inlerdici-
tivitate,3olemnitate li, Jacobi seu caeteroruni apo- raus,etfratribusnostris episcopispenilus cocrcenda
stolorum, Commemoratione omniura sanctorum, pra?cipimus.
dedicationibus ecclesinrum, fesLia etiam sandorura Datum Laterani, ii Kal. Novembrig.
Laurentii et Vinc^ntii martyrum, confessoriira quo- CXXIII.
que Marlini et Isidori. Cujus induraenti honor Privilegium pro mor>aslerio Vscnhovensi.
quoniara modest.i actuiim vivacitateservandus egt, (Anno 1104, Nov. 7.)
bortsmur ut ei morura tuorura ornaraenta conve- [Monumenla B(;iVa.Monachii, 1763, 4°, t, X, p. 439.]
niant, quatenus auctore Ueo recte ulrobique possia Paschalis episcopus, servus servorura Dei, vene-
esse conspicuus. Quamobrera, charissirae frater, rabili filio Herchenbaldo Usenhovensi ubbati ejus-
quem pastoralis curae constringit officium, dilige que successoribus regulariter substitucndisin per-
fratres : ipsi quoque adversarii propter mandatum petuum.
Dominicum tuo circa tecopulentur afft^ctu pacera ;
Austri terrani inhabituntibus per prophetam Do-
sequere cura omnibus,sanctimoniara sine quanemo minus praecepitcura panibus occurrore fugientibus.
videbit Deum. Piis vaces operibus, virtutibus pol- D Idcirco vos, filii in Christo charissimi, de saeculo
leas, fulgeal In peclore tuo rationale judicii cum fugiontes gratanterexcipiraus, et per rancli Spiritus
superhumerali actionecon.junctum ila procedas in : gratiara sedis apostolicae confovemus.
muniraine
conspectu Dei et totius Ecclesiae quod hujusraodi Vestrae siquidera congregationis apud Uscnhoven
gregi coramisso praebeas exerapla, ut videant opera locum perpotuo manere decernimus, et quaecunque
tua bona, el glorificcnt Patrem vesfrum qui in prffidia, qusecunque bona Berthuldus et Olto corai-

coclis est. Sitin lingua verus serrao, sit zeli fervor tes, seu bonae in Christo memoriae .Azcha cum duo-
in animo. Credilura tibi agrura Dominicum exorce, bus filiis suis Bernardo et Eccardo comitibua pro
dum licet, seraina in timore, dum terapus esl ; bo- 3uarura animarura salute, beato Petro, cujus no-
num faciendo non deficias : tempore enira suo me- mine locus vester insignis est, el congre.cationi ve-
tesnon deficiendo. Vigilanter itaqueterrena negotia stae obtulisse noscuntur, quaecunque eliam in futu-

relinquendo, coelestibus anhela. Quae retro sunt ob- rum concessione ponlificum,liberalitateprincipum,
liviscens, in ea quae ante sunt tGmetipsum eni.xius vel oblatione fidoliurajusteatquecanonice poteritis
135 PASCHALIS If PAP./E 136
adipisci, lirma vobis vestrieque siccessoribus et A CXXIV.
pcrmaneant. DccerninQus crgo ut nulli ora-
iliibata Privileijia ulijue possenioncs ecrlesicB collegiatx S.
nino hominuin liceat idem ccBnobium lemere per- Ainati Duaci coufwmat.

turburo.aut cjis posscssiones aufcrre, vel ablatus (Anno 1104, Nuv. 10,)

rctinorc, minuere, vel temerariis vexationibus fati- [iVlmiEUS, Opp. diplom., II, 1361.]

gare, sed omnia inlegra conscrvenlur eorum pro Pasciialis cpiscopus, scrvusscrvorum Dei, HfcRi-
quorutii sustenlalione et gubcrnati(.ne concessa BERTO decano et ejus fratribus in ecclesia Duacensi
S. Marioe et S. Amali Domino servientibus in per-
suut, usibus omnimodis profutura. Chrisma.oleum
sacriim, consecrationca aitarium sive basilicarum, petuum.
oriinationes nionacliorum, qui ad sacros fuerint or- Sicnt injusta poscentibus nulius est tribuendus
dines promovendi, ab episcopo, in cujus diojcesi, ellectus, sic legitima desiderantium non differenda
accipietis, siquidem gratiam atque coniiniinionem Proinde nos legitima vestra desideria pcr-
petilio.

apostoiicae sedis habuerit, et si ea gratis ac sine pendentes.juxla confratris nostriLamberti, venera-

pr.ivitate voiuerit exhibere ; alioquin liceal vobis bilis \trebatensis episcopi,postulationem,precibus
catholicum quem malueritis, adire anlistitem et vestris paterna benignilate praebemus assensum ut
ab eo consecraiionum sacramenta suscipere, qui r> EcclesiavestrainAtrebatensiparochia sita, tuitione

apostolicae sedis lullus auclorilate, quae postulastis sedis apostolicae proiegatur.

indulgeat. Obeunte t3 nunc ejus loci abi)ate, vel Per prajsentisigitur privilegiipaginamauctoritate
tuorum quolibct successorum, nullus ibi qualibet apostolica vestrae Duacensi S. Amati ecclesiae con-
subreptionis astutia, seu violentia praeponatur, firmamus possessiones illas quae vei egregii ducis
nisi quem fratres communi consensu, vel fra- Maccronti, vel aliorum fideliurn legitimis donatio-
trum pars consilii sanioris vel de suo vel de alie- nibus in praesenti ad earadem videntur ecclesiam
no, si oportuerit, collegio secundum Dei timorem pertinere :

et beati Benedicti regulam elegerint. Porro sepul- Videlicet in pago Menpisico Tatera, Macriviilam
turara loci vestri omnino liberam esse saacimus,ut cum altari et deciraa totius viliae et omnibus appen-
eorum, qui ibi sepeliri deliberaverint, devotioni f.t ditiis suis. In eadem viila ecclesiam in honore S.
extremae voluntati, nisi forte excommunicati sint, Amati ex toto liberam, et curtem canonicorura om-
nullus obsistat. Saneadvocatum vobis supradictum nino liberam super fluvium Escrae, lotara villam
Berthuldura comitem, vel post eum Ottonem conce- Fleternam cum decima; apud
Gunevelt dimidiam
dimus filiura quoque Ottonis, quem potissimumele' bercariam apud Heldenses decimara illam, quae
;

geritis. Caeterura nec ipsis nec aliis advocatiam est inter Neppam et Guarnaraam,et porcinam bec-
loci liceat quasi haereditariam vindicare ; alioquin ^ cam et potestatem Guarnestura.
quera uliliorem monasterio abbas fratresque provi- ApudBonennias juxtaAbartianas totam decimaui
derint, aposlolicae sedis aucloritate proraoveant. Si corporis ecclcsiae. Quidquid praeterea juste hodie
quis sane in crastinum archiepiscopus aut episco- praefata beatae Mariae et S. Amati ecclesia possidet;
pus, imperator aut rex, princeps aut dux, comes, quidquid in futurum concessione ponlificum,'.ibera-
vicecomes, judex, aul ecclesiastica quaelibet saecu- litateprincipumveloblationefidelium legitimeatque
larisve persona hanc nostrae eonslitutiouis paginam canonice polerit adipisci,firma libi tuisquesucces-
sciens, contra eam temere venire attentaverit, se- soribus et illibata permaneant.
cundo tertiove commonita, si aon satisfactione con- Sanc decanus sive pra?positus non alius vestro
grua emendaverit, polestatis honorisque sui digni- collfgio prajponatur, nisi qui vel omnium,vel me-
ttte careat, reamque se divino judicio exislere de liorum fralrum consensu debilo canonice fuerit
perpeirata init|uitate cognoscat, et a sacritissimo cum Dei timore provisus.
corpore ac sanguine Dei et Domini nostri Redena- Decano ecclesiae curam committal episcopus :

loris Jesu Chrisli aliena fiat, extremo

atque in cui lainen Ecclesiam ipsam gravare non liceat, vel
examine districtae ullioni subjaceat. Cunctis aulem exactiones aliquas aut consuetudines irrogare.
eidem loco justa servantibussit pax Domini nostri D Porro cancnici,sive alii clerici omnes eidem Ec-
Jesu Christi, quutpnuset hic fructum bons actionis clesiae servientes decani disciplinii corrigantur;nec
percipiant, et apud districtura judicem praeniia ad ordinationem ab episcopo sine ipsius licentia
aeternae pacis inveniant. Amen. admitlantur: nec alterius quam ipsius et fratrum
Scriplum per manum Rainerii scriniarii regio- nrbitrio coerceantur.
narii et nolarii sacri palatii. C.Tterum nec decano, nec praeposilo facultas sit
D.ttum Laterani per manum Joannis sanctae Ro- ecclesiae bona sine fratrum coramuni vel saniori
manae Ecclesia; diaconi cardiualis, vii Idus No- consilio in feudum dare,praebendas, vel caeterami-
vembr., indict., xui. anno Domin. Incarn. H04, nisteria disponere,autquidquam gravius de rebus
pontificatus autcm domni Paschalis II papae vi. Ecciesiae slabilire.
PrcEcipimus etiara alrium et claustrum et man-
siones canonicoruminira castruin ab omni saeculari
potestate libera conservari.ita ut nec in ipsis, nec
 {37 EPlSTOLiE ET PRIvif.EGIA. 138
in facultatibua aut servitoribus ipsorum praeter A. Stude ergo fili, uL juxta B. Benedicti Regulam in
ipsorum voluntatem nianumilt.itur. B. Juliani ccenobio abbas eligatur, quem ad nos
Rerumvestrarum invasores atque raptores cano- consecrandum, largiente Domino, deslinahis. Etsi
nic6 monitos, nisi satisfecerint, excommunicandi, enim fralrea norftri clamaverint,no3 tamen quac ju-
sicut ex reverend.fi meniorire GerHrdi ppiscopi eon- ris sunt B. Petri minime patiemur imininui.Fratres

cessione habeLis,itaet in poslerum habere coucedi- tuos eremi cohabitatores in Dom^no salulamusjut
mus facultatem. Quos ex nomine designatos anle in charitate permaneant modis omnibus cohorta*
satisfactionem comprovincialium nemo suscipiat, mur nos ipsos tuis et illorum orationibus attentiua
:

salva in omnibus Atrebatensis episcopi canonica commendamus. De rebus P. Petri ita studeas siout
reverentia. Chrisma, oleum sacrum, vel oleum in- expedire cognoscis (37).
firmorum, sive aquam, coemeterio, atrio sive basili- CXXVI.
cis reconciliandis,ab Atrebalensi matrice accipietis *
Ascero archiepiscopo Dundensi, Lucciae primati,
Ecclesia, omni utique pravitate seposita. patlium mittit.
Ad hcBC adjicientes decernimus ut nulli omnino (Anno 1104.)
hominuin liceat eamdem Ecclesiam temere perlur- [Hujus mentio tantum exstat in Chronico
bullffi
bare, aut ejus possessiones auferre, aut ablalas re- „ episcop. Lundens. apud Langkbek, Scriptores Re-
tinere, minuere vel temerariis vexationibus fatigare,
rum Danicarum. ilavniae, 1772, fol.,t. VI, p.623.]
sed omnia integra conserventur, eorum pro quo-
CXXVIf.
rum sustentatione et gubprnatione concessa sunt,
usibus omnimodis profutura, salva suprascripti Manassi, archiepiscopo fiemensi, scrihit de abbate
S. Medardiper militem inimicum Simonite accusato.
Atrebatensis episcopi, ut dictum est,canonica reve-
rentia.
(Intra annum 1100-1105, Mart. 29)

qua sane ecclesiastica ssecularisve persona

Si [Baluz. Miscell. 11, 149.]
hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra Paschalis episcopua servusservorumDei,venera.
eam temere veniretentaverit,8ecundotertiove cam- bili fratri etcoepiscopo Manassi Remensi,salutem et
monita, si non satisfactione congrua cmendaverit, apostolicam benedictionem.
potestatis honorisque sui dignitate careat,reamque Significaverat nobis dilectio tua abbatem Sancti
se divino judicio existere de perpetrata iniquitate Medardi in concilio comprovincialium a milite quo-
cognoscat,et a sanctissimo corpore et sanguine Dei damdeSimonia inopinate pulsatum septima manu
et Domini Redemptoris nostri Jesu Chrisli aliena purgari debere adjudicatum. Ipse postmodum ad
fiat,atque in extremoexamine districtae ultioni sub- nos veniens gravatum se in causa ipsa fuisse con-
.jaceal. ^ questus est, quoniam adversus se unius personae,
Cunctis autem eidem Ecclesiae justa servantibus quae ei jam diu inimica exstiterat,accusatiosineom-
sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic nium tcstium assertione suscepta est. Qua in re
f ructum bonae actionispercipiant,et apud districlum multum de sapiontiffi vestrs provisione miramur.
judicem proemia aeLernae pacis obtineant. Amen. Licet enim ad Simoniaci flagilii accusationem per-
Scriptum per manum Raineriiscriniariiet notarii sonas etiam cujuslibet ordinis minus idoneas eccle-
sacri palatii. siasticae consuetuiiinis usus admittat, divini tamen
f Ego Paschalis cathoiicae Ecclesiae episcopus. oris sententiam praeterire (juis audeat, qua dicitur:
Datum Laterani per manum Joannis sanctas Ro- I^on stabit unus teslis contraaliquem, quidquid dlud
manoe iScclesiffi diaconi cardinalis, iv Idus Novein- peccati ei facinoris fueril, sed in ore duorum uut
bris, indictione decima tcrtia, anno Dominicae Na- trium tcstium stabit omne verbum. Porro de his qui
tivitatis millesimo cenlesimo quarto, pontiLicatus ante hestcrnum et nudiusterlius inimici exslilerant
aulem domni Paschalis secumli papse sexto.
una et eadem in omnibus causis Patrum deliberatio
CXXV. continetur.Igituretsi aliis in conversationibusidem
Ad Lanuinum, eremi S. Marix de Turri magislrum. abbas minus integer aeslimetur,in hoc tamen nego-
(Anno 1101.) J3 tia, ubi nullus prorsus testis adfuisse dicilur, pro
[Capialbi, Memorie della Chiesa Miletese, p. 144.] sola inefficacis infamiae nota quod se septima manu
Paschalis, etc. dilecto filio Lanuino, etc. purgaverit sufficere arbitraraur, nisi fortecriminis
De Hugonis promolione, et abbatis S. Ju-
fratris
ejusdcm testes emerserint.
liani cxpulsione nos admodum gaudere cognoscas,
Data Laterani, iv Kal. Aprilis.
quia hunc omnipotens Deus monasterio B. Euphe- CXXVIII.
miae jam per biennium abbalissolatio destitutopro- Ad Stephanum abbatem et monackos S. Mgidii. —
vidit et illum ab ipsius loci occupatione removit.
, Denuntial se excommunicattirum Bertrannum

(37) Labadia di S.Giuliano situata in Calabriae Sicilia.Per Tuna e per 1'altra vedi il Lubin Abha-
quellaistessa chevienricordatain varie bollepresso tiarum Italix brevis notilia, gli annali Benedettini
Ughelli, e in varii diplomi. Quella di S. Eufeuiio del celebre Padre Mabillone,e gli scrittori delle no-
anche era in Calabria,e poscia divenne celebre per stre cose patrie.
i tanti vescoviche dono specialmente alleChiesedi

Patrol. CLXIII.
139 PASCHAUS II PAP^ 140

eomitfm Ti^losanum et guosrfom ejus militcs, iiisi nb A lerliim posaidet porlionem.irl consilii respondemus
tnjuriis monastcrio illulis deaistml. ul,quia ecclcsia voliispor Deigratiam.ibundanlibus
(Anno U05, April. 15. ) minus npcessariaesl,aCalinosiacensibii8canonicis,
[Dom BouQUET, Hecueil, XV, 39 J licet paupcres sint,in loco alio pro portione vestra,
Paschalis episcopiis, servus scrvorum Dpi, dile- bonorum virorum consilio accipiatis tole concam-
ctis filiis Stephano (38) nbbali el monachisS.y^gidii, bium, per quod delriT.entum vestro monasterio
salutcm et opostolcam benediclioncm. ovonisse juste conqueri non possitis. De loco aulem
Bonum quod B ^gidii
de obialionibus altaris in quo novum ipsorum monasterium construclum
Berlrannus comes fecerat.valde Inudaveramus ;sed cst, hancjudicii sentontiam canoiiica aiquitalepro-
illud nos vehemenlius gravat quia,cum omnes fere ferimus, ut si jurisjurandi per compctenlcs perso-

B.^gidii possessioncs pro quoriimdam contumacia nas exhibita probalione monstraveiint monastcrii
in vadimjoiis posiladicunlur.idem comes Berlran- fundationem jtiste factam et sine lcgitima Rumari-
nus et quidam miles ejus obiationes ipsas conanlur cen<;ium calumnia deccnnio permansisse, datorem
invadere.Insuper vestro jam monasterio mulliisin- quoque loci vel ejus prajdecessores fundum ipsum
jurijs irrogant, quibus profecto per pra^sentes
lit- per annos triginta sine legali calumnia posscdisse
teraadenuntiamus, quia nisi dcstiterint nos eoa « constiierit, nec quid imminutiim de quadragenarii
tanqubm excommunicationi subjiciemus. spalio videatur,nullam de caetero a vobis molestiam
Dalum XVII Kal. Maii. pro eodem negotio patianlur. Noii enim pati pos-
CXXIX. sumus, ut idem viri sub aposlolicae sedis tuiela roli-
Ad monachos et cmteros fi
Ides S. JEgiiUi. — Ne quis giose Domino scrvientes, aut per vos, aut per alios

de allaris oblatione quidquom, invilo abbale, dis- injustis vexationibus ainigantur.

trahere vel fraudare prxsumuC. Datum Laterani viii Idus Februarii.
(Anno 1105, Oct. 31.) CXXXI.
[Dom BouQUET, R^cwei/, XV,. 32] Gislge abbatissx Homaricensi prxcipit ut ab injuriis
Paschalis episcopu3,servu3 servorum Dei.dilectis in monacbos Calmosidcenses desistat.
filiis monachis et caeteris fidelibus S..^gidii,salutem (Anno eod. Oct. 27.)
et apostolicam benndictionem. [Marten. ubisupra, t. III, p. 1175.]
Quia magnae res discordia dilabuntur, parvaj rcs Paschalis episcopus, servus servorum Dei,dilec-
concordia coalegcunt, monemus vos et rogantes tae filiae GisLiE Romaricensi <ibbatisscB, ctcjns con-
praecipimus ut uno animo, uno sensu, abbatem gregationi, salutem et apostolicam benedictionem.
vestrum tiraentes diligatis, diligentes timealis.etin Quia pax mulla diligGntibu3 nomen Domini, et
ejus obedientia persistenles monasterii res diligen- ^ quies ei servientibus semper est necessaria, idcirco
tius custodire debeatis,quae oimirum partim factio- gravis est nobis discordia quae inter voset Calmo-
nibus vestris, partim violentia militari distractae siacenses fratresoccasionererum temporaliuraagi-
multum et cognoecunlur. De altaris
pessundatae tatur. Quamobrem dilectioni vestrae scripsimus ut
oblatione per sanctorum apostolorum obedienliam partem iilam ecclesiae quietarn dimitterilis, aut de
interdicimus,ne quis eos rapere, aut invito abbate fundo vobis competenti concambium acciperetis,
distrahere, vel fraulare praesumat, sed in usus ad quod utrumque facerc adhuc neglexislis. Idipsum
quos datae vel dandae sunt,curr! timore Domini con- igitur repetito vobis mandantes,praecipimus ut om-
serventur. Si qui vero aliter fortepraesumpserinl,et nino ab eorum injuriis desistatis ; alioquin beati
facientes et consentientes ab Ecclesiae liminibus se- Petri vindictam, ipso adjuvante, in vos districtius
questrarnus. proferemus.
Data II Kal Novembris. Datum Laterani vi Kalendas Novembris.
CXXX. CXXXII.

Gisias, Romaricensi, suadet a canonicis

abbalissae Eustachium comitem monet vt Lambcrlum episcopuni
Calmosiacensibus pro pnrochialis eccleaiae S. ilari^ Arelalensem manere in possessione aUarium quo-
parte concambiurn arciiiiaf. D rumdam sinut.

(Inlra annum 1101-1105, Febr. 6.)

(Anno 1104-1105, Febr. 27.)

[Martene. Ihesaurus Anecdot., III, 1175] [Baluz. Miscell. edit. Luc, II, 148.]

Paschalis episcopus, servus servorum Dei dile- PASCHALisepiscopus, servus servorum Dei,egregio
ctae filiaeGisL/E Romaricensi abbalissae, salutem et comitiEusTACHio,saluteraetapostolicambenedictio-
apostolicara benedictionem. nem.
Causam quae inter vos et Calmosiacenses canoni- Quae bonis inchoantur principii?, nisi bono fi-
cos agitur, tam ex vestris quam ex illorura nuntiis ne claudantur, non laudem sed viluperationera rrjc-
diligenter audiviraus. Igitur de parochiali ecclesia rentur. Quaraobrem strenuitatem tuam raonemus
Sanctae Mariae,in qua et vestrum el illorutn monas- et monenles rogamusut de bonis quae ccepisli nul-

(38) Stephanus anno 1105 vel sequenti mortali- Parmae iv Nonas Novcmbris, indict. xv,annoDora.
tatem exuit, quippe anno llOGsuccessorciii habebat Incarnat.ll06,ponlificatu3 dorani Paschalis II papue
Hugonem cui Paschalis bullam indulsit, datam oclavo.
141 EPISTOLiE ET PRIYILEGIA. 142

lam poenitudinem geras, sed in eis immobilis pcr- Al habitas tactis sacrosanclis Evangeliis abdicarunt ;

severes, allaria qua3 fratri nostro Lamberlo Atre- proquibus eiiaiiulispensationem luam monemus.et
batensi cpiscopo ';um quadum diceria conditione peliiiius ut corum vitaectsaluli in posterum deber.s

restituisse, quiete deinceps et sine aliqua mole- providere. llugo autcm Balduini filius intra dies
stia ipsum et ipsius ecclesiam in perpetuum possi- quadraginta postquam in patriam Domino dispo-
pacom et concordiam inte-
dere permitlas, ciim eo nente redierit, de illatasibi querimonia se justitiam
gram componas. V;ilde cnim periciilosum est eos facturum tibi jurisjurandi assertione firmavit. nisi
olfendere, quos Deus dixit suorum pupillam ocu- quantum fucrit ei tua miseralione dimissum. Sane
lorum. Quapropter nobiiitatem tuam iterum ite- in Roberti causa beali coram nobis
Siricii et prolata

rumque monemus ut Atrebatensem Ecclesiam alta- et effectu est perpetrata sententia quain Himerio
ria iiln perpetuis temporibus quiete possi^icrc per- Tarraconensi episcopo scribens ait Quisquis cle- :

miltas, et illiuspcclesi* antistitem tanquam patrem ricus aut viduum aut certe secundam duxerit con-

spiritualem venerari, diligere, pacem cum i|iso jugem, omni moxecclesiastica! digniiatis privilegio
et

plenam habere procures. Omnipoiens Dominus denudelur, laica tantum sibi communione con-
sanctorum afiostolorura meritisvos ab omni maio cessa. Cui moxin prseceptis dcdimus ut tibi dein- 11

prolegiitetdelendat,inbonispersevorantiamlribuat> „ '^^P^ tanqunm proprio studeat episcopo humiliter

•'
a peccatis absolvat el ad vitam perducat aternam.
' • ' " obedire.
1
Et
- ipse
i
etiam, cum excommunicationis
.

Data Terracinaj iii Kal. Martii. vinculo solveretur,se de prsesenti negotio quidquid
praeciperemus facturum super Evangelia sancta
CXXXIil.
juraverat. Et ipsum igilur tamquam filium jam obe-
Al Manansem archirpiscopum Bemensem. — De ec- dienlem suscipias, et ei quod jusle valueris paternae
cteaiis decem Lamberio restiluendis.
miseralionls impendas. Si quid autem Loni mise-
(Anno 1104-U05, Febr. 28.)
ricorditer concesserisnos pro pace Ecclesi© tolera-
[Baluz, ubi supra.]
bimus.
Paschalis episcopus, servusservorum Dei,venera-
Datum Laterani Nonis Decembris.
MANAssiRemensiepiScopo,salutem etapo-
bili fratri
CXXXV.
stolicam benedictionem.
Ad B[ernardum archiepiscopum Tolelanum], D[ida-
Super Guarinfrido archipresbytero conqueritur
cum] Composiellanum, D. (?) Minduniemem, P[e-
fraler noster Atrebatensis cpiscopus quia decem sui trum] Lucensem, episcopos. De abbate Ci-
juris ecclesiaa in Atrebatensi, ut dicitur, territorio niensi.
sitas ei violenler aufert et jam diu periinaciter re- (Anno 1104 1105.)
linet, unde ab eodem fralre noslro excommuni- [Florez, Espaiia sagrada, XX, 91.]

catus asserilur. Mandamus igitur dilectioni tuae ut P. episcopus, servus servorum Dei, vencrabilibus
eumdem Guarinfridum convenias el si fratri no- fratribus et coepiscopis B. apostolicae sedis leg-itc,
;

stro satislacere noluerit, pro sua in eum contuma- D. Compostellano, D. Minduniensi, P. Lucensi, sa-
cia non solum excommunicationem, sed etiam ana- lutem et apostolicam benedictionem.
thema dictfibis. AbhatemCinienpicocnobio ex convenlusepiscopa-
Data TerracinaB xi Kal. Martii. lis sententia restitulum P. comes Froylaz loco suo
CXXXIV. violenter excussit : vosautem tanti officii vestri fer-
Ad Lamberlum epiicopum Atrebatensem, — De cle- vore flagratis, ut tantam Ecclesis injuriam tacitis
ricis Quibusdam excommunicunone solulis. clamoribustoleretis: ncc iilud prophetas opprobrium
(Anno 1104-HO5, Dec. 5.) pertimescitis, quo ex divina indignalione dicitur :

[Baluz. ubi supra, p. d49.j Nocte tacerefecimatrem iuam. Expergiscimini igitur

Paschalis episcopus,servu9 servorum Dei,venera- el clamate, eteumdem comitemmodis omnibuscon-
bili fratri Lamuerto Atrebatensiepi8Copo,saIuteDiet gruentibus convenile, utabbalem ipsum Nunonem
benedictionem. in locum suum redire, et res monasterii secundum
Nonnulli ecclesiae tuae clerici ante noslram prae- episcoporum sententiam quiele tenere permittat ;

sentiam convenerunt,diversas querimoniasafferen- D quod si usque ad proximae Quadragesimas mediura

tes. Quibus senatim auditis et Iratrum nostroram contempserit facere, vos eum tanta nostra quam ve-
consultalione tractalis, omnes ab excommunica- stra auctoritate coerccre curale.
tionis vinculo^promissoutiquedebilo satisfactionis, CXXXVI.
absoIvimus.Omnes enim juxtatenorcma nobispro- Ecclesix AffUgemensis immunilalem corroborat.
positum debitam tibi lanquam episcopo proprio obe- (Vide Sigeberti Auctarium AIQipemense ad an.1105,
dientiam promiserunl. Et pro his cjuidein qui rapi- ap. Pertz, Monum. Germ. hisl., Script. t. VI,
p. 400 {Patrologix, t. GLX).
nas bonorum suorum per clientes tuos sustinuisse
CXXXVII.
conquesli sunt, benignitatem luam rogamus utju-
stitiam supereorumdem bonorum rapina
'Ui Strphanum Besuensem abbatcm. Besuensis—
perficias ; coenohii pos:^e^siones et jura ronfirmat.
quarumprofectorerumdescriplionem nobisoblatam (Auno 1 105, Jan. 1)
per tuum tibi archidiaconum destinamus. Porro [Mansi, Comil. XX, 1033.]
diaooni duo Algisus et Robertus uxorea hactenus PASCnALisepiscopus, servus servorum Dci, dilecto
 143 PASCHALIS II PAPyE 144
filio SlcphanoBcsuensi ahl.ali, rjii?que siiccCfSoril A perpctuum sancimus. Pi-
sicul liodie esl, vobis in
biis rcRulariter proniovcn^iis in perpctuum. scariam quoquo Fontis loco usquo ad Pincianum in
Rcligiosis dcsidcriis dignum est riiciiem praebere juro ac pnssessionc vestra semper servari libere
consensum, ut fidelis devolio celerem sorliaturef- quieteque sancimus,
foftiim. Proindenos relifiionis vestra} desideriacon- Praetorea qua?cunquc in pr»'scnliarum nunc idem
lovenlos, vjstro Besuensi monastcrio in honore monasterium possidel, sivo in futurum concessione
bealoruin apostolonim Pctri et PauiiiBdificalo, eo- ponl)ficum,liberaiitalc principum,vcl oblatione fide-
run.dem apoatolorum ex apostolicae sedis benigni- lium, juste atque canonice poterit adipisci, firma
tile muniraen impcndlmus. Constituentes, ct praj- tuisque successoribus, et illibata permaneant-
tibi,

Kcntis decreti pagina sancientes, ut ecclcsia de Deccrnimus ergo ut nulli omninobominnm liceat
Aibiniaco, el ecclosia Saiicli Bonigni, et capolla idem coenobium temere perturbare, autejus posses-
Sinct«5 Mariae qua3 oastello mootis Salvionis sita sionosauferre, vel ablatas retinere, minuere.velte-
est, ad supradictaiii Aluiniaci ccclesi.tra pertinens, merariis vcxationibus fatigure, sed omnia integra
ecclcsiii eliam Gamlinionsis, et ecclesia dc Majas, conserventur, eorum, pro quorum sustentatinne ct
cum appenditiis suis, capella deTovenz veslro sem- gubernatione coocessa sunt,usibu3 omnimodis pro-
per ccenobio ita lirme, ita libere quieteque pcrma- „ futura.salva Lingonensis episcopicanonica retinen
neant, sicut a fralre noslro Rotberto Lingonensi tia. Ut episcopo tamen, aut episcopi ministria, om-

episcopo, cum totius Lingonensis cleri conniventia nino non liceat monasterium ipsum, aut ejus loca
tradita sunt. gravare, nec ornaraenta ecclesiae qualibet occasione
Idipsum etiam de duabus praebendis statuimus, diripere, nec exactiones aliquas, aut consueludines
quas bona; memorioe llarduinus et Hugo,Lingonen- quae fratrum quieti noccant, irrogare. Interdicimus
ses episcopi, fratribus in ecclesia Sancti Gengulfi etiam ne quis idcm Besuense coenobium in cellam
apud Lingonas Domino servientibus tradiderunt. redigere audeat, quandiu monaslici ordinis obser-
Idipsum eliam slatuimus superecclesia deSivojo vantia illic Domino praestanle viguerit.
cum pertinentiis suis, super capellaSancti Mauricii quis sanein crastinura archiepiscopus vel epi-
Si

seu Sancti Dionysii, capella Sancti Valeriani,etec- scopus, imperatorvel rex, princeps aut dux,comes,
clesiae de liaiol, et parte quarta eccle!«iae Sancti vicecomes, aut judex, vel quffiliLiet ecclesiastica sa;-
Martini de monasterio, seu cseleris rebus quas bonae cularisve persona, hanc nostrae constitutionis pagi-
memoriae Hu^iro Bisontinus episcopus vestro raona- nam sciens, contra eam venire tentaverit, sccundo
sterio contradidit. Porro ecclesia Sancti Remigii tcrtiove commonita, si non satisfactione congrua
qua; est in burgo Besuffi.et ecclesia de Belenavo cum emeudaverit, potestatis.honorisquc sui dignilate ca-
appenditiis suis, iti in possessione vcatra liberas.ila reat, reamque se divino judicio existere de perpe-
aboninibusconsuetudin.ilibusimmunessemperma- trata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore
nerecensemus,sicutabonae memoriae Albericoquon- ct sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu
dam Lingonensi episcopo, seu successore ejus Rai- Ghrisli aliena fiat, atque in extremo ex:imine distri-
nardo ejusdem ecclesiaj venerabili episcopo, liber- ctae ultioni subjaceat.
tate ac immunitale donatae sunt. Cunctis autem eidera loco justa servantibus sit
Praeterea confirmamus vobis ecclesiam Salvatorls pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus hic fru-
de Veteribus Vineis, ecclesiam Sancti Martini de ctum bonae actionis percipiant, et apud districtum
Luco, ecclesiam Sancti Laurcntii de Beria, eccle- judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen.
siam Sancti Benigni de Boensis villa, ecclesiam Scriptum per manum Raynerii scriniarii el notarii
SanctiSequani.quajestparochialis, ecclesiamSaiicti sacri palatii.
ValeriideTalemaro, ecclesiam Sancti Leodegarii de Datuin Laterani per m-.num Joannis S. R. E. dia-
Genziviaco,ecclesiam Sancli Martini Belmontis, ca- coni cardinalis, J(al. Januarii, indict. xm, Incarnat.
pellamquoqueSancti Marcellini.quam bonaememo- Dominicae anno 1105, pontificatus aulem domni
riajGeilo Lingonensis episcopusad luminaria alta- Paschalis II papae vi.
ris ecrlesiae vestrae contulisse dignoscitur, cum D Ego Paschalis episcopus catholicae eccleslaj sub-
bcati Prudentii martyris sub eodem altari reliquias scripsi.
collocavit, cura appenditiis et mancipiis ulriusque CXXXVIII.
sexus, sicut ea supradiclus episcopus Virduncnsi Henricum regem de « Saxonia HomansB Eccle-
commulavit. Ecclcsiam
sise communi reconcilianda » horlalur.
episcopo quoque Sancti
(Vide Ekkehardi Chronicon universale ad an.
Hippolyti de Pontiliaco cum appenditiis suis, eccle-
1105 {Patrologix tom. CLIV).
siam de Casoro Sancli Symphoriani, ecclesiam
de Fonvcns, a Lamberto Lingonensi
Sancl.TR Mariae
CXXXIX.
Monasterii Casinensis possessiones et privilegia
episcopo datam cum pertinentiis suis. Ecclesiam
confirmat.
quoque Sancti Gengulfi superius nominatam.Porro
(Anno 1105, Mart. 17.)
villam Besuie sanctorum apostolorum Pelri et Pauli
[CoCQUELiNES, Bullarum, privilcg. Rom. pfmt.ampl. (
monasterio adjacentem, cum omnibus pertinenliis Collect. Roma;, 1739, fol. t. II, p. 126.]
suis, ab oranium hominum vexationibus liberam, Paschalis episcopus, scrvus servorum Dei, re-
 U5 EPlSTOLiE ET PIUVILEGIA. 146

A Valentini, et Sancti Martini, Sancli Urbani, Sancli

vorenlissirao et charissimo fratri Oderisio, praede-
manibus cardinalem Angeli, Sancti Pauli, Sancti Felicis, Sancli Salvato-
cessoris nostri Urbani el in

sunctaj Romanae Ecciesia; sacerdotem, etin abbatem ris, ct Sancti Angeli in Valle-Luce, Sancti Michaelis

Casinensis monaaterii consecrato, ejusque succes- in Oliveto, Sancti Nicolai in Pica, Sancti Angeli in

soribus regulariter substituendis in perpetuum. Cannutio, Sanctae Mariae in Verulc. Sancti Petri in
In monaslica legislatione el latore S. Benediclo Asclela, Sanctae Luciaj et Sancli Pelri in Curulis, et

constat Casinense cffitiobiuin universorum per oc- Sancli Sylvestri, et Sanctl Martini, et Sancta) Luciae
ciilenlemmonasleriorum oaputaDominoinstitutum: in ArpinOjSanct* Mariaede Castello Zupponi, Sancti
qui nimirum locus sedis apostolica} fiiiorum in op- Benedicti in colle de insula, Sancta? Mariae in Banco,

porlunitatibus refugium permansil ct permanet ;

ct Sancli Nicolii in Turice, Sancti Germani in Sora,

nos ergo tam divinac constitutioni quam ct fraterna^ Sancti Benedicli in Paschesano, Sancti Petri in Mo-
benignitatis dulcedini respondentes, locum ipsum, rino, Sancli Angeli in PescoCanali, Sancti Patris in

et universa ad eum perlinentia, quieta semperetab formis, Sancti Angeli in Albe, Sancti Erasmi in

omnium mortaliura jugo libera perraanere, et sub Pompeano, Sanctae Mariae in cellis In Venafro, Sanc-
solius sanctae Romanae Ecclesiae jure ac defensione ti Benedicti, et Sancti Nazarii, et Sancti Marlini in

perpetuahaberi decernimus.in quibus haec propriis ipsa Furca, et curtem Sanclae Mariae in Sala, et

nominibus adnotandaduximus. In primis monaste- Sancli Benedicti in Pizuli ibidem Sancti Benedicti
;

rium Domini Salvatoris positum ad pedem ipsius in Cesama, Suncti Benedicti in Svessa, et curtem
montis, atque monasterium S. Dei genilricis vir- quae dicitur Lauriana, Sancti Benedicti in Theano,

ginis Maria;, quod vocatur Plumbarola; itemque Sancla:; Mariae in Calvo, Sancti Nazarii in Anglena,

monaslerium S. Mariae in Gingla cellani sancli Be- ;

Sancti Adjutoris el Sancti Benedicti in Alifas, Sancti

nedicti in Gapua cum cellis et pertinenliis suis, S. Domini in Telesia, Sancti Martini in Ulturno. In

Sophiae in Benevento, S. Mariae in Canneto juxta Amalphi Sanctae Crucis el Sancti Nicolai, Sanctae
fluvium Trivium, S. Benedicti et S. Laurentii in Crucis in Isernia, Sancti Marci in Carpinone, Sancti
Salorno, S. Mariae in Tremiti"cum ipsis insiilis, S. Valentini in Ferentino, Sancli Angeli in Algido,
Liberatoris in Marchia cum omnibus suia pertinen- Sancti Marci in Cecano, Sanctae Agathaj in Tuscu-
tiis S. Benedicti in Mursi, S. Mariae in Luco, et S. Co- lano, et Sancts Hierusalem el Sancti Benedicti in

smati in civiiella, S. Angeli in Barregio cum omni- Albano in ; Roma, monasterium Sancti Sebastiani,
bu3 pertinentiis Ancillarum Dei in
suis, S. Maria? quod dicitur Pallaria ; in Lucca, cellam Sancti Geor-
civitate Cosentia, S. Mariae in Banse, et Joannis gii, Sancti Salvatoris in civitella ; in ducatu Spole-
puellarum in Capua, S. Angeli ad formam, S. Aga tino, Sanctae Mariye in Calena, Sancli Benedicti in

thae in Aversa : item S. Rufi, et S. Benedicti Pizuli ^ Trani, Sancti Benedicli impe-
in Bari, Sancti Petri

iii Capua, S. Petri de Laco, S. Petri de Avellana, S- rialis in Tarento ; in Calabria, cellam Sanctae Ana-
Erasini et S. Benedicti et S. Scholasticfe in Cajeta, slasiae, Sancti Nicolai in Salectano, Sanctse Mariaa
S. Magni iii Fundi, S. Stephani el S. Benedicti in in Tropea, Sanclffl Euphemiaein Marchia item ci- :

Terracina, S, Petri in Foresla, S. Pauli ibidem S. vitatem, quaa dicitur Sancti Germani, positam ad
Mariae in Ponte Corbo, S. Dionyiii ad Pontem, S. pedem ipsius montis,etcastellum Sancti Potri,quod
Anastasiaj et S. Benedicti in Benevenlo ad portam ab antiquis dictum est caslrum Gasini, castellum
Rufini, S. Benedicti in Pantano, S. Angeli et Sancti Sancli Angeli, Piniatarrum, Plumbariola, Pesde-
Nicandri in Troja, Sancts Caeciliae in Napoli, Sancti monte, Junctura, Sancti Ambrosii, Sancti Apolli-
Eustasii de Pantesia, Sancti Benedicti in Larino, et naris, Sancti Georgii, vallem Frigidam, Sancti An-
Sancti Benedicti in Pectinari, Sanctae Mariae ad ca- dreae, vautra monastica, vautram comitalem, Sancti
salem planum, Sanctae Trinitatis in Termule, Sancti Slephani Terami, Tracle, Mortula, cum ipsa curte;
Focatis irk Lesina cum foce et piscaria, Sancti Be- quae dicitur Casafortini, Sancli Salvaloris, qui vo-
nedicti in Asciilo, Sancti Eustasii in Petra abun- catur Cocuruzo,Turrem ad mare juxtafluvium Ga-
danti ; item Sancti Eustasii Vipera, S. Mariae in villianum, Sancti Pctri in Colia, Sancti Yictoris,
Barventano, Sanctae Scholaslicae in Pinne, Sancti D Torraclo, Cervaria, Sancti Heliae, Valle rotunda,
Salvaloris in Tave, Sancti Nicolai juxta fluvium ^arra-Cenesca, Castellum Pontis Corvi, 'juod nostris
Trustino. In Abrutio, Sancti Benedicli in Trunto, temporibus acquisilum est. Fn Marchia Teatina ca-
Sancti Beiiedicti in fluvio Tisino, Sancti Apollina- stellum,quoddiciturLa3tinianum,Montem Alberici
ris in Firmo, qui dicitur Aplanus, Sanctae Mariae in Mucelam, Sancti Quirici cum porlo Frisa, Sanclae
Arbascla, Sancti Martini in Sabine, Sancti Angelj Justae ; comitatu Asculano, castullum, quod dici-
in

in Marano, Septem-Fratrum,et Sancti Lau-

et Sancti tur Oclavns- et post mi)ntem Cimianura, et Trivil-
rentii, et Sancti Benedicti in Ripa Ursa. In comi- lanum Cavinum. In principatu C-istellum, quod
et

tatu Aquense, cellam Sancti Gregorii, et Sancti Mau- dicitur RipaUrsa,Montfimbellum, Petramfracidam.
ritii, et Sancti Pauli, Sancti Constantii, Sancti Ghri- In Coraino castellum, quod vocatur Vicalicum. In
Btophori, et Sancti Nicolai, et Sanctae Mariaiin Al- Marsi territorio. Carseolano castellum, quod dici-
baneta, et Sancti Nicolai in Ciconia, Sancti Bene- tur .\uricula, Piretura, Rocca, quae dicitur in Caina-
dicti in Clia, Sancti Nazarii in Comino, et Sancti rata, et Fossaseoa. In Calabria Cetrarium; Amal-
 j

147 PASCHALIS 11 PAP.£ 148

pbi Fundicum : in territorio Trojano Gaslellionc de A forle Romanopontiflcl in abbalem promovere pla-

Baroncello: in tnrritorio Capuano Gualdum dc Li- cuerit, omnino tamen tanquam vestr.Tc congrega-
buria, curlcm Suncli Fe.icis de Miniano, cum eccle- tioni,monachumsub vestradecernimasdispositione
sia Sancli Hippolyli. Pix-lere;!, per pnesecilis privi- persistere. Obeunteautem te, nunc ejus loci abbate,

legii pu^iinam apostolica auclorilale elatuimus, ut vel tuorum quolibet successoruin, nullis ibiquali-

quajcunque in pr.csenli vestrumcconobiumjuslepos- bel subreptionls astutia seu violentia praeponatur,

sldel, aivo in fulurum, concessione pontificum, libe- nisi quem fratres communi consensu, seu fratrura
ralite principum, vel oblalione (idelium juste atque pars consilii saniorls, secundutn Dei timorem, et
canonice poterlt adipisii, lirma libi, tuisque succes- Sancti Benedlcti Regulam elegerint. Ad haec tam
soribus, el illabata permaneant. Decernimus ergo praescntiuin quam futurorum avariti;e ac nequilija

ut nulli omnino hominucn liceat idem cocnobium obviantes, omncs omnino seditioncs, quas iaevas di-

perlurbare.aut ejus possessiones aulerie, vel abla- cunt, scu direptiones in cujuscunque abbalis morte,

tu8 rctinere, vel injuste dulas suis usibus vindi- aut eleclione, fieri, auctoritate aposlolica interdici-

care, minuere, vel temerariis vexationibus fatigare ;

mus.
crastinum archiepiscopus aut
Si quis sane in

sed omnia integra couservenlur eorum pro quorum episcopus, imperator aul rex, princeps aut dux,
sustontationc et guberuatione concessasunt, usibus n comes, vicecomes, judex, aut ecclesiastica quaelibet
omnimodis profulura. Porro de monaslerio Sancta? saecularisve persona hanc nostrae constilutionis pa-

Sopliia;, inlra Beneventum sito, sive de monasterio ginam sciens, contra cam temere vcnire lentaverit,
Bandusino, nullum loco vestro prffijudicium evenire secundo tcrtiove commonita, si non satisfactione
volumus pro privilegiis, quae nos, munimentorum congrua emendaverit, poteslatis honorisque sui di-
vestrorum ignari, eisdem monasteriis contulisse gnitate careat, reamquese divinojudicio existerede
cognoscimus; sed pradecessorum nostrorum muni- perpetrata iniquitate cognoscat, atque a sacratis-

mine Gassinensi coenobio collala, proprium robur simo corpore ac sanguine DeielRedcinptoris nostri
Jesu Ghristi alicna fiat, atque in extremo oxamine
obtineant. Eorumdem et nos vestigiis insislcntes
districta? ultioni subjaceat.Cunctisautemeidcm loco
Cassinense cccnobiuin cajleris per occidentem coenO"
biis praeferendum asseriraus, et tam te quara suc- justa servantibussit paxDomini nostri Jesu Christi.

cessores tuos in omni convenlu episcoporum seu quatenus et hic fructuin bonae actionis percipianl,
principum superiore? omnibus abbatibus considere, etapud districtum judicem praemiaaeternae pacis in-
atque in judiciis priorem casleris sui ordinis viris veniant. Ainen.

sententiam proferre sanciinus. Usum. quoque com- Scriptum permanum Raynerii scriniarii regiona-
rii, et notarii sacri palatii.
pagerum, ac chirotega;, dalmaticae, ac mitrae, prae-
tercardinalatus jus, quo in sedeapostolica fungeris,
C Ego Paschalis catholicae Eccleslae 6piscopus.
tam tibi quam successoribus tuis in praecipuis festis Datum Laterani per manum Joannis sanctae Ro-
nianae Ecclesiae diaconi cardinalis, indictione xiii,
habendum concedimus. Sane tam in ipso venerabili
XVI Kal. Aprilis, anno Dominicae Incarnationis 1105,
monasterio, quam et in celiis ejus, cujuslibet Ec-
pontificatus autem dorani Paschalis secundi sexto.
clesiae episcopum vel sacerdotem praetcr Romanum
ponlificemditionemquamlibetaut excomxunicandi,
CXL.
Monastcrn S. Petri Coeli Aurei Papiensis p/ivilegia
aut interdicendi, aut ad synoduni provocandi prae-
confinnat.
sumere probibemus ; ita ut nisi ab abbate vel priore
(Anno 1105, Mart. 18.)
loci fueril invitaius, nec missarum solemnia inibi
[Pennoti, Hist. tripart. ord. cleric. canonic, p. 202,
audeat celebrare; liceatque ipsius monasterii et
teete Robolini, Notizie, III, 227.]
cellarum ejusfratribusclericoscujuscunqueordinis,
CXLI.
dequocunqueepiscopalu ad conversionem venientes,
Monasterii S. Benedirti Padilironensis possessiones
absqueepiscoporum contradictioue su3cipero;liceat el privelegia confirmat, imposilo monachis duarum
absque cujuslibet scecularis vel ecclesiaslicee pote- auri unciurum tributo annuo.
statis inhibitione subjeclos monasleriis suis tam (Anno 1105, Mart. 20.
monachos quam sanctimoniales feminas judicare D ; [Gogquelines, Butlar. etc. ampl. Collecl. II. 128.
liceat etiam Iratribus per cellas in civitatibus consti- Paschalis episcopus, servus servorum Dei, di-
tutas ad divina officia celebranda, quandocunijue lecto in Ghristofilio Alberico abbali venerabilia

voluerint, eigtia puleare ; chrisraa, oleum sanctum, monasterii Sancli Benedicli super Padura et ejus-
consecrationes allarium sive basilicarum, a quo- dem successoribus regulariter substituendis in per-
cunque volueritis, Gatholico accipiatis episcopo : petuum.
baplismum vero per clericos vestrosin oppidis ve- Justis volis assensum praebere Justisque petitio-
Btris seu villis ugatis : reditum, qui ab officialibus nibusauresaccommodare no3ConveniL,qui, licetia-
Dostris apud Ostiara vel Portum de navibus exigi digni, justiliae custodes, atque praecones in Eccle-
soiet, navi vcstrce, si qua eo venerit, relaxamus. Ad siaapostolorum principum Pelri ct Pauli in specula,
perpetuum etiam hospitium tibi tuisque successori- Deo disponente, conspicimur. Eapropter, fili cha-
bu8 Palladii cellam concediraus, ut de vestra illic rissime Alberice, tuis petitionibus annuenles, coeno-
congregatione queoi volueritis ordinelis ;
quem ei biura veslrum in apoetolicse sedis defensiooem ex-
149 EPISTOLiE ET PRIVILEGIA. 150

cipimus, sicut a pr.Tdcces8ore nostro sanctae rae- A Sancti Barlholoaiaei juxta civitatem Lucensem.Hffic
itaque tibi et caetera loca
"'"
vel preedia, qua» vestro ccenobio
' ' jam
moriae Urbano II susceptum est. liiud ' ' '
'

tuisque successoribus regulariler subslituendis au- donala sunl.vel in futurum Deo miserante juste ao
rationabiliterdonari contigerit, firma vobisveetris-
clorilale apostolica confirraamus, omnia nunc ad
ipsam peitinenlia.medietatem scilicct insula3,qu!B quesucces8oribu8,et iilibata permaneant.Ad haecad
dicilurS. Bcnedicti super Padum cum omnibus jicimus ut in omnibus prioratibus et cellis, quas

decimis ejusdeni, insulis et silvis ac piscatiunibus veslro nunc ref?imini subjecta sunt, nuUus unquam
SLiis:eccle8iam Sancti Blasii cum tota insula, quae futuris temporibus abbatem ordinare prffisumat.
dioilur et silva, et adjacentibus paludibus
Gurgo, Omnes autem ecciesia;, seu capella?, vel coemeleria

caslrum quod vocaturCastelluscom villaet ecclesia quse in vestra potestale subsislunt, libera sint, et

S. Bartholomffii,cunidecimisomnibu3,etreiiquisad omnis exactionisimmunia.Neccellarum vestrarura

ipsum pertinentibus;villam quse vocaturCapud-vici, ulii libet positarum fratresinterdiclione^vel excom-

villam Sabianam cum ecclesia Sancti Andreaeoum municalione parochi.e divinorumofliciorumsuspen-

decimisetpertinentiis suis,ecclesiam Siincti Venerii sionem patiantur: sed tam monachi ipsi quam fa-
de Murceneto cum medictHte ejusdem castri, casale muli eorum, et qui se monasticae professioni devo-
barbalumcum baptistnali ecclesia Sancti IMichaelis, g verunl, clausis ecclesiarum januis, non admissis

oum ripatico de transitu navium.et terra ad ipsain dioecesanis, divinae servitulis officia celebrent, et

ripam pertinente:caprllaminLabiola, capellamSan- sepultur.Ts debita peragant.Goncedimus etiamvobis,

cliJoannis inBurbatio cutn perlinentiis suis : capel- laicos.seu clericos saeculares ad conversionem per
Nucctulocum ipsa villa.capel-
lain Sancli Matlba;i in loca vestra suscipere.eldominicatorum vestrorum
lam Sancti Valentini de Marengo cniu suis perli- decimas obtinere.Si quid prasterea Uathildis vene-
nenliis. In episcopatu Brixiensi ecclesiam Sancli rabilis comitissa de ipsis rebiis, quas per beatum

Justi intra castrum meduls, extra ecclesiam San- Pctrum possidet, vestro monf;sterio dederit, salva
cli Viti cumterris ad easdem cellasperlincntibus. Romanae Ecclesiae proprietate, concedimus.Missas
In cpiscopatu Ferrariensi ecclesiam Sancl' Bene- sanein vestrocoenobiopublicas perepiscopum fieri
dicti cumpertinentiissuisapudoppidum Ficarolum. omni modo prohibemu?,ne in servorum Dei reces-
In episcopalu Bolonionsi ecclesiam Sanctae Maria sibus popularibusoccasio pra-beatur ullaconventi-
iu loco, qui dicitur Lambrianum, cum ecclesia bus. Obeunte te, nunc ejus loci ahbate,abbasafra-
Sancti Joannis.qui dicilur Dalmanzaticum. In epi- tribus cum consensu el auctoritate Gluniacensis
scopalu Parmenseecclesiam Sancti Leonardi prope abbatis regulariler e!igatur. Electus ab episcopo
civilatem sitam, item ecclesiam Sancli Michaelis Mantuano, canonicus catholicus fuerit,sine one-
si

infra eamdem civitatem item ecclesiam Sancli Mi-

; ria exactione, muneris, aut servitii, aut usurpa-
chaelis.in loco qui diciturTeliore.capellam Sancti tione conditionis,benedicatur ;sive alias Romanum
Michaelis de Goturlione ;inepiscopatu Metamocensi praesulem exspectet, consecrandus. Glericos mo-
monasterium Sancti Cypriani. In episcopatu Tar- nasterii sine professionis vel conditionis exaclione

visiano ecclesiam Sanctae Helenae in loco qui dici- (M juslibet sponte et libenter, ab abbale invitatus,
tur Tassaria, Mantuae hospitalem domum noviler ordinet. Oratoria ab eis in locis construcla, ubi
a comitissaMathildaconstructam,et vobis commis- cvidens necessitas poposcerit, gralis eon?ecrol.
tam, cum capella ct omnibus suis pertinenlibus. Ghrisma, oleum eanctum monasterio vel ejus ec-
Iteni in burgo Sancli Benedicli baptismalemeccle- clesiis baptismalibus sponteindulgeat.Abbatem vel

siamSaneti Floriani,item ecclesiam Sancti Siri in monachos excommunicare, ipsis vel ipso cocnobio

insula Sancli Benedicti sitam baplismalem

: interdiotionis sententiam absque nostra vel succes-
ecclesiam Sancti Marci in loco qui dicitur Villula, sorum nostrorum licentia non praesumat inferre.Si
cumdecimis et terris sibi perLinentibus item in : autem canonicus el calhoiicus noii fuerit, vel si

burgo Sancli Bencdicti apud Gonzagam, cum ca- ultra aliquod illicilumpro hisusurparevoluerit, li-

pella Sanctae Mariae intra castrum cum terris et de- ceat abbati, quem volueril calholicum adire anli-
ciniis ejusdem villfc, quas usque hodie idem mo- D stitem, et qua?cunque iiecessitas expetit, ab ipso
nasterium possidere videlur,saIvo jure obedientia- recipere.Quod si cognitahujus ncstri privilegiipa-

que Regiensis episcopi capellam Sancti Sixli in

;
gina, vel Mantuanus episcopus, vel caeteri in quo-
loco.qui dicitur Lectum Paludanum : in caslro rum dicecesibus vestrae sunt facoltates, temerario
Ariano ecclesiam Sancli Prosperi ; item baplisma- ausu perlurbare vos.et res ccenobii diminuere, vel
lem ecclesiam Sancti Vitalis cum niedictate deci- suis usibns deinceps usurpare praesumpserint,om-
marura,et uliarum rerura sibi pertinentium item ; nem se,quam hactenus habuerunt amissuros nove-
ecclesiam Sancti Domini, ecclesiam Sancti Pro- rint poteslatem.Vosautem.fratres.divinissollicitius
speri, el ecclcsiam Sancti Gregorii. In episcopatu instare servitiis, et regularem districtius disoipli-
Lucensi monasterium Sancti Mprtini in colle cum naai observare curate Ad judicium autem hujus
duabus ecclesiiss)bipertinentibus,videlicet Sanclae percepta; a sede apostolica libertatisdr.as auri un-
Mariee in loco,qui dicilur Turrilum et Sancti Sal-
; cias annualim Lateranensi palatio persolvetis. Hoc
valorisjuxta castrum vivenarium item ecclesiam
; igitur noslras privilegium sanclionis, si quis in
l»l PASCHALIS II l^AVM 152

cruslinum archiepiscopus uut epi8Copu8,rex, prin- A talur, prohibemus. In quibua si qua forte pr^ecepta
cep3, dux, iiiarchio, praefeclus aut judf x, comes, conlra sacros canones elicitainveniricontigerit,no-
vicecomes, vel persona quinlibet magna vel parva, stris cunonicis non prajjudicent institutis.Clericos,

Bcienler infringore uut lemerarc pra>sumpsfirit, et sanctimoniulcs,viduas urbis vcstrffi,sinovestra con-

monasterium iilud gravare ant perturbare lemere scicnliae nen.o prajsumat in judiciuin Irahere, aut

conatus fueril,secundo tertiove commonita, si non vim eorum rcbus inferre : nec cocmeleriorum, qua:
Balisfaclione congrua emenduverit, a Christi et Ec- inlra vcl extra civitatem sunt,curam vobis, aul po-
clesiaecorpore auctoritate poteslatis apostolicaj se- teslatem subtrahere quKlibet persona praesumal :

gregetur.Conscivantil)us autem pax a Deo etmise- nec uilus unquam cujuscunque dignitalis aul po-
ricordiapnesentibusaofuturis sa-culis conscrvclur. homo, quasi sub obtentu hospitalitalis, iii
tentiffi

Amen. domibus sacerdotum

tuo venerabili episcopio, aut
Scriptum per manum Rayneriiscriniarii regiona- luorum,et oranium clericorum,sine tua tuorumque
rii, et notarii sacri palalii. successorum voluntale habitare prajsuniat nec in :

Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus. SS. rebus mobilibus aut immobiiibus,Bivepersonis cu-
Ego Joannes Tusculanensis episcopus SS. juscunque conditionis,ad vcstram Ecclcaium perli-
Joannes cardinalis presbyter de tilulo S. Euse- nentibus, invasionea aut violentiiim vobis invitis
g
bii SS. ficri sine legali ratione permittimus. Decernimus
Richardus Albanensis episcopus SS. ergo ut nulli omnino horainum liceat eamdem ec-
Risus presbyter cardinalis tituli S. Damasii SS. clcsiain temere perturbare, aut ejus possessiones
Datum Laterani per raanum Joannis sancta; Ro- auferre,vel ablatas retinere,minuere,vel temerariia
manaj Ecclesiaediaconi cardinalisac bibliothecarii, vexationibus fatigare. Sed omnino integra conser-
xm Kalend. Aprilis, indictione xiii, Incarnationis ventur eoruin,pro quorura sustentatione
et guber-

Dominicae anno 1105, pontificatus aulem domini nationeconcessasunt,usibus omnimodis profutura.

Pasch tlis secundi papae vi. Si qua sancecclesiastica saecularisve persona,etc.,
ut in epislolis pr^scedentibus.
CXLII.
Scriptum per manura Joannis scriniariiregionarii
Ad Guidor.em Papiensem episcopum. — Privilegia,
et notarii sacri palatii.
po.ssessiones et jura Papiensts episcopalus con-
firmut. Ego Paschalis,catholicae Ecclesiae episcopus sub-

(Anno HOr),Mart. 22.) scripsi.

[Mansi, Concil. XX, 1049.] Datum Laterani per manum Joannis sanclae Ro-
Paschalis epiiCOpus,servus servorum Dei, vene- manae Ecclesiae diaconi cardinalisac bibliothecarii,

rabili Guidoni Papiensium episcopo, ejusque suc- ^ undecimo Kalendas Aprilis.indict. xin.anno Domi-
cessoribus in perpetuum. nicaj Incarnationis liOS.pontificatus autem domni

Sicut injusta poscentibus nullus est Iribuendus Paschalis II papae vi.

effectus, sic legitima desiderantiura non est diffe- CXLIII.

renda petitio. Tuis igitur.frater in Christo charis-
sime, precibus annuentes, omnera vestrae Eoclesiae
Ad Marlimim priorem Camaldulensem. —
Monaste-
ria subjecla eremo Camaldulensi in protectionem
dignitatemperprajdecessoruranoslrorumprivilegia, suseipit.
vel authentica scripta concessam,nos quoque prae-
(Anno M05, Mart. 23.)
sentis privilegii auctoritate firmamus. Siquidem
fraternitatem tuara interraissarum solerania pallio [MiTTARELLi, Atinal. Camaldul., III, append.,
p. 19L]
decoravimus ; et tam libi quam successoribus tuis
concedinius in processione Palraarum,et feriae se- Paschalis episcopuSjServus servorum Dei,dilecto
cundae post Pascha, equum albura equitare udone in Christo filio MARTiNovenerabilis eremiCamaldu-
coopertum, crucem inter ambulandum praeferre. lensis priori,ejusque successoribus regulariter pro-
Monasterio S.Donati,a Ticinensi quondamepiscopo niovendis in perpetuura.
in Seovillarundatum,mon3steriorum Sancta; Mariae D Ad boc nos disponente Domino in apostolicae se-
in Cairate, licet extra vestram dicecesim sita vi- dis servitium promotos agnoscimus, ut ejus filiis
deantur,sicut hactenus habita sunt, cum omnibus auxilium implorantibus efficaciter subvenire,et ei
ad ipsa pertinentibus, in vestra seraper ditione ac obedientes tueri ac protegere.prout Dominus dede-
dispositione habeantur. Cffiterum etiam raonaste- ril,(lebearaus. Unde oportet nos vcnerabilibus lo-

riorum quae infra vestrae dioecesis fines sunt,cano- cis manum proteclionis ext«ndere,et servorura Dei
nica dispositio,et abbatura qui in eis sunt, vel ab- quieti attentius providere.Tuis igilur, fili in Chri-
batissarura discussio, electio et consecralio, vestro sto venerabilis Martine,et fratruir tuoruin procibus
semper arbitrio conserventur,salvo in oranibus se- et locum vcslrum praesentis dccreti
annuenles,vo3
dis apoatolicaj privilegio :quo3prolecto vc! quorum auctoritate munimus,et tibi tuitquc successoribus
presbyteros ad veslrum expediat venire concilium. regulariter proraovendis concedimus et confirraa-
Sane raonasteriis, ant capeliis aliquibus, prsler mus eremura ipsam,qua3 diciturCampus-amabilis,
matricem ecclcsiura,baptismumgeneralem fieripe- cum universiscellulissibiadjacentibus. Quaecunque
16:^ EPISTOLiE ET PHIVILEGIA. 134

etiam loco vestro legitimis fidelium donationibus A. aotionispercipiant, etapud districtum judicem prae-
ohlata sunt, perhujus vobis privilegii pa^'inam con- mia aeternae vilaepacis inveniant. Amen.
finnamus. In quibus haec propriis visa sunt nomini- Scriptum per manum Raynerii scriniarii regiona-
bus exprimenda Monasterium Sancli Donati, quod
:
rii et notarii sacri palalii.

dicilur Fons-bonus cum hospitio et curtibus suis, Ego Paschalis catholicje Ecclesiae episcopus SS

viiiclicet curle de Monte, de Parlina, de Soci, de Datum Laterani x Kal. Aprilis per manum Equitii
Condolere, de Arcena, de Ormena, de Pumina, de agentis vicem concellarii, indiclionc xui, Incarnat
Fogiano, de Campi, monasterium Sancta? Mariee si- Dominicae anno 1105, ponlificatua autem domni Pa-
tum Poplenecum ecclesiis et rebus sibi pertinenti- schalia II papae vi.

bus. Ecclesia Sancti Salvatoris sita Florentine cum CXLIV.

suis pertinentiis. S. Petri apud Arretinum cum suis Ad Auielnmm Ccmluariensem archiefjiscopum. —
pertinenliis Sancti Petri apud Fontianum cum ec-
;
Excommunicalos esse in Laieranensi concilio in-
vest iturarum in Angiia fautores.
clesiis ct pertinentiis suis. Monasterium Sancti|Fri-
giani apud Pisas cum ccclesiis et pertinentiis suis. (Anno 1105, Mart. 26.)

Sancti Petri de Puleulis cum ecclesiis el pertinentiis [Man&i, Concil., XX, 1062.]

suis. Monasterium Sancli Petri sitnm Luci cum g Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene-
caslellid et ccclesiis et perlinentiis suis. Kcclesiam rabili fratri Cantuaricnsi archiepiscopo Anselmo,

Sancti Savini sitam Chio cum pertinentiis suis* salutom et aposlolicam benediclionem.
Monasterium Sancti Bartholomaei in Anglario cum Dc illata tibi injuria membra Ecclesiae noa
monasteriis et ecclesiis, caslellis, curtibus et perti- modicum patiuntur : quia, sicut dicit Apostolus, si

nentiis suis ex integro, sicut Bernardi filii Sidonia?. compalitur \cov. si quidpalitur]unummembrum,com-
Ecclesia Sancti Petri de Eremo, quae eslFaioIicum patiiintur el cxlera membra (/ Cor. xii, 26). Llcet

pertinentiis suis. Sancti Quirici de Fogiano cura enim separemur pr*senlia, unum tamen
corpor;ili

pertinentiis suis. Sancti Georgii sita Murro cum in capitc sumus. Tuas n;imqueinjurias ac repulsas

perl:inenliia suis. Prajlerea qufccunquc hodie juste aeque ac nostra portamus. Illud ctiam nos vehe-
possidetis, sive in futurum concessione pontificum, menter affligit, quod regno sublata est
tua religio
liberalitate principum, vel oblatione fideliura juste Anglico. Quae enim sunt sine pastore oves, lupus
alquecanonicepoteritis adipisci, firmavobis vestris- rapit et dispergit. Idcirco de tua ad eos rever-

que successoribus et illibata permaneant. Decerni- sione modis quibus possumus laboramus. Unde
mua ergo ut nulli omnino hominum liceat idem incondlio nuper habito ex communi fratrum et
ccenobium lemere perturbare, aut ojus possessiones p coepiscoporum senlentia deliberalum est, et re-
auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel temera- gis consiliarios qui ad investiturfe flagitium illum

riis vexationibusfaligare,sed omnia integra conser- impellunt, et eos qui ab eo investiti sunt, ab
ventureorum pro quorum sustentatione etguberna- ecclesiae liminibus repellendos quia de^Iibera co- :

tione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. nantur facere ancH^Iam. Quam nimirum senten-
Chrisma, oleum sanctum, confirmationes, alla- tiam nos sancti Spiritus judicio in comitem de
riura sive basilicarum consecraliones, ordinationes Meliento et ejus complices promulgavimus, et
monachorum, qui ad sacros fuerint ordines promo- eamdem ipsam, in eos, qui sunt investiti a rege,
vendi, ab episcopo in cujus dioecesi estis, accipie- ejusdem sancti Spiritus- judicio confirmuraus. Re-
tis, siquidem gratiaraatque communionem aposto- gis vero sententia ea ex causa dilata est, quia
lica3 sedis habueril, et si ea gratisacsine pravitale suos ad nos nunlios in pra^teriUe paschae tempo-
volueril exhibere. Alioquin liceat vobis catholicum re debuit destinare.

quem malueritisadire antistitem, etab eo cnnsecra- Datae Lalerani vii Kalen. Aprilis.

tionum sacramenta suscipere, qui apostolicee sedis CXLV.

fultusaucloritato quae postulaslis indulgeat.Ad bsc Roberto, comili de Mellenlo, iram Dei minalur si
adjicimus ut nulli episcoporum facultas sit vos aut pergat Anglorum reyi persuadere ut « i.n causa
vestrae congregationis fratres absque canonico judi- ^ investilurarum Romame EccLesixrepugnet. »
cio excommunicationisubjicere. Siquae sane eccle- (Anno 1105.)
siastica saecularisve persona hanc nostra^ constitu- \Opp. Aiistlmi Cantuur., Epist. lib. iv, ep. 62. —
tionis paginam sciens contra eam temerevenireten- CL ejusdem Epist. L iv, 73.]
taverit, secundo tertiovo commonita, si non satisfa- Paschalis episcopuo.servusservoruraDci, dilecto
ctione congrua emendaverit, polestatis honorisque fiiio, RoBERTO comiti de Mellento, salutem et apo-

sui dignilate careat, reamque se divino judicio exi- stolicam benedictionein.

slere dc perpetrata iniquitate cognoscal, et sacra- Nos tein familiaritalem ascivimus et in Dei rebus
tissimo corpore et sanguine Dei et Domini Redem- et beati Pelri servitio socium habere credimus.Id
ptoris nostri JesuChristi aliena fiat, atque in extre- ipsura .{am notiis sccundis litteris promisisti. Ciete-
mo examine districtaj ultioni subjaceat. Cunctis rura de te longe aliter referunt qui noverunt. Aiunt
autcm eidemloco justa servantibus sit paxDomini enim quod pene solus aul prae caeteris solus Anglo-
nosLri Jesu Cliristi, quatenus et hic fructum bonce rum regem in causa investiturarum Roinanae Ec-
155 PASCHALIS II PAP^ 156

clesiaB repugniire persuudoas. Quod si verutn osl, A. merito exejusdem sedis liberalilate a proerleceasori-
gravaiiiur maxime superte, cui «.'tas ipsa conver- liusnostria pailiidecore meruit insigniri. Quas nirai-
sioncm ad Deurii siijj;^'oiil. Sicut crgo obcdiendi tibi rum causa sollicitudinem nostrain propensiusim-
pcccatoruiii vciiiuni ct Domini grutiain obtuiimus, poliit, ecc'esiam ipsam familiarius confovere, et
itu non obtemperanli cttanlas nei^uitiao conaenticnti concessam dignitatem, ratam stabilemque ser-
sibi

iram Uomini comminamur. Nos quoque ipsos non vare. Tibi igitur, reverende frater Ponti episcope,
diiitius id j.'ttssuro8 dcnuntiaiiius, quin flagilium luisqiie successoribus decreti priEsentis pjigina con-

hoc in to potiesimuiu ulciscatur. lirraamus, quidquid parochialium spociHli jure ad

CXLVI. Aniciensem cognosciturecclesiam portinere niansuro,
Gerardum archiepiscopum Eboracemsem reprehendit merito in perpetuura decreto sancimus, ut tam tu
quod ueque An^rlmum adjuvarejuraveril neque
^^ quain tui deinceps euccessores nulli praster Roma-
iniquilati regix obviavent. » num, metropolitano subjecti sinl, et omnes qui libi
(Anno 1105.) in eamdcra sedesuccessurisunl per manum Iloraani
[Opp. Anselmi, Epist. I, iv, epist 38.]
pontilicis, tanquam speciales Romanae aedis suffra-
PASCHALisepiscopus.seivusservorum Dei,GEUAR- ganei consecrentur. Pallium vero fraternitati tuae,
DO Eboracensi episcopo. plenitudinem urbis, pontilicalis officii, apostolicae
j)
Sedisapostrilicaebenignitasdelinquentes filios no- sedis liberalitale etconcessuiii intra ecclesiam tan-
vit diutius tolerare, ut corum cxcossus debila pos- tum ad missarum solerania subscriplis diebus, no-
sint correptiono curari. Hoc de te Romaaa jam du- veris inducndum, in Natali Domini,sanciiStephani,
dum fecit Ecclesia, sed luos adhuc excessus corri- Epiphaniaehipopanto,GoenaeDoinini,Resurrectionis,
gere conteinpsisti. Ipseetiam nosti quia ea spe tuae Ascensionis, Penlecostes, tribus solemnitatibus
promotioni condescendiraus, ut ad resecanda regni sanclfe Mariae, natali beati Joannis, festivitate
Anglorura contagia frutri nostro Anselmo Canlua- et Pauli, commemorationo om-
aposlolorum Petri
riensi archiepiscopo adjutor et cooperator adesses. niumsanctorum,eteorum marl.vrumvclconfessorum
Nostr.e vero m.insuetudinis oblitus, nec eumdein qui in Aniciensi ecclesia requiescunt, in consecra-
Iratrem adjuvare jurasti, nec pro officii tui debilo, tionibus ecclesiarum, presbyterorum et diacono-
imo favorem diceris adhi-
iniquitati regiae obviasti, rum, et anniversariae consecrationis tuae die, cujus
berc. Nos tainen adhuc le sedis apostolicae mansue- nimirura pallii volumus te per omnia genium vindi-
tudine sustinemus, eo nimirum tenore ut cxcessus care, hujus siquidem indumenli honor, humilitas
tuos corrigas, vitam ernendes praeteritam, et nobis atque jnstitia est tota ergo mente fraternitas ve-
:

sicut dignum est satisfacias. Noveris autera regis stra se exhibere festinet, in prosperis humilera etin
consiliarios, comitem videlicet de Meilenlo, et eos C adversis, si quando eveniunl. cum justitia erectam.
qui ad investiturae tlagitiumregem impellunt,incon amicam boni?, perversis conlrariam, nuliius un-
cilio quod praeterita Quadragesima celebravimus, quam faciem pn. veritate loquentera preraens ; mi-
sancti Spiritus judicio ab ecclesiarum liminibus sericordiae operibus juxta virlutem substantiae in-
esse repulsos, et in eos qui investituras acceperunt sistens, et tamen insistere merito supra virtutera
earadem sententiam esse firmalam. Quod per te cupiens ; infirmis compatiens, benevolentibus con-
omnibus annuntiari prajcipimus. Regis vero senten- gaudens, aliena damna propria depulans, do alienis
tia ea ex causa diluta est, quia suos ad nos nuntios gaudiis tanquam de propriis exsultans, in arrigen-
in praeterili Paschae tempore debuit destinare. dis vitiis pie ssviens, reverendissime in fovendis
CXLVII. virlutibus auditoris animum demulcens, intra ju-
•
Monaslerii Altorfensis ponsessiones et privilegia con- dicium sine ira tenens, in tranquillitate autem se-
firmat, imposito monachis bizantii unius cemu an- veritatis justae censuram non desiderans. Haec est,
nuo.
frater, pallii accepti dignitas, quam si sollicite ser-
(Anno 1105, April. 5.)
vaveris, quod foris accepisse ostendes, intus habe-
[Vide Wirlembergisches Urkundenbuch. Stuttgart
bis. Sancta Trinitas paternitalem tuum gloriaa suae
1849, i°, lom. I, page 336.]

CXLVIII.
D protectione circumdet, et ad finem qui non finitur
pervenire concedat. Amen, amen.
Ponliiy episcopi Aniciensis, privilegia confirmat.
Scriptum per manum Joannis scriniarii regio-
(Anno 1105, April. 6.)
narii et notarii sacri palatii.
Chenu, archiepisc. et episc. Gatlioe chronolog. Hist.
Ego Paschalis calholicae Ecclesise episcopus.
Parisis 1621, 4°, p. 407.]
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, Pon- Datum Laterani, 8 Aprilig (39) per manum Equilii

Tio Aniciensi episcopo,8alutem et aposlolicambene-

agentis vicem cancellarii, indicl. xiv, Incarnationis

dictionem. Dominicae 1105, pontificalusautem domini Paschalis

Intercaeteras Francorum regni ecclesias, Anicien- secundi papae sexti.

sis Beatae Mariae, sedi apostolic.e tanquam mem- Appensum est sigillum plumbeum in cordulis ceri-
brum capiti specialius adhaerere cognoscitur, unde ceis crocei rubeique coloris, in cujus prima facie sunl

(39) Leg. aut vui Kal. Aijril. aut viu Id April. Jaff^:.
157 EPlSTOLyfi BT PRIVJLEGIA. 1S8
ejfigies sanclorum Pelri et Pauli^ el in altera scri- ^ hujusmodi siquidem concilialione,etnotatur arabi-
ptum est Paschalis papa secundus (40). tio, et gravius videtur Ecclesiae scandalum gene-

CXLIX. rari. De coenobio Sancti Eligii quid agendum sit

Ad Parisiensix Ecclesige clericos. — Galonem Pari- ejus provisioiii commisimus. Dicitur enim et loco
sieasem episcopum eflecium,a se di^cedendera, ipsis importunissimo eitum, et inhabitantium desi-
commenlat, millit^/ue cum amjilissima poieslate,
dia tara inCame, quaiu acrumnae vehcmenter expo-
Vetat ne majores prrXbendarii a minoribus homi-
nia suscipiunt. SancH Eliyei cuenobium, monia- situm.
lium dissolutione infame, Gulonis arbiirio per- Datuni Laterani viii Id. April.
mittit (41). CL.
(Anno 1105, April. 6.) Ad Daimbertum archiepiscopum Senonensem. —
(MANSijCwct/. XX,l044,ex minorc PasloraiiEccles. Consecrutum a se Parisiensem cpiscopum com-
Paris.] mendai.
Paschalis, servus servorum Dei,dilectis filiis Pa- (Anno 1105.)
risiensis EcclesiaB clericis, salutem et apostolicam [Mansi, Concil. XX, 1013.
benediclionem. Paschalis epiecopus, eervus servorum Dei, vene-
Et nobis et vobis gaudendum est quod post multa rabilifratri Daimberto Senonensidarchiepiscopo,sa-
qus vestrae ecciesice contigerunt adver&a, Dei vos
B lutem et apostolicam benedictionem.

misericorilia respexil.Personam siquidem idoneam Venitad nos cum tuo,seu suflVaganeorum tuorum
et sacris canonibus congruentem ad vestrae Eccle- teelimonio. Parisiensis ecclesiae electus,per nuntios
siifi gubernationem sua vobis benignilate concessit. el per litteras ejusdem ecclesiae preces afferens,ut a
Ipsum igitur ad vos rodeuatem litterarum com- nobis Dei gratia debcrot episcopum consecrari,
in

mendatione prosequimur, rogantes ut eum plena Nos personae gravitatem videntes,morum maturita-
afTecLione diligalis, plena liumilitatc veneremini. tem attendentes, inlirmilati diutinae computientes,
Gonfidiiuus>nim eum disciplinaeecclesiasticse futu- Ecclesiae preces duximus audiendas.Salvo igiturin
rum esse cuslodem,etsalulisvestrae sollicitum pro- oranibus Senonensis ecclesiae jure, et personae tuae

visorem.Huic sedulis ofllciis obedile, gratiamvobis revereiitia, eum tanquam B.Petrimanibus,

noslris
in eo conciliate coelestem.Hunc ad recuperandaec- largienteDomino, consecravimus.Ipsum itaquead
clesiae bona quaj prffidecessorum illius tempore, dileclionem tuam cum B.Petri gratia remittentes,
tam in personisquam in praediis dislractadicuntur, litteris praesentibus plurimiim commendamus,om-

communibus adjuvate praesidiis. Ad quam caus tm ni[totcntem Domiiium rogantes, ut eum ad vos re-
adjuvante Domino slrenue peragendam, noslrae au- ducal incolumem, et ecciesiae suas uliliorem fore
cloritatis ei vicem concessimus, quatenus si epi- D concedat.
scopi aut quorum parochiani bona ipsa diripiunt GLI.
aut quorum in parochiis bona eadem habentur.aut Erectio collcgiatx ecclesix S. Marix Brugensis
nolunt, aut desides sunt Ecclesiae vestrae justiliam confirmatur.
facere : ipse vel interdicendi vel excommunicandi (Anno 1105, April. 8.)
eos, ni satisfecerint, babeat facullatem. Illud sane [Galt. Christ., V, 354.)
quod apud quosdara clericorum fieri audiviraus.ut Paschlis episcopus, sorvus servorum Dei, dile-
videlicet majores praebendarii a minoribus hominia cto fllio GuMMARO S. et /^. B.
suscipiant ; et huic cohibendum preecipimus,et lil- Officii nostri nos hortatur auctoritas pro eclesia-
teris praesentibus, ne fiat ulterius interdicimus. In ruin statu sollicitos esse, etquas recte slatutasunt

(40) Non obstante eo privilegio D. Antonius de Se- Parisiensein constitutis) iniuriam injerenles, si eo-
neclerre,vocatus ad concilium provinciale celebra- rum episcopi,eos ad exhibendam vobis sutisfactionem
tumBiturigibusmenseSeptembri annoDomini 1584, dehitam cogere recusaverint, ultra mensem poslquam
per litteras testatus eet se non posse huic concilio a vobis fuerint cum hnmititate debitu requisiti,ticeat
interesse,propter occupationes, et bellorum motus, vobis censuram ecclesiasticam, prxmissa monitione
probaturum tamen quaecunque determinarentur canonica exercere.Qaai Honorii epistola est in ec-
8latuerenlur,et a sibi subditis dioecesanis observari D clesiae Pariensis ulroque Pastorali ms. cum hoc
curaturum, ut in calce ejusdem ooncilii legitur. titulo Dc excommunicandis matcfacloribus.
:

(4l)Fuit hicGalo Bellovacensis primum.acdeinde De Sancti Elif^ii c^jenobio explevit Galo datam
Purisiensis episcopus, Ad eum jam Parisiensem, sibi a Paschali provinciam.Exstal in eodem Pasto-
habes infra epislolam insignem Paschalis papae. rali minore ejuspraeeeptuni quodissolulasmoniales
Utramque debemus V. cl. Viono Herovallio, vetu- eliminat, raonasterium abhatiae Sancti Petri Fosla-
storum monumentorum indagatori sagacissimo et tensis concedit possidenduin, tanquam cellam in
felicissimo. Quani vero hic a Paschnli II tacultatem qua monrichi mininum duodecim cum priore suo
acoipit Parisiensis episcopus exccnmunicandi cu- vivant secundum Sancti Benedicti institutum,ser-
jusvis ex allera dioecesi, qui Ecclesiae Parisiensis vata sibi eadem in locum illiim polestate quam
bona retineat, si ejus episcopus vel nolil, vel cun- ipsiusdecessoresinmonialium monasteriumhabue-
clelur, eum ad satisfaciendum adigere ; eamdem runt. Quas Galonis lilteras anno 1107 datas, suis
aut non mullum dissimilem postea Honoriiis IV litteris Philippus rex eodem anno confirmavit. Scd
decano et capitulo ejusdem ecclesias concessit, Vo- post mulaliones plurimas, hoc tandem saeculo lo-
bis, iiiquit, auctoriluie prseseiHiumindulgemus, ul in cus idem religiosissimis Sancti Pauli clericis a
laicos super pra^diclis (bonia scilicet cxtra diojcesin. Pariensi episcopo concessus csl. Gabr. Cossart.
159 PASGHALIS II PAP^ 160
8tabilire.0uamobrem,luis preciljus atinuentesjcon- A. massas cum omnibus ad earum jura pertinentibus,
oessionem fratris nostri b.ildrici Tornacensis cpi- do dominio etjure atque potestate sancta; Romanaa
Bcopi, qui parochiaii ccclcsiac Sanctee Mariae, qiia3 Ecclesiffi in sanctam Fcrrariensem ecclesiaiu per
upud Hru;.'ense oppidum est, to peicnle concegnit, hanc donationis et tr.iditionis paginam donainus et
nos quoque prccsentis ducreti auclorilate firmamus. tradimus, ut ab hac hora in antea liceat tibi, cha-
Stabilimus enim ut illud ultare U. Vlariie ab omni rissimo fratri Landulpho episcopo et successoribus
ea;culari exdotione liberum conservclur, canonici tuis in singulis mdssisecclesiascum clerici3,presby-
illic coiistituti prfclutum suuin eligendi potestutem teris,diaconibus ordinare etconeecrare ; illudomni-
habeant, cui episcopus canonicorum curam com- modis sancientes, ut Ferrariensis ecclesia cum tota
mendet 6piritua!em,providentiam quoque substan- parochia sua in jure et dominio ac privilegionostro
tim temporalis et pra?latus ipse ab episcopo ulram- sanctae Romanae Ecclesia; B. Petri, cujus est patrl-
que prcElalionem suscipiut etinutroquecauoiiicam nionium, conservelur perpetuo ut sit semper sub :

etdcbitam episcopo exhibeat subjeclioncm. Ipsi nostra electione, ordinatione atque consecratione ;

qucque prailato eleclo a canonicis et canonicc ab ut quicunque pernos illic electuR,ordindtu8 et con-
episcopo constituto canonice prajbendasdisponendi scoratus fuerit,ille honoris hujus ac potestatis inte-
fucultas permaneat, et uno quoqueanno in festivi- „ gritate fungatur.Gomitatus autem Ferrariae finese t
tale sanctorumapostolorum Simonis et Juda; quin- termiiii sunt ' ' ' «
ab oriente, ab una parte fluminis.
:
. • . .
.

que solidos pro respectu Ecclesiae solvat. Porro fra- Padi, altera nostra massa fiscalia et velerana, u
tres ipsi, malefactores ecclesiae ipsius canoniceev- veterana transeunt flumen Sandali usque ad Buccil-
communicandi absolveodique potestate utanlur. letum, per Buccilletum transeunt flumen Gabiana
Quaecunque vero in praesenli eadem ecclcsia possi- pcr Ludurium, et circumdant villam magnam el
det vel in futurum largiente Domino legaiiler pos- Madraniam pervenienles usque Maletum; a Malcto
siderc contigerit, illic Domino servientibus quieta pergunt juxta Argilem .\nxianum per paludes et
semper et iiitegra conserventur.Ut uutem hajcom- piscarias usque Vilricam, et transeuntes Vitricam
nia perpelua stabilitate consistant, Spiritus s.mcti veniunt usque fossam Buranam, et per fossam
judicioetapostolicaeaucloritatisfanctionesancimus. Buranam exeunt in Padum,etdescendunt ad occl-
Datum Lateranis vi Idus Aprilis, indictione xiii. dentem usque ulmum formosam,quae certafinis est
GLII. intraRomaniam et Longobardiam ab altera autem ;

Confirniatio bonorum ad ecclesiam Ferrariensem fluminis partefinessunt similiter aborientecallisde

spectandum, cui assignanlur Itmiles, et undecim fine quse finis est inter nostrum comitatum coma-
minores massx de patritnonio Romanx Ecclesiae clensem, et extendunt se per paludes el piscarius
dcnanlur. C usque ad fossalum de Filule,etcircumdant massam
(Anno 1105, April. 8.)
Corneti, et Languavanum quae de nostro Comitalu
[CocQUELiNES, Bullur. Rom. pont. ampt. Collect., sunt Ferrariaj descendunt inde ad occidenlera per
;

II, 131.] paludes et piscariasusque ad flumen Tartari,el per

Paschalis episcopus, servus servorum Dei,vene- ipsum flumen Tartari exeunt usque ad flumen Padi.
rabili fratri Landulfo Ferrariensi episcopo, Sane habitatoribus ipsis majoris massai Ferrariaj
GuiLLELMO filio Bulgari, Petro filio Arimundi, inalas et pravas consuetudines removemus, nisi
Uberto consuli, et per eos tam Ecclesiae quam civi- tanlum sicul sunt ad sufTragiura sanctae Romanae
tati Ferrariae,in perpetuum. Ecclesiae, annualiter per illorum nuntium unaquae.
Oiricii nostri nos horlatur auctoritas pro eccle- que libera persona dc moneta Venetiarum denarios
siarum statu sollicitos esse.etqua rite sunt statota singulos dabit census veroettributi atque telonei
;

stabilire. Sicut igitur sanctorum pra;decessorum deripaetflumineunam medietatemprobenedictione

nostrorum Adriani, et Benedicti deliberationibus ad communem utilitatem, meliorationem etrestau-
constitulum esi, nos sanctae Ferrariensi ecclesiae, rationem jam dictae majoris massae concedimus ;

tanquam speciali apostolicaesedis filiai,fundos ejus- alteram medietatem ad nostras manus reservamus.
dem matris el patrimonia confirmamus ; ipsam D Similiter teloneide mercatounum mcdietalem nobis
videlicet massam Babylonicam quae vocatur Fer- conservamus et alteram raedietatem prajfato epi-
:

raria, cuin duodecim fundis suis,cui undecimalias scopovestrocondonamus.Placitum quidemgenerale

mussas nostras minores curn omni obedientia ac similiter in dominio et potestate nostrae eanctae
servitute 8ubjugamu3,id esl massam et ripamPala- Romanae Ecclesice tenemus,ut tamen nostronuntio
tidus cumduodecimfundi8sui3,etmassamGonstan- semel in anno faciente justitiam, ab omnibus per
tiacuscum duodecim fundis suis,simulque massam tres dies custodiatur ; coUectam vero vel fodrum,
Ouartisianarn cum duodecim fundis suis, et totam ant pravam vel injustam functionem,aut dationem,
et integram inassam Donoro cum duodecim fundis seuconsjetudinem nequaquamexigimus;sedomnia
suis ;etsimiliter massam Popularemcumduodecim proDei timoreatqueamorepraefatae nostrae Ecclesiae
fundie suis etCastellonemcum fundis suissimiliter: B. Georgii omnibus habitantibus ipsius majoris
Bimilique modo massam^quae vocatur Formignana, massai percipimus, aliasque minores massas el sic
curn om.nibns fundis suis Has quidem praelutas ut supradictum est, cuin omnibussuis servilulibus
161 EP1ST0L.E ET PRIVILEGIA. 162
subjungamus.Si qiiasane eccleeiastica Baecuiarisve X cessoribus regulariter promovendis in perpetuum.
persona, hanc noslrae conslitutionis paginam scions, Justis votis asscnsum prsebere,justisque petitio-
contra eam venire tentaveril et aut Feirariensem nibua aures accommodnrc nos couvenit, qui licet
ecclesiam eaquas supra3cripliis3unt,diminuere,aut indigni justitiae praecones, in excelsa apostolorum
Banctffi sedi apostolJca3Jura,quaesuperiussigniticata Petri et Pauli specula positi Domino disponente
sunt, auferre prsesumpserit pcenaj ct compositionis conspicimur. Idcirco pelitionibus tuis clementius
nouiine reddet eidem sanctae sedi apostoiicae auri annuentes, Treooroiensi cocnobio cui Deo auctore
optimi iibras centuin, et nisi quoe male praescripta praesides, prajsidium apostoiicae protcclionis im-

8unt satisiactione congrua emcndaverit, polestatis pendimus et loca illa quae vel anlecessorum tuo-
;

honorisque sui dignitate careat, reamque se divino rum,vel tuae strenuilatis industriaaut rationabili-
judicio existeredeperpetratainiquitatecognoscal.et ter acquisivit,aul legitimerecuperavitjVel antiquo-

a sacralissimo corpore ac sanguine Dei et Redem- rum principum seu episcoporum liberalitate eidem
ploris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in coenobio concessa surit, praesentis decreti pagina
extremo examinedislrictai ullionisubjaceat.Cunctis vobis vestrisque confirmamus. In
successoribus
autem eisdem ecclesiis justa servantibus sit pax episcopatu videlicet Claramontensi, monasterium S.
Domini nostri Jesu Christi, quatenus ethic fructum r> Porciani, cura ecclesiis, de Besson, de Quintiniaco
, ,. ... j- j-
boiiae actionis percipiant, et apud districtuni idi
1 . • 1 t» , _, J
1-
de Polines, de J m /-. 1
Celsiaco, de Travallio, de
• 11- 1 T-. 11-
Fellinia,
•

cem praeraia aeternae pacis inveniaot. Amen. Monle aureo, de Sustris de Charel, de Liriniaco,
ScriptumpermanumRdyneriiscriniariiregioriarii, de Martiliaco, de Monfanc, de Boiaco, de Barba-
et notarii sacri palalii. riaco, de Vernei, de Villena,de Lupiico,de Paredo,
Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus. de Briasis, de Varinnas, de Voroz, de S. Lupo :

Datum Laterani per manura Joannis sanclae ecclesias de Besiaco. de Nuilliaco, de Capelz, de
Roraanoei Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliolhe- Branciaco, de Floriaco cum capella de Cava roua :

carii, vildus Aprili8,indictione xiv,annoDominic3e ecclesiam de Salviliis, de Libiaco ; ecclesiam Sancti

Incarnationis 1106, pontificalus autem domni Nicolai, el ecclesiam de Vernolio. In Cabillonensi,
Paschalis II PP. anno vii (42). Prisliacum, Aguliacuin, eccclesiam de Baldreas,
GLHl. ecclesiam Sancli Andreae, Lambras, Manciacum ;

Jd Bernardum Tolelanum archiepiscopum et Didacum ecciesiam de villa Ginniaco, de Ver : ecclesiam

Compostellanum episcopum {vide supra epibl. 135), Sancti Martini de Griviiiaco, de Cusiriaco. In Lu-
(Anno 1105, April. 11.) gdunensi, ecclesiam Sancti Andreae dc Belgiaco,
[Florez, Ef.pana sagrada, XX, 91. Vesliacunn, Briennam,Juvenciacum; ecclesiam San-
Paschalis episcopus, servus servorum Dei,vene- C cti Jacobi de Grassiaco, Sancti Benigni; ecclesiam

rabilibusfratribusetcoepiscopisBERNARDoToletano, de Cabrosio, ecclesiam de Cavannis, Bisiacum, ec-

aposlolica; sedis vicario, et Didaco CcimposleUano, clesiam Sanclae Mariae de Soliniaco, vS. Martini de
salutem et apostolicam benedictionem. Bulella ecclesiam Sancti Andreae,quae vulgovoca-
:

Poslquam de monasterii Ciniensis causa eam tur Pannos: ecclesiara de Monte-Raculfo,ecclesiam

quam nostis sententiam scripseramus, veniente ad de Sasixiaco, ecclesiam de Peroniaco : capellam
nos lilio nostro P. comite plurima ejusdem mona- de Castro Corgenon : ecclesiam S. Ledii, quae
sterii monumenla prolata sunt, in quibus patenler vulgo voralur Olivae : Lovincum, Silviniacum. In
agnovimus locum ipsum ad conversationem san- Matisconensi, Ulchisiriacura, Villare, Plotas, Bel-
ctimonialium institutum.Prffiterea significatura no- niacum, ecclesiara de S. Donziacum, cellara Sancti
bis est locum ipsum non tantarura existere fa- Romani, S. Mauritii, S. Symphoriani, S. Marias de
cultalum, ut duarum ex cis valeant congregatio- cnpella Reverias, S. Petri de Rontianiscas ; eccle-
num stipendia ministrari.Unde magis congruum vi- siam de Aziaco, de Fisiaco, S. Juliani de Lonciaco
sum est ut si fieri potesl prior in eo sanctimonia- S. Vitalis de Lenna. In Bituricensi, ecclesiam de
liuin status reformetur: si vero id omnino fierinon Saciaco In Augustodunensi, ecclesiam de Pariniaco
potest, ne raonastica illic religio penitus pereat, D cum capella, ecclesiam de Petraficta, cuin capella
monachorum congregatio admittatur. S. Justi. In Namnetensi, monasterium S. Phili-
Datum Laterani iii Idus April. berti,ecclesiam S. Vitalis de Raas,ecrlesiam deMa-
CLIV. chicol, S. Martini de Paciaco.S. Liminii, ecclesiam
Privilegium pro monasterio Trenorciensi. de Limoziveria, S. Golumbani, ecclesias de Cor-
(Anno 1005, April. 24.) coiaco, ecclesias de Mores mansiones, de Legiaco,
[JuENiN, Nouvelle Histoire de rabbuye roijale de de Tulvei, ecclesias de Monastcriis. In Pictavensi,
Saint Pkilibert el de lo, ville de To urnus. Di\on, Ileruininsulam,ecclesias deBellovidere,cumcoeme-
1733, 4«, Pr., p. 147.]
terio: cellam Sanctae Mariae Lauduni, ecclesiam 8.
Paschalis episcopus, servusservorura Dei,dilecto
Nicolai, S. Petri, ecclesias de Basilicis, Sanctae
in Christo Petro Trenorciensi abbiiti, ejusque siic-
Crucis, ecclesias de Berniziaco, de Aziaco, Macia-

(42) Notae chronologic;\e sunl corruptae. Jaffe.

163 PASCHALIS ir PAP.E 164
cum, Toziaciim, ecclpsiam do Miidernas, ecclesius A. Domiiii Salvatoris noatri hymnum angclicum inter
de Hprnazai, de Monle S. Leorlcgarii, de Kslivuli- ini?sarum soleiiini;i,abbati vcl fratribus pronuntiare
biis. In Turonensi, Ponlincum, Vcrniacum, Cor- concedimiis.Obetinte te iiunc ejusdem loc! abbate,
coriacum.In Amlegavimsi, celliim Cunaldi cum »p- et tuorum quolibet 3uccessorum,nullus ibi qualibet
penditiis, ecclcsias de Uoadi castri, Sancti Diony- subreplionis astutia seu violentia praeponalur, nisi
Sii, S. l'etri, S. Joannis, S. Leodegarii, ecclesiam queni fralres comrauni consensu vel fratrum pars
8. Lauronlii, villam Lan>irum. Trenciucum, ecclc- consilii sanioris secundum Dei tiinorem et beali
siaa de Varinas, S. Mariae de Tanoys cum cnpplla. Benedicti regulam elegerint, ab apostolicai sedis
In Genevensi, ecclesiam de Pcrois. In Aniciensi, episcopo.vei ejus legato propter dilficultatem iti-
monasterium S. Philiberli, ecclesiam Sancti Petri neris consecrandum.
futurum ec- Si qua igitur in
de Solitas, Landons, S. Mariaj Prala-
S. Felicis dc clesiastica 8;ecularisve persona hanc nostrc con-
Jias, S. Martini Cocornensis capellam S. Phili-
;
stilutionis paginam sciens, contra eam temere ve-
berti, S. Gyrici, S. Mauricii Amblavensis, S. Vin- nire tentaverit, secundo terliove commonita.si non
cenlii, capellam in castro Syroi, Sanetge Marioe de satisfactione congrua emendaverit.polestatis hono-
Bozac, capellam dc castro Rocos, S.Julioni Caspi- risqne sui dignilate careat, reamque se divino
niaci, capollam de caslro Mercolio, ecclesiam S. n judicio eilsterede perpetrata iniquitate cognoscat,
Quintini. In Diensi, ecclesiam de castro Grainan, et u sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini

8. Vinceniii, S. Romani, ecclesiam de Toiriies. Redemptorie nostri Jesu Chrisli alienu fiat.atque in
In Tricuslinensi, ecclosiam de Vulle-Nymphis, S. exlremo examine districta» ultioni subjaceat. Cun-
Martini, S. Mtriac S. Petri. S. Romani, capellam ctis autem eidera loco justa servanlibus, sit pax

S. Michaelis de Gaba, eccles^iam de Eleemosyna, Domini nostri Jesu Christi,quatenuset hic fructum
Sanctae Mariaj de Grainan. In Aurasicensi, eccle- bonae actionis recipiant, et apud distnctum judi-

siam de Dosera, Sanctfle Mariae, S. Benedicti, S. cem praemia aeterna^ pacis inveniant. Amen.
Christophori, S. Saturnini. In Viisionensi, eccle- Ego Pasclialis oatholicae episcopus.

siam S. Germani, S. Petride Falco, S. Mariae de Datum Laterani per manum Joannis sanctfe Ko-
Purpureas.In Viennensi, cellam Sanctas Agnetis de raanas Ecclesiae diaconi eardinalis, viii Kalendas
Mota, S. Martini de Aziaco cum ccemeterio, S. Vc- Maii, indiclione xiii, Incarnationis Dominic* anno
rani de Rivas, ecclesiam de Fai, S. Joannis de H05, pontificatus quoque domni Paschalis II pa-
castro Miron, ccclesiam de Villanova, capellam S. pae sexto.

Micbaelis de Albon, ecclesiam S. Saturnini cum CLV.

parochia, cellam S. Philiberti de Minniaco, eccle- _ Privilegium pro pnrlhenone Fonlis Ebraldi.
siam S. Romani, S. Andreae, ecclesian S. Fer- (Anno 1106, April. 23.)

reoli. In episcopatu Bisuntmo, S. Cornelii, S. De- [Gall. Cfvist. vel. edit., IV, 410.]

siderii, ecclesiara de Arzon. Quaecunque praelerea Pascbalis episcopus, servus servorura Dei, uni-
in fulurum largiente Deo, juste poteritis adipisci, versis per Aquitaniam fidelibus,salutem et apostoli-

firma vobis vestrisque aiiccessoribus, ct illibaia cam benedictionom.

permaneaat. Decernimus ergo ut nulliomnino ho. Religiosis desideriis dignum es( facilem prasbere
minum liceat idem ccenobium teraere perturbare, consensum,ut fidelis devotio celerem sortiatur effe-

aut ejus possessioaes auferre, vel ablatas retinere, ctum. Venerabilis siquidem frater nosier Petrus
minuere, vel temerariis vexationibus fatigare; sed Pictaviensis episcopus audientiaenostra? suggessit,
omnia integra conserventur, eorum pro quorura Robertum presbyterum, magnae religioiiis virum,
Buslenlatione et gubernatione concessasunt,usibus inter caetera religionis sludia quibus indesinenter
omnimodis profutura. Ad haec adjicimus ut idara insislit,nonparvam sanctiraoiualium concioiiera ad
locus in quo beali Valeriani raartyris, ct sancti divinum servitium congregasse, in loco (jui dicilur
Philiberti confessoris corpora rcquiescunt, ab omni Fons Evrardi. Rogavit stiam charitatem nostram.ut
jugo saecularis potestatis liber in perpetuum con- eamdera sanctimonialium congregationem,et locum
servetur. Nec episcopo liceat cujuscunque dicDce- D ipsum aposlolicae auctorilatis privilegio muniremua.
sis cumdemlocum, excommunicationis, vel abso- Igilurperdecreli pra?sentispaginarrstaluirnusutidem
lutionis, vel cujuslibet dispositionis occasionibus locus,et in eopermanens congregatio,sempersub apo"
perturbare : aut cruces, seu quasliliet exacliones stolicae sedis protectione servetur.Itaque tam ipsis
novas, burgo, et caeteris monasterii possessionibus quam earum posteris in eadem religione viventibus,
irrogare. Missas quoque in eodem mcnasterio pu- ea omnia confirraamus,quae a proceribus vestrarum
blicas cclebrari,vel8tationem abepiscopo praslerab- parlium ad earum gubernationem collata cognovi-
batiset fratrum volunlatem fieri prohibemus.Caelera mus: videlicct fundum Raireigium,Fontem Bulda-
etiam qua; per reverendae memoriae Joannis pon- rium. Lagias, Silvara S. Hermetis, Podiam. Prae-
lificis privilegium concessa Trenorciensi monastc- terea quaecunque bona, quascunque possessiones,
rio confirmala sunt, confirmamus. Pncterea pro vel concessione pontificum, vel liberalitate princi-
reverentia bealae Maria; semper virginis, cujus nc- pum, vel oblatione fideliura, aut in praesentiarura
mine louus vester insignis est, in Annuntiatione possident, aut eas in futurum possidere contigerit.
I6S EPlSTOLiE ET PRIVILEGIA. 166

tam ip8is,quam ipHarum popteria firma semppr et A septem mansorum. Villam quae dicilur Lederna.In
permanpant.Nemini verofaculias sit Eccle-
illitiala Eppone curte portionem unam.
siainipsamtemere perlurbare,aiitqu3ecunqueipsiu9 Villam quae dicitur Ulmus, et in popnlo vocatur
sint, vel fuerint quibuslibet occasionibns aulcrre, Coria. Villonis villara- Villam Cussiriacum. Villam
minuere, temerariis vexationibus laligare, sed Gondatum,cum eccleaia et decimis.In Vico et Mar-
omnia integra conserventur, eorum, pro quorum sallo inionem ad sal faciendum, cum manso, et
sustentatione etgubernatione conccssasunt, usibus 8ervo,et casa.Villam quae dicitur Bethelani mons.
omnimodia protulura, salva Piclaviensis episcopi Qiiarlam partemdeville cum ecclesia etdecimis,
reverentia.Vos etiani universos ad salutem anima- tam raajorum quam minorum. Ansoldi villam ;

rum vestrarum commoneracimu8,et rogamus ullo- Thiegisiii villam. Longura raontem, Moricum cur-
cumipsum beataeMatieeDeigeniiricis jaminsignem tem,cum ecclcsia el decimis, tam inajorum quam
vocabulo,et efficacitcr tucri, et rebus vestris ditare minorum.Villam Saponariam. Ecclesiam vetustae
curelis. Quicunquc vero riomum ipsum, et in ea villae, cum decimis t^m majorum quam minorum
Domino servientes fovere, suisque rebus hono- Ecclesiam Acciacae villae, cum decimis tam majo
rare curaverit, omnipotentis Dei Domini Jesu rumquam minorum. Duas ecclesias in Thyriaco
Chrisli et ejus genitricisgratiam,etpeccatorum vo- cum decimis tam majorumquam minoruin,et coa
niam consequatur. Si quis autem.quod absit huic
B
I
suetudine liberialis suae.Ecclesiam Sancti Balsami
nostro decreto contraire tentaverit, sancti Spiritua cum decimis tam majorum quam rainorum.Verrnari
judicio,el sedis animadversione muMe-
Qpostolicae curtem,cum eeclesia etdecimis tam rr.ajoruraquam
lur, nisi praesumptionem suam digna satisfaclione minorum. Villam Viletla Baldrici montem, cura ;

correxerit. ecclesia et decimis, Lusani curtem ; Frisci villam;

Datum L^terani permanum Joannis sanctte Ro- Novam villam ; villam Martionis,el Boveiam, cum
manae Ecclesiafidiaconi cardinalis,acbibliothecarii, ecclesiis et decimis.Villam Corridum.SanctumHy-
VII Kal. Maii,indict. xiii, Incarnat. Dominicse anno larium rivum, cum ecclesia et decimis. Robaldi
1106,pontiflcatu9 quoque domni Paschalis II papae curtem, cum ecclesia et decimis. Hermari curtem.
anno vi. Ecclesiam Dagonis villa?, cum decimis. Ecclesiam
CLVI. villae, cum septem mansis. Medietatera Sechanis
villae.ApudNaaceyacum porlionem quaradara.Apud
Monaslerii 5. Michaelis [dicec. V irdunensis) proteclio-
nem suscipit possessionesque confirinat, Salemanniam alodium. Apud Sarnacum portio-
nera quamdara.Apud Ruviene portioneraquam-
(Anno 105, April. 30.)
dam
[DoM Calmet, Hist. de Lorraine, I, Pr.,p. 521.] C Apud Saponariam, ecclesiam cum molendino,
Pasciialis episcopu8,servus servorum Dei, Odel- terris cultiset incultis.Ecclesiamcum altarietdeci-
Rico abbati veuerabilismonastcrii Sancti Michaelis, mis apud Barri villam,et culturam proHugone co-
quod super fluvium Marsupii in Virdunensi paro- mitedatam,ethospitale,cum ecclesia et appenditiis.
chia situm esl, ejusque successoribus regulariter Waherlcurtem, cum ecclesia el decirais. Vedani
subsliluendis in perpetuum, villam,cum ecclesia et decimis. Maurivillam, cura
Passionum suarum consortesbealus Paulus apo- ecclesia et appenditiis. Portionem Mariaci,cura ec-
8tolus,sicutsociipassionum sunt,sic sperat luturos clesia et decirais.Villam Toralias.Bodelini curtera.
et consolationis. Quia igiturin Romanae Ecclesiae Longara aquara. Vodelinara villam. Villam Vallis,
passionibus multa vos pro fide catholica passos cum ecclesia. Ecclesiam Alieri. Ecclesiam in Mao-
agnovimus, ejus etiam consolationis oplamusvos nes, cum appenditiis. Portionem in Gyronis villa.
habere consortium. Per praesentis igitur privilegii Portionein in Verlhisiaco.Alodium in Frameavilla,
paginam vobis,vestrisquesuccessoribug apostolicae cum servis et ancillis, terris cultis et incultis. Por-
munimen impendimu8,et universa vestro
tuitionis tionem in Mererinia.Portionem in Goreya. Portio-
monasterio vel Wolfiiiidi ducis,vel aliorum princi- nem in Ponto cellam quoe vocaturHarei villa,cum
;

pum siveregumdonalioni!ius,vel episcoporum con- D possessionibus ad eam pertinentibus.quaesuntPe-

cessionibus,vel aliorura fidelium oblationibus, vel riacus, Holtranni curtis. Portio Lifagi. Portio Vre-
aliis juslismodis perlinentiaconfirmamusividelicet heri curtis. Frisvilla. In Cussiaco alodium, cum
ipsam villam Sancli Michaelis, Widinis villam,Vo- servis et ancillis.In Parniaco alodium,cuin appen-
donis villam,Marsupiam,Mononis villam, Calvonis ditiis. Villa Braconis curlis. In Balneolo alodium,
curtem porliooem in villa quae vocatnr Ervia;vil-
;
cum servis et ancillis.
lam qua? dicitur Cula Rofridi curtem portionem
;
;
Item confirmamus vobis cellam quae vocatur
in villa quae dicitur Bannonis curtis cum ecclesia, Rooldi curti8,cum appenditiis.Cellam quie vocalur
Villam t>axinum cum occlesia. Villam qua? dicitur Merodorum, cum appenditlis suis.Cellam qu«e di-
Trunio,cum ccclesia et allari ; villam quae dicitur citur Asraingia, cum appenditiis suis. Haec tam li-
Buxerias, cum eccl«'.sia villam quae dicitur Crux,
; bera est,ut nec episcopo vel archidiacono aliquam
cum ecclesia ;domnumRemigium cum ecclesia. In habeat subjeclionom.Item cellara quaj dicitur Vetus
suburbio Virdunensi ecclesiam.cum altari,et alodio monasteriura.Hujus possessiones sunt hae : Bucco-
 167 PASCMALIS II PAP^: 168
ni» Tilla cum appcnditiia.Corezelo, cum eccleaiuct \ vexalionibus fatigaro ; scd omnia intcpra conscr-
appotidiiiia.Morlcnais curtis ciim cccicsia. Kcciesia ventur.eorum pro quorum sustentationc et guber-
Florinccnsis.Apud Vertyhernei curtemecclesia cum natione concessasunl.usiliusomnimodis profutura.
decimistnm majorum quam minorum. Brunonis Obeunte te nunc ejus loci abbalo, vel tuorum quo-
Maslinus.ciirn appenditiis. Ecclesia IMaslini. Eccle- libet succe8Sorum,nullus ibi qualibct ;sijl)reptionis

sia npud Li^'mer8,cum appcnditiis. Tullo alodium aslutia seu violentia pr.-eponatur, nisi quem fratres
in vineis, pratis el mansis. Alodium upud Pulladii communi consensu.vel fratrum purs consilii sanio-
mansum.Tres parles in ecclesia apud Helesin.Me- ris.vel de siio,vel de alieno.si oporLuerit, collogio,

diolas ecclesiffi apud lloseriam. Luyaiiivilers cum secundum Dei timorem.etbeati Benedictiregulam,
nppendiliis. Alodium cum fonte apud domauni Pe- clegerint.
Irum. Warneri villa cum appcndiliis. Alodium in Si qua igitur ecclesiastica saeculariove persona

Bannonis curte. Mononis curtis cum appenditiis. hanc nostrae constitutionis paginara Bciens contra
Quartaparsccclesiaeapud Berleivillam,cum appen- eam temere venire tentaverit.secundo tertiove com-
ditiis. Ecclesia apud Acuti curtem, cum mansis, monita.si non satisfuctioue emendaverit congrua,
servis et ancillis.et appenditiis. Ecclesin apud Ju- potestatis honorisque sui dignitatc carcat,rcamque
niolas,cum appenditiis. Duo molendinaapud Ram- p sa divino judicio existore de
porpetrala inlquitate
berti curlem.cum septemmansis .Ecclesiade Thail, cognoscat, ct a sacralissimo corpore ot sunguine
cum apponditiis. Ecclesia apud Rambert. Masnio- Dei et Domini Roderaptoria nostri Jesu Christi
lus cum dccem mansis.Molendinum in Virdunensi aliena llat, alque in cxtremo exnmine districtae
vado,cum mansis et pratis. Unus mansua opud Ti- ultioni subjaccat. Cunclis autem eidem loco justa
liacum. servantibus sitpax Doraini noslri Jesu Christi,
Apud Hunonis mansusunus.Apud Maferez
villam quatenus et hic fructum bona; actionis percipiant,
sorvi et ancilia?,cum terris cultisot incullis,et mo- et apud districtum judicem praemia ffilernae pacis
lendino. Apud Amarum vicinum mansus et dimi- invoniant.

dius.Apud sanctum Balsaiiium septem mansi^cum Scriptum permanumRaynerii,scriniariiregiona-

banno, et molendinum. Apud unum vicinum tres rii et notarii sacrl palatii.

mansi.Sub Prisneio una vinea. ^pud Asmantiam Ego Paschalis catholicffi Eoclesiffi episcopus sub-
duo mansi cum vinea.Apud Pompanium duo man- scripsi.

si, cumvineis. Apud Venderiam vinea,cum torria. Datum Latorani per raanum Joannis sacras Ro-
Apud 8. Raguerindam vinea una. Apud Grossum manae Ecclesiffi diaconi cardinaiis et bibliothecarii,
roburpralum etmolendinum.Apud Thcoldi curtem 11 Kal. Maii, indict. xiii, Incarnatione Dominicffi

pralum unum.Apud Samboldi montem servi et an- C annoH06[1105],pontiricatusquoquedomni Pascha-

eillae,cum terris cultis et incultis. Apud Parvam lis II papae vi.

coriam servi et ancillaj, cum terris cultis et in- CLVII.

oultis. Apud Pischunmes servi et ancillae.cum ap- CoiifinnaL antiquam sedis Ovelcnsis exemplionem.
penditiis.Apud Haum quidquid pertinet illic. (Anno 1105, Sepl. 30.)
Item confirmamus vobis cellam Salonam, cujus [Florez, Espafia sagrada, XXXVIIl, 340.]
possessiones sunt ha3 villa quje dicitur Lotrau
:
;
Paschalis episcopus, servus servorum Dei,vcne-
Fezzonis curlis Eligesindis villa Abonis curtis
; ;
;
rabili fratri Pelagio Ovetensi episcopo,ojusque suc-
Romans Almeri curtis ;Vunzonis curtis ;Vivi cnr-
; cessoribus canonico substituendis in perpeluum.
tis soptem mansi Malodis curtis ;Mori curtia cum
; Ad sedem apoptolicara,qua5i adcaputet matrem
ecclesia ; Curcellaj cum appenditiis, et ecclesia ; omnium ingravioribusnegotiis recurrendum eccle-
morcatum Diosmis ; triginta mansi inter Aliacy ;
siaslica sanxit aucloritas ; ipsa enim maternffi cha-
Malesei villam ; alodium in vico, cum patollis, ses- ritatis visceribus novit oppressis subvenire, etsic
sionibus et inionibu3,et reliquis appenditiis.Quam sua defendere;ut curel aliis etiamcompetentiajura
nimirum Salonae cellam in solitaconcedimus liljor- servare. Tu;is igitur et Ecclesiffi tuffi preces.charis-
tate persistere,ut sit oxpers omnis cxactionis, nec D sime frater Pelagi Ovetensis episcope, debita beni-
episcopus, nec episccpi ministri,vpl synodum illic, gnitate suscipimus.utlibertalisjusantiquorum jam
veljudicium,aut aliquam districtioncm praetervo- temporum diulurnitate possessum eidem Ovetensi
luntatem abbatis exerceatur. Ecclcsiffi conservamus.ipsa quippe cuminter cffite-

Si qua prffiler hffic praedia, si qua bona vel in ras HispanisB civitates clara locuplexquo polluerit,
prfEsentiarum abeodem S. Michaolis ccenobio legi- nulli unquam legitur subjacuisse metropoli. Hanc
time possidentur, vol in futurum largiente Domino itaque ipsius ingenuitatom juxta pctitiones vostras
justeatquecanonicehabori possiderique contigerit; ratum, el integram, et ila permanere de-
stabilcm
vobis vestripque succcssoribus,in eadem religione creti praesentis assertione censemus, ut si quam
viventibus,quieta semper et integra conserventur. fortc huic libertati conlrariam institutionem apud
Decernimus ergo ut nulli omnino horainum Hceat aposlolicae sedisoccupationesquffilibetpotuit extor-
idera ccennbium temereperturbare autejus posses- sisse subrectio [f. subreptio], nullum per hanc ei-
siones auferre, vcl ablatas retinere, vel temerariis dem libertati prffijudiciura ingeratur. Libertatie

J
 ;

169 EPISTOLyE ET PUIVILSGIA. m

cnim bonumomnimoda legum provisione munlLum A. l^rra Fulconi-s officia diviaa prohibeas donec mo-
esl, ul nullis pateat occasionibus pessumdandum. nasterio satiyfaciant.
Constiluimus igitur ut juxta praedecessorum luo- Dala Ferentiiii, qiiinto Idus Octobris.
rum, et tui ipsius instituta,iui quoque deinde suc- CLIX.
cessores,nulliunquam praeter Romanum metropoli- Ad Didacum epucopum Compoitellanum. — D6 mi-
tris habendis.
tano subjecti sint.el omnes qui tibi in eadem sede suc-
ccssurisuntjper manum Romani pontificis tanquam (Anno 1105, Oct. 24.)

speciaiis Romanaj sedis suffraganei consecrentur. [Florez, Espanna sagr. XX, 93.]

Prffiterea raansuro in perpetuumdecretosancimus,ut P. episcopus, servus servoruni Dei, venerabili

quidquid juste hactenus suprafals Oveteusi Eccle- fratri D.Compostellano epi3copo,dilectis filiis Gom-
oblatum est, quidquid postellauce Ecclesiae canonicis, salutem et aposto-
siae testamentis regalibus

parochiarum legitima possessione possidcre co- licam benedictionera.

gnoscitur, tibi tuisque legitimis successoribus fir- Pelilionem vestram qu;tm nobis per filium no-
mum semper inlcgrutnque servetur. Si qua3 sane strum G. vestrae Ecclesiae archidiaconura sufrgea-

ecclesiastica saecularisve persona,hanc nostrse con- sistis,palcrn;i benignitale suscepimus.Id enim tan-
paginam eam temere ve-
sciens, contra .quani magis proprium Homanaseraper Eccleaia La-
slitutionis g
nire tentaverit, secundo tertiove commonita,si non buit, ut digiiitutum suarum gratias aliis Ecclesiis

satisfactionecongrua emeadaverit,poteslatis hono- tanquam mater filiis impertiret. Praesimtium igitur

risqucsuidignitatccareat,roamquesedivinojudicio liUerarumvobis assertioneconcedimus.ut in solem-

consistere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a nibus diebusmajores Ecclesiae vestrai personEeintra
sacratissimo corpore ac sanguine Dei el Doraini ecclesiam mitris gemmalis capita contegantur, in
Redemptoris nostri Jesu Christi alienafiat.atque in speciem videlicel presbyterorum seu diaconorum
extremo examine districtaeultionisubjaceat.Cunctis sedis apostolicaecardinalium.Vestra igitur intererit

autem eidemEcclesiae justa servantibus sil pax Do- circa sanctam sedem apostolicam gratos semper
raini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum exislere, ut sive in capite, sive in membris Com-
bonaeactioni3percipiiint,et apud districlum judicem postellana? Ecclesiae gratiain super gratiam contu-

praemia jeternae pacis inveniant. Amen. lisse, merito seraper lanquam in bonis filiis mater
Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus. Ecclesia Romana congaudeat.
Datumperraanum Joannis,sanct8eRomanaeEccle- Datum Laterani, nono Kal. Novembris.
siae diaconi cardinalis acbibliothecarii,apudcivita- CLX.
tera Castellanam, ii Kalend. Octobris, Incarnationis Ad (j[undisalvum] episcopum Minduniensem. Si- —
Dominicae anno H02, pontificatus aulera dominici ^ gnificat se cognovisae archipreshyleratus Bisancos,
Trasancos, Salagla, jurisesse Ecclesi;e Compostel-
[domni] Paschalis secundi vii (43). lanse. Quos ne amplius vindicet prxcipit.
CLVIII. (Anno 1105, Oct. 25.)
Ai Belvacensem episcopum, de quadnm terra Sancli [Florez, Espana sagrada, XX, 78.]
Berlini, Hubertuisin dicla. P. epi3Copus,servu3 servorum Dei,venerabili fra-
(Anno 1105, Oct. ^l). tri G. Minduniensi episcopo^salutejnet apostolicam
Coilection des carlulaires de France, Paris 1840, 4°, benedictionem.
t. III, p. 251.] Sicut ex confratris nosfri Burgensis episcopi.cui
Pasciialis episcopus, servus servorum Dei,vene- negolium commiseramus, suggestione cognovimus,
rabiliWaloni, Belvacensi episcopo,salutem et apo- et sicul veneiabilium episcoporum Petri Lucensis,

stolicam benedictionem. Alfonsi Tudensis, significatione percepimus,qui ia

Justitiam atediligi multisjaraexperimentisdidi- eodom nogotio cum alio episcopalis officii viro,cu-

cimus,idcirco quod juslitioe est strcnuitati tuae con- jus litleras non accepimus, memoriae suae teslimo-
fidenter indiciraus. In praesentia siquidem tua et niura perhibuerunt archipresbyteratus illosdequi-
aliorum coepiscoporum,fiIius nosterSancti Berlini bus coram nobis quajstio acta fuerat, Bisancos,
D
"
abbas Lambertus possessionem quamdam,quae Hu- Trasancos, Salagia, in communi traclatu constitit
bertuisin dicitur, in villa Bury,monasterio suo ra- ad jus Compostellana) Ecclesiae pertinere, quippe
tionabilitervindicasse significavit,quam Hugo qui- quae ab Iriensi seu Compostellano episcopo ad prae-
dam de Buri, auxilio Fulconis,filii Ebali, violenter sidium fuerant Minduniensis episcopi distributi
tenet unde etiam a legato nostro Coelestino, Pri-
; ea propter dilectioni tuae praecipiraus ut eosdem ar-
nestino episcopo, in Remensi concilio excoramu- chipresbyteratus, qui equidera ad Compostellanaj
nicatus asseritur.Tuam igitur experientiam mone- Ecclesiae jus ita pertinere noscuntur, quietos et in-
mus et praecipimu3,ut, sicut tibi nota est,juslitiam tegrosin ejusdera Ecclesia^juredeinceps perraanere
monaslerio exsequaris. Nec solum excommunica- permitta9,alioquin justitiae obsistentes justitiae fra-
tionem,quaBin Hugonem ilium et fautauresejus di- meara efficacius sentiatis.
ctata est, teneas, sed in tota villa Bury et in tota Datum Lalerani, viii Kal. Novembris.

(43) Signa chronologica sunt vitiala. JArrE.

Patrol. CLXIIL
 ni PASCllALIS II PAPiE 172

CAXl. X conscrventur «orum, pro quorum sugtcntalione ac

Monasterii Tutelensis boiici et privilegia confirmal. guberdalione conce.-sa 9unt,iisibiis omnimodis pro-
(Anno 1105, Oct. 31.) lulura. Nos igilur, filii iri Christo dilectissiini, ut

[Baluz., Hisloria Tulelen.m, p. 449.J

hac prae.-^enli gralia digniores clficiamini, Uei scm-
per tiinorera et ainorein in vestris cordibus habere
Paschalis epi9copu9,servu3 servorum Dei,dilccto
GuiLLELMO Tutelensi abbali ejusque successo.
lilio
satagite, ut quanio a sa^cularibus tuiuullibus libe-
riores eslis.taiito amplius plucere Deo totia mentia
ribus reguluriter subsliluendis in perpetuum.
PiajpostulatiovoluntatisefTectudebetprosequente et aniinaj virtutibus anheletis. Si quis igitur in

compleri.quatenus et devotionis sinceritas laudabi- posterum archiepiscopus «ut episcopus, iinperalor

literenitescat etutilitas postulata vires indubilanter aut rex, princeps aut dux, comes, vicecomes, ju-
assuinat. Postulavit siquidem nos dilcclio veslra dex.aut quajlibet ecclesiastica saecularisvepersona,
praedecessoris nostri Urbani sanct;e memorice se-
hanc nostrae constitutionis pagiaam sciens, contra

cundi statuta firmare el per ea Tutclensi ccenobio, eam temere venire lentaveril.secundo teiliovc com-
cui Deo auctore praesides, assertionis noslrae muni- monita, si non sitisfaclione congrua emendaverit,
menta conferre.Per prdesentisigilur privilegii pagi- potestatis honorisque sui dignilate careat,reamque

namapostolica auctoritatestatuimusut quaecunque ^e divino judicio exislere de perpetruta iniquilate

g
bona,quacunque possessiones ad idem monaslerium cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine
legitimis tidelium collalionibus pcrtinere videnlur, Dei etDuminiRedemptorisr,ostr; Jcbu Christi aliena

et qurecunque in luturuui concessione ponlificum, fiat, atque in extreiuo examine districtae ullioni

liberalitale principum, vel oblatione fidelium jusle aubjaceat. Cunctis autem eidem loco jusla servan-

alque canonice potcrit adipisci, firma tibi tuisqiie tibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus
succcssoribuset illibata permaneant,in quibus haec et hic fructum bonae actionis percipiant, ot apud
visa sunt propriis nominibns exprimenda,videlicet districtum ju Jicem praemia aeternae pacis invcniaat.
in adjacenti burgo ecclesiam Sancti Petri et eccle-
Ameii, araen.
siam Sancti Juliani,ecclesiam de Altoire,ecclesiam Scriptumper manum Joannisscriniarii rcgionarii
de Monedeirca, ecclesiam de Gransania, ecclesiam sacri palatii. Bene valete.

de la Mazeyra, ecclesiam d'K3pinacii8,ecclesiam de Ego Paschalis catbolicaj Ecclcsiae episcopus.

Marceliaco, ecclesiam de Clergor,ecclesiam de Bra- Datum Lateraai,pridieKal.Novembris,per manum
guisa, ecclesiam de Spaniaco, ecclesiam de Aculo Jiilianii S. R. E. diaconi cardinalis acbibliothecarii

monte, capellam de Roca, capellam de Marco, ca- indictione xiii, Incarnationis Dominioae anno 110.5,

pellamdela Garda, ecclesiam sancti iJoniti, eccle- pontificatus autem domni Paschalis secundi papae

siam de Aquina, ecclesiam de Madraugas, eccle-

C anno vii.
siam de Olonziaco.Gapellam de la Valeta,ecclesiam CLXIl.
de Reliaco, ecclesiam de Aureliaco, ecclesiam de Monasterium S. Georgii in Silva Mgra m specialem
Planis, ecclesiara de la Capella Genesta, ecclesiam sedis aposiolicap tutelum suycipit.

de Auriolo.ecclesiara de Bellopodio, in pago Catur- (Anno 1105, Nov. 2.)

cino, ecclesiara Sancli Michaelis, ecclesiam de Ba- ScHCEPHELiN, Alsatia diplomatica, Manhemii 1772,

nieyraa, in burgo Vairaco eccleaias Sancti Marlini fol., p. 185.]

Sancti Stephani, et Sancti Germani, eccleslam de Paschalis episcopus, servus servorurn Dei,dileclo
Mairona.ecclesiam deVogairo cum capelia de Bel- filioDicKERo abbati monasterii Sancli Gcorgii quod
locasJello, ecclesiam de Rocamador, ecclesiam est in SilvaNigra, juxta fluvium Briganum,ejusque
Sancti Joannia de Furtin. Prohibemua ergo ne pro successoribus regulariter substiluendis in perpe.
Tutelecsium militum offensiseidem coenobio a qui- tuum.
buslibet personia injuriae inferantur. Sepulluram Religiosis desideriis dignum est facilem praebere
quoque ejusdem loci oinnino liberam esse decerni- consensum,nt fidelis devotio celeremsorliatureffe-
mus, ut eorum qui illic sepeliri deliberaverint de- ctum.Proinde nos juxta vestri desiderii devotionem
voiioni el extremae voluntati, nisi fortc excommu- D praedecessoris nostri sanclae memoriae Urbani II
nicati aint,nullu3 obsistat.Obeuntetenunc ejusdera vesligiis insistentes, loci vestri comobium sub
loci abbate vel tuorum quolibetsuccessorum,nullua apostolicae sedis tutela specialiter confovendum
ibi qualibet subreptionis astulia seu violentia prae- suscepimus per praesentisque privilegii paginara
ponatur,oisi quem fratres coramuni consilio vel fra- apostolica aucloritate statuimus, ut qujecunque
trum pars consiiii sanioris secundum Dei timorem piaedia, posses=iones illuslres viri Helzilo et Hesso,
et beati Benedicti Regulam elegerinl. Quin etiara ejusdem loci fundator3s,vel alii quilibel ex suo jure
omni modo interdicimus ne pro abbatis iatroitu a supradiclo coenobioobtulerunt,quaecunquein futu-
quolibet viventium munus quodlibet exigatur. Ad rum concesslonc ponti(icum,liberalitate principum,
haec decernimus ut nulli omnino hominum liceat vel oblutionefidelium juste atque canonice poteritis
idem monasterium temere perturbare aut ejus pos- adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et
sessionea auferre vel ablatas relincre,minuere, vel iilibala, permaneant.Nulli praetereaaacerdolum re-

temerariis vexationibus fatigare,sed orania integra gum vel ducum aul coraitum seu quarumlibetper-

II
173 EPISTOL^ ET PRIVir.EGIA. 174

sonarum liceat in eo loco aliquaa sibi proprielatis ^. nobii Chiniacensis continetur, ccemeterium fuisse
conditiones non haereditarii juris, non advocati;», concessum, qiiud etiani ejusdem civilatis episcopo
non cujuslibet potes^latis usurpationem, quyeliher- consecrandum eisdem manH;ivit apicibus ei nos :

tati monasterii noceat, vindicare. Advocatum sibi ergo juxta luae religionis petitionem ipsius praede-
constituendi quem voluerint abbas cum suis fratri- cessoris nostri constituta servantes, supradicto Bea-
bus liberam habeant potestatem. Et si is postmodum tae Mariae monasterio habendum perpetuo coBmete-
monasterio inutilis fuerit, remoto eo aiiumconsti- rium confirmamus. Et ad aemulorum injurias pro-
tuant. Obeuntc te nuncejusloci abbate vel luorum pulsandas prcesenti decreto staluimus ut, si qua s;e-
quolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptio- cuiarium personarum apud idem coenobium sepeliri
quem fra-
nis astulia seu violentia praeponatur, nisi desideraverit, nullius prohibeatur obstaculo, nisi
tres communi consensu vel fratrum pars consilii forteexcommunicaiionis vinculo fuerit innodatus.
sanioris secundum Dei limorem el beati Benedicti Possessiones autem eidem monaslerio perlinentes,
Regulam elegerint. Ut autem fratres in eodem loco quae in praeaentiarum a quibusdam soecularis con-
collecti omnipolentis Dei servitiis liberius valeant versalionis clericis detinentur, jubemus, defunctig
insudare, decernimns ut nulli omnino hoininum li- eis, in usus raonachorum regulariter viventium re-
ceatibidem monasterium temereperlurbare,aut sub- jj
digendas. Praeterea quidquid legitima possessione
ditatif? possessiones auferre, minuere, vel temerariis supradictura moaasterium poasiilet, vel in futurura
vexationibus fatigare, sed omnia integra conserven- juste et canonice largiente Domino possidere conti-
tur eorum, pro quorum sustentatione et guberna- gerit, firmum semper illibatumque servetur, nec li-
lione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. ceat alicui locum ipsumtemere perturbare, autejus
Vos vero, filii in Ghristo rodeinpti, oportet regu- possessiones auferre, minuere, vel temerariis vexa-
larisdisciplinfBiustitotionibus diligenterinsistereet tionibus fatigare, sed omnia integra conserveniur,
totius dnirnaa acmentis virtulibus anhelare, ut per eorum, pro quorun) sustentatione et gubernatione
arctam viam fjradientes omnipotenti Uorainoplacerc concessa sunt, usibusomnimodis profutura. Si quia
et ad supernam latitudinem pervenire valeatis. Ad autem decreti hujusmodi tenore cognito contraire
judicium autem percopta? hujus aRomana Ecclesia tentaverit, nisi Dco et Ecclesiae fratribus canonice
libertalis par annos singulos aureum byzantium La- monitus satisfeceril, se omnipotentis Dei et B. Pe-
leranensi palatio persolvetis. Si quse saneecclesias- tri apostolorum principisindignatioae plectendum,

tica saecularisve personahanc nostrae conslitutionis el mucrone S. Spiritus fericndum sciat. Quicunque
paginam sciens contra eam temere venire tentave- vero idera monasteriura et in eo Domino servientes
rit, secundo lertiove commonila, si non satisfactione favore, suisque rebus honorare curaverint, oranl-
congrua emendaverit, poleslalis honorisque sui ^ potentis Dei et apostolorura ejus graliara conse-
dignitate careat, reamquese divino judicio exislere quanlur.
de perpetrata iniquilate cognoscat, el a sacratissimo Datum Laterani, septimo Idus Novemb., per ma-
corpore ac sanguine Dbi et Domini Redemploris num Joannis S. R. E. diaconi cardinalis et biblio-
noslri Jesu Christi aliena liat, alque in extremo thecarii, indictione tertia decima, Incarnationis Do-
examine dislricta^ ullioni subjaceat. Cuncti autem minicae anno 1105, pontificatus autera domini Pas-
eidem loco justa servantibus sit pax Domini nostri chalis secundi papae vii.

Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis

CLXIV.
percipiant, et apud districtumjudicrtmpraemiaaeter-
na) pacis invenlant. Amen.
Ad Rotkardum Mogmiinurn archicpiscopum. — Ue
episcopis quiinrestiimtur a regihus ; item de i~'s

Scriptum per manum Raynerii scriniarii regionarii qui schismatis tempore conseorati sunt.
et notarii sacri palatii.
(Anno liOo, Nov. 11.)
Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus.
[Mansi, Concil. XX, 1027.]
Data Laterani, iv Non. Novembr., per manum
Paschahs episcopus, servus servorum Dei, vene-
Joannis sanctae Roraanae Kcclesiaa diaconi cardinalis
rabili fratri Rothardo Moguntino episcopo, salutera
ac bibliothecarii, indict. xiii, Incarnationis Dorai- D et apostolicam benedictionem.
nicae 1105, pontificatus autera domini Paschalis Sacerdotii ac regnigrave jann diuscand&Ium fuit,
secundi anno vii.
quod
quia, usurpantibus non eua regibus, Ecclesia
CLXIIL sucR est liberlatis amisit, Ilanc profecto viam, hanc
Ad Hugonem abbatem Cluniacensem. januara nequitiae suae Simon Magus invenit. Dura
(Anno 1105, Nov. 7-) enira non nisi per praestigiosam inveslituram eccle-
[Gall. Christ., XIH, 13.] siasticos honores adipisci tnens ambitiosa credit, et
Papchalis episcopus, servus servorum Dei, vene- se ipsam curialibus subdit obsequiis, et regium cor
rabili fratri Hugoni Cluniacensi abbali, salutera et amplioribus parat inclinare muneribus, haec nimi-
apostolicara benediclionem. rum avarilia, sicut in libris Regum legitur, antiquo-
Praedecessoris nostri sanctae memoriae Urbani II rum quoque temporum religionera evertit. Sed erga
novimus monasterio Sanctae Mari;e, quod
litteris hujusnioiii praesiimplorrs reges qualiter divina sae-
apud urbem Tolosaj situm est, el sub jurc veslri coe- vierit indignatlo, in eisdcm apicibus non siletur. Et
 175 PASGllALIS II VWM 176

vero magnum esl filio nayitiuiii, inatrcm adlicere A tl^m a pcrsonis saecularibus ea petuntur, ad quaej

serviluti, ut invita thalaiiios ineat quos recusnt. nostris sunt cohortationibus impcilendae, benigniori
Suppr hoc negotio nova nus oporlel soUicitudine debemus facililate praislare.

concilari, cum novi rcgiii opporluiiilalem divina Idcirco illustris feminae G?rlrudis Flandrensia
dispositio providil. Nos enim rt^gibusquae suijuris comitissae pclitionem benigne suscepimus, et faci-
sunt integra servare optamur, ncc in aliquo minui- liusDco largiente concessimus. Vestram omnium
niiis, dummo<io ipsi sponsae sui Domini iibcrlalem ecclesiam per prKscntis decrcli paginam, sanclaj
inle^ram patiantur, quain sui mcruit sanguinc Re- sedis auctoritate munimus, el devotionia ejus mu-
dcm|)toris. Sic agentes,noslrum auxilium, nostrum nera, quae illustri Roberlo comite concedente
filio

consilium, concordiam nostram, nostrara dulcedini- praslitit, eidem perpetuum confirma-

Ecclesiaj in

nem obtinebunt ; alioqain t.inlam dominaj ac matris mus videlicet ad praebendas dictorum fratrum
:

noslrio indignitatem pali non possunius. Quid enim ocloginta mensuras tcrrae, ex quibus viginti librae
ad iniiitem bacuIuPopiscopulis,qui(J annulus saccr- annis singulis persolvunlur.
dotaiis? Habeanl in Ecclesia primalum suum, ut Ad ecclcsiae vero restitutionera et ad beneficium
sint EcclesiiB deleusores, et Eccleaias subsidiis per- scholarum berquarias duas. Prailerea quaicunque
fi uantur. Habeant reges quod regum est quod sa- p bona sive in terrarum dominio, seu in deciinarum
;

cerdotuin est, habcant sacerJoles sic pacem invi- : redilu apud parochias ires. id esl Binaburgh, Bu-
cem teneant, et se invicem in uno Ghristi corpore tanburgh etWulpam, quas supra diota S. Walbur-
venerentur. De ordinationibus clericorum qui in gis Ecclesia possessione legitlma obtinere cognoeci-
nostri temporis schismate ordinali sunt, non aliud lur et si in posterum ejusdem Ecclesiffi parochias
;

scribendumduximusquam inPlacentinasynodo per incremento terrae adaugeri contigerit, firmae vobis

sanctae raemoriae Urbanura praedecessorem nostrum exinde decimae et illibatie perraaneanl.
deliberatum Porro episcopis qui sub excommu-
est. Si quae sane ecclesiastica saecularisve pcrsona,
nicationc in eodem scliismale raanusimpositionem hanc nostr* constilutionis paginam sciens, conlra
susceperunt ad concilii sentcntiam deferendos arbi- eam temere venire teolaveril, potcstatishonorisque
tramur. Tantum cnira tantarura personarum malum sui dignitate careat, reamque se divino judicioexi-
generali deliberatione aut curandum est aut delrun- stere da perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacra-
candum. De concilii autem loco aut terapore, si ve- tissimo corpore et sanguine Dei et Domini Redem-
stris in partibus celebranduin tua interest, com-
sit, ploris nostri Jesu Chrisli, aliena liat, atque in ex-
municato fratrum consilio, nobis cilius indioare. tremo exaraine districlae ultioni subjaceat.
Optamus enim, et vehemenler opportunum esl, ut, Cunctis autem eidem Ecclesia; justa servantibiis
vcl apud vos per legatos nostros, vel in Italia per nos C sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic
largiente Domino peragatur, in quo de sacerdotii ac fructum bonae actionis percipiant, et apud distri-
regniscandalo propulsando, pace stabilienda, com- clum judicera praraia aeternae pacis inveniant.
muni per Deigratiamdeliberritionetractemus. Sane Ego Paschalis citholicae Ecclesiae episcopus.
de schismaticorum ecclesiis sanctaj memoria^ Joan- Dalum Lalerani pcr manum Joannis, Sanctae Ro-
nis papae verba mandamus. Ait enim episcopis per manffi Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii,
Italiam constitutis:« Ecclesias Arianorum, ubioun- anno Dorainicae Incarnationis 1106, ponlificatusau-
que inveneritis, catholicas eas divinis precibus et tem domni Paschalis papae secundi anno sexto (44).
opcribus absque nuUa mora consecrate. » In inforio- CLXVI.
ribusetid ipsum inConstantinopoIitanis partibus se
Pisloriemi.Priinlegium pro ejmcopata
fecissecommemorat, dicens « Quacunque illis in
:

(Anno H05, Nov. 14.)

partibus eorum ecclesias reperire potuimus, ca-
[Zacharta, Anecdota medii i£vi. Augustae Taurino-
tholicaseas, Dominoopemferente, consecravimus.»
rum 1755, foL, p. 225.]
Omnipotens Dominus, quem pacem nostram el
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene-
salutem esse credimus, per industriam vestram,
rabili fratri [ldiprando Pistoriensi episcopo, ejus-
pacem ac salutem Ecclesiae su^ miseralionum sua- D pcrpe
q^e succcssoribus canonice promovendis in
rum affluentia operetur.
tuum.
Datura Luterani, lu Idus Noverabris.
Sicut i.njusta poscentibus nullus est tribuendua
CLXV. effaclus, sic legitima desiderantium non est diffe-
Ecclesix S. Walburgis Furnen^is possessiones qaas-
rcnda pelitio. Tuis igitur, frater in Ghristo Ildi-
dam, rogalu Gerlrudis, Flnndrix comitissge con-
firmat. prande,justi3 petitionibus annuentes,sanctamPisto-
(Anno llOj.) riensem Ecclesiam, cui auctore Deo praesides, apo-
[MiRitus, Opp. diplom., Ili, 24.] stolicae sedis auctoritate munimus. Statuimus igitur

pASCHALisepiscopuSjServus servorura Dei, dilccto ut dioecesis Pistorionsis cpiscopatus sicut ejus ter-
filio HERiBEnTO, praeposito sanctae Walburgis cccle- mini praedecessoris nostri sanctae memoriffl Urbani
siae quae in Furnensi municipio sita est, ejusque privilegio distincti sunt, sic in jure et conditione
successoribus in perpetuum. Pistoriensis episcopi sine alicujus molestia vel in I
(44) Signa chronologica sunt corrupta. JaffS.
 177 EPISTOLtE ET PRIVILEGIA. 178

quietudine pcrseveret.Per quos nitnirum terminos A CLXVlI.

hae sunl capellae circum et ecclesiae conslitutaj, ca- Ad Eustachium nbbalem S. Nicolai. — Privileginm
pella dc Cupraria, capella Hospitalis de Rosaria, illiusabbatise.

plebs de Massa, cap.de Vincio, cap. de Bucuniano, (Anno H05, Nov. 18.)

cap. de Castello nuovo, cap. S. Martini in monte [Mansi, Concil. XX, -1051.]

Culli,capella do Vacazano,capella in Verruca, cap. Paschalis episcopus, servus servorum Dei, d:Ie-
S. Mariffi Magdalense in Golle, cap. de Galciano, ctoinChristo filioEusTACHio abbali ecclesiae S. Ni-
cap. de Venua, super quam praefati prajdecessoris colai, salutem et apostolicam benediclionem.
nostri Urbani post tertiamet quartam discussionem Pra2deces8orisnoslri sanctae memoriae Victoris III
est prolala sententia ; cap. Hospilalis de Fanano ; lemporibus, B. Nicolai corpus ex Graecc^rum parli-
capclla Prati cpiscopi, cap. de Rotie, cap. de Cer- bus transmarinis inBarisanam urbera adveclumlo-
taria, cap.Montis aculi,cap. de Insula, cap.S.Sal- tus pene orbis agnoscit. Quod videlicet corpusprne-
vatoris sitain Pratocum plebibus suis, curleetiam, decessor nosterUrljanus IIloco quo nunc reveren-
quK vocatur Pavanainfra Pistoriensem comitatum tia digna servatur, in crypla inferiori summacura
cum castcllo Sambuceinfracurtis confinia a^dificato
veneratione recondidit, et altare desuperin hono-
sanctoG Pistoriensi Ecclesiffi confirmamus sicut a g rem Oomini consecravit.Pelilumqueest, et conces-
venerabili comitissa Mathildi beati Petrifilia post sum dicitur, ut B. Nicolai basilica in eodem loco
diu cxaminatam a coinpluribus judicibus,ac juris- ffidificanda.specialiter sub tutela moxsedis aposto-
pcritis actionem per vicarii nostri Bernardi sedis licac servaretur. Quia igitur, largiente Domino, ba-
apostolicae presbyteri judiciuin iu tuas el confra- silica eadem congruajam aedificatione perfecta est,
trum tuorum manus restituta cognoscitur. Porro in loco videlicet juris publiciperdujMs_Rogeriichi-
decimaliones dcMonte Murto, de Prato, de S.Pau- rographum dato,nos eamdem domum,auctore Deo,
lo, de Cholonica, de Monte Magno, de casale de mox futuramecclesiam,po3tuIante filio nostroejus-
Lamporecchio,de Greti et de Spanarecchio,quas de dem ducis germanoBoemundo, Barensis nunccivi-
laicorum maiiibussolertia vestras religioniseripuit, tatis dominOjSub tutelaapostolicae sedis accipimus.
nuUus unquam ab Ecclesiae jure et clericorum usi- Prae^entis igitur privilegii pagina,aposloIica aucto-
busalienarepraesumat. Idipsumde caeleris curtibus rilate sancimus ul quaecunque prajdia, quaecunque
praediisve prascipimus qushodiein Ecclesiae Pisto- bona, vel a praedicto filio noslro Rogerio per B. Pc-
riensis possessione persistunt. Videlicet curte de tri et nostram gratiam, Apuliae, Calabria^ et Siciliae
Lizzano, de Mammiano, de Cavinana, de BaLoni, duc^, vel a praenominato fratre ejus nunc Antio-
de Saturnana, de Brandellio, de GropuIa,Piscia,Vi- cheno principe Boemundo, seu a caeteris Ghristi
nacciano, Tobiana, Publica, Silva Mortua, Vizule fidelibus,supradicta3 Sancti Nicolai ecclesiae d^' suo
Pezzanese, Geleri et de Terra sila inlra episcopa- jurejam donata sunl, autin fulurum donari offer-
tum Bononiensem, quam tenuerunt horaines de rive contigerit,firma semper, quieta et illibata per-
valle Biderla, curle de Spallioro.Praetereaquaecun- maneant.Decernimusergoul nulliomninohominum
que hodie Pistoriensis Ecclesia juste possidet, sive liceal eanidem ecclesiam temere perturbare.autejus
in futurum liberalitateprincipum.vel oblalione lide- res auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel teme-
lium justeatquecanonicepoterit adipisci,firma tibi rariis vexationibus faligare ; sed omnia integra con-
tuisque successoribus et illibata permaneant. De- serventur, clericorum et pauperura usibus profu-
cernimusergoutnulli omninohominura liceat eam- tura. Tibi itaque tuisque successoribus facultalem
dem Ecclesiam temere perturbare, aut ejus posses- concedimus, clericorum culpas, absque episcopi
siones auferre, vel ablatas retinere,minuere vel te- contradictione, debita charitate ac severitate corri-
merariis vexalionibus fatigare, sed omnia inlegia gere.Si quaeveroin vos gravior quereJa emerserit,
conservenlur, tam tuis quam clericorum usibus nostrae seu successorum nostrorum audientiajreser-
profutura. Interdicimus etiam ut te ad Dominum vetur. Nulli autem vel archiepiscopo, vel cpiscopo
evocato, vel tuorum quolibet successornm, nullus licere volumus ut ecclesiam ipsam, vel ipsius ab-
omninoiuvitis vestrajecclesiaeclericisaut episcopo- D batem, sine Romani pontificis conscientia, vel ex-
rum, aut ecclesia^ res auferre, diripere, autdistra- communicatione, vel interdicto cohibeal, quatenus
here audeat. Si quis igitur in posterum archiepig- idem venerabilis locus tanti confessoris corporein-
copus, etc. Amen. signis, sicut per Romanum pontilicem priraa con •

Scriptum permanura Raynerii scriniariiregiona- secrationissuscepitexordia,sic sub Romani semper

rii, et notarii sacri palatii. pontificis tulela et protectione subsistal. Si quis
Ego Paschalis catholicce Ecclesiae episcopus SS. sanc crastinum archiepiscopus aut episcopns,im-
in
Datum apud Beati Petri Porticum per manum perator aut rex, princeps aut dux, comes, viccco-
Joannis, sanctaj Romanae Ecclesiae diaconi cardina- raes, capitanus, stratigo [(JTpaxr^Yo^]» j"flex, castal-
lis ac decimo octavo Kal. Decenr
bibliotbecarii, dio, aut quaelibet ecclesiastica saecularisve persona,
bris, indictione xin, anno Incurnationis Dominicae etc, ut in aliis nonnullis epislolis.
-1105, pontifioatus autem domini Paschalis II pa- Scriptum per raanum Raynerii, scriniarii regio-
pa2 vu. narii et notarii sacri palatii.
179 PASCHALIS 11 PAPifi 180

Ego Paschalis cutholicJB Ecclcsiaj episcopus. A P'*«^ episcojmlum, sed in eo permanerc nolle nisi a
pontitice inceslirelur et consecrurelur.
Dalum ad Porlicum H. Pelri, Rom. xiv Kiil. De-
ccnib.per nianum Jonnnis eanciai Romanse Ecciesia; (Anno 1105.)
diaconicard. el bibliolh., indicl. xiv, Iiicarnal.Do- [Mansi, ConciL, XX, 1044.]

miaicae ann. 1106, ponlilicalus aulem domini Pa- Paschalis, servus servorum Dei Ottoni dilecto
fratri Bimbergensis Ecclesiae electo, salulem ct
scbaiis II paptB vi.
apostolicam benedictionem.
CLXVIII.
Filius sapiens txtificat mairem [Prov. x). Opera
Ad Gatlicnnum clerum univemm. —
Werverii inva- tuaet consilium tuum virum prueferunt sensatnm.
sionem in aposlolicum sedem narral. Nos igitur honorare el profectus tuos juvare con-
(Anno 1105, Nov. 26.) gruum duximus. Nihil ergo de nostra benevoientia
[Mansi, ConciL, XX, 1085.J dubitans, tuam nobis quantocius vales praesonliam
enim sumus quod divina sapientia
exhibeto. Certi
PASCHAL'sepiscopus,3ervus servoruni Dei,epi3C0-
etiam malis hominibus bene uti novit (47).
pis, abbatibus, principibus, militibus et omnibus
CLXX.
fidelibus per universas Gallias,SHlutem el aposloli-
Causam Odonis abbatis Sancti Quintini episcopis Car-
cam benediclionem. B nolensi el Parisiensi commillit.
Fratcrnitatem veslram latero nolumus qucB his
(Anno •1105.)
temporibusapud nosacciderunt.VenitquidamWer- [Gall. Chrisl., X, instrum. 249.]
neriusregni Teulonici famulus in Romana; urbis
Paschaus episcopus, servus servorum Dei,vene-
vicina.evocantiljus eum quibusdam perfidae mentis
rabili fratri Belvacensi episcopo, salutem etaposto-
hominibus, quorum alii extra urbem per manura iicam benedictionem.
quondam regiam jussive salarium sedis apostolicae
Sacerdolalis oflicii esl viros religiosos diligere,
invaserant, urbem, eo quod curise nostrae
alii iiitra
fovere a pravorum infestationihus pro data sibi fa-
miinera sive familiaritatem habere non poterant,
cullate defendere. Tu autem Beati Quintini fratres
Deura et Dei fidem poslhabere deliberaverunt. Ta-
Belvaci degentes non solum [f. add. non] diligis,
libus sociis presbyter qiiidam (45) Roraanaj urbls
sed quorumdam prassumptione illicita vexari etin-
advena se conjunxit, de quo vel ubi vel hactenus
quietari gratanter, ut audivi modo, pateris, quod
ordinatus sit ignoramus. Hancpersonam egregiam
profecto ad animae tuae periculum spectarc ne am-
nigromanticis, ut dicitur, projstigiis plenam, cum
bigas, nisi celeri studeas emendatione corrigere,
fideles noatri occasione Ireugcc Dei ab armis om-
et eorum quieti attentius providere.Praecipimuser-
nino desisterent, in Lateranensem Ecclesiam in-
n go ut ecclesiae Belvacensis clericos ab ipsorumfra-
duxerunt, el congregatis WibertiniK faecis reliquiis
trum infestatione,tam inspiritualibusquam in tem-
ei episcopi nomen perniciosissime illeverunt. Nos
pornlibns omnino compescas, alioquin et in eorum
vero tunc temporis propter apostoiicae basilicfe de-
audaciam et in tuam desidiam B. Petri gladius edu-
dicationem, quam die proximo in convenlu cele-
cetur. Praecipimus etiam ut eadem Beati Quintini
berrimo per Dei gratiam peregeramus, adhuc in
ecclesia, salvadebita lua reverenlia, fratrum etco-
beati Petri porlicu morabamur. Gura vero intra
episcoporum nostrorum Ivonis CarnotensisetG.Pa-
urbem die altero (46j redissemus, monslrum iilud risiensisconsiliodisponaturet ordirietur.Porro quae-
turpiler ex urbe profugiens, quo transierit ignora-
cunque abeodem fratre G. per Belvacensem episco-
mus.Nnncautem omnia fraternitati vestrae breviter patum, ubi ranonice per
Dei graliam praesedit,8eu
indicamus, ne in auditu talium prastigioriim ullo
in eadem, seu in caeteris ecclesiis gesta sunt, rala
modo decipiamini, aul a statu vestro moveamini. etincnnvulsa mancre sancimus. Sane de illo qui
Nos vero per Dei gratiam intra urbem honeste tu-
jam dictae ecclesiaeS. Quintini praeesse dicitur,cum
teque persistimus, el hac turba neminem nostrae
praedictorum fratruni volumus tractari conHilio, et
societatis amisimus. Neque vero Moysi populura causam ejus fine debito terminari.
suum Core et Abiron seditio ab8tulit,aut
Datan et
CLXXL
excellentis acgeli superbia,qui Deo par esse voluit, D ^ yiamo] abbali monachisque S. Dionysii interdicit
majestatem Dei minuit ipsius vos majestasia om-
; « ne pneter Galonis,episcopi Parisiensis, licentiam
nibus protegat,et leonem ac draconem feliciter con- pro sacramenlis suscipiendis alios adeant antisti-
tes. »
culcare concedat.
(Anno 1152.)
Datam Lateranis, vi Kal. Octobris [Dec).
[DucHESNE, Ilist. Franc, Script., IV, 163.]
CLXTX. Paschalis episcopus,servus servoruin Dei, vene-
Rescriplum Paschalis ad epistolam Otionis Bamber- rabili fratri A. abbati et monachis S. Dionysii, sa-
gensisepiscopi,gua significabatseahimperatoreacre- lutem et apostolicam benedictionem.

(45) Non ergo Abbas Farfensis, ut habet Orsper- Beneventi ageret.

gensis. (47) Adiil dem Ollo pontificem, et ab eo coQseH
(46) Falsi revincitur Urspergeasis^quituncassum- cratus esl. Vide episl. 184.
ptum hunclarvatum ponlificstatuit cum Paschalis
181 EPlSTOLiE ET PRIVILEGIA. 183

Ex confratris nostri Galonis Parisiensis episcopi X strum Burbonae in episcopatu yEduensi, castrum
;

relalione comperimus quia vos praeler ipsius licen- Duisme et castrum Grinon,juxta Grigonem castrurr

tiam pro sacri olei et chri^jinalis acceplione.ac pro ducis Burgundiae. Quascunque praelerea villas,
monachorum seu clericorum vestroruin ordinatio- quascunque possessiones, quaecunque praedia ve-
nibus quoslibet episcopos adealis, vel pro eorum- stra imprajsentiarum ecdesia possidet, quaecunque

dem sacramentorum celebrationead veslrum mona- etiam in luturo legitim/s fldelium donationibuspo-
stcrium convocetis.et quod iuicis.poc-iiitentiascfiini- tcrit adipisci, firma vobis, vestrisque sucoessoribus

numingungatis.Quae profeclosacris canonibusvalde et iliibata permaneant. Docernimus ergo ut nulli

conlraria sunt. Et quidem privilegia pro pravis et omnino hominuin liceat eamdem ecclesiam temere

malis coilata sunt, et ad a^dificationein, non ad ca- perturbaro, aut ei possessiones auferre, vel ablata
nonum deslructionem aiicui conferunlur. Cum ita- retinere, minuere, vel temerariis vexationibus fati-

que prajiJictus frater Galo episcopus vester gratia omnia intt^gra conserventur clericorum et
gare, sed

Dei bonus et catbolicus hulioatur,et pruedicla sacra- pauperum usibus prolulura. Si quis sane in crasti-
menla gratisac sine pravitate indulgeat: et vospra;- nurn archiepiscopus vel episcopus, imperator aut
ler Ipsius licentiara pro eis-dem sacramentis susci- rcx, princeps aut dux, come3,viceconies, judex, aut

piendis alios adire antistitos prohibemus, et archi- eccie^iisticaqu.-clibel sxcularisve persona hanc no-
B constituiionis paginam sciens contra eam ve-
episcopis vei episcopis omnibus no ea vobis exhi- s!ra3

beaut interdiciraus. nire temere tentaverit. secundotertiovecommonila,

CLXXn. sinon satisfactione congiua emcndaverit,potestati8

honorisque suidignitate careat, reamque se divino
Cfiarla siiper confirmatione ecclesiarum, quas tenenl
judicio existerede perpotrata iniquitale cognoscat,
canonici Lingonenses.
et a sacratissimo corpore et sanjjuine Dei et redera-
(Anno circiter -1105.
ptoris nostri Josu Christi aliena fiat, alque in ex-
[GalL ChrisL, IV, 153.] tremo examine districte siibjaceat. Cunctis autem
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, ve- ecclesiae eidem justa servan'ibn8 sit pax Doroini no-
nerabili fratri Roberto Lingonensi episcopo suis- stri Jesu Christi, qnatenus et hic fructum bonae ac-
que suecessoribus canonice promovendis in perpe- tionis percipiantjOt apud districtum judicem prae-
tuum. mia aeternae pacis inveniant. Amen.
Justis votis assensum praebere, justisque petilio-
CL.XXIIL
nibus aures accommodare nos convenit, qui, licet
indigni.jiistitiae custodes atque pnrcones in excelsa Gidas rthbuHssae Romaricensi suh excommunicationis
apostolorum principuin Petri ac Pauli specula po- (]
poena pnecipit nt Je vexandis monachis Calmosia-
eensibus desistat .
siti Domino disponente conspicimur. Tuis igilur,
frater in Christo charissime Roberte, justis petitio- (Intra annum H02-li06.)
nibus annuentes, sanctam Lingonensem Ecclesiam, [Martene, Thesaur. Anecd., 111 1178.]
cni Deo auctore prffisides, apostolicaesedis auctori- l^ASCHALis episcopus, servus servorum Dei, dile-
tate inunimus, et tam libiquara legitimis successo- ctre Gisl.e Romaricensi abbatissae et ejus so-
flliae
ribus tuis perpetuo possidendam sancimu? oivita- roribu?, salutem et apostolicam benediclionem.
tem Lingonensem cum omnihus quiB ad eam perti- Pro Calmosiacensibus fratribus eccejam secundo
nent tam extra quam intra, sive in ecclesia sive in ad vo3 litteras misimus' nunc, quandoquidem ipsi
comitatu seu in omnibus appenditiis ejus. Confir- secundum judicii nostri sententiam parati fuerint
mamus etiam juri ac snbjectioniveslree ecclesi.-p ab- jurejurando per coinpetentes personas ostendere de
butias duas in castro Divionensi, alteram S. Beni- loco, in quo novum ipsorum monasterium constru-
gni, quae est monachoruni
allcram S. Stephani,
;
ctura est, fundationem quiele factara, sino legitima
quae est canonicorura. Item abbatias Besuensem, Roraaricensiura calurania decennio permansisse,
Molismensem, Melundensem, S. Michaelis, S. Se- datorem quoqueloci vel ejus praedocessores fundura
quani, S. Joannis de Prato. Abbatias etiam canoni-
n per annos triginta sine legali calumnia possedisse,
corum,altcram in castru Gastellione, alteram qiiae dilectioni vcstrae praosentiiim lilterarum auctoritate
dicitursanctorum Geminorum.Item abbatias S. Pe- praecipiraus, ut nullam de cactero eisdem fratribus
tri Polungioet Sanctae Mariae de Rubeo monte.
in
calumniam
de prajdicto fundo inferatis, id ipsum
Confirmamus praetcrea in perpetua ejusdem eccle- etiara de portione parochialis ecclesiae Sanctae Ma-
EiiT possessione castrum Gurgeium cum omnibus
riae praecipiraus,quara nimirum portionem praesen-
appenilitiis castrum Castellionense, Tyleca-
ejus,
tibus nuntiis vestris eosdem fralresillic possedisse
strum, castrum montis Salgionis, caslrum Con-
cognovimus ; alioquin si clamor oorum super hac
fluens, castrum Fons-Vennae, castrum Chosoolum,
querela nos iterato pulsaverit, a liminibus Ecclesiae
castrum Graneyum, castrum Sala, castrum Barrum
vas arcebimus.
super Albam, item castrum Barrum super Sequa-
Data pridio Idus Aprilis
nam, castrura Chacennaium, castrum Saxonis-Fon-
tem, caslrum Tornodorense, castrum Blaseium,in
episcopatu Bisurtino caslrum Acrimontis, et ca-
183 PASCHALIS II VkVJE 184

CLXXIV. \ Iloc privilegium lectum est atque approhatum in

capitulobealac MariacCarnotcnsis prajsontibuslvonc
bulla pro ccenobio Sancli Petri Carnolensis.
episcopo, Krnaldo decano et aliis.
(Anno 1106, Jan. 6.)

[Gall. Christ., VIII, 311.

Scriptum per manum Raynerii secretarii regiona-
rii et notarii sacri palatii.
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile-
Ego Paschalis calholiciR Ecclesiffi episcopus.
cto filio GuiLLELMO abbati venerabilis inonasterii
Dalum Lateraiii per maiiuni Joaiinit:, sanctaj Ro-
ennctorum aposlolorura Petri et Pauli, quod juxla
manae Ecclesiffi diacoiii cariiinalis ac bibliothecarii,
Carnotum silum est, ejusquesuccessoribus rcgula-
oclavo Idus Januarii, indictione xiv, Incarnationis
riter promovendis in perpetuum.
Dominica; anno HOG, poutificatus autem domini
Pi<B postulatio voluntalis effeclu debet prosequenle
Paschalis secundi pupa) septiino.
compleri, quatenus et devotionis sinceritas biuda-
biliter enilescat, et ulilitas postulala vires indubi- CLXXV.
laiiter assumut.QuiaigiLur dilectio tua ad sedis apo- Bulla pro monaslcrio S. Walarici.
stolicae portum confugiens,ejus luilionemdevotioiie (/Vnno 1106, Mart. 12.)
debita requis^ivil, nos supplicationi ture clementer [Mabill., Annal. Bened. V, opp. 679.]
annuimus et beatorum apostolorum Petri el Pauli 3 Paschalis episcopus, scrvus scrvorum Dei, dile-
Carnotense coenobium, cui auctore Domino praesi- cto filio LAMBERToabbuti venerabilis mo-
in Christo
des, cum omnibus ad ipsum pertinentibus sub tu- nasterii S. Gualerici, quod in comitatu Vitmacensi
tela apostolicae sedis excipimus. Per praesentis igi- siturn est,ejusquesuccessoribusregulariter promo-
payinam apostolica auctoritaie stalui-
tur privilegii vendis in perpetuum.
mus, utquaecunque praedia, quaecunque bonaponli- Sicutinjusta poscenlibusnullusesttribuendus ef-
ficum concessione, regumet principuin liberalitate, fectus,sic legitimadesiderantium nonestdifferenda
velaliorumfidelium legitimisoblationibus ad ipsum pctitio. Tuis igitur, fili in Christo churissime Lam-
hodie raonasterium pertinent, vel in fulurum perti- berte, justis petitionibus annuentes, beati Gualerici
nere conligeril, firmalibi tuisque successoribus et monasterium, cui Deo auclore praesides,et omnia ad
iilibata permaneant, in quibus haec propriis visa ipsum pertincntia sub tutelam apostolicae sedis ex-
sunt hoiuinibusadnotanda: EcclesiaSancti Hilarii, cipimuB. Quod videlicet raonasterium ab Hugone
Sancti Leobini,Gampifauni, Manuvillaris, Milanvil- quondam co.iiite in loco qui Leugonaus dicebatur,
laris, Verni, Alonae, Boasvillae,Reclainvillaris.Imo- aedificatumagnoscitur. Per praesentis igitur privile-
nisvillae, Germenonisvillae, Ursivillae, Alpedani, ca- gii pagin:im apostolica auctoritatestatuimus utquae-
pellae regiae, salvo juxta consuetudinem soliusepi- cunque preedia.quaecunquebona idem comes llugo
scopi jure in eis tantum quoe ad proprium ordinem eidem monaslerio coatulisse de jure
vel alii fideles
perlinent , item altaria sex, videlicet altare de Brue- propriocognoscuntur,qua!cunque etiam in futurum
rolis, et de Armentariis, et de Roheria, el de Bu- concessione pontiflcum, liberalitate prinoipum, vel
xeto, et de Gruciaco, et de Castellariis, sicul a ve- oblatione fidelium juste dari offerrive contigerit,
nerabili fratre nostro Ivone episcopo instilutum est, firma vobis vestrisque successoribus et illibata per-
eine uUa redemplione ulterius habenda, libera et maneant ipsumetiam monasLerium, juxtaprsede-
:

quieta a synodo et circad«,etab omni consuetudine, cessoruranostrorumstatuta,semper sub jurisdictio-

etab omni inquietatione, sive ab exactione justitiae nesanctaRom.anae Ecclesiaeconservelur.Nulli etiam
a presbyteris in praedictis locis servientibus, exce- sacerdotum in eodem monaslerio polestatem exer-
ptis his quae ad proprium ordinem eorum pertinent, cere liceat, aul ejusbona quibuslibel occasionibus
de quibus presbyteri illi episcopo seu archidiacono infestare : missas quoque publicas in eodem mona-
respondcant. Confirmamus etiam vobis ecclesiam sterio celebrari, vel stationes fieri prieter abbatis
de Giziaco et ecclesiam de Fontanelo in pago vul- ac fralrum voluntatem omnimodis prohibeii)us,ne
cassini, in parochia Rolhomagensi.sicut hactenus a in servorum Dei recessibus popularibus occasio
veslro monasterio lihere possessa; sunt. El in Car praebeatur ulla convenlibus. Decerninius ergo ut
notensi ecclesia beatae Mariae praebendas sex ila li- D nulli omnino hominum liceat idem coenobium te-
bere et integre po8sidendas,sicut a bonaj memoriae mere perturbare, aut ejus possessionesauferre, mi-
Rainfredo Carnotensi epi?copo eidem vestro mona- nuere, vel leraerariis vexationibus latigare, eed
sterio contributae sunt.Decernimus itaque ut nulli omniaintegraconserventiireorum, proquorumsus-
omnino hominum monasterium temere
liceatidera tentatione et gubernatione concessa sunt, usibus
perturbare, etc. Haec quoque de caetero subjungi- omnimodis profutura. Chrisma, oleum sanctum,
mus ut idem monasterium cum suis appenditiis,et consecrationes altarium sivebasilicarum,ordinutio-
ejus monachi ab omni saecularis servitii sint inle- nes monachorum qui ad sacros ordines fuerint pro-
stalione securi, omnique gravamine mundanae op- raovendi, ab episcopo in cujus dioccesi cstis acci-
pressionis remoti. qual«5nus in sanctai religionis ob- pietis, si quidem graliam atque comraunionem apo-
servatione seduli, quieti Domino largienLe perma- stolicas sedis habuerit, etsi ea gratis ar; sine pravi-
neant. Si quae igitur ecclesiastica saecularisve per- tate voluerit exhibere. Alioquin liceat vobis catho-
I
gona hanc nostraj constitutionis paginam, etc. licum quoin volueritis. adirc antistitcm, et ab eo
 185 EPISTOL^ KT PRIVILEGIA. 186

consecrationum sacramenta suscipere, qui aposto- A pulturam quoque ejus omnine liberam esse decer-
licajsedis fultus ituctoriL;Ue,qu;e postulantur indul- nimu?,'jt eoruru qui illicsepeiiri deiiberaverint,de-
geal. Sane adjacens parochia,cum BeatiMartiniec- votioni etextremaj voluntati,nisi forte excommuni-
ciesia et presbytero ejus,in eaquam hactenuspos- cati sint, nullus obsistat.

sedit libertateperm;vneat.Si quaiigitur ecclesiastica Praetereaquaecunquepraedia,quaecunque bonaper

saBCularisve persona, hanc nostrajcoiistilulionispa- supradictum principem, vel ejus fratres, de suo
ginam scicns, conlra temere venire tentaverii, se- jure jam oblata vol concessa sunt aut in futurum,
cundo lertiove commonita,sinon salisCactionecon- Dominolargiente,offerri concedive contigerit,quieta
gruaemendaverit,potestati;! honorisquo sui dignita- semper et libera perseverent, ita ab omni saecula-
tecareat,reamque sc divino judicioexistere de per- rium dominoruin jugo immunita, sicut in eorum-
petrala iniquitate coguoscal.et a sacralissiino cor- dem principumvita permansisse noscuntur.Decer-
pore ac sanguine Dei Domini Redemplorisnostriet nimus ergo ut nuUi hominum liceat earadem Ec-
Jesu Christi aliena fiat, atque iu extrcmo ex.imine clesiam temerepeturbare autejus possessiones au-
districtae ullioni subjaceat. Cunciis autera eidem ferre, rainuere,vel temerariisvexationibus fatigare,
loco justa servantibus sit pax Uomiiii nostri Jesu
sed oiunia inlegraconserveiiturcorum,proquorum
quatenusethic frucLurabonaj actionis per- „ suslcntatione acgubernalioneconcessa sunl,usibu3
Ghristi,
cipiant, et apuddistrictum judicein praemiaaelernae omnimodis profulura. Siquae sane ecclesiasticase-
pacis inveni.int. Amen, amen. cularisve persona.hanc nostrse conslitulionis pagi-
EgoPaschalis catholicae Ecclesite episcopus SS. nam sciens,contra eam temere venire letlaverit,
Bene valele. sccundo iertiove commonita, si non satisfactione
Datum Beneventi permanum Joannis.sanctsj Ro- congrua cmendaverit,potestatis honorisque sui di-
manse Ecclesiaediaconicardinalisao bibliothecarii, gnitale careat^reamquesedivinojudicio existere de
IV Jdus Martii, indictionc xiv, Incarnutionis Domi- perpetralainiquitatec.ognoscat,etasacratis3imocor-
nicae anno IIOG, ponliticatusautera domini Pascha- pore ac sanguine Deiet Domini Redemptorisnoslri
lis secundi pap.ne vii. Jesu Ghristi aliena fiat, alque in extremo examine
CLXXVr. dislrictae ultioni subjaceat. Cunctis autemeidem loco
Ad Beriramnum jiriorem S. Fidis in Scelesladl. — justa servantibus sitpaxDomini nostriJesuChristi,
BQna ac ejusdem monaslerii privilegia confir-
qualenus ethicfructum bonaeaclionis su£cipiant,et
tnat.
apud districtum judicera praeraia aeternae pacis
(Annoll06,Martii 12.)
inveniant.Amen, amen, amen.
[WuRTWEiN, iVot^a Suhsidia diplom. Heidelbergae
Datum Viterbii (48) per manuin Joannis.sanctae
1781, 8°, t. VII, p. 5.]
Romanae Ecclesi;E diaconicardinalisac bibliotheca-
Paschalis episcopus.servus servorum Dei,dilectis
rii, IV IdusMartii,indiclionexiv,aano Incarnationis
filiis, BEnTRAMNO priori cellae Sancts Fidis,qua3in
Dominicaell06,ponlificatu3 auteradomni Paschalis
Alsatia sita est in villa Soelestadt.et suis fratribus,
secundi papae septimo.
salutem et apostolicam benedictionem.
GLXXVII.
Religiosis desideriis dignura cst facilempraebere
consensum,ut fidelis devotiocelcrem sortiatureffe-
Ad A7iselmum Caniuariensemarchiepiscopum. — Be
concordiacum rege inita ei gratulalur.
ctum. Nos igitur juxla petitionem vesLram,egret.'ii
(Anno n06,'Mart. 23.)
ducis Friderici,et fratrumeju.s religiosum deside-
[Mansi, Concil., XX, 1003.)
riumattendentes,eorumdevotione effeclum impen-
Paschalis episcopus, servus servorumDei, vene-
dimus. Olilationem enim,quam Dominu inspirante
rabili fratri Anselmo Canluariensi archiepiscopo,
beatae martyri Fidi et ejusGonchensi monasterio
salutem et benedictionem.
obtulerunt, ratam semper et inconvulsam inanere
Quod Anglici regisad apoetolicae sedis obedien-
sancimus. Ipsa ergo cella de Scelestadt viiia, quae
tiam omnipotentis Dei dignatio inclinavit, eidem
sancti Sepulcri vocabulo insignis est, ubi etiam
, , , . „. ,. II-, miserationum Domino gratias agimus, in cujus
beata? martyris ridis celebriter habetur, memoria , ,

rk „
. •

_._i, : ^- 1 j: .. .Li • ,
D manu regum corda versantur. Hoc nimirum luae
sub juro semporet dispositioneConchensiscocnobii I

charitatis gralia, tuarumiiiie orationuin inslantia,

conservelur ; sicuti a praedictobonae
raemoria-duce
factum credimus, ul hao parte populuiii illura.
in
Friderico etejus fratribusestcuincertorumliinitum
cui tuu soUicitudo prii^sidet, miseratio superna re-
designatione, tani;uara possessionura, siveposses-
spicerel.Quod autera et regi et iis qui videntur ob-
sorum collalioneconcredita. Sane advocatus eidein
noxil adeo condescendiinus, eo affeclu et coni"
cellae, ut a fundatoribus institutum est, non alius
puKsione factum noveris,uteos quijacebant erigere
proponutur, nisi quem Conchensis abbas liberiar"
valeamus. Qui eiiim stans jacenti ad sublevnndura
bilriidispositione.uo fratrum provisioneprsfecerit.
Porro ejusdem
manumnon porrigit, nunquam jacentemerigel,nisi
loci Ecclcsia cuiu atrio suoabomni
et ipsfe curvelur. Ca^lcrum, quaiiivis casui propin-
hostium incursione sit libera, et episcoporum seii
quare inclinatio videatur,statumtamenrec!itudinis
episcopuliumministrorun: oppressionibusaliena.se-
non auiittit.Tu aulem,in Ghiistovenerabilis etcha-
(48) Le;i;eudum est Beneventi. Jafse.
187 PASDHALIS II PAPJ£ 188
riasime fraler, ub illu prohibilione, ul lu cre- \ lex, se Anselmi deprecutoris <jratia, quidquid
dis.excommunicatione absolvimus, quam ub unle- Arisilmus indulserit, iniulyere.

cessoro noslru sanciiB nien)oria3 Urbano papa ad- (Anno 1106, Mart. 28.)
ver3U3invcslilurasaulh()ininialactani(49;int6lligi8. [M.VN8I, Concil.yXX, -1062.]
Tu vero eos qui aut invealituras accepere, aul in-
Paschalis epi80opu8,servus servorum Dei,venera-
vestitos bonedixere, aul hominirt facere, cum ea
bilirratriWiLLELMoRothomagonsiepiscoposalutem
satisraclione, quam libi per coiniuuneslegalosWi-
et apostolicam benedictionem.
lielmum ac Buiduinum (."iO) virosfidelesetveridicos
Licet causae tuae qualitas palientiara nostram
signihcamus, Domino cooperante, suscipilo, el eos
plurimum gravot, pro rcverentia tamen fra-
vico nostracauoLoriLalisabsoivito : quos vel ipso be-
trig nostri Cauluariensis episcopi, et dilectione
nedicas, vel a quibus volueris benedici praecipias,
latoris praespnlium filii noslri Willelmi, qui pro
nisl in iis aiiud iorte reperias, propter quod a sa-
te apnd nos vehe ; entius intorcesserunt, paterna
cralishonoribus sint rcpellendi. Ceeterum Eliensi
penes te beni;.'nitute movemur. Causam itaque
abbati tuae commissionis consnrtium subtrahes,
tuam eidem fratri Canluariensi episcopo comrai-
quandiu abbaiiam relinero praesumpserit, quam simus, ad quod ipse indulscrit, indulgearaus. jEo
contempto noslri orisquod pnEsensaudierat^inter- n niriiirum inluitu, ea conditione ut malos
con-
diclo per (/. ter. H.] repetilam investituram pr«e
siliarios, quorum inslinctu multas pravitales in-
sumpsit invadere. Si qui vero deinceps praeter in- curristi, a tua familiarilate repellas.
vesliturag ecclesiarum prajlationes assumpserint,
Datae Beneventi v Kal. Aprilis.
etiamsi regi hominia fecerint,nequaquam ob boc a
CLXXIX-
benedictionis muncre arceantur donec per omni- :

potentisDei gratiam ad hocomittendumcorregium Ad Willelmum archiepiscoptm Rotliomagensem.

tuae praedictionis imbribus moliiatur. Praeterea
(AnnollOe, Mart. 30.)
[M,vN3i, ConciL, XX, 1070.)
super episcopis, qui falsum, ut nosti,anobis ru-
Paschalis episcopus, servus servorum Dei,vene-
morem attulerunt, cor nostrum commolura est ve-
rabili fratri Willelmo Rotbomagensiarchiepiscopo,
hementius [al. vohementius agirravatur]: quia noa
salutem et apostolicam benediclionein.
solum nos laeserunl, sed niullorum simpliciuin
animas deceperunt, et regem adversus charitatem Turoidum Bajocensem episcapum in proximis
K&lendis Octobris pro causae suae definitione ante
sedis apostolicae impulerunt. Unde et inultum eo-
confralrera nostrum Lugdunensem episcopum ve-
rum flagitium, Dcmino cooperanle, non palimur :

nire praecepimus.Caeterura^quia eum necdum reve-

sed quiafilii nostriregis instantiaproiis nospulsat
attcntius,etiam ipsis commuriionistuae participium
c stitum audivimus, inducias ei usque in Pascha
non negabis.Sane regeinel ejus conjugem, et pro- proximura prorogaviraus. Tunc autera anteconfra-
trem nostrum Anselmum Cantuariensem archiepi-
ceres illos qui pro hoc negotio cura rege[rt/. circa
regem] ex praecepto no3trolaboraverunt,et laborare
scopum vice noslracausa eadem penitus finiatur,
nobis plenius intimanda, aut anle praesentiam no-
nitentur, quorum nomina ex supradicli Wilielmi
stram una cum adversariiasuis episcopus ipsecon-
Buggestione copnosces.juxta sponsionem nostram a
peccatiset poenitentiia absolves. Igitur quandoqui- veniat,

dem omnipotensDeusvosin Angliaeregno,ad suum Data Silerni, III Kal. Aprilis.

et Rcclesi.Te suae honorem, in hac praeslitit corre- CLXXX.
ctione prodcere: eadeincepsmansuetudine,dispen- Ad Bluthardum] episcopum Mogunlinum.
satione sapientiae, provisione circa regemacprin- (Anno 1106, Mart. 31.)
cipes, tua fraternitas satagat,ut quae minusadhuc [Mansi, Cond/. XX, 1091.]
correcta sunt,auxilianle DominoDeo nostro,pertuae Paschalis episcopus,servusservorumDei,vGnera-
sollicitudinis studium corrigantur.Qua in re itadi- biliR.Muguntinoepiscopo, salutemet apostolicam
lectioni tuae nostrum sentias adesse pra;sidiura,ut benediclionem.
quae 6olveri3,absolvainus;qua3 ligaveri3,alligemus. " Pro Ecclesiae ac regoi pace, pro ecclesiarum or-
Rolhomageusis episcopi |Guilelmi]causam etinter- dinibus, pro partium nostrarum causis, et quem
dictum justitia dictanie prolatumluae deliberationi generalem oporteat habere traclalum, fraternitatis
comraisiinus. Quod enira indulseris, induigemus. providere.Ea propter dignum
vestrae novit solertia
Fraternilatera tuara superna dignatio per tempora duximuset magna consultalione deliberavimus,ut
lonjra conservet incolumem. in proximis Octobribus Idibussynodalem vobiscum
Datum decino Knl. April. debeamus celebrare conventum ; idcirco tam te,

charissime frater quam

oranes Moguntinoe Eccle-
CLXXVIII. siae suffraganeoslitteris preesentibus praemonemus

Ad WiUelinum Rothomagensem cpucopum. — Sw;-

ut, convocatis diojcesium vestrarum,qui digniores

pensus eral Willelmns ad eum scribit

: ponti- videntur, abbatibus, convocalis et clericorum per-

(49j In conc. Claromont. et Romano. (50) Monacbi eranl Cantuar., legati b*. Anselmi,
489 EPlSTOLif; KT PRIVILEGIA. 190
sionis, quibua conciiii tractatus necessarius est, \ religionein augere, et ejus servis tuitionem debea-
praeiiominato in tempore citra Alpes nobiscurn con- mus impondere. Tuis igilur, dilecta in Doniino filia

venire omni occasione vel seposita procuretis,qua- abbatis^a Ermengarda,pelitionibusannuentes,beati

tenus vergente Domino, ablatis de medio schisma- Salvatoris mcnasterium, cui Dco auclore prtesides,
tum causis Ecciesiffl ac regnopacis reformetur in- sicut apraedecessoribus nostrisin tutelam, et prote-
tegritas. ctionem apostolicw sedisnovimussusceptum.itanos
Dat. XI Kal. April, quoque suscipiamus. Statuimus enim ut nuili ec-
CLXXXL cle^iasticae saecularive persona} liceat districtum
A.d Guidonem episcopum Tirinensem el clericos ullum quibuscunque ipsius monasterii, seu
in locis
Pupienses. placitum, absque lioentia abbalissae facere, seu fo-
(Anno 1106, ApriL 29.) drum, vel mansionaticum^seu ripalicum,aut para-
^RoBOLiNi, Nolizie appari.pn>nli alla storia della sua las, seu aliquaa publicas functiones exigere. Abba-
palria, Pavia, 1823, 8", t. III, p. 2-'5.]
tissa auteni, ubicunque per eadem loca voluerit
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene- mercatum, nemine conlradicente conslituat, vel
rabili fratriGuidoni episcopo et clericis Ticinensis «diflcet, districlumque servorum, seu liberorura
ecclesiae, salutem et apostolicam benedictionem. teneat. Nec episcoporum quisquam in praediclo
Jj
Et episcopalem sollicitudinem etclericorum con- monaslerio ditionem aliquam habere permitlimus,
decet charilatem incidentia Ecclesiae scandala cura et missas publica-s, praeter abbatissae voluntatem,
tranquillitate tractare et simultates totis nisibus re- illic agere prohibemus. Gonfirmamus igitur eidem
movere. Vos autem de scintilla minima tantos ignis venerabil; monaslerio possessiones priorum tempo-
globos per invidiam ciiaboli succendistis, vel suc- rum, id est Sermionem, cum ecclesiis Domini Sal-
cendi per incuriam permisistis ut pro benedictaa vatoris, etSancli Martini, acSancti Viti martyris ;

aquaj oblatione trium hominum caedes (actaet san- et Gessianicum, cum ecclesia SunctcB Juliaemar-
guiseffusussit.probaptismi etiam sacramentoduo- tyris ; Nuvelariam, cum ecclesiu Sancti Lau-
rum baptizatorum sint prostrata cadavera. Porro rentii ; Berciagum, cum ecclesia Sancti Zenonis
de rapinis plura narraretsediosum ducimus,sed eas et SanctiS(ephani; Barbadam, cum ecclesia Sanctoe
ad plenum emcndareiterat}' praeceptionemandamus. Mariae et Sancti Blasii Galvatoncm, ciimecclesia
;

Quae omnia quantum Ecclesiae contraria, quantum SanctaeMariae et Sanctae Julias Liconiam, cum ec- ;

vnbis indigna sint, vestra nobiscum prudentia re- clcsiaSanctae Marioc Maionemvicum, cura ecclesia
;

cognoscit, nec lacile ducitur indiscussa hicc ot in^ Sincli Alexandri Gaseiiagum, cum ecclesia Sancti
;

ultra transire. Nihil enim novum a beati Petri mo-

p Martini confessoris Miliarinara, cura ecclesiaSaa- ;

nachis est praesumptum; habent enimanliqua tra- ctffi Juliffi Serraidam. Praetereaquscunque praedla,
:

ditione et vetustioribus. S. sedis apostolicae privile- quaecunque possessiones, vel calholicorum regum,
giisfacultatem aquolibet catholico episcopo conBc- vel aliorum fidclium legitimis oblationibus, in prae-
crafiones ecclesiarum et ordinationes monachorura
sentiarum pertinent, sivo in futurum, largionte Do-
seu clericorum, oleum et chrisma suscipere, el in mino, pertinere contigerit, firma (ibi tuisque suc-
Paschali solemnitate baptismura per subjectos mo- permane.mt. Decerniraus
cessatricibus et illibata
nasterio clericos celebrare, clericorum qui mona- ergo ut nulli omnino hominuin liceat idera mona-
steriosubjaoentobedientiam praeterimpugnationem
sterium temere perturbare, aut ejus possessiones
episcopi relinere.Monasteriolibertalem cum casteris
auferre,vel ablatas retinere,minuere, vel temerariis
immunitalibus suis conservari volumusquaipropter
vexationibus fatigare; sed omnia integraconserven-
episcoporuin improbitales Romanae Ecclesiae provi-
tureorum, pro quorum sustentationo et guberna-
sione collata es(, nec de caetero super hujusmodi
tione concessa sunt, usibus omniraodis profulura.
enim prccsuraentes lanquam sedis apostolicae con- Decimas atque priraitias, praedecessorura nostro-
temptores ejus profecto indignatione plectentur. rum auctoritate, raonasterio vestro concessas, nul-
Dat. apud Gassinum, iii, Kalend. Maii.
latenus deinceps ab episcopis vel episcoporum mi-
CLXXXII. I^ permittimus usurpari.Ghrisma, oleum saa-
nistris
Privilegium pro monasterio S. Salvatoris el 5. Julix ctum, censecrationes altariura, sive basilicarura,
Brixiensis.
ordinationes abbatissae, monachorum, sive clerico-
(Anno 1107, Maii 11.) rum, qui ad sacros fuerint ordines promovendi, a
[Margarini, Bullar. Casin., II, 124.] quo malueritis calholico suscipietis antistite. Ob-
Paschalis episcopus, servua servorum Dei, cha- eunte te, nunc ejus loci abbatissa, vel tuarum qua-
rissimaeinUomino filiae ERMiNGARD.Eabbatissa;mo- libet successatricum, nulla ibi qualibetsubreptionis
nasterii Domini Salvatoris et S. Juliae virginis el
astutia seu violentia praeponatur, nisi quam soro-
martyris, quod Novum dicitur, fundatum a piissima communi consensu,
res, sororum pars consilii
vel
Ansa regina intra civitatem Brixiam, tibi tuisque sanioris, secundura Dei timorem, et beati Benedicti
successoribus in perpetuum. Regulam elegerint. Quae profecto potestatem habeat
Ad hoc in apostolicse sedis regimen, Dominodis- capelias et ecclesias faciendi ubicunque voluerit ia
ponenle, promoti conspicimur, ut, ipso praestante,
terris ad praefalunr. monasterium pertinentibus.
iJ)l PASCHALIS II PAP^ 192
Porro piscarias ad ipsum monasterium pertinentes. A ut quanto sedi apostolicflB familiarior creditur,
in Bororum usibusomniinodis connrmamus.utnuili tanto apud vos charior habeatur.
fiicullas sil eu8 invadere.aul quibusiibet occasioni- Dat. LateranijXii Kal. Juiiii.
bus alienare. Vos it,Mlur, filiae in Christo dileclffi,ut CLXX.XIV.
hac semper gratiadigniorea censeamini, Dei sem- Ad clerurn populumque liambergensem. — JUis Otlo-
pertimorem in veilris cordibus habere satagite, ut nem episcopum eommendal.
quantoa sfficularihus liberiores eslis, tanto ariiplius (Anno 1106, Mai.)
placere Deo, totius menlis et anima; virtulibus, [Mansi, ConciL, XX, 999.]
anheletis. Si quis igitur inposlorum archiepiscopus Paschalis episcopus, servus servorum Dei, clero
aut cpiscopus,iMiperalor aul rex, princeps aut dux, et populo Bambergensi, salutem et apostolicam be-
comes, vicecomes, judex, aut ecclesiastica qua^li- ncdictionem.
bet saecuhirisve persona.hanc noslrae constitutionis Quanlo affectionis debito Bambergensis ecclesia
paginam sciens, contra eam temere venire tentave- ab ipsa suae institutionia primordio sedi apostolicae
ril,secundo tertiove couimonita, si non salisfa- vestrarum
constrinfialur, etsi nos lateret, liltcrarum
clione congrua emendaverit, potestatis honorisque significatio rnanifestal. Quod affectionis dehitum
sui dignitate careat, reamque se divino judicio exi- g venerabilis frater Otto, vestrae ecclesiae electus, con-
stere de perpetrata iniquitate cognoscal, et a sacra- stanler tenuisse ac tenere cognoscitur, cumpertot
tissimo corpore et sanguine Dei ac Rcdeinptoris et tanta pericula ad apostolicae sedis visitationem
nostri Jesu Chrisli aliena fint, atque in extremo percurrat. Nos igitur eum debitae bcnignilatis afTe-
exarnine districtaj ultioni Bubjaceat. Cunctis autem ctione suscepimus, et juxta veslrae dilectionis desi-
eidem loco justa servantibus sil pax Domininosti' derium, nostris tanquambcati Petri manibus,salvo
Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis nietiopolitani jure, vobis per Dei gratiam praasulem
suscipiant, et apud districtum judicem praemia ae- ordinavimus.Huncigitursubpraescntiumlitterarum
ternae pacis inveniant. .^uicn, amen, amen. prosecutione ad ecclesiae vestrae regimen remitten-
Scriptum per raanum Rayneriiscriniariiregiona- tes, plona hortamur affectione diligi, plena humiii-
rii et notarii sacri palatii. tate venerari. Confidimus enim eurn disciplinae ec-
Ego Paschalis catholicae Ecolesiae episcopus SS. clesiasticae futurum esse custodem, et salutis vestra;
Datum Laterani per mar.um Joannis,
sancta; Ro- sollicitum provisorem. Huic ergo sedulis olliciis
nanae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii, obedite, et gratiam vobis in eo conciliate cffileslem.
quinto Idus Maii, indiclicmexiv, anno Dominicae In- Integritatem catholicae fidei firmam semper in om-
carnationis H07 [1106], pontificalus autem domni n nibus conservate : sedi apostolicae semper devotius
Paschalis sccundi papae vii. adhajrete, ut per ejus consortium a contagiisomni-
CLXXXIJL bus liberi, ad aeternae salutis porlum feliciter per-
Ad f][ulhardum] archiepiscopum Mogunlinum.— Com- venire, Doraino largiente, mereamur.
mcndul Otlonem episcopum Bambergensem a sese CLXXXV.
consecrulum.
Ecclesiae S. Frigdiani Lucensis parochianos laudat
(Anno 1006.) quod canonicis obtemperent.
[Mansi, ConciL, XX, 1091.] (Anno 1106, Maii 23.)
Faschalis cpiscopus servus servorum Dei R. [Baluz., MiscelL edit. Luc. I, t. IV, p. 584].
Mogunlino archiepiscopo, salutem et apostolicam Paschalis episcopus, servus servorum Dei, paro-
benedictionem. chianis Sancti Frigdiani, salutem et apostolicam
Quantum asuaeconstitulionisexordioBambergen- benediclionem.
sis Ecclesia sedi apostolicffi familiaris exstiterit, Devotioni vestrae plurimum congaudemus quia
prudentiae tuje notius existimamus. Congruum igi- sicutvenerabilisfiliiRothonisrelationecognovimus,
tur duximus ut venientem ad nos fratrem nostrum Beati Frigdiani ecclesiam et in ea Deo servientes
venerabilem 0. ejusdem ecclesiae eleclum,cum prae- ^ fratres attentius diligitis, et locum ipsum rerum ve-
susciperemus. Prasterea
teritse familiariiatis gralia suscipe strarum collalione ditatis,et eorum monitis ad ani-
quoniam Ecclesiaeademper diuturna jam lempora marum vestrarum salutem libentius obeditis.Simi-
episcopalis officii sollicitudinis caruit, et propter liter hac Domini gratia vobis miseralionedonata,et
praeteriti schismatis ullionem in Teutonicis parti- ipsi et vobis gratias agimus, rogantes ul hanc in
bus pcrpauci episcopali fuuguntur officio juxta ip- vobis graliam ipseperficiat, et prohacaeternae retri-
sius Ecclesia; postulutionem eidem fratri, cum per butionis praemia reddat. Vositaque, filiiin Domino
multa ad nos venisset pericula, consentientibus et cbarissimi, exhortamur ut in hujus devotionis pro-
unanimi senlenliadecernentibusomnibusquinobis- posito semper constantius manealis, illud Domini-
cum aderant, fralribus, episcopalis benedictionis cum vestri cordis meditatione versantes, quod ad
raanum, Dorainolargiente, contulimus,salva nimi- diecipulos suos loquens Quivos honor-it,me hono- :

rum dcbila tuae metropolis reverenlia. Euin igitur rat et qui vos langit, ttingit pupillum oculimei:
;

ad voscum nostra;gratiae dulcedineremiitentes,fra- bonuin cnim volurn bonumque propositum vestrum

ternitati vestr» litteris prajsentibus commendamus. Bua in finem misericordia comitabitur. Ipse qus
193 EPISTOL^ ET PHIVILEOIA. 194

loqiiimur sua unctione vos doceat, ipse benedicat: A tione possessionis defecerunt, fraternitas tua parti

et tain vos quarn alios, qui eisdcm fralribus opem bus utrisque competenti locoet temporo convocatis
suam gratiadivin* charitalis iinpendunt,a peccalis tranquille et legalitcr sine dilatione dilfinire pro-

propitius absolvat beali Frigdiaai meritis, et ad vi- curct in eos autem qui constituto a
: le ioco el tempore
t.tm perducat aeternam. » defuerint, canonicam sententiarn dare non differas.
Dat. Laterani, x Kal. Junii. CLXXXVIII.
CLKXXVI. Ad Pelrum Acherunlinum archiepiscopum. Ejus —
eleclionem confirmat, el jura metropolea ^cherQn-
Ecclesise S. Frigdiani Liicensis pnvilegia confirmat. tinx ; mittil pallium.
(Anno 1106, Maii 24.)
(AnnoIlOG, Jun. 16.)
[Baluz. /Vi.sre//. t. IV, p. 584.]
[Mansi, Concit., XX, 1055.J
Paschalis episcopus, sorvus sorvorura Dei, dile- PASCinr.is episcopiis.servus servorum Dei venera-
ctis in Christo filii!: Rotonis prajpositoct ejus fratri-
bili fratri nostro Petho Acherunlino archiepiscopo,
bus in Beati Frigdiani ecclesia regularein vitam ejusquc successoribus canonice promovendis in per»
professis ejusquo succcssoribus in eadem religione
petuum.
permansuris in perpetuum. PolestHtcm ligandi atque solvendi in ccelis et in
Desiderium quod, elc.,utiinprivitegio anniim,B ^^^^^ B p^,^^ ^j^^q,^, successoribus auctore Deo
n. 119, usque ad apostolicae sedis habuerint. Dein
principaliter traditam illis Ecclesia verbis agnoscit,
tequilur A quo nimirum chrisma, oleum sanclum,
:
quibus Petrum esl Dominus allocutus Quxcunque ;

consccralionesaltariutTi sivebasilicarurn,ordinatio-
ligaveris supcr terram, erunt ligata et in ccelis et :

nes clericorum accipietis, si ea gratis et sine pravi- quxcunquc solveris super lerrcim, erunt soluta el in
tate voluerit exhibere alioquin liceat vobis a quo-
;
coslis [Matlh. xi.vi), Ipsi quoque firmitas proprias et
cunque rnalueritis catholico episcopo ea sacramenta
aliense fidei confirmatio, eodem Deo auctore praedi-
suscipere, qui apostolicoe sedis fultus aucloritate
catur, cum ad eum dicitur : Rogavi prote, Petre, ut
quae postulatur indulgeat. Nec eidem episcopo nullo
non deficial fides tua, et tu aliquando conversus,
modo liceatlocum ipsum aut fraires illic habitantes
confirma fratres tuos {Lnc, xxiii). Oportet ergo nos,
pro nostrorum conceptionum ajmulatione excomrnu- qui, licet indigni, Petri videmur rcsidere in loco,
nicare vel interdicere, nisi pro certis culpis quas prava corrigere, recta firmare, et in omni Ecclesia
iidem fratres canonice admoniti emendare con- ad interni arbitrium juiii(Ms sic dispononda dispo-
tempserint. Baptismi usum in Sabbato sancto Pen- nere, ut de vultu ejus judicium nostrum prodeat, et
tecostes a praeterilis temporibus habitum in perpe- oculi nostri videanl ajquitatem. Fraternitalis igitur
tuumconfirmaraus.utnullispossit.-PmuIationibusc (usjustis petitionibusannuentes.sanctam Acherun
vel insidiis prohiberi. Nulli aulem sa;cul,irium po
tinam Ecclesiam praesentis decreti auctorilate mu-
testatum infra vestri coenobii claustrum liceat hospi- nimus, tibi tuisque sucessoribus confirmantes quae-
tari, ne fratrum regularium quis ejusmodi prae-
cunque metropolitano jure praeteritis temporibus
Bumptionibus perturbetur. Decernimus etiam, etc, pertinuisse noscuntur, videlicel Venusinum, Gravi-
ut in dicto privilegio.
nam, Tricaricum, Tarsum, Potentiara ; ultu tuique
Hcriptum per manus Raynerii scriniarii, etc.
legitimi successores poteslatem habeatis canonice et
Ego Paschalis, etc. decretabiliter in eis episcopos ordinandi ac conse-
Datum Laterani per manum Joannis S. R. E.
crandi, salva in omnibus' sanctae Romanae Ecclesiae
diac. card. ac bibliothecarii, ix Kal. Junii, indicl.
auctoritate. Ad haec slatuentes decernimus ut quae-
XIV, Incarn. Domin. an. 1106, ponlificatus autem D.
cunque oppida, villae vcl ecclesiae parochiales, jure
Paschalis papae vii.
abHademecclesia Acheruntina possidentur,qufficun-
CLXXXVII.
que bona in preesentiarum juste possidet, sive in
Ad B [ernardum] archiepiscopum Toletanum futurum juste ac canonice poterit adipisci, firma
(Anno 1106.) tibi tuisque successoribas ac illibata perraaneant:
[Florez, Espana sagrada, XX, 79.] n iis nirairum exceptis quae sedis apostolicae privile-
P. episcopus Toletano archiepiscopo, salutem
II, B. giis specialibus muniuntur. Pallium praeterea fra-
et apostolicam benedictionem. ternitati tuae, plenitudinem videlicct pontificalis
Litteras dilectionis tuae breves oranino r.cepimus, officii, ex apostolicae sedis liberalitate concedimus :

in quibus pra?ter causam quae inler ecclesiam S. Ja- quod te in ecclesia, tantum ad missarum solemnia
cobi et Minduniensis agitur, nil aliud de statu no- subscpiptis diebus noveris ioduendum, id est, Nati-
bis Ilispaniarum dicere voluisti. Gumque te in eis- vilatis Domini, Epiphaniae, Hypapantes, in tribus
dem concilium celebrasso dixcris, nihil de rebus in solemnitalibus beatae Mariae, Coenae Domini, Sabbati
eodem concilio gestis pr.-utcr praefatam causam inti- sancti, Resurrectionis, Ascensionis, Penlecostes,
mare curasti, de quibus satis iios mirari noveris, Nativitatis S. Joannis Baptistae, festivitatis apostolo-
qiiifiet te vidore.elstaluin lerrae vcstrte libenter vel- ruin oranium oinnium forte redundal. H.],
[vox
lenius agnoscere. Causani aulem illam, quam inter Michaelis archangeli, commemor&tionis omnium
Mindunienses clericos et S. Jacoi^i clericos agi prae- sanctorum et eorura martyrura vel confessorum
diximus,si Mindunienses, siout mandasti, a proba- qui in Acheruntina ecclesia requiescunt in conse- ;
 J

105 PASCHALH II PAVM 19(^

cralione ecclesianim.epiacoporum, presbytororum A ^'am Sancti Michaclis. Decemimus ergo ut nulli

eldiaconorum : oujuamudi nimirum voluimis te pcr omnino hoininum iiceal id.-m ccunobium teinere
omnia peniurn m indumenti
vinrlicare. Hujusaiquiiif perlurhare, aut ejus possessiones auferre, vel .ibia-

honur. humililaa Hlquejustitia est. Tota Prgo inente tas retinere, minuere, vel temerariis vexationibus
fraternilaa tua fe exhibere featinel, in prosperis fatigare ; sed orania integra conserventur eorum,
humilem ; ct in adverais, ei quando eveniunt, cum pro quorum sustenlatione el gubertnalione concessa
justilia ercctum : ainicum honis, porversis contra- sunt, usibus omnimodis profutura. Olieunle te nunc
rium ;
nuliius unquam faciem contra veritatem re- ejus ioci abbato, vel tuorum quorumliliet successo-
spicias, nuilius unquam faciem premas miseri- : rum, nullus ibi qualibet subreptionis astutia scu
cordu-c operibua juxta virtutem insistas, et tamen violentia prajponatur, nisi quem fratres communi
insistero etiam supra virlutem cupias : inlirmis consensu, vel fratrum pars consiiii sanioris, vel de
compatiaris, bcnevolenlibus congaudeas ; aliena 8uo vel de alieao, si oportuerit, colie;;io providerint
damna, propria repules; de alienis gaudoas, lan- eligendiira.Sane sepulturam cjusdem loci omnino
quam de propriis exsultes : in corrigendis vitiis pie liberam esse decernimus, ut eorum qui illic sepeliri
saevias ; in fovendis virtutibus auditorum animas deliberaverint, devotioni et extremae voluntati. nisi
demulceas;in ira, judicium sine ira tcneas ; in n forte excommunicati sint, nuUus obsistat. Nec
tranquillitate autein,securit<ttisjustis censuram non episcopo facultas sit aut monasteriura ipsura vel
deseras. Haec est, frater charissime, paliii accepti eoclesias pra^ter culpam inlerdicere, aul novis
dignitas ;
qnam si sollicite servaveris, quod foris exaotioniijus praegravare. Porro laborum ipsorum
accepisse ostcnderis, iiilus habebis. Fralcrnitatem decimas prajter quarumiibet personarum contradi-
luam superna miseratio per tempora multa incolu- ctionera vobis concedimus possidendas. Si quae enim
mem conservare dignetur. Amen, amen, amen. ecclesiastica saecularisve porsona, hanc nostraecon-
Ego Paschalis catholicee Ecclesia; episcopus. stitutionis paginam sciens, contra earavenire ten-
Datum Albani per manum Joannis S. R. E. dia- taverit, secundo tertiovo comtnonita, si non salis''^-
coni card., xvi Kal. Julii, indicl. xiv, Incarnat. clione congrua emendaveril, potestatis honorisque
Dominicae 1106, pontificatus antem domtii Pascha- 8ui dignitate careat, reamque se divino judicio
lis II papse viii. existere de perpetrala iniquilate cognoscat, et a
CLXXXIX.
sacratisslrno corpore ac sanguine Dei et Domini
Bulla pro Beneiido abbale momslerii S. Salvatoris Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in
in Moxi. extremo examinedistrictae ultionisubjaceat.Cunctia
(Anno 1106, Sept. 19.) aulem eidem loco justa servantibus sit pax Domini
[MuRiTOBi, AiUiq. Ilal. III, HOo.j ^ nosfri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bon»
aCtionis percipiant, et apud dislrictum judicem
Paschalis episcopus servus servorum Dei, dilecto
Benedicto abbali inonasterii Sancti Salvaloris,
filio
praemia aeternie pacis inveniant. Amen, araen,

quod situm est in loco qui Moxi dicitur, ejusijue amen.

Buccessoribus regulariter promovendis in perpe- Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus sub-
scripsi.
luum.
Piae postulatio voluntatis eflVctu debet perse- Datum Florentiae per manum Joannis, sanctae Ro-
manffi Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii,
quente compleri, quatenus et devotionis sinceritaa

laudabiliter enitescat, el utilitas postulala vires in-

tertio dycimo Kalendas O.-tobris, indictione decima
dubitanterassumat. Quia igitur dilectiotua adsedis quinta, incarnHtlonis Dominicae anno railleeimo
apostolicae portum confugiens, ejus tiiitionem devo- centesimo sexto.
lione debita requisivit, nns supplicationi tuae cle- cxc.
menter annuimus, el beatiSalvatorismonasterium, Ad episcopos Galliarum. Adversus interfectores
abbatis Viieliacenyis.
cui Deo auctore pr.-Ksides, subtutelaapostolicae sedis
excipimus. Per praesenlis igitur privilegii paginara (Anno H06, Oct. 25 )

apostolica auctoritate Btatuimus ut quaecunque praj- D [Mansi. Concil., XX, 1031.

quaecunq'ie bona possessione legilima ad idem
diae, Paschalis episcopu?, eervus servorum Dei vene-
raonasterium in praesentiarum pertinere videntur, rabilibus fratribus episcopis Gailiarum, salutem et
sive in futurum, largiente Domino, concessione apostolicara benedictionem.
pontificum, liberalitate principum, vel oblatione Sacerdotalis ordinis charilate vehementer indi-
fidelium, juste el canonice polerit adipisci, firma gnum videtur quod facinorosas personaa, quas pro
tibi tuisque successoribus illibata permaneant. In crirainibus suis persequi deberelis, fovere dicimini.
quibus hgec propriis visa sunt nominibus expri- Interfectores enim Vizeiiacensis abbatis in quorurn-
menda, videlicet ecclesiam Sancl^ Mariascum por- dam vestrum parochiis licentor habitare dicuntur,
tione curtis Dolie ecclesiam Sancti Lnurentii cum
; Unde fraternitatem vestram dignaredargntione cor-
portiooecurti8Rasinianae;ecclesia.T. Sancli Fridiani ripientes, praesentiura litterarum auctoritate praeci-
et Sancti Nicolai cum porlione casaiis Instuli : in pimus, ut eos qui dominum suum presbyteruni et
Bodio ecclesiam Sanctae Mariae : in Patcrno eccle- abbatemtamneqiiiterocciderunt,secundumdignum
 J .

197 EPISTOL^ ET PniVlLEGlA. 198

modum in eKsilium delrudalistet.si no- A liim, vocatur, hujnsmodi omnino cavendus est :
pasnitentiffi

hierint obedire, excommunicationi subjicile, nec eidem etiam cautolavitandi suntqui nominatisaut
uncjuam vel Vizeliacensi abbati,vel prsposito alicui, aclionecum po9sint,vel cumnequeunt voluntatese
co|<ulant. Qui vero hujusmodi excomfnunic^itis
facultas sit eisdem homicidis vel eorum haeredibus
pertine-ntaliquld dimiltere. omnino inviti, vel servitio vel cohabitatione jun-
dehisqu* ad Ecclesiam
Eos vero quos hujus hornicidii fuisse constal aucto- guntur,8i hujusmodi perlectionis dolore tanguntur,

res, nisi dignam egerint poenilentiam, ab Ecclcsia

non omnino vit.mdi aunt,nec tamen ad communio-
alienos eflicile. nem sine correctionis rcmedioadmittendi.llinc est

Datum apud Guardastallum.viu Kal.Novombris. quod praedecessor noster sanctae memoriaj Grego-
CXCl. rius VII papa excommunictUorum uxores, filios,
servos, quorum consilio vel voluntate,
rusticos,
Gislx abbatusx Ronviricensi, si suum de monachis
Calmosiacensibus prseceplum « usque ap proximae excommunicationis meritum non perpetratur, via-
Quadra(]esimx initium adimplere conlempseril, ex quoque ob itineris necessitatem invitos ex-
tores
tunc adilum ecclesi.e interdicil. » communicatis commuaicantes,excommunicalionis
(Anno U06, Oct. 27.) vinculo non teneri constituit sicut beatus Augu- :

IMartene, Tliesaur. Anecd. III, 1180. stinus ad Auxilium scrinens evidenter ostendit.
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile- B Discant tenere fratres,inqait, in omnibus viam, et
ctse filiae Gisl;E Romaricensi abbatissae, saiuteai et in medio nationis pravae et perversae tanquam lu-
apostolicam benedictionem. minaria lucerestudeant ut non suae lantum,sed ut :

Pro injuria reliKiosorum Galmosiacensium fra- alience salutismercedem a Deo mereanturaccipere,

trum tertio ad te litleras misiraus,rogantes et pras- qui singulorura examinat voluntates, causas dis-
cipientes, quatenus aut do fundo vobis compctenti culit,quia nuda omnia et aperta sunt oculis ejus de
concambium acciperelis pro portione vestra paro- cujus miseratione confidiinus, qnia simplicis oculi
chialis ecclesiaj Beatai Mariae, quae vobis illisque
corpus tenebrarum caligo non opprimet, quoniara
communib auteorum portionem,qu.B sunt de-
est ;
charitasoperitmuItitudinempeccatorum.Obedientes
cimaB alodii eorum, quod infra eorum parochiam monitis nostris miseratio vos divina custodiat etab
conlinetur, quietam iilis dimilteres et adhuc nos :
omnibus peccalis absolvat.
audire dedignata es. Licet igitur iterum iterumque
CXCIII .

contempti,iteratas tamen litteras ad te mittimus,

Hugoni abbatiS. ^gidii abbatidm Seumichensem a
praecipientes ut horum allerura, sicut praeceplum
Ladislao Ungarorum rege fandatam confirmat
cst,quod malueris exsequaris quod si usque ad
:

(Anno 1106, Nov. 2.)

proximaeQuadragesimfeiuitium adimplere contem- C [GaU. Christ., VI, 189.]
pseris, cx tunc tibiaditum ecclesiae interdicimus.
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile-
Datum apud Wardastallum, vi Kal. Novernbris.
cto in Christo filio Hugoni abbati monasterii S.
CXCll.
iEgidii, quod in vatle Flaviana situm est, ejusque
Ad Gebehardum Conslantiensem et Odericum Pala-
viensem episcopos. —
Non quoslibet excommuni- successoribusregularilerpromovendisinperpetuum.
catosesse vitandos. Religiosis desideriis dignum est facilem praebere
[Annoll06.) consensum,ut fidelis devotio celerem sortiatur ef-
[Man&i, Cona7 , XX, 1002 ]
feclum.Latisclavus siquidem bonae memoriffi Unga-
Paschalis episcopus,servusservorum Dei,venera- rorum rex ad honorem Dei et SS.apostoiorum Pe-
bilibus fratribusGebehardo Constantiensi,ODERico tri et Pauli in memoriam S. Contessoris ^gidii
Pataviensi, episcopis,et caeteris Teutonicarum par- Seumichensem fundavit ecclesiam,et eam per ma-
tium tam clericis quara laicis catholici3,salutem et num Odilonis memoriae praidecessoris vestri
felicis

apostolicam benedictionem. monasterio Beati --EgidiijCui auctore Deo praesides^

Pro religionis vestrae fervore gaudemus,et omni- obtulit, ubi et ejus corpus venisrabile requiescit.
potenti Deo gratias agimus,qui vos in sui nominis llancnimirumoblationemproanimarum saiuteper-
amore confirmat. Quosdain autem vestrum minus petratam nos largiente l^eo apostolicae sedis auclo-
secundum scientiara zelum Dei habere audivimus: vcstrum Flavianae vallis cceno-
ritate firman'us,cui
ut,durn pravorum commistionem viiant, eliam a bium ab eodem S..Egidio in salarium datum agno-
regionibus vestris discedere meditentur. Qui pro- scitur. Igitur supradicti regis deliberationem prae-
fecto nequaquam laude apostolica digni sunt, dum senii decreto sancimus,ut quicunque Seumichensis
inmedio nationis pravae et perversae perseverare abbas fuerit.abbati monasterii vestri, quod in valle
non possunt,inter quos lucoant velut luminaria in Flaviana a S. ..Egidio constructura diximus, obe-
mundo,vcrbum vitae continentes.Uno enim pondere dientiam profiteatur,et perseveranter cbservet. Ne-
peccata hominum metiuntur, dum
excomrauni-et gotia quae monaaterio dcciderint,regis consilio ter-
catos propriae volunlalis merito el excommunicalis minentur.et nullus praeter regem siiper res eccie-
communicanlesreos requaliterarbitrantur ;verum- siae judicare prwsumat. Porro monasti^rii ccclesia
enimvero diversarum voluntalum diversus rcatus cum atrio suo ea semper liberlate potiatur, ut illic

agnoscitur.Si quis enim criminosus, juxta aposto- refugientes nullum personarumsive rerum praeju-
 j

199 PASCHALIS II rXPJE 200

diciiim p.»lianlur.Di'Ccrnimu8 ergo ut nulliomnino A. inepiasopiNokcnichirographoconlinenlur.Obcunle

homiiiuni iiceal idem monus^terium temerc pcrlur- le nunc cjus loci abbate, vel tuorum quolibct suc-

barc, aut possessionea auferre, minuere, vel leme- ccssorum, nullus ibi qualibct pubroplionis astutia
niriis vexutionibus fatigare, sed omniaquae ab eo- sou violenlia praeponatur.nisi quem fratresvel fra-
dem Latisclavo rege vel aliis fidelibus de jure pro- trum pars consiiii 8anioris,vcl dc suo.vel dcalieno,

prio data sunt.aut in futurum Domino largiente il- si oportuerit,collegio,secuodum Dei timorem et B,

lic dari contigerit.firma sernper et integra consor- Benedicli Regulam providerint fligendum. Electus
vonlur.Balva canonica reverentia dioecesani episco- autem ad llomanumpontificom consecrandus accc -

pi,eorumpro quorumsustentationeet gubernatione dat. Ad h;ec decernimus ut nulli oranino hoininuin

concessa suntusibus omnimodis profuluru.Si quis iiceat idem monasterium temerc perturbare, aut

igilur decreti hujus teaore cognito,vel Seuniichen- cjus possessiones temerariis vexationibus fiitigare ;

sem ceilam avestri monasterii subjoctione subtra- sed omniaintegru conservcntur,eorum proquorum
here,vei eamdem cellam bonis suis lemere privare sustentationeet gubernatioaeconcessa sunt,usibus
tcntaveriljSecundo terliove commonitus,si non sa- profutura. Si qua ergo ecciesiaslica saecularisve
tisfactione congrua praesumptionem illicitara emen- per.sona, ete., ut in aliis nonnuUis epislolis.

dare curaverit,a sacratissimo corpore ac sanguine Ego Paschalis catholicae Ecclesiaj episcopus.
B Datum apud Placentiam, per manum Joannis
Dei et Domini Rn.demptoris nostri Jesu Ghristi alie-
nus e.xi3tat,atque in extremo ex.Hmine districta^ ul- S. R. E. diaconi card. ac bibliothecarii, xvii
tionisubjaceat.Cunctisautem h.-ec statuta servanti- Kalend. Dccembris, indict. xv, Incarnal. Domi-
bus sil pax Domini quatenus
Jesu Chrieti, et hic nicae anno 1106, pontifioatus autem domni Pascha-
fructum bonae actionis percipiant, et apud dislri- lis n papae. viii.

ctumjudiccm prffimiaa;ternaepacisinveniaut.Amcn, CXCV.

amen, amen. Ad monachos S. Petri et S. Salvatoris Papiemes :

Ego Paschitliscatholicae Ecclesia? episc. Sig. (Anno 1106, Nov. 19.)

Ego Bruno episc. Sig. [RoBOLiNi, Notizie,U\. p. 226.]
Ego Landulfus cardinai. presbyt. Sig. Gum venerabiles Ticinensis episcopus G.[Guido]
Datum Parmte per nianum JoannisS. U, E. dia- et abbates vestri A. et ante nostram praesen-
coni cardin. ac bibliothecarii, iv Non.Nov.,ir.d. xv, liam convenissentpost multasquerelas expositas...
anno Dom. Incarn. I106,ponlificatus autem domni Piacuit itaque fratribus nostris ad finem illum re-
Paschalis secundi papee vin. currere, qui aestiite praeteritain eis iilteris deiibera-

CXCIV. tuin est quas a Casino monte pro eisdera querelis

Ad Guidonein abhatem S. Stephani Laudensis. — ^- supradicto episcopo miseramus....
Privilegium monaslerii S. Stephani. Dat. XIII Kal. Decemb.
(Anno 1106, Nov. 15.) CXCVL
[Mansi, Concil., XX, 1054. Ad canonicos Augustenses.
Paschaus episcopus,servusservorum Dei,dileclo (Anno 1106, Nov. 22.)
filioGuiDoNi abbati venerabilis monasterii S. Sle- [Mansi, Concil., XX, 1214.]
phani, quod in Laudensi comitatu secus Padum Paschalis episcopus,servus servorura Dei,Augu-
silum est,ejusque successoribus reguldriterpromo- slensis ecclesiae canonicis,et caeteris parochianis,
vendis in perpetuum. salutem et apostolicam benedictionem.
Divinis praeceplis et apostolicis informamur mo- Venit ad no? non vocatus fratcrnoster Heriman-
nitis, ul pro ecclesiarum statu impigro vigilemus nus,veslrae civitatisepiscopus,causam suam poslu-
affeclu.Postulavit siquidem nosdilectio tua praede- lans ceitiori fine concludi. Nos aule::i quereiarura
cessorum nostrorum quacdam statuta firmarc, et memores, quo'l fratres, qui adversus
vestrarum
per ea vestri monasterii statum, auctore Deo, mu- eum
coram nobis capitula protulerant,
in concilio
nire. Quod monasterium venerabilis comitissa cum
eo inpracsentiarum coram nobis minime adfue-
Anselda cura filiis suis Lanfranco, Arduino el Ma- D runt,ne qua pars adversura nos possitpraejudiciura
gnifredo, construxisse,et suis facullatibus ditasse conaueri, causae ipsius protectionem in proximas
cognoscitur.Perprffisentis igitur privilegii paginara KalendasNovembrisfratrumnostrorum deliberalio-
apostolicaauctoritatestaluimus ut quscunque prae- ne distulimus :ad quem videiicet terminum omnes,
dia, qufficunque bona a pra3dictacomitissa,vel ejus qui iidversuseuracausam agunt,litterispraescntibus
filiis,seu ab aiiis fidelibusde jure propriodatasunt, ad nostram audientiam invitavimus.Interim eidem
quaecunque etiam in futurum eidem monasterio fratri nostro potestatem concp.dimus,ut eos,qui ec-
concessione pontificum, liberalitale principum, vel clesiae bona rapiunt et invadunt, juxtii sanctiones
oblatione fidelium dari conligerit, firma vobis canonicasexcommunicarepraevaleat.Volumuseiiim
vestrisque successofibu? et illibata permaneant. ut tara ipse quara ecclesia quae sub eo est,Uoque ad
Coafirmamus itaque supradicto S. Sephani mona- praefinitum tempu3,pacem et tranquiUitatem, Do •

sterio adjacentem villam, et castrum infra quod mino largiente, obtineat.

idem monusteriura construclum e8t,et caetera quae Datum decimo Kalendas Deceinbris.
 J

201 EPISTOL^ ET PRIVILEGIA. 202

CXCVII. X Juliacousque Cluniacum.a Bellojoco usqueCIunia-
Didaco episcopo Composiellano mandat ut una cum, a Branceduno sive Trinorchio usque Clunia-
" cum provinciulium sedium episcopis, Petro Le- cum,scilicet neque a mediis horum terminorum per
gionensi, PeUigio Asluricensi e( aliis inter Oxo- paria spatia viis usque Cluniacura,nullu8 hominum
mensis st liunjensis Ecclcsix clericos ambiguita-
praesumal pedaticuin icvare aut novaui aliquam ex-
tem de finibus communis parochix cerlissima in-
dagine determinet. » actionemfaceresuperCiuniacumeuntesauliniiered-
(Vide Historiarn Compostellanaru, apud Florez, euntes, nec eorum personas pervadere, vel reseo-
Espana sagradci, XX, 63.) rura auferre vel ipsos capore. Eum aulem qui hanc
GXGVIII. legem scienter infringerit, ab introitu eccleslae ar-
Privilegium pro Ecclesia Colimbriensi. cendum censemus, donec de commisso Cluniacensi
(Intra annum 1099-1107.) abbati vel ipsi conventui satisfaciat.
[Brandao, Monarchia Lusitana, III, p. 283.] Datum Gabilonc, iv Nonas Februarii, indictione
Paschalis episcopus, sorvus servorum Dei, vene- XV, anno Domininae Incarnationis 1106.
rabili fratri [MauritioJ Colimbriensi episcopo,sulu- CC.
tem et upostolicam benedictionera. Monaslerii Casge Dei jura el bona ronfirmat.
Aposlolica3 sedis, cui auclore Deo deservimus,au (Anno 1107, Febr. 4.)

ctoritas nos debitumque compellit,et desolulisEc- B [Mabill., Annal. Bened., V, 499.]

clesiis providere, et non desolatas prona soilicilu- PostquamPaschalis natale Domini Gluniaci cele-
dine confovere, eas maxime quae barbarorum fero- braverat.ibidem persistit usque ad mensem Februa-
cilati vicinae sunt, et habitalionibus circumseptee rium anni sequentis, quo tr-mpore Aymerico Casa;-
convenimus ; statuimus enim ul quaecuoque bona, Dei abbati diploma concessit, quo, Gregorii VII et
quamque dioecesim in praesentiarum eademEcclesla Urbani 11 exemplo, omnia monasterii juru et bona
juste possidet vel in futurum jusie et canonice po- confirmat necnon monasteria et ceilas eidem sub-
terit adipiscijflrma tibi tuisque successoribusetilli. jectas.scilicet monasterium Sancti Andreae Vienna;,
bala permaneant, ut si quis de. aatiquis parochiae aGuidone archiepiscopo concessum;eccIesiam Sm-
terminis, quos hodie Mauri et Moabitae possident, cli Treverii, quam venerubilis mcmorix Hugo Lu-

auxiliante Deo, in futurum reparare potuerit,eidem gdunensis archiepiscopus recens contuleral et cel- ;

se integrenlur Ecclesiffi. Interim aColimbria usque lam de Veriano, a BernurJo episcopo Agathensi
ad caslrum antiquum,sicut Theodomiriregis ab epi- collatam.
scopis divisio facla est Ecclesiae Colimbriensi perse- Datum apudCluniacuni perraanum Joannis,S.R.
veret. Secundo praelerea episcopalium quondam ca- E.diaconi ac bibliolhecarii,Hecundo Nonas Februa-
thedralium Ecclesias Lamecum et Viseum tuffi tuo- C rii,indictione xv,Inc>'.rnaLionis Dominicai anno 1 103
rumquesuccessorum provisionicuraeque committi- secundum veterem calculum, pontificatus autcm
mus, donec disponente Domino,autColimbriee dioe- domni Paschalis 11 anno viii.

cesis re8liluatur,aut illfe parochiis propriis restilu- OCf.

tae cardinales episcopos habere nequiverint. Tertio Ad iViltelmum de Sabruno et alios Bertranni comilis
Vaccaricam cum ecclesiis, et coloniis, ac praediis Tolosani sonios. — Ad sntjsfaclionem eos invitat
suh licna excommunicalionis, ob damna monaste-
suis sub episcoporufu Colimbriensium confirmavi-
rio S. jEgidii illuta.
mus, sicul ab egregio comite in scrifitorum testi-
(Anno 1107, -Febr. 4.)
moniis oblata est, etc.
[BouQUET, Recueil, XV, 34.]
GXGIX.
Paschalis episcopus, servus servorum Dei,mili-
Ad Hugovem Cluniacensem abbatCm. Vetat ne pe-— taribus viris V/illelmo de Sabrano, Emenoni fratri
dtticum quis vel aliud quidquam exigere possit ab
hisqui Cluniacum eunt,vel inde e.veunt,vel ,in[ra ler- ejus, Rainardo de iMedenas, Arberto de Monte-
minos designutos. Glaro, RiCHARDo DE Clareto, Dalmatio
de Rocca
(Anno 1107, Feb. 2.) Mara, el Raimundo de Gorra.
[BouQUET, Recueil, XV, 34. Raimundi egregiae memoriae comitis et conscios
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vcne- D vos et consiliarioa fuisse non ambigimus, cum vil-
rabili fralri HucoNiCluniacensi abbati, et universis lana B.yBgidii per manum sanctae memoriae praede.
ejusdem congregationisfratribus,salulem etaposto cessoris nostri Urbani papae penitus abdicavit, se-
licam benedictlonem. que ipsum et hjpredes suos excommunicari fecit si
Sicutpr<jedecessores nostriapostolicaj sediaponti- ulio unquam tempore in eadem villa quidquam prae-
fices, vestrae paci ac libertati tam praiceptis quain ter abbalis volunlatem usurpare praesumeret. Quo-
etiam scriptis providere curaverunt, sic et nos per ties etiam idipsum Bertrannus comes vester jurave-
Dei gratiam volumus ac debemus. Ea propter.inler rit, vobis notissimum scimus.Nuper aulem non >o-

cajtera vestrffl pacis atque immunilatis decreta.hoc luni villam,sed etiam ipsum monasterlum vioientcr
decernimus ac tnandamus, et praecipiendo determi- invadens,quosdam capiens, quosdara vuinerans,sic
namus, ut a Maliscoue usque Cluniacum, a S. Ma- monachos exturbavit monasterii res et altaris obla. ;

ria de Bosco usque Gluniacum.a Corella usqueClu- tiones arripuit, aediflcia dissipavil, et in servorum
niacum, a Monle S. Vincenti usque Cluniacum, a Dei habitacula meretricea Induxit ad haec auper ;

Patrol. CLXIII.
 203 PASCHALI5 II PAP^. 204
ipsam B. ^gidii novas in3tru.\itet \ uuclores, ad salisfaciendum coram fraternilale ve.
ecrleslun: lurres
inslruit. Ilciruin scelcrum vo.s et conbcios et uclores slia nobliis iiUi lis cvocuvinius quod nisi ad proxi- ;

Iralres B. .(Kj^idii comiucruntur. Pro his iyilurom- moi (juiuiragesimae iniliuiu [jcregerint, c.xlunc eleo-
nibusvos ad salisfuclionpm debitam litleris priEsen- rum torram a divinis oniciis interdicimus, et tara
tibus invitamus, usque ad proxima; Quadragesimffl sacrilegii vos quain excommunicationis supradiclae
initium corum fralre nortro Narbonensi archiepi- cui sponte adaiisti sunt, vinculis astrictos donun-
8Copo,ipsiuset cajlerorum fratrum judicio jualitiam Liamus. i.'.ffiteros etiam ab ejusdeni Bcrtrunniauxilio
fuciaiis. Alioqiiin ex tunc et terram vestram a divi- el communiune compescile,nisi se a malis tantiset
nisonicii8,pra>lerinfantium baptismactmorieotium novse illius ajdificalionig vindicalione compescat.
poBnit('ntiaminterdicimu8,elvo3excommunicationi3 Interca dominatus ejus lerrara a divinis olficiis,
illius, cui sponte admisli estis, vinculis aslrictos prajterinfanliuin baptiaiiia et morientium poeniten-
denuntiamus, quoniam el sacrilegii rei estis, et tias.inlerdicimus ; et quocunque in loco ipse manse
Bertrannus, cui vos socios exhibuistis, non solum rit, nullatenus, quandiu illuc moralus fuerit,divina
propter monasterii et supradicta; villa; invasioncm, celebrentur otlicia.
vcrum etiam propleruxoris repulsametmultiplicata Dalum II Nonas Februarii.
adulteria, excommunicationis vinculo lenetur astri- CGIII.
fi
ctus.
ad clerieos Augustenses. — ]llos in gratiam rediisse
Datum II Nonas Februarii. cum Herimanno epibcopo gaudet,
CCII. (Anno 1107, Febr. 6.)
Ad fiicardum Narbonensem archiepUcopum et com- [Mansi ConciL, XX, 1215.]
provinciates episcopos. —
ISarrat Berlranni Tolo-
Paschalis episcopus.servus servorum, J>ei,dilecti8
sani cumitia adulieria el illala monasierio S. jEgi-
dii damna, et hortatur ut cceleros ab auxtlio el Qliis Auguslensis Ecclesiae clericis, salutcm et apo-
eommunione ipsius el sociorum ejus compescdut. stolicam benedictionem.
(Anno 1107, Febr. 4.) Post impetilionem quatn super episcopo vestro
[D. BouQUET, XV, 35.]
liecueii, fecistis, dileclionis vestraj litteras suscepimus, ia
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vcne- quibus.quia pacem et concordiam cum eodem epi-
rabilibus fratribus el coepiscopis, Ricardo Narbo- scopo vos habere nobis signilicasli?, laetati sumus.si
nensi, Raimlndo Meticensi, Raimundo Nemausensi, eamdem concordiam gratia laclam fuisse consiste-
etcaeteriscomprovinciaiibu3,salutemetapostolicam rit.Nos taraen consiitutum terminum exspectamus,
benedictionem. ut quidquid aequilas dictaverit, auxiliante Domino,
Non solum vobis qui prope eslis, sed etiam his exsequamur.
qui longe sunt,notissimum est qualiler Bertrannus '-' Datura octavo Idus Februarii.
comes propter uxoremobjectam etmultipliciaadul- CCIV.
teriajamdiu excomraunicationi aubjectus est.illius Ad Hugonem abhatem Cluniacensem. Confirmat —
etiam anathematis vinculis compeditur, quo Rai- Ciuniacensium jura el possessiones.
mundus egregi^-e memoriee comes Nemausensi
in (Anno H07, Febr. 8 )
concilio asanctae memoriae Urbano II papa seipsum [Mansi, ConcU., XX, 1039.]
et haeredes suns excommunicari fecit, si uUo un- Paschalis episcopus, servus servorum Dei, reve-
quam tempore ia B..Egidii villa et ejus monasterio rendissimo fratri Hugoni Cluniacensi abbati, salu-
quidquam praeter abbatis voluntalem usurpare prae- tcm et aposlolicam benedictionem.
sumeret.Quotiea eliam idipsum Bertrannus coraes Religioni veslrae per omnipolentis Dei gratiara
credimus.Nuper autera, non so-
juraverit,vos scire sedis apostolicae benignitas gratulatur. Quoniara
lum villam,sed etiam ipsum monasterius violenter, plerisque in locis, largienle Domino, per vestra
quosdamcapiens.quosdam vulnerans,sicmonacbos solliciludinis sludium, ubi nulla fuerat instituta,
exturbavit, monasterii res et oblationea arripuit, ubi defecerat per Galliarura partes, est restituta
sedificia dissipavit, et in aervorum Dei babitacula religio. Eapropler, sicut ab ipsis ccenobii vestri
meretrices induxit: ad bacc super ipsam B. yEgidii D primordiis, ita largiente Dornino usque in finem,
ecclesiam turres novas instruxit et instruit. Cujua vos tanquam charissimosfiliosuposlolicaesedis tue-
inatrijclionis aedificium Jherichonlino anathemate tiir auclorilas. Omnia igitur ad vestrum coenobium

condemnaraus, ut et qui ulterius aedificare, et qui perlinentia, sicuta praedecessoribus nostris munita
aedificatum retinere tentaverint, perpetua maledi- sunt, ita et nos auctorilate apostolicas sedis muni-
ctione mulLentur. Sanevestram prudentiara litteris mus. In quibus ea propriis exprimenda duximus
praesenlibus per apostolicae sedis obedientiam exci- vocabulis, quae temporibus nostris per Dei gratiam
tamus, utad corrigendaet cohibendahsecscllicitius acquisita, et vestri regiminis dispositioni subjecta
insistatis." Nos siquidem pro his sceleribus Willel- noscuntur.
mum de Sabrano, Hemenonem fratrem ejus, Rai- Tum :)
{Etiia7ieraniur.

nardum de Medena», llarbertum de Monte Claro, Hsec nimirum omnia vestro coenobio, tanquara
Ricardum de Clareto, DalraaLium de RoccaMaura, membra capiti adhaerenlia, nos in perpetuum sub
lanquam Bertranni consiliarios ct sncrilcgii hujus jure ac regimine tam tuo quam succesaorum tuo-
205 EPISlOLiE ET PUIVILEGIA. 206

rum persietere prffiaentis paginae assertione sanci- \ cognoscat, et a pacrati&simo corpore ac sanguine

mu3. Nec ulii omnino hominum liceat haec veslrae DcietDomini liedemptoris nostri JtsuChristialiena
liat, atque exlremo in examine districtaj ullioni
subjectioni sublrahere, et a Cluniacensis monasterii
jure quibuslibetoccosionibusaiienare. Si qua igitur subjaceat. Cunctis aulem eidem loco justa servcinti-

in fuiurum ecclesiastica sajcuiarisve persona, hano bus sit pax Domini nostri Jesu Christi.qualenus et
constitutionis nostrae paginam sciens, etc, ut in hic fructum bonae aclionis percipiant, et apud dii-

aliis quibusdam epistolis. strictum judicem praeroia aeterna; pacis inveniant.

Ego Paschaiis, catholicae Ecclesise episcopus, Amen, amen, amen,
subscripsi. Ego Puschalis catholicae Ecclesiae episcopus.
Datumapud villamSancti Hippolyti, per manum Dalum apud Aelnara in manu Joanni.*, S. R. E.
Joannis sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis diaconi cardinalis ac bibliothec, ii Id. Febr,, ind.

ac bibliothecarii, vi Idus Februarii, indict. xv, In- XV, Incarnat.Dominicai an. 1107, ponlificatus au-
carnalionisDominicaj anno U06,ponlificatusautcm lem domni Paschalis II papae viii.
domni Paschalis II anno viii. CCVI.
CCV. Parthenonis Romaricensis el canonicx Calmosiacen-
sis conlroversiam dijucat.
Confirmnlio eccleiiarum el possesnonum monasterii ^
(Anno 1107, Fehr. 24.)
Athanacensis facta abbati Gaiicsranno.
[Martene, Thesaur. A?iecd., III, 1182.]
(Anno H07, Febr. 12.)

[Galt. Christ., IV, 13.] Paschalis episcopus, servus servorum Dei.

Paschalis episcopus, servus servorura Dei, dile- luter Rnrnaricense monasterium et Calmosiacon-
cto filioGAUCERANNO Athanjicensis monasterii abbali sem canonicam qu<Tsliodiutius agitaladepartc fundi
ejusque successoribus regulariter substiluendis in in qua eadem canunica sita est, de parte etiarn

perpetuum. parochialis ecclesiae Sanctae Mariae, quoe communis

Ad hoc in apostolicae sedis regimen, Dominodis- eatenus videbatur, ad aures nostras saape perve-
ponente, promoti conspicimur, ut ipso praestante, nerat, unde nobis opportunum visum est ut utra-
religionem augere et ejus servis tuitionem debea- que pars in nostram praesentiam convcnircnl.
mus impendere. Tuis igitur, dilecte in Dominotili Partem igitur fundi in qua canonica sita est,
abbas Gauceranne, justis petitionibus annuen- unde quaeslio fuerat, Gisla Romaricensis abhatissa
tes, beati Martini Athanacense monasteriuin cui, nostris in manibus abdicavit. Cum funduin ipsum

Deo auctoro, pra?sides, contra pravorum homi- inlegrumex anliqua datornm possessione ad eos-
num nequitiam apostolicae aedis auctoritate rauni dem canonicos pertinere cognoverat, seque ac so-
mus statuimus enim ut Sanoti Joanuis eccle^ia,
:
*-'
rores suas pro monasterii jure nunquam ulterius
quam Guido Gehennensis episcopus in sua vobis de ipsa fundi parte, quereiam contra cos contro-
piruchia tradidit, ecclesia eliam S. Romani de versiamque facturas in conspectu tam nostro
Agenta in parochia Sedunensi, item ecclesia de Isi- quam in fratrum noslrorum et plurimorum cir-
niacho in Aniciensi parochia per Aderaarum et Pon- cumstiintium pollicita esf, sic nos eamdem lundi
tium episcopos vobis Iradilacum pertinentiis suis, parti m intefiram et quietam per baculum ex ab-

caetera etiam quaecunque in prsesenti quinla decima batissae et sororum manu susceplum, Calrnosiacen-
indictione, seu concessione poniilicum, sive libera- sibus fratribus confirmnvimus. Porro de portione
lilateprincipum,vel oblatior.e lidelium, legitimeac decimarum nobis et fratribus noslris visura est,
quiete vestrum monasteriuin possidet,quo videlicet et decretorum pontificaliura sentenlia judicatura,
tempore vestram ecclesiam, disponente Domino, cuiM saecularis milcs Ecclesise res injnste possessas
consecravimus ;
quaecunque etiam in futurum lar- jure dare non potuit, maxiir.e cura iidem fratres do-
gienle Dominojusteatquecanonice poterit adipisci, num ipsum postapostolicaememoria;Gregoriiseptimi
firma vobis veslrisque euccessoribus et illibata papae concilium acceperint, in quo nimirum con-
permaneant. Decernimus ergo, ut nulli hominum cilio idem poritifex priorum staluta renovane, doci-
liceat ejusdem coenobii possessiones auferre, vel ab- D mas aut alias res ecclesiasticas a laicis suscipi ve-
latas retinerevel injuste, datas, suis usibus vindi- tuit, condonatis his quaeante id temporis suscepta
care, minuere, vel tcmerariis vexationibus fatigare, fuerunt : sic Calraociacenses fratres partem istam
sed omnia integra conserventur eorum, pro quo- ecclesiae judicio reliquerunt eidera sane judicio ad-
rum sustentatione et •lubernatione concessa sunt, ditura est, et ex beati Gregorii gententia dclini-
usibus omnimcdis profutura, salva Lugdunensis lum, ne de carrucis aut laboribus sive junientis
archiepisccpi canonica reverentia. Si qua igitur suis, vel illi parochiaii ecclesiae, vel aliis
quihus-
in futurum occlesiastica soecularisve persona, hanc libet reddere decimas seu primitias exigantur.
nostrae constilutionis pagiiiam sciens, contra Pam Aclum Lingonis, vi Knl. Martii, indictione xvi, In-
lemere venire tentaverit, secundo tertiove commo- carnalionis Doniinicce anno millesimo cenlesimo
nita, si non satisfaclione congruaemendaverit.po- sexlo, praesentibus venerabilibus episcopis Ricardo
lestatis honorisque sui dignitate careat, reamque Albano, Aldone Placentino, Odardo Cameracensi,
se divino judicio existere de perpetrata iniquitale el R. E. presbyteris cardinalibus, Risone lituli Da-
 207 PASCIIALIS 11 PAPA 308

mabi, Lundnlpho liluli S. Luurenlii, Divisone A nuerc, vol tercerariis vexationibus infestare, seil

tituli S. Martini, el diaconibus Jo.inno do titiilo omma intpgra cnnsorventur eorum, pro quorum
Cosmidis, Berardo de tiluloS. Angeli, praesentibus sustentatione et gubernationc concessa sunt,iisibus
cliani vencrabilibus pertionis de clericis Rodulpho oiiinimodis prolutura. Omnis vero abbas post te
prsDposito Ucmeusi, Richino primicerio Tullensi, qui a congregatione ejusdemccenohiisecundum Re-
Rcmbuldo nrchidiacono Tullcn?i dc laicis, Lo- :
gulam beuli Benedicli elcctus fuerit a Romano pon-
tharingorum ducc Theoderico, Alberlo i!e Hrien- quo maluerint catholico episcopo,con6e-
ti(ice,vol a

nc, Garino de Monsone, Olderico de Acroraonte, crelur. Praecipimusquoque auctoritate apostolica,

Henrico de Sancto Vedaslo. nequis episcoporum oleum,chrisma,bt;nedictionca,
GGVII. consecrationes, ordines, vel quaeque ex pontificaii
Ad monachos ct bwge-ises S. /Egidii. — Denuulial minisleriosunt necessaria eis vel successoribuseo-
eis excommunicdttnn a se Berinmnum comitem rum deneget. Missas ilaque, ordinationcs, stationes
Tolosanw/i, et nutndat ut ab eodem sub excommu-
ab omui episcopo vel clero Parisiensis Kcclesiae in
nicationis pcena abslineanl.
.(Anno 1107, Martii 14.)
eodem monasterio prTler voluntatem abbatis vcl

[D. BouQUKT, Recueil, XV, 37

prohibemus.Nec habeant ibi ali-
congregalionis (ieri

pASCHALisepihCopu3,servusservorumDei,dilectis B quam potestatcm imperandi, sed nec ipsis interdi

cere, nec excommunicare, nec ad synodum vocare
(iliis monachis et burgensil-us S. ^gidii, salutera
abbatem aut monachos, presbytcros aut clericosec-
el apostolicam benediclionem.
clesiarum ipsiusloci facultatem damus.Si quaigi-
Altaris B. yEgidii invasorem Benrannum, no-
tur in fulurum ecclesiastica eaecularisve persona,
stris jussionibua perlinacilerresistentem,8anctiSpi-
hanc nostrae constitulionis paginam sciens, contra
ritus judicio sciatis excommuninatum. Quicunque
ergo arnodo in causa hujus invasionis adjutorei et
eam temerc venire tentaverit, secundo lertiovo
commonita, si non salisfactione congrua emenda-
consiliator exstiteril, ejusdem excommunicationis
verit, potestatis honorisque sui di^nitale careat,
eum participem ilcnuntiartius.donoc satisfactionem
reamque se divino judicio existere de perpetrata
debitam solvat.Prointlc omnibus vobis mjindamus,
iniquitate cognoscat, ct a sanctissimo corpore ac
ut ab eodem [Jcrtranno omnino abstineatis, quous-
sanguine Dei et Domini Redemploris nostri Jesu
que in hac perlinacia perseverare voluerit.
Datum II Idus Martii.
Chrisli aliena fiat, extremo exdinine di-
atque in

CGVIII. strictae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco

Privilegium jno monaslerio S. Germani a Pratis, justa servantibus sit pax Domini nostri Jesu Glirisli,
(Anno 1107, April. 4.)
quatenus el hic frucLum bonai aclionis percipiant,
[BouiLLARn, Hisl. dc SainiGermain des Prh et apud districtum judicem praimia cfilerna; pacis

Prcuvcs, p. 39.] inveaiant. Amen, amen, ame».

Paschalis episcopus, servus servorum Dei, di- EgoPaschaliscatholicaeEcclesia3episcopussig.,etc

lecto Rainaldo abbati monasterii Sancti Ger-
filio Data Laterani perraanum Joannis,sanctae Roma-
mani Parisiace urbis episcopi ejusquo successori- iise Ecclcsiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii,

bus regularitcr substiluendis in perpetuum. Kal. Aprilis, indiclione xv, Incarnationis Domi-
Religiosis desideriis difjnum est facilem prajbere nicae anno millesimo ceatesimo seplimo ;
pontifi-

consensum ut fidelis devotio celerom sortialur ef- catus autem domni Paschalis secundi papae anno
feclum. Quia igitur dilectio luaad sedis apostolicfe septimo.
portum confugiens tuitionem cjus devolione debila GGIX.
clementeraimui-
requisivit, nos supplicationi tuas Mouasteni S. Launomari Dlesensis privilegia con-
mus, et Beati Germani monasterium, cui auclore fi)mat.

Dei praesides, cum omnibusad ipsum pertineniibus (Anno 1107, April. 2.)

sub bcati Petri tutelam protectionemque suscipi- [Mabill., Annal. V, 500.]

mus. Per praesentis itaque privilegii paginam tibi Turonis pontifex apud Sanclum Martinump/i7-i/-
luisque successoribus in perpeluura confirmamus, D gium, ul nios esl Ro7nanus,\d est tiaram,
ferens, Do-
ut quajcunque lihertas, qujecunque dignitas privi- minicam Lxlare, Jerusa/en:, Quadragesimie scilicet
le;-'io beati Germani, scriptis Ghildcberti, Clolarii quarlam, quae illo aano in nonum Kalendas Aprilis
atquealiorum regum Francorum vestro monagtorio incidebat, celebravlt. Paulo post divertit ad Majus
collata est, quaecunque bona, quaecunque posses- Monasterium, ubi diploma indulsit Maurilio abbali
sioncs concessiones pontificum, liberalitate princi- Sancti Launomari, quo ipsius monasterium, « pe-
pum, vel oblatione fidelium ad idem cocnobium nes oppidum Biesense situm, tam a Rodulfoquon-
periinerc noscuntur, quancunque etiiim in fulurum dam rege, quam a Garolo ct Ludovico Francorum
jusle atque canonice potuerit acquiri vel adipisci, regibus, multis possessionibus et bonis ditatum »

firma tibi tuisque successoribus ct illibuta pcrma- confirmat.

neant. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum Dalumapud MajusMonastcrium, iv NonasAi.rili8,
liceat veslram ecclesiam temere perturbare,aut ejus per rnanum Equilii, agenlis vicera cancellarii indi-
po^sessiones auferre vel ablatas retinere mi- ctione xv Paschalis anno viii.
 J

209 EPISTOL.E ET PRIVILEGIA. 210

CCX. A satisfactione congrua emendaverit.potestatia hono-

^''^^^^ S"i dignilate careat,reannque se divino judi-
*
Monasferii S. Joannis Carnoiensis privilegia con-
/irmat. cio existere de perpetrata iniquitale cognoscat,cl a

(Anno 1107, April. 19.) sacratissimo corpore ac sanguiue Dei et Domini Ro-
[Huju3ceprivilegiimentiotantumexstat,Ga//.tArtA^ demptoris nostri Jeau Cbriati aliena fiat, atque in
nov., t. Vin, Instrum., 308. extremoexamine districlae uliioni subjaceat.Cunclis
CCXI. autem eidem luco justa servanlibus sit paxDomini
nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae
Privilegium pro abbalia S. Mnrtini de Campis.
actionis percipiant.et apud districtum judicem prae-
(Anno 1107, April. 30.)
Campis, mia aelernae pacis inveniant. Amen.
[Dom Marrieb, Historia S. Martini de
Datum apud monasterium S.Dionysii per manum
p. 153.]
Joanni3,S. Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis ac
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile-
bibliothecarii,ii Kalend. Maii,iadiclione xv, Incar-
cto in Christo filio Theobaldo priori S. Martini quod
nationisDominicaeannomillesimocentesimooctavo,
de Campis dicitur, salutem et apostolicam bene-
pontificatus aulem domni Paschalis secundi papae
dictionem.
anno octavo.
Religiosis desideriis dignum est facilem praebere g
CCXII.
consensum,ut fidelis devotio celerera sortiatur effe-
ctum. Tui ergo desiderii,Gli charissime,postulatio- privilegium pro monaslerio S. Arnulphi.
nibus annuentes B. Martini monasterium,cui ex ve- (Anno 1107, Maii 3.)

nerabilis fratris noslri Uugonis Cluniacensis abbatis [Carlier, Histoire du ducM de Valois, tom. III,

instilutione praesides, praesentis decreti auctoritate p. X.]

munimus, ut quemadmodum
caetera Cluniacensis Paschalis episcopus,servus servorum Dei,dilerto
membra,semper sub apostolicae
coenobii sedis tutela filio Stephaho Crespeii monasterii priori ejusque
permaneat. Cuncta etiam ([uae ia praesenti decima fratribus, salutem et apostolicam benedictionem.
quinlu indictionft pertinere videntur, quicla vobis Religiosis desideriis dignum estfacilem praebere
semper el integra permanere sancimus. Ecciesiam conseasum,utfideli3 devolio celerem sortiatur effe-

scilicet S. Pantaleonis intra Belvacum cum posses- ctum. Tui ergo desiderii, charissime Stephane,j;o-
sioneduorum fratrum.Hugonis et Gdrnerii,et domo stulationibusannuentesbeatiArnulphimartyrismo-
eorum propria,et aliisaediflciis juxtapositis,et eum nasterium,cui ex venerabilis fralrisnostri Hugonis
terra vacua extra rnurum, juxto praefatarn Eccie- Cluniacensisabbatisinstitutionepraesides,praesentis
siam vineam in Rubero monte et prato in p decreti auctoritate munimus. Omnia enim quae a
sita, et
y^ «_• i__i_ ^i.'u-
1 _ j._— 1 L 1 ^' c — j 1
• '
!v. ' ii :_ 1 : 1 ; <~^ - i
•

Guhincurte.et cura hospitibus ante portamcivitatis fundatoribus loci vestri Gualterio bonae memoriae

sicut a supradictis fratribus pro suaet parentum sa Ambianensi comite et ejus conjuge Adela, sancto
lute oblata, et Gaufridi episcopi Belvacensis favore quondam Arnulpho et vestree congregationi tradita
concessa, et in nostra sunt praesentia confirmata. cognoscentur.vobis veslrisque successoribus confir-
Item in pago Parisiensi ecclesias de Duniaco,deEr- mamus eadem, qua traditasunt, libertate noan-
in
menonvilla, de Eriniaco, a venerabili fraire nostro sura.Cuncta ea,quae in praesenti quintadecima indi-
Gaulone episcopo vobis concessas.In pago Silvane- ctione al vestrum locum pertinere videntur,quieta
clensi,ecclesiam S. Nicolai cum appenditiis suis.In vobis semper et integra permanere sancimus ec- ;

Ambianensi pagoecclesiamdeLiniacocumpertinen- clesiamscilicet Sancti Germani,sitam penescaslel-

tiis suis. In pago Noviomensi altare de Curcelli8,et lum Pontisarense cum appenditiis quae vocatur
altare de Ruveron. In pago Suessionensi altare de Morannum monasterium,possessionem de villa Bi-
Gozencurte, el caetera quae de praedecessoris nostri leti, prope Montem Desiderii, Altare villaris.altare

sanclaememoriasUrbanisecundiprivilegio conlinen- de Garmin8co,quod per Fulconis episcopi chirogra-

tur.Quaecunque praeterea a quibuslibet desuojure phum possidetis. Ecclesiara apud Lacellos ; eccle-
eidein loco collata sunt,velin futurum conferri con- siam apud Bonoculum ecclesiam de Restolio cum ;

tigerit, firma semper et illibata permaneant, tam a ^ omnibus pertinentiis earum.Alodium Guidonis mi-
tequam ab aliis qui per Cluniacenses abbates eidem litis apud Mairoraonlera.Alodium Leocaldi apud Di-

loco praepositi fuerinl.perpetuo possidenda,regenda lucium ab ipsisoblata, villam vallis, villam novara,
aodisponenda.Decernimusergo utnulli omnino ho- et vineam Gualieri militis. Alodium de Frasneta,
minum liceat idem coenobium lemore perturbare, quaecunquepraetereaa quibuslibet desuo jurecidem
But ejus possessiones auferre,vel ablatas rotinere, loco collata sunt,vel in futurum conferri contigerit,
minuere, vel temerariis vexationibus fatigare, sed firma semper et illibatapermaneant.tam a tequam
omnia integra conserventur eorum, pro quorura ab aliisqui Cluniacenses abbateseidera loco preepo-
sustentatione et gubernationeconcessa sunt,usibu3 siti fuerinl perpetuo possidenda, regenda et dispo-

oranimodis profutura. Si qua igitur in crastinum nenda. Decerniraus ergo ut nulli omnino horainum
ecclesiastica saecularisve persona,hanc nostraecon- liceat idem coenobium temere perturbare, aut ejus
stitutionis paginam sciens, contra eam temere ve- possessiones auferre,vel ablatas retinere, minuere,
nire tenlaverit, secundo tertiove commonita,si non vel lemerariis vexationibus faligare sedomnia inle-
 :

211 PASCHALIS II PAP^ 212

graconserventurcorum,pro quorum sustentalione \ In pago Cameracensi Braceolum, novam villam,

ct gubernalione conC''Ssa sunt, nsibu8 omnin^iodis Halciaoum cum appenditiis suis.
profutura. Si qua igitur in crastinum ecclestastica In pago llannocensi Guariniacum, Scalpus, cum
Sfficularisvepersona.hancnostrreconstitutionispagi- appcnditiis suis.
nam sciens, contra eam lemero vcnire tentaverit, In pago Ostrebalensi, Diptincum, Fcrinum, Scal-
seciindo lertiove commonita, non satisCactionc
si dinium, Lurcium, Ruoth cum faiiiiliael appenditiis
congrua emendaverit,potestalis honorisque sui di- sui?.

gnitate careat.rpariiquesedivino judicio existere de In pago Tornacensi GuilIeIme,Frigidum montem.

perpetrata iniquitale cognoscat, et a sanctissimo Hertiniuin, Bovinas, Rumara, Spiare, Uolten, cum
corpore ac sanguine Dei el Doinini Kedemptoris no- appendiliis suis.
slri Jcsu Chiisti uliena fial, alque in exlromo exa- pago Brogbatensi, Herinias, Sein, Aleniura,
In
mine autem ei-
districlaj ullioui subjaceat.Cunclis Warcinium, Arminium, Securiacum, Vilare,Novas-
dem iocojustaservantibus sit paxDomininostri Jcsu Donnes. Herlegona, terras de Germino, Willam,Ro-
Christi.quatonus et hic fructum tion;E actionis per- dam, cum appenditiis suis.
cipiant.et apud districtum judicem pra;mia a^ternae in pasio MHnpisco,terras de Bonarda,de Roslare,
pacis invenianl. Amen, amen. de Ledda, de Hardoia, de Guniguinis, de Marche
j)
Est subsignalum : gen,de Lapiscura.de Berneham cum familia et ap-
Ego Paschalis catholicoe Ecclesise episcopus. penditiis suis.
Datiim apud Latiniacum per manusJoannis,san- Super tluvium Mosam,villam Haryngas cum fami-
cloe Roraanae Ecclesiae diaconi capellani ac bildio- lia, ecclesia et appenditiis suis.
thecarii, vNonas Maii,indictione decima(|uiiita,In- Super fluvium Rheoum terras de Sula et de Bo-
carnationis Doininicai anno millesimo cenleBimo barga.
octavo |1107J ;
pontificatusautemdomniPaschalisII In Frisia terras censuales apud Dechenchas et
papae viii. Stouras.Porro altaria quas in diversis parochiis pos-
CGXIII. sessione legitima possidetis, ab omni personalu li-
Posnessionrs abbatise Elnonensis, seu S. Amandi, or- bera vobis vestrisque successoribus in perpetuum
dinis S. Benedicti, con^rmal easque apoitolicis servanda censemus, salvis nimirum consuetis epi-
munil privilegiis.
scoporum vel episcopalium ministrorum obsoniis.
(Anno 1107, Maii 24.)
In episcopatu Noviomensi^altare videlicet deSan-
[MiRiti, Opp. diplom. tom. II, pag. 1151.]
clo Martino, altare de Cella, altare de Ruma.altare
P*8cnALis episcopus, servus servorum Dei, dile- Hertinio,de Ma-
p de Guillelme, de Frigido monte,de
ctoinChristo filio Hugoni yhbati venerabilismona- cnengen,de Guniguiniis.de Berneham,de Sedelen-
sterii S. Amandi, quod Elnonense dioitur, ejus- gen, de Bichengen, de Ledda.
que successoribus in Christo substitiiendis in per- In episcopalu Laudunensi cellam Borisiaci cum al-

petuum. tari sancti Remigii.

Ad hoc nos.disponente Domino, in apostolicaf? se- Cameracensi, altare de Novavilla,
In episcopatu
disservitium promotos agnoscimus.ut ejus filiis au- cum appenditiis suis^allare de Guariniaco,de Scal-
xilium implorantibus efricacitersubvenire,obedien- pus, de Guariniaco cum appendiliis, de Vilari, de
tes tueri ac protegere debeamus. Unde oportet nos Anurnio, d'Herlengona.
vp.nerabilibuslocis manum protectionisextendere,et Tn episcopatu Atrebatensi, altare de Lurcio, de
servorum Dei quieli attentius piovidere. Igitur ob ScaldiniocumappenditiissuisDrueth,de Bulciniolo,
reverentiam pretiosissirai protomartyris Stephani et Diliaco cum appenditiis suis.
Helnonense m.onaslerium,cui auctore Deo prajsidos, Ou8ecunquepraetereaprcedia,quaecunquebonave-
ubi etiam sacratissimum B. Araandi corpus requie- strumhodiemonasteriumpossidet.qufficunqueetiam
8cit,8ecundum quod eidem B. Amando petenti san- infuturumconcessionepontificum.liberalitateprin-
ctaememoriaeprffidecessornoster Martinus papa pri cipum,vel oblationefidelium prospesalutis aeternae
vilegiumlibertalis contulit,nossubluleIaapo.?tolicae D poterit adipisci, vobis vestrisque successoribua
sedisomninoiiberum in gremio sanctae Romanie Ec- firma semper et illibata permaneant.
excipimus.
clesiae Decernimuscrgoutnuili omnino hominum liceat
Universa ergo ad ipsum monaslerium legitime idem coenobium temere perlurbaro.autejus posses"
pertinentia nos,Iargiente Domino, vobis vestrisque siones auferre, vcl ablatas relinere,minuere,vel te-
auccessoribusdecretipraesentisassertionefirmamus. merariis vexationibus faligare, sed omnia integre
Villam scilicet Helnonem monasterio adjacentem conserventur eorum, pro quorum sustentatione et
cum omnibus appenditiis suisaborani saecularium gubernatione concessa 6unt,usibus oranimodis pro-
dominio liberam, sicut a religiosis imperatoribus futura.
Dagoberto, Pipino, Carolo, Ludovico, Lothario,Ca- Obeuntete ejus loci abbale vel tuorum quolibet
roto Calvo constiluta est, confirmamus. successorum,nullus ibi qualibet subreptionis astu-
InpagoLaudunensicellamBarisiacum cum fami- tia seu violentia praeponatur, nisi quera fralre8|

liis et appenditiis suis. communi consensu vel fratrum paraconsilii sanio-

213 EPlSTOLiE ET PHIVILEGIA. 214
ris.vel de suo vcl de alieno si voluerint collegio,se- A slrum Moguntinum (50) cum omnibussufTraganeia
cundumDci timoremetbeati BenedictiRegulam ele- suispraeter Bambergcnsem (51)etCuriensem(52)qui
geriiit. eynodo Longobardico interfuit,pro concilii absentia
Ad hoc adjicimus ut nulli personaj facultas sit a suisofficiis interdiclos.Neque illud concilii statu-
idem monaslerium invadere.necaliquam polestatcn tum le lateat ut quisquis clericus deinceps investi-
imperandi ibi exercere, neque convivia vel obsonia turam alicujus ccclesi;e et dignitales de manu laici
aliquomodoab ipsaEcclesia exif,'erc, null.im eliam susceperil el ipsequi ei manum imposuerit gradus
ordinationem quamvis levissimam facere,praeter ab- sui periculura subeat,et communione privetur (53).
batis et fratrum voluntatem quatenus monachi
; Dat...
semper quiete maneant in abbatis sui possea- CGXV.
sione.
Reinahardi episropi Ilalberslndensis }.elitioni non sa-
Siquain futurum ecclesiastica sfficularisve per- iisfacit quod h.cclesix reqimen prr investituram
<.

sona, hanc nostrcB conslilutionis paginam sciens, muhus laicx susceperit. > Inconcilio Trecensi quid
conlra eHrr temere venire tenlaverit.secundo lcrtiove statulum sil. »
conimonita, si non satisfactione congruaemendave- (Anno 1107.)
rit,potestalis honorisijuesui dignitatecareal, ream- [Mansi, Conal.,XX, 1091.]
B Pascihus episcopus, servus servorum Dei, R.
quese divinojudicio existerede perpetrata iniquitate
cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Hulberstadensi episcopo,salutem et apostolicam be
Dei ctDomini Redemptoris nostri Jesu Ghristi aliena nediclionem.
fiat.atqueinextremo examine districtae ultioui sub- Ad hoc in Ecclesia Dei constituti sumus, ut Ec-
jaceat. clesiae ordinem et Patrum deboamus praecepta ser-

Cunctis autem eidem loco justa servantibus

vare. Tu erpo oriiinem Ecolesiffl adeo excessisti, ut
sit

pax Doraini noslri Jesu Christi,qnatenuset hic fru- Ecclesiae regimen per investituram manus laicae
conlra Patrum decreta susceneris. Quae causa est
ctum bonae aclionis percipiant, et apud districtum
judicom prgemia «ternae pacis fnveniant. cur nos petitioni tuae satisfacere neqniverimus.

Ego Paschalis catholicas Ecclesiae episcopus.

•{-
Unum noscharitatem tuammonemus ut tam grave
delictura emendare feslines. Staiutum est vero in
Datum Trecis per manum Joannis, sancta? Ro-
maniB Ecclesifc diaconi cardinalis ac bibliothecarii, Trecensi concilio, ut si qnis ex manu laica Eccle-

IX Kalendas Junii, inriictione xv, anno Dominicee

siae investituram acceperii,tam ipsequam ordina-

Incarnalionis 1107, pontificatus autem domni Pas- tor eju3 deponatur, et a communione Ecclesiae re-

chalisll PP. viii.

moveatur. Nos siquidem te, ut fratrem ao familia-

CCXIV. C rem habere volumus et desideramus. Vale.

Ad Gehhardum Constantiensem episcopum. Repre- — CCXVI.
hendit quod inveslili {Heinrici urcliiepiscopi Ma- Ad Rothardum archiepiscopum Moquntinum. — Ar-
gdeburgeasis) consecralioni inlerfuerit nec venerit qnit eum de uuibmdam
excessibus ab eo commissis,
ad concilium vocatus. utque in posterum ex ignorantia non erret, mittit
ci quxdam e.v sucris canonibus excerpla, atque ad
(Anno 1107.)
preces quorumdam pra^lalorum ipsi benigne indul-
[Neugabt, Cad. diplom. Alem., II, 42.] get.
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene- (Anno 1107.)
rabili fratri G. Constantiensi episcopo, salutem et [.Mansi, Concil., XX, 1220.]
apostolicam benedictionem. Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene-
Pro multis laboribus tuis pepercimus quod deli- rabili fatri Rothardo Moguntino archiepiscopo,sa-
queras.Iterum ctiam litteris nostris prohibitus con- lutem et apostolicam benedictionem.
secrationi ejus, qui inveatitus erat, interfuisti (48). Quantomagis ergaRonianam Ecclesiam te hactc-
Vocatiis ad concilium non venisti (49).Propter haec nus obedientem fuisse, et proea multaaspcris susti-
cum usquead intf-rdictionem tui officiijuslitiae gla- nunc gravius deliquisse com-
nuisse, tanto in eara
diusdesaBvisset,pra!teritorum benegestorum memo- D probaris. Postquam enim sancta Romana Ecclesia
ria,et fratrum nostrorum nos supplicatio revocavit, materna super te viscera laxavil, et in suo te gre-
Igituretiam nunc ea tibiintentione parcimus, ut et mio misericorditer suscepit, vocatus ad concilium
de caetero prorsus ab hujusmodi praesumptionede- nec venisti,nec canonicas excusationes praetendisti.
sislas, nec te talibus commissiaadmisceas.Nolumus Hildinisheiinensem publicecriminosum postsynodi-
enim ut juventutis cerlamina tempore quod absit cam prohibilionem officio restituisti^in quibus ma-
senecLutis cmittas. Noveris praiterca fralrem no- gis homines, quam Deum ofTendere metuisti, cuni

(48) Sermo est dcHeinrico Magdeburg,quem epi- (50) Sc. Ruthardum.Vid..y'?w«/.S«x, ad ann.lI07.
scopum consecravilGebhurdus. Lahb. Collect. Con- (51) Praefuit hoc tempore Ecclesiae Bambergensi
X, col. 755. GaU. Christ. t. V. col. 911.
cil. t. S. Otho.
(49 Intelligitur conciliuni Guaslallensc 1106, 22 Udalrious III.
(52) Erat is
Oclob., convocatum a Paschale II. Labb., l.e.,co!. Lata est ha;c sententia in conoilio Trecensi,
(53)
748. ann. 1107, mense Maio.
215 PASCHALIS 11 PAP^. 216
et aposlolorum canoneselplurimori»mSS pnccepta A monachis, salulcra et apostolicam bencdictionem.
contemnend ad inobedientiiim to Iranstulisti, quae Bonia scholarum sludiis non tantum favere,sed
primuni homiiiem de paradiso expulil, ct Saulcm adhoceorum animoseliam incitare debemus, qui
irreouperabiliter regno privavil. Nc igitur in impo- pro nostro oKicio eorum salutc prospicimus. lUud
sitione manuum ulterius locum excusandi per igno- igitur donum quod filius noster Philippus Franco-
rantiam habere pos8is,...et illuin Apostoli dicenlis^ rumrexpro peccatorum suorura remissione vestro
<(Nemini cilo manus imposueris, no communices monasterioGorbeiensircstiluit, nos largicnte Domi-
peccatis alieni:5 » ex multis SS. Pulrum conslilu-
; no litleris pra!senti!)us confirraamus, ut videlicel,
tionibusquaedam tibiscriberenecessarium duximus quicunque ncgotialoros ad forum Corbeieai vcnire
Ex canonibus upo.-^lolorum. » Si quis episcopus voluerinl,Iibere et nuilo inhibente, sive per aquam
sicularibus polertatibus usu.", ccclesiam peripsas sive pcr terram, valoant commeare. Praesenlisergo
obtineat, deponatur et segregetur, omnesque qui decrftti litterisinterdicimus utnulli deinceps perso-
illi communicant. » nae facultas sit supcr haccausaCorbeiensi pcclesiae
Itein ex concilio Antiocheno. « Si quis presbyler aliquas injuriasirrogare.nequod po.ssessionediuti-
vel diaconus per sflecularem dignilate:ri ecclesiam na tenuit, temeritale cujuslibct pra^sumptionis
Dnmini obtinuerit, et ipse etordinator ejus a com- r. amittat. Si quis autem praesentis decreti tenorem
munionemodis omnibus segregenlur,otsub analhe- agnoscens, contra id venirc tcntaverit, canonicae
mate sint, sicut Simon Magus de Fetro apostolo. » districtionis animadversione multetur.
Item Stephanus martyr ponlifex.^Laicisquamvis Datura Antissiodori, iv Kal. Julii (54).
religiosis nulla de ecclesiasticis facullatibus ali-
CCXVIII.
quid disponendi legilur usquam altributafacuUas.»
Monasterii S. hemigii Jiemensis privilegia quxdam
Item Symmachus. « Provida sententia enervari confirmal.
convenit et in irritum deduoi,ne in excmplum re- (Anno 1107.)
maneat praesumendi,ne quibuslibet iaicis quamvis [Varin, Archiv. admin. de la ville de Reims, tom I,
religiosis vel potentibus, in quacunque civitate part. ,p. 255.]
[i"
quolibot modo liceal aliquid decernere de ecclesia-
(.55) Paschalis episcopus, servus servorum Dei,
sticis facultatibus, quas solis sacerdotibus dispo- Azenario abbali vencrabilis
dilecto in Christo filio
nendi a Deo cura commissa docelur. » monasterii urbem Re-
Sancti Remigii quod secus
Nos quoque sanctorum canonum conslitutiones mensemsitum est, ejusqnesuccessoribus regulari-
sequentes cum fratribus nnstris in Trecensi conei- terpromovendis in perpetuam rei memoriam.
lio statuimus ut quicunque dericorum dehachora Sicut iiijusta poscentibus nullus est tribuendus
^^
investituram ecclesiae, vel ecclesiasticu dignitatis effectus,siclegitiraadesiderantiumnon estdifferenda
de mauu laici acceperil, et qui manumimpo-
ei
pelilio. Tuis igitur, fili charissime Azenari, justis
suerit, gradus sui periculo subjaceat et commu- petitionibusannuenteSjB.Remigii monasterium cui
nione privetur. Tu vero, frater venerande, licet Deo auclore praesides, decreti praesentis auctoritate
nunc usqnehorumpraeceptorum Iransgressorexsti- munimus (56). Statuimus enim ut Guidonis bonaa
teris.tamen venerabilium fratrum nostrorum Tre- memoriae Remensis episcopi conccssio, quambeato
virensis, Constantiensis, Bambergensis episcopo- Leone nonointercedentevestromanasterio contulit,
rum.Hirsaugiensis abbatis precibus inclinati,mise- firma semperetinviolataperraaneat : ut videlicetin
ricorditer personBe meaeofficia agendaindulgemus, mercato quod xii Kalend. Novembris penes burgem
si praeterila corrigens horum praeceplorum custos B. Remigii fieri consuevit,praeter abbatem aut ab-
et observator exstiteris. Alioquin nec in officiistibi
batis ministros, nullus quisquamviolenleraccipiat,
participabimus, nec precibus pro te fusis aurem nullus et convenienteslaeijere aut bonis suis exspo-
accommodaraus. liare praesumat. Coenam etiam quam in duabus B.
CCXVII. Remigii solemnitatibus apud crenobium vestrum,
/td J^icolaum abbutem et monachos Corbeienses. —
Remenses episcopi immodeste accipere consueve-
In gratiam scholarum Corheiensium confirmat do- n
num a reje Philippo faclum, ut negotialorihus ad
runt (57),nosjuxta praediclorum praesulumdelibera
forum Corbeise tiber pateat commealus. tionemabeodera coenobioremovemus. Alios quoque
(Anno 1^07, Maii 29.) sumptusabeovelejusministrisexigi prohibemu.= ,si-
[Dom BouQUET, fiecueil, XV, 37.] cutapraenominalo Guidone per manuni B.Leonisrc-
Pasciialis episcopus.servus servorum Dei,dile- raissi sunt.Porro taratibi quara successoribus tuis
ctisfiliis NicoLAO abbati et Corbeiensis monasterii facultaleraconcedimusin causis gravioribusRoma-

autem dislrictius interdicimus utinmcrcato...

{._ (54) Corr. Junii.
Le cart.Bde Saint-Remi, p. 6, et le cart. A,
(55)
La bulle de 1110 porte: .. « accipere consue-
(57)
p. 46, contienneni une seconde bulle du raemepon-
veruiit cum oninibus sumptibus ab eodem coe-
tife, datee du 3 janvier 1110, el qni repele mot
nohio removpmus. Hicc enim vonorfbiiis frater Ro-
pour moi celle de 1107, sauf quatre variantes que dulfus, Ecclesiae Remensis anti?tGP, in praesentia
nousindiquerons. nostra concessit,et ulriusiiue parlis priviiegii auc-
toritate firmari. Porrotam.... •
(56) Addtprd'ici, la buljp do 1110, omettanttout
ce qui concerneGui, continueen ces termes lllud :
 21- EPISTOL^ ET PIUVILEGIA. 218

nam Ecclesiamappellare,necRemensit>usepiscopis A senti xv indictione obtinere cognoscitur, libi

liccal vos a visilationc sedis npostolicae prohibere. tuisque successoribus libera semper et illibataser-
Prajlerea quaecnnque prspdia, qiiaecunque bona, B. ver.tur; nuilus omnino cujuscunque dignitalis aut
Hemigii monasterium juste hodie possidet, qna;- ordinisinvitis vobisaut ecclesiae vestrae subjectionis
cuiiqnc etiam in futurum conccssione pontificum, aul res veslrae possessionis invadere, auferre, aut
]il)era!itate principum, vel oMalionefidciium legiti- aliquo niodo sublrihere audeat, sed omiiia in tua
mepoterit adipisci.firmam vol)is vestrisque succes- tuorumque successorum canonica honestate viven-
soribus el illibala permaneant. Decernimus itaque tiuin.obedientia et dispositione persistant: sic enim
ut nnlli omnino hominum liceat idem ccenobium a praedecessoribusnostris sanctee Romana? Ecclesise
temere perturbare autejus possessiones auferre,vel pontificibus per beati Germani potilionem, cujus
ablutas retinere, vel leinerariis ve.xationibu3 fati- patrimoniuin Antissiodorensis parochia fuerat, cre-
gare,sed omniaintegraconsorvcnturcorum proquo- ditur inslitutum. Si qua igilur ecclcsiasticasaecula-
rum sustentatione et gubernatione concessa sunt, risve persona, hanc nostrae conslilulionis paginam
usibus omnimodis profulura. Si qua igitur eccle- sciens contra eam teniere venire lenlaverit,secundo
Biastica saecuiarisve persona, hanc nostra) constitu- terliove commonita, non satisfactione congrua
si

tionis paginam sciens, contra eam temere venire n emendaverit, potcstatis honorisque sui dignitute
tonlaverit, secundo tertiove commonita, si non sa- careal, reamque se divinojudicio existere de perpe-
tisfactione congrua emendaverit,polestatishonoris- trata iniquilatecognoscal,et a sacratissimo corpore
que sui dijinitate carcal, reamqiic se divino judicio acsanguineDei Domini Redemptoris noslri Jesu
et
existere de perpetrata iniquitnte cognoscat, et a Christi aliena atque in extremo examine dis-
fiat,

sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini trictae ultioni subjaceat cunctis autem eidem loco
;

Redemptoris nostri Jesu Ghristi aiiena fiat, atque justa servanlibus sit pax Domini nostri Jesu Chri-
in exlremo e.xamine districtae ultioni subjaceat. sli, quatenuscthicfructum bonaeactionispercipiant
Gunclis autem eidem monasterio justa servantibus et aepud districtum judicem praemia seterna; pacis
sil pax Doinini noslriJesu Christi, quatenus et hic inveniant. Amen, amen.
fructum bonffl actionis percipiant, el apud distric-
CCXX.
tura judicem nrasmium aeternae pacis inveniant.
Privilegium pro monasterio insulx Agensis.
Anien, amen.
Ego Paschalis calhoiicae Ecclesiae episcopus, si- (Anno 1107, Maii 30.)

gnavi (58). [Arcere, Hist. de la Rochelle, Preuv., tom. II,

p. 637.]
Data Antissiodori per manum Joannis, diacon.
cardin. ac bibliothecarii, indict, xv, anno 1107 ' Paschalis episcopus, servus servorum Dei,dilecto
;

pontificatus autem domni Paschalis secundi papae GuLiELMO, priori monasterii Beati Marlini in
filio

VIII. Ayainsula parochiae Santonensis,ejusque successo-

CCXIX. ribus regulariter substiluendis in pacem perpetuam.
Religiosisdesideriis dignum esl facilein praebere
Ecclesiae Aniissiodorensis bona, petente Hiimbaldo
episcopo, confirmal. consensum, ut fidelis devotio celerem sequalur ef-

(Anno 1107). feetuin, Vestri igitur, fiii inChristocharissime, de-

[Geata episcop. Antisnod. ap. Labbe nov. Bibliol.h. votum rationabile perpendentcs, petitiones
siderii
mss. t. I, p. 458J. luasclementeradmisimus, et beali Martini cellam,
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene- cui per fratris noslri Hugonis Cluniacensis abbatis
rabili Iratri Humbaldo, Anlissiodorensi episcopo coniititutionenipraesideSjCum totaipsainsulaClunia-
ejusque successoribus canonice substituendis in censi sempercoenubio tanquammembruin capitiad-
perpotuum. hasrere slatuimus, sicuta Guillelmo bonae memoriaj
Justis votis assensum praebere, justisque petitio- Pictavorum comite et Isemberto milite oblata co-
nibus aures accommodare nos convenit, qui, licet gnoscitur. Universa etiani vel supra virorum et alio-
indi^Mii, juslitiae custodes atque pra'conesin excelsa D runi lldelium oblutione seu pontificum concessione,
apostolorum principum Petriet Pdulispecula positi sive principum liberalitutc, sive aliisjustis modis
Domino disponente, conspicimur. Tuis igitur, fra- ad cellam ipsam hodie pertinenlia, vel quae in
ter in Christo, chaiissime Humbalde, justis petitic- futurumibidem conferri Domino largiente contige-
nibus annuenles, sanclam Antissiodorensem eccle- rit lirma semper et illibata permaneresancimus.Se-

siam, cui auctore Deo prdesidos, apostolicae sedis pulturam quoque ejusdem loci omnino libcramesse
auctoritate munimus statuimusenim ut universa,
; decernimus, et eorum qui illic sepeliri delibcrave-
quae ab antiquis praedecessorum noslrorum possessa rint devotioni et extremoe voluntati, nisi forte ex-
temporibus, vostra Anlissiodorensis ecclesiain prae- communicatisinl.nuIlusobsistat.Decernimusitaque

(58) La bulle de 1110 donne k dater (i'ici: « Scrip- Romanae Ecclesiae iliaconi curdinaliset bibliotheca-
ptum per manum Joannisscriniariielnotarii sacri rii, Nonas Januar., indictione iii, anno In-
tertio
palatii. carnationis 1110, pontilicatu!? autem domni Pas-
« Datum Laterani, per raanurn Joannis sanctee chalis secundi papse ann. xi
3(9 PASCHALIS II PAP^. 2^0
ul iiuUi oinnino bominum licetitidein moDaBteriuin A CGXXII.
temere perlurbare, aut ejus poesessiones aulerre Bulla <jua jam concessam buUa Nicolai papx H
vel ablatas ratinere, vel injuslc, datas, fiuis usibua e.vemptionem Corhniiacensis c-enobii a subjectione
Flaviniacensis confirmat.
vindicare, niinufre, vcl temerariis voxalionibus
(Anno 1107, Mai. 31.)
faligare.sedoiiinia inlefira conaerventur eorum, pro
[Gall. Christ., IV, Instrum. 85.]
quorum9U8tentalioneconces6asuiit,U8ibusomnimo'
Paschalis episcdpus, scrvup servorum Dci, dile-
dis profulura. Si qua igitur in tuturum ecclcsiastica
cto filio HuGONi abbati et fratribun Corbiniacen-
s.TCularisve persona,hanc nostrse constitutionis psi-
sis monasterii, salutem et apostolicam benedictio-
ginam sciens, contra eam temere venire tentaverit,
nom.
secun^lo tertiove commoniia, non satislactionesi
Oriicii nos hortutur auctoritas pro ecclesiarum
congrua emendaverit, potestatis honorisque suidi-
statu sollicitos esse,ct qua? recle slatula sunt^stabi-
gnilale careat, reamque se divino judicio existere
lire; idcirco diieclionis vestraspetitionem clemer.ter
de perpelrala iniquilale cof^noscat, el a sacratissi-
admisimus utcoenobium vestruma Flaviniacensium
mo corpore ac sanguine Dei etDomini Redeinptoris
monachoruin incursibus liberum rcdderemus. Vidi-
nosiri JesuChristidliena nat.alque in exiremoexa-
mus siquidem venerabilium fralrum Hugonis el
mine districlye ullioni subjaceat. Cunctis aulem „
Amali episroporum definitionem, qui lunf temporis
eidem loco justa servantibus si' pux Doniini noslri
apostolicaesedislegatione inGalliarum partibus fun-
JesuChriali, qualenuset hic Iructum bon.e arliouis
gebanlur, quam super hoc negotio in hlxoldunensi
percipiant, et apud districtum .judicein praemia
concilio peregerunl. Audilis enim utriusque partis
ueternte pacis inveniant.
allegationibus, visis etiam liltcris elmunimentis
Ego Paschatis catholicae Ecclesiae episcopus.
quae utrinque proferebantur in medium, ex concilii
Dalum apud Clamiliacum per nianum Joannis,
eententia statuerunt ut Flaviniacenses monachi,qui
sccrelurii Roinanse Ecclesiae diaconi cardinalis ac
veslrum monasterium in cellam redigere conaban-
biblioihecarii, tertio Kal. Junii, indiclione decima
tur, oninino deinceps ab hac infestatione desiste-
quarla, anno Dominica; Incarnationis 1107.
rent ; abbatis etiam Flaviniaconsis in manus suas
CCX.<I. refutatione suscepta, definitionem ipsam subscri-
— ptione sua et multorum, quiadfuerant.episcoporum
Ad Anselmum Cantuarienaem episcopum. Prcsby-
terorum ad sacros ordines promovere An^dino
filios Etnosergo, sicut et praede-
noniiniltus munierunt.
permitlU, Rickardum abbalem in communionem cessoremnostrumsanctaememoriaeNicolaum papain
suarn admillere : cxlera, ul pro tetnpore visumerit, statuisse litterarum indicia manifestant, prajsentis
dispensure.
decreti assertione hanc Flaviniacensium monacho-
(Anno U07, M^ii 30.) rum querelara prorsus a vestrocoenobio removemus
[Mansi, ConciL, XX, ^063.] et sopilam in perpeluura cessare praecipimus.Porro
si Augustodnnensis episcopus, ad cujus ordinalio-
Paschalis episcopus, servus servorum Dci,vene-
nera pro parochiali jure locus vester pertinet,aliqua
rabili fratri Anselmo Cantuariensi episcopo, salu-
vobis gravamina inferre perstiterit, ad sedem apo-
tem et apostolicam lienedictionem.
stolicam recurrendi liberam vobis concedimua fa-
De presbyterorum filiis quid in Romana Ec-
cultatem. Si quis autein pertinaciter adversus ista
clesia constitulum sit, fralernitatem tuam
preesumpseril, apostolica; indignationis ultione ple-
nescire nou credimus. Caeterum quia in Anglo-
ctatur. Vos igitur, filii in Christo dilecti, Dei sem-
rum regno tanta hujusmodi plenitudo est ut ma-
per tiraorem et amorem in vestris cordibus habere
jor pene et melior clericorurn pars in hac specie
satagite, ut quanto a saecularibus tumultilms libe-
censeatur : ncs dispensationem hanc sollicitudini
riores estis,tanto amplius placere Deo totius men-
tuae commiltimus. Eos enim, quos scientia et
tis et animae virtutibus anheletis.
vita commendat, apud vos ad sacra oflicia pro-
Ego Paschalis catholicai Ecclesia; episcopus SS.
nioveri, pro necessitate temporis et ulilitate Ec-
Datura apud Lupertiacura per manum Joannis S.
clesiae concedimu.s ut in postorum constitulionis D
:
Romanae Eccletiae diac. cardin. ac biblioth. ii Kal.
ecclesiasticae praejudicium caveatur. De persona
Jun., ind. xv, Incarnat. Dom. anno 1 107, pontifica-
quoqueRichardi Heliensis abbatis, petenlibus filiis
tua autem dom. Paschal. secundi papae viii.
nostris, Henrico rege et Willelmo de Warelwast,
permitlimus ut eam in communionem tuam, prae- CCXXIII.
missa salisfactione, suscipias, el si ad monaslerii Ad Hugonem abbalem Cluniurensem. Cluniacen- —
sibus adjudiculcellam SanctiDionysiide Nongento,
reglraen utilis ejus persona conspicitur, luae dis-
adversus Guillelmum ahbalem Sayicti Pelri Carno-
pensationi coaimittimus. Caetera etiam quae in tensis.
regno illo pro necessitate temporis dispensanda (Anno H07, Jun. 6.)
sunl, juxta gentis barbariem, juxla ecclesiae op- Con«7,,XX, 1040.]
[Mansi,
portunitates, sapienliae ac religionis lus sollici- Paschalis episcopus, servua servorum Dei, veue-
tudo dispenset. rabili fratri Hcconi Cluniaceusi abbati,salutcm et
Data 111 Kal. Juiiii. apostolicam benedictionem.
2-21 EPISTOL^ ET PRIVILEGIA. S23
Quse semel juste ralionabiliterque decisa sunt, A GGXXV
propter oblivionis incuriam redivivife saepe lilibus Ad Ricardum Narbonemem archiepiscopum — Nar-
replicantur.IiJcirco litleris praesentibusadnotamiis bonensis Ecclesise possessiones et jura confirmat.
qualiter inter vestri ccenobii raonachos et S. Petri (Anno 1107, Jul. 13.)
C<irnotense:nabbatem Guillelmura,de Sancto Dio- [Mansi, ConcAl, XX, 1025.]
nysio de Nongento querelacumsuasit replicatione
PAecHALi? epi?copus,servus servorum Dei, vene-
decisa.idem enim Carnotnnsis ;ibbas, post domni
rabili fratri Ricardo, primae sedis Narbonensis an-
Urbani pap;e decretum, super eademcella vestros
ti8titi,ejusquosuccessoribuscar)onice substituendis
fratres nobis in Trecensi concillo prassidentibus,
inperpetuum.
calumniis impetebut. Ne qua ergo scintilla jurgii
Charitatis est donum proprium, providere pro-
remaneret,perspiciendumduximu3quidquid a parte
fectibusaliorum.Charilatis enim non quxnl quiesua
allerutra proferretur. Ostensae igilur sunt lillerae
sunt (/ Cor. xiii). Unde ct Aposlolus Nunc aulem
:

qusedam a Garnotensi abbute.per quas idem locus

vivimns, si vos stafis in Domino (/ Thess. iii) ; et
Carnotensibus monachis a Hetrocco [cor. Joffrido]:
iterura : Qux est enim gaudium,aut
spes nosira,aut
cou.ile sub quadam fuerat condilione commissus
corona glorioe ? ISonne vos anie Dominum nostrum
in quibus nulla temporum adnotatio, nullus vel. d
Jesum Chrisfum ? (/ Tlie^^s. ii Hoc igitur chari- )
episcopi vel clericorum continebalur assensua. Ad
talis debito provocamur,et apostolioae sedis aucto-
haec easdem lilteras falsas habendas Retroccus co-
rilate compelliraur.honorein debitum fratribus ex-
mes,ipsius Joffridi filius,qui locum illum unacum
hibere,et sanctae Romana? Ecclesiaedignitatem pro
Beatrice uxore sua vestro coenobio obtulerat.asse-
euo cuique modo caeteris Ecclesiis impertiri. Id-
rebat quia et unus teslium qui subscripti fuerant,
:

ciroo,venerabili?fraterRicarde Narbonensis archi-

supradicti Joffridi frater adhuc superstes, se om-
episcope,praasen«tis decreti paginatibi tuisque suc-
nino interfuisse penitus iaficiaretur, et easdem lit-
cessoribus quidquid parochiarum ad primae sedis
leras alio tempore in capitulo Garnotensi falsatas
Narbonensis Ecclesiam anliquojure noscitur perli-
fuisse narrab.»t, falsationis iliius testem cum jure-
nere, conflriuamus. 1'orro infra parochias ipsas
jurdndo in medium proferens. Gaeterum Joffridi
jure proprietario lamtibi quam tuis successonbus
comitis oblalio veatro coenobio data, et locum, et
possidenda,regenda et disponenda sancimus,eccie-
tempus,el episcopi et metropolitani cousensuin, et
siam Sancti Pauli cum omnibus pertinenliis suis,
Theobaldi comitis, ejusque filii Stephani favorem,
oppidum Gaput stagni, Salas, Aruscadas, Argens,
de cujus feudo idem locus fuerat,manifestiu5 con-
Fontem jocosum, Auriag, Villain subeam, Segio-
tinebat. Gonstitit itaque apud omnes quia domni n num, et caeterea praedia, cellas possesiones, quae
Urbani papae sanclio apostolicae gravitatis pondere
vel a regibus, vel ab aliis fidelibus viris, ecclesiae
nilebaturplena. Quapropter raliono judicii Carno-
sanctoruin martyrum Juiti et Pastoris oblataj sunt
tensis abbatis querela sopitaest^et monasterio ve-
tam in Narbonensi comitatu quam in Biterrensi,
perpeluumstatuta posses-
Btro supradiclae cellae in
Redensi, Sustantionensi et Nemausensi.Infra vero
sio. Sane huic nobiscum judicio adfuerunt venera-
urbem Narbonensem medietatem ipsiuscomitatus,
biles episcopi, Lrodegarus Bituricensis, Aldo Pla-
medietatem telonei, portatici, rasicae, salinarum et
centinus.Girardus Eugolismensis,lldebertus Ceno-
coeterornm reddituumqui a civitatis comile tam de
manensis.el nostrae sanctae Romanae Ecclesiaa car-
marinis quara de terrenis instiloribus exiguntur,
dinalis Landulfus.de tilulo S. Laurentii,qui dicitur
In monasteriis vero seu cajteris per Narbonensem
in Lucina.Igituret nossanctioni praedecessoris no- Ecclesiam ecclesiis,salvasedis apostolicae auctori-
stri, nostrae quoque sanctionis robur adjicimus,
tate, canonicum vobis jus obtinere concedimus.
praecipientos,et penitus interdicentes,ne quis ulte-
Sane ad vestram rnelropolim pertinentesepiscopales
rius super hoc negotio vestrum Cluniacense caeno-
cathedras, videlicet Biterris, Garcassonae, Tolosns,
biuminiquietare praesumat.Qui vero praesumpserit,
Magalome, Nemausi, Uze-
Elnae, Agathes, Lutevae,
canonicae districtionis animadversione multelur.
ticae, tibi tuisque successoribus in perpetuum sub-
Ego Paschalis, catholicae Ecclesiae episcopus, D
jectas, obedientiam debitam servare censemus.
Bubscripsi.
Primatum etiara vobis super secundam Narbonen-
Datum Silviniaci permanum Joanni3,sanctaeRo-
sem, id est Aquensis metropolis, sicul a nostris
manae Ecclesiae diaconi, viii Kal. Junii, indict. xv,
praedecessoribus statulum est confirmamus el :

incarnat. DominicB anno 1107, pontificatus autem

quidquid ex antiquo juresspe dictae ecclesiae Nar-
domni Paschalis II papae viii.
bonensicompetit, ratum perpetuo et inconvulsum
GGXXIV. manere decernimus.Statuimusergo ut nulli homi-
* Huyoni
num liceat eamdem ecclesiam temere perturbare,
abbali S. Germani Aniissiodorensis bullam
tribuit.
aut ejus possessiones auferre,vel ablatas retinere,
minuere, vel lemerariis vexationibus fatigare sed :

(Anno 1107. Jun. 9.)

omnia integra conserventur, eorum pro quorum
[Mentio tantum e.xslatapud MABiLL./ln)i«/. Bencd., sustentatione el gubernationeconcessi sunl.usibus
V, 501.] omnimodis profutura.Si qua igitur in futurura ec-
223 PASCHALIS II PAP^. 2-24

clesiastica Sfficularisve persona, con- hanc nostrffl A in ejus audienlia perlegi fecimus:in quanirnirum
stitutiunis pa^^inam sciens, contra eam temere ve- charlri pater ejus R^iimundug comes omnes hono-
nire tentavorit, secundo tertiove commonita,si non res S. .Egidii, tam in villa vestra quae dicitur
Batisfaclione congrnaemendaverit.polestatis hono- Flaviana, quam in nxlriiisecis, quidquid juste siva
risijue sui dignilalc careat.reamqucse diviiiojudi- injuste videbatur oblinpre, scilicet omaes reclas
eio existere de perpetrata iniquilate cognoscat,et a sive pravas consuetudines, quas ipse vel ante-
sacratissimo corpore et aanguine Dei ctDominiRe- cessores ejus ibidem habuerunt, reliquisse, et ple-
demptoris nostri Jesu Christi alicna fial, alque in nari imjurisdictionemOdiloni bonae memoriaeabba-
extremooxamine districtaeultionisubjaceat.Cunclis ti,et fratribus qui cum eo aderant,fecisse asseritur
nulem eidem Ecclesiae justaservantibus sit paxDo- per manum praedecessoris noslri Urbani papae
jnini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum apud concilium Nemausense.Eodem igitur lenoro,
bonse Mctionis percipiant.et apud districtum judi- et ipscin manu nostra omnes honores B. .'Egi-
cem praemia a>ternffi pacis inveniant. Amen. dii et burgi vestri consueludines abdicavit,etquae-
EgoPaschalis calholicae Ecclesiffiepiscopus sub- cunque damna sive alia malefacta sibi contige-
scripsi. ranl in guerra quam vobiscum et cum vestris bur-
Datum apud Privatum, per manum Joannis
j^
gengibus habuit, et abbati vestro, et burfjensibus.
S. R. E. diaconi cardinalis ac bibliothecarii, tcrtio et omnibus eorum adjutoribus per quos eadem
Idus Julii in anno Dominicae Incarnationis 1107, damna illata sunt, omnino dimisit : sic eum a
pontificatus autera domini PaschalisII papae viii, vinculo excommunicaiionis absolvimus.
CCXXVI Actum apud cellam S. Marcelli (59) viii Kalend.
Ad abbatem S. Ponlii ri lAeclensem, Ne excom- — Augusti, indictione xv. praesentibus episcopis Eu-
rnwiicalos a ^arboncnsi episcopo suscipianl. stachio Valentino ,Berengario Bitcrrensi. Leodega-
(AnnollOT.) rio Vivariensi ; cardinalibus Romanae Ecclesiae Lan-
[.Mansi, Conril., XX, ^026. dulpho presbytero, Joanne et Berardo diaconibus;

Paschaus episcopus.scrvus servorum Dei,P ^^ proceribus ipsius Bertranni,GuilleImo Ugonisde

Montilio,GuiIleImo de Sabrano, Bermundo Peleto,
abbali Sancli Pontii. et R. Eicctensi abbati,et cae-
Poncio de Medenas, Rostagno de portu,el burgen-
teris monachis,salulem et apostolicam benedicUo-
sibua Pagano,et Causito, et Bertranno comite mi-
nem.
lite de Poscheriis.
Fraler nosterRicardus,Narbonensis metropolita-
CCXXVIII.
nus, adversus vestram conqueritur
dilectionem
quod excommunicatos et inlerdictos ab eo in com- I
Decrelum pro pago Salmoriacensi.
munionem et parlicipalionera. ante absolulionem (Anno 1107, Aug. 2.)
suscipialis, cum non solum vos,verum etiam laici
BouQUET, Recueil, lom. XIV pag. 957.]
[D.
non ignorent quoniam iniquura et contra canones
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, etc.
sitcuminterdictisetexcommunicatiscommunicare,
Inter venerabilesfratres Guidonera Vionnensem
eteorum peccatis invoIvi.Nos vero in concilio quod
et Hugonera Gralianopolitanum episcopos depaj^o
apud Trecas celebravimus, sanctorum Patrum de-
Salmorihcensi per multos annoset multis in con-
creta spquentes.tam episcopis quam abbalibus et
ciliis quaestio ventilata est.Novissime ante praesen-
caeterisclericis interdixi:iius,ne ultprius excommu-
tiam nostrara Lugduni in hanc concordiam ex no-
nicatos vel interdictos ab alio insua parochiareci-
stri provisionejudicii convenerunt,ul ejusdempagi
perent.Igitur ne nostrae praeceptionis contemptores
aequam divisionera facerenl.et tam Viennensiquam
videaraini, mandaraus vobis ut ab hujusraodiom-
Gralianopolitan?E Ecclesiae pars ejusdem divisionis
nico cesselis, ne cxcommunioationis vinculo deti-
vicinior redderetur. Quidquid autom in territorio
neamini.
infra Bornam Isaram versus Gratianopolim con-
et
CCXXVIf.
stituto Viennensis archiepiscopus caluraniabatur,
Ad monackos S ^gidii. - Bertrannum comilem D ab omni deinceps infestatione liberum Gratiano-
nuniiai se absolvisse, cum is illala monasteno T , .
v -o\
•
w
S. jEgidii damna repuraverit.
politanae Ecclesiae cederet ; porro Ecclesia B. Do-
nati, quae infra Viennensem parochiam continetur
(Anno 1107, 25 Julii.)
cum omnibus mobilibus sive iraniobilibus ad eam
[[). BouQUET, liecueil, XV, 38,] pertinentibus,Gratianopolitanusepiscopus jurepro-
Pasciialis episcopus,servu3 servorum Dei, dile- prietario possideret.el taracanonicas ipsius Eccle-
ctis filiis monachisS.iEgidii salulemetapostolicam siae quam universa ad eara pertinenlia ipse dispo-
benediclionem. neret ; Viennensis autem parachiali tantura jure in
Propter oppressiones raonasterii seu villae vestrae clericorura et altarium consecralionibua uteretur.
Bertrannura comitem diu anathematis districtione Pari ergo comraunique consensu, Salmoriacensis
coercuimus. fJenique cum venisset ad nos,praesente pagi talis facta est divisio, ut undecim casrtella

abbatevestro Ugone et fratribus sive burgensibus cum ecclesiis et parochiis et totis .'nandamenlis
qui cum 00 venerant, Raimundi comitis chartam suis, Vienncnsi Ecclesia3:et undecim castella cura
(59) Cella S. Marcelli in dioecesis Valentinensis, ibique versabalur Paschalis mense Julio, an. 1107.
22« EPISTOL^ hT PF{IV1LEG1A. 226

ecelesiis el parochiis, et lotis raandamcntis suis ^. rabili fratri Hugoni Gluniaccnsi abbali. salulem et

Gratianopolilauae EcclesiiB dedorenlur. Hsec aulem aposlolicam benediclionem.

sunl castella quae in porlionern Viennensis Eccle- Df^siderium quod ad religiosum piopositum et

siae segregata sunt, castruni Sancti Georgii, Bris- animarum salutem pertinercmonstratur,3inealiqua
siacum, castrum Veteris Villae,ca8trum Orniciacum, est,auctoreDeo, dilationecomplendurn. Venerabilis
castrumBonocellum,castruiii Leemps,castrura Pla- biquideirifraternosterJoannesMorinorumepiscopus,
nilla,castrum Glacimontis, castrum Sancti Lorii, p8tcntcEu8lachioBononiensicomite,SanctiWlniari
castrum Paladrudi, castrum Vireu. Item hffic sunt abbatiani sollicitudini tua;, charissimefrater llugo,
quoe in portionem Gratiaiiopolitanae Kcclesite obve- corrigendam commisit. Et nosergojuxta ejus desi-
nerunl castrum Vinniucum, caslrum Nerpoicum,
;
derium ac deliberationein, pr.iisentis decreti asser-
castrum novurn, castrum Tuliinum, caslrum de tions 3ancii!iU3,ut idera BeatiWlmari monasterium,
Ruens, castruia Moirencum, castrum Vorione, semper in tua tuorumquesuccessorum ordinatione
castrum Tuluwis, castrum Miribellum, castrum pormincat nec alius illic abbas substituatur nisi
;

Minuetum, de Scalis, super

castrum Vorrtpium et qui vestra deliberatione Idem eliam
provisus.
ha;c Ecclesiae cancellario, cura tota parochia sua. de Monatensi monaslcrio constituiraus, quod jam
Sic largiente Doraino, supradictae qusstionis diu- diu in vestra ordinalicine permansit.Prasterea quo-
^
turnitas terminata est, et pacis atque concordii.e niam omnipotens Deus, el anto nostra tempora, et
in.ter Viennensem et Gratianopolitanam Ecclesiam, in diebus nostris, pr;ecipuam religionis monasticae
eoru mque praesules utroque in idipsum consentiente discipiinam in vestro digoatus est monasterio con-
stabilitas instituta est. Quam stabilitatem non in servare, hanc vobis praerog.itivam concedimus ut
perpctuum permansuram largiento Domino confir- quisquis ad vos alieni monasterii monachus pro
mamus, omnimodis sancientes, ut
praecipienfes el vitiB melioratione transierit, licenter recipiiilur,re-

pars quae Viennensi seu Gratianopolitanae quem- motispricris loci querirnoniis,ut,largiente Domino,
admodum suprascriptum est, cessit Ecclesiae,sem- salutis quam quaerere videtur apud vos potiatur ef-
per ejus parochia sit, nec ulli omnino personae fectu. Si quis vero temerario ausu his salutiferis
liceat, Viennensi suam, aut Gratiancpolita-
aul constitulionibus obviain ire praesumpserit,aposto-
nm suam, quae superius distincta est, ullo un- licffi indignationisultione plectatur,el communionis
quam lempore subtrahere portionem. Si vero al- ecclesiiisticae pericuium patiatur.
ter adversus alterura indeliberata parto quaeslio- Ego Paschaiis, calholicse Ecclesiae episcopus,sub-
nem aut violentiam feceril.juxta conditionem qua- scripsi.
re in judicio utorque constrinxit, accepta portio- Datura apud Aquanibellam per mimum Joan-
nis possessione careat, et omne deinceps agendi G nis, sanctae Romanas Ecclesiae diaconi cardinalis
jus in eodem negotio prorsus amittaL Ad haec ac bibliothecarii, ii Nonas Augusti, indictione
pr;Eceptum est et repetita pra)ceptionc firmamus, XV, InGarnationis Dominicae anno 1107, pontifi.
ne Viennensis episcopus ulterius iu illa parte Gra- catus auteai domni Paschalis papae II anno ix.
tianopolitanae Ecclesiae, aul pacem, aut commu-
ccxxx.
niam aut aliquam exactionem requirat, aliter
* Benedicti Padilironensi privilegia
quam in Riensi, seu Vivariensi parochia ad Vien- ilo7iaslcrio S.

nensera metropolim pertinente adfuerunl hicju-

quwdam concedit.
;

dicio aive concordiae, quae Lugdunum Fe- iv Kal. (Annoll07, Sept. 1)

bruarii facla est, venerabiles episcopi Richardua [Vide Bacchini, Delfisloria de.l monasterio di S.Be-
Albanus, Aldo Placentinus, Potius Aniciensis, Leo •
nedetto di Polirone. Modona, -1696, 4», Racc.
p. 68.1
degarius Vivariensis, Guido Gehennensis, Eusta-
CCXXXI.
chius Valentinus, Gono Maurianensis, etGuigo co-
mes Albianensis. Ecclesiss Lucensis privilegia, petenle Rangerio
episcopo, conlirmat.
Ditura per manum Joannis, sanctaj Romanaj Ec-
clesiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii, apud n (Anno 1107, Sept. 18.)

ecclesiam Sancti Petri de Alaverdo, Nonas Aug., iv

[Balcz. Miscell. edit. Luc. IV, 187.]
indicl. XV, Incarnationis Dominicaj anno 1107,
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene-
ponlificatus autem domni Paschalis 11 papjc viii.
rabili fratri Rangehio Lucano episcopo, ejusque
COXXIX. successoribus canonicepromovendis in perpetuum.
Ad llugonem abbatem Cluniacmisem, Sancli — Justis votis assensum priBberejuslisque petitioni-
Wlmari abbatiam illi subjicil corrigendam, Ejus accommodare nos convenit, qui, licet in-
bus aiires
abhales in pcrpeluum ab ubbdtis Cluniucensihus
constituantur. Cuivis monacho liceat ad Clunia- digni, juslitiae custodes alque praecones in excelsa
cense coenobium transire. anostolicabeatorum,Petri etPaulispeculapositi,Do-
inino disponer.tc,conspicimur. Tuis igitur, venera-
(Anno 1107, Aug. 4.)
bilis frater et coepiscope Rangeri in Christo charis-
IWansi, Covcil., XX, 1040.] siaie, justis petitionibus annuentes S. Lucanam
Paschalis episcopus, servns servorum Dei, vene- Ecclesiam cui Deo auctore praebides, apoetolicae se-
227 PASCHALIS II PAP^. 228
dis «urtoritute munimu!». Statuimus enim ut nni- A ctaj Mariaedicitur, ejusquesuccessoribusregulariter
versas per Lucaiiam parochiani plebes in tua tuo- promovendis in perpetuum.
rumquesucoes-sorum aposiolicacsefiiaconimunionpm Pia' postiilatio vul'jntatis efTcclu, etc. Pr.Tterea
oblinentium obedicntia scrnperac disposilione per- qu;vcunquchodic ponlificum conCPS8ione,principum
eislant. Nec personiE cuique facullas sit ecciesias liberalitate, vel oblatione fidelium, vel aliis .juslis

intra Lucunam urbem spu cxtra sitaj a consueto modis id ccenobium possidet, sivein futnrumjusle
vobis scrvitio sequestrare, aut capdlas plcbiutn ab nc caiionice poterit adipisci, Hrma vobis vestrisque
ipsarum iinilate uc subjectione sublruhere. Illud successoribus et illibatapermaneant L?iborum quo-
autemomniinodi? inlprdicinius, ne cuique in poste- que vestroruin decimas, prajtcr quorumlibet con-
rum clcrico aut monacho liceal capellam vel eccle- lradictionem,tam vobis quam successoribus vestris
siam de laici manu suscipcre, (]uoniam ecclcsia; vel in monastica religione permanenlibus, habendas
ecclesiarum res juxla oanonicas sanctiones sub conceditnus : consecrationee altarium, sive basili-
episcopali provisione sunt servandffi.Praeterea quia carum, ordinationes monachorum, seu clericorum
juxta Apostoli dictum laborantema^iricolamprimitns monasterio perlinentium, a Florentino accipietis
de fruclibus perciperc tam tibi quam succe&soribus episcopo:&iquidemgratiam apostolicae sedis habue-
tuis in paslorali sollicitudiiie laborantibus partes Q rit, et si ca gralis et sine pravitalis molestia volue-
altaris et sacrarii confirmamus, ul videlicet citra rit exhihere.Alioquin liceat vobis catholicum,quem
personarum quarumlibet contradictionem sive rno- abeo consecralionum
malueritis, adire anti8titem,et
lestiam ad veslra^ seu hospitum snstenlationem sacramenta suscipere, qui apostolicas sedis fultus
usus in perpetuum habealis, oblationum partcs, auctoritate quae postulatis indulgeat.Porro episco-
quffi vel ad alturia matricis Eoclesias vel ad Vullus pornm seu episcopalium ministrorum acliones
Sacrarium, velin parochialibusecclesiis ofFeruntur, omnea ab ecclesiis siveclericis ejusdem monasterii
sicut easdem partes praedecessores tui multorura reroovemus. Sepulturam quoque ejusdem loci omni-
lemporura episcopi quiete ac pticifice possedisse no liberam esse decernimus, ut eorum qui illic se-
noscunlur. Si quis igiturin raslinum episcopus aut peliri desideraverini^devoiioni et extremffi voluntati

abbas, imperatoraut rex, princeps aut dux,coriics, nisi forte excoinmunicati sitit, nullus obsislat. Si
vicomes, castaldio, autecclesiastica quaelibet Sc-ncu- qua ergo ecclcsiastica sfficularisve peisona, etc.
larisve person;), hanc nostrae concessionis paginam Ego Paschalis catholicae nicclesiaj cpiscopus.
sciens, contraeatn temerevenire tentaverif,secundo Datum FlorenliE per manum Joannis, S. R. E.
tcrtiove commonila, si non satisfaclione congrua diac. card. ac bibliolh., anno Dominicae Incarn.
emendaverit, potestatis honorisqiie sui dignitate 1108, VIII Kal. Octobr. indict. i, pontificalus vero
p
careal, reamquesedivino judicio existere dc pcrpe- domni Paschalis II papae an. ix.

trata iniquilate cognoscat,et asacratis?simo corpore CCXXXIV.

ac sanguine Dei Domini Redemptoris nostri Jesu
et Bulla Paschalis papx II. —
Privilegium pro par-
thenone S. Petri de Luco.
Christi aliena fi.it, atque in extremo examine distri-
ctee ullioni subjaccat. Cunctis aulem supradictae
(Anno 1107. Octobr. 3.)

Lucanae Ecclesia) jnra servantibus sit pax Domini [MiTTABELLi, Annal. Camaldul., III, App. 204 ]

nostri Jesii Chrisli qnatenus el hic frnctum bonsac-

Paschalis episcopus,servusservorum Dei,dilecl8e

tionispercipiant.ctapuddistrictunijudicem praemia filiffi Beatrici abbatissae monasterii Sancti Petrl,

aelerna} pacis inveniant. Amen. quod juxta oppidum Liici situm est in dioccesi
Florpnlina.ejusqueposteris regnlariter substiluen-
Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus.
Dalum Fesulis pnr manum Joannis S. K E. dia-
perpetuum.
dis in

coni cardinalis ac biblioihecarii, xiv Kal, Octobris, Austri terram inhabitantibus per prophetam
Dominus praecipit cnm panibus occurrere fugienti.
indict. 1, Incarnat. Dominicae an. 1107, ponlificatus
Idcirco vos, filiae charissiinae, de saeculo fugientes
aulem domni Paschalis II papae anno ix.
gratanter excipimus, et per sancli Spiritus gratiam
CGXXXII.
D sedis apostolicae munimine confovemus statuimua ;
• G>'egorii archidiaconi, IJuberli archipresbyteri,
f\ai-
nerii primicerii, Guidonia cantoris, fratrum eccle- ilaque ut quascunque praedia, qiia^cunque bona,
siae Lucanse privilegia quxdain conftrmat, quae idem cocnobium ex oblatione Golhidii bonae
(Anno 1107, sept. 18.) memoriaevirietconcessioneRoduIphiCamaldunensis
Vjde Memoriae edocumenli per servire allliisloria del prioris in praesentiarum possidet, vcl in posternm
principato Luccesse, Lucca, 1813, 4°, V, i, 378.] concessione pontificum,liberalitate principum, vel
CCXXXIII. oblationc fidelium Domino largiente, juste atque
Ad Joannem abbatem Florcntinum. — Privileqium canonice poterit adipisci, firma vobis et eis, (|ui
Floi-iniini cxnobii. post vos successuri sunt, illibata pernftaneant. In
(Anno 1107, Sepl. 2-5.) quibus hfficvisasuntpropriisvocabulis exprimenda,
[Mansi, Concil., XX, 1052.] scilicet pars de oppido Luci cum pertinentiis,
PASCHALisepiscopus, scrvus servorum Dei.dileclo Larciane vills pars cum pertinentiis suis pars de ,

liiio JoANM abbali Fiorentini monagtorii quod San- Contanceruto,deRivo Frigido cum pertinentiis suis,

i
229 EPISTOliE ET PRIVILEGIA,
et de Rivo cornoclaria riim pertinenliis j-uia pars ; A nu»c totum etudeas per Deigraliani emendare : ut

de villa Castri, et de villa Sylv;r el Fren.ie cum per- curn Dominus vcnerit,ie vigiluntcm inveniut et sic

tinentiia suis.lnfra urbetn Florentinani una domus paratum. quatenus in «ternffi vitae buscipi gloria
juxia ecclesiam sancti P alia juxta, ecclcsiam merearis. De querimonia, quam Virziliensis abbaa
Sancli Donati.et quae in ejusdem urbisterri-
cffitera adversus Hor;accnscm pro quadam (ierit ecclesia,
sumptibus acquisistis.Labo-
torio monaslerii veslri justiliam debitam facias.Non enim voiumus.privi-
rumvestrorura quoquedicimas prajter episcopi seu legiorum [f., ut privilcgiorum A.] obtenlu Ecclesi*
episcopaiium ministrorum contradiclionem, per- quaelibet praejudicium paliatur.

petuo vobis habendas concedimus. Decernimus Datum apud Tiphernum x Kal.Novernbris.

eryout nulliomninohominumiiceatidemccenobiura CCXXXVl.
temere perturbare, aut ejus possessiones auFerre, Ad Hierosolymitana; Ecclesix clericos, regem [Bal-
vel ablatas retincre, niiriuere, vel temerariis vexa- duinum\el populum.
tionibus faligare.sed omnia integra conserventur, Anno 1107, Dec. 4.)

eorum,pro quorum suatentatione et gubernatione [Eugene de Rozikre, Carluluire du Saiiil-Sipulci-e,

concesaa sunt, usibus omnimodis profutura. Porro Paris, Imprimerie nationale,l849, p. 8.)

locus ipse semper sub Camaldulensi? priorisprovi- B Pascbalis episcopus,servu8 servorum Dei, Jero-
sionepermaneat.necepiscopo.necepiscopiministris solymitanffi Ecclesiae clericis.regi B[alduino] etpo-

licealejusdem loci congregationem, aut ejus pre- pulo, salutem el apostolicam beneJictionem.

sbyteros excommunicare, vel interdicere, vel super Ecclesiae vestrae scandalis tanto vehementius uri-

uilo negotio molestare, nisi prius Camaldulensem mur,quanto minus pro locnrum longioribus inter»
stitiis eorum curationibus possumus imminere, ob
priorem chiritatis itudio perquisierint.Si quaigitur
in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc
hoc praesertim quia Jerosolymitanacivilas etSepul-
cri Dorainici reverentia illuslris est et in medio mul-
nostram paginam sciens,ccntra eam temerevenire
tentaverit,et 8emel,bi3,ler commonita,8i non satis- tarum posila nalionuin, quarum aliaj Christianam
factione congrua emendaveril, in excommunicatio- fidem, aliffi Lalinae puritatis consuetudinem irri-

nem incidat, polestalis honorisque sui dignitate dere conantur. Et prius enim [pro] Daiberlo etpost
oareat, reamque se divino judtcio existere de per- modum pro Evremaro veslra scandalizatur Eccle-
petrata iniquilate cognoscat, et a sacratissimo cor- sia.Si quidem in Dalbertum hona; memorias, fra-

pore et saoguine Dei et Domini nostri Jesu Christi trem nostrurn et coepiscopum, acerrime conspira-
aliena fiat^atque in extremo examine districtee ul tum es8e[no8citur] ;ad quodnegotium decidendura
tioni subjaceat.Cunctis autemeidem conjzregationi Q nostr® sedis [legatum], presbyterum cardin alem
justaservantibussit pax Domini nostriJesu Christi, Robertuin,misimus. Tunc profecto in eumdemepi-
quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, scopum, quia defccisse judicio videbatur, deposi-
et apuddislrictum judicem prsmia Kternaepacisin- tionis sententia data est. Caeterum fraler ille, ad

veniant. Amen, amen, amen. sedtm apostolicam veniens,non defecisse,sed regio

Ego Paschalis catholicae Eoclesiae episcopus. se fatebatur timorepropulsum apud nos itaqueju- ;

Datum apudBibienam perrnanus Joannissanctae dicium exseculus est.Interim apud vos EvremHrum
Romanse Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothe- novimus legati nostri favore ad regimen episcopa-
carii, v Nonas Octob.indictione i, Uominicae Incar- tus eleclum. Nos autem, in Lateranensi Ecclesia
nationis anno 1107, pontificatus autem domni Daiberti satisfactione suscepta, suo eum olfieio et

Paschalis secundi papae ix. Jerosolymitanae sedi resiiiuimus sjnodali judicio ;

Evremarum vero a Jerosolymitana sede removimus,

CCXXXV.
episcopi nimirum officio reservato, qnia in locura
Ad Dnimberlum arrhiepiscopum Senonensem. — vacuum successisse legati nostri videtur assensu.
Dijudicandam commitiit causam abbatum duo-
rum. Evremaro tamen id indulgentioe reservatum est ut,
(Anno 1107, Oct. 23.) si ab aliqua vacante vocaretur Ecclesia, vel post
[Mansi, Concil , XX, 1016.] D Daibertiobituni aJerosolyinilana requirereturEccle-
Paschalis cpi8Copus,3ervus servorum Dei, vene- sia, episcopale illuc officium exercerel. Caeterum
rabili fratri Daimbehto Ecclesiae Senonensis archie- antequam vobis sententia haec auctoritatis nostra
8Copo,salutem et apostolicam benedictioncm. littoris insiouaretur, confrater noster Daibertus,
Quanto majortibi animarum cura commissa est, evocante Doa;ino,ab hac luce subtractus Nu-
est.

tanto gollicitiorem esse in omnibus te oportet.Invi- per autem supradictus frater noster Evremarus et
gila igitur, frater charissime, sicul bonus pastor Arnullus, eeclesiae vestrae archidiaeonu8,cum non-
super gregem Domini : ut eum talem possis Domino nullis aliis ad nostram praesentiam pervenerunt.
assignarc, qui et sibi placeat, et se dignum bona multas ac diversas ac valde dissonas litteras affe-
retributione ostendat. Finis tuus quolidie appro- rentes Evremarus quippe tam capituli quam epi-
:

pinquat,et licet hoc certum sit omnibus, extremus scoporum el regis lilteras atlulit, roganfes et pcs-
lamen dies incertus est.Eslo itaque sempersoliici- tulantes ut.ipsuin pallio privilegioque donanles,in
tu8, ot 81 forle negligenter te aliquando habuisti, Jerosolymitanae sedis praesulcm aposlolicae sedis
 231 PASCHALIS 11 PAP^ 232
aucloritaleroboraremu8;porro Arnulfiarehidiacnni A Ualum Lalerani, ii Nonas Dccenibris, indiclione
liUerfn.qiids a capitui(t,;ib episcopis ct a rege mio- primu, pcr iianum Joaniiis diaconi.
sas pritsenlavit.id penitus ijostuiabant ut Ev [re.]- CGXXXVIL
marum.tanquam iuutiiem et synodalis sentcntiaj Monaslerio Casx Dei mouusterin quxdinn sub-
jicil.
contemptorfin.a JiTOSolyinitana oninino rcraoverc-
nius Ecclesia.Nec minor in utraque partium verbia (Anno H07, Dec. 5.)
etconcertalioage,b;ilur:Evretnarusquippe [Hujusprivilegii mentiotantum exslat ajiud Mabill.
di3S'.'nsio
Annal. Bened., V, 433 et "301.]
adversus urcbidiaconum et eos qui cum eo erant,
querimoniamdisponcbulqtiod sibi inobeJicntesexi- cc.x.xxvin.
stercnt, cum se post Daiberti obiluui, poslconcilii
Ansebno archiepiscnpoCantuaricnai mandal utjudicel
de matrimonio Roberti comttis u rege .4nglix
scnlentiam cognitam, iii patrem ct episoopum te-
capti.
nuissc[ntj. De iitterurum quoquo teinpore magna (Anno 1106.)
inter ecs dissensio esl facta. Evremariis vero ad [Anselmi Cantuar. Opp., epist. lib. iv, ep. 83.]
8U«3 aliegationis robur litteras, quas alluleral, post PAscHALis,servus servorum Dei, venerabili fratri
Daiberli obitum,post cognitam concilii senteatiam, Anaelmo Cantuariensi archiepiscopo, saiutem et
datas sibi a rege, a capitulo, et a csteris, quorum B apostolicam benedielionem.
erant inscripta nouiina.asserebat illi econtra anle ; Omnipotenti Deo gratias agimus quia tuis plu-
certani synodalis sontenliffi notitiatn litlerus illas rimis laboribus in Anglica Ecclesia fogatis tencbris
dalas conlestabantur, se vero el ca;teros capiluli aiitiquum lumen relulsit.Vigilandum lamen est iie
fratres posl illit/s sententiaecerlam notitiam nullam inDominico agrosuper bonum semen inimicus zi-
ei,tanquam suo episcopo, subjectionem aut obe- zaniain projiciat,atqiie prava radix
pravum virgul-
dienliam exhibuisse.imo tam sequamregem illi,ut tum producal.Audivimus denique quod quidam co-
a Jerosolyniitana cathedra digcederet,itislitissc,si- mes lioberlus, qui ab Anglico rego in captione
cut in regis et aliorum, quas altulerant, lilleris vi- tenetur,sub prohibitione consanguinitatis uxorem
debalur.Post hujusmodi concertalionem diulinam, duxerit,quam ejus propinqui prajfato comiti remi-
aspirante Domino, data cst Iratrum, qui nobiscuni serunt.Unde mandamus dilectioni tufe ul eumdem
aderant, deliberalione sententia Evremaruste-
: ut comitem convenias, et si haec vera esse repereris,
stes afferretjqui supersancta jurarentquod Jeroso- adhibitis idoneis testibus ita sapienler disponas,ut
lymitana Ecclesia post certam synodalis sententiffi utriquea peccatis liberati, libere Deofamulari va-
cognitionem ipsum in episcopum elegissel, et lilte- leant. Oret pro nobis dilectio vestra.
ras quas attulerat, dedissent, cuin videlicet se-
ei, CGXXXIX.
cunduin sententiaj tenorem eis licuitipsum etha- Privilegium pro ecclesia Sancli Marlini.
bere, si vellent, el non habere, si nollent.Caelerum, (AnnoHOT.)
quia nec Evremari pars ad id confirrnandum, nec [Meichelbeck, Hislona Frisingensis. Aug. Vind.
adversariuin ad infirmandum sulficere videbatur, 1729, fol., I, I, 293.]
visum nobis est ut hujus iiegotii finis ad vestrum Paschalis episcopus.servus servorum Dei, dilecto
omnium praesentiam differretur, ubi quid potius filio DicTEnAMO, et ejus Iratribus in Beati Martini

gestum sil, quid vcritate nilitur, per Dei gratiam tJionaslerio canonicam vilam professis in perpe-
lalere non potest. Propter hujuscausae nolitiam cl tuum.
finem certum legatum nostruin ad vestram Eccle- Justis volis assensum praeberejustisque petitioni-
siam destinamus. Sic ergo a nobis et a fratritius bus aurea accornmodare nos convenit,qui,licet in-
nostris est statuta sententia si apnd vos hoc pro
: digni, justitiae custodes alque praecones in excelsa
certo constiterit quod post certamsentenliae noslrae apostolorum principumPetri et 1'auli.specula positi,
synodalis notitiam eum communiterin capituloele- Domino disponente conspicimur. Udascalchus si-
gistis, exigente videlicel quidemTegersensisabbasaugenda; religioniscausa,
Ecclesia; voluntate et lit-

terarum, quas per eum de sui monasterii possessionibus regularium fra-

nobis misislis, petitione,
omhino ipsi deinceps obedire,sicut vestro episcopo, D trum,qui canonici dicuatur, congregationem alere
debeatis si vero secus actum constiterit,ipse dcin-
: Domino largiente disposuit, in loco quem Sancti
ceps Jerosolymitana cedat Eccle.=ia lunc enim vo- Marlini cellam appellaverunt. Ejusdem igitur ab-
;

bis licuiteum vel habere. si velletis,vel nonhabere, batis et monachorum ejus justum votum piumque
ei nolletis nuncjam propter Ecclesiae scandalum,
; dcsideriumcognoscentes,quod ab eis instilulum cst
si tunc repudiatus est,vobis permittitur praesidere, praesenti decreti favore firmamus. Ipsaai enimcel-
sed communi pcr Dei gratiam voto communique lam el canonicoru.'n illuc congregatorum seu con-
consilio pastorem canoaicum secunduin canones gregandorumconventumapostolicaesedismunimine
eligatis. Si vero partium in boc fuerit conlradiver- confovemus statuenlos, ut quaecunque praedia,qu;o-
sitas, frater no.stiT Evrcmarus, juxta lenorom .su- cunque bona per supradictum Tegersensis mo-
perius prolat* sententiee, suae allegationis certi- nasterii abbatcm velperaliosfidelesde jure proprio
tudinem cum septem idoneis lestibus jurejurando loco eideai concessa sunt, qufficunque etiam in fu-
perficiat. turua:conce38ioneponiiOcum,liberaUtateprinoipua"i,

I
233 EPISTOL^ ET PRIVILEGIA. 234

vel oblatione fidelium, juste illic dari ofTerrive ccn- ^ staluasconspectui prsesentare^quatenus quod in tc
tigiTit, fiiina vobis vcstri:-rquc successoribus el vuinpraturn est, pcr omnipotentis Dei iniscricor-

illibala pernianeant. Dccernimus ergo ut nuili orn- diam aposlolicaj sedis sanetur antidote.

nino hominum liceat eamdem Ecciesiam temerarie CCXM.

perturbare aul ejus possessiones auferre,vel ablatas Ad Brunonem. Trevirensem archiefdscopum .
— Com-
retinere, minuere, vel tcmerariis vexationibus fati- miltit ei alisotidionem ab e.vcommumcaiione epi-
scopi f.codie7isi:i.
garc, scd omnia integra conscrvenlur eorutn pro
(Anno 1107, Nov. H.)
(iuorum suslentatione ct gubernatione concessa
sunt,usibus omnimodis proiutura, salva Frisnigen- [IIoNTHEiM, Hist. Trevtr. I, 488].

sisepiscopi canonica revr-renlia. Dpcimasetiam no- PASfJHALis episoopus, s<Tvn^ servorurn Dei. ve-
valium vestrarum vobis vest.^isque successoril)US nerabili confratri Brunoni Trevirorum archiepis-
habendas remola episcopaiium ministrorum con- copo saluset apostolica beneiiictio.
tradictione concedimus. Sane posl professionem Fraler noster Leodiensis (61) episcopus missa ad
cxhibilam nemini veslrum liceal proprium quid nos logatione suppliciter consorlium nostr.ne corn-

habcre, nec sine prspositi congregntionis Jicenlia munionis ex])etiii.Nos scientcs Domini voluntatcin,
de clauytro discedere, ut in oo quod assumpsislis qiii omnos homines vultsalvos fieri et neminem per-
proposito, Domino lar^denle, constanter in perpe- ire, nostras in hoc til)i viccs committimus ut,

tuum manealis. Si quaigitur ecclcsiastica saecula- scripto profossionis accepto,qiiod in lubditis habe-
rlave persona hiinc nostric constilutionis paginam tur,ipsum et Loodionsem clerum sive populum a
scicns contra eam temere venire tentaverit,secundo vincnlo excommunicationis absolvas, et catholicae
tertiove coinmoniti, si non satisfactione congrua ecclesiae reconcilies.Quod enim frater noster Mjigde-
emendaverit, potestaiis hnnoris lue sui dignilale burgensis episcopus super hujusmodi roconciliatio-
careat, rcmKiue sc rlivino judicio exislere de perpe- nibus passim facorc dicitur (02), tanquam sirie Ro-
trata iniquitule cognoscal, et a sacratissimo ccr- manaeEcclesia; prajcepto f.ictum, ratum haberenon
pore ac sanguine Dei Domini Redemptoris nos-
el possumus.« Ego N. anathemalizo omnem haeresim,
tri Jesu Christi aliena fiat, atque
in extremo exa- et illam praecipue quae conturbat statum prmsenlis

mino district.-B ullioni subjacCat. Cunctis autem Ecciesiae,quae docet et astruitanathemacontemnen-

eidoin loco jusla servaiUibus sit pax Domini nos- dum, ligainentaEcclesiae spernenda esse,hanc cum
tri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae suis fautoribus el auctoribus damno et analhema-
actionis susciiiiant, et apud districlum judicem tizo. Promiito autem obedientiam Romanae sedis

pr^nna lElernif pacis inveniant. Aii en. pra3suli P. ejusque successoribus sub testimonio
Ilffic aeta sunt anno Dominicae Incarnalionis C Ghristi et Ecclesiae, afllrmans quod affirmat, darn-
1107, Paschalis PP. secundi octavo. nans quod damnat sancta et universalis Ecclesia.
CCXL. Quodsiab hac meaprofessioneinaliquodeviareten-
Ad Adclgotum Magedabnrgensem archieimcopum.
— tavero, ipse in me sentenliam damnationis prolu-

Cital cum ad sedem apostoticam de excessu com- lisse judico. »

misso ralionem reddilurum. Data III Idus Novembris.

(AnnollOT). CCXLIL
[Mansi, Concil.,XX, 1223]. Ad Conradum Sahhurgensem archiepiscopum. —
Paschalis episcopus.servus servorum Dei,AuEL- Consolatur quod a suis multa pas.<us esset. Item
de quibusdam ub ipso 'interdictis, el de Guiber-
GOTo (60) Magedaburgensi archiepiscopo, salutem tinis.
et apoitolicam benedictionem. (Anno 1107).
Quanto te amplius diligimus.tanto de luo excessu
[Mansi, Concil., XXI, 417.]
vehementius miramur.quod post synodalis mandati
cclebraiionem, priinus pnevaricationem incurrisse Innocentius [PAscHALis(03)]episcopus,servns ser-

cunspiceris, cujus pr.-evaricalionis correptio aiias D voruinDei, venerabili tratri Conrado Salzburgensi
non posse fieri credimus.nisi per le ipsum ad prse- episcopo, salutem et apostolicam benediclionem.

scntlam apostolicaj sedis accesseris. Tuam ergo di- Gravisquidem,charissimelrater.passionisvidelur

lectionem lilleris pr.-esentibus praeQjonemus,ut op- angustia,quam le a filiis tuis pati significasti,quo3

portuno quoii tibi visum fuerit, tempore nostro te nutriendos in Doraino suscepisti.Sed quaie sit [^as-

sionis pra^mium, pastoris Snostri voce instruimur

(00) Ilunc genere de Loc tradunt an-
comitem
nales Paderbornenses, virum magna in paupercs nianu regfis^Henrici IV) episcopatum e.xtorsif, cum
liberalitale, et in Deum religione, decus Saxoniai 7na.ximis puctis prxmiis, tamen elium (idetitatem illi
ob constantiani erga sedcm apostolicam mortem : fariens inlerpositione jurisjui-andi. Ob hacc igitur
obiit an. 1119. Martene. crimina excommunicationem incurrerat Obertus.
(01) Erat is Obortus, de quo auctor Hisloriffi An- (62) Nixus, sine dubio, titulo sua? priinatiae.
dat^inensis monasterii in Martenii CoDect. ampi. (63) Pro Innocentius legcndum esse Paschalis e
tom. lV,p,97i,Henrici episcopi Leodiensis vix uu- codice Vindobonensi docet Watlenback ap. Perlz
dila mortc Obertus sirie eleclione ecctesiastica de Archiv. X, 491. Jaff6.

Patrol. CLXIII. 8
2:^5 PASCHAIJS II P\VM 23G
diccntis, quod si pro juitUia patimini, beuti erilis A. grua tui officii ulcisc.irls. Fralernilatem tuam om-

(/ Pelr. iii). Noli crgo (K-sistere, noli ovil)ii3 Chri- nipotens Dorainus inter oninia advorsa custodiut.
ti subsidia opportuna sublrahcre, ne iupo rapien- CCXLV.
ti aditus iii ovilp Doraini relinquatur. Qualiler Ii[angrrium\ episcopumLuceiisein rcpreheudil qnrd
pugaare debcas, divinae Scripturae vocibua sulfi- canonicos S. Frigdiani patiatur injuriis affici.
cienter instnieris. Nostrit» facullatis auxilium per (Intru an. 1090-HOS).

Dei gratiam scmpor paralum invenies. [Baluz., Miscell. edit. Luc. IV, 585].
Pro quibusilam ecclesiis a te interdictis nos Paschalis episcopus, servus servorum |Dci, R.
Hcnricus dux Carinthise poslulavit nos autem to- :
Lucano episcopo salutem et aposlclicam bencdic-
lum i'i di>^positioni tuce commiltimus. Quid cnim tionom.
inde fieri dcbeat, tua dilcclio poterit sapientiorum Paslorum est.ut vovitprudentia lua, ovibus suis

fratrum dcliberationedisponere.DeHugoneBri.xien providere.et ab incursibus ctopprimcnlium insidiis

sihoc servandum pra?cipimus, quod et de caeteris eas cuslodire.et religiosos ?iros, quos te facerccre-
Guibertinis in conciliis statutum esl, ut nec pro- diiDUSjlueri et fovere. Unde miramurquod religio-
moveantur, nec in suis ordinibus recipiaotur. sosviros, S. Frigdiani canonicos, quos snb tuitionc

CCXI.lIl. apostolica suscepiinus,inquietari permittis.cum tibi

B parati sint obedire. Nos te tanquam charissinuim
Hugoni abbali Cluniaceusi monasterium S. Germani
Anlissiodorcnse adilirit. fratrem diligimus,ct non pro minimo habeas quod
(Intra an. 1091) H08. — Fragm.) tesuper hoc Jain diu tolcravimus.Audiviuius siqoi-
[Baluz , MiscelL, edit. Luc. II, 177]. dem quod capella S. Michaelis a quodam tuo ple-
Paschalis episcopus, servus servorunj Dei...
bano dcstructa sit, et prajdiclis fralribus absque
judicio ablata.Mandamus ilaque fraterniiati tuaj ut
... CiElerum omnipotentis Dei misericordia beati
praediclam ecclesiam rcajdificari prsecipias, el con-
Germaiji meritis locum illum respiciente vene-
secratam usque ad proximasKalendasAugusli rcddi
rabilis fratris nostri Umbaldi Antissiodorensis
facias. Si quam vcro causani adversus canonicos
episcopi postulatione praesenli elnobiliunfi virorum,
plebanus se habere confidit, ante tuam praesentiain
videlicet Stephani Blesensis comitis et Adclae uxo-
justitiam exscquatur, ut nullus deinceps locus quc-
ris ejus,el Guillelmi comitis Nivernensis allegationc
supplici praedecessori iiostro sanclae memoriae Ur-
rimoniai reliniinalur, et fratrum ruligio minime iin-
pedialur; alioqoin nos per gratiam Dei non diutius
bano socundo subjectum est ut idem monasteriura
tolerabimus,quin a-iversus eos, qui auctoritati apo-
reverentissimi fralris noslri Hugonis Gluniaoensis
stoJicae sedis pra35umptuose injuriarn inlulcrint,
abbatis solliciludini committeretur in disciplina
C l^eati Petri gladium exeramus et dignam sentcn-
reiuTans^ordinis n^ucend"umVsi'cnimirum'et"priu'-
tiam proferamus.
cipalium precum votis et praecepti poutificalis au-
CCXLVI.
ctoritate compulsus loci curam suscepit, teque,
Ad Ii[olhonern] pra'pusitum S. Frigdiani.
fili charissime Hugo, in Cluniacensi claustro pro-
(Inlra an. -1099-1108).
babilius eruditum illic abbatem consiituit,et disci-
[Baluz., Miscell. edit. Luc. IV, 584].
plinae regularis orJinem Domino largiente resti-
Paschalis cpiscopu?, servus sorvoruni f)ci, di-
luit. Et nos ergo noslri praedecessoris institutio-
lectio Filio R., salutem et apostolicara bcnedictio-
nem pagina per Dei
legitiniam praesentis detreli
nem.
gratiara confirmainus,ut videlicet praedictumBeati
lUud tibi et fratribus tuis contigisse videlur
Germani monasterium in prajfali Hugonia abbatis
quod filiis suis Sapicnlia dicit Fiti, accedens ad
:

Cluniacensis et successorum ejus ordinatione per-

servitutem Dei. pr:ipara animam (uam ad lentalio-
petuo permaneat, elc.
nm ; se.l consolatur nos Apostolus: Omnes qui
CCXLIV. pie volunt vivere in Christo, necesse est ut persecu-
B[angerio} episcopo Lucensi canonicos S. Frigdiani
tionempotiantur. Fratri nostro Lucano episcopo
commendat.
scripsimus, et per frr-trcm nostrum Reginum cpis-
(Intraan. 1099-1108).
copura rogavimus ut se erga vos sivc ir. ordinibus
[Baluz., Miscell. edit. Luc. IV, 586].
seu in aliis benignius ac mitius habeat. Quod si
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, Gen.
nos pro vobis audire noluerint, tibi et fratribus
Fri. R. Ecclesiaj Lucaoai episcopo, saiutem et apo-
tuis beati Petrisolatium non deficiet. Rogamus
stolicara benedictionem.
autem ut sive per te seu per fratres tuos Beati
De probitate et charitate lua nullatenus ambigi- visites, ut quod bene creptum
Fioridi canonicira
mus, quod religiosos virosdiligas, el eos secundum
est, cooperanle Domino, Cine raeliori terminetur.
facultatis tuae modum fovere studeas: pro coinmu-
CGXLVII.
nibustamen filiis beati Frigdiani canonicis ampliori Lu-
Ad U[angeru>ri] episcopumet canonicos Ecclesise
gratia te rogamus, atque praecipimus, ut eos dili- censis. — De canonicis S. Frigdiani.
gere et honorare procures. Nec eis aut a clericis (Intra an. 1099-1108).
tuae ditioni subjectis,aut ab aliis quibuslibet mole- ^Baluz., Miscell. IV, 585].
slias patiaris inlerri : illatas vero austeritate con- Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile
 237 EPISTOL^ KT IMUVILEGIA. 238
ctis fratrihus R. cpiscopo el cfinonicis Ecclesi;!; \ rum sustentatione et gubernatione concei?sa sunt.
Lucan.e salutem et apostolicam bcnedictionem. usibus omnimoiiis profutura.Iilud sane omnimodis
Audivinuis vos erga Sancti Frigdiani canonicos interdicimus, ne ijuis militum,aut quarumcunjque
animum convertisse, ut et eis benevoli sitis, el be- personarumseecularium^depraedictisrebusejusdem
nignitalem exliibealis. Quod nobis adeo gratum Ecclesias, seu rusticorum
ad ipsius Ecclesiag paro-
est, lit pro eis dileclioni vestra; gratias rcferamns. chias perlinentium decimas auferre pra;suraat,sed
1'oganius etiani ut si eis bona fecistis, meliora in in vestros seu Kcclesiae vestrssusus juxta sanctio-
posterum faciatis ;
quod enim eis impenditis, vo- nes canonicas conferantur. Vobis praeterea,vestris-
bis ipsis tribuilis. Veslri enim fllii et fralres sunt, que successoribus in catholicae veritatis unitate per-
illoruin bonum vestrum est, si veslra charitalc fo- manentibusidconcedimus,ut si quando Vercellensi
vcantur augeal in vobis Dominus gratiam suam, Ecclesiffl catholicus defuerit episcopus, chrisma,
ut per tomporalis pacis concordiam ad pacem per- oleum sanctum,ordinationes clericorum, a quo ma-
veniatis seterna!!). luerilis catholico suscipiatis episcopo.conservala in
CCXLVIII. posterum calholici episcopi debita reverentia.Si qua
'
Monuslerii S. Michaelis Sieribnrgcnsis possessiones futurum ecclesiai-ticastccularisvepersona,
igitur in
el privile<jia confirmat.
g hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra
(Anno 1108, Jan. 7). eam venire temere tentaverit,secundo tertiove com-
[IIujus privilegii mcntio tanlum exslat apud Jaffh:, monita, si non satisfactione congrua emendaverit,
liegesia Itom. pont., p. 496, « cx scliedis Pertzii.» polestatis honorisque sui dignitale carpat,reamque
— Incipil « Sicut injiista. » ]
:
se divino judicio existere de perpetrata iniquitate
CGXLLX. cognoscat, a sacratissimo
el corpore ac sanguine
Lamberlo Alrcbalensi etjoanni Tarvannemi mandul, Dei et Domini Redcmptoris nostri Jesu Chrisii
judicent inler canonicos Tornacenses et monaclios
S. Mariini.
aliena nat, atque in extremo examine districlae ul-
(Anno HQrt). lioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa

[Raluz., Miscell. edit. Luc. 11, 156.] servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi,
Paschalis episcopiis, servus servorum Dei, ve- quatenus et hic fruclum l^onae actionis percipiant,
nerubilibus fratribus et coepiscopis Lamberto el apud districlum judicem praemia a;ternae pacis

Alrebatensi et Joanni Morinensi, salulem et apos- inveniant. Amen, amen.

tolicam benedictionem. Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus
Querim.onia Tornacensium canonicorum jam diu Datum Laterani per manijm Joannis, sancae Ro-
adversus monachos Sancti Martini exagilata adhuc monae Ecclesia3 diaconi cardinalis acbibiiothecarii.
vehementius exagilatur. Unde dilcctioni vestrae ^ v Kalendas Martii, indictione i, Incaruationis Do
mandamus ut locum utrisque partibus competen- minicae anno 1108, pontificalus autem donini Pas-
tem conslituatis, et pra;dicta querimonia diligen- chalis secundi papae anno ix.
ter exaininata, eam penitus deciderc sludealis, et CCLI.
remota appeliationc debitum finem imponatis, ut "
Otloni episccpo liambergensi asserit oppidum Albe-
nullus per Dei graliam querimoniae locus ulterius gninstein, ab lleinrico rege traditum.
relinquatur. (Anno H08, Mart. 4).

CCL. [Menlio exstal apud Lang, Regesta, sive Herum Boi-

Privilcgium pro ecclesia S. Evasii. carnm autographa e regni scriniis. Mouaci, 1822,
4«, t. I. p. 111].
(Anno 1108, Febr, 25).
GCLII.
[IJE CoNTi, No[i%ie sioriche della cita di Cazate,
P[ctro] Legioncnsi, D[idaco\ Compostellano, R. Pa-
Cazaie. 1838, 8", I, 328].
tenlino, P. ISux,arensi, P[elagio] Asfuricensi epi-
Pasciialis episcopus, servus servorum Dei, di- scopis scribit de Ecclesiae Burgensis ftnibus im- mm
leclo filio GiRARDO praeposito et ejus fratribus in minuendis.
ecclesia Sancti Evasii canonioe viventibus, eorum- (Anno 1108,April. 11).
que successoribus in perpeluum. D [Florez, Espana sagrada, XXVI, 471].
Religiosis desideriis dignum est facile praebere Pasciiasius cpiscopus, servus servorum Dei, ve-
conscnsum, ut fidelis devulio celerom sortialur effe- nerabilibus fratribus el coepiscopis P. Legionensi,
ctura.Proinde nos vestris precibus annuentes, prae- D. Compostellano, R. Palentino, P. Nazarensi, P.
senli decreto sancimus, utquaecunque bonain praj- Asturicensi, salutem et apostolicara benedtctio.
scnti vcslra Ecclcsia lcgitirae possidet, sive in fu- nem.
turum largiente Uominojuste atque canonice potc- Voluntatis quidem nostrae fuerat ut frater noster
rit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus ct G. Burgensis episcopus Oxomensi Ecclesiae, quia
illib >ta pcrmaneant.Decernimus ergo utnulli omni- pauperior videtur, aliquid de suas parochiae parte
nohominum liceat camdem ecclesiam aut cLuistri concedcret. Caeterum fraternilas vestra,cui termi-
vestridomosinvadereautejuspossessiones auferre, nos illos de quibus quasstio fuerat, indagare prcE-
aut ablata rctinere, minucrc, vel lemerariis vexa- cepimus,rescripsit nobis,Gomizonem bonae memo-
tionibus fatigare,sed omnia integra corum pro quo- riae Burgensem episcopum statim post divisionera
239 PASCUALIS II PAP^ 240
faclam illos terminos per triennium tenuisse.Cum ^ in dioecesim Oximensis ecclesiae. llit vero quae
vero Tolelan is Uxiinam tencns,
archiojtiscupiis cilra sunt a terminii praenotsitis versus seplenlrio-

terminos ilios cl lolum iiliam diccoesim u?que a>l nalcm plugam, Burgensis eccicsia, qu;c Auccnsis
rivam lic Asianza, el Sanclum Pelrum de liariian- ecciesiaj vicaria est, perpetuo jure possideat. Nos
gas, cepissot, toliim id Garsias Burgeosis episco- quoque ejusdem prajdecessoris nostri vestigiis iii-

pus litteris Uamana3 recuperavit Ecclesia^ Porro sislentes ejus sanclionem de Hurgcnsi parochia de-

scriplum illud vetus quod Oxomensis episcopus prosequimur. CcTteros

crcti prajseniis auctoritate

hal)t>rc se dicit, sicut nec a vobis. nec a iioljis au- parochiiB vcstraB (ines sicut
ante id temporis sub
thenticum creditur. Sane quid a praidecesscre no- praidecessoribus Munione, sub Miiniene ipso Si-
slru Urbano super his omnibus cl qualiler slaiu- mer.no, ac Goiiiizone, episcopis mrtii^erant incon-
tum sit, el ipsius moniimentis certius approbatur. cus.-os inancre dccerninius Ad liaec adjicienlos sta-
Conslat igitur quod tratrr nosler Burgensis opis- luimus ut viila Fenicularis, cella S. Maria; de Ra-
copus ad concedendam parochiae partem ex judi- venuria, raon?isterium S. Eufemiae de Cuzolo cum
cio compelli non potesl. Ne i^itur ulterius paxEc- viliis et olicilienliis, ac cacLeris porlinenliis suis
clesiae perlurbetur, terminos illos de quibus hac- Aucensi seu Burgensi ecclesia; in proprieta-
qiia;

tenijs qua^slio acta est, et ca^tera, sicul ex Koma- tnm sunt praBcefitis rcgalibus attriliuta;, ct si quae
B possessiones in alienis parochiisetpcr catholi-
nis privilegiis determinata sunt, Burgcnsis Eccle- aliae

sia nunc et in futurum perpetua stabilitate possi- corum priiicipum teslamenta Burgensi ecclesiae
deat. collatae sunt, semper in tua, charissimc fraler,

Dalum 111 Idus Aprilis, indicLione i. Garsia, ot tuoram successorum dis|jOsitione jure
CCLIII. proprio ac possessione permaneant,salvo dicecesa-

Dicecesis Biirgensis fines, yetenle Garsia episcopo, norum episcoporum, si quod habere consueveranl
confinnat. jure parochiali. Item Valeranicense monasterium
(Anno 1108). quod in Burgonsi dioecesi fundatum dignoscitur,
[Florez, Espana sagrada, XXVI, 469J. cum omnibus pertinentiis suis jure proprio veslraj
Paschaus episcopus, servus servorum Doi, di- ecclesiffi, tibique ac tuis successoribus confirma-
leclo fratri Garsi/e Burgens^i episcopo, ejusque mus.Quod et de universis ecclcsia' ejusdem villis
successoribus canonice promovendisin perpetuum. et obedientiis censernus. Quidquid etiam in fulu-
Non incerlum est Hispaniarum Ecclesias partim rum eadem Burjiensis Ecclesia jusle et canonice,
Sarracenorura tyrannide, parlim diversorum regum sive liberalitale principum, seu oblatione fidclium
incursibus ita esse turbatas ut quajdam omiiinodi- potuerit adipisci, perpetuo possidenda prffisenlis
rutae.quaedam depopulata;, alterarum dioeceses sint Q decreti assertione pr^cipiraus. Sane si quisin cra
ab utrisque usurpalae. Hsc nimirura causa luit cur slinura archiepiscopus aut episcupus, imperator
inter Burgf^nsem et O.^cimensem Ecclesias diulina
aut rex, princeps aut dux, comes aut vicocomes,
pro parochiis controversia fuerit. Quam profecLo
judex,aul ecclesiastica quaiiibet saecularisve per-
controversiam sancta; memoriae prredecessor noster sona hanc nostrae constituLionispaginamscienscon-
Urbanus in praesentiasuapraesenlibusetconsontien- tra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove
tibus utrisque parlibus.Bernardo videlicet Tolelano- commonilus, si non satisfaclione congruaemenda-
archiepiscopo, ad Oximensis ecclesia me-
quein verit, poleslatis honorisque sui dignitate careat,
tropolitano jure pertinet,Gomizonis iii primo Bur-
rcuniiiue se divino judicio existere de pcpetrata
gensis episcopi, tua sequenti tempore assistente iniquiiate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac
per3ona,saepe disculiens,scriptorum suorumdelibe- saofiuine Dei et Domini
Redemptoris nostri Jesu
rauone supradiciarum Ecclesi=irum ter-
finivit. Ita ChrisLi alienus liat,atque in exLremo examine distri-
ininos in perpeiuuin rnaiierc sancimus, sicut Go- ctae ultioni subjaceat.CuncLis autera eidcm Ecclesiae
mizonis praedecessoris tuitemporein episcoporum jusla servantibus sit pax Domini nostri Jesu Chri-
concilio Alfonsoegregioregccumregni suipriucipi- sti, quatenus et hic Iructum bonas acLionis perci-
buscolIaudante,apudmona3leriamdeFuselliscom- ^-^.^^^^ ^^ ^p^^ districtum Judicem praemia aterna;
^
pereratessedistinctos. UL videlicet a fine Cana- p^cis invcniant. Amen
tanazore el de Murello et Arganza,el a castro quod Scriptum per manuin Rainerii scriniarii regio-
dicitur Mesella, et a caslro quod dicitur Speia, et narii ctnolarii S. palatii.
a villis quae dicuntur Congosto et Buezo, et sicul Ego Paschalis calholicae Esclesia; episcopus SS.
oqiia ipsa currit et iabiturArandam aquam, et
iii
CCLIV.
discurril perCluniam usque ad pennam de Aranda,
donec labiturin fluvium Dorium,et omnes villaa ex Ad aliquol cpisropvs et ahbatesGallix. — Delegaiione
sedis aposivlicx comrnissa Girardo (64} Engolis-
septentrionali parte fluminis Aranda;, in quibus
mensi eptscopo.
ourrit Saio de Clunia, id est ad dorninatum Clunia;
(Anno H08, April. 14).
pertinentes,nec non trans fluvium Dorium,Caslruin
Maderolum et Bozichellas, et usque ad civilatem [M.\xsi, Concil. XX, 1016].

Septipublicam, et quidquid ultra continetur, cedat pAScHALisepiscopus,scrvusservorum Dei,venera-

(64) De hoc Girardo auctor Anonymus gestorum pontificum et comilum Engolismensium : Praeter
 .

2il EPISTOLyE ET PRIVILFXrlA. 242

bilibus fratribus archiepiscopis, episcopis, abbati- A rnin.-p Ecclesiae diaconi cardinalisac bibliothecarii,
bus, atquc principihus, per Rituriccnsenn, Burde- V Kal. Mfiii, indict. i, Incarnat. Dcm. an. H08,
galensem, Auscitanam, Ttiroiiensem, alque Bri- pontiticatus aulem domni Paschalis li papje nono.
tannicani provincias conslitutis, et caeteris tam CCLVI.
clericis qnam iuicis, salutem et apostolicam bene- LnurentiG abbaii S. Viloni sigmficat Richardum
dictionem. episciipum Virdunenscm in communionem a sese
Apostolicae sedis auctoritate, cui Domino auctoro receptum non esse.

prffisidemus indigni.compeliimur non soium prnxi- (Anno H08).

mis, sed procul cliam positis lidelibus, qua? ad sa- [Dom Calmet, Hisl. de Lorraine, I, Pr., p. 129].
lulem spectant anima? providere. Quod quuntum in Paschalis episcopus, servus servnrum Dei, di«
nobis ost, auxiiianle Domiiio, implcre satagimus. iecto (ilio Laurentio iibhati Sancli Vitoni.salutem
Proinde vobis omnibus, fralres et filii, apostolorum et apostolicam benedictionem.
Petri et Pauli benedictionemimpendimus,etpatPrna Richardus Virdunensis ad nos
veniens, nullan)
vos afTectione cohortamnr in Domino, quatenus roalus sui salisCactionem ecclesia; fecit, unde nec a
usque in (ir.em,(irmum justitii« propositum tenea- nubis in communioncm susceptus, nec a vinculo
tis, lahoris mercedeni maximam in a;terna glona n excommnnicalionis est absolutus quapropter di- ;

percepturi. Ut autem poncs vos habeatis, apud lectioni tuae mandamus, ut illius consortium om-
quem qucrelas veslras et negotia, cura opportunum nino vitps, et tam eum quam omnes fautores ejus,
luerit, releratis, cujusque consilio el horlatu, quaj et omnes qui ei scienter communicant, a nobis
ad salutom aUiiienl, peragatis vices nostras Iratri
: excommunicatos esse denunties.
charissimo Girardo Kngolismensi episcopocommi- CGLVII.
simus.in partes eum noslrae soUicitudinis asciscen-
Ad Euslachium ef/iscopum Valentinuni et Leodega-
les. lluic vice nostra, ut nostro apostolorumque rium Vivariensem. —
VI Bertrannum comilem
in partibus veslris vicario, ad Dei honorem el ad Tolosannm, ob ipsorum preces a vinculo excommu-
salutem animaruin vestrarum (ideliter obediie: ut nwUinnis uhsoLulum, S. /Egidii monaslerium rur-
sus spolianlem compescani
vobis per Dei gratiam collaborantibus, quae exstir-
panda sunt, exstirpare ;
quae 'corroboranda sunt, (AnnollOS, Maii 14).

corroborare praevuleat. Nec sollicitudinem, fratres [D. BouQUET, liecuetl, XV, 41].
charissimi, pigeat, cuni necessitas ecclesiasticaj Paschalis episcopus,servus servorum Dei, dilec-
utilitat.s exegerit, synodales cum eo celebrare con- tjg tratribus et coepiscopis Eustachio Valentino,
ventus:quosnimirumconvocandi,noseivice nostra Leodegario Vivariensi, salulem et apostolicam
^ ^t
potestatom indulsimus. benedictionem.
Datum Lalerani, xviu Kal. Maii. Diloctionem vestram nequaquam oblitam credi-
CCLV. nius, quanta precum instantia se Bertrannus ab-
Privilegium pro ecclesia Sanclx Marix Vasatensis, solvi peleret a vinculo anathematis, pro quo vestra
(Anno 1108, April. 27). qnoquo fraternitas salis nos mgavit. Nos itaque et
[BoucHE, Uist. de Provence, II, 6i]. suis et vpstri3 precibus inclinati, accepta refuta-
Paschalis episcopus, servus eervorum Dei, ve- manibus ojus omninm rerumS.iEgidii, pro
tione de
nerabili fratri Hostagno Vasensis Ecclesia3 epis- quibusexcommunicatusfuerat, hominem illum ab-
copo suisque successoribus in perpetuum. solvimus. Post abscessionem auloin nostram, velul
Justis votis assensum praebere, etc. Tuis igitur, canis reversus estad vomUum ;
pejora satis et dete-
frater in Christo venerabilis Rostagne, justis peli- riora, ut audivimus, CQcpil exercere quam fecerat.
tionibus annuentes, elc. Statuimiis ut Vasensis Nam fratres monasterii captos turpissimedohones-
civitatis medietas, quam boala; Mariae semper Vir- tavit,in villam assultum fecit,et homines de ea cap-
ginis matris ecclesia ex antiquo jure possederat,et tivos asportavit.quosadhuc retinet. Quae omnia nos
altera medietas quaiii Gaufredus proviuciaj coines ^ nulla ullerius ratione ferre valontes, dilectioni ve-
cum fratre suo Bertranno, per maous Pctri, bonae strae mandamus, ut ?i revera B. Petrum diligitis,
memoriae episcopi, eidem eccle.^^i.-e tradidit, salvo ojus injuriam inodisomnibus vindicarecuretis. Con-
jure omni, et in agris^ terminis qui praedictorum venientes it.''quehominera illum commonete,et Ec-
comitum chirographo contincnlur, etc. et uni- ; clesia? auctorilale pr<ecipitc ul al) hac instantia
versa (luae juste ad eamdem ecclesiam pertinere monaslerium
P'>nitus desist.it, atjlata reslituat, et
videntur, in tua luorumque successorum disposi- cum omnibuspuis pertinentiis liberuiii et quielum
tione atque rcgiminc libera semper et illibata ser- manere permiltal.Quod si non fecerit, nos tam ip-
veutur, olc. sum quiim omnes faulores ojusa liminibus Ecclesiae
Scri[)fum per manum Rainerii, etc. auetoritate apostolica (65) repellimus.
Datum Lalerani, per nianum Josmnis sanctae Ro- Datum apud Sutriam, ii Idus Maii.

cojlera, intiuil, qux ui legatione rximie fecil, oclo (G.^) Paruisse vidclur Berirannns, qui sequenti
coucUia <elebravil. (Juajnam iiuteiu iila sint, incer- aniiO ilinori liieios^olymilano se dtdit.
tum esl.
243 PASCHALIS II VAVM 244

CCLVIII. A steriiim et abbatem loci in antiquo suaelibertatisot

A(1 Beremjarium Forojulienscm Leodeyariam Ap- ct iminunilatis geniocontinuiEperniancredccernimus.
ft'H.sr»j ef.>istopos. —
11 1 ab expugnando S. Auji'lii Universa if^ilur ud ipsum legitime perlinci)lia,nos,
tnoiiastcrio (uin Tohsano couiile cesscnt. larf<i(',nle Doniiiio, tibi tuisquc succossniibus, de-
(Anno 1108, Maii l'i).
crcti praesentis aspertiono,(iriuainus,scilicet in Ta-
[Dom liouQUET, fiecueil, XV, 42]. ruancnsi parochia, cidem monasterio adjacontes,
Pa^chalis, episcopiiB, scrvus servoruin Dei, dile- vi(lplicetocclesiamSanct;nMargaretcT(6G),ccclcsiam
clis in Cliristo fratriltus et cucpisco|)is BiiUENCAUio Sancti Jounnis, Suncii Martini, ecclesiani do iJer-
roroji-lifnsi et l.EODEGAnio Aplensi, salulem et bela, ecclcsiam de Pclerncssa, ccclosiam do Torbo-
npostolicam bcnediclioneni. deshem, sicut retroactis teinporibus, ub onini cpi-
Conira sacerdotale otflcium quod habelis vos au- scopali reddilu liboras. Coiifirmumus etiam vobis
divimus monusterium S. ..iigidii c.xpuj^nare cuin ecclesiam de Broburg cum capellis .suis, ecclesiam
Ijcrtrunno, quod IL Pctri cst proprium. Quod jji de Graveninga et de Lo, ecclosiam de Aikes cum
verum est, quanto offlcio veslro sit contrarium, cadem villa.ecclesiam de Poperingehein ciiin eadera
vos ipsi a^noscitis. Uude dilectioni vc^lrae priesen- villa, ecclcsiam de Stenkcrka,ecclcsiam do IJruse-
tibus litleris mandamus, ut ct vos ab hac insania r» lo,ccclesiain de Scales, ecclesinin de Bovcringhem
desistatis, et niililes vestros ub auxilio Bertranni cuin villis earum, villain d"' Aidcnfort, et de Ostre-
cohibealis ; scientes procul dubio quin, si ab hoc sela et de Rokestor cum torra quam emisti ab Ar-
nefario opere non cessatis, ab omnibus divinis noldo deWcnli,el aliistorris adjacentibus,allodium
ofllciis vos auctoritale apostolica removernus. Ip- qu.Td Ciarcnh.ildiis dodit in villa l,ustingchom, rc-
sum quoque Bertrannum, si non ab hac noiiuitia clesiam deCoiika et ecclesiaiii de ilolcin cum villia

destiterit,et ablala restituerit, a fideiium societate oarum, et parlem ecclesi<c de WalnaSjCCclesiam de

separamus. Locanos et Aquina, ecclesiam de Iluncla cuni cu-
Datum apud Sutriam, ii Idus Maii. doin villa altarc deMerchem, quod vencrabilis Jo-
;

GCLI.X. annos, episcopus, vobis conccfsit. In Noviumciisi

Monastcrii S. Dertini Silliiensis liberlatem, privile- parochia, Kanetccurtin. In Torvanensi (67), eccle-
gfa yosecssiones confirmat. siam de Rokeshom, ecclesiam de Iletlingehem, ec-
(Anno 1108, Maii 25). clcsiam de Hitlingehem,de Wejlkorke, et decimara
[Colleclion des cartulaires, III, 217]. de Clemee kerke in Coloniensi parochia, ecclesiam
;

Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile- deFrekena.ecclesiam deOildestorp cura aupeuditiis
ctiofilio l-AMBERTO Sithiensi,abbati venerabilis mo- earum. Ex quibus prajcipimus ut nuUa per episco-
nasterii Sancti Berlini, ejusque successoribus regu- *->
pos veleorum ministris oxactio, quibuslibct occa-
lariter substituendis in perpetuum. sionibus, exigatur, salvis episcoporiim annuis red-
Adhocnos,disponente Doniino,inapo3tolicaesedis ditibus occlesiam quoquc de Coclers,quam Baldri-
;

servitium promotos,agnosciinus ut ejus flliis auxi- cus, Tornacensis Ecclesiae episcopus, tibi tuisque
lium implorantibus eificaciter subvenire, et ei obe- successoribus ordinandam,una cura altari de Rus-
dientes tueri ac protegere, prout Dominus dederit, lotha.amni exaclione liberam tribuit, pneter decem
debeamus unde oportet nos venerabilibus manum
; solidos donariorum, qui, singiilis annis, de liuslc-
protectionis extendere et servorum Dei quieti atten- tha episcopo persolvuntur. Porro abbatis subroga-
tius providere. Igitur, pro beati Berlini confessoris tionem psnes nionasterium Sancti Silvini apud Al-
reverentia, Sithiense nionasterium,cui, Deo auclo- ciacum, juxta prasteriti temporis morem, in veslra
re,praeside8,quod videlicel idera beatus Bertinus in semper conccdimusdippositione persistere. Stalio-
honore apostoloruiu Petri et Pauii fundasse cogno- nes autem apud vos publicas per episcopum oiiinino
scitur, et omnia ad ipsum pertinentia, sub tutela fieri prohibenius,noc fre juentiijsibi, nisiab abbale
aposloiicffi sedis excipimus, et a cura ojusdem ino- vocatus luerit, veniat, nc in servorum Dei reccesi-
nasterii, quara fratres laonachi Cluniacenses, por bus popularibus occasio proibcatur ulla conventi-
tratrem nostrum Joannem, Taruennensem episco- D bus,ac simplicioresex hoc aninios plerumquo.quod
pum,seu per Robertum,coi(iitem Flandriae, seu per absit ! in scandalum trahat.Statuimus autem ut in
te, capitulo tuo et Taruanensi inconsulto, quod omnibus parochiis vcstris nullusecclesiam vol iiio-

nullatenus fieri debuit, sibi dicuntesse coiicessain, nasterium, refraganle voluntate veslra, (edificarc
nos, communicato cousilio cum fratribus nostris vi Ifcdificatatii tenere pra}sumat,nullu^que prctby-
episcopis et cardinalibus, super his quae praesenti lersive ciericus in ecclesiis vel capellis vestris, sino
decreti confirmationestaluta suril,privilegiis eorum vcstro assensu, per se vel por vim alterius, !i..cii-

qui sup^r hoc se habere aflirmant,dictantejustitia, tiam haboat permunendi, aut aliquot ibi orticiuni
cassatisjpsos apostolicaauctoritale absolviinus, et, assuniendi quando vero.quod absit ve^tra? dicc-
; si !

sicut coraiu nobis judicatura est, praefatum mona- cesis episcupum vel catholieum non esse, vel apo-

(66) Hanc ecclesiam beatffl Margaretae concessit rum. In margine cod.

Lambertus abbas cuiiiam ecclesidstico Gunzelino, (67) Leg. ui apud Miroeum, Tornacensi.
procensu xvi lib.statutis teruiinis annuis solvenda-
 245 EPISTOLiE ET PRIVILEGIA. 246
stolicar! sedis gratiam et commnnionem non habcre A. norem, custodiam et sollicitudincm tuam adhibe-
contigorit, tr;itres veslros, ordinationis jrralia, ad mus. l'orro quod in eis litteris significiisti scamia-
catiiolicum episcopum transire permiltimus, et in lizuri quosdam quod regem Teutonicura dare in-

communi parochiae interdicto, clausis ostiis, secre- vestituras ecclesiarura toleramus, nec tolerasse
te divina olficia celc'brare.Dcnium,totum illudutrii nos aliquando, nec tol^raturos scias. Exspectamus
spatium,quod ab omni basiiicat! vestree parte, usque quidem ul ferocia illius genlis edoraetur. Hcx voro
ad nicdium Agnionis fluvii cursum interjacel, nos si in paternffi nequitiae tramite perseveraverit, H.
Ecclesiae vestr<K, praesenti dccreto, nrmamus, cum Petri gladium, quem jam educere cocpimus, pro-
piscariis Mera et Gratb, M^irdic et Strangnerh, et cul diibio experietur.
Laugha el terris adjacenlibus, cultis sive incultis, Datum Beneventi, iv Idus Octobris.
prout friscis temporibus posseiiistis. Nemini vero CGLXI.
facultas sit idem coenobium temere perturbarc,iiut Privilegium pro monaslerio Selboldensi.
quspcunque ipsiiis sunt vel fuerinl, quibuslibet oc- (Anno iI08, Octobr. 16).
ciisionibus, aulerre sed omnia integra conserven-
;
lWenck, Hessische Landesgeschichte. Darmstad und
lur, eorum pro quoium suslentatione etguberna- Giessen, 1783, 4« II,
57J.
tiono concesta sunl, usibus omnimodis profulura. g Paschalis episcopus, servus eervorum Dei, di-
Si qua fulurum ecclesiastica sajcularisve
igitur in
lecto filio DiED.MARO, egregio comiti, salutem et
persona,h;inc r.ostra; constitulinnis paginam sciens, apostolicam benedictionem.
contra eain temerc vcnire tentaverit, secundo ter- Bonis so3cuiarium studiis non tantum favere,sed
tiove comnvmita, si non satisfactione congrua
ad boc eorum animos invilare debemus, qui pro
emcndaverit,potcstalis honorisque sui dignitate ca- noslro officio eorum saluti prospicimus. Proinde
reat,reamque se divino judicio exislere de perpe- devotionem tuam, dilecte in Christo fili, comes
truta iniquitate cognoscat.eta sacratisyimo corpore Dibtmare, spectavimus, qui in ecclesia quae sancti
ct sanguine Dei et Domini Redemploris nostri Jesu
Joannis Baptistae dioilur, iii loco qui Selboldt voca-
Christi alicn,'i ri;!t, atque in extremo examine di- tur, posita larn pro uxoris tuae defunctae anirna
strictae ulti(;ni subjaccat. Cunctis autem eidem loco
quam pro tuorum, el eoruinqui tuisunt, peccato-
jusla servantibus Domini nostri Jesu
sit pax rum rcmediis, regulares canonicos congregare dis-
Ghristi, qnatenus el hic fructum bonae actionis ponis,quam videlicet ecclesiam per Robenuldi re-
pcrcipiant, et apud districtum judicem prajmia ligiosi sacerdotis ministerium beato Petro et sanclae
asternK pacis iaveniant. Amen. Romanae Ecclesiae devote ac fideliler obtulisti.
ipsius
Scriplum pcrmanum Rainerii, scriniarii regio- n Et nos itaque tam eamdem ecclesiam, quatn con-
narii et notarii sacri palatii. gregandos ibi fratres, sub tulelam apostolicae sedis
Datum Laterani, per inanum Joannis, sanctae excipientes statuimus,utcongregandiibidemfratres
Roman;e Ecclesiae diaconi cardinalis el bibUothe- secundum beati Augustini regulara perpetuo con-
carii, viii Kal. Junii, indictione decima quinla, versentur. Decernimus etiam ut quascunque pos-
anno Dominicoe Incarnationis millcsimo centesimo sessiones ipsa ecclesia juste in praesentiarum pos-
ponlificalus autem domni Paschalis secundi papie sidet, sive in luturura Domino largienle collatione
nono (08). tua seu quorumcunquefidelium,legilimepos3ederit
Ego Paschalis, catholicaj Ecclesi;r episcopus. lirnie semper et integre conservcntur, clericorum
CCLX. Deo servienlium profutura^. Nulli ergo episco-
illic

Ad Anselmum Cantnarientemarcliiepiscopum. — Se porum,nulli clericorurt!,nulli rcgumaut principum,

Eridesise Cimluariensis privilegio consulturum nec tuorum cuilibet succcs8orum,sit facultas, eam-
sfondct.
dem ecclesiam temere perturbare, aut quaecunque
(Anno 1108, Oct. 12).
ipsius sunt vel fuerint, quibuslibet occasionibus
[Mansi, Concil., XX, 1023]. aulerre. Sane ad indicium hujus perceptae a Ro-
I^vsciiALis episcopus,
' '
servus servorum Dei, di '
r\
mana Ecclesia libertatis,
~' "
unum aurinummura —
per t
•

loclo fratri Anselmo Canluariensi archiepiscopo, ^ annos singulos ejusdem ecclcsiaeclcriciLateranensi

saluten:, et apostolicam benedictioneai. palatio persolvent Si quisaulera,quod absit ! hujus
quas affa-
Litteras dile tionis tuae recepimiis, per decreli teuore cognito teij-erc contraire tentaverit,
oilitatis tuae dulcedinem recognoviinus. Bcne auleii; lionoris et officii sui periculura paliatur, nisi prae-
et sapienter egisti, quod nos de caiisa et honnre suiiiptionem suam digna satislactione correxerit.
Cantuarinnsis Ecclesiae praemonilos et cautos red- Ego Paschalis calholicae Ecclosias episcopus.
didisti. Nos AugustiniAn-
siqiiidcra in te,ipsius B. Daluin Beneventi per manum Leonis, Romanae
glnrura apoetoli personam vener.mter intuem-or :
Eccle&iaj diaconi cardinali^, xvi Kalend. Noveiii-
ol ideo honori luo vel Kcclesia; luffi dctraherc ora- bris, indictione priina,anno Dominicaj Incarnatio-
nino rcrugimus. Unde quoe rogasti liben'or susce- nis 1108, pontilicatus autem donmi Paschalis se-
piinu3,etad s;)rvandum tuura et Ecolosiee tuae ho- cundi papae anno x.

(68)_Rectius, octavo.
247 PASCHALIS II PAP^ 248

CCLXIf. A Sopti publicam, cum omnibus illis quae citra sunt

Ad D\idacM.»i\Composlell(inurne}>isfopum. VI su- — a terminis pra^nolatis.

per altare li. Jurobi nemo cclcbrcl missain, nisi Pra3lt'rea quoniam Tarraconensis nielropolis, cu-
episco]ii vet seplein cardinales. jus dioicesia Ecciesia Aucensis fuissc cognoscitur,
(Aiino 1108, Oct. 30). ita irruentibus barbaris delrita est ut nullus eam
[Fi.onEZ, E^pafia sayrada, XX, 93J. incoiere valeat pro singulari Hurgensis Ecciesiae
;

Paschalis episi.opus, servus servorum Dei, di- amore slatuimus ul,tam tu quam successcires lui,
leclo tratri IJ. Cumposiellanaj sedia epis^copo, aalu- nulli pr<i:terRoiiianuiii metropolitaiHi siil)j(',cli sinl
tem et apostolicam benediclionem. et sicul truternitas tiia a praelato prajdccessore iio-
Piae voluiitalis alTectus proseiineniii debet sludio regimine pioiiiola esse dignosci-
slro in epi.scopali
conloveri, ut ecclesiastica ulilitas apu.-lolicie sedis tur,ilaomnos qui diinceps in eadem sede succes-
favore viros accipiat etaccrescat.Significavit nobis serinl,per maniim Rornani pontilicis lanquam spe-
quod secundum Romanse Ecclesiic
iralirnitas tua ciales llomanae sedis suffraganei consecrenlur. Si
consuetudinem sfplem cardmales prerbyleros in futurum ecclcsiasticasajcularisveper-
qua i;:itur in
Kcclesia lua orilinaveris, quid ad aliare B. Jacobi
sona hanc nostraj conslitutionis paginam sciens
missaruiii ollicia succedenlil.us siiji vicibus adiui- g contra eam temere venirc tentavcrit, tccundo ter-
nistrenl quod ni'!?tr.irum exposlulas litleraruin
: tiove coinmonita, si non satisfaclione congrua
munitione lirmari. Nos itaque dilectionis tuaj pc- emondaverit,potcstatis lionorisquc sui dignilateta-
titijiiibus annuentcs, ordinationem tuam prasen- rca!, roanHjue sc divino judicio exislere dc periiO-
tibus lilteiis et aposlolica aucioritate fiiniamus, trata iniquitale cognoscat, cl a sacratiisimo cor-
stHluentes ut nec per te, nec per tuorum iiuemli- pore ac SHngnine Dei et Iromini Redemploris no-
bel successorum constitutus ille sacerdotuiii nu- stri Jesu Christi aliena (iat, atque in exiremo exa-
rnerus imminui dcbeat, aut immutari, nec per mine disirictae ultioni subjacc.it. Cunclis autem
aliam quanilibet peri^onam, nisi per prit^lalos sa- eidem Ecciesiie ju.-ta servantibus sit pax bomini
cerdoles, aut episcopos, aut Uomana; Ecclesia^ le- no-^tri Josu*Chrisli, quatenus et hic Iruclumbona)
gatoa, missarum super altare B. Jacobi statuimus actionis percipiant, apud districtum Judicem
et

solemnia celebrari. prcEmia a?terniB pacis inveniant. Amen.

Datum Beneventi iii Kal. Novemb, Datum Beneventi per manum Leonis, Romanaj
GCLXIII. Ecclesia; diaconi cardinalis, ii Idus Nove.mbris, in-

Exemptionem Ecctesix Burgensis, ejusque statutos in dictione anno Dominicae Incarnationis 1108,
i,

concitio terminos confirinal. pontificatus autem domini Paschalis II papa;

(Anno 1108, Nov. 8). anno x.
[FLonEZ, Espaha sagrada, XXVI, 466]. CCLXIII bis.
Paschalts episcopus, servus servorum Dei, ve- Ecclesige Burgensis fines liberlutemque confirmal.
Garsi^ Burgensi episcopo, ejusque
nerabili fratri (Anno 1108, Nov. 12).
successoribus canonice promovendis in perpe- [Floriz, Espaha sagruda, X.WI, 466J.
tuum. Papchalis episcopus, servus servorum Dei, vc-
Egregias quondam episcopalis dignitatis urbes in norabili fratri GarsIjE Burgensi episoopo ejusquu
Hispania claruisse, egregiorum qui in ipsis reCulse- successoribus canonice promovendis in pcrpc-
runt pontiOcum sive martyrum soripla el monu- tuum.
menta teslanlur. Inter quas Aucensis ecclcsia di- Egregias quondam episcopalis dignitatis urbrs in
gnitate pontificalis cathedree fuerat sublimata. Ilispania claruisse, egrogiorum qiii in ipsis rLfulsc-
Quam per multos postea annos aM.'iuris vel Ismae- runt pontificum sive martyrum scripla et moiui-
possessam, quorumdam veridica relalione co-
litis menta testantur. Inler quas Auoensis occlesicj di-
gnovlmus. Quia vero nostris tcmporibus omnipo- gnitato pontificalis cathedric fuerat sublimala,qua;
tenti Deo placuit eamdem ecclesiam per lldefonsum post muUospostcaannosaMaurisvellsmaolilispns-
egregium regemin Burgensi reparare, et episcopa- D sessam,juridica quorumdam relatione cognovimus.
lem ei dignitatem reslituere, quod etiam venerabi- CiKterum nostris teniporibus omnipotenti Dco pla-
lis meinoriii' praedecessor noster papaUrbanus sui cuit eamdem ecclesiam por lldephonsum egregiuni
privilogii auctoritate lirmavit.ea propter illos cjus- regem in Burgensi urbc reparare, el episcopulem
dem Ecclesiae terminos de quibus inier te et Oxi- ei dignitatem restituere, quod nimirum veneriibilis
mensem episcopum quajstio versabutur,sicut a fra- memoriiE prffidecessor nosler papa Urbanus sui pri-
tribus et coepiscopis terrse iilius acc-pimus,quibus vilegii auctoritale firmavit. llos sane illius paro-
eos indagari prscepiiiius,tuae tuorumque successo- chioe teiminos de quibus inter te et Oxoniensem
ruiii dispositioni parochiali jure sinc alicujus ca- episcopum quaestio versabatur, a fratribt;s nosliis
lumniii perpotuo subjnccre [iripcipimiip, videlicet terriB illius episcopis, ()uibus indairare praecopcra-
Cana(an;izor, M"rellnm, Arganza, Mesela, Speia, mus, ad Burgensis Ecclesiie posses^ionein pi-rli-
Congosto, Buozo, nec non Irdns fluvium Doriu;;i, nere didicrnus. Jdcirco oostua; tuoi uinqtje sricccs-
Castrum Maderolum,Bcz;l\ellasusque ad civitatem sorum dispositioni sine alicujus calumnia paro-
 249 EPISTOL^ ET PRIVILEGIA. 250
chiali pcrpetuo jiirc H^ubjacpro clecernimus. videli- \ disposilioni afescnsum prirbemus, ita ttimen, ut in
cet Can;ilhan(iZ')r, Murelum, Airhunza, Messella, celebri loco constiluatur, ne nomen episcopi, quod
Speia, Congosto, Buezo, ncc non trans fluvium Ad hoc enim episcopus constituilur,
absit! viloscat.
Dorium, Cnstrum Madiolum, Bocigeias usque ad ut populum Dei, ct verbo lioceat, et vita informet,
civitatem Septempubiicam, cum omnibus illisquaB et ad verum pastorem Domini, commissaruin sibi

snnt a tei'minis pr;cnota'is.Pra!terea qMuniarn Tar- animarum lucra reportct. In iis quoqi:c de quibua
racpnensis metropolis, cujus dioecesis Ancen^is rogastijlicel quffidam ibi inonlinata videantur, tu?e

Ecclesia fuisse cngnoscitur,ita irrnentibus barbaris tamen vohintati refragari nequaquam valemus.No-
destructa ost ut niillns camincolere andeatjSicut a vit pra;tcrea gloria vei^tra, doiiinum liervrfium epi-
prflenoniinato prsedecessore noslro sedis apo£lo!ica3 scnpuni.queai vita et scienliu couiniend it non mo-
prsesule insiitutura est, nos quoque prasentis de- dica, nimia barbarorum ferocia et persccutione de
creti auctoritate sancimus ut laai tu quam succes- sede sua expulsum, et multa fideliuin fratrumque
sorps tui, nulli pra?ler Rnmanum metrnpolitano snorum ca?de fuisse fugatum. Cujus ul scientia
subjecti sint.Etsicut fralernitas tua ab eodcm priR- frucUim, qiii iion peril, atlerre, ct vita bonura va-
decessore noslro ad episcopalis officii d gnitatem leat Dei populo exemplum
pfsbere, volumus et
proniola dignoHcilur, omnes qui deinceps in p rogarnus, si qna eura apiid vos vacans eccle.«ia va-
ita

eadem scde succosserint, per nianum Romani pon- caverit, ibi auctoiitalo apostolica constitoatur, ne
tificis tanquam specialis Roinaui sedis sutfraf^anci infructuoso diu silcntio torpeat, qui vitae documcn-
consecrentur. Si qua igitiir in posterum ecclesia- ta cculcstis in scienlia et rnoribus porlal. Omnipo-

stica sa'Ciilari3ve persona, hanc nostra; constitu- lens Deiis apnslolorum suorum precibus et vos et
nispaginain sciens.contra eam temere venire ten- prolcin vestram custodiat, et coeleste post terre-
taverit, secundo teitiove commonita, si non satis- num vobis regnum concedat.
factionccongruaemcndaverit,poleslatis honorisqne Dalum XI Kai. recembris.
sui careat dignitate, reamque se divino judicio cxi- CCLXV.
sfere de perpetrata iniquitate cognoscat,et a sacra- Ad AinfAmum fanluar. archicpisropiim. — Concedit
tissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Rc- quod Ayvetmus posLulural.
demptoris nostri Jesu Christi-aliena fit, atque in (Anno 1108).
extrtmo examine district<B ultioni subjaceat. Cun- [Mansi, Concil., XX, iOQi].
ctis auteni eidcm Ecclesite justa servantibus sit Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene-
pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic rabili fratri Anselrno Cantuariensi archiepiscopo, et
friiclum honas actionis percifiiant, et auud distri- comprovincialibus episcopis,salutem
caeteris et apo-
ctum judicem prfcmia seterna3 pacis invcnianl. slolicam benedictionem.
Amen, amen. Inter cffitera regna terrarum.ad apostolicae sedis
Scriptum per rnanum Rainerii, scnniarii [scrl- dilcctioncm atque obedientiam, Angloruni regnum
niarii] rcgionarii et notarii sacri palatii.
specialiter pertinere, apostolica? sedis scripla et
Dalum L:tterani per manum Joannis, S. R. E. Anglicarum historiarum series manifestabunt.Quaj
diaconi bibliotheearii, lu Non. Novcmbr., indict. nimirum causa soilicitudinem nostram propensius
III, Incarnationis Doininicfc -1109, pontificatus au- impellit,illius regni ecclesias familiarius cunfovere,
tem domini Paschalis II papae anno x. etcarum dispositionibus Lin-
sollir-ilius invigilare.

CCLXIV. colniensem itaque episcopatum tam spaliosum ex

Ad Henricum Anqlorum regem. — De eodem aryu- filii cognovimus, ul
noslri regis vestrisque litteris
mcni.0. Perieruiil litlerx regis ud quas respon- ad ea quae episcopalis sunt officii peragenda.unus
det.
nuUatenus suKicere possit episcopus.Quapropterex
(AnnollOS, Nov. 21).
voliinlate Lincolniensis episcopi [/ostulat a nobis
IMansi, Concil., XX, 1064].. idem charissinr.us filius noster et Christianissimus
Pascualis episcopus,servus servoruui Doi, dilec o rex Anglorum Henricus, quatenus in parte una epi-
in Christo filio Henrico glorioso regi Anglorum, scopatus ipsius ex apostoiicce sedi s permissione,no-
salutcm et aposlolicam bencdiclionem. vus episcopatus constituatiir in loco videlicet qui
Omnipotenti Deo gratias agimus, qui talem te Heli vocatur. Cujus nos pelilionis, quia religiosse
regem nostris temporibus constituit, qui et terre- videbantur, assensura libenter praebuimus, et epi-
num regnum sapienter ad honorcra !)eigubcrnas,et .^copatum in loco pra^fato constitiiendi,exapostolica
aeterni regis sollioitudinem ante oculos mentis damus, statucntes ut sedes
auctoritite, licentiam
porlas. Postulasti siijuidem a nobisper litteras, ut omni dein-
episcopalis ia loco praediclo constituta,
in loco qui Heli dicitur, novus cx apostolica ccps tempore pcrseveret. Parochiam quoque quam
auctoritatc episcopatiis constituatur : qnia Lincol- vcstra rraternitas cum pracdicto fratre Lincolnicnsi
ni(>nscin episcopatuiii lanta? magnitudinis esse episcopo,(-t regis provi>!entia,eidem episcopatui as-
dixisti, ut a pora|j;enda ea quae episcopalis sunt signaverit.perpctuo possideat.Porro demonastcrio;
unus episcopus nullatenus sufficcre possil.
o!ficii, in (luo sedcs episcopalis constiluius, .Anglicorura
Pro quo etdevotionem tuae voluntatis laudamus, el monasterium, in quibus episcopi coiisliiuti sunt.
251 PASCHALIS II PAPit; as2
consucludo aervabiliir. Hujiis conslilulionis cori- A ruliiii fratri B. [Baldrico] Dolensi archicpiscopo.
servalores, omnipotenlis Dei ct apostolorum suo- Si pastoros ovium sole goluque progregis sui cu-!
niin bencilictione per|)etuo perrruanUir. Ai;;en. slodia (iic ac noctc inlenli sunl, qua ex ois ol ne
aut errando pereat,aut ferinis laniata morsibus de-
GCLXVI.
flciat, oculis semper vigilantibus circumspectant
;

Ildelonaum Htspaiioruni reyem horlntur ne erclena- quanlo sudore quantaque cura debemusesse pervi-
rtnn paranitis, pcr ].onlilues liomanos confirmalas^
gilcs, nos qui ptiptores animarum csse dicimur.y\t-
ccifiindi putialur.
tcndatiius igilur ut susc'.'p'um ofticium exhihere
(Inlra an. 1099-1108).
erga cuslodiam Dominicarum ovium non cesBemus,
fFLOniiz, E.<i>ana sagrada, XLYf, 2i6]. ne in die divini examinis pro desidia noslra antc
P.vsciiALis episcopup, scrvus servoruni Doi, di- summum Judicem negligenlia-nos reatusexcruciet,
lcclo filio Ildkfonso Hispanorum rcgi, salutem et undc modo honoris revcrentia inler cajteros subli-
apostolicam benedictionom. n.iores judicamur. Palliumautem fraternitati luae
Principatus tui tempore multamalael multape- ex more ad missarum solen.nia cclebranda sicut
ricula in regno Hispania? contigeiunt. Scandalis conccssiini est anleccssoribus tuis, concedimus.
itaquo rcgni Ecclcsiac .scandala non oporlel opponi. n VidcHcct in Natule Domini, in Odava Domini. in
Untle nobiiitalem luam monomus ne torininos Eo- Purif)catione et aliis fettivilalibus eancta; Maria?,in
clcsiariim qui a gloriosa? memoriiE regibns patre et Palmis, in Coena Domini, iii Sabbato 8ancto,in die
per lloiiianain Ecclcpiam
fratrc tuo dislincti s^nnl Dominica Resnrrcctioni^, in octava Paschae, in
connrnati a personis ullis paliaiis pr.rsumplione AsceuFione Domii.i, in Pentecosle, in Nativitate S.
confundi nos enim Oscitana^ seu Barhas?tren?is
: Joannis Baptislc-e, in Nalali omniutn apostoloruni,
Kcclesiaj parochiam ita omnino quielam el inte- in festivitate S Lauientii et S. i\Iaurilii, in festivi-
gram volumus conservaii sicut ct iliorum scriptis latc S.Michae!i?,etOii!iiiuin Sanctorum, el S. M;ir-
ol noslris privilegiis dtnniluin. Si quis vero ali- tini.ac vestrorum sanclorum quorum corpora apud
quid priEsiimpserit, indignalionein apostolicae se- vos habentur, in Deriicationi! occlesiarum, et in
dis inveniet. Anniversario tuo, el quando ordinaliones facia.
Hortamur denique charitatcm tuam, ut mores vitae
GCLXVII.
iaai tanto honoreconvoniaiit, quatenus auctore Deo
Epi^copo Oscitano praecipit ut cpiscopo Barbastrensi
exempli verbique possis esse conspicuus. Vita igilur
de illatis injunis satisfacint.
tua filiis tuis sit regula, ut si qua fortitudo in illis
(Inlra an. 1099-1108).
deprchenditur, in ea dirigatur. Gor ergo tuum ne-
[Florez, Espufia sagrada, XLVI, 246]. C qucprospera, qua3temporoIiter blandiunlur, extol-
Paschalis episcopns, servus servorum Dei, di- que adversa dejiciant sed quidquid illud
lant, nt ;

lecto fratri Oscitano episcopo, salulem et aposto- devincatur.Nullum apud le

fuerit, virfutis purilate
licam benedictionem. locum odia, nullum favcr indiscrotus inveniat.* sa-
Extulisti, frater, in ccelum os tuum cum sedis cveo beneciictionisluaj jiisti...quod judicii opusnulla
aposlolica) statuta conlcmnen3,Barb;,strenseni po- venaiitatis inlerventio comniaculet,Sil in tcetboni
pulum, ne suo rpiscopo jrsta persolveret, instru- pasloris dulcodo, sit et jiidicis severa districtio.

xisti hoc profecto cst episcopalia praedari, Homana

: Unum sciiicel innocenter viventes foveat, aliud in-
privilegiaconculcare.AdliucBarbaslrensemppiscopi compescat. Misericordem le,
quii-los a pravitate
doniuni invadens, habcntur dislraxisti, et
qiiae illic proul virtus patilur, pauperibus exhibe, oppressis
ab Ecclesiaj vilUila prajdani armata manii diebus defensiotua subveniat.opprinientibusmodeslaratio
solemnibus abegisti super his,ab eodein episcipo
;
ciintradicat, nullius fac'em contra juslitiam acci-

monitub,propria rcdrierc contempsisti, insuper ad- pius, nullum quaerentem justa despicias, custodia

versus cum. regem commovere tontasli, exconim.u- vita3 a3(|uitatis excellal.ut nec divitem poteiitia sua

nlcatum ab eo militem in consortium suscopisti aliquid apud te exlra viani sua(Jeat ratiouis audire,
Prajcipimus ergu- ut infra menses duos postquam ^ necpauperem dcse sua faciat humilitas desperare ;

procsenlcs litteras acceperis, supra dicto cpitcopo qualeniiH,Deo niiserante, lalis possis existere, qua-
satisfacias el in po.?torum ab hacomnino prajsum- lem sucra lectio prascipit diccns Oportel opiscopum :

ptione desietas : alioquin nos tc ab opiscopali ot sa- irreprehensibilem esse.Sfd his omnibus uti salii-

cerriotali officio donec satisfacias interdicimus. briter potcris, si magistram charitalein habueris,
quum qui secutus luerii, a reclo Iramite non re-
CGLXVill.
cedit. Se'i ecce, fraier charispinic, inler mnlta -ilia
Aii Baldricuw Dolcnsem archiepiscoptim . — Pvi- ista siint sacerdutii, isia pallii, qua? si Piudiosere-
vileg:um Dald/ici Dotensis urchicpiccopi de
servaveris, quod loiis accr-pisse ostenderis, intus
po.llio.
habebis.Suncta Tnnitas fraternitalem tuam gratiae
(.\nnoll09).
suajprotectione circunidet,alquein timorissui viarn
[Martene, Thesaur. Anccd., 111,883]. nos (lirigat: ul post vita) hujus amariludinem, ad

Paschalis episcopu3,8ervu8 servorum Dei, vene- aelernam simul dulcedinem porvenire mereamur.
 253 EPISTOLiE ET PRIVILEGrA 254

CGLXIX. A nis officiis intcrdicimus ;

qui vero ab hujuserroris
Ad sdffraqiineos, clerum et populum Dolensctn. — macula resipuorint, cuni fratris no.stri Trevorensis
Baldrico Dol"n.n uroMepiscopo jtaUiiim eonccdil. archiepiscopi,seueupradicli abbatis consilio catho-
(Arino 1109). licic autem Guido-
unifati reconcilientur ;pra;!atum
[Martenk, ubi supra, 882]. nem apud nos diaconum esse ordinatum.
noverilis
Sicut a quibus'iam accepimus, tanluin vestris in Data Lalerani, decimo quinto Kalendas Aprilis.
partibus jara abundat iniquilas, quod Christiana CGLXXII.
religio penitus ibidcperire videatur, et quod sine Abhatcs et clericosarchidiuconatus Guidonis horlalur
dolure diccrc non pospumus, non solum laici, ve- ul Guidoiii, dejccto per Hichardum, Ecclesiijc Vir-

prohibitis seu dunensi,'! invasorem, obediant.

rum etiam clerici et uionachi i i illi-

prorumpentes, Dco et hominibus odibiiia per- (Anno 1109).

citis
[Spicil. ed. dc La Barre, II, 248].
petrare non meluunt.Quapropter venerabilem fra-
Faschalis episcopuE, servus sorvoruni Dci, ab-
trem nostrumG.rardum Engolismensemcpiscopum
batis et ceteris clericis, It.uNAr.no de Montione
ad vGi^lras destinavimus partcs, ut ibidein largicnte
Dominocorrigenda corrigeret, ct stabilienda stabi- cnrniti, Rainaldo Tullonsi, et ca;!eris de
clericis
archidiacuuatu Guidonis, s:ilutcm ct apostolicam
liret.Qui sicut ox litteris ejus rognovimus, ut pra?-
B boncdictionem.
dictas iniquitatcs et inipi<;tutes a veslris excludcre
partibus possct, venerabilcin fratrem nostrum (69)
Pro calholioa; unilatis dilectione Guidoncm ar-

Baldricum el coepiscopum in Dolensi Ecclesia ordi- chidiaconum vestruin a Rich.irdo Virdunensis Ec-
navit. Pro tanta itaque el tam inslanti necrssitale bonis suis cxspoliatum audivimus,
clesiaj inv;;sore

vencraliili fratri nostro Baldrico Dolensi archiopi- quamobrem charitati v.^stra; nostris pncscntibus
scopo pallium, pontificutus videlicet plenitudinem
eum littcris commendumus, praecipimus enim ut
concessimus, ut eo tecundum praedecessorum suo- ipsi de ecclesiis ad monasteria pertinentibus con-
sueta jnstilia,et a clericis seu iaicis obedientia dc-
rum consueludinem utatur. Matidamus igitur dile-
ctioni vostrifi, ut cum lanquam patreiu tiiiicalis,
bita sicut archicHacono irnpendatur ;alioquin doncc
obediant divinis officiis careant, et decimas suae
sicut riiagistro obediaiis, el utpastorem animarum
vestrarum attontius diligatis, qviatenus ejus adnio- plebis amittant vos autem filii qnibus Deussajcu-
;

nilionibus et orationibus el ecclcsioe vcstr» honor larcm potestateni dedit,et qui armis jusliliam con-
augcatur, et Chrisli.na religio reparetur, et repa- tucmini, pro B. Petri reverentia ejus adjutores

rata adjuvanlc Domino conservetur. exislile, et ejus adversarios viriliter cohibete: id

ipsuiii dc venerabili viro abbate Sancti Vitoni tain
CGLXX.
Q vobis quain reliquis Virdunonsium parlium praci-
'
Ecclesix S . Frigdiani Liiccnsis possessiones jwo.-
cjue confinniit.
pimus, qui propter eamdem catholicoB unitatis di-

(Anno H09, Mart. 7. — Vide Bullarium Latera- lectionom loco suo robnsque snis privatus est,
nense, n. 4). prffifatum autcm Guidonom noverilis apud nos
ccLXxr. diaconum ordinatum.
Ecrlesix Virduncnsis fratribus calhnlicis }>ra'ripil CCLXXlII.
ut, liic.harilum episcopum excoinmunicalum vi- Bullu protcclionis cl confirmationis bonorum Cnl-
ifiU. etc.
mosiacensis monasterii.
(Anno H09, M.irt. 18).
(Anno 1109, Mart 21).
[Spicil. ed. de La iJarre, H, 248]. [Vartene, Thes. Anecd. III, 1194].
Paschalis episeopus, servus servorum Dci, fra- Pasciialis epiricopusjservus sorvoriim Dei.dilccto
triljus Virdunensis Eccle?ia; calholicis, salutctu et filio Seiiero Calmosiaconsis coenobii abbatiejusque
apostolicarn benedictionem. succGssoribus proinovendis in perpcluum.
Richardum vestrffi occupatorem Ecclesiae asancla Sic [piio] postulatio volunlatis clfectu dcbet pro-
Romana Ecciesia pro suis rneriliscxconimunicalum seqin-nte compli.'ri,qunlenus ol devotionis sincorilas
etsi hactcnijs non legi.^itis, certiuslamen et audis^c laudabiliter eniiescat, et ulilitas postulata vircs in-
ct scifc credimus nunc a :.tcm vobisscripto nuntia-
;
D dubitanter assumat.Quiaigitur dilectio tuaadsedis
mus ut euin excommunicatum scier.tcs,c:>mnjunio- apostolicffi portum confiigiens, ojus luitioncm de-
ncm cjus omnimodis caveatis.Sane nbbatcm Sancti votionc debita leqnisivit, nos supplicatioi:! tu;e cle*
Vitoni ot urchidiaconum riuidonom pro catholica) menter annuimus, et Domini Salvatoris et beata)
unitatis dileclionc ct dij^iiitatibus ct rcbus suitpri- Mariae Genitricis ejus Mionasterium, cui Dcoauctorc
vatos audivimus : proecipimus ergo siquapenes vos l'r;psides,oum omnibusad ipsum pertinentibus,sub
B. Petri el noslri obedicntia cst, ut locis suis bonis-
tutclam apostolicffi eedis excipimus. Vilos namque
quo restiluantur. Si aul(>m pra^scnibus litleris canonicffi ordinem queni profcs^'i esfis, privilegii
oliodiro contemnitis, nos ecclesiam veslram a divi- pnvsentii^ auctoritMte firmanius, et fam vobis qu:rm
(09) Dc quo Ordericus Vitalis, Historiae ccclesia- religione ct sapientia ad gradum Dolensi.s archiepi-
sticsR lib. ix, h;cc hahet:^/ir; civis fuit Aurelianen.sis, .fcopaius cltciione provectus csf ecclcsiastica in c/u- :

monachus abbas Durpulicn.sis, iiberatibus imlmlus

et sco)>atu monachaiurn servavil, et cum monachis,pro-
sludiis,et rcligiosa merilis vila venerabUis : inde pro ut fors (lahat, pterumcjue halnfabal, etc.
255 PASCHALIS II PAP^ 250

vrstris successoribiisin eadem rcllRione permnnsii- A lio"' sul>jaceat; cunctis aulem eidem cerlcsirc siia
ris ra otnnia pprpolno [jossidendii sancimus, qum fcorvantibus sit Domini nostri Jcsu Chrisli, qua-
jjax

impra'!senli;irum |)ro coinniunis viclus suslentaliime lonuH et hic fructum bonfc actionis percipiant, et

possidere videmini : alodium viilelicet ipsum, in aptid districlum juilicom pra;inia a;terna3 pHcis in-

q(io veslr.i ecclesia sita esl, diilum a Tlioodorico veniant. Amen.

mililc t't uxoro cjus II;idelvide rum omnil)nsappen- ScriplUMi per manum Rninerii scriniarii regio-

ditiis(jiis,parlcm alodii Bulzci dulum a llidvide de narii et nolarii sacri palatii.

Calvo monto, el a filiis suis partem alodii fgniaci

:
Datum Laterani por riiannm Joannis, sanclaeRo-
datum Widpico dc
1 Walcurt, ol ab nxore sna n.ana! Erclcsia; diaconi cardinalis et bibliothecarii

Adhcleidc, parlem alndii Hiimoniscu^ti." et Lihirifi XII Kiil. Aiirilis, iniiictione ii, Incarnalionis Dotni-

ct l.americi dalani a BiMiccIino «ie Ciii^lfncioetuxuro nica; anno iiiillesimo ccnte.sinio nono, [tontilicalus
sua Leucarde in eiodem, de quibus alodiis alian aulcin diimini P.iscliidis socnndi papaj x.

piirtem dalam a Leucardc dcVillauxoreTlieoilerici, CCLXXIV.

piirtem alodii Darnole datam ab eadern Lcuciirdc in Mu)i<islcrii S. Lnmhfrliyroledionem suscipit nP
n:orte sua, [larlem qua.ii habebat Bcncclinus Dar- cmfinnat.
pfjs.sesaiones

noie, dalani aCunogunde uxore Rolridi militis per

p (Anno 1109, Murt. 25^
concambium Biisonis-mootis, partein alodii Truil- (Ex?l;it in labulario Ca^sareoVindobonensi, teste
laris datam a Mascelino rie Domno Marlino ot uxoro Jaffk {l'u'(jes;a Ponl. Rnm., p. 408) qui titulum
sua Hersindc cuni iilodio iIoMallururl, aloilium dc suprasciifttuai alfert oum hac nicntione « Ex :

schedis Pcrlzii. »
Janancurl dilum Robaldo deDomno-Mtirtiiio,cum
a ]

partealodii quam habebal apud Hulieni-viliani.par- CCLXXV.

tcm aloilii de Potri-villa datam a Lietardo et uxore Priviligium pro (cclesia S. Deodati.

sua Elizabcth cum quartorio terne Darnolc, aIodi;i (Anno 1109, April. 10).

data a Berta jam vidua, et a filio suo Gallrido, quie [SoMMiEn, Hi.st. de ['(^ghse de Saivt-Did, p. 162].
habuit apud lUivirura etapud Masnila,et npw^ Du- P.\scnALis episcopup, scrvus servorum Dei, di-
vencurl, et apud Unocurt, etapud Liloi cum nm- lecto filio suo Rembaldo, aliisque fratribus in ec-
nibus appenditiis eorum, alodium ntinidi-villffi ab clesia Sancti Deodati scrvienlibus Deo, salutem et
Amalrico datum ah uxore sua Oda per concambium apostolicam benodictionem.
alodii quod habtbal Bagnoli, quarleiium terraj da- PiiB poslulatio volunlutis offeclu dehet prose-
tum a Beatrice uxoie Gunolii Darnoli, quarlcrium quonle compleri, qnatenus et devolionis sinceritas
terraj dalum aftaduide de Fagnei- villa a[)ud Biieuli- <-. laudubiliter accrescat.ct ulilitas postulata vires in-
villam.quarterium terra; datum aStephano de Villa- dubitanter ussumat. Quia igitur dilectio veslra ad
Viriaco, alodium dalum ab Albrico de Novo-castro, sedis apostolicee porlum conlugiens, tuilionem de-
etusoresejus et apud Unacurt,i.i quo molendi-
filiis bita devotione reiiuisivit : nos supplicationi vestrae
num ajdincaluin csl, .'iua3cunque etiain in futurum elementer annuimus, et beati Deotati ecclesiam in
concossionc pontificum, liber:ilitate princ:puiii, vcl valle Galilaea sitam ad quamad serviondum Domino
oblatione fidelium jure alque canonice puteritis adi- convenistis, apostoIit'a3 sedis auctoritaie munimus.
pisci, firma vobis vestrisque successoribus et illi- Statuimus enim ut quaecunque praedia,quascunque
bata perinaneant. Ad bffic adjicientcd decernimus possessione.i, concessione pontificum, niunificontia
ne loci vestri fratres de carrucis, aut laboribus, regum,liberalitate principi:m veloblationefidelium,
sive nulrimenlis, scu molendinis suis vel paro- vel aliis justis modis,hodie possidet,veI in luturum,
chiali ecclesiae Sanctae M<iriae quae in eodem fundo largicnte Deo, firina vobis vestrisque successori-
Calmosiaci sita est, vel aliis qnibuslibet. reddere bus et iHibiita permaneant etobIaliones,quas illuc
:

deciinas seu primiliis exigantur; nec ulli omniuo conduentes populi pro remedio animarum suurum
hominum liceat eaindein ecclesiam temere pertur- altaiidederint, in conimunes usus fratrum dispen-
bare aut ejus possestionos auferre, vol ablatas re- sentur.Nullusibi qualibet subrCftionis astutia sou
^^

tinffre, minuerevel temerariis vexntionibus lati- " violentia in pra?positum subrof;etur, nisi quem fra-
gare : sed omnia intcgra con.'crventur, eorum pro trescommuni consensu, aul fratrum consilii sanio-
quorum su^tenluliono ct gubcrnatione conces.sa rum pars, secundum Dei timrirem elegerint. Conse-
sunt, usibus omnimodis profutura. crationes altarium,ordinationes fratrum quiadsa'
Si qua igitur ecclesiastica saicularisve persona cros ordines fuerint promovendi, juxta concessionis
hanc noslrae conslilulionis paginam sciens contra Leonis IX sanctse menjoria' Romani pontilicis, a
eatn temere venire tentuveiil,secundo tertiove com- quo volueritis calholico accipiatis episcopo, qui
monila, non salisfactione congrua einen iaverit,
si gratis et omni pravitaie exactionis doposila, quod
poteslutis honorisqur eui dignilato caroat,re'imqne postulabitur a vohis indulgeat. Sone ad fratrnm
se scilicetdivino judicio exis-tore de perpotratn ini- correctionem, si quundo oporUierit; non alii

quitato cognoscat, et a t^acratis-simo corporo ac san- mittanlur, quos

nisi ad hoc ipsum idoneos
guineDeielDomini Reden.ptoris nostri Jc&u Chrisli consilio fratrniu saniorum sibi prajpositus advo-
aliena fial, alque in exlremo examine districtae ul- oaverit. Praslerea quidquid dignitatis usque ad
 ;

257 EPlSTOLiE ET PRIVILEGIA. '26S

noslra tempora eadem Ecclesia oblinuit, nos quo- A. nalionis Dorninic;e, pontificatus autem domni Pas"
que ob beali Deodati reveientiam, et mullorum clialis papaj x.
salutem, eliam in poslcrum proprio obtinere con- Ego Paschalis catholica3 Ecciesiae episcopus sub-
cedimus. Si qua saneecclesiastica saecularisve per- scripsi, etc.

sona hanc noslryeconccssionis paginam scien? con- CCI.XXVIII.

tra eam lemere venire lcnlaverit, spcundo terliove Uulla }iro Snnclo Martino Ambianensi.
commonita, si non satisfactione congrua emenda- (Anno 1109, Maii 11).
verit, potestalis honorisqiie sui dignitate careat, [Gall. ChrisL, X, Instrum. 302J-
reamqiie se divino judicio e.xistore de perpetrata rASCHAt.is episcopus, servus servorum Dci, dile-
iniqiiitiite cognoacut, ct a sacralissimo corpore ac ctio fiiio AiiNULPiio prieposito ccolesia; S. Martini,
s;ingiiine Diii et Domini Rcdcmploris nostri Jesu qme Ainbiancnsi, et cjus fratribus
sila est in porta
Glirist.i alicnu (iat, yhjuo exumine dis-
in e.xtremo rcgularcm vilam professis, tam prajseutibus qi;am
trictae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidcm loco perpctuum.
futuris, in
justi> servantibus sit pu.K Domini nostri Jesu Chri- Dcsiderium quod ad religiosurn propositum et
sti, qiialenus et hic fructuin bonae actiouis pcrci- animarum salutcm pertinere monstratur, auctore
pianl, et apud districtum judicem priLmia ar-terna;
g Deo sine aliqua estdilalione complendum.Quia igi-
pacis inveniant. Amon, amcn. tur vos,o filii, per divinani gratiam aspirali, secun-
Scriptum per maiiuin Jounnis scriniarii regio- durn disposilioneni fratris nostri GodelVidi civitatis
narii vt notarii sacii palutii. vcstra; epitcopi mores vestros snb rcgularis vilae

Ego Paschalis catholicae Ecclesi;e episcopus. disciplina coercere, et communiter secundum san-
Dalum Laterani per manum Jounnis,sancta3 Ro- ctorum Palrum instituta oranipotenti Deo deservire
maiiffi Ecclesiffi diaconi cardinaliset bibliolhecarii, proposuistis, et nos secundum cjusdem episcopi
IV Idus Aprilis, indict. ii, Incarn. Don.inic» an, preces devotioni vestrae imperlimur assensum.Vita^
1109, poulificatus autcm domni Paschalis II papde naraque canonicas ordinem, quem professi estis,
anno decimo. prffisentis privilegii aucloritate firmamu?, et tam
CCLXXVI. vobis quam successoribus vestrisin eadem rcligione
Monaslerium Weissrnocnse tnendum suscipiL ct eju-i permansuris omnia perpetuopossidenda sancinius,
possessiones ac jura confirmat, imposiio monachis qu;o inpriescnliaruin pro coinmunis victus susten-
byznnlii unius censu nnnuc.
talione possidere videmini videlicet omnes dcci-
(Anno 1109, April. H. —
Vide Usserman in cpi-
mas omnium novalium et sogetum episcopaliura
:

scopalu Bamberfiensi, Prob. 62).

urbi Ambianensi adjjcentium.sicuta praidecessori-
CCLXXVII.
— '

bus episcopis Ecclosiffi vestrre concessum est,cxcepti3

AJ Hugnnem. Grntianopolitanum episcopum. De
non alienandis Ecclesix Gratianopolitame. pos- decirais terrirum in quibu? mater ecciesia vcl alia3
sessionibus. civitatis ecclesiae decimas sumunt, lanae quoque
(Anno 1109, April. 18). omnium pecorum cpiscopaliuin decimas altare ;

[Petit, Thcodori Poinitentiale, tom. II, p. 419]. S.incli Petri ultra pontem, etomniaad id pertinen-
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene- tia; ecclesiam quoque SS. Lupi, Walarici et Desi-
rabili fratri Hugoni Giatianopolitano episcopo, derii altare de Eslombli et terram dotis ejus; al-
;

salutem et apostolicam benedictionera. tare de Warlus el Selincurte,quae ab omni episcopi

Eapropter desideriis tuis, reverendissime fratcr, et ministrorum ejus redditu et servitio iibera sunt
bcnignius assentimur, et Ecclesiam Gratianopoli- atria quoque eorum el ho«pites, familiamque San-
tanam,cui Deo auctore praeaides, decreti praesentis cti Apriallaria quoque de Donfront et de Hargis-
;

auctoiiiate munimus.Statuimus enim et auctoritate curle cum appenditiis eorum, necnon et praeben-
apostulica interdicimus,nequissuccossorumvestro- dam cujusque canonici... uno anno post obitum
rum occasione aliqua praisumat donare, vendere, suura, ut quotidianam missara toto annopro anima
vel alienare terras, possessioces, ecclesias, deci- ejus persolvatis ; carabam,hospites, lerrasarabiles,
mas, seu ccnsus ecclesirtrum, et cacLera quoe vel per D et omnia bona abbatiaB Sancli M.irtini, et orania
antecessores luos vel per tuain industriain ac [ui- quae in Araelly et Pisoy ecclesia vestra antiquitus
sita fralernitas tua possidet ; vel in poslerum tu possidebul, et in molendino Sancti Mauritii singulis
successoresque tui largiente Domino Ecclesiae ac- annis modicura hibernali, et viginti quatuorsexta-
quisituri estis. Si quis autem vel vendita, vel do- rios hordei. Praeierea quaecunque in posterum juste
nata susceperit, donec illa rcslituat, excomrauni- atque canonice poteritis adipisci,flrmavobisvestris-
cationi subjiciatur. IUud eliampariler interdicimus quesuccessoribusetillibata pcrmaneant. Ncmini fa-
nepostluumvel tuorurasuccessorumobitum, quis- cultas sitecclesiamipsamte.Tiereperlurbaro,aulquac-
quam palam furtimve audeat bona ipsa subtrahere, cunque ipsiussuntvel fuerint, quibuslibetoccasioni-
doncc pastor perDei gratiam subslituatur Ecclesia'. busauferre. I.ibertas vobiseadem .naneatquffiet ca-
Uatum Laterani per manum Joannis sanctai Ro- nonicis matrisecclesiae, ita utecGlesia vestraditioni
manae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliolhecarii, decanietcanonicorum malrisecclesiaeprosupradicti
xiv Kalond. Maii, indiclione iii, anno 1109 Incar- opiscopi dispositionepermaneat: nullusautemapud
 25U PASCHALIS II PAP^ 260

V08 (leJnccps canonicus ordinetur, nisi qui se cano- \ conlr.iire praesumpserit, secundo cominonitus,nigi
nico viclurum prolLt^sus lucrit. Si qua igilur in congruo salislecerit, severilatis occlesiaslicae ul-

poslirum ccclesiasliraj Fa;cularisvo pcrsonu, banc tione et suncli Sjurilus gladio piiniaiur.

nc8lra3 con^tilulionii; p.-fjinain sciins, conlra eam Datura Laterani per maniini Jounnis diaconi IjI-

lemcro venire tenlaverit, secundo lerliovc commo- bliolliccarii, secundo Idus Maii, indictione tcrtia

nila, gi non ealislaclione congrua cmcndaveril, (70), Incarnalionis Dominica; anno 11U9.
polci-talip honorisque sui dignilate c ireat, ream- CCLXXX.
quc EC divino judicio rxistore do per|-elrala ini- Ad Pontium abbalem Cluniacensem. — Confnmatei
fanclissimo corpore ac et successoribus ejus omnia ab ahtecessoribus suis
quitiitc cognoscat, cL a
ponfificibus 7honailcrio Cluniaccnsi concessa, col-
sanguine Dei el Domini Rodemptoris Jcsu Christi
lata el confirmaUi.
alicna fi.il, atque in extren.o exuniine districlas
(Anno 1109, Jun. 2.)
i.llioni siibjaceat. Cunctis aulcm cidcm ecclcsiaj
[Biillar. Cluniac. 36].
jusla Eervantibus sit pax Don.ini nostri Jesu
Pasciiaus cpiscopus,servu9 fcrvorum Dei,(lilecto
Christi, quatenus el hic Jructum bonaj actionis
filio PoNTio coenobii Cluiiiacensi? abbati, salutem
percipi:int, et apud districtum judiceni prapmia
et apostolicam benedictionem.
atcrna; pacis invenianl. Amcn.
B In provectionis tua; primordiis, fili charissime,
Scriplum per manuni Rainerii notarii sacri palatii.
deiibcrasti sedis apostolicaB dulcedinem experiri,
Ego Paschalis catholica; Ecclesiae episcopus.
utruin eadem erga te pcrmaneal, qna;circa praede-
Datnm Rdmc-e in porticu Beati Peiri per maniim
cessorcm tuumHugoncm egregia; religionis et sa-
Joannis,sancta3 Romana; Ecclesioediaconicardiualis
pientia? virum usquc in fincm permansisse conspi-
et bibliothecarii, quinto Idus Maii, indiclione sc-
citur. Postiilasli enim ut qna^ a praedocessoribus
cunda, Incainalionis Dominicse anno millesiuio noslris eidem abbati, vel ejus antecessoribiis con-
ccnlosimo nono. ponlificalus aulem dcmini Pas- ccssa sunt,tibi quoque concedere debeamus. Magna
chalis secundi papa; anno decimo.
quidem poftulatio est, et sedis apostolicae consue-
CCi.XXIX. tudini minusaccommoda; non enim aul al.sonlibus,
Pnvilegium pro Majori Monasterio. aut miijus perspicuis i.ersonissolontista concedi.Et
(Anno H09, Maii 14). licet nobis exparte jam notus sit, non tamen adhuc
[DuPAZ, Ilisl. rj^nealoq. de ylmicurs maisons illus- in te adeo fulgidnm spccimcn prudentia; aut reli-
tres de Bretagne,'?-ar\s, 1619, fol. II, H8]. ^[ionis eniLuit. Ca;terum su[)radicli praedecessoris

Paschalis episcopus, serviis servorum Dci. dilec- tui praerogativa pra3cellens,ot meliorspes quam de

lis filiis GuiLLELMO Majoris Monasterii abbati,et ca;- p indole tuaperDei gratiam gerimus, fratrum etiam
teris fratribus, salutem et aposlolicam bcnediclio qui in te patrem elegerunt,virorum ulique religio-
nem. sorum ac sapientum po&tulationituaeconjunctaprp-
Et litterarumetnuntioruinvestrorumsuggeslione catio nostramcirca te benignilatem tanta affectione
cogoovimus, quoniam et frater noster Benedictus d(flexerunt,ut rationabili petitionituaeetiam absen-
Aletcnsis episcopus cellam quamdam de insula tis, nihil ad praesens ncfiarc dcliberemus. Conficii-
Aaron in honore sancti Maclovii con:-ecratam cum mus enim et te largiente Domino pra;iioniitati ab-
appenditiis suis vcslroprimummonaslerio tradidi!, bati stuiliis institutum et eosdem fratres in ejus
ecclesiam postmodum inDinanensi castrositam,sub disciplina laudabili perpetuo permansuros ; ut,sicut
ejusdem sancti iMaclovii nomino consccratam, mo- in praeterito tempore, ita ctiam in futurum sauctae
nastcrio vcslro plena collationc concessit, eo quod religionis exempla de Cluniacensi coenobio diffun-
supradiclae cellae tanquam menibrum capiti perli- dantur. Hac igitur spo, hac per Dei gratiam confi-
neret. Gauffridus cLiam dominus Dinanensis, et filii dcntia freti, tibi,chaii£sime fili, luisque legitimis
ejus, et aliquae alia; potestates saeculares quoquo- successoribus, et per vos Cluniacensi coenobio con-
modo tenebant de rcbus exlerioribus, ad eamdem ferimus, concedimus, confirmamus (juajcunque ab
ceUam vei ecclesiam perlinentibu8,vc?tro monastc antccessoiibus ncstris collata, conccssa et confir-
rio rcddiderunt. Nos itaquc justa petitionem ve- -^ mata, vel per privilegia sedis aposlolica; vel peralia
stram, eidem concessioni nostrae assertionis robur authentica munimina digno.?cantur. Si qua igitur
accommodamus, tupradictam cellam de insula
et ecclosiastica sascularisve personahanc nostrae con-
Aaron, et praefatam caslri Dinanensis ecclesiam slitutionis paginam sciensconlraeam temerevenire
cura pra;diis omnibus sivc possessianibus ad eam tentaverit,secundo tertiove commonita, si non sa-
pertinentibus eemper in possessione, dispositione tisfaclione congrua emendaverit,potestatis honoris-
etjure vestri Majoris Monasterii pertinere decer- quc sui dignitate caroat, reainque sc divino juJicio
nimus,statucntes et cmnibus modis intordicentes, existere de perpetratainiquitate cognoscat, et a sa-
ne cuiquam deinccps licoatcellam illam cum ornni- cratissimo corpore ac sanguineDei et Domini Re-
bus pertinentiis suis a monasterii vestri unitatcse- demptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in
jungere. Si quis autem huius decreti tenoris temerc extremo examine districtae uitioni subjaceal. Cun-

(70) Notae chronologicae £unt corruptse. Jaffe.

261 EPISTOL^ ET PRiVlLEGIA. 262

\ nasterium ad honorem Dci sanctique Bcnedicti

ctisautem eidem ccEnobio justa.servantibus sit pax
aliorumqucBanclorumaedificatum ternere pcrlurba-
Domini noslii Jcsu Ghrist;, quatcnus et hic fru-
re,vcl ejus possessiones auferre,vel alilatas rotinere,
ctura bonae actionis percipiant, et apud dislrictum
minuere, vel lcinerariia vcxationil)us faligarc, sed
judicem praeinia aeternffl pacis inveniant. Amen.
manum Uainerii scriniarii regio- omnia quae vel a te, vel ab aliis fidelibus de proprio
Scriplum per
jure ol)lata fuerint, illibala atque integra conser-
narii sucri palatii.
oatholicas Ecclesiae episcopus. ventur.Quicunque vero ipsum. monasterium, et in
Ego Paschalis
manum eo Domino servientes fovere, suisque rebus hono-
Dattira Romae in porticu Beali Petri per
rare curaverit, omnipotcntis Dei, aposlolorum et
Joanni8,sanct£e H-manaeEcclesiae diaconicaniinalis
oju.'; gratiftm conscquulur. autem, quod
Si quis
ac bib!iolhecarii,iv Nonas Junii.indictionesecunda,
ab.-:it Iiuic noslro decreto conlraire tenlaverit, ho-
Incarnationis Duminic-fianno 1100, f)ontificatu3 au-
!

noris et officii sui periculum patiatur, nisi pras-

tem domni Pasehalis sccundi papse anno x.
cum sericis riibei surnptionem suara digna sati^factione corrcxerit.
{fJuUata iu plumbo jmisilis, fiiiis

croeeique colorum, non retortis).

Ego Paschalis catholicae Kcclesiaj episcopus SS.
Datum apud Castellionem per manum Joannis,
CCLXXXL sanctffi Romanee Ecclesiae diaconi cardinalis.iiiKa-
Ad episcopns Anagnix el Campanix. —
De canoni- B
lend. Octobris, indict. in, Incarn. Dominicae anno
%alione sancti hetri Anagnix episcopi.
1109, pontificatus autem domni Paschalis secundi
(Anno ilO'i, Jun. 2).
papae anno x.
[Mansi, Concil., XX, 10r'l].
CGLXXXIII.
PASCHALiscpiscopus, scrvus servorum Dci, vene- Ad Pontium Cluniacensem abbaiem. — Privilci,ia
rabiiibus fratribus episcopis Anagnias, et aliis pcr Ctuniocensis m.onasterii confirmat.
Campaniam conslitutis, salutera et apostolicam (Anno 1100, Oct. 16).

bcnedictionom. [Mansi, Concil., XX, 1041].

Dominum excelsum habentes prae oculis, qui in Pasciialis episcopus, servus servorum Dei, dile-
amicis suis iaudalurct benedicitur,etconsiderantcs cto filio PoNTio monasterii Ckiniacensis abbati,
propterea strenuieprobatajquo vitae merita, quibus ejusque successoribus regulariter substitiendis in

vir sanctus Petrus,quondara Anagnia^ episcopus, de perpetuum.

regula monachorum assumptus, in pastorali oificio Et religio Gluniacensis coenobii, cui Deo auclore
pure, simpiiciter, solerti vigilantia et exemplo, Deo r ra^sides, el prffidecessoris tui sanclae memoria;IIu-
deservivit : admiranlcsetiam miraculoruminsignia, gonis abbatis dulcissima reverend^que dilcclio, co-
quibus sanctura suum anle et post obitum. divinu C gunl nos, fili in Chrislo charissime Ponti abbas,
gralia decoravit, prout per Brunonem Signiense n tuis pctitionibus indulgerc. Eapropter abbatias vel
episcopum fideliLcr adnotatur, et usque ad noslra prioratus qui siib praenotati abbatis Hugonisdispo-
tempora decoraro noa desinit, auctoritate prsesen- sitione manserunt,sub tua quoque vel successorum
tium vobis licere volumus et mandamus quatcnus tuoruradispositionepermaneredecernimus.(£rtMwe-
tertio Nonas Augusli diem nalalem ejusdem confes- rantur. Tumpcrgit •.]ln\oc\saulemq\iiS sineproprio

soris el praesulis momorandi sauctorum catalogo abbato, diebus domni ac venerabilis Hugonisabba-
congruc celebrevn recolatis, quatenus in pr.escnti tis fuisse videntur, nunquam aliquis abbatem ordi-
gratiara, et in futuro, opilulante divina clementia, nare praesurnat. lUud etiam libertatis Cluniaceusi
piis ejus interceasionibus mereamur gioriara sem- coenobio firinum haberi ^ancimus, ut vestri mo-
piternam. nasleriimonach; tjui ad sacros suntordines promo-
Data Signiai, secundo Nonas Junii, pontificalus vendi,a quibus malueritis catholicis episcopis pro-
nodtri anno dccimo. moveantur. Chrisma vero, si opportunitas exeg^-
CCLXXXII. rit, investro facialis monaslerio consecrari, vel a

Ad Pelrum presbyterum. quibus volueritis episcopis. Si qua igitur in futu-

(Anno 1109, Sept. 29). D rnru ecclesiastica saecularisve persona hanc nostrae

[Lami, Delicias erudilorum, 1737, p. 204].

constitutionis paginam sciens, etc, ut inaliisnon-
nullis epistolis.
Paschalis episcopus, servus servorura Dei, di-
Ego Paschalis, catholica; Ecclesiffi episcopus,
lecto filio Petro presbytero, salutem et apostoli-
subscripsi.
cam benediclioiiem.
Devolionis luae peliliones benigne admiUiinus, Datum apud Caste-llium per munum Joannis
idcoque in burgo Sena},opportuno lamen loco n.ona-
sanctae Romanae Ecc'esiae diaconi cardinalis ac bi-

sterium aedificandi cum consensuejusdem civitatis bliothecarii, xiii Kal.Novemb., indict. iii, Incar-
nationis Dominica^ anno 1109, pontificatus autem
episcopi liconliam concedimus. Slatuimus cnitn ut,
si conslructum fuerit, sub Passiniancn-
Dei gratia
domni Paschalis II xi.
sis et Vallumbrosanae congregationis custodia ct CCLXXXIV.
regula quietum seraper et liberum sit mansurum. Privilegium ad Pontium abbatem Ctuniacemem, ad
Decernimus ergo ul nuUi omniuo liceatipsuoi mo- quem millit patlium candidum, ul ex eo sibi paret
 ,

263 PASCHALIS II PAP^ 264

dalmaticnx in usu ecclesix Cltinincensis, concedens A <I"® P^'' manu3 advocalorum eidem coenobioet ser-
ci quod uhilur iu^iijriiis jionii/iidlibus in oclo pne- vis Chrisli ibidem degoiitibus.in victumvestitunique
cifiuis l't'slivital;bus viouasttrii sui.
concessit. Id est Acchera, ilem Accliera ; Strala,
(Anno 1109, Ool. 17). Nistera, BtTingerisliuseini, Geistingeu,Bleisasupe-
[Bullar. Cluniac. p. 36]. rior, Lara, Menedon, Atemerc, Antrefe, Gulusa,
Paschalis episcopus, servus servorum Dei.dilecto Legia ; vinea3 in Winlere, Delhcndorf, Wuleadorf.
fiiio PoNTio Cluniacensi alibali, silulem et aposto-
In Ui^emogon quajdain rura cum vineis ; ecclesiam

licam bcncdictionein. in Berohein cum deciinalione, ecclcsiam in Bleisa

Bonum et iaudabileCluniacensium fratrum dosi- inferiori curn dotuli manso ; ecclesiam in Hanafo
deriuni e.Kstitisse nequaquam anibigimus.cum lo in cum decimis, Sulse, Trulthesdorf, Meiiimdorf, To-

abljatern ad suarum animarum custodiam eleg''- rendorf, Mulendorf,

Irmonderolh, Choiinoheid,
Inore, Uneheim, Flatenen, Perae, Grecenich, Uof-
runt. Studc ergo pcr Dei graliam, (ili in Cbrislo
charissime.quantiHn in le est, bonum poruai dosi- sledcicn, Luvesberch, i"lamersf'ets, Quintinachen,

dcrium adimplern ut el ipso in religionc proficias,

;
PraHerea villain Iliicciinovven quam Henricus l.X

rcx eidem coenobio tradidil.

ct eos qui tibi commissi sunt ia Dci sempertimore
Et qufficunque bona ipsi iiionasterio ab aliis fide-
ciistodia.«. De benignitatc autciii sodis aposlolicae, D
etbe.itiPctrigratiacandiduiMlibi pHllinin uiitlinui?, lil'us do suo jure oblata sunt, aut in fulurum onerri,

dcquo dalmaticas in usum debeaa vestrffi ecclcsiae

vel aliis justis modis acquiri contigeril, vobis ve-
strisque successoribusregulariterdcgontibusquiela
praeparare. Nos siquidem dalmalicse,compagarum,
et iniegra pcrmanere suncimus. Saue advocatis
chirothecarum,et .iiitr.-e usum in testivitatibus octo

monasterii l.ii pr.pcipuis, sicut antecessori tuo fo- quibus protcmpore luonasterii advccatia commissa
fuerit interdicimus ne alium sub se ."idvocatum con-
licis memoria? Hugoni abbati a prffldecessore nostro
itiluant, iicque dc robus ad stipcndia conferendis,
concessus est, ita tibi speciali dileclione concedi-
mus.Vide crgo ut, sicut ejiis locum tencs, sicul di- neque de bisqus projuslitiis per.=olvunluramplius
exijzanl, (juamsupradicti.\anonisarchiepiscopi de-
gnitaterii assccutu5cs,ila etiam reli^^ionem tcneaset
liberatione provieum est. Decernimus ergo ul nulli
industriam prosequaris quatenus per Uei graliam,;

et monasterii salus inconcussa permaneat, et tam omnino hominum liceat idem monasterium lemere
in le qtiam in illis divini iiominis gr.^tia exaltetur.
perlurbaro, aut ejus posscssionesaufcrre, vel abla-
tas retinere, minuero, vel temerariis vexationibus
Datum apud Gastellium, xvi K.ilond. Novembris.
{Bullaia in plumbo poiiili, cum iimplici re-
omnia intcgra conservenlur eorum pro
fatigare, sed
filo
quorumsustentationeetgubernationeconcessasunt,
torio).
C usibus omQimodis profulura. Si qua igitur in lu-
CCLXXXV.
Privihgium pro monasterio Siegburgensi. turum ecclesiastica saecularisve persona, hanc no-
stra; constitutionis paginam sciens, contra eam te-
^Anno 1109, Nov. 28).
mere venire tentavent, secundo tertiove commo-
[Lacomblet, Urkundenbuch fiir die Geschichle des
nita, si non satisfactione congrua emendaverit,po-
Niederrheinn. Dusseldorf, 1840, 4°, t. I, p. \T6].
testatis honorisque sui dignitate c;ireat, reamque
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, di-
se divino judicio exislere de perpetrala iniquitale
lecto filioGu.NONi abbativenerabilis monasterii quod
cognoscat,ct asacratissimo corpore et sanguineDei
inmonteSigeberch situm est, ejusque successori-
et Domini Rcdemploris nostri Jesu Ghristi aliena
bus regulariter substituendis in perpetuum.
fiatjUtque in exlremocxaminc dislricta; ultioni sub-
Sicul injusta posccntibus nullus tribuendus est
jaceat. Cunctis autem eidem loco juslaservantibus
efrectus,sic legitima desiderantium non est diffe-
sit pax Domini noslriJesu Christi, qualenus et hic
renda petitio.Quia igitur diiectio tua ad sedis apo-
frucluiii bona; aclionispercipiant,etapud dislrictum
stolica; portum confugieus,ejus tuitionem devotione
judiccin pr.fmia aaternae pacis inveniant. Amen.
debila requisivit. Nos supplicationi tu* clomenter
Scriptum permanum Raineriiscriniarii regionarii
annuimus.et Beati Michaelis" monasterium, cui Dec
.
'
. ,. , n et notarii sacri palatii.
auctore prsesides,sedis aposiolicte auctoriiate muni- i^
, . •,
', •

,• , , ,

_ p . . Ego
^^ .Paschalis
„^ . calho! icae Ecclesia; episcopus.
, . .

mus. ConMrmamus siquidcm. vobis veslrisque suc-

,

Datum Laterani per inanuin Joannis, sanctae

cessoribus possessiones et praedia seu ca;tera bona
Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothe-
universa quae ab Annone felicis memorio; Colo-
cavii, IV Kal. Decembris, indiclione iii, Incarn&tio-
niensi archiepiscopo cjusdem monasterii fundatore
nis Dominica? anno 1109, pontificatus autem domni
concessa sunt, videlicet ecclesiam in Bleisa cura
Paschalis secundi pap;e anuo xi.
dotali manso et decimatione,et ecclesiaiu in Danafo
CCLXXXVI.
cum decimis et caeleris appenditiis quas a canonicis Tkeoilorico duci et Pdquino electo Tullensi mandat '

Bunnensibus, data in eorum et ecclesiue usus cu- utmonasterii Calmo.uw.ensis adversarios sseculuri
stodia Bunnae, coiicambium accepit, villam
per et ecclesiastica censura ab oppressione monachorum
repellunt.
eliam qua; dicitur Mendcnen, quama prajposito vel
(Anno 1109. Vide Scheri librum De primordiis mo-
canonicis majoris Ecclosia; dataper concarabium in nasterii Catmosiacensis ap. Martene, Thesaur.
Bathalicha decimatione suscepit. Caetera eliam loca Anecd.i. III, 1191).
265 EPISTOL^ ET PRiVlLliGlA ae*

CGLXXXVII A nasterii Sancti Remiigii quod aecus urbem Remen-

sara siturn est, ejusque successoribus regulariter
Ad Henricwv nbbatem S. Vedasli
promovondis, in metnoriam.
pprpetuam rei
(Anno 1109.)
Sicut injusia poscentibus nullu-i est tribuendus
[Baluz , Mhcell. edit. Lnc. 11, 150.]
elfeciu:*, et atteia qux ud vcrbum le(jere est in bulla
Paschalis episcopup, servua servorum Dni, dilecto
apo- anni 1107, supra col. 2lti; lica in qudms nonnihil
filio HtNiuco abbatl sancti Vedasti, saiutem et
variat indicunl notx buU.c priori subjeclae.
stolicam benedictionem.
CCXG.
Rninor qucra de te nuper audivimus laetitiam
Vrioilegium prn monasierio S. Marix Florenlinx.
nol)isnon tnodicatn altulit. Audivimus enim qiiod
(Anno 1110 Jan. 9.)
assumptis de Gluniacensi congregatione fralrihus
[Lami, Eccles. Florent., Munum., II, 1182.]
mona^terii tni inores corrigere el religioni sludere
religiosos viroa qui te
Paschalis episcopus, servus servorura Uei, dile-
jiim cccperis : quod nimiutn
rogamus cto Benedicto abbati monasterii Sancti Minia-
lilio
novorunt laelificant. Monemus ilaque et ut
religionis
tis ejusque successoribus regulariter substituendis
in eoquod ccepisti constanter insistas el
in perpetuutn.
studium ad (inein bonum perducere soilicitius
Pi<B postulatio voluntatis elTectu debet prose-
elabores. B
(luenle coinpleri, quatenus et devotionis sinceritas
CCLXXXVIII.
laudabiliter enitescai, et utilitas postulantis vires
Ad Deardum Conalnntienacm epiicopttm. De — indubilanter assumat. Quia igitur dilectio tua ad
coinmunicantibus cum excommunicatis,et quomodo
recipiantur hierelici. fiedisaposlolicae porlum confugiensei tuitionem de-
(Anno llOl-illO, Febr. 6.) votione debita requisivit. no? supplicrttioni luae cle-

[Mansi, Concil., XX. 1083 menter annuimus, et beati Minidtis mHrlyris rao-
]

Paschvlis episcopus, servus servorum Dei, vene- nasterium, cui Dei auctore praesides, apostolic.e 6b-

rubiii tralri Bi;ardo Constanliensi episcopo, salutem

disauctoritate munimus. In quo nimirum monasle-
benedictionem. rio ipsius sancti martyris iMiniatis etaliorura multo-
et apostolicain
Qua3stionum quas ad nos misisli latebrns tuam rum martyrum corpora requiescunt. Confir.raamus

credimus praesenliam non latere: Caeterum quia su-

itaque vobis et eidetn uionasterio montem Regis, ia
quo praedicti ra irtyris ecclesia posita est, cum omni
pcr hisper apostolicain sedem postulas certius in-
fortnari quod doclrinffisanitas habeat, respondemus.
pertinentia ejusdem curtis el campum Martii ; et

Excommunicatis enim coinmunicare in his quae a Bisarnum a ilumine Arno usque ad viam publicam ;

sacris sunt inhibila canonibus nullo mo lo sit lici- ecoiesiam sanctae Marise Albuini sitam in Alberita
p
tiim. Et voluntate quidein coinniunicantes, sive sint
cum omnibus pertinentiis suis ; ecclesiam Sancti

mouachi, sive sint alii, ejusdem reatus flagilio in- Petri sitam in Gaiuullia cum hospitali et omnibus
volvuntur. Qiii vero autignari aut inviti necessitale pertinentiis suis. El curtemde Sicignano, quara de-
in oculis hominuin contagio dit eiiiom monasterio Ugo filius Gerardi et uxor
comtnunicant, licet

polluantur, iion tamen proptcr hoc reos in conspe- ejus Mindolla, et quod ei donatura fuil a Gerardo
excommuni- filio Aldeprandi. Cflteras quoque ejclesias, castra,
olu nterni judicis arbitramur. Porro
catorum culavera de sanctorum basilicis projician- villas et Jilias possessiones, quas lldebrandus, Lam-
lur, quia eorum pulores ad superna oonscandunt, berlus, Attho et Gerardus, episcopi Florentiae im-

sicut quarlus Dialogorura beati Gregorii iiber iiidi- peratore^, reges, principesque catholici vei alii fide-

cdt, et sanctoruin ipsoruin revelatione didicimus ;

les de suo jure ipsi monasterio coatuloruut. Decer-
ideoque duiii ea illic continentur, cessandum adi- nimus ergo ut nulli omnino horainum liceat idem
vinis olticiis arbilraraur. i)e confecto ab hoereticis monasteriutn tetnere perturbare, aut ejus posses-
chrisinale vel oleo ratio suggeril ul, pro divinae in- siones auferre, vel ablatas retinero, minuere, vel

voc.itioiiis reverentia inler Ecclesiaui debeat con- temerariis vexationibus fatij^are, sed omnino ir.te-

cretnari. Ab ipsis hajreticis venienles ita oinnino gr.i consarventur eoruin pro quorum sustentatione
D ac gubernatione concessa sunt, usibus omniraodis
rccipiantur, sicut antiquitus rccipiendos vel re-
ceptos iuisse sanctorum pr^decessorum nostrorum prolulura; salva Florentini episcopi canonica reve-
Leonis et Gregorii inonuir.cnta declarant. rentia. Si qua ecclesiastica s;pcularisve persona

Daluin Laterani vii Idus Februarii. hanc nostrae constitutionis paginara sciens conlra
eain venire tenlaverit, secundo tertiove comraonita,
CCLXXXIX.
si non satisfaclione congruaeraendaverit, potestaiis
Privilcgium de mercalo et de corna qux dibatur in
honorisque sui dignitate cireat, reainque sedivino
duabus festivilutibus S. Remiijii., ilem de immuni-
tide t.stius Eccle.nfe.
judicio existere de perpetrata iniquitate eognoscat,

(Anno lilO, Jan. 3.)

et a sacralissiino cnrpore et sanguine Dei et Doraini

[Vahin, Archives administ, de la cille de Reims, tom. Redeinploris noslri Jesu Christi aliena fiat, atque
IV, p. 255.] in examine divinae ultioni subjaceat.
extremo
Pasch.vlis episcopus, servus servorum Dei, dile- Cunctis autem eiiiem luco justa servantibus sit
olo in Christo iilio Azenario abbati venerabilis ino- pax Domiui noslri Jesu Christi, quatenus et hic

Patrol. CLXIi!.
 2(il PASGUALIS II PAP/E 268

ructu !i bonaa actioni8SU3cipiant,elapufidi3triclura A. minuere, vel temorariig vexalionibus fatigure, sed

judicena prajmia aslernaB paci3 inveniant. Amen, omnia iiitegre observentur, etc.
unipn. Ego Pischalis catholica? Kcclesiae episcopus.
Scriptum per manum Rainerii scriniarii et no- Ddt. Laterani per maiuim Joannis, S. Roin. Ec-
tarii sacri palalii. clesiae diac. cird. ac bildiothecar'i, v Id. Februar.,
Ego Paechalis catholicae Ecclesise epifcopus. ind. III, Incarn. Dom. an. 1110, pont. autem D.
Datum L.iterani per manum Joannis, sanclae Ro- Paschalis U PP. an. undecimo.
manae Ecciesiu) diaconi cardinalisac bibliothecarii, CCXCII.
vldus Janu;irii,indiclione in,Incarnationis Domini- Confirmalio dotationi» et bnnnrum monasterii Sancti
ca; an. 1110, pontiPicalus autem domni Paschalis Denigni Fruclwiriensis.
secundi pap£ xi. (Anno 1110, Mart. 13.)
CCXGI. GuiCHENON, Hist. ginir. de la maison de Savoie,
Dicecesis Soranae finei, Ecdesiapque possessiones, ro- 11,24.]
ganle Goffrido episcopo, confirmat. Pasch\lis epiacopus, servus servorum Dei, dilecto
(Auno HIO, Febr. 9.) filio Almf.o Fructuariensis monastcrii abbati, et nio-
[Ughelli, Ualin sacra, 1, (2^5.] n nachis, salutem et apostolicam iienediclionpm,
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene- Uelii^iosis dcsideriis dignum est facilem prjebere

rabili fratri GoFFaiDO Soruno episcopo, ejusque suc- consensum ut fidelis devotio celerem sorLialur elfe-
cesaoribus... Populum. ctum. Agnes siquidem comitissa, Petri marchionis
Sicut injusta petentihus nuilus est tribuendus filia, quaj derelicto ssculo monasterii quietem e!e-

efTectus... petitioni tu.-e, frater in Ghristo charissi- git, medietatem villae novae monasferio vestro con-

me praesentibus annuentiis, ad perpetuam S. So- tulit, cum omni inlegritate, ac liberlato, qu^ eam
ranaj hlcclesiae pacem ac slabilitatem praisenti decreti ipsa tenuerat. Quam collationem nostra peliit aucto-
stabiiitate sancimu^, ut uaiversi parochiiE fines, qui ritate firmari. Proinde nos illius, et vestris per con-
a parochianis ante cum juribus suis usque hodie fratrem nostrum Mainardum Taurincnsem episco-
possessi sunt, ita omnino integre tain tibi quam pumprecibus annuentes praesenli decretosancimus,
tuis successoribus in perpetuum conservenlur qui ;
uteadem villaenovaj meditate semper in monasterii
videlicet fines versus fundum et cryptam lalronis, vestri possessione permaneat, idipsum dc villa Falae

inde in terminum cetininam, inde inlro, et inde... constituimus, cujus medietatem unam c.x oblatione
Soranam, inde in Sangrum, inde in vallem Regiam, Arditionis marchionis, qui per Dei gratiam in vestro
inde in Afedenam, inde in Vesiiam, inde in Savi- p monasterio conversus est, alteram vero ex vendi
,.,..,. „. T->,
ram Anistri, imie in Pelram Rectam, inde in
•,.v' i: (--..i-- .; i\T r j: u:,_:- _j i
tione fralris ejus Mansfredi marchionis, ad vestri
Coaciam, inde in Sulfuratum,'inde in Pontem Fra- coenobii jus pertinere cognovimus. Nemini ergo
ctum, inde in Monlem Corneium. inde in Campum liceat, vcl iliam villae novae meiJielatem, ve! integri-
Rontium inde in Petram Malarc, inde in ter- tatem villae Falae, a monaslerii vestri possessione
ram de Piro, inde reditum ad praescriptura coUem. subtrahere, aul aliquibus ingeniis alienare, sed
Intra quos fines in oppidis omnibus, et villi3,et mo« omnia congrpgationi vestrae,sicul a sunradiclis per-
nasteriis, et ecclesiis tibi tuis |ue successoribus jus sonis tradita sunt, ita semper quieta et integra in
episcopale sancimu3...Gum itaque proprietario jure vestro vel successorum veslrorum usu el guberna-
ad Soranam Ecclesiam pertinere noscuntur, tibi lione inconvulsa proprietate permaneant : si quis
tuisque successoribus... quieta semper et inlegra autem, quod absil ! hujus decreli nostri paginam
permaneredecernimus... Castellum Insulae cumom- sciens temerarie contraire tentaverit, honoris oc
nibus pertinentiis suis, ecclesiam S. Laurenlii, et... olficii sui periculum patiatur,vel excornmunicatio.
ecclesiam S. Pauli in Cainpo, in Arpino plebem S. nis ultione plectatur, nisi preesumplionem suam
MariaR, et plebcmS. Archangeli . in Castollo... eccle-digna satisfactione correxerit.
siam S. Mari.e, in Sora plebem S. Restitulae, eccle- Ego Paschalis catholicae Ecclesia; episcopus SS.
siam S. Laurentii, ecclesiam S. Luciae, ecclesiam d Datum Laterani per manum Joannis diaconi car-
S. Vili in Carpello, ecclesiam S. Petri... duo mo- dinalis, iii Idus Martii, indictione iit.
lendina in flumine Liridi, et unum in Cirnello, in CCXCIII.
vaiie Sorana ecclesiam S. PeLri ; et S. Donali... Ecclesvv Sryliacensis liberlalem, privitegii, posseS'
pl''bem S. Mariae, ecclesiam S. Savini... ecclesiam siones, pelente Peho episcopo, confirmat.
S. Mariae de Campo, S. Urbani. ecclesiain S. Mariae (Anno HIO, April. 5.)
de... ecclcsiam, S. Mariae de Picpnisli in Atino, ec- [\]GnELU, Ilalia sacra, IX, 429.]
clesiam S. Mariae, S. Petri, S. Sylvestri, S. Mauri, Paschalis episcopiis, servus servorum Dci, vene-
S. Angeli de ., tria raolendina in Qurnine Melfi cum rabili fratri Petro S|uillacen, cpiscopo, pjusjue
Altinum ecclesiara S.
suis pertineniiis. Item extra suCcessoribus canonice promovendis in perpe-
M^rciani. Decernimus ergo ul nulli omnino homi- tu um.
num liceat eamdem ecclesiam temere vexare, pertur- Apostolicae sedia nos compellit auctoritas pro
bare, et possessionos aulerre, vel ablatas ratinere, Ecclesiarum statu sollicitos csse, prava corrigentea ,
269 EPISTOLifi Er PHIVILEGIA. 2T0
etquae recta sunt atabilire.Constat siquidem Squil- A. Incarnat. Domin. anno millesimo centesimo de-
lacenam, cui auctore Domino pastor es per nos in- cimo, pontificatus autem dom. Paschalis II papao
stilulupjEcclesiam prioribus longe temporibusspe- anno xi.
cialilersub apostolicae sedis ,jure mansisse, sicut CCXCIV.
vernm indagantibus per authentica beati Gregorii Privilcgium pro ecdesia Sancti Christophori de
scripla monstratur.Quia ergo Deo auctore perstre- Phulempin.
nuissimorunr fratrnm Roberti quondam nobilis me- (Anno 1110, April. 9.)
moriae ducis.Rogerii comitis labores atque victorias [MiR^us, Opp. Diplom., lil, 317.]
tam ex illa/iuam ex caeteris Calabrorum Ecclesiis, Paschalis episcopus,servu3 servorum Dei.dilecto
Graecorum tyrunnica cessavit invasio. Nos praede- in Chisto Lamberto abbali, et ejus fralribus in ec-
cessoris nostriUrbani papaell vesligiis insistentes, clesia S. Ghristophori de Phalempin canonicam vi-
Squillacensem Eticlesiam sub speciali jure sanctae tam professis, eorumque successoribus in perpe-
sedis apostolicae contoventes, slatuimus, et tempo- tuum.
ribus perpctuisobservandum censemuSjUt sicut tu, Devotionem vestram ex venerabilium fralrum
ila et tui deinceps successores per manum semper Joannis Morinen8is,et Baldrici Noviomensis episco-
Romanorum pontificum consecrenlur. Ad haec ad- g porum relatione cognovimus, quia in ecclesia de
jicimui? inCra fluvium ambitus, sicut ex superiori- Phalempin ad regularis disciplinae observantiam
bus moriLibus torrentes in Grccleam,et Alarum flu- largiente Doraino concaluistis. Religiosorum etiam
vios, el iidem fluvii inAdriaticum mare defluunt.ea conjugum Rogerii et Ogivae desiderium percepimua,
quae in conspectu fratrum nostrorum episcoporum quilocumvestrumomnipotestatis suae jugoliberum
Siciliai omnium, et Calabriae quorumdam coram facientes canonicos illic secundum B. Aujiustiui
proedicto Rogerio comite,et a veleranis.et multorum regnlam ordinari desideraverunt. Nos igitur et illo-
teiriporura testibus ad Squillacensem Ecclesiam ex rum voto, elfratrum nostrorum, qus praenominati
anliquo perlinuisse juxtu praeceptum ejusdem pras- sunt, episcoporum pelitionibus annuentes,vitae ca-
decessoris nostri Urbani H
probata sunt, ea nihilo- nonica? ordin.^m, quem professi esti8,in eodem loco
minus qu;i» Squillac. Ecclesi;e beatus lcfiitur Gre- in perpetuum conservandumauctoritatis apostolicoB
gorius consuluisse, firma semper et integra in tua robore stabilimus.
tuorumque successorum et ipsius Eccl.possessione Quam ob rem statuimus ut quaecunque praedia
permaneant porro colonos, seu prfpdia de Palaeo-
;
quaecunque bona, vel ab ipsius ecclesiae fundatori-
poli, sive Roccolla,qua^ Alelais comilissa cum filio bus,vel a supradictis conjiig bus, vel a quibuscun-
Rogerio pro redemplione auiinse supradicti comitis
p que fidelibus Dei suo jure in enmilem ecclesiara
Rvigerii Squillucen, Ecclesiae tradidit, pos eidem oblata f-unt,vel in posterum offerri contigerit.vobis
Ecclesiae cum oratorio Sanctae Mariae,quod illic si- vestrisque successoribus firma semper et quieta
lum est, jure proprietaiio confirmamus. Praeterea permeneant.
quidquid in fulurum principum, vel
liberalitale Praecipimus itaque et penitus interdicimus ne pro
oblaiione fidelium juste alque caoonice poterit adi- chrismate, pro catechumcnorum vel confirmando-
pisci, illibatuth ipsi perpetua slabihtate servetur. rum oleo, vobis a decano, seu caeleris matricis ec-
Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat clesiaj clericis, moltistia inferatur.

eamdem Ecclesium temere perlurl)are,aut ejus pos- Goncedimus etiam vobis iu ecclesia parochiae
sessiones aulerre, vcl oblatas retinere, minuere,vel vestrae presbyterum ad regendam parochiam con-
tca.erariis vcxationibus latigare ; sed oainino inte- stituere, salva tamen Tornacensis episcopi reve-
gra conserventur eorum, pro quorura sustenta- rentia, etc.
tione et gubernatione concessa sunt usibus omni- Datum Laterani, Incarnationis Domini anno 1110
modis profutura. Si qua sane ecclesiastica siEcula- indictione iii, v Idus Aprilis, ponlificatus noslri
risve persona hanc noslrae constitutionis paginam anno xi.
sciens, conlra eam temere venire tentaverit, se- CCXGV.
^

ciindo terliove commonita,8atisfactione integra non " Privilegium pro monasterio S. Pelri Mellicensis.
cmendaveril, honoris sui dignitate careal,reamque (Anno IHO, April. 16.)
se divino judicio exijitere de perpelrata iniquilaie [HuEBEn, Austria ex archivis Metlicensibus illuslrata.
cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Lipsiae 1722, fol. p. 3.]
Dei et Hedemptoris nostri Jesu Chrisii aliena sit, PASCHALisepiscopus,9ervus servorura l)ei,dilecto
alque in exlreuio examine districtae ullioni subja- filio SiGiBOLDO abbati mouasierii Sancti Petri de
ceat. r.unclisuulem eidem Ecclesiae jura servanti- Medii k, ejusque successoribus regulariter substi-
bus pax Domini noslri Jesu Christi, quatenus et
sit tuendis in perpetuum.
hic fruclus bonae actionis percipiant, et apud di- Religiosis desideriis dignum est facilem prabere
striclum judicem prajmia aeternae pacis inveniant. consensum,ut fidelis devotio celerera sorliatur effe-
Amen, amen. ctum. Luipaldus siquidem marchio beati Pelriec-
Dalurn Laler. per manum Joannls S. R. E. diac. clesiain et monasterium a parentibus suis a?difica-
cardinalis ac bibliothecarii, Nonis Aprilis, ind. iii, tum in loco Mediick, in parochia Pataviensi, et sub
 ;

a7l PASCHALIS II PAl^^ 27^

patronatus 8in jure possessionpm beato Pelro et A corpore ac aanguine Domini Redemplorig
Dei et
sanctJB RomHnae Kocipsiae obtnlit bub o.jnB tui nostri Jesu Gbrisli aliena et in extremo exami-
fiat,

lionc pi-rpeluo conrovcndum.Quumnbrcm religiosis ne,districlie ultioni sufi.jaceal.Cunctis autem eidem

rjus dfsideriis annuoiilesjnxlu poslulationem con- loco jnsla servantibus sit p.ix Dumini nostri Jesu

frulris no9lriU«lalrici PalMviensis episcopi monaslc- Ghristi.quatenus eihic fructum bonaeactionissnsci-

rinm ipsum sub lulela apostolicse sedis suscipimus, piant, et apud districtum judicem, prsmia «elerna

et decreti prffiseniisuuctorilate munimus.Slutuimus pacis inveniant. Aiiien.

elianiUi quaeounquepnedia quaecunque possessio- Dutum Laterani per manum Joannis, sanclffl Ro-
nes, sive ecclcsias cum decimarum oblationibus manae Ecclesiae diucooi cardin. ac bibliothecarii,
praefati principcs Lnipaldiiset patcrejus Luipaldus, XVI K.a!. Maii,indict. iii, Incarnat. Domini anno 1110,
et Cffiteri parentes ejus.sou alii firlelesde snojure pontilicatus aulem domni Pasohalis secundi papsB
ipsi monasterio contuleruiit, vel in luturum con- anno xi.

cessioni! pontificum, iiberalitate principuin, obla- CCXGVI.

tione fidelium offcrri, vel aliis justis inodis acquiri Ecclexix S. Jacobi ComposlelUinse possessionei, Di-
contigerit, firma tibi tui^que successoribus el illi- daco episcopo petente, confirmat.
bata permaneant. Obeunte te nunc ejus loci al)bnte, „ i(Anno 1110, April. 2L)
vel tuorum quibuscunqne successorum, nullus ibi Florkz, Espana sagrada, XX, 85.]
qualibet subreptionisastutia sea violentia prjepona- P. episcopus, servus sorvorum Dei, vonerabilj
lur, nisi quem fratres communi consensu, vel ira- Didaco Gompostellanae Ecolesiaeepiscopo pj''S-
fratri

trum pars consilii saniorissecundum Dei timorem, que successoribus canonice proiuovendis in perpe-
etbeaiiBenedicti Reguiam elegerint a Romano pon- tuum.
conspcrandum. Porro circummanentium ab-
tifice Sicut injusta poscentilus nullus est tribuendus
batum subire judicium non cogamini, nisi forte ii- cffectus, sic legitima desiderantium non esl diffe-
lorum, qui ad sedis apostolicae proprietatem pertl- renda Tuis ergo, fralcr in Ghrislo charis-
petitio.

nent, cum ecclesiaslicfje necessitatis causa exegerit 8ime,petitionibus annuentes quas per fideles Eccle-
cbrisma, oleuni sanclum, consecrationes altarium, Gaufridum Ecclesiae vestrae archi-
siae veslrae (ilios

sive basilicarum, ordinationes monachorum,qui ad diacoiium,et Petrum presbyteruin Capellanum sug-

sacros ordines (uerint promovendi, a Fataviensi gessislis.adperpotuamsanctaeConipostellanajEccIe-
accipietis episcopo, si quidem gratiam atque com- siaepacem ac stabilitatem pro B.Jacobi apostoli re-
munionem apostoliose sedis habuerit,et si ea gralis verentia praesentis decreli stabilitate sancimus, ut
ac sine pravitate voluerit exhibere ; alioquin liceat universa quae ad ejusdem B. Jacobi ecclesiam, in
vobiscatholicum quera malueritis adire antislitem, L qua nimirum ejus corpus requiescere creditur,pro-
et al) eo consecrationum sacramenta susci(jere,qui prietario jure intra vestramparochiam pertinent,
apostolicaesedisfultusauctoritate, qua; postulantur, siculexsupradictorumfratrumrelatione didicimus;
indulgeat. Laicos sane scu clericos ssecularitcr vi- quietaomnino et integra vobis vestrisque successo*
ventes ad conversionem suscipere nullius episcopi ribus in perpeluum conserventur videlicet terra de
vel praepositi contradictio vobis inhibeut. Sepulti;- Superato, Uormiana, Bavpfj;ium, Coronatum, Mer-
ram quoque ejusdem loci, omnino liberam decerni- cia, archiepresb^-teratus S. Pelagii de Girciiello,
mu3,eteorum qui ijlic sepeliri deliberaverint,dtvo- Mons Montium usque ad
Sacer, Taberiolus, terra
excommunicati
tioni et extremae voluntati,niri forte Avium, Morracium, Salnieiise, terra Termarum,
sint, nullus obsistat.Advocatus autem ejusdem loci terra de Arcubus,Iriense, Pistomarcus, Amabeae et
Luipaldus marchio maneat,vel ejus haercs,quicun- aliimontes, Prucios, Trasancos,Lovacencos,Arros,
que in poslerura marcliiamobtinuerit.Verumlamen ^lemitos, Bisancos, terra de Faro, Coporos, Gelti-
nec illis, neque alicui prorsus hominum liceat in cos, Brecantinos.In monlanis duo archipresbylera-
ecdem monastcrio vel in bonis ejus quidquam sibi tus, Tubria, Barcala, Salagiri, Gentines, et caetera
teiAere vindicare.aut ejus possessiones auferre,ve usque ad Oceinum,sicut in scriptis ejusdem eccle-
abl.itas retinere, minuarevel lemerariis vexationi- D siae conlinentur. Gorifirmamus etiam vobis quaj a
bus fatigare.sed omniaintegra conserventur eorum, rege memoriaa nobilis Ildefonso et a sororibus ejns,
pro qnorum snstenlatiune ei gubernaiione conccssa Geloyra videlicet atque Urraca, et a supradicti regis
sunt, ubibus omnimodisproiutura.Ad indiciura au- fzenero comite Raimundo et e.jus conjuge Urraca
teui susceptae a Romana Ecclesiu exemptionis, au- ejusdem regis filia B.Jacobo et ejua eccletiiae chiro-
renm unum quotannis singulis Lateranensi palalio graphis seu testam.entis legilimis oblata 8unt,vide-
persolvetis. Si qua igitur in fut-jrum cccle.^^iHstica licet monetam Compostclianae civilatis, monasteria

saeculiirisve persona hanc nostrae conslitutionis pa- Pilonium et Branderizium.ecclesia S. Mairetiscura

ginam sciens.contra eam temere venire tentaverit, omnibus pertinentiis eorum,domos in civitHle Com-
secundo lertiove commonita, si non satislactione postellana. Confirinamus etiarn vobis oppida, seu
congrua emendaverit.potestatis honorisque sui di- preedia, quae a supprioribusHispanorum regibus
gnitatecareal,ream(jue sedivinojudicio existere de data sunl, videlicet Honestum, Farum, castellum
p rpetrala iniquitale cognoscal, el a sanctissimo S. Mariae de Lanciata cum perlinentiis eorum, ec»
27S EPISTOL^ ET PRIYILEGIA. 274

clesiaeSS. Victoris et Eructuosi, et villam Corne- A Mandamus ilaque dileclloni tufle ul eum convenias,
lianatn in Portugalensi pago cura perliiionliis euis. quatenus ei praedictam ecclesiam restituatpt quiete
Deccrnimus itaque ut nuUi el omnino hominurn liceat tenere perrailtat ; alioquin canonic:i8ententia feria-

eamdem ecciesiam temere perlurbare,aut ejus pos- tur, et ecclesia ipsa inierdicatur.

sessioiies auferre.minuere vel temerariis vexationi- CCXCIX.

bus latigarp.sed omnia integraconserventur.eorum Ad Gndfrilum abbalem Sancli Maxenii. — Ejus
pro quorumgiibernatione et su-stentatione concessa ccenobium in suncix Sf-Uis lutelam recifjiC.
Bunt, usibus omnimodia profuturaSi qua igitur in (Anno 1110, Aprii. 27,)
futurum ecclesiasllca Siecuiarisve persona,hanc no-
[Mansi, Condi, XX, 1035.]
strae conititutionis paginam sciens.contra eam te-
Paschaus episcopus, servus servorum Dei.dilecto
inere venire tentaverit, secundo lertiove commo-
in Christu domnoGoFRiDO aljbati venerabilis mona-
nita, si non saiisfaclione congrua emendaverit, po-
slerii Sancti M ixentii adjutoris, pjusqoe succesao-
testatis honorisque suidii^nitate careat.reamque se
ribus regulariler promovendis in perpetuuin.
divino judicio existere de pprpetraia iniquilale co-
Pia3poslulatiovoluntatiseffeclu debetpro^equente
gnoscat, et asacratissimo corpore f.c sanguine Dei
compleri.iiualenus et devotionis sinceritas laudfibi-
Redemptoris nosln Jesu Lhristi aiiena n
e t Doinini
.,...,,..,"
fiat.aque in extremo examinedislrictae ullioni sub-
,,,.
.

^ ^
liter cnitescut, el utiiii;is postuiata
f
,,,
ladd. viresli in-
^ , ^

dubitanterasaumat.Quia igitur dilectio tuaadsedis

jaceat.Cunctis autein eidem loco justa servantibus
apostolicas portum confugiens.ejus tuitionem devo-
sit pax Uomini nostri Jesu Christi,quatenus el hic
tione debita requiaivit, nos supplicationi tuae cle-
fruclura bonoB actionis percipiant, et apud distri-
menter annuimus, et Beati Maxentii monasterium
ctum judicem praemia aeternae pacis inveniant.
cui auctore Deo pra33ides,et tara ei adjacentem vil-
Datum Laterani per raanum Joannis, sanctae Ro-
lain quam caelera omnia ad ipsura pertinentia sub
manae Ecclesi;e diaconi cardinalis acbibliolhecarii,
tutelain apostolica; sedis recipimus. Per praesentis
XI Kal. Maii, iiidict. iii, Incarnationis Doininicae
igitur priyilegii paginam apostolica aucloritate sta-
anno 1110, pontilicatus autem domini Paschalis se-
tuimus, ut quaecunque priidia.quascunque possea-
cundi papae anno xi.
sioues in praesenli tertla indictione idom monaste-
ccxcvn.-
rium legitime possidet,sive in fu turum concpssione
D[idaco] episcopo Compostellano scribH dolere se de
Ecclesiarum Hispanicarum angustiis. ponlilicum,Iiberaiilale principumvel obla:ione fide-

(Anno 1110, Aprll.) lium juste alque canonice poterit adipisci, firina
Espana sacjvada, XX, 86.]
[FLORiiz, tibi tuisque successoribus et illibala permaneanl,in

P. episcopus, servus servorum Dei, venerabili C quibus h.nec visa sunt propriis vocabulis Hdnotan-
fratri D. Composlellano episcopo,saluteaiet aposto- da, etc. De quibos nimirum terris Pictaviensium

licam benedictionem. sol. V quotannis Lateranensi palatio persolvetis.

Oppressiones et anguatiae quas in partibus vestris Ergo nulli omnino hominum liceat idem mona-

tliOcleaiapalitur,gravi cornoslrum moBroreafficiunt: slerium temere perturbare, aut ejus possessiones

unde etomnipotentem Dominum ut vobis subvenire auferrG,vel ablatas relinere.minuere, veltem erariis

digneturorairuis.etvosipsosmooemu.gutstrenuosvi- vexationibus fatigare,sed omniaintegra conserven-

rosaddefensionemEccleaiaesuscitarecuretis.Petitio- tur eorum pro quorum sustcntatione et guberna-
neinquam nobis tam vestra quam ex cleri et populi tione concessa sunt, usibus omniraodis profutura.

p irte,Ecclesiae veslrse filii G. archidiaconus et Petrus Sednequeinlerdiutione velexcommunicalioueipsum

capellanus, qui ad nos missi sunt,suggesserunt,ad mona^terium addicatur, nisi forte pro dilioribus,
praesens implere non possumus, sicut idem nuntii cubi quas vel abbas,vel monachi emendare
vsbis poterunt vivis vocibus intimare. Caeterum id conlempserint nec ipsi tamen excommunicatos,
:

vos indubie scire volumus, quia nos exaltationi aut interdic'os ad officium divinum suscipiant nec :

vestrae Ecclesiae congaudemus. Cupimus enim eam in communi parochiae interdiclo signa pulsentur.
competenter pro B. Jacobi meritis honorare. n Obeunte tamenteejus lociabbate,veI tuorum quoli-
CGXCVIII. bet succes8orum,nullus ibi quilibet ex subreplionis
Ad D\idnc>/m] episcopum Composlellanum. De ec- — astutia seu violentia praeponatur, ni.-i quem fratres
clcsiaS. Micliaelis P[Jro]cap< llano restiluenda. eorum consensu,vel fratrum pars cousilii sanioria,
(Anno 1110, April.) vel de suo vel de alieno si oportuf-rit collegio, se-
[Florez Espana sagrada, XX, 87.] cundum Dei limorem, et beati Benedicti Regulam
P. episcopus.servus servorum Dei,venerabili fra- elegerint.Si quis igiturin crastinum archiepiscopua
tri D. Compostellano epi3copo,salutem et apostoli- aut episcopus.imperator aut rex.princeps aut dux,
cam benedictionem. cemes, vicecomes, judex aut ecclesiastica quaelibet
Filius noster P. Ecclesiae vestrae capellanus ad- saecularisve personahanc nostrae constitutionis pa-
versus Su^rium conquoritur quod,S8ecularibus po- ginani sciens, etc, tu in aliis nonnullis eiistolis.
testatibus iisus, ecciesiam S. Michaelis quaj in ci- Scriptum permanum Rainerii scriniarii regionarii
vilate vestra 3itHest,ei vioienter ab.'?lulit
umle quid; sacri palatii.
in canonibuscautumiit,noa ignorat fraternitas tua Ego Paschalis catbolicae Ecclesiaj episoopus.
175 PASCIIALIS II PAP^ 276

Daluin RnmjB in porlicu Beali Pelri, per inanum A Spiritu Domini docente didicimusquia Dominua
Joannis S. R. K. diaconi cardin. ac bibliothecarii, transfprt regnuet mutal tempora.Ipse quond«m in
V Kal. Maii, Incarnulion. Doruini 1110, ponlificalua llispanis, juxta beneplacilum suum,i>hristianorum
Qutein donini Paschalis II papa; auno xi. regnadiffudilet rursum per Sarracenoruin vcl Moa-
CCC. biturum tyrannidem Christianorum pecc.da, juxta
A(l Peirum Piclaviensein e/nscnpum. — Hugonem de 6ua judicia,visitavit.Unde factum est utepiscopalis
Liciniaco commoneai ul injitrias miinadei io S.
calhedra quae Ilerilae lueral in montana transiret.in
Maxcnlii illatus emendare non diflerat.
oppiduin videlicet quod Hota dicitur. Inde rursum
(Anno 1110.)
iinminutis Muabitarum viribus proprius Ilerdum in
[Dom BoiQUET, Hecueil, XV, 46.]
Barbastre oppidum transferlur. Spes et Christianis
Paschalis epi8co|)us, servus servorum Dei, vene-
cerlior ppr Dei graliam nostro tempore fada pst ut
rabili Iratri P[tTRo] P.ctaviensi episoopo, salutem
Ilerdcn urbem, Dumino operante, recipiant. Ll noa
et aposiolicam benediclionem.
i>;itur Domini Dei nostri judicia prospquentes,prce-
Hugonem de Liciniaco, quiaB. Petri fidolem no-
eenti decreto consliluimus episcnpalem calhedram,
virrus, specialius diligiinus ; sed neque R. Pelrus
qute hactcnus Rotae vel Bjrbastre habita est, ad
fldelitatein contra ecclesiarum sibi commissarum
urbem in posterum relerendam, cum cam
Ilerdae
tidelilatem recipit, neque nos dileclionem contra B
omnipolens Dominus Christianorum restiluerit po-
Deum possumus exhibere. Ipsum igitur efficaciler
testati, conservatis nimirurn montanis terminis,
commono quas monastcrio
ut injurias S. Maxenlii
sicut a te vel a tuis praedecessoribus apud Rotum ei
irrogat, corrigere et emendare non differat, ne
Barbastrum habiti el possessi sunt, cum vallibus
longi tcniporis labores quos Deo (70*) exhibuisse cre
Helseet Gislau, cuin abbatia Alaonis ac monasterio
dilur,parva occasione deslruat.Alioquin infraduos
S. Martini de Cavallera, sicut in allodium Rotensi
mfinsps popiquam has lilter.is acceperis, caiionico
Ei'clesiae a regibus impelrata sunt.Dealiis vero mo-
eum mpudamus judicio coerceri.
nasleriis intra eamdem parochiam sitis, debila tibi
CCCI.
tuisque successoribus reverentia persolvatur, sicut
Ad Pelrum Piclavienscm epif^covum. — Plures ei
tuishactenuspraedecessoribussolula est. Cunfirnra-
causus monasterii S. Muxenii judicio suo diri-
mendiis commiiiit, ac ti-rrus liomanoe Eccltsix mus itaque vobisecclesiasde Balaguer et Tamarid et
censuales eidem commendal. terras,quaejaminChri9tianorum redactae suntditicme
(Anno 1110.) vel ecclesias.cum restilutasfuerinl.in Fragael Zeidin
[Dom BocQUET, liecueil, XV, 46.] et Onlimana. O.Tines quoque decimas seu caeleras
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene- res ecclesiastici jurisad Ilerdae circumstantiam per-
rabilifratri P[etro] Pictavorum episcopo,8alutem et C tinentes. Oinnes ejusdem diceoesis fines qui in
apostolicam benedictionem. Christianorum redacti suntvel fueriiit potestate luic
Lator prcBsentium G[offrid'J8] (71) abbas Sancti tuorum(|ue successorum dispositioni,sicut superio-
Maxentii multa per Hugonem de Liciniaco auferri ribus lemporibus,per apostolicae memoriae [Urbani]
suo mona?terio queritur.Causametiam cum abbate secundi praedecessoris nostri,per nostrum quoque
CasaB Drti se dicunt hubere pro ecclesiis Gozenogili privilegium conslitulum est subjacere piaecipiinus,
(Gazeneuil) ; cum abb.ile etia!n S, Snverini pro salva in omnibus apo-tolicae sedis auctoritatc. De-
ecclesiis Lesaii vel Berlaum. Etiam de Mostarolo cernimua ergo ut nulli hominum liceat vestram Ec-
monasterium suum gravari conqueritur,el per Si- clesiam temere perturbare aut ejus possessiones
monem deWerruca.el porThebaudum Meschinuin» aufcrre vel abbatiasrelin3re,iiiinuere vel temerariis
et alios plures. Tuas igttur iraternitati praeaipimus vexalionibus fatigare,sed omnia integra conserven-
ut tam de his quara de aliia monasterii querelis ei tur,(ara tuis quam auccessorum tuorum clericorum
efficacem justiiiam facias. Tfcrram de Painpro et de et pauperum usibus profutura.Si qua er-io eccle-
Rigaudaiu,et S. Germerii.de qua Romanaj fclcclesiae hanc nostrae sanctionis
siastica saecularisve persona
census annuus solvitur.tutelaj tuae specialius com- paginam sciens conlra eam temere venire priEsum-
mendaraus. D pserit, eecundo tertiove commonita,si non satisfa-
CCGII. clione congrua emendaverit, poteslatis honorisque
Bulla S. Raymundo Barbastrensi episcopn direcla. suidignitatecat-eatjreamquese divinojudicio de per-
(\nno 1110, Maii 2.) petratainiquitatprognoscat,et asanctissiino corpore
[Flokez, Espani sngraita, XLVI, 329-] et sanguine Dei pI Domini nostri Jpsu Christi aliena
PaschalI'' epi&CDpua, scrvus. etc, Raymundu Bar- fiat.atquein extremo exa nine districtae ultioni sub-
basirensi ppiscopo fjusque successoribus canonice jaceat. C;pteris autem eidein Ec:clesiae jura servan-
substituendis in perpeluura. titjus sit pax romini nostri Jesu Cbristi,quatenus et

(70*) Hugonem Liziniacensemanno 1101 cuiT.Guil- Pictav., p. 431, ei a Labbeo, t. X

Concil. col. g79.
lelmo i,oinile Pictaviensi in Prtla-btinam proleclum {esi apwl nns epist. 2'J9. supra) « Datum Rom.r- in
:

fuisse iTH.Iit Willeln)us Mcilmesburiensis, lomo porlioii Bnati PHirijper manum Joannis sanctae Ro-
nostro apud D. Bniqufi), p. 8
.XIII (i. «. mance Ecclesiae.diac cardin.,v Kalend. Maii,lncar-
(71) Golfridus, qui anno IHO Roma bullam re- nai. DuminiCce 1 1 10,pontific.autem domni Paschalia
portavit editam upud Beslium in Hisl. comilum II papae anno xi. »
 J

277 EPISTOLTE ET PRIYILEGIA. 278

hic fructum bonae actionis percipiant.etapud distri- A quem malueritis adireanti8titenQ,et abeo consecra-
ctum judicera piaemia aeternaa pacis inveniant. tionem et sacramenta suscipere, qui apostolicse
Amen, amen, amen. sedis fuitus auctoritcite,quae poslulantur indulgeat.
Scriptiim per manum Joannisscriniariiregionarii Porro necepiscopo, nec epitcopi minislris fHCultas
ac notarii sacri p-il.Uii. sit novas quasiiliet exacMones ipsi loco iodicere,
Ego Paschalis episcopus catholicae Ecclesiae SS. autKravanen inferre, aut in abbaiem locisineapo-
BE. V. Rtoliceesediscensuramanumdepositionisextendere.
Datum Roma? in porticu B. Petri per manum Indicium autem perceptae a Romana Ecclesia pro-
Joaniiis, sancta3 Romanae Ecclesiaj diac. cardinaiis tectionis, dimidiam auri unciam quoiannis Late-
ac bibliothecarii,vi NonasMaii, indic. il, Incarnai. ranensi palatio persolvetis. Si quis igilur in cra-
an, lllOjpontificutus autem domini Paschalis II, stinum archiepiscopusautepiscopus, imperator aut
an. XI. rex, princeps aut dux, comes, vicecomes, stratigo
CCCIII. autjudex, ecclesiasticaquaelibelsaecularisvepersona
Monasterium S. Vincentii Cupersanum tuendum susci- hanc nostra^ constilutionis paginam sciens contra
pit ejusque vossessiones ac privUegia confirmat. eam temere venire tentaverit,8ecundo terliovecom-
(Anno 1110, Jul. 15.)
n monila, si non satisfactione congrua emendaverit,
[Ughelli, Italia sacra, VII, 703. polestatis honorisque sui digniiate careaf,reamque
Paschalis, servus servorum Dei, dilecto filio ViN- se divino judicio existere de perpetrala iniquitate
CENTio abbiiti vener. monasterii S. Benedicti, quod cognoscat, et a sacralissimo corpore et sanguine
in civitate Cupersani situm est, ejusque successo- Dei Domini Redemptoris nostri Jesu Ghrisli alie-
et
ribus regulariter sfuccessuris in perpetuum. na atque in extremo examinedistrictae ultioni
fial,
Pias postulatio voluntatis affectu debet prosequenti eubjaceat. Cunctis autem eidem loco justa servan-
adimpleri, quatenus et devotionis ainceritas lauda- tibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenua
biliter enitcscat, et utilitas postulata indubitanter et hic fruclum binae aclionis percipinnt, et apud
vires aspumat, (|uia dileclio tua ad sedis apostolicae districtum judicem praemia aeternae pacis inve-
portum conrugiens,eju3 tuitionem devotiune debita niant. Amen.
requisivit,nossupplicationi tuaeclementerannuimua Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus.
et B. Benedicti Cupersanense monaslerium,cui Deo Datum Benevenli per manum Joannis, S. R. E.
auctore praesides, sub lulela apo^tolicae sedis exci- cardinalis et bibliothecarii, Idus Jnlii, indict. ii,
pimns. Praesentis igilur privilegii paginaapostolica Incarnationis Dominicae anno 1110, pontilicalus
auctoritate statuimus ut universa, quae idem mo-
autem D. Paschalia II annoxi.
nasler'um in praesenti tertia indictione legitime C CCCIV.
posaidet, sive in futurum juste atque canonice po-
Ecclesix Sonnebecanix possessiones et privilegia
terit adipisci, firma tuisque
successoribus et
tibi
confirmat.
illibata permaneant. Decernimus ergo utnuliiom-
nino homiuum liceateamdemEcclesiamtemere (Anno 1110, Oct. 16.)
per-
turbare, aut possessionem auferre.vel ablatam re- [MiRiEus, Opp. diplom. II, 1252.]

tinpre,minuere,vel temerariis vexationibus fatigare, Paschalis episcopus, servusservorum Dei,dilecto

sed omnia integraconserventur eorum,proquorum Lamberto Sonnebeccensis ecclesiae
in Christo filio
sustenlatione vel gubernatione concessa sunt, usi- praeposito, salulem et apostolicam bpnedictioncm.
bus omnimodis profutura.Obeunte te nunc ejusloci ExDrogonis(72)venerabilis quondam Morinorura
abbatc, vel tuorum quolibet successorum, nulUis episcopi scripto comperimus, quod bonae memoriae
tibi qualibet subreptionis astutia seu violentia prae- Fulpodus una cum uxorc sua Ramburjija, avia tua,
ponatur, nisi quem fratres communi consensu, vel et post eos patertuus Theobaldus Ecclesiae sanctae
fralrum pars consilii sanioris, vel de suo, vel de ia Villa (73) Sonnebeccensi varia sui juris praedia
alienosioportueritcollegio, secundum Deitimorem contulerunt.unde septem canonicis stipendium pro-
el B. Benedicti Regulam elegerint. Chrisma, oleum j) viderentur.Ea igitur quae a praedictis parentibustuis
sanctum,consecrationesaltariura, sive ba?ilicarum, cidem Ecclesiae tradita sunt, altaria eliam quae bo-
ordiriationes monachorum, qui ad sacros fuerint nae memoriae Radbodus quondam Noviomensis epi-
ordinespromovendi.ab ipso, in cujus dioecesi estis, scopi ad eumdem locuin contulil, scilicet de Rua-
accipiatis, si quidem gratiam etcommunionem apo- laer(7^), de Nieuw-Kercka (75), et de Bevenslaer (76),
slolicae sedis habueril,et si ea gratis et sine pravitate et quaecunque a quibuscunquefidelibus desuo jure
voluerit exhibere ; alioquinliceat vobis catholicum in eamdem ecclesiam oblata sunt vel in posterum

(72) Drogo, e monasterio Bertinieusi transmissus, Rous.<>elnere. Hujus lociabbas Sonnebecmus est de
ad inslaurandam ahbatiam S. Wiaoci Bergensem : facio patroi.us et scholasler cura tamen
; j)asto-
iude vero eleclus Cijiscopus Morinensis anno 1030, rali per siios religio^os non fungitur* quod ipsi ia
obiit anno 1078 prope Jnbilanus. hac bulla ronredpbatur.
(73) Soiinebeck, atibatia oanunicorura re^ularium (75) ISieuw Kercka,\'u\go Nieuwkerckp, estappen-
ordinis S. Aiigustini, duabus ab Ipa milliaribua ;
dix altsris de Kousselaer, et in illo loco constilui-
quondain subdita fuit cougregationi Arroasiensi. lur pastor ex religioais Sonnebecania.
(74) Ruslaer, jam dicitur Latine Rollarium,\[i\gQ (il&) Bevenslaer, vulgo Becclaere.Huiws loci praedi-
 279 PASOHALIS II PAPy« 280
olTerricontigcrintJn eorunidem canonicorum upub, A liatur, niei prffisumptioneiii suam digna satisfao-
firmu pemporel quiala purmMnere, servureque cen- tione correxerit.
semiis. Datum Laterani per mHiuim Joannis, sanctae Ro-
Quidquiil praeterea munitionis seu libertalis prre- manan Ecclesiae cardinalis ac bibliolhecarii.xvii Ka-
dictusi Irater noster Drogu cidcm loco l<ir;:itns e.-^t, l^ndas Nuvembris. indictione iv, Inoarnalionis Do-
no9 prajsenlis d''Creti nuctoriute sancinius; prohi- minicaeanno 1110, ponlificatus autem domni Pas-
benies ne quis mii)iierc, sublriihere.vc! moilisqiii- cbalis II, PP. anno xii.

busliliel alienHre prjesumat, sed oiiinia integra con- CCCVI.

serventur eorum pro quorum sustentatione et gu- Ad Leodegariiim Vivariensem epifcopum. — Arguil
bernHtione concessa sunt, usibus omnimodis profu- euin quod ecrlestam S. Andeoli, canonicis S. Bufi
ab eo iraditum, eisdcm a clencis suis auferri per-
tura.
miltul.
Si quis autem, quod absil ! huic nostro decreto,
(Anno 1110, Ootobris 18).
ausu temerario contraire tentaverit, honoris et
[BouQiET, Hec. XV, /i9.)
olficii 8ui perioulum paliatur, aut excommunica-
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene-
tionis ultione plectatur, nisi praesumptionem suam
rabili iratri Vivariensi episcopo, salutem ot apo-
digna satisfactione corrcxerit.
B alolicam, benedictinnern.
lla estsubsignatum. Non est episcopalis constanliae justa vota fran-
Ega Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus. gere, et constiluliones rectas in nihilum revocare.
Datum Lalerani per manura Joannis, sanct.«> Ro- Ecclesiam B. Andeoli fr.itribus S. Rufi pro elee-
manse EcclesitH liiaconi cardinalis ac bibliolheca- mosyna et religione concesseras, et clericorum tuo-
rii, XVII Kal. Nov., indictione iv, Incarnationis Do- rum conscnsu firmaveras, sicut a fralribus ipsis ac-
minicae 11 10, aulem domni Paschalis
ponlilicatus cepimiis, et liiterarum tUHrum lectione cugnovi-

secundi papae anno duodecimo. mus. Nunc autem clericis tuis conniventiam parare
conspicens, cum,per eos pra-dictis fratribus eccle-
CCCV.
siam ipsam permiltis auferri. Nos quidem conces-
Ecclesix S. Donatiani Brugensis possessiones con-
firmut.
sionem factam canonice firmamus te antem vehe- ;

(Anno 1110, menter arguimus quia te in hoc praevaricatorem

Oct. 16.)
ostendisii. Tu i' igilur experientiae per hffic scripta
[MiR-Bus, ubi supra, p. 26]
praecipimus constitulionem tuara integnira r.(lam-
PASCHALts episcopu3,servus servorum Dei,dilecto
que custodias si vero clerici tui, ut justi voti ;

in Christo filio Bertulfo, Sancti Donatiani Brugen-

p transgressores, pertinaciler contraire praRsumpse-
lis praeposito,ejusque successoribus canonicesub-
rint; tu eos maeistri jure corrigere, et anslerilate
Btituendis in perpetuum.
congrua studeaa emendare; alioquin super vos apo-
Otficiinostri nos hortaturauctoritas pro ecclesia-
stolicae sedis justitia dirigetur.
rum statu sollicitos esse, etquae recte statuta sunt Ditum Laterani,xv Kal. Noveiribris.
stabilire.Quamobrem nos pelitionibus tuis clemen- CCCVII.
ter annuimus, et quae temporibLs nostris ad vestrse
Ad Didnrum CompostelUwum episcopum. — M(nel
congreKationia stipendium tradita sunt, vel qufe ut LJraru rtciitiu, filin reips Custcllx, si.b )oena
etiam ante nostra teinpora a confrattibus no^tris pru-iitiiinis regni ab inreMu, qnem rimlra.xil in-

episcopis foncfssa noscunlur, vnb's veslri-que suc- euudi mairimoiaum cum Al,.li<jnso Anu/oiuie rege,
sthi in tert'0 giadu consunguinilulis conjuncto,
cejsnribiis quieia n.anere !?ancimu«, allare sciheet
drSlSlut.
de sanctaCruce,altare de sancto Mii^h;iele et alta-
(Circa annurn 1110 )
ria de Orscamp, de llhiderv(,rde, d Wara, de
[Mansi. Conril., XX, 1006 ]
Ema, de Uicasnuda, de Clrire, de Widt^scatc, de
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene-
Kemla, de Dudezela, de Ulkerka, de Clemskerka,
rabili fratri Diuaco Gompostellano episcopo, salu-
de Artrika, et de Lophem. Decernimus itaque ut tem el aposlolicam beneiiiciionem.
nemini liceat, vel haec vel alia, quaj ad vestraB D ^j hoc te omnipotens Deus populo suo pneesse
congregalionis usus per Dei gratiam data vel danda
constituit, ut eorum peccata corrigas, et Domini
Bunt,minuere,vel eubtrahere, vel modis quibuslibet
annunties volunlatcs. El infra: Studeigitnr sccun-
alienare;sed oinnia integra conserventur eorum
dum ditam tibi divinitus facullatem lantum incesti
pro quorum^'ubernatione ac sustentationeconcessa
facinus, quod a regis fiiia perpetratum est, debita
sunt, usibus omnibiis profutiira. Si quis autera,
ultione cnrrigere : ut vel a tama praesuraptione de-
quod abril! huic nostro docr.^to leinerarie contraire
sistat,vel Ecclesiae consortio et saBCulari potestate
tentaverit, honoris et otficii sui periculum pa- privetur, elc. (77).

clu9 pr,Tlatu3 patronus est, non lamen

religiosurn siquidem morte subitanea. per medium cum cre-
constituit pastorem.
puisset, exstincta est, et Alphonsus in Sarracenico
(77) Ilffictantum ex Paschalis papalitteris descri- bello (leremptus, prout uterque Rodericus aifirmat.
pti inveiiirnus caeferum rum non paruissent apo-
:
Sev. Bin.
Btolicis jussis, Deum viudicem euntexperti. Uraoa
281 EPISTOL^ ET PRIVILEGIA. 282
CCCVIII. A Ne qnid ergo ultprius simile pr.veun:.atur iptcrdici-
Ad Poatium ahbitem et Cluuiacemes monachos. - (iius, nec corum ijarochianos aut ex 'oinmunicelis,
Retirefie7iilit quod chrismd in inonasierio suo con- aut praeter eorum voluntatera ad pceniteniiaiE ad-
secruri ftcerint. raillalis sic eisin omnibus vos servate, ul quips
;

(Circa annum H 10.) cis opporluna pcrmaneat, intervos chari-

et [.'lena
[Mansi, Concil. XX, 1043, ex Severtii Chronolog.] las per Dei gratiam perstvercl.
PASCHiLis episcopus, servus servorum Dei,dilec- Daluni Laterani, ii Nnnas Novembris.
tis (iliis PoNTio at)bati, seu monachis Clumacensis
c<.cx.
monasterii, salutem et apostolicam benedictio-
Ad parochianos ccclesix Frirjdiani Lucensis.
nem. IIU, Nov.4.)
(Inlra an. 1103-
Confrater noster Berardus Matisconensia episco-
[Balcz., ibid.]
pus, partini rogatu nostro, partim probitate sua,
Paschalis episcopus, servus sprvorum Dei, dile-
erga proedecessorem tuum venerabiiem Hugonem clis flliis parochianis EcclesiaeSancli t^ridianijSalu-
abbalem benigne se habnit : et cuni Hiprusalemitu-
tem et aposlolicam benediclionem.
ru3 disces-;it, oiTiniainter vos etipsnm quipteacpoci-
Dt votionem vestram, quam erjia Beati Frirliari
fice habebtntur. Capteruni post discessum ejus non
D ecclesiamgeritis,jam<1ud..ira ex inultorumrelaiione
parum jus Matisconpnsis Ecelesiffl perlurbastis,
comperimus. Unde affectione debita conjraudentes,
quia, quod hactenus faclum non est, in monasterio
gratias Pc referiiniis, ei rogamus ul amorem suum
vestro chrisma consecrari 'ecistis. Hoc enim per in cordibus veslris sim dignetur j^ratia consrrvare.
episcopi personam exhibftur Ecclesiae. Rogamus
Vos aulera eicut dilectum in Christo filium litterig
ergo dilectionem vestram ita hoc plena oharitote
praesentihus visitaotes monemus, ut et deinceps in
corrigere,ita etiam in cstcris circa eum vos habere
devotione ipsa et bono [iroposito, auxilianle Deo,
ut inler vos praeteritae pacis vinculum arctius re-
firmiter maneatip, et loco illi consilii et auxilii ves-
Blringatur. Ipse enim [ilenius vos diligil, et a vobis
tri opem sic perDeigratiam cnnreraii.s, quatenuset
pleniusiJiligendus. Quarriolirem praecipimusne lalia
ibidem Domino servientes sustentationem habeant,
ulteriusfiant Nonenim immemoressumus quanto
et vos indulgentiam vestrorum obtinereme reami-
studio quantaque insiantia salej;erimus ut firma in-
ni peccaturum.
ter vos et stabilis concordia permaneret.Quod id-
D.itum Laterani, ii Nonas Novembris.
circo firmum servari volumus et praecifiimus, fiO
detrimentum ulterius Ecclesia patiatur.Oranles vos
CCCXL
pro nobis misericordia divina custodiat.
Acl clerum et plebem Arelalensem. Vt in locum Gi-—
belini eviscopi sui, Hierosolijmam iranslati, aiium
CCCIX. C eligant {76).
Ad canonicox Ecclesix Lucensis. (Anno 1111. Jan. 2.)
(Intraan. 1103-HH, Nov. 4.) (Mansi, Conci[.,XX, 1103.)
[Baluz., Mi^ccll. ed. Luc. IV, 586.] Paschalis episcopus, servus servorum Dei, clpro
PAECHALii episcopus, scrvus servorum Dei, diie* et populo Arelatensi, salutem et apostolicam bene-
clis in Christo filiis canonicis Lucanae Ecclesia?,sa- dictionem.
luiem el aposiolicam benodictionem. Pro nef.'0ti;8 et scandalis quae in Hierosolmitana
Gaudere multum debntis in Doniino qiiod fempo- ecclesia fuerant,venerabilem fratrem nostruniGibe-
ribus vestris in piirochia vesira, vid>-iicel Briati liniim, quond.im ecclesiae vestne amistitem, ad par-
Fridiani ecclesia,illa coiiversationi.< aposlolicae pri- tes illis cura noslra legatione direximus: cujua ni-
mordia refloruere quapropler con^regationem
; niirura persona ita in omnibus placuit. quod eura
ipsam propensius diligere, et pro reicnltalis veslrae clerus et pnpulus ejusdem ecclesiae unanimi voto,
modo lovere atqne honorrtre debetis. Vestram ergo communi dpsiderio, in palrem sibi et pastorem ele-
dilectionem litterispraesentibuse.xcitamus.monenies gerunt. Nosenim, quoniam diu episcopaliregimine
ac praecipientes ut Beati Fridiani canonicos in di- fuerantdestituti,electionem ipsamHssertionenoslra
lectioneDomini charius amplectamini, nec eis aut D firmavimos, vestram itaque dilectionera litteris
ipsialiquam molestiam inferatis aut inferri ab aliis prcBsentibus prajinoneraus ot hortamur in Dom.ino,
patiamini.Quod enim probationis et raolestia;, quod ut et vos canonicum p.Tstorem vobis eligere prope-
honoriset reverenliae illis impenditis nobisascribi- retis, nec vobis grave et durum vehementius vi-
mus: illud sanequod adversus eo.« coiifraler vester deaiur. lllum enim lanio ardore Hprosolymitana
archipresbyler fecisiredicituradiiiiratiiur.Qiiemdam suscepit ecclesia, quod eum, etsi nos omnino veli-
enim conversura et post obedientiae promissionem mus, vobi? reddere nullo modo possimas.
ad saeculi vanitates reversum,cum pro causahaca Datii Laterani, quarto Nonas Januarii.
siipradicto priore excommunicalusfuisset,simulata
CCCXII.
absolutione illectus in apostasia siquidera perma-
Henrico regi qratubuur qund « patrts nequitiam
nens dum absolvi credidit, amplius obligalus est. abhorreat. » Affirmat, si n plena mentis devotione

(78)[n charta Balduini regis nierosol.ap.Willelm. triarchara eleclus » perhibetur. G. Rob. de Monte
Tyr. 1. XI, c. 12, data an. HlO Gibelinus « in pa- {Patrol. CLX) ad hunc annum. JAirt.
283 PASCHALIS IT PAPyB 384
sHn suitqne Ugitimis mrreisoribns obediendamex- Pi iGS, ei noa eorum eentenliam episcopali concilio
hibeal qitnm sive rcijrs swe ini\ieiuiores caihulici^ condrmamus. Tibi ilaque, lili charissime Henrice
suif in.Tlcrexsdribits exliibnerint, se profeclo euin
rex, et nunc per nlficium nostrum Dei gratiu Koma-
ut riiihiiliciini itnperatorem habiluruin esse. x/Vun-
ttos ad se miiti vull. norum imperator. et rogno rcnaiia ill-t dmiit.lenda

(Annollil. — V.de Pktri Chronicon monasterii

praecipimuB. qiiaead regiium tempore Curoli, Ludo-

Casinrnsis, p. 779.) vici, Henrici et caeierorum praidecessoi um tiiorum

CCCXIU. mauiteste perlinebanl. lnterdicimus enim, et sub
•
Northmnnvos et Lnvgoburdos ad Roma:\3e Ecclesiat dislrictione anaihematis prohibemus, ne qui epis-
servilium iuvitut. coporum, seu abbatum, vel praesentium, \el fuiu-
(Anno 11 U, Fcbr. — Vide z6irf.) rorum eadem regalia invadant, el civitatpp,'iucalus,
CCCXIV-CCCXV. marchias», comitatus, irumetaa, teloneum, merca-
Eenrico regi ab episcopis el ahbatibut reddi negalia tum, advocatias regni, jura centurionum et curles,
jubet. qu8B manifeste regni erant, cum pertinentiia suis,
(Anno UU. Febr. mililiam et caslra regni, nec se deinceps nisi per
XXI, 42.]
[Maxsi, Concil , graliam regis de ipsis regalibus intruinittant. Sed
Pasch^lis cpiscopus, servus scrvorumDei, dilec- n nec posteris noslris liceat.qui posl nos in aposLoli
to filio HENnico regi, ejusque successoribus. ca sede successerint, aut le, aul regnum super hoc
Ei divinaj legis inslilutione sancituiii et sacria inquielare negotio.
cnnonibus interdictum est, ne sacerdotes curissae- CCCXVI.
cularibus occupentur, nevead comilatum,nisi aut Privilegium de invesiiiuris vi exlortum.
pro damnatis eruendis, uut pro aliis, qui injuriHm (Anno IHI, April. 12.)
patiuntur, accedant. Nunc et apostolus Paulna: [Pertz, Mon. Germ. hi.si. Legg. II, 72.]
ScVculariu, inqiiit, judicia si liabueris, comtcmptibi- Paschalis episcopiis.servusservoruin Dei,chari8-
les,qui sunl inler vos,illos conslHuiie ad judicundum. rissimo in Chris^to lilio, H. giorioso Teutonicorum
In regni autem vestri partibus episcopi vel abbates regi, et por Dei omnipotentis gratiam Romanorum
adeo diviliissaecularibus occupantur,iit comitalum imperatori Augusto, salutem el apostolicam bene-
assidue frequentare,et militiam exercere cogantur. dictionem.
Qu* nimirum aut raro, aul nunqnam sine rapmis, Regnum veslrum sancta? Romana; Ecclesiae sin-
sacrilpgiis,incendiis aut homicid is exhibenlur. Mi- gulariter cohaerere^dispositio divina constituil.Prae-
nistri altaris ministri curiae facti sunt,quoniam ci- decessores vestri probilalis et prudentiae amplio-
vitate8,ducatus, marchias, monetas, curtes et cae- ris gralia Romanae urbis coronam et imperiura
tera a rcgibus acceperunt; nunc et mos Ecclesie consecuti sunt. Ad cujus videlicet coronae et imperii
intolerabilis inolevit,ut eleclj episcopi nullo modo dignitatem, tuam quoque personam,fili charissime,
consecrationem acciperent, nisi prius per manum H., per nostri sacerdotii rainisterium majestas di-
regiara inveslirentur. Qua ex causa et Simoniacae viria proveiit.Illam igitur dignitalis praerogativara,
haeresis pravitas.el ambitiononnunquam praevaluit quam praedecessores nostri pra^decessoribus tuig
tanta, ut nulla electione praemissa, episcopales ca- catholicis imperatoribus concesserunt, et privile-
thedrae invadereutur, aliquando etvivis episcopis giorum paginis conlirmaverunt, nos quoque dile-
investiti sunt. His et aliis plurimis malis, quae per ctioni tuaeconcedimus, et praesentis privilegii pa"
investiluram plerumque contigerant^praedecessores gina confirmamus, ut regni luiepiscopis vel abba-
nosiri Gregorius Vllet Urbanus II felicis memoriaj tibus libere praeter Simoniam et violentiam electis,
ponlifices, excitati, colleclls frequenter episcopali- investituram virgae etannuli conteras. Posl investi-
bus consiliisjinvestituras manus laicae damna-
illas tionemverocanonicam consecralionem accipiaotab
verunt, et si qui clericorum per eam obtinuissent episcopo ad quera pertinuerinl. Si quid auiein a
ecclesias,deponendo3,dalores quoque communione clero et populo praeler tuum assensum electusfue-
privandos esse censuerunt, juxta illud apostolico rit,nisi a le investiatur,a nemine consecretur. Sane
rum caoonum capitulum, quod ita se habet; Si D episcopi et archiepiscopi libertatem habeant, a te

qui^i episcopus ssecularibus potestatibus usus, per ip- inveslitos episcoposvel ubbutes canonice consecran-
sos ecclesiam hubeat, vel oblineat, deponutur et segre- di. Praedecessores enim vestri ecclesias regni sui
gelur, omnisque qui itli communicalur. Porro eccle- tantis regalium suorum beneficiis ampliarunt, ut
sias cum oblationibus et haereditariis possessioni- regnum ipsum m>ixime episcoporum praesidiia vel
bus. quae ad regnum maniteste non pertinebant, abbaiuin oporteat communiri,populares dissensio-
liberas manilesle decernimus, sicut in die corona- nes, quae iii sspe contingunt, regali
electionibus
tionis tuae omnipotenti Dornino in conspectu loliug oporteatmajpstalecompesci.QuHmobreum pruden-
Ecclesin? promisisli. Oporiet episcopos curis saecu- tiaeetpotpsiatis tuae curadebetsollicitius imminere,
luribus expeditos.curam suorum agere populorum, ut Romanae Ecciesiae inagnitudo, et caeterarum sa-
nec ftcclesiis suis abesse diutius.lpsi,,juxta Paulum lus, praestante Domino, beneliciig potionbus con-
tanquam rationem redditu-
apostoluiT), provigilant, servetur. Si qua igitur ecclesiastici saecularisve
ri proanimabuseorum.yuorum vestigiasubsequen- persona hanc nostras concessionis paginara sciens»
285 EPISTOLiE ET PRIVILEGIA. 286

contra eam
temerario ausu venire tentaverit, ana- A superna dignatio per terapora longa conservet in
themalis vinculo, nisi resipuerit innodt-tur, hono- columem. Amen.
risque ac dignilalis periculum patialur. Oijservaa- Scriptum permanuro Joanni3 scriniarii regiona-

tes autem misericordia divina rustodiat, et pprso- rii ac notarii sacri palatii.
nam poleslalemque tuam ad honorem et gloriam CCCXVHL
suam feliciter imperare concpdat. Amen. Privilegium pro monaslerio Hetsceldensi.
cccxvir. (Anno 1111, April. 15.)

Olloni Bimbergemx episcopo ejusque sueces.soribus [Wenck, ffe<s. Lundesg. II, 58.]
pallio ulendi cruci^que prxferendx copiamfacil. PASCHALisepisCi>pum,SPrvusservorumDei,dilecto
(Anno mi.April. i^. ) filio in Christo Reginhardo abbati Hfrsveidensia
[LuDEWiG, Script. rer. Germ. I, 413.] monasieriiejusquesuccescoribuaregularitersubsti-
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene- tuendia in perpetuum.
rat>ili fpa'.ri Orro.vi B ambergensi episcopo^salutem
,
Sicut inJMsta posentibus nullu3 est tribuendus
et apostolicam bencdctionem, effectus, siciegilima desiderantium non estdUfe-
Gharilatis proprium esl bonum, congaudere pro- renda petitio.Eapropler, liiiin Christo dilectissime,
fectibu3aliorum:<( charitasenimnon queeril qufesua g Reginharde, luis petitionibus annuenies per pr«-
sunt (1 Cj^.xiii): » unde et aposlulu9:«Tunc,ait,vivi- paginam vestro venerabili Hervel-
sentis privilegii
raus ai vos statis in Doinino (rr/ie«5.iii).» Etiterum: densimonaslerio confirmamus quaecunque ad idem
enim nostraspps,aut gaudium,autcorona
« Quae est monasterium legitimis fidelium donaiionibus perti-
gloriae ?Nonne vos ante Dominum nostrum Jesum nere noscunlur.Inter q:ia> singulariter religiosii r.-

Chri3tum?»(J Thess. ii.)Hoc igiturcharilatisdebito peratoris Ct»roli teslamer.tum,quod vestro ; on :-'.o-

provocamuretapostolicae sedis auctoritatecompelli- rio delegavit,ratum manere sancimus.Illa etiam

mur.hoc nomine debitum fratribus exhibere.et S» decimationes, quas ab aaliquis temporibus idem
Romanffl Ecclesiae dignitatem pro suocuique modo monasterium possidet, et quae praedecessorum no-
caeteris ecclosiisimpertiri.Idcirco vemrabilisfrater, stroruinapostolicaesedispontifioum privilegiia ve^-
Otto Baaibergensis episcope,dilectioni tuae pallium trispraedecessoribusconcessae sunt,nosquoqueprae-
ad aacraemissarumsolennniaCelpbrandaconcediajus: semis decreti aurtoritate concedimus. Qufficunque
quonimirum traternitastua intraecclesiam lautum etiam in posterumconcessione pontificuin,liberaIi-
uti noverii, illis solumdiebu^ quos praesensdescri- tale principum,vel oblalione fidelium jusle alque
ptio continet, videlicet die sancto Resurrectionis canonice poterit adipisci,firaia tibi tuisque succes-
Dominicae et Pentecostes, item Uomini soribus et 'llibala permaneant Decernimus itaque
Nativiias
nostri Jesu Christi,et io natalitio SS. apostolorum ^ utnuUi oinnino hominumliceal idem inonasLerium
Petri el Pauli, in solemnitate S. Dionysii martyris, temereperturbare autejus possessionesauferre,veI
anniversario eliam luae consecrationis die,et dedi- ablatas retinere, minuere,vel temerariis vexationi-
cationibus ecclesiiirura; cujus nimirum pallii volu- bus fatigare,sed omnia integraconserventur eorum,
maste gratiamperomniavindicare.Hojuasiquidem pro quorum sustentatione etgubernationeconcessa
induraenti honor, humilitas atque juslitia est. sunt.usibus omnimodis profulura.Obeunte te nunc
Tola ergomenti: fraternitas tua teexhibere festi- ejus loci abbate.vel luorum quolibet successunim,
net in prosperis hutnilem et in adversis si quandc nullus ibi qualibet subreptionisastutia seu vioien-
veniunt, cumjustitia erectam,amicam bonis,per- tio praeponatur, nisi quem fratres communi con-
versis contrariam,nuUiu3 unquam faciem contra ve- sensu.aut fratrum parsconsilii sanioris secundum
ritatem suscipiens.iiulliusunquam faciemproveri- Dei timorem et beati Benedicti regulam,vel desuo
taieloquentem premr!ns,misericordiaeoperibusjuxta vel de alieno, si oportuerit, rollegio elegerinl. Si
veritatem substantiae insistens, et tamen insistere qua igiturin futurum ecclesiastica sacularisveper-
etiam super veritalem cupiens,infirmis compatiens, sona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens,
benevalentibuscongaudens,a!ienaprupriadeput;ios conlra eam lemere venire tentavent, secundo ter -

de alienis gaudii3,tanquarade propriis exsullans,in D liove commonita.si Don satisfactionecongruaemen-

corrigendis vitiis piesaeviens.in fovendie virtutibus daverit,honoris potestatisque suae dignitate careat,
auditorum animura demulcens, in ira judicium reamque se divino judicio existere d^ perpetrata
sineira tenens, in tranquillitate autem severitatis iniquitate cognoscat, et a --acratissimo corpore ac
justae censuram non deserens. eanguine Dei Domini Rtdemptoris nostri Jesu
et
Haec est ergo, fraler charissime, pallii accepti Christi aliena fiat,atque in exlrerao examine distri-
dignitas.quam si sollicite servaris, quod foris acce- ctae ullioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco
pisss ostenderia.inlus habebis.Ad haec etiain crucis justa serv<intibus sit pax Domini nostri Jesu Christi,
vexillum,intra Bambergensis Eijclesiae parochiara quatenus ethicfructum bonae actionis percipiant,
ante faciern tuam portari concedimus,saIva videlicet et apiid districtum judicem praemia aeterna inve-
Moguntiae metropolisrevprentia,utsppciali Romanas niant demum.
Ecclesiae dignitale praeditus,9pecialiter ejus studeas Ego Paschalis, catholicae Ecclesiaeepiscopus sub-
obedientiae ac servitiis insudare.Fraternitatem tuam scripsi.
2«7 PAPCIIAMS II PAP.1': 28«
Datum Romae In Insula f.ycaonia per manum \ dicti conrratris nostriepi^copi veslri obedientiam
Joannis.sancliB lloinaiiai Ecclesire di.icdni caidinalis redcatiSjeumque sicut patrem ac magistrum et Dei
ac Liibiiolhccarii, vice diacuni Friderici arcliican- vicarium airectione dehiti dilii,'atis,el debila reve-
ceilarii tl Coloniensis archiepiscopi, xvii Kal.Mili, renlia veneremini. Alioi|uin nos ex tempore quod
indict. IV, anno Dominica; Incarnaiionis 1111, pon- divina dispositione minisierii nostri est, vobis affe-
tificatus auteindomniPaschalis eccundiduorieciino, riinug, et ipsain spirilualem alimonise passionem,
imperii vero Henrici quarliiiiiperatoris anno primo. divina videlicet ol(icia,donecrosipueretis,interdici-
CCC.XIX. mus. Dignum est ut qui Deum in ministerio suo
Ad Benricum imperaforem. contemnitis, Dei quoque beneficio et vic.irii sui
(Anno IIH.) minislerio careatia.
[Mansi, Coucil. XX, 1094.] CCCXXI.
Paschalis episcopus sprvus servorum Dei,dilec- Y
Ad Renricum imp. a se ordinatum.
tissimo filio 8U0 Henhtco Roraano imp. Angusto (Anno ini, Maii 3.)
ealutem et aposiolicam benediciionem. [Mansi, Concil., XX, 1093.]
Post parvi temporis spatium, qniddam de vohis Paschalts ppiscopus.servus servorum Dei.dilecto
sinistrum audivimup, quod nos valile conturbat. r» in Christo filio Hr.nrico Romano imp.Augusto.sa- —
Pervenit enim adnosquodad perturbationem quie- lutein et < postolicam benedictionem. ^
tis ecclesiasticaB H. apuil Ariciam dimittere dispo- Ex quo a nobis praesentia vestra discessil, de
neris.ut ahlutas possessioni^s Ecolesiae relineat, et incolumitate status veslri aliquid ad audientiam
reliqua inquietare non desinat.Nos autem putaba- nostram non pervenit. Verumtamen quia noslrae
mus eos qui in lidelitate nostra permanent nobis- volunlatis est prosperitatera vestrain libenter ad-
cu'n permanere in litiore,sed siciit vere relatio discere, et nostrain vobis in invicera intimare,
palefccit, frater nosler Aretinus adhuc inter pro- de nobis excellentiae vestrae litterarum priHsentium
cellHS quatilur.ct longe porlum videt. Dilectionem relatinne si^nificamns. Siquidem nos per Dei gra-
itajue vestramlitteris praesentihus rogamus et tiam buni sumus, quidam jussinni vestrae in
licet

commonemussicut de vobisconfidimus^utpraedicto his, qucE B. Petro restilui praecepistis, adhuc

fratri nostro gratiam vestr<im reddatis, et posses- noluennt obedire, incolae viilelicet civitatis Ca-
Biones Ecciesiai restiluatis fidelibus quoque suis stcllanae, Castri Corcoli,Monlis Alli,M)atis Aculi,
injungile, ut ab ejus servitio ulterius se non sub- el Narnienses ; nos tamei: ea et comitaius Peru-
Irahani.Non Pnim possunt sine dctrimenln capitis ginura, Eugubnnura, Tubertinum,Balneum Regis,
membra persequi el abscindi,et filiorum conlume- „ castellum Felicitatis, ducatum Spoletanum, mar»

lia si palns spectat injuriam. Diligite igitur quos chiam Ferraniam, et alias beati Petri possessiones
diligimus, ut quos odistis ollo habeamus, et quoa per mandati vestri praeceptionem confidimus ob-
diligitis, diligamus.De caetero omnipolena [)eu8 vos tinere. A quibusdanc vero de vestris filius fidelis
6ua pietale custodiat alqne conservet. nostri Rusticelli comitis sicutaudivimus retinelur.
CCCXX. Rogamus ergo dilectionem vestram ut nobis eum
Ad Aretinos. reddi facialis,quia et beati Petri fidelis esl et in

(Anno 1111.) possessione moratur. Ad hnnc serenitalem vestram

[Mansi, CoKcil.. XX, 1092.] plurimum commonemus utsemper diligatis justi-
Paschalis episcopup, servus servorum Dei,clero tiam, eamque totis virihus el toto conamine am-
et civibus A.retinis,salutein et apostolicam benedi- plectamini, quatenus qui verus rex, inperatoret
ctionem. judexest in regni et imperii sui perpetuitate,coro-
Officii nostri auctoritate coinpellimur, ut ecele- nam vobis et gloriam largialur.
siaruDJ omDiuin solliciiudinem gerere dcbeamus Dat. Lat., v Non. Maii.
;

itaque pro venerabili fratre noslro episcopo vestro CCCXXII.

praesenles litteras ad vos decrevimus deslinare. Henricum imp. rogat ut Ecclesix Ariminensi
n
" ablata bona reslitui jubeat.
Audivimus quoniam nec debita eum veneratione
tractetis, necdebitam illi obedientiain persolvatis. (Anno 1111.)

Quod profocto divinae constituiioni penitus contra- [Mansi, Concit., XX, 1094.]
|'
dicit. Dominus siquidem Jesus Chrislus cum pre- Paschalis episcopus, servus servorum Dei, in
tiosi suisan^;uinis effusione sanoiam redemisset Chrislo lilio Henkico Romano imp.Aug., salutem et
Ecclesiam, pastores iu ea constituit, qui vice sua apostolicam benedictionem.
populo suo salutaria minislrarent, unde qui eis Ariminensemepiscopatum ad jus beati Petri epe-
jnjurias irrogant, eorumijue mandata contempse- manilesium cst verum peccal.»
cialius perlinere ;

rint, ipsi Doiiiino irrogare eumque contemnere exigentihus oinnibus fere bonis suis denudatus et
cognoscuntur, sicut ah eo dicitur :« Qui vos tangit, in minimas reliquias est recactus. Rogamus igitur
pupillam oculi mei taiigii, et qui vos spernit, me dilectionem veslram ut ei per amorem B. Petri
Bpernit. » Itaqueuniversilati vestrne praecipimus ut benignitas vestra bona sua reslitui jubeat,et resti-
usque ad proximam Domini nativitatem ad pra;- tuta,quietem Dominn faciat prestante obtinere.
289 EPiSTOLiE ET PIUyiLEGIA. SyO

GCCXXIIT. A t)ignum est enim ut sepnlcri Dominici ecclesia,

Ad Bnliluifium Hieroaolymilorum regem. Derernii — secunduin fidulium militumdesideria.competentera
ul,nd umpliandos fvifs Hierosolyunuin.iS dioeeeseos, honorem oblineat.et Turcarum seu Sarracenoruia
oi/incs nrbes qnns subenrrit, Hierosolijinilano tan- Gbristianorum Uianu abundanliusi
j'jgo libera in
qunm melropoliluno subUtceant.
exultelur.
(Anno IIH, Jun. 8.)
CCCXXV.
[Mansi, ConciL, XX, 1005 ]
tienrico impernlori gratins agil q^iod clericis '^ata-
Paschalis episcupus, servus aervorum Dei, .ulo-
viensibus II judici amissa boua reddi jusse-
rioso llierosolymitano regi Balduino, salulera et rit.
apostoiicam beneriiclionem, (Annollll )

Ecclesiarum quae in vestris partibus fuerunt vel [Mansi, ConcU.,\X, 1094.]

sunl.terminosatque possessionesdiutinainfidelium
Paschalis epitcopus, servus servorum Dei, in
possessio tyrannisque confundit Cumit.ique cerlos apo-
Clirislo filio Henrico imp. Aug., sulutem et
ejua fines assignare deliberatione nequeamus, tuis
slolicam benediciioiiem.
precibus non immerito duximus annuendum, ut,
Paduanis tu«
Pro clericis et H. judice dilectiorii
quia pro Hierosolymitun.c EcclesiaQ sublimalione
gratias agimus,quia eis tuam graliam reddidisti,et
personam tuam exlrcmis periculis csponero devo- B ^^„^ ^^^^ quoe amiserant restitui pr*cepis!i roga ;

visti, quafcunque infidelium urbes ceperis vel mus autem adhuc pro laicis, ut eos in gratiam
cepisti,ejusdern Ecclesiseregimini dignilatiquesub-
tuam recipiaset bonasuaeis reslitui facias,quate-
jaceant. Porro earurndern civitatum episcopi p.i-
nusprotectionistuiJ' munimine de castero praestante
triarchae tanqu;im proprio metropolilano obedien-
Deo quiele valeant pernianere.
tiam exhibere procurent quatenus et ipse illorum
:

CCCXXVI.
fultus suirragiis, et ipsi adinvicem ipsius unanirai-
Ad Henricum imperatorem.
tatis HU\iIio vegelali,sic in Hierosolymitanae eccle-
siae exaltatione proficiant,ut de illorum profectibus
(Anno Hll, circa Jun.)
omnipoteus Deua glorietur. Ddalric. Bab. cod. n. 267, ap. Egcard, Corp.
hist., II, 27.3.]
Data Laterani, quinto Idus"Junii.
CCG.XXIV. Paschalis episcopus,servus servorum Dei.dilpcto

Ad Gibelinum llierosolymitanum patriarcham. — in Christo lilio IlENiiicoRumanorum imprratori Au-

Ejusdem arijurnenti. guslo, salutem et apostolicam benedictionem.
(Anno 1111.) De magnilicentia vestra bona semper audire opla-
[Ibul.] p mu9, tanquam de filio Ecc-lesiae, qucm Ecclesia
Paschalis episcopus, servusservoruuj Dei, revc- principem acdefensorem Providenlia divina consti-
rendibsiino fratriHierosoIymitano patriarch.E Gibe- tuit. Monemus itaque dilectionem vestram, et mo-
LiNo, et successoribus ejusin perpetuum canonice nentes rogamns, ut divinae dispositionis dona, quae
promovendis, salutem et apostolicam benediclio- accepistis, consideretis, et lam in Domini timore,
nem. quam inEcclesiae veneratione et jiistitiajdefensione
Secundum mutaliones temporum Iransferuntur sicut debelis et sicut polestis,eoaem Domino prae-
etiam regna (errarum Undeetiam ecclesiai^ticarum omnipotentem
stante proficiatis.Hoc siquiJem nos
parochiarum fines in plerisque provinciis mutari Dominum deprecamur, ut de profectu vestro, non
expeditet transferri.Asianarum siquidem Ecclesia- lanlum nos, etiam lota Ecclcsia catholica glo-
serl

rum flaesantiquis fueruntdefinitionibus distribuli, rietur. Legalum nostrum post vos direximus, qui
quas distributiones diversarura diversae fidei gen- usquc Ravennam veniens transire ulterius timuit,
tium confudit irruptio. Gratias autein Deo, quod propterpcrlurbationesitinerum,quae posttransitum
no!?tri9 temporibus et Antiochiae et Hiorosolymse Gum autem omnipotens Deus in
exeicilus fiunt.
civilates,cum suburbanis suis et adjacentibus pro- lempus congruum nos perduxei'it,dcIegatimissione,
vinciis, in Ghrislianorum principum redactaesunt prout npportune fuerit, per ipsius gratiam dispo-
potestatem. Unde oportet nos divinai mulationi et " nemus
Iranslationi manumapponere,etsecundum tempus, CGCXXVII.
qucE sunt disjionenda disponere : ut Hierosolymi- AdJoiinnem Tiiscu'nnum, et Leonem Vcrrellensem
tan;e Ecclesiffl urbes illaset provincias concedamus, episcopos el cariiinales. — Concesswnem invesiitu-

quse j,'Ioriosi rcgis BaHuini ac exercitum eum se- rarum imperalori faclam se cassaturum el irrila-
iurum promiiltt.
quenlium sanguineper Dei gratiam acquisilae sunt.
(AnnolU], Jul. 5.)
Prgcsentis ilaque decreti pagin;i, libi.fraler charis-
sime et coepiscope Gibeline,tuisque successoribus, [Mansi, CoiiciL,XX, 1008.)

et per vos sancta3 Ilierosolymilanae ecclcsiae, pa- Pasghalis episcopus, servus servorura Dei, vene-
triarchali sive metropoiitano jure regendas dispo- rabilibus fratribus Joanni Tusculano, et LEONiVer-
nendasque.s.mcimus civitates omnes atque provin- cellensi episcopis.et car-dinHlibus in unum congre-
cias quas supradicti regis ditioni aut jam restituit, gatis, consorlium et pacem in Christo.
aut infuturura restituore gratiadiviiia dignabitur. Id quod in peraonam nostrara, imo in patrem
291 PASCHALIS II PAP^ 293
veslrum, prffiter ipsius ecclesiaB judioium alque ^ dure, ut audivimus, turpiter tyranniceque tracten-
prifsentiani vos egii-iis,elsi vobis ex zelo Dei visum tur ;
quse prolecto non parum ad eublimitHM'9 ve-
eit, nontunien.ul mihi videlur, canonico trauiite slrae injuriam sppctant. In ornnibus lamen liis te
incessislis noii enim charilas, sed a?mul.itio id
: prajcipuum Ecclesiae filium comiiionemus, ut Dei
dictassepcrspicitur.Ouocunquelamenniodo faclum judicia semper verearis, iliius temporis memor,
sit. nos lamen confisi de misericordia divina, pro quod in tuig iitleris significasti dicens: In ipso
animae noslra; salute cogitamus, et commissum, tempore gravissimae noslrae aegritudinis cuni vita
quod pro Iratribus atque liiiis, pro excidio Urbis et nostra esset in dubio, cum resolulionis noslrae tan-
universoe provinciae fecimus.emendare curabimus, tum haberetur exs^pectaticet sic ei placere ptudeas,
ut quod terreniinmequoque correxisse ostendatur qualenua ejus graliam et regnum tibi lcmporaie
ecclesiaj. Vos autem pro Ecclesiain Ecclesia agite, disponat, et ad regna te aeterna perducat.
ut iliuiu Ecclesia; Dei zelum quem habetiset habere Dat. Laterani vii Kal. Novembris.
ostenditis, ipsa experiatur Kcclesia. Valele io
CCCXXXII.
Domino.
Datum Terracinae,tertioNonas Julii. Ad Guidonem Viennensem episcopum. Inveslitu- —
CCGXXVIII. ram clericorum regibus adimendum.
B
*
Brunoni eptscopo Signiensi, abbali Casinensi, scri- (Anno mi.)
bit « non debere episcopum simul eae el abbalem.»
1'rccipil ul abbatiam dimitlut.
Mansi, Concil. XX, 1008.

(Annoilll. —
ViiJe Chronicon monast. Casin., Paschaus episcopus, servus sorvorum Dei,vene-
p. 783, 784 )
rabili fratri Viennensi archiepiscopo Gdidoni et
CCCXXIX. apostolics sedis legato, salutein el apostolicam
*
MonacliGs Caainenses Brunonis ob"dientia solvif, benedictionem.
eique sub4itui successorem juhet ; quodnisifa- Si constantiam tuam eaeva illa barbaries minis,
ciinit, fore ut. omnibus monasterii cellis pruprios
abhiites prasponal.
blandimentis, aut aliis modis tenlat infleclere,pru-

(Annollll. — Vide Petri Chronic. mon. Casin.,

dentia tuaimmobilis perpeverel : si enim in viridi

p. 783, et Vitam S, Brunonis, Acta SS., Jul. jigno sic factum est, quid fiet in aliis?Si in capite
IV, 484.) sic perpetralum est, quid fiet in mombris ? Igitur,
GCCXXX. frater charissime, in tuo bono incoepto constanter
*
Signienses hortotur td loco Brunonis alium sibi et virililer, neo praestante, permanpas. Minae, vel
episcojium sumant.
blandinienta, vel alii suasionis aul diBSuasionia
(Annollll.— Vita S. Brunonis, Acta SS., Jul. p j- .
j .-
tuam non moveant: sedj
.
^
,0/ \ ^ modi, providentiain .
ita
t. IV, 484.)
Domino auxilianie perdura, ut aliis tua constantia
CCCXXXI.
salutaris perseverantiae sit exem['lum.Ouae cogno-
[Ad Henricitm imveratorem.]
scere postulasti, hajc sunt : Scripta, quae in tento-
(Anno iill, Ocl. 26 )
riis, in quibus cum mullitudine clericorum, et ci-
[Mansi, Concil., XX, i094.]
vium Urbis et toLius provinciae custodiebatur, pro
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, in
captivorum
libertate Ecclesiae, et pro absolulione
Christo fiiio IIenrico imp. Aug., salutem et apo-
omnium, Urbi et
el pro excidio quod Ecclesiae,
slolicam bene iictionem.
univcrsae provincife.superincumbenle undiquc gla-
In litteris quas a tua dilectione suscepimusdiu te
dio, imminere videbalur, d^^ eIeclione,3eu de inve-
graviter inlirmatum fuisse cognovimus, sed sicut
stituris personarum fiicta sunt,videlicet ul electiong
nos infirinitatis rumor affecerat, ita rursus sospi-
libera facta sine vi el Simonia, consensu regis, fa-
tatis exhilaravit,auditio. De prosperitate quam no-
cultatem habeut rcx invesliendi per virgara et an-
bis significasti.Deo gratias agimus.qui providentia
nulum, eteleclus a cleroet populonon consecretur,
inaestimabili omnia disponit. Oi'od a.tem de epi-
nisi a rege iuvestiatur ego canonica censuracassa
scopis conquereris.cor nostrum vehementer angu-
^ ,.
'
n omnino et
•, j-
irntajuaico,et
. •

sub damnatione perpetua

•
:

...
stit. Ex quo enim vobiscum illam, quain noslis, u
, . .,,
.

"
.
r i
.

permanere decerno,ut nullius unquara auctorilatis

pactionem fecimus, non solum longius posili, sed
aint, et nullius bonae rnemoriae. Ea vero quae sacri
ipsi etiam qui circa nos sunt, cervicern adversus
apostolorum canones.et Antiochenum, ac universa
no2 erexerunt, et inleslinis bellis viscera nostra
concilia, et praedecessores nostri,etpraPCipue felicia
coilacerant, et multo faciem nostram rubore per-
memoriae domnus Gregorius el Urbanus dehispro-
fundunt. l)e quibus, quia judicium consequi non
hibuerunt,damn iverunt,staluerunt et firmaverunt,
possumus, de judicio relinquimus, ne Dei Eccle-
ego prohibeo, da.nano, conslituo, et confirmo, et
siam gravius perlurbemus. Caeterum,cum tantaac
me illorum sancliones profiteor servaturum.
lalia patiamur, miraiiiur quod N. vester lotis ec-
clesiis oppressioncs inferat, quas hosliliter occu- CGCXXXIII.
pat atque depopulalur, mutuae pactionis imtne-
et • Ivoni Carnotensi episcopo, de invesiiiuris ecclesia-
raor,quce nodlri juris sunt, suae vindicat usurpa- ruui, scribit « se coaclum Ifecisse quoi fecerit, el
tioai. Miramur etiam quod dati a nobis obsidea adhuc se prokibere quod prohibuerit,quamvis quX'

J
293 EPlSTOL/fi ET PKIVILEGIA. ^294

dam nefanda quibusdam nefandis scripta permi- A nern privati sunt, cum soa integritate reddantur.
sent. » Audivimas praeterea quod idem frater P. Alerici
(Anuo illl. — Vidfc Ivonis epp. 233 et 236.) depraedationi sll expositus iaicorum. Uude fraterni-
CCCXXXIV. tatem vestrauj monemua ut ex parte nostra dilecto

Monasterii Corbeievsis [dioec. Paderb .) privilegia filio nostro F. comiti Andegavensium injungatis,
coiijirmat. quodeun curnsuisornnibus otliciimuniminelueatur.
(Vide Annales Corbetenses ad an. Hll, ap. Pertz, Uuta Laterani, xv Kal. Martii.
Mon. germ. 8cript. III, 7.) CCCXXXVI.
CCCXXXV. Ad Lamberlum Atrebatenscm episcopum
Ad Radulfum archiepiscopum Turonensem et (Anno IH2, Mart. 27.)
coepiscopos pro abbate S. Albini. [Baluz., Miscell. edit. Luc, II, 1557.]
(Anno 1112, Febr. 15.) Paschalis episcopiis, servus servorum Dei, vene-
[Mabill., Annal. Bened., Append., 67,] rabiii fralri Lamberto Alrebalensi episcopo, saluLem
et apostolicam benedictionem.
Paschalis episcopus, gervus servorum Dei,vene-
rabilibus Irairibus et coepiscopis R. [Hadulfo] Tu-
Ahbateni Sancli Vedasti cum venisset ad nos,
ronensi, I. [lLDEBi.:RTo]Cenomanensi, M. [Marbodo] ^ propler litlerarum vestrarum petitionem apud no

Rbedonensi, salutem t4 apostolicam benedictionem. diebus pluribu.s retinnimus, Sed cum in tanlo tein-

Sancta Romana Kcclesia, sicut omnium mater poris spationulii clericorum vestrorum ad nostram

est, sic omnes materna charitate complectilur, praesentiara pervenissent, expedire visum est ut
oranibusqueipsius misericordiam postulantibus sa- cum lilterarura noslrarum attestationedimitterelur.
tagit subvenire. Prsesentium siquidem bajulus P. Causam igitur quae inter ipsum et clericosluosagi-
[Paganu«] Alerici suam tur in audientia tuasub confralrurii nostroriimTar-
p' nes nos qiiereiam depo-
suit, quod cum sine audientia el judicio frater no- vanensiset Ambianensisepiscoporum praesentiade-
ster R. Andegavensis episcopus a sede ac pntestate
finiendam probamus, ut possessionis diuturnitasle-
abbatis, in qua ipsum (raires cnonasierii Sancti Al- gitime secundum vestrum judicium comprobata
bini |)0suerai.t, sub analhematis interdicto expu- quielemaccipiat, Super altari etiam de Huniuo ro-
lerit, et A, [Archembaldum] qui eamdem abbatiam
gamus ut eidem abbali justitiam exsequaris,
abdicaverat, post appellationem apostolicae se- Data Laterani, vi Kal, Aprilis.
dis restituerit : questus esl etiam quod tratrcs qui CCCXXXVII,
eum elegerant, pnebere sibi auxilium seu consilium Ad eumd'm.
prohibentur, et qui cum eo vel pro eo appellave- C (Anno 1111, Aprilis 9.)

rant, officiis suis et obedientiis posteasuntprivati. [Baluz., ibid.]

Aliam rur.«usquerelam apposuit, quodadexsecutio- Paschalis ppiscopus, servus servorum Dei, vene-
nemappellationis et causae suaecominunesexpensas rabilifratri Lambebto Atrebcttensi episcopo, salulem
ab iis qni praediclam abbatiam regere videbantur benedictionem.
et apostolicatn

expetierit, et nullatenus potuerit obtinere. In qui- Querimontas clericoruin veslrorum adversus mo-
bu9 profpcto, si vera sunt, non solutn appellanti, nachosSancti Vedasti et item monachorum Sancti
verum etiam sedi apostuUca;, ad quam appellatum Vedasli adversus clericos vestros ita noveritis esse
est, non parva injuria irrogata est. Propterea expe- decisas. Audilis titrius^qne partis rationibus, com-
rientiae vestrae mandamus utintra dies quadraginta muni fratrum deliberatione judicalum est utra^que
post liarum litterarum acceptionem, cura fratribus capellae, videlicet Smclffi Crucis et Sancti Mauritii,
noslris G. Vindocinensi, G. Sancti Florentii, G. ita monachis maneant sicut in scripto Gerardi Ca-
Sancti Sergii abbalibus, el R. de Arbrixellis in meracensis episcopi continetur (79), qui tunc Atre-
capitulum Sancti Albini Andegavpn?is convenire balensis eratvisitator. Caeterum de novo burgo ma-
curetis, et causam islam, Domino adjuvante. tricis ecclesiaj clerici primitias deciraas, et tres per
ordiiie canonico terminetis. Quodsi unusex vobis
£)
annum recipiant solemnes oblationes, videlicetPa-
necessitatiri imminentia praepeditus adessenequive- schae, Penlecostes, et natalis Domini. Oblationes
rit, reliqui negolium exsequantur, cui nimirum ne- vero fjraluifas et eleemosynarum medietatem quae
gotio ctmonachos qui praedictum frufrem P.AIerici de burgo eodem vel morientium judicio ecclesiis de
elejierunt, libera eisad tuitionem causae illiusfacul- leganturvel fiilpcomn)issorum industria dividuntur
tale concespa,pracipimus interesse.IntPrim a Ipcto- monaslerium ipsum, siquando offerri contigerit
ribus ipsius monasterii eidem P. reslituantur quae quiete ac Iibere absque uUa clericorum contradi-
pro controversia sua expendit, et do reliquo usque ctione suscipiat, ut tamen altera medietas mairici
ad consummalionem causffi sibi et suis necessaria non subtraliatur ecclesiae. Presbyteri vero capollani
ministrentur. Porro fratribus ejus
officia sua seu episcopo consuetam obedientiam exsequantur.
obedienlifle, quibuspost apostolicae sedis appellatio- Data Laterani, v Idus Aprilis.

(79) Exstat apud Locrium in Chronico Belg., pag. 226.

 293 PASCHAIJS II PAP^ 296
CCCXXXVIII. A CGCXXXIX.
Casrnfrisc tnona^tt iium c.rtcris jtcr Occidenfcm cn? •
Piivilegium pro piirlhenone, Fontehraldensi,
nobits jirwlctcn linii, a (juarunquc junMiicnone (Anno II 12, April. 5.)
libcrum, s^dique sancv linmana! Ecrlcsise nihje-
[Pavillon, Vie du B. Roberl d^Arbrissel, Preuv., p.
ctwn jore contirmat ejusdem cwni bii abbns in
;

omni episcoporum uc firincifnum consessu, supe- 607.J

riorcm cieleiis abl'alihus locuin liobirc, priorem-
Pa?chali9 episcopus, servua scrvorum Dei, diie-
qur oiiini' us sui vidinis senlentiam dicere, sub
(•nuthemate slutuil. clis iii Cliristo soronbus sanctimoniaiiims in mo-
(Anno 1112, Febr. 4 nasterio Fonlebraiilensi omnipotenti Deo servienli-
)

[MAROAniNi, Bullar. Casin., II, 129 bus, tam priPoenlibus quum futiiris in perpetuum.
]
Cum univcrsis sanctae Ecclesiae filiis ex aposto-
Paschalis Fervorum D(m, re-
episcopus, servus
licae seiiis uuctorilate ac benevolentia debitores exi-
veieiUissimo ol charissimo Iratri Gerardo, n.tttris,
gtamus, illis lamen locis atque personisqua; specia-
per Dei pratiam, manibus in abbalpm Casinensis
lius ac rainiliurius Romana) adhcerent Ecclesia?,
monasterii con?ecrato, pju^quesucoessoribus ngu-
quaeque ampliori religionis gratia eminent, propea-
lariler substiluendis in perpeluum. . .
-i u •. .• . j- t •. • •

„ . . o- . .• . j . _, siori nosconvenit charitatis studioimminere.Ieitur

Scnplum est : « Sinc poenilenlia sunt dona et B ^^ ..„„, „i;. .;„„;„ „*.,.j:: .._j„„.:„_:i „„„.:
de vestrae relis^ionis studiis ardenlioribusprovocati,
vocatio Dei. " Iliud ergo donum, quod beatissiiiio
et viri venerabiiis Roberti de Arbrissel precibus in-
Patii nostro,nionasticae legis latoris,Benedicto.gra-
clinati, CQ;i!ol;'ium vestrum a supradiclo Roberto
lia divina coiicossit, nulla potest pccnilentia relra-
aedlficatum,et larjiienle Domino in honorem B. Ma-
gari, ct ipsemouaclioium oninium Pater, et e.jus
riae s^emper virginis consecrandum
sub apostoiicae
Cajinense monabterium in quo et vixit et obiit,
sedis proleclione specialiler conloveiidum suscepi-
omniiim pcr Occidentem monasleriorum caput in
niiifl. Piaesentis igitur privilegii pagina, apostolica
perpeluum habealur. Proimie nos divinae consliiu-
auct' rilate statuiiiius, utquipcunque praedia, qusa-
tionisproposilum pro.~equentes,mon<islerium ipsum
cunque bona vei jam monasterio vestro oblata
praecipua dilectionc coinplectimur, et praidecesso-
8unt,vel aliis juslis modis acquisita,vel in (ulurum,
rum nostrorum vestigiis insistentes, caeteris per Oc-
prajstiinle Ueo, dari olferrive contigerit, tam vobis
cidcnlera coenobiis prffiCerendum, et sub solius se-
quam his qui post vos in eodem loco el religione
dis apo&tolicue jure ac defeniione perpetua perma
successeriutfirma seniperetiilibatapermaneant.De-
nere.
cernimus ergo ut nulli omnino liceat hominura
Ac tam le quam successores tuos in omni con-
idemcocnobiumtemere perturbare, autejus posses-
ventu eplscoporum seu principum, superiorem om-
C Siones auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel
nibua abbalibus consedere, atque in judiciis prio-
temerariis vexationibus fatijiare, sed omnia integra
rem uaeleris tui ordinis viris'8ententiam proferre
conserventur eurum, pro quorum sustentatione el
deceriiimus. Si quissanein crastinum archiepijco-
gubernatione concessa sunt, usibu3 omnimodis
pus aut episcopiis, irp.jjerator aut rex, princeps vel
prolutura.
dux, comes, vicccoines, judex, aut ecclesiastica sae-
culirisve persona, hanc nostr* constitutionis pa- Salva nimirum Piclavieusisepiscopi canonica re-
ginam sciens, conlra eam venire tentaverit,8ecundo verenlia, cui tamen omaino non liceat eidem mo-

tertiove commonita, si non satislaclione congrua nastcriogruvamen inferre aut exactiones imponere,
enjendaverit,pulestati^ honorisque sui d'gailaie ca- aut c m&ueludines aliquas quaj monasticae quieti

reat,reamque se divino judicio existere de perpe- noceanl irrogare.

trata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo cor- Porro sepulturara ejusdem loci omnino liberam
pore et sanguine DeiDomini Redemploris nostri
et esse decerninius, ut eorum qui illic sepeliri delibe-
Jesu Cluisti alienat fiat, utque in extremo examine ravcrint devolioni ac extremae voiuntali, nisi forte
districtae ullioni subjaceat. Cunctls autem eidem excommuhicati sint, nuilus obsistal. Ad indicium
mofiaslerio justascrvanlibus sitpaxDomini nostri auteiii perceptse a Roniana Ecclesia prolectionis ac
Jesu Chiisti, quatenus el hic fructum bonse aclio- D libertutis,duoPiclaviensismonetaesolidosquotanni3
nis percipiant,et apuJ dislrictum judicem praeinia Lateranensi palutio persolvetis. Siqua igitureccle-
OJternae pacis inveniant. Amen, amen. siaslica saecularisve persona, hunc noslrae constitu-
Scriptum per manum Rainerii scriniarii et nola- tionis pa;.^inarn scieiis, conlra eam veniretenlaverit,
rii sucri palatii. secundo lertiove commoniU), si non satislactione
Datum Laterani per manum Joannis, sanctae Ro- congrua emcndaverit, potestatis honorisque sui di-
mante EccIe.>«ioe diaconi car.Jinalis a'que bibliotho- gnilate careat, reamque se divino judicio existere
Nonas Februarii, indictione vi, Incar-
carii,pridie de perpelralainii|uitale cognoscat, et asacratissimo
nalionis Dominicaeanno 1113 [1112], pontificatus corpore ac sanguine Deiet DominiRedemptoris no-
autem D. Paschalis II papae anno xiii. stn Jesu Chrisli aliena fiat alque in extremo exa-
mine districiae ullioni subjaceal. Gunctis autem ei-
dem cocnobio justa servantibus sit pax Domini no-
etri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae
297 EPISTOL;£ ET PRIVILEGIA. 298

actionia percipiant,etapuddi3trictum judicem prae- A clesiae status Gameracensi unquam subdatur Eccle-
mia eelernae pacis invenianl. Amen. siae. Qui vero temerario ausu a Iversus ista praesura-

Datum Laterani per manum Joannis,sancta3 Ilo- pserint,eo3 Datan et Abiron judicium subsequatur,
manae ticcleriae diaconi cardinalis ac bibliolhecarii, qui Moysi el Aurondivinilus datam poteslatem com-
Nonas ApriL, ind. v, Incarnat. Dominicae anno primere tentaverunt. Post excessum igitur venera-
1113, ponti(icatu3 autem domni Paschalis II papae bilis fratris nostri Lamberli, qui nunc Atrebatensi
anno xiii. Ecclesiae praesidet, a vobis episcopum omnino prae-
CCGXL. cipimus eligendum. Cui, si canonica eum staluta
Ad Radulfum fiemenfem archiepiscopum. —
Confir- nou respuunt, omniiio non liceat eleclionera aut
mat priuilegia Atrebatensi episcopo concessa,
comTiuni aut melioris partis consensu impositam
(Anno IH2, AprlL 6.)
subterfugere.
[Mansi, ConciL, XX, 1031.]
Data Laterani, octavo Idus Aprilis, indict. v.
Pa9chal!s episcopuSjServus servorum Dei, vene-
CCCXLII.
rabili Radulpho Remensi archiepiscopo.salutem et
Balduinum Flandremium comitem et Clementiam
apostolicam benedictonem.
malrem ejus hortatur ul Erclesix Alrebatensis
Ouod de Atrebatensis episcopatus reslitulione a
libertati faveant possessionesque tueantur.
B
praedecessore nostro sanctce meraoriae Urbano factum (Anno 1112, April. 6.)
est, scitole apud nos firmum perma-
el inviolabile
[Baluz., Miscel., ed. Luc. II, 136.]
nere, nec unquam passuros noa ut Cameracensi
Paschalis episcopuSjServus servorum Dei,di]ecto
aubjicialur Ecclesiaj. Porro tam vos quam succes-
filio Balduino Flandrensium comiti et spectabili
sores vestros praesentium litterarum auctoritate
CLEMENTiiE matri ejus coraitissae, salulem et apo-
compeilimuSjUt post mortcm Atrebatensis episcopi
stolicam bcnediclionem.
ad faciendam illic episcopi electionem sollicite in-

vigilare, etelectum sine morae longioris obslaculo

Quod de Atrebatensis episcopatus restilutione a
praedecessore noslro sanetae memoriae Urbano fa-
consecrare curetis. Si quis autem adversus haec
agere tentaveril, excommunicationis vinculo inno-
ctum est, Bcitote apud nos firmuin et inviolabile
delur.
permanere, nec unquam passuros nos ut Camera-
censi subjiciatur Ecclesiae. Si quis aulem adverus
Data Laterani, octavo Idus Aprilis.
haec agere tentaverit, excommunicationis vinculo
CCCXLI.
innodetur. Vos igitur sicut Ecclesias commo-
Ai elerum et povulum Alrebatensem. — Prohibet
nemus, rogamus, et
filios

praicipimus ne possessiones
Atrebatemem Ecclesiani Cameracensi subjici.
C Atrebatensis episcopatus, quas a restilutione sua
(Anno 1112, April, 6.)
[Mansi, Concil., XX, 1032.] habuit, ab aiiquo auferri vel minul paliamini. Si
quis vero praesumpserit, vos defensionem pro pec-
Pascualis episcopus, servus servorura Dei, clero
et populo Atrebatensi, salutem et apostolicam bene- catorum vestrorum remissione eidem Eeclesiaa im-
diclionem. pendatis.

Audivimus quosdam perverse agentes,et aposlo- Dalum Laterani, viii Idus Aprilis.

licae sedis aucloritatem annullare cupientes.ad hoc CCCXLIII.

conatus sui moliraen intendere.ut Alrebatensis Ec- Monnsterii S, Martmi de Valle, cni apnstolicpe tui-
clesia episcopali calhedra praedita pessumdeiur, el tionis pnenlium clnrgiiur, ecclesias designat,

Cameracensi subjiciatur EcclesicB. Unde nos univer- enumerat pnviiegia (80).

sitati vestraE scripla praLsentiadirigentea.omnipoten- (Anno Hi2, April. 14.)

tis Dei,Patri3,el Filii, et Spiritus sancti auctoritate [BulLar. Vatican., I, 44.]

sancimu3,restitulioDem Atrebatensis episcopatus a PAScnALTS episcopuSjServus servorum Dei.dileclo

praedecessore nostro Urbano factam,et a nobis per filio Uberto abbati Ecclesiae Sancti Martini de Valle,
Dei graliam conlirmatam, firmam et inviolobilera et ejus fratribus tam praesentibus quam futuris in
permanere. Quascunque vero possessiones ab ea- ])
perpetuura.
dem restitutione episcopatus ipse possedit, quietas Austri terraminhabilantibusperpropbetamDomi-
seTiper integrasque possedeat. Sub anathematis nus priecepit,cum panibus occurrere fugienti.Cuin
etiam prohibitione interdiciraus ne Atrebatensis Ec- ergo vos, filii charissimi, de saeculo fugientes, ad

(80) Quae olim Bededictino ordini subjecta erat ptginas aliquando conficient. Nec ipsa qiiidem
abbalia islhsec S Martini de ValJe.jam tum abanno abbat'aRprimordiaaltingiiiius,siqi)idemopportunior
1453, jussu Nicolai V, cujue diplunia suo dabimus inirain nolis ad Honori ll[ bullam rccurret sermo.
looo, ad men^am Vaiicanae nobtra) basiiicae irdns- Iloc unum nobis hic propnsitnm, eccicsiss, quas
lata est. Praislat igitur ut, quae ad abba- ppflBsens constitutio designat, elucidare quamvis, ;

tiam illara pertinent,ponlificias constitutiones pro- nec dissimulamus.duo sunt prae caeleris.quae nobis
feramus ducto iniiio a 1'aschaii H, quandoqnidera non levem ingeruni curani ipsa tum priinis rerura
:

antiquiora monumenta aut nulia sunt, aut si quae in quibus versamur calign quam maxmia deinde ;

sunt, e,i nobis incognita. IMura hic de abbatiae ori- ejus, qua utiinur, Builae copia non satis accurata,
gine, juribus, privitegiis, et tandiu vexata jurisdi- quam certo judicio aliunde petito emendare non
ctione occurrunt dicenda,qua» multas diesertationis licuit.

Patrol. CLXIII. 10
 299 PASCHAUS II PAP^ 300

montanam Dominl receperitia vo», fraternitatem A. ecclesiam Sanctae Luciao de monte Morisco (83) ;
vestrain gratam excifjiuiua et per sancli Spirilus apudSanclum Vitum,monasteriumSancti Angeli(84),
graliaii), sedis apos:oliiu2 muniiiiine confovemua. ecclesiam S. Mariae de Penna (8."J),ecclesiam Sancti

Stutuimusenim ut vestriehabitationia monasteriura Nicolai de P... (86), opud civilellam, ecclesium

ab omnium homiuum jureac potestate liberum per- Sanctae Mariae, et Sancli Juslini (87 cum terria et
severel.ut vosad Domini fainuiatum omni tranquii- vineis, etibidem villam, el possessio terrarum et
litate perfruamini. Omnia igitur.quae ad sumplus vinearura: apud collem Macinarura,ecclesiain Sancti
vitae vestrsB a ndelibus donaniur. (aut) Ecclesiffl Petri, ecclesiam Sancli Angeli, ecclesiara Sancti
veslrae,qu8e sancli Martini dicitur (81), obiata eunt, Sylvestri, ecclesiam Sancli Qnirici [leg. S.CIerici],
vel hliis justis acquisita modis, aul in fulurum ecclesiara Sancti Pauli (88), et ibidem possessio ter-
olTerri, acquirive contiu^reret, (juieta vobis et inle- rarum : Apud Pr...a (89), ecclesiam Santae M.iriae
gra permanere sancimiis in quibus hffic propriis
; de lo Casale, ecclesiam Sancti Petri : apud Laro-
vi3asuntvocabulisexprimenda,videlieet ecciesiara : mam (90) ecclesiara S. Mariae, ecclesiara Sancli
S. Mauri de B...ja (82),ecclesiam Sancli Comitii de Petri (91) ; ecclesiam Sanctae Mariae de Plano (92)
Sancto Gomilio,,ecclesiam SanctiD Luciae de C...io -ancta; Marlae de Plano (93J, ecclesiara Sanclffl

Ecclesia Sancli Martini,ex qua monasterium

(81) B Quffi enira S. Mariae litulo offerlur, novis ac solidis
el abbalia nomen sumpsit,in Magellana valle inler insiaurata parietibus, e ruinis surrexit; quae vero
duas Alpes,hoc est inter duos monles, Majellanum D. Jiistiiio dicata eral, jacet ri.inis abruia, astcr-
et Apenninos, cum iii Aprutina proviucia Alpes nuraque jacebii ; hinc anno 1598, providusvisilator,
nullae sint, coliocatur. Duplex ecclesiae cognomen : diruli titulura in proximam
sacelii eccksiam
alierum S, Martini de Fara, a castri vicina, alle- S. MKriaj deLaude translerri curavit, Consulantur
rum S.Martini de Vallo, a loci planitie.Hujus templi ejusdem Visitalionis Acla fol. 16. Ex utriu^que
pars potior, una cum universa monasterii luole ccjlesiae reditibus unuin coaluil ecclesiasticum
jain din concidii. Superest tamen veteris ecclesiaj beneficium, cujusad capitulura Valicanum specldt
parsquajdam brevioriambiludeliniia.inqua sacrum collatio.
peragitur, alque ut ex Actis Visilationis au. 1598. (88) Quae sub uno contextu norainantur ecclesiae
fol. 7 colligimus, candelaj ac olivarum rami quot- nuraero quinque incolle Macinarum positaj,exi^tunt
annis di?tribiiuntnr. omnes.ac cerlum quolannis mens;e Vuticanae l.asi-
(82)Tres istcE.quas primolocobullacommemorat, lic;e persolvunt canonem. Gonsulatur inventariura
ecclesiffi altera 8. Muuri, S. Comitii altera, lertia
:
an. 1593, lol. 116.
S. I.uciae.nobis adhuo im|)erviaj ; qiiodque mirainur (89) Perj^iena vocis lectio loci notitiam eripit.
niagis.vel ip^eqiii designaturecciesiarum locus nos Ignotus locus in causa est, ut qu"w illi proximae
latel. Nil ex invenliirii«., nihil ex visiiationibus, numeruntur ecclesiae nobis adhuu sint inacessaj.In
quarum plurimas percurrimus, haclenus sumus tanta eccle.siarum inultitudinequae sub iisdem voca-
assecuti. C bulis sese nobis offert, certum statamque definire,
(S.3) Mons Moriscus
feuduraxJescribitur lcrritorio ni locorum vicinia faciem prffiferal, res est plena
Gipsiproxinium ;at nulla in ejusmodi feudooccurrit pericuii ; cognomen deUo casale, quod ccclesiae
ecclesia S. Luciae nomine inr^ignala. Consulalur S. Mariae adjicitur nondum occurrit. Si meliora
codex Visitalionis anno 1594, fol. 16. succurrent indicia, dabimus aliquando.
(84) Dirutum enuntiatur in Visitation. an. 1583, (90)Castrum La/-owe, aut Larona bellorum impetu
fol. 97, ubi status monaslerii Jocus apud S. Visura jaradiu fuisse eversum, colligimus ex Actis Visila-
definitur,nemus scilicet quoddam,cuiexmonast6rii tionis anno 1598.Eju3itiodi verocastrurn in Camla-
.titulo hoc inditum iiomen, Valte di S. Aniielo. rum agro ubiqtie collocatur huic feudum Laroma, :

(85) Nullibi occurril nisiinecclesiarum inventario et casuiarum territoriura perinde usurpatur.Feudo

quod anrio 1583 legilur coordinatum, ubi fol. 72, illi adjacebant, ex bullae testiraonio.ecclesiae quin-
Ecclesix S. Mariie de Penna apud montem Sancti que,juiisdictioni abbati.e S. Marlini subjectae.Quod
-Martini in Spoleiano territorio statuitur. An vero in castrum, idem et in ecjlesias omnes saeviit
un;i eademqire sil ecclesia quam bulla nominat, excidiuin.
atque inventariura describit, alieno juilicio relin- (91) Utramque S. Mariae et S. Petri ecclesiara sub
quimus. una comprehendimus nota, quod utraque nedum
(86' Ohscura lori indicalio impedimento est quo- parem subierit ruinam,sed iiisuper in unum eccle-
minus S. Nicolal ecclesiam certo assequa iiur. siasticum beneficium, coUationi capituii nostri re-
Incerta vocis lectio ob characleris difticuilatem ; servatum, tandera convenerit.Hanc unionem anrio
incerta loci siirnificalio. fei litterarum texluram D 1064 aiitiquiorem fuisse produnt Visiiationis Acta
inspiciamus, locus ille. ex quo S. Nicolai ecclesia anno codem corapilata, fol. 211.
denominalur, ila videtur inlerprelandus, de Picko, (92) Ne nomiiiissimilitudo cuiquam ioiponat.ani-
aut de Righo. Verum quiii imle ad rem nostram madveriimus gerainara sub eodem litulo S. Mariae
colligirajs? nihil omniiio. Maluiinus idcirco loci de Plana secerncndam ecclesiara toto cqbIo diver-
vocabiituin missum lacere,alque pro lilteris ptincta sam, allorara in feudo Laroma, alterara in territo-
Bupponere. Huic abt)atia} S. Marlini suljjecta.atque rio Cominarum figendam. llla abbatiae S. Martini,
exlra castrum Far.T, posi a jiixia flumen Viride haec Majellano abbati serviebat. Consulatur index
cccurrit quidein ecclesia S. Nicolai de Myra, cujiis a J. Baptista Corrado capituli commissario conle-
nedum vetepM, s"d et recenliora monumenta, ipsa ctus anno 1383, resque patebit ad oculum,
nimirum Visitalionura Acta qu>B anno 1716 et 1733 (93) Ne in ecclesiae utriusque ruinis, earum
litteris consit:nata sunt meminere Favet vicinia: nieraoria tandera excideret, utriusque «acelli titu-
consonat ecclesia; nomen: congruii aedificii vetustas; lus in parochialem Ecclesiam S. Remigii terrae Fa-
sed repugnat loci,quem bulla; copia exhibet.desi - rae translatus osl. Ne bona dissiparentur, caulura,
gnalio: nisi forte in ipsamet buUae copia mendurn Ht ox iisdem collecii.s, ecclesiasticum beneficiura
excidisse dicaraus. erigeretur, a capitulo S. Petri dispensandum. Haec
Civilellffl castrum
(87) Utraquehaececclesia extra hausimus ex fol, 182 Visitationis annc 1604.
exstrucla.par subitexcidium ^dispariti-menevcntu.
 .

301 EPISTOLiE ET PRIVILEGIA. 302

Luciae, ecclesiam Sancti Sylvestri (94), et ibidem A. filioLAMBERTOjSithiensis monasterii alibati.ejusque

Villani.et posse?3io terrarum : apud Pallunianum, successoribus regulariter subslituendis ia perpe-
ecclesiam Sancti Fabiani [leg. S. Flaviani], eccle- tuum.
siam Saocli Angelini Cam cum villanis, lerris et
Ad hoc in apostolicsesedis regimine.Domino dis-
vineis.Glirisma vero.oleuin sanotum.consecraliones ponenle, promoti conspicimur, ut, ipso paranle,
altarium seu basilicarum,ordinationes clericorum, religionem augere, et ejus servis tuitionem debea-
qui ad sacros ordines fuerinl promovemii, a dice- mus inipendere. Tuis igitur.dilecle in Domino fili,

cesano suscipietis episcopo, siqaidem catholicus abba !.amberte,justis petitionibus annuentps, Beati
fuerit et gratiam atqiie communionem apostolicas Bertini Sithiense coenobum, quod in Tarvanensi
sedis habuerit, et ea gratis et ab>que uUa pravitate parochia situm est, cui, Deo auctore,praecides, sub
vobis voluerit exhibere ; alioquin liceat vobis quem tutelam et protectionem Bedis apostolicae suscipi-
malueritis,adire antistitem.qiii nostra fullus aucto-
mus, et contra pravorum hominum nequitiam au-
ritate,quod postulatis induigeat, Obeunle vero te cioritatis ejus privilegio communimus. Statuimus
nunc ejusdem loci abbate.vel tuorum quolibet suc- enim ut universa ad idem monasterium legitime
cessorum, nuUus ibi qualibet subreptionis astutia pertinentia vobis vestrisque successoribus quieta
seu violentia proponatur, nlsi quem fratres com- B sQmp^r et illibata permaneant ipsum vero raona. ;

muni consensu vel fratrum pars sanioris consilii, sterium, juxta praedecessorum nostrorum Victoris
per eumdem Dei timorem,et beati Benedicti regu- et Urbani sanctiones.in sua plenius libertate acim-
lamproviderinteligendum,quiad sedem apostolicam munitale perpetuo conservetur.quHndiu illic regu-
benedlcendus accedat. Decernimus ergo ul nulli laris ordinis vigor el disciplina permanserit.Porro
omnino hominum liceal supradictum nionaslerium abbatem in eodem monasterio non alium prseesse
temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, censemus, nisi queri'j fratres, comiiiuni consensu,
vel ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexa- vel fratrum pars sanioris consilii,secundum Dei ti-
lionibus fatigare, sed omnia integra conserventur morem et beati Benedicti Regulam, elegerint. De-
eorum, pro quorum suslentalione ac j^ubernatione cernimus ergo ut nulli omnino horainum liceat idem
concessa sunl, usibus omnimodis profutura. Porro monasterium temere perlurbare, aut ejus posses-
admemoriamet indiciumhujusperceptaea Romana siones auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel
Ecclesia libertalis, per annos singulos duos solidos temerariis vexationibus fatigare,sed omnia inlegra
Lateranensi palatio persolvetis. Si quis igitur in conserventur eorum, pro quorum sustentalione ac
futurum archiepiscopus, aut episcopus, imperator gubernationeconcessa sunt.usibus omnimodis pro-
aut rex,princeps aut dux, comes, vicecomes, judex ^ (ulurA, salva Tarvanensis episcopi canonica reve-
aut ecclesiaslica quaelibei saecultirisve persona,hanc rentia. St qua igitur ecclesiastica saecularisve per-
nostrae constitutionis paginam sciens, conlra eam sona, hanc nostrae constitutionis paginara sciens,
venire tentaveril, secundo tertiove commonita, si
contra eam temero venire tentaveril, secundo ter-
non satisfactione condigna emendaverit,potestatis tiovecomraonita,si non satisfactionecongrua emen-
honorisque sui dignitate careat,reamque se divino daveril, potestatis honorisque sui dignitale careat,
judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, reamque se divino judicio existere de perpetrata
et asacratissirao corpore ac sanguine Dei et Domini iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et
Redemptoris nostri Jesu Ghristi aliena fiat,atqueia sanguine Dei Domini Redemptoris nostri Jesu
et
exlremo examine districtae ultioni subjaceat.Cunctis Chrisli aliena fiat,atqnein extremo examine distri-
autem eidem locojusta servantibus sit pax Domini ctas ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco
nostri Jesu Christi, quatenus et hic frucium bonae justa servantibus sitp;ix Domininostri Jesu Christi,
aclionis peroipiant, et apud districtum judicem quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant,
praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen. et apud districtum judicem praemia aeternae pacis
Scriptum per manum Joannis scriniarii et notarii
inveniaat. Amen.
sacri palatii.
D Scriplum per manum Rainerii, scriniarii regio-
Datum Laterani per manum Joaanis,3anctae Ro.
narii et notarii sacri palalii.
manae Ecclesiee cancellarii card. et bibliolhecarii,
xviii Kal. Maii, indict. v, Incarnutionis Dorainicae Datum Laterani,per manum Joannis, sanctae Ro-
anno 1112, pjnfiticatus auLem domni Paschalis manae Ecclesiae diaconi cardinalis et bibliothecarii,
tertio decimo Kalendas Julii, indictione quinta, In-
secundi papae anno 13.
carnationis Dominicae anno millesirao centesimo
CCCXLIV .

duodecimo, pontilicatus autem domni Paschalis

Monusieni S. Berlini Sithiensis protectionem siisci-
},it bonaque confirinat. secundi paps anao tertio decimo.
(Anno 1112, Jun, 19,)
Collection des Carlulaires, III, 250.
CCCXLV.
pASCHALis episropiis,servus servorum Dei,dilecto Monasterio Aquicinctitno asserit ecclesiam S. Geor-
(94) Ecclesia; utriusque in Palumbani lerriiorio tamon motiumentis S. Flaviaui nomen perpetuo
positae meminnre inventaria anno 1583 et 1593, legitun, Fabiani nunqnam. Uinc bullae copiam hao
lol. 16; nec non Visitatio, an, 1594, fol. 8, In hisce in parte mendosam, haud imraerito suspicamur.
 SOl PASCHALIS II PAP/E 804

gii prope nadinium, a Joanne episcopo Moriwensi A businfidelium dominalio unitatem hanc in petsonis
datuin. praesidentium impedivit. Gratias autem Deo, quod
(Annn 1 H2, Jiin. 19.) temporibus nostris Christianorurn principatuiii in
[Mm.t.us, Orp. dijilom., I, 170.] Antiochena civitate rcstituU. Dif^nnm est igitur,
Paschalis episcip(>U!',9t'rvus.servorum Dei,Hileclo charissime fralerjUtejusdem charitalis unitas firrnu
filio All-iso (95) abbali Aquicintjnsis momtslerii, permaneat ncc de nobis rnenli tuoe opinio ulla
:

eju<que successoribua reguluriler subsliluendis. subrepat quod Anliochenam Ecclesiam deprimere

OKicii noslri nos horlatur auctoritas, pro eccle- aut inhonorare velimus. Si quid ergo vel Antioche-
siarum slatu sollicitos esse, et quae recto staluta nae vel Hierosolymitanas Ecclesiae, aliter fortasse
suQt, Proinde venerabilis fratris nostri
stabilire. quam oportuit,de parochiarum finibus acripsimus,
Joannis Morinensis episcopi cessionem vobis vestro- nec levitati est nec malitiae ascribendum, nec pro-
que monasterio factam,litteris praesentibua confir- pter hoc apud nos est scandalum concilandum :

mamus. Is enim B. Georgiii marlyris ecciesiam, quoniam et locorum longinqua prolixilas,et anti-
juxtacastrum Lesdinium sitam.tibi tuisquesucces- quorum nominum coramutalio,quae civitalibus vel
soribus.in celiam omni tempore possidendam con- provinciis accidit, magnam nobisambiguitalem vel
cessit.et assertione chirographi confirmavit, cum p jgnorantiam attulerunt. Caeterum et opiavimus, et
omnibua videlicet terris, pratis, silvis, aquis el mo- optamus non scandali sed pacis fomitem fratribui
lendinis,vel aliis quibuscunque redditibusquse tam niini8trare,suum jus el hooorem quibuscunqje eo-
ablngelramno (96) comite,et Ernulfo Herdinensiel clesiis conservare.
Nirolao milite.qunm et ab aliie fidelibus eidem Datum Laterani, sezto Idus Augusti.
Ecclesiae collata sunt. Siquide.m id ipsum praede-
CCCXLVir.
cessor suus, bonae memoriae Gerardus,canonicorum
Arausicanss Eccles''x a Tricastinensi disjuncl»
Ecclesiae suae consilio et volunlate concessrat.
hbertafem confirmal.
Id ipsum igituretnos prassenlis decreti auclori-
(Anno 1112. Octob. 18.)
sancimus,salva nimirum Tarvanensis Ecclesiae
late
lustitia,' sicut supradicti episcopi
... ...
chirographo deli-
u .. .•
.
[(iull.Christ. 1,132.1
•.
•I
^ .
"^ ^ . . ^... . , ...... Arausicae
. •

si quidem •,
civitatis
»•
populusi

balum agnoscilur. Allaria quoque duo,scilicet de

aliquando ita exaltatus est.ut illius civitatis nomen
Fraisnoilh et Huby, sicut ab eodem episcopo supra-
vuigaribuspassimcarminibuscelebretur; aliquando
dictae ccclesiae S. Georgii (97) concessa sunt.conce-
ita depressuSjUt ejus ecclesia, civitatis altcrius ec-
dimus firmamus
et decreti praesentis aucloritate
clesiae vel subdita sil vel unita rursus per coclestis;

Porro sepuliuram ejusdem loci ab omni exactione

(]
sapientiae dispositionem, nostris, vel majorum no-
Jiberam fo.^e decernimu9,ut eorum qui illic sepeliri
strorumtemporibus eidemcivitatiet ecclesias tantua
deliberaverint, devotioni et extremae voluntati,nisi
est populus reslilutus, ut ecclesia eadem archiepi-
forle exconimunicati, nullus obsistat.
scopi Arelatensis instantia,proprium etcardinalem
Datum Lateraril, xiii Kal. Julii, indictione v,
receperit sacerdotem, juxta quod de dicecesi, quae
Incarnalionis Dominic;H anno 1112.
aliquando episcopum habuit,in Africano est coo-
CCCXLVl.
cilio constitutum, ut si multiplicatus populus desi-
Ad Bernardum Anliochenum p'itriarcham. Nuntiat — deraveril habere proprium rectorem, ejus videlicet
Stincn iiilendis.se, concessione priviL gii supradicti,
Antiochenw patriarchalis Ecclesix digailaiem im- voluntate in cujus potestate est dioDcesis constiluta
minuerc. habe.atpropriumepiscopum Quiaigiturduoepiscopi
(Anno 1112, Aug.8.) [Guillelmus el Berengariusj nostrfe rnemoriae tem-
[Mansi, Concil., XX, 1006.] poribus inAurasiae civitatis calhedrasubsiiluti sunt,
Paschvlis episcopus, servus servorura Dei, vene- nos petitioni tuae ac devotioni muitiplicis populi,
rabili fratri Behnardo Antiocheno patriarchae^salu- charissime frater.annuimus.el Chalcedonensis oon-
tem el apostolicam benedictionem. cilii capitulum sequentes,pracsentis dccreli auclori-

Quamvia inter caeteras sedes apostolica illa sedes tate sancimus, ul civiles disposiiiones Arausicae
emineat, quam Petri apostoli inorle in corpore " urbis.etpublicos ecclesiasticarum quoque parochia-
dignatio superna clarificavit, inler Romanura ta- rum ordines subsequantur. Itaque tam tibi quam
men et Antiochenuin episcopos taiita quondani legi- Jegitimis successoribus tuis integritalem parocliidB
tur charilas exstilissp,ut nulla inler eos diversitas Aurasiens-is ita planeconlirinamus,sicut antiquilus
videretur. Ea'lem Pelri persona utrasque illustr-ivit e^m Aurasiensi Ecclesiae mansisse cognoscitur.nec
ecclesias. Multa poslhac tempora transierunt, qui- Tricabtino,vel alicui deince(.s episeopo liceat paro-

(9-1) Alwsio. l^ex monacho

IJertiniensi^ac priore (97) S. Georgii cclla seu prioralus, aniio 1072. ab
Ved-isiiiio, fiieclus abbas Aqii'cirictinus.
tamlerii IngrlrHmno c :)rnile, Emi^lfo Hesdinicn-^ijft Nicolao
aniio il3l asfiuinptus luit f^inscopus Alrebaien&iiJ, equite tund.itus ac dolHlus, bodiei|ue floret haud ;

OiiMl in i»;il«riliriii, anno 1143. procul a ruinis seu rodi-ribos vetf^ris oppi.ii Hcsdi^
i96j tuqetramno (aliis Ing trano), comite llesdi- nii^nsis, quod anno 15">3 exi'i?uiii luit, jusso Ciiroli
oiensi, qui anno 1072 Jicciesiam Alciacensem quinti Caisarls; Hesdimio novo a lundaiuenlis, loco
instauravit, ibidem Bepultus. Iia Chronic. Alcia- commodiore, contra Francos excitato.
ceDse.
305 EPlSTOLiE ET PRIYILEGIA. 306

chiee ipaius finesjvel csetera ad prsefatam ecclesiam A CCCL

pertinentia invadore, vel qualibet machinatione Monasterii Nonantulani possessiones et privitegia
sublrahcre; sed omnia vobis et clericis in eadem cunfirvtaL

ecclesia mililanlibus quieta e' integraconservenlur. (Anno 1112, Nov. 10.)

Si qiia igitur in futurum ecclesiastica quaelibel sae- [\\\i^KTOKi,Antiq. Ilul., V. 343]

cularisve persona, hanc noslraeconstitutionis pagi- Paschalis episcopus, servus servorum Dei,di|pcto
nam sciens contra eam temere venire lentaveril, in Christo fllio, Joanni, nostris per B^^l gratiam
securido lnrtiove commonita, si non satisfactione manibus in abbalem Nonantulani monasterii conse-
congrua etnend8»'ent, poteslalishonorisque sui di- crato, ejusque successoribus regularitersubstituen-
guilale careal, reamque se divino judicio existere dia inperpeluum.
de perpetrata iniquilate co^'noscat,eta Sticralissimo auctoritatedebitoquecompelIimur,pro uni-
corpore et saiiguine Deiet Domini Hedemptoris no- versarum Ecclesiarum statu sata^'ere, et earum
slri Jesu Christialiena fiat, et in extremo examine maxime, qua apostolicae sedi specialius adheerent,
dislrictae ultioni subjaceat.Cunctis autem eidem ec- ac tanquam jure proprio subjectae sunt,quieti,auxi-
clesiae justa servantibus, sit pax Domini nostri Jesu liante Domino, providere. Quapropler pelitionibus
Christi. quatenus et hic fructum bonae actionis per- j. tuis, fili in Christo charissime, non immerito an-
cipianl, etapuddistrictum judicem praemia ajternae nuendum censuimua ut Nonantulanum munasle-
pacis inveniant. Amen, amen, amen. rium, cui Deo auctore prifsidesjquod ab ipso fun-
•j- Ego Paschalis cathulicae Ecclesiae episcopus, datore,Aistulfo videlicet Lim^obardorum rege, apo-
Datum Lalerani pcr manuin Joannis.sanctae Ec- stolicae sedioblalum est,ad preedecessorum ncslro-
cleHiae diaconi cardinalis ac bibliolhecarii, xv Kal. rum, ejusdemque aposlolicae se-iis... privilegio
Novembris, indictione v [vi], Incarnaiionis Domi- muniremus.Per praisentis igitur privilegii paginara
nica; anno ri3,ponlificalus autem domini Pascha-
I
apostolica auctoritale siatuimus, ul quaecunque ad
lis II papae anno xiv. Cuin sigillo domini papx. praedictum Nonanlulanum monasteriu:r|in praesenli
CCCXLVIIL sexta indiclione, juste ac legaliter pertinent, sive
in futurum concessione pontificum, liberalitale
Decrela concilii, a Guidone Viennensi aliisque nrchi'
rpiscopi.s, episcopis, abbalibus, Viennx celebrali, principum.vel oblalione fidelium jusie atque cano-
conhrmat. nice poterit adipisci,firma tibi tuisque successori-
(Anno lli2,Oct.20.) bus et illibala permaneant. In quibus bsec propriis
[Mansi, ConciL XXr, 76.] visa sunt nominibus adnotanda, ipsum videlicet
castellum Nonantula, Castellum Vetus, Gallianum,
PAScnALis episcopus, servus servorum Dei,vene- C
Catinianum,Fainani)m, Lizanum, Scoppanum, Sa-
rabilibus fralribus Guidom Viennensi archiepiscopo,
no()um,Campi]ium,Maranum, Mons Oliveti.pratum
sedis apostolicae vicario, et caeteris arcLiepiscopis,
Albini, monasterium Sanctae Luciaede Roffeno^cum
episcopis et abbatibus, seu Domini sacerdoli-
ecclesiis et perlinentiissuis,et ecclesia Sanctae Tri-
bu3, Viennae congregatis, salutem et apostolicam
beneiiiclionem.
nitatis de Savino,Manzolinum, Taivalum, Ristel-
linum, Sancta Maria in Grumulo, Spina Lamberti
Cum alicujus morbi detentione caput afficitur,
membris omnibuscommuniterac summopere labo- Solaria, Roncalia, Gamorana, Sorbaria, Curliule

randuin est ut ab eo penitus expellatur. Fratrum Siccam, castelium Pellavi, Trecenlula,Bundenum,

siquidem relalione comperimug vos in unum con- Stagaria, castellura Cella, et Marzalia cum perti-

venisse, ac per Dei gratiam Viennae concilium cele- nentiis eorum ;

praeterea castellum Cellulae, curtem
brasse. In quo nirairum de augenda religione, de Raguse.et caslellum Tedildi cum omnibiis allodiis,
dit^positione ecclesiasiica, seu ecclesiasticarum re-
quae in ipso comitatu Ferrariensi Boniiacius mar-

rnm, de correclione pravorum hominum adver-

el chio acquisita podse'iit,vestro in perpetuum mona-

8U3 pflnctiim Ecclesiam insurj^entium disseruistis. sterio conlirmamus, uti etiam, quae comilissa Ma-
Unde Deo grutias referimus, et quae statula sunt ibi thildis de oblalione,quam Saneto Petro et Romanae
rata suscipimus confirmamus.et cooperante Do-
et Ecclesiae dederat, vobis nuper dedisse cognoscitur,

niino Deoillibata permanerecensemus.Dileclionem sub censu scilicet annuo uuius aurei.Sane nec Mu-
supradicti hortainurepiscopi.utstudiosesecundum tinensi omnino, nec alicuiquam episcoporum, vel

Deum legationem sibi commissam impleat. principum, aut alicui ecclesiasticae saecularive per-
Data Laterani, xiii Kil. Novembris. eonae liceat supradicto monasterio, aut ejus cellis,
vel ecclcsiis, aliisvepossessionibus gravamen ia-
CCCXLIX.
ferre, exactionem imponere, placitum, sive collo-
* Episcopos Hispanix ni synodum <( proxima bealx quium.praeterabbatisacfratrui voluntatemindicere
Mtriic (estivitale » (2 Fcbr. 1113, Benevenli) agen-
vel lenere. Obeunte te nunc ejus loci abbate, vel
ditm vocat, « uf de Arugonensis regis et Vrracge
regime ncgolio el de pacis aique concordix cullo- tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet
quio in prxstnlia sua iraclent. » subreptionia astulia seu violentia praeponalur, nisi
(Vide Hist Compostell. ap. Florfz, Espana sagrada, quem fratres communi consensu, vel Iratrum pars
XXJ39, 140.) oonsilii sanioris, secundum Dei timorem, et beali
307 PASCHALIS II PAP/fC 308
Benedicti Regulam elpgerint, ab apostolicae sedis A loco justa servantibus sit paxDomini nostri Jesu
praesulc consccrandum. Chrisma. oleum sanctura, Chrisli, quatenus et hic fructum bonae aclionis
consecrationes altarium, sive basiiicarum, ordina- percipiant, et apud districtum judicem praraia
tionea monachorum, qui ad sacros fuerint ordines aeterna? pacis inveniant

promovendi, sive clerii"ori)m,niona9tprio,cellis, vel Scnplum per manum Crisogoni notarii sacri pa-
ecciesi.s perlineniium, quo maluerilis culbolico
a latii.

accipielis episcopo, si quidem gialiam el commu- Ego Paschalis catholicsp Ecclesiae episcopus sub-
oionem apo^tolicae sedis haliuerit.et si ea gralis ac Bcripsi.
eine pravilate voluerit exhibere. Non enim episco- DataTiberiaeper manum Joannis.sanctaeRomanae
porum cuiquam perm'tlimus,inviio abbate, in mo- Ecclesiae diaconi cardinalis,ac bildiothecarii,qnarto
nasterio, vel in monasterii cellis, vel ecclesiis, or- Idus Novembrie, indictione vi, Incarnationis Domi-
dinationes missas publicas celebrare, vel
facere, nicae anno millesimo centesimo decimo tertio, pon-
earumdecimas vindicare. Nec de monasterio ipso, tificatusaulem domni Paschalis II papae annoxiv(98)
vei ejus rebus rescriptum subripere, aut quolibet CCCLI.
modo impetrare, cuiquam personae facultas sit.
PHvilegium pro monasterio Areavallensi.
Quod si forte praesumptura fuerit, irritum penitus
p (Anno H2, Nov, 15.)
babeatur.Ad haec adjicientes decerniraus ut nulli
[Gall. Christ. vet. ed., t. IV, p. 113.]
omnino hominum liceat idem monasterium temere
perturhare, aut ejus possessiones aurerre,vel abla- Paschalis episcopus.servus servorum Dei,dilecto
tas retinere,vel injusledatas suis usihus vindicare, filio GisLEBERTO abbati S. Pelri Aurcsevallis et ejus

minuere, vel injuste datas suis usibus vindicare, fratribus in eadem ecclesia canonicam vitam pro-
minuero, vel temerariis vexalionibus fatigare ; sed fessis tam praesentibus quam fuluris in pcrpe-
oraniaintegra conserventureorura.proquorum sus- tuum.
tentatione et gubernatione concessa sunt, usibus Desiderium quod ad religiosum propositum et
omniraodis profutura, ut in omnibus semper apo- animarum salutem pertinere monstratur, auctore
stolicae sedi.s,cuju3 est propriura,muniraine ac pro- Deo, sine aliqua est dilatione complendum.
tectione congaudeat. Si quis igitur in fuLurura ar- Quia igitur vos, o filii in Christo charissimi, per
chiepiscopus aut episcopus, imperator aul rex, divinam gratiam asplrati, raores vestros sub regu-
princeps aut dux, coroes, vicecomes, judex, castal- laris vitae disciplinacoercere,et communiter secun-
dio, aut ecclediajlica quaelibet saecuiarisve per- dum sanctorum Palrum instiiutionem Omnipotenli
sona, hanc nostrae conslilutionis paginam sciens, deservire proposuilis, nos volis vestris pHlerno
conlra eam temere venire tentaverit, secundo ter- C congralulamur afTectu ; undeetiain pelitioni vestrae
tiove coramonita, si noa salislactione congrua benignilale debitaimpertimurassensum,vitse nam-
emendaverit, potestatis honorisque sui dignitato quecanonicaeordinemquemprofessi estis,praesentis
careat, reamque se divino judicio existere de per- privilegii auctoritate Firmamus,ut ne cui post pro-
petrata iniquitate cognoscat,et a sacratissirao cor- fessionem exhibitara propriura quid habere, neve
pore ac sanguine Dei et Domini Redemptorisnostri sine praeposili vel congregalionis licentia de claustro
Jesu Christi aliena fiat, atque in extrerao exaraine discedere liceat interdicimus, et tam vos,quam ve-
districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem stra omnia sedis apostolicae protectione munimus.
(98) Hichabes annum xiv Paschalis II papae,con- cisione Domini, sed ab eius Incamalione,s\ve a die
junctum cum anno Incarnationis Dominicae 1113 et 25 iMarlii exordium novi anni deducit, ac propterea
indictione vi. Errorem palentem conlinuo hic de- novem mensibusannuiii vulgarem nostrum praever-
prehendisse tibi videberis.ubi e Donizint-^Baronio, til. Quare <juanquam buUa nuper producta annum
Pagio ac aliis intellexeris Paschaleiu ipsura die 14 exhiheat 1113, non alius signiflcatur qnam annus
Augusti anno 1099 Roman;ini cathedram conscen- 1112. Indictio autem sexta iilic adhibiLa,Septembri
dissie. Sed bona verha. Sunt et aliae bullae quag hoc mense ejusdem anni H12,iniLium surapsil. Alterara
online procedunt.ut prope ad credrndum addncuris Paschalis 11 bullam praelaudatus Mabillnnius pro-
anno subsequenli 1100 Paschalem renunlialum n duxit in appendice ad tom.V.Annalium Benedicti-
fuisse pontilicera maxiraum. Vide BuHarium Casi- nor., pag. '93. « Data fuil ii Idus Aprilis, indi-
nense pirt. ii, Uirhellium, Bullariuiu Cluniacense, ctioiie VI, [ncarnaLionis Dominicae anno 1114,pnnli-
Baluzinm iii Miscellaneis, ntqne, ut caeteros oir.it- ficatiis qiioque dorani Paschalis papae II decimo
tam, Mabillonium lib. v, tabel. ^A, Diplomatic.ubi quarto. » Censet claris. vir ibi scribendum esse in-'
refertaulogra[)tiam bullam ponlificis hujug« Dalam dicLione vii. Hanc enim revera exigit annus vulga-
Romae per manum Joannis sanctae Roinanas Eccle- ris 1114. Verum ibi agitur de anno Pisano,ac pro-
siaediaconnm cardinalera.duodecimoKalendasApri- pterea data fuit buila anno seounduin nos praeceden-
lis.indictionex, Inrarnationis Dorainicaeanno 1103, li,quo reafise secundo Idus .Aprilis in cursu erat in-
ponlificatusauiemdoroiiiPascbalissecundi papaeiii.» dictio sexta. Ita in Thesauro Anecdotor. P. Pezii
Dissid-^nt ht-BG aperte a calculis Paj;ii ac aliorum. tom. Ifl. parl. n,p8S.G.o9. aliera pjusdera ponlificis
Qiiando immoius est annus el fnensis. quibus pon- bnlla refertur « Data viii Kalendas Novt-mbris.in-
:

tiliciamdignitatp.nl iniit Paschalis ll.scilicel diesl4 dictione xii, Incarnalionis Uominicaa anno UOo,
Augusti anni I099,npcesse est intflligainus (idque pontiticatiisauLemdoniniPaschalisll papaeannovi.»
aniiii.Mdvertendumdiligentissimenobisad soluendos Kt ibi inLelligas annum vulgarem 1104, quodecur-
fllios id genus nodos) uaum ilium foisse aliqnando rehit annnssextus PaschaIis,Oetobri rnense, uli et
sera Pisana, quae non a nativitate neque a circuin- inuiclio 111, conlinuata usque ad finem anni.
 309 EPISTOLiE ET PRIVILEGIA. 3ia
Vobisitaqueetsucceasoribusveslrisineademreligio- A minicee anno 1113 [1112],por.tificatu8 autem domni
neperniansuriseaomniapossidendaperpetuosanxi- Pachalis secundi papae anno xiv.
mus, quaein pra?sentiarum legitimepossidere vide Ego Paschalis catholicae Ecclcsiae episcopus,

mini,in Pictaviensi videlicet pago ecclesiamS. Pauli CCCLIl.

de Hydriaco, S, Martini de Ahhaico, S. Hilarii de « Episcopis per Daciam consiilutis inler raetera : De
Borno, S, Marlini de Gemeilis.S.Petri de Solobria,
censu elium quem B. l'et)o prxdecessores veslri
singulis annis instiluerunl, jralerniialem vesiram
8. Mariaj lie Toxoneriis, S. Martini de Loono, S.
una cum eodem frulre noslro Lundcnse arckiepi-
Michaelis de Crum, S. Marine de Mosronia, S.Epar- rcopo volumus esse sollicitam, ne in ipso negolio
chi de Germundo, S. Mariaj Magiialenae de Prisli- fraudem Romana Ecclesia ullerius patiatur, sed
niaco, S. Benedicti de Boxemia,ecclesiam Sancti integre liujusmodi ckarilatis debUum prudentia
Maijdalenae de Thouariio, S. veslra satis sapienler suscipiui. »
Verani, S. Mariae
Pauli d(j Bosco, S. Slephani de Aniaillo, ecclesias
(Intra an. 1100 1H3. Frngm. —
Vide Centii Came-
rarii lit. Cens. ap. Muratori, Antiq. llal. V,891.)
SaiicLi Lupi et S. Pancralii, S. Martini de Salis, et
CCCLIII.
ecclcsiam de Bocaico, quas confrater noster Pelrus
Ad Baldricum episcopum Noviomensem et Torna-
Pictaviensis episcopus vestrae conveisatiouis insti-
censem. —
Ne monasterii S. Martini fralres ve-
tuloi', pro communi viclus sustentatione vobis con-
p xari a clericis Tornacensibus sinut.
cessit, velab ejus antecessoribus eidem ccenobio (Circa annum 1113, Ocl. 29 )

dat;e fuerant. Item in pago Andegavensi ecclesiam [D'AcHERy, Spictl. edit. de Labarre, II, 915.]
S. Petri de Damno Petro, et S. Alfini de Torcamo,
Paschalis episcopus, servus servorum f)ei, vene-
qu.is conlrater nostex Rainaldus Studegavensisepi-
rabili fratri Baldrico Noviomensi seu Tornacensi
scopus et anlecssor ipsius Gaufridus, veslrai Ec- episcopo, salutem et apostolicam benelictionem.
clesiae concesserunl : si qua praeterea praedia,8i quae
Fraiernitali tuae jam secundas litteras misimu9,ut
possessiones ub Ecclesiae fundatrice Aldcarda vice-
monachis SanctiMartini justitiam facercsdeinjuriis
comitissa et successoribus ejus, seu ab aliis suc-
illisquas a clericisTornacensibus patiuntur caete- :

cessoribus de suo jure coenobio vestro obiata sunt,

rumeamdem justitiam exercere diu multumqucfra-
aut in fuluruin oITerri Domino largiente contigerit,
ternitas tua dissimulavit, unde opportunum duxi-
vel iiliis justis modis acquisita suntvel acquiruntur mus idem negotium Lamberto Atrebatensi.etJoanni
in posterum, lirma vobis vestrisque successoribus Morinensi comprovincialibus fratribuscomraisisse,
permaneant. Decernimus ergo ut nulli
et illibala nimirum tanquam religiosi viri ad pacem vehe-
qui
omnino hominum liceat eamdem ecclesiam temere menlius intendentes, idem negotium ininus cano-
perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel abla-
^ ^^^^ tractaverunt. Quamobrem nos utramque par-
tas retinere, minuere, vel temerariis vexationibus tam ad nostram praesentiara evocavimus. Ipsis ita-
fatigare, sed oiiinia integra conserventur eorum,pro queclericis ex saactorum Patrum auctoritate mon-
quorum sustentatione ac gubernatione concessa stravimus quam indebite in decimarum exactione
Bunt, usibus profulura, salva Piclaviensis episcopi et sepulturarum prohibitione monachos praegrava-
debita reverentia. Sane ipsum locum in canonicae renf. Beatus enim Gregorius Augustino Anglorum
discipliuae observantia quiete et libere.Iargiente Do- episcopo scribens « Communi,ait, vita viventibua :

raino.perpetuo permanere sanximus,sicul a supra- jam de faciendis portionibus.vel exigenda hospita-

dicto fralre nostro Petro Pictaviensis Ecclesiae epi- litate, etadimplenda misericordia nobis quid erit
Bcopo constitutuin est.Si qua igitur in futurum ec- loquendum, cum omne quod superesi in causis piis
clesiastica qujelibet saecularisve persona, hanc ac religio?is erogandum esl. » Quartus autem Leo
paginam sciens,contra eam te-
nostrae insiitutionis synodali constitutione decrevit.ut decimae et primi-
mere veniretentaverit,secundo tertiove commonita, tiaR,seuquaecunqueoblationes vivorumetmortuorum
si non satisfaclione congrua emendaverit, polestatis reddantur a laicis.Ubi nolan-
ecclesiis Dei fideliter
honorisque sui dignatione careat,reamque se di- dum quod non a monachis, sed a laicia reiidi de-
vino judicio existere de perpetrata iniquitate co- cimae jubeantur. Monachi nainque cum eorum ple-
gnoscat, et sacramenlo, corpore ac sau-uine Dei D rique aut levita-^aut sacerdotes sint.aut aliis eccle-
et Redemptoris nostri Jesu Ciiristi aiiena fiat,atque ordinibus perfruantur, cura a.ssidue per
siasticis
in exlremo examine districtae ultioni subjaceal. Dei gratiam divinis inserviant ministeriis, immu-
Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax nes profecto ab hujusmodi exactionibus sunt ha-
Domini nostri Jesu Christi.quatenus et hic fruclum bendi. Idem etiam Leo episcopis Britanniae scri-
bonae actionis percipiant, el apud districtum juni- bens, tanfum Ecclesiia quae plebes vocantur,
illis
cem praemia aiternae pacis inveniant. Amen, amen, deberl decimas indicat, ubi sacrosancta dantur
amen. baptismata;in quibusvidelicet verbis evidenterap-
Scriplum per manum Glisogoni nofarii aacri pa- paret causa baptismatis, eucharistiae, pcenitentiaB
latii. seu caeterorum oiflciorum quae a clericis populo ex-
Data Princerni, per manum Joannis sanctae Ro- hibentur.decimasa populo esse reddendas ; in qui-
manae Ecclesite diaconi cardinalis ac bibliothecarii, bus omnibus nullum a clericis servitium mona-
zvii Kaiead. Decemb., iudict. vi. Incarnationis Do- chorum conventibus exhibetur.Porro de depultura
311 PASGHALIS II PAPyE 3J2

monaateriis permittenda,B. Gpegoriihabetur raani- A nos ecclesiae vestraB familiam, quae sub cpi-
tuit, ita

fesia sentenlia. Joannem eiiim Veteri? urbis episco- scopi peu canonicorum jure constilit, hac noslras
pum.in monasterio sepeliri morluus prohibenlem, auctoritalis concessiime donamus,ut in forensibus
his verbis cohibere cnravil : « Si ita est, ait, a tali et civilibus Ciiusis, vel placilis,
adversus qiiaslibet
vos hortor ini.umanitale rpceiit re,et sppeliri mor- saecularespersonasin testiiiiunium eliicaciter admit-
tuos ibiiJein, vel celebrari missas nulla ulterius ha- tatur,nec pro;iterecclesiasticae clienteliK obnoxiela-
bita contradiriione permiltas, ne denuo quereiam lem, si alia non impediunl, eorum teslimonium
de his qiia? acta sunt Agapitus vir venerdbilis ad me relutetur.

depromere compellalur, » Hac sanctorum Patrum Datum Beneventi per manum loannis.sanctae Ro-
auctiiritatc comperta et verilatis ratione cogiiita, mtinae Ecclesiae diaconi cardinaiia ac biblioihecarii,
prifdicti qui ad nos venerant clerici Tornacenses IX Kal. Februarii (99), indict. vi, Incarnationis Do-
debita humilitale cesserunt,el de cjEtero se nullam minicae anno ^114, pontificalus autera domni Pa-
guper his querelis molestiam monachis illaturos pol- schalis II papae anno xiv.
licili sunt. Tuam ergo soUicitudinem.frater charis- CCCLV.
eime,commonemus ne ulterius supradictimonaste-
Ad Ilenricum imperalotem,
rii neque
fratres patiaris molesliis lalibus infestari, jj (Anno 1112, Jan. 25.)
cathedramibi colloces.nequealiud quid inferas quo
[Mansi, Cona7.,XX, 1095.]
regularis ordo turbetur. De his autem eleemosy-
Paschalis episcopus.servus servorum Dei,dilecto
narum parlibus, quae amorientibus ecclesiis relin-
dioecesis vestrae paro-
in Christo Henrigo imp. Augusto, saiutem el
filio
quendae, vestra interest
apostoiicam benedlctionem.
chianos instruere.utpertuaevigilationis diligenliam
largiente Domino tam clericis quam monachis justa Cum amicorura raagna sit, major quidem inter
homines est patt;rna dilectio.Verum quidquid circa
serventur, et Ecclesiis pax firma permaneat.
te alii loquantur,quidquid blandiantur nostrum est
Data Laterani per manum Joannis cardinalis, iv
veritatem tibi liquidius ostendere, ac honori et sa-
Kalend. Novembris.
luti tusB veraciter providere, A. (Albertum, archi'
CCCLIV.
Ad Galonem Parisiensem episcopum et capitulum
episcopumUoguntinum),%\(\m6.&ii\Cfinc&\\-Av\\is\ tuum
Ecdesix Parisiensis. —
Ut Ecclesix Parisiensis fa- a te captum esse audivimus ; de quo quantum no-
muti nd dicendum lestimoraum in causis forensibus vimus, quantum experli suinus, testimonium feri-
admiltanlur. mus, quia te super omnia diligebat. Qua de re
(Anno Ui3, Jan.24.) multi profecto tara amici quam inimici ioquunlur
Mansi, Concil., XX, 1033, ex mHgno Pastorali C adversus te. Te igitur, tanquam pater filium, com-
Ecclesias Paris.]
monemus ut cum salule hoc
regni lale su[ier
Paschaus episcopus.servus servorum Dei, vene-
consilium nanciscaris, quatenus nec persona tua
rabili fratri Galoni, et capituio Pariensis Ecclesiffi,
et regnura ullam incurrat infamiam et ille libera-
salutem el apostolicam benedictionem. tionis gratiam consequatur.
Sicut ex relatione vesira et ex lilteris regis inlel-
Datum Benevenli, viii Kal. Febr.
leximus,Parisiensis Ecclesia mapnum ha-jtenus re-
CCCLVI.
rum suarura patiebatur incommodum pro eo quod
Sententia super controversia inter abbates Casinen'
ipsius Ecclesiae famuli.qui apud vus servi vulgo im- sem el monasterii Terr^e Mojo^-is, super ecctasia
proprie nuncupantur,in forensibus et civilibus cau- S. Marix de Cusati Ptano, quae Casinensi ai/ju-
sis vel placitis, adversus liberos homines non ad- dicatur.
mitterentur in testimoniura.Cui rei dileclus filiua (Anno ^113, Febr. 13.;
nosier Lodoicus Francorum rex pro utilitale eccle- [CoCQUEUNES, Biillarum Collect. II, 147.]
siastica ita consulendum arbitratusest,ut episcopo- Paschaus episcopus, servus servorum i)ei,ndeli-
rum ac procerura consilio et assensu institueret, bus omnibus per Campauiam, et Apuliara vel Capi-
Parisiensis Ecclesiae famulos in oranibus causis, tanatura, sive Samnium, salutem apostolicam
^ et
placitis et negotiis, adversus oranes homines, tara benedictionem.
liberos quam servos, liberam et perlectam habere Herum gestarum series ad hoc litterarum fidei
testificandi et bellandi licentiam,itaut nemo eorum committuntur, ne illarum veritas posterorum me-
testimonio, pro ecclesiasticae servitutis occasione, luoriae subtrahatur. Diuturnae igitur litis,quae inler
calumniam Nos itaqne,pfttitionem vestram
inferat. Casinensem et monasterii Terrae Majoris abbatea
rationabilem perpendentes,idipsum pro ecclesiastiae acla est super ecclesia S. Mariae de Casali Piano,
utilitatiset justitiae intuilu decreli uoslri assertione ejusque possessionibus,decisionem litteris mandari
firniamus. Neque enim anquum est ecclesiasticam praecipimus,ne aliqua inter eos turbationis occasio
f.imiliam iisdem conditionihu«;coerceri,quibusservi in posterum. relinquatur. Casinensis enim abbatis
sapcularium honiinum coercenlur.Sicut igitur prae- reverendae memoriae ierisii querelam accipientes
nominatus Francorum lex regia benignitate insti- adversus monasterii Terrae Majoris abbalem, quod

(99) Falsa notatio temporls. Hard.

 313 EPlSTOLiE IT PRITILEGfA. 3f4

ecclcsiam eupradictam de Casali Plano invaserit, A. Ego Cono Richardus Albanensls episcopus sub-
missis iterum aique iterutn litteris, opposita eiiam scripsi.

ioterdictionp. vei ioci vel ordinis, mon isterii Terroe Ego I.andulfus Beneventanus archiepiecopus ju-
Majoris abbatem coegimus,licft ad nosvenire dissi- dex, inlerfui et snbscripsi.
miilaret, ut supradictum Oderisium abba'em de Ego Gregorius Terracinensis episcopus judex
praefata Casalis Plani ecclesia invcstiret. Post abba- datus, interlui et subscripsi.
tisOderisii obitum, certum ogendi tempus utrique Ego Gualo Parioieusis episcopus judex dalus, in-
parti injunximus, praecipientes eos omnino paratos terfui et subocripsi,
ad peragendam causam deliberalo termino conve- Ego Ascherus Centumcellensis episcopus judex
nire. Statulo itaque tempore Girardus Casinensis datus, interfui et subscripsi.
abbas et Benediclus Terrie ISfajoris, ante noslram Ego Raimundus Ausciorum archiepi8Copus,inter-
praesentiam convonerunt.Dataest perbiduum juris- fui et subscripsi.
perilis licentiam disputandi.Novissime actores mo- Ego AlmericusClaramontensia episcopus, inter-
nasterii TerriB Majoris probationem possessionis fui et subscripsi.
quadragenariae intenderunt. Caeterum eorum testes Ego Willelmus Dei gratia Trojanus episcopus,
non ex visu et auditu, sed ex fama testimoniura p ialerfui et subscripsi.
profitenles, nec legibu8,nec canonibus suscipi po- Ego Anastasius cardinalis presbyter tituli Beati
tuerunt. Casinenses vero quadragenariae, vel trice- Clementis subscripsi.
nariffl possessionis modis talibuS
interruplionem E»o Roraoaldus diaconus cardinaliSjjudex datus,
astruebant. Testes duos notae religionis monachos' interfui et eubscripsi.
unum episcopum, alterum diaconum protulerunt, Ego Boso cardinalis judex datus, interfui et sub-
qui se praesentibus,pr«sente etiam bonae memoriae scripsi.
Benedicto monasterii Terras Majoris abbate, supra- Ego Gervasius Telesini monasteriiabbas,interfui
dictam S.Wariae de Gasali Plano ecclesiam per De- et subscripsi.
Biderium memoriae felicisabbatem,locatara Roduifo Ego Rollandus Antiochenee Ecclesiae legatus, in-
presbytero asserebant, sicut in locationis descri- terfui et subscripsi.
ptione ostendebaiur, sub censu sex byzantiorum, Ego Pontius Antiochenae Ecclesiae ]egalus,interfui
anno Dominicae Iticarnationis millesimo sepluage- et subscripsi.
simo primo. Tres etiam ab eis laici testes prolati Aclum Deneventi in palatio principdli,ii Jdus Fe-
sunt.qui se vidisse profiierentur per annos quadra- bruarii praeter hos subscriptos, ?!'• ot.iam plures
;

ginta, priusquam in ecclesiam illam Terrae Majoris „ inierfuerunt, tam episcopi (|uam abbates Riso vi- :

mona^terium invasisset, Casinensis monasterii mo- delicel Barensis ;Lpo Osliensis FuIcoVenurinus. ;

nachos ibidera fuisse praepositos vidisse etiam Ro-

: Datum Beneventi permanum Joannis,sancta3 f\o-
dulphum presbyterum, qui locationera superius manae Ecclesiae diaconi cardinalisac bibliuthecarii,
memoratam ab abbate felicis memoriae Desiderio Idibus Februarii, indiclione vi, Incarnationia Do-
acceperat, praefatam sex hyz^intiornm pensiunem minicae anno 1113, pontificalua autem dorani Pa-
Casinensi monisterio persolventem Lejiura igitur schalis II papae anno xiv.
auctoritate perppecta,hujusraodi judicium a fratri- CCCLVII.
bus nostris editum, et a nobis est per Dei gratiarn qua apostolicjs se4is tuiiionem eoncp.dit xtno-
Bulla
confirraalum. Postquam actores monasterii Terrae dochio S. Joannis Hierosolymilant.
Majoris defecerunt a prohaiione quam intenderant (Anno 1113, Febr. ^5.)
quadragenariae possessionis super S. Maria de Ca- [Mansi, Concil., XXI, 87.]
saii Plano, nos eis super hoc negotio perpetuum si-
Papchaus episcopus, servus servorum Dei,vene-
silentium indicimus.et dominium ejusdem ecclesiffl rabili filio GERAUDO,in<ititutori ac pracpositio lliero-
de Casali Plano cum possessionibus suis apud Ca- Boiymitani xenodochii, ejusque legitimis succes-
sinense raonasterium quiete in perpetuum rema- soribus in perpetuum.
nere sancimus.Hac nimium discussione hoc tenore ^ Piaepostulatiovoluntatiseffectudebetproseciuente
judicii supradictam B. Maria de Casali Plano eccle compleri. Postulavit siquidem dilectio tua xenodo-
siam cum possessionibus suis venerabili filio nostro chium quod in civitate Jerusalem juxta Beati Josn-
Girardo abbati Casinensi in jus et possessionem nis Bapiistas ecclesiam instiluisti, apostolicae sedig
perpeluam Casinensis raonasferii restituimus quam :
auctoritate muniri, et B. Pelri apostoli patrocinio
videlicet inconcussam et stabilem permanere auclo- confoveri. Nos itaque piis hospitalilatis tnae sludiis
ritate apostolicae sedis
decernimus. delectati petitionem tnam paterna benignitate sus-
ScriptumpermanunnCrisogoninotariisacripalatii, cipimus, et illam Dei domum, illud xenodochium,
Kgo Puschalis catholicae Ecclesiae episcopus in et sub apostolicae sedis lutela et B.Pelri protectione
pricsentia nostra hoc factum judicium confirmavi persistere, decreti praesentis auctorilale sancimus.
et subscripsi.
Omnia ergo quae ad suslenlandas peregrinorum et
Ego Sennes Dei gratia Capuanus archiepiscopus pauperum necessitates,vel in Hierosolymitanae Ec-
judex datus, interfui et subscripsi.
clesi», vel aliarum Eccleeiarum parochiisel civita-
318 PASCHALI6 II PAP^ 3ie
tum territoriis per tuffl Bollicitiidinis instantiam ei- A Datum Beneventi per manum Joannia, sanclje R.
dem xenodichio acquisitn, vcl a quibuslihet fideli- Ecclesia3 cardinalin ac bibliothecarii.xv Kal.Martii,
bus viris obJHta sunt.aut in futurum largiente Deo indictione VI, Incarnationis Dominicae anno 1113,
offi*rri,vei alii?^ justis modis acquiri conligerit.quae- pontificfitus autem domini Paschalis PP.II anno xiv,
que a vencrabilihus fralribus Hierosolymitaiiie Ec- CCCLVIII.
clesiaj c('i8Copis concessa sunt, tam tibi qiiara suc- Lanuino, Turris priori, conredit ut « anachoreta.*
cessoribustuis.et fratriltusperegnnoruraiiliccuram doceul el benedicut.
gerenlibus, quieta semper et integra conporvari (Anno 1113, Febr. 20. — Vide Viiam S. Brunonis,
praecipimus. Sane frucluum veslrorum decimas, p. 409. Bruxellae, 1639,8°.)
quos ubilibel vestris sumptibus laborisque colli- CCCLIX.
gitispraeterepiscoporum vel episcopalium ministro- Ad Bernardum Antiochenum patriarcham. — Signifi-
rura contradictionem xenodochio deliberaverunt, cat privdfgium Hierosolxjmilunx Ecclesix in prx-
ratas haberi decernimus.Obeunle te nunc ejus loci
judicium Antiuchenae non concessisse.
provisore atque praeposito,nullusibi(iuaiibet subre- (Anno 1113, Mart. 18.)

ptioais astulia seu violentia prapponatur, nisi quem [Mansi, Co««7., XX, 1010.]

fratres ibidem professi secundum Deum providerint ^.

Paschalis episcopus, servus servorum Dei.coepi-
igenaum.fraeierea nonores
eligendum.Praeterea honores sive possessionesquas
possessiones q scopo BEn.NARoo Antiocheno patriarchdB, salutein et
idera xenodochium ultra seu citra mare,in Asia vi- apostolicam benedictionem.
delicel vel in Europa, aul in praesenti habet, aut in Sicut aliis litieris fraternitati tuae scripsimus.nos
futurum largiente Dotnino poterit adipi3ci,tam tibi et persoiium luam, et ecclesiam tibi commissam,
qutm successoribus tuis bospiialitatis pio sludio pleiia charitale diligimus: nec ullo modo voluiiius
imminentibus, xpnodochio in per-
et per vos eidera honoreiii vestriedignitatis imraiiiui,quiu Antiocheni

petuum conllrmamiis.Ad haecadjicientes decernimus patriarchatus praelatio, sicut praeteritis temporibus

ut nulli omnino hominum liceatidem xenodochium conservata est, ita etiam in futurura integra, pras-

temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, stanto Oomino, conservetur. Ulud autem,quod filio

vel ablatas relinere.minuere vel tpmerariis vexatio- nostro Balduino Hierosolymitanorum regi per nun-
nibus fatigare ; sed omnia integra conserventur eo- tios suos intercedenli concessimus, charitatem ve-
rum.pro quorum sustentalioneet gubernatione con- elrara omnino conturbare non debet, si litterarum

cessa sunt, usibus omnimotlis profutura. Sane xe- nostrarura sensum interius perscruteris. Sic enim
nodochia,sive ptochia in Occidenlis parlibus penes in eis scriplura est : « Ecclesiarum,quae illis in par-

burgum S. iE^idii Asten,Pisani Baruin, Ydroniuin, tibus fuerunt vel sunt.lerminos atque possessiones

Tarentum. Messanam, Hierosslyiuitani noministi- C diutina infideliuin possessio tyrannisque conludit.

tulo celebrala, ia tua et siiccessorum tuoruin sub- Cum itaque certos eis finea assignari praesenti deli-
jectioncHC disposilione, sicut hodie sunt,in perpe- beratione nequeamus, tuis non imraerito precibus
tuum manere statuimus. Si qua igitur in futurum duximus annuendum ut, quia pro Hierosolymitanffl
ecclesiastica quaelibetsaecularisve persona,hanc no- ecclesiae sublimatione personam tuam extremis pe-
Blrae consliiutionis paginam srciens, contra eam te- riculis devovisti.quascunque infidelium urbes cepe-

mere tentaverit, secundo t :i ^ve commonita, si

r
ris vel cepisti,ejusdem ecclesiaB regimini dignitati-
non satisfactione congrua emendaverit, potesialis que subjaceant. » Eodem sensu illd etiam verba dis-
honorisque sui dignitate careat,reamque se divino cutienda sunt,quK lelicis raemoriaeGibplino lliero-
judicio exisiere de perpetrata iniquitate cognoscat solymitano palriarchae de civiiaiibua atque provin-
et a sacratissimo corporeetsanguine Dei ei Domini ciis scrip8imus,quaB supradicti Balduini regis f
ru-
Redemptoris nostri Jesu Chrisli alicna fial.aique in dentia et exerciiuum per eum sequenlium sanguine
extremo examincdistrictae ultioni subjaceat.Cunctis Dei graliara acquisitae sunt.Siquidemeccle^ias illaa,

autem eidem loco justa servantibus sit pax Domini quibuscerti finesassixnaripossunt.quarum terraini
noalri Je<3u Chrisli, quatenus et hic frutum bonae ac possessiones diutina possessione ac tyrannide
actionis percipiant, et apud districtum judicem D confusi non sunl.el ipsarura ecclesiarum urbes,illi
praemia sternaa pacis inveniant. Amen, amen. volumus ecclesiaa subjacere.ad quam ex antiqua
gciuntur juslitia pertinere. Non enim volumua aut
Ego Paschalis calholicae episc. SS.
propter principum potentiam,eccle9iasticam minui
Ego Richardus Albanensis episc. SS.
dignitatem aut pro ecclesiastica dignitate, princi-
Ego Landulfus Bcneventanus archiep.legi et SS. ;

Ego Cono Prcfineslinae Eccl. episc. legi et SS.

pum potentiam mutilari.
Data Beneventi, decimo quinto Kalendis Aprilis.
Ego Anastaaiua card. presbyt. tituli Beati Gle-
mentis SS. CCGLX.
Ego Gregor. Terrac. episc. legi et SS. Ad Balduinum regem Hierosolymilanum. — Ejusdem
argumenti.
Ego Joannes Melitensis epic. legi et SS.
Ego Romoaldus diac card. Rom. Eccl. S8. (Anno 1113, Mart. 18.)

Ego Gregorius card. presbyt. tituli S. Crisogoni [Ibid.. col. 1011.]

legi et SS. PASCBiLis epi8copus,servus servorum Oei,cbari8-

 317 IPISTOLiB ET PRITILE^IA. 3«-
simo Baldoino illustri llierosolymilanorum regi, A CCCLXII.
Balutenn et benedictionem apostolicam. Privilegium genernle monanterii S. yicasii.
Conce3sioilla,quam nos pelitioni tuaeaccommoda- (Anno 1113, April. 10.)
vimu9,ut quascunque infideiium urbes ceperis, vel [Varin, Archives administr. de Reims, I, i, 261.]
cepisli.Hierosolyniitanseecclesiieregimini dignitali- Paschalis episcopus, servus servnrum Dei, dile-
quesul)Jaceant,non |Jiirumcuiii tralremnostruniBer- cto filio JoRANNO abbati Sancti Nicasii, ejusque
nardum patriarcham, tura universam Antiociienam successoribus regulariter substituendis in perpe-
turbayit Ecclesiam. Cum enim nos concessionem il-
tuum.
lam super illis ecclesiis indulserimus,quarum ter- In pastorem super Ecciesiam constiluti, necesse
minoset possessionesdiutina infideliumposaessio et habemus furibus et latronibus obviare, et saecula-
tyrannis confudit, illi eas ecclesias a Hierosolymi- rium hominum praesumptionem, qui videhcet ec-
lano patriarcha.teconniventeinvasasconqueruntur, clesias et ecclesiarum res tanquam proprias vindi-
dequibus ambiguitas nullasit.quineas, etiam Tur- cant et pertinaciler usurpant, decreti nostri consti-
carum Sarracenorum temporibus, sedes Anlio-
vel tulione retundere. Proinde nos, charissime fili,
chena possederit quia earum episcopi, etiam infi-
:
tuis postulationibus ar.nuentes.Beati Nicasii mona-
dolium oppressi tyrrannide, Anliocheno patriarchffl g sjerium apostolicffi sedis aucloritate raunimus,
obedientiam exhibebant.Porro nos litteris ad supra eidem confirmantes victam Sancti Hilarii quam
dictum patriarcham missis.Antiocheni patriarcha- Gervasius Remorum archiepiscopus de proprio suo
tus praelalionem, sicut ab antiquis patribus distri- a quibusdam militibua comparavil; alque ab
buta et prwteritis lemporibus conservata esl, ita omnium hominum servilio prorsus emancipatam,
etiam in futuruni integram servari sanxeramus. Deo et sancto Nicasio pro remedio animae suae cum
Tuam igitur strenuitatem monemus, et monentes omnimoda liberlate possidendam, contradidit cura
praecipimus, ne a te, invasiones hujusmodi Oeri, banno, et justitia, et manso indominicato, terris
ubi manifesta esi veritas,permittantur sed unaquae-
;
ad.jacentibus,et pascuis, et liberis exilibvisejusdem
que ecclesia justitae suae limitibus perfruatur. Nuc villae, ciira sedibus molendinorura ab omni exa-
enim possumus manifestesanctispatrum nostrorum clione liberorum, tam in villa quam extra villam •

constitutionibus obviare nec omnino volumus, aut

:
cursum etiam aquae et totum piscatorium, a prato
pro principum potenlia,ecclesiasticam minui digni- unde habitatores Sancti Martini debent beatoNica-
latem aut pro ecclesiastica dignitate.principum po-
;
sio herbagia,u?que ad divisionem territorii montis
tentiam mulilari, ne apud vos occasione alterulra, Sancti Remigii ; ecclesiam Sancti Hilarii et tres
pax, quod absit turbelur Ecclesiae. Ciericis qnoque
!
partes tolius decimap,totamque deciinam nutrimen-
p
Hiero-^olymitanis per praesenlia scripta pricipinius, lorum curlis monachcrum apud Sarnacum terram
,

quandoquidem paternas possessiones et patriara pro uni carucae suflicientem, et sex falcaturas prati,di-
ecclesiae, ut creditur, exaltatione, pro religionis ob- midium molendini et totius piscatorii ; medietaiem
Bcrvantia reliquerunt : ut jureHierosolymitanaeec- totius alodii de Haiderici curte, e.tomnium appen-
clesiaj sint contenti, nec injuste aut procaciler ea ditiorum ejus ecclesiam de Vilterzeto cum tota
;

usurpare contendant,qu;ecerto sciuntur ad jusAn- decima,et uno manso terrae arabilis ecclesiam de
;

tiochenae ecclesiae pertinere. Omnipotens Dominus Belenacurte, cum duobus capellis Sancti Siraeonia
sua lein omnibus dextera protegat,de hostibus Ec- et Sancti Nicolai servaturi omnesque aisanlias
;

Iriumphare concedat.
olesiae terraetotius dominii pra^fati, ad opus monachorum
Data Laterani, decimo quinto Kalendas Aprilis. Deo et bealae Mariae de Belenacurte serventiiim,
CCCLXl. lotamque decimam agriculturae etnutriraenti ipso-
Privilegium pro monasterio S. yicasti Ilemdnsi. rum qui etiam retentis ex more et usu eleerao-
:

(Anno 1113, April. 10.)

synis sibi diniissis, omnesque parochianorum
eleemopynas, parochiali presb.vteri concessas nec-
[Marlot, Metropol. liemens. II, 253,]
non et offerendas ad maiium ipsius presbyteri sive
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile- D capellani venientes,dimidiant,eoruraque dimid.um
cto (ilio JoRANNO ahbati Sancti Nicasii, salutem et
duos nummos
sibi vindicant praeter confessiones.et
apostijlicam benedictionem.
nuptiarumet benedictionum,et unum reconciliatio-
In pastorum specula constituii Quamobrem nis,qui specialiter ad sortem pertinent sacerdotia ;

nos tam tibi quarn successoribus tus ecclesiam

ecclesiam et villam de Sennicurte cum tribus ap-
Sancti Petri de Ruminiaco. cum allari Sancti Sul- penditi's suis Calmontana, Senuifa, ot Raravilla,
pitii, qua3 de manibus militaribus erepta sunt,
cura tola decima, ,et cursus aquae, pralis, terris et
juxta petitionem venerabilis fratris nostri Rodulfi
8ilvi3,cura vineis ad Sennicurtera pertmentibus : et
Remorura archiepiscopi confirmamus,altareitem de horum omnium banuo el juslitia totam deci-
Lunoio et altare do Clerum, etc.
nam de "Vertiti totam decimam de Mello fonte
;
;
Dalum Laterani, iv Idus Aprilis, an. 1114, pon-
totam decimam de Lisuniis usque ad fossam secus
tificatus domini Paschalis xiv.
Berlize pertiiigentem, et ad ecclesiam de Senni-
curte pertinentem palatiumdeMunceio cum omni-
:

bus terrie iafra ambitum murorum jacentibus, et

MO PASCHALIS II PAPi« 820

omnitnoda libertate; allodlum ertamin villa subja- A cardin. ac bibliothecarii, it Idus April., indict.

centein campis et siivis; querutum sub monte, et VI...., anno 1114 (101), poniificatus domni Pa-
nemus de Ar3uri9,et domum in media vilU dimi- ;
schaiis secundi papn anno XIV.
dium Joannom Asi-
mnleiidini ia valle de Cierge ;
CCCI.XlII.
num et Alardum Luseum cum omni possessione
Monasterio Anianenri a llnm Gordanicensem addi-
eornm lerram de Vivers anle pnrlani Radulfii.mo-
; cit.

leiid niim.vineam et pralum d.} Warne .lualeriura ; (Anno 1113. April. «2.)

terr»', et pr.itura de Reomela ca?am ecciesiae de ; [Mabill. Annal. Dened., V, append. 695.]
Marceriis terra-n ad campilium solveolem qudtuor
; Paschalis episcopus, servus se.-vorum Dei, dile-
Bolidos el octo den. ejusdem villae, cum
cum eilva cio filio PtTBO, Anianensis monasterii abbati, saiu-
vanna et cursii aquae.cum banno el.j'istitia sijvam ; tem et apostolicam benedictionem.
eiiam desuper Cierge ecclesiam Sanciae MansB
; Apostolica; sedis auctorilate debitoque compeili-
Magdalenae de Ciraaco. cum hospitali et domo
mur, pro universarum Ecclesiarum slalu satiigen- ante
januam, et hortis post ecclesiam jacentibus ;
eccle-
earum quieti,auxiliante Domino,providere.Ea- tes,
eiam et villara Sanctae Genovefae cum appenditiis propter opportunum duximus, dura in Galliarum
Buis alodium. Sanctae Genovefae in campis et fere n pnrlibus moraremur, controversiam illara.qua in-
;

duarum leucarum, silvis.et pratis et aquis, et roo ter Casae Dei monaslerium et Anianense cojno-
lendinis, servis et ancillis, cum banno et justilia, bium super cella de Gordanico agebatur, venerabi-
et horura omnimoda liberlnte ; nonara totius agri- libus fratribus .^rberlo Avenionensi, Eustachio
culturae domiiii de Ci.naco in toto Sarto quara de- Valentino, Hismioni Diensi episcopis discutiendara
dit dominus Alar.lus de Cimaco perpetuo possiden- determinandamquecomraitlere.qui ni.-niruraulrius-
dum ; ecclesiara Sancti Petri de Rumir.iaco, cum que partis ratiocinationibus diligenter discussis et
omnimoda iibertate dotis suae qu»» dicitur mons canonice examinatis, sicut ex eorura allegatione
Baie et Ailimpre allare Sancti Supplicii cura dua-
; chiroaraphoque comperimus, et perspectis pontifi-

bus capellis ad Evernis et Livinis liberura merca- ; calibus ac regalibus instruraentis et aliarum char-
lum et theloneum cum estallagiis ad viucula tarum indiciis justum esse senserunt.et scriptis
Sancti Petri, cum soholis, servis et ancillis et no- subscriptionibusque sanxerunt, ut monasteriura
nam prati, et trium cullurarum domini Ruminia- Anianense praefatara cellara de Gordanico ad Dei
ceosis; meiiietatem Augustae, molendiai,furni, sil- servitium regere ac perpetuo habere deberet ; ut
varum et terrarum, cura banno et juslitia, cl tertia enira verbis ipsorura loquamur.inter primam justam
pirte decimarum villam Pree cum casa ; ecclesiae acquisitionera et ultimam justam revestilionera,
Sancli Albini, eilvis, terris, raolendino, servis et ^ quam per non acceperant, nullam invenire potiie-
ancillis,banno et justitia ; altare de Anlinno cum runl jusiam ipsius possessionis interruptionem.Nos
capellis Fouzis et O^nas (100) ; altare de Attovil- ergo supradictorura fratrum,qucs in hoc negotio
lari cum dole sua, et tertia parte decimae ; allare de noslri vice judices dedimus,Iitterarum prffisenliura
Buiiut; altare da Han^pe; Alavio; molendinum, decrelo judicium confirmamus,et supradictam cel-
terras et pratum,et quartam partem Flengni pra- ; lam de Gordanico libi,charissime Petre abbas praa-
dium de Wllereio confirman us et libi tres par- dicti -Anianensis monHSlerii, tuisque successoribus
tes duarumvillarumSinceliae,eLriubnaymcuraomni firmam et quietam in perpetuum raanere sancimus,
redilu, et solita exactione, cum duabus ecclesiif, praecipienles et inlerdicentes ne super haculterius
servis et ancillis, silvis pr&tis et campis quarura ; queriraonia Casae Dei fratres Anianense cocnobium
triura pro tringiniaraarcisab ecclesiaSancli Nicasii inijuietare praesuraant, sed ut quiete ac libere sub
redimendas ; aliare cum ecclesia de Morlines; dirai- Anianensis cocoobii jure ac possessione in perpe-
dium allodii Florinensip,post obilum Alpaidis ei se- luura conservetur cum omnibu? perlinentiis ac
cunda generat':onis suae, cum omnibus appenditiis possessionibus suis, sicut a Lodoico imperatore
suis, ad ecciesiara Sancti Nicasiijure possessionis, MHgni imperatoris lllio concessum ac tradi-
Caroli
sine calumnia libere transiturum, cum medieta'e D tum Anianensi ccenobio per inslruraenti regalis
de Anolvit et ecclesia cum suis appenditiia nulli memoriam derlaratur.Si qna igitur in fuiurum ec-
igitur hominum liceat, etc, etc. clesiastica quaelibet saecularisve persona, haoc no-
Data Laterani per manum Joannis diaconi strae confirmationis paginara sciens, conlra eam

(lOOi Une
hulle de 1136 porte: « Anteniaco cnra ipsiim periinentc ..,. »
capeliis de Oggpio et Fulseio. » Deux bulles de Pas- (lOI) Cette date pemble furtive, L*indiction vi el
cal ll.qui nous paraissent appartenir loutes deux i raonee xiv du pontificat de Pascal corabinees aveo
Tan 1112, et qui se retrouvent Cart. de S. Nic. la date donn6e du mois d'avril, cnr.-e^iiondetit b,
lol. -12, n» 4, et fol. 20, n° 26. ajoutent: « Muii- Tnn 1113. La m6me observation 8'applique h la
niaci terrara Kichardi,in Castellione vinpas terras- bulle preit^dente el ci la bullesuivante adresPee aiix
que auclorum vel picLorum Altare S. Sixti cura dpux «bbayes de Sainl-Rerai et de .S.iini Nicaise
censu circumjacentis Imrgi, cim invesiiluris et EHe avait 6te faiteavant nous par MabiIlon(/Jt7-/f)r7i.,
venditionibus ejusdem et cum parochia de Uri- 1. II, c. 25. n" 9), et \'Arl de vrifier les dules, i, 18,

liaco et claustrum monasterii cum suberbio ad chercbe a apFanir ladifUculle qu'elle souleve.
821 liPlSTOL^ ET PRIVILEQIA. 322

temere venire tentaverit, potestatia honorisque sui A subversiones, caedes, rapinas, incendia dolemus

di^Miitate careal, reamque se divino ju'Jicio exi- apud vos plura (ieri, quara a nobis valeant enar-
rari. Quamobrera prudentiam veslram Idteris prae-
sltTe ile perpelratain-quilale cognoscat.el a sacra-
seiitibus cotnmonemus, ut tanlorum malorum re-
l:ssimo c.jr|.ore ac san^iuine Dei et Doinini Redera-
ploris noslri Jesu ClirisLi iiliena liat, alque in ex- mcdia coinmunicatis consiliis requiratis. Nos qui-
trenio exaniine dislriclae ullioni subjaceat, nisi dem, opitulaiite Deo.quiinto maturius potuerimus,
commonita praisuniptionem suain apostolicff} sedis iegttum ad vos miltere delibera-
secuiido lertiove
congrua satisf.ictione correxerit. Cunctis autera vimus. Inierira provida nobis divinitus faculiate,
eidem coenobio justa servanlibus sil pax Dominino- paci publicae providere curetis in congregatione

stri Jesu Christi, quatenus et hic Iructum bonae

pootificura, et quid in ea canonice actura,8uum in
aciionis percipiant, et apud districlura judicera
posterum apostolica aucioritate sortiatur effectum.
IIIos sane proceres, sive milites, qui honores, obe-
praemia aeternae pacis inveniant, Amen, amen,
dientias, villas, et cajtera bona ecclesiastica inva-
Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus SS.
serunt, et occupant.nisi ab eadem invasione desi-
Datum Lalerani per manum Joannis.sanctae Ro-
Idus stanl, ab Ecclesiae consortio removemus. Univer-
mana" Ecclesiae cardinalis ac bibliothecarii, ii

Apriiis, indictione vi [l. Incarnationis Domi-

viij.
sarum eliam partium incentores, per quos bella
g apud vos, et flagitia caelera perpelrantur, nisi
nicse anno lll4,pontilicalu8 quoque domni Pascha-
lis papai secundi xiv.
ad hac malignit-ite desistant, excommunicationi
subjicimus. Pax nostra et salus nostra Dominus,
CCCLXIV. pacem vestram et salulera vestram misericorditer
Episcopos et principes Ilispanix hortatur ut ecclesia- operetur.
ruin subversionibus, cxdibus, rapinis, incendiis
Dat. Laterani, xviu Kaj. Maii.
finem imponanl.
CGCLXV.
(Anno im,Apr. 14.) Privilegium de burgo [S. Rfmiyii) et de concorrlia
[Mansi, ConcU., XXI, 118.] inlra abbiUiam S. Remiyii jam dicii et ubbulium
de S. Nictiasio (102).
Pa-chalis episcopus,servus-servorum Dei, vene- (Aniio 1113. April. 15.)
rabilibus frairibus BEnNAUDo primati, et caeteris
[Varin, Archives adm. de Reims, I, i, 264. Archiv.
episcopis el principibus Hispaniae,salutem et apo- de Saint-Uemi, liasse 17, n» 1. — Cart. B. de
Btolicara benedictionem. S. Remi, p. 7. — Carl. A, id. p. 47.]

Regionum vestrarura calamitales, erclesiarum Paschalis episcopus,3ervu3 servorum Dei,domno

(102) Pascal mit fin par cette buile k une grave C Saint-Xiste.Bien plus,ErIebaud etant tombe mahde
qjierelie qui a'etait elevee entre les abbnyes de h quelque temps de li, remit, h la persuasion du
il

Saint Reiiii et de Saiut Nicaise. Cetle querelle, m^me prelat, Tautel et les droits de Saiiit-Xiste
dont l'histoire appartient a celle du gouvernement entre les mains de Fabb^ de Sa.nt-Remi pour les
inlerieur de iiolre cite, etait consignee dans un unir au chapitre de Saint-Timolhee.Iis fureiit elfec-
factum contemporain qui se trouvriit h la fin du tiveineut unis, et les chanoines en .jouiientjupqu'^
manuscrit de Saint Nicaise. Nous n'avons pu re- la deposilion de Manasses, et ,jusqu'i ce que Ray-
trouver ni Je manuscrit intitule Libcr passionum naud (lu Belaylui ayant ele subslitu^ Alberic.abbe
sanc/orum, ni le texte infime du fuelum,mi\\s seule- dd Saint-Nicaise, sut telleinent captiver la bien-
menl une analyse qu'en avait donnee le P. Kgee veillance du prelat, qu'il changea la disposilion
dans aon Hintoire de Saint-liemi, k laquelle nous des choses. ei qu'il adjugea le beuelice de Saint-
empruntons la citation suivante, qu'a recue Ilie Xiste h Fabbaye de Saiht-Nicaise au preju.lice des
Lacourt, M.irl. Ann. ii, not. in front. tol. 29, chanoineg de Saint Timolhee qui en etaient cn
Verso. possession. Un ancien auteur qui rapporte ce lait,
Quelque bien ^tablis que fussent les droils de el qui vivait dans le m^me siecle, ou h peu pres,
Tabbaye de Saintllemi siir toui le bour^ ou ban ajoute i|ue r.ibbe Alberic employa lous les moyens
de Sdint-iten.i, Joran, abbe de SaintNicaise, ne les plus illicites pour parvenir ii ses fins,el qiie ce
laissa pas, vers ce temps-la.de les lui disputer en ne lut quh lorce d'urf<ent qu'il rentra diins ce bene-
partie, et de lui susciter un proces qui dura plu- fice.Quoi qu'il en soit,ayant eie accuse et cunvaincii
Bieurs annees, et qui ne put 6lre terinine qne par J)
dans la suite par ses propres religieux, d'avoir
la inC'Jiation du pape Pasea! II ; en voici le sujet et entierement dissi()e le teinporel de son monasiere,
roccasiop. il tut canoniquement dei)0s6|)0ur son peu d'econo-

Lors |ue rarchev6que Gervaia mit des religieux k mie, envoye au n.oiia^tei-e d^^ Snini Rcmi pour y
Saini Nicaise, en lUOo ou 1066, Erlebaud, chanoine fairepcnitence.et Tabbaye deSaint Nicaisecommise
do reglise de Reims, av;tit encore en litre celle pour un (emp^i h IJenri, abbe de Saint-Remi, par
de Siint .Xislo et pcrcevait les di;iies et les cen- l'archevoqne Raynaii.l. Ci'|ien'1ant celiii-ci passa h
sivesqui en .leppndeiit; inais ayanl encoiiru la dis- la Chaise Dieu, en nllant ao concile de Chrniont,
gra •« (le ce [ireiat, il lut obliue dequitter ll^iiinset et com:i e robservance rdj^uliere etaii alors dans
ses be idlices; el comme rahbaye d-) aaint-Nii.-aise toute sa vigiienr.il dnnna rahbaye de Saint-Nicaise
ne taisait que da naiiro, et n'etiiit pas encore npu- h Segiiin, ahbe de la Chaise-Dieu, poiir y etablir la
lente. Lierviiis liii (lonna re.,Hise de Siint Xiste disciplme re;.jijl!e!e, et pour y metire un abbc de
avcc lous h-s revemis Elie eojouit Iranquilleinent sa main. L'abbe Seu'iiin,plein de reconnaissance.se
penilaiit le pontificatde Gervais,t;t personne nes'a- renlit Iui-m6(ne i Reinis, et etablit abbi de Saint^
visa de la troubler dans sa possession mais Ma-
;
Nicaise un deses religieux nomme Jdan.L'abhe S6-
nnss^s I"" qui lui succ^da dans son sifege, ayanl guin rc9td mdme quelque temps au monaet^re de
d'aut(es vues, rappela Erlebaud, lui fit rendre sa Saint-Nicai8e,6t souscrivit quelques chartes comme
prSb«nde, et U remit en possession d« rigliso dc abb9 deSaint-Nicaise mais apriaton d4part,rabbii
;
 ;

3i3 PASCHALIS 11 PAP.E 324

fllio A2ENARI0 abbati venerabilia mouaslerii Sancli A De Deo homine Jesu Chrislo, capile videlicet
et

Reinigii ejusque succegsoribus regulariler promo- nostru, scriptutn esl Quoniam ipse est pax nvslra
;

vendis in perpeluuiu. qui jecii ulraque unum. Item dc ipso scriptum est:

Jean donna dans ia devolion du tcmps, el 8'etant dessein de creer cardinal. L'cv6que Raoul y
le
crots6, h l'excmple de lanl d'aulre.8 abbes.il passa donna les et le religieux partit hvcc son
iiiaius,
k Jerusalem oCi il inourut. Joran lul dlu abbe de a^rement, mais il Irouva la place remplii', selon
Saiui-Nicaise en 1 lUJ.Non cunlenl de jouir de Tau- luules les apparences, sans avoir 6ie aggreg^ au
tel et dfS revenus de Saint Xisle coinmo ses pre- sacre coliege. Le pnpe le chargea seulenient d'un
decess^eurs, il enlrepril cncoie d'y njouier au droit Tfscrit poui rarchevique Kaoul, par lequel il lui
de juslice en dcclinunt celle de Saint-Remi, a la- ordonnait de retublir la paix et la bonne intelli-
qiielle seule on avait recours par le passe duna gence enlre les deux abbes, avec pouvoir dexcom-
touleslea atlaires contentieusesdepuis plus de deux munier celui qui s'y opposeruit. Le prelat filaussi-
cents ans.II ne borna pas meme \h. ses prelenliona. t6t savoir ses ordres aux parlies, et se mit en de-
Se sentant appuye de rautorite de rarchevfique voir de les executer. L'abb6 y purut tellement dis-
Manasses II, quil avait cultive avec beaucoup de po86 qne, rarchevfiquelui ayant sugger^ de donner
soin, et de la laveur de ses principaux otliciers, 100 marcs trargent ci Saint-Nicaise, moyennant
savoir :du prev6t llaoul-le-Vert, et de l'ecoiatre (|uoi tout proces serait termin6, il voulut bien y
Odalric, il fil un second proces k Dudon.doyen de consentir. Mais ses religieux en ayant eu connais-
Saint Timoth(5e, et k son chapitrc, touchant une B sance, de concert avce les bourgeois du ban de
portion des dlmes deVrilly dont ils etaienten pos- Saint-Keini, 8'y opposerent vigonreusement et
session depuis lonlemp^^,et se la lit hdjuger par de menac^rent m6me l'abbe Azenaire de le deposer
inauvaises chicanei,quoiqu'Azenaire,abbe de Saint- 8'il tiahissait ainsi les inierfets du monasiere. Bien
Remi,eCLL pris r.iit el cause pour eux en cette occa- plus, ils rexcilerent et lui persuaderent d'aller in-
sion. el qu'il liit inteivcnant au proce3.Ma's il taut cess-ainment k Rome porler ses plaintes su Pitpe,
reprendre la prem^eie airaire. ce qui alarma teilement Raoul que pour retnpScher
L' Vrchev6que Manasses II etant mort (1106), de taire ce voyage, il lui proniit de nouveau de
Raoul-le-Vert lut ciu par une partie du clerge et lui donner loute satislaction, et de lui 6Lre plus
du peuple, mais son election iut traversee par favorable. Maia auti^il6t qu'il ent appris la deten-
l,aiilre partic. L'ccoiatre Olalric, entre autros, ne tion du pape Pascal II, et que le roi Henri V Ta-
put la iiouter roii ne sait pts le sujet, et il fitex-
; vait fail arrSler k Roine, il le pressa viveinent de
pres un vnyagek Rome pour en porter ses plaintes payer les lOO marcs ilont ils etaient convenus et.au
au pape Pascal II, qui toutelois avait sacre Raoul relus qu'il en fii,il prononQa un jugeraent sur Taf-
lui mcmo k Troyes Le pupe Turrela a Rome et faire en queslion, sans vouloir accorder un delai
le cr(5a cardinal Joran,qui les avait eus tons pour de six mois que THbbe Azenaire demandait, et
amis, n'oublia rien piuirse rneoager la continuatinn donna ci Tabbe de Saint-Nicaise droit de justice
de leurs btmnes gr4cea, particuli^rement ceiles au ban de Saint-Remi, menuQant Azenaire des
du cardinal Odalric. II 8'en servit bient6t tres-uti- jensures s'il n'acquie?Q;ut pas h cette senlence ;

lement, et oblint de Rome, par ie moyen de ce mais bien loin d'y d^ferer, les religieux de Sainl-
cardinal, un bret' du pape Pasciil II, qui confinnait Remi et les bourgeois du ban pruleslerent qu'il3
rabbayedeSaint-Nicaise dans la posscssion rie Tau- ne s'y souniettraient jamais,et ayant su qu'en verta
tel de Sainl-.Xiste, et qui lui adjugeait la jusLice, de cette sentence, Tabbe de Saiiit Nicaise avait fai
les plaids, les coutumes et les autres ilroils que lever quclques droits p^tr les olficiers accompagn^s
Tabbe de Saint-Remi pr6Lendait lui appartenir pri- d'un de ses religieux, ils envoyerent aussiL6l les
mitivement k tout autre. Joran tint cepcndant raf- r6peler et du moment qu'ils surent que Tabbe
;

laire secreLe, et se garda bien de divulguer son de Saint-Nicaise n'avait marque que du mdpris k
bref, mais le temps du synode etant venu, il s'y leurs depulds, ila s'attrouperent jusqu'au nombre
presenta avec les abbes du diocese, et en verlu du de 10.000, el allcrent tumuliuaircment enlever les
brefqui lui avait eie rendu par la soeur du cardinal troupeaux des religieux de Saint Nicaise jusques
Odalric notnmee V.... mnyennant4 marcs d'ar;.'ent aux portes de Fabbaye et tout ce qui leur appar-
qu'il lui donna, il deinanda juslice a rarcheve^ue tenait. lls voulurent forcer le monastere duns le
Kaonl contre Tabbe Azenaire, prcsent au synode.Le de^sein d'y mettre le feu mais les plus sages arrfi-
;

prelat repondit a l'abbe Joran produire

iiu'il lallait tdrent cette fougue populaire. et peut-6lre encore
son bref.L'abbe Azenai.^-e en ayant enlendulecture, plus la vigoureuse resistunce qu'il3 trouverenl
fut exlr6mement surpris, protesta contre ce bref car les religieux de Saint Nicaise avec leurs gens
subreptice, et cita Tabbe de Sainl-Nicaise devant le etant monlea au clocher firent pleuvoir sur les
pape, quM choisit pour juge dans cette affiire.Mais assaillants une gr^le, de pierreset de lleches dont
i'archev6i|ue Raoul voyunt combien Tabbe Aze- D plusieurs bourgeois furent blesses. L'uuleur, qui
naire prenait cette afFaire ti coeur, et aa fermete decrit cette execution militaire, fait une mentioa
k soutenir ses droits, il lui remontra qu'il n'etait particuliere d'un certain Bach6rius, cnre de Fave-
pas encore temps de porter ralfaire k Rome puis- rolles. qui se trouva alors k Saint-Nicaise,et ci qui
qu'il n'y avail encore eu ancun jufi;emenl de rendu on donna la direction des machines de guerre,
contre lui en consequence de ce bref qii'au resle
; qiril fit aior:? jouer avec une merveilleuse adresse,
il assemblerait de? evSques auxqnelsil soumettrait ce qui contribua le plus k ecarler la troupe rau-
Talfaire. L'abbe Azenairi',faisanl fonds sur ces pro- tince.
mfsses, arrfita ses poureuiles et ne pensa plus Raoul inform6 dc ce qui s'etuil passe, et croyant
d'allera Rome mais il eut le chagrin de se voir
; les religieux de Saint-Remi auteurs ou du moins
trompe, et il se tint piusieurs assemblees d'6 instigateurs de ces violences, fit citer k la cour
vftques dans Keims, sans qu'on y pariat de termi- spirituelle les bonrgeois du ban de Saint-Remi, qui
ner le dilferend en queslion. L'abbe de Saint-Ni- refuserent d'y comparaiire, et mit en interdit tou-
caise etait cependant toujours en commerce de tes les e;:lises du bourg, exceplc celle de Saint-
lettres avcc le cr.rilinul Olulric. II en communi- Nicaise. Les rcliiiicux do Saint Reoii enrcnt beau
qna une de ce cardinal a rarcbcveqne llaoul par lui representer que leur eglise avait ele consacree
laquelle il lui mandait de la part du pape do choi- par le pape Leon IX, qui lui avait donne de grands
eir le sujet le plus capable de la comniunautc et privi!6ges, cL que le papc Pascal II, encore vivant,
de l'envoyer k Rome, parce que le Saint P^re avait lui en avait donne un par lequel il delend, sous
323 EPISTOL^ ET PRIVILEGIA. 326

Qui faclus esi sapientia nobis a Deo et justUia. Di- A Sancti Nichasii de medio tollere, quae inter eadem
gnum ergo est utqui ipsiuscapitis meinbra sumus, monasleria de inlerjacenti burgo emerserant Sicut
inferioribus mcinbris quae videlicel sunt membra ergo in confratrum nostrorum Radulli Remensis
de meinbro, debeamu» secunduin ipsius firaliam archiepiscopi el quoraindam comprovincialum epi
et pacera providere, et justiliam sapient(*r decer- scoporum pra*3entia, tibi venerobilisfili Azenari,...
nere unde opportunum fuit dissensionis ac jur-
;
el Gerauno venerabili abbati sancli Nichasii ejus-

giorum causas monasteriorum Sancti Remigii et dem burgi jura distincta sunt, sic noslr.ie assertio-

peine d'anatheme, dc troubler ies reii^':eux qui !a conferer avec les prelats sur la nrfime mati^re, et de
desserveni; ;l n'y eut aucun egard, non plus travailler, de couoert avec H.ioul, a lever les oi)-
qu ci ce qu'on iut dil, que le teiups auquel les stacles k un bon uccord. Ce futdans cette vue qiie
ev6i|ue3 et ies abb^s de la proviiice devaienl ter- l'abi;e de SaiiitUemi, qui avait reconduit les eve-
miner ce dilleiead n'eiuit pas encore echu. Tout ques k rarchev6che,dil ci son retour qu'on pouvait
ce qu'ils purent obtenir.ce ful qu'il8 pourraient ce- faire roHice. Sur (juoi les religieux lui ay inl de-
lebrer 1'otTice diviii dans leur 6glise,mais les portes iiiande si Itirchevfiqiie Tavait commande.il leur dil
leriiiees, suns y admettre aucun seculier, el sans qci'il ne l'avaii pas delendu,inais seulement d'eviter

aucun son ile cloches. Cela ne contenla pas les re- avec soins les excomrauni^s.
ligieux de Saint-Remi, et leurs domesliques en fu- B Cependant les deputes de Saint-Remi, Odon et
rent si indignes qu'ils se relirerent tuus, et les Roger, revinrent k Reiras charges d'une lettre du
ab indonn^rent au nombre de cent, plulOt que de Pape, pour RhouI, par laquelle il pirait que ce
se soumeUre a l'inierdit
; ce qui mit les religieux prelat lui avait donne avis quc la paix elait enliere-
hors d (^tat do celeUrer rolfice divin. Dans cette meiit re:ablie, et meme qu'il lui en avait rnarque
extreinite, ils envoyerent deux des leurs, Lumbert en detail toules les condiiions. « Vos lettre.s, lui
et Geulfroy ci Rome pour intbrmer le p.ipe Pascal II dit-il, contiennent des chosos bien dilTerentes ; vous

de toui ce qui se p.issait, et en porlerenl encore me iiiarquez d'ab(ird que vous avez termine le dif-
leurs plainles ci la cour, dont Raoul prit occasion ferend en question >^ans deroger au privii^ge que
de solliciter Azenaire d'entendre un accomrao- nous avoiis accurd^ ci Tabbe de St Nicaise, et que
demeni. II y consentit, et il parut avec Joran en vous avpz conserve les droitsdes deux concarrentg
pre^ence de cinq eveques qui devaient d^cider de sans leur donner aucune atteinte, et ensuite vous
leur dillerend. L'abbe de Sdint-Nicaise recormut de ine (irifZ de faire expcdier de nouvelles leltres pour
bonne foi que le bourg ne Saint-Rcmi appartenait erapecher que ce pnviiege ne donne lieu a de nou-
ci Azenaire; mais puisque le Pape mea a donne velles contest.ttions. Comine nous ne souhaitona
une partie, disail il. il n'est pas juste que j'en sois rien tant que la paix a nos freres, nous n'avon3
prive, ni qu'un me de()0uille d'iin privilce qui m'en garde de, les srcandaliser par une leile conduite.
fait jouir. » L'abii6 dc Saint llemi rejdiijua sur-le- Niius jiigeons plus ipropos queles abbes de Saint-
champ qu'il voulait qu'oii lui remit ce prelenuu ()ri- RHmi et de Saini-Nicaise viennent ci Rome pour la
vilej^e en maiii, et que c'etait par l^ qu'il fallait C ISte de Noel prochftin.avcc le prnjet de leur accord
roiuniencer ; aur quoi les evfiqiies lui proposerent et le priviie^'e oclroye k S^inl-Nicaise^.-iiin que, s'il
un autre expedient,savoir,que Joran cederait abso- est besoiu de corriger quelque chose, nous le fas-
lumenttoules ses pretentions siir la juslicedu ban sions nous mfime, ei qu'apresavoirexamine serieu-
de Saint-Reini,qu'il reconnaitrait appartenir seule- seinent ii; droit de.? parties, nous puissions.avec la
ment rdbbe de Saint-Remi, moyennant un sur-
ci grace du Seigneur,donner la paix aux mon.isteres;
cens de 100 s. de rente aiinuelle, et qu^afin que les nous voulons cependant que ce privile_'e, que nous
abbes successeurs de Joran pussent, dans la suite, avons accord6 aux religeux de Saint-Reuii, k Au-
faire valoir ce privilege,il serait mis entre les mains xerre en -1107, en votre presence, et de voire con-
de rarchev6queRaoul,qui ferait expedier une cbarte senteir.eiit, deraeure dans loule sa vigueur, et
de cette convention, scellee de son sceau.Ce projet vous aurez soin que ceux de vo-i o[ficiers qui l'ont
fut lu au chapitre de SaintHemi en presence des viole avec auJace en fassent satistaction au mo-
6v6ques, etAzenaire ne s'en 6loignait pas.Mais les nasiere. Quanl aux autres plaintes des relitiieux de
religieux de Saint Kemi,craignant qu'on ne voulul Saint Remi, vous leur ferez justlce, etant bien
les surprendre, ne voulurent point y passer, et ai- jutfte que comme fils et successeur d'un si celebre
merent mieux depuler deuxdes leur3,Odonet Roger, pero, vouslui marquiez votrc zele en prenant ses
k Rome pour faire connuitre au Pape lelJit des cho- inter6ts.
ses et implorer sa protection. II la leur avait deja L'on n'a aucune connaissance que ies abbes de
accordee avec une bonte toule paternelle,coiiime il St-Hemiet de St-Nicaise se soient transporles k
paraiL pnr la lottre que Lambert et Godefroi avaient
q Riime, mais on a tout lieu de croire i|u'ils envoye-
rapporlee k rarchev6que Raoul elle est Jatee d'A-
; rent le projet de leur accommodement, digcre et
gnnni, le 4 des lies d"Octobre. et ello conlient, en minule par les 6v6ques de la province, Dis^iard
Bub3tance,qu'il est surpris qu'^ roccasion d'un pri- eveque de Soissons, Galderic oii Valderic de Laon,
vilfege acconle k rabbc de Saint-Nicaise,il injuiete ilumbert de Senli3,Odon de Gambrai et agree des
;

les religieux de Saint-Hemi. et les maltraite, parce parties, puisque le pape, pour le confiriner,envoya
qirn connalt sa (iriirience.et qiril t;roit qu'en qualile un bref h rabbe Azenaire,par lequel il declare qne,
de pere CDtnmun il doit avoir un amour egal envers conformement & cei accord, rabbe de Saint-R^'ini
les deux parties ;
qi)'au resle ce ii'est pas son inten- aiira seul la.justice du boiKj-;, qii'il pourra y faire
tion que ce privile-'e, qui pourrait avoir cte donne tenir ses plaids trois fois Tanncje, que le droit de
par surprise, (jorte aucun prejudice aux religieux slclla'.,'e, celui du rou^ge du vin, et la prisedi^svo-

de Saint Reini. TeriDinez donc, ajoute-t-il, ce liif- leursavecli connaissance des delits, app;jrtien-
ferend avec les avis di^s evgques et desabbc^s de la dront par indivis k lui ei cl rarcheveque que l'abbe
;

province,ou envoyez les deux abbes h Rome.etque de Saint Nicaise jouira de la parois^e et de l'eglise
cependani le monaslerede Saint-Hemi soitenpaix de Saint-Xiste et d-s dimes de Vrilly, et' 1*6-
et en repos coinmc de coutume. glise de Saint-Timolhee de la p.iroisse du bourg.
Le retus qu'avaient lait les religieux de Saint- Ce brof, qui mil (in k toutes les procedu-
Remi de souscrire k l'accommoderaent propos6 par res, fut expedi6 h Saint-Jean-dc Latran, le 14
les 6v6qi;c3 n'iMiip6eha pas toutefois Azcnaire do avril 1114.
327 PASCHALIS II PAP^ S28

nis distinctione flrmnnnu!', ut Beati Rentiigii abbas \ la episcopatu Massiliensi ecclesiara S. Petri dePa-
in eodem burgo lencal singulariler ju9liliann;el ter radiso, S. Ferreoli, Sanclae Mariaj, S. Margirit83,
in anno placita ; communiler vero cum Remonsi celhim S. Genesii, S. Jusii, Sancti Mitri, Sanctae
Brchiepiscopo mensuram annonae.el vini roaticium, Mariae de Evola, S. Michaelis de Plano, S. Ponlii
el lalroncm, si ibi captus fuerit... Ci-etera beali de Geminas, ecclesiam S Joannis de Reccalort,
Nichasii abbas teneat sicut in privilegii nostri ad- 8. Pduli d-i Carnot, SanclcE Muriae de Cezt^resca,

notutionibus conlinentur. Parochiam vero ojusdera S. Damiani,paroctiialem ecclet*iam deCudeiracum

burgi, ecdesia Beati Timolhei quiete pacificeque capellis auis, cellam S. Petri de Auriol cum paro-
leneat, ut nulla deinceps inter earlem monasteria chia ejusdem castri el capella, cellam Zuchariae,
Buper his rebus dissensionis occasio relinqua- ecclesiam S. Victoris de Savard,parochialem eccle-
tur eiam Castelli nautis cum capellis suis, cellam S.Vi-
Datum Laterani, per manum Joannis sanctae ctoris de Causalo.S.Jacobi de Alniis cum tota villa,
Bomanae Ecclesiae cardinalis et bibliothecarii, xvii ecclesiam S. Victoris, Sanclae Mariae de Balma»
Kalend. Muii, indiclione vi, Incarnalionis ....anno S. Cassiani, cellam S. Saturnini in castro S. Can-
1114, pontilJcatus domni Paschalis II papae anno nati ; ecclesiam S. Andreae. In Toionensi epi-

p scopatu, ecclesiam S. Mariae de Sexfurnis,

CCCLXVI. S. Joannis de Crota, S. Nazarii, cellam S. Victo-
Monasterii S. Victoris ilasnliensis possessiones con^ ris de Jnsula, S. Joannis de Ferleda,ecclesiam San-
firmat. parochialem ecclesiam de Solariis,
ctas Trinitatis,

(Anno 1113, Apr. 23.) Sancti Michaelis de Eiras, cellam S. Benedicti, 8.

[GaU. Chri^t. I, 1H5.] Barlholomaei de BeIgenbier,S. Marlini de Corias,S.

Joannis de Petrafoco, ecclesiam parochialem ipsius
Paschvlis episcopus, servus servorum Dei, dile-
clo in ChristoQlio Ottoni abbali Massiliensis mo- castri cum capellis ?uis,S. Martini.S. MnriaedeCo*
lobreira,eccIesiam parochialera S.Poncii ipsius ca-
nasterii, et ejusdem successoribus regulariter eub-
etiluendis in perpetuum. Cedomi, S. Mariae de Dexesa, S. Laurentii
stri, S.

Apostolicae sedis auctoritale debitoque compelli- de Pinet, S. Vicloris de Carnola.et S- Michaelis.fn

mur.pro universarum ecclesiarum staiu satagere,et episcopatu Aqnensiecclesiam S. Petri,cellam S.Pe-
tri de Gardana,ecclesiam S. Valenlini cum capellis
earum quieli auxiliante Domino providere. Eapro-
pter petitionibus tuis.fili inChristo charissimeOlto, suis,S.Andrea? de Bac,cellam S.Hippolyti^ecclesiam

non immeritoannuendumconsuimus,utMassiliense de Vellana, cellara S. Mariae de Nicar,S.Jiiannis de

monasteriura cuiDeo auctore praesides, ad praede- « Segia,parochialem ecclesiamS.Petri deCaudalonga,
cessoruin nostrorum Gregorii Vil et Urbani II exem S. Germani, ecclesiam de Venel, S. Michaelis de

plar, apostolicae sedis privilegio muniremus. Per Fuel cura parochiali ecclesia, cellam S.Petri de Fa-
praesentisigilur privilegii paginam tibi luisquesuc- varico, ecclesiara S. Juliani de Podionigro, S,Petri

cessoribus, quae a praediclis ponlificibus sunt fir- et S. Victoris in castro Tretis, cellara S. Trinitatig

raata, fifmamus, videlicet in Arelatensi parochia ecclesiam parochialcm Sanctae Mariae,capc']as San-
monasterii sanctorum Gencsii et Honorati ecclesiam cti Andreae,S. Ceciliae.S. Mich^elis de Castellar.ec-

S. Petri et S. Trinilatis de Fanobriculo, SS. Sergii ciesiara parochiiilera de Roccafolio, Sancti Audo.rti, ji

et Bichi in Camargis, ecclesiam Sancti Caesarii de ecclesiam paroch'aIem de Porcils, S. Antunini de

Villanova, Sancli Ca-sarii de Bodenenc, cellam Barda, 8. Servi, S. Pomaii de Ko^^celo cum paro-
S. Michaelis de Barzaneges cum capeliis suis.
chiali eccIesia.S Poncii dePodio l.upariocum paro-
chiali ecclesia, S. Pancracii, S. Mariae de Sale, ec-
S. Victoris de Marmana, Sancti Lleymelis. In epi-
scopatu Avinionensi cellam Sancti Saturnini, San- clesiara parochialem de Porreiras cum capellis suis.

ctas Mariae de Roccamartina, Sanctae Mariae de Mi- monasterium S. Maximioi, S. Mitri,eccle8iam S.

rano. In episcopatu Cabillonensi, monasteriura Slephani de Fur,S.Simeonis de Aur;ac,cellam San-
S. Mariae, Sancti Verani de Valleclusa, ecclesiam ctae Mariae de Brusa,S. Mariae de Sporrone,et paro-

Sancti Juliani, cellara Sancti Michaelis de Balina, ^ chialora ecclesiam S. Fidis Artiga, cellam S. Ste-
parochiam Sancti Agoldi, ecclesiam Sanctaj Fidis. phani de Tresde, S. Victoris de Gontarelle. S. Vi-
In episcopatu Carpentoratensi.ecclesiam parorhia- cturis de Adonia, ecclesiam parochialem de Laber-

lem de Rocca,cellam Sancti Romani^Sanctae Mariae bent, S. Marlini de Toulant, S. Leodegarii, S. Ra.
de Vellalouc, monasteriura S. Felicis de Vennesta. phael, ecclesiam parochialern de Rogerio deCauda-
In episcopatu Valens, monasterium Sanctae Mariae, longa, cellam S. Siephani de Torreves,ecclesiam de
Bancti Victoris, Sancti Petri de Grausello.ecclesiam Graleu, S. Juliani de Gai::ola,Sanctae Mariae,coI]am
parochialem dc castro Malancena.Sancti Michaelis, S. Perpeluae, S. Petri, parochialem ecclesiam de
S. Petri cum capellis suis, Sancli Desiderii, S.Mar- Braquold, euclpsiam S. Joannis, Sanctae Mariae de
tini, S. Mariae, S. Sepulcri, capellas de Albarusco, Campis, 8ancla3 Mar^ae de Garelle,S.Medarli,S. Eu-
ecclesiam Sanclae Mariae de Villis, de Mirabel, cherii de Brar, S. Victoris deCurcurim,S. Pelri de
S. BladiijSanctaeMariae de ViIlanova,et medietatem Arard cum parochiali ecclesia, Sanctae Mariae de
omnium»oclesiarum parochialium deValle-pludiani. BelnioDt, Saacti Mauricii de Reliana, Sancli Se-
329 EPISTOI.yE ET PHIVII,EGIA, 330

pulcri de Crucis.S.Joannis ecclesiam parochialem, A monasterium S. Michaelia de Fallio, in Penedes.In

S. Mauncii de Torrevea cum capellis suis, Sancti episcopatii Urghello, monaslerium S. Marias de
Petri de Sillone. In episcoputu Forojulien.«^i eccle- Qerra. In (ierundensi S. Joannis de Frontibus. la

siam parochialem S. Mari;E de Cabuza,S. Pontii.S. JuporiensiS.Thomae, villarn de Maurel de Kantona,

villaiii de l'enna liileli, villHm Mauratei. In episco-
Potri,celliun Sancta; Maria^dc Luc.S.Petri deArchs,
parochialcin ccclesiam ipsius castri cum capellis patu Aginensi, celiam de Romeu. In Narbonensi,

suis, ecclesiiim S. Juliani de Ailla, cellam S. Cas- cellam S. Maria; in Bargo, S. Ciescentis in viceco-
siani de Salelaudimia, S. Vicloris de Mola, S. Ro- mitatu Minerbensi,ceilam S. Maris de Solea,3ancti
mani d^Escaus.S. Maria; de Palione,Sancti Vicloris Marcellinicuir, capellissuis.InepiscopatuBiterrensi,
cellam S. Saturnini de Corneliano, ecclesiam Cer-
do Roccataliada,S. Salvatoris de Burnis, ccclesiam
parochialcm de Celians, ecclesiam Sanctae Mariae, zac, Sancta; Mariaj de Magalaz,ecclesiam parochia-
collum S. Mariae de Bariemone,Sancti Ausilii,paro- lem ipsius castri, Sanctae Mariae de Sauvarges. In

chialem ecclesiam de Colar,cellam Sancli Torpetis, Agathensi, nionasterium Sancti Andrea;. In Maga-
lonensi, S. Nazarii de MeduUio, cellam de Burge-
S. Poncii, Sanctae Maria; de Questa, ecclesiaru pa-
rochialem de Gival, Sancti Antonini de Nislra ca
ries. In Nemausensi^S.Victoris de A)'mareis,S.Mar-

stel,monasterium Sanclae Marite de Villacrosa, S. g tini de Airas^ ecclesiam parochialenn^ S. Petri^ de

Miiuroix, S. Petri de Ariges, Sanclae Mariae de Sau*
Pctri de Salernas, cum parochiali ccclesia.S. Do-
mini dc Turtorio, S. Maria; de Villa-alta, Sancti viana, 8. Martini de Alzone, S. Petri de Vicavo. In

Martiui de Rocabenna.In episcopatu Regensi,cellam Ucetico,S. Mammetis,S. Amancii deTezeno,S.Petri

S. Juliani de Lauguias, Sanctae Mariae de Aiguvia, de Vulperei'ies. In Tolosano, cellam de Castillione

S. Mauricii de Merresta, Sancti Joannis de Caslro- de Maderies. lu Albiensi, cellam S. Sigolenae de

monasterii, Sancti Guirici, S. Stephani de Recena, Gana, S.Maris de Ambilet, S. Petri de Ammone,
Sancti Peiri de Archinzosch,S.Martini de Bromede,
S. Jounnis de Helvas.In Rutenico,ceIlam de Petra,
Sanctffi Mariffi dcMelias, S.Stephani monasterium,
Sancti Trophimi, S. Crucis, S. Cassiani de Traver-
nus. In episcopatu Aptensi, cellam Suncti Pauli, S. S. Petri, S. Laurentii, cellamde CamboIas.S.Gene-
Joanuis de Campanias, Sancti Symphoriani, eccle- sii de Valcenga, cellam de Mistoliol de Clara Fara,
siatn parochialem de Bouilscum capella, ecclesiam S. Michiielis, S. Marioe do Castronovo, monaste-
de Cezarisla.In episcopatu de Sislerico,celiam San- rium Vahrense, S. Amancii. In Gaballitano, mona-
sterium de Cirao cuin parochiali ecclesia,S.Martini
ctae Mariae de Mannasca, S.Martini.S. Marcellini de
Mazaellis, Sancli Proviani de Furno calcari,Sanctao
de Canonica, S. Martini de Salmonte cum capellis
suis, S. Marlini de Colomeo, Sanclae Mariae de Na-
Mario! de Petramordi. In episcopatu Vapicensi,cel-
p binals. In AIvernia,cellam de Ruina. In episcopatu
lam Sanctaj Maria3 de Mandamaes.S. Chrystophori
Pisano, cellam Sancti Andreae, monasterium san-
d'Eslradis, ecclesiam parochialera dc Scola, Sancti
Martini de Cornilhon, Sancti Domini in Valletriiri,
ctorum apostolorum. lu episcopatu Ausonensi,mo-
nasterium S.Joannis Rivipollensis,sicut ex consilio
Sancti Genesii de Dromon, ecclesium parochialero
Urbani papa; per Bernardum Visuldunensem comi -
ipsius caslri cum capcllis suis, cellam de Fislal,
Sancli Eregii de Valeraa cum ecclesia parochiali
tem vobis tradilum est,etc.Decernimus ergo utnulli
Sanctae Mari» ecclesiam de Almebel, S. Pelri de
omnino hominum liceat, etc.
Valadoira, Sancti Clementis de Tresclens cum aliis
Scriptum per manum Crysogoni notarii sacri pa-
lalii.
ecclesiisejusdem castri, Sancti Petri de Roma,San-
cti Eregii de Medulone.In episcopatu Ebredunensi,
Datum I.aterani per manus Joannis, S. R. E.dia-
coni card. ac bibliothecarii, ix Kal. Maii, ind. vi,
ecclesiam de Carde, Sancla^ Mariac, S. Victoris,San-
cti Chrystophori,Sancti BalIi,Sanclae MariajdeBre- IncarnationisililjponlificatusPaschalisIIannoxiv.

dula cum ecclesia parouhiali S. Maria;, S. Petri de CCCLXVII.

Bigernis,ecclesiara parochialem de Belleraire,eccle- Dulla qua recensenlur et suscipiuntur sub apostolica
yrotectione monasteria Camaldulensia.
siam Sanctae MariaJ, et S. Genesii de Curies, S.Ma-
riffi, S. Poncii de Fulcone. In episcopatu Dignensi, t' (Anno 1113, Nov. 4.)

ceilam Sancti Michaelis in Cursone, S. Martini de [MiTTAiiELLi, Annal. Camuldul. III, Append., 1243.]
SoUa.cellam doCandal.Sancti Clcmentis de Vernet. Pasohalis episcopus, servus servorum Dei, vene-
In episcopaluSenez,cellanti Sancla; Maria; de Petra rabili filio Giidoni Camaldulensium priori ejusque
Castellana, cellara de Bagarras, Sanct<E Mariae de siiccessorit'US in perpetuum.
Nivcis, cellain de Alanz. In cpiscopjitu Glandensi, Gratias Deo super inenarrabili dono ejus.Noslris
ccUam Sancti Petri de Bonovillari,cellara de Penna, siquiiiem teraponbusCimaliiulensis eremi sive coe-
Saiicti Poncii Adaunot, Sancti Cassiani, San- nobii religio adco aucta est.adeo abundavit,ut con-
cli Sepulcri ad Mugillos, Sancta) Maria; de To- grcgationes diversae in unam congregalionem Dei
ramiiias. In cpiscopatu Venciinsi, cellam quffl gralia convenirent, et loca plurima disciplinara
dicitur ad Crolous, S. Slephani de Gateiras, unam, ordinem unain et unum regimen, tanquam
S. Petri de Geleta, cellam de Granleiras, San- corde et una anima continerent. yuam videlicet
cti Marlini de Miiguis.Iri episcopatu Barcinoncnsi, unitatem conservari semper in Domino cupientes
Patrol. CLXIII. 11
 331 PASCHALIS II PAP^ 332
prsecipimua.ac praesenlirt decreli auctorilate sanci- A rum proquorum sustentationeac gubernatione con"
mu3, ne cuiquam oninino personae, clenco, mona- cessa sunl, usibus omnimodis prolulura. Si qua
cho, laico cnjuscunquc ordinis aut dignilatis prin- igilurin futurum ecclesiaslica qua;Iibet sfficularisve
sentibusetfulurislemporibus liceatjcon^rcgationes persona,hanc nostrae constitutionis paginanisciens,
ilias et loca ilia quie Gamnbiulensis eremi sive coe- contra eam teinere venire tenlaverit, secundo ter-
nobii (liacipliiiiim el ordincm susceperunl, quajque tiove commonita,si non satisfactione congrua emen-
bodie 8ub iUius regimine continenlur, ab ejus uiio davent, potestatis honorisque sui digiiitate careal,
modu subjeciiuae et unitale dividere.Quie videlicct reamque sc diviuo judicio existere de perpetrata
loca et confiregationes conservandae unit.itis gralia iniquitale cognoscat, et a sacralissimo corpore ao
singularibus visa sunt vocaliulisadnolanda.In cpi- sanguine Dei
Domini Hedemptoris nostri Jesu
et
scopatu Aretino,monasterium Sancti Salvatoris Bo- Christi aliena fiat,atque in exlremo examine distri-
rardingoruni, Saneti Pelri in Rota,Sanctae Mariajin clae uUioni subjaceat. Cunctis aulem eisdem cceno-
Agnano, Sancti Quirici in Rosa, eremus Fleri, mo- biisjusta servantibus sil pax Domini noslri Jesu
nasterium Sancli Viriani, sancti Bartholomaii in Chrisli, quatenus et hic fruclum bonffi actionis per-
Anglare juxla balneum, monasterium Sanctaj Ma- cipiant,et apud districtum judicem praimia ajlerniB
riae in Trivio. In Galeata,monasterium Sanctaj Ma-
g pacis inveniant. Amen, amen, amcn.
riae in insula, eremus Fajoli. lo episcopatu BonO' Scriptum per manum Crisogoni notarii sacri pa-
niensi^monasterium SancLiArchangelijuxlacastrum iatii.
Brilti, Sancti Felicis. In episcopatu Florentino,mo- E|,'o Paschalis catholica2 Ecclesiae episcopus SS.
nasterium Sancti Pelrini Luco, Sancti Salvaloris Datum Anagniae per manuni Joannis, sanclae Ro-
juxta civitatem. In episcopatu Fesulano, monaste- manae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliotbecarii,
rium Sanclae Mariae in Puplena. In episcopatu Vul- IINonas Novembris indictione vii, Incarnationis
terrano.monasteriumSancti Petri in Fontiano,San- Dominicaj anno lll4,pontificatus domniPaschalisII
ctae Maria; in Puliciano,Sancti Pelri in Cerroto,San- papa; anao xv.
cli Justi prope civitatcm,Sanctae Mariae in Morona. CCCLXVIII.
In episcopatu Pisano^monasterium Sancti Slephani Ad Tornacensis Ecclesiae clericos. —
Proprium eis
in Cintoria, sancti Savini in Cerosolo. In ipsa civi- concedit liabere episcopum excusso Noviomensis
Ecclesix jugo.
tate,monasteriuin SanctiMichaelisetsanctiFrigdia-
(AnnoIlU, Nov. 6.)
ni.In episcopatu Lucano,monasterium SanctiSalva- [Dom BouQUET, Reciieil, XV, 55.]
toris in Cantiniano, Sancti Petri in puteolis. Item Paschalis papa Tornacensis Ecclesiae decano Go-
in Sardinia in episcopatu Turriiano, monasterium -, TERo (103), archidiacono Lambeuto, et capitulo, ab-
Sanctae Trinitatisde Sacaria, ecclesiam SanctiPetri batibus et caeteris ecclesiarum praepositis.
de Scanno. Itcm in Tuscia in episcopatu Ciusino, Ecclesiam vestramnonignoramusdetriiientisplu-
eremus in Monleamialo.Haec igitur omnia cum om- ribusessepessundatara,quod tantis jamtemporibus
nibus ad ipsa monaslcria pertinentibus statuimus, proprii sit pastoris adminiculo destiluta. Bonorum
et apostolicae sedis auctoritate sancimus, tanquara etiam relatione comperimu3,qi:od tanla jara homi-
corpus unnm sub uno capite,id est eub priore Ca- num multitudohic creverit,ut necessario proprium
maldulensiseremitemporibusperpetuispermanere, desideret antistitem, etiam.si aniiquitus noa ha-
et in illius disciplinae observatione persislere, sub buisset.
illo, inquam, priore, qui ab ipsius congregationis sacrorum canonum sanctionibus, et prae-
Igitur et
abbatibussive prioribus etab eremiticisregulariter decessoris nostri sanctae memoriae Urbani papae.qui
electus prajstantc Domino fuerit. Porro congrega- hoc ipsum (104) deliberaverat, studio compelliraus
tioncm ipsara ita sub aposlolicae sedis tutela perpe- Ecclesiae ve?trae cardinalem restiluere sacerdolem.
tuo confovendam dccernimus ut nulli episcoporum Vestram itaque universilatera litteris prajsentibus
facullas sit aiiquid ex his monasteriis absque prio- coramonemus,et auctoritate apostolica praecipimus,
ris 'conveaientia,vel aposlolicaesedis iicentia excom- ut, communicalo comprovincialium episcoporum

municare, vel a divinis officiis inlerdicere. Fratri- D Morinensis (Joannis) et Atrebatensis (Lamberti)
bus autem iliis licenlia sit a quo malucrint catho- consilio, pastoris electionera canonibus congruen-
lico episcopo consecrationum et ordinalionum sa- tera,rcraotis dilationibus, faciatis, ut a Noviomensi
cramenta suscipere.Ad haec adjicientesdecernimus Eccle3ia(105) vestrapenilusavellatur.Eiquem elege-
ut niilli omnino hominum liceat eadem monasteria ritfratrum consensusoliedientiaemunusinjungin.us,
temere perturbare,aut eorum possessiones auferre, utelectionem ipsam su.^^cipiat, nisi se sacris persen-
vel ablalas retinere,minuere,vel temerariis vexatio- serit canonibus prohiberi.
nibus fatigare ; sed omnia integra conserventur eo- Data AnagnicC, viii Idus Noverabris (106).

(103) Laraberto, qui Noviomensem simul etTcr- actus fuit.

uacensem episcopalum lunc adeptus esl. Anni 1114,prout colligitur ex bullatis diplo-
(106)
(lOi) Vide inter Urbani epistolas ad annura 1038. malibusPasch.tlis eo anno et mensedatis Anagniae,
(lOoi Vi harum litterarum Tornacensessibi ponti- quae videre est in praemissis a nobis ejus gestis.Un-
eem eleperunt Herbertum ; verura hic a rege Lu- de emendanda novissimae Galliae Ghrislianae circa
dovicu repudialus, Lamberlo suprudicto cedere co- Noviomenses episcopos chronologia.

I
333 EPISTOL^ ET PRIVILEGIA. 334

CGGLXIX. A eismetanturcarnalia quibu.?3piritualia8eminantur.

Quod si reddere nolueriut,a canonicis et cononico-
Ad Lambertum episcojnim et canonicos Alrehalenses.
rum presli^^lpris qui super ipsos curam geruni per
(Antio 1113, Nov. 9.)
cpiscopum coerceantur.Ab illis sacerdotibus paro-
[Balcz. Miscill. cdit. Luc. 11, 156.] chianiipsiadcommunionem admiltantur quieorum
Paschvlis episcopus, servus servorum Dei, dile-
confessionem suscipiuiit et curam gcruni. Sane
gratuitas obiationes tam matrici ecclcbiae quamcae-
ctis fralribus Lamueuto episcopo et Ciinonicis Atre-
batensisEcclfSiae.saiutemetaposlolicainbenedictio- concedimus quibus ex devotione fide-
teris ecclesiis
lium conferuntur. Si quis autem, decreti bujus te-
nem.
nore cognilo,temere coutraire tenlaveril.apostolicaB
Dissensio qusa jam diu inter vos et Sancti Ve-
indignationis ultione plectalur.
dasti monaohos agitatur nos vehemenler gravat.El
Data Laterani, xv Kal. Januarii, indictione vu.
vos enimetiilo3diligimus,et intervosconcordiamet
CCCLXXI.
dilectionem liaberi oplamus.Nuper autcm frivolam
Monasterii S. Bertini Suliiensis libertaiem conlra
inter vos quocstionem ortam audivimus.de populo Pontium abbateni Cluniucensem tuelur.
scilicet capeliae Sancli iVlauritii, quod in praecipuis (Anno 1113.)
feslivitatibus in capelia ipsa Dominici corporis et B Vide Iperii Chronic. S. Bert. ap. Martenb Thes.
sanguinis non debent suscipere sacramenta. Quod Anecd. III, 6J9.]
profecto frivolum et irrationabile omnino videlur ut Pasciulis episcopus, servorum Dei, etc.
servus
popuius quiad divina officiain loco ipso perlotum Ad hcc nos disponente Domino, etc.
annum admillitur,in diebus soleninibus acommu- Dalum anno Domini 1113.
nione Dominici corporis et sanguine excludatur,nisi CCGLXXII.
fortcinterdiclussitautaliquocriminetenealur.Prae- Ad Guillelmum archiepisco;)um Vesuntionensem.
sentibusergo iitlerisdilectionem ve^lram moneinua (Anno 1100-1114.)
ut a qucfislione hujusmodi desistalis.nec praedictos [Mansi, Concil., XXI, 141.]
fratres nec presbyierum eorum.qui in capella fuerit Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene-
super hoc ulterius infesletis. Si qui ad malricem rabili frafri Guidoni Viennensi archiepiscopo, apo-
ecclesiam in praecipuis solemnitatibus pro cclebrio • stolicae sedis legato, salutem et apostolicam bene-
rura dierum gaudio accedere voluerint,nos minime dictionem.
prohibemus. Quod si ultra in hoc eos gravare vo- Controversia, quae inter Bisunlinos canonicos
luerilis.nos injuriainpatientibusprffistanteDeo ma- Sancti Joannis et Sincti Stephani, tanto jam tem-
num auxiliiconferemus. Q pore voluta et revoluta esl, canonico tandem apud
Datu Anagniae, v Idus Novembris. nosjudicio noveris esse decisam.Gnm enimetilli,
videlicet canonici S. Joannis, per multos jam an-
CCCLXX. nos,episcopalem sedem in ecclesia sua permansisse
Ad Lambertum Atrehalensem episcopum. perhiberent ; et illi contra, videlicet canonici San-
(Anno 1113, Dec. 13.) cti Stephani, suam ecclesiam matrem esse, qui«
busdam privilegiis et praeceptis assererent, sed per
[Baluz. ibid.]
occasionem destruclionis ecclesiae suae, calhedram
Pascualis episcopus, servus servorum Dei, vene-
ab ea remotam conquererentur juxta Ghalcedonen- :

rabili fralri Lambeuto Alrebatensiepiscopo,salulem

sis dccreta concilii, communi fratrum noslrorum
ct upostolicain benedictionem.
consensu judicatum est, ut si canonici B. Stephani
Infirmilatis tuae diuturnitasmagnamEcclesiae ve- testibus idoneis probarc potuerint,quod postredin-
strtG canonicis formidinem intulit no res Ecclesiaj legrationemecclesiae suae infra annos triginta super
quibusdam irruentibus deterantur.Unde nos secun- querela hac quaeslionem fecerint,per quam illorum
dum eorum petilionem opportunum duximus ejus- videatur inlerrupla retentio, videlicet vel ante an-
dein Ecclesiaj statui opilulante Domino providere. tistitem suum, vel ante legilum noslrum in com-
Monachis siquidem Sancti Vedasti, sicut in nostro ^ muni audientia ; hac probatione perfecta,privilegia
et fratrum nostrorum judicio deliberatum est, ea porum proprium robur oDtineant.etepiscopalisse-
manere conceilimus quoe noslra; sunl auctoritalis des in posterum apud B. Stephani ecciesiam ha-
lilieris designuta. Ca;terum quae ad jus vestra; Ec- beatur ;aliuquin canonici B. Jotnnis ab hac querela
clesiae Atrebatensis perlinenl,nec ipsis nec aliisqui. liben maneant, et episcopalem sedem sicut tenue-
buslibet in poslerum invadere aut praeterepiscopi et runt, teneant. Sane in hac negotii exsecutione
clericorum volunlatem usurpare permiltimus.Porro nihil eis impediat illa pxcommunicalionis diuturni-
parochianiomnes matricisecclesiicHeatae Mariaj tam tas, quama fralernitatc lua pro hoc negolio passi
inlra quam extra Atrcbatumeidem matrici eoclesiae sunt. Praeterea canonici B. Stephani, ecclesiae suae
priinitias, decimas, nblaliones solerr.nes, et C8etera munimenta detineri a canonicis S. Joannis con-
parochiiilia jura persoivanl,illi videlicet parochiani questi sunt.Item canonici S.Joannisquaedam usua-
qui ab ipsa malriccecclesiii baplismum^doctrinam, lia sibi ab eis subtracta clamabant. Judicatum est
sepulturauique percipiunt. Diguum estenim ut ab ergo ut el istis omoino ecclesiae munimenta red-
33c PASGHATJS TI PAP^ 330
danlur, cum vino el prabenda niansionarii ; et iili A GGCLXXIV.
rerum corporaiiunu reslilulionem recipiant, id est Ad Lamberlum Atrebatensem epiccopum. Ad litem —
vini, carnis cl cera!.l*r;ccipimu8 igitur soliiciturljni inler canonicos el monachos Alrebatenses dirimen-
tuJE, ul pro Iioc negolio peragondo, et tunli scan- dam a se dclectos arbitros scrtbit.

dali lite aedanda.adhibilia tecum sapientibusct re- (Anno 1113, Nov. G.)

ligiosis fratribus, vel Divionein, vel ad alium com- [Mansi, Concil.yXX, -1032.]
petonliorem locum convenias,quo possinl sine gra- Pasciialis episcopus, servus servorum Dei, vene-
vamiuc personas sibi necessarias adducere et : rabili fralri Lambeuto episcopo Atrebatensi, salu-
omni partiuu; animositate seposita, ila 8incere,ila tem et aposlolicam benedictionem.
liquide judicii hujus icrfectionem accipi.is, qua- Pro canonicorum vestrorum et monachorum S.
teiius intcrcos nulla ullerius hujus rei lis aut que- Vedasti lite diutina frequenter et nos tibi scripsi-
rela rcmancat.Testes aulem hujus quajstionis pro- mus.et quod non
tu nobis litteras misisli.C.i-terum
batores,quia de cap'.le parochia; causa gravioragi- adhuc lis eadem. Ad illam enim
parum nos gravat,
lur, quinque sint, sive ecclesiastici, sivo laici, qui diviaionem quam monachis absentibus diremisti,
secundum canonicas sancliones, de visu et audilu nos eos juste cogerenon poLuimus.Venientibusau-
testimonium proferant. Plane hujus judicii exsecu- tem nuper ad nos utriusque partis nuntiis, nos ad
lionem, usquein Assumptionem proximam B. Ma- " eligendos hujus arbitros utramque partem nostra
riae perfici consummariquc pra^cipimus. Interim auctoritate coegimus. Rogaraus ergo dilectionem
proccssiones, vel officiorum celebrationes, qua; ab luam ne graviter ferat quud divisionem veteris et
alterutra solent ecclesia exhiberi,mutuo secundum novi burgi lilteris veslris significatam, nequaquam
consuetudinem pcrsolvantur. firmaverimus, quia, ut praediximus, cogi ad eam
Datum Laterani, x Kalendas Maii (107). monachi justenon poterant Caeterum ad hanc infra
dies quadraginta,sicut staluimus, peragendam,om-
GCGLX.XIII.
niao te volumus imminere,quia neutrapars electis
Ad duodecim arbitros Afrebalenses. — Ul litem deri-
arbilris poterit refragari.
corum Atrebalensis ecdesix^tlmonachorum Sancti
iedasti, absque parlium sludio definiant. CCCLXXV.
(Anno ill3-UI4, Nov. 6.) Privilegium pro monaslerio S. Ruffi Avenionensis.
[Mansi, CondL, XX, 1033.] (Anno 1H4, Jan. 10.)

Pascihlis episcopus, servus servorum Dei, bonis [Gall. Christ. vet. edit. IV, 802.]

viris, HccuNi majori, Dodoni de Hastis, Guazelixo, Paschalis episcopus,servus servorum Dei,dilecto
GoNZELiNO fratnbus, Fiilconi filio Anselmi, Hilvino Glio Adelgerio abbati canonicorum S. Rutfl in epi-
filio Adelfridi, Guaselino miiitr,GiRARDO Sarraceno, scopatu Avenionico, ejusque successoribus regula-
Gerboido, palri lialduini, Thebaldo filio Bonevit*, riter substituendis in perpetuum.
HERiBERTO,AGANOM,Atrebatensis municipii civibus Religionis desideriis dignum est facilcm prsebere
salutera et apostolicam bencdictionem. consensum, ut fidelis devotio celeriorem sortialur
Viros bonos vos essc audivimus, et ideo vobis, effectum. Proinde nos devotionis tuss precibus an-
tanquam bonis Ecclesia; filiis,qua3 imperand.i sunt nuentes, B. Ruffi ecciesiam, cui Deo auctore prae-
confidenter imperamus.Lis enim quasinter Ecclesiae sides, cum omnibus ad insam pertinenlibus, sub
vestrae clericos et B. Veriasti raonachosagitata est, tulela aposlolicffi sedis excipiraus.Per prajsentis igi-
molesta nobis vebementer et gravisest. Novissime tur privilegii paginam apostolica auctoritate statui-
ad eam litem dirimGndam, quaj de veteris et novi mus ut quaecunque bona, quascunque possessiones
burgi terminis agitur,vos tanquam veraciores arbi- ad id B.Ruffi raonasteriura legitimisfidelium tradi-
tros clcgerunt. Vobis igilur ex Dei et beati Petri tionibus,vel aliis justis raodis perlinere videnlur,et
auctoritate pra;cipimus,et ia peccatorum remissio- quaecunque futurum concessione pontificum,
in li-

nem injungiraus ut, omni araicitia inimicitiaque beralitate principum,vel oblatione ndelium juste at-
scposila,dc iilis veteris et novi burgi terminis quid-
que canonice poterit adipi3ci,firma tibi tuisque suc-
quid nostis verius ac cerlius proferalis.Ne qua vero D cessoribus et illihata permaneant, in quibus hajc
pars de testimonii veslri veritate ambigat, ab uno- propriisduximus norainibusadnotanda Ecciesiam :

quoque veslrum jusjurandum hujusraodi fieri pro de Tauliniaco cum oranibus pertinentiis earum,de-
animarum vestrarum salule prajcipiraus: quia de cimam de Buxa sicut a bonaj inemoriaeGibelino Are-
his tcrminis se Eciente verilatem proferet , neqtie latensi archiepiscopo vobisconcessa est ; ecclesiam
pro amicitia, aut inimicilia, aul pro pecunia raen- Sanctae Mariae de Turre, S. Victoris, S. Eulaliae,
dacium dicet. Si autem de vobis autduo, aut tres, S. Laureutii de Barbana, ecclesiam de Mondolioin
autquatuor,dissenserint,aut defuerint,oclo testium Bisuldino, ecclesiam S. Mariae cum dignitatibus et
assertio obtineat firmitatem. possessionibus suis, et ecclesiis sibi subdiiis,salvo
Data Anagniae, viii Idus Novembris. Lateranensis palatii jure ; ecclesias S. Petri et S.

(107) Paruit Guido mandato pontificis,et Trenor- sit gestum,ipsenarratGuido in constitutione quam
ciense concilium huic disceptandae causae anno, ut edidit ea de re, cura ponlifex maximus elfectus es-
mox probabilur, Wi^ c.cnvocavil.Quid autem in eo set, ac mutato noraine Callistus IL
SM EPISTOL^f: ET PRIVILEGIA. 338
Marioe Egarensis, S. Juliani de Terracia cum pos- A Laugeriiepiscopi prasentisindustriam eidem eccle"
sessionibus subdiliset ecclesiis per eas constitutis, siae restitutum est caeteras sane donationes quas
:

quas vubis Barcinonensis episcopus Raymundus idem episcopus fecit,cl scripti sui asserlionefirma-
concessil cum patrimonio quondam suo, el caeteris vit,ettamvobisquam successoribusvestrispraesenti
possessionibus.quffitibi et clericis tecum vivcntibus decreti auctoritatefirmamus, in regularis videlicet
coilatae sunt, cum S. Hadriani pracdiis, ecclesiis, vita; observalione manenlibus. Ipso vero vel suorum
excepla dominicatura Barcinonensis episcopi. Con- qiioiibet successorum adDominumevocato,quaecun-

firmamusetiam vobis possessionem quam R.iymun- que episcopi sunt,sub canonicorum provisioneper-
dus nobilis memori<Te comes, vobis in Tripolitana maneant ;nec alius in Aptensi ecclesia substituatur
regione, cum ecclesia Sancti Ruffiquam in eadem episcopu3,nisi qui canonice ipsorum consilio fuerlt
pos.-essione conslruxit. Decernimus ergo ul nulli elelectionepromotus resautem deficientisepiscopi
;

omnino hominumliceatmonasterium praefatum te- nullusomnino laicorum invadere et depr«dari prs-

mere perturbare,aut ejus possessiones auferre, vel sumat. Decernimus ergo ut nuili omnino hominum
ablatas relinere, minuere,vel temerariis vexationi- liceateamdemecclesiam temereperturbare,aut ejus
bus fatigare, scd omnia integra conserventur eo- possessiones auferre,vel ablatas retinere, minuere,
rua],proquorum sustentationeet gubernatione con- t^ vel temerariis vexationibus faligare sed omniain- ;

cessa3unt,usibus omnimodis profutura.Laicos seu tegra conscrventur eorum, pro quorum sjuslenta-
clericos venientes ad conversionem suscipere.et ad tione acgubernatione concessa sunt, usibus prolu
divina officia,nisi forte excommunicati sint,admit- lura. Si quis autem, quod absil decreli hujus te-!

tere, nuUius episcopi vel praepositi contradictio vos nore cognito lemere contraire attentaverit, honoris
inhibeat. Ad haec adjicimus ut nulli episcoporum et officii sui periculum patiatur, aul excommuni-
facultas sit sine Romani pontificis et legati ejus cationis lorsione plectatur, nisi praesumptionem
audientia vos vel loca vestra interdictioni vel ex- suam digna satisfaclione correxerit; ohservaniibus
cornmunicationi subjicere, aut judicio praegravare. vero Dei omnipotenlisgratia et beatorum apostolo-
Sepulturam verolocorumvestroruraomnino liberam rum Peferi et Pauli benedictio conferalur.
esse decernimus,ut eorum quiillic sepeliri delibe- Datnm Laterani per manura Joannis, S. R. E.
raverint, devotioni et extremae voluntati, nisi forte diaconicardinalisac b:bliothecarii,Idibus Januarii,
excommunicali sint,nullus obsistat ;caetera quoque indictione VII, Incarnationis Dominicae anno 1115,
omnia quae vobis a praedecessore nostro felicis me- pontificatusquoquedoraniPaschalissecundipapeexv
moriee papa Urbano concessasunt, privilegiis con- CGCLXXVII.
firmata nos etiam concedimus et privilegiis confir. EcclesiaeMarsorumpossessiones, pelenle Berardo epis-
mamus, etc.
^ copo, confirmai.
Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus. (Anno 1114, Febr. 25.)
Datum Laterani per manum Joannis, sanctaeRo- [Ughelli, //a/m sa^Ta, I, 892.]
manae Ecclesiaediaconi cardinalis ac bibliothecarii, PASCHALisepiscopus, servus servorum Dei, dilec-
IV Idus Jauuarii, indictione vn, Iricarnationis Do- to filio Beraiido Marsicanae Eccl. episc. ejusque
niinicae anno 4115, pontificalus domni Paschalis II successoribns canonice subslituendis in perpe-
papae anno xvi. tuum.
GCCLXXVI. Sicut injusta petentibus nuUus est tribuendus
Privilegium pro Ecclesia Aptensi sub Langerio ejji- effectus, sic legitime desiderantium non est diffe-
scopo.
renda petitio.Tuis igitur, frater in Christo charis-
(Anno 1114, Jan. 13.) sime, precibus annuentes, ad perpetuam S. matris
[Gall. ChrisL, I, 77.) Ecclesiae pacem et stabililatom prassenlis decreti
Paschalis episcopus,servus servorum Dei, dile- stabililate sancimus, ut universos parochiae fines,

ctis filiis Aptensis Ecclesias canonicis.tam praesen- sicut a tuis antecessoribus usque hodie possessae
tibus quam futuris in perpetuum. sunt, ita omnino, tam tibi, quam [tuis] successori-
Officii nostri nos hortatur auctoritas, pro eccle- ^ bus in perpetuum conserventur,qui videlicet fines
siarum statu soUicitos esse, et quse recte statuta a Turri Ferraria decurrunt in capnt Gorriti, inde
sunt stabilire.Idcirco vestrum votum vestrique pro- per vian; de Merso in Postellam de Valle pulrida,
positum auctoritate sedis apostolicae contirmamus, per terram de Feresca per Argatonem, per terram
ut iii Aplensi matrice ecclesia beatae Dei genitricis de Gamno, per lerram Formelios, inde ad Molinum
et semper virginis Mari», et beati Gastoris, perpe- veterem, inde ad Furcam Aurae perterram de Vivo,
tuis deinceps temporibus clericaliter et regulariter pcr tcrram de Troja, inde ad Pasculum Canalis,
vivant.et quaccunque pra;dia,seu quaecunque res ad inde ad Pennam Impcratoris per lerram de Cerva-
eorum victum deliberata; sunt, quiete semper eis, ra, inde ad S. Britium per Furcam de Auricula,
integreque serventur. Porro ipsi ecclesiffi el ejus inde ad Arcum S. Georgii, per flumen Risanae,per
cpiscopis confirmamus caslrum Sancti Martini, et Turres de Ofrano, per Scalellas, per Tufum
castrura dc Sanione, quod cum ex antiquo jure fluvii remandi, per Trepontum, inde ad Vulpem
Aptensi ecclesiae pcrtineret per confratris nostri mortuam per Bucam de Teba, per Campum
339 PASCHALIS II PAP^ 340

de Pezza, per Rivum Gambararutn, per terram de A injuste dataspuis usibus vindicare, minuere,vel te-
Candida, per Venetrinum, el redeunt ad Furcam merariis vexalionibus fatigare, sed omnia integre
Ferrati inlra quos fines quaecunque oppidH, quae-
: conscrvcnlur laniluis quam clericorum usibuspro-
cunque viliae.quxcunque plcbs.quaecunque ecclcsiffi futura. Si quis igilur in crastinum archiepiscopus
sitae sunt, aut in posterum fuerint sub tua et tuo- aiil episcopus, imperatoraut rex, princeps auldux,
rum catholicorum successorum episcopali provi- comes,vicecomes,judex, castaldio, aul ecclesiastica
dcnlia et disposilione permaneant, el cx eis om- quaelibetsaecularisve pcrsona hanc, noslram coosti-
nibus cpiscopilia vobis jura soivant, tam in cleri- tutionis paginam bciens, coritra eam temere venire
coruni ordinationibus el ecciesiaj consecrationitius, trntaverit, secundo terliove comtnonila, si non sa-
qnam in redditu decimanim ei obialionum,sive in tisfecerit, congrue emendaverit, potestatis hono-
correctionibuB delinquentium.Scineillam nionacho- risque scu digniiatis careat privilegio, reamque se
rum pravam praesumptionem, qua partini episco- divino judicio existere de perpetrata iniquitate co-
porum absenlia, partim eorum pervicacia in Mar- gnoscat,etasacratissimocorporcet sanguine Oomini
orum finibus omnimodo inhibemus, ut nec bapti- Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat,atque in
smata ulterius in monasteriis faciant, nccad
extremo cxaminedistriclaeultionisubjaceat.Cunctis
infir-

morum uncliones claustris suip progredi audcant, n auten'. Ecclesiaejura sua servantibus sitpax Domini
necad poenitentiam injungendampopulares perso- nostri Jesu Christi,qualenus et hic fructurabonajac-
nas admittant, nec ab episcopo cxcommunicatosad tionispercipiant,etapud districtura judicem praemia
communionem, nec interdictos ad officia sacrasus- aeteriii Patris maneant [inveniant]. Amen, amen.
cipiant. Porr) ecclesiam B. Savinffi marlyris ma- ScriptumpermanumGervasiiscriptorisregionarii
tricem semper haberi, sicut hactenus habita cst,et et notarii S. palalii.

iilic episcopalem sedem permanere decernimus, et B'go Paschalis catholicae Ecclesine episcopus SS.
in ejus possessione ac jurisdictione ecclesiaj cum Ego Richaidus Albanensisepiscopus SS.
praediis suis, qua3 praeteritis teniporibus possessa E^o Leo episcopus Ostiensis SS.
8unt,eliara in futurum perpetuistemporibusquiete, Ego Cono Praenest. Ecclesiae epiacopus SS.
libere integrequeserventur,id est S. Pauli ad Pescu- Ego Romanus card. S. Priscae SS.
]um Serulae, S. Marise in Campo Mitio, S. Nicolai Ego Benedictus card. til. Eudoxiae SS.
ad fontera Reginaj, S. Quinlini in Vico, S. Marlini Ego card. Raynerius SS. Marcellini, et Petri SS.
in Agne, S. Marlini in Betorrita, S. Archangeli su- Ego Conradus S. Pucientianae card. SS.
per Mesula, S. Mariae in Ortucula, S. Mariaj, et S. Datum Laterani permanum Joannis, S. R. E.
Petri iu Veneri, S. Felicis in Ferrati, S. Valentini card. et bibliothecarii, v KaL Martii, indicl. vii.In-
et S. Pelri in Apiniacis, S. Marci in geno, S. Mar- ^ carn. D. ann. 1115, pontiL quoque D. Paschalis II

lini in Filincino, S. Petri in Cerverano. S. Joannis papae anno xv

in Penloma, S. Marcelli, et S. Angeli in Arca, S. CCCLXXVIIL
Marise in Palute, S. Anatolie de Lione, S. Felicita- Ad Joannem Murinorum episcopum. —
De conservan-
lis in Cerfcrro, S. Laurentii in Praetorio, S. Feli- ia monasterii S. Beriini Silhiensis libertate.
ciani in Yilla Magna, S. Mariae in Avando, S. Viti (Anno 1114, Mart. 20.)
in Ozano, S. Chiistin^e in Suppezzano, S. Georgii
[CoUeclion des Cartulaires, III, 253.]
in Besola, S.^Joannis ad caput Aquae cum (titulis
Paschalis episcopus, servus servorum ))ei,vene-
8uis, S. Patiti adCaslellum, S. Felicis in Porciano,
rabili JoANM Morinorum episcopo,salutera et apo-
S. Laurenlii in Curia, S. Ca^sidii cura litulis suis,
stolicam benedictionem.
S. Vincentii in Fornia cum tiiulis suis, S.Vincentii
Tum ex fraternilatis veslrae litteris quam exprae-
in Forma cum tilulis suis, S. Viucenlii in Forma
decessorum rneorum sanctae memoriae Victoris et
cum titulis suis,S. Andreae in Ancezzano, S. Mariae
Urbani privilegiis, cognovimus alque perspeximus
in Vico, S. Petri inCapistrello, S. Petri, S.Mariae i.-t

Beati Bertini raonasterium, usque ad promolionis

in Albe, S. MarciinMassa, S. Marlini inVallecum
,..,..„,
titulis suiSjS. Joannae
...
in
t.
Marano.S.
r- 1-
lelicis in
»»
Mon- n
IJ
•
,-,
luae tempora, in suae iibertalis genio conlinuae per
.

.J^ „„,..„
mansisse, i:.,„ ri-i„_,
salvo jure solius „;„ i?„„i„I;...
Tarvanensis EcclesiHj. ;

tecelle, S. Mariaein Elireto cum titulis suis, S. Ni-

Unde tam nobis quam fratribus nostris, dictanle
colai in Erse, S. Mariae in Furca, S. Erasmi cum
justitia,visum est ut, si quid a le vel a FJandrensi
titulis suis, S. Andre» in Casellaco, S. Maximi in
comite, seu ab ejusdem loci abbate, ininus provide
Cerro, S. Yictoriae inCf^lli?, S. Mariee in Carseocum
rainusque ralionabiliter gestum est.nuilum propter
lilulis suip.Praelerei quaecunque possessinnes.quae-
hoc detrimentummonastorio int;eratur. Nos igitur
cunque pra?dia adoamdem ecclesiamle^Mtime piTlit
locum ipsum.qiiandiu mon?isticae religionis vigere
nere noscuntur, aul in Cuturum largienle Doiuino
abbatem loci in sua libertate el imniu-
claruerit, et
quibu.slibet jusiis u.odis vel contraclibus poterit
nilate permanere decernimus
adipisci, libi et luis successoribus illibata pcrma-
Datum Luterani, decinio tertio Kal. Aprilis.
neanfjdecernirnus. Ergo nulli omnino hominum li-

ceat suprafatura Ecclesiam lemere perturhare, aut CCClXXIX.

eju9 possessiones auferre, vel ablatas retinere, vel Monas[erio S. Berlini Sithienti asterit lerram Ber-
 34i EPISTOL^ ET PRIVILEGIA. 342
quariam, a nalduino Flandrix comite pro villa X cto Ebalo Tutelensi abbati ejusque succesaorl-
filio
OsLr^saUi datam bus canonice substiluendis in perpetuum
(Anno IIU, Mart. 25.) Apostolicae sedis auctoritaie debitoque compelli
[Collection des Curlulaires, III, 268.] mur pro universarum Ecclesiarum statu satagere et
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile- earum quieti auxiliante Domino providerc. Eapro-
ctis filiis Lamberto abbati, et fratribus Sancti Ber- pter petiiionibus tuis, fili in Christo charissime, non
tini salutem et apostolicam benedictionera. immerito annuendum consuimus ut Tutelense mo-
Olficii nostri nos hortatur auctoritas pro Ecclesia- naslerium ,cui Deo auclore praesides, apostolicae se-
rum slatu soUicitos esse, el earum quieti, auxiliante dis privilegio munircmus. Per prsesentis igitur pri-
Domino, providere. Quaraobrcm nos petilionibus vilegii paginam aposlolicaauctoritalestatuimus vo-
veslris annuimus, et commutationem, inter vos et bis quaecunque praedia, queecunque possessiones le-
Balduinum FJandrensium comilemfactaiii, quia uli- gilime ad idem monaslerium pertinere videnlur, in
lem monasterio credimus, scripti praesentis asser- quibus haec propriisduximusnominibusadnolanda,
tione firmamus. Pro commutatione siquidem villte, in adJHcenti burgo ecclesiam Sancti Petri el Sancli
Ostreselge dictje, qiiae juris Sancti Bertini fuisse di- Juliani, ecclesiam de Aquina, ecclesiam de Acuto
gnoscitur, monasterio vestro apud Furiias quara- de Roca, capellam de Marco, ca-
g monle, capellam
dam terram, videlicet Berquariam,in parochia Wle pellara de Aureliaco, capellam de Bosqueto, capel-
pem, unde Eremboldus Musolf, utpote berquarius lam de Lagarda, ecclesiam de Spaniaco cum ipsa
ante id temporisccnsum solvit quae videlicet certis
;
capella, ecclesiam Sanctae Mariae deClcrgnr, eccle-
dimensionibus, pro more patriae illius, mensurata, siam Smctae Mariae de Spinaciis, ecclesiam Sancti
viginti octo librarum redditum, singulis anais, per- Jacobi de Altoire, ecclesiam Sancti Jacobi de Mone-
Hanc igitur berquariam cum eodem redditu
Bolvit. deira, ecclesiam de Madrangis, capellara de la Va-
ab omni exactione prorsus immunem ac liberam» leta, ecclesiam de Pianis, capellam de la Genosta,
quemadmodum idem comes possedit, et monasterio ecclesiam de Auriolo, ctipellam de Bellopodio, ec-
vestro, in priesentia optimatum suorum, jure haere- clesiam de Brancellis, capeliara de Capiaco, eccle-
ditario trudidit, nos in perpetiium manere decerni- siam Sancti Boniti de Avaiosa, ecclesias de Vairiaco,
mus. Duas etiam garbas decimae de nova tcrra, Di- videlicet Saneti Slephani, Sancti Martini, etSancti
pesele dicla, et duas garbas de nova terra, Hucma- Gcrmani ecclesiam de Sanclo Michaele
; et capellam
reserce dicta et terram quamdam in villa, Atriiie de ipso, castello, ecclesiam Sancti Petri de Bai;ne-
dicta, sicut ab eodem comite monasterio vestro col- riis, ecclesiara Sanctae Mftciae de Matheria, eccle-
latae sunt, quietas vobis et integras manere sanci- siam de Mairona, ecclesiara Sancti Petri de Vogai-
mus. Porro altaria duo, unumde Eggafridi capella, ro, capellam de Bellocastello, ecclesiam Sancti
et alterum de Warnestum, quae dilectus et venera- Georgii de Mairac, erclesiara Sanctae Mariae de Ro-
bilis confrater noster Joannes, Tarvanensis episco- cainador,eccIesiam deGransania, ecclesiam Sanctae
pus, in possessionem psrpetuam Bealo Berlino tra- Mariae de Seillac, ecolesiam deOlonzac, ecclesiam de
didit, nos quoque vobis in possessionem perpetuam Marciliaco, ecclesiam Sancti Aredii, ecclesiam San-
confirmaraus, salvo ejiis videlicet episcopi censu an- cti Juliani de Porcaria, ecclesiam Sancti IMaurilii,
nuo, qui ex eisdem altaribus est persolvendus. Ne- ecclesiam de Bragusa, ecclesiam de Lagarda, eccle-
mini ergo in posterum liceat haec quae superius ad- siam Sancfae F^ortunatae cum capella Sanctae Fidis
notata sunt a vestri coenobii unitate ac possessione de Gastaneo, ecclesiam de Albuciaco, ecciesiam de
dividere, sed sicut praBinissuiii est, quieta et integra Novavilla, ecclesiam de Molseoii, ecclesiam Sancti
omnia in ejus jure ac ditioue servenlur. Si quis igi- Amancii, ecclesiam Sancti Martialis de Faorzes.ec-
tur, decreti hujus tenore cognito, lemere, quod ab- clesiam Sancti Boniti del vern, ecclesiam Sancti
sit ! contraire tentaverit, honoris et officii sui peri- Pardulphi de la Crozilla, ecclesiara Sancti Martini
culum patiatur, alque excomraunicationis ultione
quae cst inter Dostrara et Dordoniam, ecciesiam
plectatur, nisi praesuraptioaem suam digna satisfa- Sancli Petri de Sadran, ecclesiam Sancti Maxentii,
ctione correxerit. D ecclesiam Sancti Laurentii de Gorra, ecclesiara de
Datuin Laterani, octavo Kal. Aprilis, perraaiium Mairignac,ecclesiam de Peirac, ecclesiam de Galeis,
Joaunis, sanclae Romanse Ecclesiae diaconi cardina- ecclesiam Sancti Medardi, ecclesiam de Mordel!.rue,
lis ac bibliothecarii, Incarnationis Dominicae anno ecclesiam de Matheria, ecclesiam de Traignac cura
millesimo centesimo quinto decimo, indictione se- capella ipsius castri, ecclesiara Sancti Juliani de
ptima(108), pontificatus autem domni Paschalls se- Garriga, ecclesiam Sancti Jacobi Gaturcis sitam ot
cundi papae anno itidem quinto decimo. quaecunque in posterura auctore Deo ad idera mo-
CCGoXXX. nasterium offerri, dari vel aliis justis modis perve-
Privilegium pro monasterio Tutelensi. nire contigerit, quieta seraper et integra vobis ve-
(Anno 1H4, Mart. 3i.) strisque successoribusconserventur. Ecclesias vero
[Baluz Hisloria Tutelensis. 463.] cum perlinentiis suis sive praedia ab eodera mona-
Paschai-Is episcopus, servus servorura Dei, dile- sterio distractapraecipimus revocariet inperpetuum
(108) Legend. octava.
343 PASCHALIS II PAPiE 344
conservari. Et ne qua persona ccclesiaslica vel saj- A ad perpetuuin, burgumcum ecclesiaS. Gereonise*^
cularis justae revocationi obviare vel impedire prie- capcllis suis in Arvernensi pago, ecclesiam Sanctae
sumut aposlolicap sedis inlcrdicimus auclnrilate. Grucis de Velcia, cum capeila Sanctaj Mauricii de
Sppulluram mililum de Gimel, de 13ar, el de Gor- Vico, Sanclaj Mari.c de Caliniaco, Sancloe Maria; de
rezia,dc Boltzac, do Seiilac, de Sancto Glemenie, Salas, Sancti Honiti de Cambra, Sancta; Mariae de
et de Suncto Germano, de Sancla Ferreola et de Ecclcsiola, Sancti Boniti de Cervant, S. Genesii de
Favars, de Gornill, de Sancta Fortunala,de Lagarda, Huissirolas, Sancli Viclons de Pozols, Sancli Par-
el do Sancto Arnancio, dc Navis, de Uoca, de Mar- dulphi, Sanctaj Miriie de Marcillac, Sancti Pelri de
ciliaco, et de Sancto Aredio, de Campaniaco, de Campis, ecclesiarn Sancli Pauli, Sancli Gencsii de
Clcrgor, de Laligniaco, et de Tutelensi castello, et Het, Sancti Aniani de Betgue, Sancti Quintini,
omnium Vicocomilum deTorenna et dc GomLorn Sancti Leodegtrii de Laiac, Sancti Leodcgarii de
et de Venledorn, vobis a quolibet auferri vel inter- monie Frumino, Sancti Peti-i de Ghapde, Sincti
rumpi prohibemus. OeceruiiiTJS ergo ut nulli om- Pelri deNerilugna, Sancli PardulphidcVilorzangas,
nino hominum liceat idem monasterium tcmere Saocti Pelri de Valle, Sancti Pardulphi de Garro,
perturbare, autejuspossessionesauCcrre^vel injuste Sancti Prejecti, Sancti Julinni de Muroile, Sancti
datas suis usitius vindicare, minuerc, vel tcmerariis n Martini de Garriga,Sancti Bravii dePuniiaco,Sancli
vexalionibus fatigare ; sed omnia integra conser- Ililarii, Sancli Petri de Cella, SancLi Magnerii,
venlur eorum, pro quorum sustentatione etgubcrna- Sanctae Maria^ de Virgiaco, Sancti Galli, et Sancli
tione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. Salurnini de Ventac. In episcopatu Bituricensi,
Siqua igiturecclesiastica s8ecularisvepereona,hanc ecclesiam Sancli Marcelli de Scaceras, Hilarii de
nostrae constilutionis paginam sciens, contra eam Dorminnac, S. Doniti de Balanava, S. Andreae de
temere venire tentaverit, secundo tertiovc coramo- ValiniacOjS. Porliani de Navas. In pago Rodonensl,
nita, si non satisfactione congruaemendaverit,po- ecclesiam S. Mar-iae de Logangnac, S. Marioe de
teslavis honorisque sui dignilate careat, reamque se Jeveirac, S. Martini de Gromeras, S. Mariae de
divino judicio cxistere de perpetrala iniquitate co- Lelna, S. Martini, S. Maurici de Marnac, cl
gnoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguineDei S. Agangi. In episcopatu Senonensi, ecclesiam
et Domini Redemptoris nostri Jesu Ghristi aliena S. Leodegarii cum capellis, S. Maria», S. Mnrtini dc
fiat,atque in extremo examine dislrictfe ultioni sub- CunniacOjS. Sulpicii,S.Mariae-Magdelenaede Crong,
jaceat. Gunctis autem eideni loco justa servantibus S. Mariae de Salas, ccclesiam dc Botsac, S. Bibiani
sit pax Domini nostri Jcsu Ghrisli, quatenus elhic de Gharues, ecclesiam de Genten, ccclesiam de
fructumbonae actionis percipiant.et apuddistrictum Gaverda, ecclesiam S. Leodegarii de Ariazo, S. Petri
judicem prajmia aeternae pacis inveniant. Amen, C de Liriorta, et caetera quae vel in praesenti septima
amen, amen. indictione idera coenobium legitime possidet, vel in
Scriptumper manumGervasiiscriniariiregionarii futurumconcessionepontificam, liberalitate princi-
et notarii sacri palatii. pum, vel oblatione fidelium, juste atque canonice
Ego Paschalis catholicaj Ecclesiae episcopus sub- poterit adipisci. Decernimus ergo ut nulli omnino
Bcripsi. hominum liceat idem monaslerium temere pertur-
Datum Laterani per manum Joannis, sanctae Ro- bare aut ejus possessiones auferre, vel ablalas reti-

manse Ecclesiaj diaconi cardinalis ac bibliothecarii, nere, minuere, vel teraerariis vexationibus faligare,
11 Kal. Aprilis, indictione vii, Incarnalionis Domi- sed oninia integra conserventur, eorum pro quorum
nica anno 1115, pontificatus autem domni Pascha- susteutatione et gubernatione concessa sunt, usibus
lis secundi papae itidem xv. Bene valete. omnimodis proiutura, quatenus auctore Domino,
GGGLXXXI. locus idem regularis semper ordinis custodia vigeat,
Bulla pro Ebroliemi monasterio Esbreville vel Ebrevil. et in sua scmper libertate perraaneat. Porro sepul-
(Anno 1114, April. 4.) luram ejusdem loci omnino liberam esse decer-
[Gall. Christ. II, 121.] nimus, ut eorum, qui illic scpeliri delibcraverint,
Paschalis episcopus, servus servorum Dei,dilecto D devotioni et exlremai voluntati, nisi forte excommu-
filioTEOTiRDO,monasteriiEbroilensisabbati,ejupque nicali sint, nullus obsistat. Orjeunte te, nunc cjus
succossoribus regulariter substiluendis inGhristo. loci abbate, vel tuorum successorum, nuUus ibi»

Pia3 postulatio voluntalis effectum debet suum qualibet submptionis aslutia seu violcnMa pracpona-
sortiri,quUenu3Ptdevolioni3 sinceriias laud-ibiliter tur, nisi quem fratrescommuni consensu, vel fratrura
enitescat, et utilitas postulata vires indubitanter pars coosilii sanioris, vel de suo, vel de alieno, si

assuaiat. Quia ij^iturdilectio tua,ad sedisapostulicse oportuerit collegio, secundum Domini timorem et
pnrtum confugiens, ejus luilionem devotione debita B. Benedicti Regulam elegerint, ab Arverneusicpi-
requisivit, nos supplicationi tuaj clementer annui- scopo consccrandum. Si qua igitur in futururaeccle*
mus, et Beati Leodegarii Ebroiiense monasteriura, siastica qua-libel saecularisve persona, hanc iiostrae

cui Deo auctore praesides, sub tutelara apostolicae constitulionis paginam sciens, conlra eam temere
sedis excipimus. Per pra;sentis igitur privilegii pagi- vcnire tentaverit, secundo tertiove commonita, si

nam vobis vestrisque successoribus confirmamus non salisfaclione congrua emendaverit, potestatis
343 EPISTOL^ ET PRIVILEGIA. 340

honorisque sui dignitale careal.reamque se divino A. stram voluntatem aedificare pracsumal usque in su«
jiidicio cxistere de perpetrata iniquilate cognoscat, pradictum Arcum de Ferrata. Si quis vero aliler
et a sacralissimo corpore ac sanguine Deiet Domini egerit, banno KowaniB curiae distringatur, cujus

Refiemptoris nostri Jesu Ghristi aliena fiat, alque in banni medietas sacra palatio, mcdielasvero eidem
extremo examine districtajultioni subjaceal.Cunclis monasterio persolvatur. Confirmaraus etiam vobis
aulem eidera loco justa servantibus eit pax L»omini et vestro monaslerio castellum, qui Sublacus dici-

nostri Jesu Chrisli, qualenus et hic Iructum bonae lur, cum omnibussuis pcrtinentiis^sicut a praedc-
actionis percipiant, et apud dislrictum judicem cessoribus nostris constat esse concessum, cum
prsemia seternae pacis inveniant. Amen, amen, montibus et collibus, et fundis ct ca&alibus, cum
amen. oranibus ccclesiis et rebus ad eas generaliler ct ia
Scriptum per maaum Crisogoni notarii sacri integrum pertiuentibus funduinCanali,et funduin
;

palatii. Geans^ in integrura cum pertinentiis suis; fundum

Ego Paschalis catholicaj Ecclesise episcopus. Frassinum cum omnibus suis pertineniiis ct lo- ;

Datum Laterani per manum Joannis, sacra Ro- cum, qui Fundi vocatur, sicut exlenditur usque od
nanae Ecclesia;diaconicardinalisac bibliothecarii,ii Petram Imperatoris, et vadii in montem, qui voca-
Nonas Aprilis, iudiclione septima, Incarnationis n tur Pionica, indeperSerram in Monlem. Romanura^
Dominicffiannomillesimo centesimo decimoquinto, el exit in Campum Longum, indein Campuiii Cali-
pontificalus autem domini Paschalis II papae anno num, deinde reditad supradictam Petram Impera-
ejusdem xv. toris et locum, qui dicitur Geminarium cum fini-
;

CCCLXXXII. bus suis,sicut antecessorum nostrorum privilegiis

Monaslerii Sublacensis possessiones otnnes et privile- continetur ; castelium Augustae cum fundis et casa-
gia confmnat, tibus suis et casale Sanctae Felicitatis, cum eadem
(Anno 1114, April. II.) ecclesia cum fundis et casalibus suis, et cum omni-
MuRATORi, Anliq. //a/. IV, 1058.] bus pertinenliis suis.sicul ineisdem privilegiis con-
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile- Roccam Cervariam cum fundis suis, et
linetur ;

cto Olio JoANNi Sublacensis monasterii abliati,ejus- cum omnibus suis pertinentiis
su's casalibus, et ;

que successoribus regulariter substituendis in per- Castellum Maranum,et Roccam Mariini,et Roccam
petuum. de Nesso, cum omnibus suis pertinentiis Castrum ;

« Glorificantes me glorificabo, » dicit, qui non Canteranum cum Rocca sua, el cnm fundis el ca-
mentitur, Dorainus. lloc veritatis suae promissum salibus suis; Montem de Grosso,Vallem frigidam,
Deus benedictus in seecula fideii suo Benediclo cu- Montem de Mesn, et Funsstellae, cura omnibus eo-
slodiens, eum mirabiliter non solum in coelis, sed
^
rum pertinentiis Castellum Ccrretum cuin omni- ;

etam in terris glorificare dignatusest, ut ipsaquo- bus pertinentiis suis CastrumGiranum cura mon- ;

que quibusipse Dei famulus habitavit,glo-

loca, in libus etcollibus,fundi3etcasalibus,quemadmodum
riosa apud homines habeantur. Hanc Dei factoris monasterio congruere videtur, cum massis et om-
dignationem nos quoque ipsius faclura sequimur, nibus suis pertiaentiis, cum veteri hwreditate mo-
cura eumdem Patrem uostrum in Ueo giorificare cu- nas'erii ; Castellum Apolloni cum montibuset suis
ramns. Unde et locum illum, in quo Dei disposi- casalibus, et medielatem Castri Sancti Angeli,cum
tione prius habilasse, et ad jiloriiicandum Deum ecclesiis, et fundis, massis, et pertinenliis eorum ;

caenobium construxissc, et multos ad Dei gloriam Roccam Sancli Stephanicum pcrtinentiis suis; Val-
aggregasse cognoscitur, cui videlicet Sublacum no- lem de Annito, Gollem de Occia, cum monlibus et
men, et gloriosum et venerabilem habenius, et apo- collibus, fundis et casalibus suis Tovanellum, ;

stolicaj sedis auctorilate munimus. Tibi igitur,cha- Fundura Ottanum, Fundnra Macioraanuni,Fundum
rissime fili, et per tc supradicto Sancti Benedicti Camanum, Fundum Aqua3viv3e,et medietalera Mon-
monasterio confirmamus specum, in quo idem san- tis Afinali, cum omnibus pertinentiis eorum Ca- ;

ctissimus vir in suo conversationis exordio habila- strura Afilae cum montibus et collibus, et cum om-
vit, cum adjacenti silva et monte circum circa, et D nibus eorum pertinentiis Castrum Pontiae cura ;

cum omnibus finibus aut pertinenliis antiquilus montibus etcollibus, et cura omnibus eorum per-
constitutis. Et sub eodem specu lacum, sive fluvium tinentiis. PraHorca ex antiquo jure ettam Romano-
ex eisdem lacobus procedentem in quibus videli-
; rum pootificum, qiiam etiam imperatorum conces-
cet aquis nemini prajter abbatis et fratrum volunta- sionibusel privilegiis ad idsm Sancti BeneJicti mo-
tem aut piscari, aut molendinura aedificare, usqua nasterium pertinere noscuntur,Sala ci vitas,quae vo-
in Arcum, qui diciiur de Ferrata [liceat]. De forma catur Carseolis, cum massis, fundis ct casalibus
quoque antiqua, quoe ducil aquam de flumine ad suis, et Auricula, Rocca de Butte, Rocca in Came-
plcbem Sancti Laurentii, et de aqua, quae vocatur rate, Rocca Rosununi, Arsulae, Rubianum, et aliud
Augustd, nemini liceat praeter volunlatera vestrara Rubianum super fluvium, Anticulum, Garracine-
aquara derivare, nisi quantum sufficiat hortis ri- scum, Rocca Demasii, Rocca de Surici Siciliani,
gandis et replendo fonti baptismatis in eadem ec- medietas Deilicae, Massa Sancti Valerii, Siscanum,
clesia nec aquimolum quidquam illic praeter^ve-
; Mons Gusalis, Givitella, Olivanura cum omnibus
 347 PASCnAUS IT PAP^ 348
fundiB et eorum oppidum Tusculanm
caBalibus ; A Ad hoc propter frequentes injurias, quae ab episco
cum omnibus pertinetitiis 8uis Ca-
llocca sua et ;
pis, vel episcoporum ministris, monasteriis inge-
stellum Gallicanumcum ecclesiis, fundis.et casaJi- runtur, datam vestro ccEnobio a nostris praedecesso-
bus, et omnibus pertinentiis suis. ribus facultatem vobis quoque ratam manere decer-
Confirmumiis etiam celias eidem monaslerio per- nimus, ul ad cum expedicrit, dicandas,
ecciesias,
tinentes. Item ecclesiani Sancti Angeli in Eifidem aut clericos sive monasterio, sivo in cellis, sive
in
positam : eeclesiam Sancti Georgii,et cum omnibus in caslellis aut villis monaslerii ordinandos, vel
a
earum perlinentiis, et cum veteri haeroditate Sancti
nobis episcopatuin accipiatis, si ad nos pervenire
Patris Benedicti ecclesiam Sancti Angeii in Pe-
;
in temporcpotueritis, vel quem maluerilis catholi-
tralata, Sancti Sebastiani in Palliano ; ecclesiam cum episcopumadealis,qui apostolicse sedis fultus
Sancti Quintini, Sancti Blasii in Anlido ; ecclesiam auctoritate, qua> poslulantur, exhibeat necaq;o- ;

Sancti Leucii in Habuto, posito in territorio Cam- quam illius Ecclesiaj episcopo super hoc contradi-
panino, cum omnibus earum pertinentiis ; in carsoli
ctionemaut querimoniam patiatur. Et proptor om-
ecclesiam Sancti Petri ; in camerata ecclesiam San- nem cujuslibet Ecclesiae sacerdotem in preefato
cli Martini de Egellis, etSancli Petri de Gastruino
Sancti
;
Bcnedicti monasterio ditionem quamlibet
in territorio Marsicano Sanctum Petrum in Verso,
g habere, prajter sedem aposlolicam, prohibemus
Sanctum Benedictum in Rivo de Meruli, Sanctum Obeunte autem ejus loci abbate, vel suorum quoli-
Thomam de Transaquas, cum ecclesia Sancti Ni- bet successorum, nulius ibi qualibet subreplionis
colai in Vallis in terrilorio ccclesiain Sancti
;
astutia seu violentia praeponatur, nisi quem fratres
Pauli in Villa, cum omnibus eorum perlinenliis,
communi consensu, vel fratrum pars sanioris con-
Sanctum Angelum in Aibe, Sanctura Salvatorem in secundum Dei timorem et
silii, Sancti Bcnedicti
Avelano, Sanctam Mariam de Tuffo, cum omnibus Regulam elegerint. Eleclus vero a Romanaj sedis
suis pertinentiis ;in Valle Sorann, ecclesiam Sancti ponlifice consecretur. Si qua autem ecclesiastica
Pauli, cum aliis tribus ecclesiis, et cum villajuxta saecularisve persona,hanc noslrae constitutionis pa-
se posita,etcum omnibus ejus pertinentiis in civi-
;
ginarn sciens, contra eam temere venire tentaverit,
tate Tiburtina; ecclesiam Sancli Antonini, Sanctae
secundo tertiove convicta, si non satisfactione con-
Crucis, et Sanctae Barbarai, cum omnibus earum grua emendaveril, polestate honorisque sui digni-
possessionibus aliam cellam ad honorem Sanctse
;
tate careat, jamque se divini judicii exislere de
Crucis in Quintiliolo cum oliveto suo, et caeteris
perpetrata iniquitate ream cognoscat, et a sacra-
suis pertinentiis ; et sex uncias de Ecclesia Sanctae tissimo corpore et s;ingiiine Dei et Domini Redem-
Mariae in eodem monte posita; Fundum Calicianum ptoris noslri Jesu Christi aliena fiat,alquein extre
^
cum ecclesia Sancti Petri, cum terris et vineis, sicut
mo examine districtae ultioni subjaceat.Cunctis au-
per antiquos affines constat Villam, quae vocatur
;
tem eumdem locum juste servantibus sit pax Do-
Papicum ; ecclesiam Sanctae Mariae, cum terris et mini nosiri Jesu Christi ; item, et hic fructum bonae
vineis et montem, qui vocalur Monicula, et eccle- actionis percipianl, etapuddistrictum judicem prae-
siam Sanctae Mariae, quae ponitur in Porta eccle- ;
mium aeternae pacis invenianl. Amen.
siam SanctiSebastiani,cum omnibus suis pertinen- Scriptum per manum notarii sacri palatii.
tiis aquimolos tres,unum Castrum Veterem,alium
;
Ego Pasci:ali3 Ecclesiffl catnolicae episcopus.
foris Poriam majorem, et alium in Vesta juxta Ca- Datum Lateraiii per manum Joannis, Romans
slellum GtllicHni; ecclesiam Sancli Pasloris,Sincti Ecclesiae diaconi ac bibliothecarii, tertio Idus Apri-
Ani;eli, Sanctae Maria?, Sancti Laurentii in Aqua lis, indictione septima, Incarnationis Dominicae
Alta, cum omnibus earum possessionibus ; Romae anno millesimo centesimodecimo quinto, ponlifica-
monasterium SanctiErasmi cum domibus et hortis tus quoque domini Paschalis
et CTteris possessionibus.
CCCLXXXIir.
Statuimus itaque ut pra?dicta orania, sive pos-
* Lundul/ihum arrhiepisco/nim Beneventanum, episco-
sessiones, quas idem venerabilo monasteriura in
rv lali of/icio muluilum, ad njuodum Idibus Odobris
praesenti septima indictione possidet, quietae vobis celebrandam « accer.siri jubet. » (Vide Falconem
et integrae cnnservenlur. Et quaecunque ad ejiis jus Beneventanum, 1114, p. 88. ( « Cum me lilteris ve~
legilime pertinent,5ive pontificum conceisione,sive stris accersiri jussistis » : el : « terminum veniendi
procul dubio largitus fui, ab Ibidus scilicet Apri-
imperatorum et principum Iiberalitate,seu quorum-
lis et sex mensxum spado inlerposito. »
libet fidelium oblatione, cum aliis justis et legalibus )

modis. in ejus jure semper ct possessione perma- CCCLXXXIV.

neant.Nec ulli omninohominum iiceateadem San-
* Landulphum de Grseca, comeslabulum Beneventano-
rum, invilat ad sijnodum Idibus Octobris agen-
cli Benedicti monasteria temere perturbare.aut ejus
dam. {Vide Fulconem Beneoentanum, Hl4. n
possessiones auferre,vel ablatas retinere.velinjuste ^
87.)
datas in suis usibus vindicare, minuere, vel teme- CCCLXXXV.
rariis vexationibusfatigare, sed omnia intepra con- * Ecclesix Fariyiaiensis, a comitibus Bergomatibus
serventur eorura quorum suslentalioni el guberna- conditx ac D. Petro collatse, possessiones con-
tioni concessa sunt, usibus omnimodis profutura firmat, ea legc ut duodecim monelx Mediolanensis
 EPISTOL.^ ET PRITILEGIA. 350
349
guotannis palatio Lateranensi persolvan- A. Ego Paschalis calholicae Ecclesiae episcopus SS,
nummi
tur. Datum Laterani per manum Joannis sanctaeRo-
(AnnollU, April. 14.) rnanae Ecclesiae diaconi cardinalisac bibliothecarii,
[Vide Lupi, Cod. diplom. Bergomat., 11, 885.] XVII Kal. Maii, indictione vii, Incarnationis Doaii-
nicae anno 1 H5,pontificalus quoquedomni Pascha-
CCGLXXXVL
lis papao secundi annoxv,
Privitegium pro ecclena B. Laurentii Ftorenlix.
Anno 1114, ApriL 15.) CCCLXXXVIL
[LAMt, Eccles. Florent. Monum., IH, 1772.] Ad Mauritium archiepiscopum Bracarensem.
Paschalis ppisco(jus,8ervus servorum Dei,dilecti3 (Anno 1114, April, 18.)
fiiiis JoAisNi priori et Iratribus in ecclesia Beati Lau-

rentii aecus Fio.^entiam rogulariler viventibn3,tam [Mansi, CoHcil., XX, 117.]

praesentibusquarn futuris in perpetuum. Inter querelas alias quae de te ad sedem aposlo-

Piee postulalio voluntatis elTectu debel prose-
licam delatae sunl, Legionensis Ecclesiae invasio el
quentc compleri.quatenus et devotionis sinceritas
contrilio nos gravius conlristavit. Super quae ex
laudabiliter enitescal,et utilitas postulata vires in- B nostros lilteris monilus,eta vicario nostroBerniir-
dubitanter assumat.Quiaigiturdilectio tua adsedis
do Toletano ad concilium evocatu3,et venire etsa-
apostolicae portuni confugien3,ejus luitionein devo-
tisficere conlempsisti. Ad haec pro hujua nequitia
tione debita requisivit, nos supplicationi luae cle-
et inobedientia,per eum tam asicerdotali quam ab
menter anouimus, et B. Laurentii ecclesiam, cui episcopali olficio interdictus, eadem officia cele-
Deo auctore praesides,cum omnibus ad ipsam pcr- brare pertinaciti^rpraesump.^isti.Nosigitur, auclore
tinentibus sub tutelam aposlolicaesredis excipimus.
Deo,tanlum nequitiae etsuperbitn facinus ulciscen-
Per praesentis igitur privilegii paginam apostolica tes, et eadem tibi officia, et Bracarensis Ecclesiae
auctoritate slituimus, ut quaecunque bona, quas-
obedienliam interdicimus.donecresipiscensobcdias
cunque possessiones,eadem, Ecclesia, concessione
et pleiiius satisfacias.
pontificnm, liberaliiate principum, oblalione fide-
Datum L<ilerani,xiv Maii,indict. vii.
lium, vel aliis juslis modis, in prtesenti seplima
indiolione possidere cognoscitur, aut in futurum CGCLXXXVIII,
largiente Deo legitime polerit adipisci, firma vobis
Privitegium pro ecclesia S. Evasii Casalensis.
vestrisque successoribus et illibata permaneant,
salvojure Florentini episcopi, cui tamen ecclesiam « (Annolll4, April.27.)
ipsam gravare non liceat, aut bona ejus auferre,
[De Conti Noltue storiche delta citta di Caxale. Ca-
autin feudum personisaliquibus lradere,aut modis
zale, 1838, 8», I, 332.]
quibuslibet alienare ; deceraimus ergo ul nulli
omnino hominum facultas sit eamdern ecclesiam Pasch4LI3 episcopus, servus servorum Dei, dile-
temere perlurbare, aut ejus possessiones auferre, ctis filiis GiRARDO praepositoet ejus fratribus inCa-
vel ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexa- salensi ecclesia S. Evasii regulariler vivenlibus,
tionibus fatigare, sed omnia inlegra conserventur tam praesentibus quam futuris in perpeluum.
eorum, pro quorum sustentatione concessa sunt, Religiosis desideriis dignum et facilem prffibere
usibus omnimodis profutura Sane diebussoleiimi- consensum, ut fidelis rievotio celerem sortiatur
bus in claustro vel in atrio ecclesiae processiones fa- olTectum.Unde petitioni vestrae benignilate debita
cere,aut missas ad terliam cancre, nullius contra- impertimusassensum.Vilae namque canonicae ordi-
dictio vos inhibeat ;
omnibus studeatis
sed modis nem quem professi estis praesentis privilegiiaucto-
omnipotentemDeum glorificare,et salutianimarum ritate confirmamus, et ne cui post profe.ssionera
vesfrarum ipso praeslanle vigilanter insistere. Si exhibitam proprium quid habere,neve sine praepo-
quaigiturin futurum ecclesiasticaquaelibelssecula- siti velcongregationis licentia declaustro disceJere

risvc persona,hanc nostrae constitutionis paginam D liceat interdicimus.Et tam vobis quam veslris suc-
scien3,contra eam venire tentaverit, seciindo ter- cessoribus ineadem religionepermansuris,eaomnia
liovecoramonita,si nonsatisfactionecongrua emen- pcrpetuopossidendasancimus,quaeinpraesentiarum
daverii, potestatis honorisque sui dignitate careat, procommunis victus sustentatione legitime possi-
reamque sedivinojudicioexisterede perpetrataini- dere videmur.Quaecunqueetiam in fulurum conces-
quitale cognoscat,et a sanctissimo corpore ac san- sione ponlificum, liberaiitate principum, oblatione
guine Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi fidelium, vel aliis juslis modis poteritis adipisci,
aliena fiat,atque in extremoexamine districtae ul- firma vobis vestrisque successorihus etillibata per-
tioni subjaceat.Gunctisautem eidem leco justa ser- maneant. Nec praepositorum alicui facultas sit Ec-
vantibussit pax Domini nostri Jesu Ghristi,quate- clesiaapraediapersonis saecularibus infeudumdare,
nus ethicfructum bonae actionispercipiant, etapud vel quibuslibetingeniis alienare. Decerninius ergo
districtum judicempraemia a?ternaepacisiaveniant. utnulli omnino hominum liceateamdembeati Eva-
Amen. sii ecclesiam temere perturbare, aut ejus posses-
 [

351 PASCHALIS II VAVJE 352

siones ouferre vel ablatas retinere,minuere vel te- A vocatur Ilierusalem constitutuma S. Petroniocpi-
merariis vexationibus foligare sed onnniu inlejira
; scopo ot S. Proculi marlyris, et Sanctorum Nabo-

conscrvcnliireorum.proquoruinsustentationectgu- ris et Feiicis ; et Sanclorum Gorvusii cl Prolasii,et

bernutiono conccssu sunl, usibus oninimodis [jro- S. Columbani confessoris, et S.Maria! Mujoris, et
fulura. Sane clericos sfECulariter viventes ad praj- SS. Viialia ct Agricolffiin arena ; et Sancti Barba-
positi vesiri conversionera suscipere, nuilius epi- tioni, ctSanctae Margarilaj, ct Sancti Michaelis ar-
scopi vel pr;e|)03iti rontradictio vos iiihiLieat.Siqua chanfjcli in fundo paterno cum pcrtincnliis suis ; ot

igiturin luUirumecciesiastica quaelibet saicuiarisve monte Paiense cum curle ibiquo

S. Mariae sicut in

persona,hanc nostrae conslitutiunispaginam sciens, tenanle seque vocatur Aurelia;et cum montibusqui
contra eamvenire temere tentaverit, secundo ter- in circuitu praefati monasterii positi sunt;cl S. Lu-
tiove commonila,si nonsalisfiiclinne congruaemen- ci.c de RolFeno, et monasterium S. Holena;, et S.
daveril,polestalis honorisquc sui dignilale careat, Prospori in Paniosate,et Suncti Martini in Poiocum
reamquo se divino judicio de pcrpcirata iniiiuitato curle et omnibus sibi perlinentibus ; S. Pelri in
cognoscat.et a sacralissiiQocorporeac sanguineDci Strada, S. Mariaein Strada cum omnibus suis per-
et Domini Redemptoris nostri Jesu Chrisli alicna tinentiis;S Petri cum curte quoe dicilur Nucifalico
fiat, alque in exlremo examine districla; ullioni n cum omiiibussuisrebus.S.Martini inCasalechiocum
sulijaceai.Gunctis aulom cidcm loco jusla servan- omnibus suis perlinentiis, atque donamuspotitioni
tibus pax Doraini noslri Jesu Christi, quatenus
sit lua; portam civilatis Bononiae quae dicitur S. Petri,
et hicfructum bono! aclionis percipiant, et apud et stratam Salariara cum slratalico et omni redditu
districtum judiccrn prKinia a^ternae pacisinveniant. quem persolvere solent euntes per eara ; et ecclesia
Ego Paschalis catholicaj Ecclesiaj episeopus. S. Andrea> apostoli ante portura S.Petri,etS. Tho-
Dalum Laterani per manum Joannis.sancta; Ro" maeaposloii et S. Joannis Evangelistae in monte
mana; EcclesiiE diaconi cardiualis ac bibliothecarii, Oliveti cum omniltus suis pertinentiis. Confirma-
v Kaiendiis Maii, indict. vii, Incarnat. Uominica; mus etiara vobiscurlem quae vocaturAbiiloniscura
annolU5,pontificatu3 autem D. Paschalis secundi portu et ripatico, et teloneo,et raercato,cum silvis
anno ejusdem xv. et venationibus et paludibus et piscationibus, cum
CCCLXXXIX. servis,anc;llis colonis, et oranibus suis pertinenli-
Privilegium pro episcopaiu F.cclesise Bononiensis. bus. Ilera curtem de Brento, curlera qua; dicitur
(Anno H14, Martii 2.) Bombianocum omnibus suis pertinenlibus.Montem
[Savioli, Annal. Bo/ogn. Cavallorum,portum qui vocaturGallianocura ripa-
tom. II, apprend.,pag. 152.
Ex archivio archipiscoputus Bonon. tico et teloneo paludibus et piscariis et silvia et,
Paschalis episcopus,8ervus servorum Dei,dilecto ^ cum oranibusad ipsum portum pertinentibus.Cur-
in Christo fratri Victori Bononiensi episcopoejus- tes etiam duas :unaraqua2diciturpartamajor,etaI-
que successoribuscanonice substituendisia perp e- teram quae dicitur prataminor,positasinfraplebem
tuum. Boida. Curtem quoque quas dicitur
quae dicitur
SicuLi injusta petentibus nullus Iribuendus est Marsumaticum cumomnibus suis pertinentiis Ab-
assensus,sic legitime desiderantium non est diffe- bates,monacho3, presbyteros.diaconos, clericos lit-

renda petitio.Tuis igitur,fratercharissimH,precibus teratos et illitlerato3,servos etancillas Dei etomnes

annuentes ad perpetuam sancta; Boaoniensis Eccle- homines ubriusque sexusinfra praefatos jam diclae
siae pacem ac stabilitatem praesentis decreti stabi- BononiensisEcclesiae terminoshabitantes tuae subji-
litate sancimus, ut universi parochiae fines sicut a cimus dispositioni luorumque catholicorum succes-
tuis antecessoribus in perpetuum conserventur.Qui sorum. Praeterea quaccunque praedia, quascunque
videlicet fines a fiumine Gaibana usque in rivolum possessiones vel a praedecessoribus nostris aposto-
Sablosulura decurrunt. Deinde in Slratam quae di- licae sedis episcopis vel a quibuscunque catholicis
citur Ungarista. Deindo in stallo Callain et in lo- regibus Cirolo et Ottone Bononiensi Ecclesiae con-
cum qui dicitur Curle.Deinde in flumen qui dicitur cessa sunt,nos quoque decreti praesentis auctoritate
Leo. Deinde in fluvium qui dicitur Muzza inter D firmamus. Ad hcec adjicientes statuimus ut juxta
quos quaicunqueplebeset qua^cunquealia;ec-
(ines veterem consuetudinem EccIesiaeBononiensis electi
oppida siiae sunlvel
clesiae vel monasteria,vilia; vel 6emper'a Romano pontificegratiam episcopaliscon-
fuerunt sub lua luorumque calholicorum successo- secrationis accipiantsicut el lu,opitulanteDei omni-
rum episcopali providentia et dispositione perma- potentis gratia,suscepisti.Siquis sane in crastinum
neant. Qualnmcunque vero horaines super Ecclesiae archiepiscopus vel episcopus imperator aut rex,
Bononiensis lerraresidentcujuscunque conditionis princeps aut dux.comes, vicecomi;.s, judex aut ec-

in potestale et defensione nostra servantur.Conce- clesiastica saecularisve persona,hanc nostrae consti-

dimusilaque vobis massam Vulpini etMozolariiet tutionis paginam sciens contra eam temere venire
massara Nerpulini.Itemque confirmamus Iraterni- lentaverit,secundo tertiove commonita, si non sa-
tati tuaj omnia quae a pra;decessoribus noslris, id tisfaclionecongrua emendaveril.potestatis honoris-
est Agipito.ct reldgio.et Gregorio dialogo, et Gre- que sui dij,'iiitate careat,reami]ue sedivino judicio

gorioVlI videlicel inonasteiiumS. Slephani quod existerede perpetrata iniquitate cognoscat, et a sa-
333 EPISTOLiE ET PRIVILEGIA. 354
cratissimocorpore ac sanguine Deiet Domini nostri \ episcopatus ila integroa manere decernimus, sicut
Reciemptoris Jesu Christi aliena fiat, aique exlremo a praedecessoribus veslris possessi ?unt,et a frater-
examine district.ic ultioni subjaccat.Cunctis autem nilale tua quietius possidentur : videlicet a limiti-
Ecclesia? eidem justa servantibus sit pax Domini bus Sancti Juliani Montanarii.usque ad limitesop-
noslri Jcsu Christi, qualenus et hic fructum bonae pidi R.igonis : ilcmlimiiibusMosiaci usquead iimi-
aclionis pcrcipiant, et apud districlum judicem tes oppidi Gornert. Praeterea qnfficunque pracdia,
pra3mia aeterna^ pacis invcniant. Amen, amen. quascunquepossossioneseadem Ecclesiain praesenti
Scriplum per manum Raynerii scriniarii regio- septima indictione legitime possidel,etqua;cunque
narii et notarii sacri palatii. in futurum,largiente Domino,juste alque canonice
Ego Paschaiis catholica3 Ecclesiae episcopus. poterit adipi^ci, firraa vobis vestrisque successori-
Datuin Albae per manum Joannis,sancta3 Romanae bus el illibaia pcrmaneanl. Decernimus ergo ut
Ecclesiaediaconicardinalisacbibliothecarii,iimens. nulliomnino hominum liceateamdem Ecclesiam le-
Martii,indictione seplJma, Incarnationis Dominicaj mcre perlurbarc, aut possessicnes auferre, vel ab-
1114,pontificatus quoque domni Paschalis II anno latas retinere, minuere,vel temerariis vexalionibus
quinto decimo. fatigare, sedomnia integra conservenlur, tam luis
cccxc T) quam clericorum et pauperum usibus profutura.Ad
haec interdicimus, ut te ad Dominura evocato, vel
Oygerii episcopi fieiensis bona confirmat et terminos
episropalus describit. luorum quolibet successorum,nullu3 omnino.invi-
(Anno 1114, Maii 28.) tis vestrae Eccclesiae clericis, aut episcoporum aut
Bartel, Ecclesiae res auferre,diripereaut distrahere audeat.
[Sira. llistorica Nomeuclat. prxsulum
S. Beg. Ecclesiae, p. 175.] Si quaigilurin futurum ecclesiastica quaelibet sae-

Pasciialis episcopus, servus servorum Dei, vene- cularisve persona.hanc nostrae constitutionis pagi-
rabili fratri Oggerio Ecclesiae Regiensi episcopo ejus. nam sciens, conlra eam temere venire tentaverit,
que successoribus canonice inslituendis.sulutera et secundo tertiove commonita, si non satisfactione
apostolicam benedictionem. congrua emendaverit, poleslatis honorisque suidi-
Justis votis assensum praebere, justisque petitio- gnitate careat, reamquese divinojudicio existere de
nibus aures accommodare nos convenit, qui, licot perpetrata iniquitale cognoscat, et a sanctissimo
indignijustiliffi cusloJes atque praecones in excelsa corpore acsanguine Dei Domini Redemptoris Jesu
et

positi, Christo disponente, inspicimur. Tuis igitur, Christi aliena riat,atquc in extremo examine distri-
fratrer in ChrislocharissimeOggeri.jusiis petitioni- cla? ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco ju-

bus annuentes,sanctam Regiensem Ecclesiam,'|uj« sta servantibus sit pax Doraini nostri Jesu Christi,

et Ricomagensis dicitur,cui auctore Deo praesides, ^ quatenusethicfructum bonai actionispercipiant, et

apostolica) sedis auctoritate munirnus. Staluimus apuddistrictura judicem praemia ffiternaepaciainve-
enimutuniversaquffl tuastrenuilasoccupalorumma- niant. Araen.
nibus erepta, injus Regiensis Ecclesios reparavit, Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus.
libera semper eidera EcclesiE el illibala serventur. Ddtura Tiberiae per manum Joannis, sanctoe Ro-
Gastellum videlicet quod regium nominatur,in quo manae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii,
episcopalis cathedra, et Beati Maximi ecclesia est. V Kalendas Junii,indictione vii,Incarnationis Dorai-
Super quo interdictura perpetuum statuiraus, ne nicae anno 11 l5,pontiticatus quoque domniPascha-

cuiquam omnino saeculari personae liceat, aliqua lis II papae xv.

subreptione ipsum invaderc, aut suo dominio qui- GCCXCI.
buslibet ingeniis vindicire. Ncc episcopo cuiquam Privilegium pro Ecclesia Lascurrensi.
vel prBeposito,sive clerico, nec ulli omnino personae (Anno 1114, Jun. 5.)
facultas sit,idera castellum in aliciijus sa?cularis po- [Marca, Hist. de B^arn., 383.]
tcsiate trausferre aut ab Ecclesia^ et episcopi domi- Paschalis episcopus.servus servorum Dei,vene-
nio ct possessione subtrahere. Decimas vero vel rabili fratri Guidoni Lascurrensi episcopo, salutem
ecclesias,qua? vel pcr te, vel per antecessores tuos, D et apostolicara benedictionem.
sajcularium manibus ereptae sunt aut eripientur, Juslis votis assensura praebere,justisque petitio-
vobis vestrisque successoribus, el Ecclesiie vcstraj nibus aures accoramodare nos convenit, qui, licct
clericis in perpetuura confirmamus.Porro ecclesiarn indigni,justitiae cuslodes atquepraeconesin excelsa
SanctaeMaria) de Palude,in canonica semper quam apostolorum Petri specula posili, Domino
et Pauli
instituisti observatione, sub episcopi jure ac dispo- disponente conspicimur.Idcirco tuis,fraler in Ghri-
sitione perraanere censeraus.Quam videlicet Eccle- sto charissimcGuido.juslis petitionibus annuentes,
siam Guillelmus, nunc Regiensis prajpositus, et sanctam Lascurrensem Ecclesiam, cui Deo auctore
Slephanus fratcr ejus,et Guillelmus minor,cum ha!_ praesidcs,aposlolicae sedis protectione munimus.Or-
reditaria nequiter pnssessione vindicassent, subje- dinem itaque vitae canonicae quem bonae memorlae
ctioni tua3 et malrici Ecclesioe reddiderunt, et sanctus pri-edecessor tuus in ecclesia eadem insti-
regularcmvitaraprofessi, ordinationiet observatio- tuit, praesentis decreti firmitate firmamus. Et ne
nicanonicae subdiderunt.Termlnos sane Rcgiensis alicui canonicorum post professionera exhibitam
 335 PASCHALIS I! PAPM 396

proprium quid habere.nevo sine tuae vel capUuli li- A sihi et obedienliam vindicare contendant, cum ipel

centia, de clauslro diycedere liccat inlerdicimus. exlra Ecclcsiae apostolica; sint unitatem. Diu enim
Sane luisquo icgiliiinir^ucccssoribus praelerge-
tibi propter pertinaciae suac nequiliam asede aposlolica
ner.ilein illam cpiscopalid officii curam, specialem excomniunicali sunt.quaecaput el magistraomnium
concedimus facultalem praelata; ecclesiaj canonicos ecclcbiarumab ipao omnipotenli Domino constituta_
corrigcndi, et por obedienlias disponendi, aul ab est. Gui profeclo qui non concordat, procul dubio,

eisdern ubedienliis canonicn removendi. Ad haec vo- sicut beatus An)brosiu3 scribit, haerelicus est. Ab
bis et per vos cidem Lascurrensi Ecclesiaj coiifirma- Ecclesiae consortio alieni sunt.et (luomodo in Eccle-
mu3 illam Giivarensis pontis.seu caeterarum rerum sia piaelalionem quaerunt?non potest, beato atte-
donationem quam bonae memoriae Gasto vicecomes stante Gypriano, ramus fractus ab arbore germi-
et uxor cjus Talesiain sumptus fratrum communi- nare,et rivus a fonle praecisus arescit. Quia igitur
ter viventium contulerunt. Et qua?cunque jure pa- ipsi se a Aoraana Ecclesia praeciderunl.nos, auctora

rochiali vcl proprietario ad eamdem noscuntur Ec- Deo,litterarumpra;5entium praeceptionemandamus,

clesiaiu pertinere, videlicel ecclesiam S. quam successoribus veslris observan-
Stephani et lain vobis

de Garrena cum decimatione suii.Marlanenais^Sun- pnecipimus, dum

ut nullam eisdera clericis subje-
clae Fidis et Sancti .\ndreaB. Monasterium S. Petri n ctionem,nullam obedientiara neque communionem

de Regula,Mona3terium S. Petri Generensis, quar- irapendere debeatis, donec ad unitatem catholicaa

tam partem dccimationis Ecclesiae Sancti Petri de Ecclesiae revertantur. Qui enira a domino buo di-
Servimaco, et quotidiaiiae oblalinnis. Pausam cura visus eat, conserv's suis praeesse non potcst. Et
appenditiis suis,Gaslellum Morellicum pertinc-ntiis P.-^nlmista dicil Nonnequile oderunl, Deus, oderam :

suis.Uoiversa etiam quae oidem Ecclesiae vel afide- iUos? Quandiu itaque «d sedis apostolicae coinmu-
libuaviri-s de suo jure collata,vel aliisjustis modis nionem et gratiara redeant,nulla eis a vobis subje-
acquisita sunt.aut in futnrum largienle Deo conces- ctio, nuila obedientia vel coinmunio praebealur.

sicne pontificum,liberalitate principum,justedtque Data Tiberi iv, Idus Jnnii, indictione vii.

canonice aC'|uirentur, firma vobis vestrisque suo- GGG.XGIII.

cessoribus ntque illibala permaneant. Decernimus D[idacum] episcopum Compostellanum horlatur ut
ergo utnulliomninohominum liceat praediclam Ec- paci restitueiidx operam del.
(Anno 1H4, Junii 24.)
clesiam temcre pcrturbare, aut qiiaecunque ipsius
[Florez, Espafia sagrada, XX, 193.]
8unl vel fuerint quibuslibet occasionibus auferrc,
P. episcopus,s€rvus serv. Dei, ven. fratriD.Cora-
minuere, vel temerariis vexalionibus fatigare; sed
posiellano (190) episcopo, salntem el apost. beiied.
omnia inlegra conserventur,tam tuis qnam clerico-
C Etsi procul a vobis positi vestras tamen tribula-
rum et pauperum usibus profntura. Si quis igilur,
tiones agnovimus, et quae vos experimini corpore,
decreti hujus tenore cognito, teraere contraire ten-
nos sentiinus in corde. Si quid eliam facultatis in
praesumptionem suamdigna salisfactio-
taverit,nisi
nobis est, fraternilati veslra; libenter auxilium im-
ne correxeriijhoaorum et officii sui periculum pa-
perlimur. Tu vero,frater charissime, sicut coepisti,
tiatur,KUtexcommunicatioiiisullioneplectatur.Gun-
vir.liler age,etad pacem restituendam modis omni-
ctis autem eidem loco justa servantibus sit pax
bus libora vestrarum nempe partium bellum Ec-
,
Domininosiri JesuChristi,quatenu9 et hic fructum
clesiae periculosiua est, tum propter gentium fero-
boiia; actionis percipiant, et praemia aeternae pacla
citalem.luin propter infidelium vicinitalem.quibus
inveniant. Amen.
Christiana fiiles propter hujusmodi facinora ludibrio
Datuin Tiberiae per manum Ghrysogoni agentis
est.Propter quas regni vestri et Ecclesiae perturba-
vicem domni Joannis cancellarii,Nonis Junii,indi •

tuam ad
tiones postulalicni luae juxta voluntatem
clione Eeptima,anno Dominicae Incarnalionis 1115,
non possumus, quia Ecclesia-
praesens respondere
ponlificatus autem domnl Paschalis secundi papae
rum novae dispositiones in hujusmodi tumultibus
anno xv.
minus competenter fieri possunt, cuin magis per-
GCGXGII
turbationemEcclesiaevideantur afferrequampacem
,, , ,. ,, „ ,,r-.
Ad Laurcnlium abbutem Sancli Vitoni.
n, ,'.
,1 n
ul nullam u ^ — „
Gaeterum si pacem finibus veslris misericordia di-
.. ,...,.,.
obedienliam nullamque communionem clericis Vir-
dunensibus impendat. vina reddiderit, super hoc negotio quod opportu-
(Anno 1114, Jun. 10.) num fuerit libentius Iractare curabimus.
[Martene, Anecdol. I, 338,] Datum Laterani, viii Kal. Julii.

PASCHALisepiscopus,servusservoruraDei,dilecti9 GGGXGIV.
filiis L.abbati et fralribus monasterii S. Vitoni sa- Ecclesiae B. Marix
in porlu Raceiinx possessiones et
jura confirmat.
luiem el apostolicam benedictionera.
(Anno 1114, Jul. 5.)
Virdunenses clericosin tantam audivimus contu- Vide Dullarium Laleranense, Romae, 1727, fol.,
maciara prorupisse^utEcclesiae vestrae subjectionem p. 5.]

(109) Gompostellanusepiscopusdetransferendain hfficresponaio pontificis^elsi nihil de petitione ex-

Ecclesiam puam Emeritensi melropoli serio et avi- primat.
dissime cugilabut. De hoc ilii praecipue cura: ad
357 KPISTOL^ ET PRIVILEGIA. 338

CGCXGV. A ire tentaverit,honori3 et officii sui periculum patia-

* Monciflerii S. Marix de Charilale, a sese quondam tur, aut excommunicationis ultione plectalur, nisi
consecrali, protcciionem suscipil, po.^sesxionesque praBsumptionem suam digna satisfactione correxe-
a in pnjesenli scpliina indiclione » confvmnt^Odone rit. Amen.
priore per Ponlium abbutem Cluniacemem pe-
Dulum Anagnias per manum Joannis, sanctae Ro-
tenie.
(Anno H14.) manae Ecclesiae diaconi cardinalis ac biLliothecarii,
[ExslalhocprivilegiuminbibliothecaHamburgensi. V Nonas Novembris, iudict. viii, Incarnat. Domin.

Tituium dc(iil .lafTe, Regesla linm. ponl.,b01,cum anno 1114, pontificatus autem domni Paschalis II

hac menlione :. « Ex schedis Pertzii. » papae anno xvi.

CGGXCVI.
CCCXGVII.
Ad canonicos Ecclesise Carnotemis. — Confirmal
Iconis episcopi derrelum quo ille prxposituras et Afi Pontium Clunincensem abbatem. -• Confirmat
caslera beneficia quif precarise dicebantur, in com- possessiones a'i ipso acquisitas,
munes usus rediyit.
(Anno 1H4, Nov. 7.)
fAnno 1114, Noven)bris 2.)
[Mansi, Concil., XX, 1042.]
[Doni BouQUET, necueil, XV, 54.]
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile- Paschalis episcopus, servus servorum Dei, cha-
g
clis liliis canoniuis Ecclesiae Carnoteusis,8alutem et rissimo filio Pontio Cluniacensi abbati, ejusque suc-
aposlolicam benedictionem. cessoribijs regulariter substitnendis in porpeluum.
Ex venerabilis Iratris noslri Ivonis, per Dei ^ra- Apostolicae sedis auctoritate debitoqne compelli-
tiam episcopi,liUeri3 intelleximus quod pro quibus- mur pro universarum Ecclesiarum statu peragHre,
dam querimonis decretum instituerit. Ipsum quo- eteirum maxime quieti,quBe sedi eidem specialius
quedecretum (UO) oculisnostris inspeximu9,inquo adhajrent, ac tanquam jure proprio subjeclae sunt,
conlinebatur Kcclesiae vestrae canonicos apud eum et ampliori religionis eminent graiia,auxiliante Do-
clamorem et querimoniam fecisse de praepositis mino, providere. Eapropter petitionibus tuis, fili ia
suis, qui privatis commodis inhiantes omneiii fra- Christo charissime Ponti, non immerito censuimus
trum utilitatem, in quibuscunque poterant minue- annuendum ut Cluniacense monasterium, cui Deo
banl, et quasdam res eis jure debitas per injuriam auctore pra3sides,apo3tolica8 sedis privilegio muni-
sibi relinebantjpauperesEcclesise sub eorum patro- remus. Illas igitur quee tuae praelationis tempore ac-
cinioconstitulos diversis calamitalibus afficiebant, quisitae sunt, et ab episcopis traditae, vel per epi-
qudscaiaraiiatesidem episcopusin ejusdera decreli scopos confirmatae, nos tibi tuisque successoribus,
scripto dinumerat,et enumeratis eis, subsequitur: et per vos eidem Gluniacensi monasterio confirma-
«Gonsiiio optiniatum nostrorum decrevimus cano- ^ mus.ln Northmannia videlicet, etc. [Enumerantur .)
nicos justam habere causam, et prfficipimus ne in Praeterea quaecunque praedia, quascunque posses-
rusticis Ecclesiae praepositi deinceps has exactiones sionesin futurum concessione pontificura,liberali-
habeant,nec ullerius communem in supradictis uti- tate principunt?, vel oblatione fidelium, jusle alque
litateni minuerent. » Iloc nimirum decretum, hoc canonice poleritis adipisci, firma vobis vestrisve
praeceptum, ft supradicto confratre nostro vestrae successoribus et illibata permancant. Decernimus
Ecclesiae episcopo conslitutum, quia justum ac ra- ergo ut nulli omnino hominura liceat idera monaste-
lionabile visum est et quieti Ecclesiae commodum, rium temere perturbare, aut ejus possessiones au-
nos Deo aspiranle laudamus, et apostolicas sedis ferre, vel ablalas retinere; minuerc, vel temerariis
auctoritatefirmamus (111). Item in subsequenlibus vexationibus faligire.sed omniaintegra conserven-
idem episcopus se concessisse ut beneficia
scribit tur, eorum pro quorum sustentatione et guberna-
F>cclesi8e,quae precariaj (112) dicuntur,et [vel] lacta tione concessa sunt, usibus omnimodis profutura.
erant precariae (quia quod omnium erat, quatuor Si qua futurum ecclesiastica quaelibet sae-
igitur in
vendebant), in communes redigerentur usus, ct cularisve persona, hanc noslrai constitutionis pa-
eadem beneficia propriis vocabulis adnotando dinu- ginam sciens, etc, ut in epistola 34.
merat : hancquoque concessionem nos ratam asse- D Ego Paschalis,catholica'. Ecclesiaa episcopus sub-
rinius, et apostoiicie sedis firmamus.
auctoritate scripsi.
De domibus etiam canonicoruin concessionem ab Datum Anagniae, per manum Joannis sanctae Ro-
eodem episcopo lactam sicut a praedecessore ipsius manae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothecarii,
Froboldo episcopo constiluta est, decrelis praesentis VI Idus Novemb., mdict. viu. Incarnat. Dominicae
assertione corroboramus. Si quis igitur, decreti aiino II 14, pontificatus autem domni Paschalis se-
hujus tenore cojjnito, temere (quod absit 1) conlra- cundi papae xvi.

(HO) Ivonis decretum vide inter Instr.t.VIU Gal. tinentes cum minisquod bona clericorum sibi ac-
liae Christ., col., 314. ceplurus sit ubicunque poteril,nisi privilegium ve-
(111) Id graviter tulil rex Ludovicus.ad quem ijue- sLrum destruatur, et rapacitas praepositorum in
rimonias suas tulerunt enim, inquit
praipositi.Isti : pace concedatur. »
Ivn, epist. 271 ad Paschaleni papam.nad hoc regem (112) Alodiumseu praedium abEcclesia certiscon-
seduxerunt quomodo valuerunt et voluerunt, ut ditionibusacceptum,et ad vitam vel ad praefinitum
minaceslitterasadversua clerummihi mitteretcon- tempus utendum.
359 PASCIIAUS II PAPyE 360
CCCXGVIII. A semper occlesia conservetur. Obeunlc tamen vestrjB

Ad Ponliutn uhbttlein Climincensem. — Concedil congri'},'alioiiis abbate, libera vobis eligcndi abba-
ornumcnla jiontifxcnliu. tis facullas maneat, omni sa^culuris poleslatis con-
(Anno 1114, Nov. 7.) tradicliunc spposita. Porro vlUus, pra?dia et cailera
[Mansi, Concil., XX, 1043.] beneficia quac supr.-dicius rex dc suo jure usibus
Paschahs episcopus, servus servorum Dei, dilc- dclegavii,nos vobis vestrisque successoribus in per-
clissimo filio Pontio Cluniacensi abbati, salutem et petuum possidenda sancimus, etc.
aposloliciun benediclionein. Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus sub-
Cum difTcrentiam donalionum qua; per Dei gra- scripsi.

liam fidelibus daatur, enumeraret Aposlolus, sub- Datum Laterani per manum Joannis, S. R. E.
junxit, dicens : Dileclio sine simulatione, odieiiles diaconi cardinalis ot bibliothecarii, Kalendis De-
vuilum, adhxrcntes bono, charilalcm fralernitatis cembris, indictiono viii, Incarnationis Dominicaa
inviccm diligcnics,honore invicem pr3bvemc>iles [I\om. annolll4, pontificatus aulem domni Paschalis
xii). Ilanc sine simululione dilcctionem, fili cha- papaj anno xvi.

rissime, circa persdnam tuiim por Dei graliam con- CD.

servantes,ct Iratrum quibus Deo disponcnte praela- -n Ad Joannem priorem ecclesiae lieati Pelri de Vale-
tus es, cliaritalem diligontes, lionoris te privilegio riis in Septimuma.
prajvenire decrevimiis. Odientes siquidem malum, (Anno 1114, Dec. 2.)

boao vos adhajrere gaudemus. Deum quippe in vobis [Ballz. Miscell, edit. Luc. III, 12.]

diligimus,a quo bonum omneprocedit. Monet etiam Paschalis episcopus, servusservorum Dei dileclo
Psalmisia, dicens Qui diligilis Deum, otlite malum
:
filio JoANNi priori ecclesiae Dcati Pelri de Valeriis
{Psal. xcvi). Igitur concessionem praedecessoris ejus(iuesuccessoribuscanonicesubstituendis in per-

noslri felicis memoriae Urbani II, quam pra;decfts- petuum.

sori tuo venerabilis inemoriffl Hugoni abbati contu- Apostolicae sedis auctoritate debitoque conipelli-
lit, super mitraj, dalmatica?, chirothecarum et san- mur prouniversarum Ecclesiarumstatu satagere,et
daliorum usu.in octo prsecipuis feslivitatibus obti- earum maxime quae sedi eidem tanquam jure pro-
nendo, nos tara tibi quam successoribus tuis con- prio subjectae sunt, quieti auxiliante Domino pro-
firmatnus. Praeterea eorumdem insignium usum videre. Kapropter.fili charissime Joannes, petitioni-
personaliler singulis concedimus,
quibus
festis bus tuis nonimmerito duximus annuendum.ut ec-
hymnus angelicud a vobis inter missarum solemnia clesiam Sancti Petri de Valeriis,cui per nostrara in-
decantatur.Ad exprimendam etiam sinesimulatione
p stilutionem Deo auctore praesides, apostolicae
sedis
diloctionem et honoris praeventionem, dalmaticam, privilegio muniremus. Is siquidem locus, licet in-
qua nos indiii 3uiebamus,tuK dilectioni donavimus, cuitus ac solitarius, cum ex tradilione veteri beati
ut nostraj dileclionis memor,et malum seraper odis- Pelri nomine haberetur insignis, a possessoribus
se, et bono indesinenter udhasrere, et fratres tibi locijdomiiiis videlicel Rainardo Amati et filiis ejus
commissos sludeas semper in Domino diligere, et Bernardo et Ermengaudo,per ma.nus Framaldi apo-
ad convcntum Dominicae congregationis in idipsum stoiicae Ecclesiaj presbyteri in jus ac possessionem
efficacius incitare. sedis apostolica; traditus est,ac deinceps multorum
Datum Anagnia3,per manum Joannis sanctae Ro- fidelium collationibus amplialus. Ipsum itaque lo-
manap Kcclesiae diaconi cardinaiis. vii Idus Novem- cum a!) omnium mortalium potestate, invusione,
bris, indict. viii. oppressione ac gravamine liberum semper manere
CGC.XCIX. decernimus,sicut in praesenti octava indictione suis
Privilegium pro monaslerio S. Vicloris Parisiensis. finibus ambitur, scilicet ab ipao eolle super Guai-
— liejio diplomate concessa canonicis S. Victoris dam.inde supermontem Rotundum.etsuperinitium
confirmat. vallis Leporariae, inde ad alodium de Bochet, et
(Anno 1114, Dec. 1.) usque ad ipsum PorteIlum,indead Pcrtusatasetad
[MARTfi^SE, Ampliss. Collcct. VI, 219.] D Guaitam, super Embriciatas, super campum Ar-
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile- donis et super Malam Celatam usqiie ad mare.Quid-
ctis filiis GiLDUi.vo priori et ejus fratribus in eccle- quid itaque infra hos fincs continetur, cultum sive
sia S. Victoris secus Parisius
canonicam vitam inculLum, sive pascua,piscaria3,stagna,salinae,cura
professis tam praesentibus quam futuris in perpe- decimis et primitiis seu aliis perlinentiis suis, to-
tuum. tum.integrum ac illibatum in usus praefatae ecclesia;
Keligiosis desideriis dignum est facilem prajbere Beati Pelri ac servorum Dei ibidem degentium con-
consensuin,ul fidelis devotio celerem sorlialur eflc- servelur. Quidquid praeterea in praesenti octavain-
ctum.FiliussiquidemcharissimusnosterLudovicus, dicLione eadem ecclesia Jegilime possidet, vel in
illuslris Francorum rex,pro sui et patris sui aniiiia, futurum, largicnte Deo, concessione pontificum,Ii-
vestraniecclesiamsuis beneficiis donalis,nostrahaec beralitate principum, vel oblatione fidelium juste
petiitauctoritatefirmari. Statuimusergo utcanonicae alque canonice poterit adipisci,firma vobis vestris-
observanlia; disciplina, priestanieDouiino, in vesira quc successoribus ei. iilibata permaneaut. Laicos
361 EPISTOL^ ET PRIVILEGIA. 362

sane seu clericos sacsulariter viventes ad conversio- A. Sicut injusta poscentibiis nullus e^t tribuendua
nem suscipere nulliu;* episcopi vel pruepoiili conlra- effectu?, sic legitima deoidera'itiufn non est d'ffe-

diclio V03 inhibfat. ScipuiLurarn veru ejusdein ioci renda petitio. Tuis igilur, fralpr in Ghrisio Maupiti,

omnino liberbim essc decerdiiiius, ut eoruui qui precibus annuentes, ad perpetuam sanciae Bfaca-
illic sepeliri delibcraverint devoUoni el exlre>nae rensis Ecciesia? p^cem ac stabilitatem prae^entis
voluntuti, nisi ibrtd excommunicali sint, nullus decreli slabilitate sancimus, et universa; parochiHe

obsislat. Ad liiBC adjicimus ut nulli episcoporum fines, sicut temporibus Wironis regis episcoporum

facultas sit locum ipsum interdictioni vel excom- concilio dislincti leguntur, sicut a tuisanlecessori-
rnunicalioni subjicere vel aliquos ab ejus officiis et bus usqiie hodie possessi sunl, ita inlegri omnino
oblalionis proiiibere ul fralres iidera Romanaj tibi tiiisquesuccessorihus in perpetiium conserven-
liliertutis graliapotienles omnipotentis Dei servitiis tur. Quorum vidplicet descriptio il.i se habet : A
licenlius vac ire praevaleanf. Chrisma, oleum san- fiuce fluminis Limiae per ipsuin flumen Usqn©
ctum, consecrationes altarium, ordinationes cleri- Lindosum, inde ad Portollum de Homine, ad Portel-
corum qui ad sacros sunl ordines promovendi, ab laiii de Lavanca, et ad Carragium asquead Petram

episcopo in cujus dicecesi eslis accipietis ; si qui- Fitatc, inde ad monlem Miserum, ad Coiinariam,
dem gratiam alque communionem apostolicas sedis
g et ad radicem Alpis Cespiacii, inde per cacumina
habuerit, et si ea gralis et sine pravitate voluerit inontium ad Boucani de Vaccis usque ad portum
exhibere. Alioquin liceat vobiscalholicum quemma- de Mirleus, et ab ipso portu per fluvium Estolae in
lueritis adire antistitem et ab eo consecralionum llumen Durii, el per ipsum flumen in fauce deCor-
sacranicnla suscipere ;
qui aposfolicte sedis fultus rego, inde ad montcm Maraonis, et ad castrum,
aucturitute qua^ postulatur indulgeat. Decernimus quod diciluf Villa plana u-qoe ad antiqiium pontpm
ergo ut nulli oinnino hominum liceal eamdem ec- n iininis Tami ae, et per ipsum nninea usque ail
clesiam Ifmere pprturbare, aut ejus possessiones fluviu o uiileiii, (iiii mudo de Uiribus appellatur,
auterre, vel alilatas relinere, minuere, vel ti-mera- indc iid Luiiiii iin usque ad porlum Burgani, et ai)
riis vexationil)U3 1'atigare se omnia integra cun-
;
1 ipso poriu per aUeuiii fluminis Aviae in mare. usque
serventureorum,proquorumsustenlatiuneptguber- Qiiidqiiid rtutem inlra hos
aliarum pa-
fi.ies, vel
nationecuiicnssa >unt, usibus omnimodisprotulura. rochiaruin partibus proprietarituduminii jure Bra-
Ad indicium autein percepta) a Romana Ecdesia carensis Ecclesia possidet, quietum ei statuimus
libertatis soiidos quinque denariorum Lucensium servitiuiir, dico quietum ei statuiinus integrum-
quolaunis Lateranensi palatio persolvetis. Si qua quae servilium. Si quid praeterea principum libera-
igitur in futurum ecclesiasticaquaeiibetsaecularisve litale, vel qi.orumlibet oblatione fidelium juste at-
persona.hanc conslilutionispaginamsciens, L
nostrae que canonice poterit adipisci, firma tibi luisque suc-
contra eatn temere venirc tentaverit, secundo ter- cessoribus et illabatapersislant. Decernimus ergo ut
tiove commonita, si non salisfaclionecongruaemen- nulli omnino hominum liceat eamdem Ecclesiarn
daverit, potestalis honorisquc sui dignitate careal, temere perturbare, aut ejus possessiones auferre,
reamquc se divino judicio cxistere de perpetrala ini- vel ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexa-
quitate cognoscat, et a sacralissimo corporeet san- tionibus fatigare, sed oninia integre conserventur
guine Dei et Domini Rcdemploris nostri Jesu Ghri- tam tuis quam clericorum ac pauperum usibus
sti aliena fiat, atque in extremo examine districtae
profulura. Si qua igitur in futurum ecclesiastica
ultioni aulijaceat. Cunctis auteni eidem loco jusla quaslibet saecularisve persbna, hanc nostrae consti-
servantibus pax Domini nostri Jesu Christi,
pit tutionis paginain sciens, contra ean temere venire
quatenus et hic fructum bonae actionis perclpiant, et tentaverit, secundo tertiove commonita, si non sa-
apud districlum judicem praemia aeternao pacis in- tisfactionecongrua emendaverit, poteslatis hono-
veniant. Amen. risque sui dignitate careat, reamque se 'divino ju-
Ego Paschalis catholicaj Ecclesiae episcopus. dicio existere de perpelrata iniquitate cognoscat, et
Dalum Laterani per nianum Joannis, sanctae Ro-
a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini
nuina? Ecclesiae diaconi cardinalis ac liibliothecarii, D Redemptoris nostri Jesu Chrisli aliena fiat,atque ia
quarto Nonas Decembris, indicliono ootava, Incar- extremo examine districlae ultioni suiijaceat. Cun-
nationis Dominicue.innomllesiiiiocenlesimo deciino ctis aulem eidem loco jnsta servantibus sit pax
quarto, pontificatus autemdomini Paschalissecundi Douiini noslri Jesu Cfiristi, qualenuset hic fructnm
papae dccimo sexlo. bonae aclionis percipianl, et apud d stricluin Judi-
CDI.
ceiii praemia aelernae pacis inveniant. Amen, amen,
Dioecesis Bracaremu fines, pdenle Mauritio urchi-
epiicojio, coiifirmiH.
amen.
(Anno 1114, Dec. 4.) Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus

[Risco, Espuna sagradd, XL, 351.] Datum Laterani, per manum Joannis sanctaj Ro«
Paschalis Cfiiscopus, servus servorum Dei, ve- manae Ecclesiae diaconi cardinalis ac bibliothe-
nerabili Iratri Mauiutio, Bracarensis Ecclesiae ar- carii, Nonas Decembris, indictione viii, Incar-
ii

chiepiscopo, ejusque successoribus canonice sub- nalionis Dominicfe anno 1114, pontificatua autem
stituendis in perpetuum. Paschalis secundi papa anno xvi.

PAiaoL. GLXIII. 12
 3G3 PASCHALIS II PAP^ 364

CDII. f^
nis percipiant, et apud districlum judicem praemia
Con^rmutio priiua fumixlionis mnna<lerii S. t^hir- aeternffi pacis inveniant. Amen,
yiiretx Daumburyensis, a fundalure D. Peiro Datum Laterani, vii Idihus Aprilis.
oblati.
COIll
(Circa annum 1114, April. 7.)
Ad clericos Ecclesix Carnotensis
[Monumenta Boica, II 179.]
(Intra an. 1099-1115.)
PAScHALisepiscopus, sefvus servorum Dei, dilecto
filio Kberbino praeposito ecclesiae Sancla; Margarelae [Opp. Ivonis, II, 233.]

quae silu est in Baiiiburg in Salzburgensi paruchia, Paschalis episcopus, servus servornm Dei, Car-
et cjus Iratiibus canonicam ibi vitiiui professis, tam nolensis Ecclesiae clericis, salutem et apostolicam
prifsenlibu.s quam luturis in pcrpeliium. benedictionem.
Sicut injusta poscentibus nullus ost tribuen.lus Indubid veracium fralruin relatione comperimus
effectiis, sic lcgitima desiderantiuni non csL (liffe- magnos inter vos odiorum lomites cmcrsisse, quia
renda petitio. BercngTius siquidcm comcs Sulz- pro sacramentis illis qua^ ad re[;ellendos conditio-

bachonsis in Snlzbuigensi pago aiodiom suiim narios apud vos fucta sunt, alteii alleris convicia,
beato Petro et sanctae ejus Ri)manae Ecclesia) ob- n contumf^-lias et injurias inlulistis. Insuper obliga
tulit,6ub unius aurei censu annuo in quo lieulae : liones quasdam et [laclaad laedendam fraternitutem
Margarela; ecclesiam construens, locum ipsum ca- contra pactum Doiiiini concinnaslis. Qua de re di-
nonicorum regularium nrdini depulavit. Nos igitur lectioiiem vestram rcganius, et Domino pernosju-
juxia fundcttoris devotionem locum ipsum sub beati bente, praecipimus ut dimittatisquidquid adversum
Petri patrociniura assumentes, prasentis decreti vos in lioc negotio habeiis.flt nos enim faciisumus
auctorilate munimus : statuimua enim ut universa sobrii, et nos pro vobis iir.becillitatem aposlolicam
quae vel praedictum comitem, vel per alios fide- loleramus, ut vos Deo et Ecclesiae in pace Ecclesia
les de juro proprio loco eidem concessa snnt, quae- conlucremur. Si ergo Deum diligilis, si apostolicam
cunque etiam in fulurum concessione pontificum, sedem veremini, donatemihi, nedicam vobis, hano
iiberalitate principum, nblalione fidelium.vel aliis injuriam. Si quis autem adhuc conlentiosus est,
juslis modis illic dari ofrerriquc conligcrit, firma nostri corporis non est, quia nos
hujusmodi con-
vobis vestrisquc succcssoribns et illibala perma- suetudinem non habemus, neque Ecclesia Dei. Sane
neanl. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum hominia qua; apud vcs clerici sibi invicem faciunt,
liceat earadem ecclesiam temcre perturbare, aut ut ne fiant ulterius prohibemus, et quae facta sunt
ejus
„ j,
—
possessiones auferre, aut ablatas
_ , —
retinere, mi- irrita ducimus, quoniani
^ ,
contra honeslatem viden- ^

nuere vel temerariis vcxationibus falij,'are, SPd om- ^ tur ecclesiasticam fieri. Illa enim quae sursum est
nia integraoonservcnlur curunf,, pro quorum susten- Hierusalem libera, atque omniura fidelium mater
talione et gubernalione concessa sur.l, usibus om- esi, qua libertate Chrislus liberavit.

nimodis profulura. Ubeunte te nunc ejusloci prae- Datuin Lalerani, ix Kalendas Decembris.
posito, vel tuorum quolibet sucoessorum, nuilus
CDIV.
ibi qualibet subreptionis astutia seu violentia prae-
ponatur, nisi quem fratrescommuni consensu vel
Ad Begonem abbatem Conchensem. —
Indulget Co:r
chemibus ul jejunio solemni vigiliam sanctx Fidis
fralrum pars consilii sanioris secundum Dei timo- cilebrent, ul in ordine missae ipsius murlyris nos
rem regulariter providerint eligendum. Sine post men i(er alia^ virgines habeatur. utque yro revC'

professionera exhibilam ncmini vestrum liceat pro- rentia ejusdem sanctae albasf- Conchensis ad electio-
nemepiscopi Huthenensis semper advocetur.
prium quid habere, nec sine praeposili vel congre-
gationis liceniia de ciaustro discedere.Decimas vero (Intra an. 1099-1115, Dez. 24.)

novalium vestrorum vctiis veslrisque successoribus [Map.tcne, Thes. Anecdol., I, 337, ex schedis
habendas, remota episcopalium ministrorum con- Colhertinis.]

tradiclione concedimus ut quiete in eo quod as- Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dileclo
sumpsislis prnposiio, largiente Deo, in perpetuum D in Christo filin Begoni monaslerii Beatae Fidis Con-
maneatis. Si qua igitur in fulurum ecclesiar^tica sa3- chensis abbati, ejusdemque loci fralribus omnibus,
cularisve pcrsona, hanc noslrae constitut^onis pagi- salulem et apostolioara benedictionem.
nam sciens, contra eam temere venire tentaverit, Licet ecclesiasLicorum officiorum tenor in eccle-
secunilo tertiove commonita, si non satisfaclione siasticis iibris legilimo habeaturordineconstitutus,
congrua emendaverit, potestatis honorisque sui nihil lamen rp.ligion: (obesse), nimio [l. imoj pro-
dignitate careat, reamque se divino judicio existere dcsse plurimum credimus, si quis eisdem officiis ra-
de perpetrata iniquiiate cognnscal, ot a sacralis- tionabiliter oliservantiae quidquam et devotionis ad-
simo corpore ac sanguine Dei Domini Redempto-
et jecerit. Samaritnnus etenim noster, cuni duos de-
ris noslri Jesu Christi aliena fiat, atquein exlremo narios stMbulario ad infirini curam prolulit, ait Si :

examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem quifJ supererogaveris, ego cum rediero reddam libi. In
eidem loco justa servantibus sitpaxDomini nostri Ruthenico ijjitur pa-io, prssertim apud Conchense
Jesu Christi, qu itenus ct hic fructuin bona; actio- vesirum monasterium, ubi beatae Fidis corpus re-
363 EPISTOLiE ET PRiVlLEGIA. m
quiescere creditur, ant« secunrium Non«3 Oclobris A CDVI.
quibiis eadem virgomHr'yrium coriiiumtnasse legi- [lus^gerum r^inonicum Anlisfiodoremem velut prxpo-
lui-,sicut ex niore vos devotissitru» agere audivimus S7lura iributa ab lluinbdldo episcopo privari.
vigilias,etsolemne jejunium celebiari Hnnuirnuset (intra an. 1099 1115.)
decreti prassentis auctoritiite lirmamus ubi enim : (Labbk, Nova Bibliulhecamss., I, 459.]
beali martyres corporali praesentia requiescunt,di- PAScFiALrs ferviis servorum Dei, dileclis iiliisAn-
gnutn prolccto esi et erclesiastica consupturiine tissiodorensis Ecctcsiaj canonicis, salutem et apo-
confirmHlum, ut celebrioribus olficii;? honorentur. atolicam benf-d^clionem.
Unde etiam conoedimus ut in(ll3)ordine missae in- Quod confrater noster llumbaldus, Ecclesiae ve-
ter alias virginesejusdem sanctaj virginis ac inarty- epi-^copup, erga filium nostrum Husgerium,
t>trffi

ris mernona ex nominecelebretur ;pa3sionemquo- canonicum vestrum, beuigne se fiabuit eique prae-
que seu miracula, quse de eadem sancta virgine a positurae dignitatem vestro consensu dedit, et ipsi
catholicis viris scripta credunlur, in Ecclesia pro et vobis gratias agimus. Noium autem vobis esse
ejusderr'. reverontia virginis approbamus ; siquidem volumus quia nos tam ipsunr quara omnia ad eum
ipsiusgloriosne virginis ac mart.yris natali(ia,lam in pertinenliavolumus subapostolicaesedistutelae pro-
nostra sacrosancta Homana Eccle&ia,quam in aliis j^ tectione persistere. Prajsenlium itaque litterarum
mundi partibu3,ad honorem Dei el communem sa- auctoritale inlerdicimus ne qua ecclesiasticasaecu-
lutpm,cum rnagna optamusdevotione et reverentia larisve persona eumdem filium nostrum de praedi-
celelrrari.Ad devotionemquoque supradictae marty- ctae prajpositurae beneficio inquietare praesumat.
ris et inonasterii Conchensis honorem adjicimus.ul CDVil.
ad Ruthencnsisppiscopi eleclionem Conchensis ab- Ad mililes de S. Geminiano.
bas semper debeat advocari, quia et in urbe ipsa (Inlraan. 1099 1115.)
electio sohit citr-a ordinem plerumque praesumi, et [Mansi, Concil.XX, 1097.]
Gonchensis loius adeo habetur proximus urbi, et Pafchalis papa, servus servorum Uei, militibus
tanta persona censetur abbatis, ut praecipue lanto
de S Geminiano aliisque oppidis juxta positis,salu-
Ecclesia? negotio merito debeat interesse. Caetera
tem et apostolicam benedictionem.
monaslcrii vestri negotiatanquam ad nos specialius
Unam essc fidem, uira l)ei catholica confitetur
peninentia legaiis nnslris, sive qui nunc sunt, = ive
Ecclesia. Unde Apostoius : Unus, inquit, Dominus,
qui post tuiuri sunt in GaIliis,solIicitius delinienda
una fides {Ephes. iv, 5). Qui ergo fidem quam patri
mandamus. Vestrurn enim coenobium et omniaad suo debet ac domino abjurare compellitur, is,cum
idem perlinentia,quieta, libera et integra cum suis possit,ad correctionem nonrevertitur,non jamfide-
spmper volumus privilpgiis permanere. Omnipo- ^ Hs^ ^ed perfidus comprobatur. Eapi'opter litteris
tens Deus sua vos gratia benedioat, et per sanclse priEsontibusvos monemus,etmonentespr<Ecipimu3,
conversationisinstantiam ad vitamaslernam perdu- ut ad palris vestri et domini W. frairis nostri Ro-
cat. Amen. gerii Vulterrani episcopi fidelitatem humilitatede-
Datura Latcrani, ix Kulendas Januarii. bita redeatis.et ad honoremDei etsalutem vestram
in Ecclesiae obedientia et servitio, sicul ratioexigit,
CDV. persistatis.S.ine si quis vestrum pro defensione ju-
Al Lambertiim Atrebotensem episcopum. slitiae sacrilegorum aliquem rapioremve prostravil,

(Intra an. 1099-1115.)

teneri homicidio noa videtur. Pro tuenda enim ju-
stitia licenter arma geritis,et vim vi repellere om-
[Baluz., Miscell. edil. i.uc. II, 155.]
iies logps omniaquejura permittunt.Verumiamen si

Paschalis episcopus,aervus servonam Dei, vene- quid levitate commissum est.praedicli fratrisnoslri
rabili fratri LAMBERToAtrebaten3iepiscopo,salutem et coepiscopi arbitrio corrigatur. Obedientes vero
et apostolicam benedictionem. in Dei Ecclesiaeque servitio fideiiter persistentes,
De mota burgi vcteris el novi burgi quantilate omnipotens Ueus BB. apostolorum precibusab om-
inlcrclericos vestros et Sancti Vedasti monachos D njbus peccatis absolvat,el ad vitam perducal aet er-
ambiguitas et conlentio est. Tua; igitur fraternitati nam.
negolii hujus discussionem injiingimiis, iit por ve- CUVIIL
tustiores vcracioresque personas, quifi neutri parti Ad comilissam Maihildam. —
Pefens censum, debet
suspfctae sint, ccrtitudinem diligenter exquiras, raiionem exprimere.
ut omni per Uei gratiam ambiguiiate submota, (Intra an. If99 Hi5.)
paccm inter sc deinceps dilectionemque conser- [Ma>si, Connl. XX, 10T4.]
vcnt.
Pervenitad nos quod l^raxinorensis abbas Car-

(113)Scihcetin( anone.in quovpteresinsigniorum Benedicti, ut fusius probavi in lom. I. Deantiqnis

sa nctorum nnminacum npostolorum pt manyrum Fcrlosia? ritibus.qood tan.en alisquesummi i.onli-
nominihus rn.s.M^et.ant, pr.Tserliiii SS_ M.rlini. Hi- ficis consen^u lucturu non luisse colligi polest ex
Ambrosu, Hieronymi, Augusiini, Gregorii, et
larii,
hoc loco.
 J

367 PASCHALIS II PAP.^ 86i

pensom ccclcaiam fnerit deprc-Edatus, occasione vi- A. episcopulus emptor,abdiceii)r. Novis siquidem mo-
delicet cujusdam census, qui ad quiil solvi debeat ribus novum convenit antidoiuin adhiberi,et Ecclo-
ignoratur.De quo niiuirumcum nos urchiprpsliytcr sia3 saluteiii inodis omnibus conservari.
intorroi^arct,quod rulionubile videbalur rcpponM- Dalum Laterani, vii Kalend. Aprilis.
mus. Cen?u3 enim ignorantiae, nec divinis nec hu- CD.XI.
nianis legibus invenitur. Oportet quippe ut census Privilegium pro confirmatwne donalionum Ecclesi»
otnnis ad quid el quomodo solvi debent pr.-Escialur. Berchlesijudtnsis.
Mandarnus crgo dilcctioni tuaj ut praj.lara ipsam (Intra an. HUO 1115, April. 7.)
Carpensi ecclesiae restitui facias, ncc deinceps Fra- [IIoND, Metropoltf, Sabsburgensis, ed. Gewald.Mona-
xinorensem aoliatem uutquemlibet aliuin eam in- chii 1620, fol., t. II, p. 155.
quietare permittas (1 14). Paschalis epi8copus,servu3 servorum Dei.dilectis

CDI.X.
filiis Bi:iii.\GAR'.o et Chunoni comilibus, salutem et
aposlolicum benediclionem.
Ad Lamhertum Alrebu(ensem episcopum.
Piae poslulatio voluntatis effectu debet prose-
(Inlra an. 1100 111.5, Mart. 21.)
quente compIeri,quatenu3 et devotionis sinceiitas
[Baluz., Miscrll. edil, Luc. II, 149.]
laudaliiliter pni(escat,ot utilitas postulata vires in-
g
Paschalis episcopus.servus servorum Dei, vene- dubitantcr assumat. Proinde, filii in Cbristo cha-
rabili fratri Lambeuto Atrebatensi, salutem el apo- rissimi, vestris justis postulitionibus annuentes,
Btolicam benedictionem. alodia vestra, villamscilicet Berthersgodmen etNi-
Latores pra;sentium Robertus et A. cum querela dernhaim cum omnibus suis pcrtinentiis, qua; pro
venientes ad nos,per beati Petri graiiam sineque- remedio animarum vestrarum etmatris vestra3,Deo
rela eos remittiraus, quia interipsosetipsorumad- et beato Pelro sub anuuo censu obtulislis,sub tui-
versarios sine controversiapax reconciliataest.Sane lione apostolicae sedis suscepimus. Statuimus ita-
quia licentiamtuam se venissedixerunt,
ipsi praeler que ut nulli omnino hominum liceat ptaedicla alo-
ro.;amus, banc nobis offensam donate. Roberlum dia beili Petri subfrahere, minuere,vel temerariis
deincepsbenigniushabetotesicutpraedecessorvesler vexalionibus latigare,sed omnia intcgra conserven-
Gerardus episcopus eum habuisse cognoscitur. Ipse tur, pro utilitateet sustentationo monasterii, quod
enira in omnibus tibi paratus csl obedire, quia Ro- largiente Domino eisdem alodiis aedificare vo«
in
manae Ecclesiae filius amodo esse desiderat. luistis. Si quis vero hanc nostrae conslitutionis pa-
Data Laterani,xii Kal. Aprilis. ginam sciens contra eam temere venire tentaverit,
CDX. secundo tertiove commonitus, si non satisfactione
Ad canonicos Ecclesiae Camotensis.
C congrua emeodaverit,sciat se omnipotentis Dei in-
dignatione et terribili sancli Spiritus judicio fe-
(Intra an. 1100 1115.)
riendum.
[Mansi, ConciL, XX, 1070.
Ddtum Laterani, vii Idus Aprilis.
Pasch\lis episcopus, servus servorum Dei, Car-
CDXII.
nolensis capituli clericis, salutem et apostolicaTi
AdJoannem episcopum el canonicos Castellanos
bencdictionem.
(Intra an. 1100-1115, April. 10).
Quoniam pravas consuetulines in domibus et
[Ballz., Miscell. ed. Luc. IV, 584.]
rebus Carnotensis episcopi defuncti veldepositi.co-
Paschalis episcopus, servus servorum Dei,vene-
mites quondam Carnotcnses habuerunt, vestrame-
rabili fratri Joanm Gastellano episcopo et ejus ca-
moria recognoscit ; fratris autem nostrilvonisGar-
nonicis.salulem et apostolicam benedictionera.
notensis epiecopi labore et industria ab egregio co-
Dispositionem canonicae vestra; venerabili fratri
miteSlephano,sicutscitis,impelratumcst uteasdem
nostro Rothoni priori Sancti Fridiani commisisse
consuetudines abdicaret.Nosauiemne quis uUerius
noscatis ; unde vos vestraj sponsionis seu obliga-
eadem praesumat, decreli nostri pagina interdixi-
quam in manu nostea fccistis, raemores fa-
lionis,
mus. Nunc vestram soUicitudinem pra;monemu3,el
D cirous.Volumus enim et sicut praecepimus ita prae-
monentes pr<ecipimus ut, si forlealiqui Carnoten-
cipimus, ut ei in dispositione canonicae vestraetan-
siumcomitum, vel ministrorum eorumdetn ali-
quam nobis obedientiam exhibere curetis. Si quis
quando cupida temeritate et temeraria cupiditale
autem in hoc negotio eioliviarn ire praesumpserit,
libertatema comiie concessamanobis confirmaiain
beati Petri^ladio districto ferietur.
infregerint, tanquam ecclesiasiici juris pervasores
Ddlum Laterani, Idjs Aprilis.
a vobis \('l successoribus vestris excommiinicen-
GDXIIL
lur, et eis Ecclesiae tam civiles quam suburbmae
G. episcopum Papiemem de conlroversiis cum mo-
usque ad satisfactionem cl.iudantur.Addimus etiam
nachin S. Petri Cceli Aurei componendis horlalur.
ut, si ppiscopus amitlendi episcopatum timore.vel
(Intra an. 1100-1115, April. 17.)
electus in episcopum, acquirendi ambitione, illius
[Hujns epistola» mentio tantuni e.xstat ap. Roboli.n
sacrilegii patratures absque salisfactione absolverit Niitaie apmrtenenti alla s'oria della sua pulria.
vei Bupportaverit, tanquam eacrilegii particepa el Pavia, 1823, 8», t. III, 224,225.]

(114) Eislal quoque extrav. Decensib., c. 5, brevius, et cum aliqua lectionum varietate.
 .

369 EPISTOLiE ET PRIVILEGIA. 370

CDXIV. A jure quam graviter contra ordinem nostrumexces-

Ad Bonum renxorem niieginum episcopum. — 1. Qui scris mirum est si ipse non videas. Praecipimus er-
ex compaLre vel commalre pnst susceptos filios de go ut omni occasione sepoi-itade endern viro debi-
fonte nuti fuerint, conjungi non possunt. tam eupradictis frairibus facias, ne supra re tanti
(Intraan. 1100-1115.) excessus ultio remittatur.
[Mansi, Concil., XK, 1079.] Datum Laterani, v Kal. Decembris.
Post gusceptum vero de fonte filium vel filiara
CDXVII,
Bpiritualem, compatre vel commalre nali
qui ex
Bernardo archiepiscopo Toletano injungiine quid ad-
fuerint, matrimonio conjunginon possunt: quia le- versus Burgensem molialur nntistilcm.
ges saeculi non emancipatos adoplivia prohibent co- (Intra an. 1100 1115.)
puiari. [Florez, Espana sagra la, XXVI, 470.]
2. Uxorem compatris ducere potest, cujus, ipsa Pas halis episfopus, servus servorum Dei,vene-
commuter non fuerat rabili frHlri S. Toletano primati, salutem et aposto-
Post uxoris obitum, cum cotiimalre uxoris viri
licam benedictionem.
6uperstili?corijiigiocopularinuilavideluruuctoritas
Felicis memoriae praedecessor nosterUrbanuspapa
vel ratio prohibere. Neque enim cognalioni carnis et nos ipsi personam tuam et innpliug dileximuset
cognatio spiritus comparalur, neque [»er unionem B propensius honoravimus. Tu vero Ecclesiae Roma-
carnis ad unionem spirilus pertransitur.
nae meritis non aeque respondens, locum unum et
3. Diiorum consobrinorum conjuges uni eidemque
personam unam, quam sub tulela sua in latitudine
nubere non possunt.
partium vestrarum fovere decrevit, quietam manere
Porro duorumconsobrinorum conjuges, quamvis
non pateris;Burgensemenim Ecclesiam etejusepis-
diversis temporibus, viro uni aiterarii post alterius
copumjam diu injuriis multis affligis, etscepe roga-
obiluiii nubere, ip?apraeter auctoritatem canonicam
tus, saepe commonitusdesinere, non aquiescis, Su-
publiciK honestalis juslitia conlradicii.Etnovitpru-
per haeCjipsum quem judicio vestro subtraxeramus,
dentia tua quia ita ab uxoris sicul a viri consangui-
in regina? curiaabotficio suspendereet excommuni-
neis abstineudura est.
GDXV.
care praesumpsisti. Quam tuae charitalis ullionera

— nos irrilam ducentee, pra;cipimus ne quid te ulte-

Ad Tervawnses clericos. Qui uxores relinquere
noluerint, ojficiis et bencficiis privandos. rius conira ipsum vel ejus Exlesiam intromit-
(Intra ann, 1100 1115, Nov. 24.) tas ; O.xomensem vero episcopum omnino a Bur.
[Mansi, Conctl., XX, 1024.] gensis parochiee 'nvasione et inlesiatione cohi-

Paschalis episcopus, servus servorum Dei, Ter- ,,

beas.
vanensis parochiai clericis, salutem et apostolicam Datum Lalerani, xi Kal. Jan.

benfcdictionem. CDXVIII.
Gravem valde rem ex partibus vestris audivimus, Pasckalis II papse epistola ad canonicos Lugdunen-
quia post tanta Banctoruni decreta pontificum,post sex. — Jnterdictio7iis
ientenliam ab H"gone Lug-
dunensi archiepiscopo latam in ecclesias monasle-
inlerdicta conciliorum, clericalis ordinis viri, qui
rii Saviniacensis rescindit, et concordiam ab epi-
audent.publice ;
qui non audent,occuIte mulienbus scopo Matisconensi super castello de Va)'ennis
sociantur. Super quibus praeter caeteros piae me- factam servari praecipit.
moriae pr.Tdecessor noster Urbanus papa constituit (Intra an. U13 1115, Dec. 9.)
simulac beneliciis Ecclesiae privarentur.
ut officiis [Dom BouQUET, Pxecueil, t, XV, p. 24].
Nos quoque, ejusdem praedecessoris noslri senten- PASCHALisepiscopus,servusservorum Dei,dilectis
liae cnnsonantes, per praesentia scripta praecipimus Lugdunensis rapituli canonicis, aalutem et
filiis

nt quicunque intervos clericiabepiscopo suocano- apostolicam benedictionem.

nice admoniti, ab hujusmodi nequitia cessare no- Saviniacensium fratrum querelam accepimus su-
luerint, tam officiorum quam beneficiorum priva- per caslello de Varennis et super obsidibus ab ab-
tione plectantur. bate cxtortis procastello. Nos quidem obsides per-
''
Datum Laterani, viii Kal. Decembrig. peram et contra ecclesiasticum morem judiciorum
CDXVI. censemus cxtortos; castellum vero supramonaste-
Ad R[aimundum] episcopum Uceticensem. rium ritedeslructum.quod nequeillud.neque aliud,
([ntraan. 1100-1115.) in monasterii laesionem a^dificari debuit,
nec ulte-
[Gall. Christ. VI, 655.] rius aedificare debeat. Obsides ergo ipsos abbati
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, di- restituendos prsecipimus, ct ecclesias non juste in-
lecto fratri R. Uzeticensi episcopo, sahitera et apo- terdiclfjs absolvimus; ccemileriiira vero dc Rulliaco
stolicam benedictionem. (Buliy) liberum et integrum,sicut aLugdunensi Ec-
Ex tratrum Anianensium su^gestione cognoviraus clesiadaium fuerat,monasterioroaneredecernimu8.
quod Pontium Guilielmi de Barriaco excommunica- Saneconcordiam quae inler abbalem et Stephanum
tum proposscssionoCordanicensismonasterii,quam de Varennis, permarum Maliscensis episcopi, et
sacrilegc tenet, ct unde lilium suarn dotavit, non Wicardi de Bellojoco et Vigo de Yconio, et Berardi
praemisso reiiiedio satisfactionis absolveritis, quo Matiscsnsis archidiaconi, deliberata erat (servari
371 PASCHALIS II PAP^ tl2

praecipimu9),8iidemStpphanus8Rrvari volueril(115). A mini Redemptorisnostri Jesu Christi aiiena fiat, at-

l)e ca;lero prorsus a monasterii inlestalione desis- quein extremoexaminedistriclaB ultioni subjaceat.
tat ; alioquin ut couteuiplor canonica: ullioni sub- Cunctis aulem ed^^m locojusla seivanlibus sit pax
jicialur. Uomiiii iiostri Jesu Giristi, qm.tenus ol hic fructiim

Dulufu Laterani, v Idus Decembris. boniBactioni8percipiant,t't apuddistriclum judicem

CDXIX. prffiinia aetcrnae pacis inveniunt. Amen, ainen.

Ad Bereiignrium episcnpum Geruxdensem. — De

Ego Puschalis catholicae Ecclesiae episcopus sub-
privilajns I cclesue Gerundensis. BCripsi.

(Anno 1115. Jan. i!2

)
Data Laterani per manum Jor^nnis, eanctae Ro-
[Mansi, Concil., XX, 1071.] manae Kcclesiie diaconi lurdmalis ac bibliothecarii,
Paschalis episcopus, servus servoruin Dei, vene- XI Kal. Febiuar., indiclione viii. FncHrnationis Do-
rabiiirralri BKKENGAHioGerunrlensiepiscopoejusque minicaeannoillS, pontificulustiutcindomniPascha-
Buccessoribus canonicesubstituendisinperpctuum. lis secundi pupae anno xvi.

Sicul injuata posceulibus nuilus tribuendus est CDXX

effectus, sic legitima desidcrantium non est diffe- Privilegium pro monasterio Vallumbrosano.
renda petitio. Tuis itaque, frater in Chrislo charis- t» (Anno 1114. Febr. 8.)

simeBerengari, precibus annuenles, ad perpetuam [Lami, EcclesiiB FLorenlinx Monum., , 559.]

eanctae GerundensisEcclesi<Te pacem ac stabililatem Paschalis episcopus servus servorum l»ei, dilectis

praesentis decreii auctoritate 8anciinu& ut universi filiis Adbmaro abbati, cajterisque Vallumbrnean*
parochia* turp fines, sicut a luis anteceFSoribus us- congiegationis fratribus tam praesentibus quam fu-
que hodie possessi sunt,ita omninoinlegri tara tibi turis in perpetuum.
quaiu tuis siiccessoribus in perpeiuum conserven- DesidtTium quod ad religiosum propositum et
tur, qui videl.cet fines a meridie Barcinonpn^is, ab animarum salutein pertinere monstratur, auctore
oriente Ausont^nsis, ab aquilone Urjrcliensis el He- L)omino,sine aliqua estdilalionecomplendum. Quia
lenensis paiochiae limiles langum, ab occidenlein igilnrpropositum vestrum, divina prasveniei.te ac
mare pertingunt. (lonliimamuseliameidem Gerun- subsequente clementia,reli^ionis vcstrifsimplicitas,
densi Ecclesiffi univers.i quse ad eam in praeseiiti bonae opinionis odor, et longe posiiis aspiravil, nos
indict. vm videntur lefiilime pertinere et qusecun- veslro (irovectui, annuente Domino, provecLus ad
qucinfuturum justeatque canonicepoterit adipisci. jun^ere cupientes; cccnobiuni veslrum, quod pro
Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceal beatae Mariaesemper Virginis reverentia, cui dedi-
eamdem Ecclesiam temere perturbare, aut ejus pos- calum est, in Romanaj Ecclesiae proprietatem ac
sessiones aufene, vel ablatas retinere, minuere.vel '-'
tutelum, atque protectionem apostolicae sedis acci-
temerariisvexationibus fatigare, sed omniaintegra pimus, et apostolicae illud auctorilatis privilegio
conserventur tam tuis quam clericorun; et paupe- munientes, ab omnium profanarum jugo tibo-
rum usibus profutura. Illud aulem omnino inler- rum permanere decernimiis. Per praesentem igi-

dicimus, ne liceat ejusdem Ecclesiae clericis prje- tur privilegii nostri paginatn apostolica auctoritale
bendas aut possessiones ejusdenn Ecclesiae retinere slatuimus, nl quaecunque hodie veslrum cocnobinm
et suis usibus vindicare, postcjuam eos ad episco- jure possidet, sive in cruslinum conccssinne ponli-
patum vel alibatiaiii vel alias prffiposituras aiiaruni ficum libi-ralitaie principum, veloblalione fidelium,
ercbsiaruin tran«ire cnntigprii. Si cinii ij^itur in justc atiiue canoniee pnlerit adipisci, tirma voiiis
fulurum ecclesiaslica F<Ecularisve [lersoiut. hanr, no- ve.^^trisqiiesuccessoribuset illibalapermaneHnt.Iilis
gtraj constiluiionis paginam sciens, ronlra eam te- succe.«soribus dico, qui ideni religionis prieceptum
luere venire tentaverit,secundotertiove commonila, et fidei constantiam conservare, omni-
et strenuo
si nonsatistactione conjiruaemendaverit, potestaiis potenti Deo proposiio deservire satagerint. Chrisma,
honorisque sui dignitate careat, reamque se divino oleum sanctum, consecratioiies altarium sive ba-
judicio existere de perpetrata iniquitale cognoscat, silicarum, ordiuationes clericorum, liceaL vobis a
et a sacratissimo corpore ac sangaine Dei et Do- D quocunque volueritis catholico episcopo, et Roma-

(ll5)Haruracontroversiarum8ummamitaexponit armatishominibuspcrstabat, etmonasterii horaines

Mabillonius, I. V Annal. Benedict., p. 462 « Olira : miniset injuriis affeclcsad pugnam provocarc non
Saviniacen?es parochianum quemdam habuere, Ile- cessabat.Cnm resitasehaberet,-<bb;isamicorum con-
rium de Bulliaco appellatnm.qui coemeterium quoii- silio vim vi repellere statuit, ac demum rnunit'onem
dam eisiiijusle a!i.«ii)l.rat. sed facti pajniten-^ de- cvertil. Ea rucommotus archiepiscopus abbalem et
mum r«si lu^rat. Pust h.-eo Stephanus <le V.ircnnis, iiiDnarhos excomii unicavii, pt eurum ecclesiis in-
e.ju3 neiiHr, nnn modo ccemetenu .i illud denuo in- terdicto suppo&ilis, obsides in.oupcr ab eis accepit,
•vasil. sed eiiam iiiiinilioneni haiid lon;.'ea mnna- diim scilicft munitionem iiiPtaurassel. Qiicrelishac
slerio e.xtruxit, et ex eri ejus i'oloi)o> vexarc coepit, dn. re ad Paschrtlem delalis, ponlifex. snppresso ar-
iiiio et s<>x iiionachos in vicma cella dogenles ex- chie|jiscopi nominc (abierut enim Hierosolunam,
pulit. Cum lungius procfileret rixa, Hugo Lugdu- quo in 'tinere fnit ab anno 1 101 u^que ad linem
nensi-; .•irchiepi.^coptis se mcdialorem interposuit, anni 1103), Lu^'dunensis capiluli canonicos incre-
ac iiiunit^Dticm foniio .-jhbaii reddend^.m ctm?iiii. pavit, castelli desiruclioncm probavit, ohside mo-
Arcliiepis.^opi judicio acquiescere visus estStefiha- nachis restituiju38it,etc.,in litterisejua conlenta. »
nu3, sedfrauduleQler num in ipsa munitione cum
;
 :

373 EPISTOLy^E ET PRITILEGIA. 374

naeEcclesiaegratiamatquecommunioneroobtinente, A solvetis, Si quis igiturin crastiniim archiepiscopus
percipere qui nostra fuitus auctoritate, quae posiu- aut ppiscopup, imperaloraut rex.princeps autdux,
lantur, indulgoat. Ad hoc censemus alque slatui- comt-s, viccomes, judex, castaldus, aut ecclesias-
inus ne ulii otnnino homiriUm liceat coenobium te- tica quaeiibet saecuiarisve persona, hanc nostrae
mere perturhare, aut ei subdilas possessiones aii- con~lilutionis paginam sciens, contra eam venire
ferre, miauere.vel temomriis vexalionibus faligare, tenlaverit, srcundo lertiove commonila, si non sa-
sed omnino integra conserventur eorum, pro quo- tisfacticnecongrua emendaverit.polestatis honoris-
rum sustentatione ac gubernatione concessa sunt, que sui dignitate careat,reamque se divino judicio
usibus omnimoiiis profutura. Ncc ulli episcopo po- existere de perpetrata iniquitate cognoscatjf-t a sa-
exconimunicationcm aut interdictum vo-
testas sit cralissimo corporeacsanguine Deiet Domini noslri
bis ingerere, ut,qui iu speciales estis liiios aposlo- Redernptoris Jesu Chrisli aliena tiai, atque in fx-

licae sedis assumpti, nuliiusalterius judiciotemere trenio cxamine districtae ultioni subjaceat. Cunctis
exponamini. Quia vero plura vestra monasleria in- autem eidem loco servantibus sit pax Domini nos-
spiriinteDotiiino in eamdem vobiscum formam reli- tri Jesu Chrisli, quateaus et Lic fructum bonae ac-

gionis con£ens( runt, videlicet tionis percipiant, et apud di.«)tricluiu judicem prae-
Congregatio S. Saivi juxla Fiorentiam. J)
mia aeternae paeis inveniant. Amen, amen.
S. Fidolis de Slrumis. Scriptumpermanum Gervasii scriniarii regiona-
S. Salvaloris de Sophena. rii et notarii sacri palatii.

S" Marise de Nerana. Ego Paschalis catholicae EcclesiaB episcopus sub-

S. Cassiani de Montescalario. scripsi.

S. Angeli juxta Pisiorium. Datum Laterani per manum Joannis.sanctae Ko-

S. Salvatoris de Fontana Thaonia. manae Ecclesioe diaconi cardinalis et bibliothecarii,

S. Marioe de Pacciano. VI Idus Februarii, indictione viii,IncarnatiooisDo-

S. Mariae de Caprimvenio. minicae anno 1115, pontificatus autem domni Pa-
S. Petri de Mitsceto. schalis secundi papae anno xvi.
S. Pauli de RmzzoIo. CDXXI.
S. Reparatae Faventinae d-ioecesis. Monasierli Sayidi Petri Perusini, possessiones et pri-
Et Congregationi de Rivo-Caesaris. privilegia confirmat.

El Congregatio de Monte armato. (Anno 1115, Febr. 8.)

S. Pauli de Pisis. [Margarini, Bullar. Casin. II, 132.]

B. Bartholomaei de Cappiano. r Paschalis episcopus,servus servoruni Dei,dilecto
S. Trinitatis de Fiorenliae. filio JoANNi, abbali venerabilis monasterii Sancti
S' Laurenlii de Cuttu bono. Petri quod secus Perusinatn civitatem situm est,
S. Marci de Placeniia. ejusque successoribus regulariter promovendis in
S. Basilidis de Parmensi dioecesi. perpetuum.
S.Gervasii de Brixiana dioecesi. Apostolicae sedis auctoritate debitoque compelli-
Nos et tibi,etoinnibus,qui sein crastinumeidem mur, pro universarura ecclesiarum statu sata^ere,
reiigionis usui ex integro sociare voluerint,praasen- et earum (raaxime quae sedi eidem spccialius ad-
tis privilegii liberlatem npostolica auctoritate con- haerent) quieli auxiliante Domino providere. Ea-
cedimus, quaudiu in eadem religionis et consue- propter,petitionibus tuis, filiin Christo charissime
tudinis uiitate persistere procuravf.rint. Nec alicui Joannes abbas, non jmmerito annuendum censui-
personae facultas sitaiiquod vestrffl congregationis mus, ut beati Petri monasteriurn, cui Deo auctore
monastenum, aloci sui stabilitate revellere ac re- praesides,ad praedecessorum nostrorum exemplar,
movere, sine rtbbalis ac congregationis consensu. apnstolicae sedis privilegio munireraus. Pi r prae-
Consiituimus autem ut eorum oinnium capul,quod sentis igitur privilegii paginam, confirraamus sci-
iuVallumbrosa situm est, monasterium babeatur. Jicet Ecclesias et cellas, et curtes suap^ ac plebes,
Sane cumternunusvitajpastori vestro divina dispo- D fundos etiam et cas.ilos. Plebem videlicet Sancti
sitione conti^erit, qui ejus loco substituendus fue- Constantii, Sancti Ruftlni, Sancti Martini et Sancti
ril, qiiia el vobis el aliis omnibus preecsse debebit, Joannis. Plebem Sancti Martyrii. Ecclesidm Sancti
omnium qui caeterispraesunt monasteriis,conseDsu Benedicti in Agellione, cum suis peitinentiis. Ec-
el judicio eligatur. Quod si forteex ipsis abbatibus clesiatu Sancli Justini cum curte sua, Ecclesiam
quiiibet,Dominodisponente, ad hoc geiierale regi- Sancti Andraeae, et Sancti .Angeli de Alliano cum
men electus iuerit.ail ve^trum principaleccenobium suis per.inentiis ecclesiam Sanclae Mariae in Pe-
;

principaliter trunseaf, et ejus mox judicio,sicut in tiniauo ; ecclesiam Sancti Clementis curtem de ;

diebus venerandae menr.oriae Joannis primi abbatis Casale ; curtetn de Petroniano ; et hoc quod vobis
vestfi factum constat, caeeraalia unita vobis mo- pertinet de curte et ecclesia Sancti Donati in ci-
nasteria disponanlur.Ad indicium autem perceptae vilella; nec non et terram Ugonis nepotis Berno-
hujuo RomanajEccles^iae liberlotis per tnnos.>>ingulo3 nonis de Montenigro. Apostolica quoque auctori-
. duodccim sagiCiiicini Lrdchia Lateraao i^alalio per- tate tibi corroboramus ecclesias SS. Appollinaris
375 PASCHALIS H PAP^ 376
Monlan!,rum FUisomnibuspprlincntiis^an- ^
Blasiiet scicns, contraeam temereveniretentaverit,secundo
nuosulvo ceiisu Farlensis Ecclej^iap.lnsuijcr cunlir- tertiove commonita,nisi satislactione emendaverit,
iramus mHSsas tres in coiiiilalu PiTUsinu pos-ilus, honorisque ^ui «ligniiate careat, reainque
pote.-lalis
unam qinE vocalur Pusulo, cl aitfiam F;l<nH'io, se divino judicio existere de perpelraia iniqiiitate
et Hliaiii qiiae iiuni upalur Casalina, cum ecclcdiis, cngnuscat.cta i-acralissimo curpore ac sanguineDci
capis, vineis, campis, hoitis, iiiontibiiS, cuilis et et Domii.i Redemptoris nostri Jesu Chri.«ti aliena
ipcultis, oiiiniliusque siiis pertinentiis. Moi asle- fiat,alquein extremoexamiue d strictaeultioni sub-
riuni quoque S.mcti Angeli in comitatu Assissinato, jaceat. Cunctis aulem eidem locojusia scrvantihus
in loco qui dicilur Limisano, cum cellis et capellis sit pux DomininostriJesuChribli,quatenus Iructum
Buis. el cum oninibus sibi pertinentibus. Ecclcsiam bonyeactionis percipiant,et!ipud districtum judicem
Bancti Archangeli silam juxla lacum Perusinum, praeniia cEternae pacis iuveniant. Amen, amen,
cum omnibns sibi pertinentibns. hccles^iam Sancti amen.
Sylvestri in Murculle. Ecclesiam Sancti Dcnati, et Scrijitum per manum Gervasii scriniarii rcgiona-
quid.juidvobis pertinet in AgclIo.EccIesiam Sanctae rii et notarii sacri palatii.
Mariae in Podio, cuin omnious suis pertinentiis. Ego Pdschulis catholicae Ecclesiae cpiscopus SS.
Ecciesiam Sancti Pauli in Mont-ccllc. Ecclcsiam Datura Laterani per manum Joannis.sanctaj Ro-
Sancti Petri de Petroniano, cum curte sua. Quoe-
B
n;anac Ecclcsia; diaconi cardinalis ac bibliothecarii,
cunque praBterea ideni mcinasterium vestrum in sextoIdusFebruarii, indictione octavu, Incarnatio-
pra'senti octava indictione legitime possiiiel, sive nis Dominica; anno 1115, pontificatus autemdomni
in futurura,largienle Domino.juste alque canonice Paschalis secundi papae anno xvi.
poterit adipisci, firma tibi luisque successoribus ct
CDXXII.
illibata perraaneant. Chrismii, oleura sanctuni,
AU Canlnnriensr.t. —De trunslatione liadulfi a
cunsecrationes aliHriura. sive It isilic-irum, onlina- Roffensi sede ud Cariiuunenscm.
tiones monachorum, qui ad sacros rui;rini ord'nes (Anno 1115, Fehr. 18.)
protnovenii, ac clencoruin ad ipsum iDonasterium iMansi, ConciL, XX, 1066.
perlinentium, ab episcopo, in ciijus dioecesi eslis,
Paschalis episcopus, servus servorum Dei.Can-
accipietis, siquidem gritiara atque communionem luariensis Ecclesiaefiliis, balutem et apo.~tolica;ii
apostolicae sedis habuerit, et si ea gralis et sine benedictionem.
pravitate voluerit exhibere. Alioquin liceat vobis Ecclesia; veslrae legatos benignesuscepimus,tan-
cathoJicum, quem volueritis, adire antislilem, et
quam viros religiusos atque prudentes sed lcgatio
:

ab eo consecrationum sacramenta suscipere, qui quam ad nos cum vestris lilteris attulerunt nobis
apostolicae sedis fuitus aucloritate, quas postu- ^
non ingrala lanlum,sed eiiam gravis fuit. S'gniOca-
lastis, indulgeat. Obeunte te nunc ejusloci abbate butur enim Roffcnsis episcopi ad metropolim ve-
vel tuorum quolibet succcssorum, nullus ibi qua- stram facl:i translalio, quod prasler scicnliam et
libet subreptionis astulia seu violentia praspona- convenientiam noitram pr.rsunii omnino non debuit,
tur, nisi quem fratres commuiii coiispnsu, vel fra- quia sanclorum Patrum d'cretisinhibilum prorsus
Irura pars consilii sanioris, secundum t>ei limo- agnoscitur. Pro rdigione timen et honestale per-
rem regulam clogerint, a Roma-
el be.ili B-jnedicti
soniK qu.T translaia dicitur, nos hanc praesumplio-
no consecrandum. Missas sane publicas
pontifice
nem vestram toloramus : sed noslrum in pioximo
in eodem monasterio per episcopum fieri, vel sta- legatum ad vos dirigemus, larg ente Domino, qui
tiunes, aut ordinationes aliquas celebrari, pr.cter super hoc negotio quaefuerintdisponendadisponat.
abbatis ac fralrum voluntatem omnimode prohi- Datae Laterani, xii Kal. Marlii.
bemus ; ne in servsrum Dei recessibus occasio
CDXXIIL
popularibus praebeatur ulla conventibus. Nec ulli

episcopo facultas sit,praeter Romani pontificis con-

Ad Henricum Anglorum regem. —
Permittil Irans-
Raduifum a Roff-nsi sede ad Canluurienscm.
ferri
niventiam, idem coenobiura aut ejus cellas gravare, Qnod tamen injussu sedis aijostolic/e id susceplum
interdicere vel excommunicare, vel exactiones no- D sU, reprefiendii.
vas imponere, nec saecularium procerum cuique li- (Anno 1115, Mart. 30).
ceat fodrum,velaliud servitium ex ecdem monasle- [Mansi, il)id.]

rio. aiit e.x ejns pertinentii? exlorqiiero. Ad haecad- Paschalis cpipcopus, servuH^ervornm Dci,dilecto
jicicnies decernimus ul nuili on)nmo honiinuii) li- filio He.vrico illuslri An^lurutn regi, salutem et
ceat eamdem Ecclesiam temereperturbare,aut ejus apostolicam benedictionem.
possessiones aulerre, vel ablatas retinere.vl inju- m^nu Domiiii lar^iius honorem, divitias
Cuni de
ete detentas suis usibu^s vindicare, minuere,vel le- pacpmque suscepens, niiramur vehementius el
merariis vexationibus fatigare, sed ouiniu intogra gravamur,quod in regno potestaieque tua B. Petrus,
conserventur eorura, pro quorura sustentatione et et in B. Petro Dominus, honorem suum justitiam-
giibernationeconcessasunt, usibus omniinodispro- que perdiderit. Scdis enira apostolicae nuntii, vtl
fulura.Si quaigiturin futurum ecclesiasticasapcula- pra;lcr jussura regiae majestatis, nullHm in
litlerae,

risve percona. hanc nostrae constituiionis paginam potestaleluahusceptionemautaditumpromerenlur.

377 EPISTOL^ ET PRITILEGIA. 378

Nullus indeclamor,riullurT^ inde judicium od sedem A. nonicorum regulariter in Beati N^zari eoclesia vi-
aposlolicam de&tinalur. Quamobiem multae e.pud venlium collala sunt, rata esse, et eis int^^gra et
vos ordinaliones illicitae praBrfurnunlur, el licenter quieta perpoluo .muiere sancimus ex qoibuj=in su- ;

delmquuntqui delictorum deberent licentiam cohi- pradicta ecclesia B. Maria? quos episcopus elegerit
bere. Nos tamen usque adbuc in liis oinnibos am- olficia divina conrelebrem. Interdiciniuseliam ulte
pliori palientia usi sumup,3peranlos per lu;pprobi- ad Dominum e\ocato, vel tuorum quolibet succes-
tatis industriuin omnia corrigenda. Quid enim sorum, nullus omniiio invilis vestrae ecclesiic cleri-
honoris, quid opulentife, (|uid tibi dignitatis immi- cis, aut cpiscoporum aut ecclesiae res auferre, di-

nuitur, cum beato Petro debita in regno tuo reve- ripcre aut dislruhere uudeal. Ipsummet etiam
rentia conservatur ? Ilaec iiinrirum tanto nobis clericorum clauslrum et claustri domos ita semper
indigniora sunt, quanto familiariiis regnum ve- Jiborapormanere sancimus, ut nemini illic violen-
strum,veterum rejium temporibus.sedisapostolicaj tiim liceat irrogare. Decernimus quuque ut nulli
adhaesisse cognoscimus. Legimus quippe reges omnino hominum, etc.
ipsos apostolorum liinina visitasse,ft illic usquead Ego Paschalis catholicae Ecclosiae apiscopus SS.
obilum commoratos. Legimus nonnullos ecclesia- Datum Latoruni per inunum Fr. Jonnnis, diaconi
rum praepositos ettr.agistros, ultro illuc a Komanis g cardinalis et bibliothccarii, pridie Kal. Aprilis, in-
pontiQcibusdestinatos.Pro his igiturapud vos per- dict. viii, Incarnationis Dominica; anno 1115, pon-
tractandis etcorrigendis,charis3imum filium Ansel- tificatus auteni domini P.iscalis pupaj If, anno xvi.
raum familiarem tuum,nunc Sancti Sabfe abbatem, CDXXV.
ad tuam cxcellent.am deolinavimus ; pcr quem Ad IIe»ricum regem et episropnx Angli^. [iepre- —
etiam tuae et episcoporum petitioniincausH Cantua- hendit quocl incmsuUo iionlifice mulia perperam
riensis episcopi,quamvis cnntra auctnritatfm scdis agant.

aposlolicae .«atislecimus, sperantes et vos deinceps (Anno 1105, April. I.)

sedi apostclicai in suae dignilnlis .justitia salistactu- [Mansi, Concil. XX, 1067.]
ros.Alioquin.si suam vos beato Petro justiliam sub- Paschalis episcopus, servusservorum Dei,dilecto
traxi-ritis, ipse nuoqueposterum saae vobis sub-
in filio HENRicoillubtri regi,ptepiscopis Anglici regni,
Irahet bencficiadignilatis.Quas minus litteris conti- salutem et apostolicam benedictionem.
nentur vivis legati vocibus explebuntur. Omnipo- Qualiler Ecclosia Dei lundata sit non est a nobis
lens Deus sua le dextera protegat, et in sua dile- nunc tempcris disserendum.Hocenim plenius evan-
ctione perficiat.Eleemosyna beati Petri,prout audi- gelii lexlus et apostolorum litterae proOtentur.Qua-
vimus, ita perperam doloseque collecla esl, ut liter vero Ecclesije status praestante Domino perse-
neque rnediam ejus partem hactenus Ecclesia veret,etreferendum nobis eslet agendum.A sancto
Romana suscepeiit. Quod toturn tibi, sicut et alia siqui.lemSpiritu, Ecclesia^dictumesl Pro palribus :

imputatur, quia prajter voluntatem tuam nihil in tuis nali sunt tibi filii, constitues eos principes supei'
regno praeauniilur. Volumus igitur ul eam deinceps omnem tcram Super qua constitutionc
{Psal. xl).
plenius colligi facias, et per praesentem nuntium Paulus upostolus prascipit, direns ^lanum cito :

mittas. ntrnini impflsueris, neqiie conimunicaveris peccatis

Datae Laterani, iii Kal. Apiilis. alienis (l Tim. v). Quam ejusdem apostoli senten-
DXXIV. tiam beatus Leo doctor exponens, ait : « Quid est
Ad Arnaldum episcopum Carcassonem. cito manum impoi)ero,nisi anle jBtatem matuntalis,
ante tempus examini-s, unte merilum laboris.aute
(Anno 1U5, Mart. 3L)
expcrientiam disciplinae, sacerdotalem honorem
[Gall.Christ. VLInst. 433.]
tribuere non probatis » Qua igilur ratione Angliaj
.'

Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene- regniepiscopis sacerdoLalis honoris confirmationom
rabili fratri Arnaldo, ejusque successoribus cano- tribuere possumus, quorura vitum, quorum scien-
nice substituendis episcopis Carcassonensibus in liam niiUa probatione co^noscimus ? Ipse caput
perpeluum. D EccIesiaeDominus JesusChristuscura pastori primo
Justis votispetentium, etc. Statuimus ergo ut in apostolo Petro Ecclosiam commendaret, dixit :

vestro dominio permaneanl ecclesia Sanctse Mariae Pasce oves meas, pasce agnns meos {Joan. xxi.)
in burgo Carcassensi, cuin omnibus suis pertinen Ovcs quip()e in ecclesia.Ecclosiarum prajpositi sunl,
tiis, excepto redditu qucm canonici S. Nazarii ac- qui Deo (ilios gener<ire liouante consueverunt.
cipere consueverunt; in Caparitensi fundo erclesia Quomoilo ergo vel agnos vel oves pascore possumus,
S. Stephani cum pertinentiis suis, ecclesia S. Ma- quos neque novimus, neque vidimus? quos neque
riae do Varnasona, ecclesia S. Sepulcri, quae et audimus,noque ab ipsi^ audimur ?Quomodo supep
S. Fulconisdicitiir, ecclesiaS. Clementis, eccle- eos illud Domini pra?ceptum iraplebimus. quo Pe-
sia S. Petri de Leuco, ecclesia S. Fclicis de Pre- trum instriiit, dicens Covfiima fratres tuos (Luc.
:

xano, eoclesia S. Gerrnani de Allairac, cum oiiini- xxii). Universum siqiiidcm torrarum orbetn Domi-
bus pertinentiis carum. Porro universa quae a te nus et m.igisler noster suis discipulis dispo.rtivit,
vel ab antecessoribus tuis ad usus commuaes ca- aed Europae fines Pelro singulariter commisit et
 :

379 PASCHALIS II PAPiE 380

Paulo.Ni'C pereonim tantum.sed ppr succtssorum A CDXXVI.

discipulos ac Ipgalos Europae universitas conversa Ad Bernnrdum Toletanum primatem, apnslolicx sedis

est el confirniata.Undo usquead nos,licct indignos vicarivm. — De clediane Burycnsis epiicopi.

eorum consueludo pervenit, ul per

vicuriop, lioec
(Anno 1115 April. 10.)

noslra) stdis vicariosgraviora ecclesiarum perpro-

[Mansi, Concil., XX, 1036, ex Primatu Tolelano
vinciis nefiotia pertraclarenlur seu retraclarentur. Caslejoni.]

Vos autcai inconsultis nobis, eliam episcoporum Poslquam litterisveplris noslra? rescripseramus,

negotia definitis, cum iniutyr Victor EcclesiiB Ro- de conseniiendo P Lcclet^iffi Burgensis electo licen-

man% poiiiifex dicat : « Quanquam comprovincia- tiam largiento.s: aliasacleroet populoBurgensi lit-
libus episcopis accusjtti causam pontificis ecrulari tcras innpinato accepimus, quibus idem Paschalis
liceat, non tiimen definireinconsulto Romano pon- archidiaconus tuo quidem consilio, sed rejie ne-
tifice periuiir!-um est. » Zephyrinus quoquo martyr scientc, et populo ignorantp.significabalnr eleclus.

el pontiffx « Juilicia, inquit, episcoporum, majo-

:
Sed postillaro illius electionem,populoexspectanle,
resque causae a sede apostolica.et non al) aliasunt universo clero consentiente, rege quoque volente,
terminanda. » Vos oppressis apostolica; sedis ap- ipsius regis germanus assenbatur ad ponlificatum
pcllationem subtrahilis, cum sanctorum Patrum ^ Burgensis Ecclesiaj destinalus. Sane in iis dissen

conciliis decretisque sancitum sit, ab omnibus op sionum varietatibus, nostrum est, et canonum ju-
stitiam conservare, et saluti Ecclesiae providere.
pressis ad Romanam Ecclesiam appellandum. Vos
prajler cor, scienliam vestram decreta synodalia ce-
Unde sollicitudini tuae praesenlia scripta dirigimus,

lebralis,cum Athanasius Alcxandricae Ecclesiaescri- praecipientes ut.comprovincialibus episcopis convo-

bat : « niagna synodo Irecentorum

Scimus in Nicaea
tempore opnortuno, utramque parleni
cilis, loco

decem et octo episcoporum, ab omnibus concor- ubiomni

ad vestrain jubeatis praesentiamconvenire :

diter esse corroboratum,non debereabsque Romani personarum acceptione,omni dolo, et animositalis

pontificis scientia,concilia celebrari. » Quod ipsum pravitate seposita, praecipimus earumdura electio-

Bcriplis suis sancti pontifices firmavprunt,et aliler

num causam omnino canonice definiri.

acta concilia irrita statuerunt. Videtis i^itur el vos Datum Laterani, iv Idus Aprilis.

contra sedis apostolicae auctoritatem plurimum ex- CDXXVfl.

cessisse,et dignilati plurimum sublraxiss-e.et nobis Ad Guidonem archiepiscopum Viennensem, sedis apo-

pro noslri olficii debilo imminere, ut probatos ha- stolicgeLegalum. —

Ut liti qu.v es' inler Bisunti-
nos canonicos et S. Slephum finem imponat.
bearausquibussacerdotalemconreriaiusdi^rnilateai
(Anno H15, April. 22.)
ne contra apostolum, manum citius cuique impo-
[Mansi, C.oncil., X.X, 104'", ex mss.j
nentes, communicemus peccatis alienis,quia.Ji)xla *-•

Controversiam quae inter Bisunlinos canonicos et

beali Leonis sententiam ; « Gravi semetipsum afficit
S. Siephani tanto jam tempore voluta et revolula
damno, qui ad suae dignitalis' collegium sublimal
est, canonico nunc tandem judicio apud nos nove-
indignum. » Vos praster auctoritatem nostram,epi-
ris esse decisam. Praec'pimus igitur aoUicitudini
scoporum quoquemutationes praesumitis.quod sine
luae ut pro boc negotio peragendo,et tanti scandali
sacrosanclae Romanae sedis auctontate ac licentia
lite 8edanda,a'ihibilis tecum sapientibus et religio-
fieri novimus omnino prohibitum.Si ergo in his
sis fratnbuSjVel Divionum,vel ad alium competen-
oinnibussedi apostolicae dignitatem ac reverentiam
tiorem locum convenias,quo possint sine gravami-
servare consentitis, nos vobis, ut fratribus el filiis
ne personas sibi necessarias adducere ut omni :

chariiatem dt^bitam consprvamut=, et qua3 vobis ab

parlium animositate seposita, ita 8incere,ita li(|ui-
aposlolica Ecclesia concedenda sunt, benigne ae
hujus perfeclionem accipias, quatenus
de, judicii
dulciter Domino praestanle concediinus. Si vero
inler eos nulla ulterius hujus rei lis aut (luerela
adhuc in vestra decernitis obstinacia permanere,
remaneat. Testes autem hujus quaestionis probaio-
nos juxtaevangelicum dictumet apostolicum exem-
res, quia de capite parochise causa gravior agitur.
plum,
^ pedum in vos pulverem excuticmus.et tan- .
l • •
j • • • •

sive clerici, sive laici, qui secundum

i
, . f ,. ., .
.'
n quinque sint, i

quam ,
ab Ecclesia calholica resilientes,divino judi- L» ,. , .

canonicas sanctiones^de visu etauditu testimonium

cio trademus, dicente Domino Qui non coHigit :

proferant.
mecum,dispergit\ etqui non est mecum,adversum me
CDXXVIII.
esl{Luc. Deus autem oinnipolens et nobiscura
xi).
Inter fralres Molismen$es et monnchos S. Apri de
vos in ipso esse el nobiscum vos in ipso coibgere, cella Castiniacensi litiganies pacem conficit.
ita concedat ut ad aeternam ejus unitatem, quae id (Anno 1115, Maii 24.)
ipsum permanet, pervenire concedat. [Dora Calmet, Rist. de Lorraine, Pr., p. 537.]
Data Laterani, Kal. Aprilis, indict. viii. Paschalis episcopus, servus servorum Dei, fide-
libus per Tullensem parochiam,salutera et aposto-
licara benedictionera.
Inier religiosos viros Molismenses et Sancti Apri
monachos de cella Castiniacensi quaestio aliquandiu
agilala est, et in nostra, seu tratrum Dostroruin
m EPISTOLyE ET PRIYILEGIA. 3$ -2

audientia venlilatata. Inqno tr/ictatu constilitquod A E^'o Risa Barrensia episcopus, Interfui ot sub-
eamdem cpllam prius Sancli Apn monactii oblinue- fccripsi.

runt, sed eorum negledu posterius in eunndem Ego Anastasius cardinalis presbyter tituli Beati
locunti Molismenses fuerunt inlroducti, Cum itaque Clempntis, interfui et subscripti.
negolii ejusdem decisio jam ad juramenti finem Ego Romualdus diaeonus, interfui et subscripsi

specture videretur, placuil eisdem fralribus causam Ejro Adelbero Meteneis archiepisco[ius, interfui
ipsam charitate potius quam altercaliono finire. et subscripsi.

Abbas igitur Molismensis Guido, cum fratribus qui Ego Garlandns scolarum Metensium pracceptor,
Becum aderant, in conspeclu nostro,et fratrum no- interfi;i et fubspripsi.

Btrorum Casliniacensem ccliam abt)ali S. Apri et E'.'o Unaldus, Tullenais canonicus, interfui et
ejus fratribus qui in lemporeaderant, roddidit,cum subscrip-si.
omni integritate sua el appenditiis suis iu omnibus Data Beneventi per manum Joannis, sanctae Ro-
mobilibus et fundo. Promittcnte? etiam quod Mo- manae Ecclesiae diaconi ac bibliothecarii, ix Kal.
lismi inconvenlu fratrum camdem redriilinncni ipsis Junii, anno Dominicae Incarnationis 111.5, ponMfi-
fratribus approbari facerent, et scripto ac sigillo cdtus aulern domiui Paschalis papae anno xvt.
tam monaslerii sui, quam Lingonensis episcopi
g CDXXIX.
confirmarent, et ipsis S. Apri monachis trailerent. Ad ArchemhnMum fihbntem Sancli
Anderja- Albini
Rursus abbas S. Apri Guiricus, cum monachis suis vensis. — Conftrmat juilinum Urbnni
de con- II
cordin inifa iuter monachos Sancti Albani el Vin-
qui in tempore aderant, charilatis iniuitu, cura- docinemes.
verunt ne MoHsmenses sumpfuum dispendia pate- (Anno 1115, Maii 25.)
rentur, qui in cellae illius aedificatione, rerum
et
Luc, IIF, 53.]
[BA.LVZ.. Miscell. e<\\l.
immobilium seu mobilium pariitione, consumpse-
Paschalis episcopus,servus servorum Dei,dilecto
rant. In conspectu igitur nostro, et fratrum nostro-
filio Arcimbaldo abbali monasterii Sancti Albani
rum, Molismensi abbati et ejus fratribus prcedium quod apud Andcgavim situm est, salutem et apo-
donaverjnt quod dicitur ixei, etVillam iiberam ab sloliiam benediclionem.
advocato, cum omni integritate, cum terns cultis p:x praedecessoris nostri sanctae memoriae Urbani
et incultis, pratis, aquis, mo-lendinis, silvis, man- secundi papaelilterisintelleximus quodanteconspe-
cipiis utriusque generis ;
promitlentes etiam quod ctum ejus a monachis Sancti Albini, adversus Vin-
hanc donationera in claustro suo a reliquis tratribus
docinenses quaesrtio facta fuerat super Sancli Gio-
ipsis praesentibus laudari facerent, et scripto ac nientis ecclesia Credoncnsi. Tum ex beneplacito
sigillotam monasteriisui,quam Tuilensis epincopi
^ ejusdem pontilicis deliberatum fuit ut Vindocinen
roborarent, et Molismensibus monachis traderenl.
ses fratrespro recompensationesupradiclae ecclesiae
Nos itaque religiosorum virorum quleti preestante aliam Sancii Albini monachis eeclesiam traderent.
Deo in posterin providentes,hujusmodi conventum Unde factum gsl ul Vindocinenses eisdem monachis
et concordiam biudavimus, et univerpa,sicut ccram
ecclesi^tm Sancti Joannis super Ligerim darent,
nobis promissa et deiiberata sunt, ab ulraque p rle
quod utriusqiie congreijationis favore consensuque
impleri praecppimus; iiraetereaperjiraespntis paginse
fii rnatum est.Nuslro autorn tempore JoBridus Vin-

Bcriptum apnstolicae sedis aucloritate sancimus.ut

docincnsis abbas supor eadein ecclesiaSancti Joan-
redditio hsec. vid donatio inter Molisrnpnses et
nis Arcimbaldum Sancti Altjini abbatem sollicitare
Smcti A|)ri Monachos, in perpofuum firma et in-
sluduit. Unde nos ab eo efflagiiuti, Arcimbalduai
temerata pcrmane;tt,necaut praesentibus aut futuris ipsum nostris ad causam litti.-ris evocaviraus. Cae-
eorumdem monasteriorum abbaiibusvel monarhis, terum post turiiiinum a uuLis stulutum, cuiu ipsi
transgredi haec aut violare ullatenus liceat.Si quis aliosibi lempore secundum vel tcrtium terminum
autem hujus nnstrae sanclionis tenore agnito.teme- statuisseni, sicut nobis eorum litteris significatum
rario ausu obivam hisvenire prajsumpserit, cano- esL, Arcimbuldosuper ad profectionem paralo,sicut
nicae districtionis animadversioni subjaceat. ex ejus legalione percepimus, Vindocineusi.:>abbas
Actum Beneventi, in palatio principali, coram D non solum nonveiiit, sed nec excusationes ratio-
multis testibus, ix Kal. Junii. nabiles allegavit. Nos igitur simulationes etdissi-
Ego Paschalis catholicffl Ecclesiae episcopus, mulationes hujusinodi perpcndeiites.juxta poslula-
oollaud.ivi et subscripsi. tionera venerabilis fratris noslri Rainaldi Andega-
vensia episcopi quieti vestrae in posterum super hoc
EgoSennes Dei gratia Capuanus archiepiscopus,
negolio duximuspruvidendura.Prssenlis igitur do-
interfui et subscripsi.
creii pagina convenientiam illam quas per supra-
EgoRainaldus Dei gratiaAndcgavensis episcopus,
dicti praedecpcsoris nostri deliberatione constitula
interfui et subscripsi.
estfirmam per()etuoper!naneredeceroimus,omnimo-
Ego Willclmus Dei gratia Trojanus episcopus,in-
dis prohibentesne superillaSancti Joannisecclesia
terfui el subscripsi. ulterius Sancti Albini monasterium Vindocinensis
Ego PP. Terracinensia episcopus, interfui el sub- abbas inquintare praejumat. Quod si praesumpserit,
scripsi. inquielatio ipsa vires nullas obtineat.
383 PAiCHALlS II PAP^ 384

Ero Paschalis catholicae Ecclesiae epiacopu? sub- A S, Nicolai. Praster hffic in eodem prajdecessoris
scripsi. nostri scripto, Rainulphus bonae memoriseTeatinus
DjIh Benevonti per manunn Joannie, diaconi bi- episcopus induslria sua et pcrunii ecclesiastica in
bliolhcCHrii, viii Kal. Jur.ii, indiclione viii, Incar- Ecclesii») (lomiitium hrrc recepisse narralur.In monte
nalionis Uominica? anno 1115. Oderisii fcclesiain S. Salvaloris, S. Nicolai, S. Petri,

CD.X.XX. cum beneficiis illiirum, monasterium S. Mauri cum

Maurilio Dmcnrensi archiepiscopo. beneficio suo, in civitate l.uparelli plebera S Pelri
Bulla ]j>-o

(Anno 1115, Julii 23.)

cum pertinenliis suis.monasterium S Mariaede Letto

Argote, Memorias jiura u liisloria de Braga, cum ipsum pcrtinentifl;in Abatico,

ca8ali,aliisi^uead

Lisl.oa 1732, III, 451.] plebem S.Martini cum perlinfntiis suis in Carama- ;

Papchalis episcopus, ?ervu!j servortim Dei, vene- nico plebem S. Mariip. cum po.osessione sua in ;

rabili Iralii Mauritio Hracarensi archiepiscopo,sa- Turreplebem S. Joannis. Fra'ris etiair noslriGuil-
lutem et apodlolicam benecliclionem. lelmi episcopi. qui od prae.«ens ecclesiam Teatiiiam
Mindunicnsis Ciithedra; transmuialio sicut nostis possiJet. relatione cognovimus quod idem Rainul-

facta est provincialis delibef^alione concilii,licet tu phus episcopus post id lempus a prajdiclo Roberto
habes tempore quiejusdem Ecclesia? metropoli-
in B comite in Alerno eccleBiam S. Sulvalorie, etSancti
tanus es. Si quid igilur in hoc corrigendum est, Jerusalem ad episcopi dominium acquisivit ultra ;

legatus iioster, cura ad vos venerit, per Dei gratinm Piscarium vero ad raontem Silvanuin sanclam Ma-
providebit. Clericis tamen loci nolumus aliquas in- riam in Rivolo. et castellum Lattiniani in Teatino ;

juriasirrogari.latori quoi|ueprae8entium seu cffteris aulem comitatu castellura S. Pauli, et castellum,

praecipimus beneficia si quae sunt ablata restilui. qtiod Furca dicitur ; in Buclunico plehem S. Sil-

Daluoi Beneventi, quinto Nonas Junii. vestri ; in Gissi, pleltem S. Mariaj cum perlinentiis

CDXXXI. Buis. Idt',m etiara Rainulphus episcopusab Hugone

quasdnm abbate Joannis de Ardano corarautatione lacta
S.
Ecclesix Tealivx possessiones roganle
Guillelmo e/iiscojjo, covfirmat. Mucelam recepit, quaejuxta Orlonain est, Uol'ertus
(A;mo 1115, Jul. -18) vero pr.Tdicii Roberti coraitis filius eidera episcopo
[Ughflli, Italut sacra, VI, 702.] castellum Sculculae reddidit. Porro successor ejua
Papchalis episcopus, servus servorum Dei, uni- Bupranomii.atus episcopus Guillelmus, Tassionis
versis fidelibusper Teatinam parochiam,sive comi- filius, castellum Monlipolum, Julianum, el Ornum
tatum, salulein et apostolicam bcnedictionem. cumoranibus suis perlinentiis se acquisiviss^e signi-

E.^cpraedecessorisnostrijSanctffjmemoriaeUrhanill ficavit. Nos itaque, supradicti confratris noslri

C
papae scriplo comperinius quod nobilismemoriseco- Guillelmi episcopi precil'us exorali,praedictam prae-
mifesRoberluPjCuide Lorelello.(116) cognomen fuit, dictorumcomitumetGuillelmiTassioiiisdonationem
et trater ejus Tassio possessiones quasdam, vel salva sedis apostolicae confirmamus auctoritate.sub
ecclesias Tealino episcopo contulerint, sive reddi- divini obteslalione judicii staluentes ut nulli om-
derint, et in jus proprium, sive dominium peren- nino viventium liceat; velqtiaea praediclis personis
nitfr possidendas Bcriptis propriis confirmaverint, concessa s-unt, vel quidquid hodieTeatina Ecclesia
et Roberti qui.lem donatio htBC continebat : In juste possidet, vel in futurum aiixiliante Domino
Aterno plebem Sanctorum L<^gonliani et Domitiani, jusie poterit adipisci, auferre, vel ablata retiiiere,

ad pedem autem ipsius uibis, et ad portam, quae minuere, vel temerariis vexationibus fatigare ; sed
respicit contra mare, ecclcHlam S. Thoraae apostoii, praesonti episcopo ejusque suc^essoribus firma
exlerius vero ecclrsiam S. Nicnlai, ti rras, vineas, semper et illibata permaneant. Si qua igitur iii fu-
domos, homines imus el foris, decimas, et oblatio- turum ecclesiastica s.necularisve persona, hanc no-
nes vivorum el mortuorum,ei ultra piFcariam terras strae constituiionis paj;inam sciens, contra eam te-
in pertinentia Sculculae, castellum Genestrale, ca- mere venire tentavcrit,secundo terliove comraonita,
stellum S. Caesidii cum perlinentiis suis, et unam p. itisi satisfactione congrua emendaveril, polestatis
ecclesiarn in Buclanico, dedicatam in honorem S. honorisque sui dignitate careat, reamquese divino
Salvatoris et S. Angeli, cura decimis comitis,et de- judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat,
cimas casteliorum in Teatino episropatu, quae sub et a sacratissiiDO corpore el sanguine Dei el Domini
ipsiu^ Roberti dominio erant, et quod Teatina Ec- nosiri Redemptoris Jesu Christi aliena fiat, atque
clesia in castro Septi tenebat. Tassionis aulem in extremo examine districlae ultioni suhjaceat.
restitutio et confirmatio haec adnotabnt, sciiicet Cuncti* autem eidem Teatinae E clesiae jura ser-
Teatinam urbem, Trevellianum, Villam niagnam, vantibus sit pax Domini nostri Jesu Chrisii, qua-
montem Filardum, ecciesiain S. Mariae in Bari. S. tenus el frnclum hic bonae aclioni? percipiant, et
Blasii in Lanciano, S. Leucii in Atissa, S. Mariae, apud districtum judicera praeraia aeternae pacis in-
S. Georgii inOrlona, Montem acutuni cum ecclesia venianl. Amen.
Dat. Benevenli per manum Joannis diaconi, xv
(116) Rnherticomitis deLoretelloraeminitPlalina
in Vita Calixti papae 11. Guillelmus vero mortcm obiit anno 1117, vm Idu» Junii.
 g

885 EPISTOL^ IT PRIYILEGIA. 386

Augusti, ind. viii., Incarualijaii; Doaiin. A Cum ergo ad reformandum Portugaiensis Eocle-
Kui.
siae slaluin (raternilas tuacommuni fratrum conci-
anno II 15.
lio deputata sit, iios ad e.jua retbrmalionem, exse-
GDXXXn.
culinnem diifctionis tu;K venerabilis Irateretco-
Ad archiepUcopot, episcopos, elc, per Hixpnniam.—
episco[)e Huu'o, benignissimo favemusaircctu. Fp.r-
De concilw generali [\omx celebrando.
sonam siquidem tuam, et Ecclesiam ipsara Dei
(Anno 1115, Aug. 15.)
gratia restilulam, subnoslram decrevimus lutelam
[Florez, Espana sagrada, XX, 203.] speciaiiter confovendan, ea te liberlate donantes,

servus servorum Dei, di- ut nuilius metropolitani nisi Romani ponti(ici9,aat

Paschalis episcopus,
legali qui abejus latere missus fuerit, subjeclioni
lectis Iratribus archiepiscopis, episcopis, abbHtibus.
tenearis obaoxius sed remolis moiestiis, coinmis-
sive clericis per Hispaniam,salutem et apostolicara
:

803 Ecclesiae quietusimmineas.Stdtuimus itii|ueut

benedictionem.
qiiaecun(iueprae')ia, quaniciinquedioecesiin.in prae-
Ab Ecclesi.e Patribiis, quos lerrfe sal et mundi
seiiti viil indictiont! eadem Ecclesia.juste possidet,
lucem iJominus ac MaKisier noster Christus iusti-
quoties vel in fu:urum juste ac canonice poterit adipisci,
tuit, exempla vel prcecepla suscepimus, ut
fre- lirma tuisque succes.-oribus et illibata perma-
tibi
in Ecclesiagraviores emerserint quaestiones,
neant quoddeantiquis parochiae terminis, dum
el
queniior fratrum nuraerus convocetur. Sane pro
;

Portugalensis prostrata jaceret Ecclesia, ab aliia

invesliluris episcopaluuni, vol abbatiarum, quas
Ecclesiis occupatumesl, auxilianteOeoeidem rein-
sibi jamdudum assumpseruntlaici, tantumin
Kc-
exorlum, ut ad schisma pro- tegretur Ecclesiaj. Quorum videlicet lerminorum
lesia scandaiuin est
distinctio ,horura dicilurfinium continuatione dis-
cesserit: unde opportunum etvalde necessarium
duximus, tam pro investilurisipsis, quam pro Ec-
A tauce Avia? fluminis ubi cadit in mare
lendi.

ciesiurum occupalionibus, rraternitalem vestram ad

Oceanum per ipsum flumen sursum,usque inAvi-
Rogamus et cellam fluvium, etper Aviceilamad arcum Palum-
agendum gen» raie conciiium excitare.
barii, inde ad Antam de Temone, inde ad raonlem
praBcipimus ut de provinciis singulis, qui sapien-
Ferruti, inde ad raomera Murannis, inde ad Cara-
tiores vel religiosiores perDei gratiam cognoscun-
peanam fluviuiri, el per ipsumfluvium sicutdcfluit
tur episcopi, et de parochiis. abbates sive clerici
in Bandugium, et per Bandugium, sicut decurritin
Scripturissaiictis et inslitutis ecclesiasticiserudili,
Corgam, et per Corregam in Doriuin flumen, inde
IV Non. proximi Martii Dobiscura in urbe Roma stu-
Irans Dorium ad Piscarium, per montera magnura
deant omnimodis convenire. Sic praestante Deo in
ad Anloanam flumen, et per ipsura fluvium sicut
"" rtniudnau
bujusmodi quaestionibusprcemuniti, ut conventiis
nostri unitas universs Ecclesia) uuilalis alTerat fir- ^ desceodit ad mare Oceanum. Quaecunque ergo in-
fra ho3 fines ecclesi;e vel monHStoria cuntinentur,
mamentum.
praecipimus ut supra dictaj Portugalensi Ecclesiae
Datam Beneventi, xviii KaL Seplemb. (117).
obedienliam debitara justitiamque persolvant. Ad
CDXXXIII haec adjicientes decernimus ul nulli oranino horai-
Po7'tw]ialensem Ecclesinm a metropolitani jurisdi- nuin liceat eamdem Ecclesiam teinere perturbare,
cLione eximil, el ejtis dixcesis limiles asseril et
aut ejus possessiones aulerre, vel ablatas relinere,
confirmat.
minuere, vel temerariis vexitionibus perlurbare ;
(Auno U15, Aug. I5.)
sed omniaiulegraconservenlur, tam tuis quam cle-
[FLonEz, Espaiia sagrada, XXI, 297.] ricorura et pauperum usibusprofutura. Siquaergo
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vcne- in futurum ecclesiasticasaecularisvepersona, hanc

rabili fratri Hugoni Portugalensis Ecclesiae episcopo, nostraj constitutionis paginam sciens, contra eam

et ejus successoribus canonicesubstituendisin per- temere venire tentaverit, secundo tertiove commo-
petuura. nita, si non satislactionecongruaemendaverit, po-
Egregias quondara episcopalis dignitalis urbesin testalis honorisquesuidignitatecareat, reamque se
Hispania ciaruisse, egregiorum, qui in ipsis reful- j)
diviao judicio exislere de perpetrata iniquitate co-
serunt pontiiicum, sive martyruin, scripia et monu- gnoscat, et a sacralissimo corpore et sanguine Dei
menta lestantur. Postea vero per annos mullos el Domini Redemptoris nostri Jesu Chiisti aliena
HispaniaB majorera partera a Mauris vel Ismaelitis fiat, atque in extrerao examine dislriclae ullioni
iiiv.iSMra atque possessam, urbium vel ecclesiarura subjaceat.Canctisiute n eidti n lo:o .justa servanti-
teinporum me-
abolitio inanifestat, el nostroruin bus sit pax Doinini nostri Jesu Christi, quatenus
inorianon ignoral. Sane quia temporibus iiostris ethicfructura bonae actionis percipiant, et apud
omnipolenti Deoplacuil urbesnonnullas Muurorum dislrictum judicem praemiaieteraae pacis inveniant.
tyranniiie eripere, et destitutas in restilutionis co- Araen.
lumcn revocare, opportunum iilique duximus epi- Ego Paschalis catholicae Ecclesiae episcopus.
scopales in eisdem urbibus cathedras rcparare. Dat. Beneveuti per manum Joannis, sanct* Ro-

(117) Anno 1115 indictum conoiliura quod Roinae mense Martio proxime sequcntis anni est celebratum.
3 J PASCHALIS II PAP.E a^s

mana' Ecclesiii' diu^-oni c.irdinulis uc hibliolhecarii, A aueloribus [al. actoribus] probalionom imponut.
XVIII Kalciid. Siplcnibti?, indiclione viii, Iticuina- Divcrtiaenaniquc aunl in causarumaiiclunbusspe-
tionis Doniimcfflunnu 1 1 15, pontilicalus aulem Uo- ncc in oiiinibuf cuusis crimin.. agilaulur. In
cii-a,

niini Puschaiis stcundi pap.e unno xvn. ciiniin:bu8 siqi.ideni accusalurum iPstium illa di-

G1«XXX1V. slrictio observanda es^t, «jua; canonibua continelur,

*
Consiilvo, eiihcopo C.oiimhi iensi, prxcipit ut occu-
nc qiii ,iil prubutioiieni domeslici ag.«umaulur. Ca;-
paUnn divci-sis Porluynlensts iiarleni HuQoni eid- tcrum in posseasionum, vcl ca-lcris hujusmcdi ne-
scopo re-Uniat. yotii.->, potissiinum assumcndi snnl, qui eadem
(Anno 1115, Aog. 19. — Vide RiBamo, Disseitaco-
lii

ni'golia tractaverunt, de quorum nisu el [al. vel

ncs chronologicas e criiicas Subre a hidoria de
auilitu hajsilalio esse nsii del eat. Si ergo iidena
Porlugal. Lisboa, 1810,8° V, 6.)
cierici idonei sunt, ab asscrtione cuupsb illius nul-
CDXXXV. lulenus repellaniur : sed sicut aliis lilteris delibera-
Ad Di(/acum episcopurn Compostellanum.
lum est, inter S. Joannis el S. Stcphani canonicos
(Anno 1H5, Aug. 20.)
lis iila plenius decidalur.Cessat jam rnililia^ zelus,
[Florez, Espafin sagrada, XX, 202. ]
et dolosttatis cavillatio: et prffidiclarum ecclesia-
Pa^chalis episcopus, servusscrvorum
' ' '
L)ei, vene-
,
rj
^,,^
rum negolium ju.xla r,* „ • ,
r
lilterarum lcnoremoriuiiniodis
, •
•

rabili fratri t)iDACO Cciiposte

^ lano episcopo, salu- ii
^^ „„, ... »
. .•
1 1 > peragatur. Alioquin ap pra3senliam nostram parati ,

lem etapustolicam benediciionom.

prorsus et inslructiproxiinoquadrugesimalisconci-
Perlurbalionem regni vesirinon parumin perso-
lii tempore revertantur.
nam tuam dcclmare comperimus, purlim pro ec- Datuni Trojae, vi Kal. Septembris, indictione
clesia>. B. Jacobi, cui Deoiiuctore praBsides, tnagni-
VIII.
tudine, partimpro animi tui solertia.quaenonnullis CDXXXVIL
mcluenda conspicilur: unde ncn parvo te odio
Ad Alexitm im.peralorem Gonslantinopolilanum
insei;ui dicnntnr, qui statnm regni tuibare nilun- (Anno 1115.)
tur,quorum profeclo in.sidias sollicilius cavere te Registr. Paschalis papaj, lib. xiv (xvii ?), cap. 6. —
convenil, neaut persona; tiiae, aut Ecclesiee detri- E crd. Vatic. Otiobon. ii. 3057 eruit W. Gie.^^e-
menlum(quod Dens avertat)eveniat. Propterquam brecht ; edidil Philipp. Jaffe, Begestaliom. pont.,
causam conlrater noster Hugo Portugalensis epi- p. 510]
ALExio, Coutantinopolitano imperatori.
scopus, et LaurentiusEcclesiiEvpstrae clericus, tuae
ad nos fralernitatls lejjationem afFerentes et lide-
Omnipolentis Dei dignationi et miseralioni gra-
tias agiinus, quia corvestrum ad relormandam ca-
liter exsequentes enixius poslulaverunt ut pcrso-

nam tuam a conciliorura quae per provincias fiunt q tholicae Ecclcsiaj unitatem animare et conlortare
coaventibus solvcrcmus. Nos itaque saluti veslra; dignatus est, S. SpiritusParacleli potentiamdepre-

tanquam nostrffi per Dei gratiam providere, el per- cantes, ut sicut in apostoLs suis omnium gentium
diversitatts unire dignatuscst, ita in nobis unitatis
Bonani tuain periculis omnibus eruietabesse opta-
mus. Idcirco nos peiitioni tuae benignilate debita hujiis operetur efTeclum. In quo nimirum negotio
nobis quidemgrandis estditficulta8,quianoslrarum
impertimur assensum el quandiu guerra et regni
:

perturbatio permanet, personam tuam a concilio-

gentium diversitas non facile in unum potesl con-
venire consensum. Vobis autem per omnipolentis
rum conventibua liberam manere concedin-.us. Ad
Dei gratiam facuitas [xitet, qiiia clericorum ac lai-
decorem prteterea fraternitalis tu;p addicimus, ut
in qiolidiana convers.itione tunica et stola indutus
corum, prffipositorum ac suhditorum de vestro

incedas. Qui videlicet habitus sacerdotalisest indi- pendet arbritio, cum vestraeadsit benignitas volun-

ciura dignitatis optamus enim ul et saluleni tem-

:
tatis. Decujus religioso sanctoque proposiioet ve-
poralem obtineas, et omnipotent;Domino in omni- strae nos litterae instruxerunt et fidelissimi ac sa-

bus placere contendas. pienlissimi niintii vestri, B. Mesimeri relatio nos

plenius certificavit. Ipseenim ]egatii,ni vestrae totis
DatufnBeneventi,xiiiKa1.Septembris,indicl. viii.
profcclo desideriis instare contendit, utpote qui el
CDXXXVJ.
— D veslrae fiiielitatis sludiis el calholica; uiiilatis votis
Ad Guidonem scHs lcgntum.
aposiolicae De cnn-
iroversia orla intn' Bixaniinos cunonicos et S. Sle- totns exa^stual. Novit sane vestrae sagacitatis expe-
phuni. rienlia,quanta olimConstaniinopolitani patriarchae
(Anno 1115, Aug. 27.) circa Romanum episcopum devotio ac reverentia
[.Mansi, Concil., XX. 1047.] fuerit. Creterum ex multis jam annorum curriculis
Paschalis episcopus, serviis servorum Dei, vene- adeo se civitalis regia; pro^sulcs cum clero suo
rabili IratriGuiDONi Viennensi archiepiscopo.sedis praeter oirnem auiientiam aUomanae Ecclesiaecha'
apostolicaj legato, salutem et apostolicam benedi- rilate ac obedienlia subtraxerunt, ut nequelitteras
ctionem. ab aposlolici sede directassuscipere, nec ejus apo-
Super prudentia tua plurimum adn iramur,quod crisiariis communicare dignati sint. Et nisi vestri
in negolio Ecclesiae B, Siephani, clericorum ipso- imperii sapienlia amoriscirca nosetountiosnostros
rum [fi.'. stinrLirr] toslimonium acceptare nolueris : dulcedinem demonstraret, omnimodointernosdivi-
cuinB.Gregorius ia hujusraodi cuusis ecclesiarum. sio permaneret, ul neque nos vestri, neque vos nostri

J
 EPISTOL.E ET PHIVILEGIA. 300
389
A opereris. Si quod et consolationia auxilium nostro
notitiam haberetis.nec ulla inter nos horlie reconci-
liationismemoriagereretur.Primaigilurunilalishu- HalbfTstadicnsi episcopo conferre potueris, confe-
ras ut aposiolicJH sedis visitatione gaudeat.
jus via haec videtur, u! conlrater noster Constantino-
Datfi Ferentini, vi Id. Octobris.
poiitrinus pairiarclia primatum et revereutiam seiJis

apostolica' recognoscens,5>icut in religiosi principia CDXXXiX.

Constaritini sanctionibus inslitulurn et sanclofum Oratorium S. Marix penes Novum-burgum apud
Aldenardam, membrum Eihamensis Ecdesix,tum-
conciliorum const^nsu firmatum cst, obstinatiam
dum suscipit.
proGterilam corrigat, sicut ex legatorum nosirorum
(Anno ili5, Oct. 18.)
suggestione ccignoHces ;
metropules vero illce sive
[Ilistoria Mechlimensis, II, 253, teste Brequigny
provinciae, quae sedis apostolicae quondam disposi-
Tabt. chron, II, 455.]
tionibus subj;icebaTt, ad ejusdem sedis obedien-
CDXL.
tiam disposilionemque concurrant, ut status illo, Placentini posaessiones con/ir-
Monasterii S. Xisti
qui inter veteris et novae Romee nostrorurn ac ve- mal, munachiique jus eli/jendi abbatts tributt.
sirorum pr.nedecessorum temporibus habebatur, (Anno 111.5, Oct. 30.)
nunc cooperante Deo per vestrae sublimitalis indu- ]iMADiLr,., Annal. Dened. VI, 607.]
striain refbrmetur. E.i enim, quae inter Latinos et Pacatis in Uibe rebus, Romarn sub autumnum
g
Graccos fldei vel cnnsueludiniun [diversilatem] fa- reversus est Paschalin, ubi residebat Kalendas m
ciunt, non videntur aliter posse sedari, nisi prius Aprilis hujus anni lll5, cum pontificiura diploraa
capili membra cohrercant Quomodo enim interdis- indulsil Odnni abbati raonasterii Sancti Xisti, Pla-
sidentium et sibi invicera adversantium pugnas centiae siti,ubi monachiloco sanc'imonialiura male
quaestionem poterit diversitas pertractari, dum al- viventium nuper substituLi luerani,agente,prgeciijue
tpri alieris nec ob<^dire nec con&entire dignantur. iltustris memoriae MafhiUli comitissa,quatenus tt re-
Mox per Dei gratiam aposlolicarum sediura pra?-
tigio iltic monastici ordinis servaretur, et monasterii
Bules, et noslro et ve^tro cooperante sludio, loco posscssiones, guse jam diu dedructx fuerunl, per eo-
et tempore, quod statuerinius,convenire debebunt, rum restiluerenlur induslnam. Ad hajc universa
ct commnnicatis consiliis secundum sanctarum re- prajdia et possessiones quas Angilberga imperatrix,
clitudinem Scripturarum de" medio qnaestionum ejusdera fundatrix monasterii, illic contulerat,cae-
Bcandala resecenluf. Gujus conventus locutn ve- teraque oraniaeidem loco a fidelibus concessa vel
strae imrainet prudenliae deliberare, qui noslris ad concedenda idem ponlifex confirmat, tribuitque li-
V03 convenientibus fratribus salubrior alque com- beram facultatem eligendi abbatis secundura Regu-
modior Tempus autem opporLunr.m Octobrem
sit. lam sancli Benedicti.
sequentis anni mensem Domino cooperante praevi- Scriptum permanum Gervasii,scriniarii regiona-
dimus. Propter quae omnia cum vestrae sapientiae rii ac notarii saori palatii.Data Laterani per manura
moderalione tractanda venerabilera fralrera no- Joannis,S. R. E. diaconi cardinalis ac bibliothecarii,
strura M[aurura], Araaifitanum episcopum, et cha- IIIKal. Novembri3,indictione ix, Incarnationis Do-
rissimos (ilios N. abbatem et Jlugonem, sedis no- minicajanno lll5,pontificatu3 auteradomniPaacha-
strae presbyteros el charissimum B., sedis nostr^ lis papae II anno xvii.
BubdiacoDum, ad vestram praesentiam destinamus. CDXLI.
Quos rogumus ad nos ceierius remitli, ut respon-
G[onsalvo] episcopo Colimbriensi prgecipit ut ad
sionis vestrae cerlitudinera cognoscentes, quae in Maurilii Bracarensis obsequium redeat.
posierum ad iJ peragendum disponenda fuorint, (Anno 1115, Nov. 3.)
auctoreDeo, congruenter disponamus. [Baluz., Mvcell. edit. Luc. I, -139.]

Trojae. Paschalis episcopus, servus servorum Dei, ve-

CDXXXVIIL nerabili fralri Gonsalvo Colirabriensi episcopo, sa-
Ad T[lieodcricum presbylerum cardinalem, nposto- lutem et apostolicam benedictionera.
licie sedis legatum. Quanli criminis habeatur ecclesiasticae auctori-
(Anao 1115.) D tatis contempLus ex propheticis verbis agnoscitur,
[Mansi, Concil., XX, 1006.] ubi scriptum est : « Quasi scelus idololatrife nolle
Paschai-is episcopus, servus servorura Dei, T. acquiescere(/ Reg. xv). » Fraternitatein tuam missia
presbyiero carciinali apostolicaesedis legato,saacUim et leinissis liLteris admonuimus ut conlralri nostro
et iiposLolicam benedictioncin. Mauritio Bracarensiaichiepiscopo taaquammetropo-
Ex anliqua relationc comperimus Saxones a litanotuo reverenliamobsequiumqneimpenderes.Tu
principio conversionis suae ad Deuin fiieles atque veroetlit(erascontempsisLi,et privilegia quae Braca-
obedientes bealo pontifici et apostolicae sedi exsli- rensi Ecclesiae apostoiica? sedis auctorilate indulsi-
tisse. Qijia igitur ad parLes illas, ut audiviraus, mus sub contemptu ejusmodi conculcasLi. Adhuc
acccssii, et meis super ecclesiis aliisqne ijuibu^- taraen penes tepatientiamexhibentes praecipimusut
dam ne^Miiiis scandala emerserint, si quid aut eidem archiepiscopo tanqnam metropolitano tuo
eliam aiibi juste atque canonice operari potueris, deinc^psdpbeasobedire.Porronisiinlradiesquadra-
Ructoriialis nostrffl favore, et cooperante Domino, ginla postquara has litteras acccperis,debitam ei obe-
391 PASCHALIS II PAP^ 392

dientiam prffistavcris, ex lunc ab cpiscopali officio A neret, hoc puuin prfficeplum dixit, ut noB invicem

te suspendimu?. diligamus.Eii propter nos dilcclionem vestram lilte-

Dalum AnagniiP, iii Nonas Novcmbris. rid apostolicis duximus vi^ilanHam f.'ralia9 Dco et

CDXMI. vobis agtnles, quoil inler persronam ex vobis,vide-

Ad Deniardum archirirsropum Totef(i7ium, aposto- licelpriorem ve»lrum gratiam Dei bonam et nobis
licx iedis legalum. utilem habeamus.Sic qund charitalem vestram ro-
(Anno 1115, Novembr. 3 ) gamus.ut aniinis veslris indignalio nulla subrepat.
[Baluz., nbi supra.] Et si enim pro canonici ordinis observanliaeum in
Paschalis episcopuB, servus servorum Dei,vene- noslra relineainus ecclesia, ipse tamcn vobiscum
rabili fialri Behnardo Tolelano archicpi8Copo,apo- estanimo ela vohiscorporaliter quandoque Domino
sUdica:! sedis legalo salutcni et aposlolicam bene- prajslante non dceril. Nolile itaque ullalenos indi-
diclioncm. gnaii, seil tanquum unum corpus in Domino ad
Pro injuriis confratris nostri Mauritii Bracarensis invicem vobis charilatis debitaj solaiium adhibere,
archiepiscopi fratcrnitatem tuam ssepe monuimns; ut de vestra? dilectionis vinculo Dominus omnipo-
sed aiihuc se vehementer a te gravari conqueritur. tens, qui vera est charitas.et vera gloria, glorietur.
Colimhriensisenim ppiscopi obedicntiam ei contra ^ Orantes vos pro nobis misericordia divina custo-
Komanaj aucloritatis privile<iia subtraxisii .Item in diat.
Lucensi Ecclesia, ad ejus metropolim pertinente, Dalum Later., Idibus Januarii
cpiscopo prcelerjudiciumcjectosuperordinari alium CDXLVI.
proposuisli. Idipsuin in monasterio Heati Petri de
Ad cnnoniciis S. Frigdiani Lucensis
Monte facluin conquoritur. Bracarensis Ecclesiae (Inlra an. 1100-1116, Jan. z7.)
bona ot ab aliis diilrahi consensisli, et ipse cuin
[Haluz., ibid.]
familiuribus tui:-. mora diulina consnmpsisti. Per
Paschalis episcopiio, servus servorum Dei, dile-
lotam elia'n provinciam, invito et ignorante eo.po-
clis liliiscanonicis Snnctl Fridiani,salulem et apo-
tcslatem tuae voluntalis excrces.Asluricensis Kccle-
stolicam bencdictionem.
siae parochiam, ut Salmantinam augeres,inviio en, De rebgionc veslr.i laetamur ; et vos semper in his
iiiiiiiinuisti. Nos aute:n in hia vetieiiientcr legni quae relig;on:s sunt per Dei gratiam manere, opta-
turbationemetffilalistun3^ravedinemir;firmitati?que
iiius. lo eo autem, qiiod ad priorem vestrum duos
pensamus.Idcirco te ab injunclasuper archiepisco-
ex vobis canonicos fiatres misisli, charitalem qui-
pum et provinciam Brncarensem cura legationis ab- Jemintelligimusquoniamad minusquam interduos
solvimus, ut lilierius ipse valeat in provincia sua
charitas non habetur; sed fratres ipsos non chari-
juslitiam e\ercere. talis legatione functos percipimus, ut aut priorem
Datuiii Anagniae Nonas Novembris.
iii
reduccrent.aut alium ebgendi licentiaraobtinerent:
CDXLIII moaemus itaque dilectionem vesLram, ut omnino
Inler Anaslasium, SS. Andrex et Grpgorii in CHvo
ab illis dcsistatis, imitanles eum qui,relictis omni-
Scauii Homae siii abbaiem, et « Scliolam piscato-
ruw .stuQni » (Jeparte ejusdem stagni litem pro ab- bus, Dominum sccutus est. Satis euim religioni

bale (Hscer'iit. voslrie indecens cst quodmodicum quid perpeli non

(Anno 1115, Nov. 2\. — Vide tabubsm apud M.t- valetis. Si qua ergo, quod absit ! zizania oriuntur,
TARELLi, Annal. Cnm^dduL III, 166, 107.) radicitus ea evellere satagalis, ut segcs Dominica
CuXLlV. liberius in altum surgere et fruciura plarlmum,lar-

Monas'erii Sinsheimensis privilegia confirmat. giente Domino, valeat exhibero. Prior enim vester
(Anao 1115. — Vide Clironic. Sinslieim. ap. Mo.\e quanquam nobiscuin sil,a vobistamennon recessit.

Quellensammlimij, I, 206.) Datum Laterani, vi Kal. Februarii.

CDXLV. GDXLVII.
Ad canonicos et lairos parcckianos ecclesix S. Fri- Parochianos ecclesin: S. Frigdiani Lucensis hor-
gdiuni Luccnsis. tiilur ut decimas et oljlationes subtraclas eccle-
(Intra nn. 1100-1 116, Jan. 5.) D six nstitwtnt.
(Baluz., Miscell. ( d. Luc. IV, 586.] (Intra an. ItOO 1116, Jan. 29.)
PAScHAEirf episcopu?, servus servorum Dei, dile- [B\LUz., ibid., p. 587 ]

ctis filiis canonicis seu laicis parochianis ecclesine Papchalis episcopus, servus servorum Dei, di-
S. Fndiani, salulein et a(ioslolicam benedictionem. lectisfiliisparochianis ecclesiaeS. Fridriani,salutem
Charitatis utilitas immensa et incomprehensibilis el apostolicam bened-ciionem.
est, quia ipse Dominus omnipotons immensus et Et a nobiset a vobis omnipotenti Domino pratiiB
incomprehensiiiilis iharitas est.E.v charitatis radice refercndffi sunt, quod per ecclesiam vestrarn divi-
omniurn virtutura robur egreditur,omniumque bo- num iiliid communis et aposlolicae vilae lumen
norum operum constantia generatur propler ni- : usque ad primae scdis verticem difTusum est. Etsi
miam charilatem omnium Dominus de summis ad enim Roraana Ecclesia mater sit Ecclesiarum ora-
ima descendit,ut nos deimis ad sumraa conscendere nium el magistra, ei tr^men de beati Fndiani eccle-
valeainus. (juod eliam utia nobis charilas perma- sia regularis vitae ordinem sibi assumere et per do-
 393 EPlSTOLiE ET PRIVILEGIA. 394
rainum R. priorem et alios vestros fratres dispo- A fjuod nostrijuris est, a priEdecessoribus nostris
nere placuit. Superquo aliquos vestrum adeoscan- IMassiliensi quon !am monaslerio novimus fuisse
dalizatos audivinius quod decimas et oblationes commissum. G<Eterum, quia propter Sarracenorum
suas Beali Fridiani ecclesix' subtraxerunt, quos feritalfm irionaclios de loco ipso discesoisse cogno-
profeclo decuerat, beneficiorum quae omnipotens vimus, nos monaslerium ipsum sollicitudini luae

Dominus loco eidem contulit reminisci, non ei de- restaurandumdisponendumquccommitlimus.Quod

bita sua subtrahere, autde divinae largitatis gnitia si per omnipotentis Dei misericordiam restaurari
indignari. Et nobis enim et vobis divini luminis contingit, debitum Laleranensi palatio censum an-
iliustralio suKlcit.Nec quidquam pro nostra vobis, nis singulis persolvelis.
aut pro vestra nobis purticipalione ndimitur. Ve- Datuni Lateranis xvi Kalend. Aprilis.
stram ergo dilectione apostolicce visilationis alio- CDL.
quio salutantes monemus, ut benignitatem Dei ad Excormnunicationcm Ulnrli preibyteri protatam a
memoriam revocetis, his, placita ei /i[olhonc] jjrjSjjosUo el fratnbus S. Frigdiani con-
et in qn.-c
finnal.
sunt, ellicaciter ei unanimiler muneatis. Iliis autem
(Intra an. 1101 1116, U<\r\. 6.)
qui decinias ct oblationes ecclesiae subtraxisse di-
[Baluz., Miscell. ed. Luc IV, 585.]
cuntur, prajcipimus ut et ablata rcstituant, et ad jj
Paschalis epipcopus, scrvus servorum De.i, dile-
satisfiK.tionem dubita humililalc perveniant. Alio-
clis filiis R. pr;epohilo et ca;ter:s Iralribus Sancli
quin sentenliafi), quam ia cos dominus prior vel
Fridiani, s.ilutem ct apostolicam lienedictionem.
per se vel per Iratres suos dictaverit,nos praestante
Vitee rpgularis proposiium in primiliva Ecclesia
Deo ratam habebimus.
Datum Laterani, iv Kalcnd. Febraarii.
cognoscitur ab apostolis inslilutum. Nemo enim
illorum quidquam proprium habebat, sed erant in
ClJ.XLVill.
illis omnia communia. Erat enim illiusanima una
Privilcrjium pro canonicis S. FiJelis.
et cor unum hanc bealus Augustinus tam gralan-
;
(Intra an. 1100-1116, Jan. 30.)
ter amplexus est, ut eam suis regulis informaret
[TATfi, Annal. dclla cilta di Como, II, 866.1 ;

hanc et vos, lar;j;iente Domino, suscepistis, et qui-

Pasgualis episcopus, servus servorum Dei, vene-
cunque semel cum voti professione susceperit, sine
rabili fratri Cumano episcopo,^ salutem et apostoli-
reatu prcevaricationis et uxoris Lot exemplo dimit-
cam benediclionem.
Audivimus autem quem-
tere omnino non poterit.
Episcopalis officii est supra commissum gregem
altentius vigilare.et qua? salutis sunt ei,por Dei gra-
dam
Ubertum nomine,po>t
inter vos presbyterum,
professionemexhibitam intantam prorupisse vesa-
tiam, providere. Etsi enim pastor malus sollicitus
niam ut, suscppla; vitae et claustri vestri con
videatur, sitantumgregissuicuram negligitgra-C
versatione posthabita, Sodomam Goraorrhamque
vioris reatus pcenam non effugit. Unde Apostolus
respexerit et se amplioris viae volutabris replicarit.
scribens ait : « Si quis suorum,et inaxime domesti-
Porro superhunc quoniam admonitus redire con-
corum curara non habet, Odem negavil, el estinfi-
tempserit, audivimus a vobis excommunicalionis
deli delerior. » Fralres siquidem S. Fidelis conque-
prolatam esse sentenliam. Notum utique penes vos
runtur,quod in eorum Ecclesiam contradicenlibus
ct eos qui in partibus vestrissunt,haberi volumus,
ipsis conlra ipsius Ecclesiae possibililatem quidam
clerici intrudantur, veslra) sollicitudini raaadaraus
quianoseamdem sententiam sanctiSpiritusjudicio
confirmamus. Nemo enim n;ittens manum suamin
ut iisdern fratribus debitam justitiam facias ; nec
tantura eis injuriam irrogari,aut eorum ecclesiam
aratrum et respiciens relro aplus est regno Dei.
Dat. Laterani, ii Norras Martii.
usque adeo aggravari permittas, nec tu eos propter
hoc a tua communione repellas. Tuum est enim et GDLI.
personis etocclesiisita praestanteDomino providere,
Ad Florentinos clericos. —
Uf Dominicis diebus ac
prxcipuis festis^majoris missx ojficio, sicut prius
ut boni pastoris mercedem relributoris bonorum solebaiit, inlersint.
omnium Dei nostri exumine merearis. (Inlra ann. 1101-1116, Mart. 13.)
Datum Lalerani, i.i Kal. Fcbruarii. D [Mansi, Concit., XX, 1052.]
GDXLIX. Paschalis episcopus, servus servorum Dei ,(lileclis
Ad Bernardum Toletunum apostolicx primatem, Florentinis clericis,saiutem etaposlolicam be-
sedis vicarium. —
Secjoviensem civilatem ipsius
filiis

nedictionem.
persoax permiltit. Monasterium S. Servandi do-
nat. Antiquum morem vestrae matricis ecclesiaj fuisse
(Intraan. 1100-1116.) audivimus, quod clerici de canonicis et de capellis,
[Mansi, Concil, XX, 1037.] tam in Dominicis diebus quam in priecipuis festivi-
Fratcrnitatis tuee pctitionem clementcr admisi- tatibus, in processionibus et in officio majoris
mus. Volumus enim ut commissa tibi apostolicae missae usque ad perlectum evangelium soliti erant
sedis legatione honorificc perlruaris. Segoviensem convenire. Nunc vcro, ncscimus qua occasione ab
civitatem, nisi proprium desideret civitas ipsa epi- hac debita obedientia et honesta ejusdem ecclesiae
scopum, personae tuai pro gravioris paupertatis ne- consuetudine vos subtraxistis quod nobis scbisma
:

cessitate permiltimus.Monasterium Sancti Servandi et Ecciesiffi divisio esse videtur. Mandamus igitur

Patrol. CLXIIL 13
 395 PASCHALIS II PAP^ 396

vobis, atijue pra5cipimus, ut ad priuiain EcclesicO A Quscdam nionasteria raonialium audivimus per
consucludineni ro ieatis, ne cantmicuin Ecclesiac vestram industriam correcta,ul rcmoliss.-ecularibus
Benlenliani incurralis. pompa; va.Titatibus,regulari debcat;t disciplinaj opc-
Datum Laterani, tertio Idus Martii. ram dare.IIanc profecto sollicitudinem tuara laude
CDLII. dignam ducimu?, et Jissertionis nostraj roborecon-
Ati Lanuinum Turris priorem. firmamus.Statuimuscrgo utin iocis ipsismonasticu
(hitra an. IJOi-lilG, Jan. 27.) semper religio conservetur, nec cuiquam liceal rc-
[Mabill., Annai. Bcned. V, 456.] gularem disciplinam ab eisdem monasteriis rcmo-
Paschalis episcopu.«,«ervus servorum Dei,diiecto vcre, ut correclionis tua; gratia, pcrpeluis illic teu>
filio LANUiNO.saiutemetapostolicarabenedictionem.
poribus conservetur.
Quoties a fratribus nostris iilud exigitur quod Dala Laterani, xiii Kal. April.
ganctorum Patrum regulis consonat,dignum estut CDLV.
eorum petiliones libentius audiantur.E.s igitur prae- Ad A [delgoluin] Mugdeburgemem archiej)iscopum,G[c.
senti auctoritale in ecclesia illa juris eremi, quae (Intra an. 1109-1116, Oct. 27.)
apud Squillacium tila esl, raonaslerium conslitue, [EcGAKD, Corpus hiit., tom. li, p. 278.]
ut fratres, au.terilatem eremi ferre non vulentes;
g Pasc.alis episcopus, servus servorum Dei, vcnc
juxta beati BeneJinti Regulara illic possint omnipo \
rabilibus fratribus [uelgotoJ Magdeburgensi me-
tenti Deo descrvire. Quam nimirum habitationera tropolitano et sufrraganeis cjus, salutem ct aposto-
per praepositum et decanum gubernari disponique licam benedictionem.
praecipimuSjSic lamen ut eremi praeposilus semper
Veniens ad aposlolorum limina confrater noslcr
praeferatur, et major habeatur et sicut idera rao-
:
Magdeburgensis clcctus suam apud nos qucreJam
nasteriura ererai dispositioni subjacet, ila ejusdera exposuit, quod videlicet a clero ct populo Merse-
loci praeposilus el decanus subjiciatur raagistro burgcnsis ecclesiae electus sit prffisentibusetcollau-
eremi.
danlibus vobis et in ea sacerdotis oflicium vesLi-a
Data Lateranis vi Kal. Februarii.
ordinatione suscepcrit. Post haec nullo prceeuntcju-
CDLIII.
dicio non solum episcopalis ei sit gratialjenodictio-
Ad [Iberlum] Lendiensem episcopum. Pro que- — nis denegata, sed ab eadcra et Ecclesia quasi cs prae-
rela Badulft Remensis archiepiscopi.
cepto noslro violenler sit expulsus. Nos i^'itur cum
(Intra an. -1107-1116, Dec. 27.)
ad fraternitatis vestra; praeaenliam ';u".n litteris prai-
[Marte.ne, Ampl. Collect., II, 624.]
sentibus praemittentes, praecipimus ut idem Iralcr
Paschalis episcopus,servus servorum Dd, vene-
, ... ,
-ri /4J0\T
. j-
rabili fratri 0. (HH) Leodiensi episcopo,
•
i'.
salulemet
L P plenius
'-* ,
electicni buic et Ecclesiae re3tituatur,etse-
. . .

cundum canonicas sanctionescausaejuspra2scntue

apostolicam benedictionem.
vestra3 judicio decidatur.Quod si judicii difficultas
Confratris nostri Radulfl (H9) Remensis arhiepi-
apud vos emerscrit, cum communibus .fralernitatis
sc^pi, querelam accepiraus, quod in castello (120)
vestrae litleriset nunliisad examen sedisapostolicae
Bullionis partem Remensis parochiae usurpaveris,et
causa eadcm reniittatur.
presbyterum or-
in ecclesia Sancti Joanni3,eo invito,
Datum Ronae, VI Kalendis Februarii.
dinaveris.Unde fraternitati tuae praecipimus quate-
nus aut partem ipsara parochiae omnino dimittas,
CDLVI.
aut de ea judicio confratrum nostrorum Catalanen- Clerum populumque Merseburgensem de superiore ad
Adelgoium epislula ccrliorem facit.
sis et Tullensis episcoporura,Remensi Ecclesiae ju-
(Intra an. 1109-1116, OcL -1.)
stitiara exsequaris loco ettempore quod ipsi praevi-
[Ecgard, Corpus hist. tom. II, p. 277.]
derint. Aiiofiuin nos super presbyterum illum,qui
Pasghalis episcopus, servus servorum Dei, clero
jam in Beati Joannis ecclesia intrusus dicitur,con-
et populo Merseburgensi, salutera el aposlolicam
Iratris nostri Remensis archiepiscopi juJicium con-
benpdictionem.
firmamus.
Lator praesentiura Gregorius confraternostercum
Datuin Romae, sexto Kalendas Januarii. D duabus Ecclesiae veslra; clcricis et totidcoi laicisad
CDLIV.
nostram praesentiam veniens se a vobis communi
Ad Reinhardum episcopum Halbertadensem. Lau- —
dat eum quod quxdain monialium monasleria re- electum assensu asseruit,pra!sentibus et colIauda;i-
formaverit. tibus melropolitanoMagdeburgensi et suffraganeis
HOS-Ilfe, Marl. 20.)
(Intra an. ejus. Gaelerum prius haec nuUo praeeunte judicio
[Martene, Coll. I. 637.] quasi ex praecepto nostro se per archiepiscopum
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, vene- eumdem conqucstus estabclcctionc et Ecclesiasua
rabili fratri Reinhardo Ilalberstadcnsi episcopo, violenler expulsum. Unde nos ad archicpiscopum
salutem et apostolicam benediclionem. ipsum et comprovinciales episcopos litteras, ut si
(1 18) Oberto, qui fuerat antea praepositus S. Cru- thusiensium institutoris amici, facli archiepiscopi
cis in Lcodio, de quo plura in Cantatorio seu histo- anno 1108.
ria Andaginensis monasterii. (120) Quippe castrum Bulionium comparaverat
(119) Radulfl, Viridis dicti, sancti Brunonis Car- Oberlus a Godetridoducejteste Alberico in chronico.
397 EPISTOL^ ET PHIYILEGIA. 398

qua3 super hoc injuste acta sunt corrif^antur. Ne- \ quod se ipsius obedientia) communionique sub
que vero noslrae volunlalis Crft ut causa ejusdera traxerint,quod ipsum in populo Simoniaci fltigitii

frutris aliquod praejudicium patiatur. crimiiiati sint, quod ejus exsecrati sint consecra-
Datum Romae, vi Kalend. Novembris. liones, quod adversus eos conspirationem in con-
CDLVII. venticulis fecerint. Porro illi,pra2misso tractationis

Ad Vitalcm abhaf.em Snvigniensem. Permillit Sa- — spalio, se accusatores episcopi,aut iliius criminis

vigniensibua fratribui ut lempore interdidi divina probalores penitus negaverunt. Collectiones cleri-
cclebrent oHicia. corura seu laicorurainecclesiasticisfecisse asserue-
(Inlra an. 1112-1H6.) runt, sed propter inquirendum rumoris illius, qui
[Martene, Tlics. anecd. I, 336]. contra episcopum increbuerat, veritatem : in quibus
Paschalis episcopus,servus servorum Uei, dilecto nimirumcollectionibus,conspirationisconventicula
fiiio ViTALiabbaliS.Trinitatis deSavigneio,salutem intelleximus. In caeteris quoque se ofTendisse con-
et aposlolicam boncdictionem. fessi sunt. Prolata sunt igilur his causis congruen-

In nemore quodam deseito el iuvio ccclesiam tia sanctoruin Patrum diversa capilula Anlio- ;

jEdificatarn ct reiigiuso fratres per tuam industriiim chen.-B videliccl synodi quintum « De his qui se a
:

in Dei servitio illic congregatos audivimus unde ministerio ecciesiastico subtrahunt, et seorsumcol-
;
g
omnipotenti Deo grali.is agimus, cujus gratiae est ligiint ; » item « De con-piratione seu conjuraliono »
bonuraomne quod agiinus, et quieti vestrse pro Chalcedonensis synudi octavum decimuin et Ga- ;

officio providere curavimus. Vestra; siquidem reii- lixli papae ad cpiscopos per Gailiara constilutos,
gioni coiiccssioiKMi hanc litterarura prajsentium au- cujusinitiumest : « Conspirationum criminavestris
ctoritate concedimus, ut pro interdicto communi in parlibus vigere audivimus.))Item Alexandri papae.
parochiac, in qua manetis, ecclesia vestra, nullo « De his qui sanctospersequuntur, autaraovere,aut
modo officiis debeat Tu igitur in
carere divinis. dilacerarc nituntur. > Item Slephani papce : « De
Ghrislo venerabilis, tam pro nohis quam pro uni- his qui adversus Patres arraantur, et qui fralres

versa Ecclesia omnipotentis Dei miscricordiam in- caluraniantur. » Nos ergo tanlorum Patrum aucto-
stautiusexorarsmemineris,qui nospergratiamsuam ritatibus inslructi, prfcfatos viros propria confes-
in dileclione sua semper custodiat, sione convictos, ab officiis seu dignitatibussuis sen-
Dat. Lateraais, x Kal. Aprilis. tentia judiciali reraovemus, nisi eis in posterum
GDLVIII. misericordiasubveniatur Ecclesiae : aliisque etiam,
Monasterium Fabariense ab episcopi liasileensis qui vocati venire ad nostram pr;i'sentiam neglexe-
potcstute iiberal et bona ejns conlirrnat.
runt, idem judicium irrogamus, quoniam eisdem
(Anno 1116, Jan. 29 —
Vide Eicuiiorn, Episcopatus.c videntur capitulis irretiri. .^quum est enim iil
Curienns in Rhselia, 1797, 4" Pr. p. 46).
dilationem sententiae de abseniia non lucrentur,
GDLIX.
quia confiletur de omnibus quisque, sublerfugere
Ad clerum et populum Florentinum. — Innocentem
si

[/o;-/equisquissesublerfugere.HAnD.]judiciura dila-
eorum episcojmm dcclarat ejus calumniatorcs of-
;

ficiis et benefioiis prival. tionibus putat. Omnibus igitur vobis praesentiura

(Anno 1116.) litterarum auctoritate prfficipimus, ut episcopum

[Mansi, Co7iril. XX, 1053. vestrum, tanquam per Dei gratiara catholicum
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile- unanimi concordia diligatis el vereamini. Si qui
ctis filiis, clero elpopuloFlorentino, saiulera etapo vero clericorum, aut laicorum, temeraria deinceps
stolicam. benedictionem. praesuraptione super hyjusmodi episcopum infesta-
Jara dudum apud iios confrater noster G.[Godi- verint: noverint se pertinacia sua, clerici quidem,
fredus], episcopus vester,querelam suam deposuit depositone multandos ; laici vero, excomraunica-
adversus Ecclesioe vestrai archidiaconum et ejus lioni subjiciendos.

socios, videlicet Juannem priorem Lau- ecclesioe S. Data Laterani, v Non. Martii, indict. ix.

rciitii, et Petrum S. Petri de Scaradio, et Rambal- CDLX.

n
duin S. Stephani piiorem, quod eum in populo ^ Breve ad Stephanum Auguslodunensem.
criminarcntur SimoniacB pravitatis. Missis itaque (Anno 1116, Mart. 14.)
Iitteris,utrique partiagenda" caussterminum dedi- [GalL Chr., IV, 88].
nius. Cum in tcrmino venisset episcopus, illi ad Paschalis, servus servorura Dei, venerabili fralri
praisentiam noslram niinime accesserunt, terrorem Stepiiaivo Auguslod. episcopo, elc.

caplioni? in itinere prajlendenles. Nos autera, ut Justisvotis assensum praebere, justisque petilio-
eis hujuscc occasionis diverticula toleremus, per nibus aures accommodare nos convenit, qui, licet
eumdem episcopum, perepiscopum Volterranum
et indigni, justitiae custodes atquepraecones in e.xceisa
ducatn.ra eisomnimodc tutum providerccuravimus. aportolorum principum Pelri et Pauli specula po-
Archidioconus quidem, et B. Laurentii prior ad siti, Domino disponenle, conspicimur. Tuis igitur,
nostram praasentiam convonerunt ceeteri alii nec : frater in Christo charissime Stephane, justis peti-
venerunt, nec pro se nuntios transmiserunt. Tunc lionibus annuenle?,sanotam Augustodunensem Ec-
praesentibus eis adversuseosepiscopus questusest, clcsiam, cui Domino auclore prassides apostolicae,-
399 PASCUALIS II PAP^ 400
sedis aucloritute niunimus. Slatuimus enim ut op- \ quaest dilntionecomplendum; venerabilissiquidem
pi(jH, viilse, 8PU ecclesisB, possessionesve.quasprae- fraler noster RcinhardusIIalbersladcnsis episcopus
d-ccssiiri's lui At.'Hnonislcniporibus,Augusloilunen- olfirii sui ilcbilo religioni oporam vigilaiiter impcn-
sis Lcclesia lcnuil, libi quoque ac succossorilius dens, in villa sua prn dicla clericorum juxla bcuti
tuis.quietse, lirmBB el inlegne conserventur. Caitera Augustini regulam vivenlium congregationcm iiisti-
etiam quaj eidem Auguslodunensi Kcclcsia! pertuam tuit, quorum ordinem et quietcm nostra desidc-
et
induslriam rf^cuperata vel acquisita sunt, videlicet ral aucloritate Nos igitur ejus desidoriis
muniri.
ecdesia S. Maria!, et S. Luzari de Avalonc, et anMueiitcs vos, charissimi filii in supradicta B. Pyn-
castrum Toilonum cum efrum perlinenliiis, vel cratii ecclesia cohabilantcs, sub apostolicin sedis

in futurum per Dei gratii.m recuperari vel acquiri tutelam suscipimus et decreli prajsentis auctorilaic
juslclopitirneque conti^'erit, quicta semper et inte- munimus. nainque canonicte ordinem, (luem
Vitffi

t;ra in ejusdem Ecciesia3 jure ac possessione per- professi estis, privilejiii pai,'inafirmainus. Et
necui
nraneant. Deccniimus ergo utnuili liceat eamdem postprofessioiicmexhil)it;im proprium (luidhabere,
Ecclesiim temere perlurbare, aut ejus possossiones neve sine prwpositi vel congregationis licentia de
auferrc, vel al)latas rctinero, niinucre, vel tcmera- claublrodiscedore liceat, inteidicimus. Unde etiam
riis vexalionibus f.itigare ; sed omnia integra con- r» quieli vestra; altentius providciiles slaiuimus ut
serventur, tam tiiis quam clericorum et paiiperum universaqiM3 yd vcstraj fralernitatis sustentalioriem
usibus profutura. Si qua igitiir in fiilurum eccle- a supradiclo episcopodeliberatasunt.etqiiaecunqnc
siastica saecularisve persona,hanc noslr;c conslitu- abaliis fidelihus de ipsorumjure vel jam data sunt,
tionis paginam sciens, conlra eani temere venire vel in futurum dari, offerri, aut aliis justis inodis
tentaverit, secundo tertiove commonita, si non sa- acquiricontigcril,firma vobis veslrisque successori-
tislact:one coo>.'rua emendaverit, potesiatis bono- bus permaneant. Decernimus igilur ut
et illibata
risque sui dignitaie careut, reaniqne se divino judi- nulli omnino hominum jicealeamdem ecclesiamte-
cio exislere de perpetrata iniquitale cognoscat, et a mere perturbare, aut ejus possessiones aulerre,vel
sacratissimo corpore sanguine Dei ot Dumini Re-
et ablatas retinere, minuere, vel temerariis vexationi-
demptons nostri Christi Jesu al:ena fiat,atquein ex. bus fatigare,sed omnia integr.i conserventureoruni,
trerao exaraine districtae ultioni subjaceat. Cunctis pro quorum sustentatione el gubernatione concessa
autem eidem Ecclesiae justa servantibus,sit pax,elc. sunt, usibus omnimodis profuiura, salva nimirum
Ego Paschalis catholicee Ecclesiae episcopus sub- canonica Halbersladensisepiscopi reverentia.Si qua
scripsi. ergo ecclesiastica saecularisve persona,banc nostra?
Datum Laterani, permanum JoannisS. Romanae conslitutionis paginam sciens, contra eam te.merc
Ecclesise diaconi caidmalis ac biblioth., ti Idus ^ venire tentaveril, secundo lerliove commonita, si
Martii, ind. ix, Incarnat. Dominicaj anno i 116, pon- non satisfactione congrua eracndaverit, potestatis
tificatus autem domni Paschalls secundi anno xvii. houorisque sni dignitate careat, reamque se divino
CULXI. juilicio existere de perpetrata iniquilate cognoscat,
Ad Goxeranum archie/nscoiium Lugdunensem. — clasacratit-simo corpore ac sanguine Dei et Domini
Primaium ilh confirmat in Lugdunenses provin- Redemptoris nostri JesuChristi aliena fiat, atquein
cias.
extremo examine dislrictae ultioni subjaceat. Cun-
(Anno 1116, Marl. 14.)
ctis autemeidem loco justa servanlibus sit pax Do-
[Mansi, Concil., XX, 1079.]
mini nostri Jesu Chrisli, quatenus et hic fructum
Idcirco, venerabilis frater Gozerane Lugdunensis
bona? actionis percipiant, et apud di.=triclum judi-
archiepiscope, |
raesentis decreti pagina, frHtPrnitati
cem pra3uiia aelernaj pacis inveniant. Amen.
eidcm Lugdu-
tuae tuis-qiie successoribus, et per vos
EgoPaschalis catholicae Ecclesiae episcopus.
nensi Ecclesiff?, conlirman.us primaium su|)erijua-
DataLateranipermanuni JoanniSjSanclifiBomanae
tuor Galiiarum priiiiatiis, videlicet Lugdunensi,
Ecclesii« diaconi cardinalis et biLliothecarii, xiii
Rotbomagensi, Turonensi, el super Senonensi,
Kalend. April., indict. ix, Incarnationis Dominicai
sic4)t a nostris constat aniecessoribus institutum.
^ anno 1116, pontificatus autem domini Paschalis
CULXll.
secundi papae xvu.
Privilcgium pro ecclesia S. Pancralii Hadmer-
slebensi.
CDLXIII.

(Anno 1116, Mart. 20). 'Dominico, mona^lerii S. Facundi Sahaguncnsis ah-

hnii « ligandi soLcendi poiestalem stipcr
ac Bur-
[Leuckfeld, Anliquil. Halherstad., Wolffenbuttel,
(jcnses S. Facundi » concedit, qui « tempore cum
1714, 4°, p. 704.]
regem Alfonsum, regis Sancii fllium, el Ur-
iiiter
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile- racam reginam Aldefonsi regis filiam, beltumvche-
ctis filiis THiETMAno praeposito, el ejus fratribus in meits et diulinum emersissct, » el ahbatem et mo-
ecclesia Beati Pancraiii pcnes villain Hamersleve nasterium vai-iis injuriis afjecerint.
regularem vitam professis tam praesenlibus quam (Anno 1116, Mart. 21. — \'ideEscALONA \alIistoria
futurisin perpetuum desiderium. del real monasterio de Sahagun, Madrid 1782, fol.,
Quod ad religiosum pra^positum et animarum p.5I4.)

salutem perlinere monslratur, auctore Deo sine ali- I

I
401 EPISTOLiE ET PRIVILEGIA. 402
CDLXIV. A. rei unius censu annualiter Latcranensi palalio
Bulld pro monuslerio S. Tiberii. pcrsolvendi.Si q la intuturumecclesiasticasajcula-
(AnnoHIG, M;irt. 22.) risve persona, hanc nostrae constitutionis paginam
[Gall. ChriU. V[, 316. sciens, contraeam venire tentaverit, secundo ter-
Paschalis episcopus, scrvus scrvorutn Dei, di- tiove ammonita,si non satisfaclioi.e congrua eriien-
lccto filio Aknaldo abbati moriaslerii S. Tibcrii, daverit,potestati3 honorisque sui dignitale careat,
quod ia Agathensi territorio in Ciesurione situra, reainque se divino judicio existere de perpetrala
ejusque successoribus regularitersubstituendis in iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac
perpetuum. sanguine Dei ao Domini Redemptoris nostri Jesu
assensum praebere.justisque petitio-
Justis votis Ghrist: aliena fiat, atque in extrem.o judicio di-
nibus animum accommodare nos convenit,qui,licet strictae uitioni subjaceat.Cunctis autem eidem mo-
atque pr;econes inexcelsa
inHigni.justitiaj custodes nasterio justa servantibus sit pax Domini nostri
apostoiorum principum Petri et Pauli specula po- Jesu Chrisii, qualenus hic fructum bonaj aclionis
sili, Domino disponente conspicimur. Tuis igitur, percipiant.etapud dislrictum judiccm praemia aeler-
IVater in Chrislo chjirissime, justispetitionibus an- nae pacis inveniant. Amen, amen, amen.
nuentes, Beati Tiberii monasterium, cui Deo au- n Ego Paschalis calholicae Ecclesiae papa secun-
clore prffisides apostolicae sedis auctoritate muni- dus.
iiius. Staluimus enim ut in adjacenti villa vel ter- Dalum Laterani per manum Joannis, sanctaj Ro-
minis ejus nulla unquam ecclesiastica saecclarisve manae Ecclesiae cardinalis diaconi acbibliothecarii,
persona castrum aliquod vel fortitudinom facere au- XI Kalend.Aprilis, ind. ix, Incarnationis Dominicae
deat, neque hominihus ejusdem villas aliquas
in anno 1116,pontiricatus autem domini Paschalisse-
exactiones,praeterabbatem el ministrosejus extor- cundi papae anno decimo sexto.
quere,neqne vicariae ministerium exerccre, neque G.^LXV.
pro eadem vicaridi campum vindicarp,qui est ultra * Monasterii S. Facundi Sahagunensis possessiones
flumen Tongam subtus Ceveracum,vpl abbatis, vel quasdam elprivilegia confirmat, imposito mona-
chis (licorurn solidorum censu annuo.
personaecujuslibet induIgentia.Goafirmamus aulem
vobis vestrisiiue successorihus in Agathensi terri- (Anno 1H6, Mart. 2.'. — Vide Escalona in Hisl.
Sahagun., p. 513.)
terio ecclesiam Sanctfe Mariae de Gradu, ecciesiam
CDLXVI.
S. Martini de Vallevrages,ecclesiam S. Sulpicii de
Sedem episcopalem Vesontionensem ex syn-idi sen-
Caslro novo, ecclesiam Sancli Joannis de Floren- tentiajubelin ecclesia B. Stephani permanere.
ciaco,ecclesiam Sancli Martini de Grenolherii?, ec- (Annollie, Mart.
P 24.)
clesiam S.Andreas de Rominiaco, cum pertinentiis [Mansi, ConcU.; XXI, 1-49.]
earum. Iiem in Biterrensi episcopatu ecclesiam Paschalis episcopus, servus servorum Dei, di-
Sanctae Mariaj de Sorignano cum pertinentiis suis. lectis fratribus et filiis, suffraganeis, clero, et po-
Item Tolosano ecclesiam Sancti Pctri et Sancta-
in
pulo Bisontinae Ecclesiae, salutem et apostolicam
rum Puellarum cum pertinentiis suis.Item in Gn- benedictionem.
econia in conjilatu Armeniensi ecclesiam Sancti Ju- Inter S. Stephani et S. Joannis canonicos, de
liani de Gaiano,cum ecciesiis, vii!is,et ciBleris om-
cuthedra episcopali, quanta et quam diutina con-
nibus ad earn pertinentibus. Itcm in parochia Con- certatio fuerit,p!enius vos audisse ac certius scire
vcniensi ecclesiam Sanctae Mariae de Aurinhaco, et credimus. Canonici siquidem B. Stephani, Ruma-
caelera orania quae "monasterium vestrum vel in norum se pontilicum privilegiis.seuregum scriptis
praesenti nona iiidictione legitime possidet, vel in tuebantur,asserente3,proeccIesiae suaedestructione
iulurum largiente Deo ralionaliter ai; legitime po- episcopos illinc unde contigerit ut
discessisse,
teritadipisci.Decernimus ergo ut nuUi omnino ho- apud S.Joannis ecclesiam episcopalis ministerii sa-
minum liceat idem coeaobium temere perturbare,
cranienta celebrarentur. Contra B. Joannis cano-
autejus possessiones auferre, vel aLIatas retinere, nici annis plurimis pr?eter quaestionem aliquam,
minuere, vel temerariis vexationibus fatigare, sed ^ penes se cathedram. episcopalem mansisse, et
ec-
omniaintegraconserventureorum,quorum suslen- clesiam suam matricem esse clamabant. Ad baec
talioni et gubernationi concessa sunt,usibus omni-
B. Stephani fralres allegabant, frequenter super
niodis profutura.Obeunteie nunc ejus loci abbate,
hoc praedecessores suos vel apud apostolicae sedis
vel tuoriun quolibet successorum,iiullus ibi quali- vicarium,vel apud Bisuntinos episcoposreclamasse.
bet sulircptionis tistutia seu violentia prajponatur,
Post longa igilur disceptationis cerlamina, ro.m-
nisi quem fratres comniuni consensu, vel fralruui muni frairum nostrorum opiscoporum,qui tuncsy-
pars consilii sanioris de suo,
vel bi oporluerit, de nodali vocatione convenerant, S( u cardinalium ju-
alieno cnllegio spcunduin Dci timorf et beati Be- m dicio deliberatum est ul ?i B. Stephani canonici
nedicli Regulam providcrit oligendum. Sane locus idoneis tcstibus probare po3S:int,i[Uod post redin-
ipse,sicul a pr;Bdecossore noslro felicis recordatio- tegrationein ecclesiie inliM annos triginta snper
nis papnSergio in?lutiuim est^semper sub aposto- querela hac quaestionem fecerint, per quam illo-
licae sedis jurc ct protectione permaneat, sub au- rum videretur interrupla pra;tentio, videlicel vel
403 PASCUALIS II PAP^. 404

ante anlisliltm suum, vel unte lcgatum nostnim A Ego Arnaldus,Burdegalensis archiepiscopu3,sub-
script-i.
in communi audicntia hac proi)utione pcracta pri-
vilegiacorum roburperi eluuinohlinerent et episco- Ego Hugo, Portugalensis episcopus, subscripsi.
palis sedesinpobtcrumapud B.Stephani ecclesiam Ego Joannes, Brioccnsis cpiscopus subscripsi.
hulicretur; ulioquin canonici B. Joannis ab hac Ego Bdldricus, Dolensis archiepiscopus, sub-
querola liberi maneront et episcopalem sedem,sic- scripsi.

ut lenueruiit, lenercnt. Qiuiluor igitur ejusde.m Ego Leo, diaconus cardinalis ecclceiae S. Viti,

ecclctiiie cierici viilelicet Petrus et llugo presbyteri subscripsi.

cariliniiles,Boni(ilius succentor, et Guarinus pre- Ego Romoaldus, diaconus cardinalis S. IMarire,

subscripsi.
8bvler,et Alofricus archipresbyter de Sancto Gor-
gonio, producti coram ciericis Sancti Joannis ad Ego diaconus cardinalis vcnerabilis dia-
Alilo,

testimonium as3ereiidum,et mox episconali exiimi- conii Sanctoruni Sergii et Bacchi, subscripsi.

nandi judicio, et idonei inventi, liujusmodi tcsti- Ego Petrus, diaconus cardinalis ecclesiae San-
monium in conspecta nosiro tactis sacrosanctis ctorum Cosma3 et DanDiani.subscripsi.
Evangeliis praibuerunl Ergo Joannis,diaconus cardinalis Sancla; Luciae,
subscripsi
« Vidi etaudivi quod Ilugo decanus S.Stephani, g
et Hugo et Palma, et Ebrardus, canonici S. Ste- Ddlum F.aterani, per manum Joannis S. R. E.

phani, adversus canonicos Sancti Joanuis Mai- diaconi cardinalis ac bibliothecarii,nono Kal. Apri-

neriura decanum, Bernardum magislrum et Ste-

lis, indictionc ix, Incarnationis Dominicas anno

phanuin cantorem, qu;estionem fecerunt de sede IHG, ponlificatus autem domini Paschalis II papo^
episcopali, ante lkij;oiiem lertium Bisuntinum ar-
anno xvii.

chiepiscopun], fratrem Guidonis Viennensis archi- CDLXVII.

episcopi,in claustro S. Joannis,infra trigintaannos Monasterium S. Archancjeli deMcrfi^a Ncajiolii.aincm
luendum tuacipil ejusque boiia cl privil^gia ccvfir-
post redintegrationem ccclesiffi S. Stephani.
mai pelenie Grcgorio archiejnscopo,
Hac demum redintegrationc suscepta, cotnmuni
(Anno 11(6. April. \\.)
fratrum nostrorum episcoporura, qui tunc plurimi
synodali vocatione convenerant et cardinalium ju- [Ughelli, Italia sacra, VI 94.]
dicio, privilegio Stephani robur perpetuura
B. Pasciialis episcopus,servus servorum Dei dileclo
obtinere decrevimus:et episcopalem primamsedem filio Gregorio abbati monasteriiSancti Archangeli,
in posterum apud eamdem quod de Morfisa dicitur,intra civilatem Ncapolita-
B. Stephani ecclesiam
permanere,et universaepiscopalisministeriiofficia, p nam,ejusque successoribus regulariler substituen-
quae apud matrices solent ecclesias fieri, ibidem dis in perpetuum.
celebrandam sancimus et qua; sane scripta prae-
: Piae postulatio voluntatis eflectu debet prosequentl

teritis temporibus ante hujus discussionis certitu- compleri,quatenus et devotionis sinceritas notabi-
dinem aut a nobis elicita, aut a vicariis nostris liter enitcscat, et utilitas postulata vires indubitan-

minus providenter excussa sunt, nullum deinceps ter assumal.Quia igitur dilectio tua, ad sedis apo-
momentum, nullas vires obtinere censemus. Haec slolicaeportum confugiens.ejustuitionem devotione
aulem sicut apud nos praesenti judicio deliberata debita perquisivit,nos per interventum venerabilis
et decreti praesentis litteris confirmata sunt, ita in fratris nostri GregoriiNeapolitaniantistitis.suppli-
perpetuum integrum et illibata servari aposlolica cationi tuae clementer annuimus, et Beati Archan-
auctoritate praecipiinus.Si quis igilur decreti hujus gcli monaslerium, cui Peo auctorc praesides, sub
tenore cognito, temere,quod absit 1 contraire ten- tutelara apostolicoe sedis excipimus. Per praesentis
taverit, honoris et officii sui periculum patiatur, paginam apostolica auctoritalesta-
igitur privilegii
aul excommunicationis ultione plectatur, nisi prae- tuimus ut quascunque praedia, quascunque posses-
sumptionem suam digna satisfactione correxerit. siones idem coenobium, in pr«senti ix indiclione
Ego Paschalis,catholicae Ecclesiae episcopus, hoc legitime possidet,etqua'Cumquein futurumcocces-
judicium ratum habens, subscripsi. D sione pontificum, liberalitate principum,oblatione

Ego Crescenlius, Sabinensis episcopus, subscri- fidelium, vel aliis justis modis poterit adipiscijfir-

psi. ma vobis vestrisque successoribus et illibata per-

maneant. Decerniraus ergo ut nulli nmnino |homi-
Ego Petrus,Portuensis episcopus, subscripsi.
num liceat idem monasterium temere perturbaro,
Ego Cono, PrcenestiQus episcopus, subscripsi.
aut eju8 possessiones auferre,vel oblatas retinero,
Ego Anastasius, cardinalis presbyter tituli B.
vel juste datas suis usibus vindicare, minuere, vel
ClementiSjinterfui et subscripsi.
temerariis vexationibus fatigare,sed omnia inte^-ra
EgoDinizo, cardinalis titiili Equitii, subscripsi.
conservenlur eorum pro quorum sustentatione et
Krgo Boso, tituli Sanctae Anastasiae presbyter, giibernatione concessa sunt, usibus omniraodis
subscripsi. profutura, salva Neapolitani antistitis canonioa re-
Ego Vasatensis episcopus Beltrannus, subscri- verentia, cui tamen monosterium ipsum gravare
psi. omnino nonliceat, nec exactiones inferre, aut con-
405 EPISTOLiE ET PRIVILEGIA. 406

suetudines aliquas, quee fratrum quieti noceant, A aequilalisordcque exigat rationis,ut ea quae anobis
irrogare. Si ijuis igitur in futurum arciiiei.iiscopus petuntur, si justa et honesta sunt^ad debitum per-
aut episcopus, imperator aiit rcx^fJux aut princeps, ducantur efTeclum.ea propter noveris, quatenus ex
magister militurn, comes,vicecomes,judex, castal- litterischarissimifiiii nostri Raymundi coraitisBar-
dus,aut ecclesiasticaquajlibet saecuiarisve ijersona, cinonensium, eorumque Ecclesiae et populi propo-
hanc nostfffi constitutionis paginam sciens, contra sitionibus acccpimus te, qui scientiaj donuni tibi a
eam temere tenlaverit, secundo lertiove
venire Patrefainilias, quasi talentum negotiaturo commis-
commonit;), non satisffictione congrua emenda-
si 8um,nequaquan) in terracum servo inutiiilodiens,
verit, potestalis honorisque sui dignitate careat, in sollicitudinem pastoralem assumptus.sic.secun-
reamque se divino judicio existere de perpetrata dum Apostolum, opus implens rectoris, tuum ho-
iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et norificare ministerium et pra^esse in sollicitudine
sanguine Dei, Domini et lledemptoris nostri Jesu abbatiali studuisti, ut, sicut credimus, vere possis
extremo examine dl-
Chrisli, aliena fiat, atque in dicere cum propheta : Super speculam Domini ego
strictae ullioni suLjaceat. Gunctis aulem eidem sum stans jugiter per diem,et super cuslodiam meam
monasterio justa servantibus sit pax Domini no- ego .sum stans lotis noctibus {Isai.xxi, 8), ita te fide-
stri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonaeac- g lem exhibens super paucaut merearis constitui su-
tionis percipiant,etapud districtum judicem pra^noia per multa. Quod dilecti filii canonici Barcinonen-
aitornae pacis inveniant. Amen, amen, amen. sis Ecclesiae provide attendentes,cum bonae memo-
f Ego P ischalis catholicGe Ecclesiae episcopus. riae eorum episcopo,ab hac )uce subiraclo^de sub-
Datum Alboe per manum Joanniy^sanctcE Roma- stitutionepontificistractatumdiutinum habuissent,
nae Ecclesine diac. card. ac bibliothecarii, iii Id. tandem, operante illo qui facit utraque unum,cleri
Aprilis, indict. ix, Incarnationis Dominicae anno et populidesideriisconcurrentibus,in suum episco-
1118, pontificatus autem dom. Paschalis II, papae pum etpastoiem unanimi elegere consensu. Quo
anno xvii. per te cognito,intuam difTugiensabbatiain, omnium
CDLXVIII. exspeclationes fefellisti, ita ul Spiritui sancto re-
Ad [\.Guillelmum prxposilum Nanlen.scm de subje- sistere viiJearis, et manum ad aralrum ponere re-
clione Nantensis monasier.ii ad Vabrensem.
cuses. Quare nobis humiliter supplicari feceruntet
(Anno lllG,April. 13.)
instanter.quatenus te,per cujus circumspectionem
[Gall. Christ., 1,61.]
sollicilam et sollicitudinem circumspectara multa
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile-
credunt Ecclesiae suaecomraodaproventura, ad hu-
cto filio R.GuiLLELMo praeposito Nantensi,salutemel
jusraodi uncris munus apostolica cohortatione sus-
apostolicam benedictionem C cipiendium compellere dignaremur.
Ex iilius boni viri Bernardi monumenlis accepi-
Nos igitur,qui ipsos inelectione postulationejara
mus,quod Nantensis ecclesia pro voto et oblatione dictanunc unanimesessecognovimus et concordes,
cjusdem Bernardi in monasteriumconslituta sit, et eamdem ipsorura inclinati precibus admittendam,
Vabrensis monasteriidispositioni etordinalionicon-
teque a regimine RufTensis monasterii absolvenles,
ccssa.Ex communi ilaque fratrum nostrorum con-
ipsorum electionemduxirausapprobandam.Ideoi|ue
silio adjudicatum estutecclesiaNantensis Vabrensis fraternitali tuae per apostolica scripta mandaraus
abbatis SLibesse debcat dispositioni.quateiiusprae-
alque praecipirausquatenus vocationerarecipiensde
dicli boni Uernardi votum et oblatio integra
viri
te factara,ne divinae dispositioni resistere videaris,
permaneant,et ordo ibidem monasticus per Dei gra-
ad praefatam Ecclesiaih Barcinonensem accedas,
tiam iilius sollicitudijiepcrseveT^et.Monachiquoque
eidem ita sollicite curamstudensimpendere pasto-
cjusdoiii monaslerii utproprio abbati obedire debe-
ralem ut ejusdem status, juxta ipsius exspectatio-
bunt. Hepetitis igitur litleris vos obedire Vabrensi
nem etnostram,pertuaesoIlicitudinis providentiam
abbati, et subesse praeccpimus,alioquiii sicut aliis
teraporaliter et spiritualiter augeatur,ut tu sicut de
litteris slatutum est, a divinis vos officiis inter-
gradu in gradum, ita de virtute in virlutein profi-
diclos, usque ad satisfactionem manere prscepi- D .g,, videaris.Quod
si,quod absit ! huic nostraeprae-
mus. ceptionis paginae obedientiara irapertiri renueris,
Data Albae, Idibus Aprilis.
venerabili fVatri nostro Bosono S. R. E.presbytero
CDLXIX. cardinali,quera in Hispania; parlibus legatura diri-
Oldegarium abbatem S. Ihifi, electum Barcinonen-
gimus apostolicura, per apostolica scripta praeci-
sem, n monuslerii regimine solvit eique prxcipitut
pientes mandamus,quatenus te, ut Barciuonensis
episcopatum suscipiat. Bosonem, presbylerum car-
dinuicm, iii Hisjianiam legatumminil. Eccieaiie prffil'atBe,adquara le electum dignoscimus,
(Anno 1116, Maii 23.) gubernacula sumas (iiionuione pr*aiissa, appella-
XXIX,
[l-YoREz (Risco), Espana sagradu, 468.] tione remota, uullisve litteris veritati el rationi
Paschalis episcopus,8ervus scrvorum Dci,di]et'to praejudicantibus asede apostolica impetratis) per
tratri OLDiiGARio, abbati S. Rnfi, electo Barcino- censuram ecclesiasticam^doneo pareas, cogere non
ncnsi,salutem el aposlolicam beiiediclionem. desislat, juxlu lormam, quam eidem sub mandato
Cura pastoralis olficii cura exposlulet, et vigor noslro dedimus interclusam, capitulo, cleio et po-
407 PASCHALIS II PAP^ 408

pulo Batcinonensi mandantes quHtonos libi, sicul A rabilibus fratribus archiepipcopis, episcnpisel ab-
epi8Copo suo.huiiiiliter intendant, obedienliamque balibus per Angliam.salutem et apostolicarn bene-
el reverenliam tibi exhibeanl, tam debitam quam dictionem.
devotam. Licet vos prudenlesque noverimus,
rcligiosos

Dit. apud Trans-Tyberim, per manum Joannis rnuHa tamen inter vos correctione liigna fieri non
S. R. E. diaconi curdinalis ac bibliothecarii, xKal. ignoramus Ecclesia enim Dei non solum fructuosis
;

Junii.indictionenonajnoarnationis Dominicffi 1 117, palmilibiis,3ed etiam intructuosis exuberat unde ;

|ioniiliratus nuleiu domini Paschalis l[ anno xvii. agricolis necesse est ad inulilia resecanda falcem

Ego Paschalis catholicaj Ecclesi* episcopus. tVoquenler apponerf^.ILec nimiruiu cura sacrosan-
CDLXX. ctae Romanae Ecclesiae ab ipsis apostolis consuetu-

Ad Baimundum Barctnonensem marchionem. — dinem fecit suos per diversas provincias apocri-
Grmul ititr ei de vicloria in hosles reporlala, eum- siarios destinare, ad vinoce DominicE curam
qui
que ac suos sub sua smtcifiit proteclione. agriculas Domini debcantsollicitius excitare.Eapro-
(Anno H16, Maii 23.) pler dilectum filium nostrum Anselmum, Sancti
[Martene, /im/)/ Coll. I, 630.] Sabajabbatem,virum utique religlosuin ac sapicn-
Paschali? episcopus, servus servorum Dei, dile- tem,cum pryssentibiis aii vosiitleris destinamus.ut
l^
cto filio Haymundo Barcinoncnsium marchioni Bi- " cum fraternitate veslra synodalcs debeat celebrare
suldunensi, et Provinciae comiti,salutem et aposto- conventus, et per Dei graliam qufe sunt evellenda
lica:ii benediciionem. evellere,et quae plantnnda plantare procurct- Prn3-
Devotioni tua^, charissime fili, conjrratnlamur, cipimus ergo ut cum tanquan: personic nostra" vi-
quod iiiler curas bcilicas. I pati polissinium Pelri car.iim revorcnter suscipienles communicalis stu-
oplap munimine conloveri Hujus devolionispetitio- diis ad Domini vineam excolendam vivacnate ac
neui lilicnter adniiltimus, qiiia te in Dei scrvitio sollicitudine debita sata^ratis. 8uper beali Petri
etiicaciter laborare cogno?ciiiius ;nun parum enim eleemosynacolligenda segnius vos hactenus egisse
tu;e nobililati meritum labor ille conciliavit, quo cognovimus; vestrain itaqne fra'ernitate.nn mone-
per anni longitudinem in Balearibus insulis desu- mus et praecipimusut eam deinceps studiosius, et
dasti ; cui tuo tuorumque consortiurxiglorio^o pro- sine quorumlibet dolo Romanff; Ecclesiae transmit-
cinctui omnipolcns Dcus izloriosam dehostibus vi- tere debeatis.
ctoriam confcrre dignatus est. Super hoc adexpu- Datum apud Transtiberim, ix Kal. Junii.
gnanitos Mauros ac Moabitas in Hispaniaepartibus, CDLXXII.
et Tortosam eorum prfesidium obsidendam animi B.ennc.0 Anglorum vegi signijicnl se Anselmo [ahbaii
nobilis indu^-lriam paras.Eapropter dulcedinis tuae C S. Sabse) « vices aposloluas in Angliuadutinisiran-
petilionibus ampliori benignitate accommodamus das » tribuisse.

assensum.Personara siquidem- tuam et uxoris tuae, (Anno 111 , Maio. — Vide Eadmeri Hist.nov., I. v,
p.91.)
ac filiorum vestrorum, et honorem vestrum, quas
CDLXXIIL
aut in preesenti nova indictione tenelis,aut infutu- '
B[ernardo] Toletano et M[auritio] Bracarensi nr-
rum praestanle Deo habebitis, per decretum prae- cliiepiscopis,aique At[/0)iso] Tudensi, Ie]rovymo
sentis paginag, sub triginta morabatinorum censu Salmanticensi, T. reginae el harombus ejus P Gun-
annuo in beatiPclri et ejussedisapostolicoB tutelam falviz, E. Muniz, E. Guscndiz, snjnificat se cr.clc-
siam L(imege)is*m, Gonsalvo episcopo Colimbriensi
suscipimus,praecipicntes et stabiiiler statuentes,ne
abjudicalam, Hugoni episcopo Poriugalensi ad-
cuiquaui omnino personae Jiceat laesionem vobis vel dixisse.
honori vestro,vel injuriani arrogare praesumat. Si (Anno Hi6, Jun. 18. — Vide Ribeiro in Pisserl.
quis autem, quod absit! aut vot)is aui honori ve- Chronol. sobre a hist. de Porlugal, IV, i, 157.)
stro laesionera vel injuriam inferre tentaverit, apo- CDLXXIV.
stolicae sedis patrocinium vobis efficaciter praebea- Ad episcopos, abhates, priores, clerum, regemet po-
lur,et vobis debiteexerceatur. putum Hierosolymitanas Ecclesiae. Sigiuficat —
Datum apud Transtiberim per manum Joannis, n Arnulfum pairiarcham,cm legutus suus ojficvj <,on-
tificati interdixisset, a sese restitulum.
S. R. E. cardinalis et bibliolhecarii, x Kalendas
(Anno 1116, Jul. 19.)
Junii, indictione IX, 121) Incarnationis Dominicae
[RoziEBE, Cartul. du Saint-Sepulcre, H.]
anno 1H6, pontiflcatus autem domini Paschalis II
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dilc-
papae anno xvji.
ctis tratribus et filiis episcopis sufrraganei?,abbati-
CDLXXI.
Ad archiepiscopos,cpiscopos clerum Angliae.
el Si- — bus, prioribus, clero, rej^M, principibus et populo
gnifical semitlere .inxelmum S. Sabse ahbalem, le- Jerosolymitanae Ecclesiae,salutemet apostolicam be-
gatum in Angliam, ul synodales convenlus celebrel. nedictionem.
(Anno 1116, .Maii 24.) Pro seiandis Ecolesia? vestra; scandalis, pro dis-
[WiLKiNS, Concil. Bril. et Hibern., I, .577.] cutiendis capitulis quibusdam, quae adversus con-
Paschalis, episcopui», servus servorum Dei, vene fratrem nostrum Ar[nulfnm],patriarcham vestrum,

(121) Hic error in dictio'ic, quae anno Incarnationis 1116 et xvii nontificalus Paschalis pap;e sc-
cundi, debet esse.
409 EPISTOLiE ET PRIVILEGIA. 410

ad audientiam nostramct frequenti fama et bono- A vere [a]mini. omnipoteng Deiis ut in con.
Prrcstet

rum virorum relatione pervenerant, nostrae aucto- spectu ejus et ipse de vobis et vos de ipso gio-

ritatis nuper ad vos nuntium miseramus; ferebatur riam mereamini Manifestura autem vobis omni-
1

enim et de inutilibus nuptiis genitus, et mulierum bus esse volumusquod mulieres illae, de quibus.ul
commistione pollutus, et in iicciesise piaelationem superius signilicatum est, idem patriarcha infama-
violentia re.uis intrusus. Ca^lerum praeteropinionein batur, altera dicebatur uxor Girardi, altera Surra-

et exspectationem nostram arJno apndvos^^st aucta cena, de qua fllium genuerit. Porro a communi
turi)atio, ut idcm patriarcha cum nonnullis Iratri- voto et consensu electionisin sacramenlo superius

bus ad Dostram coacti sunl pr^esentiam pervenire. pxpos!'o Ebremarus el ejus complices omnino re-
Hi prufecto ad nosex regis, epis:oporum,abbatum, moti snnt.
priorum et clericorum nominibus vestraj fralerni- D.itum Priverni, xiv Kalendas Augu8li,indiclione
tatis litteras attulerunt, Ecclesiae necessitates mul- IX, Incarnationis Dominica?, anno 1117.

tiplices praeferentes, et apostolicae sedis misericor- CDLXXV.

diam obnixis precibus exorantes ul,quod ab eis su-
Ad Robertum Vjz'liurensem abhatem. — Declarat
ppr suo antislite factum fuerat, apostolica? di-^pen- eum esse in Apostolirx sedis tutela.
salionis gratia firmaretur. Kos itaque penes nos g (Anno H16, Oct. 25.)
prolixiori tempore delinuimus, legati nostri redi- [Mansi, ConciL, XX, 1030.]
tum praestolantes, adversns quem iriem fratres ve- Paschalis episcopup,servus servorum Dei,dilecto
hemeiitius quen.-bantur, quod, causaunius audita, fllio RoBEKTo Vizeliacensi abbati, salutem et apo-

propere adversus patriarcham ipsum sententiam, stolieam benedictionern.

posthabita sedis apostolicoe 'apellatione, protulerit- Et divinarum et humanarum legum insiitutioni-
Sed cum nec eiimdem legatuni nec certius de eo hus edocemur, et ipsa etiam naturalis ratio nos ex-
respcmsuin haliere postemus, habito tandem cum hortatur, ut non solum familiares el domesticos,
fratribus nostiis tractatu atque consilio, capitula sed universos quoque diligentes nos diligere debea-
eadem, quanta potuimus investigationp, riiscussi- mus. Quia ergo, in Christo fili charissime Roberte
mus. Venerabiles siquidem fralres AscheLin'Js,ppi- abbas, dudum Romana; Ecclesiae familiaris ac do-
scopus Bethlehem, Ilugo, abbas monasterii de Vaile mesticus comprobaris, et quia in ipso B. Petri alo-
Josaphal, Arnaldus, prior ecclesiae de Monte Sion. dio constitutus es,praeeipua tedilcctione complecti-
Petrus et Guillelmus, canonici Dominici Sepulcri, mur et B.Petri munimine confovemus. Interdicimus
tactis sacrosanctis Evangeliis, in hcec verba jurave-
enim utnullus omnino personam tuam vel commis-
runt Pro pac; et necessitate EccIesiiE Jcrosoly-
p sum libi officium conturbare vel inquietare praesu-
:

milanae communi voto et consensu elegimus nobi.s mal sed quiete permaneas, ut libere omnipotenti
:

in patriarcham domnum Arnulfum,remotaviolentia Deo debitum possis servitium exhibere. Si quis au-
regis. » Ipseetiari confralcr noster patriarcha Ar- tem contra ista praesumpserit, Dei omnipotentis et
[nulfus]criminum illorum, quae adversus eum fere- sedis ;iposioUcae indignationem sc noverit inventu-
banlur, se omnino inimunom, Evangeliis lactis, as- rum. Qui vero obediens et observator exsiiterit,Do-
seruit. Porro personae ipsius utilitas ab inilio expe- mini Dei nostriet apostolorum ejus gratiarn conse-
ditionis Jerosolyinitanae quanta pencs vos fuerit et quatur.
quanta non solum nos, sed universus [lene
sit, Datura apud Transtiberim, vni Kalend. Novem-
agnoscit. Duobus igitur capitulis hujusmodi judicii bris.
ordine pertractatis,tertium, quod de ipsius genitura CDLXXVI.
vulgatum est, pro multis et variis personae utilila- Decrftiim quo adversus abbutem Crassenscm ablali
tihus, quas dinumerare prolixum esl. pro pace ac Eleclensi confinntdur monasierium S. Polycarpi.
necessitate JerosolymitanaeEcclesiae,quaein pra-ter- (Anno 1116, Nov. 23.)
ito qnidem infuturum longe gravior immi-
gravis, [Gall. Christ. VI, Instr. I, p. 107.]
nere videbatur,aposlolic<ie
/i —
---dispensationis
-_
j^ — _.,_._.._
provisione Paechalis
_j episcopus, servus
,-__j-___i-_j -- servorum Dei, di- ,

duximiis tolerandura, scipntescx apostolici dogma- D lecto fllioRAiMUNDoElectensis monaslcrii abbati,sa'

tis notilia 7«oniam c/tari/a.'! operil muUiiudviem pec- lutem et apostolicam benedictionem.
catonim. Hac nimirum ratione sei vata, supradictum Frequcns ad apostolicam sedem tua et fratrum
fratrem pontificali olficio, qiiod ei per legatura in- vestrorum querela perlata est adversus Crassensis
terdictum fuerat, restituimus, et eum in episcopum monasterii Iratres pro S. Polycarpi ecciesia, quae
seu patriaicham Jerosolyinilanae Ecclesia» conlirma- cum anno praeterito apud S. .^ilgidiuiii in concdio
vimus, et, qiiod ejus adhuc dif,'nitati deerat, pallii coram legati noslri prassentia traclarelur, legatus
videlicet indumentum ex aposlolicae sedis benigni- idem terminum utriqueparli consliluit ad nostram
tale concpssimus. Nuno ergo eura ad vos cum pa- prresentiam veniendi. Statulo ergo tempore fratres
Iriarchica^dignil.itis integritateetgratiae nostraeple- cocnobii vestri ad couspectum nostrum et aposto-
nitudino rogamus et praGcipimus ut
remittentes, licfE sedis prapsenliam pervenerunt ; Crassenses au-
eum, tanquam patrem el magistrum Deique vica- tem monachi cum ultra terminum essent diutius
rium, aireclione debiia diligaliset obedienliadebita exspectati, nec venerunt, nec excusationes aliquas
411 PASCHAI IS II PAPiE 412
tranBmisuiunt. Tuiic a fratribus vcslris teslium A Ego GG. presbyter cardinalis tituli Lucinae, lau-
ablepalionem susre[)imus jurojurando firmatam, davi et SS.
quod rcvercndai mcmoria; pra;decessor noslcr paj-a Ego Joannes prcsbytercardinalis tituliS. Euscbii,
Urbanus Elcctensis abbalis quereia et semel et ilo laudavi el SS.
rum cognita abbalcm ipsum ct Eleclense monaste- Datum apud trans Tiberim per manum Joannis,
rium prfficeperit do bcati Poivcarpi Ecclosia reve- S. R. E. C. diaconi ac bibliotbccarii, ix Kalend. De-
sliri ; Kc allegatione ausccpla Elcctenses Iratres cembris, indictionc x, Incarnationis Dominicae anno
pra3cipimu3 de beati Polycarpi ecclesia revestiri, IHG pontificatus autem domni Paschalis secundi
salva nimirum si quae ctjset Crassensis monaslerii papa; anno xviii.
justilia. Mox oti-un utri(|uc parti pcrlractanda; in CDLXXVII.
conspeotu nostrojustitiailerminum pripsignavimus :
Ad Auguslnn.v Ecclesise clcrum. — Episcopum suum
adfucrunt tunc ca^nolni veslri nimtii opportuna de aduilerio accusutum a sc necdum ense ubsolu-
causffi munimina perferenles ;
porro ex Crassensi tum.
monaslerio frater unus adfuil nullos testos, nulla (Anno «116, Nov. 23.)

munimina reprffisentans : cum vcro eliam ultra ter- [Mansi, Concil. XX, 1009.]
minum dies plurimos sustinuisscmus, prffiler eum g Paschalis episcopus,servu3 servorum Dei, dilectia
nullus advenit. In traclatu igilur et discussione ne- filiis Augusionsis ecclesijB clericis, salutem et apo-
gotiiex ipsa adversarii relatione paluil supradiclam stolicam benediclionem.
Ueati Pulycarpi ccclosiam vetu.-tis temporibus ab Pro querelis quiliusd.im, qiia^super episcopo ve-
Elcclensi monaslcrio fuisse possessam, nec eccie- stro ad audientiamnostramantequinquennium per-
siastici veritatc judicii, sed poteslalum -aecularium venerunt, nos ei tunc temporis olficium episcopale
violentia ab Elcclcnsis monasterii possessione sub- interdixisse mcminimus quia : et a nostro id tempo-
traclam : exposita suntin oonspcclu noetto coeno- ris lcgato bonae memorireRicliardo Albanoepiscopo,
Lii vcstri munimina, quibus scripta continebatur sicut vcstris signilicatur litteri?,invitatus et nostra
Guillelmundi comitis donatio, qua:n Caroli impera- praiceptione prajmonitus, noquaquam ad statutum
loris temporeeidem Eltctcnsi monasterio desupra- terminum ante nos curavit occurrere,aut purgatio-
dicta ecclesia S. Polycarpi fecerat : et item Re- nis debitum exhibere. Ex illo namque tempore
mundi comilis reddilio, sive donalio, (juam re- nunquain interdicti remissionem nos ei fecisse me-
gnante Francorum rege Philippo cdiderat. Sane minimus.
Crasscnsis ille frater nudis tantum sermonibus CDLXXVill.
utebatur illud inter ulrum(jue constabat.quod Er-
;
Ad Afnoldum arcliiepiscopum Moguntinum. — Jlli
mengarda coraitissa beati Polycarpi ecclesiam et ^ causam episcopi Auguslani ad audiendmn et deci-
Electensi monasterio confirmaverat, ct item Cras- dendum commiliit.
(Anno IHG.)
sensi monasterio conira iidcrat -: sic veritate justi-
tine patefacta, fratrum nostrorum judicio, supra- [Mansi, Cf>rzcz7.,XX, 1009.]

dictam beati Polycarpi ecclcsiam vestris fratribus Paschalis episcopus, servus sorvorum Dei, Ar-
et Electensi ccenobio restituimus et possidendam in N0LD0ve:icrabili fratri Mogunlino archiepiscopo, sa-
perpetuum praesentis paginaeauctoritate firmamus, lutem et apoatoUcam benedictionem.
prfficipientes et slabililate perpotua decernentes ut Super cactora horrendael infamia,quae de persona
eadem Boati Polycarpi ecclesia sub tua sernper et Augustensis jamdudumad sedis apostolicaeaudien
suecessorum tuorumElectcnsium abbatunioberiicn- tiam perlata sunl, nuper querolam Adalberii Augu-
tia veldispositione pcrmaneat, noc ecclesiasticae stensis civis lacrymabili suggostione suscepimus :

cuilibet aut sajculari persona; facultus sit cellam quam iiimiruin personisecclesiasticis etdicereetau-

ipsamciim omnibnsappcnditiis scu pertinentiissuis direturpcest.sedexipsius Adalberti poterisrelatione

ab Eiectensis monasterii unitateac possessione sub- cognoscerc. Tibiergo,ad quem hnjusmodi discussio

trahere. pro metropolilanae dignilatis debito attinet,littera-

EgD Paschalis calholicaj Ecclesia; episcopus, fir.
n rumpraesentium prrpceptioneinjungimuButhujuscc
raavi ct SS. negotii veritatem,convocatis fratribus.sollicitainqui-

Ego Petrus Portuensis episcopus. SS. etquod justitia exegerit decerna-

sitione discutias,

Ego Cono Praenestinus episcopus. SS. tis quod enim a vobis juste et rationabiliter, au-
:

EgoPetrus Romana; Ecclesiaecardinalisdiaconus, ctore Deo, statutum fuerit, nos ratum habebimus.

huic definitioni interfui et SS. CDLXXIX.

Ego Petrus cardinalis SS. Cosmae Damiani, SS. (;I Privilegium ad confirmniionem ddtum omnium bono-
Ego GG. cardinalis diaconus S. Angeli, in!erfui rurn monnsterii S. Burtholomgei adJoannem abba-
et subscripsi.
tem.

Ego Amiso presbyter cardinalis (Anno 1116, Dec. 2.)

titulo Equetii,
laudavi et SS. [Anccdola Ughelliana, 380.]
Ego Desiderius presbyter cardinalis tituliS.Pra- Paschalis episcopus, servusservorum Dei, dilecto
xedis, laudavi etSS. filio JoANNi abbati monasterii S. Bartholomaei, quod
 4i3 BPISTOLtE ET PRIVILEGIA. , 414
in Pennensi patria silum est, ejusque successoribus CDLXXX.
\
rejrulariter sut-stituendis in perpetuum. Ad canonico» Marix in portu Ruvennatis.
S. — Ut
A(\ hoc iti apostolicae sedis regimen Domino dis- regulam a Pelro canonico exaratam obaeroent
poncnte ppomoti con«picimur, ut ipso pr.-estante (Anno HI6, Dpc. 21.)
augere etejus servis tuitionem diibea-
religioneir» Rlbki Hist. Ravenn., p 321.]
mu3 impendere. Tuis igitur, dilecte in Domino fili PASCHiLis episcopus, servusservorum Dei,diiectis
Joannosabbas.justispetitionibusannuenteSjB. Bar- f''iis apud ecclesiam S. Mariae in portu Ravennatis
Iholotiiaei monasterium, cui Deo auctore prsesides exarciiHtus legulariter commorantibus salutem et
in tuleium et protecLiouom beuti Petri suscipimus, epostolicam benedictionem.
etcontra pravorum hom'numnequitiam auctoritatis Haiic inslitutionis canonicae regulam, tam ore
ejus privilegio communimus. Praesenti itaque de- sanctorum Patrum aucloritate conceptam, quam e*
creto statuimus ut qu;ccunque, boni, quascunque religiosoriim virorum exempjis et morum honeGiate
possessiones idem monasterium in praesenti decima composilam nobisperspectam, Deo auctoresuscipi-
indictione,concessione pontificum, liberalitateprin. mus, et auctoritatc sedis apostolicae confirraaGtes,
cipum, oblutione fidelium ubilibetjustis modis pos- vobis per Dei gratiamefficaciterobservandaminjun-
siiiet,velin
futurumauctore Dominopoteriladipisci, gimus, ut quorum sequi vestigia devovistis in ter-
firmavobis vcstrisque succcsioiibus et ill.b i(a p,-.r- B r-is, eoruin obtincre consortium popsitis in coelis.

maneant iinquibushfficpropriisvisasuntnomlnihus [)atum Transtiberim, Kileod. Januarii,indictione

exprimenda: castellum Carpinetum.castellumFara, decima.
ecclesiae S. Vitalis, Sancti Tegrini, S. Hujusmodi ponlificiis litleris hi cardinales suliscri-
Nicolai de
Viculo ecelesia S. Mariae in Serane, ecclesia S. Ma-
; psere : Crescentius vSabinus, Petrus Portuensis, Cono
riae, S. Felicis in Laluinano cum pertineiitiissuis Praeneslinus, Vilalis Albanus, episcopi ; Bonifacius
;

ecclosia S. Nicolai, et Mariae, S. Just® de tituli S. Marci, Deusdedit S. Laureulii, Desiderius

Castello
Dotcrani ; ecclesiae S3.
Joannis ct Pauli, S. Sepul- S. Praxedis, Wido S. Balbinae, presbyteri , Petrus
chri,S.Angoli;ecc!esiaeS. Marias Br!ltulensi.= ,S. He- SS. Cosmae et Damiani, Pctrus S. Adriani, Rosema-
rarmi, S. Mariae in Pisciauo, S. Joannis in nus S. Georgii ad Velum aureum conies S. Mariae
Balneo, ;

S. Laurenlii Unciani, 8. Maria? in Aquiro, Gregorius S. Angeli, Joannes S, Luci»,

in Plano, et Maris
in oellulis, et S. Luciae iu ara antiqua. diaconi.
Decernimus
ergo ul nulH omnino hominum liceat idem monaste- CDLXXXI.
rium teraere perturbare, aut ejus
possessiones au- Pnvilegium pro ecclesia B. Mariae in Porlu.
ferre vel ablatas relinere, minuere, vel lemerariis (Anno 1116, Dec. 22.)
vexationibus fatigare, sed omnia integra
conserven- C ("FANTUzzi, Monumenli Ravennali, Venezia 1801. 4",
tur eorum, pro quoruin sustentatione
ac gubcrna- iV, 237.]
tione concessa sunl, usibus omnimodis
profulura.
Sepulturas quoque ejusdem monasterii Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dilecto
omnino li-
beras esse decernimus, ul eorum qui filio Petro priori ecclesiaj B. Mariae in Porlu ejusque
illic sepeliri
deliber.iverint, devotioni el extrem^e successoribus regulariter substituendis in perpe-
voluntati, nisi
forte e,xcommunicati sint, nullus
tuum.
obsistat. Si'qua
igitur infuturum ecclesiastica sscularisve persona, Ad hoc in apostolicae sedis regimen, Domino dls-
hanc noslrffl constitutioni.s paginam ponente, promoti conspicimur, ut ipso praestante
soieus, contra
eam venire tentaverit, secundo tertiove ridigionem augere et cjus servis tuitionem debea-
commonila,
si non satisfactione mus impendere. Quaprepter petitionibus tuis, cha-
congruaemendavcrit, potestalis
honorisqua sui dignitate careal, reamque rissime in Ghristo fili Petre prior, paternae benigni-
sridivino
judicio existere de perpetrata tat's accommodamus assensum, ut Icci vestri quies
iniquitate cognoscal,
etasacralissimo corpore et sanguineDei per Dei gratiani Iranquilla et tuta persistat. Si qua
et Domini
Redemptoris nostri Jesu Christi aliena ox hinc praedia ad jus nostr;e smctae Romana; Sc-
atque in fiat,
clesiaa pertinenlia looo vestro a colonis quibusque
.

extremoexaminedistricta3ultionisuhjaceat;cui ,

isuh)aceat;cunctis n j .
,

^-
autem eidem monasterio justa
servantibus sit pax
....
u data sunt, et. caetera
» .• j .
qua; in praesenli decima indi-
• •

Domini nostri Jesu Christi, quatenus ctione possidere noscimini, vobis vestrisque succes-
ot hic fru-
ctura bunae actionis perciniant, soribus in eadem regularis vitaeobHcrvantia promo-
et apud districtum
.ludicera praemia asternae ventibus perdecreti prasentis paginam concedimus
pacis inve.iiant. Amen
amen, «men. '
atque firmaiiius. Sepultur,'.m quoque loci vestri
Ego Paschalis catholicae Ecclesiffl episcopus.
omnino liberam esse decernimus, ut eorum, qui
Datuin apud Transtiborim, per illuc sepeliri deliberaverint, devotioni et extremse
manum Joannis
S. R. E. diac. cardinalis voluutati, nisi forte excommunicati sint, nullus
Nonas
bibliothfcarii,
Dccemb. indict. x, .Incarnationis Dominic^B obsislat. Ordinationes clericorum a quo inaluerilis
anno
H16, ponlificatus aulem domini catholico episcopo suscipere loci veslri f.^-atribus
Paschalis Gocundi
papic anno xviii. permittimus, vel cum episcopum nonhabet Raven-
natis Ecclesia, vel quem habuerit constaret non
esse catholicum. Porro laicorum dequibuslibet pa-
 :

415 PASCHALIS II PAPiE. 4ie

roclrig Fusceplioncs ad rlisciplinna videlicet rpgularis A. CDLXXXIV.
conversionem, nisi forto iogalibus conditionibos A(l fratres S. Frigdian.
tcneantnr obnoxii, n niillo vobis cpiscopo permitli-
(Anno 1116.fQot. 15)
mu3 ob?isti, vidclicet clericorum tonsionem, qui
regul.iriler loco vcstro vivere per proPessionem dcli- [Baluz., Miscell. ed. Luc. IV, .^86.1

beravcrint. Sane fructum vestroruin decimas quos Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile-
ubilibiM VPstris suniplibus laboribnsquo colligilis» ctis filiis A. pnori S. Fridiani et ojus fratribus, sa-
pr;i'ler episoopum vci episcopalium minislrorum kilem et aposlolicam l)eiicdictionem.
conlradictionem, vcbis concedimus obtinendas. Si « Mullae Inbulationes justorum,etde hisomnibus
qnis igitur, decroti hujus tenorc cojinito, tcmere, liberabit eos Dominus : » mullis modis nos inimicus
quod absit ! cunlraire tonlaverit, lionoris ct ofticii
aggreditur, ot pluribus divina misericordia consola-
pcriculum pi iatur, aut cxcommunicationis ultimio tur. Undo, in Christo charissimi,
filii si persecutores
plect.ilur nisi per
; suam digna salislactione omnes insurgant, ne miremini ; scd ad verum et
correxit. summum .reluj^ium currite ipsius misericordiam
Ego Paschalis catholicae Eoclcsiae episcopus SS. postulantes, omnem in eo spem veslram et fiduciam
Ego Petrus Portuensis episcopus SS. p st.ituentes. Potens esl enim liborare vos, nec tentari
Eg(» Gono Prainestinus episcopus SS.
vos super potentiam patietur. Nos quoque libenter
Epo Bonifacius card. S. Marci SS. vobis, sicut filiis in Ghristo charissirais, si quid pos-
Ego Joannos cardin. S. G.Eoiline SS. sumus solalium confercmus. Sacrilego cl raptori
Ego Desidcrius cardin. S. Praxedi^^ SS. ecclcsiarum el piuperum oppressori, et quae potest
Ego Deusdedil card. S. Laurentii in Damaso SS. pessima operanti, quomodo servis Dei comniuni-
Ego Petrus card.diac.SS. Gosinaj et Diumiani SS. candum sit non videmus. Quomodo enim quem Do-
Ego Bonsemannus card. diac. S. GPor<^ii SS. minus abjicit servus suscipiel .''Ecce Psiilinistadicit
Ego Gumes card. diac. S. M. in AquiroSS. « Nonne quos oderit Dominus, oderam illos ? » Non
Ego Pelrus cardin. diac. S. Adriani SS videtur Ecclesiae filiis cum illis habcnda communio,
Ego Gregorius card. diac. S. Angeli SS. quod Dci nostri judicio propter iniquitates suas de
Ego Joannes diac. caru. S. Luciae SS.
inatris Ecclesiae gremio exprlluntur ? Qui cum Do-
Datum apud Transliberim per mauum Joannis,
mino non esl, contra Dorainum es". Unde si cum
sanctfB Komana3 Ecclesiaa diaconi card. ac biblio-
Domino esse voluinus, cum eo non esse qui e;it
thecarii, xi Kai. Januarii, indictione x, Incarnat.
contra Dominum oporlet.
Dominicaj anno lllG, pontifioatus autem domni Datum trans Tiberim, xviii Kal. Novemb.
Paschalis li papaeanno 18.
CDLXXXV.
CDLXXXII.
-j- Ecclesiam S. Pancrotii Backnangensem rognlu Ad monachos Sancli /Eyidii.
Hermanni marchionis lnendam susriiiit el ejiis (intra annura 1100-1117.)
posses-iionesconfirmat, ea lege iit uurcus unus
quoiannis Lateranensi patalio persolvatur. [Mansi, ConciL, XX, 1070.]
(Anno 1116. -• Vide in Wirtember. Urkundenb. Paschalis episcopus, servus servorum Dci, (ii-
Slutlgart, 1849, I, 343.) lectis filiis monasterii Sancti .^gidii monachis sa-
CDLXX.XIII. lutem et apostolicam bencdictionem.
Privilegium pro monasteno S. UerLini Sitltiensis
Monachorum status a saeculo omnino divisus est
(Anno 1116? Oct. 8 )
ut cohaereat Deo. Aliis enim licet et Deo servire et
[Cotlection des Cartulaires, III, 251.] saeculura non relinquero. Monachis autera nec cor-
Paschalis episcopu?, servus servorum Dei, dilc- pora licet nec voluntatem habere in propria pote-
cto lilio Lamberto, abbati monasterii Sancti Berlini, state, ut in eis illud Dorainicum impKalur; A^ou veni
salutem et apostolicam benedictiouem. facere volunlalem meo.m, sed ejus qui misif me
(Juae religionis prospectu statuta sunt, firmade- D {Joan. VI, 38). Unde dilectionem vestram litteris
bent perpetuitate servari. lllud ilajue religionis ac prajpcntibus commonemus ut omni nisu omnique
disciplinai, quod aCIuniacensi ccenobiosuscepistis, studio divinae dilectioni vos hrctius astringatis, et
perpelua volumus apud vos observantia custodiri. postpositis vanitatibus saeculi, pleno mentis affectu
Porro quod de monasterii vestri iiberlate in Latera- Dei semper faciem inquiratis. Propter quod oppor-
nensi palalio a fralribus noslris episcopis et cardi- tunum vobisest ut, sicut a prioribus vestris disposi-
naiibus, coraui nobi>, judicaium eLpiivilegio nostro tum est, Gluniacensis ordinis districtionem eifica-
confirmatumest,repctitasanctione (irmamus;et ita cius teneatis; nec si aliter feceritis, et hominum
ratum ac inconvulsum servari apostolicaB auctorita- detractionibus palealis, et npostolicae sedis indi-
tis disposilione statuimus, ut nemini deinceps in gnationem ^rravius incurralis. Cluniacensis cnim
perpetunm licoal illuil inlringore, nemini liceatausu monaslerii ordo multis locis per Dei graiiam reli-
temerario retraclare. gionis amplioris Iiiuien inludit.
Data Viterbii, octavo Idus Octobris. Data Beneventi, iii l\al. Julii.
417 EPISTOL^ ET PRIVILEGIA. 418

CDLXXXVI. A. rabilibus fratribus Anglia? episcopis, et charissirno

filio Henrico illustri regi, salutcm et apostolicam
Ad llermannum Augustenscm episcopiim.
(rntra an. -1101-1117.)
benedictionem.
Veniente ail nos charissimo ac reverendissirno
[EdiHit Philipp. Jaffe, Regesla ponlif. Rom., p. 515,
fralre nostro llcululfo archiepiscopo,vestia[n ad nos
(i ex Schedis P(!rlzii. »]
rnissamlegaiionetn per venerabilcmepiscopuinHerc-
H [ermannoj Augustonsi episcopo.SEilulem et opo-
berlumNorwicensemcognovimus. Etquidem gravi-
stoiicain jjenedictionem.
bus inlirmitatuni molestiis impediti iidem fratres ct
Lutoris praesentiurn causa pencs nos diligentius
coopiscopi, perveniread nostram prajsentiam mi-
iiidag.ila esl.Fraler etiant noster,H. venerabilis ab-
eimdein c.'iusdm ipsa vestraj ecciesia; con-
nimc valuerunt.Sed nuntiorum honestis venerabili-
bas in
gregatione cuin religiosis tnon.ichis ac prudentibus
busfiue personis pervenientibiis, eorum scriptasus-
viris sodiligcnter exauiinassc sugiiessit.Itaque cuiri
ccpimus : quibus et ipsorum postulaliones et vc-
in
stra; legationis votaperrpoximus.Idenimoptabatur,
ex ipsiusclerici conlessione tum ex supradicti ab-
id poscobatur.ncEcclesia Cantuariensis lemporibus
batis suggcslione cognoviirius, quia idetn clericus.
noslris siia dignitato privelur ne nos camdem di-
cum languorcmjain sensudestilutus despera-
intcr
:

minuamus,aut_^mi^nui sinamus qua vide-

rctur, neque sponle neque scienler monachico ha- B S"'^*^'"* :

licet potitaest, ex quo a B. Gregorioper B. Augusti-

bitu est indutus, sed moxin se reversus ipsum ha
bUum advcrsatus est, el a prae Jocessore tuo atquc num fund.itaesl. Praeter hccc litterarum indicia.lc-
gati qui ad nos missi sunt, ut sapientes ac strenui
a coiigregatione Augustensis ecclesiae litteris ropc-
viri,assertiones suas prudenter, instantcr et cffica-
titus,beneflcium etpraebendam ejusdem vQce./\i ec-
citer exseculi sunt.Nos profecto etlegatorum perso-
clesiae. Cum igilurita se causoj hujus series habeal,
nas, et assertiones, et vestrum omnium legaticnes,
lam fVcitribus nostris quam nobis visura est.eum-
dem clericum nuUo propter hajc juslitia3 debito tanquam charissimorum fratrum,benigne hilarilcr
compellendum, utin raonasterium reverlalur. Tua quesuscepimus:quod vobis in DominopropterDonii
itaque fraternitas noneum ullerius inquietei.Nun- num placere optamus. Vostraj ergo dileetioni notum
tios quiJem tuos post hujus alvcntum quinque facerevolumus, quod Canluariensis ecclesiae digni-
tatem necimminuimus,necimminueredesideramjs.
dierum induciis sustinuimus., sed cum nullus ad
nos veniret, hunc in pace dimisimus.
Bcatum namque Gregoriurn apostolicaesedis ponti-
Id. Martii.
cem, tanquaniprfficipuumChristiDominimcmbrum,
Dat. III
tanquam Christiani popuiipastorcm el doclorem, ct
GDLXXXVII.
tanquam salutis icterna) minislrum,in omnibus ve-
Privilegimn prj cinonicis S. Fidelis.
^ neramur et rata esse cupimus, quce ab ejus insti-
:

(Anno 1117, Jan. I.)

tulionibusprocesserunt.Illaincrgodignitatorn,quain
Tatti, Annalidellacitta di Como, II, 2Q6.)
ab 00 per B. Augustinum Cantuariensissusccpitec-
Pasciialis episcopus, gervus servorum Dei,venc-
cle3ia,et quam sanctas memoriffi frater noster Anscl-
rabili fralri Cumano episcopo,salutem et aposloli-
mus jure ac possessione legilimatenuisse cognosci-
cain benedictionem.
tur, nos profecto nullatenus imminuimus : scd in
Licet in ecclesiarura dispositione concessam libi
eodera statu esse Cantuaricnsem ecclesi.sm volu-
noveris poteslatem.debes tamen soliicite providere
mus, ut authentica ejus privilegia, juxla canonura
ul hac utarisia aidificationemet non in destructio-
sanctiones, nuUis perlurbationibus violcntur.
nem.Sicut ergo aliis preecipimus.ita el prKsentibus
Data Beneventi, nono Kalendas Aprilis.
rogantes prajcipimus, ut clericis S. Fidelis nullas
injurias, nulla gravamina inferas,nec in eorumEc- GDXG.
clesiamclericoo praeleripsorurn voluntatemintrudas. Ad cunonicos Angustanx Ecclesiie. — De cnusa epi-
Si qui verointrusi sunt, debita justitia coerceanlur scopi sui.
nec ulterius eos impcdiri permiitas ;
quiii sccun- (Aniio 1117, April. 1.)
dum suam prudentiam clericos ad conventum suae IMansi, ConcU., XX, 1009.]
congref,'ationis admittant.
Q
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile-
Datum Transliberim, KaL Jauuarii.
ctis filiis D. decano, et caeteris Augustensis eccle-
CDLXXXVHI.
siae canonicis, sulutem et apostolicam benedictio-
* Monasierii Miciacensis possessiones confirmat.
nem.
(Anno 1117, Mart. 12. — Vldo Annales Bened.,
Diu estquodfrater noster Herimannus episcopus
VI, 2.)
vester de tribus apud nos fuii capitulis impelitus,
CDLXXXIX. do pravo videiicet elcctionis et consecrationis ac-
Ai episcopos et regem Angliae. - De dignitate Eccle- cessu,de conversatione perversa,et do rcrum eccle-
six Cantuariensis. siasticarum distractione. Pro quibus, ipso ab epi-
(\nno 1117, Mart. 24.). scopaliofficiosu3penso,lerminusconstitutusest,quo
[Mansi, Concil., XX, 1011.] parsutraquo ante noslram deberet prajsentiara con-
Paschalis episcopus.servus servorum Dei, vene- venire.Infra quemnimiruinterminum confrater ve-
410 PASGHALIS II PAP.*:. 420

slcr ct coiicanonicua Conradus ad nos venit : cl, A sterii dedit, ex tpsius scriptis cvidenter
agnovimus
sicul ipse asserit, a nobis acccpit, quod episcopus Cum monachi locum illum ca-
eniin N.mtolienses

conslitulu tcriDino ronvcnirent. lumiiiarcntur occasione cujusdam fcclesise cujus

liber i'ssel, nisi iili

Cum ilaque nuper ante nos. ct de quibusdaiii aliis fundamenla inibiapp.irobanl.ipse cum clericis suis
gravibus iilcin difTainuretur episcopus, cuin bis ad el Fiilcardo Frenicardi, di] cnjus juie locus ipso
ir.einoriam nostram etiam illa prajterita redierunt. fucrat, ad Nantoliense monasteriuin accessil, de
Unde opportunnm iluximus causam ipsius, nc diu- prava c.ilumnia, ciim al)bat(^et monaihis ejusdcm
tius Kccicsi.Te dclrimcntura aircrat, tcrminarc. Sed loci in communi capitulo concordiaui fccit.l''ulcar-

(juoniam propter dilficultalcs itinerum, et pcrsoiicc dussiqnidemFrenicardideditprohacconcordiaNan-

inlirmitalem, nostro ncquit se offerre conspeclui, toliensibusmonachisquatuorannona sexlariosinde-
confrulri nostroWidoniCuriensi episcopo ncgotium cima K.Mec.iardi deVcrtolio (jui annissingulisred-
idUid providimus injiing'Mid"jni.Pr;ecipimus crgout dercntur. Abbas itaque Nantoliensis nomine Gual-
ipso causam omnem diligcntiusaudiat. I',tsicpisco- torius in capituio Nantoliensis Ecclesi-E, ipso epi-

pus vcsterde rerum ecclesiaslicarum,el dc perversas scopo clcrlcisiiue prffisenlibus, assensu monacho-
convcrsalionis vitaemcndationem feccrit.et doaliis rum suorum, calumniam illam penitus absolvit
qurc objecta sunt, terlia cpiscoporum, vcl qiiinta atque dimisit,et ecclcsiam Tucionensis loci, ipsum-
])

prosbyterorum manu se purgavcrit, reslitutionem quclocum cx intcgro supradicto domnoRobcrto ct

inierdicti sibi orficii conscquatur. congrcgationi voKlr.T,ot viris ei minislrar.libus ire-

Datum Bcneventi, Kalendis Aprilis. rcndam,ac perpctuo possidcndam renuntiavil. Nos

crgo supradieliepiscopiconceasioncm tam rationa-
CDXCI.
bilitcr factam, ratam duximus, et prmsrntispaginPB
Alhino ahbati d canonicia S. Marix de Bosco [do
liolu) capcllain D. tyicolai Cr-edonenfsein aiserit. auctorilalc firmamus. Statuentes etomnino interdi-
(Anno 1117, April. ''i.) centcs, ne aut Burdegalonsi archicpiscopo, aut
[Baluz., Miscell. cd. Luc, III, 18. Nanlolicnsi alibati, aut cuiqne Ecclesise saecularive
Pasciults cpiscopus, servus sGrvorum Dei, di- persona», liceat ipsum a monasterii vcstri posses-
lectis filiis ALBiNoabbati et canonicis Sanclaj Maria; sione et nnitate subtrahere. Si ([uis aulein temera-
de Bosco.salutem et iipostolicara bcnediclioncm. rie contraire tentaverit, canonicoj ultionis auclori-
Quia vos ad videndum Deum vacare cognovimus, tate pleclatur.
nos juxta petitionem vestram quieti veslrffi beni- Datum Beneveuti Nonas Apiilis. indict. x.
gnius providemus. Eapropter cupellam illam Leali
CDXGIII.
Nicolai, quam in castello Gredoni^. per manum Rai-
naldi Andcgavensis episcopi suscepistis, nos vobis ^ Ad Heiiricvm regcm Anglix. —
In causa Turstani
Eboracensis archiepiscopi ahsque judicio e sua Ec-
perdccreli prffiscntis paginam confirmamus, quam
clesia ejecli.
videlicetidem Lainaldus episcopus de HugonisCre-
(Auno 1117, Aprii. 5.)
donensis potestatcreceperat. Sicut ergo abeovobis
concessa et tradita est, it;i vobis in perpetuum [Mansi, Concil. XX, 1012.]

quit?tam et integram cumomnibus appenditiis suis Pasciiali3 episcopu^, servus servorum Dci, Hen-
manere censemus.Salvo nimirum censu annuo so- Rico illustri regi Anglorum,salutem et apostolicain
lidorum dccem, qui malrici ecclesiae Boati Mauritii benedictionem.
persolvendi sunf. Universa enim pr.Tdia et dona No?, auctore Deo, dc probitate tua, non tantum
quaj supradicti Hugonis avus Rainaldus eidem ca- bona,sed melioru contidimus. Idcirco monemusex-
pellaj (ie suo jure obtuiit et scripti assertiouc con- cellenliam tuam, ut divina? gratiae memorsemper
tradidil, quaequo ab ipsius Piainaldi Olio IMauritio existas, qui libiel regni paeem et justitiae notitiam
collatu sunt, quiete vobis et inlegra in pcrpetuum tribuit. Honorein igilur Dei et ecclesiarum ejus in

mancre sancimus. regno tuo diligenter observa,et justitiam elficacitcr

Data Boneventi, ii Non. Apriiis, indiclione (ie- cxse ]uere : quia per honorein Dei,tuus profecto au-
cima. D gebilur. Audivimus electum Eboracensem, virum
CDXCII. sapienlem, etstrenuum, sine jodicio ab Eboracensi
Privilegium pro ahbalia Fonlehraldmsi. ccclesia sequcytrutum: quod nimirum divinacjusli-
(Anno 1117, April. 5.) tiffictsanclorumPatruminslilutionibusadversatur.
[Pavillon, Vie de lioherl d' Arbriscd , Preuves, p. Nos quidem neque Cfintuariensem ecclesiam minui,
623.J neque Ebcraccnsem volumus pra^judicium pati:sed
Pasch.^lis episccpus, servns servorum Dcl, reli- eani conslilutioncm, quas a B. Gregorio Anglicae
giosis ancillij Dei sanctimonialibus S. Maiia^ Fon- gentis apostoloinlereasdemecclesias constitutaest,
tebraldensis, salutem ctapostolicambcReilictionem. firmam censemus illibalamque servari. Idem ergo
BeatcE memoriaj Petrus Pictaviensis cpiscopus eleclus, ut justitia exigii, ad suam ecclesiam om-
qualiter domnum P.oliertum de Arbriseel religioso niinodis revocelur. Si quid autem quajstionis inler

viro vestri inonaslerii fiindalori, Tucianensem lo- easdein ecclesias nascitur, praisentibus utriusque
cum coraraiserit, et in possessionem vestri mona- partibus in nostra praesentia perlractetur.
 ;

421 EPISTOLiE ET PRIYILEGIA. 422

CDXGIV. A. Hanc igitur supradicti regis jiistam st lcgitirnam
Ad lioduijjhiiTn Ciniluariensem episcopiim, super pri- sanclionem itar;i.tam,per succcdcntia tempora, et
muiu Ecclesix Ehoracensis. illibatam servari censemus, ut, si quis eam, pra-
(Anno 1117.) sumptioiie temcraria, violaverit, tanquara sacrile-
[Monastic. Awjlic, III, 143.] gus, usqiie ab satisfactionem,ad ecclesi.'c liminibus
Paschali3 episcopu3,servus servoruni Dei, vene- arceatur.
rabili 1'ratri Ranolpho CantuaricQsisEcclesiaBarohi- Dalum Beueventi, Idibus Aprilis, indiclionc de-
episcopo,salute»n et apostolicam LenedicLioncm. cima.
Quanto amplius de tuae dilectionis sinceritatc
CDXGVI.
confidimu8,tantoampliu3 admiraniurquod eavidea-
Anionio prxposilo S. Petri ad orutorium de Cufii-
ris exigere,quoe Romanos solumcoiiipetere videntur sirano, presbytero cardinali, pribilegia iribuit.
Ecclesias. Nosti enim.frater charissime, beati Grn-
(Fragmentum. Anno 1117, April. 20.)
gorii ad Augustinum verba ; ita in ejus epistola do
[UoHKf.Li, Italia sacra, IX, 50(>.]
Eborum eplscopo essc disposita, posl obiluin tuum
Tibi er^ro dilecte in Ghristo fili Antoni proi-
episcopis quos ordinaverit,prfflsit, ut Loudoniensis
posite, quem praestante Deo in nostra llomana
cpiscopi nullo luodo dilioni subjaceat. Si verointer
g Ecclesia presb^^terum cardinalem consecravimus,
Loadonia? et Eboracae civitatis episcopos in potte-
tuisqne successoribus
rum ista honoris distinclio,ut ipse prior haheatur Dutum Benevenli per manum Joanis S. R. E.
qui prior fuerit ordinatus : quod igitur modo, qua
diaconi cardinalis ac bibliothecarii, xu Kal. Maii,
ratione, ab elccto Eborjcensls Ecclosiic iprofessio-
indict. X, Incarnatione Domin. 1117, pontificat.
nem exigis?et proplcr hoc eimanum imponere de-
an. xviii.
tractus,cura secundum prcEscriptam beati Grcgorii
CDXGVII.
constitulionera nullo raodo ditionituae debetsubja-
4d regem Danoriim.
cere praecipimus igitur ut pro veslrarum Eccle-
;
(Annolin, April. 23.)
siarura consuotudine cum debeas, secundum san-
ctorum scila canonu;n,consccrare,omni sul)jcctio-
[ « Ex Reg.Paschaiis Il.lib. xviii,cap.2I » E cod. —
Vactic. Ottobon. n. 3057 eruil W. Giesebrecht
nis exactione deposita ; alioquin nos eum juxta cdidit Fhilippus Jaffe, Regesta liom. pont., 515.]
communera Ecclesiarum morefn ab EboracensisEc- Danorura regi.
clesiae sulfraganei s prajcipiuius consecrari. Et si Legimus in apostolo Paulo: Non est polesfas nisi
cum priorislocum obtineat, nec Ecclesiae tuaj suf- a Deo. Tunc vero recte potestas a^'itur, cum ad
fraganeua est, nec libi obedienliam dobct. Dourn respicitur, a quo datur. Tu ergo, fili,ad
CDXGV. Deum semper intendas, ut sicut a Deo potestatem
accepisti,i(a ei placere scmper per ejus gratiamva-
Confirmalio privilegii regis Ludovici pro Ecclesia
leas.ccclesias et sacerdotes Domini gratanlor et hu-
Carnotensi.
mililer venereris pupillis et viduis opem tuae prote-
(Anno 1117, April, 13.)
ctionis impendas. Justitiara efficiter exerceas, et
[CoUeclion des Carlulaires, II, 270.] juslitiaB repugnanles tua comprinias potestate. Nec
Paschalis episcopus, servus servorum Dei,vene- a quibuslibet iniquisecclesiarara bo.na diripi patia-
rabili fratri GAUFRiDO,Garnotensiepiscopo,salutem ris,quia sacirlegii criraen est,et eorum culpa le re-
el apostolicam benedictioa^^m. spicil.Nec enim debent aliquorum Yolenlia diripi,
Qua? a saecularibus principibus juste et leguliter quae pro multorura sunt concessu salute. In his et
statuuntur,dignum cst ut noslri quoque favorisas- aliis nequitiis coercendis regni debes pontificibus
sertioiie firmentur.Illam igitur sanctionerailhistris adjutor et coopt^rator existere. Tunc enira bcne
filii nostri Ludovici, Francorum regis, quam pro raundusregitur.cuQisacerdotaliaucloritati potestas
Carnolensis Ecclesiae (juiete sancivit.nos praesenlis regia comitatur,sacerdotes enimin Christi Ecclesia
dccreti auctoritate firmamus. Gujus videlicet san- oculi sunt. Qiios sequi conrlecet populum, quia «t
clionis verbai sic se habenl nominatim, Propter >> D virtute Domini corpusejus illurainatur. Ipsis pro-
revorentiam beatse Mariae et beati Petri apostoli, in feclo convenit veritatem Domini nuntiare.ut spoii-
pnediis Garnolcnsis Ecclesia^, tam episcopalibus sara Domini castam ilibataraque custijdiant. Unde
quam canonicalibus.etpraediismonastcrii BcatiPe- scire te volumus quia de presbyterorum etdiacono-
tri aposLoli,quie vidi'liret a Putcacensibus dominis rum custitate el illiet nosverbum n.ulare nonpos-
diu oppressa fuerant,praetaxatas oppressiones fun- sumus. Daminica namque sentenlia est Szni lumbi :

ditus abolemus.ut neque subnomine nostrae regiae veslri proecincli lucernx ardenles manibus ve-
in
majestatis.neque sub nomine alicujus allerius po- slris, ut simus corpore et
Ciisli luceamus operum
tcstatis, aliqua3 angarite vel violentiae iiiferantur claritale. Si quiautcm veritati resisteremoliuntur,
;

nnllee exactiones.nulla gravuraina ingerantur ; sed et sacerdotali ministerio commonendi et regia sunt
omnis eoruindemutilitasusibus eorum tantumpro- potentia coercendi. Tuae igitur potestati confratres
ficiat, pro quorum suslentatione sacralis locisprte- nostros Lundcn.-^em metropolitanum et alios regni
dicta praedia, (idelium collalionc, sunt concessa et Danorum episcopos commendaraus, ul eis et obe-
praedecessorum noslrorumastipuialione confiscata.» dientiam reverentere.xhibeas etadjutoriuin efticaci-
423 PASCHALIS 11 PAPiE. 424

ler subministres, ut et temporalem gloriam puci- \ Devolionem tuam spectaviinus, quia S. Petri de
fice perDoigraliam oljlincre el ad {filernam salulem Nurki, S.Nicolai de Nugubii, elS. HclitC de Sctin
incrcaniini relicilcr iiervcnire. eccicsias,qua9 infri Turritanam ct liinpuriLanam

Ualun» iJenev., viii Kal. Maii. parochias in lua vidclicet palrimonio construxisli,

CDXGVIIl. aposlolicaj scdis postulas patrocinio communiri.Et

Ad Fridericum arcldepisco/nim Coloni&nscm. — /1/)- nos crgo tuis postulalionibus annuenlcs,statuinius
probal excomniumcalion' m rec/is ab eo faclam^el utnuili omnino lioininum liccat ecclesias ipsas le-
ut Homx Ecclcsix subvcuial, Iwrtaliir. mere perturbare, aut earum possessiones aufcrre,
(Anno 1117.) vel ablata relinere minuerc, vel temcrariis vexa-
[Mansi, CoHcil., XX, 108'i.] tionibus f.itigare,sed omnia.quiE illis a te aut jam
Paschalis episcopo, servus servoruin Dci, vene- collata sunt,aut in futurum largienle Deo vel a te

rabiii fralri F. Coloniensiepiscopo, salutem el apo- vcl ab aliis fidelibus viris, dari, olferri, vel aliis

stolicaui bcnediclioneni. juslis modis acquiri conligerit, quieta semper et

Significavit nubis fralernitis vestru, pro sacrile- intcgi-a conservcntur clcricorum illic servicntium
pii9,pro rapinis, pro inccndiis, et proiniquitatibus usibus profutura,salva canonica confratrum ct co-
aliis in re^rem vos excommnnicationis bcntentiam r» episcoporum nostrorum reverentia. Siquis igitur
dictavisse. Nos illud Doctoris gentium capituluni in futurum judex, domnicellus, curator aut qua;-

attendenles, ubi inter cajLera legilur: Si quis fratcr libct ccclesiastica sJEcnlarisvo persona,hanc noslraB

nominutur jornicator aulra/)ax, cum hujusmoiU nec coiittitutionis puginam sciens, contra e.iin temer»

cibum sumete (I Cor. v). Item aliud beati Joannis venirc tentaverit, honoris et officii sui periculum
apostoli espavcscentes,inquo de Eimiiibusconline- patiatur,aut excommuuicalionis ullione plectatur,
tar qucd qui ei ave dixerit, conimunicat operibus nisi praesnmptioncm suam digni salisfactione cor-

ejus malignis.illud eliain Nicffini concilii conside- rexcril. Quicunque vero ecclesias ipsas et in eis
rantes ul qui ab alio e.xcommunicatur, abalio non Domiuo servientcs fovere suisque rebus honorare,
recipiatur : ut et vos ita faciatis, horiantes oainino euraverit, omnipotentis Dei ot aposlolorum ejus
abejusdemregis nos communionesublraximus.Ipse gratiain, et peccatorum suorum indulgentiain con-
autem,sive propter hoc, sive piopter aliud ignora- sequalur. Amcn, amen, amen.
mus, Romam venit seditionem in populo concita- Ego Paschalis catholica3 Ecclesiae episcopus SS.
vit, excommunicalos ab Ecclesia in comniunionem Datum Anagniae permanum Crisogoni,sancta; Ro-
susccpit,beali Pctri fideles impugnavitjCt impugnare mana3 Ecclcsiie diaconi cardinalis, agentis vices
non desinit, patrimonium beati Petri, qua; potuit domni Joanniscaneellarii, xiii /lalend. Septembris,
occupavit.alia devastationi exposuit. De quibus vi- '-'
indictione decima, anno Dominic;e Incarnationis
delicel ab antecessoribus nostris, domino Joanne milesimo centesirao tertio decino (122), pontificaus
papa in concilio quadraginta-episcoporum, ct ab domni Paschalis secundi papae anno xiv.
aliis nonnullis perlonga jam tempora excommuni-
D.
catio facta est.Ad aposlolorem iimina, et ad no-
Monasleni Sublacensis poseessioncs guasdam
stram prasentiae venientes posilis in viam oustodi-
confirmat.
bus capiuntur, bonis suis expoliantur,nec liberum
habere transilum permittuntur. Pro quibus in nos (AnnoHlT.)
etbeatum Petrum agere ista debueritnos nesci- [Margauini, Bullar. Casin., II, 131.]

mus.Haec itaque dilectioni vestras cognila focicntes Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile-
pro m.ttre veslra Romana Ecclesia vos monemus, cte in Christo filioJoANNi Sublacensi abbati, ejus-
ad ejus auxilium vos tanquam fratres et filios in qucsuccessoribusregularitcr institucndisetinbeali
Christo charissiinos invitamus.Turpissimum enim PeLri lideliLate mansuris in perpetuum.

filiis est matremin eorum oculis fatigari,nec <;uxi- Cum universis sancla^ Romanae Ecclesiae filiis ex
lium ferre cum possint. Vestrae igitur raatri suc- apostolicas sedis aucloritite ac benevolentia debi-
cur.rite, ejusque opporlunilatibus euin Dei adjnto- D tores exictamus, illis,lamun locis, atque personis,
rio snbveiiire procurate. Nos enim quod a vobis quffi specialius ac familiarius eidem Romanae ad-
de ilio factura esl,et tenuiraus, et Domino piae- ha^rentEcclesiae propensiorinos convenitdileclionis
stante tenebimus. studio impendere,et eoruiu quieti attentius, auxi-
CDXCIX. liantc DominOjprovidere.BeaLi .siquidem Bencdicti
Privilegium Petri de Nurki, S.
])ro ecclcsiis S. Ni- Sublacenae raonasterium, cui Deo uuclora, dilecte
colai de ISugubii, et S. Helix de Sclin. in Christo Joannes abbay, praesidere cognosceris,
(AnnolUT, April. 20.) cum pro ipsius beatissimi Palris nostri Bencdicti
[Gattula, Hisl. Casin., -425.] reverentia,tum pro religiosorum fratruin constantia
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, illu- multis oliin fidelium oblalionibus auctum, multis-
stri viro Gu.nnario domnicelIo,s<ilutem et aposloli- que possessionibus fuisse cognoscitur dilatatum.
cam benedictionem. Cum autem diutius et in spiritualibus et in tempo-

(122) Legendum esse an. lllTpatet ex indict.x et pontificatus anno xviii. Jaffe.
 ;

425 EPISTOLiE ET PRIVILEGIA. 426

ralibus claruisset, deflciente landem timentium ^ ab eadem insula pellerentur, et ia ea Dei Ecclesiaa
Deurn potenlia, et tyrannoriim violentiu concre- restitutntur. Unde, sicut in tuis lilteris sugges-
scente,locu3 idem vehementer oppres8us,et posses- sisti, antecessor meus patri tuo leguti viccm gra-
sionibus sui3 admodum imminulus cst.quodfeiicia tuita benignitale concessit. Nos (|uoque tibi post
memorije prsedecessor nnstcr, paiiu Gregoriiis,gra- ipsuin ejus successori concesbimus, ea videlicet ra-
vius {'ure!i3,diebus auis ad ejusdcm restaurationem tione, uL si (juando illuc ex iatere nostro Ieg6.tu3

monaslerii laboravit. Nos quoquo, ijjsius vesligiis dirigilur, quem profeylo vlcarium intelligimus,quae
insistcntes, ad hoc ipsura operam dedimus, et di- ab eo gercuda sunt, per tuara industriam effeclui
viuii favenlo clementia, nonnulla eorum quae ab- mancipentur. Sic enim in Ecclesia saeculares po-
lala lueraiit in lerritoi io Campaniiio recuperavimus, testale dispoiitas legimus, ut quod ecclesiastica

et monasterio eideni rr'ddidimu3,i|Uoruin confiraia- hurailitas minus valet, saecularis potesta3 suae lor-

tionem a sede apostolica dilectio Lua, propter pra- midinis rigore perficat. Nam
personarum ecclesia-
vorum nequiliam, postulavit. El nos crgo postula- sticarum seu di^jnitalum judicia nusquam legimus
lioni tuffi, fiii in Christo charissirne, annuentos, ca laicis vel religiosis fuisse commissa. Porro episco-

libi tuiaque successoribus, et per nos supradicto porurn vocationes ad synodum quas unquam sibi
monasterio Beati Benedicti.praesentis privilegii pa- „ legatus autvicarius usurpavit ? quodaliquando sin-
gina coriflruiamus. Videlicet Afiiem et Ponliam, gularibus,aliquandopluralibuslitterisper quoslibet
cuin ecclesiis, fundis, oasalibus, silvis et pcrLinen- solet nunlios fieri. Cognosce, fili charissime, mo-
liis earum,sicut in Bcnedicti, nobilis memoriffi,du- dum tuum datam tibi a Domino pote3latem,noli
et

cis et consulis oblalione, el in prjcdecessorum no- contra Dominicam erigere potestatem. Sic enim a
Btrorura BeneJicti VI el Joaanis X Romanorura Domino Romanae Eccle&ia; potestas concessa est,ut
poatificuni munitniiiibus continetur, Decernimus ab hominibus auferrinon possit. Disce in comitatu
iiaque ut nulli omnino honiinuin facultas sit a mo- luo bonorum imperatorum exempla, ut Ecclesias
nasterii possessione illa subtrahcre, niinuere, vel non impugnare studeas, sed juvare non judicare ;

temerariis vexationibus pcrturbire, sed omnia,9ic- aut opprimere episcopos, sed tanquam Dei vicarios
utsuperius prsenolala i~unt,eidem loco quietasem- venerari. Quaj a patre tuo nobilis memoriae R [oge-
per et integra conscrventur, frairum ibidem sub rio]comite Ecclesiae data snnt, per te nullatenua
beati Benedicti regula Domiiio militanlium, usibus minuaiilur, sed potius augcantur. Noli Deumprae-
profutura ;
si qua igilur in futurura ecclcsiastica cedere, sed sequarls, quia eo duce non offendes,
sajcularisve persoiia,hanc noslrae constitulionis pa- sed vitfc luraen habebis. Plaic tibi lanquam filio

ginam suicns, conLi-a eam temere venire lenlave- charissimo pra;ciiiio, haec monco ; si, ut spondes,
rit, secundo lertiove commonita, si non saLisla- '-' obedicriset obtempcraveris, tuam profecto salutem
clione congrua einendaverit, potestatis honorisque obteraperabis. Oinnipotens Dominus suo te bene-
sui dignitate careat, reamque se divino judicio exi- placito dirigat, conservet atque custodial.
stere de perpetrala iniquitate cognoscat,et a sacra- Dat. Anagniae Kal. Oclobris.

tissimocorporeacsanguineDeiet Domini Redempto- Dll.

ris nostri Jcsu Christi aliena fiat, atque inextrcmo
Ad Gerardttm episcopum Engolismensem. Affli' —
examine dislrictse ullioni subjaceat. Cunctis autem ctum consoUitur. Ititerdictum ubbad Rotonensi tl-
monasterio justa servantibus sit pax Do-
prffifato latum confirmal.
mini nosLri Jcsu Christi, quatenus et hic fruclum (Anno 1117, Nov. 30.)
bonaeaclionispercipiantjCtapuddistrictumjudicem [Mabill. Annal: Dencd., VI, 634.J
praDmiaajternae pacisinveniant. Amen,amen,amen. Paschalis episcopus, servus servorum Dei vene-
Ego Paschalis catholicaa Ecclesiae episcopus. rabili fratri Gerardo Engolismensi episcopo, apo-
Datum Anagniae per manus Chrysogoni sanctae stolicae sedis vicario, el fratribus qui cum eo sunt,
Romana) Ecclesiaj diaconi cardinalis, agentis vices salutem et apostolicam benedictionem.
domni Joannis canceliarii, ix Kalend Fra,ternilati vestree compatitur nostrae dilectionia
DI. D quod vos angustiari angustiis ple-
affectus, pro eo
Ad Rogerium comitem Siciti<p. risque cognovimus. Caeterum et nos non minora
(Anno 1117, Oct. ^.) tribulationum pondera ferimus,proquibus fraterni*
[« Ex Beg. Paschalis II, iib. xviii,cap. 3.» — E cod. tatem vestram rogaraus,ut ad omnipotentera Deum
Valic. Otloboii. n. 30o7 eruit W. Giesebrecht preces et gemitu3effuiidatis,et idipsum per univer.
edidiL Philippu» Jaffe, liegcsla Rom.pont., 516.] sas parochias vesLras fieri praecipiatis, quatenus
RoGEnio comiti Sicilia^. omnipotens Deus multiplici miseratione Ecclesiam
Ante Sarracenorum invasionem Sicilia) insula suam rcspiciat, el perseculiooum apstus cossare
Romanae Ecclesiae adeo familiaris fuit, utsemper praecipiat. Interdicti sententiam quam super Roto-
in eaRomani pontificcs et palrimoniorum suorum ncnsera abbatem protulistis el ejus abbatiara, nos
curatores ct suce vicis reprffisentatores habuerint. ratam duciraus, donec vestro judicio satisfaciat.
Patri antcm luo divinn grntia pra^rogntivnm contu- Comitem vero nostris litteris corainonemus, ne as-
lit, ut suo et suorurn labore ct sanguine Sarraceni, sensum suum illiua pertinaciaepraebeat, quin etiam
Patrol. CLXIII, 14
427 PASCHALIS 11 PAPiE 428

vobiseum obedire compellat. Quod si aliter feceril, A nobilis memoriae Gerardi comitis, B. Petri jure
si quid vos in euni conimuni consilio austerius de-
quietum liberumque climittos.AlioquinB.Petrusad-
creveritis, nos favoris noslri assensione firmamus. versum tc domini sui exerel ultionem, et noslocum
Dala Trevana;, n K>ii. Deccmbris. nostrum apostolica aucloritatc tuebimur.
DIII. Daluin Pra;nesta% xii Kal. Januar.

Conanum Bntannorum comiiem horialur ul cognl mo- DV.

nochoi lioionenaes ul Jiellam iusulam monachis
Ad Daimberlum Senonensem el ulios Cjiiscopos Vt
Kempereiegicnsibus reslituant. Vizeliacense monaslerium proteganl.
(Anno 1117, Nov. 30) (Anno H17, Dcc. 21.)
[Mab. ubi supra.] [Mansi, Concil., XX, ^031.]
Pascuaus episcopiip, servus eervorum Dei dile- Paschalis cpiscopus, servus servorum Dei,vcne-
cto filio CoNANoillustriBriiannorumcomitijSalulem rabilibus fratribus et coepiscopis Daimdrrto Scno-
et apostoiicam benedictionem. ncnsi, Hugoni Niverncnsi, Stepiiano Kduensi,JocE-
Nosse dcbeSjfiii oharis3ime,quia non est polestas RANNO Lingonensi, Hugoni Antissiodorensi.salulem
Per ipsum
nisi a Deo. igitur potestale accepla.noii et apostolicam benedictionem
adversuseum cervicem cordis erigere, nec ejusEc- Ex fundatoris memorioe Gerardi coinilis
illustris
^
clesiam impugnare, sed polius ejus omnipotentiam oblatione, Vizeliacense monasterium B. Petri juris
cogita,et humiliter Ecclesiae prsecepta custodi,ul qui essc, veslra, ut credimus, nolitia non ignorat. Ve-
magna suscepisti.merearis majora suscipere.Roto- rum quidam, sicul accepimus, loco eidem exactio-
nensemabbatemaudivimuSjContemptavicariinostri nes imponereel graves moliuntur injurias irrogare.
Engolisraensis episcopi reverentia, per violenliam Rogamus ergo fr.iternilalem vestram,et monemus,
tuae polestatis Bellam insulam invasisse, et Kem- ut pro vestri officii del>iio locum ipsum prolegere
perelegiens inde monachos expulisse. Quam ob studeatis ; et si quis ei moleslias fecerit.ab abbate
causam cunijudiciovicarii obedire contemneret.per vel fralribus re()uisiti, ita inde justitiam faciatis,ul
cum estab abbatiset sacerdotis olficio inlerdictus, a B. Petro et a nobis gratias habeatis.
et abbalia tota officiis privata divinis.Verumenim- Datum Praeneslas, xii Kalend, Januarii.
vero interdictum ipsum pertinaci praesumptione DVI.
contemnunt. Tuam itaque indolem commonemus, 122*) Archippi^copo {Spalatino) e.rplical cur iegali sui
et tanquam Ecclesiffi fiiio praecipimus ne te eorum puiiiu/n de/erenles sacrameninm ab to exegerint.
arrogantiae tocies, sed eos ad Ecclesiae jiidicium Saxonum et Danorum exempium ad imitandum
propuniL.
peragendum ipse compellas alioqiiin qutecunque
;

(Intra an. 1099-1118.)

adversus te pro hoc reatu sententiaprocesserit,nos G
ratam Domino auctore tenebimus. [Mansi, Concil., XX, 984.]
Data Trevanae, ii Kalend. Decembris. Paschalis episcopus servus servorura Dei, N.Po-
DIV. lonorum archiepiscopo.
Ad Guillelmurn comitem Nivernenscm. — Ul Vi%e- Significasti, frater charissirae, regem et regni
liacense monaslerium quietum ac liberum esse majores admiratione permotos, quod pallium
sinat. tibi ab apocrisiariis nostris tali conditione obla-
(Anno 1117, Dec. 21.
tum fuerit, si sacramentum quod a nobis scri-
[Manst, Concii., XX, 1030.] ptum detulcrant jurarcs. In pallio, frater, ple-

Paschalis episcopus, servus servorum Dei,GuiL- nitudo conceditur pootificalis olficii, quia, juxta
LELMO illustri viro, Nivernensium comiti,salutem et sedis apostolicae et tolius Ecclesiae consuetudinem,
aposlolicam benedictionem. minime licet
ante acceptum pallium metropolitanis
Non parva de le apud nos fama est, et nos ita synodum celebrare.
aut episcopos consecrare aut
credimuset credidimus,quodDei timorem habeaset Mirenlur in hac causa et Dominum Jesum Chri-
amorem, quod justiliamdiligas,et quod in cap.teris, stum. Cum enim Dorainus Jesus Chrislus, ut om-
sicut tantura decet virum,per Dei graliam honeste D nium ovium suarum curam Simoni Petro corarait-
te habeas. Moneraus igilur ut vicinas tibi ecclesias teret, condilionem posuit, dicens : Diligis me,Simon
ab oppressionibus liberasfacias,necaliqua8 eis rao- Peire? pasce oves meas Uoan. xxi). Si conscientia-

lestias irroges.illis maxime quae ad B.Petri tutelam rura factor et conditor conditione hac usus est,
aut patrocinium pertinent,queniadmodura Vizelia- nec serael tantura,sed et secundo et usque ad con-
ccnse cc^;nobiura, in quo exactiones aut usurpatiu- Iristationera qua nos sollicitudine,qua provisione
:

nes aliquas per te, vel quorumlibetpraesumptionc, oporlettantam Ecclesiaepraelationem,tant;imChristi

institui omnino prohibemus et interdiciraus. Imo ovium curam fratribus imponere, quorum con-
sicut a noslris praedccessoribus apostolicae sedis scicntias non videmus illis maxime quos nuUo usu
;

pontificilius sancitum est.nosque sancimus idem ut novimus, quorum dileclionem penitus ignoramus?
monasterium secundum constitalionem teslamenti AiuntomnejusjurandumaChristoDeo in Evangelio

(122*) Epislola est perperam inscripta alias Po- : alia A'. Polonorum archiep., clc. jAFFfe.
loniensi archiepiscopo alias, Pamrmitano archiep. ;
 :;

429 EPISTOL^ ET PRIVILEGIA. 430

esse prohibitum,nec ab ipsis apostolis post Domi- A licas aubjectionis debita signa solvati?,quaB vos cum
num,nec in conciliis inveniii posse statuiiim.Quid beato Petro tanquam membra de membro haerere,

eat ergo qiiod idem Dominus subseculus ail :

Quod et cptholicae capitis unitatem servare declarent. In
amplius est, a malo esl? {Mallh. v.) Hoc enim ara- quibus a praedecessoribus nostris ea est adhibita
pliusulexigamu9,malum nos,illo permittente.com- moderalio,ut nihil injuriosum,nihil dillicile sitap-
Nonno malum est ab Ecclesis!unitate,a
pellit. sedis posilum, quod non etiam prffiter exactionem no-
apostolicffi obedientia resilire ? Nonne maJLim est stram ab omnibus debeat episcopis observari, qui
conlra sacrorum canonum staluta prorumpere? sub apostolorum principum Petri el Pauli obedien-
Quam raulti hoc eliam post sacramentum prajsum -
tia decreveruntet unitate persistore. Nunquid non

pserunt Nonne praedecessor tuus praeler Romani

1
ultra vos Saxones Danique consistunl? El tamen

pontificis conscientiam damnavit episcopum Qui- ! eorum metropolitani,etidemjuramenlum asserunt,

bus hoc canonibus, quibus conciliis legitur esse et legatos apostolicae sedis honorifice tractant, et

permissum? Quid super episcoporum Iranslationi- in suis necessitatibus adjuvanl,et apostolorum li-
bu3 loquar, quae apud vos non auctoritate aposto- raina per legatos suos, non tantum per triennium,
lica, sed nutu rcgis pr.Tesumuntur ? Propler hjec
sed annis singulis visilant. Itate,lratercbarissime,
malaetaliaevilandahujusraodijuramentumexigiliir. fruamur Domino, ut non per te in ecclesiia
in
^
Cur autem juraraentum Dominus prohibuerit, subtractionis et dissidii, quod absit oriatur occa- I

apostolus Jacobus manifeste adjicicns docet: Ut sio.

non sub jidido incidalis (Jac. vi),ne quisquam,sic- DVII.

utsanctus Augustinus exponit, assiduitate jurandi Ad R[othonem] priorem S. Frigdiani Lucensis.

ad perjurium perconsuotudinem diiabatur.Quapro- (Intra an. ^099-1118.)

pter juratione quis non utalur, nisi necessitate,
[Baluz., Misrell. ed. Luc. IV, 587.]
cum viiict pigros esse homines ad credendum quod
juratione firmelur. Hoc PAScHALisopiscopus, sefvus servorum Dei.vene-
ulile est eis credere, nisi
rabili filio R. prioriS. Frigdiani,Ealulem et apostoli-
niiiiirum malo ac necessitate [fotie, hac necessi-
cam benediclionem.
tate. H.] compellimur, juramentum pro fide, pro
DilecLioni tiia3 gratias dgiraus quiain unitate Ec-
obedientia, pro unitate requirere. Porro apostolum
dillidentia jurasse,ejus Epi-
clesiffl, unde minime haesilabamus, firmius perse-
Paulum proauditorum
veras. De sapientia enim lua bona speravimus et
stolae teslantur.
speramus, et iii vinea Domini sic bonus cultor la-
Aiunt in concillis slatutum non inveniri, quasi
borasti et laborabis, et de luboribus tuis Jargiente
Romanae Ecclesiae legem concilia ulhi praefixerinl
cum. omnia concilia per EcclesiaD Romanae auclori-
^ Deo fructum percipietis sempiternura.Pacem alque
unitatem Ecclesiae cum Dominn desideravimus, et
talem et lacla 3int,et robur acci'perint,et in eorum
desideramus scandala resecarioptaviraus et opta-
slatutis Romana patenter auctoritas excipialur. ;

Chalcedonensis concilii actione decima

mus. Rogamns autem ut si qua lorteemergere vi-
Nonne in
debitis, nobis significare curetis quia nos propter
sexta statuluin est, ante omnia quidera primatus
:

nos ipsos ubique esse aut omnia propriis oculis

honorem prtBcipuum sccundum canones antiqua^
cernere non valemus. Oret pro nobis beatitudo
Romae reverendissimo archiepiscopo conservari ? Ita-
vestra.
quo quod censuerint rex el niagnites a supradicla
DVIII.
Siicramenli conditionete quiescero,videturnc vobis
judicium evangelicum ? videturne primatus nostri Ad canonicos S. Frigdiani Lucensis.

honor praccipuus ? Nunquid animo cecidit illa sen- (Intra an. lt'99-1118.)

teatia Uomini Ao« est discipuhis supra magislrum ?

: [Baluz., Miscell. IV, 585.]
(Mallh. X.) Nunquid Hungarico principi dictum Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile-
est : Et tu conversus confirma fratres tiiosl {Ibid.) ctis filiis S. Frigdiani canonicis,salutem et apostoli-
Nunquid haec nos commodi nostri profeclione re- cam benedictionera.
quirimus, et non unitatis catholicae statuimus fir- Q Benedictus Dominus et PaterDomini nostri Jeau
mamentum ? Possunt apostolicam sedem contcm- Ghristi, Pater misericordiarura, qui suara in vobis
nere, possunt adversum nos calcaneum elevare, gratiam multiplicare dignatus esl bona enim de :

datum Deo privilegium everlere vel auferre non

a vobis opinio non solum in Tuscia, sed etiam in
possunt, quo Pelro dictumest Tues Petrus,etsuper : ulterioribus partibus divulgata cst ; ipse aulemDo-
hunc petrain xdificabo Ecclesiam meam {Maltli. xvi) minusnostereliara teinporalia bona servituli vestrae
el: Tibi dnbo claves regni ca^lorum {ibid.}. Quibus largius administrat.Unde et vos humiliores esseet
tamen quatuor in conciliorum decretis dandi pallii ei ampliusdeserviredebetis.Monemus ergovos,fili:,

modus praescriptus est,el professionis vel obedien- et rogaraus in Domino,ntsemper ad meliora tenda-
lia? ordo sancitus est. tis. Nemoenim adeo bonus esl,quin possitperDei

Cum igiiur a sede apostolica vestrae insignia di- gratiam,quandiu in mundo vivitur,ad meliora pro-
gnilatis exigilis, qiiai a boati tantum Pctri corpore ficere. Ita ergo vos agile utsemper Dei gratia di-

assumuntur juslum : est ut vos quoque sedi aposlo- gniores esse possitis.
431 PASCHALIS II PAP/E 432

DIX. A oravit. Ipse vo? in omnibus scuto bonae voluntalis

Ad canonicosB. Martini Lucensis. protegat, et sibi placere concedat.

(Inlra an. 1069-1118.) DXII.

*
[IJALUZ., ibid.] Monasterii Gottwicensis privilegia con(irmat,petente
servorura Dei, dile-
Hartmanno abbute.
Paschalis episcopus, bervus —
(Intra an. 1099-1U8. Vita Altmanni, cp. Pat., in
UiiiB Beali Martini
canoDicis.saiutem et apo=to-
ctis Act. SS. Aug. II, 376 )
licam benedictionem. DXIII.
In negoliis vestriscoinmunibus et singularibua, Ilartmanno ahbati Gottwicensi litleras mittit in
quffi ad nos pervenere, erga
vos semper bcnignita- qv.ibus cum el sibi subditos a communione excom-
vestrum,
tem noslram exhibuimus. Sed quidam mtmicalorum prohibet.
pro-
mala pro bonis reddentes,in nostram injnriam (iQtra an. 1099-1118.]
[Bolland. Aug. II, 376.]
ruperunl,cum quibus filiis noslris Sancti Frigdiani
Paschalis cpiscopus,9erviis scrvorum Dei,charis-
canonicis injurias et contumelias vchementius
intu-
nobis visura simisfiatribusHARTMANNoabbatiGottwicensi,clcjus
listis. Quod licet grave et intolerabile
roga- congregationi,salutemetapostoliciimbcnedictioncm
sit.tamen quia praedicti (ratres nospro vobis
habcre dixcrunt, hoc Ccelum et teira aulem Dei non
iransibnnt, verba
vere, et pacem vobiscum se g
pncleribuat [Malth. xxiv). Ipse enim pra^dixit quod
totum vobis condonamus.Rogantes ul fraterna eos
procu- ccrnimus, quod quolidie experimur Quoinam nb-
charitate diligatis.et invicem vos sustentare
;

gratiam undavit iniquitas, refrigcfcel charitus multorum

retis.qualenusinDei servitioquiete per Dei
(ibid.), etc.
invigilare.et nobtram bonam voluntatem semper ob-
DXIV.
linere valeatis.
Privilegium pro ecclesia S. Trinilatis Norwicensis.
DX. (Intra an. 1099-1118.)
Ad Rothonem priorem S. Frigdlani Lucensis [)lonasticon Anglic, I, 410.]
(Intra an. 1099 1118.) PAfCHALis episcopus, servus servorum Dei,vene-
[Baliz., ibid.] rabilifratri llERBEP.To,Norwicensi episcopo,salulem

Paschalis episcnpus.servus servorum Dei.dilecto et apostolicam benedictionem.

filio RoTHONi priori Sancti
Frigdiani.salutem et apo- Olficii noetri noshortatur auctorilas pro ecclesia-
slolicam benedictionem. rum slatu nos sollicitos esse, et qua; recte slatuta
Provisioni tua? Bcati Floridi ecclesiam commisi- sunt stabilire.Proinde, frater charissime, constitu-
mus, speranteseam in rcgularis disciplina? statum tionem tuamdecreti praesenlisaucloritatefirmamus,
ob ul monachorum reguiariter viventium congregatio
tua industriarcparandam.Cffilerumnescioquas
causas, et tua provisione ipsius ecclesiae
destilisti, semper Norwicensi ecclesia conservetur, quam
in

et ipsa congregatio in delrimenlum ruit

unde di- ; nominc stronuitas lua ab imis
in sanctae Trinitatis

lectioiii tuffl mandamus ut usque ad

proximam (undaminibus stabilivit. Constituimus etiam ut si-
beati Martini festivitatem ad nos veiiias,
quia nos cut hactenus apud Theoforciense oppidum fuit, ita
etclericosejusdem ecclesise.et episcopum,in eodem in futurumquoque lamtibi quam successoribustuis

termino ad nos venire faciemus, ut praestante Deo apud Norwicensem ecclesiam episcopalis calhedrai
Ecclesiam ipsam sicut opportunum est ordinemus. conservetur, nec cuiquam omnino successorum
DXI. tuorum liceat monasticaj disciplinae viros ab eccle-
canonicos S. Frigdiani Lu- sia removere, aut ejus possessiones el bona caetera
Ad Roihonem priorem et
censts. a te provisa auferre, vel quae per industriam tuam
(Intra an. 1099-11 8.) auta rege Anglorum Henrico,aut caeteris fideiibus
[Baluz., ibid., p. 584.] ad monachorum sumplus oblataet temperata sunt,
PASCHALisepiscopus,servu3 servorum Dei,di!eclis vel in futurum offerri Deo disponente contigerit.

fliiis RoTHONi priori et ejus

canonicis, salutem et Porro iidem monachi semper sub episcopi Norwi-
apo5toIicam benediclioncm. censis ohedientia maneanl, et inipsa episcopali ec-

Qui vos pro beati Petri patrocinio persequuntur, D clesia divinorum olficia debita peragant,prout Can-
nonvos, sed Romanam Ecclesiam persequuntur, tuariensis Ecclesiaperbeatum Augustinumnovimus

pro quibus nobis dicendum est A fiHis tuis cave,

: institutumEccIf siaperbeatum Auguslinum novimus
etadomeslicis tuis ailcnde (ErcZi. xxxu). Vos au- inslitutum et sanclissimi patris Gelasii docloris Ec-
tem nolitedeficerein tentutionibus,sed state virili- clesiae calholicae assertione sancitum. Ad hscadji-
ter, juxta illud viri sapicntis Fili,ncrederis ad ser-
: cicntes dccernim.us ut nulli omnino hominum liceat

vitulem Dei, sta in tremore et timore, et proepara eamdem ecclesiam pertuibare aut ejus possessiones
animamtiiam nd tentaiionem (Eccli. ii) et Accipite ; : autcrre, aut ablatas retinere vel minucre,vel tcme-

armaturam Dei ut pnssilis resistere in diemnlo, et in rariis vex^ttionibns faligare,sed omnia integrecon-
omnibus perfecti stare [Ephes. vi). Nos enim, au- serventur eorum quorum sustentationi et guberna-

clore Domino, sicut coepimus, in vestro patro- tioni concessa sunt, usibus omnimodis profulura.
cinio persistemus. Nescit enim beatus Pelrus de- Si quae sane saecularis ecclesiasticavj persona,hanc
ficere, pro cujus fide ipse auctor fidei Christus nostrae constilutionis paginam sciens,temere contra
 433 EPIbTOLyE ET PRIVILEGIA. 434

eam veniretentaverit.secundo lertiove coinmonita, A. Que etiam ab aliis viris fldelibus eidem monasterio
einon salisfactionecongruaemendaverit.potestatis data suntvel in futurum,auta praedictis comitibua
honorisque sui dignitate careat reamque se divino et eurum baronibus, aut ab aliis fidelibus dari of-
judicio existere dc perpetrala iniquilate cognoscat, ferrive contigerit, aut aliis just.s modis acquisita
el a Siinctissimo corporeet sanguine Deiet Domini fuerint.firma vobis vestrisque successoribuset illi-

Redemploris nostri Jesu Ghrisli aliena fiat.atquein bata permaDeanl.Decernimusergo utnulliomnino

extremoexamine districtae uitioni subjaceat.Cnnctis hominuin liceat idem monasterium temere pertur-
anlem eidem loco justa servantibus sit pax Domini bare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas re-
nostri Jesu Chrisli, quatenus et hic fructum bonae linere,minuere,veltemerariisvexationibu3 fatignre,
actionis percipianl.etapud dislrictumjudicerapree- sed omniaintegra conserventureorum pro quorum
mium ajternae pacis inveniant. sustentatione et gubernationeconcessd sunt omai-
DXV. modis usibus profutura,8alva Tervanensis episcopi
Monaslerii Andrensis proleclionem suscipit, bonaque oanonica revercntia.
ac privilegia coniirmat, petente Joannc episcopo Sepulturam vero ejusdem loci oranino liberam
Tarvannensi. esse sancimus, ut lam supradictorum comitam
(Intra an. 1099-1H8.) profrenies quam barones omnes, qui pares castelli
g
[D'ACHEUY, Spicit., II, 794.] vocantur, juxta votum et deliberationern suam ibi-
PASCnAUS ep'scopus,servus servorum Dei,dilecto dem sepeliantur.Caeterorumquoquequiillicsepeliri
in Clirislo filioRAiNALDO.abbati Audcrnensismona- deiiberaverint devotioni et extremae voluntati, nisi
slerii.quod in Tervanensi parochia situm est,ejus- forte excommunicati sunt, nullus obsistat. Si quas
que successoribus regulariter substituendis iaper- igltur in futurumecclesiasticasaecularisve persona,
petuum. hanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra
Piae poslulatiovoIuntalisefTectudebet prosequen- eam temere veniretenlaverit.secundotertiovecom-
te compleri, ut devotionis sinceritas iaudabiliter monita,si non satisf&ctione congrua emendaverit,
enitescat,et ulilitas postulata vires indubitanter as- potestatis honorisve sui dignitate careat, reamque
Bumat.Quia igitur dilectio,tua ad sedis apostoiicae se divino judicio existere de perpetrata iniquiiate
portum confugiens ejus tuitionem devotione debita cognoscat, ct a sacratissimo carpore ac sanguine
requi3ivit,noa iniercedente venerabili fratre nostro Dei etDominiRedemptorisnostri JesuChristialiena
Joanne Tervanensi episcopo,supplicalioni tuaj cJe- fiat,alquein extremo exarnine districtae ultioni sub-
menter annuimus, et Andernense monasterium in jaceat.Gunctis autem eidem loco justa servantibus
Tervanensi parochia situm, cui Deo auctore praesi- „ sil pax Domini uostri Jesu Cbristi,quatenus et hic
deSjSub tutelam apostoiicae sedis excipimus. Quod fructum bonae aclionis percipiant, et apud distri-
videlicetmonasterium.in loco qui vocatur Andernes ctum judicem praemia cBternae pacis inveniant.
extra oppidum Gisnes, Balduinus nobills memoriae Amen.
Gisnensis comes,cum uxoresua Adela, in honorera DXVI.
Domini et Salvaloris, el S. Rolrudis virginis nomi- kd Guidonem archiepiscopum Viennensem. -- Ipsi
ne, per ejusdem Salvatoris gratiam, filiorum suo- episcopalum et melropolitana jura confxrmat, pal-
rum baronura consilio, pro animarum suarum liumque mitlit.
et
^
Balute sBdificasse cognoscitur. (Intraan. 1099-H18.)
Universa igitur quse loco vestro per supradictra [IVIansi, Concil. XX, 1046.]
Tervanensis Ecclesiae episcopum concessa6unt,vo- Paschalis episcopus, servus servorum Dei, di-
bis vestrisque successoribus in perpetuum possi- lecto fratri Gcidoni Viennensi archiepiscopo, ejus-
denda firmamus,capellam videlicet S. Mariae infra que successoribus canonice substituendis in perpe-
oppidum Gisnes, Bredenarda, altare de
allare de tuum.
Luilingahem, altare de Ferenes, et altare de Eiiin- Poteslatem ligandi atque solvendi in ccelis et in
gahem. Confirmamus vobis etiam universa quae su- terra, B. Petro ejusque successoribus, auctore Deo
pradicti comites Balduinus cum uxore sua, et Ma» ^ principaliter traditam,illis Ecclesia verbis agnoscit,
nasses ejus barones eorum desuojuro
filius, vel quibus Petrum Dominus allocutus est: Quorfcu^^ue
ad idem Domini Salvatoris et S. Rotrudis virginis ligaveris super terram, cril ligatum et in cxlis
monasterium contulerunt.scilicetpasturara omnem {Matlh. xviu). Ipsi quoque et propriae Urmitas, et
circa ipsum locumAndernensem,el coramoditatem alienai fidei confirmatio, eodem Deo auctore prae-
paludis, aquaj et cespitum, terram de Anlegebera statur, cum ad eum dicitur Rogavi pro te, ul non
:

cum omnibus redditibus suis et bosco;in

viilaniset deficiat fides tua, Petre: et lu aliquando conversus,
villa Gisnes.stognumetsedem molendini, terramde confirma fratres luos {Luc. xxi). Oportet ergo nos
Suanacas cumvillanissuis et commodilatemaquae, qui, licet indigni, Petri residere videmur in loco,
terram de Carapanies,terram de Bicedenarda ter- ; prava corrigere, recta firraare et in omni Ecclesia
ram,villanos,boscum et molendinum quaj dederunt ad interni arbitrium Judicissic disponenda dispo-
Garinus de Fielnes et malcr eju^,ct caetcra qus pro nere, ut de viiltu cjus judiciura nostrum prodcal,
BUi prolixilatedinumerare supereedemus quaecun- et oculi nostri videant ffiquitalem. Tuis igitur, frja-
;
m PASCHALIS IT PAP^ 436

ter chari8simeGuido,jU6ti8 pctilionibus annuentes,

A asseasum praebere.juslisque pelilio
Juslis volis
nibus aures uccommodaro nos convenit, videlicet
aanctam Viennensem Ecclesiam cui auctore Deo
sedis auctoritnte munimus. indi^ni jiislitiaj cuslodesatque pnrconcs in excelsa
pripsides, apostolicae
apostoiorum principum Petii et Pauli spccula po-
Mansuro itaque inperpeluum dccreto liccl [videli-

Vaienlina, Dia,Alba qu.-e et Vi- 8iti,Uomino disponente,vidomur existere. Tua ita-

cetj Grati.inopoiis,
que Iraternitas postulavit ut prffidecessorum no-
varium dicilur, Geneva, Maurienna.sanctae Vienneo
stiorum sedis apostolica; praesulum formam se-
Ecclesiae tanquam metropolilanae, jure perpeluo
qucntes, Ecclcsiain in honorc sancti Sepulcri fun-
debeant subjacero. Porro Tarentauiam.ita semper
datam,cui auctorc Domino pra;sides, noslri quoque
Bub priniatu ViennensisEcclesise permanere decer-
privilegii pagina muniremus. Ex apostolica; igitur
nimus, sicut a sanctis pra^decessoribus nostris,
sedis benignitate qua solct universis justapetenti-
Leone,Nicolao atque Urbano ncscitur constitutum.
Abbatias quoqne tam inlraquam cxtra uibis Vien- bus subvonirc, nos tuae petitioni.fralcr B. in Chri-
sto vcnerabilis et dilecte, clemcnter annucntcs, ob
nensis mcenia sitas,tuaifraterni(ati regen()asdisi)0-
nendasque committimus. Prajterea statuimus ut ainorem et reverentiam sancti Sepulcri, in quo
qujecunque pra^dia, quajcunque dona,vel a Roma ChrisUiS pro nobis dignatus est poni, pia sanctio
Ecclcsiie constitulione prout a priscis temporibus
nis impcratoribus vel a Burgundiaj regibus, luaj B
csL lundata alque a praedecessoribus nostris per
Ecclesia; data vel reddita sunt, quajcunque hodie
possidet, sive in futurum juste et canonice poteril
auctoritatem sucrum privilegiorum firmata, prae-
scnlis quoque decrel! pagina, salvo lamen jurei
adipiscijfirma tibi tuisque successoribus et illibata
prrmancant. Ad hajc lam supra nominalorumprae- Turonensis Ecclesiae confirmumus. lilud praeterea
inluitu et assensu R. mctropolitani tui adjicientes,
decessorum nostrorum quam et caelerorum catholi-

sedis apostolicae pontificum de et sub anathemale praecipienles, ut sacralum tum

corum privilegia,

jure seu possessione Viennensis Ecclesiajedita, nos

ecclesiae coemelerium ad omnium tam clericorum
quoque prassentid decreti auctoritatefirma integra- quam laicorum Lochensis caslri hominum sepul-
que perpeluo permaneredccernimus.Pallio ad mis-
turam caeleris postpositis singulare sit. lllud au-

sarum tantum solemniaillis solummodo diebusuti tem coemeteriura quod canonici S. Mariae conlra

fraternitas tuameminerit,qui tuis praedecessoribus

Romanam auctorilalem in eodem castro usur-
paveruntjSibi irritum atque deserlum habeatur. Ita
Romanae auctoritate Ecclesise concessi sunt:ci)jus
quoque ut neque clericus neque laicus amodo
te volumus per omnia genium conservare. Hujus
ibidem sepeliatur.
enim indumenli honor humilitas atque justitia est.
DXVII.
Tota ergo mentefralernitas lua seexhibere festinet
in prosperis humilem ; et in adversis, si quando
C Ad canonicos Sancti Marlini. —
Quidquid fxdelis
o/fert Ecdesix, oblationis nominc continetur, et a
adveniunl, invenialur cum juatitia recla ; amica
sxcularibus possideri non debet.
bonis, perversis contraria ;
nuUis unquam faciem,
(.4nno incerlo.)
pro veritale loquente prasbens. Misericordiae operi- [Mansi, Concil. XX. 1074.]
bus virtutem substantiae insistens, et tamen
ju.xta Caeterum primitiae,deciraap,et oblationes, in solis
supra virtutem insistere cupiens infirmis compa- ;
Ecclesiarum bonis praecipuenumerantur.Oblationes
tiens, bene valentibus congaudens, de alieni gau- vero dicuntur, quaecunque ds propriis et licitis re-
diis lanquam de propriis exsultans in corrigendis
;
bus Ecclesiae a fidelibus oderuntur. Quicunque i;;!-
vitiis pie saevien8,in fovendis virtutibus.auditorum tur eas per potestatera sfficularem obtinet, procul
animos demulcens. In ira, judicium sine ira te-
Deum
dubio contra et sanctorum Patrum nititur
nens in traniiuillitate, severitatis justac censuram sancliones. Quinimo ct qui accipit,
;
et qui Iradit,
non deserens. Hacc est. frater charissime,pallii di- raptor et sacrilegus judicalur (133).
gnitas,quam si sollicile servaveris.quod foris acce- DXIX.
pisse 08lenderis,intus hHbebis.Fraternilalem tuam Docet haec :Ubi agitur ad correclioncm deimper/iendo
superna? miserationis dignatio per tempora longa peccnto, principalis persona admitlitur in testem.
conservet incolumem. (ArmcK inc.)
Scriptura per manum Petri notarii regionarii sa- [Mansi, Concil. XX, ^074.]
cri palatii. omni negotioprincipalis persona dicensveri-
In
DXVII. tatem de re sibi nola rectissirae habenda est pro
Privilegium pro Ecclena Bellilocensi. tcste cui adhibito uno efficiuntur duo lestes ;adhi-
:

(Intra an. 1099-1118.) bitis duobus efficiunturtres.Quod patenterostendit

[Qall. Christ., vet. edit. IV, Ib2. Dominus,cum dicil : Si pcccuverit in te frafertuus,
Paschaus cpiscopus, servus servorum Dei, dile- corripc cum intcr te et ipsum soliim. Quod ii te non
cto in Christo fralri B.Belliloconsis eccicsiseabbati. audierit, adhibe tecum unum, velduos,ul in ore duo-
ejusque successoribus canonice substituendis in rum vel Iriumiestiumslelomneverbum {Matth.\sni).
perpetuum. El alibi aifirmat dicens -.Non unus stet contra alium,

(123) Exstatquoque In i colleclione,titulo et cap. eodem, aliquot vocibus discrepana ab edilione Gre-
goriana.
437 EPISTOL^ ET PRIYILEGIA. 438

ied in ore duorum vel trium lestium slct omne ver- A. DXXV.
bum {loan viii). Item alibi .•
Ego sum qui testimo- i. Excommunicelur qui per laics ecclesias oblinet.

nium perhibeo de meipso, el leslimonium perhibet de [Ibid.)

me Pater. Nam in lege vestra scriptum csl quod duo- Si quis clericus, abbas, velmonachus, per laicos

rum hominum teslimonium verum est (Deut. xix). ecclesiasobtinuerit: secundum sanctorum apostolo-
DXX. rum canones et Anliocheni concilii capitulum, ex-
An decimas clerici clericis debeant. communicationi subjaceat.
(Anno inc.) 2. Qui per laicos ecclesias obtinet, et qui manus ei
imponit, communione privetur.
[Mansi, ubi supra.]
Constitutionessanctorum canonum sequentes sta-
Novum genus exactionis est, ut clerici a clericis
tuimus, ut quicunque clericorum ab hac hora
frugiim decimas vel animalium exigant. Nusquam
inantea investituram ecclesiae vel ecclesiastic» di-
in lege Domini hoc prsecipi legimus, vel permitli.
decimas accepisse, vel
gnitatis de manu laica acceperit, et ipse, et qui
Non enim Levitae a Levilis
manura ei imposuerit, gradus sui periculo eubja-
exlorsisselegunlur.Illiprofecto clerici qui a clericia
ceatet communione privetur.
spiritualium ministeriorum laboresaccipiunt, deci-
mas eis debent (124). DXXVI.
]J
De eodem.
DXXI.
{Ibid.)
Sacrilegi sunt judicandi, qui Ecclesiam Dei non per-
miltunt regulariter ordinari. Nullus laicorum ecclesias vel ecclesiarura bona
[Mansi, ib.] occupet vel disponat. Qui vero secus egerit, juxta
Sunt quidam qui vel violentia, vel favore, non beati Alexandri capitulum ab Ecclesiae liminibus
permitunt ecclesias regulariter ordinari. Hos etiam arceatur.
decrevimus ut sacrilegos judicandos. DXXVIL
DXXir. De eodem.
Spirilum sanctum vendit, qui decimas pro pecunia (Ibid.)
tribuit. Sicut Domini vestimentum scissum non est, sed
{Ibid.)
de eo sortiti sunt, ita nec Ecclesia scindi debel,
Altare et decimasperpecuniara dare.etSpiritum quia in unilate tota consistit. In polestatem ergo
sanctum vendere, Simoniacamheeresim esse nullus proprii episcopi ecclesiae reducantur, et ab ipso,
fidelium ignorat. sicut sacris canonibus cautum est, ordinentur. Alio-
DXXIII. quin etecclesiae ipsse, et clerici earumdem, divinis
Nullus minis.tret abbalibus episcopalia, qui alicui (] destituantur officiis.
episcoporum nolunt subesse.
{Ibid.)
DXXVII bis.

Abbatibus qui neque sub episcopo, neque sub

De sepulturis et defunclorum volunlatibus siatuit
hxc.
metropolitano, neque sub primate, neque sub pa-
(Mansi, Concil.,liX\\, 404.)
triarcha Bunt nullus prorsus episcoporum episco-
Volumup, ac juxta canonum sententiara[a/. sta-
palia quaelibet adrainistret. Cum enim se nulli epi-
tuta] nobis probabile videtur, ut sicut morienti con-
scopo omninosubesse profiteantur, consequens est
ceditur rerum suarum judiciura facere quocunque
ut nullus episcoporum, quse sua sunt, eis tanquam
loco sibi placuerit,sic nimirum justum eat sui
extraneis largiatur.
corporis licentiara habere eligenti sepulturara, in
DXXIV.
quocunque loco voluntas exstiterit, sive in monasle-
Ds propriis laboribus monachi et canonici decimas
riis sive in aliis locis [al. religiosis locisj.
solvere minime coganlur.
[Ibid.) DXXVIII.
Decimas a populo sacerdotibua ac Levitis esse Ad Lanuinum Turris priorem.
reddendas divinae iegis sanxit auctoritas. Caeterum (Intra an. il0i-lH8.)
amonachis, sive clericis communiter viventibus, j)
[Capulbi, Memorie pella Chiesa Milelesse, 145.]
nulla ratio sinit ut milites,aut episcopi, aut perso- PASGHALisepiscopus, etc, dilecto filio LANUiN0,etc.
nse quoelibet,deciraasde laboribusseu nutrimentis Religionis tua? sinceritas, etministerii sollicitudo,
seu propriis extorquere debeant. Unde beatus Gre- quam in monasteriorum et ecclesiarum et reparatio-
goriusait « Communi vita viventibus jam de fa-
: nem exerces, plurinium nos ad dilectionem luara
ciendis portionibus, vel exhibenda hospitalitate, et impellunt, et magnas 0. D. gralias agere faciunt.
adimplenda raisericordia, nobis quid erit loquen- Unde super religione tua congaudcntes, et de tuo
dum? cum omne quod superest, in causis piis ac mullum fervore, filicharissime^confidentes, horta^
religiosis erogandum sit, dicente Domino: Quod su- miir et prfficipimus ut noslri juris monasteria quae
perest, date eleemosynam, et ecce omnia munda sunt circa et sunt sollicite requiras,etquae'illic udversus
vobis {Luc. xi). monasticfie regulse disciplinam preerupta sunt cum

(124) Vide Gregoriana collectionis cap. 9. Dedecimis ubi varietas esl in aiiquot lectionibus,
 ;

439 PASCHAMS II V\PM 440

omni discrciionoet moderamine sludeas emendare, j^ llluslris filii nostri regis Nicolaiscriplasuscepi
et eo3 qui haclenus pravis sunt moribus conversati mus quibus se per consilium et consensum tuum
coercere non negligus percipimiis;
cnim ut iratrem effecisse signifiavit, ut in loco secundum hanc reli-
noslrura Mililen. episcopum adcas, eumque supcr giosorum mon.ichorum cerlitudincm aduniatur,
quprclii quum gcrit adversus nionachos S. Angeli quein apostolica' sedis auclorilalc muniro postiilat,
fralerne convenias, et si pacem inter eos concor- ne post suurn vel nostrum obiluin hominum infesla-
diumque componere ncquivcris,opportuno lempore tione turbetur. In vestris quoque lilteris id ipsum
utraque pars ad nnstrum deslinetur cxamen non : voli postulationiFque perccpimus. Nos crgo vestris
enim igiioramus cum clericorutn suorum it\sliga- votis et postulationibus annuentcs oongrf gationem
lionibus ad hoc prorupisse, nt B. Petri bona tot ipsam, prtBstante Domino, per pra3sentis privilegii
infestalionibus laceraret : sed nos profecto in tHJes p'iginam apostolica; sedis auclorilale munimus
instigatoree, nisi defecerint,gladium B. Pelri exer- staluimus igilur ut universa proidia ct possessiones
cebimus, et nos ipsos ulciscemur (125). quoe vel idcm rex dc regio jure
vel serenilate sua de
Othoniensis Ecclcsiac perlinenliis ad ejusdem con-
DXXIX.
gregationisvictumsnstentationemquecontulit,quicta
Ad Lanuinum Tuiris priorem. eis scmper et integra conserventur. QuKcunque
B
(Fragm. — Intra an. llOl-lllS.) prajterca vel a vobis ipsis vel ab aliis fideiibus eidem
[Apud Mabill. Aanal. ord. S. Bened., V, 446.] monasterio in posterum dari, offerri vel aliisjustis

Repletuni est gaudio os nostrum ct lingua noslva ex- modisacquiri.Domino dante,contigeril,perpetuaei8

suUatione {Psal. cxxv, quoniam quod fractum stabililate fixa permaneant, nec episcopo cuiquam
2),
fueratjConsolifiatum, et quod dissolulum fueral.au- aut regi aut cuilibet ccclesiasticaj saecularive per-
sonffi faculta; sit ab eodem loco moriachos remo-
divimus alligatum.Caveleergoneiterum vosSalanas
circumveniat, etin idipsum, quod Deusaverlat, re- vere, et conslitutum iilic regularem vitae ordinem
vertamini. Nolite de jejuniiset orationibus praesu- vi aut ingenio propulsare, sed quiete semper in

mere Deum, qui charitas est, amplectimini, etc.

monasticae conversationis custodia et omnipotentis
;

Orate pro nobis. Dei servitio perseverent. Decernimus ergo ut nulli

DXXX. omnino hominum liceat idem monasteriumtemere

perturbare aut ejus possessiones auferre, velabla-
Ad Victorem Cononiensem. —
Absque episcoponim
tas retinere, minuere, vel teraerariis vexationibus
consensu episcopalia jnra monacki non usnrpent.
omnia integraconservenlureorum pro
fatigare, sed
[Mansi, Concil., XX, -1073.]
quorum sustentationeetgubernationeconcessasunt
Pervenil ad nos, unde valde mirnmur, quod qui- C
usibusomnimodisprofutura. Si qua igituri iuturum
dam monachi et abbates in parochia veslra, contra ecclesiastica scccularisve persona, hanc noslra} con-
sanctorura Patrum decreta, episcopalia jura ct offi-
stitulionispaginam sciens,contraeam veniretenta-
cia sibi arroganler vindicant, videlicet pcenitea-
verit,secundo lertiove commonita, si non satisfa-
tiam, remissionem peccatorum, reconciliationem, ctione congrua emendaverii, poteslalis honorisque
decimae et ecclesias, cum absquc proprii episcopi sui dignilate rareat, reamque se divino jufiicio exi-
licentia, vel aposlolicae sedis aucloritate,hoc nulla- stere de perpetrata iniquitate cognoscal,et a sacra-
tenus prffisumere debeant : sicut in Ghalccdonensi tissimo corpore et sanguine Dei et Domini Itedem-
concilio de hujusmodi a sanctis Palribus caulum ptoris nostri aliena alquein extremo examine
fiat,
est, et sub anaihematis vlnculo monachis omnibus dislricta: ullioni subjaceal. Cunctis autem eidem
prohibilum. Mandamus itaque dilectioni ture ut eos monastorio jusla servanlibus sit pax Domini noslri
conveniaSj el ne talia deinceps praesumant omnino Jesu Ghristi, qualenus ethic fructum bonae actionis
prohibeas. percipiant, el apud districturn judicem preemia
DXXXI. aeternae pacisinveniant. Amen, amen, amen.
Uonaslerium Othoniense ejusque possessiones confir- DXXXII.
mal, Nicnlao rege et Hubuldo episcopo per litleras D Conradum archiepiscopamSalzburgensem. -«-
(126) ^rf
pelentibus.
Ut de cuusa abbatis S. Emmerammi SimonisB ac-
(Intra ann. 1105-H18.) cusali cognascat.

[Thorkelin, Diplomatarium Ama-Magnaeanum. (Intra an. 1107-H18.)

Haynije et Lipsiffi, 1786,4», I, 244.] [Mansi, Concil. XXI, 418.]
Paschalis episcopus servus servorura Dei, vene- Innocentius [Paschalis] episcopus, servus servo-
IIuBALDoOihoniensicpisconOjSaluteui ct
rabili fralri rumDei, venerabili fi-alri ConiADO, Salzburgensi ar-
apostolicam benediclionein. chiepiscopOjSalulein et aposlolicam benedictionem.

(125) II P. Mubillon, Annalcs Deuediclini, lib.LXx, codicem Yindobonensem pro Innoccnlius prajbere
§ 55, rapporta questa epislola fiiio alle parole de- Plnf^rhniis], nd pro lUnrico P>'itispor>ensi cpiscopo,
slinetur fxamen. lo la rilVris^-o intcra, toitala dalla Ar[tiuioo] Piiilisp. ep. monet Waltenbach in Perlz
Sloria Cartusiana del Tromby. Arcliiv.^H, 491. Jaffe.
(126) In hdc et duabus que? sequuntur epistolis
 ; J

441 epistol;t; et phiyilegia. 442

Postquani fraternitati tuae pro causa Pavonis A venerabili fratri, salutem et apoatolicam benedi-
S. Emtneramiiiiabbatislitloras miseramus, scripsit ctioneni.
nobis veneraDiiisj fralcr nosler Ratisbonensis epi- Nos Eoclesiae profectum aliquemde tesperanles,
BCOpus, eumdem abbatemin judicio accusalum, et provectionistuic minusbonaprimordiatoleravimus.
de Simoniaco flagitio conviclutn, sicquedepositum. Cajterum contra spein nostram, Romanae Eccicsiaj
Hujusergo negotii pertrrjctationeiii soliicitudini tuae, detrimentuniafrerrediccris, etpromis3aeobedienti.ji
vice nostra commiLtimus,utrid riyli&boncnscm Ec- debitum aspernari. Sanrti M'quidem Emmerammi
clesiamperlemetipsumacccucnSjdiligcnterinquirus monaslerium, quod ad Romanam Ecclfsiain perti-
si judicium ordinabiiiter esl hnbitiim aut si alii ; nere cognosciliir, ditioiii nostrae subtrahere niteris,
accusalores, alii testes fuerunt; sieopriEsentCjSub el nostrce aiicloritutis litteras, qua; ad te per cjus-
jurejurando, contr.i eum dictum est testimonium dem monasterii abbatem mi8Scesunt,adeocontcm-
si contra eum scriptis aclum est, vel si ipse licen- psisti, utjeum qui secundaslitterasattulit, gravibus
tiam respondendietdefendendi sehabuit; si accu- contumeliis affeceris. Nec illud minoris aestiraes
satorum vel testium quaiitas salis videtur canoni- fui8Scdelicti,quod ad synodalemconventum litteris
bus convenire. Quee si integre celebrata repereris coramunibu9evocatuB,venire penitus contcmpsisti.
sicut factum est, judiciutn perseveret : alioquin ab- r> Tantum ergoapostoiicee sedis contemptum otnnino
bas ipse,secundum lilterarum nostrarum tenorem, taciti proeterire non possumus. Repetitas itaque ad
eupradicto monasterio restituatur, et competenti » telitteras destinantes, hano tibi pra?cepti legem
sine relractatione temporis, termino, coram veslra praeligimus, ut infra diesxx poslquam apices hos
el factrum nostrorumpra^sentiacanonice judicetur. acceperis, transgressionem praeleritam plenius
DXXXIII. corrigas, ut viiielicet Pavonem abbatem piaediclo

Ai eumdem. — De Ratisbonensi efjiscopo obedientiarn

monasterio integre restituas,et abejusdeincepsin-
Romanx Lcclcsix denegante. festatione desistas. Alioquin ab ornni episcopali of-

(Intra an. 1107-1118.) ficio te noveris interdicLum, donec pra3ceptum hoc

[Mansi, ibid.] efficaciter impleas, et nobis de conLemptu noslro
Innocentius [Pasghalis] episcopus, servusservo- juslitiam cxsequaris.
rum Dei, Gonrado Salzburgensi archiepiscopo, sa- DXXXV.
lutem et apostoiicam benedictionem. Ad Pontium Clunv ceasem abbalem. — D" non por-
Siout lua nuper adversa cognovimus, sic et pro- rigenda commuuione iniincta (127).
spera cognoscere optareinus. Si enim compateris, (Intra an. 1118.)
compatimur sicongaudes, etcongaudemus. Porro p
;
XX, 1013.
[Mansi, Concil,
de fratre nostro Ratisbonensiepiscopo nosse te vo-
lumus Pascbahs episcopus, servus servorum Dei, cha-
qualiter obedientiam Romana} promissam
rissimo filio suoPoNTioCluniacensi abbati, s.ilutem
Ecclesiae observaverit. Littcrasenimquasper abba-
el apostolicam benedictionem.
tem S. Emmerammi ad eum misimus, primoparum
pendif, secundo neo accipere voluit, et latorem gra- Scribens ad CseciliumB. Cyprianus, ait :« Quan-
do aliquid Deo inspirante et rnandante praecipitur»
vibus contumeliis affecil. Quamobrem nos eum,
donec saLisfaciat, abomniepiscopali officio interdi- necesse est Domino servusfidelisobiemperet, excu-
cimus, sicutin litterisquasad eum misimus, legere salus apud omnes quod nihil sibi arroganterassu-

poterit,quasnimirum eipertevolumus praesentari, mel, ne aliud fiat a nobis quam quod pro nobis
ne aut despiciaatur, aul earum sententia clam ha- Dominus prior fecit. » I-gitur in sumendo corpore
beatur. et sanguine Doinini, juxta eumdem Cyprianum,
DXXXIV. Dorainica traditio servetur, necabeoquod Chrislus
Ad Henricum [Artwicum] Uatisbonensem episcopum. magister et praecepit et gessit, humana el novelia,
— Ut abbalem S. Emmerammi restituat, alioquin institutione discedaiur, Novimus enim per se pa-
se noverit interdictum. nem,per se vinum ab ipso Dominolradilum. Quem
(Intra an. 1107-1118.) D morem sic semper in sancta Ecclesia consarvaa-
[Mansi, ihid] dum docemus atque praecipimus, praeler in parvulia
Innocentus [Paschalis] episcopus, servus servo- ao omnino inflrmis, qui pancm absorberonon pns-
rum Dei, Uenrico [Artwico] Ralisbonensi episcopo, sunt.

Ut accipiasbenequop hicdenon porrigenda

(127) usus in communionecessaret,Paschalis aposlolica
communione intincta, sed seorsum inspeciepanis, auctoritate hunc modum distribuendi piohibuit, et
et specie vini seorsum, decernuntur a pontifice, prisiinum usum hac epistola decretali revocavit.
consulendus est tibi Micrologus, cujus auctor cla- Sed cum neo sic cessaretur, ab usu introducto in-
ruit sub Gregorio sentimo. Isle enim do vitanda
linctionis, comniunioneiii sub una tantum specie
intinctionecapitulo 26scripsiti8ta Nonestauihen- :
panis frequeatare Ecclesia postea coapit, et fre-
iicum quod quidam corpus Dumini intingunt, el in- quentari deinceps nierito prfficepit, Siiv. Bin. Vide
tinrtum, pro complfmeiHo rooimunionis, populo dis-
notam Petri de Marca ad canonem xxviii concilii
tribuunt. Nam ordo Romanus cont^-adicit, etc. Gum Claromontani. P. Gossart,
autein nec sic reprohensus pravus subinlroductus
443 PASGllALIS II PAPiE 444
DXXXVI- A vestra po3sederat,partim apossidentibus fratribus
Bulla pro Gerardo de Ham, decuno eccleside S. reddita, ipse concessitiibera,coiistituis86 cognovi-
QuiuCini. mus, ut lemota peroonatus difficuUate, quieta
(Fragm. — Iiilra un. 1115-1118.) deincepsin bcili Quintini possessionepermancant,
rCoLur,TTE, Mdmoins du VermandoiSy II, 157.] altarc scilicet crucis dc Uamel, Ainlencourt,lloupi,

Conrratrem noslrum Lamberluin.Ecclesiae Novio de Alisia, de Lulliaco, dc Burcncourt ;hanc itaque

nicnsis opiscopum, ailaiia quffidau), quae parlim altariura illorum disposilionem praesenlis paginae
anliquorum episcoporum concessionibus Ecclesia auctoritate lirmamus

DU3IA.
DXXXVIL cum ecclesia S. Leonardi et caeteris quas habelis,
Ecclesix Christi Colcestriinsi privitegiavariatribuit, obedientis vestrijurisesse prfficipimus, el ad hujus

el cjus possessiones confirmat. tenorem pracsentis decreti paginam pro-

praecepti
[MonaHic Ang., II, 45.] P mulgamus quassiquisibidem manentium fralrum
:

PASCHAUsepiscopuSjScrvus servorum Dei, dilecto per superbiam, vcl per subreptionem, vel lalenter,

in Ghristo lilio Ernulpho praeposito, caeLensque di- vel palam, quasi saeculari? potestatis aucloritatem

leclis tiliis et fratribus Ecclesiae Christi Colceslriae, inducens, de manu vestra subtrahere voluerit,
salulem et apostolicam benedictiouem. illius spirituali gladio perdatanimam,cuju3corpo-
Singulare semper sedis apostolicae privilegium rali Malchus amisilauricuIam.De caeteris etiamvo-
subjectarum nobis
claruit, ut pernos,liccl indignos, bis concessis, sivedecimis sivepossessionibus aliis

per orbemEcclesiarumstatusdirigatur, stabiliatur quaecunque miseratione regum, liberalitate princi-

et augeatur. Caeterum,cum universis sanctae Eccle- pum juste acquisistis vel acquirere poleritis, idem
siae filiisid apostolicae sedis auctoritate ac benevo- judicium Spiritus sancti judicio fiat.

lentia debeainur, illis tamen iocis atque personis, Ut autem in omnibuspacivestrae consulamus,ab
quae ampliorireligionisgratia eminent, propensiori omni vos tam sfficularis quam ecclesiasticae perso-

nos studio convenitimminere, ut quibus universalis nae jujio liberos esse volumus : interdicentes in no-
conditor Deus plenioremmisericordias suae contulit mine Domini, et aposlolica censura statuentes, ex
largitatem,nosquoqueipsiusexemploexcellentiorem auctoritale S. Petri, ut nullus archiepiscopus aut
conft^ramusdignitatem. Undenon immeriloaestima- episcopu9,nullusregumaut principum,autquaelibet
mus locum sive canonicam vestram amplioribus ^ omnino majjna vel parva persona, Colcestrensi
nostrae benignitatis muneribushonorandam.quam coenobio in universisad ipsum pertinentibus, quo-
omnipotens Deus ad formam Ecclesiae primitivae cunque modo seu qualibet occasione aliquid auferre^
primitivam in locohujusmodi quaedam eximiaprae- minuere, vel violentiam inferre, faligare nut Dei
rogativaplantavit ostendensquid possitfigulus in
;
servos inquietare punienda leraeritate praesumat,
lulo, plastes in plasmate, Deus in homine. Primi quatenussoliusS. Romanae Ecclesiaeprotectionede-
enim omnium, ut a religiosis porsonis accepimus, fensi perpeluaiiter sint securi.

canonicH! religionis piofessoresinpafria vestraflo- Obeunte autem teErnulpho, nunc ejus loci prae-
ruistis, primitiascorporum et animarum vestrarum posito, vel tuorura quolibet successorura nullusibi
conditori Deo, spontanei obtulistis. Et ideo hujus qualibetsubreptionis astutiapraeponatur, nisiquem
secundi priviiegii nostri auctorit&tedecernimus, ut fratrescommuniconsensu, velfratrum pars consi-
sicut in hoc ordine primi in Anglia militastis, ita lii Londonensi pontifici
sanioris elegerit. Electus
quoque dignitateipsiusprimi semperhabeamini, ut consecrandus repraesentetur, a quo etiam chrisma
uliicunqne per canonicas in Anglia fratrum negligen- et oleura sanctum, consecrationes altarium sive
tiam sentitur imbecillitas, vestra per nos potens basilicarum,ordinaliones canonicorum accipiant, si

snccurratauctoritas. Et si forte instinclu diaboli D graliam etcommunionemapostolicaesedishabuerit,

qiiilibetfratrum, causa saeculi vel ordinisimitandi, et si orania gratiset sinemolestia fratrum exhibere
ab hoc ordine lapsus fuerit, Colcestrensis praefati voluerit omniexaclione seposita. Siquidautem ho-
iiucloritaterevocetur, ubicunque reperiatur, et apo- rum obstiterit, liceat praetato vel fratribus, quem-
slaiae ac desertoris militiae prioris poena plectatur. cunque voluerint antistitem adire et ab eo praefata
Ad forraam itaque vilae vel institutionis canonicae sacramenta percipere, quatenusRomaDsesoliEccle-
vestrae, cacterae omnes regantur. Dinc personae sa- siae eadera canonicasubditapraeterhancnullividea-
pientes eligantur, electae per canonicas distribuan- tur esse subjecta.
opus est, locis singulis praeferan-
tur, distributas, si Cum autem huic ordini a patribus noslris dispen-
tur, ut in omnibus qaibus in locis canonicae reli- satio verbi Dei, praedicationis officium, baptismus,
gionisvigel integritas, superemineat vestrapernos reconciliatio poenitentium semper credita fuerit,
regularis auctoritas. Ecclesiam S. Trinitatis Loa- sicut est videre in tractatibus S. Augustini ad Au-
dini, <{uam vobis Mathilda regina commendarit. reliura papam, nos eorum exempla secuti, et or-
 |

445 EPISTOL.f: ET PRIVILEGIA. 446

diniscelsitudine subtiliusintuentes, Palrum sancita A. ^- Nicolai de Hospitali, ad supradiclam basilicam

confirnnamus, confirmuta sanct.i(iccU(iua praesentis Salvatoris.
paginae aucloritate. Quam si quis teinerarioausu in Statuitriusque, atque etiara auctoritale sedis apo-
aliquo transgredi piJE8umpserit,sancti Spirilusju- stolicae stabiiimus, ut parochia ipsa deinceps nulli
dicio ac beati Pctri, apostolorum principis,anathe- alii occlesia;, vel monasleriis aut piis locis, de spi-
malis vincuio religetur, ot cutn transgressoribus rilualibus atque divinis rebus teneatur penitus
angelis, ct Judatraditore ffiternis suppliciis depule- responfJere, sed quiete ac libere sub pr.Bfatfc basi-
tur, nisi statim congruasalisfaclione poeniteat.Gon- Salvutorisjure.nomineparochialiin perpetuum
licoe

servanlibus autem hcEC et benedictio cum miseri- maneat, salvo tamen jure ha^reditario quod infra
cordia conservetur, ut et hic fructum bonae aclionis supradicto? fines ad prafatas ecclesias, vel monaste-
8Uce percipianl,etapud districtum judicem praemia ria, aut pia loca pertinere dignoscitur.
aeternffl recompensationis inveniant. Nostis,fratres, Praecipimus ilaque utnulli personfle fas^in supra-
quod vos bis ad cumulum nostraj diiectionis altare, dicta parochia ecclesias aedificare, aut altare erigere,
cum sanctorum rcliquiis itnpositis, per manus (ilii vel aliquam rcligionem ibidem restituere prajier
nostri, fralris ventri, Zenonis Iransmisiraus, obse- Bupradictam Salvatoris basilicam.
crantesut digni ambuletisvocationequavocatiestis. g Statuentes apostolica censura snb divini judicii
Scriptum permanum Grisogoni, scriniarii et no obsecratione, et anathematis interdicto, ut nullus
tarii sacri palatii. unquam nostrorum successorum, vel alia quaelibet
Datiim Latorani permanus Gaietani.cancellarii ac mafrna parvaque persona hujus nostri privilegii do-
bibliothecarii sanclae sedis aposlolica;, mense Au- num infringere aut inquietare praesumat. Si quis
gusti, anno Incarnationis Dominicae 1116, iadi- praelerea, quod non credimus, contra hoc nostrura
ctione X, pontificatus autem domini Paschalis papae apostolicnm praeceptum venire aut agere tentaverit,
secundi anno xx, regnante Domino noslro Jesu anathematis vinculo sil innodatus, et a regno Dei
Christo, cui laus et imperium permanet in saecula etDomini nostri Jcsu Christi sit alienus.
ScTcculorum. Araen. Qui vero pio inluitu custos et observator hujus
Dxxxvni. nostri privilegii exstiterit, benedictionis gratiam a
Ecclesix S. Salvalorls Latcranensis privilegia con- misericordissimoDomino nostroconsequi mereatur
firmat. in saeculasKCulorum. Amen, amen, amen.
[GocQUELiNES, Ampl. Coltect. U, 134. Ego Paschatis calholicae Ecclesiae episcopus.
Paschalis episcopus, servus servorum Dei, dile- EgoLambertusOstiensis episcopusinterfui etsub*
Rocio priori venerabilis basilicae S. Sal- « scripsi.
ctis filiis
vatoris, ejusiiue fratribus tam praesentibus quam Ego Vinccntius Portuens, episcopus subscripei.
futuris reiJiularem vitam professis, in perpetuum, Ego Cinthius Sabinensis episcopus interfui et
salutem et apostolicam benediclionem. Bubscripsi.
Quanto Lateranensisecclesia amplioris dignitatis Ego Denij;o Tusculanus episcopus interfui et sub-
ex antiqua instilutione esse cogno8citur,tanto ma- scripsi.
giseurndem venerabilemlocum in majori rcverentia Ej^o Contradus Prsenestinus episcopus subsc.
decel haberi, et ad ejus incrementum tam spiritua- Ego Leo Albanensis episcopus interfui et subscrc.
liter quam lemporaliter a nobis et aliis Dei fidelibus Ego Benedictu.s praesbyter cardinalis tituli Eudo-
operam d.iri. Nec dubium, quod si religiosorum xiee interfui et subsc.
virorum petitionibus paternabenignitate annuimus, Et;o Theobaldus presblyer cardin. tituliPamachi
nostris opportunitatibua clementem Dominum re- subscripsi.
periraus. Ego Raynerius presbyler cardin. lit. S. Eusehii
Eapropler, dilecti in Domino fllii, ob reveren- subscr.
tiam Salvalorip,beatique Joannis Baptislae concedi- Ego Arnaldus presbyler cardinalis tit. S. Clemen-
mus etconfirmamus vobis vestrisque successoribus tis inlerfui et subscr.
in perpetuum totam et integram parochiam, ut in D ^gQ Raynerius presbyter cardinalis tit. S. Mar
vita nostra et post obitura specialis oratio jugiter cellini et Petri subsc.
fiat pronobis ad Dominum, vidolicet ab ecclesiaS. Ego Olho presbyt. card. tit. Pastoris subscripsi.
Nicolai de Forna per viara qua^ venit a Ste[ihano in Ego Petrus presbyt. curd. tit. Equilii subscr.
Coelio monle, et usquc ad supradictam nostram Ego Amicus presbyt. card inlerfui et subsc.
basilicam Salvatoris, ct a porta monaslerii San- Kgo Paulus presbyt. card. S. Sixti subscr.
ctorum Quatuor Coronatorum descondente percli- Ego Jonatas diacon. card. SS. Cosmae et Daraian
vium in via Majori, et cxinde per slratam ex utra- subsc.
que parte usque ad campum Lalcranensem, et Ego Theoninus diaconus oard. S. Mariae in por-
revolventesupraecclesiam Sancti Marcellini,etPelri licu interfui et subscr.
usquo ad ecclesiam S. Bartholomiei do capite Me- Ego Gregorius card. diaconi S. Angeli subscr.
rulonei, et deinde a S. Daniel,et exinde descendente Ego Joannes diac. card. S. Luciae interfui et
ad portam ecclesieB tJrbis, etvertente ante «ccleeiam Bubscr.
147 DlTEriSOMUM EPiSTOL^ 448
Ego Orcgoriut diao. card. S. Luciae interfui et B Kal. Januarii, indiclione .\v, Incarnationis Domi-

•ubsc. nicae 1116, poulificatus autem domni Paschalis,

Datum Lalerani per manus Joannis 8ancl« Ro- papoj unno vii.

maiue Ecclcsiic diacon. card. ac ijibliolhecarii, vi

DIVERSORUM AD PASGHALEM PAPAM

EPISTOL^.
L me hoc ex parlo mca primitus fecisse.quod ego apo-
fibonis Tullensis episcopi epistolaad Puschalein pro Btolica deprecor firmari auctoritate ad monumea-
:

Calmosiacensibus. tum facti ego huiccharlae sigillum meum adhaerens

[Martene, llusaur. Anecdot. Ill, 1171.] dereliqui, in cujus observationem omnes succes-
sores mens Ua per Cbrialum suum obtestor adhi-
Paschali sanctae et apostolicae sedis sumraopon- B
bere siudium, sicut ipsi a subsecuturis sua bene
tiOci, PiBo Dei ejusque munere Tullensisepiscopus,
gesta inviclata custodiri volunt.
indefessam exhibitionem.
debitas obedientia;
11.
Cum deslderium ingens et summa necessitas ve-
Littcrx Gualteri episcopi Cabilonensis ad Paschalem
slram praesentiamadeundi semper mihi fuerit.desi-
papam, pro monaslerio Cisterii.
derium et necessilatem in me quolidie sentio cre-
(Anno 1100.)
scere, et haec adipiscendi facultatem magismagis-
[Gall. Christ., Nov. IV, 234.]
que recedere defectus etenim corporis mei, jam
:

Venerabili Patri papae Paschali, Gualterus Ec-

prae senectute sese non regentis, imo nec sustentan-
clesioe Cibilon. servus, salutem el debitam subje-
tis, hoc denegat,'et curae pasloralis gravis sarcina
ctionem.
me praegravat.Cujuscurae regimen,quia utoportuit
Sicul sanctitas vestra, ut fidcles in vera religione
me exercuisse nonpreesumo,ad examen Pastoris
proficiant, ardenter desiderat, sic eisdem vestrae
pasLorum omnium, utpoLe valde negligens, absque
protectionis umbram, vestraeque consolalionis fo-
intercessoribus veniae venireperhorresco et haeo ;
mentum deesse non expedit. Suppliciter ergo peli-
fuerat prwcipue causa vos ade.undi, videlicet innu-
mus quatenus quod factumest de fratribuaillis,qui
merabilium culparum mearum absolutionem a vobis n
arctioris vitae desiderio, a Molismensi ecclesia san-
percipiendi sed quia in hoc.deficio, et mei curam vos
;

ctorumvirorumconsilio recesserunt, quos in nostro

habere.utpote qui de omnibus curatis, minime dif-
episcopatu divina piutas ccllocavit, a quibus trans-
fido, aliud beneliciumavestra largissima pieiate la-
missi praesentiura litterarum bajuli vobis praesentes
crymosis precibus elflagilo Sunt itaque in mea dice-
adsunt, secundum praedecessoris vestri praeceptum
ccsi canonici regulares beati Augustini regulam pro
et Lugdunensis archiepiscopi apostolicae sedis tunc
modulo suo tenentes, in loco qui Calmosiacum dici-
lcgali, el coopiscoporum et abbulum definitionem,
lur habilantes, quorum notitiano et familiarilatem
et scriptum, cui rei et nos praesentes, el ejus aucto-
mihi gr.itissimam haberedesidcrans.locum eorum
res cum aliis exstitimus, vosapprobaro, etutlocus
adii, ct societate suscepta, eidem loco altare paro-
ille abbaiia libera in perpetuum perraaneat (salva
cbiaiis ecclesiae,de qua controversia inter eos et Ro-
lamen nostrse personae, successorumque nostrorum
maricenses habetur,taliconditionecontuli,ut quem-
caoonica nverenlia) auctorilalis vestrae privilegio
admoiuorhactenuspresbyterquiecclesiamhabuerat,
corroborare dignemini. Sed et abbas quem in eo
a mea manu allare susceperat,sic deinceps qui ec-
loco ordinavimus, et caeteri fratres totis viribus
clesiam habere vellet, a manu abbatis illius loci al-
hanccotifirmationem insuae quietis tulelama vestra
tare susciperet. Et quia pacis ac tranquiliitatia eo- p. flagilant pietate.
rum maxiraam partem ab eadem ecolesi pendere i
IIL
non ignoro, nec me posae in pace dimitli spero.si in
eos in pace non disposuero (128) Daimberii Pisani archiepiscdpi, Godefridi Bul-
: idcirco, Pater sancLe,
loniiet llaimundi ccmitnS. Mgidii tiiterse enrycli-
ego et clerus noster pedibus vestris advoluti, po- cse. —
De victoriis ab exercitu Chrislia.no in terra
stulamusquatenus donuinquod a me factum audi- sancta reportatis.
Bti?,sic permansurum in aelernura vestra auctoritate (Anno 1100.)

firmetis. Ut autem ornnes posteri nostri tam epi- [Marten., Thes. Anecd., I. 281.]

Ecopi quam aliaj personae Tullensis Ecclesiae, sciant Domno papae Romanae Ecclesiae et omnibus epi-

(<28) Haslitteras mendisscatentes prj» manibui h&buit Cssar Baroniui, •tsque opa Quillelmi Tyrii
449 AD PASCHALEM PAPAM. 450

scopia etuniversalisChristianaefideicuUoribuSjego A multus erat, et in Jerusalem unanimitor vonire fe-

Pisanus archiepiscopus et alii episcopi et Godefri- stinabant,acceptissecuritatibus tributariaseas feci-

Dus.graiia Dei EcclesiaeS.Sepulcri nunc advocalup, miis.qiiippe cum do multis una civitatibus, qusR in
el Raimundus comes Sancli /Egifiii.et univprsus Dei muriiin.is illis sunt, plures homines haboret, quam
exercilus qui est in terra lsrael,S!ilulem et oralio- in excrcilu noslro fuissent.Cumque auditura cssot,
nes muUiplicare preces et orationes cuni jucuniti- Anliocliiffi alque Laodiciaeet Rohas,qui:\ riiunusDo-
tate et exsultalione in conspectu Doinini. mini nobiscum esset, plures de exercitu,qui ibi re-
Quoniam Deus magnificavit suam misericordiam manserunt, consfculi sunt nos apud Tyrum. Sic
complendo in nobisea quae in antiquis temporibus itaque,Ueo conviatore et cooporatorc noIii&cnm,U3-

promiserat.Etenim cum capla Nicaea civitate exer- quo ad Jcrusalcm pcrvenimus.Currquo in obsidio-

citus inde discederet,plus quamtrecenta roillia ibi nem illius multum exercitus laborarcl, masime
fuerunt et licet haec tanta multitudo, quae univer- propter aquaj inopiam, habito consilio, C'piscopi,et
;

sara Romaniam occupare poteral.atque epotare po- principps circinnandam CFse urbom nrdis pcdibus
terat flumina omnia.el pascero omnes segetes una praedicaverunt, ut illequi pro nobis in humililate

die posset, lamen cum plenitudine tanla condnxit eam ingressus est,per humilitatem nostram pro se
eos Dominus, ut de ariete nummus et de bove B ^^ J"dicium de suis hoslibus faciendum nobise&m
vix XII acciperentur. Proeterea si principes et reges aperiret. Placatus ilaque hac humilitate Dominus

Sarraccnorum contra nos surrexcrunt.Deo vnlenlc, oclavo die posL huiiiilalioncm, civitalem cum suis

sunt.Ob h(EC itaquc feliciter

facilevicti et conculcati
hoslibus nobis lribuit,eovidelicet die quo primiliva

acta,quia quidam intumuerant,oppo8uit nobidAn- Ecclcsia inde abjecta fuit,cum feftum de OiviBione

tiochiam urbem humanis viribus inexpugnabilem, aposlolorumamultisfidolibus celebratur.Et si scire

desideratis quid dehostibus ibirepertis factuni lue-
ibique per novem tiienscs nos detinuit,atque in ob-
eidionemextraita humiliavit,donecomnissuperbiae ril, scilole quia in porlicu Salcmonis et in templo
pjus nostri cquitabant in sanguine Sarracenorura
nostrae tumor in humilitatem recurrit.Igitur nobis
centum equi
sic humiliatis, ut in toto exercilu vix
usquo ad genua equorum.
Deinde cum ordinatiim esset, qui civitatem reti-
bnni reperirenlur, aperuit nobis Deus copiam sua3
nere deberent,etalii araorepalriae el pictate paren-
benedictionis et misericordiffi,et induxit nos in ci-
tumredire voluissent,nuntialumnobis est quodrex
vilalem, atqueTurcos et omnia eorum poteslati no-
Babyloniorom AsCfilonamvenissetcum innumerabili
straetribuit.Cum heec quasiviribus noslris acquisita
multitudinepaganorum,ducturusFrancos qui Jero-
obtineremus, nec Deum qui hffic contuler.U digne
solymis crant in captivitatem,el expugnaturus An-
magnificaremus,a tanta multitudine Sarracenorum
p tiochiam. Sic ipse dixerat aliter aulem Dominus :
obsessi sumus,ut detanlacivitate nullus egredi au-
staluerat de nobis.Itaquecum inveritatecomperis-
deret.Praelerea fames in civilate convaluerat,ut vix
ab humanis dapibus se aliqui continerent.
semus exercitum Babyloniorum [apud] Ascalonem
i-ongum est enarrare niiserias quae in civitate esso ;contendimusobviam illis,reliclissarcinis etin-

fuere. Respiciens autem Dominus populum quera lirmis nostris in Jerusalem cum pracsidio.Cumque

tandiu flageilaveral.benigne consolatus est eos.Ita- exercitus noster et hostium se conspexissentjgeni-

que quasi pro satisfactione tribulationis lanceam bus flexis, adjutorem Deum invocavimus,ut qui in
suam munusinvisumatemporeapostolorum pignus aliis noslris necessitatibus legem Christianoruoi con-
victoriffl nobia obtulit. Deinde corda hominum ita firmaverat,in pro?senti bello confractisviribus Sar-
animavit,ut illis quibus aegritmlo vel famesambu- racenorum et diaboli,regnum Christi et Ecclesise a
landi vires negiiverat, arma sumendi, et viriliter mari usque ad mare usquequaque dilataret. Nec
contrahostosdimicandi virtutem infunderet.Deinde mora clamanlibus ad se Deus adfuit, atque tantas
:

cum, triurnphalis hostibus,fame et taedio deficcret audacia; vires subministravit,ut qui nos in hostem
cxcrcitus Antiochiae, et maxime propter discoruias currere viJit, fontem aquaj vivae sitientem cervum
principum, in Syriam profecli, Barram et Marram segnom adjudicavit. Miro vidclicet modo, cum in
urbes Sarracenorum expugnavimus, et castolla re- D exercitu nostro non plus quam quinque milliamili-
giouidobtinuimus.Cumque ibi moram disposaisso- tum, et quindecim millia pcditura fuisfc-ent, et in
mus,tanla famesin exercitu fuit,ut corpora Sarra- exercituhostium centummilliaequiium,etquadrin-
cenorum jam fetentiura a populo Christiano co- ginta millia pcditum esse potuissent.Tunc mirabilis
mesta sint.Deinde cum divino monitu in interiora in servis suis Dominus apparuii, cuin, antequain
Hispaniaj progrederemur, largissimam atque mise- confligeremus, pro solo impetu nostro hanc in fu-
ricordemetvicloriosam manumornnipolenlisPatris gam multiludinem vertit.et om.nia arnia corum di-
nobiscum habuimus.Elenirn cives et caslellani re- repugnare vellent, nec
ripuit, ut si deinceps nobis
gionis per quam procedebamus ad nos cum multis habcrent arma in quibus sperarent de spoliis vero
;

doniiriia legatos praemitlebant,parali servire et op- non est quffirendnm quanlum captuni sit, ubi the-
pida sua reddore ; sed quia exercilus noster non sauri regis Babjloniae occupati sunt.Ceciderunt ibi
utcunqueemendatasin suis Annalibus ecclesiasticis multisadhucdeficiunt. Longepmcndatioreshic pro-
ad annum 1100 edidit; qua3 tarncn sic corrcctie in ferimus ex ms. codice Signiensis monaslerii.
451 DIVEllSURUM EPISTOLiK 402

plus quam cenlum millia M.iurorum gladio.Timor A per vetustiores et veraciores, et quos neutri parti
Buteui eorum lanlus erat, ut in porla civitatis ud suspcctos esse credidiiiius,sirut mandastis^diligeii-
duo inillia sufrucati sint.De liis vero qui in iiiuri in- ter cxqnisiviiiius, exquisitain canonicis et mo-
tcrierunt, non cbtnuiuerus. Spinela etiain ex ipsis nachis renuutiavimus. Abbas autem, quia huic di-
multos obtinuerunl.Pugnabat certe orbis lerrarum visioni non inlerluit, eam suscipero noluit.Et quia
pro nobis,et nisi spoiia castrorum de nostris inullos Reiiiisconveniuscoepiscoporuiii in proximo huben-
detinuissent,pauci cssent qui renuntiare poluissent dus erat, utraque parte assentienle illuc direxi-
de bello de lanta muUitudine hostium et licet lon- ;
mus, ut consilio eoruui quid super hoc agendum
gum eit.tamen praetereundum non est quod pridie esset die statuta exsequeremur. Ad diem pero sta-
quam bellum fierct, multa millia camnlorura, ct tutam convonientcs.et ipsam divisionem,sicut ab-
bonum,otoviuuj cepit exercitas.Gumque jussu prin- bas expetieral, consilio episcoporum in prasentia
cipum haec populus dimisisset ad pugnum progre- virorum religiosorum tam abbatum quam pr«;lato-
diens,mirabile diciu multaset multiplices turmas
! rum perficcre volentes, divisores illos sub nomine
cameli fecerunt similitcr et boves et oves.Haec au-
; obedienline ex parte omnipolcntis Dei et bcati Pelri
tem aniinalia nobiscum comilabanlur,ut,cum stan- et vestra nostra ut vetus novum b
el

tibus starent, cuiu procedentibus procedent, cuin p veritate dividerent commonuimus. Cumque, ne ve
B
currentibus currerent. Nubes etiam ab aestu solis ritas causa excoramunicationis coUo
reticeretur,
nos defenderunt et refrigerabant. Celebrata itaque nostro slolam imponeremus,Guilielmus raonachus
victoria,reversus exercitus Jcrusalem,et reliclo ibi nulla oppressione, nullo praejudicio gravalus ex
duce Godefrido, comes S. /Egidii, et liobertus co- parte abbatis ad injuriam vestram et nostram non
mes Northmanniffi.et Robertus comcs Flandrensis, de illa causaquae agebatur,sed de novem denariis,
Laodiciam reversi sunt. Ibi classem Pisanorum et canonicos nostrosin Kalcndis Octobris futuris ante
Boiainundum inveiierunt. Cumque archiepiscopus vos inviiavil, et ita perturbando abbatem a prae-
PisanusBoiamundumetdominos noslrosconcordare seiitia nostra et causa recedere fecit. Canonici
fecisset,regredi Jero^olymam pro Deo et pro fratri- vero causa dilationis el sui negotii auferendi hoc

bus comes Raimundus disposuit. esse factum inlelligentes, hac oppressione et aliis
Igiturad tam mirabilem Iratrum vestrorum forti- compulsi,Roman;im appellaverunt audientiam, ip-
tudinis devotionem, ad tam gloriosametconcupisci- sum abbatem in proxima lestivitate sancli Andreas
bilem omnipotentis Dei retributionem, ad tarn ex- in preesentia vpstra invitantes.Sic igitur, reverende

optandam omniuiu peccatorum vestrorum pcr Dei Pater, Airebatenses canonici coacti sicut pupilli ad
gratiiin remissionem.etChristi catholicae Ecclesiae, consolationis pietatem :quasiad sinum ma-
vestrffi

ettotiusgenlis Latinajinvitamusvose.KsuUationem, C tris refovendi confugienteshumiliter rogant,et nos

et omnes episcopos,et bonoevitaj clericos et mona- pro eis el cum eis rogamus, quatenus Atrebaten-
chos.et omnes laicos,ut illevos ad dextram Dtei sem Ecclesiam defendatis de manu fortiorum ejus,
consedere faciat, qui vivit ct regnat cum Patre in ct in pace constituatis, et parochialia jura qu^E ei

unilatesanctiSpirilusDeus per omniasfiecula snecu- cunonice conveniunt aucloritate vestra restituatis,

lorum. Amen. Rogamus et obsecramus vos per Do- Quia vero in diebus nostris Atrebatensis Ecclesia
minumJesum quinobiscum seraperfuit ct collubo- quasi de domo carceris educta et a vinculis abso-

ravit, et ex omnibus tribulationibus nos eripuit, ut luta per vestra el praedecessoris veslri dignae me-
sitisfratrum memores veslrorum,qui ad vos rever- morice domni Urbani papae privilegia et scripta in
tuntur^benelaciendo eis,et solvendo debita eorum, libertatem et ad antiquitatem suam reducta jara
ut vobis Deus benefaciat.et ab omnibus vos pecca- ca>pit aliquantulum respirare el convalescere, ita
tis absolvat, ut inomnibus bonis, quae vel nos, vel eam sustinete qualenus a Doraino Jesu Christo bo-
illi apud Deum meruimus,partem vobis Deus con- nam mercedein mereamxini accipere. Nunc vero
cedat. quia manus Domini die ac nocte gravata esl super

IV. rae,benigne Pater, et in mari laborans parum pro-

Ldmberli Atrebalensis episcopi epistola prima ad D ^'^' «^^ P^«fi«i«' ^'^6«^«

"^um Patrera misericor-
Pasclia lem diarum et totius consolationis, ut me peccatorem
vestris sanclis precibus per unigenitum et dilectum
(Anno 1101.)
filium suum Salvatorem nostrum, ne in mare de-
[Balvz., Miscell. ed. Luc, IL 155.]
mergar, salvare et de tenebris hujug vitae miseri-
Reverendo Patri et domino Paschali p-tpfe Lam- cordiler educere dignetur.
BERTUssanctae Alrebatensis Ecclesiae servus inutilis
V.
debitam cum orationibus reverentiam. —
Ejusdem ad Paschalem epistola secunda. De cie-
Placuit, reverende Pater, vestrae celsitudini di- ricis Iprensibus.
visionem veteris et novi burgi inter canonicos et (Anno 1101.)
monachos Atrebatenses nostrae infirmitati injun- [Actes de la province eccl. de Reim^, II, 153. Se- —
gere quara vestrae obedientiae satisfacere cupiens,
:
quentes Lamberti cpislolae ex eadem Colleclione
utraque piirte abscnto, ns contentio intcr eos ori- proileunt.]
retur, vel divisores aliquo modo corrumperentur, ReverentisaimodominoetPatri patrum Paschali
453 AD PASOHALEM PAPAM. 434

Lambertus Dei miaeratione Atrebalensis episcopus A nasse Rerr.ensi archiepiscopo, pro quo domnus Jo-
dehitam suiijectionem cum oralionibus. anncs M.jrinensis episcopus ad sanclitatis vcstra^
Causam Morinensis episcopi et Iprensium cleri- discrctionem dirigitur, ut cum exaudire dignemini,
corum, sicuti paternilas vestra nobis injunxit, hoc humilitas nostra excellcntiara vcstram suppliciter
mo(io definimus. Cum ad diem illis praefixam so no- exorat.Siquidem experientia novimus praefatum
bis utrimiue praesenlarenl, ne in hac causaaliquid metropolitanum aposlolica3 seJis decrcta venerari,
contentiose ageretur, optionem cis eligendi judices veritatcm diiigere, Dcum timere, relii^iosos et boni
de quibus nulla posscl esse suspicio dedimus. Quod teslimoniiviroshonorare,specialiterveroiQCurapau-
episcopus concessit, clerici vero renuerunt. Deni- perujDsesollicitumexbibore.Palernitatis veslraisan-
quc episcopus dixit se paratam esse probare eos ec- ctitatem omninm ecclesiarurnsollicitudinem gercn-
clesiam Iprensem Simoaiace adeptos fuisse, et post diutiusnobisincolumem propilia divinitascustodiat.
Nemaunense concilium a domno Gerardo accepisse, VII.
et eumdem Gerardum codem lempore a domno Ur- Ejusdcm epislola ad Paschalem quarla. zz De synodo
bano beatffi memoria; papa ab omni episcopali officio Parisiensi.
suspensum fuiHse. Clerici vero huic ejus objectioni (Anno 1103.)
nuilumomninoresponsumdarevoluerunt,tantum-g Reverendissimo domino et Patri patrum Paschali
modo postulantes ut eis inducias daremus, eo quod papae, Lambehtus Dci miscratlone Atrebatensisepi-
quidam eorum socius abesset, quem dicebanl infir- scopus, debilam cum orationibus 5ul)jec(ionem.
mari. Unde cum eis judicium super his facere pra^-
Convenientes Parisiis ex vestra auctoritate ar-
ciperemus, dixerunt se non ad hoc veuisse ut judi- dominus Daimbertus Senonensis, Ro-
chiepiscopi,
cium aliquoi subirent, sed sl nondarenlur induciae dulfus Turonensis episcopi quoque Ivo Carno-
;

quas postuiabant, recederent. Nos vero vestra apo- tensiSjJoannes Aurelianensis, Humbaldus Antissio-
stolica aucloritate, videlicet in hoc negotio vice
dorensis, Gualo Pariensis, Manasses Meldensis,
vestra fungontes, inlerdiximus ut a nostra, imo Baldricus Noviomensis, HuberlusSilvanectensis,re-
vestra prajsentia non nisi judiciali et canonlco or-
cerunt recitare lilteras a vestra sede pro satisfa-
dine rccederent. Illi vero hsec omnia nihili pende- ctione et absolutiono regis missas. Litterls itaque
tes, sed Deo el vobis et nobis .inobedienles, nullo
lectis et inteliectis, miserunt ad regem, Joannem
facto sibi judicio, nullo prtEJudicio, nos et omnes Aurplianensem,et Gualonem Parisiensem episcopos
fralres noslros se suspectos habere dixerunt, et sciscitantes, si rex juxta tenorem litterarum vestra-
vestram iterum audientiam appellaverint. Sed novit
rum satisfaceret, et carnalis et illicitae copul« pec-
sanctitas vestra hujusmodi, non appellalionem, sed
catum abjuraredecrevisset.Quihus benigne respon-
ludincaiionemduabusdecausisirritamdel)erelieri; C j^g^g j^j^^ gg OgQg^ g Roman;e Ecclestffi libenter
tum quia a sede apostolica ad aliam appellare non velle salisfacere, et aposlolicae sedis praecepto, ar-
licet, tum quia eis optionem electorum judicum de-
chiiepiscorum quoque el episcoporura prfesentium
dimus, a quibus appellari iterum licilum non est._ acquiescere consilio, Igitur in praesentia praedicto-
Quapropter fratres nostri judicaveruiit episcopum rum episcoporum necnon ot abbatum Adam Pari-
Morinensem causam suam oblinuisse, et eos debere sit-nsis de tilulo S. Dionysii, Renaldi de titulo
vinculo analhematis obligari,si adieillaetdeinceps
S. Germani Parisiensis, Ulrici F'arisiensis, de ti-
episcopo de ecclesia illa injuriam fecerint. Unde tulo S. Magloril, Item Rainoldi Stampensis de ti-
sanctiLatem vestram exoramus, ut quod ex vestro
tulo S. Trinilatis archidiaconorum quamplurimo-
;

praecepto et vice veslra obedienles et vere sine per-

rum, et honorabiliuin clericorum, et laicorum cir-
sonarum acceptione definivimus, vestra auctoritate cumstantium, advenit rex satis devote multumque
roborelur. Consulimus eliani vestram apostolicam
humlliter nudis pedibus, peccato renunlians, et ex-
sedera supcr hoc Dei et nostro negolio. Clericus communicalionem einendans, et sic exvestra aucto-
quldam in prajaentia nostra accusavit abbatem ritate absolutionem susclperemeruit. His itagestis,
unum de Slmonla emplae ecclesiae, quam se probare tactis sacrosanctis evangeliis, abjuravit copulam et
pollicetur. Rescribal ilaque nobis vestra paternitas
j) flagitiumillicitrBconjunctionisin hcecverba:« Audias
cum quot testibus et quibus hoc prob;ire possit, si
lu Lamberte episc. Atrebatensis, qul hic apostolica
laicis, si clericis, si subdiaconibus, si diaconibus, si
vice fungeris ; audlant archiepiscopi et praesentes
presbyteris, et si clericus defecerit quid abbas fa- episcopi,quod ego Philippus rex Francorum pecca-
clurus sit.
tum et consuetudinem carnalis el illicitoe copulae,
VI. quam haclenus cum Bertrada exercui, ultcrius non
Ejusdem epislola terlia ad Paachalem. — Pro archi- exercebo sed peccatum islud et flagitium penitus
:

episcopo Remensi.
etsine omni retractione abjuro. Cum eadem quoque
(Anno 1101.) femina mutuuin colloquium et contubernium, nisi
Reverendissimo domino et Patri patrum papaa sub teslimonlo personarum minime suspectarum
Paschali Lambertus Dei miseratione Atrebatensis non habebo. Hiec omnia sicut litterse papaj dicunt,
episcopus, debitam subjectionem cum orationibus. etvosintelligiti3,sineomni malo ingonioobscrvabo,
Pro veuerabili melropolitano nostro domno Ma- Sic me Deus adjuvet, et hsec sacrosancta Jesu
 455 DlVFRSOnUM EPISrOLiE 436
Clirisli evangclia. » Similltcr et Bertrada, curn ex- A. clia eisJcm parochianis traderet. No3 vero vesligia
coiDmunicalionis viiiculo solvertjlur, tactis sacro- sanctorura Patrum scquentes, quia canonicum est,
sanclis cvaiigeliis, in pprs uia SL:a hoc idcm juruvit synodali vestraquc auctorilate ditfinilum hocjudi-
sacramentuni. Smcla Trinilas Deus noster sancti- cium, firmiler tenere volumus. Injuriam vero inor-
tatem vestram pro E^clc-ia calholica laborantem et dinataj invitalionis et contempius tam vobis quam
orantem diolius cu?todiat iiicolurnom.et quia cum nobi.i ab abbate illalam vobis relin(}uimU3 dijudi-
sancta Ilomuna Kcclesia in judicio et justitia no- candam. Diulius benc valeat
et seinper inunicoDei
biscum atetislis, retribuatur vobis in resurrectioao Filio sanctitas veslra, reverende Pater ct domine,
justorum. et mcmento mei peccaloris ante Deura.
Aclum Parisiis anno Dei Christi H04, iv Nonas IX.
Decembres, anno pontificatus Paschalis papije II lonis ahhalis Lesaiensis epistola ad Paschalem. —
quinto. Sujnificut qno paclo Swicli Pelri de Turte abba-
liola, ui vocalur, qux " jn^litia exigcnle » Lesa'
VIH.
tensium regimini suhjecta erat, n? jus el ditionem
Ejusdem epislola ad Pasclialem quinla. — De lite Moisiacensium iransierit.
inler canouicos Alrebulenses et vionachos S. V^- (Anno 1104.)
dasli exorla.
B [Mabill., Annal Dencd., V, 470.]
(Anno 1107.)
Universali Patri domino Paschali papa?, frater 0.
Rcverendo Patri et domino Pasc.hali papse, Lam- [Odo] Lesatensis abbas suus servus.
BEnTus sanctaj Alrebatcnsis Ecclesiaj qualiscunqu» Clareat majostati vestrae, Pater gencraiissime,
minislcr, debitatn cum oralionibus reverentiam. quod GeraldusHbbtis LesatensiSiprjedecessor noster,
Suecepimus, domine Pater, vestras celsitudinis abbatiolam de Curte, quae, juslilia exigente, sub
litteras de inquisitione et divisione veteris ct novi nostro degebal regimine, nisus est orthodoxe ordi-
burgi inier canonicos Atrebatenses et abbatem et nare,quatenus spurcitiaeliminaretur inde.accullus
monachos Sancti Vcdasti quam, prout veracius po-
, Deo debitus redderetur, el ad unguem perduceretur,
tuimus, juxia prajceptum vestrum inquisitam et nisi invasores Clusinenses monachi ginistra manu
discussam pcr vestustiores et veraciores parochianos apprehendere
obst>tissent, atque fratribus loci iliius
abbati scripto dare voluimus ;
qui nccsuscipere, ncc disciplinam prohibuissent. Et ut persensit conven-
etiam audire eam voluit, sed canonicos no^tros tus Lesatensis, valdecondoluit, et scppius inde con-
iterum invitavit, ciim eidem abbati liiteris vestris qiierens, metuensque ne sibi, cui loci illius cura
prfEcopissetis ut divisionem per nos discussam nb- pastoraiis commissa fucrat, fratrum perennis penii-
bas oranino suscipcret. Nos voro consideranles ab-
^ tio a districto judice exigcretur, tandem tale invenil
batis praesumptionem, c.nonicis reclamanlibus et consilium, quod causam et curam illius abbatiolaj,
parlemdivisioaisquaaeisconveniebatpoilulantibus, sibi commendatse, magistrali suae ecclesia) Moisia-
consilio domui archiepiscopi Piemcnsis, Sucssio- censi tribuoret : ul, quo-i ipsa Lesatensis ecclesia
nensis, Catalaunensis, Laudonensis, Anibianensis sua impolontiaimplereminimevalebat, Moisiaccnsia
inquisilam tradidimus Et quoniaiii pro gravi et famosissimi-i ecclesia suppleret. Tali reperto consi-
coiitinua infirmitate nostra abbntem ad justitiara lio a fratribus nostris altioris consilii, venitur ia
cogere nou sufficimus, quasi provoluti ante pedes capitulum, ibique revelato, ul raoris est, negotio,
apostolatus vestri exoramus ut inquisitionem divi- communi assensu omniura fratrum praeiatus abbag
sionis nos per canonicis dalam confirmetis, ne nos Geraldus Lesatensis privilegium nostrum de Curte
in dcrisum habeamur et vesirae sublimilatis prasce- Moisiacum detulit, atque jus nostrum ac regimen
ptum annulletur. De parochianis vero nostriscirca de abbatiola de Gurte domino abbati Asquilino,
capellam Sancti Mauri tii commauentibiis causa habi- successoribusque ejus cessit in perpetuura. Hujus
tafuitin Trecensi concilio prasccpto vcstrocoramcar- rei ego supra taxatus, ut caetcri consodales, gratus
dinalibus et episcopisMorinenti, Ambianensi, Pari. laudator exsiiti, et pdjutor atquecooperatorinorani-
siensi aliisque religiosis et sjnodalibus personis, et
bus assiduus fui. Quod si (orsan dubitatur, legendo
ibiabeisjudicatum fuitutpresbyterSanctiMauritii D compendiose cognoscatur, quia quod tunc Patri
in die sancto Paschae, Pentecostes et Natale Domini, spirituali laudavi monachus, nunc longe raelius
quia nullam curam per episcopum gerit in populo, laudo, modi?que omnibus asiipulans confirmo illa,
praediclis parochianis sac.f-amenta corporis et san- in honore regiminis positus. Sed quia mc idem
guinis Uouiini nequaquam dare praesumat,necobla- testimonium corroborandum vesirasibi praesentari
tionem eorura suscipere. Per caeteros autem diea jussit pulernitas, hoc liben.s gaudensque fecissem,
anni, si quis sponlaneas oblHtiones ci conferre vo- nisi carnis obstitisset infirmitas.
luerit,non conlradicimus, si tamen excommunica- X.
tus non fuerit. Sed et judicatura est ut presbyler Seheri Calmosiacensis aljbatis epislola ad Paschalem
Sanctas Mariae matricis ccclesiae, qui curara eorum pnma.
per episcopum gerit, et confessionera suscipit, et (Ante ann. 1105.)
orar.era parochialcmsollicitudinem gerit,sacramenla [Dom Calmet, Hist. de Lorrainc, Pr., p. cii.]

etiam corporiselsanguinisDomini in diebuspraedi- Pasciiali Putri beatissimo, et in refiigium tribu-

 AD PA^^CIIALEM PAPAM. 458
jg7
ab eia audistis.si vobis placet, super his re-
lanlium a Deo prima3 scdisconsUtato, Sehehus ab- A est, el
quirantur.His autera diligenter d.scuss.s et meaio-
bas qualiscunque,cumuniversa sibi conjunctacon-
rato hocquod ejusdem ecclesi^ '^"'' *'^'P'A'_?_°
gregatione, quod solum possunt, obedienliam et
Tullensi nobis donatum, sic perraansurum vestra
orationcm.
auctoritatojamfirmaveritis.vestrumerit dcccrnere
Quia illiusqui omnium recto sibi supplicanlium
qualiter taminimicara concerlationem debeatister-
importunitatesdiiigit, in Ecclesia sancta vicem ge-
riti3,confidimusdevobi9,quodhu,ju3 pietatisexper- minare, et pusillum gregem vestrura vobis devote
subjectum in pace disponere.
tesnon cstis.Et inde est quod audemus ad vossajpe
recurrerre,quiasperamus vosiinportunitates nostras XI.
Ejusdem epistola ad Paschalem secunda.
non fastidiro.No9,volimu3, nolimus,morem lacteu-
lium infantium imitamur,qui quanto plus reialicu- (Dom Calmet, ibid.)

jus agitationedeterrentur,tanto magisraalri suae se PASCHALi.sancla; et apostolicaj sedis summo pon-

as(ringunt,et eam amplectunttir.Nunc igilur, Pator lifici, Se[ierus Galmosiacensis abbss indignus,cum
reverende, ut brcviter vobis quantum Iribulamur suis fralribus, debita^ obcdicntiaj dovotara exhibi-
aperiamus, rubore poslposito, fatemur, quia revera tionem.
prope est ut de pace nostra despercmus. Ipsa enim g jam, Pater sancte, sumus, nos scribendi
fatigati

abbalissa {Gisla, ahbalit.sa Romarici wjon^zs) de qua Httcrjis, et vos in audiendo, tamen nihil adhuc
et

lot querimonias noslras babuistis, et cui jam se- profccimus,et nihil restat aliud, nisi quod jam de
cundo litteras vcstras direxisti3,omnibus quae ei et p^^ce nostra desperavimus.Durura quidem et irreli-
praecipienilo,et consilium dando raandastis, corde gjosura est,quod desperasse fateraur.Sed sic vobis
firmato inobedicns exslitit. I>}am cum ei in primis angustias nostras exprimere compeiliraur, Cujus
litteris consilium dedcrilis ut pro parte ecclesiffl enim sperasibi inconcussamconservare praevaieat,
concaral)ium competeas acciperct, ct judicium de- cum remc^iium suoecertumfore
illud quodinjustitiae

deritis, quod pro calurania fundationis novi mo- speraverat, in conlrarium cedere manifestissime
nasterii, per veridicos testes probationem nostram sentiat? Liltcraj niimque veslras ad abbatissam,
recipere deberct, et cum in secundis, quia non ut Don)ine,ul pace vestra dicamusjjuas inquietalionis
praiceplura, scd ut consilium/iuoddam quod dixc- nostrse niitigntrices seinper credidiraus, abbalissae
ratis, reputabat pracipiendo sub quadam disjun-
: ejusdem suffragancorum suorum exasperalricea
et

ctione mandavcritis, et quatonus aut concambium alrociler scntiraus. Nara eotcnus quo eis in tcrtiis
incompotentisibifunilo pro partcpcclesiasrccipcrct, litteris,si nos ini|uiclarenonomiltcrent,sententia(u

aut partera nostram quietam nobisct in paccdimit- veslram intenta£tis,solis minid terruerunt nos:scd
terct, etdo noslris injuriis omniniodis cessarct : postea repentinisarmatorurasuorum assullibus sic
alioquin beati Petri vindictam super se casuram nos aggressi sunt,ut oranibus atlcndere volentibug
sciret. Cum haec orania,si reminisci dij,'natur i?an- clare videatur sic in nos exasperari repente, non
clilas vestra, ci mandaveiitis, in nuUo eorum pe- lam odio nostro quam respectu vestro. Jam enira
nitus obsdiens exstitit ; nara concambium salis et terlio postea, ipsius ecclesine pro quacontenlio est,

multo plus valensillaparle ccclesias sub pr*senlia bona violenter rapuerunt, etasportatis quae potue-
domini Richardi cardinalis, et Theoderici ducis, ct runi, cajtera depopulati sunt, et tyrannide tam
episcopi Mctensis, ct aliorum multorum bonorum nostrum quam suumjusomnia indiiTerenterinvase-
virorum, tam clericorura quam laicorum, ct sub ruut. Ilas et alias injurias perferentes in nuUo eis
auctoritatelitterarumregi3,quia,ni3ieo concedente, restitimus. Sed auctoritate Dei et vestrae, quod so-
id se non audcre jam dixerat, nuper obtulimus. lum poluimus, in omnibus eis contradiximus. Sed
Quod quidem nec satis absolutc concessit, ncc fun- ctproclamationemsuperhisnonduraullamfecimus,
ditus contradixit,sedsublanticonvcn[us prsesentia, quiaquodin vcstra^raajestatisprajsentia discussum
diem (luod id terminaretur condixit. Scd cum ad jam et terrainalura est,alibi reciprocare non judica-
condictum dicm utrinque convcnimus,et concam- vimus. Quapropter, Pater sancte, quasi praesentes
bium renuit, et partcm quara in ccclcsia habGmus, D omnes pedibus vesLrisadvoluli jacemusjetlacrymo-
nos habcre denegavii, et quuuluin in se cst, jam sisefflagitamus prccibus.quatcnus si quid raisericor-
nobis abstulit, ct probalionem nostram, cum inibi diae,siquid pietatis, si quid pacis nobis impendere
parati cum lostibus fucrimus, suscipere recusavit. proposuistis, proptcr Dorainura diutius non diffe-
Quod si de injuriis quas nobis irrogal,requisierilis, ratis.
quiB nobis, Pator sanctc, major potest injuria in- XII.
ferri,quam utidauferatur quodnos ctantecessorem Malhildis marcisx ad Paschalem papam.
nostrum mullis annis absque calumnia possedissc (Ante annum 1106.)
fere ab omnibus nostris provincialibus scitur, et [Opp. S, Attselmi, p. 442.]
quo ablato locus noster dcslruatur'?Ilis breviterre- Sanctissimo et venerabili in Christo Palri ac
capitulatis, quia forle a voslra memoria excid it, (lomino Paschai.i, prima; sedis anlisliti, Mathildis
quod et nos et ipsain ecclcsia illa habemu8,domi- marcisa Dei gratia.si quid est, tara debitum quam
nus Ascelinus et doraiuus Arnulfus, quia ci nolum fidcle tolius subjectionis obsequiura.

Patrol. CLXIII. 13
4S9 DIVERSORUM EPISTOL^ 460

Inter alia ex quibus paternltatera vestram rogani A XIV.

praesuniirnus, de Patris ac domioi nostri Anselmi tjusdem episcopi ad Paschalem. —
Suspensus ab
officio absolulionem a summo pontifice humiliter
Cantuaricnsis venerabilisarchiepiacopi expulsione
petit, eo quod ipsius ignorans decretum, a laico
clemenliainveslram singuiariler postulamus.quate- iiivesliluram illicile acceperil, excusalque se qiiod
nus juxta dftbilumvestrae sedisjudicium.tam sancti propler lemporum improbilalcm ad cum nequeat
acreverendi Patris tribulationesetmiseriasquaspro accedere.
fide calhoiica etsancta Romana Ecclesia tolerat, (Anno H07.)
tanquam pius Pateret dominus fideliler atlendatis, [Martene, ubi supra, p. 619, ex eodem ms.]
ejusque iacrymabilem querimoniamcondolealis.at- Paschali Dei gratia papa;, REiNnARDus episcopua
que sanctis uegotiis manum consiiii et auxilii cle- llalberstadensis Ecclesiae.quidquid est.tam volunta-
mentius porrigatis. Indecens enim est tam prxci- riam quam debitam in omnibus obcdientiam.
puum sanclae EcclesiiB Romanae raembrum tanlo
Sanctilatis vestrae litlcras nobis direclas cum
tempore exsulalum jacere interalia quasi pulridum, gratia et benedictione suscipienles, non raodicum
etnon ageresibi commissum incunctanterofficium. gavisi «jumus quod me non meis meritis fratrem
Dolemus igitur corpori Ecclesia; ex maxima parte
et familiarem vestrum vocare voluistis, in quibus
illiusministerium esse sublractum,cujusguberna- p ^^jg^g^^pg^^^^^^^^^^j^j.^^^^g^^^^^g^^^p^j^^^^
culum scimus esse sibi per omnia et pro omnibus tatis afrectum cognovi,quod igaorantiae mea^delictum
necessarium. Unde llexis genibus de eo veslram me scire fecistis,et quod injustitias meas non abs-
clemenliam postulamus,cujus sin^ularempost Do- condistis.Boni enimpatris estcorripere filiumquera
minum fiduciam vos esse procul dubio credimus, diligit, et flagellare omnem quem recipit. Huic
quam nostris etiam meritis circa eum augeri non
tantae laetitiai nostrae serenitati nebula Iristilia» per
minui desideramus. quosdam obducta est,dicentes a vestra mihi beati-
XIII. tudine prohibitas esaeclericorum ordinationes,pro
Epistoln lieinhardi episcopi Halberstadensis ad Pa-
quibus verbis cum ad desidcrabilem veslri praesen-
schalem papum II. —
Petit a papa con^rmalionem
tiam fratres dirigeremus, et in reditu ipsorum me
decimarun: Ecclenx sux legitime conceasarum,
rogatque edoceri qnid faciendum sit de ordinalis a non deslitutum audissem, obedientiae manusdedi,
Friderico sedi su3S superposilo et a sede aposto- quia raelior est obedientia quam victima, et quia
lica exauctorato.
pastoris sententiagregi limenda est:ita me pedibus
(AnnolIOT.) vestris subjicio, quasi vocatus ad concilium non
[Martene, ampl. Collecl. I, 618, ex ms. S. Gerinani venerim,et ideo suspensus ab officio sim,cum nec,
a Prat.]
ut vestrae lilterae teslantur, evocatus fuerim, et
Paschali summo pontifici REiNHAROUS.Dei gratia ^
quando vel ubi suspensusfuerim,penitus ignorave-
et sua Halbersladensis episcopus, orationes et ser- rira.Ordinationem vero nostram,teste etposlulante
vilium,et tam voluntariam quam debitaminomni- eadem quae praesens erat Ecclesia nostra.a metro-
bus obedientiara. politano in sede sua factara manifestura est sed ,

Quamvis misericordiee vestrae beneficiis,per quee innocenlia plerumque non Iiberat,cura sententiara
indignum et immeritum me exaltastis, dignum judicis ignorantia vel dilatio, vel aliqua suggestio
respondere non possim, tamen id quod a vobis eirare coegerit. Porro de investilura quam ante
accepi per vos Patrem et dorainum meum semper decreli vestri sententiam ignorans et illicite suscepi,
oblinere sperabo.Igitur quia multum de vobiscon-
quia secuodo jam veniam pelii et non accepi,
fido, ut servus de dominn,el filius de patre,sancli-
quffisivi non inveni
et tertio nunc pulsabo, ut
;

tatem vestram humiliter expostulo ut terminos et quod necesse habeo saltem improbitate mea obti-
decimas Ecclesiae nostrae, quas a decessoribus ve- neam.Gertus sum enim quod nunquam obliviscctur
strisRoraanis ponlificibus et catholicisimperatori- misereriquiin B.Petro discit qualiteraliisignoscere
bus in initio fundationisetdedicationis suaeaccepe- debeal.Nusquam enim, ut ait beatus Augustinus,
rat, privilegiis vest^-ae auctoritatis confirmelis, ut
ita vigere debent viscera misericordi»!, quara in
adversariis Dei et Ecclesi», qui nos quotidie im- D catholica Ecclesla, ut tanquam vera maler, nec
pugnant.gladio vestrfe aucloritatis resistere possi- peccantibus filiis superbe insultet,nec difficile cor-
mus. Miseram ecclesiam raiser ego coactus accepi, rectis ignoscalj cum ipsura beatum Petrum post
et nisi pervos defendatur miserriraa erit.Quid vero negationem et pravam siraulationera cnrreptura
deordinalis clericis et ecclesiis dedicatis a Fride-
materno sinu receperit. Quod autem modo sicut
rico superposito el a vobis legitirae deposito fa-
voiuimus etdisposuimus,aspectuiveslropra2sentari
ciendum sit.vestram exspecto sententiam.De his et non possumus, causa est instantis nequitiaeet per-
de omnibus quae mihi rescribere dignamini, sicut turbatio temporis,quae maxiraenostris grassaturin
debeo, pro scire el posse raeo, semper vobis obe- partibus.
diens ero. Quod epistola minushabet de supplica- XV.
tionibusmeis,nuntius fiJeliter prosequetur.Sdncti- Gervasii, Ilugonis comitis Regitestensis et Melesin-
tatis veatrae benedictionem pro maximo munere dx filii, liemensis archidiaconi, epistola ad Pa-
accipiam. ichalem papam, scripta occasione schismatis inter
m AD PASGHALEM PAPAM. 462

Rodulfum et Gervasium pro arcfdepiscopatu Re- A schalem summae sedis pontificem, in qua ei Regu-
mensi. lam clericorum destinat emendandam.
(Anno 1107.) (Opp.) S. Petri Damiani, II, 268.)
[Marlot, Melropol. Rem., II, 242.]
Paschali, Dei nutu summae et apostolicaj sedis
ExccUenlissirao Palri Patrum et cpiscoporum epi- episcopo, P. [Petrus] peccator, clericus, cum coa-
scopo Paschali, GERVAsiLsdictus episcopus, fidele Iratribus suis, in Christo tsalulem et omnem obe-
servilium cum exiguitutis meae orationibus dientiam.
Dicant adversarii quatumlibet me infidelem et Cum vestraj beatitudini Petri vicem in Ecclesiam
rebeliem magistratui ve3tro,egosubjf;Ctionem meam gerere gratia divina contulerit, non irratinnabiliter
vobis proHteor, et quicunque vobis illam negaverit, crcdimus, quaccunque in Ecclosiis statuuntur ubi-
cujuslibet ordinis sit, raihi communicare non pote-
libet facienda, vestrae auctoritatis judiciis pro justo,
ril ;
quam 8lne omnium respectu, suspensioni ct vel reprobari, vel confirmari debere. Quapropter
interdictui vestro conservant [forle conscrvamus], hanc canonicae instltutionis Norraara ex plurirais,
non sine magno damno Ecclesiarum noslrarum, et ut in sequenti patebit, coilectam, etpro nostri tem-
nostro. Impedivit quoque meum erga vos famula- poris fragilitate discretive statutara, raajestati ve-
tum illa suspensio (129), ctc. strae preesentandara mandavimus, ut eara perspe-
J3
XVI. ctam, et ubi oportuerit, eraendatam, hujus apostoli-
Episiola Suavii abbatis S. Severi, Willelmi ducis et cae sedisauctoritate firraatara atque susceptam nobis
Gastonis ad Paschulem papam. remittatis, de caetero vestra praeceptione tenendam.
(Anno 1107.) Bene valete.
[Mabill. Annat. Bened., V, app., p. 676.] XVIII.
Paschalis sanctse Romanee Ecclesiae Dei gratia Conventus Ecclesge Canluariensis ad Patchalem
episcopo, SuAvius abbas Beati Severi Wasconise, to- papam.
tusque conventus sibi commissus,atque Willelmus (Post annum 1109.)
Aquitaniae dux, el Gasto proconsul de Bearnl, [Eadmer, Hist. nov., 1. v, p. 87.]
inito concilio ecclesiastici ordinis et baronum to-
Doraino sanctae universalis Ecclesiae summo pa-
tius Wasconiaj, domno charissimo paslorique suo stori, Paschali, conventus Ecclesiae Christi Can-
digna Ueo. tuarienses, fideles orationes et totius sanctae devo-
Omnes nos pariter scandalizamur super quibus- tionis obsequium.
dam rationibus, quas quidam ex veslris sub Nolum esse non dubitamus gloriosae paternitati
specie judicii in placito abbatis Beati Severi atque vestrae, pie domine, quod Ecclesia Cenluariensis ma-
abbatis Beata) Crucis protulcrunt. Si enim ali- t<
ter nostra, sanctae scilicet Roraanae Ecclesiae spe-
quam justitiae semitam invesLigare voluisseut, de- cialis filia, jara ub obitu bealae memoriae Putris no-
cretum domni Alexandri et Gregorii VII, sum- stri Anselmi archiepiscopi, per quinquennium cura
morum pontificum sanctaj Romanae Ecclesiae, pro pastoralis oflicii, peccatis nostris exigenlibus, sit
adinvcnlionibus suis minirae postposuissent. In destituta. Nuper aulem respectu misericordiae Dei,
hoc tamen non modice gaudomus quod vestra san- adunato conventu totius Anglici regni in praesentis
cta discretlo ab iliorum se absentavil judicio, eo gloriosi regis nostri llenrici, electus a nobis et clero
quod etiarn abbati Boali Severi consilium a vobis et populo esl ad regimen ipsius Ecclesiae Radulphus
petenti consuluistis, dicens « Si liLteras Patris
:
Rolfensis episcopus, nobis sufficienlissime cognitus,
nostri Alexandri et Gregorii VII, quas jactas te ha- et propter vitae suae meritum et sanctae conversationis
bere, poteris habere sigillatas, mitte mihi eas, qui- elTectum toti regno valde acceptus. Huic electioni
bus visis tc et abbatem Sanclse Crucis invitabo, ut adfuerant episcopi, abbates, et principes regni, et
termino constiluto reverlamini adjudicium.') Quare ingens populi mulliludo, consentiente domino no-
quoniam gratia Dei lilteriB suiit inventae; nos ve-
stro rege et eamdem eleclionem laudante, suaque
slri servuli vestrae supplicamus sanctitati quatenus aucloritate corroborante. Quoniam igituritares se
exemplo Dianelis prophelae, qui judicium sanclae Q hatet, raittimus ad vos, modis quibus possumus
Suzanae minus conlineiis, ad plenariam rcduxit supplicantes, ut quem ad sublevationem et conso-
jusiitiam, litteris voslris ulrumque ubbatera ante lationem Ecclesiae suae Deus (quantum nobis datur
reverendampraesentiam vestram dignemini invitare, intelligi) elegil, vestra sancta auctoritate, in quo
ut injustiliam quam nos credimus in abbatein San- electus est, confirmetis, et ei pallium, quod omnes
cti Sevcri ingeri a vestris, vestra prajcelsa discre- antcccssores sui a sacratissima sede beali Petri con-
tio, Spiritu paraclcto praivio, ad canonum revocet secuti sunt, transmittcre dignemini ; ne sanctitate
justitiam. Veslra vita floreatin augmentuin justitiae. vestra aures pietatis suae precibus noslri (quod Deus
XVII. avertal) non inclinante, in prislinas miserias aliquo
Petri Peccatoris, clerici Ravennatis, epistola ad Pa- eventu Ecclesia nostra fiiia vestra, relabatur. Ipse-
met enim tanta corporis imbecillitate gravatur, ut
(129) Loquitur hic in interdicto quo pontifex Ec-
clesiam lleiucnsctii graviLer forlilcrquc uUigavcrat, vasius se velul canonice electum licel invasor, ven«
cujus raeminit Ivo, episl. 189, co quod ipscmet Ger- ditarot.
 : D

463 DIVEUSOHUM EPISTOL/E 464

nonsigno magno periculo suietdetrimentoomnium A rniscrero sponsae Ghristi, et per quam prudentiam
nostrum valeal hoc tcmpore vestigiis vcstris bc pra»- suam recuperet libertatem, quam modoper te ami-
sentaro. Sanctum aposlolalum vestrum omnipotens sisse videtur. Ego ixutem illarn obligaUoncin ct il-

Deus ad honorem suae sanclae Ecclcsiae per multa lud juramentum, dc quo superius di.\imus, parvi-
tempora incolumem conservare dignetur,digni3sime pendo nequc pro ejus obligalione rainus unquara ;

Paler. Amen. obediens ero.

XIX. XX.
S. Brunonis Sigtnensis cpiscnpi epistola ad Pasclialem. Epislola Argenlinensis Ecclesise ad Paschalem.
(Anno liil.)
[Mansi, Concil., XX, 1092.]
[Opp. S. Brunonis, 11, G26.]
Paschai-I universali Romanorum pontifici Argen-
Paschali summo pontifici Brl'no peccator, episco-
tinensis Ecclesi» fratrea obcdicnti:»ra.
pus.B.Benedicti 3crvus,quod lanto domino et Patri.
Oraiiium cuni vcncrandc Pater, tua sollicitudo
sit,
Inimici mei dicuat libi quia te non diligo, el quia
Ecclesiarura; rcCugium miscrorum, imo pulroci-
si
de te niale loquor, scd mentiuntur. Ego enim sic te
nium orbi advenisti desiderabile undc adhuc hu- :
diligo, sicut Patrem et dominum diligere debeo
mano generi consulere Deus non despicit per hsec
etnulium alium, te vivenle, pontificem habcre volo ;
. , 1,- ,-, •
» j- •
1 „ oSal- 1 n nova, quoniam lux in tenebris cfTu sit. Tu ergo be-
Bicut egocum raullistibipromisi. Audio tamen ' '
&
nediclus cs, ad cujiis introitum nobis bcnedixit, et
vatorem meum raihi dicentera Qui amal palretn, :

benedicat Dcus. Re.^pice igitur gcnlem miseriis et

aul matrem plusquam me, non esl me dignus{MaUli. x).
prcssuris insignem : veni et vide fiiiam Sion lugen-
Unde et Apostolus dicit Si quijuon iiligit Dominum :

lem et caplivam, nec rcspirare nec consolari nisiin

Jesum, sit anathema maralhana {I Cor. xvi). Debeo
exspeclantem. Egredcre, dilecte, inagrum,
te solo
igitur diligerete, sod plusdebeo diligcre illum.quiet
tempus putationis jiira venit, apostolica igitur falce
te fecit et rae. Huic enim lanto amori nihil unquam
succidendum est quidquid vitiosum est, ne simul
prajferendumesl.FocdusautemilluJ tani focdum,tam
trahatur sincerum. Veniens itaque, visila vineain
vioientum, cum tanla prodilionc faclum, tam omni
nostram a vulpeculis '.leiriolitam, et a singulari fcro
pielati, et religioni contrariura, ego non laudo. At
depastam. Nam,utad rcm annos
ijisara pcrvcniatiir,
vero neque tu, sicut a pluribus rsferentibus audivi.
jam circiter triginta, sicut oves balantcs semper
Quis enim illud laudare potest, inquofides violatur,
erravimus, flucnta verbi scientes raro portavimus,
Ecclesia libertatem amiltit, sacerdotium toliitur,
et jum quid voxpastoris nonnovimus. Quo ergore-
unicura el singulare ostium Ecclesia; clauditur,
stat eumdem nisi post vestigia grc.i:fim sodalium ?
aliaque multa ostia operiuntur, pcrquse quicunquc
. , , ^ , , « TT . , ,
Quod tules vigilias, pastor, districle non ludicas,
si
intrat, fur est et lalro? Ilabemus Canones habe- r ^ ; ^- •:.• ,,i •?• •. t^ i i • ,•
,' •

et insidiasGhristi ovibus in Ecclesia lupo medianti

mus ^^ ^ .
.^^ .

SS. Palrum constitutiones a temporibus apo-

locus si conceditur, ipsi locus non erit. De cfctero
stolorura usquead te. Via regiaincedcndum est,nfe-
aulcm quid agendum sit nobis de nostro, ut dicitur,
que ab ea in aliquam partcm decliuandum. Consli-
episcopo, nomen quidcm dignitatis tot annos ha-
tutio tua, ct constitulio apostolorum una cst et ipsa ;

bente,£ed ofOciummiuime, cujusvilam cf introitum

quidem multum laudabilis. Aposloli enim omnes il-
excelsum monlium, humilii convaIliurajanirc.«pon"
los damnant, et a fidelium com.munione segregant,
dcnt, sancLitatis tuae consilium acpra-ceptum audire
quicunque persaecularem poteslatera Ecciesiam ob-
ciipimus.Tu ergo pacis catholicae fundamentum, in-
tinenf. Laici cnim, quamvis religiosi sint, nullara
violabilis pelrae signum, fac ut lemerilas Romano-
tameri disponendi Ecclesiam facultatera habent. Si-
rum consiliorum cedat auctoritati.
militer et constitutio tua, qua; de apostolico fonte
XXI.
raanavit, omnes damnat, et a fidelium
illos clericos
OUonis cpiscopi Bamhcrgcnsis ad Paschalcmpapam II
cominunione separat, quicunquc de manu laici in- —
epislola. Si'. ab iinpcratore accepisse cpiscopatum,
vestituras suscipiunt, et quicunquccis mai-um im- scd in eo permanere nollc nisi a pontifice investia-
ponunl. llajc nanique constitulio apostolorum, et lur ct consecrctur.
tua', sancla est, catholica est, cui quicunque con- n [Mansi, Concil., XX, -1044.]
tradicit, catholicus noii est. llli eniin soli sunt ca- Domno patri suo Paschali, sancta; ct apostolicaj
tholici, qui calholicas Ecclesia3 fidei ct doctrina; non sedisuniversalisepiscopo,OTToBambcrgcnsisEccle-
contradiciint. Sicut econtra illi sunt haeretici, qui siaj, id quod est, tam devota: quam dcbitaebubjecLio-
catholicae Ecclesiae fidei el doctrina; obslinato ani- nis orationos et seivitium.
mo contradicunt. Ilanc igitur tuam, ct apostolorum Quia totius eccIesiasLicae dignitatis ac religionia
constitutionem, Pater vencrabilis, iterum confirma ;
firmamGntum iu Christo petra est, in Pctro ejus
hanc in tua Rcclesia, quae omnium Ecclesiarum ca- discipulo, et ejus successoribus : idcirco ab hac
put est, palam et cunclis audientibus prajdica ; hanc linea, abhac virgadircctionis,virga rcgnorum, pon-
hajresim, quam tu ipse haeresim esse dixisti, apo- tificatuum, et omniura potestatum inEccIesia, insa-
stolica au:)toritate damna; et raox videbis lotam Ec- num duxi aberrare. Vobis igitur, Pafcr sanctissime,
clesiam tiui esse placatam, mox omnea videbis ad et sanctae matri nostraj Romanas Ecclesiaj collum
luos pcdes conflucntes, etcum magnalaetilia, sicut devote submittens, auxilium et consilium de rebus
Patri et domino obedientcs. Miserere Ecclesiaj Dei, meis flagito. In obsequio enim domini mei impera-
 4C5 AD PASCHALEM PAPAM 466
toris per annosaliquot degens, et gratiarn in ocu- A. Igilur, dictante sancto Spiritu,Investiluram om-
lis ejus inveniens suspectam habens in nianu prio- nem rei ecclesiasticae de manu laica haresim esse
cipis inveslituram, scmel et iterum, cum dare judicavimus.
veliet,renui episcopatum. Nunc vero jam tertio in Scriptum quod rex a vestra simplicltale
illud,
Bambergensi episcopatu me ordinavil in quo ta- : extorsit, damnavimus.
men niinime pirmanebo, nisi vestr;e pcrmaneat In ipsum eliam regem nominatira et solemniler
sanctitati per vos me investirc et consecrare. et unanimiter sententiam anathematis injecimus.Et
Qiiidquid ergo placeat discrelioni vestrae de me,per nunc, domne Pater, vestram, sicut dignum est,
nuntios mihi significate servo vestro, ne forle in majestatem suppliciter exoramus,ut quod pro san-
vanum curram, si ad vos currere incipiam. Omni- ctae EcclesiiE lidei robore, pro Dei et veslro honore
potensraihi propitiam incolumitalem vestram cu- fecimus.auctoritatc apostolica solemniter confirrae-
atodiat. lis. Gujus conlirmationis argumenlura per aperlas
XXIi. nobis litteras significare dignemini;qua3 etiam, ut
Epistola Balduini 1, Uierosolymarum regis, ad gaudium nostrum sit pIenum,aUer alleri destinare
Paschalem papam.
possimus.Et quoniam principum terrae pars maxi-
(Ante annum 1112.)
n raa, et universi fere populi multitudo, in hic re
[WiLLELM. Tyr., lib. XI, c. 28.]
nobiscum sentit, in remissionem peccatorum suo-
Interea, inquit Willelmus Tyrensls, decidit in rum omnibus injungalis.ut.si necesse fuerit, auxi-
mentem domino regi ul, missis nunliis ad Eccle- lium nobis et palri<B unanimiter ferant.
siam Romanam.dominopapse petitiones porrigeret, Illud etiam cum debitareverentia vestraesuggeri-
quarum tenor erat, ut (puismnque urbes, quamcun- mus pietati,quod si nobiscum in his steteritis, si
que provinciam, sudoribus bellicis et regia sollicitu-
hoc, sicut rogamus, confirmaveritis,si deinceps ab
dine, auctore Domino, sibi posset vindicare, et de ipsius crudelissimi lyranai,et nuntiorum ejus,litte-
potcstate hostium violcnter eripere, omnes dilioni et ris, locutione, muneribus abstinuerilis, unanimiter
regimiiii Ecclesice Hierosohjmilanx subjacerent. nos,sicut decet, habebitis filioset fideles. Si vero,
Super quo rescriptum a sede apostolica impetra-
quod minimecredirau3,aliam viam aggredi cceperi-
vit, cujus tenorem, elc. Vide supra.sub an. 1112.
liSj et vestrae paternitatis asserliones praedictasro-
XXIII. borare nolueritis : propitius sit nobis Deus, quia
Epistola synodica Palrum concilii Viennensis in Ger- no3 a vestra subjectione et obedientia repelletis.
mania, quo Ilcnricus imperator quintus ab
in
Valetc.
extortasimestituras e.vcommunicatus est.
(Anno ^12.) ;;
XXIV.
[Labbe, Concil., XI, 785.]
Mathildis reginx Anglorum ad Paschalem papam.
Domnosanctoet dulcissimo Patri PaschaliGuido — Graiias agit pro iHteris hortaloriis adconjugem
Viennensisarchiepiscopus, etapostoiicaj sedis lega- dntis.

tus (130),etC3eteriomnes episcopi abbates qui Vien- (Opp. S. Anselmi, p. 403.)

nensi adfuimus concilio, debitam subjecLionem et Summo pontifici et universali papae Paschali,
obedientiam. Mathildis, Dei gratia Anglorum regina, ita digni-
Sanctoe patcrnitatis vestrae mandata sequentey, tatis apostolicaejura dispensare temporaliter.utcum
apud Viennam convenimus,ibique,cooperante gra- juslitiae manipulisin perpetuae pacisgaudiis aposto-
lia Spiritus sancti, de inveslituris.de caplione vc-
lico senatui mereatur ascribi perenniler.
slra etvestrorum, de perjuriis regiis, de pessimo Sanctilatis vestrae sublimitati, o vir apostolice,
illopacto et privilegio quod aveslra majeslate vio-
gratias etlaudes quantas possum refero, super his
lenler extorsit, tractaro diligenter curavimus.
Ad- quae paterna vestra charitas tanquam pro commo-
fuerunt legati regis.litteras bullatas,quasi departe
nitoriOjdomino meo regi raihique dignata est jam
vestra ad eum missas, audacter praetendentes ; in frequenter et vivis legatorum mandare vocibus, et
quibus ergacuravester bonusalfectus pacisetcon- propriis destinare scriptis. Sanctissimae Romanae
cordiae et perfectffi et amicitiae significabalur.
D
Quas sedis apostolicae frequentare limina, sanctique Pa-
nimirurn posl concilium, quod in ultima
pr<fiterita tris mei papse aposlolici coinplecti vestigia, qua li-
quadragesima Rom» celebrastis^serecepisse.etsibi
cet et possum,toto quidem corde, tota aniraa, tota
missas, idem rex teslabatur. Gumque
super his mente paternis advoluta genibus.iraportuna oppor-
multa nobis incuterelur admiratio.meraores
tamen tunaque pelitione orans, instare ncc desino, nec
litterarum illarum quas humilitati nostra:',
illarum desislam, donec exaudiri a vobis sentiara aut sub-
etiam quas Gerardo Engolismensi episcopo
et ve- missamhumilitatem,autpotius perseverantem meae
strae scdis legato de bonajustitije perseveranLiami- pulsationis importunitatem, Non autem super hac
seratis, totius sanctae Ecclesiae et
nostras fidei rui- mea temeritale, quia sic loqui praesurao, vestra
nara evitare cupienles, ad Dei honorem
el vestrum succenseat cxcellentia ; non cleri populive Romani
animati, canonicain viain aggressi
eumus. senatus mirelur prudentia. Eral enim, erat, in-

(130) Postea Calixtus II papa.

467 DIVERSORUM EPlSTOLiE AD PASCHALEM PAPAM. 468

quam,nobi9,Anglorumque populo.tunc quidem fe- A praeferendo.agant.atque universis Christianis pau

pertatem atque simplicitatem Servaloris nostri,
licibus.sub aposlolica vestra ilignilale sancli Spiri-
lU6alumnusAnselmusarchiei)iscopusnostcr,nosler comiLurn {fcH. aposlolorum) ejus aemulando pra;-

praedicliquc populi consolalor prudentissimu?, at- luceant. »

que piissitnus Patcr. Qui quod dc opulentissimis Convenitilaque interponlificem maximumatque

Domini sui Ihesauris.quorum illum clavigerumno- Coesarem, uti sacprdotes,flamines,pontifices maxi-

veramus, abundanlcr suinebal, id iiobis abundan- mi,niinores, medioxirai, omissis hijjusccmodi rei-

lius erogabat, prajserlim cum idem fidelis Uomini pubiicae (utChristus magisler noster appeliat) spi-

minisler prudensquo dispensator, eroganda quae- nis, victu parabili ac parco conlenli, Christi prae-
que et sapientiae salsura plurima saporaret, ct ceptoris nostri, quod liccat, modestiam, pauperta-
eloquentiiB dulcore molliret, ct mirabili quo- tem sectentur,studiolitterarumoperam navent.
dam loquendi lepore condirct. Fiebat vero sic, ut XXVL
nec deforol teneris agncllis Domini laclis copia
Theodonci ducis Lolharingix epislola ad Paschalcm.
plurima.nec pascuorum ovibus, uberlas uberrima, —
De cella Casliniacensi.
necpastoribus alimentorum salietasopulentissima. (Anno 1H5.)
Cum haec igitur secus cesserint omnia, reliquum g [Dom Calmet, /i«sL de Lorraine, Pr., p. b37.]
aliud nihil est,nisi gemitu plurimo clamitet, quae Paschali catholicsB Ecclesia; universali pontificl,
ritans alimentura pastor, pascuum pecus, ubera fe- Theodoricus, Dei misericordia Lotharingorum dux
tus.Ubi dum mojoris absentia pasloris, prasertim et marchio, aeternae obedientiae perpetuum famu-
Anselmi.praediclis singulis fraudantur singula,sed latum.
vero polius omnibus omnia. In tanti luctus lugu- Quod vestrapaternitas litteris suae benedictionia
brio,in tanti doloris opprobrio,in lanla; deformila- parvilatem meara saepius dignata est consolari, si
tis regni nostri,et tanti darani ludibrio; nec restal non serviendo, at saltem diligendo serapcr spero
altonitae niihi, nisi, stnpore sublato, confu^'ere ad promereri;nec certe facullatis meae obsequium de-
beatum Petrum apostolum,ejusque vicarium virum quando opporiunitas appareret. Notum
ficeret, si
apostolicum.Confugio itaque advestram, domiae, vobis facio, Pater et domine, quod raater mea pa-
benignitatem, ne nos, Angloruraque regni populus rochialem ecclesiam, quam in alodio suo et castro
tanto defectu,tanto lapsu labamur. Quae enim uti- habebat, Deo vovit, et ecclesiae S. Apri, quae Tulli
litasin sanguine nostro, dum in corruptionera de- est abbatia,donavit.Ita ut ad ejus petitionera illius
scenderimus ? Boni igitur consulat, quanlum ad teraporis abbas, jussu episcopi, proprio suraptu
nos attinet, vesira palernitas, et infra terminum,de p monasterium aedificaretibidem,aedificatumdedicari,
quo vestram bonitatera dominusmeus rex requirit, et per caetera pro tempore ordinari procuraret. De-
ita paterna viscera super nos aperire dignemini,ut functo vero abbate,sed et matre facta [/. lata] de
el de reditu charissimi Patris nostri Anselmi archi- medio, exdissensione regni et Ecclesinp, qus tunc
episcopi gaudeamus,ef|debitam subjectionem sanctae erat ferventissima, de substituendo abbate multo
sedi apostolicae illibatam servemus. Ego autem sa- tempore intercessit contenlio. Unde ct loco qui
luberrimis dilectissiinisque vestrisedocla monitis, aedificari ccrperat rainus provisumest.Cum igituret
quantum muliebribus suppetet viribus, adhibitis ego,adhuc adolescens, praesertim talibus minus in-
etiara raihi proborum virorum auxHis, toto posse tenderem.advocatus praefati castri, qui et denostra
nitar, ut quod vestra monuit sublimitas, mea, familia, me inconsulto m.onachos dc Molismo in
quoad poterit, expleat humiiitas. Valeat feliciter votivum matrio meae monasterium non sincere in-
vcstra palernitas. struxit, eisquesuo tempore patrocinatus est : ipse
XXV. vero,cura jam uberiore uterer consilio, causamquo
Henrici V imperaloris augusti rescriptum nd Pascha- hanc plenius agnoscerem,inter multas postulaliones
lem papam. ui ecclesiastici regaiiu el (etida sua querimonias monachorum Sancti Apri, praefatos
et
imperio ac Coesari resigneni, et decimis contenti in
tamen monachos extra jus et contra ordinem in
Eccleiia vivant.
D alienis laboribus dispensatorie passus eura com-
(GoLDAST. Conslitutioncs imper,, tom. I, p.252.}
forte per eos locus acciperet incremen-
morari, si

CfEsar Paschali papae novissime rescripsit: lum.Nunc autein votum raatris meae, donumque
« Quamvis veterem consuetudinem atqueriturn a diutius cassari non sustinen3,sed et loci raonacho^
lotsanctissimisPatribus.pertot annos observatum, rum incuria, detrimentum multis modis reperiens,
jure atque armis relinere possit, nihil tamen sua co cemel el his conveni,ut ad propria rcmearent,ut
referrc, si [a] pontific.libus comilis cxcidaf, modo ot locus priori reformaretur ordinalioni.Qui-i ergo
episcopi, Mysta;, monarchi, pra3'lia stipendaria, imprudenti coinmenlo conantur reluctari, el inva-
flscos, nervos reipublicae, arces, civitates, urbes, sionem possessionis nomine palliant, obsecro vos,
oppida,vicos regios, castella, reipublicaj atque Ca;- Pater sanctissime,ut eos iilteris vestrae auctoritatis
sari reddant.decimis contonti vivant, Dei et pau- ab hujusmodi imprudcntia reprimatis et si forte ;

perum, populiquecausam, philosophiaro divinam qui.?piara aliud vobis tenlaverit suggerere, minirae
intcrpretando, vota illustrando, Crucem Ghristi audiatis, cum penes nos adhuc superstites sint
469 PRSCHALIS II PA.VJE CAPITULA DE INYESTITURIS. 470

multi honesti qui huic matris raeae interfuerunt do- A in Tullensi epiacopatu melioris famee Bunt, possum
nationi, cum ipsehanctestimonioomniumquotquot velimque comprobare. Valele.

S. ANSELMrARGHIEPISCOPl CANTU/VRIENSIS, GODEFRIDI VINDOCINENSIS ABBATIS,

S. YVONISCARNOTENSIS

EPISTOL^ AD PASCHALEM.
Exstanl inler ipsorum scripta, Patrologix tom. CLVII, CLIX, CLXII.

GONCILIA
DE INVESTITURIS PR^LATORUM
(Pertz, Monum. Germ. Leg. t. II, p. 180.)

Qmmvia ab operis pronosito alienum sit conciliis generalibus immorari, haud alienum tamen viiebitur, si hoc
potissimam loco nonnulla ad concilia sxculi xii ineuntis de investituris (acientiaatque in codicihus ipsius tem-
poris Vindobonge, Romx, el Monaci a nobis reperta addamus canones Warstallenses el Trecenses ex codice
:

regio Monacensi fol. 7, concitium Laieranense, in ouo Paschalis privilegium de inveslituris cassaluni est, ex
codice Vaticano n. 1984. fol. 193, ^94, unde jam texlus edilis melior etmagis authenticus procedit.

PASCHALIS II CONCILIUM WARSTALLENSE.

(Anno 1106, Oct. 22.)

CAPITULA BEATI PASCHALIS PAP^ APUD WARSTALLUM.

Per multos jam anno3 Teutonici regni latitudo ab B instrucli scripturis, qui Novatianos ' et Donatistas
eccleiiae unitate divisa est, inqiionirairumscismate in suis ordinibus susceperunt '', praefati regni epi-

tantum periculum tactuni est *, ut, quod ^ cum do- scopos in schismate ordinato9,nisiautinvasoresaut
loriulicamus, vix pauci episcopi aul calholici clerici simoniaci aul criminosi comprobentur, in offioio
in tanta terrarum latitudine reperiantur. Tot igitur episcopali suscipimus. Id ipsum de clericis cujus-
Gliis in hac strage jacentibus, christiane ^ pacis ne- cunque ordinis conslituimus, quos vita scieutiaque
cessitas exigit, ut super hoc materna ecclesiae vi-
"^
cominendat.
scera misericordiee ^ aperianlur, sanctorum Patrura

PASCHALIS II CONCILIUM TRECENSE.

(Aano 1107, Mai).

DECRETA PASCHALIS PAP^ APUD TRECAS.

Cap. Si quis ajcclesiae autsecclesiasticaj dignl- C que solenl eos nominare archipresbyteros, qui non
1.

tatis ab aliqualaicapersonainvestiturarasusceperit, sunt presbyteri archidiaconos, qui non sunt dia- ;

et ipse et qui raanum ei imposuerit deponantur et coni decanos, qui non sunt presbyteri, id omnino
;

cominunione priventur. interdicimus.

2. De uxoratis et concubinatis presbyteris id sta- 4. Si quis munus exigerit pro oblationibus fide-
tuimus, utpenitusabaltarisministeriosequestrentur lium vel pro preebendis canonicorum vel monacho-
et aBCclesiasticis rebus depriventur. rum vel alicujus ecclesiastici ordinis, ab ecclesia
3. NuUus sibi nomen alienum usurpet, utpleri- ejiciatur et communione privetur.

VARIiE LECTIONES.

1 l. p. f. est in codice desiderantur. ' deesi in codice. ' christianse p, n. e. ut s. h. m. e, desunt in

*matris. * deest in editis. * novilianos ' reliqua desunt in codice.
codice. c.
471 PASOIIALIS n Y^AP/E CAPITrLA m INVKSTITUHIS. /i72

PASCHALIS II CONCILIUM LATERANENSE.

(Anno 1112, Mart. 18).

ACTIO CONCILII GONTRA. IIERESIM DE INVESTITURIS.

Anno ab incarnationc Domini 1112, indict. ^>, \_ riltnn sairtum ei canoniinm inslifutinnem. Pcrlecta
anno L3 ponlificalus dicti pontificis, racnso Martio, vero hac carta, acchuaatura cst ab universo conci-
15 Kalendas Apriles, cekbratum est concilium lio : Amen ! Amen ! fyad ! fiad !

Romae, Lalcranis, in basilica Constantiniana, in quo Archiopiscopi qni ciira suis sufrragancis interFuc-
cuin dorainus Paschalis papa resedissct cum ar-
**
runt, hi sunt Johanncs palriarcha Vonelicus, Lan-
:

chiepiscoiiis, et episcopis, et cardinalibus et abbati- diilfus Benovenlanus, Sennes *' Capuanus, AraalQ-

bus, et varia multitudinc clericorum et iaicorum, tanus, Regitanus, Ydruntinus, Brundisinus, Com-
ultiraa die concilii, factacoratnomnibus profcssione psanu3,Giruntinus,Rossanus,archiepiscopu3sancte
catholica; ridci,ne quis de fide ipsiusdubitaretdixil: Scverince ; episcopi Romany: Cencius Savinensis,
Ampleclor cmnem divinam scripturam, scilirctveleris Petrus Portucnsis, Leo Osliensis, Cono Penestri-
et novi lestamenti, legem a Moyse scriptam, et a san- nensis Gerardus Ingolisrrensis, Galo Leonensis,
;

ctis prophetis. Amplector quatuor evangelia, septem archiepiscopus Bienncnsis, Rogerius Wulternensis,
canonicas epi^tolas, cpistolas tjloriosi doctoris beati Wairrcdus Sennensis, Rodlandus'*PopuIiensisGre-
Pauli apostoli, sanctos canones sanclornm apostolo- gorius Terracinensis; Wilihelmus Siracusanus, le-
rum, quatuor universalia concilia, sicut quatuor gatus pro omnibus Siculis Wilihelmus Trojanus ; ;

evangelia Nicenum, Ephesinum, Constantinopoli-

: -d et alii fcrc centum episcopi, Brunus Signensis,
tanum, CaJcedonensem, et Antiochenum concitium, Johannes Tusculanensis.
ei dccreta s,anclorum patrum, Romanorum pontifi- Episcopi, cnm essent Roraas, illa die non inter-
cum, etprecipue domini mei pape Gregorii VII, et fueruDt concilio, qui postea lecla darapnatione ne-
beate memorie pape Urbani * secundi. Que ipsi lau- fandi pravilegii consenserunt, et laudaverunt : car-
daverunt,laudo ; que lenuerunt, teneo; que confir- dinales presbyteri urbis Romaj : Boniphatius tituli

maverunt,confifmo que dampnaverunt, dampno ;que

;
sancti Marci, Robberlus lituli sancti Eiisebii, Ro-
reppulerunt, repello; que interdixerunt, inlerdico ;
raanus tituli sancte Prisca:', Gregorius tiluli, A.po-
que proibuerunt, proibeo ; in omnibus ct per omnia stolorum, Benedictus tituli Eudoxie, Anastasius ti-

et in h\s sempcr pcrseverabo. Quihus explelis, sur- tuli sancti C!cmenti, Riso tituli sancli Daraassi,
rexit pro omnibus Girardus Ingolismensis cpisco- Romanus tituli sancte Praxedis, Johannes tituli

pus,legalus in Aquitaoia, et communi assensu do- sancte Cecilice Diviczo lituli Equitii, Teobaldus
mini Paschalis pape totiusque concilii coram om- titnli Paraachii, Agustinus tituli sancti Grisogoni,
nibus legil hanc scripturara Privilcgium illud : Rainerius tituli sanctorum Marcelliny et Pelri, Vi-
quod non est privilegium, set vere debet dici pra- tali? lituli sancte Balbine, Petrus sancti Sixti, et
vilegium, pro liberalionc caplivorum et ecctesie a Albericus sancte Savinc cardinales. Cum Rome es-

domino papa per violenliam Heinrici regis "^ extor- ^ sent, illo die non interfuerunt concilio, qui postca.
ium,nos omnes in hoc sancto concilio cum domino lecta daranalione ncfandi pravilegii, consensenmt
Paschali papa congirgati, canonicam cemuram, et et laudaverunt, diaconcs Johannes abbas Subla- :

ecclesiaslica auctorilate jt/dicio sancti Spiritus dam- ccnsis, Johannes G;ijetanus, abbas sancti Andrcaj,
pnamus, el irritum esse judicumus, ntquc omnino Leo, Grejiorius, Aldo, Thobaldus, Ugo, Rusci-
cassamus, et ne quid aucloritutis cl efficacitalis aheat, mannus, llii omnes in dampnalione predicti pra-

penitus e.vcommunicamus. Et hoc ideo dampnatum vilegii consenserunt, cnm abbatibus et innume-

est, quia in eo pravilegio continetur, quod electus rabili raultitudine, tam clericorum quam layco-
canonice a clero ct populo a nemine consecrelur, rum.
nisi prius a rege investiaiur, quod esl conlra Spi-

VARI/E LECTIONES,
* P. e ^ V. c. '* H. R. €. *' Senne c. '* Rodlandus codex.
 : ;

M[ViHi"i'TIMBi

ANNO DOMIN! MCXU

GELASIUS II
PONriFCX KOMANUS

VITA GELASII II
AUCTORE
PANDULPHO ALETRINO FAMILIARI
(BoLLAND. in Conatu chronico historico ad PropilaBum Maii, p. S28)

MONITUM
1. Ponlificatiim Gelasii 11 Ordcricus Vitalis in Historia eccles. sic describit inilio libri x
: A7ino ab In-
carnalione Domini H18, indictione \\, defuncto Pascliale papa, Joannes Cojetnniis, liomanorum ponlificum
anfiquus concellarius ei marjistcr, in Gelasiam papam elcctus e,H; ft, contradicente imperatore, a Fiomano
clero canonice consrcralus Et infra
. Gelasius papa eruditione litterarum apptime inslructus fuit, et longa
:

exercitationc [utpote qui prxsulum apocrisiarius fere 40 annis enituerat) calluil sed non plene iluobus annis
;

Romanx Ecciesix prxfuit. Imo nec uno inlegro nam inlra iterum aii, Anno ab Incnrnatione Domini 1119
:

indict. xn, Gelasius II pnpa, iv Kalend. Februarii, apud CAuniacum mortuus el scpultus est. Diem mortis
habemus ex Chronico Bcneventano auctoris coawi, scilicet iv Kal. Februarii: cumiiue in epitaphio mox
dando dicatur bina duntaxat dics dofuisse inlt';.'ro rontificalus ejiis anno, consequens fit eieclum iuisse
ulLimo Januarii prajcedentis anni. Deniiine quia Vitaa auctor, praesens vidensque, oidinatum dici infra
Ealendas Martias, quai anno islo occnpabant foriam v, intelligo eam caeremoniam faclam Dorainica pne-
cedenti, id est 24 Februarii, eadctnque S. Mathiae apostolo sacra.
2. Ex Chronico Cluniacensi habemus, quod Gelasius papa Cluniaci sepultus sil, inler crucem et altare
quod post crucem magux basilicx est. Kjua hoc epitaphium, vcluti ex eodem Chronico acceptum, recitat
Oldoinus nostcr bisce verhis D. 0. M. Gelasius II, ponlifc.v maximus, Ilenrici IV imperatoris, clades
:

pturimas Italix infcrentis, et Muuritium Bractirf.renseni ponlificon esse contcndcati--, furorem timens, in
Gnlliam cum meliori S. H. i'. carlinalium parte a^l Liidovicum Fl fuqiens, cum Plagoniam appulissct, va-
letudinariusex pleuriti factus, properante iili obiiam Ludavico, Cluniaci moritur ; ct ibidem hoc in loco sepe-
lilur, circa annum Clirisli ilid et pnnt>ficatus sui primo : cui mo.v Guido, Viennensis antistes, Durtjundio-
rum ducis filius, in ponfificem liomanum, iub Callisti II nomive a sacro cardinalium catu sujfcctus est.
3. Sed epitnphiiim hoc nov;B prorsus compositionis, neque lioc ssculo anliquioris csse, ncnio non videt.
Pluris igitur facicndum, quv)d ibidcm fortassis antiquitus iegebalur, et etiamnurn habelur sub noniine au-
ctoris Petri Pictaviensis monachi, hon tcnore
Vir gravis et sapiens nctu verboque Joannes :
Cum
prius e.v monacho pro multa strenuitate
Archilcvita foret ct cancellarius urbis
Prxsule Paschali meritis ad sidera rapto,
Promeruit tandem sacram conscendere sedcm,
Dignus posl primum Gelasius esse secundus,
Sed quia rege fuit non prxcipientc levalus,
Horrendum fremuit princeps et filia dulcis,
;

More suo, profugum suscepit Gallia patrsm.

Si licuisset ei (pro certo credo) sub ipso
Virtus, ct pietas, et honestas cresceret omnis,
Et pax Ecclesix toto floreret in orbc.
Jam rapuit mors alra viriim, cum pontificalus
Vix agcret primum pastor venerabilis aniium
Bina dics jamrestabat, eum Cluniacensi
Bormiit in proprio Romani juris asylo.
47S GELA31I II PAPiE 476
Bic igitur posilus, dilectQS inter alumnos,
Cum Patribus sanclis requiescit, ct oplat, ut orbis
Condilor et jndex veniul quandoijue polenter,
FA cineres lupsos sub prisliua membra reformet.
Felix inde nimis sernper. Cluniace, manebis,
Quod Pater orbis u/jostolicuf, smnmusfjue sacerdos
Ecclcsix matrisque tux specialis, apud te
Transiit ad superos, in ie requiescil liumalus.
Nec minus hinc eliam felicem, credimus illum^
Cui dedit ipse pius magno pro munere Chrislus
Ut monachi monachum patrem quoque pignora chara
Jngiier aspicercnt, lacrymisque rigando sepulcrum
Sucris in precibus speciulem semper haberent.
4. Miror porro, qiiomodo Martinus Polonus et Wernerus Rollevink Gelasio ascripaerint aiinos H, dies 5 ;

unnum 1, dies 6 Slella, annv.m 1, menses 5. Vitain illius accurate descripsit priclau-
Gotfrifiiis Vibertiensis, ;

datus Pandulfus, Hugonis de Aiatro, cardinalis presbyteri SS. apostolorum nepos, tunc upud pon-
tificenQ vivens, et omiubus praesens quam Baronius quidem pene inlegram Annalibus suis inseruit, sed
:

(prout Annalium ratio exigebat) sa)pius interrumpere debuit quare opere pretium ceasui ecim conlinua
:

serie hic inlegram dare ex nosiro ms.

INCIPIT VITA

i. Gelasius, qui et Joannes, natione Cajetanus, A invasore in gestis papae Paschaiis est aliquatenus
seditanno uno. Hic a nobilibus juxta saeculi digni- praehabitum.
tatem parentibus feliciter educatus, lilterarum stu- 2. In diebus illis, non (sicutcredo) absque Spiri-
diis pura mentis intentione est traditus ia quo : tus consolatori? oraculo, Fr. Joannes Cajetanus,
parvo satis in tempore quaeque sunt puerorum ad- jam adolescens, monachus Casinensis, abomni si-
discens, ultra coaevos suos omnia memoriae com- mul calholica Ecclesia et Urbano papa, qui praeerat,
mendavit. Hinc a sanctae recordationis D. Oderisio in tantarum perturbationum auxilium ac consilium
abbale petitus ad serviendum inibi,tanquam in mo- partemquesollicitudinisest evocatus ul sictandem ;

nasteriorum omnium capite ac principio, est assi- aliquando in summae plenitudinem potestatis, di-
gnatus devote, et devotius a jam dicto abbate sus- vina suffragante clementia, prout manifestabunt
ccptus, ac cum non paucis aliis regulariter conver- sequentia, levaretur. Gratia sit B. Petro, aposlolo
ealus. Ubi viris ad omnia perilissimis, quorum in Jesu Christi, qui tam probum juvenem, in primis
monasterio non parva copia inerat, ad liberales ar- quidem Blium, sibique dignum postea adoptavit vi-
tes addiscendas adjunctus, et ipsas, praa omnibus carium. Ecce dominus Urbanus, primum Ostiensis
fere aliis diversarum regionum praeclare indolis episcopus, postea papa Romanus (qui, velutijam
pueris, artes in brevi, et monasticum ordinem 2 dictum est, Joannem Cajetanum accivii) irruente

plene addiscit et per aliquantum terapus in mona-

; persecutione Alemannica in tantum miseriarum per
sterio Patris Benedicli sanclissimi irreprehensibiii- Gibertum est astrictus, quod, prastermissis aliis, a
ter conversari curavit. Hoc tempore Romana Eccle- quodam famosissimo viro atque illustri Petro Leo-
sia non modicum consuetis tergiversalionibus fati- nis in insula Lycaonia, inter duos egregii Tiberis
gata, fluctu plurimo laborabat. SiquideraGuiiberlus ponles, vix ab inimicorum insidiis sustentatus, ma-
quidam, olim Ravennatium dictus archiepiscopus, tronarum Romanarum etaliquando muiiercularum
homo litteratus et nobilis, et qui Deo forsitan pla- pauperum eleemosynis regebatur. Tunc papa litte-
cuissel nisi hoc piaculum fieret, ab iinperatore Teu- ralissimus et facundus Fr. Joaanem, virum utique
tonico Henrico Majore, contra papam Gregorium, sapientemac providum senticns, ordinavil, admovit
in ipsa Petri calhedra et violenta est intrusione lo- (curiae), suumque cancellarius ex intima delibera-
catus, et non parvis temporibus tyrannice incuba- lione instituil, ut per eloquentiam sibi a Domino
vil : qui praeter innumera prava quae gessit, quam- traditam, antiqui ieporis el eloquentise stylum, in
dam suae faecia planlam adeo temerariam et sub scdeapostolicajam peneomnemdeperditum, sancto
vulpe quodammodo lalentem reliquit, ut totus mun- dictante Spiritui, Joannes Dei gratia reformaret, ao
dus hodie ejus poma mortifera mandere cogatur. p Leoninum cursum lucida velocitate reduceret,
Deslruat illam ergo Omnipotens de quo attamen ; 3. Decedeote itaque papa de hao vita, succeseit
477 VITA. 47S

illi Paschalis. Cui cancellarius ipse individua scm- \ lini, Bonifacius S. Marci, Desiderius S. Praxedis,
per in iufmilis adversitiililjus ctiaritate cohaesit, Petrus Pisanus S. Susannae Joannes deCremafCar.
ejusque senectutis baculus in omnibus et per om- de CerviaJ S. Chrysogoni, Saxo de Anagnia S. Ste-
nia perduravit. A quo sane ponlifice, inter aiia san- phani in Cajiio monte, Amicus S. Crucis, Sigizo S.
cta quae fecit, Gregoriuni de Ciccano, Aldonem de Sixli, Amicus SS. Ncrei ct Achillei, JoannesS.Caj-
FHrentino.Pelrum Pisanum,Ghrysogonum el Hugo- ciiioe.Dcusdedit S. Laurentiiin Damaso,Ana&tasius
nem Pisanos, Hugonera de Alatro, Crescentium S. Clementis, PianeriusSS. Marcellini et Petri,Be-
atqiiedonjnum Suxonem de Anagnia, GrpgoriuMi nedictus S. Petri ad vincuia, Chunradus S. Pudon-
Cajetanum, scriptores suos omnes ac capelianos, tianfe, N. SS. Joannis et Pauli, Theobaldus S.Ana-

prcsbyteros.diaconos et cardinaies cum non paucis stasiae, Guirardus [C. Gerardus] S. Priscs, Guido

aliis in his et ordinibus minimi3,fecit certis tempo- S. Balbinae, Gregorius S. Laurentii in Lucina, et

ribus promoveri. Romanos omnes clcricos,majoro3 sex alii presbyteri cardinales (nam Hugo de Alatro,
atque minores, abbales et abbatissa3,sanctimonia- presbyter cardinalis vigesimus octavus [imo septi-
les et monachos, omnesque insimul pauperes et mus nisi excidit aliquis], arcem Circaeam pro papa
dulcibus refovebat ficrmonibus, et necessaria cor- Paschali lenuerat, qui paulo post rediit),item Gre-
poris ipsis et multis aliis de his quae honeste acqui- g gorius S. Eustachii, qui et abbas S. Andreaj, Ode-
rere poterat, ministrare studebat. Quanta vero in risiua Sangretanus [Ciacc, de Sangro B., Sacrista-

captivilate Teutonica, abimpio compatre suo Ben- nus] S. Agathae, qui postea abbas Casinensis est
rico tyranno pertuJerit; quatiter eldem pater vidua- effectus, Roscemannus S. Oeorgii.Henricus S.Theo-

rum et orphanorum, nervo constrictus, in faciem dori, qui et Mazariensis decanus, Aldus SS.Georgii
ipsam restiterit, ex benelactis aliisquilibet studio- et Bacchi. Petrus Leonis SS. Cosma? et Damiani,
sus advertat euraque Peirum alterum contra no-
; comes S. Mariae in Aquiro, Cbrysogonus S. Nico-
vura Simonem nominet. Diaconiam Romae, quam lai in carcere Tulliano, Stephanus S. Luciae de &i-
S. Mariara in Gosmedim vulgariter nuncupant, sibi licc, Gregorius S. Angeli et octo alii diaconi cardi-
cardinali diacono a D. Paschali commissam (quo- nales; Nicolaus primicerius cura schohi canlorum,
modo) in auro vel argento.in libris seu paramentis, Bubdiaconi palatii omnes, archiepiscopi complures,
in domibus innumeris^in fundis atque casalibus,in sed etalii minoris ordinis clerici multi, Romani de
religione praecipue, in quantum Roma patitur, su- senatoribus ac consulibus aliqui, praeter fumiliam
per oranes alias inaltaverit, requirenti sagaciter nostram.
luce clarius enitescet. Casinensi coenobio, tura ob 5. Hi omnes, vitantes scandalum quod in hujiis-
B. P. Benedicti ecclesiam et meritam reverentiam, modi electionibus pro peccatis nostris accidere
r\c^r\ rr\ nr\r\ai\nca r*a]\ fri nrt\ Q V»nKiliim aii m _ ^ ^'i
i...»-. /^.-.!r« lr\
tumquiainipso ^
monasticaereligionishabilum sum- / ^i ^l
(elsi
_-.-» _: l t i
secus, sicut poslea probavit eventus, ac
i l ±
sint
pserat, conversionis suaj primordia reducens ad omnes rati, provenerit), credentes locum tutissi-
animum, sanctamque vitam Patrum inibi Domino mum, veluti qui curiae (vix) cedit, in monasterio
servientium sedula mentis cogitatione pertraclans, quodam quod Palladium dicitur, infra domos Leo-
non tantum in his quaj ad Deum pertinent irremis- nis et Frajapano pariter convenerunt, ut
Centii
sius gubernare, verum etiam extra, contra repu- juxta scita canonum de electione trcctarerit. In quo
gnantesinsidias malignantium,turriminexpugnabi- loco videlicel, post disceplationem diuiinam ao vo-
lem semetipoum exponere omni conamine et omni luntates diversas,nunc haec nunc illa petenles,lan-
nisu curabat. dem aliquando communicato consilio,illo eliam me-
4. Interim autem Paschali papa defuncto,venera- diante qui fecit utraque unum,pari voto ac deside-
bilis P. D. Petrus Portuensis episcopus, qui prima- rio in hoc unum unanimiter concordarunt, uti
tum papam per longa jam diutius temporade-
post D. Joannem cancellarium in papam eligerent etha-
linuerat cumque eo omnes presbyteri ac diaconi
, berenl. Nec mora, captus ab omnibus, laudalur ab
et cardinales de eligendo ponlilice el in communi omnibus, approbatur nec non el ab episcopis: quo-
communilerel singulariter singuli pertraclare ccc- rum prorsus nulla est alia in electione Romani pon-
perunt de D. cancellario, in monasterio Casinensi D tificis potestas, nisi approbandi vel contra el ad
commanenti.De his slc gestis niodis omnibus inscio communem omnium,cardinalium primum (deindc)
nuntius comparuit, qui cancellarium ipsum,juxta etaliorum petilionem electo manus solummodo
quod acceperat in mandatis, ad cardinales Romam imponendi. Sicinvitus ac renitens D.Joannes Caje-
cum omni facerot celeritate redire. Quid mora? tanus hodie est in papam,ut Gelasius,Spiritussan-
Tristis Fr. Joannes, raorteraque tanti Patris voce cti gratia meilianle, electus, et ab omnihus com-
porrectiori rememoratus, prout erat obedientiae fi- muniterin summa sedeIocatus,cunctis Dei magna-
lius, paruit, raulam ascendit,
maturatoque itinere lia collaudantibus.
Urbem intravit, fratres ac filios commonuit, adju- Hoc audiens, inimicus pacis atque perturba-
6.
ravit. In crastinum vero, secundum quod condixe- tor, praefatus Centius Frajapane, more draconis
rant (convenerunt') Honorabilis PaterC. Portuensis, immanissimi sibilan?,etab imis pectoribus trahcns
Centius Sabinensis, Vitalis Albanensis, Lamberlus longa 8uspiria,accinclus telro gladio sine moracu,
Oaliensis episcopi Diviso [Bar. Domnizo] S. Mar- ourrit, valvas ac fores confregit,ecclesiara furibun-
470 GELASII II PAPM 480

du8 inlroiit : inde cuslodc remoto papam pcr gu- A rum) cui et Henricum,dictum imperatorem Roma-
lam accepit,dislraxit,piigniscalcibuifquc perciissit, num, armatum contra piipam in S. Pelri porlicum
el tanquani brulum animal intra limcn ecclesioe dicerct adventassc. Quid morer? ncc opus cst.Papa
acrilcr calcaribus cruentavit tantum do- ; et lalro per cariiinalem prmscivit ; ct (iriculjaui pene scnio
minum per capilios et brachia, Jesu bono interim et infirmilatc conlcctus, fugerc tam repentenonpo-
dormiento, delra.\if, ad domum usquo dcdu.xitjin- leral) manibus adducilur famuloruni elsic caballo ;

ibi catcnavit et clausit. Tunc prajfali ei^iscopi.car- subvectu8,ad domnum Bulgamini nocteipsa confu-
dinalcs omnes ac clerici, et niulti dc populo qui gicns latuit.
convenerant, ab appariloribus Centii modo Biniili 0. Fugimus et omnes cum eo. Mane aulem facto
vinciuntur.decaballis ac nuiltis capitc versoprwci- turbali omncs atque stupelacli (quia nec tute rema-
pitantur, cxpoliantur, et inauditis undiquo misc- nere in Urbe,neque per terram, via undiquo spinis
riis ainigunlur, donec aliqui seniivivi ad domum scpla, fugero poteramus), fuit nempe consilium ut
tandem propriam remearunt. Malo suo venit, qui
et factum est fugam caperemus per mare, quod :

fugero non poluit. Facta aulem voce convenit

siquidem flumen Tiberim maturato intravimus, et
liac

mulliludo Romana, Petrus prajfectus urbis, Pelru.'* pcr galeas duas ad portum usque descendimus.Ccc-
Leonis cum suis, Stephanus Northmannus cum g him el terra et marc ubiqne,et penc omnia quajin
suis, Stcpbanus de Petro cum suis, Stephanus de eis sunt adversura nos conjurarunt nara ccclura :

Theobaldo cum suis, Stephanus de Berizone cum gravem pluviam, grandincs et tonitrua.coruscalio-
suis, Stephanus Quatrale cum sui?, Bucca Pecorini iies ac fulgura frequenlabat mare ac Tibcris tam ;

[alias Bucca porcina] cum suis, Bonesci cum suis, duris temiJcstatibusPctri vicario rcbcllabant.ut vix
Berizasi cura suis , regiones 22 Romanas civitatis, in portu vivi remonere posscmus, nedum tnarein-
Transtiberani et Insulani, arma arripiunt, cum in- trare. Saeva insuper jam per ripan: Alemannorum
genti slrepiiu Capilolium scandunt,nunlios ad Fra- barbaries tela contra noa misto toxico jaciebant;
japanesitcraio remandant. Papam captura repetunt. minitabanlurctiam nosintraaquas natanles pinnaci
Nil morjE : tcrriti Frajapancs, praesertim dominus [an, picco] igne cremare, nisi papara et nos in eo-
Leo, impielate subdola pius, papam illico reddidit, rum manibus redderemus : et,credo,capti essemus,
pedes ejus ample.\an3 clamat irremissius : Domine, si nox el ira fulminis illos non impedisset.Quid ad
miserere ; et sic peccalis nimiis exigentibus,ut ite- hffic, quid miserrimi facerent? Ceperunt, imo cepit
rum ecclesiara elatis cornibus ventilaret, evasit. D. Hugo cardinalis ct prosbytcr papam nostrum in
7. Tunc sanctus papa levatur, niveum asccndit collo, et ad castrum S. Pauli Ardeam de noctc sic
equum, coronatur, et tota civitas coronalur per ;
porlavit.Die vero allero in aurorarediereTeutonici,
viani sacrara gradiens Lateranum aseendit, bannis pripdam de nobis facere geslienles.Juralum esteis
insignibusqiiealiis eum praecedentibus pariteretse- tandem quia papa fugisset^ et Deo libi gratias, re-
qucntibus, juxta Romanum ritum moremque.Sedit cesserunt a nobis.
itaque papa.sicut videbatur,in pace ; frequentabant 10. Interim retentavimus si mare adhuc valere-
eum comiteset barones:et qui proresponsisaliqui- mus intrare; papam de noctereduximus.cum eo noa
bus veniebant, recipiebantur bcnigne ; et, doncc sine periculo marinos fluclus attijimus,ct dietertio
finilo negotio pro (juo cuncti conveneranl accepta ripa) Terracinensi vivi vix ap|ilicuimus,etin quarto
benedictione redirent,tanquam a palre filii benigne porlum Cajelanum intravimus,ubi ab illis homini-
pcr omnia Iractabantur : itaque curia tota in pace bus nimis honorifice et suscefiti fuimus etbenigne
habebat omnia qua3 perDei gratiam possidebat.Re- tractati. Discurrit fama per terram et per vicinas
diere omnes illinc atque islinc extraUrbem mora!\- illas. Cunvenerunt archicpiscopi.Sennes Capuanus,
tes.rediit inter alios Hugo Magnus acnimium hono- I.andulfus Benevcntanus, Alfanus Salernilanus,
rabilis a Circaea arce, quam ei, ob rabiem Tentoni- Maximus Neapolitanus, Riso Barisanus, Hubaldus
camiterumpraecavendam,ad omnia providus quon- Tranensis, Bajalardus Brundisinus, el quamplures
damPaschalis papahomini noliili et illuslri noviter alii de Apulia et Calabria, cura Guillerrao Trojano
conimendavcrat, quanquam papa novus (quod uti et diversarum regionum episcopis, Gibaldus abbas
nam non fecisset nam paulo post ultra raodum poe-
!
Casinensis et Sigenulfus de Gaveis cum abbatibus
nituit) reddi Terracinensibus per nuntios apicesque aliis. In praesenliaquorura idera dominus papa,per
raandavit. manus Lanjberti Ostiensis, Petri PortuensiSjVilalis
8. Omnibus undique congrcgatis, confere-
igitur Albanensisepiscoporum,cooperanlibusarchiepisco-
batur abomnibus.quandocertis temporibus papa et pis el episcopis multis,assistentibus aliis viris reli-
proraoveri pariter et consecrari deberet equidem : giosis, et cum eis Guillermo duce Apuliae,Roberto
diaconus, non presbyter erat. Sed antiquus hostis, principe Capuano, Roberto do Aquila, aliisque ba-
ceu olim in ccelo, paccm tantam in longum
fecit ronibus pluribus, qui tunc ei oranes fidelitatem fe-
nulla durare penitus ratione permisil. Nam, dum cerunt, existente clero ac populo infinito,sancto di-
haecagerentur,quidam intempestae noctis silentio ad ctante Spiritu,et effectus est presbyter,etin papam
dictura D.Hugonem cardinalemdirectu3est(ab uno Gelasium infra Kalendas Martii consecratus : ubi
vi^elicet, cui exinde non parvacopia in«rat, amieo- PetrumRufumdiaconumeardinalem,Baron«msub-
481 VITA. m
diaconum, et me Pandulfum ostiarium (qui hseo A dum iii ipsamet ccclesia missam simpllciter cum
scripsi) in lectorem et exorcistam promovit, et plu- quodam vespere invitavit, sed nimium slmplicius a
resalios in minoribus gradibus ordinavit Laetum : papaest concessum. Die autemcrastina, etsidispli-
nomine, Verulanum cpiscopum a D. Paschale papa cuerit mullis, quiaecclesia essel in fortiis Frajapa-
factum alque deposilum suae dignitati restituit; num,freli tamen Stephani Northmanni et Croscentii
Chrysogonum diaconum,cancellarium fecit ibique : Gajetani,ejusdem papas nepotis,antiqui3 strenuita-
pertotamQuadrogesimam demoranlcs.festivitatem libus, itura est et cantatum.
paschalem C.ipuac soiemniter celebraviraus. Necdum adhuc celebratis officiis, ecce cura
13.

ll.Nobia vero sic jam quomodolibet respiranti- non parva manu militum etpeditum ct aliorum pro-
bus,supervcoere qui dicerent, quod Gajelae persu- cacium irapii Frajapanes apparent, irruunt, lapidcs
surrum primum sensoramus, Henricum illum tiar- et spicula railtunt, noslros alfligunt, multi pauculos
barum, qucmdam MauritiumnomineBracharensem attcrunt. Resistit miles NorthmannuselCrcsccntius
episcopum, quasi novum simuiacrum in loco p;ipae gloriosua cum eo ; resistunt undique nostri.Jacula
struxisse, et sic illum intrusum papam suum Gre- mandata rcmandant, ensis atteritur ense, lancea
gorium nominassc. Ecce de rccidivo vulnere rccidi- retusa rctunditur;
mus in typum antiquum. Addidit nunlius inde, g undique slrafis;
llinc pediles, illinc miles cadil
quod caslrum prope turriculam, a fratribus S. An- Undique pugna gravis. Papam cupit isle tenere,
dfffiae detenlum, idem barbarus obsideret. Resum- Isle luclur eum, milcs ulnmque cadil.
psit papa vircs duci Guillermo ac principi Capua-
;

no Roberto aliisque baronibusdedit firmiterin man- Turba ruunt, pcdites saliunt muros, caniuntur ex
datis, ut oranes conlrabarbiirurn arma cilo pararent. nostris aliqui non tamen eximii. quantus luctus
Dixit, et factum esl. Paratur papa adredilura ; re-
omnium quanta pra;cipue lamenla matronarum
! I

deunt barones cura eo. Inde ad S. Germanura, vi- quae papam solurn, tanquam scurram per campos,

deiicet Casinense ca3nobiuni,devenimu3 ubi Guil- sacris pro parlevestibusres(;itutura,quantum equus

;

lermum ducera per dies aliquot exspeclavimus. la- polerat, lugientem viderunt. Hunc; cruciler scqui-

terim Laudo dominus deturricula, Oddo, Coctus ac tur ; ccciditmulierculaquamtunc invenit abscon-
;

Gisolphus fratresejus cum eo acnter cum rege pu- dit, sonipedem crucemque recondit, et in sero re-
gnabant ; faciunt contra mach!nas,vimina,balislas duxit.

et arcus. Ibi primum rete contra petrarias ab astuto I i. Jam quntaparte dici acriler est ab utrisque
illo tyranno, ad turres opcriendas, damnum pluri- pugiialum ! Cum Stephanus Northmannus, credens
morumet proficuum multis ingenium exquisitum ct papam in tuta f'uj;'isse,taliter Frajapanesalloquitur:
invcntum est. Ibi, mlrabile diclu ! canis,fidele ani- ^' « Quid, inquit, facitis ? quo ruitis? papa, quem
mal, Arinico cuidam ipsoram dominorura caslcl- qu.-crilis, jam fuga elapsus est nuii-
jam recessit, :

hilo [a». Arnico... Castelluno.], breves suspcnsas a quidet nos peidere cupitis? Etquidem Roraani su-
collo, inodo turriculam intrans, modo de eadera ad mus, sirailes vobis et si dici licc.st consanguinei
Runcum fcstinato re^Tcdiens, alternatira illis dorai- vestri. Recedite, rogo, receditc, ut et fessi pariter
nis, extrema inultoties qua^cunque sibi dictave- recedamus. » Ad hanc itaquo vcccm ncpos ejus Leo
rant, utcns quodammodo ralione, fideliter quotidie Frajapane gemebundus, audiens papam liberalum,
reporlabat. cum insano fratre Cenlio aliisque recessit: redie-
\2. Vcnit dux ad papam interea; tum cceperunt runt el nostri, non omnes. Interim papa, utrobique

reditum raaturare. Quod Benricus persentiens, in- petitus, demura intra campos S. Pauli ecclesias
fcclo negolio ab castello rei^otus est, et via ipsa adjacentos,fessus, trislis et cjulans inventus est et
qua vencrat, iratosibi domino, Alomanniain rcdiit, rcduclus. Die prandium cum ccena fil unum
illo ;

idolo quod plasmaverat in urbe relicto. Tiinc papa interspcmel mctum animi cunctorum nutabant
vellelmultum.quam rcddi nimis inconsulto praece dolenlos. Et quantum ad diem, per longo tempora
pit, CiiCccaiii arccm liabere. Igitur dux el princeps nicmorabilem, consiliatum esl ; nox consilium di-

cum baronibus redicrc; papa in propria, scilicetin D rirail.

Campaniam, veniente,su; euin non sine prelio re. 15. Sane die altero quique secundura libitum liffic

copcrunt : et ita pcdetontim, magis peregrini quam et illa audontes, papapostoinnium scntenlias dixit:
domini Romara, .sicut Dous novit, intravimus. La- « Viri fratres et filii, sicut non longe malum est,

tuit dominus papa, meliusquam huspitalus est in ita non longo opus est nec novo serraone. Sequirai-
ecclesiola quadam, qua3 S. Mariae in secundo cereo ni patrcs nostros, quoniam valde bonum est anti-
dicitur, inter domos iilustrium virorum Stephani quos sequi parcntes sequaraur nihilominusEvan- ;

Northmanni,Pandulfi fratris ojus et Petri Lulronis gelium quandoqi.uJem viverc in isla civitate nou
;

Corsorum, ibique de imminentibus poriculis,pra2- possumus,fugiamus in aliam fugiamus Sodomam, ;

aertim de intrusione Burdini, cum tota scilicet ec- fugiamus .^gyptum. Veniet,creditcmihi,veDiet ali«
clcsia diligentius conferebat. Cui quidara de cardi- quando tempus cum vel omnes pariter, vel quos
nalibus, Desiderius S. Praxedis, prope etenim erat Dcus pormiserit, flante Austro, redibimus, et tem-
festivilas (quod utinam noncogitassct!) ad canlan- pora meliora rcdibunt. Ego coram Deo et Ecclesia
 :

483 GELASII II PAP^ VITA 484

dicOjSiunquam possibilc easet, mallem unum im- A oranibus et incolumisattigit, ubia venerabili abbate
peralorem quam tol ubi unus nequam.sallcm
: per- llugonc ac illius nionasterii fratribus undecunque
deret nequiores, doni;c quoquc dc illo evidenlem confluentibus cum maxima laude est et honore sus-
juslitiam luocret imperatoruinomnium Imperator.» cepius. Qualiter quoque inibi quam benc, quam
Ad hoc omnes pdriter'una voce clamaverunt: « Fiat largissime ab eis fuerit diutius pertractatus, sati3
sic, fiat, (jungcnles tertio) tlal. >> Singula itaque sin- manifcstum cst. Illic omnes episcopi atque mona-
gulis juxta modum omnium ac mensuram, omni chi, nobiles atque ignobiles cujuscunque ordinis,
tardilatc seposita,Ecclesiae minislcria personis assi- pari modo conveniunt, quippe pro suo modulo de-
gnata sunt el concessa, Venerabilis D. Pelrus Por- servire parati.Abbas Cluniacensis D. Pontius adve-
tuensis episcopus loco papae vicariua constitutus : niens, cum munusculis aliis triginta equitaluras
cardinales aliqui ei sunt in auxilium sociati. Viro praeparavit; deccm vero abbas S. /Egidiicum dona-
reverendissimo ct sagaci, dominoet avunculomeo, riis uliiscum quibus et cum
: aliis equitnvit domi-
Hugoni cardinali aposlolorum, Bcneventanaj urbis nus papa per terram illam. In viciniis quoque illis,

custodia, prout poslea videbimus, non sineSpiritus cooperantibus urbium vicinarura piurirais episco-
aancti oraculo est commendata. Nampaulopost de- pis, ecclesiara S. Cfficiliae de Stagello, ecclesiam
ficientc papa, nisi ipse resisteret etmille modissa- T^ S. Silvcstri de Fillavo, S. Stephani de Tornaco de-
gaciler obviasset, Norlhmanni illam hodie et non dicavit, et lerminos lapideos infixit, quos absque
papa tenerenl.Nicolao seni cantorum schola conce- maledictione perpetua, nulli unquam ad damnum
ditur; Petro dicto prsefecto, per quera domino no- vel loci vel alicujus reilransgredi quandoquelicebit.
stro sanctae memorice papa? Paschali plurima maia il. Inde papa ingrediens absque mora, per Po-
provenerunt, occasione ista (etenim alitervix fecis- dium in Franciam properavit et inter villas alias,
:

set) prffifectura Urbis nequam et indignissimo ho- ubi fuitvice B. Petri susceptus, Cluniacense adiit
minislabilitur. Princeps etclypeus omnium pariter monaslerium, iu quo, juxtatanti loci potentiara et
curidlium,SlephanusNorthmannu3,collaudantibu3 secundura quod apostolicum viruin condccuit, rece-
omnibus prolector ac vexilliler, in Dei Patris no- ptus est, omnesque bene et optime intrarunt cum
mine nimis elficaciter ordinatur, etadUrbis custo- eo archiepiscopi et episcopi terrae, sed et reges et
diam cum jam dictis aptatur. principes, tanquara si Petrum viserent, lam per se
Navibus interea pluribus aliis pro lempore
16. quam per nuntios cura non parvis rauneribus 83-
praeparatis, quia per terram nonpoterat, nobis Be- duleeum frequenlabant. Qui omnes unaniniiter a
neventum jungentibus, papa mare intravit, atque tanto Patreac domino plenioribus brachiischarita-
post dies aliquot Pisas prospcre applicuit(die 2 Se- tis amplexi, de laetis qui veniebaut laetiores cffccti,
plemb. juxta Ghronicon Benevent.). Exierunt cum '-'
demum coelestibus ftrculis mcdullitus epulati, rc-
eo domnus Joannes Greraensis, Ouido S. Balbin.ne, dibant. Traclabat vir sanctissimus qualiler et his
et de diaconis cardinalibus domnus Petrus Leonis, quos secura duxerat, quosin urbe reliquerat in
et
Gregorius S. Angeli, Hosaemannus atqueChrysogo- oranibus et per oraniaprovideret. Et quidem mulla
nus. Sed et de Romanis nobilibus Pcirus Latro et jara ad libitum.Domino juvanle,peregerat,cumjam
Joannes Bellus, frater Pelii praefecti, ct quidam mi- quasi in portura ferc se deduclum congaudons, su-
nores alii clerici sive laici, praeter ipsorum domesti- bita passione correptus, quam a costa Graeci p!cu-
cos et cuslodes. Hi omnes cutn papa simul honori- rcsin appellari jus^erunt, suis ac mullis fratribus
ficc salis atque solemniter abinnumera cleri ac po- undique convocatis, facla confessione ac sumpto
puli niulliludine Pisis recepli sunt et tractati. Ubi corpore cum sanguine Redemploris, et juxta for-
idera papa inter alia multa super verba Psalmista? mam monaslicam stralo tcrriE corpusculo, sancta
« Dixi, pronuntiabo adversus me injustitias meas illa anima carne soluta esl, hinc ad ccelum Petro

Domino, et tu remisisti impietatem cordis mei duce consccndens. Corpushonorabiliter intralimen

(Pj(i/. XXXI, 5), » sermonem talem habuit, qualcm Cluniacensis ccenobii requiescit in p.ice. Araen.
certe vix faceret Origones in carne. Ibidem igitur Qucm Romani, qui aderantet quiRomae remanse-
aliqiaandiu comraorans, quajque sui officii libertate D ranl, clerus omnis ac populus et defleverunt tunc,
plcnaria traclans, mare iternm inlroivit, et sic du- et quasi patrera justitiae^nolentes consolari, defle-
cente Domino portum S. iEgidii sanus cum suis bant ; et cessavit episcopatus dies 15 (1).

(i) Scilicet usque ad crealionera successoris : pontificatus autem domini Gela^^ii sccundi papas
nara ejus ordinalionem non prius facla est, quara anno primo; alleraarud Sanctuin ^gidiiim viildus
Roma rciliissent, qui electionem illic approbandam Novembri-;, iisdem indictione et anno, intelligitur
eo pertulerant. stylo curiali tunc usitatum fuisse ut indietio ab
Porro exduabus hujus papaeepistolis apud Baro- ipsis Kalendis Seplembris inchoaretur, et annos
nium, qiiarum altera pridie quam discederet ab more Pisano novem mensibus pr.pverteret Kalendas
Urhe, Pisas indeque in Galliam navigaturus, data Janiiarii. Astejusdem epistolam, post antipapae pro-
legitur Roma;, pcr manum Chrysogoni S. R, E, motionera data Cajeta; ad episcopos GalliaB. raen-
diaconi cardinalis, Kalendis Septcmbris, indiotione dose subscribitur decimaseplima Kalendas Fcbrua-
duodecima, anno Dominicae Incarnationis 1119, rii,quando adhuc vivebat decessor Paschalis ideo ;
485 NOTITIA DIPLOMATICA. 486

NOTITIA DIPLOMATICA
IN EPISTOLAS GELASII II

(Philippua JAFFfi, Regesla ponti/icum Romanorum, pag. 522.)

f In Gelasii billis solent hsec verba addi : Eao Gelasius ECCLEsiiE catholic^ episcopus, siqnum MA.NUi
ME^ : Deus {al.. Dominus) in loco sancto suo (5, 8, 10, 13, 15, 16, 17, 19, 20, 23, 26, 27, 28).
Subscripserunt : ep. Ostiensis Lamberlus inde a d. 21 Mart. Hli.
>> Portuensis Petrus
» Sabinensis Cres entius
presb. card. tit. apostolorum Ilugo inde a d. 21 Mart. 1118.
» » )) S. Balbinae Guido
» » » S. Laurentii in Damaso. Deusdedit
» » » S. Susannae Petrus inde a d. 21 Mart. 1118,
diac. card. S. Adriani Petrus
» » SS. Cosmee et Damiani. . Pelrus
» » S. Georgii Rossemannus
» » S. Mariae (in Via Lata). . .Romualdus
» » S. Marise in Aquiro. . . . Comes
subdiaconus cardinalis et abbas S. Laurentii foris muros Amicho die
26 Sept. 1118.
Datre buUae sunt p. m. Chrysogoni S. R. E. diaconi cardinalis.

que recte corrigitur a Baronio, substituente men- A abbatibus. Ubi videt accurate servatum cujusque
sem Aprilis. crdinem, quoad electiones nam in subscriplioni-
:

Alphonsus Ciacconius,cardinalium quolquot po- bussynodalibus,et pontificiorumprivil?giorumsub-

luit nominaprimusaggressus coliigeresub suoquae- signationibus, videas semper priori loco nomina
que pontifioalu incipit in hoc Gelasio, distincle
; episcoporum,utpote insublimiori gradu positorura.
enumerare eos, qui cujusque pontilicis electioni in- deinde cardinalium et hunc ordinern etiam tencl
:

terfuerunt, eo quo a decessorum aliquo creati sunt Petruseos recensens, qui ad hanc electionem con-
ordine primum episcopos, deinde presbyleros,
;
venerunt.
tertio diaconos. Sed per prolepsim intelligendus est Hic vero addiderim ex'Italico ilinere Mf.bilionis,
hic auctor episcopis concedere jus electiunis, et eos pag. 147,pr!edictospontiUcis Romani sutfraganeos,
cardinalibus adnumerare cum neutrum illis hac
: aut eorura saltem duos, media cetate vocatos epi-
eetate competeret, uti intelligitur primo ex hujus scopos Urbis, ut qui in sui tituli civitate vix un-
ipsius ponliticis Vita,valde expresse hoc testantc : quam,in llomana semper residebant.tanquam epi-
deinde ex epistola Petri Portuensis episcopi ai epi- scopi (ut nunc appellunlur) vicarii. Id autem eruit
scopos quatuor Innocentianae [lartis coiitra Anacle- ille ex hac inscriptione, Roms in ecclesia S. Mariae
tum,ubi qnod circa poolificem olficium sit epi^co- do CapelIa,olim ad Pineara dicta, anno Dom. Iu90,
porum sulFraganeorum Romanae scdis iisdem fere, ind. XIII, mense Mart., die 25, dedicata csl haec ec-
quibus hic Pelrus, verbis explicat, cum ait Nec : clesia S. MariaJ quje appellalur ad Pineara, per epi-
vestrum, siculi nec meum, fuil eligere ; sed poiius scopos Urbis.id est V. (Ughello, UNalduraj Savi-
electum a fratribus (cardinalibus scWlce^) npprobare. B nensem et Joannem Tusculanens., tempore D. Ur-
Atqueita in epistolaquatn ad sui justificationem di- bani II papae, in qua sunt reliquire, etc. Atque
rexerunt Lolhario Romanoruin regi trulres qui Ro- ita idem Mabilio notat ex chartario Farfensi, quod
mae sunt, primum nomiua sua scribunt cardinales Dodo, episcopus sancla; RomaucB Ecclesiae, dedit
presbyteri el diacones universim viginti quinque, libras quinquepro rebus posl mortem, mense Octo-
deinde Pptrus Senex Portuensis episcopus Cum bri, temponbus Benedicti Vlli, id est intra an-
reliquis Rouianae Ecclesiae sufFra^-aneis, subdiaconi num 1011 el iO04 eumque putat etiara fuisse Sabi-
omnes.priinicerius cum omni schola cantorum,Pe- nensera Ughello pra;teritura,qui proindefuisselsuc-
trus basilicae Salvatoris, quae appellatur Constanli- cessor Rainerii anno 1003 ex Chronico Farfensi.
niana, archipresbyter cum reliquis Romanaj Denique aliud diploma sibi visum ait.ubi iidem vo-
Ecclesiae archipresbyteris, et cum omni clero Ro- cantur Romani episcopi.
mano, Anastasius abbas S. Pauli cum reliquis
487 GELASII II PAP^ 487

GELAS I I

PONTIFICIS ROMANI

EPISTOL.E ET PRIVILEGIA.

I. A Dilectionis vestrae Domino gratias agimus, quod

unanimiter persislentes, communicare tenebrarura
Ad A. priorem ecdeiix S. Frigdiani Lucensis et ejus
fralrcs, sub proprio Joannis, quo aute susceptum operibus noiuistis. Audivimus etiam, quondam
ponlificatum appcilabaiur, nomine. [qnoniainj illc amicus noster dominus impcrator,

(Anno 1118, Fobr. 21.) lamiiiarem noslrum Mauritium Bracarensem archi-

episcopum,antea sibisuper tractanda pace iegatum,
[MuRATORi, Rjr. llal. Scripl, III, i, 334.]
in nnslram Ecclesiam ingesserit.De quo sciatis quod
R. (2) J[oiNNEs] EcclcsiosRomanae diaconus.nunc,
dicitur oiira secundura consuetudinem, confirma-
disponenle Domino,in pontificcm elcclus, charissi-
tione, consecratione f3) pallium accepisset a nobis,
mis in Christo Qiiis A. priori ecclesiae S. Frigdiani,
et nos ab ipso secundum st;ituta canonicum jura-
et ejus IratribuSjSalutem et aposlolicam benedictio-
mentum fidelitatis et obedienliffi recepimus, etc.
nem.
Rogamus erjzo dilectionern vestram, atqiie pra?ci-
Sicut ipsi noslis, priorem vestrura dominus no-
piendo mandamus,ut abeo vos tanquam ab excom-
sler papa ad hoc in l.ateranensem dusit ecciesiam,
municalo, perjuro, invasore, et sanclaj raatris Ec-
utunacumcain uno «emper cbaritalis vincuio
clesiai ac fidei calholicse constupratore abslinea-
permaneret.Diversas enim animasjprout Scri[itura3
tis, clc.
sacrae series manifeslat, una ia Christo charitas B
unas facil. Ea propter venientem ad vos filium no- Datum Guictae, etc.

strum V., Lateranensis Ecclcsiffi priorem.dilectioni

veslra? prajscnlibus littoris commendamu3,ut in his III.

quaj necessaria sunt.et in clericismaxime,vestrum

ei auxilium conferatis,quatenus domus vcstracum
Ad Jordanum archiepiscopum Mediolanensem. — De
Landuljjlio restiiuendo,
Lateranensi, cooperante Deo, in dilectionis et cha-
ritalissemper unitate permaneat.Quidquid enim ei (Anno 1118, Mart. 15.)

impendilie, nobis impensura ascribimus. Exiguita- [Muratori, Rer. Ilal. Script., V, 505.]
tem nostram,et labores nostros, ac totius Ecclesise
G. episcopus, servus servorum Dei, ven. fratri
vestris orationibus commendamus.
JoRDANO Mediolanensi archiepiscopo salutem et apo-
Datum Laterani ix KaL Mart.
slolicam benedictionera.
IL Frater iste Landuliihus ab ecclesia sua se queri-
Ad «lerum el plebem l]omanam. Commendat eo- — tur exturbalum.Quod autera ab eoquasrilur ut titu-
rum constaniiam adversus inlrusum pseudo-
lalionis suae certificalionera exhibeat secundum
papam. C B. Gregcrium ridiculum demonstratur. Quod enim
(Anno 1118.)
ait.juxlaejusdem beati Gregorii dicta etJrgum sta-
[Mansi, Concil., XXI, 168.]
tuta probare debi-t, alioquin nou est huic calumnia
Gelasius episcopus,servus servorum Dei,dilectis hujusmodi occasionibus impingenda: sed uisi alia
in Christo filiis clero et populo Romano, salutem et causa impediat, suaj restituatur ecclesiae.
apostolicam benedictionem. Datura Gaietae Idibus Martii.

(2) Forle revercntis^imvs. (3) Locus corrupius.

1
489 EFISTOL^ liT PRIVILEGIA. 490
IV. A rabili fratri Oldegario Barcinonensi episcopo,salu-
Ad Gallos. — Mandnt ut se conlra Mauritium Bra- te.a et apostolicain benedictionem.
carensem cpixcopum, ab Uenrico imperatore in se- Tarraconensis civitatis Ecclesiam insignem olim
dem intru^um pseudopipam, arment. fuisse metropolim, et scripturarum veterum etdivi-
(Anno 1118, Mart. 16.) sionum provincialium monumenta declarant : ad
[Mansi, ConciL, XXI, ^66.] cujus prorecto restitutionem praedecessores nostri
plurimum laboras.ce noscuutur: unde etiain tempo-
Gelasius, servus scrvorum Dei, archiepiscopis,
ponbus nostris Berengario Ausonensi episcopo a
episcojU?, ahbatiljus, cliiricis, principibus et ca-te-
prajdecesbore nostro s;inctae memoriae Urbano papa
risperGuUiarn lidelibus, salulem et apostolicara be-
pallium datum fuit. El nos ergo ad ejusdem civi-
nediclionem.
talis rcitaurationem penitus intendentes, te cha-
Quia V03 Romana) Ecclesiae membra eslis : quae
rissime frater Oldegari, Barcinoncnsem episcopum
in eanupcr acta sunt dilectiorii vestroe significare
ipsius Ecclesiae antitistemconstituimus, etpalliura
curamus. Siquidem post electioncm nostramdomi-
ipsum tibi ex apostolicm sedis liberalitate concedi-
nus imperalor 1'urtivc et inopinata velocitatc Ro-
mus nimirum provisioneet ea fiducia, ut pro
ea
mam veniens, nos egredi compulit.Pacem postea et
;

data a Domino facullate, civitalem ipsara et

tibi
minisel terroribus postulavit, dicens quac posset se U
Kcclesiam studeas omnimodis ad Domini Dei nostri
facturum, nisi nos ei juraraento pacis certitudincra
honorem et gloriam reslaurare. Sane Dortosam, si
faceremus. Ad qu.ne nos ista rcbpondimus : « De divina clemenlia populo Christiano reddiderit, in
controvcrsia quaj iater Ecclesiara et regnum est,
suburbanam parochiam metropoli Tarraconensi
vel convcntioni, vel justiti<e libenteracquiescimus,
concedimus, donec, praestante Deo, Tarraconensis
loco ettemporc competenti, videlicet Mediolani,vel Ecclesiarobur statussui recipiat mox Dertosaipsa :

Cremonae, in proxima beati Lucae fcstivitate, fra-

propriurn pastorom obtineat. Porro Tarraconensem
trum uoslrorum judicio, quia a Deo sunt judices cumterminis suis,sicut abillustri Barci-
civiiatem
constituti in Ecclesia, et sine quibus haec causa tra- nonensium comite Raymundo per manus tuas Tar«
ctari non potest. Et quoniara dominus imperatora
raconensi Ecclesiae tradita et scripti sui libertate
nobis securilatem quasrit, nos verbo et scri,jto eam (irmata est, praesentis decreti pagina tibi, tuisque
promittimus, nisi ipse eam interim impcdiat.Alias
successoribus ejusdem sedis melropclitanis in f)er-
enim securilatem facere nec bonestas Ecclesioe,nec
petuum confirmamus. Tibi ergo luisque legitimis
consuetuiio cst. » Ille statirn, die viJelicel post ele-
successoribus in eadem cathedra constituendis, et
ctioaem nostrara quadragesimo quarto, Mauritium
per te Tarraconensi Ecclesiae refirmamus ipsam
Bracarenscm episcopum, anno prceterito a domino C
Tarraconensem provinciam, ut in eadebeatis dein
praidecessore nostro Paschali papa in concilio Be-
ceps et suffraganeosepiscopos ordinare, et concilia
neventi excommunicaturn, in matris Ecclesice gre-
secundum formam canonicam' celebrare, et omnia
mium [al. invasioncm] ingessit. Qui etiam cum per juxta metropolitanam curiam largienle Domino pro-
nostras olim iiianus palliuin accepisset, eidem do-
videre, salva in omnibus apostolicae sedis auctori-
mino nostro, et catholicis successoribus, quorurn
tate ac reverentia.
primus ego sum, fidelitatein juravit.
Palii vero usum fraternitas tua infra ecclesiam
[n hoc autem tanto facinore nuUum do Roma-
lantum ad sacra missarura solemniase noverit ob-
nis (4) dominus imporator, Deo gratias,socium ha-
tinere, his videlicet diebus : Nativitate Domini,Cir-
buit : sed Guibertini soli, Romanusde Sancto Mar-
cumcisionp, Epiphania, 'Ccena Domini, Sabbato
celio,Genciu3, qui dicebatur de Sancto Ghrysogono,
sancto, ResurrecLione Domini, Ascensione, Pente-
Teuto [a/. et Euzo], qui multo per Daciam debac-
coste ; in solemnitatibus bealae Dei Genitricis Virgi-
chatus est tcmpore, tain infamem gloriam celobra-
nis Mariai ; in Nataliliis D. Joannis Baptista? atque
runt. Vestr.ne igitur experientiae lilterarum pra^sen-
apostolorum omnium; in festivitate B. Theclae, et B.
tium perccptione mandamu.s, ut super his per Dei
.,,.,..,.
gratiatn communi deliberatione tractantes, ad ma-
,

n
FructuosimartYri3;inconsecrationibusecclesiarum
•
j- • -u
°. ^..,. : ,,. ., . .
u etl episcoporura, seu ordinationibus ciericorum, eti i

tris Ecclesiae ultioncm, communibus, praestante

anniversarii tui die.Cujus nimirum pallii volumus
Dco, auxiliis, sicut oporterc cognoscitis, accia-
te peromnia genium hujus siquidemin-
vindicare :

gamini.
dumenti honor humililas atque justitia est. Tota
Datum Caielae decirno septimo Kalendas Febr.
ergo mente fraternitas tua se exhibere festinet ia
V. proxiniis humilem ;in adversis, si quandoeveniunt,
Oldegarium, episcopum Barcinonrnscm, Ecclesix cuni.juslilia ercctuui; nullius unquam faciemcontra
Tarraconen.u prxfidt eique paltium tribuit. nullius unquam faciem pro
voritatcm suscipiens,
(Anno 1118, Marl. 221) premens, infirmis compatiens,
veritalc loquentis
[Florez, Espuna sagrada, XXV, 21] benevolentibuscongaudens,aliena damna tuadopu-
Gelasius episcopus, servus servorura Dei vene- lans, vitiis pie sieviens, in fovendis virtulibus ani-

(4) Al. BomanoClero, Ad hanc vocem, Binii scholion hoc est : Per Romnnos, intellige Catholicos : per Gui-
berlinas, schismalicos.

Patrol. CLXIII. 16
 J

491 GRLASII II PAPiC 492

mas auditoriim dcmulcens, inira judiclum sineira ^. siffisit m;ir.datumiitpastorem sibi alium provideret.
tcnpns, in tranquillilatc Fcvpritalia justfc censur.im Nunc tandem per regis tyrannidem, posl longum
non dcbcrcns. Ihcccsl, fralorcliarissime, pallii ac- cleclionis meaj spatium, in cubile sanclae matris

cepti dignilas : quara Bisollicile servaveris^quod fo- Ecclesiffi se ingessit. Ideoque Iralerniiali veslrae

ris accepi!>so oslenderis, intus habel)is. S. Trinilas mandamus iit ad eleclionem in lir.icarcnsi ecclcsia

fratcruilaicm iuarn pcr tciiipora ionga consorvet in- lacicndam sollicitudinc oporam
chiiritalis debita

columem. pra^bealis.Ipsum vcro Mauritium fxcommunicalum,

Ego Uelasius catholiccB Ecclesia; episcopus. perjurum, el matris Ecclesiai conslupratorem caile-

Sigiium manus meae Deus in loco sancto suo*

: ris Ecclesi.p (iliis publipolis.

Ego Cresccntlus Sabinonsis episcopus, etc. Datum Caietae viii Kal. Aprilis.

Caieta?, per manuni Chrysogoni H. E. cardinalis, VIII.

xii Kal. April., ind. .\i. anno Dom. Incarn. H18, Ad Pontiim abbutem Cluniacemem. — Privilegium
pontificatus autem domini Gelasii papse 11 anno i. Cluniacense.
(Anno 1118, 'April. 12.)
VI.
[Mansi, Concil, XXI, 171.1
Ad Dernar iuin Toletunum episcopvm Hispania: pri- B Gelasius episcopus, servus servorum Dei, charis-
rncUem. — De Muurilio in stdcm intruso. simo fratri Pontio Ciuniacensi abbali, salutem et
(Anno 1118, Mart. 25.) aposlolioam benedictioncm.
Cluniacensis monasterii prudcns religio, et reli-
rMANSi, Conctl., XXI, 167.]
giosa prudentia, et ante nostra, el nostris tempo-
Gelasius episcopus, servus servorum Dei, vene- ribus, Romanam Ecclcsiam maxime sibi fecit obno-
Bernardo archiepiscopo Tnletano etHi-
rabili fratri xiam.Scdprffiterilludcommunedilectionisdebitum,
spaniarum primati,salutem et apostolicam benedi- persona; lua; sinccritas mihi sempcr amabilis,
ctionem. sempcr optabilis, charitalis nostrse viscera nlenis,
Non latere credimtis fraternitatem tuam qualiter ut nosti, finibus ainpliavit. Idcirco petitionibus
fr.iter quondam Mauritius Bracarensis episcopus se tuis, illis pra^cipne quae ad monaslerii vestri quie-
jam diu habuerit, qualiter Ecciesiam suam dimise- tem Ci salulem spcclant, nequaquam duximus
rit, et quomodo rcgi e.x.communicato adhaeserit, et obviandum. Pcr proBsenlis igitur decreti paginam,
contra statuta canonica in cubile Romanae Ecclesias sccunJum postulationem fraternitatis lua», praecipi-
se ingesserit. Nec eum miramur debitam tibi obe- mus atque statuimus ut quidquid possessionis ad
die.itiam et anliquum piiiiiatus honorem Ecclesiae (; Cluniacenscmonasteriu-n pertinentis reverendissimaB
lua; penilus denegasse qui Rorainam Ecclesiam,
:
memorioe praedccessor tuus Hugo in dic morlissufs
quse omnium Ecclesiarum mater esl et raagistra, per authenticam Romanorum pontificum concessio-
non soium negare, sed destruere quodarnmodo co- nem quiete ac sinecalumnia possidebat,tu quoque
natur, etc. Monernus ilaque atque pracipimus ut tuique successores quiete ac sino calumnia possi-
juxta mandatum praedecessoris nostriad electionem deatis. Ea eliam quae posl tuam provectionem Clu-
in Bracarensi Ecclesiaraciendara sollicitudine cha- niacensi monasterio, vel per fratrum tuorum in-
ritatis debitffioperametopem prajbeas cum effectu. dustriam, legitime acquisita sunt, firma, quieta e*
Ipsum vero Mauritium excommunicatum etperju- integra conservanda censemus. Volumus enim CIu-
rum, et malris Ecclesiffi constupratorem publicum, niaceose monaslerium, auctore Deo, inquieteper-
cffiteris Hispaniarum praelalis, etc. petua, el tranquillitate persistere, ut a sascularibus
Data Caietae, etc. tumultibua liberi, omnipotentis Dei servitio vacare
quietius valeatis.
VII.
Ego Gelasius, catholicae Ecclesiaeepiscopus, sub-
Id Bernardum Totelanum et cxtsros Hispaniarum scripsi.
epi-tcopos.
r. Dalum Capuae ii Idus Aprilis,per manura chriso-
(Anno -1118, Mart. 25.; goni S. R. E. diaconi cardinalis, anno Dominics
[Baluz., Miscell, edit. Luc. I, 144.] Incarnationis 1118, indict. xi, pontificatus atitem
Gelasii JI papae anno i.
Gelasius epi3Copus,servus servorum Dei, venera-
IX.
Beiinardo Toletano primati el caeteris Hi-
bili fralri
C[ononem] episcopum Prxnestinum, sedis aposlolicae
spaniaruiu episcopis.
legalum, cerliorem facit de archiepiscopo Draca-
Non lalere credimusfralernitatem veslram quali- rensi papa per imperalorem constituto.
tor frater nooter Maurilius Brac.irensis episcopus sc (Anno 1118, April. 13.)
jam diu habuerit, et quomodo Ecclesiam suam di- [Mansi, Concil., XXI, 173.
miseritet quomodo excommunicato adhajserit.
regi Gelasus episcopus, servus^servorum Dei,venera-
Illud etiam, ut opinamur, nostis, quod a praedcces- bili fratri C. [Cononi] Prajnestino episcopo, apo-
sore nostro sanctae memoria; Paschali papaincon- stolicae sedis legato, salutem el apostolicam bene-
cilio excommunicatus sit, et quod Bracarensi eccle- dictionem.

I
493 EPlSTOLiE ET PRIVILEGIA. 494

nostras tibi litteras misimus, sed A urgente, pro eodemaquaeJuctu de terra viaeinterio-
Jam dudura
utnini ad te pcrvenerint, ignoramus. Qute ita se ris, quae juxta est, acceperitis, vobisque eadem pro
Post eleclionem nostiam diaconus impera- vestra voluntute, vestroque libero arbitrio vobis in
habenl :

toris, iurlive etinopinata velocilate Romam veniens,

ajternum ascribatis.nulla altercationea quavis per-
sona hominum magnasiveparva possideatis.el ac-
nos egredi compulit. Pacem postea minis et lerri-
cipiatis tanlumdem de tcrra vestra,et partem alie-
tionibus postuluvit, dicens se facturum quoe posset,
nisi nos eijuraraento pacis certitudinem laceremus.
ram rcBtauretis. Sane concanibium quod in eodera
fralrumnostrorumconsiliopacem oblulimua. loco de interjacenti terra fecistis,atque fieri cura-
Nos ei

lllfi stKtim, die videlicet post electionem nostrara stis,habomus ratum et cognitum.
quarta, Baranensem [Bracarensem] episcopum,qui Ego Gelasius servus servorura Doraini, atque Ec.
Northmannis anno prffiterito, clesiaj calhoi. episc. scripsi.
Burdinus a dicitur,

sicut nosli, adomino praedecessore nostro Paschali Signum manus meae propriae : Dominus in loco

papa Beneventi excommunicatum, in

in concilio
SANCTO SIJO.

matris Ecclesia^ invasionem ingessit. De quo eliam

Ego Petrus Portuensis episcopus consensi, nec
tibi notum est quod cura per nostras olim manus
non et propria mea manu subscripsi.
pallium accopisset, prsedicto domino nostroetejus Ego Hugo cardinalis presbyter tit. Apostoiorum
g
catholicissuccessoribus, fiuorum primum egosum, consensi libera voluntate ac arbitrio et subscripsi.

autem tanto facinore

lelitatcm juraverit. In hoc
EgoPetrus cardinalispresbyterlituli sanctissimae
fi

virginis Susannae, monasterii provisor, subscripsi,

nullum de Piomano clero imperator, Deo gralias,
socium habuit. Sed Wibertini quidam, Romanus de alque consensum et volunlatem meam tradidi.

Sancto Marcello, Gentius, qui dicebaturSancliGry- Datum Gapuae per manum Gonstanlini Ghryso-

sogoni, et Teuto, qui lanto per Italiam tempore de-

goni S. R. E. diaconi et card., Kalend. Maii,

b;icchatus est, lam infaraem gloriam celebrarunt. anno Dom. Incarn. 1118, pontificatus au-
ind. XI,

Sane nos cum fralribus nostriset episcoporum col- tem domini Geiasii II papae anno prirao.
legioin praeterito Palmarum dieCapuse regem ipsum XI.
cum idolo suo e.xcommunicavimus. Tuaeigilur e.x- Ad D[idacum] epUcopum Compostellanum.
perienli.-s praecipimus ut orania-ha3c percommissie (Anno 1118, Jun. 16.)

tibi legationis partes fratribus constitutis nota fa- iFlorez, Espana sagrada, XX, 259.]
cere studeas, et ad matris Ecclesiaj ullionern sicul Gelasius episcopus, servus servorum Dei,venera-
oportere cognoscis, pra^stante Deo accingaris. bili fratriD.GompostelIanoepiscopo,salutemetapo-
Dala Capuae Idibus Aprilis. stolicam benedictionem.
^
X. Licelgravioribusnegotiisconstituti,veteri3 tamen
Bernardo, monaslerii S. Sophix Benevepfani ahbali, non possumus oblivisci.Ideo-
dilectioniset araicitiae
priviirgium concedit de aqua ex Calore flumine que fraternitatem tuam litteris praesentibus visita-
duccnda. mus, rogantes ac monentes nt Romaiiae Ecclesiae
(Anno 1118, ApriL 18.)
niultis aggravalae, raullisque dislr.ctionibus fatiga-
[MuRATOKi, Uer. Ual. Scripl., III, i. 390.]
tae, meraoriam habeas, et tara ejus quam nosiris
In nominc Domini. Gelasius episcopus, scrvus opportunitatibus debita charitale subvenias. Gom-
servorum Dornini, dilecto filio Bkrnardo abbative- munes filios P. Petrum thesaurarium
cardinalem, et
nerabili monaslerii Sanctye Sophiffi, salutem et apo-
tuaj benevolenliae commendamus, ut pro amore no-
stolicam benedictionem.
stro eos de charis habeas' chariores.
Religiosa loca temporibus nostris, propter pec-
Dat. Ferentini xvi Kal. Julii.
catacommunia, muilis videmus angustiis atquetri-
XIL
bulationibus jactari, necnon angustiari.Eapropter
Ad ahbalcs monachosque Terrae Majoris. Prseci- —
oportere atque nccessarium esse duximus eorum- pil ut qux
Paschalis pupa inler eos el episcopum.
dern iocorum necessitatibus secundum datam divi- Civilatensem [prov. Benevent.) conslituerit , negli-
ndu^ facultatcm aposlolics sedis gratia benignius gere desinant.
^
ac mitius subvenire. Tuis igitur, dilectein Ghristo (Anno 1118, Aug. 7.)

abbas Bernarde, petitionibus annuentes, conce-

fili
[Muratori, Rer. Ual. Script., III, i, 3S6.]

dirnus tibi ut deinceps tibi tuisquesuccessoribusli- J[oANNEs (5)] Gaietanus episcopus, servus servo-
ceat dc fluvio Galoris aquara per cojptum aedificium riim Dei, dileclis filiis abbati et monachis Terrae
nostrum accipere,et pro (Juobusmolendinis vel aliis Majoris, salutem et aposlolicam benedictionem.
monasterii utilitatibus per lerram vestrara usquein Curn super controversia quae olim inler vos et
eumdem Caloris fluvium perducere.Si aulem opor- venerabilem fratrem nostrum Giviiatensem episco-
tuerit,licenliara habeatisaccipiendi eamdem aquam pum diulius Cuerat agilata, de utriuFqiie paiti;^ as-
supra vel infra prffidictum aedilicium, quantura ni- sensu amicabilisconposilioauctoritale lelicisrecor-
mirum terra vestra el aqua esl.Quod si necessitate dationis Lucii (6) papae prardecessoris noslri, sicut

(5) Scribit sub proprio, quo ante susceptum pon- (6) Leg. Paachalis 11.

tificatum appellabatur nomine.

495 GELASII II PAPiE 496

recolimus; inlercesserit, ea sicut praedicto episcopo A ris cathedra communivoto ac desiderio posuerunt,
significanle, comperimus, nogligitis obscrvare, cl etin apostolicaj sedis obedicntiam unanimiler redie-
illi contrn ipsius conipositionis tcnorcm, suam jii- runt, Undc nos divin;») Trinitatis unitati gratias
stiliam sul)lrahere minime formidatis. Quia igilur agenlos, pcrsonara tuam pro jure noslrffi Ecclesiae
pati nolunius, ncc debemus, ut qua) favore aposto- ad episcopalc ministerium cooperante Domino con-
lico vel judicio sunt sopita, cujusijuam malitiareci- secranles, tibi, et por le Ravonnalium B^cclesiaa

divaincurrant, velquidqucm In corum pra>judicium dignilalem omnem,quam antc illius divisionis tem-
uttetilelur, per apostolica vobis scripta mandamus pora pcr Rom-inam Ecclesiam possederat, restitui-
quatenus camdem compositionem, omni conlradi- mus ct per praescQlem privilegii pagiiiam,saivo in
:

ctione et appellationccessante, ioviolabilitorobser- omnibus jure atque auctoritale sedis apostolicae,

vetis, nec conlra eamveniredc cffiteropraisumatis. conccdimus tibi tuisquo successoribus in cjusdem
Et si qua contra ejuedem compo^ilionis tenorem scdis aposlolicae fide alque ohedientiH perinnnenti-
pra'di(;lo cpiscopo subtraxistis, ipsi episcopo tine bus, opiscopalus jEmiliae provinciae, id est Placcn-
dilationcqualibct.contradictioneetappellationeccs- tia;, Parma?, Regii, Mutinae, Boiioniaj, Ferrariae,
santo, reddere minime postponatis aut super : ipsis Adria3, Comacli, Imolaj, Faventiffi, Fori Livii, Fori
satisfactionemcon£rruamcxhibere,etab administra- g Pompilii, Bobii, Caescnnm, Ficoclac. Confirmamus
tion.' pontificalis officii in S. Sevcro, juxtadiclam etiam vobis ducatum Ravennae,et monasteria Sancti
compositionem curetis cautius abstinere,vel in feslo Adalberti, et Sancti Hilarii Galliata,seu caetera mo-
S.LuCfB proximo venturo super bis dicto episcopo nasleria et possessiones, per authentica privilegia
plenarieresponsuri,noslrovosconspectuiprffisonte- ab antecessoribus nostris, et a catholicis rcgibus
tis. Nullis litteris veritati et justiliaj praejudicium tradita. Pomposiani quoque monaslerii curam reli-
facientibus, si quae comparuerint a scde apostolica gioni tua?, salvo Ecclesi^ nostra; jure, committi-
impetrata?. mus ut : regularis disciplina per tuam industriam,
Datuin RomaeapudS. Petrum, x Kalend. August., largiente Domino,reforraetur. Prajterea fraternilati
pontificalus nostri anno i. tuffi pallium, pontificalis videlicet officii plcnitudi-
ncm, liberaliter conccdimus : quo fralernitas lua,
XIII.
secundum Ecclesiae tua; morem ex opostolica^sedis
Ad Guallerum Ravenjiatein archiepiscopum. lllius — concessione permissura, sc noverit induendum,cu-
eleclionem post scliismu cjuralum confvmat, eique
jus inimicum [f. nimirum] palii volumus te per
pallium cum aliis juribus concedit.
omnia geniumvindicarc. llujussiquidemindumenti
(Anno 1118, Aug. 7.) honor, humililas atque juslitia est.Tota ergo raente
[Mansi, Concil.,XXl, 168.] fraternitas vestra se exhibere festinet in prosperis
humilem, et in adversis, si quando eveniunt, cura
Gelasils episcopus, servusservorum Dei, vene-
justitia erectam : amicara bonis, perversis contra-
rabili fratri GuALTERioRavennaiium archiepiscopo,
riam, nullius unquara faciem pro veritate loquen-
salutem et apostolicam benedictionera.
lem premens, tum operibus juxta virtutem constan-
Unilati divina? Trinitatis grati<E agendas sunt,
insislens, lura insistere etiara supra virtutem
lice
quae per suse cbaritatis spiritum divisa conjungit,
cupiens infirmis compaiiens, bene valentibuscon-
;
etmultos in so animos unum facit. Ecclesia siqui-
gaudens, de alienis tanquam de propriis cxsultans
dem Ravennalium, permultajam temporaab apo-
gaudiis, in vitiis corrigendis pie saeviens,in foven-
slolica} sedis uuitale discissa, mullas eidem sedi
dis virtutibus auditorum animura deraulcens,inira
apostolicae perseculiones intulit, et Ecclesiis multis
judicium sine ira lenens, in tranquillitale autem I
perversi schismatis fomitem ministravil. Quapro-
severitatis jusl;e censurarn non deserens. Hkc est,
pter aJ ejus nequiliam deprimendam, subjcctarum
fraler charissime, pallii accepli dignitas : quara si
eiEcclesiarum quasdam sibi apostolica sedes as-
soliicite servavcris, quodforis accepisse ostenderis,
sumpsit, ut vel sic eam ad hurailitatis et unitatis
inlus habebis.
tramitem revocaret. Sed cuai tandera divinae maje-
Ego Gelasius Ecclesiae catholicaj episcopus.
slati placitum fuit, eamdem Ravennatium Eccle-
Signura manus meae Gelasii : Deus in loco sancto
siam misericordioB suoc gratia ad unitatem et obe-
6U0.
dientiam matris su» Romanas Ecclesiae rcvocavit.
Datum Romae per manura Chrysogoni S. R. E.j
Iniquitateix namque suam illius filii recognoscen-
diaconi cardinalis, Kalendis Septerabris, indictio-
tes, delicUipatium corrigere probaverunt ut qui :
neduodecima, auno Dominic.T Incarnalionis 1119,
tcmporibus per lyrannidcm regiam prcc-
praeterilis
pontificatus autem domini Gelasii II papae anno i.
sulcs regibusplacentes accipiebant, nunc demum
XIV.
secundum canonicas sanctiones episcopumDeopla-
^cl R., ecclesix Springersbacensis prsepositum,et ejus
centem eligerent, schismate abdicato in catho-
et
fralres.
licse congregationis gremium repedarent.
Tesiqui- (Anno 1M8, Aug. 11.)
dem, reverendissime frater Gualtere, a disciplina [Edidil Ph. Jaff^, Regesta pontif. Rom. cum hac
frairum regularium violenter assumplum,pro rcli- menlione ; « Ex copia Quixii dedit Wattenbach. »]
gionis ac sapientiffi prarogativa, in leali Appollina- R., ecclesiae Springersbacensispraeposito^et ejus
947 EPISTOL.^ ET PRIVILEGIA. 498
fralribus, salutem et apostolicam benedictionem. .\ ipsis invitis arripiat, aut publicas poenitentias tri-
Quaestionem inter vos do B. Augustini regnla buat. Nec scntentia3,el interdictum matriciseccle-
emersisse audivimus, quoniara qua3dani in ea scri- siaj tentet infringere.Nulla eliam vestri episcopatus
pta riuntjvideiicet de oCficiis, de labore manuum et persona sine consensu episcopi, vel priorum, qui
de non possunt in noslris provinciis
ji^junio, quae loco positi nominantur, matricis ecclesiaj excom-
adiraplcri. Quibus m rebus competens moderalio municetur; et quod ab episcopo ligatii.m fueril, a
adiiibcnda est.En eniin qu;c ad mores bonos perti- ncmine irrriium dnci tentetur.Sane civitatis vestrae
nent, divina cooperanle gratia, observanda sunt. clerici, et qui in suburbiis sunt, solitas obedien-
Ea vero quae de olficiis ab endem doctore scripta tias, videlicet in litaniis,in processionibus commu-
sunt, quia et in Romana el in cffiterarum ecclesia- nihus, in festivitatibus et slationibus majoris ec-
rum consuetudine discrepant, observari non pos- clesiae, eidem irapendant ecclesiee utvobiscurn ad-
sunl; sicut in beati quoque Benedicti Flegula quae- sint.Porroin quiiilaj feriae nocte ante Pascha, nuUa
dara de hujusmodi observationibus scripta sunt, ecclesiasecundum raorera veslrae ecclesiaecampanas
quae nostris lemporibus permonasteria longe aliter sonet, neque in Sabbato sancto cereum benedicat,
sunt, neque tamen proptor hoc monachorum pro- sed ad baptismurapra;dicticlerici,prout consuetum
fessio creditur infirmari. Praecipiraus ergo ut offi- r» est, veniant. Nulla praetcrea ecclcsiarura missasso-
ciorum ceiebrallones apud vos juxta communera lemnescelebret in festivitate 13. Martini, et S. Re-
catholiccc Ecclesiae consuetudinem observentur. guli,et in secunda feria PHScha^, et in processioni-
S.ine opus manuura et jejunium secundum loci bu3Quadragesimae,donec stationis solvanlurconveu-
quilitatem et personarum facultTtem exerceatur, tus. Nullus etiam ciericorum officium vivorum.aut
sed intus quoque communis regularium fralrum mortuorum,ad matricemecclesiara pertinensfacere
consuetudo custodiatur. Ab excommunicatorum vel celebrarepraesuraat. Ad haec adjicienles statui-
participatione qiialiter abstincndum sit,3anctorum mus utdpcimaj malricis ecclesiaeabhisqui tribuunl
Patrum nos instruunt sanctiones.Si qui tamenfra- non fraudentur,et ullaeas clericalis persona subri-
gilitate ali^iua vel iniquorura violentia eorum cora- piat aut diminuat. Nulli etiam episcopo liceat ali-
municatione se maculaverint, indicta competcnti qucm matricis ecclesiae canonicumolficio seu bene-
poenitentia prioris arbitrio absolvantur. Pro no- — ficio sine canonico privare judicio.Sane charitaliva
stra et Romanae Ecclesioe Iribulalione fraternitas illa ciborum beneficia,quaeabepisco[.is ve3tris(sive
vestra indesinenter apud omnipotentem Dominum praesenles, sive absentes fuerint) in solemnioribus
intercedat. festis consuevistis accipere,vobi3 vestrisque poste-
Dat. Romre iii Idus Auyusti. ris rata praecipimus et illibataservari.In his omni-
XV. ^ buspraedecesEorisnostrisanclae meraoriae Paschalis
Ad canonicos Lucenses. — Eorum consuetudi^ies ap- papae privilegiura confirmamus,etstabilitatc perpe-
prjbat et innovat. tua corroboramus. Si qua igiturin futurum eccle-
(Anno 1118, Sept. 13.) siastica saecularisve personahanc nostrae constitu-
[Mansi, Concj7.,XXI, 173.] tionis paginam sciens conlra eam temere venire

Gelasiu? episcopus,«ervus servorum Dei,dilectis tentaveritjsecundo tertiove commonita,si non satis-

filiis Benedicto archidiacono, UBEnro archipresby-

factionecongruaemendaveritjpotestatis honorisque
sui dignitate careat,reamque se divino judicio exi-
tero, RAiNEnio primicerio, Mauro cantori Lucanaj
ecclesiae,eorumque fratribustampraesentibusquam stere deperpetrata iniquitate cogno5cat,et a sacra-

fnturis in perpetuum. tissimo corpore ac sangulne Dei et Doraini nostri

Charitatisbonumestproprium aliena damnapro- Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine

pria deputare.et alienis tanquara propriis gaudere districtaa ultioni subjaceat.Cunctisautem justa con-
ventui isti servantibus sit pax Domini nostri Jesu
profeclibus.Ea propler petitionesvestras clementer
admitlimus, et vobis antiquas ecclesiaa malricis Christi,quatenus el hic fructum bonae aclionisper-
consuetudines confirmamus.Ut videlicet unctiones cipiant.et apuddistrictura Judicein praemiaa3tern«e

infirm.orum, et sepulturt-e civitatis proprise ad ma- J) pacis inveniant. Amen.

tricera ecclesiara pertinentos, et officiura, et parli- f Ego Gelasiuscatholicas Ecclesiaeepiscopus sub-
cipatio beneficiifuneruraad alias ecclesiasperlinen- scripsi.

tium vobisnullaclericorum calliditateaut laicorura Signum manus meae Deus in loco sanctosuo.
:

quorumlibet subtrahantur. Electiones priorum, et \ Ego Deusdedit card. presbyter tit.S. Laurentii
collocationes clericorum in aliena ecclesia infra ur- in Damaso subscripsi.
bem.vel extra in suburblis sine consensu episcopi, f Ego Petrus card.tit. S. Suzannoe subscripsi.
et priorum qui loco positi nominantur, matricis -i-
Ego Guido card. presbyter tit. S. Balbinas
ecclesiiB non fiaot.Nec laicorum violentia in aliqua subscripsi.
ecclesiarum ulla priorum, aut clericorura fiat ele- -\ Ego Petrus diaconua card. SS. Cosmce etDa-
clio.Et nulla ecclesiarum episcopatus vestri prjeler mianisubscripsi.
eorum consensumalicuisubjiciaturecclesiaj.Neqne f Ego Petrus diaconus card. S. Adrianisub-
publica et majora negolia aliqua sibi ecclesiarum scripsi.
499 GELASII II PAPiE 500

Datura Pisia por manum Grisogoni S. R. E. ^ cipiant.et apud dislrictum Judicem praemiaaeternjE
diaconi card., Idibus Spplembris.indict. anno xii, pacis inveniant. Amen
Dominicae Incarnat. 1118, pontificatus autem do- Ego Gclasius Ecclesiae calholicaj episcopus.
miniGelasii II PP. anno i. Signum manus mea? Deus in loco sancto suo.
:

XVI. f Ego Lambertus Ostiensis episcopus.

Ad canonicox regulares S. Frigidiani Lwensis. — f Ego Deusdedit presbyter card. S. Laurentiiin
Jura eorum et libertates confxnnat. Damaso.
(Anno 1118, Sept. 2(5.) f Ego Guido presbyter card. tit. S. Balbina;.
j- Ego Petrus diac.card. SS. Gosma; et Damiani.
[Mansi, Concil. XXI, 175.]
GELASicsepiscopus,servusscrvorumDei,eleclisia f Ego Petrus diac. card. S. Adriani.
Christo flliis, Attoni praeposito,et ejus fratribus in f Kgo Amicus subdiaconus card.etabbas S.Lau-
B. Frigidiani ecclesii regularem vitam professis, rentii foris muros.
ejusquesucrossoribusineadem religione permansu- Datum Pisis per manus Ghrysogoni S.R. E. diac.

ris in perpetuum. card., VI Kal. Octob.,indict. xu.anno Dorainicaeln-

Docente nos apostolo Paulo cognoscimus, quia carnationis IH9, pontificatus autem domini Gela-
ubi Spiritus Domiui, ibi libertas. Quia igitur Do- sii II papae an. i.

mini Spiritum in vobis habitare credimus, et ex

"
XVII.
ipsorum operum exhibiliono confidimus,libertatem Monaslerium S. Mamiliani, situm in insula Monte
vobis, quse a praedecessore nostro sanclae raemoriaa Christi, tuendum suscipit, etejus posscssioves ju-
Paschali papa collata esl, nos auxiliante Domino raque confirmat.
conGrraamus. Et quffi ab eo vobis pcr privilegii pa- (Anno 1H8, Oct. 1.)

gioara concessa sunt,nos quoque praesentis decreti [Ughellt, Italia sacra, III, 379 ]

auctoritate concedimus, et rala atque stabilia per- Gelasius episcopus, servus servorum Dei.dilecto
filio Uenrico abbali monasterii Sancti
Mainiliani,
manere censemus, salva, sicut ab eo conslitulum
est, Lucani episcopi reverentia. Praeterea canonicas quod in Monte Christi, tuisque succcssoribus re-
oonsuetudines observandivobisauctoritatein tribui- gulariter substituer.dis in perpetuum.

mus, ad susceptae religionis augmentum. Neque Nos qui,disponente Doraino,ad S.sedis servitiura
promotos agnosciaius, utejus filios auviiium im-
ullum gravaraen vobis infcrri permittimus ex privi-
plorantes tueri ac protegore,dederit, proutDeus
legio quod a nobis B.Martini canonici pro anliquis
ecclesise suas consuetudinibus accepcrunt.Regulari- debeamus: proinde nos.dilecte in Christo fili lleu-
bus enim congregationibus nihil illa prffijudicant. rice abbas, tuis petitionibus annuentes Beati Ma-
monasterium,cui ductore
NuUaquielemveslramprocessionumautlitaniarum C miliani in Monte Christi
perturbet indictio, nisi quae ante Ascensionem Do- Deo praesides, apostolicae sedis prolect o;ie muni-
mini, lotius concursu civitatis.publice fiunl. Paro- mus.Slatuimus enim ne insulara vestrara nullus
chianosvestros.nisi fortepublicocrimineteneantur, neque cura liestiis, vel cum aliquo machinamento
nuUusinvitis vobisexcommunicare,autad piBniten- perLurbet,et universa qucC in proxima xii indictione
in Gorsica, vel Sardinia, in Plumbino, vel Elba,
liam praesumat admittere: sicut in supra fati prae-
veslrurn monasterium possidct, quiela
decessoris noslri epistola continetur.Neque ulli vel alibi
vobls et integra conserventur in quibus hcecpro-
capellanorum liceat sine consensu vestro, mor- ;

nominibus duxiinus adnotanda in Sardinia :

tuos vcstrae parochiae Sed vos eos in-
sepelire. priis

firmos, sicut consuevistis^ungatis, et mortubs prae- ecclesiam Scala Heliae Sancti

Sanclae Mariae de
ter alicujusinrestationemscpeliatis.Ghrisma,oleum Gregorii...et Sancti Mamiliani de Simassi cum per-

infirmorura, quae vestra cx antiqua confcueludine tincntiis earum. In Gorsica monasterium Sancti
suscipit ecclcsia, majoris ecclesiae clerici, hac ur- Slephani de Venaco, monasterium Sancta3 Mariae
bis occasione non ouferant. Neque clericos vestros de Majaja.ecclesiam Sanc': ?cllegrini,et ecclesiam
ordinari prohibeant,ut pcr Dei gratiam quiele etpa' Goncha cum portinentiis suis.Qnae-
Sancti Pauli de
cifice conversanlos.professionis vostrse propositura D cunque etiam in futurum annuonte
Deojuste po-
plenius obserYare possitis.Siquasane ecclesiastica terit adipisci,firma vobis vestrisquc successoribus
seecularisve persona hanc nostrfficonstitutionis pa- et illibatapermaneant. Decerniraus ergo ut nulli
ginam sciens contra eam lemere venire tentaveril, hominum liccat idem monasterium temere pertur-
secundo tertiove coramonita, si non salisfactione bare, aut ejus possessiones auferre,vel
ablatasre-

congrua emendavcrit, potestalis honorisque sui di- tinerc, minuere, vel temerariis
vexationibus fati-
gnitate careat,reamque se divino judicio existerede gare, sed omnia integra conserventur eorum pro
perpetrata iniqnilate cognoscat, et a sacratissimo quorum sustentatione et gubernatione concessa
corpnre et sanguine Dei et Domini Redemptoris sunt.usibus omnimodis profutura.Obeunle te ejus-
nostri Jesu Ghr isti aliena fiat,atque in extrerao exa- dera luci abbate.vel tuorum quolibel
successorum,
mine districtae ullioni subjaceat. Cunclis autemei- nullusibiqualibet subrpplionisastutia seu violentia
dera locoj usta servantibus sit pax Domini nnstri Jeeu prsponatur.nisi quera fratres communi consensu
Chri8ti,qualenu3 et hic fructura bonae ratiouisper- vel frairumpars consilii sanioris secundum Deiti-
501 EPISTOL^ ET PRIVILEGIA. 502

morem,et D. Benedicti Regulam providerint eligen- A XIX.

dum: sepulluram quoque ejuadem monasterii et Dulla in qua Nobiliaci possessiones recensenlur.
cellarum ejus liberam esse decerrumus,ut eorum, (AnnolU8,Oct.23.)
qui illicscpeliri deliberaverint,devotior.i,elextremaB ]GaU. Christ. nov., II, instr. 347].

voluntati, nisi forle excommunicali sint, nuilus Gelasius episcopus, servus servorum Dei, di-
obsistat. Decimas vero vestrarum tcrrarum, quas lecto filio Radulpho abbati monasterii S. Juniani
ubiiibel habelis sine ulla episcoporum vel episco- Nobiliacensi3,ejusquesucce3soribus rcgularitersub
paliuiri ministrorum actionc quietamvobis manere sLituendis in parpetuum, etc.
concedimus. Sane laicos seu clericos saeculariter Statuimus enim ut ecclesiaS. Lucae inPictaviensi
vivenles ad conversionein auscipere nullius contra- civitate, cum ecciesiis S. Petri de Pranziaco ', S.
dictio vos inhibcat.Si quaigitur in fulurum eccle- Aquilini de Li/iniaco, S. Petri de Muzeroliis -, S.

siaslica sajcuiarisvepersona hanc nostrae consti- Mariae de Boueressia ' cum castolla Montis cuncto-
tulionis paginam sciens contraeamvenire tentave- rii, cum ecclesia de Apriliaco *; cuia duobus mo-
rit, secundo tertiove commonila, si non satisfa- lendinis juxta eamdem civitatem,cum hortis et cae-
ctione congrua emendaverit, poteslatis honorisque teris appenditiis suia ; ecclesia S. IMiiriae de Lizi-

sui digriitate careat, reamque se divino judicio g niaco ^, S. Martini de lngi.rnbia ^, S. Florenliae de
existere de perpetrata iniquitatecognoscal,et a sa- Condato^^cum appenditiis suis,eccIesid|deMiirciaco^
cralissimo corpore et snnguine Uoinini Redoin- cum appella S. Amandi Columberio, de Fadun-
ptoris nosLri Jesu Christi aliena fiat, atque in ex- tiis cutn pertinenliis sui, ecclesi.i S. M irtini de
tremoexamirie districtae ultioni subjaceat. Cunctis Floriaco ' cuiu appendiiiis suis, Sanctae Mariae de
autem eidem monaslerio justa servanlibus sit pax Avulia "cumsilvio Bornelli", Pineti '-, Borneti,S.
Domini nostri Jesu Christi, qualenus et hic fru- Mariae de Allona'-', S. llilarii de Jugo Aren;e '*cum
ctnm bonai actionis percipiant, et apud districtum terra de Vintriaco*^ cuin molendinis, pratis, et ca;-
Judicem priEmia aiternoe pacis inveniant Ameu. teris ad eara pertineulibus, ecclesia S.Juriaui de
Ego Gelasius Ecciesiae catholicaj episcopua sub- Mairiaco "• cum ecclesiis de Plibotiis ''',de lim-i-

scripsi. longis **, deConiaco'^, de Clotiaco ^*, deCapelia*',

Signum manus meae : Deus "in loco sancto suo. cum terra de Libardone 2', etFurfanno ^^ et cum
Datum Pisis per manum Chrysogoni sanctffi Ro- villis, terris, et pertinentiis suis : ecclesia S. Petri
manae Ecclesiae diaconi cardinalis, Kalead. Octo- de Isinodio ^*,S.Nicolai de Sivriaco ^'cum parochia
bris, indict. anno Dominicaj Incarnationis
xii, ejusdem caslri, S. Marlini de Goherio ^* cuin paro-
1118, pontificalus autem domini Gelasii secundi chia eiudem castri S. Martini de Bruzu cum :
^'^

papae anno primo. ^ terra de Permeliaco '^, ecclesia de Roomo, de

Argillosiis ^^ cura perLinentiis suis, ecclesia S. Ge-
XVIII.
nardi ^" de Notiacocum ecclesia de Paiziaco", et
Cannniois Lucenxibns affirmal se S. Frir/diini cano-
nicoriim pnvilegia confirmando eorum jura non
cnm caiteris appenditiis suis ; S. Petri de Fron-
imminuisse. tiniaco ^^ cum pertinenliis suis, S. Salvatoris in
(Anno lllO.Ocl. 2.) Alnisio ^' cum villa etcum ecclesiadeRiost ^*,cum
[MuRATORi, lier. Ual. Scripl., III, i, 406.] modendinis^salinis, pralis,terris,et caeteris appen-
Gelasius episcopus, servus servorum Dei, dile- ditii suij) S. Mauritii de Capella '^, ecclesia de
;

Ctis filiis B. archidiacono, V. archipresbytero. R. Columberio ^^ in castellania CcisLri-Airaldi;S. Pelri

primicerio, et P. cantori, et caeleris Lucanae Ec- de Pugniaco ^'cum perti^hentiissuis, S.Gaudcnlii ^^
clesife canonicis, salulem et apostolicam bene- juxta Frontiniacum,S.Brictii de Cundagia '^, terra
dictioncm. de Ferrariis,terra de Ferribovis ^^ universa etiam ;

Fraternitalemvestram vehementius conturbatam quae idem monaslerium velin praesenti possidet,veI

audivimus quasi nos aliquid adversurn vos turba- in luturum concessione principum.vel oblatione Ci-
tione dignum fecerimus. Nosse autem omnino vos delium,vcl aliis justis modis poterit adipisci,firma
volumus quia sicut fratres^nostros in Chrisli vos D tibi tuisque successoribus etillibatapermaneant.De-
charitate diligimus. Etsi enim B. Frigdiani ec- cernimus er^o ul nuUi.etc.Porro de presbytcrisqui
ciesiam quietam esse velimus, non tamen quid per parochias ad monasteria pertinentes in ecclesiis
vobis fecimus, aut subtraximus, aut [infirmavi- constituuntur,praedccessori3nosLrisancta3meinoriae
mus. Urbani papae secundi sententiam confirmamus, ut
Datum Pisis vi Non. Octob. videlicet abbates in parochialibus ecclesiis, quas

1 Priinziiy-lez-Lusignan. ^ Mazoroles. ' Boueresse cum castro de Moncoutour. * Auvrilly. *Notre-Dame

de Lusignan. * Anjambos-lez-Lusignan. Combe.^S.-Metlard de Marsay. ° Fleure. '"Availles. ^' Bois de.

''

Bourueau, '^ Pinier. ^^ Allone. '* Jouarene. '^ Vintray '* Maire-rEvescaut. S.-Martin de Pliboux. ^^ S. ''^

Jpan-HapLisLf, de Limalonges. '^ Conay. -^ Notre-Dame ile Clus;^ey. La chiipelle deS.-Junien Poulioux '-'

»3 j.ibardon. " Fartan. '* tlxodun. Sivriiy. 2« Couhr. " de Burlz. " Premilhan. -^ S.-Jiinien d'Ardill(>ux.
"^'^

30 Saint-Genard. ^i Paiz;ii-le-Torl. ^^ Fronlenay- rAbbatu. ^»

S. Sauveur en Aunis. ^* Rioux- ^' La Cha-
pelle-Soudan, " Notre-Dame de Colombiers^i iPugny. *^ S.-Gaudent. ^s S.-Bris de Din6. *<* Ferrabeuf.
503 GKLASII II PAP^ 504
tenent,episcoporum consilio prcsbyleroa collocent, A Vcteris charitatis dilectionem nolumus oblivisci
episcopi veropivrochia>curamciimabbatisconsensu qnu; i]iialis erga te jam dudum fuerit, ipse melius
eacerdoli commiltunt, iit pjusmodi sucprdoles do in tubula cordis legcs.Vooaluri igitur ad conciiium
plcbisquidera curaepiscopo rationem reddant ab- ; quod Kal. Martii,auxiliante Ueo,Alvernia3 celebrare
bali autcrnpro rcbus temporalibus ad monasterium deliberaviniusconlratresnostrosepiscopos llispaniaj
pcrtincntibus doiiitam siibjectionom cxhibcant et ; tcsolo exccpto convisitamus,quia illius rcgni nego-
sic sua cuique jura servcntur. Ulam sane pravam tia inmanibus tuis pendent. Nuntios nostros quos
consueludinem decreti praisentia interdicto reseca- pro hac vocatione dirigimus,tua' bonevolentiae conr
inus,ne videlicct in festivitate beati Juniani clerici mendamus.Mcmento villani,amicus ct medicus in
Sancti lliiarii chorum, refectorium, el claustrum nocessitale probuntur.
monasterii aggrediantur velinquietent,sed monachi Data Magalone, xv Kal. Deccmb.
secundum regularem consuetudinemsine tumultu XXII.
saecularium clericorum quietc ac solitarie sua so- Proliibitio ne professi in ecclesia Sanclx Marix Fon-
lemnia peragant.Si qua igitur in futurum ecclosia- lis Ebraldi rcnpianlur al) abbatibus aul prioribm
«tica saicularisve persona, elc., Kterna3 pacisinve- aliorum monasteriorum.
niant. Araen. n [GoQUELiNEs, t. II, i60,ex archivis Vaticani.]
Ego Gelasius Ecclesias catholicae opiscopus. Gelasius episcopus,servus servorum Dei,dilecli3
Signum manus mcce Deus in loco sancto
: suo. filiis abbalibus et priorlbus monasteriorumsalutem

Datum Massiliai pcr manum Gregorii S. R. E. et oposlolicum bcnedictioncm.

diaconi cardinalis, x Kal. Novemb., indict. xii, Memores essc debetisquod DominusinEvangelio
anno Dom. incarn. liiS^ponlificatus autem domini dicit «Quaecunque vultis ut faciantvobis homines,
:

Gelasii papae II anno primo. eadem etvos facite illis. » Audivimussiquidem quod

XX. quidara vestrum professos ecclesiaj Sanclae Mariae

Bernardi, primcdisTolefani, privilcgia confirmat. dcFonte Ebraldi suscipiant,ubiper Domini graliam
(Anno iliO, Nov. 7.) ex longojam tempore maxima religionis observan-
l'SlvR\TOB.i, lier Ital Script.,ll\, i. 41 i.] lia cuslodita est : per quam nimirum benignitatem
Gelasius episcopus, servus scrvorum Dei, reve- religionis et professionis vincula resolvunlur. Per
rendissimo fratri Bernardo Toletano primali,cjus- pra^sentia igitur scripta univcrsitaliveslraepruecipi-

que successoribus canonice substituendisin perpe- mus,ne deinceps professos ejusdem suscipiatis ec-
tuum. clesiae sed in loco ipso ad honorem Dei,et suarum,
;

Charitatis est bonum proprium congaudere pro- animarumsalutemprofessionissuajcustodiantspon-

fectibus aIiorum,elc. Idcircoprsedecessorum nostro-
^ sionera.

rura sancta3 memoriae Uibani ll,item, Pascalis II, Datum apud Magalonam,duodecirao Kal.Decem-
vestigiis inh8erentes,tamtibi quam luis successori- bris (7).

bus Toletanae Ecclesiae cathedram illustrantibus, XXIII.

totius Hispaniaeprimatum.largiente DominOjConfir' Bulla pro abbalia Crassenai.
mamus,salva tamen Romanae Ecclesiae auctorilate, (Anno H18, Nov. 30.)

et metropolitanorum privilegiis singulorum, etc. [Gall. Christ. VI, instr. 434.]

Ego Gelasius catholicae Ecclesiae episcopua sub- Gelasius episcopus,servus servorum Dei,dilecto
scribo. filio BERENGARioabbati Crassensismonasterii B.Ma-
f
Signum manus meae Deos in loco sancto suo.
:
riae.quod in Carcassensi parochia situm est, ejus
Datum apud S. .(Egidium,per manus Chrysogoni que successoribus regulariter inslituendis in perpe-
S. R. E. diaconi card., vii Id. Noverabr., indictio- tuum.
nexii,annoDominicae Incarnationis lii9,ponlifica- In Lateranensis tomis reperimus quod
palatii

tus aulem Gelasii II paps anno i. Carolus imperator.B.Maria?Cra33ensc monasterium

XXI in Carcassensi parochiaaedificans B. Petro oblule-

Ad Didacum
'
episcopum Compostellanum qqjji^ D rit cum universis quae locoeidem contulerat.Et nos
mendat nuntios suos. ergo eamdem catholici regisoblationem suscipien-
(Anno Hi8, Nov. 17.) tes, monasterium ipsum B.Pelri protectionedecre.
[Florez, EtpaHa sagrada, XX, 267.] vimus confovere,8tatuentes ul quaicunque vel ab
Gelasius episcopus, servus servoram Dei, ven, eodcm rege, vel ab aliis catholicis principibus ei
fratri D., Compostellano episcopo, salutem et apo- collala,veI aliis justis modis acquisita sunt, firiua
stolicam benedictionem. semper et illibata permaneant,in quibus haec pro-
(7) Hoc anno Magalonam venit Gelasius, unde scopo et successoribus, tolius Hispaniae primatum
secessit, poslquam habita aliquorum dierum Pisis confirmavit.In fineenim (fragmenlum recitat B^ro-
mora, roare iterum introivit,ct portum S. iEgidii niusin addendis corrigendis ad annum 1118) le-
attigit, ut ait Pandulphus Pisanus, Gelasii familia- gitur « Datura apud S. ^gidiura per nianura
:

ris ejusque Vilae scriptor, In eo portu fuisse Gela- Chrysogoni,etc.,etc.,vnIdus Novcmbrisindict. xu,
sium die 7 Novembris hujus anni constat ex privi- anno DominicaB Incarnat. 1119, « computo Pisano,
legio ibidem dato^quo Bernardo Toletano archiepi- quod respondet anno ilI8.
S05 EPISTOL^ BT PRIVILEGIA. 500

priis d'Jximusnominibus annotanda.In Narbonensi A ris ; et alodiura de Badenx, dcBeriaco cum perti-

episcopatu ecclefiam S. Laurenli {S. Laurenl de nenliis suis.

Cabreresse), S. Stcphani de Campo longo {Camp- In Tolosano episcopatu monasterium B. Miriae

long), 3. Pauli de Rivo-piilido (8), S. Felicis de Ca- de Cambono {Carnon) cum pertinentiis suis, cccle-

pite st(igm{Cnpeslano), S. Petri de Mcis, S. Eiilaliae siam S. Pctri de Marenx, S. Vincentii do .\\,

dii Robiano {Roubian), S. Petri de Najoaras, S.

Fe- S. Petri de Pradcs, S. Satnrnini de Arsat, S. Pclri

licis ct S. N.izaiii de Leziiiiano, S. Juliani do Fonte de Sorsat, S. Petri de Podio, S. Petri de Agonat,
coopcrto, S. Saturnini do Villarubea, S. Eulaiiaa S. Mariae de Raval, S. Felicis de Faulinges, S. Ma-

de Tezano, S. Adrinni dc Tornczarno, S. Sebastiani riae ct S. Pauli de Alta ripa, S. Martini dc P.itrafit-
de Ripa alta, S. Petri dc Pralis, S. Asciscli de villa ta, S. M. Porcelligrisei, S. Slephani de Soplescnx,
Bcrziano, S. Martini de Triviaco, S. Romani de S. Lupi et S. Joannis de Tortorag [a/. de Tour-

Furca, Mariaj Magdalenaede Quinliano[fl/.Quin-

S. riac], S. M. dc Beced. cum villis et pertinentiis ea-

tiliano], S. Adriani et S. Mariae de Mairolas, S. Ju- rum, S. Maria? de Solario.

liani de Calzcastel, S. Joannis de Herron [«/. Ber- In episcopatu Hclenensi ecclesiam S. Stcphaniet
ron], S. Joannis de Palma, S. Martini do Novellis, S. Vincentii de Stagello, S. Martini de Cornoliano,
de Fausta,
P S. M. de Fonle, S. Felicis de Peziliano, S. Satur-
S. Joannis de Tusciano, S. Marias S.

Petri de Paderno, S. Mariaj de Vigrado [a/. Vino- nini, S. Stephani, S. Mametis, S. M. et S. Andreae
grando],S. Marlini de Molleta, S. Andrca? dc Man- de Ripa alta, S. Colunibas, S. Marice de Tolugci [o/.
sionibus, S. Saturnini de Palairaco, S. Fructuosi Coluges], S. Marci[rt/. S. Gyrici] de Canoas, S.Mar-
do Casa cooporta, S. Marlini de Puteo, S. Stephani tini de Canoas, S. Petri de Prata; monasterium
de Romaneto, S. Romani de Laurera [al. de Ley- S. Martini de Canegou, Andrcajde Subereta cum
S.

reiria], S. Cypriani de Cuciis, S. Petri de Plancda; villis et certis pertinentiis carum.

S. Feiicis dc Malverzo [al. Milverio], S. Stephani In Gerundensi episcopatu monasterium 3. M. dc

de Cepiano, S. Marlini de Palazol, S. Andreae de Riudazer [al. de llividario], S, SepulcridePaleira,
Aziilano, S. Petri de Capraspina cum perlinentiis S. Stephani de Catnellas, S. Felicis de Lagostera,
earum : et in eodem episcopatu castrum deLeco S. Pelri de Gallicantu, S. Fclicis de Gcisal [a/. de
cum pertinentiis suis, castrumLaco cumperlinen- Gersan] cum villis ct pertincntiis earum.
tiis suiset plngis marinis Lizian', Rubiuni, Caput- In episcopatu Cffisaraugusl. monasterium dcJas-
mortis, Luci, Rivi putidi, Cumpi longi, Villae ru- saria cum pertincntiis suis.
beae, Calzcastelli, Novellis cum villis et pertineiitiis In episcopatu Urgellensi ecclesiam S. Petri de
earum, villam Palmaj, Tnzani, Castogae, Ferrals, Burgalo [al. Burgali s], b.Pelri de Linars,ctvilUain
Fontis cooperli, Ri[)ee altae, Tornisarni Prati, vil- ^ Cinzors et Roret cum pertinentiis earum.
lae Borciani, Triviiici, Quartilianis, Tuxsani, Faus- In Albiensi episcopatu ecclesiam S. Petri de Ro-
tae, Molletae, Paderni, Taxi, Mansionis, Palairaci, son [al. de Rosieux] cum pertinenliis suis. Qua;-
Buxenaci, Lairere, Buxae, Aurciole, Caprespine, cunque prffltereain futurumconcessionepontificum.
Malverii, Sipiani, Cuxatii, Planede cum ecclesiis et vel liberalitale principura, vel oblatione fidelium
pertinentiis earum
alodium de Capiteslagni,de
: et juste atquecanonice poteritisadipisci, quieta seoj-
Cuxiaco, de S. Jorio, de Narbona,de Harpadeux, de per vobis vestrisque successoribus et integracon-
Faberzano, de Palasolel, de Berneto, et de Agan- serventur. Decernimus ergo ut nulli omnino homi-
tano. num liceat praefatum monasterium temere pertur-
In ppiscopatu Carcasscnsi ecclesiam S. Michaelis bare, autejus possessionSs auferre, vel ablatas re-
de Nahuga, S. Martini de Podiolato, S. Juliani de tinere, minuere, vel temerariis vexationibus fati-
Rabendosa, S. Petri de Alarico, S. Cucupbati de gare, sed omnia integra conserventur eorum, pro
Lausa, S. Martini deCurtis,S.Mariaede Cominiano, quorumsustentationeetgubernationeconcessasunt»
S. Petri de Millanello, S. Andreae de Milhano, usibus omnimodis profulura.
S. Pauli de Coloniaco [al. de Bolhonaco]. S. Fulchi, Porro ut idem Crassensemonasterium subtutela
S. Hilarii de Casilaco,S. Mari<8 de Veziliano [o/, de D et jurisdictione S. nostrse Roinanae,cui Deo auclore
Verzellano], S. Cirici de Agrifolio, S. Jannnis do deservimus, Ecclesi.-e constitutum nullius alicujus
Agrifolio superiori, S. Stephani et S. Cy[)rinni de juris ecclesiae ditionibus summitlatur, omneni cu-
Faveriis, S. Mariae de Tautirano, S. Martini de Juslibet ecclesiae saccrdotem in eoditionem quara-
Cosano, S. Mariae de Cerviano, Stephani de
S. libet, prffiter rectorem sedis hujus apostolicae pro-
Caunas,S. Petri do B.ignuls, S. Mariitde Petramala, hibemus, adeo ut nisi ab abbate fuerit invitatus,
S. Cypriani de villa Alzenaria [aL Asinaria],S. Ge- nec missarum ibi solemnia celebrare priiesumat.
nesii de Septembisano, S. Felicis de Mirallas, Obeunte te ejusdem loci abbate, vel tuorum quoli-
S. Mariae de Casillars cum pertinentis earum ; et bet succe?sore,nullus ibi qualibetsurrept.ionis aslu-
castrum Cucuphati de Lauza,
Alarici, et villam S.
tia seu violentia pra!ponatur,nisi quem fratrescora-
et Flexiet Curtes, Ciiminiam,Milani, Bolonaci. Ca- muni consensu, vel fratrum pars consilii sanioris
xilaci, Virziliani, Agrifolii superioris et inferio- secundum Dei timorem et beati BenedicliRegulam
(8) Nunc est diruta.
 507 GELASII II PAP^ 508

elegerint, a rtomano pontifice, vel ciii ipsecommi- A rabili fratri IBEnNAnDO Auscitano archiepiiscopo.sa-
serit, consecrandnm. Chrisma, oleum sanctum, lutem apostolicam bencdicllonem.
et

consecraliones altariiim, sive ecclesiarum, ordiiia- De coemelerio S. Oricntii, praesentibus nobis,

tioncji mon;icl)oium, qiii ad sacros fuerint ordines multi saepe clanioresinRorminorum pontiflcum au-
prouiovendi, a dioccesanis susoipiclis episcopis, si dieiitia i;a?pe facli sunt. Cffilerum, omnino ipsis
quidcm gratiam alque coaimuuionem sedis aposto- placuit ut cocmeterium illud, sicut antiquitus con-
lica"! habuerinl, et si ea gratis ac sine pravitate vo- stitutum, ita et in posterum servaretur. Pra?cipi-
lueriiit exhibere ;
aiioqiiin liceat vobis catholicos mus crgo ne fralrcs rnonasterii S. Orientii super
quos maluuritis adireantistites, ab eis consecralio- hoc negolio inquieles ; sed coetneterium, sicut per-
num sacramenta suscipere, qui apostolicae scdis mansit haclcnus.ila et deinceps quietum integrum-
fulti auctoritatequae postuiantur indnlgeanl.Nec pro que permaneat,neque novura aliud contra vetercm
adjacentium parochiarum inlcrdictisCratres vestri, consuetudinem construatur.
qui per vestras ecclesias commorantur, a divinis Dalum Tornaci, vi Idus Uecembris (9).

ofHciis suspendantur, mortuorum suorum

vel a XXV.
exsequiis prohibeantur,sed ipsi tantum cum eorum Ad exercitum Chrislianorum civitalem Cxsarnugu-

clientibii5,clausis ecclesiarum januis.divinffi servi-

iianam obsidentfm. — Omnibus ad eum uliquid
B conferenlibus induUjeidiam largitur.
tutis officia pcragant.et sepuliurffi debita exsolvant
(Anno 1118, Dec. 10.)
Iliorum qiioque sepulturaiu liberam esse censemus,
[Mansi, Concil., XXI, 1109.]
quiapud loca vestrasepeliri deliberaverint, nec de-
Gelamus episcopu?,servus servoruui Dei,exercitui
votioni et extremje voluntati: nisi forte excommu-
Chrislianorum civitatem Ca;parauguslanam obsi-
nicati sinl, ullus obsistat. Sane de presbyteris qui
denti,et omnibuscatholica) lidei cultoribus,salutcm
per parochiasad munasteria pertinenles in ecclesiis
et aposlolicani benedictionem.
constituuntur, praedecessoris noslrisanctaememorae
Litteras devotionis vestra3 inspeximus : com.peti-
Urbani secundi papae senlentiam confirtnamus, ut
tioni, quam pro Caesaraugustano eleclo ad sedem
videlicet abbates in parocliialibus ecclesiis quasle-
apostolicam duxistis [direxistis], favorem libenter
nent, episcoporum consilio presbyteros collocent;
accomodavimus. Eumdem ergo eleclum, nostris
episcopi autem parochiam cum abbatum consensu
tanjuam beali Petri manibus, largiente Dornino,
sacerdoti comraittant, ut ejusmodi sacerdotes de
consecratum remitlentes ad vos, benedictionera.
plebis quidem cura episcopo rationem reddant, vobis aposlolicai visitationis impendimus, aequam
abbati vero pro rebus lemporalibus ad monasterium
omnipotenlis Dei misericordiam implorantes,utper
pertioentibus debitam subjeclionem exhibeant, et
sanctorum preces et merita opus suum ad honorera
eic siia cuique jura scrventur. indicium aulem C
Ad suum et Ecclesiae sufe dilationem vos faciat ope-
perceplae a Romana Ecclesia liberlatis quinque au-
rari. Et quoniam et vos ipsos, et vestra extremis
reos quotannis Lateranensi palatio persolvatis. Si
objicere periculis decrevistis : si quis vestrum
quaigitur in futurum ccclesiastica saecularisvepcr- suis poenitenlia in expeditione
accepta de peccatis
sona hanc nostrae constilutionis paginam sciens nos eum sanctorum merilis,
bac mortuus fuerit, et
contra eam temere venire tentaverit, etc. totiusEcclesiaecatholicaeprecibus,asuorumvinculi3
Ego Gelasius calholicae Ecclesiae episcopus. peccatorum absolvimus. C^jelerum, qui pro eodera
Signum raanus me;e Deus in loco sancto suo.
:
Domini servltio vel laborant,vel laboraverint, et qui
Datum apud Magalonam per manum Grysogoni, praefalae urliis ecclesiae a Saracenis et Moabitis di-
S. Rom. Ecclesiae diaconi cardinalis, ii Kalend.De-
rutae, unde reficiatur, et clericis ibi Deo famulan-
cemb.,ind. Dominicic Incarnat. auno 1119, pon-
xii,
tibus, unde pascantur, aliquid donant vel donave-
tific.auteaidoinini Gelasii secundi papaj anno primo.
rint, secundum laborum suorura et beneficiorum
XXIV. suorum ecclesiae irapensorum quantitatem,ad epis-
Ad Bernarduni Auscitanum archiepiscopum. coporum arbitrium, in quorum parochiis degunt,
(Anno 1118, Dec. 8.) pcEnitenliarum suarum remissioneni et indulgen-
[D. BouQCET, Recueil, XlV, 322.] D tiam consequantur.
Gelasius episcopus, servus servorum Dci, vene- Data Alesli, quarto lilus Decembris (10).

(9) Tornac, in dioecesi Alesiensi, ubi anno 1118 subjacuit Sarracenorum diiioni, liberari, salis audi'
diversalus est Gelasius, Cluniacumpergens. vistis guam bealo et antiquo nomine sanctitatis ac
:

(10) Hisacceptis idt-m Petrus ordinatus episcopus diqniiatis pollere novislis.Ailhuc lumen prioris capti-
Caesarauguslanus, suis additis lilteris, ojusmodi viialis mcerore confectam, omnibus penc egere sapia-
indulgentiariimdiploriiapcu niversumChnstianum tis : tum quia non habrni unde dirutx ecrlesix pras-
orbem proiiiulgandum sluduiL. ista scribens : futae parieteset omumenta resiitui valeant : tum quia
Universis mundi Ecclesix jidelihus, arcliiepjscopis, clerici ihidcmdivino famulaiui die nocteque vacuntes,
episropi", abhatibus, pre.shyteris, oinnibus culhoUcae unde vivunl non ohtinenl. Vestram itaqur depreramur
fidei culoribus, I^etrvs, l'cet inilifjnus Cxsaraugu- clcmmiiam. quodsi corporaliprxsentia illam visitare
stanu^ episcnpn^, salnlem el bcnedicionem. nrquilis, sallem fleemosynarum veslrarum ohlatinne
Divina fiivcntr rlenientia, veairi^que precibw^, et cletnenler visitelis, illud Psalmographi recolenie-'^ :
forlium virorum audaria, Cxsarauguslanam urbem « Beatus qui inteltigit suner egenum et pauperem: in
Ckristianis inaniius siilijugari, ac beaiae et glonosx die malaiiberabit eum Dominus {Psal.xt.) ;» illis
virginis Marige ecclesiam, qux diu, proh dolor l vero quiprselatae ecclesicenecessariorum solatio desti'
509 EPISTOLiE ET Pi!lVILE<5lA. 510

XXVI, A. ordinandas committimus,utper induslriam vestram,

Ad Ponlium abbalein Ckoiiucensem. Monasterii— relifiionis status in eis auxilianle Domino conser-
Cluniacensis privilegia confirmat. velur. Videlicet in episcopatu Lemovicensi, abba-

(Anno 1118, Dec. 16.)

tiam Sancti Martialis; in Engolismensi, abbatiara
S. Eparchi ; in Sanctonensi, abbatiam S. Joannis
[Mansi, Concil, XXI, 171.]
de.A.ngeriaco ; incivitatePictavien9i,abbatiam, quae
Gelasius episcopus, servns servorum Dei, charis- diciturMonasteriumNovum;inepiscopatuTolosano,
simo in Christo filio Pontio Ciuniacensi abbati, abbatiain Lesatensem in Caturcensi, abbittiam
;

ejusque successoribus rcguhriter substiluendis ia Moysiacensera, et Figiacensem in Neraausensi, ;

perpeluum. abbatiam Sancli .^gidii in pago Arvernensi, abba-

;

Ignem sempor in altari ardere, legale praeceptum tiam Mausiacensem, Tierncnsem et Metanensem ;
esl. Quera sacerdos, qni patri jure succesKcrat, inepiscopatu Augustodunensi,abbatiamVizeliacen-
supposita lignorum struc, ne deficeret, enutriret. sem in civilate Antissiodorensi, abbaliam Sancti
;

Hoc jam diu in cordibus nostris sacerdos verus, Germani; in episcopatu Cameracensi, abbatiara
aeterni Patris Filiu3,conservavit quia et priusquam
:
Unicurtis; in Rolhoraagensi, abbatiam quaedicitur
teinabbatis officium, et mein ponlificatus uiiniste- g Pontesia; in Tarvannensi, abbatiam S. Bertini et
rium provexisset, corda noslra dilectionis igne suc- S. Wsrnari in Italia, abbatiain S. Benedicti supra
;

ccndit, et charitatem in nobis mutuam cuHtodivit, Padura, Ea vero quae lemporibus nostris pcr ve-
etpostsusceptasordinationesamplificavit. Un ie nos strara,velfratrum vpstrorumsollicitudinem legilime
in his quae pro Cluniacensis monasterii saiute et aoquisita sunf,quieta vobis vestrisque successoribua
quiete postuias, dulcedini tua? abnuere indignum et illibatapermaneant. Praeterea super illura dal-
duximus. IpsaetiamejusJem loci veneranda reli^io, raaticae sivesandaliorum usum, quem personae tuae
et praedecessorura tuorum vita venerabilis, nos ad praedecessor noster sanctae memoriae Paschalispapa
haecefficiendacompeliunt. F'ro tua igitur et fratrum nostr.i potissimum intercessione concessit, hoc tibi
tuorum petitione, universa quse prasdecessor tuus singulariter arapliorisdilectionis speculum indulge-
felicis uiemorise Hugo al)h;is in die obitus sui, ita mus, utquoties raissassolemnes vel in populocele-
quiete atquo picifice possidebat, ut nullum inde braveris, usu eorumdeui insignium potiaris. Ad
canonicum jiidicium recusarel, libi et Cluniacensi haec, quidquid libertalis, quidquid tuitionis,apriB-
rnonasterio in posierum quiete alque pacifice ha- decessoribus nostris concessum est, nos quoque
bendaet possidenda staluimus. lUam etiam avubig vobis vestrisque successoribus pra^sentis decreti
calumnium apostolicae sed s patrocinio removemus, paginaroboramns. Siquisigiturdecreti hujus tenore
qua cpiscopi prococtroversiisquas inlcrvos ct ipsos cognito, tomere, quod absit contraire tentaverit, !

frequenteremergunt, innooentes hominesparochia- apostolicae indignationis ultione plectatur, ni&i prae-

rumvestrarumet altercalionu.n expertes interJictis Humptionera suara di^^na salisfaclione correxorit.
suis veheiuentcr affligunt. Sane et abbatias quus Ego Gelasius Ecclesiae catholicae episcopus sub-
praedecessores nostri apostolicae sedis ponlilices, scripsi.
pracdecessoribus tuis deliberalione proviiia per sua Datum Avenioni per manum Chrysogoni S. R. E.
privilegia commiserunt, nos quoqiie strenuit.ui luas diacoai cardinalis, xvii Kal. Januar., indict. xii,
ao successoribus tuis in eadem religiouis obser- Dom. Incarnationis an. 1117, pontificatus autem
vanlia, et dilectioae scdis apostoiicae permansuris, domini Gelasii II papae anno i.

tulse,alque suse pauperlatis gemitibus condoluerint, absoluiionem facio et confirmo.

el unum denarium, vel quot valeant, ad ejus rescait- Ego Subosciianus episcopus fianc absolulionem facio
rationem miscrint, nos eis, divina clemfntia, ac do- et confirmo.
mini Gelasii papx auctoriiate frcli (excmplarlitt"ra- Ego Sanctus Calagurritanus episcopus hanc abso-
rumcrucis, quasinnostrarcclesia signatas linbemus, in lulionrm facio et confirmo.
suprascripta, pagina scripium mvenietis), atque do- Ego Guido Lascurrcnsis episcopus hanc absolutio-
mini Beriiardi arcliiprxsulis Toletani, et sanctse D nem fucio et confirmo.
Uomanx Ecclesiie legati, ac omnium episcoporum Subscriptusquoque bis reperitur apostolicsB scdis
Hispanix.... poenitentix remittimus. Atlii equidem legatus,qui tuacmorabatur in Hispania, hoc ilidem
juxta beneficiorum suorum quantifntem, et operum modo :

suorum merilum, deliclorum suurum consequantur Ego Boso sacrx Romanx Ecclesix cardinalis hanc
remissionem. Qui hunc nostrum urchidiaconum absolutionem facio ac confirmo.
nomine Miorrandum, el socios snos prxsentium litte- Haclenusvenerand;ieantifiuitatis monuraenfa.IIie-
rarum laiores benignc susceperint, vel eis consulue- ronymi Blancae industria inlucem proditain Cum-
rint, a Domino vitam consequantur xiCrnam. mentariis rerum Araiionensium exCaesaraugustano
Vulete. tabulario, quibus indulgeutiaruni promulgandarura
Ita Petrus episcopus Caesaraugustanus, qui, ut pristinus mos reseralur, pariierqun antiquus cultus
audisli,una cum his et litteras apostolicas miait, reii,si;iosissim.Teecc!efiae beitissiuias Virginis Je Pilari
hasque omne snbscripliono munitas, lum IJernardi nuncupatae, qu:H hactenus non solum Hispanorum
archiepiscopi Tolet.mi, tum aliorum Hispuniae epi- populorum, sed exlernorura etiara visit.atione fre-
scoporum in hunc modum : quentalur, univeiso Ghrisiianu orbi illustri lama
Ego Bcrnardus Toletanx ecclesix archiprssul hanc notissima. Sev. Bin.
5il GELASll II ?A?JE EinSTOLiE ET PRIVILEGIA. 812
xxvn. \ jiciatur, quandiu in eo regularis disciplinee vigor,

Bulla pro monaiterio Caunensi, in diascesi Narbonensi. Domino praesenle, perstilcril, snlva Narbonensis ar-

(Anno 1118, Dec. 20.) cliiepiircopicanonicarevercnlia. Obeunlelenuricejus

[Baluz., Caiiilul. II, 1557.] Inci abbale vel luorunn quolibct succcssorum, nulius
GELASiu3episco|)us, servus servorum Dei, dileclo qnalibet subreptionis astulia seu violentia praepona-

(ilio ARNALDO,Cauncnsis monasterii abbati, ejusque tur,nisiquem fratrescommuniconsensu vel Iratrum

Buccessoribus regulariter substituendis in perpe- pars consilii sanioris, secundum Dei linTiOrem et

tuum. beati HenedictiHegulam, vel de sua vel de aliena, si

Umni pelenti nos tribuere evangelicis praeceptis oportuerit, congregationc provideriut cligcndum.
inslruimur.Idcirco venerabilium fratrum noslrorum Sepulluram quoque ejusdem loci omnino liberam
esse decernimus, ut eorum iiui illic sepeliri delibe-
Narbonensis et Arelatensis archiepiscoprirum peti-
raverint devotioni et extrema; voluntati, nisi forte
tionibus, Caunense monasteriura, cui Deo auclorc
pracsides, cum omnibus ad ipsum pertinentibus, ad
cxcommunicali sint, nullus obsistat. Si quaigitur
excraplar pradecessoris noslri saacta; memoria» Ur- ia futurum ecclesiaslica saecularisve persona, hanc
nostrae constitutionis paginain sciens, contra temere
bani papiE sub apostolicaj sedis tutelam excipimus.
Quod videlicet monasterium a bonae mernoriie Ca- g veniretcntaverit, secundo tertiovecommonita.sinon
satisfaclione congrua emendaverit, potestutis hono-
rolo imperatore per Milonem comitemaedificatum et
tara ab ipso quam a filio ejus Lodoico ac nepote risque sui dignitate careat, reamque se divino judi-
cio exislere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a
Carolo acque imperaloribus ad honorem sanctorum
apostolorum Petri et Pauli per regaliascripta muni- sacratissirno corporeet sanguinc Dei elDomini Re-
dempioris nostri Jesu Christi aliena fial, alque ia
tum est. Prffisentis igitur decreti auctoriiule slalui-
mus ut pjusdem loci libertas, sicul a siipradiclis im-
extremoexamine districtaj ultioni subjaceat. Cunctis
peratoribus collalaest, firraa in perpetuura conser-
auiem eidem loco justa scrvantibus sit pax Doraini
nostri Jesu Ghrisu, quatenus et hunc fruclum bonae
vetur. Id est, utnullus judex publicus, nullus curia)
minister, ipsius Ecclesia; colonus citra abbatis et actionis percipiant, et apuJ districtum Judicem prae-

fratrum volunlalem dislringere, nec ex rebus mona- mia aelernae pacis inveniant. Amen.
sterii census aut vecligalia quaslibet praesumant Ego Gelasius, Ecclesiae catbolica} episcopus sub-
exigere. Quidquid aulera vel in Narbonensi vel in scripsi.

Wioerbersi seu Garcasensi aut Redensi aut AJbiensi Signum manus meae : Deus in loco sangto suo.

pago Caunense monasterium possidet, ab omnium Data Aurasicae per manum Grysogoni, sanctae Ro-
hominum molesliavelinquietudineliberum maneat. « ™
manae EcclesicB diaconi cardinalis, xiu Kal. Jan.,ia-

In pago siquidem Narbonensi ab ipsis pr.-edictorum

^ ^1'^^*°"'^ '^''' Dominicffi Incarnationis anno 1 19, pon- i

tificatus autem domni Gelasii secundi papae aano

imperalorum lemporibus ecclesiam Sancti Pauli, et
salinas in loco qui dicitur a Gagacanes, et insula primo.
XXVIII.
quae dicitur Dumanas. In Minerbensi villam quae
dicitur Libras cum ecclesiasua, villam Bajanicum Privigelium pro monaslerio S. Andrex Avenionensis.
ecclesia sua, Vitesiam cum ecclesia sua, parlem (Anno 1118, Dec. 20.

villx Trenciani, partem Villare, parlem villae [Histoire de Languedoc, t. II, Preuves, pag. 407, ex
Abrensis, parlem villae de Gampolongo, villam de archivis abbatiae S. Andreae Avenion.J
Cros cum ecclesia sua. In monlana Spinacia cum Gelasius episcopus, servus servoi^um Dei dilecto
villis 6uis,partem viliae Raberti. In Garcaseosi, vil- filioPETRO abbati monasterii Sancti Andreae, quod in
lara siveccciesiam Sancti Fructuosi, ecclesiam San- cacumine raonlis Andaonis super fluviura Rhodani
cti Laurentii,villam Bdnioias cum ecclesiasua, vil- situra est, ejusque successoribus regulariter substi-
lam Palazol cum ecclesia sua, Orris cura ecclesia tuendis in perpeluum.
sua, partera villae Glujani. In Redensi villam Rece- Offlcii nostri nos hortatur auctoritas proecclesia-
miro cura ecclesia sua. In Albiensi ecclesiam San- rura statu sollicitos esse, et quoe recte statuta sunt
cti Amancii. Item in Garcasensi partem villfe de ^ stabilire. Quod cum ecclesiis caeteris debeamus, tuae

Fonte cooperta. Ad haec adjicientes decernimus ut potius ecclesiae, quam dum in Galliarura partibus

quaecunque hodie idem monasteriuin juste possidet, essemus nostris manibus consecrari dispositio divina
sive in fulurum concessione pontificum, liberalitate concessit, benigniori debemus familiaritate impen'
principum, vel oblatione fidelium jusle atquecano- dere. Ea propter universa qua; aut ordinatoris ac
nicepoleritadipiscijfirmatibiluisquesuccessoribus praedeccssoris nostri sanctae memoriae Urbani papae,
etillibata permaneant. Nulli ergo oranino hominum autaliorumRomanorum poniificumGregorii, Victo-
liceatidem monasterium temeroperturbareaut ejus ris, Joannisauctoritateraonasterio vestroconcessaet
possessiones auferre, vcl ablatas retinere, minuere, confirmatasunt,nosquoquepraesentisprivilegiipagi-
vel temerariis vexationibus fdtigare; sed omniain- nacoocedimus etconfirmamus,etc. Adindiciumau-
tegraconserventur eorum proquorum sustentatione lem hujusasedeapostolicaperceptaelibertatisjtresli-
el gubernalione concessa sunt usibus omnimodis brasceraedeipsoBeatiAndreae monasterio,duasvero
profutura.Nec idem monaslerium alii violenter sub- depraefata eeclesia Beati Petri deTodonse, quamde
513 LAURENT. VERON. DE BEfXO BELRARICO LIBHI VII. — LIB. I. 514

Jure sanclaeRomanaetenelis Ecclesiae.nobisnostris- A Ego Petrus diaconus cardinalis S. Nicolai in Car-

que successoribns anniialina pcrsolvatis, etc. cere Tulliano.

Ego Gelasius Ecclesiaj calholic;je episcopns. Datura Arausicaj per manum Grysogoni, S. Roma-
Signum manus nie<c: Deus in loco sancto suo. nse Ecclesiaj diaconi cardin.xiii Kal. Jan., indictio-

Ego Lambertus Ostiensis episcopus. ne xn, Dominicc Incarnationis anno 1119, ponlifica-
Ego Boso cardinalis. tus autem domni Geldsii secundi papae annoprimo.
VLjvr^wMju^ivrm^jiiiji lUiiJt VL^mMM^jraim
'

AN.NO DO.MINI MCXIX

m DIAGONUS PISANUS

NOTITIA HISTORICA IN LAURENTIUM

(Fabric, Bibl. med. el inf. lat., IV, 251)

Laurenlius Vcroaeijsis, diaconus Pisanus, tempore Petri II, archiepiscopi ab anno 1103 ad 1120 l'isa-
ni, .scripsit carmine heroico de bello Balearico, sivererum ia Majorica Pimnorum ac de eorum Iriumpho
Pisis an. 1115, habita libros seplem,
Ciim fuil a Christo icclo velamme carnis
Cenlenus quintus decimus millesimus annus
EdidiL Ughellus halise sacrx nov. edit., tom. X, pag. 127.

L4U TII VEIlOi^E^SIS

DIAGONI PISANI

DE BELLO BALEARICO
SIVE

RERUM IN MAJORICA PISANORUM AG DE EORUM TRIUMPHO PISIS IIABITO ANNO

SALUTIS H15

LIBR[ SEPTEM.
(Edidit UanELLi Ilaliaesacrx t. X, p. 127, adfidem mcmbranacei codicis Viviani de Vivianis,
Insulani episcopi.)

INCIPIT LIBER PRIMUS.

Arma, rates, populum, vindictara coelitus actam A Exslitit, et Gdillis, terrasque agitatus in omnes.
Scribimus, ac duros terrjB pelagique labores, In populos etenim Majorica laeva fideles

Geryonea viros sese perrura terentes, Bella cruenta gerens lelhalia sumpseral arma.
Maurorum stragem, spoliata, subactaque regna Cujus pertuler.it rabies, violentaque classis
Ilis igitur cocplis digncris, Christe, favere. Ausonias, Siculas, et Groecorum regiones.
Terruit Ilcspcriam Latias rcvolutus in urbcs, Haecpostquam castella, rates, villasque cremarat,
Ruraque ubique frequcns Gothis salis agnilus ille Guraque aris tilulos lemplis violarat adustis,
515 LAURENTIl VERONENSIS 516

Suadebal caplis Christi mnndata negare, A Hancque potestatem Pisano contulit altam

El prapci^pla sui complfcti vana rcsulla' [sic), Pontifici : propriam properanterad urbem.
redit hic

Taiia credentes nimiuin reverenter uniuvit, Protinus a populo digna statione reccptus,
Conlradicentcs variis crucialibus addens, Astantcs turbas monitis papalibus implet.
Ho8compes,manica3quegravesrarcerquedomabant. Et ceu durrscit nactum moderamina lerrum
Hos inamatu lames, dcnsi, nimiique laborcs. Mulciberi, coclam dum temperat unda bipennem,
Et ceu lt>slanlur, qiios aiunl vera referre, Pontificis pariter Pisani vore sacrata,

Mtllia captorum plusquarn ter dena luerunt, Fervent Alpheae fortes ad bidla phnlanges.
Quos sipvus, Ualeae vinxit, tcnuitque lyrannus, Inde brevi valde numero labente dierum
Pra^ler ad ignoias quos per coinmercia crates Tertia voxGenuiim placidos modcraia rogalus
Translulit, aut atrox obitus de carne resolvit. Pra??ulis invitat, spondet solatia pugnae,
Fama mali lanti per plures cognita terras Sed
nimiasque moras, annalia doneo
]on}j:as

Commovet extemplo silienles praedia Pisas. Tempora tegmine poscit.

praelereant, fraudis sub
Concital ira scnes, qui Punica vincere regna, Pisani didicr re putres fraudemque dolumque ;

Subdere quique suo gentem poluere tributo. El tandem patuere doli retinacula sulvcns :

Hicmemoranlilumlacta bona.etdum bella Panormi _ Navita, Pisanam sua vela relorsit ad urbem.
Africa ceu capta est, el. subdita facta tributis, Tunc demum Pisae tanto insonuere dolore,
Viclaqueper varios quam plurinia pPcelia casns, Ut nec magna quidcm spntire tonitrua posses.
Acccniiuiit animos juvenum, quibus horrida facta Quidquid lunc liiibuil nemoro.'^i Corsica ligni,
El labor, et sudor, duri quoque gloiia M-.rtis, Autpicis, iunumeros ratium defertur ad usus,
Dieiliis, et deliciis potiora fuerunt. Lunensesque suo privantur robore silvae.
Moxque pius praesul Pelrus virtute coruscus Aiboribus ca:sis remanet Curvaria rara,
mcmorandu suis,
Civibus ba;c crucis inclyta signa Antennas, quag vela feranl, quod pestet easdem,
Sunipsit, et alterna mola; pietate calervae Arboreum robur celsrr tribuere Mucellas.
Sic ad signa crucis capienda iuere frequenles, Caeditur omnc nemus, cssum descendit ad undas.
Utpote festinant solemni tempore Paschae, Hoc variffi fiuntdiverso robore naves,
Cum Christi gustant corpus sanclumque cruorem. Gatti, Drumanes, Garabi, celeresquo galeffi,
Inde duo, denos deculmine nobilitatis
et Barcaa, curraliii, linlres, grandesque sagenffl,
Constituere viros, quibus est permissa potestas Et plures aliae variantes nomina naves.
Consulis atque ducis, regerent ut graviter omnes, His portantur equi sunt quasdam victibus aptae,
;

Purus et istorum disponens singula sensus possunt porlare catervas

Ingi-infes alire ;

Conjj;rua mililise, ratibus quoijue conficiendis t' Servitiis norunt, possuntque subesse minores :

Quaequejuvareqneantho.minesclassemquepararent IJaec nunquam rnetuunt vicin.is tangere terras,

Et ne praelereanl horuin te nomina, lector, Adducunl latices, homines ad liltora vectant.
Inlentis animis apiccs scrulare sequentcs. Ima galearum Juvenum sunt apta lacertis :

Ex his Gerardus (.isranii lilius auctus, H:irum quanique solcnt centum propellere remi,
Sensibus orator laudabilis, atque facetus, Ordinc qua bino plana nituntur in unda,
N slus el Ugonis, patrui de nomine dictu3 Et freta findentes fugiunt sic atquc sequuntur,
Gerardus, patrui jam claro dignus honore, Ut celeres, capreas, et aves superare volantes
Sicherioque satus, litulis decoratus eisdem, Veloci valeant undosa per aequora cursu.
Pelrus, et Azo, simul numero dictantur in islo. Ligni maleries non solum congrua classi.
His Illebrandum Rolando junge creatura Ilinc etenim turres, ponles scalceque geruntur,
Viribus, et factis, cl nobilitale micantem, Cum quibus excelscs invadant agmina muros.
Hinc Herithone satum.genitoris nonien habentem, llinc quoque quae magnas mittant in mcenia raoles,
Nec non Henricum, genus a Gniritone trahentem, Exagitent, rumpantque domos, tormenla parantur.
Lothariumque siinul, juvenemquesenemque Dodo- Hinc ballista minax, aries, testudo petuntur,
[nem. D Sicque per innumeros lignura distenditur usus.
IIo3 decorat Stephano gonitns Rodulphus, et iraa Nec cessant fabri, fcrrum consumitur Ilvae.
Filius Uberti Lambertus clarus in urbe, Indes rates qnoi!jungathabent,hinc.irma refulgent,
Atque Robertiaus Francardi splendida proles. Thoraces, rigidi glsdii, celeresque sagittiE,
Horum consilio clari cnm prassule di;;no Quod quia diversis rebus facit, olTiciis-iue
Legati Romam vadunt, quos papa colendus Mille per artiflces vario distinguUur aclu.
Nomine Paschalis niulto suscepit honore, Nec vacal olficium, depingunt arma calores,
Pontifici tribuendocrucem, Romanaque signa, Resplendent galeoe, clypei, sellaeque rolucent,
ducibus, quaj pra;sens Azo recepit;
iUilitiae Impositumqne supercum gemmis pr*nitet aurun}.
Qui postquam raonnit pietatis dogma calervas, Interea veniunt quidam de gcnte remota,
Et quantum Scriptura pati pro fralribus optcfc, Romaquecum Luca mitlit solatia pugnae.
Hortatus cunctos sanctis insistere coeptis, Auxilium bello Genuensis sola negavit
Pro tanto facto peccamina cuncta relaxal, Patria, quamque potest Pisanos impedit aclus.
517 DE BELLO BALEARICO LIBRl VII. - LIB. I. 518
Et retinent porlum dictum de nomine sanctaj,
satis eximio felix Antonia patre 1
A
Nempe luae regionis hero generaliter urbis Quam Reparata vocant, muros, ternplumque ve-
[tustum
Cura (iatur patria?, quaj pcliat et arceat hostes.
Erecti lapides, scopulosaque littora monstrant.
Denique perfectaj naves mittuntur in unflas,
Hosque sinus resumunl
exire paranl, naritcrque
Accipit has Sarnus Grfeco vocitalus ab amne
Turrentes aditus, ubi Constanlinus habebat
A]plia3us,cui Pisa veliis nunc iapsa coha:sit,
Sedes. Rex clarus multum celebratur ab omni
Ex qua Pisanus,(iui Pisas condidit islas,

Italiae fluvio nomen donavit, et urbi. Sardorum populo, bis scx. geminisque dlebus
OperiendoFUos sitti gens Pisana moratur.
Hinc propria puppes quffiquestalione ligantur,
ImpleLurque cibis, et equis, armisijue, virisque, Indesinum repetunt,quem vulgo fert Caput album
Scilicet ob nullura Irepidantia littora ventum.
Et dantur ratibus certissima signaquibusque,
Istic Dutibinus Pisanis associatur,
Ac vexilliferi per lurmas atquecohortes.
Istorum virtus populis bene nota Latinis
Qui quoudam rcgnura censebat Calaritanum,
El Constantino Saltarusjudice natus
Credit ad bellum facili conducere cursu ;

Praevalct hic jaculo, praeclaris sensibus ille.

Agmina. Decipiunt mortalia pectora curae,

Quodrjucputat quisqam, vix perficietur ab ipso, „ More pari Danaos llecateia suscipit aulis,

Consiliis hominum .'|uoniam fortuna repugnat, Cum fuerat Phry;.;ios Menclaus iturus in hostcs.

Atque malis factis alicujus ponoro finem Civibus hic praesul multum de pace locutus
Ante Biiumtempus non vult divina voiuntas. Plurimaper paucos incassum seminafudit,
Sed tamen e multis fructum percepit eorum.
Temporibus sata quoeque vircnt,et lemporis albent
Artioulo, cunctis data sunt sua tempora rebus.
Tunc Passarino comjnitluut Al[)heroloque
Pr;Evia signa maris patres communitcr oranes,
Temporis ordo monet, naturae poslulat usus,
Ne nisi maluri rapianlur ab arbore fructus. Hosque sequi nautas.sed et observare juventur.
Sed Domino,quicunctapotest,suntsubditaqua?que, Jussa patrum contempta jacent, convertitur ordo ;

El quodcunque bonum nutu distinguitur ejus, Quisquis enim potuit celeri tr mscurrere ligno
Ctijus ainore suos oognaios, at(]ue parentes, Ostendit sociis velis,et reraige puppes.
Divilias, patriara Pisani deseruere. Jam geminis lapsisgemina cum nocte diebus,
Jamque dicsaderat sancti celeberrima Sixti, Tertia lux iverat, nox et jara coeperat esse
In qna Pisani de Pocni? Marle subactis Tertia Septembris, vicinior illa Kalendis
Annalcs recolunt voliva laude triumpho3, Non fueratnisi postera quaj sibi sorte secunda

Quaudo pcr Alphcei fiucLus populosa natabat Exspectabn.tur, nec ea tenebrcsior ulla

Classis, el ad fauces limosi fluminis arctas

^ Circumquaque,tonat, sed et undique crebra coru-
Convenere rates, sed cum transire noqiiirent [scant

Tcntanles aditus albenlis more fluonti Ful!,'ura,tui bari naulas,reli(j:iosquc videres,

Exornare suas escis,armisque carinas Qui nondum radibi bene horantaequoris usum.
Cccperunt.Post haec spatiosapcr sequora nautaj Sidera nuUa patenl oculis, solosque micantes
Dixerere viam, terris post tcrga relicti-', Nautae cernebant accensos puppibus ignes.
Cernentes placidam fixis olitutibus urbem, Non Lacrte satus foretin terroribus istis
Divinsecuree sua mcenia, rura, penates, Intrepidus, Circe^ quamvis superaverit artes,
Uxores, patriam, natorura pignora mandant. Si fortunaducem fluclus duxissetin istos.
Dumque rates abeunl, plorant in littore matres ;
Arbitrium cujusque fuit miserabilc lerapus
Plorantum lacrymis bibul» satiantur arena;. In tempestatis transcurrere saeva pericla.
Peclus ad usque parens vitreas descendit in undas Sed Dominus solitus propriis succurrere servis,
Et verbis placidis benedicit in aequore natum. Justitiae semper qui salvat et auget amantes,

Haec pro patre rogat, pro fratibus atque maritis. Firmavit Boreae placidos super aequora flatus,
Immensos aliae fundunt in littore questus. Qui tota leni portarunt aequore nocte
Non aliter Graios flevisse feruntnr Achivae, D Naves mox pulsis tenebris subiere micantes
;

Pergama quando rates Uanaae violenta peiebant, Stelloe, nox abiit, pro^clari forma diei
Et non desistunt precibus miscere querelas, Subsequitur, celeri classis levitate cucurrit,
iEolia ventus donec profiressus ab aula Ac crcscente diecoeperunt cernere terras
Visibus abreptos spatiosa per asquora vexit. Hispanas, sed eas Buleares esse putabant,
Stagnea planilies a laevj parte relicta, Blandesi doneccoraraittitur anchora ripa^.
Atque Liburnus erant, doxtra Gorgona remansit, Has postquam retiaent,Lalio de litlore vecti
Monteque cuni nigro.vada, seu Populonica tellus Hastis suspendunt piignam minitantia signa,
Effugiunt visus, dum ventns in ajquorc perflat. Atque legunt fortes clypeis railiantibus artus,
Corsica sub velis fuerat Gaprariatergo, Et stringunt rigidos totis conatibus enses.
Iila,el Planusio positis in parte sinislra. Littora tota sonanlex rauca voce tubarum.
Dumquo favent venti,Tauro post terga relicto IndigenasquoscunqnevidentjCapiuntquefuganlque
Adveniunl Langona rates, linguntque labetes. Hi se Christicolas, Catalanensesque fatentur.
519 LAUIIENTII VERONENSIS 320

Turbatos volviinl Pisani peclore sonsus, \ Funditus huraana cognoscitur esse remotum
Et posilis armis rcgident in lillore Iristes. Viilimus ingcntes fluctus.tonilrusque coruscos,
Pirena sibi po^tquain co^ncscitiir ora.
Indi!
Credidimus subiios miiiilari fulgura ventos.

Mularil consiliuu» diversa pcricla liinenleo, MoxDomini pietas pacalas reddidit undas
Qucd nec habclur ibi vento lutamen ab omni, ^quorcas nobis ; nempe Tonantis.
vis cst ea

Transieralque simul vallata caloribus aeslas. Nain pro velle suo mundanos destinat actus,
TuiiC cx consulibus Rulamli filius unus, Arbitrio(]ue piocausa dominatur in ornni.

Cui g-Mins.ot sensus, cliirum quoqueCuria nomen, Ilanc pcdibus nustris trilmit conlingcre terram,

Etcivilis amor cumdivitiis tribuerunt, Ut socias relevet divina remissio turbas.

Rliltiturad comitem,cui Bachinon, alqua Girunda Ergo viri docti dum litlore stamus in isto,
Subeuntur,mulla3que regil pro viribus urbes, Nos augere decet cuneos, lclicia dici
Cui nomen Raymundus erat,qui laudis equestris Ut vcro valeant non casso nomine castra.
Fructus innuiueros claroyque patravciat actua. Jamque Pyrenaei comitis solatia vobis

Hispanos cujusterror commoverat hostes. Auxiliante Deo possunt non parva parari.
Rolando genitus postquam pervenit ad ipsura, Vos portaresuos equites rogat ille ilucentoa,
Atque salutavit :Comitum clarissime, dixil, Contum se propriis spondet gestare carinis.
B
Pisanus populus Cbrioti virtulibus auctus, Misit et haiic charlain;chartam porrexit, et addit ;

Eccejavento Deo, partes devenit in istas. Istuc nos Domiuus duxit.non nosir^t voluntas,

Alterius verbis, quod jam tibi forte relalum est, Qui famulatur ei bene spcrct, ct indubitate

Quod si causa monct,scu ditia castra videre Quod vera nunquam fraudabitur utililate.

To juv.it, accelores Pisanam viscre classem Praj^ul abest.portumque tenet,qui distal ab islo

Et sociare sibi belli, sociumquc, ducemque Pcr passus sex milIe;reor, mittamur ad ipsum,
Agmina nostra volunt, ferus ct te provocat hoslis. Et si dieta placcnt, tunc pervcniamus ad actus.
Nam quem non moncat Balesris sffivalyranni Ilisque peroratis placuerunl dicta quibusque.

Fama, repercussi qua) fines coneulit orbis, Gharta legi comitis pelitur, fractoquc sigillo

EtLalii populos, cunctosque perurgft Achivos. Inspexit Lodoicus eam, legitque decenter.
Nec dum finierat ooriSul,cum plura paranti, Lecta placet cunctis.comiti dantagmina laudes.
Ilie refert grates:Faciat quojue prospera, dixit, Sancti Feliois portum gensilla vucabat,
Omniavestra Deus vobis, etinomnibus adsit, In quo praesul eral^propcrans legatus ad ipsum
Inque manus vestras communes prabeat hostes Vadit,3ed praesul recipit.firaiatque loquelas.
Orbis, etin sanctaj sortis nos congreget usus, Dimittunt blandas post ha;c cum turbine naves,
Utfacicraus ei quss sunt gralissima semper. Atque petuntportum,sanctusquera praesul habebat;
Nam conlra nuUos ego jusliusarma movebo. Cujusad ingressum ventus pugnabat iniquus.
Hi Christi scrvos multis cruciatibus arccnt, Ut porlum tunucre ratcs, et ccetus haberi
Atque meum liltus fuciunt cultore vacare. Ccepit, etherboso steterat jam concio pralo,
Nam quos Biandensi positos in littore muros, Optiraus antistes sanctae pietatis amator
Templa videtis, craat miris radiantia signis, Talibus Alphaeos monuit memoranda loquelis :

Quorum summx tegunt bederoe,vel frondca vitis Sanguine vos proprio quos Christus ab hoste
Occulit,aut ficus, seu quajlibct occupat arbor [rederait,

Pluribus templis,monachi cecidere per ipsos,

in Ut veras spioas, veteres fugitote ruinas.
Atque sacerdotes, juuulis maculantibus aras En sunt tres lapsus quibus exstat Adamsuperatus.
At reli'iuo3 setate viros, aul arte micantes, Namque Deum perdil, raale qui cupit, atque su-
Constituere suis durisservire catenis. [perbit.
Vincla, labor, atiue faraes hossaepe necarunt, Et male laetalur cui gloria vanaparatur ;

Aut jus Machametis quos ponere triste cocgit Nascitur hinc odium,discordia,Iivor et ira.
In cervicejuizum. Quem non dolor excitat iste 1 Ista movere queunt horainum praecordia dira.
Quod si forle Deus vobis concesserit ut vos D Non valet esse bonus vitiis qui subjacet istis.
Tanto possitis finpm prajbere labori, Vincere uemo potest, quisquis superatur ab ipsis.
Militiae Domini solatia quajque paramus, Peclora nam laccranl, sensusque trahunt, velut
Collalisque ferum superemus viribus hostem. jhostes
Nuntia dictorum rnox charta futura nolatur, Diripiunt, capiunt ; ipsis vos claudite postes.
Qua se mililibus Christi promitlit amicum, Non Domini Genitum pro se tormenta tulisse,
Alque Pyrenaeae concedit singula lerrae. Ast homines propter debent homines meminisse.
Tuns lldeprandum donat, multumque precatur, Hie minuit nostros languores, atque reatus,
Ut sese Latiis socio conjungat amore. ToUit et hic f;oenas, cunctoeque fugat cruciatus.
Altera lux postquam cives tonducit in unum, Pace Deum debent, et mentis simplicitate
Tulibus alloquitur socios sermonibus Azo, Quaerere,non odiis homines, aut asperitate.
Quem j^ratte populus celebrabat munerelinguaB ; Qui pacem portant, ccelo possunt habitare.
Quod Doraini nulu disponilur, a ratione Debetisfratres cumtoto cordis araore,
 :

52) DE BELLO BALEARICO LIBni VII.- LIB. III. 522

Si nec amatis eos,quos vo3 modo forte videtis. A. Sitque uarens odio, qui vult scrvire Tonanti.
De nondum visis rnihi nunqiiam spem facictis ;
Si decies prohibetur iler, decies repetalur,
Horum quisquis enim praesentes lemnit amores, Et via teutetur crebro dum perficiatur.

Qualiter illorum poleril relevare dolores ? Ut tenuit semper teneat reverentia nostras
Pacis amatoris non est possessio parva ;
Curas, quod gerimus quia totus conspicit orbis,
Sidera namque pontumque heatus el arva
tenet, Si cito non aderit, quod gestit nostra voluntas,

Postquain de Saulo Dominus sibi lecit amicum, Tractus ob hanc causam maneat formidine nemo,
Sic neino nostrum fralrem ducens inimicum Quod prohibet rnenais, reddunt libi namque Ka-
"Vera sit in nobis et non concordia falsa, [lendae,

Si tuti vultis transire per aequora salsa, Cum Deus quod ab ipso forte vetatur
oratur ;

Magna Dei virtus nostros ut terreat hoste?, Tempore non modico cito prsestat luce sub uoa.
Pax sua possideat nostros cuin limite postes. His populus dictis avidas utprajbuit aures,
Interea vulgus pelagi terrore solutum Gaudia succedunt, turbatio, cura recedunl.
Murmurat, et patnas exoptat turpiler oras. Moxque sequente die Domini Raymundus ibidem
Inque duces stultas tentans agitare quorelas Berengarius adveniens, paucique suorum
Ho«tibus omissis pariter remeare minantur. P
Jungil amicitiam,Pisani fcelcre gaudent,
His permotus ait Lucensis talia Fralmus : Ei socium factum praestanti munere donant.
Gaudet quisque Deum cui sunt cum prosperilate Gumque moras faciunt, morbosa peste fluenle,
Omnia, laetatur cui congrua quffique parantur ;
Multi de populo fatis superantur iniquis.
Gongrua naraque reor socios et multiplicare, Hicque Caim moriens moestos cura praesule cives
Subsidioque viros proprii reperire laboris, Dimisit, patrias non totus iturus ad oras,
Qui socios augere potest, bene percutil hostes Dumque premunt lacrymas, Pesulani montis alum-
Quos satis egregios nobis divina paravit fnus
Gratia, nec nostrum leneat turbatio quemquam. Cum sociis centum Guilelmus castra subintrat,
Cum bello quisquara nec adhuc superaveril ho- Armigeris ratibus vectis, turbaque pedestri,
[stem Quos quasi viginti duxere per sequora naves.
Ex quo coepimus hoc, neque sit superatus ab hoste, Ast Aimericus gcnerosa stirpe creatus,
Ut quid tanta lenet vestras turbatio mentes ? Quem Narbonacolitdoininum,patremqueducemque
Pcenitet ignavos coepti fortassis honoris, Viginti vitroas fertur duxisse per undas
Cum vox istorum praeclaras polluil aures; Naves, et celeri venisse per aequora cursu.
Hosque piget venisse quidem, qui rura solebant Hos quoque Raymundus, cui Baltius exslat origo,
Verlere, qui curvia incumbere semper aratris, ^ Gui solitos Arelas impendere certal honores,
Cunctaque consumunt vertendo tempora glebas ; Atque secus Rhodanum castris reperitur, et arvis
Et modo cum nequeant sua semina tradere sulcis, Dives, consequitur laudato milite plenas
Aut conculcato pedibus procumbere musto, Ducens septenas undosa per aquora puppes ;

Nocte, dieque moras istas, casusque querantur, Raymundus sacrista potens, et strenuus actu
Inque domos reineare suas forlasse minantur. Militiaj titulis, et qui fulgens Arelate,
Hi viles homines, quorum miserabilis setas Cum propriis totidem vitreas venere per undas.
Praesenli populo nuUam geril utilitatem, Tales Rusilium proceres latsque Biterrae,
Semper agant, semperque gemant, agitentque que- Et cum Nemausis provincia tota sequuntur.
[relas. Quanta per Antonias Iransibant agmina terras,
Quos mores retinere suos infamia non est. Cum Romara venturus erat terrendo senatum
Hos bonitas clarumque dccus sejungat ab illis. Gaesar, qui domitos Gallos juga ferre coegit
Et maneat nostro concordia semper in actu, Tanta Girundenses venisse feruntur in agros.

EXPLICIT LIBER PRIMUS. INCIPIT SECUNDUS.

Jamque graves populis pelagum sulcare parabant D Nam nec liabere valenl nostras in praelia vires
Classes, tot rediit de navi castra subintrans, OfTendunl quoscunque queunt sine crimine nostro,
Albertus, cui rector erat venisse Pirenem Pervia Sarnigenis sunt ajquora cuncta dolosis,
Illaesamque ratem pariter praefatus, equosque Turbanturque suo maris omnia regna furore,
Vi sitis oppressos, vini potasse liquorem, Vidimus hos sulcare fretum, nos utque putamus
Exanimesijue simul ponli maduissesub unda, Qualibet in vestra figunt tentoria ripa,
Non prius ad Baleam pervenit prora minorem. Cffidere sive volunt nos, aut bonatollere ncstra,
Rettulil etMiuros ad se venisse rogantes Auxilium nobis celeres praebete, rogamus.
Et qua sint patria, quas el gradianturad oras. Scimus eos venisse quidem, multumque timemus.
Bozeam petimus, Januensis navita dixit. Mox aiunt Vos fertis equos qui forte fremebant,
:

Praecipue vestrum quoniain retinemus amorem. Rustica turba refert facit hoc irata frequenter
;

Hanc formidantcs istuc contingere littus More suo fremitus agitans, faciensque tumultus.
Cura fuit, factos pro vobis fugimus hostes. Hosticus inde globus fervens velociter alnos

Patrol. CLXIII. 17
 823 LATIRENTII VEIIONENSIS 524

Intrat, ot intentis n03 perlurbare sagitlia \ Solisab occasu modicum porreclus ad «jquor,
Cogilut, et loto mpntilos increpat ore.
Defessas solito qui frangit, etaccipit undas,

Noslra manus confit^a suLis non segnius arma Mons Juda;u8, ibi plana divisus ab urbe,
Sumpsit, et in steriles accendiiur ira furores, Non euris puppes culidisve tuelur ab austris,
Namque cilus vcniens vcnlus flum vela tutendit, Hujus ab Hispana facie ralis appulil omnis.
Majoris Balf.-a! tribuil contingerc lillus ,
Ut tcrras subeunt Liitiae, reliqua!qiie cariiia;,
Egreseique virum qucmdiuu pcr rura vaganlem Lillus ad usque lu is agmen navalc U-ncbal

Vidimus.el quunluin locus iile remotus ab urbo Lubricaris aquas. Ripae cccidisse feruntur,

Sil, percunctaniur : viginti millia dixil. Tanta premebal eas majjnae violentia clasais.

Hausimus el lalicem, laticis dala copia nobis Hic ubi mutuvil liles concordia paco,
Et fuit, inqueratcm vasis.^ue, virisque rcceplis, Advcniunt sancti celeberiima fesla Mathaji.
^quora crispavit Zephyrus, Zephyioque favenles Tota nocte sonat tunc tintinnabula cuncta,
Fleximus adversum Sardoas carbasa ripas. Vola vovent cmnes, precibus volisque Tonantem
Sulcanles igitur pelagus veoientia vela Sollicitant, cujusque colunt solemnia sanclum,

Aspicimus; dubitare prius, sed in arma videres Candelas tunc quique suas in cuspidc ponunt,
Veloci cursu juvenum pro[)erare calervam. Aut ubi lux clard populo vidcalur ab orani.
B Teriia lux aderat, cum planum possidct a^quor
Quoque modoproperantquosterretaqualicusauster,
Ob pluvias opcrire domos, male tecla supellex Ventus, quem iioream ncqueas eurunique notare
Imbris ne pareat pro mole cadenlis in aedes, His medius fucrat, tundunt sua peclora nauta',
Sic gladios, clypeosquc suos sibi toUero quisque Totque dies vacuos cum noclibu? ire queruntur.
Certat, et intente sinuatos praeparat arcus. Ergo die medio oublimis in aethere Titun
Taliter adveniunt pel^gus sulcando carins, De medio cursu terras spect.ibat et iindas
Qualiter incedunt juncti delphines in undis, Cura Catal.inensi de littore classis ablbat.

Quandonatanl aliquos nondandopcr ffiquorasallus. Quos fremitus pnebcre solent siridentibus aiis
Noscimus, accipiunt nostras referuntque aalutes. Threiciae volucres resonantes cantibus allis,
Gaudia pra^cipiti posita susccpimua ira. Agmine cum facto repelu:,t alius regiones,
Qui postquam didicere viam quara feciiiius ipsi, Non alios Pisana inanus clamore sequente
Quidve laboris onus passi fueramus ubique, Exagilundo suos, et candiiJa vehi paraodo,
Sardiniffi demum sese docuere relictos. Solvendoque rates, summis cum vucibus edit.
Praivaluit Boreas Zephyro bis quinque diebus, Quattuor insignes tunc praecessere carinre.
Per mare nos vexit, veuloque cucurrimus illo. Signiferi Francardus erant, reclorquc Pyrenes,
Nemo iarnen didicit qua lunc foret insula parte, ^ Ordine consequitur renovato caetera classis,
Quove loco pclagi steterit M^jorica post nos. Lux abiit, nox atra subit, qua denique lapsa
Interea ventus Libycis progresKus ab oris, Vel mcdia, vel plus media conlraria retro
Vela tenens possedil aquas salienlibus undis, Flaniina vela dabant, qna causa praevins heros
Atque Pyrcnaeum nos ille reduxit ad amnetn. Ad Traraaricis sua flcxit carbasa liltus.
Talia dicentem populus circumstat, et omnes lude Terogonam petit, ac deserta Saludi.
Si valeanl, quaerunt, vel si patianlur amici Hic Zephyrus pcrfringit aquas, et fluctuat ausler.
Incolumcs. Postquam vir dictus rettulit, omnes Pervia sed Zephryro plus sunt sinuantia saxa
Murmure cum laeto redeunt in caslro calervse. Partibus unda tribus, circumdi't pontica rupem,
Cumquedies geminus bis sex geminaverat horas, Arbustis tegitur brevibus qua3 spectat ad eurum
Advenere decem Pcsulano monte carinae, Planities altae rupis de parte levata.
Quae Pisis fuerant Augusti tempore missae, Regis in hac CaroH dicuntur castra fuisse,
Ad quoscunque tenet latos Provincia fines. Dum duro quondam certamine stravit Iberos.
His in^rat clarus cum consule Guido Dodooe, Hic hyeraes Franci tolerasse ferunlur, et a;stus,
Ordine Levila trivii ratione peritus, Quando praestanli ceperunt robore terram.
Illius ut patriae iraherent ad prailia gcnlem. D Post lapsae noclis spatium, lucisque sequenlis
iEihera carpebat solito molimine Phcebus, Tempore oonsumplo, quia prinius adbaesil in illia

Et splendor solis nondura tenuuverat umbras, Conscia signa dedit, vigiles quos gesserat ignes,
Cum daia signa sonant jussos motura recessus. Ne foret incertus loeus hic, dubiusve carinis.
Jesseral anlistes ponto dare verbera classem, Hic postquara cunctis fuerat lux reddita terris,
Et transire rotes properatis cursibus illuc, Et latices hausere, viri conscendeie pontum
Barchinon excelsis ubi fulgel in aera muris, Incipiunt, vitreas velis remisque procelias
JussH probant omnes, nec inerii scandere passu Mota secat classis, jam terra relicta videri
Naves incipiunt, quos non sua vota relardant. Non clare poteral, cum montibus abdita celsis
Sed velut examcn per apertas advolat aures, Cum et labente die subiere crepuscula noctis
Quandocupilpatriaramulare,locumquedomumque; A recto cursu non rccta relorserat aura
Sic Pisana raanus rapidis aquilonibus asa, Vela. Laborantes turbantur in aequore nautae,
Remige quam celeri dictam properabat ad urbera. Et se conclamant invilos ire Dianam.
52.") DE BKLLO P.ALEAHICO LIBRl VIL— Lin. IIL 526

Intere.i noctis lenebris aurora rernolis A. Illius et mores, animosque viasque tenetis.
Clara refulgebat, cum turbirJa niibila venti Vulncre de tanto qui gestit habere salutem
Poeniteat voluisse malum properanter iniquum.
Ducere coiperunt ab oa qua lubitur ora
mox flectere vela Salodon Desipuit, quicunque fuit, cecidilque retroraum
Publica lux mundi ;
;

Plangentes salagunt, tanlus vehit impetus ipsos Magnum neinpe scelus nostro cotnraisit in aevo.
Qtiod teneamus eum quisquam fortasse queretur,
Huc simul ac venere rales jatn nocte propinqua
viri latices haurire recentes. Prajter Pisanos quicunque recidere quaerit
Prosiluere
Ecce MuabiLoe, pcdibus veclanlur equinis,
Quando libebit eat, sua tollere non prohibetur
Nulla recedenti sane violentia fiel
Ut solet a nervo dimissa venire sagitt;i,
Quando suum Parlhus sinuat violentius arcunQ. Ad palrios igitur cum venerit ille penates,
Et medius lurbaj claros narraveril actus,
Qiii captos pariter capientcs fluminis undas

Ad proprios iongo duxerunt caile pcnates, Hoc de se vero poterit sermone referre,
Sed Timor Alph<eee gentis de nexibus ipsos Quod nunquam vidit quos tanlum fugerit hostos.
Eripuit, rigidos qui concutiebat Iberos.
Nos mare,nos ventos,pondu?que ferernus aquarum,
In Domini factis nec habebimus inferiorea
Ergo per evenlum, (|uoniatn male contigit illis,

rcliquis ne progrediantur incrines. n Militiaj socio.s, quos Gallia lota sequetur,

Jussio fil
Jamque favente Deo venient mullo mcliores
Dumque rnoraiu faciunt,vacuisquevaganturin agris
Una nobiscum belli superare labores.
Agiiiina, murmur erat. Lucensi-s denique turbae
Tunc Gulielmus ait dominus montis Pesulaai
Durn pelagus tolerare minus, fluctusque valerent,
Hos discedentes nunquam doleatis abire.
Et nimium vellent sociis famulaatibus uti,
Pro quocun-jue viro qui nunc forlasse recedit
Unaquaque die populum replere querela.
Quattuor ob pugnam dabimus non deteriores,
Ugo Pisanus venerabilis archisacerdos
Qui pro sex horum poterunt tolerare labores.
Cum dextra pariter tunc ardua protulit ora,
Surgens Henricus post haec Guiniihone creatus
Qui tali populis sermone silentibus inquit .•

Hortatur cives bellum firmare, priusquam

Sola Dei bonilus, qui cuacta gubernat habelque,
Una cum patribus sese jurare faletur.
Pisanos cives tantos animavit ad actus,
Dicta fides sequitur, jurant aequaliter omnes.
Expertique suos nullos ad beila vocabanl.
Jam secus occasum Phoebi ciarissima lampas
INullus ad ista fuit loleranda venire coactus
Candenles vitreo tangebat in aequore flammas.
Sponte petebatis nobis, gratisque dabamus
Nox ea consiliis est ;
postquam tota peracta,
Quaesitas nobis non vilia munera naves.
Et Phoebo radiante dies jam clara refulget,
Et ratibus vecli socii veniendo fuistis. c Ecce rocedentes equitum peditumque phalanges
Dicite, Lucenses, si qui vos forte coegit
Dimissis ratibus proprias certanlur ad aedes.
Quippe nec invili voluislis ad ista venire, Italicae redennt, dimittentisque Salodon,
Unde nec invitos quisquam retinere valebit.
Immeritis referunt convicia plurima naulis.
Pisanos solos disccdere nerape velanius, Prseterea factos habiles ad carbasa cantus
Non prohibentur equi, non victus el arma,
aliis Et qiioscunque solet sociis in puppe referre.
Accipiant ea quando volunt, saniqne recedant, Navita sermones, deridet ruslica turba.
Securosque petant duclorcs, hique dabuntur Inlere.i quod hiems variarct saepius auras,
Cum quibus Italicos poterunt pertingcre fines. IU.^^que perpaucis ratibus tutaraina portus
Et memoratus herus post talia dicta resedit. non e&t fiducia genti,
Praestat, et ignotae
Tdliter incocpit Guido supra memoratus :
Bachinon heu petitur,classemque reducere cunctam
Gum Deus in cunctis praeponi debeat actis, Constituunt hieraarc simul, mcdifantur ibidem,
Nec pietas, nec amor pietatis habetur in uUo, Festa dios adcral Domini de nomine sumpta,
Qi)i pro mundano tantuni contendit honore. Praebebalque leves flatus levissimus auras,
Certet honormuudi, certet Sapientia, quajnam Qua Laliae pappes usa; cum remige ventis
In mundi rebus Domini simulavit amorefn, D Urbem navigio celeri tenuere Pisanam.
Prffitulit atque dedit perituros seinper honores ; Post ubi Pisanis fuerat jatn copia terrae,
Unde Dei noslras cernendo potentia mentcs Exonerare rates properant, pars maxima classis
Conlraquem vaslum tolo fuit agmine raurmur, Sistitur in terris, tr ihitur quoque luce sub illa.

Hunc dignum vobis largitur lemporis usum. Nox quascunque sequens liquidlsinvenit in undis,
Hebrajis populis murraur fuit inslar ad linjus, Iiitoleranda feri ponli facit ira solutas,
Quando rcplelas mcinorabant carnibus ollas, Nec potuit requies prius dpquoris esse procellis
Et condila simul, dileclaque grataque mullum Quam sexagenas vis fregit pontificii naves.
Fercula Niliacis quibus ulebanlur in oris. Hinc turmae flebant, prssul patresque dolebant,
Nam cupcrent scevi potius juga ferre lyranni, Et pro posse suo non fraclis subveniebant
Servilique magis sub conditione mancre, Navibus, in siccara donec traherentur arenam.
Quam prohibcre gulae viiium dapibusve carere. Non alio luctu vidui gemuere Subini,
Ille vetus popuhis residet sub pectore vestro ;
Cum sibi dilectas detraxit Roma puellas.
537 LAURENTII VERONENSIS B28
Inler trlslitius autcm quas forle fercbat A. Per inare, per terras geminas extendere vires,
Alphaeus populus, iniprovisosque dolores, Hoc Pisae faciunt Komam quod.utramque placeret,
Non oblilus cnil quidquam do rebus agendis, Quarum signa ferus populus dnm spectat Iberus,
Nec potuit ciarai uietiiis poslponere seusiis. Ini^emit, aique rnctu visiconsumitur hostis,
Ligna iegi jusbit quae congrua navibus essent, Castraque custodil Pesulani montis amalor.
Ac lal)ula8 quas dira maris projecerat unda. llie prius patrias remeare relutat ad a-des,

Inneniuiii docti populi inox tecta ratesque Quam an ob rem,seu frustra sumpserilarma.
sciat
Nocle diei|ue parat, coinplere videlicet illas lloc Catalancnses concuosit mcdia torras
Ouiniiuodis satagil, quas hegerat oequoris ira, Tempore Pisani solitis nil strictius usi
Alque modis paiibus lurres tormenta per omnem Snmptibus inventos gestantes undiquc victus,
Consliluunt caiiipum Baleain factura ruinam, Argenti pretio varia quoque merce parabaiit,
Terque dtceni Pisas statuuntur adire biremes Unde Pyrenffios larga bonitatc favcbant
Per quas incoepto repareutur robora bello, Et solabantur inopes mercamine fines.
Nisibus ut totis classem clarosquereplerent At praesul custos sincerae religionis,
Mililiajnumeros notae per secula Pisae. Ne sibi cornmissi caelent vigilanter agebat.
Tunc quod chara nimis luerant alimenta P^renffi
g Ergo diem nactus gratuin, tcmpusque loquendi
Se diviserunt per plures agmina leiras. Arboreas, dixil, poslquam perceperat escas
Pars campum relinet, pars altera venit ad illos F.ethalis pomi, cum sumpsilab hoste saporem
Quoshabuisse datur supra Provincia fines ;
IUe vetus genilor, paradisi moenibus illum
Mons Pesulane, luas claras porvenit ad arces Jussit abire Deus, cujus sententia voti
Gerardus validus, dominusque comesque Livanli. Hoc exosa nefas, pcpulit damnando superbum.
His quoque bellorum Gualandidus splendidus actu Omne genus vitii vitio processil ab hujus
Filius Ugonis Potrus, et Rolandia proles Scilicet invadens hoc ordine posteritatem
Barviique vigor, nec non Vivianus et abbas Intrat in has tenebras mundanae gentis origo.
Dogmata mililiffi monstrant incognita Golhis. Primus homo natos, quos sibi fuderai Eva
et
Multi Neniausas, plures veniunt Arelalen, Livor agit, fratris ferit impia dextcra frairem,
Inveniuntque piam, gratamque per omnia gentem, Qui cadit, ante Deum clamat vox sanguinis ejus.
Pisanas acies magno fovit amore. Solivdgus densas silvas, agrosque pererrat.
Hic Holebrandus populos transire volebal Ast subit astrigeras sedes justissimus Enoch.
Dum scaphaRhodanum,sed equo dum forte sederet, Justus post illum Noe cum fecerat arcam
Oblectavit eum puerorum cernere ludos, Diluit omne solum nimiarum pondus aquarum.
Et cum quffisitum lapidem misissetin illos ^ Undse cessarunt octavas prodil ab arca :

Calcar equum tetigit, qui dans in flumina saltum Tunc solus justus; sunt gentes multiplicatae
Lucensem juvenem rapidis submersit in undis. Post patriarcharum fuit ordo, deinde prophetae,
Non lacrymffi fusaeque preces valuere cadenti. Et tamen infernas nemo vitaverat aedes :

Mortuus hujusequus cum tractus ab amne fuissct, Unde Dei piefas hominurn fera funera cernens
Pisani juvenes equitem traxere necatum. Ut salvaret eos emisit ab aethere Natum,
Qui socium postquani largis flevere querelis, Et vana forent ea quae sacrala canebant
Antistes clerus, populusque valens Arelatig Ora prophetarum Coeli rex est homo factus
:

latumulare virum summo curavit honore. Sic hominum factor sumens de Virgine carnem
At vice qui comiiis Pisona pra?sidel urbe Serviles habitus hominum portavit ad usus,
Ugo militia cui praebent sincula laudem, Perque suam mortem cum crimine morte necata
Agmine qui toto vitam servavit honestam Gaptivas animas de gurgite traxit averni.
Hastarum ludis, et cursibus usus equorum, Hac serie Domini salvavit gratia gentes,
Ae praeponendo vinceiiti praemia cur?us Venil et in cunctam benedictio posteritatem.
Pisanos equites tractahat, raore Quiritis, Ciijus apostolico dum praesidet agmine Petrus,

Egregiumque virum Catalaunia tota frequentans, D Ob confessam crcdulitatem

fidei sacrae

Sardiniajque comes celso celebrabat honore. Esse pius meruit ccelestis ciaviger aulaj.
Consulis Henrici bonitas, necnon reliquorura Ille tenet claves qui rexit in asquore naves.
Jurgia, sive scelus non impunitarelinquens, Vos in nave sua inundana per aeqnora portet
Justiiiae normam servavit in agmine toto ;
Incolumes, puppisque sua2 vos esse ministros
Quippe sibi gnari socii diim forte faverent, Remigio dignos imploret Cunctipotentem
Omnibus wqua dabant placidimoderamina juris, Ul possilis eos tutos ductare per aequor
Constituuntque viros totum vigilare per agmen, Gurgite quos sacro sanctum haptisma piavit.
Qui servare queant nocturno tempore naves, Ergo docete viros chari pia dogmata fratres,
Bisquedecem servant Balearica regna carinae, Ac monilis sanclis a criminibus prohibete,
Paganam rabiem validis quae viribus urgent, Ut valeatis eos ad coelica ducere regna ;

Et titubare feri faciunt fera corda tyranni, Deficiat vobis ut nunquam ccelica merces,
Si bene belligeras pensent nova saecula Pisas Quam Dominus solis concessit habere beatis
 ,

829 DE BELLO BALEARICO LIBRI VII.— LIB. III. 830

Exemplo Christi, cujus regit omnia virtus, A Fratresquippe suos Judas patriarcha nepotem
:

Captivos fratres, quos barbarus opprimit hostis, Abraham dilectum de nexibus eruit hostis.
Liberet a sajvo fratrum pia cura tyranno. Hi quibus esl iicitum feriant mucronibus hostem
Fratribus el doniino quantum debetis amoris Hos hominum factor. saevo defendat ab hosle,
PrcEmonuit Pelrus cura praecessore Magistro. Hos levitarumvir nobilis, et bene charus.
Pro Petro Chrislus,cunctisque (idelibus exstat Qiiae modo 8unt'scripta sunt pontificalia dicta.
In cruce confixos, pro quo Petrus iii cruce lensus Ista satis, melius quaerenti narret Ubertis
;

Fratribus unde suis succurrere n<imo recuset.

EXPLICIT LIBEH SECUNDUS. INCIPIT LIBER TERTIUS.

Ouem colit intcrea telius Balearica regem Bellandoque meam putat armisvincere gentem,
Haerare Ueclus Burabe perlerritus istis Ubi communi cum se defendat ab urbe,
Contususque in cenlum... convocat omnes Urbs nihilum faciunl ejus in ea regna labores
Causas majores per quos tractare solebat: Ilis intcllectis chartam Pisana recepit

Consilium quorum plano serinone requirit, Et respondetur brevibus sermonibus illis,

Sive Moabitis optarent tradere terram, B Qui tales apices et talia scripta tulerunt,
An ciim Pisanis aliquod conjungere foedus. Nil tolerare mali portantes nuntia lex est.
Responderc viri soliti majora referre, Communis viris debemus moribus uti
Et qui noscuntur aliis procedere sensu : Non possunt jungi cum vestro fcedera roge,
Turbasunius, lamuliquo tui quodcunque videtur
; Nec fas est nobis ullam sibi reddere pacem,
In ratiotje libi constantius eximiumque Ni prius in vestras conduxerit agmiaa terras.
Nos sine sequi confestim disce paratos.
lite Rex qui cuncta videns judex cognoscitur aequus,
Respice nulla minus populum quse bella volentem IIluc decernat judex pius ille patenter
Sedula velle suo tuagens in pace maneret. Internos cunctos hominum qui judicat actus.
Haec naiiiculpigravis dedit horrida scandala nobis. Praeter cas alias fertur misisie lituras,
Undique gauderenl Baleari subdita regno, Quaeque suis notis milissima verba reportent
Si cum Pisanis nos faedus habere daretur. Privalis etiam multum promiltil in illis ;

Inque Moabitis nobis fiducia clara Albitione satum verbis comracndat amicis,
Non bona tantum convicia prosunt
sperat, Atque meraor maneat peracti foederis ejus,'
Quos tolerare gemunt Hispanae gaudia terra?. Quod cum Mugeto genitor retioebat, avusque
Respice Dertare quidagant, quanlaque Dianam C Junxit,et ex multo tenuit jara tempore Petrus.
Clade premant, nostras miseratus raente querelas Rex fuerat Baleaj Mugelus rexque Dianae,
Accipe captivos omnes perquirere servae Invasil Sardos rapita praestantior ira.
Et melius tracta, quia pax et vita per illos, His igitur propere violento marte subactis
Ac regnum paritertibi concedetur, honorque. Omnia cum plena tenuit raontana tyrannus,
Actis non habitis nunquam sedabitur hostis, Hujus Alphaeus populus mox concitus actis
Christicolis, quoniam qui pro pietate laborant,' Conscendit celeres sulcantes aequora naves.
Chara magis essenl captoruin corpora fratrum, Tunc non erubuit quisquam de nobilitate
Quam videatur eis regnorum copia centum. Virihus aequoreas remos urgere per undas
His habilis verbis,regis pra?cordia diri Si levis exstiterat ; vel tola reraanserat aura,
Contremuere metu : captivos protinus omnes Optatos cursus robur commune replebat.
Praecipit inquiri sparsim, veteresque novosque Qualiter accipitres pavidas petiere columbas,
Tunc debono rate quos fors, ventus, el unda Et sicut Libyci poscunt arraenta leones,
Vexerat invitoscurat Iractare decenter. Tunc cum longa fames, et viscera serpit eorum,j
Pisanisetiam chartam pro tempore scripsit, Sic sic accclerant, sic poscunt bella frementes,
In qua ponlificem, patres, populumque salutat. QuosPisana mauus saevos ductabat in hostes.:
Qui qiiamvis prorsus diversum mente retractet, D Sardineae postquam poterant deliltore cerni
Ditia verba tamen mittens nil supplicat hoslis, Exiraias ratibus gestantia vela phalanges,
Sese constantera sine proditione fatetur. Rex curagente sua terras fugiendo reliquit,
Ampuriaj comitem testem narrantibus addit, Heroes igitur suscepta laude triuraphi
A Jerusalem dum petit actu
dicens peregrino Victores redeunt, fines intraulque paternos.
Conspicuae famie motua coraes Ampuriensis Post illum vcro Mugetus concitus annum
Illius illaesam servavi fcedere
terram : Perduxit Mauros in regnum Caralitanura,
Nullum quippe virum bello seu pace fefelli. Et numero priraos excedunt posteriores
Si Pisana manus mccum vult pacis habere] Robora Maurorum quo scilicet aedificanta
Fcedera, continuo captivos reddo,
measque Subsidiabantur Sardorum corpora rauris,
Dono paratiis opes linquat mea rejrna,suasque
; Quique die tota laices, et sala ferebat
Impensas redJam pariler,pretiumque laboris. Impositus inuro,murum pro caute replebat.
At si forte suis armis contendere mavult, Muiti Sardorum, quos presserat ira tyranni,
 ;

531 LAl)|{E>iTII VERONENSIS rj32

Tam mortis poonas habuisse pulantur.

BJEvae A. Hostileg cuiieos multo cum robore poscit,
Hinc Pisanus honorvires, aniniosque resumens, Tunc Arduinus gonerosua Lucuniensis
Non dubitat vilreas iterum transire per undas Exhort.ins socios in prima fronto resistit.
Posl ubi belliqcri terras, camposque tonel)ant, Ast Ebusilanus jaculatus signifer hastam
Rpx fugissc datur uiullis jam marto peremptis Ilosti terga dclit.socios fugiondo relinquens.
Barbarus absccssil, caplo cum conjuge nato. Nec quemquam jaculum leilure relictum,
laesit

Erepti Sardi jugulis, tutique fuerunt, Lucuniensis eum saxosa per arva secutus
Indequc tota uianenL Pisanis eubdita regna llunc cum Bavarojugulavil protinus ense.
SardinisB ; docuere senes quaccunque retexo. Rursus et acjedunt equites, acieFque peiicstris
Quaesilis Sardis non hajc libi vcra negabunt Altera, qua; furtim post grandia eaxa latebat.
Hunc regispuerum captus qui dicitur esse Tunc Eritho consul sociis adjutus in hostes
Pisae victrices regi miscre Lemanno, Forlur, et obstantes lelo, gladioque repoilit.
Hujus avum Petri princeps generosus amabat Parle carot portus, pars altera ciassis ad ipsum
Qui dedit Alphaeo quaesilum munus Aianta. Tendil, et accensis animis invadere terras
Reddidit hic patri charissima muneranatum. Incipit, et Mauros ardente vigore reposcens
Albicio qunre successoresque vocanlur n Praetcrit, hi aculis saevisque Alphaea repellunt
Mugeti fratres successoresque suorum. Agmina, mox acies LMlialis turba requirit,
Ergo quisquio habet regum Balearica sceptra, Pugnantesque premit simul atque viriliter angit.
Ex hoc affirmat se fratrem seminis hujus. Sic perturbati cuncti fugiunt Ebusini,
Albicione satus Petrus viget cjus origo Quos ferabolla gorens vidor, Lamberte, fugasti,
Pisanos ornans probitatis imagine cives. Ut fugiunt aquilas celeri Ievita'e columbae,
Talia cur memorem, Petrus et Balearicus auctor Et sicut pavidi fugiunt haslilia pisces.
Causa fuil, sed nunc ad propositum redeamus. Cumque tuum validis curvares viribus arcum,
Inslabant Marlis redeuntis tempora mensis, PerMiJuri pectus niissam transire sagiitam,
CumfinesEburi missse subiere carina». In faciem ille cadit per rura fiucnte cruore
Mox avidi de plebe viri praeda;que, cibique Dncitur in longum tcndens a liltore collis,

Intravere casas, nec scuta, nec arma ferentea; Qua Petrus Ascensus Maurorum terga premebal.
DumqueSaraceno satiant suacorpora musto, Passibushaud ientiscapithuncgens barbara collem,
])um passas uvas, dum gaudent mandere ficus, Cui plusquam deceat via longa videtur ad urbem,
Mota per arva loci veniunt equites Ebusini. Sed dum Pisanos coetus, et vulnera sentit.
Incautos homines per devia rura vagantes Saucia cristati transcurrit robora montis.
Detruncant gladii?, vario quoque vulnere perdunl. C" Pisani cunei dum totis viribus instant
Ilunc Petrus ascensus gestans sibi credita signa Innunieros Mauros diverso funere stornunt
Audaces socios dirum concitat hostem.
in Jam quoqufi turba sequons ad porlam venerai arcis,
Ante rates certaraen adest, pugnant Ebusini, Quamlocusillegravis tepidodemonstrat ab austro,
Invictosque viros totis conatibus urgent, . . loquendam, quem Lucuniensis nlumnus
.

Et non permitlunt pedibus contingerc litlus. Straveral adslantem nudo transverberat ense.
Insula parva jacet, non longe solis ab ortu, Armiger hic Erilhonis fortiter hoslibus instana
Quae brevibus scopulis Ebusinaii respicit urbem ;
Occubuit moriens saxi prostratus in ictu,
llle revertentes recipit de Marte galeas. Inde Saraceni postquam cum turribus altis
Sed recreanle parum juvenilia membra quiete Muros conscendunt, et grandia saxa remittunt
Indubitatii viri repetunt sinuamina portus Agmina tuta petunt, quae sunt sita tecta sub urbe
Inventasqueratescapiuntquefiigantquetrahuntque, Solis ab occapu qua plebs residebat inarmis ;

Captos inde viros, Ebusina plebe videnle, Inde viros,puerosquetrahunt,matresquenurusque,

Ad sociosque ferunt manibus post terga ligatis. Pannos et vesles de captis eruta tectis
Insula stat peiagn, partesea respicit austri Ruriculasquc domi tutastatione morantes
Adversum Lybicos, cui Frumentaria nomen. D Et de captiva modicum, vel nil meditantes
Hanc Laiii peliere viri, properantia et illic More gregis pecudum, captos ad littora ducunt.
Coeporunt victus placidae solatia praeJae, Martius ox toto cursura compleverat, atque
Perpinguesque boves, quibuset vosci potuissont Aprilis fuerat media jara parce peraclus,
Ni pia Christicolis prohiberent tempora carnes. Cum tepidis zephyrissffivum volventibus ff-quor,
Lustrantesque locum quo gens inamata latebat, Carbasa convertunt nautaequo vota ferebant,
Abstractos caveis Ebusum duxere ligatos. Quos dum praecipites vitreaevehit impetus iindae
Hic tunc Lamberlo, necnon Norithonejubente Ventos anhelantes B ileae perduxit ad oras,
De duodeiiorumnumero qui praememorantur Susponduntque leves remis super aequora Kaves.
Ascensus Petrus naves divisilet arma. Inlerea Baleam geminas misere galeas,
Solis ab occasu, coepit committere pugnam Uberto genitus Lambertus consul in illis,
Ex his Senagenis igitur comilibus illum Qua? celeres adeunt portum de nominePicci,
Signiter Ascensu8 properans exire carinara Semimaremque videnl servanlem littora regera
 033 DE BELLO BALERICO LIBRl VII.— LIB. IV 534

Qua veniant causa muliebri voce rogantem. A. /Eolus interea dirum de carcere ventum
Ast equites peditesque manenl ad littus, et arcus Solvit, et immiti nonien fuit Africus illi,

IncasHurii tentos toto conamine flfctunt. Albentes faciens has quas crispaveral undas,
Ipse jiibet cessare suos, et l;pd<'re nullum, Intumuitque fretum, turbaverat aura profundum,
Alphasopque rogat lutas exire carinas. Divisitque duas tempestas ipsa galeas.
Consul ad haec Est vcra fides male credula nobis,
: Quassata in toto fleverunt agmina campo.
PosRiimus unde min-js nudis confidere verbis. Ascendii Potrus, Nuclerius exstitil isti

Nos liamus ecce fidem qua;n non retinemusinanem, rilius Alderti : fuit Ugo praedilus illi,

Quaque data nosfram si vnll intrare carinam Qua mare raanducans vulgo fuerat vocitata
Rex poterit sua verba ioqu;ns, sanusque rediro. Cujus praesculptum gestabat prora draconem.
JustiuR ille refert : Est regi credere victis, Portibua ast alias susceperat insula puppes.
Cui si qiiem jnbnat solo sermone vonire Tempiis ut admonuit, venti residente furore,
Tutior irc potesl, cum conslantissima regum Pertentant itcrum vitreas sulcare procellas ;

Singula verba fluant, dictis incredula veslris Jam transire (retum communia vola manebant.
Cernitur esse fides, quorum tentavimus arces. Postquam orta dios illos ad littora duxit
Si tamon e rebus quidquam vos sumere nostria r» Narrantes casus, tantique pericl.t laboris
Vultis, in hoc portu tuta statione manete, Nuntia victrices mittunt felicia Pisae,

Qu;eque dare vobis mox regia cura jubebit. Quae cursu propero binae duxere galcT,
Ista suum, dixil consui, vocat insula regem, Tripudiare quibus laetae coepere phalanges,
Tc, plures nostri stant sub moderamine jtiris, Unam, ni fallor, tecum. Marcelline, guberna.
Et Balea melior quoe vis cousistit earum, Consocius Guido, qui presbyler est vocitatus.
Vestra fides nihil est, Machamatus ebrius ipsam Rexerat ast aliam laudato cura baronis,
Edidit, at nostram sanctorum gloria Christus. Ad Catalanenses postquam ratis utraque ripas
Undesatis melius nostris se credere posset Venerat, et belli narrantur utrimque paratus,
Simplicibus dictis,queis enira sunctissima mens est Venturosque cito socios dixere liturae.
Quam juramentis valeamus credere vestris. Romana missus venit legatus ab urbe
Rector ad haec Baleae : Nimis diibitare videris, Boso pater sancta reverendua religione,
Etlrepida? vano te conculiente tiinore. Et domino papae virlutum culmine charus
Sed ne turbentur bona quae tractamia videntur Tuncet apostolici postquam benedictio cunctig
Et timor absistat, s><ltern per scripta loquamur, Ijicta fuit populis, lendunt ad sidera palmas,

Ut notum postquara fuerit quod poscitis ipsi p Et dorainura coeli pleno cum pectore laudant,
Hoc complere queam, quod geslit nostra volunlas, Ut dignetur eis tantura salvare magistrura
Qualenus esse boni semper valeamus amici. Militia?, per quem benedictio ccelica fertur,

Corisul, ail, so(;ius scriptor quoque longius absit, Ac conjungit eis socios sancti famulatus.
Ibimus, et noslros Irutinantes pectore sensus Non aliis votis patres populusque Quiritum
Ambo notisdabimusquodcunquedocebitulrumque. Aspexere suos civiliajura ferentes,
Mox effcrre rales, et in ordine ducere reraos Lata decen\ tabulis cum sunt primordia legis.
Pra?cepil nuulis, validasque ferire procellas, Frigoribus lapsis redeunt ad Ista caloris
Sicut aves quas penna levis portare per auras Tempora, lene fretum placida distrinj^itur aura
Concessa levitate solet, sic accelerantes El validae classis pars» Arni ducta per uudas
Ad reliqms cerlant geminae remeare carinas. Advehit, properos Iranscurrens nimbus in austros
Quas poslquam pelagi solitus labor egit in unum Alque resislentes superans cum flnctibus auras.
Inlravere tuos tulos Capraria portus, Urbs igitur Januae celeres mirata paratus
Inque Polentinos lux evehit altera fines Livida demisso speclabat carb=jsa vullu.
Heroes Latios, vallis didicere coioni, Massiiiae tandem levibus comitantibus auris
Qui fugiendo suos spoliaverunt victibus aedes y. Intravere sinus, missae post terga Lirino
Linquentes vacuum gregibus pascenlibus arvum. Bis quadraginta suicantes a;quora prorae.
Hinc Latios juvenes invicta Minorica quamvis Jara quas praecipites Rhodam vehit irapetus undas
Suscepit prsedam sparsi per rura gt>rebant, Scandere festinat multo cura robore classis,
Nos contra voniunt eqiiilum peditumque catervae Divitiis Arelas pollens hanc suraptibus implel
Inquo fugum verso ad naves usque regyrant, Usque Magalonam rapidus quam protulit Eurus.
El mittunt iapides in eos densasque sagittas, 2Eoliis boreas tandem procedit ab antris,
Quos nequc permittunt portu remanere quietos. Et famulatur ei totus cum nubibus aer.
Defuit esca viris l,atiis pastumque dederunt Arripit unda rates, venloque ferente secundo
Haec quas rus hal)uit vulsa; radicitus herbae. In Catalaneusi consistunt littore puppes.
Usque Caracen:! nequeunt hereos ferre marini. Fratris frater habet positos in colla lacertos
Dimittunt paleas, staluuntque redire Pirenem. Amplexuque dato dans oscula juncta vicissim,
Nam suspectus erat deproditione tyrannus, Quid chari faciant vitae solatia quaerit.
Quare mens ad eum redeundi nulla manebal. Gaudia non fuerant nationis tanta Sabinis
 ;

535 LAURENTII VEIIONENSIS 536

Cum praecesserunl coram geniloribus oliai A. Pandil in occiduum dextrum latus insula solem,
Nalos Romulea gestantes genle creulos Atquc latus reliquum surgentis solis ab axe,
Vola palruin nalos (lu.inta pietate tenebant, Quiquenecoccasum,nec prorsusspectcitad austrum
Et nuti quunluni placidos etrinxcre parentes, Occiduas fiuein non rectc gestat in oras.
Et quantum fiulrum tenuerunt colla laccrti. Cuuctaque saxosi cingunt carapeslria monles,
Visibus Aiphaji charorum lajtificati Germinal innuraeras herbas cum fructibus arvum
Duccre robusto coeperunt gaudia motu. Vel satis, et dulces fluclant e fontibus haustus.
Cumque suo cursu Maius vel Junius essenl, Hordearaulta gerit, viles lerrasque feraccs,
Ecce Dodo consul caslris accessit et Atho, Finis ad ucciduas qui non benc respicit oras
Quos cum tripudio cunclae videre cohortes Mille quater passus Ebusina distut ab urbe,
Sedis apostolicae missas a patre salutes Eximii colles plana spectacula campi
Constanli tum voce ferunt, seriemque laliorum, Intrepidas arces, et moenia tuta dcderuut.
Quod tardi veniant dicunt ex ordine causas. Undasinumgrandem,gelidamqua;spectatad Arcton
Tum cenlum lenuere patres papalia jussa. Quajque superslat ei duplex dedit insula portum.
Boso pater peragens prajcepit ab oranipotentis Circuraquaque fluunl latices e fontibus orti
Invictique Dei, qui condidit omnia, parle, p Dulcibus, herba viret, calami juncique palustres.
Proque pii Petri sacrosanctos famulatus, Ccljiiora medio porreclus in aeru collis
Etdomini pupaj Paschalis in Urbe secundi, Eximias altis habuit cum turribus arces
Ut Christi famulos per quos pia signa tulerunt, Ardua sed triplices circiimdant moenia mari
Quos baptisina facit Domini, quoqneregula fratres Subsistunt muris foveae de monle cavatae ;

Eruat a sffivis fratrum pia curu calenis. Lata duodcnas hubucrunt moeniu turres
Talia cunctorum coetus turmxque probantes Arcus ab his quuntum poterit portare sagittam
Intravere ratcs pelagum sulcare paratae, Turrigeri slabanl montano robore rauri
Quas tunc quingentas numerarunl scripta carinas. Difficiles aditus praebcbanl invia saxa.
Prtfcsul Hisanus quem oiaxima cura trahebat Ilinc quantum forli bis missiie mittitur arcu
Mox ad captivas acies perducere fratres, Cernilur exterior descriptae circulus urbis
Vela dedil pelago primus, transilque Saladon. Turribus et forti circuradata mcenia muro,
Hinc ad Dertosae fluvium pervenit Iberum. Cujus fossatriplex immunia robora lingit,
Hujus miiitiae primus quia signa levavit, Fossa redundat aquis, quas attribuere paludes
Pisanosque duces tantos animavit in actu Urbis et in summo fuit ar.x a partibus austri.
Tota sequendo patrem classis comitatur eunlom, Mons foris aequoreae pulsatus viribus undae
Nongentos equites undosa per aequora portans ^ Juxta quem dederant longos sinuamina portus.
Replet Iberus aquis classem solatia, pacta Altera pars montis, qu;e nempe recisa videtur
Cum ducibus proceres flrmalaque jurant. Solis ob occasu, foveas descendit ad imas,
Lapsaque jam fuerat paucorum mela dierura, Inde suburbanas descendens aspicil a^des ;

Cum dare vela paranl ventis aquilonis obortis. Scd triplicis foveae gelida non prorsus ab Arcto
Ardua sed postquara sudantcs aequora pulsant, Usquc tenenl ponlem, pontusque tuelur et Euro
Lenior iogressas ponlum vehit aura carinas, Mcoaia cum grandi posilo super aequora saxo
Nocte quibus tota cursus dedit ilia secundos Erectum paries saxura sccernit ab urbe,
Sol erat incipiens per iter conscendere coeli, Incipit, portu a protensus desinil illic,

Quando Colubrarem viderunt apmina montem Quos mons praeruptus subjcctas spect.it in undas.
Cum quihus est plcnus nomen tribuere Coiubra;. Turriger hinc murus summas ascendit ad arces
Acceleranl, latet hic cum mox saxosa videtur Duplex, eL triplici tutus raunimine fossae.
Insula Tyrrhenis, quae circumcingitur undis Bogaeae flores gentis Ibera:
Specians Ilesperium lapidoso vertice littus : Tulantur validis Ebusinam viribus urbem.
Hanc Ebusum memorant urhi de insula nomen.
; Hujus militiae princeps a rcge secundus
Portus in hoc magnus Magnum vicinia dicit, ]) Fertur Abulmunzor, fuerat cui tradita tcrra.
Qui valet innumeras spatiis servare carinas, Vir fuil ille ferox captivus ab urbe Gerunda,
Cernitur Hispanee de partibus csse Dianae. Qui posset versus Christi baptisma negando.
Hinc tenet illa caput quo fert sua plaustra Bootes, Vernula fuit Satanae, quo non crudelior ullus.

EXPLICIT LIBER TERTIUS. INCIPIT QUARTUS,

Nox erat incipiens, praecesserat Hesperus astra, Phoebus ab fequorea postquam processerat unda
Alphaeae venere rates, Ebusina juventus Clarueratque dies populis pugnantibus aptus,
Inter conseptos stabat densissima muros. Circumstant acies, ponuntur in ordine castra.
Buccina repletur tlatu, lituique, tubaeque ; Plurima vallis habet tentoria. plurima collis,
Tota sonat conclumant civis et hospes,
classis, Transcurrit carnpos celeris Pisana juventus,
Sed Latia superat clamor de gente levatus. Invaditqnesuos non pigris gressibus hostes.
Spicula crebra ferunt, misaos a moenibus ignes. Saxa volant ritu pluviae de turribus altis,
337 DE BELLO BALEARICO LIBRI VII.- LIB. IV 538

Tela, sudesque lerunt propiores moenibus hostea. A. Maurl laelanlur, sooii stant cjede dolentee.
Dilficiles adilui? pcr dura pericula fossae Exercetque suos dum gens Pisana labores,
Pisan;e subeunl acies, porlisquesub ipsis. Tormentum miruni labentis solis ab axe,
Non Irepidant giadiis duros concidere rnuros, Quod longo tractu muralia robora poscat,
Ardescunt animi, pugnantes corainus instant ;
Fecit Oriciadps, simul et tesludinis artem

Iclibus assiduis clypei galeaeque tcruntur. Laetus in hac aries muralcs slernere cursus
Nei; prohibere vulet thorax penelranlia tela ; Nititnr, el penetrat impulsu praepele muros.

Vulnus, et inleritus passim,sanguisque redundant, Ast Ebusitaniri non est ad praelia dispar
Nox postquam veniens ferventia bella diremit, Ingeuium, totas dant in certaaiina vires,
lu sua Pisani rcdeunt lentoria fessi. Cumque suas faciunt non aequis viribus artcs,
Sed reineantedie, turmisque peleniibus arma, Pisaaos tentant penitus confringere visus.
Machina construitur sapientium viribus acta Dum magni lapides, quos ardua machina portat,
Artificum, turres feriens quae dissipat altas. Iramensam certant muris inferre ruinam,
Tuno arics, cralesque simul sunt addita muris, Prolegitur murus pannis, latisque tapelis,
Plena viris etiain per valkim vinea sepit, Et turres habuere sui muniinina vestes,
Qui vario nisu perstringere robora tentant. T^ Fulcraquo collataj luserunt b£epius ictus
Obsita stat garabis protectis pontica ripa, Molis, et appositaj texerunt caetera crates.
Et quibus annatae properant ad bella cohcrtes feicut aves reparant nidos quos destruit aura
Dant animi vires, media Mars saevit in unda, Gum tremulos venti vis concutit aere raraos,

Nec tenet unda viros, medio stant agminafluclu, Sic Ebusitani rauros, ac moenia cuncta
Innumerisque patent hominum discrimina lelis. Solliciti reparare student, praesenlia quorum
Lis geritur gladiis, pugnae furit anxius ardor, Assidue vigili tenuat sua robora cura.
Turrigeraeque petunt muralia robora naves. Fecerat in muro plures testudo fenestras,
Bartolot Antbssusque simul rapiuntur in undas, Cujus Oriciadae formain conslruxerat Astus.
Nec vitant ictus, sed plana per aequora muros Jam quoque casuram credebant agmina turrim
Duriter obstantes jaculata cuspiile slerount. Cum cessare jubent patres lestudinis actus,
Huc Opitho virtute potens moxflectit habenas, Electi donec juvenes mitlantur in illam
EtMaurum peditem media transflgit in unda. Qui captam teneant summis cum viribus urbem.
Altus Parlasii Petrus, atcjue Bono generosus, Sancte tuum feslum Victor laudabile multum
Guido satusjaciunt hastas mucronibus, inde Forte celebrabat mundus, Pianes super astra
Concidunt Mauros, densantur ab urbe sagittffl, p Quando levata fuit mart^r, virgoque decora.
Arcitenensque saj^ax per visus figit, utrumque Luce sub hac cursus medios jam Phcebus agebat,
Et de classe viri positum super aequora murum yflstus erat grandis. Tecum rogitasse putatur
Poscunt, et celsas invadunt agmina turres. Ccfilica turba Deum. Pisanus prajsui, et omnis
Transiiiunt fossas alii properantius addunt Firmiter orahat sancto cum praesule clerus,
Ad conscendendum muri super ardua scalas, Quateuus ipse suis pugnantibus auxilietur.
Projiciunt lapides jaculantes tcla, sudesque Divinus.... tantos audisse rogatus
De muris Mauri, Pisanaque robora peliunt, Creditur, et fusas lacrymas monuisse Touantem
El instant acies, donec sol fervidus ipsas Deviat esse Dei quisquis tales negat actus,
yEstibus accensas cogit sua castra subire. Et pro posse suo non laudat Cunclipotentem.
Inlcrea turrim faciunt, solitasque per artes, Exlemplo medium dum^arperet aetbera Titan
UnHquaqiie die muros, et mcenia frangunl ; Mota fuit turris graviler ceciditque patenter.
Arripil Alphaeos belli violenta cupido, Inlrerauil locus, et pulvis vicina replevit.
Et lalas intiant pugnantes undique fossas. loconsumpta jucenl meusis convivia : fertur
Tunc demum juvenes subeuntes nicenia quinque, Prorsus introilum Latius seu Gallicus hospes,
Maurorum cuneos violemis viribus urgent. Ugo qui Pisis comitum vice praedictus cxstat,
Hi contra jaciunt lapides, qui lela fugaces " El Dodo Teperti clarus per praelianatus
Quatuor cx illis facti transcurrere saltu Ac Cunilhoniades animis decoratus, et actis,
Non duliitant aditus, quintusque remansit in illis Et Catalanensis quidara bene promptus in armis
Pipini natus, socii quem deseruerunt. A portu pariter per portas ingredienles
Quid faceret ? vel cujus opera pugnando rogaret ? Invadunt Ebusum, sternunt, feruntqae feroces
Projiciunt lapides in eum de turribus altis, Viribus, et perimunt laetis successibus hostes.
A scapulis murus, contra quera plurimua hostis, Qualiter armentura tygres per mura sequuntur,
Figitur innumeris telis, variisque sagitlis Quando potenter eos jejunia longa coercent
Morc pugnal quindenis natus ab annig
viri Haud secus heroum gladiis pagana fugantur
In se conversos slernitque viriliter ho3tes. Agmina tunc reliquis succurrunt undique turmaf?;
:

Cum taraen illorum niraius petit impetus ipsum. Nulli parcentes, sexus jugulantur, et aetas.
Corruil, el pariter fundit cura sanguine vitam. Hinc aditum queradam retinebant Ismaelitae,
Innumeri subeunt membris puerilibus enses, Maurus ibi pugnabat alrox metuendus in armis,
S3' LAURENIII VERONENSIS 540

Et eerus accessuscunctis prohibere putabHt. X Pisanus populus semper confisus in ipso.

Erigit lldeprundus in hunc Enlraxius ensem Victores tandem captos relinere laborant,

Cadentom mirum mirundo recidil in ictu. Et servare locurn ;

partes doducerc castra

Qui per rupluros intraiunt deniqne niuri, Circumquaque jubent pareiit, ast obsidionem
:

Barbura concidiint fugienlum corpora fcrro. Mcenibus inclusis omncs vicinius addunt.
Tunc percussa cadit gladiis Ebusina juvenlus : Nuila quics cuiquam tenebris vci luce dabatur ;

Hic capul atquc manus, illic sunt crura pedesque, Turres tormcnlis altas, niurosque petebant,
Quaque peJcm fuceres hominum projecta jacebant Quaeque graves longe dimiltit roachinsi molea
Eruta cor[)oribus morienlum niiiiiu culcant Moenia celsa petens portabat ad usque fenestra
Beliigeri cunei, sed qui de caede supereunt Cautes internas sternendo saepius aedes ;
Ascendunt medios inter duo robora muros. Vicinusque malns cui non erat agmine compar
Altera turba ruons fugit ad sultlimia saxa Sublimem Iractus crebro fcrvebat in aulam.
Quae suprafati spectantia diximus irquor. Nunc ultra turres lapides portubal, et inlra
Inde ruunl parlim, partim truncantur, et illinc Et de sacrilegis faciebat saepe ruinam.
Rupibus e summis salsas jaciuntur in undas. Talibus, et reliquis populus Pisanus agebat
Hic malus est sallus quom Mauri tunc didicerc B Artibus, ct duros tentabat vincere casus ;

Qui non fugerunt, saxosis ictibus, et ncn Tiim Guidorubeus simul, et Catalanicus heros
Continuere manus, de muris praecipitati, Incassum missas non direxere sagittas.
Undique confracti mediajacuere platea. E contra Mauri bellantia saepe petebant
Declinat mediosdum Titan in jpquore cursus, Agmina, non parili facientes praelia dextra.
Pugnantesque viros, et fervidus ajslus agebat Saevus Abulmunzor supor ardua mjcnia demum
Urbs ubi prima fuit divino victa vigore. Assislens, fractam defixo lumine turrim
Allera viclores veniunt ad raoenia portas, Speclabat tristis : casu sinuaverat arcum
Et superos aditus perfringere marte laborant. Villano genitus, qui mittens spicula contra
Multisoni resonant variis rambonibus usus ;
Spcctantem medio defixit gutlure Maurum.
Siixa volant, missaeque pluunt ulrinque sagittae. Juravit piidem per jura Machamatis illo.
Ilortantur proceres pugnantes fortiter alas. Incolumem cuiquam se nunquam reddere terram
Utraque turba fremit, penotrant ad sidera voces, Tunc sibi subjecti suaserunt talia cives,
Ascendunl geminas dum pugnant agmina turres, De juramento nulla rulinne teneri,
Et superare putant reiiquam velocius urbem. De nuper faclo fusi docuere cruores.
Accurrens Ebusina cohors violentius hoslem C Sanus enim non est cui figunt epicula j^uttur.
Impelit, et saxis, telis sudibusque repellit, Ergo tui compos citius fac dediiionem,
Perque cohaerentes cogit descendere scalas. Et te nobiscum pariter de funere serva.
Postquam bella viris in nullo commoda praestant, Motus erat princcps dictis, precibusque euorum.
Mox sua castra movent, et barbaratecta subintrant. Mittitur Alphsis ducibus, qui nnntiet ista.
Sed defunctorum ne corrumpantur odore, Forma placet pacti Pisanis. Protinus illi,
Tradilur exstinctiis flammi? crepitanlibus hoslis. Nil dubitando viri sine conditione dederunt
Postera lux orilur, consnrp. fpsque catervae Omnia, se pariter, mortis terrore remoto.
Tendunt reliquam studiis ardentibus urbem.
in Tunc, pie Laurenti, mundus tua fesla colebat.
Nocte dieque suas exercent fortiter artes. Te, venerande, Deum placido movisse rogalu,
Lux octava redit, turres feriendo reclinat Autumat Ecclesiffi popuIu«, creduntque fideles.
Machina, testudo perfringit sedula muros. Cum vexilla super posuerunt agmina lurres,
Cum nox Iransierat vicinae proxima luci, Ter Domino laudes totum cantaverat agmen,
Aurorae patuere fores Phcebusque redibat, Cornicinumque dabant voces lituique tubaeque,
Protinus asoendunt super altas agmina turres linnitusque pios resonantia signa tulerunt.
Barbara turba pavet, celsasque recurril ad arces. rv Con3cendunl proceres summas properantius arcea
Alphaeus populus defuncta cadavera calcans At commune jubcntspolium properanter in unum
llostiles cuneos gladio prosternit, et hasla : Accumulare locum ; lurres, et mcenia cuncta
Duraque satis properanl super ardua ducere ca- Certatim sternunt avidi turresque coaequant.
[strum Transierant bis sex rapida vertigine menses,
Mcenia, Dominici solers quod cura paravil, Et celeractus erat variis sudoribus annus ;

Telorum nimbi summa mittunlur ab arce Tempuserat quo ferre soles, Auguste, racemos
Sarnicolasque super volitant ingentia.... Cum citiussolilo portarunt agmina mustum,
Sed Christi pietas, divinaque grHtia quantum Declar.mtque partes cceptas cum litibus iras,
In se sperantes semper sustentat, et auget, Quas praeiialorum tumidi movere furores.
Humanaj nequeant ad pleiium dicere linguse. Vulgus ab introitu captae regionis, et ante
Nam Chrisli facto, qui noscitur omnia posse, Quam populus quidquam superaret bellicus urbis,
Victoris festo, qui priman: vlcerat urbem, Colleclam passim praedam de rure trahebat,
Hujus in oclava raeruit superare secundara Dumque viri fortes muris tormentapararent,
541 DE BELLO BALEARICO LIBRl VIL - LIB. IV. 542

Ignaruin vulgus studium fornacis agcbat. A Et mauft infamis semotus ab urbe, foroque.
quantis sludiis panes ven luntur, et illud, Hoc el Boso paler, praesul quoque Carralilanus,
Uude monelali marsupiu nummi
rCt^Icnt !
Comparibus veibis, lacryniisque fluenlibus addunt,

Poit lia3C ex i^poliis quae comportarat in unum Hisdictis, sedet in transtris festina juventus,

Alphaeus populus, movet anxia turba susurroa Et placidas molilur aquas, in carbasa ventus

Et repetil partes, partiri capta recusal, Perflat, et amolis sulcaLur navibus aequor.
Ili quibus interius lacerat Majorica nientes,
Non volucres tanta pennae levilale fcruntur,

Neve moram faccrenl spolii relincntibus iilos Quanta ratcs lcviias pacul3 pcr cequora vectat.

farlibus, in tutas praedam posnere carinas. Miralur Baleae populus candentia vela,
Solvuntur classe-, frela remis eruta spumant, Et defixa tenens in classem torva tyrannus
Vela tument zepliyris, liquidas rapit aura procel- Lumina, dat lacrymas magno cogente dolore.
[las ;
Inde metum reprimens quotquot rexisse pulatur

Adveniunt Balaam, Latii comitatus, et illi, Permixti sexus educit ab urbe catervas,
Qui proptor Balaam ccelestia signa lulerunt. Ut latc visus venientes terreat hostes
Est sinus haud modicus Balea de parlibus austri, Totque licet turmas spursas per rura viderent,
Portus instar habcns, ubi coriiua bina videntur, J3
Audaces quorum commoverat iiisula mentes,
Per bis millo decem, qu;i; sunl distantia passus. llaud trepidare valent, quos spes praeclara fovebat.

Replet utrumque lalus Libyco de lillore raplus Pinea silvafuit, qua lata patebat arena,
Pontus, et Areloas finera distenditin ords A muris Baleae, seu per sex millia distans,

Quod ponit finem ^inus, hic de parle sinistra Ex qua parte suo Titan petit aethera curru,

Urbs anliqua fuit raris habitala colonis, Cujus palus, et pontus geminum arguit unda reces-
Unde feree gentes ab Iberis finibus aclae, [sum
Navigio celeri, duce prajcedente Moalfac, Ortus, el occasus : nemoralia rura petenti
Chrislicolis pulsis plures posuere penales, Sivum dant aditum, loca Ramora commemoratur.
Hic ubi lata stetiL celsis Majorica muris, Sive Forenna quidem, plures dixcre Catinos.
Idsula dislat ab hac brcvis, ul per millia quinque, Hic ubi plana citai tenuerunt aequora prorae,
Quae complexa sinu laevae slat proxiraa terrae, Educunt properanter equos, properanlius arma
Portus ad hanc latus Rhodum vicinia dicit, Sumit, cernua terrae
et ignoLue lustrut loca

Urbis ab hac possunt sublimia mcenia cerni, Beilator populus, qucmjuslior ira movebal.
Ob quam Pisani tantos habuere iabores. Qui sibi commissas aiiquas habuere cohortes,
Uia dies laetis populis octava refulsit, DisposiLas ipsas sectari signa jubebant.
Q
In qua feiicem matrem super astra recepit Post haec regis eques rarus progressus ab urbe,
Vir^ineus parius, de qua Deus est homo factus, Jam castris positum vidiL de collibus agmen,
Parva venientes, qua cougregat insula puppes, Quem Pisanorum rapidus comitatus equesLris,*
Luxque sequens fuit haec qua Christus morte resur- Ipsum dulcis aquae fugat, usque secutus arenas,
[{,'ens Qui torrens Luidis solet in regione vocari.

In mundo genitis vilam dedit alque aaiutem. Nox redit, excubias faciunt vigilantia castra,

Ilac de plebe viri latices haurire volendo, Eximiamque satis fulgentia sidera noctem
Navibus egressi per rus gradiuntur inermes, Reddunt, signa polus demonstrat nocte sub iila.
Ast equites regionis eranl in valle lalentes. Stella cadens divisa comas per mille videlur,
Qiiipeditum plures incautos aggredientes Dispersum Baleae signafdivisio re^'num.
Truncarunt jj;ladio, quosdam cepere, suisque Ad Baleam, clamat populus, nos sidus ad illara
Duriter astrictos secum duxerecapistris. Crinitum properare monet, propcrare potenter,
Hinc cum consulibus proceres tristanlur, et omnes. Est superare datum nobis Balearica regna ;

Tum Petrus antistes populos hortatur ad ista : Baleam radios cecidisse videlis.
Sideris in
Tartareos aditus properavit vestra voluntas, Luxrediens fuerat, qua sancLi BarLholomaei
Di.it, et ostendit Balearica mcenia dextra. " Festa celebrabat lati devotio mundi,
Captus ibi, fateor, vester pius atque Creator, Purpureus Tilan radiis fulgebat, et aura
Dicitur in membris, quis non pugnabiL ut ipsum NuUa fuit, quasi lac placidi maris unda jactbat,
Eruat, ipsa licel morlem sibi bella minentur. Admonet Alphaeus ductor, rectorque Pyrenes
Vos tamen in bello lelhum nolite timere, Ordinibus factis aliquaatum castra movere :

Non nisi pro bello vilae quia poscitur auctor, Quemque sequi sua signa monet, si promptus in
Atque dator vitae, cunctis qui praeparat usum, [armis
Et qui pro nobis crucis est in stipite fixiis, Qui cupit altcrius, dixit, conquirere fines.
Gum captis captus nunc perraanet, atque ligatus, Paruit haud inonitis istis avidissima belli
Ut det opem vinctis, Irahat et de nexibus ipsos, Gens, et torrentis modo dicti Iransiit ora
Qui captum Dominum, pugnamve relinquit agen- Classis, et ad campos vicinos moenihus urbis

[tera, Pienius egressae fixerunt castra cohortes.

Juste... damnatur, digne privatur honore,
543 LAURENTII VERONENSIS 544
EXPLICIT LIBEIi' QUARTUS. INCIPIT LlBER QUINTUS.

Spectabanl acies uvid;u certamina Martis, A. Procedunt acies, et vi cfrtanlur utrinque.

Untie suum (juisijuis i)ugiiansconeurrat in hostcm. Eminus obstantes decerlant Ismaelita)
Barbaricus campus Maurie, dirisque Nigellis Hi jaciunt lapides, jaculis pars appetit hostem,
Densus etat, clypeos alii tenucre rotundos, Telorum tegitur lenebrosis nnbibus aer.
Pars adoperta luit captis Latialibus armis, Hinc diras veniunt equos hominesque sagittae.
in
Tunc uum Pisanas quondarn piratica cepit Mars furit, et magnis resonat clamoribus aclher.
Turba rates, monstratque suosgena torva vigores. Tunc Latiae turniae, mortls terrore remoto,
Hinc tunc procedens natus Beilonius Ugo Incurrunt Mauris, el pugnae cominus instant.
Maurelusque simul, gyro rapiuntur equestri, Experitur gladius, cessatque volalile ferrum,
Primaque Maurorum cuneos ad belia lacessunt. Terra cruore madens morientum substat acervis,
Hinc Bisoctoni Pisana gente crcati Toto mixta sonant geriiitus certamina cainpo,
Ueroes comitis sectantes signa Levanni, Ugo Parlasii tectis nutritus et ortus
Hostibus incurrunt mediis, densasque calervas Aurea quae gessil quatiens venabula dextra
Sternere non cessant, Libycorum more leonum ;
Pugnanlis conlra per pectora misit Alantia.
Dant quibus introitum Baieares prolinus aliB, Ille cadit properanter equo, fusoque cruore
Et circumfuso velociter agmine claudunt, n Tartareas flatum citius transmittit ad umbras.
Ac retinere putant quos spes satis improba fallit. Occurrens C^itharon casu commotus amici
Ipsa pericla parant animos, viresque ministrant Ugonis penelrat durata cuspide scutum.
His quibus internae torquenl praecordia curae. llle quod hasta breviscontingere non valet hostem,
Slernunt quique suum, perimuntque sagaciter ho- Ense vicem reddit, pugnoque reliquit adempto.
[stem, Hunc te, Perciades Dodo, Bernardusque secuti
Et quacunque ruunt, campus patel amplior ipsis. Ferratas feriunt minilanti cuspide portas ;

Et veluti Rhodii sternunt perimunique volucres, Utque redire parant, duo qui redeuntibus obsunt,
Quando relucenti scindentes aera penna Occumbunt pariter Bachimas Hispanus, et Ander.
Aggrediuntur aves, laniantque patentibus arvis ;
Guttur in unius Dodo postquam miserat hastara,
Sanguinea pariter milfts Pisanus in hasta Cffide cruentatum traxit cum cuspide pannum.
Viribus infractis Baleoe terit acriter agmen, Sed quod ferre potest Bernardi dextera telum
Et redit illaesus cunctis mirantibus actum. In latus, Ander, habes manes ad tartrra raptos
:

Post haec in geminas Baleae milesque pedesque Accipiunt, stygiaeque nalent properanlibus aulae,
Dividitur partes campos alii teiiuere
: Viderat Urbanae pulsantis limina porlae
;

Atjuxta quidam venere marinos,

fluctus Rex Baleae, reditum prohibere nequisse.
Oppositumque petunt Pisanum diirius agmen ^ Qus tutabantur Balearica robora turmas,
Erectisque premunt rarissima cornua signis. Rebar, ef hos homines ait, et jam credo leones.
Alpheae cedunt sed ientis passibus alae, Dux Catalanensis saevum Moldonea poscens :

Et contra posito nunquam flcctuntur ab hoste. Primus, ait, nostris quoniam te viribus oflers
Ex Arelatensi numero Guil ln^us ad ista Integer haud poteris nostros evadere visus.
Praelia Bernardus Mildace Daueta creatum Protinus urget equum, leneras nec flectat habenas,
Sternit, et in strati dimissa cuspide ventre Thoracem clypeumque viri levamque papillam
Aggreditur, Miuri socium de caede reportant Telo Iransfodiens, per dextrum praeterit armum,
Tunc vexiila gerens Pisanae signifer urbis supinus equo ruit, hastaiiue frangitur ictu,
Ille

Valandus, cuneos in campum ducit apertum. Aurea sed comitis cuspis datur altera dextra
Hinc Ildebrandus eanclae vexilla Mariae Quae vibrata feros posternat et Ismaelilas.
Consul habens, dexlra saevos incurrit in hostes. Gerardus Porion proslravit cuspide vasta,
Sedis apostolicae vexillum detulit Atho, Inque viri pectus vexillum misil et hastara.
Et diras petiit violento milite turmas. Daridis Umberti penetravit lancea costas,
Hos dum Pisani belli fervore sequuntur, Ildeprandini Danius transfoditur hasta,
Iiitercondensos rapiuntur protinus hostes. D Rodulpho geniti Garsias sternitur ense,
Inde Pyreneae generosa potestas Rolandi saevum ruit in Dareta Recuccus.
Clara sequebalur, cujus vexilla cohortes Et velut hasla fuit de dorso pellit equino,
Pulverulenla pelit galeato miiite rura. Gerardusque comes rector dominusque Levanni,
Hujus signa dijcis Gerardi cura Lemanni Dum furit in Mauros miles per bella probatus
Gestat, et ad laevam procedunt agmina portam, Frascinea Lelaphum pugnantem perculit hasta,
Quae patet ad claram surgentis lampada solis, Alque scapulas ictu penetravit eodem.
viri
Ac salsae vicina magis cognoscitur undae. Stralus uiraque ruil tanto dejectus in iclu
Hancque senex aciein sequitur comes Ampuriensis, Cui sonipes violentus erat, violentius acius
Cui satis exstitenit reclor Balearis amicus, Pulvereum cainpum cum corpore pressit herili,
Et subiit pugnam vallutus milite forti. Seque regentis heri fregit labendo lacertum.
545 DE BELLO BALEARICO LIBRI VIT. — LIB. V. 346

Rainerius cum Tegfino Ruineria prolcs A. [ctibus ultriLa;, cura jam tolerare nequirent

In coaccrvaloo ibat promplissimus tiosles. Praelia,barbaricc redcunt ad tccla phalanges,

SterniL et iiic Lephaton Tegrimus Alance creatum, Et firmant duro ferratas obicevalvas.
Gajelanus Gerardus cuspidia ictu
ibi Moenibus inclusis discurrens undique reclor
Cerbereas Rachium transfixum raisil ad oras, Anxius imperitat maneant, ne cardine clauso
Guiscardus Hiiion lelhali vulnere sternit. In campum reJeant, et pra?lia dura reposcanl,

Hinc Alhertinus claro Beilomine natus Ac repetant duros patriis pro legibus hostes
Per fauces raedias iDgcntem lixit Anotem, Et nec deficiant, nec vinci se patiantur,
Atroccm Lavim venientem Guido Butensis Proponens laudis quantum victoria prcestel
Excipit, et victum Stygialibus aggregat umbris. Et quanturn Iribuat victoribus utilitatis,

Saucius ipse lamen gravitor certamine cedit. Quantaque euin damnis focdent opprobria victis:
Ijdebrandinus Julistaj filius hasta Quos fugil omne decus, quosdeseritomnis honestaa,
Fundit llerdensem generosum slirpc Gairum. Servitiura, dolor, hinc tristitia quaeque sequuntur.
Ingentem Gualandus agens, Gualandica proles, Et lacryraans adjurat eos per delubra regni,
Kastam, quam validus vibrabat uterque lacertus, Ne metuant populos quos lex Macharaatis odit,
Immanem Libycum duro resupin;it in agro. r» Sed sic decertent devincere, quatenus ipsos
Terga Rachis penetral Gualandi irater in ictu Et sub perpetuis valeant retinere catenis :

Cuspidis Albertus, misso per pectora ferro. Qui se necne suum cupiunt disperdere regnum.
Hasta virum fortom stravit Moilena Dodonia Haec ait, et cunclis aniraos viresque reducit.
Gonsulis, hujug equum celeri penetrante sagilta Hortantur proceres regcm, prohibentque timere
Gausmaro genitus fama decoratus equestri Atque mori spondent potius quam cederc beilo
Ugo Dianensem telo penetravit acuto, Signa capil Burabe ; reseratur dextera porta,
JMortiferum focit tr.^nsfixo gutlure vulnus Prosiliunt turmae, properant ad bella manipli.
Sicherius frater Gualandi porculit Idam. Dispositis signis Burabe jara stabat in agro ;

Hinc Mucharellus ruit Ildebrandia proles, Durus agebat Alas dextrae vexilla cohorlis,
Et fudit Gurion quem Corduba misit ad arma. In laevo cornu torvo curante Corace.
Ugonis proles Albertus impulit Brmon, Plena dabant voces humano classica flatu,
Anticum Libycum Lanfredi dexlra porcmit, Nec tuba bella movens, nec buccina defuit ulla
Stravit llerdoanum Mathildic filius Ugo. Cum sic dispositos sanctae videre cohortes,

Inde Sapibonides campo dejecil Aristen, Directis igitur properant in praelia signis,
Atquo Sofredutius transfodit cuspide Maulam. Et dextram pariter satagunt invadere portam.
Popiliensis equum velocem rusticus urgens Densus, ct innuir.erus fuerat quam barbarus hostis
Per lumbare Tancs hastara Iransmisit acerbam : quoque, Phcebe, tuos claros spectabat ad ortus,
Quffi

hunc jaculurn magno conamine Nelops,

Mittit in Jam Guilielmus adest, dominus montis Pesulani,
Perque viri corpus lellialis lancea transil. Qui rata signa dabat clara comitanle caterva,
Acrior hic Maurum telo transfigit eodem, Et velox tantis sese conflictibus ofTort.

Tresque necans alios horrcndum raandat ad orcum. Dux Ilerbonensis de nomine dictus avite
Ast ubi membra viri sunt evacuata cruore Fulgentes acies decoratas milite forti

Felicem moriens transraittil ad sthera flatum. Praecipit ante suos properanter sistere vultus.
Occubuit Garathas Rucei Guidonis in hasta, Nominat ille suos, largos quoque spondet honores-
Indiguitque sui Cliton subcranus amoris. Quos videt audaces gemirtato robore firraat,
Cui latus abbatia tranpjecit lancea dextrum, Signiferumque monet nulio trepidare timore,
Cervicemque viri mucrone resolvit, et agri Anteque fralernas promptum contenderc turmas.
Pulvere projectum pedibos submisit equorura. Juxta Raymnndus pugnam festinus adibat,
Exstincti socius ferventi concitus ira Cui sedes Arelas, cui Balcia lellus origo.
Te, Viviane, petit violenlus ob arma Galindus, Hic Arelatenses proraptos in praelia firraans
Et jugulare cupil pro morte libenter araici. D Adraon^t ut nolint dc posterioribus esse.
iNon fugis audacem venientis miliiis ictura, Petrus ad hanc litera Grossus non segnius ibat,
PriEsentemque virum properantem sternis in hasta, Hortaturque suos equites post cuspidis ictus
Consortemque necis vitae conjungis amico. Ne sint iraraemores inimicos cnse ferire.
Albicione satis clarus Lanfrancus ob arma Goncurrunt partes, miscuntur utrinque manipli ',

Filius ohstantem Deiiura feriendo peremit. Saxa ruunt, volitant densissima pila per auras,
Hinc Arabis tugientis agens cum cuspide lumbos Martia signa canuat, subeunt ad sidera voces,
Compulit, hunc laeva sellffi do parte labare. Ira, furor mixlos inter se concilat hostes,
Rarus eques, densusque pedes de parte marina Telorum nimliis clypei, gaicaeque terunlur,
Barbaricos cuneos pugna) stridore coarclat, Arma sonant armis, micat ictibus horridus ensis,
Pugnantemqne lerit summis conatibus hostem. Vulneribus misso satiatur sanguine tellus,
Alphaji pedites, Doraino praestante vigorem, Labentumque tegunt exstincta cadavera campos.
Hic plures faciunt ensis seu cuspidis ictus, Henricura Milgdas poscunt Neriusque, sed ejus
5n LAURENTII YER0NBN8IS 548

Preedurus clypeus Jaculum propellit utruraque. ^ Pharion Hispanus Quinacelli sternitur ictu
Hos validos cquilos D.^rlosae finibua ortos Dura cadit ruil intor loca fugacis
. . .

Cum Sigonundiaile GuiLlione cn-alus ulroquc Gujus Siiltarus Irajecerat ilia virga,
Tr^nafodiens umbos de lergis slcrnit equinis, Quando duas pariter fixit jaculando nigellos.
Alquo ferus Perilhon socius necis csset corum Gerardi proles Opizo cum pube suorum
Bubsidiatorem Buleae qucm Corduba misit, Invadcns acicm, satagil prostcrncre Mauros.
Sed contum sociis Hispana pi^r ^cquora vcctum Gaufreiius Parthum, Ruynerius protcrit Afrum,
Hi laciendo fugim citius floxissfct habenas. Consortesque necis fecit germanus uterqiie.
Tunc Erilhone salus Danaen, Gerardus Arontam, Marinialnus hic Bernardus lionea leiho
Viribiis insignes prostrarunt consul utorque. Donat, (ransfigens caeienti cuspide costas.
Dissecut obstantes cuneos tunc Baleius heros Ciispiile Silleti ditus prosterniiur Olphes,
Prosterncns Arabem pcrimit(|ue terendo Cosellura Gruirnius Alcheon, sternit Mnuretus Edonem.
Beltrarainus fratrem stravit Nilgdona CoMcis, Undique discurrens rector Caialanicus hostes
Ugo de I/inda penetravit cuspide Tagum Dissipat, et socios hortatu divite firmans.

Et tulit ense caput, posl ha3c juventibiis actus Ampuriae fortes equitcs, et Dusilientes

Viribus Umberti cadit Alcimionius Imon. Subsidiando duci, dant plurima funera Mauria.
B At Petri Grossi dejeceral hasla Coracem,
Sed Petri fratris dejecit dextra Nicalem,
Urget cquum Sacrista potens Ramundus, et hastae Cujus promptiis eques multos palravrrat actus.
Neliobem valido percussum foditat ictii, Sed jugulare viriim cum jam mucrone parassel,
Sonipedcmquc rapit pretii non vilis habendum, Currentes Mauri socium de c<jede tulerunt
Armigeroque suo geminatas tradit habenas. Signifer Alphaeus medio violentus in hostes
Tunc Ildeprandus consul dirura Niceronta Currit, ct exanuens fortes in bollo sodales,
Transfodions ferro per peclus dirigit hastam Ut rcliquas prosternit aves regina volucrum,
Vexillumque trahit madefactura sanguine Mauri. Sic sic hosliles terit insistendo phalanges.
Pctuma Parlasii bello quom miserat ora Barbarici statim cuncti turbantur, et inde
Aggreditur Balager, graadi retro pelliturictu Conversi fugiunt, Pisani terga sequentes
percu-sus ab hasta
Militis Alphffii Acula Urbanas inter propellunt agmina portas.
Ad socios igitur fugicmio relorquet habenas. Innumeri capiunlur cqui, capiuntur et arma,
Transfigit hasta Dodaii Pusii vibrata lacertis, Et fusi per rura lacus jacuere cruoris.
Hocius ense cadit, quem gelli filius Oddo Allius ascendens Phcebus contraxerat urabras,
Viribus assumptis ictu transverberal imo. Ad sua victrices redeunt tentoria lurmae.
Insignes equiles Pesulani montis ad istos C Bpllica per campos Baleae jam facta patobant,
Adveniunt ictus, Guilielmi signa sequentos. Exstinctosque viros fusos spectare per herbain
Dalmatius castrensis ibi Molphsnida letho Barbaricus populus simul et Pisana volebant
Suppositura fccit per ocutae cospitlis ictura, Agmina, legati venieb mt alque redibant.
Et muti vetuli SicharJus Emonera
. . . Accipitres vestes privataque dona dal>antur.
Petrus Amunta petens, Bernardus Araunte cre&tum His quibus Ampuriae comes hpec tribuenda monebat
Projiciunt, perirauntque simul Froccardiapioles Vendita Hl pietas, tunc multum devius heros
De villa Balei Machumata vasta Guilelini Rpgl transmittit chartas, recipitque latenter
Lancea transiorit,tum Berengariug Oran Hujus scripluras quae rescribiintur ad ipsum.
Verunss railes perimit sociatque gehennae Pestifor intcrea dum fajdera quajreret hostis,
In Raymunde Midan, cui praebet Eradius ortum Quos divinus amor non praeda, nec ulla siraultas.
Dertosanc cavas foveas penetrare Vilelmi bed Ghristi pietas ad justa vocaverat arma,
Cuspido, ciii sedes fuerat Dinianica tellus. Captivos omnes sub condilione volebant.
Dux Aimelricus speciosis clarus in armis Nazticedeolus certa sine lege paratus
Occupat obstaMtes fervente vigore c.ttervas, Reddere non fueral, nexuque fameque coactos
Cui'ferus Alcimio fatis properando sinistris Carceribus distentos attenuando necabant,
Occurrit cupiens ulcisci funera nati. Ac Pharaonaeos retinens in mente furores,
Praevenil hunc Atacis ductor, nec duviat iclus ;
Quae spondebat heri, cras inficiando vetabat.
Per pectus volat hasta tenax umbone forato, Ut'iue dolosa vident palres colludia regis
Occidii, et moriens praemordet dentibus berbara. Solantur poi)ulum, populus solamine gaudet.
Fraximus Ilenrici te pectoris Atila fixit Dum trutinare novos nituntur pectore sensus
In medio, ferrum vitalia cuncta retraxit. Mox lecolitque dies, nam prasterit unus et aller
Et Pusii fraler Lambertus Agranla peremit, Caslraque paulatim mutata propinquius exstant
Minolon ad Esculea dictus Rainutius ora MGenibus, ac creber procedit ab urbe tumultus.
Ilorrendum nimium fixit Ricapecora Carben, Oplime Dalmati, quem tu non lentus adibas,
Inque Valentinum Glegonem Poarutius hastara Nam crebro factae pugnae non tardus adesse
Per scapulas misit la;vam feriendo papillara, Cerneris, in tantum pugnae tibi suppetit ardor,
Trajectumque virum raedio proslravil in agro. Ergo die quadam paucis comituntibus hostea
 ;

S\9 DE iJELLO BALEAniCO I.IBRl VIL — Llb. VI. 550

Corde volente petens, eociia absistere jussis A Diflidunt igitur mulli, tremulumque revolvunt
Cuin geminis solus vadis contendere Mauris, Ore silente caput, lanto pro robore fortes
Viribus ergo tnis prostraLus corruit unus, Ipsi desperant urbem superare potenlem.

Alterius nio.\ dexlra libi penelrabile scutum Tres fuerant urbes, unum quae nomen habebant.
Transfigit, ineiliain penetrat qu()i|ue lancea coram. Sed diversa tamen si nominu quairis earum,
Hinc non loricutus inermis
p.itet, et fDile3 Nomine diverso poteris quamcunque nolare.
Slrutus eqiio pugnare paras, sed vulnere factus Arabuthal^idit murus fabricatus ab ipsa
Debilis innumeros equiles t:iue lege rueotes Incipiens urbis corpus circumdat, et undaa
Deciilit e.xcipiens, fericns te barbarus cnsis iEquorig attingens, mare juxta volvitur illuc,
Decapitat, felix transmigrat ad ajihera flatus. Quo densatcelsa.s urbs ElmoJfnia turres.

Talia bellipotens ut concipit aure Villelnius, murus, circumdatur una duabus,

Dividit has

Dat lacrymas, tristesque viri de funere queslua Quas circum decies cubitorum millia cingunt.
Profundit, nec ud ista vaoat, sed clamat u6 arma, Hoc numero domptis ter tornis atque duobus
Ulciscique necem jugulati currit amici. In numero certo turres sunt sorLe volenLi
Heroem centem sectantur ob urma micantea, Qualuor
et decies scptem centumque notandae,

Qiii promptos gestare solent ad bellavigores d una

Hae tres (jueunt urbs famosissima dici.
Accelerat, campumqne petit, sua moenia Mauri Edt commune Iribus positum Majorica nomen,
Ista medilantes properatis grcssibus intrant. Inter quas etiam torrens plici.lissimus ivit,

Miiilis acquirit, vindex modocum ncquit esse, Et per quinque qucunt torrentis viscera pontes
Gothica turba caput. Mutato drinique Mauro Transiri, liquidae cum plus fluil impetus undae,
Ante diem domini semperqua proxima fulget Ezechinque vocant, qui pltinius affluit amncm
Lux rediit, qua tempus erat sine turbinc clarum, Dicitur Enelimur prffiducta canalibus unda.
Jamquesui cursus nonam perfeceral horam Quae potanda viris dulces dabit omnibus haustua
Phoebus, cum forles redeunt ad prtelia Mauri. Indigenis populis, ct ob auctas fortiler artes
Christicolasque putant ad castra requirere tantum contemnenda malorum
MiDonia tuta forenl, si
in numero firlorum pquitnm peditumque potenti. Tam sceleratorum Deus oizmina veliet amure.
At cauti pediles currunt K-etantei: ad arma In populi numero non dcbet fidere quisquam,
Pisani, viso^eque petunt non segniler bostes. Qui Dominuin contra sublimes erigil arcea.
Spicula, tela simul lapidesque venire per agros, Hincque Boabitas rector Balearis ad arma,
Et pluvitB ritu poleras spectare sagittas. Et GeLuIos Arabes.Parthos, Libycosque, Medosque,
PugnjG saevit amor, Pisanis robur abundal, Nec nno llispanos multo conduxerat auro,
Dumque ferunt ictus, dum totis viribus instant, C Et dedit immonsum, non intentata relinquens
Ismaelitarum cuneos in raoenia mittunl, Per quae tota dari patriae solatia possent.
Et cerlant summum robiir prosternere valli. Ergo pugnantum tractare virililer arma,
Culcatos equites subeuntes limina portie Qui polerant, sibi soxiginla millia, vel plus
Transfodiunt et equos lorteo durantibus hastis, Est ; equites perhibentur ei ter mille fuisse,
Summaque projiciunt murorum, nec secus ipsas Et centena dabat praegrandes machina moles
Concutiunt portas, funduntque viriiiter hostes. Mille quator ductus numerus fuit arcitenentum,
Denique conspiciunt gemlnsi fundamiria fossae, Figere qui poterant raissis loca cerla sagittis.
Miranles rauros, et defensacula circum, Fundibulatorum praj multitudine certus
(Discrepat a visu quidquid pervenit ad aures) Non fuerat numerus, sic aec lapides jacientum.
Urbis, multorum subiL in praecordia lerror

EXPLIGIT LIBER QUINTUS INCIPIT LIBER SEXTUS.

Noscunl tanta patres cito robora non superari; ]) Juxta pontificis tectum tentoria patrura,
Hortanlur socios, et contra robora robur Ut citius veniant ad eum, cum sype vocentur.
Accelerare parant, nuves prius esse tr.ihendas Nobililatis honor non longe dcnsus habebal
Conslituunl, et perficiunt hajc jussa libenter HospiLium ; fortes slolerunt a fronte catervae
Agminacuncta : solum tractae tenuere carinae. Pisani populi, qui vitam duxit in armis
Inde duces Latii vicinius addere castra Totam, perpetuossoliLus tolcrare laborea.
Festinando juhcMl, jussis paretur eorum. Huic non algor erat, non formidabilis eestus,
Praesulis hospiLium Pctri de parte marina, Hunc uon grando fcrox, non nix imberque ir.O'

Non humilis, non alta nimis domus affuit, unde [vebant.

S;epiu9 incceptum bellum spectaie valebat. Hosles, et rauros violentius aggredienlem.
Sij^noretus eam stridenlibus inde Pyrenis Ha2C erat ingeniis spectanda juvenLus et armis,
Ingrcssus tenuit prompla bonitate sacerdos, Incluviem ventris nimiainque perosa quietem,
Hino, Vicedonne, tuos armis, Gratiane potentea Noverat et brevibus submilLere lumina somnis.
Hinc quicunque mann pedibusve paratior esset Ast equitum robusta manus non sparsa per agmen,
Et crebros ictus tecum aspiciebat Obertu Sed juxta laevam fixit tentoria portam.
 :

551 LAURENTTl VFRONENSIS 552

Talis ab a?quora facie porrectiia ulramque A Dumque pluunt lapides,ettela cadunt superillum,
Observat porlam populus Cutalanicus heros. En iaevam super cit;i flgitur hasta papillam.
Illius in medio murus lutissimus exslal, Neu clypeus, non obstiterat lorica ruentem
Namque vigor Latius doxlra Irevaque sedebat, Incarnare virum facilem dimiserat hastam,
Uospiliuaiqiie diicis rctro vallabat, et ante Accelerant raptumque ferunt de Miirle propinqui.
Slat poat Pisanos Cardumffi rector, et illinc Jam castella super defossi robnra valli,
Phoriina iJOst illum quic misit Golhica lellus Implebant latas gemina tesLudine fossas,
Agmina, quaj pra^das potius quam bella gerebant. Erigit antennam Balearis in arbore cura,
Anles duces reliqiios sibi fecit casLra Guidelmus, Castellis etiam qu;c cernitur esse duobus,
El dextra vicina niagis quam ca;lera portge, Aitior in summo cujus bellator habebat,
Juxla quem pariter sua coepit Balcius heros ; Excelsum tutumque locum velamina parvis,
Atque Herbonensis domini post ista slelerunt Plurima, sublimem sepLenaque lerga tenebant.
Fulgenles acies, quas juncta Rusilienses QualiLer excelsae spatiosa per sequora naves,
AmpuriiTB reclor post omnes castra tenebal, Saepius ire solent pyratica bella timentes,
Et vallatus erat sola de gente suorum. Loricam tutam retinet, clypeumque rotundum,
Hi silvas et rura pelunt, armentaque multa n Et protectus eral cristata casside vertex,
Direptosque greges, el quidquid gcrminat arvum, Per tripiices funes untenn<Te cillidus usus,
Ad socias acies, converso tramile ducunt. Vesanum navium vacuas porrexit in auras,
Lignea tecta trahunt, paleas ubi comperiuntur, In qua subjecias turres projicere cautes,
Arboreasque sinuil vulsas cum stipite frondes Et lapidare viros, et mittere tela valebal.
Gothorum quos Provincia misit,
peditcs, vel Ardet in antennam piignantum fortiier astus,

Mercibus ablatis discurrunt agmine tolo, Atque duos funes cum falce recidit acuta,

Et venale facit quidquid dabat insula vulgo. Tertius antennam retinebat in aere funis,

Pisani summis arcent conalibus hosles, Perlimuit Maurus ne faix si caederet illum,

Hique colendorum palrum praecepta secuti Invitus ruerel, vel prolraheretur ab unco.
.^dilicant geminas superant€s omnia lurres, Ergo velul moles de summis erula saxis,
Mcenia de lignis, vulgo castella vocanlur. Per funem labens, dedit inlra moenia saltum.
Altum surgit opus, sublimia culmina quarum Grandia labentis senserunt pondera palmae.
Aerias subeunt summis cum nubibus auras, Christicolae gaudent, ahicres dant agmina plausus

Otfenduntque satis ducentos frigora ventos, Admirata virum per inanes currere venlos.
Astulujque magis nil fecil Da;dalus arte. Nutabant turres Baleae murique cadebant.
Yimineae crates ductae de rure propinquo, ^ Quos fodiebat ovans toto molimine fossor,
Multaque torga boum laleralia.qua^que tegebant. Cui per quemque diem fulvum numisma dabatur.
Supposilis igitur postquam residere paralis, Hos aries duplex de testudinibus actus
Impulsi graviter celeri molimine currunt. Et de castellis ictu graviore pelebant.
Ut nubes quas forte notus violentior auctas E quibus artifices raiLtunt super ardua pontes
Imbribus ad coclum pluvioso turbinc venit, Mffinia, cum jue volunt, turres invadere possunt.
Quarum rurapedes coelos agitare cacumen, Per qu-idragenos passus, et apertus, et amplus
Saepius aspiciens, qua currere quippe videntur Introitus fuerat, centum fecere cohortes,
Adstantes igitur multi mirantur euntes, Cardinibus Boso de primis taliter unus
Qui similesnunquam potuerunt viribus arces Inquit,et haec monuil, monitus,et verba notantuf;
Subdere, mox gemina subeunt tesludine muros ,
Qui fines patrios, qui deseruere parentes,
Et dum Martis erat creber, variusque tumultus, Uxores, nalos, el quidquid dulce videtur
Saepe Moabitae violenti moenibus urbis Sensibus humanis, vos pro pietate fuistis.
Egrediebantur trahit impelus egredientes,
: Si pietatis amorvos cum mercede vocavit
Casus et hos poLius quam bellicus inslruit ordo. Cur honor non contra viscera fortes
pietatis

Utque Roberlus eos audaci strenuitate D Impielatis habet? Baleae spectate Leonem
Motus, Pro se certantibus auctor
vidit, ait: Qui male tractatoves, el Christi dissipat agnos.
Est Deus, et robur pro se pugnanLibus auget. Spectat ab excelsis muris molimina noslra;
Dixerat, et plures solus properavit in hosles, In cassum factas turres quoque credit, et arcea
Et parlitur eos, simul et fugientibus instans Etnos, et pariler subsannat Cunctipotentera
Inter murales aditum pugnando reclusit. Agminis auctorem qui sese pra-tulit hujus.
Corruit hujus equus fovea, proh casus iniquus! Ut vos inlormel, vos iEgyptura spoliate.
Protinus e sella se compulit ire regenlem, En Pharaonffiis fratres servire catenis
Hic clypeo, jaculoque prius, mucrone deinceps CerniLis, ultrices fragant haec impia dextrae
Pugnat, el Hectoreo decertans roijore consul, Tartara, de pcenis fratresque trahantur eorum,
Sustinel innumeros damnosis jactibus ictus Siique bealus homo, qui pro conflictibus istis
In se collatos, nudo quoque fortiler ense Occumbet, poenas nequeat sentire gehennae.
Diiuicat, et solus mullorum robora senlit Nou aliquis daemon de orimine sive reaLu
533 DE BELLO BALEARirO LIBRI VII.— LIB. VI. 55i

Audeat anle Deum sibiconQictum generare. A Barbaricis cuneis tcrrorem morlis agebat.
Gaudia dentur ei qua; fini aubdila noa sunt, Ast equili nimis arctus erat pro margine tramea.
Quao servare sulet,vcl quac pr.TeberG bfalis Invitant pcdiies equites intrare, reduclis
Splen lor sanctorum.pia lux, cl gioria Je?U9. Qui convertuntur conlra tentoria frenis,
Noa dubiient hi «luos fucrit regina polorum Quos vulnus tre|)idare facii,3eu funus eqnorum.
Cum nato comitata suo pugnare Ucus.nam TuMc equitum cernens intrinseca turba pavorera
Qui pia oausa luit.pro qua vos arina tuiistis, A rr^ciis muri- colla|iso robore cci^sat

Adjutor lict vubis, lorrebit iii hoslcs, Isla Moabilaj cernunt.ariimid |ue resumplig

El cnnculcabit divina pol-cniia vestros. Per cuncta? veniunt equiles pedne^que plaleas.
llajc ad certamen vos spcs invitet euntes,
Dal tergum Pisana manus. quae mcenia duiuin
Signiler el Michael vobis prcecedat, agetque Invasiss-e dalur, clipeisiiue exiemplo reliclis

Cum sociis h.cc bcUa suis,Baptisla Joannes, Dilfugiunt plures remaiiet Uaynerus ibidem
;

Qui male commentum cognomento vocitatur.

Et palriarcharum chorus arduus utque prophctoe.
Ns trepidale, duccs vobis in priElia fient
Quem socii poslquam fugiente? deserucre.
Ecclesiaj Pelrus cum Paulo tuta columna, Intcr Agarenos nudo mucrone cucurrit.
Marcusque, Joannes At quoties feccre locum, luj,'iisse valcrot,
Nec non Muttha^u.s, Lucas, j>
Si fuga tula foret gladio sletil ille niinaci,
Et reliqui vestraj facient solalia pugnro. ;

Et quemcunque super violentia concidit huju3

Auxiliumque dabit vobis certc protomartyr
Cerbcreos rictus,et tart;ira nigra petivit,
Cura sociis Stephanu3,Silvester cum Nicolao,
Vcl sine lethali dum vixerit ille dulore
Virgineusque chorus vobis succurret opemque
Non erit; hinc soium jussu petiere Coracis,
Agtnina sancladabunt,hanc spem relineto fidelem.
Et circumscptum .jaculis fixero cohortes.
Dixerot.et lacrymib fluxere pcr ora loquenlis
Uccubuit,po3lquam sibi vulnera miile fuerunt ;
Ex cernunt agmina flentem,
oculis. Detlent quia
Exanimique viro post vulnera tanlajacenli
Qua; votis pariter promittunl prtelia totis,
Ablatum caput est : petiit pia sidera flctus.
Deniquecaslrapetunt cum jam subit ssquoraTitan.
Ira patres populumque lenet,sociosque pereraptos,
Nox abi(,aurorae Pha;bus de parto resurgit.
ifigrotosque simul multa pietate requirunt.
Bellica signa sonant,lolo propexantque vigore
Agiiiinanam postquam lalices, non vina bibebant,
Urbis ad introitum Pisanum robur.et ornnes
Conciderant morbi3,mulatio nempe ciborum
Gothorum populi,veI ijuo.s Provincia misit.
Laxatos ventres in multa pericula traxil-
Intu3 Agareni prjstantjValloque supersunt.
Inde manus non parva malis oppressa cadebat.
Densa ruinosas jacit undique niachina raoles. C Innumeris igilur multi cecidere polentum,
Pibanoe bellant acies,a(/iluque re.>iislunt.
sublime gerebant,
Qui,t!tuti3 claris capnt in
Urbanas intersumniiri cum viribus ffides
Et plures.quibus oequa sletit cum funere fama.
Ho:ililes pellunt pugnantes fortiter alas.
Jamque viamlumuli pariter cum rure tegcbant
Post pedites equites veniunl, sed durius instant.
Nobiliumquo siraul positas in littorc capsas
Dilficilis congressus equis, reditus nimis asper
In reliquisque locis aliquis spectare valebal.
Cum remeare volunt; miles B.ilearis ubique
Inter tot lacrymas natorum sive parentum,
Gogit ad arma suos.vires adhibet, reficitque
Tot licet ac tanlos ferat inclyta turbu dolores,
Alpheei litem telis gladiisque gerentcs.
Non tamen a pugna cessat, reliquoque labore.
Obstantcs cohibont collatis viribus hostcs. Decernunl pugnare pilres^ itcrumque resumptis
Tclorum super hos nimbi, lapidcsquc rucnlcs Viribus audacea ;inimant in bella catervas.
Advcniunt, vallique terunt in margine ductos.
Dumquc diem Domini celebrarentsaecula cuncta,
Vcrtere terga p;irant,relro flectuntur habenae,
Berlraminus Maurca petiit perprajlia clarus,
Quos Balea3 faciant nimirum propernre vigorcs. Cujus opes Arelale nitent, ct orlgo parentura
Sed Pisana cohors per plurima vulnera lapsa Nobilibus lilulis viget illic clara suorura.
In suacaslra redit, muri munimina linquens. D Hic accinctus orat f^ladio ; fund.fiquo raagister
Turres quam cilius Baleares indc phalanges
Hostiles acies lapiiles jaciendo pelivit.
Laelanter plaudendo petunt.et tympana Ixlia
Alque qiioil egregios fecisset sa^pius actu3
Ictibus incipinntob i,'audia summa ferire,
Utpote qui scse cunctis conflictibus ullro
In quibus, et furiae poterant Uacchnsquc notari. Obtulerat, cuneos nihilum, modicumve timebat
Tollunl astra diem non praeterit ira, dulorque
;
Adversob ho-,tis qui muris slabat in aliis.
Ut redit allera lux,certatim mcenia poscunt
Saepe velut volucer, quera grandinis appetitictu3,
Pisani cunoi, quibus h;Bc sunt jurgia curje
Post frondem toliumve capnt velocitcr abdens
Amplaque duplicitcr via fit,tentatur,et intus Projeclos lapides vitabnl tej^mine quoquo.
Cunctorura parat ire vigor,cum Phoebus agebat hunctcctus se|)lemplice tergo
Ilinc lialearis in
In sublimesuam progressus ab aequorelucem Intrepidum juvenura quidem properantius ibat.
P«r factos aditus patulam peties intrat in urbem, Hic igitur clypeura peditis post se venientis
Inque resistentcm turbam non leniter actus Accipiens, hoslemque sequens in maenia sa;vo3
Patrol. CLXIII. 18
 655 LAUllENril VliRONEiNSIS es6

Provocat ad bellum Maiirosde margine valli. ^.

^''^"^ erat comili.qui chartam duxerat istam.
prompta satis mens, promplior Kt tantum hii.'C fuerat aller qiiiim fauia tulisset,
Tunc l'arllius, cui
[arcus Nempe Pyren3?am pervcneral hoslis ad urbem,
postquam contcnderat arcum, El isla JudiEO fi.\it tentoria colle.
Alqtie pngilln ruit,

penetruvit mis^ile ^'utlur. Ur^.5lli comitem, comiLoin qiioquo Sardinia;qu6

Triinflo'lil iHuces ;

Au l.tctnn riiors atra v ruiii do nobiiilale I^icunl et reliijuos re;.jiuni3 ab udque Giumda
T.illil.qMi-m pocii d n.;iit, cajliqiie coronant. Eiecios equiles qiiiliu.s adrfonl prjclia luclus

R.ire ruiebat hiinius fhcebi |ir.x'8lanle culoro

Aginme collecto crudeles Umiieliias

Jam matutinis algonbus attenualis, Miiando pcpulisse modo, Domino laciente,

Innunipras acies pauci piiijfnando fuj^arunt,
Cum turmae dapibus sumptis Bocchique liquore
In Balc-c muros promptis non scgniter ibunt
Inque fugam versis, mulli cecidprc.vcnirent
Gressibus, atquo liibae plusrquam vicina replerant Ad supra dicti donec deserti Sulodi.
Canlibus.inquesuis acies cquitum peditumque Ciptosconstat eqiios plures, pricdamque potentem
Eripuisse lerunt equites.peditpsquo Pyrenes,
Oi('inibussteteran!,hastis vexilia micabatit.
Signileri ducunt clamor euntes
acips, at
Nec Tramaricaincaptam, ceu dixerat ille,

Concital.et patulos invadunt agmina muros. .j^

Damnaquidem fueranijsed commoda piura fuerunt
Co.icurrunt hostes conlra molimine toto, Hanc comilis causam qua posceret ilie recessus
Alphiosque petunt.et qnam roliustiusinstant, Diximus ad reliquos nos ordo convocat actus
:

Saxa ruunt.et lela pluunt.et spicula, ritu At comitem palres mili monuere relatu,
Grandinis inslantes populos utrinque petitos Ut desistat ab his ; communia pacta per ipsura
Conculiunt prcrsus stcrnunlque, terunlque.pre- Intemerata,roganl et juramenta manere.
[muatque causam quara Patresdicere verara
Ille licet

Vimineas crates,mole8 lacerare videntur. Noverat, a lucro sese non subtrahit,et mox
Vulneribusque ruunt alii, moriuntur utrinque P:icta reformantur, terra^ jactura Pyrenis

Mulii, conspicitur sanguis perlusus ubique. Ut reparata foret,(lictisstatuere supreniia.

Jam remeare parant fessaper bella caterviB, Condere lecta paires gravidis hiomalibus apfa
Dllficilemque nimis npqueunt plus Iprre labcrem. Tciiporibus, retruque .jubent caslella Irahpnda
Siuiiiler Alph.Tus promploper bpila vigore Increiuenta parant belli, nova posiulal lios'13

Di-currit relicitque suae horlaiido cuhortes Foedera, Imd^-ribus non aud?t credere multum,
Adveniens super hunc magno cum turbine saxum Qui sibi laiti sfevos vi sultdere nitiiur hustes.
Incusto.iilis eti-im custodia non est
Vexillum lanianH^hablam liEvumque lacerlum
Comminuit de mortis eum rapuere periclis C Commillenda viris juvenum laudabilis ailas, ;
;

Quam celeres socii cura subiere meilentum

:
Sed nonomnis adcsl laudandus ob omnia sensus
Nempe Boni proles Pelrus Gefardus, et Ujjo Ploronlum juvenum,quo3 vinura, fprcula, sornnus
Ipsum Paeoniis curarunt protinus herbis. Failere saepe s()Ient,nec possunt aflbre quaeque

Casibus hic variis discriminaMarlitf aguutur. Tua (i!>) juveniuli,Dimium quas diligit isla.

Occumbunt plures, redeunt sine vulnere nulli. Ergo sciporitero satiati corpora vino
Qualis ab Idfeis po.nulus rcmeabal Achivus Pisani juvenes, testudine nocte quiescunl

MoDnibus,el quales fuerant per pra?Iia Troes, Hi i,uibus hostis erat,somnu3 depulsusab ipsis
Dum bonus incolumes Hector Priamusque raane- Noctibus innumeris. Baleares edocet ergo,
]bant. Ut Pisana petant nocturno tempore castra,
Protinus a pugna redeunl, sed barbara lurba Et properate precor,sunt in testudine, dixit
Funeribus variis plures habuisse querelas Quos retinere queo, teneo vinoque, quiete.
Creflitur,et multo plures habuissp dolores. Talia dicentem Balearis turba secuta
Cura patres Latios non parva, dolorque, preme- Nocte silente fuit, cujus custodia prima
[lianl, Transieral, veniuut railleni castra petentes
Quod bene pugnalum sibi nullns atiulit usus D Armati piceasque ferunt cum sulfure flammas
Nam piTlfCla suis ncc erat victoriadextris. Permistas. Aliquis piceum prflesensit odoreni,
Hostis bplla maj;is quam (uiani pacis aircbat; Admonet ut vigilent, sed j uu vigiiare nequibant,
Et rorues \mpuriaB,nec non Caial.micus heros Quos soiiinus lacilis lituljanli lexerat alu.
Ad pjilrios remearelures proppr imlo pi4eliant. Aus(;uliant,quid agant bi de tesiudine sternunl
(.ausi rtcedendi qii;rnian,vei qualili;r i'8,-^et, Imuiiltunlque focum,nihil esl nisi tomnus in illis,

Nuntia charla luit UMleam trHHsiiiissa Uiana. Per taiiulas flammis dilTusis Lecia cretnanLur.
Illa .Moaliitam nioliluni prffiiia regom, pprsentit sLrepitus somno decepta.juvenius,
Et vastaia satis narraverat optima lerra, Accepitanle cito solvunLur sornniu flamma.
Omnibus itaque locis Mauros referebat el ignem Portinus arma viri capiunt,clamare polenter
n,ura,domo3,segetes,fructu3 pariter populatos. una clamorem fecit et hostis,
Incipiunt,
Post multum damni quod gens vesana peregit, Vocibus etsummis totum circumtonat agmen
EtTramarieam captam dixereliturcs. Undique concepti raoverunt castra tumullua
 537 DE BELLO BALEARICO LIBRI Vll.— LIB. VL S98
In Balea inuros populuscircumfluus
ibat. A Perque meura vosoro bonum, dandumque
datum
Postquamcuncta rogus consumpsit.roboraflammae
PerdifJerant, Wiuri vocilant sui fque
numina. sanctos, Chrislicolis B-iIa?populandum credite
nunquam
ReK'namquepoli blaspheinant crobro Mdriain.
Con?picuumregimeM,quod vestro pollet hon..ri,
Ut lenebris hipsis produxit abaequore
rbccbua Nam vestrasn-plenl .jus bona plurima
terras.
Luciferos radios, populi ferventi'
querela, At si non viiltis nortras audire querela-,
Colloquii patrea pruraplissirn i signa
dederunt. Necvestrae rnenles sola pietate moventur,
Omnibus ad coetum ve.iit de partibus agmeo. Eii trudo vobis, Baleae dcscendite
rognum.
Iiicipit Azo, qiieri. sed concio lota querentcm Ne subeanl hostes veslriE pra;cordia terrae.
Attendit brevibus narrantem singuia
dictia, Straverunt Ebusum, Balea spectante quid
Igiiavos quosdam, seu despcctos instet,
vocitantem, Per raenses binos jam cuncta pericula
Etdefraudantes sacramentum passa
pietatis. Belli^'eros stravere viros ad prajlia fortes.
H«c reliqui Patres una, popuius, comitesque, Quisuperare queantrari mihi nempe
supersunt.
Vocibus haec crebris, non bisve semelve Vires atque viros cupio per bella
I
petebant. potcntes.
Continuo castella trahunt retro bina, simulque En renuo muros, quos stravit plurimus hostia,
Allera bina parant velociter oedilicare. Pugnacls Bale» turres reparantur,
j, etarces,
Et mo.^s ligna, rates scripserunt Confractas repaia turressaevissiraus
cuncta daturos. hostis',
Nec mora,lij.'na,boves,et mulus, equusque Nisibus et summis alias adjungere
tuleruot certat,
Mulus, equus, vel homo, de regnis attulit hoslis Admoneant re^-em, cujus vos nempe sub ala
lanumerum vimen, vites, malosque,nucesque Tutos non dubito pacis g.iudere quiete,
Et glducffi salices, si quaj poteratisin ullo Quas invitus ago per me deferte querelas.
Rure recognosci, vos horum vinola fuistis. Suscipiat Baleae non temnendos
faniulatus,
Quatuor aereas castella videre per auras Atque tributa precor, per eura retinere
coronam.
Surgere Pisana dudum poteramus ab arce, Et regimen cupio nostrum
Machamata tes'em,
Massilia quondam Romse violenta putestas, Et data jura voco, quae nos
relioemus ab illo,'
Cui maro, cui tellus, et plurima Vel juramenti.s quae certius
regna petebant, addere possum,
Ut superareteam. Sane non celsius Legalis luciam venientibus omnia vestris,
ullum
^^lilicavit opus rector Balearis, ab ipsia
Vo.-^ modo detisopem Baleae ve. trae regioni,
Nocte dieque suos nescit convertere Ut qui cogit eam citiur. salvetur ab hoste.
visus
Turribus, et simiies operi fecere Latici Cognita sunt poslquam, quffi narrat
epistola regis,
Artifices totidem subita velociter arte. Fer legatos regi mittuntur scripta
, , Buihaiis :

\c duplex aries quos crebro straverat ictu ' Rectori Baleae, populisque tuentibua
ipsara,
^dificare parant celeri molimine Sub duce tuta suo generosa Diana salutem.
muros.
nde Tianensem signatam mittit Qui Latii vestras invaserunt regiones,
ad urbem
Tex Balae chartam, pontum brevis Nos gravat, et certe communia damna pulamus.
incipit armis
5cindere, lerra bre\i spatio,
liltusque petita,
Si Baleare bonum noslro tollatur honori.
'ubsidium, sooiissimul alta Diana Quod vos forte volunt dimiltere jura paterna,
(uerunt.
:oeperat et populus tales auaire
lituras :
Inviiis nobis nunquam scimus faciendura.
iazaredolus Balearis rector et auctor Christicolae semper suntcontra dogmata nostra
legni raille suo felicia dona Buthali, Nos propriae legi si possent subdere
vellent,
tque Dianensi populo non Et servire suis oplarent cunna
parva salutis tribulis
uudia. Velle meos quondam Gentiles populossibi subdere quippe
promeruissem, laborant,
t quorum tuto solatia veslra No3, et vosque simul parili
rogarem discrirainescrvos,'
d tamen illa modo vobis solatia posce,
Quorura quis dubitet, si vos violentia vincat,
'
uas nulla regi
cognoscojure neganda. Nos habeamus opes, nos defeadamus
„ - honores.
dversatureum cunctos communiter ^' "^^S'"^^'" ^^'^®» ^i^i °^isimus omnia Maroch
ui

i3
.Machamaiicum r.,>l^hr.r.A,„^
leges, moresque vetant
j_
cclebrandum numen adorant.
hosles^sic)
^
f.
Scripta ferenda probo domino nostro
Quae transmisistis, qui raotus quippe
Moabita,
retinere paternos •
suorum
bservare Dilectis precibus coraitatura raittet
monent blat contra dogmatu quidqu'id equestrem,
vitanda docent nostri prajcepta Quam citius nobis classemque
virosque paramug,
Rafulla,
iptivosqiie petunt
Ut sistamus cos tutos in litloie vestro.
quos latus ponlus ab usque
•^ano servire meae iJalraeqne Signaque cum venient taclos spectabilis
paravit ignes
ncta pi.tunt etiam rerum Monlibus in v^siris, vestros atlendile
discrimine nullo montes.
plivis habitis.eteniin sine
Cymbaredit Baleam, verum pulat es.se
conditione lyrannua
Qoidquid charta n-fert, et multum
cunt, ut. regni nulla mihi sperat in illis,
parte relicta,
Promissis hominum, qu^ mortu.i
a contenlus, regiones solus
et urbes,
tergura narrat.
as placet, ingrediar, vernis
Cymbala pulsantur.et tympana,qu£eque
sociisque relictis perurbea:,
Ncc tuba, nec lituus devotis cessat ab
3 modo per nostrasdautem Machumata istis,
lc-es" Laetitiaj etenira Baleae sunt talia ludus.
 :

^^®
LAURENTIl VERONENSIS
559
levarc
duccrel isla A. Sarcina carlarum, quam vir lellure
Compcrii inlcrea cnr gaudia Vix posspt.patribus dnla, U-galique
fuerunt.
mMgnus Culaianicus heros,
fiarl.ari.;us popuUis, coniperiunlur
ciincla?qucs cohories, Intcr quos pariles scriptura;
El vocat in cocUim procercs, N..zare(iolus relinens sua signa
ainiirtris
poluissent,
Ac verbis terrel si lerreri Auspiciis, caro per cuncta v,»!ere
Bulhali,
Quando Mnibilas ex summo robore
dicit,
recepta
ducere bellum, Scripta sibi. populoqne suo trunsmi£?a
In patuloque docel lupiicntes
in arcluni, Non dubilolegique suas cupiondu figuras,
conrtucanUir
Nec fore pascendos nisi sccundos,
sequentcm, Quando ratcs poterant flnctus sulcHre
Moreque Parlhorum lugicndo lerirc fluctibus uli
Te mea prompla fides crfdebat ;

Cum solo solum gla^iio contenderc dixit, nola

Nec de te mea spes mentem bcnc
teiellit.
ensis,
Atque graves faciunticlus, si suppetit nobis dabatinsula portus
limcre, Coeptum stabat iter,
Qui non novit eos, polerit salis ergo ruinae,
cognovimus illos, QuaJ prior cst pcr mc subitaj subjecla
At nos qui variis bellis triumpho,
Gratulor audito vestro super hoste
Si venient, auctore Deo, tute repetemus.
mittere naves Acta tanquam propria victoria dextra.
forel
Sic comes. Ast Ebatum currentes gaudia mcnti
accelerabant, Non tamen inde mea plenissin.a
Viginti patres communiler mil.ifama recessas
Sunt, eienim vestros narrat
quoc praiccssere perallum,
T>
Ac scx cx illis
cernere fl.mmas
Sippius, et sublimi dc strue
Transivere IreUim cursu propero venienles speclare voienli
I
Promissas cupio, aed eas
Quo superest pelago de duris insula sanis, prohibent mihi cum caligine nubcs.
Si fierent
Praibuerat portus urbs desolata Ruthali,
Illis iratus, citius discedite dico.
Qui tenet audilu latias venisie carinas, mea grandia volavidere.
ipse Non valco per vos
El c.-pisse duas ralium, quas duxerat monlecacumcn.
revolvens, Discedunt, lotoque patet cum
Pectore sed dubiotaudem meliora vigel ignis in illo.
nec unquam Prospicio, nusquam dictus
Cogitat Alphaeos, quam tulos ire,
Ignis at raeus qui tot, tot noctibus ardet
ille
Adventum sentire suum, sparsosque pcr avum, lumina flamma.
In sublime suadal grandia
Tendere pro praeda, tutavc manere quiele. curinas
Credere non possuni vestras remanere
Vera revolventem, nec inanis opinio fallit,
Quin veniant.dibit hora locum, quo nempe
^ veniri
Ergo decem ratibus reliiiuis consistere jussis, pra^slans.
Intrepidiis poleris V>o\vai solatia
Ilic ubi portus crattulus vicinior urbi, fideli?,
Si qua mei tibi cura subit, dilecte,
Ueniige quam celcri fal?os inv.idere iluctus sperne
adilusque requiril, etambit, Non regiraen portusque meos,nec raunera
PraBcrpit, ac portus,
propter ridens mihi quatenus hoslc fugato
Iloc
Anticipatque sinus Latiosubi noveratesse, ^
'^
Et victo pariter, mccum communia rcgna
A somnosurgunt isti pugnare parautes, con?tauter habere.
Et comraune bonum pos.-5is
Marinianus babens tr;ginla scilicfdox his,
His etiarn lectis quam plurima scripta legunlur
Quos secnm duxit, foslinius ire parabat, narrant
Quajque neci missos, el eorum nomina
Et pugnaturum fugilurum seiiue putabat, occubuorunt
Designant etiam quibus ictibus
Cumque decem ralibus robur juvenile per undas coaclam
tt languore, fame gontem, gladioquo
Pugnam conimittit, sed vulnere Marinianus
valeret, Velocis citius passuram damnaruin^.
Alficitur, dare vela paranl, fugisse
abeundo telendit. Interea reliquae servantes a-quora naves
Impedil hunc velum, quod tunc
Conterapto patrum jussu prffidamque secula
At Mauri super hunc properos fecere tumullus,
Vicinas ponto villas, et caslra pcrerrant.
Et cepere virum parilcr sociosque ratemque, sequentes
Hic veclus Mauris sparsos per rura
Debilitando prius variis vulrieribus omnes,
paucorum nomine lutas
alias
G.iudebant cunei propero cohibcre tumullu,
Trcsque ratas
Et victos pariter prfflstante vigore negare.
Devictas tandem socum duxere per undas.
His inerat Salomon flava de gente creatus
Plurcs qui fuerant loca pcr longinqua rcmotfn,
•
Ad caslrum voniunt, quod rcx Norguenius olim^
Cum ratibus geminis Pisanis associatus
D Viribus, et membris ingens, specieque decorus.
Tradider.tt Qammis, cum centum Hispana oarinis
Hic intra quaedam validi campestria castri
^quora sulcabat, spf.lioque ex hostibus aclo,
CoUeclis spoliis navem properando petebat,
Jerusalem victor sanctas properabat ad arces.
Multus eqoes,multu?quepedes contendit in ipsum,
litud Pisani relinent vilUis repetentes,
siliquis, et agr.^.stibus herbis, Inque resistentem collatis viribus ivit.
Carneque viventes,
Hunc paganorura straverant agmina postquam
Radicibus plures eliam modicisque steterunt
Impensis, in eo discrimina pUira ferentes
A sociis homini caput abscidere relicto
Vexillumquesibi vitam pariterque tulerunt.
Soepeque perpingues his esca fuistia aselli,
Haec nova facta volant.dum raultas omnia
tcrrent,
Hosque Saraceni pugnantes crebro petebant. Omnipotentis
Appropiantque dies adventus
Custru.m tutamen Latiis erat, hospitiumque.
Invictique Dei de Vi rgine, quando parentes
Interea geminae desex rediere carinaj,
Christus nosira sjtlus carnem nascendo recepit.
Amissis reliqui*, praedamnue ratemque reducunt
Langijor in Urbe gravis Baleari, cara fameeque
Quarn Baleae rector feriur misisse Dianam.
 662
5G1 DE BELLO B\LEAR1C0 LIBRl YII.- LIB. VI.

Pestiferis vinclis plures de nomine vestro

Barbaricum populurn non leviler attenuarant. A
hicmanti cara fuerunt Perpeluis pcenia hostilis turba trucidat.
lliac priEtcr c iriies
nec vino cariu3 uUum.
Nobis veslra fidcs^socialia focdera spondens
Omnia militioe,
Sub juramento sese conjunxit, et ultra
Insula vastatur BalcB, rex fccdera poscit.
Quara jurajustis non obsecrare nequimus. [vocari,
Fama rcfert comites rpgi de pace locutos
Venales factos, pnvataqiie dona roj-raro,
Non tencr [Forte timor] hoc lacietjusjurandnm re-
Et propier reditum Bnleai naves habituros Veileque pro nostro nos non revocabimus unquam.
Cum quibus ad patrio.s portus remeare valerent, FactA semel ju.st'^ stat turpc resolvere saepe.
Si modo ['isanijungi sibi Itedere noilent. Paremus clericis, quia venit ab ordine sacro
Jussio pugnandi, nam jussit praeiia papa
Alphajis igitur ducibus, quasi relligionis
Sermones faciunt, fralernas affore curas Sedis apostolica;, cujus praecepta seculi
Pectoribus referuut captivos esse pelcndos Tantum propositum nusquam mutare valemus.
Obsidibus sumptis ciliupque rogant redeundum Ni disccdatis non fecimns, haud faciemus.
Et cuncLis coram aunttalia verba locuti : Hic neque discessus vobis videatur honestus
Quod petiraus, rex omne facit, vos laudis honorem Si desunt vestcs, desuntque cibaria vobis,
Quaeritis etbellum tantum pro laude raovetis Vobis et vestris quod convenit omne paramus.
jj

Seu pro divitiis vos, et Majorica vestros Auditis comitis his verbis conticuerunt

SRt parvipcndit tantoB illa^sa labores, A patribus sumptus qui largo saepe petentes
Creditis ct cleris, qui vos pugnare jubcnles la proprios usus communia quaeque trahebant.

Agmina conspiciunt tot jam nuctantia campo. Gothorum procerum postquam siluere furores
Bella vidcrc volunt, gaudent de sanguine nostro A pelago redeunt custodia publica prorae
Quorum doctrinam, monilus, et jussa refulent ; Allatis scriptis Baieam quaj cymba ferebat.
memorati charla Buthalis.
Inler qua; fuerat
Hi qui viclorcs cupiunt ex marle revcrti.
IJos igilur nullusjubeat pugnare sacerdos. ImpensAS multas ab amico nomine factas
Quam ca^dAt mucro ncscit, quam lancea pungat, Commemorando refert, curet persolvere quidquid

Incipiat, fociat, qui diligit ista jubere. Pro se largiri rex obsecraret amicum.
Dicta quidem a factis multum digtare videtur. Subsidium reliquum si quod jubet ille parari
Nos qui senlimus crebrosque rependimus ictus, Immensos sumptus festinus mittere curet
Arbitrio pugnare decet, non jussibus horum. Venturum sese mature pnemonet ante
Contra justitiam juste committere pugnam Quam geminarequeat binaria cornua luna,
Nemo potcsi, justi justam cognoscite causam. „ At Pisana raanus solitas non deserit artes,
Sunt pro captivis qui se venisse fatenlur, Quae sibi proficiant feslinans ajdificare.
Sed pro mundano nimis altercantur honorc. Providus obsessam Narolus legatus in urbsm
Captivis habilis aliud linquatur, et ultra Progreditur regi parili sermone lorutus :

Nec laus orbis, honor, nec inanis pompa, petantur Jussio Pisinum, rex, nullis territa factis

Sex vcxilla supor pateanl communia turres. Ad te mejussit concordi voce venire.
llis habilis majora quidem quicunque adsum,
requirit H'ic missus Patribus sociisque faventibus
Aspicit haud rccto BJilcarica moenia visu. Inque meo sensu posuerunt publica facta.
Adde Moabitas quos exspectare ferunlur, Prospice quod docti debenl ad cuncta videre
Qui quanUim gladiis, et quanlum cuspide possunt, Et regimen relinere tuiim cum pace labora,
Quippc viii Marlis, docuit vos bellicus usug. Non quia Pisani raultum tua fcedera curent
Si veniant ergo, priEdam de rure feretis. Aut sine perfectis Baleae remeare triumphis
Felices sone nimium si castra tenere Optent, istalua? sunt constantissima nr.enti
Vos qaoque tutari prompte valeatis ab ipsis, Verba nec obtuso memorabis singula sensu.
Spes pra^d.-e aec erit, gens qua lege valebit Quidquid dico nolans, tibi jam perpendequid instet
Vivere, vitalis quando tibi decidet usus Es sapiens habitus, proprio sic consule regno
Iiidubitanter equis, nobisque cibaria dosunt, D Ut valcas salvos tibi conservare fideles.
Nec tam prolixa magis est arabago morandum. Dixerat, et regis recipit mitissiina verba
Dicite quapropter si regia foedera vullis, Thesauros cunctos, spolium promittit et urbis,
Et una tendamus ad aides,
facitis, patrias Velleque prosancto Petro se regnatenere,
Sivo refulatis vos, incunctauler abimus Et pro Pisanis patulo sermone fatclur.
llis respondcntes occurrunt Henricus et Azo :
Hincque cilo sese spondet responsa daturum,
Quisiiuis ad has parles aliud fortasse requirat, Inde redit Narulus, Pisanae verba cohorles
Nos pro captivis ad eas venisse fateraur, Accipiunt, et araant pacem idudanlque, voluntque.
Non ob eos tantuin quos detinet insula captos, Oi)sidibus post haecqu;csitis pacta secundura
Ast ob eos etiam quos defcnsum fuissn [sic). Nobilium natis, mutavit verba tyrannus,
Exslirparo mulum, Domino faciente, putamus. Nam legis non csse suaa praebere tributa
Nec volumus post nos tanlum remanere harathrum. Christicolis dixil, vel ab hisregimen retinere.
Non quia Pisani plures teneantur ab ejus Firraat et haec veterum consulta fuisse suorum.
803 LAUUENTIl VERONENSIS S64
Albitiono !a'i veterem miraius amorcm A LethHles sluduit crebro conferre rulnas.
Abeque sui culpa, vilioque luisse remolum Iloc, et idem studiuin pr« cunctis Balcius heros
\ se scire virurii cupi<leque videre precalur. Militiae ducihus clarus bellalor agebat,

Hic regem qiia;silu3 adit, secumque nepolem Qui si quem ptomplo potcrat suprrare vigore
Ducit, et ullerno regi convincius amore Decapitabat eum, nec ei parccbal ob aurum.
Adiiionetut (jopuli Pisani compleul omnem. Persolitos moresgelido modianle Decembri
Ipse volunlalem, rex spondet nec Kinc fraude. Frigora mulla dabant venti canaeqne pruinae,
Interea Pit^ana super pia lumina noclens Albebant Baleae nivibus tum grandine montes.
Aslripotens rectcT respesit ab a;there castra, Arctabant Mauros cur-iR de Irigore nutae,
Et quaj languerunt, niox convalucre cohorles. Nempe notubantur cum cantibus edere (letus,
Sed requies est nulla viris, in luce labores, Quos proferre solenl super ardua curaj
vigiles
Nocte rspentino ferventia castra tumultu Moenia. Pisani frigus gelidasque pruinas
Crebro sollicitant stridentes Ismuelit.i', Et gentes aliae laelanli corde ferebant,
Cumque die qusedam nonre succederet horaa Viribus at muliis raemorantes singula patres
Oceanique maris peteret confinia Tilan, CoUoquiis crebris bellum properare jubebant,
Stat vice qui comi^um campum petit inrlytiis Ugo U Arrnatasque rates Ebusi misere relictis,
Ciii Tempexedes comiles sunt atque Recuccus Coeperuntquft leves pelagus sulcare carinae.
Inter condensos cuneos memorabilis heros Sod prius a Balea puppis non magna recessit
Signilerura peliit, jaculi penetrabile ffrrum Quae veniens Ebusum fines poscebat Iberos.
Peclore subnixum lixit tellure ruentem. In ratejam dicta fuerat clarissima qusdam
Hinc Libjxus i|uidam ruit iclu stractus ab ejiis («JV) In patriam rediens cum parvo femina nato.
Ferrum gleba lenet prceientaque frangitur hasla. Sulcantem pelagus custris vidisse morati
At pedes heroem Maurus jaculando requirit El laluere prius ne conspicerentur ab ullo.
Atque frementis equi transfigit viscera ferro. Moxque sinus adiit castello prora propinquos
Iratus jugulare parat Mavortius Ugo Ac prodire viri festinavcre carina.
Barbaricum juvenem, medios quoque currit inho- Dum loca scrutantes aequatis gressibus irent,

[stes Exsiliens Pisana phalanx promplissima Mauros

Debilitalus equus tenera cum consedit herba Primitus obstantes jaculis gladiisque necavit,
Infremit, etMauros ardenti lumine spectans Sed servatur ab his cum nato femina parvo.
Pugnat, el enseferit, secircumqunque petentes Intrantes igiiur navem sulcare parabant
Mullorumque simul conniciiis excipit unus, p Pontum, cura totis aptabant carbasa remis.
Cui subveniunt Perlasiiis, Ugo, Dodoque Cum subito videre duas freta scimlere puppes
Dat properanter equuin bene promptus arma Re- Neque cito cursu remis, et fluctibus usae

[cuccus. Liitora contigerat, vicino proxima castro.

Jussa Palres renovant, hoc non prcEdantibus ad- Interet Petrum rex advocat, ille vocatus
dunt Festinanter adit regem, placideque salutat,
Ut non desistant regionis recta cremare Astutoque viro cautis sermonicus inquit
Et jugulare viros, si iiuos reperire valerent, L'tbene cognovi, reclor charissime, verum,
Ad solidos spondent equitis de vertice quinque, Sub primis verbis, conjungent foedera tecum
Projugulo pedilis binos dare conslituentp.s. raemorem verboruiu credo priorum,
Pisa3, te

Sic Baleae regnum gladius populatur, et ignis Cuir quibus acceleres firmam conjungere pacem
Inde viris nummi veniunt BaletBijue ruina Dum potos, et citius facias, qucdcunque requirant
Pisanos equltes cunctos jugulare simulque Sura quid Pisanus,nec ob hoc mihi credere sperne,
Constilit in totis circumdare noctibus agmen Consiiiisque meis si tu modo credere vilas,
Tresque cruces noctis quibus alternare laljores Adveniet tempus, quo rex mibi credere velles,
Contiiiuos possent, etse recreare quiete i-v Et dictis parere meis si posse daretur.
Sub Iribus egregio generosis distribuertint. At Pelro Baleae re?pondit talia rector ;

Ergo crucis primajcuram Gualandus habobat omnes thesauros tollere nobis,

Petre, volunt
Giialando genitus; fuit, Ildebrande, secundce Neo quidquam penilus vestri dimittere cives
Tradila cura pulcherrima proles,
tibi, Olti Divitiis pauci nostra ditantur in iirbe.
Praesidet extreniae Leo clara propago Leonis. i^s tam grande dari, non cst etiam leve paucis;
Hi loricati sociis comitantibus ibant Ultra posse meum dare me quid vestra rcquirunt
Murales aditus crebro terrore petentes, Agmina, quod possura largiri qiiajrere curenl.
loque dies castella super facienda morati GfiptivHtorum, si reddo, sufTicit, agmen,
Ligna trahi, crales fieri properando jubebant. Kt cum perpeluo linquant mea fcBdere regna,
Dux Catalanensis cui plurimus adfuit astus Unde viri vestri si non flectantur ad isla,
Ad loca sive vivas qnas iter esi?et ad urbeiu Inter nos, et eos fiet pro velle Tonantis.
Intenius spoliis multo cum milite stabat, Sic ait, auditis istis disces>it uierque,
Inque Saracenos praBdajugulisque potilus Cumque dies fluerent, festinavere paratus.
 DK BKLLQ BALBARIGO LIBRI Yll.^ LIB. YII. 566

Heroes Latli cogendo viriliter hostem, \ Ad me forte meum (sic) conclamat aessor Averni,
IJi villas, et rura petunt, pars obsidet urbera, .if]acus adstitcrat dextra, Rhadamanthus,
Iffiva

Caedibus, et flanimis rpgnum vastantur ubique. St medias inter dixerurit talia flammas :

Tunu Arflalensis lustrans loco singula rector, In totu, genilor, cuni non est asininc compar
Casira refulabat facta sine slrage videre. Ante duos Baleae rex est accrrime vullus,
Nempe Saracenos truncos sine vertice plures, Qui fecit plures homines occumbere ferro,
Assiduiis fecit, cujus sine sanguine fuso, Compulit et mullos Chrisli dimiitere legcm,
Nun rediit mucro, nec aculae cuspidis hasta, Et quoniam nobis socios porlavit amores,

Et sic Tartarei regni per inaoia nigri Da sibi flammifera consistere semper in aula,
Compulit ire via itiultos inferna ^/etentes, Condignasqiie suia merilis mox exhibe pcBnas,
Cerberus obstupuit tenebrosye portilor aula3, Hujus aeiernisde flammis affare gentem
Latriilufiine dedit simul atraque regniv tenentem, Perpeluasque jube eocics portarc catenas.
Reddi lit umbrarum pavidum vox garrula regem, Turba ferum Baleae regpm convicla querelas,
Illosno famulo: Cur latras, Cerbere, dixit, Pra3buit ad varios subilo dislracta dolores.
Jain jam pande quid est, cur sic me?)jura resolvis. Ille tridente suo ferventes concitat ignes,
Peslifcro clamorctuo torvoque lalratu, n Exustumque tectum penetrare favillas,
facit

Inlelix cunclos vocem (sic), sonitumque repone, Atque venenosa faciens convivia carne :

Vel dicas cilius, quoe gens inca regna subintrut, Vos fidusque meus mecum discumbile, dixit.
Quis populos tatitos tenebras sine luce petentes Parucrat jussis, veniunt ad prandia Manes,
Sic speraro facit, pandas quoque,Cerbero, causam. jpsorum pedibus lapides praebentur adusti,
Ille suo rcgi triplici sic ore locutus : Exurens penilusconsumit flamma sedentes
tenebrosePater, Pisanse robora gentis Priiiii firventes gustus venere colubri,
Bella tuGe Balea? fecisse feruntur in ora, Ignea qui gustanlum viscera torquent.
vivi

Si pars exi^tis rcgni Majorica nostri, Arida convivis sitis est, sanguisque draconum,
Roma qiiidem monuit, dmiisit papa reatus, Felle niger mullo Iribuit potanlibus haustum

Pro caplivalis populo certaro volenli, Has epulas buffo primis sectutur aduslus,
Plurimadamna facit nos hsec tolerare potestas,
: Innuirierusque fuit, Lernaea venena simulque
Tartara nulla timent monitis c,i'i3 morienles. Perfusum supra forfem Iribuere liquorera.
Al nostros Pisana cohors, etBalcius heros, Pocnla succcdunl variis immista venenis.
opus transmisit eorum.
Tiirlareis reKnis, et Gustantum poslquam ferventia viscera torquent,
Nunc vcniunt plures mihi crede futuros,
Miulti, „ Spirituum rcctor nigrorum taliier inquit:
Cum Lati-B turmai gladiis pooulanlibus urbera mea turba, meifl Balearem ducite regera
Intrabunt noptram, tu mox fiibricare calenas, Spdibus, et quoniam cunctorum viscera fervent.
Me suadente jube, meruit tua lurba ligari, Una Tantale^s vobiscum tendal ad undas.
Ne fugiat poenas quas jam meruisse putatur, Sed vestrum super hoc priusexigo cernere ludum.
QuiE Baleaj regem late veniendo sequetur, Ut lapidem Baleae mulum consistere regem
Secum quippe tuis feret agmina plurima regnis. Conspiceres, tuleraique suos oblivio sensus.
Dixil, et infromuit furiosus rector Averni, Obstupuit, quoniam rapuit lerror sibi mentem.
Terruit et Manes querulo clamore tyrannus, Convivae taiidem post talia jussa tyranni,
E.xululaiit animae misera de carne solutse, Exsiliunt, rapluiiique trahupt per moenia regem.
Voce fremenle ducis mox vallis ad ima recurrunt. Tanara dilaniant, un^lis glacialibus addunt,
Occupat hinc languor regem lacienle timore, Exustum torrem, sitis est algore soluta,
Ille doiere caput queritur, peclusque teneri. Miltitur in flaminas, dolor est, algorqud calorque,
Hinc thalamos intrare parans, minuisse cruorem In quibus amalo senscrunt viscera poslquam
Dicilur, et post haec piuicis vivisse diebus. Pesiiferam siccata sitim, propcravit ad amnem.
Ante lamcn Burabae regimen cessisse putatur, Sed nequil accensos ob aquam removere calorei.
lileque tuno patris perfundens balsama corpus, D Nam postquam voluit contingere labris,
latices
Condidit, ct flevit multum posuisse sepulcro. Adstantera fugiuntumbram, tunc margine ripaa,
Cerbcrus hunc, post(juam discessit ad antra ge- Ut lapis immotus prorsus stupefactus adhaeret,
[hennae. Deglutit miserum variarum forma ferarum,
Perque tencbrosam duxit Machamatus urbem, Sicque ferura regem tenebrosus dissipat Orcus.
Stipitibus petitur, concurrunt undique Rlanes.

EXPLIGIT LIBRR SEXTUS. INCIPIT LIBER SEPTIMUS.

Insolio regni Burabe post ista levatus, Jam natalis erat quo Christus Virgine natus,
Non permansuros citius conscendit honores, Obscurum mundura divina luce replevit,
UsuB eniin regni fiiil hand sibi tempore longo, Dumque pii fesli summi celebrintur honores,
Cui Pisanorum capiivns turba requirens, Luxque pio populo postquam bis quarta refulsi
A duce crudeli non congrua verba recepit. Maimonem, sociosque datos novus ire Di<inam
5G7 LAURENTll Vl':ilONENSIS 568
Rcxjussit. fluctus intravit prora marinos. A. Interea Pisis matronje, sive puellfe,
Pisani vidcre ralern cilius propcranlem. Dcponunt cultns, ac templis semper adha?renl,
Tunc feslinanlcr puppes intrare parantcs, Vota parant, et thura ferunt celebcrrima sanctia,
Sumplibus auxcrunt prajlientes singula patrcs, Saipeque nudalis pcdibussacra templa petcntes,
Kt dum forte viris alirnenla durcntur, cl arma, Profunduntlacryn)as,dui'<T! dunl oscila terra;,
Miimo pergil ilcr, sod qua trahit impctus illum, l'ro cliaris orant plcnum pietate Tonanlem,
Non servand') viasiiluc sua vela rclaxat. Victorrsque pelunt, sanosque viderc maritos.
Spcs erat hunc cito posse capi, si signa viderent, Volscorum meriti pra;sul Rogerius alti,
Quaiiaounque ralis, seu venlus carbassa perflans, Laurigeras Pisas comites spoliare volcntes,
Luminibus puppem citius subslraxit corum. Tcrritat, atqueminas coliibel prohibttque rapinam
Maimo viam fecit, Lalii rediere volentes, Per Latium totum jejunia sancla, precosque
In BalesB regnum studiosas ponero curas. Papajubet fleri, monethincet cpistola Gallos.
Et dum nituntur coeptossuperarc labores, Anniiit oranli divina polcntia turbaj,
Alterutro referunt muiti si viribus, aut si Et flenlum gcmitum divinas commovct aures,
Ingeiiiis nequcant ex liosto lenere triumphum, Qnadragena dies seclis celebranda, quibusque
Ad proprias remearo domos, ultraque morari.
P Virginis a partu populis festiva redibat,
Sese posse negant pro morbo sive calore, Qua pia cum nato Virgo Sficra lempla petivit,
Exstinctos memorant fheu 1) ffigritudine plures, Infantemque pium Simeon geslavit in ulnis,

Seu gladio socios, paucos quoque vivere dicunt, Non fuerat colcbris festiva; proxinia luci,
Pro Balea paritcr destructas affore Pisa?, Accendunl Latii civilia robora flammis
Urbe satis stultum, sine re,sine mente videri Noctu, de c^tslrisquecremant velociier unum
Ergo rates omnes celeri reparare laboraut Invenla nuper Danais prudentibus arte,
Auxilio, captos nec dcsuere paratus. Quae miranda viros ceu nusquum jussa latebat.
Interea bcUi Catalanicus apstuat heros Inde volant lurres passim, facilesque favillae,
Pro studio, magnaque ducem comiiantc caterva, Acta per alterius castri scintilla subintrat,
Qua locus insidiis est, valle reponilur una. Cratcs, quod flammiscresccnlibiis ocius ardet,
Sol fuerat, prima radiarant omnia luce Et candela vclut siccis bene proxima lignis,
Sarcula, porla patet, de mcenibus egredicntcs Siccam maleriem tenues convertit in ignes,
Per loca tuta meantsolito gestamine Mauri. Et ceu paulalim grandis cito candot acervus,
At comes in sasvos audacter prosilit hostes, Sic castrum,rcliquum subito candere videres,
Urbanumjuxia committens praBlia portam, Virginecura sanctis nalura gcnilrice regente,
c
Qua; porlum spectat, qui Pineus esl vocitatus, Cui propria solus replet omnia sa;cula luco.
Utque Moabilam viridi prostravit inherba, Nox ea laetitia repletur, luce secuta,
Habtaviri dextruin de muris acta lacerlum Praeveniunt populos non parvula gaudia sanctos.
Transiit,exsultant Mauri lelhale putantes Annua dum redcunt Agathes solcmnia sanctfe,
Hoccomili vulgus.post hffic propcrando per urbcrn, De sub caslello, quod porta marina peregit,
Nomina falsa frrunt, comitis de funere ficta. Pcr tripliccs aditus Pisanum roburin urbem
Uiuc reliquae gaudent scrvantes moenia turmae, Pugnacis Baleae robustis viribus intrat.
Exstinclumque canunt comitcm.jugulare minantur At Latii cunci subicrunl moenia rari,
Alphajos, seu perpetuis maccrare catenis, Plurimus inlus cques dcxtra lyevaquc potenti,
Ac po3nis variis allo clamore fatentur. Subvenit auxiiio trepidanti prolinus a!a?,
Haud secus Alphcecs factos sinc principe clamant, Perque salis latas agmen Laliale plateas,
Suadentes etiam ipsis sivivere curent, Inspquitur. Cecidcre duo dc gente Latina,
llt propercnt ad eos sub deditione venire. Persistunt aditu reliqui, tolorantque ruinas,
Pisani conlra: Convicia vestra minajque Quos jacti lapides, transiniss.ique tela rcportant,
Nos sub rege non cogunt ulla timere;
poli Post ubi lelorum densi supcrant jaculatus,
Venimus a patria summo sub principc Christo. D Nec locus est gladiis, fugiuni velociter extra.
Cruc:s ob auxilium Baleae superabimus urbcn!, Impositum fovoce succedit barbara pontem
Qiii servos Satanas grevibus vincire cateiiis, Flamma, tcd Alphcei piividi successibus instant,
Et gladiis noslris pcnitusdabit ipse necandos, El nituntur aquls exslinguere cominus ignem.
Hlffisumquo, canes, comitem scitote Pyrcnum, Ad primos aditus, inquos Provincia belia
Et vcstr£E vicina salis fore tempora cladis, Misit, inire parant rigidae certamina pugnae,
Post hiPC contendunt ad mccnia duccro turres, Contemnunlquo sibi socios praererre Latinos,
Oens divisa locis, patres, divisaque bella. Hos brevibus lcclos clypcis Balearica lurba
Mox eolidae terraj tossas velociter fEqujint Aspicit, innumerisquo caput, seu crura sagitlis,
Ligna, lapis,vcgetes gleba^, projeclaquc molcs Fugit, et e !oti propellitur turpiler urbe.
In muris Mauri, nec progrediuntur ab urbe. Presb.vter Henricus plebanus luce sub ista
Hinc vigor Alphffius turres ad moenia ducit. La3titiaj didicit prajsagiacuncta futura;.
Assistunt acies, perfringunt agmina inuros. Talis facLa viro vox : Auribus accipe, dixit,
569 DE BELLO BALEARICO LIB. Yll. - LIB. VIL 570

Aslravolunt hodie Pisanos nrbe repelli, A Una Guiscardi comites, el Grunnius ipsis

Cras vcspertinis horis intrabit in urbem Exstiterant prope, qui barbara lerga sccuti

Plurinna passa manus, vincens pro veile Tonanlia. Cedentem turbain jaculis feriendo trucidant.
Hoc, el idem Naroii defuneti spiritus inquit Introitum donec fugientibus edil alumnis
Fratri, ne limeas, vonient ad praslia sancii, Robustas pendens vetus Elmodonia vulvas.
Innumerique aderuntsubeuntes niocnia lecum, Ac de parte muris pugnax Eufraxius Urbera
Telaque non poterunt lihi me comitante vibrare. Intratcum nato, slit Maura calerva platea,
Urbem posse capi jam deHperaverat agmen. Inijue viros properata ruit stridentibus armis
Per tres ergo vices cominitiere priclia mane Quos poierant ler.-ere satis volutantia saxa.
Patres atque duces communi vccejubebfint 1 itrepidus cum patre manet Bernardu?, et Alcen
Nec clarum prorsus, nec eratsine turbiuetempus, Contra se posilum durala cuspide sternit.
Cum peditum cunei pugnam dubilanler adirent Tunc lldebrandus : Ferias, preccr, optime fili,

Moliti decies aditus intrare pateates Nec cuiquam parcas gladio si deficit hasla.
Ejectivicibus totidem murisque repulsi. Pro patria pugnare decet, vencranda vetustas,
Praelereunte die comraitlere prffilio septem Et nostri <iuondam niicuere per arma parentes.
Qui turrem Baleae nuper captam retinebant, Dixit, et Agilion jaculo prostcrnit, et ense
^ Brusaei fcriens caput a cervice re?oIvit.
G5peru.1t; adila tarns fuit insita primo
Dura recompen^ans Bruno qua facla sacrorum DitTugiunt statim reliqui, fugieotibus instant,

Inniios scopulos muro processerai, ctdum Cum goniiore satus pertundit barbara terga.

Jam lutcum teniabat opussubvertcre, Maura UndiquB currentes equiles misii peditesque
Turba potiit, propero qiioque tela volatu Auduces animi, ccmprcssis gressibus intrant,
Misia resistentes clypoum fixere tenacem Per solitas veluli subeunt examina sedcs.
Istiiis, et robur dum Maurus cernerel ingcns Sic vigor Alpha?us laiam progressus in urbem
Protinus a^^grediens robusta cuspide fixit Dispersas fundit jaculis, gladiisque catervas.
Sempiemplex tegmen, sed telo protinus ejus llic ca[)ut abscissus, pectus transfossus, et alter

Duriu3 affixus de muris concidi.t altis, Visceribus fusis alius tellure jacebat,
Corruil, Ugoiiis glaiio percussus, ei alter. Humanoque nimis terram maduisse cruore,
Maurorura cunei super ardua robora muri Et Quxisse putcs comrnotos sanguinc rivos.
Plenius accednnt, septcni superare putantes Sicut cum primo dimisso fluminacursu
El de prassenli superatos tollcre viia. Exspatiant campis, quando revocantur in amnem,
Desuper adveniens divinus spititus illio Efticiunt rivos plures densasquc lacunas.

Accendit socios, quorum vox trina sonantcm

^ At rabidos postquam ^ladius deleverat hostes

Factorem rerum Dominum confisa rogavit. Mcenia cum tectisretinent, urbanaque tcmpla
Hi gravibus clypeis texeruntcorpora poslquam, Christicolae, longus quosjam labor attenuarat
Obstanles poscunt rigidis mucronibus hostes, Et servant ipSfim studiis vigilantibus urbem,
Et faciunl plurcs collalis viribus iclUi?, Ac soiito belli nunquara removcntur ab usu.
Et multo pUires skvo sibi dantur ab hoste, Artibus intendunt, peragunt, vincuntqne labores,
Tum Deus Alphajis largitus prosperilatem Destruclis teclisviafit, castclla trahuntur.
Succcssu3 pandit Inetos optataque vota Namque Bebolgedit portis sunl abdita bina,
Birbaricpe gcnlis mulans cum casibus omcn, Emodcnorum lotidera sunt abdita muris.

Voc^que terribili Mauros, gladi0(jue poposcit Denique turriloa Latialis machinamuro

Prirvula turl)a fcros CGelesti facla vigore. Sternif, aifflquanlur propero munimine fossae,
Bnino Poransei cnput ingens ense resolvit, Hiieque cadaveribus mullis lignisque replentur.
Excepilque feri Beroenlis pectore telum, Barbara gens grandi niniium concussa timor
l'ctrus in Eu.;ubium jaculo fudit, Ugo Sebaldi Castra Pyranaei comitis trcmebundi subintrat
Filius Alphaena) CHput cnserolundat acuto. Ad quodcunque velit cupieng se jungere (oodus
Proterit Arphiponem Pathus Ildepr.inilia proles, D indemnes nlquesoluti
Si bellatores
Inde quod Herricus jiiculum jacit inguina Lubac Incoiumes etiam cum libertate sinantur.
Porfodit, Ui;uiccio Gerniunus scilicet hujus lalia duin refcrunt, coctum properantur in unura,
]\larutia gladio, pedibus prostravit ademptis Accitus populus, pacis de foedere fraclat.
Machion Uguiccio non ficta propago Verardi, Fulgebatquc dics qua plenus dogmate sancto
Et velut armentuin tygres, srevaequo lea^nas Ecclesioe Pastor suscepit juru Crithedra;,
Poscunt, quando fames ipsas acerrima cogit, Clerus adest, proceresqio simul, contentio crescit
Pc3tiferos'iue boum conscindunt viscera dente, Maxima, pandunt certamina mentes.
divisa
Tundenles jaculis simui, et mucronibus ipsos Pars trahii ad pactum, pars diligit altera pugnam
Barbara lurb.i fugrt, Liiii ciainore levato Collaiidat clerus parlem pugnare volentem.
pcr patuios adiius socios intrare precantur. Sanclus ot antistes cum cardine praeli.i censel
Prseveniunt omnes alios Sicheriaproles Hisque favent Contra Galalanicus heros
acies.
Raynerius socios, et Terpeteius heros jlmpuriseque senex, conieadunt atque Guideloaus
571 LAURENTII VERONENSIS »72
Et sancli cleri flrmas convertere mentes X Pugnando Dnrtana petunt, pngnataque letho
Mnneribus laigia, prpcibu-, prelioque laborant. Agmiiia dant B^leffi, poscunt velociter arcem,
Haec pius ul renuitcunvilia suslinei urdo. Etquacunquo ruunt bellum icth ile videres.
Tunc cuin Bornanlo vcrbis Grutianus honestia Ihterrpcla jaccnt per cuncta cadavera templa
Verba retiTl avidis Gotboruin congiua diclis. Viilnera corpuribus stillant, rivique cruoris
Profundas Jacrymas moeslus cuin cardine praesul Undique diffusi Latias tenuere plaleas.
Sic genibus ru!>is numen coclesle precanlur, Pars gladio percussa cadil, pars capta tenelur,
Conditor omnipolens ca3li, terraeque creilor At reliquatn gentem velus lilmodeniaserval.
Ciijui perpetuo suntcoiidita s/ECula jussu Ilinc comes accelerans
alia departe Pyrjcnua

El quodcunque viget, quudcunque videtur in illis Judaeos oranes hic sub ditione receptal ;

Clamantura pelimus lugubres intende precatus. Circuiens properat c^ptain genssancta per urbem
Ei conlidentes in te, pater oplime, serva, Ferrea capiorum dissolvens vincula fratrum,
Ecciesiajque tus pro te cerlare volenli Cui luerant ostrura, byssus, seupurpura vestes
Auxilio succurre pio, da vinceregentem Aurum cura gemmis Hispanaque pallia praedae.
Sacrilegam mulla sanclorum caede madentem Par restabat adhuc, fuerat pars acla laborutn
El pielale sua rogitantesrespice servos T. Vallatur populis urbs Elmodenia cujus
QLii tefactorem cunctorum semper adorant Obsidet assidue, cultus gens provida muros.
Et tu, sancia Dei genilrix regina polorum, Ut castella trahnnt Pisani mcenia sternunt,
Una cum sanctis nostros supplele rogatus. Urbeque de capla plan«nt obstantia qiaeque.
^ituat interea castiis Pisjinajuventus, Qui praesunt muris mulantes loedera poscunt
Prolinus incipiunt pugnam Brunicardia proles Et fore non poterat variis concordia viclis.
Promptiis Oliverlus vada quera misislis ad arma Angulus hanc habuitquam tranguntagniinaturrim,
Rolandusque valens Rodulpbo patre creatus. El sulieunt aditus pugnanlum robore factos.
Arrna petunt Latii, tenuit dux belia Pyrajnus Vi capitur lurris, Irtbor eslimmensus in illa,
Accedunt muris, et poscuDt Ismaelitas, Crevit, ct artiGcurn cito fit molimine major.
Anliripant aditus, et p(.rtis cominus instant. bigna superponunt, el clamantmoenia capta.
Paganae contra miscontfera bella phalanges Undique concurrunt, passim properatur ad arraa.
Tutantes fractos invicto robore muros. Tutantur Mauri jaculis, gladiisque fenestri,
Acrius Alphaei subeunt, armisque coruscis A Laliis factas, quorum promptissimus acri
Duros irrumpunt aditus virtute coacta. Dum perstat pu;;nH, capul emitiitquefenestra,
Ilos lapides, et tcla petunt, missasque sagittae, Ten<!us Hb Alphapo perfertur crinibus extra
Et quas interior jaciebat machina moles. Absciditurque caput, nil proficiente Rasullas
Tutantur clypeis tectos thoracibus arlus, Jam patet introitus, pubes Alphaea subintrat
Eljaculis missis poscunl mucronibus hostes, Lseta, fuit moribuiida phalanx, repetitque coacta,
Immolique loco bellura renovantque feruntque Urbem, quae regis sat parvula circuii arcem.
Misiamanus post hos perpessa frequentia tela Occubuere tamen plures ferro, quibus extra
Ardetin obstanlem properanter currere turbam Lato perfusus cruor exstitit experimento.
Dnde fzraves missi veniunt in scuta molares. Circumslans Pisana manus muralia frangit,
Hinc de plebe viri conversi terga viiientur Robora cum teclisbinasque ad moBnia turrei
De fractismuris turpi cecidisse ruina. Festinando trabit iormidine barbara turba
At bella queunt animi tolerare vigore Conculitur, poscuntvitae tulamina pauci,
Obstantes arcent infracto robore turmas Alphaei nec coocedunt, nec pacta refutant.
Quamvis tres fuerant socii de marte repulsi Pars scal's innixa subit, pars finibus acta
Tum vice qui comitum stant; polleas viribus Ugo Excelsas scandit necinerli robore turres.
Mililibus paucis inlrat comitantibus urbera, B<irbara gens faciendo fugam conscenditin arcem,
i
Impetit et Mauros, et cuspide turbat acuta, Arx invicta stetit belUs superanda cruentis,
Ut celeres damas pardus per devia rura. D Septem protensas protraxit ia aera turres
Nisibus herois cum duriter inguina fossus Sat plus sublimi quain celsa theatra Quiritum.
Tenderet ad manes immanis viribus Alchas Pontica vis late praeruptis subdita saxis
Accurrunt acies reliquae, ferroque raicanti In tuto positae latus unda proluit arcis
Perlusirarit urbem, inultum taraen ante cruoris Parlibus a reliquis fossa circumdatur alta.
Excepit tellus, quam vertere terga coacti Hanc tutabantur fortes per praelia mille,
Desererent, qua tunc steterant pugnando plataam. Et Darlana superpositas duo robora turres;
Vexilium peditum tunc Ansualdica proles Audaces pariter nilebanlur retinere,
Francardus geslans hostes aliunde petivit. MonstrabantquB suos validos in bella furorei,
Ast Ugonis eum comitantur, et Uguiccionis Dum danl assallus crebros, dum vulnera miscent,
Aurificum valide pagana per agmina vires Dum perimunt plures, multos fundendo cruores
Siliyilaque satus, mulla coraitante caterva, Turribus insislens gerainis Alphaea juventus
i
Hiqucvigorosi certatim belia volentes Moeaia tutanteB duros deterret Iberos.
573 m BELLO BALEARICO LIBRI VII. ~ LIB. VII. 574

Tormenti jarfu mnri sterniinlor, et hostes, A Sic H-spanus Alas pro nuvi pellibus usus,
QiiHS orces [lulsat, qiiatit et densissima raolea. P.-r freia longa notat, credas delphina nolantem,
Mdura mmjs njurum per quem tesludo trahenda ^quore diirugium facit hic, sociosque reliquit.
Oiislantem turrem juvenilibws acla petebat Perlringunt muros urbis Pisana, domosque
Viribus in celorem mox compulit
ire ruinam Agtnina, per faclos adilus casteila trahuntur
Angulus impulsus improbaturba
turris ruit; Ariibus ingeniis ('iic), aufjmenla per aera crescunt
Prolinus inde lugit, scula RHymundr.s in ipsam Artificum stiidio, cujusque laborat, ct hospes,
Scandit. terque deceni Mauros pugnand) lugavit. Allorutri parti nimiae dare damna ruinae.

Ilirc audax ijuemdem proslernit cuspide vasla Saxa, lapi.^, cespes lata> fun lamina fossae,

Iiisislens gladio mnllos perimit Ceriendo. Inlus Jacta replent, muris casiella propinqua
His reliquos sequitur lajlis succeaslbus hostes ;
Consislunt, riurus paries lierbece foratur,
DifTu^iunt alia dimissa barbara turri Turres alterno conduntur in arce labore,
Agmina praecipiti saltu, sed quinque superstant. Fulcra superponunt, pretiosaque pallia lelas",
Hi trabe percutiunt pugnantem fortius, illa Qiiaesua non facerel multo mercator in auro.
Praestat, tunc validi saxi confringiturictu, At sub castello positi de moenibus ignes,
Oraque cum inediis moies projccta resolvit P Sulphureas miltuntper aperta foramina flammas,
Faucibus. Hinc lapsus de muro concidit alto Qiias haustae puteia poscunt, et fontibus undaa
Bflligerator obii, cojli de carne solutam Ex-tinctas Lalii fl immas, torresque putabant,
Acci[)iunt animam, socii denenlur auiore. Clam vigiles, sed erant, tunc alta palalia moles.
Nolup, et ignotus lacrymris dant, alque querelas El tormenta petunt, cerlant cum lurribus unci
Et <;emitu8 pariter miltunt communiter allos. Futiibus, et tractae ducuolur ad infima turres.
Acceiiunt acies, turri supponitur ignis, Postijue dies- aliquot luriivae robora flammae,
Perque gradus Ugo scalae lasiigia scandit. Creverunt subtus, fumus quoque qualis ab /Etna
Quinque superstanles adversis viribus hostes, Progredilur, tetro quando Vulcanus in anlro
Conantem juvenem multo stridore coarctaat. Concitat igniferas plenas caligine nubes.
Denique conanti poterat succurrcre nemo, Tunc propereposcuntur aquae, superadditur unda
Millenos ictus clypeo, galeaque ferenti, "
Sed projecia nequit tectas exstinguere flammas.
Longa laboris erant, nimium toieranda pericla. Castellum mox retro Irahunt, dum desinat ignis
A prima solis subit hic certamina luce, A proprio postquam cessavit flamma calore,
Quae nonafM sane durare jubeutur in horano. Ingeniosa cohorscastella reducit ad arcem.
Accensis animis tandem iiuidam sociorum, Percutiens aries impulsu pra^pele lurrim
Ingreditur turrim prudenler sunimaque scandit, ^ Robura celsa quatit, labunturad infiina caules.
Et dum quinque petunt nudis mucronibus ipsuoa Interea Sachi, cum binis cessit ab arce,
Uiio subit turrim, binique subinde sequuntur Militibus pupris comitantibus, alque puellis,
Priinus et hinc gladio mox privat vertice Maurura, Et dedit Alphaeis prelium sina nomine mullum,
At|ue rotrt posita clypeum velociter hujus At reliqui flammis sese donare minantur.
Accipit, ac binos stricto muerone recidit. Quidquid habent pretii, nisi libertate potiti,
Abt alios binos bini stravere sodales. Ad quaeounque velint loca permitluntur abire,
Arx sine profuso nunquam !«uperanda cruore Alphaei contra referunt Vos perdal et aiirum
:

Restabat, sed eam Pisana potenlia circum, Cunctipotens vestrum, qui tain perver^a putalis.
Observaiitque siniul, venutnx ulpote tiirb.i, Charius est eiiam nos tali'morle rssolvi,
Horrendas ursos servat, cobibetquo caverna. Nobia quam Baleae pretiosa, vel optima quarque.
Uex novus interea factis perterritus islis, Gerionaea manus non talia percipit aure,
Poslquam (tometa vidil Pisanc robore vinci Tormentis Alphaea cohors circumpetit arcem,
Vivus utevadat timidag sefloctitad arces, Constituilque duos mirando robore pontes,
Expertorque satis promissis implel amicos, Mflenibus impositum constructis robur in unum
Ei rate \ectus abit, septem comitantibus illum, ^ IVolinus ascendit lenle dum ponilur aller
Qui Balearo solum dudum rexere priores. Dum pugnant Mauri, lantisiiue laboribus adsunt
Hunc Oodo, qui vigili servaverat pequora cura, Alpha;i properant, procedit Grunius ante,
Sulcanlem pelagus cupiens ad caslra reduxit. Oppositumque sibi violenlem polerit hostem,
Chrislicolas nuper duris macerare catenis. Juxta quem mox progrediunlur in arcera.
reliqui
Compedibus tentus rex terrea vincia siibivit Maurorutn quidam statim descendere scalai
llincB.ileffl populus regem sibi fccit Alanta Incipiunf, multi sese praeferre periclis
Hispanum, cujus neo erat durabile regnum, Moriis non dubitant, ne confodiantur inulti,
Qui de Ddlinatii letho perlerrilus exstms, Sed velul accipitros celeri properare volatu,
Qui capnt arripuit, nulli ^e credidit uniuam. Pfnnjrum levitate solent. ubi plurinius anser
Hao timiius incmoran? binos sibi rpperit utrcs Aere suspensus fluvialia deserit arva,
Kl vacuas inflaus luulto sulflamine pclles, Et prosecuta velutpromplos laniata per uDgues,
Intro commiaais cobibet spiramina fllia. Cum plumis distracta jacent, sic cernere posses.
 575 ANONTMI 576
Pisanos properare, ct barbara mcmbra jacere. A Inde boves/pecudnmque greges, et multasupellex.
Inde P^yreneae regionis reclos in arccm, Pupchu oeleliratur, Batales de nexibus exit,
Asccndens Ifelus suptTnlos increpat hostes. Cujus daL nota Pisana polenlia regnum.
Plures cnse cadunt, mulli cecidere fenpslris Doniqne victores (elici chtsse parala,
Hic certat jugulare mares, Irahit ille puellas, Ad sua quique meant, lios et dc lillore spectanl,
Et facta pra?.la muri sternuntur, el asdes, Et miranda caiiunt Christi mngnalia gentes.
Hinc ignis caeso?, in lignea tecla perurit. Pibanaui tandem Buralie traduclus in urbem,
Depopulans agros terra; loca circuit hospcs. Pra;buit Italia^ seso speclaljile monslrum.
Inde viri veniunt, cumnatis dcnique matres,

Laurenlii Veronenais liher dc bello Majoricano explicil

Tuuc fuil a Chiislo tecto velamine carni!?
Centenus quinlus decimus miilesiraus annus.

IIITIllWII^ '"'il"" " ' - -^|- -J .|H' 1-1. nrrjj

ANNO DOMIXl MCXIX

ANONYMI
GESTA EPISCOPORUM METENSIUM
(Edidit Georgius WAiir, prof. publ. Gottingensis, ap. Pertz Monum. Germ. hist. Script. t. X, p,5?l)

OBSERVATIONES PRiEVIiE
Mefensisepiacopritus ris Alpes primvs res ab antisfiUbus gexlas vidit de^criplas Paulo diacono, diim in
au'a Caroli Maqni vcrsabatur, ab Angelratnno permofo, vt hanc sed<'m episrapis ex Caroli stirjie onundis
clarum narrnliow^qun fvis brevi illusiraret (1). Quem per q>ialuor fere s.vcula veminem seculum esse mira-
mur, cum Melensi Eirlesin' ccennbnxqae in circunu posiHs rirorum dort^rurn et scribeivii peritorum coma
non deesset (2). S/srulo undfcimo inripienlc Conslanunus Addlberoui'! qesfa i3), medio Sigrberlus FiUimprimi
Thenderiri conscrip^it (i), sed sseculo demum duoder.iino medw cominua ei'7sroporum historia fuacepla ct.
Scriptoris nomen lnlet ; neque <lolenrhim est. Nam- optis ronlccit nrilum ct jejunum, qno vern' hi.stori/e n^hil
fere, traliiionis ecclcfiastine fragmenia qu;cdnm, ftibulirum vero nlque errorum satis an.plam segetcm con-
gessit. Brevisaimo Pnuli libctlo qitgpdnm addere voluit, iriec^ve ex catalogo episcoporum. qualcm ilun. SS.
Jl, p. 268 {Palr. t. XCV, c. GT:5) vnr>ressum vidcs (o'.. annns sum^isit eosqiie cum serie quadam tmrerdtorvm
et summorwn ponlificum cor<: T-nvil. ila vcro utin his conjiinqendis ridiculos frre errores cominiUerel (6).
Ilaud felicius Irndtione vulgari nonnunquam usu< est ; qux de Caroli Mnqni exiiediliotie tlierosohjmitnna (7),
dr sancti Udalricivi^innp refert (8) leviasinui sunt, neque ea leciori se commendnbunt quoe ullimu llerimanni
episcopi tempora [j 1090) illuslrare debent {9) H.7c forta^se ex Mirnculis sancti Clementis hnusta sunt et \

ipse scriptor se hujus saneli Viuvn conscripsisse prohtptnr (10), qux hucusque, vissi lallor, inedita est. F<ir-
tunati {l\) carmiua Arnulfi {i2), Theoderir.i (13) et Adalberonis (14) episcoporum Vitas vidif, sed exscribere
noluit; Paulum vero nunc presso [jedc seculus est (15), nunc sermone mutato res tamen ex ipsius libro huu-
NOTvE
(1)SS. II, p. 261. B Hos errores jam scriptor e. xiv notavit ; v. infra
(•^) monasterio quaedam de coe-
In Sancti Arnulfi n. 9.
nobii fundntioneet rebus ababbatibusgeslis scripta (7) c. 29.
sunt, quffi Calmetus I, Probb. p. 545 sqq. ednlit. (8) c. 46.
Haec posteriori tempore, sed ex chartis atitiquis, (9i c. 50.
compilatae?se videntur. Codexsaec. mv, %\ scriptus (10) c. 17: bealo Clemenli sunt transmissa', ut in
nunc in bibliotheca civitalis Mplensis N. G.76 as- secundo Vitx ipsius libello anuoiavimus. I)e Vitis
servatur; v. Archiv. VIII, p. 457. sancti Clementis ineditis egerunt Calmet, Hist. de
(.5) IV, p. 659.
fc«S. Lorrainp 1, p. XIV et (Tabnuillot) Histoire de Metz
(4) Ibidem,
p. 462. I. p. 203. Cf. Hist. litter. XI, p. 127. In actis feaa-
(5).Chronici leciiones cum codice a Frehero edito ctorum Bolland. hae nondum editae sunt.
cmper fere conveniunt. (U) Prsefat.
(6) E. gr. Theodoricum II. (1006—1046) siib (12) c. 29.
apoptolicis Marino, Agapito, Octaviano fi. e a. 942 (13; c. 46; cf. praef.
—964) scdisse refi-rt c. 48. Sed hffic ubique fere (14 c. 47.
falsissima sunt.quamvis annis recleindicandis ope- fl5) c pr. c. 11. 57.
ram quantulamcunque navasse videatur : cf. c 1.
 577 GESTA EPISC. METENSIUM. 578

sisse (i6), prssferea Annalcs quosdam Melevsis Ecclesiie breves adliibui^-se videlur (17), ncc non Carolingorum
gcnealoijUDn (18) ct libru»i Caroli t^laijni. lline^'ariu"i diclum, qucm ipse laudat (19), in vsus suos veriit ;

djnique ex coievoruni rclaiione siugula quxdam recepit (iO). Scd ne rccenliun quvicm lempot e hxc majuiif
sunt nuimeuti.. ISain non !>olum Tkciyerum eptscopum, quem ipse foriasse vulerai (t H-O), prcctermistt, sed
etium (tliaqnx Siejihaid eiiUcopi eltctionem pr.ece/ehu^ii tninus recle exposutt. Nihilommus :>ub hoc Stcphuno
episcopi), qui ab unno lliiU usque ad uiium \[^S sed:m AJrteusem lenrbaf, l>bruin srriplum esse. uperiis
verbis indir.alur {'i-\)- Nnn prunos vero Stcijltani omtos inlcUiyendos csse, jtitn e.r ilicns vcrismule fil. Ccrte
A 1'iltieroncin priuticcrium M-^ttnscm archirpiscopuin Trcvrenscrn consiiluluin novit uoster (22) iiuad a. il'ii
fiiCuin cst. Contra tie sancli Lcyontii transLalione a. 1142(23) nihit dicit, ila ul /oriasse inter hos unnos
illuin scrip.ns^e .stalui possii,
Jdin iiptur eos valdc a ccro recess'sse palel, qui Siyeberto Gemblacensi, viro doclissimo, scriptori qravis-
siino, qui a.lll2 olnii, sive libruin in'etjrum siuc- //nriem cjus usnibare connli. suni (24); nequi li refutatume
egcnl, qui alierum libri scnptorem a. 1U'J5, (ittcruin s.£c. xii vixisse slntuerunl (25,. Unu^ « sf nsque ud Ste-
phani lempora Itbelli auctor, iique ccrie clericus Mclensis qucin ne inicr prxcipuos medii sevi scripiures
releramus, quie alluiimus vetant.
Ncque tnmen tabor ejus penitus esl fruUratus. Posteriori enim tempore continualores accedebant, qui
majore htstoriie fructu sequentes Mctensis Ecclesix episeopos m^morix commendahunl. Dreves quiileni et ki
in rebus exponendis ; sed salius eas habent comprrttis, fahulis vanisque traditionibus abstinenl idque solurn
slui.lent ut fidetem Meten^iis hisio'ix conspcclum exhibca>t. Primus jain /laulo jiost «.1180 tipus aggressits est
uii/ue ai haiic uf.que annum, li :rtrtunno epi^copo vivo, tjuuiqne cviscoporum acta per .te.xoginla annos lecen-
snU, et ifisc noitnunquam sive n.ytnjeniia sive nimio Meleusis Erclcsix sludio a vero reccdens (26), ncque in
lempiiribus indicaudts sntis accuraius, cueieruin rerum, ut vi-lctar, beue gnarus el iii pubiicis tpiscojwrum
negoliii itlusiranf/is maxime veraatui.
.iliera conliuuatio Bcrtmntni annosposteriorcs siientio pr,Tteriil,scd ab a. -1212 usque ad a. i2i'>0, inilio
breviu-!, postea fusius, de tribus hujus lemporis anti^iititms erjil, suminis cos laudibus pro-''cuta. Sermo est
uberiur quain in pneceUentibus Chron'ci panibus, hnie inde t.imidus et verbis irtanibus implicalus. ^yre
vero hac narratione careremus, quippe qux res contineat a nnllo alio tam fideliter dticriptos. ^am muyna
foniium penuria eliain his lemporibus Meirnsis hisloria luborat.
Itleo neque tertia continuatio euque brsvissima prorsus est nrgligenda, qua codicis cujusdam scripfor cpi-
scoporum seriem usque ad a. 12'J6 deilH.vit, paucis verbis de quatuor prioribus addiiis et quinti, id est
hurchardi, gestis paulo longius exiilicatis. llucusque editto nostra progredilur ; qugs receniiori lemi.ore ab
uiiis scripia mnt nunc reponenii duxiinus, cam vix et ne vix quidein cum operc ilio sxc. xii inccpto cohxreant.
Hts vero edcndis sub.iulia fucru,it.
1) Codex Parisiensis rcgiusN. 5357, fol. mcmbr., ultimis 14 foUis sxc. xiv scriplis Gesta conlinet rpi-
scoporum ileiensium prima conlinuaiione aucia. Verba qux primi scriptoris elatem indtcanl omissa, mulla
ncgliijcnter ct minus accuru'e reiltiita sunf.
2) Cottejs Parisiensis, S. Giirmani N. 1398, anlea « ex bihliollicca Claudii Sauraa in supcriore regni curia
srnalons, » pisl « e.v iibrit l\^itimunli Eurmcnlini, •> tunc « S. Mniri Fossat. 122, » charf., sxc xv, foliis 33
cmstat, qnihas Ge^la c^irn daabus conU'txmtii>nibus exarati, sunt. Scripiura inetcgins neqae mendis carens.
lieceatior manus aiia corrcxit., ulia nddidit (27), quie a genuino textti alieita esse facite apparct.
3) Coile.v Parisiensis regius N. 5532, otim de Fuure, membr. sxc. xiv in 4°. Uno ealamo in-2i foliis
Ge\la, continuuh.o priiwt, allera, nei' non tclia scripia sunt ; alia sxc. xv miinn addilioncs breviores hinc
intle fartx el in fine qninque folia chnrtacea nova eiiscoporuin htstona usque <id ri. 1376 e.vplctn sunt, cui
eiiain alia eaque perhrevis continualio usque ad a. 1466, alia usque ad a. 1530 subjiciutitur. Neque hic liber
caileris prxstut. Pterumque cnm i convenit, scd et proiiriavilia hnbet.
Pnrs-irlim priinam Ckronici pariem i.sfi codices (leformasse videnlur ; in verbis scribendis usum ssec. xiv,
XX scqunnlar et hinc inde G.tiiiae loquelx ve&t gia monstranf. I a c (t) et s sxpe inler se mutantur : melcn-
cuim (2.), meleniiuin (3.), trcveroncem (3.), gorzience |3.), olicessi (2.);
Dj oclesiano (3.), advocasiam (2.).
Fransi et Frunsia (2./ composisio (2.), sistern;E (2.), reicpiscct {pro recepisset 3.); - n p;o ir., on pro
um ponunlur novenbris. (2.), membra.'ia (1. 2.), ponpose (1. 2.), circundutus et circonfeptus (2.), colon-
:

bina (2. ) ; —
sxpissiine y pro i, th pro t, ph pro i ct alia ejusmodi lcjuntur, IHtcrx nonniuiquurn duplican-
lur : defendit (2.), Phillippus (2.), parenLilla (3.), civille (3.), committante (2) nunc oviitlunlur : comunis
;

(l. 2.), aplau3U5 (1,), qux in notis sinr/ulaliin rcferre nolui. Reliquum lcciionurn variclatem quamvis vix
migiu lacieadam enotavi. Sunt autern mendaquxjain in anliquius libri exemplar irrepsissevideantur, jam non
coaicuni ope sed mera cimjcdura tollenda,
Medio :rvo Itoc (hronicon Meiensis episcopatus fines vix est transgressum. Drevis de fundata swncti Joanrns
eclesia narrotio a Calrncto (I, Prohh. p. 71) edita qnttdam sive ex hoc libro sive ex commuui fonte cxsrri-
psit (28): Prxtcrea sxc. xiv exeunte nova episcoporum Metensium hisloria corulita est, usque ad annum 1376
NOT^.
(16) cf. c. 13 sqq. 29. A. vent; iii pra;ralione dicuntur : qiiod in Sigebcrli
(17) V. c. 37 di- t>tcphnno pnpa; c. 38 dc Leono ; iptnpora, ex quo ba;c sumpsisse videtur, cadere
c. 42 de puf^na contra Norlhmannos C'immij.sa ;c. pot'i^t.
4i de liunKiiroriim invasione H.rc ad anliquosAn- (23i V. veierem hujus rei nolitiam ap. Calmel II,
nales rctbrcnd;! csse p.itet ncque taincn id reperi
; p. CCGX[.,VII.
excmplar quod nostor nrjhibmt, Cf. Ann.smcli (24) Cf. Hirsch de Sigebnrfo Gempiac. p. 348
Vincentii M'. anno 926, SS. l.I, p. 137. Aniiales sqq., qui ha^c satis rcfulavit. Ncque annorum com-
Mclenses 3;ec. x. compilatos, S3. I, p. .114 6(]q.non putalio nequc res relataj cum Sigeberti Chronico
habiiii. convcniunt"
(18) c. 26. (25) Hist. liler. \T, p. 437. Rectius vero ibid.,
(19) c. 29. Hic liber hucusque omnibus ignotus XI, p. 126 Tabout lol, II, p.'257.
;

fu sse videtur. Ct llisloire de Tacademie des in- (26) Cf, quae c. 1. 3. in notis monui.
scriptions XXI, p. 138 sqq. (27) Cf. infra n. 32.
(20) c. 4 relert successio modernorum.
^ : (28) Cf. c. 13. Haec narratio Chronici fons haberl
(21) c. 51 Qui quoniam adhuc vita floret et xtnte
: nequit; addit enim plura a Pauli Diac. narratione,
vigef, elc. ex qua ha-.c manarunt, prorsus t>licna,qua3 Chronioi
(22) c 51 —
Vorsus d« Mctio sciipli nuper ia- auctor noD omisisset si ad manus ea habuisset.
»70 ANONYMI 5tO
continuata, cujut apoqraphum Parisiis inter Bnluzii collectiones (Armoire II, pag. 5. tj. 2) vidi. Ilvjm operis
fund'iine))ium vctcra G^^siu farile aitnomis, plura vern xive nddiln .nini bive wufala (29). Q'ind uua cum at-
lcra eaque diversa cutilinuatioiie u.ujue ad eumdem annum 1370 dcUucla (cod. 3.) alio ttmpute edcmlum
eril.
Ocsloruin pnrlem primus Anlrcas Chemiu^ vuhUci juriv fpcit. PiobaliotiHms enim histori.T comi'tm Dir-
rensium ap. i tt 2. primx co>itinuaiio'ns alii-qne opcnbu-' iilia Iruqmeiiln iuseruit (3l)i. C-direm .sccuius
e^l 1 vcl ipst .similein Pobtca Dnrhenus [^picil iiium Vl. p. 6'i3; Ge^tu'>uin elilionem cumvil, ex ddire 2 (31),
st^d jnha^ ejwi leritunes tiovis errorihu^i >iuxti, qu.r. thi poslmori teinpore ro-rcciu cddilnve snnl {.^2) lanquain
genutna itniiritm fccil, en vcro •e>ner>iric oinisn ijiix fnbufosa ni>ni que fnba ipsi visa siini. ISci/ut nl-crn .S /-
cilyd cdilio a Uairio curali {II. //. 2ii) quiilqunm e^nenilavtt. Posici Culinelus (Hisl. Loiharin^'. 1, /'rohb.
59. ed. 2, /, /). L.KMi) mnjircm Ihri piirtnn tnile uh Aiiqcramiio 'piscopo. ubi Pauli Hher ilcsinii' tn ma-
gnatn reium Lolliurint/icnrum roll- ciinneiii rcceptl, erruribns qrnvtorihus /linr inde sublatis. Frni^inenla quX'
datn eiinm Duiqucii coniiwiatores exh'l>uerunl (XI, p. 198. Xill, />. G4i. XI7//, 677). Ai/ quse jam h.vc
nosira ediiio arcedtt, qua texlutn genuinuin restilutum et adnulutionibus necessutiis esse illustralum, leclores
benevoli uijnoscent.
Scripsi Gottingx post redilum ex curia prima Francofurteusi.
^________________ Georgius WAiia.

GESTA EPISCOPORUM METENSIUM.

Mellis ' esl civitas antiqua inGalliarum provincia ^. Suffedus dederat nomen cui Uelius urbe " ;
primae Belcicae sita ', jocunditale fluminum satia • . 1. j- ,. ,. , „
*^
.^ ... et
i >
juxla iliud disticon.quodindefossisterra ap di-
.

amocna, vinearum ac ncmorum uberrima, monlibua

, .

^
, ., ,, ,. .
,„,,
.,.,.-.. ,. •.I
conspicabilis^, vicinarum venissulinarum iiiustnor
.
,
• bussculpium
r
, .
>» iiuper
r fuit inventuiii
v
36)
y
:

urbibu3ceteri9,3alubrisaere,subip30 litlore statuta Tnnpore quo Cxsar sun Gallisintult arma,

^""^ Mediomuiricam devicit Metms urbem.
Mosellae ; de qua Fortunalus (33) inquit :

Urbs * munila nimis, quamcingit muriis elamnis. Romana siquidem vicloria urbibus sibi a se siibje-
H.TBC ^ pro silu et diversis causis multis nominatur ciisnomina suoruin majorum imponebat '^, ut per
vocabulis ^. Dividununi itaque nuncupata est quasi hoc eis quasi '* mansuram construpret memoriam.
dunum ^id est mons ', deoruiii (3'i), eo quod e re- Deniiiue a llemo '• Iratre Romuii Remis, a Tullio
gione advenienlibus enr.inere (.•eriutur lunis et aj li- llcsiilio Tullum, ab Agrippa '* Colonia civilas esi *'

ficiis. Mediomalrirus quoqiie vocatur a circumpo-

^ Agrippiiia .licla. A.l jiredictam igilur iirbem Metlim
sitarum urbium situ. Hdl)et namque Treviros riie- bciitus Petrus apoploloium princeps vener.ibilem
tropolim ab aquiione, 1 ullum a meriiie, Virdunum virumClementem,pridcm consulem et'^ patriciutn
ab occidenle inter quas florel quasi media mater-
: Romanorum, omni virtute *^ decoralum, ab urbe
Mellis otium aquodam tuo viclore '° Metio nomine,
jj
Roma direxit, ulque pontificali " dignitale preessel
appellatur secundiim illud ,35; : quos Cliristo snl>jugaret ordinavit.
s' IN NO.MINE S.\NGT.E TfllNlTATlS INGIPIU.VT GESTA PONTIFICU.M METTENSlUM.
1. *' Advenit itaque Metlis *' beatus Clemens 5 est sub Claudio 11 " et sub Nerone 14. Obiit *^ tem-
Caudii anno ;
sedil"in episcopalu 35 annis '*, boc pore Vespasiaoi ^s^
poat passionem beati Petri et

VAHIJ: LECTIUNES.
* haclihri pnrte semper fere, metis 2. 3.
ita i. ^ dee.<t2). ^ comppicabilis 1. Opiscalihus 2. • Urbs

— amnis 3. desunt2>. ^ nec corr. Hec. 1, ^ vocabilis 7. posl corr. divui:: 2. divum 3. ^ deest. 2.
"^

' meiliomatricuiii 3. '" v. s. 2. eliam quasi u quodam viclore metio 3. " urbem 3 ** scultiim 1. 3.
*' imponebant 2. ** deest i. '^ fr. rom. remo 1. *" egypta vel agippa 2. arcyppa 3. " dee.yt 1. '* ac
*' 0. virtutum decore ornatum 2. 0. decore ornaiuni 3. **^
d. p 1. *' In nomine
2. 3. sanctae et invi-
duoe Trinitatis 3. deesl rubra 2. ubi Pnmus episcopus leqvur. ^* singuiis capiiibu^ episcoporum nunierus
rubrn scriptu.1 prxmillitur. " metiin 2. 3. ** et s. 3. " et iiiens. IV. post. add. 2, « IX. 1. 2. "obil
2. *8 vaspasiani 3.

NOT^.
(29)SecundaGesforumcnntinuatione finita auctor C '^"c • • • •
P" Andre Duchesne (Paris 1531, fol.)
ila pergit ^nla qwda principio libriu.^que uf/ Ste-
: Preuves p. 5, )6.
ptianum fpiscopum, qui creiilus e.st eiiiscupus \/elcn- (31) Ipse licinc indicat Fpiscopnintm Hlclten.num .•

sis a D. 1120, in annis vHeiur dcficlus: nescio si chrontC'>n nis. V. Cl. Itatmundn Fonncniiuo domus
lanto tcmpnre v truvrril, quia frribiiur quod pisi mor- Sorhonii ;c socio perrriidilo a cepiuin fenmus.
tem eviscopi 11 rmnnui per aliqua lciniiorn vacabaL. (32) H;hc inHnui H. V.ilesii d''.b('ri racberiiis mo-
Simililer a. M. cpisc 10 sanc.lo IVnlone mi'iiis hene net. A jnincnlo, ini|i)il, mihi qiioque fucruol rorre-
summi /lOiitifices alleganiur c.um imiicrniorihw^. llic ciiones a viro cl. llad^iunn Vulr.sio uitlnbine, qni
notnre cumvi. volens a Jncobo episcopn exrlusive us- chmnicon iltud antequam in munus tmas mcidibnet
quenuuc ad Theodr.ritum i/uiuium inclu.sive chionicas iutn Igrrat.
perficrre. ne srriptura pasteriori error itnpiveiur. — (3^5| IU. carm. 14. ad Villicum cp. Mftens., v. 15.

Po3l Theodericum episcoporum in hnc aiiographo (3 ) Ct. Sigeberli Vit. Deodorici, c 17, SS. IV,
nomina addila sunt usque LXXXVl illustris priii- : ^"il.
ceps Henricus de Bourbon. (35) llos versus etiam Sigeb, afl^ert 1. 1.
'
(30) Ilistoire genealogique de la muisoD de Bar-le- (36) Maurmunster.
5Si GESTA EPISC. MSTEXSIUM. »S2

mortem Neronis, beato Clemente ipsius fratrucle A ''• Felici successit sanctns Patiens quarlus Mel-
Ronaanis fidulibus post Petruiii aposioium presi- lensium *^ episcopus. Huicfuit getiereGrecus,evan-
denle " Ilanc ideo subpulHlitmein ^" annotavi, quia geiistcB Johannis discipulus. Hic dicitur revelatione

nisi lempora pnnliricatus Lini atque Clpli sub spa- divina Metlini transmissus, ut sinut in omnibus
cio presulatus bi^ali Pelri coiripnihpnderis, noii sibi evangelisia .lohannes Pelro associab^itur virtulibus
eonsoner^spondebunt anni pontiOcum Romanorum secuudum Aposiolorum actos ( ^rl. iii, •'•), ita el ex
annis imperalo-un. Pio certo enim sciiur, quia disciplina ejus veluli et de beaii Petri liscipuli^in-
be.ttud aposlolus iion haptizindis, sed converteniiis 8i;;niretur eccle«ia MeltPnsis. Hic ecclesiam sancto
magis impHndebat, sicut liber
minisierii oificiuTi Johanni cvangflist.-n a'l auslraleiii plaj^am ip3'us ur*
Actus apostolorum testatur, quod post adventum bis ^" consiru.Kit (37), marmoreis subnixam coluui-
sancti Spiritus in Corneliura et suos jussorit eos pnis ;
quae post combusta est ab Hunis *'. In hac
baptizari, et hoc propter scisma vitaniium, ne ba- ecclesiam et dentem ipsius sui magistri posuit cum
ptizuti ab aposiolo iligniores se ceteris puiarent duodecim aliis reliquis apostolorum ; ubi et ipse
(i4c<. X, 48). Paulus Chorer.thiis " in
Qiiocirca et postmodum requievit sepulius, sicut suolocodice-
prima epistola scribit: Graiia^ " Deo, quod nemi- mus ^*. Hic sedit in episcopatu annis 14, partim
tiem veslrum baplnivi, niai Crixvum et Cuium, nir p si>b Adriano et reliquos sub Antonino ** Pio. '•'^

forle dicalis, quod nnmine Pauli bajjtizuti eslis

in Otiiit *•' tempnre ipsius, RomanaD eliam ** eccle-

(/ Cor. I, 14). Nam qui ab apostolls ordinabantur Yginum papam

siae post ^^ Pio presidente.
presbiteri.ceteris preminebant ut episcopi. Scrupu- 5. Sancto Patienti ^' successit Victor (38) Melten-
lusautem subputalionia ^^ annorum partim negli- sium presul quintus ;
qui sedit per annos ''^
9. Obiit
gentia scriptorum, patim pressura persecutorum, 10 Kal. Octobris sub Pio papa jam dicto et Anto-
ut arbitror, in ecclesia inolevit. nino ^" Pio; et sepultus esl ** iu ecclesia beati Cle-
2. Beato Clemente ad celestia migrante, sanclus mentis (circa 250 ?).
Celestis illi successil in officioepiscopali, seditque
6. Post hunc alius Victor asseculua cst cathe-
annis 15, sub Vespasiano ^*7, sub Tito 2, sub Do-
dram episcopalem sextus ^*, sedens in ea 3 annis,
miciano reliquos *'. Obiit tempore ipsius persecu-
sub Antonino ^^ Pio et Aniceto papa. Obiit teiiipori-
toris sub Anuleclo pai^a. Sepultus est ante fores
bus eoruindein pontificum. Korumduorum pontiQ-
criplaB 2^ sancti Clemenlis ^' sed poj-t curricula
;
cura sicut de translatioue, sic et de actuum rela-
tempnrum a Drognne archiepiscopo MeUense trans-
tione siletur, nisi quod in ecclesia beati Clementis
latus est in E'.'clesiam •" apud Mauri nionaste-
similiier sunt sepulli.
rium (30), ubi condigne ver.eratur ; uUi ''etdeiilo
lale relertur in^igne '"'. Pignera *' ejus cum pro
C 77. Hmc *''
sani;tu3 Symeon seplimus ^» est epi-
scopus consecratus qui '^
°^ pretuit Meltensibus
necessitale communi quodain tempore reterren- ;

annis 30, ultimo tempore Antonini temporibus

Pii,
tur *^ cum reliquiis sancti Auctoris, dlcitur sanctua
eliam Marci, Veri ^^ et Lucii Comnicdi imperato-
Auctor, qui quasi famosior preferabatur ", resli-
rum, tempore Aniceti, Sotheris et Eleuteni ^^. Obiit
lisse,douec sanctus praecederet Gelestis. Cetera ejus
gesta quamvis credantur magna, lamen eoium** ni-
sub Eleuterio *"
et Commodo '''
imperatore. Simi-

chil al nos transmiseruiit scripti priorum.

liter et ipse sepelitur in Clemen- ecclesia beati ''*

lis, sed postea transfertur ad monasterium Seno-

3. Post beatum Celeslem sanctus Feli.x prefuit
nense (39).
Mettensibus annis 42, sub apustolieis *^ Evaristo et
Alexandro et Sixlo, temporibusDomiciani, Nervae et 8. Post hunc prcfuit octavus presul Mettensi ec-
^^
Trajani. Ob:it tciiipore Adriani sub Telesphoro clesiae Sambatius. Hic sedit 18 annis, sub apostoli-
papa. Hic Feli.K sepelitur juxta sanctum Celeslem ;
cis Eleuterio "S ViclorHi et Zepbirino, temporibus
sed iongo post temporis *' trandlertur inSaxoniam Lucii Commodi, Helii "* Pertinacis, Severi cujus ;

ab imperatore llenrico Bavebergense *^. D etiam tempore obiit et Zephirini papae. Sepultus es^

VARF^E LECTIONES.
•^ '" supput. 1 supplicationem 3.
preai lenili 2. ^^ chorintiis his del^to his i. ^' poU add. ago 1 gr.
ago 3. " supp. 3. 3i vesuesiann 1. vaspasyanoei mox thyto 3. ^^ reliquis 2. 3. ** cr\pccnrr. criple J.
" pridie Ydiis tobris a /a'. 3. " aisaciarn 3. ^» ^^,^4 3. ^*'
insignuin 2 •'
Pi.-nora I. " defer-
rentur *' prelerabatur *^ aplis
3. 3. '^*
deest 2. 1. 2. *' telesphoro p. LX. Kal. Marcii 3. *' tem-
por'> po->t 3. **
lialtenljergpnse 2. baveb^^rgens< 3. " metensis 2 3. "^ uerbis 1. •' unis corr. hunis
4. Hinniis3.
— • •- ^ " "Vl.Ylns Janiiarii tlU.'t.
... A iiJO UdllllUlll
. add. kJ. 3. ^^ iril1.llJIO
rpii^^„js *J 3. antnnio 2.
5* Hlll-iilitw ^. ^» •tCC-.fc
deest ^. 3. 5« deest 1. "
deesl 2. uhi y;zinum papHm posieii or''. ygmo papa e,t. —
pnst yginum vel eiigeniuMi p^pc )am 3. '^ pacienti
2.3. ^'' IX iiniios 3 «° antOMio 2. ^'^ de<'!,t 2. " drest 3. "^^ anthonm 2. ^* Hui(ic 1 HuiiR 2. *
d-esl3.
d,' e.^it 3. °''
cons. Pn
^'^ ri>!lS
3
pp. r{ ^' in
•>'
metensibus
pfo.talliiia /trtp
/i/i/. /,..<>/i at
l>co r\,^.lo,t
et postea «Tiiuuc etimn
sxpius VVV annis
otiiim <1. XX.\ nni->ic 3. "^s
]\jerei 3.
«'Jeleuihprii 3 ul)i add. Obiit XIV. Kal. Msrtii.
: '"^ elbuiherio 2. 3. el dtesl 2. ^"
comodo i. imperator
3. Sancti 2. 3.
''^
eieutherio 2. eleucterio 3. >* Nelii 3.
NOT.E.
. (57) Cf. (Tabouillotj Uist. de Metz I, p. 212 Kirchengescbichte Deutschlands 1, p. 197.
Sq^- (39) Sub Angelramno episcopo cf. Ric.herii ;

(38) Concilio Sardicensi a 347 subscripsisse cre- Chron. Senon. II 2. an. Dachprium ed. 2, Vol. II,
dilur, quod tamen vald» dubium ett; cf. Rettberg. p. 612.
 A

583 ANONYMI 584

in ecclcsia beati ''^

Clementia, et ad Olhren- ult'"io '''"ipore ipsius, et in ecclesia beati Clemen-
beim **
(40) Iranplalus. tis tumululur. Hoc eliam tempore gloriosus conles-
9. Nonus post Sainbiilium " RuTus Mcltpnsium aor Nicholaus clarcbut a Constuntino, filio HeleniB,
fuit cpi?copus, qui 29 (4l) annis " sedit in epi- usque a'l Justinum.
scopfttu a '" tempore Sc\eri et Anlonini *° Cira- 13. Successit ei s;\nctus Aiiclor, el preTuit -49 an-
Cilla, Micrini ^', Aurciii Anlonini, Anrclii Al»!xun- nis, su!) prosnlihus Julio, Libi-rio, Kolicp, Damuso ;

dri, tcmporilius CHlixli, Urbuni et ^'Z>pherini apo- Conslaiitio, Jaliano, Joviniuno, Valentiano et Va-
stolicorum ;
sepultusque *' in ecclesia sancli Clc- lente iiiipcranlibus "". Sub eodfin lempore dicun-
mcnlis. tur luissc Martinus Turonensis et Maximinns Tre-
Docinun Mellensium *^ episcopusfuit *^ .\'li'l-
10. vcrensi?, cnin quibus (lainpnavii »"' apu'i C'jloiiiam
fus, qui scdit 17 annis, sub " Atirclio Ale.xandro, urbem l£phraiem *°- herclicum '" (42). Paul. D.
Ma.ximo, Gordiano et Philippo christiano cum lilio /. /. ] Hic bealus Auctor eadem tempeslate (450?)
Philippo, sub episcopis Iiomanis Pontiano, Ante- quando rion Eolum Oallia, sedetiani peneOccidens
ros et Fabiano. Hic eliam sepullus est in ecclesia univcrsu? barbaroruin scvillam est p^^.rpessuj!, ad
sancli Clemenlis. ecclesiic gr.bcniacula est adscitus *°^ Dc quo pre-
11. lluio sucoessit Firminus undecimus Melten- i> sule insignia ^*'-'
h.Tc duo memoriae posterorum tra-

sium episcopus ®^, qui sedit annis 45, id est sub duxil rclalio priscorum (43).
Decio. Gallo ct Volusiano, Valerio *' el Gillie- Igilur, uld ximus,-iumgran'iinebarbarorumse^'03
no ^', Claudio ^*, Auicliano, Tacito. Fioriano, Pru- dominica premr retur, Altila rex llungarorum ***',
bo, Carino, Numeriano, Diocleliano sub presu-
'', sumpio Dimini gladio ad resecandum Gallorum '°'''

libus Romanis Cornelio, Lurio, Stcphano, Sixto lascivia; habundanliam, Gondegarlo roge AlIob.'-a-
terlio, Dionisio, [•'elice, Euliciano, Gaio, Marcellino, gum '°^ protrilo,abcras surc crudelitalis in omnem
Marcelio. llcrum uUin.o tenr.poreobiit pre.Jiclorum. Galliam rclaxat. Sjb h-;c '"* tuibine beatus S.Tva-
Corpora sanctorum Rufi et Adclfi ct aliorum, dum tius presul Tungrorum "° Romam proficiscitur "*
secus criptam sancti Clementis ct aquilonem fuis- ad apostolorum '" limina, Domini remedium im-
BGnt humuta, vir quidam re.ligiosus eanclorum '* ploratunis per merita '" ipsorum sublimia. Ubi
hasilicas nocturnis ^' rroqucntibal hcris, ul Paulus cuin "* quasi viclimam Den sc offerret pro ira Do-
'**
Italicus in serieistnrumnnnotavilponlilioum [Pai-l. mini a populo suspendi'nda, beatus princeps
DiAC. Palrol. t. .\CV, c. 673. ] Hic ut ad basilicam apostolorum in visu ei '"'dixit: yoveris, karissime,
bf-ati ClomenMs pervenit, qnia liccntia non dabalur divino dijfiHHum judicio, tolain fere Gallium tnidi
interius intrardi, e reLriono, ubi predictoium cor- biii biroruin iucenaio preler oralorium jiralhomarri'
jora *' qiiicsccbant sanclorum, acce.^sit, sc'iue in C ris "^ (/uod Meiii^ cousiructum esl. Sanctns '"» ac
orationem dovote postravii. Terminato prccis ino-
dulo surrexit, ct in memoria sanctorum, ad qno-
ceptd Servaiius oraculo, veloci regreditur
sed Gallias jain llungari *-" compleverant, Met-
"'•'
gradu ;
1
rum sepulchrum '" oraveral, versuni psalmigraj.hi, tim *-' urheiii cinxerant obsidione, se 1 pro muro-
"*
quod est Exullabunl sancli in
: pronun- rum robore '^- Iru^trati ad tempusoxpugnatione.re-
gloria,
ciavit. Ulico ab intus vocem audivit subjungcntcm cedebant. Sub illorum discossione *^' sanclus Ser-
:

LxUibuntur in cubilibus suis. valius Meltim venit, beato •" Auctori revelatio-
i2. Liguntius " duodecimus Meltensium opi- nom '" prelalam revelat *-^, ad sedemque snam
scopus Firmino succjsbit, cl annis 3i presedit, sub Tungrensem '*' remeat. Quo abeunle, muri Mel-
episcopis Eusebio, Melchiaiie ^**, Silvestro ct Mar- tc-nsium *-* corruunt. Beatus**' Auclor cennens hoc,
cho, imperante Conslantino christianissimo. Obiit "''
cives advocat, confiteri '^* peccata horlatur, peni-
VAlll^ LECTiUNKS.
'' sancti 2. 3. '^ olhrentheim 1 olhrenhim 2. orlhrenlheum 3. " sabalium 2. sanhatium 3. '» s. a. 2.
" suferscr. 2. ^" ontonii 2.^' n.. a. a. aurelii desunt 3. *^ dca^t 1. zolirini 2. zeph. VI. Kal. Septembr. 3.
^jpredijis So ^1, j 3, ^velariano2. ^^ galienu 1. galliano
*' s. est 2. ^^*
ep. m., 1. «' ep. nieten. 3.
2. 8" claudiano rorr. claudi'1 2. ^' dyoolesiano 2. dyocleciano 3. •- bas. s. 3. *'noturnisl. •' s c. <]. 3.
s^scpulchraS. ^SquiS. " Leguncius2. LogonoiusS. «^ molchaidc 1. ^^ xiL Kal. Marlii ((^/(/. 3. 'ooim-
peiaioribus 2. 3. "" ap.c. u. d. 2. '"^ eulratem 3. ">' erelicum 2. '"'ascituK^. '°' in.^ignignia 2 iiurt6MS
lineis. '"^ hangarorum 2. *<>'
resecandam 3. *"* allobroguin 3. ">'' hoc 2. "" deest 3. '" prolisci-
tur 2. "- 1. ap. 3. "^ j, n^ 3 n* eniiu q. victima I. cum 6- »'0?t. 2. "» p b. 2. "^ d. ei. 3. "'
p. Slpphani 3, "* S. S. a. 3. "'^
g. r. 3. '-° hungarii 3. '^'
m. vero u, cura cingerent 0. scd p. m.
I. f. a. t. exp. non pns?et [iro tempore rocedoliat 3. ^^^ rebore 2. '^' ilissessiooe 3. '-' et tj. 3.
^" rolaiioneiii 1. ^-^revelavit —
remeavit 3. '^" tungressem '^**
metentium corrtiei unt 3 ^^'Sanctus I

3. "0 c. h. eorum p. 3.
NOT.E.
(40) Othernheim in dioecosi Wormaticnsi. Sed dc ponitur sed fictum est cf. Bettberg I, p. 123 sqq*-
; ;

Ruto, Sambalii successore, alii hoc tradunt v. ;

RiEc AcLa ne aiiclorem quidem, sed Victorem epi-
Hist. de M.'lz 1, p. 223. scopiiMi exhibcnt.
(41) Calalogus epp. Met. SS. II, 268, XXVIII ha- (43) Paulum sequi videtur quamvis sermone mu- ;

bet annos (postea corr. XXIX). talo.

(42) Ct. Gesti Trcv., c. 19. Hjc concilium a. 346
385 GESTA EPISC. METEXSIUM, 380
lentiam injungit, infanles baptizari preccpit. Erat A stasio. Obiit *«'<
sub eisdern, sepultus estapud San-
enirn fabbatum paschas. Barbari fannaccleri revo- ctum Clernentem.
cati, urbem invadunt, omnes trucidant *'*, cuncta 15. Urbitius post "^ Epletium deciuius quintu3
diripiuiit. Qiiid |)iijra ? Ecclosias cruore innocfn- succossit \r Mettenai '«« episcopatu. [Iic primus
tium *" replent, sacerdoles jugiilanl. Soli scrvan- omnium ipsius urbisarcliiepiscopus nominalur(45).
tnr (]ui ludibrio deptilarentur. Oratoiium sancli ^''•'
Prefuit 29 unnis, sub imperatoribus Archadio et
prothomarlirisfurentea circumdant,aditum ''*tem- Honorio, presulibns Romanir Innocentio etZosima
ptant sed quod cocleste protcgebat "^o auxiliuin,
; *"'. Uic
sepultus est '«s jp ccclesia sancliMaximini
irrumpere non valebat impelus furentium. Tan- '6^ ullra Saliaiii (46).
dem i36velut Sodoinitae quondam erga domum Lolh 16. Succcasit Urbiiio Bonolius *'«
dccimus sexius
sun deiusi conamine, incensa urbe ipsura episco- Metlensium episcopus '''. Sedit annis 3. Obiit 8
pum cuiri reliquis abdiicunl. Jam procul ab uibc Idus Octobris,sub Honefacio '"'2
papa, imperantibug
recesseraiit ad locu.n qui DL'cempagos dicilur ^^'^ *'3 Honorio
; Theodosio.
et
ct ecce barbari caicitat» multantur, qnasi olim
Therentius successit huic decimus scptimus.
17.
-i^ilgyptii, nusquam abire valent. In tali ers,'o an- Sedit annis 20. Obiit 4 Kal. Novembris, sub Coe-
xictale sciscilantur '38 a christianis quos abdnce-
p lestino et Sixto papa, regnantibus Honorio et Theo
l.ant '^ quo prestigiohoc cis '^» accidisset. Quibus dosio juniore.Quorum femporibus invenlum est"*
ilii : Non lioc suipicamini mateftcium. ''", sed cre- corpus bcali prolhomartiris Slephaoi cum Gama-
dilc ira)n Dei vobis imminere, qui sanclum Auclo- l.ele et Abybon alque '"^
Nichodemo.IIinc probatur,
rem episcopum '" Metlenstm abducilis '^^ impie.
quod reliquise beali Stephani,
quibus ecclesiaMet-
Mox sanclus Aucfor inquiritur, invenitur,
itaque tensis suffragantibus irruplionem Hunorum evasit,
rogalur ''**
; quicquid vellet sumeret,
oflertur ut ab apostolis bealo Clementi sunt transmis3ffi,ut in
tantum «t beneficium lucis non subtraheret eis.Ail secundo vita; ipsius libello annotavimus (47),
illcnichil rapinarum se velle "^, sed tantum inbe- Oclavus deciiiius Gonsolinus succcssit The-
18.
'**^
neficio sibi caplivos dixit reddi. Concedilur; ca- renlio in »'« sacerdotali
officio. Sedit annis 18 "'.
plivoa reddunt, sicque tcnebras evadunt. Sicque Obiit 2 Kdlend. Augusti, sub primo Leone papa,
factum est ut, captivalo p.islore, grex captivorum imperantibus Marciano et Valentiniano et Leoue
in libertatem poneretur'", Referturqne '''»
aliud '*^
auguslis.
de hoc beato Auctore factum. Forte ""^ trabes vc- 19. Romanus successit Gonsolino Mettonsium
tuslale "*' dissolula, suhito '^^ superaltare beati '=*
episcopus undevicesimus '^8_
gejjt annis 36, sub
Slephani lapsa, marmor ipsius altaris coiisecratum Hilario '". Siniplicio el Felice papis, regnanlibus
in mille (44) diminuit '^* partes. Adest bealus
Au- C auguslis Zenone el Anastasio, Obiit Idus Apri-
ctcr, et dictu rairabile singulas niarmoris fracti mi- lis.
nutias adunans et componens orationem '^^ fudit, 20. Fronimius '^o successit Roraano vicesiraus
cruccconsignavit ;sicquo statim divina virtutc illud Meltensium episcopus. Sedit annis 8, sub Felice,
marmor dissolutum solidalur, ut apparentibus fra- Gelasio et Anastasio, imperante Anastasio "'. Obiit
gmentorum cicatricibus '^"^nilsolidius videatur'^^ 6 Kalend. Augusti.
Obiit autem beatus Auctor 4 Idus Angusti, sub 21. Successit in episcopatu Mettensi Gramatiua
Siricio '"s papa.imperantibus '=^ Graliano et Valen- "^ vicesimus primus. Sedit annis 25,
'^».
sub Johanne
tiano et Simmacho '^^ et
Hormisda episcopis Romania,
14. Sancto Auclori Epletius ''^' succcssit decimus
sub imperio Aiiastasii " et Justini senioris. Obiit
quarlus presul .Mettensis '^^ Sedit 16 annis, sub
6 Kulend. M;iii.
Theodosio imperatore et episcopis Siricio '«^^ Ana- 22. Successit Gramatio "^Agatimber vicesimus
VARlyE LECTIONES.
trucidunt c. dirupiunt 2. '«^ innocentum 3. '33
'
"*
J'L!:^!:!^^^s.:^:::^:::'\::..:^"^r'i':i''''"\ s.
::" «• stepnam
Stephani p. p. «^* additum 3. 3 "^ a.
^^ p. 3.
randem velud sodoimtte condain 3. '37 q,i '':. dicitur pugos 3. <3s sJiscitant 2. '3» adducebi
eis hoc 2.
^. 3. '^' inelet. sed i. d.
inelef. »c. 3. '*^ m. ep. '-a :,h ^ /;,o,-r
eo. 3. ''3 ab e corr. \1. '*^
i^i ,u ir... r, us
ucebant
'* „ a ut ip>.e 3.
1. '*"
v. dicit 3. '«
b. luci sibi c. roldunt 3. '*
'« '^' P'^^"'^}"^^- libertate poMerelur '« Rofertur el a. 2. 3.
3.
a
a. r-iM„m de
tactum .1p h
b. A
A. S. 150
's" o r*^'^,^^*;
borte trabe 3. '^' d. v. 1. '«^ de^<it 3 'SJsanpii-l is* n H q iss
cychatrioibus 2. -^ videretur 3 -' cyricio '- imoerrtodbus
Z^^sSTr^- J^^-r^-'-^-:^ '''
1. '^

'" ^'''' '''' "'''''' h^c scrinsii .-'quM vero su? sanctTercctro
ueS mir^i^bs oUet^
ueiitmrabilis patet, etc
'" syrit.o anasthasio
^''1
ei Or.itio de ^TTn ipso sancLo, etc. '<^' eplocius 2. 3 '^* metpnsium 2 mele-i 3
I
'^* et ol.iit 3. -«3 p. ep. ./....«M. '^^ e,,. ''"
sep, 3. '" mivimiani
rae len 3 o.imoS
zo imo ^. '«MuU
tuit
2. maxinini 3. '^o b inolus co/v. bonolius 2 '-'
''•^ ,-, ,„ ,„dp. innen 3. '^i bonifacio 2
imperatoribus 2. 3."* luit 3.
>•
,
'
et 3. '^a
et m .

s. o. s-dit 3. o. sedit 2. '" annis XSMII. annis 2

. .
'^8 deest 3. '^" ylario. simplicio 1. '83 pronimu..; 'S'
'8^ 'sa
1. 2. anathasio 1. imp. an posl Au^usti suppL 2
gramiiiatius 2. ,,t gt sinmicho et hormida 3. '»* anasthTsiTT""'»^ grammatio agatymber. 1. 2
NOT.E,
(44) In duabus partibus Paulus dicit. p.61.
(45) Ita in catalogo opiscoporum SS. II, p. 269.
(47)IIaecsanctiGlemenlisVitaquod6ciamnondum
(40) Sjillo. Cr. Mcurissc, Hist. cpiscop. Met., edita est ; cf. prsef. n. 10.

Patrol. GLXIII.
i9
SS7 ANONYMI 588

BPCundus. Spdit annis 12, sub aposlolicis Felice, A ^'" (^^) od ausfrah m Mtttensis urbis plagam con-
Bonefacio, Mercurio, Agapito, Silverio, imperante struxit, ibique quiescit.

Jusliniano. Obiit 4 Idus Maii. [Paul. Diac. ii, /. l ] Secutusque ^°* est hunc in episcopatum 2°''
29.

Tres episcopi suporiorcs Metlensium creduiitur '®'' beatus Arnullus undelricesimus episcopus '^"^ Met-
fuisse deorigine Grocorum propter ethimologiara tensium (c. 610 625) [.?. D. l.l.] vir per omnia et
;

*"' luminc sanctiiatis et splendore generis clarus.

vocabulorum.
23. Istis fuccessit Sperus (48) vicesimu.s tercius. Hic itaprefuit ecclesia doctrina,ul et ^o' regalisejus
Prefuit Moltensi eeclesiae annis I7,8ub Vigilio papa, consilio ti)Oi!erareliir aula. Uujus habcnlur gesta,
6ub iniperio Justiniani (c. 535). Obiit 10 Kalcnd. qua) docenteum m ignis claruisse miraculis et post
Seplembris '^''. mortemetin vit.j. Ilujus quadrinopos Karolus Ma-
24. Successil Vilicus '^' vicesirnus quartus epi- gniis extilit ^o'-',
quem ecclesiu sibi Romana elegitin
scopus Meltcnsis. Sedit '"^ annis 25,sul) apostolicis advocalum, imperator Constanlinopolitunus hono-
Pelagio prinio, Johanne III, Benediclo I, inrperanle ravil ut 2'**
dominum, occurrens ei de Jherui^alem
Juetino et Tiberio Constanlino (c. 5o0 570). Obiit redeunti*",coronamqucJhesu Ghristi spineam cum
10 '90 Kalend. Maii. aliio apostolorum rcliquiis non minimam devote '"'

25. Vilico *^' successit Pelrus episcopus Metlen- t» contulit partem. Qua; si quisnossc desiderat,itine-
sis vicesimus quintus. Sedit annis 10. Obiit 5 rarium ^'* ipsius Karoli legat (53). In quo et legitur,
Kalend. Octobris, sub papa Pelagio sccundo, re- quod imperatorConstantinopolitanus ^'''templaverit
gnante Tiberio Constantio '»2 (c. 570-580). ipsum avaricia,proponen3 in itinere ad duomiliaria
26. AiguHus vicesimus sexlus episcopus succes- urbis Bizanteos 2"' dona permaxima sed Karolus ;

sit Petro. Sedit annis 12 '»3, obiil '^^ 10 Kal. De- suos sic repressil disciplina,ut nichil propositorum
cembris, sub papa Gregorio I, imperante Mauricio sumerentthesaurorum. Unde apud Grfficos maxima
(c. 580-600). HicAigulfus ex filiaGIodovei^^^ Fran- honoratur reverentia, et maxima sunl ^is ei collata
corum regis orlus est '^" (49). Meltensem episcopa- exenia in serico, lapide pretiosio ornatuque eccle-
lum tam ex suis quam ex domcslicorum prcdiis siarura quam plurimo. Hic Karolus a Constantino-
ampliavit. [Carol. gcn. SS. II, p. 310.] Nam et Ari- poli digrediens.pactum ab in)i>eratore amiciciarum
sidium vicum a fratre suo Deothario '®' suscipiens, *'^ suscepit, et in Frantiam feliciter rediit.Qui,cum
per manum Teodoberli "^ regis partibus beati Parisius pervenissent,sui multitudinem regni epi-
prothomartiris Slephani mancipavit, prediclumque scoporum ac religiosorum "* virorum collegit,eo-
fratrem suum domum Deotharium ibidem conse- rumque auctoritateconstiluit *'*, ut dies,qui dicitur
cravit episcopum. Huic etiam Aigulfo magnus doc- induigentiarum, singulis frequentaretur annis ob
tor Gregorius litteras dirigit (50). predictarurn dignam ^^" reliquiarum memoriam.
Arnoaldus successit eidenl Aigulfo in episco-
27. Sancilum quoque ^^' fuiteorum consilio, ut omnis
patu Mettensi vicesimus septimus '^^, [P. D. /. /.] peccator homo, qui accurreret ^^^ terciam suae par-
nepos ipsius. Seditannis8Sabiniano *°°, Bonefacio tem poenitenti-B levaminis ^^^ perciperet *", si dele-
III, episcopis, regnante Foca, sub quo obiit 7 Idus ctationi criminum jugi non succumberet ^^^. Hio
Oclobris etiam Karolus pra3 ^^^ cunctis Francorum regibus
(c. 600).

28. Papolus successit Arnoaldo vicesimus octa- ecclesiarum religionem ampliavit, aurum cum ar-
vus. Sedit annis 24 2"';51), sub apostolicis Deusde- gento, quibus reges simulachra decora-
antiqui
dit ^°^, Bonefacio V, Honorio, Severino, sub impe- bant, in cultura Christi *" consecravil. Hic etiam
Hic Papolus vilam sancti ^^^ Arnulfi sui perscrutans attavi, mi-
rlo Eraclii. Obiit 11 Kalend. Octobris.
ecclesiam in honorem sancti Simphoriani martiris raculum quod de anulo ipsius adhuc fama recens
VARf^ LECTIONES.
'^^
isa
cr. in. \. cr. metencium corr. m, cr. 2. "'' decembru 2. vilieus 1. willicus 3. '^^ Sedit-
Petrus ep. M. desunl 1. Ideo numerus XXVus ddelus et in margine notalum est Vicium est hic scripto-
:

ris. .'90 deest 3. Vuilico suscessit 3. '«- itai. 2. 3. hoc loco. '^^ XX. I. XII annis 3. •"
''•"
Pilico 2.
hxc post correcta sunt obitt 598. et ilerum scriptum : obii X. Kal. Decembris 3. '^^ clodoei 3. *96,jj.tu3
:

'^* XXVlI annis 1. "o sabianiano 1. "*

in {superscr. est) ep. ra. 2. '" dothario 3. "» teodeberli I .

203 «"* ^os

XKllII annis 3. 202 deodato 3. raeten 3. Secutus 1. episcopalu 2. "0« ep. m. desunt 1. 3.
5"^ et ^io \^ 2. ^u reuertenti 212 indevote 1. 3. nec indevote 2. 2<3
per 2. '^"^ deest 3. ^"^ fuit I 1.
*'* ^^^ ^'o
ilenerariura 2. constanlinopolinalus 3. bizantbeos 2. 3. ei sunt c. in s. e. 1. "''' amicina-
rum 2. 3. anneuiarum 1. ^'S religionis 1. 2. 3. 20 constitit 1. 3. ut rfee.sM. 220 r. d. 2. 221 f. q. 3.
2" accurrent 3. «2» levamen 2. levanainimis 3. "4 acciperet 1. 220 subc_ 3_ 228 pro 2. ^" deest 1.
*28 s. a. desunl 1. etiam arnulphi
p. actam. mir. 2. po5/ attavi adrf. relationeS.
NOTiE.
(48) Hesperius episcopus ecclesifle Metensis con- J) (52) Ita saec. x. post reliquias sancti Simphoriani
cilio Avernfnsi a. 535 subscripsit. ab Adalberone II translatas dicla est.
(49) Cf. Paul. Diac. H, p. 264. Hic vero ^uj : (53) Liber hoo titulo inscriplus nondum, nisi fal-
Jeriur. inquil procrealus. lor, editus esl. Cf. de fabulnsa hac Caroli expedi-
(50) XI, 58. Greg. M. Opp., ed. Bened., II, p. tione quae in Chron. Sancti Dionysii. Bouquel V, p.
1144. 273 seqq Ieguntur,ejusdem fere urgumenti,in raul-
.

(51) De Pappoli (Etatc v. Tabouillot I, p. 344. lis tamen diversa.

689 aeSTA EPISC. METENSIUM. 590

celebrabat,miratusest8einea8cripturrnoninvenisse A. construxil (58), predecessorisque sui corpus ^^ ab

(54) Undearceraifinsnotarium qucnrlamnorainePaii- heremo revcxit et in bHsilicaapostoIorum ^*-' digne
^•'^
lum,precepit2"Mettenpiuininquirigestapre3uium. sepelivit. PrL'tuit tcciesiae 17 annis, suit apcsto-
Sedquasinuliainveniens— quippeabarbarisolim^'"' licis Vilaiiano el Ad'Oitato, iiuperante Conirtantino,
irrumpentibus cuin ipsa^^' urbe succensa "- erant fiiio 231 Cnslantini ^'^*
superioria ^-^®
regis (c. 625-
— precepit, ut "' vet ipsa quiv ab anliquis deflu- GiO). Obiit 18 Kalend. Octobris, et sepultus est in

xerantpcr famam 'id po.steros scriberentur, et ab ecclesia Sancli Simp'ioriani rnarliris '*"
; et post
ipsoponlKice beato Glementc inciperetur, in quibus translata sunt ossaejus ad castrum Spinal (59) di-
et ipsum annotalum invenitur miraculum. Cujus ctum.
haec ^'* est summa. Fucrat isdem beatus Arnulius 31. Godo •^**
primus accessit *^* post
tricesiraus
comes palatinus subClotario "-', Guntranni ^^^ re- hunc Melten9ibus,et episcopalis officii curam sus-
gis lilio.scx provincias suo regens arbitrio, multa- cepil, et ^*^* sedit annis 10 et ^s-' duobus mensibus,

que confecerat justiciamque etiam de suis

prelia, sub apostolicis Dono ^^^, Agathone, Leone, Bene-
propinquis exercuerat "7, [p_ i).]Uade (55) quia dicto,Johanne, Cunone '^^, Ser^jio, sub imperatore,
bonorum etiam in his quae licent timere pojni-
est, prefato 2«"'
Constantino (c. 640-650). Obiit 8 Idus
tentiam, ut David in contricione cordis in "^ con- Maii 268.
B
spectu Dei agebat.Sub hac contricione mentis dum 32. SancLus Glodulfus ^sb^
inclita beati Arnulfl
transiret apud Treviros perpoutem Mosellae flumi- proles,tricesimus secundus pro paterna; sanctitatia
nis, anulum quern secum haliebat aquis injecit,di-
2''°
f,'loria episcopus Mettensis consecratur. Hic pos-
cens Tiitic me soluium nexibus crimniuw sciam,
: serfsionibus arapliavit ecclesiam beati Stephani;60).
quando huncquem projicio anulnm recepern. Post- Sedit annis 40 "',di(?bus2j *'^ sub Romanis pon-
hac ^^'' vero ad episcopalum Metlensem violentia tificibus Sergio, Johanno V, Johanne VI, Sisinnio,
^"'^
populi sublimatus, sicut ^** isdem David pro efTu- Gonsl:tntino,(jregorio II,*;ub imporaloribus pre-
*"*
sione sanguinisab sedilicatione tenipii jussu ^'" Dei fato Constantino.Justiniano minore, Leontio '^'^,
se suspendit, sic et isto vir Dei, recepto anulo a Tiberio, item Justiniano qui supra, Phiiippo, Ana-
piscatore apud Vosagum,qui fuerat inventus in ex- stasio»'6 II (c. 650-690). Obiit 6 Idus Junii «" ; se-
tis *^3 piscis,episcopatum ct omnem gloriam^*^ se- pelitur in ecolesia apostolorum ubi genitor ip-
2 78
culi reliquit, heiemumque petiit (56),ul)ique *''*
in sius
pacequievit ^^^.Prefuit ecclesia; Mettensi 15 annis, 38.Post hunc fidelein moderalurus *''
populum
sub apostolicis Johanne,Theodoro, Martino et Eu- Mettensem Abbo tricesimus tercius ascitusest,qui
genio,imperantibus ^'^"'Eraclio cum Eraclona matre p sedit annis 10, sub apostolico Gregorio III, impe
et Constantino ejus filio. Obiit 17 Kalend. Septem- rantibus ^eo Theodosio, Leone (c. 690-700). Obiil »'
bris ^" sub Constantino,lilio Eraclii ^'^. 17 Kalend. Maii,
30. [P.D.] Goericus sanctus, qui "'^ et Abbo di- 34. Tricesimus quartus successit Aptadius.Sedit
ctus est, huic sanclo tricesimus episcopus Metten- annis 13(61), sub apostolico Zacharia, imperante
sis successit. Hic primo ^^' rex Ai|uitanorum
^^**^
Gonstantino quinto(c.700 sqq.).Obiit 12 Kalend.
fuerat(57;, postque ^" pontifex factus, opibus plu- Februarii ^'^.

rimis ditavit ecclesiam ^'"^,

basilicam sanclo Pelro 35. Tricesimus quintus episcopus Felix presedit
VARI^ LEGTIONES.
"^ precepitque2. p. inq. g. p. mentem. 3. "« i. o. 3.
^^^ ipse 2. ^^^ incensa 2. 233 dggst, 3. "^ hoc
2. *2^ dotario 3. ^"' gontranii 2. gonciani 3. ^" excreuerat 3. '^^' in oonsp. contricione mentis de- —
sttnM. ^39pygtiiec"3. 2^0 sic 2. 2ti jussus 2.2« excis 1. 2.—
picis 2. ^^j g. g. 3. -^*» ubi et 1. ubi
3. *<" requievit 3. ^^^* imperatoribus 2. imp. et allio ct consl. 3.*" decembris 2. ^-ss
heraclii 2 U9
q. et a. d. e. t/eiu«f 3. »^» s. meten. 3. 25' primus 3. ^^^ poslea 3 253
'"''
c. meleu "
3. 254
"""
d^^gi 1, pojf '
'

""
suppl. 2. 255 a. b. 2. 2»» XVIII. 1. 2»^ nato 3. 2^8 constanni ? 2 159 superiori 1. 2. 260 meten. 3. ubi
mmarijinc h,vc addila esl glosxn manus. XV : Kxlra muros cjusdem u'bis, que eciarnanno Do. 1444. de-
strucla fuit a civibus Metensibus cum inultisaliis propter guerram populi reg. Francie, etc. 26i dodo 3.
2" successit2. 2«3 (iees( 2. el X. a. s. 1. 2« cuni 3. 26^ domno 3. 266 domno 3. gunnone 1. conone 3. *"
deesl. 1. G. p. i.3. ^i^s 2. posl add. Sepultus in ecclesia S. Syraphoriani. 2^9 clodulphus 2. 2:0 meten.
:

ep. 3. fo/v. XLll. 2. ef ury(r/e^!(r 3. 2'2 V. e i-orr. additum esse videlur 3. 213 Qregorio
»''
XL. — Con-
stantino rfor*n< 1. 2^* Just. m. L. T. item desunt 3. 21« Jeone 1.
^''^
erasum 2. *" julii 1. 3. 27» j^

fuit sepultus 3. «'^ mederaturus i.

2so jmperante 1. ^»' deest *^^ Fabruair. 2. post add. 3.— : Se-
pultus in ecclesia S- Symphoriani.
NOT^.
Paiilum SS. IL p. 264.
(5)4CP. sanclns Goericus construxit episcopus (Tabouillot I,
(55) H.cc ex Paulo manarunt sed sermo rauta- ; p.387) postea dicta est Sl-Pierre auximages, a.
;

tus, sin^'ula qu.cdara addita sunt, fortasse jam ab 1755 destructa.

alio scriptore. (59)Epinal. Sub Theoderico I episcopo s. x v. ;

(56)Cl.Vii. S. Arnulfi,c. 21 Mabillon, Acta ord.

;
Vit.Adalberonis C.14SS. IV, p. 662 Sigeberti Vit. ;

S. Bened. II. p. 155. Denderici c. 12 ib., p. 469.

(57) Ita Vit. S. Goerici, posteriori tempore scri- (60) Donatione prpeserlim S. Trudonis cf. Vit. ;

pta.ActaSS. Sept. VI, p. 28 cf. Tabouillot 1, ;

Trudonis c. 9ap. Mabillon Act. II, p. 1077.
p. 384. (61) Annis VII habet catalogus episcoporum SS.
(58) Martyrol. Met. d. 10 Novembr.ita dicit De- : II, p. 268.
dicatio Sancti Petri majoris infra domum, quavi
59i ANONYMI 592

Mettensibus *"y iTiensibus, sub apostolico prefato A. dine.duos (ilios Pipini,Karolum Mngnum et fratrem
Zacharia.Obiit 11 Kalend. Januarii, imperaute pre- ipsius'"* Karlomannum, in reges benedixit Fran-
fato Constantino ^^*. corum.[P. D.] Hic supradictus Grodegangus ^o^cle-
36. Sigibal(Jus(02) tricesimus sexlus Mettensi cc- rum '"•' adunavil et yd inslar cocnobii inlra claus-
clesisB prefuit25 annis,sub aposlolicis Stephano et troriim septa conversari fecil,normamque eis insti-
I*aulo, sub imperio prefati Constaniini et Leonis tuit, qualiter «"^ in ecclesia mililaie "'" debcrent.
IV (c. 708-740). [P. U. /. /.] Hic bealus Sigibaldus Quibus annonas vitajque [subsidia ^"] sufficion-
ortus fienerosis ^** natalibus extilit, religionem fi- ler ^'2 largitus Cit, ut ponluris vacai-e negociis
deliuiii aiiipliavit, per oinnia iililitatibus ecclcsiaG non ^'^iadigenlcSjdiviiiia solumnioilo officiis excu-
sanctae Dei deditup.Duo monasteriaconstruxii.Ela- barcnl;ipsumque clcrum habundanter lege divina
riacum '^"et Novum-vilare *^^.Hunc dirun podagroe Romanaqiie imbutura cantiiena,iiiorem alqueordi-
dolor arfli^'ebat,sed qusuiivis oxterior paleretur lio- nciu RomanajccclesiiE servare prccepil,qiiod usque
mo, interi&r tainen prolicifbat de virlule in vlrlu- ad id lempusinMettensiecclcsia factum ^'*minime
lem,ruinas ecclesiarum restaurando. Et — quod fuil. Ilic fabricare jussit una cum adjutorio Pipini

majus miraculorum corporalium virtutibus — ani- regis rebam sancti Stephani prolhoinartiris et al-
^*^
mas diversisvexatas ^"'^
viciis s.inabat predicationis y^ lare ipsius atquc canccllos.presbilerium aicus-
I
•
1
• •
OQ f» _ _ _ _ _• ?_!__
I I -^ ^
_ i _ _ I ; _ t^* •
1 ' . _ _ *
1 fl _ ___!.• I _ .•!-*_
exempli medicamiae '-"'resuscitabatque aspirituali et ^'* in
. . .

quc por gyruiH.Simillter tcclcsia beati l^e-

^'''
morle.Kt cui talia dantur,si presentium fides indi- tri majore presbiterium fieri jussit. Gonstruxit
geret, putasne corporalium sanitas mprborum de- ctiam ambonera auro argentoque ^'^ decoralum,et
fuisset?Obiit 7 Kaleud.Novenibris. Sepelilur in ec- arcusper gyrum throni anteipsum altare. ^difi-
clesia beati martiris Simphoriani in suburbioMet- cavit preterea monasteriura in parochia ^'^ beati
tensi »»»
(63). Stephani in pago Mosellensi ^-'' in honore beatissi-
37. Post hunc vir egregius et omnibus preconiis mi ^-' Petri apostoli, et ditavit "^ illud opibus nia-
efferendus,Grodegangus ^*' antistes eligilur, ex pa- gnis,mGnach(i3que atquo sub regula
ibi conslituit,

go Hasbaniensi *^^oriundus, patre Sigrano, matre sancti patris Benedictii.iuna charilate ^^^conjunxit.
Landrada ^^^jFrancorum ex genere primae nobilita- Construxit etiam alterum monaslerium quod Gor-
tisprogenitus.Hic in paUtio majoris Karoliabipso zia ^-* vocalur, ubi pari modo non modicam niulti-
enutritus ejusdemque reterendarius "* extitil. Ilic ludinem adunavit ^^^monachorum.Expetiit denique
demum temporibus Pipiiii (741), quem Zacharias a Paulo Romano poiitificetria corpora sanclorum
papa^*^" supra meinoratiis in rejjem Francis ^^^ con- marlirum, id est ^^^ Gorgonii, quod in Gorzia re-
secravil Ghilderico abjeclo, pontificale decus Met- quicscit, beali Naboris.quod in Hilariaco '^*
„ _. --. -
-. , j. -
^ , _.
el'^'' --n -—
tensis ecclesiae tricesimus seplimus promeruit. Fuit ^ monasterio conditumest, et ^^^ beali Nazarii, quod
aulemomnino clarissimusomnique nobilitalecoru- ultrafiuvium Renum in monasterio quod vocatur
'^'
3CUS forma decorus, eloquio facundissimus,
'^^, Lorsain, aedificata in honorfim ipsius raartiris
tam patrio quumque etiam -^* Latino sermone im- rairi decoris basilica ^31 collocavit. Hoc siquideco
butus ^**, servorum Deinutrilor ^°°, orphanorura prediumChillisuindis ^'^ quondam religiosa femina
viduarumque ^^" non solum alitor ^'^^, sed et ^"^ cle- el Cangro eidem Grodegango
^'^ ejiis filius anti- ^^*

menlissimus tulor.Cumque essot in omnibus locu- stiti ^^^ad partem beati Stephani tradiderunt. Fuit
ples^"*, a Pipino rege omnique Francorum coetu siquidera beatus ^^^ isti^ir ia elemosinis l;irfius,in
singulariter electus, Romam directus est, Stepha- charitatepuri3simus^3^,susceptor hoppitumatquc''*
numque venerabilem papam,ut cunctorum votaan- peregrinorum.Sedquoniam lont;um est bonaquaj^^'
helabant ^"'j ad Gallias evocavit. [Gf. Ann. Laur. gessitcx ^^''ordine relcxere.satis sit hosc pauca pre-
win. ]HicStephanus,tercius nomine in papatus or- libasse de plurimis.Hic consecravit episcoposquam
VARIiE LECTIONES.
"**ep. metensis praecedit felix 2. presidet metensibus 3. '** 2 posl add. : Sepultus in Sancto Sympho-
riano. ^'-^ n. g. 3. ^*^ alia manu superescr. i. sce. nofor 1.
^^'^
villare 1. ^'^ versatas 1. ^^^ exemplis
resuscitabat a m. s. 3. '^" e. sancti symphoriani prope melim 3. *^' egregius gr. o.
p. efi". 1. grodegnn-
dus2. chrodegangus 3. ^^^ hasdeniensi3. ^os ludrada 1. laudrada ? 2. 3. "* refredarius l. ^''^ dcesl 3.
^^i' fransis 2. *" choruscus 2. choruscens 3.*''^ deest 2.^^^ i. est 1. 2. ^'"' nutritorum orphanos -1.
^'" viduarum 2. 3°^ altior I. ^"^ deest 3. 3"* locuplex 1. 2. ^"^ hanhelabant 1. annelabant 2. '"'^ ejus
fratrem 3. 30'? grodpgandus 2. ^os clerum clero a. 2. »<" quasi 3. ^io militari 3. ^^^ deed 1. 2. 3. ^i»
sufficieniiam 1. ^" nos 1. ^'^ m. f. i. f. m. factum 3. ^'^ prbm. 2. fieri jussit add i. arcusqne deest
3. 3'° dees'. 3 "^ majorem 1. majus 3. ^''^ et argento 3.
^'^
perrochia 2. ^-^ mosoiensi 3. ^'" s.mcti
3. 2-- ap. edificavit 1- ^^^in uia conjunxit 3. ^^* gorgia 1. et ita infra. ^-^ m. a. 3. ^26 scilicet 3. ^
'" ci^<;x/ 3. ?i6i f-ancti N. ^^Miyliriaco 1. hylariaco 2. ^-' rf^^si 2. tieaiiaue 1. ^'^" deest 3. ^*' basilicara
1. 2. colocavit 2. ^^^* chillisrundis 2. cbiliscundis 3. ^^^ sangro 1. ^34 grodegando 2. cheodegango 3.
•*» antistite 2. "* v. i. b. ;5. ^37 piissimus 1. 3. ^^' et 3. ^^^ quoque2. 3« in o. recitare 3.

NOTyE.
(62) In charta Wulfoaldi nominatur,qu3e iaa.708 (63) Ibi a. 1107 reliquiae inventae sunt,Tabouiilot
ponitur, Br^quigny Chartee I, p. 381. I, p. 448.
 898 GESTA EPISC. METEN8IUM. 894
plurimoa perdiversaa civitate3,presbiteros nichilo- A fide venerandua. Sedit annis 6. tempore Karoli
niinusac^'" diicunos ceterosque ecclesiasticos or- Magni (66), sub apostolicis Paschali »^» et Euge-
sov
dines, sicut moris ^*- est Romanae ecclesiae, in die- nio(8i8-824). Obiit 7 idus Septembris.
bus sabbatorum quaternis temporibus anni. Re.xit 40. Post huncquadrafiesimus ^^' ascendit ad api-
ecciesiam Meltensein annis 23, imperantibus Roma- cem sacerdotii Mettensis ecclesise Drogo, filiusKa-
nis liirini ^" pgst mortem lilii Conslantini 3^'', Ni- roli Magni imperatoris. Sedit annis 32,8ub aposto-
cephoro, btaurachio ac Michaele. Obiit pridie No- licis Valenlino, Grcgorio IV, Sergio (824 8o5). Hic
nas I\Iarcii,in diebus Pipini '''^, f^enitoris KaroliMa- archiepiscopatus honore"» subiimafus est.et sacri
gni Karlomanni, Iralris ejus "^. Hic Gorziae
"''^, et palacii moderator extitit. Hic levavit corpus ^""^
ab
quiescit '''*^in monasterio.qui d a fundamentis post humo sanctae Glodesindis virginis (830). Plurima
beatum Clementem ((J4) presulem Meltensium e.t egit magnifica,sicut qui vicem apostolicam gerebat
parvo magnum aedificavit (76(3). cis ^^'Aipes per totam Galliam.Obiit in Burgun-
38 [CL cat. epp ] Viro huic preclaro successit dia 6 Idus Novembris. Corpus ejusinde relotumse-
doriiinus Angeraiinus ^*^ in ordinetricesimus octa- pelilurin ecclesia sancti Jnhannis evangelistag Met-
vus (768). Ilic archicapellanus 3"° tis ^'^ (67),
Pius imperator,
palatii extitit Ka- ubi et Ludovicus ^''^

roliMagni. Hojus tempore iacta est imperatorum _ frater ejus,quiescit feliciter "* cum matre sua Hil-
translatio Grecorum ad reges Francorum, hoc ut degarda regina.
fertur inodo. Leo (63) tercius nomineimperator in- 41. Successit eidem ^* in praesulatu Adventius
ter alia criminasacrasimaginesaboleri etfrangi fe- quadragesimus primus(85^), ex Mettensibus libe-
cit, non altendens ^^* illius memoriae imaginem riori ^'^ genere natus '''^, Hic ^'s in ornamentis et

esse, cujus
'^'^^
cultus est religionis.Sicut enim idola thesauris ecclesiambpati Stephani ampliavit.Hujus
gentilium pro memoria nefandorum execrabilia,sic temporibus Hincmarus^^llemorum archiepiscopus
Banclorum imagines ob^-^^eorum memoriam vene- cum eodem Adventio Metlim ^^" Karolum
fuit, qui

rabiles.Hinc ^^* generaliconcilio ^^•' condempnatus, coronaverunt,fratre ipsiusLothario^*' divino judi-

invisusfiilelibus factus, deformetus decore vultus, cio interemplo (869). Hic Adventius sedit annis 17,
cum tribus annis '^*" impe-
nionasterio intruditur, sub apostolicis Leone IV, Benedicto, Nicholao, qui
rassel.Hunc papam Leonem Romani zelo furoris Thiegaudura ^*^ Treverensem et Gunterum Colo-
completi corripientes,oculis privare voluerunt, sed niensem^^3archiepiscoposdampnavit,fautoresaduI-
lumen ejus penitus exlinguere ^^^ non potuerunt. terii regis Lotharii, concilium ,3'* quod Mettis te-
Qui ad Karolum confugiens,honorifice ab eo susce- nuerant ^*'*
cassavit ^^''.Prefatus Adventius Met-
ptus est, et cum polentia exercitus Romani redu tim '" in capella sanctl Galli sepultus est, et^^^ 2
Unde ab eodem papa C Kalend.Octobris obiit(875)in villa Salto (68) dicta
ctus.suae sedi est restitutus.
Karolus Magnus in ecclesia beati,^^'Petridienatalis sub Adriano papa secundo.
Domini unctus*^^ est in imperatorera, anno ab in 42. Post huncWalo ^*° quadragesimus secundua
•

carnatione Domini 801, indictione ^^" 9. [Cf. cat. presul est electus (876). Sedit annis 6, 'diebus 15,
epp.\ Prefatus Angerannus inter cetera bene gesta sub apostolicis Gregorio Vet Johanne VII, a quo el
Novae-cellcE monasterium cotislruxit, in quo et ^^' pallium oblinuit (69). Ilic Walo *^», dum.cum suis
quiescit. Rexit praesulatum '"^ annis 23, sub apo- contra Normannos '®* impari manu.qui tunc tem-
slolicis Adriano, Leone prescripto et Stephano III. poris Gallias incursabant, pugnat »" (70), obtrun-
Novembris ^^^ (791).
Obiil 8 Kalend. catur 3 Nonas Aprilia (882), Mettimque relatus, in
39. Sublimatur post hunc Gundulfus '^^ tricesi- ecclesia Salvatoris «",quam ipse ^"contruxerat,se-
mu3 nonus Mettensis '''* episcopus,conversatione ac pelitur.

VARI^ LECTIONES.
'*'
deest 3. '" mos 3. ^*^ hyrini 1. hyrin 2. •'** constanni 2. ^*^ pippini hoc loco 1. '** raagni 2.
'" sui 3. ^"quieuitl. ^" augerannus 1. 3. '^" archipellanus -1. 2. 3. •'•^* atendens 1. '^* cui 1. '*"
ab eorum v. I. ab eorum memoria 3. 3. ^54 huic ?C0'/(L ^'^ deest i. 3. consilio 2. ^js j, .^^ ^^ 357 ex-
tingere 2. '^^ sancti 3. ^^^ inventus 3. '^° id. 2. ubi post additum est Junii. ^" deest 3. ""'
362
episco- :

patum decembris 2. ^s' gondulphus 2. 3. '°^ mettensium 1. ^^e pascali^. ^" deest 1. ^ss
1. ^'^^

ascendit XL. 1. ^•'^ ad a. honorem 1. ^^° ab h. c. 3. c. s. gl. v. ab h. 2. ubi hoec in margine s. XP^,
addunlur Hic eciam corpus beati Celestis secundi post be;itum Clementem episcopi in Alsatiam apud
:

Mauri raonasterium transtulit,ubi eciarn condigne veneratur. ^'' cysapesl. ''^metis2. met. 3. ^73 jq.
doycus 2. lodowicus 3. ^''^ deest 3. ^''^ eil. eidem presalatui 3. ^'*' hberiore 3. "^ ortus 1. ^78 ^eesi
2. 3" hincimiariis 2. ''"^ meti 3. ^^Motario 2. ^*'^lieg.l. "^ colloniensem erchiep. 2. "*coQsilium-
que 3. ««Uenuerat 2. ^se cgsg^vit 2. 3. «^' meti 3. 3S« gst II. Kal. Oct. Obiit 3. ^sa valo ^. 2. Post
h. el. estwallo p. XLIlus 3. '"^ valo 1. 2. wallo 3. ^" normamnos 2. **' pugnaDal 2, **^ sancti S.
3
»0* deest d.
NOTJE.
fundat.Gorziensis monast. Calmet,
(64) Cf. Rel. verlisse videtur.
Probb. I. p.293. (67) I. e. S. Arnulfi monasterio.
(65)Quem auclor hoc loco secutus sit, indagare (68) Saull.
non potui. Res mireconturbatae sunt. (69) V.; dipl.Joannis, Hontheim. Hist. Trev. I,
(66) Quod lalsum est. Episcopatu annis 27 va- p. 217 etcf. Gesta Trev., c. 27, SS. VIII, p. 165.
casse (v. catal. epp. II, p. 2P9) scriplor non animad. l70) Cf. Regionis Chron. a. 882.
S95 ANONYMf S96

43.Domniis Robertus, reformator coeQobiorum A. obpundo vicit 17 Kal. Augusti *-^

(77) Revclata est
el'^*miirorum urbis,'iuadragesimu3 lorcius huic^'*' beato siquidem''-' de Bajoaria Odelrico''^^ pr-TJsuIi

succcssit. Sedil annisSi-*'" subapostolicisLeone V, talis *-^ divinitus visio (78). Videbatur sibi videre
Johanne Vll.tcmporibus rogum jumorum Karlo- justum Dcum '^"
judicem in scemate Jesu Christi
manni et Lndiiici sosetKaroli (883 9l6).HicRober- sublimi solio residere omnemquecceliordinem cir-
tus genere
^''•'
fuit insigni Aleiiiannorum,pallium a cumstare. Examinatio slatera? parala est *^', quae-
papa Homano promeruit; ornamenta c.Hnobiorum slio ventilata, cui cederct victoria, etlinico *3^
an
muUa vel *<*" mutavitvelrenovavit "•' ciim muris se- peccatum chrislia-
Ghristi professo^^^^.Iniquitas et

nio collap?is. Obiit 4 Nonas Januarii, sepultus norum excreverat eo usque, quod *^* judicarenlur
est ^"^ in ecclesia sancti Galli. subjici gladio Sarracenorum. Sanctus evigilans *^*
sacerdos visionera manilestat '^^ ^^"^
44.Wigericus quadragesimus quartus successil toto exercitui.
Orationibus *^^
Roberto.Sedit annis 10, diedus 30. Ubiit Meltis Ka- igilur et jejuniissimul inslanl.spem

lend Marcii (916-927). Hujus lempore rexerunt

'•'*'. suae salutis in pura*'^' conlessione ponentes.Inter-

ecclesiam Romanam sibi *"* succcdendo l.eo Vll, ea multitudo vulgi fame el inopia profligali ^*°,

Benedictus IV, Grcgorius VI. Horum temporibus subtrahentes exercilui scse,cum Sarraceiiis dispo-
Hungari *"' secundo ^''''Gallias vastantes(7l), iuul- n nunt confligere **', malentes gladio quam fameper"
tas urbesac ecclesias in cineres redegerunt,et plu- ire. Pietas itaque divinasemper consuhns ^''^ani-

rium *"''
sunctorum relii|uiaedelocoad locum Irans- marum saluti,permisit eos impresentiarum **3 in-
latae *"^ sunt (71). Horum tempore regnabat Ar- terimi, quibus previdit ^^* dari gloriam aslerna) re-
nulfus. quiei. Hac lacrimabili caeie peractavulgi,milicia ''"'^

*°® ignorante reKali, denuo beatus presul Odelricus''*^

45. Quadragpsimus quintus divae niemoriae
domnus Adelbero successit Wigerico (72). Inler^'" in visum rapilur,ct rursum sicut **^ primitus cer-
'"' rcenobium penc collapsum nit''''^ i.T throno Redemptoremnostrum et judicem,
*'^
multa Gorziense
fundis et aedificiis restruxit (73),muro circumdcdit; cui gloriosa ejus genitrix Maria cum omni coele- ''*''

simili modo et ""' sancti Arnulli ecclesiaj inMetti*'* stium ordine supplicabat,necontitentium sibi ollen-
.

multa comnaoda '*•' providit (74). Seditannis 35, sas pateretur plecti trimphogenlili.Staterasecundo
mensibusO, diebus 25, sub apostolicis Joanne Vll statuitur, et aequilitas utrorumque fidelium acinfi-
et Johanne VIII etLeone VII (929 964),regnantibus delium,consideratur. Pcenitentia fideli'!m, proce-
Zentebodo et ^'8. Obiit. 6 Kalend. Maii. dens ex gemitu mentis,preponderatnaturalis justi-
"''
Gorziae suslinet resurrectionis diem. ciamlegis.Ecce adest et ^"martir Laurentius, cujus
46.Successit ejusinfulae pontificatus Tfaeodericus p imminebat dies*^' festivus.Hicrepresentans crude
^ ,. „• '-',•. • .__,.» . • _
litatem tormcntoram in se^consummatorum *5^ et
. . ,

quadragesimus sextus,qui monasterinmsancli Vin

centii martirisin.^^uburbio Mettensi ffidificavit hono- compassionem sui fidelium populorum, victoriam
rabiliter multisquepignoribus sanclorum insignivit ir.-.petrat cum coelesti coelu populo fideli. Sacerdoa

ab Italiasecum devectis.Uujus gcsta habentur(75). itaque feslinus niitlit nunciumimperatori,hostiqi;e

Floruitsub impeiaiore prinio Ottone ^'^, filio Hen- ut coni^rediatur imperat.Factacongressione sub in-
rici regis Lctharingiorum *'^, sub ^^" apostolicis vocatione Chrisli et ejus martiris Laurenlii, hostes
Leone VIII, Steph vno V (964-98i). Pre'ato Ot- terga vertunt,fideUtas conforlatur,impietas enerva-
tone (76) imperaiite ''^',t'amosum *^* bellum factum tur. Et ex ill.i tempestate festura sancti Laurentii
est inCalabria **-' interipsura elSarracenos^^^OB^), celebrius habetur.
in quo innumerabilis *'^ multitudo christianorum 47. Successit et **' huic consanguineus ejus Adel-

VARI^ LECTIONES.
»»» m.
u. desunt 1.
et imnc 2. 39' XXXIII 3. ^^^ biduyci 2. lodoyci 3. «'^ fuit insignis g. al. 3. '«"'
^96

c/eeit 3. <" ordinavit 3. "^ vi sepelitur 3. ^"^ XIKai.'2. *''* ei 3. *°^ hungarii corr. hungari 2.
*06 vero 1. rfm-:3. ^" plnrimorum 3. *98 tr.tnsiac.te 3. ^o" digne 2. ^">Hici, 3. *" c. G. 3 "'^ cala-
psum 2. '^ dee.^it 2, *'* metim 2. e. meten. 3. *'* comoda 2. commodo 3. *'* et obiit 1. et deest 2.
regnante2. 3. ^'- et G 3. ^*'* octone 1. 2. othone 3. ct ila iufra. '"^ lotar. 2. lothor. 3. ^^" .-r (super
1. 2. ''^'
Sub p. othone 3. *" fa ;;osissimum b, ortum 1. ^*" kalabria 3, *** sarazenos 2. scefnus 425

m. i. 3, "°augustii2. ^" g jj^ 2. *28 oldelrico 3. presule 1. 2. *29 d. t. 3. «» Dni — 2. "' posita
434 435 436
(deletum) est parala 1. *'* ethaiico 2. ^^^ professio i. corr. professis 2 quo 2. sac. e. 3.
manifpstavit 3. '^' su/ipt eadem manu 2. toti 3. ''^' Ig. or. 3. *^9 pura(corr. prora) confessionis.Intera
4"1S c.
m. vulga 3. <*" profugati 3. ^*i m. c. gl. 3. **3 sal. a. c. 3. **^ tunc 3. ''** providit 3 facta
447 451
3. **^ oldericus 1. 2. 3 pr. s. 1. 2. **8 cernuit 3. '*'•'
ipsius 3. *''^
beatus 3. ^^' d. f. i. 3.
coms. 1. *^* deestS.
notj:.
(71) Cf. Ann. S. Vincentii Met. SS. III, p.l57. (77) De hoc die v. Giesebrecht, Jahrbucher,II, 1,
(72) Bennonem pra;termisit auctor. p. 77.
(73) V. Adalberonis chartam apud Calmet I (78) Ilaic valde turbala esse cuique patet.Udalri-
Probb. pag. 338. cus obiit. a 973. Quae de victoria die S. Laurenlii
(74) V. ibidem, p. 3iG, 349. reporlata narrantur.ad pu|.,'nara a,955 apud Augu-
(75) A Sigeberto scripla ; v. SS. IV, p. 462 seqq. stam cum Hungariis couuuissam spectant.
(76) Ottone secundo.
 ;

597 GESTA EPISC. METbNSIUM. 598

beroMettensiurapresulquadragesimusseptimus;de A 50. Hinc ab ecclesla Leodiensi ascilus domnus
quo multa le^'untur honeste descripta (89). Hic re- Herimannus '**'', ordinatus est Mettensium presul
''''^

novavit coenobium sancli martiris ^^^ Simphoriani quinquagesimus. Hoc tempore maximum scisma
precipue, cum et alia suis a*'^^ predecessoribus in- exorlum est inter regnum el sacerdotium. Impone-
choala lantum moniisteria ^^^ ipse ad summum de- baturitaque rexsuper"' regem, papasuperpapam.
^'^\
duxerit Ejus gesta qui vuit dinoscere ''^*,dijine- Et hoc diulius perseveravit ex quo discubuit a sua ;

turquyede eoscripta sunt legere.Sedil annis 28 (80), Herimannus presul ammonitus *^-
vivacitate. Hic
sub apostolicis Juhanne, Leone, Stephano V (984- visione,sauctum levavit ab humo Glementem (1090),
1005). Obiit ^8 Kalend. Jrtnuarii, Henrico "* pri- primum doctorem *^^ Mellensiura, et tercio die
mo (81) regnante. Sepultus esl in ecclesia sancti obiil (85). Qui beatus Clemens ad matrem delatus
Simphoriani, ubi et sancti Epletius *°'', Papolus '*^'. ecclesiam.uiaximis laetificavit populos miraculis per
Godo, Aptatus '''^*, Felix pontifices meritia insignes triduum. Defuncto episcopo,nichiI signorurnosten-
quiescunt *"'.
dit per biduura. Unde ammirati cives, reddunlur
48. Quadragesimus octavus post hunc ascenditad tristes ; sed moxredit **^*
laeticia, et aperitur causa.
episcopatum Theodericus (1006) ;qui monasterium Reveiatum est namque *'^ coidam reiigioso nomine
urbis principale sancto Stephano prothomartiri r» Lubrico*'^,fundalori ecclesiaesancti Petri de monte
construxit (1014), adepto ipsius brachio a Bisontica Brianci (86), quod intra ^^'' dilationern illara signo-
civitate. Inter ipsum autem et Henricum *^* impe- rum bealus Clemens ante tribunalChrislipro anima
ratorem dissensione '^*' nou modica, predia multa defuncli ^^^ predicti presulis cum diabolo acerrime
ecclesiastica pro auxilio distribuit per decennium decertavit. Objiciebatur enim ei ab inimico, quod
(1007-1017), sicut referl successio modernorum. metu morlis inconstanteregisselinler dissensionem
Rexit cum poleMliacathedram annig 30,sub aposto- regni et sacerdotii, fuga perseculiones ^^'^
et suae
pervasiones ecclesiae, violato *^" sacramento, quod
licisMarino, Agapito, Octoviano ^''^ Obiit 2 Kalend.
Maii (1046). Sepoltus est *" Mettis et hujus tem- ; exigitur more imperiali *^', prevenire. Al beatus
pore Guarinus*^* abbas sancto*^" construxitbasiii- pastor Clemens *^^ sui suscipiens causam vicarii,
cam Arnulfo ^'^*', quam sanct.us Leo IX dedicavif^* prosingulisjudicii"'piissiraoprecesfundebatgenu-
(1049) privilegioquesuo subiimavit (82). flexo. Quid plura? Divina sui flexa sacerdolis sup-
Huic sanctilale ac venerabilis "- religione
49. plicatione censura veniam indulsit, maledicfo *'*
Adelbero quadragesimus nonus successit (1046), silentium accusatori imperavit. Quamvis vero di-
pacis amator et ccenobiorum reparator. Hujus sub vinae "^ nulla sit mora efficatiae,tamen quia Trini-
teraporibus ecclesiae prefuerunl HomanfB sanctus latis essentia in humanitatis Christipersonajudicat
Leo IX, primo Leucorum *" episcopus, Slepbanus, ^ *^^ dispositionis ordine dicuntur fieri
ouinia, ex
qui et Fridericus *^'',
fraler Gocelonis *'«
ducis, et morae. Hic Herimannus '" episcopus ex ecclesia
Alexauder, cui successit Hildebrandus, qui septi- Leodiensi assumptus.in ecclesia Sancti Petri Mettis
raus dicitur Gregorius. Hic Adelltero prediis suis est sepultus, presidente universali ecclesiae Grego-
ecclesiam sancli Salvatoris infra urbem ampliavit rio VII vacillante ^^* imperio. Obiit 4 Nonas Maii
(83) (1070), in qua quiescit. Obiit Idus Novembris et cessavit episcopatus Mettensis multis annis.
(1072), regnante Henrico ™ secundo *" (84) posl 51 "'•'. Cum itaque mare seculi velut affrico et
Conradum "*.
aquilone fluctuaret ^°°, catholici Meltenses lerrorem
VARI^ LEGTIONES.
4S4
S- m. p. 1. *^^ a s. 3. *^s
ipse m. 1.*^'' deduxit 2. *^* disnoscere 1. dignoscere 2. *^^ hinrico 3.
hyncrico 1. ^°° epletius corr. eplitius 2. eplicius 3. ^" 2 pos( add. Goericus *62 A. vel Opt. 3. 463 requie-
Bcunt 1. *"* hinri(;um 3. *"' dissensione corr. dissensio 2. ubi in marg. suppl. erat. *^^ octaviano 2, impe-
mnrg. sup)
rant« oct. 3. ^^^ 2. in loco raso alia manu ita habel : S. in ecclesia divi Stepbani. *'^'^ gannus 1. *^» secundo
c. b. sancto A. 3. *^o alnulpho 2. *"" 3. hanc habct wanu s. XV. notam : in honore videlicet sancti Joan-
nis ewangeliste et omnium apostoloruin et sancti Anulphi episcopi et conf. anno ab incarnacione Do.
1049. in presentia trium metropolitanorum et 6 pontificum nec non et principum tocius regni et inestima-
bilis vulgi, prout in martirologio dicte ecclesie dicta die continetur, 2 videlicet die mensis Octobris. ^''^
uenerabili 3. *" leuchorum 2 "^^ freder. 2. 3. "^^ goscelonis 1. *''^ hinrico 3. »" deesl i. *•« con-
rarduin 3. c^nraldum 2. *^9 donnus 2. «o he.rmannus 1. herimaiius 3. ^»' supra 3. *»- amon. 2
483
m. d. 3. "8* redditur 2. *s« c. n. 2. *s« jumbrico 3. ^^^ infra 1. 2. ^ss ^eest 2. 3. *«« ita ed., quae
malens ante fuga addil. —
persecutionis et mox provisionis 1. 2. 3. ^»" viulatio sacraraenti L 3. "'
imperiale 1. et debeat add. 3 *^- cl. p. 2. *»3 judicis 3. iudicii 2. *»* maledictis s. accusatoris 1. corr.
accusatori 3. rec. manu cnrr. maledicto s. accusatori 2. ^«^ in d. 1. 2. 3. ^«« indicat 3, ''^^ herm. 1.
*'^ vel natuante *^^ 3. addit rubram
add. 3. Post translationem beati Clemeniis post predictum episco-
:

pus lus. -^o" fluctuans te 1. frucluans vel flanle 3. aquilone fluctuate 2.

NOTM.
(79j Vita a Constantino scripta edita est SS. IV, (83) Cf. Tabouillotn, p. 169.
p. 659 sqq. Imperatore, secundo, rege tertio Heinrico.
(84)
(80) 21 tantura annis Ecclesidm rexit. (85) Cf. Hugo Flav. SS. VIII. p. 472.
(81) Regem secundum imperatorem primura in- (86) Pierremont, quae a. 1096 fundata esse di-
telligere videtur ; cf. c. 49. citur.
(82) De Leonis charta v. Tabouillol II, pag. 138.
599 ANONYMI 600
postponenles impcrialem, ex ccclosia Treverensi A fide calhulica in castris ecclesiffi
mililavit.donec ex
domnum Poponem, personam nobilem, catholicis scismate tropheum pacis "««
invixitecclesise.Defun.
conscntienlcm, elegerunl ponlific» in (1090), cele- clo autem domno ^ot
popone (JI03), qui provisor
bruta consecratiupc ipsius a iegato upoi^tolics sedis pius exstitil ^»^ ciericis
pro temporo (91), magnifi-
(87). Poiestas imperiiilis olium "' subinducere ni- curaetPobilemvirum,ex Viennensi archiepiscopatu
tens *"-, Meltensoi fide firma rcslilerunt ; et sicut Hssiimplum.domnum Stephanuin,aposto]ica conse-
pridem duos Brunoneui Guaionem ^"^ in-
(88) uc cratum bene.tictione in urbe llomana palliique di-
trusos expulerunt, sic et tercium Adelberonem uon gnilate honoralum suaj vit>e curriculo.ecciesiaeTre-
sine multo labore ac periculo suurum rerumexcom- verensis salvo priviiegio (92), in episcopum
susci-
municalum deposuerunl (89). Huic certamini velut piunt (1120). Qui ^o» quoniam adhuc vita
floret et
signifer iinperterritui et in omDi confliclu inlre- vigct, temptatio sileal elationis
flBtale
orta ex "»
pidus domnus Adeibcro ^''*, post Treverensium ar- pesteadulutionis, etproces fundantur Deo
^'"
procon-
chiepiscopus {iloriosus (90), Je gradu in gra- tinuo Ipsius stadio.
dum promotus, ab ipsa, ut ita dicam, puericia pro

GONTINUATIO PRIMA.
1 5". Domno Poponi, tam Burgundionum ^u simulque castrum comitis do Hoemburc »", quod
quam Lothoringorum »'» excellenti genere clarus, g Marsalio ^«^ adherens toti villae onerosum "«' dam-
aed virtule et animi nobilitate clarior, domnus Ste pnosumque diuextiterat, in n)anu valida destruxit
phanus anno Doraini 1120, videlicet anno Calixli cl complanavit. Processu temporis gralia imperiali
papae secundo, successit.llicCalixti ex sorore nepos sibiconciliala.de virtutein virtutem sine intermis-
(93), cum regalia nondum ^'*, ab Hcnrico V, qui sione conscendens, castrum quod Romberti-viliare
tunc temporis arcem lenobat imperii,recepisset ^'^, dicitur (98) firmavit; castruinque nobile Luceln-
scismate inter regnum et sacerdotium adhuc du- durch "T quod
(99), ad ipsuin jure heredilario de-
rante, in urbe Romana ab eodem pontiflce sumrao scenderal, beato coutulit Stephano ; et castrum
consecratusest et tam pallii dignitale quam cardi- Hoemburcjure ab ipso feodali despendens,post de-
'
nalis titulo
"'
"° Hic
bonoratus *". a civitate Metensi ^" '
' " '
cessum comilis Hugonis a duce Lolhoringiai occu-
bieanio et eo amplius, quia prcmemorali principis patum, domini Friderici impeialoris ^^» auxilio sibi
gratiara nocdum habebat, exclusus, primosordioes et pos'eris suis adquisivit ^^b^ jibere omni aevo te-
in loco qui t>ancti-yuiniini-mons (94)dicitur, cele- nendum. Adquisivit etiam sibi et suae perpetuo ec-
bravit ; et omnes curtes episcopatus a tirannis, clesiae castrum Viviers. ct parlera ducis de Lem-
solo Rumiliaco ^'*
(95) excepto ^'^, occupatas, fra- burc"o in castro Rucei ^si
(iqo) cum universis »«
tris sui (96) comitis Barrensis aliorumque cognato- appendiciis. Castrum quoque Mirabel et Falconis-
rum amicorum suorum fretus auxilio, celeritate ^
el montera (101). Rebelliones Danubrii ^33 ei Asperi-
mira recuperfa.vit. Idem in ipsa proraotionis suae re- montis(102) firmatisante ipsa castra munilionibus,
^^o^ quod viatoribus per
centia castrum Terli illas viriliterperdomuit.Apud Spinal turrim qure Moro-
transeuntibos ^2* parles^^' valde crat pernitiosum, nis '^* duce occupatam, virliite recepit
dicitur, a
castrumque ducis apud Vicum, et munitionem inter potenti,et multo post tempore castrum superius pro-
Vicum et Marsallum '" in loco palustri sitam (97), pter insolentiara et immoderatos excessus *'^
advo-
VARI/f: LECTIONKS.
'O'
3. rec. wanu in marg. add. : scilicet dum nititur nitens 3.
adalberonem. ^"^
gnlonem, 1. gya- ^o^

lonem "* aldehero p. treveresium archiepiscop.itus 2. °o^ deesf 1. "3 ^gggi ^ 507 fjonuo 3." ^"s
2. q^_
titti p. ext. 1. ^03 Qui —
studio desunt 1. ^'O 2. ^n Qninquagesimus
secundus {scilicet epipcopua
udd. 1. llus v. c. 51 n. I.) add. ^. ^'^ burgundiorura 2. ^'3 lothoringiorum =" deest. 3. nundum 2.
3.
^'^ resepiscet 3. ^'^ h. est 3. ^'^'
ita hac parte cum omnibus codicibus scribendum duxi. ='»
ruiuiliaco 3.
rumuliHCO 2. ^'^ accepto 3. ^^" cerli 1. 2. 3. Chesn. rec. manu corr. terli 2. ssi
transeantibus 2.
^»'-
pertes 3. "^ raarcellum 2. ^-* hoemborc 2. homborc 3. «^^ marsello 2. sjs honerosum 2 ^" \^j'_
celborc 2. lucernborc 3. ^-^ patris 2. ^-^ acq. 0. e 1. 1. 1. Ch. ^^o lamburc 1. lamborc 3. ^»' rucey 2.
^^^ omnibus suis l.oranibus ap. s. Ch. '^^
ruceij Ch. danubii I. et deest 3. «^* morronis Ch. "^ 00-
cessus 3.
NOT^.
(87) Cf. Bernoldi Chron. a. 10)3. SS. V. p. 456. D fuit Theoderici comitis Barrensis el Ermentrudis,
(88) A. 1086. ab Heiarico IV nominatum post (94) St Quentin.
Walonem, quera idem rex sedi Metensi contra lle- (95) Rumilly.
rimannum deslinaverat. (9*1) Reinaldi.
(89) A 1115 in concilio Remensi a papa depo- (97) Moyen-vic ; cf. Tabouillot II, p. 212, qui de
silus est Adalhero. his locis accuratius egi
egit.
(90) A. 1131 electus, 1132 coofirmatus. (98) Remberviller.
(91) post Popponis mortem a. 1103, sed
Non (99) Non notissimum illud castrum Luxemburg,
Adelberone a. 1116 deposito, Theotgcro vero ejus sed Lutzelburg prope Pfalzburg intelligere videtur:
succcssore e.. 1120 mor'uo,Stephanus spiscopus est (100) Roucy.
constitutus. (101 Mirebaux^et Fauquemont.
92i Cf. Geeta Trev, conl. c, 23, SS. VIII, p. 196. (102) Deneuvre et Apremont.
'93} Ita Gesta Trev. cont. 1. L Slephanus filius
601 GESTA I':PISC. METENSIUM. 602

cati, juvante ipsum duce Matheo, obsidione clausit A. lutaque esset inter improbos innocentia, et ubi
et cepit. Et tuncduxin reconnponsationem servicii rualicia dominari consueverat, refrenaretur ma-
'"'^
hujug ab eo advocatiam recfpit Spina-
jiire feodi lignandi facullas '^'. llic paci et tranquillitati
lensern. Kt ipse dux versa vice alodium, quod apuil ecclesiaruiii omniumque sibi creditorum commo-
Vicum habcbal, bealo Stephano Metensi conlulit ditalibus ^''**
ea providil diligentia, ul eum miies
libere et quiete omni ^^' aevo tenendiim. Idem cleriis populus et ^^^ venereniur ut dominurn et
pontifex venerandus castruai quod ^'^ Fetra-pertu- ut putrdin diligerent. Ilic malis et nocumenlis,
satadicitur(i03)cum anno inlegroeteoampliurt.tri- qua3 per castrnm Habundanges "^*
(108), si alius
bus munilionibus, quarum usque hodie vcsligiaap- quis homo potens adcplus illud fuisset, episco-
parenl,incircuitu firmalis, obsidione clau8isset,tan- patui cotidie possent inforri, providc et sollerter
dem compuiil ^'**
ad deditionem. Cum per castrum occurrens, sibi ac suis ipsum adquisivit succes-
Deulewart ^^^ graves injuriae iilatae s«"pius fuissent, soribus, domumque ibi aedificavit egregiam. Ad-
tandem expugnavit illud et in favillam cineremq\ie quisivit nicbilominus sibi ^^^ el posteris suis We-
apud Tihecurt ^^* Radonis-vMlam Ca-
redegit. Nichilominus etiam lurrim rinespere (109) et (110).
"^"
(104) firmatam et castrum in ^*' loco qui Wal- slrnin Conflans ^^' (IH) de firrno rcddidit "*" fir-

teri-raons (105) dicitur situm, quia *" episcopatum _. mius, ipsumque palatio nobili decoravit. Idem —
graviter infestabant, diruit ac subve:tit. Nec est in- cardinalibus Octoviani =" heresiarchoB civitatem
ter eximia gesta ^*' reticendum. quod ipse,
ejus Metensem cum nunlio imperatoris ^''* satis pom-
tempore quodam duce ei werram inferente, ca- '^**^
pose ^^' ingressis et cleruin universum ad sacra-
strum ipsius Piinei "''^(106) magnanimiter obsedit, mentum obedientiae ydolo suo prestandum cogere
illudque muris^^^^jam perforatis "^ indubitaater volentibus, viriiiter in ^"^"
facie reslitit, ipsosquc,
cepisBel, nioi victoriam jam paratam jamque imini- infecto prorsus propter quod veneraiit ^^' negocio,
nentem impedisset frater suus comes Barrensis. cum pudore et confusione omnimoda^^^ fecit re-
Cujus gesta inclila et annalibus digna enuinerareet cedore. Ex quo ejus facto qiiatn plures imperii
litteris explicare si velleiri, ante quidem membrana co?que simililer con-
civilates aemulandae virtulis
"•**
deficerel quam rnaleria. Cum annis 43, sub apo- lempnendi et exempluni suuipserunt 5'* et auda-
stoiicis Calixlo, Honorio, Iiinocentio, Celestino, Lu- ciain. Sedit annis 9 (112) et 7 mensibus, sub
cio, Eugenio,Anastasio, Adriano ^*',sub principibus pontifice summo Alexandro III, iiiiperante Fri-
vero Romanis Henrico V, Lolhario ^^'', Conrado, derico. Et propter pericula, quse ex scismatii "*
Friderico, sedissei, 3^^' Kalendas Januarii, annis adhuc durante imminebanl ad sacerdoti gra-
^''^,

et meritis plenus et in scismate Alexandri et Victo- duin et consecrationem poiitificalem conscendere

ris''^*, quod inchoatum jam fuerat, calhoiicus (107), C veritus, electus fantum et levita ^"* 3 Idus Au-
migravit ad Dominum (1163, Dec. 30), et juxta gusli, inter tot iilius rnagni scismatis turbines et
chori inlroitum in dextera ipsius parte meruil se- procellas scuto armatus fidei, catholicus deces-
peliri. sit (1171). Cujus sarcophagum ^^'^ a domni Stc-
2 ^^*. Iluic anno Domini -1164 ^^* successit do- phani *'* sepultura cbori tantum dividil intro-
minus Theodericus*^*, fratrissui comitis Barrensis itus, ut quos amor, quos sanguis in vita con-
fiiius, vere ei tam moribus quam sanguine pro- junxerat, modica ^°'^
et in morte separaret loco-
pinquus ^°'*. Illi sollicitudo summa et cur-a spe- rum distantia.
cialis hffic fuil, ut sub ipso metu jusliciae tam 3 communi clericorum electione '*' et
^*°. Hic
predonum quam latronum coherceretur audacia ^'^
tam mililum quam civiuiii applausu succeseo-

VARI^ LEGTIONES.
»'* et omni 2. '" q. d. petra percusata 3.1. ^^^ de deulunart i. deulouwart 3.
**' depulit **" ty-

hecurt i. Ihiecurt 2. tiheycorl 3. "^

"' in I, (que) 2. '" eximia g. ei. 2. "** guerrain
deswH 3.
q ;

1, guerwerram ^*' priney 3. ^^" peforans 3

'-s membr.ina 1. 2. ^*^ adriane 3. *'*'''
3. deest. ',

»50 loario 1. "' IV. 2. ««^ vitoris 2. alexandrie victor 3. ^'^^ UU. i Ul. 2. «" mCXLIII. ^ »»' thede- . .

ricus 2. theodoricus 3. "^^ pinquus 3. ^'^ audacia consueventrfe.-tuwi 3. "^**

facllatas 3.— "'tranquil-
lati 3. ^^" comod. 2. 3. ^^* et populus v.
2. ^^^ habodangcs 1. 3. "^* s. ac suis ipsum castrum pnsteris

1. "^* winiperch 1. winispere C/i. w'iuu3pere 3 wermnespere 2. ^^'conQanzl. =^^ redidit 2. *"'' octa-
viani 2. ^^^ impatris 2. iinpiis3. ^^^ pomi). 1. 3. pomposo 2. "'^ in f. rf^.s. 1. '"^^ ^'' cnmmoda
deesl2.
3. "' sumpserant 2. ^^* cismate 3. 5'" imminpbat -1. »"levitha^. ^" sarchofagum 3. ^'^' predeces-
Boris 8ui et patrui add. ed. '^^ indica 3. »so
LHd a, i cleest. 1.

NOTiE.

(103) Pierre-perc6e. p. 780.

(I04)Thiaucourl. (108) Habondange inter Morhange et ChAtsau-
(105) Watimont. Salins.
(106) Preney. Bouq. Sed Tabouillot U, p. 269 hoc (109) Varnesberg.
Perny dicit. (110) Fortasse Raville, Calmet.
(107) Std antea Victoris papee assecla : v. .11) Conflans en Jarnisy.
Alexandri epistoU i65, ap. Martene, Coll. II, [1 12) 7 tantum annis sedit.
603 ANONYMI 604

rem habuil nobilem virum et perpefua dignum A. peritum. Scnserat *" et ipse, cum Bremensis •<"

momorin, tioiniiiurn Fri(]i'ricum ^*- lie Pluviosa *^'. esset electus (119), Alexandri III severitatem, ejus
nic boulo Sleplimo Anerei ^" (113) adquisivit. quoque eieclione sub causa;''"' hnjus pretexlu cas-
Cui tam aetnte decrepila quam incurabiii ffigriludinc sata ab illo, quia fuerat infra ordines celebrala.
laboraiiti, &ed numquam virilem animuiD, num- Quod magis odium Friderici imperatoris,cui ipse
in
quain "'*'
liberalilaiem, nuinquam curialilatem, carus °" uilmoduin ot fainiliaris eral, quam amore
cui a cunabulis deservierat '**^, deponenli, oplime jusliciae factum publice fama predicabat. Sed felix
divina in hoc providit niiseratio, quod ipse siias ruina, qua3 reparaiur in melius. Cecidit ibi, ul for-
^*
et ccclesiarum sibi commissarum possessiones tior hic '2* resurgerel. Divina nimirum huc eum
ila conservavit indempnes, ut nullam sub regi- trunsferri voliiit ordinwlio, ut hic proficeret am-
mine diminutionem nullumque prorsjus
**' ejus plius el frucluin laceret uberiorem. Ejus ilaque
dclrimenlum senlirent. Hic cum ^'^ sub preme- npud nos rudimenta et opera prima haee fuerunt.
morato ponlifice summo Alexandro, Friderico iin- Vineas snas fere omnes crediioribus a suo prede"
perante, eleclus tantum et levila propler prefata cessore expositas, citius quidem et facilius quam
scisaiatis pericula duobus annis et tolidem uien- credi aut sperari posset, ad manum et inensam
sibus scdisset, 5 Kalend. Octobris catholicus mi- p suam revocavit, et curtim Arkentiacum ^'^
(<20)
gravitad Uurainum
gravitaa Durainum (114) (1 173). Sepultus estautem
Sep pro 700 libris ab eodem predecessore suo comiti
in orstorio quod Sancti Galli dicilur, ante altare, de Dasburc "''
oppigneratam, per justiciam im»
sicutipse in exlrcmis agensexpetierat,beatiJohan- perialern et principum sententiam prudentcr ac
nis evangelistae. virililer recuperavit. Consequenler apud Vicum
4 "'". Successit huic filius ducis Lothoringiee nubiiem Bedificavit domum, et castrum Basscurt^**
Theodericus «" (1173-1179). Cujus paler dux Ma- sibi et suis adijuisivit. Nec est sileniio
posteris
theusstatim postfilii inlronizalionemcastrumsuum prelertiundum, quod ipsc processu temporis ca-
Sytke ^^-(115), quod jure allodii ^^^ lenebat, beato strum quoddain a Waltranno, homine comitis de
Stcphano Metensi, facta sollempniter supsr "^* al- Dasburc *'*, non procul a Saleburc (121) fir-
'''''

tare dnnatione, contuiit, el Spinalensem *" ad- matum, episcopatui iu partibus illis valde no-
voratiain, quam ei dominus Stepfianus contulerat, civum *'*, in manu potenti el valida destruxit.
in ejusdem filii sui °^^ manum deposuit et penitus His ita se habentibus, et ipso quae pacis, quae
wirpivit ^°\ Hic turrim in Lucem-
medio castri religionis ''''^,
quae justiciae sunt, studiosa tractante
burc ^^^ (116) sitiim, quam lunc lemporis comes diligenlia, ecce tamquam in fornace probari eum
de Salverna (117) tenebat, sibi suisque successori Donninus volens, et inter seculi hujus turbines et
bu6, ijjso coraite capto, recuperavit. Sedit annis 6 C procellas virtutem ejus clarescere, insperata ipsum
et paulo amplius, sub papa Alexandro el Friderico persecutione ad tempus flagellari permisit. Cum
imi^eratore ^*^
avunculo suo. Quiet alia fortasse *"'' eniin dominum Folmarum^^^Tievirensem electura,
annalibus digna g<'ssisset, nisi ojusdeni Alexan-
'''''
a summo pontiflce Urbano III contra voluntatem
dri UI manum sensisset validam, sua ob hoc eie- Friderici ^" imperatoris oonsecralum, de ipsius
ctione ca?sata *"* ab illo, quia infra ordines fuerat summi presulis mandato (1186), cui nec debuitnec
celebrata (118). ausus fuit contraire, recepisset.et quae caesaris cae-
5 ^"^. Hic, cum episcopatus per *"''
annum fere sari, quae ^^^ ^" Deo reddere cupiens, de-
Dei sunt
post ipsum vacasset anno Domini 1181
^*", suc- *'''' bitam ei exhibuisset reverentiara, ad iram et
^^*

cessorem habuit dominuin Bertrannum, de Saxo- indignationem princeps concilalus "^, bona ejus
niae ^''^ partibus oriundum, clarum quidem genere universa confiscari fecit *-^, totumque episcnpa-
et vifae ac moruiii honestate,omnimodis commen- tum Melensem per ministerialea suos in facti hu-
dabileiii, et tam divinae quam humanaB legis egregie jus vindictam sasiri (1187), quasi enorme et de-

VARI^ LEGTIONES.
*^*
freder2. pluyosaS. pluyiosa 3. ^*''*
'^^^
I. umquam curilitatein 2.
anerey 2. ^^^ umquam ^^^deest \
»8''
potestates 2. sb» te',g. 3. ^^^ deeat 1. "s» LV. 1. «^i theodoricus 3. »9« surkes 2. ^s^
alodii 3. "4
don. s. a. 1. ^^^ spinallensem 3. ^^^ deest 2. s^'' wirpuit 1. w'ipiuit 2. wMrpiuit 3. "^ lucenburch •!.
liicemborc3. ^^Mmperante euunoulo 2. ^^'^ deest. 2. '''" annia 1. armis 2. ^oj q^assata 3. ^"^ LVI. I.
«»* f.
p. a 3. 6''*
vacasset 1. «"s
MCL.XXXI corr. MCLXXX.2 «"^ saxoe 2. °o« Senxerat. 1. «09 breui en-
sis3. ""> causa3. *'* catus 2. ^^^ deest2. «'^ arkenlacum 1. archansiacum 2. ^'*dasburch. 1. dashore
3. 6'5 bascort 3. ^'^ biscurt. 2 corr. dasburch l.dasbor 3. ^" salcburc2. saleborg 3. *^^ nocuum I. 3.
^"' r. que pacis sunt odiosa {superscr. et) que justicie 2. ^*" Inrmarum treuer. 1. *^' fred. I. fedrici 3.
'^^ et q.2. *" deosunt 2. *** exibuit 2. ^^ incit. e corr. 2. *-* cepit i.
NOT^.
(113) Ennery, (117) Sarwerden.
(114) Fridericus a. 1173 eipulsus, sed. a. 1179 (118) Cf. Tabouillot II, p. 298.
est restitutus. (119) A. 1173. Bertoldus ab Alberto Stadensi
Sierck.
(11.5) nominatur.
(116)Cf. supra n. 97 Luzebourg enlre ; Phahbourg (128) Argancy.
$t Saverne hoc loco Calmet (121) Saarburg.
605 GESTA EPISC. METENSIUM. 606

testandum esset piaculum summo obedirepon- A. impcrialis serenitas opitulatione divina multisque
lilici et plus Deum vereri quam hominem. His *" tam prinuipum quam aliorum supplicationibus red-
^^^
ille auditis, pcrsonae suae saiuti fugae presidio dita fuissel,rediittandem ^^^ ad ecclesiam suan) diu
ut alter Alhanasius ^^' consulens, migravit ^-^"
Co- desideratus Job noster (1189); sed minime ad du-
loniam, et in ecclesia '^^'
sancti Gereonis, ubi plicia restitutus. Qui enim vinum in cellariis, fru-

prius canonicus exsliterat, spei suae anchoram fi- menlum in horreis, aliaquehabundanterbonadisce-
gens, ibi asilum, ibi pro cxilio patriam inve- dens reliquerat,ita in reditu suo evacuala ^^^ omnia
nit. non soium a Iratribus et concanonicis
Ubi et penilus exhausta"'"' invenit,ut rursus eum redi-
suis, vcrum etiam ab universo Coloiiiengi ^^- clero, vivis vacare curis et laboribus oporterel, et ad
et precipue amelropolitano iliustri l^iilippo''^^ lanta omniumquashumanis necessaria suntusibusadqui-
*'* personae et merilis ejus venoratio *'' praestitu, sitionera quasi de novo •'" accingi. Cujus annis et
tantae dejectioni ejus,exhibitae compassiones.toique meritis felixdivina miseratiu incrementum prostare
necessitatibussuis a liberalilate corurn collata sub- dignetur.nec desilqui loco el,tempore sequentia ^''^

sidia, ut ^^^ eum fere patriae et reditus in exilio fa- ejus gesta tradat annalibus et ad cognitionem "^
cerent oblivisci. Gui ®" cum exacto ,biennio gratiae transire faciat posterorum.

CONTINUATIO ALTERA.
l"". Post dominum Berlrannum (elicis memorie g generositas decorabat exlerius el morura gravitas
sublimatusestin episcopum MetensemdomnusCon- interius illustrabal.Qui cum esset in tlorejuventutis
rardus (1212), vir quidem "^ strenuus, ex Teutho- sue constitulus,citra annos qiii in eleclionibus epi-
nicorum progenie ortum ducens, clarus sanguine, scoporumrequiruntur,imriacuhilaejusvitade!'eclum
sed nobilior moribus el virtute, et inter principes etatis in eo plenins supplente *'^, cleri concordia et
imperii venustate personali et corporis elrgantia de- leticia populi pariler acceJente, asbumplus est in
coratus.Hic etiam Spirensis episcopus et imperialis episcopura Virduiienseai (123). Ubi de die in diem
aule cancellari';s,negotia imperii tanquam prudens de bono in bonum i.roficiens, sic conlinuaviletauxit
et fidelis dispensator, discreliojie animi fideiilatem sue famam bonitulis, quod ex merito sue bonilatis
ipsius comitante, adco procuravit, quod in talento 8^* atque actionis in IMetensem episcopum unanimi-
sibicreditopigrenon dormiens sed sollicite vigilans. ter est translatus. virum iueffabilem, qui lorica
domino suo plenam de eo potuit reddere rationem, justicie indutus, clypeo conlinentie munitus, grflea
in requiem domini sui cum gaudio ingressurus. paLientie protectus,et armis virtutum circumdatus,
Ipse equidem decorem domus Domini et locuni ha- vultus sui gralia pascebat se videntes, mellila ver-
bitationis ejus diligens,Metensem eccle.-^iam exqui- bornm suorum modestia recreabat audientes, hu-
sitis ornamentis decoravil de Vico,que"''' p milibus aderat sin'.plicitatecolumbina^^^,majoribus
; in villa
tunc firmilatis alicujus muniinine mininie claude serpenlina astutia adsislebat,et tirannis feritate leo.
batur,ca3trum nobile murorum et turrium ^iSalti- mini ^^'' resislebat.Cum autem in uegotiis Metensis
tudine firmavit.Et licel ad negolia imperii sibicora- ecclesieassiduevigilaret.illustris comes de Daubore
roissa pro maxima parte temporis traherctur, nec ^" (124) viam un.verse carnis estingressu8(c. ^214).
posset in Metensi dyocesi nisi raro et modice suam Cujus lilia (125), que heres unica in hereditate pa-
presentiiim exibere,tamen in ejusabsentia ^*^ fama terna successerat.ab ipso episcopo instanter postu-
probitatis providentie ot virtutis ejus militante,ler- lavit, ut feodera sibi redtleret, quod pater suus do
ram episcopatus Meiensis contra fortps et potentes Metensi episcopo tenueral ;quod episcopus s'bi red-
tanquam presens,et re-
viriliter protexit et defendit didit non sine multorum nobiiium supplicatione et
bellium violentiam cum armis tum prudenlia saga- rogdtu, ea tamenconditione adjecta.quod.si ipsam
citer refrenavit. Anno igilur pontificatus sui 12 sine herefie proprii corporis mori contingerel.feo-
vitani feliciter finivit (1224) ct in cboro Spirensis ^^"
dum ipsum ad Metensem ecclesiam pleno jurcredi-
ecclesie estsepullus ^*'.
ret, conditione*^* eadem sigillis autenticiscommu-
2 *^2_ Huic successit frater domini Asperi-mon- nita et ^^*^
fide testium pariier roborala. Sed, cum
tis (122) dominus Johannes, quem clari sanguinis eademcomitissasine lierede propriicorporisocculto

VARI^ LF.CTIONES.
»" 2.3.
JJiis 628
2. athaniasius 3. «30 mif:«ni3 3. "' ecclesiaml. 6^2 cl. col. 1
presiduo f. «-9

^t eum 2. ut cum 3.
*^' phiUippo 2. 634 dgggi 3_ 635
^^^ ^37 Cujus 2. *'* tandere 3.
veneratione 1. 3.
*''*
0. ev. 1. 640 exhustapost corr. exhaustu 1. °*i
denno I. "''- in t. 2. ^*^ agn. i. ^it p. posteri fa-
ciat 2. Hoc Inco desinit coilex 1. ^45 lvU. 2. VII. 3- ^'^
quidain 2. ^" quod 1. firma;a munimineali- —
quo 2. 6« turrim 2. ^49 obsentia 2. «^» spirensi 2. «^' sepidilus 2. «^^ lVIII. 2. VIII. 3. «^^ gubpl.
2. 6^' b. atque desunt 3. ''^ colonbina 2. ^^^ leoninia 3. "st
daborc 3. "ss condicionem eamdera 2.
"^» ac3.
NOT^.
(122) Goberli. 111,21.
(123) a. 1219. (125) Gertrudis.
(124) Dasburg; cf. Hicheri Chron. Senonease
607 ANONYMI 608
quidem Dei judicio decessisset (1225), dominus A. se in dicto castro receperunt, domibus eora.in fun-
Wullerus dux do Lcinborc *•**, comes Lucclbiirgon- ditus dirutis "* et bonis omnibus "^" suis que in ci-
sis" el niulli alii r.obiles ct polenliores de iinperio, vitate reliquerant conliscatis (1232). Cum vero idem
consan;:uinei ejus et fautores, castra que erunt de episcopupdictorumciviumraalitiam perspiritu.ilem
fcodo prciiiclo cura CDrum pertinentiis nequilcr sa- gladinm ''''^ relrenare non posset.invocavit auxilium
sierunt •**', ea sue ditioni usurpare et relinere in bruchii sccul4ri.s, ducem videlicet Lotliaringie et
perpoUium "- contra dcbilum conditionis predioie comili-m ^'' Burrensem,lidi'lessuo3, quo.-. cumjure
molientes. Quibus episcopus, qui virilem et tortcm fifielitatis, qua sibi tenebantur, in auxilium suum
gerebat animum, qui nec exlollebatur in prosperis contra cives Metenses confederationis ^^'^
vinculo et
nec deprimebutur in adversis, prudentia ^'' suam intcrposilione juramenti, quia triplex ^^' funiculus
concomilanlcpntenliam ®^*, polcnter resistensetpa- difficile rumpitur, colligavit Sed quoniam (130).

tenter.in longo guerrarum discrimine.in armorum nusquam tuta fides, fratrum quoquegratiarara est,
Btrepitu et laberinto ""^expcnsarum tam diu inde- dicti nobiles, corrupti etiam pecunia.que ipsos vi-

fesse insudavit, quod dlvina providentia, que in sui dentes sepius excefiat,non solumepiscopum ipsum,
dispositionenoD fullitur, reiexitum prosperuvit.Nan: quem fovere debebant, non sine nota proditionis

idem episcopus comitalum Melensern et qualuor ~.

reliqueront,
'*^' verum etiam eidem se opponere pre-

castni nobilia, Saraborc «" videlicet, Albam (126), sumpserunt :

et durantc inter eos per triennium
Truquesiein *" et Herrestein (127) quae erant de guerrarum ^*' (liscrimine,dicli nobiles et commune
feodo prediclo, cum suis appendiciis adquisivit Metense cum eis parentelam **' predictam in castro

et Melensi ecclesie perpetuo conlulit possidenda predicto ex improviso obsederunt (123-'i). Quo au-
dito episcopus.constante *** conslantior.fide firmus
(c. 1227). In quorum adquisitione, utde castrorum
amenitate locorum tacealur, proven-
fortitu dine et cum Habraham, sapientia Salomonis non indoctus
pncientie ^^^
Job non expers, spe ''^^ Symeonis
tus episcopatus sui duplicavil el insuper advoca- ;
^^^,

tiam ''^' de Marsal,in quamultoplus habebat advo- suffultus "^',quem quiHam^*' de fidelibus suis cleri-
calus quam dominus, pro quibusdam vineis, que cis et laicis reiiquerant — cum ®"' fratrem suum
eranl modici v tloris in respectu,pprmulavit ; in quo secum non haberet,qui in Franciam ^'' se transtu-
etiam conditionem ecciesie sue fecit admodum me- lerat utcum armalorum potentia rediturus fratri
liorem.Gum vero hec sibi prospere successisspntet suo subveniret, et episcopus Virdunensis, consan-
jam locus esset tranquillitatis**' et pacis, inimicus guineus suus, qui sibi libenter in maau polenti
homo seminavit zizaniam, ac iuter ipsum et cives aftuisset, ad ipsum pervenire non posset — cum,
suos Metcnses peslemdiscordie suscitavit^'"^ (1231) forluna in tantum sibi novercante, potuisset ulius
Cives quidem predicli, de quorum adipe processit '-'
in eclipsim desperationis incidisse, ita ut de resur-
iniquitus, elevati superbia, villam episcopi quae rectione ipsius nulla spes haberetur vir : idem resu-
Castel ^'^^
dicitur (128) ante Melim combusserunt, mens vires animi, in Teulhoniam
ad gentes ex- '^''

clericum unum excecaverunt, et multas alias irro- traneas se converlit, ubi illuslrium virorum ^*^ de
garunt injurias, quas longum esset litterarum me- Evrestein el de Dabore comilum el aliorum mullo-
morie commendare. Quod epi&copus*" cum dissi- rumnobilium,quiin habendamiliciapotenteserant,
trulare non posset,competenti monilione premissa, auxiiium imploravit.Qui sibi cum prece lum*"pre-
cives excoramunicavitet manum ineosaggravando, cio unanimiter adherentes,collecto magno exercilu
oivitatem ecclesiastico supposuit interdicto el de- ; ipsum sunt8ecuti,etintantum procesf-erunt.quodse
mumcivitatem exiensjin raonte*"' custri dicti Saint super Moselle fluvium receperunt. Quibusdam igi-
Germain, quod ante Metim firmuverat *^* (129), se tur de suis laudantibus, ut illa nocte fluviura non
recepit sed et post ipsum laudabilis et robusla de
: transirent, nec permitleret episcopus, longoitinere
*'•'
Porla-sahs parentela expulsa fuit a civitate,pro- faiigatos laborare ulterius transeundo illanocte.sed
pter civile odium quod Jatebat inter cives,et maxime procrastinaret transitum et darel requiem homini-
quia ipsa parentela ipsi episcopoin jure suo fideli- bus et jumentis: idem, qui plus suo quam alio-
ter aderat et ei laudabiliter adherebat; ita quod in J)
rura scnsu et ingenio regebatur, plus sibimel «'*
civitute necunus quidem de parentela illa et sibi ipsi crcdens quam aliis, licet adversarii sui pro
adherentibus remansit,scd omnes inde exieruntet certo tenerent quod Mosellam de cetero non trans-
VARI.E LEGTIONES.
^"lumborc *»^
susierunt 3.
3. *" imperp. 3. ^«^ prudenti 2. *'* potentia 2. «^^ uberlate 3.
»**sareborc. *" truquesiem et arestera
3. 2. *^'advocasiam 2. '"^^ tranaq. 2. 3. sciscitavit '^'">
2.
*" chates 2. *" cuman^^ ap. p^tst add. 2. "'^ [q castro quod in monte s. g. uiite 3. *'* formaverat 2,
'^'^
porsallis 3. *''*
diruptis 3. "^ s. 0.3. "* gradiura 2 *^^ comitis baTHnsis 2. ^"' consider. 2.
*®' «** gruliarum 2, '^' "'' omni c. c. 3. ^^* inteclus 2. **^ pacien-
deesl 2. parentelem 2. p. par. 3
tia2. *^^
sepe forr. spe 2. *'» aff. 3. «**'
quidcm 2 «^" idem episcopu? nd(/.2. "Mransiam 2. *''
Iheuthoniam 2, theutoniara 3. *^' vicorum 3. *'* cum 3. corr. tum 2. *^* sibi 3.

NOTiE.
ri26) Saralbe. (129) Cf. Ann. S. Vincentii Met. a. 1231, SS. III,
(127) Turquestein et Hernestein. p. 159.
(128 Ghllel. (130) Cf. AnD. S. Vincentii Met. h. a.
6o9 GESTA r;r>i*c, mjetensium 610

iret, Moselle fluvium, qui tunc plenis *^' eral al- A 3. Post hunc in vinea Domini Metensis ecclesie
veis, cum exercitu copioso in arlmiralioneni rnul- conccrdiler enituil fecunda plarilatio, prop.:gatus
toriim transvadavit, ita quod ncc unus quidem re- indifiena, reverendus pater Jacobus Metensis epi-
mansit qiii fluvium non transiret. Mira res 1 Si scopus (1239), de regali prosapia, IVater nobilis
enim illa nocte non Iransisseat, sic excrevit fluvius viri quondam Malhei '"'^ ducis Lothoringie, ex pa-

nocte ipsa, quod in mane nul!o modo transire po- tre Ferrico quondam duce Lolhoringie de sorore

tuissent ; et sic illi qui in castro obsessi erant, comilis Barrensis procrcutus, Qui episcopus de
qiiorum sanguinem concivcs *^''
sui seviter ''' ei- nobili prof.'cnie, preclarior virtutibus cl moriltus
ciebant, cum plus quam per octo dies succursuni prefulgeliat ; in quo quicquid virtutes desiderant
pxpectarenon nossent,mortii5 periculo auiiderentur. confluebat, vidclicet pacis aniiritia.pudicitie cupi-
Scd Salvator, qui omnes liomines vult sulvos lieri ditns, in polenlia strenui(as,in streniMtale claritas,

et neminem vult perire, dedit episcopo voluntalem bcnignitaSjSapientia prudenliaque temperala.ac in

transeundi, et transiit ^^^, terrasque dictorum no- eo !em insiia forma boni livore carens clemfiDia
"'*''

'"''
bilium iiif,'rc?sus, ponens in Domino anchoram sue ligabat [et elemenla conjunxit], virtusque san-
spoi, olegit potius, se et fuos committere Marlis ctitatis '"^ inserta resplenduit, pacis robore dis-
discrimini, quam jus ecclesie sue relinquere inde- n cordias suirocando ;iinperturbatU3 perslilerat inter
fensum amicos suos obscssos mortis, periculo
et prospera et morum ornamentis undiqiie
udversa,
subjacere. Et, cum in niedio terrarum ducia et co- circumsepUis Cujus decorem
"^*'.
virtutum sol "'''*

mitis, quibus etiam commune civium Metensium et luna rairabantur cui regnanti concordia patrie
;

aderat, parutus esset confligere cum eisdem, et '"^

tolius applaudebat, quam in prresenti, ipso se-
cum ""*
jam slarent hinc inde castrorum acies ter- rnoto, plaga pestilentie non reliquit, cum non sit

ribiliter ordinate : processit in medio venerabilis qui sanet vulnera patrie conturbate, aut qui ja-
episcopus Tulleiisis.genu flexo supplicans exorans centiconcussoque dextram porrigat Miserantis *'".
''*''
cL suadens Metensi ejiiscopo, ut rcciperel verba Mctensis dyocesis, que sub ejus unibta fueral
pacis. Idem igilur episcopus illi purentele cora- patiie robur forliludiuis, facta esl per ejus ecii-
patiens, tdmquam fidelitatis illorum, quarn erga psim virilius imbecillis ^", ac procellis inlume-
dominos suos studio devotionis ab anliijuo cxer- scentibusnon modice conquassatur'^^ ;grexque do-
cucrant, nec inmemor nec ingralus, pietale (131) minicus jam fere apparet pastorali regimine desti-
ipsorum ductus, uteos posset sine periculo corpo- lutus, q li suo tempore flectens habenas ''^° cir-
rum et rerum liberare, quibus redemptio seu libe- cum adjacentium rerum, cuncta sub juris regula
ratio alias quam ipso medianle non patebat, et limitabat, et conatus cupidilatis infringens, ejus
quia dubii sunt eventus belioruin, elegit in eorum ^ morsus illicitos refrenabat ; dam queque
edificii
liberationcm certitudinem compositionis et pacis. sue dyocesis, diruta vetustate, sumptu mirabili
Et sic ip=e, quem suorum raovebat pietas, et ad- visus est undique reparare, villas castra et castella
versarii sui,in quos timor tremorque repenleirrue* debilia roborando novaqueconstruendoeandemque
rant, pestem guerre '"" gravissimara ''"^ pace leta dyocesim quam plurimisadquisitisde novo posses-
et laudabili "" concordia, mediante Tullensi epi- sionibus decorando. Nam in oppido Saleborc ^^',
scopo,profusis multoram lacrimis,confuso huiuani quoQ tempore predecessoris sui ardenti desiderio
generis inimico, terminarunt. Idemque episcopus fuerat inchoatum ''^^,munilionibus insignibus,tur-
fldelis '"'*
et robusta et constans de Porla salis ribus et fossatis ''-^ et' murorum propugnaculis
j.arenlela cum gaudio ad propria su t reversi ''"^.
forlissimis consummavit, el de Alba, de Herrestein
Quinlo decimo autem episcopatus sui anno 1238, ^-* et de Drukestem ''-°
turres et rauros in
(133)
presidente domino Innocentio papa quarto '"'*, ac melius reparavit, novas cisternas "'^^
profundando;
domino domini ilenriciimperatoris,
Priderico,filio adco fir- villasque ''^^
de Vico et de Marsello ''^^

regnanlo, vitam feliciter consummavit.Et sepultus mavit.quod ab hostilibus insultibus ''^^non valeant
est in choro majoris ecclesiae Metensis "^. expugnari accircavillam deReimberviler ''3°(l34), ;

Hujus (132) enim (uerul, quod fiabent /i6'c'"'* iern- Q quoe sepibus erat circuradata, clausura murorum
[porararo, forlissimorum et viginti quatuor altarum turrium
Mitis vila, manus munda, pudica caro. decore circumfuUit, castrumque Spinalenseet op-
VARIJ: LECTIONES.
"i^ ^97 '"^
plenus 3. cumcives. 2, «»* ita ed. civiliter 2. 3. <=°»
transivit 3. gerre 2.
'«<>
deest 3.
''0*
gravissima 2. '°^ '"'» ^"^ "o^
ociavo 2. lll» 3. Vcrsus aJd. 2. "os huc 'O^
c. I. 3. f. et r. 2. redieruut 2.
teiuporc 2. ^"' maheu 2. "" justicia 2. ''^'
el. 1. et des. 2. scd in marg. el. 1. }in^t eadem mnnu suppl.
'"^ nnseranti
''^-
deest2. '"^
circonseptus 2. '"*
v. d. 3.
''"'
t. p. 3. meten que dyoc. 3. ""^ p. f. 3.
'''^
imbetal 3. '"» tunc quassatur 3. ''^'^ abenas 3.''^' sarborg 3. "'-- incoatiim minutionibus 3. '*^ edi-
liciis f. niurorum p. f. coosismavil 3. ''^*
herresteyn 2, herresle 3. ''-" druchesleyn
2, drukesten 3. ^"
sislernas 2. vulasque 3. ''^* marcello 2. marsual
''*''' 3. ''^^ in spalio vacuo relicto 3. ''^"
reymber-
villeir 2.
NOT.E.
(131) i. e. miseratione, Gallice pitU- Galm. (133) Idem quod suprac. Z.lruquestein scribitur
(132) Epitaphium sopulcro conscriptum v. Meu- (IS'*) Remberviller.
rifse, p.45&.
611 ANOXYiMl QK&TA EPI8C. METENSIUM. 612
pidum miignis lirmitalibns reparavit ; et caslrum A appendiciis Buls episcopalui reddibile ab illustri
de Conflans.quod !'ere coriuerat velustale consum- viro Th. ''*«
comilediclo Sabcrto ''^», in perpeiuum
ptiim, miinitionibus turriuiu cl muroruni decora- adquisivit. Uem ab illuslri viro domino Henrico
vit ros!-aiis(jue profundis premunivit.Insuper juxla de S.iimis feodura de i^ierepercie ''^"
(^38) cum ap-
vetereiu lloiuborc spcculam totius nuindi, ca-
'^', pendiciis suis et reddibile, et ''»'
feodum de Salmis
slrum de novo conslru.xil in cacuminc cujusdam cum appendiciis suis et reddibile cum homagiia
montis "^- deserli, quod ilomborc''^ adhuc noini- adquisivit. item a domino Th. de Creincort ad-
'''^'^

nalur,opere nimium stimpluoso ct ineslimabiiibus qnisivil Uemes ''^^ (|39)cum .tppendiciis suis. Et
e.xpensis ''^*,
ad lolius episcopatus tuitionem ; ubi a domiho Werrico '" dicto le Vogien partem sne
railitum, civium,incolarum et cpiscopi caslra pre- advocalie de Valie-de-Faus. Item ''" a domino
fulgcnl ab invicem separiila, murorum altiludino Petro, illio domini Petri quondim militis dcNovo-
et turrium fortiludine ac edificiorum decore in- castro, advocaliam de Castris anle Mctim (140).
signila "^ ; ubi de rcddilibus mcnsc episcopalis r^e- Item adquisivit ab advocato '^^ IMelensi "' advo-
culares canonicos inslituit (I25'i) cum sufficicnti- catiam Metensein. Item cum discordia fuisset ""^^
bus rcdditibus ad cultumdivini numinis deputatos inler ipsum et F. (141) ducem Lothoringie, nepo-
(135); ipsumque oratorium '^^ slagnorum ''-^ et g tem suum,super eo quod ipse petebat ab ipsoduce
moiendinorum edificalioneadornavit llemin abba- partem sue bereditatis, ex parte patris et matris
tiis Belli prati et Saline-vallis ''^'
(1^6) aliisquc sibi provenienlem, tandem per pacem obtinuit.re-
locis ere.xit innumerabilia edificia operibus sum- tinuil et habuit quicquid ^^^ idem dux habebal
ptuosis. lusU|ier adquisivil fcodum deAlbo-monte apud Marsellum ''^"
et apud Vicum
apud Re- et
"" (137) reddibile cuiu tuis appendioiis onini- '''"'
mereivillc'61 ei apud Corbesal (142) el apud Gel-
bus ab episcopo Metensi perpeluo post^i^iendis.Prc- ''"
lancort el apud Rcmberviller '^^ et apud Sorne-

terea cum ecclesia direxisset aciem contra domi- ville ''" et apud Villeinnea et apud Bissoncort ''°''

num Gonrarduiii "*', lilium''" Friiierici' impera- (1259). sicut in litterissuper ''^"
hoc confecti plenius
tori3,post seatentiam depositionis latam in eundem, coiitinetur (143). Quaj omnia per predictam pacem
idemd'>minu3 Jacobus oum manu potentiet brachio adquisita ^",idem episcopus contulit episcopatui
excelso veniens ''*^ in adjutorium "'** ecclesie, per Metensi(1260),siculpleniusinlitterissuiscontinetur
virtutis sue ac mililic fartiLudinem et industriam tam iu temporalibus quam iuspiritualibus
(I44).Qui
dictum Conrardum '''" mirifice fugavil et devicit vi^intiduorumannorumcurriculis circumspectegu-
(1251), impensis innumerabilibus non parcendo. bernansdyocesim, post hec feliciter triumphans in
Item feodum deMaurimonl ''^^cumappendiciissuis Domino,cum patribus obdorraivit. Actum annoDo-
reddibile, et de Ruliesinges "'^"
reddibile cum ap- ^ mini 'cs
1260, mense SepLembri ^«^ Alexandro
"*''
pendiciis suis, et feoduro de Habondanges cura papa IV "» in summo pontificalu presidente "'.

GONTINUATIO TERTIA.
'''^.
i Huic successit in epificopatu Melensi ex generosus carne et animo Guillelmus de Triegnel
illustriprosapia ortus et ejusdem sanguine venera- (145), vir fidelis et prudens, honorifice sublimaiur.
bilis Philippus de Florehenges, mitis el humilis Migrantequeejus animaex hoc mundo,corpus ''^*
corde et slatura corporis commendandus (i?Bl- ejusinecclesia fratrum Predicatorum Cathalaunen-
1264). sium '''^sepulturedevotissimecommendalur (1264-
2''". Post hunc in sede eadem poniificalivir 1269).

VARI^ LECTIONES
'31 "' 734 "'
bomborjb. 3. monti 3. '^•^
adh. homborch 3. imp. 3. ''^=
insignata 3. dee'4 2.
'''''
staunorum "° albo monto 740
3. ''^ saliivaliis 2. 2. 0. s. ;ip. 3. conraldum 2. '** fr.
''*'

imp. f. 3. ''*»
deest 3. adjurium 2. ^*^ marriiiiont tn snis a.3.
'""' ''''°
rukesingnes 2. ''^' gabondanges
2. honbondonges 3. ''^^
ita codd c. th'. 3. '''^ soiberto 2.
''"^
piere persie 2. ''="
et — reddibile desunf 2.
'''^^

""*
Otioncourt 3. ''"
delaies 3. ''^*
werico 2, ''^^ et 3. ~^^ advocatio 2. '^*'
deest 2. "'^
deesl 2.
'^^ ~^'
quidquid i, d. h. desunl 3. "><* marceilum 2. superscripta lillera a. 3. remereville 2. sellacort
"'^*
2. gelleracourt in charta Jacobi (n. 41.). '"'•''
rembervilleir 2. areubeviller charla Jacobi l l. sor-
66 767
neiuille 3. sornonville cliarla Jacobi. ''^°
villanes ch. Jac. s. h. 3. aq. Ilem ep. 2.
''^^
deest 2. ''«^
septembris 2. octobri 3 ^"* deest 2. "' hoc loco desinit cod. 2 "» X. 3. "^ XI. 3.
"* corus 3, "^ calhanlen. 3.
NOT^.
(155) V. episcopi chartam ap. Calmet II, p. (141) Ferricum.
CCCCLXXIV. (142) Courbesaul, Gelacourt, Remberviller, Sor-
(136) Beaupr^ et Salival. nonville, Velaine, Bussoncourl. Calm.
(137) Blam.Dnt. (143) Quas vide apud Calmet II, Probb. p.
(138)Pierre-percee; cf. Richerii Chron. Senon. CGCCI.XXXIII, ubi tamen non omnia heec praedia
V.6. nominantur.
(139) Delmcs. (144) Dumont, Corps diplomalique l, p. 402.
(140) Gh^tel-sousSaint Germain. (145) Trainel.
 ;

Cf3 LTB. DE HONORE ECCLESI^. — MONITUM. 614

3. "' Huic successit in CHthedra Laurentius, vir A fliffusius annotari, cum laudis oporlunitas ad por-
animosus, expeditus et edmoduni litleralus, ulpote tuin veneritoportunum. Sedit annis 13, de muitis
qui prius sumini pontificis fuerat nolarius ins- ;
suishoslibusslrenue triumphando.Spdet Gorziense
tilulus fuit etiam egregius predicator (1269-1279). monasterium visus est persedem Hposlolicam Me-
4.
''''
Assnmptus post hunc ad eandem ex pre- tensi episcopatui incorporare. Hu.jus etiam tempo-
claro genere, utpole "^ fiiius comilis Flandrensis, ribus anno scilicet -II et 12 (1295 295). inaudila-
dominus Johannes, aspeclu decorus, verbo placi- caristia et in ultimo tanla copia vini fuit, ut pro
dus, paulo ante licentiatus Parisius m decretis tribus solidis cum dimidio modius haberetur, qui
qui postmodumad Leodiensem ecclesiam est trans- prius, vineis in byeme congelali?, vendebatur 26,
latus (1280 1282). ita ut pro trihus solidis infra ununi mensem habe-
"*'
5.'"' Ipsi eidem ecclesiae Metensi desolate post unus modiiis vini, ut pro una quarta bladi
retur
hec per sedern aposlolicam misericordiler est pro- uno modio vini haberctur ''^^. Fuit ctiam
et pro
visum de viro illustrigenere.fratrecomitisHanonie, ipso 13annotanta pluviarum inundantia, ul colles
domino Uorchardo ''^'',viro inquam famoso, provido et domus multe ruerent et ipsi montes horridefin-

el expedito ac sufficienter
"^^^
derentur. Obiil autem anno Domini 1296, pridie
litterato (1283). Qui

quoletquanfa tum ipsequam quatuor venerabiles n Kalend. Decembris, et ingressu chori majoris Me-
slatim dicli proecclesieipsius retuenda pertulerint, tensis ecclesiae est sepultus, qui ad oamdem pccle-
queve sibi bona, iicet cum aliquo suorum et suo siam orilinatiune summi pontilicis, ut superius
gravamine, acquisierinl, in poslerum permansura dictum est, in episcopum 6:^1 trani?missu3 anno
modernorum tempora manif^.stant et sunt perpetue Domini 1283 ; cujus aiiima per Dei misericordiam
rremorie cominendanda. Poterunt autem suo teai- requiescat in pace. Ainen.
pore secundum exigentiam meritorum cum aiiis

VARl^ LECTIONES.
"6 XII. 3. '"XIII. 3. "8 utpete 3. "' XIV. 3. ^^o
bochardo 3. ^s*
sufficit 3. ''s^
pro tribus sol.
''^^
ilerurnadd. 3. vini add. 3. ubi locus liic corruplus est.

ANNO DOMINI MCXIX

PLACIDUS
COENOBII NONANTULANI ORDINIS S. BENEDIGTI PRIOR

POSTEA

IGNOTiE SEDIS EPISCOPUS

LIBER DE HONORE ECCLESI.^

(Ex ms. cod. inclyti monaslerii Gottwicensis ord. S. Bened. in Austria eruit P. Bernardus Pez, Benedi-
ctious et bibliothecarius Mellicensis, ediditquein Thesauro Anecdot. noviss t. II, parteii, pag. 73180).

MONITUM.
{Disserlalio isagogica ad eumdem tomum p. xxii.)

Placidi Nonantulani nemo antiquorum auctorum qui de scriptoribus ecclesiisticis egerunt, meminit,
nisi solus Anonymus
Mellioensis,in Appendice Bibliothecns B;nedictino-MiuriannB primum a nobisevul-
gatus, cujus capite 115 De scrip. Eccl. haec verbii sunt Placidu^ ccenobii Nontinlulani prior scribit con-
:

tra invesliluras et iniquam polettalem ijuarli Hi^.inrici. Quibus verbis sine dubio hoo ipsum Placidi opus,
illustre sane ac egregium, quod hic ms. codice incl.yti moaaslerii Gottwicensis sexcentorum annorura
in lucem expromimus, innuit et commonstrat. Neque enim aliud in eo Placidus agit quara ut profanos
613 PLACIDI IONOTy« 3EDI8 EPI3C0PI 616
masriatratus a sacrarum dignitfttum et munnruracollatiotie ac ordinalione quam longissime arceat; per-
suadodlque nihil Sieculanbus priri •ipibu> in Domini s:inctuarii)ni iiccrt!. r]u;e ideslia i't iutegrilas san- m
ciissimis quibu:fquep(incipibu.s chua scmperetaoiemnis tuit. Sod ipsum Fl icidum audirw juvatin prologo,
cx cuju-^ oraliotic ot occasioucm scripti libt-i, ct tntius siinul operi= argumcnlum discemus.Opus ipsum in
coilice (ioll\v:censi in clxviii c.apiliila dispcscitur, cum labulaseu inde.x libro piajlixus CLXXI spondeat :

riec ieinm<ii!i capitulorum in indice de^ciipta cuin lemmiilibus capitulnrum in contextu el serie libri abi-
que conveniunt, ut constat cx oapp. 2, z9, 3u, 31, 3i, 35, 34, u?quc ad 42. in quo iterum ad verbum
coiiveniunt: qua« capilulorum el lemmatum diversitas a librario, nou satis caute Jibri contextum inci-
diMjtis, nccindicpm dperi prfemis^uin diligenler consiilentis lorti! prorectu est. iJcs fasilisexploratu CHset,
gi libi'r Pliiridi in bibliotheca Petreiisi auliuc cxstaret, ubi olim cxstitist^e discimus cx catalogo libro'um
inonasii'rii S.Pclriante quincfMitos annos conscripto, in quo sic quoidam volumina rocensonUir Joafplius :

!)e cxrAlio Jerusoltjmoru>n. Hilarius super PmUcrium. Coilaliones Putrum in duobus voluminitms. Cunonei
Magonttni. Uonorius De inuKjine muudi. Origencs De umjularilaLe clericorum. Canlica Canlicorum. Pnssio
S. Paiili apo.^toU. Vila /£yidii, Pussw S. Amonini M. in 7ino vol. Leiies Longiibardcrum. Ueda super Aclus
apostolornm. Cofmoi/rui,lu(i. Cnjiitulu canonum Grdecoium. Hfjuia S. DcnedicU. Placidus Dc honore EC'
clesix,e\.c. Vcruiu hic poslerior codex tola biblioiheca a nobis perquisilusnusquam cornpariiit.lgitur aliud
manu exaralum c.xcmpluin aliunde exspectamlum est, ut, unde liiEc in Placidi opere capitulorum et lem-
malum perlurbatio exorla sil, jieinoscalur. Jam vcro, ut ad ipsum Placidum revertainur, is non solum
Nonantuliini monasterii prior tuit, ut Anonynius Mellicen^is nolavil,ged eiiam epiecoius, ut ex capp. 82
et 83 discimus, tHinetsi nec ex Ferd. Ughelli llalia Sacra ncc aliunde nobis expisrarilicucril,quani bedem
sua virtute el doctrina, nequaiiuam vulgari,nrnaverlt. Certiorade cjus 02late,(jna florucrit, vel hicipseDe
honore fclcclesiiE liber su}.petit. Naiii cap. 53 ila di^erle Placidus loquitur Sciebani itoque sancti Palres :

quia, siuovi aliquid eniergeret, Deus, qui in cordibus eleclorum essel suurum, ipse consilium darei. Quod ve-
rum esse testalur concilium fanctoiumPafrum mod''rno tcmpore, anno videlicet ab Incarnatione Domiiii mil-
lesimo sepluagcsimo oclauo in urbe Homa suh sanctx memoriae Gregorio VII, universali papa secundum anti-
quam et ecclcsiaslicum consuetudinem venerabililer celebraium, elc. Et cap. ii7, postquam narrassel, dici,
doininum papam Paschalem II, vi coactum, compassione videlicel suorum /ratrum el filiorum, quos male
traclari videbal, pr;pbuisje nssensum ut privilcijio conrcsso hoc permiserit, ut cpiscopusnon consccrelur,nisi
a regibus annulo ct baculo investialur,el para non sine permissu regis paslorem non eligat, etc.,subjungitet
tiinquam sibi pncs-nlem ilii ('xhortatnr Pasohalem /Von igitur sunctus papu hoc oh,\erva>e debet,sedmagis
:

sludiosissime emcndare, imilans beatissimi Patris sui, apostoli Petri fidem, ciijus vicem per graliam DEl in
sancta hcclesia obtinet. qui qnoil timide nrgnvii, cum magna corc/is (tUcclione emendare studuit. Kx quibus
perspicuum est Plui^idum sub pontilicilu Gtegorii VII,Urbuni II et Paschalis itidem II scripsisse.quarum
ultimus ab anno 1099 usqne ad 1 18, Ecclesiffl pPcBruit. IIiEc, nec plura de Placido Nonantulo, cujus in-
1

signe opus deinceps viri riocli reverendiHsimo et perillustri dorr.ino Godefrido Bes.-selio.amplissimo ct do-
ctissimoi-ibbatiGottwicensi debebunl,qui,rep -titis precibusetepistolis nostris commolus, tandem codicem
Mellicium benigne transmisit, cx quo illuiJ, fostinatis operis, octo circiler aut decem dierum spatioex-
scripsimus.

IMCaPlT i»il@L ^ S.J I

IN LIBRUM DEHONORE EGGLESIiE

Verbum et sapientia Dei Patris, Dominus noster ^ strapossideant. Si vero solummodo decimis et primi-
Jesus Christus, qui pro Ecclesia sua sulvanda de coe. liis, et oblationibus quie sibi ad altare inferuntur,
tis dcscendere dignatus est, eam gratia sui Spiritus contenti esse voluerint, eorum in volunlale peudeat
confirmare et contra omnes hoerese^ lumine verse sa- sin autem qux olim data sunt Ecclesix habere desi-
pientix semper illustrare dignalur. Inde est, quod (lerant, per nos obtineant. Quam ralionem omnes
etiam noUris diebus contra perversi dogmatis defen- Catholici abhonenles, utpote donis sancii Spirilus
soreseam arinare et munire,non solum ejusdemsan- coiiirariam,qui non solum spiriiualia, seb eliam cor-
cti Spiritus gralia, verum etiam ct doctrinis, tam poralia Ecclesige sux donare dignalur, etper se haec
Veteris quam Novi Testamenti,et sanctorum Catho- episcopos habere vult, ut qui consecratus est, tam
licorum diclis dignatus est. Dicebant enim quidam parvas quam magnas possessiones, quse Deo sanctifi-
Ecclesia spiritualis est, et ideo nihil ei lerrenarum catae sunt, in poiestate hubeat, se contra tanlam im-
rerum perlinet,nisi lociis ianlum, quicon.%uelonomi- pietalf-m divinis verbis armare curarunt Tunc etiam
ne ecclesiu diciiur. Si quid autem iermnarnm rerum ego, omniuni Christianorum ultimus, sententias san-
desiderant qui ei serviunt jure Ecclesice obtinere non ctorum Patrum colliyere studens, libellum parvulum
possunt. Nisi enim nos drderimus, episcopi vel cle- pro honorc et defensione sanctx malris Ecclesise ca-
rici nil possidere possunt, exceptis his qux attari in r> tholicx edidi, in quo prius de primalu sancti Petri
feru)itur,et decimis et primitis ; nani aiix possessio- super omneni, Ecclesiam loqutns; consequenter quid
nes nostrx sunt. Igilur episcopatus et abbatias qui de- sil Ecclesia, et quanti pretii apnd Deum habeatur
sideranl, aut per nos oblineant, aut nequaquam no- exposui. Deinde adnectere curavi quia non salum spi-
617 LIB. DE HONORE ECCLESl^. — CAPITULA LIBRL 618
ritualibus, sed eliam corporalibus donis sanda Ec- A exempla sanctorum, qui pro mori maluerunt
justiliu
clesia honoranda est, ideocjuc rccle facere eos qui quam flecli, adnectentes, paucis admonere curamus,
sui juris atiquid ei donantes, vice Ckristi eam hono- ut prnesenlem pro amore Dei et eju$ Ecclesix vitam
rant. Quod confirmanles yrobamus, qitia quod Eccle- despicientes, mori non limeantus, certi quia pro
six Inbuitur, Christo utii/ue donatur ;
quod autem amore sanctx Ecclcdx qui moritur, pro Christo uti-
EcclesiiV cst, in potrslaie prx^ulum debere consistere, que, qui pro ea propriam animam posuit, mori pro-
sanciorum Patrum dictis probanles, pastores ei non batur. Pro eo aulem qui morluus fucrit, in, xternum

ab uUqna polesiate lerrena, sed electione communi vivet. Ilopc autcm omnia teslimoniis, ut diximus, tam

clerirorum et laicorum decerni docuimus. Q"am ele- Vclaris quam Vovi Taslumenli, et sanctorum Patrum
clionem judicio episcoporum firmari oportere mon- dictis probantes, ubi justum visum est, his sacratissi-

stravimus, rnhilque sancfam Ecclesiam regibus de- mis verbis, quasi de medio petrarum clantes voccm,
bere, nisi tantum tributum persolvere. Ubi eiiam ad- etiam nostri aliquid verbo dunlaxat, non sensu adde-
nccleiites de rcbus Ecclesixnon auferendis, probamus re ituduimus. Ex quo autem docl-re verbaprotuhmus,
sacrilegos este, qui, quod Ecclesise donatum est, ei ejus et nomen et lihrum /leforis arlnotavimus. Noslra
auferre non timent. Ubi etiameldcinves/ilura Eccle- vero, quaenobis (jralia divina collatasunt,
exratione
siarum, a quibus fieri debeaf, demonstranles, utrnm jj
esse signuvimus. Pro quibus omnibus non ab homini-
non sui ordinis viro aliquis episcoporum Ecclcsias bus, sel a Chrislo Dcmino, qui pro calice aqux fri-

subdere debeat luce clarius demonslrare curamus. qidie se mercedem donalurum promisit, in coclesti

Quod vcro sanctus Adrianus vel alii sancti pontifi- rerjno miscricordiam exspcctanles, charitatem Spi>i-
ces dicuntur huie rei assensum liedisse, si vcrum cst, lus .•^ancti exoramus, ut labor noster in dcfensione et

qunmodo inlclHcjendum sil docenles, hac occasione honore sanclx malris Ecclestx catholicdc, in imita-
conlra jus divinum li"ri non debere monstravimus. lionc antiquorum Pairum sanctis prxsentis iemporis
Qu:e omnia te^limuniis Veteris et Novi Testamenli prxsulibus, et omnibus orlhodoxis inanis non sit, sed
probanles etiam aucloritate canonum et sanclorum corroborante nos gratia Spirilus sancti mala respua-
Palrum dictis firmare curavimus. Quibus verbis mus,qnx cerobonasunt,firmi^sime relineamus.Amen.

GAPITULA LIBRL
L Dominum nostrum Jesum Cfiristum specialius C XIX. Admonitio ex verbis S. Ambrosii.
bcato Pctro sanclam Ecclesiam commendasse. XX. Item confirmatio ejusdem rei.
U. Quid sit Ecclesia. XXI. De episcopis, a quibus ordinari prxcipian-
IIL Qaod sancta Ecclesia sponsa Chrisli sit. tur.
IV. Quod Christus caput Ecclesix et sancta Eccle- XXII. Ad quos proprie electio sacerdotum perti'
iia corpus Christi sit. neat.
V. Quod honor sanclse Ecclesix honor Christi XXIII. De eo quia illi, qui contra canones ordi-

sit. nantur, episcopi non sunt, habendi.

Vr. Quod sancta Ecclesia non solum in spirituali- XXIV. De co quia electio pontificis imperatori mi-
bus, sed etiam in corporalibus rebus intelligaiur. nime pertinet.
VII. De possessione Ecclesiat.
X.XV. De eo quia concordia omnium in electione
VIII. De eadem re. requiritur.
IX. Item de eadem re.
XXVI. De eadem re.
X. Quod volum Deo sit per ornnia solvendum.
XI. Ut laici ecclesiastica non disponant.
XXVII. De eo quia sacri canones imperatcribus

XII. Qux pwna maneat eis qui ecclesiaslicas electiones episcoporum non Iribuunt.
ret
D
invadunl. XXVIII. Electus pastor quid regendum suscepe-
XIII. Quod excommunicandus sit, qui ecclesiasti- rit.

cas res invadit. X.XIX. Omnium Ecclesiaruni rerum curam ad

XIV. Quid sil proprium sacerdutum et populo- episcopum proprie pertinere.
rum. XX.X. Ut curam ecclesiasticarum rerum episcopus
XV. De eo ut potestales terrenx non impcdiant epi- habeat.
scopos. XXXI. Quod episcopus ecclesiasticarum rerum pro
XVI. De eo quia principes sub disciplina (idei re- pauperum habeat pot^statem.
dispensatione
linentur. XXXII. Quod episcopi ecclesiasticas res in pote-
XVn. De imperatoria lege. stale sua habere debeanf.
XVlil. Quomodo intelligendum sit : « Rcddite qux XXXUI. Quia Ecclesia et terrenas res hihcre de-
sun' Cvsaris, Cxsari, el qux sunt Dei, Deo.» hent.

Patrol. CLXllL 20
 019 PLACIDI mNOTvB SEDIS EPISCOPI 620
XXXIV. Quod ret ecclesiasticx ad laicos dispo- ^ LXl\. Quare sanctus Adrianus invesliri Ecclesias
nendcp non re.^piciant. permiifere imiieratimbus potuit.
XXXV. Dn eadem re. L.XX. De inie.\tiiura, quid siguificet et quam grave
XXWI. AdnuiniUo, ul hse scntenlix bene inlelli- sanrtuarium Dei investiri vAle.
scehi.-i .nl

ganlur. LXXI. Quia investitura ecclesiurum ficri non de-

XX\N'1I. Synodule decretum sancti Symmarhi beat.
pajitii dc liiicis, qui per sc Ecclesiam oriinure de^ide- LX.XII. Uomano ponlifici summo sludio procu-
rant. randhm est ut sanctorum insiilula servcnlur.
XXXVIII. l)e eo quia ah eleclionn ponlificujn non LXXIII De eo quia de terrenis, qux ecclesia poS'
segieginlur principes, sed a dominuiione. debeljuri imperatorum aldici.
sidet, tion

X.XXI.X. Qux sit cunonica eptscoporum electio. LXXIV. De eo quia pastores non tunlum anima-
XL. De endem rc. rum, scd etiam curporum curam agcc dcbionl.
XLI. Non licere imperatoribus episcopos in Eccle- LXXV. l\'ullum episcoporum debere aliquam ec-
siam introluccre. clesium laicis subdere.
XLIl. Quod 7ion debeant of^cia ecclesiastica pe- LXXVI. Exempla, quibus probatur sanctum tc-
cwiiis oblineri. g clesiam Homanam majores Uei ecclesias scmper or-
XLIII. De eo qiiia gratia Dei etiam lerrena nobis dinasse.
donat. LXXVII. I)e excommunicatione et zizaniis.
XLIV. He possetsionc ecclesix. LXXVIII. Quia Dominus ipse excommunifatio-
XLV. De ohldtionibus parochinrum. nem prxcepit, el quid intersit inter excommumcare et
XLVL Qaod porliones de redditibus ecclesix fieri radicare.
debeant. LXXIX. De e.vcommunicatione, qua inlentione
XLVII. Quod non deheat unquam ecclesix tolli fie>i deheat.

quod semel ei donatum c-^it. LXXX. Non posse episcopum vices suas in eccte-
XLVIII. D^ rtbus terrciis Chrlsto donandis. sia.^iticis rebus luicis tribuere.
XlIX. De his qui ea qux sunt ecclesix donata au- LXX.XI. Contra adolutores, qui conlia cunones
ferunt. auctoruatem dare conlendunt.
L. Ut omnes ecclesix, cum omnibus qux pofsident, L.XXXII. Utrum alicui pro honore lerreno eccle-
in episcopi polesla'e sint. siam. oriinure conccdendum sit.

LI. Ea quse sunl liericorum, ad eas ecclesias per- LXX.XIII. Contra eos qui ideo putant jusie im-
tiuere in quibus lituimtur. peratorcs ecdcsias invcstire, quia nonnuUi anliquo-
LII. [)e eo quia otnnia qux.Deo ojferuntur , obla- ^ rum, qui inveslili sunt, sancti fuerunt.
tiones uppcllaniur. LX.X.XIV. Vera et certa comprobatio, quia, sicut
Llir. Quantum mali sit res ecclesix tollere. Simoniacus esl ille qui per avariliam pecuniarum or-
LIV. Ecclesiasticas rcs dona Dti esse. dinalur, ita et ille qui per avaritiam sublimatur, Si-
LV. Quare antiqui Palres nominatim non conlra' moniacus certissirne comprobetur.
dLtcrinl investituras Ecclesiarum a luicis fieri. LXXXV. Quanta gloria et honore digni sint sa-
LVl. Ut laici ecclesias nullo modo investire au- cerdoles.
deant. LXXXVI. Vera comprobatio, quia Simoniacus est
LVII. Quia grave scelus est laicos baculo vel qui cfficia ecclesiastica a laicis accipit.
annulo ccclesias inveslire. LXXXVil. Quia grave sacritegium sit auferre
LVllI. Contra eos qui dicunt ideo nos hoc do- Eccltsise qux eidonuta sunt.
cere, vt regni honor minuatur, LXXXVIII. Quod episcopi vices apostolorum in
LIX. Ut noslri lemporis veri imperatores sequi Ecclesia habeant.
dignenlur e.xemplum mugni Conslant<ni imp. L.KXXIX. De temporali virtute sancix matris
IX. Exemplum magnx humiliialis Constantini Ecclesix.
imp. D XG. De officiis ecctesiaslicis non vendendis.
LXI. Exempltim verce humililatis Valentiniani XCF. De honore quem sacerdotibus imperatores
imp. et deeleclione S. Ambrosii. exhibere debent
LXII. D<? fo -yuia 5. Ambrosius Theodosium imp. XCII. De eo quia regnum ferrenum de honore
exconimunicavit. sanctx Ecclesix crevit.

LXlII. De Marcianoimp. XGIII. Contra eos, qui dicunt : Tanta donanlur

LXI V. Exemplum obedienlise Caroli imp. Ecclesix, ut rcgno vix pauca remaneant,
LXV. Ubi Carolus imperutor, unde ab Apostolico XGIV. Qiio ordine,
sanrtis canonibus non con-
adrni>nitus fucral, emendare promitlit. regnum concordure possint.
trario, sacerdoliuni et

LXVI. De eudem re. XCV. De districtione tegum cuntra Simoniacum

LXVII. De eadem re. hxrenm.
LXVIII. Admoniiio imperatorum, ut sequantur XGVI. De eo quia privata lex eommunem legern
prxeedentium imperatorum exempla. facere non potest.
 621 LIB. DE HONORE ECCLESIiE. CAPITULA LIBIII 622
XGVII. Quiagratia, nisi yrutis accipialur, gratia X CXXVL De eadem re.
non est, CXXVII. De eadem re. '

XG\lll. De eo, quia Simoniaci pcjores sunt quam CXXVIII. De eadem re.
Ariani. CXXiX. Quia nihil pretiosius nobis debel esse
XClX. De eo quia regnum lerrenum sanctx Eccle- quarn veritas.
six servire debet. CXXX. Alios ab errore revocandos.
C. Qua in re poleatalem in Ecclesia terreni Prin- CXXXI. De eadem re.
cipes katere debeant. CXX.XII. Quia pro amore Dei perversorum odia
CI. De Gregorio "VH papa. contra nos eacitare debemus.
CII. Quam pure tt sancte ecclesiastica o((icia GXXXIII. Quia bonum sit emendare quod male
Iractari debeant. protulimus.
CIII. Quomodo Adrianus papa analhemalimvit CXXXlV. Quid agendum sit, quando ita conclu-
priucipes electioni prxsutum se immiscenfes. dimur ut sine peccato evadere non possimus.
CIV. Quare permissum sit imperatoribus ecclesias GXXXV. De eadem re.
investire ? CXXXVI. Non esse faciendum matum quod jurU'
GV. Qualiter electio pastoris canonice facienda sit? r» mento promisimus.
CVI. Noa debere eligi archiepiscopum sine jussu CXXXVII. De eo quia pro nostro honore maculam
vel scientia vicariorum domini papx. sacro ordini non debenius inferrc.
CVII. Quod cx jactjntia cordis desiderium pri- CXXXVIII. Quid agendum sit, quando turbatur
matus nascatur. Ecclemi.
GVIII. Quodclerus et plebs sacerdotem sibi eligere CXXXIX. De eo quia in prava sententia perseve
debeant. rare non debemus.
GIX. Qaofl non sint veri episcopi qui per ambitio- CXL. Quia non solum nobis, sed etiam imperatori
hem ordinantur. prxs/amus,si ei admalum non consentimus.
CX. De eo quia humiles ad sacrum ordinem pro- CXLI. De eo quia Ecdesia Dei, id est hxreditas
vehendi swH. Chri.<:ti, impcratori tradi non debet.

GXI. Ut personarum acceptio in sacris honoribus CXLII. Conira eos qui dicunt contra imperatorem
dandis non fiat. nos facere, quia prxdicamus ecclesiasticas res sine
CXII. Quam grave sit aliqua fraudulentia sacrum ejus invcstiiura pastores possidere debere.
ordinem lemerare. GXlJII. Item confirmatio ejusdem sententxas.
CXIII. Quia difficile bono exitu consummnnlur CXLIV. Contra eos qui dicunt in potestate
qim male inchoatu sunt. ^ Romani pontificis esse ecclesias Dei imperatoribus
CXIV. Ad hxc [f. (^uodhxc] sacra verba demon- tralere.
strenl. GXLV. Sic ostenditur falsum esse quod quidam
CXV. Quam grave sit, prxvogativam sacerdotii dicunl Omnia terrena imperatoris sunt.
:

ambitione qaxrere, el qua pcenitentia ilii subve- CXLVI. De eo quia sacerdoles seditionem populi
niafur. excitare non debent ; si pro justitia quam prxdi-
CXVI. De principibus sanclie Ecclesix callio- cant excilata fueril, non eis esse ascribendum.
licx. GXLVII. Exaggeratio hujus sententix, el quam
CXVII. De eo quia consuetudo, qux temporibus grave sit ecclesiam tradere.
.S. Gregorii liomanx Ecclesix inerat, non prx]udicat GXLVIII. De eo quia tam graves tentationes non
canonicx rationi. uni homini, sed nniversx Eccles^x fiant, et quia in
GX,VIII. Exemplum de Vila S. Marlini, ubi divinis nullum jus imperator habeat.
ostenditur qnantam reverentiam terreni principes C.XLIX. Qmm [irmus in his sacris sententiis
eliam in terrenis rebus sacerdolibus habere debent, B. Ambrosius fuerit.
CXIX. Quanta mala de potestate laicorum in CL. Exkortalio, ut sic servialur imperalori,ut Deus
Ecclrsia nata sint. D non offendatur.
CX.X. E.vhortalio, ut in bono quod inceptum est CLI. De eo quia non tantum vasa allaris sacra
perseveretur, malum vero omnimodis emendetur,etde sunt, sedetiam omnia qux Deo offeruntur.
.statere in ore piscis incento. ClII. De eadem re.

GXXI. De eo quod populus ad "oluntalem Dei comprobatio, quia sic.ut minima, ita
CLllI. Vera
implcndam cogcndus est. et majora qux Deo ofjeruntur, Ecclesix jure com'
CXXIL De eo quia prava sentcntia emendanda petant.
est. CLIV. Contra eos qui dicunt : Terrena ecclesiae
CXXIII. Quia cum magno studio perversis resi- imppratons sunt, et nisi pastores de manu ejus acci-
steredebemus, et Deum magis timere quam liomi- piant, ca hnbere non debent.
nem. CLV. Qum episcopivel abbates per suos fidelet d^
CXXIV. De eadem re. magnis possessionibus, quas possident, servire impe-
CXXV. Item de eadem re. ratoribusdebent.
 (oii PLACIDF IGNOTyfi SF.DI.S EPICCOPI t>24

Cl.VI. Contra eos qui dicunt ideo imperalores A CLXIV. De hanredilate relictu martyribus.
Ecclesiam inveslire, quia sacrati sunt. CLXV. Res episcopi in jus ecclesix leguliler deve^
GlVll.Contraeo'! qui dicunt : .>})i'itualia episco- nire.

pis pertinenf, sieculuria vero n>.qu(iquam. CLXVI. Res ecclesix firmiter permansuras.
CLVllI. CoustiluHo TUcodosii,imp. CLXVII. De episcopis, pro rcbus ecclesix cxa-
(;LI\. Diversa prxcepla leywn, eadem (irmanlium clione non constringendis.
que et s icri cannnes. CLXVIII. Quid agere dcbeal impcraior, si com-
Gi.X. Quil obiCrvundum sit in ordinatione epi- muiarc volucrit cum ecctesia.
scopi. CLXlX. De reverenlla imperalorum iu clfricos.
CLXI. Quia quod sanctis locis datum est, firmiter CL.XX. Lxempla sanctorum, quibus pro veritale
eis permanere rlebet. usque ud morlem cerfare plenis.nme admonemur.
CLXIl. Uem de eaiem re. CLXXI. Adhorlalio, ut pro his sacris dogmatibus,
CLXIII. De hxredilate in nomine Christi relicta. Deo nos corroborante usque ad mortem cerlemus.

i'LiCi»i mo:i'ac:hi
LIDF.P,

DE HONORE EGGLESI^.
Caput PRiMUM. Dominum nostrum Jesum Cmfwm B lius co"vocationem, notiaaimiim est. Uade B. Au-
specialius bealo Pelro sanclam Ecetesiam commen- gustinus {iii Psal. cxxvi) ait Dominus Jesus Chri-
:

dasse. stus xdificatdomuni suam. Domus aulcm Dci est

Cunctis fi Dominici curam
Jelibus liquet ovilis populus Dei, id esl Ecclesia Dei. Quid est domus
beato Pelroapostoloab ipso Domino comtnendatam. Dei ? lemplum Dei. Et quid dicit Apoitolus « Tem- :

Nam cum resurrexisset a mortuis.et suis discipulis plum Dei sanctum est, quod euis vos (/ Cor. n\). »
veritalem suae resurreetionis, non solum videndo, Oinnes aulem fideles, qux est domus Dei, non soliim
sod etiam convescendo oaienderet, inter alia ait qui mndo sunt, sed et qui onte ttos fue>unl,ct jam
B. Petro Simon Joannis, ddigis me
: ? plus his Quo doriuieriint, cl qui post nosfuturi swit,udhuc qui no-
respondente Tu scis, Dotnine, quia amo le, ait ei
: sci debenl in rebus humanis usque in finem congre-
Dominus :Pasceoves meas. Hoc semel, hoc bis, hoc galiin unum, fideles innumerabiles, sed Deo nume-
eliiitn terlio ei indicens,sciiicet utamore, quo eum rati, de quibus dicit Aposlolus: * !\'ovil Dominus,
se diligere rat.ebiitur,in pascendis dvibus ejus osten- « qui suid ejus {II Tim. ii) ; » grana illa, qux
deret. Cui elia:n vudens ad pissionem di.xerat: modo gemunt inter paleam,quie massam unam factu-
Simon, ec.ce Satanas expelioit vos, ut cribrarel sicut ra sunt, quando area in fine (uerit venhlata ^Mallh.
trilicum ; ego autem rogavi pro te, ut non deficiat n iii). Omnis cgo numerus fidelium sanclorum ex ho'
fides tua ; et tu uliquando conversus confirma fratres minibus commutandorum, ut fiunt xquales angelis
tuos [Luc. xxii). Cui etiain antea dixerat : Tu es Pe- Dlh, adjunclis et ipsis angelis, qui modo non pere^
trus,ef super hanc petram sedificabo Ecclesium meam grinantur, sed e.vspectant nos, quando a peregrina-
{Matth. xvi). In quibus verbis, ut omnibus sanctis tione redeamus, omnes simul unnm domum Dci fa-
doctoribus verissiuie visutn est, specialis quafidam ciunl, et unam civitalem. Ipsa est Jerusalem, id est,
prcerogativa in sancta Ecclesia cuslodienda beato Ecclesia sancta Dei.
Petro injungitur.St quamvis omnes apostoli pasto-
res sint, proesertim qui ab ipso Domino audierunt
Cap. ///. — Quod sancta Ecclesia sponsa Christi sit,

Vos e^^tis I.UX mundi Matth. v) et itcrum :Ego elegi

( ; Sanctoe EcclesiaeDominus per prophptam promit-
vos '.2 mnndt, ut eaHs.et frudum affcratis, el fruclus tit dicens : Et aponsabo te mihi in justiiia, et judicio,
vester mineat iJoan xv) ; et liQram : Euntes, docete et in misericordia, et miseratiouibus, et spon^abo te

omni's ge'iiei{Miith. xwiii) ; rursum die rs^surre-

••t miki m fiie, et scv.s quia ego Dominus {One. ii).

ctiKriia eis ap jareus ai; : Qinrum remiserilis pec- Uiide etiam et B. Apo-tolus loquens Eeclesiaj ait:
cata, remiifuutur eis [J un. xx) ; Tamen propter Despoadi vos univiro virgiwm custim f xhibere Chri-
unitalisvinculum Hcriusco(iiinendandum,specidlius slo {II Cor. XII. Et Psalmista ait .•
^'xo;' tua sicut
B. Petro Ecclesiae cura committitur.
D vinea ferlilis {Psal. cxxvii). Quod exponens sanctus
Cap. II. — Quid sit Ecclesia. Auguslinus (m hunc Psal. cxxxvii) dicit Uxor lua :

Ecclesiam o^so congrcgat-.onera fldelium,v Chrislo dicilur ergo uxor cjus Ecclesia est. Non sine
:
625 LIB. DK HONORE ECCLESF^. 620

causa ipsa conjuxde tatere factaest, viro dormieide, A domus rite iihi dedicata noscitur, in qun populus sa-
Eva (Gea. ii), quia facta est moriertte Ctirislo Eccle- cratum corpus assumit, bibit et beatum sanguinis
sia. Et illii de litere viri cum cosla detracta est, et hiuslum. Ilic sacrosancti latices veternas diluunt
ista de lalere viriy quando latus lancea percussum est culpas, perimuntque noxas chrismnte vero utcreeiur
\

{Jonn. xix), et mcramenta, unde Ecclesia formarelur, genus Chrittirolurum. lliclocus nempe vocitntur aula
pro(lucerunt. regis ininensi.mveaquecrcliporln, qusevitx palri'/m

Cap. IV. — Quol caput EcclesicX,

Chrisfu.'^ et sancta petentes acrepil omnes. Unde factum est nt mulii fi-
l.cclesia corpus Christi sit. delium se suasqufl res Deo tradere volentes, Eccle-
aiac, videlicctaponsae Ghiisti, hoc vice Dei eum ma-
B. Paulus iipoatolus, loqunns de Domino ail.
gna cordis humilitate donarent. Alii eliain in jure
Deus Pater omnia subjecit suh p'dibus Christi, et ip-
proprio ecclcsias et monusleria facif^ntes nervis Dsi,
sum dedit caput super omni Ecclena, quce csl corpus
Deo ibi Eervientibus,omniii sua fideliter tradiderunt,
ipsius, pleniludo ejus, qui oirnia in omnibus adim-
iia se verociier implere creiienlea, quod Dominua
plefur {I Cor, xv). Qui iterutn de Christo ait : Om-
ait :Vende omuia qux habes, et da pauperibus, et
nia in ipso cnnstant, et ipse cst caput corporis Eccle-
Utideetiain ipse Dominus perprophe veni, scqucre me (Luc. xviii). Cui rei oranes piissimi
six [Col. i).
imp^^^-atores, Conslantinus videlicel primus Roma-
tam dicit : Induit me Dominus vestimento sululis, et B
norumimperatorChristocredens.Thcodosiuseliam
indumento l.vtitix circnmdedit me, quasi sponsum
et Justinianusrum multis aliis Christiaois impera-
decoralum corona, et quasi sponsam ornatam monili-
toribiis roburet firmitatem imperialcm conferente?,
bus suis {Isa. lxi).
firmare etstabilire ad honorem Chrisli curarunt.
Cap. V. — Quod hon.)r mnctx Ecclesix honor
Cap. VII. — De possessione Ecclesix.
Chrisd tit.

Apparetliquidoquia,cumChristus caput Ecclesiaa Quod semel Ecclesiae dalum est, in perpetuum

Bit, et sanctai Ecclesia corpus Redemploris sui, his Chrisli est, nec aliquo modo alienari a possessione

sacris testimoniis comprobetur, qui eam honorat, EcclesiHe potesl, in tantum, ut etiam idem ipse fa-

honoratetChnstum, et qui eam spernit, spernit et bricator ecflesiaf, postquam eam Deo voverit et
Christum. Nonsolum htPC in*divinis rebus, ubi est consecrari fecerit, in eadeinceps nulium jushabe-
fons veree charitatis, raiione veritatis ostendilur, re possit. Non enim per eum ordinari, non invesliri

sed etiam humano modo istum considerare possu- ulteriuspofest. Testantur haec non solum Novi sed
mus. Quia quisquis sponsam alicujus honori vel de- etiam Veteris Inslruraenti Sdcratissiraae scripturaj.
epectui habet, hocsibi sponsus verissime ficri cla- Quae igitur Ecclesiae danlur, ideo ut omnibusnotum
mai. Sed tamen huicapertae rationi testimonium ^ est. ei donantur, ut pauperes Christi inde alantur,
divinum euffragari demonstrenius. Ait enim ipse ulque servientes Deo in sacrario habeant unde pa-
Dominus sancLissuis Quivos honoral, me honorat,
.• Bcantur, ut sciiicet contempiat.oni divinae et ejus
el qui vos spernit,-me spernit {Luc. x). assiduae laudationi sine saeculi hujus solliciludine

— Quod devotissime sempcr intenli, adhaerere Deo jugiter

Cap. VI. sancta Ecclesia non solum in spi-
rilualibus, sed etin corporalibus rebus inlelhga- possint. Illis utique, qui Ecclesiae suae sumptus prae-
tur. bent, id est, saoctis pauperibus in hoc seculo mini-
Sanctam Ecclosiam spiritualem esse et spiritua- strant, Dominus ait : Faciie vobis amvos de mam-
libus donis ditari manifeslum est.Inde est quod gra- mona imquitalis, ut cum defecerilis, recipiant vos in
tia septiformis Spiritus semper illustratur, ul spiri- ceterna tabernacula {Luc. xvi). Thesaurizate vobis
tuales Deo filios quotidie generat. Sed tamen et cor- thesauros in ccelo, ubi nec xrugo, nec tinea demolitur
poralibus rebus honoriliceeam venerari, sancti Pa- {Matth. vi).Quantum autetn mali sit, quod semel
tres studiose sunxisse, sacratissima eorum institu- Deo datur,iterum aliquo ingenio velle auferre,idem
tio aperte testatur. Nam ut honor Dei exinde ara- ipse detnonstral dicens Nemomilttns manum suam
:

plius cresceret non solum tantura in corde nos in aratrum, et aspiciens relro, aptus esl rcgno Dei
Deum venerari, sed etiam in ejushonorelempla nos {Luc.ix). Unde etiametin Actibus apostolorum
fabricare docuerunt, ubi populus conveniens Do- " Anania et Saphira, qui, quod Deovoveiant, occulto
mini praecepta audiret,et Deum invisibilibusmyste- auferre conati sunt, increpatione B. Petri apostoli
riis colerel, ubi Deum jugiter laudaremus, ubi ejus morli traditi sunt {Act. v). Ubi eliani cum gravi ti-

corpus el sanguis perministerium sacerdotum inef- morc pensandum est qua poena multari habentqui
fabilis Spiritus sanctificatione quotodie sumeretur, non solum sua Deo non tribuunt, verum eliam obla-
ubi sacrum chrisma conficeretur, ubi per adoptio- ta ab aliis auferrenon timent si mortissenlentiatn ;

nem in bajjtismo filii Dei etliceremur. Qui locus meruerunt, qui nou aliena sed sua, q lae j^m Dco
etiam ecclesia nuncapari inslitutusest, ideo vidLli- voverant.contraejus sacrum instilulura Jiuferre co-
cet, quia fidelem populum ibi in honore Dei cot-gre- nabaniur.
gari sancitum est. Atlestttur huic rei bealissimus —
De eadem re.
Cap. VI II.
et praeclarus doctor Ambiosius, Mcdiolanensis Ec- Quia igitur Novi Testamenti scntentiam protuli-
clesia; archiepiscopus, in hymno quem ic dedica- raus, proteranius et Veteris. De hac cnim rc ita
tione eccle&is fecit, taliter Domino dicens Hmc : Banctua Moyses legislator sentehtiam protulit, in-
flJ7 PLACIDI IGNOTyfi SEDIS RPISCOPI 628

quiens : Cum voveris votum Domiyio Deo tuo, non A. autcm hflec sit pax, et benedictio Doniini Jesu ser-

tardabii reddere ,quia requirel illud Do^ninus Orus vel eo3 in tclernum.

tuus.Etsi moratus fneris, repuluhit libi in peccatum. Cap. XUl, — Quodcxcommunicnndussit qui ecclesia-
Si nolueris pollireri,absque peccato eris ;
quod aulcm slicus rcs inviidit.

semel egressum est de lal)ils tuis, observubis et facibs, [Ex concilio Ilomano tcmporc (ireg. p'ipx VII.)

ticut jiromisiui Domino Deo tuo, et propria volualale Ouicunque, miiitum, vel cujuscunque ordinis vel
ex ore luo locutus cs [Deuf. xxui). professionis persona, pra;dia ccciesiastica, u quo-
— cunquo rcge seu saculiiri principc, vcl ubepiscopis
Gap. IX. Itemde eadem rt.
invitiSjSeu abbalibus, aut ab aliquibusEcclesiarum
Qui etiam etcumpraeciperel decimas etprimitias,
rectoribus suscepil, vel suscoperil, vel invasit, vel
et vota spontanea Deo olferenda, praecepit insuper
eliam eorumdem recioruai dcpravato sou vitioso
ut quod semei quis obtuiit Deo, sublrahendi vel
consensu tenuerit, uisi eadcm prajdia ecclesiis
mutandi uilerius non habeat potestatem. Quod si
reslituerit, cxcommunicalioni subjaceat.
fecerit, et quod prius vovit, el quod pnstea inutavit,
injua Domini venire manifestifsime decrevit. Quai
Cap. XIV. Quid sit proprium sacerdolum it popu- —
lorum.
autein Domino dabantur,sacerdotum tuisse notissi-
{Ex epistola S. Clem. papx.) Vestrum, qui lega-
mum est, quibusetiam urbes et suburbana donata u« ,5^^^ ^^^-^.^ (unKia.ini.
ungimini, sacerdotcs, est doccre
sunt.Quaa omnia sine alicujus controversialegitime
populos, eoru-Ti vero est vobis obediro ulDeo.
posaidebant (£.rorf. xxii Num. xxx). ;
Cap. XV, De eo ut polcslales terrenx non impe- —
Cap. X. —
Quod votum Deo sit per omnia persol- diant episcopos.
vendum.
(Ex epistola Alc.xandri pap.) Nullus comes,
Vovere nos Domino vota, el reddere etiam Psal- nullusque judex, nullus omnino in ciericatu vel
mista admonet dicens Vovele et reddite Domino
:
sfficuiufi habitu conslitutus, legatiof;em episcopo-
Deo vestro, omnes qui in circuitu ejus ofjertis mtinera rum impcdial vcl conturbare piaesumat.
[Psal. Lxxx). Quod exponens S. Pater Augustiiius
Cap. XVI. — De eo fjuia principes sub disctplina
(_in hunc psal.) ait Fratres mci, quis quod polcst, fidei retinentur.
voveat et reddat. Ne voveatis, et non reddatis. Quid [Ex diclis S. Isidoriep.) Sub regiminis disciplina
autem debemus vovere ? Credcre in illum, sperare in saeculipotestalessubjectae sunt, elquamvisculmirie
illo, bene vivere, mnla non facere. Uaec antcm com- rcgni sint prsditi, vinculo tamen fidei tenentur
munia omnibus. Deinde quidam vovent castitatem, (stricti, ut quae Christi sunt praedicent, et quae
alii domum suam esse hosjntalem omnibus sanctis praedicant operibus monstrent.
advenientibus : maguum volum vovent. Alius vovet C Cap. XVII. De imperaforici lege. —
relinquere s <a omnia, distribula ^'uuperibus, et ire [Ex decret. Piipapx.) Lex imperatoruui non est
in communem vitam el in sociefalem sanctoium; supra iegem Uci, sed subtup.
magnum votum vovit. Allendat tantum ut quod vovit,
Cap. XVIII. —
Quimodo inlelliyendumsit: <(RcdUite
Deo adjuvante, reddere siudeat. De hac re iterum quoe sunt Cxsuris, Cxsari, et qux sunt Dci,Deo. »
sanctus Augustinus aitprincipibus et populis Chri- IVlulti invidiam nobis inferunt, dicentes nos in-
etianis (Serm. ad populum) Hortamur Chrisliani- :
juste facere, quiapraedicamus impcralorem in Eccle-
tatem veslram, ut, juxta sanctorutn canunum insti-
sia nullum jus deijere quffircro, et non solum eum
tula, nec Ecclesiis, a vobis fundatit, aliunde vtniens
investire, sed ne aliquo modo
dominari debere. ci
preslnjtfir suscipiatur, nisi a vestras juerit Ecclesix Dicunt enim quia Chrislus ipse Iributum reddidit,
episcopo comecratus, aut ab so per commendatiliat
et cum ei denarius ostcnderetur, ait Reddite qux :

litteras suscipiaiur.
sunt Cxsaris, Cxsari, ct qux sunl Dei, Deo {Matlh.
Cap. XI. — Ut laici ecclesiaslica non disponant. xxii). Quod non esse ita inlelligenduin ut Ecclesia
{Ex Regisfro S. Greg. papx l.) Rationis ordo non imperatori subdutur, lestaturS. Ambrosius dicena
patitur ut res Mnnasteriorum vel aliarum Ecclepia- [ep. de trnditione ba^^ilicx) : « Solvimus qux sunt
rum, ad arbitrium suura laica persona vindicare D Caemris, Cxsari, et qux sunt Dei, Deo. Tributum
debeat. Cxsaris est, non negdlur ; [.cclesia Dei est, Cxsari

Cap. XII. — Qux poena maneat cis qui ecclesiaslicas

utique non debet addici, quia jus Cxsaris esse non
res invadunt. potest templumDei. Quod cum honori^cenlia impe-

{Ex Reguln S. Greg. papx /.) Si quis rcfrum, raloris diclnm,nemo polest negare. Qwd enim hono-
Bacerdotum,judicu!r!,atquesa>culariumpersonarum rificentius qunm ut imperator Ecclesix filius esse

res Ecclesiarum injuste ab Ecciesiis alienare prae- dicalurl Quod cum dicitur, sine peccato dicitur, cum
sumpserit, potestatis saae et honoris sui dignitate gratia dicitur. imperalor enim ir.lra Ecclesiam, non
careat, cl reum se in divino judicio cognoscat. Et supra Ecclesiom est. Donus enim imperafor quxrit
nisi ea quae abstulit,reslitueril,vel digna poenitentia auxilinm Ecrlesix, non refatai. llxc ut humilitcr
acta dcQeverit, asacralisaimo corpore et sanguine dicimus, ita constonter cxponimus.

Domini noslri JesuGhri = 'i alienabitur, et in a^tcrno Cap. XIX. — Admonitio ex hisverbis sancti Ambrosit.
exaraine districtaeultioni subjaceat.Gonservantibus Videant ilaqup,qui affirmant pastoresEcclesiaeab
029 LIB. DE HONORE ECCLKSI^E. 6S0
'mperatorihusdandog/iuamgraviterresietantverbia A. Cap. XXIII. —
De eoquia illi qui contra ranones or
dinantur, episcopi non sunt habendi.
Spirilua 3ancti,quai per 03 B. Ambrosii locutus eat,
Quo enim modo unquam gravias addici Ecclesia (Leonis papae 15) Nuila ratio winit ut inter
c.

imperalori polesl quam ul in ea pastor, nisi ipse episcopos habeanturqui nec a Clericis sunl electi,

miserit et invcfetierit, non po^sit? Quo etium

esso, n^ic a plebibus ex.>et!ti, nec a comprovincialibus
roodo ampliiis iniperatorjusveidomiuium in l£ccle- episcopis cum melropolitani judicio consecrati.

eia habere potest ? Nun aulem domiuari, seil magis Cap. XXIV. — De eo quia eleitin poalificis imperatori
custodire et salvare imperator Eccleaiam debet.ut- non pertineal.
pote sacratissimiB mjitris jdissimus liiins. Beatus Leo apostolicus tempore Marciani, Ghri-
Cap. XX. —llem confinnafjo ejusdem rsi. stianissimi iinperatoris, ut notnm est.fuit. Etecce
Quitmvis de verbissanctipsimi Ambrosii neminem in electione pontificis non solum dominiuin impe-
raloris, sed nec nomen quidem interposuisse co-
dubitare credumus,tamen de hac re etiam Domini
gnoscitur.
nostri Jesu Christi proferaraus verba dicentis; £30
sum ostium.Quod exponens S.Augustinu? ait (/rac^ Cap. XXV. — De eo quia concordia omnium in ele-
ctioiie rcquiritur.
super Joan.): Qni vult intrare ad ovile, per o.stium
Christi gloriam quxrat, non suam {Ccelestinus pap. c. 18.) NuIIus invilig deturepi-
inlrel, id est, ; 3
nam muUi quxrendo glorium suotn, oves Chrisli scopus.Gleri, plebis et ordinis cousensus et deside-

sparserunt potius quam congregaverunt. Humilis est rium requiratur.

enim janua; oj.ortet ut humiliel se, ut sar.o capite Cap. XXVI. — De eadcm re.

possit intrare.Qui autem se nonhumiliai,$eil exlollit, [Ex concil. Aurelian., c.2.) NuUus est ordinandus
per maceriam vult asccndere. Qui cum per maceriam episcopus, nisi convocatis clericis el parochianis,
ascendit, ideo exaltalur, ut cadat. Per maceriam et in unum consentientibus.
bene vana hujus sxculi gloria intelligitur. Nam sicut Cap. XX VII. — De eo quia sac.ri canones, imperato-
maceria circumdat quidem, sed quia cito labilur,non ribus clectiones episcoporum non tribuunt.

diuprotegit locum quem ambit : ita et vana hujus Nolandum el memoriae commendandum quia in
munc/i gloria, quamvis ad tdmpus in se confidenttm nullo sanctorum Patrum capitulo principibus ter-
protcgf.re vidcarur,tamen una cum eo qui in se confi- renis tribuitur eleclio pastoria sancla? Ecclesifie.
dit, cilo casura est. Viide et propheia ait : « jEdifi- Cap. XXVIII. — Eleclus pastor quid regendum sus-
cabauf parielem absque letnperatu7-a. Dic ad eos ceperit.

qui xdificant absque linimenlo, quod casurus sit. Electus autem et consecratus paElor,tam anima-
Erit enim imber inundans et ventus vehemens p rum quam rorporum.eam curam soscepisse mani-
{Ezech. xm). » Paries absque (emperalura linilur, festuia est. Unde et B. Petro Dominus ait Ego pro :

cum polestas humana liumano favore, et non gralia te rogavi, ul non deficiat fides tua; el tu aliquando
Sjjirilus sancti corroboratur. Qui ergo per maceriam conversus confirma fratres tuos [Luc. x.kii). Et ite*

ascendens, oves Christi oblinere desiderat, noverit rum : Sime, pasce oves meas (Joan. xxi).
diligis

quia casurus esC, et non est pastor, sed fur, quia non Idem autem ipse B. Pelrus de corporum cura sibi
per humile ostium intratad Christum. eubjectorum ait pastoribus sanclje Ecclesia! in
Cap. XXI. — De episcopis, a quibus ordinari prx- Epistola sua, iaquiens : Seniores, qui in vobis
cipiantur. sunt, obsecro consenior et teslis Chrisli passionum,
{Ex concilio Laodicensi, c. 5.) Ut episcopi judicio qui et ejus, qux in fuluro revelanJa esl, ylorise com-
metropolilanorum, et eorum episooporum qui cir- municator, pascile qui in vobis est gregein Dei{I
cura circasuat, provehantur ad ecclesiasticam di- Petr. v). Quod exponens sanctus Gregorius ail Hoc :

gnitatem, ii videlicet qui plurimo tempore proban- in loco, quam passionem, cordis an corporis, suade-
tiir, tam verbo fidei quam recta) conversalionig ret,aperuit, cum subjunxit: « Providentes noncoacle,
exemplo. scd spontanee secundum Deum, neque turpis lucri
Cap. XXn. — Qualis debeat eligi episcopus. gralia, sed voluntarie. » Quibus profecto verbis pa-
Apostolus ad Titum loquens qualitcr eli^;i pastor D gioribus pie prxcavetur ne, dum subjectorum inopiam
Ecclcsiae debeat, demonstrat dicens :llu\us rei gra- faciant, se mucrone amhiiionis occidant, iie,dum per
tia reliqui te Cretx,ut ea qux desunt corrigasetcon- eos carnii subsidiis refxciurdur proximi, ipsirema-
stituus per civitates presbyleros,sicut ego tibidispo- neant a justilise pane iejuni. Hoc in loco conside-
sui. Siquis sine crimine est, tinius uxoris vir, filios raudura est quia, etsi B. Petrus apostohig et ejus
habensnon in accusalione luxurix,uut non subditns. discipulus, B. Gregorius, pastorea Ecclesiae in sua
Oportet eleniru episcopum sinecriminc esse, sicutDei potestale ea.quaj Eoclesiaj sunt, habere non decer-
dispensalorem, non superbum, non irarundum, iton ntrenl,nequaquam ista pastoribua praedicarent.
percussorem,non fui-pis lucri cupidum, sed hospita- Hocautem in tempore multarum Ecclesiarum pa-
iem, benignum, sobrium, iusfum,sanctum, continen- stores, quae Ecclesiae jure competunt, in sua pote-
tem, amplectenfem eum qui sccundum doclrinam est, state non habent, pro eo scilicet quia principes
fidelein sermonem, ut polens sit exhorlari in doctrina hujus mundi, quae Ecclesiae eunl sibi subjugantes
sana, «teos qui contradicunt redarguere {Tit. i). ipsam Ecclesiam euo juri vindicare non timent,
631 PLACIDI IGNOT^ SEDIS EPISCOPI 632
ideoquo ipsaruin Ecclpsiarum paupere», multis in- A. ptio sit ipaum Ecclesiso roclorom vplle diaponere,
cominodis pressi, omnipotenti Deo, ul dignum est, cui, tanta interminatione, qua3 Eccleaiic suiit ali-
Bervire non possunl. quo modo disponendi facultas omniinodis lollitur.
Cap. XXIX. — Quod prxdiratores ex Evungelio vi-
Cap. XXXVI. —
vere deheunl. Synodule decrelum S» Symmachi
pi.tpx, dc laicis qui per se Ecclisium ordinare de-
Omnrsprapdicatoros ex Evangclio vivere ordinans
siderant.
Dominua dixit Digtius est operarius mercede sua
:

(Luc. x). Unde et Apostolns ait : Qui nllari deser' {Ex decret. Sym. pap.). Tempore S. Symmachi,
viunl, ctim allari jiarticipanfur (I Cor. ixVQui etiam Rornan.T EcclesiiE praesuiis faclaest quae<iam paclio
B.Apo8lolus nonsolum Evan-
dij;ne pr,TBdicatores ex srRCuIarium liominum,polcnlum vidulice! et m;igna-
gelio vivere demonstravit, sed etiam saecularia ne- tum, quibus interfuit patritius seu praereclus apud
gotia si habcrent apud sanctos ju-
fideles, non nisi B. Petrum apostolum, ubi pr.Tdicli viri, quasi zclo
dicare permisit dicens Audet aliquis vcUrum ha-
:
Christianilalis ct amore S. Ecclesioe ducti, statucre
bens nigolium adversus allerum judicari apud ini- ausi sunt nullum Romanorum ponlificum deincpps
guos, et nnn apud sanclos ? An nescilis quoniam Quod cognoscens papa Sym-
eligi sineillis deberi.

sancli de hoc tnundo judicabuntl Et si in vobisjudi- machus convocavit synodum, el haec scri|)tura in
cabitur hic muu(/ufi,iniligni eslis iiuide minimis )udi-
B nuribus eorum lecta est, in qua scilicet statuebant
celis ? NeiCiiis quoniam angelos judicubitnus, quanto sine sua consultatione cujuslibet electionem ccle-
magis sxcularia ? Sxcularia igitur judicia sihabueri- brari non deberi. Oe rebus vero ecclesiaslicis dis-

tis, contemptibiles, qui sunt in Ecclesia, illos consli- ponendis, quae canonice episcopiset non laicisper-
tuite ad judicandum (/ Cor. vi). tinent, simili modo firniabant non debere aliquem
Cap. XXX. — Quod ecclesiastici viri duplici honore cpiscoporum sinc illis aliquid agere.Qucd audienles
honorandi sint. vcnerabilos archiepiscopi, Laurentius Mediolanen-
Sanctus Apostolus spirituaii et sceculari honore sis, et Petrus Ravennates, Eulalius etiam Syracu-
ecclcsiasticos honorandos viros scribens ad Timo- sanus omnisque sancta synodus, dixcrunt: Non
heum prfficipildicens Quibencyrxsunl presbyteri,
:
licet laicis ncqueuUis principibus, quamvis rcligio-
duplici honore digni hubeaniur,maxime qui laborant sis, slalnendi in Ecclesia habcre nliquampotesialem;
in verbo et doclrina. Dicit enim Scripturu Non in- :
neque de facultatibus ecclesiasticis atiquid disponendi
frenabii os bovi trituraiili ; et: Dignus est operariu^ jus habere possunt. Idcoque hanc scripturam vullius
mercede sua (/ Tirn. v). momenli esse decernimus. Et quamvisquidam episcopi
Cap. XXXI. — Quod episcopi ecclesiasticas res in in ea interfucrint, nullius roboris es', qnia contra
potestate sua habere clebeant. sanctos canones esse manifestissimumest.Ideo enimor-
C
{Ex concil. Anlioc, c. 25.) Episcopus ecclesia- dinatur episcopus, ut qux Ecclesix sunt,sub cura sua
slicarum reruonhabcatpoleslatema! dispensandum habeat. Enervari aulem el ad irrilum dcduci hanc
erga omnes qui indigent,cum summa reverentiaet scripturam, etiani si aliqya possit subsistcre ralione,
timore Dei. modis omnibus in synodali convenlu oporlebat, ne in
Cap. XXXII. — Quod Ecclesia ctiamterrenas res ha- exemplum remaneret prxsumendi quibuslibet laicis,
bere debeat.
ijuamvis religiosis velpotentibus, in quacunque civi-
{Ex eod. c.) Quod aut^m Eccleaia agros habere
tate quolibctmodo uliquid decernere de ecclesiasticis
debeat,ostenduntsancti Patres dicentesdeepiscopo:
facultalibus, quarum solis sacrrJolibus disponendi
Quse pertinent ad Ecclcsiam ex agris, vel ex alia
indiscusse a Dcocura commissa docelur. Et subscri-
quulibet Ecclcsiastica facullate, malo non Iractet
pserunt Symmachus papa, et archiepiscopi tres el
episcopus.
alii episcopi numero scxa^iinta quiiiquc.
Cap. XXXIII. — Quod res Ecclesix ad taicos dispo-
nendx non nspiciant. Cap. XXXVIf. —
tfe eo quia ab eleclione pontificum

{E.X concilio ad compend.^c. 10.) Synodali decrelo nam segrcgantur principes, sed a dominatione.
sancitum est no laicivelssecularisde viris Deodica- Nunc ista considerate, charissimi fralres.qui nos
tis vel Ecciesiae facullatibus aliquidadse putent vel D reprehendere solelis dicentcs Qucmofio nonorones
:

pra?sumant, praeter reverentiam, perlinere,quorura Ecclesiffi propter terrenas res, quas possident, ad
quarumque sacerdotibus disponendi indiscusse a illum pertincnt, cui omnis lerra subjccta est? Si
Deo cura commissa doceatur. Si quis conlra baec enimpopulus inclpctionepastoris adesseetconsen-
venirepraesumpseril, anathematc feriatur. tire debet, quanto magis imperator vel principes ?

Cap. XXXIV. — De ealem re. De quibus verbis valde miramur. Nos enim ab ele-
[Ex tod. concil., c. 3.) De viris Deo dicatis, vel ctione pontificum non sogregamus princines, sed
occl'.siaslicis facultatibus aliquid disponendi nulla hoc dicimus.quia ipsisua potentia non debent pa-
le<,'itur laicis, quamvis religiosis unquam attributa stores in Ecclesiarn mitlere neque investiendo, nc-
facullas. que aliquo raodo dominando, spii magis cornrnuni
Cap. .\XXV. — Admonitio. utbene inielligantur hx electione clericorum ct consonsD populorum.n^ojo-
sententix. rum scilicet et minorum, inter quos videlicet reges
Sic considerandum summopereest qu» pra36um- et principes numerantur, in eisduntaxat Ecclesiis,
6:]3 LID. DE IIO.NORE ECCLESIiE. 634

quarum specialius fllii deputantur.pontifex eligi de- A di^nentur advertere. Si enim 8«f cularia, quae Eccle-
bet, ubi imperator vel ejus princepa ailesse debet Bia possidet,porscecu!ares obtinercepiscopus debet,
non sicul dominus, scd sicut filius. Quee electio, et spiriluijia per spiriluales, ergo quodammodo di-

dum taliier facta fuerit, canonica est,et grati;e Spi- viditur Ecclesia, Sicut autem qui corpus ab anitra
ritus sancti deputatur. Quae veropotentiainliumana dividil dostruit horninem, ita qui corporalia Ecc!e-

contigerit, graliae spirituali contraria est. ( anoni- 8ia3 a spiritualibus ilividit, destruit Ecciesiani.Sicut
cam itaque eloctionera reiigiosus et pius imperotor enim animahomo [/, hominis] sine corpore in hac
firtnure in tantum debit, ut si quia contra earaali- vita non sultsislit.ila sancta EccU-sia in hoc e.xculo
quid lentaverit. etiam gl.idio niatcTiali perscqucn- sine corporalibus rebus non subsistit. NiiO non so-
dura pulet.Quodfacions,orficium suumriteimplebit. lum alia Dei dona, sel etiaai ip?e baptismus, iine
Ideo enim pjus gladius in Ecclosia permissus eat corporalibus rebus adhibitus, non perlicilur, Ergo
essCjUt qui gladium spiritualem non limenl.timore qui dogmalizat.spiritnalia per spirituale3,corpora-
malerialis gladii ad justitiam revocentur. Ideo et lia vero per saeculares principes oblin^^^ri debere,

Dominus aposlolis, duos gIadio=> se habere dicenti- quasi duo oslia ovium Chrisii con^tiluere cu[/it,

bus, ait Satis est [Luc. xxii), id est sufficit vobis quod illi,qui unumse oslium dixit {Joan. x), apcrtc

asserere justitiim spirituali et maleriali gladio. „ contrarium Unde et sacri canoneg saeculi prin-
est.

Cap. XXXVIII. — Qux canonica

sil eleclio epis- cipes, etiam vaMe religiosos, non disponere eci le-
coporum. siastica jubent, etirritum haberi, si qiiid Eccl(:ria-

Quao autem sit canonica electio, quamvis plcnis- rumregcs saeculi aliquibus dare volucriot.
sime jam demonstraverimus, tamen et statutum Cap. XLlI.— De eo qnia graHa Dei eliam terrena
sancti Nicaeni concilii, quod, operante Conslantino nobis donat.

imperatore et eo simul cum eis prmsenle, factum Nunc itaque, charissimi, illud allendite et vanas
est, ad medium deducamus. Est aulem Nicaenum contentiones abjicite, et quod Dei est Deo solum-
concilium quod omnibus supereminet,et cui omnes modo dantcs, ejus gratia vobis non solum spiritua-
Christiani, siculi saacto Evangelio, obedire per I'a, sed ctiam terrena donari ccrtissimc cre-
omnii debent. dite.

Cap. XXXIX, — De eadem re. Cap. XLIII. — De posscssioncs Ecclesix.

{Exconc. Nicsen., c. 3.) Episcopum convcnit ma- Sunt autem qui dicunt Ecclesiis non competere,
ximc quidein ab omnibus, qui sunt in provincia, nisi decimas, primitias et oblationes, in mobilibus
episcopis ordinari. Si autem hoc dilficile fuerit aut lantuin scilicet rebus. Nam immobilia.videlicet cu-
j ——
propter instantem necessitatem,aut propler
, j j... itineris stra,
- , ——
villa?, vel ruraei non j-- —
perlinent, nisi de
_- ir.anu
, , — — ,

longitudinem, tribus tamen omnimodis idipsum ^ imperatoris pastor susceperit, Quod malecoidi-
in
convenientibus, et absentibus quoque pari modo cere multis modis et diversis sanctorum sententiis
decernentibus ot per scripta consentientibu3, tunc supra docuimus. Sed tamen et nunc inferamu.^ quia
ordinatio celebrclur. Firmilas autem eorum, quae omne quod semel Deo offertur in perpetuum cjus
geruntur.per unamquamque provinciam metropoli- juri mancipatur.Sic enim et sanctus MoYses in Lo-
tano tribuatur episcopo, vitico ait : Omne quod Domino consecralur, sive ho-
Cah. XL. — De lionore ecclesiasiico, quo ordine sus- mo erit, sive ariimnl,sive agcr,non vendi nec redhni
cipi el relineri dcbeat, polerit. Quidquid semel (ueritconxecralum, sanclum
{Ex Moral. S. Greg. pap.) Tunc solum potestas sanctorum erit Dumino. Qmnes decimae terrse, sive de
bcne geritur, cum non amando,sed timendo retine- frugibus, sive de pomis arborum, Domini sunt et illi

tur. Quae ut ministrari ref-te valeat.oporteprimum sanctificantur {Lev. xxvii), Et itoin : Possessio con-
ul hanc non cupidita9,sed necessitas inriponat.Per- secrata Dominoad jusperlinet sacerdotum {Ibid.).
copta aulem nec per (ormidinem debet deseri.nec rx Cap. XLIV. — Quot porliones de reddilibus Ecclesix
libidine 8mplecti,ne aut quispej'js quasi exhumi- fieri (lcbcant.

litate superl»iat,sidivina; dispensationis ordinem fu- {E.X epistola Gelas. pap.) Qualuor autem, tam de
giendo conlemnat, aut eo jugum superni Rectoris D reddiiibus quam de oblationibus fidelium.prout cu-
abjiciut, quo eum super caeteros privatum regimen juslibet Ecclesiae facultas adrniltit, sicut dudum
deleclat. r&tionabililer decretum eat, convenit porlionc»
Cap. XLI, — Non licere imperaloribus episcopos in fieri,
Ecclesiam introducere.
Cap, XLV. —
Quod non debent unquam Ecclesic-e
In Nicaenoeoncilio praesenserat magnusConstan- tolliquod semel ei donatum est.
tinu3,ct tamen smcti Patresnihil
ei in ordinatione {Ex conctl.apud Vulentiam.) Cierici eliam, v.^i
episcopi csse dixerunt pertinere. Sed sunt, qui di- eaeculares.qui oblationes parentum aut doratas.aul
cunl Ordinatio, id est sacratio, vere ad .-iolos epi-
:
lestamealis rolictas, retinere perstilerint, aut id
scopos pertinel, rerum vere sfficularium donatio ad quod Deo donaverint ccclesiis vel mona^leriis
ipsi
imporatorem pertinot;idoo quia Ecolesia multa,quie credidcrint auierondum, sicul synodus saneta cou-
regni sunt, poesidet, ideoque ab imperatore inve- stituit, velut necatores paunernm, qnniipqno rrd-
stiri et donari debel. Hi iion sebene dicere pacifice dant, ab ecclesiis excludantur.
03» PLACIDI IGNOT;K SEDIS KPISCOPI 630

Cap. XLVI. — l)e rebus terre-nis Christo donandi!. A clesiae, quae px consecratione proveniunt, in suum
(Aug. inlibro De hiredibus.) Sanctua Angustinus jus vel vi, vel uliquo munere, aliquem non debere
hotnini, quse hujns ntiumli sunt n;ulla halenti, et convcrtrrp, docens S. Ilrbunus, ait : Quisquis res

Chrislo d.ire nolenti, nit : (?ua /ro»;<? hoereditnlem ecclcsiasticas, quar dona Dri quoniam a Dco fi-
sunt,

a Chrisfo quperis, cum Chrisiumlua hxredila'e frau- delibus, a fidclibus Deo ofjnunlur, quHque ab endem
daveri^, qui nos admonct dicens: « Thesaurir^ale vo- gratis uccij'iun'ur, el ileo gratis dari debenf.propfer

vis thcsauros in caelo ? » ()luith. vi.) Et item.-u Quid suri Incra vendil, vel emii, c.um eodcm Simonsu do-
enim y^oftcil homo, si lucretur uuivrrsum mundum, num Dci pccunia possideri (Act. viu) » esistimat.

seipsum autem perdat, ct delrimenlum sui facial?» Gap. LIII. - Quare anliqui Paircs nomiv.alim non
{Luc. IX.) llcvtque : « Facile vobis amicos de mam- contradi.verinl investiluras Erclcsiurum a luicis
fieri.
mona iniquitalis, ut cum defcc.eritis, rccipiavt vos in

acterna tabernacula (Luc. xvi.) » Multi mirantur qiiare in anliquorum sanctorum

Cap. XLVII. — Ue his qui donata Ecclesix aufe- Palrum canonibus prohiljeri invcs-tituras Ejclesia-
runt. rura aportenon invenitur? Scd hacprore mirandum
(ExRcyulu S. Benedicli.) Si quis resEcclosiae in- non est.Qiiomodo cnim prohiberenl quod nunquara
juste aufert, timere dcbot,sicut sanclus Benedictus n vel factum vel audilum fuerat? Sed et hoo scien

ait, ne forte mortem quam Anania et Saphira in dnrn quia tam absur.lum eis visum est ut nunquam
corpore pertulerunt, ipse in animn patiatur. Nam crc^erent in sancta Eccli.sia tantum nefas possein-
res Ecclesia; omnipotenti Deo ccnsecratae sunt. Et surgere. Quod enim senserunt posse fieri, non mo-
idco qui eas rapit, vel quasi suas proprins nlicui derni lantum,vernm etiamipsi apostoli, sicutsupra
tribuit, el fidelibus Dco consecratis pacifice juxta diximus,prohibuerunt, interdicentes omnimodis ut
Dei ordinationem habere non permittif.sacrilegium nullus pfT snscujares potestates Ecclesiam oblineat.
facit. Quod qui fecerit.deponi et segregari praecipitur.Vi-

CiP. XLVIIL — Vt omnes Ecclcsix, cum omnibus detur et alia probal ilis ratio, quare SS. Patres de
qux possident, in episcopi potestate sint. hac rp lacuerunt, pro oo videlicet f]uia firmissime
(E.vcanon. aposlolorum.) In sanclis Crinonibus de- credebantpromissionem Domini nostri Jesu Christi
cretum est ut omnes Ecclesiae cum dotibus suis,et usquein finemsaeculi permansuram.quam omnibus
decimis et oninibus rebus suis in episcopi proprii suis promi3it,dicens : Ecce eqo vohiscum sumomni-
poteslate consistunt, a'que ad ordinationem vel bns diebus usque ad consummationem sxculi (Matth.
dispositionem suam semper pertincant. xxviii). Dicit et sanctie marlyribus : Dum slabitii

Cap. XLIX. —Fai quae stnt clericorum, ad eas Ec' anle reges et prsesid^s, nolite cogitare quomodo aut
clesios pertinere, in quibus titulantur. ^ quid loquamini. Dabitur enim vobts in illa hora quid
(Ex concilio Afric.mo.) Placuit ut episcopi.presby- loquamim Non enim vos eslis loqueiitrs, srd spirilus

teri, et diaconi, quicunque clerici, postquara

vel sanctus ()Jarc. xiii). Etiterura per prophotam :/Vom

counecrantur.omnia quaeounque habucrunt, Eccle- te deseram, neque derelinquam (Jos. i Hebr. iii). ;

siarum slnl quibus titulati sunt. Sciebant itaque sancti Patres quia, si novi aliquid

Gap. L. De eo quia omnia, qux Dco offeruntur, emergerel, Deus, qni in cordibiis electorum essct
oblationes appellantur. Buorum, ips8 consilium daret. Quod verum esse
Justc enim res fidelium obiationes appellantur, teslatur concilium sanctorum Patrum, moderno

quia Domino offeruntur. Non ergo debent in alios tempore.annovidelicetab Incarnalione Domini mil-
U5U3quam ecclesiasticos.et prsdictorum Christia- lesimo septuagesimo octavo, in urbe Roma, sub
norum fratrum, vel in ligonlium converti,quiavota Eaacl;e memoriae VII Gregorio, universali papa.se-

Eunt fidclium et prelia peccatorum, atque ad prat;- cundumantiquamecclesiasticamconsuetudinem ve-

dicluiu opus explenium Domino traditae. (Ea De- nerabiliter celobraium. In ea nanique synodoaperte
cretis Vrbani papae.) Si quis autem (quod absit!) testati sunt 8:mcti Patres investituras Ecclesiarum
secus egerit,videat ne domnationem AraniaeetSa- minimefieridebere. Quod etiam, quiajam graviter
phirce pcrcipiat, et reus sacrilegii effici itur, sicut D inoleverat.sub gravi ir.terminatione prohibere stu-
illi fueruni, qui prffitia pra^diclarum rerum frauda- duerunt dicentos :

bant, de quibus legitur in Actibus apostolorum Cap. LIV. — Vl laici Ecclesias inveslire nullo modo
(Act. V.) audeant.
Cap. Ll. — Quantum mali sit res Ecclesix lollere. Quordam investifuras ecclesiarum conlra staluia
Hoc, charissimi filii, re^'es et principes, hoc, SS. Patrum a laicis personis in mullis partibus co-
eliara eorum consiliarii, attendite et videte qua gnovmus fieri, et ex eo plurimas stditiones in Eccle-
poena digni sur.t qui ea quae alii dederunt tlcclesiffl ex quibusChrislianci religio conculcatur,de-
siaoriri,

toUere audent. Mortis pocna nuiltati sunt qui non cernimus ut nulluslaicorura investituram episcopntus
aiiena, eed sua quae promisercint, retrahere vole- vel abbalix, vel Ecclesix, de tnanu imperaloris, vel

bant. regis, vel ulicujus laicae penonx, viri vel (eminx,

Cap. LII. — Ecclesiaslicas res dona Dei esse. tuscipiat. Quod si prxsumijserit,recognoscat investi-
(E.X epistola Vrbani pap. Ih. Exleriores res Ec- turam illam apcstolica auctorilate irritam esse, et se
 .

637 LIB. Dli IIONORE EGGLESl^. 638

usque ad dignam satisfdclionem m-ommunica^oni A porum vel abbatum, ut eslconstitutuai aSS. Patri

subjacere. bu8, ab unaquaque Ecclesia fieri desideramus. Ele-

Cap. LV. — Quia yrave fcelus est laicosbacuio, r<el ctus aulein res Ecclesiae gubernare el ad uUlita-
annulo, Ecclesias investire. tem, tam animarum quarn corporum, di^spensare

Quanlum nefas hoo sit, eliam u minori, excmpii debet.

gratia, videamus. Quis eniraunqLiam ferret, si ali- Cap. LVII. — Ut nosiri lemporis imperatores
quis anle presbylcriutn, vei post, de rebus Ecclesia, sei^ui diijnentur exemplum magni Cunslantiai
imp.
qu.To per ordinem presbyterii procururc dcbet, ut ab

aliquo per casulam seu slolamse investiri delif,'erer? Sed quiamultoties pluse.Kempla quam verba pro-
Quis non eum insanum, vel, si defendero veliet, ficiupt, atteatiere dignentur Ghristianisoiuii impora-

haereticumpronuntiaret?Etquomodo hoc ferendum lores venerabilis et Deo auiabilis Gorislantini, qui

est in episcopo vel abbale, si in presbylero pro in.iu- primus Roraanoriiminiperalorum fidem Ghristi sus-
dito antea crimine puniretur ? Sed fortasse aiiqui cepit, admirandffi hum.litaiis exemplum. Nam cum

eunt qui dicanl non convenirc ista, quia iilasacrata credidisset Ghristo, dicens vaide indignum esse ut

Bunt, baculus vero et annulua nequaquam. Quod ibi terrenus imperator seJem regni haberet, ubi
non se beno dicere dignentur attendere. Presbyter r. Deus omnipolcps principem sanctitatis vicarium
^^ x... .^i. ... •... „.
naraque, c im ordinatur,casulam etstolam ilemanu B. Petriapostoli constituisset, bealissimo papae Syl-
'^ .

episcopiaccipit,etexterioribussignisbenedictionem vestro omnes Hesperias partcs relinquens, sui no-

presbyleriise percepisse designat. Episcopus etiam, minis nobilissimam civiiatera ajdiflcans, suum
illuc

cum baculum do manu archiepiscopi

benedicitur, transtulit regnum, dosiierans viJelicct omne re-
accipit, simul cl anaulum. Baculum quidera, ut gnum terrenum vero regi ccclesti, Domino nostro
bene populum rcgat annulum vero, ut signum ae-
; Jesu Ghristo, et integro subdi. Et ideo, tam ipse
terni mysterii se percepisse cognoscat. Quae utraque quamque omnes populi Rumani imperii, qui ejus
ex Evan;,'el;o sumpta cognosciraus. Baculuin enim exemplo, sauctaque exhortatione et studio, reliclis

prffidicatores Dominus ferre pj^iecepit, ubi sicut B. idolis, Deum vivum et verum adorarejnm coepe-
Patcr Auguslinus intelli^it, subsidia temporalia eis rant,sanctam Ecclesiara non solum inspiritualibus,
ex ipsa praedicatione deberi monstravit. Unde et nos sed eliam in saecularibus rcbus praecelsam ct pr£e-
intelligere dccel ideo institutura episcopos, vel ab- claram habcri per oofinia voluerunt. Venerat enim
balc3,baculumdemanuepiscopi,cumconsecrantur, j im tempus quo, juxia prophelam, sancta Ecciesia

accipere, ul noverint se terrenarum rerum qu;c in Huperbiam sajculoruia poni deberet. Sic eniin
Ecclesia possidet, de manu Domini veraciter tunc S. Isaias prophetans ait Pauperculct, tempestaie
:

accepisse dominium. In annulo vero mysterium sa- ^ convutsa {Isa. liv), magnis scilicct tribulationibus
cratissimae conjuiictionis, Christi videlicel et cjus pressa, pro eo quia fuisli derelicla et odio habiUi,
Ecclesiae, designari certissiraum cst. Quae ideo in ponatn te insuperbiam sxculorum, el svge.i lac aen-
episcopocelebruntur, quia vice Ghristi Ecclesiae san- tium, et mamilla reijum lactaberis {Isai. lx). Tnnc
ctae conjungitur. Quam pravura itaque sit, quamque itaque haec omnia compleri, ut notum esl, et S. Pa-
perversum de manu imperatoris, seu alicujus
haec ter Augustinus alfirrnat, cceperunt, et usque in fi-

humanae potcstatis, ante consecralionem, vel po- nera aajculi pergratiain Domini adirapleri noa Jubi-
stea, vclle accipore, considerandura est, et a taataa tanlur. Inter ha3C itaquQ nos, inlirmi et pecculores,
Iniquitatis perpetratione cessandum. charitate cogente, &aocios Domini sacerdotcs ad-
Gap. LVI. — Conlra eos qui dicunt ideo nos hoc uionere desideramus, ut quaiuvis reges saeculi eos
diccre, ut honor regni miiiuatur. exaltaverint, tumen ipsi Domini Christi exemplura,
Nos non
igitur ideo hoc dicimus, ut honor regni qui, cum dives esset, pauper pro nobis factus est
exinde iuinuatur, scd ut magis tamcn adaugeatur. [II Cor. v.ii), in se deraonstrantes, negotia saecu-
Juxta eum enim, quae Ca^saris sunt, ut ex verbis laria nequaquam per se administrent. Non enim eis
S. Ambrosii supra docuimus, Cssari reddere volu- ideo haec colLita sunt, ut spiritalia negligant, et
mus, et quae Dei, Deo. Non enira sola sacratio Dei D «aecularibus insistant, sed ut ma^is raagisque ani-
est, sed et res qua; Deo offeruntur, Dei veraciler luas peccalorum salvare sludant. Nam cum juii-
esse noscuntur. Hoc enim supra probavimus multis ces saeculi scelestos in criraine capiunt, non eoruiu
et variis documenlis, possessiones videlicet aliqno- ealuti, sed suae avariliae servientns, eorum otnnia
rum hominum postquam semel easDeo devoverint, japiunl, vel etiara morlieos ad licunt. Proqua scn-
nulli otnnino iraperatori, regi, vel principi hujus tentia ut S. Augustinuo aperle declaiat, iili qui
saeculi pertinere, nisi soli Deo et ejus Ecclesiae. interficiuntur non eva.iunt mortem perpetuari:.
Christiano autein Gaesari sua veraciter concedimus, Idcoitaque data esl virtus Ejcle^iaj, utcura pccca-
quia Ghnstiunum populum ei ad justitiaiu favere, tores, pro quibus mortuus est Ghristus, in criaiine
omnibus modis prajdicamus. De nostio etiam ei comprehenduulur, ab omni avaritia et crudclit.iio
superaddimus, quia, cum necesse fuerit, charita- se custodientes pastores laliter eos, sscundum
tis subsidium illi irapendimus. Quod vero Dei est, SS. Patrum canones, tractare studeant qi'alitcr et
soli Deo reddero volumus, quia electiones episco- auiuiaj salvenlur, el ut, quo magis sancla Ecclesia
63J PLACIDI IGNOTyB SEDIS EPISGOPI 6i0

in mnndo pncvaiot, co magis pro auctore mundi A lanensem Eccleaiam, ut lupus, dilaniaverat, cum
ealuli houiinum insi^lat. Sed quiapaucis ista pracli- vollet catholicum, Deo ordinante, ibi conspcrari

bavimu3, nunc, ad oxomplunn vcnoranflas memorino episcopnm, evocans episcopos, hxc eis locutus est :

Constantiiii nastri tcmporia imperatorp* Deum Nosti% aperlc, eru dwinis elnquiis, qunlem "for-
titi

tinientes, per ('-hrii-ti Rratiara provocaturi, ad- teal esie ponii/icem, el quin non decet eum verbo so-

huc ejus sanctitalis exempla in modium profe- linn, sed etiam coaversatione gubernarc suhjectos,

raMUis. et semetipsum imitnlorem virlutis ostenlcre,

tothi^

Cap. liVIII. — Ex<'mf)lum mngn.v humililatis Con- iestemque doctrinx conversationem bonani habere,
sliutini iinptrato>is. Talem itaque in ponlificali constituite sede, cui et
Qui venerabilis imperator, dum turbari fidem vos, qni gubernamus imperium, sincere nostra capita
Chri^li Arianorurn infcslatione doleret, missis a *abmrttamns, et ejus monild, dum tanquam homines
do univer?o mundo
lalere suo principalibus viris, deliquerimus, necessario voluticurantes, medicamenta
epipcopo congregans, conciliura universale insti- siiscipiamus. Hesc dura dixisset imporalor, petiit sy-
tuit, ubi fides Chrisli, ah apostolisetprophotis pr.«'- nodua ut magis ipse decerneret, sapiens et pius exi-
dicata, firiniter est ore sanctorum corroborata, ilhi- etens. At ille : Super vos est, inijuit, talis electio.
minante eos gralia Spiritus sancti. U!)i ipse lanta) jg Vos enim, gralia dlvina politi et illo splcndore ful-
humilitatis «pparuit ut humiliori sede quam omnes (jenter, tnelius potcritis eligere. Tunc sacerdotes
episcopi sederet in ipso concilio. Cumque quidam egressi, de episcopali sede tractabant. Cum aulera
eornm alio? acrusarcnt, ait : Vos dii estis, c<jo ordinationedivinaAmbrosius,quiconsulatum /Emi-
snm homo. Non ergo dignum est ut homo deos ju- lieusem atque Liguriensem regendum susceperat,
dicet. Infer vos causam audile, et pacem facite. electus fuisset, exultans imperator ait Gratias :

Nam ego, si viderem sacerdotem Dei peccanlem, cla- ago tibi, Dominc Deus omnipotens et Salvator noster,
miile mea cooperircni eum. Qui etiira religiosissimus quoniam huic viro ego quidem commiseram corpoia,
vir, primus Romanoruin imperutorum fidem vcri- tu anlem anim/is, et meam sentcntiam oslendisti ju-
tatis putenter adeplus, licentiam dedit per univer- stitix convcnire. Cumque S. Ambrosius contriatare-
Bum orbem suo degentes imperio non solum fieri tur de hoc quod accidat, ut idem ipse in suis epi-
Christianos, sed el fabricandi ecclesias cl tribiienda Blolis scripsit, confortavit eum impcralor, et ait:
praedia constituit. Denique idem prajfatus princeps Nolit timere, quiaet Deus, qni te elegit, semper juva-
donaria immensa et fabricara templi primae sedis bit, et ego adjutor et defensor tuus, ut meo oriini
0. Petri principis apostolorum instituit, adeoutse- decet, semper e.vistam. Sanctus itaque Ambrosius,
dem imperialem, quam Romani principes praese-
^ ut notura est eis qui ejus vitam, vel etiam ipsius
derant, relinqaeret, et Jl. Petro suisque praesulibus, epistolas legerunt, dignitatem sui ordinis integre
ut pr.ediximus, profutura concederet. Ab illo enim servans, nullis imperatoribus, vel judicibusunquam
tempore et deinceps viri religiosi non solum pos- adnlatus est, scd potius, quae necesse fuerunl, sa-
sessiones et prajdia, quae possederant, sed etiara cerdotali auctoritate, Deo se juvante, semper obti-
semetipsos consecrarunt, aedificantes basilijas in nuit.
suis fundis in honore sanctorura per civitates, ao Cap. LX. — De eo quia S. Ambrosius Theodosium
monasteria innuuiera, in quibus coetus Doraino imperatorem, excommun icavtt.
servienlium conveniret Denique reges et praesides Unde factura est ut religiosum principem Theodo-
ac magistratus non soluni hanc liccnliam attributi Bium publice excornuiunicarel, etab ecclesia segre-

[f leg. altribueruntj, sed eliara ipsi propria largiti giret propterThessalonioensis videlicetcivitatis ex-
sunt per univcrsa rcgna terrarura Deo et cjus Ec- cidiura. Qui piissiraus iraperator, Deum in suo
clesiai. Ilaecautem omnia ecclcsiasticos viros custo- sacerdole valdemetuens, publice pcenitentiam egit,
dire el ministrare synodus Nic;ena constituit. Quae et raalum quodfecerat lacrymis
Propterhanc diluit.
etiam synodus sfficularia negotia clericis interiiixit. itaque ejus humilitatem victoriam
de Eugenio ei

Ubi li(iuido patet ecclesiaslicas res, quaravis saecuU tyranno Dominus dedit. Qui in tantum semperex-
videantur, nontamen mumJi, sed Dei veraciter esse. ^ communicationis sententiara metuit, ut, quodara
Et ideo non iraperatoris, non regis alicujus saecula- tempore, dum quidam monachus pro quadara que-
rium hominum, sed eorum tamen qui Deo conse- rela.quam non cito ei expedierat, eum excommuni-
crali sunt, judicio et ministerio disponi et ordinari care ausus fuisset, dum cujus nomine et auctoritate
debent. excoramunicatio fit metuens, non ante comederet,
G.ip. LIX. —
Exemplum verx humilitatis Valenti' oum jam hora prandii esset, nisi prius nionachua
niani imp. el de electione S. Ambrosii inveniretur, eteura absoIveret.ExcommunicationiH
Quia igitur proiuliinus exom.plum gloriosissimi enim sentenliam monachusdescripserat inpyttacio,
imperatorisConstantini, proferamusetiam Christia- et ubi ab imperalore inveniretur, prujeceral, et
nissimi Valentiniani. Qui religiosus iroperator ve- abierat. Et cum episcopi multi adessent et ei licen-
niens ab Oricnte ad Hesperias partes, ut refert Ec- tiara darent, una cum ipso episcopo supra dicti
clesiastica hi~toria, quae tripartita appellalur, mor* monachi, non eis consensit, priusquara monachua
^uo Auxonlio, Arianae persidiae raagistro, qui Medio- inveniretur. Hinc itaque, biDC videant magaales et
641 LIB. DF. HONORE ECCLESI^. 642

principes, et omnes populi, quunluui lirijeiidtt bit X 1"' servienrJo sanclae Ecclesl.i; nonfculura terronura
excoramunicatio episcoporum, ei imperator Ghri- regnum, sed etiara coeleste promeruerunt.
stiHnissinius tantiim limuit excommunicationem Cap. LXVII. — Quare sariclus Adrianus invesliri
unius ex ordine monachorura. Ecclesias permWei e imperaloribus potuit.
Cap. i^XI. — De Marcinno imperatore. Non dicant ergo religiosi imperatores: Praejudi-
Marcianus eliam catholicus iraperator terapore S. ciurn nobis apostolici faciunt, qui non nobis obser-
Leonis pupae concilium universale congregavit, et vant quod Adrianussanctissimus papaCarolo dedit.
eanclia epiacopis se humiliter subdens, in eoclem Non eniin credibileest eanctum Adrianum hoc un-

concilio cum magna devotione ipse et ejus conjux quam. potuisse concedere, ut Ecclesia Dei u laicis
suara fldem exposuerunt, investirelur, nisi Jortas^e taQtummodo pro signo

Cap. LXII. — Exemplum obedienlix Caroli impe- custodiaj. Namdominari aliquera principcm Eccle-
raloris. siae Dei non solum non concessil, sed etiam cum
Carolus etiam notum est,
Francorura rex, ut gravi interminalione prohibuit dicens : Non licet

cum grandi humilitate beato Adriano paps RomaB imperalori, vel cuiquam pidatem cuslolienli, aliquid

occurrit, et deosculalis omnibus gradibus S.Petri, contra mandafa Divinitniis prsesumere, nec quidquam,
adgenuasancti papfleprovolvitur.Qui etiamcivitatcs g quoevangelicis vel prophelicis seu apostolicis regulis
et caatra, quae a Longobardis detinebantur,brachio obvielur, agere. Injuslum enirn judicium vcl di/fini-

forti ab eis eripiens, eidera Dei apostolo in perpe- tio injusta, regio metu vel jussu peracta, non valeat,

tuumpossidendarestiluit.Quemsanctus papapatri- nec quidquam, quod conlra auctoritatem divinam et

cium Rornanum instituit.et sic demum, utdicilur, sanctorum Patrum canones (uerit, stubit et quod ;

succedentibus prosperis imperator etiam Romano- ab hxreticis actum fuerit, ornnino cassabitur.
rura levatur. Cap. LXVIII. —
De invesiitura, quid significet, et
Cap. LXIII. —
Ubi Carolus imperalor, unde apo- quam grave sit scelus, sancluarium inveslire velle.
slolico admonitus fueral, emendare promiltit. Investigandumquidiiivestitura sifjnificet.etquare
Cui,utasso!et, dum postmodum nimium episoopi dicatur. Investitura ideo dicitur, quia, per hoc si-
blandiuntur, et ejus comilatutn supra modum ad- gnum quod nostrijuris est.alicui nos dedisse mon-
eunt, reprehensus oximie, ipse taliter se corrigens stramus. Quod enim nostrum est, curn alicui ex
ait : Secunda vice, propter ampliorem abundantiam nostra parte ad possifiendurn concedere volcmus.
aposlolica aucioritaie et multorum episcoporum ad- cum exinde investirc curamus, signiOcantes videli-
monilione instructi, sanctorum quoque canonum re- cet et hoc signo iilud quod danius nobis jurecom-
gulis edocli, consulluvideticet omnium nobiliumno- quod nostrnm est, per
petere, etiliura qui accipil
strorum, nosmetipsos corrigenies, poslerisque nostris nos posaidere.Ipso itaque nomincquantee impieta-
exemplum dantes, volumus ut nullus sacerJos in ho- tis sitsanctuarium Dei invedire desiderureapertis-
stem pergat nisi duo vel tres episcopi tantum etectione simecomprobatur Alicuienim hornini sanctuarium
c-elerorum propler benedictionem, prxdicalionem po- Dei possidere velle, magni sacrilegii esse Propheta
pulique reconciliutionem, et cum illis elecii sacerdo- cum gravi interminatione denuntiat, diceus Pone :

tes, qui debent populis posnitenliam dare, missas ce- principes sicut Oreb, Zeb, Zebee, et Salmana, omnes
lebrare, de infirmis ciirarn habere, sacratique olei principes eorum, qui dixerunt : Hxredilate possidea-
cum sacris precibus unclionem impendere, el hoc mus sancluarinm Dei (Psal. lxxxii), Ubi insuper
maxime prxvidere ne sine viulico quisde sxculo re- adjungit, quod eis pro Rac iniquitate jusle contin-
cedat. gere debeat, inquiens : Deus vieus, pone illos ul ro-
Cap. LXIV. — De eadem re. tam, etc, usque in flnem psalmi. Quo in loco et
Ecce qualiter venerand^ memoria; Carolua ab perspicere licet, quia sicut Giezi et Simon
a pro-
apostolica sede etaliis aanctis episcopis reprehen- pheta Eliseo, vel apostolo Pelro maledicti sunt,
sus, quia episcopis nimium dominabalur, non su- quorum alter gratiam Dei Vt-ndere [Acl. viii), alter
perbe tuiit, sed se emendatum prolerens, etiam au- mercari voluit {IV P,eg. v), ita et a sancto David,
ctoritatem protulit. D eodem spiritu pleno, i|li qui sanctuariuin Dei sibi
Cap. LXV. — Admonitio imperatorum, ut sequan- inhaereditatex vindicarevolunt,ceternamaledictione
prxcedentium impeyatorum exempla.
lur multati sunt. Ubi, ctiam considerare decel quia,et
Itaque et nostri temporis imperatores, reges et si aliqua ratione Simoniacurn hoc non esse defendi
principes eum SGqiianlur,et unde ab apostolica sede posset.tainenquiaaelerna malediclionemultandum,
etaliis sanctis reprehenduntur, non superbiendo vitandum omnimodis et interdicendum omnibus
resistant, sed magis sese humiliando emendent,ut Christianis esset.
Christi gratiam invenire mereantur.
Cap. LXI.X, — Quia investilura Ecclesiarum fieri non
Cap. LXVI. —
De eadem re. debet.
Sf quantur exemplum Constantini, cui Deus,quia Considerandum autem quia,et .si vere imperatori-
se sinclffi Ecclesise subdidit, omnem orbem
Rorna- bus haec a sanclis concessa luissent ct eo in tern-
num exiutegro haberc concessit.Imitentur Theodo- pore valde utiliter el recte fieii poluissent, quia
sium, et Justinianum aliosque fidelea imperatores. tan'a praesumptio exinde nata est ut Eoclesia Doi,
 .

643 PLACIDI IGNOTiB SEDIS SPISCOPI eu

vpluti Siecularis res, venundaretur,
etiam pro vel A Si enim quod dncuerunt apostoli et prophetse, de-
hurnano favorc alicui conccderetur, et hoc maxitne struere (quod ubsit non sententiam
!), niteretur,
a laicis fiert, quod clirici, ?! auderenl, nb omni dare, scd magis errare convincerelur. Sed hoc pro-
ordino cfclesiastico di>poni dnbcrent, cmpndundiim cul sit ab eis, qui semper Domini Ecclcsium conlra
pcr omnia Coret. Nam uon solum quod sanclus luporum insiJias optime custodierunt.
Adrianns, pi feciaaet, eniendandum onmimodis ea- Cap. JvXXI. — De eo gaod pro terrenu, qu-e Ecclesia
set, sed etiam si aii(jui8apostolorum,vel propheta- possii/et, non dehet juri iinperutoruin addici.
•rum, iinde l-lccle.siii Uei dostruprelur (quod absit !), Videamusigitur adhuc ulrum haec sontentia vera
dicere invpnirctur, nbdicandi.im radicilua esset. sit, quuiii quidamdogmalizabunt,pro|)ter sajcularia
Quapropter B. apostolus Paulus, E-JClesifie Dei con- quae Ecclesia possidet, debcri invesliri episcopoa
Eulens, pro abdicando Judaisino[^. co/tj^. JudaicoJ vel abbates ad imperatore, lerrenorum videlicet
bnptismo, beati?simo etiani Potro nequa(]uam pe- principp. Quod quidem non debere satis ex his qu»
pcrcil {G(il. ii). Fecil hoc etiam saiictae memoriaa superius sunl patet. Adhuc autem inferamua
liicla
Ezechias rex, qui videns Judaicum populum contra quia, sicut sanctus papa Urbanus m.srtyr, B. etiam
jrs divinum venerari serpentem seneum, non veri- Melchiades, ejus successor, sanctissimus Sylve-
•tus est opu9 Moy?i, hominis Dei, conCringer?, ot
p gter,dicunt IIcEc consueludo ut Ecclesia terrenaa
:

populum, ut Deum solummodo adorrret, prascipore possessiones habeat, a sanctis apostolis instituta
(IV lieg. xviii). Ubi saiicti Patres hoc, quod supra tempore quo unusquisque fidelium
est, 80 videlicet
dixinus, intelligunl, dicentes Hoc enim maximum
:
possesslones suas vendebat, et pretium earum ad
documentum est, quod ad .•ndificalionem Ecclcsise pedes apostolorum ponebal [Att. iv). Quod quidem
proficere potest, si est qtii hoc animadvertere po- tanlum in Judaea fecerunt sancti apostoli.quia no-
test, quare Ez^^chias cum ma;.'na sui laude atquo verant so ibi non diu perrnansuros.In gentibusau-
pro animarum salutc deatruxil quod ad salutem hu- tem, ubi Ecclesiam novorant usque in llnom saeculi
jus populi Moyses, Deo jubenle, fecerat.Quis enim permansuram,et ipsi et eorum succesaores aposto-
nesciat Moysen raajoris cpsh meriti quam Kzechiarn lici viri oblationes fidelium, sicut erant, suscepe-
regem ? De Moyse enirn in libro Numeroruin dixit ruiit,ut melius paiiperes ex fructibus eorurn aleren-
Dominus ad Aaron ctMariam Audite verba mea : :
tur. Sicut itaque siue jussu vel aliqua inveslitura
Si fuerit prophcta intervos, in visione illi Dominus terreni principis recipiebant apostoli,qu8e eis defe-
cognoscar, ei in sotnriO nonenirneo
loquar ad illum :
rebantur, itadiacipuIos,£ancto8 videliccst opiscopoa,
modo faiiiulus meus Moy.ses in tola domo mea; os ad facere docuerunt, servalo videlicet, ut Apostolus
05 loqaur ad illum. In specie, ei non per ieniginaia ait : Cui vcctigal, vectigal, cui Iributum, tributum,
Dominumvidel{!Sum. xn). Quiu euim serpen\Gm, (^
^ui honorem, honorem deferrent {Rom. xiii). Hoo
quem Moyses, sicut jam dicLum esi, Deo jubente enim el ipse Dominus fecit, qui tribuluiii pro se et
I'eceral,ut scrpentinamortepopulus eum aspiciendo Petro reddidit OJaith. non se tamen aliquid
xvii),
non interiret, eumdem serpentein, quia Ueus eum Pro nobis igitur, ul
e's debere, prius respondit.
fieri jusserat, populus eum venerari et colere ccEpe- B. Hieronymus ait, Christus tributum reddit,8icul
rat, et mortem, quam temporaliter patres illorum et crucem suslinuit. Nos pro illiua honore tributum
ad tempus evaserant deuuo morituri,iili prajripue- non rcddimus ? Unde lamen cst quod Christiania
runt in peipetuuin in anima moritL.ri. El iueirco principibus deberaus, scilicet ut orando et prasdi-
dcstruxit isle quod jubente Deo fecerat ille, ac per cando eis consulere non desinamus. Nam res pau»
hoc rnagna auctoritas ista habeudaestin Ecclcsia, perum, id esl possessiones Ecclesiarum non solum
ut, si nonnulii ex praedecessoribus vel majoribus illislribuere^^sed nequidemin nostros proprios usus
nostris fecerunt aliqua, quse illoruui tempore esse convertcre debemus,nisi ad hoclantum, ut haben-
polueruntsitie culpa et superstilione,posteagignere tes de Ecclesia victum et vestitum,ei servire possi-
cceperint, sine tarditule aliqua, et cuiu magna au- mus. Nam ideo Dominus, ut idem S. Hieronymus
clorilate destruantur a posleris. ait, non de loculis, quos Judas ferebil.sed aliunde

Cap. LXX — liomano pontifici summo studio procu- D miraculo facto tributum solvit, quia nefas putavit
randum ebt, ut iuncLoruin insliluta servenlur. res pauperum in suos suorumque usus convertere,
Sunt autem quilara dicenles Romano pontilici et nobis idem exemplum praebuit.

semper bene licuisse novascondsre leges. Quod et Cap. LXXII. — De eo quia paslore.t non tantum
nos non solumnon negamua.sed eliani valdeaflir- anitnarum, sed el corporum curam gerere de~
mamus. Sed SLienduin summopere est quia inde beant
novas leges condere potcst, unde sancli Patrea et Sed et hocsciendum quia non solum Deo.elejua
prajcipueapostolietevangeiistifaliquid nequaquam Ecclesiae tioc praejudicium fieri non debet,ut episco-
dixerunt.Ubi vero aperle Dominus, vel ejus apo- pusvelabbus.quem sibi pasloremeligitsine saecula-
stoli, ct eos sequentes sancti Patres sententialiter rium ho iiinum investitura, quae ejua sunt, ha-
novam legem Romanus pon-
aliquiddelinierunt, ibi bere non debeat, sed ne alicui orphano vel viduas
tifexnon dare, sed potius; quod prajdicatum est, justum esset hoc interdici,ut sua,quaB ei jureobve-
uaque ad animam et sanguinem confirmare debet nerant, alicui famulorum suorum dispen8are,et ex
645 LIB. DE HONORE ECCLESIifi. 646

eis pilji Scrvire non decci ncrel. Quid cnirn uaquarn A. 63t regulai, pro sui turpissiini lucri commodo, is,

juslus judex hoc laudaret Et nancla igitur Eccleaia

." cui hoc altentanti probutum fuerit, proprii gradug
uni rx famulia hoc praecipit, quando ideo pastorem periculo subjaceat, et qui ordinatus est, nihil ex hac
eligil, ul, tum animaruin iiu.tm corporum, infirrno- ordinatione vel prornolione, quae est jier negoliatio-
ruifi scilicot suorum raemlirorum curam habeat. nom facta, proficiat, sed sit alienus a dignitute, vel

Quis hoc Doi servus lauilahit, ut sine jussu vel in- sollicitudine, quam pecuniis quaesivit. Si quis vero
veslituiahumanae potestatis nihil possitin Ecclesia mfdiator lam turpibus et nelar.dis datis, vel acce-

agere, cum eliam Apostolus dic.tt : Oiiorlet episco- ptis exstiterit, si quidem clericus fueril, proprio
pum irrppi-ehennbilem esse tanquam Dei dispensato- gradu decidat ; si vero laicns aut monachus, ana-
rem ? [Tit. i.) Kpiscopos auteni non soium anima- lhematiz> tur. Si itaquo ju\ta pra:ceptuin laicus rnc-
rum, sed etiam corporum curim gerere praepipit diator, ut dispensalor, id esl ceconomus Ecclesiffl,

B. Petrua Apostoluadicens : Pascile, qui in vobisest, per pccuniasordinetur.analhematizandus est; laico

gregcm Dei. Cnm omni coaclori, utomnemEcclosiarum suo juri subdat,con-
solliciludino providenles ex
animo, non turpis lucri gralia (I Pelr. v). Unde ita- sentiendnm cst? Nunquidqui ub ipso epigcopulura
que pascent, si quod est Ecclesiae non h;ibent? Incli- acceperit, sacrandus est ? Nam si etiam pro solius
nenl itaque his sanctis monitis aurem omnes ter- n honore Dei hoc requireret, impetr.tre miuimedcbe-
reni principes, et non solum sua tollerealiquo modo ret, quia, ut jam diximus, istud suo ordini nequa-

eanctaeEcciesi<e [siippl. nonjstudeant, sed etiam pro- quarn compelit. Quod enim quidum aiunt, idco hoc
pria ei donare curent, ut aeternam mercedem ab po imperatori competere, quia sacro oleo in regnura
accipiant, qni fidelibus suis promisit; Gentuplum unctus est, omnino veritati non congruit. Non enim
accipietis, et vitam aeternam possidebitis {Maith. unctus est, ut ppiscopatus vcl abbaiias disponat,
xix). sed, ut Spiritus sancti gratia, qu.ij per unctionem

Cap. I XXIII. — Nnllum episcoporum debere aliguatn illam signatur, confirmatus, justitiam Dei rectis-
Ecdesiam laicis subdere. simo teneat. Cum autem ei etiam vulde religioso, et
Spiritua sancti dona specialiter in ecclesiasficis non pro sui re^ni honore quaerenti hoc conceditur,
oiriciio pra?fulgerc minifesLura est. Inter quajoraiiia ut sine ejus licentia clerus, vel populus eleclionem

supereminelepiscopalis gratiu.Quae noii immissione praesulum (acere non aiideanl, et si feoerint, ipse
regum vel principum, sed elcctione clericorum, et secundum suum Iibitum emendct, et nullusepisco-
pctitione omnium populorum fi^Tidebel. Cujusele- pus anto olcctum consecrare audeat, quam ab ipso
ctionis ju 'iciumdomni apostolici; et ejus vicario- per baculum et annulum inveslialur, nunquid cano-
rum, seu archiepiscoporum ita proprium csl, ul nuUi -, nicum est ? Ubi isti inveiuuntur canones ? Cum sa-
non sui ordinis viro hajc coucedere uIIh ralione de- cri canones saeculares, Ecclesias suo juri subden-

beant. Pro salute eniiii Hnimarum su.irum principea tes, anathematizent, nunquid si hoc ei conceditur,

eligerespecuhUorem debent,quigladium venientem claves regni ccclcslis cjiis ditioni non subdunt ?

super se et super populum videre et denuntiareprae- Quod si ei nulla specie religionis istud pricrogati-

valeat, sicut et omnis populus debet non suapolen- vum concedi potest, prohonore suiregni quaerenti,
tia vel auctoritate in Ecclesiam aliquem introdu- et vi obtinere conauti, aliquo raodo consentiri Ja-
cere. Non enim Spiritus sanctus alicui subjici po- bet?
test, utei spiritale donum tribual, cui princeps ava- Cap. LXXIV. — Exempla quihus probalur sanctam
ritioe serviens, et sanctuarium Dei hajreditate possi- Homanam majores [Xei Ecclesias semper ordi-
dere desiderans pro suo, et non pro Dei honore nasse.

prffisulatu m Ecclesia) in vestiendo dare praesumpserit. Sancta vero Roraana et aposlolica Ecclesiae per
Nam qui hoc putat, homiui utique subjici posse semeiipsam, et non per ali^iuos laicos, etiara valde
creatoreir. omnium Spiritum sanctum credit, quod religiosos,quod inuuditum apud antiquos Patres
vcl e.\istimare inauditum scelu3 estet Arianam im- semper fuil, modernis etiam tcmporibus magis
piotatem supergredi, ut S. Urbanus papa docet, ma- subroptum,quam crdinate factum supradocuimus,
nifeslum cst. Non itaque tali manus imponendaest- D hactenus omnos rnajores Dei Ecclesias ordinare et
sed, nisi ex corde roQnituerit, aeli-rna dimnatio im- investire studuit. Inde est quod Pelrus apostolus,
minere pr;Bdicanda est. Osiendunt autem et sancti Alexandrina;n fundans licclesiam, M ircum evmge-
Chalcodonenses Patrts quod sancte et pure ecclesia- listain ibidem destinavii, Arm;ichorae Aquiieiensi
stica tractandi sint, dum aiunl si quis episcopus:
putriurchaebaculiim postoralem suis manibusdedit,
per pecuniam fecerit ordinatiouem, et sub prelio Apollinarein archiepiscopum Uuvennai misit, Mar-
redegeril gratiam, quae non potest vendi, ordinavit- tialeii Lemovicas mandavit. Ejus succe^NSor Gle-
que per pecunias episcopum aut presbyterum, aut mens Dior.ypium Parisiorum Ecclcsiaj direxit. Gre-
diaconum vel quemlibet ex his.qui connumerantur gorius {a) Mediolanos dignum successorera saa-
I

in clero, aut proinoverit per pocuniiis dispensalo- ctum Ambrosium eligere docuit. Et quid multa P
rem,aut defensorem, vel quemquam, qui subjectus Deficiet enim diea antequam exempla, in quibus

(a) Leg. ir.

 6n PLACIDI IGNOT^ SEDIS EHSCOPl 64S
aperte dcmouBlralur sanctam Ecclesiam Romanam A tunt, in horreo vero
nequaquam. Videns autem hoo
per se, sive per suos vioarios, vei inetropolitanoa maiu.n sancla Dei Eccleaia catholica, conciliia fa-
a 80 consliliitos, omni Siinclffi Dei EoclesiiE paslorca ctisexcommunicavit eos. Qui non timuerunt, sed
seinpcr conslituissc. Nanc itaquo,quod condlitutura persequi spiritaiitcr et corpor.diter Ecclesiam Dei
hiictcnns ost, usque in finem, Deo auxilianle, cu- ccepcrunt. Quod viicntes imperatores, Christum
stodiatur, ut opo;rtolica doclrina Spiritua sancli udorantea, lege sanxorunt omnia habebant hee-
gratia scmper imTiMnentum uc ;ipi;it. relicos perdere, et ipsos nunquam cerla sede con-
Cap. LXXV. —
De excommunicatiom el %ix,aniis. eislere.Quapropter factum est ut mulli ex eis con-
Inlcr ha!C nctundum est quod quidam contra vertcrenlur, et siiveritala legum et ciemenlia sacer-
evangelicam parabolum nos faccro contendunt, ubi dolum, qui, uteoa ad concordiam provocarent, sta-
do ziz.miis non eradicandis Dommus pr.necepit tuerunt ut episcopi et clerici in suo ordine recipe-
{Slalih. xiii), cum aliquos excommunicatione di- rentur, tanlum ut de praeteritis paenitentium agen-
gnos excommunicationi subjiciraus. Elaiuntetiam tes, in fuluro emendarentur.
S. Aiigustinum hoc contradicere eo in loco ubi ait Cap. LXXVII. — De excommunicalione, qua inten-
quia uon est praecideiida unitas. Feriendi sunt mali, lione fieri debeat.
non prcTciJendi. Quibus hoc primum respondendum g Itaque non, sicutiili aliunt, eos eradicamus, cum

ost Si biEretici et mali homines excoramunicandi

: excommunicutioni subjicimus, sed ideo eis discipli-
non sunl, quare ipse Pater Augustinus cum legatia nam damus, ut raaium quod aiunt relinqucntes,
sanctffi RomanJB Ecclesiae, et cum omnibus coepi- justitiam Dei nobiscum rectisairae teneanl. At vero
scopis suis Polagium et Coeleslinum, novam hajre- quidam ex eis semelipsos eradicantes et damnantea
sim in sancta Dei Ecclesia inlroducenie8,excommu- fecerunt, conslituentes sibi ulios episcopos, quoa-
nicavit et ab Ecolesia Dei separavit? Quare ipsoa dam quidem jam damnutos, quosdam vero crimini-
Donatistas, conlra quos ista et multa his sirailia bus irretitos. Nos autem quaravis ct ipsi peccHtores
loquitur, cum omni Ecclesia Dei excommunicatos simus, tamen veros Gatholicos in hac re demoa-
tenuit, et nisi prius nefandi schismatis eos poeni- strantes nos, obedientes Christo, et sequenles san-
luisset, et per manus imposilionem reconciiiuu es- ctorum exemplum, qui dixerunt : Si quis frater no.
sent, eisneqa:;quam communicabat. minatur in vobis fornicator aui adulter aut ebriosus,
Cap. LXXVI. —
Quia Domiuus ipse e.xcommunica- cum ejumodi nec cibum sumere (J Cor. v). Kt item:
iiontm /irxcepit, el quid intersit, excommunicare
Si quis venit ad vos, et hanc doclrinam non affert,
et eradifure ?
necave ei dixeriiis : Quienim dicit ei Ave, communi-
Nos itaque, quia in longum duximus sermonem,
. . , , . , • • -j _ cat ejus maliqnis operibus (II Joan.). Ideo
iuqui eo3 c^
^uo ex-
ut in iiocquod apertura est iraraorarinon videamur, C communicamus,
^^
.^ ^ ^ '^^
^
„r
^
i
ut mala,quae faciunt, relinquenles,
brevifer hujus rei sententiara proferamus. Idem
spirilus eorum salvus sit in die Domini (/ Cor. v).
ipse Dominus, hoc parabolice hic enarral.aperte
cjui
Nam non propterea hoc agiraus, ut nos peccatores
alibi excommtinicalionem fieri jubet dicens Frafer :

non esse veraciter confitearaur (quod etipsi sancti

qui corripitur ab Eccle&ia, et non obedit, sit tibi
apostoli confitebantur dicentes In mullis enim of-:
sicut ethnicus et publicanus {Matlh. xviii). Unde
fcndimus omnes [Jac. iii]). Sed ideo tantum, ut,
apparet liquido aliud esse excommunicationem, et
quiadisciplina Ecclesiae siaeai entate retineri non
aliud cradicalionem. Qui enim excommunicatur,
polesl, ad tempus excomraunicationi subjicimus, ut
ut Aposlolus ait, ad hoc excomraunicatur ut spi-
omnes excommunicalionis terrore coacti, ad justi-
ritus salvus sit in die Domini {1 Cor. v). Disciplina
tiam redeant. Ideo autem cum eis non comraunica-
est enira excoramunicatio, et non eradicatio, nisi
mus, ut ex hoc cognoscant quam grave sit a com-
forte contemptu et superbia proveniat. Donaiistaa
munionesanctorum peccatorum meritisinaeternum
autem, quantura in ipsis erat, omnem Ecclesiam,
secerni.
per universum raundum diffusam, de agro Dei era-
dic.averant, et se solos vere Christianos esso cre- Cap. LXXVIII. Non posse episcopum vices suas in ec-
clesiasticis rebus laicis tribuere.
debant. In lantum autem hoc malura creverat, ut p.

Catholicos etiara rebuptizare auderent, quod vcre Sed unde paululum digressi sumus rede-
ul ad id
esse eradicarenuili sapienti iucognitum est. Prove- ainus, sciendum quia sunt nonnulli qui dicuntposse
nerat vero hos schisma eo quod accusabant Cseci. Romanum pontificem vicem suara in praerogativa
lianum, episcopalum Carlhuginen.^eminjustesusce. investiendornra episcoporum imperatori tribuere.
pisse,quod concilio universali Roraae babito, pro- Quiattendantquid exinde sancti Patres protulerint,
bare non potuerunt. Judi.iio itaque episcoporura et hoc quod temere dicunt eraendare procureot.
Cfccilianus in episcopatu firmatus est. Quo facto illi Taliter enim statuerunt dicentes Nova actionedi- :

indignati schisma fecerunt et diviserunt se orani dicimus, quosdam ex nostro collegio contra mores
populo Christiano propter unius hominis falsara ecclesiasticos habere io rebus divinis constitutoa
crirr.inatioaem. Ei in;ie estquod B. Augustinus sae- ceconomos. Proinde pariter tractantes elegimus, ut
pissime dicit : Eisi vera crimina haec essent, non unusquisque nostrum secundumChalcedonensium
propterea vos ab omnibus Christianis dividere debe- Patrum decreta ex proprio clero ceconomura sibi
batis. Feriendi sunl mali; in agro vobiscum esse pos- constituant. Indecorum est enim laicura esse vica-
649 L!B. DE HO.NORE ECCLESiiE. G50

rium episcopi, et sjpculares in Eccie?ia judicore In A q"' per avaritiam sui et non Dei honoris ecclesia-
uno enim cndernque oltirio nnn r1eb^'l ilis(iar esse sliraoUlci.i dari v( I accipi posse e.xiHlimat,astriclU3,

proffssio Quod eliam in Icrr divina prohil)i tur di- tcnetur. Accipicns autem, ctianisi bonis pollciet

cnle M yse:.V,ij/ (irahis in hore f^imul ct <>.vno [Dciif. moribus, et alias canonice elcctus (uis-set, propler
xxii) ;
qiiod e^t, homini'?. Hivcrpae prolcssiimis in dHolis liimcn sreculirem anibitionem,''t suam infi-

oiticio uno non sociiibis Unde opnrlel nos ot divinis d' it'm cxi^limatiunem, qna per avaiitiani hublimi-
libris et sancluriitu Patium obedire pr;Ei:eptit-,con- laiis et dominutionis se donum Uei accipere pos<e
siiluentes utqui administrationibus EcclesiiE ponti- confi.Jit, sacrandus mininie esl.Quia si talis sacra-
ficibus sociantur,discrepHre non debe:intnec prr.fes- tur, exemplurn B. Petri non tenelur. Nam cum
sione nec habitu. Nam coerceri et conjungi non quis non pro salute animse suae episcopum eligere,
possunt, quibus studia et vota diversa sunt. Si scd invesliendo,id est dominando insignia pr^esula-
quis episcopus post h;pc ecclesiaslicam rem ad lai- lus alicui dare desiderat, et euin sacrari expelit,
culem procurationem devolverit, aut dine testimo- quid aliud vult^nisi ut,cui ipse manus imposuerit,
nio occonomi gubernanda codiderit, vere ut con- id est rerum Ecclesiae dede-
poteslateiM terrenarum
temptor canonum et fr&udator ecclesiasticarum ril, accipial Spiritum sanctum ? Quod non ei esse
rerumnon solum Christo de rebus pauperum judi- r» coneedenduin lestatur exemplum B. Apostoli, qui
' •.• .L ..-- L
.•
cabalur reus, sed etiam et conciiio manebit obno-
. .
Simon hoc volenti ait Pecunia tua tecum iilin:

xius. fcrdilione, quia existimastidonum Dei perunia possi-

Cap. LX.XIX. —Cnntra adulatorex^qui contra canones deri {.-ict. viii). Quid enim et iste aliud exislimat,
aucloritutein dare cuntendunl. nisidonum Dei per avariiiam possideri, cum exi-
Vidoant iiaque qui hoc quod supra protulimus slimat eum fieri posse episcopura, cui ipse supra
autunuint, possc scilicet domnum apojtolicu.ti im- modumsublimitatemethonorem terrcnumambiens,
peralori episcop-tus, vel abb itias ordiniindis, vel investiluram praesulutus dederit,sibi ulique vindi-
invpstiendas tribuere, quid isti sancli Pjirescxmde cans qund Dci est : Dpi autem cssenon solum spi-
protulerint.qui eliam ccconoiiium Ecclcsiae non tri- riiualia,sed etiam corporalia.quaeE clesia possidet
buerunt episcopo polestulem. liiicum ordinandi, et abundpque supra docuimu«.Omne enim quod
3 itis
desinant conlra tlaluta apostoiica loqi)i,ct imperi- Deo olierlur Siirrum css^e, tum Veteris quam Novi
torum animas perdere. De eis eniir. Ezechiel pro- Testamenti et SS. Patrum dictis probavimus.
phetaait: Vx qui convekunt pulvillos sub cubito
Cap.LXXXI. —
Contra eos qui ideo putnnt juste im-
omitis manus {Ex,"ch. xiii). perntorem ecclcsias invesdre, quia mmnutti anti'
Cap. LXXX. —Ulr'im alicuipro honore le>reno ec-
quurum, qui invediti sunt, sancli fuerunt.
clesiam ordinare concedenduin sit ? C» Proferuntur a quibusdam quaedam privilejiia san-
Attendere vero dignentur, et euifimse sedis apo- ctorumapostolicorum,quibus patrocinantibus.sepu-
stolici beatissimi Patre3,venerabilis memoriae prcB- tantcanonicarahanc quamdefendimus rationemde-
decessor eorum Urbanus, quanta exsecratione di* struere.et ad nihilurajuste posse redigere. Quibus
guum duxerit ecclesiaslica officia vendere vel eme- hocpriraum dicendum est qnia non ed discipulus
re, avaritia impprante, pretio muneris a manu vel super magistrum (Luc. vi). Quod enim sancii apo-
lingua seu ab obscqnio. Nam aperte hoc Simonia- stoliordinaverunt,nullu3eorum discipulusdestrue-
cum pssp testalus est, inquiens .• Qui res ecclesiasli- re potest. Qood si qnis conatus fucrit, eum injuste
casnon ad hoc ad quod instiulx sunt, seU ad pro- facere Christiana ra io cia nat Si igitur verum est
pria lucra munere linguie, vct indebiii obsequn, vel ha?c privile^ia sanctos teci3se,primum sciendum est
pecunia largitur vel aiipisciiur, Simoniacus est, cum quia non ob aliud hoc fecerunt, nisi ut discordia,
principalls intenlio Sinwnis fuerit, scla pecuniae ava- quae saepe iu electione provenire 8olet,regali aucto-
rilia,id esl idolotalria,nt ait Apostolus : «Ef avaritia ritale pelleretur. Quod verum ease, ipsa illorum
qux estidolorum servitus {Col.iu). » Et nuncitaque, scripta declirant, quae ideo hrec eos egisse fatentur
cum aliqnis Ecclesiam non quidem pretio emit,sed ul magna discordia, quae saepe in electione prove-
quod, diciu eliam exsecrabile est, gladio obUnet,et D niebat, regali providentia sedaretur, et Siraoniaca
pro su.-B fimbitionis avaritia inves^tit et dominalur, haeresis, quaj aliquando sacrum ordinem fadabat,
nnnne 8iiiionis malitiam imilatur, vel etiarntrans- nullii ex parte suliripere posset.Cum verohocquod
cendit?Nam ^imon, etsi prctio emcre volnit. ta- jpsi reraediuin lore pulaveranl, in lcthale vulnus
me.m uon vi exiorsit. Quod si aliquis a malo inva- erumpere et lotutn p-ne jnm Cnrpus EL-clesiae occu-
sionisiiiununis,et non avariti;epecuniaruin inhians, pare cccpis«ct, jusle interdictum esse manifesium
se ta nen sublimitHt*^ terrcni honoris «upra modutn
I p>t. Ideo enim illi hoc concesserant, iit supra jana
ambiens.quie ambitio esse avaritia a B. Patre Gre- dixi[nus,ut charitas robustius permaneret,etSimo-
gorio apertissimo diniTitur,eccle?iam iuvestirepro niaca ambilio locum penitus non haberet. (^um
suo terrono honore pr?esurriit, viiium Simoniacse autem inde niors intrare coepissel unde exoelli pu-
haercsis non cvadit.Ideo enim Simon damnatua est, est.diirne et juslo alii sanctiapostolici hoc pro-
titta

quia per avaritiamdomum Dei sepossidereexistiraa- hibueruut, quia sponsae Chrisli illud obesse vide-
vit. Eodcm ilaque hiqueo tcrrtni an.biiionis ille ruat.Sicul itaque illi pro honore Dei,et non homi-
Patrol. CLXHI. 21
651 PLACIDI IGNOT^ SEDI8 EPISCOPI 652
num, hoc concesserunt, sic isti videntes abesse ii- X. quid ambitiosus nonesl? Quod autem est vitium
lud ecclesiae.pro honore Dei prohibuerunt.Inlenlio Simoniacaj haeresis, nisi ambitio spirilalis honoris
itai|ue stncta una luit iilrisque, s^cilicct sulutis Kc- propler hujus sicculi commodum vcl gloriam V Spi-
clesi;H et hoiioris Dei. Sicul autem oonservuri tunc ritalis autem honor non tantum in miinue impdsi-

poterat quod illi fecerant,quia non nocebat,ita nunc tione intelligitur, sed etiam in extcrioril.us eccle-
deleri oportet, quia certissiine nocet. Ad hoc enini siasticis rebus,qu*!
cx consecratione provenire de-
paslores riaves Ecclesiaj habcnt,ut quod nocel aule- bere sanctus Paschali? I, apostolica? sclis antistes,
rant, quoil juvat inlcranl.Quod utique pessirnae ne- teslis est. Et recle. Nam sicut corpus vivificatur
gotiationi fomentuna subministiare cognoscitur,au- anima et regitur, ita donis sancti Spiritus eliam
fercndum de sancta Kcclesia est, ul ipse Dominus corporalia Ecclesiae sanctificantur, el cui sanctitas
pra3cepit, dicons: Aiife)le ista hinc, e( volile facere spirilalis conceditur,ei recteotcorporaliadonantur.
doinuin Culris mei domum ncQOlialionis [Joan. ii). Ut enim anima in hac vita sine corpore non regi-
Non itnque putanduuj concesssse ut ali-
esl illos tur,ita sancta Ecclesia pine corporalibus donis.spi-
qiiis sificularibud potestrilibus usus Ecclesiani per rilalibus in prssenti non utitur. t^icul ergo, qui
ip;5ii3 obtineal, istos vero, quod ipsi male egissent, hnminem niorcutur.quiimvis corpuset non animam
eiuend.is:^e,sed j'0tiu3 ulri luc hoc studuiTunt,s.icut pmisse videalur, litmen etiiim aniimm mercnsse
j^
jan diximus, ut pu.K linnius teuerelui- et. Simonia- vere convincitur, pro eo scilicet quia sine ynima
ca hajresis confunderetur.Ulrique enim decretaan- corpus se habere non gaudet, sed sepolire festinat.
tiquoruin P.itrum Clemontis et Alexandri et scie- Ita qui corporalia Ecclesi» vel vi obiinere nititur,
bantet custodiebant,qui in suis Decretis pracipiunt, vel protio donum Dei pecunia, seu,quod pojus ost,
dicentes : Si (juis ejAscopus, sxcularibus poieslati- violentia possidcre velle convincilur. Cum itjique
bus usus, Ecclesiam per ipsas obtineat, deponatur et imperator, vel aliquis princeps investituram eccle-
segregetur, omnesque qui ilii communicant. Et me- siarum, quo signo possessio, et dom.n.jtio demon-
rito. Nam non voluntate humana, sed
[ir.esulaius stratur, obtinere nitens pro siia et non pro Dei glo-
vocatioiie divina, sicut de Aaron Apostolus dicit ria dederit, etiam consecrationem pro sua gloria
provenire debct [licbr. v). Vocaturenim vere a Deo tribuit. Is enirn sacraiur qui inveslitur, et ideo sa-
ille quera cleruspopulus 0hrislianu3,ia quorum
et cratur quia investitusest.Aperte ergo patetnuiaefc
cordibus Deus habitat, pro salute aniraarum sua- sacralio illius pro gloria mundi,id est conciipiscen-
rum pure et simpliciter elegerint. tia oculorum et superbi;i vita?, quas non esl ex Pa-

Sunt autem qui dicunt: Ergo non uulli antiquo- Ire, sod ex mundo tribuilur. Constat vero quia ei

rum, qui investituras ecclesiarum a regibus acce- p Spiritus sanctus non datur, quisuperbiam et ava-
perunt, sancti non sunt? Quihus respondemus ritiam mundanam, quas non esse ex patre manife-
:

Sanctos oos esse non negamus, sed credimus.Sed stum esf, investitus, sacrationem Spiritus sancli
quia hoc simpliclter agebant.aliis sanctisoperibus, ausas fuerit expetere Spirilus enim sanctus disci- :

divina gratia cooperanle, eis dimissum est, juxfa plinx effugiet fictum {Sap. ii). Vere enim haec fictio

quod Psalmista prsdicans ait Bea'i quorum re- : disciplioaj est, cum quisque se ideo putat sacran-
missx sunt iniquitatis, et quoruin tecla sunt peccaia dum, quia a populo eleclus, et a rege inveslitus
{Psul. xxxi). Sicut etiam et B. Cypriano de ba- est, cum ilisciplina Spirilus sancti sit unumquem-
piismo contigisie,te8te S. Augustino, cognoscimu?, quepastorem solummoduprosaluteanimarum pure
qui tamen charit.itis compage et bonis operibus in et simpliciter ab omnibus clericis uniuscujusque

sanclitate permansit. Investitura enim ecclesiarum Ecclesi* eligi, quibus consentire omnes Hlii illius
haeresis primis temporibus non exstitit, quia sim- Ecclesiffi, quo2 ordinanda est, et obedire pro salute

pliciter liebat et contentione nondum creverat. animarurn devotissime debent. Cujus electionis
Novae enim sententiae, ut ail H. AugusLinus de Pe- discrelio non alicui humanae potestati, sed metro-
lagianis, nirnis liberum arbilrium defendentibus, politano episcopo a Deo collata est. Quje dum ca-
cum ab Ecclesia respuuntur, nisi contentione nonica probata fuerit, non ab imper;itore electus
crescant, hfereses non sunt, cum eas defendenles D invfistiri, sed ab archiepiscopo, qui vice Christi
increpati fuerint, si disce^serinl, Catholici sunt, eum benedicit, investiri et consecrari debet. Ordi-
sipermanserint et defenderint.haeretici fiunt.Ita et natus autem et sacratuu, si quid Ecclesia quam
in praesenti retaclum es-^e cognoscimus. Primis suscepit antiijuitus canonice iieb''t imperatori, nisi
Damque teinporibus, cum hoc coepit, vitium cxsli- forte imper.itor pro remedio animae suae remiserit,
lil; cum vero, postquam generalibus synodis per solvcre per omnia curel. Piissimus aut^^m impera-
Gregorium VII et Urbanum II apostolicos celebra- tor non gravare Ecclesiam, sed magis ei servire,
tis, interdictum est, et nuncnon solum verbis de- utpote suae spiritali iricitri devotissime studeat.Non
fenditur, verom etiam armis obtineri contendilur, enim ideo sacro oleo ungitur, ut Ecclesias domine-
quam grave scelus sit, perspicue patet. Nam quis tur,sed ut Christo vero regi serviens.ejus sponsara
ambiens majorem saeculi honorem, et plus jualos a malorum insidiis humana potenlia tueatur.
sibi homines subdi et divitias hujus mundi acqui- Electio vero abbatum, quia ad solos monachos per-
ri, investituras ecclesiarura facere appetil, nun- tineat,testisest Regulasanctissimi Patris Benedicti.
 :

653 LIB. DE HONORE ECGLESl^. 664

Ecce haec est disciplina Spiritus sancti,quia pastor A minem se vicisse gloriabalur, ut a uostris cordihui

Eccltsiic eligi debel.Qui aulfm conlra ista-ii aucto- ipso wliiu raptus exeaf, quo nos aditu inlrtmis-
rilalem pugnans, siia nova aiictorilate in Eccle- sus tcncbat. Si igitiir, ju.\ti hunc aensunn, Hm-
siiim pabloieiii inlro lucit, hL q.ri inlrddiiCilur, el cli d'ictoris avantia non goliim pecuniae esl,

qui introducit, et qui lalibus cunsentimis, inlro- ped etiaiM altimlinis, liquido patet quia sicut
ductum sucrare prafsumit, maniteste contra disci- iile qni, per avariliam pncuniae pretio dato vel

plinam Spiritus sancli a^unt. accepto, ecclesiastica olficia vel spiritalia videlicel,

Cap. LXXXlI. — Vera et cerla cornprobnlio , quia

vel corporalia mercalur, Simoniacus est ; ita et

aicut Simoniacus esl ille, qui ver avaritiam pecu- ille qui per avaritiatn sublimitalis et non Dei,sed sui
cuniarum ordinatur, ita fl lUe qni per avarifiam hor.oris cupiditate eadem ecclesiastica offlcia vel
sublimitatis, Simoniacus certissime comproba-
spirilalia vel corporalia dare,vel accipere praesumit,
tur.
Siiiioniacus est. Simoniaci autem, secundum au-
Sanctos antiquos Ecclesise doctores manifestum ctorilatem Chalcedonensiutn Patrum, sexcentorum
eslindesuamdoctrinamnobisplenissimercliquisse; videlicetel trigintaepiscoporum,clericidegradandi,
unde diebus eorum quffislio erat. Dit-bus iiaque
monachi vero anathematizandi sunt. Et
vel laici
sanclorum Gregorii II (2) ct Ambrosii, reges Ec- r» iiicrilo : nam
quia magnae cxsecrationi in conspeclu
clesiam ab haBresibusdefendebant clericaiisautem ;
Dei digni habeantur.et quiagratiaSpiritus sancti ad
ordo jam in avaritiam ambitionis declinaveral in eos minime pertineal etomne corpus per eos vitie-
tantuni, ut pretio accepto impositio manuum ab tur.s-inctus Pater Ambrosius manifeste in libro de
aliqiiibus venderetur. Alii non tain
autom, et si
suci^r(lotibus(cap.5) indical,dicons Sunlquinovam :

apcrte vendebant, tameu sacros ordines vel hono- prodigialiter regulam huc tempeslate peperisse deften-
ros pro huuiano favore dare non dubitabant.Ei inde lur, (t Giezi senfentiani et Simonis seclanles, sancti
est (^uod in doclrinis eorum vei etiam aliorum doc- episropalus grutiam pecuniis coemerunt, nequaquam
torum, quos nunc sancla Ecclesia specialius re- timen tescum honorem sncerdolalempecuniisemerent,
,

tinet, vix prajsenlis temporis novum nequissimie ttB.Petro apostolicose cum Simonefuisse damnatos,
hydrae caput confutari invenitup. Sed tamen, qui sicut ait : « Pecunia tua, inquit, tecum sit in perdi-
subtiliusdivina inspiratione edoclus, oculis mentis lione, quia donum sancti Spiritus te credidisti pe-
istud in eorum doctrinis, quam abominabilc sit,
cuniis comparare -icl. viu). » Et lepram cum Giezi
(
invenire desiderat, perspicue ei, divina gratia lar-
a snncto se suscepisse credant Eliseo, qui gradum sa-
gicnte, videre concediuir. Ait enim B. Pater Gre-
cerdoialem se exislimant pecuniis comparure.Quibus
gorius, de Domini teritatione in expositionc
cum cum isld dixerimus, iufficere dcbuit suum compa-
Evangnlii loqucrelur Antiquus hosiis contra pri C
rando Upram possidere. Namsicut validioribus mor-
:

mum ki)minem, parenlem nostrum,in tribus seten- bis capile vitialo, reiiquum nrcesse est corpus inun-
Uitionibus erexit, quia hunc vana gluria videlicet et
dalione superioris morbi lclhaliler irrigari,et ita ethi
gula et avaritia teniavit, ied lenlando superuvit,
qui caput videantur Ecclesix esse, morbopesiifero fra-
q<da per constnsum sibieum subdidit. E.x gula quip-
terr.um vitiant corpus, ut nihil ex tolius corporis
pe tcntavit, cum cibum ligni veliti oslendit atque ad
compage insaucialum possit evudere, quod negligen-
comednidum. suasit, dicens : « Gustate [Gen. iii). »Ex
tium sacerdolum viliositatismortale infecit virus, ita
vuna autem gloria ttntavit, cum diceret: « Eriiis
ut videas in Ecclesia passim, quos non merila, sed
sicut dii {ibid.). » Et ex ],rovectus avaritia tcntavit,
pecunix ad episcopatus ordinen provexerint; nuga-
cum diceret: « Scientes bonum et malum {ibid.) ;
»
cem populum et indoclum, qui talem sibi asciverunt
avarilia enim non solum pecunixest, sed etiam alli.
saccrdotem, quos si percunctari velis (ideliter, quis
iudinis. Recte enim avarilia diciiur, cum supra mo-
eos perfcccrit sacerdotes; respondent mox et dicent
dum suhlimitcis ambitur. Si enim non ud avariliam
Ab archiepiscopo sum nuper episcopus oi-dinalus,
honoris rapina perlineret, nequaquam Paulus deuni-
cenlumque ci solidos dedi, ut episcopalem gratiam
genito Dei Filio dicerel; « Non rapinam arbilratus
» In hoc ergo consei^ui meruissem. Quod si minitne pedissem, ho-
exiessc.se ssqualem Dco {Phil. ii).
j^
ad supfrbiam die episcopus non cssem. Unde melius mihi aurum est
diabolus parenlem nostrum et traxit,
de saccllo invehere quam lanlum sacerdoUum per-
quo cum ad avantiam sublimitntis excilavil. Sed
dere. Aurum dedi, el episcopalum comparavi. Quos
guibus mndis primum horninem stravil, eisdem mo-
Per gutam lamen so'idos,si vivo, rccepiurus illico non diffido.
dis secundo honiini leuiando succubail.
lapides isli punes Qrdino prtsbyieios, conseiro diaconos, et aurum ac-
quippe lcnldt, cum dicrt : « Dic ul
cipio. Nam de aliis nihilominus ordinib is pecunix
jiint [Malih. iv). » Per vauam glonam tentni, cum
deorsum {ibid.). » quxstum proftigare confrdo. Ecce et aurum quod
dicit: « Si FlIius Diii cs,mitte le
dedi, in meo sacello recepi et episcopalum gratis ac-
Per subiimitutis avarilium tentat,cum regna mundi
cepi.
omnia ostendd, dicens : n Uaec omnia libi dabo, si
procidens adoraveris me {ibid.). » Sed eisdem mo- Nempe hoc est quod doleo, quia archiepiscopus
dis a secunlo homine vincitur, quibus primum ho- carnalitcr episcopum fecit. Nam propter pecunias

(2) Ita CoL, sed corrijr. videtur L

 ;

653 PLACIDl IGNOTiE SEDIS EPISGOPI 656

sperialiter leprosum ordinr.vit : « Per.un\a,inquit,tua A. imprudenter pecuniam exsprctntlDeushomini concC'
Ucum sit in penliiioue, » qtda sancli Spiritus gra- dere volitit gralis, el episcopus rapax pcr.uniam ub
tiuin prelio com/iaraili, el cummerr.ium miseralnlein homiite expclit gralislDnts homini,ut certe bcnignus,
animarum rxiiium prrrijisli. Et nescii homines et gndis donavit, ct sacerdos maliynus eum sinecansa
imlocli in orUinntionibus eoriim clamard et dirunt: prxdavil I « Quid eiiiin habes quod non arcepisii ? Si
Dignus cs et justus es, et conscienlia misera,indtgnus autem accepisti, quid gloriaris quasi non acreperis^i »

es et hujm-
injustus es, dicit. Pronuniial episcopus (/ Cor. IV.) Ecce ad qux mala voluilur deificus ordo\
modi ad populum, dicens Pax vobis. Ornlis quidem : ecce ad quse probra sunt prolnpsi sarerdotes, qui
carnaliter uidetur episcopus magnus,et divinis obtu- audire meruerunl a judice mundi : « Fos estis lux
libus inspicilur leprosus magnus. Per pecunium ac- hujus mundi ! » {Matlh. v.) Eccequibus subjiciunlur
qui-iivit indcbitum ordinem, et apud Deum perdidil gentes, qnihus a Dumino dictum est : « Vos estis sal
iireriorcm hnmutrm. Caro susce/iit diqnitaiem, et terrx {ibid.). » Ergo si lux est Ecrlcs<x episcopus a
uhimd peid dit honestalrm ; caro anrilla (icta est Domino oidinotux, iia vt imperilioe lenehrus pra; li-
dotninu (ininvc, et aniinn, qux e>at domina,facla est cat onis sv% eloqiiio riitHnnte, C(inscien:iarum lene-

fiimula cnrni.t; raro dominutur populis,et anima ser-' briis rlluminet, citr ipsp pnlpabilihus tentbris tene-
vit iliemoni, carai snrrrd iliain compnruvit. et animx n tur ohslriclus? Et non solum. quii ipse, dum male
detrimenlum pitravit. l\t: « Quid proltst ejusmoiU iigil digne peril, insujieret olios sccuin imlitjne per-

homini, si tolum mundum lucrelur, et animx suae dit. Si enim salis meruisti po^sidere saporem, ut in-
deirimentuni patialur. » Aul: « Quum dabit homo sipientium possis arva coudire, cur infatuatus tali

commulalionem pro anima sua ? {Malth, xvi.) >• vitio, immundis te porcorum conrulcnndum pedibus
Quod dedil, cum ordinaretur episcopus aurum (uit, prxbuisti, ita ut nec alins, nec ieipsum possis con-
et quod perdidit anima fnit. Cum ordinaret utium, dire ?
quod accepit pecunia fuit, et quod dedit lepra fuit Oculorum etiam in corpnre ojftcium, id est in
Hec merrimonta iniquorum in pernicie eorum, Erclesia voluntarius appelisli, vt reliquum per te
Interrogo tamen fralrem et coeiiiscopum nostrum corpus ducatum lucis haheret ; et nzinc quadurn lippi-
quia et ego epi.^scopui sum,et cum episcopo loquor : tudiue etcaligine vitiorum ableiiebrutu^, nec teipsum
Dic ergo inilii paulisper, fraler episcope, cum dares lucis iiloneumprn^be^, et aliis adimis lucem ? Dr qui-
pecuitiam,quid accepisli? Gratiam episcopalem acr.e- bus oculis iii Evar.gelio dicilur : « S/ oculus tuus
pi, Ergo in'errogo le hoc : Gratia, cur lali vocabulo simplcx fueril, iotum corpus tuum lucidttm erit
nuncupatur? Respondes Cur inquirisl UC reor, pro:
{Mallh, vi), » id est : Si episcopus, qui lumen pro-
eo quod gralis dafur, ideogiutia vocatur. Ergo si meruit prceesse in corpore, simplicitale est sancla el
gralia gratis dicitur et auro non xstimalur, a cur ^
te innocentia decoratus, omnis Ecclesia splendore lumi'
graiia pecuniis comparalurl Rtsponde^^: Non, inquis, nis radialur. « Si aulem oculus tuvs nrquam esl,
mihi diirelur, si pecuniisnon emerelur: nec episcopus totum corpus tuum lenebrosum erit {ibid). nidest :

fuissem ordinatu», si pecuniam non dedissem. Ergo Si episcopus, qni vi'lebatur corpori subdilo lucem
utupparet ex resvonsionibus tuix, graliatn, cnm ordi- prxbrre, obnuhileiur nequilix cxcilale, qitid csetera
nareri.i, non su^cepisti, quia grutuilo eam non rne- membra faciunt, quibus lux estadempta oculoruml
ruisii. Et ideo, frdrr, si gratiam non acrepisli, id est : Quid sxcnliris farlnra est mullitudo, cum
quomndo episcopus efHci poitiifii ? Nain et ad disci voluplaiibus iliicitis et actiouibus ad similcm fncino-
pulos suos Dominus dicit : « Gralis accepislis, gratis rum voraginem episcopus muHhudinem populi pro-
date (Mallh. x). » Cur ergo graluilam gralium sesd- creaverit ? UinulUjamjamqueillicitumesse videalur,
masli te prelio possidere? Nain, ut video.atirum duns quo ab episcopo quasi licitum perpetnttur, sed ip.Mim
perdilisli,et sanclam gratinm non acquisisii, Adliuc magis credunt Itomines esse laudabile, qnidquid
tamensr.met adjiciens, fratrem perquiro cpiscopum,ne episcopus hahuit delecfahile ; ner quisquam, quod
quidde ap^irobamenlis veri judicii nos prselermisisse agere pontifex non dubitat, se dubiianler agerc dicat.
videamur. Quis dnl, fraler, episcojuilcm gratiam'i Episcojius enim a cunrtis iniubitanier vocaris, prx-
Deus, uu homn ? Respon Ifs : Sine dvbio Deus : sed D sciiim cuin ipso nomine rrnscris, si tamrn wlio con-
tvntm per h'jmine>ii dat Dcus. Homo imponit manus cordet nomini, et nomen se soci^t arli.mi. Ntitn quid
Di^us lnnjitur graliam, ; snrerdos imponit sup/dic-m aliud interpretalur episcopus, nin superinspector ?
dexleram. et Di-iis benedict poienli d'Xtera; epis- tVa.vime cum sulio in Erclesia ediliore resideat el ila

sropus miliat ordinem, et D''us trihuU. dignitittem. O cunr.tos resiiiciat, ut et ipsum oculi cunctoium in
jitilitii ! o !i'q'titas ! Si homini perunia dalur, qiii resptcinnt. Ergo quia iia est, cnrte leirum sperulum
nihil in oi-dine amjii.u% ni^i solum servi-
0;)in\'ilur, universorum ocutis demomlnts, itn ut non possint
tium quod ei crediiur ; cur Deo tulum negaiur ; qui obscurilate tua se complius exnrnare ? Snjfiriat Ituc-
per ipsuni ordinem lihi largiiurl Juslumne libi vide- usque tiunc nostris consacerdotihus jiavtulum dilalnsse
tur, ut servns honoreiur el Dominus injuriam palia- sermonem, in quo eoram simut e.Trrllentinm et rasum
tur, et injuste accipint sacerdos pecunium, et Deus moiistravimus,et ne fidenles in suhlimilate honorum,
pulialur ab homine injuriam ? Sed,quia pro concesso minime requirerent perfectionemmorum, etin solo se
ordine Deus a te nihil e.vspectal, cur a te sacerdos crederent sacerdotes nomineplusquam opere gluriari.
637 LIB. DE HONOUE ECCLESIiE. 658

Et quamvis sriam, pro hoc libetlo, flurimo.'! mihi A «H Qui exculit manus suas ab omni mmere {hai.
: "

saceriloie!', qui hiccqua; loquimnr ac/ere nolunl, infi- x\\i\i). n ^eque enm dixit : « Qui e.rcutH mnnns
delilcr e-i<-:e dctracturos, credo tamen plurimos, (jui suas a munere, » sed adjunxit c ab omni. » Quia
hxc aqunt vel agere nitunlur, fileliter pro nobis ora- aliud est munus ab obsequio, uliud munus a manu,
turof!. Sed sicut taceratiombwi obtrectatorum mvnthe aliud munus u lingua. Munus quippe ab obsequio est
prxgrnvdmur, sic demum prohalnrum el sanclornm suhjec/io indelite impensa, munus a manu prcunin,
virorum oralionihus ailjuvamur. Age nunc, sanctifirus m'.nus a lingua favor. Qui (rgo sucros ordines Iri-
Spirilus. qui nos in hoc opere divitiis inspirotionibus buil, lunc ab omni muuere manus exrutil, quando in

adJHiiiti, cunctns sacerdotes arijuvu. et pnesla ut rebusnon solum niillmn prcuniam, srdetiam
divinis
facianf. qn.v in hnc oiiusculn iise eloqui vnpiriisl>,ut humanam ylnriam non rcq 'iril. Sicut ilfjquc Simo-
umi ei^ mecum trihuts c(plnru>n regna, qux sanctis niacus est, qui munus a inanu iribucns, eccl^^fia-
in rrgno rcclorum dare promisidi. Arnen. stica officia vendit vel emif,iia,juxt-i hoc e\empium
Cap. LXXXIIL — Quanta gloria et honore dignisint sanoli doctorisquod proposuimus, Simoniacus et
sancli sacerdotes. ille per omnia comprobatur, qui favore humano,
Oiiia igitnr quanlae infelicitatis in conspectu Dei non amore Domino hoc promeruerit. Si vero qiii
mali sacerdotes liabeantur ostendimus.demonstre- favore hominum usus, eliam ab ecclesiastiois viris
B
mu3 eliam quantae gloriae apud Deuin et homines ecclosiastica olficia adipisci injuste desiderat.dam-
boni episcopi digni habeaniur. Nam
de eisdem S. natur, sine omni contradictione multo gravius ilie

Ainbrosius in eod-^m libro De sacerdolibus (c.ip.2) damnandus esl.qui iniquitati f,ivens,et Isudans, el
ait: [Imor, fratres, sublimitns ein.ico/ialis nullis bencdicens peccalorem ui desidenis anima' sux
poterif comparalionibus adivquari. Si reyum fulgori {Pfal. .\).et confirmans alicui terreno principijuste
compares et principwn diademati, longe erit inferius competere, ul Ecciesias investiat et dominelur.epi-

quam si idumbi metaltum ad. auri \utqiirem compw es, scopalum.vel aliquod bbeo
eccli;^iai^ti(.um Cidicium
quippe rum vHeas regum collu pnncipum submitti el accipere studet. Nam
hoc vere Simoniacum esse
ut
genibus sacerdotum,el exosculata eorum dextera ora- magis magitque clarescat, duorum episcoporum
tionibus eorum credunl se communin. Quid eliam de ponamus exemplum.quorum unus canonice a clero
pljbeia dixerim multitudine, cui non solum prneferri et populo e!ectus, investiri ab imperatore,ut sacri-
a Domino meruit, sed ut eam quoque jure tueutitr legium devitans.episcopatum ab eo accipere nulla-
patrio, prxcrptis imiieratum est evaiigelicis'1 Sic tenus oonsentit ; aiter vero et ipse simili modo ca-
certea Domino ad B. dicilur Petrum : « Petrf, amas Donici a cleroet populo eleclus, investiri ab impe-
nie?» Et ille : « Tu scis, Domine, quia amo- te rafore non solum non recusat, sed etiara valde
' ' 3 n
{Joan. xxi). » Et cum tertio fuisset interrogatus, et ^ desiderat, profitetur et boc jure imperalori compe
trina responsione fuissel subsecutus, repriitum est a tere,ut nemo sine investitura prajsulatura ecclesia-
Domino tertio : a Pasce oves meas {ibid.).» Quas slicum, el terreniis res Ecclesia; habere praevaleat.
oves, et quem gregem non sulum tunc suscepit apo- Cum itaque imperator illi, qui hoc ei juste compe-
stolus Petrus, sed nobiscum eas aecepil, et cum illo tere dicit, praerogativam praesulatus concedit, isli

nos eas accepimus omnes. Unde, quia regendx sacer- vero, qui ei contradicit, episcopatum habere non
dotibus Iradunlur, merito rectoribus suis subdi di- permittit,nonne aperle patet ideo illum honoratum,
cunlur. Narn ipse Dominus ait : « Non est discipulus quia tuntae nequitic-e favens, injiistiliam laudare
super mngistrum {Luc. vi). « His vero praemissis, praesumil?Nunquid,'etsi non dedit nummum pecu-
aperte mcnslralur nil in hoc saeculo excellentius niae, nummum favoris nori dedisse ullo modo pro-
sacerdutibus, nil sublimius episcopis reperiri.Unde bari potest ? An pejus est dare pecuniam quse a Deo
curandum summopere est ut sancla vita sancto or- creata est, qnam dare neijuiliam quae adiaboloin-
dini congruat. venta est ? Manifeste igitur patet, et hos vere Sinr.o-
Cap. LXXXIV. — Vera comprobatio, quia Simoniacus niacos esse, et gratia sancti Spiritus ad eos nullo
e.^l, qui officia ecclesiasiica a luicis accipit. modo pertinere. Nam qui putat gratiam sancti Spi-
Gratia sancli Spiritus, qiiae in cunrtis fi ielihus D ritiis Simoniacis diri, quam graviter erret, ex ver-
et maxime in ecclesiasticis virls requiescil, illumi- bis SS. Palrum cognoscere pofesl, quorum alii eos
nati videamus utruiri accipere ecclesiasiica olficia non episcnpos, .ilii vero leproso?, alii quid pcjus
ab imperature, mundi principibus vilium
vel aliis quam Arianos esse diffiniunt.
sit tantura, an Simoniaca haeresis verissime com- Cap. LXXXV. — Quia grave sacrilegium sit auferre
probelur. Dicit itaque ]!>. Gregorius: Suntnonnulti, Ecclesige qux ei donata sunl.
qui quidcm munerum prumia ex ordinaiione nonac- Qiianta nequitia non solum sanctuarium Dei
sit

ciptunt, el tamen sacros ordines pro humana gralia in haereiiitate possidere desiderare, quod eum vello
largiunlur^ afque de lurgifate eadem laudis solum- mHnilestum est, qui sine sua investitura praesales
mndo rclrihutionem qu/frunt. lli nimirum^ qnodgra- Ecclesiarum, (|uae sanctuarii sunt, habere contradi-
tis acceplum cst, gratis noti Iribuunt, quia de im- cil, quodiiue a Propbelaetiam maledictione multa-
pcuso olfirio sanctitatis nummum expetunt favoris. tur, sed etiam eaquae Deo etejus sanciuario oblafa
Unde bene, cum justum virum describeret, prupheta sunt, aliquo modo auferre aut alienare, ostendit
 :

659 PLACIDl IGNOT^ SEDIS EPISCOPI 660

8. Urbanus. apostolicus martyr, inquiens : Res A tuum, Domim. Confundanlur, et conturbentur
Ecclesix a uemine sunl tnvadenda?, np sacrilfgii rea- usque in xleraum, et erubesccint, el pereant, et
ium incurranl, qui eas imle abfilrakunt, ubi tra- sciant quia ntmen tibi Dominus ; tu excelsus super
dilx sunt, et quod fiejus est, analhcma maranaiha omnem terram {Psal. lxxxii). » Hxc fieri pro-
fiant, et si non corpore, ul Ananias el Saphira fece- phi Ix, hax aposloli, hsec successores eorum, el om-
ruht, qui viortui ceciderunl, nniina lamen, qux po- nium ralholtcurum Patrum velanl decrela, et tales
tior esl rorpore, morlua ct alienala a consortiu fide- prx^umptiones sucrilegia esscdjudicant. Quorurn nos
lium cadat, et in profundum injcrni labatur. Lnde s.qncntes e.Templa,omnes lalesprxsumptor<.s,et Eccle-
attendendum est omnibus fidelibus.et fiieliter cu- six raptorcs atque suarum faculUUum alienatores
8todiendiim,et iliiiis usurpationiscoulumelia depel- una vobiscnm a luninibu% sancix malris Ecclesiz ana-
ienda,neprjediausibussecrelorumca3li!Stiumdicati, themaiizatos, apo-itolica auclordate petlimus, etdam-
aquibusdam irruenlibusvexentur.Quod si quis tece- namus, alque sacrilegos csse judicamus, et non solum
rit.post debitae ultionisacrimoniam.qua; erga sacri- eos, sed omnes consentientes eis, quia non solum qui
legosjure promendaest,perpetuadamneturinfamia, faciunt, rei judicantur, sed etium, qui facienlibus
etcarcerilradatur.autexsilioperpetuaedcportalionis consenliunl {Rom. i). Par enim pcena et agenles et
servetur, quoniam,juxla Aposlolum, oporlet h.iijus- n consentientes comprchendit. Ea quae Dco oblata
modi hominem tradere Salanx, ut spiritus salvus sit sive magnasive parva.istaregula contineri certissi-
in die Domini {1 Cor. v). Iluic concordans sanctus mum est. Si vei-o imperator fideli8,vel aliquis prin-
Luciusaposlolicii8,elipseinsuis Deo-elis (sppfn'\.vi) ceps, quod sibi jure competit, pastori Ecclesia'. dare
ait : Res ecclesiurumetoblalionesfiieUumub uliquibus voliiTit, invcslitura
capteris honiinibus consupta
ve,Tan, el ccclesiasticis viris auferri induhitanter concedere debet.non pastorali virgajSr^u episco()ali
maximum est peccalum, testanie Scri/Aura, qux ait annulo,quibu8mysteria Domini Cl)risiisignantur,et
« Qui abslulerit aliquid patri, et dicit, hoc non esse ideo sacrata verissime comprobantur.Dignum enim
peccatum, homicidx paHicep% est (Prov. xxviii). » non est ut torrenarum rerum inveslitura a lcrrenis
Pater ergo noster est sine dubio Deus,qui nos creavit, principibus episcopalibus insignibus detur, quia,
et maler nostra Ecclesia, quae nos in baptismo spiri- ut diximus, Spirilus sancli donum per haec desi-
tualiler generavit, et ideo qui Christi pecunias et Ec- gnatur.
clesix aufert, fraudat et 7-apit, homicida inronspectu Cap. LXXXVI. — Quod episcopi vices apostolorum
justi judicis esse deputubilur. Unde scriptum ei>t : Qui in l.rclesia habeant.
rapitpecuniam proximi sui, iniquitatem facil ; qui Quorum vices in Ecc'esia episcopi habeant, el
autem f..
pecuniun, vel res Ecclesix abstulerii, sacrile
.-. quis eis hanc di^nitalem dare debeat, oslendit S.
, .

gium facit. Unde et Judas, qui pecuniam frauduvit, ^ Auguslinus (m psal. xliv), inquiens « Pro pulribus :

qux usibus Ecclesix, id est pauperibus, quos Eccle.na tui^i nati sun', libi fUii [P.sal. xtiv). » Paires missi
pascere debel, dislribuebatur jussu Salvutoris, cvjus sunt apo^itoli; jiro apostolis filiinnli sunt, constiluli
vicem episcopi lenent, non solumfur, sedfur sacrile- sunt episcopi. llodieenim episcopi.qui sunt per totum
gus cfjerlus est. De falibus enim. id est,qui facultates munilum, unde nali sunt? Ipsa Ecclesia Putres eos
suas Ecclesise rapiunf,fraudant vel auferunt,Dominus appellat,7psa illos genuil,et ipsa illos con^lituit inse-
comminans per prophelam loquilur,dicens : *Dcus,ne dibus pairum. Non te ergo putes deserlam, o Eccle-
taceas iibi, ne silea.i, et non quiescas, Deus, quia sia,quia non vides Peirum, quia non vides Paulum,
ecce inimici lui tumulluati sunt, et qui oderunl te, quia non vides fiUos per quos nala es. De prole tua
levdverunt caput, contra populum tuum nequiter tra- crevit tibi palernitas. « Pro pa'ribus tuis nali sunt
ctaverunt, et inierunt consilium udversus arcanum tibi filii. » Consiitues eos principes super omnem ter~

tuum ; dixerunl : Vtnite et conterumus eos de ram. Filios genuit Ecclesia, conslituit eos pro patri-
genle, el non sit memoria nominis eorum ulira, quo- bus suis super omnem terram principes.
niam iacueruni corde pariier, contra fttdus pepige- Cap. LXXXVIl. — De temporali virtuie sanclse ma-
runl tabernacula Idumsrse, et Ismaelitatum, Moab tris Kcclesix.

et Agareni, Jebal, et Amon et Amahc, Palaestina H Magnae auctoritatisetiam adtemporalem salulera

cum habitantibus Tijrum ; sed Assur juxta secus eis etomnes coiifugientes ad se salvare
Ecclesiae esse,
facti sunt brachium filiorum Lot. Fac illis sicut posse, ostendens idem Paler Augustinus [in psal.
Madian, et Sisarx, stcut Jabin in torrente Cisson. XLw), Sih: Muiti modo currunt ad Ecclrsiam non-
Conlriti sunl in Endor, fuerunt quasi sterquilinium dum Chrisliani, rogantes auxilium Ecclesix ; subue-
terrx. Pone principes eorum, sicuf Oreb, et Zeb, et niri sibi temporaliler volunt ,etiam si in xfernurn no'
Zebee, et Salmana, cmnes principes eorum, qui di- biscum regnare adhuc nolunl. Cum omnes quxrunt
xerunt : Possideamus nobis pulchritudinem Dei. auxilium Ecclesix et Christiani, et qui nondum sunl
Deus meus, pone illos ut rotam, el quasi itipulam Chrisliani, nonne « subjecit ptebes nobis,et gentes sub
anle furiem vemi. Quomodo ignis comburil silvam, pedibus nostris? « {Psnl. xlvi.)

et sicul flamma decorat moiiie^, sic perscqicns eos Cap. LXXXVIII. — De offi^niK ecclenasticis non ven-
in lempeslate lua, el in turbine tuo conturbabis eos. dendis.

ImpLe facies eorum ignominia. Et quxrent nomen Qui sunt qui vendunt boves et columbas? Ipsi
 :

061 LIB. DE IIOMORE ECCLESIM. 662

sunt, qui sua qunerunt, non quse Jesu Chriali. Ve- A cusati fuerant episoopos convocans, in eorum conspe'
nale totum babent, quia nolunl redimi. Emi nolunt, clu libettos quos acceperat incendit, dicens : « Voi

et vendere volunt, Bonura est enim eis ut rediman- dii estis, a vero Deo constituti. Ite, et in^er vos

tur sanguine Chribti, ul perveuiant ad pacem Chri- causas vestras dijudicate, quia dignum non esl ut

flti.Quid enim prodesLacquirere in hocsaecuioquod- nos (/ijurJicemus deos. » In qua sententia, pie Do-
libel lemporale et transilorium, sive, sit pecunia, mine, sibi magis ex huwitiiate, quam iltis aliquid
sive sit voluptas ventris et gulturis^sive sit honor in prxslilil ex revtrenlia impensa. Anle cnim quique pa-
laude huinana ? Nonne omnia fumus et venlus? gaiii in republica princijjes faerunt, qui verum Deum
Noone omnia trnnseunt, ct currunt? Et vae hisqui nescientes, deos ligneos et lapideos colebant. et tamen
hieserint truneitoriis, qui simul irmseunt! Nonne eorum sacerdoHbus hondrem mnximum tribuebant.
omnia, ut fluvius praeccps, currunl in mare? Et vs Qiiiit igilur mirum, si Cliristinrios imjierator veri Dei

qui cecidfjrit, quia in mare trahitnr! Ergo tenere sacerdotes dignetur honorare, dum pagaui, ut priB-
debemu8omneeafTectusalalibuscoiicupiscentiis,tra- dixi principes honorim impendcre sucerdulibus nooe-
tres mei, quoni.im qui talia quarunl, vendunt.Nam runt, quidiis ligneis ct lapideis serviebant ? Hxc ego
et Simon ille volebat emere Spiritum sanctura, quia pieiati dominorum non pro me, sed pro cunctis sacer-

vendere volebat Spiritum sanctum, et putabat apo- o dotibus suggero.

stolos esse tales mercatores, quales Dominns de Cap XC. De eo quia regnum terrenum de honore —
templo flagello ejecit. Talif enim ipse eral, et quod sanctx Ecclesix crevil.
venileret eriiere volebat dc illis erat qui columtias
; Diximus insuperioribu3hi)jusliholli,regniterreni
vendebant. Etenim columba apparuil Spiritus
in honorcm de honore et possessione sanctae Ecclesiae
saiictus [Matlh. iii). Qui vito vemlunt colurabas fra- inhocmundomagisraagirqupcrevisse Quo^l.quiave-
tres? Qiii (iicunt Nos daraus Spiritum sanctum.
: rum sit, testatur cxemplum Magni Constanlini, cui
Quare fniin hocdicun! ? Et quo pretio vendint pre- Deus pcrvirtutemsanclaecrueis victoriamdeiniuticis
tium honoris sui ? Accipiuntpretiumcathedras tem- donare dignatus est.Guui vero postea per B. Silve-
porales, ut videaiitur ipsi vendere columbas. Ca- strum baplizatus fuisset, et vera cordis humilitate
veant a flHgello de resliculifs. Golumba non ost ve- decrevisset, injustum videri ibi se imperialem se-
nalis ;
gratis dalur, quia gratia vocatur. Caveanl dem habero, ubi Deus vicariiim B. Petri constituit,
ergo et isti, qui exteriorfm, ut ita dictum sit, Ec- Cunstanlinopolitanara civitatem aeiJificans ihidem
clesiam, bonum esse aiunt, Iradunt in manus eo- beatum honoravit
gloriosus regnavit. Cui Deus,quia
rum, qui secundum suum libitum ei doniinari per apostohim,et ejusvicario ocuidentale regnum reli-
orania volunt. Nam quarnvis in meniibus fidelium quit, omne regnum Romanura ex integro habere
habitet Ueus, tamen corporaeorum templum Spiri- C concessil. Beatus enim papa Sylvester qmravis illa
tu3 sancli appellat Apostolus. Cum verodisponenda dederit, tamen ipse Domini Christi sequcns exem-
eis Ecclesia concedilur, qui regendi sunt, et qui plum,suo sanctissimo capiti coronam regni imponi
aniraarum ducatum habere non debent, procul du- p.issus non esi, sed eum magis rogavit, ut regnum

bio error gravissiraus est. tenendo Ecclesiae sanctaj devote serviret. Unde vi-
Cap. LXXXIX. — De honore quem sacerdotibut im- dentur illi veritalem non tenere qui ducatus et mar-
peratores exhibuerunt. chias, vel alias pracelsas possessiones Ecclesias,
Quantus honor sacerdotibus tb imppratoribus cx- nouiino possessionis ei subjugiri non debere con-
hiberi debet, osten.lit S. Gregorius (lib. v, ep. 40) tendunl. Nunquid enim hoc sanciissimus Sylvester,
dicens Mauricio imperatori: Sacerdotibus non ex prudentissimiis et sapientissimus existens, Eccipsiae
terrena potestate Dominus noster citius indignelur, sanctae donari permitteret, nisi convenirecertissime
sed excelhniti con<.ideratione propter eum, t.ujus servi soiret divinas voluntiti, el a sanctis prophetis olim
sunt, eis ita dominetur, ul ttiam debitam revarenliam prae liclum ? Ait ilaqiie de hoc sanctus propheta,
impendat. Num in divi->is eloquiis sacerdotes ali- sanctfe Ecclesiae loquens : Reges gentuim ministra-
quando dii, aliquando angeli vocantur. El per Moy^en bunt tibi. In indignalione mea percuasi te, el in recon-
deeo qni ad juramentum ducendus est,dicilur « Ap- Q cilialionif mea miserlus sum tui. Aff-retur ad te for-
:

plica ilium ad deos [Esod. xxii), » vidtlicet ad sacer- titudo gentium, cl reges eamm adducentur. G^^ns
doles. Et rursum scriptum est : « Diis non detra- enim et regnum, quod noti servierit tibi, peribit
hes{ibid), « scilicel sacerdotibus Et propheta ait . {Isai. Lx). Ei item : Gloria Lihani ad te veniel,
« Labia sacerdolis custodiunt scienliam, et legemex- ahies, et bu.tus, et pinus 'imul ad ornandum locum
quirunt ex ore ejus, quia angelus Domini exerci- sandificalionis mcx, et locum pedum meorum glori-
tuum est (lUaL ii). » Quid crgo mirum, si illos vc- ficabo, et venient ad te curvi filii eorum, qui humi-
stra pietas dignetur honorare, quibus tn suo eloquio liaverunt te, et adorabunt vestigia pedum tuorum ;

honorem tribuens, eos aut angelos, aut deos ipse omnes,qui delraUebant tibi [Ibid.). Iteraque : Pro eo
etiam appellnt Deus ? Ecclesiastica qucque teslatur hi- quod fuisti dcreliclu, ef odio hahita, el non erat qui
sloria qnia, cum piae memorige Constantino principi pertrannret, ponam to in snperbiam sxculorunt,
scripto oblatx accusaliones conlra episcopos fuissent, gaudium in generalione et generatione, et suges
libetlos quidem accusationis arcepit, cl eosdem qui ac- lac gentium, et mamilla regum lactaberis, et
663 PLACIDl lONOTJa SEDIS RPISCOPI 664
scies, quin ego DominHS salvans te {Isai. Lx.j. 0.i- X rint, cum consilio sanctorum episcoporum reci-
tendilur autem, el in Vila sancti Joannis Chryoo- piantur, etquamvis mulli ex eis exigeiite jiisiitia
slOMii, quantum gapientia et potentia sarerdoltim juse repudienlur, lamen misericordia siiperexal-
regno proliciant, cum de eo narratur Godoliam tanto judicium, si ex loto cordi^ convertunlur, pro
queuidam tyrannum, ad quem nulluni priucipum unilate et concordia sancl.-e malris Eccli^siae bonum
imperalor mittere poterat, eum adisse, et sua sa- est, ut in suis ^radibus reci|iiantur.
eisvero loci?, In
pienlia lurorem iilius mitij^HSse. Bp.Uus etiam Lpo ubi cathiilici episcopi et schismatici erant, catholici
apostolicus Aitilam illum lainos.ssimum. D iflirii Ua sedemepiscop itusobtineant schisniatici vero pres-
;

nominalum, ab Italiae lin bus sua prudentiu exire bytpri honore funganlur. Kac'.urii cst islu 1 lempore
compulit. Conslal autem hoc eos pcrlicere non po- sancti Augustini de Donatisli?, et Ecclesia sanrta
tuisse, nisi EcclesiHrum stipendiis adjuli eliam Ec- unita esl. Ita et isto tempore si agalur, credimus in
clcsiiB mililiaiii secum haberent. T<ile vero, quod illius iiiisTicordia. qui diios divers^os anjrulos in se
solummodo decimis et oblationibus fultos eos non angulari lapide udunare diu'niitns CPt, quia sancla
perpelrasse cogao^centes, acquiescant verilati, qui Ecclesia praesenti discordia carebitet in pace quie-
dicere ausi sunt ad Ecclesias non pertinere, nisi scet.
docimas, et primilias, et oblationes, qua? ad allare r>
Cap. XCIII. ~ De distrirtinne regum contra Simo-
offeruntiir ; et noverint verum psse regnum terre- macam kxresim.
num Ecclesiae suffragio muniri at']ue delendi. Temporibus sancli Gregorii papae, eximii docto-
Cap. XCL — Conlra eos qui dicunl : Tanla donaniur ris, tanla vis rcligienis priiicipibus terrenis inerat,
Ecclesix, ut rrgno vix f.auca remaneant. ut ncn solum laicos a malo cohiberent, scd cliam
Sunt vero quidam simplices, dicer.tes Si ita haec : clericos justitiae servire
constringerent. Inde est
permansennt, Ecclesia omnia tcrrena obtinere po- quod Theoderico et Theodelierto regibus Fr.incorum
terit. Quibus quid respondenduin est, nisi illud, scribens, ail : Fertur Simoniaca haeresis, qux prima
quod Dominus de virginibus ait : Non omnes capiuni contra Ecclesiam diabolica planlatione subrepsit, et
verbum istud ? {Mallh. xix.) Quando enim omnes, ipso orlu suo, %elo apostolicce ullionispercussa atque
quae sua sunt, Ecclesiae dabunl, qui ea ipsa quae damnala est, el in regni vestri finibus dominari, cum
antiquilus possidet, auferre conanlur? in sacerdotibus fides, et vita eliijenda sit, et ambitus
Cap. XCIL —
Quo ordine sanclis canonibus non con- omnino cuvendus. Lt inde paferno dffectu pelimus,
trario saceriolium et regnum concordari possit. chari.ssi>ni filii, ul tam detestabile malum de regni

Qui; vero Dominus ait Pacem meam do vo-

: vesiri atudeatis finibus prohiheri. {Ex licgist. S. Creg.

bis, pacem relinquo vobis {Joan. xiv), stu len- r pap.)

dum omnimodis est, ut pax inter sacerdolium et Cap. XCIV. ."e en, quia privntn Ux communem —
regnum sit, et firmiter Deo auxiliante, permaneat- legem jacere non polesc.

Quae ita ut Deo inspiranie cognoscinius, fieri po- Dinc est etiam quod ministerium seu xenodo-
test si, cum pastor Rcclcsiie canonico eleclus, in- cbium quoddam, in eodem Francorum regno consii-
vestitiis et consecratus fuerit, tunc per se, vel per tutum,quia per ambiiiones et conlentiones i|uorum-
Buos fi leies imperatorem adeat, et de rebus Ecciesiaj dam, non canonioe tractabalur, a perversiiate ma-
sibi commissis imperiale preceplum cxpetat. Quod lorum liberare cupiens praecepit, ut sine rei.'ali pro-
ei piissimus impcrator more suae spiritaiis matris videnlia ct monachorum electione nullus ibi abbas
libeniissimo coucedens firmare diiinoiur, quod sui aliqua unquam subreptione introducoretur. Prajce-
praedecessores illi Ecciesiae concessisse manifestuin pit eliam ut ejusdem monaslerii abbas nunquam ad

est, promiltens eidem Ecclesiae, et cjus pastori episcopatum eligerelur, ne lorle occasione episco-
suam piissimam defensionem in omnibus. Ideo patus abbatia aliquod detrimentum pateretur. Qiiod
autem dixiraus non tanlum per se, sed etiam pcr privilcgium ita est illius Ecclesiaj, ut communem
suos legatos peragere sanctos pastores, quia
istu i legem regibus vel abb.itibus omnino dare non pos-
saepius eveuit, ut sancla Ecclesia sanctum sibi pas- _ sit. Non enim quod uni specialiler conceditur, sta-
lorem vel senem, vel etiam corpore debilem eligere tim omnibus convenit.
studeat, sicuti venerabilis raemoriae Gregorium, Cap. XCV. — Quia « gralin, nisi gralis accipialur,
eximium doctorem sancta Romana Ecclesia lecit, et non est gralia.

sicut Mediolanenses succefesorem B. Ambrosii Sim- Gratia, nisi gratis accipialur, non est gratia. Si-
pLicianura, bonuin senem eligere studuerunt. Di- moniaci autem non gratis accipiuat quod accipiunt.
gnum itaque nou est ut tales longo terraruiii spatio Siaulem non accipiunl, non haiient. Si non habent,
frttigentur. Si itaque hoc ratu m tam sancti episcopi, nec gralis iieque non gratis cuiquam dare possunl.
quamque venerabiles imperato.res habuerint, etin- Quid ergo dant? profecto quo habent. Qiiid autem 1

soleiitiam superbnrum comprimenl, et in p;io<' quic- habenl ? spiritu utiqiie mendiicii. Quornodo ergo
ri

scent, '|is. ver.) Kc-lesia conc irdari el a-lunari in probumus ? Q.iia si Spirituri veritatis. testante ipsa
pace Christi laliter, De.o aii.\iliante, polest. Kpi^copi Vcritdle, de qua proctdil, grulis accipitur, qui non
vel clerici, qui asancta Romana Ecclesiaaberrave- gratis accipitur, procul dubio spiritus menducii
rint; et ex corde poBnitentesad eam regredi volue- esse convincitur.
663 LIB. DE HONORE ECCLESIiE. 666

Cap. XCVf. — De eo, quia Simoniaci pejores sunt ^ tcrrenis principibus non creditam nisi ad pacwm
(juum Ariaui. fidei luendam. Haec autem est vera fidei pai, ut

Qui enim aliorum errorem d'fendit, mullo haereticis resistalur, et Deidonuni ab hominibusnon
est dainnabiiior iliis qui eirant, quia non solum posse tribui veraciter prjedicelur. Hanc itaque praj-
ipse errat, sed eliam aliis olfendicula erroris pra; dicalionem sacratissimi irnppratores et principes ita
paral cl conlirrnat. UnHe quia magister erro- in omnibus confirmare tl corroborare studeant, ul
ris est, non tuntum hajreticus, sed eliam hferesiar. in suo regno sanct/E Eccle-iae devote servienles,ejus
cha ilicendus est. Viderint ergo Siinoniacoruin de- bcatitudinis in ccelesti regno mereanlur esse con-
fensorcs, quo nrimine censendi sint. Dnniqup Ariani sortes.
quanqu^m in iioc maxime errent, qnod Filium mi-
nomra Palrc, et creaturam esse asscrunt, Spiritum
Cap. XCVIlI. — Qua in re vote^taiem in Ecclena
terrcni iirincipts liubere debi.a>it.
quoqiie sancluin minorem P<4tre et Filio, atque
creaturam, Deum timen utrutnque dicunt, neu- Qua in re intra Ecclesiam terrenae potestates
trumiiue eorum ulli omnino creaturae, nisi Deo locum habere debeant, et utru-n suaauctoritale,an
Patri creatori visibilium oninium, ct invisibilium jllius evocatione, notandum ex verbis S. Gregorii

Bubjicere contendunt. At Simoniaci minirae con- dicentis (UoraZ. lib. xxx) : Sancla Ecclesia ad pra~
B vorum hominum qui humiles prewunt durii.inm
tenti tanto Arianorum sacrilegio, omnipotcntem
Spiritum sanctum non tantum minorem Patre et dissolvendam nonnunquam quia propria virlule non
Fiiio, seu subjectum soli Palri et Filio, sed etiam sufficit, lcrreni principii opiiulalionem quxril. Quod
sibiifeiipsidinreriorem^atquesibimetipsissubditum dum lerreni principes agunt, non sibi,sed Deo deser^

tanquam quodlibet venale et vile mancipium cre- viunf. In electione igitur pastorum srtnclae Ecclesiae

dunl, ut, veiit nolit, obediat voluiitatibus eorum, tunc vires suus excrcere, ut Deo deserviant, lerreni
atque funiculis pecunia attractus, aul velut aureis principes debent,cum de electione, ut as;Solet,inier
eorum catenis alligatus, plenitudinem suae sanctifi- parles discordia nasciiur, et imperio sacerdolum
oationis el graliae sacrilegis eoruin officiis, et exse- compesci non potcst, tunc judicium sacerdotum
crandis consecratiouibus administrel, eorumque juvare, et pravos homines insectari omnimodis de-
VRnalitati seu operationi cooperetur, quod vel ad bent.Quod etiam in ipsa apostolica sede legimus,
inomentum aeslimare, inlolerabilis est, et forte ubi,dum dissidentes populi duos ordinasseni, Eula-
irremissibilis bl.isphemiffi,quia inSpiritumsanctum lium et Bonifaciura, rogali usacerdotibuset pnpulis
est peccare, aut cerle verbum dicere in eum. Qua catholicis, Placidus Auguslus cum filio suo V,ilen-
Bola aestimntione Simon ille, seclae eorum primus tiniai:o Augu:?to, Bonifycium statuerunt, Eulaliura
audor et signiler, a quo et ipsi agnominantur, ir- ^ vero de Urhe expulerunt. Sed pro hac re non Eicle-
recuperabiliter damnatus est. siam sun juri subdiderunt, sed magis ei sprvUiura
Cap. XCVH. —
Oe eo, qiiin regnum terrenum sanctx suum dcd''runt quia postmodnm in electione Ro- ;

Ecclesix ieruire debet. rnani ponlificis nullum jus quae?i^runt. Siinilietiam

Non utique pro honore domi-regni EccIesifC rex inodo in episcopiis etabbatiis catholici imperatores
facere debeni, si ab Ecelesia evocati fuerint.Si vero
nari. se magis pro honore regni ccelestis terrenum
1

regnum Ecclesiae scrvire debet. Quod verom esse Romunus imperator catholicusnon fuerit,non modo
teietatur Spiritus sanclus per os S. Grpjrorii in libris ejus adjutoriam Ecclesia quarere non del>et, sed
Moralium dicens (lib. xsxi, c. Q):Loquilur Dominus- mag's conlrairein omnibus. Quod si in tanlum su-
B. Jiib de lerrenis principibus qui sanctoz Eccksiop, perbierit, ul alium quasi vinute sua vel auctoritale

servifuri erant, inquiens : « Nunquid non habebis sua episcopuin Romae ordinari faciat, non ipse
fiduciam in mngna fortiludine rhinocerolis, et derelin- habendua est episcopus, sed raagis ille, quera ca-
ques ei labores tuos ? » (Job xxxix). In rhinocerotis thulica Ecclesia sibi elegit. Iinperatori autem hoc

fortitudina filuciam hahere se Dominus asseril, quia agenti omnes Catholici, Deum timentes, non solura
vires, quas terreno pnncipi conluiit, ad cultum sux non servire, sed euam, ut praevalent, resistere de-
ven^ratimis inclinavit, i,l ex accepta poteslaie, per H bent, ecientes, pro hoc so mercedem aeiernam a
quam dudum cmtra Dnum nligiosum
tuuiuerat, Domino suscepiuros, si illud cnste, et zclo Dei fa-

nmc ob>ie:juium latius impendnt. Qun cnim in mundo ciant, sicut e oontrario peccatum, si negligant.

plui polest, eo pro mundi auctore plus prxvulet. Unde

— De Gregorio
Cap. XCIX. Vllpapa.
et subdttur : « Et derelinques ei labores tuos. Labores
suos huic rhinoceroti Dominus reliquit ,
quia converso Hujus reiraoderni temporisexemplum habenius;
terrew) principi eam, quam sua morte mercaius est, quia cum Romanus imperator, catholicae fidei resi-
Ecclenam credidit, quia videlicet in ejus manu quanta slens, suum cpiscopum ibi misisset, omnesCalho-
solliciludine pa.v filei sit tuenda, commisit. Itaque lici eum re«.puentes anatheuiatizaveruiit.Gregonum
molo pro Eccle^ia lnrins promulgat, qui dudum conira vero VII caihnlice ordinituiu dil('X'Tiint, el eum
eam /-er varia lormenta yxviehuf. Ecce, ut piard xi- B. Petri virarium conlessi sint. Cujus doctrinam
mu:^, his verbls Spiritus sanctus, qiie per os S Gre- Deus eliam post mortem cjus conlirmans, portas
gorii locutus est, aperte docetur, sanclam Ecclesiam inferi suse Ecclesiae praevalere nequaquam permisit.
 ;

W7 PLACIDI IGNOTiE SEDIS EPISCOPI 668

Cap. C. — QHampure ganctu ccclesiaslica o/"^cia A juri in tempore haberet subjectam, sed ut ma-
tracUvi debeant gis magisque per hoc signum sc ei servire, el
Simoniacum eum esse, qui res Ecclesi.-B, qnfle px eam ab inimicis detcndere quodaminodo permit-
consecratione proveniunt, cmii, vel vendit pietio. teret ?
scilicel mumeris a manu vel linguasiveabobsequio, Cap. CIII. — Qmlifer clecfio paatoris cancnice fa-
ut B. Giegorius te?latus est, eliamsi maniis imposi- cienda sil
tioncm non vemiaf, vel eraat, testatur S. Uibanus. Admone igiturpopuium.ut ad elipendiim nollate-
aposlolicie sedis antistes, inquiens [ex conc. Vr- nus dissontiat saceidotem, sed uno consensu talem
ftarj.):CursynodusChalcedonensis62u e|)iscopoium sibi eligant sacerdotein vel ppiscopinn
coispcran-
procuralorern, vol dcfensorem Eoclesic-e.vel quem- dum, cujus et aclus laudabiles. el grata Deo el ho-
que reguliB subjcclum adeo ppr peciiniam ordinari minibiis possil esse persima, ne aliler
si la^tuin
prohibet, ul interventores quoque tanti sceliMis fuerit, in diversis, quod absil!...
anathemalizet, nisi qiiod eosdem Simoniacosjudi- Cap. CIV. — i\\,n debere cllgi archirphcoium sine
cet ? Quod si ob bujiismodi
prajfati milites EcclesicE jusm vel scienlia vicariormn Domini papx.
scelus percellunlur, nemosapiens negabit, non mi- {Ex dccreto Culixii pav3e.) Metropolitano verode-
lilantesEcclesiaemultodamnabilinshancobcausam, ^ funclo, cum in locum ejus alius est subrogandus,
'

" "^
id est venditionis vel cmptionis, debere percelli. S<'d
'" provinciales episcopiad civilatem melropolimcon-
B. praedecessor noster Paschalis de conspcratione, venire debent, ut omnium clcricorum, atque om-
et de rebus, qure proveniunt px consecratione nium civium voliiotale discussa, ex prcsbyteris
affinnat,quod quisquis alterum eorum vendit, sine pjusdem Ecdcsiae, vcl ex diaconibus optimis eli-
quo alterum eorum habere non provenit, neutrum gatur, de cujusnomine ad tuam nolitiam provin-
non vendilum derelinquit. ciales offerant sacprdotes iinpletiiri vota poscen-
Cap. CI. — Qunmodo Adrinnus papaanalheninfizivit tium, cum quod ipsis jilacuit, libi quoque placuisse
princi/ies eleclioui prassulum se inserenles. cognoverint. Sicutenim juslas electiones nullis di-
Non debere se inserereiraperatores vel principes laiionittus volumus fatigari, ita nihil permiltimus,
electioni pontificum, sanctus Adrianus papa Vlll, te ignorante, praeaumi.
synoio prsesidens ait {ex concil. Adriani pnp.) :
Cap. CV. — Quod ex jactantia cordis desiderium
Promotiones et consecraliones episcoporum con- primalus nnscalur.
cordans prioribus conciliis, electioneetdecrelofieri Opus qnidem bonum desiderare bonumest pri- ;

episcoporum hoc univer^ialis synodus definivit et matum autem honoris concupiscere, vanilas est
slatuit, atquejurepronuiluavit, neminem laicorum, quoniam bonum opus implere n^^strae voluntatiset
principum vel potentura semet inserere electioni vel '-' noslri operis est et laboris. Propter quod ex pri-
proraolioni patriarchae, vel metropolitie vel cujusli- matu bonoris, nescio, si aliqua.ra mercedem homo
bet episcopi, ne videlicet inordinata hinc et incon- adipisci mereatur. Nam riesiderium primatus ex
grua fiat confus-io vel contentio, praesertim cum jactantia nascitur cordis. Qui autem humilis corde
nullam in talibus polestatem quemfjuam potestati- est, indigniorem ge aliis arbitratur secundumapo-

vorum,velca3terorumlaicorum habereconveniat.sed stolicura praeceptum iliud, quo iiit Alter alteruin :

potius silere et allendere sibi, usquequo regulariter existimans superiorem se, et cunquam superiorem
a collegio Kcclesiaesu^cipiat finem elpctio pontificis. [Cod., superiore] se desiderat apparere ;
prima-
Si quis vero laicorum ad conccrlandum et coope- tus enim fugientem se desiderat, desiderantern se
randuni invitetur ab Ecclesia, licet bujusmodi cum odit.
reverentia, si forte volueritoblemperareadsciscen- Cap. CVI. — Quod clerus et plebs sacerdolrm sibi
tibns.Taliterenim dignum pastorem sibi regulariter eligere debeunl.
adsua; Ecclesiae salulem promovent.Quisqnisaufem [Ex decrelo Anastam papx.) Cum ergo de sum-
sajcularium principum vel potentnm, vel alterius mi sacerdotis eleclione tractiibitur, ille omnibus
dignitatis laicusadversus communem, acconsonan- praeponatur, qiiem clcri plebisque consensus con-
tem canonicam electionera ecclesiastici ordinis D cnrditer postulaverint. Et si in aliara forte perso
agere tentaverit, anaiheraa sit, donec obediat et nam paucorum se vota diviserunt, metropolitani
consentiit, quidquid Ecclesia de ordinationc ac judicioisaltari praeferatur, qui majoribuset lueritis
elections proprii praesulis monstraverit. et studiis fuerit.
Cap. Gll. — Quare permissum sit imperatoribus Ec- Cap. CVII. — Ul personarum accepfio in sacris or-
clesias iavesiire. dinibus dandis non fial.
Cum igilur hoc certuin sit, beatissimum Adria- S. Augustinus exponens senter.iiam S. Jacobi
nurn de electione pontificis dccuisse, mirum, quo- apostoli {Jac. u) : Frafres, nolite in personarum
modo inveniatur, ut quidam aiunt, Carolo irapera- acceptione hubere fidem Domini noslri Jesu Christi,
tori mvpfiticndi Ecclesias licentiain tfibuisse. Quid ait ; Non putandum est levc esse peecatum in perso-
igitur inhis considera,.dum est, quid aeslimandum, narum acceptione Imbere fidem Domini noslri Jesu
vcrum
nisi quia, etsi est hoc ei concessum fuisse, Chrisli, si iUnm disfatiliam sedendi tt standi ad ho-
non ideo hoc faclum est, ut Ecclesiam Dei suo nores ecclesiasticos referamus. Quis enim ferat eligi
 .

66J LIB. DK HONORE ECCLESl^. 670

divitem ad sedem honoris Ecclesigs.et contempto pau- \ num praesumit prelio comparare, quid aliud est

pere tnstrucliore uique sancliore ? Dcus enim pnupe- quani capilale crimen Simoniaca haeresi3?Liqui-
el

res, divilei in fide elegit.

do aliud invenire noa possumus, sed lantummodo

Cap. CVllI. — UtnuLlum Locum liobeatin ccclesiasti- prout canonica, apostoiifaque censura continetur.
cis ojfiriis pecunin. Presbyier aiit diaronua, qai uxorem duxerit, aut
{F.V decrrlo Grcgorii papce.) Si in ecclesi^sticis adulierium fecent, vel capiiaie crimen cnminiserit,
officiis queuiquam haliet locum pecunia, fil seecu- publice deponalur, et in monasterio retrudatur, et
lare qiiod s.icrum est. Quicunque lioc pretii studet illic omnibus diebus vitae suae poenileat. De hac
daliune pprcipere, sacerdo? noii esse, sed dici tan- vero peslitera hajresi canones praecipiunl ut a
tuMHuodo inuniler toncupi>cit. communione omnibus modis abscindalur; tamcn
Cap. GI.X. — Qufrl. non sint veri episcopi, qui per ad fcxitus moriis pro misericordia, ut bis commu-
ambitionem orilinanlur. nicet, judicanius.
Ex qua re, si recti libra-
(Ex Regisl. Greg, pap )
— De principihus sanctx
Cap. (jXIV. catholicap, Ec-
minis e.xamiDe pensetur, dum improbe quis ad ina- clehiae,
nem gloriam locum utiiitatis arripere, eo ipso ma- Bealus vero Augustinus de primalu sanctaj Ec-
gis, quo honorem quaerit, indi^znus est. Sicut au- expositione Poalmorum testatus est
g clesiae sic in
tem qui invitatus renitilur, quaesitus refugil, sa-
is dicens (m psa/. xxx) ; In sancla Ecclesia facti sunt
cris est altaribus admovendus, sic, qui ultro ambit, principes alyjecta scilicct mundi. Nunqnid tnim prin-
etimportune se ingerit, est procui dubio repelien- ceps piscaiorl Nunquid princeps puhticunusl Prin-
due. cipes ptiine ; sed qui (acH sunt iaea. Quates isti
CaP. CX. — Quam grave nt aliqua fraudulentia sa- principes venerunl de Babylone ? Prinripes credentes
crum ordmem temerare ?
de sxculo, principes vencrunt de urbe Roma, quasi
{Ex Rfg. Greg. pap.) Si quis neque sanctis pol- caput Babylonis, nun ierunt ad leinplum imperato-
lens moribus, neque a Peo populnque vocatus, vtl ris, memoriam piscatoris. Unde enim isti
sed ad
puisatione coactup, impudenter Christi sacordo- principes^ljnfirma mundi elegit Deus, ut confundat
tium, jam quodiibet facipore pollulus, injusto amo- forlia, el ignobilia mundi elegit Deus, et ea quce
ris corde vel sordidis precibus cor Ms, sive comi-
non sunt, tanquam ea qute svnl, ut qux sunt eva-
latu, sive manuali servilio, seu fraudnlenio mu- cuarentur His sacris testimoniis, etver-
[l Cor, n).
nusculo episcopalem, seu oacerdotalem, non lucro bis sancti doctoris liquido patet quia principes
animarum, sed inaiiis glori» uvaritia suffultus, di-
mundi hujus non dominari principibussanctae Ec-
gnitHlein accoperit, et in viUi sua non sponte reli-
p clpsiae, id est snnctis pasioribus, debent, sed ser-
querit, eumque aspera niors in poenitentia nonin-
vire, utpote qui eorum filii in sancta Ecclesia faoti
vencril, procul dubio in aeternum peribit.
sunt. Ac per hoc idcm S. Pater Augustmus alibi
Cap. CXI. — Qnia difficile hono exilu consumwan-
&\i Mdius est ut Romam c.um vtnerit imperator,
:

tur, quX mnle InchoiUa sunl.

ploret ad mrmnriam piscatons, quam ut piscitor
(Leon. pap.) Principum uutem, qiipm aut seditio
plorct ad memoriamimperaloris, quia » infirma muti-
exlorsit, aut ambitus occupavil, etiamsi inoriluis
di elfgit Deus, ut confundat jortia. »
atque actibus non oflendit, ipsius tamen initii sui

est porniciosus exemplo et ; diflicile est, ut bono Cap. C.XV. —

Exemplum de Vita S. Martini ubi
oslenditur quantam reverentinm lerreni principes
pcraganlur exitu, quss malo suiit inchoata prin-
etiani in terrenis rebus sacerdotibus exhibere de-
cipio. bent.
Cap. CXII. -- Quia mullis teslvnoniis patent, quod Ostenditur autem et in Vita S. Martini quantam
non oporteal dignilutes sacras per ambitionem
quaercre.
reverentiam tcrreni principes saceidotibus hnbere

Ecco his sacris testimoniis apertissime patet debeant,cum de eo narranle Snlpicio Severo ita di-

quantum mali sit dignitatem Siicram per ambitio- citur: Cum ad iinperatorem Maximum, ferocis iu-
genii virum, elbellorum civilium victoria elatum,
nem quajrere, et quia nihil principes terreni in
electione ponlificum vel abbatum qua-rere de- ^ pl^res ex diversis orbis partihus convenissent, et
fcBdacircapiincipeiii umniumadulalionotaretur, se-
heant. Verumtamen adhuc verba saiiciorum Gre-
Auguslini in mediuin profera- quedegeneri inconstanlia regiae clieutclaj saccrdota-
gorii Nuzianzeni, et
lis dignitas subdidisset, insolo Martino apostolica
n us
1

Cap. GXIII. —
Quam grave sit prgerogativam sacer-
dignitas permanebat.Nametsipro aliquibussuppli-

dolii anhilione qussrere, et qua pcenitentia illi caiidum legi fuit,iijnpcravit potius quam rogavit, et
subveniaiur. ad convivium ejus fre.^uenter rogatus, abstinuit,di-
(C.REG. Naz.) Nara de eo, qui donum Dei studet cens Se mensae ejus participem esse non posse,
:

pretio mercari, quod ad sucrum ordinem nulla ra- quiduosimperatorcs.unum rcgno. alterum vita ex-
non
tione dc caetero [lermaneri- aut revociiri possit, pulissei.Postremo cum Maximus se non sponlesuni-
diibium est, et a communione modis omnibus ab- psisse inipcriuni atlirmaret, sed imposilum siiii a
scidalur. bed valJe considerandum est de medi- mililibus divino nulu, regni necessitatem armis de-
ciua poeuilentiae ejus. Nam qui vSpirilus sancti do- fendisse, et non alicnam voluntatem Dei ab eo vi-
671 PLACIDI IGNOTvl SEDIS EPISCOPI 672
deri, penps quem tam Ineredibili eventu victoria A Adriani, vel aliorum sanctorum pontincum inspici-

fuisset, nulluimiue ex advers.iriis, nisi in acie occu- mup, liquido videmus anle oos potuisse eligere
buisse, tanftem vicliis vcl ratione, vel precibng &>] raorteiii, quam huic rei, si praBvidere potuissent,
convivium venit, tiiiium in modum gauriente rege, aliquomodo assensum dedissent.
qund hoc impeirassei.Convivse autem a^ieranl veluti Ex hac enim re maleconfisi principps saecuH, pu-
ad di''m fcstum, advocati suranii, illustre.-que viri, tantcs spcundum suam vuiuntiitera vel utllitatem se
pracrect is, idemqun, consul Evodius, vir quo nihil pos-e dominariE'-clesi<E, et non tantum pro deten-
unquam justius lilu luit, coiriiles duo summa po- sione cjnsdem silii illud fore cunsensum, non so-
testate praedili. frater reg'8, et patruus, et medius lum clericis,9edeliam la:cissf'cunduni suum libitnm
jntcr hos Marlini presbyler accubuerat. Ipse aiitem eaiu dare non litnuerunt. Quin eliara et preiioac-
sellula juxta regem pos^ita con?edciat. Ad medium cppto ppisco|iOS velalibatesin Ecclpsiara introHucere
fereconvivium, ut morisest, pateram regi ininister vcriti non sunt,l'actumque est ut non solum Simo-
admodum episcopo potius dari
obtulil. Ille sancto niaca; iiaeresi puhlice deservireni, sed eliam avari-
jubet,exspectans, atque ambiens, ut ab illius dex- tiae, quae simulacrorura servitus ab Apostolo cora-
tera poculum ?umerct. Sed Martinus,ubi ebibit, pa-
probatur {Col. iii).De hac autem pra;sumptione
teram presbytcrosuotradidit,nullum scilicetdignio- r» mulla et diversa mala in Ecclesia Dei sancta emer-
rem ajslimans, qui post se prior biberet, nec inte- serunt,ilaut in multis Ecclesiis duoepiscopi et duo
grura sibi fore, si aut ipsum
rcgem, aut eos, qui abliates invenirenlur. Unde factum est quod sicut
juxta regem erantproxidii.praetulissPt.Qiiod fictum B. Gregorius de Siranne ail Ideo utique voJpbat
:

imperator, omnesque, qui illiaderant, ita adiiiirati

emere, ut pejus venderet, omnes minorcs Ecclesiae
Bunt, ut huc ipsum eis, in quo contenipti fuerant passim non solum, ut diximus, clericis, sed etiana
piaceret.Nunctaqueethociexemplum considerantes adhuc insuper, quod diclu nelas est in qui-
laicis, !

rellgiosi imperalores, non eisqui preeJicanf, nullum

busdara locis etiara ferainis vendebantur. Quibus
jus in Ecclesia eos qu^rere debere, irascantur,
cum diceretur, Ecclosiasnobis vendere non debetis,
sed magis recognoscenles veritatem, eos hono-
nescientes qusB loquebantur.neque de quibus affir-
rent.
marent, dicebant se terram^et non Kcclesiam ven-
Cap. CXVI. — Qmnta mala de poleslaLe laicorum in dere; cum sancti Patres, sicuii superius multis et
Ecclesia nata dnl. variis docuraentis probavimus, per Spiritura san-
Utexdictia S. Adriani papse et aliorumsanctorum ctura loquentes, aperlissime affirment quia qui Ec-
supra raultis, et variis exempjis docuiinu&, impera- clesiam vendit.quia officia ecclesiaslica vendere vel
tor, vel alii principesin electione alicujus pastoris investire, pro suo coinmodo, vel gloria aliquo modo-
p
sanctae Ecclesie nulUum jus.vel dominium vel in- praBsumit,et qui hoc agit, Spiritum sanctum, qnan-
vestiendo, vel alio aliquo modo se in^'erendo habere tura ad se est, vendit. Ex hac autem iuiquitate tur-
debent.Emendandumestigiturquodcontracanones, balae etspoliaiae sunt Ecclesia;, et Christi panperes
etdecretaaanctorum Patrum eis concessum fuisse a rapina m.ilorura hominum facli sunt, homicidia
quibusdam asserilur. Quamvismulti dicant melius. mulla patrata, fames etiara valida, el cunctis pene
esse quod quidam sancli apostolici iniperdtori cun- retro saeculis inaudita, bellis et sedilionibus ex hoo
cesserunt observare, et in pace cum eo qniescere ; concitatis, humanum genus gravissime devastavit.
quianec sanctitate,necscienti/. ullus morlalium eis, Monasteria etiam pene deslructa, et ecclesiae multaa
qui hoc concesserunt, aequari potest tameneos au- ; violataeel dissipatae sunt quaedam iosuperEcclesiae
;

diendos non es5e ipsa ralio clamat. iianc enim pa- sine pastore rnultis annis perraanperunt,qnod con-
cem non esse illam, quam Doniinus(ial,nianifestura tra canonesesse manifcslum est. Nullim enim Ec-
est. Ait enirn ipse : Gralis uccepisli.s, graiis dale clesiara sacri canones plus tribus niensibussinepa-
{Mdtth. X;, apostolis utique. Sancti apostoli autem glorepsse permittunt.Muliis eliam in locisquidam
soiuminodo suis successoribus hanc potcstatom de- laicorum, vel feminarum intantura Ecclesiisdomi-
'diss^emanifestuinest. Ergu qui hanc potcstalera saj- nati sunt, d CPntes se ab imper.itonbus Ecclesias
cularibus tribuil,manitVste contra Dei volnnlatem D sui=cppissp, ulomne, undemonachi vel clerici vivere
agit. Emendandum estigitur. Quod autem sanctus deberpnt,tiillentes,in us^usf^uos suorumque fidelium
Adrianus hoc fecisse narratur, si verum est,utnon delegarent. Ei quid multa?Deficientenim nobis dies,
caintenlione fecit, qua isti contendunt, aut sicuti si cuncta seriatim revolvere voluerimus quae hac

horaini subreptum est ei. Quid autem mirum,si B. occasiooe patrala sunt mali. Haec igitur tam per-
Adriauo subripi potuit, curaelbeatissimoPetro hoc versa, ut disimus, si sanctissimi Patres et aposlo-
eveDissPjCtiam postquamSpiritu sanctoconflrmatus lici praenoscerent, antemortem eligerenf,qiiani huic

est, legamus. Nam tesfe B. Paulo, tiraens Juiaeos reiassensum praeberent.Qnid autem inirum, si iuo-
cxcmplo suo eliani genlcs jijdiizare cogebat. Cui derni Patres hoc non prapviderunt, qnando et S.
sanctus Paulus nec ad horam cessit {GiU. ii|, ut ve- Mojff-es, cum quo Uens facie ad faciem loquebatur,

riias Evangelii ;i|)ud nos permanerct. Ita el praesen- serpentem aeneum, qncm in deserto exaltaverat, in
lis lemporis sacerdoles agere debentiu hac re,quia tabernaculo r^'liqnit, quem postea populus adorans
tot et lanta mala exinde pullularuut, ul, si cor B. pro Deo colebat. Quem errorem destruere volens
673 LIB. DE HONORE EGCLESIiE. 674
Ezechias rex,non veritns,qnia Moyses famulus Do- A. clesiacum suisomnibu.s libera sit, tarnenexemplurn
niini eum lecerat, sed (joliurf repulans, quia conlra Domini Chrisli scquen.*, hommibus tyeculi,qu.f il-
voluntalem Oei poinjlus euin vcnerabal,ui-,ounlregit lorum sunl,negare lion debet. bulvit autem Dumi-
eum,et popuio. ut Deum adoraret, qui sua virtule nus Iributuiu quod non debebut, quod inorepii^cis
patribus sulutem clcrlerat, priecepit. Simili itaque invenium est (J/.i<//i.xvii).Piscis vero ille Ecclesiarn
modo praesenli re agendum est. Postcjuam euim sigdificat.Iu ore autem piscia stater.unde tributucn
p^isLoressaiictaB Ecclesiie hac oi.casione lanta mala solverelur.invenius est, quia Scepc Ecclesia obtinet
perpetraricognoscunt, radicitusevellere hoc malum undehominibussieculijusieaiiquidreddere deiteat.
per omnia debent. Eradicare autem islud ntinime Qui vero proplerea, quia aliquae Ecclesiae juste ali-
possunl, si investiii Eccle.sias a s.-ECul.iribus.eliatn quid persolvunt,eas saecularibushominibus subdere
val le religio¥is,permiserinl.Non permittant igilur, volunt, non jusliti.T? Cavere, sed magis hoc facere
sed magis Ecclebiam D^i sensui .ipo^tolorum, san- convincunlur, ut solilam Simoniam ilerum aperte
ctorum et antiquoruin Patrum conlormarp,el adju- e.xercero possini.Nam etsi non tam manifeste palet,
vante gralia Spintus suncli instituereverissime stu- taiiien i-ubliliusoculit; divinarationeapertis.et istud
deiint. vere ijinioniacum esse probatur. Nam, teste B. Au-
Cap. CXVII. —
F.xhor>(itio ul in bnno, quod cceptum r>
B
gustino, ideo Simon graliam Dei dato pretio acci-
e.sljicr^everelur, mdlurn ver» onuiitnodis emendeLur pere voluit.ut exinde filoriosior apparens,divinita-
ct de siaieie iu ore piscis invenio. honorem
tis sibi ascriberet. Nustri vero temporis
Surnmi et univer:*ales pontificps Gregorius VII, et principes, qui Ecclpsias Dei possidere desiderant,
Urbinus Il,atque Pasclialis ll,vidi'nte3 tut et tanta quare utique hoc ambiunt,nisi ut eximle gloriosio-
mala, quoe breviter enumcravirnus, de investilura resinconspecluhominumappareant^Quod nonesse
Ecclesiarum, velut ex toxicata radice pullulare, ita eisconcedendum magna ratio chimat,qiiia non Ideo
ut jym pene totum corpus Ecclesiaelepra iniquitalis Ecclesias possidere debent,ut diliores vel gloriosio-
perluiideret, juslissime synodalibus synodis decre- res inde appareant,spd rnagis ipsi Eccle&i.E servire
verunt investiturasEcclesiarum minimefieri.Quod, pro saluteanimarum debent.Paslor autem in Eccle-
agente f^ralia Dei, in sancta Ecclesia cusloiiiri, et sia non nisi pro salute animarum eligi dobel. Ergo
oltservari drivolissime cajperat. At nunc quidam qui dicit : Meae sunt Ecclesiae, et ego feci eas ; de
niore Giezi, vel Simonis, quorum alter Dei gratiam ffgno enim meo lacta} sunt.et mihi servire debcnt,
raercari voluit,alter in proprios usus trahere.quod ct non possunl haliere rectores, nisi pgo dedero,
bene gestum est, dissipare volentes alfirmant, hoc nonnequodDei eslinjusproprium vindicat ? Nonne
jure regibus competere.ut Eccle&ias investiant,sci
, ,
hoc aperte est non solum Si'iionis maliliam imilari,
, _

Iicet,qiiia sacro oieo uncli sunt, non reminiscentes ^ sed etiam traoscendere ? An, quia pecunias non pol-
quid S. David sacro oleo unctus est et tanien pro licelur,sed gladium minatur,ideo Simoniacus non
;

hac unctione non solum sacerdotes instituere, sed esl habendus?

neqiiidein teniplum a^dificare pera-issus est.Salomon Huic autem vi coactus, compassione videlicet
aulem,qui templum aedilicavit,non ideo hoc prome- suorum fratrum,et liliorum,qiJos male tractari vi-
ruit,qiiia sacro oleo in regnum uncius est,se'l quia debaljdicilurdominus papa Paschalis II in tantum
Christi figurain, qiii vere pacificus sanctam Eccle- prii-buisseassensum, ut privilegioconccssohoc per-
siam aeiJificai, ipso nomine prsemonslrab it. Si miserit,ut episcopus non consecretur.nisi a regibus
igitursancto David, prophetali gralia pleno, quod [cod., regioiiibup] annulo et baculo investiatur, et
minus est.utpote viro bcilatoriconces^um nonesl, papa sinepermissu regispastorem non eligat;quod
multomijgis nostri temporis imperatoribushoccon- si tecerit,slare non possil,sed juxta voluntatem re-
cedendum nonest,ut sacerdoles investientes, Eccle- gis pastor eligalur, et non consecretur, nisi prius a
siam suo juri vindicent.Qui d enim Ecclesia habet, rege investiatur. Quod quam sit gratiae Spiritus
Chrisli.et non imperatoris est; quiu non solum spi- sancti coiitrarium, et sacris canonibus adversuin,
riiulia.sed etiam saecularia Ecclosije, Christo dicatasatis atiundeque supra docuimus.Si enim hoc regi-
suni.Quod igitur Chrisli est,a Christo «ccipere de- D bus couceditur, tota ecclesia eis subjugatur.Kt qui
bcmus, et non a torn^nis principibus. Si enim ali- ingredilur sacrum ordinem pprsaBcuiarcspotestates,
quis rorensium populornm, quod juris sui est, et ol)tiner(' convincilur. Quod Simoniacum essp,et sa"
legaliier sibi dimissux,pine omni invesiilura possi- cria reiiulis conlriirium,aperle omnibns patel. Non
dfre digno.scitur, quanto Dominus Christus, quod igitur sanctus papa hoc observare debet,sed magis
sihi Juste legatuin ('.>-t,possidere.et cui voltieril,sine stU'iiosis.-^iine emondare, imi^ans beatissiini patris
alicu|us conlroversiaconcedcre drbe ?Sunl aulem siii aposioli Pelri fidem, cujus vicem, per gratiam
quffidam Ecrlesiae, qufe juxla quod ciiiiin D. Paler Dei in s.incta Ecclcsiu oblinpi,qiii, quod timide ne-
Benedictusin Uigulasua, dum ile filiis nobilium, gavii,ciim magna cordis dileclione emendare slu-
quuliler suscipiendi siiit,(iefiniiet,ilocuil,iia iiuas- duit.Kinendandaenim hiec fore,sanctorum Patrum
dain pussi^ssiones suscipiunt, ut ex eis donaioros extimpla, et eoruin sacratissima verba, et quae jara
Quod postquam statuium lue-
aliquid sibi retiaeant protulimus, et qu33 adhuc proferiraus, apertissime
ritjobservanduio per omnia est. Quamvis enim Ec- docent. Ait enim aposlolus Paulus Si enim, qum
;
075 PLACIDl IGNOT^ SEDIS EPISCOPI 673

deslruxi, ilerim rfctdifico, ]irxvarimtorem me con- \ tum debemus pro defensione juslitix
cnusa exigit,
slituo (G;i/. ii). 0"0'l caveniliim bpali^simo papae novnelipsos oujirerr, el p' rvenis, nd mjusla erum-
omiiimoilisesl.qui hnc praviliilis viliumsynodis cun- pentibus, elinm eum ab eis nim retjuirimur, obvinre.
gregulisanle prohil ueral.Non solumaulem no prae- IKam cum justiliam, quam non arnamus,in nliis /e-
varicator inconspectu Dei appareat, huic reiaasen- riurit, nos mivtominus sua percussione confodiunt,
8uin pia>bert; non dehei.ped ne etiam puimct ipsius etium, cum venuri videanlur.
senienliam incurrat, juxla ejusiiem B. Paiili apo- (!ap. CXXI. De eadem — re.
sloli vcrbadicenlis Sunl aliqui,qui nos conlurbant,
: (Innoc. paprf",) Error,cui non resistitur, appro-
et volunt everterc Evnngelium Cliristi. Sed licet nos batur, et veritas, cum minime defensatur, oppri-
aut angclusdcccelo evtingelizaveriivohix,nnathema sit mitur negligere quippe, cum possis perversos de-
:

{G'il.\). Sicut praediximuF, et nunc iteruin dico:St turbare.nihil est aliud quam fovere,nec caret scru-
quis vobis evangelizaveril pr^ter id quod accepistis pulo societalis occulta), qui manilesto fucinori de-
anathema stl. Modo enim hominibus suadeo,an Deo? sinit obviare.
Aul qurcro hominibus plncere? Si adhnc hominibus Cap. CXXH. — Vem de eadem re.
ptncerem, Chnsli ."^ervus non esscm (ibid.). l)e hac re enim prodest illi suo errore
(Innoc. pap;p.) Quid
ejus doctrina lalis e8t,ut ordo ecclesiaslicus episco- n non pollui, qui conccnsum prajbet errantiPSine
pos per civitates con8titnat,sicut ip?e suis discipulis dubio cuntra mandata dimicat,et qui peccat,et qui
praecepit. Constitulio autem episcoporum nun ad consensum praestat erranti.
Bpiritalia tantum pertitiet.sed etiam ad corporaiia. Cap. CXXHI. Item de eadem re. —
Cap. CXVIII. — De eo, quod populus ad voluntatem Consentire viJetur errabundus.qui ad resecanda,
Dci 7iiiplendam cogendus esr. ut corrigi debeant,non occunit.
Quod autem diciiur, ideo concessum, ut re- Cap. CXXIV. — De eadem re.

gia pot'stas dissidentespopulosin unum ronstrin- (AL'GU?TiN.)Oui melucujiislibet potestatis verita-

git, non dignum et ju^tuni est Non cnim ideo fa- tem occiillal.iram Doi super se provocat, quia ma-
cienduni esi contra volanlatem Dei, ut populus sit gis timet hoininem quam Deum.
unituPjSed ideo timenda est justitia Dei.ut populus Cap CXXV. —
Unde supra.
ei concordet.Quod non fecerit,sacerdotali aucto-
si Uterqiie reus est.et qui veritatem oocuUat,et qui

rilate,et regia potestate cohibendus est non invesli- mendacium dicit; quia ct ille prodesse non vult,et
tura,quae ideo adinvenla est, ut hoc signo hanclua- isle norere. desiderat.

rium Dei sepossidere imperator monstrarei.Cui rei Cap. CXXVI. Deitm limenlem nihil prcCsumere —
non esse assensum pr&bendum, S. propheta cum n contra sanclorum Putram instituta.
gravi inlerminalionein psalmo lxxxii evid-ntissine Qui vero omnipotentem Deum metuit,nec contra
docet.Emendanduni est igilur,quod contra aucto- eum, nec contra apostolos, nec conlra prophetas,
ritatem Veteris et Novi Testamenti concessum do- vel contra SS. Palrum instituta agere aliquid ullo

cetur. modo consenlit. Iloc itaque, quod nunc in Itomini

Cap.CXIX. —
De co, quia prava senteniia emendanda Ecclesia iterum revocatum est.ut sseculi potestaies
est. electioni et invesiiturfe prasulum dominen!ur,con-

Corrigendam veropravam sententiametiam S.Au- tra Evangelium,etcontraapostolos el contraSS.Pa-

gustinus docel, inquiens : Magnce sapienlix est, lio- trum instituta esse, supra manifeste docuinius.
ntincm semetipsum corrigere. Kt iterum : ISimisper- Sciendum aulem,quod et prophetiCK doctrinaema-
verse seipsum amat,qui et nlios vult ernve, ut error nifestissime obviat.Ail enim Dominus in Ezochiele

suus lateal. Quanto enim utilius et melius, ubi ipse prophela : Fili hominis, loquere ad filios populi tui,
erraverit, ut aliinon errent, admonet ? Quod si no- et dices ad eos gla-: Terrn, cum iuduxero super eam
lueril,suUerr comiles erroris non fuciat.Si enimmihi dium, et tulerit populus lerrx virum unum de novis-
Deus, quod volo jirxstiterit, ut omnium lihrorum simis suis, et constitutrit super se speculatorcm, et

meorum, quarcunque mihi rectissime d.isplicent, opere ille viderit gladium venitntem super terram, et ceri-

aliquo ad hoc insliiulo coUignm, atque demomlrem, " nerit buccina,et annuntiavei it populo ; audiensautem,

videbunt homines, quia non sim acccptor pcrsonx qiiifquis ille esf, sonUinn buccit.oe. et nonse obse^va-

mex. veril,vtnfrilque gladius,et luleril fuw,sanguis i/isius

Cap. CXX. —
Quia cum magno stwlio perversis re-
siiper capul ejus erit. Sor.itum buccinx andivv, et

sisiere debemus, et Deum magis timere qnam ho- nonse olwrvavit, sanguis ejusin ipso erii. Si autem
minem. se custodierit, animum suam sdcavit. Quod si spe-
Qiio [cod. ,quad] autem perversis r<i.^islere debea- culalor vidrrit qladium venien/em, et non msonuerit
mua studio, osteiidit S. Gregorius,dicens .•
Plerum- buccina,et populus non se custodierii, venerilq e gla-
que enim, quieti, atque inconcussi relinquimur,si ob- dius,ettulerit de eis animam, ille quidem iniquitnte
viare pravis pro justitia non curamus.Sei si adxter- sua capius est, sanguinem autem rjus de manu tua
nx vi:x desiderium animus exarsit, si jam verum lu- rcquiram {Ezech. xxxiu). IIoc exponens S. Hierony-
men inlnnsecus respicit ,si in se flammam sandifer- mus ail (lib. x in Ezech) : Juxta spiritalem inteUi-
voris ascendit, in quantum locus admittit, in quan- gentiam Ecclesiam sxpedenovissimispopuli sm specu
677 LIB. DK HONORE ECCLESIyE. 678
latorem eligit, illum videlicet, quem et Apoxfotus, A Cap. CXXXIII. —
Non esxe faciertdum mulum quod
scribens ad Corinlfuos (/ Cor. xv) assumit judicem jurarnento promisirnus.
Etpostpauca: SpecuUdor Eccbslx vcl eiiiscopus^ Malum quod facturum se uliquis sacramento de.
vel preshyter, qtii a populo electus, et Scriplurarum voverat, omniiio noii faciut ;
quia stuita vota Iran-
leclione cognoscens, et praevidens, qux ventura sunt, gendasunt. Poeniteat aulem, quia nomen Domiui
annuvtiel populo, et corrigat dcUnquentem. Unde iii vanum sumpsit, jurans se iaclurura quod nec
magnopere formidundtim est, ne ad lioc officiuin acce- sine s;icraraei)to,nec cum sacramento faceredebet.
damus indujni, et assumpti a populo negligenlia: nos Gap. CXXXIV. — De eo, quia pro nos'ro honore
demus alque desidix, et, quod his prius est, deticiis, muculam sacro ordini non debemus inferre,
venirtque el otio senienles, honorem nos accepisse Summi itaquo pontifices, pro honore Dei et san-
pulemus, non minisler ium ; siquidem Filius hominis ctse matris Ecclesiae virilitcr di,'CertaniC9,exemplum
non venit minislrari, sed ministrure [Mallh. x.x) ei ;
sancti Palris Ambrosii imilari dignemur dicentis
peues discipuloium lavit [Joan. xm), ul osienderet (ppist. 20) : Non tanli est Arnbrostus, ul propter se
omnr s sordfS et vi'ia a magistro in discipulis debere dejiciat sacerdolium ; non tanti est unius viln,quunta
dilui aique puryuri. N(C sluLim respondeamus QuiU :
(st digtiitus sacerdotum. Haec autem est veredignilaa
proiJesl ducere, si nol.il uudilor jarerc,quoil docueris ': sacerdotum.ut, quod Dei est, a soio Deo se accipere
p
Unusqiasque cnim ex suo animo ntque of/icio Juiica gratulentur.
tur, lu, si lucutus fueris, ille si audire conlempserit. Cap. CXXXV. Quid agendum sit, quando lurbaiur
De magistns negltgentibus Salornon loquitur : « Sa- h.cclesia.

pieittia absconsa, it Ihesaurus occultus, quse ulilitus In causa fidei sacerdotum debet esse collatio,

utriusque ? » {i.ccli. xx). Tule quid significutur, et in sicut factum esl sub Constantino Augusto pi£E me-
eum.qui scandali?yrverit uuum de fninimis Ecctesige: moriaB,qui nullas le<j;es anle Drsemisit, sed liberum

expectit ul alliyelur ad coluni ejus mola asinuna, dedit judicium sacerdotibus.

ui abjiciatur in /irofundum [Murc. ix), quam in spe- Cap. CXXXVI. — Oe eo, quia in prava sententia
perseverure non debemus.
cula coHstitulus plurirnis noceal
Cap. CXXVII. — Quia niliil preiiosius debel nobis
Ostendcns S Ambrosius, in prava sententia, si

esse quarn veritas. coiiligerit, non debere perseverari, sed statim ad

(Fabian. papffi.) Certiirsimum qucd namque esl bonum de sanctis Patribns, dicens
reverti, subdit ;

neque amicilia, neque propinquitas generis, neque Episcopi Arimino venienles, sincer im prius suscepe-
regni sublimitas, homini debet esse preliosior rant fidern. Sed Constuntio imperatore agente, dum
virtuie;quiu nibil preliosius esl Deo, qui veritas volunt quidam de fide inlra palaliurn juduare, id

est. Q egerunt,utcircumscriptionibus illa episco/jorum judi-

Cap. CXXVIK. — Alios ab errore rrcocandos, ciu mutarentur. Qui tamen inflexam slatim revoca^
(Leon. papffl.) Qui aliosab errore non revocat,se- vere sententiam. Etcerle major numerus Arimini
ipsum errare demonstrat.Namsicui facultassuppe- Niceni concilii fidem probavit, Ariana decreta dam-
tit,et a mulo non revocatexcedentem,etipse quDque navit. Ita et in hoc tempore agendum est. In hoc
partice.ps probatur erroris quia debemus hanc enim, quod vel ad horam surrepsil,perseverandura
;

conscientiam charitati, ut neque nos, neque alios non est.sed magis bonum,quod cceptum fuerat,f]r-

perire patiiimur. mius est retinendum.

Cap. CX.XlX. - De eadem re. Cap. CXX.XVII, —
Quia non solum nobis, sed etiam
imperatori i-raestamus, si ci ad malum hon consen-
(Cassiod.) In praesenti itaquere nonsolum nobis,
tiumus.
sed etiam qui preesumptione sacrilega, quae
illis,

Chrisli sunt, auCerre moliuntur, taliter prospicien- Item beatus Ambrosius, cum vasa Ecclesia^ tra-
dum est, ut malum quod faciunt,non valentes per- dere compelleretur, ait {Serm. contr. Auxent.): Me,

ficere, a malis operibus cessent. si de me aliquid compelleretur, et posceretur, aut si

Cap. CX.KX. De eademrc. — fundus, autdomus,aut aurum,aut argentum, idquod

Item sanctus Augustinus ait : Magnx sapientix msi juris esset, libenter offerrem. lemplo Dei niliil
,.
est revocwe hflmiiietn quod male locutusest. possum decrrpere, nec tradere. lllud custcdiendum,
Cap. CXXXI. — Quiii agpndum sit, quando ila
non tradendumacceperatn.Dcindeconsuleri- me etiam
concUidirnur, ut sme peccato evadete non possi- imprratoris >aluti, quia nec mihi expedi>et trudere,
mus. necillt accipere. Accipiat aulem vocem liberi saceT'
Beatus Gregorius in Moralibus ait : Cum mens dotis si vult sibi esse cunsuHum, recedut a Chri4i
:

inter minora ct maxima peccala constringilur, si injuria. Uxc plena humiiitatis sunt, ut arlilror,
oninino nullus sine peccaio evadeudi adituspatet, mi- plena ofjeclus ejus, quem imperaiori debet sacerdos.
nora sempcr eligantur, quia et qui murorum amhitu, !loc itaque in loco considerandum et tolo corde
ne fugiat, clauditur, ibi se in fugam prxcipitat, ubi rurainandum est, quanluin niali sit tolam Eccle-
brevior murus invenilur. siara impcratoribus tradere, cum iste vir sancius
Cap. CXXXII. — De eadem re. cum tanta conslantia denega-
eliam vasa Ecclesiae
Definilio incauta, laudabiliter solvenda, nec prae- verit.Totam vero Eccl«siam tradit,quipaslorps non
varicatio est, sed temeritatis emendatiu. nisi per manum laicam «i habere coQcedit,
 !

679 PLAGIDI IGNOTifi SEDIS EPICCOPI t80

Cap. CXXWMl. — De eo, quia Erclesia Dei, id A C\p. CXXXIX. —

Contra eo» qui dir.unl conlra im
e\i h^ercdilas Chrini, impcraiori iradi non de- perutorcin nos Inrerc, qiiin iir.Tiiiwiitis errlf.-ii-
>iiirus res sine ejus iuveslilura pu^lores poc^sidere
bcl.
ddnre.
Sannlam Ecclesiam. id est Chrisli haprediiatpm, tJurii nna pureclsimpliciterelectionem pnri^ulnm
nnn debere ahcui hommurn iradi, cunfinnana S. dfbeie (ieri prsediceimit.', electum vero invesiilum
Amltrcsius :iit (.S'<;'v/i. conlr. Auxerit.): Meininistis, per manuri sucerdotum cl consccrulum C;esarired-
qnia leclum iit hodie iWibullie sanclum virum, pos- dere imperemus, quae Cajsaris eunt, sicut ipse Do-
sux, interpeUatum pclilione regia, ui minus tecit, quemadmodum etiam B. Ainbrosiue
sessorcm vmex
vineam suam duret, ubi rex, surcids vtubus, olus et S.Joannes Chrysoslomus egerunt, quorum ailer
vile sercret, lumquc i^espondisse^lll Reg. xxi) Ab- :
ad Gailias,alter vero ad Thracias legatioiiem pacis
sil ut ego pairum meorum tradam lixredilulem peregerunt, sicuti et multos sanctorum egisse ma-
regein contristatum esse,quod sibiessel alicnumjus nifeslum est quidam pervcrse ioquentes asserunt
;

negnlione juiita negnlum, sel et muiiebn consilio de- nos supra ipsuin imperalorem crigi velle. Quibus
ccidurn ; iV(i/>H'/ie viles .stius vcl proprio cruore de- nos Ambrosii verbis obviare debemus, qui de per-
fendil. U sacerdotes Chrisli ! U veri pastores san- secutoribus suis loquitur, dicens {Serrn. conlr.

;liE Ecciesiie, quibus Dcus fideles suos regendos B ^!/.t;e?j<.) : Dicebant: Plus vuit Ainbrosius posse
pracepit! Attendile quid Chrisli sricerdos, magnus quum imperator, ul imperatori vel unam basilicum
Aaibrosius subiunxit inquiens [ibil.) :Siillecineam non Quod cum dicunt, apprehendei e sermones
irudai.

suiitn non traiJidil, nos Irademus Christi Ecclesiam ? nostros ge.sliunl, sicul Judxi, qui Ckrislum versulo
Quid igitur responsum esl conlumaciterf Dixi enim sermonc tenlabunl dicenles Mayisier, licet Irilmiiim
:

conventus : Abbit a me, ut traduin Clihsli hxredita- idre Cxsari, an non ? {Luc. xx.) Semperne de Cx-
lem ! Si ille putrum hxridilatim non t>adidit, ego sare faniulis Dei invidia coinmovebiiur ? Ei hoc ad
tradam Christi hseredilutcm ? Sed et hoc addidi: cainmninm sibi arcessit inipittas,ut imperiale nomen
Aiisil, ul tradiim lixreditalem pairum,, hoc est, hx- obteridat. Et ifii non possunt dicere, quod eorum
reditaiem Dionysii, quiin ex.silio in causa fidei de- non habeanl sarrile<jium,quorum innlanlur mnc/isie-
funelus esl, hx^^iditaiem Euslorii conjessoris, hxre- rium. El tamen videte, quanio pejore.^i sunt A/iui-i
ditalem Merocli, al^ue omnium ^'elro fileliuin cpi- Jiulxis. Illi qwrrebant vtrum solvendum puiuret
scoporum ! Respondi ego, quod sacerdoiis esl ; quod Cxsiiri jus Iribuii; i.^ili imyeratori volunt dure jus
imperatoris est, faciat imperator. Prius est ul ani- Eiclesix. Sed uL perfidi suum seijuunlur aurlorem,

mam mihi aufcrat, quam fidem. Nunc amlor noster docuit,

ista conside- ita el nos qux nos Dominus et

remus, charissimi patres, et sequentes exemplum C respondeamus.

sancti Patris Ambrosii, absit, utiradamus haeredi- Cap. CXL. Item confirmatio ejusdem sen-
tentix.
tatem Christi, absit, ut tradanius ha-reditatem bca-
Hic videndum,hic memoriee catbolicorum arctius
tissimi Petri apostoli, cui Christus dicere dignatus
recondendum, quod S. Ambrosius de Simoniacis,
c^\ Tibi dabo claves regni crelorum ! {Malih. xvi.)
:

qui lotam Ecclesiam tradere volunt, diceret, qui

Qui hanc haereditatera, jubente Salvatore, omnilius
ha^c contra Arianospro unitaotum basiiicalosutus
suis successoribus in perpetuum tradidit, ipse H.
est?Quo in loco subjungens S. Paler Anibrosius
Petrus, et omnes sacratissimi praesules, Putrea
aii {Serm. conlr. Auxent ) ^u Considerans J,sus do-
noslri,Si)iritum saoctum e^iiscopis tradentes,l)acu-
lum et annulum eis dederunt, ut per corporule si-
lum Judxcrum, dixit ad eos : Qui l me tentaiis ?
Osteudde tnihi denariuin. El cum dedissrnt, dixit :
gnum, spiritale utique demonstrarent.Nune autem
Cujus itnaginem habet et inscriptionem ? Responden-
absit ut laici et saeculares^vanae glorise servienteset
tes di.terunl: Cxsnri. El ait illisJesus: Reddiie qux
quod spintale est.noslra permissione tra-
av.iriliae,
sunt Cxsaris, Cxsari.et qux sunt Uei, Heo {Luc.xx).
dere audeant.Quid enim eis superest, nisi ut munus
Tributum Caesuris est; non negamus: Agri Ecclaix
imponaot? Quod si hoc non solum opcre, sed et
• j-j solvunt Iribulum. •
. 1
verbo ipso nelas es.-e creditur,quanto magis atanta n
,.
, i

:,:
nequifia j
cessanduin .oir.ij :.,. .: j „„» D Cap. (^XlJ.
est? Valdeenim timenduin est
Contm cos qtii dicunt in potestale —
Piomuni pontificis esse Ecclesias Dei imperutoribus
quod idem H.Ambrosiussubspquitur et dicit {ibid.): Iradere,
(Uiristus lem,ltiin suurn ingreditur^el igellum pren'
fl
Quod injustum et Deo placilum noa cst. non
dil, et ejtcit de lemplo nummuluiios. Non patilur po3.<e faccre aliquem sar^erdolem, confirm.il S. Am-
namque in suo lemf.lo isf-e eos qui vrndant cathe- bro-iius dicens (i'pisf. 20): Convcnerunl me ],rimo
dras, non patilur in suo lemplo pecunix rsse verna-
viri comites consistoriani, ut ei busilicam Iraierrm,
cutos. Quidsacrx c.i'hedr,>,, nisi honoresl Quid stinl
et procurarem, ne quid pojulus turburum moveret.
columbip, nisi simphces menles filelium, vel animx Respnndi qnod erai ordhiis : TempLum Dei tradi a
fidem candidam et purnm sequenies ? Eqo ergo indu- sacerdoienon posse. Acclamalum est a pupulo.
cam in lemplum queni Christus excludil'i Jubet
Cap. rXLlI. —
Hir ostendiiur ful.sum efsc, quod
enim e.tire, qui dignitales vendit, et honores; quidam dicunl: (Jrnnia lerrena imperatoris sunl.
jubet enim exire, qui vendere vult simplices mentes Iterum S. Ambrosius ostendens.eos contraveri-
fidelium. tatem loqui, qui dicudt (epist. 20) Ideo, qux Ec- :
 :

681 LIB. DE HONORE EGCLESIiE. 684

clesia possidetjmperaforis sunt:rjuiaomriiaterrena ^Cap.CXLWI. Quam firmus in his sacris senlentiis

beatus Ambrosius fueiit.
ejussiint, ait: Convenior ipse a comitibus, trihunis,
utper me busilinii fieret muiua traiLitiu, diceniibus, Quae omnia. quae (idei, et dpvolionis fii-raitale

irnperatortm suo uii,eo ijuod ia potKstate eju% essenl beatus Ambrosius prolulerit, subdens demonfctrat
omnin, ideo ei umnia tradi debere; respondi : Si me (Epist. 20) Pro quibus oinnibus ego tyrmtnus up-
:

meum essd, idfundum uieum, ar- pcllor, el plus etiam qua;n tyrannus. Impcrutor cx-
peteret quod cst

meum, ;as hujusmodi meum, qunnqaam om- as]»ralus, comitibus roijantibut, ut deponrret In-
(jentum
meapauperum, verum ea, i/ux
sunt, sint dignationem, ad Ecclesiam procederet, att : Si vobis
nia, quse
divinasunt, imperaiorix non sunt sutijecta. potesfuii jusserit Aitbrosiu^, vinctum me Iradelis. Quam vo-

Si pulrimonium pelut, invadit'' ; si corpus ; orcur-

cein omnes cokorraerunt. Sed Gullicanus prjpposiius
ram; vuUisia vincula rapere ? vuUisin morlem'1 Vo- cubiculi mandare mi/ii ausus est: Tu conurnnis Va-

luntiiti est mihi. Pro attanbus grutius iinmoiabor. lentinianum? Caput tibi tollo. Respondi: Dcus per-
enim pa-
Cap. GKLHI. De eo, quia — sucerdoies seditionem
miilat libt, ut impleas quod minaris. Ego

populi excitare non drheni si vero jiro juslilia, ;

tiarquod episcopi, lu fucii quod spadonis. Atque
quam prcedicant, excUaia fuerit, non eis asciiben- utinam Dominus averlat eos ab Ecclesia! in me om'
lium. nia tela converlant, meo sanguine suam siiim ex-
Et post pauca (Epist, 20): Cum populiis una cum. D pleanl! Iluic rei altestatur bisLoria Tripartita, di-
regiiscomiiibus perturbaretur, exiqebatur a me, ul cens de B. Amltrosio ijuia, dum de ecclesia jube-
compescerem populum. Rrferebum, in /neo jure esse, r;tur e.Kire, ail : Eyn sponte hoc non ago, ne tupis
ut non exr.itarem, in Dei manu, ut miligarel. llem- ovium septa contradere videar, aut blaspkcmantibui
que populus nutu Dei mitigatus ait : Rogamus, Au- Deum. Hic si placet, occide, hoc loco morlem prona
giisle, non pugnamus:, non timemus, sed rogamus. suscipio voluntate. Hic vero Valcntinianus im: era-
Hoc Christianos decet, ut et tranquillilas pacis ople- tor, qui, agente matre Justina Augu8ta,ariana,bea-
iur, et fidei veritatisque constanlia nec morlis tum Ambrosium persecutus esl, filius fuit iliius

revocetur periculo. Valentiniaai, sub quo B. Ambrosius episcopalum

C4.VP. GXLIV. Exaggeratio hujus- sententiae, et quam suscepit.
graoe sit Ecctesiam tradere. Cap. CXLVII. — Exhorlalio, ut sic serviatur impe-
Et item (Epist. 20) : Tentatus est Job nuntiis coa- ratori, ul Deus non ofjer^dalur.

cervatis malorum ; tenlatus est etiam per mulierem, Beatus eliam Pater Augustinus in libris De vcr-
qux ait : « Dic aliquod verbum in Dtum, et morere bis Uomini exponens quomodo intelligenda sint
[Job
V -

arma,
11).
/
» Vilelis
G''ntiles. Advertitis
quunta subito
'

quid jubeatur,
moveanturl Golhi,
cum man- p
verba
^ sublimioribus subditos
...
sancli Aposloli, quibus
psse preecepit
nos
.

:
poteslatibus
'.

ail :« Qui
.

re

datur trudere basilicam ? Hoc est : Dic aliquod ver- sislit, iniiuit Apostolus, potestati, Dei ordinalioni
bum in Deum et morere. Nec solum dic adversus resistit {Rom. xiii). » Sed quid, si illud jubeat quod
Deum, sed eliam fiic adversus Deum. Mandatur: non debet fieri? Hic sane contemne poteHatem, ti-

Trade altaria Dei. Urgemur igilur prjeceptis regali- meudo potestalem. Si aliquid jusserit procuratnr,
bus,.ied confirmamur S.^ripturae sermonibus: respon- nonne faciendum est'! Tamen si contra proconsulcm
dit Job uxjri, dicens: « Tanquam una ex iasipienli- jubeat, non utique coutemnis polestatem, sed eliijis
bus locta es (ibid.). » majori servire; nec hinc minor irasci debel, si major
Cap. CXLV. —
De eo, quia tam qraves tentationcs prxlalu^ est. Rursum, si dliud ipse p>oconsul jubrat,
non uni liomini, sed universx Ecdcsioe fiant, et et aliud imperaior; nunquid dubitatur, ilto con-
quia in divinis nullum jus imperalor liabtat. temptOfilli esse serviendum ? Ergo si uliud imperator,
Et item post pauca ostendens quia Ecclesia pra- et aliud l)eus,quid judicatisl Sotve tribulum, esto mihi
ves tentationes suslinere deberet, ait (Epist. 20) in obsequium. Recle Sed non ia idolio. In idolio
Qu,73 ratio igilur est adversus hunc vermiculum gra- prohibet. Recte. Quis prohibell Major poteslas.Da ve-
viores tentaliones, nist quia non me, sed Ecclesiam niam ; tu carcerem, ille gehennam minatur. Inde est
persequuntur''i Manddur denique : Trade basilicam. D quod sancti martyres contempserunt potesiates terre-
Respondeo : Nec mihi fas e%t tradere, nec tibi, im- nas, ut vero Domino deservirent. Hac exposilwne
pera'or, accipere expedit. Doinum privati nulio potes omnes sententias sanctarum Scrtplurarum, nohis po-
jure temerare, domum Dei existimasti uuferendam? testatibus terrenis obedire prxcipientibus [Sic cod.
Allegatur imperatori iicere omnia ; ipsius esse uni- leg. pr?Bcip'\enles], inteUigere convenit. Quod auteiu
versa. Re<pondeo: Noli le gravure, imperalor, ut de idolio S. Auguslinus ait, hoc de baeresi et de
putrs te iii ea, qu,x divina sunt,imperiale aliquod jus omni iniquitate intelligendum est.
hahere. Noli extotlere, sed si vis diu>im imperare, Cap. CXLVin. — Deeo, quia non tnntum vnsa alta-
eslo Deo subdiiwi. Scripium esl : « Qux Dei, Deo, ris sacra sunt, sedeliam omnia, quae offeruniur.
quce Cxsaris, Cxsnri [Mntih. \w\). » Ad imperato- Sacra esse universa i\\ice Ecclesia possidet, noa
rcin paialia pertinent, ad sacerdolem Ecclesia. Pu- tanlum videlicet ea quae usu communi omnes sa-
blicorum tioi moenium jus concessuin est, non sa- crata dicimus.in vasis scilicel ei basilicis, vel aiiis
crorum. quibusque sacratis rebus, sed eliara terrenis, vi-

Patkol. CLXIII. 22
 !

683 PLAGIDI IGNOTiE SRDIS EPISGOPl 684

neis hominibu?, bestiis, pecuniia et omnibus oni- A riim visionibus sancta esse, quae Deo offeruntur,
ninn Domino vovenlur ;puperiu8 inultis
rclius» qiia;
veris3;me comprobanlur.

exemplis dociiimu<. Ubi altcndfmium quia omnia

isln, qnantuin ud se. sancla non ^unl.pcri qii^nlum Cap. CL. —
Vera cnmvrobntio quio sicut minimn, .

itn eLmajora, quas Deo offerunlur, l.rclesias ]ure

ad illius siiporeiiiinentein t^anctitutem.cui >.iri-run- compeLunl.
tur, et illoiuii), qui olTeruni, devolionem. El hoc
esse intellitJi-ndun:, S. Aujiuslinus super Joan-
ila Sunt vero nonnuHi qui dicant Ecclesia quidem, :

nem loquens, apertissiine declarat, de Juda in- el circuitus ejus Deo consecratus, vere hominura
quicns ne contcmnaa, fur sa-
Eixe fur est Jwlas, el
:
nulii pertinet.nisi Deo et ejus sacsrdotibus, ea ve-
crilegus,non qualiscunque fur loculorum,scd jur Do-
ro, quae Ecclesia possidet, nunc per orbem glori'
mimcornm loculorum, et sacrorum Sic crimina dis- ficala, id est ducaius, marchias,comitatus, advoca-
cernuutur in /oro gualiscunque furti et peculatus.
tias, monetds publicas, civitntes et castra,villus ct
Peculatus est enim furlum de republica, et non sic rura.et Citjtera hujusmodi ita ad imperatorem pcr-
jwticatur furtum rei yrivaix, quomodo puhlica'. tinent, ut nisi pasloribus Ecclesiaj scmper, cum
Quiir.to velwmenLius judicandus esl sacrdegus fur? sibi succedunt, iterum denlur, nequaquam ea ha-
Non undecunque toUere, hoc est, H de Ecclesia tol- jj ^^^.^ debeani. Et inde est, quod ei jus in Ecclosia
Itfre.Qui aliquid de Ecclesia furalur, Judx perdito deberi in tanlum conten(iunt,ut eam etiam iiivestire
compurulur. Perscrutanda sunt verba sancti docto- debere dicant. Sed hi, si pacifice ca, qua; supra
x\i, ijui eum furem sacrilegum norainavit, qui pe- protulimus, dignentur advertere, liquido cogno-
cuniann Dominicara furatur. Non autem Judas Bcent, quia non solum parva, quae prius Ecclesia
de Ecclesia corporali, quae nondum erat, sed de possederat, ejus sunl,sed et magna^quae nuncpns-
loculis furabalur.Pecunia veroilla non erat sancta, sidet, illius sunt. Parvas eoim possessiones, quas
neque luculi Quare itaque sacrilegus fur,
sancti. ante Constantinum imperatorem possedit,ideo ejus
nisi quia peiunia ilih, quamvis per se sancta non sunt, quia Deo.oblatae sunt,et maj;nae possessiones,
fuent, sancta lauu-n erat, quia sancti Christi Do- quas post Constantinum possidet, ideo ejus sunt,
niini noslri el ejos aposlolmum etai? Ita et prae- quia Deo oblatae sunt. Sponsus enim ejus, Domi-
senlis lemporis Eculesia, (imnia.qu;»- po&sidet, per nus Chrislus, qui prius eam erudivit peuuria,nunc
se quidem sanda non j-unl, sed quiii Christi el
dilare dignutus est gloria. Imperatori aut;m,piela-
ejus Ecclesia3 suiit, sancla sunt. Qui ergo ea lura- te.m el justiliam servanti, non solum jus Ecclosiae
tur, vel vi rapit, sacrilcgiis fur, sive sacrilegus teiiierare, sicut ox verbis S. Ambrosii docuimus.
raptorjudicandusest. Ergo nec iuiperator i" eccle- q ^^^ licet.sed ne quidem alicujus privali.Quod qui-
Biasticis rebus jus habere debet, quia videlicet dem in jure privati observanl, absit ut in jure Dei
Buncta, et Deo dicala sunt. Et inde est quod B. temerare imperator audeat
Ambrosius ait(Epist 20): Ad impera'orem pala-
lia, ud sacerdotem Ecclena perlinet.Hoc aulem Cap. CLI. —
Contra eos qui iicunl ; Tcrreva Ercle-
non debemus,sed nomineEc- sise imperatorissunt, et nisi jiastores de manu ejus
pueriliier inlelligere
arcipianl, ea kabere non debent.
clesiaeomnia, quee Ecclesiae sunt, designari scire
dcbenius. Huic autom sensui et sanctissimus Puter Ait enim imperatori B. Anibrosius (Epist. 20}:
Bentdictus concordans, cum dt^scriberet mona- Domum prioatinullo potes jure temerare; domum Dei
chorum Regulam, de cellerario monasterii. Om-
ait auferendaml Hic attend-int, qui in tan-
existimasti
nia vasa monasterii, cunctamque substantiam quasi tumperversae sententiae manum dederunt,utdicant,
allaris vasa sacrala conspiciat. Ecclesiam quidem suo juri subdere non potesl ira-
Cap. CXLIX. — De eadem re, perator, sed ea, qiiae Ecclesiae sunt.ita imperatoris
Sanctus etiam Pater Greijorius sancla esse quae sunt, ut pastor Ecclesiae ea habere non possit, nisi
Deo offerunlur, eliara ante quam sacrificentur, in ab imperatore accipiai.Quis enim eos lerret, si di-
s uis Dialogis osleiidit, inquiens :
Cum 7"«'^«'« cerent Domum
quidem privati lemerarenon potest
:

resbyter m aqui'^ calidis se^e iav ms, rujusdam lio- " iinperaLor,sed tamen pnssessiones ejus ita impera-
minis obsi quio [lUfrclur, quadam dif deiulit secum turis sunl, ut nisi ab imperatore eas accipiat,po.-si-
duas ofdaii()num,corovas. (lumque more foiiLu lavis- dere haec nequaquara pra^valeal? Et si hoc tam
set.et ejus obse^uioin omnibus vsus essct, obsequenii absurdum in robus huiiianis intelligitur, ul nullus
stbi viro panem pro benediclione vbiuliL, pclens, ut etiain injustissimus judex hoc judicare uilo modo
benigne susriperel, qiiod churiiuli<i (jratia ofjerret. audeat. quanto magis hoc dicendum non est de
Cui ille mtjprens offlictuyque respondit : Milii isia rebus illius.qui fecit roeium et terram ? Ipse enim,
quare das, Pater ? iHie partis sancius est ego hunc :
quainvis omiiia ipsius smt, tamen speciallier sua
mmidurare non passum std .si vis niiii aliquid pra.'-
;
dicere dignatur ea,quae sponsae suae.sariclae scilicet
stare, omnipolenli Ueo pro me hunc pancm offer, ft Ecclesiae donantur. Uiide et discipulis suis ait :

lunc le exauiiilum cognosce, cum huc rediens, menon Qui vos honorut, me honoral (Luc. x). Honor au-
inveneris. In his itaque verbis nolandum est, quia tem sanctae Ecclesiae non solum in 8piritalibus,sed
non solum vivorum testimoniis, sed etiam defuucto- etiam in corporalibus verissime intelligitur.
985 LIB. DE HONURE ECCLES1.£. 986

Cap. CLIL Quia episcotJi,vel abbates per suos fide- f^ siiaiaoriim impcratorutn imperialia pr;ficepta, et
les de maqriif possesaionibus, quas possident, ser- etiara eos a sacris canonibus non deviare.Taliter
Vire imiieraioribui dcbenl.
enim de ordinatione episcoporura statuerunt di-
Saae sciendura quia,8icul miitare, quod sui ma- cenles.
jores catholici imperatores lecerunt, Chri?tianu3
non debet,ilaet si quid Ecciesiae eotem-
iiiipp-r.itor
Cap. CLVII. — Quidohservandum sil in ordinalione
episcopi.
pore donatum,ut sibi aliquid imperalor exindere-
Debet enim prius disceplari de vita episcopi,
servaverit,si contra canones sacros non fuerit, pol-
utrura bona sit, an reprehensibilis, et utrura bonis
vendum ei, nisi Ibrte omnia est.Sic-
remiserit, per
lestimoniis munialnr, an non ? Eo autem lerapore,
ul en!in,quae jain Deo consecrata sunt, hominibus
quo consecralur, consulal eura is, qui consecrat.si
SiBculi assignare non debemus,i'>.aquaeillorum sunt,
possit facore, atque custodire omnia, quae diviiii
nisi ipsi donaverint.eisauferrc non possumus.Epi-
praecipiunt canones.et siquidem denegaveril.se non
scopi autem et aUbates, observantes prapcepla ca-
posse custodire, non consecretur.Si autem pollici-
nonum.srecularibus negotiis sc miscere nondebent.
tus fuerit observaturum se,quantum homini possi-
Do reditu aut<^m illaruai magnarum possessionum
bile est.sancta canonum praecepta, tunc is.quicoa-
juxta consiilulura sacrorura canonum quatuor por-
ubbatis vero [} secrat, cum admonere, atque praeiiicare ei debet,
liones in episcopiis lieri debent ;
in
et religiosis episcopis connuraerabitur. Nam c^mo-
coiiununia omnia esse juxta regulam sanctorum
nes Patrum vira le^um habere oportet. Sin autem
apostolorum.
aliquis pecuniam eoque modo consecratos
dederit,
Cap. CLIil. — Conlra eo" qui dicuni, ideo impera-
episcopus fuerit, non solum ipse, sed etiam qui
lores Ecclesiam inveslire, quia sacrati sunt.
consecravit eum, inter episcopos non eril ; vel pe-
Sunt eliam qui dicant,imper.itori,quia sacro oleo
cunia, vel res data consecrationis causa sacro Ec-
unctus est, bene corapetere, ut pastores Ecclesice
clesiaE sanctae addicantur, sive episcopus.sive cle-
donet. Quod quideni miramur, si aliqui sapientura
ricus sit,qui dedit.Is autem, qui accepit,non solum
dicunt.Non enimad hoc ungitur,ut Ecclesiam bene
res amittat, sed etiam gradum atque bonorem cle-
disponat,sed ul regnum lideliter regal. Ecclesiam
ricatus.Similiter autem ct si laicus fuerit,qui pecu-
enira non debet ordinare, sed ei ut filius obedire.
niain, vel res accepit, et ipsas amiltat,et aliud tan-
An non ei Ozias rex,sicut omnes Judaeaj reges,oleo
tum, quanlum accepit,pcenae nomine sanctae Eccle-
sancto unctus est ? Cur igitur,si regibus unctis sa-
siae prajstare compellatur. Sed et si magistratura
cra competunt, cum incensum oderre veilet.lepra
gerat.in raagistratu esse desinat,et exsilio irrevoca-
percussus est ?(// Par.xviii.) Nonne majus e3t,prae-
bili condemnelur.
rogalivam episcopatus tnbueie, quam incensura fj

oirerre ? Desinanl ergo reges, vel iniperalores, ab Cap. CLVIU. — Quia, qtiod sa"ctis locis datum est,

hac praesumplionp, ne forte iratus Dominus lepra firmiier eis /ermanere debel.

spirilali eos percutial, el de Ecclesia sua exire eos Maneant jura praestita ppiscopis, et omnia privi-
compiJllat. Ament regulas calholicae Ecclesiae custo- legia.Iiem : Umnia solalia et liberaiitates religiosis
dire, ut in acterna Ecclesiacum Christo possintre- locis dalae firiiiiter maneant.
gnare. Amen. CAr. CLIX — liem de endem re.
Gap. CLIV. — Contra eos q"i dirunt : Spirilulia
Possessiones ad religiosasdomosperlinentesnul-
episcopis penineiil, saejularia nequuquum.
iam descriptionem agnoscant.
Sed ne forle aiiquis obsistat, et dicat Senteniiis
—
:

episcoporum spiritalia subjacere possunt, terrena Cap. CLX. De hxrediiate in nomine Christi
relicta.
vero nequaquam ; attendat religiosi imperatoris
Theodosii praeceptura de hac re diceniis ;
Si quis in nomine Domini nostri Jesu Cbristi hae-

Cap. CLV. — Constitulio Theodosii imperatoris. reditatem reliquerit,capiat id quod relictum est Ec-
Omnes itaque causae, quae vel prajtorio jure, vel clesia.

civili tractantur negotio, episcoporura sententiis Cap. CLXI. — De hxredilate relicta marlyribus.
terminatae perpetua stabilitate perinaneanl, nec li- ^ Si quis in nomioe martyrum haereditatem reJi
ceat ulterius relractari negoiium,quod episcoporum quprit, capial lucrum cjus Ecclesia.
sententiis luerit dillinitura.
Cap. CLVL — Diversa prxcepia lcgum eadem
Cap. CLXII. — Res episcopi in jus Ecclesise legaliter
fir- devemre.
mantium, qux ct sarn cnnDnes.
Quia vero prolulimus mulla canonuiu praecepta Si qnispostepiscopatum.vclanleconsecrationem,
etsanctorum exemplu, quibus probaremus pure et voluerit proprias res Ecclesiae ofTerre cujus epit-co-

simpliciter paslores in Ecclesiam introducendos.et pus erit, hoc laudabiie est ;

quia non est emptio,
quod Ecclesia obtinel, jure perpetuo possidere de- sed oblatio.
bcre, etnon imperatori, vel alicui magnati licere Cap. CLXlII. — lies ecclesix firmiler permansuras.
investiro,vel aliquo modo sibi subjugare Ecclesiam, Nuliamdiminutionempalianturecclesiasticajura
vel ea, quae possidef, aliquo ingenio alienare, vel in rebus, quas post episcopatum acquisitas Kccle-
alicui personoB tribuere, proferamus nuQC et Chri- sise eoruoi corapetere disposuinaus.
 687 PLACIDI IGNOTy^ SEDIS EPISCOPI LIB. DE HON. ECGL. 688

Cap. CI.XIV. De epif^copis pro rcbus Ecclesix non A. injuslitiampublicearguebat,etproquadamitr,agine.

conxlringeiidis. qiiam Augustajuxtaecclesiam ponere ausa est.eam
Nullus epi.«copup pro rcljus Ecclesiae sujb exaclio- ilerum publice increpavitjConcilio pseudoepiscopo-
neii), vel molesiiam pHliutur. rurn,quos ipse dudumjuste damnaverat,damnatus,
Cap. Ci.XV. — Qunl tiqere dehenl imperator, ni imperalore eliam Arcadio, auenle uxore, perse-
cummulure voluerit rum Ecclesia. qucnte.exsilio direclus.pro justitia mori non recu-
Si impe.alor commiiliire voluenl cum Ecclepia,
savil.Quid isle vir, quid istis diebus ageret.quando
polpslatcm habfat.lanlum.ul res aielioralus liccle-
Ecclesia tota calcatur, qui pro unius viduae iie''cn-
sia pro commulalione suscipial sione impcratoris aniiiiuni contra se usque ad mor-
Cap. CLXVI. — De reverenlia imperatorum in
tem excitare non timuit ?Merito sanctuslnnocentius
ctcricos.
papa et omnes Occidentales episcopi, audicntes
Ecce his sacris constilutionibus aperte palet
injustam necem tanti virimoti sunt,elomnes hiijus
quanlam reverentiam sacri imperatores Ecclesiaj Del
rei fautores anathemate damnaverunt. Moderno
et ei servientibus habere debeant
etiam ternpore veneranda; memoriae Gregorius VII
r.AP. CLXVII, —
Exempla sanctornm, quibus pro
papapro honore sanctae Ecclesiae dimicans,muUas
veritnte usque ad rrorlemcertare plenissime admo-
neii.ur. •n el varias tempestates suslinuit, sed flecli non potuit,

I.itur postquam tanla observandae veritatis pras- quia funriatus erat supra firmam pelram. Urbanus
ccpta prapruisimus, iiunc breviter sanctorum exem- etiam ejus successor II iliius sequens exomplura.
pla,q'ji pro veriiate non timucrunt praesentem vitom pro Domini sponsa multa pericula suslinere non re-
perdere proleramus, et sic,Deo auxiliante, pra?sen- nuit. Scienlura enim quia cjus temporibus in tan-

tem libellum de honore sanctae malris Ecclesiae tumschismaticorum persecutiocrevit,ulin quodam

ad finem ducamus. Hic primura occurrit beatus tempore in tota urbe Romana consistere non aude-
Joannes, Domini praecursor, veritatis in tantum ret. Qui tamen non cessit, sed patienter ferens,
amator, ut injustum facinus interdicendo rcgi,mori Chrislo pro se obtinente, omnis haereticorum vis
pro verilate nequaqiiam limeret.Sic et beatus Elias destructa, et ipse sanctae Ecclesiaj redditus.apud

regi obsistendo persecntionem pali verilus non est. Pelrum in suasede beatofine quievit.Nos ilaque
B.

Beatus eliam Woyses, Dei praeccptis populum eru- haec sanctorum exem( la, sanctissimi Patres se-

diens, non honorem, sed persecutionem ab eis Sce- quenles, custodlamus juxta propheticam admcni-
pissime pa.-sus est. Machabaei vero beati marlyres tionem {Psal. xxxvi), veritatem,et videamus aequi-

pro palriis legibus mori non rccusarunt.Tres pueri tatem, quoniam sunt rcliquiac homini pjicilico. In-
in camino ignis proveritate mitli non relugierunt. justi autem.quamvis ad lempus florere videantur,
Sancti etiam apostoli toiius m.undi odia conlra se ^ in aeternura disperibunt.Graliaautem Dei,quam nos,

concitare pro Christi veritate non refugienles.sua Deo donante, defendimus, et hic in aeternum nos
morte nos docuerunt pro Christo non timere, et custodire dignabitur. Amen.
mortera libenler amplecti. Bcati etiam Slephani Cap. CLXVIII. —
Adhortalio, ut pro his sacris rh-
protomartyris et omnium eiim sequenlium marty- gmatibus, Deo nos corroborante, usque ad mortem
rum exempla sequenda sunt,qui innumeris
Christi certemus.
etexquisilis tormeiUis a veritate deflecti non potue- Attendentes itacjue, sanclissimi Patres, horum
runt. Sunt et alii sacratissimi conlessores, quibus sanctorum exempla, co^noscemes etiam ista sacra-
non dictura est ut idola adorarent,sed ut dogmata tissima dogmata sanctae Ec:lesiae ab ipso Domino
sacra mutarent, sicuti beatus exstitit Athanasius, Christo fore collata, pro eis observandis usque aJ
Alexandrinae Ecciesiae prffisul,Hilarius cliam Picta- mortem,Deo nos corroborante el confirmante, stu-
viensis, et Paulinus Treverensis,
Eusebius insuper deamus certare, certi de misericordia Christi, qui
Vercellensis, qui contra Arium dimicantes,pro ve- primo pastori, bealo Petro apostolo in judicio suae
ritate Christi pali non dubitaverunt. Quin etiam ei vcrae dilectionis pascendas suas ovcs commisit.
B. Martini papae cx^mpium valde imitandum esl, Quia si pro his occubuerimus.pro justitia morti
qui et ipse pro fide incarnationis Uomini exsilium D irademur.B^a/i aulem,ul ipse Dominus aiLqui per
et vincula pali non Sunt autem et aliorura
rtilugit. serulionem propler justitiam jiaiiuidur, quoniam ip-
exempla tanta sanctorum, ut tempus ante deficiat, sorum cst regnum atlfjrum {Matlh. v). Juslura est
quirn dinumerare possimus Veteris et Novi Tesla- enim prohonoresanctae mairis EcclesiaeDei gregera
menti Patres,qui, ut Apcisti.lus ait, per fidemvice- pasceiido usijue ad mortem ci'rtare,adhorlanlenos
runt rrynu, njierad svnt jusittiam. adepli sunt repro- eliam beatissimo Joanne evangelista,alque dicente :

miDsiones {llebr. xi). Adhuc aulem unurn sanctcB Sicul Christus pro nobis animam suam pomit, itaet
Ecclesiaealhlp.tam.JoannenividelirelChrysostorr.um, nos animas noslras pro (ratnbus pvnere debemus
ad medium deducamus. Qui in tantam perfeclus, (/ Joan. iii). Omnipotens aulem Deus per nos infi-
in tantuiii Spiritu sancto plenus exstitit,ul pro cu- mos ultimos servos suos haec in vestris auribus
et
jusdam viduae defensione, cui Augusta vineam suam loquilur, per se sancti Spiritus gratia in veslris
tulerat, non dubHaret eara arjjuere et Jezabeli si- cordibus eadem loqui et confirmare digiietur, qui
milem dicere. Ad ultimnm. odio invalescpnle, quia pro amore suae sanctaB Ecclesiae de sinu Patris de-
 689 PETRUS DE HONESTIS CLBRICUS RAVENN. — NOTITIA HISTORICA. 690
sccndere, et mnrtcm gnstare dijrnatus e9t,qui vivit ^ per omnia paecuia paeculorum. Amen. Deo Patri et
et rcgnul cuai PaLre in unilaleSpirilus sanoli Deus Filio, et S|jirilui sancto gralias Aciien.
!

Exiilicit liber de honore Ecclesiae.

ANNO DOHINI MCXIX

PETRUS DE HONESTIS
CLERICUS RAVENNAS

NOTITIA HISTORIGA
(OuDiN, Script. II, 1012)

Petrus de Honeslis, Sanctae Mariae de Pnrlu prope B center vixerunt, eodemque ferme tempore : quod-
Ravennam abhas.virtule circaannum 1116 conspi- que tecii, ut eos niulli non internoscerent. Ambo
cuus ac re.uulari observantia, scripsit H^galaw pro Pccc>itores appellati; inoleverat enim mi.s ut qui re-
clcricis sui in.>.tiiuli. qiiatn vulgo Consciiuiioiies Por- ligiose tunc viverent, ob anitiii detnis.^ionem, sese
tuensrs appeilant, Pelro Dainiani lalso altributas.ut peccilores inscriberent i.icjue tacile cngnoscet qui
:

Gabricl Pennotus in Hi-loria Canonicorum R^gula- monumenla illorum temporum evolvent. Pelrus la-
riinn lib. n probat. Nam abbatiaS. Maria; de Portu men Portuensis pr*fecfus, sem.er SMcerdos et cle-
us luehodipacanoniciscongregationis Lateranensis ricup, ut aiunt: l'etriis aulem Damiani. nionachns.
possidelur. Habetur h;ec Regula intPrOperaS. Pe- Ille in Portuensi coenobio perpetuo lere viiam tra-
tri Daniianicdilionis Parisiensis apuiiCarolum Cha- duxit, hic Oalriana solitudine. Ille Rivennae diem
telin anni 1642, via Jacobaea, sub signo Constan- suum obiit, hic Faventia;. lllciv Kalemlas Apnlis.hic
liae, ft ullimoe ediiionis anni 1663, a|)ud ^gidiucn viii Kalendas Martii. llleanno miilesimo centesinio
Tompere via Auriearia prope Puleum certurn. Flo- decimo nono,hic septuagesimo fccundo post mille-
rnit, teniporibus Paschalis secundi papae, et anno siujum. Quodque hac raiione inter se it differrent,
•1119, die 29 i\Jartii oiiiisse dicilur. Edidit hanc Re- Dantes de Pclro Damiani scriliens, videtur testari :

gulauA Constaiilinus Cajetanus, Syracueanus, abbas Dum enim Petrum Damiani loquentem inducit, se
S. l{aronli,ex congregatione Cassinen?i.Multi sunt, Petnim Damiani fuisse injuit in Calrie.naque stili-
ut iiiem abbas (lajetanus nntii, qui hnnc Petrum de ti:dine vi.xisse Pelrum autem PeccHtoreni in divae
:

lloncslis cuin Pelro Damiani qui etiam de Honettis Maria; Virginis ad liitus Adrianum commoratiim.))
cognominatusest, conrnderunt, atque ita antiqiiio- Q H.fc prneclare Hieronymus llubeus. Contenderunt
rem istum S. llomana3 Ecclesiae catdinalem mona- acriter satis ac perppram, meo spiisu, srriptore* De
chum Banedictinum.indiscrete ordini canonicorum exceUenlia et }irxrvgaiivis Canoincorutn licgularium
regularium asoripserunt. At Hieronymus Rubeus divi Auguslini, hunc ulnimque Petrum de Honeslis
lib. v Uistoriie su;e Ravennjitensis circa annum 16 1 1 luisse ex ordine canonicorum re^nlarium. Certiim
utrumque recte dislinguit.Sic autem de hoc ultimo enim est Petrum Daraiani fuisse monachum ac Re-
Petro de Floneslis loquilur: gnlam divi Benedicti protessum esse unde imme- :

« Insifinis hoc tempore habebatur Pelrus, Por- rito eum accenset suis Canouicis Augustinianis Au-
tuensis coenobii praetectus. qui nobilt Hone*iorum guslinus Ticinensis in Propugnaculo cmoniciordinis
Ravennatis ramiliagenitus,litlerarum haud omnino parte iv,cap. 22, et parte v, cap. 8. Idemque Joan-
e.xpers, cuni essel sacerdos, ut volum persolveret, nes Trullus De ordine canonicorum ngularium lib i,
quod in naviaatione tempnstate ai;tus,nunctipavorat cap. 5. At e contra Constantinus Cajetanus, abbas
div.n MarijE Virgini,in portu Ravennati aedem el coe- Sancti Barnnli ex congregalione Cassinensi. ut par
nobiuin exsLruxit (iuo«i deinceps ob eatti a loco
; pari Augustimanis Canomcis referat, multis con-
saniptam caiisam.Porlupnsecoenobium est nppella- tendit neutram ex his duobus l*etris de llonestis
tum. Ibi sacerdolum cunvenlum institult, quibus- sppctare ad canonioorum regularium ordiiiem.Non
dain praescriplis legit)us,quas 1'aschalis II pontifex primum, quem constal fuisse monachum instituti
maxitnus exitu hujus anni inillesimi centcsimi de- Benedictini non secundum, qiiippe cum regulam
;

ciiiii ^exti ad se missas firmavil, Petro ipso ita po- Augiistinianam vel sic appeliatain, nunquatn am
stulante. Eaj autein fetri fuere lillerae Vaschali
:
J) plexus sit, sed propriam ipse conscripserit, nihil
Dci nulu summn- el apostoUcx sedis episcopo, Pelru^ habentem communeciim ill» quae Aueu.^tiniana di-
Peciuiior, » etc. Tum ulruinque dnclequiilern ct in citur. Qui pluracupiunt de Pelro de H.uiestis leganl
hanc rem exitnie distinguitidem liieronymus Hu- citatum Cajetanum in Prnlegomenis ad istam Regu-
beus, his verbis : auiem, ut puto, constare
« S.ilis lam, Hieronytrtuin Rubeuni lib. v Historix flaven-
polest quanliiin inler hunc Petrnm Porluensem el nalis, et alios qui de eodem argumento posl ipsum
Petruin Uainiuni intcrsit. Est quidem uterque Pe- scripseruQt.
trus, uterque Ravennas sancte umbo atque inno-
;
 691 PETRl DE HONKSTIS CLEniCI RAVRNN. 692

PETRI DE HOnSSTIS
CLERICI RAVENNATIS

REGULA CLERICORUM.
DOMNI

GONSTANTINI ABBATIS GAJETINI

AC VIKDICIS BENEDICTINI

IN REGULAM VENERABILIS VIRI PETRI DE HONESTIS

CLERICI RAVENNATI

AD LECTOREM SUUM HUMANISSIMUM PRiEFATIO.

In fine quarti tomi sanclissimi doctoris nostri, A gravioribus, iisdemque coaetaneis scriptoribus, ve-
Petri Damiani, addendam curavimus Regulam il- rura etiam ex illiusmet scriptis patenter habemus,
lam, quam ad clericos et canonicos informandos quidquid alii fingant,alfirmantes ipsum Augustinia-
Bcripsit Pelrus clericus R,avennas duplici polissi- num, non Benediciinum fuisso ; vpj eliam (ut falso
mum de causa: primo, ul. sludiosi qui(iue, qui lere adhuc ex Augustiniano Benediclinum cvas-isse:
alii)

hucusque utrumque confudere, inlelligant alium cum is ante monasticam viiam nulli Regulae fuerit
essePeirum hunc a nostro secundo, ut etiam co-; addictus, imo sacrarum litterarum et utriusque ju-
gnoscant Petrum clericum suHm hanc Regulam edi- ris doclor, Parmae legis periiiam docuerit, ut nos in
disse pro clericis et canonicis illis, qui refjulariter ejus Vilae commentariis, Deo duce, clarius osten-
apud matrices ecclesias penes ipsos episcopos, vel demus.
in collegiatis aliis ad normam potissimum concilii Alius vero Petrus fuit clcricup, clericorumque
Aquiegranensis degebonl non vero pro S. Augu-
; prior. Qui cum videret mulloi in clericis abusus
stini professoribus. Hujus enim Regulae observan- (quos Petrus Damiani suis pra-sertim in epistolia
lia (si Regula ea fuit, vel potius epislola) ab ejus- deplorat reprehenditque) ille condilo monaslerio
dem sancti docloris obilu usque ad eam fere lem- in littore maris Adriatici,in bealissima? Marias vir-
pestatem, vix audila fuerat. ginis honorem, Regulam ex sanctis Palribus, ac
jj
Quod igitur ad primum spectat, eliarasi uterque praecipue, ut videre est, ex ea sancti Patris nostri
Pelrus vocaretur, eademque Ravennam pro palria, Benedicti conflatam, praescripsit, et Paschali li

tabu.erint, professione nihilominusatque selate,toto pont.max. confirmandam transraisit, utcorruptos

ccelo distare cognoscunlur. Nam noster Petrus a mores componeret. Non negamus tamen hoc ipsum
majori natu fralre,qui eum paterne nutriverat, re- ejusdem monasterium (sicut et Benedictinorum
licto gpntis sua; cognomine, Damiani cognomen as- quamplura) Augustinianorum postea juriaddictum
sunr.ere voluit; tametsi (ut exejus scriptis alibino- fuisse.

tabo) nobiiibus, non obscuris (ut quidam gratis af- Postremo, quod ad £Elalem attinet, Petrum Da-
firmarunt) natus sit ; Petrus etiam hic alius Honc- miani obii&seanno Christi millesimo sepluagesimo
storum steramate, et familia quoque clarus editus secundo, omnes ejusdem temporis scriptores (ut
est. fuse quoque probat eminentissimus cardinalis Ba-
Professione quoque Pctrus Damiani monachus ronius [1]) contestalum reliquere. In primis qui to-
fuit, eremita ct prior monasterii Sanctae Crucis de tidemid verhis adnotavit.BertholdusConstantiensis
Ave lana, in Umbri.t, non longe ab hugubio, ordinis in Auctarioad Hermannum Contractum.haec habet.

sancli Pair:s nostri Benedicii, ut non tantum ex C Anno millesimo sefjiuagesimo secundn, Pelrus Da-

(1) Card. Baron. Annal. l. XI, ad ann. 1072.

 : : :

693 REGULA CLERICORUM. — MONITUM. 994

miani, pix memorix, migravit ad Dominum vni A Cosi ricominciommi il terxo lermo,
Kal. iMdrdi, cui dominus Geroldus [dornnus Giral-
E poi continwindo disse, quivi
Al sercigio di Dio tni fei .u fermo,
du!i], revera monachus scienlia Scripturarum insi-
Che pur con r.ihi di iiquor iCulivi
gnis, et m'»ibus suo prxdecessorinon impar, inepi' Licvcmente pns<aca Caidi, tlOieli,
scoj)alu succesnt, Coiilentu ne' pensifr contempiativi.

Ad h.ec, Petrum Damiani anno aelatis suee sexa-

Render soieu quei Chinstio a quesliCieli
ora ^ fattn vann,
Fi-rliimfiile, ed
gfsimiostxto (2),in suo SanciaeMariae congrpgationis
Si che loslo convien. che -ti riv li.
AvellanRnsi?, seu Colunnbae mooasterio, Faventiffl In qnei luoi/o fui io /'ier Dao-iauo :

dpcessiase,pacra=q le iliius rpiiquiasHJ huncusqne E PiKrao Pvci-.^ron. fu neiii cnsa

diein,magna ibidem cum veneritione asservari.ad- Di nosira Donna in sui li'o II nlriano.
Pora viia moriai ineia limu-a,
60 clarum cst, ut probatione non indigeat.Econtra
Quando fui chiesto e traito a quei Capello.
vcro Petrus clericus ad Paschalem I[ pont.tnax.qui (Dant., Parad. ,ciinl. xx.)
ab anno 1099 ad -HlSvixit, cuique Regulas suas
Hos autem Danlis versus Petrus Marianus V. I.
condrmandas direxit aetatem prolraxit: undeGtiara
D. rerum multipliciura eruditione insignis, meique
ejusdera Paschalis exstanl litterce ad iilum,dalaBLa- amicissiraus, Laline sic reddidit :

terani iil Noii. Jul., indictione viilncarnalionis Do- p Talibus esl rnrsus diciis mihifarier orsus'.
minicae anno 1115. Addunt quoquescrii-lnie?, eum ulrumque lialum Juya suigunt wdun littus,
In.ler
oclogenario m i.jorcm,et in Portuensi S. Mariae mo- Non procui Urbe t^m, lainlus somii xtheiis ignis
nastcrio, quod ipse paulo exlra urbem R-ivonnam ]nfrriori' jiiogn, 'ic vertw.e nnbiln lunyui.t :

oruur, rui noinen C.atrio, suh quo

A.igniiis h<nc
in iitlore maris Adriatici construxerai,obiis?eanno
Suryitadorando Supcruin doinus aiLa parenti,
Domini 1119, iv Kal. April. Ejus autem tumulo hi Deserias inler cceio yrntis.\imii rupes,
versiis: qui et nostram confirraant sententiam, in- llic cgo lam cerius niansi semire Tonanli,
cisi feruntur : Ut mea mensa alins liand tempore quolihet anni
Hic silus esl Petrus, Peccans cognomine diclus,
Perfusas epulas quam Palindis arbore nosset,
Coelesles sed erant mea gaui/ia volvere curas
Ciii dedilhane aulam merilorum conUere Christns,
Feriiiis iHe Polio quondum locus <sse solebat,
Anno miileno cenleno debila solvit.
Ap ,IV Kal.
Seminoque ingenli cum fenorereddidil,at nunc
{In popuii mox ora ibil) pro frugibus iitic
Docte quidem in hancrera Hisronymus Rubeus Infeli.v loiium el steriles nascunctur aveme.
{Hisl. Raven., lib. v): « Satis autem, ut puto, con- lll'C Pelrus ego Damiani tfinporadu.xi
stare polest quantum
hunc Petrura Portuen-
inter Ac Petrm fni\o i*rccutor nimine diclus,
Virgmi'! Adrincum firooe liiius v'xii in 3Cde,
sem, et Petrum Damiani inlersit. Et quidem uter-
/iistahut mi/ii jnm moriuiis lerminusu ri,
quc Petrus, uterqne Ravennas sancie ambo atquc ; G Cum mea nolentis sunt tempora cincta Galero.
innocentor vixerunt.eodemque tere temporo, quod- At cum haecadeo clara sinl, ut clariora magis
que lecit, ut eos multi non internoscerent, ambo esse non possint,nihilorainusrcrum Augustiniana-
1'eccatores appeliati. Inoleveral enira mos, ut qui rura scriplores ad hanc usque diem invicie salia
religiose tunc viverent,ob animi deraissionem,sese
contendunt, Petrum clericum, cognomenio Hone-
inscriberent Peccatores; idque facile cognoscet qui
stum, hunc ipsum esse, qui et Pe:rus Damiani,
monumenta iliorum tetriporum evoiverit.Petrus ta-
monachua,et cariinalis.Qund revera nusquam cre-
rnen Portuensis pra;fcctuF,semper sacerdos, et cle-
derem, nisi multoties legisscm apud Angustinum
ricus ut aiunt, Pelrus autera Damiani monachus. Ticinensem, qui de canonici ordinis sui propnga-
llle in Portnensi coenobio perpetuo fere vitara Ira- commematus
tione edisserens.sic est (3):« In itaiia
duxit hic in Calridna solitudine.Ille Ravennae diem
;
usque ad tempor-a B. Petri Damiani apnd Raven-
obiit suura, hic F^avenliae ; ille iv Kal. Aprilis, hic nara in canonica S. Mariae in Portu, deinde per
viii Kal. Martii ; ille anno miliesirao centesimo de- Italiam ab eo capite est propagatus. Ipse namque
cimo nono [cor. seijtuagesimo secundo]; hic octo-
de Honeslis Ravennae
vir sanclus, clara ex familia
gpsimo supra millesiraura.Quodque hnc ratione in-
natus.prius apud Avellanae locum eremiticam duxit
ter se il diirt^rrent, Cantes de Petro Damiani scri-
D vitam deinde episcopus Ostiensiset cardinnlis or-
:

liens, videtur teslari. Dum enim Petrum Damiani dinatus, lempore schismaiis inter Cadaloum epi-
loquenlem inducit, se Pctrum Damiani fuisse in- scopum Parmensem, Alexandrum
el II ;
pileo a se
quit, in Catrianaque soiitudiiie vixisse ;Petrumau-
eponte abdicato, ad canonicam praetat.im se trans-
tem Peccatorem in divffl Mariae virginis ad littua tulit, ibique post multa praeclara librorum edita
Adrianum, commoratum » Dantis vero Aiigerii, opuscula. et pietatis magnifice ^esta, cjusdem loci
poftiu Etrusci, Testimonium hoc est prior, sancte pieque in Dominoquievil.Esslant iis-
Tra duo liii d'laliasurgon sassi
que in praesentiarum Consiitutiones ab eo editae,
E non iiiolto distanli ulla tua palria,
de communi vita canonicorura regul.irium, et Pa-
Tniito,che i luoni nssai suonam piu bassi,
E fanno un gibho, che .m chiarna Catria, schalis II auctoritate confirmalae, » Si'd attende
Di sult u/ quale a consecatd un eremo,
^ etia.ra,quapso lector, quae figmenla in medium pro-
Che suol e.^ser disposio a sula Latria. ferat, suos canonicos Ticinensis isle propugnans :

{1) Vide ConstanliniCajetani prasfationem adt.III (3) Aug. Ticin., Propugn. can. ord,, par. iv,
Petri Damiani {PatroL t. CXLV}. cap. 23.
695 PKTIU DE IIONRSTIS Cl EFIICI RAVENN. 696

« Ordo idem canonicu?, inquit, ad rpgularem ob- \ Cerle in Ecciesia sancta, quas circumamicla est
servHiitiaiii einuruit per sancium virum Pelrum omnium timentium Deum ejusque
varietalilms, ita
Dumianum.in Porluensi canonicn, dicccesis Raven- mandiila custodientium nierita per charilalem com-
nuli^, deindo in toia Tuscia, prajserlim in agro munipanlur,uttamen divisionosgratiarum in sincju-

Luconsi ai.ud Fri);ionariam, ipso auctore Pelro Da- lisreliginsorumordinibusvestium diversilatenolon-

miar.i.coadjuvanlibus Aiexandro II otillustri comi- lur Qc discernantur.
ti.ssa Malhild.c (4). » Huic accedit Joannes Trulliis. Verum enim vero demonstrata jam veritaie (juod
caiionicus ciiam rrgularis Augustinianus (o), qui venerabilis Dei servus Petrus de Ilonestis: Ruven-
posiquam mullacontra reiverilatem iiffirmassi'l,Tri- nas clericus fuit.el diversus illea S Petro Damiani,
Ihemium «bbatem, veriseime licet scribcntem, non ordinis S. Bcnedicti cardinalis doctissimus, opere
verilus est apprehendTe: « Ha?c omnia subdit, eo preiium nunc judicimus errorem aliojm detogerffl
reUili, ut mauileslum fierfcl Pelrum Daniianum de ejusdem
nam- Petri clerici prolessione.Canonici
fuis^e canonicum regularem, episcopum Ostienscm quidem rccentissime suum il-
quo S. Augnstini,el
et cardinalem,nec qucmquam moveat JoannesTri- lum vindicant,et ejusdem S.Augustini canonicum,
themius, astruens monachum fuisse Benedictinum, quemadmodum el S. Ubaldum Eugubinum episco-
qnem claruisse inquit sub Henrico IV.anno Domini g pum. Quod onpnino falsissimum apparet ex ejus
1050. » In eumdem labuntur errorem Joannes de setatis scriptis monumeniis.Etenim nos cum Regu-
Nigra Valle, tilulo De docioribns ordinis canonici ; lani ipsius B. Petri clerici ad canonicos buos in-
Raphel Volaterranus, Anthropologise \'\b. xxi Al- ; struendos scriplam hoc loco inseramus, non tam
phonsus Ciaconius, in Vitis sunimorum pontifirum, se oflert occasio, quam postulat arguinenium, ul
sub Stephano X, dicto IX; Joannes Bapiista Si- inquiramus.an Regulam ille magni Augustini pro-
gnius De ordine ac statu cnnoiiico lib. i, c^p. 4 ; fessus fuerit, cum et multa lu.x hinc a!I'ulg(^bit rei
Basilius Serenius lib. Privileg. cunonicorum S. Au- emergent plurimi,
historicae, el ex gentilitio errore
guslini, p.lO,alii(jue complures non nisi novissiini, qui hactcnus auiumati sunt et docuerunt illum ca-
falsissimara hanceamdem opinionemtotidem verbis nonicum regularem ordinis S. Auguslini. Quod ut
confirmantes. nulla-veritate subsislens, facili negotio convince-
Caelerum non defuerunt et alii qui Pelrumetim- tur erroris. Nam, ut Hieronymus Rubeus habet,
dpm cIericumPortuensem,ipsum fuisse Pelrum Da- ('Petrusde Honestis cum esset sacerdos,ut votum
miani asseverantes,Benedictinis,non Augustinianis persolveret quod in tempestate aclus nuncupave-
adnumcrarunt. Erroneam islorum opinionem An- rat divae Marias Virgini, in porlu Ruvennatis adcrn
tonius Possevinus novissime amplexus esl, ita di-
Q ac coenobium exstruxit. Quod deinceps obeima
cens (6):« Petrus Damiani filiuSjqui ita fereabom- locosumplam causam, Porluense ccEnobium esl
nibus appeilalus est, cum ejus familiaj cognomen appellatum ibi sacerdotum convenium inslituit.de
:

esset [loneslorum : quamobrem et de Hnnestis di- quo diximus, » etc. Et i^aptista Signius: « Petrus
ctus est : se vero ipsum altero cognoiiiento insigni- primus Portuensis reclor, qui et ibi ordinem ca-
vit, dum ad alios scribens, se Peccatorem subscri- nonicum primus instituit. »
bal, nobilis Ravennas, monachus autern monasterii Nulla igitur pra?ter ab inslitutore illo prinoque
S. Andreffl [al. S. Ciucis] de Avellana ord. S. Be- Porluensis coenobii rectoreinvectam regularisinsii-
n^dicti cungregationis Columbae.S. R. E. cardinalis tutio in(|uirendi est in Portuensi ccDnobio. Haeo
et episcopus Ostiensis, anno 10o8. Sed anno 1072 aulem Augustiniana.sive ad mpgni Augiislini Reuu-
ad monasteriura suum ainore quietis et solitudmis lam non fuit.Praescripsiienim suis Regulam Peirus,
reversus obiit Faventi;B in ccenobio S. Mari-T» quod quam post Paschalis PP. II apostolica auctoritate
cum quinque aliis construxerat, anno 1080, die conlirmavit. Prffiler h:.nc autern seu Regulam, scu
22 Februarii. Cum autem Volaterranus lib. xxi An- Const:tutionesab eo scriptas, quas hicdarnus, per
thropologise, el quidam alii scripserinl eum fuisse id temporis nullamlet;imus normamibisacerdotum
ordinis divi Auguslini, sine dubio hoc quod dixi- probamus argumcnto
^ mores formasse.Uoc duplici
mus, aut ignorarunt, aut mmus rem ipsam inda primo,ab his ipsismet Conslitutionibus secundo, ;

girunt. » quod ea quae nunc vocatur S. Augustini reirula,

Sed jam hujusmodi commenta missa faciamus. quae sola in controversiam venire potcrat (7), re«
Sicut enim nebulae a solis r.idiis effugantur, sic ea gulai nomen naturamque vix induerat. Ad primum
quoe conira leges historiae afferuntur, veritutis lu- quod barum Conslitutionum ila
atlinet, in prooDrnio
cem sustinere non possunt, sed ad exactam tempo- Petrum loquontem hHbemus ct a'firmanto.n Di- : <»

rum rationem pondcratu evanescunt. Maneat igitur ligenti inquisilione facta neminem sanctorum Pa-
suus cuique religioai honos :proprias ac peculiares trum propheticae et apostulica; doctrinaeservanlem
unaqua^que suorum majorum imagines strvel ac exempla.et scrnlantem interna,clericis unum com-
vpneretur: nec altera alleiius tilulos sibi vin- morantibus certam fixamque,et sulficiontem regu-
dicel. lam.etordinis canonicisingularum varietalumqua;-

(4) Idem par. v, confirmat, cap. 8. (6) Apparat. sacr. tom. III.
(5) De ord. canon. lib. i, cap. 5.
(7) Signius, lib. ii, prope finem.
697 REGULA CLERICORUM. — MONITUM. ms
que negotia continentem dictasse : iibi sicutmo- A. jungunt, quia Dominus levitis in veteri lege pos-

nuchis in re;,'ula iiionaslica, sio clcricis moduscon- sessionilms et propriutate inlerdicit, quia ChrisUis
vcr?Hnili et singula necessaria facitridi, ac quffitjue in Evangelio consulit,quia aposloli exemplo firiiia-
del>itaet oniini canonico congrupntia exhihendi, verunt, quia doclores Hieronymus, Augustinus ct
haberetur cerlissimus. » Ita illc. Quorl quid clarius Prosper ila docuerunt, non quia regula hoc ilHs
in rem nostratn ? Nam si nullus sanctorum Patrum imponit.
clericis in unum coinmorantilius certam, fixam et At, quaeso tibi, nunquid brevius, firmius, effica-
suflicionteni regulam dictavit, ergo re^-ula S. Au- cius staluissenttsiin reguIamS. Augustini tan^juam
guslini Hut orbi nola non erat per ea tempora, ut invivendi legem jurHssent) paupertatem rerumquc
alibi probamus : aut qund hujus loci magis est propriarum abdicationem, una cum regula pro'e.?-
B. Pelro de Honestis et 1'ortueDsis coenohii culto- eos futsse et vovisse clericos, ac proinde voia red-
ribus erat incognita. Alias enim non sic audacter denda. Displicet enim Deo infidelis et slulla pro-
et universim affirmasset Petrusnullam sanctorum missio. At, inquam, non promissionis bujus, non
Palrum regulam canonicis dictavissc, aut ean» di-
non voti, non Autjustini ul Palr is,
ret,'ul3e promissae,
clandi provinciara sibi assurapsisse. tantum ut Ecclesiae communisut legislatoris, sed
Si regeral aliquis S. Augustinum regulam qui- g doctoris,
:
sicut aliorum, etiam meminerunt. Deinde
'

dcm scripsisse, at non sufficientem, non continen in hoc ipso primo capitulo bis mentionem fecit

tem ordinis canonici singulares varietates, modum Au^ustini, primodocentis in commentariis de icr-
conversandi, et singula necessaria faciendi. Ride, his Domvn, deinde quae docuerat exseculioni man-

leclor indignissimunti effuj,'ium, qnod ab Augustini danlis in sermone De communi vita clericorum. At

filiis aut cultoribus proficiscatur ut inagnum illud ne per umbram

:
quidein, quod potius debebant, re-

eloqnentine flurnen, tolius bcienti(epromptuariurn,ct gulae monlionem. faciunt, qua3 mihi pro argumei.to
sapienti;e, ac docliina;, lum humanae,tum ccelestis e^ficacisi^imo sunt, regulam Augustini (eliumsi ca
iminensus occanus, cum se ad regulam scribenduin lum moiJo cogriita fuisset, et recipi coepta) non
canunicis applicuieset, tamen imminutam illam, fuirse introductam nec otservatam in monasteiio
imperfcctarn, deficientem scrlpserit. At nec s c Porluensi, et con?ei|uenter Pelrumde Honeslis ne-

c(Tii£rinnt. Nam si ullam, olsi insurficientem, S. Au- quaquam Augustinianum fuisse. Hsc nos ibi.

guslinus exarassel, eamque observassent Portucn- Et ccrlehocquoquepatehitconsideranti ha^cprimi

sps, e-altcm illius mPtninissent, ut regulaj lunda- capitisCnristitutionum verha: «Sed nesolihocsuper
!",entalis, utsnffi vitffi esscnlialia continenti?. Nam vita el llegula ratholicorum ciericorum videamur
produc mihi quascunquc cujusrunque p sonlire,nCCi'dantet alii testes in idem consenlierttes,
religionis
constitnliones, ut vocant, qua) diductius explica- viri relijjiosissimi, et omni scienlia plenissimi
ph :

tiu.--que persfquunlur, qua3 \n rogulis continentur, liieronvmus videlicet, Au^uslinus, Prospor.etquid

an non in siriguiis capilulis A;liie(|ui^ Rcgnla? u-ie- supei- boc dixi^rint vel iutellrxerint, audiamus. »
minenint ?Et cum commentaria qu;rdam in Ri-qu- El poPtoa: « Augustii^.us in nnno deciino capilnlo
lain s'nt, cum glossae in textum, an non fiitile De rerbis Domini s\c scribit, cWceus: Venerunt Pu-
esset, imagiiiari eas, quam regulam comrnententur, blicani ad jQiinnfm, ul baplizarentur nh eo, ei dixc-
cujus tcxtus sint glossae, non explicari ? Pari modo runl ad eura: Mayinler, cjuid [acicmus ? At ille dixil
r,on=tiiutiones ha; Portuenses si regnlam S. Augu eis : [\'ihil (rwplius rxig^Ui?, quam quod constitutum
stini tanquam bnsim suppo^uissent, et qtiae bie- est vohis. Et post piuc?i :' eum mi-
Interror/areruvt
vius in ea diducuntur, explicuissen!, debui?sent litcs, quid faciemus ct nos? Ait illis Joannes: ISe-

ccrte velsemel ad minimum, illius meminisse, mincm concutiatis, iifquo calumniam faciatis, icd

eamque nnminasse regulam, quamips-e originariam contenli eslote stipendiis vestris [Luc. iii). Uic jam
et epsentialem, quamquo copioaius illustrabant et cngnoscere se dehet omnis homo qui militat non :

pcrficiebant.Quod non fecerunt.Iino clarumexiis- enim lantum de his militantibus Scriplura loqni-
mot est, eorumque contcxlu, nihil illis csse cum ._., etc. »
tur, Paulnque
i
posl: .
«Num et clericus Citho-
sancli Augusiini regula commercii. Hoc in lihro '' licushac sententia relinetur: Si enim non contenlua
nosiro De antiquiiate cnnonicorum regutnrivni el stipendiis fuoritquae de allario D.rninu Jubente coii-
Awin&iiniiinx reyulx (capp. deduximus hisco
i, 2) seqiiitur, sed exercet mircimonia, intercessiones
verbis : « Deinde in corporc suarum legum Por- vendit, viduarum munera libenter amplectilur, hic
tupnscs, quid inutili rppetitione, obedientiain, pau- moLris negotiator videtur esse quiim clericus, ot
pcrtatem, conlinenliam, victum.vestitumque, com- oa?!cra. Oui(ut facla ejus m 'gis loquerentur qi;am
munia et plura eju^modi statuerent, nulla habila lipgua)in domo ipse episcopi statuit monasteriuiti
mentione regulae proiessionis suaj, aut facla ad clcncorum, ubi nemini licebat habere aliquid pro-
eain relatione ;
quaj ea prius statuerat, si ab iUis prium, sicut ipse lestatur, diceris Vofui habere :

fuissot recepta? » Exomplum esto primum Consli- in domo ista epsropi nwnaUerium clericorum. Eccc
lulionum caput, in qao cominuf.i dofinitione con- qunmodo vivimus : ^'uUi lirel in sorielalc noslra
clusuin fuit, clericum propr.is tacultatibus, nec habere aiiquid proprium. Sed forte ulvjui habeut ?

non voluptatibus renuntiare debere. Hoc enim in- Nulli licet: Si qui hnbent, faciunf quod ^cn ti-
609 PETMI DR HONESTIS CLERICI RAVENN. 700
eet. » Hapc Auguslinus, el bac Conslituliones Por- A antcm iliud probamus ex nalura rpgulaidesumpta,
tupnst'8. quodque nusquarn meminerii PosKniiu?, nus-
illius

Ut)i mccum ol>scrvn, inquirere eos dili{,'enter quid quam Augustinus, sed suos ad Actus aposlolorum
do vita et regulu clericorum chlholicorum dixcril remis^rit a lempore quo eam scribere debuerit :

Augustinus vel inteile.xeril. Potuilnese offerre ap- quodtjue toto illo intprstilio, inter Augustinum el

lior rnpulani Atigu^tinian.im allegandi el coram ad- Jvonem scilicet, usque ad aliquos posl saeculum
ducendi locus, si Augustinianam rcgulam ipsi ob- decimum aunos, nusquam nunquam iuvenianlur
scrvusscnl? Maui in ipso rcgului.quaiii vocant,liiniiie cuiuuici regulaies : hocque e\ otuni gunere aucto*
hubes: «Nondicatisaliquid proprium,sed sinlvobis rum el conciliorum, pxdelecla virorum illustnum,
omniu communia.eidistribualur unicuiqueveslrum sanclorum, et priviiegiorum deducimus invicle ;

a prffiposito vestro viclus, et legumentuni, non eopquc emeniita antiquilate exuimus, et nonnulli
omnibus, quia non ffiqualiter valelis om-
a;t|ualiter suorum alboascriptissanctisante millessimum an-
iies sed potius unicuique, ulcuique opusfuerit. »
: num denudamua. Ul cum B. Pctrus de Honestis
Pauloque post « Qui vero aliquid habebant ii sae-
: prinio posl millesimum saiculo vixerit, quo S. Au-
culo, quando iiigre^si sunt monaslerium, libonler gust. opistola centesima nonu ad moniales scripta,
velint commune. » Hrthes hic bonorum
id esse -n primo in regulam virorum emereerit, et translala
cominunionem quam undique conquisitis argu-
; iredendum est, vixillius nolitiam ha-
fueril, certe
menlis slajjilire contendunl Portuenvjes clare et cum;el fatendum omnino non tumfaissein
buis.se
expressis verbis iiijunctam. Mulloigilur illi ad rem monasterium Porluense iniluclam, cum sieut nova-
aplt^ magis htEC suae regula? veriia aliegassent ex rum Conslilutionum a Portucnsibus editarum insi-

Aiigustino, quam Commentaria deverbis Domini ;

gnismcnliohabeatur apud historicos,ita et novitiae
quaj non ita ad propositum, ut Regula, laciunt. rpgulajjain tum primomundocognila?,etiu rconasle-
Deinde, si factun) Augustini doclrinaB suae
consonans riumillud introductae praeclara inemoria fuisset ad
qiiaerenduin eiat, quid illi ad sermonern potius De posteros Iransmissa. Nam sicut summa laus erat
vita clericoritm lecurrunt, quam ad ipsam regu- eidem Peiro suas edidisse vivcndi formulas, ita
lam ? Nam ut magnus lilius Grejiorius de maj;no summo dignus fuissel encoraio, si magni Auguslini
Patre tienedicto scripsit (8) : « Si quis velit subli- praeclaram regulam recenler juris publici faciam,
lius mores, vitamque cognoscere, polest in ea- aut a viris cultam, amplexatus fuisset. Quod eum
dem institutione re^^ulae, omnes m.igisterii illius arguit,nequaquain S.Au^usiini normae.aut instilulo
aitus invenire, quia sanctus vir nullo modo po- subjectam fuisse. Omitto nVm hujusmodi argumenta
tuil aliter vivere quam
de S. Augusto „ prosequi, qu3e lalissime (utetiam suprainnuebHm)
docL.it. » Ila
philoHO,jhan'ium eral, ejus aclus vitarnqae melius deducta sunl in libro nostro De canonicorum rcgu-
quam in ipsa Rcgula inveniendam ; necenim potuit larium anliquUale, qui prelo paratus mox publici
aliter vivere quam docuit. Igitur coiicludamusopor- juris iiet.

tet, cum nusquam Portuenses meminerint Augusti- Praetereaomittere eliam non possum,quin optima
niiinae regulae, imo nihilex eo, spd de Binedictina consecutione deducam, si B. Pelrus de Honestis
poiiusinsuas Constitutionps lijnstulerint (nam non fuit canonicus S. Augustini regularis, Por-
prim' capitis,et secundum pene totinn desum-
finis tuense cocnobium primis lis annis regulam ejus-
ptum estex cap. 4 et 6 Regulaj S. Henedirti), cum dem S. Augustini non observaverit nec S. Ubal- ;

eam ul funJamentalem lapidem non supposuerint dum, Eiigubinum episcopum, cunonicnm S. Au-
Institulis a se factis, e quilius clarum est nullum guslini rpgularem fuisse : qui praeler Portuenses
jus auctoritaiemve in illud monasterium ejusqiie Gonslilulioiies, Rf^gulam nullum aut in Porluensi
cullores obtinuisse in regulam S. Auguslini j-Iane ciBnobio observavit, aut securn ail Eugubinura
;

fatendumost,eam nontiumin Forluensem cocnobium mon;i8terium suum reduxit. Observa igitur ec-
in^pctam, ejusve impositarn incolis et consequcn- clesiam SS. martyrum Mariani el Jacobi fuisse
:

lialegitimaPetrum de lionestisS. Augustiniaut Re quidem regulaiem, al non ad Augustinianam, sed

gulae aut instituto nonien noa dedis&e. Et hoc alio ^ Aquisgranensera regulam, quae digestael descripta
argumeuto sic deducimus. in Aquigranensi concilio sub imp. LudovicoPio, et
Num justo nos volumine probamus R. Augusli- ejus jussu publicala, plures per Italiam, Galliara
num nullum viris aut dedisse, aut scnpsisse re- aliasque provincias obtinebat. Verumlaiiien cum
gulam idqueevincimusnonleviusculisconjecluris,
: per S. Peiri Damiani tempora, spu lapsa plerisque
sed auctoritale muitiplici eorum qui regul-e hujus in locis ejus ol'servantia esset, sen in desuetudi-
non meminerunt, rum ma»ime debuerint quiso- : nem abiisset, ipse graviler de iisdem canonicis
lum pairiarcham Beneiiicium anteannum millesi- conquestup, plures apud Alexandrum II papara
mum lefiislatorem afrnoscunt: qui illius ut junioris querelas deposuit, praeserlira epislola 18, ubi re-
canonicorum, ut recentiorura raentionera faciunt: gulae hujus mentioncm facit. Disciplinara autera
qui expresse asseruni. S. Aui.'ustinum,refrulam aut canonicorum, sive cleri^orum Ecclesiae Eugubina
non omnino, aut viris saltem non dedisse. Ratione jara dit-lae, qualis fuerit describit nob.s B. Tlieo-

(«)Gr«gor. II, Dial. 2«.

701 REGULA CLERICORUM. — MONITUM. 702

baldusin Vita Ubaldi, atque in episcopatu Ewiu- A Objicies ea Rotnani Breviarii in festo S. Ubaldi

bino eidena successor; ita inquiens : Cum aulem verba : « Ubaidus sacerdos effectus palrimonium
Dei faraulus (Ubaldus) adolesuentiae annos seniliter suura pauperibus et Eccle=iis distribuit canonico
:
•

transiisset et morum illura gravitas omnibuscom- rum reguiarium ordinis S. Auguslini institutum
mendaret, in praedicta ecclesia SS. martyrum Ma- suscipiens,illud in patriam transtulit, alnue in eo
riani,et Jacobi prior erncilur, et praelationis eccle- aliiiuandiu sanctissime vixit. » Fateorquidem ma-
siastic.-B dignilate commuui omnium voto honorl- gni ponderis auctoritatem esse, qu® a tanta pha-
fice sublimatur. El quidem suscepti prioratus di- retra procedit. At respondendum non omnia de
giiitas satig erat honorabilis sed qui suscepti ;
fide esse quae in particularibus sanctorum hisloriis

fuerant ad regendum clericos omni honore et re« leguntur. Nam digestores Komani Breviarii, san-

verentiaerant indigni. Nani in prsedicta ecclesia ctorum le^endas secuti, quas ipsi prudeuter autu-
nulla tunoterapori3ordini3observantia,nulla pror- mantes verissimas, pro talibus eas proposuerunt
sua religioniscolebatur memoria. Mercede annua recilandas nihilominus quod in eisdem hisloriis
;

erat conductus, qui campanas pulsaret in hora aliqui naevi irrepsissent, iis eluendis, et a Pio x
officioruia ;etquia clericoruraunusquisquein domo sanctissimo.etabUrbano VIII prudentissimo.maxi-
propria epulabatur et dorraiebattotafere observan- mis pontificibus,correctore8 adhibiti sunt.QuoJ si
g
tifimonaslicicultuscustodiebaturinpulsu nolarum: aliquid eorum diligentiam effugerit,non iis id ver-

clauslrumpatebat omnibus,viris scilicetet mulieri- tendum vitio.nec aut diligentia iniis,:iut prudentia,

bus: neoulloibi temnore porta claudebalur :quisque aut doctrina desideranda;sed illis imputandum qui
habebatpellicem suam,etrelicta disc'plinaecclesia- Acta Vitasque non itaveraseisdem subministrarunl
slioi ordinis.turpitudiniet luxuriae serviebatraulie- Quandoquidem, prout etiarn accidere solet in nar-
bri. )' Haec ibi. rativis bullarum poniificiarum, ut falsa aliqua ir-

Ex quibus deduci facile potest, SS. Mariani et repant,non sane culpa pontificis,3ed eorum polius
Jacobi ecclesiamnunquam suscepisse re;,'uliim S. qui male narrant ita eorum errore factum, ut hic
:

Auixuslini. Nam cum noraen ea, naturara vigo- nievus permanserit in Breviario Romano.culpa ta-
remque regula annum circiter millepimum tan- • men eorum qui res gestas S. Ubaldi sacrae Rituura
tummodo induissct, si in dicta ecciesia fuisset re- congregationis falsas obtruserunt. Ut sicul vitio

cepta, nunquam profecto decem vel viginti annis non est veriendum correcloribus aut Pii V, aut

iti in oblivionem abiisspt, ul nullum illius vesti- Clementis VIH, Uoraanorum pontilicura, quod a!i-
gium remanerel : nunquam qui dictae ecclesiae in- quid corum diligentiara fugcrit, a sanctissinio D,
colae,qui primo iliam amplexati fuer.mt, sio abiis- p N.Urbmo VIII corrigeniium ita nec culpandi, :

sent retrorriura,iit di sub ji^o illiu.s tinlillo tera- qnod Sanctitas Sua correctioni nuperae proposuit,
pore se sublraxissent,ut praeslantissimiieillinor.uae si summam illorum induslriam, et laborem, ac
adeo ilifformes essent.Gonclude igitur,cum S.Ubal- docirinam tanlillum quid evaserit a posteris ob-
dus disciplinain regulamve Augustinianam in dicta servandum. Dies enim diei eruclat verbura, et
ecclesia nec repererit.nec profesL-ns fuerit, cum a nux nocli imiicat scieotiam. H«c autem sicut a
Portuensi cocnobio Portuenses B. Pniri de lionestis me sincere dicta sunt, non ut quemquara curpe-
Constitutiones, non S.Auguslini normHmsecum de- rem,sed utveritalis patrocinium suraerem, sic in
vexerit ad suos:conclude,inquam,illum Augustini- oplimam parlemvelirL,candideleclor,accipia3. Vale.
anuinaut reguluaut professione nequaquam tuisse.

DE PETRO GLERIGO SIVE PRIORE PORTUENSI,

Cognomento Peccatore.

Zx libro quinto Hieronymi Rubei Histnrix de geilis Rgvennatum.

Insignishoctemporehabebdtur PetrusPortuen-
«
D pontifex maximue exitu hujus anni millesirai cen-
siscaenoliii praefectus, qui nobili Honestorum Ra- tesimi decimi ad se missas firmavit,Pelro ipso ila
vennati familia genitus, litterarum haud omniuiii poslulanle. Eae aulem Pelri fuere litterae: Paschali
cxperH.cuiii esset sacerdos ut votum persolverct Dci nutu, summse et apostoLicx sedts episcopo, Pe-
quod navigatione in tempestate actus, nuncupave- trus Pecrator, clericus cum confralribus suis in
rat divae Mariae Virgini in portu Ravennali, aedem Chrislo salutern, et obedieniiam omnem. Cum vestnc
ac csnobiuni exstruxit, quod deinceps ob eam a beatiludini Petri vicetn in Ecclesia gerere graiia dt-
loco sumptam causam, Poriuense ccanobium est vina contulerit, etc.(Videin Paschali.snprasub num
appellatum. Ibi sacerdotuai cunventum instituil, 17,col 461).Paschalis autem poutifex oranibuslegi
quibusdam prascriptialegibus, quas Paschalis II examinarique diligenterjuseie, ad huncmodumre-
7o;? PETRI DE H0NESTI3 CLEIUCI RA.VENN. 704
Bcripsit : PnscUnlis epi^coims, servns servorum Dei, A. Virginis milleximus cenfesimus deAmus nonus, Pe-
iWeclis filiis apud Ecclcsiam S. Marue in porlu /ia- Irus Peccdtor scnex ohiit quarto Kal. Aprilii, l\a-
ve>inalis exarchtdus reyulariler comrnoraidibusjnlu- venn.e in Poriucnsi ab se exslructo cosnobio : ihique
tvm et apostolicum benedictionem. llanc inslitutionis ud l.evam ingredienlibus templum, juxta Sacram
canomccB regulam, etc. (Vidw ubi supra num. 480, Turrim sepullus est. »

col, 414).El non longe poat Anno.i^ui fuil a purtu

:

INCIPIT

REGULA GLERIGORUM.
PROLOGUS.
Divini cullus amore in unum coUecti, fratres charissimi,ccBpisti3 nobiscum diligenterinquirere utrura
quis sanctorum Patrum propheticse et apostolicae doctrinae servans exempla,et scrutans interna, ciericia
inunum commoranlibus.cerlam fixamqueet suflicientem regulamet oidinis canonici singularum varieta-
tum, quffique negotia conlinentom dictaverit. Ubi sicut Dionachis in Rrgulamonaslica,?ic clericis modus
conversandi,et singiila neces«aria faciendi.ac quaeque debita,et ordini canonico congruentia, cxhibendi
haberetur certissimus.Qu.t' oii.nia sic dieposiia, ut vestro sacro conventui visa sunt lore necpssaria, quia
invenire nequivistis,divina inspirante gratia,hsc singula nobiscum pro capiu et viribus vostris,partim ex
divinae Scripturae aut sancloruin cimciliorum auctoritate,partim ex usu quorurnd.im religiosorum virorum,
autlocorum.partim prout melius arbitrari potuiinus.ccDpislis statuere,slatuta vestrae solummoilo congre-
gationi tradero.et tradila semper lenenda mandare Qijibus servandis cum sanctitas vestra satis inlenile-
ret, ecepit super quibusdani eorum oblivione et diversitate immemorum oriri dubielas.Qua de chariiali r.'.

vestrie mihi injungere placuit,ut haec omnia quas vel ex auctoritate divinarum Suripturarum, seu sancto-
rum conciliorum,vel ex consuetudine regularium locorum, sive vivorum.velpx vestree devotionisreligioso
afTcclu, ant provido arbilrio.nbbiscum veslris siquidem servanda tradidistis in unum digesta transcribe-
rem ; ne alicujus occasione ignaviae,vel mutari,vel relinqui unquam staiuta deborent.El ideo licel tantae
rei me imparem inscium noverim,eiegi tauien magisvestris pr aBceplionibussuperbiamdeclinando
et quasi
oblcmperare quain invidorum carpentes irri^^iones evilare.Haec ergoquia ad plenioremdivinae legisoliser-
vatioiicm sanctiSpiritus gratiaf j'.cnte,conscripta vestra3solummudo congrpgatioai.prout petitis,servan'la
tradidiinusetsi incomposit.a,tamcri quia a nobis slatula.et vestro rogatu jussuque dictata sunt, benigne
quaesosuscipite, supcepla servate,ut per ista ad altioruin prseceptorum verticem scandere, et postremo
CQilestis regni gloriain consequi valeatis ; adjuvante Domino nostro JesuChrislo,qui cura PatreetSpiritu
sancio vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen.

LIBER PRIMUS
Cap. [. — Q"od clericorum orrlo, levilarum et aposto- B nequaquam arabigitur.Equidem quod levitis inier-
loru'11 vires leneat; eLeorumvilnm ninitiri,prniiriis diciiur,adhuc in umbra gradientibus,quomodo no-
quoqiie lacultatibus,necnoa voiuntutibus renuntiare
bis conceditur jara in veritaie persistenlibus, cura
debcant.
mulia legamus illis fuisse perraissa,quae nobis pro-
Clericorum ordinemin Ecclesiatribusleviticae lo-
cul dubio suntprohibita? Aaronitaque,etriliiseju3
cum tencre,et apostolicae diguil.itis jura serviire,et
caeterisque levitis a Dominodicitur :«In terrafilio-
otlicia;.;erere,nemo sane sapiens dubilal.Unde cer-
tum Pst,eos levilarum, et apostolorum regulas et
rum Israel nihil possidebitis.nec habebilis parlem
inter eos ego enim pars et haereditas vestrain me-
vitas imitari debere : quorum noscunlur locum te- ;

dio filiorum Israel (Num. xviii). » Et paulo post

nerc;dignitatem habere et ollicia g^rere. Quae enim
lexlcvilis,et quae aDomino regula datur aposlolis, siibscquitur : « Filiis Levi dedi oranes decimas

hanc eamdem calholicis p..riler clcricis, usque in Israelis in possessionem pro minislerio, quo ser-

finem niundi vices eorura supplentibus, indiclam, viunt mihi in tabernaculo foederis (titrf.). » Et de
705 REGULA OLERIOORUM. — LIB. 1. 706

eisdem post pauca «Nihilaliud possidobunt.deci- :

X plcnissinii : Hicronyiiiui vidciicd, Augustiiius, et
rnanim oblalione contenti, quas in usus eorum et Prosper, et quid super hoc dixprint, vel inteiiexe-
necessiria separavi {ibid.). » El hojc quidemin Ve- rint, audiamus.llieronymusad Nepolinnum, de vita
teri. In Novo autem Testamento, quid cuique sui et moribus clericorudi inter caalera scribit, dicms:
discipulatus perfectioniadhaerere volenti dixerit,au- « Clericua.qui Clinsli servit Ecclesiae, interpret-liir

diamus : « Si vis perfectus esse, vadi', et vende priino vocabulum siium,et noininis dcfinitioneprae-
omnirt quae habes.etda pauperibus, et vcni, sequere lata, nitatur esse quod dicitur. » Si enim cleros (jra;-
me (\lulih. xix). » Et aiibi « Qui non renuntiat : ce, Latine sor.^i appellatur, proplerea vocantur clci ici

omnibus qn^ possidet, non polest meus esse disci- quia de sorte sunt Domini : vel quia Dominusinre
pulus {Lu(,. xiv). » Et in alio loco, cum apostolos ad sors, id est pars Ecclesiarum est, et quia vcl ipse
praedicanilum riiitleret, prohibuiteis, dicens: « No- clericus pars Domini est, vel Dominuni partem ha-
litepossidere aurum vel argenlum {)laUh. x). » bet, talem se exhibere debet, ut ipse possideat Do-

Quod se Petrus implesse evidenter ostendit,dicens : minum, et ipse possideatur a Domino. Qui possi-
« Argentum et aurum non est mihi (Acf. iii). » Hoc det Dominura, et cum Propheta dicit : « Pars inea
etiam caeteros apostolos reeisseleslatur idem Petrus, Dominus (Pidr xv) extra Doininum haljcre
; » nihil

cuin pro se et aliis condiscipulis suis interrogat n polest. Quod si quispiam aliud habuerit pr;etcrDo-

Dominum dicens : « Domine, ecce nos reliquimus minum, pars ejus non erit Dominus; verbi gralia,
omnia, et secuti sumus te, quid igitur eril nobis ? » si argentum, si pospessiones, si variam supellecti-

{)lalth. X.) Cui, et in quo omnibus idem facientibus lem cumistis partibus Dominus pars ejus fiori non
;

respofidens Dominus dicit « Amen, amen dico vo- : dignatur. Si aulem ego pars Domini sum.et funicu-
bis ; quod vos, qui reliquistis omnia,etsecuti estis lus haereditatisejus, nec accipio partem intercaite-
me, in regeneratione cum sederit Fiiius hominis in rastribus; sed quasi levitaet sacerdos vivodecimis :

sede majeEtatis suae, sedebilis et vos super sedes et altari serviens, altaris oblalione sustentor ; ha-
duodecim, judicantes duodecim tribus Israel. El bens viotum et vestitum hiscontentus ero,et nudaiii
omnis, qui reliquerit domum, aut patrem,aut ma- crucem nudus seijuar. » Et post pauca in eadera
trem, aul fratres, aut sorores, aut agros propter epistola eidem 8cribit,dicens « Procuratoresatque :

me, centuplum accipiet, et vitam aeternani posside- dispensalores doaiorum alienarum atque villarum,
bit {ibid.). » Haec leviiis, et haec apostolis mandata quomodo possunt csse clerici, qui proprias juben-
Bunt utrisque ; una regula, eteademtur conlemnere facullates?»Hucusque llieronymus.
lex praecipilur;
utrisque possessio tollitur, terrena facultas iolerdi-Augustinus autem in nono decimo capitulo libri de
Verbis Domini sic scribit, dicens « Venerunl au-
citur. Qui ergo alii reguln, et lege ista tenentur,nisi :

cierici, qui levitarum Domini et discipulorum Chri- L tem et publicani ad Joannem, ul baptizarentur ab

sti locum tenent,ministerium implent,vicesservant, eo, et dixerunt ad eum Magister quid faciemus? At :

ordines habent?Ad hocetiam mandatum lenendum, ille dixit eis Nihil amplius exigatis, quam quod :

et perpeluo implendum, Ecclesiis suis prelia pccca- constitutum eslvobis.Etpost pauca interrogaverunt
torum, vola et oblationes fideiium, primitias ac de- eum niilites: Quid faciemus et nos? Aitillis Joannes:
cimas rerum Deus dari instituit quatenus ii, qui ; neminem concutiatis, neque calumniara facialis.,
divino cullui mancipati propriis facultalibusexspo- sed conlenli estole slipendiis vestris {Luc. iu). »
liantur, sibi statula perpetuo stipendia haberent, Hic, jara cognoscere se debet omnis homo,qui mi-
unde vivant, EcclesicB servant, et pauperum neces- litat. Non enim lantum de his mililantibus Sciiptu-
sitatibussubministrent.atquestudiosiusquaequesui ra loquitur, qui armata mililia detinenlur,sed (iui.s-

ordinid ministeria injpleant, nulliusque rei, vel ne- quis tnilitiae suaj cingulo utitur,dignitatis suae miles
cessitatis occasione ab his unquam se feparent, ascribitur. Atque ideo haec sententia potest dic;i,

aut saecularibus negotiis intendant. Ex his igitur verbi gratia, militibus et protecloribus, cunctisque
patenler ostenditur, Christo militantibus ciericis recloribus, et cuicunque stipeudiasibi publice data
fore illicitum et terrenas lacultates tenere, et res coosequilur ; si amplius quaeril, laiiquam calum-
Ecclcsiae sumere ; in saiculo patrimonium habere,et D niator et concussor Joannis senteutia condemna-
Eociesiarum portionem suscipere. Cui sententiae tur. » Et paulo post addii, diceiis : « Nam el cleri-

confirmandae aptalur illud Apostoli « Nemomili- : cus catholiciis hac sententia retinetur. yi enim iion
tans Deo implicat se negotiis sa-cularibus ; ut pla- contentus siipendio fueril, quod de altario Domino
ceat cui se probsvit (I Tim. n) » Et illud Salomo- jubente consequitur, sed exercet mercimoiiia^inter-
nis : « duabus viis » {Ec-
VcE peccatori ingredienti ! cessiones vendit, viduarum munera libenler amplo-
cli. II.) Quapropter qui Christi discipnlatum sequi ctitur, hic magis negotiator videtur esse quam clcri-
voluerit, SificulHribus negotiis renuntiare debebit ; cus, et caetera. Qui (ut (acta ejus magis loqueren-
et qui semel sacereCfectus, el de sacro vivere ccepil, tur, quam lingua) in domo ipsa episcopi slaluit mo-
jam ad vivendum sacris uti prajcipilur. Sftd nesoli nasterium clericoriim;ecce quomodo vivimus.NuIli
"hoc super vita et regula calholicorum dericorum licet in societate nostra habere aliquid propriuin ;

videamnr senlire, accedant ct alii testes in idem sed forte aliqui habent ? nulli licet, si qui habenl,
'COQsentientes, viri religiosissimi, el omni scientia faciunt quod non licet. Haec Augustiuus. Sed nunc
 707 PETRl DE HO.NESTIS CLEKICI RAVbNN. 70$
quiii ii.ae boalua senserit t*fO.-per,audiiiruud :« Pro- . habeant, nou aduUereut, Iurlum iion laciuaL, alie-

in'Ie quem possidendi, inquil, delecial arnbilio, nam rem nonconcupiscant.falsum tpslimoniumnon
Dcuin, qui possnlet oinuia i\uiB creavit, cxpedita dicanl, quidqiiid sibi optanl lieri, hoc alleri exlii-

tncnle possideut, ct in eoh ibebil qiiaecunquesancli beaiit;et quod sibi .".olunt, alleri non f.icianl. Non
hal»eredesiderant;seiiquoninm nemo possidetDeuin, sintsuperbia lumidi, luxuriaj et ebrieiali non ser-
nisiqui possidetur abeo ; sit ipseprimilusDei posses- viant. Fratribus non detrahant {ex liegul. S. liene-
3io,etellit;ipturpi Deuspossessor.etporlio. » Ktpaulo dicl. c.4) ; libidini pt impudioiliae penitus re^istant;
post bubjungit,dicens:<< Quid ultraqua?rit,cuioinriia iracundiam temperent, invidiam abjiciant.No.T siiit
suus cre>iiior bit ? aut quid ci suClicit cui ipse non vanilo.|ui, non pigri, non susurrones, non luurmu-

suKicit? wfclt post pauca in eodem capitulo : « Quis, ratoies, non somnolenti, non vinolenti, non nimia
inquit, cui Deu.s diijnatur esse possessio, aliquid educes, non rauledici : malediccntibus benedicanl,
aliud qnaerit ? quisprs amorr illiiis omnia,quae
iiut ppr,sp(]uentibusetcalumniantibusexeirt'Ctuoia'ioni8
putaniur raagnH, non contemnit? Ergo qui Deuin sufTragium praelieani; m.>lum pro malo non reddant,
vult possidere renumiet mundo, ut sit iili Deua sed bonum pro malorestiluant,vindictamnonrequi-
beata possessio. Nec renunliet riiundo is.quem ter- rant, laes^i non laedant, omnem injuriam etofTpnsam
rcnaR pos^cssionis delectat ambilio quia, qiiandiu ;
dimitiunt :ocrasum iracundi.e occasu praeve-
solis

sua non relinquit, mundo cujus bona retinet, ser-

B niani. Jurumenta absque inevilabiii necessitate nec
vit. Kl ulique nou poteat muiido servire, simul et aliis faciant, nec ab aliis exigant Iraudes ei dolo- ;

Deo ; ac sic propterea voluit Deus cuhores suos sitatescaveant;u8urisnequaquam inserviantmalum

onuiibus renuntiare, propterquae diligitur mundus, sibi imputent, bonum soli Deo attribuant discor- ;

iit ccv-lusa cupiditate mundi, divina in eis charitas diamjugianl/discordantes udconcordiarn revocent;
possitaug^ri vel perfici. Et ideo decirnas frugum audiant dicentem Apostolum: « Non in comessalio-
atqi.c primilias, primogenita et sacrificia pro pec- nibus et ebrietatibus,non in cubilibuset impudici-
c ito, vel vota, qu» siui Deusjussit ofTerriiSacerdo- tiis, non in contentione et aemulatione sed indui- :

libus ae ministris dislribui debere constiluit, ut mini Dominum nostrum JegumChristum(/}tiw?.xiii^;»

(levotisdimo populo necessaria ministrante, ipsi sobrie et juste ac pie vivant, ab omni malo decli-
Creatori, ac paslori suo liberis mentibus ministra- nantes, et fucientes bonum ; saeculi negotia cuncta
renl. IJucusque Proi^per. Nunc jani igilurislade
» prorsus abjiciant, illud attendentes aposlolicum :

propriis lacuhatibus renunliandis sufficiunt. Quod « NemomilitansDei implicataenegoiiissaecularihua,

autem, fratres charissimi,propriis etiam voluntali- ut placeul ei cui se probavit (// Tim. ii). « Ament
bus renuntiare debeatis, evidenter Dominus in prffitereajejunium, pauperes recreent^hospites col-
Evangulio oslendit, dicens : « Si quis vult post me ligant, nudos vestiant, infirmos visitent, niortuos
venirt',Hbneget semetipsum,et'sequatur me {MaHh. sepeliant, tribulantibussubveniHnl, dolentesconso-
.\vi). Et : « Qui voluent animam suam salvam la- lentur, cura flenlibus tleant, cura gaudentibus g.tu-
cere, perdetcam et qui perdiderit earn propter me,
; deant, charitatem non derelinquant ;
pacein,si fieri
inveniet eim (Joan. v). » Et in alio loco: « Non veni potest, cum
oinnibus habeant; diem jndicii timeant,
facerc voluntalem meam, sed voluntatem ejus qui vitamaeternam per omniaconcupiscant; spemsuam
misit me {Multh. xvi). » Et alibi sacra perdoceniur Deo coiiimittant, amori Christi nihil praeponant ;

Scriptura : « Fili, avertere a voluntatibus tuis (£c- praelatorum suorum imperiis per cuncta obediant;
cli. xviii). » Nam sicut aiibi dicitur : « Voluptas ha- proprio episcopo in omnibus secundum canonum
bet pocQam, necessilas parit coronam [ibid.). » Et inslitutiooem obtemperent; postremo spiritualibus
in alio loco praecipitur Post concupiscentias luas
: « doctrinis operam tribuant ; leclionibus, psalmis,
uon eas (ibid.) ; » quas qoi sequunlur, qui de eia hymmis, canticis, et caeterorum bonorum operum
per Prophetam dicitur,audiant : « Corrupti, et abo- exercitiis vigilmter insistant ; aversos revocent,
minabilesfactisuntinvoluntatibussuis(P5a/. xiii). » conversos vita et doctrina ad meliora pertrahant ;

Unde idein Propbetavocepr£Elatorumsuscepta

.-^ ,--^ , scri religionem
„ ac propositum suum nequaquam
_- ^.„j, „.^„„,^ illicilis —
bii,dicens « Sul>jecitpopulos nobis, etgentes suh
:
" actibus deturpent, contubernia feminarum nullate-
pedibus nostris {Psal. xlvi). » His ergo exemplis, nus appetant ; vanis oculis, inlreni Ingua, tuiiiido
frulres.coDmoniti, alii? pro Deosubessenon rfcu- quoqiie ac pelulanli gestu,et dissolutis renibus non
scmus, sed prorsus nostris voluntatibus renuiitiatis, ince.iant ;
Fpeclaculis et pompis saecularibus non
Ghrisli volunlatera alieno, sed spirituali acdiscreto intersiiil ;aleap,autiiuibuslibet venaliouibus minime
arbilrio in omnibus exsequamur. inserviant pretiosas vesles sehabere non delecten-
;

Cap. II. — Quid pne omnihus canonici imila» i debcant. tur turpium lucrorum occupaliones ncqnaijuam
;

Anleomniiiig turprophetiL-isevangelicisetaposto- appet.mt sajcularia oflicia prorsus abjiciant; pro

;

licis monitis idjceiiiur, Dominum Denm nosirum, divinae medicinae beneficiis munera nnn suscipiant,
toto corde, tota anima el toti virtute {Deul. vi) : et pudorem et verecundiam mentis simplici habilu,in-
proxiinos nostros ut nosmetipsos diligere {Mullh. cessuque ostendant obscoenitatem non solum ope-
;

xxii). Ex enim duobus raamlatis tola lcx pendet

hls rum, sed et verborum penitus exsecrentur ; vidoa-
et prophetse. Non ergo occidanl, non aliquem odio rum et virginura frcquentes visitationes fugiant ;
700 REGULA CLERIGORUM. — fJB. I. 710

Castimoniam invlolati corporia perpptuo conaervare A. siis, et rebus sa^cularibus renuntiastis, ililc sanclae

sludeant ; nulloquejactaDtuB stuilio semetipsos ex- ve>tr;n vestrjB voiunlaiisplenissimadesideria.eireclu

tolhtnt ;;io<ilre[no viliis oninibus resist.tnt ac renuii- com()rehendatis,et pfrennis vilae inaestimabiles, et

tient, virtuiibus aiihaereant, atque eas sennper pos- assiduns delici.is sine fine possideatis.

sideant ;
it't;i divinae, et sanctarum Scripturarum Cap. IV. — Quod unus pnvesse cxieris debent.
monitis oblcmpercnt, corpus casti;.'ent,del:cia3 non Qiio aulem in unaquaqueconjiregationecanonica
I

ament, iram non perliciant, lenipus iracundiae non unus chgendus sit, <iui cffiteris pra^esse debeat, et
serventjllntam pacem nontribuant; verilatemcorde usus ecclosia^licus divinitus inspiratus exijiil, et in
et ore proferre studeant {Hegul. Bened. c. 4) ;
ora- Veteri,etin Novo Teslampnto eviilenter ostendilnr:
tionibus et otficiis divinis assistentes, hioc cordibus cum Moysen, et post Moysen Josue, omnibus filiis
psallant, quod ore proferunl, actus vitre suse omni Israel, et Aaron caeteris Leviiis, Petrum quoque cae-
hora cuslodianl cogiiationes malaa adChristum
; teris discipulis Dominus praeposuerit.
allidant, et sonioribus suis patefaciant verba vana ;
Cap. V. — Quaiis esse deheul, qui ad prioralum
aut otiosa, vel risui apta nullalenus proferanl ; eUgitur.
luultiloquium, risumque el maxime excussum fu- Qualis esse debeat, qui |)ra;ferlur, trina Domini

giant; dicentc Domino in Kvangeiio : « Vm vobis qui i> inna Petri manifeste munstrul re-
interroj^alio, et
ridetis.quoniamflebilis ! » (Lwc.vi.i El in 1'ropheta* sponsio. Gum enim pascendarum ovium cura illi
« Slullusin risu exaltat voceiii suam {Eccli. xxi). » commiltitur,ter Dominus inlerrogat Petrum, si di-
LfClioni et oralioni sine intermissione incumbant. ligal, et ter Petrus respondei,quia amat ; et terDo-
Praeterita mala semper in or.jitioneDeo cum gemitu minus jubet, ut pascal (./ojw. xxi). Trinam igitur
confiteanlur, et ab hispenitus non desistant, carnis Domini interrogationem trina Peiri de dilectione
desideria non perficiant ;voluntatem propriam or.io respon3io,et trinam ejus responsionem trina pas-
hat)eant,et Christivoiuntatem in omnibusimpleant; cendi gregis injunctio sequilur. Sed nuncquomodo
pr.elatorum suorum ordinationibus et jussionibus trino dilectio in cligendis haberi debeat, vidcamus.
non resistant.o.tiamsi ipsi,quod absit ! aliter ag.*nt, Trinam ilaque dihctionem ille hahet, qui Deum el

recoleiites illud Domini pra3ceptum,dicentis amat voce confitetur

:« Quae quae Dei suiit,mente credit et ;

d cunt facite, quae laciunt, facere noMle {)latUi. et prfedicat; opere imitatur et serval. Trinaautem

xxiii), » Juniores spiritualiler diligant, seniores tunc fit interrogatio, cum sicut debemus, exquiri-
honorent; pro inimicis in Dei amore exorent; in- mus, praevidemus et discuiiinus, utrum eligendus
vicein se diligant vicissim sibi secundum ordinem
;
hanc tiinain dilectionem habeat. Quod si cordis

charitatis olficio subminislrent gravitatem non fidem et dilectionem, compelens sermo, et actus
p ;

solum in lonuendo vel operando, sed et in eundo foris ostendat, trina; interrogationi jam saiisfacit

vel stando teneant decorem murum, sanctitatem,

;
trina respunsio.Cui eliam bene ter pascendi gregis
honestatem non solum actionum,sed et locutionum cura injunj;ilur, quia quisquis oves pascendas sus-
habeant; 0(nnes,quibu3 se junxerint.sale sapientiae cipit cordisjugi vigiiantia prospicere, vocis ollicio
condiant et eos suis exemplis ad ineliora trahant. monere et defendere, el actuum exemplis semper
Postremo omnia, quae Veteris, vel Novi Testamenti eas ad Chnstum debet perlrahere. Illi ergo recte
SPries narrat, confileantur et credant, servent et pascendi gregis cura injungitur, qui in menle ple-
doceant. Ad horum er^'0, fratres charissimi, et nam habet ndem,el dilectionem interiu3,et in voce
his observationera haec omnia, qu* me
similiura perlecte monendi, libere'ar^uendi, prudcoter ex-

vestra charilas scribere compulit, vobis facienda hortandi scienliam, et possibilitatem exlcrius : et

statuistis quorumetsi aliquavideanturquasi alia, qui opere quaecunque loquilur, servat et seiiuitur.
;

pro his tamen servandis.et animabus salvandisho- Nec quisquam pro qualibet culpa, si jam satisfece-
nestisque conversationis moribus imitandis sunt r:t,in hoc offirio lecusandus est;cumet Petro post

invenla.Ista ergo.benii^ne rogo, su^cipite, s-uscepta trinae negationis lacrymabilem salisfactionrm, quia

servato et in s^rv.mdo persistite, qualenus per haec trina in eum dileclio patuif, {zregis a Domino in-

ad plenioris arcera sanctitatis, et ad summam reli- D juncta sit pastio. Haec igitur Irinae dilcctioniu

gionis perfectionem, et post vita3 piaesentis lubores forma.fratres chaiissimi, in primo pastore, non ab
ad {^loriam sempiternae beatiludinis pervenire me- aliu quain a Christo prajsignata, in eligendis est

reaiiiini. praevidi,'nda, non sulum priuribus, sed et oiunibus

Cap. III. —Qiiod his exemplis ('-ntrps commoniti, persnnia in Ecciesia praeterendis.
proi>rtis [ucuUutibus et voluntalibus rtnuuliucerint. Cap. VI. — Ut po^^t prioris obilum intrn tres vel /jua-
His vos (livinaruin S npturaruni inonitis, Iratres luur liclidcin^idus cligatur ulius.

charisbimi,el sanctorum l^atrum pdrenlesexemidis, Sanctiias vestra,diieclissiiiii fratres, summopere

cuncta saeculi negolia.et mundum cum pompis suis rogo,semper ut siudeat, ne quandoque haec vestra
reliquistis, propriis rebus et voluntatibus ac terre- congregatio ultra tres vel quatuor hebdomadas
nis tacullatibus renuntiasli^, et hanc regulam a priore viduata remaneat(S. Bcn. reg. cap. 58; sed
socielate voslra perpeluo lenendam staluistis; ijua- intra hunc terminum collectis in unum rrutribus,et

tenus quihic volunlalis propriae desideriis resliti- diligenlersuper eligendo pertractatisomnibus,sisit

 1 :

71 PETRI DE HONESTIS CLKRIGI RAVENN. 712

cuDcLo.a.n iniuimus, ille lamcn concordiler eliga- A prostralo, vel posito anle allarc dicatur vorsus :

lur iiL» oinnibus, qui fiiie et sinctitale prfflstanlior, Suscepimiis Deus, cum Gloria, el Ky>ie eleison, et

discrciione pruficnlior,ch;iritaleferveiil,or,9ricnlia or.itione Dominica, et capiLulis congi-uenlibus. be-

Heri coiesl,sil picnior quiquc rratruin qnalur oratio coinpptens, quaj hii!)etur in sequenLi-
quo.iue, si ;

sapienier cusloilire, refiulariler bus.Pos-t tresifaque veiquatuorablactHLionisannos,

aniuK4S et corpora
ri-gere sciat et valfcal.Quud si in eiij^endoex diver- si sic parvusnllerlur, clericus ellectus ab omnibua
pprsouarum orla lueiilinter IrHtresiliscordin, diligalur ut (ilius. l'osl annos vero qualuordicirn,
Bitdle
in tantuin ut ultra ftaluliim terminuai difleralur nuii potest pater cum offerrc, nibi tilius voluLriL.

clectio, tuiic prailali Eccletiiaj slatuto iu comuiuni, Hujuaenim ffilatis hoiiiinil)U8,inviiis quoque paren-
cuin oratioue et jejumo euin eiigiiut, quem ad tioc tibus, licilum est habilum religionis suscipere,

meliorem cognoverint, et cujus electioni plures et quem elegennt. (jui ergu sui juris sunt, vel In se,

mcliores trdlres cunbenseriut. vel m suo tradcmlo.el se Ircquenlcr ad cleruin ve-

Cap. VII. — Quulilir ordinclur eleclus. strum suscipi non indiscrele susci-
(io?tulaverint,

ergo prior ordinatur,pra2paratib ad missam piantur, qiiia, secundum Apostoliim:« Non omai
Cum
spiritui credsndum esl, sed magis prubelur utrura
orncii8,el persolutis LIora3 terliae iaudibus, fratnbus
sit ex Deo (/ Joun. iv). » ProbaLiouis auiem modum
aslautibus.proslernat sein medio is qui ordinandus
jj
csl ; cut |.ircEpositus, vel major presbyter perjus- cttempus cerLum.non slatuimu8,.sed iu prudentia

suiu et consensum Iratrum, dicat isla, vel similia et arbitrio prioris, vel paritcr tralrum sempersla-
verb i :« Fraier N.,injungunl tibi fratres tui ex obe- tuendum dimittimus. Aliter naniquc probandi sunt

dicnlia.ut de caetero corporibus et animabuseorum parvi,aiiter magni, aliler sani et lorti-s, aliler in-

Kccundum Deum subministres. » Ad quaj ille haec firmi el dcbilcs ;aliLer divitiiset deliciis,aliLer labo-

vel alia similia subsequenlcr lespondeat : « Quia ribus et iuopiis assueti ; aliler quorum viia secura

volontati Dei et jussioni vestrae parere debeo, onus seu duhia; scientia certa vel incerla voluntasnola ;

quod imponitis, non recuso, sed pro charitate su- vel incognita. Quoruiu omnium disLincLione per-

scipio, et secundum Deum portare promitlo. » 6pecta,prioris diligentia vigilanler atlendat, i;l pru-
Muxque a fralribus respondeatur (S. Dcn.Iieg. cap. denti arbilrio modum ettempus probationis,secun-
58) : Suscepinius DauSjti cffilera, ut moris est, cum dum quod cuique convenit, staluat. Qui probati, si
Glo) ia, el Kyrie eleison ter, et oratione Doininica, suscipiendi videntur.legalem ante omnia de patri-
etcapilulis competenlibus, Deinde sequitur haec, moniis et rebus suis, si babeaniur, disposilionera
vcl a!ia similis oralio : faciant; ea vei propinquis relinquentes, vel paupe-

Oratio super priorem, ribus erogantes, vel Ecclesiae offerentes. Qua lacla

Omnipotens sempiterne Deus, benignitatis tuae

»
et frequenier prius regula, quam servaturi suiit,

clemantiam suppliciter pelimus, ut hic lamulus audita, deducantur in cboro, et clerici secundum
tuus semper sibi tuaeopissentiatadesse sufTragium, usum et ordinem efficiantur. Post haec praesenlibus
lralribus,prostrali in medio,lGgant chartulam coa-
quatenus gregemtuum sic inpraesenti regat, atque
custodiat, ut in futuro felicitatis aeternai pra;inia tinentem haec vel similia veroa : « Ego, N.,meipsum

cum ipso pariter percipere valeat. Per Dominum omnipoienti Deo offero,et servitinm ac stabiliiatem
nootrum, etc. Ameii. » Et exinde in loco prioris meam his sanctorum pignoribus, obcdienLiam quo-

sodeiit, et prioratus sui ofliciuin gerat.

que praelatis hujus Ecclesiae secundum Deum, et

GiP. VIII. — Quid prior posl ordinalionem svam

ordinem vestrum in eo proiiiilto. » Moxque fratres,
Jacere debcal. Deo gratias respondentes, subjungant versum :

OrJinatus itaque prior,fralrum in congregatione Suscepimus Deus, pro more cum Gloria ei Ky>ie
jam susceptorum, et animas, eL corpora canonice eleison ter, et oralione Dominica, etcapifulis com-
regere, et suscipiendos debet canonioe suscipere. petentibus, deinde oratio hajc sequatur, vel si-
Priiiij itaque qualiter frdtrum susceptio, deinde milis
qualitersusccptorura gubernatio fieri'debeat,ostea- Oratio super projessum.
damus. D Pamuluiu tuuii), Domine, quaesumus, pro Lui
«

Cai>. IX. — Qualiter, el inqua xlule parentes (ilios nominis amoresaeculorenuntiantem benigne susci-
suus Ecclesix truderevaleant. pias, et Spiritus tui gralia perfundas; qua confir-
Si quis fideiis laicus fiiium suura intra aetatem maiuset peccalis omnibut absolutus.prumissa per-
anno um qualuordecim (S. Ben. lieg. cap. 58), per severanier iiepleat et ad vitamaeternam perveniat.»
djvotionem Ecclesiae offerre et divinocullui manci- Deinde conjunclua fralribus, sub omnibus ante se
pare voiuerit, praesente priore cuin (ralribus, re- ingressis, hiliriLer miiieat, eLsu9cep'uin ordinem
prajsent^l eum anle altare in bis, vel similibus ver- semper implere et lideliler tenere sLudeat. Quod si
bis : auimo hunc liliuin meum N. Deo
« Ego,lideli ante quatuordeciin annos orbatus parentibus venc-
omnipolenti,et his sanctorum pignoribus trado, et rit, teneatur inler pueros, el nutiiatur. Posthanc
veslrae fraternitati in omnibus as6ocii),ac sanctitati autem aetatem factailispositione.si quid habet,etad
nutricniio commilto. » Ponalquc superaltare char- clericatum et ad prolessionem modo superius com-
tulam conlineatem eadem verba. Post haec puero prehenso suscipiutur.
 713 REGUr.A CLEKICORUM- LIB. I. 714

CaP. X. —De susceptione omnium clerir.orum non ^ niam prappositi Ecclesiarum non eunt personaliter
ordinutnrunt, nolorum quoque et hicoynilorum. conslitueiidi, vel eo ordine quo suscepti sunt in
Si quis vero clericus non habens ordines, nec Ec- tratrum collegio, sed pro vitae meritis et donorura
clesiiE Hliciii prolessione propria. vel palerna tra- spitilualium prajrogalivis, ut ii semper praesinl,

dnus {S. Ben. Reg. cap. 60 et6l),vestro collegio qni verbo doctrinae, et opere eanclilalis, et bonoa
66 pociari petierit, el in petcndo perseveravi-rit, ad n;eliora animent, et malos a perversitale revo-
probelur priino, ut supra significavimus deinde ; cent.
regula perlecla vel audita, et inlcllecta.si cuncta se Cap. XIV. — Qialiler prxlatis subjecli obedire
eervaturuin pronr.i9erit, cpiscopi, aut etiam archi- debeant.
diaconi, seu archipresbyteri sui acquisita licentia, Omnia quaecunque secundum Deum et eanctam
perconsensum earuindem personarum ; illius epi-
fralrum conversationem praelati mandaverint,sub-
scopatns, in cujus diiEcesi se recipi deprecatur, dili quique humiliter, libenter mora susci-
et sine
susceplionis ei majo-
aditus non negetur. Quod si
piant, alacriter impleant,et diligenter ac sine mur-
res.vel minores etiam pradus habuerit, post proba- muratione perficiant. « Hilarem namque, ait Apo-
lionem faclam, et regulam frequenter audilam ca- stolus, datorem diligit Deus (// Cor. ix). » S cut
nonice pelitus ac dimissus, suscipiatur ad profes- grgo hilarem dubiolristem et mur
^ diligit, ila sine
sionem, ?ecundiim quod superius di.\imus. Si au- muruntem odit. Et ideo murmurationem et inobe-
tem peregrinus seu de incognitis parlibus clerieus dientiam omni luco et teinpore, ul laiio exi^it,
ee recipi rogavorit, non cito audialur, nec quando- damnandam peuitus esse cpns-emus. Quapropter
queejns petitioni annuatur, nisi habcHt commen- nihil a IVatribus cum Irislitia vel raurn)uralione
drttilias,quaB certe sint sui episcoi i, lilterasin i|ui-
fiat, sed cuncta seniorum mandata lestive perci-
bus vita pjus, et votum, gradus, et episcopalis li-
piant, et cum alacritate perilciant. Quod si etiam
centia innotescat, Is ergo cura diligentissima per
impossibile videatur quod injungilur, sufcipftre
prolixa tempora probalus in omnibus, regulaquo- quidem hoc tratres non recusent, exemplo Chrisli
que trcquenter audita, suscipi debeal, praesentis
commonili « Qui Palri obedlens, morlem eliara
:

Eccltsiie episcopo permittpnte, secundum supprio-

suscipere non recusavii, » Verum qui hnjus perfe-
rem niodum prolessione facta suscipiatur in fra-
ctionis nfirinam sejui non pos^unl, cuin praecepti
truin collegio.
observaiione gravari inoiijiunl et ad iiiipossibile ve-
Cap. XI. —
Ut in aggregandix jratrihm moffus le- niunt, senioribus suis hoc hurniliter denuntient ;
neatur pro quaniitale ecclesiasiicx facultulis.
qiios [tra-lati iion spernant, sed vinculo iinportabi-
Praelati Ecclesiarum summopere sludeanl, ne"® '"
in 6olvant;ne, quodabs't,
'
p lisonens si aliler lecerint,
congregalione sibi comniissa, vel plures admittant gt illi importabile onus levi deponant, ut credo,
quam Ecclesia^ fuculiates exigant; vel eos, quibus peccato, et numero eorum elficianlur de
isti ex
possunt sulficere, avaritiaj causa relinquant. Iq quibus dictum est « Imponunt onera gravia et
:

minimis namque locis pauci admittendi sunt nu- importabilia, dij^ito autem suo nolunt ea movere
mero, sed magni scientia, virtute et merito, ut [Matth. XXV). B
quod fralrum paucitas denegat, multitudo scien-
Cap. XV. — Quod canonici nihxl habere vel possi'
tiae, virtutis et meriti submiuistret. df.re, dare vel accipere minime debeant.
Cap. XII. — Ul noviter smcepti cxleris subesse non Cum hujus nostrae congregationis fratres noa
erubescant. solum facultatibus (S. Ben. lirg. cap. 3S), sed et
Suscepti itaque fratres (S. Ben. Reg. cap. 63) voluntaiibus propriis in ip«a ordinis susceplione
aliis ante se idgressis.licel minoris gradu<,vel aeta- renuntiaverint, et se per promissain obi dientiatii
tis, tamen non erube-
aut scientiae sint, sube^se penitus aliorum potestati et imperiis in Cliristo et
8cani,elsub ipsis ferre jugum obedientiae non re- pro Chrislo subdidcrint, certutn est eos nihil ha-
cusent.Quia satismeliusest hic huiniliari, ut ia fu- bere vel possidere, dare vel accipere sine sui prio-
turo exaltemur, quam hic exaltari, unde postremo
. . ris licenlia debere. Quod si propinquus, vel ami-
humiliemur. Et quanto plus hic pro Christo nomi- D cus quilibet fratrum cuiquatn aliquid offerfe volue-
ne subjicimur, tanto plus in futuro sine dubio rit, primo quidem priori insinuetur, et sic susci-
exaltabimur. Quapropter nulli unquam recusaa- piatur, si ipse mandaverit. De quo tamen nlhil
dum est, hunnlibus etiam et abjeclis personis re- fiat aliiid, nisi quod priori placuerit.
verentiam ferre, in quibus veraciter Cbristo co- Cap. XVI. — Quomolo fratres ad se venientes allo-
gnoscimus minisirare. qui debeant.

CaP. XIII. —
Quod prior mviimos etiam, et nuper Si qui advenientes cuin aliquo fralrum loqui quae-
ingressos,aliis pracferre debeut, si hoc jrutrum uti- sierint, el prior ex charitate vel nt cessilate con-
Ittas deposcut. cesserii.tribuaturei socius prudens et providns, ia

Qiiod si prior de minimis eliam et nuper ingres- quo nulla sit mali su3picio,quo praesente quidqcid
sis aliiiuos (S. Ben. Reg. cap. 63), ut prasinl,
posse audiendura est,audiat;et quiilquid respondendum
congregdtioni pradesse co^moverit, non solum eos est, responileat. Si qmd tamen secrelius dici opor-
praBlerrenon iaterdicimud,8ed et mandamus. Quo- teat.illia noa aegetur,dequorum stabililatenequa-
Patrol. GLXllL 23
715 PETIU DE HOXRSTIS CLERICI RAVENN. 716

quam ambigitur Puerig autem, et his, quorum \ Cap. XXI. — De aedificiis (amilise.

vilu (lubia est, mitrmc concedatur, nisi lestis, ut Fiant extra haec intra ejusdem claustri moenia ab
diclum eat, adtuerit. hia perparum disjuncta eedificiu (S. Hen. Reg. cap.
Cap. XVII. — Si (ralres lilfcras mittere rcl susci- 57), ubi omnes arlifices, ac laboratores Ecclesiae

ptre debeunt. cunclaque proTfUs familia onines necessiludines

qiiando prior necessarium viderit uliqufm suas habere, quique sua olficia gerere, vel <iu80
et
Si
fralrum cuiqn.mi litleras mitiere (S Ben. li.g. cap. ad oflicia sua gerenda pertinent, servare valeant.

5i,, ipse eiis Iieri,racla9 perlegi, perleclas a quo vo Cap. XXII. — De inieriori cUiusLro, et de dislriciio-

Quod cuiquam porum ne frutrum.

luerit portari prajcipiat. si

lilteraB ab aliis misgae deleraiilur, non is cui rnil- Claustrum vero interius canonicis deputetur eo-
tuntur,sed aliquis de praelatis eas suscipiat, priori lummodo, ubi ipsi sine omni inquietudine commo-

dandas. Quas cum prior aporlas perleperit, illi rantes,Deo fideliter servianl, propositi sui rectum
etiam cui missae 8uat,et aliis ostenddt,si oporluerit. tramitem teneant,ordinem proprium itnpleanl.prae-
latorum jussis incessanter obediant, vicissim sibi
Cap. XVIII, — Si hi, qni lUlfrali sunl, docere ali-
charitatis (fiicio secundum oniinem serviant,et ab
qiui audcanl.
quid cnnon'Corutn hunii'ia sontientfs, nnn ar- J^
universis illicitis, et ordini «c propos^ilo eorum con-
Si
trariis penitus abstintant. Quisque er^o loco sibi
ro^ratiliani liabesiles.in tanlum luerint litteris eru-
depuiHto sedeat, pracposili sui Jussis nbtemperans ;
diti, et diviniruni Scripli-rarum soienlia pleni, ut
neciiideei ad aliam partem sine illius praecoptode-
inde aliqiiid ulililalisaire' re vali^ant.tt prior juslum
probavt>rit,el nccessarium viderit, omni prorsus in- clinare liceut.quoniam inslabilitutis vilium esscum
non urgeat necessilas nunc esse hic,nunc illic :cura
remolo fomite, concedaleis, vel pra?-
vidiaj et odii
isto nunc, nunc cum illo agi et confabulari, et hoc
cipiatinhis laborare, quorum scientiam magis
eine dubio instinctu diaboli agitur, ut fratres, qui
necessariam utilemque pcrspexerit.
legere et inde meditari,psallere et orare, aiit aliquid
Cap. XIX. — Quod prxUiLi animnn ct corpora suhdi-
operari debuerant ab hisaversi ad inania peccando
torum regere ddeant.
deduCHntur, ne perficiant. Quapropler hoc vitiura
Praelali itaque Ecclesiarum,jugi cura super sibi
a Iralribus aliscindatur radiciius, et qui eo in con-
commissos Iratres invigilent, et eorum non solum
ventu utitur, sic inde judicetur, ul de caelero alii
animas, sed et corpora sic rpgere, tueri et p;iscere
neiiuaquam hcc attentare audeant. Sint erf^o tano-
studeiint.ut nullius npcossitalis causa peccandi oc-
Propheta « In populo
nici gravitatis amici,dicente :

casionem inveniant. Kt sicut eis cuncta necessaiia

praelati subministrare non desistunt,ita et ab ipsis
p gravi laudabo le (Psnl. xxxiv). » Nec cito in verbum
prorumpant, nec cito de loco in locum se moveant,
cura instantissima totius ordinis observationera in-
nisicum praelati praeceptio mandat, vel ordo, aut
desinenterexquirant. Sed oum' omnis fere observa-
tio ordinis intra claustri mcjcnia principaliter fieri
necessita8,seu divin?e legis obedientia postulat.Ara-
bulanles vero, non cursim, aut indecenti, seu tu-
I
soleat,ubi grex Dominicus communiler commorari,
mido gressu incedant. Verba autem scurrilia, vana
et majorum jussis obtemperare praecipitur : ante
et otiosa, risomque moventia, nusquam si potest
omnia quid sit claustrum, et qnas in eo officinas
fieri, proferant con'aliulationibus nequaquam in-
;

fleri oporteat, conscribamus, ul post, quae in his

cumbant.Excussum risum t)on solum in claustro,
agenda sint, liberius prosequamur.
sed et in omnibus locis a se penilus absiindant, re-
Cap. XX. — De clamlro el e]us officini^. colenles illud evangelicum : « Va* vobis qui ride-
Quid sit claustrum,ipsa sui nominisexplanalione quoniam flebilis {Luc. vi). » Illud etiam Salo-
tis,

cognoscilur. Clauslrurn nami|ue dicitur clausum monis « Risus dolore niiscebitur (Prov. xi^).
:

airium [S. Ben. Heg. cap. 66), eo quod Ecclesia) Et « Stiilius in risu
: exaltat vocem suam (Eccli.
atrium muris, vel aliis parietibus undique cluuden- xxi). » Sanciis vcro lectionibus vaccnl, divinis of-
dam sil,inlra quud cunctae canonicorum oHicinaB et ficiis aliis, sacris doctrinis pro prioris jussu dis-
omnia eorum usibus aedifiuanccessaria fi.tnt idest D cendis insistant, psalm ; hymrJs ei canticis spi-
s,

sacrarium, armarium, capitulum, vestiarium,dor- ritualibus incumhant quoquo otationi-

;
privatis
mitorium,digesloriuin.calefactorium, refecti^rium. bus, si vacet, cum licentia tamen intendant. Fa-
coquina, cellanum, molendinum, pistrinum et ca- ciant quandoque et aliquid operis in claustro de-
mera ; quoque senum el infirmaniium loca
loca ;
centis fieri, quod fralres legentes, vel psallentes,
quoqup, ulest, puerorum et adolescentlura
si fieri (
aut de divina Scripluru meditanles vel aliis sanis

sub tnunitissima adhuc disriplina nianentium, ne doclrinis insistentes nequaquam impediat. De

fi>rle,si morenlurcum Iratribus, impedimento sint claustro vero sine prioris, vel ejus vicem tungcntis
legpnlibus ac medilantibus.Quod hoc non polest si licentia nequaquam exoant : egressi ullra quara
lieri in remotiori parle claustri, eos esse sub riia- sibi slatutum fuerit, abt-que iiievilabili necessi-
gistro et custode prior insMtuat, uhi, sub eorum tate, morari non audcant. Soli nunquam eant, bo-
arcta custodia manentes, quaecunque necessaria nosque eis praelatus socios tribuat, sine quibus nec
•UDt addiseant, et quaeque mandantur, perficiant. ipsi alios, nec alii ipsos alloquantur.
 717 REGULA CLERICORUM. - LIB. I. 718

Cap. XXIIl. — De foris mittcndis fralribus. A ^ia venit occeflat in capituli medio, et coram fra-

Th1i;s fralres, optimi-; lamen deputatis sociis (S. tribus se Ci>rde, voce el actione peccasse pronun-
Ben. Rei/. c;ip. 50 el 57), prael iti pro quolibet nepo- tict, flexisque genibus, et corpore prostrato dicat:

tio gereni1o,seu responso reportanduvelaccipiendo, « Merj culpa, peccavi ; » et fratres respoiideant :

foraa miltere sluiieant, in quibus nulla sit mali « Parcal tam diu genua flectens
tibi Deus : » qui

suspicio, et qui injuncli negolii rausam prudenter hoc dicat et Iratres hoc respondeant, quousque
agere et sapienler perficere vileant. Foras ergo praelatus eum starc praecipiat et pro admisaorum

euntes,nihil indi;cen:5,nibil reprehensibile, nihilquo quulitate salisfactionis injungat sententiam,sive in

prorsus ordini, ac proposito suo contrarium dicant psalmis, sive in jejuniis, vel aliis aiiquibus obe-
aut faciant, scd potius omne, quibusse junxerint, dientiis,si Quod ergo pro ad*
priori piacuerit.

sale sapienliae condiant et ad meliora sanclae con- missorum saiisfactione sibi injungitur, qua bcra
versationis exemplis irahant. Virorum autem se- vel quo tompore prior jusserit, impleat. Quod si

creta consilia his qui forasmittuntur.non negamus, perpauci psalmi sunt, mox ut de capitulo egredi-
si oportet, illis tamen de quorum vitaet stabilitate tur, antequam benedicliouera petat, eorum nume-
non ambijiitur. De mulierum vero secreta aliocu- rum exsolvat. Quo persoluto, egrediens bcnedic-
tione, non meum, sed ilieronymi consilium audiant g tionem more solito exquirat. Qu^ndocunque ergo
diceiitis : « Si propter olficium clericatusaliqua mu- foras diriguntur, hunc modum in eundo et re-
lier visitalur, nunquam domum soius introcas, so- deundo tenere debebunt.
lus cuin sola secreio, vel absque arbitro, vel teste Cap. XXVII. —
Qudliler frafres nd visilandos infir-
non sedea^ si familianus est aliquid loquendum,
; moA, ud concor liiim faiiendam, ad animas exkor-
hibet nuiricem,majorem domu8,virginem, viduam, tandis. vel ud aliquod bonum disjjonenduni, miiti
dtbeanl.
maritatam non est lam inhumana,ut nullam prse-
:

ter lehabeat,cur so credere debeat. Non ergo mu- Siautem fratres propter orficium c'ericatus infir-

lierum secreta alioculiociericisconceditur,iiisi forte mos concordiam inter discorJes facere,

visitare,

probatis presbyleris,cura earum confessionessusci- aut ad ali'|iiem locum pro exhorlandis animabus,
piunt. Matres tamen, et sorores, vel amit&s,et eas vel rebus aliquibus in bono disponendis ire opor-

tanlum personas,in quibiis nulla fsl mali suspicio, teat de saiiientioribus et sanctioribu:^, duos vel
;

fratrea vitae prol)abilis alloqui non negamus. » tres, aut plures, si necesse fuerit, praecipiit ire

Cap. XXIV. — Ut clerici fnrns non m'tlanlur ad ea

praelatus ; ut qnaecunque necessaria viderint,

qux per laiccs jiossunl fieri. sancte et sapieater perficianl. Qui si longe pergere
Quod tam lideles laici ex ipsa farnilia q debeant; in eundo
si tales et et redeundo, ut superi ;3 dictura
habeantur, per quos omnia vel quaedara exleriora 6st, laciant.

negotia possint prudenter fieri, ad ea quae per ip-

Cap. XXVIII. — Si ad parenles ire oporteat.
sos valent perfici, clerici nequaquam mittantur.
Si quemfratrum patrem,vel matrem, aul propin-
Cap. XXV. —
Quiid jusm prioris lireat frafribus in
quos suos visitare prior, sive ex charitate, sive ex
horlis laborare, vel aliqui l tale operari.
Quod si lalis sit locus, et prior ad usus fratrum
aliqua necessitate permiserit,tali eum magistro vel
socio deputel,cuju3 praesentiam timeat, et cui reve-
aliqnos de congregaiione silii cotnmissa quando-
rontiam ferat a quo et in cavendis cuslodirim, et
que in hortis laborare, vel f.1iquiil tale, quod ;

in necessitatibtis solatiunt.etinomnibus suffragium

oporteal alibi op^rari njandaveiit, mandalis pr.ne-
habere valeat. Quud qud nul-
^i talisest persona.de
ceptum fideliter et alacriter, ac sine mora implea-
la sit suspicio.sine magistro euin,non tamen solum,
tur acceptum.
ire concedat. Nunquam enim frater aiiquis solus,
Cap. XXVI. —
Quid forns mittendi, cum egrediun-
nec enira pueris, vel perversis hominibus associa-
tur vet regrediuntur facere debeunl.
tus, d aliquem locum, nisi sit firmissimus et in
Cum vero aliquis clericus pro injuncli causa raan-
:

perfeclione probritus, ire permittatur, sed socios

dati egreditur, inclinato capite, benedictionem pe
D bonos, et probi testimonii viros, si fieri potest,
lat ; cui priorbenedicens, d.cal: « Angelus Doo.ini
prior tribuat, cutn quibus fratres secure mittan-
bonus coinitetur tecum, et omnipotens Dominus
tur.Qui euntes et redeuntea in benedictione pe-
prosperum fdciat itertuum; vel aliquid aliud si- >-

mile. Ubi autem ille responderii: « Amen

tenda et satisfaclione exhibenda, modum superius
abs- ;

cotiiprel.ensum servent et teneant.

cedat, dicen9;« Viastuas, Domine, uior.stra milii,
etsemitasluasedoeeiiie(/'<a/ ii);» cum Gloria Pu- Cap. XXIX. — Quod fratres cum fralribus pnvala
/r?,elc , sive alia similia.Complttaigitur sui itineris confiiliii facere non debtant.

causa, reliens. ecclesiatn adeat, et cum breviter Siqui fratrcs cnm qiiibiisdam aliis fratribus, vel
oraveiit, exeat, et iuclinalo capite, fratribu.s et, si unus cutn unoprivalaconsilia facere pra?sumpserit,
liceat, bentdtclione petita, mo.\ a 1 priorem pergat, excepiis priore.et prapposito, ac prcsbyteris, ijuibus
et ab eo ilidem beiiedictione su3Ct'pta, qui 1 tVceril prior confessiones dandas instituerit, et seinel, bis
el quid sibi do injuncto maadato contigeril, liumi- et ter commonili non corrigunlur, regulari correp-
IJter referat. Mane vero,sive post noDam,i3 qui de lioni, velut ordinis praevaricatores, eubjaceant.
119 PETRI DE HONESTIS CLERIGI RAVENN. 720
Cap. XXX. — De cnrnnU dileclione non hahenda, et A. detrimentum, vel confratribus spirituale, vel cor-
de aisciiiliiia lulitcr, vcl ulilcr /eccuiilium.
porale inferat d.imnum, consuiimus penitus dene-
Quo<i si qiii^qiiam in hoc sncro vestro collegio gandum. Tro his ilaque quibus erit hoc perpelim,
aliquem iinmoderate.etcarnaliler dilexerit.ejusque vel temporaiiler concedendum, habealur in reino-
cau^um diligenliusquiim aliorum ciiraverit, vel prfB liori loco undique munita, et clausa ecclesia, circa
c.Ticris ilelendere, seu litudsre conlra ordinem prae- quam fiant cellulae, in quibus ii tales commoren-
6unipsi'rit vel puerum, sive juveucuiuni aliquern
; lur,secundum prioris jussum viventes et rjus in
usque ud impudicum lactum iasecutus f'uerii,et boo omnibus sequenles arbitrium.
ad Irulrum cogniiioDem perveneril, mullis, duris,
acverborum correclionibus
Cap. XXXIf. — De virtute silenlii.
BC pateniibus verboruni
His ita praemissis, de silenlio
quidquid Domini
coiirctatus, ac diuturnis Jejuniorum, et uralionum
concessu, fralres proposuerint, subjungamus, Non
laboribus faligatus.talcm hujus offenssedisciplinara
eolum namque clericis,sed et Chrislianis laicis si-
ad tempus sustineat, ut oeteri hoc excogitare per-
ienlii virtus tenenda esset, nisi propria vel aliena
tiine?cant Uide in conventu lanta debct semper
npcossitas, sive rharitas corporalis aut spirilualis
esse cii?lodia, ut pueri et juvcnculi lacilejuvenibus
Inqui compulerint. Cum enim cessante nrcessitate
non crednntur, ni.-i illis quorum vila in ornnibus ^
velcharitate verbuni quis eniitiit,otiosum esl quod
invenUur probalissima.S' tamen, quod fibsit, qnod
deprorait a quo cavendum fore Dominns in Evan- ;

cuiquam contigeril, el con^'regationi occultum fue- gelio teslalur.dicens « De omni verbo olioso redde- :

ril, verum ad unius vei quorumdam agnitionem

tis rationem in die judicii [Ephes. iv). » Quid
aulem
pervcnpril, hoc priori soiummodo nuntiandum fore
sit verbum otio8um,Aposlolusprohibcndo exponit,
decernimus, ut per ipsumcorreptusjoccultismedi-
dicens « Inutilis sermo de ore vestro non procedat :

cinie fomentis sanetur, qui occulte deliquerit. Si

(Matth. xxii). » Quapropter ut ab illicitis abstinere
quis vero hoc, vel alio modo peccaverit et a nemi-
possimus, a licitis quanduque cessandum esi. Ad
ne deprehenpus fuerit.et ipse peccatum suum af;no- tollenda igitur de ore vesiro verba illicita, justura
Ecen=,priori revelaverit, quiii ipse se reprehendit et
est ut designemus certa loca et tempora, ubi et
rficogiio\il, leviiris disciplinae satisfactione sanabi-
qiiando a licitis eiiam. secundum propositum ve-
tnr. Vuod si verecundia iluctus, vel terrore (lerter-
slrae sanrtitati!-, abstinere debeatis.
rilu»,pr!ori hnc revi l.ire noluerit. ali^ui prestiylero-
rum, iiuem prior fralrum conlessiones suscipere
Cap. X.XXIII, — Vt in eccle-ia, rcfcclorin et dormilo-
rw silehliwn ti nenlur.
Enandaveritjhoc manifestef, et secundun. ips us ju-
Inecclesia igilur, cumad divina officia peragen-
dicium de peccato t-uo pODnitentiam fuciat.El Ciivi n-
da inlramus et stamus, et rejiularis usus, et majo-
dum quod is qui sine omni accusatione peccalum
rura auctoritas, divini qunqueofficil reverentia do-
suum inanifestaverit, leviori; is vero quiaccusatus
bere teneri silentium insinuat. Idem etiani cum
non negaverit,aliquantulum majori qui autem ac- ;
ad manducandum in refectorio, vel communi-
cusatus negaverit, cum tandem convictus, vel con-
terbibendum et in ; cum ad simul
dorinitorio
fessus fuerit, satis acriori vindictae subjacere debe-
dormiendum intramus stamus, regularis cau-
vel
bit. Illa tamen peccata, quae lurpiasunt et obscT-
tela monstrat esse tenendum.
na.seu gravia.el quorum exempla multum officiunt,
nisi ad aures lantoruni venerint, ut jam celari non
Cap. XX.YIV. —
Quod ornni tempore, a vexperis us-
qae in 'nune cum ad capilulum veniuni, teneaiur
possmt. occultasatisfactionesanari debebunt.Quod sdentium..
si celriri nequeunt, manifesla.ut jam dictum, cura- A vesperlinis horis omni temporeusque ad alte-
tione sanenlur. Qu« autem levia sunt et minuta, rum dipm,cum mane fratres secundum morem de
atque aperla, et qnae omnes fere ex fragilitate fre- capitulo egrediuntur, sumnrum silenlium teneant.
quentant, secundum praescriptum modum mani- yEstivoaulem tempore, id est a Pasi ha usque ed
festa Hccusalione et satisfactione in capitulo emen- aulumnale aequinoctium, ab hora sexta usquequo
danda censemus. post nonam de capilulo pgrediuniur fratres, itidera
Cap.-XX.XI —
De hia qui voluerint suh hahitu ca- sileant. Iliemali vero terapore, id est ab aequino-
nonico arcliorem, vel .solitariam viiam ducere. ctio autumnali usque ad Pascha, si bis fratres re-
Si qni fratres sub eod>».m Cfinonico habitu arctio- fleirint, ab hora sexta quoii.^que post nonam daca-

rem.vol ?oliiariam vilam ducere opfavprint, prffiU- pilulo egrediuritur ; si, semcl qnousque post no-
tis snis devotioneni prnpriam insinuare debebimt ;
nam, noii t-olum frutres, sed servitores pransi de
quoniiii cuifi et s-ludio peilinebit qnalilatem re?pi- ecclesia, et poslea de capilulo egressi tuerint, si-
cere personarum, ne illi foite hoc ai:gredi cupianl, Ipnlium tencanl. In Quadragesmia tantum ab hnra
qij! fx debilitate niiturae, actntis, aul diuturmtale iiona usque.^uo die altera solvatur capitulum, iti-
consnetae dehililatis,in!-u "tum vigiliurum atque je- dem lenealur silentium.
juniorum pondus portare non possunt. Ilis ergo Cap. XXXV. — Qitod in qnibusihm diebus exlra
p-^r.^pectis, illis quidem non interdicimus a.jnuen- dictum, rnodum teneuiur bitenlium.
dum, qui cum velint et queerant, virium submini- Praeter ha>c sanctitati vestrae statuere placuit ut
strante vigore boc valeant. Verum si boc Eclcesiss in summisfestis, toto die Parasceve, Bilentium ia
*IH REGULA CLERICORUM. — LIB. H. 722
claustro noa solvatur. In prscipuie quoque et po- ^ Cap. XXXVI. —
Ut in tempore silenfii in daustro
pularibus festi?, ac cnnclis dipl.ue Dominicis, om- «*"« ^ono fiunt omnia^ab^^que imviiulnli necesHluie.

nes otnninn, quoupque de capi!ulo post non>m Quoties in clausLro tenetur silentiuin, aljsque
egrediantur, silentium teneant, nisi usus.vel ordo certa necessitate, sine sono legendum et psallea-
Ecclesias, charitas aul necesaitus loqui compellat. dum ; et quidquid ibi agilur, agendum est.

Explicit liber primus.

INCIPIT PROLOGUS LIBRI SECUNDI.

His super quihusdam fralrum observalionihus pertractatis, modum quoque hinaB et unius refectionis,
abstinenliam insuper, et usus carnis ac sanguinis, ovorum et casei.piscis et olei,atque vini.pulrnentorum
quoque qualitatem et numerum,certamque panis et vini raensuram.Quae omnia.fratrescharii-simi, divina
gratia inspirante,nobi£Cum tenere 6tatuistis, scribere inter has alias vestri ordinis regulas procuravimus.

LIBER SECUNDUS.
CiPUT pniMUM. — Quomodo "ivendum sit inter octU' B gesinaam, secunda, quarta et sexta feria jejunaa-
vas [^alioitatis, Appariiionis et Resurrectionis. dum indixistis et eisdem feriis ac Sabbato, carnia
;

Ab ipsa DominicaB Nativitatis.Apparitioniset Re- et sanguinis usum interclusistis.

Burreciionis die usque in earumdem oclavis, omne Cap. Vl. —
Quod jejunandum sH a K^ilendis No-
jejunium exclusistisjsed el oarnemfratribus come- vembris usquead Nutivilalem Domini, el u Sep-
dendam nequaquara interdi.tistis exceptis quarta ;
luagesima usque ad sanctum Puscha.
et sexla feri;i, in quibus tantum usum sangainis A Kalendis Novembris usque ad Naiivitatera Do-
Don abstulistis. mini, et a Septuagesima usque ad sanclum Pascha,
Cap. IF. — Quomodn vivendum sit nb octavis Renur" usu curnis et sunguinis penitus intercluso,semelin
rerliovis w^que ad Penlecosten, el ub octaia Nuii- die reficiendum devotio veslra firmavit.
usque ad Epiplianiam.
vitatis
Cap. VII. — Dcjejunio Qunluor Temporum et vigi-
Ab oclava voro Kesurrectionis et Nativitatis ua- luiruiH.
que ad Pentecoslen et Eiiiphaniam, omne ilidem Quarta, et sexla feria, ac Sabbato Quaiuor Te.m»
jejunium abstulisiis ; exceptis illis diebus in qui- porum, et in vi^iliis, aliisque jejiiniis anliqnitus
bus jejunaiidum fore, vel auctoritas praecipit, vel et universaliier inslilutis, sine dubio non solum
USU9 monstrat Erclesiffi. Inlra hos tanlum pas-
^ canonicis, sed et omniLus Chrisliunis je|unanduin
chales el natalitios dies, quarta et sexta feria ac diet)us atque temporibus, bis
est caeleris vero ;

Babbato, carnis esum, ul in aliis temporibus, ab-

vobis in die reficiendum indulsistis.
negastis, se^i sanguinis usum quarta feria et sab-
baio concessistis.
Cap. VIII. De usuovorum et cusei. —
A Quinquagesima usque ad s^inctum Pascha ct
Cap. III. — Qualiter vivendum sit ab ipsa die Peri'
ab Advenlu usque ad Nativiiatem Domini, et in cun-
lecosies usque ad Nativitatem S. Joannis.
clis legitimis jejuniis, omni remota occasione, ovo-
Ab ipso die sancto Pentecostes usque ad Nati-
rum et casei usum peiiitus vobis abstulislis.Ab ipso
vitalem S. Joannis Baptistae, carnis usum et san-
autem diesancto Pentecostes usque ad Naiivitatem
guinirj dimisibtis, et secunda, quartaac sexla feria
S. Joannis Baptistae.et a Kulendis Novembris usque
jejunandum proposuistis.
ad Adventum Domini; el a Septuagesima usque ad
Cap. IV. -^ Qnaliter vivendum sit a Nativitate S. Quadragesimam.quarta et sfxta leria, ab ovis et
Jonnnis Daptiiiss usque ad sequinoctiura atuum'
nule. caseo, nisi festum in novem lectionibus veocrit,
abslinendum censuistis.
A Nativitate autem S. Joannis Baplistse usquead
fesliviiatem S- Malthasi, carnis et sanguinis usum Cap. IX. — Quule Jejunium occasione fesli soloi
quarta et seila feria, ac Sabbato interclusistis, et ^ debeal.

Bexta feria jejunandum statuistis. His, fratres, superaddemiura putavi, quae et qui-

CaP. V. —
QuitlHer viv^ndum sit ah xquinoctio bus ex causis jejunia solvi. et quae semper inviola-
auiumnnli usque ad KiUenlas Nouettibrix^ ct ab biliter custodiri delieant. Omni tempore, die quo
Oiluvis Epipliuniie usque ad Sepluuge.simam. feslum vel octavam in novem lectionibus celebra-
A festivitate S. Matthaei usque ad Kalendas No- mus, biiiae retectionis usum nulla vetat auclorilas,
vembris, et ab oclavis Epi^jhaniae usquo ad Septua- excepti? legitimi jejunii diebus atque temporibug.
7M PETRl DE HONESTIS CLERICI RATENIt. 724

Cap. X. — Si oceasiove fefti olicujus, carnis et san- B " Septiiagpsima usque ad Quinquagesimam ; et
guinis usus reddi dcbeal quirta (Vria a Kalendis Novembris usque nd Na-
A prima Dorninica posl nesnrre-nionem u?que ad tivilatem Unmini ; et Sabl)atn Qualuor temporum.
Penlocostcn, ub octava DoiiiinicfE Nutivilatis
e* Hanc igitur discrelionem in uno, vel in pluribns
UHqiipad Kpiphaniam.et ;ib octavaEpiphani;c usquo faciat, vel ciusu majiui laboris. vel iertus aut fri-

ad rfpptuagesimani,et a Nativitate S. Jo mms usquc goris major solilo nimietas, vel p^ajcefientis seu
ad Kaieniliis Novembris, si feria sexla leslum, vel sequentis diei iinp]etum,8eu iinplendum jc.junium,
octava in novem leclionibus venerit.sangiiiiiis usum vpI immiiienlis leslivitatis laboriosia', et oplinid ex-

non Hl)ftulislis ; si Huteiii secmid*, vcl quarla ioriu, hibrn'lum oUicium, vel pasciialis. aut feslivi tem-
aut Sabbato venerit.legilimis exceptis jcjuniis, car- poris celeliratio, vel nimia fratrum imbecillilas,
ni8 usum concessistis, ut pr^emissum est. eive advenientium fratrum necepsaria charitas.
Cap. .\I. — Qnx aint lecjitima jejunia. C*p. XIV. — Si legilimi j<juriii diebus feUum no-
Tempora igitur iegiliini jejunii sunt a quarta vem lectioiium veniat.
feriaquinquagesimalis hebdomadaB, quae dicitur Quod si festum pnpulare in hisdiebus in novem
Capitulum jejunii, usque ad sanctum Pascha.Qua- lectionibus celebrandum venerit, vino et uno, aut
luor tempori qnoque et vigiliae a sanctis Patribus j^
si feslum pra-cipuum fuerit, duobus vel tribusqua
statutae ; et fi quae alia perenniler lenenda, sancta dragesimalibus pulmentis uti concessistis.

inJixit, vel indictura est quandoijue Kcclesia. In Cap. XV. — Quod exteris diebns,duo jrutribus pul-
quibus oiiinibus si festum in novem lectionibus iuenta parentur.

venerit, celebrari quidem debet, sed jejunium solvi Ilis igilur supradiclis .jejuniorum diebus excep-
noH potest- tis, caeteris diebus, sive jejunii, sive binae refec-
duo paren-
Cap. XII. —
Quibus diebu^ a vino rt pvlmenlo simul,
tionis, si facultas suppetat, fratribus

vel II pubnenlis tanluminodo, vini usura servuta, tur pulmenta. Verum in praecipuis festivitatibua
abstineatur. et summis solemniis tria fratnbus pulmenta, si

fieri possit, praebenda siatuistis.

Cum in omnibus legitimi jejunii dicbus cano-
nicis a vino et pulmenlis abstinendum fore sua- Cap. XVI. — Ds usu piscium et olei.

deret religio, et id loci hnjus posilio, et noslri tem- Esus aiiiem pisclum usus olei nullo temporeet

poris fragilitas in conveniu posse servari non si- nulloque die excluditur, quo alicujus pulinenti et
nat, hoc rogamus el monemns, chfirissinii, ut his vioi usus conceditur.

cum parcitate ulentes, et vitium in nobis concu- CaP. XVII. — Dc mensura pania et vini, el de gwa-
perimainus, litale pulme>dorum.
piscenti.ne et corporis vires sic susten- „
temus qui ordinera nostruin plene servare, et in Mensuram panis, et vini, ac pulmentorum seque
laude Dei ministerium et officium nostrum gra- fratritms mino.-ibus et majoiibus dandim, et usus
tanter virilitersiie implere possimus. In his tamen regularium locorum indubitunler expostulat, et,

perpaucisdiebus, id estin antiquitus et universaii- nt credo, majorum sanxil auctoritas. Quamvis

ter statutis vigiliis, et in sexta feria Quinqua-
a enim in nposlolorum Actibus Lucas referat, di-

gesima usque ad Pascha, et in sexta feria Quatuor cens « Distribuebatiir aulem singnlis, prout uni-
:

teinporum, a vino et pulmentis al)Stiiienduin cen- cuique opi:8 erat {Arl. u), » haec tamen par, et cun-
8uislii=, crudas tamen herbas poma, si babean-
et ctis pu ficiens est statuenda mensura ;
qna, etsiqui-
tur, indulriistis. In quarta feria autem Quatuor tem bu>dam PU|ierflua uli non iicet.riisi in sufficienlia,

porum et in sexta a Kalendis Novembris u?que ad (S. Ben. Rcg. cap.30, nt 40). Qjud antem minus
Nalalem Dommi, et in quarta feiia tolius Quadra- egenlibus vel plus absMnpniiiius residuum fuerit,

gesinjae et praecedenlis hebdomadae, puliiientis abla- hoFpitalis fraier smgulis 'iiebus id pauperibus ero-

tis vini tantunimodo usum, cum pomorum et her- g^ndum suscipiat. Diebus itaque jejuniorum sin-
baru'n additamentis indulsistis. gulis fratribus unam libram panis propensam, et

Cap. XIII. —
Oe dncrelione hnbenda in redhndo
tres vini ; diebus vero binae refectionis, panis
vrio, vftpul>nenlo,el eaquibus causis f/z^n-efio D unam mediam, et vini quinque, sicut ipsi ex-
et

h-£C fieri debeat. perii estis nobiscum, vobis visum est posse suffi-

Discretionem tamen fieri in aliquibus horum non cere. Pulmentorum autem aequalitatem coquin®

negastis, si prior forte necessarium viderit. Quae si hebilomad.irii, si autem aliter nequount, pro arbi-

llat die quo vinum interdictum est, vini tantum- Irio diiigenler provideanl. 8i tamen alicui, vel per

modo usum reddi sufficiat. Si autem fiat die quo, incuriam, vel jussum ex discretione aliquid plus,
vino concesso, pulmentum intercludilur nnius pui- vel delicatius apponitur, nullus prorsus inde raur-

menli concessio sulficiat. Die vero quo vini et murare praesumat.

unius pulmenti usus conceditur, si nportuerit, adli Cap. XVIII. — De lectnre hebdomndorio.
et aliud pulmontum non negastis. Sunt enim dies Lecturus per omnem hebdmnailain frater (S.
quidam, in quibus unum solummodn pulmentum Ben. Reg. cap. 28), die Dominica expleta missa,
frairibus dandum censuistis : scilicet feria t-exta adhuc presbytero altari astante acceilat in medio,
a Pentecoste usque ad Nativitatera S. Joannis ; et et inclinato capite dicat ter : « Dominej labia mea
725 HEGULA CLERICORUM. — LIB. H. 726

aperiea {Psal. l), » et ccelera ejusdem versiculi. A lemniis, eorumque vigiliis, ch aritatcm sero ad col

Fratribus respondenlibup, et pott vicem tertiam lationem fieri proposuistis ; ita ut per priorem in

Gloria Fatri pubsequenlibus.Deinde presbytprpraj- summis, per prae[iosituni vero fiatin praecipnis. El
cp.vendum ut in lestis ac vigiliis lectio ad dieseos-
sentibus fratribus secnndiini morem, vprsiculos et
orationem perficiat. Ilic itaqne por lotam hobdo- dem, et in Sabbatis ad manditi et diei Dominicje
madam fratribus manducantibus el religiose si- mysierium, si habeatur, perLineat.

lentium tenenlibus, omni sono et murmuratione Cap. XX. —

De mundatu in OKna Domini exhiherf/o.
reii.ota, divinas Scripturas pcrlegat. Kl post fra- Cum itaijue mandaiuin, ul dix.mus, in Sabbatis
trum refectionem cum servitoribus pariter pran- soleat Heri, in Ccena limen Uomioi, ob reveren-

de;tt. Servitores igitur sic omnia omnibus submi- tiam mugistri nostri et Domini, qui die eadcra id

nistrcnt.ut nulhus necessitatis occasione aliqnem

mandans exhibuit, honestissime ubique Ecclesia
prorumpere in vocem oporteat. Si quid tamen quae- celebrandum summa devotione in^tituit. Quod vos
rendum est, signo magis quam voce petatur ;
sequentes charissimi in lavandis pedibus advenien-
priori vero, vel cui ipse justerit, aliquoties fratres tium pauperum, et eleemosynis dandis pra^oipua
reQoientes pro a;dificatione breviter et piane allo- vobis per totum hunc dieni vacandum censuistis :

qui non int.'rdicitur. Fiatribus qiioque sero ad g Vestris quoque laicis conversis post ccEnam in ca-

coUationem in capitulo convenienlibu?,idem lector pitul.i deductis, id idem pervosmet agen.dum, et

de sanctorum Vitis et Pairum Collationibus lectio- in refecloriocharitatem exhibendam statuistis.Post
m.indatum clericorum die eodem per priorem
nem semper redditurus est. Qui Sabbato cum in haec
agatur per praepositum. Caetera vero agantur
refectorio lectinnem a<l mandali charitateni sero
et

perfecerit, adhuc fralribus sedentibus, ante prin- pro ejusdem diei usu et ordine

ris oiensim accedens, r(:verentiam exhibeat, et sic Cap. XXI. — De vestimenlis, cnlceamentis ac lectua'
libu^ fratrum.
lectionis suae hebdomadam compleat.
Vestimenta calceimenta, necnon
Cap. XIX. — De hcbdomaduriis coquinS:, etde
aestivo et
et
hiemali tempore, quot etqualiasunt ne«
et lectualia,

mnndato in Sabbalis faciendo, et de charitate

exhibenda. cessaria, vesterarius praebere fratribus summopera
Hebdomadarii vero coquinae' Sabbato congrega- studeat. In quibus dandis. et loci sitiim, temporis

tis fratribus in capitulo ad sonum tabulae pro man- quoque,et sinjrularum personarum qualitatem pro-
dato faciendo (S. Bin. Reg. cap. 35), ii qui egres- spiciat. In frigi.Jis namque locis plura indumenta,
suri sunt, ai-cedant in medio, et incurvati fratri- in calidis vero pauciora sunt praebenda, et qnae nec
busreverentiam exhiboant. Deinde pcr prio.-em vel nimio decore,nec i :solila vilitate canonirnm h<ibi-
C tum dehonesleut. In n.istri^ igiiur pariibus.visu m
vicem ejus fnngenlem, inchoatis anliphonis fra-
Irum pedesabluant el abslergant. li vero, qui in- est vobis singulis fratribus singiilas pelies agninaa

traturi sunt, ad lavandum deforant, et post

aquam cappas, uoum diploidem et duo palu-
et singulas

ablulionem projic-ant. Deinde exeuntes, ante ca- damenla, duas interulas, duo paria femoralium,
pilulura, aqua per alios fratres allata, et gausape duo caligarum pro aentu et frigore competentium,
porrecto manus abluant et abstergant. Post haeo duo pedulium, unum subielarium posse suflicere.
qui pedos laverunt, aquas ad manus abluendum ; Habeanl et in lectis culcitram.capilale, linteolum,
qui vero detulerunt aquas,gausape afferant ad abs- cultram, et cooperlorium ovinum, sive lineum.
lergendum. Fratrum ergo manibus ablutis, qui Hibeant praeler haec singuli unam, vel, s-i fieri
ingressuri sunt, accedant in medio, et incurvali potesi, duas cott.ns lineas, et singulas ovinas sive

dicanl tribus vicibus : « Benedictus es, Domine agiinas pellicea?,si facultas suppetat et necessilas
Deus, qui afijuvisti me et consolatus es me. >> exigat. His igilur omnibus fratres pro necessitate

Fratribus idem respondeutibus, et Gloria posl ter- el teniporis qualitate tam diu utanlur, quam diu
liam vicem subsequentibus. Deinde completa ora- in sutncientia necessitatis decenter aplari possint,

tione secundum morem cum versiculis, in locis ac reparari. Ille vero, cui ex necessitate ultra com-

Buis sedeant. Tunc qui intraturi sunt, in medium D munem regulam. aliquid concessum tribuitur, noa
veniant etincurvalidicant, tribus vicibus ; « Iicus, super hoc laetetur, sed duleat sibi infirmanti con-
in adjutorium meum intende Domine, ad adju- : cedi per indulgentiam, quod firmioribus negaiur ex
vandum me festina (Psat. lxix), » fratribus itidera re^ula. Quidquid enim prior cuiquam neressarium

respondentibus. Compleiia itaque cum oratione viderit, hoc sibi exhibere debebit quod alteri, si ;

versiculis, ibidem incipialur lectio, sed in refe- necessarium non esse perspexil, negabit, etiiimsi

clorio prius ex raore a fratribus charitate e.xhibita ipse qusesierit. Hinc enim Lucas in apostoloruin
compleatur, ut .j<m diximus. Verum in vigiliis Actibus scribit, dicens : « Di?tribuebatur autem,
Bummorum lesiorum, et in summis ac mMJoribus prout unicuiqneopus erat (Act. u).» Singulis itaque,
festis, si in Sabbalo veniant, mandatum relin- pro viribup, pro ffitate, necessitale ac qu-ilitaie sua
quendum : charitatis tamen usum et i:itroitum et minislrandum est. Unde si prior, hac diecretione
exilum hebdomadariorum in his statuistis exhi- perspecta.quibusdam aliter quam statutum fuerit

bendura. Praeler haec in summis et magnis so flcri pr£ecipiat,noa iudesit in congregatione mur-
7?7 PETRI DE HONESTIS CLERICI HArENN. 728
muratio, quia aperle divinsB lepi est obvius qui A pcantur, ut nulIiuB rel indigentia et nullius neces-
vpI invidia, vel piilae illecpbris, infitmorum con- sitalis opcasione murmurare valeanl ; ipsi tamen
Bupliidincm exigit.qiiarn silji neceosarlam non sen- qiiae haberi nfqueunt, desistaot [lenilus exigere.
lit. Iliis tuinen qui ab huc infirrnorum contuelu- Quod si ea quaj noxia sunt requirunt, eorum vo-
dine valeunl ad it^lam flrmiiatis virlutem consur- lunlati nequaquam annuatur. « Aliquando enim,
gere, sed ut delicalius vivant se sic esse piiliunlur, ut dicit B.Augustinu9,eliam8i noceai, prodesse cre-
Binedubioet hic [ipccatorum cumnlatnr magni- ditur (juod delectat. Qua in re pro inlirrnorum cu-
tudo, el iliic pocnaruiii [.r;Kparutur alrocitas. stodia etiam in talibus medici consulanlur. Non
Cap. XMI. — Dc aryrolaiitibiis et worientibus. enim mcdicinie fomenta.qusB a Deo credimus esse
Staiualur intrn claustra canonicorum dumus ad concessa, infirmis neganda sunt, gi «dminirtret
Bustentationem infirmuruinjUbi frutroscongruenter fucultaH,cum tamen animarum medicina praecesse-
necessitatihu3eorumsubministrare,et illos visitiire, rit.Ncc minori cura custodiend: tunt infirmi lem-
ac divinarum Scripturarum frequenti admonilione quam tempore lunguoris tunc
pore recreationis, ;

valeant consolari. Non tamen passim omnibus ad enim custodiuntur ne pejorenlur nunc autem re- :

cos accedere licet, nisi his (luihus a priore prae- creantur,ul meliorati io statum pristinum restau-
cipitur ; nec prior alios mittat,nisiqui veleis utiliter p rentur. Qui, ubi tempus restauratiimis advenerit,
ministrpnt, vel pos sapienter consolenlur et fieiiifi- praesentibus fralrilus in capituluin veniant, et ac-
cent. Hi ergo si febrem conlinuari, vel languorem cedentes in mediuin accusent se super peccatis. et
increfcere persenserint, tunc advocrtto priore, spu negligenliis,et ordinis corruptionibus, quae omnia
praepo^ito et presbjteiis,ud hoc o ficiiun dei utatis, inlirmitaiis occasione conlraxerint/etsicsecundum
plenum de peccatis suisconfessione:; laciant.sicque modum superiusdPSCriptum.satiBiactionissuscepia
pra^missa de praeieritis culpis spcundom priorisjus- senlPntia.ad prupria loca,et fratrum societatem, uc
sum 6ati8ractione,el in luturo sui emendatione, su- ordinis observationem redeant.Si quis autem quie-
sceptaque ab omni convenlu benediclione. et pecca- tem,vel delic.itiorpm vitam diiigens, ad ordinis ob-
torum bsolutione, fideliler per eos quibus injun-
c servationem venire distulerii, et boc cusiodi in
ctum esl, custodiantur, uteos in cunctis neceesita- veritate claruerit, tam acri disciplina;subjaceat,ut

tibus suis ministros aptissimoshabeant ; qni ?emel caeteri hoc periimescanl.Non tamen haec ita
ajrere

saltem in die cum visitanlibus se tratribus coiites- diciinus, ul eos in ordinis observatione Iratribua
sionem laciant.alque oralion? bent dictionem abeis jnngi velimus anttquam valeant, sed ne viiinm
semper ex juirant.Quod si languor magis uiagisque gulae aut simiilationis incurrant. Quapropter cua-

increverit, per presbyieros aqua benedicta aspersis, „ tos sumraopere stu^ieat, ut si fieri possit, necante
oleo sancto perunganlur, et Chrisli corporis et san- plenara valetudiuem eos ad ordinis observationem
guinis perceptione munianlur. Fratres quoquestu- redire, nec eos, ubi vere potuerint, hoo difierre
diose ac suppliciter pro eorum iiberatione et abso- permittat. »
lutione io communi Dei exorent clementiam. Quod Cap. XXIV. — De usu balneorum et sanguinis di-
Bi ad occasum venerint, item jactetur ibidemaqua minulione.
Bancla, adducaturque crucis signurn. Cumque ab Ri quibus fratribus balneorum, vel minutionls
adoratum luprit, ponaiur, el
ipsis, si fieri possit, usus pro conservatione ^el restauratione sunilatis
maneat ibi usque ad eorum transilum d imleassi- ;
necessari'-s fuprit, exhibendus e?t eis, etiamsi ipsi
stenles fraires cuncta spcundum ordinem officia noluerint ; quntenus percorporeae salutis confirma-
peraganl. Qui ul obierint,loti vestiantur interulis, tionem fortinres inveniantur in omnem oidinis ob-
et super eos coitis lineis, pede^^que induanlur cal- servalionpm Si qni tainenhncex vitio, vel Irequen-
cenlis ;
post haec involutilinleolis promore ponanlur tius quaiii oporteat, quaesierint, ne([uaquam ejug
in lectis. Caetera vero fiant de ipsis portandis et se- majorum prudentia annuat. Minutorum «utem cu-
pp|ien<1is,etdeoificiis gprt'ndii?,sicut in oidinecon- stodia sit ufque in tertium hoc modo Qui minuendl :

tinetur.Qiiibus explelis, fratres eorum poDnitpnliara sunt post lettiam. vel Quailragpsimali lempore post
inira' 8e[ititnum, vfl trigesimum diem in missit*,
D nonam minuanlur.Die igilurilia, et nocie sequenti
psalmis, eleemosynis, sive jejuniis perficiant. De oriiciis interesfe ntm compellantur ;
psalmos tamen
missis autem et psaltnis intra cenlesimum vel an- aliquantos cantare moneantur.A prinia aulem diei
num cantandis,et de vigiliis exhibendis,ac depau- secundi usque ad primam diei lertii^olficia quidem
peribus ex eorum portiunculis pascendis, et de audire, non tamen facere constringantur. Aat post

anniversariis celebrandis, ac deferendo ad lumulos, primam diei tertii,in capiiulum veniant, et pro ne-

cuncta fiant, prout prior statuerit, vel usus, aut gligentiis suis sese accusantes, satisfactionis sen-
ordo docnerit. tentiam suscipiant, et in ordines suos exinde re-
Cap. XXIII. —
De cuatodm eornm in fxrmorum qui deant ; attamen usque in hanchoram pro facultate
invalcscunt, et de medtcina eis von neganda. doinus largioribus et vab ntioribus epulis pasti,
Si autem ae};rotanles fra!.res invalesccre coeperint, vel in domo infirmorum, vel in privatis locis sub
sic pereo3,quibus priorinjunxerit, usquc ad sani- custode permaneant; usus quoque balneorum, si
tatis reslaurationem custodiantur, regantur acpa- qua custodia necessaria fuerit, non negetur.
1» HE^ULA GLERICORUM. — LIB. m. 730

Ckp, XXV. — Dfi sftiibns et ttidem de ivfirmis. A. 8ub eilentlo manentibus In statutolooo clauetrl sint
Slaluatiir et alia dnmus ubi spnes maneant : cum 8ub senioris et raa^;i?trorum suorum custodia.orn-
jam et frigiditate naturap, et debilitale nimia, 8er- nem ordinera pro possibilitate sua servautes, et di-
vare communem regulaiu non permittuntur. Ili vinorumoificiorum disciplinis acsanctistlecllonibus
ergo pro aetale, pro necessilate et debililate a cu- insialemes altamen u.^-que ad annos eexdecim je-
;

stoiibus 8uis regantur, pasconlur etsustententur ;

juniorum reguls rion subjacebunl.In scholis ilem
qui neqtie jpjuniorum, neque vigiliarum regulflB, sint usque «d annos sexdeciin vel quousque hym- :

Bicut nec infirmi, subjacennt ; nec officiis interesse nos, palmos, canlum, et secundum u>umScriptu-
compellanlur, si nequeant attamen psalmoscan-
;
rarum oplime legere didicerinl. Exinde autem de
tare el orare moneantur. Quod si facultas Fuppe- Bcholis educti, cum fratribus, secundum ordinem
tat, fiat ibi capellula inter domus utrorumqiie.ubi quo 'n confireg^lione admissi sunt, maneant. Quod
ipsi inissas aliaque officia breviata, si priori pla- si prior in quadam clauslri parte scholas teneri

cuerit, audiant. congruum vel necessarium viderit, hoc ipse, quod

ma-iis expedire cernitur, nisi Iratribus contrarium
Cap. XXVI. — De pueris et adciescentibus, qui nU'
tnuniur. fuerit, faciat.

n
Pneri vero et adolescentes qui in congrecatione _ wTrrr c- .• .• j- >
... j- u.

eanonica nutriuntureterudiuntur.subunoconclavi,
*'. 1
•
•

CAf. XX\U. -^ Si qvi arits grammaticse dtsciplina

•

erudiri debeunt,
optimis deputati magistris, commorentur;aquibus
Bio arciissime constringantur, ut nemini eorum in Q\io<^ si prioraliquos horum,vel etiam majorum,
aliqua parte diverlere, vel alicubi,8ine majoris cu- ardentiores in Dei servitio, ac vera relij.Mone. et pa-
Btodia.liceat pergt^re. Qui omnes non soluin disci- ratiores ad omnem obedientiam,et ordinis observa-
puli, verum etiam magistri deputentur seniori pro- tionem. et ad adjuvandum fortiores, ad discernen-
batissimo, qui eos otiis vel confabulalionis va- dum providiores.et fralrum animabns, ac corpori-
caro neqiiaquam permittat, sed in bonis moribus bup utiliores esse in veritate perspexerlt, el eos feli-
instruat,insancta conversatione nutriat, in cunctis cioris ingeniiet prudemioris consilii veraciter co-
ecclesiasticis disciplinis erudiat,ut Ecclesis uiilita- gnoverit.si ipsejnslumjudicaverit.contemptislibris
tibus ipsi quando ad ecclesiasticos
jue parere, el turpibus et lallacii)us, ad divinasScripturas discen-
gradus digne valeant promoveri.Hi ergn semper di- das et imelligendas, artis grammaticae disciplina
vinisintersint ofliciis. elinrhoro majoribus Iratri- eos erndiri praecipiat. In his itaijue personarum
bus recti assistant, et ibidem lempore sedendi in nulla fiat acceptio.sive per-^pectio ; nisi Kcdesiffi,
subsflliis suis sedeant, cunclaque fecundum usnm -, vel animarum suarum utiliias aliter deposcat.
etordinem faciant. In capilulo quoque cura fratri-
Cap. X.WIII. De laicis lilleratis in grandiori
bus conveniant.sed ingredientesstatim cum seniore
celute suscepiis.
et magistris ad scholas properent.etquae neces3«ria
Bunt.addi^cere studeant.In refectorio quoque, qui- Si quosviros litleratos in grandiori aetate fratres
que in parte,et in loco suo erecti coram fratribus ausceperint, et eos prior post primnm, vel secun-
nianducent ad mensam. In dorraitnrio efiam cum dum annum in cuntandidisciplina frustra laborare
fratribus dormiant ita ut eorum lecti, majoruin
: vderit, mutili labore sublevatos, eos ad altaadhi-
lectis habeantur intermisti. In scholis itaque smt bcHt, qu® raagis competunt, et fratribus sint uti-
semper,cumsilentiumnon tenetur; Iratribusautem liora.

Explicii liber secundus.

INCIPIT PROLOGDS LIBHr TERTri.

His igitnr de vtriis canonif^orum nestoiiis praBm^^nstratis, hr>rarum qnoque canonicarum numernm at«
que mvslerium, qna-" dvini Spiritu atflali sancti Patres insliiuprunt, sicut a majoribus nostris di'lici-
mus, et usus hatiet Eccle-iias, plnresque ali is necessariaa tralrum observationes, obediealiarum quoque
lucationes ac locorum gusceptioaes prosequamur.

LIBER TERTIUS.
Caputpbimom. — De srplem horis cartonicis nrttiquilus n p?almographus,dicens : « Septiesin die laudem. dixi
slaiuus, ct de prima novo temfjore a HnvenLa. tibi (Psal. c.xviii) ; w ul tot essent laudum exhibilio-
Septera boras antiquitus stalutas testatur David Qas in die,quot et ipsi dies. Nos enim vetuslas me-
731 PETRI DE HONESTIS CLERICI RAVEim. 732

rebatur octavfo bor» babcre celebrationem, quae A nis iaudibus et Bemper excoleretur offlciis.Nam et
nondum morttiorutn i.ercnriom mcruiTal hal>ere re- idco Dominus qua^i in fino noctis, et in exordiodiei
Burreclionemllas ergo peplem lioras, id epl vi^ilias a morluis resurgere voluit, ul nubispalenter osten-
niatuiinas, terliarn, pexluri, nonam, veeperam et deret.quod per R,esurreclioiiem ejus. vetiistwtis ca-
compi"'lorium, Finguiis diebus canotiii i ilebent,an- V\\iO finem ucciperel, et lux nnvitalis ac gratiae,
tiiuorum soquendo vesiigia, devciiione niiiiia ceie- adilusque fclioilatis a-ternnR inveniretexordiDm.HoO
brare.Hrimain qnoque, iicel mtvo tempore sil sta- etiam tempoie, testante B. fsidoro, a liiielibusspes

tuta.non tamen debent minoii devotione venerari. futur« resurrecfionis credilur.ijuando jusli a morte
Has itaque oclo horasSpiritussanctus per anliquos quasi asoporesomni re.^^urgentes aeternae iucis et

et modernos Paires bene in Kcclesia dielius singu- felicitatis principio ticut sol lulperf incipient Quod
lis celebrari instiluit ; ut qiiia dies decursione vi- tcrnpup,etiam apud (intiqnns venerationi tui^se te-
ginti quatuor horarum perficitur, singulfe tres staiur et ille velus psalniographus^dicens « In m&- :

horsR proprias laudcs haberent, quarum exhibitiono tulinis medilabor in te, riuia fiiisti adjuior meus
Trinitas sancta semper coiereiur, et noster interior (P.sfi/. Lxii). » Et illud : « Praf^venerunt oculi m-^i ad
horno peccato cogiiationis, iorulionis et aclionis te diliiculo.ut meiliiarer eioquia tua (/'.va/. cxviii). »

seniper pui-ilicarelur, quo et ipse d^gnius Triniiali t. Et alibi : « Repleti sumus mane misericordia tua
adhierere mereretur. Quae i'iPo ad ocLonarium sur- {Psdl. Lxxxix). » Et illud « Mane oratio n'ea pree-
:

gunt,ut uiiiversaiis resnrreclionis gaudium priP.-i- vcniet te {ibid.). »

gnt'nt in qiioa peccatis omnilius libcri ip.-iusTri-

:
Cap. IV. — De prima.
nitatis inyslerium plenissiuia cognitione videbiinus, Prlmavero, licet novo temporein Orientc apud
et exindti cum ipsa ^ine (ine gaudebiirius. mona.-tiria Palaestinorum primilius statuui ct in-
Cap. II. — De noclurnis viifiliix. venta,tamen qni^ omnis earri suscepit hcdesis, pro

Hae igitnr borae cerlis diei horis ob certi csusam eo quod a Spiritu sancto non liubitaiur adjuncta,
mysterii celebrari statntaesunt.Vigiliae namque ideo sumtr a pariter devotione et laudum exhibitionece-
in nocte aguntur.quia vastator angcius nocte per- lebrandaest. Qu* bene posl solis ortum agitiir, ul
transienSjjiigyptiorum primogenilapercussit(£xod. hora qua primo niuiieribus Christi hesur-
illa, in
ix),Israelem adominalu eorum eripuit.Et Oominus rectio per angeios {Matlh. xxvin), atque permulie-
Jesus Cliristus in nocte saevientium Judaeorum est res apostoiis nuntiata est {Marc. xvi ; Joan. xx), non
neqiiitiie traditus. Chrislianus quoque pnpulus in sit divinis laudibus et d gnis olficiis aliuna.El hoo
nocte Paschae principajilerbaptz itL,sabanimarum satis vid-^tur rationabile, ut prima hora diei divinis
morte eripitur. Ne ergo ./Egyiitiorum poriculis, et „ otficiis et sanclis orationiluis debpamus iiifi>tere,
Judaeorutn nequilia- misceainr, neve Igraeiiticae li- quatenus et eo quod de tenebtis ad iucem venimus,
berationis, et noslrae per baptismum, Dominicae Deogratias leferamus et, ut ipse per tolam dicna
;

quo |ue traditionis horam laudibus vacuam relin- corda, et corpora nostra in viam saiutis et jusiitiae
quamus,etcum PauioetSila noi:turnae laudis ora- dirig4t,rogitemu6.Et quia oranis virlus.omnis san-
tionibus absolvamus 1/1^^ xv); et ul viji;ilantes, si ciitas, omnis justitia ad laudem ethonorem Dei, et

Dominused hora veneril, inveniamur, valdeoppor- in Jeeu Chri^ti notnine debet semper inchoari, rrcte
tunum e>t, ut nocturnis hi^ris exsurgentes, sacris diei.qua iucis operatio signalur, pxordium laudibug
orationibus et divinis laudibus insistamus.Quod se divinisdebuilconsecrari.Etnotandum quod Sf)irilu3
fecis.se te.-tatur David.direns : « Memor fiii in nocte eanctus hanc borain non perapostolos.vel anliquio-
noininis tui.L)oniine(Psri/. cxviii). » Et paiilo post nes Palres, no'» etiam per majorem Ecclesiam voluit
in eoiieui psaiino : « Media nocte surgebim ad con- statui,sed novo femporepersubiectos Eccicsiaeliiios
nteDiium i\h'\{ibid,) » Ellsaias:« L)e nocte, inquit, staiuendim, mira piaque providentia reservavit.ut
vigilat spiritu.'^ meus y.d to,Oeus (/*«. xxvi). » Et Ho- nobis vidclicet innotescat Spiritum Domini hano
minus ad nocturnas vigiiias in Evangelio nos exhor- virtutem roservasse, ut per quoscun iue, et
sibi

tans,dicit: « Beati sunt servi illi, quos cum venerit quanducunque inspirante eo, aliquid rectum et
domiDU8,invencrit vigilantes {Luc. xii). » Et quod D sanclum in Ecclesia staiuium fuerit, non jam abje-
ip*e verba confirmarel exemplis, testalur Evangeli- ctione personaruiii,aut temporis novitatequisquam
sta r « Jesus erat in ordtione pernoctans (Luc. vi) » rejicere audeal,sed amorem inspiramiset statuentis
Cap. III. — /)'? malutinis laiidihus. Dei per hoajinemdiligenteramplectalur.etleneatur.

Malutinae autem liudisolficium, licet novo tera- Cap. V. — De lertia, sexla el nona.
pore primitus, et ut quidam ferunt in Bethlebemi- Horam nonam Danieleu etiam,
tertiam,sexianiet
lico monaslerio, ubi Dominus pro salnte nostra de et tres pueros supplicationibns Domino devovisse

Virgine nalus est,statulum fuerit, tHmon omnis Ec- sacra testatur historia. Quorum iniitatione nos hia
ciesia couiiuptuflinem cullu.-5ejusgraLantf'rsumit,et horis dignissimum est divinis officiis insistere,
solemniter celebrat quod a Sanctu S|)iritu non du-
;
quamvid novo temp.cre et ob aliorum causas my-
bitatur facLutn, ulhorailla, i|uam Dominus spien- steriorum, mullo nobis t^int celebriores. Oenique
dore su;e resurrectionis perlusiravit, et qua noslrae horam tertiam sanctus Spiritus, quia lertia est in
gratiae lux, et sol jusliliffl fidelibus orlus «st, divi- Trinitale persona, sua descensione celeberrimam
 733 FIE<&INA CLECICORUM. — LIB. III. 734

reddidit et laudibus divinis dignissiraam fccit {kcl. A Cap. VII. — De eompleiorio.

ii) In qua descensione tantum saiiCti Spiritus gra Completorium autem dicilur, eo quod diurnos
tiam adfuis-e asserunt, utomnium linguis omnes acius perliciat, ei complelis laboribu^ iiiembra fessa
apostoli ioquerenlur, et unumquemqiie apnsloium in quietem resolvat. Qua hora merito divinarura
quacumiu'^ una lin;.'Uri loqiientem,ornniurn lin^ua- laudiim otlicia jubemur persolvere ; ut videlicet
rum priEsens diveroitiis simul inl('llig<^ret. (juatenus qnidquid in die carnis frngilitate atlrahentc pecca-
daretur quod Spiritus Domini 6ub unius
inielligi viri.us,earumdf*m laudurn exhibitione mund^^tur ;

Ecclesiae gremioconjungeret et uniret, quos super- quatenus priusq-iam memhra dentur sopori, in pe-
bia diabolici spiritus in t«rris aedificalionedivi!<erat. cloribus nostris inundum Deo habitaculum praepa-
Bene eliam terlia hora Spirilus sanctus dcscendit, remus. Quod se fecisse testatur David psalmogra'
quiu lcrlio ten^pore Chrislus omnem mundum inno- phus, dicens: « Si ascendero in iectum straii mei,
Hiseliam de cau-
vavit,et suae gralins luce pertudit si dedero somnuni oculis m''is, et pal(.ebris meis
sis sancturum Patrum auctoritas hanc noslnun prse dormitatiouem, doner inveniam locum Domino, ta-
Qirmibus aliis ad missas celebrandas statuit fore le- bernaculnm Deo Jacub (Psul. cxxxii). >> Hac eti;im
gitimam. in qua quia ilerum peccavimus, iterum hora Dominus Jesus post CGenarn assumptis tribus
quasiChristimorteredimimurjet EucharistiiB ve-
g dj.cipuMg jn monlem Oliveti ad orandum exiit
lut sancti Spiritus percepliune item innovati ad pu
{\liilth. xxvi), ub> ternis oraiionibusPatrem preca-
ram el novam vitam teriii temporib quasi altcro tu9 est, qnod cum a Judffionim insidiisnocte eadera
Chrisli transitu spirituali operatione deducimur. positis dignaretur eripere. Non quod se minime eri-
Dc sexta .
piendum ignuraverit, sed ul nos suo conlirmali
Horam vero sextam Christus crucifixionis suiE exemplo hac hora divinis lauiiibus insistamus, et
passione sacravil, et laudum exbib'tione celebrem ipsam Trinitaiem voce et mi^nle supplici deprece-
fecit. Kt bene hora sexta pati Christus vuluil, ut mur, quod uos a nocturnis hostisinsidiis et illusio-
sexia SBtate vitffl passionem
ailitum per crucem et nibus liberare dignetur.
8uam nobis reservatum ostenderel, et hominera Cap. VIII. — Unde horarum istarum ojficia
sexta die crealum, sed diaboli studio perditum, conficiantur.
sexla hora, sextaque aetale aanguine proprio sal- Ad harum ergo horarum laudes perficiendas as-
vatum redimeret. sumuntur principaliter psalmi Davidici centum
De nona. quinqiiajjinlH, et Testamenti cantica.
sex Vett-ris
Horam nutem nonaniChrisiusideo morte sua ce Hymnus —
i|Uoquelrium puerurum, —
et triaevangelica
j"- ---, ^ ^_
j 1
1
n
lebrein fecit, ut nos a morie redemptos od focieta- „ CMntica, unum a Z ichatia,alteruin a Maria, terliura
iA»^UA»i»_... :_;i.- :_ _.i* -i i- Vj _
tem beatorum spirituurn, qui novem ordinibus di- a Simeone edita, oratio Doiiiinica, irfymbolum apo-
slinguuntur, reduceret, Qui bene sole ad occasum Graecorum, laus Hebraica, Trini-
stolorum, litaniae
vergente moritur, quia infideles Judaei cumoriente hymnus ecclesiasticus
latis glorificatio, et borarura
solem justitiiB peMiderunl et ad tenebras peccato- propriae. inchoaliones.Praeler haecomnium canonico-
rum diivcnerunt.Hancetiam horam Peirus et Joan- rum Iibrorum Novi Testamenti ScripturiE,
et Veteris
nes claudi sanalione sacrarunt. Hac insuper hora homiliae quoqiie et sermonea sanctorum doctorum,
priinilus iii Gorn.-Iio via salutis genlilitati ostensa
Vitaeetiam et certae passiones sanctorum. His om-
tA{Acl. xiii). Has igitur horas pro lantorum causa nibus adjiciuntur hymni Ambrosi;ini, invilaturia.
mysteriorum lidel.js Chrisii d^-bent sumina devo- antiphonie, responsoriacum versibus suis. Respon-
lione venerari et dignis lai.d.bus cel.-brare.
8oriolaelversic.ili.beiied;ctionum insuperpelitiones
Cap. Vi. — De hora ve-pertina. et ii)sae lientdictiones ; certiB lectionem lerminatio-
Vespertinae laudis off!cium,quod in fine diei f t oc-
nes, graliarnroque et lamlum exhibiliones--, conles-
casus lucis agitur, el veterum ritus sacrificiorura sionesquoqne peccatorum, et quiedam sur-plicalio-
monstrat esse celebrandum, dicente David : « Lle- num capitula de canonicis scripluris ;.bslracta ;
vatio manuum mearum eacrificium vtsperlinuin salntationes insuper, et orationtis earumque in-
(P«//. cxi). » Vespero, mane et meridie narrabo ^ ohoationes.et certaelerminaliones;re'=ponsi('quoque
nomen luum. El Donr.iniis Ji-sus Christus, qui hora hebraica, et ultimte absoluliones. Haec ergo oinnia
eailem ccenantibus discipulis sancli corporis et qualiter per singulas boras dies, heb.lomadas et
sanguinis sui communionem primitus tradidit et tempora distinguantur, qualiterve agantur, usus
eiim ex tempore perpetno tenendara man-
illo jain monstrat Ecclesiae. Horarum autem otficiorum di-
davit Qui etiam post resurreclionem suam, hora versiias fit pro die festo, bori et tempore aliter :

eadem discipnlis apparuit et eos ad credendum enira fiunt diebus ferialibus, aliter diebus Domini-
confirmavit. Proimie nos hora eadem D.'0 laudis cis, aliter privatis festis, aliter suiiimis f.raecipuiset
olficium olferre debemus, ut fine cujusqiie pascbalibus tempori-
diei popularibus sulemniis, aliter
laudibus concelebralo, vitae nostrae omniumque bus, aliler quoque dicbus intra octtivas, vel intra
nostraruin operationum finem Dco mystica obser- summorum festorum continualionescoi-.clusis. Ve-
valione consecremus, uli taniorum mysterioruin
rum in aliquibus horum plurima quorumdnm oUi
comparticipes esse mereamur.
ciorum pro teraporibus diversis et locis inveuitur
735 rETRI Dl HONESTIS CLEWCI RATEWW. 736

tarlctas, qnam fn slngulis psrtibiis majorum Eccle- A. tali^ Domini homiliasde ipsodio.InDominicaprima
siarum, el redior ordi', el usus edjceai. posl NiMulem.ponunt ejiit-lohis l>Huli upquc in Sep-

CaP. IX. — Ot(,r duuiilur IfStn privat'1, qux pppula-

tuagfsitiiiim. InEpiphunia lecliones ties Isaia,
ria, qiix prxiifnni, qnx auinma. Omnes siiientis, Surye, Gnudens,
Deinde legunlur
Privata igitur testu illa dicimus, qu<£ cum a po- sermones, vel homili© eid.m diei pertinentes,
puiis non cuslodi;iniur, a clpricis tanlum in tribus Cap. XI. — De ordine missarun:.
leclionilius celebranlur. Popuhiria aulem, quae a I.egitima hora nriissarum est tertia, atque nona.
plurium parlium populis cusiodita, ab eorumdem In omnibiis namque legilimis jeju.niis missa hora
locurum clericis in novem ieciionibus exroluntur. nona, ca-teris vero diebus hora tertin, secundum
PraBcipna vero eutit, qiiffi sboi!;nibup populis Chri- usum et ordinem c^^lpbrund.t est. Nam quod post
stiaiiia et Kcclesiis caiholicis ubinue nuigiiu devolio- nociurnas Uominicae Nalivitatis vigilias, et quod
ne ctlebrantur. Summa autein principaliler sunt Sabbato sancto in e.\ordio paschalis noctis, et qnod
quinqiie Chrisii solemnia, Nativitas, Apparitio, Re- diebus Dominicis ac niajr.ribus festis, quod(|uedie-
surrectio, Ascensio, Pentecobtes. Quibus vestrae bus terialibus mane prodelunctis ante primam,vel
sanctitati ex devotionis proposito festum omnium post primam, et quod quandoque legilirais jpjuniia
Sanclorum, et pracsentis ac principalis vocabuli, in g mane, vel apud quosdam hora tertia cantatur, ob
quadam fere pari celebratione olficiorura addere certsB necessitatis vel mysterii causam, fieri noa
placuit. dubitatur. Aliis autem boris, licet missanon inve-
Cap. X. — De ordine lcctiortum tofius anni. niatur in canonibus statuta, usus tamen Ecclesiaa
Spptuagesima ponunt Kptaticum ut-que ad
In habet, niissam ab ortu solis usque ad tertiam, et a
quinlum decimum diem ante Pascha. Quinla de- nona usqoead vespcram posse pro necessilate cele-
cima die ante Pascba, poount Jeremiam usque brari. Diebus ergo Dominicisel summis festis, pro-

in Coenam Domini. In CcBna Domini Jpgunt tres priae quae babentur missas cantari debebunt, In fe-

lectiones de Lamentatione Jeremi® Quomodo se- :

Blis vero pracipuis, popularibus et privaiis, si pro-
det sola civitas ; ct tres de tractatu S. Augustini habentur missas, cantentur; si vero propriaB
priae

in psalmo sexage?imo tertio : Exuudi^ Drus, ora- non habentur, de communi convenientia dicantur.
iionem meam cum dejirecor ; tres de Aposlolo, ubi In legitimis qurque jejuniia prnpriae hubentur mis.
ait ad Corinihios ; Convenientiluis vobis in unum; saB, quas cantare debeinus exceptis paucis vi):iiii8,
secundd : Similtter postquam raenovit ; lerti«: De in quibus de commuiii convenientia inigsae cantan-
spiriluiilibus aulemnolumus ignoraret fratres. In Pa tur. infra octavas eliam summorum, siveut quibus-
rasceve tres de Lamentatione Jeremi e, et tres de « dam placel, praetipuorum festorum, mispas de eis-
tractatu S. Augustiniinppalmosexagesimoiertio,
igesi et dem fesiis plurim..rum usus assuevfrat uKendas.In
tres de Apostolo, ubi ait in Epistola ad Hebraeos :
hebdiiinuda tamen Puschse et Pcntecustes, propna
Festinemiis ingredi secunda leclio Omnis numque
; :
quae habentur niissae cantentur; caeteris vero die-

Pontifex; tertia lectio De quonohisgrandis ett ser-

:
bu8 dicatur missa praBcedentis Dominic.t tamen si ;

mo. In Sabbato sancto tresde Lamentalione, et tres feria quarta aut sexta habentur propriae missae, vel

de iraclalu S. Angustiui, ei tresde Apostolo,ubi ait epistolae. aul evangelia, dicanlur. Missaiu quoqiie
in Kpistola ad flebrapos : Chrislus asnslens pontijcx. pro defunctis mane vestro convenlui temper lore

In Pascha Domini homilias ad ipsum diem pertinen- dicendam statuistis, exceptis Dominicis, et fe^iis in

hebdomadam homilias. In octavis P.ischas

tes. Infra novem leclionibus celebrandis et diebus interocla-

ponunt Aclus aposlolorum, et Epislolas canonicas, vas summorum festorum conclusis. Praeter haec in
et Apocalyioim usque in octavas Pentecostes. In omnibus summis fefctis, et in illis praecipuis de qui*
octava Pentecostes psnunt Regum etP.iralipoiiienon bus duas missae habentur, raane ante primam mis-
usque ad Kalendas Auj.'usti. In Dominica prima sara in conveniu cantandam etatuistis. Verum in
mensis Augusti ponunt Silomonem usquead Kalen- aliis prscipuis, cunctiFquc popularibus festis, ao

dad Septembris. In Dominica prima Septembris po- diebus Dominicis, ac legilimis jejuniis, missam hia
nuntJibusquein medium Septembris ibi ponunt ^ astantibus clericis vel laicis, qui ex qualibet causa
;

Tobiam, Judith, et Eslher, ei Esdram usque ad Ka- bora tertia vel nona ad missam non possunt cccur-
lendas Ojtobris. In Dnminica prima mensisOcfob. rere, canen^iaiii disposuistis. Missse itjitur omnes,

ponunt librum Machalaeorum usque ad Kalendae quas in conventu decrevistis e8sedicendas,si facul-
Novembris. Hinc ponunt Ezechiel, etDaniel, et mi- tds suppelat, semper cum olficiis suis secundum

Dores prophetas usque in AdventuniDomini. Domi- usum et ordinem Ecclesiae, uc temporis congruen-
nica prima de Adventu ponunt Isaiara u-^que in Na- tiam, diacono et subdiacono minisiruniibus decan-
talem Domini.Invigiliis Natalis Domiiii legunt Ires tentur.
lectiones IsaiaePrimo lemfjore, Cor.solamini, Con-
:
Cap. XII. — De hora collationis.

surge. Deinde sermones et homilias ad ipsum diem Ilora collaiionis, cum dies longi sunt et noctea
pertinentes. In festivitate sancti Slephaii, sanoti brevos, circa solstiliura aestivale, agulur tempenus,
Joannis, sanctorum Innoceniium. sancti Silvestri, id est solis adhuc rudio appareme. Cum vero die-

Bermones ad eosdem dies pertiaentes. laoctavaNa- rum brevitas noctes fecerit longiores, agalur tar-
 ;

737 REaULA CLERIGORUM. — LIB. IH. 73«

dius, Id est cum luT diei tenuata legendi faculta- A. respondeant : Parc.nt tihi, Deux ;
quod ille se
lem lollere cceporit. Quff tanlum hora ordinatim erigens, iterumque prosternens, atque cadeiii pro-
augealur secundum augmen-
et rninuatnr, id e3l ferens tandiu faciat, donec pr'or euni stare prasci-
tum vel decrementum dierum ac noctium. Verum piat, et senleniiam satistactionis injungat.certain-
quando mand.itum agenduin, et quando aliqua que ei horam vel dieiii assignet, qua ipse injunc-
pr<Ecellens eoiernnitas iinminet, in qua lempe^ti- lionis debitum perlecisse debeat. Haec auiem ea-
viu3 soiilo surgendum sit, ipsacoiiationis tiora so- dem post nonam, si in cupilulum conveniu-
lieri

lito agatur temperius. tur, non inteidicimus, cuiri priori placuerit. Uunc
Cap. XIIL — Qui liora noclis vigilias agere itaque modum satisraclioDis accusali, vel per S8
debcamus, conlessi tenere debeant.
Omni temporein quantuai servari potest, diebus Cap. XVI. — De summis festis in capitulo nitntlan'
ferialibus, transactis duabus parlibus noctis,terlia dis, et de confeibione ac remissione viciisirn
adhuc reslanie ad vigiliarum oincia peragenda sur- dundu.
gendum est. In diebus autcm Doiiiinicis, aliisque Summa autem festa cum venerint, quinto vel
Boiemniis pro usu, pro niodo qunque ct quanlilate quarto unlea die, per<icti3 prius omnibus quae in
orficiurum surgendum eet ;qiialenus omni die lesti. n capilulo gerenda mane post primam jam scripri-
voet feriali tempore.suo cuncta divina olficia modo mus, quidam detratribus, cui priorinjunxeiii, ac
debito, psragi valeanl. ^Estivo taiiien teinpore pro cedat in mediurn et, petita beneJiclione, dicat :
parvilale noctiuni lectiones in noclurnis vigiliisbre- « Quiito vel quarto die proxime futuro, fratres
viandiE sunt biemaii vero pro earum longitudine
; charissimi, illam lestivitalem Domini nostri Jesu
leclionps proiongandas censeraus, nisi quandoque Christi celebraturi, sanctificamini,et estote parati.
pro importabili nimietate frigoris brevientur. Tu aulem Dcmine, elc. Fratribus itaque mediocri
Cap. XlV. — Qiio ordine vel fempore agantur ma- voce Deo gralias responitentibus, eubjungat idem
tuUnx et c:i terai horx. lector secundum quod a praeposilo slalutum fuerit
Peractis autem vigiliis ouini tempore, tacto, si qni fratres invitatorium, lectiones, responsoria et
liceat, signo, matutinje laudis agantur olfMia. Pri- qnaeque alia in olliriis necessaria, dicere, cantare
ma vero, lerlia, sexta, nona, vespcras et completo- vel legcre debeant. Quibus pronuntialis fiat omnium
rium pro u?u compelentibus horis, per
et ordine excessuum jiatens confei-sio, quam piEnitontiaj et
singulos dies gprantur el tempora ita tamen ut ; Siitisfdctionis sequatur injunctio, anle testi ejusdem
in his et in oinnibus seuiper enrum quae instant, celehr itionein. si lieri poiPSi,implenda. Si quisla-
necessitas dierum qiioque et olficiorum quantitas menaliquid privati^ confiteri vuluerit, confi'eatur
prospiciatur et qualitas. priori sive prcribyieris per priorem ad bocolficium

Cap. XV. — Ue his qiix in cnpitulo agenda sunt vel deputatis.Rpmissionern quoque fralres sibi invicem,
Uicenda, etomnibus absentibus, qui offendere voto et abso-
Cum fratres post primam, in capitulo mane con- lulione, qua possunt, exhibeanl. Quod satis esset

veniunt, lector pelita benedictione, mensis termi- laudabile.et ordini congruens, si eiiam in sinjjulis

num aetatem iuoae, feriam sequentis diei et lesta Sabbatis et praecipuorum teslorum vigiliis fieret.

more solito pronunliet.Quibus pronuntiatis fratres Cantaturi igitur et lecturi, his vel aliis diebus qui-
consurganl.et finilissolitisejusdemhorae versiculis, buslibet, quee cantanda sunt et iegenda, praevi-
iterum sedeant et lectionem de canonicae vilae in- deanl ; etsi necpsse sit aliquid in his quaerere,
stitulionibus, sive de festo cjusdem diei, si sum- cerlae personae a priore desrgnentur, a quibus li-
miim vel preecipuum luerit, audiant. Qua finita, cita hora hoc exquirere debeant, quique id ei» hu-
• lectiones et responsoria sequenlis diei ledor singula niiliter et studiose exhibeant.
singulis tratribus as.signans, pronuntiet. Deinde Cap. XVII. — De plurimi^ fratrum orationibus et
prior petita benediotione a rrHtribus.dicatquidqnid observuliombus.
necessarium vider t, vel in exhorlandis animabu*, De ternis vpro orationibus nocte ante vigilias,
vel in ipsius Kcclesiae rebus locandis, aut aliquibus D mane aule primam, sero post completorium, el de
canonicis negotiis pertractandis ; nullusque ibi.ex- precilius post malulinas et vesperas agendis; de
cepto priore et pr^posito. loqni pr;psun)at nisi jiia- canticis graduum dicendia, de matulinis quoque et
sus. aut inlerrogatup, siveprectus. Elcuiii unus ibi vesperis sanctoruiii ; de boris sanetae Mari.e, &i fra-
loquitur.caeteri tai^eant et Inqoentis verba ad finera terna devotio hnbeat ; de vigiliis, niatutinis^missis
u-qi;p intendant. S' quis auiem fr«tiem sunm in el vesperis pro detuiclis exhihendis ; de psalrais
saiicta prol'ess'on'^ transgressionisculpan: incurnssc frODnitenlidlil)ns m.inedicendis; lie aliis psaimis post
cogtuiverit, regulari more ex charilate cc.nsurgens, horas cantnndis ; de ordiiie piaeterea intrandi eccle-
humiliter proterens, dirat : « lUe fraternuster eon- siam vel capiiuluin, et exeundi ; de ordme eundi,
tra nniinem »cu)us vocemaccusatimox s^eqna-
fecil; standi, loquendi vel sileiidi iii de ordine
claustro ;

tur erpctio, in inedlumqueaccessio tum ilieculpa ; communiler doimiendi et surgendi, comn-uniler

ejus nominatim expressa sedeat : iste vero terrae edendi et potandi ; de praeparalione ministrorum
prostratus dicat : Mea culpa, peccavi. Gt fratres qui ad oaissam •erviturisunt; d« lavaDdis manibut
 739 PETlll m. HONESTIS GLEKICI RAVENN. 740

cf capilibns peclinandia ; de eiirnia tangendis et X tia ; quem palientiae virtus.charitalis diectio, vitaj

tahulis ; de si^nificanlis horis divinis ; h.ira quo- quoque iierornet religio ;

qui caeteris sub priore
que ci)liaiionis el rflectionis ; de vicaria fratrum pra?po3itus, pricialionis suaj iii gerendis olficiij», in
subminislratione ; de ordine l)ominicaliuiii vel rratribua regeiidis el cu^^todiendis, in ordine ser-
quarunicunque processionum iiosireino de omni- : vando regula pervigilem gerat cuslodiam. Hic
el

bus intra ecolesiaiu el trairum ollicinaa agemlis, ergo otficiorum qualitatem, nt^um et ordinem,8in-
quaBCunque neccssaria punt, usus et ordo vel in- gul sqiie varietates Iralres rd.iceat hic solita olfi- ;

stilutio insinucl m.ijorum. ciit designuri in labulis,secundum usuin et ordincin,

Cap. XVIII. — Quod priur fniper his omnibus debel poslmodum in capilulo corain Iratribus pronun-
esse sollicitiiS. tiandd praecipjat pulmenta quoque Iratribus prac-
;

Cum sit prioris propriuia cuncla interiora etexle- que illis appuneuda coram hebdo-
parand.i, et qu.«
riora per se et per alios semperinquirere,inquisita madariis et cellurario slatuat Vestimenia autem et
perspecta subtiliter discutere. discussa sapienter calceamenla ne dari diffcrantur lempore neuessario
traclare, statucnda statuere, facienda iniperare, vi- studeat singulorum quoque obedientias intus et
;

tauda npgare.quiilcuiqoe congruat, loqui singuiis, foris, si juste reganUir, regulariter implf>aniur,
proutopus luerit, subministnirc corrigenda qu«- ; j. provideal. Omnium ergo interiorum et exteriorum
qne sapienter corrigere peccuntibus pro im)do
; curam sub prioris consilio et jussione hiibeat, et
culpae,niodum etiatn 8atitj.ractionis injunge.re; ut quaecunque necessaria sunl, ipso absente dicat et
nec a^perilas qnemqu.im abemendatione relrahat, faciat, majoribus tamen negoliis prioris ju Jiciore-
et lenitalis nimielas neminem invilum solvat ; ei si servatis omnia hujus ollicio perti-
; ca-tera uuteiii
foris aliquando necesse aspentatem monslrare,
sii nominatim non expressa, usus ipse
neotia, et hic
intus lamen in aninio semper servare humilitaem. et ordn fdoce.it. In quibus omnibus sic sui utalur
Lectioni cum sibi vacat insistcre, orationihus in- jure regiminis, ut a Dumino justitiae prasmium
cuoibere^lratres in unum colleclo?* sanctarum Scri- consequalur gloriff.
pturarum saspe fluentis irrigare ;
deviu etmoribus Cap. XX. -
De minoribus praepositis staluendis, seu
clericorum.et profirii ordinis observalione frcquen magislris, et disnplina peccmiiium.
ter instruere, virtutfS eL exem.pla sancioruin eis ad Statuat quoque praeter hunc prior sub isto ad fra-
imilanilum proponere; p-ccanlespcEniinTOSU|)[>licio trum cust()diam,f-t alios magistros sive praeposilos,
enuinerando lerrere, bene Hgenles aM desi.leria per- si necessarium viderit.quibussingulis propiium lo-
cipiendae felicitatis accendere ; s-ingulis quibusque cum assigiiet in claustro,ubi ipsi residentes, fralres
advenientibusprosuisnecessilalibusetpersonarum gibi commissos hinc inde siatutos in bono nutriant,
niiolittiln
qualitale, ci
si fortiillcic
facullas Cslinnofkit
suppetat, hm
submiiiistrare
oii i 11 i sf r;i Pfi ?
:
'-' •

in
.........
sanctis moribus instruant, et eos lectionibus,
posLrerao, confraLruin omnium animarum et corpo-
hymn SjCanLicisaliisqueecclesiasticisdoctrinis.sive
rum vigilanti studio curara gerere, el omnes res
utilitatibua incumbere.in loco slare et propriuin or-
Ecclesiae,mobiles et iramobiles, spiritualcs et cor- dinem servare compellant,et a suis oculis nullalenus
porales cu^todire, regere atque disponere, et cun- eos sine certa necessitatis causa separari vel abire
ctis cunctas necessitudineset congruentias subiin- permittani. Postremo eos non solum ab opere per-
plere. Et cum unus homo tanta portare non possit, versilatis el maliliae, sed ab usu otiosae loquacitalia
necesse P3t utsutiipso aliorum statuaniur personae, immunds cu^todianf,et in omni n ligione sanctitatia
quibus onera divisa portari et omnia necessaria et honeslae jiraviiatis perlectos exhibeanl. Quibua,9i
congriienter lieri valeant.Siquidem Moysescum to- qnae necessaria Ibre perceperint, hoc priuii, sive
tius Israelis onus regiminis portare non posset, praepositoiniiotescaMt,(]uater ussi lacullassuppetat,
consilio eliam incircumcisi hominis, virosex omni eorum omnis impleatur ab>que dilatione necessitas.
Israel prudentes elegit,quos super pnpulum tri- Si quos autem de sibi commissis vagos, vel otio aut
bunos.centuriones, quinqnagenarios et decanus ad inulili loquacitate vacantes, vel ordinem propriura
finiend.is lites et disceptationeslollendas consliluit, servare nolenles, vel sus praelatis inribedientesesse
majora taiitummodo linienda reservans. lloc D perspexcrint, et eos seniel, bis, et ter commoniios
sibi
ergo.charissimi, exeraplo commoli, in prioris auxi emendare nequivprint. tunc ipsos corrigendos praj-
lium ex prudeniioribus viris personas prudenler posito appraesentent.Quos ilidem praeposilus sernel,
eligendas staluistis ;
qui onera singula interiusat- bis,el ter commonitos, >i nequaquam emendare po-
que exlerius ad aniinarum et corporum necessita- tuerit,eoram fratribusin capitulu repraesenlel.Quod
tem 8up|)lendarn, ad ordinem quoque observan- si se nec per priorem correxerinl, omnibus suppo-
dum, pertinentia levins divisa poriareiit. n intur el Hbomnibusinjurii-ntur; postremolrateruo
Cap XIX. De fj-xposiio. — cont-orlioel coiiiinunione privali.jVjuniis maceren-
Eligendum itaque de con^ratribus virum unum lur; et si pcrsonaruin palitur qualitas.verbercnlur,
censiiistia, fratres charissimi, qui sit voluntatepu- Si vero nec sic emendantur, in carctrem jejuniis
rus, sermone disciotus, acLione sanctus, ordinis longis castigandi retrudantur,vel majoris Ecclesiae
Bcientia etobservatione praeclarus, et si fieri potest, sivc episcopi judicio dimittanlur. lli ergo, qui di-

divinarumScripturarum auificienter imbulus noti- missi, vel In carcprem retrusi fuerint aut olam per
741 REGULA GLERICORUM. LIB. III. 742

Bi recesserint, si quando pojnitenlia ducti satisfa- A vcl reponenda.cunctaquenpcessariavelcongruentia

ctionem promiserinl et veniHm poslulanles impe- perlineani. Hic ergo oratorium pro usu et ordine
trarint, primo quidem per iongum probentur ex- mundel,i)luminel,custodiat,etcoinpelenti horaclau-
teriu3, el si vere apparuerint pccnHenles, in infi- dat alqiie aperiat, nihiiqne ibi indecensagat aut re-

mo saltera loco quandoque suscipiiintur interius. condat, vel agi aut rocnndi pertniltat ; dicente Do-

Hunc modum correplionis, fra res ch;iris3imi, non niino Domus uiei domus oralionis vocabitur
: "

solum in clerici3, verum etiam in prolessis laici^ Oleum autem sanctum,corpus Domini,
{\\<Uih.xx\).r>

tenendum, veslra charitas censuit. capsas cum sanctorum reliquiis.in ccclesiis poslse

Cap. XXI. — De obedieniiaa tenenlibus, sive

consistere nenio dubitat. Alia quoque minula, si

suscifjiennbus. eccle3iastica,et nihil indecorum praebentia; et divi-

Qui vero obedientias domus pro fratrum ulilitate nis obsequiis quotidie necessr.ria esse non reproba-
alque servilio susceperint, sub prioriset prappositi mus, si oporleat. Chorum vero tania vigilantia, si

fieri potest,somper sacrista custodiat, ut nulli inde

cura ac potestate pcrmaneant. Et quidquid eis ipsi,
vel ipsis absentibus.alii praeirtti supplentes vices eo-
cxeundi aut intrandi locus pateat,nisi quis oralionis
rum manilaverint, sine dilatione observpnt et im- aut devolionis causa, vel olFerendiB oblationis aut

pleant.Si quid aulem admiserint, secundum prioris Euchari^tiae t^umendae, seu Iraternitatis elericorum
fj
jussum Pl ordinis U3um,ad culpae moduin sulisla- percipiendae huniiliter intrareqnaesierit. Ad missa-
ciant. Qui vero supHrbi. aul nef^rligentes, aut av.iri, rum veio solemnia presbyter ante Ootium chori po-

seu prodigi ; susurrorep,HUi fures.vcl quoqiio modo pulurum ublatioues s>u:-cipiat, ibique eis ijuminici

rei Doiuinicae vastatores inventi fuerint, aut sibi curporis acsanguinisnr.yhterium tradal.Quod si po-

praesidenlium mandaia contempserint, vel aliquid pulus magnus fuerit et ad altareacceiere voluerit,
alicui, quod dure debuerant, ex odio subtraxerint, noi) prohibealur. Verum clericis adhuc in choro re-
vel quidquam contrausum et ordinem gratiaesingu- sidi'nlibus, ad altare mulieribus aditus,si fieri po-

lari8amore,quod non erat opporlunum tradiilerint, tcst,noncuncedatur. Quidquid ergo in ceia, oleo et
prior eos a suis ofliciis rcmoveai, ei injuncla illis
incenso aul veslibus ad usum altarium, vel mini-
pa}nitentia,et satistactionissenlentia,ali()sineoruiM strantium ne^^essarium tuerit oblatum, sacris*a ad
locis >ub'Ogftl, qui haec vigilanlius puriusi|ue pera- supplendani obedienLiae suae npccssitatem,in sacra-
gentes, (^hri.-to et cinfratribus suis fidi^liter a^hni- rio reponenda suscipiat, Aliarium autem, vel alta-
nislrent Ad porrigendaigitursingulisfratribuHinlus ribus ministr.iniium, veslimenta, oraamenta, cun-
neces.^ari;), quidam ex valentioribuset prudt^ntiori- ctacue prorsus ecclesi;!' utensili.i in sacrariittenean-
bus Iruiribud eligantur viri, quorum unus sacra- p tur clauta alque recondila; qnaequidem partimdie
.•_.,.
rium.alter cameram,
___,.. terliiis
I,
cellarinm, quartus re-
.
'-'
U..„
bus .;„ „ ~: 1-1
cprtis. partim singulis.hora staluta, sicut ne-
. . .

feclorium, quinlus vesliarium regenda ac custo- cessarium iuerit,et ordo atque usus poposcerit, a
dienda suspiciant. Quicunqueergo ad aliquam ha- sacrista ministranlibus aliisque fratribus hia opuB
rum vel similium obedienliam suscipiendam acces- habentibus assigneotur, quae explelis olficiiscuncta
serit,veniat in medium capitub, ct prostratus inci- subiiliter requisita,denuo suscipiitt reponenda.Prtt-

pial psalmum : Deus, in adjutorium meu ): intende quosque sacrista sub sui custodia
ter haec, librus
(P.s((/, Lxv) ;
quera cum fralres compleverint, cum clausosin armario habeat, etquosin ecclesia fra-
oratione Dominira,et capitulis, aiqnp oratione com- triliusinolficiienHre.«sarios^cierit,ipseapponat,ipse
petenti surgat, et genittus fl^'xiisuscipial de manu denuoet reponat.Quos vero in clauslro fratnbnsno-
prioris re^ulam, vel alium libellum, sic dicentis '. verit opportuno9,ponai in loco olaluio, de quo fra-
« Nos hujus obedientiaB cur am atque laborem ad sa- tres quos volucrint libros acoipiant, et in quo post
luiem aiiimffi tuae, in pocnitentiam el remissionem horam eos reponere dobeant, asacrista ilem susci-
peccatoru luorum ex fratrum con?ensi.,pn) chari- pieniios et recondendo-*. Quidquid ergo ad libros
tate te ferre praicipimus. » Et exinde ejusobedien- scnbendos seuaptandoivelreparandosnecessarium
tiae curam sumnia industria. prudentia et consilio fucnt, apud t^c sacrista habeat, ut, et qui non ha-
gerat alqueperficiat.Qiiibiisverohaet-ilesobedienliaB i) bentur libri fieri et qni habentur, aptari seu repa-
;

pro aliqua oirfnsa aufenintur, vel qui ab eis volun- semper valeanl.Studeat prciterea sacri^ta sum-
rari
tate prioris sublevantur, pro«lr.iti in medio accu- mopt re, ut horas canonicas tam in die quam in
Bent se super omnibusiium in his subministrandis nocte sic discrete secundum usum et ordinem, et
admiserunt, inoipiantque psalmum qnmquagfcsi- praelatorum arbilrium, pro leniporis qualilatp,pro
mnm. quem duni Iratres perlecerint, cum oratione diei celebrilate, pro olficii quantitate significr-t,
ut
Uominica, et capitulis, alqueoratione competcnti, omnianectssariacou>;iuentcrfierivaleaiit.Hicetiam
assurgant, et quanlitatem poenitentiae, quam prior dormitorii illuminandi, ciuuslri mundandi.et capi-
injunxent, hilari animo puscipianl, el suscept>»m tuli,etomnia mandalis a^iendis necessaria conse-
intra jussum tempus perfici;int. crandicurani habere debcbil. Haec igitur omnia sa-
Cap. XXII. — De sacrista. cr.sla provideat, et quaeque his vel in his necessaria
Ad sacristae igiturobedientiam oratorium, sacra- U3us,vel ordo,aut majorum documenta monstrave-
rium,armarium, et uoania quae in eis facienda sunt riut, surama semper industria tempore suo sapien»
 743 PETKI DE HONESTIS CLERICI RAYENN. 744
ter efficiat. Quse cuncta p! sacrisfa solus porlare A. piat.el cuique.prout opus viderit,9ubmlnistret. Eo3
ne^^iiivprit, ndjulores ei prior dare debebit, per vero quorum neces.^itati nequii patisfapere.dulcium
quos pjus onera riivisa levius cuncta porlari va- verborutu consolatione studcat refovtTe.Dt-intirinis
leant, tt impleri. et am sit sibi cura non niodi<;a,ul quidquirl cis ab

Cap. XXm. — De cnniprario. illorum custodibus pplitur, sihabealvel haliere va-

Camerarius itaqiie habeat loca firma clausione '^^^ 8iib festinalione Iribuat ;et si certa ad hoc per-
niunlta. opportuna ostiael fenpgtnis, unde his qui sona statuta non lueril, cO(|uis praecipiat ul pro
inlus vel foria sunt necessaria miiiislreiitur.halien- velle et necpssitafe infirmaniium et custodum jus-
liu ; ubi auruni, argenlum ferrum, aes, omniaque siune hoc ciderilpr et aptissirae praeparent.Coquina
meialla, et universa numismala undecunque adve- ergo et pistrinum sibi invicem sint coniigua, et re«
nienlia el cuncta quae fiunt, corporeis o'ficiis inte- fectorio propinqua;etcum omnibusvasis el utensi-
riorum et exteriorum ex his neces>aria fieri omnia- tibusfuis sub cellerariicustodiude|iutaia.Injungen-
que vasa manualia,iapidea,fictilia el lignea.interio- dum ifjitur est a pr«elalis,coquis atquepistoribus, ut

ribus item et exierioribus oificiis dppulunda plura, ipsi per omnia cellerHrio obediant, et ei de onmibus
et si fieri potest, multiplicia Ipneantur recondita. rebus sibi CDnimissis ralionem reddanl ;a quo etiam
Umnia igitur horum quaecunque frrttribus ad pera- n quaBCumquesibi neoessaria exijrant atque accipiant.
" Celleratius itnque freijuenler eos muneat, et artia
genda suaolficia inius "
vel foris necessario fuerint,
omiii procui dilaiione ac murmuratione remola, li-
suae officia diligenter edoceat, ipsisqup abundanter
bens camerarius praebeat, vel perpetim,si oporleat, eiaboret 03tendHrp,quam gravis cuipa sit res Eccle-
quntidiiuis usibus relinijuenda, \el si necesse non siae per negligenliam peidere,peu turlim, quod om-
e9t,iterum ad se,exp!etis operibu«,reducenda. Quaj- niuin nequissimum est,dirippre. Coqui autem pervi-
cunque autem de rebus sibi commissis quotidianis gilicura omnia, quae fratrum esni sunt npcessaria,
usibus intus vel foris necessaria fuerint, sicdislri- praeparent, el ea mundisbime ac accuratissime pe-
buantur ab eo ut jam ad ipsorum cus odiam.quibus ragant projussu cellerarii el frairis hebdomodarii.
dantur. pertineant ;
qiiae veiu.state consumpla cum Cellerarius ilaqup, cui hsec omnia coinrr.issa sunt,

nova ilerum danlur, camerario, si sint ulilia resli- va«a, arniamenta, sou utensiiia pi^trini, coquindB
tuantur, vel reparanda, vel ad aliquem usum ha- et cellarii, si pcrdantur aut fragaiilur, seu vete-
benda.ne de rebus ccclpsiae, quod pro 'esse potct^t, rascant, restaurare et innovare per camerarium,
aliquid pereal Quorl si qua fuerinl ppidila, vel casu reparare etiam per seipsum, si potest, ^tudeal.
Jracta.et non reparata, pro his alia tribuantur ; ve- Coqui igitur et pislores propria loca pistrino et
ruin quorum culpa fracta, aut
ii, perdita fuerint. coquinae contigua habeiint, ubi de oinciis suis al-

secundum prioris judicium,digna saiisfactione pce ^ terutrum se juvent, et ubi simul manducent ac
niteant. Si quidautem in aliqua obedienlia defue- maneant, et cuncta ad se pertinenlia peragant.
rit, iste si habeat vel habere valeat, aut dato aut
Cap. XXV. — De rcfectorio el refeclorario.
prelio supplere debebit. Camerarius igitur cuncta
Refectoriuin quoque fratrum deputetur cuidam,
sibi pertinenlia interioribus el exterioribus officiis
qui id ovanter suscipiat, susceptum diligentissiraa
necessaria, vel propriis expensis facta vel pretio
curacustodiat. Fiant ergo, ethabeanturinre'ecto-
comparala semper habere se sludeat quatenus ;

nullo unquam tempore cujusquam occasione ne-

rio, et circa refectorium omnia quascunque fratri-
bu:^ comesturis vel potaturis pro usu, el regulari
ce.asiiatis a sui ordinis observatione et divini cul-
ordinp veslree convprsjitionisesseopporiunanoscun-
tu9 servitio fratres se sublrahere valeanl.
tur.Quae umnia et qiiibus omnibus necessaria
Cap. XXIV. — De celleiario. fpctorarius studiote curare et diligenter hora con-
re-

Sinl et cellaria intra clausiri moenia eonstituta,

gruenti exhibere dcbebil. Refeciorarius itaque sum-
refectorio.coquinse et pistrino, in quantum (ieri po-
mopere studeat ut nihil in relectorio indecens, ni«
test, propinqu», ubi fratrum cuncta esui vel potui
hilque stomachis fratruro noxium appareat, sed
necessaria suti clave repositamaneant,cumomnibu3
^ - .
j j » r
, . ,. n irequenter mandatum . .
et decenter
.
praeparatum fra
vasis et utensiiilit;s,quae sunt nisreponendisac prae- U . . . . ,
tres semper inveniant. Ipse quoque mensas con-
parandis necessaria.Talis itaque a praelatis eli},'atur
gruenti hora aperiat, et panis ac vini a cellerario
cellerarius, qui sit vir prudens, charitale, huraili-
BUPCepli debitam mpnsuram.caeteraqie fratribus ia
tate et patientii plenissimus, non avarus.nnn pro-
nianducandu necessaria singulorum apponal ; locis
digns, non violentus, non edix nimium, non su-
el omnia.qiiae ibi sunt opportuna, pro usu et ordine
perbus.noii tardus,9ed moribua honestus, ac Deum diligenter faciat. Qui omnia, quae vel veterascunt,
tiniens, viiiis carens, virtuiibus haerens, justo nec
vel ca^^u aliquo perdunlur .-eu Irangunlur, a veste-
largior,nec tenacior ;
qui stipendia fratrum fideliler
rario et camerario innovari vel restaurari semper
gervel et cura vigilanli dispenset; qui npc verborura
exigat ; vetera vel fracta illis cunCa reslituat.
a?ppritale vel tanlitate, nec rei dandae diminutione
vel dilatione, nec tuibidi vultus ostensione (ratres Cap. XXVI. — De veslerario.

in administrando conlurbet. Omnibus ergo dulcis Ordinelur et praier istos de fratribus vesterariuSf
'appareat etquosqu» ad tev«niente« benignesmoi- qui tuper fratrum vftstimentit, et oelceamentis ae

i
 ;

745 REGULA CLERICOIIUM. LIB. IIL 746

leclualibus summam semper diligeDliam habeal. A fial.Postremo, quaecunque singulia quibusque ar-
ric iiaquii inlra clnuslri wCBnu, luca habebit mu- menlis et beslii? fuerinl opporluna, isic cura per-
liiUjtie sccura, ulii liiium vcl lana, panni, pelles el vifrili impleal ; el qusB lue horura custodibus neces-
toria, vesiimenia,el calceanienla,nec non el Iralrum saria per sevel per alios exhibeat. Quidquid igtiur
K'Ciu.iiia, el quKcunqae his aplamiis, facifmlis et de hac, vel de aliis obedienliis frucium, vel pre-

reparandis sunl uecessaiia, alisqne his conj^ruentia tiosum, vel cnjusquam rei fralrura usui opporlune
hunc
salve el socure leneri el conservari valeani.Ad excipi vel haberi conligeril, illis delur servandum
ergo horum,
perlineal quandiu reparari possunt, velexponendum adquorum obedienliasnoscilurcon-
reparaiio, »l cum innovanda sunt, omtiium inno- cedenduin. Sic elitm omnia omnibus nocess-iria ab
vatio. Ilic eliitm omnia, quae abluendis corporibus illissunl ex(]uirendaa quibus habeniur dispensanda.
vel lavandis, aul tondendis seu radendis fralribus, G»p. XXIX. — De negoliatore Ecclesix.
elquaecunque curaudis eis ia medicini*, vel medi- Ordinetur praeter islos el alius vir Odelissimus,
camenlis sunl opporluna, si faculias suppelal, apud qui per se vel emenda sunl.emat
per alios, et quae
sc habcat, ul fralres h;ec omnia, cnm necessarium et quae veadenda sunl, vendat. Emeadorutn ergo

fuerit, praeparala inveniant. Iluic prior unum vel preiium cl camerarius Iribuat, el veadilorum idem
plures aiijulores, si necesse sil,lribual, cum quibus n recipiat. Negoliator ergo Ecclesiae lalis sil, ut nua-
vestimonla el calceamenla fralrum frequenler excu- quam, vel raro decipi valeat et sludiose nominem
tial ;
quique leclis eorum singulis quibusque diebus ipse decipial. Qui nec, ul charius vendal,nec ul vi-
coaplandis sluJeanl ;
quique cum fralres raulanlur, lius emat, ore suo fallaciam proferal, vel juramea-
mulaloria colligentes, in vestiario deporleni con- lum ab his exigat aut ipse exhibeat.
denda, hora stalula, ad abluendum lavan.Jariis Cap. XXX. — De obedienlid familiarium.
danda, el lola itcm suscipienila, el in vesliario re- Omues ilaque familiares praeiaiis suis obediant,
condenda el lempore mulaiidi singula singulorum
; el quaecunque juhenlium mandata hilariler, ac sine
leclis apponenda. Qiiibus singulis veslimenlis sia- mora, el murmure perliciant. Nullus in eccleisia-
gulorum nomina acluali opere inscribere sludeat, stica familia iiivenialur inutilis, nullus otiosus, sed
ul quisqiie vesles sihi proprias assignatas, non alias omiies operentur, onines Ecclesiae utililalibus de-
suscipiil. Ilisqnin|ue obedieaiiis slalutis inlerius, servianl, atlendentes illud Apostoli: Qtd non labo-
sic ea qu.Te foris sunt, prior disponere siudeal, ut in TiiKt, non manducent.Vti^ri tamen, el senes infirini,
nullo Ecclesia suarum reruni palialur delrimenta ; el non conslringanlur agere vel operariquae
dcbilcs
el omnia quae foris necessaria sunl, congruenler, nequcunt. Ornnium ergo aetatem, scientiam el vires
(ieri valeanl. prior prsevideat, el singulis singula officia domui
Cap. XXVII. — De procuratore rerum exteriorum. ^ necesiaria, ct illis pro viribus, et scienlia compe
Stalualur ilaque vir strenuus ex fideli Ecclesiae lenlia dividal, el super eos, qui prudentiores sunt,
familia,qui subtililer et prudenter omnem Ecclesiae magislros per quos reganlur, slatuat ; et sub quo-
possessionera ia aquis el paludibus, si habenlur, in rum curajussu,arbitrioque,atqueiodustria, injuncta
siivis, pralis, vineis el lerris regal atque provideal sibi oflicia cuncla perliciant. Omnia autem quae ia
ct si Ueri polest, quot sint coloni vel possessores, el veslimenlis, calcearaenlis et victualibus, quaeque of-
quid quisque quantumque possideal ; el quid quis- ficiorum suorura usibus sunl necessaria, magislri
que quanlumque, el quando Ei;clcsiae reddcie dc- eorum proviileant, provisa inveniaul, el invenla
beal, memoriter agnoscal vel scriptura apud se, ; ipsis tribuani. Quae omnia ab illis inquiranl, ad
ne oblivionc Iraddur, habeal, omniaque, qu* super quorum obedientias illa Hoverint perlinere.Hi igitur
his sunl nccessaria, per se, el viDicos ac succurso- omnes cum suscipiunlur, proslrali ante allare, pro-
res sciat, et sub consilio prioris ordinel alque per- mitianl lidelilalem suam illissanclorura pignoribus,
ficial. Locationes aulem rerum immobilium, pro- obedienliam quoque secundu(n Deum praelalis ejus-
curatore consullius ordinanle, consenlieutibus fra- dem Ecclesiae. Post haec a fralribus pro more susce-
Iribus per priorem fiunl, si earum ordinatio jusle el pli, de caelero pro jussu vivant et fideliler serviant.
utililer facta fuerit. Hic igiiur chartulas possessio- D Gap. XXXI. — De clamtro et de porla canonicorum
num in loco munilisbimo per aliquem fralrum, cui cuslodienda.
prior injunxeril, custoditas frequenter legal vel au- Claustrum aulera interius taala semper observa-
dial, ut ex his lociliones el red.litus possessionum tioue cuslodialur, ul nulli unquam interiorum inde
agnoscal,ne oblivionis incuria suarum rerum delri- exeundi, sed et nulli exteriorum iutrandi in eo nisi
niCDlum paiialur Ecclesia. secundutn staLutum ordinera facultatem habeat. Si
CiP. XXVIII. —
be custodia rerum molnlium. qui lamen lideles, el religiosi, laici, clerici ad inte-
Staluatur el aliusfidelissimus laicus.qui sumtnam riora loca conspicieiida, el fratres visitandos ex de-
curam gsral superomnibus bestiis usui fratrum ne- votione intrare quaesierint, non negamus eos extra
cessariis el universis armenlis, eorumque pastori- horam silenlii per priorera vel praeposilum inlro-
bus at(iue nutritiis, quaecunque sunt ju-
ul ipse eis raiili. Qui fralrum benedictione suscepta, el locis

benda jubeal, slaluenda slalual, requirenda requi- oplaiis perspectis, vel staiim exeanl, vel si prior
ral, et eorum in omnibus custos et rector providus hoo utile viderit, in remotiori loco cum ipsis ali-

P.\TnOL. CLXIII. 2i
 ;

747 GRECtPUILS PllESHYlER ROMANUS. 748

quanlulum convocalis prudenlioribus, el ah ipsis \ in usus pauperum el advenienlium, dispensalione

oplalis fralribus.seileanl ; el ubi breviter eos pro a3di- tidelissima exponendae. Sil ergo cuslos hospiiii vir
ficaliono animarum, ipse, vel cui ipse jusscril, ailo- boni leslimonii, chHritatis, discrelionis el virlute

cuius lueril, bcnediclione ilem Iralrum suscepla, prudenliai plenissimus. Hic ergj quid cuique con-
dtducanlur exlra el charilale quidem eis necessaria, ^TUal, in manducando, in bibendo, in pedibus la-
in hospiiali ; vel si lales viri sunt, ul sic oporleal, vandis, in leciis praeparandis el c<Bteris neccssitHli-

in alio btco ad hoc slaluto ; cxhibita, diiniltantur in bus exhibendis providcal et providens exhibeiit.Pise-
paoe. Aliier auiein, nec ipsi Iratribus, ncc fralres latorum aulern vi^'ilei induslria, ne is, cui hospi-
ipsis in clauslro jungi permiltanlur. Malieres aulem tium commiserinl,res pauperibus erogandas ad usus
in olTKinasclericorum inlrare, nedum slare penitus suos, vel suorum praesumal cxpendere ; et Judas
exspcramur. Foris erfjo dorous slatualur a fratrum damnalionis se parlicipeni facial, qui loculos ha-
ofTicinis disjuncla, ubi ex charitale eis exhibealur bens, ea quae mittebantur, in usus suos relorqucliat
quod necessarium fueril. Qiiod si eis aliquid a fra- abscondile. Ipse vero cum aliis sibi ad receplum
Iribus dici oporleat, ei prior concesserit, plu- pauperum deputalis expensas proprias secunium
res simul ad eas accedant nec soli cum cis modum caelerorum ex communi suscipial, ne si do
loqui praesumanl, nisi tcsles coram afTueriat. n rebus erogandis suas, et sibi servientium necessita-
Clauslrum ilaqiie inlerius a congruentiori parte, les suppleat, pauperum et advenientium opporluni-
el. fi fieri polest juxta Ecclesiam, aditum habcat ; tatibus subvcnire non valeal. Quod si horum curam
juxta quem fiat locus, in (luo advenientes quasque neglexeril et res dispensandas illicite Iraclavcril

necess3rias,vel jussas personascanonici [erraissione mullo severius caelerisadmitlealibus, a priore judi-

prioris canonice alloquantur. Juxla porlam igitur candus et ab hoc ofTicio removendus el in loco ;

exleriorenn, porlarium prior slare inslitual,quatenus ejus alius est ordinHndus, qui hoo sancle el pcrfe-

nemo extraneus nisi interrogalus et jussus, in- cte,ac sccundum Dcum jnssumque prioris exhibeat.
Irandi liccnliam hHbcal. Inlerioris aulein ostii cu- Cap. XXXIII. —
Quod ubsenle jiriore, et prxponto,
stodiam prior uni fralrum atlribuat, quod ila dili- nanores prxposiii vices eurumsujiplere debeunt.
geiiler cu^lodiat, ut nullus inlrandi vel exeundi li-
Horum ilaque capilulorum, el tolius ordinis di-
cenliam inveniat, uhi qucm priur vel ordo posiula- sciplina, et observalio, el omuium rcrum inius el
veril. Hic igilurdicbus singulis sero hora coUitioiiis foris disposilio, pcr majores praelalos Ecclcsiae fial.
clavem priori aut preeposito debilam
ostio serralo, Verum istis absentibus, minores praeposiii vices
tribual;quam prima hora sequeniis diei, item ab eorum supplere, et omnium inleriorum el exterio-
eo tenendam per lolum diem suscipial. ,
rum curam habere debebunt.
Cap. XXXII. — De coUigendis ho'pilibu.1, el quibus- Gap. XXXIV. —
Quod ex his ad majorum prxce-
que advenientibus. ptorum observalionem ascevdere, et vilx perpetux
His itaque interius exteriusque sic disposiiis gaudia py.rcipere quis valeat.
studeant, necesse esl, praclati Ecclesiarum pracpa- Haec sunl, fratres charissimi, quae, sicul pelistis
rare aliquod recepiaculum parum disjunclum ab el slaluistis,veslro sacro conventui, auxilianle Chri-
ofTicinis lamiliarium exterius, ubi hospiies, el qui- sto, servanda descripsimus ;
quae si cum simplici-
que advenicnles honcsle ac decenler suscipianiur tale, purilale elalaorilHte cordis lenentes sinein er-
el singulis eorum a niagislro el custodibusejusdcra missione servaveriiis, facilius ad alliora sinclilrtlis
hospitii pro qualiiate sua ac uccessilate lidelissime opera scandere, et Christi cobaeredes ac viiajpcrpe-
serviatur Ad sustent.indain ergo sccundum loci pos- tuae parlicipes essc poleriiis. Verum in his el in
sibililatem quorurncunque advenienlium necessila- omnibus quodcunque prior secundum Deum io ani-
tem, commitlanlui- magisiro liospitii cundorum ma vel corpore cxpedirc, prodesse vel nocere, uni
reddiluum quarumcuiique rerum Ecclcsiae,omnium- vel omnibus perspexerit, concedendi vel jubendi,
que eorum, quae ad victum pertinenl decima^ et anfereadi, et quajcunque necessaria dicendi vel

ciinclarum oblalionum, et eleemosynarum parles. slatuendi polesialera habebit.

ANNO DOMINI MCXIX

GREGORIUS PRESBYTEE ROMANUS

tNOTITIA HISrOltlCA liT LIT1E1U[\IA
(Ballerin. De antiq. Can. coll. p. iv, c. U)

Colleclio quae Potycarpi titulo allegari solel, in- in praefalione el in nolis laudarunt. Conlinetur in
QOluil postquam eam Romaai correclores Graliaui ras. Vttt. 1354. Auclor ejus Gregorius presbyter ex
 ;

749 NOTITIA HlSlOlllCA ET UTTEKAItlA. 730

epislold nuncupatoria cognoscilur, qui eamdem A. ciiur Episcopo Didaco I ct Hrenuiaimo milite, et
Polficarpi nomine inscripsit. Ouiiinus (lom. II De generoso viro in xra 1116, id csl anno Christi 1078.

scri/)l. eccl., col. 764) censuil auclorem esse ccle- Porro ubi describilur labula argcnlea opere ana-
brem illuin Grogoriutn qui poslea fuil sanc ac l\o- glyptico ornatii, jiroferuntur hi versus in ea iu-
man;e Eeciesiaecardiiialis tipiscopusSdldnensis. Kcil- sculpti, Id quibus Didacus 11 laudalur.
liiur. llic enim cardinalis Grej^orio Vllponlifice llo-
Hanctnhulam liilacus prxsut Jacobila secundus
ruit, e vivis aulem exoessil sul> Urljano H. Auctor Tem/iore quinqueuii lecit episcovii.
veru colli-ctioniscuin libro terlio lil. 9 iauilel dpcre- Rex erul Alfonsus, gcner tjux dux Raimundus,
tum Calixti II qui ponlilicaium iniit anno 1119, a Prxsut prxfaius quando peregit opus.
laudato Grcgorio Sabinensi diversus Hunc esl. Iluic secundo Didaco Gregorii colleclio convenil,
quidem presbylerum fuisse Romanum, non lam ex qui postquam arcbiepiscopalem dignitalem S. Ja-
epigraphe manuscripti Golberlini ab Oudino relala cobi causa oblinuil, in conciiio Ovelensi Jacobensis
colligilur, quam ex documentis quaj apud ipsum urchiepiscopus vocatus luil, in his versibus prsesul
pleniora, seu inlegriora, quandoque invenimus, Jacobila, eiin nuncupaloria praisenlis colleclionis
quam apud Anselmum el Deusdedit ; adeo ul ex S. Jacobi Ecclesix pontificali infula decoratus,
Romanis scriniis eadem derivarit.
g Forle post hanc dignitalis accessionem sub Calixlo
Tempus autem ex epistola nuncupatoria consli- II Gregorius presbyter Romanus Didaci ipsius hor-
tcere licei. Ka inscripia esl D. sunrti Jncobi Eccle- tatu colicctionem lucubravil, eidemque ipsara di-
siae pontificali infula digne decorato. Quis autem rexil.
sil isle episcopus Ecclesiae S. Jacobi, id esl Com- LauJalus Oudinus duos mss. codices Colbertinos
postellanus, cujus nomen incipil a littcra D, inqui- quatuor lanlum li-
laudal sigiialos 696 el 4047, el
rendum esl. Duo ejusilem Ecclesia) episcopi sub bros commemoral. Al codex Valicanus colleclionem
inilium s.-eculi xi inveniunlur, Ualmachius el Di- in ocio libros disiiuclarn eihibet : singulos vero li-
dacus. Primo htpc nuncupaloria non competil bros dividit in plures lilulos, qui plura item decrela
quippc, qui jam obierat aniio -1103 vel 1114, quo ac leslimoniacomprchendunt ; ac propterea non ita
Didacus ejus successor epiatoiam a PaschHli II ac- exiguum est opus, ul mulii post Antonium Augusti-
cepil quffl legitur lom. XII Concil. Venelae edil. col- num suspicati sunt.
987. Gregorii aulem collcclio ex memoralo Calixli Libro primo agit de primalu Romanae Ecclcsiae,
II decrelo ante annum H19 collocari nequit. Igitur el privilegiis, lit. 27.
soli Didaco Dalmachii successori eadem nuncupalo- Libro sccundo de priHJalorum electione, ordina-
ria coiivenil. Duo documenla cardinalis de Aguirre ^ tione, pallio et de aliorum Clericorum ordinibus,
vulg'iyil (lom. XII Concit. Ven. edil. col. ^403) in
'
•
lit. 38.
quibus hujus Didaci lit mentio. Unum esl privile- Libro lerlio de Ecclesiis, monasieriis, decimls,
gium Adelphonsi Hispaniae regis subnexum concilio oblationibus, de celebralione ofliciorum, jureEccle-
Palentino anni 1129, quo idera rex dono dedil Z)i- siarum, monasleriorum de corpore Christi ejus-
et ;

daco Dei gratia Gomposlellanx sedis arcliiepiscopo que cuslodia de baplismo el impositione manus,
;

omnia Emeritensem olim arehiepiscopa-

regalia ad de ritibus, de divinis Scripluris, de ceiebralione
lem Ecclesiam perliiicnti^, quippc quod Emerita eo Paschae, de praedicalione, consueludinibus, jejunii»,
lempore a Suaccnis occupaia, Galixlus II archi- elc., Iil. 30.
episcopatum Emeritensem meritis el reverentia beu- Libro quarlo qualil^r lex Dei sil iegenda, el de
tissimi Jacobi apo^toli in Composletlanam Ecclesiam oirieiis episcoporum ; de chorepiscopis, de abbali-
traiistulcral. Allerum documenlum est synodus bus, de nionachis, de niunialibus, de diaconissis, de
Ovelensis, cui subscripius legilur Didacus Jucoben- viduis, de ciericorum realibus, til. 40.
sis archiepiscopus. Hajc synodus in vulgaiis afTigilur Libro quinlo de judiciis, lit. 8.
anno 1115. Sed cuin Emeritensis archiepiscopatus Libro sexto de imperatoribus, principibus el re-
(si Adelphonsi privilegium genuinum sil) Compo- liqnis laicis ; de conjugiis et mitrimonio, ac de de-
stellam Iranslitus fucrit a Calixto II, qui ponlitex D lictis variis ; de poenitcnlia el poBnilenlibus ; de
creatus fuit an. 1119, ea synodus in qua Didacus justa misericordia ; de bono obedientiae : ne Ghri-
Jacobensis, seu Compiislellanus archiepiscopus vo- stiani temere se exponanl periculis, tii. 23.
catur, posl annum 1119 hablla dicenda esl. Forte Libro scplimo de eicommunicationc, de pote-
annus 1115 errrore librariorum scriplus fuit pro slate ligandi, deunilate Ecclosife, de schismate, de
anno 1125. P.irroduos Didacos, I cl II, Gomposiel- hipreiicis el schismaticis, de vindioiM, elc, lil. 16.
lanam Ecclcsiam rcxisse deteximus i!X ins. duode- Libro oclavo de inlirinis, de inorle el purgilorio,
cimi Hujus apographum conscrvalur ;ipud
siEculi. de sepuliura cl cblalionibus pro defunciis, de im-
comilcm Joscphuni Garainpiumcanonicum I3,i>ii as. morliiliiale animae, de lormeniis mnlorum, de rcce-
S. Pelri, et archivn Vaiicaiio praefcctum, qui iiobis piione animarum juslurum iii ccelum anle resurre-
hajc de iisdem Didacis communicavil. Memoralum clionem corporuin, til. 10.
exemplum Ecclesi<e S. Jacobi de Gompostella de- Cpistolara Quncupaloriam ei Vaiicaao codice ia-
scriplionem exhibel. In hac ea ecclesia inccepiadi- fra proferimus.
751 r,iiEi:t)!iii PRR-BYri':Ri ro.mani 752

NOTHIA ALTERA
(TnEiNEn Diaquisiliones criticse^ pag. 341.)

Fratres Biillorinii hanccollectioncin satis accuralc A canone capilulum aliquoi depromptum fucrit.
illustrarunt (1), quare lcctoros ad iilos remitlimus Capilula vcro ipsa pr;rcipue ex Anselmi Lucensis
alque ea tiatummocio hic aiJnotabimus, quae hujus compilatione desumpla ac collectioni eodem modo
operis nexum cum aiiis collectionibus (lemoiistrare ac illi allori, de qua nuper locnti suinus, inserta
possunt. sunt (2). Pra3tcr Anselmi colicctionem, eliam mc-
Collectio tota in oclo libros dislribuitur, quorum moralam illam Anselmo dedicalam (3) auctor adhi-
singuli piures rubricas seu lilulos propriis dislia- buit, qui uli constat, Gregorius norainabalur. Plura
ctos inscri[)tiotii!)US habent. Conlinel liber primus quoque in ejus opere exslanl capila, quorum fontem
rubricas 27, secundus 38, lcrlius 30, quarlus 40, delegere minimc poluimus.
quiiiius 8, soxlus 23, scplimus 16, el ociavus 10. Ad coUnctionis utilitiilem quod spectat, eam non-
Tituli dein modo plura, rnodo paucioracapilula am- nisi ad emendandum Graliani decrelum ia iis, quae
pleclunlur; sunl qui -100, quandoque plura enu- in Anselnio opere desideranlur el a noslro auctore
merant. Capilula vero neque nunieris nequecon- adjecla sunl, inservire posse aibilramur. Quare in
sueiis summulis disiinguunlur, elpro maxima parle indice, quem de fontibus gralianei decreli adornavi'
inscriplionibus carenl. mus, ea loca quae Gratianus a Grcgorio mulualus
TJbi vero hse inscripliones habenlur, generatim D est, quanla lieri poluil diligenlia adnot.'ivimus(4).

tanlummodo capiiuli foutem, seu auclorem indi- Parum vero usui esse poteril haec nuslra colle-

canl, 0. gr. Clemens P., Iiinoccnlius P., Leo P., clio, cum singulorum capilulorum fontes varie ita
Oii^'enes, Ambrosius, Auguslinus, llieronymus, G. ac generalim iudigilel, ul tum pro Anselnii recen-
Carlhagiuense, C. Aurelianense, C. Tolelanum.elc, sione, lum pro eorum, qua) Gralianus ab Anselmo
elc, ilaul nunquam appareal ex qua ponlificum accepit, emendalione nihil certi ex ea haberi pos-
decrelali lillera, ex quo SS. Palrum vel scriptorum sit. Praelereaipsorum capituloruni lextus mancus
ccclesiasticorum libro, ex quo demum concilio vel est ac mendis ubique referlus.

(1) cit. P. IV, cap. 17, p. 666-669.

Loc. XII, 10, II, 16, XII, 9, II, 23, I, 64. Polyc. L c.
paleat quoiiiodo collector noster Anselmi
(2) Ul capp. 69-87. Anselm. VI, 101 -16i, V, 24, 25 II,
Lucensis colleclioiie usus sil, centum priora colle- 73, V, 7, 29. II, 53, I, 26, II, 41, 43, 44, I, 50, 62,
ctionis no^lr;« capita, simul cum anselmi.mis hic II, 36, 1,53. P0I3C. L c. capp. 8S-100. Ansclm. II,
tpponimus: Polvc. Lib. 1. llubr. I. capp. 1,4 17. 4, 12, 15, I, 16, 25, 67, II, 4, 27, 28, 29, 56, I, 5
i

Anseln-. \. 7, 52, 56, 67, II, 2, I, z3, II, 39, I, 18, el 6.

II, 30< ], 6!), 58, 19, 63, 37. 61. Poiyc I, c. csrl'- (3) In ejusmndi librieadom ruhrica, capilula.quae
22-32. Auselm. VI, 1, 14, 13, 28, 44, V. 12, I, 27, Anselino (l>cala mulUHia
seiiLiuniur, ex oolleclione
29,34,11, 46, I. 40,09. 1'ol.vc. I, c. capp. 34-55. o ^ suul: Polyc. I, c. capr;. 26. 21, 63 66. Anselm. de-
Anselm. 11, 9, 34, 35, 47, 48, 12, 38. 80, 11, 10, 49, dic. [, 49 et 30, 111,219, 220, II, 274, 275.
50, 55, 17, 36. Polyc. 1, cil. capp. 38-62. Anselm. (4) Vide Disserlalioijem lll.

GKI^GOIUI BIIE8BYTERI
EPISTOLA NUNCUPATOIIIA IN SUAM CANONUM COLLEGTIONEM.

D. D. sancti Jabobi Ecclesia? ponlificali infula di- cuit requircro, ul aut vestra sapientia huic labori ul

gne decoraio Gregorils prosb}'terorum humillimus quara mullo graviori non sullicerel,aul plurcs ad id
saluiem (5). magis idoneos ac prudenliores vo'untarie obsecun-
Petistis jam dudum ei hoc s.Tope, ul opus arduum dari prgeceptiori susb non halteat; sed ul inhocma-
ac supra vires meas aggrederer, iibriira canonum gno diu exerciialus, ad alioruin inHJorum in-
scilicel, e\ Romanoru-u ponlilicuin decretis, alio- D biructior et paralior efficerer : seu eiiam si in ali-

rumqiie sanctorum Patruin auclorilatibus, atque di- quo parvitas ingeuii mei delicoret, prrdeniia veslra
versis aulhenlicis conciliis uliltora suniens, seriatira mihi magistra ot auxilialri» mauus extenderel. Cu-
compoaerem. Id vero aon idcirco a me inscio pla- jus inquisilio elsi acre ingenium expeteret, el meis

(5) rass. cod. quos lau-

Oudinus loco laudalo ex Gregorii S. Romunae Ecclenx sttper cxcerptum deRo-
dat. Colbertinis, litulum qui in Valicano deest, et manorum poiit^ficum et aliorum sanctorum auctorila,
nuncupaloriaj iuitium proiucilhis verbis Pi'ologus : libus. Dileclo Domino D. Hincti Jucobi er,clcsi'K, etc-
 753 CONONUxM COLL.ECT. - IUJI\1\IQM. 754

iribus minirao convenirel ;elne lemerarium aqui- A Domen conTenienter indiJi. Quod vestram obnixe
busdain julicarelur, limerem ; tamen ne lanlum ac deprecor indusiri;4m, ut compositionem perspiciat,
lalem virum recusalione oireoderem, acriuicvi ; ac alque perspiciendo si quid deessp, aul si quid ma-
tanilfiii liic muxime liducia, ul vcslra ;tucloritale gis quam dcceal (inessc) cngnovcril, cauia conside-

iiilerposiia, a dctrahentium morsibus de^ondcrer, raiione quod dccens csl compleal, el quod in.lecens
veslrae jussioni parui. Sicut eniin olim in Ecciosia esl removeal. Approbaiidus vero ad laudem vcstram
el quolidie ne^^oiiis nefjolia vari ^uccedunl, atque c' ad obedicntiam veslr.T jussioriis augendam mode-
mullarum causarum pro tcmpoiis cveiitu aciiones ratione habiia coinprobor. Praeterea ne pcr iitjri se-

succrescutil ; sic sub lilulis unicuique conj^Tuenlia riem lccloiem ros indislincla luibaret, hujus operis
capiluia auclorum lenipore perspccto ptiirima con- liiulos praeponere piacuii, ul suis locis colligere
nexui, el oclo librorum dislinclionibus volun.ini possil quod sub numcro competenli praediclum esse
compendiose (inem imposui. Cui pro ratione com- cognoscil.
posilionis, a vobis auclorilate sumpla, Polycarpi

RU BR I C tE

Tabiita libri primi. B 22. Quod papa possit ab alio excommunicalos ab-
solverc.
!. De primalu Pelri.
23. Quod ferelrum romani pontificis r.on voletur.
2. De primatu Romanas Ecclesise.
2^t. De praeceplo, admonilione et concilio.
3. De puritate fidei Romanae Ecclesiae.
25. De auctoritate el ralione.
4. De electione el ordinalione Romani ponlificis
26. De priiediis romanfe ccclesiae non alienandis.
5. Quod ad papam pertinel rei^imen omnium Eccle-
27. De pontificali cl rcgali aucloritate.
siarum, nullum eiiiscopum ordinandum vel
Tabula libri secitndi.
damnandum nisi per pontificem Romanum.
1. De prfielatorumc elctione.
6. Quod irrilum sil quidquid in aposlolica scde
2. Quod cpiscopus valdedebilorcst ejus qui sibieura
ahsque aposlolico decernitur.
devola mente praeferunt.
7. De appellanda sede apostolica.
3. Quod nec praemio nec praemii promissione vcl im-
8. De poiestale papae sine synodo deponere episco-
punilatis ncc pcrsonarum palrociiiio facienda sit
pos, reslituere, incardindrc, transmuiarc.
eleciio.
9. De episcoporum muiatione auclorilate papa".
4. Ut ecclesia saeoulari polenlia seu prelio vcl lai-
10. De ordinatis in Ecclesia Romana el a Romano
p cali inveslituranon pervadaiur.
ponlifice.
5. Ul nenio per se sibi sumal honorem.
11. Ubi apostolica sedes consecrationes, ordinalio-
6. Quod duo vel Ires consensu caeleroruin possunt
nes ct disposilionesordinare anliquitus consuevil.
episcopum eligere.
12. De novis ecclesiis non consecrandis siue aucto-
7. De clectionis conlradictione.
rilale papae.
8. De ordinatione episcoporum vel archiepiscoporum
13. Qudd papa non per se sed per lcgatos provincia-
vel metropolitanorum.
libus conciliis soleal interesse el aucloritas ejus
9. Quomodo e(iiscopus ordinandus est.
est in illo cui vices suas committit.
10. Neordinalio Episcoporum diu dilTeralur.
^4. Nullum conciliu:n esse nrmura sine auctorita-
11. Ui nullus episcopus <.lio supersiiie ordinelur.
te papae.
12. De episcopo negligenli adirc ecclesiam ad quam
15. Ul dubiae el majores causs ad aposlolicam se-
ordiB,atus est.
dem referantur.
13. De episcopo qui non recipitur ab ecclesia cui
16. De papa et apostolica sede non judicandis ne-
ordinatus est.
quc conlrislandis.
14. Ui episcopus hosiilitale expulsus ad aliara va-
17. Quod nonsil sentiendum contra Roraanam Ec-
cintem Iranseal ecclcsiam.
clcsiam el de obedienlia ei debila. D 15. De episcopo qui adesse synodo ueglexeril.
18. Dc regali subjcclione ad romanum pontificcm el
16. De episcopo qui per aegritudinem synodo adesse
ad omnes pontificcs.
non poterit.
19. Quod Constaniinus iraperialem sedem aposlolicae
17. Ne episcopus suo honore per aegritudinem pri-
Ecclesise dimisit.
velur.
20. Qiiod nemo papam audcal judicare eliam si re- 18. Qiiod episcopo noa licel allerum per se consli-
prehensibilis sil.
tuerc.
21. Quod papte aliisque praesulibus sit potcstas ex- 19. QuoJ in loco lapsi vcl ffigroti episcopi alterpos-
coramuaicandi iraperatores. sit episcopus ordlnari.
755 GREGORll PRFSBYTERl ROMONI 768

20. De usu et auctoritale pallii. \ 27. Quae medicinae conirariae sinl divinis prae-

21. Qiii priinaies Tocfiilur el ubi ponendi sunl. cepiis.

22. Ul)i piimales et meiropolilaai poneiuii suiit cl 28. Quod bonura sii et purilati conveniens mentem
qui sunt. el corpus aqua diluere.
23. In quibus locis cpiscopi cl archiepiscopi noa 29. Ui sedese|)iscopalis etsanctorum locasi necesse
oritinandi suiil. fueril Iransferanlur.

24. De mensnra melropoiitanorum. 30. De Ude.

25. Ne quis universalis vocelur.
Tabula libri quarli,
26. I>e urdine ordinaiidorura.
27. De ordinandoruin selale. l.Qualiler lex Dei sil intelligenda.
28. De lempore ordinationis, 2. Quod nihil addendum sil divino mandalo,
29. De vocatione ordiuandorura. 3. Quod episcopi docere et; compriraere illicila de-
30. Ubi ordinandi sual. beant et oppressissucciirrere.
31. Quibus ordines tribuendi sunl quibusve ne- 4. Quod eos qui praesunl canonica aucloritas non
gandi. accusat.
32. Ut nullus iayilus ordinelur.
jj 5. De habilalione et domestica episcopi conversa-
33. Ui ordinalus quisque in illis locis maneal in lione.
quibus ordioatus est. 6. Ul episcopus pravorura hominum familiaritatem
34. De resiituendis deposilis. non habeat.
35. De reordinalione. 7. Ui libros penlilium non legal episcopus.
36. De ordinibus el ordinalis adversus canonum 8. Ul epibcopus pro rebus transitoriis non li<

forraas. liget.

37. Do numero el dignitale diaconorum el reveren- 9. De episcopo percussoreet quod in qualibel causa
lia ad sacerdoles. privalo zelo moneri non debeat.
38. Idera in inilio fuil presbj^ter el episcopus et de 10. Ut episcop: posteriores se prioribus suis non
presbylerorura dignitate. praeferanl.
ll.Quod episcopiaequalessinlnisi quemquam culpa
Tabula libri lertii.
subjicial.
Quid sit ecclesia quiJve basilica. 12. Ui episcopus semper el ubique tesles secum ha-
De inslitutione ecclcsiarum. beat.
De fundaioribns ecclesiarura. 13. Quod episcopi vice aposlolorum praesint et a
De consecraiione ecclcsiafum. sulidilis timeanlur et inter se concordes sint.
5. De ecciesiis reconsecrandis. 14. De visi^andis parochiis.
6. De reslauralione ecclesiarum 15. De non relinquendo regimine vel caihcdraepis-
7. De imaginibus el picluris ecclesiarum. copali.
8. An loea vel honores sanciorura relinenlibus ali- 16. De profectione episcoporum.
quid addanl. 17. De episcopisin alienam civiiatem imraorantibus
9. De corpore Domini sacroruraque custodia. vel possessioncs habentibus.
-10. Debaptisraoet impositione manus- 18. Ui excessus episcopi nuntietur Romano ponti-
11. De decimis el oblationihus et aliis. fici.

12. De jure ecclesiarum elmonasleriorum. 19. Ul si episcopus res proprias habeat cui vull de-
13. De servis ecclesiae raanumiltendis el de ex- relinqual, non aulem res ecclesiw.

positis. 20. Ul episcopus corrigal quod ab anlecessore suo

\k. De precaloriis et commulationibus ecclesia- illicile commissum est.

rum. 21. Ut non liceal episcopo vel alio clerico vel

15. De privilegiis ecclesiarum el monasleriorum. a sanclis locis uitra slaluta Patrum quidquam
16. De observaiioneecclesiHSticorum. D exigere.
17. De celcbralione S. Paschae. 22. De seconomis.
18. Dc consiitulione elordiQalione ofnciicelebraudi 23. Ut ecclesiasiica ofllcia singula singulis personis
ccclesia. commillantur.
^9. De concilii celebratione. 24. Ne officia ecclesiastica laicis commiltantur.
20. De providentia et auciorilale alque observanlia 25. Ul episcopi qui aposlolicae sedis ordinalioni sub-
divinarum scripturarum. jacent, annue Idibus Maii liminibus apostolorura
21. Qure scriplurs quibus prapponantur. praesenleniur.
22. De praedicatione. 26. De core|iiscopi3.

23. De consucluiline. 27. De paclis quje inter se vel cum aliis episcopi
24. De rilibus ecclesiaslicis. conlrahunt.
25. Deobservatioiie XL»" atque jejunii. 28. De querela et repriihensione subdilorum adver-
26. De jujunii alque abslinentiae discretione. sus prsspositos.
 757 CANONUM COLLECT. RUBRir.E. 758

29. Quod prffilali subditos Tel in necessitale con- A ^^- Delaedenlibus patrera et matrera.
slringcrtt non debeant. 15. De clericos et ecclesiastica la^dentibus

30. Quod rainor raajorem non audeal benedi- 16. De furibus et praedatoribus alque dissidenlibus
cere. et reconciliari renueniibus et fugiiivis servis.

31. De vlta el rnoribus ct raunditia sacerdolura cle- 17. De crapula et ebrietalibus.

ricorumque suttjeotorum. 18. De animalibus sanguinem hominis sumen-
32. Quibus in locis magislri liberalium artiura con- libus.

siiluanlur. 19. De caballo agresti.

33. De eleciione abbalura. 20. De pcenitentia et poenilentibus.
34. De monachis et saDCtimonialibus. 21. De justa misericordia.
3"i. Dc vclandis virginibus ol viduis. 22. De bono obedienliae.
36. Ut diaconissa anle XL
annos non ordinelur. 23. Ne Christiani tcmere ofTerant se periculis.
37. De suslenlalione viduarum.
Deraplureligiosarum mulierum. Tabula libri seplimi.
38.
39. De lapsu clericorum. I. De excommunicalione.
40. De inobedienlibus elcanonum violaloribus. De potestate ligandi
B 2. et solvendi.
Tnbula libri quinti. 3 De unilate Ecclesiae.
1. Do accusaiionibus et circumstantiis ejus. 4. De schismate.
2. De vocrtlione accusalorum ad judicium vel ad 5. De haereticis el schismaticis.
synoilum. 6. Sacramenlum a schismate redeuntium.
3. De indDciis criminalorum qui ad synodum vel ad
7. Quod par sit culpa communicare haeretico vel
saiisfacliofiem vocaulur. pjus comniunicttori.
4. De jodiciis el de his qui studiose absenlanl. 8. Quod per singulos deviantcs non sunl.
5. De raonomachia. 9. De servandis conciliis.
6. Quod senlenlia potest corxigi vel in melius mu- 10. De tolerandis malis vel fugiendis.
tari.
II. De vindicta.
7. Quod pro uno adversus plures non sit facile fe-
12. De sacerdolali intercessione pro vindicta miti
renda senlentia. ganda.
8. Quando adversariis respondendum sit, el quando 13. De persequendoexpugnandoque et prsedando,
minime. 14. De Judaeis.
Tabula lihri sexli.
p 15. De temperamento atque curatione adhibenda
\. De imperatoribus el principibus et reliquis laicis
tomporali nccessilati.
eorumque minislerio. Quod
16. necessitas imperavit, cessel necessilate
2. De obediendo reipublicae ulililalibus. cessante.
3. De honorandis clericis vel laicis qui sunt in ten-
senibus pauperibus ec-
Tabula libri octavi.
taiione (ideles, el el

elesiae. 1. De infirmilaiibus ad exitum venientibus.

4. Deconjugiis vel matriraonio et consanguiuilate ; 2. Quo dies hominum nec minui nec augeri.
'

el de separaiione et de connumeratione graduum 3. Quod angeli cuslodcs hominibus praeponantur.

propinquilalis. 4. De raorle el purgatoriis poenis.
5. Detempore nupliarum. 5. De sepullura.
6. De observalione compatris et commalris. 6. De oblaiionibus pro defunclis.
7. De niuliere qnae ante mundum sanguinem eccle- 7. Quod non est rogandum pro peccato quod est ad
siaminirat el quae nupseril hoc tempore. raorlem.
8. Deadulierio el incestu vel foruicalione raptoque 8. De humanis aniraabus.
feminarum. 9. De immortalilale animae.
9. De judicii impoaitione. J)
10. De lormenlis el poena malorum.
. 10. De homicidio. 11. Quod boni bonos in regno, mali malos in sup-
II. De juramento et perjurio. plicio agnoscunl.
\2. De incanlaloribus el auguribus de divinis cl 12. Quod sanctorum animae pro inimicis in tormen-
sorlilegis. lis positis non orent.

•13. Quod non impuletur si quid mali acciderit per 13. De receptione animarum justorum in coclum
ea quae propler bonum faciamus. ante restitutioncm corporum.
739 THEOBAI.DI STAMPKNSIS 700

ANNO DOMINI MCXIX

THEOBALDUS STAMPENSIS
N OT ITIA
(AcHERY Spicilegium, lom. III, pr6f. pag. 8)

Ex epistoiis Theobaldi Slampensis facile confutalur Pilscis, qui af»ens de scripto-

hi9, qiia5 rlivul2;o,
ribus Angliie TheobilJum
ot saeoulo xin ir» vivis exsliii-;sft, el purpurain cartiiivililiam Roinne imiuisse
perperam scribit quippe TheottHMum ex opisloia ad Roscelinum Anselmi (lanluariei-sis el Ivonis Ciiroo-
:

lensis .-Biale fltruisse ci^no ceriius osi. Li><jesis episiolas : Anseliiii quidem lib. ii, 41 ; Ivonis aulem 7, ubi
Rt)scelinus haereseos insimul.ilur. Innuii quoquc F.ricius Abdeniion. abbiis ( Anselmo coelilibus ascriulo) a
reifo exopiiiius (l), Siampeiisoin ae lualcm fuisse. Porro de ctrdinalilis illius divniiale sic tintiibundus
effalur Giac )nius in Nicol^io IV Tlieohnldu^ S'aint)ensis Anglus, de cujus cardinalatu addubilo, quid-
:

quid dicui auclor (Pliseus) Calalogi Scriptorum Anglix.

(i) Ilenricus de Knyghloa inler Scriptores hist. Ang.

TIIEOBALD! STAMPEI^SIS
EPISTOLiE.
I.
-
A rum crimina in ictu oculi pereunt, si bona cordis
Ad episcopum Lincolniensem. De quibusdam in — nata fuerit compunclio. >> E>t autera corapunclio
divina pagina titubanlibus. humililas cordis curn recordatione peccaiorum et
(Circaann. Chr. IIOS.) lacryrais. Inde Gregorius ia Moralibus: « Omnis
Si quis prffidical el praedicando temere definiat strepitus pravae adionis obmutescit vi bonae com-
aliquem non posse salvari quacunque hora manus punclionis. Si enim cor vere dolel, vilia contra nos
suas pcenilentiae dederil, fallitur, sicul Verilastesla- obmulescunt, el a raente Iribulalione doluris at-

lur, ncc calholice senia. Ipsa eaim inquil : In qna- Irila tanquam fuRius evanescunl. Iste esl spiriliis

cuaque die peccator conversus fuerit, peccuta ejus qui conieril naves Tharsis,id esl vis compunclionis,
non reputabuntur ei ; sed vita vivet, el non morietur quie mentps mari, i'! es' mundo dedilas, Iribulrtlio-

(Exec/i. xviii, \%, 28).Inde Augustinus contra Fau- nis gemilu salubriier bnicit. » Inde Ambrosius:
stum « Poeniicnlia cordis aboleri peccala, etiam
; « Vera peccali pocniteniia est, ab eo quod poeni-
inullimo viiae spirilu indubitanler credimus. Qui tendum intellexeris, desislere. » Inde Calixlus pa-
vero aliter sentii, non Chrisiianus esl, eed Nova- pa : « In pflenileniia lanium valet longitudo lempo-
lianus. » Inde Gregorius super Ezecbielem « Nun- : ris, vel confossio oris, qiianium vera compunctio
quain sera esl f
fle'iiienlia a pODnilonle, prophela as- U cordis. Si quis enim ore contitclur, el corde non
sercnle Quacunque hora peccator ingemnerit, sal-
: credil, inier illus compulalur, de quibus legiiiir :

vus Nec lalro in cruce pendens

erit {!\om. x, 13). Populus hic labiis me honorat,cor autem eorum lonye
veniam habuissei, si bona volunlasuuius horfE non est a me (^lutih. xv, 8). Inde Alexander papa :

s'ibvenissel. » Indenieronymus conlra Jovinianura: « Nihil ila Dei misericorJiam caplat qucmadmo-
« PoBnilenli, et vero corde gemeiili, si stalim mori- dum cor poenilenlis. » Indc presbyler vcnerabi-
lur, bona voluntas quiisi opera fecissel, rapulabi- lis (2) : « In Chiistianis non principium, secl finis

tur. )) Inde ad Damasum : <f Ne cui sera videatur qujerilur; qu'a umisquisque de fine suo judicabi-
es-e pomileiitia, Christus in cruce painam homici» tur. » Ciijus enira finis boniis csl, ipsura quoque
dii fccil marlyrium. » Cui consonat Hilarius di- bonum e>t. Quid eliain ipseDeus mulieri in adulle-
cens : <( Poeniludo mores immutal.el longa tempo- rio deprehensae respondeat uudiamus : Vade, jam

(2) Id cslS. Hieronymus.

 :; :

761 El>ISTOLyE. 7«2

amphus noli peccare {Joan. viii, H). Petrus aulcrn A ore, Jacobo aposlolo alleslanle qui ail : Confllemmt
culpam Irinae negalionis, foras Cffressus amarissirne ulterutrum peccata veslra {J:icob. v, 16), eic. Qua
flevil, el mox ab ipso Domino imJaigenliam iiabere auclorilale, sicul quidara pulanl, non laedimur :

meruit. Quem papa Grcgorius imilalur dicens quia iioc lanlum saneile valfniibus c-l conliieri no-
« Lacryniis amarissimis conscienliam noslram ba- lemibus inielligiiur. Quia nimirura si aliquis pro
plizemus, qui posl baplismum magniludina pecca- aliqua iiilirmilalp, sive eliam. abipsa nalivitale c-)r-
lorum vitam inqiiinavimus. » Nemo lamen de mu- fiieriore impotens efTiciatur, cum bonam etdi^-cro-
gnitudiue peccatorum desperel, dicendo Peccala : lam confilendi ore habe.tl vulunlalom, si corde con-
mea muila sunt in quibususque ad seneciuiera per- filealur, disorelorum judicio prorsus alienus a salule
severavi, et jam amplius veniam non polero pro- non judicalur. Inde Propiiela : Desiderium paupe-
mereri, maxime quia iila me dimiserunl, non ego rum exandxvit Dominus {Psal. x, 17), id esl humi-
illa. Absil ut talis de misericordia Dei desperel lium non dese, sed gralia Dei coiifileniium, P^a/io-
magna namqueel inedabilis Dei pielas nonvult ali- nem cordis corum audivit auris tua {ibid.). Ei alibi
cui ia ali(]uo lempore ponere meias. Quicunque SacrificiumDeoi.pirituscontribiilit us, corcontriium
enim nimio peccalorum fasce gravantur, si gravali et liumitiatum {Psul. l, 18). Inde Salomon Omni :

ad Dominum converlantur, illico peccalorum nimio d custodia serva cor tuum, quia ex ipso vita piocedit
fasce alleviantur. Deus enim magis approbat in ex- (Prov. IV, 25). Quod aulera aliquis loqui corde vel
Iremis vilae puritalem menlis, quam longam cordis confiteri possit, ipse Deus aperle deraonslravit, cura
munditiam in fine a bono delicienlis. Verbi gralia Moysi lacenli respondet Quid clamasl {Exod. xiv,
: :

Lalro perante facla dignus erat inferno sed puri- 15.) Tracebal enim quaulura ad strepitura vocis,
;

late meiilis coronatus adiil paradisum. Quidam sed loquebalur devolione cordis. Proinde si quis
vero eremila angelicam vitam ducens, dignus erat loiocorde, loia anima, el lola mente Deum dilige-
paradiso, sed semel lapsua in culpam, damnatus ret, et alTeclum lanlae dileclionis labiis explicare
descendil ad infernum. Araplius, sicul sanclura non valercl, quis prnGsumpluosus eura a misericor-
Evangelium tesiatur, paterfcjmilias undeciraa hora dia Dei alienum judicarcprffisurael ? Gum enira inle-
couducit operarios, et sequalem vilae mercedera rioris hominis facies per bonam compunclionem ab
solvcre dignatur. Uode constat quod pccnilentia omni yitio el renovala per ve-
purgala renovalur,
non esl in numero dierum, lempore af-vel in longo rum gemilum mundiiiam cordis consequilnr, licct
fliclionis; sed amariludine cordis. Qui enim in
in vocem periiiderit non lamen esl ab illo divisus
:

Ghristum credit, eliamsiin mullis moralur peccalis, qui dicil : Deati mundo corde.quoniam ipsi Deum vi-
fidc sua vivil in ffiiernum, sicul ipse ail in Evan- p debunt (Matt. v, 8j : vi.tentes amibunl, araanles
geWo : Ego sum resurrcctio et vita ; qui credit in me, laudabunl. Sicut enim dicil Auguslinus : Uoc erit
etiam si mortuus fuerit,vivel {Joan. ii, 25). Et alibi: ofTiciuni divinffi mtjesiati astantiuiu, scilicel, vide-
Ego sum via, veritas et vita [Joan. xiv, 6) ; via siue ro. amare, laudare. Videbimus enim amabimus,
el
errore quserenliLus; veritas sinefalsitaie invenienii- amabimusel laudabimus ; h;pc lainen laudatio non
bus ; Quod autem Apo-
vilasinc morlo manentibus. fiet sonabili verbo, sed polius ibi eril vox ipsa dile-
slolusail: Corde credilur ad justiliam, oreautem clio. Nam qui in sc fremil bona Dei mala quse el
confessio fil ad salutem {Rom. x, 10) verum est, ; ipse reddidil compulindo, el incordegemil seipsum
quia confessio popniteniibus necessaria est. Quod de poccaiis increpamlo, melius sive voce loquiiur,
er.im de Ghrislo credimiis, non erubescere, sed con- quara si voce sine istis loi|uerelur : ffiternara ele-
fiteri coram om.nibus debemus. El si aiii.uis pro Ci- nim vilam si ore pelimus el corde non dcsidera-
dei confessione occiditur, licet quibusdam viliis sit mus, clamantes lacemus. Si vero de^ideramus ex
prffipedilus, tamen in illamundalur,
occisione ila corde, etiamsi ore conlice-ciraus, tacenies clama-
ul staiiin iu ffllernam gloriam suscipiatur. Lt hoc mus. Hinc Hieronymus Quidquid vis el non potes.
:

est, Ore aulem confessio fit ad salulem. Cum autem Deus faclum computal. Sicut enim deliberalio cura
coofessio oris fiat ad pro\imum, confessio cordis ad molimine viliorum damnalur, sic quoque bona vo-
Deum,si aliqua evenlu ounfessio oris impediatur, " luntas, cum deesl copia agendi, remuneralur quia :

non lainen idcirco cordis confessio infrucluosa re- non secundum hoe quoi quisque non poluii, vel
probatur. Augusiinus eniin de Sodomitis in lacu- non licuil, sed secundum hocquod luit el proposuit
submersis, traclans, dicit Quod quidam ex illis
:
ex conscieniia accusalur vel defendiiur, cura Deus
salvali suni, per bonam compunclionem, el verum judicabit occulta hominum. Ideoque nemodesperet,
cordis gemilum, quia non solum superfluffi cogila- qul in fine cordc poenilel, (juia non est locus dia-
ti)nes, sed eliain prava acliones anle vira compun- bolo niNi ex nostro desiderio. Undo Ambro^ius su-
ctiouis fugiunt. per Lucam libro oecimo « Peirus : (ioliiit el flevil,
Si quistamcQ importunus asserit neminem po«se quia erravit ui homo. Invenioquod fleveril, non in-
saWari, nisi possil ore confileri, non bene discernit venio quid dixeril. Lacrymas ejus lego, saiisfaclio-
cjiiiessionem, nec ejus lalem cognovit divisionem. nera non lego. Lacrymae eniiii conliienlur ; lacry-
Gonfessio alia cordis, alia oris, alia ulroque modo. mffi culpam sine voce loquunlur ; lacrymffi veniam
Bonumest quidera et laudabilo confileri oorde ei postulaQl, el merilum iuveaitur. Petrus lacuit, et
 :

763 THEOBALDI STANPENSIS 704

bonus Pelri flelus delieium abluil. >> Quod aulem A discretus debuissetis esse cogniior quam, ut ita di-
Augu>;liau8 ail : « Nisi qui^ lon;j:o lempore anle cam salva reverenlia veslra, ficicR criminationis ac-
morliMn conlile.ilur, non piir^a"orio if,'ne pnrjralji- cusitor, cl cuni omnis Ecclesia sic de eorumdem
lUP,so i T3iorno s^ippiioio liatnnHhiiur ; » bi*ne inlel- pcrdiiionc polius diffiniai, quod aliquem caiholice
iigenli nihil o'.)o>l. Longum clenim lempus accipit senlientcm in ambiguumnon rclinquat. Omr es enim
omne illud lem;ius quod esl sulTiciens correplioni. qui calholice senliunl, indubilanler Hsserunl, et as-
Nam quicun(|ue coDfiictui' in lempore su(ri''ienle ad serendo non lemere definiunl, aliquem hoc lemporo
corroptionem, conlileiur lonjio lempore anie mor- minime nienbrum Chrisli posse lieri, nisi ex aqua
tem. Uiide Coelestinus p;ipa : <f Vera ad Deum con- visibili el Sfiiriiu invisibili regeneralum, vel quod
fessio hominum in exlremis posilorum, poiius alio tcmpore coiitingerc [loluil, aiiquo alio geiiere
rnente qunm len'pore a^stiniHnda esl. » In decreli» baptismaiis purilicatum. Unde a beato Cypriano in-
eiiam ponlilicum lejiiiur: « Quod si (juis ore conli- ler mariyrcs repulaalur, qui saevienie persefiutione
teri non possit, indicia exieriora faciat, el posl ei causa Chrisii san^uine suo baplizantur. Inde Au-
sacralissimum corpus est commilleudnm, nec de co gu^tinus I)e natur.i et origine animie ;;d Viclorem
desperandum. >> Non iKilur secundum decreia scrihens, ail : « Noli dicere, noli credere, noli do-
pontificum scquilur, si non polest ore eonfileri, cere sacrificium ( hrislianorum pro eis qui non ba-
J3
non polest salvari. Qnia sicul audoritas clamal piiziti de corpore exierint ofiercndum, sicut sacri-
« Peus non de faciis, sed de voiuntate ju.licat. » ficium Juda>orum pro eis qui noo circumciM de-
Niiiil enim bona voluniale felicins, quia nihil e»t corpore exicranl, legimus nullateuus esse obla-
Dco bona voluiiiate |)retiosius. Inde Cypiimus: lum. » Inde Heronynius conira Jovinianum :

« Cum mulla in lege juiieaninr quae Apo^lolus irri-

« Pueri si siaiim |io>l baptisma moriunlur, per sa-
pleri non posse leslalur, hic boua vnlunlas qui^ri- crainiiiium pcEiiiiciiliae cl lidci shlvari dicunlur. »
tur quae in nosiro arbilrio esl, et quie sola poiest Sacramenlum etiim poenilenliiB notalur ubi dicilur,
sufTicere, et primum habere. » Unde rursum aucto- Abrenunlio. Sacramentum vero fidei innuilur ubi
ritas: « Nunqnam manus est vacua a munere quo- respondeiur, Credo. Manifeslum esl igitur quod
lies arca cordis repleta fuerit bona voliintale. » Am- consequens est, pueros hoc tempore non bapiizatos
plius, sicul prapfalus Augustinus in libro Confessio- procul dubio damnari baptizalos vero si slalira
;

num lestalur : « Nemo sino bona voluntate bene horainem exuant, indubitanler salvari. Siquisautem
operatu»", eisi judicio hominum bene operari videa- vcriiatis inimicuscontrahancsenlenliam calbolicam
tur. » enim mala V"luntas, quae prima esl
Sicut vellel delatrare, paraius cssem eura sacrilegum, et
mors damnare, nuilum enim opus
aniniae, diciiur
p canem improbum, el scripio elviva voce confulare,
malum sine mala voluntaie, teslantc Autiusiino el De naiiviiale vero sententiarurn hoc solum vobis
diccnte, peccaluin est voluntarium, quod ubi non esl respondeo, quia mulio magis gratulor imitari non
voluntas, non impulalur pcccalum sic quoque errabunda priorum doclorum vigilantium vcsligia,
:

bona voluntas salvat, et salvatOK perennilcr coro- quam modernorum dormitanlium seqni falsas opi-
nat. Ad cujus bonae volunlatis commendalionem niones el somnia. Quod enim veleres dociores vix
angelus ail pasloribus : Gloria in excelsis Deo, ei in perlingere potuerunl vigilando, hoc quoque juniores
terra pax hominibus non aliis, sc i bonae volunluiis docere preesumunt dormilando. Vigilantes autern
(Luc. II, 14). Palel ergo quod quiounque b<mam vo- doctores dicunlur, qui sane referunl quod a sanclis
lunialem habebil in lerris, pacem indubitanter et Patribus ralionabiliier audierunt. Doctores vero
glorinm consequelur in coeiis. Amen. Si quis vero dormitantes appellanlur, qui ex sua parle semper
hanc epislolam improbare voluerit, el hos prssfalos aliquid fioviialis afferre Irtboranl. Uiide HilariuS
dociores caiholicos recipere noluerit, lapide percu- Piciaviensis ait in libro quem de Triniiale conipo-
lialur, percussus comminuatur, comminulus in suil : « Opiirausquidem lecloreslqui referl. » Sciatis
pulvere redigaiur. igilur me non de afierentibus, sed de refereniibus
II.
esse ; el quandiu viia comes fueril, in hoc diligenter
Ad Pharitium [seu Faririum] Habendonensem ahba- D persevcrare. Uanc autem excusalionem nolile judi-
tem. — Puen sacramenio ba})tismi non regenerali carc invcclionem. Non enim judicandaest inveclio,
seternam beaiitudinem assequi nequerunt.
S8ii r.'.lionabilis polius excusaiio, el facla bono zelo-
Pharitio venerando Habendonensis Ecolesiae prae- Nolo enim facere mihi inimicum, quem vestra bona
lato, doraino suo, elindubiianleramico Theobaldus moralitas nuper peiierit amicum nec mihinec vobis ;

magistor Oxenefordias, sic suorura curara subdilo- adscribilur illud proverbium Occasiones quxrit, :

rum genere, ne mors in olla dicalur esse. qui vult recedere ab amico [Prov. xviii, 1). Valete.
Quod mihi morum vestrorum honeslatem, el Veslrura venerabilem conventum vice nosira salu-»
filiorum non ficlam charitatem prasdicanti ca- tale, principaliier autem ^eslrura bonum priorem
lumniam de salvalione puerorum noD baptizalo- araicum noslruminteriorem.
rum, ila ex abrjplo, ita eiiam digilo discretionis
remolo, sicul plures aiunl, nudiusterlius impo-
suistis, vebemenler admiror, cum prius ul bomo
 » 1 ;

7C3 EPIST0LJ5. 766

III. A Inde Seneca: « Venler, inquil, salur facile dispulal

Al Margaritam reginam. — Se suaque obsequia dejcjuiiiis. » Quilibel enim facile dispuial dc eo
reginss offeri. quod ignorat. Sirrili er et illi cum sint omni foe li-

MvncARiT/E praecelleiiii re>,'inae, praecellenlis regis liiie sordidati, facile de absiineniia possunl (iispu-
Qiiae, Theobvldus Siampnnsis docior Cadumensis, lare, qui hi c usque voluptalibus carnis iiihiiiiies

illuii Citnticum li.lelisaiiimaein faciscoelcslis Sponsi, siuduerunl deserviie. Quod enim noa sunt, videri
ul solei, frequenlare : « Dirige gressus meos sccun- volunl elappelunl ; in quo longe a quodam sai-ienle

dum cloquium luum, ul noa doininelur mei omnis dissenliunt, qui inter ewlera ail Malo quidem in-
: «

injusliiia. » f,imis videri in conspeclu horainum, levis pecc;.ns

Imprimisdileclioni veslraenon ignolum essedesi- coram el aperie, quam videri justus huminibus gra-
dero qualonus ii)aeNlimal)ililer inlerior homo nosler vius peccans corara Deo el occulie. Uiide llieroiiy-

cum exteriori gralulalur, el gr:-itulaiido immensas raiis supcr ls.iirtm libro sexio : « Levius mrtlum est
Ueo gratiiis agere non gravalur, qiioniam fama ve- aperle peccare, quam siinulare et liiigerc sancliia-

slrae honeslalis, muniliceniiae,liber<.lilaiis non solum lera. » Sunl lamen quidaiu qui limore horninuin
per loca vobis afTinia propagalur, verura eliam fcre peccare noa audenl, inlus lamen habent, et iQventa
per lolum orbera dilalalur, et dilalando quasi de occasionc non inuli tiuni, sed quod erant produni
J.- ;_ _- _ J ^ ^^ .^ ,.wr/^tnX quolidie
., nttf\iiAte% n/-\m T\t*f\V\rii tt
comprobatur " TLupus
iirMic £i\ af\ c o n /> r\ ii n c£i/4 nr\n
similitercupiunl,sed
rrt
simililer nn
non cimili(£ip no- II
_

gradu in giadura promoveri t*

et leo \ i i 1 1 I I

E>t namquemuniliceu!iain aiiimolam liberalissimo cent; ajqiia cupiditas, sed ille timel canein,isle non
lapis pretiosus in purificaio auro ; sicutenim species timel. Suiit ilera quidara qui raullo vino nocle die-

illa aroniatura spt-ciosa, quae preliosius aliis redolet, que madenles, et cuti curandae curiose sludeotes,
odore suo ad se aiirahitpr.fsenles ; sic quoque Iibe- mulierum usum abhorrent et exsicrantur, quia vi-
ralilas veslra bono suoodore lalius redolenle absen- lara sibiplacere pudicam conlestaniur, ignoranles
lesaspergii,elaspergendovobis allicere non desistit. quod vila pudica rcodus appellalur, nec allendenles
Proiade si raaris non prohiberel, et
inconslanlia Hierouymum dicentem, scelus esse foedum et exse-
praescnlalio mea vobis faslidiura non generaret, crabilequod caper appelat haedi'm,cum non desil ei
quod semper optavi, veslro aspectui me gauderem capra. enim Salomonis pagina teslalur illud
Sic :

pncsentare, quia animum meum vestrae visionis raalum bonum estel laud<ibile, quod expellit pessi-
fame cruciatum nullatenus valeo refrenare. Verum- mura et abominabile. Cui consonal Augustinus di-
lamen si maris inconstantia consians fieret, etaura cens : « Melius est cadere supcr leclum, quam su-
languida tardilale sua cursum meum non pra>pe- per gladium. » Proinde mundus quod verum esl non
diret, raallem lamen naufragus vestrae visionis sa- judicat ; sed lanium ad famam speCat, et bonHm
tiari praesenlia, quam ab ea jejunus omni carens C conscieiitiam nullaieuus considerat, el cum culpara
advcrsilale redire ad pro(iria. Quod aulem de laude iriiprii magis accusare deberel operis, qiiamfragil;-
vestra scnbtnulo perpauca prflibavi, iniM-liae vel lalem Iratris iiifirmiintis, suas vires examinare ne-
ruslicilali rainime debet impulari; quia nimirura si gligit,nec quod vitiis famulatur ad menleni reducit
omnia membra mea non ta-
ia linguas veriereniur, el cum inlerius jaceat, quasi ex allo prospectans
men per illa cuncla quae circa vos sunl laudanda caeleros spernit.
sufTicienter explicarentur. Omniinoda igiiur suppli- Multi namque cum luxuriara delcslanlur el vilu-
Ciitione vox exoro, quatenns in hoc mihi permillalis peranl, avariiiam sub"ibsiinentiae nominene vi le.i-

gloriari, ut in numero clericorum veslrorum dein- tur palliant ; et quod Salomon scelestius avaro nihil
cep? Viib'am compulari. Angclus magni consilii et esse dical, non con>idcranl ; sic in avaritiae vo-
forliludinis vohiscum sit, ul recla sapialis, el recla luptate delerius quam in luxuria se comniaculant.
facere non desislalis. Quid de superbia,quid de invidia ca.MeriS()ue vilits ?
IV. Quis tam sanctus qui in aliquo horuiii amicitia non
Ad Philippum amicum. —
Solalur amicum injuriis silconjunclus? Quorum quidem amplexibussi non
lacessitum. luxuriosus ligalur, avarus, invidus, contumeliosus
TuEOBALDns magister Cadumensis Philii>po amico D et alii quamplurimui reiinenlur. i/nauw». enim omnis
suo desiderabili, a laqueo venanlium el a verbo peccati superbia {Eccli. x, 15), el quasi generalis

aspero liberari. peslifer morbus corpus corrumpit, quae etiam si

Condoles libi opprobria, nec non injusias ca- esse virtus oslenditur, non per hoc Deo, sed soli
lumuias non recle judicantium,nec ea quae Dei sunl vanap gloriae placere quaerit. Ilaec et alia mulla vitia

salis provida raiione consideranlium sustinenli. Ad in se speciem reciiludinis ostendunt, sed ex pravi-
quorura insanos sive belluinos latralos confutandos tatis inliriniiate prodeunt, et tanta arle se paliiant,

ex propheticis, el evangelicis, el apostolicis scriptis ul anle deceptae mentis oculos culpas virtutes Uii-
exempla subvenianl, quibus doceanlur in seipsos gant, el unde quisque exspeclat prffimia, inde di-

descendere, nec aliorum facta teraerario denie cor- gnns est inveniresupplicia : quia cum culpam velul

rodere:hoc solum illis respondere sufficial quod virtulera aspicil, lanto tardius deseril, quauloquod
Tullius Cicero testalur : « Facile divitias despicil perpetrat noa erubescit. Deinde niultolies Dcus
qui babel difllciie viles ffisUmat qui Doa babel. suos a corporalibus vitiis noa cuslodil sicul David
767 THEOBALDl STAMPi;.NbIS KPISTOLvE. 768

cuslodire non Toluil. Mulii enim por caslilatis, vol A r^^t 'j^od "on osf personarum acceplor Deux^sed in
alicnjus viriulis doiniin in fuperi)ijim caduiil, el omni genle qui timel Deum, el jacit jw^iitiam e\us,
quod ceciiiennl non agnoscunt. Deus aulem per- accepius eslilli (Act. x, 34). lill alibi de renaiis : Ge-
niillii eos in luxunam cadere aperle, quod quincio- niis eleclum, reyale snrcrdolium, gens sancla, pofu-
qufi minus est quam laciia ciij,Mi;iiioric ex d libera- lus acquintionis {l Petr.w, 9). Imlo IHeronymus :

tioiie peccarc. Quiavero superbia minus lurpis cre- « Com baplizatus qviiiibcl de fonte asceiuieril, sa-
dilur, miiius vilulur. Luxuritmcum ma;-'is cru- cro chriMmate ungilur in veriice,
ul cognoscal se

hescue.t, quia lurpem omiies noverunl, iam citius

ei promotum esse rogium genus el sacordotale, id
in

hoc mrilum corrifiunl, seque inler alios bumiles et est, a Christi consorlio Chnsiianus vocetiir, ct
viliores recoj^noscuiil, el elalionifi ciilpam quaj^rius aeierniregni cohairos lieri comprobetur. Tegilur
inlumescebanl, virluto humililnlis slernunl , el qui etiam postsacram uncti(mem caput ejus sacro vela-
devirlule se exluleranl, per vitium ad humiliialem mine, ul inlelligal se cxornari regni diademate, cl
redeunt. Elali quippe castilale non corrigerenlur, sacerdolaii, sicut jam dictum esl, dignilale. » Et
nisi lcntarenlur ; nec sancti essenl si de caslilatis alibi : Quicunque baplizati estis, Cliristum induislis
dono superbirenl : el sic miro modo dum lentan- {Gal. 111,27). Sic ergo cujuscunque gcneris sil ille

tur, humiliantur ; cl ejus esse desiuunt, cujus su- p novus homo in utero generalur Ecclesiae, gencraius
perbiendo servi fuerunl. Non laudo luxuriam, sed unilali corporis Christi indubilanler aggrcgalur. Jo-

in vitiis ei pra;fero supcrbiim. Esl enim in luxuria annes quoque in Apoc.ilyiisi : Qui lavil nos in san-

quod ferre jubeniur in superbia vero nihil cst quo

;
guine suo, el fecit nos Deo regnum et sacerdotes
cxcusemur. Apostolus enim unicuique suam propier {Apoc. I, 5). Qua igiiur fronle quidam homunciones
foruicalionem concodil habere.Sed et beatus Iliero- non palam, sed c lalibulis loqucnles,el lotam Cam-
nymus angelicae csse naturse dicil, non bumanae, in paniam libidinosa percgrinalione polluentcs, indi-
carne praeter carnem vivore. Deus aulem superbis gnos saccrdoiio judicanl, quos Pelrus cl Joannei
resistit, humilibus vero dat gratiam (Jacob. iv, 6). regali sacerdolio dignos esse confirmanl? Christus
Considerare ergo debemus, quia si non sumus aliis quoque in Evangelio docens orare discipulos, pri-
ajqualcs in luxuria, fortassis sumus in superbia, ut mum, inquit, Paler noster. Unde conslat omncs
lanlo huraili corde eos respiciamus,quanlo nosmel- renatos esse fralres. Et alibi : ISolite vobis vocare
ipsos inler eos invenimus. Patrem super terram,unus est enim Poter vester qui
Y. in coelis est {Malt. xxai, 9). Si ergo ex eodem Patre,
Ad Roscelinurn (3) Compendienscm clericum. —
et ex eodem sunctaa malris Ecclesiae uiero sunius

Grav ier arguit Roscetinum qui filios sacerdolum „ omnes, nihil osl quo aber allcri calumniam impo-
r,A sacros
ad ordines non
C/7/...OC n,',iir,^<! «/1» esse « ,.«ii//^«//«c asserebat
iscc^ a.',miltendos «cc^r../,,./ t,
j^^^ ^ j^j[^j| ^^^^ g|,p^ advcrsus allerum superbire
RoscELiNO Compendioso magislro Theodaldcs debeal. Et ahbi Duminus inquit : Vivo equidem,non
Slampensis magister Oxnefordiae, non plus sapere maneat hnc proverbium amplius in lsrael,Quia (ilius

quam oportel, sed sapere ad sobrietalem. non portabil iniquiiatem palris.Ut cnimanimapalris,
Qosiiam sicerdolum lilios et alios ex lapsa car- ila el anima /ilii mea est (Ezech.xvin,i et l9).Idcoque
nis generatos.non satis provida ralione calumniaris, Deus nasci voluilde progenie peccairicis, ul disce-
el calumniandoillos cxlejies esso i.iinis impudenler rcnl homines peccata parentum non obesse sibi.

astruere conaris, qune super iis a patribus sanctis Unde in gonealogia Christi nulla sanctarum uoml-
rationabililer audivimus, non qunsi preesumendo, nalur, sed Thamar el aliae Ires quas divina pagina
memonam revocare
sed diligenliae subserviendo, ad reprehendit, apponunlur ; ut qui pro peccaloribus
curavimus.In decrelis namque Calixli papae le-rendo veiiiebal, de peccairicibus
nasci dignarelur, Inde
invonimus, ot invcniencio legimus: « Si quis praedi- agnus exPascha immolandus, jussusest assumi ex
cal sncerdolem posl lapsum carnis per pfEiiiientiam capreis el ovibus;quia ex jusiis el peccaloribus

ad sacerdotalem dignitalem redire non posse,fallilur, verus Agnus erat generandus. Plus ilaque prodest
ncc calholice senlil. » Si vero saccrdoiibus posl bene vixisso, quam dejuslis parentibus originem
lapsum carnis licel ad sacros ordiues reverli, niullo ^ duxisse.Deus eoim vilain hominis, non nativitatem
magis innocenies illos qui ex lapsu c irnis orli sunl allendil.

sacris licel ordinibus insigniri. Errat oniiii,errai,et Quod aulem ipsi objiciunt quia exleges legitime
os impudens in blasphemiam acuil el armavil, qui Ecclesiae pra;ferendi uon suul ; bona esl quidera
eos appellal el judical exleges, quos a serviiute le- senlenlia el certa, sed indecenter assignata. Assi-
gis in libertalcmgloriae liliorumDei gralia liberavit ;
gnanl etenim illam renaiis illis quos nialer Ecclesia
quia non esl infeiiciter nalus, qui ad vilwm aeier- in curia Chrisli recepii, receptos lacte proprio nu-
nam feliciicresi renaius.lndoPaulus ail do renaiis Irivii, nutrilos pane suo solidtvil ;
qui plane adver-
Unum corpus sumus in Christo (/ Gor. x, 11). El sanlur H eronymo dicenii : << Absit, Damiiic, ut in
alibi: Hxredes quidem l>i, cohxredes autem Christi labernaculo luo sint divites prse pauperibus, el no-
{PiOm. VIII, 17). ludc etiam Pelrus : In veritate com- biles pras iguobilibus. » Inde Basilius conlra Ju-

(3) Rosceliai errores nolat S. Ansel. lib. n, episl. 41 ; Et Ivo Carnot. episl. 7.
 ;

769 TI!F.0(}!:RUS METKNSIS EPISCOPUS. — NOTITIA HISTOHICA. 770

daeura quemdam de lege sibi dala glorianleio :

A lienlur, ex rigora juslilifle faclum csl. seii::l!o
« Vera clnritas ia Ghrisli corpore non prae(erl modo justum e^t, leslanie Augusiino.qui non juslc

indigooam aiienigenac, non nobilem ignobiii, non pcenam porlant, qui culpam non commiserunl. Sic
pauperem divili scJ potius omnes per adoplionem
;
iiaque illi prolatorcs novilalisnova pr.Tecepladantas,

spiritus facil lilios, per eurndem spiritum cla- el quoiiammodo virluiem baplismalis evacuanlcs,
manles; Paler nosler, dimitle nohis debila no- qui ralionibus supra diclis oblatrant, dum de hu-
stra. * Sio quoque in ChrisLi corpore ille solus juscemodi scrupulose elcontenliose dispuianl, quasi
habetur subliuiior, qui fucril in Dei amore po- clauso ostio ad pjirieiemaulem itiajor pulsant. Ut
tenlior. Uiide quidain sapiens conlra quemdam de honor saccrdoUim acccdal, Joannes
cl gloria liliis

nobililalc sua pragsumcnlem loquiiur dicens : « Si Baptisla quo nulius major inler natos mulicrum

lotigo repelas longeque rcvolvas, nomen ab infami surrexit, filius fuit Zicharise sacerdotis ; Maria
ducis asilo. » eliara malcr Domini cl de saccrd iloli progenie de-
Rursus (juid illi opponunt : Quod quando homo scendil, cum dicalur cognata Elisabclh qua; dc
baplizalur, non condiiio mulalur, scd peccala ab- Aaron originem duxit. Si aulcm vellem enumcrare
luunlur, verum esl sednullus ambigil hoc esse
;
omnes de iapsu >irnis procedentcs (|ui principa-
dicium de inundanis condiiionibus quod si quis ; g lum in sanca Ecclesia lonuerunt, prius dL-ficeret
scrvus baplizalur, servilus ilia uon mulalur. Unde vita qu mi excmpla. Inde cliam Jacob omnes, quos

Apos\o[ns : Si servtis e.i, magis uccre {Cor. vii, 21) de liberis el ancillis geiiuil, filios aequali honore
quia scrvilus illa non est conlraria coronse, Unde hieredcs consliluii, nec apud illum prffiferiur, qui
alibi :
sccundum carncin nobilior videbalur. Quicunque
Serviis si^,genernsus eritsi mens bo7ia fiat; fidem Domini promereiur, nullis maculis carnalis
Sis liber, turpis mens lua. servus eris. nalivitalis olluseatur. IIoc aulcm Jacob idcirco fe-

Amplius : Quod prohibetur ne filii sacerdotum cisse leuMiur, ui ostenderet quod non esl discrelio,

ad ordines promoveanlur, sic esl inlelligendum Juda?us an Gra^cus, Barbarus an Scyiha, servus an
secundum .'\ugU5iinum, eos, qui hauc prohibilio- liber sit quia per omnia el in omnibus Chrislus
:

nem audiunl, ab hujuscemodi concuspiceniiis est. Proplerea onim Salvalor nosler el Dominus
abslinere dehere. Si enim lilius sacerdoiis hone- humannm figuram induil et pro libero el servo
sle vivil, ordinandus est. Si vero mililis filius servivit, ul omnibus in se credentibus p.iri honore
inhoneste vivil, repudiaudus est : quia magis placel et ^loria ctEleslia praemia largirelur. Salomon ciiim
Deo vila3 perfeclio, el conlra peccaluiii afHiclio, qui feliciler, sapicnter, sublililer regnavil, docuil,
quam superba de legilimij parentibus glorialio, prophelavit, etsi de Deus
lapsu carnis oriussil
Filii uamque sacerdotum non ideo quod sint ex- ip^i tamen lemplura suum a;dificare co.icessil,
leges refutanlur, sicul imperiiihoraines arbilranlur, quoJDavid palri suo legilimo Jesse filio ne con-
sed ut sacerdoles a concuspiscentiis carais refre- slrueret, prohibuit ;
in quo nobis Deus palcnlcr
nenlur. Quia nimirum quemlibet sacro fonle re- innuil, quoJ magis approbat mo- vilae sauclilalem,
nalum, vel plcnario divina mundat gralia, vt'l sacri rum honesiatem, quam legitimne ualivilatis gene-
muiidati» lavacri non est stfTiciens neo plenaria ;
rositalem. Non igiiur sibi applaud-il dives et no-
quod conlradicit lides calholica. Non eoim sunl bilis, n>;c iiiiri 1 it pauper et humilis, qui--. excelsus
exleges judlcaiidi, quoruin Duus ipse e^t Paler, el Dominus hiuiulia respicit, et alta a longe cognoscil
quos peperit Chrisli gralia, omniura regeucraloruin (Ps(//. cxxxvii, 6) ; humiles respicil, ut allollai,
piissima maler nec debemus illis deliclum patris
; allos, id est superbos, a longe cognoscit, ul de-
sive ihorura matris jicial. Sicut cnim Aposlolus ail AVwo corcna-
improperare, scc polius morura :

porfeclioiiem diligcnter allcnderequoniam palris biiur nisi qni lcgilime ccrtaverit [II Tim. ii, 5)
:
;

sive malris perpeiralura crimen non polesl liliis cum dicil nema, nullus excludilur, in quo superba
paradisi claudcre limen. Unde quid.im sapiens hujus niuudi sluliilia confulaiur, quaj eum exlegcra :

QuiJ meruere pali quocunque Ihoro generati appellat. et judical inlcrris.quomDeusaJ dexleram .?

QuoJ aulem filsi s.iccrdolum ab orJinibus repro- C suara collocal et coronat in Cislis.

ANISO DOJIl.N'1 MCXIX

THEOGERIUS METENSIS EPISCOPUS

NOTITIA
(Gall, Chrtst. iiov. lom. XIII, col. 738)

Fuerai in saeculo uobilis genere Theotgerus, Fol- sceulem Qeruogus Marbacensis canonicus regularis
tmari comiiis Melensis fialer, quein adhuc adole- aJ Willelmura abbatem Hirsaugicnsem sub perci-
 : ;

771 TIIEOGEKUS MKTENSIS EPISCOPUS. 772

pionifl ftb eo poenilenli.-B specio olira deslinaveral. ^ puin, ipsiusve invasorjs cassii (ieret eleclio; aul
1'cioius m machus lam apprinie liumanas divinasquo clectus ipsefugHin arriperel. Ilaque unanimis orn-
1 lleras didicii, ul cuinaliero monacbo a;i]uc doclo, nium senlenlia fuit, miltendos a I eum iegatos cum
llerinone nomine, iii lolo lam novo quam veleri le- atd)atem scilicet Sancti Clementis ac prio-
liiioris,

siameiiio, quasijunque scriplorurn viiio defiravala rera MaurimonHslerii, qui elecium ad Cunoiiis car-
curam ab abbale suo suscoperil.
eranl, corrii^enii dinalis praj^enliam adducerenl. Tuiic Theulgerus
Ad sacerdoiium promolus, eo munere lanla reve- in monaslerio vir;.'iuum curae suno commisso ver-
renlia funi,'ebalur, ul cum slolam collo imponerel, sabalur, ubi legalos quam hnmanissime Cicepil
l»rae niniio limore pene (ledcerel. Ab abbale suo nioxiue eoruin jussis obsequer.s, ad cellam, cui
Guillelmo monaslerii S. Gei)ri.'ii in Hercinia silva Hugoiiis caria vocabulum, eos comilatus est. Illic
abbaselipse creatus el a Gebhardo Gunsianliensi eleciione suaa quodam fralre palefacta, se nun-
preesule ordinalus anno 1090, conslruenlo templo quam ei assensurum, nec ullerius profeclurum
el claustro nianum odmovil. Sacras vigilias aiili- conslanler asseruil ; unumque e suis fulissimum,
cipare solilas, vix quidquam somni corpori suo in- Erbonem nomine, qui se apud legatum excusarel,
dulgebat, lam rigidusin se ipsum, ut etiam fratres cum litteris direxil, quidus signilicabat, se non
durissimisplerumque oneribus pra;gravaret. Sed n modo tanlae digniiali meritis imparem, sed eliara
lindem equo lapsus, cum inlirmilalem incurrissel, nalaliuin infamia denolalum, utpote cujus parenles
aliis compaliel misercri diilicil. Mulla passus ab ac- et lon^raavorum serie majores omnes, vel sacerdo-
colis, eos demum palienlia et mansueludine ila tes, vel lilii fuerinl sacerdotum. Ubi Erbo venil ad

fljxii, ut plcrisque ejus disciplinae iii monaslerio so Melenses eleclores, et recusandi episcopatus causas
subdiderint. Non solum aulem virorum, sed etiam eis exposuil ; illi nihilominus in senlenlia persi-
niulieruin curam gessit piis^imus abbas, aiieo ut stunt, inquienles ; si quid vitii essel in Theotgeri
sppling.-ntie utriusque sexuspersonae sese ejus ma. origi e, id ab eo jani purgalum csse, quippe qui
gisierio commiserini, (juoriim in gratiam varia mo- tol annis in monaslerio religiosissime conversatus
nasteria insiitull. Pluribus abhinc aiinis crat in essel. Proinde Erbonem roi/ant ut ad Theolgerum
mi-erando suiiu Metensis ecclesia. Tunc vir eral revertatur. At ille abbatis sui consirictus imperio
magnae rehgionis, Alberius noniine seu Albero, qui abnuil, seqiie ad legatum ire velle asseruit. Cum
archi iiaconi oITicio fungebatur, postmoiium Trevi- ilaque a cceplo desistere nollel, datus ei a Melen-
rensis archiprae>ul, el aposlolic.e sedis legalus. Hic sibus comes Albcrius, totius negotii prajcipuus
rcli!.riosorum virorura coiisilio el litleris animalus aclor; amboque perveniunt ad Compendiura castel-
Meiensi ecclesiae loboranti opera ferrc constituil, lura nominatissimum, ubi tum legalus morabalur ;

Romamqueprofeclus Paschili If miserandum

papae cui Erbo abbatis sui excusatorias litieras obtulil et
cjus ecciesiae slatum exposuil. His commotus pon- raiiones exposuii, quas Alberius refellit. Theoigeri
lifex, cardinalium consilio aluiere suo Cunonem lilteris minime flexiiS iegalus, severe lilleris praece-
Praenestiuum episcopum cardinalem in Galliaiii mi- pit ul deiatuin episcopatus onus subiret. Cum vero
sii, eidemque praecepil ut, convocalis in unum ca- nec sic cardinali!? legali raoniiis el jussis obseque-
iholicis episcopis, salageret quo paclo illius eccle relur Theotgerus, alias aJ eum litteras misit per
siae componeretur,et abjecto pseudoepiscopo,
status Anlonium Sononiensis monasterii abbatem, quibus
dignus ei paslor prslicereiur. Cuno, Remis coacla eum ad suscipiendum episcopatum sub pocnarum
episcoporura synolo, inde Alberiura ad Melenses ecclesiasiiearum inlerminalione compellebat ; ejus
cum epislolis misil, priecijjiens ut in locum illius, que fralribus sub iisdem poe^ns piaecipiebal utas-
qui juridica senteiilia tam a ponlifice, quam a se sensuin prsebereiil. Verum alia denuo recusandi
depositus luerai, alium subrogari curaret. Vcrntn episcopa'us occasioniia esl exaegriludine corporis,
Mi^ensibus in eligendo episcopo non modica fuit lamen impedire non po-
quae illum detinebat. Sed
(lifliculias tum quia secundura canonun. sciia ex-
: tuil, quominus cardinalis lilterae in convenlu fra-

l/a fines epi>copalus elcctionem fieri non licebat Irum legereniur. Quibus lectis, omnes ejus clectio-
lum quia inira ejusfines, ob raeium contrariae par- D nem consenserunt. Sub annuin H18 diebus Roga-
tis, ipsa electio lulo fieri miiiimc poleral. Sed tan- tionum Cuno canlinalis convenlurn episcoporum
dein conventum esl in quenidam locura maxime Coloniae habuit. llluc se conlulit Alberius seu Al-
deserlum, qni in exlreraisfere epi>co[)atus parlibus bero priraicerius, elecli sui, quera eo venturum au-
situs erat ubi Alberius Cunonis lilleras, quas Re-
: dieral, advenlura praestolaiurus. Ubi illic adfuil Er-
mis atiulerai, reseravil, qiiae audoritaie el [iraecplo bo, qui abhalem suum excusalum
veneral, in con-
papaj,alq'ie rogaiu Guidonis Viennensls archiepi- ciliio invenil Juvaviensem archiepisco-
Conrailum
scopi, faeiendam eleclionem prescrlbebant. Cum in pum, ab imperatore nuper actura in exsilium; ab
varias abirenl seole^ilias eligenlium vola, Alberius eoque oblinuit ut abbaiis siii CMUsam apud palres
Theolgerum Sancli Georgii iii llercinii silva reli- in se su.-ci(ipro!. Vcium cum Mi-fensic ecclasiae cle-
giosissimum abbalem suggessit; cujus sulTragio clio in concilio veiililari ccepil, lanta vi orationis
assensere oranes sed rem seorelo ac dextere ge-
; eam asseruil primicerius, ul nec Alardus nec ar-
rendam censuere, ne aut violentia regis ac princi- chiepiscopus Cunonis cardinalis animura fleclere
 :

773 N01ITIA HfSTORlCA. 774

valucrint ; adcoque primiccrii clamor invaluii, ul A »uis gratiarurn aclionibus, ad S. Gregorii monasle
Tticolgi-ri cleolio uiianimi palrura beiiteiilia finiiala riuiii, effusis in cjus uccursum cum solemni pompa
fueril. Tiim (icmuin caniiiialis «igiialas Erboni lil- fraliibus revcrlil : ubi dum morarctur, qua>dam
teras (Jcdil, quas ille fralri illileralo coiisigaavil, ad eccle.-ias, in fuiido rnonaslcrii sil.is, permiitciile
The(iigerun\ perfcrcndas, qiiibus nominc conventus Cunstaniiensi episCiipo,dcdicavil. Porro ha-c onniia
ei pra>cipicbalur, ul iic Julius dulatam sibi cleclio- hoc ipso anno iiiS
C(jalij-isse iliud argumcnlo e^l,
nem friislrarel. Accepiis lillciis, Thcolgerus taiilaB quod pust ejus ordiiiaii>nem Gelasius papa, qui sutj
deiiium auclorilali ccdere coactus fuit, niox(juc aj finem meiisis Juiuarii aano sequen'e decessii, liite-
Jegaii prsescntiam, ut ei injuiiclum eral, se sislcre ris scnplis Meieiis(;s horlaius esi, ui eum honori-
maluravil, qui lunc apud Conflucnliam cum Fride- (ice, ul par eral, excipercnt.
rico Coiouien&i urchipra^sulc aliisquc episcopis (ii-
Inleriin Meiensis ecclesia, le/ilirno deslilula pa-
versabalur. lllic magno cum houore acceplus esl vir
slore. in migno discrimine versabaiur, cum sedi-
Dei, in primis a lcgato, qui eurn amclcxus, scisci-
liosi cives. etsi Gelasii papae lilleiis commoniii,
latus esl quol annisabbatisgessissct ofncium. « Tri-
Theotgerum cpiscopum canonice electum el ordi-
ginta.inquit ille,annos. » Ai quod legatus subridens
natum, ad id lempus recipere detrectassent. Sed
conversus ad circumslanles « Tanio, ail, nialu- u ,„ ,„,„ t, .,„^
o landem Ljrunonis ,pfrf^virensis archiepiscopi, qui
:
'
.
,
. ....
rior erit ad episcopaiuiii,()ui lutaiinis abbas fuerit. »
hactenus ejus elcciioni, uipole se inconsulto faclae,
Cuin deiiide singuli ad ^ua se rccipercnl, legalus
uicunque llexi clerus el populus,
resliter-it, lilleris
Coloniain rediit Thcolgcrum qui
sccuin (iuceiis ;
elecliim ut ad urbem venial, iteraiis nuniiis invi-
inde ad proximum Tuilieiise monaslerium, lum ad
lanl. Ille vix lanilem acquiescens, e suo monasle-
Gladb.iceiise divcrlit, ubi aliquandiu giavi morbo
rio, quo se receperal, Quadr^igesimaB lempore, ad
detcnius est. Dein, ubi cunvaluissel, Coloniam re-
iler se accingit, et Rhcno Iransmisso, assuroplo
versiis, uiia cum legalo a i cablrum Wulckenburg
si^cum Mauri-iiioiiasteriiabbale ad urbcm Medioma-
profecius e^l, lum ad S. Viii seu Curbeiaj novae
Iricum leiidit. Acceilenli occurrunt bbatcs, primi-
mona^terium, ubi episcupus consecralus e^l. Lial
ceriug et quolqnol eraiit sanioris consilii clerici el
lum dies oclava fesii afOsiuIorum Pelri et Pauli,
ciccs, ei (le (;jus adveniu graUilanlur. Neque lamen
quae pridie m/iias Julii celdiraiur. Thcol^eri conso-
in veiiin% nec lum concilialis multurum ani-
urbem
cralioni depulata esl Dominicadies.quae hocannoin
mis, luUim esse ralus primicerius ad locum, cui
diem i>equeniem inciiltbat. Ipsa dies cardinalis lega-
Ca|)penlia vocabulum esl, divertendum ceiisuit, ubi
tus Th('Oig(M-um, oclaie gravcin, moribus malurum,
episcopu9 cuin quibusdam abbatibus Doniinicara
a|iprime lilleris crudiluni, suslenlantibus hiiic i.ide
C Palmarum celebravil. Instanle fcria quinta, quam
duubus archicpiscopis, Gunrado Juvaviensi, totius
CcEiiam DoiTiini et dicm Indiilgentiae appellamu?,
Bavariae metropoiitano el Aldcgoto Magdeburgico,
melropolilaiio S.ixoniae, soiemiiiler ordinavit, Sic quo dic chrisina conlici episcopalis ordo poscebal
ille ordioalus, primo in eodein inonaslerio quatn- ubi id fieri licerel, episcopiis ha-rebal, cum in urbe
dam in honorein S. Georgii basilicam coiisccravit id fieri tiimuliuanlis populi sedilio prohiberel. Tan-
ul quem in abbalia peculiarem painmum habuerat, dem co;.siliuin fuit ul in Gorzicnsi coenobio chri-

eidem quoquo episcopalus sui primilias dicaret. sma onsecr ireiir. De ejus adveniu certior faclus

Ibidem etiam cryptam el altare beati Andrcae apo- abbas ad diei omnia providit. Pridie
celcbriiatem

sloli consecravil. lllinc non muito pusl discessil

advciiienli episcopo ejus loci homines eum glaJiis

novus pr<vsul ad snain ecclesiain profeclurus : el ad et fusiibus obviam coiicurrunt tanquam ad lalro-
locurn dioecesis Tullensis cui Dieulouwurd vocaliu- nem. Quin eliain nonnulli monachorum, qui vel
lum est, praediclo primiccrio deduccnle, pervenil. ejus censuram rcformidabant.vel a pailibus ['scudo-
Ibi euin bonoiis cau.sa convenerunt abbales, clc- episcopi stabanl, ad persequcndum episcopum vul-

rici, aliique, qui sanioris senlcnliae eranl ; al qui a gus concitarunl. Vix itiique porlam monaslerii at-
pseudoepiscopi el Caesaris parlibus stabanl, coiile ligcral vir Dei, curn plebs e latobris furibunda
stali sunt se neutiquam passuros, ut in urbein ia- D erumpil, el sublalis ejus equis, illius eliam comites

grederelur ; eo insolentiae progressi, ul coiiimuni invadil : ndeo ut [irimicerius ipse e m.inibus perse-
decreto slaluerinl quod, agnoscerel
si quis eum quenlium vix fuga elabi poluerit. Interea ingressus

episcopum, rebus [iroscripiis exira civilalem lieret. ba!>ilicain pius pr;esul, el quid foris atrereiur igno-
Unde consilium fuil ul, oinnibu.s qui ejus obsequio rans, or.ilioni insiabal, cunclisque mortem miniian-
erant dimissis, ad cellulaiu suam revertcreiur, duin auctorem invucabil. Tum vero a quodara
tibus,viiae
seditio illa delervesceret. In ilinere ad Marbacense monacho subdole admonitus vitaesuae ul cousuleret,
canouicorum regularium in Alsatia coenobium di- quippe n<m esse in sua poiestate plebis furcniis
vertil : ubi a regularibus canonicis hunoiificcntis- pruhibere insaniam poniifi alibus in lulus orna-
;

siine receptus esl. In hoc conventu forle aderal menlis e lemplo egre 11 maluravit, lurboe furenli se
vcnerabilis senex Gerungus, qui euin adolescenlem ipsum objiciens, dominica voce ecquem quaererent
ad venerabilera Willclmum Hirsaugiensem abbatem sciscitatus.Cerneres universos, qui eum inseclaban-
pcenilentiaj specie direxeral. Inde, aclis hospitibua lur,ila primo ojus conspeclu perlerritos, ut exlrem.TJ
775 'lllEOnEUI MENTENSIS EPISCOPI. 776
dcmenliaj jo ipsl ar?ueronl,qui inChrislum Domini A ricac deliimenlo muiilus Theoigeri vilee codpx.sine
inanus exlendero ausi fuisseul, quo nihil fere certi debcaloillo praesule haberemus.
Turliis ilai]uo utcuiKjuc mitifialis, slaluil pracsul F.jus compendium referlur a Trihemio in chronico
«(i urhem prolici>ci. Iluc cutnpcrlo, Acelinns ablias llirsaugicnsi.

S. Cleinenlis, curn ut ail se declinarcl iiivilavil, el Tosi varios itus ac redilus, variasque prncellas,
perhumanilcr e\ce|)it.Iil uhi civibus innoluii, mulii tandem in pace quievil Theolgcrus episcopus, cui
luiibundi et plcni insania in virum Dei evomunl ecclesiam suam adire nunquani concessum esl.
mille couvicia, nec cum tanlum urbe iiropcllcre, Ejus obitumad annum 1120 cunsignani Dodechinus
sed eliain exslinf-ucrc miiianiur.Ilic nihilominug as- cl Chronographijs Saxoiiicus inedilus, a quibus
siitnplo secum Sancii Clcmentis nbbaic, sacerdota- Dicggerus appellalur. Ghronographi Saxonioi haec
Iibus, ul apuil Gorziam, indutus veslibus, proccdil verba suiil « Bonaj memorise Uieggerus, priraum
:

obviain iniiuicis, qui vix manibus temperaruul.In- abbas S. Georgii, indcque per legalum apostolicum
lerim urbis pr«*feclus alvenil el cujus gralia acce- Mclensi eccleMae ordinaius, posl mullas ab impera-
dal sciscitatur. Ille ad hoc se venisse respohdit, ut loris lidelibus iulalas sibi injurias, requievil in iJo -

creditum sibi populum p.istorali sollicitudine visi- mino, in eadem ccclcsia, cui praeerat, sepullus vir ;

taret : cdptoruin non recte factnros Metenses, si ab n adprime litleralus, et in sancta conversalione usque
jure suo episcopum prohibercnl. His verbis prae- ad ulliinam aelalem conslantissimus. » Dubilare la-

recio aliisque p;iululum mansuefaciis, nudatis pe- men licet an sepulius sil in Meiensi ecclesia, quam
dibus civilritem ingreJi parat.Al praefectus oble- adire ipsi vivenii non Iicuit per seditiosos cives,
slatur ne se furenli rnulliiudini commitlat, sed po- qui impcralori el pseudoepiscopo ab co intruso as-
tius in quamdam episcopalus possessionem diverlal, sentabanlur. Trithemius qui acla ejus inte^ra le-
dum impeiator cl archiejiiscopus hac de re staluis- gisse videlur, in Chronico Hirsiugiensi scribil
senl. Cujus ilie consilio acquiesceiis,ad S. Clemen- Theoigerum concilio Rt-mensi anni superioria in-
lis monasleriuii) rcdiil, ibique Cccna^ Dominicae lerfuisse, in qiio ejus electio el ordinatio a summo
diem celebravit, Illinc digressus jpso die Parasceves ponlifice, aliisque patribus confirmala sil ; et solulo
Theotgerus, ad .Aujiusiam Trevirorura conlendil, Cimcilio, Calixium pipam euiii secum duxisse An-
alloculurus Brunoncin archiepiscopum, qui tum lisModorum,ubi Pascha cum suis cardinalibus pon-
Culoniae versubalnr, ad sucra.n solemnitalem a Fri- lifox cekbraverii, oeindeque CluniHCum usquc per-
derico archiprsesule invitatus. liluc mox properal diixissp;et post discessum ponlilicis Theotgerura
vir DA, cujus adveutus Trevirensi gravis, Colo- ibidem per quatuor raenses remausisse, lempus
niensi gratus admodum fuit, cujus interventu p omne in contemplalionedivinorum et oralionecon
vix posl biduum, id est feria quinla (nam feria sumenJo;el quarlo deraum meose febre corre-
lerlia Coloniam adveneral) ad Trevirensis col- plum, Dv^minicis sacramentis acceplis iii KMl.Maias
lojuium adtcissus esl. lile porro inlimavit, se ejus ad Chrislum migrasse, ei in ecclesia S. Peiri se-
causam cum episcopis TuUensi et Virdunens', si- pultum plagam septentrionalem juxla pa-
fuisse ad
mul.jue cjm Meiensibus ad feslum S Jacobi tracla- rietem lempli, ad cujus sepulcrum mulla deinceps
lurum. Has vero inluci is cum ipso composucranl miracula facla sunt. Nihil tamen de eo legiiur ia
Theolgeri xmuli Arnulfus custos Mclensis ecclesiee Bibluilheca Cliuiiacemi. Verum baec aliaque vi^ielur
et niiadjulor ejus primicerius, qui praelerita hcb lo- accepisse Trilhcmius ab auclore anonymo, quiejus
mada ab archiepiscopo cbri.sma accepiranl.Has in- Vilain duiibus libris scripsil jussu Erbonis abbalis
ducias, ctsi ipsiadmodum graves, scrvavii Theolge- ejus discipuli, quam inilio el line mutilam a Pape'
rus, quousque Coloniensis archiepiscopus, Brunone brochio ex co )ice Viiiingensi aceepis. Fallilur
jam Trcviros reversn, missis ad eum litleris, Theot- Trilhemius cum Theotgeri obitura refert ad annum
gero eliam ignoranii raissarum solemnia celebrandi praecedeniem. Mirura est de eo nullam Oeri men-
facuilalem impelravit. Ille aulem in Coloniensis lionem in veteri Cbronico Metensi, quod in ejus
aichiepiscopi conlubernio mullis diebus commora lcmpore desinit ; nec in ejus appendice priori, quae

lus, rogalu plurimum populum in civilale sa-

ejus " iocipit aSlephano episcopo,qui hoc anno canunice
cro chrisraatelinivit cl quasdam ecclcsias dedicavit. eleclus el a Calixlo papa consecralus, amplius
Verum beali Joannis Baptisiae Natalilio instanie, biennio a Caesarianis urbis adilu exclusus esl.Caele-
Culoniensis antistes ad curiam in losula Pihenicon- rum bealus Theotgerus vir fuil miras patieniise ac
slituam, scilicel apud Triburias, juxla ediclum im- mansneludinis, et prorsus ambilionis expers, ui pa-
peraloris profecius, venerabilem episcopum secuni tct ex iis qu?e fccil ad refulandam Metensium ele-
duxit, ubi Trevirensis cuir, eo in graliam rediil. ciionem. Mentionem de eo jam egimus tom. V,col.
Hic desinil magno sane lanli viri famae el rei hisio- -1001 in albatibus S. Georgii in Nigra silva.
 777 MUSIGA. 778

THEOGERI METENSIS EPISGOPI

MUSICA.
(Dom Gerbert, Script.de musica, tom II, pag. 182 )

MONITUM.
}dem aelibrum S. Wilhelmi,lulit fatum in conflagralione monasterii nostri sequetis opusculum Theogeri
nionachi Hirsaugiensis sub ejusdem S. Wilhelmi disciplina, a quo anno 1090 abbas renuntiatusest monasterii
ad S. Georgium in Nigra, Sylva, postea faclus episcopus Metensis. Sed restilui aliunde eiiam potuisset ex
codice Tegernseemi hxc Theogeri musica,cum quo jam coutideram codicem San-Blasianum,itemque ex altero
nuper quem humanissime contmunicavit mecum recerendissimus monasterii D. Petriin Sylva Nigra
delecto,

ahbas PhilijipUft Jucobus, sagacissimus anliquilo.lum investigator, quocum etiam hunc noslrum recens contu-
Umus, variantesque ex eo lectiones uncinis P. inclusas cursivo characlere adnoiavimus.
Optandum modo essei iJ, quam auclor aliquolles commendat gravitaicm modorum plugalium, recenliores
non ncgkxissent : vl inquit, eliam hoc modo admoneamur contemnere pueriiem levilutem garrulitatis, et
admare virilera dignitutem gravitatia. Et jam supra : proportionaiis, inquit prjerogativa gravitatia con-
mendata est nobis, maturae auctoritas,gravitatis et decoraei)robitas honestatis, quae semper praehabenda
est levitate garrulitatis et lascivae exsultalionis.
i

INGIPIT MUSIGA THEOGERI.

De repertoribus musicx artis. A melius in monochordo cognoscuntur [de monochordo
Pylhagoras phiiosophus primus apud Grascos diximus), nunc de ejus meusura [mensuratione) vi-
musicaj artis repertor [9.fuisse) logitur Translator deamus.
autem fP. ejusdem scieniix) in Latinum
asseriiur De mensura monochordi.
[fuil) Boelius genere et scientia clarissimus, ac Dividalur novempassibusamagada usque ad mu'
ejusdemartissecundumnumerorum proportionem gadam [Diuidantur novem passus a mujada usque ad
investigator prorundissimus.Guidovero monachus magdam), ita quippe vocaraus ligna concavu, quai
exslitit vocum indagator diligentissimus, et com- chordam,tn principio.Etgnsc-d
sustinent [sustenlant)
mendator traditorque certissimus. Exslat autem litlera T. posita proxime ad nagadam (magdam).
mouochordum hujus artis evidentissimum argu- Inde in primo nono passu [in fine primi passus, vel
mentum, cujus ctiam primus institutor [fuisse) inprima seclione) ponatur gravis A. Iterum ab A.
dicitur supradictus Grascorum philosophus. usque ad linemdivisioTial iiovenis passibus,el ecce
De monochordo. in primo nono passu ponendaestB. Deinde redea-
Monochordumau'e«iest musicuminslrumenlum, tur ad Gamma, et inde fiant qualuor p issus usque
quod naturaliteret sullicienterantiquitusconslabat ad finem.Primus(ii(i7Uf) passus compleciitur dia-
octochordis,quae notanturtotidemprimis alphabeti « tcssaron, el termiiialur in G. Secundus diapente et
litieris secundum usum raodernorum. Nam in his finit in G. [in G. finitur, et habet in se diapente).
chordisea;.>/aH<scptemdi3crimina vocum.Procedente Tertius diapsison, et demonslrat g. [relinet, et ienni-
autein tcrapore, musicce artis scienliu proficiente natur in g.) quartus finit [finilur) Ilem ab A.usque
{perili iHeadem),inteIligentese/ui- (yrjar; ac ejusdem ad finemquatuorpassus (j;\nt,et primuscum diates-
experientiam prodesse multum, si augeretur
artis saron oITert D. Secundus cum diapente a. B. usque
numerus chordarum,oclo addidcrunt [chorda^) non ad finem, [a. tertius cum diapason aa). quarlus fini-

alias, quod niitura prohibebal, ponentes, sed eas- tur. Eodem modo qualuor passus fianl a B. usque ad
dem repelenleji,gravitate ct acuniine,sicut se habct finem, el) ecce primus passuscum diatessaron si-
puerilis vox ad virilem, tantum discernentes. Meo gnai E.secundus cum diapente fej
rcliqui vacant.
etiam signabanteaseisdemlitleris [quibus et priores Item a C. totidem passus, idesf, quatuor, ad finem
signantur) in eo tanlummodo
dHferenl ibus [in hoc fiiintxlprimus p.issus cum diatessaron ostenditF.
differeniiam quod graves majore, istae
facientes)^ secunius cum diapcnte c. reliqui vacant Ilem a D.
vero minorc signantur charactere. Boetius autem U3!}ue ad finem quatuor passus fiant, [et) primus
nominat eas grajcis nuncupationibus singulis sonis passus cum diatcssaron repraesentat G. quod jam
[ipsis chordis) convenientibus, sicut 5uo m loco {in habcmus. Secundus cura diapente offcrt d. reliqui
musica ipsius Boetii) lector inveniet. Sed quia hajc vacant.Deinde ab E.usqucad flnem totidcm passug

PATl^Ot.. CLXIII. 2o
77» THEOGEHI METENSIS EPISCOPI 780

flant.et primuspjissus cumf^iatessaron repraesentat A. De consideraiione numerorum.

a. quod jim hiibemus.Secundus e. ciim diapenie, Porronunc pauiisper digrediamur ad numerorum
reliqui vacant. quoque usquead fineiiitoli-
Ad F. considerationem.et mensurannanilestandam et enu-
dt^m passMS fianf., el primup pnssus b. synemmcni cietindnm rationem, ut et lectori proportiones, et
{siue b. molU') afTert cura diatessaron. Secundus f. naturum {nulurus proporlionuni) minus inlelligenti
acutam cum diapente.reliqui vacant. Igitur inven- satisfuciat.et sermo in posteruin planius eteviden-
tis (iY((7U«) omnibus chordis prijeter B synenimeni tius procedat.In arithmetica igitur saepe .v<:p/;jus le-
eam inveniamus, ad F.grave atten-
in gravibus.ut gitur dupla duplex proportio, sesquialtera, ses-
damus,quod idem B.grave synemmeni eodem in- quiterlia, sesquioctava.
tervailo respicit,quo melius b. f. acutum pro- tj. De proportionibus dupln, sesquialtera etsesquitertia,
spicit, constatque verissimum ulriusque chordae Proporlio autem estsimilitudo, qua numerisead
ir»edituIlium,utpotque distermlnans hinc diapente, invicem habent.Dupla igitur proportioest,ubi ma-
imlc diapason, et est ulrique salis ralionabile. {l''st jor numerus minorem bis in se habet,ut unitalem
ulique safis ruiionabiU),F. ^rayem assumpsissesibi binarius, binarium quaternarius, ternarium sena-
genituram synemmeni superioris, cum sit etiam rius,quaternarium oclonarius,quinariumdenarius,
proportionalisetorigoinferioris.Enhabemusomnes tj et sic in infiaitum. Sesquialtera aw/em {porro) est,
choriias,quarum prima illa habelur {illaest primu), ubi major numerus minorem totumin seconiinei,
quae A. signatur, sicut et ab omnibus semper mu- et ejus alteram partem ; ut binarium ternarius,
sicis habetur.nam Gamma (F) ex abundanli {.super- quaternariumsenarium, senarius novenarius,octo-
abundanlia) superaddita esi, ut usui, sicut reor, narium duodenarius, et caetera. Sesijuilertia pro-
non (u/) regulcB mos geratur. portio est,ubi major numerusminorem totum in se
Quod spulium, dicalur tonus, quod semilonium el continet,et ejus lertiam partem, ut ternarium qua-
cxtera. ternariuSjSenarium octonarius.novenarium duode-
Dispositis itaque {his) \nler 6u'dschordas{chordis) nariu3,el caetera.Sesquioclava etiara proportio est,
alias niHJus spatiuni cernitur, ut inter T et A. el ubi major numerus minorem lotum in se continet,
inter A. et B. aiias minus ut inter B. et G. et reli- et ejusoclavara partera ut oclonarium novenarius,
gua {et sic de aiiis). Et majusquidemspatium lonus IltEc de numeris sufficiant.
dicitur, minus vero {dicitur) semltonium, semis De eademproporlione in mensura considernta.
videlicet, id est, non plenus tonus. Item in tribus Eaedera aulera proporliones in mensura {sive in

chordis (/um a/zcu6i) ditonus est, id est, duo toni, quantilate continualu) considerantur. Est enim du-
ut a 0. tum (alicubi vero) semiditonus, qui
ad e. pla proportio, ubi majus spatium minus bis in se
habet tanlum tonum et semitonium,ut a D. ad F. ^ continet. Dupla i/flgue {autem) proportio est exem
et reliqua {et sicin cxte.ris). Diatessaron autemest, plum {exemplar ejus consonanlix 9ua?)diapason {di-
cum inler qualuor chordas duo sunt toni, et unum citur), omnesenira ejusspecies in duobuspassibus
semitoniura,ut ab A.ad D. eta B. ad E. et reliqua. fiunt.Sesquialtera vero {p^oportio) in mensura est
Diapente vero uno lono major est, constans quin- proportiOfUhi raajus spatium minusinse continel,et
que cbordis,ut ab A.adE.et a C. ad G. el reliqua. ejusHlteram parlem.ethocest exemplar(/tu/u5<:onso
In sex vero chordis existunt diapente cum tono, ut nantiae, quse e*/) diapente.cujus omnesspecies fiunt
a C. ad a. et diapente cum semitonio,ut ab e. in c. in tribus passibus. Ilera sesquitertia proportio est
{ut a C. ad a vel ab E. in c.) Denique diapason in in mensura,ubi majus intervallum continet minus
octo {churdis) exislit, ut ab A. in a. et a B. in kj. in se {totum), et ejus tertiam partem, sicut dictum
etaC.inc. et caetera. Dicitur autem diatessaron, esi {prius) in quaternario et denario {ternario) : et
quasi de quatuor,sicut diapente quasi de quinque, h&c est forma diatessaron, cujus omnes quaterno
quia lot chordasincludunt.Diapason autem {dici' {quaternario) ftunt passu. Identidem sesquioctava
iur) quasi deomnibus, eo quod {quoad) omnes mo- proportio est in mensura, cujus major intercapedo
dos vocum includat. rainorem totam in se continct etejus octavam par-
De novem modis vocum. D tem,quae fil,sicut dictura esi, in {inter) oclo el no-
{Hi sunt novera modi vocum, quorum {septem) vem. Ilaec etiam formaest toni,cujus omues,utita
Virgilius vocat septem discriminavocura.Nam dia- dicara.species novenario fiunt passu undeverius:

pente cum lono,et diapason diapente cum semito- et reclius epogdous dicitur quam tonus hoc enim ;

nio antiqui non assumpserunt. Sed noslra eos con- nomen habet proporlionaliter, eo quod sil super
suetudo {hos modos) in tantum arripuit.ut non sine oclo. Tonus autem dicitur a tonando, id est a so-
magno sui dispendio ipsos amittere possit.Addunt nando. Ea igitur proportione, qua quisque m;)jor
quoque moderni his modis unisonum, ponenics Rumerus vel mHJor intercapedo ininoreiii superat,vel
iilum primum, vocantes abuse modum, sicut
ct (wi)?o;-)superalur a majore, eadem cujuslibet diclx
grammatici nominativum casum.e/ ipsi tamen {uon vocis {pracdictxconsonanlix) prior sonus superal po-
tamen) compulantes /ftw/uw novem modos vocum, steriorem,vel posterior superalur amajore {priore)
quia intermittuntdiapason ob rarissimura in cantu in gravitate. Et revera proportionalis preerogativa
ejus usum. gravitatis comraendata estnobis^maturaeauctoritas
 781 MUSICA. 782
gravitatis, et decorae probitus honestatis, quaB sem- A noslro canlu, quena Gregorianum
felur), id {sed) in

per praRhjibpnda esl levitali garrulilatis, et lascivae nos vocamus^jncfamus^ydoin nullo modo potest, ut
exsuUalionis. (Hoc quoque aspiciendum est, quod in responsorio graduali : Iu sole posuit ; el in aliis
gPrtves voces prioress'jnt acutis in monochordo, el {siinilibus) quaj hu.jusmodi symphonia canunlur,et
in hoc dispositio monochordi naturain el ralionem in caeteris {canlibui) perpluribus : alioquin autcan-
imitatur : sicnt enirn graves prius el malurae tus ex magna partc mutabitur,aut non cerlo {finali
priores acdijj^niores sunt petulantibu«.garruiis ella- {recte) (inietur, aut omnino intermitletur. Et quia
scivis ; sic et in musica graves voces priores voces in speciebus diapason caedem essc dicuntur,
el digniores acutis et ievibus habendae sunt.) Ilajc ideo nimirum nos non videmus, si telrachordum
autem, quae de numeris dicimus {numero diximm), synernmeni in acutis interG.etc. locum habet.quin
interioriocuiocontemplan(lasunt,quae vero de men- eliam in gravibus inter T.el C.(/ocum) habere possit
sura, eliam exteriori oculo videri possunt, sicut in etdebeat.Sciendumtanaen quod hajcduotetrachorda,
monochordo palet. Rectissime if,'itur dicimus [et quamvis non sint regularia(w«/iwm),tamennimiww
dicere possumus) voces et vocum modos naturales sunt usitata. Quidam {autem) musici non ponunl te-
(esse) quibus creatrix natura, qua3 omnia forma-
:
trachordum synemmeni, sed tantum unam ohor-
vit, in numero,pondereet mensuru talia subslravit, n dam,ot vocant moUem {moUeih). Sed raro mutantur

vel impregsit exemplaria. Nunc ad rem redeamus, vocesin una chorda, quin potius permeant{percur-
quamvis a re non longe dif^ressi fuerimus. rard) lolum tetruchordum, vel eo {adhuc) amplius.
De diciswnc monochordi. De guatuor lelrachordis aliis.
Monocliordura il/iquc priuscjuam {poslquam)s\cut [(l)Sunt praetereaquatuor tetrachordaaprasdictis
superius praescriptum cst,diinensum alqueconfum- nomine et situ differenlia: vocantur enimhypaton,
matum fuerit, dividitur in qualuor tetrachorda, id meson, diezeugmcnon,hyperboleon,ct habent in suo
est intelrachordum gravium,in tetrachordum fina- fine semitoniurn. IUa vero in medio duorum tono-

lium, in telrachordura superiorum, in letrachor- rum. Horum dispositio ab acutis inccepla, planissi-
dum excellentium. ma fit.Igitur letrachordum byperboleon fit ab *du-
Da telrachordis. plici uS'iue in e. diezeugmenon, ab (2) f. in kj. me-
Tetrachordum autem est spatium, quod continet son, ab a. in E. hypalon, ab E. in B. In distribu-

qualuor chordas regulariler dimensas {divims). Te- tione horurn tctrachordorum remanent tres toni a ^.
trachordum gravium ideo dicitur.quia graves voces acuto upque in a. acutum,et a B gravi usque in A.
ibi sonant. Telrachordum finaiium ideo {dicitur,) grave,scilicet proslaiiibanoraenos.id est acquisitus,
quia omnis regularis canlus ibi finitur. Tetrachor quemPloloma^usrex^gypti adquatuordecim voces,
dum superiorum ideo dicilur,quia superiores voces ^ quas solas antiquiores habuissedicuntur,addidisse
ibi sonant.Tetrachordum excellentium ideo dicitur, quem moderni adjecerunl.
refertur, et ille quoque,

quia excellentiores voces ibi sonant. Dtireruntigituretinbocapraefatisquatuorregularibus

QuomoUo constenl teirachcrda. tetrachordis,quod e. et E. habent conjunctionera»
Primum autem tetrachordum constat ex tono,el parameseverodisjunctionem ;illa autem habent. d.
semitonio el lono, et ab A, gravi usque in D. fit ct D. conjunctionem, mese vero disjunclionem.]

grave.Secundum letrachordum {similiter) constatex Rei^ulariumautem(/e//'ac/io';dc?'wm)primumestte-

tono,et semitonio et tono, ei fit a D gravi usque in trachordum graviuin, non solum numero et posi-
C. (G) grave. Tertium leliaohordum constat {item) tiouc, sr^d etiam privilcgii dignitate {(jravitalis), ut
ex lono, el scmitonio et lono, et fit ab a. acuto us- etiam hoc modo admoneamur contemnere puerilem
que in d. aculuru. Quartum letrachordum sicut et levitatem garrulifalis, etadamarevirilem dignitatem
prxcedenlia) conslat ex tono, et semitonio et tono, gruvitatis.{lnsuper) esi enim principium lons et origo
el fit a d. acuto usque in g.acutum.Inhacdivisione trium cselerorum. Nam gignit tetrachordumfiaalium
quatuor tetrachordorum remanenl tres toni,primu3 dimensionis proportionesesquiterlia;tetrachordum
secundus inter G grave et
inter V. el ^Vi/er A.grave ; vero3uperiorumdupla;?/Jsaveronataprocreanttetra-
a. acutum ; tertius inter g. aculum et {inler) aa.du- D chordumexcellentium generationevicaria, pnus^ui-
plex.His abinilio {etiam) quatuor totrachordis inter- dem {nam tclrachordum finalium gignit tetrachordum
seruntur duo telrachord.i, qna3 vocantur synem- exccUcntiumproporl ione) du^\-A,sequens vero {et idem
mena, id esl conjuncta ; unum conslat ex tono et telrachordum excellenlium gignUur a letrachordo su-
Bemitonioet tono, et fit a r. usque in G. grave.Al- periorumproportioneepitritasive^ses^^iMeTtm.Y^iihxQ
lerum conslat [etiam) ex tono et seinitonio eltono, est tam naturalis genitura,ut prima p?-/mflm {sccun-
et fit a G.gravi usque in c.acutum. Ilorum duorura dam),SGCun(\Asecundam,ieriia lertiam, ^unr/a (tertia)

tetrachordorum illud, quod esl in acutis, in cotn- procreut quartam, ea qua di.cimus mensura : hxc,in-
muni usuhabeturelfrequentatur;quod veroingra- quam,est inviolabilis procreatwum forma chordarum
vibus {esl) minus tiecessarium {quibusdam)\u\G{nv, secundum ralionetn dictarum proporlionum,et hoc
et contenditur, ul videiur {contcndunl quidam, ul vi- estexe uplardicendarumspecierumtriuirsymphonia-
(1) Uncinis clausa non habentur in cod. Pe- (2) Legendum ab e in t^

irino.
783 THEOGEllI METENSIS EPISCX)PI 784

ru m s-jnteniiointersupradictos modos vociim tre3, A. ex duabus primis speciebu9,id est, ex prima specie
^j.il^^.-E^diciinlursyinphonifR.proptersuiivesvocum diapente, et {ex) altera prima specie diatessaron,et

cupulalionep.id e8t,diMtPE'Karon,.iiapenle,diapason. lil a D. gravi usqne in d. acutum, et habet medium

De ^iperiebu^ diatdnsururi. terminum a. acutum.Altera secunda spucies diapa-
Sanediatessaron habei bisqualuorprincipalesspe- son constat ex duabus secundis speciebus, id est,

cies,qualuoringravibus,quatuorinaculi8,dua9pri- ex secunda specie diapente. et ex alt^jra secunda

mas, duas secundas, duas lertias, duas quarlas.quae specie diatessarcn, el fit a E. gtavi in e. acutum,et
supradictoguae^ttesuogMasnmprimunturexemplari habet medium terminum acutum. Allera guar-
in kl

sesquilertio [ila quidem quxlibet suo sesquilerlio ta {terlia) species diapason constat ex duabus tertiis
impnmi/ur). Nam prima {species) primis(e/) secunda S[,eciebus, et(id est) ex tertia specie diapenle,et ex
secundis,tertiatertiis,quartaquarti8,(/uofcusgiavium altera tertiaspeciediatessaron.et fit ab F.graviin f.

el finalium conslat {constarH) chordis, et fil prima ab acutum, et habet medium terminum
acutum. e. {c.)

A. in d. (D),socunda a B. in E. teilia a C.in F. quar- Altera quarta species diapason constat ex duubus
la a D. in G. Eodem modo aUera prima ejus specics quartis speciebus, id est ex quarta specie diapente,
prima priinis, altera secunda secun(ii8,altera tertia et ex altera quarta speoie diatessaron, el fit a G.
tertiis.iijtera quarla quartis superiorum et excellon- t» gravi in g. acutum, el habet mediuni terminum d.

tium duibus constat chordis, filqne priina ab a. in acutum. In hac distribuiione {divisione) specierum
d. eecundaa kj.in e. tertia a c. in f.quarta ad.ing. diapason remanent duo toni, unus inler T. et A
De speciebus diaperite. grave,aUer in g, acutum et * duplex. Dicimus dixi'
Diapente vero habot tantum quatuor principales mus) ubique principales,8ed tamen id cum differen

species, quse non minus,naturaliter fiunt habentes tia intelligendum est.

formam quaeque sua sesquioltera {suam sesqiduUe- Quod graviores sint princiraliores.
ram). Nam eodem modo prima primis, secunda se- Graves enim dicunt ir principales ut antiquiores,
cundis,tertiatertiis,quartaqu3rtisfinalium etsupe- acut8e(j'ero) principalesuljunioresjillaeut triatrices,
riorum duubus constal chordis, et fil prima a D. in islae veroutobstetrices.Denique ut dicitur solemni-
a. secunda ab E. in tertin ab F. in c.quarla a
tj
(J.
tas solemnitaiura, ut caniica canlicorum ; ita illae

in d. {Et nota rjuod in his duobus telrachordis simul dici possuntprincipalcs pnncipalium,i.= lse vero ulti-

junclis, seu finnlium et superiorum potiusponilur ge- mae vel postremae principalium. Notandura autem
ueratio specierum diapenle quam in aliix ;
qiiia nec quod in consiitutionespecierum non ita recte octo
lelracliOidum yrnviuin et finalium, ncc tetrackordum species sicut bis (]Uatuor speries possumus dicere,
supcriurum el excelUnilium simuljuncta ad istam p quod/iic(i'5)qui/ia?cdiligenlerlegit,polestintelligere.
sufficient geniluram propler paucit atem thordarum.) De coiistilutione qualuur troporum.
De specicbus diapason. Exhisitaquetrium symphoniarumspeciebuscon-
Porro diapason sicut {et) dialessaron habet bis stituuntur quatuor tropi. Tropus autem dicitur a
quatuor priQcipales species, duas primas, duas sc- Graeco tropos,quod interpretaturconversus vel con-
cuudas, duas tcrtias,duas quartas,qua3 habent for- versio,eo quod {quisque) tropus convertat se acaete-
mam quaequesuam proporlionem duplam. Illce ta- ria tropis ad suas regulas,et ad propriasfiguras vel
inen species superiores {priores symphonice) consi&nl modos [vel quia quilibet tropus, quantumcunque as^
(lantummodo) chordis velvocibus: islxvero species cendat vel descendut,ultimo tamen seadsuam finalem
{autem diapason) constant^cA.-) speciebuscomposilis convcrtit). Guido autem vocat eosmorJos, et consli-
{videlicel ex speciebus dialessaron et diapente). Num tuit illos quatuor inde, unde nos species constitui-

piima speciesdiapasonconstatexprima {specu) dia- musinfovmatque per eus,sicut nos per species.quatuor
tessaron, et ex prima specie diapente, et fit ab A. tropos videlicet protum, deuterum ,tritum ,ielrardum
gravi ugque in a. acutum,et habet medium termi- De prolo.
'aum D.quod etiam finale est proti.Secunda species ProLus autem, id est primus, constituitur exom-
diapason constat ex duabus secundis speciebus, id nibus primis deaterus, id est secundus, ex omni- ;

est, ex secunda specie diatessaron, et ea; secunda D bus secundis; tritus, iJ esl tertius, ex omni-
specie diapente, el fit a gravi B. {usque) in acu- bus tertiis tetrardus, idest quarlu?, ex omnibus
t^ ;

lum, et habet medium tcrminum E. grave, quod quartis, quos ideo gra^cis nuncupationibus nos no-
etiam fioale est deuleri.Terlia species diapason con- minanius, quia eos i'a vocat generalis usus,ei quia
statex duabuslertiisspecicbus,idestextertia specie Gracci forsitun diligenlius rrgulis inhserenlnaiurali-
dialessaron, tl ex terlia specie diapente, et fit a G bus. Protns itaque consfat ex du^ibus primisspecie-
gravi u?que in c. acutum, et habet medium termi* bus diatessaron, et primaspecie diapente,et duabus
nurn F. quod etiam fin;We est triti. Quarta species primis diapason.Hujus exemplum habemus antiph.
diapason constat ex duabus quartis speciebus, id Domine non est alius, quae in lelaniis scripta inve-
est, ex quarfa specie diatessaron,et exquarla specie nitur. Incipitur enim in A. gravi et permeaf [perma'
diapenle, ct fit a D, gravi usque in d. acutum, et net) mque ad {in) d. acutum quae duae chorda; om-
:

habet medium. terminum G.quod etiam finale est te- nes prirnas opecies includunt.
trardi. Allera vero priraa speoies diapason constat
 785 MUSICA. 786

De deutero. A. citur discipulus et coliateralis vel «ubjugalis.

Itemduaesecundae species diatessaron^et secunda Hanc divisionem non esse recentem.
diapentp, et secunda {dux) diapason inlormant deu- Nec hoec recens est divisio,sed antiqua vetus ;

terum, cujus exeraplum smUs reperiri polest. (^5/) non nova. Legimus nanique in veteribus gen-

De irito. tilium auctoribus pro proto et ploga {plugali) ejus

Tritum vero duae tertiaj species dialessaron, et dorius, h^vpodorius, pro deulero et diicijivlio [pla-

tertia diapenle, duaeque tertioe di.ipasoa consum- gali) pjus phrygius,hypophrygius : pro trito et col-
manl, ut antiph. Christi pietas.sicut diligens iu- latprali fjus (suo) lydius,iypolydiu3 : pro tetrardoet
quisilorinveniet. subjugulieiusraixolydiushypomixoiydius.Hucusque
De ietrardo. divinoauxilioprocessimusper omnia fere scnteDtiii
Telrardus quoque constal ex duabus quarlis spe- innisi naturalibus.NuncfmfemindicendisCumusura
ciebus diatessaron, et quarta diapente, ot duabus secuti fuerimus (simui), nisi cauleagamus, contra-
quartis diapason, cujus exemplum ad presenshabe- rii nobis erimus.
mus %. Audi, fiii mi, quod(i^.) ascendit etdescendil Dedivisione troporum naturales regulasnon servasse.
per omnes quartas species, et ultra. Et hac quidem In divisione etenim troporum vel raodorum non
{esl) constitutio quatuor troporura, vel niodorum. ^ adeo quidem {quidam) naturales regulas {non) ser-

Ista vero est divisio {eorumdem.) vaverunt, imo multum usui indulserunt, et se-
De divisione proti. cundum ipsum {usum) regulas, quas nec vitare pns-
Conjuncta prima specie diapente cum prima dia- sumus nec debemus, contexuerun*. Sunt auiem
tessaron, qua3 est in gravibus, et confecta prima tropi vel modi {proprie dicli), quos nos abusive

specie diapason, constituitur prior, ut ita dicam, nuncupamus {nominamus), ut quidam dicunt, to-
protus. Ilem eadem specie diupente junctacum al- nos. Sed cum tonus a lonando, id est sonaudo,
teraprima specie diatessaron, eicon/^ec/a alterapri- dicatur, quam commode epogdoo {tonus) adscribi-
maspecie diapason constituitur, ut ila dicam, alter tur, tam convenienler tropo vel raodo tribuitur.
protus.Inde sunt illa noraine,q_uae dicuntur autenti- In €0 {eis) autem ptus peccavit usus, quod sicut
cus {aulenius) protus, et plaga proli. a proto et plaga «^jusconfecit primura et secundura,
De divisione deuteri. ita a dcutero et ejus discipulo tertium et quar-
Eodera modo secunda specie diapenle conjuncta tum: a trito quoque etejus collaterali quintum et

cnm secunda specie dialessaron.qua? constat in gra- scxlum ; a tetrardo vero et ejus subjuguii confudit
vibus, et composita secunda specie diapason, ge- septiraum et octavum. Quae quia tantum invaluit
neraiur {consliluitur) prior deuterus. Item eadem abusio, incerlat hic noslra quoque sententia capite
secunda specie diapentc juncta cumaltera secunda ^ verHO.Verumtamcn nunc ad superiora revertamur,
specie dlatessaron.et tormata altera secunda specie etquiaaliud non possumu3,usui faveutes ad ipsum
diapason, consiituiiur [generalur) alter deuterus. stabiliendum elconfirraandum rationea invenire ni-
Et hsec (7«rfc)sunt noniina, quibus dicitur {aulenius) taraur, ostendentes adjutorio divino, ob quam
deuterus, et plaga deuteri. causam naturales in eisdem {ipsis) tonis {usus)
De divisione trtli. transposuerit constitutiones. Graves igitur {quippe
Similiter tcrlia fiyura {specie) diapente adjuncla voces) naturalis proporlione prselutionis {ex naturali

cum tertia specie diatessaron,qu8B ingravibus est, prgp.lnlione) cum suia censoribus {consortibus) se-
et composila teriia specie diapason. consummatur, cundum suprndiclam ralionem principalem locum
ut ita dicam, {prior) tritus.Itemcadem tertiaspecie obtinere {deberenl); nemo {qwque) est, qui {hoc)
diapenle cum alleratettia specie diatessaron juncta, ahnegat. nemo(e^i),qui aliuilaffirmare possit.Acutis
et confecta altera lerlia speciediapason, constitui- autem {lamen) cum suls socialious sonoritatis et
lur, ut ita dicam, alter trilus. Indo solet dtci o«- intensionis altitudinem pvserijnierunt {obtinent), et
ienticus {autentus) Iritus, et plaga trili. in tali subiimitate primariura locura possederunt,
De divisione letrardi. quantoque sunt remoliores, tanto in hoc tali prio-
Simili raodo quarta specie diapente conjuucla D ratu existunt excellentiore-;, quod demonstrant no-
cumquarta specie diates9ai'on,et compositaquarla minaeorum(carum)quibu3vocantursuperioresetcx-
specie diapason.nascilur {inde), ut ita dicam, prior Queenominanonesserecen-
cellenles {e.rcellentiores).
tetrardus. Itera eadem specie quarta diapente jun- tia.nonessenovaprobantea {earum),qu!B Boetioteste
cta cum altern quarta specie diatessaron, et inde habentgrseca vocabula, tritc hyperboleon,paranele
nata altera quarta specie diapason, gignitur.ut ila hyperboleon,nete hyperholeon.Ob hujusmodi eleva-
dicam, alter tetrardus- Inde sunt nomina auienti- tionis sublimitatem,et ejus oppositae dispositionis {de
cu:: {auientus) tetrardus, et pla^'a tetrardi. Autenti- po.«7toni5)reraissionem,consueludo ab acutistrans-
cus {autentus) autem dicitur quasi magister et pra;- tulit intimatum {infimatum) (3,i a gravibus autem
latus, quia sumpsil nomen ab auctoritale. Plaga principalum. Ha3C itaquecau3aest,et ratio.obquam
{plagalis) vero a Grajco est ut aiunt, et di- in acutis autenticos (autenlos), plagas {plagales

(3) Rocte.
787 TnEOCTERI METENSIS EPISCOPI 788

vero in gravibus constiluunt omnes latini musici, A. wfl^w) '"^ ^•^'•^""' Q^-i^n^o "^'^'^s es. In F. ut Inlroit.

haud 8cimus,an grsci. Assenliamus ergo et nos, et Nunc scio vere. In G. ut ant. Fac benigne. In c. ut

quamvissurficereposset, quodsuperius eonaturali- anl. Vivo ego. et Unura opus feci.

ter constiluerimus.tamen elhic ipfOM5uaii7erquan-

lo Lrevius potuerimus, consliluamus. U 1 a p u s u 11

De primo lono. l> ft u t e r u s

Primus igiiur lonus vel Iropus, fcive modus ver- Tmius 1 UiapeiUe. 1
LUaie&baruu. \
Tunus.
satur reguiari cursu inter D. el d. ulpote in suis I 1 1

specipbus,et exlicentiaassumitu</-amfyue (ulrinque) D. K. K. G. a. i.t;. c. d. e. t.

chotdam, vel vocem, ciijus formula haecesl: Ejus

1

ssecuiorum amen incipit ia a. canlus vero (aiii) in

Bequarlo.
C. ut antiphona Arguel)at. saepius aulem in D.qu.ie
Q\\diT\n?, autem plagis ejus {tonus plagalis tertii)
est ejus (inalis, ut antiph. Ecce nomen Domini, et
eamdem habet finalem, curritque regulariler inter
Euge,serve bone^ci, Columna est,el Domine Dominus
B. etassumens utrinque chordam. tangensque
t^.
noater. In E. sed raro, ut ^. Veniens a Libano,
'/TT Eqo
(et it.
^"
*
"j
V T TTx
F. qnoque, ul Biduo vivens.
te tuti).
TIn
T r d',,7,,^ .,-„^.,o' "^^
'. d
a ^ ^
utrumnue B.
perssepe
^_
(b.) svnemmeni. Formula
' .
fel.

autrm ejushseccsf. Ejus sxrulorum amen (eououae)

et Ave Maria. et Aperlis ttiesauris, Domine si hic
incipi! in a. sicul primi {primus), canlus vero in C.
{ant. Bealimundo) In G.ut ant. Secundum magnam
ut antiph. Modie natus est. In D. ut antiph. Bene-
ul ^. Vidi Jerusalcm hi a. quoque, ul ant. Beati
dicta tu. In e (£.), ut ant G-JiuHe, Mnria.In F. (/".)
mwido. Est etiam, quando ideni tropus incipit in
ut ant. Ecce raerces. In G. ut ant. mors. In a*
A. gravi, ut ant. Domine non est al.{Saulus adhuc) ;
sed raro, ut ant. Niui diligenler.
hoe lamen rarissime fil,tuno videlicet, cum indif-
ferens est, habens diatessaron superius, cum infe-
riu8. I ) i a 11 a p n n

Jr" I a ^ H Ui-uiHii.
II 1 U p H S O II

Tonus. 1 Diatessaron Diapente. 1

Tonus.
P
1

r t u s
1 1 1
Tonus. I
Diapente. | Dialessaron |
Tonus.
A. H. C. D. K. F. (i. d. ['Cf. c.

C. D. E. F. G. a. hn. d.
De quinto.
De secundo.
Quinti finalis esl F.inde ascendamus (ascendentis)
Secundus subjugalis (esl) ejus, habel earadem
ad f. inter quos continentur ejus species.^i/i/i assu'
flnalem, quam [et magister, id esl, (in) D. gravc
mit utrin^jue vocem, cvjus formula est. (Etnota.quod
versaturque inter A. et a. id est, in sua diapason,
quintus lonus non assumit vocem ex parte gravium,
et assumit uirinque vocem. IliBC autem estformula
sed ex parle acutarum tanlum, ut hic palei). Hujus
ejus; (guod patet in hac figura) ipsius sasculorum
sxcuiorum amen (Ejuseuouae) incipitin C. (c). sicut
amen incipit in F. (f ) cantus vero in r. sed raro
ut ^. Educ de carcere, Natus ante saecula. In A. ut
tertii, canlus vero in F. ut ant. Adhuc multa, ut

offert. Ad te, Domine, levavi. In C. (c.) ut ant.

ant. Haurietis. In G. (sed raro, ut com. Non vos rel.)
Raro vero in a. (In d.) ut ant. Exsul;abunt omnia.
Nonne cor nostrum. (Sicut lilium.) In D. (d.) ut ant.
In c. ul ant. Elevamini portae aeternales, et ant.
Ecce in nubibus. In E. quamis raro, ut %.Egoie.
Maria). In F. utant. Quem Eccejam veniet.
(ant. Ecce vidistis. Re-
peritur etiam inchoare in B. inferioris synemmeni
ut Grad. Salvura fae servum. D i a p a s n .

D T r i t u s .

D 1 a |i a s n .
D i a p e n t e . | DiHtessaron. 1 Tonns.
P 1 a cr a P r o 1 i ,
1 1

Tunus. Jjiatessiirun. |
Diapenle 1 Tonus. F. G. a. h% c H. e. f. £•
1 1 1

r. A. B. C. D. E. F. G. a bi^.
De sexto.

De lerlio. Sestusvero discipulus ejus eamdem habet flna-

Tertius modus finitur in E. gravi, proceditque lem, vaditque regularitera C, in c.persuasspecies,
regutariter ad acutum, scilicet per duas (suas)
e. et hic assumit utrimjue chordam, cujus formula hvc
species a«sumens utrinquechordam:cujus fornjula est, (non hic ex parte gravium assumit chordam).

haeo pst (qmd palet in figura.) Ey\? sxculorumamen Ejus sseculorumamcn (euouae) incipit in a. ut primi
(euouae) incipit in C. (c.acutu). cantus vero (lermi- et quarti cantus autem in C. grave. ul anliph.Vox
;
 ;

789 MUSICA. 790

cxsultationis. Tn D. ut antiph. Si ego verus. In F. ul A Cum igiturunusquisque troporum ad regulyrem

arit. admirabile. In G. raro, ut ant. Nesciens ma cursum in superioribus suis vocem unara acciviunt
ter. Ilarius vero in b. ifynemmeni superioris, ut primup, spcumius, terlius et octavus inve-
{accifiit),

Com Redime me. Invenitur quoque incipere in B. niuntur aliquando assumere dua?, el facere deca-
inFerioris9ynemmeni,ul antiph, Ailornathalatiium chordum, qiiod coastat tribus tetrachnrdis. Horura
qune inchoatio rarissima cst, et a mullis vitalur, exempla icripla (suhscripUi) funt. {Exemplum ie
praesertim ad {cum) hoc synemmenon a plerisque primo lono esl hoc) ^. Haec est Jerusalem, et a. Pla-
vitari satagatur. teae tuae : et i^. Filiae Jerusalem.

1) 1 M D ;i s 11 n . I) i a p a s n .

P J a g a 1' r 1 l 1 .
Decacbordum primi toni.

Tonus 1
l)iatessaron. |
Diapente. |
Tonu?. Diatessaron. | Diatessaron. | Dia |
tessaron

1 1 i
1 1 1

B. C . D. E. F. G. a. btl. c. d. D. E. F. G. a. bi^. c. ( i. e. f. 1

De septimo. Decachordum cecundi et exempla ejus.

{E.vempla secmdi .'nmt hxc) i^. Rorate cojli. ^.

Septimus modus terminatur in G. proceditque
Qui vicerit. ^. Aiigelus Domini. ^. Tentavit Deus,
inde in g. suam diapason, et assumit chordam humilitatis. decachordum
et ant. In spiritu Iloc
utrinque, cujus formula (esl hxc), W]us xaeculorum
secundi a plerisque Teutonicis maxirr.e frequen-
amen {euouae) incipit in d. cantus vero in G. ut an-
tatum vitant Itali vel Romani, continentes se in b.
tiph, Assumpta est. In a. ut antiph. Ipse pr^ibit.et
molli quos imitantur quidara Teutonici.
;

^. Elisabeth. In t]. ut ant. Cum angelis. In c. ut ant.

Benedicta filia. In d. ut ant. Agathes laetissima.

U 1 a p a s 11 .

D i a () a 8 o n . Decacliordorum FHiunfli lon i.

T ft t r a r d u s Diaii^ssaron. | Diatessarun. |
Dia 1
iHssaron
Tonus. I
Di^in^^nte. |
Diwtessaron. | Tcmiis. Q 1 1 1

A. B. G. D. E. F. G. a. btj. c. i

F. G. a. bb! c. d.

Decachordum teriii et exempla ejus.

De octavo. Exempla de decachordo teriii sunt hiec) ft. Vir-

tute magna. %. Peccavi super.
Octavus collateralis ejus eadem finali terminatur,
versaturque inler D. et d. sicut in suis speciebus,
accipiens {tolum) tonum utrinque.Formula (e;'«5 esf D i a p a <» o n .

hscc, quse subtequilur). Kjus s<BCUilorum amen incipit Decacnurdum lerui to ni.
in c. sicul tcrtii et quinti, canltis vere in C. utant. '"Dia tessaron
Diatessaron. | Diatessaron. | I

Jusiorum nnimse {Cornelius) ant. Stahunt jusii. In

1 !

D. ut ant. Dixit Dominus mulieri, In E. ut ^. Iste

K. F. G ». tU r. d p. f. e
est, qui ante Deum. Et Hodie Maria. In F. ut ant.
Gloria in excelsis. In G, ut ant. Advenerunt nobis. ])

In a. ut ant.Apertumest. In c, ut anl. Aquam quara Decachordum octavi et exempla ejus.

6(10. Jn d. ut ant. Tu es qui venturus, ut ant. unde-

{Exempla octavi sunt hoec) ^. Ecce radixJesse. El
cim discipuH, Inchoat etiam aliquamloin b. synem-
R). Pretiosus confessnr Domini Et i^. Oravit Jacob.
meni superioris, ut vers, oQert. Notas mihi fecisti.
el Hj. Nuntiaverunt Jacob.

D i a p a s n .
i> 1 a (j a s n ,

P 1 ag a Tetrardi. Decachorrium oclavi to ni.

Tonus. Diatesparon. | Diapente. | Tonus, Dtatessaron, | Diatessaroa, | Dia |

tessaron

1 1 1 1 1 1

C. D. E, F. G. a. h^, o. d. e. |
n. F. F. G n. »la. r. d. ft. f.
791 HUGO DE S. MARIA MON. FLORIAC. 792
Non solura heec, sed et alia excmpla diligens A sine contradictione autentico tribuetur, dum tanlum
inquisitor reperire potest, maxime in difficliori {lamen) regulariler tcrminetur.
canlu. In quinto et sexto et trepiimo (lalem cantum Gcneralis regula plagalis cantus.
non invenimus, forsilan hac ralione, quia iu illis Qui auterahubet diatessaron inferius, id est gra-
tonis) non invenimus (twssumus incenire) telrachor- vibus,a\ ascendal a T ad decimHm {chordam) sive
dum {decdchonlum), quod covslel ex tribus lelra- desccndat ad decimam citrave, inquaiibetremancat,
chordif, inquinto quidem et sexto, impedienle Irilo- dum tunlum {tamen) ad finalem secundum regulas
no in septimo vcro prcpter defcclum chordarum in
; accedui. Similiter qui duas voccs inlVa diupente,et
tnonochordo. In quario cmtem 1'^no tule tetrachordum unam vel nullam supraczVrflye {vel sicilra dmpente)
invenire possum-is, sed nos tolem cantum non recor- ubilibet subsistat. Item qui intVa {diapente) unam
ttamur nos invenisse). Quoniam auletp non solum et siipra dinpcnte nullum habet, citrave in qualibet
hae diversitates vel varietates, non
sed eliam aliaj subsistat. IdentiJem, qui nulium infrahahet, nec
modicajjn cantu patent, quae in troporum errorem ad diapentepleniterascendit. Universus taliscantus
mittant {mittere possinl) cantorem, ul ignoret, quis ad subjug.ilem referendusest, si tamen regulariler
cui attribuatur,operae pretium duximus audere ge- finidtur.
nerales cudere) regulas, qmhus autenlicos a subjuga- n Generalis regula communis cantus.
libus vel communibus {autenlos a plagalibus) eviden- Communis vero cantus esl, qui inter (infra) dia-
ter segregemus. penteeam pleniter altingens versatur, nec utrolibet
Generales regulse autentici cantus. evagalur. Similiter quisu()raet infraunam vocem
Quicunque i^iturcantns dialessaron habet sune- 8e']uu!itcr accipit. Iteiri qui utrinqne duas xqualiter
rius ipso {supru) diapente, si descendat eliam usque assiimit. Illud aulera in communi canlu observa-
ad duodecimam chordam, D. vidtlicct ab^ vci citra tur, ut ei tropo {tono allribuolur, qui m usus habe-
in qualibet subsislat,dum tantum [tamen) ad finalem tur) tribualur (4) {cum quo magis concordat, vel cui
regularitcr {currat vel) perveniat. Similiter qui usitalum est eum attribuere. Dixvrus regulas verisi-
duas chordas supra diapente. utpula vel c. ct {vei) Ij miles et quse probari possunt ; sed in quibusdam, ut
infra unam vel nullam habet. Itera qui supra unara dicit Priscianus, regula quidem scienda est, usus
elinfradiapenle nullam omnis hujusmodi cantus
; vero observandus). (5)

(4) llic finit. Tegerns. esse referendas eas regulas super discantum, atque
(5)AnnectunturhicinCod.San Petrinoregulaesu- ad scriptorem codicis, non ad auctorem esse refe-
ppr discantum, quas omitiimus, melius suo loco ex rendum versiculum qui snbnecliLur Qui me scri- :

Francune el JoANNE dc Muris explicandas. Nec du- bebai, Dielerus nomen habebat.
bitamusad eam ipsim ajtatem seec. XIII. vel XIV.

CIRCA ANNUM DOMINI MCXIX

HUGO DE SANCTA MAUIA

FLORIACENSIS MONAGHUS

NOTITIA HISTORIGA ET LITTERARIA

{Histoire liitiraire de la France, X, 285).

Hugues do Sainte-Msrie, ainsi appele du nom d'un village appartenant k son pere (1), oti etait une eglise
dediee h la sainte Vierge, embrassa la vie monastique dans rabbaye de Sainl-Benolt-sur-Loire, et s'y ren-
dit ccl5bre par son savoir, vers la iin du xi» siecle.Cest presque toutce que nous sivonsde la vieet desac-
tions de cet auteur, qui ne nous est connu que par son nnm, .«a protession el ses ecrits. L^ pius considera-
ble de tous par la solidile et rexactitude est son Traile de la puis<nnce royate et de la dignile sacerdotnle,
que Baluze a impriine dans le recueil des anciens monuments (2). Ilugues l'adressa k Uenri loi^jroi d^Angie-
terre, pnr un prnlogue ou pre^^ace qu'il mit h. lu tSte. Le dessein de rauteur est d'apaisor les dispuies qui di-
visaient les deux puissanoes.et de combatlrererreur deceux qni,croyant <;avoir ce qu'ils ignoraient,ren-
versaient Tordre de Dieu. Ce que notre auleur appelle erreur avec raison, et ce qu"il enireprend de combat-
tre, est le sentiment de ceux qui pretendaienl que la puis.=ancetemporelle n'a point ete etablie de Dieu,
mais par les hommes, et qui en consequenoe mettaient la dignite sacerdotale au-dessus de la royale,quoi-

(1) Note du ms. de la Bibl. du roi 4963. '2) Miscel, t. IV, p. 65.
 703 KOTIT. HISTQR. ET LITTJiR. 794

qu'elle lui doive 6tre soumise, non en dignil6, mais par l'ordro de Dieu (S). Hugues se flatte qu'apre8 qu*il
aura dissip^ les nuages fle cettc erreur, on se rendra peut-6lre a la verite et aux dogmes qu'il appplle di-
vins (4): diuini flogmalibtis acqmescent. ii traile iJe sacrileges et de phurisirns les parlisans de l'erreur
qu'il entrppend de retuter : ce sont dfs luneux qui, ne chiirchant qu'ci .'atisfaire Ifur lureur, renvcrsRnt
Tordre etahli par Dieu mSme.et entreliennenl eiitre les puissances des divisions qni mtltent le irouble
dans TEglise qne Je^^us-Christ a rachetee de son sang. Quel num nolro auleur donnerait-il aujourd'hi)i,
s'il vivaii, h ceux qui, noii contents de renverscrrordrede Dieu, enavang inlquela puis^sance tcmporelle
vient des homines et non dc Dicu.deiruii-enl encore !a puistance ecciiiiriustique et qui, aussi ignorants ;

qu'il sont impies, attrihuent anx Vandales (5) h dislinction des deux puissances ? La raisoo qui engag^a
Hu^rues h d6dier son trnite au roi d'Angleierre, etait pour lui donner plus de poids et d'aulorile; el il
suivait en cela, dit^il. Pexempiedes s:\vants, qui avaicrt autrefois ccutume de presentcr leurs ouvrages
aux rois verees dans les lettres. 11 prie fa n^ajeste de rexaminer avec des gens&ages, pour d^couvrir
tout ce (lui meriiait d'6tre corrige. Pour ce qui est de ces lenieraires qui renversent Turdre des choses,
il I
revoit que son ouvrage ne i^eni poinl de leur gfut.tant k causedu slyle qui leur paraltra grossier,'iue
parcc qi.i'il combal leur sentiment : car. belas! dit-il, hs aveugles de ca-ur (•e plaisent pour rordinaire
dans lcur aveuglement et leur temerite Nmn rgecis corde pleriinique .'tui, proh dclor ! cxcilas atque leme-
!

rilas plucet. 11 les exhorte ce()endani hne point s^ofTenser de f^on 6tyle,et k prelerer dans son discours la
verite k lcloquence Malint veros quam di>erlos audire sermones.
:

Dn reste, il sait qii'il y a plus de surele a entenfire la verile <\\i'h. Tannoncer soi-m6me TuHus vnitas :

audilur quam prxdicalur ; c'est pourquoi il prie les eveques et les autres prelals de TEglise, qui liront son
iivre, 'le ne pointcroire qu'il ait la presomption et la lemeriiede vouloirles enseigner, eux qui sontaswis

d'ins le corps huraain (ccp- '^)-, q» n est image ae ineii le t^ere ^cap. n), comnie eveque est ceiie oe
i i

Jcsus Christ, il explique fort au longen quoi consiste le devoir d'un verilable rni (cap. 4). ]l aoit employer

son mimslere h tirer ses sii.jets dc rerreur, et h les ramener dans les voies de Tequite el de la juslice, en
quoi il peut 6tre tres utile h TEglise. Notre auteur remiirque, d'apre9 un Pere de TEglise, dont il emploie
les paroles sans citer la source, que Dieu donne souvenl aiix peuples des rois pour les gouverner tels
qu'ils les rneritent (Q), et qu'il y a queiquefois une si grande connexion entre lcs merites des sujets et des
personnes qui les gouvcrnent-, que la vie des sujets devient plus dcre^lee par la faute de celui qui les
conduit; et que le prince change de vie par le raerite de ses snjets. Un bon roi est un don de la mise-
ricorde de Dieu. et un niauvais est donne par un effet de sa colere selon qu'il est ecrit Je vous donnerai
; :

un rni dam ma fureur et ailleurs: II fait rigner Vhnmme lixjfwcrite acause dcs pd hds dupeuple. Mais quels
;

que soient les rois et ies princes, il taut les soulTrir, ct on ne doit jamais avoir la temerite de s'elever
ontreeux, en leur resistant.En suivantle orecepte de rApotre, si nous etions sous la domination d'un
UrinUC
irince piiien, IflUUlCHt rtionorer
It taudrait
Utllt/U, il l UL>IHJI»JI i>L souffrir patiemment
et OfUHlll JjaOldlillHlil lous les '.raitements
*.\J\A^ lUO ,IUIL(^lliOUI.O qi)'il p'. lUilflll. nous
LJli II pnurrait 11'IUO (ailC.
1'aire.

U noiis est ord >nne de prier pour eux, et non de leur resister. Ccst par la pri^re, et non par les armes,
qu'il faut reriisler aux mauvais prinees. Siiint Ambroi-<e n'oi>posa a la pers6cution de rimperati icfJustine
que les priores continuelles qu'il f,ii*;ail h Dieu jour et nuil. <,'est une temerite et un crime poup tout
prelat de i.>rendr0 les armes conlre un roi ou un erapereur. 0'est se revolter contre Dieii m6me, que de
resister aux puissances. Quiconque meurt en portant Ips armes contreson princ^, raeurl non comme un
raartyr, mais comme un voleurqui su!'it la peine qu'il meiite. Mais ce n'est puint a direpour cela qu'on
doive obeiraux puissances.si elles commandaienl de faire le mal.Si les disciples de Jesus C.hrist doivent
o.iv rvT.iri/<oa 'nhoi caa npo rlans lp<? rhntjfts flp. r.ft mrinitp. ila Hnivpnl. a nipn Ipiir innnpp.nrp ^7^ C'f"i\ nnnp.
I

u liu ^iauu ivjiu uiuiji i^vu ciiinoiiii it,o oj^nooo uo ouii rOyaU '^ 0, 8t (10 VCll ICr aCO qiioiu
cil':L»r> 'iu ui^jvuii' !

oulte de la religion s'y cons^.rve religieuseraent, cirexemple de Gonstantin et de plusieurs aulres rois et
princes. 11 doit avoir les quatre vertus princi pales : la subrietd, qni lui fera eviter la paresse, tant par
rapport au corps que parrapport aTesprit ;la.justice, qui le fera cherir de Dieu et de tous les hommes
9en>63;la prudence, qui lui fera faire le discerneraent de ce qni est.jnste et injuste ; la tcriperance. :|ui
reinpdchera de tomber dans aucun cxces. Ce n'e3t point assoz qiiMI soit orne de vertus, il doil anssi 6tre
instruit deletlres, afin de pouvoir nourrir son esprit par la lecture di's Livres sainlB, et s'instruire et se
fortifier par lesexi^mples liesgrands hooiraes anciens et modernes. Notre autenrpropose anx rois la pri^.re
de Siilomon.pour modele do ce qu'ils doivent demandpra nieu;et il y .joint diflerents lextes tires deslivres
doce roi de JerusaIem,pour leur servir d'instruction.U veut que le prince corrige les mceurs de ses sujets

(3) Ordinem a Dco disposffum evertunt, dum opi- subditorum, etex meriiis suhdilcrum mutelur vila
nanlur se scire quod nesciunt.Putaul enim quod ier- reciornm (Greg. Mag. Mor. in Job. 1. xxv, c. 20).
reiii regni dispositi.) non a Deo, sed <ih liominihus sit (7) Verum ad malum perpetranduyn, nullus yole'
ordinata., sive disposita.Ei iden sacerdota lem dignita- stalibus debet odliibere consensum.quinsi illis dehetur
tem mnjesidti regi3e prgefer untyCutn eisubesse ordine, a Christi cultoribus tcrrcna mililia, Deo debeiur in~
non aiqiiitate, debeat. nocentia.
(4) Misrel., ib., p. 10. (8) Unde si forle conclus fuerit aliqi'is chrislianus,
VoltHire,
(.5) dans un libelle qui a pour titre : La ul aut eis obediendo. justitiw vel innoccnti^ rcgulam
Yoixdu Sage. infringat, aut quamlibet poenam aut morlem pro con-
(6) Verumtamen secundum. merita subditorum tri- temptu hujusmodi solvat, eligat Dco fidelis anima
buuniur pUrumque personx regentium; et ila nonnun^ vitam amittere, guain reatun^ per-
inagis fugitivam
quam sibi invicem connectuntur meriia subditorum agere.
atque rectorum, ut ex «ulpa recloris fiat deterior vita
79« nUGO DE S. MARIA MO??. FLORIAC. 790

(cap. 7), en les exhortant et leup inspirant la crainle, et en leur donnant lui-mdme l'exempie du bien ;

qiril ait de la considdralion pour los liommea vertiieux et eaees ; qi)'il rpQoive comme des oracies de Dieu
les avis qui lui sonl domncs [)ar de ajiints pprsonnages ; au'il soii lihenil, affuijle, tranquille, d'iin esprit
pni, vrrti dans ses paroles, modeste dtins s-on rire, elr. quMl ait une langue savante, une loi pure ; qu'il
;

aii en horreur la dedauctie, ]'envie. ella cupidile quie?t la snurce de tous ies maux (jue ses rljinistres
;

soient niodeste?, hoinmes de bon sens el de bons ronpeils, etc.

A Fegard des rois qui s'ecartent de la voie de Dieu, notre auteur dit safiement qne pour les ramener,
on doit employer des moyens qui soient tcls. qiron honore toujours en eux la majeste royale, ei que lo
peche cependnnt soil puni (9).les rois n'et;int point, par lenr dignile et leur puissance, exi mpts desuivre
les lois de TE^lise. et rii.= ptn-es dc sa di?cipline, h laquclle ils sont soumis par la profei-sion qu'ils lont
de la foi. Ainsi il faut les reprendre, non aveo hHuteur, niais chfiritablpmenl, et avec les menagemenls
de la sagesse, charilatis affcclu, s^ajdevlerque. Notre auteur parle ensiiile (cap. 8) de la punition i|ue Dieu
exerce sur les rois et les princes qui desobei.=senl ^ ses romniandi nients il leur arrive ce qui arriva au
;

premier homme apr^s son pen he. Au?sit6t qu'il eul desobei au commandempnl de son createur, il ^prouva
en lui-mSme une r6volte de ses membres, et les mouvements de la concupiscence qui s'eleva contre sa
volorite. Les animaux, qui avaient ele crees pour lui 6tre souniis, secoufrent le jnug de son empire, et
refiiperent de lui obeir. Cest ainsi qu'il arrive souventque les t^ujets d'un roi rebelle k Dieu s'6l6vent
contre liii, lui tendenl des embuches, et rerufenl roldistance qu'il8 lui doivent. Pour Tordinaire meme
les princes prevaricateurs perissent miserablement.
Apresavoir parl6 de la puissance royale, IlDgues pas?e k la dignite sarerdolale (cap.9).dont il releve le
ministcre. L'cv6que arcQii de Dien et de Jesns Christ le pouvoir d'ouvrir etde fermerle cielaux hommes.
Les rois et les puissarces iui soumeltent leurs tetes, parce que, quoique les rois el les empereurs aient la
souveraine autorile sur la terre, cependHnt ils sont lies par le lien de la foi Qnia licet rex vel imperalor
:

culmine poiestatis sil prwdilus. vodo lamen pdeilevplur astrirlus. L'ev6que doil etre le sel de la lerre par
sa doctrine. Il est roi pour conduire le peuple; c'pst un an^p, parce qu'il Hunonce une bunne rouvflle;
il e.=t f astpur. parce qu'il nourril Ips hommes de la pHrole de Dieu.En parlanl des mauvais prdluts (rap.

^l). il 86 plaint de cequecette dignitd se donne plutot k des ambilieuxet h des ignorants qu'au merite,
re qui deshonore la religion etatlire le n epris de la dignile sacerdotale. 11 y en a quelques r.ns d'eux,
dit-il, qui delivrent du serment de fidelite qu'on doit h ses maitres. ce qui est absurde. II comhat cet
abus dans le chapitre suivant, et blame le zele indiscret des pasteurs, qui font servir la rigueur de la
dis^cipline h leur haioe et h leurs passions, dans les Jugements qu'ils prononcent, soit conlre rinnocent,
soil en faveur du coupahle: il faut donc examiner serieusementles causes, et exercer,apres cet examen,
la puissance de lier et de d^lier. L'(5v6que doit bien prendre garde de ne pas avilir la doctrine qu'il
prfiche par la maniere dont il vit c'est ravilir et la rendre meprisable, que de n'y pas conformer sa vie.
:

is^6anmnips, quelle que soit sa conduite, elle n'autori?e point a mepriser sa personne et sa predication.
Ce serait mepriser Je?us-Christ. Les fidelea doivent donc respecter non-s-eulement les eveques, mais
encore les prelres et Its clercs el qiiand mfeme il y en aurait quelques-uns de r(^prehensiblp9, tous ne
;

snnl pas pour cela meprisable^.D'ailleurs tous le» hommes,tant qu'ils sont dans cetle chair corru(>tible,
8ont sujels a fiire des faulps. Mais Dieu, afin d'pmp6cher que les crimes ne se iiiultipli issent par Tim-
punite, a etabli des rois sur hv terre pour les punir par des peines capablps d'inspirer de la crainte aux
hommes qui meprisent ses commandements. Ce serait une piete mal reglee, quede laisser le crime im-
puni, parce que ce serait le muiliplier. Cependant les juges doivenl .=e conduire avec beaucoup de dis-
cretion, et pour cela ils doivpni ftire instruits, atin de discerner ce qui doit 6tre puni, et ce qui m6rite
quplqiie indulgence. Ainsi Ips rois. Ips empereurs et les .juges ne font rien contre le commandement qui
defend de tuer, soit Iorsqu'ils condamnent des criminels k mort, soil lorsqu'ils font la guerre pourde
justes raisons.
Cointr.e les rois sont 6tablis de Dieu sur la terre pour la punition des m6chants, de m6me les evAques
le ."^ont dans PEiilise pour exercer la puissance qu'ils ont reQue k Teijard des pecheurs. II en est que
revequp. doit, selon la naturo de la faute, separer du corps et du sang de Jesus-Ghrist, el leur imposer
une penitence qu'ils accomplissent, ponrfeire r6co icilies et reunis ^ la socield des fideles. U est oblige,
parl e devoir de sa charge, d'instruire, les uns. de corri^er les autres, d'en excommunier d'autres. Quel-
qiiefois il differe de reprendre, soit pour altendre un lemps plus favorablo, soit par la cra nte que celui
qiiMl reprendrait n*en devintplus mauvais.
Voilci uno partie des rn^iximes que notre auteur etablit par rautorit6 de rEcriture et des P^rea, dans
pon premier livre,oliil faitvoir que toule puissnnce vientde Dieu, et que c'est delruire Tordre etabli par
Dieu mdme, que de resisler anx puissances. Comme il rpleve la puissance leTrporellp dans cpI ecrit, il
fefmi-Ie qu'il ait voulu prevenir une objection qu'on pourrait lui faire lci dessus, et pe justifier pnr les
parolfs suivanles Je ne pretenda point, dit-il. elablir qu'il snit perm.is h aui un roi ou a aucun empereur
:

de fairfi quelque chose coiitre les commandempms de Dieu et les saints canons mais je dis iiue cnmme
;

un bnn chreiien ne doit point obeir aux lois lor=qirelles sont contraires, cicellede Dieu.ainsi on fait mal
lorFqu'on n*obeit point a ce qu'ils ont sfigpment elabli. Car, comme dil saint Augustiu, la paix de toutes
chnses consipie dans la tranquillite de Tordre.
llugues (10), aores avoir proiive solidempnt,dans recrit dont nous venons de rendre ccmpte.que toute
pnissance vient de [^ieu.entreprit de faire voir. par un second.que Dieu a ^tabli et place rieux puissancea
dans son Egli^e, la royale et la sacerdotale Tunion et le concnurs de ces deiix puiss;inres 6tant n^pcs-
;

saires pour as?urer la paix et la traiiquillii(5.(;e sont deux ailes parle mnyen desquel es 1'Eglise s'elevejus-
qu'au ciel ;c'e3l par les pieux soins de ces deux puissances qu'elle s'pstetendue depuis une mer iusqu'^,
]'autre. Pour prouver ce qu'il avance, il remonie iU!-qu'a Muire.puis il cite Josne.Samupl,r)avid,Salnmon,
etc, comme desrois qui ont travaille.de concertavecfps prophetes.poiirr^tablisspment derEglise.il donne
le nnm d'EgIise h 1h Synasrcgue, parce que ce qui arrivait alnrs etait la fiijnre de ce quipst arrive depois k
l'Eglispetablie par lesanjrdeJesup-Christ.danslaquplIeles pretres liennent le rang quelpsprophelepavaipnt
dans la SynHgogue.L'ancien Testament a pr(5ce leleNouveau.comme ucefigure etune ombre qui aetedis-

(9) PorrorPQihm irnm^gressorihusmodi curationum qriamvis sitrex potestatis culminp prspdilus,nodo ta-
toles sunt adhibendi, ut et mnjestas regin in eixhono- men Chrisliangp fiflei tenelur asfrictus.
retur, et realus puniatur censura juyiitix. Subi'eli' (10) Baluze. Miscel., 1. u, p. 46.
gionis enim disciplina regia potestas posita est. Nam
 797 NOTIT. HISTOR. ILT LITTER. 798

»5p6e par k lamifere de TEvangile. Dieu qui envoyait les proph^les sous rancienne loi, a cnroy6 son Fils
qui en a eiabli une nouvelle, en r(5pandanl son sang pour rHcheter les honnmes de la nnort eternelle, et
le» delivrer de la caplivite.Ses disciple?, anxquels on a donne le nom d'u|j6trep, ont prfiche cette nouvelle
slliance par lout l'univ(ry, et ont londe Eglise tur Jesiis- Chiis-t, la pierie anguluire, en qui lcs deux
I

peuples, It s Juifs el les gcntil?, nnt ele reunis pour n'en taire qu'un. I/E^lisc s'e.-t etabliH au mi ieu des
pers-drulions qu'»^lle a ct^sujees dp, la parl des empereurs paiens, [icndfint l'espare de trnis cents ans,
jusqu'^ la conversion de Conslantin, i]ui (it (ermer leslemplfs des idoles et bAtir des eglises. Hugues
parle h ce sujet d'unc maniere cnitbrme aux prejuges de son siecie, des biens et des honueurs, que cet
em|iereur accorda a rKglise dc Rorue. Mais quelies que soient les pierogtitives por lcj-qiielles les ompe-
reurs ont releve la dignne epi^cupule, les e\6qiies en ont rr^u une bien plus glorifuse de Jejus-Christ,
par le pouvoir qu'il leur a accorde d"ouvrir et de Ccrmer le ciel, pouvoir auijuel les princes eux-m6mes
sont soumis.
11 eft du devoir drs ^v^ques de reprendre Ips rois, lorsqu^ils s'6rartFnt des voies de la justice, et de
les V ramener, con me cn lc voit pjir ]'t'>:(niple de faint AnbroiFC, qui separa de la communion et miten
j6nUence le graud Tli^odose,lout empereur qu'il 6tait. Cctte ?everiie ci egard des princes est d'auiant
I

plus recessaire, que leur exenple cst plus contagifux et plus capable d'pnir;'Iner le peuple. Aucun ca-
tholique ne peui reiuser de se soumiettre pux lois de rEf.'lise, et il doit olerau prfilre qui lui donne des
avis salulaires. Notre auteur insisle beaucoup nur Pobcissance due aux (?\6quep, surcesspurs et dis^ciples
des iipfilres ensuite il revient k ce que Ips princes onl (ait en (oveur de TEglise et aux servicps (iu'il3
;

]ui ont yendus. II coniple parmi res services le soin qu'ils onl pris de lui procurer de dignrs pasleurs :

i] en cite des exempies. Cest pourquoi, dit-il, le grand pape saint Gregoire qui, par les fleurs deFon
6loquenre, repann fn( ore aujourd'hui la bonne orieur dnns la sainte Eglise, ne re(usa fas d'f beir h.
lordre de rtmperrur Maurire. et cfnfeniit h snn rrd'natinn. Avpnt hii. haint Ambroise avait accppie,
par ordre de Vnlenlinien.la prelalure de 1'Kplise de Milan. Saint Ouen pI saint Eloi ont ele de nieme 6Ie-
ves ci IVpisropat par le roi Dagobi rt, ft places Tiin s-ur le si('ge de Rouen, 1'diitre i-ur celui de Ncjon.
Mais lEglisp, v( ulant s'o| poi-er aux al us qu'on \il bifni6t nalirr et nettre une barriere h l^ambition de
,

crux qui, par le moyen de 1'argfnt, oblenaicnt cetle digni^e des princps peu religieux, deCendit dans un
I tODcile dordonnfr un e\eque sans le cons-cntf ment du nietropolitain.Les papps Gelase, Cele^lin, Leon,
B'eleverent cootte un pareil nbus, en (aisant delense de reronnaitre pour evCque relui qui n'aurait pas
6le elu par le clerge, deroande par le ppuple, et ordonne par les evfiques de la province.
Le roi doit travailler h concilier les ev6ques, lorsqu'il y a de la division enlre cax. Cela fait parlie des
obligatiors des princes, au')ugcmpnt de Hugues, qui cite plupipurs exemples pour le prouver. Valenli-
nien le Ji une assembla un concile, pour examincr lcs accusations formeps par Bassus contrc 1p pape
6ixtp, dans lequel celuici (ut justifle, et son nccusatpur condamn6. Theodoric, roi d'Italie, prit con-
na ssance de raflaire qn'occasionna rians l'Eglise de Romc ruf-urpation rie rarchidiacre Laurpnt, qui
voulait s'imparer riu Hiege, n algie lelpction canonique de Symmaque. A ces deux pxemples, Hupues
ajoute ce que fit Tfmip^rfur Oihcn h Fe^ard d'Oilavipn. De la vient que tous les e\^qups du royaume
(i-lj sunt goumis au roi comniP un fils 1'pft h son pere, en vertu de rorrire eiabli de I»'pu nfin qu'il n'y
;

a't dans un eiat qu'un s-eul princi|'P di^ gouvernemcnt riuqucl tout depend. et auquel lout se ra|;poite.
Enfin il apparlient au roi de ronnailre toutes les plaintes et les riifT^rends qui naissent dans scs Hiats,
d'eXfiminpr prudcmrnent loutes chnses, de corricer C9 qtii meritp de ]'6irp, et d'6tablir la paix et le bon
orrirp. Cesi pouruuoi, riit il, quelques uns blAment Gregoiro VII d'avoir el(? consacre ?ans cn avoir
prealabiement obtenu la permission et rsgrement de rcmpereur ce qui causa tant de desordres, et fit
;

jepanriie tant de sang. Et par malheur il ne se trouve personne qui discufe avec pr^caution rpllp ma-
tiere, qui rpxamine prudcn mcnt, et qui en pnrte un .jufjement (?quitablp. On blame aussi dit notrc au-
teur, le d^cret par Ipquel le n fiuie Gr(^(?oire VII r\ej'end de recpvoir de la main du roi ou de rcmpereur-
]'invpsliture d'un eveihe (^u d'une abbayc. La raison qu'il en donne, c'pst qu'il y a cu de saints person-
nagps qui ont regu !'inv(^stiture des frinces ce qu"ils n'auraient pas fait, s'ils avaicnt cru commettre
:

rn cela quelque (aute et Dieu n'aurait pas fait connailre leur saintete par tanl de miracles. Mais Ips
;

princes du .<-ieclp, auxquels leur grandfur inspire de rorgueil. sc prevalent souvcnt rie leur rang pour
taire le nml inpuren ent ; (t s(ii)6 prctfxte qu'i!s ne scnt fonniis h aucune puissanre, ils rejctlpnt les
sages avis rirs mc^decins spiritucls, qui pourraicnt Ipurfitre salutairps. Ils n'cn agirairnt pas ainsi, s'ils
ciaipnaient Dii u et le (eu qui est pr(^p8ie su demon et h ceux qui ]'imitcnl. Hugucs s^pxcusc ici sur la
liberl6 qu'il senble se rionncr dc critiquer la corduite dcs pprsonnes Cfnst:!uees cn digniie, ct sc jus-
tific par rpxemple de eaint Paul qui rcprit saint Pierre. Rcprcnant ensuiie sa matiere, il riie le decret du
pape Mcolns, qui prescril ce qu'il Caul observer dans Felection du pape, et en particulier les egarris
qu on y doit avoir pour rempereur. conformement au precepte de saint Pierre Subjccti eslote omni hu':

ninvie crealurx proptcr Denm, sive regi quasi pr^ceUenli^ etc. HuRues vcut que chaque puia-
sance conserve les prerogalives qui lui sont attachecs (12) que Ips evequps imitent rexemple que Je-
;

susChrist lcur chet a donne qu'on bonore la puissancc royalc. Le roi, dit-il, rioil 6tre le defpnspur
;

de FEglise, c'est pourquoi il doit (^tre respecte, mm-seulement des prelats. mais de tous ccux sur les-
quels il a autorite. Ce respect est dii au rang qne Dieu lui a donnc. On a torl d'nbjeclpr qu*il y a peu de
bons |)rincps, et qu'il en est beaucoup de mauvais. Cest Dieu qui les place i] les soufFre pour exerrer
;

ses elus. Noiis devons donc aussi les soufTrir nous-m6mes, quelque injustes quils soien', nrn par
crainle, mais par charite et par amour pour celui qui les a mis sur nos teles Tolrremua malos chnrilate
:

illius qiii eos nobis Kqiio judicio prxluht afque prseposuil. Legem quippe non implct nisi chariuis. Miis il
ne fau t pas que le respecl quiestdia aux puissances nous engape^ leur obeir, lorsqu'cllps nous fontdcs
commandements injusles.Nous devons alors leur r(3pondre qu'il faut ob^ir k nipu pluKit qu'aux hommps,
sans craindre Ips miauvais traitements dont ils pourraient nous menacer (13) Nnlre auteur, en (inissnnt,
fait menlion d'ua ecrit qu'il avait deji compose sur le m6me sujct Cct (jcrit n'est autre, commc i! y a
lieu de le croire, qup la premiere p;irlie du Traite des deux pnissances. Nous nous sommcs etendu dans
Tcxtrait que nous venons d'en donner, parco que l'import')nce de la matiere nous a paru rexigcr. Nous
(i 1) fieiji riie subjarere videniur omnes regni ipsius pers^nerel.
episcopi, sicut patri (iUus deprehenditur esse subje- (13) Denique si per cos, id est si per pi-avos vrx-
clus, non natura, sed ordine, ul universitas regni ad lalos, diabolus nosinstigal verbo, aut urget tormenio,
unum redigatur principium. ut malum peragamus ; mox iUis respondeamus, quia
(12) Decet igitur ut unicuique polestati sux aucto- obedire Deo oporlel magis qnam hominihus.
ritatis privilegium sibi semper sah'um et inechime
199 HUOO DB S. MAHIA MON. FLORIAC. $00
sommcs por8uad6 que cet extrait ne d6plaira pas au lecteur. II y verra aveo plaisir que dans un sifecle-

oCi lii lualheureuae division rd^oait cntre lcs deux puissances causait lant de manx et lant de scan-
qtii

duie?, el luisnit souvoiit itvaiic<^r do purt el d'iiutrH tmt de ir.axmea faussea c.t danirereuses, 11 y avuit
cepen lant des gen3sen«C3 qui savaient d6iii6ler lc vrai, et murchf^r enlre les deux exiremiles opposees.
Le trailtj dc IJugucs cu est une preuve. Cel ccrit dans sa bnevele, est lrcs-pro|)re h donner dus idees
juslcs dfs puissiuices qun Difiu a etiltlies, de leurs droils, de lours prerogitives et dj robeissaiico qiii
leur est due. Le Sii^rc cl Ju licicux tiutrur do cc iraite clublit tout ce qu'il avance sur ruut iriltj dc Tlili-ri-
lure et dcs Peres, surtout de suinl Ambroi.-^e, d; suint Au^'iisiin et .le stint Grtji^oim, dms les tjcrits
desqucls on 3'aperQoit aisenuint qu'il ctail tres versd. E^i puisanl dans ccs sources pures, qiii liiielaient
tres-fiimiliercs, et ensuivant dfs guides si eciaire.-, il a 6v>l6 les ecueiis oi^i tant d'.»ulres ecrivains tie ce
temps sonl lombtjs, les uns cn alluquant la puissunce ecclcsiastique, les autres en attuquant la puissanco
Bftculiere.
20 Un autre ecrit de Ilu-jues de SainleMarie, plus consid^rable poar le volume, est son histoireou sa
crhnn\q\}e, \nlha\6e IJugodU Flnriucmsis mona^hi chronicon. Rlle est divisee en six livres, dont le pre-
mier comprend un abi6ge de rhistoire d«3 Juits depuis Ahraham justiu'^ Jesus Christ. Hugiics y truite
le.-j anciennes monarchies qiii ont siiccede ies unes aux autres peiidant ce longespace de tenips, jnsqu'^

la mort (lc Jules Cesar. II tuilconnatlre los rois qui oiit regne, et commenoe par Ninus roi des Ass^^riens*
dt\s grands hommes du paganismc .v trouvcnt leur placo ; la fable n'y est pus neglijjee ; mais il passe 16
geremcnt dtissus, n'en pariant t|u'Hulant que Cfla entre daus son dessein. qui cst de laire voir la con-
duilo dc Dicu snr les homme.s ppndant les diffcrents aqes du monde Jusiiu'^ Jesus-Christ.
i.rt secoiid livre, qui est prededti d'une |i>iigue prefuce, contii^nt rhistoiredes Scythes, des Amazoneset

des P.irthes. Dans le troisiemp, Hugues donne U siiite d ',3 cinp^rear.-i roixiiins, depuis Auijuste, sous
lequei Jijsus-Christ vint iiu monde, jusi|u'^ Domiiien. Sous ch ique empereur il rappcrte les papes, les
hi)tnm«3 apo.stoliques, les persecutions, les martyrs, les confcsseurs, les docteurs, les heresif.s, les con-
ciles. II garde la nifiine nielhode dans les livre< snivunts qii sont tous distingues par des prefaces par-
liciili6r(>s. L'auteur conduit son histoire Jusqu'ci Cliarles 1« Chuuve.
On aurait tort de regirdir c-^tte chronolo.?ie comme iino comriilition de faits extraits des auteurssans
goAt, et arrangcs san-i art. Hui^uij;', uyant dans la biblioth^:jue deson monaslere les principaux historiens
et IfS ecrits necessaires pour sjn liessein, s'appliq la ci las lire, h Ids comparflr ensembl", ci en ex.iriiner
ce qa'il appollc le suc du vrai. iwiiullam verilaUf (14). S'll fait des exirails, il les fait en habile historitin,
qiii sa't les placer h propos, et se les approprier. II pariit qa'il avait devant les yeux Eutrope, Justin,
0'08^, Gr6goire de Tours, Eginard, Paul Diacre, Airaoin, et piusieurs auTJS miimoires qui ne sont point
parvenus jusqu'a nous. Ce qui fail, comme le ri^marque rediteur, qu'on tronve dans son histoire beau-
coup de cho?es interessanics, t|ui n'avuient point 6le ejrites avantlui, ou qni ne se trouvaient pas cora-
munement : Et non pnuca aliis inlacta, vel saltem non ubivis obvin. recen^et (priefut.).
Le principal ohjet de Tauteur dans cette histoire esfc d'instruire des principaux mysteres de la reli-
gion ; ce qu'il execute en hubile theologien. II ne parle d'aucune hcnesie, quil ne la relule, mais avec
beaucoup de precisisn- Souvent meme li seule exposition qu'il en fait, en est la refutation. Ce qu'on
peut observer specialement dans ce qu'il rapporte de Pelage et de ses sectateurs.
II ne commence h. parler de.la monarchie IranQaise que dans son ve livre : c'eat pourquoi il donnc,
dans la preface qui est k lu t6te, li description di's Gauies, comme il avait donne, d'apre3 Paul Diacre,
ceile de fltalie. dans la pretace du iuo, qui coramence a rempire d'Augusl.e. Duchesne a in?erd cette
de-ic^iption d-^s Gaulps d.ins son premier volurae des Historiens de France (p. 161). (Robert Goenal
Ta copiee. pa^re 135 de son histoire.
Nous nvons trouvc cette chronique bien moins etendue dans un manusTit de la Bibliolheque du roi,
cote 4933 Ce manuscrit,qui est tres anoien, peut passer pour oriijinal. Letitre, en lettres majuscules de
la m6me antiquite, cst ainsi coniju : InciiJit liber Historix ecr.lesiaslicx, gestorumque liomanorum otque
Franrorum, comprehensus b^-tviler ah Hugone de Sancta Marin Suit rtjpltre dedicaloire, dont personne n'a
parlc Jusqii'^ presenl, ci Adelc, comtewse de Chartres, de Blois et de M^aux, princesse qui cultivait les
lettres, ei avait la reputation de femme savante. II estbirn juslp, lui dil l'auteur,,se're«is5ime princesse, que
je vous offre cei ouvrage jirel^rnblemenl ii loule nutre ; a vous qui iies la plus disiinguie cle noire siecle, pnr
votre nni^sanre et votre vertu: et qui rclerrz l'6rlnt de votre rnng par 1'amour que vous avez, pour les lellres. La
suitc de Tepitre dedicatoire confirme ce qie nousavons 'lej^ reinarque, quo llugres s'etail prnpnsed.ins
son his!oirp d'instruire des principaux raysleres de la religion (15). II entre l^-dessus dans un detail qij'il
serait trop long dc rapporter.
Dans le nianuscrit du ro', Thistoire n'est divistie qu'en qualre livres, doni le premier commence par
uneespece de preambule oti Hugues averlit qu il ne fait remonter son ouvrage qu'au troisieme ige du
monde, et qu'il ompl plusieurs evenemenls rapport6s par Mo'ise. Le litre de ce premier livre porte qiie
Hugufts de Sainte Mario, benedictin, a composecette histoire Tan 1109. Maisil nelaconduii toutefoisque
Jusqn'^ Douis ie Debonnaire, dont il ne dit rien. La conclusion qui, quoique de m6m8 caract6re, parait
avoir 6i4 ajouie'^, est comme une seconde dedicace. Hugues. apresavoir fait une longue recapitulalion des
matierps qu'il y a traitee^, teinoigne h la princesse qu'il lui delie son oiivrage, plutdt qu'a des princes
q'ii n'ont nu'!une teinture des lettres et qni Ips regardenl memo avec mepris: Nnn illUeralis jmncipibus
quibnsnrs litl>raria sprelni est, sef vobis m^rifo d-dicnvi. II Joint ci cette epilogue la geneaiogie des anc6-
Ire^ di> ia princesse depnis Rollon, premier duc d^> Normandie, et lui promet de donner dans un autre
livre rhisloire taat des princes danois et normands, ses illustrcs anc^tres, que d^s rois de France, de-
puis Louis le Dtjbonnaire iupqu'ci son temps.
Quoiqiie l'histoire de Hugues soit moins etendue dans le manuscrit de la Bibliotheque du roi, que dans
li^s autre-; que nons avons viis, et ians redition publiee a Munsler en IGS'^, on ne peut cependant point
dire qiie ct snit un abre^e. En examinant avp.c atiention ces m^nuscrits et rimprinr.e, nous n'y avons re-
marqiie nue des additions faitps en differents endroits, qui ne sont point dans le manuscril du roi. Mais
c'e3t partout le rafime fonds d'histoire, le m^ma ordre et les raSmes cxpressions. D'oii Ton peul conclure

(14) Ecclesiasl^cam relegms hisloriam a multis rumdrm auctorum verhis, quibusdam in loci$, ali-
historiologis editam, ct modis variis comprehrn^am, quando vero sermonibus meis.
hoc uno vo'uminc decrevi coarctare, et coadunatts (15) Prxterea hujus historix liher mmis profundM
mihi quarnplurimis lib)'i': deflorare, veriiatisque me- laienier continet EccltsiiB sacramenla.
dullam de singulis diligenter exlrahere, uiens eo-
 801 NOTIT. HISTOR. ET LITTEK. 802

qae lemanuscrit du roi contient rhistoirede nolre Huteur, lellc qu'il la composa d'aliord,et qu'il la pr6-
senlA daiis cel elat h, la cornte-se de Bioi* rnais que dana la suiie, ayant tait (Je ncuvelies (Jecouverlea,
;

il la retoucha, et y tit dea aliJitiona que noua voyona dana d'autre3 nianuscrita et dans rimprime. Par
exemide, ia comparaisoii, qu'il iait ti id lin dupremier livre, 'ies savaiiis (ie I'anliqi)ile,desphiiuh0phes,de3
sept sages de laGrece, avecles patnarchesei les prophetes qui etaientinspires de Dieu ceUecoinparaison, ;

dis-je, est une addilion considdraLle dont on ne trouve rien dans le manuscrit du roi Le iii' livreestpre-
cedc, dans l'impiiiiie, d'une longue prelace qui ne se irouve poini non plus dins le manuscril dunt nous
parlons. Le v livre est partailement coniormeavec le 111*^ dii manuscrit du roi. La prefaceest la m6me,k
quelqutis changements pres, qui lont toujours votr que celouvrnge a cle reluuche. Enhn la prelace du vi*
livre, lequel s'accorde avec le ivo etdf-rnier du manuscrit,e8t neuve. Nous ne parlons point des troiiispo-
sitiuns iii de ladifferente distributioni de celte histoire, qui est partagee en qnalre livres seuleii.ent dansle
manuscrit du roi, et en six dans ceux qui contiennent rouvragc tel quM sorlit en dernier lieu des mains
de rauleur,
Hugues nous apprend, dans sa pr^facesur son vi« livre, que rouvraged'Anastaselebihlioth6caire,dont
il n'avail eu jusque-lk aucune connaissance, lui elanttombe entre les raains, il eo avait tire beaucoup de

choses, qu'il ignorait auparavant. Los decouverles qu'il lil par la leclure de cet auteur, dontil t(jinoi^'rie
faire beaucoup de cas, le delerniinerent suns doute ii revoir son ouvroge, et ci raufimenter. Cet ouvrage,
aiiisi revu et au^menle, est rilisloire de llugues de Sainte Maric, que Ton trouve dans tous les manu^cnts;
je dis toup, car le manuscrit du rui est peut 6lre le seul qui cuniienne cette histoire telle qirelle sortit la
proiiiiere fois des mains de raulcur ; soit que lcs copistes l'aienl negligef comme etunt inoins elendue,
,

soit que Ilujiues lui-m6me ail contribue ci bi suppression deson prem.er travaii.Il n^emi-byagi.ferc qu'un
an ci le revoir et ^ raugmenter, et put rollrir h\d comtes.^^e Adeln Tan 1110. Mais il rmvoya d'aburd h.
Iv.^s de Chartres, pour l'examiner, comiiie nous Tapiirenons pyr une note qui est au commencement de
rhistoire, dans un rnanuscrit (Cot. 817) de l.i bibliutheque de Siiint-Victor. Elle porte exprfssement que
UuQues, maine de Fleuri, uu de Saint Benoif-sur- Loire, coinposn celte hisLoire en faveur d'A(iele comtesse de
Blois, cie Ckartres el (le I\le(iux, el qu'il 1'encoyu au muilre Ives, alors ^veque de Chartres, Can 1110. On a
cru jiisi|u'i pre^ent, avoir la lettre que rauleur 6crivil Ji Ives, eu lui envoyant son Hisloire loutelois il ;

n'est piis parle d'llistoire dans la letlre. Ilngues niarque seulement i Ives qu'il lui erivoie deux de ses
ouvrages, Ecce ego, Itbi prxceilenlissime domine, duo humilitalis meae opuscula trarismiilo, sans ep6cilier
quels sont ces deuxouvrages. Ainsi on ne peu decider crtainement 3'il s'agi>sait deson Hisloire, quoique
I

d'ailleurs on ne puisse douter qu'il ne la lui ait envoyee, par l'eslime qu'ilavaii de I'ev6que deChartres, et
la conliance en ses luraieres. Mais de plus, la nole qiie nous avons dejh ciiee le dit luimellement Eam :

(kisloriiim) misil magesiro Ivoni tunc epi^copo Carnotensi. Le titrc de niisloire d;ins quelques manuscrits
le ronlirme encore Historia Hmjonis Eluriaanns moiuuhi Jvoui, ou ad luoneni Carnolcnsem. Ce titre a
nieme tronripe plusieurs savanis, en leur taisant croire que ruuvrage a ^ie dedie h. Teseque do Chartres
Mais est, il vraiseniblable que Hugues, ayant compos-e son histuire en faveur de bi comtei^se Ariele, gralia
AdcliC comilissx, rtut dedie ci un autre ? S'il y avait quelque doute l^ dessus, Hiigues le leve lui-nj6me,
et declare bien formellement dans la preiace du vi« livre, en adiessant la parole ci la priiicesse (16), qu'il
lui dedie son ouvrage par la connaissance qu'il a de aon 6rudition, pour lui faire passer agreablement
quelques momenls des-on loisir, et pour animer sa foi.
3° Apres que Ilugues eut revu et augmenle son llistoire,il pensa serieuseraent a une aulrcilaquelle il
s'(5tait enjjago, cn promettaiit h lacomtesse d'ecrire les uctions, taiit dcs priaces danois et normand, ses il-
fustres ancelres, que des rois de Frauce, depuis Louis le Debonnaire jusqu'au tempsoiiil viv.iit. Jusi]u'a
preseiit cetteHisloire n'apoint vu le jour nous n'en avonsque repitrededi. atoire publiec par D. Martenne
;

{Anecd. t. I, p. 327).Elle est adressee ci rimperatrico Mathilde, niecc d'Adele, el non ci Acieie ce quinous ;

lait juger que ia pieuse comlesse avaitrenonce au monde.lorsque Touvragefut en etat de paraiire.et s'etait
dej^ reliree au monastere de Matcigny, oii lon sait qu'elle(init sainlement sesjoursran 1137.Elfective-
nient Huguesne parait Tavoir acheve qiie sous leregne de Louis le Gros. Car apres avoir cxpo?e ci rim|)e-
ratrice qu'il avait recueilli les actions d-^ ses ancetres et des rois dc France.-depuis Louisle Uebonnaire,
,]Hsqu'au prince acluellement r^|j;nanl ce que personne, ditil, n'avait encore tenti?, il ajoule qu'il n'osc
;
y
joindre les hauts faits de ce prince, de crainle dc les obscurcir par la ba~ssesse de son siyie. Cela suppose
qu'il y avail d^jii quclqiie tempsque Louis le Grosetaitsur le tr6ne. II est du nioinscerlain qiieMathilde
n'ayant eu le tilre d'imperitrice que par soii mariage avec fennpereur Henri V, et ce mariage n'ayanl ele,
cei6l)r6 qiie Tan 1114, rHistoire dont nous parlons u'a pu lui 6tre pr^sealee avant cetteannee, en qualile
d'irnper.itriee. Cest h quoi D. Marlcnne n'a p;i3 fait atlenlion en piagant repiire dedicaloire Fan 1110.
Oa ne doit passer legeiement sur ce que dit nctre auteur, qu'il elait le seul (|ui jusqiralors evit entre-
pris une Ilisloire suivie depuisLuuis leUeboiinaire.jusqa'ci son teinps on en doit coiiclure qu'il peut 6tre
:

regard^comnie auleur original de ce morceauconsideralile derhistoiredeFrance. II cst tres vraisemblable

que lcs historiens qui ont Iravaille apte.s lui, ont puii-e dans ccttesource. Pput-^tre meme n'ont-ilsfaitque
tianscrire e( insererdans leurs (^crits celui d'Huguos, sans le nommer, comme il serait facile de le faire
voir ; el c'est ce qui aurait fait tomberdans l'oubli cette Hisloire qui nous seraith peine connuc, si D.
Mailenne n'en avait pas donne au puljlic Tepitre dedicatoire. >

Lps d-ux fragments de chron-que qne Duchesne (1. lU, p. 334, el t. IV, p. 97, 98) a inser^s dans son
mcueil des Historicns de Fiance,K()U9 le nom de Hugues de Sainte Marie,peuvppl bien on avoirijle fxtraiis.
Ces d( ux fragments r^unis en.^-emble (orment une chronologie suivie de nos rois, depuis fan 997jusqu'en
1109. IMais cette chronologie ne ropond point h ridce qa'on pcut avoii- de rouvrage de lluj:nesde l'"leiiri.
On n'y tronvcquc des d.itcs qiii liiarquent peclicmeiit le conirnencpment ct lalin des regnes, avecquelques
laits fletaches. sans aucun (\el lil : aii lieu que l'oiivrage di^ noire auleur (^tait un recueil des actions de nos
rois et des prinres dunois et nnrinands,iu'il ;ivait lirees avec beaucoup de pcines et de fatigups de plu-
sieurs livres et de r^iffiTents m6moir.!S ofi elles etaietit disperseos sans nrdreetsans liaison. Cet ouvrage
dcvaii servir comme de supplemenl h rii^stoirc dont nous avons parle \17). Ainsi les deux fragmenis rap-

HOi)Codiceni tstum libi mento, Adela, nobilis nobis accepimus scd a multis codicibus noalro sudore
,

comilisfa, dicavi quam non mediocriter ecuditam

; decerpsimus, ad supplernenluni hisloriss ilUus, cujus
non ambigv, ad deleniendum animum tuum,et acuen- supra meminimus, ei guam, sicut prmmisimus nuper
iam fidem pectoris tul. edidimus.
(17) Sed illa qu« vobis deflerare «uravimus, non
 803 HIIGONIS DE S. MARIA iMON FLORIAC. 804
pnrt69 par Duchesne ne peuvent passer que pour un abrege fort succinet de ce suppl^raent de rHistoire
dMliiLiUfis (io 1'ii'iiri.

4" Oii Irouve parmi los oeuvrcs dMvcs de Chartres, dans les ddilions donnees en 15S.5 et 1647, ainsi que
dans le rccueii tles Historieiis dn Fnince, pubiic pur Maiquaid Fiechcr, une peliie chionique atlnbuee^
le^eque do Gharlrc*. Mais nous souscrivons uu jofi» nieiil de Liiu he.^-nc, qui la ic^ardc comiue unepioduc-
lioii (lc Huguen dc Fieuri. Notrc aulcur, accouluine h soumcltre ses ccriis h la ciitiquc tl h cxaii en ile Ve-
i

v^que do Gtiartres, iui aura envoye celui-ci, el quelque copisle pcii altcntil, le tioiivanl parmi les eciits
du pn^.lat, le lui aura allnbue. Hugucs l.iit remonler celte chroniquo jusqu ii l'origine dcs Krancs, et la
couiiuil ju8qu'a son temps.
Tdus les ecrils historiques dont nous venons de parler, quoique pubiics par l'uuleur en dilfcrents lemps
et dedi6i ^ dilfereales personncs, semblent iKjanriioins nc laircqij'un nr.cme ouvrage ou un mcnie corps
d'liistoire. II serait h. souhaiter que quelque savant vouKjI prendre la peine d'en donner une edilioii exacie,
el llt cu sorle dc decouvrir la partie de cette histoire qui est riediee <i l'imperatrice Mathilde, dont nous
n'avousque re|;Ilre dedicatoire. On pourrait peul-felre y trouver dea thoses importanles pour rhistoiredes
rois di^ la troisicmc rai;e.
Maiquurd Frecher cst le preinicr qui ait inis au ,jour rnistoire de Hugues, ou plulflt uneparlie, laplus
grande h. vente. Mais en publiant Tan 1G13, dans son recueildesanciens Hibtoricnsrie Franee, les quatre
la
preiniers livrcs de celte histoire el la pretace du v«, il a euleve 1'hunneur de celte produciion h son \cri-
table autcur, pour le traufclerera Ivcs de Chartres, tans louielois ciler autun nuinusciil tn hiveur de ton
seiiliiuent, et avouant menie, au contraire, que peisonnejusqu^alors n'.ivaillait aucunement ioudecetecrit
prctendu d'lvcs de Ghartres. Nuus ne dissiuiuleioiis ce[jendaul pus qu'il y a quelques nianuscrits qui por-
teul lo nom de i'evequc de Ghartres. On en vuit, par e.xemple, deox d.uis la bibliulhequc deSainl-Evroul
en Normandie, ainsi intitules; llislurin nnigimri /W'w;i. Gclui de la Bibliutheque de rempereur, donl parle
Laiiibecius (18) a uu tilre encorc phis favorable h Ives. Mais ce sonl l^ des tautes des copisles. Quelques
ignoiani. en copianl IHisloire de Hugues, aura lii dans sou orlginal Hnluriu Hugunii rnuyislro Ivuniepi-
:

SCODO Carnolensi, nu quelque aotre titre a peu pres semblable, et ne cuiinaissant paslc uoiii de Uugucs,qui
peul-eire n'etait PXjirime que par la preiniere Irtllre, il r.uira temerairement relranche. Cette laute se sera
ensuite rejjiindueend^autrescopies, commprela arriveordinairerneut mais personue ne doute aujourd'hui
i

qui} Hugucs nc soit le vcriiablc auteur de rHistoire que l''rccher attribue h Ives deChurires.
L'an 1633, Bernard Holtemiorr, savaiit medecin de Munster, tit imprimrr dans cetle ville l'Histoire de
Eugues du Fleuri souscetilre /Jwjonis Flonarcnsifi monaclii BennHcliui ch>onicon, (juiiujcnlis uihinc an-
:

nis ct (/uo / ex:urriL, confcrijdum, Muna^teni WeslphaU;c. tyits etitnpen»is liertianii Jiue,s[clda, unvolutne
in 4». G'est propremeat la seule edilion que nous ayons de ceile histotre, et quiest loitrare. Ilparrtlique
I'e lileur a pris lout le soin possible pour la rendre partuite il Ta enrichicd'une savante prelace et de nules
;

ties iiileressrintes. La lcttre de Hugues alvesde Charlres, qui n'availpoint encore etedonnee, esl placee
immediateuient apres la preface. Suit iin prolomie oii le plau de l'ouvrage est trace en dix-neut vers. Ge
prologue est adresse au roi Loiii3,que D. Mabillon cruit fiire Louis le Gros ce qui n'esl point douteux, si
;

le prologue est vorilablement de rauteur. Mais il y a lieu de douler qu'il soit de lui puisqu'il ns se trouve
dans aucun des inanuscrits que nous avoiis vus. bernari Rotlendort se plaint dans sa piefrtce de ce que
celui sur lequel il a donne son edition etait si plein de lautes detoute espece, ()u'il n'a pu y remedierentie-
rement. Ce^tceque nnus n'examinerons pas ici nous observerons seulcment que lcs livres nesont point
;

distingues dans celte e(iition,quoiqu'ils le soicnl dans lous les anciens manuscrits, et que nous n'y avons
poinl trouve la pretace du vi* livre qui commence a l'empereur Maurice.
Nous pourrions encore ajouter diversfragments de chronique et d'histoire qui onlele imprimijs soitdans
la seconde partie des historiens comtemporains donne par Pilhou, et daus son Recueil des onze ancicns
fli^toriens de France (pa^'. 83); soit dnns la coilpction de Uuchesne (l. lll, p. 334; t. IV, p. 97); soit
enlin dans la giande colleclion de D. Bouquet (l. Vlll, p. 300, 321, 3ii, 3'tl 3f>3) qui remarque qu'on a
,

insere plusieurs exirails de la chronique de Hugues dans celles de Saint-Uenis, oii ils se trouventtraduits
en notre lanifuc.
5°
pa
Le
deligurce par les copiste3,etecrile en lan^juedu pay3,c'est-adire,en cetteb.isse latinitei|u'on parlait encore
au tcmps qu'elle av.iit dle composde. Ge lut h la priere d'Arnould,abbe de Sarlat.qtieHuguesentreprilce tra-
vail,non vers Tan I30,comme llenschenius Ta cru,maisau plus lard.vers Tan 107 ou 1108. Lapreuveenest
I 1

6vidcnte,pui(|ue Ilugues lail mention dela Viedesainl Siicerilos,qu'il avaitentrepris decorriger dans son His-
toi're qui fut certainement(5critel'an ilOiielrevuc Fan 1110.11 avertit dans la preface de cette Vie (Boll, app.
mai, p. 595), que sans s'attacher a la lettre,il s*est particuliereuieut applique h en exprimer le sens, comuie
ral>be Arnuuld Ten availprie: [^on sludeoverbumpro vci bo tra7iscriit re..., Sid sensumex sensudepromere.
6° Le dernier ouvrage de Hugues do S.iinle-Marie qui soit parvenu jusqu'^ nous,mais qui ii'a cependanl
point encorc ete iuiprime, est u:» livre des mirucles operes dc son tempa pir Pinlercession de saini Benolt.
C'est une continuation du recueil d'Aimoin et d'. Raoul Tortaire, Tun et Fautre moines de celte ubbaye
d'un meritc fort distingue. Aiinon Tavait conluit jusqiren 1005, etTavait divisc en troislivres. Nousavons
qi;elqu 's extraits du dfrnier livre daiis Uuchesno (t, IV, p. 142, 143) llugues avertit dans sa prelaceque
II lOi]! av^it conlinuc cet ouvrage jusqiri sa mort, et qu'il uvaii oublie un miracle arrive cn 105) sous
Tabbe 11 linier.Cest par ce miracle qu il commence son ouvraga. II en rapporte e;isuite nouf ope'e3 jns-
qu'en 1114; puis un autre op6re sur un jeune homme sourl et rauet, qui fut ^ueri de la surdile le 4 de-
cembrc 1117, et commonga a parler Ie2 marsde Tann^e suivanle. Entin il termine son ecrit par la rela-
tion dc trois miracles operijs en i 119. Get ouvrage de llugues de Sainle Marte se conserve dans un manus-
crit «le rubbaye de Saint BHnnit.
7° Lc P. Lelong, duns la Bihliolhique sncrie (p. 785), allribue un ecrit sur le Psautier h Hugnes, moine
de Fleuri. Parini les manuscrits de lacathedrale de Uurham, il yen aunquiporte cetttre; HugoFloria-
eensis super PsaUerium [Cal. mss. AngL, part. iv, n. 299). Cest toutceque nous pouvons diredecet 6crit,
doiit nous n'avon8 connaissance quc par les indications que noug rapportons.
llugiics de Sair.te-Marie esl un uuteur c;stimih!3,f"! qiii nicrite une sin^/uliSre attenlion psr raoport Jtsoil

(18) Dibl. Cxs., 1. II, c. 8. p.850.

 805 OPERA. HISTOHICA. ~ PUOLEGOMENA. 8u6

Traild iles deux puissance?. II lui est glorieux de 3'6tre eleve au-dessus de3 prejug6s de son sifecle, et
d'avoir su prei dre ie justp militu cntrc les deux exlrefiiite- 6galcinent vicieuses. Rien n'est plus (XHct,
plus sago, plus soli'ic cjuo ce qu'il dit de la piiissance royale et dn la digni'e sac.^riiijtaic. Si,n ecril sur
ceite irii[)ortMnle rn;ilicre cst un monunicnt firi^cieux de lu veritublc floctrinede rfigli^e,si obscurcie alors,
par les ruiiebtcs dem^les dcs papcs ct dcs cmpereurs, dcpuis le por;iificat de Giegoire VH.i.es aulrcsou-
vrnges dn me ue autcur ont aussi lcur mente, en parliculier son hi^loire nodiee h la comle.-*se Adele.
L'abbe Lenglet du Fresnuy {Mdtknde iiour dludier l'hisu>ire,i. III,p.OG, ed. 1729) convient lui-n,6ine qu'elle
est iiiilo puur lcs b.is sieclos de rEglisc ct de reiiipire.Sa potiic chroniquc, dopiii:^ i'an 90tj Ju!-qu'en 1109,
pul)lie par Uijchcsna (t. IV, p. 90), ost courte,fnaid bien digere^^au .ju_'einont ilc M. Tabbe le Gendrc elle ;

conlient en peu de mots bcaucuup de choses,et est bien ecr.tc.Son slyle a'a pas la pur-etedes auteursde
la bonne latinit^, mals il est clair et concis. Hugues a un avantage surles e^.rivains de son sificle, selon
)'abbe Lebeuf (Di55m. sur 1'fiixt. de Paris, t. II, p. 174), et qii'il ne partage qu'avec Ouibert de Nogent :
c'est qu'on ne oonnalt polnt d'ecrivains frangais du xie siecle,dejjui3 la mort du Roi Robort.qui ait niontrc
la moinilre connaissance do geographie, sinon Hugues de S linte-M.irie, inoine de Kleuri, qui pcut-6tre,
ajoute Tabbe Lpbeuf,ne fit que copier quclques exemplairesd^Aimoin.Nous nc voyons point sur quel fon-
dement peut elrc appuyc un tel 80U|)q in. Ge. n'est point en faisant le meiier de copisle, mais en puisml
dans lcs sources,et lisant los historions.que notre auteur avait acquis ses connaissanocs et 3'etait rondu
capable de composcr lui m6ine de bons ouvrages,comme nous Tavons fait voir cn parlant de son histoire

HUGONIS FLOIUACENSIS
^9 HE* l^ Mk mX
ob^ Jd
ma^ Jm
Wa s^ A ^L ^ e"
^ \M ^^ m^
» xLr
nn bHi
iffluw J. 9^
^s^ JL^aF JH.
mi^ Jl %ji
^^ A
(Edidit Georgius Waitz apu^. Pertz, Monum. Germ. hisl., Script. t. IX, p. 337.)

PROLEGOMENA.
Px-imis Scficuli duodecimi annisin diversis Galliae A. rera involveruntut dictuessetdifncilliran.nquoe Hu-
Germaniffique partibushistoriifietantiquae et recen- gonis essent opera, qutcve ascnhenda. Quare
aliis

tiori enarrandae horaines docti operam navabant, ad codices inanuscriptos redoundum erat, quorura
pluresque,quasi unoconsilio ducli,rnajora chronica raagnum numerura in hibliothecis publicis exstare
condcnia susceperunt, quibus pr£Bsertira res anti- indices referebant, pra?sertim vero in uberrimo illo

quas publicas atque sacras apla brevitate suie a;iati quo me per plures
iibrorura thesauro Parisiensi, ex
Iraderent.Iisdem fere annis inter Germanos Ekke- mensea haurire potuisse etiamnum valde gaudeo.
hardum, inter Belgas Sigebertum,inter Francogal- Godiribnshlcasservatisdiligenterexaminaliscollatis
los vero Hugonem Floriacensem in hoc negoiio oc- que iis quaj viri docti de libris Bernensibus,Bruxel-
eupatos vidtiinus, viros sane doclrina conspicuos, len3ibus,Vindobonensiblis aliisqueenotarunl,id as-
quieliara urebus publicistunc teraporisgestis haud secutum esse puto,quod Hugonis alioruraqiie chro-
proculabstabant,ei in lite illa quam Ecclesia contra nica et historiae jam accurate indicari et discerni
regnum imperiumque agebat partem sibi vindica- possunt.
bant. HugoFloriacensis primo Ilistoriam ecclesiasticaa:
Hugo ille.quem nuncedimus,pariter alqucEkke- quatuor libris digestara usque ad Caroli Magni ob-
hardus non uno libro suscepto et finito nec una con- y. ilura coraposuit.earaquc Adeloe comitissae Blesensi,
tentus fuit edilione sed ilerum itornmque ea?dem
;
Meldensi et Carnotensi,iiiscripsit,prcefatione et epi-

fere resalia forma exuonendas duxit.Praetcrealibri logoaddilis, quibus libri consilium ct usumexpo-
ab eo scripti mox ab aliis aucti sunt et continuali ; suit.Quae plunbus voluminibus continebantur uno
quo lactum est ut eamdem fere auctoriiatem apud comprehendcre voluit libello, in quo adornando se
Francogjllos nanciscerentur (]uam alibi srriptoros niaxinie brevitati studuisse s.Tpius professus est.
supr&dictos habuisse salis constat Sed, ut lil.ssppe Nonnunquam Pliara intcr scribendum mutavitcon-
etiarn olii Hugonis sibi vindicibant diligenliaj fru- silium, quippe qui primo de heresibus accuratius
clus ; negligenteset codicum scribaj moxipsi alicna, exponpnium duxerit.mox uberiori rerum copia de-
mox alienis quae ipsius erant,lribuebant ; curn jaiii territus hffic omittere voluerit (1). UltraCaroli Ma-
mcdio cjusmodi niulli csscnt crrorcs nati, re-
ffivo gni re^'num non progrtdilur,sed regum Francorura
centiori tempore eJitores novos addiderunt,ilaque gesta ab imperatore Ludovico ad sua usquc tempora
mTJE.
(1) Prsef. ad libr. iii et iv.
807 HUGONIS DE >. MAIllA MON. FLORIAC. 80i

alio libro so exposituruni esse proiniltit(2). Annum ^ inox dictam, codcx habel Paiisiensis bibliothecae

i 10'J primi hnjas opcrla n-italcin ipse auctor indi- qua3 Arsenal dicilur, n. 16 iiiscriptus, 8a?c. xii vel

cat (3).
xiii, lol. ; ibique praefationes libri iv et iv oinittun-
Non diu posl Hiijro nactns esl Hisloriam Iriparli- tur (7).

tara, nb Anaslasio ex GiiEca iingua LuliKe Iransla- Hugonem Ivoni Carnotensi lianc Iransmisisse Hi-
tain, ibi(iue multa invenil qu;e huc usque eum la- storiam, etiam aller cudcx Sancti Victoris tesla-
tueranl('i) Qua pra;sertim readducluscsse videlur, tur (8) ; epislola vero mox inilicata an huc perlintat
ut novam ojieriscdilionem pararet,sex librisdislri- aut alia occasione dala sit.dubium cst.Legiturenim
butaii) (5). Prologo sexti libri eamdem comitissam in co.Jicibus quoque his valdo diversis, de quibus
Adelam alioquitur: Codiccm islum, inquit, tibi me- infra diceraus.
rito, Adela nobilis comilissa, dicavi. . . . sperans Nunc vero eos recenseamus codices oportet qui
(juod nominis ttii monimenium hnc eliam }wssil occa- idem prorsus opus, prologo lantun! sexti lihri ex-
sioiienon mediooiter insigniri. Hac libri edilione ccpto, continpnt.sed scriptorem aul prorsus tacent
niulla aptius disposuit, quiedam,praeserlim theolo- aut Ivonem Carnotcnsemdicunt.Hujus generis ple-
gici argumenti.addidit el prologis aliisque iocis de riquesunt, Parisiensis n. 4890, VuidobonensisHist.
quaeslionihus dubiia longius disputavit, alia tamen ^ prof. n. 682, phiresque Londinienses, Oxoniensei»,
resecivit vel breviora redlidit : narrationis telum nccnon Dubliiiiensis. Annalium Vul. Vii.dicali, alii
U:que ad a. 855 perdnxit. Quod anno 1110 fuctuin tempore scripti (9). Qui ila
sajc. XIII, alii recentiori

ess6, codices quidam teslantur, quibus quo minus plerumque inscripti suni Incipiunt cxcerpla Ivonis :

lidim habeamus nihil est quod vetet. venerubilis e)iiscopi Curnotemis. In primis de gestis
Prioriscditioniscodex est prajstantissimus regius (juorundam regum Assiriorum el de geslis omnium
Parisiensis n. 4963, mbr., saec. xii inc, fol. min., liomanorum imperatorum et ad vliimum de Karolo
acourale etdiligcnter ex.iratus, fortasse idem quem Magno rcge Francorum et ejus filio Ludovico Pio.
Hugo ex exemplaii suo describendum et Adelae Tam haec quam Hugonis nomen omittit codex Can-
trdnsmittenduni curavit.Alii sunt Berneiisis n.2i)8, tabrigiensis, Corpus Chrisli, n. 265. Ubiqueetiam li-
sa^c. xiii (/!?•< 7iti;. V, pag. 48'.i),Vaticanu3 biltl. Chri- lirorum praefationcselinscriptiones vel tiirhatajsunt
stian.E n. 9u5, oliiu B. Maiix Pontiyniacensis, sa;c. vel prorsus desiderantur (10). Sin ile exomplar B.
xiii ;nc. (6), et fortassc Oxoniensis Bodl. n. 599 RottendorR nactus esse videtur, quod a. 1636 Mo-
{Archiv. VII, p. 52G). nasteriisub vero Hugonis nomine edidit.Freherus
PJures sunt alteriusedilionis codices.tam inlegri verojam antea primam Chronici partem iisquead
et genuini,tam conlinuatione aucti,vel singulislo quinti libri initium publici juris fecitet tilulo mox
cis mutati vel inlerpolati. Hluc pertinentcodicesPa- ^' allato adductus est ut Ivoni haec tribueret.
risienses, S. Victoris n. 311, saec. xii, fol., ibidem In quo ipsum falsum esse,muUi jam dudum in-
n. 580, saec. xii, fol. ; regii n. 5013 A, sa!C. xii, ubi tellexerunt Certe cadem plane suntqua) in hislvo-
nilium primi libri desideratur, et n. 4963 B, sffic. nis excerptis et quae inUugonis Historia ecclesia-
xri, fol. — ContinijationenTi addidit codex oliin S. stica leguntur.ita ut vixverbum consilio mutatura
Maglorii Parisiensis, nunc Saint-Germain Franpois aut additum esse videatur. Numeros tantum impe-
Harlay n. 485, mbr., saec, xii, in 4'° ; ex quo de- ratorumnominibus additos notaverim,alia veroquaj
scripti sunt regii n. 4933 A, saec. xiii, fol., et n. discrcpant librariorum incuriae triliueriiri. Nique
5009, sa?c. xm. In hoc praBlerca qudrli libri piolo- Ilugo ili.storiam ecclesiasticam in Chronicon mu-
gU3 desideratur. lidem codices etiam Hugonis epi- tasse consendus est (1 1) ,sed nescioqui ipsius libro
stolam adlvonemCarnotensem scriptam continent. inscriptioneet pr;efalioneillalibri vi destitutoamici
— Eamdcm epislolam,neque tamen continuationeia nomen pr*fiiit.
NOTiE.
(2) Epilogus. D secundus ita : De siiu Scilie el diversis ejusdem re-
(3) Iiiscriptio libri. gionis genlibus et earum moribus, pr;el'alio vcro ter-
(4) Ilist. eccl. ed. 2, prief. lib. vi. tii libri : Incijiiur.t defloraitones ecclesia-ilice hisiorie,
(5; Cf. Hist. litleraire X, p. 239. liber tertius : De Ocuiviano Augusto qui post Julium
(6)In hoc volumine, quem Bethmannus cvolvit, Cxsarem Boinani imperii mona^ciiiam obtinuit.
Hugoiiem antccf^duntDaresPiiryiiius.Historia Apol- Deinde sequilur: Incipit prologus quarlus; libro iv
lonii, Ademari Chronicon, Pauli D. Hist.Longobar- linito iterum Ini ipit /jrologus iv. Poslvix n\h\[ ejus-
:

dorum ; s°quuntur Nomina regionum. niudilegilur.In codiceCantabrigiensi noiinisilibrivi

(7) Additt vf>ro genealotcia regum Francorum : finis, sccundi initiuin indicuri videtur [Archiv. III,
JIxc est vrosapia unde oHua est rex Karolus. l'ria- p. 5::^6) cditionibus Rottendorffii et Freheri haec
,

mns ...... Euslachium Godefridum ducem nunc priiraus dt^sunt.

LolharimjiiT el B ililidnum ducem. (11) Qu.T2 ipse Archiv. VII,p.526de ChronicoIIu-
{Sjllisi. litidr. I. 1., p. 300: J-^^am misii magistro ponis Ludovico rcj^i dicata scrijjsi.quo fundamenlo
Ivoni lunc cpiscopo Carnoiensi. Ipse hunc codicem nitanlur jam inlelligere ni qiieo certe in cndicibus ;

non vidi. nihil hacde reumiuam lem.Quaj Penzius /ir^/i/i; V.

(9) Huc perlinet etiam codex Casinensis n. 533, p. 469 de diversilate Uistoria^ ecclesiasticae et Chro-
s. XV, a Bethmannn
evolutus. nici affinl, ad alterum Chronicon longius perdu-
Parisiensi n. 4890 praefatio libri
(10) In codice ctum, do quo infra sermo erit, respiciunt.
secundi inscripta est : hicipif (jucdam prxfacio,\iheT
 ;

800 OPEnA. HISTORICA. — PROLEGOMENA. 810

His vero Hugoni reslitutis, alia ei abjudicemus, A monasterio inseruit. Qud facturnest ut historia illa
ni cej^se est.
"^"^ Hugonis, rnrix Aimoini nominc non vul^xare
Duchcsnius {Hist. Franc. SS. IfF, p. 3'i7 3i0 nacla sit auctoriLalem, quamvis neulri recle tri-

IV. p. 142,143) fragnienlum. ulai», Cliri)nici iralris bualur.

Hu}; 'nis monachi Floriaronsis cdiijil, quod arl Ivo- hx-tat pr.Tforoa coHox olim Fossatensis nunc
nfin Cainoteopem missum, ab aiiis c.jiis hbris di- Bcincnsis n. "ilMArc.hiv. V, p. 49l pqq.j, quieliain
verjum es.-easseril.U^^usp.^t cndicc r''gin p.risiensi, e.\ codice Sancii Ma^lurii dfinvanf^U:^ e.-^t, soil tam
vel en qui nuno n. ^\)^^ A indicutur, vid alien» n. Ilugnis operi (juiIR hisloriae S^^nonensi plura im-
500'.) inb<riiil(). Uirumqne cnniiuUiiiion^' uclum esse miscuil iiu^b originem et hisiurirtm l''o88ritensis CCD-

snpn di.Ki, et haiic laiiium Chesnius inile a Ludr- nnlni liludlranl H.to ne l-Mori icensi nostioobtru-
vi(M, Ciroli Culvi lilii, ti^ic.iioreexhitjendiua curavit, dantur, cavendum esse vix esl quod moneam.
sed minus reole eliam hanc Hugoni tribuit. pjj^ expo3itis,ad llugonem revertamur,quietipse
Exstat, ut supra monui (l^), altor codex Pan- posterioraFrancorura tempora enarranda su.=^cepit.
Biensis, olim S. Magloni, s=pc. xii inc. scriptus,qui g^^j..^gjj ^^.^ y^^^^^^ jp^j^g ^^^^.^^ ^^^^^
q^j^ ^^^
rembeneexplicarevidetur.IlncminpnmumHisto- rnodernorum regum Francoium conlinet aclus,
ria ccclesia^lica lln-oins talis scripta est (i«ali3 in
g y^.,^^;^^; jmperatrici, filicE Heinrici regis Angliae de-
gcnuinis codicibus legilur postea vero folio prae-
;
^;^^^^^^^ Q„gp ^
hoc oppre effecil,
^^^^ promiserat,
misso ppistula Ivoni daU aHjecta est et in iine ru- ;
^^ ^iiorum quoque votis se satisfecisse pulavit, cum
bru E.tpUca liher hystarie ercUsinlice erasa et alia ,e,.e„,i,„em Francorum histoi iam, npmo uno volu-
raanu coftinualio iila Qni ciun secuu,la profecuone
:
^^^.^^ conlprehendisse videretur (14), id .^uod recte
nnnam r>HerH -
anno Domini 1U34 urbs Pan>>n f^^^^^^^ ^-^^^ p^,,^^^ ^^^^ I^,,,l^,l,i ^i^i^,;^ Hugonia
flagraril incendio addila e^t. Qu^d in monaslerio piuviniacensis aliorutnque libri non soium Kranco-
ba.ctiM.gluriifactumessonot.l.adercliqunssan-
rpm.sedtoliusorbis terrarumhistoriaracontinereot,
Lu
oli MiP^iirii
.vi.i^iiiiii ruiiMu.
Parisiob trii!i;-lutis
i.ia,i .^I iulpriccLa coinpiolia-
^ i • , •
ii o . t j- • •
j bistoria vero illi ^enonensis et aliu ejusmodi opu-
tur. Ue verbum quilem re^
l.Moriacensi C(Bnoliio ne
sculii breviora cssenl. llic vero liber. omnium quos
periliir sed qua^ narranlur tanlum non omnia ad
;
^^^,,^ ^^^^p .^^ ,.^^.,^ utilissimus, posterosdJu laluit
S.nonen.em urbem ecclesiHmque et i.d vicinas ^^^^^^ ^^^^^^. ^^g,,^^ g,^,i^,^ p^,^^,^^ U„i,„g^
ejus regiones specLant. Cum Annalibi.s Sanctie Co^
^^^^j ^^.^^.^^^ cod.'xexslat int.-er, olim SancliTru-
lumbae Senononsis et cum Ctoranni Chronico Se-
^^^j^^ ^^^^^^ Leodiensis, saec. xu inc. scriptu.,aller
nonensi pleraque conveniunl, ut ex.-i.^dem lon-
ita
^^^^^^;^ bihlioth.caParisien-i a«servatur,n. 6186
tibushauslae.se prn.ioaspoctu appureat. Jam vcro ^^^^^^^^^^^_ xui vel xiv, ex quo primus Martenius
ha^ci[.sabrevisF/a«a-r«m m..zma Senonenm xn- pr^prationem edidit {The.vmr. anecd. I, p. 327),
tegra usque ad a. 1015 ab eodem Duchesnio edita ^^^^^fragmenta qucedam publici juris fecit Scripto-
est flll. p. 349-3.54) ex vetusto codice qui erat in ^,^^ ^^_.^^^ Gi.llioarum Collectio a Bouq.eto insli-
LililiulhecaAlc.xandriP,lavii,quomposteacumal..3
tuta (Vlll, p. 317-.321 ; XH, p. 9, 10) .dl.t. post
hujus viri libris pra?sLu.,l.ss.,.i..s Romam ii,ig.-as.e
^^^.^^.. ,.^^.j ^^^.^^ ^^ ^^^^^^ Trud.mis (XII, p.
^^^^^
verisimile est. Incipit ab a. G88,scd mox i.d Siecu-
-jg,.^^ ^,,,,,^ ^^ Phjiippi ^egis ,n,.rtern
,) Hi^t,,^.,^
lum IX l.'ans,L. Kx hoc .g.lur oper. na.Tuliouis te-
nonnullis annis in(oepta
^_ ^^^g ^^^,,^^^ ^ ^^.^ p.ist
lam ab intcrruptam moiii.chus ille Sancti
ll.igone
imperatrix diciiur, anno
^^^^ ^.^^__ Mi.thildis, .|iia^
Mu.glorii continuandam sumps.t, He suo n.h.l nisi ^,^,^^^^^^ ,,j^ imperaturi Heinrico nupseril.
brevem ill.im pmron. sui mentinnem et in fine Ro- , ,. " „ . .

Lxsiant vero et alia opera quiE Higon.s nom.ne,

berli regis
„"
mortem
.,,., et
i- n
mcendium Pansiense
r.^
, r. • •

•
j;-
ad.ji-
Bi
. ... ,. ., ^ ° .,
non in ipsib conicibus, certe a rccpnt.onbus in-
. .

ciens.ExSanctiM-^glonicodicevproaliosPuris.enses ^
... „ „ ,;„
deserinios esse, his inler se accurale comp.ratis
,
.,
scribuiitur. Qu;e
,
num revera ad illum r
j i.
pertuieant,
>
. .

, o qufleramus oportet.
^
,. ,

lirmiter co.itenderepossum
/
(
.:>^
3).Quae cum na • .
sint,
1.
^
hcecminimellugonisejse.omnibus persuasumerit. Iq duobus codicibus, Bernensi n. 90, Sflec. xii

Sed etiam allerum Chronicon, Uugoni ascriptum D {'^'•chiv. V, p. 489) el Bruxellensi s.i-c. xiii {Arclm.
(v.infracol.812)tHipselIugoaIioCbronicohujuslibri VII, p. 529 magna reperitur re.-um lam ecclesiasti-

fragmpntarcccperunl.ctpleniusCliiriusinChronico curum quams;ecularium,etprap.ertim Francicarum,

collectio, cui prsemissa est Hugonis epistoia ad Wo-
SuncliPelriV,vieumde...e.x<cri|)sit,nPcnoncontinuii-
torAimoini.cujusopu.*hispartibus(edit.l.v,c.4247) "em data,cujus jam sapius mentionem feci. Tenor
ex HirtoriaSimonensi pt iis (]u;e ipse AinH^iu.is libru ^J"^ ^"''^ ^^*' •

Do incurum
mirai'ul.s sancii B,'noiiict. de re^ibu? Fr Clorhso el sapicnti honl Curnofenn epi^ci/jo frw
tra.iidil cOiiflalum,pauca tanlum deSancliGer.uani ler Hugo inonaclius s.iiicii Beiiedir.lt Floriacemis ce-

NuT.fl.

(12) Col. 807. versis manibus scripfae cum rcgii n. 4963 Aet 5009
(IS) Kliai.i in singulis iisqiie falsis loctionibus hi uno culan.o et Hugonis librum et coaiiaualionein
coilicps i.iter se conveniuni; coiexvoro Sancti Ma- illam exhibeant.
gloni ciBterisesluntiquiorejusquediversa} partcsdi- (14) Praef. a.l Mathildam.

P4TR0L. CLXIII. 26
 811 HUGONIS DE S. MARIA MON. FLORIAC. 812
nobii. Ecce tibt, preccllenlisiiinc patcr et domine, \ Saacti Dionydii inanasterium pertinere infra di"
duo huniililaiis tiiex opusculu transinilfo (15), ut si ccrnus. Aiiler Bernenaia codex se habct. Nam Lan-
ijuiu ibi videi is indeccns cl incullum.lima prudenliae gobardorum Hisloriam omiltit pjusqueioco nola illa
tu:e corrigas ct cxcrnes, et quod libi placuit corro- Francorum Gesta e.\hibet, cuntinualiona addila de
bores et confirmes ; arma mea adversus oiium suum majoribusdomus. Quibus finiti3,in Francorum hi-
[sunt?] hcecoLUscula qux nuncvides ^nam malo slu- sloria enarranda pergitur, ita quidem ul inde a
dio vacure quam in otio et lorpore sicuf pecus inulite Garoli Magni lompore cum codice Biu.xellensi ha^c
vitamexigere. Sed hivc omnia vcstro deMcro judkio plane concordent; noque ultimus rerum Francica-
discud et vestra sapieuiia condiri, quoniumvacillare rum liber decsl.
non poteril quod semel uuctorilalis vcstrce nodus cor- Hoc nunc praetermisso,
si praecedentem historiam

roboracerit. At mihi for.sitan atiqnis dicet : Tamvilia aocuralius periustromua et in ejus fonles partesve
et sunwui urce phitoso-
inutilicicur viro prudenli etin invcsligemus, primo loco posteriorem Historiae ec-
phiie sedenti mitlere non enibuisti ? cum scias scri- clesiasticoe partem magnis e.x Einhardi VitaCaroli,
plum quia « orationiet carminiesl parva gralia, nisi Vita Ludovici, etc, haustis laciniis auctam depre-
eloquentia sil summa. » Ego vero ad hxc respondeo, bcndemus cui subjecta sunt excerpta varia ex ;

quoniam malo juslo sapientis judicio comprobari n Adonis el Florioardi Chronicis, ex Historia Seno-
quam arrogantium sententia condcmpnari. Luborio- nensialiisque libris pra;tere.j vero Willelmi Gem- ;

sum iamen cst, paler honeslissime, tuce intcgritatis meticensis Historia ad verbum (ere descripta pla-
ac/jectiones et aclracliones huic adhibere volumini. gulas explct, ct paucatantum sunt quar; ad Floria-

Sed fruclus laboris pretiosior auro caritas est. cense monaslerium perlineant vel res in vicino ge-
Vale. stasillustrent.Hujus operis exiguam tantum partem
Easdem litteras a scriba quodam Historiae ecclc- Duschesnius imprimendam curavil (IV, p. 148 150)
siaslicaesinecausapra;missasessesupradixicol.807- excodice Petavii, omissa tamen locorum ex Willel-
808;et duliito an rectius hujus operis initio positse mo exscriptoium parte, sive codox sive, quod equi-
sint. Gertodechroniconihil ic'gitur,iinodiiononr,inan- dem putarim (19), ediiorhaec resecucrit. Vix autem
turopuscula,qufflcensuraeeljudicioIvonis«insumma Hugo tam vastara colleclionem unquam insti-
(20)
arce philosophiae sedentis » commendantur(16) ; et putandus est, qui scmper brcvitati et apto
tuissfi
qua3 addila suntmagis ad librurn aliquem theoio- reruraordini maxime sludi/it. Hucaccedit quod ca
gicum velphilosophicum qualesIlugonem,scripsisse pars quae genuina esseet scriptorcm Floriacensem
constat, quara adhistoricum velchronologicum res- indicare videtur, etiara separatim legitur.
picere videnlur. Quaj cum ita sint, epistolam ad Tres sunt codices Parisienscs, alter regius n. 5943
illam rerum Gallicarum col-lecticnem rcferendam ^ B, olim P, Pilhoci, postThuani et Colberti,saF,c.xii,

esse vix pularim. fol., ubipost aliaoperahistoricabrevislegiturFran-

Collectione illavero in codicibussupranominatis corum hisloria, nullo litulo inscripla, a Lolhario,
conlinentur: Primoloco rerumantiquarumnarratio, Ludovici Pii filio, usque ad a. -1108; alter Notre-
et ordine et verbisquin ipsis prffifalionibusllugonis Daine, n. 135, soec. xiii, fol, qui initio mancus in
Historiae ecclesiaslic;c ita similis, ut eumdem fere mediaFrancorum historia a Pii)pini temporibus in-
librumlegcrc videaris (17). Codex Bruxellensis in cipit, ubique vero cum pra;cede;jti pl.me convenit;
sexto libro ante Caroli Magni lcmpora narrationis terlius S. Germani, n. I085(olim 646),sasc. xiii,ubi
tclam abrupit et Pauli Diaconi Histnriam Lango- L 6 12 idem liber iiiteger exslat ita incipiens Ex :

bardorum iulegram, ut videlur, inseruit, cui sub- genere Priami fuit Merovcus, elc. Ullimam ejus
jectae sunt Francorum res etantiquaeet rocentiores. partem Duchesnius cdidit (IV, p. 96-98) ex codice
Ilae a Carolomanni et Caroli lcmpore incipiunlur, Thuaneo,id est rcgia mox indicato; alium adhibue-
rubra pra^missa: Incipit liber in gcstisgloriosissimi runt Bouqueti contir.uatores (X, p. 215 XI, p. 138; ;

Karolomanni Romani imperutoris et Francorum XII, p. 8), qui non duhitaverunt quin hacc Hugoni
rogis (18), el pergunt iisque ad a. 1108. Post qua; Floriacensi tribuerenl (21).Quibus etipseconsentire
novus incipit rerum bYancicarum liber, quem ad debeo. Nam qucPhoc libro legunlur cum liistoriailla

NOT^.
(15i
dorflii
Reliquaex codice non descripta, ex Rotten D
ediliunerepeto, quihauc epistolam ex codice
(19) Hinc indi signo posito ipse editnr quas
dain prffitcrinissa esse indicare videtur. Bouqueti
—
Pctavii reccfdt. continuatoresloxtuiiiaUuchesnioeditumexHuKonis
(16) Archiv VII, p. b-29, duo opuscula Historiam el Willelmi operibus esse conflatura, jara recte ob-
esse ecclesiasticHm et rnodernos Francorum Actus servaverunt, XI, p. 158 n. b.
hoc volumine i;onjuni,'t:i, suspicaius sum sed neque (20) Hiigo Vii.iin Ludoviei regis alibi non adhi-
;

opera illa revrra hlc oxslant. r.fque Ihuonis vorba buit, t't fortasse ne Willelmum quidern Geinmeti-
ea indicarc videnlur. in codice Bruxollensi epistola ccnsem habuit; ct. infia cul 816.
ita inscribitur Incipil protoijus IJugonis monacUi
: (21; Cf. XI, p. 158, n. r/, quamvis X, p. 215, n.a,
Floriaccnsis in istoriis antiquiialum, quae quam pa- hrec ex Hugone hausta dicerent. Minus recte vero
rum his litlcris conveniant, facile est intellectu. XII, p. 8. hanc brevem historiamet raodernam illam
(H) Cf. Archiv. V, p. 490 VII, p. 530. ; regura Francorura hisloriam earadem habent.
(18) Ita Bethmannus enotavit.
 :

813 OPERA illSTORICA. — PROLEGOMENA. 814

modernaitaconveniunt, uteamdem origincm facile \ Gnevoluminis coUocatam videmus. Haec cum Hu-
agnoscas ;neque tamen ulter ex altero descriptus gone nihil fere habet commune, sed posleriori parte
ess(? polest, npque Hugo ad ^ua usque tempora aii- continuatione Aimoini nilitur (26), alibi vero prae-
enurn librurn adhibuisse ccnsendus cst. lliEC igitur sertim monasteriura Sancti Dionysii prope P-trisios
eumderii uuclorem easdem res siiniii mododiversia respicit et re3 exhibet valde fabulosas {2.1}, quales
teinporibus exponentem arguunt, qui altpro libello hic orlas et propagalas esse scimus (28i. N<»titias et

brevius res Francoriim tantum regnmtradit, altero libros historicos hic scriplos, Gesta dico Dagobert
ad MathiliJam iinperalriceni scriplo etiam aliarum et iragmentum De coronatione Pippini regia ejus-
regionum hisioriam EtFrancorum historiam
langit. que flliorum (29), praesertim sequitur al uno lan-
;

posleriorein dixerim, quippe quai non solum sin- tuni loco Floriucensisnonaslerii facit menlionem (30).
gulas res fusius accuratiusque exponat (22), sed PrtTeterea ex Gestis Francorum Fredegarii Historia
nonnunquam cliara molius sit disposita necnon er- epitomala Paulo Diacono priorem libri partem
el

rorestollat priori libro commissos(23). Alibiiiuidem consarcinavit.cailibellum de majoribus domussub-

scriptori evenit, utveram narrationem posleaomit- didit. Hcec eadem fere sunt opera quae in magna
teret falsamque reciperet (24). rerum Francicarum coliectione conjuncta vide-
illa

A Duchesnio (III, p. 334 346) aliud fragmentum n mus. Cum vero libellum De inajoribus domus alia-
historiae Francicae editura est, cujus flnem omisit, que ad verbum fere scriptor retinuerit, nrima libri
quem cura (Mugonis) libro iv, p. 96 edito plane con- parte fontibus ante nominatis liberius usus est et :

vcnire dixit. Sed etiam in priore parte Hugonis de- fortasse non hos ipsos adhibuisse, sed anliquioris
pruhendes vestigia, sed additionibus quibusdam hisioriae Francicae compendiura aliquod (31)libeIlo
involuta, quas ex codice Sancti Maglorii Duches- illi siraile habuisse judicandus est, quod cum se-

nius roceperat. Quibus resectis, iterum ea habe- quentibus conjunxit. Denique ex epistola synodi
mus qua3 cum Historia moderna conveniunt et vix Carisiacensis ad regem Ludovicum a. 858 scripta
;

dubilo quin codex Loiselianus, a Duchesnio hoc duo recepit fragraeota (32), proprio Marte vero
loco adhibilus, aut idcra opus aut valde siraile con- nonnisi ulliraorura regum acta breviter recensuil.
tineat, cjnod in Sancti Maglorii codice novis inter- Quae si cura Hugonis operibus conferantur, huic
polatioiiibus auctum est. Quem librum ne cum al- nemo ascribere velit. Eadem vero historia, verbis
tero ejusd.;m raonasteni sapra allato confundas quibus incipit ire/eHor e/ a/i? profugi satis nola, :

cave. paulo post additionibus quibusdam et brevi conti-

Pithoeus S5. coxlanei col. I, p. 407 (5l0 ed. nuatione usque ad a. 1137 aucta et ita saepius est
FrancoL), col. II, p. 83) et Duchenius (II, p. 630, descripta, necnon novis addiraentis temporibus de-
IV, p. 85) ex codicibus Floriacensi et Thuaneo L.
cursu valde aitipliflcata. Ejusraodi codices sunl Pa
etiam historiara Francoruin, usque ad a. lHOcon- risiensis regius n. 5999 [Arch. VII, p. 65), Lugdu-
tinualam, ediderunt, quas el ipsaad ilugonis opera nensis Lat. n. 20 {ib p. 133), Parisienses regii n.
accedit, raaxiineque cum historia moderna simili- 4937, 4938, alii Abbreviatio gestorum Franciae re~
tudino quadam conjuncta est. Sed serraonem ube- gum litulus est, sub quo Bouquet plura ejus fra-
riorem, elegantiorem dices, raulla quoque ab Hugo- gmenta in suam recepit (VI, p. 238
Collectionem ;

nis operibus et mente aliena invenies (25), ideoque VII, p. 255; X, p. 236 XI, p. 243; XII, p. 67),
;

hoc opus potius ex Hugonis aliorumque librisador- usui codicibus mox indicatis Parisiensibus et alio
natum quam ab ipso compositum judicabis. S. Victoris n. 419. Gontinuationes vida ibidem (XII,
Restat ut de alia brevi Francorum iiistoria dica- p. 285; XVII, p. 432).
mu3, quam in codicibus Bruxellensi et Bernensi in Denique brevissima Francorum historia — c. a

NOTiE.

(22) Gf. cap. i, de ione roge cap. 3, de mira-; Q Post quem praediclus rex cum regina Adraldum ab-
culo Floriaci acto cap. 6, de Vulfaldo abbate
; ;
batem constiluit. Post haec pauce lineae erasae sunt.
cap. 9, de Gau?lino abbate cap. 10. de Hoinrici
; Dieu post altera cap. 49 pars et ulteriorcontinuatio
regis bellis et de Phiiippi coronalione cap. 11, de ; adjectae sunt.
Philippi uxdre. (27) Cr. c. 18 de Carolo Magno ; c. 22, 23, de Ga-
(23) Ila cap. 8 Hugonis annos 11 in 9 correxit; rolo Calvo.
cap. 11, Philippi filiam rectius Gonstanliara no- (28) Ejusmodi narrationes etiam in codice S.
minavit, alins vero erroi'es cerle lucendo vitavit. Germani n. 1085 (v. supra col. 812) t. 1-6 leguntur,
(24) Gf. qiire ds Gonslanlia Roberli regis iixore in necnon t. 3i, iniiiuin h ijus histonae ita inscnptura :

ulroque libro leguntur cap. 9 altero Aimoinum

; Supi)l'-mnnta in Turonensis alia-
Historia Greijorii
seculus pst. que hujus aliorunique librorum fragmi^nta.
(25) Cf. qu.-B de papa Gregorio et Hpinrico rege (29) A Bouquelo V, p. 9, ex cod. Sancli Dyonisii
narraatnr, infra ad c. II exrcripla. Eoriem modo editiim.
res Flandrenses ibidem accuraiius narranlur. Prae- (30) Gap. 13.
lerea hic liber in rebus Uispanicig aliisque narran- Hoc tortasse Floriacense dixeris
(31) nam con- ;

dis cnpiosor est. tinet locura n. 30 indicatum, Praeterea libellum

(26) G. 42-47. In hoc capile primara earaquo ve- quoque Domajoribus doraus ex codice Floriacensi a
terem continuationis raanum desinere, codice au- Pithoeo editum esse memineris.
lographo Parisiensi, S. Gerraani n. 436, evolulo (22) C. 15, 17.
mox agnovi. Poslrema hujus parlis verba sunt
 813 IIUGONIS Dli S. MAKIA M')N. Pl.OlUAG. 816
1168, pub Ivonis nnmine sjEpius edita est (lcoms A, cis eliain icbus narralis longius ab eo recedit, ita
O/era, H Frtieri Cor/i. Iiisi. p. 51-5'«), quarn ulii iit, aliam hnjiis g-nlis hisloriain, vel cx ipso Willfi-
lljig>ini tribut>re malunt (33). Se'l iiiliil hcibet quod mo vel certe e.Kcofnmuiii Coiie h.iusl.iui, adhibuisse
hiijiis ing'.'niiini ve! scrdionein urj^uat. videaliir, e.iin lortasdi! (juim in coiiice Paris^iensi
Quibus ('.\|iOaitis, qualuor lli.goni tribiienda csso S. nerni.iiii n. 1055, 1. 70, v» 8i lcgi (M). E.Xjieili-

oppra, iria ipsius notninc in^cripla, qnarlum in co- tionem primara Hierosolymitanain ita trarlit, ut
dicibus litulo destitulum, vidimus. Hajc sunt : A. m.iximc Gesla illa Krancorum et aUorun: Ilieroso-
Ecclfsiastica liistnria, qiialuor libris dige:~ta; U. lyinilanoruui (Uu.noaus I, ]\ 1 si}q.) se|uatur, non-
eadcni sex libris edita ; C. Franccrum Historia br3- nunquam vcro propius ad Balderici Uolensis liisto-
vis et Huccincta ; D. AcLus nioJcriiorum retjum Fran- riam ox haustam accedcre videatur, ita ut
illis

corum. ulrumquc librum «d Hugone lectuin c.^se (38) lcre

Pnores {\. et B.) in antii|ua tantiim historia ver- statuerim. De suis llugo bincinde quffidtm adiiidit,
sanlur et res ob aliis narralas ci)lligi>.''c el biovius maxime de monasleriis cedincalis, de rfbus Floriaci
rcdiicro voiunt. In his adoniaiidis llu<.,o iisdem lon- gpslis necuon alia quae ad regalem iamiliaiii perli-
tibus u?us est quos apud plerosque medii Kvi scri- nent. Ubiquc brevis quidein est scriptoris narratio
plores viguisse con!?t;jt: chronographis velerilius, -. ne'|ue crronbus caret gravioribu;», quosvel ab aliia
historii.s ecclosia.^^ticis ct Rommis. Ad quns accedii rccepit vel ipse commisit (iJO) at multa quoque
;

Anasla^^ii lli.storia tri|)arLil>i post ab llugone in- conti'iel quip alibi frusira qu.esicns, ita ut in tanta
venta. Ultimis vtMO libelli plagulis Hugo prtHsertim sciiptorum rerum Gallic .ruin [)eiiuria hiec magni
Adoaem el Einhardum sei|uitur ; de Floriacensi fdi;iamu3 oporteat. Senniine Hugo ulitur simplici
munasterio in secunla odilione (juaedain tralit qua3 et miniis culto, qualein vix a scripLore erudito et
(iliis vcrbis in libro Mir.tcijloruni sancli Bt^nedicli aliis quoque opiTibus probalo ox-pectdV''ris.
leguntur ; et nonnisi pauca habet peculiuria. In his IluiTG eniin moiiachus Fioriacensis vir luit sna
igilur libris nonnisi coHigiondi et disponendi dli- ffilate scientia conspicuus et a multis non mediocri
^'Ctia iaudari potcs; noqui' laiita doctrinae copia ];iud6 ornatu^. Palriam in.-n indicavit. In margine
e.xcollunt quantam
Ekkuhar.lum, Si>;cbertuui
apiid codicis Paris. n^gii n. 4U63 [lli-il, eccles. cd. 1.)
aliosquc miramur. Explicatiunesquas Hugo adjecit epilogo incipientc l^-gitur Hiigo qidhunc tibellum a :

et ipse nunc paucis pl.icebiint, quauivis ingenium diveriiU codicibus defloravil llngo de Sanctd Moria
candidum el animiim sincerum probont. cngnominalur u quwlum villuta patns sui, in qna cst
Ilisloria quoque Francoruin et moderni Franco- sita ecclena t-ancix Dei Genelricis iihirUc. Eudera

rum Actus magnam puriem aliis niiuntur auctori modo librorum litulis sicpius nuncupalur; itdque
bus, quos Hugo sua uiore noa semper ad verbura C monachus vel alumnus S. Benedicii Floriacensis
cxscribit, scd ita seqiiiLur ut longiorcm ipsorura audit (40). Quo tempore hoc monaslerium intraveril
narratioaem breviorcm reddal etcum aliis conjun- non constat sed ibi ssculo xii incipiente vixit et ;

gat. Ili vero prsserlim admanusluerolibri Annales Ecclesiee veteris {j;loriam suis scriptis auxit. Fami-
:

Berliniani et brtivos Fioiiaccnses (3'i) Flodoardi liarilatequadara cura viris feminisque ejustemporis
Cbroiiicon, Ilisioria S '-00060513, Airnoini libri De proestanti.-5siinis conjunctus fuisso videtur. Dislorias

miraculis sancti B-jn.?dicLi (35), IluL'onis Flavinia- suas et Adclaj comitissae et Mathildi imporutrici
cenois Hisloiia Virdunensis (36). Northminnorura inscripsit, alium librum eumque f!ravissiii,um AJa-
expeditiones fusius noster exponit ibique cum Wil- Ihildis palri lleinricoAnglorumregitdirexit, Deregia
leliuo Gemmeticensi in multis convenit, nequo ta- polestate ct sacerdotali dignitite, quo re;.'ui et Ec-
men ixjsius verba unqua.11 retmet et non paucis lo- clesiae conlChlioaem dirimere et ad justam a^quam-

NOTiE.

.
(S.*^) Ui^cdre lindr. I. 1. pag. 302. eorumque loco WiUoImi oxcerpla posita Funl.
'(3i) Uo!i. S-. II, p. 254 [1'aLr. t. CXXXIX, col. (38) Ipse dlcit; De qwt Iwc Uwiur preUliavimus,
582). E'i.~ c. 2 ct d .'eculus vsl. qunniam idenilw/inein hujus hysUfix scriijUim esiC
(:-55) lliri'is tamen hunc cjusdpm mon.isterii au- atias jam cognovintus.
cloieia se.^uilur. IMer-iqne ci'iiii qii;i3 hio pra;bi^re (3J) Iu anuis in^licandis llujfo saspissime peccat,
piilerat in Ghroni^-on Sancii IJiinifini Divioncrir^e ot id qnud in mar,u'iiie notisque emendure .sludui. Qujb
e\ hoc in Huiioiu» Flaviniaui.-.nsis librus, qno.-^ Hu,!.;o ad lit, pk-raqiie falsi sunt, sed nun-
foiitiuiu verbis
noster niagui tecit, Ira-isicruot. hivionciise Ciiro- nu^quam etuun aporta eorum vorba sive niale in-
iiicin. iiifdin ;evo iil v dritur non lungri perviil^rUiim, sive consilio depravavit. Ouielain in allera
t."lli;xil
in or Fluria en^is .^iibsidia nun est retiTendum. Francunim h;storia ipsecorrexii ut melius di?posuit
(o6j Ai hanc ea quuquc rctfreiida auni qu.i; cura (40) Pl.<ne diversis est alter Huiro rie Flonalo
R)'liiiii Giui.ri narriilioiie c.mvemuiit, neque hujus nostri rcqualis, scd rnonachiis, pusi aldia.s, S. Au-
lib"0-i lo-e 4a:j;o evulviss"^ vi I.Mur. gustini Canluariensis ; de quo ct. W. Thome. Chro-
(37^ H;e.j dn iilnM n.*ta\i t. 70
: \°; lndjiit prO' iiioon monast. S. ».ugu>itini r. 9, ap. Twy.^-den ot
ioiiu.'i III tibi-ii gi.-slis g'iiii» Nonli naimorum. Ex qno S.ddvn iSS. R. Angl. II, p. 1791. Hugo de Flonaco
FraniOrum yens rdsuiniiLis viribui —
ct s fi] ilus no- sive de Fbiri dicitur miles Norihnianuiciis, qoi cum
sler iid priijiOjita vertntur. Exjjticil prolotius. Incipit Willelmi) 1 in Angliam venit, et tamipsiquam tilio
liber Igilur olterGollioruin cuneus, elc Perlinet
I. ejus Willemo lI(R.ufo) « diutius militavit » ; a. 1090,
usque ad Anglite a Willelnio occupato; lempora, — monaeteriumingres3U3,sequenli jara annoabbasest
In co.mpilaiione illa codicum Bcjrnensls el Bruxel- constilus, obiit vero a. 1124.
len&is ubique fsre Northmanaica hajc prretermigsa
 817 OPF.RA. HISTORICA. — PHOLEGOMENA. 818
quepacem reTerre studuit. Ex inscriptio-ae prolo.ji A Uenschenius Acta SS. Mai II, p. 14) ex cod. Syrla-
satis patf^t de altftro illoHngonedeFloriaco tanquaui lensi.
hujus libri auctore rniniine esse cogilandum. Ultimo ioco liber nominandus efl Miraculorum a
sancto Benediclo Floriaci palratorum, po-t Adre-
Primo llugo libro ref;al 'm poleptatem a Dco esse
valdum, Adelcriuni, Aimoinum ft RoriuHum ab
inslilutam, idfoque quasi i-arictam et a rebus eccie*

siasticisminimf alieuamosienderecnnatur;sccundo
Ilugone siisce(>lus ct usqne ad annum ill9, conti-
nuatus ('53). Liber inefliliis c.-t, ifleoque qu d-id llu-
vero regiatn et sacerdoialem puteslatem conjuncias
goiiis vilam vel temporis illius historiam Siit'U3
esse debere, « ut ambaj silti invicem fidLdiier adhao-
cngnoscendim conferre possit, noslalet. Certe post
rentes inuluo sncientur et comp;iginf'nlur n rationi.
CiTleros libros huic operain navasse videiur, qiiern
biis mullis probat et cxern[)lis confirmat, quae ex
hisioria veleri et recentiori desurnit. Judicinm
lorlasse lam diu continuavit, q^i^in vitu sii()er~iite
jus-
gaudebat. (u sancti palroiii, cui vilmn de licHverat,
tum animum Ecclesiaghaud valdepronumubique
et
miraculiSjUt sibividebmtur, enarrandis calamum
prodit, el cum Ivo Carnotensis, Ilugonis amicus,
eamdem fere sententiam tueretur, lacluni est u* deposuit, quimultis annis rebns tam publicisquam
ecclesiasticis exponendis prascipuam curim adhi-
dissensio modoabhis indicato componi possealiis
quoque videretur (41), id quod primum in Anglia, B ^uerat. IJugonem non diu post. a 1119, morluum
posita etiam in Rumano imperio lactum esse con
esse, verisimile est. Sed nerao annum vel diemeno-
tavit.
stjt.
Interrerum Germanicarum scriptores Hui:o Flo-
Quo anno hunc tractalum finiverit, certo indicari
riacensis vix potost referrinam ranus ea te igit ;

ne(]uit;EPd procul dubio ihter a. ilOO, quo rex quye transllTenum gerebanturelvix quidqiamcerti
Hemriciis frafri t-urccspit, ctllOG. qno in concilio de his compertum habuit. Ideo libri quoqiie ejns
Londinensi regis et archif'pisropi lis composit.i est,
afud Gprmanos rarius Ipgebantur. Alhericus (44)
in eo scribendo occupatus fuit, ita ut hislorias se- aliique (i.5) historiain ecclesia>ticmi ad mannsha-
quentibus aniiis elaboralas liber ille praecesserit. buerunt, Francorum vero historiam ne ille quidem
Scripsit Hugo
Vitam sancti Sacerdotis
pr.Tterca legisse vidf^tur, neque pjus vestigium cis Rhenura
episcopi Lomovicensis, antiquiorem textum nimis me invenisse rceordor. Magis haec rerum Callica-
rudem secutus, itn ut magis sermonern quam nar- rum scriptoribus placuit, quaravis plcrosiiue non
rationem dedisse censendus sit (42). Prasmissa et vera Hugonis opera, sed libros ipsi obtrusos, prae-
epi&lola Arnoldo abbali Sarlatensi directa, ubi bre- serlim Senonensem illam historiam, soculos esss
viler libri pandiiur raiio et consilium. Vitam edidit G nunc paleat (46). Etiam Freherutn, Duchesnium

NOTiE.
(41) Cf. hac de ro Stenzi^l. Frankisrhe Kiy^er I, riiit, qui ob inicio naxcentis spruli ufque nd fempm
p. )689 8qq. pnvsrrtiiu Hngonis locum i, c. 5.
V. (tomini hinocentii pape secuniii et chrisiiani^-simi
b xit epifi-oiuim el rcgiaet pnpulari elHCtionf recle rrgis Frificorum Ludnrici st ricm t-mi>nr'im dvjes^it
piis.se constilui, ct (lergit Po.st eledionem nuifra; et variiiliones vgnnrum sncancla narr.itwue com-
nnn nnnulum nuf baculum a manu rf'gi(i,sed inv^ sli- plrjcui est. Oiiiit n. 1142. Ilajus cndiccs imlicantur
iwwn reium s^-culirium eli;cius nmi^/es debet sus- Parisiis. ArchuK VI. p. 50. 71 (ct. Vll. p. 304 ,Oko-
Cifiere, el in suis ordimbus per annulum aut b iculuin niae. A'chw. VI, p. 92. Etiam code.t regiu^ Hans.
animnrum cwam ab nr< liieiiisrof)n snn, ui iiegniium n. 5014. p. XII, huc pcrtini-rn vidctuf. Legitur ibi
h'ijus»indi sint; disnei)t.>ili'in'i peragaiur et lerrenis et initio Gpo.vica Hugonis. ^hindt nwu) qitinqaics mil-
.

sinritulibm poteslatibus sux auctoriiutis privilegium lesimo q'iadrifige"tesimo septimo, sicui. '.entus .)hixi'
conwrvtnr. niu^ in f^ermone ih: paschale statni', srcnndns H.iin-t-
liisf HugoIJii^t. eccl. ed. l,libr. in;ed.2 lihr.
{'il) nnrum mtinwcwi C".S(jr Octovinnus e.xtilit. Fuiit Ci-
v Rotten'!., p. \tl}: Cujwi. iwju t, tiret>osissimi
(cf. roli M.ii.'ni tcfuporo —
hi ta<iein enini sinodo qie-
;

confe<si>ris vitae s^ncm iiar'im inculio sermnne com- iiium est et ve'it!latU'n de sfaiuecitt^siar^nn ei ar iine
po^iiam, pariim vero scriidorum vitio depravutam siiigutnru n cujw-que coni^frsationis et qnalrs clenci
cnnsinciens, nuper corngere slaiui . . . et de ip^ius esse deb-iunt Saquiiur R )ma''nrum ivnlilicnm ca-
guidem siiarti virtuiibus in eidem serie apertissimo talogus : Baaiwi Peuus rtnn-iiohi^i seilit in .Aniinihvi
tennone vrilalem cxi>ressi. priiuHm. . Eugiiniu^i qui et liirnardu^ de nacione
.

(4M V. Ihsi. iiiiiir, 1. p 30'. 1 D Piianus monarut CtslcUenn^ sed. an. [8.J.
(44) Albericus a. 1130: r^r/2us, inquit, {Ihiqo) (45) b) gr. H'iinri -u^ de llervordi.a, frchiv. VI
qui scripsit minorem erclesia^ilic im llisiorvim ad co- p. 764; ct Rruns
t>d^e I. p 8 Qu.i3 Ivornerua
li
milissam Cimimnioe Ad'i.lam, matrem comitis Then- pnst tlaroloninn to'n[)ora ex Hugone aifert (cP. Ar
batli, fiiit niger mnnachus Fioriacen^is, id est de chiv. VI, p. 607), nisi fallor, oi.nnn temerarie etsine
Saacln Bencdtcto super L-gcrim in d\ncesi Aurelia- ciujsa huic suut tnbuia, ex Ilcinrico descriptaetub
nensi. Hiino discernil ab iliij,'oue de S. Victore, do ipso ad aliostontcs recie relala.
(juo amea. tiac usque, inquit, maqister Ihigo de
(46) Ncque CUriiis in CirouicoS. P^^tri Vivi, ne-
Sanrto Victore ch^-wncam auim de Rnmanis pontift- que coutinuitor Aimoini llu.ojnnis narralioni^ai re-
cihns et iinpernionbus rUiessir. Ek llii.one Flnria- ceperint. Kiiarn gecfjiloiiia (cgum Frano •rum (l).\-
censi e. trr. a. 80S. 809, 810, 8i0. 8ii, 8'»l, quae- cuEay ei. 2 H, p. 493; OMdi^m fere cod. V-itic.bibl.
dam exhibet, ex Hugone de !S. Victore. (juphi nl^^- Chrir-t. n. 037, t. 80 82i Sononftnsi hisioriH! inuiti.
riirn(]uft iingistri nnmine oruul, a. 1038. 107. {,1087, tur. Prretcr histnriam usiiiie a'l a. 11 dductam,
•1093,1099, lluO. Aliud drt hon addo teplimonium quimsupra rnemoraviinns or-ajsftrlim ali;* cjiM.lera
ex codice Beruensi Sigeberli (SS. VI, p. 287 [Patr. argumenti, qua3 in a. llo2desinit, hisioriatii Frau-
CLX]) descriptum hiter quos magisier Hugo cuno-
:
corum ab llugone conscriplam sequitur. (Bjuq.
nicus Sancti Victoris Parisiensis fere novissimus flo- cont. XII, 115 sqq.).
819 HUGUNIS DE S. MAIIIA MON. FLOUIAG. 820
Bouquetum aliosque qui Francorum historias edi- A choata; transierunt,sed eliaminChronico S. Benigni
derunt, de Hugone maleesse roerilos, falsuipsitri- Divionensi descripta indeque in ilugonis Flavinia-
buenlcs, genuina plerumque omittenles, jam supra censis librum sunt Iranslala. Brevia sunt, sed qufB

di\i. lla vero (actum esl.ut nunc demum Hugo lulsa non sinc causa, quippe veleris et diligenlis scripto-
quidem gloria careat sed meriia laude potialur. ris testimonia, magnam nacla sunt auctorilatGm.
E'lilioni3 vero noslriB alque orJo h;» c sunt : Mabillonii editionern (Acta SS. ord. S. Benedicli IV,
A. lucipimus ab Hisloriaeecclesiastica3 prinia edi- 2, p. 356 sqq.) secutus sum.
tione, ex qua epistolain dedicatoriam, singulorum C.Brevem Francorum historiam, quam ab Hu-
librorum praetationes, initia et lines,nec nonepilo- gone scriptam pulamus separatim edere noluimus,
gum ad comitissam Adelam missum exhibeaiiis, cum eaedem res iisdeni IVre verbis nonnisi ordine

quartilibri vero ultimampartemcura alleraeditione mutalo in alio libro (D.) sint repetitae.Minus etiam
ita contulimus ut lectionis varielatein diligenler nostri consilii osse potuit, niagnam illam collectio.
enotareinus. Usi su.mus. nem historicam,quahuju8 libri fragmentacum aliis

1) G. Parisiensi regio n. 4963,jam supra indicalo, excerptis sunl ?onjuncta, huic

volumini inserere.
quem ipse Parisiis perlustravi, plenius sed minus
Sed praecipuam lectionis varietatem sequenli operi
diligenler ante 30 fere annos DD. Sporlin etTurles g subjecimus, codice usi Bernensi n. 90, cujus apo-

in societatis nostrae usus exacripserunt graphum

;
prope nos habemus, necnon Duchesnii
2) C. Bernensi n. 208, ex quo epilogum descri- colldla editione (IV, p. 96 98).

ptum penes nos habemus. D. Librunf « qiii modernorum regum Francorum

B. Seqiiitur altera Historiae ecclesi.tsticae editio, continet Actus, » operum ab Hugone confpclorum
ex qua eodem fere modoea desumpsimus quae libri utilissimum, jam prima vice integrum exhibemus.
ordinem et auctoris laborem explicare possunt.ad- Godicem Leodiensem Bethniannus noster (ideliter
ditis tamen ultimis librivicapitibus, quibusresCa- exscribendum curavit, cujus vestigiis semper fere
roli M. successorumqueejus enarrantur. Ex magna inhaerere potuimus. Liber ipso tesle non una manu
codicum copia, quos supra recensui, hi ad inanus exaratus est, sedaltera hic illic singulas lineasimo
fuerunl: integras lere paginas chartae intulit, nigriori ple-

1. C. Parisiensis, S. Victoris n.3il, liberoptimae rumque usa atramento eodem quo aliquot lineae
notae, quem inde a sexlo libro nonnullis locis cum (praef. c.8. 11) expunctce sunt ; semper vero narra-
editis comparavi. tio sine interruplione procedit, ita ut duo scribae
2. G. Vindobonensis Hist. prof. n. 682, inde a li- dictantis verba recepisse videantur. Textus raris
bri IV initio a Pertzio cum Rottendorffii editione I
mendis iisquelevissimisaspersus est.Pauca tantum
in verbis scribendis mutdvi, e pro se in vocabulum
'

collalus.
Bernensis n. 324, Senonensi necnon Fossa-
3. C. fine positum, nimium lilteraec pro t, npro m usum

tensi conlinuatione vel interpolalione auctus. Prae- et quaesunt ejusmodi, scribis potius quam auctori
fationesetindea Pippini tempore ipsetextusinusus tribuenda.
nostros descripta sunt. Ultimo loco historiam regum Francorura mona-
Caeteros codices, praesertimParisienses^evoIvisse, sterii Sancti Dionysii posuimus, qualem in codice
eorumqueordinem enotasse visum est.satis (1Bruxellensi et 2) Bernensi reperiri supradictura
Huic subjecimus Historiara Francorum Senonen- est,quibuscum ultiraa eaque genuina libri parte 3)
sem, quam in codice 3 aliisque Hugonislibro adje- Bouqueti edilionem ejusdem historiae nsque ad a
clam legimus, primabujus libelli parte ex Duches- 1137 deductce comparavimus ; ibique 3°) codicem
nii editione (III, p. 349) suppleta. Secuti sumus S. Victoris n. 419indicat.

praesertim. Hoc modo vero factum esseconQdo ul non solum

1*. Codicem olim S. Maglorii {Saint- Germain Hugonis scripla recte discerni possint et dijndicrtri,
Franfois Harlay n. 485), quem primum hsc cum sed etiara caeteracFrancorum historiffi s. xn scnptae
Hugonis opere conjunxisse supra dixi. e tenebridsint evolutaj, earumque tempus, ordo et

Ex 3 etiam ea recepimus quce in Fossatensi mo- D conjunctio ita slabilii.a, ut cuique ad genuinas re-
nasterio inseria sunt et ad hoc maxime coenobium rum notitias facilis jam pateat accessus. Quod si

respiciunt. hcec me non felellerit opinio, magnum quem per

Praeterea vero etiam ex Aimoini Floriacensis li- plures annos in hanc editionem impendi laborem,

bro De miraculis S. Benedicti sffic, xi incipiente quamvis perpaucosipsi historias Germaniae fructus
(a. 1005) scripto ea seligere placuit quae ad Fran- tulerit,non incassum dixerlm. Multa collcgi et inter

ciffl regum successionem spectant. Haec enim non se comparavi, ut hajc pauca imprimerentur.
solum in contiauationem Historiae ab Aimoino in- G. Waitz.
82i HISTORIA ECCLESIASTICA. EXGERPTA. 823

EX HISTORIA EGCLESIASTIGA
EDITIO PRIMA LIBRIS IV DIGESTA.

INCIPIT LIBER A miniscendis non erit, sicnt suspiror, postmodum

posteritas laboratura.sed eque ul probra ita eorum
GESTORUMQUE ROMANORUM
EiSTORIiE ECCLES1ASTIC.E
autem uominis
preconia tecta raanebunl. Veslri
ATQUE FRANGORUM C0MPREHENSU3 BREVITER AB HU-
monimentum, domina mea, tam hujus libri occa-
GONE DE SANCTA MARU '.
sione, (|uam bonorum operum executione, quibus
Dominae suae Adel^ venerabili comilissae Hugc, incessanter operam impendilis, perenniter posteris
sancli Benedicti Floriacensis alumpnus, magnae fe- relinquetur ; nec poterit unquam ullo oblivionis
licitatis decus. tempore terminari. Igitur hoc exile munus a me
Dignum censeo,serenissima domina, munuspre- vobis oblatum gratanter suscipile, et ab improbis
sentis operis mansueludini vestrae suppiici affectu favore veslro defendite. Sapienles cnim quondam
dedicare, cum sitis nostri aevi multis preponenda antiquorum gesta virorum non negiigenter preteri-
proceribus, tum generositate preclara, tum probi- bant, sed ad instilutionom presentis viia^ libris in-

lale precipua, tum quoniam esiis iitteris erudila, ferebant. Siquidem per historiam peterili lemporis
quod estgentilitium sive civilitas iiiagna.Munus au- series compreherditur, et per regum et imperato-
tem meum hunc appello codicellum coaipendiosa rum successiones multa necessaria perscrutantur.
brevitale subtilissimum, qui sua vos amenitate de- d Ergo ab Octaviano Augusto exordium narrationis
lectct et.adhorletur ad benefaciendum, et incipiam,et Romanorum imperatorum et presidum
ad vitam
bonis moribus exornandam Non quod non sitis sa- nomina simul et gesla ibi curiosissime denotabo
tis decen ter maj^nis virtutibus adornata, sed quod usque ad Karolum Magnum et ejus filium Ludovi-
semper in melius proficere commonemus. ^Eccle- cum.Ecce habetis quod otiabunda legatis actus vi- :

siaslicam enim relegens historiam a mullis histo- delicet antiquorum imperatorum el quorundam Deo
riologis per parte s editam et modis variis compre- amabilium virorura pariter meraorabiles actus ab
hensam, hoc uno volumine decrevi coartare et coa- incarnatione dominica usque adtempora prefinita.
dunalis raihiquam pluribus libris deflorare.verita- Quibus si fueritis intenta.non dcprimetinertia acu-
tisque medullam de singulis diligenter extrahere, men ingenii veslri splendidum ethonestum. Porro
utens eorumdem au ctorum verbis in quibusdam lo- de virtutum veslrarum preconio, quas originis ve-
cis, aliquando vero sermouibus meisCerte laborio- strae sublimifas el natura? felicitas nobisinfuderunt,

sum valiie negotium, quoniam brevitatem nonnun- modo loqui crubesco, ne videar uti levitate parasi-
quam comitiitur obscuritas, cura el Juculentus esse tica. Loquor autem alias ubi fuerit oportunura.His
contendo et brevis esse Jaboro. Ceterumonjnia quae autem qui sinislrorsum suscepturi sunt, quod hoc
ibi a raea rusticitate dictata reperiuntur, inculto opus vobis dedicavi, respondeo beatum Hierony- :

serraone perorala probantur ^. Verum utcumque inum presbylerum sanctara Paulam et ejus filiam
haec dicta sunt poterunt t;imen legenlibus prodesse, Eustochiam multis scriptis honorasse saepe,etvene-
et uberiorem gestorum seriera ad memoriam revo- rabilem Gregoriura antistitem Ronianum Theude-
care, indoctia scilicet alque doctis ac secularibus lindae Italorum regicse quatuor dialogi sui libros
negotiis occupatis, illis maxime qui in legendis di- trrtnsm.isisse.Sed et mulier secus pedts Domini se-
viuis Scripturis magnum in vila positum solamen dens audiebat verba oris ejus, tanlo P.Tariseis et
existimant,dum ille qui multa legit eadem ibi bre- Saduceis non solummodo sed et ipsisChristi mini-
viler recordatur et compendio ignarus instruitur. stris melior, quanlo devotior.Sexus enira femineus
Si quis autem his contentus csse noluerit, hiinc ad non privalur rerum prolundarum intellicrentia, ve-
opulenta et magnifica volumina de quibus hoec rum, ut in sequenti lectione lucide declarabimus,
surapsi Iransraitto.Calumpnosis vero sive mordaci- magna mentis indu-
solet aliquando feminis inesse
bus me, confiteor, campus calump-
viris patet in slria et moriira probatissiraorum elegantia.
niandi prolusior,quia tam arduum opus nimisauda- Preterea hujus historis liber nimis profunda la-
cter arripui, quod esset viris eruditis reservandura. tenlercontinet.^cclesiffi sacramenta. Nam sicutpri-
At invidis sive scurrilibus, qui propter superbiae mumhominemaDeo formatumsexla conditimundi
typura raea forsitan scripta superbo despicienl su- " die scriptura Iradentecognovimus, sic sexta raundi
percilio, respondeo, quia de illorura norninibus re- a^tate redemptum declarabimus. Et sicut eundem

VARI^ LECTIONES.
* anno millesimo centesimo nono ab incarnatione Domini add. 2. ^ prebantur 1? foriasse prebentur?
823 HUGONIS DE S. MARIA MON. FLOUIAC. 824 I
hominem dp immacolata lcrra factum epsedidici- X ''sset ibi ulla diversitn?, una libertaa. Qnod au-
scd
mu-, S ilvalorfm misirun) nutnm e!-se de inle-
bIc tern ile magnuin nol.is lienigni-
IVminana.-ci voluil,
nierala virgine lideli reldtit ne demnnslrabimus. Et tatis .micE lienelirium dstenililel iinmensum hutmli-

Bicut Ailaiu se.xta cbdomadis tlie a Deo inspiratus tulis oxiini.-lum. Cetcrum carne conlaininari non

accfpil ab eo bberi iirbitriisni polesiulem.perquam poiiiil, qui caMieiii mnudare Vfneriii. Toluit l.itnen

nnn serMli necei^silale f^ed ingHnua voluntale obe- sfcunduni carnpm nasci, crucifi^i alqiie resurt^ete
diiet Cr'-aiori.ul et de obeilieiitia v.ti»? aiternac! prp- ud saluu-m nosiram miroel intllViliili iuodo sine in-
liuin et de inobedienli I merito i-onsenueretur inter- juna impassibilis et incomniutubilismajesialis Ve-
ilum, iia sfxia mundi homincs acce-
«Elale lii|uet tam pia sacraraentu nnn puteai rimare peilldia
riiiii

pisse de ccdIo Spirituin Siincium, per queiii ie^cm supciboium, ijuia non vullt;redere. /flcclesi.i vt^ro
Domini sive volunlalein ejus bberuiiler,non seiviii* saiicta hiec omniii in Domiim Jes-u Christn srincerita-

tcr sicut celciaj crealurae, sed quasi lilii carissimi, tis aiTeclu credit etcoinpleclituret magna devoione
possent adimplere. Quas enim rationabiles creatii' prosequilur (i7). t>rgo et vos .^ccles-iaiDomini lilia
ras prima astale condidit omnipotens Oominus, an- haec eadem sacramenta interita mente percipite el
geiicam scilicet et humanam, quibus liberi arbitrii letaliunda legile legendo crodile.
polestaicm detlit, ut hac facuitate dilata> in Cre.tto- t» Vii^e, inile, gaiide, mulla diijimsima laude

permanerent. bea
Sed quia P>og'nies re.ywn, cltri j,o,.ulique adumima,
ris sui laude perenniter pern;anerent. q
Quiim prolntas moruni, quiirn vobtlilfis alnvorum.
prior. id est angelica.non tamon tola, viciala et per
LxoniiinL cque\ ceiiiihf iibi iirosf,eru qUcCque l
suieibiani ab amore sui Creatnri^ recedi'iis erum- iiXflinl ein^ola.
pnoi^a lacta tuenl, coiitia hutnan;im invidia inar- INXIPIT PnnOEM PRIMUS HISTORT.t EC.CLE-
U.M SIVK LIBEn
descens naturam, subgessit ei ollendiculuiii percati, SlA.sTlCiE QL'.«QUK BHKMIliK KtT AB IILT.ONE DK SAN-
CTA MaHIA MU.NALHO SaNCTI BI.MLICIT FLI RlA-
ul eam impielatis sua; nevo pullijeret.mfignuin cre-
CE.\MS MI).\A!-Trill| TawsFCRMATA VLL DEFLOnATA,
dens esse sibi solatium,si una ruerenl et sui re<ttus A.N.NOAB INCARNATIO.VE DOMINI MlLLEtlMO CE^TIiSl.MO
poenam pariler paterentur. Quod divina majestas NDNO.
non perlubt, sed humanam natnram sd pristinara Antequam tamen opus propositum adgrediar ex-
decrevit reformare dignitatis nobiiitatem. Unde planare, ecclesiasticas scilicet historias lelissima*
Bumpsil de femuia carnem, ut haberet in ejus in- suavitate refertas cnmpendiosus brevialor deflo-
carnationo ^ ipsa humana natura, unde posset ad rare, primum o(iortunuiii existimo presenli volu-
illara quam perdiderat beatitudinem ejus beneficio ir.ine de Judaicaj plebis statu quaedam perslringere,
remeare. Osienditergo Dominus inangelica natura, noillorura famosissimam generosit >tem penilus vi-
quam punivif, justiiiiu s-ua; censuram, et in huma- dear silentio prelerire ; de quorum constat origine
ns, t|iiaiii redemit, in'seraioiiutr. suarum rlulccdi- ^ Dominum no.-ti um Jesum Cnristum carnem susce-
nem. Universx quipje viaeejus miserirordia el ve- pisse. Igitur al» Aliraham eorum patriitrcha us-que
rilas. Itaque sicut pcr Ailara prima mundi a'Lhte ad ejusdem Christi nativilatem qnandam narralio-
merorem morlis invenimus, ila perincarnati Verbi nis lineam deducam ; a Syiiae regno vel regibus
mysterium sexta ibidem mundi a;tate, sicut supra exordium sumens, et a tertia mundi aetate, qua le-
retulimus^vilaea-terna; jocundiiatenjrecuperavimus. gilur Ninus regnasse, sub quo naius est Abraham
;

Antequam tamenhaec [iercnt,lertiajam mundiffitate multa qu.ie quinque bbri conlinenl Moysi ab initio
extilit Abraham patriarcha, a quo rilus et reli;,'io seculi pretermittens.
circumcisionis sumpsit exordium, cum omnesgen- A conslitulione quippe mundi usque nd modo
tes coriupta? prrore simulacris immoUrent.Dcmum dictum Ninum inveniuntur aiini Iria milia et cen-
vero dala est bx Judaico pnpulo, (jua veriis Doiiii- tiim dctfginta qualuor.qui ab omnibushistnrioj;ra-
niis coleritur. El Dominus qiiidem, qui cuncia de phispentilibusvel omissi,vclignoratisunt.Ouibuset
nihilo tecil,uno miniiento temporis (loiu-sset omnia cgi^cauHacomppndii preierm!ssis,anotissimi.-irpgum
eimul tacere et utiiversum genus humanum ad sui imppratoruDiqne teni^ionbus hanc ecclesiasticam
reverentiam cullunique penlucere. Seil noti fecit, hisioriaiii ordinare studebo et prpcodentium rerum
inno f-pcioto et int-crutabili satran enio non in D sijmis legitime conlirinabo, iliud recolens quod
mun.li prineipio sed opfiorluno lempore disposuit Lucas evangelista, cuiii doruinica; incarnaiionis
nasci de Virgine.Qui ubi mundo per nativilatem hu- texcret historiam, Horodis regis Judaica; gentis in
manae carnis screnus iiluxit, ex Judaico et geiilili ipso sui sancti Evangelii principio intuiit mentio-
populo sexta mundi state unara ^Ecclesiam congre- nem. Fuit, inquit./n diebus nerodis regis Judtx .>a-
gavit, el ila sibi invicem utrumque populum inlra quidam vomine Zachanas de vice Abia. Hem-
cer^^os

eandem yEcclesiam.uno spiritu foederavit,ut.)am non que post pauca Exiit edidum a Cxsare Augudo
:

VAlUiE LECTIONES.
'incarnationem 1 ? * latistima 1 ?

KOT.E.
(47) In margine hflpcadduntur: « Sciendum est, archa, sic nunc nemo salvari potuit nisi in Ec-
iia sicut iu diluvio nerao salvari poluit nisi iu
quia clesia. »

1
m HISTORIA ECOLESIASTICA. — EXCnRPTA. »26

ut dei^criberettir universus orlm, Caesaria Ootaviani A turbines, quibus sancti martyres diversls temporf-

faciens i erummenliorif m. Orjotlil enim, ut opinor, bu9,pro Chrisfo c;irceribiis Irudi edictis principali-

a notissimis rpgibus vel irnperaloribue* calholic s vi- bus urgebantur. Sed iMi divinr amore Qjtgrantfs,

ris ecciesiasiicas hit^lorias ordinaro, ot uh his qu£B sevientibus in necem illoriim regibns et ietiihuset

cei(;bri Cama fpnmtur eliam apnd ^'eniiles pprteclis- riiicibuset g-nlibu-, flecti nulli.s crucialibus potue-

sime roborare.Unde ejijo a Nino rt^guiii an iquorum runt.semper inexpugnaljijps permnnentes. Hos pri-
notis.^^iina nunc inripiam. miliva flores tulit L'cciesia,et bis adhuc stipata ^er-

Ita jue rex primiis, qui dudum regibus banilnm nat mirabiii varieiaie. Horum denique meininisse
morem, quibus finfs regni m;igis tneri quam pre- semper eritutile. Preterea perfidos non pretermit-
ferre mos erut, nova re}:ni cupiditate mut^>it ct l;im phiiocumpos, amalores j;iciantiae, qui
id est

beila finitimis intulit, Ninus,< ujns supra momini- mahgno afduli spiritu divina coinquinare dogaiata
Qui dum ti.iain Syriam et frivolis ailinventiunibus voluerunt. Horuin etiam
mus, li'gitur exliti.ese.

aiias muitas Orientis provinriiis sibi subegissel et erroribus locis oportunis, paucis quid'm sed afVa-

per annos 50 regnavit. Quibus tif"» Dei ooitulante juvamine, curabo respondere.
Extremam quoque lempli eversionein, qu,-B facta

Hoc nunc do staln Judaici populi el templi dixisse q estsub Vespasiano et Tito, non tacebo el ^ deje-
sufficiat.ul ad ecclesiasticain cursum Iraiisteramus ctionem sive depopulalionera rerum illarum qnae
his^toriam ''. dicebantur Sancta sanctorum, licei fueril umbra
Opportunum tamen adhuc esse cognosco, ut et non veritas ; umbra tamen designal vestigia veri-

de Parlhis aliquid d'caiii, rum quibus Romanus talis et intuentiiius diligenter signis quibusdam fu-

populiis orbis imprriuin legiiur divisisee. Princi- lura solet e.Kprimere.

piuni igitur ab origine strictim est rc[>etendum, INCirir ^CCLESlAoTlCE LIBER IIISTORl^ FECUNDUS.

Tantum enim regnum siieutio prorsus preteriri fas Spcundus Romanorum iiioiiarchus,inierfecto Ju-

non PSt.Sedquia Parthi Scylharum exules extilere, lio Caesare, Octavianus Augustusexiitit, quo* . . .

Bicut ipsorum vocabulo deprohenditur — Scylhico

enim scrmono Parlhi exules appellanlur — de et Arnobius AITricanus rethor sapientissimus **'.

Scytharum reiino prius pauci narrabo.Srylharum ExpUcit libersrcundux, quamvis primus proemiispe-
igilur gens * at lib. ii ediiionis alterius partibus sex ciem vi^/ealur oblinere,
digeslse, infra incipit prolngus tercii librl, in quo continetub
gallIjE situs.
quem ullorem p.ilerni san-'uinis Inturum nielua- „ Preredenli Hbro Spirilu? sancti sufTragio pauca
bant. Ad extremum vero seepe nominati Patlhi, de quibusdiim primitiv* Erclej-iae sanctis.qui post
cum jam se pares ma^-niiudini Ronianorum crede- nostri Salvaturis nativitatcm el ejus ad ro&los glo-
rent, Romana signa.qua^ Cmsso inlerfecto deripuc- riosam ascen^ionem prcssuras innumerabiles pro
rant,ultro Octaviuno Au^nslo nddiderunt.et obsi- fide su^tinueie caiholica, piTuravi ;
presenti vero
dibns tradilis nrniuiii fcEdus cum eo p»cti sunt. volumine temjilabo, si possum, ile illis qui paciset
Plus enim apud eos memoratus Auguslus favore tranquillitatis diebus floruerunt aliquid etiam di-
nominis sui fecit, quum facere quisquain alius im- cere;abillo tempore ducensexordium quo Rumani
pt-rator armorum robore c.otuib^sct. His eli.tm nunc imperatoresidolis abrenunciantes, pro quibus olira
de Parthis breviter i xpedilis,opiis prupDsilum nunc pcrsf quebantur chri8tiunus,v('rum Deutn cce.jerunt
conabor invadere elanolissimi.^^ Romanorum impe- colere, qui mundi fal)ncam cnndiilit univcr.^^am.
ratorum temporibus, sicut supra promisi, totam Nullo enim tempore deslitit licus in vinea sua, id
haiic hisloriaiu legitime confirmare. Ab Octaviano estin sancta Ecclesia, iduneos operarins conduce-
Augusto qiii[)pe im|ieralorum nomina Romanorum re ; ipsa vero lanlo latius tructuosos palmitPs cir-
il)i seriatim pernntabo usi|ue ad Karolum Miignum cumquaque diffudit^quanto duriora pro Redempto-
ejusqiie filium impcratorum Ludovicum.et tcmpora ris sui nominecertamina toleravit.Se let quorundain
qiiibupfloroeruntlucidedi'si^nul)n,sifqupseci:ndi:m ^ herPlironim perfidiam hoc eliam libro denudare
eorum cutalogum rcrum relatiuncsgesiarum ilalem- curabo, ne quii^qiiam christianus eorum um juara
poribus assignHbo,ut,si modo dictuii; decurras cata- reciaculis illaqueatus capi;itur.Solent enim herelici
logum,quii1 sub umquoque imperatore gestum sit, quasi aucupes muscipulam suae fraudis abscondcra
evidenler annoscere possis. Sed et sanctorum suc- ct quibus^am simuiationibus venenum suae neqni-

cessiones apostolorumet presidum nomina Homa- "^

tiae subornarp, ut iiicaulos decipiant et suae telo

norum hic inseram, quive viri catholici locis cele- pprfidias contodiant ; quod ubi torte fecerint el ho-

berrimis post ipsos apostrlos regpndas su^oeperint minpm quolihet parliculosui erroris nevo resperse-
Ecclosias adnolabo. Nec prcleribo persecutionum rint ", mox miserabililer inextricabilibus nexibus
VARl^ LECTIONES.
9 V. nottend. p. 21. « V. notfenf. p. 29. ' fortm^e: praa^^ulum. " sed referam ed. alt. » V. Hot-
^" V. IWf.nrl. /i. 89. Desunt in hac editime qux in allera de papis
tend. p. 36. MiUiade et ^Siivestro
leguntur. " respexerunt 1 ?
827 HUGONIS DE S. MARlA MON. rLOHlAO. 828
impedire salagunt eumque semper ad deleriora \ quamquam ea qua? precedcnti libro respondi ma-
prolrahunt, donec in profundum crroris veniat, gnum legenlibus queanl emolunienlum preatare,
quisquis eorum dolos et fraudulenta labia quaai vi- quo et dogmata fidei chrislianaj contraria Valeant
rus mortirerum non evital.Velatur enira divini mu- devitare et incaulam simplicitatis imperitiam sub-
neris elficatiam iniquitas. Diubolus ergo heretico- terfugere. Poteriint, inquam, iliis maxime pro-
rum sublola versulia post persecutionis tempora, desse, qui m^gna doctorum volumina, quibus eis
quae suslinuit Ecclesia primitiva, magno molimine reeponsum est, non habent, aut secularibus impli-
temptavil subvertere catholicam fidem Sed pietatis citi curis ea iegere vel intelligere nullatenus pos-
I»ei munificentia contra prclatam nequitiam arma- sunt Igitur bistoriali stilo contentus quod restat
vit sanctos suos proceres, quosdam videlicet con- operis explanabo, Acephalorum '* laiiien heresim
fessorcs, qui magno suo labore eorum dolos pes- pseudoprophetarum '^ penitus non silebo. Sed et
sumdarenl et sacrffl fidei lineatn ub&riori facundia Italiae situm in presenli prologo pauciscomprehen-

roborarent. Quorum profecto ineritum u martyrii dam et provinliarum ejus numerum subtiliter ne-
dignilale non degenerat.Denique constdt,quod om- scienlibus intimabo.
nes quos ecclesiaetica fides non illuminat cecitas Ualia ergo patria sive regio Uomanorum '^. . . .

erroris obnubilat, el quos Christus, qui de tota p et Gallia Gisalpina quae infra
mundi massa suam sibi congregavit Ecclesiam,non Alpes est vocitatur. Et haec de Brenno sive Gallis,
colligit, hos profecto diabolus ad interitum secum quorum supra dudum meniinimus, paucis dixisse
rapit. sufficiai,ul ad historiae cursum sermo noster citius
Incipiam eliam a meo insere operi proposito qua?- reverlatur.
dam capitula de gcslis Francorum. Non enim fas Explicit prologus.
cst preterire penitus tantae gentis virlutem, quaa incipit liber quartus.
Gallorum gentera asperam, audacem, bellicosam Mauricius igiturOrienlisimpcrium mortuo Tybe-
qt cunctis regnis terribilem ipsisque eliam Roma- rio consecutus, imperavil annis 21. •''

nis imperio terrarumflorentibus formidabilem,sui3 *' •

arnjis subigere el sibi retinere potuit. Prius tamen Denique Nicephorus imperator Gonstantinopoli-
ipsius Galliae situm, quam nunc prefata Frauco- tanus, cujussupra meminimus, post multas et insi-
rura gens incolit, breviter comprehendam alque gnesvictorias deSarracenis mortuus est,et Micahel
depingam. gener ipsius ad imperium sublimatus esl.
Igitur univcrsa Gallia Explicii liber Hiitorix ecclenasiicae Gestonmq^e
insulas Cytladas, ut infra col. 835-836, Romanorum atque Francorum
llisprelibatis nuncordinem histonae curabo evol- ^ incipit epilogus operis precedetis ad venerabilem
vere. scriptcsblesensiummeldensiu.m.etgarnotensium
Constantinus Magous, Constantii moderatissimi comitissam.
ft egregii principis filius, in Brilannia 12 Haec, opinione liberalitatis veslr« provocatus,
venerabilis comitissa, ab antiquis hisloriologis,

primus ex Grecorum gente Romano potitus est im- velut apis a diversis floribus i:iel coUigens, aggre-
perio ". gavi uno inquam.hoc " volumine omniura Roma-
;
ij

Explicit liber tercius. nornm imperatorum et praesulum nomina vel actus

iNciPiT PBOLOGUs LiBRi QUARTi, iN Quo coNTiNETUR vobis recitavi,quique viricatholici in locis celeber-
iTALiiE siTUs SECUNDUM SENTENTIAM HiSTORioLOGi rimis posl apostolos regendas susccperunt Ecclcsias
PAULi. jndicavi. Graves quoque perseculionura procellas, jj

Quoniam his qui diversis occupantur curis tedet quas primitiva pro suo Salvalore pertulit Ecclesia,
multos evolvere libros,placuit mihi immensum pe- peroravi,et jocundissimos confessorum flores quos
lagusecclesiasticarumhistoriarumcompendiosecol- in pace protulil nomiiiavi. Optimorura preterea
numerosara librorura copiam hoc uno vo-
Ifgere et virorura, Gallorum scilioet et ceterarum gentium,
lumine comprehendere, prolixam in eo orationem ^ meroorabiles actus a tercia mundi aetate usque ad
summopere lacere devilans, quaj solet aliquando obitum imperaloris*'Caroli M^gni vobis decantavi.
quibusdam m.ignum generare fastidium. Quero er- Dampnandas etiara hereticorum blasphemias et
go eis placere quos semper brevis etapertadelectat quomodo eis obsisti debeat breviter declaravi.
oratio.Verum cernens nunc hocetiam meum exer- Erumpnas quoque Judaici populi, quas pro suis
citium modum proposit;e brevitatis evadere, iliud irapietatibus passi sunt et quibus propagantibus
quod singulis heresibus in quibusdam locis.tametsi christianismus per orbem diffusus sit '\ scnbere
brevit9r,respondereconsuevi,amodo pretermiltam, procuravi. Sed tam compendiosura et honestum

VARI^ LECTIONES,
^* V. Rotfend, p. 91. ^^
V. Rottend. p. U3. '*asceph. 1, ^^ pseudopropheta ^. '« r. Rottend. p.
'' '' h. i. 2.
35. V. Roltend. p, 143- '^ Ftnem
hujus libri cum altera ediiione contulimus. p, 358 sqq.
»0 deest 1 ? 2» deest 2.
 ;

839 HISTOUIA EGGLESIASTIGA. — EXCfiaPTA. $30

voluinen non illiteratis principibus, quibus ars lit- A gnitur. Muitis igiturestis preponenda proceribus,
teraloria spretui est, sedvobis inerito dedicav', ne sicut in hujus iibri primo prologo dixi ; tum },'ene-
nominis veslri monimentuin uUa^^valeat umquam rositate preclara,tum probitale precipua, tumquo-
vetustate corrumpi, qua posterorum memoriae solet niam estis litteris eruilita, quodest gentilitiumsive
inimiciiri. — Apicem preterea celsitudmis ^^ ve- civilita? ma^na. Altavorum deniijue vestrorura
strcB si quis scire desideral, Guillolmi farnusissin:i splendidam hoc in epilogo subjiciam genealogiara,

ducis Normannorum et rcgis Auglorum fiiiam vos et demum alio, si vobis placuerit, libro tam attavo-
esse cognoscat, illius videlicet qui niemoralum sibi rum vestrorum, Danorum scilicet atque Norraan-
regrium suu subjugavit industria. Nullusrex nostro- niirum, quam regumgestaFrancorumabimperatore
rura temporum illo sapientior lelitior acmoderatior Ludovico, Karoli Magni imperatoris filio, usque ad
fuil.Ceterum illiusregHlem magnificenliam et libe- ht)'c nostrateiiipora breviterdecantabo RoUo igitur.

ralitatem nemo creiio iaudare sutficiet; non enim cujus ante merainimus, antecessor principumNor-
recte^'* masnanimitate Rolloni suo antecessori de- mannorum.Danorum dux potentissimus extitit; sed
bet adequari, sed tanlo majori preconio potest Karoli regis Francorum tempore post Ludovici
efferri, qiio Julium Cassarem et Claudium impera- imperatoris decessuin per Sequanam ^^ iotravit in
torem imitatus est, qui prefatam insulam, id est Galliani ingressusque in eam, Normanniam sibi
^ ;

Anglorum terratn, armis subegere victricibus quod ,

vindicfivit. Admirabilis ei filius successit nomine

Dulliis Romanorum imppraiorum preler illos ausus Guillelmus, cui cognomen Longa ppata fuit, qui
est a}j;gredi. Tamen ille de/iciens licet duc.itiis el Ludovicura, Karoli Francorum regis filium,8icul in
regni sui principatum hereditario jure filiis suis, libro quem vobis promitto non reticebo, ab exilio
moriim suorum ele-
vestris fratribus, dereliquerii, quo lalebat Francorum sua potentia revocavit in
gantiam et eam quae semper eum comitabatur af- regnum. Et hiiic, Guillelmo successit Richardus, et
fluentiam vobis ^' deseruit; affluentiiim onim ejus Ricbardo alter Richardus. Richardo vero secundo
et raorum elegantiam specialiter pre ceteris vestris successit Robertus, qui genuit honorabilem Guil-
fratribus possidetis, teste Gallia, quae nunc tota lelmum ^' regem Anglorum, patrem vestrum.
vestra liberalitate fulcitur et> non mediocriler insi- Explicil Epilogus.

EDITIO ALTERA LIBRIS VI DIGESTA.

INCIPIT LiBERpniMus HisToniAnuM Ei.CLEsiASTicARUM. C historiae textura legentibus notificare, quomodo
Assiriorum igitur rex polentissirnus fuit olim Ni- processit in mundo recta eruditio fidei perquosdam
nus, qui bellum finitimis inferens regibus, omnes gradus et articulos eetatura ac temporum, et quo-
Asiae populos preter Indos sibi subjugavil, etannis modo Vetus Testamentum evangelicis ministravit
in ea 50 regiiavit. Quibus elc prinoipiis in prefiguratioue divinorura sacramen-
torum, sicut virilem aetatem soletaetas puerilis pre-
Hoc nunc de statu Judaici populi et templi dixisse cedere. Sed quaravis ab ipsa mundi originein tota
sufficiat(cf. col. 824). Hoc tamen non silebo, pro- mundi latitudine nonnisi duas societates hominum
phetas ejusdem gentis tain aetate quara sapientia comperiraus extitisse, cura tottantaeque gcntes per
gentiles philosophos precessisse, ne qua gens de eundem orbera diversis ritibus moribusque^^viven-
anliquitate suae sapientiae super patriarchas el sanc- tes, multiplici linguarum, armorum vestiumiitie smt
toB prophetas, quibusdivina inerat sapientia, ulla varietate distinctae, pars civitates duas merito pos-
se vanilale jactaverit -8 surausappellare;quaruraunacivitatumpredeslinata
est regnare cum Deo, etaltera perire cum diabolo :

Multa etiam alia super his erantdicenda ; sod ijuia terciatamen inundi aetate, cum jam omnes gentes
liberiste nimis extenditur, ratio moderationisexigit p. per orbem diifusae, beneficiorum Dei etsuae condi-
ut jam terminelur -^. lionis oblitae, insensibiles pro eo coierent creaturas.
Explicit liher primus. elegitDeus Abraham virum sanctura, cujus exemplo
INCIPIT PROLOGUS LIBRI SECUNDI. mundiim ad agnitionera sui oonverterelet aberroris
Igitur quoniam jocundura estsapienii sacras hi- precipicio liberaret; cui eliamcircumcisionis nolam
storias nosse, quarum solasuperficies solet abhu- imposuit, quod nostrae regenerationis signum fuit
manis mentibus nelmlas erroris abigcre el eas ad qua^' post coramunem carnis generationem, quia
imaginem veritatis adducere, curabo nunc juxta seculo nascimur, Deo regcneramur per aquaui ei

VARI^ LECTIUNES.
-^ nulla 1. " colsitudiiii 1. ^^deest2. ^^ y, d. a, desunt 2. '* secanam 2. " guiHermum 2. " r.
tditionem Rottendorfjii, p. 24. ^» y^ Rottendorfj, p. 27. '" que deest 3. »' quam 3 ?
 m HUGONIS DR S MARTA MON. FLORIAC. 831
Spiritiim ssnrtum. Onarta vpto mnndl jplaie idom A posi'a esfjCrufiiens ens ppccare prohibens melu
vel
Dmi^ fit D >minu3 per iirnfm M >ysi d'^ rubo prirrrum poenae praesenlis ; secuniia vero snblirniorpm vitae
Incutus e^t, nt eriuroret Israeiiticum popujiim de vium jam orudilis sino inlerminaiione pocnfB pie-
ifleypto, ac demum iO dielms ac noclibus ipsius! senlis ostendit. Nondeci-lml erpo uluvanL-clica per-
ilernmtpnlusalioqniopcriptamin lahulislpffetn nie- lerlio preccderet Mosaicam legem. N.im qua^q-j*»,
ruit pucnip.ire : 'lua"* idein D^^i popnliis fruerelur, perfeda solent esse pusleriora.
do "rr veniretChristns, f|ui interinrpm sensum leeris Ilis ila sehabenliitiis reslatft nnnc, nf dc Piirlhis,
ejusdem Ec lesiee surp. datn sancti Spiritus pr.dia, qui dm Perg'de rcgnaverunt, aliquiii dicjm, an-
in
fseraret. Hao ipsa etiam splalc consfruxit idem teqiiam propositum opus altinpara. Tantuiu enim
Mny«es Domino in heremn fahrrnarulnm, qund regnum siientio preterire non debco. Cum Parthia
universalem pre«entis seruli sienifiraliat Erclrsiam, qnippe Rijmanus pupulus oriiis imperium legilurdi-
et arrham lcstamenli. perquam Christns drsivma- visis-c. Sod quia Parlhi Sjilharum exules exiilere,

batnr, in quo sunt omnes sapientiae divinaf^thosauri sicut ipsoiuui vocabiiji» deprohenditnr — Srilhico
repositi.pt cnnrlolalirnm.perquodsanctapredicafio, Pnim i-ermone Parlhi exules appellantur — de Sci-
qune iter lucis euniibus vitam nslendit, oxpri-
a^J Iharuni regno prius pauca narrabo;quamquamordo
mifur, et mensam. per qunm sancfa sitmifisalur n prepostcrus esse videatur, quod ^^ post Pompeii et
Scriptura. ot alia multa. in quibus oxpressit nimis C.Tsaris bella,que .jan^ di^icssi, de Vesone rogc
alta pre^pnfis Ecrlesias sarramenta. Ouinfn drnique iEtrypti ei de Airiaz'inum regno et do introilu Cyri
mundi ?ptafe S-ilomnn rex parificus femplum illud in Srythiaiu, quae ante Caesaris orlum contigerunt,
nohiI's«imum in JrrusMlcrr extruxif. in qiio etiam. tr<ictabo.
nonnnlla imnpo rri futurfp prrcessii. Prxia ouoqtie Ex})licit proLigux Ihri secundi.
mundi jpfate Chrislus Dei ol hominis *» mediator incipit liber secu.vdus.
munifo apparuit rt morfem criicis perlulit. ut mors» Srilharum gens antiquissima, sub sepfen-
igitur
quam vitf« constot osse cnnfrariam, ejiis morfe trione posita, ab uno
latere Ponio, ob lalero vrro
instrumentnm fioret por quod transiretur ad vitnm. moniibus Riphaeis et Asia a tergo lerminatur. Sed
Demum vero sur^ens a mortuis, misit de coe'oSpi- S.^ylha: non miuusilluslria priiicipiaquara imperia
rifum sanclum puis apostolis in Jerusalpmconsfitu- babuerunt, nec virnrum magis quam feminirum
tis, qni pisomnium rosernvit mipteriaScripfurarum virtulibus claruore ;
quippecum viri hns dc quibus
et ntlulit nofiliam diversarum linguarnm. Indoque agimus Panhos Bactriano?qiie, feminae vero eorum
dispprsisuntfuperfariemunivprsapterraphapiizantps Amazonum regna condidermt. Itaque resgeslas vi-
ubiqnp in nnmine Patris of Filii et Spiritns sancli „ rorum mulierumque cons-idcrantibiis incerlum est
Tunr adirnnletnm psl qnod srriptum esf Ex Synn utrr apud eos iliustrior sexus luerit. His tamen Vo-
:

vn-bum Domiiii de Jeru^aJem (Jui. n.3).

e.tihit lcx et soges rex efc
Inde enim prncedena verluim Pomini per fotnm q'iem ullnrom palcrni
emanavit mundiim. et ox tnnc ccepit in tprris fpdifi- sanguinis fulurum metuebant. His de Parlhis bre-
cnri iurris, n.nn ex iapidihiis ac cementis, ped e viter expedilis operi proposito macumiipplicabo'*.
diversis pnpulisel linpuis, rujus carumen pppetrat ExfUcit liber secuiidw.
coelum.Ouaeiurris Syonspirilalilprappellafur. quod Inc:pit PR01.0GU8 TrRcii libhi, in qlo continetur
speculatin intorprelatur; speculafur enim fnturi se- )TAL'.« SITUS.
culi magnnm bnnum.quod prpparavit I)eusdil'gpn- Amodo igitur promi>6Hm 'lefloraturns historiara
tibus se. H.TO etiam Doi sponsa, propternumerosam a nalivitate Doinini et falvatoris nostri Jhe.-uChri'«ti
qnam oi f|uotidie parit filiorum sobolrm prrbapti?- exordium sumam, nc postmodnm sanciorum suc-
niilis parramentiim. morito polost appeilari. Ipsa cessioncs apo8toloru'n et p'esulum nomina Roma-
qnippesuoredemplori Christo intpllecfualitor «dhe- norumhicinseram (cf.col. 825-826), dcmumqucqui
reng corooreo. si diri fas est, amplexu, veris imple- viri catholici locis celeberrimis post ipsos aposlolos
tur fecimdaturque virtutibus. Cin qua?i FDae nnvm regendassuscoperuntpcclosiasoxpedi 'n-.Nfcpretcr-
nupfae novus fiacordos nnva tradidit sacramenta, D ibo perseculionum turbines. qnibussancti martires
imposuiiqueoi onus leveet jugum suavp.ut qunnti diversis tomporibus pro Christo carceribus trudi
pendorct eara intelligeret. Dedil quippe ei pro cir- edictis prinripalilius urgebantur, Scd illi divino
cumcisioro, quae plebem Hebraicam nnn mediocri- amore flagrantcs.sevienlibusin necem illorumrogi-
ter honerabal, sancti baplismalis sacramenlum et bus et legibus, ducibus ei gentibus. flccti nulliscru-
pro d'ver3orum specie sacrificiorum suum socrifi- ciatibus potuerunt, semper isexpugnabiles perma-
candum et Cffcndum corpus et sanguinem. Cu.jus nenles.Simililcr et sanctaemulieres virilemgeientes
veri sacr;ficii mulliplicia
variaquosiguaerant sacri- animo fidem,carceribns incluflebantur,cedebantur,
justorum. Igitur prima lox velut peda-
ficia prisca torqucbaotur, urebantur, laniab.fntur, coronaban-
gogus rudibus atiiuecarnalibus hominibus primum lur.IIos primiiivi Qores tulil Ecclesia, el his adhuo

VARI/E LECTIONES.
»»• quam 3 ? »» hominum RoU. »« quicquid 3. »* V. Roltendorff. p. 33.
833 niSTORIA EBGLESIA.STICA. — EXCEKPTA. 834

stipata vernat mirabili varietutp. Horum denique A atusu^quead sextam veniredistulitajtatem.ul novae
mcmiiiidrii» setnper erit utilc IVetorea iicrQ lo3 non lcjtis plenitudinem prolixil.is temporis non auf^^r-

preLeriiiiUain phi locuiiipii3,iil est anialurHs JHCtan- ret. Niin si aiiie venisset, cuncta tbrsiiam legis no-

non SHpieiiliye.qiii cunlmencia, casutHtc aique

tise, ViB prftcepia vcLu-lis temporis ab devisset.Nunc au-
jejuniosicutquid im pieinti;» vpstc exterius tecli.in- lem e.^ servare ipseitnminens judicii terror px git,

tnnr-ecus vero hai.entes animum vcnen.itum. per necsinit propin (uilcis v cini examinis periclUari
dulces Rcrmo.ie^ muiiisiri EoclesiascanilHlurn inlu- nova3tidei perrectionem.Proindo decebat, ut qui 6.
ierunt.Qu.jrura perlidia denudare curabo.et eorum leriahomini^m fecirat, 6. die perfecerat, 6. mundi
erroiilius locis oportnnia, (^aucis quidcm sed iilla- aetite eutn ad pleniLudinem legis perduceret, etiam
lim, Dei opiluianle juvuminf, respondebo (cf. col. velera^centHm suo n.jvo adventu reliceret.
826j. Quod illis m^xime proluturum esse cunfido, Proind^preseniiproiogo.quoniami I niullumoper[
qui magna doctorum volun)ina,quibu3 eis respon- proposilo convenire noa dubito, Italiae situm pau-
suin eat, non habent, nut secularibus impliciti curis cis compreheadim et proviniiarum ejus nuine-
ea miniine le^pre possunt.N-uTi ex his tamet^i l.re- ruin subiiliter nescientibus intimab.t(cf. col. 828)
vibud ri'.iponsis potuerit et inciiulum siniplicitalia Ilaiia ergo patria sive regio Romanorum
impericam devitireet ilogmHti (ideichri3Lian;»'Con- p infra Alpes est vocitatur. Et haec de
traria dii;linare!.Arguam deniq le cecitatem Judeo- Brenno sive de Gallis, qnornm supra dndum me-
ruin, qiia nollunLel Chrislum cr.-dero ;
qiiem sciunt minimus.pauois dixi^sesntficiat. .4n)odo,'verol'ullu3
sibi a prj(jhet.i3 pronunlialuni ruiss*^ (cl. col. 26). Dei adjulorio, et in tr''s librostutum opus^dividere
Exlremain diiiique lempli everriioiiem.qu.efactaest et inunum corpus ecclesiasticam historiam curabo
sul) V«d(ja5iano et Tito, non tacebo, si-d rpieram redigere.
dejeclionijnibivedepopulationeni rerum illarum quse Explicif prologus.
dfcCi-banlur S.incla sanctorum, licet 1'uerit umhra
INCIPIT TKRCIUS LIBER.
non veritad umbr* taiuen dpsignatves-tigia verita-
;
S^cundus Romanoruin monarcus ; intprfecto ju*
tisetiiiligenterintuenlibus signis .luibnsdain futura
lioCesire, Ot-tavianus Angustus ex itit, quo. . . .
solet exjjrimerd.(Jplimorum pretprea virorum, Ro-
mano'Uin ecilicet,Gallcrum G.>i.lhorumque elcetn-
extremum JudaicB plfbis excidiumeo-
Igiiur pcst
rarum gentium memorabil<'s actus hic inr^eram, et
rum lem breviter argumn perlidiam Judeorum, qui
totum hocopuslegilima ratione corroburareconten-
nondum volunt in Chrislum credere ^•'.

dam (cf col. 825).IocipiensquippeabOct.ivianoAu-

Explicit liber tercius.
guslo, omnium inr.pcraiorum nomina Romanorum
ibi seiialim denoiabo usque ad Karoluiu magnum ^ INCIPIT PROLf^GUS QUARTI LIBRI.
et ejus niium imperatorem Lulovicum, eltempora Maximus versatur e."ror in cordibus Judeorum "
quibus floruprunl luci le de.signabo, sicqae secun-
dnm eoruin katalogum rerum relationes gestarum Porro hec cootra Judeos snbsp^jie prologi dixissa
it i tempnnbus assignabo, ut, si modo dictum de- suiliciat ethic metam finitus accipiat.

curras kit-ilogum, qni sub unoqnoque iraperatoro ExpliciL proloyus.

gtstuin sil,t'videnter agooscere possis. Suut tamen IVCIPIT LIBER QUaRTUS.
nonnuliiquibus viileiur rore superfluum.cumsecun- Domicianus igiiur frater Tili jjnior»^
dum teinpora regum vel imper.itorum ecclesiaslicae
pertractantur hisluria.Sed non esi conlra usum ^^
religio- Repperit quoque dalmaticae
nemecclesiarticam autauctiniLicam discipiinam (cf. Exjilicit liber quurtus.
col. 825) Lucasnempc evangelista, cum dominicae INCIPIT PROLOQUS LIBRI QUINTl I.V QUO CONTlNeTUR
iticarnationis texerel hi^toiiam,Herodis regisJudai- G\LLI.E SITUS.
cs genlis in ipso sui s?ancti Iilvangelai principioin- Precedpnti libro (cf.col. 820) Spiritus sancti suf-
tiilit mentionc n. Fuif, inqnit. in dif bus H;rodis re- fragio pauca de quibusiam primiiivae E3cle»iaB san-
gi-^Jwlex sarerdos qiiidam uomine Zicluiriwi de uice Q ctis, qui postnostriSalvatons nativitatem etejusad
Ahi i. iLemque p !si p.iuca Exit edictum a Cic-^are
:
coelos glonosam a.-censionem pressurHS innumera-
Auguslo ul (lescnberciur universus oritv, Gt^sarisOo- biles pro fide suslinuore catholica, peroravi; pre-
taviani faciens iterum menlioiiem. qu*itinus illaqnae senti vero volumioe lemptabo, si possnm, lie illis
niinus erant hominibus nota ab his qnaeppneapu i qui pacis ettranqnilli;atisdiebus floruerunt aliqt.id
omnes celcbri fama lerebanlur ci.mtirmarpntur et pliam dioere ; ab illo tempore dncens exordium quo
roborarentui;quo'i et mulli alii rliegio.si divinarum R.Tiiiani iinperatorps idolis abrenunciantes.pro qni-
traf.tatores bisLoriarum fecisseleguntur.Ilhe quipi^e bus olium persequebantur chn3tianos,verura Ueum
nullaregumactemporum certiiudino
resgesl.-e quae coeperunt colcre,qni raundi fibricara constiiuit
commendantnr.non p^r hisioriam recipiuntur, t-od universam.Nullo enim tempore dpstilitDeus in vi-
inter aniles fabulus deputantur. Porro ideo Chri- nea sua, id cst iu Ecclesia sua, iJoaeos oper.irios
VARl^ LECTIONES.
'^*
V. n^lteadorff p. 05. ^Ulxc eUam omitHre vlacuU; v. Rollend. l. l. «'
F. Holiend. p. 68. "
Riliend. p, 89.
835 HUGONIS DR S. MARIA MON. FLORIAC. 836

conduct^re.nequo illa (iignos illi fructus per paticn- A ^1"'''' ^l Mediomatricum Rerai3,Laudunis,et pagus
;

tiam gignere;8ed quantoduriora pro Redemploris Helveciorum,quein nuncAletnanni incolunt Kluunt

sninotninecertatninaloleravil,ta)Uogloriosiiis sctn- per eaiidem provinciam Scaldus, Matron», Mosa et
per de dial)olo triumphavit. Proinde zelatur divini Aiisonu, qua3 'jUimos l^etnoruin Ones preterfluit.
muneris ertioaciain antiqui aerpentis impietas, et Silva eciam habelur in ea quaedicitur Ardenna,quaB
contra piet.itis Justitiam armalur 'niquitas. ille a ripis Reni fluminis iisquein Treverorum finesex-
qiii()pe.(iui duduin in coelum positus divinituti se tetiditur. Aquitani.i vero a Varunna flumine ad Pi-
comparavil et esse l>eo similis non per jusliciam reneos montes e.Ktenditur,et obiiquo Ligeris cursu,
sed pep potcnliam concupivit,quique propter suam qui eam ex parte lerminat.pene in orl)em cingitur.
de coelo projectus est ^^superbiain, solita versueia Gontinentur urbes egrcf^iae Narbona, Arver-
in ea :

posl persecutionis lempora.quam sustinuit.Ecclesia nusquaeClarus Mons dicilur.Bituris, Cadurs, Thor-

primitiva, Iranquillitati ejus invidens, rursus per los.i, Ruthetius, Lemovis, Petragorica, Pictavis,
qtiosdam iierelicostemptnvit subverterecatholicam Burdegala, Sanctona et Engolisma. Meat psr Aqui"
fldem;etqui priusadversuseam sevampersecutio- taniam Uordonia, qua3 in Varunnam immergitur.
num excitaveratternpestatem,illeetiamposlmodum Silva habeturin eaLetenna^^^Bilurigibus et Arver-
in ea hereticorum scminavit ;'ermina nequam. Sed n nis confinis.Lugdunensis autem provincia oritura
pietatis Deimuniticenlia contraprefalam ncquiciam monte .lurano, qui est intor Sequanos etHelvecios,
quosdam suos armavit procere?,qui inagnosuola- et a lacu LemannoelflumineRodano, etextenditur

bore et hereticorum dolos pressumdurent et sacrfe ad oceanum Britannicum, dilatalurque ad Ligeris

fidei lineam uberiori facundia roborarent *". Quo- alveum, qui eani ab Aquitania separat et dividit.
rum profecto meritum a niartirii dignitate non Urbes in ea mult.-e cl opulenlae : Lugdunum, Cabil-
degenerat.Nam idem labor pro fide certantibus eos lonis,Elua quae et Aiigustudunus, Senonis, Autis-
martiribus equiparat.Et qui nichil est veritate va- siodorus, Nivedunus quae etNevernis, Meldis, Tre-
lidius itaomnem pravitatem fides catholicci prefato- cas,Parisius,Carnotum, Gennabus quae et Aurelia-
rum labore virorum dudutn anli-
contrivit, sicut nis, Rothomagd», Ebroas, Oximus id est Sa<,'ensis.
quorum philoiophornmambiguasopinionessancto- Cinomannis, l,iixovium, Nannetis, Andus quae et
rum patriarcharum atque prophetarum auctoritute Andegavis, Abrincatina, Redonis, Venetus.Quarum
quassavit. Et quemadmodum ille felix angelorum Augustudunus elSenonis raajoris aucloritalis anti-
exercitus.qui jjosl diaboli lapsumin ccelis remansit, quitus fuere. Nam Augustudunus amiciliam Ro-
Deosecundumsibidatumordinem dignitatumfamu- mani populi amplectendo,nobilis evasil ;Senonea-
lalur et servitel adnutum ejus angelorummultitu- Q ses vero Romam quondam obsidione cinxerunt.
dinem archangelorum obedientia regit, ita el nnnc Fluunt per Lugdunensem provinciam Rodanus et
Ecclesiaseoundurasibi datos gradusordinis etdis- Araris qui et Sagonna vocatur, et Sequana qui
ciplinaeipsi Deo pro humanapossibilitatefidelilerin occano Britannico immergitur.Silvae in ea Perticus
terra minislrat. Verum quos illa non colligit, hos et Langularia.Has tresGallia; provincias dum Frauci
profecto diabolus ad interitum secum rapit. Ethec occup3ssent,illam regionem quaf» septentrionera ver-
presentiprologo desancta dixissesufficiat Ecclesia. sus inter Mosam et Rhenum porrigilur Auslriam,il-
Amodo vero inseram operi inchoato quaidam ca- lamautem quaea Mosa usque ad Ligerim protendi-
pitula de gestis Francorum locis oporlunis (of. col. tur Neustriam vocifaverunt. Quaedam tamen pars
827).Non-euim fas est preterire penitus tantae gentis Galliae quam Burgundiones intraLugdunensem oc-
virtutem,qua3 Gallorum gentem asperam,audacem, cupavere provinciam nuncBurgundia vocatur.Aqui-
bellicosametcunctisregnislerribilemipsisquectiafD tania vero nomen adhuc avitum relinel.Dicta Aqui-
Romanis imperio terrarurn florentibus formidabi- tania quod prae caeteris Gallie provinciis fontibus et
lem,3U'S armis subigere et suo sensu sibi potuitre- torrenlibus scaturial.Et haec modo tantum de situ
tinore.Prius tamen ipsius Gallia;situm,quam nunc Galliae compendioso sermone dixisse sufficiat. Re-
prefata gens Francorum incolit, breviter compre- ^. stal tamenutetNarbonensem provinciam,quae pars
hemJam atqne depingam.Ii,'ituruniversuGallia,non Galliarum est, describamus.Narbonensis^provincia
tam ampla ouam. inclit-ji,tribus provinciis termioa- habet ab oriente AlpesGolhicas etab occidenteHis-
batur aiitiquitus.Quarum una Belj,'ica,alia Aquita- paniam et a circio Aquitaniam et ab aquilone Bel -
nia.alia veroLugdunensis nominabatur. Porro Bel- gicam Gdlliamet a septentrioneLugduni-nsem pro-
gica provincia habet ab oriente limitem fluminis vinciam et a meridie insulas Baleares,afronte vero
Rtjeui el Germaniam, ab euro vero habet alpes quaeRodanus defluit in mare insulas Ciciadas. Hls
Apeoninas et a meridie provinciam Narbonensem et ita decursis, ad historicam revertar amenitatem.
aboccasu provinciam Lugdunensemestacircioocea- Explicil prolngus.
nura Bntannicum. Urbesejus inclitas et famosoB : INCIPIT LIBER QUINTUS.
Colonnid Agrippineniis, Tun^ris, Treveris, .Meltis Conslantinusigitur M.ignus, Gonstantii modera-

VARI^ELEGTIONES
*» deest 3. *« laborarent 3. *' RoUend.
V. p. 01.
837 HISTORIA BCCLESIASTICA. — EXCERPTA. 888

lissimi ct egregii principis filiu3,in Brilannia

'•"''.
. . A ler litteriseruditam esae nonambigo, ad delinien-
dum animumluum ct ad acuendam''' fidem pecto-

primiis ex Grecorura gente Romano polilus est im- ris tui.speruns quod notninis lui raonimcQtum hac

perio ". etiam possit occasione non mediocriterinsigniri,ita

ExijUcU liber quinlus. ut non valeat ultra aliqua vetuslate corrumpi, quae
iNCiPiT pnoLOGUs LiBRi sEXTi. poslerorum memori;e soletinimicari.Eccehabes cc-
Kcce ** dum immensum peiagus historiam cu- ram te propugnatores fidei cathoiicae,habesrectore8
pio perstringere et numerosam librorum copiam civitatis Dei per divisas EcclesiasChristi populo pre-

uno voluiiiine coartare, videor quibusdam modum sidenles. Gui civitati regali presidet polentia, Deus
propositae brevitatis excessisse. Sed audiant quoso Dei Filiushomoveru3,et''^ Deus omnipotens.quieua
quos brevis delccfal oratio. Brevitatem in oratione sapienlia totam ipsius civitatis slructuram regit,
custodiendam e3seconfileor,si causa permitlat,quia exaltat atque defendit. Qui te mililibus sanctorum
quorundam sensus hominum magis honerat oratio consociet in sacula seculorum. Amen.
prolixa quam doceat. Segetem etiam nimia slernit
^^^, .^.^ ^^^^^^^^^ ^.^^. ^^^^.
ubertas, et ad maturitatem non pervenit nimia fe-
,., • .• i j- j X, • j- mclPIT LIBER SEXTUS.
cunditas ;
prevaricatio tamendicendaesttransiredi. n
cenda.et non minus serval modum perfects^ oratio- Maurilius igitur genere Cappadocus Romanum
nis.quistrictius quamdebetrem quam qui efTusius 'mperium assecutusest annu dominicffl incarnatic-
dicit, cum aiter raateriHm excessisse, alter dicilur "^'^

non implesse. Peccat igitur uterque, sed alter viri-

bus aller peccat nunc etiam
imbecillitate. Porro (Anast.J Justinianus ^» itaque patri suo succe-

iili^squi hunccodicemideoforsitansuperbo despi- ^ens in regno anno incarnationis divinae 67« «Mm-
cient *'' anirao, eo quod eum non novis commentis peravit annis 10

sed quorundam illuslriura virorura coacervaverim • • • •

scriptis,respondeo,quoniam alterius adjumento Ui- Deruncto vero Ebroino,Pipinu3, filius Ansegiseli,

vinitas solanon indiget, nec dici aliquid ab aliquo domlnari sub regibus coepit in Austria. Porro iste
potestquod jam non sit « diclum, aut aliqua jacet Ansegiselus Anchisesde nomine Anchisaj quondam
abstrusa in cordibus nostris scientia, quam non il- '^>ojani principis esl diclus *. [P. D. vi, 22] Gujus
luslraverit usus precedentiura virorun:. Totum ta-
memoratus fllius Pipinus ex uxore Plectrude duos
menaveridicisauctoribussumptumveraciteraCfirmo. fi''°^ habuit, Drogum
Grismoldum ^^ sed excoa-
el ;

VerummuItaquajsecunturabAnastasiiRomanibi- cubina " genuit Karolum Tuditera "

bliothecarii libro decerpsi,(iuemtempore Karoli
Ma- '^ t
etiam dictus est A.J
gni de Greco transtulit in Latinum.Res enim gesise [A-nast.] Leoncius igitur" imperavit annis 3. . .

sub aliis imperatoribus usque ad Mauricium lucide

Lalinis coutinebantur in libris ; amodo vero dicti [" Leo igitur,qui et Leontius norainatus esl imp.
imperatoris temporibusrerumges.tarum series nulla A.. ubi rex Romanie et imperatorum tempora ali-
fulta manebatauctorilate,sedhistoriogra|jhus quis- ^^^ breviusque exhibenlur ex Adone.]
que vulgitantumopinionemsuoponebatin codice; Absimarus igilur, qui et Tiberius nominabatur^
quod ex rectionibus qu;ein exallationesaactaecru- iraperavit annis circiter. 7
cis per universas lere leguntur ecclesias animad- ,

verti polest. Quas falsitate relertas quibuscumque Justinianus igitur imperavit secundo annis 6. .

sapientibuslucideliquel.PraefatusauteraAnastasius
suis teuiporibus ea quaj in Greca continebantur hi- rp_ j). vj^ 34-] phiiippjcus ergo, qui et
Bardani-
storia ab Oclaviano Augusto usque ad Micbaelem, cus nominatur, crealus apud Cbersonam impera-
qui Nicephorosuccessit,rationabili prosecutusora- tor, anno divinae incarnalionis 704 »=, imperavit
tione, Latino transtulit eloquio ;in quo opere nobis anno uno et dimidio
multa quas haclenus nesciebamus aperuitjibique de D
Muhametpseudt)prophetapaucaquidem locutusest, Anastasius igitur,qui et Arlhemius dictus est,im-
sed tiuibus temporibns fuerii. luuide designavit.Li- peravit annis tribus et mensihus
ber taiiien ille per mullos latuit annos, sed nuper
meis Doo volente venitinmanibus.Cujus auctoritas Circi hos preterea dies Childebertus raoriens, re-
non est frivola vel inepta, sed auteutica, orobabilis gnura Fr.incorum deseruit habendum filio suo mi-
et rubu-=ta. Proinde codicem istum tibi merito, nori Dagoberto [cf. Aoo ].Sed et Pipinus majorre-
Adela nobilis comiti3sa,dicavi,quam non mediocri- fiiaedomusdefuuctus esi; cuisuccessit filiusKarolus
VARI^ LECTIONES.
*2 V. Rottend. p. 143. " leoenna 3. -»* ll.ec desunt ap. Rntleni. v. prxf. v. 239. ^ illud despiciet ;
—
3. ^-^d. sitl. "^ accucnlam l " et d. 0. desunt. 3. *^ V. Rottend. p. 143. «o lXIII. Justiuianus 2.
et ita deinceps numeros addit. ^' DCLXXXVl. Rott. »2 Griraoaldum R. «^ c. Alphaidc R. "* ruditem
2. deest liolt. ^^ DCCXI R,
 839 HUGONIS DE S. MARIA MON. FLORUC." 840
qui Tuditpsappeliabalura majoribuamaileia tnbro- X vilChildcricus "f, qucm et Hiidricum appeiiabant.
rum quijustuinl.t ete.Ktenuari^ravionern nrjileria [Eimi J /./ Ado.J Dti quo, cuin esset vir inutiji? ac
Bolel. Qiu majir regalis aula3 faoius sub Di^o- remissus il mhil preter regis nomen et pretarinm
beriu"*,-^utisbtrenue cuin Saraceni,-* pngiiavii^l'. D. victuii), qjod ei auliE prftectus rfgia; ir.iniplrabat,
VI, 46 ]. Nura prece.ienliiempore S.uaceni e.\ Alr.ca de lola p..leijtia regni possideret.Hipinus luajor re-
Iran-lrelantes.IJisi.aniam sibi sul.jugHvtrant, inde- giae domus per Ifgatos suos studuit inlerrojrareZi-
qiie Kiroii lemporibus cum uxuribus tt parvuiis chariain R..mHnuiii Hntirtitcn.diccns, an iliedebe-
erumpentes Aqu.Uniam Gdil.ae pruvinciani invase- ret esse re.K Fruiilia:, qni otio de.diius solo nomine
runt [.ADO.jot usqne ad S-pliman » el Vienncnsis retiio erat conlentus. Cui pontil.x remandavil.illum
provinci£liiiesqna!que^«de|.opulautespervenerunt, debere appeliari rege.ii quibene rein regeiet pnbi;-
[liiNH. c. 2.J S.;d tios Karulus Tudiles duobus inagnis cam [Einh ] Qua re^pnnsione Franci animati,
Hil-
priBliis, uno in Aquitania apud Pictavium et aliero drico in monastpriodetruso et monachilitunicapal-
juxtaNarbonem iia devicit ut Hi^paniam eos rcdire lialo, Pipinum sibi regem constiluerunt.Qui ubi rex
cumpelleret. [Padl. /./.] In f quo bello 365 Saruce- est creatus, oranes sibi reb.illante8magna polestate
noium millia inlerlecit. Is^te est Karolus, qui pro- subegit el Griphonem fratrera suumrejjera fecilAu-
pter assiduilatem bellorum res ecclesia^ticas laicis slrasiorum, et Thas^sijonem suum
p ex sorore nepo-
tradidit. Pugnavit etiam contra Saxones et Bavarios, tem ducem instiluit Bavariorum.Gripho tamen pro-
quo3Cummagnadillicul(atesuperavit[cf.AuoJ.P.U. pigp euaj mentis insolentiam ei bellum indixii. In-
vi,4i.jCum lIcuduneqiioqueAquitanorumducesffipe terea vero Conslanlincpuli
diraicavit, ei Hainfredum comitem regalis palalii a
palatio expulit, sed unam ci tamen civitatem,i.i est [Anast.] Eodem eliam annomortuus e.>t Leo impe-
Andej-aveusem cooce^s.l. I'orio rogi Francorum ratur anim;e simul el corporis morle. et fit imperii
Da-uberlo succesbit lilius ejus Theodencus. . . .
etimpietalisejusparitersuccessorCunstautinuslilius
• ejus, anno a con.iitione raundi *' juxta Romanos
[ juniore add. A.J sexius millesimus et ducenlesimu^ et quadr..gesi-
[f lu — interlecit demnt A. qui pcrjil: Iste ta- y^u?, sed secui dum computilionem Egyptiurum et
men K. pr.J ,\lexanilrinorum sextts iiiillesimua et ducente&imus
(P. D. VI, 41] Theodosius igilur, Anastasio de- tricesimus secundus.
funclo, imperavit anno uno Co:istanlinus * igitur, persecutor lc-ura a patri-
. bug tradit.rum, imperiuni ^* sumens anno incarna-
Leo igitur anno incarnationis Domini nostri Jesu y.^^^^ dominic» 734, imperavit annis 3i, mensibus
Chrisli 708 " Rorauno potiLus imperio, imperav.t *-
2 et d.ebtis "6
annis 23 [cf. Anast.J
[\\ inferrumpenfes locnm mutare compellunt.
Et ilem hoc feime tempore Karolus Tudites de- Nam bujuf^modiirequeniiamcum suo pr.ipo-ito
v.disset. relicto monie S.rapti in Sam-
"'"'^*^^'^
functus est et aoud Sanolum Douisiu n non longe a
'
, . . nium provinliHm ad monasterium sancli Benc-
Pansiaca urbe sepuitus anno ab lucarnalione Do-
,

^ cii stum in caslioCassino secessit et ibiquod

mini 7il. principitum regi;n doiniis outinenlibus fi- cum Eitili. A J

liis ejus Kirlomtno " et Pipuio p.iriter. [Ei\H.c.2.J [\i\ eX'ii;pto r Th. A.]
Quorum Kirloinannus =', relicta regni admini^tra- [1," „",'',''"'" "^- ^ J . ....
/! ., ° , .,.. . , .
[ f Hil.lricus vir pnssi-
inutilis
liooe, H.imdm adiil. ibiquo secularem mililiam re- ^^^^, nomin.tus Pipinns ... suos
,i^„^_ ,,p ^^^
liqjit, ac drj.mum ia monte Serapti " sancti Silve- Z. H. interro.avit a.. si ille manere del.el.at...
Blri raunasterio a se conslrucio, ibidem in habitu cnienlus. Cui p.illum d. vocari regera re.man-
"^' ^ '"'^''^"^^- ^"^ o'>casione Franci
mon.chico perannos.liq.iothabilavit. Sedcumex ^.^t^ a
_ ;.,.,. r. ,
1
H'ldricum de'onsumin monaHterioiletruserunt
Frdacia ob votd solvenda Romara
raulti nobiliura
g^ p_ ^^ p ^ i^ a„mana vcro cathedra Zacba-
Bollempniter commearent et cum velut doininum riaB poutificiSiephanus successit.Pono Leoau-
quondam suum preterire nollent, olium, quo ma- D gustus apud Conslantinopolim .preterea . . .

L.-onedecpdentnConstantinus factus e^? impe-

xime delectabatur, crebra salutatione interruiPpe-
,,,,,,, .^ .,
bant ff. Ileo locum mutare decrevit. Nam lade ^i
j « , •

,^ ..••,
rrtl.ir A. qui veruil Lon?taniinus etc. [n. )]
:

•. r>-. / ..
_ . „ . . . ,
, C )n?tantinu3 igiliir imperavit annis i/. A. «6t
Samnium provinciam pruficiscens, apud castrum rcUqua rlesuutusque Hujus in diebus papa S;e-
Cas^^inum quod reliquura eral lemporalis vitse reli- phaiius 1«.'*).
giose conversando coTipievit [f f. AooJ. Prefato de-
n;que Dag.tberio vita decedente --j-f . regnavitproeo [.\dre7ald. iWtV S. Dened. c. \-y.] Inierea vero
The.jdericus ^^ filius ejus, et hoc*t deluncto.regna- monachi ccenobii Cjssinensis auctoritate Kailomaa-

VARI/E LECTIONES.
*®q!io.=;qje 2? R.
''
DCCXVIH. /?. ki'nIomi2fm 2 '' k^polTn.iznus 2. kirolomaanu^ A. ^*'
!=pra-
J
ptim 2. **'
in — religio-,.- desunfi. qui f>ergil conservando co.npl. *^ Chilpericus f. e. cui succp?.=it Tiieo-
doricus /?. " mundi qumquies MDCCCGXl ab incaraatione douiiai noslri Jesu Chiisli DCCXLl li.
•* iuip, — 734 desunt H.
^41 HISTORIA EGCLESIASTICA. — EXCERPTA. 842

ni, CUJU9 supra meminimus,Romam venerunt, ro- A disposui, quopropter salutemplurimarum animarum
gfjntes Zichariam magnum
pontincem, utliiterfis transferri sua rnembra permisil, cerliisimum habe-
Pipino Francorum regi dirigeret, quatinus bealis- iole, impotes voli vestri vosmeiipsos ud pro/iria redi-
eiini corpus Bcncdicli, quod Floriaoenses monachi turos. llis dictis, fralribus lotius congregationis ad

furtim sibi vendicaverant, avito restituat " loco. se vocalis, intra vicinam beati Petri ecclesiarn se
Quibus n.om>inus ponlilex annuons, per cundem cura eis rec]usit,ubi solo tenus prostralus et lacri-
Kiirolomannum episcopisFranciaesluduit scribere, mis ora pert'usus,oralioni vocabat ". Episcopi vcio
dicens : Zacharias episcopus vaiete (48). templum sanctae Dei genitricia, ingressi,untequa!Q
Quam epistolam Karlomannus rex populis Galliae ad sancti Benedicti propiiiquassent lu(riulum,in dis-
coram fratre suo Pipino rege in magno conventu solutionem et formidinem sunt conversi, et tanla
cleri presentavit. Tunc pius princeps htec audiens, caicitate percussi, ut nec invicem se recognoscere
Remigium Rothomagensem episcopum cum tribus quirent. Cum autera se divina ultione txcacalos
episcopis Floriacum potestative direxit, ut maxi- esse sensissent,cceperunt errabundi palpando pcr
raam parlem cura non modica cijrporis sancli Be- ecciesiam pergere,quo ad restes campanarum im-
nedictiCassinensibus^^^monachisred lerentpartem- pegissent, quas vi rnagna cceperunt irahere ; non
que loci salarioreservarent pertractans prudenti
; g enim aliter poterant his qui foris reuianserant in-

cousilio, ut nec fralrem contristaret ncc tamen re- fortunium suum notificare. Quo excili sono "'',
fra-

gnum Francorum tanto honore privaret. Sed i^uo- tres dejam dicta apostoli Petri processerunl eccle-

niam non est sipieniia neque concilium contra sia,existimantes triste spectaculum se visuros, sed

Doum.biduo ante slatutum adventum episcoporum quaenam rausa tardaridiesset inccclesianesciebant.

res Floriacensibus innotuit fratribus. Tunc fralres Explorandi ergo gratia quidam de eis intraverunt,et
triduanum jejunium celebrantes, his verbisbeatis- mox apertis ocuiis eosper ecclesiam errare depre-
simum Benedictum orabant ante Sinctum ejus se- hendentes egressi suut, dicentes : Quia pius paler
pulchrum O unica spes nostra poslDeum, ne dere-
:
nosfer Benedictus exaudivit nos et suscepit lacrimas
linquas nos oi-phanos, qui huc non nostris mentis, nosfras ; venite et videte magnalia Dei. Et tunc pa-
sed multarum ^"^
animarum venisti salute ; scimus riter ecclesiam introeuntes,iuvenerunt eos ve ! cla-

certe et omino fatemw, noa. indignos esse tua pre- manles nihilque videDtes Quibus cum dicerent :

senlia, quia inutiles operarii sumus,non ambula-

et Quid facilis o boni barones "^'
? illi re?pondere di-
vimus in mandatis luis juxta professionem noslram ; centes : Ve vobis, quia sancti patris Benedicli re~
sed emendare parali sumus negligentias nostras, et quit-m temerare venimus, et ideo Circitatem incurri-
flagellis nos tux paternitatis ullro subslernimus, mus : vos autem servi Det mitius agite nnbiscum, et
tdntum ne diniittas cUentulos tuos, qui fiuc propter nolile nobit secundam presum/dionem nostramred-
tuarn prxsentiam corigrrgali sumus ; suscipe quassu- dere taiionem ; sed orate pro nobis oinnipoteniem
mus lucrimas nostras, et commane nobiscum in loco Deum, ut aperiat ocutos nostros, nosque vobis promit-
islo, quem dudum tibi dignanter elegisti; si autem timus nunquam deinceps talia prxsumjiluros. Ad hco
rnole peccatorum no^rorum exacerbalus nobiscum verba fratres solo tenus fusi, orabant aitentius, ut
remanere nolueris,notum sit tihi, quia quocumque divina pietas eis lumen reddere dignaretur ; et cum
ire decreveris, nos dewtissimos convialores habcbis : orarent,aperli sunt oculi eorucn. Demum vero pre-
non nos terrebunt pericula lluminum aut juga mon- fati viriad regem reversi,narraverunt quse fucrunt
iium vel viotentia tempestatum.nec nos poteri'.uliqua passi.et adiecerunl,quianoadebent Gallia tam sm-
creatura a patcrnilate impedire iua. Crederes supcr ctis ossibus viduari. Sed dun; rex morosius papa3
pavimentum in niaximaquantitate ^' pluere preni- legatjs relineret, idem papa Zacharias defunctus
mia lacrimarum inundatione. Et cum jam in his est.Cui successit Stephanus in ponliticali sede. Qui
singultibus etlacrimis totum expendissenttriduum, et ipse per sead eundem regcm in Franciam ve-
ccce memorati episcopi adsunt,et mandata regis nit **.
[Gf. Ado et Gesta pontif. Homan] Num rcx
implere conantur,moxque reserari sibi fores eccle- nomine ecclesiam Romanain '** suis
Italiae Aislulfus
siae jubent.[ADREv.]Medo tunc illudsanctum rege- D possessionibus spoiiabat.Seddum idem venerabilis

bat coenobium qui cum precepta regalia graviter

;
papa apud regem aliquandiu moraretur, aegritudi-
suscepisset,non se possereddere respondit deposi- nem incurrit qua detentus molestia, apud sancti ;

tum, quod ad servandura se suscepisse t,'audebal Dionysii coenobium non longe a Parisiaca urbe le
non ad reddendum. Ceierum si sanctus, inquiens, cto decubuit;sed ipsius sancti Dionysii meritistan-
Benedictus ad pristinum vult reporlari niausoleum, dem convaluit, et in eadem basilica altareinhonore
non illum relinere possumus ; sin vero hic remanere sanctorura apostolorura Petri et Pauli, quorura
VARI^ LECTIONES.
•' auctore statuat. 2. ^^ cassiniensibus 2. " perro. 2. •** deest 2. ^'^
vocab. 2. " sorapno 2.
" do mni H.

NOT.«.
(48) Ut apud Adrevaldum c. 15 legitur.Sed pro Pippini excell. majoris domus Hugo scripsit : Pip-
pini excell. regis Francorum.

Patrol. CLXIIJ. ii/

 843 IJUGONIS DK S. MARIA MON. FLORIAC. 844

precibus convaluerat, conaecravil, anno ab \

eliiur,
(iiviii;i non procul udfuil. Nam cpm q d. v.
p. clc.
incurnalion" Domini 75\. Qui eliam poetquainKo-
[y I)cni(|iic A.]
inulcam nMi.eavil ad urbem, ipsi panclo Dionysio [** A. pergtt _

; Jlis palralis a;prntaro coepitcl gra-

inlru modo (iictam urbeiu nionualei-iuin u-dilicare morlio obiit in Parisiaca urbc annn
vatii« <\. i

capit ;quod iiiorle preventus coiisuniin.ire "' imn 708, superslitibns, etc.]
potuit. SucceasortamenejusPauius illud nubililep
[Anast.] Inteica Gonstantinus r.f.-Iandissimiisim-
consummavit,et quosdam Dei Hervos nutione Gre-
pcrator contra Bul^aros pergens horribilein infir-
cos illic adunuvit, iocumque ip.sum Ad sancloa
milatcm inctirril, qua et deninclus est, non minus
Marlyresin scolaOrecorum appellari precepit.l'orro
quani Dioclelianus marlyriim san).'uine plenus.Gui
rex Pipinus copiosuin a Gallia movit exepcituiii,
succcssit Leo Cazaru^, filius ojus. In Romana vero
memoralo Stephano Romano pontilici prebilurus
calhedra Stephano papa3 subrogatus est Puulus, el
auxilium. [Gf. Ado et G. ponlif.) Et ingressus Iia-
post Paiilum scdil alter Stephanus cui successit
liain rcgem Aisitulfum obsodit,ftt 40 obsides ab co
;

Adrianus, FJornit per idcmtempus s.:nctusBonefa-

suscepit, ut beato aposlolo Petro et aanclo papae
ciuf^ MaguntiHConsis '^'
episcopu.^,(iui in Frisia vcr-
Slcphanoomnia predia restituerct^ quodque num-
bun*. Dei predicans palmsm niartyrii meruit adi-
quam amplius Romanam ecclesiam inquietarepre-
g pisci. [Cf. Ano.]
sumeret. [Ado.J Sed boc totum recedenle Pipino
Aistulfus irritum fecit. Sed * non pnt<t iiiagnum
Leo Cuzarus igilur impcravit annis 5.
[A.NAbT.J
Cujiirf uitinio imi)Orii anno, morluo Niceta Coii-
temporis inlerviillum, dum quadara die venatum
8li;ntiuo'puleos palriurcha,l'aulus genere Cypiius,
pergeret, subito Dei percussus judicio expiravil.
veibo el actu coruscans, consecralus esl in eadeiu
Mortuo veroAistullo,De3i(ierius ei successit.Eodem
sede.
quoque tempore Pipinus rex Francorum Conbtan-
tini iraperaloris magua dona recepit et ab Italia ;
[Cf. Ado. EiNH. c. 3.] His etiam diebus Pipinus,
rediens, conlra Waiiarum Aquitunorum ducem
''^
qui auctorilate Roinani ponlilicis Zai-liariffi cx pre-
cum filio sui) Karolo perrexit,ct( astolla Aquiluniee fVcto palutii Francoruoi rex fuerat inslilulns, obiit
Canteram "* et Burbonem expugnavit et cepit, et in Parisiaca urbc anno regiii sui iS.incarnaiionis
Glarinontem " concremavit ac Leraovicas usque vero Christi 7()9, Rupersutibus liberis ^uis Karolo
pervenit, et dura inde rediret,8ituricfis cepit. Rur- et Karlt)mannn,ad quos pertinebat regni successio,
susque non longo post teu.pore Aquitaniam inlra- |Ado.j Quonim Karolus Noviomensi urbe re-
f in
vit,et eam perambulnvit usque Gadurcum, et inde giom suscepil coronani Karlomannus
et frater ejns
rediens in Argentoniaco castello et in Bituriceasi suessioni8.[EiNH. c. 3.] Sed Karlomannus, trans-
civilate sibi presiilium collocayit. Demum quoque aclo biennio qno sublimatus estin regno, vita de-
tertia expeditione Aquilaniam intrans usque Wu- cessit : et uxnr eju.": et filii ad Desiderium regem
runnam fluvium pervenit ; el cnni inde revertere- Longobardorurii nullu vi coinpiilsi fugerunt, ejus
tur,tandem intra pagum Petragoricum predicluin patrocinium expetenies; sicque tolius regni Fran-
ducem Waifarus '"^interfecit.Posl ha3C aulem idem corui!) consensu virorum Karolusregni monarcbiam
rex Pipinum bellicosissimus Saxoniam inUavit, et solus optinuit.i Ado Einh, c. 5.] Proinde Karolus
illam expugnavit. Bajoiriamquoi|uetotam sibiven- primo regni sui annoAquilaniam ingressus,ducem
dicavil *". Hunoldum,qui post Waifari ^^ necem ipsam sibi
[** A ita pergit {v. supra n. *) : IIuju'^ in diel.us provinciam retinere parabal, esl aggressi;s. Quem
papa Stephanus ad Pipinum regem.in V. v.] etiam Wasconiam ''^
petere compulit. Sed Karolus
[***
R. nequiter impugnabat et suis illam p. sp., Wa?conum ^" mandavil ut profugum
duci Lupo
et dutn i.v. p. a. r. inor. in monasterio s. D.
infirmus jacuit sed adjulus s. l). precibustan-
;
hocmature facialbello se eum expe-
reddat.et nisi
demconvaluit unde in eadein hasilica altare
;
titurum Lupns vero saniori usus ^' consilio,non
cPipinumque. et (iiiosejus
in h. s.a. P. et P. solum Hunoldum reddidil, verum etiam se ipsum
Karolum et Kariomagnum in legcsFran-
filios
cum provintiu cui preerat ejus potestati pormisit.
corum benedixit. Acta sunt hicc anno ab in
D [Ado.J Porro dum ad Karolum ^'\ sicut dictum est,
carnatione Domini 754.Precedenti lamen anno
Karloraannus monachus ad fratrem suu n Pi- Prunoorum ex ^' integro pervenisset regnum, lega-
pinnmquibiisdain de causis venerat et adhuo tus I\omanoe ecclesiiE rioinine Petrus ab Adriano
in Francia moiabfitur; sed cum rex ia 'ecopio-
sum movissel exercitum Slephano Romano
pontiflce missub ad ff eundem gloriosum refrem

pontifici pra^biturus auxilinm, Viennae illum

ab eo auxilium contra
KaroluiVi veiiit, postulans
aegrolanlem (iereliiiuit. Ipse vero rex insistens Longob.irdorum regera Desiderium, qui more pa-
inchoatonegotio, inPapia civilate obsedit Ais- tris sui AisluUi Roinanam inquietabat ecclesip.m.
tulfum et tandem 40 obs. ab co recopit, ut b [EiNH. c. 6. Ado.] Cui Karolus obaudiens, bellum
P. et p. St. 0. sui juris pr. rest. Quod totum
elc.A.]
contra Desiderium magna viriumcopia preparavit,
[* A.ita pergit : Verum post haec ab Aistulfo uliio et per monlem Cenysiura Italiara intravit, et cum
VaRL^ I.EGT10NE8.
'• consumare 2. " wafferum 2. ''*
canthoram 2. ''^ clarimonteui 2. ^^wuiferum2. "magunciasis
2. ^8
waiferi 2. '^ guasr. 2. et vnsiei. '" L. W. ad, 2. /{. ^' us. cons. desunt 1. ** kiirlomannum 2.
»3 ex i. desunt 2.fi.
848 HISTORIA EGCLESIAST-CA. EXCKRPTA. 846

forti pobore Papiatn Itali;e civitat^m circumdedit, A octavum quo ceplum est annura feliciter est con-
et ibi regem Desiderium cepit et in exilium misit. suminatum. Tolum preterea Phriaiam atijue Bri-
Preterea filiiim Dcsiderii Adal^'isum a regiio pulrio lannia ii auo do.iiiaatui subjugavit. Leoni vero imT
eftugavit, etsubaclae Italiae filium suum Pipimun re- poratori euccossit Constanlinua, vir christianissi-

gem constituit. [Einch. c. 7.] Quo in Iialia corapo- mus, filius eju3.

sito negotio,Saxonicum bellum arripuit. Saxouea [f K. N)vioino FraiiciiB civitate est in regno su-
autem ita ejus sunt virtutc perdouiiti etciaolliti, ut ulimatus ol e. K. S. Quibus ejfpletis, Karlo-
1'.

n:iannu3, traterpo licet rrustratu3auxilio,ducem

decem milia hominum ex eis cum uxoribua **'»
et
Ilunoldum, q. p. W. mortem Aquitaniain sibi
parvulis sublatos transtulerit et per Galliam et Gor- retincrc, tfjmptavcral, e--t agressus. Quem tan-

maniam muliimoda divisione dislribuerit. Talique dom rex fcrocissiinus fugere el W. p. c. Quem
landein condilione bp.lium constat esfio fuiitiim, ut et ibi cunsistore non sustinens, Lupo Wasco-

sacrame^ta num duci per legatos mandat, ut p. r. ; quod

abjeclo demonuui cultu chriiitianaB fidei
ni festinato faciat, bello se eum expostulatu-
susciperenl et Francisuniti unus populus eincereti- rum promittit. Sed Lupus s. u c. n. s. H. r-
tur. [EiNH. 0. 8.] Interim lamcn dum hoc a^iliuo '^ sed eliam... perinisit. Verum transacto bien-
belluin traheretur, disposilis pcr locacongrua pre- nio quQ Karlomannns s. e. in r., vilam finivit,
ot totius rcgni Francorum principatus sub Ka-
sidiis, Hispaniam est ingressus, saltuque Pyrenei g roli potestate devenii. Interim vero Koma3 Ste-
superato et omnibus quoe udierat oppidis atqueca- phano papae Paulus successiL, et p. P. s. a. St*,
stellis in deditionem susceplis, reversus esi. Sed el post hunc Adrianus. Floruit adipisci.
dum inde rediret, in ipso Pyrenei ' jugo Wasconum Post Constantinum vero imperatorem Leo Ca-
perfidiam est expertus. Nam cum agmino longo, ut zarus imperavit. —
Leo (lazarus igilur im-
peravii annis 5. Hujus tomporibus legatus,
loci etangustiarum situs permittebat, porrectus iret etc. A.]
exercitus, Wascones, in sinu montis insidiis collo- [tf Ad rogem Francorum gl. K. v. p. a. c. r. Des.
catis, extremam partem agminis invascerunt et in Tunc rex magnus Karolus bellum c. D. prepa-
subjectam valiem dcjecerunt. Consertoque cu:n eis
ravit, q. R. m. p. s. inq. eccl., et per montem
Cenisum, etc. A.]
prelio, omnes quos invenerunt, interfecerunt. In * P. Montis A.]
[

quo prelio Eggibardus regiae mensae prepositus et

[ Anast.] Gonstantinus " igitur, Leonis filius,
Anselmus comes palatii et Rollandus prefectus li-
cum malre sua Hyre impe- Romanum sortitus
mitis Britannici cum aliis quam pluribus suntinter-
rium, anno incarnationis Jhesu Ghristi domini nos-
lecli. Ex quibus Rollandus Blavia castello deporta.
tri 791 imperavit annis decem. Hic facta pace cum
,

tus est ac sepullus ('i'J). [V. lllud. c. 3.] His quo-

Arabibus ,
•

que diebus magnusrex Francorum Karolusab His-

pania reversus, le perit conjugem snam Hildegar- C ..... nt statim cruciatum mors sequeretur, sicque
secundo imperavit Hyrene uno fere quinquennio.
dam ^" in villa regia quae vocatur Gassinogilus, et
[** Gontstantinus ergo imperator cum matre sua
est inter Droth ^*^
et Warunnam **, geminam cdi-
Hirene imperavit annis 8. Hic nd regeni Fran-
disse prolem ;
quorum unus antenuam nasceretur ciae Karolum misit et cum eo pacem firmavit.
interiit, alter vero baptizatus nominatus est Hludo- Ipse etiarn apud Gonsiantinopolim a suis tentua
vicus. [Ado. EiNH. Post haec autem domnus est et excecatus, Mater tamen in imperio per-
c. 1.]
Fran-
mansit. Horum etiain temporiltus B&leares in-
Karolus rex, subjugatis Narbonensis, in
sula? a Mauris et Sarracenis depopulatae sunt.
ciam est reversus, et non posl mullum tempus ad Sed et horum anno 6v Romae obeunte, etc. A.
Capuam Gampanire urbem per Italiam perrexit, el ceteris omissis..]
inde rediens, bollum Beneventanis indixit. Verum Eodem etiam anno Romae obeunte bealaa memo-
dux provinciae Aragisus nomine, regis ferocitit- m riae Adriano papa, consecralur in ealem sede Leo,
ferre non prevalens, filios suos Rumaldum " et Gri- vir per omnia reverendua. Et ipso iteriim ** anno
muliiumobsidesei pro conservanda fidelitate trans- prelati Adriani p.ipa' cognati Romas cornmoventes
misit. [//>. 0. 11.] Et iterum post hec Karolus ^" ad populum contra Leonem papam, teuuerunt eum et
Galiiam est reversus Bajoaricum deiiique bellum e.xcecaverunt ; non tainen lunien ejus exslinguere
esl e.xortum'"etceleriterconsummatum.[//;. c. 12.]
q potucrunt. At illeconfugit ad Karolum regem Fran.
Sed et Sclavis bcllum estillatum. Dani vero etSue- corum qni nllus ost eum '''
etrcistituitin se.de sua.
;

ves " Solavis erant federati. Sed ho3 omnes una [Ado.] Leo vero coronuvit illura imperatorem in
tantum expeditionerexsepedictus itaedomuit auf-^s lemplo sancti Petri, circumdans iinperatoria veste,
contudit,ut ulterius illi mallent subesse quam re- Tonc sibi adclamaliun ost ab univprso popnlo Ro-
bellare [Ib. c. 13.] Hunos quoque et Avares idom m.inorum '^^ Karolo auguslo a Deo coronato magno
:

rex potentissimus aggressus cst. Quod belluui inlra el parifico impenilori Romcmo vila el victoria.

VARj^E LEGTIQNES.
'•*
p- f't UX.2. /{. d.adhuc /?. ''"Miildeganlem 2. "droh2. ^^uarunnaml. «''romald-
^^d. ad hoc2,
2.
»:i
/{. ^"^ karlomanus2 karlomagnus A. "' e.xortum bellum est (/eiu?jt 2. —
«^Suconcs li. sueni clauis 2.
ac -2. 9* iUuni 2. li. romano 2. R. '•'s

NOT/E.
(49) Gf. Tnrpini lib. cip. -'O.
«47 IIUGONIS DE S. MARIA MON. FLORIAC. 848

lEiNn. c. 15] Bc.llis igitur euprddictis leliciter con- A '"' opes ingentia illi dona direxit, cum ei ante pau-
summalis.K.irolusmagnusrexFrancorumresnum, cos annos ">» eum quem tunc solum habehat ro-
quod [lost patrem suum Pipinum forle quidein jam ganti misisset elephanlem. [Ado.] Porro inier mu-
'* magmimque suscoperat, ita nobiliter ampliavit nora qu.-e legali imppratoris a Pordide detulerunt

atque dilalavit, ut duplum ei aiijeceril. Nam cuin orologiuin ei ex auricdlco arte mechanica compo-
prius non amplius quain ilia pars Galliue quae intra situm attulerunt, in quo 12 horarum cursus ad
Rhenum ac '•''
Ligerim *^ oceanumque ac mare Ba- clepsidram vis^obantur "",cum tolidem oreis""pil-
learicum jacel, et p.irs Germaniae quae intra Saxi^- lulia '" qua; ad complelionem liorarum decidebant
niam t-t Danubium Rhenumque ac Salam fluvium, etcasu suo subjeclum sibi ciinbaluin tinnire facie-

qui Toringos ac Sorabos dividit, et '•'^

Francis qui bant, addilia in eodem orologio "^ ejusdem numeri
orieiitales dicuntur incolitur, pt praeter ba;c Ala- equilibus, qui per 12 fenestras horis completis exie-

manni atque Bajoarii ad rogni Francorum potesta- bant et impulsu egressionis suaj toLidcm fenestras
tem perlinerent, ipse per bella memorata prirao a- aperiebant*. Circa hoc preterca lemiius delata sur.t

quitaniam etWasconiam lotumque Pyronei montis ossa bea'i martiris C^^priani a Kurlagine cum reli-

jugum usque ad Uiberum amnem, qui apud Naca quiis beatorum Scillitanorum marlirum Sperati
rios '"^ oritur el ferlili^:?iiiios Hispaniae agros secans sociorumque ejus, et posita sunl in ccclesia beati
^.

sub Tortosae civitalis rnenia Baiearico niari niisce- Juhannis baptisla; in civitate Lugtlunensi. Sarraccn'
tur, et Italiam totam.quaedb Augu&laPretoria usque eti6.m '" Sardinia pulsi primo curn Sardis prelium

in Caiabriam inferiorem, in qua Grecorum ac '"' commiserunt, et amissis tribus milibus suorum, in
Bcnevcntanorum conslaL Obse confinia, totam pre- Corsicam directo cursu pcrvenerunt, ibique cum
terea Saxoniain, quae quidem Germaniae pars noii classe cui Bulgarius comcs precrat dtcertantes,
niodica est, et ulramquc Pannoniam et in altera Da- victi, fugali atque perempti sunl, amissis 14 navi-
nubii ripa appositam Daciam, omnesque preterea bus suis. Inlerea etiam sope norinati impcratoris
Karoli filius Ludovicus Hispanias c^i ingressus [cf.
barbaras nalionos, quae inter Rheaum ac Wiserarn
y. Illud. c. 10. sqq.j, et Barciiouiam "'', qua^ con-
fluvios oceaiiunique al.juo Danubium posita; sunt,
]ingua quidom pene sirnilos sed h.ibitu vel iiioribus tra patrem rebelliverat, iterum sibi subjugavit. —
valde dissimiles, ita perdoanjil, uteaseibi Iribula- Porro **
Karolus magnus, cum esset rex Fi-anco-

rias facerel. [Ib. c. 16] Auxit etiam

glorium regni rum impcraloris Romani Roinae suscepit insignia 8

sui "^ quibusdam regibus ac gontibns per ainici- anno quarto quo raater Conslanlini Kal. Januarii,

tiam sibi conciliatis. Adeo namqne AndclVssum imperatoris Hyerene filio suo defuncto sola recepit

Gallici« atiiue Asiuricae regem sibi iu societatem imperium [Anast.]. Et du;n imperaret Romae Ka-
devinxit, ut ia, cuin ad eum-vol lilteras vel lega- ^ rolus chrislianissimus augustus, Nycephorus palri
ciiis apud Bizantium adver^Mis Hyrenon rebellavit
tos mitteret, non ahlerseapud '"'' illum quam pro-
augusiam ct ubi et defuncta est.
prium suum appellri juberet. Scottorum "** quo-
que reges sic habuit ad suara voluntatem per mu-
['" eodem A.]
[* f. qucB prius crant apertae claudebant. Eodem
nificentium inclinatos, ut eum numquam alitcr quoque temporo k.ciim Adorie.]
nisi dominum seque ei subditos et servos ejus pro- [" Porro — defuncta est desunt A.]
nunliarent. Extant epistolae ad eum missye, quilms Karolus ** igilur "^ Magnus ex rege Francorum
hujusmodi affectus eoriim '"•" erga illum indicaiur. factus imperator Romanorum anno dominicae iu-
Cum Aaron quoTue rege Persarum, qui excepta In- carnationis 784 "^, imperavit annis 47
"'' circiter,

dia tolum pone lenebat Orientem, talcm habuit in [KiNH. c. 17] Hic suscepla, sicul superius dictum
amiciliaconcordiam, ut hic '"^gratiam ejusomniura est, ot ordinata re pnblica, inchoavit opera plurima
qui in to^o orbe terrarum erant regum ac prinoi- ad imperium dignitatis et regni Francorum com-
para amicitiae praeponeret solumque honore ac mu- modum pertinentia "^ diversis in locis. Inter qu»
nilicentia sibi colendum indicaret. Ac proinde cum videntur esse precipua basilica sancta Dei genilricis
legati pjus, quos cum donariis ad sacratissimum Aquisgrani opere mirabili constructa, et pons apud
Domini ac Salvatoris nostri sepulchrum locumque D Magontiacum in Rheno quingentoruin passuum
resurrectionis rniserat, venissent et ei domini sui longitudinis nam tanta est ibi fluminis latitudo. ;

voluntatem indicassent, non solum quae petebantur Qiii tinten uno anteqnam dccederet anno
'" incen'

fieri permisit, sed etiam sacrum sanctae Mariae La- dio conflagravil, nec refici potuit propter festina-
tinae locum ut illius potestati ascriberelur conces- tiim 'llius decessum, quamqoain in ea medititione
sit, et revertentibus legatis suos adjungens, inter esset ut pro ligneo lapideum reslitueret. Inchoavil
vestes et aromata et ceteras orientalium terrarum el palatia operis egregii, unum haut longe a Magon-

VARl^ LECTIONES.
magnum li. — et magnum A. "
96 lam forte m. 2. et 2. R. °8 ligerum 2. ^» et a de.nint
q. et forle
2f R. 100
nacarros 2. navarros fi. nacaros A. et 2. deest2. '»' ^^^ '"^ ap. ill, se q. p. s. donoinum
a. 2. 'o^ scothoruin
2. ^^^dcest2. '"s
is 2? /}.">' rft^e.?/ 1.
'o^ amicos 2. ««^ versab. 2. "® eneis 1.
'" pullulis 2. "'rye?.^-/A. "»eniin 3. proteroa A. "' baicillonam 2. "^ d^csf 2. R. "• DCCCII. R.
"'
circiter XL et Vil 3. "» p. c. 3. "» (ieesi 3.
 :

8i9 HISTORIA ECCLESIASTICA. EXCERPTA. 850

*iaca *" civitate juxta villam cui vocabulum est In- A choatus. [Ib. c. 26.] Religionem denique chrislia-
gelebem et alterum
*2', Noviomagi '" super Vaha- nam sunima pietaie semper excoluit, et eoclesiam
lem fluvium qui Batavorum '^^ insulam in parle me- mane et vespere necnon nt nocturnio horis et sa-
ridiana preterfluit. Precipue tamen edes sacraa crifirii tempore impigre frequentavil. [Ib. c. 27.]

ubicumque in toto regno suo vetustate coliapsas Circapauperesquoquelibe.^alitnte maxima preditus

comperit,pontificibuset patribus.ad quoruni curam erat, utqui non solum in suo regno illis subveniro»

pertinebant, ut rcstaiirarentur imperavit, adhibens verudi etiatri in transmarinis regionibus in Syriain

curam fier legatos ut imperata [)erficerenlur. IV. <M .f;j.'yplum etAfTricam et Hierosolimis et Alexan-

Hlud. c 19 ] Unde multa si.b ejus imperio sunt driae alque Kartagini peccunias multas tnittcre sata-

reparata, immo a '^* fundamenlis a^dificaia mona- gebat.Obhoc eliam maxirnetransmarinorum regujn
steria, sed preoipue hiec: monasterium sancti Phi- amicitias expetebat, ut sub eis degeniibus *""> chri-
liberti, monasterium sancti Florentii '-^, monaste- stianis refrigerium •''" aliqnod provcniret. [Ib. c.
rium Carolfi.monasterium Concas*", monasterium 22.] Idem preterea sereniysimusimperator corpore
sancli Maxenlii,monasterium Menate,monasterium fuit amplo atque robusto,slatura eminenti et apice

Magniloci, monasterium Musiacum, monasterium capitis rotundo,naso pauhilum mediocritatem cxce-

sancti Savini, monasterium Noviliacum '", mona- p dente, oculis pulchri9,canilie veneranda, facie ieta,
sterium sancti Theufridi, monasler:um sancti Pas- voce clara, valitudine prospera. [/6. c. 24.] Deni-
centii, monasterium Dorosa '^^, monasterium Sol- que convivabatur rarissime.ccenaque cotidianaqua-
lempniacum, rnonasterium puellare sanctae Mariffi, ternistantum ferculis prpbebalur,preterassam car-
monasterium puellare sancta; Radegundis, monn- nem,quam venatores veribus inferresolelianl,quai]le
storium de Vcra, monasterium Deutera in pa^o libentiusquam ullo '** alio cibo vescebatur.Intercoe-
Tholosano monasterium Valida in Septimania '^*, nandumaut aliquodacroamaautlectorem audiebat.
monasterium sancti Aniani, monasterium Galune, Legebanturei historiae ei antiquoriim ''^ res gestae;
monasterium sancti L;iurenlii,monasterium sanclffi delectabaturet libris sancti Augustini, precipueque
Mariae quod dicitur in Rubine^ nionaslerium Cau- his qui decivitate Dei pretitulati sunt. Vini vcro et
nas et cetera plurima, quibus veluti quibusdam omnis potus adeo parcus in bibendo erat, ul super
lichnis ''" totum decoratur Aquitaniae regnum. cnenam raro plus quam ter biberel. ^state post
Quae omnia ipse piissimus imperator Karolus Ma- cibum meridianum pomorumaliquid sumens.ac se-
gnus auri el argenti ponderibus gemmarumqun mel bibens,depositis veslibus et calciamenlis.velut
preciosarum exornavit muneribus, amplissimis noctu solitus erat duabus auttribus horis quiescere.
etiam honoribus ditavit, et insuper, quod est pre- Noctibus sic dormiebat,utsomnum quater aulquin-
ciosius, sanclissimis reliquiarum patrociniis insi- quies non solumexpergiscendosed etiam surgendo
'

gnivit. [cf. EiNH. c.26, 33.] Porro hsec sunt nomina interrumperel. [Ib. c. 18.] Habuit preterea tres fi-
metropoleorum qucE "' subejus ditione manebant: lios.Karolum videlicet,Pipinum et Ludovicum. Ha-
Roma Ravenna '^-, Mediolanum, Forojulium, Gra- huit et tres filias, Rothrudem '''*,Bergam et Gislam.
dus, CoIonia,Maf,'ontiacus,Juvavum "^ el Saltburg Habuit etiam aliasduas filiasdeFastrada sua uxore.
•^S Treveris.SenoniSjVesontium '",Lugdunum,Ro- Fastrada vero defuncta, Leothgardam Alamannarn
thomagus Remis, Arelas,Vienna,l)arantasia,K-
"", duxil uxorem ; et ea mortua, babuit iterum duas
brod ;num,Bituris,Burdegala,Turonis '".[]/>. c. 27.) concub'nas, Gresuindam. Saxonici generis, de qua
His omnesidem potentissimus imperatorhonorabi- nata est ei '*^ filia nomine Adaltruih, et Roginara,
liter rnultis muneribus excolebat sed precipue Ro-
; quae genuit ei Drogonem el Hugonem. Preterea
manam inter eas ecclesiam et fideliter defensabatet materejus Bertrada in magno apud '^^ eum honore
s lis opibus exornabat, [Ib. c. 25.] Nec palrio ser- consenuit. [Ib. c. 19.] Liberos quoque suos ita
m me erat contentus, sed eliam in peregrinis lin- censuit inslituendos, ut tam filii qnam filiae primo

guis ediscendis operam impendit Verum Gre-

'^^. liberalibus studiis, quibus et ipse operam dabat,
cam linguain rjjolius poteral inlelligere quam pro- crudirentur. Tum filios, cum primum aetas patie-
nunliare. In discenda denique grammatica Petrum D batur, more Francorum equitareet armis ac vena-
Pisanum habuit auditorem et in ceteris disciplinis tionibus exerceri fecit. Filias vero lanilicio '" as-
Albinum cognomenlo Alcuinum. Temptabat etiam suescere coloque ac fuso, ne per otium lorperent,
scribere, tabulasque ferebat,ut, cum vacuum lem- oppramimpendere atque udomnemhonestatemeru-
pus esset.manum lilteris effigiendis "^assuesseret; diri jupsit.Ex his omnibus duos tantum filios ac fi-
sed parum profuit labor preposlerus ac eero in- liiim, priusquam moreretur, amisit, Karolum, qui
VARI^ LECTIONES.
*^° maguncia
magontiaco 3.
2. '^i
in-elpben A. '22 magi super
fia 2. 3. parte desunl 2 qui pergit
- -

qund merid. '" balhar^orum '" iiiimo tunditus 2. /?.

3. '^^ maxentii 2. '" cr)ncbas 2. Florenlii
monapt. Concas, m. Carotfi, m. s. Max., m. Musiacum m. Mennto R. m Caruf(Ti Musiaruin dcsunt 2. —
"; noviacum 3. '^» de rosa 2. i«» ita verba
secernil Uugo. '^» lienis 2. iihni 31

ctione 3. "2 rauencia 2. '^^ j^,yaf,um 2. '^* salizbur 2. saltbugk 3. "^ uesuntium 2. '^s rothomagum

*^^ thur. 2. tur. burd. 2. fl. '" dedil 3. 'S».

elfifjendis 3. '^» eisdem gentibus 2. *^' a. r
o .T>'^^-
3 '- deest 2. '»" deest 2. ant. et 3. "< rottr. 3. '•"
ei n. est 3. au e. desuid 3. '*" lanef. 3.
''-fi
881 IILGONIS l)E S. MARIA MON. FLORlACi 8^2
natu iiiujof craf.el Pipinurn.queni rrgfchn Ithliffl fe- A duohii?. Ab hoc exe;^it r^eVerendus putriarcha . . .

cerat,clllothrudein"',quiBriiiaruniejusfirimogenila . . i . . .

aCon«tunt,noGrccorum'"impprutorede6poneata
. cruttnus vero Adriunopblim comprehehdiL
erat.O"or..m Pipiiu.s unum (ilium Bernard.im, fi-
jjj^ ^^^,^^^^ ^^.^^^^ Arabes sibimet udve.-.si.,tes re-
lias autem quinque Adalaydem «o, Alulam •^', ^^. g,,5,jii,t,,^ amiBcrunt, et ox uno qiiatuor
.

Gundradihm.BerlhaidenriacTheoileratamsuperstitea ,
.4
.
wt- „. • , n «> •
' '
tyranni efficiuntur.Quoruiii unUs /Egipl.im et Airri- i t

reliquit.
^ In quibus rex p.etQiis suas precn^uum do- < j- -t if •-.„
.
j , •
^ ,
'
,
' ' cam simul sibi vendicavit, Ilispan.am vero duo ett
cumentum fiiio neluncto nepolom na-
ojrtend.t.cuni ,, . ,• . . • » j- •

\ K. .
Palestinam quartus .nter se d.visere.
tri succederc et neptes inler nlias suas educar. fe- t j i^i r.' !• m •
r •

Pius, Karoli Magni '" fi-

j ir lait
'
.
X,. -o Ludovicus dpniqiie '-'^
.....
,

cisset. Imperator
^ den.qiie Nicephorus •'' Gonstan- .
•! o u.- -^ • 1

lus, post pairis obitum Honianum obtinens irtipe-

i .

,
tiiiopojitanus ad eum misit, el Iirmissimum fodiis j-
anno divinse incarnationis 01/
.
•• .
^ num -i
814, imperavit an-
• : • •

.., .
,

cum eo disposuil, totamque Venetiam hvountate ^

i
nis
r o-r u- r •; i- .. p
ferme27.Hic fuil vir clemenlispimae nuturaefcf.
•
i •
t-
'
.' , ^ -,
spontanea donavit cf. Ado.I. Verum lanilem ma- . 1 n j ^-1^1
^ .„ „ o . .. • • Ado.I Unde cum «
juxta Fuortim
• . 1
leriustlem morum
enificus imperator Karolus cum finem vilffl sibi cer-
,

,.' ^ •
. .

nerel imiinnere, Ludovico Iilio suOj quem Aquitu-

A II-
rem publicam disponeret, tulii fiiiem multis ad-
/•!• -,
, ,. ,. ,

...
,

,., • ., , .

j j ,. versitatibus plenum, tam a Iiber.s quam a reeni ,

nise regem dudumord.naveratjCoronam imperialem u J/

., ,

....
. .

,,.... V,Bernardum j
autem, pi-
filium r^ f-r
Pipin. Iilii
' proceribus
^ crudeliter impuiinatus. Fuit tamen "»8
,
• •

dereiiqtiit ;

,, ,. . , .. rk.. -t .., • -4 semper preceptorum Domini fervcntissimus exeou-

sui, Italiffi regom fecit. Decessit autem anno vitae '. ' '

-.-,-=, „ „ .,„..:/-r„f „ ,• ou •
i- tor et letris sanclae strenuissimus propaeator. Con- • •
"^
suae 72 "3, regni vero sui47.etincarnalionisGhristi ,. , .

Q,, j. ,. gregatis nempe opiscopis et nobilisslmis vir!s,fecit

e Kal. r k r^r i? «
. / •

814, indiclione 4, 5.
i/ 1
rebroarias |^ct. Linh. c. ° " ,.
. . ,
•3A ^. A ; >?, „ OA •>! 1 c;„.,..u.,^ ^.,* componi librum (ianohicam '^^ norhiam et ordinari
c. dO, Jl.] bepultus
I
30 et .Ado,J Linh. 3st autera '

n ,

in ecclesia sancta3 Dei genitricis

•
,
• , •
M
ManeeAquisgrani,
•
A continenlem, \V. Hlud. c. 28.1 Ipsius denique tem- ^-

, ,

,1 • , pore
^ ceperunt deponi ab episcopis et cleric.s bi lei
arcusquesupra tumulumejusdeauiatusest exstruc- ;
, , , ^

...
, ,

^ .,• . gemmeis
°
cultris honer-ili et cingula auro compla et
,
tus.Celerum eius omnia gosta qua? vulgo narrantur
,

,„ ,.
, , I ,
. .

,,. ., .•j- .• exquisi'a} vostcs '^* el alia seculana paiiter orna- ,

non sunt hic propier vitaiiuum lai-tidiuiii iegenlis ^ ^ „„ ^ -„
, I

, , *

D ™ post Leonem, inenta \lb. 0. 32.1 Adiecit ettam '^' quedam secula-
pleniter explanata. D
-,
, ,. „
Preterea uoraaB II
^ t
. , .
j -j
^

f ,. j^. t-, u ribuslccibuscapituIapernecessaria^^^^irADo.lGonuit

.

cujus supra 'ecimus mentionem, sedit Stephanus „,.

'
. , . .

o. u -1 n 1- 17 etiam '^' serenissimus imperator ^ ulios '" Ires ex

quarlus Slephano quoque successit Pasch«]ip. Eo-
;
i

dem quoque temporo floruit sanctus Egidius con- Hermengarde prima uxore sua, scilicet Lotharium,
Pipin"r.i atque Ludovicum. Et ox sua uxore sc-
fessor precipuus, natione Grecus, qui Uei nutu ve-
niensad Gallias,in provi tir; cuiSeptimania nomen cundanomine Judit genuif^^Rarolum regem Fran-
eorum. Porro Lothanus,imperatoris primogenitus,
est hereraiticim duxit viiam.ClaruiL etiam histem- C
'^"™ «^^''^ ^ P^^^« benignissimo super Itnham con-
poribus Panlus gonlis sniie, id est Longobardo.rum,
''^'^"^'^^' ^^'"''^'''' ^^"'^- ^^'- ^'"^" ' ^^'^ ^^ ^''^"^"
historia^ scriptor. Qui do monasterio montis Cas-
sini venit in Galliam, attraclus amore et opinione P'^^'^^^ ^'^ '" ^'^^'^^^*^ ^^^^' ^'^''' "P°^'"^' * ^^"
schali papa coronam cum nominesuscepit au.gusli.
prefalipnncipisKdrolipreceHentissimiimp.raloris.
r*„ ,, ,, e u h~t Paschali vero papae successit Eugenius. [/6. c. 40.1
'

[ K. Magnus ig. ex r. L imp. Rom. imp. a 47 : *;,., ° ^ . , . , , \ .

c. Ilic suscppta sicut dictum esl et A.

Ai quem rhisit Hilnuinus abbas Sancti Dyonisii
[* a. inc.Domini 81 i. et a-tatis suae 72, r. v. s.47. Sanctique Medardi, postulans ab eo sibi iransmitli
et 5. Kal. Februarii mensis A.] ossa venerabilis martiris Sebasliani.Quod etimpe-
[Anasr.] Nicephorus** itaque, sicut superius j iiQ travit, et honorabiliter, ut '°'' decobaf, juxia corpus
diximus, cx patricio imperator creatus, imperavit sancti Medardi collocavit iii Suessonica urbe.[AD0.]
annis N. Hic fuit vir crudelis et avarissimus Eodem etiam tempore sanctissimorum martiruin . . .

Yppoliti alque Tyburcii corpora a Roma delata et

post obitum patris sui raensibus duobus et diebus i" sancti Dyonisu ecdesia non longe ab urbe Pari-
'sex. Inlra quos dies Michael Guropalates ad impe- siaca snnl tumulata. [V. IMA. c. 36,] Ilis preterea
rium est assumptus. ri diebus *°^ Gundulfo Melhensi episcopo Drogo, frater

r« TN •
XT- L ,
imperaloris Ludovici, successit. \\h. c. 41 lu Ro- ]
( Donique Nicephorus iraperator Constantino- .,
'
^ tt ,• . • •
,

politanus,cujussuprameminimuP,postmi;lta8 ")»:avero calhedra Eugeniopap<E successiL Valenti-

et insignes victoriasdeSarracenis mortuusobt, nianus.et Valeiitini:tno GregGriusquarlus.[Io. c.48.j
et Michael, gencr ipsiun.ad impeiiuin sublinia- Quo annuente Lotharius patrem suum Ludovicum
tus est A. quiilA operi finem dedil epiloyo r.d- ;
imp.,raiorem '« comprehendit, et ai.ud sancti Me-
ilito suora p. 356 edvo.] , ,. ^ .
, ,- • , i r-,
^
(lardimonasterium custoiJinmandavit. Uxcrcmquo-
Michael ergo divinae incarnationis anno 804. sii- que ipi^iu,-^ Judith exiiiorelegavit, et Karolum,quem

per Stauratium invadens imperium,imperavitaniii3 ex ea Ludovicus susceporat, custro Priumie '"'

YAmM LEGTIONES. il
»*• rholr. 2. A. »*» gregorum 3 '»' '"
adelaidcm 3. attulam 3. ''•>-
nicheph. 3. '»3 LXXXIf. 2.
'^* deest '^^ in peraloris f/(/d. 2. /?. '^" ^^^ »"
2. R. iterum 3 ?
'•'''
raiii nicae 3. f/eest 2. preterea 2.
160 nec. 2. '«» ipss 3. '«2 '^^ '«*
R. et. tr. f. 2. /?. deest 2. «. h. L s. rti. ut d coll. corp. iii suessio-

nica 2. R. '«• lemporibus 2 R. '«" deeH 2. li. '^?

prjugne 2. pruuinne 3. pro priumie.

J
 8o3 mStORIA FRANCORUM SENON. 854

commendavit [cf. ib c. 51].Veriim nnn mnlio post \ r>t duH! '" secus domum qua custodiebatur idem
Fi-anci<-e principes imperiitorem Ludovirum a ciisto- Throdulfus episiopus processio perlransirct, f;icto
(Hn lilieraverunt, et patri filium Lotharimn recon- silentio presenle imperator illos pulcherrimos ver-
ciliaverunl.Post haec vero '^" clementissimus inipe- sus.qui nuncusque perGalliam in eadem sollcmp-
r.ilop int''r fllios impe-
suos quatuor suum divisil nitat" [)?-' Il';ntur '"", a se edilos, per feneslram de-
rium et Lothario quidem Italian),i/udovico autem
; cantitvil ;
quorum hnc est '^^ exordium :

Germaniam alqueSaxoniam,et Pipino Aquilnniam, Gtoria, laus et honor tibi sit, rex Chrisle redcwpli>r,
K^rolo Vero Franciam dclegavil alquo Bur^;undiam (jvi puerile decus prompsit osanna piurn.

[cf. Hi;go F/.av.J. Sed Lotharius hanc imperii divi- Quihus imperafor emollitus, mox eum a vinculis
sionem non equanimittT tulit.sed totum imperium absolvi precepit et priori graiia redniiavit.Sed durn
aibi subieere tem[itavit. Quod ut pater comperit, ad sua revertitur, veneno, sicut fertur, extingui-
ilico adversuseum iler arripuit; sed in ipso itinere tur Gui guccps.sit in episcopatu Jonas, vir vencra-
''*
ndversa comprfehnnsus vulituiiine diem cl lusil cx- bilis,quf contra Claudium THurinensprn episco-
tremum. [V. Hlud. c. 64.] Cujus corpus a Drogone puin heresiarchen !''''
librum de adorand.i edidit
cpipcopo Methis delatum et in Ecclesia sancti Ar- cruce. Dogmatiznvit "" enim memoralus hfreticus
nulficonfessorisest tumulatum.Decessit vero anno r. crucisdominicae signum non oportere ariorari.quod
vitae sua; 64 ""^. Posl cujus obitum quatiior pjiis ni?i adhibeatur frontibus nostris sivc aquis qiiibus
filii apud Fonlanidum carnpum atrociter pu.rnave» regcneramur aut crismati quo liniinur aut sacrifi-
runl "". In quo bello Franciae, Italiae, Aquitaniae, quo vegetamur, nichil rite perficitur '50). Sed
cio
Alami!nni<e, Saxoniae Burgundiaeque omnes pene ei memoratus Jonas '" episcopus satis lucide ca-

militcs niuluis se '" concidere vulneribus [cf. tholiceque illo suo respondit libello. Floruit etiam
ADO.j.Vicloriam tamen Karolus oplinuit C.jlvus.ln hoc eodem tempore vir quidam Rabanus nomine,
Romana vero cathedra memorato papa? Gregorio qt;i ct ipse de laude crucis librum diversis scema-

Sergius successit, et Sergio Leo qunrtus, et Leoni tihus decoratum metrice composuit.Porro Ludovi-
B'?nedictus, et benedico Nichnjaus. Floruit etiam co imperatori quatunr (jus successere filii.Quorum
his tcmpcribus Theodullus Pioriacensium nbbas et Lotharius post patris obituiii non mullis diibns cvo-
Aureli;.inensium episcfipus. Qui cum insimulatus lutis aversa valitudine correptus, imperii sui tem-
multis crirainibus apud imperalorem Ludnvicum peramento derclicto,monachn9 '*' faclus esl,relin-
"••
fuisset ^''^,
Andegavis '''*
est exilio relegatus.Qtii quensfiliosuo Ludovico Italici dijjnitateLii irrjperii.
dum iu custodia teneretur, contigit utibidein die Karolusvero Pius Franciarn,Burgundiain et Aquita-
palmaruir! veniret jam dictus piissimus imperator, niam obtinuit solus.

HI8TOillil i:\i>OillJ^I SS:[^Of^?^^H!S.

Anno '** ab incariiationc Ghristi 688. Pippinus C vastare coepit. Quo tempore destruciae ecclesiae
Audter major domusregiffi principatum Francoruin subversa monasleri.i, capt<B urbes,desolatcB doinus,
suscepit. diruta castra, slrages hominum innuaierse (actae,
Anno Domini 711. obiit Ghildebertus rex Fran- ( t muUus ubique humani generis sanfiuis elFu.sus
corum. eifl. I'".a ttmpestate gravissirne per totam Galliam
Anno Domini 712. obiiL Pippinus seriior,et filius detonabat, Wandalis omnia flamuiis el ferro prole-

ejus qui diciturKarolusMartellusprincipatumusur- rentihus.Pcrvenientesque Senones civitalem, coepe-

pavit. runteam omni arte jaculis el muchiais infestaro.
Anno Domini Dagoberlus rcxjunior
715. obiil Quod cerncns resul ejusdem urbia Ebbo nominti,
[

14 Kal. Febiuarii, qui regnavit in Francia annisS. exiens de civilate cum buiB, fielus divii.a virtute,
— Secuniio ;inno post mortem ejus pusnavit pri- exlerminavit illos ab urbis obsidione.I^ugioniibus-
mum KarulupMarttllus princeps contra Rulbodtim que illis, persecuius esL eus usque dum cjjrederenlur
ad Coloniam, regnante Theoderico, lilio supia- (ie tiuihuj suis.
scripti Dagoberti Juuioris cf. Ann. S. Columb.] — Anr;u t)omi.u 741. obiit Karolus ^tarlellus prin-
Eo teinpore gens impia Wandalorum Galliam de- ceps, sepultus iu basilica saiioli Dyonisii Parisius.

VARIfi LECTIONES.
'*' dcM 3."''-' ndd. : incarnationis uero dominicae DCCC"'". XL. Vlfl. KL. lulii.''''' inter se diinicaut^runt
'"''
sese 2. fi.
'^'^
fai£o f. 3.
''^
andegauiam 2. ti.
'''*
Quo 3.
*'•'•'
cum 2. H. '^'^
psuluiitur 2. '" >it 2.
''Slhaur2. »»• herisiarcham 2. '«» dogm.itizaSjt 3. "" cp. i. 2. R. '«^ f. est m. 2. li. ^*"^ lixc ex Du-
ckcsnio ,Ch.) 111 v. 349
NOT.f:.
(50) Hist, Francorum
hsec addit Direbal enim : :
J) in prcsepi puer reclinalv.s e.<t Chri^ltis ; adorentur et
« Si adoraluradoreniur et fiuellie ; quoniam
criix, a.^^ini, co qnod asinum sedens lerofolimam venit idem

virgo pcrperit Chnsinm adoretur rlinin irex- pt iiuui

; doviuii.s Chri\<tu<. »
85,^ HUGONIS DE S. MARIA MON. FLORIAC. 8S6

Hic rea ecclesiarum propter iissiduiliitem bflloruin \ Gallias veniens [cf.A. S. Col.] cum Formoso epi-
laicis Iradidit.Qao niortuo, Karoloiuannus el Pippi- Hcopo Porluensi, lerens sibi '"^ preciosissimas '«"

nus, (ilii ejus, principatum suscipiunt. reliquias, primo Arelalum navigio advecius, per
Anno Domini 750. Pippinus electus est in rejiem, Lugdunum uliasijue civitales usque ad Tricassi-
et Cliil.iericus, qui de stirpe Chlodovei regis re- nam ''•" nrbem accessit (.53). Ibiquecum Hludovico
manserat.tonsoratur.Hic delecit progenies Chlodo- rege, lilio Karoli Calvi, loculus, ad llaliam repe-
vui regis. davit.
'"*
Anno Domini 768.Pippinus rex moritur.el filii Post ha!c defunctus est Hludovicus rox Franco-
Karolusqiiidiciturimperalormugnus etKaroloman- riim (an. 879), filius Karoli Calvi,relinijucns (54; fi-

nus cligunlur in rej;no. lium suum parvulum Karolum nomine, qui Sim-
Anno Domini 769. Karolomannus obiit [cf. Ann. plex appellatur,cum regno in custodia OJonio prin-
S. C.oluinb.]. cipis. Eo lempore gens incredula Noraiannorum
Anno Domini 804 obiit Alcuinus philosophus, per Galiias sese diffudit, cedibus, inoendiis alque
abbasSancli Martini Turonorum. omni crudelilatis gtinere debachala.Deinde Franci,
Anno Domini 813. obiit Karolus imperalor mn- Burgundiones ct Aquitanenscs proceres congregali
gnus, et Dludovicus, filius ejus, qui Pius dicitur, „ in unum, ionem principem elegerunt sibi '^Mn
regnum Francorum et imperium Romanorum sus- regem (an. 888).

cepit. Hujus tempore pagani dilfusi sunt

igitur in [Cod. 3 hxc addit Qui genuit duos filios Ludo-
:

in provincia qu<e Pontivus pagus appellatur. Vice-

vicum et Karlomanniim. Obiit autem para-
scbeve sancti paschae, liliuniquo suum coro-
simo ifiilur anno regai domni Hludovici piissimi nari mandat. Ludovico aulem, Karlomanni,
imperatoris rebellavit contra eum Hlothariu8,filiu3 fratre, Ludovici filio filii Karoli Calvi,Turonis

eju^, auferens illi regnum Francorum. Ipso an- infirmante, utfqueaii monasterium sancti Dyo-
nisii deportatus, sepiillus cst ibidem.Quo raor-
no colleclo exercitu copioso valde, Hludovicus
tuo, priniores regni K.irlomannum, fratrem
pater restituit sibi regnum quod illi abstulerat ipslus,receperunt.Karlomanno autem defunclo,
filius. successit ei tillus nomine Ludovicus cogno-
[Ann. Anno Domini 840, 12 Kal. Julii
S. Col.] menlo Ou'-nichil-fecit. Qutt extren.um diem
obiit Uludovicus Pius imperator.Eodem anno facta
obeunte, fiiius ejusKarolus qui simplcx ;ippcl-
lalus est, evum agens in cunis, patre orbatus
est eclypsis solis feria 4 ante ascensionem Domini
remansitcum regno, etc.]
hora diei nona, 2 Non. Maii. — Vertente igitur Obeunte vero Odone rege Kal. '^* Januar.'^^ (an.
anno in dieascensionis Domini fitbellum Fontane-
898), recepit regnum Karolus simplex, filiusHlu-
tum in Burgundia aquatuor filiis ipsius Hludovici, dovici. Sub ipso tempore venerunt Normanni
''•'^

Karolo scilicet,Hlothario, Hludovico Pippino,ubi ^ in Burgundiam ad Sanctum Florentinum [cLA. S.

et
multus effusus est sanguis humanus.Ex quibus Ka- Col. a 899.] Occurrit aulem illis Richardus '°* dux
rolns qui appellatur Cilvus regnum Francorum et
Burgundi.Tp suo exercitu in territorio Torno- cum
imperium Romanorum olitinuit, Hlotharius vero derense,inruensque in eos. percussit multitudinem
partem Prancise sibi vindicavit,quie usqaein hodier- reliqui fugerunt 5 '^•'^Nonas
ex eis in ore gladii, et
nuin diem ex suo nomine Hlotharii regnuin appel-
Junii.Tempore illo faclus est terriB molus circacoe-
latur. Hludovicns autem Bavariam sibi vindicavit
nobium sanclse Columbae virginis 5. Id. Janua. ii
unctusque est in regem.
[ib. a. 896J.
Anno Domini 877, Karolus imperalor qui Calvus Eo lempore pagani obsederunt Carnotinam civi-
appellatur, filiue Hiudovici piisfcimi imperatoris, tatem (an. 903). Collecto igitur exercitu Richardus
cum "^secunda profectione Romain peterel "^,3 dux Burgundise et Robertus princeps irruerunt in
Kal. Octobr. in i;iso itinere obiit Vercellis civit-tte, Gos [ib. a 911],peremplis ex paganis 6800, et a pau-
ibique sepultus est '*' in basilica beali Eusebii mar- cis qui rcmanserunt obside» capientes, 13 ''"^
Kal.
^^'^
liri.s ; ubi requievit annis 7. Post hsec aulem pcr
Augusti in sabbato (55), auxilianle illis suporna
visionem delaturn est corpus ejus in Frantiam(51), clemeniia per intercessionem sanclfe Dei genitricis
ethonorificeaepnltum in basilicabeati Dyonisii mar- D Mapi^.
tiris Parisius (52). Suscepit aulem regnum Hludo-
Post hiEC igilur niediante mense Mariio apparuit
vicus ' * filius ejus. slella a parle circii, einiltens radios '^''
magnos
Sequenti vero anno Johannes papa Romanus ad [diebus '^^] fere 14 [ib.]. Sequenti anno fuit fames
VARI^ LECTIONES.
'** filius Ch. "^ Qui cum
incijnunt rndices 2. 3. '»« p. in. i. i. ni. Kal. 3. '8^ dep.-^t Ch. '»8 lud.
V hoc loco, 3, semper. "^ secum Ch. "0 preciosas 3. '»' trec. 3. ''•'« deest 3. '*^ Qu!e seqimntur
Cont. Ainioini recepil. '»' ricardus '^. saepius. ^^'^ 5- Non. h\x\. dcsunt Cont. Aim. ^'^^l^W i li *' radium
m;.gnuiii Cont. Aim. Ch. '^^ deest V. 3.
NOTJS.
(51) G. infra Uisl . S. Dionysii. (54) Auctoris errorem jam monachus Fossatensis
(5-^) AliterAnn. Bertin. narrant. (3) correxil.
(53) Hijcc ex Ann. Bert. a. 878 et Ann. S. Golum- 55) Hoc a. 905 ita fuit.
bae a. 882. composuil.
 857 HISTORTA FRANCORUM SENON. 858

magna per totam Galliarn (an. 919). Deinde post A. 'ulo Ogiv® reduxitHludovicumin Fran-
™'Atriejus,
quinque fere annos Kal Febr. ''•'^
igneae acies visae tiam. Igilur 13 Kal. Jul. unctus est in regern Hlu-
8unt diversorumcolnrum.qnodrnirum fuit
in coeio dovicus. fiiius Kuroli Simpiicis, apud Laudunum
alternis se inseqnentcs [ib. a. 6l9j. Ipso anno fuit, [ ct', ib.].

magna dissensio ^MJnter r?gem et principes ejus. Secundo a'itpm annoposlhaec IGKal.Martii circa
Ob hanc causam plurimae strages perpetratae sunt galluriHn cantum usqueinlucescentedie .sanguineae
christiani populi sed favente Deo omnis illa con- ; acies per totam coeli faciem apparuerunt [ib.]. Se-
tradictio cessavit. Tertio aulem anno post hanc quenti autein mense 9 Kal. Aprilis Hungri adhuc
persecutionem defunotus est Richardus dux Bur- pagani Frantinm, Burgundiam atque Aquitaninm
gundiae Kal. Seplembris, sepultusque in basiiica f^;rro et igne depopulari cceperunt.
sanctffi Coluinbae virginis in oraloriosanctiSimpho-
P"^^ '^*" robellaveruntFrancorumproceresoon-
riani martiris [cf. A. S. CoL a. 921].

Secundo anno post ejus mortora {an. 922 ) Ro- ^''^Hludovicum regem, super omnes aute.n Hugo
^^^'8""^ f'^'- ^^-l ^" 'P^^ ^"°« ^*^"^* f'*'''* "* «^^
hertus 2'' princeps rebellavit contraKarolum Sim-
piicem unctusquo est in regem 3 Kal. Julii [cf. ib. "^8"^ fames perlotum re^num Francorum, ita ut
a. 922.]. Etnondumanno expleto 17 Kal. Julii fa- D modius^i«frumenti venumdaretur24solidis. Deinde
"»" P^^* """'^''^ "' '^'^^"^ ^'^P^'^^ ^'^ Hlu iovicus
ctum est bellum Suessionis "^«^ civitate inler Karo-
'''' '" ^^J"^^" "°
'^«'° ^
^°''- («^*- ^^^) «'^'^^'«
lum Simplicem etipsum Robertum^»3, q,i ,egnum
'^^^"'^'^' ™"'^'^ ^^ Francorum populo mteremptis,
Francorum ^o* invaserat ubi interfectus est ipse ;

Roberlus. - Karolo vero a cede belli victore rever-

oon^^enliente Hugone M.gno [ib.y Post hjBC mense
Ma.o super operanos iib.].Et
feria G pluit sanj.-uis
tente.occurritilliHerbertusinfideliumneqnissimus
et sub fietaj pacis simulatione in castro quod Par- 'P^^ ^""O ™«"^« Septembri Hludovicus rex, totum
ronadiciluruthospitandigratiadiverteretcompulit. tempus vilajsuaeplenumducensaugust.arum et tri-
Etsiceumdolocaptumretinuit. nabebatenimidem bulationum, diem claus.t exLremum [aii. 954), se-

i;obertus sororem istius Herberli in conjugio de pullusqueest Remisin basilicasancti Remigii. Se-
;

qua 205 orlus est Hugo Magnus.. lllic itaque positus ^"enti quoque mense 2. Id. Novemb. Hloiharius,
Karolus, Roduifum, nobilem filium Richardi, Bur- J»'^ juvonis, filius ejus,unclusest inregem Remis,
gundionumducem,querade sacrofonle susceperat, ^^ ""S^ Magnus factus est dux Francorum.
una cum consilio Hugonis Magni, filii supradicti Secundo autem anno post haec mense Augusto
Roberti, etprocerum Francorum sublimavit ^oe, obseditsupradictusHugoMagnusPictavis civitatem
Isdem autem KarolusSimplex postlongamcarceris
^ (an. 955) ; sed nichil ei profuit [ib.]. Dura enim —
rnaceralionern defuntus est in ip?a cuslodia, et ^o^ obsideret *^'^ eamdem urbem, quadam die intonuit
sepultiis in basilicasancli Fursei ^o^^quaeestin ipso Dominus lerroremagno,disrupitqueturbo "i papi-
Parrona castro. Unctus est vero inregem ipse Ro lionem ejus a summitate usque "2 deorsum, stu- •

dulfus 3. IdusJuIii(an.929)Sues8ionis civitate [cf. porque magnus invasitillumeum exercitu suo, ita
ib. a. 9:^2j. ut vivere nequirent. Statiraque in fugam versi, re-
Histemporibuspagani iterum Burgundiam vasla- cesserunt ab urbis obsidione. Fecit autem hoc Deus
verunt ^o», faclumque est bellum inte.'- christianos 22»
per intercessionem beati Hyiarii.quisempertu-
et paganos in rnonteChaIo,peremptis a paganis ex tor et defensor illius ^-•' est urbis.
christianis 8. Idus Decemb. multis milibus. , ^. ,^ . , . - , , ,

, D j ip
..
of.ior^
, (. T^ L In 'pso anno deiunctiis est uislebcrtus dux Bur-
1
„
,
,
Igilur defunclo Rodulforoge 2'oi8Kal. Febr. (nw. ,.^ .. ^ ^.. r.,- ,
.

noc\ 1- u /1 , gundiae, relinquens ducatum Ottoni, nlio Hugon.s

9,36), sepol.erunt eum in basil.ca snnctae Columbae
X i- 1 1

f r n tt r^., /.,• -.i- . ., .

M.i^^ni [cf. ib.]. Habebal namque
, ,

n Otto filiam illius

•
r
virginis |cf, f <•
•
1 •
r> j in
?/).]. — . .
Postmorlemig.iurRodulfi re'M8 ^ ?,'•..-'..
u Gisieberti in coniiigio.
Magnus una cum ri ., •
r^
Hugo ni,
Francis accersiens Guil-
lelmum 2'» archiepiscoi>um (56), misit illumadOgi- Secundoanno obiitHugo Magnus dux Francorvim
vam, uxorem jaui dicti Karoli Simplicis, ut idem 212 apud Drodinga ti
'^^^
villain 16. K. Jul. (a«. 956),
reduceret llludovicum filiiim ejus. Fugerat ^"enim '^
sepultusque est ir» basilica beati ""Dyonisii marti-
a i suuin regem Anglorum obtiraorem Her-
p-itrein ris Parisius [cf. ih.]. Gui successeruiit Ul.i ejus,
berti et Hugonis. Veniensque illucGuilIeImus^'*ar- Hugo videlicet, Otto et Heinricus '^''''',
nati ex filia

chii^piscopus, dalisque obsidibussubsacramenti ti- Odonis '^-^

regis (57). Hugo duxFrancorum effectus

VAULiE LECTI0NE3.
'•"^
decembr. 3. "» dissentio 1* ^oi
rolh.V.
deshnf 3. ^^' Roih.Cli. ."rmper. looc loco, Ch. '" S. c.
""Mranchurum 1*. sospiu.<;. ^os
quQ j 3. soe
desunt 3. -^^ F. ronfessoris jf, regnum s. Cli.
^'''^
el ».
C/i. 20» b. itfrum v. C/i. 210 rege rod. 3."» 1 Will.
_

indo Ch. *'•"• Fugerat wilemus C7i

2'- —
Hugonis drsunt. 3. "* wilelmum 1*. *" f. est f. v, C/i. ^'* modium f. venderetur Ch. -'^ m. p. 3.
="* filius K;iroli Simplicis add. C/i. ^is
Bajnsas Ch.^''<> obsederet 3. 221 irabol.3. 22« u. ad C/i.
*" Doininus C/i. "' Dominus C/t. *^* est i. 2- 3."»-^ dodrins;am 3. dordingarn Con/. Aim. ^i" sancti Ch.
"' henncus 1*. Hainr. Ch. 2^» Ottonis Ch.

NOTiE.
(56) Senonensem, (57) Filia Heinrici, ?oroi-e Ollonis T.
839 HUGONIS DE S. MARIA MON. FLORIAC. 860
cslct OUo dux Biirgiindionum. Deluncto''-** Ollone A dionuni, inruil ^'"^
in eo3, fugientibusque illis per-

dnce lUirguiulioruim, surcessil Heinricus*^", rruter scoulus est usque S lessi.mis civitatinn "'. llli au-
ejus. tem ingressi flurainis alveuin quod dicilur Axona
Sub ipso tempore (an. 959)oritur conlentio inter (61). nescieutes vaduin, pliirimi ibi perieruiit, etmul-

Ansegisum epiHC0f)um Trecarum tt Robertuiii cn- lo -'"^

plures consuinpsit aqunquam gladius voras-
milem. Ejeclus vcio cx civilale cpiscopub^^' Ansc- set, et tanti ibi perierunt, uteiiamaqua redundaret
gisus *" a Roberto comite. perrexit in Saxoniain caiaveribus ^^' moriuortiiii, aqua cniiii impleverat
adOtlonem imperatororn ^", addiictosqueSKXones, ripas suas. Hlotharius vero rex constanter perse-
mrnse Octobrio ohsedit Trccasclvitatem longotrm- qiiens illos trihus diebus et tribus noctibus usqiie
pore. Venienlcs aulem *'^* iii predain Senones '-*•'.
a'l {luvium quod fluit juxta Ardciinam sive Arffo-
occurrerunt illis Archembaldus archiepiscopus et n..irj, interfectis ex ho-tibus maxima rnulliUidinc.
Raiiialdus -^® comep Vetulus cumexercitu naiiximo Desintns autem persequi illos Hlotbarius rex, re-
in loco qui vocatur Villare, interfeclosque Saxones vorsus est in Frantiam cuiri magna victoria. Olto
cum duce suo Helpone nomine ; Senonenses exti- autem imperat.or cuin his qui ev.iperantcum magna
terunt victores. Dixerat enim lielpo incensurum se confusione reversus est ad propriH. Post haec noa
ccclesias el villas quaj sunt super ^^'
Venenas ^58) r» apposuit ullra Olto rex ut veniret, nec ij.ge nec
fluviumusqueadcivitatemjinfigereque^^^^suam lan exercitus ejus, in Frantiam. la ipso anno [an. 980)
ceaiii portam sancti Leonis. Interfectus aulem
in pacificatus esl Dloiharius rex *5® cuin Oltone rege
cum populo suo *5^ a Senonibus ^*°, reportatus est Remis civitate contra voluntatem Hugonis etHein-
in pairiam suam Ardennam a servis suis. Sic enim rici fratris sui [contraque '^'''
voluntatem exercitus
jijsseral maler ipsius Helponis noinine Warna. sui]. Dedit autem Hiotharius rex Ottoni regi in bo-
Planxerunt aulem eum planctu magno Rainal- neficio Hlotharium regnum ;
quaj causa magis con-
du3 2** coiues et Archembaldus^*^ archiepiscopus; trist:'vit corda principuin Francorum.
consanguineus eiiim illorum erat. Videns itaque [Codd. 1*. 3. addunt: In diebus illis episcopus
Brunu **^ dux (59), socius ejusdem Helponis, qui Aletis civitatis nomine Silvator vpniens Pari-
sios cnm duobus abbatibus, terens sibi prctio-
obsedera' Trecas civilatem, quod morluus e,-?et
sisbimas reliquas, videlicel almi Maglorii ar-
pocius suus Helpo, cum suisreversusestin palriain chipresulis, medietatem ?ancli Samsonisarchi-
suam. episcopi, cum toto corpore Maclovii episrnpi,
Deinde ^** ven» non postmullos dies Hlotharius Sanatoris --'* episcopi, l.eucerni episcopi,Win-
guantonis ^'"^ al»b;itis, cum aliis multis, Re-
rex congregansexcerciluincopiosum valde(a?t.978),
c<^ptique sunt a supradicto rege cura rnagno
renovavit ^^^ in ditione ^^^ sua Hlolharium re- honore in basilica beati Bartholomei ai)':-
gnum (60). Veniensque ad pal.ttium quod vucatur stoli.]
Aquisgrani, ubi commanebat Otto iinperalor cura Anno 956. ^^" obilt Hlotharius rex
senex pie- *°'

uxore, hora prandii ^*^, ingressusque palatium *'*

nus ^''^ dierum, sepultusque eslin basilicabeati *''*
neniiaecontradicente,comederuntetbiberunt,quic- Remigii Remis. Cui ;;uccessit Hludovicus, filius
quid illi ad usus "^ suosparaverant. Olto vero ini- ejus juvenis. Anno 982. ^64 Q^jijt Hludovicus rex
pcrator cum uxore sua el populo fugiens, reliquit juvenis, qui regnavit in Frantia annis 9. Sepultus
palatium. Depredat.i itaque Hlotharius rex palatio vero est in basilica beati Cornelii martiris Coiii-
et tota provintia, reversus est in Franliam cum pendio. Gui successit Karolus(aw. 9871, fratereju.'--,

pace, nemineperse.juenie. Post ha?:; Otto iiuperator filius Illotharii regis. Eudein anuorebellavit contra
cohgregans exercitum sujm, venit Parisius ubi ; KaruluiiJ Uugo dux Francoruni, eo quod accepissct
interfec^lus est nepos ipsius Ottoniscum aliispiuri- Karolus filium Herberti eoraitis Trecarum. d,!-
bus ad portam civitatis, incenso suburbio tllios. lecto (62) igitur Hugo exercitu cupiosovald^e, obe.j
Juclavirat namquese extoUendo dicf-ns, qnod laa- uit Lauduuum, ui)i manebat ^*'-'
Karoius cum uxo-
ceam suaminfigeretin ^" portam civitatis Parisio- re *"''
sua. Exiens vc-ro Karoius de civitate, tugavit
.rurn. Couvocans igitur Hloiharius rex Hugonem Uugonem cum exercitu suo, incensa ^*''
hospilia
ducem Francorum et He^nricum 2^'du.cemBurgun- D ubi manebant bosles ^^'. Cernens itaque Hu;.'0 dux
VARL.E LECTIONES.
2" !). autem Hainr. Ch. ^Ji dresi V. 3. ^^2 ansegismus V. ansegi>imus3. ^33 dcesl Ch.
3. *!" h.^nricus 1'.
^^* venientesque in 3. '^^s
iif, i*. senonisS. lege S:ixones. :
—
V. ;iutem cnntra piaBdicfn? Senbnes Conl.
Aim. '^^^ Rainardus Ch. C. Aiin. ^" Venena Ch. ^^^ inligere^que 1. s. Ch. ^^o =. p. 3. 240 Senonensibns
<:/i. 2-' Rainardus C/i archemboldiis 1'. 2*3 burno 1*. 3. ^*' D. pnst non m. Ch. ^*^ j,^ ^' 2.
'
s*-^

Ch. Cont. Aim. pro revocavit. ^^e rjictinn-.' 1*. 3. **'' praniieudi Ch. ^^^ \r, p. Ch. ^»9 adversus 1*.
2°" ad C/t. 2^' hanricura 1*. Hainr. C/i. ^''^ inruensque fugientibus C'. ^^ civUate C/t. ^^* multos 1'.
"^ cadauerum 1*. ^" deeit 3. ^s' h^c udd. Ch. Coui. Aim. *^^ senaloris 3. ^^' wingfint-nis 3.
2<^"
?7a CGdi.proQSQ. Hunc nnnun Ch. haiel. -^^ deesl Ch. ^s- ,1! pl. 3. '^" smoti C/i '^^'' ita codd. pro
987. Hunc annum habcl Ch. ^*"
commanebal Ch. *®' conjuge ' /i. '^^'
incensis hospitiis Ch. '"^ hospi-
tes Ch.

Vannes.
(58) (60) Cf. Richerum III, 70 .sqq.
(59)Archiepiscopum Gcloniensem intelligit,.qui (61) Aisne.
ducatui Lothiringco prffir-clus eraL Qni Helpo (62) Cf Richerum IV, 37 gqq.
dux iueril, aiihi non constat.
 ;

831 HISTORiA FRANGORUM f-ENON 862

quod minime posset Karolum vinrere, coiisilium A «"ano (Q'i). Qui valde indignalus euper hoc factb,
habuilcuin A.scelino traditore vetulo, qui erat epi- interdixilnmnes episcoposqui Arnulfum dejiscerant
8Copus falsiis I/rtudunis ^^^"
el consiliarius Karoii. et Gerberlum ordinaverant. Mifcit quoque 2«» Leo-
llaqiie trudens Ascelinus episcopus Laudunum in nem alibatem a sedc apostolica ad donnum Segui-
nocle unaquipscentibiiscunclis Hugoni duci Fran- nuai archicpiscopum urbis Senonicaj {an. 995), qui
oorurn, vinstus cst re.x
*"»
Karolus cum uxore cua, vice sua in urbe Remenai synodum c&njjregaret

et ductus in custodia Aurelianis civitale {un. 991), rnandans ilii utsine dilaitionp revocaret de careere
Nondum autem ipsc Karolus erat unctus in regem, Arnulfum et degradarel Gerb?rlumi Goilecto igitur

resistonte Uugone diice. ]M«nens vero idern Karoius concilio ilerum "" in urbe Rcmensi, ex jupsiono
'n custodia Aurelianis in turri "'.genuit illi
^''^
uxor apostolica revocatu"s e^c Arnuifus de custtiiiia, et
sua filios dunsHludovicumet KaroluKi.Eodem anno cum honi.re magno ^^' receptus est in propria "«
unctusesl in regem Remis civitate ^'^ Hugo dux,i^t sede. Gerbertus autem "^ intclligfns quod injuste
2"»
ipso "* anno RolDertus, filius ejuF, in regnum |.ontifi.:alem dignitatom enscopisset, poenitentia

piissimus rex ordinaius est (an. 987) Hic deflcit ductus esti Allercationem vero Gerberti pontificis
re«^num Karoli IVIagni. et lconis abbaiis valde uiilem ^** plenius invenies
In "» diebus illis eiat in Remensium civitatear- g in gestis ^y^J
pontificum Remorum (6.5). Post baec
chi-spiscopus vir boniis et modcstus, Irater lllotha- donnusGurbertus in urbe Ra-
eleotns est ponlilex

rii *" regis ex concubina, nomine Arnulfus. Hnjjo venna ^sfi ab Ottone inipetalore eta populo fjusdera
autem rex invidebat ei, volens exterminare proge- urbis. Residensque in eadeni urLe pontifex quam

niem Hlotharii regis. Congregansque in urbe Re- plurimos ^^^ annos,defunctus est pap.t urbisRomae.
mensi synodum {an. 991), hisdem "'^ Hugo rex in- Statimque omnis pnpulus *°8 Romnnus sibi dari
vitavit archiepiscopum Senonicae urbis nomineSe- adclamat donnum Gerberlum.Assuraptus auteriide
guinum ^~'^ cum sullraganeis suis (63). In quo
'^^'^
urbe Ravenna ""^, ordinatus est poniiiex sum-
concilio fecit degradare domnnm Arnulfum archi- mus in urbe Romn {an. 998)»
episcopum Remorum, dolo ne|iotis sui quem tene- Anno incarnatirmi? Christi 99'. obiii Hugo rcx,

bat in carcere, dicens non debere esse cpiscopnm sepultusque est in basilica beati Dyonisii marti-
nalum ex concubina. In ioco \ero cjiis consecruii ris^^^ Parisius. Cui successit Robertus, filins c-jus,

fecit^si domnum Gerbertum monachum philoso- in regnum ^*^", piissimus el raodegtus.

phum. Qui Gerbertus magister fuit Roberti regis, Anno Domini 999. venerabilis Srguinus archi-
filii istius Hugonis, et donni Leolherici ^''^
archi- episcopns ab imo ceepil reslnurare cce;!obiui!iS.incli

episcopi 283^successori3 vcnerahilis Seguini. Arnul- Petri Milidunenj-is, el monacho.-? ibi millens,abr.a-

lum vero '^^* mancipari custodiee Aurelianis

fecit tcm, Walterium 3°* eis i^refecil.
civitale. Venerabilis itaque Seguinus archiopisco- In ipso anno tradiJit Wallerius ^*^'-
miles et uxor
pus non consensit*^^ in dogradatione Artiulfi neqiie ejus casiellutri ^lilidnncnrl Odohi nlilili '"^ ^qqj CQtj.
in ordinationeGerberti.Jussio aulem regis ^*» urge- grigansveroRobertus n xexercitum co[ io?umva!de
bat. Alii vero episcopi, licet inviti, tamen propter et Burchardus ^'^* comrs ^oo^ convocatosqiie Nort-

timorem regis, degradaverunt Arnulfum etordina- mannos ^"* cUmdnce suoRich4rdo,obscdit castrum
verunt Gerbertum. Seguinus antem plus timens Milidunnm. Capto ""'^ igitur caFtro suspensus est
Deum quam tcrrenum regem, |noluit consentire Walterins '"^ el uxor illius in patibulo.Burchardua
regis nequitiee ;sed magis in quantum potuit redar- uutemcomfs r('CP;iilca?trun\ Miliduntim sicutiante
guit ipsum regem propler quarn causam ira regis
;
popsederal.
contra eum elferbuit. Cum magno itaque dcdecore bvtur Rain&ldus *•>*
comes Vetulus Senonumpost
exppUt jussit '^' Arnullumde ecclesia beatae Maria; mi.lta perpelratu '"^ mal.i defunctus est (an. 99(5?),
Kemensis, et sic alligatum rflrndi in carcerem. Al- et sepultus in basilica suticlseColumbce virgitiis.Cui
ligatus autem in carcere Aureiianis civilate, ubi succesait Krotmundus "», filius ejus.habensincon-
detinebalur nepos ejus Karolus, mansit ibi annis jngio filiarn Rainoldi ^" comilis Remorum 67).
tribus. Nuntiantur haec omnia presuli -^^ Ro- D
Anno ^*-' Dnmini 1000. indictione 13, iB ^^* Kal.

VARI^ LECTIONKS.
"63 Lauduni Ch. »''<'
deesl < h. "" tiirrim 1*. 3. "« ei < h.
2'»
deest Ch. Ch. "*
*« re- in i.

gum C/t.
^"^*
lisdem diebus er-it C/t. *" chlotharii 1'. et intra. "-'•*
itaV.^''''' Seuainnni
Ch. semper.
2'«»
con r. 281 f. c. 3. 2"? T.pnicr. Ch. srmner. ^''^ liiC^I 3.' -'s^
^'it^m Ch. «'"> consentit 3. "<^ deest
r. 3. *»^ i. rex Ch. "«s ponlitici 3. '-*^ iiaque as. ap. 1. .-.bb. 3. ^''' deest Ch. ^s' ruuxiuio 3. "- i,riii'U Ch. ^"
uero 3. 294 utile V. "^ in drstwt 1*. "6 uienna i*. 3. 2»^ ph.rimis finnis 3. ^^s g. p. 3. S90 ^{f,^,( |. soo
<-'. (,

re^[\m Ch. C. Aini. »"' galt. 3 ^02 galt. 3. ^°-^

com\\\ Ch., Cnnt. Aim. ^o* Burcard. et inlra lUcard.
< h. '"^ ad quem castrum pertinebat add. Conl. Aim. *"" norm. 3. Ch '"''
Caslio igitur capto Ch
^°' Rainardus Ch. renardus Cout. Aim. ^*" mala »»'
*"''
guall. 1*. gall. 3. p. Ch. Iromundus 3. Hugo,Conl.
A«m.3»2 Rainaldi Ch. »" Heliqua des. 3. «^* XVI. Ch., Co>tt. Aim.
NOT.E.
(63) Cl. Richer. IV, 51 sqq.qui hajc accuratius 99 sqq. narramur
exponil. (66) ( f. Will. Gera. VII, 14.
(6i) Cf. Richer. IV, 89, 95 sqq. (67) Eadem in Clarii Chronico S. Petri Vivi Se-
(65)Richeii librumintclliyerevidetur,ubi haec IV, non. iegunlur. Bouq. X, p. 222.
86:i HUGONIS DE S. MAHIA MON. FLOHIAC. 864
Nov. transiit "" ad Christum venerabilis Seguiniis A [Mortuo 3" ilaque Frotmundo romite Senoniiin,
metnipolitaniis epiHCO|)US.Post Iransilum vero eJDS succossit ei Rainardus, filius eju3, infideliuni no-
•'"^
ste,iit ccclesia Senonica sino bencdictionesacer- quisi<imu?.IJic persecutioncm intulit eccicsiis Chri-
dotali uno ^'^ anno. Adclamabut autem omnis po- sti quaita non est audita a tem-
el fidelibus ejus,
pulus sibi ordinari domnum I.eothericum, nobilis- pore paganorum usque in hodiernum diem. Archi-
simis ortum nat;)libus,
•'"^
tunc archidiaconuni, cniscopus autem Leothericus nimis '-* angustia-
•''-''

omni bonitate conspicuum ; sed resislebant quam tus pro hac reqiio se verlcret omnino nesciebat.
plurimi clerici, cupientesepiscopalem conscendcre Totum vero se Domino committens, in orationibus
gradum. Precipue vero Krolmundus comes, filius el vigiliis exorabat^^* Christum, ut ei supernapie-
^'^ vefuli,
Rainnldi nutus ex iiiala radice, hoc noa tas auxiiium tninistraret. ]
permittebat fieri, eo quod haberet (ilium clericuni Igilur anno a passione Domini 101.5, indictione
nomine Brunonem,volens de eo facere episcopum. 13, 10. Kal. Maii capta est civitas Senonum ab ar-
Dei autera nulu congrcjjati suffragunei episcopi Se- chiepiscepo Leotherico per consilium Rainardi^"
nonicse ecclesise, cum voluntale et auctoritateapo- Parisiensis presulis ^*^, el regi tradita Roberto ^^'.

stolica, sublato omni timore humano, sollempniter Rainardus comos ejusdem urbis lugiens nodus ^^"

ordinaverunl domnum
Leolhericumin sede pontifl- n evasit. [Ncc '" immerila. Talem enim persecutio-
cali, ut preesset ecclesiae Senonensi (67'). tionera chrislianis iutulerat, quaiis non fuerat au-
Anno Domini 1001 obiit Henricus dux Burgundirr! dita a tempore paganorum. Qoam ob rem predictus
sine filiis. Robcllaveruntque Burgundiones contra archiepiseopus sapienti usns consilio, vi ab urbe
regem Roberlum, noientes eum recipere.Ingressus compulit exire.] Frotmundus vero, frater ejus, et
itaque Landricus comes Autissiodorum, tenuit ci- celeri milites de civitate ingressi in lurrim qusBest
vitatem. in civitate, obtinuerunt eam •'^'.
Rex autem oppu-
Anno Domini lOOSRobertus rex nssumptis Nort- gnans eara diebus multis, cepit eam, et fratrem
mannis cum duce suo Richardo et exercitu copioso Rainardi comitis Frolmundum duxit in carcerem
valde, vastavit Burgundiam, obsidens Autissiodo- Aurelianis civitale ; ubi etdeluncius est.
rum multis '*° diebus. Burgundiones autera nullo [Anno '" Domini 1031 obiit Robertus rex, cui
roodo subdere volentas, unanimiter ei resiste-
ei se successit filius ejgs Henricus. Hujus 3 anno, hoc
bant. Obsedit '" Avallonem castrum tribus fcre est anno Domini 1034, urbs Parisii Qagravit in-
mensibus.et famis necessitate illud ^" cepit ; tunc- cendio.l
que roversus est in Krantiam (68).

FRAGMENTA HISTORIiE FOSSATENSIS.

C Verum quoniam omnipotenti Deo loci cura fuerat.
Regnante ^'* itaque,ut prefatum est piissimoLu-
dovico augusto, beatae recordationis Rorigo venera- cuidam reverenlissimaj vitae abbati Jacob uomine
bilis comes cum orationis gratia Glannafolium, Cormaricensis coenobii per revelationem innotuit,
quod iib eodem susceperat, sacrosque cineres san- qualiterde reparatione operis quae audieral comili
cti Mauri visilaret, veteris ruinae loca et antiqua re- declararet. Ille autem semel et secundo minus de-
ligione desolala perlustrans.dolore tactusintrinse- center audiia su>cipiens, lertio abealo Mauro, per
cns, quod absque habitafore el debitffi religionis ot'- quem b.-ec fnerant ccelitusostensa,utin iibrotrana-
licio Iccus, qui per beatum Maurum tot virtutum Lilionis ejus plenius continctur (69), horribiliterfla-
miraculis olim effloruerat, in antiquam pene reda- gellis eruditus divinae didicit parere jussioni.Igitur

ctus solitudinem inreverenter et sine honore vaca- venerabilis comes plagis ex'*^rritU3, abbatem qui
ret,de restauratione coepit cogitare sed ilerum ; haec nuntiaveiat multisdonatum muneribusgauden
quoruiidam occasione propeditus.interrupto opere, temroti;is;t ad propria ;
animatusora-
ipse vero lali

Broonovem possessionis suse cespitem repeiiavit. culn, poslpositis omnibus qu« agebat ceptum opus

VARI^ LECTIONE.S.
»•« nobilissimum
»»5 Ck.
transit jUius Ch. ^isa. u. Ch.. Cont. Awi.'^^ V. ^'» Rainardi Ch. '^^° d.
m C/i. vero C/t. 0. etiam
^*' Cont Aim. ^*' cum Ck. ^"'^
ila Ch., Cont. Aimoini,
. Hugo. Clatius;
de.aunl 1*. ^^* iotherius Hugonis cod. Berv. »-^ nirniuii. Ck. ^" orabat Ch. ut sibi s. p. dignaretiir
aiixiliari C. Aim. "'" Rainoldi Ch. ^^* pci. 1'. presbileri rod. I'ar. 4969 A. vacat. cod. Par. 5009 ubi
recentiori manu episcopi, et iio Cont. A)m. Clariux ; episcnpi Pari.^-iacensis Ch. coniitis Parisiorum
:

Hugo. '^^^ Roiberto trad. Ch. ^'" R. autem comes f. Ck.., C. Aim. ^'^' Nec exire desunl Ch., Huq., —
Coni. Aim. *^^ deest Ch. '^^^ flaec de.^unl Ch., C. Aim ^^* l^rer in Huyonis ckron. pOKt verbu capitula pcrne-
cessaria supra col. 852, /.26 legunlw 3.
NOT^.
(67*) Ci'. Clarium 1. 1. (69) V. Odo, Transl. S. Mauri, c. 2, ap. Mabii
(68)Ha}rcum Willelmo Gem. V 15 conveniunt. lon Acta IV, 2, p. 170 sqq., unde hfec sumpta sunt.
865 FRAGM. HIST. FOSSAT. 866

adgreditur. Cumque Ligerim navigio subvehente ^. Protasiasive Pravasia diciturcum appendiliissuis.

transmcaret, spera ignea lalioris instar clipei visa Precepit etiam paupertate loci conpunclus imperia-
est supra ciiput illius, adeo ut vigorem ignis perti- lesque apices fieri decrevit (72), ut ubicumque infra
mesceret ad('uis?e ;
pariterque ccelesle percepit ora- diiionem lolius imperii nemo ab eis teloneum neque
culum inquiens repelito sermonc : Hlc xdifica, hic quod vulgo dicitur ripaticura neque rotaticum aut
oedifica, hic xilifLca. Consummalis omtiibus et per- pontaticum vel portaticum aut Iravaticum atque
foctisqufficumquemonasticae religionicongruebant, cispitaticum necnon et salulalicuni aut ullum cen-
prout veteris vestigia ruin.-e conspexerat, duos de sum ullum occursutn aut ullam redibitionem ab
vel

nionasleriosancti Marlini religiosae vitae viros Lant- ipsis accipere aut exaclare presumat sed iiceat ;

bertum atque Ebbonem aflinitate sibi propinquos t.im eos quam homines vei omnia illorum cum pace

evocavit,quorum prudentiaet consilio perlractaret, discurrere et negotia libenter perageie.

cui locum videlicet abbati aut ecclesiae commenda- Contigit '^•'
(75) et per idem tempus prefati regis
ret. Erat aulem Fossatensi coenobium monasterii Roberti dontinio Podienses rebellare.Quod cumau-
pre celeris totius itnperii piissimi Ludovici augusti dissct,colleotis exercitibus suis lestino cursu super-
ordine religionis anlecellens, quippe quod nec a veniens, urbeiii vallavit, mnltipiicique circumcin-
primo institutore suo deviaverat, nec diversia siu- g gens obsidione, congregalis undique qui regiee fa-
duerat vanitatibus, aicut nostri temporis quaedam vebanl majestati, ex remotis et prope posilis in
novimus monasteria.Gumt^ue suo et altiori suorum auxilium regis confluentibus'^' numerosa multitu-
consilio locaplurima convenirent ecclesiarumque dine, circumsedit. Sed quoniam situ difficilis el

circumjacentium habitus et religionem equo judi- labore civium ad hoc ipsum preparata civitiis ha-
ciorum libramine discussissent, relictis omnibus, bebatur, cassatis assultibus tantae rei ordo penilus
Fossalensi monasterio locum placuit mancipare. adnuUatur. Populus et qui ex vicino, sicut prefa-
Misit igitur venerabilis comes, qui praefati inona- tum est, regio favore convenerant.diuturnae sessio-
steriiabbalem Ingelbertum sanctissimae vitae virum nis tedio victus, ad propria pedetentim relabitur.
evocarel, et sicut praefati sumus, locum sancti Rarescit exercitus, et dolore regis civitas obsessa
MauriquidiciturGlannafoliumJadsencientepiissimo non profectura gratulalur. Nam quod minus hac
Ludovico auguslo (70), a quo el susceperat, locum via successerat, malissupervenientibus,rex cogitur
inquam et possessiones cum omnibus pertinenciis alia retractare.Descriptis igitur qu« circa eum ge-
suis.regendumemendanduni et possidendum Ingel- rebunlar signig et sigillis, sub obsecratione sacra-
berlo abbatiet Fossalensi monasterio in perpetuum mentorumque fidei altestatione familiarem et dile-
mancipavit. Eodem etiam tempore dono ejusdem ctissimum comitem Burchardum hortatur et admo-
piissimi Ludovici augusti,interventu bonee memoriae net, ignominiosae lerapestatis periculo subvenire:
Begonis comitiSjBenedicto abbate,ampliQcavitDeus t( Age nunc eia, dilectissime,ne nostris temporibus
^atis honorifice multis donariis possessionibus gloriae regum per nos aliquid detrahatur, aul in
Kossatense monasterium. Nam cum visendi gratia nostri obtrectationem imperii hujusrei macula su-
laudabilereligionis 3iudium,quotam magni princi- bito prorumpat alienus. Nunc, nunc, amanlissime,
pes principumque amici potentes cingula militiae familiaritatis et devolionis magnae aCfectus, qu:>ra
dissolverunt,comes prefatus advenisset, remolam rebus prosperis exhibebas, rei probet evenlus ; nec
quiiiemlaudavitsolitudinem ;sed tantorum virorum me,quo semper in ceteris prospere usus sum et ex-
victum et vestilum tenueni spirilualeraque pro pertus, de suromae necessitatis periculo poeniteal
Domino paupertatem mirabatur. Dedit (71) itaque adlemptare. « His audilis venerabilis comes,ut erat
rex piissimus, intc.rventu bonae meinoriee Begonis barba incultior, nullo tardatus
incultis veslibus,
comitis.in augmenium victus et vestitus pauperum horrore periculi nec labore longioris viae, quo Hie-

Christi Fo8satensiuin,iii pago Parisiaco villam quae rosolimis Domino multum desudaverat, resumplo
vocatur Ferreolaa cu:!i o.nnibus appenditiis suis, vigore peregrinum obliviscitur. SoUicitus vero quid
pratis.silvisterrarumque circumj.icentiis, vicariam ageret, per castella,per vico3,ubi spes et facultas et
quoque aivocationeni ei eccleciatn. Itemque aliam D auxiliurn credidil oporlunum, missis legationibus
possessionemquae Oratoriutn sive Aratoriuin dicitur sibi et domino presidia postulabat. Adsunt in in-
cum omnibus quaa suo dominio subjecta videban- stanti ex castellis et municipii3,civitatibu3 et vicis,
tur. Item et in eodera pago Torci louui curu vineis, incredibile dictu, nuiversi devota mente quicquid
omnibus aiJjacentiis, ;'l occiosiurii
pratis, silvisct : «gcrc vellel nujiilium cotniti promittentes. Miratur
Rentiliacutn quoque cum circumjacenliis sji-. Ti r[ i-6.' laiit.tm subito confluxisse multitudinem,
pago Meldensi ecclesiam atque villam quae Curtis lau Janselbenedicens Deura,qui presto est invncaa-

VARLE LECTIONES.
•" Hxc in Hist. Senon. posl verba comitis Remorum siipra col. 862, /, 46, leguntur. *^^ cumfl. c.

NOT.E.
(70) V. dipl. Ludovici, Bouquet VI, p. 591. (75) HaJC in V.Burchardi a. Odont\ Bouquet X,
(71) Charta deperdita esso videtur. p. 349 sqq., non leguntur
(72) V. dipl. Ludovici, Buuquol VI, p. 492.
367 HUGONIS DE S. MAllIA MGN. FLOUIAG. 868

libus se in aiixilio oportuno. Profectiis est itaque A, '"Js Deus dedit preesse polestate non crudiiiitute,
cuin inlinit;i multiludine venerandus comes Bur- mortali homini regimorituro licuit deservire.Nunc
chiinlus, promptior in riiilihiis, religione primus, autem vergenlibus anni-. in^mortali regi8,cujus ept
cuncloruin lacunriissinius. Nunierati siint aulem viti et mors, cujus cstregnuni et imperiura, qui
>vuri'lianis in ponte, et inventi sunl armatoruiii 30 permanet in secula sfcuiorum, cui servire regnare

milia. Redil obsfssis humilitds, fugit animositas, CHt, qui dat post morlem vivere, huic libet desu-
prosppraincontrarium eeduni.rorlunaiiiquobrevem dare. » Dixi, ct arrepto gladio qiKi »jral accinclus,
rdijenliiiH mutHt caiamita?». Peri«it in ob\i;ir.M rex omnibus barban) proci Mt, et cani simiil et
cor;iin

cuin obtiuiatil)UF, n;iscent amplexus, (it mora in gladium Fossalensi traiismisit ecdei-iaj ipse voro ;

01'culis, et do s«lule scisritatus, ad castra dedueit dispositurus cetera Corboilumsubiit,quod ei proxt-

cum gaudici.lUiit po|>ulus; venitur ad specl;iculiim ; mnm videbatur. Mirantur et stupunt universi,
obslrepit vulgus ;
juventus exultat; redit aniinis scientes quia haec mutatio dexleraj E.^ccelsi. Quidam
ferocitas: belli niinantur, clipeos aptant, ensos etiom corde compuncii, postea eidcm coenobio per-
distringunt, arma novantur, jacula vibrant, equos maxima dona contulerunt. Rebus igilur dispositis,
coinmutant, faleras ornant. Curritur iii marteiii,fit prolatisbccum ac dcportatisvasis plurimis aureiset
'*'''
pugnadepericulo pudctextrcmuin vidr>ri cxertant
;
:
p argenteis
huraeros ;
prov c;int hoslein ; liellum gorilur sine
hosle fremunt beila, tumentodia,pax peiit. Jam-
;

que desiderio pugnae armatiinfedunl soinpnus fu- ; Hk; ^''^

de regibus breviter retexainus. Reges
git ab oculis obsessos prcmunt exculiiis, nocten)
; Fiancnrum electione pariter et successione soliti

exturbantclanioribus quae lon^iur ceteris videbatur. simt procreari a primo Faramundousque in Hildri-

Spectant de muris miseri sua fata,fugam mcditan- ciirn regem, qui jussu et consilio Stenhani Romani
tur el horrent ; innixi jaciilis raortem expeclant pontifi^is in monasterium trnsus est ac detonsus.
vivunt de munere noctis. Silet inops exper.-^que sui Cni F;iramundo suocessit Clodio, Glodioni,Merove-
quondam valida spnectus ; csnsilio frigot animosa cbus, a quo Morovingi appellabantur; Merovecho
juventus.Occurriint mulieres vesle rejecia, crinibus Cliildericus [cf. Aimoin.]. Hic de regno ejectus est,
abruptis natos oslentant, pectora piangunt.Interea sod revocalus sapienti consilio Viomadi. Ad quem
dies opiata recurrit. Tunc vero exoritur clamor, cuin venijsel B;isina, nxor Bisini rcgis Thoringo-
nuiloque vocante turbaruil; coinua flectunt,ari!ia riim, inlerrog.-ta quid quereret, respondit : « Novi
relenlaiit.Rexaulen» indicto silentio rirpratum couii- tuam ;idco huc veni. »
utilitatem et pulcritudinem
tem Burchardum secreiius alloquens,prec8?e jubel
p De qna geniiit iiiagnum Clodoveum.Hic pre ceteris
exercilibus, et siio de celero parere consiiio. Veue- regnum Prancorum ampliavil,et ad quemcumque
randus it;jque senex,prout antiijuorum lemiiii me- perroxissel, victor reiteavit. Uic accepit in uxorem
iius id noverat consuetudinis,dispositis per girum Chrothildeni ciiribii;!nissiiiiam,1iliom Chilperici ro-
lcgionibus,pubscquentora locuin decerni! s;ii rapiset gis, ncptem vero Gundobadi cujus monitu et pre- ;

centurionibuH montt appropiari

; exerciiiim, inoi)- dicationo postea b;iptiz^tus est a sancto Homi^io.
slriit aditus el occulla viarum,et deinceps,(|ii.i ina- Qui cum ad belbirn prepuraret cnntra Alaricnm re-
jus iinminelial periculum, ipse prior oinnibus huo gem Gulhorum,inoiiitu Cholhildis rcginae ecclefiam
procedit collegio. Ad prim.im igilur etnissionis vo- principiapostolirum construxit ; in qiia et conditus
cem vix preconi; luba inso uer.it, et claii.ote sub- jacet. et bon£e memc^riii:' Crothildis ad lalus cjus,et
sequuto tela vol;int. Alii fbssa procipites VHliiim nunc ibidem .juiescit boatissirna virgo Genovefa.
complent et menibus herenl ; hi levant niachinas, llicrxeadcm Crothilde g'nuilCIo(]oiiiircin,Childe-
arietes aptiint, scalasinnectunt parietibus ; bi laces bertuni et Clolharium. Clodomiris gonuit sanctuin
jaciunt, rauros effodiuui: porlasque refringunt. Clodoalduio. Childeliertus vcro et Clotharius inpoe-
Quid plura? Fiiit in moitiento qii.isi non fiii<sct ; iiitenliam sui reatiH ajcclosias construxeruntjGiil-
volatignisad alta ; hostis ubiqne ; ruit urbs inclila; debcrtus fficclesiai!! sancti Vinccnlii,cuju3 stolare-
truduntur miseri oivescalhenis ;ferapla prcdantur;
D vertens ab nispania locum insignivit ;in qu;^etipse
spolia diripiunt. Et forsitan in immensum ensis conditus jacet.et nunc requiescit beatissimus Ger-
hosticus evagaret, scd noctis Iieneficio rev.icatur. manus Parir-ionsis antistes. Clolharius vero aeccle-
Die igitur altera pacatis onTinibus et subj jp-Hlis cir siam sancli Modardi Suessionir, in qua ot ipse con-
cumquuque regionibus.venerandns comes Burchar- ditus jicet. Genuit etiam Clodoveus ct coneubitia
du9 a rege petita licentia cum suis digreditur Cu-'i- primf^geniturn suum Thendericum Thcodericus ;

que sui fines comitatus attigisset, jubet subsistere, vero Tiieoiiebi-rtum. Cujus ton pore missus a beato
habitoque sermone sequentibus el circum?tantibiis Benodicto magislrn suo prinreps et propagalor mo-
86 dixit: « IIuc usque, domini et amici inci, qui- nasticaj religionis beatus Ma ;ru3 G;i!lias devonit.

VARI.E LEGTIONES.
•" Ua desinil codex fine deslitulus. ^** Haec in Hugonis Chronico post verba metrice composuit supra
col. 854, /. 24, leguutur.
809 FRAGM. HIST. FOSSAT. 870

Defunclis aulein fratrilius, Clolhaiius solus accepit A Aquisgrani. Heres autenn tantae snblimitalis Hludo-
inijierium. Ipse vero gcnuit Carebcrtum, Guntran- vicus Piu3, flliorum novissiraus, celcris dccedenii-

num, Sigibertum atque Chilpericum. Qui Chilpe- bu^, succejsii. Hic gcniiit ex Hermengariie Lolha-
ricus, defunctis fratribus, solus ^•.cccpil imperium. rium, Pipinum atque Hli;;lovicum. Kardlum voro
Huic successit Clotharius. Huic genuit magnum Da- r(-gem Fr^-ncorum, qui et Calvus appeilatus est, ge-

gobertum, ecclesiarum Inrgitorem, qui fficclesiam nuit (Je Juiiith. llin post mul'as imperii flivisione?,

bfati Dyonisii Ariopagytac construxil in qua et ;

pos-t innumeras bcilorum an^'ustias, Pipi:,o ot Lo-

ipse conditu.'^ j icet. Cui successit Ciodoveiis. Cujus ro.x et imporator cunstituitur.
thario decedentibus,

tempore sanctus Babolenus per manum Audoberti Ludovicus autem Germaniarn obiinebiit.
Parisiensia episcopi et Blidegisili archidiaconi con-
slruendum suscepit I<'osr.;itPnse coenol)ium. ilicac- Cunque univcrso pene orbi Karolus imperaret,
cepituxorem Buthildcm ;de qua genuit Clolharium; placuit pro ceteris mtionibus Galliarf honorare, re-
qui regnavit post patrem 4 annis, et mortuus eat. liquiasque quas palruus suusKarolusMagnus Con-
Quo dccedente, Theodericus, frater ejus, regnavit. stanlinopolitani advectiis Aquisj^rani posuerat, i;la-

Ebroinus autem major erat domus. Ipse est

regire vum scilicel et coron.nn apud Sanctum Dyoni>ium ;

qui beatumLeodegarium Eduensem episcopum Coinpendium vtro, quod instar Constanlinopoleos

post terebralionem occulorum gladio percussit. suis diebus decreverat tV.bricari, dc ut nomine suo
Franci vero consurgentes in eum, de regno Theo- Karnopolim sicut Constantinus Gonstantinopolim
dericum expulcrunl,Ebroinu:n Luxovio monastcrio appollaret, sindonera delogavit. I'orro Fossatensi
monachum mittentes in Auiter, Ghilde-
elfeccrunt ;
posuit monasterio corrigias, quihus preside Pilato
ricum, qui teroius crat, regem constiluunt sed pro ; ligatus est filius Dei, salus mundi, hostia vitae, pre-
Bua levitate ab eisdem porimitur, elTheodericus in cium mortis, qui solutis in cyrne sua inimicitiis,
regnum reslituitur. Thcoderico detunclo succcs&it ligatissolutioneni, captivis remissionem, cordccon-

Ciodoveus, filius ejut', regnavitque annis duobus. querentibus saoiire vencrat contritio-
tritis et se

Huic autern successit Childelsertus, frater ejus; nern. Mabet igitur, ut prefatum est, preciosissimas
Childeberto Dagoberlusjunior, sub quo constituitur et venerabiles Fossatense monaslerium corrigias
niajor regiee domus Karolus Tudiles, Pi[)ino patre venerabiliter apud se reconditas. Cujus etiam tom-
suo jarn delunclo. antem defuncto^
Dagobcrto poribus dono benegnissimaelargitatissanctis.Kimura
Franci quendam clericum Danielem rcgem consli- corpus beati Mauri discipuli sancti Benedicti susce-
tuunt;quemet Chilpericum nuncup.inl. Kaiohis pit et possidet. Ad quem cum serenissimus impera-

vcro Tudiles in eos oonsurgens, Rainfrcflum comi- tor vitiiandi et orandi gratia devenissct, prolecto
tem palitii a palatio cxpulit, et Eudo, sutjlfitis rega. C cujus opes et auxilio tot infirmanlium gencribusin
ibus thesHuris, cum Chilperico rege ultia Ligerim dultas audierat sanitates, suffrHgiis pro quibus ve-
rccessil. Anno aulem iiisequuto Eudo amicititTB ncratimpetralis, remisitei duo pallia precioEa, quae
causa Karolo Tuditi regem Chilpericum reddidit, et u.-que hodie memoriale sempiternum Fossatense
mortuus esl Novioino. Deinde Franci Theodpricum hal et C'£nobium. Contulit etiam pcrplurimas pos-
Cala rnonasterio enutritura, iilium Djsgoberli junio. seHyioncH, quaj melius sacris apicibus iisius deno-

ris, regein super se statuuni. Et hoc dcfuncto, re- Genuitaulem prelatusimperalorde Richilde
taiitur.

goavit Childericus, quem et HiMricum appeilant. Ludovicum. [Aim, Cont. v, 3*3,] Ipso aiitem obeunte,
Ipse est de quo supra dixiuius (74), qui in monaste- reioisit filio suo Ludovico per manum Richildis pre-
rium Irusus est uc delonsus. ceptum imperii et sp itam qu;e vocatur sancti Petri,
Pipinus vero comes palatii major domus, Karolj scd el regium vestimentum et coronaraetsceptrum ;

Tuditis filius, communi asscnsu Francorum et con- sicque ab omnibus rex constitultur.
silia, Stephano pajia consecrunto el benodicente, Qui (75) genuit duos filios Ludovicum et Karlo-
apud Sanctum Dyonisium in regem sublirjatus est- m snnura. [Ih. c. 1^9, 10.] Ubiit autera parascheve
Regnavit aulem annis 15, et mortuus est, scpultus. sancti paschaj, filiumque unurn Ludovicura coronari
que est in codem monasterio prostrata facie, super- j) mandat. liarolus autem, filius Ludovici rcgis Ger-
Flilibus liberis =uis Karolo et Karloi!;aiino. Sed Kar- mani/p, in r.oncrobardinm perrcxit, et ibi rcgnum
lomannus post biennium morluus esl, sique rcgni optinuit. Promotus st etiara et consecratus impe-
i

monarchiara Karolus, qui postea Magniis appellatus ratoi' a Johanno papa. Ludovicus aulem fratcr suus

e^t, solus o!)tinuit. Hic regno adjecil imperium. rcgno ecclosiae inutililer vivens mortuus e<t. Nota
Cuiiique 33 annis regnurel, loclqs est imperator, divisionera renni ct imperii, nec de regibus Kranco-
Leonc s-apa consecrinte, et imperavit annis 14 ;
rum quomquam amplius impcrare
computaliquc anni rcgni ct imporii 47 laciunt. Dc- Lulovico (76) aulem, dc qun supra diximus. Kar-
cossit autcm anno vila? suae 72, sepultusqiie cst iQmanni fratre, Ludovici filio lilii Karnli Calvi, Tu-
NOTA*.
(74) lo Hugonis liistoria. (76) Eadem ex eodem codicc supra p. 3o3, n.
(75) Hugonis modernorum regum Francorum l^-guntur.
actus c. 1.
 1
871 HUGONIS DE S. MARIA MON. FLOlllAG. 872
1
ronia infirmante, usque ad inonasterium sannti A. ^'' Heinricus. Lothario defuncto, successit filius ejus
Dvonisii (ieportatus', sepuitus cst ibidem. [c. 'il,4i, Ludovicus, et Ludovico Kuroius ; contra quem re-

A'i, 41.1 Ouo mortuo, pnmores regni dux Franciae. Ctiinque non posset re-
Kurloiiiaiinum bellavil lluio

fralrem ipsius n^ccpcrunt. Karlomaiino autem de- sistere, tradente Apcelino episcopu Laudunum re-

functo, successil ei filius nomine Ludovicus, cogno- cepit, regemque cum uxore Aurelianis in eustodia
mcnto Qninichil-fecit. Quo extremiimdiemobeunle, mancipavit non tamen eral unclus in regem. His
;

filiusejus Karolus,qui Simplexappellatus est^evum ila peractis, primores Franciae Hugonem ducem sibi

agens in cunis, patre ortiatus remansit. Elegerunt regcm elegorunt. Item in eodem anno ipse Hugo -

igitur Franci, timore Normannoruui cornpulsi, qui Robertum flliunr. suum regem consecravit
eis preessct et puerum fiileliter custodiret. Unctus Sicqucpersuccessionem RobertosuccessitHeinri- ,,

est itaque Odo, filius Roberli comitis Andcgavensis, cus, Heinrico rhilippus,PhilippoLudovicus: Ludovi- ?

vir Saxonici generis, nutritor pueri fidelissimus et cus Grossud^^^ autetn genuit Philippum, Ludovicum 1

rei publiciE gubernalor. Quo decedente, Karolua atque RobertjmPhilippusautemvivenle[talreunclu3 ^*

Simplex regnum recepit. est in regetn sed morte repentina prevenlus obiit, ;
'

Sub eodem tempore Normannis exeunlibus occur- sepultusque est in basilica sancti Dyonisii. Quo de- ]

339
ril dux Burgundiae Ricardus et princeps Roberlus, n cedente, unctus est fraler ejus Luilovicus Pius

frater prefati Odonis, cesisque illorum exercitibus. palre adhuc vivente. Isle Ludovicus genuit Philip-
Mortuo Ricardo, princeps Robertus palam contra pum regem sapientissimum, qui Normanniam ••

Karolum rebellavit, eo quod ei pars regiminis fra- adquisivit, quam reges Angliae antea tenebant, et :

tris sui non redderetur. Unctus est ilaque violenlia mullas ulias terras regno Francie copulavit Fer- ; Ij

sua in regnum Karoli sed ab codem

; ipsoannoin- randuin comitem Flandrie, Renaudum comitem ]

terfectu^, vitam pariter amislt et rcgnum. Karolo Bollonie et alios quam plures apud pontem Bovina- I

itaque a cede revertenti occurrit Ilerberlus Virman- rum bello superavit. Iste diu regnavitet iiiulta bona i

densis, cujus sororem Robertus habueral de qua fecit obiit autem anno ab incarnatione Domini
;
; ^

natus est Uugo Magnus. Multumque exoratus in 1223, sepulLusque est apud Sanctum Dyonisium. i

Parrona castro hospitare coegit; sed recedentibus Successit ei Ludovicus, Hliusejus, vir magno anirao
^

aliis, iniqnorum iniquissimus regera vinculis man- el bellicosus, parvo tempora post patris obitum re*
cipavit. Et quia status regni (iuLiius .igobatur, posi- gnavit. Hic cruce signatus contra Albigenscs, qui ,'.

tus amen in custodia, Hugonis Mag.ii consilio eo tempore in fide catholica errabant, defuncLus est ,

procerumque Francorura, Rodulfnm, filium Ricardi apnd montem Panceri, sepultusque est apiid San- fi

ducis prefali Burgundiae, quera lie sacro fonte su- ctum Dyonisium juxta p.itrem suum, annoDomini ;

sceperat, regom mandat ordinari. Ipse autem longa ^ 1-226 ^w. Hic ex Blanca uxore su.i, (ilia regisUispa-
gistlisp?
maceratione carceris custodia defunctos, reliquit nie, 4 genuit filios, Ludovicum, Robertum, Alfon- ^;

parvulum filium Ludovicum ex Headgiva, filia regia surn etKarolum. Ludovicus post patris obitum puer ;

Anglorum , sepullus est in basilica sancli Fursei. 13 annorum cum matre regnare cepit et rcgnavit '1

Defuncto autem Rodulfo, Ludovicus regnum rece- 44 annis. Hic statura niagnus humiliiuus fuit et rc-
pit. Rehellavsrunt tamen in eum quidam Franco- ligiosus, erga Dei cuUores benivolus et devotus
^
rum, super omnes auLera Hugo Magnus. Deinde amator pauperum religiosorum ; cujus tempore j
captus est dolo Bajocas civitate, mortuusqueest in inulta monasteria novorum ordinum per regnu""m
|*
custodia, supcrstitibus Karolo et Lothario. Karolus Franciae constructa sunt. Hic basilicam mire pulcri.
privutus senuit, Lotharius vero in regem unctus est. tudinis juxla palatium suum Purisius edificavit.in 'j

Hugo Magnus dux Francorum obiit, sepul-

factus qua coronair: Domini spiiieam el crucem sanctam ,!

tusque est ad Sanctum Dyonisium. Cui successe- cura raultis aliis reliquiis recondidit. Hec de regibus i

runt filii, Hugo, qui factus est dux Francorum, Olto breviandi et ordinandi causa dicta sufficiant ^".
VARI^ LECTIONES,
^^^ superf^cr. c. ^^° XXVIII. corr. XXVI. c. ^^' Verbis : Nunc unde digressi fuimus revertamur codex ad
Hugonis te.xLum redii.
i\

AIMOINUS FLORIAGIlNSIS DE REGI3US FRANGORUM.

Excerpta ex miraculis S. Benedicti.

(Vide Pairologix tom. CXXXIX, col. 802, in Aimoino Floriacensi.)

s I
873 REO. FRANC. ACTUS. 874

HUGONIS BE SANCTii M&aiik

LIBER
OUI MODERNORDM REGDM PRANCORDM CONTINET ACTDS
Gollata Historia Francorum ejusdem scriploris.

INGIPITPROLOGUSIN LIBRO QUIMODEHNORUM REGUM FRANGORUM GONTINET AGTUS

Matildi gloriosae imperalriciHugoindignuamona- A. Henricua, Anglorum rex magnificus, pater vester.
clins patris Benedicti FloriacensJs cenobii tempo- Hec intranscursu de vestra sufflciat dixisse prosa-
rali "-''» pariter eteteina felicitateletari. Presentem pia et de progcnie celsiludinis vestnF. l'orro ego
libelluin vobis ideo, domina mea, deflorure decrevi, duilumamilae vestrae, relictae vidtlicet comitis Sle-

ut generis veslri sublimitas posterid innole?cat et phaui Carnoteasis, codicem unumde geslisRoma-
attavorum vestrorum nobilitas venturis seculis in- norum iraperatorura deflorare curavi, qui continet
timetur,Quo etiam in libro modernorum regum Francorura advenlura in Galliam, et regum anti-
Frrtncorum actus vobis breviter explanare curabo, qiiorum ejusdem gentis referl ^'^ prosapiam usque
eorum videlicet qui post Lugdovicum imperato- ad ICurolum Magnum et ejus filiuin Lugdovicum.
rem regnaverunt in Franciam, ad deliniendum ani- Quoruin Karolus Magnus sua industriiiRomanorura
mum vestrum. Qnae nusquam historia seriatim di- sibi vindicavit imperium, et decedens suo reliquit
gesta, sed hac illacque quibusdiim in codicibus in- filio Lugdovico. Lugdovicus vero cum quatuor ge-

serta et aliis traclatibusinterfusa tenetur, eo quod nuisset fllios, illud eisdivisit.Undeinter eos magna
nemo usque modo eam curavit in unum corpus ad- tresgermani, Lothariusvi-
discordia pulluluvit, et

gregatam congerere in unius libri formam redi- delicet, Lugdovicus atque Pipinus, contra fratrera
gere. In hoo preterea prologo vobis vestrorum atla' suum Karolum dimicaverunt atrociler, anno se-
vorum splendidam genealogiam recensere curabo, " cundoobilusLuj;dovici,apud Fonlanidum carapum,
eteorumpariteractusinterprelatorum regum gesta cupientes eum Frdnciafi regno privare. Sed nonva-
breviter enarrabo, et quae sit stirpis vesira3 gene- luerunt. Prevaluit enim adversus eos Francorum
rositas, lucide nescientibus declarabo. Rollo igitur, exercitus. Ab illo lamen die usque nunc manet re-
decujussanguine processisiis,t)anorum duxinclitus gnuin Francorum ab imperio Romanorum sejun-
extitit;qui Karoli Galvi regis PYancorum tempori- ctum atque divisura. NaraLotharius Germaniam et
bu3^**po3t imperatoris Lugdovici decessum per Se- Italiam sortitus est el Romam et Ravennam regias
quanaminlravit in Galliam et ingressus in eam,
; urbes cura nomine imperatoris, Lugdovicus vero,
totam sibi vindicavitNeustriam, qucH nuncNorman- gerraanus ipsius, Bajoariam et Saxonium, et Pipi-
nia vocitatur. RoIIoni vero successit filius nomine nus Aquitaniam atque Vasconiam.et Karolus Fr.iU-
GuilIeImus,etGuiilelrao Richardus, princepsnobilis ciam, Burgundiara et minorem Brilanniam atque
atque magnificus. Hic quoqueRichardus genuit al- Neustriaai sedet Aquitaniara ipse sibi postraodum
;

terum Richardum, virum Deo carum atque sanctis- adquisivit. CujusKaroli regis genealogiam in sub-
Bimum. Et isle Richardus genuit Rolbertum, et seiiuenti libro sigillatim per singula capitula deno-
Rotbertus Guillelmum Anglorum regem inclitum, tabo usque ad Lugdovicura hujus prosapiaj regem
qui meraoratum regnura sua sibi subjugavit in- C uUimura, qui sine liberis decessit. Post cujua ob-
dustria, quod nullus Romanorum imperalorum itum proceres Franciae provexerunt supcr seHugo-
ausus est aggredi preter Claudium et Julium nem Magnum,magnicujusdam Hugonis ducis Fran-
Cesarem. Nullus rex noslrorum temporum hoc ciffi filium. Gujus etiam catalogum ordino suo sub-

Guillelmo fuit felicior ac moderacior. Ejus magna- jiciam, et horum omnium actus pariter usque ad
nimitatem et magnificenciam nemo laudare suf- presentis lemporis regem domnum Lugdovicum,
ficit, quibus ille usque ad terminos terrae super clementissimi rcgis Philippi filiura, Deo annuenle
omnes evi nostri reges ac principesapparuit glorio- sicut promisi paucis sermonibus conprehendam.
8US. Pauci posthac reges, sicut reor, illura iraita- Ejus vero actus meo inculto stilo contaminare non
liuntur et ejns alfluenciaet morum elegantia per- audeo. N.tm quod scribo brevi s^irmone cnncludo
fruentur, quibus eum Deus in h:jc vita telixque [nullura rhetoricae facundiae lucum intersereas^*"].
fortuna dilavit. Hujus quoque fuit heres ac filius Sed et ilia quae vobis deflorare curaraus non a nobis
VARIiE LEGTIONES.
•**-*• ita i, "* refer 1. '" n. r. f. i. linea (ransducia delelasuut jam anliquitus 1

Patrol. CLXIIi. S8
875 HUGONIS DE S. MARIA MON. FLOKIAC. 876

acceijimus, sed a mullis codioibus noslro sudore A (avorabililer qucso suscipite, eluuclaritutis veslr;«
decerpsimu3'^*adsuplementum historiae illiiis cu- signo corroborare curate. Valete. Deus omnipolens
jus supro mcmiiiinuis cl quam sicut proiiiisimus sua vos gratia benedicat et prole fecundet et

nuper cdidimus. Vos autem munus vobis oblatura prosperitate semper letificet. Amen.

Explicil prologus.

INGIPIT LIBER.
1. Karolus igitur Calvus, Lugdovici Pii imperato- sibiseconmendantes suscepit. Indeque venitMetlis
ris fiiius, post bcllum Fontanidum Francorum ob- Nonas Septembris. Ubi eliam Advcnticium ejusdcm
tinuit regnum, anno incarnacionis divinae 842, el urbis episcopura et Franconera Tungrensera presu-
regnavit annis ferme38.0ui'cum essel vir gloriosus lem et Attonem Viridunensem pontificem cum ahis
alque majxnanimus valde, eilificavit in regno suo proceribus multis iterum in sua commendatione
Conpendium villam, et eam Knrnopolim suo de no- suscipiens, imperiali (80) corona meruil coronari,
mine vocari precepit; quain etiam preciosii 3'" do_ 5 Jdus mensis ipsius. Forte tunc
Lugdovicus (81),
mini nostri Jesu Christisindone nobililer insignivit.
i-,otharii defuncti imperatoris filius, et alter Lugdo-

Oblulit eiiam^^^idem serenissimus rex sanclo mar- n vicus Gerriianiai ^^^ rex, hosiili tenebanlur expedi-
liri Ulonisio unum de clavis quibus in cruce fuit cione prepediti cum feaxonibus universis. qua Vini-
adfi.Kum corpusdominicumstquandamligni sanctoB dos, qui e regione Saxonum habitanl, debeliabanl;
crucis portiunculam cumquadam p.irlicula spinCr-K quos et vicerunt el prospere reversi sunt.
coronaj nostri Redemptoris. Hac ** (77) preterca [Ib. a. 872.] Anno deiiique incarnationis domi-
tempeslale Willelmus comes Arvernorum et dux nicae 870, Lugdovicus, Lotharii iinperaloris filius,
Aquilanorum Cluniacenpcm edificavilabbatiam.Gi- Romae coronatus est, ab Adriano ejusd-m urbis

rardus etiam, quidam comes inclitus Burgundiae, ponlifice,icdeque inparles perrexit Beneventanas.
duas constru.\it pcclesias, Vizeliacensem scilicet et [Ib. a. 870.] Karolus vero eodem anno Viennam

Pullariensem (78). In quarum una sancta Maria obseditet cepil; et inde rediens, nativitatis domini-
Magdalena nunc habelur humata, et in allera idem cae testivitatemapud beati Medardi monasterium ce-
Girardus postmodum est tumulalus.Eodem quoque lebravit. [Ib. a. 872,] Ipsa proinde lempestate Ba-
tempore Ebbo,nobilis partium princeps Biturigen- silius, quem Michael Constantinopolitanus impera-
sium, sanclee Dei genitricis Mariae Dolensem edifi- lor sibiconsortem asciveral,ipsum interrecit,et ejus
cavit abbaiiam, Giraldus preterea, quidam vir ma- sibiimperium usurpavit. His (82)etiam diebus Dani
gnse sanctilatis ac preclarae nobiliiatis, Aureliacum pyraticara exercentes, duce Alstagno per portum
construxit cenobium. Fiandrensium emergentes, vi magna Franciam in-
['Hxcelinmin hisloria Francornm hgunlur Rex : vaserunt, el Vermendense atque Noviomense terri-
qu( que Franoorum K-irolus Gompendium, efr.] lorium ita penitua atlriverunt, ulet sancti Quintini
["In kisloria Francoruni hoec ila le(/unlurc. a.SoS: martyris monasterium flammis exurerent et nichil
His etianjdiebus Guillehnusincl.tuscomes Ac-
extra portam civitalisNoviomensisillesum etlncon-
vernoruni Cluniacense ^^' fundavit cenobium,
et sanclus Gcralduo preclarae ingemiitatis vir taminalum relinquerent.Sed et omnes adquas per-
Aureliacum exiruxit mona^terium. Hac etiam venire poluerunt ecclcsiae extra miinicionem locatae
tempeslate ecciesia Wiseliacensis constructa ab sunt favillatae. Erat quippe Francia militum
ei»
pst a nobilissiino coinite Gerardo in qua re-
;

presidio nuda, quia ejus robur in bello Fontanido

qiiiescit venerabile corpus sanctae MariiB Ma-
gdalenae.] nuper deperieraL Unde rex Karolus cum prefalo
Annoproindeincarnacionis dominicae 858, Lotha- tyranno feduspepigit, elhostem, quem ferro nequi-
rius imperalor aversa valitudine correptus, imperii bat, auro conpescuit. Quo federe securus Alslagiius
sui lemperamentura dereliquit, lunsoratus el mo- a Francorum terraoceanum pelagus Italiam
per

nachus factus apud Piacer.ciam obiit (79), relin- tendens, Lunae portum attigit, etipsam urbcm con- i

quens filio suo Lugdovico Italici dignitatemimperii, tinuo cepit. Qua potitus, per numerosa annorum
Karolusautem rex Francorum audiens obisse fra- D curricula ibidem deguit, regique familiaris postmo-
tremsuum Lotharium [Ann. Berlin. a. 869], Viri- dum factus est, ex inimico amicus. Verum iste Al-
dunum venit, ibique plures regni Romani proceres stagnus vulgo Gurmundas solet nominari.
VARI^ LECTIONES.
'^' cluaacense »^' ge-
3*8 d^^cersimus I, 3i9precioso II. F. {cod. Bem.). ^^" deest H.F. c. Bern.
manie 1.

NOT^.
(77) CF. Ademaruin III, 21 ubi haec et fundalio (80) Rpx Lotharingiae coronatus est.
ccenobii Dolensis recliup in s;fc. x collocanlur. (81) l)e hoc in belio contra Wmidos gesto sermo
(78) Vezelay et Pouthieres. esse nequit.
(79 Auctor Lotharium I imperatorem et II regem (82) De his Historiae Northmannicae locis cf. quoe
non distinxit. in prsefatione col. 815 dixi.
877 REG. FllANO. ACTUS, 878

vero, id \ sina civilate },'cncrale «^* sinoduin celebravil, [A.

[A. Bert. a. 872, 875, 876, 877.) Interea

est anno incfirnacionisGliristi 873,Romae Adrianus Flor.] Anno vero spquenli eclijjsis lun.'e contigit,

papa derungitiir.el Johannes ejusdeni urbis archi- cum esset luna 14 Idus 0';tobri.4. E')dein quoque
diaconus ei substituitur. Porro anno inrarnai^ionis mense secuiaestetiam solis eclipsis,cum esset iuna
divinae 876, pipa Johannes Karokim regem, ut Ro-
23 Efipsoanno Hollo, cujus supra meiiiinimus,
mam tenderet invitavit, et venientera in ecclesia Angelorum auxilio fretus, pprSeqnanam et Ligi^rim
sancti Pftri favorabiliter coroiiavit.Tunc etiam se-
perqiie VaruMinam, tria majora Franciaj flurnina,
cundo imporiali corona coronalus et imperatorRu- quae oceano iiifluuiit,emergen3 secundo, tnperliio

manoram est appellatus.Anno quoque incarnacio- excrcitu, jam non raore pyratico (83), sed liberc
Disdominicae877, Johannes papa Papiam venit,ibi- terreslri prelio, Franciam pervadendo cepit infe-
queilli Karolus obviamabiit,et Grucilixi magnam stare. Cooperuerunl itaque Dani superficiem terraj

imaginem ex auro puro factam per eum Sancto Pe- sicut locu3tae,nec erat facilecuiquara hominum eos

tro transmisit. [Hist. Sen.] Sedcum inde romearet, prohibere. Igitur de navibus exilientea et huc vel

vitam veneno finivit et Vercellis deporlatus,

;
in illuc more rabidorum Iuporumdiscurentes,die"na-
beati Eusebii basilica est sepultus ubi et requievit ;
lalis sancti baplistae Johannis urbem Namneticam

annis 6. Sed demum adSanctum Dionisium estde- jj

adorsi concrem.mt (84), et Gunhardum
presulem ^^^

latus, etibidem honorilice lumulaius. [/1. Derl.] sacra missarum sollempniaperagimtemsuper arani
Lugdovicus vero patremsuum Karolumaudiensesse marliris Ferreoli,quae est ad levamedis beati Petri
deCunctum, proceres Franciee sibi protinus conci- apostoli matris ecclesiae ejusdem civitatis, obirun-

iiare curavit,dans eis abbaciaset comilatus et villas caut''^^ (an. 813). Demum vero ^''' urbe succensa

secuiidum cujusque [)Oslulacionem.Timebat enim ac depopulata.quasi tempeslas valida ceperunt hac

propter suam ineptiam '^^ Francorum amitterere- illacque discurrere el omnia per quae vagabantur
gnum. prosternere. Et Andegavensi urbe confl «grata (85),

Precpdenti tamen anno,qui fuitannusincarnacio- civitalem quoque Turonicam obsederunt. Sed tunc
^'^^
abhostili pervasione beatissimi Martini meritis
nis dominicse 8/6, dum rex Karolus nepotis sui jus
sibi Danorum gens perfida per
subigere templat, meruitliberari,cujus corpus pauloanteintroductum

oceanuiii pelagus Sequanam ingre8sa,regnum Fran- fuerat intra meniaipsius urbis.Ipsura tamen sancli

corum secundo cepit infestare. Quorum Danorum Maitini raonasterium, qucd juxta urbem erat, con-

erat dux Rollo, vir polentissimus, supranominati crematur; clerici lugantur, monachi disperguntur,
'•*'
Gurmundi regis et archipyratae propincus. Qui pri- etvenerabilecorpussancii Martini Autissiodorum
moiinpetusui adventusstatimsibi Rolhomagumsub n cum honore defertur(86) {an. 853). Hac jeliam se-

jugavil. Deindo fereper unum annum Parisiorum vienle procella urbs Cenoinannica^^"devastatur, et

oLseilit civilatem;sed lamenillam capere non potuit. cenobiumsanctaevirginis Soolaslicae extra murura
Interim lamen Bajocajevortit,et urbem Meldensem urbis situm exustum est.Sed ^^' corpus ipsius saa-
expngnavit.Verum posl annum unum,quo vaginam cta; virginis ejusdem urbis sinura '^^ est posi-
intra

suae habitacionis egressus fuerat et oinnem oram turn et conservatumMulta preterea sanclorumcor-
marilinam incendiis et rapinis contaminaverat, ab pora a Britanniaet a Neustriain Galliam aunt Irans-
Anglorum rege invitatus,iiisulam illamexpeciit, et laia et per urbes munitas atque castella locata ; ubi
per triennium ibi demoratus, eandem gentem sibi etiam adhuc retinentur bumata. Nam omnes fere

lirmo federe colligavit. Quae res et vires ejus non clerici sive monaehi terrae illius^tam crudeli clade

mediocriter auxit et magnamrerum copiameisub- perterrili, lutiora loca pecierunt, secum suasperfe-
ministravit. Porro Kurolo Galvo successit filius ejus renles reliquiascum ecclesiasticis ornamentis.Eo-

Lugdovicus. dera*quoque terapore Karoli MagnipaIacium,quod

2. i^uglovicus igitur postpatris obitum obtinuit dicebaturCassinogilura, ioter Droht fluvium etVa-
regnum Francorum aiinoincarnucionis divina;S77, rumnam posilum, dissipatum esl et eversum (87).
et regnavit aniiis circiter tribus. [A. Bert. et //. Se- n t
ttisl.Franc. cod. Bern.) haecrum Willelmo Gemm.
[T- • ., , -j I- " fOR/M»Oi?M5 t/a /ia/»e< (Rollo) demergens per S.
1
• .•

non.l Hi.jus temporibus.anno videlicet incarnacio-

^^ £_ p^_ Guarunnam tria q. o. i. flumina trip.
nis dominicae 878, Johannes papa cum Forraoso exerc.jam n. m. p. sed iibere terras circuraad-
Porluensi episcopo veniens in Galliam, in Trecas- jacenles pervadendo c, i. Igitur die, etc. v.n.".]

VARI^ LECTIONES.
*^' inepciam 1. »^* Wi 1. *^' gunardum //. F. ^usobtruncavit 1 '" Deniqne urlie H. F. *'»m. mar-
tyris mer. H. F. "^ antis i, *'^'>
cenomaunia 1. ^^' et H. F. ^^^ s. c. et p. ib.tieliqua desunt.

NOT/E.
(83) Siiniliter Alrevaldus Floriacensis, Mirac. (87) De hoc palatio Aimoinus, Miracul. sancli
S. Benedicti c. 33 «0« jam, inquit, ptralicam exer-
: Benedicti I, t, Norihmannorum reierens vastatio-
cenilo. nes hiter qnoe, inquit, eminentissimum illuc Ka-
:

(84) Quod jara a 843 factunr. est; cf. Ann. Bert. roli Miigni principis palatium Cn.tsignot.gloria quon-
h. a. d(im et decus cunariim filii ejus jiim prwtati Hludo-
(85) Gf. Adrevaldum 1. 1. vici Pii, guod ila Deo inimica gens subverlit, ul et
(86) Cf. Annales Bertin. anno 853. inhabilabile redderet et tamen quid aliquando fuerit
 879 HUGONIS [)E S. MARIA MOX. FLOUIAC. 8S0
iSequenliaeliam »« histon^iFrancornm leguntur.] A latibus rcplevit.et copiam ^«trerum omnium exina
\lli'turia tramorum : bed el in _Aquilan.a . .,
f,._
...^ ,.Z p...;„;.,. x..m;. Belvucus .
»„i.,.,..,. et
K. M. p. q. C. vocatur d. est et evulsuin.]
nivit.Ilis eli.im dicbus Parisiup.Meldis,

Porri) Lugduvicus in lola vila suh nil slrenue

cetera) urbes Fruncife vastantur et depopulantur.
ge.«sit. Regno tan'eii vix Iricnnio politus decessit,
Tunc etiam {an. 865} sepenominalus I\ollo pcr pro-
reiinquens fiiium suum sil»i successorem Karoluin vinciani Senonensem ad inferiora descendens, Flo-

noncium adulium "(88). Cui |)Osuil tulorera et pro- riacum venit (92). [Diedericus ] Verum f ante bi-
curalorem Odonem,Roberti Andegavorum comitis duum quam illuc pertingeret ^''*, ejus adventus ad

fllium [ci.H. Sen.] Quem etiam postmodum regnj noticiara Floriacensium pervenit monachorum. Qui
proceres ad reprimendum impelura Danorum, qui slaliiii Aurelianiscilissirae^®'^ fugiendopervenerunl,

lunc Franciam iiifestabant, regem, el fratrem ejus et intra ipsain urbem, in ecclesia sancti presulis

Robcrlum ducem Aniani, sancli Benedicti preciosum ac venerabile

inferioris constituere Burgundi.c
{an. 888).IIle vero et regnum susceplum per annos corpus deposuerunt, donec ille malignancium '"
12 ab hostibu3diligentertutarecuravit,et pupillum
impelus pertransirel. Eral ^^** enimtunc Aureliana
Karolura clementer donec .idolcsceret educavit.Qui- civitas el bellicosis civibus plena et muris (irmis-
simis diligenter accintii.lmpius autemille cetusDa-
bus expietis.anno incarnationis divinoG89l (89) de
cessii; et Karolus jam adullus illi successit. Erat B nofum^^"
(.pjs-o
Fioriacum adveniens, sexaginta ibi sa

etiam inillis diebusin superioria Burgundiae parli- desiderii monachos repperit etquosdamcura
tibus aller nobilis dux, numine Richardus, [Hugo
eis ecclesiae servitores ;
quos mox gladiotrucidavit,

ViRD qui abexsecucioiie justiciiE Justiciarius ap-

ipsumque cenobium prim
sancti patris Bcnedicli
]

pellabalur et eram ei tres filii,Rodulfusvi(Jelicet,

devastalum effera rabie concremavit. Sed eadem
;

nocte pius pater Benedictus in '" gompnisapparuit

Bcso et Hii-io. Quorum Rodultus poslmodum rex
Franciae fuit,et Boso Galliae supcriuris quaj Comata cuidam comiti nomine Gissiloliiho (93), qui ejus-
vociitur (90) Iii RomaDfi vero calhedri Jnhannipa- dem monaslerii erat advucatos, el dixil ad eum ;

pae l.eo succojsit.el Leoiii Beiiediclus,el B.nediclo

« Eia comes quare 1 te tanta timidilas sive ignavia

Gregnrius quintos. locum Flonacumila

oppressit, ut tuaefcdvocalionis

[" Hi.^iioria Franrorum ila Post hoc aulem de- dimitteresindelenpum,ul servi Domini ibi jaceant
:

lunclus fsl Liidovicus rcx Fiancoriiin, filius inhumati, a genlilibus interlecti ? » Cui coines :

Ciiioli Calvi, relinquens liliuni suum parvuluni « Quis, inquid, es tu,phter ? ;* At ille : « Ego sum
Karolum noii ine,qui Siniplex appellatur, cum frater Benedictus, qui de Beneventanis finibus in
regno in cuslodia Odoiiis Burgundia? ducis. Qui ^"^
Galliam translatus, propriam requiem in Cassi-
juvenem optirne lovit et adulto regni j.'uberna-
cula libenler refudit.A. quo etiam regni parle _,
no ^'^ monte sprevi, et hunc locum Floriacensis
donatus, demum quamdiu vixit ei fidelis exti- ^ monasterii elogi, utlucerna discipIino3 inonasticae
tit.Deinde Franci Burgundiones etAquitanen-
per meam corporalem coessentiam universas inno-
ses proceres congregati in unum, OJonem
principem elegerunt sibi in regem.] te.sceret Galliae. Surge ergo quantocius, et esto vir
(ortis et belliger robuslus, et insequere dorsacru-
Karolus vero,qui Simplex ccgnominatur, pa-
3.
ternum cepit disponere regnumanno incarnacioris delium paganorum,qui et locum meum violaverunt
dominicae 891 (9l).ct regnavit annis fermeSO. Cu- et igni combusserunt,insuperetmonanho3 meos'^''

jus "* in diebus Rollo Danorum dux, consccngis ct colliberlos^^^^inlerfecerunt, et impune, pro pu-

navibus,per Sequanamet ^agunnam, Galliae maxi- dor! evaserunt. Quomodo, in-

» Ad hcc coines : «
^'^ predam
ma Qumina, tendens ad superiora^Burgundiae et
^^^ quit, possum vel inscqui quos jubes vel

Arvernorum fines intravit,et usquead Ciarmuntem excutcre,qui non habeo tempus congregandi satel-
lites meos? » Cui pater sanctus « Nuli, inquit. :
Arvernorum urbemitotam reuionem diversiscalami-
VARI/E LEGTIONES.
^"niaxsimal. 3*'* copia 1 ? ^^* '
pergcret 11 F. *^° deesl ib. ^" malignorum ib. "' Erat — accinta
des ib. 36y d. f. rlPAu.nt H. F. 370
sancti ib. ^n a. in a. ib.
3'* gallias ib. ^''^ m. c. ib. »^* deed ib.

^'"'coliberos i'o. ^'^ et 1.

NOT^.
manifeste appareal. 1d eo silum esl, quo torrens
loci D Quae in Hist. Francor addidit ex Aimoino Floriac.
Codrot Garonnam influil, lurrim laterihum in mar- c. I. sumpsit
giiie memorali lorrenlis exitruclavi Iiabens, c qua et (89) Obiit a. 893.
udurntus pnevideri et ingres.sus hoslilium possit ar- (90) Quod talsuin esse constat.
ceri navium, simulque ulclassis regia, ahsque adver- (91) Anno 893 coionatus esi rex,
suriorum iinpcdimento fabricala i^ minori, a</ fluenta SeriDO vero cst de re quam Adelcrius inMi-
(92)
majoris de/lucerelur amnis. H.ibet vero cccleninm rac.S. Benedicii c. 41 (Wabillon Acta II, p. 393)
ampliori ecclesix conjunctum miroopere ex luteribus breviiisjungius vero Diedericus monachus (1. 1. IV,
forniC"iarn, in ynn, .sibene visa recordor, permodi- 2, p. 3.52) narr;tt. Hunc sequilur Hugo. Ci. etiam
cum hnbptur sarcophagum, in quo frulfr Hludovici Ann. Bert. a. 86^. Nam eadem haec direptio esse
Pii gemtnus esse. putaiur sepuUus. C. etiam Aimoini debet, fabulose cxornaca.
Vita Abboni!» Floriac. c. 20. (93) Girboldus nobilissimus Autissiodorensium
(88) Errores parlim ex Historia Senonensi (supra comes ab Adelerio vocatur.
eol. 855, 856) auctor recepit et latius propagavit.
m REG. FHANC. ACTU^?. S82

A ctitatis honus suscepisset, miro modo fotum illud

anxiari propter paucitatera militum ! tantum acce-
Ligeri8spaciura,quod ab Aurelianensi civitale usquc
lera, et arripe clipeum cum liis qni tibi adsunt ho-
ad Floriacura prolemJitur, sursura versus absque
minibus,et inseqnere velociu3,nichil metuens,quia
gubernalore et humano remige sineoffendiculo de-
ego ero tecum ut ambiara latera lua et immuriia ;
cum
currere cepit, ul crederes Christum in ^**''
riavi
ab hostiura telis, famosus reverleris. » His
victor
apostolis sedentem etelemeniis potestative inperi-
dictis, comes evigilavit; secumque'^^ quae vidjrat **
igitur sacris pignoribusin an-
tantern. Depositis
et auflierat prudenter pertractans, celeriter surgit,
tefata sancli P''lri basilica.celebraloque soliempni-
et arrpplis arrais, cum suis hosles insequitur.tanti
ter divino mini^terio^quippeinsuarctiere cnmgau-
patris 3'8animatu9 sponsione. Maximoque impetu
dio. I|isa voro diea pridie Nonas Decembris essc
subito ^'' super eos irruit; et ^'" hostes adgressus,
dinoscitur,in qua,quamdiu hujnsmundi gperavol-
capiivos emancipiivit, pre'lam pxnus8it,et victor le-
vitnr, honor et raeraoria tantae gloriae per totam
tabuadus absqiie lesione ^*" aliqua est regressus. Gallitm celebratur.
Qiia oxpieta victoria, Floriacum est ins^ressus, et
: Quibus pitratisRollo,
[*** Hist. Franc. ita pergit

non sinelHCrimaruracopiainteremptorumtumuIavit cujusseperrieminimus.conscensis navibus tan-

corpora.illud psalmigrari conmemorans : « EfTude- .lem per S. et S. maxima fl. t. a s. H. et A.
non erat quisepeli- B f. subintravit et u. ad Cl. A. civiiatem t. r d.
runt sangninem sanctorum, et
0. cxinanivit, et inde red'ens, per provincian:
ret. »Qnod faclum postmodum pervenit ^'^ ad no- Sennnensom Floriacum venit.']
liciam Karoli regis Francorum videlicel^^ qualiler [f Qu^sequuntnr etiam Idsloria Prancorum habet.]
comesliissilo!phus,sancli Benedicti advocatus,cum [* Verurn intraannurnmonauhiqui remanserant.
Hist. Franc.]
paucishostiufu mulliludinem proslravisset, predam
cxcussisset, vinclos enodatos reduxisset, et victor
[*' Ihsl. Franc. ita : Ipsa —
pcr omnem, Galliam
sollempnitcr celebratur. Verum ubi navispor-
illesus remeavisset.Moxqne '^^ prodictus comes ad- tum Floriacensem impegit, maxirria episcopo-
vocalus ante re_em affluit (94),
'^^ remque per or- rum, abbatiim, monachorum clericorumquc
dinem sicul egerat iili retexuit,leslem sibi advocans una cum plebeis» turrnis multitudo occurrit,
psallentes et dicentes Bencdiclus qui venit in
:

Deum, quia in hora congressioijis beatissimus pa- nomincDomini. Rt cum ingrms frigns, uti tunc
ter Banedictus, monachili habitu revestitus,cabal- ternporis soie', cuncta ob.*trinxissel arva, res
lum cui insidebat conscendit, et in tota
con- illa conligit mira et veheinenlur siupenda. Nam
grcssione.uti pius propugnator promiserat,frenum cum per eam porlam qu.e nunc Pa^^calis dici-
tur sanctissimi cinere.-^ inlerrentur,ac3i in me-
tenuit et equum
scutumque rotavii et illum
rexit
dio Aprili,ita ouines arbores ejupd 'm loci tam
illesura cura suis omnibus ab hostili acie reduxit. pomiferae quain agresles, spineta etiam el
Quod audiens rex, Dominura glorificavit, et Floria- n arbusta in flore.s eruperunt, ul palain cunctjs
cum perveniens, lamentnm desolacionis d(^dit;et innolescer:'t,qualiter sanctu^ Benedictns pater
apiid omnipolentem dnininnm nosinim Jeeura
post hcc munificencia regali copiosura subsidiura
Christum gloriii et honoresuhlimatus existeret.
restaurationis adhibuit. Data denique, ut dignum Nulla vox alia audiebitur uisi Gliiria libi,Do~ :

eral '^^*, tocius uberrima copia, in

reslauratiouis mine, quia nunc cognoscimu^, quid te donant'!
unins anni spacio pene totum monasteriura in pri- s>isrppim>is. Depositis —
guidio {lixc etium e,v
Diederico).
slinum renovalum est modum.Porro quedam eccle- ]

Post paucos deniquedies prefatus Rollo disposuit

sia intra caslrum Floriacnm erat constructa et in
obsidcre Carnotum (95). Pree.-^at urbi eodem tem-
honore sancti Petri aposlolorum principis conse-
pore sacerdos venerandus' nomine Wantelinus.Qui
crata,quae divinagratia ab incendio remanserat in-
audiens ailvenientiura opinionem hostiura perfido-
violaia. Evoluln deniqne anno*, mcnachi qui ad
rum, orabat sanctam Dei genelricem Mariara, ut
Aurelianam confugerant urbem,consiliuniinierunt,
illara ab iraminenti periculo protegeret civitatem.
ut beati corpus Benedicli ininicio adventusDomini
Expeciit eciara ambos Burgundiae duces, scilicet
ab urbe Aurelianensi navigio reportarent, et illud
Richardum alque Hobeitum, et Piclavensem raar-
in prefata sancli Petri basilica, quajinlacta abigne
chionem Eubalum, petens ut suo adventu miseris
remanserat,eo usque collocarent, donec eorum offi-
civihus prestarent auxiliura. Et cum indf> redisset,
cinffl more '^* perficerentur. Slatuto igitur D
regulari
Rollo veniens cum numerosa hominurocaterva,ur-
dicconveutusepiscoporumetabbatum nonminimus
bem fortiter irapugnare cepit. Et cum jam eam in-
Aureliania advenit, quatinus thesaurnm Dciniini,
trare pararet, ecce Dei nuiu Richardus dux cum
sancli corpus videlicet Benedicti, secundum condi-
Francis et Burgundionibus hostes adgressus, cepit
clum ^^ propriura reporlarent ad locuni. Accepe-
eos repente proterere et incautos hac illacque di-
runt igitur viritimorati sacrura corpus sancti Be-
spergere. Wantelinus eliarabajulans reliquiassan-
nedicti.et imposuerunt navi. Quae cum lantae san-
ctae Dei genetricis, egressus palentibus portis una

VARl^ LECTIONES.
»" que deest H. F. '^» patri i. '" deest H. F. ^»° a. ulla 1. H. F. »*" ad n. p. ib. '^* Moxque-
quel?s83 evocatus H. F. ^st
ost ib.^^'" modo ib. ^^^ cumdictum 1. '®' ch. cum ap. s. in n. et p.
i. el. //. F.

(94) Ipsam victoriam et hanc rem miraculosege- (95) Eamdcia rem sed brevius narral Willelm.
stam Adelerius Hugoni duci Iribuit. Gem. II, 15,
 883 HUGONIS DE S. MARIA NON. FLORIAG. 884
cum ferratis miliiibus, iirgebat eos adlencius. Sic- A Rotberlus Bnrgundiae dux contraeum rebellare ce-
que preriilustyrannusDei virlutesuperalusetviclus, pit et veniens ab Burgundia cuui valida miliium
;

cum niafino detrimenlo Rodotnum est regressus. manu, super Axona fluvjum sua temploria fixit,
Queiii Francopjusdem urbisarchiepiscopuavidens [Flod. a. 922.] lUrolus vero rcsedit snper fluvio-
divinoverberegraviterafflictum,uteumconsoIarelur lum Saram. Sed cum cotidieducis Rotberti virtus
accessil. Et pritnum quidem cjus animum hiandis excrescerel, rogis autem i^ecresceret, Riiroluscura
Bermonibus deiinivii,ac demum desuis njfilisanti- amico suo Haganonetrans Mosam latentrr prodcis-
bus sluduit increpure,et ad extremum ccpit illum citur. [lluGo Flav. ;Flod. 1.1.] Porro posl hcc prefa-
ad fldei et religionis calhol'ca;cullum sagaciler in- tus Rothettus a quibusiiam Galliffi episcopis diade-
vitare.AlRollopjus eermonibus cmoliituset Dei ver- mate regiose coronari,parlim fninis,partimextorsit
bere p^riter caslij,'atus, iili protinus adquievit. anno incarnacions dominicae 92i (93).
blandiciis,
Quod ^^' memoratus episcopus lestinanter regi Ku- Kodem eliam anno Herveus Remorum archiepisco-
roio nunciare curavit; videlicet quod sepefatus ty- pus obiit, et Sevullus,ejusdcm ecclesia; archidiaco-
rannus Dei esset grali&mitigatusetcor ejusadchri- nus, illi successit.
stiaoismum suscipiendum aliqualenus emollitum. [• flisl. Franc. ila Interea sepedictusrexKnrolus :

Aderat ibi forte, cura hec predictus regi referret n (susperscr. Simplex) avide materiam q. a-]. :

episcopus, Rotberbus Burgundias dux (96);qiiiper [Flod. a. 923.] Sequenli vero anno rex Karolus
eundem episcopumRolloni mandarecuravit.quod si cutn sui regniLothariensibus Mosam transiens.con-
christianus elfici vellet, ipse eum ex sacro fonte tra prefalum regem Rolbertum ad Atliniacum venit.
susiiperei et ei suum nonen inpnneret.Itaque lan- Rotberiusquoque rexcontraeum processit,et super
dem res ad elTeclutn perducta est. Loco quippeet Axonamsub urlieSuessoiiicasuafixittemploria.Sed
tempore prefinito,dux Rotbertuscum ceterisGalliee Karolus cutn suisl-othariensibusrepentesupereum
proceribus ad eum veniens, illum a sacro fontele- irruit. Ibique Rotbertusin ipso belliexordionon mi-
imponens ei suum nomen,eummagnificis
vavit, et nori foriunas impetu deslilulus quam fueratelatus,
muneribus honoravit. Demum vero rex Karolusde- perimitur (an. 923). [Hugo Vird.] Verum uLi post
sponsavit illi filiam suam nomine Gillam.dans illi bellura Lotharienses ad suareversi sunt,Herbertus
jure beneficii Nfeustriam,quam nunc Normanniam comes regem Karolum dolo cepit et Peronadirexit,
vocitamus,a fluvioAndelleusquead oceanum mare. ibiqueillum pertolumquinquennium vinculistenuit
Annoergo incarnalionis dominic<e9l2 (97), Franco inretitum. Finito vero quinquennio ibidemKarolus
Rothomagensis archiepiscopus catholica fide dili- spirilumi exalavit, et in ecclesia beatiFursei tumu-
geiiierinbutuniseppfalumRollonemundabaptisma- ama- lariam habuit sepiilturam {an. 929) [cf. tlist.Sen ].
purificavit, et dux Rotliertus «^9 ijjum a saluli- ^
tis [Hugo Flav.]
[HuGO Flav.1 H^ibebat prefatus rex lUium
HriDeDal pretatus nomine
filium notnine
fero fonte suscepit.El exillotempore mansitmemo- Lugdwvicum, ex A^iva Anglorum regis susceptum
ralus princepsChristi (idelissiiiius cultor,cujusante filia. Qui raeluens palernee calamitalis involvipro-
fuerat crudelissimus persecutor. Baptizatus autem cella, mare transiens latuit in An^lorura terra.Va-
estanno 36,cum Franciam venerat depopulaturus. cillabat igitur Gallia.cura Hugoni,Robertinuperde-
Ipso proinde anno corpusbeati MariiniabAltisio- functi ducis filio, quipost pro bonis actibusmagni
dero ad Turonicam relatum est urbem.Gujus eccle- nomen proraeruit.puerilis obsisteret etasquominus
siam nuperconcrematamoptimates urbisreedifica- regias assumeretinfulas,et Herberli cunctosteneret
verunt,etne leviter ampliusab bostibus oppriraere- odium.Unde quidara regni proceres adunali Rodul"
tur,muro cinxerunt. fura, Richardi Jusliciarii filium, a Burgundia evo-
Rex quoque Karoluspontem mirae firmitatissuper catum,rpgio subiimaveresolio[cf.AiMoiN.Fi.OR.c.3].
Scquanam exTui fecit, pcsitis in ntrisque capitibus [Flod. h. a.] Prefati preterea Karoli regislempo-
casteilis artificiose fundatis.ubi presidia collocavit. anno incarnacionis dominicae922, Be-
ribus, id est
•Quibus paratis, maleriam * quietis arripuit ; et ocio rengarius Longobardnrum im.perator regno abopti-
desidia'iue rcsolutus, [Flod. a. 920. j IJaganonem matibus suis exturbatus est, ct Rodiilfus Cisalpinae
qupndaiii mililemdemediocribus hibi consiliarium D Galliae rex ab eis ^^" in regnum susceptus.Hac pre-
adsumens,procerumsuorura consiliura spernerece- terea terapestate Rollo, qui el Roberlus, princeps
pit. Igilur Hagano, quein insperalBB opes nimiura Norraannorura,senio confectuset longa milicia fali-
provexerant,lateri ejus adsislens.regni negotiadis- gatus, defunctus est {an. 927), relinquens filium
ponebal. Quod oranes pene Francorutii proceresvi- suum Guillemura sibi successorera. Gircahoc quo-
denles et indigne ferentes,regera deseruerunt.Her- que terapus (an. 936) obiit Henricus imperator, et
bertus etiara Vermendensium comes montera Lau- Otho ejus filius successit ei. [Flod. 937.1 Defun-
dunum illiabstulit (an. 920). Memoratus quoque ctus est etiam Rodulfus Jerensium et Gisalpinae
VARI/E LECTIONES.
-o«W i.ntelUgens-^adct) sed alia fmnii.dti \. ^^«.sotbertum 1 ? ^oo
ig i 7
.qJa.un; .6 .qB mu» .do f^« .i muJoibmni/ oboui '"- .^i
j^^^ Jco

(96) QMnes Parisiensis.

."^ AV .19 1
libro sunt aliena.
'(98)
^
Anno m, ] V-louh
Jlsjdni
" ^."^^"'^°''' niii.qj (iG)
tao-guE aiinalsfcAmei»;
.
 — ,

885 REG. FRANG. ACTUS. 886

Galliae rex, et Buccessit illi fllius ejus Conradns. A dominicae 936,sin6liberise8t defunclus*. Quod (102^
4. Rodulfus ''' igii.ur, fiichurdi ducis fiiius,sicat audiens rex Anglorum Altannus, Wiilelmo principi
premissunn est, regno Francorum potitusestadhuc Normannorumlf^gatoscum muneribus misit.utLu^'-
superstiie Karolo rege,anno incarnacionis domini- dovicum,Karoli Simplicis filius,cum consilio proce-
cae?26 (99), et regnavit annis 16. Hic regni Folium rum Francorum [latris revocaretin regnum (an. 936).
asseiulns, ei in cohercendis maletactoribus tuit se- (Flod.)Quod ille gratanter suscepit el feliciter con-
verusetin regno tuendo sogacissimus [HugoFlav.] sumavit. Cum Hugone enim M-igno et comite Her-
Hic deniqueprimo regni sui annoin Aquitaniamest bertoaliisque Francorum proceribus prelalum juve-
profectus [nn. 924.— Flod.], eo quod Wilieimusco- nem apud Boloniam ipsis maris littoribus conti-
mes ejusdem provincia?dedignabatur iilisesubdere. guam *^* su.-^cepit.et usquetid montem Laudunurn
[Flod.]. Igilur tandem pervenere ambosupra Lige- perduxit. In** calhedra vero Romanoe ecclesiae Jo-
rim in pagam Augustidunensfm, et discurrenlibus hanni papae Leo, et L^oni Stephanus.ct Slephano
ulrimqueviris nnbilibus, comesprefalusregi se sub- Marlinu3,etMarlino8uccessitAgapitus.Hocpra3terea
didit.Unde rcxilli Bituricensem pagumcum civitate florueruntin lempore famosiG.tlliajepiscopi Adalb",-
doriavil. In eodem etiam loco dedit Hugoni, filio ro Metlensis et Fulbertus Carnotensis.
defuncti ducis Rodulfi (100), Cenomannensium ci-
lloc loco
j^ {' in Hist. Franc. legitur : Floruit his
vilatem. teinporibusapudFloriacum monasleriumaljbaa
Eodem etiam anno Huni Berengario duce, quem Lambertus, virsimpiex etjustus.)
Langobardi diidum a regno suo depulerant, Italiam
('* Hixt. Franc. ila Interea vero Rumae Johanni
:

pai>ae Lpo sanctiHsimns siiccessit; ct posthuno

depopulantiir,RtPapiam urbem opulenlam et popu-
sedit StPphanus; et posl Steiihnnum Marlinus,
losnm igne succendi.nt. Quibus patratis, juga rnon- Marlino vero successit Auapitud.Ludovicus veio
tium ^''^
transeuntes.Guiliam infestare ceperunt[i-f. filiiis Karoli {uuerscr. : Simplii.is)minori3, re-
Flod. Ab ipsisquippe mullaiiionasteriasunt
a. 936J. gnavit uniiis 29.)
destructa,eteorum terrore corpus sancti Remigii 5. Lugdovicus igitur,Karoli filius Simplicis,coro-

intra Remensis civitatis menia fuit delatum atque natus est favore prefatorum principum ab Artildo
transpositum. [Ib. H.92i.] Verurnptamen Rodulfug Remorum archiepiscopo,anno incarnacionis domini
Cisalpinae Galli.-e rex et Hujio Viennensis come3,eo3 nostri Jesu Christi 936, et re^mavii annis ferme i8.
per devia montium^^^ agitanles, Tholosanam pro- (Flod. Hugo. Flav.) Hic desponsavit sororem suam
vinciam peterecompulerunt. Ubiprefatus Berenga- nominelVIathildem Conradoregi Burgundiae,dansei
rius a suis perimitur, et ita Gallia ab eoruminfes juredotaliciiLugdunensemBurgundiaeurbem (103).
tatione liberatur. Deditetiam partem regni LoihariensisOLthoni impe-
Anno proinde regni prefali regis Rodulfi quiiito '-' rdlori;Oliho vero dedit illam Henrico fratri suo. Rex
llerbertus Vormendensium comes defpcit ab illo. vero Lugdovicu^ inji,peratori3 Olthonis sororem no-
(Ib. a.931.) Rex vero Rodulfiis, juncto sibi Hugone mine G>irbergain duxit uxorem. Hugo qaoque. Ro -

Magno.quodd.imejuscaslellum Dominicum nomine berti ducisfiliu.-; alterum Oihonis sororem,Henrici

cepitet diruit.Porro sexto regni ipsiusanno liaimun- imperatoris filiam, sortilur uxorem.
duselllerminigaudiis.potenlissimiGothiae principes, [Flod.] Anno denique incarnacionis dominica; 937
necnon et Lupus Wdsconum comes regis vassalli ef' celi pars arderevisaest,etHungarorum persecntioab
ficiuntur. (Ib. a. 932, 933 ) Sed et Vienna civitas eademparteper Franciam est insecuta;qua villae et
Burgundi33 illi reddila esl. Per idem etiam lempus agri sunt depopulati, etdomuset basilicae suntcon-
comes Normannorum Guillelmus, Rollonis filius flagratae. Eodem etiam anno Rodulfus Jurensis el

sepedito regi Rodulfo se commisit '^* propriovoto. Cisalpinae Galliae rex obiil, et ei parvulus lilius
Annovero incarnacionis dominicne 931, Britones Conradus in regno successit.
inCornu Galliae constituti,adversus Normannos.qui- (Ib. a. 910.) Regni quoqucLugdovici anno quinto
bus oubditierant.insurgentes, ducera illoruminter- Ilugo Magnus Remorum obsiden» urbem,ArtaIdum
^ss.
emeruni. (ib. a. 931.) Quod (101) audiens Wil- ipsius urbis episcopum a sua sede depulit,et Hujio-
lelmus Normannine princep3,terram iilorum hoslili- D nem, Herberti comitis filium, ei sustiluit. Seqiienti
ter intrans duriler lievastavit. Et Berengerium qui- comes Hcrberlus est defunclus et apud
vero aiino
dem,eorumducem potentissimum,sibi reconciliavit, Sanctum Quintinum sepullus {an. 43). Odo ctiam
Alanum vero, allerum ducem illorum,a terra fuga- abbas Cluniacensium ac Floriacensium Turonis eo-
vit,et sic totam Britanniam denuo sibi vi vindicavit. dem defunclus est anno.Qui dum esset vireloquens
(lIuGoFLAV.)RexveroRodulfusannoincarnacionis et litteraruin scienciapoIlens,inter alia quae *^'
fecii

VARIyE LEGTIONES.
'*'Rodulfus subdiiit sec. manuscnpsit {. ^^•monciuml. •'•'' muntium 1. "*commissii. ^'Mnter-
remeruerunt 1. '^^ cuiitiguam 1. ""^ quae fecit —
sollemnitas sec. manu 1.

(99) Anno 923. ^102) Cf. Will. Gem. III, 4.

100) Hotberli. (103) Ita Hugo Flav. SS. VHI, p. 364 de f.olhario
(101) Cf. Will. Gem. III, 1. rege.
 887 UUGONIS DE S. MAhlA MON. FLORIAG. 888
opuscula, Bermonem etiam illum de sancto edidit A Herluinus '^^, Monasterioli caslri come» nobilissl-
Benedicto, cu.jus exordium: Fesftva bentis-
i!*ti;d ost mu8, et cum
strenuissimi comiles undevjginti
eo
simi Benedicli sollemnitas. Post cujus decessum mililPsque non pauci. Qiiod cernens rex Lugdovi-
bealus Majoius suscepil regimen Cluniacensis cc- CU8, snlus fugere cepit sed a Nornianni?,quodsibi
;

clcsiae. esse fideles spcrabat, est retentus et eub custodia

Hac preterea tempestale.annovidelicetin-
[Flod.] Rhodomo posilus. Tunc regina Girberla llugonis
carnalionisdominicie 943, ArnuUus comes Fian- Magni expetivil suifragia. Qiainillc rcverente sus-
drcnsium, Guillelmum, Rollonis filium, principem cepit, et demun) de regis ereplione tructare cepit.
Normannorum,adcolloquium invitatum,malafraude Porro Normanni filios rcgis dari sibi obsides que-
peremit apud castelluro Pinchiniacum juxta fluenta sierunt, nec aliierre^em se dimiasuros asccruerunt-
Someno (104). Erat Guillolmo cx concubinu filii:3 [Flod. a 945.] ad reginam pro pueris.
Mittitur
nomine Richardus.Rex (105) veroLugdovicus.audita Illa ''°" minorem regis filium mittens, majorem de-
nece prelati principis, cogitabat,quomodo illam Nor- negat se esse missuram. Datur igitur obsesregismi-
manniaepartern quaejacetsuperSequananisuum re- Dor etutrex dimittatur,Wido eliam Suessio-
filius;
digeret in dominium.Tuncaccersito HugoneMagno» norum episcopus seso pro obsidem dedit. Tuncrex
dediteiEbroicacensem et Bajocacensem Normanniae p sepedictum adolescentem Richardum de terra Nor
urbestalicondicione.utdereliquohonoresibiadjuto mannorum revestivit, ot sic a Normannia recessit.
existeret.qualinusjam dictam Normanniae partemip- Hugo vero Magnus regem aNormannis suscipiens,
eerexadsuuraretorquerepoasetdominium.Condicto nequaquam liberum abire permisit sed comitiTet" ;

deniquedie abiit rex,ulobsideretRothomagensemet baudo suoillum conmisit vassallo.Qui lamdiuillum

Hugo Bajocacensem Normanniae urbes. BernarJus custodia septum tenuit, donec rex montem Laudu-
demquequidara Normannusin illis diebus,virvalde num Ilugoni Magno habendum concessit.
callidus el versutus, arcem custodiebat Rothoma- [Ib. a. 946.] Posl hos autem dies Theotilo, Turo-
gensem. A quo rex Rolhomagum veniens pacifice re" nicajurbis vonerandus opiscopus, ad Laudunum
ceptus est. Verum urbe moranti prefatusdo"
regi in montemcausaexigenteproperavit.Sed dum ad pro"
losesuggessit Bernardus,ut memoratumducem Hu- pria remearet, in ipso itinere gravi cepit egritu-
gonem a Bajocaccnsi obsidione recedere faceret et dine deficere [Ib. a. 945.] Et cum jara ultimura ex-
totam Normanniam in suum dominium retineret* alaret spiritum^bpparuil signum quoddam luminis
Quod rex statim facere curavit. Undo disconliae fo- per aera discurrens.cubitum longiludinishabere vi-
mes inter regem pullulavit et ducem. Proinde Hu- sum, cujus luraine ad depellendas *°* noctis tene-
gone ab urbe discedenle, rex ilico eam ingreditur. bras sutficienterperfunctisuntquifumus ejus dedu-
Et dura ibi paucisdiebus suum refecissetexercitum,
c cebant. Talique potiti solamine, per milia fere du-
rursus Roldomum ^'^ assumens ibi
remeavit. Et centa Turonicam usque corpus ejus pertuleruntad
sepelatum adolescentem Richardum, secum usque urbem.Sicque in monaiiteriura sancti Juliani, quod
Laudunum perduxit.Sed dum demura aregenejile- idem vir sanclus summa instilueral religione, juxla
geniertractaretur,quidam milesejus Osmundusno- sepulcrumdomini Odinisabbalis reverenterest bu-
mine ipsum adolescentem Richardum furlo subla- matus et exinde ipsum templum divinis miraculis
;

lum perduxit primum ad castrum Codiciacum, ac illustratur.

demum restiluit hominihus atque parentibus suis. [Ib. a 947.] Anno denique decimoregni Lugdovici
Quod ubi rex conperit, Rodomum reversus, susce- ipse rex Aquisgrani palatio cum Otione imperalore
ptus estpacifice.Interea veroNormannimiseruntad sanctum paschacelebravit,etabeomfignifice mune-
regem Danorum notnine Aygroldum. ut Richardo ratus in Franciam remeavit. [Ib. a. 949.] Proinde
comiti suo consan^uineo.quem rex exheredare vo- rex Lugdovicus anno regni sui terciodecimo Laudu-
lebat, succurrere festinaret.Qui continuo afTuit, et num improvisus aggreditur, et nocturno silencio
regi Ludovico mandavit, ut sibi obvinm ad collo- muro machinis latenter ascenso et dirutis portarum
quium veniret.Decftptus igitur rexconsilio Bernardi 6criR,oppidumingreditur.Turrim tamen, quam ipse
comitisSilvaneclensisetalteriusBernardi Rothoma- D nuper ad portam castri iuodaverat.capere non po'
gensis, cujus supra meminimus,qui fraudemnove- tuit ;
quam ideo a civitate seclusit,ducto intresecus
rant, venit ob\'iam pagano Aygroldo regi Danorum, muro. Hugo vero hoc cnmperto illico illo .iffuit et ;

nichilsuspicans mali. Perfidus aulem Aygroldussu- inlroducensin arcem custodescum surficientevictu,

per regem ad sevenienlem repente irruit, eumque obviam perrexit (106) Conrado Lothariensium duci.
inparatum inveniens,pene c mnes ejus milites inter- Dux vero inter regem et Hugonem treuoaa posuit
emit. Statimque ex Lugdovici parte interfectus est usquead mensem Augustura. Indequereversus rex
VARIJ: LECTIONES.
»®8 ita 1. *^* herliuinus 1. *<">Illo — adolescentem allera manu 1. *°* depellaendas 1.

NOTiE.
(104) Cf. Will. Gem. III, U. (106) Flodo^rdus hsec de rege dicit.
(105) Cf. VViil. Gem. IV, 2 sqq.
8^9 RE«. FRANC. ACTUS. 890

Lugdovicus.Remisrevertitur; ubi Adalberlus, filius A. riisancti Beneiiicti Floriarensis presul efflcitur

eum veniens, ipsius vassallus urbis (^arnotensis. Erat enim vir strenuus et
comitjs Herberli, ad
sapientissimus Hic cniiii Fioriacense mona^te-
efficitur. [II). a. 951.] Demum vcro anno quintode-
rium vallo munivitel muro. Ilujus eliam tem-
cimo rpgni sui ipse rex Lugdovicus Aquitaniam cum poribus Malbo ^''^ Briiannorum episcopus ex
exercitu peciil.Sed anleqiiam ingredereturcam.Ka- oppido quiid Sancli Pauli diciiur corpusejus-
rolus Constantinus Viennae princeps el Stephrinus
dnm prcsuMssHncti Pauli socum ail Floriacense
detulitcenoltiumcum mnllis nrnamentis.et Os-
nominatissimus Arvernorum episcopus ad eum ve- valdiis, iiepos Odonis CHnluariorum pontificis,
nientes.sui efficiunlur. GuillelmusPictavensisetiara iiieod'''^ sancto monachum professus est c>'no-
obviam venit, et ejus se rulicitate commisit. Post
illi bio. Sed indedeiiiurn adsumptus etad nativum
hec quoque rcx Lug'lovicus anno reiini sui decimo solum rcvocatus, Etioraci consecratus est epi-
scopiis.Qui ut dcvolionem, qnam erjra patrem
nono egressus a monte Lauduno, Remensem venie- habebal animo lienediclum, factis ostPnd''ret,
bat ad urbem. [Ib. a 954.] Et ecce antequam ad in insula illa cenobium sub ejusdem nomine
Axonam fluviumpervenissct,apparuitei quasilupus gloriosissimi confpssoris conslruxit, quod Ra-
gradiens ante illum. Quem cum insequeretur, ad- meHense nominavit, cl multis Floriacen-em lo-
cnm honestis muncribus locupletavit. Prece-
misso vivaciter equo, prolapsus graviter conteritur» denti ternpore sub (ncraorato regequidam pnn-
ao inde Remis defertur. [Hugo Flav.] Ibiquediulan- tifex de Brilannia venii^ns cui noinen erat He-
B
gore protracto decul^ans, defunctus est.et sepultus drem, et in Floriiicensi locn monachilem as^su-
apud Sanctum Remi^;ium, duobus liberis suporsti- mens tunicam.corpus beaii Mauri marlyri? se-
cum delulit, quem constat Rornae passum sub
libus, Lotliario scilicet et Karolo*,quos ei genuerat
Cplerino prefecto, imperantibus imppratorii)U3
Gerberga, soror Othonis imperaioris. Quorum Lo- Karino et Numeriano.Sed et alter nichilominus
tharius patri successit, Karolua vero pnvatus se- ad eundem veniens ca^nobium Atlo nominc, et
nuit.
corpus cujusdam SMncii martyris Frotgetii san-
closPCumobtulitBenedicto.AbbasquoqueRicar-
[* Karol p;irvo Hist. Fr.l dus(l IO),qui ante Vulfaldum Floriacpnsi prefnit
]oco,adtulit ibidem non modicam sanci»crucis
6. Lolharius igitur, Lugdovici filius [Flod.], Re-
portionpin et partem spongiae qua crure dopo-
mis ab Artaldo arctiiepiscopo consecratus patri euc- siluiii lotura est sacratibsimum corpus nostri
cessit, anno incarnacionis divinae 954, et regnavit Redemptoris.]
annis viginti et tribus. Porro anno incarnationis Sequenti vero anno Normannorura comes Richar-
dominicae 956, Richardus (107), filius Guillelmi dus (1 () depopulatusPstCarnolcnsem et nunensem
1

principis Normannorum,filiam Hugonis ducis du.xit terram super comiieraTeibalilam Tetbiildnsquoque

uxorem. [Flod.; Ilis.. Sen.] Kodem tamen anno me- Normunnicos fines ingres!,^u3, Ebroicacensem cepit
nioratusdux, Hugo videlicet Miignus, estdefunctus C civitatem. Sed dum inde reverlitur, Richardus
et apud Sanclum Dionisium tumulatus,relinquens transmeato arane *"^ad casas Hnrmentrudisin portu
filioslres.quos eigenuerat filiaimperatorisOthonis, fluminis Seccanae supereum irruit, etsuperatum de
HuLTonem, Olhonem et llenricum. Quorum Hugo terra sua effugavit. Demum quoque Danos, Alanos
duciitum Franci^ sortitua est, et Otho (107) Bur- et Deiros sibi in auxilijm advocans, tRmdiii prefa-
gundiae, [Huoo Flav. Flod.] Anno proinde incar- tum del)el'avit Thetbaldum, donec ipse Tetbaldus
nacionis divinae 932, Henricus imperator Romam Ebroicacensem illi reddidit civitatem, Quibus pa-
pergens,ab Otthaviano papa, qui Agapilo successe- tratis, barbari a Riohardo bene remunerali, relicta
rat, imperiali corona coronatus est. Verum non Gallia reversi sunt ad propria.
mullo post Romani a sua sede depulerunt memora- Hac preterea tempestate {an. 1030) Rodulfus,
tum papara Otthavianum [cf. Hugo Fl], et substi- Conradi regis filius,sineliberis defunctusest. Cujus
tuerunt ei Johannem quendam (109). Quod audiens
nomine Gillam Uenricus imperalor sorti-
eororera
imper-tor Romam rediit,et prefatum Johannem ju-
tus uxorem. ipsius regiium suum posuil in domi-
dicio synodali depopuit. [Flod.] Eodem elism anno nium (112).
Vulfaudus* abbas ecclesiae Siincli Benedicti Floria- [HcgoFlav.] His etiam fermediebusobierunt Odo
coiisis presul efficitur Carnotensis. Cujus viri tem-
D Turonorum et HerbertusMeldorum clTrccorumco-
poribus Maibo qaidam Britmnorum episcopus bea- mites et WillelmusPictHvorura •">*. RexquoqueLo-
tissimiconfessorisel presulis Pauli corpus a Brilan- thariusanno regni sui vicesimotertio vivendi finem
nia ad Floriacense detulit cenobium cum multis fefiit ; successitqueei filius ejus Lugdovicus(iJM 9o6).
ornamentis. [Hist. Sen.] Obiit «utem Lotharius rex anno incar-
[* Wec longius in Hisloria Francorum ila haben- nacionis dominicae976(ll3), et sepullus est Remis
tur : Et eodem anno Vulfaldus abbas monaste- apud Sanctum Remigium.
VARI/E LSGTIONES.
^^^ Ita c. Dern. ^o^anne^, *<•*
pictan»rum 1 ?
NOTifi.

(107) Cf. Will. Gem. IV, 10. bis narrat.

(1U8) Ollo. (112) Gisela. Rodulfi regis soror, patri Hcinriei
(109) Hugonis Flav. errores novis auxit. regis nupsit; Heinrici succesBor Conradus regnura
(Uu) Richardura Vulfaldo successise, Aimoinus Burgundiffl obtinuit.
Mir. S. Benedicti I, 7, tradit. (113) a. 986.
(111) Cf. Willel. Gem. IV, 15, qui h»c aliis ver-
 —

891 HUOUNIS DE S. MARIA MON. FLORIAC. 892

1
7. Lugfiovicus ilaque, Lolharii filius, regnum A 8. Hugo igitur Francorum dux, Hugonis Magni
Francorum adeptus anno incariiacionis divinae 986, filius, regni Francorum dignitalem aJeptus anno
regnavilannis duolnis. [Wts/. Sen.] Porro iple Lug- incarnati verbi 987, regnavit annis circiter -11.

dovicus(ll4) sincsobole derunctusesl («n 991), cl * [Porro *°* iote Hugo ascivit sibi in consorciura
sepnllus Compendio in basilica beali Corneiii mar- regni Hugonem liliura suum (416), qui a quibusdam
tyrJs. Quo morluo, patruus ejus Karolus cupicns Capct solcl ajipellari. Qui cum '"^ septem annis cum
nepoli succcdere, a proccribus Francia? cl maxime palre rej:nasset, deccssit adhuc euperstile rege geni-
ab Asceiino Laudunensicpitfcopo pessimo proililore tore suo.]
— prelati enim Karoli esse consiliarius videbatur
[* Hist. Franc. arf(L ; Huco doniiue po?tqiiam
apnd urbem Silvaneclensem li5)custodiae iradilusf
siiblimalusest inregno.statim RobiTtum fiiium
esl ^"^ cum duobus filiis suis Karolo atque Ludovico suum Aurcliams coroiari fecil. R"gnavilqiie
(nn. 991). [n qua positus cuslodia non mullo post cuiii pretnlo lilio suo Roberlo circiler Hnnis9.

derecil. Quo defuncto,modo dicli duo ariolescenles In quibus oriiinari iecit in Florienccnsi ceiiot;io

ad imperatorem Romanum fugerunt, apud quem et

veneraliileui abbatcm Abbonem, tim secul.iri
qiium Llterali scienlia preditum. (jui demum
defuncti sunt. [Aimoinus FLon. ii, 1.] Fr.mciae vero innarnalionis dominicae anno 1004, a perfidis
proceres Uugonem Franciajducem, Magni Uugonis -n Wrisronitiijs in qnad.imprefati monusterii cella
filium,assumentes,Noviomoillumregiosublimavere maitirizatus occubuif, et nunc usque ad cjus
SHcrum tumulum divina gralia maand Uunt
solio, eodem anno, quo prefatus rex obiit Lugdovi-
miracula.]
cus (an. 987). Sicque deliciente secunda regum
Francorum linea,translatum est regnum in terciam [Hloo Flav.] Anno denique incarnacionis dorai-
generationen , Dei hoc optanle*"* judicio, qui quos nicae 983, imperator Olho secundus est delunctus
vult elevat et quos viill humiliut. Merovingi quippe [et Aquisgrani sepullus •*'"], ct succtssit ei filius

aMeroveo rogequondamilii regesnuncupabantur^^', eju? lcrlius ho. Qui cum in Romana scde papam
qui primi regnaverunt in Franciam'. Quae progenies constituisset, Juhannes Crescentius, unus de nobi-
regum perduravit usque ad regera Hildricum, qui lihus Romanorum, illum apostolica eede privare
etiam alio nomine Childericusnominatur.Cujus pa- presumpsit. Quod prefatus audiens imperalor, Ro-
latio prefuit Pipinus, filius Karoli Tuditis. Porro mam venit, et papam illum sicut presuraptorem el
rex Chiidericus cum esset inutiliset ineptus,judicio deslructorem sancl® Romanee ecclesise violentcrac
ZachariaB Romani pontificisa Francorum proceribus turpiter a sede deposuil, et occiso Crescensio,Ger-
in monasterium est detrusus et monachili tunica bertum ibidem ordinari precepit.Qui propterscien-
palliatu.s, et Pipinus regali soiio s^ublimatue.Pipino ciam qua pollebat quasi per quosdam gradus in ec-
vcro succetsit filiusejus Karolus Magriu>,'|ui eciam clcsia sancta per inb^rvalla temporum ineruit exul-
postmoduiM Rommorum extitit imporatiir. Sed et lari. Nam primura Remensium, ac demum Ravan-

Karoio successit Lugdovicus Pins imp eratcir.Qui nacium adipisci meruit presulrttum ad ullimum ;

cum quatuor gennisset filios, imperium suuiu illis vero apostolica sublimitatus est in cathedra, ubi
divisit ; unde intir eos niagna discordia crevit ; et etiam sedit per annorum mnlta cnrricula.
commissum est ab eis bellum Fontanidum inBur- Anno eciam incarnacionis divina? 988, imago
gundia die asceiisionis dominicae. In quo prelio Crucifixi inlra urbem Aurelianensem in ecclesia
magnus ex utraque parte contritus est exercitus. sanctorura apostolorum Petri et Pauli posita lacri-
Karolus tamen, eorum frater junior, quem celeri mare visa est. Sequenti vero anno memorata civiias
fratres exheredare volebant, victoriam obtinuit; et igne confla^'rata est. 8ed Arnulfus ejusdem urbis
ab illo diem regnum Fian-
die u?quc in hodierrium venerabilis episcopus sua sollercia sanctae Crucis
corum manel ab impprioRoraanorura sejunctum ac reparavit ecclesiam. Ipsa eliam tempestate Roina
separatum.De cujus Karoii regis stirpe fuerunt om- maxima ex parie igne combusta est, et ecclesia
nes isti reges, (;uorum hic actus expressimus, usque sancti Petri vastaricepit ab eodem incendio. Ei cura
ad Lugdovicum istum, dequo modo pauca premi jam ibi nichil humana pievalerent auxilia el tra . j

simus qui cum ^ine liberis decessisset, proceres

;
D lamminis aereis cooperlae arderent, omnis plebs
Franc:ae, sicut eliara paulo onte premisimus, pro- bis ibidetu adcurrens aposlolorum cepit impiorare
vecxerunt super se llugonem Magnum,Hugon;s du- suffragium. Et mox ignis sopitus est et exiinctus
**
cis Franciae filium. Anno proinde iacarnacionis dorainicae 934

VARI^ LECTK NES.

*"" est —
lerciam generationem secunda mami 1. *°^ fortasse : aptante ? *"''
noac. i. 401 Porro suo
linea transducta delevit manus allera in i. ^*"^
con 1. ^i" et A. s. delenlur in 1.

NOT^.
(Ii4)) De hoc Ludovico
in cod. Bernensi N. 90 (H5) Apud Aureliani^. Hist. Senon.
haec in iiiarginc leguntur plane fabulosa: Ilic in pago (H6) Haec falsaesse facile patet. Hufio reg: i con-
Vimntnco )iugnnvil adrcius quendam consobrinum sortem fecit Rotbertum, qni post patrem regnavit.
suum Ysenbm dum regcmque Africanorum Guermun- Hic vero Hugonem filium regem nominavit et raox
dum, et deleto eorumfxercitu, qutm de trnnnmarinis mortuum vidit, v, infra c. 9.
conduxerant partibus, maximo tropheo politus est.
 ^

893 REO. FRANC. ACTUS. 894

ftl7), ecclesia sancti Martini Tnronis concremata A sit^fn marliriratus est. Ad cujus nunc tumulum
esl. Pro ijua llftrveus, cjusdem ecclebiae thesaura- divina gratia raagna fiunt miracuia. Cui successit
rius, vir nobiiis atque sanctissimus, extruxit a domnus Gauiinua qui eliam poslniodum Bituri-
*,

fundamenlis hanc quam nunc cernimus e clesiam censium obiinuit presulalum (125) Cujus tempo-
miio decore. Purro rcx Francorum Hugo anno rc- ribus, anno scilicet incarnationis Christi 1026,
gnisuiundecimoMilidunidefungilur (an.996),et in concrcmalum est Floriacent-e cenobium sed insi- ;

ecclesia sancti Dionisii tnmulalur, reiinquecis bibi stente memoralo Gaulino archipresule Biturigen-
successorem filium suum Rolbertnm. sium, iufra biennium est rostauratum et encenia-
[** Hist. Frane.ita: Anno denique incarnationis tum. Pixtri xit etiam ibidcm ipse Gaulinua lurrim
dim. 984, pcclpsia beatissimi Marlini Turonig ex quadris lapiilibusad occidenfalem prefalas eccle-
igne cremata est. Pro qua Herveus, ihesaura- sis pjagam sed taraen eam morte prevenlus con-
,

rius ipsms sancli presnlis, lecit tunnameritnm •. i^ • j •

, „' u.a' cermlur.

„„„ ;,..„ ir,i..„,.v,
InlHnm
1 summare non . i
poiuit. hituiit
.
proinde in
i
eadera
nujus ecclesiae qua2 nonie ;
' ^
vero jacuit corpus sancti Martini in ecclesiola ecclesia porcionem non modicam sudarii domini
qu£E est inlra claustrum annis 20.] nostri Jesu Chrisii, et inclusit iilarn in aurea dex-
RoLbertus igitur.IIugonis regis fiiius,patri suo
9.
tra, quam his versibus decorari fccit extrinsecus :

successit in regno anno incarnucionis dominic;e Gaudia let'i fe7-l mayiux ista,
g
995, et regnavit annis 34. Hic mansuetus - fuit vir
^^«'^^"^ ^'''''^' refalgens.

«! ^^'^
multa, qu* recensere per singula
eladmodumlitteratus,habuitqueuxoremsapientem
f^'^**
longissimum e^t.
nomine Constanciam, filiam Guillelmi Tholosani
comiiis (H8), quaj genuil ei quatuor filios, Hugo- [* •''» Hist. Frane. hxc leguntur : Floruit his
,, ;„ „ A
nein viiJelicet, Uenricum,
.
i^ ,.
1^.,
OJoneraalque
, n k„ .^
llbbertum,
.
^ 1
temporibus in Floriacensi cenobio Galiinus *'^
,, • ,-,
abbas egregius,qui propter Huorum probitotem
.
,
^ '

Iste proinde rex anno incarnacionis dorainicae 997, inoruni^et aniini ^" libertateni a reg^^ R.berto
Burgundianicum triginiamilibushorainum intravit, cum abbalia Floriacensi Bituriareiisem obti-
et Guillelmum comitera Transsagunnanum (119),
nnit ponlificatum Gu.jus diebussuperius iiomi-
.
f , j -i j . •. 1 1 • 1 natutn Floriacense cenobium casuali conflagra-
qui
^ ab eo defecerat,graviter
!f7
devastavit, et eius ter-
j . >
, ^ est» incendio
lum j- ^
sed eo insisiente I. u
b. e. r. et
;
• •
, , i.

rum sibi vi maxima subjugavit. e. Concrematum

est autem anno inc. dom.
["* Hisl. Franc. ila Hic rex relijriosus precepto :
^026 [Kal. Augusti septima sabliati Aid.
patrisvivenle patre Aurelianis in regem coro- C'*- J i*reterea domnus Gauslinus secundura
natus est, anno dom. inc. 687 (986 Cli.), cordis sui magnificentiam turrim ex quadris
exlruere *'*
lapidibus ad occidentulera
cepit
regnavitque cum eo 9 annis. Duxit auiera
uxorem Conslantiarr, filiam Guillelmi comitis preCali monasteru plagam
sed eara morle dis- ;

Arelatensis natam de Blanca, sorore Giulridi turbatus rehquit imppi feclam. Porro multis
C
comitis An.legavcnsis ex qua ^enuit 4 dlios, ;
\p^nm sacralissimam aed-un prelatus *'^ abbas
llugotieii) qui cou'nominalus est M-igniis, lien- hone^^lavit ornam^nlis. Intfr qiJac, analogium
ricum, Hobertum, Odnnem. Ex his Hugonem H.spanico meiallo lien IVcit fiis^uria arle com-
Compendii coronari lecit in regem adhuc vi- posilum *'6 cui preminet d-^.aurata aquila
;

vens; qui acressit in regnum, non succes- pansis *" alis. [Tunbulum denique au-eura
Bit,quia adhuc vivente patre juvenis delunctus pulcherrimi operis et copiosK quanlitatip,cho-
est.Hio rex mansuetus et mediocriter lilteratus ''"'" ^^'am psallentium tabulis Hispanici ci pri

honestavil regnuiii suum ecclesiis sanclis et circumdedit opere fusili. Has cnlumnarum
edificiis. Inter quas edificavit elc. [v. infra sejunxit interpositione celet.errimo ?calpro
not. (l^Il.l comptarum. Fecit quoque 18 Iholos ejusdcm
[HuGo Flav.] Anno deniqueincarnacionis Chrirli
. . ... metalli spars'm cidflii choro desups^r infixos.
Parietemque post priorum dorsa tabulis fra^i-
1002, imperator Otho tercius est defunctus,et suc- neis compegit, porphireiico marmore a foris
cessit ei lilius ''120) ejus Henricus. Porro iste Hen- indutis. Stationem quoqus suae sedis eo.-iera
ricns anno re?ni sui septimo incarnacionis
marmore decoravit. a. ] Intulit etium isdcm
vero "' Gaustinus eidem ecclesiae ^'^ non inonicam
. . ' .

dominicae 1011 (121j, a Benediclo pnpa in urbe portionem sudani d. n. Chr., inchisiique 1

Romana imperiali corona meriiit coronari. illam auroa dextra, quam his versribns depmgi
Anno quoque incarnacionis dominica3 1003, Abbo n 'ecit extrinsecns Gaudia refulgen%. Con-
: . . .

'^*'"'^ dextera annu.tim de-

(122) venerabilis Floriacensium abbas
'
1 . j. • !•
propter
fI
ze- f
portaretur"i;,""'
*2' in
^-^ '^^'^
circuitu castri i[iSius die as-
lum regulans disciplinro, quem *" sect^balur.apud censionis Domini in feria quinta, ut hac bene-
quamdam ipsius cenobii possessionom in Wasconia dictionefidelium populus munitus cum gaudio
VABly^! LECTIONES.
"» ita \. Gauslinus Ch. *'2 *" a. sui Ch. «* conslruere Ch. *'"*
p. a. deaunt Ch. ^'« compactum
Ch ^" spansis Ch. *'S i. g. iesunt Ch. *'"
e. sanotaB p. n^ m. Ck. *-' deaiqae Ch. ^''
d.ipor-
tetur Ch.

NOT^B.
Ann. S. Marlini Turon., Bouquet X. p.
(117) Willelmn Tolosano nupsit.
22\ hoc a. 997 ponunt. Ue Herveo cf. Glab. Rod. (119) De quo cf. GlaberRod. 111,2 ; Transsagun-
1^'» ^- maniis i. e. trans Ararim [Sudne).
(.18) Cf. Vaissette, Ht.</o?rc de Languedoc \\, ^. (120| Nola scriptoris errorem.
WWfj qqi Uaccrecte d^icla esse mor.el. Hist. Franco-
(121) Ita pro anno 1014, jam Hu^'o Flav.
rum Constanliam Arelaten«ia'CtJmiii9 filiam habet, *"
(122) Cf. Glaber 111, 3. et supra col. 893 n.
et ita Aimoinus; sed hasc pl quas de matre Blanca
(123) Anno 1013 ; cf. Helgaldi Vita Roberlhi
refert a vero recedunt nam Araindi3,filia Gsufredi, ;
c. 29.
195 HUGONIS DB S. MARIA MON. FLORIAG. 896
remfarot *' ad propria. Pecit et alia plura quac A. successorem fllium ouum Rotbertum.[nuGo Flat.1
recensere persingula nimis longum nobis esse Hac prelereatempestate firmata est paxquaetreuga
vidclur.
vocitilur. Statuium est etiam in sexta feria et in
Sed et RotbiTtus rex regnum suum vennstavii
sahhato a carnibus asbtinere.
***
cdificiis magnis ct ecciesiis sanctis. yE'1ificavit
Porro * rex Rotbertus cum jam se senio gravari
onim urbe Aureiianensi bas^ilicam sancti Anian
in
conspiceret, Hugonem filium suum participom sui
elecclesiam sanctcB Mariao malrisDomini inler
(124)
murum et vallum. Sancli quoqiie llylarii capcllam
constituit regni [nn. 1017. — Cf. Ann. Flor. ). Ve-
rurn rnodo diclus llugo sexto regni sui anno defun-
edilicavit ante pahicium suum. In Aquiiina (l2B)
Cius est [an. 1025). Rex quoque Rothertus non
etiam silvasancti Lendeu'arii e.^tru.icit eccl(siam,et
multo post Miliduni defungitur [an 1031), et apud
sancti Medanliapud Vitriacum caslrum. Sancti quo-
Sanctnm Dionisiiim scpelitur (128), reiinquens sib
que Reguli basilicamedifioavit in urbe Silvanecten-
successorem lilium suum Henricum. [Ann. Flov
si,et apud Aiiguslidunum sancti ccclesiam Cas?i.ini.
Porro instanto obitu regis Rolberli pln-
a. 101.3.]
(jonsiru.xit eliam duas ecclesins sanctaj Dei genetri-
vjarura inundatione diversis in regionibus fluraina
cis Mariae,unam in Slampensi castro et aiteram in
excrevere;sed pre ceterisLigersuas raelas preteriit,
Pisciaco. Pansius denique co.istruxit ecclesiam
...,.,,.. , . ,.
•,
.
ii
n ita ut vilhis .
»
penetraretet casas cverteret et ovilli a
. .
. . . ...
sancli Nicholann palaciofuo.Huius rtiam indiebus "„.,_„ ;.
j' .
j^ulco comes Andegavensiurn edificavitcenobium in
,."'
...
cumovibupraporeletriiricolarum ,,
pereletrnricolaruni nonnullos puero
pueros
, , •
i

iDterficeret (129).Coraete3 etiara septimo Idus Mar-

bonorem sancli Sepulchri in territorio suo. Idem
cii per trium ilierum spaciura apparuit.Et sequenti
quoque comes Fulco dimicavit cum Odonc comite
anno grando mense Julio vineas et arbores contri-
Carnolensiuin apul Pontilevium (126), ubi nunc
vit •**''. Unde triennium sub«ecutatara
e vestigio por
babetur ecclesia sanctae Dei genetrici dicata. Iste
validafames, utmures et canes ab hominibus vo-
Odo fuil Tetbaudi comilis filius,cx sorore Ilerbeiti
rarentur (130).
Trecorum comitis progenitus. Et is Odo genuital- [* la Hist. Franc. h^ec ila le(jH>itur ; Verum sepe
terura Odonem exBerta,filia Conradi regis
Burgun- nominatus rex Roberlusjam senor factu3,H. f.
diae.Sed et comes Fulco genuitGaulridumTudifem. s. p. s.c. r.Sed Uugone sexto r. s. a. defuncto,

Puiro isle Gaufridus conslriixit in suo territorio Henricum ejus germanum, virura armis slre-
sanctas Trinitalis cenobium apud Vendocium
nuum, suum iti-rum Hublimavit in regnum,
ca-
{Aiiu(f. Ches. hxc anu verbnm. * Col. 894 relata
strura. legunlur, post n. ** nero sequentia.) Verum in-
** llist. Franc. loco supra Col. 893 n. *** siante obitu memorati regis H. p. i. d. in r. f[.
[ allato
ila peryit: Inter quas
edilicavil in u. A mona- suos preteriere tcrminos; s^d p.c. Ligpr[suas
steiium s. A. et ec. s. M. m. U. necnon el Siincti preteriit metas Ch 1. ita ut v. p. c. e. [et Ch
]
conlessoris llyl. n. p. s. Extriixit etiam ecde- Cometes etiam ardens
'

0. c. 0. r. et r. n. d. i.

siam sancto l.eodegario in bilva Aquiliuii ^^^ app.. et s. a. raa!.;no grandinum imbre Julio
et sancto Medardo in Vitriaco castello. Edifi- mensfl vinei* cum salionibus sunt proiritae Per
cavit quoquc ''^* monasterium sancli Ileguli in tr. denique e. v. s. est t. v. f., ut m. et c. ab
civiiate Silvanectensi et sancla? Dei gcnitricis h.\. —
Precedenti tamen tempore duobus prin-
Marias inStampcnsi castro,apud Augusludunum cipibns Franciao inter se rlissiilenlibu^, Odone
deiiique edificavit sancli Casiani monaslerium. videlicet Carnolensium et Fulcone Andegaven-
Sed ot Parisius construxit e. s. N. in p. s., et sium,cnmmissum est inter eos prelium in loco
itpm ecciesiam sanctie Mariae in Pisciaco ca- q!io;t Pontileviura nuncupalur. In quo prelio
slello. Sub memnrato denique principe anno Fulco comes victoriara obtinuit.]
dom. inc. 1014, dedicata e-ii Turonis ecclesia 10. Ilenricus **igitur patri suo succedens in re-
*28 memorata (sunra l. l.) sancti Martini ab
gno anno incarnacionis dominicaa 1032 [1032], re-
Hugone archipresule Turonensi. Ilac preterea
tempestiite Fulco c. A. ed. o. in. t. s. in h. s. gnavil annis 27. Hujus mater Constancia magnara
Sepulchri. regni porcionem post funus mariti in siiura cona-
Anno preterea incarnacionis divinos ^026, Ri- batur retinere dominium, urbem scilicet Silvanec-
phardus, primi Richardi filius, Iherosolimam profi- lenBemetSenonenseraetcasteUuraBislisiacura(131)
ciscens, 700 ppregrinos secum duxit,quibus omni- n et Donnum Martinum (!32) et Puteolum et Miiidu»
bnssubsidia victus sufficienter amministp,ivit (127). num et Pi.?ciacum (133)et Gidiciacura.Multosetiam
Isle etiam in Fiscannensi cenobio monachos posuit, Franciffl et Burgundiae proceres sibi conciliaverat et
***
eteisad usum cotidianarium predia raultaconlulit. a filii fidelitate sejunxerat. Quod Henrious •**' noa
Qui ex hac vita decedens ^^^ [an. 996), reliquid sibi tulit, sed adorsus Pisciacum, mox illud suum re»

VARf^. LECTIONES.
** remeet Ch. *"' aquilino cod. Bern. •*" deest Ch. *^ 8. M. ecclesia Ch. •***
descedens 1. **" cun-
trivit \. ^*^ herrious 1.

NOT^.
(124) Cf. Helgadi V. Roberti, c.23 sq. (128^ Cf. Glaber Rod. III. 9.
(125^ Iveline. (129) Cf. etiara Airanini Mir. S. Benedicti 11,9.
(126) Pont-Levoy. Gf. Fulconis Hist. Andegav., (130) Cf. Hugo Flav. SS. VIII, p. 399.
Bouquet X, p. 204. (131) Betysi.
(127) Fictitia baec peregrinatio, cujus alius scri- (132) Ad Ligeritum fluvium, Bouq. X, p. 606.
plor nullus meminit. Bouo. Cojht. (133) Poissy et Coucy.
897 REG. FHANC. AGTUS. 898
loi-Dit ud domiuium. Deitiuiii vero PuleoiiUiioLsedit ^. baudus et SLephanus. Quoruin Teluaudus Carno-
et cepit.Quod ccrnens Goiistanlia,ab ecdexlram ex- tenaem et Turanensem sorlitus esi urbe?, et Ste-
peciit. Post haecautom ajrgressus est rex Odonem phanus facluscomesMeldeiisium etTrecassinorum.
comitem, et abstulit *"
illi Gorniacum (134) ca- Sed hiiambo postmodum, juncto sibicomite Vaden-
strum. Senonic.i! quoque urbispartein, quam illire- sium RodulCo viro beliicosissi::,o, contra regeui
gina Constantia dederat, ad suum postmodum re- llenricum rebeliure ceperunl. Sed rex primuiiicum
torsit dominium. Stephano congressus, illum superavil, comite Ro-
['• HiU. Franc. poft verba n. * relala pergit Hen- : dulfo bellica sorte retento. Demuin vero incitavit
ricus igilur, deluiicto patte RuLerto, regnavit
GoirriduiiiTuditemcomitem Andegavensium contra
annis lere25 "". II. m. C. maximam r. p. in
suaiu p. m. detorserat dominationem, S. sc.
1'.
Tetbaudum. Qui regis assensu urbem obsedil Tu-
u. atque Sen., cast, eiiam B. et D. M. Puleo- ro:iicani. Quod audiens Tetbuudus, cum i-uis viri-
lumi|uc et Meledunum, necnon ei P. et C. Mul- bus ilico ulluit. Cum^quo Gaulridus congressus^il-
tos.,. tidelitdte inala Iraude subduxerat. Iiiter
luin protiaus superavitet cepit cura seplingentis et
quosprecipue Odonem CampaniiE coniitein t^ibi
uevinxerat; cui medielatem SenoniciB civitalis sexaginta inilitibus. Queiu etiam tandiu vinculis lo-
donaveral.] nuit coinpediluiii, donec ab illo prefatam extorquc-
[*'* Hid Frunc. Ha Henricus igilur rex, con-
:
^ ret civitalem (137).
tractis undi,'cumque validissiinis CDuiis, bellum t* r. „ n '•,
a j •

cumm.tre sua Constantia primo conseruit t

W;^^-
,
Franc lia: knno den.c
que inc. dora.
(verum rex Henricus cuin esset miles acerri- "'emoratus *^* Lampan.cE comes,
,\^.*^'
c videiicet

inus, ot matrein anvfrsus eum calcitranlem

Odo, contr.i Alum.innus et Lutliaringios nimio
fasiu ducens exercitum, inagnuiu de se eis pre-
cit;i devicit tbrluna, et perfiiloium iiiachina-
buit triumphum. Nani coaiiiiisso prelio cun:
meiita procerum sua pessundedit prudentia.
Siquideni prima congressionum suarum prin-
prepolentissimo ^" Aleinannurum (138) duc'
cipiacura matre con.^^eruit Canstantia Goielone, rnulta stiorum amiss.i copia, terj^.i
/i.), et <

vertit el conlossus occubuit. Quo deluncio,

caslrum ad')i-HU3 Pisciacum, mux... obsedit
Tietb.ildus, lilius ejus ''•^^ major natu, Carno-
alque recepit. Q. c. C. mox ab eo d. e\p., et
deincKps quo advixit tempore sib: fi^lelis exliiil. tensem urbem et Turonenscm sihi vendicuvil,
miiior vero liaicr Tctbaldi iiotiiine btephanuc
Deiiule. Odunpm aggressus€oniite'u re\ Henri-
CU8, Gornacum castrum illi absluiit, et Sen.
Meldensium et Tricassinorum sortilus est civi-
urbis partem ad s iterum d. revucavit. Post tates. Sfd hi a c. r. H. r. c. Rnx auleiii p. c.
St. c. i. lacile sup. aique fug.ivii, c. K. r. Mcl-
he.c vern cum marchione FlHndrensium Bal-
laiidicuin *'' et'am post hajc devKii Guleran-
duino Hiiiionis B.irdulli castru n iMereiid vil-
lam "31 (155) evtrtit, et "^i petueram (13G) ci- num, quem exheredituvil *•** et terram ejus s;b;
slrum bieniiali ^^' obi-essione conolusum auam subjuguvit; demiira aulein Gaufredum A. c.
redegil in potestatern.] contra Tielbaldum comitem excilavit; unle
ejus nutu comes Guulredus urbem obsidione
[HuGO Flav.] Per* idem qiioqiie tempus, hoc est cinxitTnr. Quod a. T. c. s. v. eo tettudit; se!
anno incarnat.onis Ghristi 1U37, supradictus comea Gaulredus ei obviam procedens, cum eo viii-
Canp»nia3,Odoni3 filius, cum esset nepos ex sorore liter decertavit eumque superavil et c. s. el e.

Rodulfi regis Burgundiaj, et Rodulfus sine liberis m. cepit; a quo etiam eudem tempore Turoni-
cam exstorsit civiiatem.]
decessissel, in honorem ejus irruit, et lines Bur-
gundiae subintrans, obtinuil civitales etcustella ug- Inlerea vero rex Medandicum Galeranum (139}

qne ad Jurum et ad montem Jovis, obseditque devicit et exheredetavit. Ipso eliam tempore Hugo
Viennam. Quo3 ea condicione ei a civibus reddila B.irdulfus, vir non contemiiend.e virtutin ac nob.ii-

esl, ut prestituto lerminoin eadem urbe rex appel- talis,conlra regem Henricum Pitueris (140) castrijra

lari et coronari debuisset. Inlra hoc tamen termi- munivil, Sed rex biennio illud obsidens ad dedicio-
num expedicionera movit in regnum Loiharingiae, nem conpulit *^', et meraoratum Hugonem honorc
et Bar caslrum cepit ; etdimissis ibidem quingentis spoliatum de terra effugavii.
militibus, ad alia se convertit. Porro Rodullus rex [HuGO Flav.] Anno preterea incarnacionis domi-
Burgundioe regnum imperatori reliquerat cum lan- nicoe 1035, comes Rolbertus.Richardi principis Nor-

cea sancli Mauricii. quod erat insigne regni Bur- niannorum heres et filius, a Ilierosoliraa rediens,
gundiae. Audiens vero iraperator, Odonem Burgun- D ^P"*^ Niceam "" urbera defunctus est, relinqnens
diaminvasisse, misit coutraeura Gozelonem ducem sibi successorem Willelmiim filium suum. Qui a
tocius primaj ReciaB, qui et exercitum ejus fudit et Normannis exheredatus, ad regem Henricura venit
ipsum Odoneiii multis laceratum vulncribus inter- in Franciam, a quo benignesuscipi et postraodum
fecit (a/i. 1037). Ejus tamen corpus Turonis est per- feiiciter meruit here.iari. Anno** quippe incarna-

latum ac luraulatum. Cui successere filii duo, Tet- cionisdominicJB 1047 .sepediolusrex llenricus cuii)

VARLE LEcTIONES.
*2» ablulil I,
*3o
XXX
Ch. "1 merisvillam Ch. *" et deesl Ch "3 biennalli c. Berri. ^"m. prin-
03j *" "» "9 440 mi-
ceps C. c. Ch. poi. Ch. *"'S
deest Ch. niedandicum Ch. et exh. Ch. cunpulit 1.
oeam teu nuceatn 1
NOT.E.
(134) Gournai-sur-Marne. (^38) I. e. Theulonicorum.
(135) Cujus Bitus noQ constat. (139) Mellendensis ap. Willelmum Gem. V, 10
(136) Pithiviere. audit, i. e. de Mclua.
[i97J Cf. GUb. Rod. V. 2. (140) Pithiviers,
 899 HUaONIS DE S. MARIA MON. FLORIAG. 900
tribus lanturn milibus arinatorum comiuisil *" bel- A. Cum uumero viribusque vnldo crevissent, magaam
lum cuin 30 milibus Nonnannorum.et eos supera- provincia? partem sua sibi subposuere induslria.
vil, et iiHMuoraluiii udolcscenlcinGuillolinuin eis vi Verum inemoraius Uotljerlus cuin cs&et vir ingenii
supi'r|josuil (iii). ttcrioris, Siciliain etCalahri.uii postmoduin suo sibi
(•* llisl. Franc. ap. Ch. hxc ila habet : Anno de- sulijecit ingcnio. Eicum vivendi finem rec:sset(an.
nique i. d. 10'i7 i^sepe noiniualus rex. . . Nor- 1085). duosreliquit filios, Kotgerium et liuiamun-
mannorum ei3(]ue superavii, et venerabilem
dum. Quorum Kotgerius dux nobilis luit, et Buia-
adoicscenteinWilleliiiuin.ma^iiiNorinannurum
priiicipis Ruberli lilium, eis vi superposuit, muiidus peno totuiu orbcm rama suas replevit in-
quein exheredilare volebant. llic n-x, pacato dustriae.
sibiregno.uxoremduxit nomine Annain, filiam In Romana cathedra Leoni papsB Benedi-
vero
Gcorgii Scluvi, regis Ruliorum. C'rf. Be)nens's ctus (143), et Bcnedicto Johannes, el Johanni Cle-
horum loro Willelmum Gem. sequUur, pergii
'" niens successit {an. 1046). Pdrro contra islum Cle-
vero 71. inl'ra.]

[HtGO Flav.] Precedenti tamen tempore, hoc est

mentem Roinani insurrexerunt, et eum asua cathe-
dra pepulerunt. Scd Uenricus imperator hocaudiens
anno incarnacionis dominicae 10'i5, Henricus impe-
rator duxil uxorem Agnelem, Gillelmi comilis Picia-
Roman
et illum sua" sedi restituit. Eodem ta- venit,
'"'^" ^""° memoratus imperalorex hac vita deces-
vensis niiam, apud B.ysuncinm urbem. Per idera B
sit(an. 1056), et Henricus tcrcius (144) iili succes-
quoque tempusLeo p.ipa in Galliam venii(«rt. 1050)
sit. P.ipae quoque Clenienli Victor (145), et Victori
cl ecclesiam sancti Remigii Remis consecravit(142),
*
Ste])hanus, et Stephanosuccessit Nicholaus. Rex
Rex etiam accepit in conjugium ^^^ liliain regis
Russorum Annam, qua) '** eitres genuit filios,Pbi- autem Henricus anno incarnacionis dominicaB
1058 (146) Philippum filium suuin duodennem (147)
lippum videlicet, Llugonein atque Roberlum. Quo-
couFccr.iri fecit die penlpcostes Hemis a *" Gerva-
rum ilutbertiis inmatura morle decessit. Ipse ' pro-
sio archifpiscopo, astautibus viginti duobus Fran-
inde rex Henricus construxit ecclesiain ante menia
Parisiacae urbis, in honorem sancti Martini. ciffi, Burgundiae et Aquitaniae archiepiscopis et epi-
[** Hist Franc. ila exqua lilios Ires, Philippum
:
scopis et abbatibus inultis. Alfuerunteciam duoNi-
Roberlum alque Hu^onem Emmamque iiiiam cholai pnpae legali, Hugo videbcel Cisunciensis «r-
genuil;ex Huberius puer niurtuus e^t
quibu.-i chiepiscopusetHeruientredusSedunensisepiscopus.
(ex qua g.
tilios Ires, Ph. R. Hugunem (67i.)
Sequenli vero aiino (1060) delunctus est rex sepedi-
Hugo aulem "^** lactus juvenis uxorem duxit
liliam Hcrberti Vefinantlorum comitis (c. Ver- ctus llenricus,etapud Sanctum Uyonisium tumula-
mandi-nsis, nalamextiliaRodulphicoiiiilisC/i.)- tus, relinquens"* filio suo regi Philippo nondum
per quam obunuit coiinlaius duo^, Vermanden- adulto tutorem comitein Flandrensium Balduinum,
sein el Fadensem ; de qua genuit Rodullum, C virum sibi lidelissimum et honestum.
qui ei successit in regnuin. (Vadensera. bx qua
cuin fienuisset filios et filias, divino amoiesuc-
[** Hist. Franc. ila: ] Philinpus vero adhuc puer
census, cum exercitu Gallorum et Germano-
rum Jerosolimam profectus est, ct in hoc iti- hoc ordine in regt^m sublimatus est Ck ] Anno
nere rielunctus est. Ch.] ab inc. Dom. 1059 prctatus rex Henricus senio
*Ui.sf. Franc. Ivd^c habel yosL verha col. 898 n.* al-
segravariconspitiens^Philippum^^^^filium suura
coiisecrari lecit in die peniecos^tes anle altare
latu: Oenique r. H. c. e. prope m. P. u. inh.
beatas Mariae a Gervasiu tunc Remensi archi-
s. M. addii(jue qux sxipra leyunlur Comes au- :

tem ^** suprataxaius G lufieilus cxtru.xit sanctae episropo, aslaniibus quam plurimis I^rauciae,
Burguiidias et Aqnitaniae archif^piscopis et epi-
Trinitati cenobium apud Vendocmum ca-
slf uin.
scopis 22. Ad'uiL etiam IJugu Bisuutiiiusarchi-
epis-copus, Nicholai papae legatus. AiHueiunt
Hacdeni(|uetempestatequidam milesNormannus alibates qnam pluriiiii el pnmates regni.Guido
nomine Richardus.vir quidem strenuusetingenuus, dux Aquilaniae, llugo liiius Roberti ducisBur-
sed non niagnae nobililatis, cum quibusdara militi- gundiffi,cum aliis mullis. [Non inulto postde-
tuncto palre, puer positus est sub custodia
bus suae gentisoracionis causa monlem Garganum
Balduini Fl. c. qui, etc. n. " Ch.]
expeciit. Sed cum peragrata Apulia animadvertis-
["' Hist. Franc. ita: (Philippum vero filium suum
set homines ejusdem terr.n esse desides etiner-
**^
£) sub lutela tJalduiniFlandrensis comitisconsti-
tc£, ibideni remansit et socios suos secum reti- tuii), qui eum nobiliter et fideliter educavit,
regnuraejus strenue **^
nuit(ftn. 1016-1017). Demuin vero mandavit homi- et rexit ac defendit.]
nibus sua: lerrae, ut, si vellenldiviciis et honor/bus
dilari, ad
]>erunt crebro ..d
eu't; confluerent.

eum
At alli

confluere. Inler
deni ac viceni ce-
quos nepos
11. Philippusigitur
rum anno incarnaiionis
regnum asseculus est Fronco-
divinoe 1059, regnavitque
1
prelati Richardi Rotbertus eo profeclus esi. Qui *** annis lerme 40. Cujus mater Anna, Henrici reli-

VARI^ LECTIUNES.
*" cummisit 1. »" cunjugium 1. ^*»
vero Ch. *" etiam Ch. "' animavprlisset s. *" Qui —
nun-
doniam expeciit infra col. 901 (var. *") secunda manu l. *" deest 1. *** praefatum f. s. Ph. in d. p. c. f.
C/i. »*yelC/i.
notj:.
(141) Cf. WiU. Gem. Vil,17 etHist. Northm. ap. (145) V.ctor Leoni successit.
Bouq. VI, p. 148. (146) 1059. V. coronationis acta, Bouq. IX,
(142) Cf. Will. Gem. V)I, -15. p. 32.
(143j Haec ante Leonis lempora faeta sunt. (147) Gorrige : septennem. Bocq. Cont.
(<4i) Imperator. quartus rex.

I
901 RKG. FRANG. AGTUS. 902
ci.Li,uupsit Uodulfo comili (148j,viro nobiii ctgcnc- A eum irruorct et honore pri
pelrala ncquicia super
roso. varet,Vasiinensem comitatum (135) ei reliquid.
Et cum nondumesgot rexPhilippu8adultus,qui- Porro Gaufredus eiFulco nepotesluere GaulridiTu-
dam proceres Franciae Hispaniam inlraverunt, et ditis. Vaslinensis enim comes Albericus, pater eo-
Barbastam urbem (149) expugnaveruntatque cepe- rum, fuitgener ipsius.Tudites vero sirie liberisde-
runt. Ilacetiam tempestale.hoo estaiinoincarnacio- functus est.

nisdominicae 1065 [1066]cometesapparuitpertriura

Hac etiim elato (fltt.1067) Balduinus comesFlan-
spacia mensiura; et eodem anno Willeimus comes
drensium vitadecedens.fiiiuni suuni Balduinuuiribi
Normannorum Anglis bellum indixit.Siquidem rex
successorem reliquid.Verum Balduinusjunior pau-
Angiofum Eduardus ''^o, cum non haberet filium,
cis palrem supervixit annis (1070;; sed successit
adrptaverat prefatum Willelmum, et i?uum ei reii-
illi Piotbertus patruus ejus (154). Non multo posl
querat regnum [cf.HocoFL.] Ouodel'uncto,quiQam
quoque defunclus csl Vadcnsium coiiics Ro.lul-
comes Angloriiin Ilairaldus illum sibi preripuarat.
Unde prefulus Willelmus copinsum adunavitexer-
fus {an. 1074), et successitei cjus.Qui Symon filius
et ipse paucis diebus patrem supervixit ;in quibus
cilum,et cuin seplingenlis navibos eo nuvigavit [an.
tamen satis strcnue scculo militavii. Dcmum vero
1066]. Hairaldus aulem. audiens memoratum Wil-
B divinitus inspiralus,mundi ponpum in ipso ji ventu-
lelmum Angliam intrasse, cum niaixno exercitu ei
tis suae flore propter t)ei amorem desoruit,et in exi-
occurrit. Coirimissum est i^ilur pra5lium,et pugna-
lium perrexit, et Roniam expeciit [un. 108i!). Ubi
tum est acritpr ulrimqne ji^ed tandem superaiusest
po3ltus,ad Deum migravit, ei in porlicu sancti Pe-
Hairaldus et occisus. In quo prelio habuit prefatus
tri honorabilem adepiusf^.Pl scpulturam.Ipsa (li;,m
WilUdmusin agrnine suocentum quinqua<;intamilia
tempeslatr('.m.l066) quidam adolescens Tctbaudus
hominum. Pust bellum nutem illico WdlelmusLun-
noniine, clarus genere, de territorio Senonico, ca-
doniain ^''^
expeciit,ibique die natalis Domini rece-
stro Provinno,heremum expeciit ; ubi et deguit pcr
ptus el coronatusest.
annos fere seplem. Quibus expletis decessil [et in
etiam ar:no (1067) Tufonensium et Andegn-
IIoc
cum Dei spiriius rcquievit "^^^j^qacm in qiiil.us-
vensium procores buo principi Gauiriiio beiium in-
dam locis scpe magnis miraculis glorificare digna-
tulerunt, ct cum in ip^a q.iii.ta feria, quaepurasce-
tur.
ven antecedit (i.")0),intra civitatem Andegaven.sium
ceperunt custodioe et mancipaverunt. Hujus mHJi- nac iterum tempestate Sarraceni ducequodam
ciae et prodicionis capita fue,runt frater ipsius Gau- rcRe Juffeto^^* nomine mare
transeuntes, terram
fridi Fulco et Gaufridus de Pruliaco et Rotbertus Qpcupave- Andefunsi regis Galliciae et Asturicaj *=5

Burgundio Adelardus Ticio,RainaIdus quoque de ^ runt. Audefunsusvcrocumeis preliuracommisit''^^-

et

castro Guntarii et Girardus Belraifilius (151).Super sed superatus cst. Qui cum sciretomnes Galiosad
quos irruildivina ulcio ipsa eadern die.Nam plebs bellum posse celeriter excilari, misit in Galliam,
ejnsdem urbis una conspiratione hora circiler ^'^^, rnaiidans proceribus re^'ni,quia nisi sibi ferrent au-
nona, Gaufriduin de Pruliaco interiVcit. Rainaidus xilium,cum Sarracenis ledus componcret*''' ctcbri-
etiam decaslro Guntarii et Girardus Btrlui lilius siianismum deserere!. (Juod audientes Franci, ccr-
ipsa eadem die perem|)ii sunt, et Adelardus Ticio tatim se preparaverunt el eoperrexerunt.Sarraceni
igne creinatug et Rotbertus in frustra disseca- aulem eorumaudientes' adv(mlum,pavoreperterrili,
tus (152). Kulco vero come?, qiii fratris honorem unde venerant reineaverunl. Franci vero Lli.^-punia
sibi r&puerat, fermidans ne rex Philippus pro per- pervagata reversi sunl ad propria.
VAHI^ LECT10N1':S.
^^" euardus *" nundoniam 1.*^* cunsp. **^ et e. D. s. r. expuncii in
1. 1. i. 1. erasis post quem duo
bus verbis, post locis uuo. ^-^*
viffeto 1 ?
^•'•^
asturciae 1 ? '^^ cunmisit 1. cump. 1.

NOT.E.
(148) Vadensi et Crespeiacensi. j)
deducla (v. n. i49), ita
narrat (Duchesne IV, pag.
(149) llac de re cf. Historiam Francorum ap.Che- 88): .. (Baiduinus) autom non post multum
Ipse
enium lV.p.88 editum.quam cum ilugon^ atlinitate teinpusex hac vita docessit, rciinquens filium siiii
qu idam conjunctam esse supra (col. 813) di.\i. aequivonuiii Balduinuui, quiptiam paucis supervixit
(15i))Ann. Andeg., Bi)U(]uet XI, p. 30, feriam anuis.Is qiin.|uereli.iuit hcredcm nomine Arnulfurr.
quartam pridie Nonas April. indicant, et die cra- Cui inimicans Rolberlus pairinis suug, exheredare
Ptina ultioneiti subsecutam esse dicunt.
Cf. etiam niau'i pst qiiod et fei;it. ArnuHus autein regem
;
pe-
Fulcnnis narrationem il). p. 138. tens Phiiippum, auxiliari sibi ab eo exposcebat.
(151) Giruidiis rie Monasteriolo 1. 1. nominatur. Pnrro rex congregatis multis armatorum milibus'
_
(15i; Rolicrtus Burgundio, Hainaldi I Nivernen- Flandr=am pe.tit, cum Rotberlo congrpssurus.Rot-
sis Aulissiodorensisque cnmitis filius plus ; . . . . bertiis diliidens viribus. primo cum regecongrftdi
triginia annis pra?lio in quo captus esl Gaufridus timuit. Postremo ussuinpta audacia regium ludit
comes superstes tuit, nedum eo ipso die in frusta exercitum ipsumque voti incompotcm regredi in
decprplug sit. Bouq. Cont. Franciam compulit. In qua pugna Arnulfus. nepos
(153) Le Gatinois. Rolberli.quiregemin auxilium sui invitaverat,cum
(154) Robertus, Baiduini junioris frater, Arnul- pluribus aliis nobilibus occubuit. Rutbertus autein
phi, quem omitlit Hugo, patruus fuit ac successor. Iratris sui Balduini obtinuit hereditatem. n
BouQ. CoNT. Historia Francorum uaque ad a. 1110
903 HUGONIS DE S. MARIA MON. FLORIAC. 904
Anglorum Guillelmus edilicavil
Inlerca vero rex A. mundo principi Barrensi, viro niaguanimo et
Cadomense cenobium in terrilorio auo.ditms illud strenuo.]

possessionibus mullis («n. 10G6).Guido quoque co- Annodenique incarnacionis divinae 1074 [1073]
nies Pictavensis in modo dicta urbe lundavit el con- Alcxander (156) pap n dccessit, et Hildebrandus,
Btruxit ceuobium unum in honorem sancli Johnn- Ro:nana3 ecclesioe archidiaconus, illi successit, qui
nis.Hacetiaintempestate quidam monachus noiiiine allero nomine Gregorius scptimus appellatur.Con-
Gir.irdus extruxit secus Ligeris flumen in terrilorio secratus e.^t aulem sine consensu et licencia impe-

Aulissioderensi sanctae Dei genelricis Mariaj ceno- raloris. Quod imperator inolestc tulit. Papa vcro
bium, quod de Karitate vocatur. Alterquoque mo- noviter consecratus concilium celebravit {un. 1074),
nachus nomineGiraldus.virsanctissimus.edificavit in quo inter aliadecreta talera sentenciam promul-
alterumsanctae DeigenitncisMiriaj ccenobium intra gavit (HuGO ViRD. VIII. 412) : « Si quis episcopus
Dordoniam et Varunnam in territorio Burdegalensi, vel abbas episcopatum vel abbatiam de manu aH-
quodSilvffimaJoris vocatur. Guillelinusetiamabbas cujuslaicffl personse susceperit, nullatenus inter
Floriacensis ipsam quam rogebal ecclesiam.multis episcopos vel abbates recipiatur, nec ulla ei au-
inccndiis devastatain et eenio pregavatam *-"*, novo diencia concedatur,iiisi illam dignilalem,qu;\min-
jecto edUicare cepit fundaiiienlo, sedmurte prcre- n Hcile pre-umpsit, dcseruerit. » Quod decrelum
ptus consummare non poluit,Proinde * rex Philij) imperator t.nnquam adversus se prolaium existi-
j)U3, jara juventute robustua, cepit uxorera filiaai mavit. Interea vero Saxones contra imperalorem
ducis Fridiffi.quffi genuit ei domnum Lugdovicum, facta conspiracione («n. 1077) ducera quendara
presentis lemporift regem, et ejus sororem nomine Rodulfura nomine rpgem creaverunt. Qui iiico ad
Bertam. Porro aiino incirnacinnis dominicae 1041 papam direxit, pollicens illi, se omnem subjectio-
(155),Nichoiao papae successil Aiexander.Circa hos ncm servaturum fideliter, si suum illi favorem in-
preterea dies {rirca 1089) obiitcomes Tetbaudus.et penderet.Cujus sponsionera papaiibenter amplexa-
successerunt illi duo filii ejus Slephanus et Hngo. tus est. Celebratoqua postmodum alioconcilio(r;«.
Quorum Stephanus Cactus estBlesensium Carnoten- 1080), Henricum imperatorem et omnes ejus tau-
sium alque Meldensium coracs,elHuguTrecassino- tores exconmunicavit, et regnum Italiffl et Theu-
rum.Guillelmo quoque rejii Anglorum (f 1067) tres thonicorum ex Dei parte et sua ei interdixit, et ut
successere filii,ex Mathildc Balduini Fl.mdrensium nuUus christianusei sicut regi obediret prohibuit.
comitis sorore progeniti,scilicel Rothertus,Guillel- Inprecatus est etiam, ut nec ipse nec faulores ejus
mu8 et Ilenricus, et Adela soror eorum. Qiiorum in aliqua belli congressione aliquas viresvel victo-
Rotbertus, quem privatus genuerat, factus est co- riara obtinerent. Rodulfo vero ex parte Dei et sua
m >s Normannorum Guillelmus vero.quem rexfa-
; ut rngnura regeret concessit, et absolutionem om-
ctus genuerat,regnum ejas est assecutus.Adelaau- niura peccatorura suorum quam omnibus
tara illi

lem soror eorum sortila est virum noinine Slepha- sibi fideliteradherentibusindulsit.et suam largitua
num,comitem Carnotensium,B!esensiumatque Mel- est benedictionem. Imperator lamen non multo
densium. post cum Rodulfo congressus, illum peremit {an.
[* Hisl. Franc. ila : PhiHppus vero, filius Henrici 1080). Deraum vero furens atrociter Romam venit
Francorum (Rex vero Ch.), postquam ad
revMS anno incarnacionis dominic;e 1084, et illam cepit
juveiiilos annos ptivenit, regiium suuin inte-
et muros subvenil, et papara in turre Crescentis
grum recf>pit, et defuncto tutore suo Bald.iino
coiiiite *'^^, consilio Koberti Frisonis, liliam inclusit, et Ravennorum arcbipresulem ordinaii
Florenlii ducis Frisonum fiprtam in uxoretn precepitetin ecclesia sancti Petri sedere consti-
duxit:ex qua Ludnwicum et filiam nomine tuit, eteura Clementem appellari lecit. Gregurius
Constantiam genuil [atque ^^^' Henricum]. Quae
vero inclusus in turre Crescentis, misit legatumad
cuiii adulta fuisset ad nubiles usque annos,nu-
psit Huj,'oni Trecassino comili;aquo po?teadis- Rotberlum ducem Apuliae, ut veniret et obsidio-
juncta propter consanguinitatem, nupsitBuia- nem *'''>*
aolveret. Quod ut iraperator rescivit, ab
VARI^ LECTIONES.
1» pergrav. i ? *»" suo add, c. Bern. *''°
a. H. desunt Ch. •'' absidionem 1.

NOT^.
(155) Lege 1061.
D statumturbavit Exigebat quoqueidem papaabeo di-
(156) Rcctiiis hsc in Historio Francorum usque
ad a. 1110 deducta (supra n. 149) narrantur (Du- mitli dominationemomniumirui impcriiecclesiarum,
chesne IV, p. 89) * « Ddfuncto Alexandro papa, necui baculum pastMraiem donaret.juxta quoii in an-
loco ejus successil Hildebrandus, qui et GregDrius. tiquorum statuliscontmelnr Patrum Quod illefacere
Ilic magna synodo Homae congr.}.'ata, Ainricum renuit.Hiec tuit .)u.-*tior causa isiiusanalhemati.^.Im-
imperatorem de quibus iam cnminalibus ad se de- peraiore igilur liccles'aj communione privato, papa
lalis accusabat. Imperator audlens se criminari,le- Gregorius quendam Rodulfum gpnere Saxonem pro
gitimampurgalionpmotfert.Papaai)tem pi'.rgalioiiPCQ co regnarc con^tituii. Uic a ducibusejusdem impe-
e.jus negat se recepturura sed eura, cum imperio
;
ratoris,qui ad bellum eum lacessier.mt, interlectus
dignus nonsit,anathemaleteriendum,nii'i coronam, est. Poslhapc imperator legalos papa? dirigit.iterum
imperii deponeret.Quo nolenteimperium deponere, atque iterum satislactionera super suis accusalioni-
contravoluntatera totiuspene concilii[non volunta- bu3 oflert.Papa veroin sua pcrseverante sententia,
tempropriedictamjBeddesideriurapartissatmajoris Romamcum magna armatorum manu tendil,eaai-
ED.Pair.JeurrexcoTirBunicavit QujereBtotumecoleBiee que per aliquod tempus obsidet. Qua tandem ro-
903 REG. FHANC. ACTUS. 900

Urbe cjm papaClemente recessit.Po^t eju3

prefato A nocle GiraliJus abbus Silvae majoris mifrravit ad
discessurn Rotbertus affuit, et papara Gregorium Dorninum (158). Eodein etiam anno (1095) Urbanus
secuin usque Salernum perduxit ubi et deguit,; papa venit in Galliam, et magQum apud Gldrum-
doiicc ex hac vita raigravit {art. 1085). Quo apud montem concilium mense Novembrio celebravit.
Sulornum ita decedente, clerus et populus, qui ei Imporium enirn oricntale a Turcis et Pincenatis
adherebat, Desiderium, monlis Casini abbatem, graviter infestabalur, et jam Capadocia iriinor ct

in locoipsiuspapam ordinaverunt.eumque Viclorern major et Frigia raajor et minor et Bithinia simul

nornlnaverunt.Qui nonmultopost defunctusest^a». et Asia, Galacia quoque el Libia "* et Parnphiliu et
1088),adhuc Clementesuperslite; et successitei Odo Isauria et Licia et insulaj principales illarum re-
Hostiensisepiscopus, qui Urbanus est appeilatus. gionum, Chio videlicet et Mithilena, ab eis captae

Hac preterea tempestatc, anno videlicet incar- tenebantur, et fiebant cotidie diversa? cedes chri-
nationisdominicae 1087 quidam Barensesegressi ab stianorum et derisiones in Christum dominuni et in
Italia Antiochiam negociiindi gralia navigabant. religionera nostrara. Unde papa memorato concilio
Quo dum tenderent *o»-*i^-, Mirream ad urbem cum exortatus est Galloruni gentera, quam nuveral bel-
Iribus navibus applicuerunt. Invenicntesque illam licosissimam, ut viriliter oppressis Iralribus suc-
Christi cultoribus vacuara — Turciquippe
"
illam de- n currerent, ne eorum leraporibus christianismus ia
vaslaverant — graviter doluerunt. Tunc divinitus Orientis partibus penitus doperiret, Asserebatque,
animati fregerunt sepulchrum sanli Nicholai (an. gloriosam et ineffabilem mercedem in cclo asse-
1087), et tulerunt inde sanctissima ossa ipsius, et cuturos esse eos omnes, qui cruce Domini insi-
suain detulerunt ad urbem. In qua poslmodum gniti propter hoc negocium exequendum pete-

novam aedificantes ecclcsiam, illud venerabile the- rent sanctum sepulchrum. Monebat etiam, ut
saurum deposuerunt. Anno preterea incarna- antequam barbari Constantinopolitanam urbem
tioais divinae 1100 rex Anglorura Guillelmus, sibi suojicerent, eo festinarent in qua est sla- ;

magnifici regis Guillelmi successor et filius, dum tua, ubi Christus fuit ligalus et flagellatus, et
venationem exercet in silva qu;e adjacet Vindoniae clamis coccinea, qua fuil indutus, et spinca co-
urbi, a quodfim milite saijitta percussus interiit. rona qua fuit flagellum quo fuit
coronatus, et
Ille tamen milesqui sagittamjecit illum inscientem tlagellatus, et arundo quam pro sceplro tenuit, et
percussit.Cervum quippe sagittare p.irabat ; sed sa- vestiraenta quibus antequam cruciOgeretur expo-
gittaretrorsum acta regem insperale percussit etil- lialus fuit, et quedara porcio crucis in qua conOxus

lum inopinabiliterinteremit.Quod divinonutuconli- pependit, et clavi quibus affixus fuit, et aliae simul
gisse non dubium est. Erat enim rex ille armis sanctae reliquae, qud! magnum omnibus christiatiis
quidem strenuus atque munificus, sed nimis lasci- ^ generarent detrimentum si amitterenlur. Denique
vus el flagioiosus. Verum, autequam interiret, ma- omnes episcopi quiibi aderant testabantur, omneti
gnis sibi si^nis preostensis, si voluisset, corrigi illos admiscendos sanctorum martyruin collegio,
debuisset. Nara dum sibi subitus peccatis suis exi- qui abinstantiprocellachristianismum defenderent,
^entibus iramineret inleritus, in eadem insula in et absque dubiogloriosam in hoc seculo farnani in
qua manebat sanguinis unda felida per spacium eternum et in celo merccdem ineffabilem consecu.
unius dici emanavit ipso presenle, quod dicebalur turos. Ortabantur etiarn, ut univcrsi armis muniti
cjus portendere mortem.Ipso etiara tempore appa- succurrerent totis viribus pielatis fraliibus chri-
ruerunt alia signa stupenda in eadem insula, qui- slianis in periculo constitutis.Igitur non muUo po.-t

bus, sicut jam dictum est, terreri et vitam suarn videres immensam plebis multitudinem a tota occi-
corrigere debuisset, Quae juventa stolidus et ho- dentali plaga catervatim eo voto spontaneo ten-
nore superbus contempsit, el semper incorrigibilis dcre, exercitura videlicet equitum ac peditum cum
minsit. Unde Dei juslo judicio subita et intempe- diversis telis et armis.Non pueros imprudentia.non
stiva morte preventus occubuit ''" .Cui successit fra- senes debilitas.non mulieressexusinbecillilas domi
ler ejus junior Henricus,virsapiens atque modestus. lenebat ; sed omnes divinitus inspirati,non alicu-
Precedenti tamen terapore, anno videlicet incar- D jus regis vel principis potestate corapulsi, explere
nacionis dominicas 1098 cum esset luna :i5, stell» tam laboriosum negocium alacriter proporabant.
de celo cadere visae sunt pridie Nonas Aprilis, a Cum viris gradiebantur el feminae, necnon et pueri
inedia nocte usque ad aurorara (^57). El eadem parvi. Potentiores tamen inter hos oranes et fama
VARL^ LECTIONES.
4Si.462 '^^ ocubuit Lidia.
tenderet 1. 1. ^*^* forlasse :

NOT^.
cepta.Guitbertum Ravennatem episcopum pro Gro- obeunte.Odc, qui et Urbanus, de genere Franco-
};oriopapain constituit, qui luulato nomine dictus rum, ei succedit. »
est CKaiions. Grogorius vcro in Apuliara autugil,in (157) Cf. Balderici Dol. Uisl. Hierosol. ap. Bon-
qua quundiu supcrvixit cornmoratu'^ esl.Dcluiictus gars, p. 88 (Pal-ol., t. CLXVIi.
auiem sepuUus est Salernaj in monasterio sancti (158) Cf. Chron. S. Maxentii Malleacensc, Bouq.
Mathfi.Loco ipsius abbasCassinensis Desiderius or- XII, p. 403.
dinatus est.qui alio noraine vocatus est Victor.Quo

Patuol. CLXIII. 29
907 HUGONIS DE S. MARIA MON. FLOllIAC. 908
celpbriores hii fuisse noscuntur (159). Ademarus A pfoiiiberent. Itaque cepe."unt eis viclualla doficero,
Podiensis episco})U9,Uaimui)Jiis comeB Sancti Egi- etcorri|niit illos inis^crabilisrames.Unum enim ovmn
dii, Hii!.'o rrater rogis 1'hilippi, Rolbcrlus comos IT)dcnariis vcnd'.'batur, et una gallina solidis 15,
Normannorum,ot alter Hotbortus comes Fiandren- sod et casous unus quatiior libris denarioruni, et
eium et fraler ejua Godofredus de Bolonia.Slepha- modicuia panis uno bis incio, ct una nux uno do-
nus quoque comes Carnolensiu r,,et Ualdu'nu? fra- nario.Folia fici ot cardui quiiiam pro Bummis ede-
tor Hotgerii ducis Apulius, et Bujamundnp, ct Tan- bant doliciis, et fiuidam caballorum et asinorum et
credusejusconsobrimuB.et Pctruaquidam heremita, camcloruni carnibus vcscobantur, et njnnulli coria
qui peditum magnum conducebat oxercitum.Sed ct animalium coquebant et manducabant. Et cum ita
cum his erant plures alii proceres ex divcrsis rc- aifligerentur per dica 30, qiiadam dic in ipso dici
gionibu8,quorum nomina nunc sigillatim rccen- *'^-'
crepusculo divinis sacramontis premunili, omncs
sore non nccessarium est. Quos omnes, ubi Gon- unaniines tbras cruperunl et scx acies conlra hostcs
stantinopoiilanam ad urbem convcnere, suscipiens ordinaverunt. In primaacie fuit Hugo Magnuscum
iinperator magnis opibus honoravit,adeo ul mune- his qui adcrant Francis, et in secunda dux Gode-
rum i[)sius eorum nemo fucrit expers. cum boiiiinibus su;c tcrris, et in tercia Ho-
Illi vero inde fredus
ogressi, post maltos lahores ad Antiochiam perve- n berlus Normannus cum Norinannis, ct in quarla
nerunl (an. 1098) et eam per spacium octo mensium episcopus Podiensis cum Aquitanis, et in quinta
obsederunt. Quibus cvolutis, et pluribus hinc et Tancredus cum Langobardis et Ituliae viris et in ;

inde cotidianis concursibus intorfectis, Doo auxi- scxla (uit Bujainundus soor.sum cum agmine co-
liante eam inlraverunt. Turcus enim quidain, qui pioso,ut S! forte christianos ab hoslihus urgeri con-

portam ipsius urbis custodire videbatur, tradidit spiceret, confestim se eis conjur.gcret et ammini-
eam illis, intromittcns in ipsa latenier anlo ore- culum •*''^
ferret. Videbalur quippe inter reliquos
pusculum lucis comitem Rauduinum (160) et Bujn- principes esse vir astuciae singularis. Porro intus
mundum cum cxercitu copioso. Quod cives vidcn- Sancti Egidiicomes romansoral llaimundus, vir
tes, timore percussi fugerunt confestim ad muni- OfTOgiuSjCum alicjuantis custodiens lemptoria chri-
cionem. Preerat urbi ainiralius nomine Cassianus stianorum,no Turci de raunicione "^*^ descendenles
(161). Qui prolinus ad soldaMura Persias transmisil, ea sibi caperent aut comburercnt. Gurbaran quo-
ut ei succurreret. Porro christiani urbe potiti, ma- quein duobuacuncis lotura suum divisil excrcitum.
gnamgentis profanaemultitndinemdetruncaverunt. Tunc signo elato conflixere acies compositae, el
IHi vero qui municionem inlraverant novum circa cesi ennt pliirimi ex utraque parto ; sed tandem
se raurum extruentes, magnis intus scsc viribus p Gurbaran Dei virtutc perterritus fugit. Quod cer-
L r/i-.,„
defendebant. [Gestd ... «1 A... n.._io..ij
iv. 21. Cf'. Bald.] Soldanus au magno ad celum clamore sublato
nentcs nostri, eis
tem Persi« Curbarara (162) nomine, audiens quod viriliter insislcbant.Tuncet illiqui lemploria cusio-
christiani Antiochiam cepissent, congregavit exer- diebant ^^^ cerlatim omnes fugaj se crcdiderunl.ro-
citum magnum, in quo erat ammiralius Iherosoli- linquentes temptoria sua Noslri vero eos persequen-
mitanus et rox DMnmsci.Turcique etArabes el Sar- tcs,(inanlumcis in ipsadie virium fuit ad insequen-
raceni et Publicani et Agulani multi (C. 23-33.) Et dum et manus CTura valuerunt ad occidendum,
ecce jam tertia dies inluxerat, quod christiani civi- hostium prostraverunt.iantaque fuit cedes
lanlurr,
tatem intraverant,cum perfidorum ibidem alTuit
i!le barbarorum illorum, ut vix pauci de tanto reraa-
exercitus. Nostri vero urbe egres?i,instructi et ar- nerent exercilu. Multi qui adfuerunt tostati sunt.se
mali eis curaverunt occurrere.Commissum est ergo vidisse exeroitum magnum prodire de montaneis,
prelium magnum in ipso civitatis introitu et pro- quem precedebantsancti Georgiu3,Demc-
raartires
tractum usque ad vesperum, et ex utraque parle trius atquc Mercurius, habentes equos albos et ve-
cesi inulti mortales. Sed ubi nox advenit,nostri in- xilla gerenles candida,(iui una cum christianis bar-
tra muros se receperunt, et hostes haut ionge sua barorum urgebant exorciium. Igitur hostibus innu-
lixere temploria.Verum ipsanocte quidam nostro- merabilibus inopioabililer fugatis el cesis, vorsus
rutn.periculo quo artabantur intus et exterius per- ^ esl christianus populus ad tentoria diripienda. Ubi
territi, turpiter per muruin se deraittentes, fugere muilum auri repertum estet *^*argenti,viniquoque
quain Deo spera sua; salutis committere maluerunt. ct fruinenLi cl farinae copia raulla.Sed ct equorum,
Illi vero qui remanserunt artabanfur fortitcr per mulorum, asinorum, camelDrum, boura et ovium
dies 3), duna illi qui in municlonc erant positi eos ibidem est inventi grandis numerositas.Quara col-
urgerent desuper vehementer, et illi qui de foris ligens, ad civitatera tendebat alacris Doo an:;abilis
erant pabulandi causa illos progrcdi modis omnibus populus universus. Tunc illi qui in arce erant hoc
VARI^ LECTIONES.
^^^ ita 1. *^" aramiculum 1. **' raunione 1. ^'^^
cuslodiebant ibidein tumulatur noua paginainci'
pienle sec. ntaHU 1. '"^ cleest 1.

NOT^.
(159) Gf. Baldericus I. 1. p. 89. praef.).
(160) Qui in hac obsidione non adluit; ef. Sybel (161) Bagi Siian inteliigitur.
p. 378. In reliquis Gesta IV, 20. sequi videtur (ef. (162) Kerbuga.
909 UBG. FRANG. AGTUS. 010

videntes confcstim so ducibus reddiderunt, irnpe- \ Quod non valen

cives conspicientes et eis resistere

vita et abeundi lieeiicia. Deinum

vero tes,
' stupidi passim fugere hac illacjue ceperunl.
tnitasibi
ceperunt duccs pariter Ira- Chrisliani vero eos rnore pecudura detruncabant.et
p;»uoi^(Jie!tus reparali,
clare, cuinam suorum commitlerent
urbem, donec ulii portuB succidebant. Patefacto igitur introitu,in-

paragerentiter sancti sepulcri.Et tandem tradita est troivit reliqua fidelium multitudo. Tunc cives rna-
tormidine repleti atque turbati, tenplum Salo-
conservanda Bujaniundo, assensu tocius populi
et jori

concilioprocerum sapientum. Inlerca vero PoJien- rnonis expecierunt. Christiani vero eos perseque-

episcopusdsfunctusestetreverenleribidem tu- banlur feriendo et occidcndo. Rcdundabat sanguis

sis
anno iucui-- ubiqne "',6cd maxime circa templurr.ita utmilites
mulatus. Actum esl autem hoc bellum
nationis divinoe 1098. Porro nocce illa
quae bpllura Ghristi iisque ad cavillas pedumineo consisterent.

precessit, a parte aquilonis lux ingens in

celo ar- Quod cernens ammiralis urbis,qui erat in turre Da-

dens apparuit, a prima noctis vigilia donec illucc- vid,Comea vero el

tradidit ee eomiti Ruiinundo.
elfusioncm, euinet eospariler qui cum eo erantinlesos conduxit
sceret, portcndens humani sanguinis
erat.Gapla est igitur usque ad Ascalonem. Porro mililes Christi in ipso
qui in craslinum effundendus
facilitite, Domini templo auri etargenti et lapidum precioso-
et retenta Antiochia a populo Dei
t.inta

uanta non potuisset c.ipi ab ullo mortali

impera- B rum invenere copiam magnam. [Baldericus]. Sed
cnim ampla *'" et ct in domibus urbis inventa est ab eis raagna et
tore, nisi Dominus voluissoL Est
fortis, nl clauditur duobus firiiiistiiiiis muris. Kil ineslimabilis gaza. Patrato ergo divina virtute tam
ctiam capudtociusSyriae,etcontinetinse
monsste- preclaro triumpho,abierunt omnes gaudenles etpre
ipsiuspremi- nimio gaudio flentes ad Jesu Chrsti et Salvatoris
ria 60; archiepiscopus quoqiie urbis
*^' proinde ah oriontc nostri sepulcrum,obtuleruntqUGibi dona devocionis
net |56episcopis. Glauditur
vallalur ccsorum cadavera congrega-
qiiatuor magnis montaneis, et ab occidente suae. Altera vcro die
Ghristi verunt. Quorura moles tanta esse visa est.ut miUro-
Farfar. Verura, dum operiuntur ibi milites
lempusoportunum,quoperagerentcompeler:tcritor rum allitudinem adcquare videretur. Quae igne
sancti sepulcri, quidam miles" nominc Raimundus subposito confiagraverunt, ne fetoripsorum aercin
pro- corrumperet
Piletus, aggregatis sibi socii?,circumjacGnte[n et eis molcstiara generaret. Igitur ille

vinciam graviter devastavit. Comes quoque Sancti Deo amabilis christianorum exercitus in totu hac via
EgidJi AburametMarraraurbesmunitissimas expu- inestimabili est "^ usus successu. Nam cura nullo
gnavit ct cepil.Godefridus etiam de Bnlonia retinuit hostium agmine est congressus quod non exupera-
sibi Rohes et quedam castella qu;e erant per
girum. verit, nullam urbera obsedit quam non expugnave-

Hiemis denique *" recedente tempore et veris re- c rit, nullam gentem est agressus quann nnn calca-
meante {an. 1099), omnis Deo dilecUis e.xercilus verit Unde magnam gloriam smIs sibi meritis
''''^.

coadunatus sst apud Antiochiam, et inierunl consi- regum aul imperatorum per
adquisivil.NuIlus enim
lium, ut incoatum perficerent iter. [Gesla,c.35-39.\ lam longum terrse spacium suos hostes invasit,aut
Tunc deinde progressi accelerabant utceplum pera- adversus tantas gentestam feliciter dimicavit,Quis
gerent Et multis in itinere civitatibus captis,
iter. naves, quis equos, quis arraa, quissumptus tanlis
landem Iherosolimam obsidionecinxerunl. Obsessa hominura milibus preparare potuissel? Putetigitur,
cst itaque 8. Idus Junii el obsedit earn Rotbertus
; patet piane, quia snlus Deus hunc triumphum per

comes Normanniae ad septentrionalem plagam urbis chrislianae plebis maniim ideo voluit exercero, ut

ipsius.juxta beali Stephani prothomarliris templum. eorum fama longiusdiffundereturac cresceret(163).

Post eum vero fixit sua lemptoria aller Rotbertus Ipse quippe suavirtuteoranes illasgentes.si voluis-

Flandrensium comes. Ab occidente quoque obsedit set, potuisset subvertere aut uno tcmporis ino-
eani dux Godefridus et Tancredus, et a meridie, raento ad inferna demergere vel per suos angelos
([ua mons eminet illi.comes Sancli E.^idii. Obsessa funditusextirpare. [Geslac.SQ.l PorromilitesChristi

est ilaque firmitcr pcr sex epoinadarum iulcrvul- regiavirtute politi.Godefridum, virum strenuum et

lura. Intra quasepdoraadas everterunt murum pri- |^

honestum, regio diademate redimitum ibi relique-

mura duplici enim muro cin^ebutur. Transactis

;
runl,utet hostes finitimosexpugnaretet chrislianis
antem jain epdomadibus sox, feria sexta epomadis circumqua([uoremanentibusinoportunitatibussub-
septimfe {Jid. 15), hora itidera sexta,divinilus ani- voniret. Gonsccraverunt etiam ibidera patriarchara

matus christianus excrcitus, scalis interiori muro quendam Arnulfura, clericum satis industrium ac
applicatis, primum insiluit in eam ab illa parte qua bcnignum. Porro Iherosolimaurbs regalisest [inter
residcbat dux Godefridus et Eustachius fraterejus. montes sita,habens ad occasum turrim David et ab
VARLE LECTIUNES.
*'"'
ila 1. *" Glauditur— pecudumAoiruacAhnnl sccunduTnanu 7ionuno alrameiifo scriptuiunti. ^'- ila

corr. \. ipse, qui prius scripserat quoiue et veris. '^'^ ubique

: Rairaundo sec, nuinu 1. *'* est — — fun-
ditu extirpare sec. manu 1.
"'•'
iia 1. forlassc : calcaverit?

NOT/E.
Ift2) Cf. Baldericus : Non enim viribus suis kanc et velle el posse, tolum illwl allribuebant.
ascribcbanl victoriam,sed Deo, qni Ofcralus est in eis
 911 HUGONIS DE S. MARIA MON. FLOUIAC. 912

orienlali parlc teinplum el a meridie montem Gul- A dowicus deferre fecit ad monaslerium Floria-

Est etiuiii quasi tocius orbis uiubiiicus, cense et in monasterio sancli fJencdicti sepul-
variaj *"'^J.
turae inandari. (Juo faclo, cpiscopi, qui ad
et habundal salismediterraneis copiis nec Irauiiatur exequiasregisconvenerant.postexequias statim
mariliuiis. Conlinol etiam in se douiini et tJalvalo- Aurelianis conveucrunt,et propler perturbato-
ris uoslrisacrosanctum sepulcruin omnibus chri- res regni saiubri consilio Ludowicuiii juvenem,
rcligionis ainutorem, moribus mansuetum,ar-
stianis cxcolondum.In e& quoque quondam sancta
mis strcnuum, bello acerrimum, in die invcn-
pullulavit ecclesia, et eam dominus uoslcr Jcsus
tionis prolhomarliris Slcphani in regem unxc-
Christus suo sanguine dedicavit.De qua hec lenui- runt anle allarc sanctas crucis,ct coronam rejjni
tcrprelibavimus,quoniamplenitudinemhujus histo- caf'itiejusimiiosuerunt,Dai[iiberlusSeiioiiensis
riae scriplam esse alias jam cogDovimus.
archicpiscopus, Ivo ''*^ Carnotcnsis cpiscopus,
JohannesAurelianensisepiscopus,IIubertus Sil-
Philippi vero regis adhuc temporibus,anno scili-
vanectensisepiscopus,prcvocati plurimisexcm-
cet incarnrttionis domiaica; \ 102 (lG4),defunctu3 est plis aliorum regum, qui diversis in locis pro-
rex Iherosoliraorum Godefridus, et successit ei fVa- plerimminenlesturbdsa divcrsis episcopiscon-
ter ejus Balduinus.Obiit quoque Ilenricus impera- secrati sunt.]

tor anno incarnacionis dominiccE 1106. Ilec modernorum regum aclus scire volentibus
proinde incarnacionis domiaicae 1108. rex o nudis scripsi verbis alque simplicibus.multas res
Anno '

Francorum Phiiippus, vir initis et sapiens,Mili- memorabiles exiguo claudens in codice. Obmitto
''''''

duni "8 posilus decessit 3. Nonas j^l65) Augusli, lamcn in hac historia mult;i quaj scio.el mulla quae
anno vitai sua; 53 (166), regni vero sui 41 et sepul- ,
nusquam apud Lalinos repperiuntur.Unde liber isle
tusest apudFloridcensecenobium inecclesia sanclas minus quam debet contincre videlur. Ilinc tamen
sciri potest series temporum et alia plura scilu di-
Dei gcnitricis Mariai el sancli pariter ljenedicti,suc-
cessilque ei filius ejus rex et miles strenuissim.us gnissima. Sed hec cuncta, scio,despicienl illi apud
Lugdovicus.Anno quoque eodem mortuus est Ande- quos civica liltcrarum disciplina peregrinatur, et
funsus rex Hispaniaj, vir bullicosus ct sapiens. quorum scurrililati comes est negligencia sive desi-
dia, et illi simul qui breviata contempnunt,ct qui-
•
\Hist. Franc. iia finilur : Defunctub est autom
bus solent prolixa generare fastidium. Verumpta-
prefalus rex Philippus anno ab inc. D. 1108 '"",
pridie Kal. Aug.apud castrum Mililonense.Cu- mcn hec omniaillis poterunl prodesse,quibus gra-
jus corpus secundum dispusitionem patris Lu- tissimum est plurima nosse.
4S\
Explidt hislcria nova Francorum

HISTORIA REGUM FRANGORUM

MONASTERII SANCTI DIONYSII.

1 ^'^^.
[Gesta Fr. c. i.] Anthenor et alii profugiul) J) regeutili ''**^reges Francorum Merovingi suntappel-
excidio Troje, Asia pervagata, Frigeque rege facto lali. Cujus tempore Wandalorum gens Germaniam
et cum suis inter Macedones remanente,transacti3 Galliamque depopulans, multas civitates subruit
Meothidis paludibu3,infinibus Pannoniaeedificavere multumque sanguinem chrislianorum fudit.Regna-
civitalern nomine Sicambriam. [H. ep. c. 1, 2, 3.] vit autem idem Meroveus annislT, et mortuus est.
Et conslituerunt post mortera Anthenoris duos,Tor- Cui successit filius ejus Ghildoricus in regno sed ;

gotura et Francionem, a quo Franci.ut quibusdam postea ab enormitatem luxurie de regno a Francis
placet, sunt appellati.Quibus mortuis,duces elege- pulsus est, at^iueToringiam petens,;ipud Bissinura
runt Sumnonem et Genebaldura atque Marchomi- regem aliquantisper habitavit. Post quem Franci pe-
rum cujus lilius Pharamundus apud illos primus
; nitentia ducti remiltunt, et ad se accersitum in
more regio regnavil. [G. Fr. c. 4-9.] liegnavit au- regoo restituunt,puIso Romano quem sibi prefece-
tem idein Pharamundus annis circiler 11, el mor- rant. Piegina vero Toringorura Bissina nomine eum
tuus est regnavitqueClodius filiusejus pro eo an-
; suboequuta est, relicto proprio viro supra jam no-
nis 20, et obiit morte communi. Gui successit iii minalo ex qua sibi in conjugio copulala (ilium
;

regno Mero?eus de genere ipsius a quo Meroveo ; procreavit nomine CIodoveum.Regnavit autcm ipse
VARI^ LEGTIONES.
"® inler m. — Calvariae m
mat-gine supplel 1. «'' mittis -J. *^f
miduni 1. *"» 1109. Ch. ^^" Hivo
Ck. •"" a/m manus atramenlo fu.sco addidii: 1125» anno Heinrious junior imperator obiit. Eodern
anno Lotharius incepil regnare iterum olia manus 1137. anno nbiit Lotharius imperator.Anno 1138.
; :

Gonradus succedit. *^^ 1 rubrum prxmillit iJe his qui ab excidio Troj.-e fugerunt et in Pannonia edifica-
:

verunt civitatem Sincambriam, ex quibus Franci dicti sunt. ^*^ itali 2.

NOT^.
(16'«)Lege: 1100. (160) Corrige 56. Bouo. Cont.
(165) Lege Kal. Douy. Co.nt.
:
913 REG FRANG. ACeKTUS. — APPENDIX. 914

Childericus annis 20, et mortuus est; regnavitque A gi Thorincorum ^" Malbergam copulavit, et ter-
Clodeveus filius ejus post eum ;
qui fuit rexpotens ciam Alemannorum regi Huctrico tradidit (167).
super omnes retro reges Francorum. Qui cum posl fP. D. I, 25. 23, 25] Per idem tempus Cas-
mortem Ghilderici patris sui regnum Francorum siodorus scnalor et Dyonisius abbas, qui ci-

suscepisset regendum, Siegrium Egidii filiumapud clum decennovalem composuit, et Arator poeta
Suessionis superatum extinxit. apud urbem Romam claruerunt. Tunc temporis
2 ''^'\
[Gesla F. c. 11, i2, 15-19.] Post hec Chro- Alboinus ^^'^, filius Aldoeni regis Langobardorum,
tildem, filiam Gundobaldi regis Biirgundie, sibi in Thurismodum regem Jepidorum in bello peremit.
conjugio sociavit. Et cum essel idolorum cultor Hoc etiam lempore apud urbem Constantinopolim
precipuus, precibus conjugis sue excitus, a beato Priscianos Gesariensis, gramatice artis repertor,
Remigio Remcnsium archiepiscopo baplizatus est. claruit. [Cf. G. Fr. c. Per idem
27, 20, 21, 24.]
Post hec cum Alarico Gothorum rege apud urbem tempus Theudoildus filius Theodeberti 7 anno re-
Pictavensem bello conjungitur, ejusque exercitum gni sui mortuus est. Sub eodem tempore Clodo-
prostravit,et regnum ejusobstinuit.Hicab Anastasio mirus filius Clodovei inlerfecit sancum Sigismnn-
impcratore libellos de consulatu accepit, et statim dum Burgundionum regem, virum bonum etju-
usque ad basilicam sancli Marlini Turonis tanquam jj slum, cum uxore et filiis. Qui Clodomirus apud
augustus processit,et diadema capiti imponens au- Vienoam cum contra Burgundiones ad bellum cum.
gustus est appellatus. Et cum per circuitum pluri- exercitu pergeret, illos fugientes incaute subsequ-
mos hostium peremisset, diem ciausit extre-
ipse tus est ; inter quos cum velocissimo equo perve-
mum,obiitque apud Parisius anno etalis sue 45, im- niens, ex adversa parte percussus corruit, el mor-
perii vero sui 30, sepullusque est in basiiica sancti tuus est. Cujus uxorem Clotarius frater ejus in
Pelri, quam ipse funditus edificaveral. Eo tempore conjugio accepit, et duos filios e.jus, videlicet filios
sanctus Benedictus abbas virtutibus floruit.A trans- fratris sui Glodomiri, ob invidiam. regni cultro in-
ilu sancti Martini usque ad oUitum hujus Glodovei lerfecit. Quorum unus erat annorum 10, alius 7,
computantur anni 112. Post cujus obilum quatuor tercius vero cffugit, Clodoaldus nomine, et aiixilio
filii ejus, id est Theodericus ^*^^, Clolharius,Childe- puerorum forlium liberatus est. Qui postea, reli-
bertus, Clodomirus, regnum ejus inter se divise- cto regno, propria manu se totundit, el clericus
runt. Theodericus sedem Remenscm elegit, Clodo- factus, bonis operibus preditus est postea vero ;

mirus Aurelianensem, Childebertus Parisiensem, presbiter ordinatus, plenus virfulibus raigravit ad

Clotarius Suessionensem. [//. ep. c.30.] Eorum vcro Dominum.
sororem Amalaricus Alaricifiliusin matrimonio po- « 4 "'. [G. Fr. c. 28, 27, 29,] Eodem terepore
stulavit ct accepit. Iste vero Theodericus ex concu- Childebertus, frater prenominati CIotharii,apud Pa-
bina natus, poslquam scdem Rcmensem regendam risius febre correptus defunclus est, et in ecclesia
susceperat, mortuus est ; in loco cujus *^^ Theo- sancti Vincentii quam edificaverat sepullus *'-.S8d
debertus filius ejus successit. Cujus Theodeberti el maler eorum Ghrotiidis regina Turonis civitate
tempore Dani Gallias irruperunt sed superati ab ; defuncta ^"^^ est, atque Parisius deportata, juxta vi-
ipso Theodeberto, et rege eorum perempto, rapina rum suum Clodoveum condita jacel. Unde factum
tcrre restituta est. [G. Fr. c. 19, 26.] Qui 14. regni est, ut omnis monarchia regni Francorum sub po-
sui anno obiit,regnavitque Theudoaldus filius ejus testate Clotharii deveniret. Cujus filii ex diversis
pro eo. mulieribus plures fuere ,
quorum unus Crannus no-
3 [IsiDOR.] Per idem lempus Justinus major
''". mine a patrein Aquitania pjinceps constitutus est.
apud Constantinopolim urbem tcnebat imperium.et Qui contra patrem suura Clotharium rebellare vo-
HildericusWandalorum rex episcopos de exilio re- lens, sed non valens, conduxit in suum auxilium
direprecepit.Eodem tempore Theodericus rex Italie regem Britannorum Gonobrem noraine.Conlra quos
Joh;»nnom papam et Simmachum patriciumet Boe- ipse Clotharius pergens, virililer pugnavit, atque
rege Britannorum interfecto, Crannus captus cst
tium phylosophum gladio peremit [ef. //. m.]. Sub ;

eodem tempore Sigisraundus Burgundionum rex D quem .jussit Clotharius pater suus cum uxore et
fiiiam hujus Thcoderici *'* regis Italie, natam fiiiis ejus igne comburi. Illisdiebus beatus Medar-

ex sorore Theoderici filii Clodovei, in matrimo- dus migravil ad Dominum. Post haec ipse Clotha-
nio accepil, suamquo germanam Hunttrico Wan- anno postquam Crannum
rius, secundo''''' regni sui
dalorum regi tradidit. Uermenfredo quoquc re- peremerat, valida febre corroptus, mortuus est, et
VARLE LECTIONES.
**'''
Quomodo Clodoveusrex consilio uxoris sus baptizalus est, et de morle ejus rubnim addil 1. *"
SM-jier his nominibus litterx scripix sunt a. d. c. li. forlasse ut ordo mutarelur 2. ^^" ejus 2. •" Quomodo
fianctus Sisgimundus (sic) et sanctus Leodegarius episcopus interfecti sunt. arid. 1. ''"^ ihoder. 1 ? 2.
*'" chorinc.
1? 2. ''•"' albonius 1? 2. *^' De 'morte Clolharii regis et quomodo filii ejus regnum Franco-
rum diviserunt. add. 1. est add. 2. ^^ defunla 1 ? 2. 49^ 00 2„. 1.
'''-^-

NOTiE.
(167) Haec unde auclor sumpserit nescio. Conlinent peculiaria qusedam, sed haud dubic falsa.
9IS HUOONIS DS S. MARIA MON. FLORIAC. 916

in basilica snncli Mudardi Suessionia, quam edid- A Johannis baplisle huniantur. PostJusli.
^'^ sancti

caverat, a liliia suia honoriiice sepultus est. Tunc nianum Jutlinus minor annis 11 imperavit; sub
quatuor (ilii ejus, id est Cherebertus, Guntrunno^, quo rexGothorum Thotila a Narsete inagistro mili-
Chilpcriciis, Sigobertu8,rennum intcr diviserunt.el lie ejusdcm Justi suporatus cst [cf. P. D. iii, 11 :

ChorcbertuB Paris^ius, Guntrannus Aurelianis.Chil- IsiDoR. G. Fr. ]. Post TSiOiilam Leuvigildus rex Go-
peiicus Sue6sioni3,Sigebertus sedeni Remenaomha- thorum in rcgione Hispanie quosdam rcbclles supe-
buil. [P. D. II, 10. j Hoc temporo Henediclus papa ravit. Predictus vero Childebertus ''^'
cum patruo
Romane ecclcsicprecrat.Ghilpericus veroprirautum snoGuntranno pacem lialjuit; quum po lea inCro-
totius Galiie ohlinuit^quatnvis promptior et validior git scdcumeo postmodum reconcilialus est.Tunc
;

illoesset Iraler ejus Sigebertus. [G. Fr. c. 31,37^^8.] lemporis Tyberius Coustantinus imperator po-
^^^

Qui Sigebertus duxit uxoremBrunichildeni nomine, tenlissimus apud Constantinopolim 7 annis rcxit
(ili:im Atbanachildi regis Hispanie; ex qua huhuit 15, 17, 4.] Ad hunc
imperium. [P. D. iv, 12, 13,

filiuin nornine Childebertura.Iiic Chiideberlus duos Chilpericus rex Francorum Icgatos dirigens, niulta

genuit filioSjTheodebertum scilicct et Theodericum. ornamenta aurea abco suscepil; post quem Mauri-
Qui Theodericus perconsiliura prefateBrunichildis cius purpurum induit regnumque suscepit. Hic 50
avie sue Theodebertum fratrem suum interfecit et „ milia solidos Childeberto juniori dircxit, ut Lango
lilios ejus , sed et ipse postmodum per insidias cju- banlos de Ilalia ex'.orminarel. Qui misso exercilu
adem veneno interiit.Cujus etiam filiosipsa occidit. Italiam devastavit. Idem quoque Childebertiis cum
5 *9''.
[G. Fr. c, 31, 35, 30, 32, 33.] Videns au- consobrino suo, Clolhario scilicet, Chilperici filio,
tem hoc Chilpericus, quod Sigebertus frater suus bellumgessit cjusque exercitum vehemenler aini-
Brunichildem duxisset uxorem, misit Hispaniam, xit. Post bec ipse Childeberlus Hispaniam ingres-

et sororem illius Brunichildis, Walsuin-

accepii sus, niagnam cedem de populp illo fecit. [P.D. iii,
tam *""
nomine, dimittens reginam Andoveram, ex 21, 24; IV, 7.] Eo terapore magnus Gregorius pon-
qua JHm tres filios susceperat. id est Theodeber- lifexRomaneeccIesiefloruil.elThessaloasupradiclo
tum, Merovcnm ct Clodovcum. Habcbat cliam re- regeFrancorum apud Bajoariaiu rex ordinatus est.
gina Andovera puellam in suo obsequio noniine Fre- 6 '•"''.
[(;. Fr. c. 35-37. ] Eodein tempore Frede-
degundem, per cujus ingenium pravuui rex predi- gundisreginaChilpericumregem virumsuum,quem
ctam Walsuintam noctein stratu suo strangulavit, adulteraverat,propter adulterium quo timebat se de-
recepilque Andoveram in conjugio; quam postea prehendi inter se etLandericum comitem,insidian-
ipsa Fredegundis ita decepit, ni propriam filiaiii, les interfecerunt, cum regnusset 23 annis
reman- ;

quam ex repe conceperal, ex sacro fonle per ne- sitque cum filio suo Clothario. Que postea diebus
quam consilium suscipere faceret, Ob quam cau- C multis consenuit,et plena iaimunditiisultimum si-
sam ipsa Andovera perpetuo a rege est separala, g.iavit diem. [P. D. iv, 12, 14, 18, 27, 29, 30, 31,
et in monu^lerio cum ipsa sua filia velamine velata 35, 37.] Per idera tempua Guntrannus rex obiit.
usque ad finem vite sue permansit. Ista vero Frede- Postea vero Childebertus rex Francorum, filius vi-
Rundis, primo regine pedissequa, posteaautem re- deIicetSigebertielBrunichildis,juveni3 exlinguitur
gina effecta, ab ipso Chilperico rege suscepla est unno etaiis sue 25. Huni, qui et Avaros, post mor-
in conjugio ex qua tres filios genuit qui-
; tem ejus in Franciam irrumpunt, gravissimaque
bus defunctis, quartum genuit nomine Glotha- bclla cura Francis gesserunt. Ilis diebus Brunichil-
rium, qui tuit pater inclili et famosissimi re- dis reginacum nepotibus suis adhuc puerulis Theo-
gis Uagoberti. Predictus vero Sigebertuspostquam debertoet Theodorico regcbat Gallias ;
qui postea re-
Hiinos super sc irruentcs bis superaverat et fralrcm gnum Francorum inter se divisernnt.Agilulfus rex
suum Ghilpericum bello fugaverat, fraude ip- Langobardorum p.icera cura hoc Theoderico firma-
sius Fredegundis a duobus peremptusest 14
servis vit. Circa hec tempora monaslerium sancU Bone-
|
regni sui anno.etatis vero 40. Cujus filius Ghilde- dicti a Langobardisdepopulalur. Igitur
Mauricius,
bertus junior furlim ablatus est^et regnavit pro eo ;
postquam 21 annis roxit imperium cum filiis suis

matrenique ejus Brunichildem Chilpericus rex pa- Theodosio et Tiberio atque Constantino, a Foca,
D
Iruus suus in exilium trusit. Cheriberlua vero quid qui luit slrator Priscii,patricii,occiditur. lloc
anoo
egerit aut quomodo se habuerit,certura non habe- Theodeberlus et Thcodericus reges Francorum ad-
nius. IIsiDOR.] His diebus Justinianus imperator versus Ciothariura filiura Chilperici dimicaverunt.
Constanlinopolim preerat. Hic per Belisiaruin pa- Et beatus papa Gregorius migravit ad Uominum.
triciumdePersismirabilitertriuraphavit; ac deinde 7 5o<^.
Eo tempore filius Agilulfi regis Langobar-
in Atfricam niissus,Wandalorum regera delevit.Per dorum filiam hujusregisTheodeberti in conjugiura
idem tempus ossa Antonii monachi divina revela- uccepit. Hac eiate E.eutherius palricius eunucus,
tione reperti Alexandriara perducuntur et in eccle- dum imperii jura conaretur arripere,a militibus per
VAl\I/« LECTIONES.
'"'^
Quomodo
Chilpericus rex Andoveram uxorem reliquit consilio Fredegundis famule sue. arfri. 1.
"6 vvasuintarn 1. *»' childertus 1. ''S»
:::.t.ybcricus •!. 2. ^»^ De morte Fredegundis inre.-5lissime regine,

etquomodo Theodobertus et Theodericus regnum diviserunt. add. 1. Quomodo Brunichildis regina ^'^'^

Theodebertum et Theodericum interfecit. add. 1.

917 REG. FRANG. ACTUS. APPENDIX. 918

emptua est, caputqno cju3 GonaLantinopolim dela- A, quod Rom&norurn imperium a circuncisie (lclore-
tiim e.^-t. Focas.exlincto Mauricio ejusque liliis,per tur sed quod intellexerat de Hebreis, hoc actum
;

8 unnorum curricula principalus est. Hic roganle diiiOscitur esse a genle Agarenorum.quoa Sirrace»

papa Bunefacio slatuit sedern Romane et aposlolice no8 vocamug.

ecclesie ca[)ud esse omnium eccleaiarum, quia ec- 9 ^"2. [p. D. IV, 51 V, 0, 11, 12.] Eraelio quoque
;

closia Consluntinopolitana primam omnium eccle- mortuo, Hcraclonas filius ejus cum inatre Murtina
siarum se ascribeJjat. Contra hunc Focam Eraeiia- duobus annia regnavit, et post eum Conslantinus,
nus, qui Alfricam regebat, rebellavit eumque regno qui et Constans, germanu3 ejus, tenuilque impe-
privavit, remqiie publicam Eraclius ejusdom filius rium annis 28. Hic interfectusest apud Seracusain
regeniiaiii suscopit. \G. Fr. c. .38-40.] Eodem tem- Sicilie civitatem, caputque ejus delatuni es-t Con-
pore Tlieodeijertus rex a fralre suo Theoderico pe- stantinopolirn, et post eum regnavit Mezcnlius ab
rimitiir qui et ipse postmodum a Brunichilde vt-
;
indictione 7. usque ad 12. [G. Dag. c. o, 15, 16,

neno extinguitur. Quibua ita deiunctis, Clolharius 21.] Anno vero 37. regni Ciolharii Berlelrudia,
junior, Rlius scilicot Chilperici et Fredegundis, to- cujusobilum
inater Dagoberli regis, nioritur. Poot
tius G.illie primatum oblinuit qui et rogni guber-
;
ipse Clotharius aliani uxorem duxit nomine Sichil-
nacula susce[)it maluit prius ultor [iropinquorum p dem de qua filium habuil nomine Hairberlum
; ;

Euorum existere, quam belli occasio.-)em deponere Ipse vcro Clotliarius 45. regni sui anno moritur, el
Denique in ipso regni sui primordio Brunichildem in suburbio Parisiiin ecclesia sancti Vincenlii sepe-

reginam, que propinquos suos Theodebertum et litur. Quod Dagobertus filius ejus audiens, uni-

Thoodericum,filio3 videlicet Ghildcberti consobrini versis principibus quibus imperabat in Austria pio-
sui, peremerat et plures alios iJe semine regio ex- moverejubetexercitum.CumqueRemis pervenisset,
tinjerat, quasi jungerclur ei in conjugium convo- omnes pontifices et duces Burgundie et Neuslrie
cavit. Que leta effecta,sicul ei jussurn fuerat.venit, inibi se illi noscunlur tradidisse, Hairbertua vero

comptapreciosis ornamentis quasi ad nuptias.Quanri frater ejus nilebatur, si posset re;j;num patri assu-
ille judicio Francorum cameio jussit imponi et per niere sed voluntas illius parura sortita est effe-
;

circuitum castrorum circumducietpostea ad equos ctum. Brunulfus aulem, frater Sichildis regine et
indomitos liyatam disrunipi. Sicque obilu nefando, avunculus ejusdem Haiiberti, volcn.s eum slabiiire
ut f^ierat digna, ad inferos descendit. Gujus eliain in regno, multa adversus Dagoberiuin machinaba-
ossa \n igne consumpta nusquam comparuerunt. tur. Quapropter, multis tpinaactis diebus, a duci-

8 ^o'. [G. Dag. c. 12, 14, 24]. Huic vero Olothario bus Dagoberti jussu pJusJem regis apud Ablatona
fuit filius, Da;;obertus scilicet, amantissimusjuve interfoctus est.Guri)que totum regnum a Dagoberto
nis quen iilem paler snu3rex,dum adhuc viveret, C fuisset occupatum, sapienti usus concilio pagum
:

in regno Austrasiorum sublimavil; contra quem Tholosanum ct Caturciacum, Agenensem et Petra-

Saxones commoto exercitu fortiter pugnaverunt ;
gonicuiiietSdnctonicuni et usque ad Pireneos mon-
sed Deo donanle pater suus Glolharius ci subvenit, tes Hairbertofratri suo concessit,eo tciiore ut nullo
et trans Renum cum ipsis Saxonibus belluTi iniit : tempore adversuseum deregno patria piesumeret.
in quosingularicerlamineBertoaldumduceriieorurn Inde vero Parisius rediena, Gomadrudera reginam,
pereaait,pro eo quod Dagobertus filius ejus saucia- quam patris sui Clotharii consilio conjugem acce-
tus fterat in prerosuperiori, omnemque regionem perat, eo quod esset sterilis, Francorum instincLu
eorunr. ila 8ubjugavit,ut non remancret in ea belli- rcliquit,el quandam speciosissimi decoris et gonc-
geransvir quantitatem spate iliius superemincns. ris puellam nomine Nanlildem in matrimoiiio acci-
Tanta tunc Francorura potentia, tanta regum ani- piens reginam sublimavit.
mositas erat. Tempore hornm, Glotharii scilicet et \Q^^K[Gesla Dcig. c. 24, 25, 27, 31, 32.] neniquc
dulcissinii filii ejus Dagoberti, regnum Francorum cum Austriamrcgiocullu circuiret,mestusquo essel
valde elcatum cst, necnon et nimium, eo quod filiuin qui post eum regnaret mi-
sancta ecclcsia per
sacerdotes etecclesiasticos viros sublimatarefulsit. nime haberet,quandam puellam nomine Ragnelru-
intantumut Romanus ponLifex mittens in G;illiam D dem slratui suo ascivit de qua eodem anno mullis ;

rogirct,ut s'bi transmitterentur viri fortes in fide et precibus et elemosinarum largiiionibus Dvo donante
sapientes in eloquio, qui contra hereticos cum eo liliuni habuit, quem HairberLus frater suus Aure-
dij|)iiLare posscnt. Eo tempore Eraclius arcem Ro- lianis de dacro fonte suscepit. Dum aulein illum
mani tenebit iinperii. Qui sapiens in arlibus libe- domnus Amandus Trojectensis episcopus benedi-
ralibus et maxime in astronomia, mandavit Dago- ceret calhecuminumque facerct, finitaque oralione
berto,ut Hebreos de regno suo exLerminaret quod ;
nemo rcsponderet /4/«e/7,aperuit Dominus os pueri,
ct libentissioje Dagobcrtus fecil previderal enim ;
cunctisqueaudientibus respondit Amen. Qai ex aqua
idem impe.-alor in sideribus quibus intenlus erat. et spiritu sancto regeneratus,Sigebertus aon:on ac-

VARLE LECTIONKS.
QuoinoDo Dagobertus filius Clolharii contra Saxones pugnavit. add. i. '"^ Quomodo Dagobertus
^'"

rex Hayberto fratri siio Tholosam dedit ot terram totam usquc ad Pyrcncos mo!il33. add. l. ^"^ De
Sigeberto filio Dagobcrti regis, quem S. Amandus baptizavit. add. I.
919 HUGONIS DE S. MAIUA MON. FLORIAG. 020
cepit. llairberlo vcro rege dcruncto, Dagobcrlus A poteslas eidem ecclesie aufcrre pre3uinal,si irani
rex omnp rcgnuin suum sub dilione sua rpdegit. l)(>i ofTensam sancti Dionisii incurrerenon optat.
cl

Eodein anno mincios Samoni Sclavorum regi dire- Oinnibus vcro obliniatibus dolore consternalis,
xit, quatinus regnum suumabco rcciperel.Quibus blande leniterque virtulo qua poluil consolatus est.
Samo respondil : Et tcrra fjunm habemus Dago- Cumque postlongam ammonitionem loquendifmem
herti est, et nos sui sumtu, si nmiciiias disposuerit Ludovius filius ejus omnesque proceres
fecisset,
servnre nobiseum. Cui legali dixcrunl Dagoberti : ipsum prcceptum secundumregisjussionem propriis
Non cst possibile, ut servi Dei cum canibus amicitias subscriptionibus firmaverunt.His ita cxplosis, chri-
juiujanl. Qu\U\.}s rex Samo respondit : Si vos cstis stianissimus rex Dagobertus humanis rebua exem-
servi Dei, et nos sumus Dei cnnes, et dum vos conlra ptus est.Intolerabilis autem luclus subito totum re-
ipsum permissum habemus vos morsibus lace-
ngitis, plevil palatium, universnmque regnum ob ipsius
rare. Tunc missi Dagoberti ejecli sunt de conspectu mortetnacerbissimaoccupavit lamentalio. Condi(us
Samonis. Quo audito Dagoberlus graviter tulit, et autera aromatibus, cum ingenti populorura dolorc
congrpgato exercitu, terram illorum crudclissime atque frequenlia translalus est in ecclesiara sancti
devastavit.Inde victor rediens,Meltis civitate diver- Dyonisii Rustici et Eleuterii,quara condigne cx auro
tit,et pontificumetprocerum suorum concilio Sige- _ et preciosis geraraisdiversique generis ornamenlis
bertum filium suum in regno Austrasiorum subli- foris et intus ultra quam credi possit minfice exor-

mavit sedemque Mettis habere permisit. Ciimque navit ubi etiam ordinem psallentium ad instar mo- ;

eidera regi Dagoberto de Nantilde regina natus fuis- nasterii Augaunensium et sancti Martini Turo-
set filius nomine Ludoviu3,oblimatum suorum con* nensis, ut ibidem laus Dei perhenniter haberetur,
silio cum Sigeberto rejre Austrasiorura filio suo per instituerat, olque juxta eorum tumuluno in dextro
pactionis vinculum confirmBvit,ut Neutricura et ^"^ lalere honore debito sepultus est.
Burgundia ad regnum ejusdem Ludovii post Dago- 12 507. iQgfia Oag. c. 45. G. Fr. c. 43, 41, 43,
berti regis decessum respiceret. 44, 45.] Post cujus discessum filiuscjus Clodoveus
11 ^o\ [Gesta Dagob. c. 35, 17, 42, 43.]
Pcr idcm sub leneraetatesibi regnum patris ascivit,omn?sque
lempusSadregisilus Aquitanorumduxa quibusdam Francorum duces et Neuslrie cl Burgundie eum in
Interfectus esl.Etcum haberet filios in palatio edu- regno sublimaverunt,accepitque uxorem de gencre
catos, qui facillime possent mortem patris vindi- Saxonuin noraine Ballbildem.pulchram valdc et in-
care et noluissent,secundura leges Roraanas a regni geniosara ex qua tres filios habuit,Lotharium vi-
;

proceribus redarguli, omnes paternas possessiones delicet, Ghildericura et Theodericum. Sig<ibertus

perdiderunt. Cumque omnia
ad regis fiscum perti- verofilius prefati Dagoberli, rex Austrasiorum, de-
nerent.ipse gloriosus rex Dagbbertus ecclesie sancti ^ functus est, reliquitque filiura suura Dagobertum
Dionisii easdera po9sessiones,id estNovingentum in nomine, quem Grimoaldus major domus Austra-
pago Andegavensi, Parciacum, Nulliacum, Poden- siorura Dodoni Pictavensi episcopo detonsum sub
ciniacum, Pascellarias atque Anglarias in pago Pi- cusiodia direxit. Quapropter ipse Grimoaldus a
clavensi,ali^sque perplures cura salinissupra mare, Francis capius est,Parisiusque perductuset in vin-
devotissirae tradidit.Quarura noraina si quis inqui- culis mancipatiis.dignas in carcere persolvil penas;
sierit, ut reor 27 inveniet. Ipse vero rex gloriosus ubi et miserabiliter vitara finivit ^"^.Regnavil autera

inter alia que laudabiliter gessit, meraor voti sui, Clodoveus Dagoberti filius annis I6,et mortuus esl.
sanctorura Dyonisii Rustici et Eleuterii auro puro cl Tunc Franci, facto generali conventu, raajorem fi-

preciosis gemmis raemorias exornavit, el quamvis liorum ejus, Clotharium sciiicet, super se regern
ecclesiara, quam a fnndamine conslroxerat,intrin- statuunt, et Hildericum fratrem ejus in regno Au-
secus miro decorc fabricaverit,foris quoque desuper strasiorum prefecerunt, Theoderico junioie fralre
auxidam, infra quara raartirum corpora tumula- eorum in Francia cum Clothario rege patie siio re-
verat, ex argento puro coopcruit. Posl gloriosara manenle.Eodemtemporemortuus estArcbnoaldus;
veroregni araministrationem,16, poslquam regnum in cujus loco Hebroinus a Francis eligilur, vir cru-
Francorum sortitus fuerat anno, proflnvio venlris D delis et superbus.Post hec Clotharius morUius est.

Spinogilo villa nonprocul a Parisius egrotare cepit. cum annis 4 imperasset. Cui frater ejus junior
Post paucos autem dies cum sue vite senliret iin- Theodericus successitin regno ; sed Franci propter
minero periculum, Egam 5"* consiliarium suum ad Hebroinum, qui ei fidissimus erat, indignali sunl,
sevenire precepit,reginaraetLudovium filium suum scientes ojus irapietatera et propter ioc Thecde-
;

eidera in manu commendat convocatisqne primo- ; ricum a regno et Hebroinum a ducat» dejecerunl,
ribus palacii filioque et uxore, cum sacramento crincque capitis detonso in monaster'o Luxovio in
fieri jussit de his queecclesie sancti Dionisii contu- Burgundia sito concluserunt. Tunc in Auslriam
lerat ; ne quilibet de successoribus suis vol quelibet propter Childericum,fratrem hujus Theoderici, mi-

VARI^: LECTIONES.
"<'*
ut 1. ^"^ De morte Dagoberti, et de beneficiis qua? ecclesie beati Dionysii contulit.flrf//. 1. ^"'^ erga
"""
1. in loco raso. De successoribus Clodovei rogis,et quomodo Theodericus et Ebroinus monachi elTecti
sunt. add. 1. »"« finiut \. 2.
 1 ;

02 REG. FRANC. ACTUS. APPENDIX. 922

serunt queni cum Vulfaldo duce venientcm in re-

; A d;>m dc suis majorem doratis constituit ; et poslea
gno sublimaverunt. Qui postea cum uxore, cujus in Austriam victor remeavil. Cujus filii fucrunt
uterus ex conccplione jam intumescebat.a Bodone Drogo et Grimoldus ex quibus Grimoldus duca-
;

et aliis Francis interfectus est, et VulCaldus perfu- tum accepit in Gatnpania.

gatoevasit ad Pipinum in Austriam. Leudisius,Ar- 14 ^". Mortuo Theoderico, Clotharius filius ejus
cbinoaldi fidus^major in domo eiigitur.Leodegarius regnum puer obtinuit. Quo defuncto, Childebertus
pontifex el Gerinus Irater ejus in hoc consiiio per- fratcr ejus successil. Hairberto qnoque morluo,Gri-
mixti crant. moldus Pipini Filius majordomus efficifur ChilJe- ;

d3 Audientes Theodcricus atque Hebroinus

^"^. bertus vero rex nt ex hac vita migravit.regnum pjus
morluum esse (Ihiidericum, de monasterio latenter suscepit Dagobertus filius ejusdem adhucpuer.Quo
exierunt, et crescente coma cum maximo arrcorum temporeGrimoIdusmajordomusTheusindam filiam
apparatu iu Franciam rcdierunt, alter ad regnum. Robodi ducis conjugio sibi eopulavit.Qui a Ranga-
aller ad ducatus officium. Tunc Ilebroinus Leudi- Lamberti peremptus
rio Fri.^iune in basilica sancli

sium, qui ei in proqnopater ejusPipinus Theudoalduiu filium

principalu successerat, apud Cari- cst;

siaoum castrum dolo inlerfecit,et Leodogarius pon- ejus,quem ex alia conjuge habuerat,in honore pa-
tifex et Gerinus frater ejus ab eodem ignoroiniose p tris constituil ipse quoque Pipinus eodem anno ;

cruciati perimuntur, el (168) Lupusdux in exilium qui est incarnationis dominicffi 714,medio Decemhri
retruditur, sicut in precepto ejusdeiu Theoderici obiit, postquam obtinuerat principatum sub nomi-

continetur, quod de hereditate ipsius Lupi mona- nalis regibus annis 27. Plectrudis,Pi[iini quondam
steriura sancti Benedicti constructum sit in agro uxor, Karolum, cx alia uxore ejusdem Pipini fi-
Floriacensi. [G. Dag. c. 47.] Postea vero Ilpbrni- lium, captum tenuit; sedDeo donante vivus evasit.
nus multa exercens maleficia, a quodum Franco Hic enim post mortem Dagoberti minoris,qui quin-
nomine Ermonfredo perimitur. —
[Lib. dc majori- queannisregnavil.multa prolia commisitcontra Ra-
bus domw!.] Deniquea temporibus Clodovei filii Da- bodum Frisionem contraque Ragenfredura,qui pro
goberti regis,p4tris vero TheQderici,regnum Fran Theodoaldo, Grimoidi jusii et modesti filio, major
corum decidens per majores domus cepit ordinari; domus efficilur. Tiinc Franci Danihelcm quendam
quorum primus apud Austriam Pipinus reliquitfi- clericum post abjectionem tonsure in regno stabi-
lium suuin nomine Grimoldum posl; Crimoldum;
liunt,eumque Chilpericum nominant contra quem ;

Archinoaldus. Quo defunclo, Ebroinus succedit, Karolus pugnavit atque in fugam victor compulit
Vulfaldo apud Austriam ducisofficio fungente.Quo ac deindeColoniam veniens,thesauros patris sui Pi-
decedente, Warlinus et Pipinus junior ''".filius An- pini a Plectrude noverca sua recipiens,regem sibi
seiiisili, qui alio nomine Anchises dictus est, in Clotharium statuit ;
qui eo anno mortuus est. Tan-
Aualria majores domus fuere.Qui etiam moto pre- dem Chilpericus rex, qui primum Danibel vocatus
lio contra Theodericum regem atque Ebroinum du- est, et Rainfredus dux Eudonem ducem expelunt in
cem armatas acie? dirigunt. Sed Martinus fuga adjutorium ; ex quibus Chilpericus,qui ct Danibel,
lapsus, dolo Ebroini Lauduno Clavato interficitur. cum thesauris rcgalibus iugit ;
quem postmodura
Pipinus vero in Austriam rediit ; ad quem Hermen- idemEudocummultis muneribus KaroIoreddidit.Quo
frcdus occiso Ebroino fugiens evHsit.Fucruntautem non plusquam5annisregnante,FranciTheodericum
majores domus,ex quibus quidem regalis generatio Dagoberti junioris filiuiu, supcr se regem statuunt.
processit,primusAnsbertussenator,quiex Hlithilde, 15 ^'-.Quo lempore Karolus majordomus et prin-
lilia secundi Clotharii, genuit Arnoldum, palrem ccps Austrasiorum multa bella contra Rabodum et
pancti Arnulfi postea Mettensis episcopi ;
qiii Ar- Rainfredum atque Eudonem contr-ique Bajoarioset
nulfus jjenuit AnsegisiIum,aIio nominedictum An- contra Sarracenos impari manu iniit.et semper Dei
chisem, patrem Pipini. Franci denuo pro Ebroino gratia victor exstitit, atqueanno dominicae incarna-
Waratonem majorem domus elficiunt cujusfilius ; tionis 741. dux defunctus et inmonasterio preciosi
GisIemarus,conlra'licente patre suo Waratone,cum martiris Dionisii a suis humatus e?t. Hic-''^ res ec-
Pipino civilia bella habuit. Iterum Pipinus cum D cle?iarum laicis tradidit projjter assiduitatem bello-
Theoderico et Bertario bellum quos vicit pt
iniit ;
nim (169),atque prohoc solo maxime est eternaliler
cepit, atque thesauris acceptis Nordebertura quen- dampnatus. [Epint. sxjn. Cari.<!.] 170) Nam sanctus

VARI^ LECTIONES.
Quomodo idem Theod. et Ebroinus de monasterio egredientes regnum Fr. invaserunt. add. 1. '"<'
'^'^

etjuniorl.2. '" Quumodo quidam clericus nomine unctus est in regem Fraucorum, qui cum rex
^'*
esset, Cilpericus dictus est. add. 1. Quomodo S. Eleuterius Karolum Martellum vidit in iulerno et
quomodo serpens de sepulcro ej us exivit. a^ffi. L "^ notabene contra sacrilegos adrf.2.rt/ea rwan» i« r/jftrj^,
NOTyE.
(168) Gf. jjeneal. rej^um Francorum, Bouq. II, p. locis cum hac narratione convenit.
697 et Lnpus pessimus du.v inexilium r. s. i. p. e.
: (169) Cf. Hugonis H. eccl. supra p. 358.
7/i. c. q. de h. i. Lupi cssent in monasterio sancli (f~0) a. 858, ap. Baluze Capitul. ed. Chiniac II,
Pelriconstrucio in ogelln Floriarrnsi. Hrpc ofiam «liis p. 108.
923 IIUGONIS DE. S. MARIA MON. FLORIAC. 9^4

Eleulhorius Aurolianonsis episcopus, qul in mo- A. tavit usque ad mortem (172), et in ecclesia sancli
n«Nterio sancli Tiinloiiis rcquiescit, in oruliorio Dionisii ante altare ipsius inartiris pristinam salu-
pusitus ad altcrum seculuin esl raptus.et iriter ce- teiu recopit visilalioncct allocutione q)usdem,ct pio
tera, que Doiiiino sibi ostendcnte conspexit, vidit bencdictione paslorali et ob tt-stimoniurn rei ficste

ipsuin Karoium in inferno torqucri. Cui interro posleris detnonstrandi elaves ct pallium apostolice
ganti respoiisum esl ab anpiplo duclore, quia san •
dicnilatis inibi reliquit, unxilque (173) in lejies
rtoruin jtidicio,<iui in ruturojudicio cum Diminojn- Francoium florentissininra retjem Pipinum et duos
di(at)unt,quorumcuniiuc ras abslulit et divisit.anle (ilios ejusKarolum et Karlomagnuin.Sod et Bertrii-

illud judicium unima et corpore sempilernis sup- dam, conjugem ipsius incliti regis Pipini, indutani
pliciis estdepututna ; etrocepitsimul cum suis pcc- cicladibus regiis, gralia seplironiiis spirilus in Dei
calis pcna? proptur (leccataoinniurn qui res suas ho- norniiie consignavit,!it(|ue Krancorum procerosapo-
nore et ainorc Dei ad loca sanctoruiii in luminaii- stolica benedictione saiictificans, auctorilate beati
busdivini cultusetalimoniis pauperum et servorurn Petri sibi a Domino tradita obligavit, et obtestatus
Christipro aniiiiarum suarum redemptione tradide- nunqiiam dc allera stirpe per succedentium
est ul
runt. Qui in se reversus sancturn Bonifacium et teniporum curricula ipsi vel (juique ex eorum pro-
Fuldradiim^'''ah!jatem ecclesie aancti Dionisii ad se U pagineorti regein super se presumant aliquo raodo
vocavit ;eisque lalia dicens.jussil ut ad sepulchrum constituere, nisi de eorum propa-iine. [Gesla ponl.
illius Karoli irent.et si cnrpus ejus ibidem non rep- Rom.] Tunc gloriosus rex Pipinus congregnns pro-
perissent.ea que dicebat vcra esae crederent. Qui ccres regie poteslatis, eotque tanti patris ammo-
perjjentesadlocumubicorpus ejus humatuin fuerat, nitione imbuens, statuit cuin eis, que Ghriato f s-

sepulchrumque ejus aperientes, subito visus est vente una cum eodem papa decreverat perficere.
draco exisse et totum illud sepulchrum inventum
; Tunc Francorum conciiio direxit missos Haistulfo
esl interius denigratum, acsi fuisset exustum. Nns ncquissimo Langobardorum rogi,ut pacifico ablata
autom illos vidimusqui usque ad noslram etatcm restitueret ecclesiis. Sed nequam Haistulfus omnia
duraverunt, qui huic rei interfuerunt ct nobis viva facore renuit.
voce voracitcr, dixorunt. — (Lib. de maj. domun.) 17 ^'\ Gernens vero Pipinus, quod atrocissimi
Posl cujus inorlem Karlomagnuset Pipinusfilii ejus Haistulfi nequaquam valeret saxeum cor emollire,
primalum ref^mi Francie obtinueruiit.Quorum aller, premisitantesuumoccursum aliquosexsuis proceri-
hoc Karlomagnus, contra Hunaldum ''^ ducem
esl bus ad cuslodie, das Francorum clausas.Quod a'i-
Aquitanorum ac deinde contra Odilonem Bajoario- diens protervus Haistulfus,super eos repente irruit
rum 'lucem conflictum hahuit ; et ad ullitnum iii p cum suis exercitibus sed Dei bonilas Francis cotr
;

.Siracli monte monachus postmodum in effectus, tulit vicloriam,ila ut ipse Haistulfus lugain arripe-
nionle Gassino religiosam vitam duxit. Postremum ret et abs [ue ormis pre timore Francorum in Papia
in Franciam ad fratrem suum Pipinumjam regem civitale se recluderet. Quam Pipunns obsidens el
logalus sancli Stephani pape rediil; atque Italiam multum constringens, atrocissimus Haistulfus vo-
rcpctendo, facla legatione apud Viennam Gallie niam postulans, oinnimodis profcssus est se reddi-
urbom obiit. turum civitates. Pacloque confirmato, recipiendas
16 His temporibus Hidricus in reguo Franco-
^'*. ipsas civitales rex Pipinus consiliarium suum Ful
rutn constituitur; de quo Pipinus adhuc dux legatos radum abbatein Sancti Dioni.sii misit et continuo ;

ad Zachariam papam direxit.interrogans eum,si itu ipse rex cum suis in Francium feliciter repedavit*

manere debereiit rej^es rraucoruin, cum pene nul- Post hec pestifer Uaistultus quodam in loco vena-
lius potestalis essent, sed solo nomine conlcnti. tioni intentus, divino judicio fulmine percussus,
Quibu3 legatis Romanus pontifex respondit, illum atrocissima morte interiit. Tonc Desidcrius quid-im

debere regem vocari ct esse, qui rem publicam re- dux, audiens obisse Haistuirum, ilico aggregans
geret. Detonsoigitur re^e Hildrico et iu mouasterio multitudinemexerciluum,auxiliopredicti pape Ful-
retruso, Franci Pipinum regem super se statuunt. rudi abbatis sancti Dyonisii, super Rachisum, fra-

IHc rebellantes bubegit,Griphonemque fratrem

sibi D treinprefatiHaistulfiregisLangobardorum,arripuit
suum,Thassilonem quoque exsurore nepu[em,quo- fastigiuin.Posteaidem hoatissimus papa SiophHnus
rum alteruin Austrasioruin, allerum Bajoarioriirn Doo annuente rem publicam dilalans.et dominicam
duees instituit (I7ij. Denique Zacharia Homano plebem utbonuspastor ab insidiisinimicorumeruit.
poiitifice defuncto, beatus Stephanus succedit, qui cursumque consummans, Dei vocatione ad vitara

persecutioceHaistulfi in Franciam venil, ubi egro- trausiit perpetuam. [Epixt. sya. Caris.] (1"/").) Pi-

VARl^ LEGTI0NE8.
»''»
fultaduin 1. 2, ^'' humaldum 1. 2. ^is Quomodo Pipinus Hildericum fratrem suum aregnoFran-
corum deposuit et in loco ejus coronatus est. add. ^'^ Quomodo idem Pipinus diversis ecclesiis raulta
ex eis, quas pater ejus abstulerat, reddidit. add. 1.

(171) Gf. supra. V, p. 9 convcniunt,

(172) Gl. Gesta pont. Rom. (173.) Ap. Baluze II, p. 109.
(173) Hipccum nolitiacoronationis apud Bouquet
 :

1)25 nm. FRANC. ACTUS. - APPENDIX. 926

pinusautom rexgloriosus dampnationem patrissui A conclavi evocal.Quibus ail:« Bonum alquo rectum
Karoli cognoscons, sinodum apiid Liplanas congre- mihi vidclur, ut Franci orr.ne^ mihi tributa solvant,
gari fccit. Cui [jreluil cum sancto Bonilacio legatus uti cetero gentcs que subjcctc raanent dicioni no-

upostolicG sedis tieorgius nomine.Nam et sinodum stre. » Hoc auditn, viri sapientea Albuinus atque
ipsam habemus,et quantumcunque de lebus ecclo- N.timo seu alii prorercs qdi aderant tristes effGcti,
tjiastiois, quas polor suus abslulcrat, prout potuit rcfri rospondentes dixorunt • Dornine rox, dcsine :

ecclesiis reddere curavit. Et qiioniam omnes res hoc a Francis querere, quia illorum auxilio et !a-
ecclesie, a quibus ablate erant, reslauraro propter bore regno vicisti omnia. » At rox aliqunnti.«per
contestationem quam cum Gaifcro Aquitanorum commotus ira, ait nullomodo suum vclle aliler
duce habcbat non prevaluit, precarias fieri ab epi- verti, nisi siciit dixerat. At illi lcriiiinum proion-

scopis exinde petiit.et nonas ao decimas ad restau- gando pctierunt prolixum. Quod et rcx cessit.Inlc-
rationem tcclorum, el de unaquaquo ecclpsia i2 rim convocaverunt omnes primores rcgni, eigque
denarios ^'*' ad casam, ctijus rea beneficiate, sicut velle re^is manifestaverunt.Qui indignati 8U{>erhac

in iibrocapitulorum regum habetur,dari constiluil, re moioste acceperunt.

usque durn ipse res ad eccicsiam revencront.(E;NH. 19 ^^''.TamenaNaimonc duce Wascono et Albuino
V. Car. c. 3.J Ipse vero gloriosissimus rcx Pipinus r) didiciose bene consulati sunt. Jusserunt cnim, u'
regnum Francornm rexit nobiliter per ISanno.s et omnes - Franci prepararent se ad expeditionem 2
•

eo amplus, Parisiusiiue morbo aque ^'''

interculis nnnorum.sicque armati ad regem tonderont. Et fa-
deficiens mortuus est, et in mon-isterio sancti Dio- ctum est.Ex improviso nuntii diriguntur ad regem,
nisii deportalus atque humatus est. qui nuntienl exercitum ascendere contra cum im-
48 ^^''.Postcujus dicessum fcf. Einh. l. l.] Franci, mensum. Quo rex audito, mentc consternatus est,
facto generali convenlu, Karolum Magnum, lilium eo quod rninime spatium iili foretcongregandi exer-
ejus, super se regem statuunt ad quem postmo- ,
cilum. Quid plura? Mox Albuinus et alii proceres
dum sanclus pontifex Adrianus compulsus in Fran- ''^*
Francorum assunl anteKaroIum dicentes «Quid :

ciam venit (174), querelam depositurus de injuriis agis, Karole ? Suscipe tributum Francorum adest ;

et pervasione sancte Romane ecclesie, a Desiderio tibi paratum exitiale ^^». » Quod ille audiens ait

Langobardorum rege perpessis. Karolusautem rex " Deliqui ;dateconsilium,q(iid agam ? — Mitto,in-
amore et honore beati Petri et reverentia ^^' sancti quiunt, legalos obviam exercitui, et satisfac omni-
presulis Adriani ductus, oxpeditionem preparans, hu3 per emendationem. et factum csl.Post »> Quod
ipsum Desiderium in civitate Papia obsedit, et cepit vcro Franci aiunt ad regem. Tui milites sumus; : «

cum uxore et uno filio [an. 774) ; allerum autem nrmati quocunque jusseris ibimus.» Sioque cum
filiorum ejus regno expulit,ipsum vero Desideriura ^ Ludovico rege filio ejus missi sunt in partes Wa-
regem in Franciam misit,oumque jussit in ecclesia sconie ;
peractoquc negocio, cum maximo tripudio
sancti Dionisii tonsorari et monachum fieri. Quod ad 10C& propria sunt rcversi.Qui gloriosus rcx post
et factum esl, ibique usque ad ultimum vite sue longam regni amministralionem (Einh. V Knr.c.30) .

diera moratus est, sepultni^que est ibidem in sini- febre simul hUerisque dolore fatigatus,7. postquam
stra parte monasterii (175). Interim famosissimus decubuit die, sacra communiono percopto, de-
rex Karolus adliminaapostolorum Homam perrexit. cessit, anno etatis suse 72. et ex quo regnare cepe-
Prefatus vero Adrianus papa et priores senatorii rat 47. 5. Kal. Febr. (an. 814) hora diei 3. Qui a
ordinis atqne sacer olerus omnisque populus Ro- suis ibidem in ecclesia sancte Dei trenitricis,
manus cura honore eundem regem exceperunt, in- qnam funditus edificaverat, conditus aromatibus
super imperatorem esse acclamaverunt etdie sancto huinatus est.

pasche (aw. 800) consecraverunt. Hoc itaque pora- 20 ''^"'.Cui (176) successit in rogno filius ejns Ludo-
cto,cum suis prospere reversusest in Franciam.Qui vicus Pius iinperatorfamosissimu3,nulli reLrum suo
sublimatus ^^' super omnes gentes, quas adjutorio tempore postponendus. Quigloriosus imporator tres
et labore Francorum sibi subjecerat, dum moratur filios suos Lotharium, Liidovicum et Pipinum su-

Aquisgrani^Albuinum ducem Francorum atqueNai- D blimando, monarchiam re^ni eis distribnit. Nara
monem primlcerium Wasconumque ducem ad se in Lotharioimperium Romanorurael aliis duobuspar-

VARLE LECTIONES.
^'^ denariis 1. 2. •''"
atque -(. 2. ^^" Quomodo Karlomannus post patris obilum et quomodo apud
lioiiiam imperalor effectus sit. add. 1. *-' reverentis 2. '"-'
sublimalur \. 2. ^" Quomodu Franci cum
Karlomanno rege voluerunt *" preces 1. "= oxliale 1.
proeliare, et de morte ip.sius Karoli. add. 1.
^" 1. in(ra anie ve>'ba Qui : Lolhariiis per imperialia novnm caput
ordilw, rubra prxmissa : Dc discor-
dia facta inter Ludovicuin regem piissimum et (iiium ojus Lothariura.

NOT^.
(174) Haec et sequentia falsaesse et fabulis plena, SS, VII, p. 198. Leodium ex-*ilii locum dicunt.
cuique patel (17G) Hffic euin vcteribus fonlibus in univerFum
(175) Aiin. mai. Sangall. S9. I,pa!r.75.Corbeiam, convoniunt,neque taincn ita descripta sunt.ut cer-
Ann. Leodienses SS. iV, p. -13, et Ansclmus c. 18, tum fontem indicare possimus.
927 miGONIS DK S. MARIA MON. PLORIAC. 928
tes ri'gni divisit; atque iiialigante humani j;encris A cantcs, eos cxipiunl,diuqiic connigendo pars K.i'
inimico, ipsitres eju8,factionequorundam pra-
fiiii roli victrix efficitur.
Post quiete Karolus dogens in
vorum hnminum, ipsum Ludovicnm palrem suum rcgno,et supervivens ceteros fralros.omnia regna
impcrulorcm dolocapiunl (an. 833), uxoremiiue ejus eorum suo conjunxit impcrio. Qui incomparabili
Judith ct Karolum,ulriusquefilium, ab eoextrahunt cxistens bonitate el priores et futuros regos Fran-
et exulant, deserentc omni populo ipsum Ludovi- corum euperavil munificentia ecclesiastica. Nam
cum impcratorem et ad filium ejus Lothurium trans- tolius rcgni sui monasteria lar^itate precipua au-
eunlc. Et-ibo etiam Uemorum arciiiepiscopus inler pondo multiplicavit: insuper cenobium sancti Dio-
cos ad eundem se conlulit Lothariutn. Qui Lotba- nisiijUbi ipse corpore rcquiescit, mi^-abiliter terris
rius pcr imperialia palacia veniens,adduxit secum et diversi generis ornamentis amplicavit. Pro qui-
eundem palrem suum us(iue Suessionis ad mona. bus beneficiis ut liberaretur ab iuferis, ductus est
slerium sancti Mcdardi.Ibique horlantibus et urgcn- in ponarum loca, ut has expavescens a malis so
tibusceterisepiscopis seu priraoribus regni,coactu3 subtraheret et rursum ostensusest ei florigercam-
,

cstEbboilli imponere publicam penitenliam ; unde pus, ubi requiescunt boni, quatinus magisac magia
nimiam et perpetuam ejus incurrit ofTensam. Inde in bonis proficeret, ul tamiem illuc pervenireposset
vcro plurima pars procerum et populi verleruntse Quod quomodo contigerit, in gestis ipsius plenius
iteruiii ad jamiiictumLudovicumimperatorem,dese- B invenitur. Qui post gloriosam regni amministrato-

rentesfiliumejusLotharium,re8titueruntqueeumin nem ad sublimium^-^apostolorum limina pergens,

imperium ^nn.831) apud monastcrium sancli Dioni- in ipsn ilinore morbo correptus interiit {an. 877).
sii (l77j. Tandcm longo post tempore in concordiam Deinde corpus illius sepulturetraditur in parrochia
remeante patre cum filiis, ascivit ipse imperaior Lucdunensi in monasterio scilicelNantoani^^dSl).
Ludovicus consensu et favore supradictorum filio- 22 ^'^Dum itaque ibi lumulatus multo tempore
rum Karolum in regno cujus extitit Francorum jacerel, visio in monasterio sancli Dionisii.statufo
;

et Bur;^undie regnum. Quamdiu autem supervixit in pngo Parisiaco, cuidem monacho Erchengario
genitor eorum Ludovicus, pacem quoquo^-~ modo nomine et cuidem clerico sancti Quintini Verman-
visi sunt tenere. Qui gloriosusimperator postlon- densis Alfonis nomine in una nocte apparuit "*,
gam resni amministrationem viam ingressus est dicens se esse Karolum imperatorem ac Calvum,et
universe carnis {an. 840) sepultusque est Metlisci- se illis a Deo palam direcluin, ut voluntas Dei om-
vitate a fratre suo Drogone ejusdem urbis presule nipotentis filio suo Ludovico regi et proceribus le-
in monasterio sancli Arnulfi (178). Postcujus mor- gni Francorum panderetur.
tem Franci, facto generali conventu, filium ejus 23 '^^^. Nam ait displicere Deo sanctisque marti-
Karolum Calvum super se regem statuunt (179). C ribus Dionisio Rustico pl Eieuterio etaliisomnibus,
Contra quem supradicti fratres invidia regni com- quod fruslrelur corpusillius sopulturabasilicesan-
moti, expeditionera ex oranibus copiis suorum ex- dumadvixitanimoque-
ctissimi Dionisii,cui libenti
trahunt regnorum,ut dimicando contta cum aufe- cunque valuit tribuere studuit,seu ornamenta, que
rant illi regnum. ueque hodie in ipsa reservantur ecclesia, precio
21 »^* Quod Karolus cogno8cens,omnes primores inestimahilia, auro decorata,gemin!sque el lapidi-
sui evocat regni, super hac re eos consulens. At bus preciosis.seu prediaet prepotentesvillas." Ertw^
illi unanimiter raente virili succensi, inquiunl.non igilur quantocies et iransfermt corpus meum ad lo-
posse pati, ut sinant eos ingredi fines suos. Unde cum Sanc\i Dionisii. Quod filius ejus el principes
Karolus illis gratias referens,obviam fratribuscum regni audientes,convocatis archiepiscopiset episco-
eisperiiit.EratautemvigiiiaasceusionisDomini nostri pis elabbatibus alque procipue sancti Dionisii ab-
(180) (an. 841). Ipsodie advenienteexercitu undique, bate Waltoro nomine, honorifice a loco prime se-
qiii pene confluxerant quasi harenamaris,resident pulture Nantoani ^^* cenobii ad locum devehunt
in' parroohia Remensi. In crnstinum exagitante sancti Dionisii martiris dignanter, et anle Sancte
diabolo in Fnntaneola exercitus triura regum, id Trinitcitis altare tiimulant.
.'jss
est Lotharii, Lucdovici atque Pipini sperantes fore p.
24 Huic vero glorioso regi ''"' successit filius
exercitum Karoii invalidum et ociosum pro sancta ejusLudovicus^^~ rex quigfnuit^^' Karloraagnum
;

ascensione.subito eum invadunt. Sed propitio Deo et Ludoviciim. iCoNT. Aimotnt c. 42.] Karlomagnus
Franci et reliquus exercitus Karoli viriliter dimi- genuit Ludovicum "^ cujus diebus natio Danorum
;

VARl^ LECTIONES.
^" quoque 1 ? 2, "'^ Quomodo
Karolus Calvus rotrnavit, et de discordia facta inter se et duos fra-
tres pjus add. 1. =^^ subimium 2. "" uyntoani 1. 2. "' Quomodo Karolus Calvus post obitum suum
cuidam monacho apparuit. add. 1. "^^ aparuit 1 ? 2. '•''* Visio monachi a Karolo Calvo prolata. ar/d.
1. '^^*
uanloani 1. 2, ^*"' fianc divisionem ipse instilui. gloriose re^je 1. ^'^ balbus secitnda nianu
'"^'^

stipersc. 2. "^^ de concubina sec. manu add. 2, ^^^ qni nichil fecit ser. manu add. 2.
NOT.t:.
(177) Cf. Ann. Bert. h. a. (180) Legit hic auctor 7. Kal. Junii (pro Julii),
(178) Gf. Ann. Fuld h.a. qui dies hoc anno incidebat in ascensionem. Bouo.
(179) Iterum fobulosa auctor narrat. (181) Cf. Ann. Bert. a. 877.
929 REQ. FRANC. AGTUS. — APPENDIX. 930

tercium Neuslriis **" ioflictura cladem evenil. Sed A victoriarri ; nec tumen socli ejus terrili defcctione,
Hugo cognomento Abbas eos compescuit, quorura deseruere contumaciam. Karolo itaque a cede re-
phalanges ila slravil, ut vix nuntius superviveret. vertenti,occurril ei Herbertus comes Virmandensis,
Qua plaga humiliali Dani Galiias per alicujustem- iniquorum nequissimus, et ficta '*<' pace deceptum
poris spacium quietas reliquerun!.. DeCunctis vero in Parrona ^" castro hospitandi gracia compu!it,et

Hugone abbate et Ludovico principe, Kurolus filius sic eum dolo captum tenebroso carcere reclusit.

ejus, qui Simplex dictus est, in cunis evum agens, Habebat enim predictus Uobertus sororem hujus
patre orbatus remansit ,• cujus etatem Francie pri- Heberti, de qua natus est Hugo Magnus. Et quia
mores dominatui incongruam arbitrati,cum jam re- status regni sine principe agebatur in incertum,
cidivi Danorum nunciarentur motus, consiliumde Karolus in custodia positus Radulfum, filium Ri-
summis ineunt rebus. Supererant igitur duo lilii cardi prefali ducis Burgundie,quem de sacro fonte
Hoberti comitis Andegavorum,qui fuitvir Saxonici susceperat.consilio Hugonis iVlagni,{ilii predicti Ro-
generis,Odo scilicet et Roberlus. Odonem majorem berli, et procernm Francie, regnare fecit : qui un-
natu Franci et Burgundioses atque Aquitani, licet ctus est in regem civitate Suessionis. Karolus au-
reluctantem., Karoli pueri tutorem regnique elegere tcm propter carceris macerationom, cum 27 annis
gubernatorem ;
quem unxit WalterusSenonum ar- ^ regnasset, in ipsa custodia defunctus est,sepultus
chiepiscopus. Qui benignus et rei publice hostes que est in basilica sancli Fursei, relinquens ^•'® fi-
arcendo strenue prefuit et puerosemper fidelis ex- lium suum nomine Ludovicum, quem ex Heagiva,
litit. Quo obeunte,Karolus puerdictus Siinplex re- regis Anglorum filia, susceperat. Qui calamilale
gnum recepit. Sub ipso tempore venerunt Nor- patris sui involvi metuens, ad Anglos cum ipsa
manni in Burgundia ad Sanctum Florentinum. Oc- rnatre sua fugit. Eodem tempore pagani Ijurgun-
currit autem illis Kicardus dux Burgundie in ter- di.im vastaverunt, factumque est prelium intcreos
ritorio Tornoiiense, percussitque multitudinem eo- et christianos in monte Kalo, peremptis a paganis

rum in ^''^
ore gladii, et reliqui fugerunt. Tempore multis milibus nostrorum.
ilJo factus terremotus circa cenobium sancte Co- 26 "^. Rodulfus vero rex 13 annis regens Fran-
bumbe 5. Idus lanuarii. Item obsidentibus Danig ciam, et severus in cohercendis ecclosie predoni-
Carnotinam ^*^ civitateni, Ricardus prenominatus bus et faciens remanere impetus Danorum,morilur,
dux et Robertus, frater Odonis regis, irruerunt in et sepultus est in basilica sancte Columbe juxta pa-
eos, peremptisque 6 milibus octingentis, el a pau- trem suum. Post cujus obitum Hugo Magnus una
cis ^" qui remanserant obsides acceperunl Ji.Kal. cum Francis misit Gislebertum (182) Senonum ar-
Augusti in sabbalo, auxiliante Deo el interoessione chiepiscopum ad Heagivam, uxorem jam dicti Ka-
bcate Marie. Ilem medio mense M;irtio app^iruit C roli Simplicis, qua? fugerat ad patrem suum regem
stella a parte circii emittens radium fore diebus H. Anglorum cum filio suo Ludovico, et sub sacra-
25 ^**. Sequeuti anno fames invaluit per totam mento datis ob.-idibus redu.x.it eam in Franciam una
Galliam. Post fere annos Kal. Febr. ignee acies
.) cum ipso filio. Igitur ex consensu Hugonis Magni
vise sunt in celo,aUernatim se insequentes.Ia ipso et primorum Francie unctus regem ipse Lu-
est in
autem anno fuit dissentio inler regem cl principes dovicus, filius Karoli Simplicis, apud Laudunum.
cjus qua ciusa slruges multe perpetrate sunt.Ter-
; Seoundo anno post hec IS.Kal.Martii in primo gal-
cio anno post hanc persecutionem defunctus esl lorum cantu usque ad dlem sanguineoe acies in celo
Ricardus dux Burgundie lCal. Septembris, sepullus sunt vise. Sequenti iuense 9. Kal. Aprilis Hungrj
est in basilica sancte Columbe in oralorio Simpho- adhuc pagani Franciam atque Burgundiam ac Aqui-
riani marliris. [Id. o. 43.] Secundo anno post mor- taniam ferro et igne depopulari fecerunt. Postjhec
tera ejus Robertus princeps contra karolum Sim- rebellaverunt Franci contra Ludovicum regem, su-
plicem, quia pars ei regiminis Odonis fratris sui per omnes aulem Hugo Magnus. |^Id. c. 44.] Inde
non reddebatur, tirannide.m invasit, et a quibus- non post multos dies ^^" idem rex Ludovicus,fiIiu3
dam episcopis diademate regio se coronari ac sce- Karoli Simplicis,supra Normannos ducens non mo-
ptro regni insigniri ^''-^
ac inungi partim blanditiis J)
dicum exercitum, dolo captus est ab ipsis Norman-
partimque minis extorsit, sed letos exitus iudenon uis civitate Bajocas, multis interfectis Francorum,
habuit. Necdum enim anno illo finito, faclum est consentiente tamen Uugone Magno. Eodem anno
bellum Suessionis civitate inter KarolumSimplicem fames invaluit per lotam Galliam, adeo ut modius
el Robertum principem,ubi ipse Robertus a ducihus frumenti venderetur 24 solidos. Post mensc Maio
Karoli intorfeclus est,licet exercitus ejus obtinucrit feria 6. sauguis pluit super operarios^ln ipso anno

VARLE LECTIONES.
"'^
neustris 1. "*" in ore jiost siippl. 2. dexunl I. ''*-
parnotimam 1. 2. ''" paneis 1. ^^* Quomodo
Ilerbertus comes Karolum Simplicem apud Peronam in carcere retrusit. ndd. 1. ^^" iniri 1. •''^ facta
corr. licta 2. ''''^ partona I. ''*^ reliqucns 2. ^''^ Quomodo Ludovicus, filius Karoli Simplicis, regni
Fr. adeptus est prinoipatum. ald. I. ^^" post suppi.
1.

NOT^.
(182) Guiilclinum rectius Ainioini cont. ct llisl. Senon. hunc dicunt.
 .

931 HUGONIS DE S. MAniA MON. FLORIAC. 032

mense Septcinbri Ludovicus rex,totum tempus ple- A cum uxore sua otpopulo suo fugiens evasit. Dopre-
num ducens auguslie et tribulalioni3,cum regnaa- dato palatio Lotharius rex rediii
et tota proviricia,

stt annis IG, dicm clausit extremum, sepultusqtie cum paoe in Franciam, ncmine persequente. Post
lleniis in baailica sancti llemigii,rclicti3 duobus fi- liec ipseOtho impprator congrcgato exercitu ut^que
liis euis Lolhario atque Karolo,quos ei genuerat Parisiusvenit^ubi nepos ejusdem cum aliis pluribus
Gprberga, eoror Olhonis Homanorum postea impe- occisusest anteportam, incenso snburbio ipsius ur-
r.iloris. Sequenti mensc 2. Idus Novctnbris Lolha- bis ; ipse enim jactaverat sc lanccam suam infigere
rius, filiud ejusdem, jam juvenis, unclus est in ro- in porta P.irisius. Lothariu.s aulem rt^x convocato
Hemis, et Huno Magnus fiictus est dux Fran-
geiii Ilugone duce Francorum et llenricum Rurgundio-
corum. Secundo anno post hoc menscAuguslo ob- num ducem, super eos repente irruit, et perseculua
sodil ipse Ilugo Piclaviscivitalcm ?ed nichil ei pro- esl fugientesusque ad urbcrn Suessionis. Illi vero
fuit. Dum enimobsideret eam,quadam die inlonuit ingressi alveum fluminis quod dicilur Axona "^^^va-
Dominu8,et(li8rupit turbo papilionem ejusa siiinmo dum nescientcs, plurimi perierunt, multo pluros
usque deorsum,3tuporqueinva6it eum cum exercitu aqua quanj gladio tantiquo fuerunt ibi necali, ut
;

6uo, ila ut vix evaderent; versique in fugam reces- iluvius redundaret codaveribus mortuorum. Lolha-
scrunt ab obsidione, nemine persequente. jj
rius autem cum Fr^ancis persequens eos Iribus dic-
27 *^'. rCoNT. Ani. c. 44, 4.^), |
Eodom anno Gisle- bus ct totidem noctibus usque ailfluvium qui fluit

bertus diix Hurgundiedefunclus cstjfelinquensdu- juxla Ardi?nnam silvam, interfccit multos cx eis,
calum Othoni,rilio llugonis Magni,cui filiam suam dedignansque eos ultra persequijCum mogna victo-
in conjiigio copulaverat. Scquenti anno post hec ria in Franciarn remeavit. Otho vero imperator ta-
obiit ipso Ilu!.'o Mugnus in Doringa villa 16 Kul. liler dehonestatus, cuin paucis de suis inLotharin-
Julii, sepullusque esl in basilica sancti Dyonisii. giam rediit. Qui post hec nec revisit Franciam, nec
Successorunt aulem ei (ilii sui Hugo cognomento quilibet successorura ejus. Eodem autem anno ipse
Capez et Otho ;Uque llenricus,nali ex filia Othonis Lotharius rex et idem Olho pacificati sunt civitate
regisSaxonum quorum Hugo efTectus est dux
;
Remis, contradicentibus Hug.ne et Hcnrico duci-
Francorum et Olho dux Burgundionum ^^'-. Othone bu3 totiusque Francie primoribus. Dedit vero l.o-
vero fiefunclo, sucuessil ei fralerejus Henricus.Sub tharius rex Olhoni imperatori Lothurium regnum
codem tempore orta est contenlio inter Ansegisum pro vinculo amoris; que causa magis contristavit
cpiscopum Threcarum et Robertum comilem. Eje- corda Francorum.
ctus autem Ansegisusdecivitate, perrexil Saxoniam 28 Posthcc Lotharius rex obiit, sepultusque
'''*.

ad Olhonem regem adductisque Saxonibus. mense est Remis in basilira sancti nemigii; successitquc
;
p
Octobrio obsedii Trechas lorigo temporc. Euiilibus ei Ludovicus filius ejus qui9 r^egni sui anno obiit
;

voro in prciam Saxonibus, occurreruiit eis Archeri- juvenis sinc filiis, senultus(iue est Compendio in
baldus archiepiscopus el Renaldus comes Velulus ecclesia sancli Cornelii, atque Karolus, frater ejus,
cum maxinio excreilu in loco qui dicitur Villare. fllius scJicet priefati Lotharii, regnum Francorum
Hejpone duce ibi iisterfeclo cum Saxonibus, Ss- obtinuil. Eodem vcro anno Hugo dux Francoruiu
noncnses extilerunt victores. Uixerat eniiu idein co;,'nomi^nlu Ca()Oz contra Karolum hunc i'obelIavit
Heipo, se incensufum ecclesias et villas quc sunt eoqnod ipseKarohisin malrimonioacceperat filiam,
super Venenam fluvium usque ad civitalem et inQ- Heberti Trecharuin comitis. Qui collecto copioso
gcrc lanreuTi ?"am in porta sancti Leoni?. Inlcrfe- e\ercitu, LauJunum obsedit, ubi ipse Karolus ma-
clu8 aulem Helpo cum multo populo, reporlaluscst neb^it cum uxore sua. Karolus cum suis e.\.iens do
a servis suis in terram suam Ardennam sic enim ; civilate,Hugoiiem lugavit et obsidentiuni fugicn-
raater sua Warnaeuin adjuraverat. Planxcrunt an- tium hospitia incendit. Tunc Hugo cerncn.-', quod
lem eumRenaldus cotncsel Archenbaldus archiepi- iiuilo modo possct Karolum vincere, consilium ha-
scopns, (juoniarn consanguineus eorum erat. Vitlens buit cum Ascnlino tiaditore, Laudini pontifice ct
veroBrunoduxHelp«nemsociumsuum inlcrfectum. ejut^f^ein Karoli consiiialore.Tradens ilaqueAsccli-
reversus cst inpatriam suam. Non postmultos dies D nus "^* Lauduniim Hugoni daci cunctisquiescenti
Lotharius rex Francorum congregans immpnsum bus, Karolus cum uxore sua captus est intus,al,que
excrcitum, revocavit in ditione ^"^ sua Lotharium civitate Aurclianis in carcere recluditur; nondum
regnum veniensque ad platium Aquisgrani, i!!,i
; enim unctus erat in regem, Hugone contradicente,
manebat Otho iuiperator, hora prandii ingressus Qui reclusus Aurelianis duos filios ex predicta con-
inlus, ncmine contradicenle, comeditque et bibit juge, Karolum et Ludovicum,genuit.Et (183) genus
quicquid illi sibi paraverant. Otho vero imperatorregnum deficit hic Kiiroli ^^^ Eodem vero anno
et
VARL^ LECTIONES.
551
Quomodo Hugo Capez dux Francorum effectus csiadd. 1. '"'- burgondionum 2. ^^^ indiclionc 1.2
^" arora vadunt 1. 2. vovum coput jam antea verhis Lotharius autem cum Francis incipn rubramque
''•''
:

Quomodo Hugo Capez Korohirn iilium Loth.-irii Aurelianis in carccrein retrusit. addil \. ^se aslclinus 2,
^»' et Ludovicuin add. 1. in marr/.
NOT/E
(iSS) Nota peatarnelrum.

I
 .

933 REG. FRANC. AGTUS. APPENDIX. 934

ipae Hugo dux cogiiomenloCapez u.iclus esl in re- A regem,qui ob nimium docorem corporis ot morum
gom civitate Remis, Roberluiiique lilium cjns dul- vocatus est Floa juvrnunijCt Rob^rtum Burgundie
cissimuia in ipso unno zej^io diademate sublimari ducein atque Henricum, postea Francorum regem.
tccit. Eodera tempore quidam miles Walterus nomincet
^^^
29. [CoNTiN. AiM. c. 4G.] Illis diebus domnns uxor ejuscaslrum Miliduniim Odoni comHi tradide-
Arnultus vir bonus et modestusjratcr prefali Lotha- runl. Rotberlus aiitem rex et Burchanhis cornes

rii, natus tamen de concubina,Remorum ccclesiam congregantcs exercitum, convocalisqne Normanno-

gubcrnabat. Huic Hugo ordinatus rex plurimas in- rum auxiliis, obspdcrunt Miiidunum.[CoNTix. Ai.vi.
sidias tctendit, cupiens exlerminare omnern proge- c. 46, 47.] Quo expugnato '''" et capto, Witltcrus et

niem Lotharii.Qui congregans consihum in civitate uxor ejus, quiaillud tradideranl,ante portam ejus-
Remis, Scguinum Scnonum archiepiscopum cum d*'m castri suspensi snnt in palibulo.Tunc Rotber-
suHVaganeis suis ad illud invitavit. In quo concilio tus ^^^ rex Burchardo^*^ comiti idcm castrum sicut
prajfatum Arnulfum,quoniarn mullum ei invidebat, antcapossederat ^•'^ reddidit.RainHldus i;;itur comcs
degradari tecit, alque Auielianis cum prefato Ka- Senonum Vetulus,plenu3 omnibus nialis,defunctus,
rolo nepote ipsius custodie mancipavit, dicens na- scpultus est in basilica sancte Columbe. Cui Frot-
tura exconcubina non debere pontilicali infula sub- _ mundus, filius ejus, successit, habens in conjugio
limari.IncujusetiamlocumGirberlumphilosophura Remorum comitis.Sub ipso temporc
filiamRainaldi
consecrari fecit, eo quod magister fuerat Roberli Seguinus Senonum archiepiscnpus ultimum vite
regi3,filii sui, et domni Leulerici,postea Senonura sue signavit diem ;
posl cujustransitumSenonensis
archiepiscopi. Seguinus vero archiepiscopus nullo eccljsia sine pastorc fuit per annura unum.Omnis
modo consentire voluil degradationi Arnulfi nec autern populus ejuadera urbis poscebat sibi dari
Girborti consccraLioni, licet urgeret jussio regis ; Leuthricurn archidiaconum; sed qirdam clerici vo«
sed plus Deum quam tcrrenum regem limens, in lentes ordinari resistebant, precipue Frotmundus,
quanturo poluit restitit ;
quacausa ira rcgis in eum (ilius Rainaldi comitis,volens consecrari cpiscopura
efferbuit. Quo audito Romanus pontifex episcopos, filium suum Brunonem ^"'^
clericum. Sed Dei vo-
qiiiordinationi Girberti et Arnulll degradationi con- luntate et apostolica auctoritate Leuthericum con-
senserant,a sacerdatali honore suspendit, misiliiue secraverunt episcopum sufTraganei pontilices Seno-
Leonem abbatem a sede apostolica ad SegiiinumSe- nice ecclesie. Eodem anno delunctus rst Henricus
nonum archiepiscopum,qui vice sua civitale Remia dux Burgundie sine Burgun-
filiis,rebellaveruDtque
conj,'regct conciliura.Gollecto igilur conciiio exjus- diones,nolentes recipere regerr. Rotbcrlum nepotem
sione apostolica, predictus Arnulfus, jaiu tcrcium pjusdern Ilenrici.Landricus itaque comes ingressus
annurn agens in vinculis, revocatur dc cuslodia et G Authitiodorura tenuit civitatem.Quo audito Rotbcr-
cum honore reponitur in sede propria. Gibertus tus rex collegit exercitura, convocato'iue Richardo
vcro intelligens,quod pontificatus honorem usurpas- duce Normannorum, vastavit Burgundiam, obsi-
setinjuste,penitentia ductus judicabat se indignum dens Autisiodorum multis diebus. Burgundioncs
tali honor^e.AUercitionem autera Giberti et Leonis vcro se subdere ei unanimiter resi^teb.inl. Obsedit
inissi apostolici si quisdiligentius inquisierit,in ge- iterum Avallonem castrum fere tribus inensibus.
stis Reraorura pontificum invenire poterit-Per idem Quo f<ime ei reddito, regressus est in Franciam
tempuselectioneOthonisimperatoriselacclaiijatione cum exeroitu suo.
populi Girberlus philosophus suscepit episcopatum 31 Mortuo autem Frotmundo ccmite Seno-
^'''^.

Ravennale urbis quo per plures annos ibidcra re- nuni, euccessit ei Renardus filius ejus, iniquorum
;

sidente, Romano papa defuncto, a populo uibis nequiscimus qui ecclesiis et Christi fidelibustan-
,-

Romc acclamatur sibi dari pontifex.Qui assumptus tam porsccutionem intuli!, quanta non est audita a
de Ravenna, consecratur episcopus in urbc Ko- torripoi'e paganorum usque in hodiernum diem.Qua

ra a n a porsoculione Leutcricus Senonum archiepiscopus

30 Eodem vero iompore (an. 99G) Hugo rcx
^^'^. angu-sliatus, orabal attentius ut sibi suisque Chri-
cognomento Capez 11 annum agens in corona.civi- I)
stus misereretur.Posteavero ab archiepiscopo Leu-
tate Parisius humanis rebus exemptusest,et in ba- lerico civilas Senonum capta est consilio Rainaldi
silica sancti Dyonisii sepultus est. Cui .'^uccessit Piirisiorum episcopi, etreddita festinantcr Roberto
Roberlus, filius ejus, regum piissiraus, valde litte- re^i unde Rainardus comes fugiens, nudus laluit.
;

ratus (184) et raodeslus. Qui ex regina Constancia, Sod Frotmundus frater ejus ceterique milites in-
oomitis Provincie filia, tres filios genuil, Hugonem grossi tiirrem civilatis,obtinuerunt eam niultis die-

VARLIi LECTIONLS.
•'"
Quomodo iiiem arripiens omnem progenicm Lotharii regis exlerminare
Hugo regnum Francorum
voluit. add. 1. donnus 2. "^" De morte Hugonis Capet, et quomodo Robertus (ilius ejus unctusestin
'•'^^

regem. ar/^/. 1. ^" expugnanto 1. repugnante rorr. expugUHto 2. '^"* robertus 1. »'"* burchado 1 ? 2.
^''*
possederant 1 ?2, ^"* brumoncra 1. 2. Quomoiio Senonuin civitas regi Robcrto tradita est con-
*'''''

silio Riinaldi Paris. episcopi add. 1. et caput incipil anle verha: Quo fame.
N0T/4i.
(184) !ta etiam Hugo Hist. inod. c. 9, supra.
935 HUGONIS DE S. MAUIA MON- FLOIIIAC. 936

bus. Quani Robertus rex oppugnans, in illa Frol- A jubur eniiltens contra occidentem. Nec mullo post,
niundum ccpil; quem Aurelianisvineuijsmancipa- in ^***
ipso videlicet anno (106G), die festi sancii Mi-
vit ; ubi miserabiliter vilatn finivil.Sub eoleiii tetn- comes NormannorumWillelmuscum ingenti
chaelis
pore mensi! F«;ljruario duobus diebus,14 ^^' scilicet navium apparatu mare transiit,regnumque Anglo-
sua niirabilitcr luxit.In circuitu
ct i5,sol in virlute rum occupavit el cepit. Illis diebus ossa beati
e.jus permaximus,
viaus est circulus etberci coloris Nicholai a Myrrea Licie urbe translata sunt in
lulgens quasi arcus in nubibus. Circu ipsum cir- Barin, civitato Apulie juxla mare. Post hos dies
culum duo solcs visi sunt, quasi duo radii longis- prelatus Willelmus Normannorum ''**
comes et
simi, unusver?us Aquitaniam jubar cmittens,aliu8 rex Anj^lorum nioritur (an. 1087), successeruiilque
56S versus Franciam. Hec signaS Ceria tota diesunt ei filiiipsius.Robertus in Normannia et Willelmus
visa ; sequenti aulem die, hoc esl 6 fcria, ipsa ea- Rufus ^8° in Anglia. Post hec diversarum gentium
dem sigr.a ^" in sole similiter apparuerunt a prima motus ad Jberusalem capicndam {an. 1097), cruci-
liora dieiusque in '^"terciam plenam,sed non sicut bus ad humerosvestibus superpositis,f'actusest cla-
in primo clara, Prima die hujus signi fuit
die mantium Deus vuU. In cujus captione splendor in
luna 14, in sccunda "' 15. celo visus est pene per totum orbem. Postea Wil-
32 ''*. Post hcc Robertus rex christianissimus g Jelmu? Rufus ^'^" rex Anglorum,venationi intentus,
^"*
obiit anno Domini lOSl.positusque estjuxta pa- s^gilla incaule emissa occiditur {an. 1100). Cui
trem suum in ecolesia sancti ^''^ Dyonisii.Postcujus Henricus frater ejus *" velocissime successit, ne
obitum filius ejus Roberlus Burgundie ducatum ob- impediretur a Roberto fratre suo,jara, de^^^Jhero-
'"''^
tinuit,et Hugo Flosjuvenum majornatu unctus solimitana expeditione revcrso "^. Eodem anno
in regem ^'"', coronam regni Francie suscepit. Qui ipse Henricus diademate coronatus regio, accepit
mirificis bellorum insignibus magnanimitatisque uxorem nomine i\lathildem, filiam regis Scotorum,
virtutibuslaureatusqne"' effulsit. Quo primo regni valde litteratam. Sub eodem tempore mense fe-
sui anno humanis rebus subtracto
^''^
fl^5)i Henri- bruariocoraetes apparuit,et in anno sequenti mense
cus fraler ejus, miles audacissimu9,monarchia re- Maio Goiffredus Martellus (lf6) Andegavorum co-
gni sublimatus, unctus est in regem, matre sua mes, juvenis valde plangendus, in obsidione unius
Constancia contradicente multosque primorurn Giil- castelli sagitta interficitur.Ipso etiam anno Henri-
lie ^'^ contra illum excitante.Quos omnes ille brevi cus Romanorum et Theutonum impcrator Leodio
tempore et parva manu ita armis perdomuit, ut Sancti Lamberti ultimum vitesuesignavit diem {an.
sese suaque omnia ejus summitterent polestati.Qui 1106), fugiendo filium suum persecutorem, perju-
inter alia que strenue gessit Willelmum Norman- rum et rebellem, quem honorifice sublimaverat re-
norum ducem a quibusdam potentibus Normannis gem, Sequenti anno (1107) doranus "•'* l'ascha-
exliereditatum, ipsis devictis,in honore ^*" restituit, lis papa secundus in Franciam venit,ubi ^''^ a Phi-

quibusdam ex eis patibulo suspensis, aliis vinculis lippo rege etGallie priraoribus valde honorntus est,
raancipatis,alii8 potestatibus privatis. HicexAnna, ut dignum erat apostolice sedis dignitati *'^.Perac-
lilia regis Russio noraine Bullesclot ^8',genuit Phi- toque pro quo venerat, cura pace reversus est ad
•'''•'''

lippum regem et Hugonem Maginim, Virraanden- propriam sedem. Philippus vero rex, cujus tempo-
sem ^^* postea comi em. Terlio autem regni ejus^*^ ribus hec evenerunt, in primordio regni sui ian.
auno urbs Parisius flagravit incendio.Hoc etiam
^*^ (1072) accepil uxorem, sororem scilicet ^'* Robor-
regnante per5 annos fames invaluit. Ipse denique, ti
''^'*
Flandrensis coinilis.cujus laus multa habetur
multis preliis devictis, plenusque dierum, civitate in bellicis negociis ; ex qua genuit Ludovicum re-
Senonas morte coramuni (an. 1060),sepul-
^*-"
obiit gera et filiara unam nomine Conslanciam ;
quam
tu-sque estjuxta patrem suum in basilica sancti idem Hugoni Trecharum comiti in
paler suus rex
Dionisii. matriraonio copulavit; scd postmodura pro paren-
33 ^^*. coronam regni
Philippus autem filius ejus tela ab eo ablatara Boamundo viro bellicoso ^^" apud
post eum recepit.unctus in regem Remis a Gervasio Carnothum conjugio copulavit. Ipse vero Phili[t-

archiepiscopo ejusdem '" urbis. Quo regnante D Rechin

pus, vivente legali conjuge sua, Fulconi
7 Kal.Mai. cometes apparuit fere diebus 5 magnura Andegavorura comiti uxorem suam apud Turonia
VaRL^ LECTIONES.
^^^ 14 sc. cl 15 desunt 3. ^°* atque alius 3.
'•'^^
deest 3, ^'°
ad 3.
^'"
primo — secundo 3.
^'''^
novum
caput verbis Qui inter alia incipit 1. ruhramqne addit: Qnomodo post regis Roberti obitum Henricus
iiifra
filius ejus coronalus est rex. '"'''
dominicae incarnationis 3. '''* b(eati) 3. "^' est add. sed delevil 2. ^^'
^'^
patre superstite add. 3. ^'''' que deest 3- et in ecclesia b. Dionysii decenler humato f. e. 11. m. a. ad,
huc patre vivente 3. "® francie 3. ^^" honorem 3. ^*^ buflcsdoc 3. ^^^ p. Verm. c. 3. "^ sui 3.
^**Parisii3. ^**^ Parisii 3' ^^ hancipse inslituidivisionem. ^^^ u. e. 3. ^^^ deest 3. ^*' dux norm.3. ^'°
snperser. 2. ^^' ipsius 3. *^^ a 3. ^^' linc loco \. addit rubram: Quomodo post regis Roberli obilum
Henricus filius successit in regnum Francorum. ^'* donnus 2. "''^ et 3. '"^^ dignitati sedi. 1 sedi
superscr. dignitati 3. sedi et dignilatiS. ^^'^
que deest 3. ""^ ex partc rnatris uJd. 3. ^''"r. jerosolymitani
fl. c, filii vero Roberti Frisionis 3. *"'' genere Romano add. 3»,

(185) Hugo ante palrem Rotbertum, quocum rex (186) Junior hujus nominis, Fulconis Rechin fi-ll

erat constitulus, mortuus est. lius.

 L

937 REG. FRANC. AGTUS. 938

dolo siiliripuit ;ex qua Philippum ct l-lorurn gc- pui'rdecc35it(18S);habuitqucexeafilIaraunam.

A Philippus vero palrc vivuile unclu? cslin re-
nuil ^<" eL liliam uriam, quam Tdnchredns Anlli o-
gfiii cvil.ite ll*iiiis, scd non niulio post urbe
chenus**"- in conjugio po»tiilavilet accepit. Ipse au- P.iri.-sius de fqoo cornien-, monuu^^cst {an.

tem Philippus 48 reiinisui anno apud Milirli;nuin 4 1129), et in ecclnsia sancii Dionysii sepuilua
Kal. Augusti obiit sepultusque ^"^ esl in
[fin. 1 lOS), esi.hem eodeiii anno unctus est ir.iler ejusLu-
dovicus in regeTi in urbe supradicta ab Inno-
ecclesia sancti Benedicti supfr Ligenm ini.agoAu-
cemio papi Il,cuin ibi teneret conciliuni (an.
relianensi.Gui Ludovicus filius ejus successit.unct- 1131). Transaciis deiiide Iribus annis inoniup
usque est in regrtin Aurelianis a domno *^* Daig- lienricus rex Anxlorum el dux Normannorum
berto ^°^ archiepiscopo Senonensi. Qui in multis [aii. 1135); et succcssit ei Stephanus, nepos
eius, comes Moritolii. Sequenti autem anno
exerciliis fatigata3,parlim su:i simplicitale, partira
WiUelmus dux Aquitanorum ad extrerna du-
procerum suorum infidelitate Deo donante victor clu3, precepit hominibus suis.ut filiam suam
extitil * (187). unicam mairi.noniocopularentLudovicojuveni
*
In 3. adduntur Accepit autem uxorem fi-
licVC :
regis Francorum
lilio carebal enirn alio he- ;

liam lIumbertiMorieiinie vel ui vulgoiiiciturde rede Nam frater suus Raimundus pauloante
Iniermonles;exqiiagGnuit lilios qumque, Phi- Jhcrusalem perrexerat,et filiam Boamundi ju-
lippum, Ludovicum, Ruberluin, Henricura ;
nioris principis Antiochiae, ipso mortuo, acce-
qiimii noiiien non occurrit memoria;, qui et pituxoremsimulcumprincipatuejusdem urbis.
VARLf: LECTIONES.
•0* el donno
"' et f. u. g. 3. <^°* genere Normannus add. 3. sepuilus 3. ^»* 2. «"dairaberlo 3.

NOT.E.
(187) In^codicihus I et 2 genealogii sequitur re-
B ratorem ; Ktrolus Magnus imperator Ludovicura
guin Fraiicorura, cui 1 hanc prsmiUit rubraiii ; Piiim imperatorem Ludovicus l'ius imjierdL.ir Ka-
;

« Quomo.lo post evfrsioiieii 'rro)e ho mnesqoi tu- rohim (^alvum impfTalorem Kirolu- C h'iis Ludo- ;

geiuiit Kraacisuiit vocaii.etde nominibus regum. » viciim tantum (' ) re^em ;Lu lovicus Kailoniagnum
Gene.iliigae lenor hic esl « Post caplani :
Trojam et Liidiiviciim ; K irloinagnus Lii lov ciim, (^ui ni-
alqoe deieLaui Eneas cum 22 navibus.cum quibus chil tecit ; Ludovicus Karolum^implicHm Kamlus ;

Paris Alexander in Grec.amie.rat H.;leiiaiiiqiie, de- Simplex Lu.liivicum.qoi trndiius aHu-

est Bajocas
portaverat, quibus rortabmlur reliqmc Trnjano- gi ne Mdgiio duce.Lii.ii.vicus islc LoLhanum eL Ka-
rum.venil in llaliain, regnante ibi Litmo ei apnd r.iliim genuit de Geberga Forore Oihnnis impera-
Alhenicnses MenesLco, apud Sicionios Poliphide, toris; l.oiharius senex Ludovi, um eiKarolum. Lu-
a()ud Assinos Aptaiie, eL apud Uebreos jud.x L;ip- dovicus rex obnt .juvenissine filiis; cui successit
doa eraL. MorLuo aulem Lalin.i, regoiivit hneas ibi Karolus fialerejus; qui nondom unctus in regera,
tribus annis in ^upradictis I.icis, eisdem regibus, tradiLus erLcum u.xoiesua Laudunoab Ascelino ejus-
nisi quod Sicinnioruiii (").jam Pelasgus erat et He- dem urbis praesule,et rediiitus liugoni cognomenlo
brcorum judex Sanxon, qoi propter nimiam forli- Capet. [Nomina regura Francorum, qui de genere
tudmem pulabalur liercules.Anthenor eiiam nobi- Hugonis Capet processerunt, add. 1.] Quera i.lem
lissimusTroJanorum el alii inulti ab excidio pretate Hugo Aurelianis mancipavit custodie ubi mortuus ;

urbis profiigi, Asya pervagata, Frigaque rege facto est cum uxoresua duobus filiis quos ibi genue-
et
ct cum suis inter Macedones remanente, ingres- r;it,Ludovico et Karolo. Et genus etregnum deficit
si hosLia Tanay fluminis, transacLisque MeoLi- hic Karoli, el(d] transit ad supradictum Hugonera
dis paludibus,in finibus Pannonie edilicavere ci- cognomento Capez; qui genuit regem Rolbertum ;

vilatem nomine Sichanibriam. Post mortem vero Roibcrtus Henricum; Hcnricus Philippum; Phili-
Anthenoris statucrunt diios Tnrgotora ct Krancio- 3US Ludovicum Ludovious Liidovicuiu piissimura
;

nem, a qiio, ut quibnsdam placeL, Fr.-inci sunL ap- sive(«)gros«iim]. Liidovicus(/') genuit Philippum.
[

pellali.Quo inorLu.i, duces elegi'runL Sennonem et ^hiiippus genuii Liidovicum.Ludnvicus gennit Lu-
Genebaidum aique M irchomirum;cujus filius Pha- (lovicum.Ludovicus gfnuit Philippum. ] » Codex l
ramundus genuit Clodium crinitum, a qiio reges posi verba «refiem Rotbenum^iia pergit « El huic :

Francorum criniti hahebinlur. CI"dio viia dece- soccessit Henricus liiius ejus. P .sl quem regnavit
dente, M.-roveus allinis ejos regni Francurnm gu- l'hilippus filius ejus.Quo mortno, Luduvicus lilius
bernacula snscepit a quo Memveo rege utiii reges ;
e.jus r"gniim suscepit palernum.Et post hunc re-

iFrancie Merovinsci sunt appellali. Meroveus genuit gnavit Liidovicus lilius ejus. Post hunc regnavit
jChildericiim; Ctiildencus Clodoveum Clo.ioveus ;
Philippiis filius p.jiis. Anno d.i. 1181 unctus est ia
fClotharium; Clotharius Chilpericum Chilpericus ; regem RemisaWdlermo archiepiscopo avunculoia
|Clotharium Clolharius Dasobertum; ;
Dagobertus presentia patris sui Ludovici.ei mililari ainbiiu sti-
iLudovicum ; Ludovicus Cloihariumet Cnilpericura paLus, barnnibns LoLius Francie et FlHodrie circa
Jjuniorem Theo.lericum ; Theodericus Childtiber-
et eiiin astantih(is,sciliceL Philippus comes Flandriae
Itum Child.'bertusU.goberliim juniorem; DaG;.iber-
;
eL Virora «n.lie Balduinuscomes Namucensis, Hen-
'tiis juaior Tlieo.lericum Theoderi.uis (/>) Clotha- ;
ricus comes Trecarum.Stephanus comes Blesensif
rium.Kt Dost transmiffralionein eenerHlionis Ans- U Theol)aldu3 comes CHrnutenr;ip,avnucn!i sui, Pt alii
r ._0 ...*-^,».i •_ i*. _»• i.-*i/ i_. ..I*.-
molii Anno d. i. 1214 predictus rex Philippus bcl-
I I

iberLus gennit Arnoidum ex lilia CloLharii regis

Arnoldus vern sanctum Aniulfora, pnstea MetLen- lum gessil cura Alemannis et Theutonicis et Fla-
'

sem episcopum. SancLus Arnoilus genuil Anseei- mintris, et cum Othone eorum imperHlore et
sum; Ansesrisus Pipinnm mnjoriMn domos:Pipinu3 comite Flandrensi FernHndo nomine et R.^innaldo
Karolum Mtrlelhim Karolns Marlelhis Pipinum ;
de Bolonia.eicum Wdlelino Longaspii.i.fratre regis
postea regem; Pipinus rexKarolum Magnumirape- Anglorum.Omnes istos depugaavit et vincit,fugato
Olhone.
(<83} Ilugo. His adde Philippum archidiac. Paris. et Pelrum Cortiniacensem.

(fl) Sirinniorum i. 2. (e) S. g. post aild. 2.

b) Th. cl. iii marg. add. ^ H.vc posleriori manu scripla sunt,aliis
(f) erasis
c) Tamen 1. ludovicus piissimus philippura istum....
(d) Pergit alia tnanu 2.
Patrol, CLXIII. 30
 939 HUGONIS DK S. MARIA MON. FLORIAC. 940
hecodohle ilHqiic prcrato Piclivorum cnmile \ rex Francorum Kal. aiigusli.el sepulUis 3^1 in
Wil •Imii. aci-cpii Lniloviciia jiivenis^ rex Fran •
ocrksia pancli l)iony.sii ; el sncces-sil el Ludu-
corurii iiliaiii eius ciiiii i|)sius diicalo. Ijisoan- vicus lilius eju9 rc\ Francorum el dux \qui-
no obiil in civitale Parisius Ludovicus sciiior lanoruiii anno ab incarnaiioue Doiiuni 1137.
NOT^.
Olhnno imperatorp,Dredii'li9 comitilius vinculalis, lippus filius fuit Ludnvici supra memorati ro£»is. Et
pecum adiluxii in Kran< i?im, cuslodie mancipjivit. pu?l liunc rft;:i)iivil Ludovirus fliins ejus. El post
Deccssil auieiu gloiiosiis ri'x Philippus aiino vite tiuno regnavil Liidivicus lilius ejus undeciiuu m
sue eexa.esimo lertiu, regni vero sui 4i. Iste Phi- etitis agens annum.»

HUGONIS DE S- MARIA
MONACHI FL0RIACENSI3

TRACTATUSDE BEGIA PATESTATE

ET

SACERDOTALI DIGNITATE.
(Baluz. MisceU., edit. Mansi.tom. III, pag. 183.)

INGIPIT PROLOGUS.
HENRicoAnglorum regi gloriosissimo fraterHuGO g pharisffii merito nunciipantur.Nam ideo noster con-
monacborum oranium extreraus.sanclissimi Bene- ditor et salvator Dominus Jesus ChristusHexsimul
dicti Floriacensis monachus, pacis perpetuae inu- et Sacerdos sacrosancto ministeriovocari dignatus
nus. est ut nobis ostenderet quanlo foe lere vel affinitate
Gonsiderans,domine rex, discrimendiscordise in rex et sacerdos sibi invicem debeant convenire.In-
quo sancta versatur Ecclesia de polestale regia el dissociabile enim est quod in unitats conjungitur.
sacerdotali dignitate, quas quidani abinvicem se- His nerapepotestalibusinvicem dissidentibusetcon-
cernunt et dividunt, libellulum istum pia cura et fligentibus pax dissolvitur, et Ecclesia quam ipse
fraterno compunctus amore condere statui, quo Chnstussuo sangiiiiie redimere dignatus esl,infe-
contentio heec aliquaienus sopiatur, et error qui liciter perturbaiur.Proinde,domine rex,idcirco vo-

longe lateque difTunditur, pariler mitigetur, error, bis opu9 assignare vel dedicare decrevi, ut au-
inquam.illorum qui sacprdotaL^m dignitalem a re- ctoritalis vestrae privilegio confirmetur et corrobo-
gadignitaie temere secernentes.ordinem aDeodi- retur.et per loca plurima dispergatur; vel si fuerit
spobiium evertunt, dum opinantur se scire qiiod inutile, disrumpatur.In hac etiam re peijuor anli-
Besciunt.Putant enim quod terreni regni dispositio quorum virorurn vestigia,quisuj studia olim regi-
nona Deo.sed ab hominibus sit ordinata,sive dispo-
p
busimbutislitterarum studiis pra^sentabant.Precor
sita.Et ideo sacerdetalem dignilatem miijestHti re- denique excellentiara celsitudinis vestrie utillud et
gi.nepraelerunt, cum ei subesse ordine, non digni- seorsum et cum viris sapientibus qui vobiscum
tale, debeat, sicut prirsens libellulus declarabiU sunt,retractelis et diligenter examinetis.et ut quae-
Erroris igitur hujus depulsatenebrosacaligine.for- oun ;ue in eoconfutanda videritis.detegere sataga-
sitan divinis dogmatibus et verbis rationabilibus tis.Scio eniin quia ab his qui rerum oniinera sua
acquiescent. Error quippc non tantum in majori- temeritate conantur evertere, uon solura damnabi-
bus, sed etiam in rebus minoribus est vitandus. tur, sed quod ab eorura
etiara conspuetur, vel eo
Error autem nihil aliud est quara piitare falsum sentenlia deviare videtur,vel ideo quod rem prnpo-
quoi verum est, et verum quod falsura est,vel pro sitam explanare rusticano sermone videtur. Nam
incerto verum habire.seu a ralionis t-araite devia- caecis corde phruranue sua,proh dolor caecitasat- !

re. Illi vero qui suo furori tantummodo satisfacero que temeritas placet.Verumtamen precor eos per
cupientes, rerum ordinem, quem Deus disposuit, eorum magnificentiam ne eis sordescat meum ru-
student pervertere, saorilegii criujen incurrunt, el Bticanum eloquium eed malint verosquam diserto»
 9U LIBER DE nVG. POTSST. ET riAGERD. DIGNIT. U42
auiiirosermones. Gaeleruin scio quia Lulius vfiril.is ^ oinucd vcnerabilcs Palros et domini moi quotidie
auditur quitn praerlicatur. Uudc nunc deprecor ona- proficiant in Christo Jesu Domino nostro et ut Ec-
nes venerabiles praesulea et reliquossanciaeEcclesiae clesia2sanclae corpu? eorum temporibusordine con-
praelalos et clericos siiiiul sensaios, qji haec iHcluri gruo dispositum corroboretur, et firmo pacis foe-

sunt, ne me praesumptorem judicent aut teinera- derejugiler domine rex,

perfruatur, Vos autem,
rium, quasi e;,'0 eos in cathedris sedentes el diviuae Deus oinnipotens sua gratia per ionga temporum
philoophiajarcanascientessuperbeconer instruere. curricuia nobis sanum et incolumem conaervare
Non, qufflso ita existiment.^sed haec pie el a?quani- dignetur. Amen.
raiter legant atque suscipiant. Opto enim ut et ipsi Explicit prologus.

INCIPIT LIBER.
CAPUT PRIMUM. B CAPUT II.

Quod non sit potestas nisi a Deo. Quod sicut cnput in corpore, i'a rex in regno suo
piiiiciijatum debeat oblinerc.
Scio quosdain nostris temporibu- qui reges autu-
mant non miindoqiioque Deus unura formavit hominem,
In
a Deo sed ab his habuisse principium
a qiio posimoduir. orane genus huiiianum traxit
qui Deuin ignoianles, superhia, rapinis, perfidia,
ori^inpin. Proinde siciit de Deo Palre natus est Deu3
homicidiis.et po.striTiio universis pene sceleribiis in
mundi principio diabolo agitante supra pares homi-
Dei Filius, nt per ipsum omnis lieret creaiura, ita

nes dominari caeca cupiditate etinenarrabili affecta-

et de viro formala est mulier. per quam fieret omnia

verunt praesuinptione vel temerjlate. Quorum sen-

humani generis genitura. Non est, inquam, mulier
de viro nata, sed tacta quia non poterat de sira-
tentia quam sil trivoia liquet apostolicodocuiiiento, ;

plici corpore nasci. De Patre vero D30 natus est

qui ait : « Non est potestas nisi a Dco. Quae enim
DeusDei Filius ineffabiliter el incomprehensibiliter,
sunt, a Deo ordinatae sunt [fiorn. xiii, 1) » Gonstat
utpoLe Spirilus de spiritu, Deus de Dco, ut per
igitur hac sententia quia non ab hominibus, sed a
ipsu a omnis fieret creatura. Mulier vero facta est
Deo, potestas regia in terris est ordinata sive dispo-
sila. Ipee quippe primumhominem in mundi staiim de viro, ut per eam nativitas orietur. Unius tamea
primordio dote sapientiae pr«munitum omnibus C
substantiae vir et mulier est ; sed gradu major est
vir,quia ex viro mulier,sicuttestatur Apostolus.di-
mundi prae[)Osuit creaturis. In qua re ei sublililer
intimavit unum esse totius creaturae cceli et terrae
cens « Caput mulieris est vir (/ Cor. xi). » Unius
:

Regera ac Dominuin, cui ilia jure coelestis curia, etiam substanliae Pater et Filius est sed ordine, ;

quae supra nos est, certis disiincta gradibus et po- non natura, Pater major esse cognoscitur, Paulo
teste, qui ail « Capul Christi Deus (ibid.). Nami
tpstatibus militat et obaudit. Et ut hocetiam pariter :

in nostri forma corporisngnosoamus, videmusom- fciculjam praemissum est, Pater a nullo esl, Filius

nia nostri corporismeiiibracapili subjacere.Omnia, vero de Patre est, ut summae Trinitalis essentia ia

inquam, humani corporis ineinbra capitiessesubje- unitate Deitatia adoretur et veneretnr. Principales

cta Htque siibposita posilione simul et ordine patet. etirim potestales, quibus hic mundus regitur, duae
Unde nobis liquido claret Deum omnipotentem non sunt, regia et saccrdotalis. Quas duas pote>tales in

s^luin humanum corpus membrorum distin-

variis
sua sola persona ipse Dominus Jesus Christus sa-
crosancto mysterio gestare decrevit.qui Rex simul est
xisse lineamentis, sed et totum mundum certisgra-
etS.icerdos :Rex, quianosregit ;Sacerdos vero, quia
dibus ac polestalibus, sicut illa coelestis curia co-
guoscitur esse distincta, in qua ipsc solus Deus nos sui corporis immolatione a peccatorum noslro*

pater omnipotens regiain obtinet dignitatem, et in [)

rum sordibus emundavit et Patri suo reconciliavit.
qua post ipsum angeli,archangeli, throni et domi- CAPUT III.

nationes, et qiiaequae cJEterae potestates sibi invicem Quod rex Dei Palris imnqinem obtineat, et episcoput
praa>!sse mirabili et modestapotestatum varietateno- Christi.

Bcuntur.Alia tamen est persona Patris, et alia Filii, Verumtamen rex in regni sui corpore P.itris
et alia Spiritus sancti Si-d Pater, et Filius, ei Spi- omnipotentis olitinere videtur imaginecn, et ppisco-
rilua !?anctu3 unus esi Deus. Verumtamen Pater so- piis Chrisli. Unde rite regi snbjacere videntur
lus de alio noa est, Filius vero de Patre naius est. omnes regni ip.>iu9 episcopi, sicut Patri Filius de-
Patris tainon el Filii, sicut Jam diclum est, est una pr«hendiiur esse sulijectus, non natura, sed ordine,
diviniiad et uiia m^jestas. Unus, inquam, esl Deus ut universitas regni ad unuin redigaturprincipium.
Pdter, a quo omuia, quo Filius, per quem om-
et u Cujus mysterii sacraraentum in Exodo Dominusevi-
nia ut ejus principii auctoritas in omnibua conser-
; denter aperit, ubi ad Moysen dicit « Ecce constilul :

vetur ot in tribus personis una Deitas adorelur. le Deum Pharaonis, et Aaron erit propheta tuus
 U43 IIUGQNIS DE S. .MAUIA MON. FLORIAG. 944
{Exod. n). » rorro Moyijes in Hcbraico populo re- ^ hoc documenlo illud cliara quod homincs in toria
gis imuRinem, el Aaron sacerdotis obliniiisse visus vilissimura putant, Dei omnipotentiagnbernari.Sed
est : salva alia eancla sacramenli significalione. quit mundas etralionabiles animnsipse per se Deus
Undo ipsb Moys-es sacrosanctu myslerio tabernacii- spccialiler curat atquo gubernal. sive per optimos
lum ajdificat alque sanclificat, et Aaron consccral, angelos, qui adminielralorii spiritus sunt, propier
et populo lej^is divinae decreia proponit, et Aaron eas qui hajredilatem sunt percepturi, sive perhomi-
in virgaquara ei Ir.idideral Moyses operaiursignaet nes tola sibi volunlate servientes, ca-tera vero per
prodigia coram Pharaone et optimalibus ejus. pravos disponil atque gnbernal, verissime illudab
CAPUT IV. Apostolo dicit poluit quod scriplumest « Niinquid :

De ojfxcio lcyilimi regis. de bobus cura est Deo? (/ Cor. ix.) Itaquo rex
-i

Rr>gis igitur rainisterium est popuium sib; subje-

bonus hominibus datur Deo propitio, el pravus Deo
irato.siculipseper prophetam testatnrlsraclilico po-
ctum ub errore corrigere ct arl a^quitalis atque jiisti-
puio dicens « Dabo, inquit, tibi regera in lurore
tias sernilam revocare. Unde cliam in libro Judicum
:

reperies qiiia anlequam n^gem haber<;nl fili; Isr.iel,

meo [Ose. xiii). » Kl in alio loco : « Rrgnare pcr-
Jonulhas filius filii Moysi, cum depuinter Levitas
Deus hypocritam propter peccala po-
millit, inquit,

P"'^ ^^^^:^"^^'^)' « Quapropter lolerandi sunta snb-

latus esset, praesumpsit sibi sacerdolium « Quia
c dilis quique reges
:

unusquisque, inqiiil, sibi placita faciebat, eo quod ac principes, nec est eis a quo-

non esset rex in Israei [Jutbc. xvii). » Ex quibus

quam temere resistendum ne dum eorura injusti- ;

lia reprehenditur, ipsa magistrarecliludinishumi-

verbis liquido patet quia ubi rex non est qui popu-
litas amittatur. Ita, inquam, a subditis circa reges
lum regat et a temeritale revocet et abducal, totum
el principes est tenenda via rectitudinis et humill-
regni corpus vacillat. Unde ille rex merito vocita-
talis, ut ita reprehensibilia suorura rectorurn facta
tur qui raores suos competenter regere et sibi siib-
jectos bene novit modificare. Ideo, inquam, Dcus despiciant, quatenus eorum mens a praelaiprum re-

cmnipotens caeteris hominibus regem, cui cumeis verentia non recedat. Quod bene honi filii Noelunc

una nascendi moriendique conditio est, praslulisse fecisse lcgunturcura verenda ipsiusaversisvullibus

cognoscitur, ut et suo terrore sibi subjeclum popu. velare sluduerunt (Gen. ix). Quos imitanlur subditi

luin a malo coerceat, et ut ad recte vivendum legi- quiquequibus sic pnepositorum suorura mala displi-
bus subdat, Unde per terrenum regnum saepe cce- cent ut tamen ha;c ab aliis occultent. Qui ctiam

leste prolicit dum quod sacerdos non praevalet efTi- tunc avcrsi operimentum deferunt quandojudican-
cere per doctrinae sermonem, regia potestas hoc tes factum, et veneranles magistrum, nolunl videri
agit vel imperat per discip'linae lerrorem. Populus quod tegunt. Hanc etiain formam humilitalis nt
^
enim regis melu facile corrigitur. Rex vero nisi solo mansuetudinis Dominus noster Jesus Chrislus in

Dei timore et metu gehennae ab injuslo tramite mi- terris positus nobis evidenter ostcndit, cum Hero-
nime delprretur. Debet tarnen semper ani;r.o reco- dem regem truculentissiraum humililer evitavit.

lere illud viri sapienlissimi dictum : « In majori Nam illum valebat sua ilia nimirura potestale per-
forlunaininor licentiaest. « Ipse etiam sibi subjpclo imere qua ad se adorandum magos a longinquis
populo debet semper magis proficerequam nocere. rcgionibus dignalus est evocare. Ipse eliam post-
Yerumtamen secundum meritum subditorum tri- modum saevientes in se principcs sacerdotum saepe
buuntur plerumque personae regentium ; et ila sua mansueludine declinavit, et leprosis ju&sil ut
nonnunquam ii.vicemconnectunturmeritasub-
sibi juxta legis decreta se eis ostenderent, quanquam
jectorum atque rectorum ut ex culpa rectoris fiat sciret eos indignos dignitale sacerdotali, ne eisprae,

deterior vita subdilorum, et meritis subditorum jiidicium facere viderelur. Honorandi cliam sunt
mutetur vita rectorum. Sed el sic Deus omnipotens omnes qui in poteslate positi sunt ab his quibus
ctDominus universae crcaturae suam ordinavit crea- praesunt, etsinon propter se, vel propler ordinera
turam ul de bonis et de maiis bene facerel. De cL gradum quem a Deo acceperunl. Sic enim jubet,
bonis, inquam, et de malis bene facit Deus qui Aposlolus dicens « Omnibus, inquit, potesiatibus
.*

omnia jusle facit atque disponit. Et sic fit ut et D subliraioribus subditi estote. Non est enim potestas
malus angelus et malus homo divinse militentpro- nisi a Deo. Quae enim sunt, a Deo ordinala sunt

videntijp, licet nesciant quil boni de illisoperetur [Rom. xiii). » Ipse nempe, sicul jam supcrius osten-
divina providenlia vel volunlas. l*orroipsius volun- sum est, per pravas maiorum hominum volunlatea
tas, etifim cum inala irrogai, justa esse dignosci- explere nonnunquam consuevil suam aequam ac
tur. Et quia justa es*, iiiala non cst. Et quod bene jusLissmam voluntaiem.sicutperJudaeosmalivoIos,
fit, .luste fil. Itf., inquam, non tantum omnes homi- boiiH voluntate Patris, Chrislus pro noltis occisus
nes, sed eliam omnis creatura in gi-nere suo et in est. Quod scienies atque credentes, et praecepturn
ordine suo divioae providentiae leg bus sulidilae sint, Aposioii pariter ob-ervantes, eliam genliles in po-
ne aliquid injuslum pDS.-^it accidere creaturae. Quod testale positos honoramus, et miila quae nobis in-
ostendit evangelista, ubi ait : « Nonne duo passeres gerunt aequanimiter toleramus, ne Dco injuriano
asse veneunt et unus eorum non caditin terrasinc, facere videamur, qui illos ordinis titulo super ho-
voluntate Patris vestri ? » [Matth. x.) Igilur liquet mines extulil atque sublimavit, licet illi indigni sint
943 LIBER DE REa. POTEST. ET SACERC. DIGNIT. 046

ordine quo fruuntur.Nam et reges reprobosdivinia A. judicio rex superbus el iirpoenitens reprobatus
ille

revelatidnibus cernimushonoralos.Pharaotii nempe erat. Quapropter orare pro regibus divinre legis
futurge fuiuis somnium divinilus est revelatum. Et traus?ressorit)US sancta consuevil Ecclesia.qiiia pa-
Nabucho'lonos')r, rnultis astantibus, (ilium I)ei tet sancla lectione libr.irum plurimos sanclos vircs
in camino ignis inter iros pueros legitur «gno- oralione pura tyrannos vicisse, et plurps ho.ites

visse. Caiphas quoque sceleratissimus pontifex pro- sappe almisprecibus nuam armis tudisscNam Moy-
phetasse cognosciiur evangelico documento, non ses orabal, non dimicabat, quando divibum esl
utique merito suo, sedordinis sacerdoialis gratia, mareetper mediumejus populus transmeavit: Hha-
qui Df^i justo cerloque fruebatur judicio. David rao vero cum curribus et equiiibus suis demersus
etiain Saulem regem, quem a Deo sciebat esse re- est in fluctibus ip&ius. Nihil enim ipse Moysescon-

prob.itum atque depositura, honorilicavit, itautin tra Pharacmem nisi solam virgam ievavii. Amalech
illum extendcre manum nequaquam praesumeret, denique viclus esl cum Moyses manus aJ beum le-
cum eum Deus suis manibus tradidisset. Mullis varet.Sacrarum etiamtubarum sonitu rauri Jericbo
enim annorum curriculis ipse rex Saul, patientia cecidere. Sed et re^ Ezcchiaa non armis se, sed ci-
Dei supportante, qua peccatoribus examinis sui di- licio induit, et pro galea cinere capul texit,quando
gnam censuram inferre plerumque detreclat, rega- ,, Sennacherib rex Assyriorum adversus eum muilis
lis olficii obtinuit di;j:nitatem, postquam a Ueo pro vallatus satellitibus venit.Verura E/echiaeregis mi-
pter suam superbiam et inobedientiam raeruit re- tissimi oratio ad Deum ascendit, et in castrisSen-
probari. Et cum jain illum Deus, sicut legitur, re- nacherib superbissimi angeius descendit, qui d^
probasset, Sarauei propheta sanctissimus oraculo ejua exercitu ocloginta quinque millia virorum in-
divino profectus est in Bethlehem ad domum Jesse, terfecit Quis haec et ojusmodi prodigia considerans
non manifeste, sed occulte, ut videreturregera me- non admiretur ei non inteliig.it pravis regibus spi-
tuero,qiiando David in regein inunxit.Quid de Elia rilualibuspotiusorationibus quam armiscarnalibus
propheta sanclissimo dixerim,qui Achab regem et resistendum ? Proinde sanctus Arabrosius Mediola-
uxorem ejus Jezabel contra se furentes fugiendo nensis episcopus, cura ei Justina imperatrix, Aria-
maluit decHnare quam eis aliquara molestiam in- norum multas pro defensione fidei catho-
fautrix,
ferre l Non enim enm pcena latebat quae legis di- licae inferret injurias,non illi studuit armis violen-
vinaj transgressoribusimminebat.Sed maluin,quod ter resistere, sed ejus ferocitatem continuis, id est
eis eventurum quandoijue sciebat, patienter exspe- diurnis et nocturnalibus orationibus refrenare.
ctare quam eos aliquo ptenarum detrimento laedere Nam
armis praesulera quemlibet contra regem vel
gestiebat. Declinavit igilur sapienter vir sanctissi- imperalorem contendere, et sacra lo3a ac Deo di-
mus rogis sa^vi tyrannidemel uxoris ejusstultamet ^ cala humano sanguine pnlluere, nefarium etteme-
ineptam proterviam. Inmanu quippe Dei est el su- rarium est.Quod Dorainus Jesus Chrislus salvator
pcrbos de Fuhlimi sede deponere et humiles quos- etcondilor noster tunc manifestissime docuit cum
que ad culmen dignilalis erigere. Oportet denique, Pelrus apostolus gladium suum extrahens, pontiQ-
sicui precipit Apostolus.ut o'iinis anima subliraio- cis servus approhendit, el ejus auriculam ampula-
ribu5 potestatibus subditasit.et utreddanturonni- vit. Ait enim illi: « Gonverte gladium luura in va-
bus omnia quiR, salvo Dnmini nostri Dei cuitu, ginara.Oiunes eaira qui acceporint jiladiura.gladio
principibus redduntur.« Obsecrc,» inquit idem Apo- pcribuiit (Join. Ac deinde
xviii). » « Aa putus :

stolus, « primunt: fieriileprecationesetorationespro quia non possum Patrem meum. ct exhibe-

ro;^'are

regibus et oranibus qui in subliinitate posili sunt, bit mihi modo plusquam duodecim legii nes ange-
ut securaraet tranquillam vitam agtmu3,cum omni loriim ? {tbid.) Unde iili qui non zelo Dei, sed sua
pietate el charilate(Z Tim. n). » Praecipit etiatn ut temeritate vel arroganlia putestati resisterunt, Deo
quicunqne sunt aub jugo servitutis, domino-; suos rel>ellare videntur, qui dixit: « Per me r^ges re-
omni honore dignos arbitrentiir, el ut (jui infideles gnant, et priucipes dominantur (P/-Oi;.viii^ ; » cujus
habent dorainos, eos non contemnant, sed m.igis judicia, etsi manent occuita, nunquani tamen sunl
eis serviant, qnia fldeles sunl, propter eura qui eos D injusta. Illis, inquam, armis temere resistere aut
illis subjecit, scientes quia, sicut alias i'lem Apo- eis aliqua fraude interritum machinare nullatenus
stolus dicit : « Omnis praevaricatio ot inobedieniia sancta consuevit Ecclesia, revolvens illud praece-
acc pit dignam meroedis retributionem (ff(^6r. ii).» ptura Dominicum quo suis Gdelibus aii : » Mihi
Cujus subjectioniset humiliiatis exemplura ipse per vindictam, et ego retribuam {Rom. xii). » Non enim
se Dominus Jesus Ghristus nobistradere visus est, qui bonus permanet polluitur.si malosocietur; sed
cum pro capite suo Caesari Iribututn solvere non qui malus est, in bonum vertitur, si boni exempla
dedignatus ost.De hac etiara mansuetissima sorvi- sectetnr. Patienter eliam nos Domirus quotidie
iule quidam .«apiens perhibet dicens quia«justus peccantes exspcctal,dans nobis spatium pcenitendi,
liberaliter, injustusvero compedilus servit. » Pro ut nostram patientiam exerceat el informet suo
illis deniijue orare, non eis contumeliose resistere, exemplo, quo noveriiiius quanlum nosoporteat to-
pra?nipiniur, sicut Sarauel orasse legitur pro Saule, loraro inalos, ciun ignoremus quales fulnri sunt>
qui tamen exauditu:? non est. Jam enim Dei justo quando ille parcit et sinil eoi vivere quem nihil fu-
847 HUGONIS DE S. MAKIA MON. FLORIAC. »48

turorum Unde, si contigerit rebelles pro hac

latct. A '^'^'t Reddite quaesunt CcPsaris Casaeri, et quse
• *

conlumiicia tnori, nequfiquam fie niHriyrii nomine Bunt Dei Deo{}liitih. x.\i\), » nec fluctuabit res fir-
glorienlur, qui futuiu moro merito supplicio ron- roiler et orHiaabililer stabilila, et procul aberil ab

demnuntiir.Verum uii malum pcrpctrandiim nullus Ecclesia sancta magnus tnbulalionum aoervu?.Rex
potesialibus debet adhibere consenfaum : quin, si enim, siout jamdudum pracinissum est, Dei Palria
illis (iebetur a Chrisli ciiitoriiius terrena militia, obtinere videtur imaginem, et episcopus Christi.
DfO debetur innocentia.Unde.si lorte coaclustuerit Quamvis ipse Dom.inus JesusChristus in Evar.gelio
aliquisChristiaaus ut aut eis ohediendo juslitiaj vel suisdi¥cipuliseorumque?equacibusdicerHvideHtur:
iniiocentiae regulaminiringat autquamlibetpcBnam « Non V08 nie elejiislis, sed ego ele};i vos, et posui
aut mortem pro onntbniptu hujusmodi solvat,elif;at vosuteatiset Iruclum afTer itia et frucius vester
Deo fidelis anima mugis fugitivam vitam atuittere maneat et ego diipono vobis sicut dispo&uit mihi
;

quara reatum peregere,recolens illud quod inEvan- Pater mcus rei,'num (Joan. xv) ; » regnum videlicet
gelio scriptum est: « Nolite timere eosquioccidunt sanctarum animarum,non regnum sseculihujuSjSi-
corpus, animam aiHem non possunt occidsre sed ; cut ipse jiassionis sua» tempore Pilalo testatus est
potius eum limete qui potest ct animam et corpus dicens :<' ilegnum meum non esl de hoc mundo
perdere in gehennam {Luc. xii). » Adulatcres vero p Mcitth. xviii). » Nam, sicut scribit ad Timolheum
regum ac principum, ecs videlicet qui pro terreno apostolus Paulus, « Nemo militans Deo implicat se
commodo eorum pravilates suis laudibus eflerunt, negoliis saecularibus {11 Tim. ii). »

detestatiir sancta Scriptura, q;j8e ait : « Vaequidi- CAPUT VI.

cunt, bonum malum etmalum boiium [Isa. v). » llem de officio legitimi regii.

et aiibi {Luc. xvi) : « Nemo potest Deo servire et Porro legitimi regis olficium est populum in ju-
mammonae,» el caeteraquae sequuntur in eodem ca- slitia et anquitate guliernare et Ecclesiam sanctam
pilulo.Quomodo aulem (idelilius regibus etpotesta- totis viiibus dofendere. Oporlet et'am eum esse pu-
tibus serviatur, Doininus osteiidil.ubi dicii:«Red- pillorum tutorem,el viduarum protectorem,et pau-
dite quae sunt Caesaris Cauari, el quae sunt Dei Deo perum auxiliatorem, ul cum beato Job Domino di-
{Mallti. xxii), » id est re^^i vel principi terrenam cere possil: Oculus fui rseco el pes claudo,et rem
«

jubet reddi militiam et honorificentiam, etDeoser- quam nesciebam diligenter investifrabam {Job.
vare mentis etcorporis inviolabilerapuritatera. xxix). » Debet proinde Deum omnipotentera, qui
CAPUT V. multis hominum millibuseum praeposuit,toto men-
De eleclione epixcopi. tis aCfectu diligere, el populumsibi a Deocommis-

Igitur rex inslinctu Spiril-ussancti polest, sicut -, sum tanquam se ipsum.Egregii etiaiu regiset prin-
••
_ ._ » _i:._; _!__• 1 : C _;_;_ __» i__:._ _ j r- •: . .• •
existimo, praesulatus bonorem religioso clericotri
1 I : : •

cipis estecclesias regni sui aedificiis venuslissimis

buere.Animarum vero curam archiepiscopus debet decorare, et eas suis labonbus ampliare, et in eia

eicoiiimiltere. Qua discreta consuetuiline usi sunt Con-

religionis cultuin propensius conservare, sicut
quondam quique Christianissimi reges et principes stantinus pius imperalor
quique reges ac el alii

jnpromovendis viris ecclesiasticis atque sanctissi- prinoipes priscis temporibus fecisse noscuntur.De
mis usque ad haec terapora nostra. Clericus vero bet eliamquatuor principalibus maxirne pollere vir-
ille religiosus videtur exislere quem amor pecuniae tutibus, sobrielale videlicet, justitia, prudentia, ac

minime vexat, nec reprobi mores aut conversatio temperanlia.Nam sobrietale ab omni desidia vel tor-
reprehensibilemredduntvelconlemptibilem.Ubive- poro mentis defenditur justilia vero Deo simul et;

roeligiturepiscopusaclerovelpopulosecundummo- hominibus sensatis acceptabilis invenitur. Per pru-

rem eeclesiaslicum.nuHam vim ac perturbalionem dentiam aulera juslum abinjustoseparat et discer-
eligentibus ralionabililer rex per lyranniileui debel nit, et temperanlia omnem nimieialem evitat. Piae-

inf'erre,8ed ordinationi legilimaesuum adhiberecon- ter haec etiam virtiitum insignia decet illum esse
Bensum. At si reprehens^ibilia ille qni eligitur fuerit erudilum ut acuatur quotidie ejus ingenium
lilteris

inventus, non solum rex, sed nec plebs provinciae lecUone divinorum librorum, et informetur ei cor-
debet fiectioni ifisius suum assensura tavoremi|ue " roboretur laiii antiquorum quam modernorum ex-
trihuere, sed etiam crimina, quibus ille detestabili emplis virorum. Vana eniiii esse deputari polest
maculalur infamia, voce publica denudare, ut vel scientia quae lilterarura nolitia non fulcitur. Nam
hac contuinelia eligentium temeritascomprimutur. semperfluctuare cognoscitur. « Inilium tamen sa-
Post electionem autera,non annulum aut haculura pientiai, tiraor Domini esl{Psul. cx).» Testequippc
amanu rejiia, sed investituram rerum eaecularium Salomone, « qui sine timore Domini est.non pote-
electus antistesdebet suscipere,et in suisordinibus ris justificari (£c^/j. xxviii). » Num animositas et
per annum aut baculum animarum curam ub ar- iracundia ejus, ipsius subversio esl. Qui auiem di-
chiepiscopo suo.ut negotium hujusmodi sine disce- ligilsapienliam,dirigetur a Domino.Quod idem Sa-
ptatione peragatur,et tcrrenis et spiritalibus pnte- lomon iio!iignorans,humiIiter Dominnm rogitaliat,
platihus suae auctoritatis privilegium conservetur. dicens « Dcus patrum nostrorum, qui fecisli om-
:

Quod si reguh*riter fuerit cnn8ervatum,iraplebiiur nia Verbo luo,et sapientia tuacondidisli homi em ,
illud quod Salvator noster in Evangelio praecipiens ut dominatur creaturee tuae,qu6e a te facta est, et ut
 949 LIBER DE HEG. POTEST. ET SAGERD. DIGNIT. 950

disponatorbera terrarum in sequitate, et ut injusti- \ mine Deus virtutum, cum tranquillllate judicas.et
tia et in dirpctione cordis judiciiim judicet,da mihi cum magna reverenlia disponis nos.Insensatis au-
sediiim tuarum a?sislricem sapientiam, et noli me tem judicium in derisum dedii^ti el qui ludibriis :

reprobare a pueris ejus ;

quoniam servus tuus sum non sunl correpli, dignum judicium sunt experti.
ego et filius anciliaj tnae, homo infirmus et exigui Respicio, Dumine, naliones hominuin,el videoqu a
tfimporis, etminor ad intelleclum judicii et legum. nullus speravil in te, et conlusus est, et permansit
Tu autem clc^isli uie, Domine, praesidere populo in mandalis tuis et derelictus e«t. Et quis invocavit,
tuo et judicem fiiioruin ac filiarnm tuarura.Revela et despexisti eum?Quoniam pius et rnispricors es,
ergo mihi quod placitum est in oculis tuis et ijuod elremittis peccaia in temporeiribulationisomnibus
direrlum est in prfficcplis (uis; quoniara ipse sa- exquirentibus te in veritale.Vae diiplici corde et la-
dux es et sapientum emendHtor, et nos et
pientiiB biia scelesiis et manibus malefa -ienlibus. Vae hyt o-
sermones nostri in manu tua sunt.et omnis sapifn- crilae in conspeciu horniaum. Vae dissolutis corde,

tia et operiim scientia et disciplina. Milte,inqUf)m, quinon credunttibi. Ideo uon proiegenlur a te.Qui
Domine sapieniiam in praBCordiis meis de coelis vero credunt in tf, noneruut incredibiles ; sed pa-
sanctis tuis et a sede magniludinis tuae, ut mecum tientiam habebunt usque ad conspectionem luanj,
sit, el mecum laiiorel, ei sciiim quid acceptum sit r» dicentes: Sipatientiaui non habuerimus, iiicidemus
apud te.Scit enim omnia et intellij^it, et deducel me in manus tuas. Horrendum est, Domine, iucidere in

in operibus meis sobrie,et custodiet me in sua po- manibus tuis. Cor quoque quod est durum, male
tentia et erunt acc^pta opera mea, et disponam po-
; habebit in novissimo ; et qui amal periculum,peri-
jiulum meum juste. Quis hominum, Domine, pote- bit in illo. Scio, Domine, quia non abscondar in pu-

rit scire consiiium tuum, aut quis poterit cogno- pulo magno, nec latebo in iramensa creatura: quia
Bcere quod voles, nisi spiritus scientiae tuee de al- lu coelorum conlines thronum, etabyssos intueris,

tissimis tuis repleveril illum? Corpus enim quod et respicis interiora filiorum hominum. Parce mihi,
corrurnpitur aggravat aniinam, et deprimit terrena Domine,qnia loquor ad te, cum sim pulvis et cinis
inhabitatio sensum multa cogitantem. Std per sa- et diversorum peccatorum plenus putredine sed ;

pientiam sanali sunt quicunque tibi placuerunt.Mi- scioquiasecundum magnitudinem tuam,sic miseri-
sereris enim omniura, quia omnia poles et dissi- ;
cordia tua apud te est. Domine pater et Deus vitffi
mulas peccata hominum propter pcenitentiam.Dili- meae, ne derelinquas me in cogitatu maligno, et de-
gis enim omnia, et nihil odis^ti eorum quae fecisli. licta mea non appareant in conspeclu tuo, nec gau-
Nec enim odiens aliquid conslituisti.Quomodo ergo deat de me inimicus meus. Extollentiara oculorum
posspt aliquid permanere nisi tu voluisses conser- raeorum ne dederis mihi et omne desideriura pra-
vare?Parcis veroomnibus, quia creaturae tuae sunt. ^ ^um averte a me. Averte a me venlris et concubi
quam bonus es, Domine, et suavis in omnilius tus concupisc^ntiam, et aniraae irreverenli et infru-
;

qui cui vis misereris, etquem vis induras Et hos nitae ne tradas me, sed victui meo tribue ne-
!

quidem justificas, alios autem viodicta justitia tuse cessaria. »

in perpetuum exerces. Alios vero per quae pecctnt, Ilaec est Salomonis oratio ;
quam a libris ejus
per haec eliam in praesenti torques. Omnibus tainen sparsim colligendoin hunc librum ad erudiendum
flagfillis el miserationibus tuis raultis consulis ct
regem inclusimus,et ut sciretquas a Deo petere de-
alloqueris ut relicta malitia ad te revertantur. Et beret.

homo quidera per raaliliara perdit animara suam. GaPUT VII.

Nam manum tuam nequaquara effugere potesl.Vae Item de officio legitimi regis.
autem omnibu.-iquinoii cognoverunt le.Domine. Tu Sed his interim sei ositis, rursu? eum monemus
vero, Deus nosler,in te contidentibus omnibus sua- ut mores subditorum exhortando, terreado, blan-
vis et verus, patiens et misericors es, et misericor'- diendo, corrigendo, et boni operis exempla mon-
diter disponis omnia. Etenira si peccaverimus tui strando, diatim eraendare procuret.Sludeat quoque
Bumus, scienles magnitudinem tuam.Et si non pec- sipienles homines honorarc et omnes pariter Ecclft-
caverimus, scimus quoniara apud te suraus compu- D siae servitores. Monita etiam sanctorum virorum ac
tati. Nosso autera te, Domine, consummala justitia si Dei oracula suscipiat, et episcopis sanctis ratio-
est ; et scire justitiam tuain,radix est iinmortalita- nabiliter arquiescat. Nam sic Chrisli servis et sa-
tis Neganles aulem te impii, fortitudine brachii tui pientibusvirisquasiquibusdam basibus firmissimis
conlerentur. Non enim timens aliquera, veniani da- regnisuslentatur et corroboratur sublimitas.MuUo
bis peccatis ipsiug. Natn quis dicet tibi : Quid fe- enim nlilius Pharaonem sanctus juvit Joseph consi-
cisli sic?Autqui3 stabit contra judiciura luum? lii patientia, quara contulisset grandera pecu-
si ei

Aut quis conspeclura tuura venietjudex iniquo-

in niam. Nain pecunia facile consumitur,consilia vero
pum hominum ? Aut quis imputabit libi.si perierint, virorum sapientium neqiieunt exhauriri.Unde ap-
quos tu fecisli?Non enim est alius Deus quam tu, paretquia meliorest sapientia negotiatione argenti
cui est ciira de omnibus, et (>mnia,justo dit^ponis et auri, primi et purissimi fructus ejus.Sit
proinde
judicio. El neiiiie rex nequc tyraniuis in conspectu lurgus alque nuiuiiicus, alfaljilis et tranquillus.Ha-
tuo inquirent de hia quos perdidisli.Tu autecQ.Do- bcat etiam animum jucundum, iinguam eruditam
921 HUGONIS DE S. MARIA MON. FLORIAG. 952

sensum expedilum, verbum verax, (idem puram, A. aut seditio extorquet, aut ambitus occupat, solet

deviclionein praecipuam, risumque modeslum. Sil esso perniciosus. Uillicile quippe bono exilu lermi-

el niolu? impigiT, et habilus et inccssiis honc.stus, naiitur (|U!fi malo sunt inchoaia principio. Prof.te-

et viclus abundans, non tamen talis qui supcrduus rea hujusmodi principes, non reges, scd tyranni
sit. Invidinm autem, luxuriem, et vinolenliam tan- merilo vocitantur; etepiscopiqui eos crdinare prae-
quam sordes pe-jsimas abjiciat ab animo suo, et Bumunt, aut perversaB ordinationi eorum pra bent
pessimam cupidilalein, qiiia « radix oninium malo- consensum, .inalhematis JMculo sunt puniendi. Sed
rum est cupidilas (/ Tim. vi). » Sint minislri illius et regem haereticum aucturilale divina pro deCen-

modpsli, et consiiialores sensali, et prappositi fide- sione fidei catholicae condemnare ct analhematia
les atque prudentes. Fideles quoque suos honoret seiitentia praefocare sancta consuevit Ecclesia, ne

et diligat, et silii servientes sublimet el proiegat. iilius contubernio sanctorum catholicorum colle-

Porro regibus transgressoribus modi curationum giuiu maculetur.Nonne «b eo aposlolus Paulusnos

tales sunt adhibendi ut el majestas regia in eis ho- scparat et dividit dicens: « Haerelicum hominem

noretur, et reatus puniatur censura justitiae. Sub post primam secundara correptionom devila,
et

enim discipiina ret;ia poteslas pcsila est.

reiigionis sciens qnia subver^us cst qiii hujusmodi est, etde-
Nain, quamvis sit rex potestatis culinine praedilus, j}
linquit proprio judicio condemnatus (Tit. iu). » Sa-
nodo tnrren Christianae Hdei tenelurastrictus. Cor- lomon etiam gentilem hominem haeretico meliorem
rigendus tamen est, non cum tun^ore superbiae,sed esse pronuntiat, ubi ait: « Melior est canis vivus
charitatis affectu gapienterque.De iracundo quippe leone morluo (Eccle. canem vivum appellans
ix). »

vel insipiente doctore Salomon dicit: « In ore slul- gentilem, et leonem mortuum hserelicum. Sed ple-
ti virga superbiae (Prov. xiv).» Stulti proindoet su- rique principum terrenorum in sanctis et justis ho-
perbi doctoresdisciplinaj rigorem in rabiem furoris minibus veritatem persequuntur, quoniara nolunt
etad immanitatem convertunt crudelitatis.Verum- ab eis sua facla drtmnari. Verumtamcn qui verita-
tamenregesle^'itimi propterrcprobossperuendi non lem odit, Deuai profecto non amare cognoscilur,
sunt: quia coelestis curiae sacer principatus ideo .
qui veritas est. Quod providens Dominus, ppisco-
non est a Deo reprobatus vcl spretus quod diabolus pum qui non sua temeritate, sed zelo Dei,terreni8
eorum princeps contra eum superbiens tyrannidem principibus videtur esse contrarius, exhortans ad
arripuit et sibi subjepta apmina spcum nefundasua- niundi odia perlVrenda, de se ipso exemplum pro-
sione peccare pellexil ; sed ipse Uouiinus Jesus (^hri- ponil et dicit : « Non esl servus major domino suo.
sluspostmodum ad eumdem diabolum comprimen- Si ine perseculi sunt, et vos persequentur. Si ser-

dum, qui dignilatem nominis ipsius et sedem sibi „ monem raeum servaverunt, et veslrum servabunt
prsesumpseral, de roelo descendit. Post Dcum enim [Joan. XV). » Et item : « Si mundus vos odii, sci-

Palrem diabolus dici voluit Dous, et ad dexlerara tole quiame priorem vobis odio habuit (ibid.). » lo
Dei patris sedere temere concupivit, cum hoc illi hoc loco munduin illos appellans a quibus hujus
non contingeret, sed esset Filii Dei,quipost Patrem mundi scelera diligunlur. Porro ille « qui ex Deo
Deum, secundum quod jam dictura est, secundus est, verba Dei audit (Joan. viii). » Unde rex admo-
est, non natura, sed ordine. Venit ergo Dominus nitionibus episcopalibu? debetaurem suam libenter
Jesus Christus in mundum, mani-
sicut decebat, et accommodare et sacerdoti salubria suggerenli lide-
festavil se,non omnibus hominibus, sed tanlura liter obaudire, quoniam de his videtur Dominus
suis seqnaciliuSjUt, reprobatapersona diaboli,hunc suo ore dixisse: « Qui vos audit, me audit. Et qui
esse cognoscerent cnjus principatum et polestalem vos spernit, me spernit (Luc. x). » At si rex aurem
ipse Satanas sibi temeritate propria praes-umpsisset. Euam a sana et salubri doctrina cceperit avertere
Diabolusaulem et principes mundi hujusChristi di- proprio fastu vel tumiditate, non episcopo sed Ueo
vinitatem in carne latenlem penitus cogno?cerene- contumax el rebellis videiur existere, cujus iram
qniverunt: quia, sicut Apostolus testatur, « Si co- incurrere nimis periculosum est ac formidabile.
gnovissent, nunqiiam Dominum gloriae crucifixis- Scriplum est enim « Deus superbis resistit, hiimi-
:

sent (j Unde conligit ut qui arte, non

Cor. ii) » vio- D jibus autsm dat gratiam (Jae.. iv}. » Rlortem autem
lenlia.primum hominem perconsensum peccati sibi aut scandalum illis inferre iiullatenus rex praesu-
Eubegerat, Dei circumvenlus arle illum amitteret, mere de.bet. Nam pro hoc facinore comperimua
dumiUimortem per suos salcllites intulit queraim- multos rcges et imperatores miserabiliter et inopi-
munem ab omni peccato necare praesumpsit.Itaque nabiliter ex hao vila migrasse. De bis nempe, id
tali commercioChristus et angelurura numerum re- est de praesulibus et sanctis hominibus, Dominus
stauravit, el humanum genus suo sanguine a jugo dicit : « Qui vos langit, quasi qui tangil pupillam
diaboli liberavit. Contigit denique ut diabolus,qui oculi mei {Zach. ii).» At si contijicrit ul haec viro ca-
per unum hominem peccantem tolum genus huma- tholico conditio proponalur ut aut haeretico faveat
nura sibi subposuerat, per unum non ppccantem aut pro defensione tidei calholicae subeut mortem,
hominem amitleret qnod habebat. Sed hoec de dia- eligat magis mori quam vivere violala sanclae fidei
boU) et de ojus tyrannide dixisse sufliciat. Hoo ta- sincerilale, revolvens illud in corde suo quod scri-
mea exemplo iucide patet quia principatus quem ptum est in Evangelii libro : « Quid prodesthomini
9S3 LIBER DE REG. POTEST. ET SACERD. DIGNIT. 954

si universum mundum lucretur, animae vero suae A. gelus, quia bona nuntiat, et pastor, quia divini
detrimt^ntum Aut qnarn d;ibil homo com-
pali;ilur. verbi dapibus homines explet. Quibus etiam uiori-
anima sua ? [MaUh. xvi » Et illud
niulalionein pro )
bus debeat pollcre, et quibus virtulibus ellulgere,
itemquod Dominussuis repromiltil lidelibusdicens: apostolus Paulus deciarat in episfola sua dif-ens.
« Qui me confessus fuertt corum homiaibus.confi- « Oporlet, inquitepiscopum irreprehensibilem esse,
tebor et ego eum coram Patre meo <iui in ccelis est pudicum, hospitalcm, prudentem, non
Bobriiiin,

{Mallh. x). » neophytum, non vinolenium, nou percussorern,

CAPUT VIII non litigiosum,sed mudestum. Oportet etiam illuin
De reprobis regilius alijue principitus. babere bonum testimonium ali his qni foris sunt
Porro ipsi rcges et principes aique tyranni,dum (1 lim. iii). Nam, sicut ?ilia conlinetur in loco,
»

Deo subesse et ej'js praecepta custodire renuunt, ipse debet exemplum bonorurn operum, non solum
dominationis suse vim et poleslalem plerumque so- sibi sutijecto populo, sed etiam uiscolis hominibus,
leni amitlere, sicul primus homo domiuatioiiis suae id est gentilibus, vitae meiioris 03tendere,ut fiat in

vigorem etdigniiatis praerogativam postsuam trans- eoquod in Evangelio Dominus suis aposlolis pra-ci-
gr.'ssioiiem cognoscitur amisisse. Postquam nempe piens dixit : « Sic luceat lux vestra coram hotr.ini-
divino noiuil esse subjectus iiiiperio, ipsa etiam r> bus ut vidcant Ofiera vestra bonaet glorificenl pa-
corporis sui membra acu-
sibi rebeliare el ignitos trem vestrum qni in coelis est {Multh. v). » Hic quo-
leoa carnalis concupiscentiae statim contra siiam que ddbet divitibus praecipere non sublime sopere
voluntalem in sna CHrne saevire persensit. Pisces nrc pperare in incerto diviti;irum, sid in Den vivn
quoque maris et volucres cceli et besliae agri, quae et vero, qui praeslat omnibus omniaad fruendum,
illi ante commissum facinus quasi privata animalia bene agere, divites fieri in operibus bonis, facile
«ubjacebant, jugum dominationis ejus a se cojpe- tribuere, thesaurizare sibi fundamentum bocum in
runt abigere, et .jam ei amplius solito servire nole- futurum, ut possint apprehendere vitam aeternam
bant. Quae tamen omnia vi rationis suae coepit de- (i Tim. vi). Caeierum contra regem catholicum
mum paulatiin sibi subigereet adsuos ususexqui- armisdimicare nullatenus debel,licet ministeriidi-
sitis artibus retorquere. Ilaque pari modo regi Deo gnitate multum illipraemineal.tantumscilicetquan-
contrario populus silii subj^ctus multolies incipit luni officia divinasua sanctilate noscuntiir negoiiis
adversus eum insur^cre et variis ac muHiplicibus sacuiaiibus eminere. Nain et re^alem dignit-tera
insidiis illum appelere el mullis adversitaiibus fnti- habere sanctae Scriplurae te^tinionio videtur episco-
gare. Ad quam rem pertmere videtur quoJ Deus DominusJesus Christussuis apostolis
pus. Aitenim
regem Babylonium non bestiis ferocibufl.sed muscis eorumque « Ego dispono vobis sicut sequar-ibus :

et ?erpentibuspuniredecrevit. Ut intelligat humana C disposuit mihi Pater rneus regnum (/^'(C. xxii). » Et
superbia quod per humiles et infimos homines Apostolus « Vos eslis f;enus elecluin, regale sa- :

Boleat saepe tumidos

superbos qunsque compri-
et cerdolium {l Petr. w). » Unde, si conligerit ut epi-
mere et a sublimitate deponero. Soient eliam ho- scopus reprehensibilis inveniatur (non est enim
mines hujusmodi ignoiiiiniosa morte vitanii termi- homo qiii non peccet), non in curia saeculari, sed
nareautin turpi pauperlate deficere, sicut llerodea in synodo genendi, res hujusmodi terminetur.lpie
et Pilatus ;
quorum Herodes vermibus scaturiens proiiide episcopus inter regem el oves aibi creditas
misprabiliter exspiravit, et Pilatus exsilio condem- otficium oplimi pastoris debet peragere et pro grege
natus, pauper et inops defunctus est. llli quoquo sibi coinmisso discrimini se pionus objicere. Ipse,
gui recta t.erverlunl judicia amore, odio, metu, inquam, toto nisu reg;s ao principis iram a populo
misericordia, incuria lemeritate, atit gratia qua3- debet avertere et pro regis et popuii saluie pariter
slus, circa finem vitae horribilibus innrmilatibus piis precibuo ante Dcum nocle dicque persistere.
molestari solent, vel vilitate vel inopia rerum.aut Vices enim Christi Filii Dei summi in terra videtur
membrorum languore siiorum. obtinere, qui sepronobis peccatoribus obtulitiiii-
CaPUT IX. molanilum. Undo inter nos et Deum mediator debet
De diijniiate sacerdotum. D exi^tere. Ipse est sanotus sanctorum, clericorum
Verum quia jam. satis de his, sicut reor, secun- scilicet ac presliyterorum, quibus oiiinibus emiuet
dum ingenii mei facultatera visus sum perornsse, ac prajcellit. Hic est Eoclesiae sponsus, hic Christi
restatuunc ut do his quae ad episcopum pertinent vicarius, ul compatiatur inliriiiitalibus nostris ; de
pauca subjiciam. Igitur episcopo a Deo el Domino quo Paulus apostoliis dicil « Omnis ponlifex ex :

Jesu Christo privilegium est concessum aperire et omnilius assumplus, pro hominibus constiluitur in
claudere coelum hominibus. Huic etiam roges et his ([uajsunt ad Deum, ut offerrat dona et sacrificia
omiips terrenae polestales pro Christi amore capita pro pcfcatis eorum {Hebr.v). » Honorandi igiiursunt
sulidunt quia licetrex vel imperalorculmiiic regni
:
omnes episcopi, sicut rogni cceiestis clavicularii et
nodo tamen fidei teneturastrictus. Hic
si prifiiiitus, judices culparum humanarum. Ad eorum enim jus
quoqjcpropter condimentum dnctrinae.quo mentes perlinet viros «aeculares prn illis criminibus quae ia
fidelium debet condire, sal terrae vocatur, et rex locisDeoconsecratis commitiunt judicialiseveritBte
propterducatum quem prasbere populo debet,et an- distringere et pro aliis criminibus justa considera-
935 HUOOI^IS PE S. MAHIA MON. FLORIAC. 056

llone pcenitentlas dare. Ipsi quoque debent omnes A. scopi.sed Simoniaci aSinjone Msgo vocitarinieren-
preBb.vteros ct clericos senlentiu judicisii distrin- tur. Nun enim eis est pars in sermone saccrdotii,

gere, ul et lerrenia et spirilualibus judicil)us suse sed a gralia Sjiirilussancti oxtorres hiibenlur ; quae
auclorilatis privilcgium conscrvUur. Ipsi d-nique et gratis dilur, et gratis accipitiir. Nnni, tceie

sunt qiii bonum tiuod per grfliam sancli Spiri- EangHJio, « qui non intrat per ostiiim in ovile
tus iniolligendo didirerunt, subjpcloruui nienlilius ovium, ille fur est et lalro. » Qui autem « inlrat per
priiliiturum, seeundum aposioli Pauli prfficoplum ostium, pastor est oviiim, et huic oslarius aperit,
(// Tim. iv), arguendo, ohsecrando, voccm ejus audiunt {ionn. x). » Et post
et iiicrepando et oves

insererenitnntur,cordafideiium divinisdogmalibus pauca Alienum aulem non sequuntiir. quia noQ

:

quasi imbrihus irrigantes cooiestibus, ut proferre auiiuut voccin alienorum {ibid.). » Quidain etiam
nimarcescibiiem bonorumnp»Muiiipossintlructum. episcoporum se contra morcm ecclesiasticum ex-
CAPUT X. tollcre cupicntes, iii soivendis el ligan.iis HubdiUs

D2 his quos epincopwi excommunicnt. sune voluntatis motus, non caui^arum merila.t-xer-

Quapropter summopere cavrat rex ne his quos cent. Unde populusjam legis onus, per deviacur-
ipsi ab Ecclesia pro suis crimimbiiS anathematis rens,i)lus soiitospernit.jaculumqueanathematisin-

sente: tia pepuleruntaliquo pactocommunicel.Nam „ gpns, duinqiie furil, nullas rationis seutit habenas.
teste Scriplura [Hom. i), lacientes el consentienles Nam religioni (^hristian* opprobrium nascitur, el

par pcenacoRStringit. Consentitautem criininoso et sacerdotalis digiiilas inde valde contemnitur, quod

realum ejus susteniat qui posiqnam ab Ecclesia, sacerdotalis inlula ambilione potius quam merito-

crimine suo exigeute, prnjeclus e!?t, illi communi- rum exislimatione dnlerlur et imperitis quibusque
cat. Veriim pleri iue i<1eo divinuin munus lormi.lare conferti r. Nam quidam illorum iliosqui juramputo

JLdicium videntur quod eoium contpmplum non doiiiinis suis constrirti tenentura sai.ramento fide-
Blatim poona prosequitur. Unde quid regi cuidain litrttis Quod quam sit absurdum, Domi-
alisolvunt,

olim ex hac re coniigerit, brcviier intimare curabo. nus indicat ubi dicit Non perjurabis in nomino
:

Legilur enim in histuria gentis Anglorum quod qui- meo, nec pollues nnmeu Domini Dei tui {Levi,
dar.]episcopus duos fralres palatinos viros pro re- xviii). Et ad Sedechiam regem Judap, qui jura-
»>

pudio uxorum excommunicaverit. Contigil autem mentum quod Babylonio regi praebueral violaverat,
ut rex ipsius gentis juxta domum
ipsorum trnnsiret. ore prophetico dicit «Vivo ego.quoniam juramen-
;

Qui multis biandimentis delinilus ut apud eos ad tum quod sprevit, et foedus qoud praevaricatus est,
prandendum diverteret, tandem consensit. Expleto ponam ia capile njus (Ez-ch. xvii).

autem convivio, cuin jam r^diret, obvjavit episco- _ CAPUT XII.

pum qui fratres illos excommunicaverat.Ouem cum De illo qui contra C.hrist ianum fravgit sacra-
vidissel, intremuit. et exiliens de equo, in media, mintum.
ut erat, via prostravit se coram ipso. Episcopus Intelligat ergo quilibct Christianus, qui conlra
vero fcrula quam manu feiebat letigit eum dieens: dominum suum aut alierum Christianum, frangit
« rex, non est meum ignoscere tihi, quia Deura sacramenlum, quid mereaiur, cum propterhoc sce-
contempsisti, quando te excoinmunicatis ."cienter lus Sedechias vir Judaeus avulsis oculis a gcnlili
sociarti. Mcircodata est sententia in tc, et hoc anno rcgein Bobyloniam cafilivus ductus esse cogno:?ca-
in ipsa domo raorieris ia quii excommunicdtis te tur {Jer. xxxix). Non enim illi considerandum est
factum esi et evoluto anno rex
sociasti. « Qiiod et ; cuijurai, scd per quem jurat. Alioquin et illum
ibidem mortuus est, Ecce rex non poluit hunc despicit perquem jural ; et hostis fidelior invenitur,
reatunr. nisi iriorte piare.nec ppiscopus illi prostrato qui sacrameiilo decipitur. Multiim eniin depipit qui
Ex qua re colligitur quia nec epi-
valuit i^noscere. illum decipit cui juramento divini nominis fuerat
^copus, cujus excommunicatio contemnilur, sine sacramentum incaute prolatum
foBderatus.G elerum
gravipoenilentialacinushujusmodi ignoscerepotest. noa est conservandum, veluti si quispiam adullerae
Ergo, sicut praecipit beatus papa Gregorius, sub perpeluam cum ea permaoendi tidem pollice.ttur.
magno moderamine pastores Kuclesiae sulvere stu- D Tolerabilius enim est non implere sacramentum
deant autligare.Sed utrumjustean injuste obligel quam permanere ia stupri flagitium. Verumtamea
pastor, pasloris tamen seatentia gregi timenda, de fatuis doctoribus ia Evangelio Dominus dicil :

ue is qui subest, et cum injuste forsitan lij;atur, « Caecu.« si caeco ducalum praebeat, ambo in loveam
ipsam obligatioais suae sententiam ex alia culpa cadunt {Maiih. xv). » Superbi etiam el ir.icundi do-
mereatur, ctores nonnuiiquam disciplinae rigorem in rabiem
CAPUTXI. furoris et ad immanitalem convertunt crudelitalis.
De pravi'; prj>sulibus. Sed,sicut item dicit beatus papa Gregorius, judi-
Verumreperiunlur quilamin numerosacerdolum care digoe de subdilis nequeuntqui in subjectorum
qui pcr pecuniainsacerdotes appellaricontendunl causis sua vel odia vel gratiam sequuntur. De qua
;

et cum aoa sint ulla scienlia praediti aut aliqua re Prophpla etiara dicere videtur « Mortificabant :

religionesuffulti.legisdivinae volunlvideri magislri. animas quae non nioriuntur, et vivificabant aniuias

Sed hi oi 'lirum merito contemauatur, et non epi- quae non vivuat {E%ech. xiii). Ncn morientem
957 LIBBH DE KEO. POTEST. ET SACERD. DIGNrT. 958

qulppe mortiflcHt quijustum damnat, et non victu- A nentur peccant. Sed ne facinora ad immensum cn-
rum vivificare nilitur qiii rfum de supplicio absol- mulum peccatorum prorumpant, aliqua pocia in hoc
vere con.tlur. Ckus;»' orjio ppnsandae >;unt, et tunc saeculo plecti «ieb^nt. Unde pro illis qui scelerdlis-
ligiindi alque sulvendi poiestas est exercenda. C')n- sime vivere decreverunt.nec volunt vilam suam mo-
siderandura est deniqne ati|U3 cavendum episcopo resque corrigere, id est propter fornicatores el adui-
Nura qui
ne ipsius vitio docttina divina vilfscat. tcros, sive propter furos atque sacrilogcs ot alios
non vivit, ipsnm quam praedicat verita-
sicut decet comprimendos
flagitiosos et corrigendos, regem
tem contemplibilem rpddil. Gavenduiti etiam est Deus hominibus praeesse voluit, ne aeterni poena
illi (|ui pontificatus offlcium .issecutus est ut se siipplicii cis reservetur in po?terum, Nam illa cri-
taiem e.xbibeat, ne forte aliis praedicans, ipse repro- mina quae in hoc saeculo puniunMir, profecio in tu-
bus invenijtur. Subditis quoque consid-irandura est turo eaiculo non nocebunt. Kit igitiir in hi>quoJab
quia licet talis jmlicandi locum tenee.t, cujus vita Apostolo dictum est : « Si no;iiiielipsos dijudicarc-
loco minime concordat, locura tamen apostolorutn mus, non utique judicaremur. Cum judicamur au-
in ligandi etsolvendi officio retinet. Quapropter ex- tem, a Domino corripimur, ut non cuin hoc mundo
cornmuoicalio et praedicatio iliius non ex ejusper- damneinur (/ Cor. xi). » Multa enim bma invitis
sona debet coniemni, sed ex auctorilate summi Ju- jj
prffist-mtur quando eorum consuiitur utililali, non
dicis observari. Nam pastor animarum nostrarum voluntati, qua sibi inveniuntur esse iniraici. Scri-
Christus esse cognoscitur, quiin praesulibusauditur ptum quippe est quia « qui diligit iiiiquitatem, odit
atque conlemnitur. De quibus Doininus in Evan- animamsuam I^P.^^al. x). » Igitur amici mulignantiura
gelio dicil: uSuper cathedrara Moysi sederuntscribae hominum suni illi qui eorum iniquiiates corripiunl,
et pharisaei. Quas dicunt vobis, facite : quae aiitem et pro commissis criminibus eorura corpora aliqua
faciunt, facere nolite (VaUh. xxii). » Et non soluin poDna emendatoria puniunt. Peccata enira qua3 feriri
episcopi, sed el omnes presbyleri et clerici ab uni- gehennae ignibus possunt, disf^iplinae sunt veibere
versis Dei fidelibus sunt honorjindi sicul Dei dome- corrigpnda ; ut qui Dei man^lata contemnunl, tem-
stici, cui servire nocte dieque videntur. Porro porali supplicio terreantur. Quod Psalniista dic^re
praesules atque preirbyleri bases et columnae vi- videtur cum ait : « In chamo et fra^no ranxill;ts
dentur esse sanciaa Ecclesia;, et el mona-
clerici eorum constringe, qui non approximant ad te
clii ejus videntur esse ministri. Horum enimmani- {Psal. xxxi). » Vorum, sicnt sub igne aurum rutilat
busministrorumsacro baptismate quisquefidelisab- et palea fumat, et queraadmodura sub eadem tri-
luitur, et horura iterum manibussacratissimum ray- tura frumenla purgantur el paleae conteruntur, ita
sterium corporis el sanguinisCiristi conficitur ; per p communis paena bonos purificat, malos exterminat.
qnae mysteria Deo rogenerHmur atque conjungimur. Nam boni quii]ue igne tribulationum excoquuntur,
Otnnis. inqiiam, qui ile Christi corpore est, ei me- et mali murmuranl et puniuntur. lo quibu?dam
rito suhdi debel et eorutn salutaribus nmnitis obi5- autem gravi^ inest stullitia ; etsiceosiniquitasobli-
dire «st paternam
eis reverenliain e\hibere. Ipsi, gat ut a culpa nec paena compescat. AIM vero mala
i.'iquam,8unt qui nostrorum raunera piecumollerre perpeti immerilo videntur. Sed haec divinilas fieri
et Dao pro nobis incessanter supplicare noscuntur. sinit ut crucialibus et flagellis erudi.intiir. « Fla-
Ipsis, in^iuam, pronostriscriminibus Ueum exoran- gellat » enim Deus omjiem filium quem recipit
>.

libus fit nobis ipse Deus propitius, el avertit iram {Hebr. xii). » Sed licet non sint omnes lilii qui fla-
suam a nobis. Ipse pro vivis ac delunctis ante Deum gellantur, tamen nullus est filius qui non fligelle-
srmpor indefessisprecibijsinstan',et ip«i nobis fru- tur. Porro quiilam sine verbere relinquunlur. Unde
gum ubertatem obtinent, et ipsi tempestates etquae- ad aeterna tormenta. malaagendo,liberiusrRslin;int.
queiliscrimina a Christi grege repellunt. Ipsis etiiim De quibus in beati Job libro scriptum est : « Vidi
maler tiostra, sancta videlicet E',clesia, quasi nobi- stulium firma radice {Job v). » Stultus, inquam,
Jibu!? satellitibus decoratur,illustratur,:iti]ue serva- firma radice stare conspicitur quando in hnc vita
ur. Et si reprehensibile.s .|uidam illorum fore repe- rv continua pro?peritate laetatur. Verumtamen in lutu-
riuntiir, ideo caetoricontemnendi non sunt, quia et rum districtus judex tant* adversitate feriet quos
in angelis pravitas repertaest. Consideranda quippe reprobalquaiita nuncseveritatecorripit quos amat.
esi hominibus illa beati Job sententia .licentis {Job) : Sed ne facinora ad immensum cumulum pcccjilo-
« Quis potest mundura statuere de immundo con- rum prorumpant, aliqua poena, sicut prasmissuiu
cepiura semine, nisi tu qui solus es ? » subaudis. est, plecti debent. Nam inordinata pietas cum tein-
inundus. Unusquisjue proinde, sive laicus, sive cle- poraliter parcit, et ad aelerna supplicia pertrahit et
ricus, Dei inunere esl quod est. si lamen aliqnid vitia pullulare pernaittit. Di?cretionis tamen modus
cst. Unde dicitur in Evangelio : « Nolile judicarc, in omnibus est a judicibus observandus ; et ut sit
etnon judicatiimini et nolite condetnn ire, et non
; ordinata pietas, ad scienliam est transeundum, ut
condemnabimini {Matlli. xxxi). » Verum, quamvis scnljudex quid juste puniatet quid ex misericordia
de fiiiis Dei scriptum sit: «
Quotquot spirilu Dei diiriiiiat. Sic ileni(iue debet prudentiajuilicum corda
aguiilur, hi lilii sunt Dei {P,om.) viii), » tamen om- in bonum buper aoucre ne aut ipsa prudentia recti-
nea morlales quandiu in hac corruptibili carne le. tudinis modum excedat, aut simplicitas in igaoran-
939 HUGONIS DE S. MARIA MON. FLORIAO. 960
tioa Callacia cnrrual. Porro ipsi rpge?, imperatores, A terram. Scnlite de Domino in bonitate, et in simpli-
ao juriicf^s, cum justo ratioiiis irnperio sceleratoa citale cordis quffirile illum ; quoniam invenitnr ab
morle |iuiiiuni. aot tequilate dicliinle bella gerunl, his qui non tentant iilurn, upparct autoin eis qui li-

nf^quiiquim ronlra pricceptuin legis rucfTP pulandi dem h ibeiil in illum [Saf. i). » His, iii'|uain, pole-
euui quo diolum est : « Non occides [Exod. xx). » stitibus iic tcrrenum rcgniiai es^t di-
[irincipatibus
Nt>m ideo criminosi lege perimuntur ne mortirero stinctum atque dispositum. Unde
illi qui hanc posi-

pcccato ppriiiciosa sccuritas delur. El idcirco non lionemabomnipolenleOpocon^ruoordinedislinctara

injuste bella gerunlur ut pax iicquiralur. Moyses atqtn; dis[iositain conantur pervertcre, de illnrum 4
nanique, vir mitis atque sanctissimup, lcjjis divinae numcro vid-nlur existere qui ignorantos Dci justi-
mandato multos legitur hominea occidisseelmultaa lirtm ct suain volentes constituere, justitiae ejus non ^
cliam gentes, Deo sibi ducatum prffibente, armis sunt suljpcti. Nonnc ipse Deus omnia in numero
victricibus ^xstinxisse. Hoceliammullialii priacipes et mcnsura et pondere tecit? Nonne elcmenta hujus
Novi ac Veleris Testameuti divino fervore succensi muiidi, quamvis ununi abaltero valdedivcrsum sil,

fecisse leguuntur.Timorenim Dei et timor supplicii sibi invicem concorda noscunlur? Nonne Dominus
rctrahit hominem a peccato. Verum illa principum in Evangelio dicit ; « Omne re<?num in se ipsum di-
vei prajlatoriim omnium caulel.i utilis est atque B visum desolabitur, et doinus super domum cadet?
laudiiliilis in qua lolum agit ralio, et iuror nihil sihi (Luc. XI.) » Deniqup quidam sapicns dicit:« Con-
vindicat. Pro pcenitentibus vero Deusepiscopuni in cordia minimscrescunl, etdiscordia res maximae
r^es

Ecclesia statuit,quamvis ipse cor contritum et hu- dilabuntur. » Verum nunc operae pretium est illud
miliatum non despiciat. Dpbe! enim episcopus quo^- audire vel considerare quod oliin Gregorius papa
dain eorum, id est poDnilentium, spcunduui modum sancLissimus Sabino Constantinopolilano diacono
culpae in actione poenitentiffl a corpore Christi ct scripsil. Ail eniin « Unum est quod breviter sug-
:

sanguineseparare,etquibusdam certum poonitentiiB gerasserenissiinodonjino nostroimperatori,quiaego

pondus imponere qua peracta, reconcilientur, et
;
servus ejus, si in ejiis mortem vel in Langobar^lo-
fidelibus fratribus rursus aggregentur, etin gremium rum consiiiis rne voluissem inserere, hodieLango-
sanclBC recipiantur Ecclesiiie, a cnjus societate abcr- bardorum gens nec regem nec duces nec comites
raverant peccando. Extra qnam Ecclesiam non re- haberet, sed in summji contusione essent omnia.
mitlunlur peccata ; nec quisquam, nisi per eam, Sed quia Deum timeo, in niortem cujuslibet hominis
vilam potestassoqiii sempiternam. Ipse denique pro me niiscere formido. » Proinde e;,'o non astruo ut li-
8uo otticio alios corrigit, et alios oriidil, et alios ceat cuiquam regi vel imperatori qui'iquam contra
censura JustitiaB dictante excommunicMt. Ipse quo- n Dei pr.*-c<'pta aut sauctorum canonuia constituta
qup quosdam nonnunquam objurgare detrectat, quia facere vel inslituere. Sed dico quod, sicut bonus
vel aptius tr^mpus cxsppctat, vel memit ne increpati Christianus regum legibus contra Deum constitutis
deleriores (iant. Non est enim omnihus hominibus obedirenondebet, sicelquirationabiliterconstilutia
una adhitienda doctrina; sed pro qualitale morcm non obedii, male facit. Nam, aicut beatus testatur
diversa debet esse exhortatio doctorum. Nam quos- Augiistinus: « Pas omniura rerum est tranquillitas
dam increpatio dura, qnosdam vero exhorliitio cor- ordinis. Ordo vero est pirium etdisparium rerum
rigitblanda:Non omniadenique tempora congruunt sua cuinue rei dispositio. » Sed, quia Jam noster
doctrinae sed secundum Salomonis senientiam
; sermo torsitan nimis in longum protranilur, reslat
« tempus tacendi, et tempus Joquendi {Ercte. uV. >» ut amoilo terminetur, ne prolixilaie sua >.'enerel ie-
Unde etiam saepeiulus papa Gregorius in vicesimo genli fastidium. Claudendus, inquam, est liber iste,
Moralium libro dicit: « Sancti, inquit, viri cum quem ego Dei opitulante cleiiientia, non tuniore
vident qiiosdam sua verba dpspicere, intelligunt eos Buperbiie, sed fralerno compunctus alT^^clu coinpo-
.diviniius deseri, et ideo
gernentes cwnlicescunt. » desiderans ul sui, non tantum hae duae, de quitms

Veruintaraen non dioimus ut conticpscat episcopus hactenus traclavimus, potesiales, sed etiara omnes
odio malorum hominum terrilus, sed consilio cha- Chrisli cultores concordes et sibiraet invicera b.ul
ritalis cui jubet Apostolus dicens
; « Insta oppor-
D cohflerenles. Quod eiiam praecipit sanclus et sapicus
;

tune, importune obsecra, increpa, in omni patien-

; Apostolus dicens « Pacem, inquit, seclamini cura :

tia et doclrina (II Tim. iv). » liajc nos de duabua omnibus et sanctimoniara, sine qua nerao videbit
sufficiat dixisse polestatibus qiiibiis in praesenti vita Deum {Hebr. Hoc quoque mandatum pium
xii). »

sancta regitur et gubernatur Ecolesia, quibus etiam ac saluberrimum Chrittus Dominus suis tradidit
post Deum sic iUusLrari cognuscitur sicut duobus diijcipulis diccns: Mandatuin novurn do vobis, ut
magnid lurainaribus, sole videlicet et luna, lota diligals invicem {Joan. xiii). Et passioni jam
»

mundi labrlca, autsicutduobus oculis tolunihuma- proximus iterum dixileis « : Pacem relinquo vobis,
nuni corpus^ d coralur el iiiuminatur. Quasnimirum pac m njeam do vobis {Joan. xiv). » Porro ego prae-

pote.siales sanctas tore nemo lebel ainbigpre. Ipsas sentt^m libellum exemplis sanclaeScripturae diligen-
eniin Ueus et Dominus sua per.^ona sacravit,
in ter corroborare curavi, ne forte invenialur vacuuaj
univit et sanctificavil. Quibus etiam liberSapienliae el inulilis labor n:eus. Oplo proiade ut omnes quij
praecipit dicens ; « Dili^ite justiiiam, qui judicatis
961 LIBER DE REG. POTEST. ET SAGERD. DIGNIT. (J62

curapio elbenignoanirrio pusceplituri £un',valcanl A. eemper iii Christo Je?u Domino nostro An.cn.

Explicil liber primus.

LIBEIl SECUNDUS.
Finito praeredenti libei]o,tacore deliberaveram.id Ruhrum in divisiones.et eduxit Isranl per medium
esl,a pr»'senti negotio quiescere.et alias animum ejus, et excus.^^it Pharaonem et virtutem eju? in
applicare, cum ecce venit milii in mentern illud mari Ilubro, et Iransiiuxit populum suum per de-
quod pcriptum est,(juia « in ore duoruiri vel trium serlum.et percussit geutes multas,et occid t reges
testium stfibit verbum (Deul. xix Mailh.
oirine , forles.Seon regem Aiiionheorum^elOg regem liusan
B
xviii), » Et moxrecaluit animus men?, et o[ipor- etde-litterram eorum hajreditatem populosuo,illum
lunum esse juilicavi ut dehac e;)d-mque re,dcqua sigMiiicansregein ac i'astorem milissimum qui trans-
jam uiium lihrum edideram,facerem et ?ecundum, ffcPt iii ae credentes per spem etfidem demortalita-

quateuus duobus libris res uniivalidius firiiieturet le ad iiiimorlalilatem.Uiid-^jSicut in libro siiperiori

corrohoretur.Porroliliro superiori omnem poiesta- jam diximus, sai!rosancto mysterio in eremo Dei
tein aDfjo esse dispositam salis, sicut reor, oslen- labernaculnm aedificavit, et A..ron consecravit, oc
dimus.Nunc autem legentibus evidenter notificare populodivinse legis praecepta proposuil..\aron vero
decreviinusquodipBe.Deusduas specialiter pntesta- in virga,quam eiipse tradiderat, operabatur signa
tes in Ecclesiasua sanclacollocavitatque constituit, et prodigiacorainPharaoneetoptimatibusejus.Pust
regiam vid>'licetet sacerdo'alem,non absque magno Moysen vero surrexit Jot^us filius Nave cujus im- ;

ac saluberrimo sacrarnento. Quas duas potestates perioirnpeditus est sol ab itinere suo,donec expu-
ipse Dei sapieiitia, carnem, in qua videri posset, gnarethost.es popuii Dei. Hio quoque fuit vir inii-
assuniens, in unitate suae personie suscepit, et eas gnus et Curtis, secundum noiiien suuin inter reges
in ea ideo iiuailaiii gerinanitate sibi [miluo sociavil alque prophefas gerens figuram Salvatori.s nostri,
aiqueconjunxit ut etunuin sitin eis vinculum cha- qui esl liex pariier et Sacenlos; qui et infigura et
ritalissemper, quod nunquani disjungatur, et ut ^ mysterio Jordanis alveum transiens,divisit populo
amba; sibi invicein firleliter adh<'Brentes mutuo so- terr.im reproinir-sionisin funiculodistribulionis.Posl
cienluret compaginenlur.Vicaria enim sui ope vel hunc autem Samuel propheta renovavit re^;num,
opitulatione semper indigent ; et nisi sihi invicem ungens Saulem in regein; qui el hostes populi Dei
conveiiiantjfluctuat omne corpus Ecclesiae, et per superavit,et finesregni sui lideliter ampliavit. Vc-
incerta populus evagatur. Proinde quia in duobus rumlamen postea fortunae suae prosperitatibus eve-
praeceplis lotam legem et prophetas pendere ipse ctus,supcrbiens.Deo displiruil. Unde pro eo modo
Dominus dixit in Evangelio [Mallh. xxii), et quia diclus propheta frejuenter Dominuin oravit sed ta- :

charitas gemina esse dignoscitur (liuo quippesunt men exauditua non est.Jam enim justo judicio Doi
ipsiiis chariialis praecepta,sicut jam diximu:^),duas condemnatus erat. Post Saulem aulem regnavit
convenienter potestates Deus etDominum omnium David, qiii interpretatu-r « rex forlis, » qiii vicit
in Ecclesia slaluif,'iuibus dispensationem omnium Goliam hostein immanissimum,signilicans Rfcgein
qi<E intra ipsam geruntur coinmittere procuravit. illum fortissimuinquidevicitdiabolurntotiushiima-
His, inquam.duabus polestatibus quisialis duabus ni generis inimicum.PormDavid in toto conle si:o
fulcitur et suslenlatur ; et his prffidila, libero vo- dilexit eum qui exaltuvit illum,et primusintulit ar-
latu penetrat coelum.Harum eticim industria pote- ,, CJim Dei in Jerusaiem cum laudibus et gloria raa-
Btatum olim tani in Judaeaquam inter genlilestne- gna ; ediditque volunien egregium quod appellatur
ruit exaltari et nobililer subliinari,el harum pote- Psilterium Quapropter translulit Deus peccatumil-
stdtuin piacuraacvigilantisoiertiaextendil paliiiiles lius,et confirmavit regnum ejus in multas genera-
suos a mari usquead mare.Quod quornodo conti- tiones. Curn enim in cculto, non in aperto, Unne
1

gerit,id est qualiter per has duas polestates, Dei mililis sui iixorem adulteriicontagio maculasse, et
gralia coinilaute, creverit et adoleverit.promodulo postmodum ipsum Uriain,iii facinus admissumlegi
no-strae scienliae nosiris iiunc auditoribu-* reCeremus. post^et, hojtium manibu? inaia fraude necari feois-
Sijmmalim lameii qu.edain perstringam.qui cun- i sel, N.ithanillum prupheta do suo f.cinore inve-
ctaad h«c perLiaeutiageneralui) coinplccti iion valeo. ctione publica re larguensincrepavit.et confessione
A regibustamen et prophetis JudaiciP gentis exor- cnrrepium oon.>;equenterabsolvit. PostDavid aulem
diuiii Puiuam.Moy^es igilur duxp^^nter et prophetu regnavif Salomon (iliosejus.Hic condidit tciiiplum
Ibraelilicai genli8,iit mudo melius Davidico ut^mur Domino D o suo ex lignis imputribilibus et pretio-
eloquio (''au/. cxxxiv), percussit .(Egvptiim cum sis lapidibus.in quo sancla figurab.itur Ecclesia ;et
pnaiogeniiiseorum, el eduxit Israel demedioejusin constiluitin eosacerdotumofficiain ministeriissuis,
maau potenti et brachio excelso et divisit mare et Levitas in ordine euo, ut ministrarent Domino
003 HUGONIS DK S. MARIA MUN. FLOUlA-r.. 904

juxta riluin uniuscnjupnue diui.sicut, pr^ecepeial ei A. 'jli^ (^^ Jud licae gcnlis diAisae suKicial.ut
iiro|jbelis

David iiatcr ejus.Scdel hic rp{tletus sapienliii com- paulalim etserialimquodproposuimusexplanemus,

posuil yyrasirim.in cjuo per epillialamiurn carmen Igilur poslquam Deus. ac Dominus noster Jcsus

cauit my^lice conjunctionem Chrisliet Ecclesiae.Ia Chrislus hominem quem fjcerat morte suaa inorte
proverbiis quo jue etininicrprelatiombus taclus est redcmit aeterna,et (japlivilatem nostrse carnis re-
admirabilirf.et divulgalum est nomcn ojuslongeia- susciiavil a mortuis el invexit in ra;lum,vetus eva-

lciiuo. Srd cum polleret mtgnis opibus et gloria cualum est lestamentum, sicut evacuari solet pue-
magna niaiis, inluniescens corde, elTrenatus esl in rilis aelas fortiori ajtate superveniente. Unus enim
libijinem, et exarsit in concupiscenlia feminarura Deus per sanctos prophelas et famulos suossecun-
nlienigenarum, et insuper adoravit deos earum. dum ordinatissimamdistributionein lemporum de-
Quainobrera indignatua est Dominus, et concita- dit rainora praecepta populo, quem tiraore adhuc

vit adveraus eum .leroboam filium Nabat servum alligari oportebat, et perfilium suum majora popu-
ipsius. Scidit quoque regnum de manu fllii ejus. lo.quem charitatejam liberari convenerat.Quorura
Nam Jerusalem regnavit Roboara fiiiusNabat.
in pra3ceptorum geruli Christi fuere discipuli qui co-
Sed neinsingulis immorer,dum regnarel postmo- gnominatur apostoli.Ipsi quippe et enrura sequa-
dum in Jerusalera rex Ezpchias, et fecisset quod g ces probati in fide, longanimes in spe, polentos in
crat placiiura coram Domino Deo.juxtaomnia quae opere et sorraone, patientes in Iribulalione, et eru-
fccorat David paler ejus, surrexit contra eum Sen- diti in omnibusquae fecit ipse Dominus Jej-us Chri-
nachenb rex As>yriorum multo VHllatus exercitu. stus, abierunt per orbera universum vomere verbi
Tunc suivens rex Kzechias et Isaias prophelasora- Dei menles hoiiiinum proscinHentes,et in eis novo-
veruntad Dominum quos Dominus cxaudivit. Et
;
rum praecepiorum semina jacientes, et Ecclpsiae
in casiris Sennacherib angclus descendil, iiui de fundamentalocanlessuperlapidemangiilaremChri-
ejus exercitu ccnlum octoginta quinque milia inter- stuin Jesum, in quo arnbo parietcs e diverso ve-
ficil.Igitur i^eges gloriosi a Deo inspirati pro viri- nienles, de Judasis videiicet et genlibus, gemina
bus suis sanctMiii cxtulerunt Ecclcsiam et eorum : charitale copularenlur.Beatus vero Petrus descen-
pia cura acvigilanti solerlia adolevitprimiim in Ju- dit Antiocbiam,
et ibi fundavit Llcclesiam, in qua
(lipa,et demum in gentibus suos palmites dilatavit. primum nomine Christi cognominati sunt Chri-
a
Nihilomiiius eiiam sancti propheta; illaiii suarum stiani. Inds quoque Romam venit et ibi verbum
:

virtutum decore paiiler ornaverunt.et aurosuae sa- Domini praedicans,per annos viginti et quinquete-
pientiiH nobilitaverunt. Constat ergo reges aique Duit ipsius urbis papntura.Ad cujus pasloris sola-
prophetas sanctitsimos vicaria suiopesemperindi- tium divinitus est missu? Paulus Apostolus gen-
guissc.EcclesiHm auteiii Synagogara appello ;
quo- lium ut alteralteri solatio esset. Sed hos ambos
niam illa quae in ea fiebant, praesentis Ecclesiae fi- apostolosNero ssvissimus imperator raortis dara-
gurara gcrebant ;et inillo sacrificio Christi figura- navit sententia.Porro post Petrum apostolum Cle-
batur occisio,cujus sumus sanguinc redemptiatque men°,vir sapientissimus, ab ips^o Pelro consecra-
rcp.irati. Sed et per Sabbati otiuni figurabatur re- tus.Romanam regendam suscepit Ecclesiam qui ;

quies beHtorurn.Ij;sa ctiara L^x Novum Testamen- et ipse non mullo pott raarisgurgitibus immersus

tum in figura praecessit. Unde superveniente evan- pro nomine Chrisli complevit martyrium. Et cum
gclica lucc, umbra consequenter ab?Cf8-it. Ntinc adhuc fere per orbemuniversum lyrannorura impe-
aulera sanctorum prophctarum viccm in Ecclesia riosimulacra colerentur, Marcellus nobis modu di-
Christi retinent sacerdoles. Sic enim Dominus ad cla?papa sanctisfcimus m domo Lucinae matronae,
ipsam loqiiitur per Isaiam prophetam ; « Ecce, in- quara Deo dicaveral, ad animalia publica custo-
quit.con&tituam principes tuos sicut antea, etcon- dienda deputatus, vitam finivil. Et quae rnajurno-
siliarios luos sicut ab initio (/.saj.i).» El Psalmista :
minis Christianiinjuriaquam summumpontificem,
«Pro patribus tuisiiati sunt tibi fiiii : conslitucseos id est sanctae Romanae prssulem Ecclesiae,jumen-

principes superomnera terram {P.tal. xliv). » Igi- torum stabularium esse ? Omitto, inquara, multa
turregiaiii et sacerdotiilem dignitatem Dens inter- ^ alia crudelia etexquisita tc-rmenta quibus plures
ris oidinavit sive disposuit nos absque magno ac Domini sacerdotes tam Romae quam alias, ut de
saluberriino sacramento. Unde congruit et valde aliis christicolis tacpamus,per annos ferme trecen-

conveniens est ut haj duae potestates sibi invicein tos et decem ad incarnatione Domini per martyrii

fratcrnacharitate semper adhaereant,et utse mutua coronam ad aetprnain pervenere felioitaiem.Quo in

Boilicitudine tueantur.Nira ni>iinviceinconveniant, tempore quisque qui Christiano gregi prajeraljure
liDCtuat oinne corpus Ecciesiie,el perdevia populus sacerdotii,ad raartyrii tormenta primus rapiebatur
agitatur.His eniin duabus potestatibusquasi duoUus et supplicia graviora patiebatur. S-^d postquam po-
columnis lortilius atque tir(uis>«imis fulcitur atque pulo sedcnti in umbiamortis,id est in tenebris in-
suatentatur.His etiam duabu>. potestitibufiqnasialis fidelilati?,lumen o-ten.-ium est veritalis,Consianti-
duabus ab adversilatibus mundi hujus feius cjus nus Romaiiorum clementissiiiius iniperator edicto
ambiunturacproteguntnr.Illiveroquihisalisambiri proprioconstituit per lotura Romanum impeiiura
refugiuat rebellare Deo Q08CUQtur.H»c et do regi- templa gcQtiiiura claudi.etsdificavit iQcadem urbe
965 LIBER DE REG. POTEST. ET SACERD. DiaNiT. 966
pliiros ecclesias ; inler qiias conslruxit ccclcdarn A innjorem Thcodosium imperatorem pro suo facinore
beali Joannis Baplislae, et beatorum apos-lolorum abecclesiastica communione pubiice palainquesus-
Petri et Pauii.fjiias etiain magnis posspssioniliusdi- ppndil, ctiid paiiiitenliain redegilregiam pole-.tatem
tavit,aur(iqije et argfnio lociiplHtavit,atque eorum- banctus etiam Gcrmanus Parisiorum episcopus Ari-
dem aposiolorum sacras rejiquias auro puri.^^simo bertum regem Francorum, quia, uxore sua lejfiti-
ac gemniisprelios^issimis inclusit.Dedit elium l.eato ma dcrelicla, diias aibi subintroduxerat uxorP8,ex-
papai Silvestro et successoribus fjns vigorem et cominunicavil. Et quia correptus non est, Dei ju-
horiorilicpntiarri imperialem, priviiet;io suo decer- dicio pcrcussus, in eaiiem excoinmunicatione mor-
nens ut principatum obtineant tam super (juatuor luus est. Necesse est enim ut tera-^ritas malorum
principules sedes.Antiochenam vidercct,Ale.Kandri- principum sanctorum auctoritatepreesulum relrene-
nam, Constantiriopolitanam, et Hierosolymitanam, tur et dignis coerclionibus comprimatur : qua? sj
quametiamsuperuniversasper totum orbem Eccle- non fueritdi>;na castigatione restricta pra2bebiti.o-
sia3,et ut pontifcx sanclfe Romanffi Ecciesiae celsior puiof.icilem peccandi facultaleni.Kornicatoresauten:
existatcunctissacerdotibusmundi hujus.nongruuno etadulterosaposlolusPaulusa contubernio caetero •

quoque duxit imperii et regni Romani pot«italera rum separat Chrislianorum, ibi cumejusmodi nec
in orientali regione transferre, ibi lex sancta ca- Q cibum dicit csse sutnendum
Cor.vj.Unde merito
(/

put teneat principatus ubi apostolorum pri.iceps ab Ecclesia segref/antur, sacramentis altaris
et a
Pelrus crucis p>'libulum susiinens occubuit, et ibi arcenlur.Ecclertiastice vero disciplinaejugum nemo
gentes colla flectant ubi earum doctor Paulus ex- catholicus a cervice sua debet abigere, sed sacer-
tenso coUo pro Christo martjrio est coronatus, et doti salubriasibi suggfrenti parere: quia, sicutSa-
ibi Domini nostri faniulentur officio ubi quondam muel proptieta testalur, nieliur
esl obedientia
«

terreni regis serviebant imperio. Ad summum quam victimaj,etausi;uliaremagi3quam offerreadi-

proinde Iradidit Roiriano pontifici palaiium sui:m pern arieium (i Hen. xv). » Obpdientia ergo victimis
Lateranenso el coronam capitis siii et chlamydem jure |ir8e|)0nitur :quia ppr victim.is aliena caro.per
purpureim et caetera omnia ornamenta im()erialia obedieniiani vero voluntas propria mactdtur.Tanto
et oinnem gloriam suaa processionem
potestitls et iuquain, quisque Deum citius placat quanto ante
imperialem et dignitatera imperirdiumequitum pa- ejus oculos arbiirii sui repressa superbia tjladio ti-
latio prifisidentium. Decrevit etiatn clericos sinctae moris Dei voluptates st.as a S6 praecidpmlo debili-
Romanae Ecclesiae servientes hubere potentiatn et tat. Obedientia nempe est virtus qi.ae principaliter
atque patriciosefTici,
pr,-Ecellentiatn,id est,cnnsules fidei meritum possidet qua quisiiuis caruerit.infi- :

nec non et caeteris dignilatibus imperialibus deco-

^ delis esse convincitur, etiamsi fidelis esse probe-
rarijut sicut ornabatur impenalis militia.ita et ipse lurquam qui sacerdoiibus non exhihet, Dt^o repu-
clerus ornetur, et s.incta Komana decoretur Eccle- pugiiare videtur.Ab eis eniin, id est a sancli? prae-
sia,ut aniplissimo honoreapex ponlilicalis ellulgeat. siilibus, sicut supra retulimu?, per universum or-
Quod privilegium obtulit super corpora Siinctorum bem quondam fides catholica diffusa est. Apostoli
apostolorum Petriet ('auli, eligenssibi ipsurn prin- quippe, qiiorum ipsi sunt haeredes, sive discipuli,
cipem apostolorum ejusque vicarios firmos apud adliaerentes Ghristo summo Pontififi, inventi sunt
Deum intercepsores atque patrouoa. Et hoc qiiidcm praecipue persecutionis tempore fide firmi ac re-
honore dignissimo Cont-tantius Homanorum cle- ligione praecipui et metu mortisinlprriti. Unde nunc
[rentifesirnus imperator saiictam Ecclesiam exiuiit omnis Christianus recle eorum expetit suflragio a
Dc honoravit. Vcrutn episcopalis digtiitas longe pepcatiirurn suorum nexibus enodari, et eos Lono-
glonosius a Deo nipruit exaltari. Uedit enim eis.id rat et excolil velut (.atres ati|ue magistros.
est episcopis, Deus ac Dominus noster Jesus Chri- Verum quia de his pro tempor-e satis jam dixi-
stu3 poleslalein aperire et claudere roclum liomini- mus,decpt utiierum de regum unliquorum magni-
biis. Quo pos polleie privilegio intelli^eiis nieiiiora- (icenlia vel liberalitalR, qua sanclam extulerunt
tus iitiperalor Canslantiniis, in Nicae» synodo post Ecclesiam, pauca nescientibus relegamus. Pipinus
omnes episcopos ultimus residen.«, nuilam judioii " rex Francorum Adriioi papaeprccibus inviiatusRo-
Benlentiarn super eos dare voluil ; spd illos omries mam venit, eteumdem Romanumantislitem ab in-
deos vocans, non suo eos subesse debere judipio, feslatione Haisiulfi regis Italiae magnilice liljeravit.
sed se ad eorurn pendere .judicavit arbilrium.Nam et [irasdia ei eiepta reslituit. Adriano vero pupae
eorumdem praesuium olTicium estabinjustotrumile Leo succpssit; queinRomani mutis injuriis alTece-
revocare ref,'iam potestatein, et si ei non acquieve- runt,pt a sua sede pariier expulerunt. Sed el hunc
rit., eiiam rxcoinmunicare. Quod in veteri Ipgesan- Carolus rex Francorum magnificus Romam veniens
ctiprophptac fecissc coiiiperiurilur. Nithan quippe loco suo restituit, et iniraicos ejus tnorte mulcta-
propheta, sicul jam pracmissum est, peccatumqu id vit, muitaque in auro el argento ecclesiaj beati Pe-
lex David fraudulenter el occuite coinmiserat, ei Iri laPf^itcs munera. Imperatorls quoque Hen-
est
publico denutiavit, ot confessione correpium conse- riei secundi temporibus itcrum liomani Cleraentcm
quenter absolvit (// novo Tosta-
Reg. xii). Et in papam mullis contuirieliis affectum a sua cathedra
mento bealus Ainbrosius MediolaDeQsis episcopus pepulerunt. Quod proafatus audien» imperator Ro-
 907 HUGOmS DE S. MARIA MON. FLORIAO. 968

mam vcnit, ct cum \n propriu soilc ri'post\it. Post \ tu9, nec n pi-ovincialit)us npiscopis nietropolilani
decessuin viT») pup;») Cleir.cntis, rursiis Romuni judicio consecralus. Unde sulutirerum et opportu-
quon.laminutiipinpueru 11 piipnnioriiinaverunt. Sed num esse s|ieramuiii ut si re» aut i^uislibet |)ius

ol hunc Elenricus terlius, Henrici niipradicti suc- princeps pr?EsulatU8 honorcra viro sancto ordmaPi-
cessor et filius.a sedo diposuit, et Gregorium scx- jiter iribuere vult, ne hoc suo solo laciat Krbilrio,
tum illisiibrtituit Quuiain denique rcgumet impe- sed consilio et consensu raelropolitani episcopi.
raloruin proUeiamore et dileclorum suorum expia- Nam pro eis qui se coiitra ccnsuram religiosam
tione, aiios benignilalisfruclus indigentibus exlii- provehunt, et culmen regiminis potius sibi ra-
buere. vero pro sibi subdita gente multas per-
Alii pjunt quam assequunlur, solet Sippe dissensio pul-
luleruntanxielaies,et qnidani pacem regni suis prae- nonnunquani in populo gravis per-
iulare, Pl oritur
tulere periculis. Sed el quidam illorura furd3,adulte- nicies. Unde nobis cautum fore videlur ut si res
rosetomnesaeque sacrilegosexquisilis inlerimentes hujusmodi, pravorum studiis obstantibus, compe-
puppliciis.magn populo suo beneficia contulerunt_
i tenter minime perfici potuerit, ut tandiu differatur
Alii quoque legesdiscrolione praecipiias et honeslas doncc in generali synodo rationabililer atiiue legi-
populis tradiderunt. Alii vcro fueruiit benignilale time termineiur. Proinde regis olfiiium cst ctiam
prfficipui, et alii sensali, et facundia praediti, etalii
p dissidentes episcopos reconciliare, sicut multis do«
pacifici, et alii univcrsa morum probitate conspi- cumentis possumus approbare. Imperatoris quippe
cui. Alii ipsorum etiam divcrsis ajdiliciis ecclesias V.ilenliniaiii junioris lemporibu.s Sixtiis Hoinanus
ornaverunt, et alii viclricibus ariiiis gentem perli- ponlifex iijcreminatus est a quodam Basso. Quod
dam a regni sui finibus expnlerunt quibus omni- :
Hudiens modo dictus Aujiusius, pia cura jussit
bus indiget Ecclesia. Quidain etiam in suis fundis concilium celebrari quo purgatus est papa
; in
aedificavLTunleccIesias^in qnibus viros posuere re- &ixtus a crimine, Pt Bissus condeiiinatus est. 'Ihe-
ligio,-os,et eis suaprandia cuntulerunt, i'.t ex eorum odorici ptiam regis Itiliae temporibus Symmachus
rediiibus viverent, elibi dein siae solliciludine no- sedem oblinuil apnslolicHrn, et eodem die Lauren-
C'e dieque Domino minij^lrarent, homines sanclos lius pniveclus est ad eumdem graduni perse-
ftl honestos eis praeponenles, qur.s a|ipellaiiius ab- dit oneni. Quod senatus Romr-nus Thcodorico
regi
bate^,qui eosdilig^riter^livinis mandalis iinbuerent. inlimavil, et ut eis uiittcret qui ordinaretur aposto-
el eis i>ariter necessaria providerent. Ex eo quoque Ucus suggessit. At illc tni.-it cis Pctrum Allinae ci-
lempore coeperunl etiam pr^suUtus honorem qui- vitiitis epit^copum. Sed Svmmachus convocavit
busque viris religiosiset divini = do^'matibnsdili;'en- conc lium centum et viginti quimiue episcoporuno,
ter excultis regali munificentiatribuere etEcclesiae jn quo purgavit se nb bis quae ei objiciebantur; et
DA paslores dignissimos -providere. Qua discrela ^ ita demum usque ad diem suaedormitionis perman-
consueludineusi suntmultiregesetprincipesusque git apostolicus,el Laurentius privatus est sede sua.
ad lerapora nostra in promovendisviris doctissimis Anno quoquelnciirnationis Dominicaenongenlesimo
alqiie sanctissimis,sicut in superiorijamdixirnusli- sexagesimo secundo Octavianus papa, cuni de ir-

bro.Unde etiarn ille magnus papaGregorius, cujus religiositateculparclur. OiboneRomano imperatore

hodiesacri flores el.iquii redolent in sancta Ecclesia^ jubente a sua sede expulsus esl, et Joannes septi-
Mauricio imperatore jubentp.consecrari non renuit. mus ei Verum cum raodo dictus
est siibstiiutus.
Quod et ante eum bcatus fec.sse legitnr Ambrosius imperator a Roma discessisset, Rnmani Octavia-
Mpdiolanensis archiepiscopus virhanctissimus: qui, num receperuiit, et Joannem ab urbe ex|)uliTunt,
Valentiniano imperatore jubente, praesul.ituin pne- et Benedictum papam ordinaverunt. Quod impera-

dictoe suscepit Ecclesiaa. Hocetiam fecere multi viri tor Oiho corapericns Romarn rediit, et prai(atum
cathoIici,quos el decorabat morum elegantia alque papnm Benedictnm judicio synodali deposuit,elJo-
sanctissima vita.De quorum numerofuitise noscun- annem loco suo restituit.
•tur sanctus Andoenus Rothomagensis archiepisco- sermo noster apcruit,regi
U;ique, sicut evidenler
pusel sanclus EligiusNoviomensisantistes,viri Deo rite subjacere videnturomnes regni ipsius episcopi,

gralissimi, sicut eorura indicynt actus, qui regis D sicut patri filius deprehendilur esse subjectus, non
Dagoberti muncre pontificari meruere. Verumta- naliira, sed ordine, ut universilas regni ad unum

men propter eosqui violenter in Ecclesia se in^e- redigatur princinium.Ad euin dcnique pertinet illas

honorem ab
ront, et prjesulaius irreligiosis princi' quae ad querelas veniunt cau>as in toio rpgno suo
pibus pecunia comparant, amanies superbiam et prudenter audire et aucloritatis suae privilegio cor-

temporalem dominationom cum vana pnmpaet ar- rigerevcl pacificare. Unde reprehendi a quibusdam
rogantia mundihujiis, staluit samta Nicaenasyno- solet quod Gregorius scptimus consecruri vitavit
dus ne quis praaier voluntalem et consensnm metro- consensu et liccntia imperatoris. Pro qua re dis-
politani sui ullalenus fiat episcopus. Quod et post- censio isla processit, et fiuntquotidic caedes Chri-
modum veiicrabiles Roinani corruboravere ponlifi- slianortim, et loca Dei sacrdla Romano sanguine
ces, videlicet (^^elasiiis, Coelestinus, et Leo sanciis- polluuntur et contaminantur, ecclesiae solo tenu»
siraus, decernentes ut nuUii ratione fiat epirfcopus evertunlur, et Christicolae a suis dominibus exclu*
qui nec a clericis esl electus,nec aplebibus expeti- duntur, et castella et vici et villae flamrais ardenti'

I
 ^

969 LIBER DE REG. POTEST. ET SACERD. DIGNIT. 970

bu9 consumuntur ; et nulliis, proh dolor! inveni- venissent, subtrahebat et segrpjriibat se, tiraens eoa
tur qiii causarn idlbim cuulo discutiat, prudenler qui cx circumci.sione oranl Et simulationi ejua
exnrninel, ac jusle deterininel. Cierus et popiilu.s in consenserunt ca't''ri Jud«i, ila ut et Birnabas dii«
ambiguo positus est, et ni!jgniio<|ui ?ive iniigniitea cerrtur ab cis in illam eiinulalionom. Sed curn
nolunt brachia sua, id ost vires Pua«, cxiendero vidissem quod non rccle ambularent ad verilatem
contra iinpplum IribulaUonis ; sed r;:cti siint quique Eviingelii, dixi Cepliaj coram omnibus Si tu, Ju-
:

polenlcs v.:lul ariele^ inviceni se debellantfs. R - dof^us cum sis, giiniiliier vivis,ei non Judaiie,quo-
prehendilur etiam iliud d(-cretum ipsius in (|uo modo gentes cogis Judaizare ? Nos natura Judiei,et
conlinelur ut nuMus epibcoporum investiturarn epi- non ex gcntibus peccalnres. Scientcs autem quod
scopalu5 vel abbatice dc uiunLr regis vel irnpf^ratoris non justificatur homo ex operibus nisi per fidem
Buscipiat, pro,uter viros sunclos qui dodum regum Je>u Christi, et nos in Christo Jesu crf dimus, ut
vel imperatorum munerc, sicut supra retulimus, jusiificeraur ex fide Christi, et non ex operibu!* le-
pontificatui honorein recipere non recusaverunt, g s {Gnl. ii). » Ergo si lantus apostolus, carnis in-
quod nuni|uurn lecissent.si in hac re culpurn ialere firmitafe prnepedilus, reprthensibilis inventus est,
novissent. Ncc, ut speramus, Deus illos tantis mi- quanlo magis ille reprohensibilis est cujus cor tu-
raculis coruscare faceret, nisi eorum vila coram met, magna cogilans, attonitos habet ocu.
et quasi
j^
ipso laudabilis exslilisset. Supervacua igitur esse los ? Verumtamen ille qui caeteris apostolisemine-
videtur.Porro poropa mundi hujus quibusque prin- bat,et quem Dominus Jesus Christus magister opti-
cipibus supcrbiffi elationis tumorem ingerere so- mus ore suo docuerat et Spiritus sanctus illumina-
let ; el dum illicita commitlunt, reprehensoribus verat, Paulum nuper ad fldera conversura salubria
suia dicere solentrNos a ncmine debemus judicari, suggerentem hunr.iiiter audire non renuit, sed
sibi

et sub nullius sumus posiii potestate'; indomabiles [eiiitus acquievit.Homo vero fasiu potentiaess-
illi

se pr;t'bentes medicis spiritalibus.id est sanctis do- culi hujus pr.Teditus, sicut in libro Job legitur, « in
ctoribus,qui eorum delicta palerna scirent possent- superbiam erigitur, et tanquam pullum onagri se
que pietate curare. It;iqoe in 1'anguore suo pcrma- liberum natura putit {Jib. xi). ideof]ue reatum
nent donec deliciant; non attendentes iilud sitpien- suum coj:noFcere et sanctis hominibns ussensom
tissimutn dictom :<(Oinnifi. inquit, mihi licent,sed prffibere detreciai. Vcriinit;imen Drus eapientes ho-
non omnia exop.diunt (1 Cor. \i). » Qui si Oeuiii mines sffijie per simpliccs qunsque solct inslruere.
tirnerent, et igneni iiloiu i|ui aralus e^i d nbulo t
i
Uiide et Balaam proplpia. qiii luercedem amavit
<

salelliiibus pJup, niinirum illuil Hnimo sijepe rpvol- iniquitatis, correciurem habuitsuat vesanias animal
verenl qu'id in beati Job libro scriplum osl: «Nuii- motum cui insidere sulebat {Num. xxii). t.xc^lsus
quid juslificari polest liomo oomparalus Dco, aut c quippe Dominus et huinilia rospicit et escelsa a
appnrere mundu? nitus de muliere? Ecce el luna longe cognoscit. Humilia, inquam, respicit, ut at-
non splendet, et slellae non sunt inund;B in conspe- tollat, et excelsa, id ett superba, ut dejiciat. Qua-

ctu ejup. Qiianto m;<i;i3 hon)o putredo, et fiiius ho- propter ojortet ut quicunque culmen honoris obti*
minis vermis? {Job xxv.) » Ei in libro S.ipicnlice net, se diligenter attendat,ct nullase ipsumadula-
:

«Corpusenim quod corrumpilur aggravat animam, tione seducat, sed intelligat cura quanto periculo
et terrena inhabitatio deprimlt sensum mulla cogi- morlis seternajet cura quanta penuriaperfectae jus-
tantem {Scip. ix), » tilicf peregrinemur a Dolnino. Nam licet sint epe-

Verum nunc vcreor no quis me rcdarguens di- ciosipedesevangelizantium pacem,evangelizantium

cat Non est tuum, frater, honorabilesac sublimes
: bon {Rom. x), tamen dc terra sicca pulverem con-i

increpare peroonas.quorum peccata Deusjudicanda trahere solent. Et si hoc dispensatores verbi Dei et
suo reservat judieio. Sed meininerit quisiiuis ille uunistri saci-amentorum ejus, quanto rnagis quae-
est quia beatissimus Petrus apostolus, qui caeteris dam provincia niagni Regis ? Unde Psalmisla Do-
omnibus aposlolis pr8pcminebat,et cui Deus acDo- mino dicil « Beatus quem tu erudieris, Domine, :

niinus noster Jesus Christus ore proprio locutus el de lege tua docueris eum {Psal. xciii). » Sad hia
fuerat dicens: « Tu es Petrus, et super hanc pe- D modo sepo.-ilis, operae pretiura est beati Papss Leo-
tram «dificabo Ecclesiam meam, el portu^ interi nis [XicolaiJ decretura nostris auditoribus propa-
non praivalebunt adversus eain.et tibi dabo claves lare. et quid de ordinando papasanxerit nescienti-
regni CQelorum,ct quodcunque ligaveris super ter- bus intimare.Quicjm annolncarnationis Dominicaa
ram, eril ligatum el in coe'i?, et quodcumiue solve- millesimo quinquagesimo octavo papae Leoni suc-
ris super terram, erit sululum et in coelis {Mdilli. cessisset, anno ordmalionis suse secundo concilium
Paulus nu|erad lidcm conversus
xvi),»qiii)d hiinc biiliuit in basiiica Lateranensi monse aprili, indi-
aosus est repri-hondere, ac ilivino z«lo succfn-us ctione duodecim:i ; in qoa lesidons, omniuus sibi
coram omnbu? incrcfiare. Sic etonim iili'in apo- circumsidentilnis «lixil :

Btolus P.iiilus scribens ad Galatas dicil : n Curii ve- « Novit mo lesii;i v;\>ifr;i, frafre? charissimi etco-
nisset Ceph;is Anlidchiam, in laciem ei rertiii,'iuia epi^copi, inlerioiH quoque meir.brt non latuit, de-
reprehensibilis erat.Prius enim quam venirent qui- luncto piae memoriae domnoSte^ihano decessore nO'
dam ab Jacob, cum gentibus edebal. Cura autera stro, haec aposlolica sede?,cui Deo auolore deservio,

Patrol. CLXIII. 31
 971 HUGONIS DB S. MARlA MON. FLORIAC. 972

quot adversa pertulprit.quot denique per Simonia- A separatus, subjiciatur sicut Antichristns et
clesiae

cae hajresis trapezelas malleis el crebris tunsioni- invasor atque destruclor lotius Christianitatis, nec
bus subjucuerit, adeo ut columnaDei viventisjam- aiiqua super hoc audientia aliquando ei reservelur,
jam pone videretur nu!are,et sagena summi pisca- sed ab orani ecciesiasticogradu^in quocunque prius
tori», proeellis intumescentibus, in naulragii pro- fuerat, sine retractatione deponatur: cui quisquis
fun;la eubmergi. Unde.si pliicet fraternilati vestrac, adhaiserit, vel qiialemcunque tanquam pontifici re-
debeiDus auxilianto Deo futuris casibus prudenter vererjtiam exhibuerit, aut in aliquo eum delendere
occurrere et ecclesiastico statui, ne rediviva.quod praesumpserit, pari eentenliasit mancipatus. Quis-

absit ! praivaleant, in posterum praevid«Te. Qua- quis autem hujus nostri decreti vel sententifE viola-
propter inslructi prffidecesaorumnostrorum alio- lor cxstiterit,et Romanam
Ecclesiam sua prajsiim-
rumque sanctorum Patrum aucloritale decernimus ptiono confundereetperturbarecontrahocstaiutum
atque constituimus ul obeunte hujus Romanse uni- tentaverit,perpetuo anathemate atque excommuni-
versalis Ecclesiaj pontifice, in primis cardinales catione damnetur,et cum impiis.quando resurgent
episcopi diligenlissima simul consideratione Ira- in judicio, reputetur.Omnipolentis scilicet Dei Pa-
ctantes, mox sibi clericos cardinales adhibeant,sic- tris el Filii et Spiritus sancti contra seiram sentiat.
que reliquus clerus et populus ad consensum novae p et sanctorum apostolorum Petri et Pauli, quorum
electionisaccedant. Et ne venalitatis morbus quali- prajsumit confundere Ecclesiam, in hac vita et in
bet oceasione subripiat, religiosi viri praeduces sint futura furorem reperiat.Fiat habitatio ejus deserta,
in promovendi pontificis e]ectione,reliqui autem se- el in tabernaculis ejus non sitqui inhabitet. Fiant
quaces. Et certe reclus alque legitimus hic electio- filii ejus orphani, el uxor ejus vidua. Commotug
nis ordo perpendiiur, si perspectis diversorum Pa- commoveatur ipse et filii ejus, et mendicent, et
trum regulis seu geslis,eliam illa boati Leonissen- ejiciantur de liabitationibus suis.Scrutelur fenera-
lentia recolutur: «Nulla, inquit, ratio sinit utinter tor oranem subslantiara ejus,et diripiant aiienila-
episcopos habeanlur qui nec a clericis sunt electi, bores pjus. Orbis terrarum pugnet contra illum, et
nec a plebibus expetiti, nec a comprovincialibus caetera elemenla sint ei contraria ; et omnium sau-
episcopis metropolitani judicio consecrali. » Quia ctorum quiesceut um merita illum confundant, et
vero sedes apostolicacunctis in orbe terrarum prae- in hac vitasupereum apertam vindictam oslendant.
fertur Ecclesiis, atque ideo super se metropoiita- Observatores aulem hujus noslri decreti Dei omni-
num habere non potest, cardinales episcopi procul potentis gratia protegat, et aucloritate beatorum
dubio metropolitani vice fungantur.qui electum an- Petri et Pauli ab oranibus vinculis absolvat pecca-
tistitem ad apostolici culminis apicem provehant. p torum. »
Eligant autem de ipsius Ecclesis gremio, si reper- Ecce iste papa sanctissimussano ac saluberrimo
tus fuerit idoneus vel, si de ipsa non invenitur,
;
consilio et discretione prscipua in ordinatione Do-
ex alia assiiraalur. Sulvo debito honore et reveren- miiiipapae debitum honorem et reverentiam impe-
lia diiecti filii nostri Henrici.qijin in pra'seiitiarum ratori reserv-ins, illud apostoli Petri mandatum ob-
rex habelur, et futurus iraperalor Deo concedenle servatqu<id scripsit idem aposlolus in Epistolasua
speratur, sicut jara sibi concessimus et successori- dicens: » Subjecti estote omni humana; creaturae
bus illius qui ab hac apostolica sede personaliter propier Deum, sive regi quasi prajcellenti, sive du-
hoc jus impelraverint Quod si pravorum atque ini- cibus quasi abeomissisad vindictammalefactorum,
quorum hominumita perversitas invaluerit ut pura, laudem vero bonorum quia ;
sic est voluntas Dei ut
sincera, atque gratuita electi fieri in urbe non pos- bene facientes obmutescere faciatis imprudentium
8it,cardinales episcopicum religiosis clericiscatho- hominum igoorantiara,quasi liberi,non quasi vela-
licisquelaicis, licet paucis,jus potestatis obtineant men habentes malitiae liberlatem, sed sicut servi
eligereapostolica; sedis antistitem ubicongrueiitius Dei (J Petr. u). » Per lcrrenum quippe regnum cce-
judicaverint. Plane postquam eleclio fuerit facta,si leste lunc proficit.dum quod sacerdos non prajvalet
bellica lempestasvel qualiscunque hominum cona efficere per doctrinae sermonem, regia potestas hoc
tus malignitatis slpdio restiterit ut is qui electus " agit vel imperat per disciplinae terrorem.Decet igi-
est in apostolica aede juxtaconsuetudinem inthro- lur ul unicuique potestati suae aucloritatis privile-
nizari non valeat.electus tamen sicutpapa auctori- gium silii semper salvum et incolurae perseveret.
tatem obtineat regendi sanctara Romanam Eccle- Denique,sicut Paulus apostolus docet «Nerao » sa- :

eiam et disponendi omnes facultates illius, quod cerdotium sibi praeripere debet, « sed qui vocatura
beatum Gregorium anie electionem suam fecisse Deo tanquam Aaron. Nam et Chrislus non semet-
cognoscimus.Quod si quiscontra hoc decretum no- ipsum clarifioavil ut Poiilifexfieret^sen qui locutus
strum synodali sententia promulgatum per seditio- cst ad eum : « Filius meus cs tu,ego hodie genui te
nem vel praesumptionem aut quolibet ingeniumele- (Psal. 11). » El in alio loco : « Tu es sacerdos in
ctus aut etiam ordinatus sru inthronizalus fiierit, aeternum secundum ordinem Melchisedech {P.uU.
auctoritale divina et banclorum apostolorura Petri cix) » qui in diebus carnis suae precessuppiicutio-
;

et Pauli perpetuo anathematccum suis aucloribus, nesque ad eum qui possit eum a morte salvum fa-
factoribus, sequacibus, a liminibus sanctoe Dei Ec- ccre cum clamore valido et lacrymis oITereDS, exau-

I
973 LIBEH DE REO. POTEST. ET SAGERC. DIGNIT, 9U
ditu9 est pro sua reverentia. El quidem cum esset A. nusexterorum [F.ccli. iv). /> Et Job : t Apprehendet
FiliusDei, didicit cx hig iiuaspassusesl obediontiam, impium quasia'iua inopia,nocle opprimeteum tera-
et consummatu3,ftictuscst in omnibus obleraperan- pestas, et tollet illum ventus urens [Job. xxvii). »
tibus sibi causa salutis felern<TR, appellatus a Deo Denique si per eos, id est, si per pravos praelatos
Pontiiex juxta onlinem Melohisedech (//^6/'. v). » diabolus nos instigat verbo aut urget tormonto ut
Ergo decet ut episcopi quique sequantur formam mahim pengamus, mox illis respondeamus, quia
quae prrecessil in capite, ut et ipsi inveniantur di- «obedire Deooportet magia quam hominibus [Act.
gni offorre spiritalcs hostias acceptabiles I)eo pcr v). » Nec quibuslibet tormentis exsuperemur, quia
eumdem Christum Dominum nostrum,cujus umbra « non sunt condignae passiones hujus temporis ad
noscunturexistere.Deniqueregiapotestasspernenda futuram gloriam qua> revelabitur in nobis [Rom.
non est quia regis officium est totum sibi subje- viii). » Proinde movet plerosque quod justi in hac
;

ctum populum ab errore corrigere et ad aiquitatis vila raulta paliantur adversa, mali vero magnis

atque juslitiae semitani revocare. Unde in libro.fu- prosperitatibus gaudent. 5ed de suis tribulationibus
dicum reperies quia antequamregem haberentfilii exsultat Paulus apostoius dicens : « Gloriamur in
Israel, Jonathas filius filii Moysi, cum inter levitas tribuIationibus,scientes quoniam tribulatio patien-
deputatus esset, praesumpsit sibi sacerdotium ;
quia j. tiam operatur, patientia vero probationem, et pro
unusquisque, inquit, sibi placita faciebat, eo quod baliospem. Spesautem non confundit.quiacharitas
non esset rex in Israel {Judic. xvii). Ipsius etiam Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum
officium est molas iuiqui conterere el de faucibus sanctum qui datus est nobis {Rom. v). » Quo Spi-
ejus praedam eripere, ut recte pater pauperum et ritu referli vel inebriali quique viri perfecti omnes
oculijs CtECorum et pes claudorum nominari [ ossit adversitates mundi hujus propter eum tolerant
el essc. Ipse quoque debet esse sanctae defensor Ec- qui pro eis mori non dedignatus esl. Pro eo, in-
clesiae. Unde honorandus est tarn ab omnibus sui quam, quod ardenti amorediligitur omnia toleran-
regni praesulibus qua:n a caeteri'3 omnibus quibu3 tur. At impaliens, dum mala quae ei juste a Deo
praeest, etsi non propter se, vel propler horiorem et inferuntur pati renuit, noneificituta maliserualur,
gradum quem a Deo accepit. Nec nos movere debct sed ul mala graviora patiatur. Nemo enim leges
quia multi pravi et pauci boni reges inveniuntur. Omnipolentis evadit; sed omnis creatura velil nolis

Frumentum enim in coniparatione palearum valde militat Deo et illius subjacet potestati. Sed boni
exiguum esse videtur. Sed novit agricola quid fa- libera voIuntate,&icut boni Deo servire noscun-
filii,

ciat de ingenti acervo palearum, et novit Deus qui tur, el faciunt quod bonum Mali quoque Deo
est.

sunt ejus. Sustinet tamen pravos, ut suorum ele serviunt, sed necessitate et fit de iliis quod justum
;

ctorum fidem atque prudentiam perilKirum perver- '-' esl. Itaque et de bonis el de malis Deus bene facere

sitatem exercendo confirmet,el quia de numero eo- consuevit. Verumtamen quidquid ab eo fit, juste
rum mulli convertuntur et corriguutur.Sustineamus fit. Igitur aequius est ut nos ejus sequamur quam ille

ergo etnos eos quosesse videmus injustos, et ame- noslram sequatur voluntatem ul eo ipso quo nos
;

mus eos quosjastos essevidemus. Non tamen dico ejusscquimur voluntatem.ordinatiesseincipiamus.

toleremus malos carnali timore, sed Dei amore. IJnde congruum est ut si quis uspiam est qui duas
Nec dico ut amemus eos exspectantes ab eis pro has de quibus loquimur polestates ab invicem per
nostro amore carnalem retribulionem, aut ut ser- discordiam sejunxit ac separavit, ne negligat
viamus eis propter commodatemporalia autpropter agere poenitentiam.et nequaquam lethali et morli-
gloriam temporalem,necutponamusin eisspemno- ferae plagaj per pudorem addat turaorem.Nihil enim

stram quoniam malediotus est homo qui spem suam

: est infelicius, nihil sceleslius, quam de vulnere
ponit in homine. Nec dico ut exhibeamus eis nos- quod latere nou potcst non erubescere et de ligatura
metipsos ministrosad malefaciendura,uteis placere ejus erubescere. Satagat, inquam, qui hoc scelus
possimus : quoniam « dissipabit Deus ossa eorum admisit Deo satisfacere per pccnitentiae dolorera et
qni hominibus placenl, Psalmista testatur
» sicul per humilitatis gemilum et percontrilicordis sacri.
{Psal. Lii) sed ut amemus justos quia justi sunt,et
; D ficium, cooperantibus eleemosynis. Non enira prae-
toleremusmalos charitate illius qui eos nobisaequo cipitur nobis ut tantummodo cessemus a peccalis;
judicio praetulitatque praeposuit.Lcgem quippenon deprecare Dominum.
sed et de praeteritis, inquit,
iinplet nisi charitas. Et si nos (iiabolus per eos oc- Omnibus denique peccatoribus pcenitenlia necessa-
cullus impugnat,cIamemusilludPsalmistae: » Dcug ria esl quam qui contemnilagere,aut Dei flagello
:

meus,eripc me de manu legem piaetereunlis et ini- pleruniqiie perculitur, aut morte conleritur. Unde
qui, quoniam tu es patientia mea a juventute mea. peccatorem admonet liher Sapienliae dicens • Fili, :

{Psal. Lxx). » Et precemur illum ul misericordiae ne lardes converti ad Dominum, et ne differas de

suae dulcedinem instiliel in nobis. Elenim, sicut die in diem. Subito nempe "eniet ira illius, et in
testatur Psidmista : « Custodii Dominus omnes dili- tempore vindictae disperdet tc {Eccli. v). » Et de
gentes se, et omnes peccatores disperdet {Psal. poenitente in libro Job hoc invenies scriptum « Si :

CXLiv). » Et liber Sapientiic dicit : « Mulli potentes reversus fueris ad Omnipolentem, cedificaheris et
oppressi sunt valide, et gloriosi tradili sunt in ma- longe facies iniquilatem a tabernacuio luo. Dabit
 975 HUGONIS DE S. MARIA MON. FLORUC. 976

libi pro terra silicem.etpro silice torrentes aureos; A. adhuc dicerc. ed ne iegentibus taedium ingeram,
el argcnium coacervabitur tibi, et ainuea dcliciis ; non placel amplius producere librum ac protelare
et rogabis eum, et exaudiet le. Erit Omnipotens sermonem maxime cum super hajc omnia mulla ia
;

contra hoslea tuos, et decernens rera et veniet tibi altero lii)ro dixisse me rocolo, quic scmel audisoc
(Jot). xxii). » Et paulo post « Qui inclinavcrit
: sapienti s-utTicere debent.
oculos, ipse salvabitur {lOid.). » Plura parabam LxpUcil liber secundua.

r iuiij — .. -r.-. 'i -i"-.~Ji^^' *i'T^n 1. .iji.iui.|,w 'u.Lj.ii. -.

— rv.-.v-'g:.-j"

HIJGONIS EPISTOLA AD IVONEM

CARNOTENSEM EPISCOPUM.
Vide supra, inter Prolegomena ad Hugonem, col. 810.

VITA SANCTI SACERDOTIS

EPISCOPI LEMOVICENSIS.

(AB HUGONE DE S, MARIA FLORIACENSl MONACHO, INNOVATA).

[Ada Dolland., Maii t. II, p. 11, ex ms. Sarlatensi.)

COMrilEMMlliUS Pl^iEVIljS.
1.Loca ortu, habilatione, episcoratu, morte, sapullra ac translalione reliquiarum S. Soc.erdoHs cdehria
erunt ista. Burdegala, totius Aquitanix emporiuni celcberrimum, locus illi au( s^dlem patricjus nd lianc vi-
tam natalii obtigit. Succedit urbs Cadurcenn^, nobiliepiscopala et acadcmia in eadcm A/juitania florens in :

qua abipso episcopo suam inslilui ionem adolescens accepit. In hac dicecesi Cadur.:en,si vUnn S. Saceidoi ce-
lebriorem fecit vicum Calahrum, prope fluvium, Ausonio et Sidonio Apollinan dictum Duranium, vulgo Is
Dordogne, quo in loco baptizatus ejus domininm accrpil ib'dcm poHea divino monitu m,onacliu^, dein abbat
:

effeclus, ibidemque senuliwx mandatus. Propinquus locm hic Juit ei qui nunc Calviacum iliciiur : et vetm
nomen lemanellacai intiir Ciduiacum et Cariuxium, qui a l monasierii jura pertinens adliw: appellalur lY,tanG
06 Galabre, uti etiam l.i Toiu- de Calabre, iurri antiqui cam ecclesia desoida, cujus parochi, aidicta
te.rra ani/eUalur Bord;trium S. Saceriiolis, o riqa IJaminis cui aljacet. Ex hoc lco evocatus Sucerlos ud ca
thelram Leinovicensem, ia eadeni A-juiiauia prima, ad Virpnnara fhivium vixit reliquum ferc vilm lempus
sedp>\'esentiens finrm vivndi inuninere, reveraurus ad m^nusieriwn Cnlnbrum, Argenhici. loca ail jlnviun
Dwiioniiim int-r BDritnn 't Cnrenaruin sito. viia [unclus e^f ; el imle ad suwn monasierium Ci.l .brurn lUla
tiis, ibidem sepuiiur,im iiccepit. lU hnec lnca ai ejus yUwn iiertinent : .^ed ii''<C iHi^i aliam urhem honcahivi
Reliquiarum irandatione, el miracuiis omnipotenlis Uei oiieraiione faciis, ab eudem adoplalus in prsecipuun
paironum,
2 Urtis ea esl Sdr\aium, in dilione Pelrocoriensi, cum cclebri ordinis Bpnediclini monaderia suh titui
Salvatoris mundi, quod tabulx abbaiitp perlnbent u Pi/nno rege aul ejus filio Carolo Magno fundaium. m
hoc monaiterium, lenipore Ludovici Pii. .sacra corpora S. Sacerdotis, ejusque malris Mundunx martgris
trinslata [uisse infra referunlur, ddn plxirimis daruisse mirarulis. Imo et apwl Decanum Sarlutensein an
1663 inveniebatur ms. aiini 1542, in quo asserebatur eliam pairis Lnban corpus ibidemin honnre fuisse, tan
quam hpaiii. Postmodum Joatines X^iill summus ponlifex, monaslerium itiud episcopali fasligiu insignivi
an. i3l7, et ecdesia calhedralis dicata est S. Sacerdoli episco/iO Lemovicen.H. de qno hic ngmnis; mensi
autem seu reddilibus episcopatibus e.4 adjnnclum monaslerium Calabrumseu Calviacum (conlraclo for.wi nc
mine qua.si dihibnACum) solum duabus leucis Sarlaio dissilum, nbi S. Sacerdos vuigo ap/itllalur .suiut hnt
dos, Sardou, vel Sardot aut Serdut »)on autem SHproc, ut quidam Francici scrijitores hatlucinandoindicai^^
Sub illo aulem vulgarinomine duo habentur oppida ; unum in Aquiiania sub d^uecesi Montatbanen.n, lew
spatio disaitum a Garumnx ripa, quatuor a Tolosa ; alterum S. Sardos, de Granges sive a Grangiis cog
minatum in dioeresi Agennensi, tribus ab ea urbe leucis dissitum, unavero ub ostio Loli in Garumnam proc\
rtntis. llis adde ecclcsiam S. Sacerdolis ile Aurcnca, nominatnm in bulla EngeniilU.
3. Quis primus auclor el quo iemporeVitam S. Sacerdotis scripserit, nos Uilet. lUigo monachus Floriacensi;
qui sub Ludocico Vl,coijnoi„ento Crasso, circa annum 1130 floruit, iu Chronico suo. Monasterii WesiphaiL
unno 1636 excuso, pag. 127, occasione Ecdicii, filii Avili imjjeraloris, ista de Aoiis S. Sacerdotis scripsm
« Ecdinu.'-, Aviii qwmdani imperaioris filius, in tibro Filai cujusdam suncii cnnfessoris, nomine el officioM
cerrJotis, lemovicinx civilatis, corruplo nomine [sicul 0;jinor) nominatur Aliitius, el hic illum crc litnr a bi\
ptismuds lavacro suscepisse. Cujus preiiosissimi confessoris Vilx seriem, pnriim in occullo serrnonc compos'\
tam partim vero scripforum indicio depravatam conspiciens nuper corrigere stutui, et tempore quo florutj
;

potl muUorum annorum curricula moderno tempore designavi. Et de ipsius quidem Sancti virtutibus in ec
 :

977 VITA S. SACEHDUTIS — COMMRNT. PH^V. «78

dem serie nperthnmo sermone cxpressi, De hoc autem Alliiio illud plane diffiniri nolui, quod evidenti teati-
monio prohftrenon possum, mrlius csse credens, quod nie tatet, seude quihus amhicjo, Deo totum relin/juere,
(junm dnhi'i. pro cerlis pruterve dejcndere. Iloe tamen anliquus illc liber, qui pr/etali cnnfessoris actus conti'
nrt, riiilii viilelur ianuere, quod circa hoc tempus, dequo nunc loquimur, memorulus Sacerdos essepotuit in-
fanlnlus. »
A. U iclcnus llugo Floriacensis, iisdem fere verbi<; hir. usns quibw inchoavif ipsius Vita> prologum. Qui
dum anliquum AcLuum sancli con/essoris lilirmn uii fnis-e « in ocrull') sermime romnosilum, » vilelur milii
inieHujere vi<liiaiem Pctiacoricensium siccutu ixsfrmonem; uJeo occullum.quiu saculo xu,quu florcbfjt llugo,
Vdlde immuiatum a forma priori aut pouus quia minvne communem, ided ubique lemirum iidelliqendum^
•,

vt craiit ea quie ciinscribcbaiitur srrinone Latino. Sic llc (ji.no Prumiensis, lliiqone Florincenn sicculisduO'
bui anii/uior, in Chronica a(t anninn 814 dicit, sc repensse enteinis scripla « in quodam lihello, jdeheio et
ru^ticnno sennone composila, qu;e cx parle ad Lnlinam rcgulam conexi, inquil (plane ut llufjo uit de Vita S.
Sacerdoii.'^), qu.xdam eliam uddidi qux ixnarraiianescniorum dudiui. » Quem aulcm iitf.beium et ruslicanum
scTnionem lleijino vocat, is erat liaud dubie qui per provincias Homauo imperio quondam suhjeclas usurpatus,
a Fruncis rarumdem lunc possessonhu^, et^ndrni, id est Tcnlonica, liiigua diu usif vocabalur liomaniis, sive
ul in quodum veiuslo capiiuiari legilnr Husticua llomanus, quemadmodum eliamnunc vocatur in llispania
aliisque provinciis, corrupius iU'i ex Laiino sermo, quopassim ex rcgiones uluntur, qux otim Romanx di-
tionis luere.
5. Sic auiem conscnplum librnm accrpisse polu't ffvgo ab suo coppvo, et monasticx viix apud Floriacenses
socio, Aimoyno :uii/olc jniiri.i Peiracorvo, « cx villa {uti ostendil ipse in Vila S. Ahhonis, danda ad 3 No-
vembris) qme vocntur ad hancos, nw/yo ViHeirfinche, » leucis solum tredecim remoia Sarlalo.Acceptumporro
non simjdiciler Latine rrddidii expolivilque, sed quxdam, etiam ex suoscnsu immulnvit addidit etiam n. 23
;

quse coinmoda credebatad exijlicandum chronoiyjicam raiionem, prout ea tempora ferebant non insuliam,sed
quie crudilo hoc s.TCulo jilane jwJicalur vacilinre. II mc autem S. Saccrdolis Vitim, ab /Jugone Floriacensi
sic cxornauun, dumus hactetius inediiam qnalein 7ioliis suhmisil vir in antiquiiate historica erndiius,Arman-
;

dus Gerard, canonicus Sarlalensi^^, cujits beneficio Suinmarfhani edilerunt ahbaium et episcoporum Sorla-
tenstum seriem. Viutm islam ipse (Jescripsii ex vcleri codice ms. de Viiis SS. qui pews eum erat,ubi illa
contincbaiur a parjina lersa 88 ad paginam v^rsam 95. Viix qunque priorem partem contuht eun: ea qu;e in
vcleri Breviano Surlalemi esi dislributa i>i, lecliones per toiam oclavam recilari soliias. hiem penes se habuit
eamdem lcijendnm^vcteri sermone Pctriigorico,non qnidem ex velusto itlo contextutranscriplam,quo usus Hago
est ; sed ex Lainio Hugonis^imi prxcise inhxret, In l]omuniim, xd est vuiqare idioma reddtlam.
6. Iiisam Vitam ahbrevtavil alvjuaniuium Bernardus Guidonis, ordinis Prseiicatorum, episcovus Lodo-
vensis creatus (inno 132 i, eamque inseniii suo Sanclondi : quam rx ms. Praqensi nobis anno 1G42 submisit
Jnanncs Sc/ioltz socictalis Jesu, poslea vero camticm Ttdelie Lemovicum., att calcem rrwinse Disquisiiiouis de
Sieculo quo tdem snnclus vixit, ex ms. cndice eiiuiii Stcphtinus liain%ius Tutelensis : dc quare enam disfiulasse
diciiur A lionius DadinU' Aiiaserra, aniecessor Tidosanus, tomo H rcriiin Aquiianicarum libro vi, c.2. Ve-
rum hunc iliius iipciis lomum II aliundr non novimus quam e,v episiola prxdicli Armamli Gerard, ubi etinm
Disqnisitiottis illias ut Galiice scriptx meminit quim insuper invenimns ciialom apud P/iiiippum Labhe to-
;

mo II ^oix Inhliolhccv manuscriniorum Itbrorurn, ubi paij. 661 elxeqq. edt.dii istam Vitim, cum auto-
graplto Sancloraiis Dernortii Guitionis colidiain, et in parva capiia rtistinxit. Nos secundam hunc Vitam
ulpoie ex priore exstractam, et omissis miracuiis abbrevialam, omittimus, cum apud dictos auclores videri
possit.
1. Aliquod ettnm Viice compendium exslat in Breciario L^movicen.n anno 1626 excuso ; in qua urbe et
dtceccsi roiilur sub ritu tiuplrci ad huiic (juinlum Maii, quo die,id est terlio Nonas Maii dicitur, et apud Hu-
gonetn Fioriacensem et apud B(^rn(irdum Guidoais, et in diclo Breviario Lemovicensi, spirilum Deo reddi-
disse. Eodeinque etiam die apud Sirlatenses feslum ejiis solemnissimo rilu celebratnr, et ipse apud Saus-
suium in Martyrologio Gailicano longo encomio honornttir. Interim vitio amanuensium relaius est ad ihem
4 i\luii in ms. Atlonc, quem lirmse reperimwi in illustri bihliothcca cardinalis Sforza, uhi ista erant inserta
« ln Pelragoricii natale S. Sacenlniis confessori^ et pontificis. » Qux iia legunlur in Martyrologio Beliini
Parisisanclo. « In leriitorio PeirogoricensiS, Sarcrdoiis Leinovicensis eptscopi, » Hxc inde edidit more suo
Molanus in Aucitirio Usuardi: el Moiano soium ciudo rehdu^ est S. Sacerdos in hodiernum Marlyrdlogium
Rumanum, uii eiiam in Germanicum Conisii. Ferrarius in Calalogo Sanciorum, qui non tiint in ilartyroio-
gio Bomano, cumdem, qua.si a jam reltdo divcrsum ad quarium Maii his verbis profert Lemovicis in Gal-
:

lia S. Saccrdoiis episcopi. » Deinin nolis citanlur Tabuix licclesi.r Lemovicen.n<i,sed in ca colitur die quin-
la aiaii. Dein pairia dicitur Durdegala, « uhi corpus jacct ; n sed illud cst in calheJrali Sarlilensi. Demum
adililur, « in Vilis sanctorum Gallix apud Bcnatum BcnrrJictum, prefbyterum vocari, » sed tn margme indi-
catur « S. Sacerdos Laiine, Gailice S^iincA Prestie » dici. Sedhxc Renali marijiKuiis nota per quam ridicula
arcidil inlelligeniibus. S. Sacerdolem epiicopum, non aUler quam saintSerdnt vulgo nuncupari ; et ad hunc
prorsus impertinens esscquod unpellaiive sumpUi vo.t Sacerdos, quatcnus ordini preshylerali iribuilur, vul-
gari iingnarrddotur Pietre. Apage ejusnivdi interpreiamenta, qnx nostrum hunc sancium confundcre possent
cuin aiitjno [si qnis esscl) S I'resliytero sicut ex tnii coosa fticlum (liximus. ul S, Monicii, Auguslini mater,
:

cum S, Prinia Qsliensimaityre confunderclur, Secl (id dicm quoi/ aliinet, mniunius nos cum iinliqnis Actis
omnibus, et usu Ecclesiarum Lf.movicensis, S iriatcnsis, aliarumque vicinnrum, ynaiumus proponere ipsa
Acla ud liunc diem quinlum Maii, « Dieni ncmine tradcnle qnu fut.ui suh Curolo Mugno tran.dalio ad eccle-
siuni Stirlalensem est, nondum certissima rognnvimus, » inquH Vilx auctor. Heiotitnr mhiiominus tlla Sar-
lali oflicio dnplri 3 Jalii
: ci ilerum 23 Auqnsli o /{ri'elal'0 5. Sirrrdolis: » sed de neutrn hubcnlur iecliones
proprix, ul dlficiie sii divinarc,quid nomine licceluiionis iniclligatur.aul ai quod tempus ea specict ;vclqux
ip.^ius ct irunslalionis differeniia sii ; unde Bertiardus Guido eas confudit,
8. Mnjor contro' ersia cst quonam sxculo et quibus tinnis vixerit. Altasermmet Balusium secnli Lab'>c at-
que le (Joinlr, S. Sacerdoiem ad sxculum seplimum nu', eliam octnvum Iransfcrunf : imo Lahbe lomo II
Norae s^ia; Bihliolhecx omnin ad lumc sensum corrigil. Ac priiiio inler noniina ac gesta Lrnwvicensium evi-
scoporum pag. 267 isla reperit : « S. Sacerrlos nalione Burdcgalensis, qui veneratur el quiescit apud Sarla-
tum Petragiiricse dicecesis,qui etiam florcbat circa annumbi'! » et recte sed Labbe addit « legendum 715
;

aul quid ejnsmotli. » Eodem modo png. (jQS quia regnante Clodovxo rege intra num. 13 dicilur ordinatus
«pitcvpusLemovicensis, isla parcnthesi inclusit Labbe. « Forte cvcidit, xquivoco illi, aut quid simile, ve[
979 HUGONIS DE S. MARIA MON. FLORIAG. 080

inepli exncriptons glossema fuit, unde jwslea adlecta, quae ncl calccm }iahenlur,de tcmpore quo floruit, » sci'
ticetnphisnum.il. Verutn urf/ilromur omnes illos cliaructercs sfrvandos; sanciuinque Succrdolem tempora
Justiniani iinperutoris diem cluusisse ullimum, forte rirca nninnn 530 ac (um im])lcvisse auiios vilx circiter
seplua[iinia. aul saltein ultia se.xu(/inla:7t(jque de 'onte susccjnum es.se ah ludicio, filio Aviti imiieratoris,
qui anno 467 suh .\nlhfnii'i imjieiaiore fuit comes et mutjisier milili;c in Galliu, ct unno •'i74 a Julio Scpote
imperalcre putricius crealus, ac vulga rex a/peltatus, et sic pro ro'^e Alticii» sub initium ViUT; cum Uu(jone
Ftoriacensi, arbilramur tegendum regem Ecdicium, utius cnim lahijhni hum incurrirnus inextrirubilem. Dein
Capuavum, altbi ignotum damus Cadurren^ibus episcopum rircu (inntnn 481) intei- Altlhum, qui cum S Pau-
lino vixit ,et Boetium.qui subscrijtsH Conctlio Aijatliensianno 506, AurcUanensi prinn) annobOS aut sequen-
t'/-

ii. Monachus porrc et abbas fiierii faclus S.Sacerdos sub fincm s;eculi quinti •.uc posi deviclum a ChlodoVcCO Ala-

ricum regem Gvthorum, ctrra unnum 509 episcopus Lnnovicexsis, appiobarte ttnle st.um obilum Clodovoeo :

et sic floruerit sub imperatonbus Anastasio, Justinoet Justtniano, mortuus circa annum 530 it vere vixerit
cum SS. liemtgio, Benedirto, Vcdasto et Amando. Qui omucs in Aciis antiquis notantur, neque ex utto istis
temporibus habito conrilto aliqttid extundi pofcst, quodchronologix isli repugnel.
9. Bernardus Guidonis apud Lubbe, quatnvis S. Sacerdolem florwsse dicat circa annum 517 {quod et nos
tenemus) tamen cum Busticos duos pneposuissct E.xotio, anle annum. 560 sederc exorso [uli excujus epitaphio
et successoris Ferrcoli xlate detnonslratur) et post Exolium noininasset aiios oclo: eorum ullimo Csesario
suhjungit « Boricios sive Buricios etiam duos, de quortim, in(/uit, ieinporibus reqnire in lihris antiqttis B.Sie-
phani ecclesix cailie4ralis, » ac denique, interjectis iterum tribus, nominat Agericum, sive Agerittm S. Sa-
cerdotis decessorem in Vita prxdicta nominatum. Quod dum facit, el, sibi ipsi repugnans, S. Sacerdotem
coxuum penc facit S. Cessalori, qui Caroli Martelli lempore floruil; mcrito suspecius sit nobis, ne ordo epi-
scoporum apud euni seque perversus sit in S- Sacerdote qnam perversus est in utroque Buricio, quorum alte-
rum 5 sxcuto, allerumQ floruisse mor. probabimu^. Sanmrirthani, altegalo ms. Citaiogo Joitnnis Cordesii
Canonici Lemovicensis, Bernardi sententiam amplertuntur cirdi S. Sacerdotem, r.irca liuricios corrigunt-
cerrigenditamen ailhuc ipsi,quod Synodos quibus interfuil junior, adscribant Episcopalui senioris: llusti
cos autem nullos agnoscunt, alios utiquos a Bernardo nominatos prxtcreunt, tanquam ex sola scriptionis di-
versiiate distinclos et introductos: quodiltis tibenter assentior, sed pariter jndiro in Calalogis, ]iro arbitrio
auctorum tam recenlium interpolafis altcrotisque nullum certam Chronologiam posse fundnri.
10. Porro sicuti Sammarthani rensent, nullam esse ralionem hahendam Rusticorum, ut a Ruriciis diverso-
rum; ita exisHmat Armandus Gerard nec Aggericiim quidem Hugonis Flaviniacensis (quod melius Agerium
rel Agricium scripseris) distinguendttm a Buricio seniore, inter quem el juniorem sedisse debutt S. Sucerdos.
Ratio hujus conjecturx est, quo'l sictili a rure Latinis dicuhalur rusticus aut ruricius, ila Pttragoricis in
sua vulgnri lingua, in cujus usu istae voces non erant.ab ngro dici ilehtierit agre vel •dpTY-Sicauiem scriptum
nomen ejus episcopi, qui Sacerdolem prxcessit, cum invenisset IJuqo Flnviniacensis, cui Laiina ct genuina
episcoporum Letnocicensium nondna minus nolaerant, pulat eum Arinaadus, dumPetragoiicas vocrs Lulinx
formx rs'ldere voluit, nominasse A',igo.r\cam, quem debuissel vocare Runcium.Sunl tamen qtiibus id dici
nulla ciim verisimilitudine videatur, et omnino judicant retinendum Agericum, a Buriciis d<slinctum qui' :

bus sane nihil est quod prohibeat ipsum inlerponere. Etenim Ruricium I consiat anno ilO fuis.te episcopum,et
anno 506 propter xtatem ac morbos excusalum quo minus concilio Agathensi interesset ; junioris non inve-
nimus nolitiam ante annumr53o, quo concilio Avernensi inlerfuit, idemque lidetur usque ad annum 555 aui
ultra fuisse in vivis : proinde notabile intervallum femporis stritui polcsi inter utrumque et locus dalur non
:

solum S. Sacerdoti, sedelium ante hunc Aggerico, saltem ad bir^nnium, si ficit a Buricio 1 diversus.
11. Qui utritmque Buricium conjunxerunt auctores, aliud nullum habtiere fundairenium, quam quod Ve-
nantius Fortunatus in epitaphio eos conjunxerit ita canens :

Hic sacra pontificum, tolo radiantia mundo,

Membra, seputcra tegunt ; spiritus asira colit,
Buricii gemini, praenomme, sanguine nexi,
Exsuitant pariter hinc avus, inde nepos.
Tempore quisquis suo fundans pia lempla Patroni,
Iste Augustini condidit, ille Petri.

Aiqui hic illi non magis dicunttir sibi in episcopatu immediaie successisse, quam avus fundasse templum
S. Augustini, nepos Peiri, prout Bernardus Guiiio et post hunc alii interpretantur ; licet ipsa synlaxis verbo-
rum suffragante temporis ratione, potius exigat, ut avus Petro nepos Augustino fundaril ecclesiam.

VITl S. SACEUDOTIS.
PROLOGUS. A tas historias, quasi limas, ut nihil habeat nisi

Ex ms. Bibliothecx Colbertinx Parisiis. splendidum et honestum et undecunque textum,

;

Anti}uam seriera vitae gloriosi praesulis Sacerdo- undecim distinguendo Capitulis, adornavi.Quaedam
lis relegens, et in ea quaedam superQua, qua^dam quoque diversis historiis, ubi opporlunum duxi.ex
autera scriptorura vitio depravala conbpiciens^mo- latere in marginibus (1) subnotavi, ul ex his lector
derno tempore corrigere statui ;ejusdemque iiisto- lineam lemporum cognosceret, et ex brevi multa
ria; textura, compendiosa brevitate transformatum colligeret.Adjeci etiam de translationeejusdembea-
et melioratum, lucidius honestiusque depingere.Ad tissimi praesulis (2) capitulum unum. Verum non
quem poliendum et elimandumcornposui mihi mul' studeo verbum pro verbo transcribere, nec tamen

(1) Hffic notata marginalia.primo Uugonis manu- fuit, nec Sarlati quidem.
Bcripto a.ljuncta, transcribere nemini poslea curse (2) Ulud infra incipit nuni. 21.
 981 VITA S. SACERDOTIS. 982

oraniao nova pro veteribus cudere ; sensum ei

sed A tissima ossa crebrius fiunt. Et cum cernerem anti-

sensu, secundum ingenioli me.i paupertatem, me- quorum tyrannor.i-n historias oratoris facundia ex-
liorando dcpromere ; sicut polerit lectoris solertia, cellenter evehi hujus sancti atiue clarissimisi-
t

utramqiie eeriem perscrutanrJo, tacile eomprobare. deris, sancti scilicet Sacerdolis, viiae seriem scri-

Quod ut facerem domnus Arnaldus (3) abbus me- ptorura ncgligenlia deprimi ; et ita veritatis ratio-

monuit, ipsius S. Sacerdotig abbatiae provisor; cu- nera in eadem serie quasi quibusdara arabagbus
jus imperium contemnere.multaillins deviclusob- occultari, quemadmodum soletaliquando solnubi-
secratione, nun valui. Gompulit me eliam raeritum bus obfusoari ; indi^nuni visiira est raihi, nec potui
tanti conlessoris, et virlutes quae apiid ejus sacra- ullo modo pati,quin splendidura honestumquo ali-

(3) Exstat quidem apud Sammarthanos aliqua « 6.Bernardui, 975.

abbatum Strlatensium series.sed per quam coatur- Geraldus, 994.
« 7.
bata, nec uno loco mutila. Placet igitur, e.x instru- « 8. Americus. 1031.
ctione pr^laudati Armandi Gerard, aliam ab hoc « 9. Slephanus, -1076.
ttccuratius dcductam proponere; Juxta quam Arnal- iO. Arnnldus, i[22. Is ipse, cui Hugo Floria-
((

dup hic nominatus, praefuisset, ab anno U22 ad censis ha?c S. Sacerdolis Acta exornavit omnibus :

1-134 quando adhuc vixisse et floruisse patuit Hugo autem corrigendi sunt Saramarthani, cum dicunt
Floriacensis, licel isChronicum suum dicaverit Ivo- sub eo fiictam esse S. Sacerdotis Translationem
ni Carnolensi.sub annum 1115 defuncto. S.iriei ta-
B cirja annum 1140. Etenim ea res narratur in Actis
men abbatiali praemittitur series comitum Petrago- veluti sub Ludovico Pio, statim post ecclesiae re -
ricensium hoc modo : tauralionem, gesta, et in Chronico Gaufredi V
« Anno867mortuo Emenone comite Engolismen- narratur, quomodo « S. Pardul' hi
siensis cap. 2
si, Carolus Calvus Wlgrinum instituit comitatuum corpus de coenobio Garactensi delatum est in n.o-
Engolismpnsis et Petracoricensis administratorem; nasterium Sarlatense, et juxta corpus S. Sacerdo-
cujus deinde posteri, siciit et filii aliorum in pro- tis Lomovicensis episcopi honeste collocatura est, »
vincia cuniitum, sub Carolo Simplice jus haeredita- utique rirca annum millesimum, atque adeo post
riuni sibi in addictos cuique Coniitatus, tanquam faciam Translationem.
domini, arro^zarunt. Propterea jara dictum Wlgri- « 11. Gilbertus, 1134, praeterraissus a Sam ar-
num, qiii decessit anno 884 vocamus primum co- thanis.
mitem h;ereditariura Petragorici.-Filios hic post se « 12. Raymundus de Fenelon, 1153.
duos reliquit ; quorum priinogenito Hilduino Engo- « 13. Gariniis de Comarca, 1169.
lisraensis comilatus cessit ; secundo f,'enito autem « 14. Badulplius de Cromiaco, non Cormiaco,
Guiilelmo, dictorai7;(?-/er,idest Sedori-ferri,Pa[rii- 1195.
coricensis et Agennensis hicenim etiam Wulgrino
: Arnaldus, 1202.
« 15.
obtigeriit per dntem Rogelindis uxoris, quaj erat Dertrandus de Limegeoidx
« 16. 1208, non vero
soror Guillelmi II comitis Tolosani. Obiit Guillel- Bernardus.
mus Sector-ferri an. 920, successorem in Petraco- p i«, Guido de Cornil, 1212, praeleritus Sammar-
" 17.
«
rico relinquens filium [}ernardum,hunc quem Sar- ^ thanis.
latensis monasterii benefactorem reformatoremque « 18. Helias deVmion, non Vinion, 1221.
post annum 936,imperar.te, idest rcgnantedomino « 19. Stephanus de Hignac, ^229.
Ludovico, eo scilicetquem hujusnominis quartum « 20. HeHas Petri, 1232.
Vltramari7ium appellantscriptores^CaroiiSimpIicis « 21. Bernardus del Conderc, 1236.
ex Ogiv.i fiiio, ab anno jam dicto usque ad 954. « 22. Geraldus de Vallibus, -1238.
Bernardo quatuor fuerant filii, qui posl ejus mor- « 23. Helias de Maignanac, 1249, qui fuil deca-
tem, et annum^.^^O successivegesserunttitulum co- nus Issigeacensis.
mitatus Petracoricensis, sed absque liberis dece- « 24. Bernardus III. 1250.
denteshaereditatem dimiserunl filiis araitaesuae Em- « 25. 'iernldus d'Albussori, 1255. Inler hos tres
mae, px Bozone seniore coraite Marchiae natis, vo- ultimos abbates de jurecontestatio fuit.quis eorum
catisqne «d successionem in Petracorico circa an- potior, lisque adhuc pendebat Roras an, 1260.
num976. Filiiautem Bernardipraenominali hi erant « 26. Ariwldus de Stapone, 1260, in cujus favo-
Arnoldus Borsacius, Beslio in co^nitibus Aquitaniae rem depositos fuisse tres illos contendentes, per
min'.is recte Vortacius, Guilielmus Taleirandus, sententiam novamque electiooem, verosimile est.
Ranulfus Bonus-par, seu Bonussocius, et Richar- « 27.Bobertus a S. Mic.haele, 1274.
dus Simplex. » Atque haec orania habentur ex Chro- u 28. Bernardus de Vullibus, 1283.
nico Aderaari et Historiaepiscoporum Engolismen- a 29. Armandus de S. Leonardo, 1312, praeteritus
siura in Biblinth. Nova Labbe to. II, pag. 165, 167 » Sammarlhanis
a .^.*....x,>x..„„^.o fuit autem
v....,
:
. abbas„ usque
^ ad an- —
et ^.^i^, nec nonex fragmentishistoriae ducum Aqui- " num 1313, quando abbatia Sarlaten.sis erecta estin
laniffi etcomitnra Pictavensiura apud Beslium.Por episcopatum a Joanne papa XXH. Quoniam aulem
ro Gnilielmus Taleirandus jain nominatus ipse est priraus episcopus luit creatus Haymundus de Roca-
qui contra apostolica praecepta vcnditor ecclesiae cornu, abbas Galliacensis, credibiieest, Galliacea-
Sarlatensis exstitit in graliara Huberti num. 25 in- sem abbatiam Armando invicera cessisse. »
dicati. Hactenus ille, cujus diiigentiam utinam plures
Abbatiim porro seriem,quae inG.tliia Christiana imitareiitur,ex|ieditioremque facerent usura catalo-
tom. ly perturbata exstat, et in qua non inve.iilur gorum sacrorum, quos hcet sludiose Sammarthani
Simoniacus ille Hubertus, sic correct.im vult Ar- collegerint, magnis tamen laborare defectibus, vel
mandus ut in monasterii Sarlatensis reformalione hoc uno exemplo discimus.
abbas conslitutus sit circa an. 936. Luilovicus isle,quo imperante sive rcgnantecon-
" 1 Oh, idem (ut pxisiimant) qui Abbas Glunia- ditum est instrumenlum, fuit Ludovicus IV dictus
censis Benedictinurr. Ordinem reformavit in Gallia. Vltramarinus nara comes Bprnardus, reforraalio-
:

«2. Adacius, ab Odone inslitutus, circa annura nis auctor, patri tuo Guilieimn >PClori ferri succes-
y-iO cum antea abbaliam Tuteilpnscm retrirma.;8et, sit anno 920 et vivit usquead 950, lilius aulem ejus
« 3. Assercurius, seu -/ssenarius, circa950. secundo genitus, avo synonymus, cugnomento Tai-
« 4. Bassenus, circa 960. lerandus, Huberto Simoniaco, abbatiam vendidit,
InUtiivs, SimcricCUf, circn 970. oirca aanum 970.
983 HUGONIS D!<; S. MARIA ^ OV. FLORIAG. 98i
quid de eo conscriberem ;
maxime cum et matoria A Pcrsecutore Doctorem, el de Publicano sua gratia
non deesset, ct antiquarum hisloriarum ordo huic Evangi'list;iin exhibuit. Quo Spiritus freliis, quam-
noslro operi sulficienlor sufTryguri valerel.Denique vis indignus, tamen hoc orius devolus subire non
exigit et mea; fidei probatio, ut in Dei laude etsan- meluo.
clorum pjus aliquod opusculum devotus faciam,ad CAPUT PaiMUM.
lau'icm ft glori im ipsorum quatenus ipsi sancti ;

Orlus, educalifl, monacliaius, dignilas abbatialis.

impetrent mihi, apud judicem et redemptorem
nieum, veniam delictorum. I_Cap.I.] i Gloriosus proesui et cundis in orbe sa-

Caelerum, de facultate sermonis, in eo spem po- cerdolibus imitandus Sacerdos, cx Aqiiiiania pro-
8ui, qui d'xit « Aperi os luum, et h^o adiniplobo
:
vincia oriundn.s, ex clara stirpe origincm sumpsit.
illiid. » Meus igitiirpHuppr airectusillius polerit di- Qui cum nob lis esset pcnere. nobilius splenduit
tari facultate, ad laudi-m hujus confessoris, adcu- probilale vila>. De quo quis vei qiiantus luerit, cx
jus seriem aliquid apponere non est laudedi-
vitii* his qua; sanclo cooperHnte S|>iritu,de vitae ejus qua-
gdum, sed ncrarium vera enim sanclilas et pun: lii.ale, et de multorum mirjiculorum (4) copia scri-
religio non indiget hominum mendacio.scd liinc ob- bere srtatui, facile quilibet di.*cere poleril.llujus er-
Bcuratur polius cum commpnto (Hlsitatis involvitur. r. RO paler, clarissimus vir Liban.unup de Burdegalaa
Potesl tamcn quorumdam verborum pondere meri civiialis primoribus exslilit ni.iler vero Mundana ;

tum cuju^libel apudhomines commendari, et e.jus liUriciipatur.Rpgnabfit eodern tempnrein Aquitania

laus oratoris peritia venuslari venim ab omni|)0- : provincia rex Chrislianissiiiius, Anticius (5) nonii-
tenli Deo uniuscujusque meritorum qualitas, sine ne. Acciditaulcm ut idem rcx vcnerilad quemdam
orationis interpretatione, dignoscitur. vicum, numinatum Calabrum (6), eitum inler Ca-
Haec prsemittens, nuncad invidos verbaconverto, tuccensium et Petragoricorum fines, non longe a
qui velera faslidiunt, et nova prosequuntur et : fluvio Dordonia). Et cum ibi aliquandiu persisterel,
eos moneo, ne meum opusculum, quia novum non quadam die assisteiis, ei Laban,pra;fati viri pater,
est, forte conlemnendum pxistiment nam omnia : dixit : « Domine mi rex, si placueiit serenilate tuae
vetcra, nova fuisse, nulli dubium est. Meminerint honorare me, deprecor ut filium mcum unigeni-
etiam, quaeso, quia Moyses natus quarla ffila'e, ab tum,qijem milii nuper Dominus dignalus est dona-
origine mundi exordium el Jo-
historiae suae cocpit ; re, s'jscipias ex l>a[)tibn)alis regf>neratIone. » Cui
sephas, hisloriae Anliquitdtum scriptor,iibrosMoysi gratulabundus rex protinus respondit : « Si nostris

diversa verborum retractavit specie ; bealus etitm illum cons[ieclibus prassenlas. facismquod [lOstu-
Ilieronymus translerre non dihlulit, quod jam a ve- lap. 1) Tunc (eslinus L;iban altulit ci filium suum
teribus Iranslatum fuerat;'adjeciteti un in sualrans- dicens : « E';ce, domine rex, adest filius meus, cu-
laiiono plurima, quae fuerant pr.-^termissa. Po.s- jus suiceplorem ex sacro fontis iavacro te futurum
sem, si vellera, hic plures commemorare viros, et promisisti. » Et continuo rex. suscipiens ex "^acro
de raodernis exemplum ponere sed hos tanlum in- : latice puerui7i, dedit ei praefatum vicum Calabrum,
seruisse sufficit. Licet igitur sapienti, sicut existi- in quo haec gerebantur, hoereditario jure possiden-
mo, de antiqua re veridicam historiam texere, et dum : i iem quippe vicus erat regius fiscus. Et fa-

pro incultis sermonibus honestiores ponere valet- : ctnm est hoc divina dispositionc, ut idera puer in
qiie quis aliquando, de una eademque re, duplici bapli?rnatis perceptioue Sacerdos appellaretur ro-
naodo di?serpre, et in ulroque vnrurn cxprimere : mine.officiopostmodum magnusin Eoclesia futurua
alterum etiam oratorfm sspe vid-mus, orationem sarerdos,
alleriiis quadam vcrborum aifluenlia subornare, et [Cap. II ] 2. His patralis, traditus cst Sacerdos,
3,

eamdem rem dissimiU niodo dicere. At scio mihi puer vener'iibilis, H. Ciptiano (7) Caturcensi episco
non licere,quod viris sanctissimis di^ertissimis !i- po, ut eum liltcriset disciplina Christiana (8) inst;
cuisse probilur : quia oratorum facundiam non ha- tueret : qui Capuanus in illis diebus erat prasce
beo ;

quia, sicut
Dpque calleo artem per quam
jam dixi, in virtute sancti Spirilus
h.nec fiunt; nisi

an-
lentissimus inter
D Hoc vero contigerat
religiosos Aquat.miae
omriipotentis Dei dispcn-
priEsule i
(9)

choram fiiiei coIlocavi.Nam et in pr.vsenti tempore salione, quatonus i)uer eanctissimus a catholico
idera sanctus Spiritusluculentamet castigatam ser- periecloque sanctitcitis magistro purissima fluenta
monis efQcaciara, ad mullorum a3di(icationem,qu;- doctrin.'e biberct; undedemum mentcs fidelium.do-
bus vult suggerit qui olim Ecclesiae suaj saaclae de
;
clor factus egregius, irrigaret : et ne aliquando ab

(4)nincliquet ab eodemantiquoauctoreedita esse (7) M3. PragenFC,«Epi?copo Caturcensi,Capuano

Miracula a Bernardo Guidonis omissa et intra rehi- norijinp, viro inlor priE^ules Aqi)it;minc iiraecfHcn-
ta cap. A. t". » Apud LMbtre el.iarn .sr/Hc/«.s- (ficilur.ln breviario
(5) Secundum Hugonem Floriacensera e?t Ec- Lemovicino noliCsani:lilaHs yir.VideturfollO':andns
dicius, Ulius Aviti imperaloris, de quo supra egi- inter- Aliihium el I3oei,ium, adcoque foret quintus
mus. apud SMmrr.arlhanos.
(6) Calabrum propp. Calviacum est jn dioecesi Ci- (8) Ijreviar. Sarlat. inxlrueret,
durcensi, sed in provincia Petracoriensi.Ita in Nolis {9) Idem, eliam conligit.
Armandus Gerard.
 ; : ;;

985 YITA S. SACERDOTIS. 986

haBretica pravitate circumventus, quorum in illare- A vita Sacerrlos omnipotenli Deo dupliciter gruiiaa
gioDe ea teinpeslate rriHxima (10) copiu inerat, a iigere, eo quoil ab eo facla voce coeliius confort-iri

recto (jdoi traniile deviaret, Sic igitur jam nomi- merui^set, sumptoque religionis iialiilu, cccpit pro-

nis dignitate, parenSum nobiliiate, dono ngio san- positi sui normam perfectispiuje cuslodire. VnrunQ
clique pracsuiis magist(U'io, dilectus Domino Saccr- non est nostr.-c f.icundia; 'ieprompre, quanta mentis
do:j dncorabatur qualenus ex hoc inor-
in intantia ;
pnritiset inorum probilis, qu-inlajejuniorum a>^po-
lalibus ciaresccret, quanta reverentia excolendug ritas el superomnia lectionum sanctarum intenlio,
existeret, quem tol et lantis muneribus divina lar- vel quis circa religioncm airectus, prte caeteris frti-
gitas pr.cveniendo subliaiaret. tribiis hominibn? eum cocperit commenflare.
Deo et

3. Sanctus denique S.icerdos, transfictis annis liis ergo aliarumque virlulum el magia humilit itis
pucrilibus, dum doclrinis palularibus insistiTct.et privilegio pollens virsanctissimus, sub Abbatis rc-
pubescentes annos maturitate vit?e tranFCcnderet gimine per septem circiter annos,aniequam ad pre-
fuos virtutum laudibus
ca*pil cunctos coaelaneos sbyteralus ordinem accpderct, Uomino mililavit.
pr;Eceli«rc. Unde vcnerubili Giipu.inn, sub cujus de- Sicque usum rectee conversionis nunquam dc.~o-
gebit magisterio, admodum carus eraf, el ei sem- ruit, ut non ante aliis imperaret, quam majoribus

per assislebat; et ab ejus ore sitiens hau- n debito rationis ordine subjaceret.
ea qu;B
riebat, in sui cordis armariolo recondebat. Astu-
[Cap. iv.]5.Post hosdiesfactum est,utvir Domini
tiam ejus simidicitas coriimendaliat, et urbanum
Sacerdos praelali monaslerii fratribus prajsideret.
eliiquium modcslia tetnperabat nec corporis plo- ;
His tumcn omnibiis plus prodessequam praeesse sa-
riabalur decore,neque exlollebalur mundiali favo-
tagebat. Sludebat enim ut cis imilandus existeret,
re. Verumtamen cum jam metas juventutis altin-
et ul bona opera faclis arapliusquam verbisosten-
geret, in ipsa fervenli wtate cnepit mox casiitatis
deret. Quolidie quidem lectioni vacabat, et tamen
amator existere, mundique delectamenta spernere.
omnibus sedulus ministrabat. Ut servus omninm,
Nam quotiescunque tentator adeumveniens lenta-
omnibus serviebat scd ut judex pcritissimus, do ;
tionis aditum querebat, clausum semper advcrsum
criminibus arguebat. Miniinns inter omnes appa-
se ejus pectoris ostium inveniebat. Quidmulta?
rebat sed tanquam dcclor pra-stantissimus, eos
;
Cumjain inlrinsccus vas sincerum sancii S^dritus
doctrinis salularibus elocobat. S.cutpaler suavis-
existeret, et in ara mentis holucaustum piaj devo-
siinus omnes diligobat ; sed velut sapionii mf.dict!S,
tionis quolidie Deo sacrificaret; memoratus Capua-
... ,. , quos incorriaribiles pr.Tevidebat, a corporc Ecclesias
nu3 epscitpus, per
,
anglicam anmonilionem, ordi- '

u
° . ... n .-. j-
.
"^ ^ ',^ ? . ,. ,
tanquam membra putrida sequeslrabat. . .
Fortitudi-
navit eum levitam. Et taclum est post hanc ordina- •, x j
nem . . .
.

p lenitaie tem|ierabat,et
..

temperantiam pruden-
.

tionem, ut idem vir sanctissiiiius bacerdos magis

.
, .

'-'
^.
tia contoriabal:
.....sioque in
•, ,_
omnibus actibus suis
virtutumjubareclaresceret ; etomnipotenti Deo,cui
justus et miscricors apparebjt.
dudum minislrabatinterius.ffique exterius, per mi-
nisterium ecclesiasticum deserviret. Et ex tunccoe- 6. Quapropter omnes qui in eadem provincia mo-
pit in eleemosynae largitatem indiKcntibus erogare, rabantur, eum toto nisu diligeb.int, et magnislau-
ac in Dei laudibus perCectius insistere. dum favorihus extollebant; et tamen, ut poterat,
[Cap. ni.] 4. Erul per idem tempus in jam no- vita»raeritum occullabat, nc si forte favoribus in-
min tto vico Calabrocoenobium, in iiuo qnadraginta terius intumesceret,in'ejus intcrioribus fructus hu-
eteoampliusmonachi mofabantur. His ergo dilectus militatis deperiret. Sed nimirum crescebat de eo
Domini Sacerdos speciaUter sedulus ministrabat quotidie opinio famulatrix virtutum, confluebat-
ita ut quidquid de (HCuUale propriaeis non tribiie- que ad eum e.K diversis re^ionibus hominum turba
ret, totum se perdere profccto putaret, Et rennvata non mod ca. Et quiilaniquidrm veniebanl, ut excm-
ibi primum Basilica, loufjajam vetustate pene con- plo tanti viriineliores cxisterent; quidam vero,taa-
sumpta, construxit ibideni habitacula inonachis tummodouteum inviserent ; aliiautem, ut alimenla
apla. Contulil etiam eidem coanobio eumdem vicum corporis vel quaeque necessaria ab eo per.jipcrcnt
Calabrum, cum appeniliciis suis, quem (ul dictum \) et alii, ut ejus oralicnibus suas animas Domino
est; a regc Anlicio haereditario jure suscepcrat pos- commendarent.Qiiibus omnibus afTatim vir sunctis-
sidendum, Orabal eliam frequentcr, quia didicerat simus divinorum dogmatum pabula pro|iOncbat
quoniain oportet semper orare ct non deficere. Et et, ut cuique opus erat; proficere, sccundum quod

cum quafiam die se in orationo cx more prostra- poterat, insudab.it. Cura pauperum et peregrino-
visscl, cmissa cst ad eum divina vox diccns: « rum ita ci inerat, ut cum magna mentis alacrital.e
dilecle m.eus Sacerdos, ingredcccoenobium nil me- incorum usibus e.\penderet, quidquid sibi subtra-
tuens, quoniam in ordinem religionis mtmasticae hcre potuist-et ; unaque admoduin vili ?ui Ordinis
ele^i le, et ciuia te vas s inclilicatiim ab ipsis cnna- veste conlentiis, nudos veslicbat, et parcimonvim
bulis exhibuisti inihi,angelicam custodiamdeputavi diiigebat ; et cum sibi parcus e.xisleret, ca^leris lar-
tibi. » Ad hanc vooem cwpit continuo maguus le- gus erat.

(10) Propter reges VVisigothos, ibidem dominanles et hajresi Ariana infeclos.

 987 HUGONIS DE S. MARIA MON. FLORIAC. 988
CAPUT II.
A Bectanle8,et Domini Jesu Chrisli vestigia per omnia
ViveiitiK miracula pnreulum covversio ad vitam
: persequentes : praecipue tainen peregrinos ama-
sanctnm. Epiacoputu^i Lemovicensis obilus. bant, et in eis suscipiendis liberaliter insistebant.
[C\p. v.]7.InterenviiDomini Si(cerdosdesiderabat [Cap. vii]. U.Quadam die, convpniente viro Dei
ad preshyleralus lionoren:i co.npcenderp, ut quanto Sacerdote cum fratribus, more solito, ad horam
exceilentior gradu fieret, tanio liberius Domino va- orationis secundam, contigil ut pater ejus migraret
carel ; et quoliescunqiie siicra my.-=teria pprugeret, a Cumque hoc ei nunlii venienlesindicare
sfficulo.
scpc lacrymis in oraMone maclaret. Verumtainen, voluissent, ipse admodum devotissime oralioni in-
ut tandem honiinibus appareret quantse sanclitalis stabiit, ila ut neminem eorum re9picerPt,donecora-
cxisteretjplacuit divinae pietali, ut ejusviiam mira- tioni (inem imponeret. Completa vero oratione, pa-
culorum gloria decoraret : quod ita faclum est. trem jam exanimalum adiit deindecum eum jam :

8. Erat in suprafato vico Calabro quidam homo, mortuum in medio pxpositum invenisset, et inler-
cujus cutem lepra focdaverat. Factum eslautemut rogavisset horam discessionis ejus, invenit eadem
quadam die virDomini Sacerdos ab angelo mone- hora iliutr, obiisse, qua ipse ad orationem processe-
retur, quatenus eum vi8itaret,el lotis manibus om- rat.Lugebat autem iilurn tam venerabilis Mundanu,
nia acgritudinis ejus loca palparet. Quod cum fecis- quam etiam et parentes ac vicini ejus pariter cir-
set oratione prasmissa, hominem continuo sanitati cumstantes. Quo vir Domini Sacerdos consolans,
reslituit. Habitatores vero loci, nec non omues re- asserebal illum non esse lugendum, qui Evangclii
gionis ilius populi hoc audientes, laetis animis Do- cum iraplendo praeceptura,peregrinis et pauperibus
mino gratias referebant, B. Sacerdoiis merita col- devotus erogaverat facultates suarum rerum.
iaudantes. 12. Porro iterum eos interrogavit, si condignum
9. Mundana quoque mater ejus, audiens filium obsequium. Cui cum re-
ejus funeri praebuissent
suum tantum peregisse miraculum, benedicebal spondiasent, quod vivificis mysteriis Dominici cor-
Domino, cujus ope mirifica cuncta flunt miracula poris et sanguinis non p3rticipavi3sel,cum ingenti
:

et corde compuncta, cuncta deinceps sasculi sper- rcoBrore protinus se in terram prosternens, oravit
nens oblectamenta,filii desiderabat imitari vestigia. diutissime. Deinde defuncti manu apprehensa, se-
Morabatur in illo temporo vir ejus Laban in Bur- mel et secundo eum nomine vocavit. Qui continuo
degala civitate quo illa dirigens, accersivit eum,
; ad voccm viri Dei, ac si dormiret, ila surrexit ita ;

mandans iili per nuntium tam spectandum mira- circurastantium multitudinemintuens.hujuscemodi

culum Dei fecisse fainulum. Hoc audiens Laban, verba profudit, dicens « Hora quidem prajsentis :

glorificabat et ipse Dominum in eo quod factum diei secunda a saeculo migraveram, sed filii mei
fuerat. ^ meritis concessum est mihi ut iterum ad superos
[Cap. VI.] 10. Cum esset ergo Laban, aicut supe- remearem.))Haeceo loquente, stupebant cuncti qui
rius dictum, genere nobilis, Mundana, uxor ejua aderant ad tantae rei miraculum, expansisque ma-
venerabilis, erat ei moribus et generositate consi- nibus in altum, 8C sublato clamore ad coelum, Do-
milis. Erant(iueambo secundura saeculi dignitatem mino gratias referebant. Sed cum siluissent.conti-
inclyli et facultatum atfluentia ditis«imi. Quadam nuo venerabilis Sacerdos communionem Dominici
vero die venerabilis Mundana ad prdcsviri sui pro- corporis deditei ;
quaille percepla valde confortatua
cidens, ciim fletibus precabatur, iit ambo pariter est. Tunc ante ejus praesentiam idem vir Dei sese
felici commercio pro terreniscoelestia mercarentur, projiciens, ad similitudinem palriarchae (llj Jacob,
et S. Sacerdotis imitando vestigio sequerentur ; t paternam benedictionem ab eo flagitare coBpit. Cui
quemadmodum pariter vixerant carnaliter, viverent cum protinus benedixisset pater,iterum moxin pace
et spiritualiler. Quam Laban exau-
pjus petitionem quievit. merilum, per quod
laudabile beati viri
diens, corde compunctus libenter assensum prae- pater ad superos reducitur, et corporis Dominici
buit. Diviserunt igitur in duas partes cunctam sui viatico reficitur,ac postmodum quieturus in pace di-
juris substantiam, et unam quidem Ecclesiae Chri- mittitur.
8ti tradideri:nt,alteram vero pauperibus et peregri- n [Cap. viii.] 13. His peraclis quae diximus, coepil
nis erogaverunt. Servos quoqae ac vernaculos suos fama beati viri hac illacque diffluere, et odor san-
liberos abire permiserunl, et reliquam vitam Domi- ctae ejus conversationis tinitimas regiones perfun-
nodedicaverunt. Et erantambo unanimiter,8ecun- dere. Unde Lemovicensi episcopo (12) Aggerico
dum aposloli Paiili prajceptum {Rom. xii, 11), spi- beatae memoriae decedente, vir Dei Sacerdos in ca-
ritu fervente^', Domino servientes, spe gaudentes, thedra sublimalur ejusdem Ecclesise, ad honorem
in tribulatione patientes orationi instantes, neces- Dei, electione cleri et favore populi, Francorum
sitatibussanctorumcommunicanteSjhospilaliiatem rege Chlodovaeo (13) seniore illius provinciae Prin-

(H)Ita etiarn Bernardus Guidonisinms.Pragensi episcopos sintvalde mutili.

Jacob cxpressit, prout habetur Geneseos cap. 49. (13j Post Alaricum regem a Clodovso devictum
Ab! apud Labbe habetur Jub. anno 507 praefuit hic Aquitanias, ac tunc ante eju
(12)Notitia ulrius.que episcopi Aggerici et Sacer- obitum, id est 27 Novembris anni 509, videtur S.
dotis:,uti et CapuaniepiscopiCadurcensis solum ha- Sacerdos episcopua constiiutus.
betur ex hac Vita, eo quod Catalogi circa primos
989 yiTA S. SACERDOTIS. 990
cipe etiam collaudante. Sicque.per dliquot anno- A set, et discipulis suis omniljusque ibi convenicnti-
rum (14) curricula eamdem gubernavit Ecclesiam bus sacrae exhortalionis multa affamina perorasset»
Dei providentia.Verumtanien,quoniam ne aliquibus et se spiritujilesque filios, quos deserebat, omnipo-

fastidium generemus,verbositatem lui<imus,pt bre- tenli Deo cummendavisset, tertio nonas Maii spiri-
vitaii animum appiicamu3,nunc ad ejus transitum tum coclo reddidil : qui cboris nunc Angelicis cir-
flectamus arliculum. cumseplus illi proximusexslat.cui in terra positus
[Cap. IX.] 14. Sentiens igitur Sacerdos beatissi- militabal.Sic enim Dominus nosler Jesus Christus
mus, sancto sibi reveiante Spiritu, extremum diem in terris positus P.itrem rxorabat : o Patcr, volout
sibi immincre, valedicens fratribus Lemovicinam ul)i cgo sum, illic sit el minister meus. »
civitatem deseruit,et natale solum repetere studuit. 16. Magistrum ipilur exanimem videntea dlsci-
Ibi namque divina praeordinanle gratia.cupiebat ut puli, qui eum fuerant comitati, aiebanl, niniio in-
ejus conderelur corpuscuium, ubi religionis sum- trinsecus moerore correpti, « Cur, Pater, huc mori-
pserat exordium. Qui cum iter faceret, venit ad turus adveni8ii?Cur nobiscura tam parvissimo vitae

quamdam viilam quae Argentacum nominatur, ibi- termino degere voluisti Cur nos^Pater dulcissime,
?
quejam diu maceratus dolore, gravi afficieb;itur relinquisorpbanos.'* i>Hi3 ethujuscemodi questibus
acredine. Scd cum paululum respirasset, ovorum g discipuli satisfacientes dolori, magistri praecepta
cdulium postuiavit. Quod discipuli ejus audientes, cornplere studentes,ejusexanimes artus naviimpo-
alimentum(iuod quaesierat,sollicite per omnesvillse nunt,et perDordoniae alveum iterarripiunt ad prae-
incolas quaeritare feslinaverunt el non invenientes,
; dictum (17) monasterium. Et cura jam appropin-
statim magistro annuntiaverunt. In eadem quippe quarent ad matris domini Sacerdotis diversoriura ;

villa germen gallinarum, milvorum et accipitrum ecce B. Mundana.luminibus orbata, filii tendel)at ad
hactenus infestabatur improba voracitate,ita ut vix exsequias. Quo cum raanibus famulorum sustentata
ibi aliquando aliqua potuerit gallina durare. Quod venisset, mox ad fluminisliltus meruit recipere lu-
ut vir sanclus comperit, illani avium importunita- men divinitus. Nunc sicut in altero miraculo feci-
tem ita compescuit, in hoc, inquiens, ambitu villae mus, dileclum Domini Sacerdotem beatissimoMar-
nulla deinceps avium rapacium gallinas audeat in- tino Turonum archiepiscopo comparcmus. Marti-
festare. Cujus servi Dei edictum inviolabiie perma" nus (18) matrem suam a gentiiilatis convertit er-
net in sempiternum (15). Mira res verum hoc uno!
rore, Sacerdos Praesul sanctissimus exemplo conti-
eatis patet indicio,quod potenti virtute pontificalis nenlias provocavit matrem ad emendationem vita3 :

dudum auctoritas homines ligare poterat et solvere. ille per fidem matrera illurainavit intrinsocus, hic
Vere enim illius erat discipulu s,qui in navicula po-
p illuminavit extrinsecus ad laudem et gloriani Do-
sitU3,surgens iraperavit ventis et mari,et facta est mini aostri Jesu Ghrisli, qui cum Palre etSpiritu
Iranquillitas magna.Sic quondam beatissimus Mar- sancto vivit et regnat per omnia ssecula saeculorura.
tinus, Turonura archiepiscopus, mergos a praeda Amen.
fluminis prohibuit, et rapacem ingluviero eorum CAPUT III.
compescuit. Paruerunt volatilia Martini praeceplis; Ratio temporis : sepuUura : translatio corporis
obtemperant adhucaccipitres Sacerdotis fatnuli Dei Sarlalum.
interdictis. Ipse (16), precamur,precibus nos solvat [Gap.xiJ 17. Floruitautera S. Sacerdos reverendus
a criminibus,et sic defendal supplices,ut nunccon- episcopus Augustorum Anastasii (19) et Justini Se-
servat alites. nioris(20) Juslinianiquetemporibus.sibiad invicem
[Gap. X.] 15. Vir igitur Domini Sacerdos, praesul succedentibus; Chlodovaeo(21),filioChilderici, Fran-
8anctissimus,viden3 diemsupremum sibi illuxisse, corura et Aquitanorum tenentemcnarchiam. lliinc
discipulos convocat, corpusque suum Ecclesiae, in Ghlodovaeum (22) S. Remigius baptizavit. Hoc
qua exordium relipionis sumpserat, reddi imperal. etiam tempore eximus monachorum legifer (23) Be-
Demum, cum divinis mysteriis exitum praemunis- nedictus, et B. Amandus (24) et S. Vedastus cpi-

(14) Saltem ad Justiniani imperium, quod incoe- rv Mergis, invenies apud Sevrura Sulpitium unde :

pil anno 527. Notat autem Armandus Gerard, id ergo haec sumpta, quaeremus 1 novembris. 1

non ita intelligendum quasi milvos omnino rele- (19) Anastasius imperavit a die aprilis anni U
garil ab eo loco sanctus, ut voiunt aliqui; cum 491 usque ad 8 jnlii anni 518.
etiam nunc ibi aequae ac alibi conspiciantur, sed (20) Jusiinus proximo a morle Anastasii die cce-
quod ibi non magis quam alibi sinl infesti gal- pit imperare, el anno 527 Justinianum aprilis de- \

linis. claravit successorem, qui illo 1 augusti rnortuo,

(15) Sequenlia hujus nuracri intacta sunt apud plene regnavit.
Bernardum Guidonis. (21) Chlodovaeus solum cum Anaslasio vixit.
(16) Breviar. S.<rlat. precanlium. (22) Baptizatus anno 496, regni sui anno 17, uti
(17) igitur Argentaci, ubi mortuus, ibidom
Non alibi probamus.
etsepultns est S. Sacerdos, uti perperam in sup- Benediclus natus circa annum 4*^0, mor-
(23) S.
plemento Siussajus graviori etiam errore pro Ar-
: tuus 543, 21 martii, qun die Acta dedimus.
genlaco scribens Argentoruiium, quae est urbs Ger- (24) Coluntur anibo 6 Februarii ex his Vedns- :

maniae ad Hhenum.Saussaji errorem ex parte etiam tus senior factus episcopus circa an. 500, mortuus
transpripsit Arturus du Monstier in Gynaeceo sacro circa annum 5 0. At S. Amnndus natus circa nn-
ad hunc diem. num 494, et uonagenariuscreditar vitafunctus cir-
(18) Neque hoc, nec id^quod supra dictum da oa annum 584.
9'Jl IIUGONIS DE S. MAIUA MON. FLORIAC. 992
scopi.et alii plurcs viri snnctissimi norueranl. Exs- A flotis prnpsulis sepuliirum diligenter est humatum ;

titil elir.tu vicesimiis (.5) noniis Lomoviccnsis pc- ibiquc divinaopiluluntegratiamuUaliuut miracula,
clesiie cpiscopiis a B. Marliale, primo ejusdem ci- pricrtanlo Domino noatro Jcsu Chrislo, qui cum
vilalis episcopo, Petri apostolorum principis (26) Pitre et Spiritu sancto vivit et regnat, per omiiia
di^cipuio. sa;ciila sfficuloriim. Amen (28).
18. Uloriosi?simo prajsuic Christi S;iccrdote, sic- [Gap. xiu] 21. Optimo Imperatore (29) Carolo
utjam (liclum est, vinculis corporis absoiulo, mo- MaLmo imperiulia sccptra tenente, ei Ludovico Pio
nachi s^pe fali monaaterii corpus ejus s;inctis!si- filio ojus sub pairia imperio in Aquilania regiianle,
mum (le navi deponi'ntcs,et suis hiimeris irnponcn- sicut Actuuin eorum libfllus tcstalur, multa in re-
tea, cccle?ia3, cujus Dommo
donantcabbas e.xstile- gno Aqiiilunico monasteria ab eodem rcge Ludovico
rat, intulcrunl.Quis tunc ibi convcnlus virorum ac fuerunt rcparala, mulla ct a [unflamenlis constru-
mulicrum adveneritjjuaeve pompa ecclesiasticorum cta,qnibus nunc veluti quibusdam luminaribus de-
ornaiiienlonim delata rueril, supervacuum dicere coratur tota Aquitania. Hujusexemplum non niodo
duximns videres tamcn adejiis e.\sequiasconvenira
; episcoporum mulli, sed etluicorum quam pluritni
gaudentcs pariter el lugenies.G uidebant,qiiia tanli aeiiiulati, collapsa restaurar*», et nova monasteria

confessoris suscipiebanl patrocinium , lugebant, ?e r» certabant conslruere. lloc etiam lerapore, in ejus-
amisisse dulcc snlatium.Lacrymascohibere non po- dem provincias corpore, a religiosis viris (30) re-
terant nielatis affeclu, sed ron?olabuntur corporis stauratacst ccclcsia Salvatoris mundi in vico Sar-
ojiis adventu.Curmina sic simul et 1 icrymas efTun- latensl,qui est situs in pago Petragoricensi.Sicque
dcbanl, exsultabant pariter et doleiiant. fiictum est, Dei operante clementia, ut ecclesias
19. Oinncs lamen pariter suavissimo reficieban- quas prjeratusImperatorCarolus Magnusdevairtando
turofiore,el simul infc.stimaitili propinabantur dul- iffiserat bello,qnod mullis annis gestum tandem pe-
cedinn. Nam Domini corpus divino ira-
totum viri riij,erat contru Waiierurn (31) tyrannum, et Hunal-
grabat nectare,ac si fuisset perfusum prelioso aro- dum qiii posl Waiferi mor:em Aquituniam occupa-
mate. Angelorum chorus comitabatur in ccelis, verat, Ludovicus filius e.jusdem imperatoris repa.
quem cborus virlulum sempor fucrai comilatus in raret. Quas omnes ipse piis?inius imperator Caro-
tcrris.Cum cjus vero sanctissiuia anima tripud'ant. lus Magnus iinmansis auri et argimti ponderibus,
tes angcli Dominum coiliudabant, ot hoinines in gemmarumque pretiofarum exornavit munoribus
terrisposili fuDeTisexseqniashonorificeprocurabant amplissimis et honoribus dilavil, el insuper, quod
Sic il'qne in memorala basilica, Deo faventc, re- esl pretiosius, sanctisHiniis reliquiarum pairociniis
verendissimi praisulis Sacerdotis rcliquia^ feliciter insignivit.lnter quas idem princops,flominus ama-
bilis Carolus (32) Magnus honestavit, imo sancti-
'-'
fuerunt recondilaj.
[Cap. Longovero post tempore,dum piis
xii.] 20. ficavit hanc.de qua loquimur.ecclesiam ds Sarlato
lacrymis S. Mundana filii sui semper rigaret mau- non raodica porlione ligni crucis Dominica3 quod, :

Bola-um, sub Wandalica (27) perscculione, gladii ut in quibiisdum (33) Actibus ejus Iegitur,ipse im-
procubuit interempiione ; et propl^^r insuperabilem perator (34) cum multis aliis reliquiis detulerat ab
Christi confessionem,martyrii .cn- i luit immolulio- Hierosolyma.
nem. Porro corpus ejus, a fideiibus collectum, et [Cap. XIV.] 22. Ea tempestate monacbi ejusdem
juxta filii sui reverendissimi ac sanctissimi Sacer- ecclesiae Sarlatensia ad superius nominatum vi-

(25) Hic apparet aliquod (j-.piX;jia, et forte in ca- tnt lectiones quol hactenus numeri a nobis no-
talogo cpiscoporuin Lnmovicensium, cuin antii^na lati.
Vilii scribcreiur iiolo. nonus post primurn luil S. (29) In ms. Sarlatensi ponitur tilnlus De revela'
Sucerdos, iiitcr eos qui c(msi,iluto lirmilor ppi?co- tionp, S. Sficerdulis. A\iu(\ Bernardum Guidonis:
patu sibi invicemsine inlorruptione successerunt : De Tran.dii'one corporis S. Sacerdotia apud vicnm
non adnumerundo iis S. Martialem, ejusquo disci- ei monaslerium ile Sarlato in ierriiorio Ptlrarjorico :

puluiviS. .Aurelianum. etsic Fpfpientla hrtbentur apud Andream Chesna^um

(26) Ita vulgaris opinio liabet, alii cum Gregorio tiimo 111, pag. 385.
Turonenei referunt ad Deoii iPmpora,qiiod ad cjus [) (30) Impriinis Bernardo comitc Petragoricensi,
Acta o.vaminabitur 30 Junii. Magnum certe hiatum consentientc uxore Garsinda, qui locum eateniis
admittere dobent in serie Episcoporum, qui vulga- sub suo jure retiouerat.DipIoma ejus vide lom. IV,
rem teaent opinionein et ob hanc forle causam: GaliiancChrist., pag. 808.
Bernardus Guido in calaiogo illorum nomina lam (31) Imo bellum contra Waiferum seu Waifarura
libcrilitci- multiplicat, ul supra diximns. contecerat Pipinus, p<ter Caroli Magni, atqne isto
(27, Pctrus Franciscus ChiQelius lib. ii Paulini anno 768 intei fcctus ett. ante obitum Pipini, qui
ilhistiati, cap. 17, oslendit apud scriptores uno dccessit 2'i scplembris.IIuldanus autera,pater Wai-
Wandalorum nomine vciiiie nationcs oinnes Gothi- farii, a Caroh Migno in fugarn vcrsus, ac flein ca-
cas 560 (Jetioas, aliusque barbaras, etsic poluit S. ptus pst. Cnnsule Vilam 28 jacnarii num. 8
Munrinna in uliqna excursione Guthorum, qui Gal- (32) Colitiir(hrolus Magnus officio ecclesiastico
lia:n !Narbonen.'-em satis vicinam adhiicrotinebunt, apu'l Sarlatensfs.
(iccisa fui^se.Coli eamin Ecclesia Sariatcnsi Slmaii (.33) S'int oliqiia ejus Acla sub Turpini nomine
sub ritu diiplici, ut viduam marlyrcm, indicavit ediia, et passim improbata.
Armandus Gerard asl hoc die reteriur a Saussaio
: (3i) Imo accepprat a Fortunato seu Macario ppi-
in 8upplemento,quod sequitur Arturusin Gynaeceo Bcopo Hierosolymitano, nam ipse non esl eo pere-
sacro. grinatus.
628) Hic desiait fireviarium ms. Sarlateaau, ubi
993 VITA. S. SACEttDOTIS. 994
cuin (35) Calabrutn, jarn pcno in solitudinein reda- A ^^^- ^am minax flamma, primo per viciniarum do-
clum,abeunles,una noctium, ulriusquesanctorum, morum insligi'i spardiui porrigitur; acdemumim-
sanctissiini scilicel Sacerdolis etmalriscJusS. Mun- petus farum, a;:enic veolo, ad ipsam S. Salvaloris
dunaj m<.rtyris sepulcra confringentes, et eorum basilicam usque proveliitur. Verumlimen ad ia-
sanctissima corpora indc colligenies et sccum (iefe- ues (-il) siguorum concuiritur, sonuseorum procul
rcnlcs, intia pra^i^criptam ccclesiam Saivatoris diirunditur ; omne ornamenlum quod crat in Cadem
mundi dignissime tumulavcrunl. Hjjcc; oinnia ila bariiiica iestinantfr colligitur, preliosissimi conies-

contigisse, sicut praslaxavimus, diligiinter inve^ti- soris corpus lorad Cilroliitur, ct auxilium ipsius

gando cognovimus diem tamen in quo ha;c lacta

:
sanctissimi poniificis dcvotissime ab omnibus qui
sunt, nemine nobis tradcnte, nondum certissime ydcranl inciamatur. Interea lijcicernitur ab oricnte
novimus. Nec mirum si nos latet iiujus rei notitia, advenirenubccula, qaamcunctis videntibuscandiiia
cum constet quod per illa eadem temponi(36), bel- prajcedebat coluniba. Tuno nubecula ilia, rapido
lis praepedita, lota Gallia totaque Aquitania libera- ^l^iu acta, ubi super iba incendia sua dilalavit vela-
lium artium pene curuerit disciplina. luiua, mox ingenlis aquaicapit iuundulionem einit-
23. Verum ut ab iis, quaj celebriori fama ferun- tere.Ceraeres elenieniorum confliclum.ignis tamen
tur, notiliam capiat lecloris sagacitas, illius tem- c^t superatus divinitus. Est opera; prelium t-.nti mi-
p
poris, quo beatissimus Sacardosfloruit.et illius quo raculi pensare sublimitatem. Quis non slupet, cum
in Sarlatensi vico curpus ojns translaturn fuit, brt.vi ad invucationem dilecti L)ei Sacerdotis obscuraretur
admndum ratiuncula declaravimus. Comput.tntur cojli et cum subita pluvi.c inundalione
serenitas ;

quippe a passione Domini usque ad transitum S. superata incendii sedaretur immanitas ? FalenUum
Martini anni (37) quadringenti duodecim et a tran- ;
saue est, et absque ulla ambiguitate credendum, ad
situ S. Martini, usque ad obitum Ghlodov.'ei filii osLen.Jendumsanoii Sacerdotis meritum (cujus car-
tempore floruit S. Sacerdos, anni
Chiiderici, cujus pus inclylum tam ibi nuper fucrat Deo lavente Iran-
centum duodecim. Sunl igilur a passione Domini slatum) super ejus basilicaiii, ad ipsam sanctilican-
usque ad obitum hujus Chlodovaei, anni (38) qiiin- dam ad sedandum idem incendium, ipsum adve-
et
genti viginti quatuor. Item al) obitu Chlodova^i nibse Spiritum, qui in similituJinecolumbx inJor-
usque ad decessum Garoli Mjgni, cujus tempore dane flumine rci^uievit in Christo;et tanto signo
Sarlatensis locus reslauralus est, sunt anni (39) Dominus operans, ipsamque suam sanctam ecclc"
trccenti et unus. Ha;c tainen quaj scri()simus proba- siam sancliticans, ab iinniinenli incendio per hujus
bili ralione ab antiquis historiis sparsim relegendo inciyti coatessoris meritum tunc liberavit et, ut in ;

coram Deo posili moracissiina vori-

colle;,'imu9, et sequenti pandemus (42) opuscuio, rrultapostmodum
tate tantummodo loquimur et omissis incognitis
;
^-'
miraculorum gloiia decoravit quod quaesumus fa- ;

ea quae certissime novimus, ad honorom tanti con- cial propitiuc, ad laudtm et gloriam nommis sui,
fcssoris fideliter explicavimus, semper. Amen.
GAPUT IV. 25. Leo papa (-43) sanctissimus ecclesiam Salva-
Miracula post Translatio>icin (40) palrnla, alquc- toris mundiet beatissuni contessoris Christi Saccr-
irnprimis injurii contra sanc/um puxiii. dolis, pnvilcgio suye sanctilatis munire decrevit;
24. Hecenti tempore, quo in pr.edicta saacti Sai- in quo privilegio analtiematizando prohibuii, na
vatoris ecclesiagloriosi prjesulis Sacerdolis fnorunt quis praesumpiione vel arrogantiaciatus, aut pareu-
memlira reconiitii, ips<) saiicto Purasceves die, pi- tum gcneiotilaio tumidus, seu quovis alio luodo,
slrinum monachoruin forte coepit enuri. Sic curn in- non (jleciione legitima mouaciioruui ibidem servieu-
cendium illud tertio jam accensum colligerelurfuisse tiuiij, ipsius ecciesiaj uadcat invadore dominatum,
extinctum, longo iomite iterum resumpto robore aut res ad eam pertinentes ullatenus diripere, mi-
reaccensum, por vicina qua^que iale dispergilur. nueie vel alienare. Quod quidam Hubertus, tonsura
Tunc repenleiil clamor, fragor oxoritur catervatim clcricus, actu voro sacrilegus, pro nihilo ducens,
concurritur, el incassurn hinc et inde focus invadi- Wilielmi comitis fulius prasidio, arriputt domina-

(35) Mirum est a Saiissajo dici Calahro dein Sar- quimur.

hilum nomen daium, cum distent .'id duas lenras.
(4 ) Ita lependum, non funes lignorum, apposiio
(36) Intoiiigit bella Northmannica, sajculo ix ct x monuil Glaudius Gastellanus Signa auLem intelli- :

gcst;i.
guntnr CHinpimje: unde etiain nunc iu pluribus ud
(37) Iino mortaus ost S. Miiriinus anno sriB Ligerim ccclesMs sonner b; seing, cst pulsaie cam-
Christi 397.
j)anam. Atque iiinc pulsus illo, qui alj exi.ub;(ori-
(38) Chlodovreus o calculo noslro dece3sit27 no- bus fieri soiet inqua cunniue re subila aui prriculo,
vembris anni 509. lo toesin dicilur, qiiasi tactus signi ip^aque cam- ;

(39) E computo nostro anni 304. Mortuus est pana, usui dislinala, sic etium appHlluiur.
ei
aulPiii Caroius 28 januarii anni 8'4.
(i2)N'on fxisLimo diversum quid indicari, sed .tc-
(40) Uic sub novo tiloln, Miracula, inchoa'ur ve- quenli ojiusculo, idem esse uo si diceret, irogndi^nle
lut altera pars logendye nec in capita distinguiiur,
opuAculo. hoo soilicet pra?senii'.
uti priorrsed miriicula singuia paraiiraphuin unum'
(43) Videtur inlplligi S. Llo pari;i IV. dcquo agc-
constituunt, prolixiorein brevioremque, ut res fen
quod in numeris consequenler sitjnandis eliam se-
: mus n
junii sedit is ab anno b47 ad 855,
;
yjo llUGOiNIS DE S. MAlllA MON. FLORIAC. 996

tioncm, sive praedictne ccclesiae congregationem : A rem, ac omni deformitate membrorura deturpatus,
qtii bonis omnibua locum cxspolians exin inibat, ot ingratam vitam duxil fine tenus.
quotidic pessiraahat. Sed cum quadam die membra 26. Calviniacus est vicus, in confinio Petragori-
sopori slravissct, ecce dominus Sacerdos, duobus corum et Caturcensium. Hujus vici incolee ad B.
comilantibus per visura, apparuil, alque lemerila- Sarcerdotis monaslerium venire consucvcrant. Qua-
lcm iliius coercendo, ita redarguit « Cur,inquien3, : dam igitur die iiuidam illorum ex more veniehant
hominum nequissime, contra apostolica decrfcta hu- paupcr vero quidam cum sua conjuge ceram el

ji!s sanca? ecclesiae res invaderc praesumpgipti ? Cur vinum de penuria sua coemerat, et sequebantur
abbalis nomen et lyrannidem assumpsisli ? Cur ir,o- praecedentes. Sed duui, ut diximus, tardiori calle
nasterii supellectilem exportasti ? » EL hoc dicens, iler caperent, et soli incederent, fil obviam unus
eis

baculum, quem in manu gerebat, in sublimc erexit ex parasitis cujusdara militis ; flasconemque vini,
ut eum pcrculeret : idem Huberlus postea
sed, ul quem ferebant, violenter extorsit. At illi iler propo-
retulit, procibus comitaatium revocitus, baculum situm expeditius peragenles ad supradictum ve-
a verbere retinuil. Miscr vero de lectulo surgens, niunt monaslerium. Tunc exp.jnsis manibus in ter-
primum quidem visionis horrorem vehementer ex- ram se projicientes, de illata sibi injuria a Deoet ab
pavit, deinde phantasiae spiritu se delusum autu- p ejus famulo, sanclo videlicet Sacerdote, expetunt
raans, ad pristinura errorem paulatim relabendo ultionem. lile interim qui flasjonem rapuerat, ex
rediit. Verumtamen dum furit et dum secundura
; eo sibi potum porrigi postulabat. Hi aulem qui ad-
siraililudinem serpentis etinstar aspidis surdae et stabant vinum ex supra meraorato vasculo fundere
obturantis aures suas, protinus ad crimina ruit cupiebant sed nec pessulura quidem, quo desuper :

eccciterumipsi dormienti alleranoctesanctus pou- muniebatur, eximere praevalebant. Demum lancea

tifex severior nssislens, ait Quomodo le habes,
: pessulum cfTringentes, vini liquorem ex eo elicere
Huberte ? Vigiiasne, an dormis? » At ille pavore per- non poterant. El dum haec fierent, auctor flagitii
cussus illico respondit:« Quis es, domine?» Cui divinitus percussus a daeraone corripitur, atquein
vir sanctus intulit « Nonne me nosli? nonne me
: seipsum debacchando sccleris ultor efficitur. Manus
jam dudum vidisli ? Cur me prolerve sprevisti ? » enira proprias et brachia furibundis depascebat
Hic dictis coepit capul ejus verberare, ac caetera denlibus et omnes quos polerat saevis dilauiaDat
merabra quae gerebat fuste dolare. Tunc miser pri- morsibus. Qui tandem apprehensus, alque duris fu-
mum, « Parce, domine, parce, domine, » ccepit eju- nibus adstrictus, vitam exhalavit protinus. Illo igi-
lando clamare. Demum culpam jam sero clamitans, lur terribiliter raortuo qui adfuerunt, Qasconera cum

' ^
a leclulo desilivit, sicque demura araens effeclus, vino. ad
_ bealissimi Sacerdotis monasterium detuie-
.

cunctisqui aderant rairantibus per monasterii clau- ^ runt, et ad memoriam tanli rairaculi in eadera ec-
strum diffugienSjin quoddam tugurioium, hominum clesia suspenderunt.
visus fugit;miio se contulil. Viatores quidam cnm- 27. Quadam autem die cuidam ardore febrium
prehendentes eum ad eamden ecclesiam continuo aestuanti, per visionem ostensum est, ut si de vino
reducunt, ibique eum diiigenler custodiunt, Tunc flasconis, quem praecedente serraone nolavimus, bi-
populi per universam iliam provinciara, qufe facta beret, statim convalesceret. Quo hausto, morbo fu-
fuerant audienles, Salvatori Ghristo graiias refere- gato, confeslim convaluit ; et non solum huic pro-
bant, sancLique Sacerdolis praedicabant merita col- fuit, sed etiam multis aliis, vinum illud ad mede-
laudantcs. Ille vero moriens et crebro, » Mea culpa, lara, quandiu durare potuit. Sicque quod uni fuit
Bancte Sacerdos, inquiens, debitas pcenas luit. » ad inleritura, multis eegrotantibus attulit reme-
Omnibus vero qui hoc audieruntpatenler innotuit, diura.
qua pcenadignus sit, quisquis injuste super gregem 28. ^f)stivo lempore quidam causa devotionis ad
Chpisti tyrannidem arripit, et qui tanquam fur ec- S. Sacerdotis oratoriura veneranl, eL expleta ora-
clesiaslicas resmale disperdit. Petragoricensis co- lione reraeabant. Hi vas vinarium, quod oenopho-
mcs |4'i) Wilhelmus, qui contra Apostolica praece- rus vocitatur, propriis humeris deportabant, ut ex
pta venditor ecclesi», de qua loquimur, exstitcrat D eo horis competentibus potanles sitis ardorem re-
;

adjunctis utrisque manibus reducloque ore ad au- frigerarent. Gontigitque eos in itinere caloris et si-

Exstat apud Sammartbanos, t. IV, p. 808,

(44) sequitur, quod licet « anno 860 Carolus Calvus
di[)loma, quo « Bernardus.Dei gratiacomes Petra- Aquitaniam per comites disposuit, « uti iegilur :n
goricensis, monaslerium S. Salvatoris, quod voca- mss.gpstis consulum et praesulum Engolismensiura
tur Sarlituin, quod tunc minime reguiariter dege- apud Beslium, lamen jarn antea suos comites ha-
bat, conseniiente uxore Garsinda, et dominoLudo- buerit Aquitania, et quidem plures simul in variis
vico imperante, » tradit, Abbatibus Uddoni et Ad- partibus neque jam solum habeamus Burdf^galen-
;

dacin eorumque successoribus, secundum regulam ses comites a Pictaviensibus diversos-, sed etiam Pe-
S. Bonedicli eligendis, pro se, uxore filiis et filia- trugoricenses, quornm tamen tituli aliquando coa-
bup, fratribus et propinquis, cui subscribunt e pro- luerint, uti probat pro anno 982 inslrumfnlura
ceribiis undecim, lilii verosimiliter et fr<itres; pri- « Amae comitissae Burdegalensis seu Peiragoricae

mo autem loco habelur, signum Guilielmi, quem patria;, » jam supra ad diem 4 citatum, ubi de S.
possis primum filiorum credere. Ex hoc porro con- Macario.
997 VITA. S. ACERDOTIS. 998

tis pariter ardore fatigari:qui nimiaanxietatecorr.y

.rr.0 A confessoris Christi Sacerdotis, cujus stupenda mi-
pulsi, assident potutioni; rursusque itercorripien- racula frequenter viderat, et fieri saepiua audiebat,
tes, acriiisab a^stu afliciuntur sitienles.Tuncanxii, eum impune prajleriens abiit. Aller vero eques.qui
!<Bibamus iterum, inquiunt, quia S. S&cerdolis praecedentem militema ionge seqiiebatur, eumdem
non deerit muDus. » Quo dicto ad se applicanfes peregrinum in eadetn \ia ollVndens; de reatu illo,

ccnophorum.suramo tenus inveneruntplenum;pro- quem contra preeratuin militem perpetraverat, il-

pinatique iterum arripiunt iter. Quo malure con- lum arguere minisque lerrere tentabat. Sed pere-
fecto, Bub unius hospilii culniine se coUegerunt; grinus iile, in B. t^acerdoleni confidens, nullura
ibique ilerum ex eodem vase bibentes,mirabautur, equitem in eo itinere se formiJare respomJil. Tunc
soepius illud plenum reperientes. Ad hocspectacu- eques, existimans quod eum contemneret, super-
lum mulli conveniebant, et loties bibebant quoties bia tumens, impulit calcaribus equum, et in cum
veniebant.ac si ub eo vinum non offunderetur. Igi- irruit, lunicamque quam capiti suo propler aesfum
tur praefati peregrini, retrogrado culle rcvertentes, superposuerat, ei diripit, ac post se in sella com-
tam miraculi asserunt praeconia, per oraniadivul- plicavit.Peregrino autem illi, sancli praesulisauxi-
gantes :cenophorum eliamsecum inteslimoniumad lium imploranti,continuo tunica capili ejus super-
monasterium reporlantes,et inecclesia suspenden- 3 ponitur ; et ilie eques improbus, fracla coxa devol-
*Domino gratias referentes.
tes lifitabantur, vilur. Equus vero furiis agitatus in jacentem inve-
29. Alio quoque tempore, dum ad s&nctipraesulis hitur, et per campum palantera aggreditur, et ap-
Sacerdotis ecclesiam quidamadvenirent,canis forte prehensus confestim moritur. Eques vero,dum ad
in itinere comitibatur, qui grcgem ovium cujiia- sancti ferrclureccclesiam,die octava postquamba'C
dam ruslici in via aggrediens.per pascua latratibus fuere peracta, in ipso itinere moritur. Et sfc eum
agilabat, seil a domino suo revocatus, iterum cum vivens, cujus contempserat meritum, non meruit
eis gradicbatur, sicque illi ad rnonasterium vene- habero propitium.
runt, et pcrfectis pro quibus yenerant, iterum ad CAPUT V.
propria repedabant. Inlerea opilio, turbati gregis Bcneficia sanitatum, 6. Saccrdolem invocanlibus
queriraoniam ad dominum referens, animum ejus impensa, malevoli puniti.
malit^na acuit furore. Tunc rusticus ille, hostiliter 31. Huc usque disseruimus qualiler Dorainipon-
armalus, obvium se praebuit remeaniibus Sacerdos tyrannos atque superbos persequen-
perej^ri- lifex
nis, et ccepit eos do contriverit sed amodoreferemus,quomodo sup-
atficere injuriis, offerentibus eis :

propter id quodcanis feceratlegitimam emendatio- plices poteuti virlute signorum refovemJo juverit,
nem. Veruralaraen cum adhuc in eoa saeviref, et p Verum quoties sancti videnturin quemhbet inimi-
sarcinulas eorum hacillQcquedispergeret,illiS.Sa- corum Dei exercere vindiciam, sicut in passione
cerdotis auxilium invocare coeperunt: proclama- aposlolorum Petri et Pauli legimus Siraonem Ma-
tiones vero eorum ilie rusticus irridebat. At iliire- gum ab alto eorum imperio corruisse scire debe-
;

lini|uentes ibi quae secura tuierant, ad S. Sacerdo- mus quoniam Dominus esl, qui per sanctos suam
tis recurrunt ecclesiam.Ulisvero )biden:i persislen- operatur jiistitiam.justo judicio puniens inimicura
tibus, mox rusticus ille gravi membrorum conteri- ad laudem et gloriam nominis sui sanctorumque
tur dissolutione :quem parentes gremio vannicom- suorum. Tanto ergo mf.tuendi sunt ipsi, quanlo
positum ad saepe nominati sancti studueruntbaju- constat quia ubique prajsens est, et raaxime locis
lare propilialorium. Solemnitas ejusdera Christi suo sanctorumque suorum noraini consecratis,qui
confessoris celebrabatur ipso die ; et eocejam sole ad inferendamper manus eorum malefactorum ul-
ad occasum vergente,prsefati rustici portitores, ec- tionera, quo modo et cum voluerit invalidus uon
olesiara irrurapentes, testem tanti miraculi eum- est. Sicque quisque sanctus, dum subjectos ab ad-
dein rusticum exhibent, quid contigerat indican- versariorum injuria suo raerito defendit, et impios
tes.Ruslicus uutem ille contumax, omni mera- justo Dei judicio punit, plurimis ad se confugiendi
brorura destitutus officio, expiravit noclis in me- adilumaperit :el dum aliquandosuperbum perimit,
dio. ^ ne loca sacra lemerare audeat, profecto ad se con-
SO. Miles quidam,a
S. Sacerdotis monasterio re- fugientibus reraedium securiialis praestat.
diens.obvium habuit quemdam,qui contra eum no- 32. Gencralia Convenlus, secundum morumanti-
xam admiseral, et ad idera monaslcrium orandi quorum, in Catnrceiisi territorio, in locoquiPons-
ratia veniebat.MiIes vero ille, metu ao reverentia Rode (45) dicitur,agebalur, et plurima popoliuiul-

(45) Vemaculug contextus, uti nobis indicat D. Ex hoc sp.^^cimine.inlelligo vulgare illudras.non ita
Arniandus sic habet hoc miraculum : « Piiniura simpliciter ex ilngone versnm, ut non multum silti
miraculuni, quod Dens fecit pcr S. Saceniotem indulserit interpres mu:ando non soinm phrasim,
post suaui moriem,ruit boc quod eiiiscopi et pr.-e-
; sed quandoque etiam ordinciii rerum. Imo, suppi-
lati istius retjionis etclericijnssi fuenint convenire
carer ipsum illudesse originalc.qnod secutus Hugo
in villam qijaudam supra fluvium, Seu diclum, Latine reddiderit, nisi initio appendicis citarelur
qusB dicebatnr Villa-Pons-Roire et ad hoc conci- :
vetus sancti legenda, tanquam plura aiia miracula
lium adducta fuerunt corpora sanctorum illius re- explicans quae hic summatim solum referantur.
gionis, ut Christianitas agerefur et illustraretur,et riuvius autem Seu, ex PetragoriLO a Moutc-falco-
Banctum corpus S. Sacerdotis ibi fuit detentura. ^ num descendens, Dordoniae influit iafra Dommam.
 99'J nUGONIS DK S. MARIA MON. FLOKIAC. 1000
litudo illic uilvcnerat.lldeliumque devolioneiuciyli A. ciara recepit lumina.Decujus (oculorum) scrobibus
Sacerdolis venerabilc corpus co aihilum Cucrat. ri!;if;nus rivus einaiians sanguinis, ipsam leslatur
Eral uulem in eaiicm regiuno qua?d.jm niatronano- incriiis illjminatiim priesulia.

bilis, qiiic juvcnem ca^cum a nalivilate alebal pro 37. Miiljer aulern altera, Lcmovicaj incola, bisse-

Dei amore.Cieeus vero ille ubi audivit lanliconres- na per(annorurT))curriculamembris nervorum praa-
801'is lerctrum illic csse dclatum.rogiire ccepit riia- pedita,liiijus sancli auffragia quajsivit.. credulavo-
Ironan! illain, cujus snslfntnbalur cleemoi-yna, ut tiva IVrens iiiuni.ra ad ejus sancli litiiinM.Qua; rnnx

sibi candelrim emcret, quam ipse anle pr.Tseuliatu receplo roboie, hela de tanto inunere, iu Saccrdoto
hujus saiicti ponerel, si lorle illuin Dominus per famulo glorificabat Dominum.
ejiismorilum illuiTiinarel. ("ui pr.rdicta mulrona 38 Aiiu lcuipore adulcscons quidam hujus sancti
respondit : < Ego vice tua candelam, quam sancto anlistilis veniiad monasterium.H'C ab ipso nativi-
illi cupis airerre.libenter prajsentabo : quia qui tibi talis c.xordio lihguiie caruerat ollicio :sed mo.v sana-

ducatura pr<T3beiit,in tanto lumultu populi,invenire lus,plurima formatiatlingua famina,et laudumred-

non valeo. « Conduebat nem[)e ad pi-icdicti sancti dcns mutiera, redit lajtus ad propria.
reli:^uias plurirna popiili iuulliludo. Tunc matrona 39. Jlcm alio tempore in pr.-esciipta basilicaope-
fecil quod promiserat, ct mo.K sibi contigit U'. vo- -n rans Dominus,iria opcratusest paritcrmiracula.nd
lebat : nam ipsa eadem hora, qua illa anle viri Dei declaranda S. Sacerdotismerita.Nam quadamipsius
praesenliam candelara posuit.ille cajcus a nalivitale Christi conlcssoris soleinnitatisdie,adstantcibi fre-
iritra domum cjus.pcr cjusdera sancti meritiim.lu- quentissimo conventu populi, mulus verborum fu-
men cocli videre meruit. Stupenles autem qui ade- dit org;na, lucisi|ue caicus meruit cernere crepus-
rant, iUicoillum qui cajcus fuerat,ante prajsentiam cula, et mulier qucEdam languida membrorum re'
viri D'.i produ.\erunt,et innumcras graliarumactio- ccpit officia, quaj in grabato ante altare Salvatoris
nes Deo etSacerdoli sanctissiino pro lanto miraculo mundi fuerat deposita.
reddidcrunt. 40. Faclum cst alio tempore, redeunte eadem
33. Puella fiuaedam, quas a da?mone ve.xabatur, ipsius eximii confeysoris gioriosa solemnitate, el
ad S. Sacerdoiis azylum sananda deducitur, sed advenicnte ad ejus veni rubile lcmplum numerosa
cum jam aliquot dios e.xig'sscl,et. per eam inaiignus populi miiliiludine, ut duo nihilorninus pagenses
spiritus multas blasphemias eiiiibisset.qiias hic iii- convenirent, qui amtio lili(i& suos parvulos._usu lin-
screi-e lonuum duxiaiu?, divina
cjusdem gr.itia.per guaj carent's, sanandos adducercni. Ooiuni parvu-
Christi confsssoris merita,tandem a doimone estli- lurum alier tain vucis qu:im oinnium membrorum
berata. amiserat ollicia p;iriter: qui ambo conlinuo sospi-
34. A partibus vicinis puer quidam deccnnis ad ^ tate recppto, divina opilul.inte gratia,'per S. Siicer-
S. duclus monasterium luerat, qui ab
Sacerdotis remearunl ad propria.
dulis rnerita, Iffitabundi

ipso nativitaiis suce tempore auditu, visu, noc non •41. Vir quidam uomine Eubolus (40),
nobilis,

ct lingu.T! usu curuerat sod cum ibidem aliquan- : proptor suarn animam quemdam alebat inopem :

diu pernoctaret,et minimeconvalesceret, taidio af- inops namque ille surdus etmutus.hac iliacque di-
fectus ad propria remeabat. Verumtam.cn cum nec scurrens, dum niullis calamitatibus premerelur,ad
speni quidem sanititis.ab eadera redieus enclesia, hunc nohilem virum se contulerat, nec patreraaut
secutn reportaret, subito aLniiium, visum, et lin- matrera prseter eum alium noverat,sed hunc Domi-
gua; pariter usum, in eodem positus rocepit iti- nus operans illi patronum provisoremque provide-
nere. rat. Quodarn igiiur die ille miles ingenuus, fama

35. Septonnis item puer, cui linguaj negabatur praeclarissima IJ. Saceidotis excitatus (qu;E per to-
suo alduclus est ad hujussancti
officr.im, a patre regionem emanabat de virtutibus, quas
tara illarn

^ tuinulum, utibi recipere merrrelur sanilatis com- Dominus penjusmeritum opcrab;itur, apud d ctura
modum : s;;d sum ibidem una tantum nocle excu- monaslerium) tiiroxit illuc hunc pauperouluin, utci
bias peregissel,el quod qua;rebal non impelrasset; sua miseratione subveniret, sicut 8lio> curare con-
reiiens in crastinum, antequara propriain ingre- D sueverat. Vernaculi vero praefati Euboli anteS. Sa-
deretur palriam, verbosilate nimia longa rupit si- cerdolis praeaentiam venienles, oblationis munus
lcnlia. quod detulerant,obtulerunt,acdemum pro pauperia
3o. Qu.-cdam item mulier oculorum privatalumi- iHiu-* salute rogaturi lidem se iu terram prascipiia-
nc, S. Sacerdotis venit ad limina, poscens f-jus ju- vcrunt. Sed dura imrainenie jam nocte, vigiliarutn
vamina (luaj dum in ejus posita est basilioa, ma- excubias ibidem peragere, sicut eis a doniiiio suo
gnahominumslipalaca'erv.i,postmultaprecamina, imperaium luerut, disponerent; mox a cuslodibus

Villa; illiu^ nnmen in tabula topogranbica nnn ex- vam innurrit.

primitur; in Bnlbirio lainen di(j;cesis Caiinrcen^is ('56) Esl Kiihnlns cr.u Enbalus comes Piciavoriim
nominaur Ct()'a-dul'onl-:le Rioii: unie suspinor ciroii ^innum 909, unde (ir.iauali G;iillelmi Ai|uilM-
a ad cujus osliura vicus ille
rivi), sit, (aclum esse ni;e du-.-eset Pictaviae comiles: sed de eo Uic ajji
noracn nec aliura tabula rivurn olfert, quam qui
." vix est verosimjle.
prope Vigannum oriens supra Costeraustam in Se-
1001 VITA S. SAGEHDOTIS. 1002

ecclesiee foras secedere prajcipiuntur.lUic vero quod A quentia (famum) promerilus, et litterarum scientia
vi non audebant,verbo tantum resistcbant.et nullo tuitus.et primoribus patriae notiasimus. Quoddm
rnodoe.xir»; volebanl, Verumtamen cum inlcliige- vero lempore cum quodam noa longe a potente,
reat quoniara ibidem,sicut di&posueranl,ilia nucle monasterio, morabatur apud castrura quod Carlu-
m ;merc oequibant, notiicn S. Sacerdotis invocare tium (49) vocitatur nam reguiee jugum ferre non
:

cceperunt.Quid plura ? Inops ille surdus et mutus a circucnquaque plenus jara gio-
poterat,sftd ecclesias
nativitalo.continuo cocpit loqui et audire. Tunc qui Domini dies, toto orbe cele-
ria ventilabat. Natalis
huic gaudio interesse potuerant,ingenti laelitia per- berriraus, imrainebat et miles iile potens in B. Sa-
;

fusi reddebant laudum praeconia Domino omnipo- cerdotis ecclesiavigiliarumexcubias agere dinpone-
tenti, qui sui fumuli S;icerdoti3 precibus iili misero tjat. Quem praediclus monachus a buno piopo&ilo
larjj;itus luerat sanilutis launus. Seniores vero loci, ieflectere cupien?,omne illius noctis otticium se ibi-
curatum inopem.quod nomen suum nunquam (47) dem celebraturura,ac si in meraorata ecclesia posi-
audierant, et primo quo vocari debuisset noraine tus es^set, ex inlegro repromisil. Prajvaluit iluqiie
ncsciebant, Salvatum appellaverunt. Qui diu po- monachus ille,railitemque relinuit : qui 'poslquam
steain eodem permaneiis monasterio,multi3 adve- est cibo vinoque repletus, cum quodam sacerdote
nientibus cuncta quae raododiximus, saepius repli- g in conligua capella se collocavit : et cumindulgeret
cabat. quieti, ecce S. Sacerdos adstitit, dicens ei : « Cur
42. Dies Paschas sanctissimus illu.xerat, et ad S. hic,Seguine,dormiens,poculoinebriari soblivionis?
Sacerdotis ecclesiam noa minima plebis multiludo An non potius oporteret et cum reliquis fratribus
confluxerat : inter quos quidam Ademarus,illustris es3e,et debitum officium Domino persolvere in tam
genere, a Montiniaco (48) castello convenerat, et in praecipua solemnilate ? » Gui cum respondisset ilie:
eadem ecclesia paschaiesacramentum percepturus. (( Quis esjdomine ? » S. Sacerdos severius in eura
dum missae peraf^erentur olficia, persistel;al. Hic respiciens :«An non me nosli? Curaiumnum tuura
autem Ademarus lilterarum disciplinam, cui a pa- Sacerdotem fugitando declinas? » Et cum hac dixis-

renlibus traditus fuerat,prffidff factus contempse- set,continuo per capillos a fulcro eum extrahens,
rat, et innumeris sajpecalamitatibus mercatorespe- caput ejus ad humerum inclinavit; demum illum
regrinos,seu quoslibet viatoresper provinciam il. ante altare projiciens,immanissimis verberibus ce-
lam eunles,finitimosque rurieolas vexare consueve- cidit. Audires eminus icluum crepitus vocemque
rat, et in hujusmodi studiisanimi sui sinum laxa- dolentis. Quid mullis memorem ?Seminecem eum
verat. Verum cum,bicut jam dictum est, in medio deseruit.lJsec omnia praedictus presbyter fieri vigi-
populi inlra ecclesiam li. Sacerdotis incolumis ad- ^ lans conspiciebal, sed ingenti pavore percussus,
stare videretur, et evangelii 'ectio recilaretur, in quid deberelagerenesciebat.Seddum jam transacta
pavimento subilo corruit. Nam, ul ipse postea re- nocte lucis aurora conaretur emergere, surgenles
tulit,ante oculos ejus S. Sacerdos, episcopali infu- undique viriper castelluii), mirabantur oranes cnr
]d decoratus apparuit, et virga, quam manu gere- in tam praecipua solemnitate moraretur presbyter
bat, colluiii ei percutiens, eumdem caderecompu- celebrare otficium nocturnale :qui eliain usque ad
pulit.Sed conresliin a circumstantibus est sublcva- ostinm capellse venientes,capellanum surgerepra^-
tus,et intra claustri ambitum deportatus. Expleta cipiunt irridentes. Al ille, eorum aflamine acvici-
vero missae celebratione, continuo abbas cuni fra- nitate roboralu3,surrexit ; el ostium eis aperieos,
Iribus adtuit accersitus. Tunc a?ger ille crimina quod factum fueratintimavit.Tuncilli atloniti,tanto
cum misera meiite pertractans, et vicinam mor- viso miraculo,eodem comitante pre?bytero, concito
tem nimium pertimescens,omnipotentemDorainum gressu ad beati confessoris Christi domicilium con-
peccando irritavisse,et S. Saccrdotis se iram pro- venerunt et dum fratres ejusdein loci raissarum
;

raeruisse, lacrymando confitebalur. Abbas autem, solerania peregissent, eos in unum convocant, et
ncc non etomnes monastcrii fratres qui aderant,ei quod factum fuerat indicant.Monachus vero mise-
condolentes,canoaicum habitum ei continuo Iradi- rabiliter exstinclus, exemplo videntibus deservit,
derunt,et ad poenitentiaeremedium eum protinus
D ne vagi et instabiles contra auctoriialem regulae
admiserunt.Ule vero obliquo collo tota hebdomada fiant, et sive intra ecclesiara sive extra consistant
miserabiliter aegrotavit, et die octavatandem exs[)i- divinum offlcium nunquam praetermittant.
ravit.Morsejus plurimos terruit,et dum hujusmodi 44. Tempore alio mercatores, cura suis sarcinis
verentur exitum, satagebant offerre Domino poeni- ad urbemTolo3anameuntes,perSarIatenscm villara
tentiae fructum. proficiscebantur ad prwdictaraurbera.lJi celebri fa-
43.Seguinus quidam monachus, saecularis et va- ina virtutum gloriosi praesulis Sacerdotis excitati,
gus, S. Sacerdolis exstitil : hic tauien erat elo- ad ejus oratorium venientes, et oblationis officia

(47)Credo legendum audieral et nesciebat, ut in- Sarlato distat,Boream versus.

telligatur qui mutus ac surdusa nalivitate fue-
is (49) Carluxium castrum, duabus circlter leucis
rat,(iuia de noraine suo rogatus responderc nil po- supra Calviacum, ad eamdein Dordoniae finvii ri-
terat, occasionem dcdisse novac appeilationis ex pam, intra quae duo loca silum fuil monaatcriura
eventu ei imponendffi. Calabrum.
{i8)i\Iontignia ad Veseram, vix quatuor leucis

Patkol. GLXIII. 32
 1003 LAMBb^RTl AUDuMARl!:NbIS 1004

pprsolventes. se euaqtie omnia Doiriino et S. Sacer- A roox relrogrado calle redourite3,et calenaruiTi vin-
doti coiniiiendavfrunt.Qiioa etiam ab(-'unte3,et pro- cula in Salvalori mundi ecclesia suspendenlCH.De-
posilum itor agenlcs, qiiidam nialigni comprehi'n- inmn il!i qui eos comjjreheniicriint pccnilentia du-
denles, in quoddam municipiiim udduxoiunt.ctlo- ctijibidiMii 003 sunt sccuti : sicqne omaos unanimi-
ris durissimis manua post terga reli)_'averunt, eo- ter salvAlori et libcralori Dominosanctoque S.iccr-
rumque pe iee compedibus lerreis constrinxcruiit doti graiias refcrcbant. MuUa [praetereo] qu;e Sal-
Qui ciim triduo detinerenlur,el mullorum tormcn- valor operalus cst postmodum ad laudein Fui san-
torum licneribus mucerarenlur, S. Saceniotis aii.vi- clissimi Sacerdotis praesulis, Sarlatensis Ecclesi;B
lium invocare coepi runt. Adlnit eis clemcnlia mi- Patroni miraculorum gloiia dccorati,et facit visibi-
seranlis Domini,aui servi pulsata precibus ;
ot ecce liler quotidie incessanter: quod etquajsumus faeiat,
tcrtia noctesubilo vincula dissolvuntur,eorura pedes ad laudem etgloriamnominis sui,per infinita ssecu-
relaxantur, el captivi crudeli custodia liberantur : lorum saecula. .\men.

A!HNO DOMINI MCX.XX

L4lllBEllTliS kjmm
LIBER FLORIBUS
N OTICF
SUR LE

LIBER FLORIDUS
MANUSCRIT DU XII« SIEGLE;
PAR

JULES DE SAINT-GENOIS,

PROFESSEUR-niBLIOTHfeCAlRE A ^'UNIVERSlTfc DE GAND.

Extrait du Messager des Sciences hisloriques de Belgique.

LIBER FLORIDUS LAMBERTI CANONIGI.

MANUSCRIT DU Xil« SIEGLE.

La biblioth^que de de TUniversite de D titre de Liber ftoribus Lamberli canonict.

la ville et Cest —
Gand possede aujourd'hui au delk. de 600 manus- utie de ces encyclopedies indigestes,telles qu'on en
critSjla plupart interessants pour Felude du droit, rcncontre souvenl parrai les monuments litt^raires
dela th6ologie,derhistoiregenerale etde l"higtoire du moyen ;ige, et qui, k une 6poque ou il y avait
de notre pays. Parmi eeuxqui se distinguenl par peu de livres, presentaient, resserrees cn un vo-
leur haule antiquite, il faut placer en premiere li- lume,Ies principales notions scienlifiques dont on
gne lerecueil connu par les bibliographes fous le pouvedt avoir besoin.
1005 LIBER FLORIDUS. — NOTlTlA ET EXCERPTA. 1006

Unecncyclop6clie de cegenre, dontla r^putation A '^^WolfenbutteL —

Ce savant ^crivuiQ en a ex-
est Irfes-granile, existe a la biblioth^que royale de truit un fragnnpnt do chronique fort connu, inliluld
Bourgogne, h. Bnixelles nous voulons parler du
;
G^tnealogia coniHum Flondrix (6).

Trdsor des Sciences, de Brunetto Latim, dont 11 oxista un Liher (loridus i la bibliolheque de

M Fl. Frocheur a donn6 une descri,»lion delaillee Douai 11 porto le n» 740 dea mss. Cest une copie,
;

dans le Trdsor national, aniiee 1843, 2" serie, t. II, du xve 8i6cle, dcs parties historiques du ms. iJe
p. 157-175 (I). S' Bavon.

A la bibliolheque de Li6gp, il existe HUdsi quel- G'iinnr.0 la plupart de ces menlions ne font con-

ques compilutions de ce genre ; raais ellcs sonl naltre quNmparfnitement une des plua curieuses

d'iine date posterieure. compilations qui nxisleiit, nous avons cru faire plai-
Dans la premiere partie de la notice que M. Wal- sir aux bibliographes, en donnant ici une notice de-

wein de Torvliet publia sur lcs mss. de nolre bi- taillee dos 192 traites ccnienus dans ce volume.

bliotheque, en 1815, nous trouvons la description Quanl h. Tauteur, Lambort, on cnnnatt peu de
suivanle de ce curieux recueil : chose de sa vie on sait qu'il 6tait lils dOnuiphe
;

N» 197. Ubelhis chronologicus historicui a Lam-

<( et chanoine de S'-Omer. Dans le tableau chronolo-

« berlo Onulphi filio canonico sancU Audomari, de n gique, dont nous parlerons plus bas, au n» 23, le
« diversorum auctorum floribii% coniexlus, pctit Liber Floridui contient cetle phrase : iJ/LXX K//,
« in-folio. — Ce ms. sur velin, conlonant des fl- VI kal. febr. Onulfus canonicus pater Lamberii qui

« gures coioriees, est ecrit vers raii 112o. La coL librum scripsit, obiil. Nous voyons par ce pcu de
« leclion est assez prejicuse.» mots qu"Onuirp, pere de Lambert, 6lait aussi cha-
En rendant comple a la Commission d'hisloiie, noine, et qu'il mourut le 26 janvier 1077 (1078)
dans les seances des 5 et 6 decembre 1834(2), dcs cette circonstance, on le voit,nous sert k d^terminer

manuscrits de la bibliothcque de Gand qui of- k peu pres Tepoque k laquelle le volume futecrit (7).

frent dc rintei^l pour Felude de nos nnnnles, Aii fol. 154 1°, se trouve Tarbre genealogique de
M. Warnkouig enlro dans quelques ddtails sur le Lambert, du c6te maternel : Genealogio Ovdvini et

merite du Liber floridus, qui cfcl cite avec elogo Heimerici dccani filii sui. On y voit que sa mdre
dans plusieurs manuscrits du xiii* siecle. Dom s'appek'it Eve, le pere de celleci Baduif; son grand-

Berthod en parle dans sa notice sur les mss. de ia pere Heimeric, son bisaieul Ouduinus. Revcnons
Belgique. Purmi Ics chroniqueurs qui se sont sur- mainlenant au recueil lui-m6me.
tout servis du Liber fioriius, il faut citer Jean de Le volume connu h la Bibliolheque de Gand sous
Thierolde, qui 6crivait k la fin du xm" si^cle (:-!), C le titre de Liber Floridnt est un gros mar.uscrit in-

ainsi que rhistorien Brugeois Custis (4), et, lout jolin, sur velin sale, fort manie, ct endominage, et

recemmenl, Pertz y a rejouru dans le l*"" volurae quelquefois illisiblc en {jlusieurs endroits.Il conticnt

dc ses Monumenta Germanix historica. 287 feuillets, surles marges desqicls on a ecritdes
D.ms son intro iuction ci Hisloire rf" la Flnndre notes, que des rclieurs m;.ladroits ont decoupe.'8 en

et de ses institutious (5). M. Warnkflnig nous parle parlie. II y a quelques feuillets doubles, replics en

encore du Libcr FLoridus, et assure qu'unfc copie dediins. De nombreuses miniatures, des leltres cn
plus ancienne en exisle dans la bibliotheque ducale couleurs, des encadrements de toute espece, orncnt;

(1) Voir aussi sur Brunello Latiui, une notics comme un des hommes les plus reinarquables de
de M. Marciial, Bullelin de TAcademie de Bruxel- repoque, distingue lout ci la lois coniuio savart et
les, XI, p. 263, et Ville.main, Cours de liit^ralure co^iime pr^dicateur. EIu abbe de S'-Berlin en
du moyen (V)0. l. I, X« leQon, nm^i que la Dihlto- 1095, il s'occupe aciivempnt de radn;inistration
tlieqiie de iEcole des charies. Sur rofflco du Podestat, qui lui est contiee, el construit les nioulins h eau
par Lenormant, IL p. 313. du monaslere. En 1118, il revfit de rhabil mona-
(2) Bulletin de la Commission royale d'histoire,
blique Bauduuin k la Hache, XII^ comte de Flan-
1, p. .n9-G0. dre quelque temps apres il lui donno la s^pullure.
;

{3)Chroni'] ue d'j St-Bavon,d Gtnd. Gand.VsiSSas, Tx^^ 'ait convrir de plomb une grande partie de
1835, in-8», p. VI reglise S»-Bertin. qui fst consacree en 1105 par
(4) La Bibliotheque deGand possede aujourd'hui
1'eveque de Terouane il renouvelle pre?que touics
;

presqne tous les mss. originaux de ce feoond ecri- les clochcs, fait b^tir la chapelle de la Vierge Ma-
vain. rie dcs Inlirmt^s, le cloitre, le dortoir et le quartier
note 1, et p. 64, note 1.
(5) I, p. 43, des h6tes. II fait en outre confectionner une croix
330.
(6) Ibid., p. pr^cieuse, qu'on voyait enccro au tresor du mo-
(7) Nous nons elions adresse ci M. E. Taillor, con- nastere avanl 1790. L"abbe Lambcrt mourut en
seiller h la Cour de Douai, pour obtenir quelques 1123, et fut inhume dans la chapelle de la Vicrge
renseignements sur ce Lambert il s'est empresee ;
Marie des Infirmes. [V. le Cartulaire de S' Bertin,
de nous envoyer la note suivante, dont nous croyons redige par Folquin ct publie recemrapnt par M. Gue-
en tout point pouvoir adopter le:» conclusions :
rard (collection in-4° de Documenls pour rhietoire
« On ne sait rien de positif sur la personne du (lo KrancPy) Johannis Yperii Chroniron S. Btrtini,
;

chanoine Lambert de S'-Bertin, k Saint Onicr. c ip. 40, b' dnns

1 hcsaiirus vovus Anrcdotorujn de
Gependant tout porte k croirc qu'il est le u eme D. Marlcnc, t. III, col. 592 ct suiv. V. aussi VHis-
qii'un personnuge de ce nom, qui aux Xl« ei Xlt* toire lilidraire des Benedictius, t. XI, p. 13, ett. XII,
si^clcs fut snccessivement eccldlre cl ubbd de p. 78. j »
S'-Bertin. Folquin et Yperius signalent cc doin^cr
1007 LAMBEUTI AUDOMARENSIS 1008

ce volmnc. L'6criluro, qui est do dillerentes

mains, \ encore h remarquer, que les auteurs ou les encyclo-

ne parait pas 6tre posterieure h Tannee 1125. La pedistes du moyen ilge ont puis6 sont souvent cites
reiiurc csl iiioderne ; au dos oo a mis Floridus Lam- furliveinent el pris lcs uns pour les aulres on : ainsi

herii —
Diires Phryoiiis. trouvera S'-Jer6me pour Si-(>hry>03tome, Frede-
Au versu de ia premicre feuille de garde, on lil gaire pour Gregoire de Tours, etc. .ies lors on ;

In hoc codice conlinentur sermones doniini Gerrici conQoit que les rechcrches se coinpliqueat de nou-
abbatis, —
liber,!iancii Bavonis Gandmsis ccclesic, cic. velles dilliciiltes.

Cetto inscription nous apprend que ce [iianuscrit Fol. 5 u" h 13 V*. — N' 1. ProLogus Odonis, epi-
appartenail h 1 1 bibliotlieque de S*-Iiavon. Lc rcclo scopi Camentcensis. G'est une dissertalion theologi-
de la contient la determination gramiria-
i'' feuiile que sur !e pech<3 et laperfecliou chretienne. Au folio

ticule dc quelciues mots latins au verso se trouve ; verso, on lit quelques vers sur St-Omer. Au-des-
une listedepersonriaj,'e9 auxquels ondoit desdecou- sous, da:i9 iin melaillon curie est rfpresentd le

vertes et des invenlions utilea. Une pfctile chroniquc Saint,assis sur une liemisphcre, dansratlituded'un
termine ce feuiliet ; les quatre dernieres lignes por- prelat qui benit ,
quelques mots relatifs h sa vie y

tent « Lidricus harlebeccensis primuscomes flan-

: sont joints. Vexplicit de ce Iraite se Irouve au folio
« drie, anno d. DCCXGII regnare cepit. Balduinus n 10, recto. LSi cominonce un autre traite, intitule:

« ferreusquarlus coines flancrie, anno d. DCGGLXII Judaeus guidam dispulans cum Gisleberto, abbati
« Judith, filiara regisKaroli calvicepil. Godefridus, fVestimonasterii (8).

« fiIiuseustachii,comitis bolonie,anno d.MXCVllII Le folio 13 n° est rempli par une grande minia-
« hierusalem cepit ; Rotbertus quartus Xus comes ture, censee representer le chateau de S^-Omer,
« Flandrie godefridum hierosolomitis terre regem avec ces mots : Sithiu vilta id est Sci Audomari ca-
« constituit. » strum. Au-dessous, un moine, probablemenl le cha-
Les recto et verso de la 2« feuille contiennent noine Lambert lui-meme, qui ecrit dans uae ca-
quelques indications chronologiques au bas, a ;
thedre, entouree des noins des abbes deS'-Omcr :

I'annee 1097, la mention sommaire de ia prise de de Saint-berlin k Otger.

Jerusalem. Au folio 13 v°, une courte chronologie de TAn-
Le recto du feuillet 3 estdivise en Tcolonnes, ren- cien Testament, a partir de Moise.
fermantiaiiste: 1° des rois d'As9yrie de Belus k'lo- : Fol. 14 R" v°. N° 2. Ordo miraculorum
a 16 —
nos ;
2° des rois de Perse : d'Arbace k Denis ; 3", 4" secundum Matheum. Marcum et Lucam
Chrisli Jhesu,

et 5", des rois de Rome et des empereurs romains alque Johanuem biographie sominaire de N. S.
;

de Janus k Henri IV ;
6« et 1°, des rois de France : Jesus-Christ, tiree des Evangelistes. Au folio 15«

ds Pharamond i Philippe II. '-'

Descriptio Oionis, episcopi Cameracensis super ca-
La compilation proprement dite ne commeace noiies Evangeliorum. Cest un trait6 sur !a concor-
qu'au foiio 3 v", par ces mols : Incipiunt capUula dance des Evangelistes.
Lamberti in Floridum. — Dans le prologue qui suit, Fol. 17 h 18 v» N" — 3. Vreculfus episcopus de
l"auteur qui 8'y nomme Lambert, fils d'Onulphe, Judeorum judicibus et regibus chronologie soramaire
,

GiiANOiisEDE S^-O.MER, explique les inotiCs de son des juges et des rois d'Israel-
entreprise et declare avoir appele ce \\\re Floridus, Fol. 19. — No k. Sp[h)eratripHcata gcntium mundi
parce qu'il en a compose lecontenu: cfe diversorum Genles Asie, Europe, Africe diverse. Au milieu du
auclorum floribus. texteest represenleo une mappemonde,contenantla
Vient ensuite la lable des 190 (192) trailes, qui listedes peuplesde rAsiede rEurope et de TAfrique.
sont contenus dans ce manuscrit. Nous donnerons Parmi ceux de FEurope, on cite, \cs Alatnanni, Ze-
ici les tilres de ces Irailes, tels qu'ila se Irouvent landini (9), Morini Suevi, Durgnndioties, fluni, Tun-
dans cette lable, ou tels qu'ils sont indiques en t6te gri, etc. — Les limiles des Irois parties du mondey
de chacun d'ftux, lorsiu'ici le titre est plus expli- sont indiqudes.
cite, Quand ces titres expliquent suffisamment le No5. Sp'Ji)era principum per etales Fol. 19. v» —
sujet du ineme presente Q regnorum. Uue figure de forme spherique, divisee'
traile, et qiiand le traite

peu d'inter6t, nous nous abstenoQs d'y ajouterdes en6comparliments,donne la chronologiesommairej

eclaircissements. Lorsqu'il nous a ete possible de des six &ges du raonde.
decouvrir les auteurs de ces difi"erents traites, nous Fol. 20 Ro. No 6. Sp{h)eya Minolauri, domus —
en avons fait mention. Mais nous proclamons l'in- Dedali; figure censee representcr lelabyrinthe, avec
suffisance de notre erudition, pour rendre completes le Minotaure au milieu.

de semblables recherches. Raban Maur, le ve- Fol, 20 vo. N» 7. Sp{h)era mundi microco- —
nerable Bede, Isidore de Seville, etc, sont, au reste, smos mundi etates usgue ad Godefridum regem (1099); :

les sources ordinairesou sont puis6es les rares no- aulresystemechronologique. egalementdiviseen six
tions scientifiques de cette epoque. II esl d'ailleurs ages.

(8) Nous ferons remarquer ici que, bien que la tion.Sous la meme rubrique, indiquee k ia lable,
lablo ne f.^.sse rnention que de 190 traites, il s'en y en a quelquelois Irois ou (juatre.
trouve un plu.s gr.im.l nu:nbre daiis cette compila- (9) Mot ajoute plus tard.
 1

1009 LIBER FLORIDUS. — NOTITIA ET EXCEIIPTA. 1010

Fol. 21. — ^"8. Freculfus episcopus hisloriogra- A Jean de Thielrode, qui semble s'6tre servi de ces
phus : fle mundi exordio, de filiis Ade el Noe et re- indicalions (13).
gnorum regibus usque ad Chrislum, FoL 32 v°. — N» 21, Chronicon Isidori (14). de
Fol. 21 V" — N° 9. Eyesipfjus historiographus : de quinqueetatibus ; chroniquesommaire^depuis Adiira
Judeorum judicihus, summisque sacerdotibus eorum- jusqu a Jesus-Christ.
que regibus. Cest encore iin autre lrail6 que cehii Fol. 33 V» a 3.5 r". —
N" 22. De VI muncH Gene-
indiqu^ an n" o. rationibus c'esl unechronique sommaire,maispiiis
;

Fol.22 V». — N» 10. Caiphas qui et Josephus an- delaillee que la precedente,

Uquitatum historiographus de sapicntia Salomonis. :

Fol. 36 V» h 45 r". N" 23. Anni Domini Jesu—
Fol. 23 \°. —
N» II. De Salomone et ejus glo- ChrisH. Tableau chronolop;ique de Tan 1 a 129.5,
contenant jusqu"ci 19 la date do ravenement des
1
riu.
N° 12. Sp{h)era mensium ei elemenlorum. papes et des empereurs, de queiques balailles m6-

N° 13. De circulo superioris celi.

morables.de mort de personnagcs celebres et d'e-
la

N° 14. Apoculypsis depictus.

venemenlsremarquables. Ony trouve aussi d"aulre3
notes historiques,dont la plupart concernenllemo-
Les quatre chupitres ainsidesignes dans la table

manquentdansleMS.;ilssetrouventrempiacespar B "astere de S'-Oiner. A partir du Xl^siecle, ces in-

dicationsdeviennenlplus nombreuses. Cest dansce
les suivants Fol. 23 r": Quid in principio Deus sex
:

lableau, comme nous Tavons dit plus liaut (col.

diebus fecil ; et fol. 23 v° De etate mundi ah Ada ;

1006), que noustrouvons le jour de la inortd'Onul-

usque ad Salomonem.
phe, pere de Tauleur du Liber Floridus.
Fol. 24. —
N° 15. Ordo ventorumChrislietnatura
Apres Idn 1119, nous n'y rencontrons plus d'an-
ipsorum une figure spherique, bleue et rcuge, di-
:

notations, ce qui nous permet de supposer que ce

visee en conipartimenls et oii les vents sont designes
manuscrit a etc compose avant celte date. M. Van
par les mols tudesques Ost-ost sud ost, sud-sud, :

LoKERENa publidla plupart de ces noteshistoriques

sud-west, ivest-west, nord-west,nord-nord, nord-ost.
a la suite de Thielrode(15). Toutes ne semblent pas
Suil rexplication du tonnerre, d'apres le venerable
cependant etre de )a meme main plusieurs ont ete ;
BfeDE.
intercalees dans la suite.
Fol. 24 V. —
N" 16. Sp{h]era Macrobii de quin-
L'auteura aussi fait menlion dans ce tableau des
que zonis; sphere divisee en compartinients, 'ju'on
iettres dominicales,du terme pascal,des indiclions,
a peints en rouge, bleu, vert et jaune, et ovx se Irou-
desconcurrentselautres observations utiles au com-
vent transcriles quelques notions geographiques,
put ecclesiastique. Au fol. 45 v", on lit un exlrait de
'

entre antres ces mots Zona australis temperala,ha p

:

Jornandes sur roriginedes Golhs.

bitabilis, sed inccgnita hominibus noslri gpnrris.
N» 24. Nomina regum Roma^ (
Evidemment, cette phrase se rapporte k Tidde qu'on
Fol. 46 V» a 47 r°. < norum.
avait deji k celte epoque de rexialence d'une qua-
i N°25. Nomina pontificum Ro-
trieme partie du monde.
manorum liste des empereurs jusqu'a Henri V,
Fol. 25. —
N» 17. Cursus solis solstitialis et equi-
et des papes jusqu'k Calixte II, tous rangesdansS
;

noctialis, autre figure spherique, sur le rebord ex-

colonnes.
lerieurde laquelle sout designes les douze inois de
Fol. 47. v°. —
N" 26. Dc Gentium vocabulis noms ;

l'annee (10).
des peuples descendus des fils de Noe.
Fol. 25 \°. — N» 18. Cursus lunaris et anni de-
Fol. 47 vo. —
N° 27. De provinciarum. episcopati-
scriptio autre figure representant le mois lunaire,
;
bus fragment de Gregoire de Tours, sur les dio-
;

avcc les differentes phases de la croissance et de la ceses metropolitains (16).

d6croissance de la lune (11).
N" 28. Mappu vel oresta (sic) mundi.
Fol. 26. —
N^ 19. Sp[h)era Apulei, vite et mortis ; N° 29. De V famosis civitalibus.
calcul astronomique, base sur !es mouvements lu Ces deux chapitres, indiqu^s dans la lable, man-
naires, pour apprendre h connaitre le moment ofi ^ quent.
ineurent les personnes atteintes de la fievre. Fol.48 v° h 49 r". — N».
De provinliis rnundi; 30.
Fol. 26 v° Ji 32 r«. — N» 20. Martyrologium. Cest explications etymologiques des principales denomi-
leMartyrolocied'Usuard (12) : ileslparticulierenient nations geographiques du globe.
interessant h causo des annolations historiques Ful. 49 r°. —
N° 31. De regnoium vocabulis geu- :

qu'ony a intercaleesel qui presque toutesrec;ardent ies ^sie, Europe et Africe m^mes explicaiions pour;

la Flandre. Ces notes ont etc publies par M'' A. "Van les peuples des trois parlies du monde. Cest pres-
LoKEREN, a la suite de la Chronique de S»-Bavon, de que un doul)lc emploi.

(10) Ce sujet n'esl point mentionn6 dans la lable (13) Pag. 201-202, et preface, XI.
du volume. (I4j Isidore de Seville.
(11) Meme observation. (15) Pag. 203-208.
(12) V. Usuardi Marlyrologium, op. J. Molani Lov, (16) On voit qu'i[ y a ici une lacune, car la feuille
1568. suivantf est d'Lino autre ecriture.
 .

lOH LAMBEirri AUDOMARKiNSIS 1012

Fol. 49 V». — N» 32. De mundi civilalUnts ; o'e.*t A ^'f''- ^l v». — N° 50. De crocodillo Nili fluminis,
une Usle des priiicipales villes du niondp, avec le figiire reproooatanl cet animal.

nom de leurs fondaleurs. V()\. 62 r». — N" 51:. De Behemolh bcllua terrx,

Fol. 49 V h 5'i r"- — N« 33. Marciartus Felix Ca- descripliun de raniinal litbuleux designe sous le

pcila De genlibm diversis et monslris nolionB som-

: ;
nom de Dehemolh ; ininiature bizarre, repr^sentant
le diable acsis surce monstre, inconnu s;in«doule
maires sur des peuples peti connu.? ou /abuleux, sur
{i nos naturali.sles. Au dessus on lil Diabolus se- :
dos animaux exliaordinuires, etc, etc.
Fol. 51 r°. —
N" 34. Dc nonifuibus civilalum mu-
tlenssuper Behcmolh Orientis bestiam singularem el
solam 1 Anlichrislum
lalis Asie urbium anliqua nomina nunc vero vm-
taia.
:

Fol. 62 v°. — N" 52. De Leviathan scrpenfe ; mi-

Fol. 51 V" —
N° 35. De parndiso et insulis. Enu-
nialure grossierc representant rAnlochrisl, assis, le

Bceptre en niain, sur im dragon, peinl en vert, avec

meration des principales lles dela terre.
Kol. 51 \°. —
N» 36. De paradiai flumimbus\ note
la suscription : Aniechrisius sedens super Leviuthan
serpentem,sigiiiftciiutembestium crudelem infine (17).
sur le Gango, rEuphrate, le Tigre et le Jourdain.
Aii fol. une iniaiature representant un edifice
52 r°,
Fol. 63 r". — N° 53. De monslris Cceaiti maris
^" n^cibus). Parmi les puissons, oncte le hareng
de construciion bizarre, au m.lieu duquel s-e!eve B
dont Tauteur dit Allec, pisciculus ad usum salsa-
au-dessus le mot
:

Tarbre de science Paradtjsus.

; :

Fol- 52 vo et 53 r». N" 37. De mundi flumini- — menlorum irfoneus,longo servalurtempore. Aurait-on

fleuves, sources
deja eu ;i cette epoque Tidee de 1'encaquement des
bvs enumerationsdes principaux
et lacs
;

de la terre.
harengs ? — Au fol. 63 verso : De conchris el con-

Fol. 53 r" — N" 38. De creaturis diversis ;

notions
chis.
—
extraordinaires
Fol. 63 V» i 64 V". N° 54. De mirandis Britan-
soramaires sor quelques races
nie itisule ; descriplionsommaire des curiosit^s na-
dUiommes.
turellesqiron renconlreen Angleterre
Fol. 53 v°. — N" 39. ChrisH nomvtu greca et la-
d'eaux chaudos, et grctles. On y trouve plusieurs
: lac.?,sources

tina el hebraica.
passaiies rdatifs au roi Arthur, ce celebie paladin
Fol. 54 i" et v°. — N" 40, Eucherius : ds nominum
de la Tahle ronde et du cycledeCharlemagne. Voici
iniervrelationihtis: explications succinctes des noms
ces curieux passages (18) :

propres qu'on trouve dans TAncien Teslament. « Est tumulus lapidura in britannia, in prcvincia
Fol. 55 r°. — N" 41. De gradibus et ministris ec-
buelth, et unus bapis suppositus et vestigia canis,
clesiasticis el officiis explicalions des differents
p qui vocabatur cabal, arturi inilitis impressa lapidi,
;

mots servant a designer dans la liturgiejudaiqiie el

quando venatus est aprum lronilh,in locoqui dici-
chretienne, les dignites et oftices. tnr carmycabal eo quidem artur sub lapide illo :

Fol. 55 V". — N* 42. De idolis gentium ;

6nume- tumulum ['ecerit.Hominesvero illius provincie,dum
ralion des faux dieux des anciens peuples. tollunt de tumulo lapidem et abscondunl biduo,'die
^ , „^ 1 N" 43, /)e Ponderibus diversis. tercio invenitur super tumulum.
l<oi. OD V». p^o 44_
I
u^ Mensuris diversis.
« Est scpulchrum in britannia, inprovincia er-
Design ition des poids et mesures des anciens
cing)?), juxta fontem lycatiinir, filii arturi militis,
Fol. 56 r°. —
N° 45. De nominibus SybiLlarum ;
eum arlur.Dum
qui vocabatur anyr; in quo sepelivit
nom des deux sybillcs connues.
auten. veniunt horaines ad mensurandum sepul-
Fol. 56 r». — N" 46. Carmen Symmachie Sybille chrum,habet in longitudincrn mensuram aliquando
de ChrisLo. pedum, aliquando VIII, aliquando XI, ali-
quinqiie
Fol. 57k58vo. — N» 47. Isidorus ispalensis epi- quando XV, numquam una vice sisut altera. «
scopus : Dt naluris besliarum ; trait^ dUsidoredeSe- « Esl palatium in britannia, in terra pictorum,
'ville sur les animaux. Le verso du fol. 56, repr6-
fundatum, arturi militis, arte mirahili et varietate
seniant uu lion et un porc, sert dMllustration au
quo factorum beilorumque ejus omnium gesta in
lexle de ce traile. U srulpta videntur. Gessit aulem bella XII contia
Fol. 58 V» h 60 v». — N" 48. Physiologia avium saxones qui britnnniam occupaverant.Primum bei- :

De nalufis avium traite d'ornithologie, qui com-

; lum luit in ostium fluminis quod dicitnr glfuy.Se-
mencc par la dcscription du grifTon. Au milieu dn cundum vero et terciura el quartumet quintum su-
feuillet est represenl^ un griffon d^vorant un per flumen dubglas. Septimum in silva celidonis.
homme. Octavum in castello guynon, in quo bello portavit
Fol. 60 V». —
N» 49 be dradone el serpenlibus et artur imfiginem sancle marie super humeros suos,
coluhris description du genre des reptiles, ornee
; el pagaiii versi suntin fugam.In illa diecedes ma-
d'une miniature coloriee, repreaentant un drogon. gna fuit de paganis per virtutem domini jhesu

(17) La figure de ce dragon, qui, ainsi que Tecri- pourrait bien appartenir a la mfime epoque que la
ture ilu texte, estdu commencement du xn" siecle, miniature en question.
a beaucoup de ressfmblance nvec le Dragon qui (18)Voirau sujet d'Arthur: Henrici Hunlindonien-
suimonl-iii la tour du BelTroi de Gand. Ce dernier sis Historia, p. 313. Francofurti, 1601.
 ; :

1013 LIBEll FLOIUDUS. — NOTITIA ET EXCERPTA. 1014

chrisli et sancte virginis genitricis ejusNonnrn hel- A Godefridus, filiijs comitie Eustachii Balduinus, ;

hiin gestum es-t in uibc legionis ;riecimum iii littore fra'cr ejus flandrensis; Balduinus de burgo, fian-

fliiminisquod vocaturlribuith.Undecimumin monte cii,'ona ; Folco, andegavensis, Baldewinus, filius

agncd ;
monle budonis in quo bcllo
duodecimum in pju3. — • Urlianus tunc papa rome; celebraluiu cst
corruerunt nonfienti (DCCCG) sexaginla viri de uno exp(;dilionishici'08olomytaneconciliumaCCC''*XX-
impetu urturi, auxiliante domino jhpsu chrislo. » quc patribus apud clarum moritem XIIII kai. dc-

NENNiDS,ecrivain anglais du xi" siecle, cst auleur cemhria. — Patriurche in Hicrusaiena : D.irabertus
de v.G passage,qi!e nous trouvons dans son Brilan- pisanup, episcopus primus Evermarus fiandren- ;

niv Elogium, p. 106, sous le titre : l)c Arluro rege sis /Arnulphus flandrensis^Wormundus ambianen-
lielligcro el de duodcciiu lelUs qux adverms saxcnes sis Stephanus carnotensifi Willelmus flandren-
:
;

habuil et quol adversariorum uno impetu proslravit. sis Folcherus pictavensia. «

;

Au Dc m,irandis Brilannix in-

reste, le chapilrc : Fol.81 r». —
No 65. Gregorius in libro AXY/
4»/3,poarruit binn etrc vout ciiLier du meme riuteur, mcralium Job de VII principalibus vicii.-: ; de Vll
qui, au dire do G. Camden, Dritunnia, p. 503, a ecrit principalibus virtutibus.
un traite ititiiule De Mirabilibus. : Fol. 81 r". — No 65. De excidio genlis Judeorum,
Fol. 65. — N" 55.
De templo Doraini Salomonis ; t> Fol. 81 v". — N" 66. quodum fumulo, Drc-
cle

deacription du Lem]iiQ de Salomon,orMee d'une mi- Ihelmo domini rapto : visio ctr-scripta a Beda presby-
niature representant un edifice bizarro, au-dossus tcro ; recit d'une vision qu'eut un certain Drotelme
duquel on lit : /Jierusalcm celestis.. en Angleterre, dans le Northuniberland.
FoL65vo. — No 56. De virtutibus XU lapidum Fol. 83 r". — N» 67. Dc seplem virtulibus co-
{pretiosarum). lumbe.
Fol. 66. — N» 57. lsi'lorus ispalensis episcopus Fol. 83 yo. — No 68. Hec est fides catholica de
de lapidibus etgemmis ;
— de margarilis albis — de ; ecsenlia divina. — Ilem d e trinitate ; serie de sen-
nigris ; ds chiystnllis. tences ascetiques, mises la plupHrt en vers et fi-

Fol. 67 v». — N° 58. De nativilale Chrisd; vie nissant chacune par le raot esse. — Plage Egypie ;

sommaire de Jesus-Christ. quatre vers sur les plaies d'E|,'ypte. Au fol. 84 ro :

Fol. 68. —
N" 59. Hisloria Angloruin regum :
De naUile Domini, versus. — Versus Petri : de do-
Beda, incipiu/it nomina ducum regumque Uritanno- nario ; charmant petit poeme sur 1» puissance de
rum. Vient d'abord la liste des rois d'ALnglcterrp, ravgenl en co monde ; nous croyons faire plaisir i

depu's Storech jusqu'ci Henri, fils de Guillaume ic nos lecteurs en le leur coinmuniquant ici

Coiiqueranl ; lesrois fubuleux et ceux de 1'IIeptar- VEIISUS PETISI DE DiSNAniO. :

^
chie y sont tous nommes. Au foiioC6v": Incipit Denarii salvete mei, pcr vos cgo regno,
historia Anglorum a Beato Beda,venerabiUpresbytero Terrarum per vos impero principibus;
compositu ;
puis au folio 73 r": Incipit chronica Quod probor et ventior ; quod diligor atque fre-
Bede: de regibus Anglorum. [quentor,
Fol. 75 v" : Dans une espece de tableau, on a Gratia vestra facit que michi magna facit.

place les 28 principales villes d'AngIeterre, pre(:6- Per vos imperium Coesar tenet, et sine vobis
dees chacune du mot Cair, {quod) Brilannico elo- Imperium nullus Ccesar habere potest,
qnio dicitur civitcs. Nouh retrouvons encore ce Denique quidquid agant.reges lerraquc viariqne
passage dans Nennius, Britan. Elog.,ch.5Q, p. 121. Certent sive gcrant prselia, vos fncitis.
Sur une bande de parchemin, qui tient h. ce feuil- Per vos in cineres esl lU.on illa redacta,

lci, sc trouve l.i suite de la succession des rois an- Quae per vos eiiam creverat alta nimis,
glais jusqu'.\ Henri^fils de Guillaume de Normandie. Cujus ad excidium dextras armaslls avnrns,
Fol. 75 vo. — N» 50. De annorum ebdomadibus ;
Cuin peteres phiigias milcs avarus opes.
expliciition des differentes esp^ces de seinaines I^er vos subierunt sibi mcenia celsa tgranni

connues d3s anciens Et, sine marte, truces sepe domant equites.
Fol. 75 v". —
No. 61. Diclu VII sapientium (sept D ^<^'' ^os Roma potens cst condtta turribus altis ;

lignes). Per vos arlifices repperit ilia bonot,

Fol. 76. -— No 62. Genealogia comiium Norman- Ad tantam molem mirabilifer peragendam
norum. Nummus multimodo profuit ingenio.
Fol. 77. — No63. De miraculis in dialogo S. Gre-
Per vos pontifices, ubbales prxpositique

gorii, Pape ; traite philusophico-ascctique, orne Quod p'r se nequeunt, absqne mora faciunt
d'une minialure, fol.76 v", representant un aibre Qni liber in ca.sa reus est metui/que gravarl,
gigantesque Arbor patmurum, dont chaquc bran-
:
Vos habeut. vento navigat ille bono,
che porte lenom d'une vcrtu, avi-c celui d'un vice Si fur deprthcnsus sit vcl latro, jaclicibusque
oppose, place en f'ice au-dessous on lit ;
f) narinm dederit, mox dato, justus erit.

«Rt^gosHierusalem :ExpeditioChrislianoruiri post Si quis sit fatuus nec sacras legerit artes,
cnniilium Urbani Pape, anno MXCVII ;mno po?t ;
Nv.mmos usque tegot. fict Aristotilcs
tcrcin hierusaiem captaci^t anno Domini MXCVIIi Ad fhmiinim puichram veniat formosus adultus,
 ; ;!

I(il5 LAMBERTF AUDOMAMENSIS 18i6

5t nichil attulerU,pellitur a thahuno A l^ol. 89 ro h 71 vo. N» 79. Ilemde astroloyia_ :

Introiat tur/iis, uuinmo comitanle bento, De ordineet ]'0^ilione signonim: diPsmSmaiurts gros-
luvfnit absque niora cuncta paruta sibi. sierea y repiesentenL lcs differenls signes dn zodia-

Denariiis reynat, regit, iniperat, omnia vinrit. qiie, les con&tellalions les plus remarquubles, eL
Et tenet imperium cumjove denarius, d'autres figiiros qui sont relatives k raslronomie.en
Faclus nterque deus magno vemratur ah orbe ra[iport avcc la philosophie occulte et rnstrologie
Plits tamen alter agit, cum sit ulerque deus ; proprcment dite, ainsi qu'on s'en servail autrelois
I\'am guodhic tonitrus tuc/ulinina fleclercpossunt pour appuyerles systemes planetairesadinis. Au —
Flectit denarius et facit esse suum. *olio 62 r», une sphere representant les ^volutions
Jupiter ofjensus non omnes vindicat iras solaircs et lunaires. —
Une sorte de mappemonde
Offi-nsas nummus vindicut innumeras. grossierement peinte occupe les feuillets 92 vo et
Divitis ad ciausam portam si tristis egenus 93 vo ; on y lit : Terre globus, puis a droite cette
Pulsat, aniore dei non aperiturei; phrase pui parait se rapporter hla. supposition de
At si denarius pulsaverit, huic aperitur, rexislence du nouveau monde Zona auslralis tem- :

Exclusoque deo clauditiir ille domo. peratn filiis Ade incognitn, playa anlipodum. Au folio
Hospite de tali jucundior est domvs omnis ; B 9o V», une figure representant les rapports de la
Hoc quicunque caret hospite, vilis erit, chronologift du mondeavec le mouvemenl des pla-
Felices nummi quibus est data tanta potestas, nete3.
Quanta nec in magno creditur csse Jove, Fol. 94 r». — N" 80.
Dc aslrologia secundum Ue-
Pace tua quod adhuc dicam bene, Jupiler, audi, dam spherecomposee de
; ceroles concentriques.qui
Quisquis habet nummos, Jupiter esse potest s'enlrecoupent de differentes munieres et represen-
L'auteur de ces vers.qui sont d'une latinite tres- tent lo cours de certaines planetes. Folio 98 vo. —
pure pour repoque, etait chanoine de S'Omer.Il a Circuli seplemcursusque septcm planetarum mouve- ;

ecrit d'autres poesies encore, comme nnus le ver- ment des sept planetes; Saturne, .lupiter, Mar3,le
rons plus loin aux n»^ 134 et 135. soleil, Luciler, Mercure el la lune.
Fol. 84 verso : L'extrail d'une ordonnance deRo- Fol. 95 r». — No 8L De astrologia e.xcerptitm ex- ;

bert le Frison, comte de Flandre, pour faire enlre- plications de la positoin respective des signes du Zo-
tenir la paixentre ses sujets.
diaque entre eux.
Fol. 84 v°. — N" 69. Grecorum littere numero
Kol. 95 v. — No 82. De XII signis ; autres no-
\xrii.
tions sur les 12 signes.
Fol. 85. — N° 70. Liltere Grecorum que numeros
;
N" 83. De astrologia.
apiid eos faciunt.
N» 84. De tonilruo.
Fol. 85 V". — N" 71.
De figuris caracterum ex- ;
N" 85. De naluris elementorum.
plicHtionsdossignesadoptespour designerenabr6ge
Ces trois trailes, ainsi indiques dans la t;ible, nc
les poids, tels que Tonce, la livre, etc.
selrouvent point dansle MS. ;prabablementqueles
Fol. 85 vo. —
iN» 72. De generibus numerorum in
(euillets qui les contenaient ont cte arraches.
raliocinalione. —
De llll" temporibus anni des
quatrti temps toinbanl,chaqueannee, a9l jours de
;

96 r°.
Fol. —
N» 86. Di tempestatibus; on y in-
dique ^quols signes on peul reconnaltre le temps
distance les uns des autres,les 1" mars,!''' Juin, i"
qu'il fera.
septembre et 1'" decembre.
Fol. 86 r". —
^"73. De annis et bisse.xtis ; cecha- N" 87. Hieronimus : de Samuele et Saul cl Plieto-

pitr.' commoncc par la division en fractioas infini- nissa (15 lignes)

menl petites des differentes parties qui composent Ibid. — No 88. Penilenlia Salomonis ; autre extrait

l'annee. de S«-Jer6me.
Fol. 86 vo a 87 r".
N" 74. Proverbia Salomonis. N" 89. De /lexandro rege Judeorum Fol. 96 v". —
Fol. 87 v" —
N" 75. De distinctione dierum ely- uUimo et Herode ; histoire sommaire d'Alexandre et
;

mologie des mots serv&nt k indiquer les difTerentes D d'Herode.

parties du jour et de Tannep. Foi. 97 1°.— N'' 90. De Cliristo el .Jo.<epfio ; quel"

Fol. 87 v». —
No 76. De natura solis quelques ques mots sur le sepulcre du Christ et sur Joseph
;

notions sur la nature dn soleil, de la terrp, de d'Arimathie.

Teau, etc. Ibid. — N» 91. Pe dormitione Johannis evangeliste
Fol. 88 r". — N" 77. De qualuor elemenfts ; une in Ephcso (7 lignes).
miniuture representanl TAgneau sans tachp,entou- Ibid. — N° 92. Apostolorum nomina XII et ubi pre-

reedequatre cerc'es qui Ogurent laterre,rair,r(au diraverunl et sub quibus passi sunt.
et ie feu. Fol. 98 1°. — N» 93. Nomina dierum secundnm
Fol. 88 v». — N»
Beda de Astrologia
78. expli-: ;
Hebrcos et Romanos et Gentiles.

cations des XII signes du zodiaque, au rnilieu unc Ibid. — No 94. De signis X plagarum Eyypli,
miniatiire representant le soleil, traine dans un Moyse virga percutienle.
cbar. Ibid. — N° 95. De electis et reprobatis.
 8;

1017 LlBEIl FLOHIDUS. — NOTITIA ET EXCERPTA. 10!

Ibid. -
N" 9Q.Decem verba legis ; articlesdu l)e- A sonnes de la mfirae famille. tels qu'ils furent fixes
calogue. au concile de Coblentz (ConflueiHium), en 922,
Fol. 98 v. — N» 97. Di! libris recipiendis; indica- Fol. 104 h 10). —
N° 118. Genealogiu comilum
tion (les iivres saints dont on peut laire usage et Flundrie. Cette chronique des comies de Flandro,
qu'on peut lire. qui devient plus detailiee a partir de Robert le

Ibid. — N" 98. i>e VIU prefaiionibus des 9 pre- ;

Frison, va jusqu'i 1120; au verso du feuillel qui
faces usilees dans la Messe par les eveques de a etc cousu au folio 195, se Irouve sous le tilre de:

France. Geneulogia regum Francorum comilumque Flan-

Ibid. —
N°99. De libris legendis iections ou epi ;
drie, la g(3n(JaIogie des comtps de Flandre, com-

tres usildespendant I'annee dansrEglisecatholi(|ue. binee avec celle des rois de France, dcpuis Priara
— Au bas du fol. 99 r" Sommaire chronologique :
jupqu'^ Charles le Bon, comte de Mandre.
depuis la cr(>.ation du monde jusqu'k Jesus-Christ. Fol. 10.5 v° h 108 r». — N« 119. Confticlus Hen-
Fol. 99. v. — N» iOO.De noticia librorum opocry- rici et Paschalis ; recil circonstancie des d(;bats qui

phoruw. ;
indication des livres ou ecritssaints apo- s'eleveient entre rempereur Henri IV
pape et le

cryphes et condamnes. Pascal au commencement du au sujet xii^ siecle,

Fol. 100 ro. - No 101. Dc duolms paradysis ; e.x- B ''^ '''"^estiture des evecheset des abbayes. Ceraor-

ceau comnnence par une lettre, datee de fevrier

traits de S'-Augustin.
Ibid. — N» lo2. De duobus infernis.
1111, dans laquelle Jean,ev6que de Frascati,mande

— a Richard, eveque d'Albanie, que rempereur Henri

Ibid. N" 103. Oe electis et reprobatis.
Ibid. — N" 104. De monstris et bimembris (19).
s'esl empare de la personne du pape Pascal et des

Ibid. — N" 10.5. De propheliis variis ; indicalicns

cardinaux.
Fol. 108 vo.— N» 120. Epistola Methodii: de Anle-
des inoyens qui ont servi h. faire des predictions
christo propheties sur la naissance, la vie et la
propheliques. ;

Fol. 100 v". — N° 106. Quol modis peccala dimil- mort de FAnlechrist.
lunlur.
Fol. 110 vo. —
N" 121. Gesia Francorum Hieru-
Ibid. —
N^IOT.D^ cyclo paschali ; nomsdessaints
salem expugnanlium qu:e Folcerus Carnotensis,
sancto dictante sfiiritu, dictavit recit de ia premiere
Peres (lui du cycle pascal.
se sont occupes ;

Ibid. —
N" 108. Dei jejuniisA}emporum;epoqucs croisade, redige par Foulques de Ghartres il est
suivants
;

divis6 en chapitres, portant les titres :

auxquelles sont fixes les Quatre-Temps.
Ibid. — N° 109. De Xll vigiliis per annuni ; epo-
d'abord une introduction, puis: 1° Exhorialio pape
(Uibain) expedilionis sancte; 2° expedilio prima
ques des vigiles C
nomina princijnnn in ea 2>° ex-
Domini
Fol. 101 r». — N» 110. De diela anni ; indication
exercitus et ;

pedilio secunda exercitus omini 4" secunda ex' ;

des mels et potions qu'il convient de prendre pen-

peditio prime iungitur in obsidione de Nicena b'^ ns- ;
dant chacun des mois de l'annee pour se bien por-
sullus mille circa Hierusalem ; 0" Franci machinis
ter recetles pour faire quelques m^dicaments.
;

civitaiem impetunt ; 1° quomodo Hierusalem a Cliri-

Fol. 101 v. — N». 111. Paler noster, greci; et
stianis capla est 8o quomodo etc,
; Hierusalem
latine.
Franci copientes laudes et graiias Deo referunt
Ibid. — No 112 Symbolum apostolorum grece et
90 admiralus Babylonis misit Lavendalium ducem
;

tatine.
militie sue el Arabes ul expugnannt Hierusalem ;

Le texte grec du Pater et du Symbole est ecril IQo bellum tercium Francorum contra Arabes As-
avec des lettres latines.
calonie ii° bello peracto. Franci spolia Arabum
Fol. 102 r". — N° 113. £>e montibus diluvio non gaudenter
;

dividunt, 12o Boamundns ; Balduinus,

operlis (5 litines).
Dumbertus Hierusalcm venerunt I30 quoniodo Da-
Ibid. — N" 114. De Jucobi et Esau ; quelques nism^inis, admiratus, Boamundum ducem cepit
;

inots sur Abraham et sa posterite.

140 Godefrido rege defimcto, Balduinus frater ejus
Ibid. — N" 115. De ccclesia S. .Audomari ; De D te7idit Hieruxalem. ;
15" ile duce Bulduino ;
16'^ bel-
pyratis Danorum Flandriam adeuntes (sic); reli-
lum llll Bundh a Balduino fadum ;
17" bello per-
ques des saints de Flandre, qui furent d^posees acto, Balduinus in Hierusalem exceplus esl cum
;i S'Omer pour les soustraire aux profanations guudio ; I80 de coronatione regis Balduini ;
19odearf-
des Danois. ventu ignis,dum pretcr solilum, tnoram fccit 20^ rcx
;

Fol. 103 r". — N" 116. De consanguinitatum gra- B. in Cesarea Palesline cepit Archadium ; 21" cxer-
dibus denomination des differents dei;res de pa-
; cilus Babyloniorum venit Ascaloniam 22° hellum ;

renle; le tol.102 verso represente un modele d'arbre V conira Bubylonios juxta Bamulam civilatem
gen(ialogique d"ascendants ct de descendanls. 230 de inforiunia Francorum qui in acie extrcma
Fol 103 v". — 117. Genealogie arbor ; enume- fucrunl ; 24" bellum Vl inlra Jopi em ct .^zolum :
ration des emp^chcmeDts do mariage entre per- 250 quando Bubyloniorum exercilus sedit unte Ramw

(19) Ccri trois dernlers suj^ts sont anssi extraitsde saint .\Mgustin; lctout ne forme que quelquesiignes.
 ;

10J9 LNMBEUTl AUOOMAllENSIS 1020

1
ium ^lW 6c//Mjn VII
; m Rom<inia in quo Suliman \ Fol. 143 lo.— N» i29. Josej)hui hiaforiographus
Friawovum priurijicx rcpiUricire volmles dcviril ;
27» Ue Chrislo.
belluin Vlll cotilra Dabylonios supradictos juxla Ces deux fragments sonl cxlraita de Flave Jo-
l\amulam,de quo rex vix evasil ; 28» de adveiitu sephe.
llugonis [ds Ti/lieriade) ad regem ; 29» beUum IX Ibid. — N" 130. D(? Iltrodeet Archetuo fralre ejus.
contra Bnliylonios srcus Joppcn, in qno rcx vix B.
Foi. 143 y" — N° 131. Exerptum de omeiia b[eati)
vicfor exs'itii ; !)0» de ohsiiliont Plvlomaidis el liou-
popn Gregorii : de anijclorum ordinihus el electorum
mundi ducis lilicrulione, durn capLus essel a Dali-
grndibus.
mauno in lionuniia Hl» de liissensione inlcr Dtiim-
;

Fol. I4'i V» a 152 v».— N» 132. Flores Hbri Ansel-

lierfum patriarcham el clerum suum 3;!'' de sub4i- ;

mi Cantuarensium archiepiscopi : cur diclus homo ;

lulione Evermari ultenus palriarche 33° de Tancre- ;

traile philosophique et ascelique sur la chule de

do quuliler cum Rudoan regc Galapye dimicavit et in
rhomrae, la raison, le libre arhitre, ctc., etc.
fugam convertit; S^" de obilu Haimundi comitis 35»
rex Babylonis exerrilum valde magnum misit llicru- I''ol 152^0^15'^ vo.— N» id3. Incipitde Nectanabo,

salem cum admirati.^ XX\ 3G» bellum X inter Jop-;

Egyptiorum mago,quiartema(jicagenuit magniim -ile'
pen et Ramulam contra liabyloneos 37» quomodo B ^'«"'^'"'" "'^ Ohjmpiadeycginn,^ MnfcrfonMm histoire ;
;

classis /iabyloniorum viso capile awputato Gimel- heroiqued'Alexandre le Grand. Leversodu foliolSS
much, a muris Joppe in fugam versi sunt 38" tlesi- represcnleAlcxandrecicheval;l'encadrementdecette
gnis in coelo visis, —
Au bas du tol. 128 De lancea
;

:
miniatureei-ttres-curieux. — Fol. 154 recio:Genea-
Antiochie in ecclesia sancti Petri inventa. logia Ovdimii et Heimerici deca^ii, filii sui. Cest
Fol. 128 v» —
N» i22. Compulus lune cum tabula ;
corame nous Tavons dit k lapage 493,la g6n6alogie
calculs disposes en tableaux, sur les mouvemenls dolamerede Lnmhert, auteur du Liber floridus.l?\us
lunaires de chaque mois travail astronomique ;
bas Epistola
: cleri jlandrensis Reinaldo, archiepisco-

des plus compliqu^s, donl il serait certainement po {Remensi), wissa pro comite {Flandrie) Roberlo
cur.eux d'avoir la clef. — F. 132 verso : Gursus lune de clericoTum ereptionc ab ejus serviiule. Celte piece

per Xli signa : hanc paginam composuit Beda pre- est imprirnee dans Warnkoenig, llisloire de Fliin-

sbyter. — Fol. 133 verso k 134 verso, autres cal-

dre, t. I, p. 330. — Au folio ib'i verso : De mundi
culs iaiissur losevolulions Iuaaires,en rapportavec exordio et Ada fHiorumque eius propagine depatriar-
chis qnoque et ducibus, prophetis, de regibus atqiic
Ics computs chronologiques connus sous le nom ile

iiombre d'or, termepaacal, reguliers, pontificibus, Judeam regcntibus el de episropis hiern-

letlres domi-
solymurum Ckrislicolis, a Christo usqne ad temponi
iiioak.-, indictions, concnrrenls et epactes. Fol.135 p
rpcto :Argu>nenlurn ad inveniendnm qwidragrsimam. Theodosii imperatoris. CMe chronique tres-sorn-
— Incensio lune embolismorum exstincdo. — Au maire n'est guere qu'une arid6 nomenclature. Au —
fol. 135; De mensibus, horologium
et

secundum Br-
bas du fol 155 v» methode pour acerer le fer.
:
—
dam. Fol. 156 r" a 161 r» Epistola Alexundri Magni ad :

Fol. 135 v». — N»^23.£)(? Luna et termino pascha-

Aristotilem magislrum suum de prelUs suiselmirubi-
libus Indie; details curieux sur rexpedition d'Ale-
li; epoqueduterine pascal mouve-
etabli d'apres les
raenta lunaires. — Fol. 136 veclo :De Kaiendis men-
xandre aux ludes. — Fn|. -161 v» Alexandri regis

sium. Macedonum et Dyndimi,rcgis Bragmunoruni, de phy-

rol. 136 r».— N» De qunluor Mariis,
losophia facla collalio pcr epi^totas ; Didyme ecrit k
124., des
quatrfl Maries, dont parlent les Evangiles. Alexandre quelle est la facun de vivre des Bran.i-
Fol. 136 v» ci 139 r". — N» 125 Genealogia muvdi neset comraentollerait parvenir i tne sagessepiir-
rhisloire soinmaire du monde, divisee en six ^gps, faite. Au bas du !'oI. 162 reclo,on decrit !a eiluatit/n

depuis Adaru jusquk Jesus-Christ.Au fulio 138 ver- fles 12 villes qiii porteiit le nom d'Alexandrie.

fOjUn medaillon representcirempereur Auguste as" De cxcidio romani Fol. 162 r" i 163 v» — N» 134.

sis sur 8on tr6ne, tenant le globe d'une main et imnerii versus cc "pcHmQ, qui a pour auteur Fe- ;

l'6peo de l'auire, avec ces rnots en exergue Exiii ^ '''«^» Johunnis fdius, Audomurensis canonicus, ra-
:

edictvm a Cesare Augu.sto ut describeretur univeiwus conle tous ksvices auxqutls Iloiiie dut sa chute,et
orbis. e'etend avec amerturae eur les n)auxde la Bimonie
¥o\. 139 v» k 140 r».— N» 126. Beatitudinum ordo et la corruption du monde (Voir plus haut n» 68).
V///; huit miniatures representant differents ar- Fol. 164 r» k 166 v». N» 135. De mato muliere, —
bres,quidesignent allegoriquementles huitbeatilu- versus ; incipit tibeilus Peiri de muiiere mulii prolo-
des. gus ;p(jeme du meme auteur sur ies maux qui sontt
Fol. 140 v» h 141 r». — 127. Nomina urborum dus k la lemn.e
et herbarum.hes noms dea arbres et plHntes.connus Fol. 166 v». — N" 136. Chronica Orosii presbyteri
k cette epoque, sonl transcril» dans 12 colonni'S, hisprinensis ad bcatuinAugustinum : de principio or
mais sans aucun ordre alphabelique ou autre.
Fol. 141 V» k 142 r». N° 128. Josephus in li- — :
iiis et.

annee.
chronique de Rome, annee pa
nrbis (Bome)
—
;

Au fol. 168 rpcto une grande miniature

I
bro II de Moyse duce Hebreorum. rcpresente unedifice.figurantrfiglisedeRcme^avec
10-21 LIBER FLORinUS. - NOTITIA RT KXCEIIPTA. 1022

B'-Pierre assis sur un tr6ne,en habits pontificaux. /^ ,ju8qu'i Tan 446.80^ oontlnuateur est (fol. 202 lo)

Fi)1.168 v" a 188 r». —

N» 137. Gesta poniificuia le comte MQroellinns sous oe titre ; Chronica Mar'
fiomannrum ; chronolosiie dea papea, depuis S'- cellini comilis de reliquisregibiis ; ^a Dnrroition tm-

Pierre ji)pqu'au pape Calixte I, qui avait ete urchp- bra.ese i'(^po(iue doThcolose Si Henri iV (;in IIIR).

vAque de Vienne (en Dauphine) sous le noni de — Au UA. 2^7 rec\o yisio Caroli Catviregis Fran-
:

Wido. II 6fiiit flls de Guillaiime, cornte deBourgo- corum Augusli fiornanorum anlequum amim$et im-
pne,et oncle de Baudoin le Jeune, cornte de Flan- perivm. Au haut de ce teuillet .se Irouve uno minia-
f|pe_ pol. 188 verso Une note sur les dix bfieili-
:
lure repr6?entint Ghfules le Chauve adsiH sup eon
ques bftties par Gonstonlin Ronie.— Fol.189 rec-
h. tr6ne, avec les inots : Karolur, Calvus filius Ludovi-
lo : Un de ConstHntim accorde au pape
privilege ci, nepos Caroli Mayni, Augmlus el francorum rex :

Sylve9tre,en reconnaissance d'avoir ele gueri mira- hic u Judeo Zedechia medico in mantua, pocionatus
culeusemeiit de la leprp. —
Fol. 1v;0 verso Note : o/>u7 (Voirla planohe ci-dpssous). Dana cctte piece
surle9c;impa^'nes de Julos-l^esar dans les Gaulos, extrimement curieuse^unespritapparuitau roi sous
tir6e presque texluellement de aos Commcnlaircf, la lorme d'un enfant,et lui annonce los raalheurs

aveo quelques legers chansemenls de redaction. de son regne, lesquels seront dus a ses pecbes.
Fol.<9l r° h. 20fi v* —
N" ^38. Cesta Octnviani — Fol. 208 reclo, au bas une note sur les incur-
Cesari^ ei Augu:>ti et imperalonim romanorum : c'e6t sions des Normiinds eii Flandre.
un exlraitUe Paul Orose,qui poursuit sachronique Fol. 209 r'^. — No 139. Egesyppus: de archa Noe
i 023 LAMBICRTI AUDOMARENSIS 1024

et sm verso du (ol 200, unc m\n\h-

aninutltbm ; X in opusviilis suis collaudavil ; c'esl une chroniqiie
lure rcpresenlanl larche de Noe avec (luelqiies soinmuire du monde,qui commence a .\dam ct qui
mols de tcxte. so termine par queiques propheties sur !'avenirde

Fol. 209 ro. —

No 140. De lerre rnolii ngniaque riinivers.

diversix, i\rc de Marcellinus in Gestis Francorum : Fol. 221 ro. — No 158. l)e quinque mundi regio-

recit des j-igncs elrangcs el des calaniiles cxlraor- nibus : Calcidius sufer Platonem de quinque mundi
dinaires qui se manifoslerent sous les rcgnes de regionibus, trailemystiquc surles anges el lcs de-
Th6odose et de ses successeurs. mons. —
Au fol. 221 verso, une tigure sph^rique,
Fol. 210 Po —
No 141. De excidio Hicrusalem contcnant les quinque reyiones dont 11 est question
signa ; pronostics qui annoncerent la chute de Je- dans ce traite dutour on !it Sp (/i) era Platonis.
; :

rusalem sous Titus. — Au folio 222recto, une figure triangulaire, re-

Fol. 210 vo —
N 142. De quorlam Antechristi sumant le sysleme de Platon sur Dieu,l'homme et
membro; histoire d'un sectaire de Bourges, qui se la nature.
faisaitpasser pour Jesus-Christ. Fol. 222 vo. — No 159. Somnum Scipionis excer-
Fol. 21
To. —
143. De signis in sole el luna.
1 ptum e.x libro sexio TuUiiCirceronis de quo commenta
—
N» 144. De limite aggeris sublalo.
Ibid. n Macrobii Ambrosii mediolanensis scriptasunt; Iraile
Ibid. —
N» 145. De terre molu et jejunio puel- ascetico philosophique sur !a vie et la mort. —
larum Folio 225 recto, une Ggure spherique ou mappe-

Ibid. —
No 146. De annona que pluil e celo in monde, oii l'on retrouve encore une fois.a c6le des
regione Vasconia. trois parties du monde connues, les mots Zona :

Fol. 21 \°. —
No 147. De fame et venio ct e.ver-
1
australis filiis Ade incognila, temperala antipodum.

r.ilu. La planche ci-contre reproduit cetle miniature.

Ibid. — No 148. De tribus interfeclis a fulmine in
Colonia. Folio 325 verso, differentcs figiires astronomi-
Ibid. — No 149. De terrd comminula in Augusta ques,designant les mouvements des planetes ; au-
(Trevirorum) tonitru. dessus : Circuli VII planetarum VII. — Folio 226
Ibid. — No 150. De tcrre motu Marguniie etarbore. recto.une grande sphere avec les signes du Zodia-
Ibid. — N" 151. De lupo discurrente Senonis. que, les mouvemeuts des planetes et les evolutions

Ibid. — No 152. De signis lune el solis. du autour de !a terre, qui est ropresentee au
soleil

Ibid. — No 153. De miraculo quod in Taruenna milieu,par les mols Asia, Europa etAfrica, dans un
uccidit. cercle. —
Au versode ce feuillet,des detaila sur les
Les 1 1 derniers morceaux, qui n'occupent cha-
^ dimensionsdesplanetes,sur leur degrcrespcctifd'e-
cunque tres-peu de lignes, contienoent la relation loignemfint.sur les zones etc, etc. — Au foL 227.

des miracles et des choses extraordinaires qui ad- nne ligure carree, avecla suscription : VII
Cursus

vinrent entre les annees 811 et 862 : tous ces faits

planelirum; per Zodiacum. — Au folio 227 Vo,sphere

temoignent de la naVve credulite du chroniqueur. coupee diagonalement par une ligne tiree au travers

FoL 212 ro h 215 vo. — No 104. Gesta Danorum, de la terre. represeotant h un bout le soleil levant

Gothorum et Ilunnorum ; in gestis Francorum ; de et a l'aulre le soieil couchant audessus Ordo VII ; :

Nortmaunis histoire de Texp^dition des Normands, palnetarum et spliera celi et lerra secundum Macro-
de8i2 a895.
;

biiim. —
Fol.228 recto, autre sphere offrant les

FoL 216 ro — No 155. Visio cujusdam religiosi

^volutions des sept planeles autour de !a terre :

Septem circuli celorum divisi septem planetarum et

presbyteri de terraAnglorum rapti a corpore ; par ;

suite des maux annonces dans cetle vision k un

signa XII. — F. 228 verso,8pheredont les evolulions
pianelaires sont mises en rapporl avec les quatre
certain moine anglais.le roi d'Angleterre resolul,
Rome saisons et le corpshumain : Colera, Saingusjlelan-
en 809, de se rendre en pelerinage h
Fol. — No
156. De Provinciarum divisione
216 vo.
cliolici, Hurnor. — Ceb differents travaux astronomi-
„ j » r ques sunt
^ empruntes h Macrobius.
Ludovico Augusto regnante, Tr
•
I i f»
Francorum, « Karoli I.
'^' '

Magni filio.regnum Francorum divisum est a Ro- f»^'- -29 ro. -

No 169. De lapidibus XII
] precio-
sis; description des prinfipales pierres precieuses.
manorum imperio, ita » etc. suit la division dii-
— No 161.
;

Foi. 2^0 ro. De adveniu Domini in die

royaume de Louis Debonnaire, de 871. Parmi
le
judicii Hieronimus ad Marcellum de his qui occur-
les lieux cites, on trouve pour la Belgique Epler- :

nacum, Aquisgranum, Alelhovia (Aliienhovom ?j, surlsunt Christv in advenfu ejus. — Fol. 230 verso,
Prumia, lungris, Cameracum, Fos-
Frisia, abbnlia
ur.i-'. minialure represenlanl 1'arbre'de science. — On
sas, Maalinum, Andauna, Taxandrum, Veosalum a placedans une colonne, a c6le,les noms desev6-
qnr>.s de Terouane,'iepnis l'an 600 jusqu'i 1096.
Vise?), Arlon, Condrust de Aruena sicut flumen
Urta (Ourte) surgit, etc, etc Fol. 231 ro — No 162. De septem mirabilibus
Fo! 219 a 220 vo. —
No 157. Liber Melhodii epi- mundi ; description des sept merveilles du monde^

scopi ecclesiae paterensis (sic) et marlyris Christi connues.

quem de hebreo translulit, quem beatus Hieronymus Fol. 231 vo. — No 163. Dc bona arbore ei mula
 1025 LIBER FLOUIBUS. - NUTITIA ET EXCKRPTA. 10i6
miniature figurant deux arlires.places borizontale- A N° 168. De qua siirpe sil ortus Herodes. — Les
menl el qui se reunissenl au milieu par le tronc; feuillets qui contenaient cescinq traites ont ele per-
Tarbie de gauche porLe a chaque branohe un me- dus ou d^chires.
daiilon representant unevertu; chaque feuilleap- Fol.223 v°. —
No 169. De judeorum principibu s et
partient h un arbre different ; des medaiilons,por- regihus post mortem Machabeorum regnantibus.
tanl le nom d'un vice, sont altaches h Tarbre de l'ol. 234 ro h 241 vo. —
N" 170 De Francorum
droite; les feuilies sont toutes de figuier. — Au regibus primii Genealogia Francorum regum qui
:

vcrso du feuiilel 232,une grande miniature repre- orli sunt de stirpe' Paridis, videlicet Priamiet .in-
sentant lo Le Pere ^ternel dans un medaillon
: : /«no;'i5 ; biographie sommaire des rois de France,
2" Nabuchodonosor elendu sur un lil 3o un roi oc- ; depuis Priam 1116; on y enumcre les
ji)squ'Ji

cupe h couper un arbre avec une hache. 1115 villes el ies 30 provinces qu'on Irouvait en
No \6\.l)e mundi elatibus sex coniparati diebus France du lemps de Mcrovee (a° 449). Fol. 238 —
N" 165. De symoitia secundum, Willelmum. reclo : regum Francorum
tfem, genealogia et historia
'
N° 168. De sacrificio corpons Chrisli. et divisio regnorum inler filios, genealogia comitum

N" 167. De elemosyna quomodo sit danda. lilesensium comilumque ^orlhmanorum. L'autcury
1027 LAMBEhTI AUDOMAaENSlS 1028

donne (iiirereiites opinions sur l'originede8 Francs, Tournai) et Gambrai. — Fol. 241 recto, uno cdrte
qiiMl fiiitvenirdola Sranie;suit ia chronologiesom- geographique de rEurope. Co curieux monument,
maire des rois de Francc, dwpuis Friaai (!) .ju?qu'a {]uicst prec6de dequelques explications sur Tetat
Charles 1»^ Simple ici est inlorcalee la posterite lie
: geographique de rEuroj^e,;! ele publie parM.MoNE,
Rollo el des romtes de Blois
-.on reprend ensuile la dans r^uzeiger jur Deulsclie liunde U7nl vorzt'il, an-
scrie des rois deKiance jii?qu'8i Louis le jeune (a° nee 1836, plunclie L Ce recueil eiant peu repandu
1188). —FoL 240 recto, une note sur Texpedition chfz nou9,nous avons donncii laplunche ci-dessous
dcs pirates danois (ao 8i6r;in*).— Ihif/, ia lictcdes uno rept6?cntatioii exuclc di? cctle cnrtc. — Fol.241
roib de Francc, dc Priain k Philippele Jpunp, datis versii.chronologie des roisd^Israfel et de Perse, et
trois colonnes ln "io colonne est consicrei; a la j.'e-
; des etiipereurs roinains. —Le feuiUet 242 reclo a
n^alogie de L:imbert,comle de Brnxellcs {Brocsclla). ete enduitd'unecouleur jaunc,aveounecroix rouge
— Fol. 2i"» verso, liste des archovfiqucs dc Reims, au miMeu elle a primitivement contenu de l'ecri-
;

Cologne et Treves, et dcs cvdques de Noyon (et ture, peut fitrela suite dela chionologie ci-dessus

/ C\vxmv c9c\<-e ^Tii^cblu (ojvre; , wfydK^ cyarop KoV <^^re. v\J^

cr^^

^^' coliTmie
^arci
noiu f;evcalir
'
rhyk

m Cest la copie plus modcrne de lu note qui se trcuve au bas du folio.lO^j. (Voir plus^haut 00 493.^
 1029 LIBER FLOlllBUS. — N0T1TL\ hT EXCKPil>TA. 1030

Fol. 242 V» h 25ll)is v". — N» 171. h^dorus coa- \ Vo\. 261 v». — N» 187. De qnolam homine anlio-
Ira Judeos de Chrito prc^ives alleguees [jarlsidore clicno ; histoire d'un ho:ninr>juslod'Anlioche. qui,
;

de S^villo coatre les JiiiCo, en faveur de la diviniie aprfes la chute de cetie vilie, eut leboniicur .le voir
.){',,Jeius-Cristet de 1'excellence de sa
rcligion. sa maison et sa famillc epaf-gnees.

Fol. 253 r°. -- N» 172. Genealogia Chrisli secun- 263 r»

Ibid. \ —
N» 188. De mundi gene:ilog'a ;

(luin Lucam ; cn t6te, on voit une ininiaturc repre- chronulogie sominaire du mon le, cora-nenQant k
sentant ie sagauche la Sijncujogue,
Ghrist, ayrint a Adam el finissant a Tan 366, par oos mots : « Kue-
sousla forme d'une femme, qu'il repousse el dont « runttrojani in fi.iibus germaniaf?, de qui!)'J3 orti

la bannicre est brisee ; h. droite Tl^lglise nouvelle, « sunl reges galliae. »

aussi S0U3 la forme d'unefemme, qui a prfes d'eUe Fol. 263 vo, 269 v° et 258 r» k 259 r» (20). —
unc b.tptistairc. N' 189. Iniiita gestx piiregis Apollonii ; esp^ce de
Fol. 25i r». — N« 173. Exemplar epis'ole scriptea rornan moral et philosophiquedjiitle sujelestpuise
rege Abgaro missa Hicrosolymis Jesu Chrislo. daiis rhibtoire d'Antioche.
Ibid. — No 174. Exemplum rescripii ab Jhesu ad Fol. 260 v». — N" 190. — De snnclo Awiomaro et

Abgarum (oparcham regem Edisse urbis. preposilis loci ; ce feuillet conlient la vie sommaire
Fol. 2.55 r".— N» 175. De scncto Audomaro g de S'-Omer les fcuillGts259 verso et 260 recto re-
epi- ;

scopo ce titrc de la table est

;
erron6;daasle corps presentent deux miniature^ qui y sonl relaiives
du MS. on trouve en pltce: Medecine diverse ce Fune nous ollrc la Hgure de 1'eglise de 1'abbaye de
;

sont dos rem^des contre lcs maux d"yeux, lo chan- S'-Omer: Lcclesia Silhiii, avec vn autel, sur lequfl
cre, la ^tr.ivelie, elc, eto. — Fol.25Grecto : liespon- rcpose une chasse de sainl, au-dessousune petiie
snm et hymnus de sancto Audomaro ; o'est ua mo:'- chroniqtie de S*-Omer 1'autre niiniature nous re-
:

ceau de rausiquc religieuse, note sans lignes. presente S'-Omer Iui-memcenhabitmonastique,Ia

Fol. 256 V*. —
N" 176. De sorlibus aposlolorum ; crosse en main, avec la suscription Sanclus Audo- :

cspece de tablean, contenant la manierede predirc viarus gloriosus Morinorum episcopus. Le feuillet —
ravcnir par des chiffres. 270 renfevme: Miriculapo.U Audomari obitum; les
Fol. 257 r». — 177. De diversitalc numeri ; folios 270 v» et 271 v° contienneritlaliste desabbes

noms des differentes sortes de nombres. et prevots de S'-Oiiier, et quelquesautres particula.

Fol. 257 v°. — N" 178 De etalibusdiucrsorum tem- rites relatives au monasterede S'-Beriin, jusqu'ci
porum chronologie sommaire ncs principaux
;
eve- l'an 1117 (21).
nements du monde. Fol. 271 vo k 278 r». — N" 191. Incipit historia
N" 179. Rabbanus {Maurus) : de Dei nominibus, Trojanonm guam Dares Frigius scripsit qui per
N'180. De Judeorum heresibus. idcm tempus vixit, de grero Iranslata in lalinum a
N» ^81. De veteriet novo testamento. Cornelio Sulustio.
N" 182. De regionibus et insulis. Fol. 27i' v<^k2Slvo. ~ 192. Freeulfus de Ro-
No 183. De montibus et locis. manorum ngibus, comuUbus et bellis ; histoire ro-
N» 184. De civitatibus et opidis. maine depuis Roraulus jusqu'ciJules-Cesar. Ce cha-
No 185. De philosophorum heresihus. pilre n'est point indique dans ia table. — L^s der-
Plusieurs feuillets ont 6te d^chires ou enleves de nieres feuilles du MS. ont probablerr.ent el<5enle-
cette partie des manuscrits que
; les septchapitrcs vees, on voit que cetle partie est Incomplete,
Ciir

nous venons de citer y manquent; souloment au En lerminant Fanalysedece volumineux manus-

fol. 261 verso, on trouve les 17 dernierei ligncs du crit, nous avouons qu'il serail certes assez inutile
nol85. de pul.lier en entiercette vaste et indio^oste eorapi-
Fol. 261 ro. — N» 186. Devera philosophia ; defl- lation, dont les parlies entieres ont dejkvu le jour.
nilion de la verilablephilosophie selonla foi cafio- Nous croyons cependant quepourlesnolions histo-
lique. — Le feuillet est terraiue par un pelit traite, riques qui concernent le rnoyen clge, on pourrait
iatitul^: De observatione arborumquo tempore inci- livrer avec fruit cirirapressiontoutcsccllesqueren •

dantur. D ferme le Liber flondus.

ADDITIONS ET GORREGTIONS

M. Tidoman,d'Ulrecht, abien vouluappelernolre d-^ux ;\ la bibliolheque de la Hayc et un a celle de

du L£65r /^o;'Z(/«.t,dont
attcalio isar irois mtinuscritrf Loydc, quenous ne ronnaissions point lorsquenous

(20 Par ia maladrftjsc du rcliour, quehjues feuil- suivant.

let ont ete mal placesdans ce chapitre et dans le (21) Tout cola nppurli^^nt au chtpitre n" 190.
 1031 LAMBEKTl AUDOMAUENSKS LIBER FLORIDUS. — NOTITIA ET EXCEIiPTA. 10(2

avons piiblic notre nolicede l'cxomplaire dc ce ma- A fl"it aux Gesta Homannrum ponlifuum,s>o\}3 Hormis-
nuscrit qni appartient k la bibliothoquo de Gand. das; il parail incoaiplet ^Fordre suivi par Lamliert
Lui ni6nic a ins6red.ms le recueil destravaux de lu est inierverli ;
plusicurssujetsy sont omis. Au cha-
Sociele hislurique, connue sous le nom de Veree- pilre GenealoQia comilum Flundrix (^l) on en ajoint
der oute nederlamisclie Letler-
niyinc, ter bevordering un autre : /// comitalus et urhes ct abbalix FUin-
l,unde, ann(5e 18'i4, 2» parlio, pag. 88, un passage driie. — Sanrtorum reliquipe in comitatibus Flan-
inedildeccttecompilation, qiii ne se trouve quedana drix. — Nominacomitum Flanirix (jusqu'tiCharle8
les manuscrits de La Haye. Nous ignorions egale- le Bon). — Flandrix fluviola.

mentqueMM. J.Zacher elBethrnann s'etaientaussj 2° Premier exemplaire de la Haye, n" 750, memh.
occupes lic c<\ curieux recuftil encyclop6dique dans k la fin on Hicliber inceptus in
foL, liien ecrit ; \\i :

le Serapeum, annd.^s 1842 18i4 (22). Duns la pre- Insulis et completus in opido Ninivensi Camcracensis
miere dc ces notices(23), M Zacherdonne quehiues
diocesis pro nobili viro de Goux el de Weilergrette
details sur les exemplaires dela Haye el de Leyde;
(Wedergrale), milde consiliario et cambellano illu-
Tanalyse de cetto compilation qui suitesl faite d'a- trissiini principis domini Pliilippi Durgundix ducis,
ytrcs ces manuscrits. Sauf quelques chapitres^et su-
comitis FUindrix a. D. 1460. — Cest une copie
jets, donl Tordre a ete interverti, nous n'avons pas
g ^^^^ mauvaise du MS. de Wolfenbutlel
remarqu6 de tres-notables dilTerences entre notre
3° Deuxieme exemplfiire de La Haye, n" 759a
manuscrit et ceux examines par M. Zacher. Cest
chart. fol. c'est une traduction enfranQais du MS.
loujours le n',en:.e manque de m6thode, les mfimes
;

precedent ; elle fut faite : Dedens la ville d'Engkien

erreurs, la m^me contusion.Nousferons cependant
pour le noble homme et tres redouttes prinche, Mon-
observer que parmi ces manuscrils Tun contient
seigneur Philippe de Cleves, seigneur de Ravestuin,
plus de matieres quel'autre. Tout celaestparfaite-
en lan de Notre-Seigneur 1512.
mentindique dans le Iravail de M. Zacher.
II r^sultc deTautre nolice, puhliee par M. le doc-
4" Paris suppl. lat. 10 bis memb,max. sxc. fol.

teur Belmann que l'exemplaire de la Biblio-

(24),
XIII. la — G'est encore compilation de Lambert-
theque de Gand, lequelprovient de Tancienne ab- mais enti^rement raodifiee plusieurs sujets nou- ;

baye de S' Bavon,esiroriginal, letexte primitifdu veaux, d'unecomposition posterieurekll20, termi-

Liber floridus. Ge savant pense qu'il fut apporie de nent le volume.
S'-Omer dans ce monastere par Simon, abbe de 5« Leyde; Voss Luti'ii,n° 31, memb.fol. sxc. xiv.
S'-Bertin, qui vint ^ Gand en 1136, apres que le II appartenait oi Alexandre Petau. L'ordre des ma-
pape
-j- reul depouille
_-j. _ de
_. sa
_ dignite
j^ . abbaliale.
- „ - _ tieres
V.V^.V,.^ y
- -
J a
VV 6te
.
egHJement
,^f,v,.v^..,v... interverii
,v^... d'nne
^ maniere
V...,. ......
V..vv^ .v..,^ v^.

C'e.st notreexemplaire que M.Bethmannanalyse ^ arbitraire, et on ajoint Sila compilalion de Lambert

;

il ne parait pas avoir connu notre Iravail, qui, il huit sujets 6crils par une autre main.
est vrai, n'aete publie dans le Messagcr (\\y'd.u mois 6» Dovai, n" 740 (nous Tavons cite dans notre ,

de decembre dernier. nolice).

« Cet ouvrage, dit-il en pariant du Liber floridus 7° Paris suppl. lat. 107, de I'an 1429.
(25), est unecompilationd'Isidore, deBeda, de Fre-
M. le baron de Reiffeuberg, quia bien voulu dire
culfus, Hegesippus, Martianus-Capella, Hierony-
un raotdenotre noticedansle BullelinduBililiophilc
mu3-,Jo9ephe, des PeresdeFEglise, sansaucun plan
belge.U. 79, cite plusieurs Iraites du Liber floridu$\
arrete. »
qui ont ete imites ou reproduits ailleurs.
Nous ferons remarquerqueM. Bethmann n'a pas
dumanuscrit
suivi pas cipas lesdifferentschapitres N'oublions pas de dire que le savant editeur de»!
de Gand il n'a donne ni indicition des nurneros
;
Monumeiila Germanix hidorica, M. Pertz, parle lon-l
des Iraites, ni paginaiion, ce qui rend tres-difficile guement de cette encyclopedie dans le butletin qu'iif

la comparaisoii das divers rass. d'apr6s cette ana- consacre aux travaux hisloriques dontil a la direc-j

lyse tion, et qui a pour tilre : Archiv ficr aellere deutschel

Outre notre exemplaire, M. Bethmaiin (26)donne D Geschichtsforschung , t. VI, p. 5, et t. VII, p. 531-

encore la descriptiondesseptaulrescopies connues ^^^-

de ce manuscrit. On trouvera citees dans Fabricius, Bibliothecai

l^ Wolfenhiiltcl gudian, I, memb. fol. max. sxc. mediae latinilatis, la plupartdes auteurs dont le Li-
Xllf. II commence par le prologue de Lambert, et ber floribus contient des extraits.

(22) Lcipzig, Weigel, in-S» oublie par le D'' R. (25) Ibid., p. 60.
Naunian. (26) Ibid., p. 64et 79 80.
(23) Serapium, no» 10 et 17, 1482, p. U5 154 et (27) Probablernent le meme designe dans notre]
162 172. notice sous le N» 118 fol. 104-105 du ms, de Gand.
(24) Serap^um, 1845, p. 59-64 et 79-80.

I
1033 HUGONIS DE CLEKIUIS GOMMENT. Di^ MAJORATU ET SENESO. FRANCL^. 1034

ANNO DOMINI MCXXX

HUGONIS DE GLEERIS
iVllLrnS ANDEGAVENSIS, FULGONIS V COMITIS AD LUDOVICUM REGEM LEGATI,

GOMMENTARIUS
DE MAJORATU ET SENESGALCIA FRANCI^
Aridegavorum olim comitibus hsereditaria

(Opp. Sirmoudi, III, 579)

Cum Deus voIuilsublimareRobertumfilium ducis A arena composilo.Videntes itaque Andegavi

c:ilce et

in regeai,Go[Tridu3 Grisa gonnelia cumiribua milli- quod nullum porterant habere hospitum, induunt
domiuo suo n^gi Robeito.
bu3arinatoi'uin serviobat arina, perrumpunt per medium exercitum, trans-
OLho siquidfim rexAlemannorum cuniuniversos co- eunt fluctus Sequanae,dant assultum oppido,virtute
piis suis Saxonum ct Oanorum, monlera Morciaci consueta capiunt castrum. Quod exercitusnon po-
obsederat, et urbi Parisius mullos assultus ignomi- tuit per tres menses.illi dimidiae diei spatio adepti

niose faciebot Tn hac necossitate prielii rex Rober- sunl.Franci vero hujus gentis inauditam admiran-
tiis Pt pater suus,ducatum priniaicohortis pra^dicto tes audaciam,ubicunque locorumipsos orani laude
comili G oirrido Grisa gonnella tradidit, el ad per- magnificabant. Videns autem rex tantam principis
sequendumexercitum Alemanaorum ducemctconsi- strenuitatem, et ipsum pr<evalere in regno tantum
liarinm conslituit.Persecui,ua cst ilaque rex Rober- armis, quantum consilio, et quia hic et alibi Lene
tus regcm Alcinaiinicura praaeunte Goffrido Grisa- merueratjSibi etsuccessoribussuis jure hiEreditario
gonnella usque ad fluviuui Esno.Comes vero Goffri- majoratum regni et regiae domus dapiferatum.cun-
dus gnarus pugnandi et assuetus, tanlam stragem clis appl.iudentibus et laudantibus, exinde consti-
hostlum super fluvium cdiderat antc rcgis Roberti verba dixitFulco comesTescellino capel-
tuit.Haec
adveiitum,quo:l stagnuin putarcs.non fluvium.Ale- d lano suo « Audi, presbyter, cujusmodi obsequia
:

mannisitaiue tugatis,rex Robertus congregato i;e- comes GoCfridus Grisa gonnella domino
praestitit

nerali concilio, consilio palris sui et episcoporum, regi Roberto.David comes Cenomannorum, et Gof-
comitatum,baronura,deditGo(rridocotniti,quidquid fridus comes Corbonensis dedignabantur recipere
rex l,olhariu3 in episcopaiibus suis, Andogaviffi leudum suum a praedicto rej;e, asserenles nullo
scilicet et Ccnomannifle, habueral. Si quiB vero alia modo se posse subjici generi Burgundionum. Au-
ipse vel successores sui acquirere possent, eadem diens autem rex eorum superbiam.et videns regni
libertate, qua ipse tenebat, sibi commcndavit. Sed sui non parvara dirainutiouem, habito consiliocum
nequilia comitis Tricacensis non potuit sustiner Goffrido comile.et cum primatibus regni, tempore
prospfrilatem Roberli rcgis.Scd ad ejug deprimen- constiluto et die denominato decrevit obsidere ca-
dam pertidiam.quain majorem potuit exercitum rex strum Moritoniae. Comes vero, Goffridu^. cogno»
congregavit. Obsodit ilaque Mohidunum etcumibi scens adventum exercitus regis, movens castra de
diu sedissfit, vidil quod nihil proficeiet.Voc.ito ita- Vindocino, dans assultura praediulo castro virtute
quc GoITrid) Grisa gonneila cum Andegavensibus consuttaet probitate irenlis suae, Goffridum comi-
Buisjsinemora ad ccnsuetum properavit nbscquium. lcm, eloppidHnos suos minuslimontes cepit, ot do-
GoITndus aulem veniens prtcmisit constabularios mino suo regi iradidit. David verocomes,dedignan3
suos,rog!ins utostendeietciquapartesederet.lili ve- '-'
ad colloquiuni regis venire, mandavit quod nullo
ronunliaverunt reversidomiiiosuo,quod tantus erat modo se rcgi subjiceret, et quod nullo teraporerex
exercilus.quod nullua erateis ad obsidendumcom- Roberlus Cenomannicam suam videre praesumeret.
pelens locus. PriBdiclum enim oppidiini in insula Audiens autein rex arrogantiam al indignalionetn
Soquanas situm, crat circumdatum undique muro, prffidicli comitis, ipsum dedit et Cenomannicam
Pat[\ol. GLXIIL 33
 1035 IIUGONIS DE rJ.EERIlS COMMENT. DE MAJOHATU KT SENESC. FRANC[>E. 10l6
suam Goffrido Grisa gonnolla elsuia auccessoribus A rel rolloquij, Dominus rex Ludovicus et Fulco co-
ex re^io donu Iribuil jnro possii1cnda:!i. » Uucitsque ines ad locum consiilulurn venerunt cutnsuis con-
sunt scripla Fulronis llicrosolymitiini. suitoribus,ib.que recognil.i sunl jura coiniUs,vi()e-
Vos uuleiu quiista scripta audierilis.scitoleiiuod licetmajoratus et soncscuiciii Frauciuj. Guiileimus
eyo Uugo d.i Cleeriio viili scripla Fulconis comitis de Garlanda, lunc Francias senescalius, roi;ognovit
Hicrosolymitani in ecclesia Sancti Sepulcri de Lo- inillocolloquio hominiumsc debere comili Folconi
chis.de majoralu et sencscaicia Francoruiu sibi et dc scnescalcia Francia;; et indc luit in voluotate
suis anteces.^oribus a rege IJoberlo coUatis. comitis.Post Guillolmum ruitseriescailos Stephanus
Iiitcr regem Ludovicum, Philippi regis filium,et do Oarlaniia, qui feoit hominium coniiti, post Ste-
Fulconem, qui postra factus est rex Hierusalcm, phanum, Radulphus Peronae comes, qui similiter
ma.;na eial dissMisio.FuIco enim coiiies nolebat ei lecit hominia et scrvitium Illeeoim qoi senescalius
scrvirc;. R-iX vt^ro Lodovious deierat rniijoratum ut erit FranciiB, coiniti laciet honiiniom,ct talia servi-
pene.*c.ilciam Fr.inciie Anseliiio di' Oarlanda, el post- tia. Si omnes perrexerit ud curiam doniini regis,
ca Gu lleluio de Garlaiida.de qmbus Fulco comes senescallus prajcipit marescallis domini regis, ut
suas redhiliitiones etsua hominia h.jbore non pofe, prajpai^ent et liberent hospilia comiti. Curn coineg
rat. Conligil aulciii regem Ludovicurn maxi;ijain r> veneiit, sencsculius ibitei obvium, etconduretad

guerram babcre cum Ilenricc rege, tilio Ouillelmi suuin hospilium. Tunc senescallus ibit dicero regj
acquisiloris Angliie. Ob hoc itaque r<-x Ludovicus comiiem Anilegaviae venisse. Si comes ad rofjeinire
requisivit Fulcouem cornitern,ut dc guerra ista eum voluerit,9enosciillusad curiameuiid ^duceletilecuria
juvari't : comos vero respondit quod niillo inodo ei «d suiim reiiucet hospilium.Si vero ad coronamenta
sei vire debobat ;eiim namque de majoralu ol scne. rcgis co:iies ire vulucril.senescalluspra-paiare et li-

sculoia Franci.fr" exhcreditabat.Tuncrex Ludovicus berarelaciel hospitium;quodcon;es habet proprium

per Amaur'cum de iVIuiiterorti, avunculum Fulcoms cldebitiim.Cumaulem diefua?corunaead incnsasrex
coniitifi.et perOiirrolum abbulem Viiidociiien^eiii, (iisculjuerit,.scainnumpulcheninium CulcropalliOriut
el R iftulphuin de IJulgentiaco mat;d<ivil com'ti, de lapeto coopertom senescallus praeparabit, ibique
omuibiis isiis et m ijoribu^ aliis istorum consiliose comos qiiousque fercula veniunt sedebit. Cum vero
versus comitem emenilaturum. Co.nes igilur Folco primum venerit forculum, comes se dofibulans e
suos consulens ho:nines,vi.ielicet Riberlum de BIo, scainno surgeletde manu senescalli ferculiim acci-
Salmaciuin de Permina,lJugonpm de Cieeriis.Gaa- piens.ante regeiu et reginam apponct, et scnescallo
dinumde Vegia, et inultus alios,re^pon(iit rogi Lu- praecipio.t ut exinde per mensas sorvia! ct comes :

dovico, ul ?i hoc faceret quod mandaverat, quod reiro selebit, doiiec aiia veniant fercuhi : et qnpm-
hoc et aUa adjutoria qua; ab co oxigebat, libenter ^ ad;nodum super primo fecit, de aliis similiter fa

faceret. Die autem illo quo consiiiurn captum est, cift. Finita demum celcbrationc mensarum, comes
curia Andcgaviffi erat rniilctu boii;c militi;eet sa- eijuum ascendet,et ad suum rcdibit hospitium, se-
pientissimai.Tuno Amauricus deMonteforti, alilnue nescallo comitante. Ueinccps equus ille, queni co-
qui verba regis altuleranl, laudaiverunt comitiFul- mes adduxeril ad curiam,(lexlrariusvidelicct, coquo

Coni, ut per queindam, quem rex cngnoscoret, regi rcgis feudaliter dubitur : palliom iiuo in curia atli-

respomleret, ac super his, anlequum nunlii regis bulalus erit,dis[iensalori dubilur,scilicet post pran-
foi-ent reversi,lestinanter gratcs et mercedesredde- dia.Tunc panetarius mittel comiti duos panesalqoe
rel.Consiliatoresautemcomitisaudienles consilium vini sextariiim, et coquus frustum carnis et vmi

qoodAmauricusdode^at.Iaudavoruiit illudconsilium haustu.i5. ilaec est enim liberatiosenescalli illo die.

quud cum comitissa .\remburgis audirotconsilium, Haecferculaaccipiet sencscallus coiiiitis,alqt,e dnbii

laudavit quod nullus iret nisi lliifi;o de Cleeriis.Ego leprosis. Insu^er,cum comes in exercitu regis per-

ilaiue Hugo de Cleeriis perrexi Parisius : dehinc rexerit, senescallus Franciae papilionem centura
ad Genoricum inveoi rcgera ct comiiem Belli- militum capacera ei prajparabit, ct sommarium ad
monlis. Eo ilaqoc invento apud Genoricum, inter iHuni portondum, ct chordas, et paxillos, ct bumi-
Pontesium et Bjllum montem, ct Calvum montem, D nem oquitantemad conducendum, el duos homincs
locuius sum cum (iomino roge.Primum illum salu. pedites Finitoexercitu. coiies sivuluoritsenescallo
Ijos ex parte comilis redlidi ei j;ralos et mi^rcedes reddet papilionem; si nnn roddidil,'ion ideo ininns
sufiersuo mandatoquoil eoiiiili Ful;'oni m.indaverat, inalio exorcitu iiapiliunem haliebit, Comes cum in

Hinc ei dixi, qnod Fulro corues ci s;nim ofTerebat oxercilu regis fueritvel ierit, |irotut(l«im laciet oi ;

servitium, aut im|»ra;seiitiari]m, aut post. ?i voHrt, in reditu retulelam, el quiriquid ei Hccideril sive
coIloquiiiin.R -x imli^ I;bUiIus d xit se miillum prius bonutii sive malum.oro dooiini rcgis indo non vitu-
VH-Jle colloi^oi. A.<sigriatus est orgo d d cs ct locus pe.abitur. E-'0 IJugo de Clonriis vidi hasc seivilia
colloijiiii iiiler M.irche^neion et Urcium in Ueaossa. rod lore comiii Fnlcooi regi H'erusaloin in duolius
Inter h rc mundavil .tx comiii.ut Caufriduin filitira exercitibus Alverniie.el in uno coroDainentoBitun ;

8uum,qui nunc jacct in ecclesia Sancti Juliani Ce- et comiti Guulrido, qui est sepultus Ceooiiiani, vidi
nomanriensis,adcoIloquiaui sccum adducerel.IIIu.a reddcre in uno coronamentoBituri, et in alio Aure-
Damquemulturn oplabat videre. Cumque die insta- liani.Item Galterius dc Silvanecti provincia reco-

1
 ;

1037 GUILLELMUS DE CaMPELLIS. — NOIITIA IIISTORICA. 1038

pnovit aiilp regcm Ludovicum, ine praesente et au- A Kr^li^i.iamsumbenecumcomileAndegavensi.^Decae-

diente, se tenfre de cniniic Aiidegavc nsi qui Iqaid lero cofiierf appelialur rn;ijor in FrHncia propter re-
hubijb.il in vilhi Sylvii.eclis e-xiiM niuriiiJ, e; tor.i;.'ia tirflirn (|Uirn tacil in t-xercitu regis. Ileni qiiamJo
totiiis Arbria3 rs-e ili' leu lu i-niiiili> /AniUvavcnsKs et crio in [-"rMncia, qno.l et curia t-ui jii licavent lir-

omniac;tsaiiienla.Radiil|(liiiS >Ui M irtreioet Thon.as mu n cril ct sialjiie. ^i vcro conicntio ahquo iiasce-
frater suns i?nlebanl servirc iii Andc^^avia de h-uilo tiir, jud cio lai-lo in Fi-an^iH, rcx maudabit quod
suo. EtegoHujfn de Gberiis, dumluquor cuni rege coiues \eniat illhd emendaro : et si pro eo niittere
Lndovico, audivi ab ipso Laej veriiu « Radulphe de : nolueril.scripta utriu?que partis comiti transmiltet,
Martreio,vide Hugoncm de Cieeriis miliiem comitis et quod inde sua curia judicabit; firmum erit et
Aiidegavensisdominilui,vadeservitum{euduujluum stabile. Ei^o Hugo de Cleeriis vidi multoties judicia
marcsca!ci3B,ethospilareHngnne(n,quiahabesi^ium facta in Francia in Andegavia emendari. Sic fuitde
feudumacoiiiile.» Turicltadiilphnshospilatusestme belloapud Sanclum Audoranrum facto, el pluribus
sub noiiiinc mare?calci;e el adjecit rex : « Ego Dei " aliisplacilisetjudiciis. Hocvidi, etmultialii mecum.

ANNO DOiMlNl MCXXI

GUILLELMUS DE CAMPELLIS
CATALAUNENSIS EPISCOPUS

NOTITfA HISTORICA
{GaU. Christ. nov. t. IX. p. 877.)

A nalali solo Camp^^Uis, quod cst oppidum dioD- Q quam ipsam canonicorum regularium vivendi nor-
cesi:<P irisieiisis in Bria, tcriioa Mcleduno niilliario mam, ex Mabilione, Annal. Bened.tom.V, pag 383.
dissitum, otecclesia canonicorum nunc sa^cularium Neque ila multo posi,hoc est anno 1113, Guilieliiius
in-igne, cognnmen habuil Guillelmus, dictus elimn ad episcopalum Catalaunensera assumpluspst,tesie
Adolesccns !-ub Aiisehno litleris oporam
reȣ;n(/)t/;.v. Allierico in h;pc verba Ohnl Cntulaunen.si-i einxco-
:

dedit. qui tum per Franciam celcberrinius habelia- jius ; snccedil maiiinLer GullUbnus de Canipf llis, qui
tur,postea vero l.audunensis Ecclcsiae decano. Sub Morci lin Grcgoni pnpx ubJjrevinvil et alvt fei:ii. Anwo
eoGiiilIelmiis magnoscum lecissrt progressu.-^, Ec- vero scquenti inlerruitconcilio Remensi, ac dedica-
clesiiB Parisieiisis creatus e^t archidiaronus, in hu- lioni ecclesiae S. Mariae Laudnnensis. Anno 1115
jusfic cathcdialis scolis dialeclia3 edocendiE pra,'- benedixit sancturi) Bernariium in aiibatem Clareval-
positusest, multoj^qiie liabuit audilores,'quorum e leiiscm,qiiicumamicitiaerrtt conjunciissiiiiu8,8cru-
numiro in ore ruitomniura famosusille Abajlafdus, pulumquemonachorumejusademil.quicibosgustui
qui non solum condijcipulornm suorum jemulatio- tantispcrsapientesfuj.'iendosarbitrabanturtanquam
uerii ct invidia;n, sed et niagistri sui indignationem carni [)Ius quam spiritui indulgentes. Eodem anno
in se conciUivit. Gniilelmus tamcn, melioris vila; adfuit conciliis Remensi el Catalaun. Subscripsit
cupidjs, ad Cellam veterem in suburbium Parisio- j-. Cononis rraenestini pro Sancto
synodici-e epistolae
ruin, ubi erat aedicula qua-dam Sancli Viclnris.cum Quinlinode Monle,et salisfaciioni factce a Mathilae
discipulis aliquut niigiavit anno 1108; hnhituque d imina C uniacensi Ecclesi<e P^risien^i pro advo-
orilinis canoiiici assumplo, celeberridiaiii S Vicloris ratione terrie Viriaci. Anno 1117 intertuit eoncilio
Pdfisiensis abbaiiam fundivtl qiia de re ni'S lusius
; IloMiano. Anno aequenti adluit concilio Remensi
oliin disseruiiiius loiiio \1I, col. G57. Diaiecticam deiliL Odoni abbati Sancti Remigii Remensis, alt.ire

nihiliiminus docerc perrexit primui:i in suburbio curtis Au^ornm el eo proinovente fundata est ab-
;

illo, deinde in ipsa urbe ; sed utrobique a discipulo balia Tnuin Fontium. Anno 119 subscnpsit con-
1

suo Abaelardo lacessi'us, demuin vero ab auditori- cordiae initas inler canonicos Sancti Joannis Carno-
bus suis dereliclus, receptui cecinit, philosophicas lensis, et monachos Majoris M'inasterii profectua ;

tricas in perjietuumejurans, Pttolusflfi monusticam est cum abbaleCluniacensi adHenricum imper.ito-

conversus esL vilam. Ita Abaeiardus ipse, qui mona- rem, qui cum egit Argentorati de paceet coneordia
sLicx vitx noiiiine nihil aliud videtur intellcxisse, inter regnum et bacerdoliuiu ; adfuitquc alleri con-
loay r.UlLLKLMI DE CAMPELLIS. 1040

cilio Rpmonsi.Annoscquentipacem conciliavit inler A logio monaslerii Molismienais, vel viii Kalend. Fe-

canonicoi» ac moiiuchos Virludensos, ex Rapinnte hruar. Ex Necroiogio Saiicti Vicloris Pirisiensis,

psi^ina 260, et adluit concilio Bdlovac, in quo sepultusqueestapud Claram vaHem iii sacello quod
ar.tum do canoniz ilinnc sincti ArnuKi Fuessionen- suis ipse expeiisis cxstruxorat. Vulguris opiniu est,

sis epifcopi ; prifdicatur autcm in Acli.s concilii cuiii in exlremis monaslicum hiibiluin susccpisse ;

hujus a Lisiardo Sucssionensi ul columraidoitorum ; quod Manricus incertum putat. De iis (inae scripsit

imo laudatura -ancto Q^.^Tnnn^ouiqiUcopussanctus RupcrtusTuiliensis tam in eum quam in Anst^mura

efJoctus. Dicilurquoquein ChronicoMauiigniaccnsi Laudunensem, loge Mabilionem.Annal.Brnpd.tom.

Cononis Prsenestiii Cfiscopi el cqiostolicx scdis lcgati V. pag. 623. Tructalus queni scripsil ipsc de com-
anxiliotor inagnu^, qui subUmes scholas rcverat, et munioncsub unica aut sub ulraque spccic msigne
tunc Xftum Dei liab^vs super omncs episcopos totius fragmentuin habes in actis SS. Bened. lom. IIE,
Gallix, dicinarum Scripluranim scientin fulgcliat. prajlat. pag. 53. Tractatum aittem brcvom Dfl

Verum post multu ecclesiaj conccssa altariacxcessil origine animse apud Marten., Anecdot. tom. V,
e vivis anno H21, id cst 1122, vel xv Kalend. Fe- pag. 879.
bruar. ex schedis Ecclcsia; Catalaunensis et Necro-

1)F. hACUARIEr^TO ,4L'l'4r»iS.

(FRAGMENTUM.)

dom. Mabillon. iu Actis SS. ord. S. Bcned., tom. III, praef., p. uii, ex codice Cherainionensi.)
(Edidit

De perceptione quidem usus g

Eucharistiae diversi Et posl quosilam versus: Quod ergo dicilurutram-

sunt seijundum aliquas causas, sod res eadem.Qnod que 8[>eciem opportere accipi, h.i resis plane est.
eniin panis intinctus prohihilus estaccipi, ex frivola Quamvis enim utraque sacrainonla ibi sint secun-
causa fuit, scilicet pro buccella intincta quam Do- dum fractionem,otodorem,etcalorem, et saporem,
minus Juda; ad distinctionem porroxit; tamen cum lamen in utraque specie lotus est Chrislus.qui post
lide est. Item quod utraque species per se
bonura resurreciioncm quidem ex toto cst invinibilis, im-
accipitur, eo fitmemoria corporisquod in cruce
ut passibilis, indivisibilis : ita iit ncc sanguis sine

visibiliter pependit, et memoria sanguinis, qui cum carne, nec caro sine sanguine, ncc utrumque sine

latere fluxit, arctius tencaluretquasi prae. aniiiia humana, nec tota humana natura sine Verbo
aqua de
senletur. Tamen sciendum quod qui aileraiu spe- Dei sibi personaliter counito. Et ideo licet inaller-
ciem accipit, totum Chrislum accipit. Nun cnim utraspecie totus sumalur: tamen pro causa pra3-
accipiturChrislus membralim velpaulatim, sedto- dicta sacramentnm utriusque speciei ub Ecclcsia
tus vel in utraque specie, vel in altcra. Unde el in- immutabiliter retinetur. Suntenim in Ecclesia sa-
faotulis mox baplizutis soluscalix datur, quia pane cramenta quae mutari licet ut de aqua baptismi,
:

uti non possunt, et in calicetotum Christum acci- de his speciebus, de oleo consecrationis (1).

piunt. Dandus autem est calix eis, quia, sicut non

potest ad vitam quis ingredi sine baptismo, ita nec L
sine hoc vitali vialico.
•
Haec fusius retuli, tum quod ea non cuivis
(l)
Campellis obiit anno centesimo vicesimo primo su-
obvia esse possint, tum quod inde manircstum sit
pramiilesimura quo etiamtemporepanis intinctua
;

communionem sub utraqiie specie duravisse adsae- vulgo communicantibus porrigebatur. Mabill.
culura usqucduodecimum.Siquidem Guiilelmusde

CIIAirrA GlllLLEiJII m C-aiPELLSS.

(Anno 1120.)

lAanaies du dioc^se de Chalons, par le P. Rapine, pag. 260.]

Pacis et concordieequanta sit virtus, ex eo pa-

In nomiae sanctae et individuaj Triuitatis, GuiL-
I.ELMUS, Catalaunensii episcopus. tenter agnoscimus, quod pacis turbalores et senaij
1041 CHARTA. 1042

natores di8Cordice,Scriptur«e sacrse auctoritale, non X bito honore oorpora deportentur. Si veroimproviso
sc!um Deo odibiles.verunri animae ejus detestabiles et indeterminato sepulturae loco exmilitibus etcon-

priedicantur. Hiijus nos tant.-e virtutis bonum eo jugibus eoriim quilibet obieiit, ad voluntatem pro-
cbaritalis zflo quo omni homini appetendum per- priam allerius apud monachossive canonicossepe-
suiidemus. Inter tValres quoiiue iiostros canoaicos lii!tur,similiter el defiiiat)us,pariler eorum arbitrio
scilicet Ecclesise saucli Marlini,et monachos Kccle- in (jualibet duarum ecclesiaruin sepultura provide-
si« sancti Salvalorisqui inmunicipio quod virlutem bitur : uiii aute-fi ad libertitis annos pcrvenerint,
dicilur, Deo regulariter serviunt, inviolabile et si in militia fiiius sineofficio permanserit.ipsurn et
firinum deinceps manere desiderantes, discordiae quamcunque uxorem habuerit, sub lege m.nere
fomitein quae liactenus in eis jugiter accendebatur, deccrnimiis, ?i militiam recusaverit, cura uxore
juxta el utrique parti placitu communi determina- quacunque illa fuerit, plebeia legc teneri ; filiaquo-
tione sopire curavimus. Cum enim canonici Sancli qup militis, si mililem maritura h;ibuerii,lege oiiii-

Martini parochi-ilis ecclesiaesuas a inonachis sancti tum praeiiotala tenebitur. Si de plcbe acceperit, ei
Salvatoris,eo quod EcclesiiB iila monachorum infra quam plebi annotavimus manebit obnoxia. Quae
parochiam ipsorum fundata consistit ex omnibus ; vero niilitem habuerit, si defuncto viro cuilibet de
laboribus decimas exigerent, omnes quas parochia- ^ plebe conjugio copulabitur, et ipsu mariti legem
nos suos, a monachorum sepultura conareniur subire cogetur. Si quis aulem ex ultera parochia
avertere, el de his adversus ecclesiam suam frater- veniens, non habens uxorem, ncque prOi^riam in
num odium ipsosque parochianos suos exaspera- virtuensi paiocbia mansionem, in monachorum
rent,lratribus hinc et indecoinmuniter asoentienti- domo servierit, eorum pune vescons, si obierit
bus,de decimis inler ipsos sic definiviaius. Ut ex ab&que cojitriidiclione a monachia hcpelielur. Qiii-
omnibus vineis quas monachi infra parorhiam cunque aulem de tota eorum parochia ad commu-
illam haberent, scu habituri suat, ecclesiae saucti nem raonachorum vitam de saeculo transire, ?eu
Martini singulis annis unum tanlum modiumvini religionis habilum assumere volueril, a nulloejus
per8olvant,etf]e omni annonae cujuscunque generis votum impcdiri omnino piaeci[)iinus. Quod si ali-
quam infra fincs parochiae nionachi propriis labo- cujus capitalis parochiali ecclcsiae debitor fuerit,
ribus sive mediationibus collegerunt,secundum ju- unde, cum adhuc esset incolumis in causam ali-
stam consuetudinem canonicis decimam reddant. quando vocatus exstitit, haeredes ejus, vel eiiam
De nutrimentoautcm quorumlibetaniujantium.sive monachi, pro eo canonicis respondebunt. Ilis ita
hortorum cullura, in tcta c.-nonicorum parochia, digestis,et ad cor.^Tuam ulriugqueparti concordiam
monachis nullameis oranino deciraam persoivent. et venorabilium personarumCalalaunensisEcclesiae

sed, si quid inlra parochiam de animalibusmona- ^ prajsenlia et teslimonio confirmatis, universa in ea

chorum ad me.iiationcm habuerit, de raedia parte forma, quo; prae lotata sunt, omni tompore incon-
sua canonicis decimam reddit, pars autem altera cussa et illib.itaperinanere oificiiponlificalis aucto-
monachis, sive decimalione libera permanebit. Et rilate decernimus. Qui^quis autem aliqua horum

licel noverimus omnes ecclesiae Sancti Marlini pa- permutatione pacen: turi;are lentaverit, Spiritus
rochianos in tola eorum vita canoniiis ex jure pa- s;uicti judicio et virtulo, donec satisfecerit, prae-

rochiali esse subjectos, pro coiiservando tamen senti pxcommunicalione' puniatur, tt aeterna san-

inter monnchos et canonicos fraternae pacis vic- ctorum societate alicnus cxistat. Aaien, amen.
culo, communi eorum voluntate de inilitibus et Actum et confiimatum Catalauni in praesentia
uxoribus eorum id observandum slatuimus:Ut cum domini Guillelmi episcopi, et capituli beati Ste-
ad exlrema pervenerint, liceat eis, ubi elegerint ph.ini, anno Incarnalionis Verbi millesimo cente-

apud canonicos seu monachos sepulturae iocuraac- simo vicesimo, indictioue lertia, regnanle iu Gallia
cipere, hac videlicet ratione.ut prius convenientem rege Ludovico, etc,
ecclesiae parochiali eleemosyaam relinquant,etanto Rainaldus cancellarius scripsit et subscripsit.

horam sepeliendi, ad ecclesiam beati Martini de-

1043 GUILLELMUS DIC GaMPI-XLIS. 1044

0PLSCIL4 I)LB!\.

DE OriGINE AMJLE.
(Martene. Thes, Anecd. V, 881.)

1. Quaestio SiEpe venlilata est,qua justitia animse A corpore homo, qi.i ex natura corporali his opus
puerorum qui aiile baptismuin nioriuntur daiunen- habebai, ex rationali autem spirit.u Deum contem-
lur.Corpusquidein,cujus seminarium fecit in A'larn, plaretur, et sic se et corput^.cui junclum luil.bea-
si contrahat maculaiii originalis peccali, non vehe- titicarct :qii8e doo ila quodaminoilo sunt inserta^ut
menter admirundumest :anima vero/juajaboptimo et corpus per spiritum hcnsilicaretur, id e>t illos

facla est, de corrupta non descendens mast^a, nec qiiinqiie scn^us liatieret,et r.nima naturam corpoiia
ex disposilione sua corpus illud cui unitur pra;su- ila contraheret, ut inde senHificaret et iras-ceretur,
roens, sed ex voluntate suiCrealcris ubiposita ettj vel concupisceret,vcl esuriret,et caetera hujusmodi.
ibi obcdientioiii suam servans,mirum videturquare Hac ergo lego crealus hnmo, ul hominibus per
est
debeat damnari, nisi propter illa peccata, quajsen- succet^sionem creandia seminarium haberet (|iian-
suaiilati consenliens jara adulto corporo facil.Fideb tumadcorpus,L)eusautem infunderetnovasanimas*
tamen quod si quam statim unila
Ecclesiae habet, Si ergo hoinoin obedieniia perseveraret, sicut ipse
est corpnri moriatur puer, damnabitur anima pro- sanctus etmnndus esset, ita el peminarium prolia
pter reaium orijiinis: in quo videtur es?e Crealoris quod ab eo procederet. t-ed quia ij se primus pcr
culpa, qui tale dedit illi hospitium,in quo necesse inobedienliam corrujitus esi, poenam suscepil, ut
essei illam corrumpi. in concupiscenlia generaret. Quae ergo parliculaad
2. Unde quidam impelluntur ut dicam, animam
B vim generationis prcccdit. ip>i quoque corrupta
quoque ut corpos ex Iraducc dcscendere et sic a esl. Se'i, si homoquod ad eum perlinebat de geno-
:

cuipa immunis est Creator ;-quia aiiima quoque a latione nialc dis|ien^^avit,debuitne Deus incommu-
corrupla anima patris, ul corpua a corpore.deecen- tiibilis idcirco con-ilium snum miitare, ul novas

dit.Inde etiam adducunt Gicgorium Naziaiizenum, aniinas non inlunderet semini qiialecunque ex pa- ,

sapienlein virum,qui dicil quod quamcilo conjun- rentibus prncederet? Noii est penps quem sit incon-
guntur semina palris etmatris.slatimadest anima, stantift. F^acit itaqsie Deua quod ab aeterno propo-

sed noa exercet potentias suas, sicut nec quando suerai novas animas immundis corf oribus infun-
:

natus est puer,non s'.atim discernit, nec ea dijudi- dit, non utens crudelitaie,s('d jusjtam providentiatn

c;it quiB post in adulta facit aetate unde eniin, ut

: implens nec anima hahet quid queratur de Uco.
:

ille ait, semen illud in virum lormaielur, nisi ani- Mcirco enim eam fecil, ut animando corpori eam
niae seminarium haberet? sed si ille dixit animam infunderet quod si corruptum vas invenit, ip.^a
:

ptatim inessG ^emlnibus, non ideo dixit eamix fia- quoque inde corrumpitur, id^nrco necesse est ut
rentibus descendere. Potest etiaru tunc novam ani- purgetur.Nec habet ai-ima quem possit juste accu-
mam Deus infundere, quamvis nec hoc doclores sare de malo quud patitur, nisi priores parentea
Ecclesiae consenliant, s» d vel &exagesimo stxto die C quoium peccato mitrs intravit in mundum,quia,ut
post conceptum, vel sexto mense novam asserant a dictum est, non debuil Deus propter siultiliam ho-
Deo infundi animarn.Quomodo ergo non sitculiian- minis mulare coiis^ilium aniuandorum homiiium :

dusCrealor viilenduin est. sed illinl procerto ailirmarepossumusquoil levisi-i-

3. Inprincipio crealurarum Dftusferil rationnlem me punier.tor,si ante lia|jtisiiium anima acorporese-
creaturin), id e^t ungeluiii, qui de Deo notitiain piretur. Qiod si baptismum si sci pit puer, mund.i-
haberet, et eum conltmplando beatus (lerot lecit tus esi. ab omni deliclo, et in hoo adminndaest
;

eiiam orp^-ralia, ijuae iiulia ratione vigerent, vel

i raaxime benignitas Dei qnaehomini [lostpraevarica-
coutempiationc beala fierent. Virietur ergo aliquid tionem raedicinam invcnit. In his vero ijuae ante
superfluere in magiia Dei republica, ut illa bruta baptisraum pereunt, quare Oeus hoc disposuerit,ut
animalia, nisi alicui proiJesr^ent ad beatitudiiicm. ad baplismum non pervenirent,occuIla tuntjuJicia
Spiritus enim his non vescebaiur, necin aliquo his Dei.
indigebut. Factus est itaque ex rationali spiritu el

«
 i045 DIALOG. INTEH CHRISTIAN. ET JUD. 1016

DIALOGLS
IMEU CrirjSTIANUM ET JUD.EUM
DE FIDE CATIIOLIC\
(Bibi Patr. skc. xii, Pars i, vol. II, p. 1885.)

R('verendi?simo AlexandroDeigratiaLiiicolncnsi A data servamus ? in quo orgo legis praecepta destrui-

episcopo, quidani fidei Ghrisliana! propugnalor et mus ? imo vos eam destruitis qui nihil omnino scr-
Sirvii?, in sjjiriiu Dei recta sapere, et de ejussemper vatis.
consoialione gaudere. Christ. Ostendam tibi quomodolegem ipsam sic
Quia piurinium litteiis estis instrudus.alque non obpervando dcstrui.*. alqiie pjus priecepta lcnens
solum lnjmiinis sed etiani divinis iegibuscruditiip, Doii teuere probaris, et circumcisns incircumcipus
et personalis ^rati» honore praeditus, mitlo vobis esse ronvinceris ; lex etonifn carnalis carnyliter
disputaliunrulam parvam vestro examinamtamju- carnhlibus data est, imrierlecta manens et clau?a
dirio, quam nupcr ciim quodam Jud.po confligens sub figuris fuluroium significativis, domc ille per-
edidi. Quidam mihi cum cognitus etsset Judaeus cu- fectiis veniret, qui eam pertectepprficeret, etdudum
jiisdam negotii causa ; amore fre-
tandein" cogente clausam in se apertam ostenderet, qui aperit et
qiienler illi suadeliam qnatenus Judaismo reliclo nemo claudit,claudil et nemo aperit, ipse nobis suo
Christianus etliceretur cui etiam multimodaa erro-
; saoguine circnmrisus aperuit, uti dmissa circiim-
ris sui viiis vcritatis luce monstraveram, et quod cislone carnali, potius baptismi lavacro salutaris
dicebam, suoe legis et nostrae testimoniis Mpproba- abluamur, etvirutum custodia circumsepti a vitiis
bam, sed,cum obduratocordeinsiiainfidelitateper- n cave3mus,utsicspirituaIemcircumcisionem habea-
sistercl, atque errorem suum ineptis quaestioniluis mus ipse pascbaliset spiritualis agnus, qiiem agnus
et argumentalionibus tueretnr, tandem amicabili ille paschalis ot carnnlis significavit, cujus morle et

conventione convenimus et dieputandi gratia rese- paslu ab jEg.vpti servitute, hoc est a diaboli pote-
dimus. Igitur rogaverunt iiie aiiditores ut hoc pro state eruimur et interiia .satietate relicimur, Nam,
utililate lidei lilteristrai)erem,quibuslibenterobau- quod vetus lex signilicavit in specie, hoc nova lcx
diens pro capacitate ingenioli mei sub persona Ju- prxtiilit in re. Qiiid ergo profjpst tenere significan-
daji et Christiani disputantis apicibus adnotavi. In tem legeni,cum,jam hocqucd ipsa lege significatum
qiio, si quid bene dictum Dei gratiae tribuatur, si est maoibusteneamus ?ikjitiir,quiacarnaliscircnm-
quid otiosiim et inulile vestra prudentia noverit cisio et carnalia legis sanrificia jum nihil prosunt,
resccare, sive totiim libentissime feram
s-ive p.irtein annihilanda sunl, et sniritualis circumcisioetnovas
quub|uid vobis inde olacuerit fucerc. Ergo Judaeus legismandala quiaspirituuliter prosuiit. oiiiaimodis
iUe plurimum sua lege peritus nosirariim eliam observ;inda sunt. Tu ergo qui caroalitpr, hoc est
liltcrarum non inscius sic inca>pit. inutiliter circumcisus ps sic incircumcisus esse ;

Juo^is. Si patienter mevellesaudireet mpisquac- convinceris, el |pgis vetcris praecepta tenens, non
stumibus aeqiuinimiter respondere, libentissime-ci- tenere, imo destruere comproliario ; qiiia eacarna-
rem qmire Jud;eos culpatis el abjicitis, eo quod ^ liter spivans spiritualiler tenere contemnis.
]eg"m Doo per Moysem datam servare pro-
sibi a JuD.Quid estquod dicis? certe multum bLisphe-
bantur si enim lex bona et a Dco data, est utique
: mas, hoc quod Dominns statuit annihilandum
qiiia
obsprvanda nec ejus observatorps idcirco qnod
; judiccts? An ausiis es legem quam Dominus fecitet
eam observant exNecraadi sunl, imo eosexsecrantes scripsit imperfectam dicere ? tecitne pcrfectus Do-
mngis cfintemnendi snnt. minus aliquid imperfectum ? aut, si ipse est tam
Christianus. IIoc idom requiro a te ut patienfer mutabilis ut pro rerum vicissiludine aut loco aut
mc uudias et veritatemquamdixeroobstinatoanimo tempore sua dicta commutel, et facta, velut nunc
non repellas le^'em quidem scimus a Deo per
; asseris qnod introducta nova lege vetus abolenda
IMoysemdaiam vobis utique bonam et observandam, sit; dic quaeso quomodo stabit verum illud quod
nec iileo vos abjicimus si Ipgpin servalis, sed cul- dicitur ; Iii feternum, i^omine, permanet verbura
pamus qnia ipsum legem vestram non tenetissicut luum ? si enim verbum Dei permanet in aelernum,
teiiere drtbereiis imo, eam deslruitis. permanebit ulique islud verumquod dicitur:Omnis
JuD. Quomodo ? nonnecircumcisionem tenemus, caro quae circumcisa non fueril, peritiit anima illa

el legis sacrificia, prout possuraus, et caetera man- de populo suo; lex nullum excipit sed omnem car-
\0M GUILLELMUS DE CAMPFfXlS. 1048

nem circumcidi prflccipit, incircumcisum de

et A vestra lex admitti peccatum; abstineamus a porco
populo 8U0 exlerminandum in quo omnino
dicit, pHriter etpeccato sic etiam carnis circumcisionem
;

de spiritu lacuit, et solam carnem circumcisam. et Ipgis c^-eremonias ohservemus, ut tamen spirilua-
Uude ergo hanc spintualilatcm augutaris ? lem spn?nm non omittamus naru ipso quo.iue au- :

Christ. .Audi, Judoee, mysteriafidei.ef.ablalo vela- dilu gravissimum est, quod incommutubilis Domi-
mine cornuiam laciem Moysi lynceis
tui cordis, in nu? mutabiliter sua dicta cont-tituat.
oculis intuere Dominus statuit uon destrud,
;
qiiod Chript. Si litteram occidpntem relinqueres et
imoomni voto con?liluo. Li-gem quia imperlectam spiritum vivilicanteni accipere?, procul tJuhio Fcires
esse dixi ; utique verum et bene dixi, eam
sit immutatio dexlerae Kxrelsi, et quia taiis
quia per quid
fuit tantummodo du
coL^niiio peccati, irum legum ratio non est inanis mutatio, sed po-
ad co-rnoscenda
et resecanda peccala lex dati est non tamcn per tiusdivini mystcrii revelilio
; quud enitn in Veieri :

eam aliquis vitam fflternara consecutusest; carnalis Testamento sub figuris diiioccultatum est, innova
lex cariialia praeraia habet, temporalium rerum idipsum Deigralia et rerum prGesenlia propalatum
abundantiam porrigebat,nontamen paradisi ingres- esl nulla autem ratio suadet, imoimpossibile est, ;

sum alicui promittebal igitur perfeeta non erat ; ut sub illa lege vivamus, qui non sub lege sed sub
quee perfecte salvare non poterat quoniam paradi- B gralia sumus, alioqui gratia noo esset gr.Uia, quam-
;

8US protoplasli culpa jamdu<ium omnibus clausus vis autein novam gratiam quaerimus.non lamenob
erat, et Qammeus ensis ante positus volentes adire hoc fidera Veteris T«staraenli relinquimus sed ia ;

velabat; quia omnis homo in pnmo patreorigina- lege et prophetis mu!ta diversi, imo adversa scri-
liter peccans, inorte ceciriprat; ad repirandum pt-i sunt, quae ad lilteratn minime slare possunt,
igitur hoc damnum caroalibus sacrificiis suificiens quar;-; spiritualem sensum petunt, de quibus innu

lex non fuit. quae paradisum aperire non potuit, meris unuiii libi proponam u! hoc agnito caetera
nec se observantes quamvis Justos ab infernis eri- similiter valeasintu«ri.llexDavidin psalterioquain-
pere valuit. Ergo necesse eral ut Dei Filius in terris dam similitudinera faciens ait Sicut rosHermon qui :

veniret, qui pro nobis sulficiens hoslia fa^^tus car- descendil in montem Sion hocsecunduin historian. ;

nalia sacrificia removeret, et legem imperfectam quantum sitimpossibilesatisadverlitis ut ros mon-

perficerel, et nostra mala gerens nostrara mortem tis Hermon descendal in iiiontem Sion. Quiaigilur

sua morte destrueret, et regni coelestis januas liiteraliter stare non potest, congruit ut allegorice

aperiret. Expiavit igitur culpam nostram ct remoto proieratur el dicaiur juod ros montis Hermon tunc
versatiii gl idio cunclis Aanctis liherum feeit introi- descendit in montem Sion, cum Dei gratia aren-
tum ; ergo qnod vetus lex facere non poterat, p tia corda rigat, de monte Hermon, id est, a Do-
fecit

ei quod illi deeratad perfectum nova lege supple- mino, qui loons nostras fortiiudinis est (ie^ceiidit
vit dans nobis altiora et spirilualia jussa, quibus in nionlem Sion, id est sanctorum animas quae,
aeierna spiritualia direntur prasmia verbi graiia, : quamvis carnali raole gravenlur, tamen pro posse
vetus lex prohibet homicidium, uovadamnat iram suo per speculum et inaegoimate Dominum specu-
et odium ; illi lex adulterium, ista etiam mentis lantur nam Sion speculalio dicilur, alia quoque
:

appetitum ; porcum immundum.

illa prohibet edi iouuinera suntquorum quaeddmallegorice, quffidain
ista prgecipil comedi ut raundum, et abstinGre a vero moraliter, qu^dain autem sola littera valeant
malo quod per ipsum significatur. Non tamen ideo aeslimari. His ergo adverte quod vetus lexfiguraliier
vetera et nova prsecepta adversa sunt, sed potius loqtiebatur quaj tanta impossibilia lilteral:ter late-

idem et unum sunt, dum quod illa carnaliler batur; porro quod dixisli ut quia duo Testamenta
dicit, ista spirilualifer itnplel ; sic verbum consonant utrumqao servemus, specie pariter et
Dei perinanet in Beternum. Quod vetus If^x tem- re, quam difficile et inutile sit evidenti exemplo
poraliter statuil, hoc nova lex aeternaliter adim- tibi probabo.
plevit;sicquoijueintelIigitur,omniscaroqu.TecirLUrn- JCD. Quo exemplo ?

cisa non luerit, anima illa, inquit,externnnabilurde Chuist. Propone te tenere nucem in manu tua.
populo suo. En vide spiritualem sensum littera car- •'
JuD. Fiat, teneo nucem.
nis inclusum, noncircumcisa carneexterminandam Christ. Si hanc nucera infractam ederes, forsitan
aniinam asserit : quia anima, qucB vitia carnis non te straiigulares.
resecavit,proculdubioaeternadamnationeperibit;sic JcD. Utique cito contingeret.
itaquehaecduotestamentainunuoiordinataaChristo Christ. Ergo nux integra non est bona ad come-
qui facit ulraque unum,inquem oportel te credere. dendum.
JuD. Si enim istae dufe leges inseparabiliter unum JuD. Utique.
sunt, ul asseriset probareconlendis,injustissimum Christ. Prius ergo oportet testam frangere et sic
esl ut nostra lf»x, qnae secundum tuam quoquesen- pervenire ad nucleum.
tentiaoi principiuiii ac fun fafnentura est vestraele- JiJi». Nullatt^nus aliter esse potest.
gis, fu' diius debeai «b nova !cx ni^t ileri ; sed si ! rnniST. .\udi ijilur .• non pol^^s nuccm integram
re quod vtlus significavil specie, teneamus uiram- edere utihter, nec pervenire ad nucleuiii nisi prius
que sed nostra lex prohibel comeai porcuni, et
; testa frangatur,sicutnon poles pervenire ad novara
v

<049 DIALOG. INTER CHHISTIAN. ET JUD. 1050

legem nisi vetus lex conquasselur : nam ssepe di- A Patros tui fecerunt qui legem vetcrem novee legis
xisse me recoli?, quod vptus lex novam intra se gralia servavernnt.et spe luluia^ saluiis quarn inea
tcnebal inclupatii sub figuris et jenigmatibus posi- ciausam esse noverunt ornni voto dilexerunt ; nec
tam ; oportel ergo ut prius velus, id est, tesia eorura aliquis tcstam bancconfringere valuit,donec
frangalur quatenus nucleus,id est,nova lex scilicel ille magnus propheia venit qui eain magna sua
Dei gratia detcgatur et leneatur;nccesse est ut volus virtute conlrivil. Dic mihi. precor, fructa nucc,3U-
umbra pellatur, et nova lux ccelestis ^ratiae profe- blato nucleo, detesta quid facies.
ralur, expedit ut prophetarum imo Dei promissa JuD. Refenlo utili nucieo testam inutilem in ig-
compleantur, qua; olim longo ante tompore fulura nern projiciam.
praedicebantur non enim semper dicendun; etpro-
; CiifiisT Eia! fsc quod dicis, projice testam vete-
mitfendnm erai :Ecce virgo concijdel et fariel filium, rcmscilicet circumcisioncm cumactibus suis et in-
quia Dei gratiajam virgo concepit et peperit, et duere novum hominera salutaris baptismi griitia
post parlum virgo permansil ;nec semper erat; Pro- quae te avetustis erroribuscruet,etajundabit,alque
phetam suscilafdn vobis Dominwi Deus de (rafnbus ohlatii velamine tui cordisluoe clarius illustrabit;ad
vesLris, lan(iu(im me, ipsum audietis, omnis qui non oves qu.-B perierant domus Isrucl Ghristuspraecipue
audierit prophetam illumexterminabitur depopulo jj
missus cst, illis proraissus et dalus, sed tandeni
suo jam enim ille prophetaet plusquam propheta,
;
rejicientibus ablatus.et nobis collatus ; lamen ipse
imo Dei Fihus venit quem manibus suorum fratrum rejeelus non rejiciet te, quia fons pietatis est, imo
pereiiiptum, Dominus a mortuis suscilavit. laelusetguudens suscipietquia te!ecit,atqui faclum
JuD. Valde mirandum est unJe vos Christiani pcrditumnue redemit et sua morte ad vitam repa-
talia praesuniitis, nam hoc de propheta dicit non ravit tantis ergo beneficiis non debes ingratus
;

de Christo,sed de Josue Moyses di.xit; utquidcrgo exislt-re inio devotas illi gralias reddere, alque de
Script.uram pro tua volanlate pervertis ? tuis blusphemiis veniam petere, ipsumque verum

Chuist. Si Moysi verba diligenter allcnderes,

Deum et verum hori>inem credere alque fideliter

prociildubioista nou diceres, lanqnam me,inquis adorare. Nam de tua s.ilute la3tabitur,laetabimur et

prophelam vobis Dominu; suscitabit ;Josuelegisia- nos Chrislianijajlabuntur qr.oque aDgeli,qui potius
tortanqu;\m Moyses non fuit,sed tantutnmodopopu- gaudent super uno peccatore pcenitenliam agente
lum Dei in terram promis.>»ionisinduxlt;ChritLUsau- quam super monaiiinta novem juslos qui nonindi-
torn novaelegislalorlanquam Moyjes veterisexstilit, gent pcsnitentia ; beneergo faciessi relicta Judaismi
quia lex per Moysem dalaest,gratiaautem etveritas perfidia,ad fid<^m viventium et Christianorum gra-

per Jesum factaest.ipseaudipiiduset (^redendus est; ^'^"^ convcrLaris.

Q
eturaniseum noiiaudleusdepopulo Dei (xlerminan- JuD. Depone quam citius istam laelitiam qua me
dus esi idcirco vus estis exclusi ct renioti u Dei
:
viclum ?eu conversura esse putasii ; non enira lam
plebe, quia talcm prophetam non vullis audiro facile mihipersuadebis; multa adhuc restantquibus
:

vos iiiuniter Christum exspectatis venturum, et te vehementer arctabOiOtin campo certaminis hujus
curnales ceremonias obsei-vatis, sed limenduin est immotus astabo responde nunc cur Dominus tarn
;

dumipirum veaisse non creditis etaliuniesspeclatis, fragilem legem dedit, quao se observantes servare

ut non ipsura sed alium suscipiatis. non potuit, certe quoddam genus deceptionis est,
potionera dare infirmo quae eum servare non possit,
JuD. Gravissimum nobis videtur legem nostram
nam qui'l proderat legem tenere cum post mortem
relinquere, quam pro certo Donjinusfecit et dedit,
aeternis ignibus tenerentur ?nimisauteraincredibile
et quam trudit:tm et observatain a patribus per
est quod Ahraham, Isaac et Jacob et caeteri sancli
millia annorum tenuiraus, sed si ila tere inutilis
utique Dei amici in infernofuerint.quodcerte nulla
est ut aslruis, dic, quaeso, si scis cur sancti Patres
auctoritate jarn poteris approbare.
noslri hanc tam fideiiter servaverint et por eam Christ. Non est mirum ^i Dei praBcepta contein-
Doiniuo placuerint, nam ipsi utique praescii fuluro-
nitis,quia populus darascervicisestis ; idcircoverba
rum fuerunl et mulla ventura dixerunl unde cre- n ;
mea tibi sunt gravi.i, qnia in malevolam animam
dendum est quod hanc tam sedule non servassent,
non inlroibit sapieniia,qui est cx Deoverba Deiaudit,
nisi aliquid utilitatis inesse ncvissent.
sed ea animalis homo omnino non
percipit. Revera
Christ. Aperi oculos tua; racntis et vide qualiter
scias quod Abraham, Isaao et Jacob in inferno fue-
ipsura exemplo superiore nuncconsequur,dic,obse-
runt, quia communem conditionem evadere non
cro, nucem illam quarn manu tenebas integram,
potuerunt illi quoquequi sub lege vixcruntatque
;

cujusreigratiaplusaocabas an nuclei?Nunquid teslae

eam totis nisibus tenuerunt, quonium lex tam fra-
testam pro nucleoquemintus Bperabas,aut nucleum
gllis erat quod eos a viis inferni retinere non poterat,
pro lesla servahas .<'

hoc ipsum librorum. tuorum auctoritate prob.sbo,

JuD.Certe epe nuclei quem intus spcra!)am testam ecilicet illo Israelite dicente :Sinon reduxeriiis Bcn-
conservabairi : nam si nihil intus scissem eaui pro- jamin, aeducetis canos meos cum dolore ad infcros :
linus abjecisEcm.
Et Job : Infernus, inquit, domus mea esf, in tcntbris
Chuist. Modo bene dixisti, sic quoque sancti slravi lectulum meum : David quoque. Ex inferno
 ;

1051 ©UTLT.ELMUS DE CAMPELLIS 1055

inferfort e^^uiiii anivmm. Ecce trps ifloneos tpsfes \ imooblatam salutemrejicienti infert contagiumnon
tuap lejiis libi produxi, ul in ore dwriim vel Irium auleiendo t^ed in'erenilo.«uppliciuni;nam pustquain

ic^tiun) sit omnc rc/7)ym, qiii, qiiamvis in intcrno in- misit Dominus r- dim[)lionem pnpulosuoet manila-
fenori noii fuerint.Umen in inferno se iulurosef&e vit in ajternum Novum Testamintum.vpstrum vetus
te8tanlur,iibi nihilaliud quam lenebras palerenlur, deliramentum nihil vobis prode8l,imo omnibusino-
nairi in inierno inforiore d;imnalilii tenebanlur qui dis obest : idcirco in inferno nullaerit vobisexspe-

pro fiuis pceleribus ficlprnaliter damnat)antur;porro, ctanda redemptio,?(d aeternaliler in ipeo perilntis,

quoniumde lrBgilitalelpp:isluquen3Cong'uumexem' quiaredemptionemjam iiHSi^am venisse noncrcditis,

piumdedislidicen8,quudilampenusdece|,tionise8se imo eam contuinacia gravi contemnitis; posses
dare polionem infirmo quse eum sanare non possil: tamen evadere si baptismi gr.itia vel lavareris,
primo scias quod Dominus neniinem decipit, imo quod nisi feceris in regnum cojlorum nuUutenus
omnem tleceptum misericordiler recipit ; cave ergo introibis.

ne tuablasphemia supercaput tuumrcdundet post ;

JuD. Vide quid est quod dicis,si ego vel omnis
baeo nopcas quiaad reparaiidam naturalem legem, non baptizatus in regno cceiorum nnn intrabimus
lex si Tipla diila est.quoniam lex naluralis in primis quia baptizati non sumus, tunc Abraham et caeteri

palribus insita erat.postea in eorum liliis nequilia n p^tres in ipso non inlrubunt, qui aqua baptismatis
vitjB et moruin omninodeleta (2)0^ prsvaricata esl, abluti nun sunt,
nam prisci patres naturali bonitale sciebaiii quid Chri-t. Uiique AbrahaTi et caeieri sancli in pa-
cavendum vel agendum easet, ?cilicet ne uiiquam radiso sunt.quiain murte ipsiu? baplizali 8ui;t;nam
facerent aheri quod i-ibi non vellent fieri.Quia igitur ipso ecs prnprio sanguine lavil etmorti ereptos vitae
*>iX istatam longflevitate magna quam iniquitate restituit,qui non solum originale peccaturrmoriens
crescenle a memoria hominuin tota cxciderat, ne- expiavit, sed etiam aclualia peccal;i credentium
cesse luit ut hanc lcx scripta rapararet. rememo- condonali pieiate delevii.
rans peccata vitandaaqnibus observantes pecc^itum JuD. Ciim dicis originale peccatum ffistimo le

et [ otjnam peccati evaderent, nam sicut «it Paulus eloqiii de ppccaio quud Adam pater omnium ftcit,

vester et apnstolus nosler, ante legem peccatum sed quid inde ad nos? audi quid propheta dicat,
non imputabatur(|uia i'escicbatur:peccBtum,inquit, animaquae non portabit
perieril ipsa morietur.filiu?
non cognovi ni>i per legeni, nam concu/iiscenitam iniquitatem patri?,etc.Itaquc pater Adam piopriam
nesriebiim nisi Uxdiceret non concufiisres Igiturhoc iniqui alem portet qu.-e nd nosoirinino non pertinet,
modo profuit lex eo tempore. his qui eam servabanl qni », quamvis ejus lilii sumus, tamen iniquitatcm
quia peccatum cognusccndo vilabant, et poenam ipsius non l'erimup,qiiid autem nobis illam reputdg
peccati pariterpvadeDant,deniqueleyispolinquodam *'
qui nondum creati vel non eramus!
niodoa^grolanlibus valuii,qu;H.quamvis eos perlecle CHRiST.Pro certoscias quia peccalum quod Adam
sanare non posset, tamen sui cautela a malis im- fecit, tu ipse fecisti, et pomum, qiiod ipse contra
minenlibus retraxit, sed ideo ad periectura nemi- Dei praBceptiim momoidit, tu inomordisti quia :

nem adduxit, quia reditum paradisi obtinere non quando Adam peccavif, nuilus huino erat practer
potuit. Adain,sed omiiis homo erat Adam ; igitur quia Adam
JuD.Benedictus Deus,nam te quoque fatente no- omnis homo peccavii;
peccavif, illud enim g^-nus
bis Jiiilaiis gaudenilum esf,quiatam. validam lefiem unde humanum genus procederet toinra simul tunc
babpmus.ijuas, quamvissecunduiii tuam scntenliam in corpore aderal,nec inde qund si
aiiquiil flnxerat ;

ex tuto non salvet, tamrn nun omn'no inutihs imo aliquis tunc i;aius e^t^et qui peccatum Adaj nun la-
salutaris esi,quaB se observiintes ab inrerni pccnis ceret.nec facienli consei!tiret,iiro'ecto p;(tris culpa
e.ripere potPst;certe multumqui.quam-
laelHridebet careret,sed,quia omneseramiisin ipso nec nnnduin
vis bona non habpat, calHmiialiliup tamen caret, et separati ab ipso, insreparabiliirr peccavimus cum
quamvis in inferno s:t, inlVrni mala non siislinet ;
ip^^o,! t quod cominisitpariter commisiirius,eteam-
igitur lex non relnquenda sed pntiusret'nenila esl, dem sententiam moriis incurrimus, idcirco nontni
quffi licet paradi^um noliis non reseret, tamen D palris iniquilatem ^ed tnam propriam portes.qui ab
ob-ervanlia sui temporalia bona praBstans^etiam a origintli culpa.quam cum ipso feceras,salutari ba-
rnalis ammae conservabit illaesos. ptisrno lavari resuilas.
Christ. Non gauden.lum, sed potius geinendum JuD. L)ic qua ratione poteril m baptisma-
quaeso ;

ot flendum tibi esl, quia niiser flammis ardebis, tis aqua ab originali peccatnmundare ridiculosum ,

dum ^Tiitiara Dei tumida menle repellis; lex elcnim quoque Cft dicere quod ppirituale et invisible pec-
qiiaj tu'S antecessoribus prnluit mudo tibi damna- calum materialis aqua vel visibilis possii ar.qnaie-
bilis est ;illis5iquidem exspeciaoMbus redemptionis nus abolere , nun enim tain subtilis e^t u.. lava'o
advcntum valetiatlex vitandocontat;ium,non incur- corpore anima piriter abluatur. Si vero Christus
rendo suppliciuin ; tibi autem frustra exspettanti illam culpam 8ua morle piavit el nos omnts purga-

(2) Nota quod quando ait naturalem legem vel rum generalium legis naluralis ad parlicularia
omnino deletam per pecc.ita, vel tulam cecidis-se agibilia.
debet inttiiligi quantun) ad applicaliooera principio-
1033 DIALOG. INTER CHRISTIAN. ET JUD. 1054

vit,qua necsfsUata postea bHptizemur? nunqnid A omnibus aliis caruit, qnia omnino ppccatum non fe-

in mnrte ipsius baptiziti non sumus, nonne illu re- cil : nam deimmaculata virgine C0Dceptu3 et natns-

dempto tam sulficiens fuit ut jam non aliaposlmo- eine semine genitus est ac proinile originalis
virili

dum egeairius ? culpfc particeps non est illa enim natura in qua
:

Chuist. Non solum ab originali peccato sed etiam primus homo conditus fuerat, post modum ipso
ab actualibus cunclis polerit te baptismatis unda peccanle vitiaia cst quia si non peccavissei, iitique
;

lavaro, nam
verbo Dei et sacerdotis officio eanctili- in generando vitiosam et sordidam (leIectnt'onem

canlur aquae capessentes virlutem qu.i possint non r.on pertulisset imo quieta et placida natura sicut
;

tantum corpoia sed eliam nienlfs n.bluere vivua ; facLa fiierat permansisset quare conceptusillesine
;

enim sermo Dei et eflic/.x, ct penetrabilior omni culpa fuisset, quia voluntatem ardentem non per-
gladio ancipili, perlingens usque ad divisionem sensisset, sed quia peccavit et peccalum in se at-
animffl ac spiritus.compagumqueac di^cretoreliain tiahens pristinam bonitatem suae naturae corrupit;
cogitationum el intentionum corilis dequo verbo ; confeslim contra suum votiim. quam nondum sen-
Bumit aqiia virlutem purgandi, lamen, si fide non serat carnis luxuriam sensit, quia ejus captivatam

ficta accedaa, et id quod exlerius exhibes inlerius mcntem prccati dclectatio comprehendit, etipsam
perfecla fide conserves ; si enim non r*'cte cre^lens r. pe?tein omni posteritati intudll ;
quapropter omnis
baptizalus tucris, non tarnen s dvabi-ris idcirco.sed homo carnali delcctamento genitus, cum oiiginnli
p coudemnaberis, et econtra si recte cnjdens
ilius peccalonascitur,qui per luxuriiim vitiatam naturam
baptizatus non lueristamen cu:n tuacredulitatesine a primo palre truhens, et de corruptione carnis
biiplismo nullaienus salvari pi'teri.s doniquefidos : nalus, illa placida natura caret in qiia primum pri-
non potest salvare sine baptismate, nec baplismus mus homo factus est. Uenique, dum in conceplu
Itidem sine fide, idcirco credere et baptiz sri debe- Christi om.nis luxuria deluit, nulla n de cnrne pec-
mus ut fidemcordis bnptismi operedemonstrenius, catricemaculamtraxit,imocooperanteSpirituFancto
et e.tmdem confitendo vocc etiam.proi'cr.imu?;^fln/5 pl.icidum et mundum conceplum h ibuit,quia omni
enitn creiilur ad juslitiam, ore aut(^rn corifissi» fil ad delect;impnlo Iiixuria3 raruit,<'t quiuin terris p;<trpm
sai-tfm, nec ridicuiiim, iino ingons miraculumpst noii babuit, de corniplione carnis natus non fuit :

quod materiaiis aqua ancta l>ei virlute spirituales nec originali peccato aliquatenus apgrotavit,sed nos
iriHCulas possit abluere. credentibu? sciliret sordes ajgrotos sanare prsevaluitet snnavit, qnia mater ejus
increiulis vero quamvis baptizatis non aufert sed post partum virgo pernian-it.
potins itlfert : nam, quiu de morle Christi, ]oquens,le JuD. Quia nunc rationis ordo compptit ul jam de
etiam pluraliter inlromisisii.diceno siChristus nos : virginis partu colloquainur, dicmihi quomodo con-
omnes purg.ivit,qua necessitate poslea bapliz^^mur, Ira naturam parere potuit, quae, sicut ipse dicip,
scas quod mor^ Christi taiitumtnodo crodeplilms auplorem naturif generavil ntm enim usifatum imo :

prodet^t, et, sicui illis vila est, ita incredulis mors contra naturam esf,quod sine virib seniinede Maria
est ; tibi itaqiie nihil valet quandiu incrcdultis es, filius nalus est; et si virgo concppit et peperit.illud
quia fides ejus sino baptismioperibns otiosa est.imo tameii qnod vos additis, prophpta iion addidit, id

dcemofUDUS similis esl, qni quamvis Dominum non est, post partum virizo permansit : hic ergo prae-
d iligiint, iamrn. credunt rt contr('miscunt,sc(] ,qn\^qu\s sumptio veslra augmentavijt,quod Isaias dicere non
Doiiiinuin amat, uiique baplizari lestinat, el suam priBsumpsit, sed omnino reticuit quia vanum esse
fidem operis exhibilinne comprobat, quia amoris praescivit, in quibus advertendum est quod raulta
ita(]ue illa redetnptio
probatio est, oporis exhibitio ; inepla profertis.et Scripturas interpretando divinas
sine b.tptismolibi non sulficit.qni fi lem quam debes pro vol ntaie disponilis, nisi itaque parturn virgi-
habere confitondo vel baptizinilo non ap|irol)as,imo nis quiiiem naturalom non esse probaliililer appro-
eam contradicendo abnef:as,idcirco prius crede po- bos, ipsam post panura virginem permansisse non
Btea bfiptizare et mund:iro utspirims saiicti pignus crediim.
accipias, templum fias, et consepuUus Christo per CHniST. Judaee, noli csse incredulus sed fidelis.
baptismum inmorte,particeps quoqueresurrectionis D qnia justus ex lide vivit quod enim vir^inem sine ;

ellici-iris. viriii semine concopisse miraris.agnosce Dei omni-

JuD. Quoniam ergo baptismum necessarium esse potenlium cui omne quodlibet possibile est, quia
demtuistras poto ut dicns quomodo Christus ab ori- omnipotens est, quia etiam est facturnHtura;,multa
ginali peccato rodimere vahiit, qui ipsi poccaio contra naturain facit, quibus se Dominum esse
obnoxius fuit ? Nam de corpore feminae n;ilus est et naturffi portendil : An contra naluram non fuit quod
oiro de carne Ada; factus, ipso poccalo carere non Israelitis Rubrum mareaperuit, el eos permedium
polnit, quia ciiriiis origine peccati muculam traxit, gradienti s alquequod
siccis vestigiis transirefecit ?
porro ffiger qui soipsumsanure non prnevalet.incre- nianna in dot^crto tuis patnbus pluit, et aquam de
dibile est quod umiuam allerum sanet. petra produxil ? Et virga Aaron quH" arida floruit,
CHHiST.Cum Christumoriginalipeccatoobnoxium tronduitetamygdala peperit.nonne contra naturam
esse dicis, omnino menliris^ipse enim originale non fecil?rubus quoque, qui ardere videbiitur, et non
habuit, quia in iniquitate conceptus non tuit,imo et ardebat, nunquid naluraliter faciebat his ergo ;
 1058 •UILLRLMUS DE CAMPILLIS. 1056
eollifre Dpi potcntiam, et quod sicut virga Aaron \ regnabat, qui gcntis ipsius alienigena erat, ac pro-
arida contta naturam floruit vl peperil amygfliilii, inde ipsum occidere tolis nisihus appclebat tunc
sie contra naluram concepit et peperit virfio Maria; vero du.\ de fcmore sceptrum regale fine
Jud.-T» et

et sicut rubus videbatur ardere et nnn ardel)at,9ic tenus ablatum est.quia poslea regem vcl duceaulc
virfrincm Mariam nullus ardor tcntalionis urebat : seipsa Juda; noii halniiL
i nam eo tempore ille qui :

quaiiv S liritus sanolus in eam superveniens obnm- mitlendus erat venit, Ji-sus Chrislus Dei i"'ilius,qui
brabat. Ut quid erj^o contra naturani, sed Dei vir- est exspectatio geutium.
tute virginem peperisse non credia, cum tanta Juu. Ipsis tuis verbis in meis nianibus incidisti,
secundnm naiuram impossibilia Deum fccisse pcr- nam Chrislus tuus do nostra gen'e progenitus et
si

pendis, ulquid etinm dubilaspost parliim virginem de ipsa tribu Judae nalus rex et princeps est.plane
permansisse ? nonne vides (|uod radius solis per constat (luod JudiL'oru.nregnura nomlurn (initum
raedium vitrum iucel, et tamcn vitrum omnino est, et dum sceptrum JudtB minime finem fecil, pa-
intetrrum permanot: sic etiam sol justitiae Christus tenter vides quia nondum Messias venit.
virtute divinilalis virginem perlustravit et carnem CHaiST. Irao tu ipse incidisti in toveain quam fe-
Bumens matria eam transivit,