Digitized by the Internet Archive

in 2011 with funding from

University of Toronto

http://www.archive.org/details/patrologiaecur216mign
r

PATROLOGLE
i CURSUS COMPLETUS
SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORBflS, COMMOB-A, OECONOMICA,

MNIDM SS. PlTRDJl. DOCTORDJI SCRIPT0RDM9DE ECCLESMSTICORDS,

SIVE LATINORUM, SIVE GR.fcCORUM,
QUl Ali &VO APOSTOLICO AD TEMPORA INNOCENTII III (ANNO 1216) PRO LATINIS

ET AD COXCILIl FLOIIENTINI TEMPORA (ANN. 1433) PRO QRASCIS FLORUERUNT.

RECUSIO CHRONOLOGIGA
OMNIUM QILK EXSTITERE HONUMBNTOROM CATHOLItlfi TRADITIONIS PER QULNDECIM PIUORA
ECCLESlxE S.ECULA,
JTJXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS I.NTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PBRQUAH
DILIGENTLU CASTiaATA; UIPSERTATIONiBUS, COMMENTAIIIIS. VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTEII ILLUSTRATA
-

OUNIUUS OPERIEUS P03T AMt-LISSIMAS EDITIONES 'JU.K TRIDUS NJVISSIMIS S.ECULIS DEBENTUR ADSOLUTAS
DETECTIS, AUCTA INDICIDUS PaSTICULARIBUS ANALVTICIS, SiNGULOS SIVE TOMOS SIVE AUCTORES ALIOUJU9
;

HOMKNTI SUBSEQUENTIBUS, DON -iTA CAPITULIS I.NTHA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET
J

TITUI.ISSINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPEKIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATE-

Rll M SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA; OPERIDUS CUM DUBIIS, TU.M APOCRYPIUS, ALIQUA VERO
AUCTORITATE IN OHDINE AD TRADITIONEM ECCLESI ASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA J

DUCENTIS ET AMPLIUS LOCUPLETATA INDICIBUS AUCTORUM SICUT ET OPERUM, ALPHABETICIS. CHRONOLOGtCIS,

8TATISTICIS, SYNTHETICIS, ANALYTICIS, ANALOGICIS. IN QUODQUE RELIOIONIS PUNCTUM, DOGMATICUM, MORALB,
LITURGICUM, CANONICUM, DISCIPLINARE, HISTORICUM, ET CUNCTA ALIA SINE ULLA EXCEPTIONE SED PR.B-
;

SERTIM DUOBUS INDICIBUS IMMENSIS ET GENERALIBUS. ALTEBO SCILICET RERUM, QUO CONSULTO,
QUIQUID NON SOLUM TALIS TALISVE PATER, VERUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRUM, NE UNO QUIDEU
OMISSO, IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT, UNO INTUITU CONSPICIATUR ALTERO SlJHIPTU P«.E
;

SACR/E, EX QUO LECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES ET IN QUIBUS OPERUM
SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM S. SCRIPTUR.fi VERSUS, A PRIMO
GENESEOS USQUE AD NOVISSIMUM APOCALYPSIS, COMMENTaTI SINT.
IDITIO ACCUFATISSIMA, C.ETERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR CHARACTERUM NITIDITAS
CHART.B QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO r.ORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS, TVH
NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAU COMMODA SIBIQUE IN TOTO PATROLOGI.B DECURSU CONSTANTEH
SIM>MS, PRETII EXIGUITAS, PR.ESERTIMQUE ISTA COLLECTIO, UNA, METHODICA ET CHRONOL jGICA,
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUWQUB HACTENUS HIC ILLIC SPARSORUM, PRIMUM AUTEK
INNOSTRA BIBLI0T1IECA,EX OPERIBUS ET M9S. AD OMNE9 .BTATES, LOCOS, LINGUA9 FORMA5QUB
PKRTINENTIBUS COADUNATORUU.

SERIES LATINA
IN QUA PRODEONT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESLE LATIX.E
A TERTDLLIANO AD INNOCENTIDM III.

AGGURANTE J.-P. MIGNE,

BIBLIOTHEC.E CLERI tMVERS.-E
SIVF. CURSUUM COMPLETOUUM IN SINGULOS SCIENTIjE ECCLESI ASTIC.I RAMOS EDITORK,

PATROLOGLE LAT/.YzE TOMUS CCXYI

IXXOCEXTIUS III POXTIFEX ROMAXUS.

PARISIIS
APLJD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES,
IK VIA DICTA : AYENUB l)U V.AIXE, 903,

1891
TOl

DEC -7 ',93!

SLQ. IU
 SjECULUM XII!

INNOCENTII III
ROMANI PONTIFICIS

OPEBA OMNIA
TOMIS QUATUOR DISTRIBUTA

QUOHUM PnionES TRES nEGESTOnUM BALUZL\NAM RECENSIONEM COMPLECTUNTUn, ACCEDENTIBUS ANECDO-

TAnUM EPISTOLARUM LIBniS, QUOS FRUSTRi OLIM A BALUZIO EXPETITOS EX BIBLIOTHECA VATICANA
1N LUCEM EMISERUNT LA POnTE DUTHEIL ET BREQUIGNYJ QUAHTO VOLUMLNl INSUNT EPISTOL.£ EXTRA
REGESTUM VAGANTES, PONTIFICIS DENIQUE SERMONES ET OPUSCULA VAHIA, TUM JAM OLIM EDITA, TUM
HECENTIUS AB EMINENTISSIMO CAHDINALI MAIO, D. LUIGI TOSTI, ETC, ETC, TVPIS MANDATA.

ACGUBANTE J.-P. MIGNE

Bibliothee» Cleri nnlTers»

VE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGUl.OS SCIENTLE ECCLESIASTICA RAMOS EDITORE

TOMUS TERTIUS

PARISIIS
APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES,
1N YIA DICTA : AVEIWE DU MAINE, 208

1891
 ELENCHUS
AUCTORUM ET OPERUM QUl IN HOC TOiVIO CCXVI CONTINENTUR

INNOCENTIDS III POMIFEX ROMANUS

EUgestorum continu Col. 9

 INNOCENTII III
ROMANI PONTIFICIS

REGESTQRUM SIVE EPISTOLARUM

LIBER DUODEGIMUS.
PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209.

I. A stesproximotuncfuturasappellationisuaeterminum
ABBATI SANCTl THEODORICI REMENSIS DIOECESIS, ET praefigendo. Caeterum.cum per deposiliones hujus-
DECANO ET C4NTORI MAJORIS ECCLESI.E REMENSIS. modi videretur ostensum quosdam canonicos saecu-
De conflatione ecclesix Ribodimontis. lares dudum in Ecclesia ipsa fuisse, ac demum eis
(Laterani, ivKal. Martii.) defunctisper abbatemetconventum praedictosquos-
Ciim olim nostris fuisset auribus intimatum quod dam exstitisse monachos substitutos,et nobis sug-
abbas et conventus Sancti Nicolai de Pratis Lau- gereretur quod iidem abbas et conventus diutius
dunensis dioecesis praebendis quae in ecclesia Sancti exspectati appellationem suam prosequi non cura-
Germani de Ribodimonte fuerant institutae ad ipso- rant,nos depositiones, ipsis sub bulla nostrajudi-
rum donationem spectantes, canonicis institutis cibus aliis destinantes, per apostolica eis scripta
ibidem sublatis de medio,propriis usibus applica- mandavimus ut nisi abbas et conventus praefati ali-
rant.propter quod eadem
ecclesia consueto defrau- quid rationabile ottenderent et probarent per quod
dabatur populo fuerat scandalum non
officio, et in licuisset eisdem in praedicta ecclesia monachos ca-
modicum generatum, dilecto filio H. de Cociaco ca- nonicis substituere.ipsam in statum pristinum ap-
nonico Sincti Quintini et conjudicibus ejusper lit- memora-
pellatione postposita reducentes.lacerent
teras nostrasdedimus inmondatisutinquisitasuper tas praebendas per eosdem abbatem et conventum
iis plenius verilate,quod canonicuui esset appella- personis idoneis assignari quod si forsan illi hoc
:

tione remola statuerent et faceret quod decerne- efficererecusarent.iidem judices auctoritate nostra
rent per censusam ecclesiasticam firmiter obser- suffulli.sublato cujuslibet contradictionis elappel-
vari.Postmodumautemnlibas et conventusprtedicti non differrent. Nuper
lationis obstaculo,id exsequi
suanobisconqueitionemonstraruntquodcumsuper autem
monachus,procurator dicto-
dilectus filius B.
ipsius ecclesiae prioratu, quem per annos quadra- rum abbatis at conventus,cum likeris praedicti ar-
ginta et amplius possederant sine lite, a praedictis chiepiscopi et collegarum suorum processum conti-
judieibustraherenlurincausam,neminecomparenle nentibus eorumdem ad praesentiam nostram acce-
qui vellet agere contra eos nisi duntaxat illis qui dens,per dilectum filium Petrum,tituli Sancti Mar-
esse moliebantur et judices etactores, ipsi se vi- celli presbyterum cardinalem, per quem fecinius

dentes tam contra jus commune quam contra privi- eumdem examinari processum,rescriptum authen-
legia sedis apostolicae aggravari, sedem apostolicam tici instrumenti Bartholomau quondam episcopi
appellirunt. Unde nos causam super iis venerabili Laudunensis diaecesani loci sub sigillo venerabilis
fratri nostro Remensi archiepiscopoetconjudicibus fratris noslri successoris ejusdem,ac privilegium
ejus sub certa forma commisimus terminandam. felicis recordationis Innocentii papa prasdecessoris
Interim autem prrememorati judices per suas nobis C nostri nobis protulit intuenda per quae comperi- ;

litteras intimarunt quod auctoritate primae com mus abbati et conventui memoratis exstitisse con-
missionis vocatis quos noverant evocandos. testes cessum, ut decentibus clericis qui tunc in ecclesia
receperant et examinaverant diligenter. Quorum ipsa erant, non clerici, sed monachi de ipsurum
depositionibus in scriptis fideliter jam redactis, ccenobio substituerentur ibidem. Cum igitur ex
abbas et prior ejusdem loci commissionis litteras hoc pateat abbatem conventum eosdempraedictos
et
intuentes.asseruerunt seipsas propter lituram mo- instituere monachos in eadem ecclesia licite po-
dicam et rasuram qua? apparetnnt in ipsis habere tuisse,discretioni vestrae perapostolica scripta prae-
de falsitate suspectas,et ne ulterius illarum aucto- cipiendo mandamusquatenus eisdeuijudicibus au-
ritate procederent, pro se pariter et conventu ad ctoritate apostolica inhibere curetis ne in negotio
nostram audientiam appellarunt, octavas Penteco- ipso procedant litterarum praetextu per quas eis

Patrol. CCXVI. £0. 1

3»o
 11 INNOCENTIl III PP. BEGBSTORDM LIB. XII. 12
condilio:Hiter injunximus procedendum, videlicct A quoque ac populo supradictis simili modo
lnbibere
nisi abbas elconventus rationabile aliquid objice curetis ne contra inbibitionem pra?scriptam aut
rcnt ct probarent per quod eis monacbos canonicis culpabiliter ipsi veniant, aut peregrinos.jam dictos
8ubstituerelicuissel.Quis,si forsitanoccasione ipsa- damnabiliter venire compellant. Quod si non om-
rum aliquid irumutarunt,subluto cujuslibct contra- ncs.etc.alter vestrum ea nihilominus exsequalur.
dictionis ctappellationis obstnrulo, illud in stalum Datum Laterani Kalend.
111 Martii, pontificatus
prislinum revocetis : contradictores,si qui fuerint, nostri anno duodecimo.
vel rebelles per censuram ecclesiasticam appella- III.
tione postposita composcente,ita quod eidem ec- CI.ERICIS ET LAICIS PEREGRINIS IN CANDIDA CIVITATE
clesiae faciatis permonachos congruedeserviri.Quod CRET.E MORANTIBUS.
si omnes,etc. duo vestrum.etc. De eodem argumento.
Drttum Lalerani iv Kal. Martii,pontificatus nostr 1 (Laterani n Kal. Martii.)
aDno duodecimo. Angit nos cura snllicitudinis pastoralis, etc, ut
II. in alia usque in contrarium spei nostrae.vos et non-
PATRIARCH.E AQUILr.OENSI ET EPISCOPO PADUANO. nullos alios peregrinos, etc, ut supra usque pecca-
Ue Ixhtra peregrinatione ad loca sancla. n tum redundet illorum, venerabilibus fratribus no-
(Laterani ni Kal. Martii.) stris patriarchae Aquilegensi et episcopo Paduano
Angit nos cura sollitudinis pastoralis ut
(I) di- dedimus in praeceptis ut dictos ducem et populum
lectos filios ducem ac populuin Venetorum ab iis efficaciter moneant inducant utde caetero ab hu-
et
quae famamoffuscant etsalutemimpediunt sollicite jusmodi abstinentes, etc, ut in alia usque venire
revocemus. Quantum enim dudum offendermt ab- compellant. Quocirca universitutem vestram mo-
ducendo peregrinos damnabiliier et damnoseasub- nemns attentius et hortamur, sub eadem vobis in-
sidio terrae sanctae, non est, sieut credimus, vobis terminatione mandantes quateaus et vos quae su-
incognilim.cum toti penesilEcclesiae manifestum. perius sunt expressa quantum in vobis fueritelfica-
Unde cura sperassemusquod praeterita: pcenitentes citcr observetis, et denuntieiis aliis peregrini in-
offensae.sic eam pcenitendo diluerent quod nequa- violabilitcr observanda.
quam ultrasimilem attcntarent.non possumus non Datum Luterani n Kslend. Martii, pontificatus
dolere quod.sicut nostris est auribus intimatum, nostri anno duodecimo.
quidam eorum in contrarium spei nostrae nonnullos
IV.
peregrinos ad terram properantes eamdem in suis NOBILt VIRO HFNRICO COVITI MALT.E.
navibus receptantes, eos a propria intentione fru- De negotio Crele, et de laudtbus ejusdem Ilenrici.
stratos deduxerunl, non solum in Graeciam.sed in C (l.aterani vi Kal. Martii).
Cretam.Qui tandem cjrde sicut ei itinere deviantes, Liiteras quas nobis tua devotio destinavil ea qua
propositum quod contra crucis inimicos concepe- decuit benignitate recepimus earum tenore
; et
rant.in seivorum crucis oppressionem converlunt, perspicaciter intellecto, prudenliam tuam io Do-
Cbristianosparlium adjacenlium ad ducum suorum mino commendamus, quod et ad succursum terrae
offendendosuasum,qui eanidem indulgentiam raen- sanctae ferventer aspiras,et ad honorem aposlolio.-e
tiuntur a nobis ta'iter procedentibus esse conces- sedis diligenter intendis, devotum in utraque re-
sam.quoc concessa est illis -iui ad defensionem lerr.e spectum habens ad Deum.pro cujus reverentia hu-
sanctaeprocedunt.Cum igitur hoc in ejusdem terrae jusmodi propositumconcepisti. Aquo.si voluntatem
dispendium.opprobrium nostrum, et percatum re- ad actum perduxeris, mercedem, uon solum atcr-
dundet illorum, fraternitati vestrae per apostolica nam, sed temporalem etiam consequeris, cum se-
scripta praecipiendo mandamus quatenus dictos cundum Apostolum pietas promissioncin babeat
ducem et populum monachis prudenter etelficaoiter vitae quae nunc est pariter et futurae.Sane pensatis
inducalis ut de caelcro ab hujusmodi abstinentes, omnibuscircumstantiis rerum et personarum.tem-
nec lieum provocantes ulterius,quem ex praeteritii porum etlocorum.vix aliquid aliud eiiamserundum
provocasse graviter dignoscuntur, quin imo retro- w\ sacculistalum de negotio Cretae pouiisti prudentius
act iin off.nsam per satisfactionem expiantes se- meditariquani quod perdilectum lilium magistrum
quentem, peregrinos qui terram sanctam visitare Petrum Acconensem nuntium tuum, virutn utique
disponunt a suo itinere nec in Crctam nec in alias providum et fidelem, nostro apostolatuisuggessisti.
partes distorquere praesumant, sub divini judicii Quia vero Ittteris per eumdem dtrectis non ex-
nihilominus excommunicationis interminationo
et presse vidimus conlineri ul ea quoe super eodem
vetantes ne hujusmodiperegrini opus itineris salu- negotio idem nuntius nobis cttua partc proponeret
taris mutantes,in vae damnabile, quod ingredienti crederemus.quantumcumaue te in Domino diliga-
m duabusviis sapiens imprecatur, Christianos mus et ad tuum velitnus intendere commodum et
qui sunt in Creta scu etiam ubieunque locorum au- honorem, habito super hoc consilio diligenti, ad
deant impugoare.sed votum suum contra inimicos prasens non vidimus aliud respntnlcnddiii nisi quod
crucis cum puritate debita prosequantur. Duci intelleclis quae idem ountius a nobis audita tuae

(I) Vide gesta Innoc. III, cap. 85 et seqq.

13 P0NTIFICATU8 ANNO XII, CHRISTI 1209. 14

discretioni retulerit.et dilectus filius noster Petrus \ multa et magna bona contulimus,inferioriscondi-
tituli Sancti Marcelli presbyter cardinalis per suas non debes quam illi fuerunt quibus di-
tionis esse
tibi litterasplenius ititimabit.super iis omnibus per versistemporihus de mandato et assensu prajdeces-
litterus et nuntios nobis tuam intimare studeas ex- sorum nostrorum eadem Lateranensis Kcclesia ca-
pressius voluntatem, ut ita demum plenius et cer- strum ipsa sub certa forma locavit, jusimus et
tius procedere valeamus. Quid autem pro tuo jam slatutmus utcumfinita fuerit illa locatio.secundura
emolumento scribamus, litterae nostrae, cum sint eamdem (ormam ttbi et haeredibus tuis Lateranensis
patenles, te poterunt edocere. In quo considerare Ecclesia relooet castrum ipsum,uisi forsan in aliam
te volumus nostri circa tecordis affectum.Ad haec, formam super ipsa locatione concordare possitis.
devotionem tuam rogandam duximuset monendam, Ne igitur in luum et haeredum tuorum dispendium
por apostolica tibi scripta mandantes,et in remis- valeat redundare quod nonsolum ad vestrumcom-
sionem peccaminuin injungentes,quatenus ad sub- modum,verum etiam tuam apostolics sedis quam
ventionem et defensionem terrae sanclae diligens Lateranensis Ecclesiae ac totius viciniae noscitur
studium et operam efficacem impendas, utille di- procuratum, nos et ea quae prescripta sunt aucto-
rigat vias tuas a quo gressus hominis diriguntur. confirmamus et praesenti statuto
ritate apostolica
Datum Laterani vi Kal. Martii, pontificatu9 nostri decernimus ut contra ea nullo unquam tempore
B
anno duodecimo. quisquam venire praesumat.ita ut sit irritum et
inane quidquid de ipso castro contra praescriptam
NOBILl VIRO RICARDO GERMANO NOSTRO SORANO COMITI. formam foret aquolibet attentatum. Si ergo prior
Ei confirmat castrum Soranum. et canoniciLateranensis Ecclesiae contra statutum
(Laterani vi Kal. Martii.) apostolicum venientes locatione finita nollent prae-
Cum Castrum Vallis Montonispromultaet magna fuium castrum tibi vel tuis haeredibus relocare,vos
peeuniae quantitate sub gravtbus esset pignoratum nihilominus illud ex hac concessione apostolica
usuris, ita ut de alienatione ipsius multiformiter teneatis,ne pretium multum quidem et magnum,
ageretur.nospraBcavere volentes ne ad illos forsitan quod propter utilitatem communem pro emptione
perveniret per quostam apostolica sedes quam La- ipsius caslri partim a nobis et partim a tedatum
teranensis Ecclesia nec non et tota vicinia grande tamen ut parati sitis locationem.
est.amittatur.Ita
ac grave incurreret detrimentum,cogitavimus eme- recipere secundum prscedentium locationum te-
re idem castrum. Sed cognoscentes quod Latera- norem,et faciatis illi persolvi annuam pensionem.
nensi Ecclesiae dispendium generaretur si castrum Praelibati vero instrumenti tenorem ad majorem
ipsumimmediatead sedem apnstolicam perveniret, „ cautelam huic paginas fecimus adnotari.Quodqui-
sicut etiam prior et canonici ejusdem Ecclesiae a dem est tale « In nomine Domini.Anno Incarna-
:

nobis consulti sunt multoties proteslati.oos habita tionisdominica» millesimo ducentesimooctavo,pon-

deliberatione prudenti, ex omni partc providere tificatus vero Domini Innocentii tertii papae anno
volentes, castrum ipsum de illorum fecimus emi undecimo.indictione undecima, mense Octob.die 6.
consensu.partim de bonis tuis,et partim de nostris, Acta publica si litterarum memoriae tradita fuerint
ad opus utique tuum, sub nomine nostro, ne ven- nube oblivionis remota, perpetua inspectione cla-
ditionem ipsam forte contingeret ab aemulis impe- rescunt. Quapropter ego Joannes de Sancto Lauren-
diri.qui de tuis successibus typo invidiae conta- tio S.R.E.scriniarius mandato et prascepto Domini
bescunt. Quia vero per Dei gratiam omnia fuerunt Innocentii lll.papae juramentum pra?stitum eidem
sine turbatioae completa.nos castrum ipsum cum Domino papae successoribusque suis et Ecclesis
omnibus pertinentiis suis, salvo jure Lateranensis Romanae in palatio episcopi Ferentini a comite
Ecclesiae.libi ad opus et utilitatem tuam et hsere- Ricardo, sicut vidi, audivi et interfui, publicis lit-
dum tuorum concessimus, assignavimus et tradi- teris scribere curavi.Comes Ricardus de Soraju-
dimus,tali quidem tenoro ut pro pecunia quam nng ravit fidelitatem et fecit ligium homagium domino
ad emptionem ipsius castri contulimns.tu et h*re- papae Innocentio successoribusque suis et Ecclesiae
des tui de castro ipso interposito juramento pacem D Romans inpraesentiadominorum Joannis Albanen-
etguerram ad mandatum Romani pontificis contra sis,Joannis Sabinensis, Nicolai Tusculanensis.Hu-
quoslibet homines faciatis. Tu vero in praesentia golini Ostiensis episcoporum, Cynthii lituli Sancti
nostraet fratrumnostrorumsuperhoc juramentum Laurentii in Lucina, Cynthii tituli Sanctorum
corporaliler praetitisti. Et ut devotionem quam ad Joanhis et Pauli, Benedicti tituli Sanctae Susannae,
Romanam habes Ecclesiam plenius demonstrares, Rogerii tituli Sanctae Anastasia^, Petri lituli Sancta?
de aliis quoque terris quae ad te proprietario jure Pudentiana? presbylerorum cardinalium.el Joannis
juramentum, sicut per
pertinent exhibuisti simile Sanctae Mari« ia Cosmidin S. R. E. cancelleri,
publicum instrumentum apparet quod Joannes de Joannis Sanctae Maria? in Via Lata.Pelagii Sanctae
Saacto Laurentio sacrosanctae Romanae Ec;lesiae Luciae septem soliis diaconorum cardinalium,
in
scriniariusdenoslroacfratrum nosirorum mandato Rainaldi domini papaeaco!ythi,et laicorum subscri-
conscripsit. Quia vero tu, qui germanus noster ptorum.Pro polo et alia terraquae olim fuit Oddo-
existis, apud Lateranensem Ecclesiam, cui nos nis de Polo, quam ipse tenet,eo salvo quod 9i ali-
 1

15 INNOCENTII III PP- RHGESTORUM LIB. XII. 16

A feceran» consecrari, licet idem ob reverentiam sa-

qua pereona pro dicta terra praefato comiti movere
eramentiremanseritconsecratum.ofiiciumcelebrari
voloerit qusstionem.ipMcomeBteaeatureiincuxia
Romana; justitiae pleniludinem exhibere. divinum de caetero non debere.Quocirca discrctioni
Ecclesia;
M ntonis, de Sacco, de veslraeperaposlolicascriptapraecipiendemandamus
um dc castro Vallis
Plumbinaria, juravit facere guerram et pacem con-
quatenus prajfatas sententias.exigente justitia.pro-
triomnesho incs ad mandatum eurum, ct ad hoc
i
mulgatas faciatis per censuram ecclesiasticam su-
-soressuos in perpetuum obligavit. blato appellationis obstaculo firmiter observari.

nitatu vero Sorar.o juravit siiniliter faoere Nullis litteris veritati, etc. Quod si non omnes iis

tm et pacem ad mandatum ipsorum. Salva exsequendis, etc, tu ea, frater archiepiscope.cum

fidelitate et saWo mandato regis Siciliae. Et idem eorum altero, etc.

dominuspapainvestivit dictum comib:m prrcnpam Datum Laterani n Kal. Murtii, anno duodecimo.

argenteam deauratam, pra;sentibus et consentien- VII.

tibus et approbantibus omnibus prascriptis episco- FERRARIENSI EPISCOPO.

pis, presbyteris, diaconibus cardinalibus, et injun- Respondet ad rjus consulta.

gentibusmihi scriniario uthujusmodi juramentum (Laterani 111 Non. Martii.)

publicis litterisexararem.Hi interfuerunt in palatio tj (2 In quadamnostra epistola deoretali asserisle

IYmitinicor-im<iominopapa,episcopis,presbyteris, legisse illud esse nefarium opinari quod quidam di-

diaconibusi-ar.iinrilibus.DominusLotheriusdominis cere pra3sumpserunt,in sacramento videlicet eucha-

StephanusThcobaldi,dominus Hoinanus de dominis ristiae aquam in flegma converti. Nam de latcre

Guido de Colle de Medio,Baroncho,nobiles cives Ro- Christi.non aquam, sed humorem aqualicum mcn-
mani;dominusLindodeMootelongo,dominusLando liuntur exisse. Licet nuiem hoc magnos etauthen-

de Colle de Medio, Benedictus de Aversa, et alii. Kt ticos vero sensisse recenseas, quorum opinionem

ego Joannes deSancto Laurentio S H.E.scriniarius, dictis et scriptis hactenus cs secutu?,ex quo tamen

sicut vidi,audivi si intetlui, scripsi,complevi et ab- incontrarium nossentimus.nostraecompellerisscn-

solvi. .Nulliergoomnino hominum liceathanc pagi- tentiae conscntire. Sed verbum Joannis apostoli te

nam nostraeconfirmationis.constitutionis.concessio- multum movere fatcris dicentis : Tres sunt qui tt-

nis.ct inhibilionis infringere, vel ei ausu tememrio stimnnium dant in terra. spiritus, aqua et sanguis,

ccntraire.Si quis autem hoc attenlare prajsumpscrit, cl hi tres unum sunt (I Joan. v) Quamvis hoc ulti-

nationem omnipotentis Dei et beatorum Pctri

.
mum in plerisque codicibus minirae habeatur,quod
et Pauli apostolorum ejus se noverit incursurum. dicis ab omnibus sic exponi, illos videlicet esse
Datum Laterani VI Kal. Martii,pontificatus nostri unum, de una eteadem re. scilicetde huma-
id e*t,

anno duodecimo. nitate Christi, testari. Porro si vera fuit a|ua quae

VI. fluxit de latere Christi,ct non humani corporis hu-

ARCIHEPISCOPO, ET ABBATl EANCTI STEPIIANI,ET PRIORI raor,qualiter per illam probetur quod Cbristus sit

SANCTI THEODORI JANUENSIS. bomo f3), non vides. Glossa namque super illum
ctesia S. M'iri.v de Castello. locum sichabet: Spiritus, id est, humana anims,
(Laterani n Kal. Martii.) guum emisii in patsione, aqua el sanguis qu;r fluxe-
iOcarunt nobis dilecti filii G. praepositus et runl dt laterc Christi : quod fieri non posset si non
fratresEcclesiae Sancta? Mariaede Caslello Januensi haberet veram rurnis nafuram.SfC crgo tam ex textu
quod cum olim inter ipsos ex parte una et clcricos quam ex glosa proponis per illam :iquam probari
Sancti Daniiani et Sancti Nazarii ex altera super eo quod Christus sit verus homo.Et ideo si dicalur
quod praedicti clerici contra decretum bona: memo- quod illa non existit vera oqua, sed aqualious bu-
riae Cyri archiepiscopi Januensis in ccclesiis suis in mani corporishumor,tam expositorisquam apostoli
honore bealee Virginis altaria construere
praesum- verba intelligibilis tibi esse videntur. Sed diclo
pserunt, coram memoriae Hugone archi-bonae quod fuerit vera aqua, sicut nos crcdimus et late-
episcopo Januensi etG.nbbate civitalula; auctoritate mur, nec isla nec illa sofficienter intelligis. Unde
piae recordationis Alexandri paps praedecessoris D nobis humiliter su p;.l quatpnus ad peneralem
ir.-i^t i

nostri quaestio verteretur.iidem cognitis causae me- utilitatem legenlinm etnebulam detuo corde tollcn-
ritis pro eisdif(initivamsententiamprotulerunt,s.c- dam.9ufficienier et evidenter hoc expor.ere dignarc-
ut in authentico exinde confecto evidenter apparet. mur.Nos igitur ad tuae supplicationis instantiam
inoquo recordationis Urbanus papa prrjedeces- rcspondemus quod quidam dixcrunt; sederravprunt
r-or nostcr pracfatam confirmans sententiam, cum Christum non fuisse vcrum Deum, sed adoplivum,
prspositom <?t fratrcs cx parte una ct clericos ut miscri Ariani. Alii vc-ro Christum non fuiai
muensis ex altera super eodem co-
1

rum hominem, scd phantasticum, ut impii Mani-

r;i i ii .
'ir.proeissenlp.ntiam pro- rhn. \ilvcrsus hiis I
,ui nPs aposlolus in
ii. 1 iidern clerici in tola sua loquitur.dicens : Tres sunlqui testimo-
iginis perliruniacenseni episcopum nium ''<"'( in crlo, Paier, Verbum, et Spirilus san-

lii quadam, Dc celebr. miss.

:i tcrt. collect. aJditur,irrHs. Sed tamen vox illa non cxstat in codice Andcgavcnsi.
 :

17 PONTIFICATUS ANNO XII, CIIR1STI 1209. 18

ctus ; hitresunum
et (1 Joan. v) per hoc inten-
sunt A vegeUilioncm ejusdem corporis quatuor humorcs
densostendere quod Ghristus sit verusDeus. Et tres similes illis conveniant.videlicet sanguis et choli r;t,

tunt qui testimonium dunt in terra, spiritus, aqua et Qagma flt melancholia, ut verilate.m bumani cor-
sanguis (tbid.), per hoc intendens ostendere quod poris expressus demonstraret, unum ex illis et
Cbristus sit verus homo. Nara ad esse homiais duo unum ex Joannes expressit, illaque potius ox
istis

principaliterexigunlur, videlicet corpus et anima. illis et istis, quas magis mysterio congruebunt, ex

ex quorum conjunctione verushomo subsistit. Per elemeutis aquam, et ex hutnoribus sanguincm, in

hoc autem quod in articulo mortis Cbristus incli- quibusduobusduomaximasacrarnenta, redemptio-
nato capito tradidit spiritum, de quovoce magna nisvidelicet et regenerationis, elucent.
clauiaverat : Pater, in manus tuas commendo spiri- Datum Laterani m Xon. Martii, anno duode-
tum meum (Luc xxm), manifeste probatur quod cixo.
ipse spiritum habebat, non solum vitalem flatum, VIII.
sedanimam quoque ration!ilem,de qua praedixerat PATRIARCH.E HIEROSOLYMITANO APOSTOLICE SEDIS
Tristis est anima mea usque ad mortem (Matlh. xin) ; LCGATO.
et : Potest item habeo ponendianimam meam et itcrum De trunslatiote episcopi Yporiensit ad patriarcha-
smncndi eam (Joan. x). Per hoc autetn quod unus lum Anliochenum (~).

militum lancealatusejusaperuit.et continuo exivit B (Laterani iii Non. Martii.)

sanguis aqua.probalur aperte quod Christus ve-
et Gratumgerimus et aeceptum et tuam prudentiam
rum corpus habebat. Nam de phantastico corpore dignis in Domino laudibus commendamus quod
nec sanguis nec aqua potuisset exire.Unde illi qui inter imminentia circumquaque discrimina, circa
vidit.testimonium quidemperhibuit,ettestimonium ea quaa sollicitudini sunt commissa ila te forti-
ejus est verum, quod tres sunt qui testimonium ter et prudenter exerces ut ex magna parte tuas
dant iu terra, spiritus, aqua, et sanguis,quod vide- possimus operae imputare si quid nunc orientali
licet Christus sit verus homo ex anima rationali provinciae vel de persecutione subtrahitur vel ad
subsistens ;
quod probaturex eo quod talem (4) requiem procuratur. Altendentes igitur quod ad
spirilum emiserit ex vero corpore ;
quod inde pro- utrumque poterit proficere postulatio quam dilecti
quoniam ex eo sanguis exivit et aqua. Ra-
balur, canoniciAntiocheni devenerabili iratre nostro
filii

tionalis quippeanima non possetviviflcare nisicor- Yporiensi episcopo, tuo (8) studio mediaute fece-
pus humanum, ex quibus verus homo consistit. runt,de consilio fratrum nostrorum illam duximus
Casterum, sicutverus fuit spiritus etverus sanguis, approbandam,sperantes quodcum ipse sitsimplex,
ita procul dubio veraaqua, cum Christus sit veri rectus ac timens Deum, et in ejus lege probatus,
tas, et a veritateomnis fallacia sit penitus aliena. C non solum Ecclesias quae vocavit eumdem utiliter
Nam si non fuisset aqua sed flegma quod de latere praesidebit, verum etiam eo tibi teque illi ad mu-
Salvatoris exivit, ille qui vidit et testimonium ve- tuurr. solatium assistente,per unanimem charitatem
rum (5) perhibuit, profecto non aquamsed flegma duorum generalis terrae sanctaa profectus poterit
dixisset. Nec in hoc verum regenerationis sacra- efficacius promoveri.Quapropter ipsum per litteras
mentum fuisset ostensum, cum per sacramentum apostolicae exhortati ut onus illud cum humilitate
baptismi non regeneremurin flegmate,sedin aqua. promptasuscipiat,perprae3entemnuntium,in cujus
Neque per hoc vero (6) posset argumento probari recessunondumpoteratad nossjusdem episcopi re-
quod in sacramento eucharistiae admiscenda sit curisse responsum,fraternitati tu;esuperhocadprre-
aqua vino, si de latere Christi non aqua sed tlegma sensaliud nonduximusrespondendum nisi quodcum
cum sanguine profluxisset. Sed nec vera fuisset quem firmitercredimussuperhocnostro mandato et
figura quae super hac re praecessit in veteri testa- consilio pariturum, celerius quam poterimus ad te
meato, quando videlicet Moyses virga percussit simul etAntiochenamEcclesiam transmittemus, non
silicem, et ex ea quidem non flegma sed aqua solum patriarchalia sibi conferentes insignia quae
manavit. Restat igitur ut qualiscunque fuerit illa conferri decebit a nobis, verum etiam in necessariis
aqu.i,sive naluralis, sive miraculosa, sive de novo rv hilariterprovidsntes,in quibus possitcommodeper-
divina virtute creata, sive de componentibus ex transire. Tu ergo, sicut expedire cognoveris provi-
partealiqua resoluta, procul dubio verafuerit.cum deas interim diligenter universa quae negotiumhoc
naturaliter possit etcompositum mcomponentia et contigunt (9). Caeterum super iis quae de discordia

elementatum in elementa resolvi quemadmodum ; iuterillustrem regem Armeniee ac dilectos filios

verus exstitit sudor ipsius, sicut guttaa sanguinis Templi, nec non et inter comitem
fratres militiae
decurrentis interram. Cum autem ad compositio- Tripolitanum ac regem eumdem pro nepote suo
nem hutuani corporis quatuor elementa concur- nostro apostolatui suggessisti, hoc providimus ex-
raut, videlicet terra et aqua, aer et ignis, et ad pedire, ut cum, donec fidelium cervicibus imminet

(4)In tert. Collect. vitalem. (7) Vide infra epist, 38, 39.
(5) Haec vox deest in tert. collect. (8) Vide supra lib. xi, epist. 110.
(6) Haec item vox deest in tert. collect. Habetur (9) Vide gestalnnoc. III, cap. 111 et sqq.
tamen in cod. Andeg.
1
19 IXrtOCBNTII III PP. RE0BSTORUM LIB. XII. 20

gladiuspaganorum,ii quoeillis concordiler oportet \ super interdicti Degotio in regnum Anglie promul-
opponi sine periculo gravi nequeant ad invicem di gati non inductura putastis.intelleximuseamaxime

scordare, adhuc opportune importune prudenter circaquatuor comprehendi.Primo quod privilegium

studeas et diligenter insistae ad Ireugas invicem speciale per antiquam, nec aliquando, sicut dicitis,
ineundas, si forle dissensionum cousas nequiveris violatam, consuetudinera approbatum, cum nihil
inter eos judiciali calculo terroinare.excommunica- demerueritis circa ipsum,conservari vobis humili-
tionis sententiam proTemplariis rationabiliter pro- ter flagitatis. Secundo, quod cum extra communes
mulgatam usque ad satisfactionem condignam fa- sitis positi mansiones, lanto sine scandalo quanto
ciens inviolabiliter observari. Regi quoque praedi- sine consortio celebrare poterilis aliorum. Tertio,
cto suadeasdiligenter ut ea quae praefatisTemplariis quod ex dissuetudinecelebrandi gravis in religione

ablata delinet minus jusle restilual, et alia nec au- jactura et in ordine di^solutio 9ecutura timetur.
ferre nec detinere praesumat injuste, ex parte tam Quarto, quia per immolationem hostiae salutaris
nostra quam tua sibi fortiter comminando et in- Oeus.in cujus manu cor regis est, et quoque vo-
terminando prudenter quod cum abstulerit illis ea luerit vertet illud,citius super hoc speraretur esae
per quae repugnare possent perfidiae paganorum.ve- placandus, ut ipsum a suaduritia revocaret.Habito
rendum procul dubio sibi eritne,non obstante quod ltaquecum fratribus nostris diligenti tractalu, et
B
Cbristianos non impugnare noverunt, armentur in iisquae pro petitione praediclacum illis quae contra
ipsum. qui sic eos debilitando videlur paganoscon- ipsam facere videbantur mutua compensatione col-
tra ipsos arraare, maxime dum propter boc est a latis, causas causis invenimus repugnare. Licet

communione fidelium segregatus. Cum autem de enim nobis initio placuisset ut circa vos ju.Ua
terrae ssncts necessitatibus, quantum in ea potest privilegii vestri tenorem ejusdem interdicli fuisset
ab homine procurari,in tuam specialiter inter ho- sententia temperata, quia tamen hi qui tulerant
roines fiduciam respiremus,rogamuset obsecrarrus eamdem auctoritatem apostolicaro babuerunt, mhil
in DominoJesu Christo quatenus etsi peccata po- in ipsiusprivilegii praejudiciumfactumessevidetur,

pulitantasintquod nedum vetus Oagellum avertere quod salva semper auctoritate prasdicta noscitur
mereantur.verum etiam novum excipere digni es- esse concessum. Propter quod si quoque consue-
sent.quia tamenDeus infinilae misericordiae iniqui- tudini,quae nimirum et exipso et cum ipso proces-
tates singulas non observat, nec sperantium in se sit.nonest praejudicialiter derogatum, pro qua in
alflictionibus dclectatur, tribulationcm pauperum hoc praasertim articulo conservanda rogare sero
pronunlies ante ipsum, et in conspectu ejus tuam videmini recordati ;
quandoquidetn super hoc post-
oraiionem effundas, ut et culpam diluat
poenam et quaro interdictum coepistis.nec privilegio nec con-
avertat, cum ipsius adjutorio praebens operam, suetudinevos tuendo, servare, praeposteris ad dos
prout poteris,efficacem ad terram ipsam inter cir- precibus recurristis.non attendentes forsitan quod
cumstantes angustias conservandam.Nos enim.qui res ipsa multipliciter est ex mullis circumslantiis
pro suis doloribus mcerore afficimur tota die, nec aergravata.propter quas difficile jam est vestris pre-
cessavimus bactenus,neccessamus,in quantum vi- cibus condescendi, quibus forte facile potuisset in
res Dominus administrat,opportunum sibi procura- principio provideri. Sane si rex, cum quo remisse
re succursum, Et cumjam Pbilippo quondamduce non est in bac pugna luctandum, ex quacunque
Sueviaeinterempto.ac charissimo in Christo iilio parte lentescerc nos sentiret.de noslra furtusse su-
no-tro illustri rege Ottone in Romanorum impera- meret debilitate vigorem, etsuspicatus ex pusilla-
toremelecto totum imperium obtinente, ipsius di- nimitate nos facere quod ex providentia faceremus,
scordia sit sed.ita, qua? succursum ejusdem terras prsevalendi fiducia tanto contra manus arctanlis
multiplicitcr impedivit.insistimus incessanter ut ei eum perlinacius seopponerctquantolentiuseas suo
plenius et fortius succurratur. Praeterea non te la- conamini restitisse putaret. Piaetcrea visum est
teatquod in proximo quamdam pecuniam non mo- quod noc solum clerici saeculares,sed et alii quoque
dicam disponimus destinare, atsignandam tibi ct religiosi, 6i petitio vestra con9cqueretur effectum,
Templariis ac fratribus Hospitalis, et in utiliiatea D ad grave possent scandalum commoveri, cum isti

ejusdem terrae.prout expedire videbilur, cxponen- religionem vestram quodammodo, exeo quod deci-
dam. masipsorum percipitis, aemulentur.ac solatium re-
Datum Laterani m Non. Martii, pontificatus no- putantes socios habere pcenartim, graviu9 torque-
stri anno duodecimo. rentur ex eo, si tacenlibus ipsis vosintermissa vi-
IX. derent officia resumpeisse, quam si nunquam ab
CISTBRCIEKSI, DE FIBMITATE, DE PONTINIACO, DE CLA- quos potiussuis vellent moribus
inilio cessassetis,
nAVAI.LE.Ut WOIllMU>DO,ET UNIVEBSIS CISTERCIENSIS conformari,utsicut gaudeiis cum gaudentibua, ita
ORDINI3 ABBATIBUS. eliam cum lugentibus lugeretis.et illi qui, qu intum
De mgolio intenlicti Angtican. od hor, voliiscum gaudcnt quasi similibus privile-
(Laterani ii Non. Martii ) giis, graliam vobis lactam suam injuriam reputa-
(10) Expositisnobisiis quaoad petitionemvostram rcnt.nisi pcrmitteretureisdem saltemclausia januis

(10; Vide supra lib. xi.epist. 25«, 260.

21 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRI3TI 1209. 22

et non pnlsatis campanis.exclusisexcommnnicatis A g'& sua fuisset ab initio temperatum, circa illos
et interdictis, secundum sua privilegia celebrare, temperare eurctis,quantum tieri poterit, aine gravi
quia quanquam ista non sit in privilegiis vestris scandalo aliorum, ita quod non rumpatur nervus
expressa, utraque tamen privilegia vcstra videlicet ecclesiastican disciplinae:quaB ncrvo propterea com-
et illorum,quantum in boc,ad euradem lendere vi- puratur, utdissolvi non debeat, sed possil inflecti

deutur efTectum, eo quod illa qute in iis exprimi fa- cum necessitas postularil.ln quo quauto benignius
miliaris hominum monuit habitatio,taceri suasit in nobis dcferimus, lanto vos illis benignius defe-
vestri remotior solitudo. Alioquin in hujusmodi ratis.quorum providentiaecuncta quae ad huncspe-
casu tam accusabiliterexcommunicatis vel interdi- clant arliculum ab inito commiaimus moderanila.

ctis accedentibus et praesentibus canlaretur a vobis Quod si non omnesiis exsequendis potueritis in-

qu;imexcusabiliteripsisrecedentibus et absentibus teresse, duo vestrum ea, etc.

celebrarelur ab illis.Aliud quoque petitioni vestras Datum ut in alia per totum.

videbatur obstare, confusio scilicet exsecutorum

XI.
nostrorum.Qui cum in hoc zelum secundum scien-
ROFRIDO TITULI SANCTORUM MARCELLINI ET PETRI,
tiam proculdubiohabuisse noscantur.imo cum pro
PRESBYTERO CARDINALI, CASMENSI ABBATI ET MA-
causa praesenti nec iram principis nec exsilium de- ~
GISTRO ROBERTO DE ALBETO.
clinarint.sed usque ad mortem obedire parati,quod
injunctum est eislaudabiliteretconstantersint ha- Committilur eis causa qusednm Marsicana.

ctenusexsecuti.profecto indignissimum reputamus (Laterani xv Kal. Aprilis.)

ut quasi quod ab eis bene actum est reprobando, Cum causamquaeintermonasterium Casemariiet
non solum confusionem inducamus in ipso.verum
Ecclesiam Marsicanam,super coquod qua?damper-
etiam totuin quod in eis ex magna parte constitit mutatio de ecclesiis de Pertuso etSancti Nicolai de
negotium enervemus.lllud'autem quod dedissolu- Capellis facta in ejusdem monasterii prajudicium
tione ordinis, quae timeturex celebrandi dissuetu- filiis priori de Furca et vicedo-
dicebatur, dilectis
dine proventura.non est visum se usquequaque cum minoVerulanoduxerimuscommiltcndam,ipsitestes
alio periculo compensave; quia cum in hac lucta utrinque productos recipere curaverunt.Verum at-
pro universalis pugnetur Ecclesiae libertate,pericu- testationibus publicatis, coeperunt praedicti testes
losius universoquam partis.pro juniv^rsocommodi- constanter asserere se nequaquam, ut scriptum
tas la;deretur,quanquam et aliter valeatis cum Do- fuerat, deposuisse: quod parati erant interposito
mini adjutorio a dissolutione vos hujusmodi prae- juramento tirmare. Unus qunque judicum praedi-
servare.Csterum licet satis religiosecredatur quod
ctorum per suas no bis lilteras intimavit dictaipso
8alutaris hostiw immolatio finem optatum huic ne- L.
rum .__»: :_*-._:„
testium per scriptom ;„„ „.,i
incuriam „„i;«„„
vel malitiam
.-

gotio citius impetraret.speratur tamen quod si pce aliter quam testes deposuerint conscripta fuisse.
nam hanc indebitam pertuleritis patienter.spintus
Propterquod ex parte monasterii fuit nobis humili-
qui provobi3 inerrabilibus gemitibus interpellat,
ter supplicatum ut eidem in tanto gravamine suc-
felicem exitum super hoc celeriter obtinebitab illo currentes.interrogari praedictos testes iterum face-
qui per pcenas indebitae patientiam.quae non rapuit remus.Sed ad hoc fuit ex adversopropositum quod
exsolvendo, redemit nos Dominus Jesus Chritus. cum publicatis attestationibus dictatestium partes
Quapropterrogamusetobsecramusvos.filii dilectis-
didicerint.dicti testes interrogarisuper veteri arti-
r,imi,quatenusattendentesquodjamquasinegotium culo secundum juris ordinem non debebant, eo
est in fine, illud interturbare nolitis, sed pensatii quod possent de facili subornari; maxime cum eo-
omnibus quae superius sunt expressa propter Deum rum dictum super huju^modiartieulo essetinutile,
et nos, qui ferventissima charitate zelamur vos et quod forentinsingulisassertionibussingulares.Sed
or.linem vestrum, imo etiam veneramur, hoc in necjudici esset in hac parte credendum, cum id
patientia sustinentes, insistatis orationibus apud quod praamissumestabsque collegae sui conniventia
Deum ut actorem cupffi sic molliat quod pcenae scripserit et suam videatur turpitudinem allegaie.
latores absolvat, pro certo sperantes quod propter j) Nos erg0 hoc ffiqu i ta tem se^ui volentes, discre
in
indignam pcenam, non solum a Deo, verum etiam tioni vestrae perapostolica scripta mandamus qua-
et a nobis digna vobis retributio reservatur. tenus si personae testium tales sunt de quibus ne
Datum Laterani n Non.Martii, annoduodecimo. pejerare velint merito praasumatur, et prasdictiju-
X. dices vel alter eorum, saltem reliquo nequaquam
LONDONIENSI, ELIENSI ET WIGORNIENSI EPISCOPIS. con-tradicente, de veritate dicenda qualiter testes

De eadem re. deposuerint supradicti prajstarevoluerint juramen-

(Datum utaliae.) tum, vos eorum juramento recepto, ea quae ipsi vel

Cum Cisterciensis ordinis fratres sincerissimo di- supradicti testessuperilloarticulodixerinttideliter

ligamus affectu, fraternitatem vestram rogandam conscribatis, sub sigillis vestris eadem ad nostram
duximus et monendam,per apostolica vobis scripta praesentiam remittentes,ita videlicet ut nullum ex
mandantes attentcquatenus interdicti rigorem, de hoc alterulri parti praejudicium generetur. Nos et
quo nobis exslitissetacceptum,8i secundum privile- enimipostquaraeorumdictainspexerimusdiligenter
23 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XII. :4

in codem negolio, prout expedire vidcrimus, pro- A Datum Laterani x Kal.Apri)is,pontificatus nostri
DUB. anno duodecimo.
Datum Lalerani xv Kal. Aprilis.anno duodecimo XIII.
EPISCOPO PATAV1E.NS!,ET AB13AT1 DE BOVINGARDENBERG
XII.
NICOLAO ALEXANDRINO PATRlARt H 1 .
PATAVIENSIS DIOECESIS.
Lillera consolalorin srrihiiw.
De eo qui monnchus factus ut COtuentV uxons.
(Lateruni x Kal. Aprilis.) (Laterani m Non Aprilis.)
(H) Veniensadjprasentiamnostramdileclusfilius
Fraternitatem tuam in Domino commendamus
L.lator praesentium nobis humiliter inlimavit
quod in medio pravie acperversae posilus nalionis, quod
cumolim intrandimonasterium propositumconce-
quasililium interspinas devotionis odorem emittis,
pisset, pluribus sacerdotibus, militibus
et al) uberibus sanct;e Romanse Ecelesia* matristute etaliisbo-
nis viris prasentibus apud uxorem suam precibus
tc ac eos qui pro Christi nomine captivi lenentur
nibilominus eervitute poslulas consolari.quorum te
lnstitil utsuper hoc suum impertiretur assen^un.,
eisdem prc-sbyteris priroitus exoratis ne prafula;
angit angustiaet scandulum s«pe urit.Deus autem
niulieri exponerent quod et ipsam
putienliae ac solatii te ac illos consolari dignetur,et •--- oporteret, dere- >

hnc uere S£eculum, si viro suo daret licentiam

omni gaudio pace repleat in credendo, ut in spe
et B l
ad
ac virtute sanrli Spintus abundetis ud aslerna? sa-
monastericm convolandi.Cumque ipsum mulicrse
tietatis gaudia perventuri. Licet igitur ipsi variis
ab ea discederet vice mutua pra-caretur,ipse
asse-
rens quod nisi ab ea posset super hoc
tribulationibus affligantur.tu tamen.tanquam pius obtinere li-

Pater et centiam, non solum ei se inutilem redderet,

pastor.eosdem ad patientiam non desinas scd
exhortari.ne in tribulalionibus ipsis deficiant;quia
etiamtoti mundo.illa deiadc tam ipsius
quamniul-
id quod torum astantium precibusque devicta, caput ejus
in praesenti est momentaneurr. et leve tri-
bulationis ipsorura, supra modum in sublimitate
altari supposuit manu sua: qui.ea praesente.tonso-
acternuin gloriae ratus ibidem monasterium
pondus operabitur
eisdem.Nun in adiit,et,!inito probatio-
enim sunt condignae passicnes hujus temporis ad nis tempore, professionem solemniter mona-fecit

futuram gloriam quae revelaliitur in nobis, juxta chalem; illa vero in sajculo
remanens, inhonestos
quod Apostolus protestatur.Hi sane qui tribulatio- amatores admisit. Unde idem L. mctuens ne sure
nespro Christi nomine patiunlur,procul dubio con- continentiae illius ineontinentia imputetur, an in
rpgnabunt.si tamen fiduciam et gloriamspei usque monasterio perseverare dcbeal a nobis consilium
ad finem contineant inconcussam. Virtutum enim postulavit. Quocirca discretioni vestrae per
aposto-
tribulatioest adjutrix, etauditui dat vexatio intel- mandamus, quatenus si est ila.pradi-
lica scripta
fj
Ieetum. .Eternilatis narr.quc praemia praestolantes ctum L.in monasterio
quod intravit absque inquie-
ex adversitatibus sumunt vires;quia crescentepu- tatione cujusquam perseverare libere permittatis.
gna, sibi manere victoriam non ambigunt Licet enim videatur in hoc non modicum
glorio- deliquisse
Bam.Sic equidemdesideriaelectorum exadvcrsitale quod captiose asseruii quia.nisi sibi eademmulier
proliciunt.dum praemuntur,sicut ignis flatu premi- consentiret.tam sibi quam toti mundo se inutilcm
tur ut excrescat, et ex eo quod extingui cernitur redderet, et cum presbyteros exoravit ne
praulicta;
roboralur. Tu mulieri exponerent quod eamdem
ergo, venerabilis frater, omne gau- rel'nquere sa?cu-
dium aestimatocum in varias tentationes incideris, lum oporteret, si forte licentiam daret viro, cx quo

sciensquodtribulatiopatientiam operatur.patientia tamen eadem mulier caputvirialtari sponte suppo-

probationem, probatio vero spem, spes autem non suit,et postmodum.sicut asseritur.vixit incontinen-
confundit. Pideliaautem Deus,qui le non patietur ter, super revocationeipsius non esset
aiiquatenus
tentari supra idquod potes, sed facict etiam cum audicnda.cum cjus intentio,si eumdem forte
repe-
tentalione proventum, ut valcas sustinerc. Itaque teret, exceptione possit commissa; fornicationis
confortare in Dominoetin polentia virtutis ipsius, elidi; maxime cum antequam
,»—.—.
fuerit fornicata.ipsum
qui elsi te ad modicum dereliquit, educet tamen
non duxerit repetendum.
n Liatum Laterani ui Non.Aprilis.anno
quasi lumcn justiiium tuam el judicium tuum tan- duodecimo'
quammeridiem.cumveneritcumsenatoribusterra), XIV.
et impiitunc in tenebris conlicescent.
Nos enim, m BBALDO ARCHirPlSCOPO ravennatt.
qui sccundum Apostolum cum intirmantibus intir- De correctione monaiterit S. Adelbcrti.
iiret cum scandulizatis cxurimur.tibi ct ipsis, (Laterani n Non. Aprilis.)
quantum Paraeletus concessrrit Bpiritos, consola- Correciione monasterii Sancti Adelberti supra
tionissuffragiacurabimus impcrliri.sperantes in eo Padiim in Ravennatensi dirccesi, simt aBseris.con-
qui diebus istis novissimia antiqua cccpit
miracula shluti tilii iii-tFaventino ppiecopo ct venerubili
ii

r-areqaodcii rnbilit. at misericorditcr

i
frutrinostro episcopo Luccnsi et dilccto filio abbuti
operabitur ad laudem et gloriam
nominissui.quod Suncti Joannis Bvaageliata ltavennat. dudum au-
est bcncdictum in srccula sasculorum.
ctoritatc nostra commissa, cum ad idemmonasto-

(H) Cap. Vcnient, De convers. conjugators.

23 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. 26

rium venissetig, invenistis illud graviter collapsum A. utraque vendicare volente, subtiliter intuero
sibi te

in temporalibus et in spiratualibus deformatum quod Racbel pulchrior esset facie, Lia tamen
licet

Unde cuin no:i esset ibidem qui faceret bonum fecundior crdt prolc ;quoniam eisi contemplativasit
usqueunum, paucissimos monachos in eodem in- vita suavior, tanquam msgis quieta,vita tamen ac-
ventoset vivenles inmultorum scandalum dissolute tiva esl frucluosior, tanquam amplius opportuna.
juxta mandati nostri tenorem exinde depulistis.cui Nam ubi gravior est confiictus.gloriosior est trium-
nequivislispostmodum in rectores idoneo providere phus, Apostolo attestante, quod non coronabitur
quolibetcuram ejusdem monasterii recusante.Cum quis nisi legitime certaverit. Unde Christus se-
aulem nuper ad sedem apostolieam veniens propo- cundum carnem non de Rachele natus est, sed de
suoriscoram nobis Ravennatem Ecclesiam olim di- Lia :nec Maria,sed Marthajpsum in domum suam
ctum monasterium tenuisse, quod etiam per privi- legitur recepisse. Cum autem dona gratia? quibus
legium felicis recordationis lnnocentii papa?, pra?de- praeeminesnon prote tantummodosed proaliis;icce-
cessoris nostri confirmatum, illud tibi
ei exstitit pisse credaris, non tedecet ita solius contemj.la-
Quia vero de jure ipsius Ecclesiae
restitui petiisti. tionis studiis inardescere quo minus ubi necesse
nubisplene liquere non potuit, volentes tibigratiam fuerit utilitatibusproximorum studeasirrminerene,
facere specialem, de fratrum nostrorumconsilio ex si per speculatiouis secessum quietem tuam saluti
g
bcnigna providentia tibi persoaaliter duximus su. praotuleris aliorum.reus judiccris ex tantis quanti3
pradictuinmonasteriumcommittendum, ut liberam potuisses ad publicum veniendo prodesse.
provisionem atque correctionem auctoritate nostra
Quapropter etsi praeteritorum oblitus, et ad an-
obtineas in eoJem. Tu ergo, sicut vir providus et
terioracum Apostolo te extendens,retrocedere non
discrctus, gratiarn tibi factam attendens, per dili-
disponas, attendera tamen debes quod sanctis ani-
gentiam sollicitam sollicitudinem diligentem illud
et
niabus praecurrere non valebis,de quibus cum pro-
studeas taliter in spintualibus et temporalibus re-
pheta dixisset quod ibant et non revcrtebantur,quo-
tor.r.are ut circa idem factum pleniorem apostolicoe
niam ad virtutes ibant et non revertebantur ad
sedis gratiam merearis.
vitia,protinusquod ibant et revertebantur adjunxit,
Dalum Laterani n Non. Aprilis, etc, ut supra.
quoniam ad contemplationem ibant et reverteban-
XV. tur ad actionem quemadmodum Moyses ibat in
;

ABBATI DE TILIETO.
montem ut loqueretur cum Domino, et confestim
Eum hortatur ut etectioni de se facts consenliat. revertebatur ad castra ut intenderet necessitatibus
populorum. Christus quoque cum ascendisset in
(Laterani anno duodecimo.)
montem solus orare, descendit illico ad discipulos
(12) Novariensis Ecclesioe nova necessitas novum " periclitantesin mari. Hsec autem, fili charissime,
onus et a nobis imponi et a te suscipi persuadel. proponimus, ut electionem Ecclesiae memoratae
tibi
Qu;e pastoris regimine destituta, cum in quem- canonice de te factam devote recipias, qui tam
quam de suis concordare nequisset, in te demum quam Aaron Domino, ne lorsan jugum
vocaris a
unanimi voio convenit, valde quidem etad proruo-
Domini subterfugiens illud alleges quod nemo mit-
vendum bonum sui regiminis necessarium, et ad manum
et respiciensretro,aptus estregno Dei,
tens
re:Tiovend:immaluu) schismatisopportunum.Proinde
cum uxor Lot retro respiciens in salis statuam sit
licetsedeas ad pedes Domini cum Maria circa unum Lavi
conversa quo<lque sponsa dicit in Canticis
;
:

necessariummeditante.Marthai tamemergaplurima quomodo inquinabo tos (Co.nl. v) ? curc

pedes meos,
satagentis non debes ministerium aspernari, quia
ille qui lotus est non indignet nisi ut pedes lavet,el
Dominus et Mariam deligebat etMartham nec
; illas
mundus est totus. Quantumlibet enim anima tua
duas tanlum sorores amabat sed et Lazarum fra-
contemplandi dulcedine delectata inter amcena Do-
trem earum quatriduanuui mortuum et fetidum in
mini suavi somno soporata quiescat et quies ejus
monumento jacentem.Qui nisi.peccatores amasset, suscitatorenon debeat importuno turbari, velle ta-
de coelis ad terras minime descendisset. Non enim
men debet evigilare cum expedit quoniam sponsus ;

venit vocare justos, sed peccatores, ut quaereret D qui dicit : Adjwo vos fihse Jerusalem, per capreas
quod perierat et salvaret. Gujus utique si te verum cervosque camporum ne suscitetis nec evigitare facia-
discipulum confiteris, etsicut ille dilexit diligeredi- tis dilectam donec ipsa velit (Cant. n), non ut peni-
dicisti,non rofugiespro fraterna? utilitatis amore ad tusnon excitetur adjurat, sed cum adjuncto, vide-
exterius atrium de cubiculo interiori procedere» ticel donec velil. Et utique velle debet cum paucis
quandoquidem illum nosti propter nimiam charita- inlerpositis idem addat : Surge, amica mea, sponsa
tem quia delexit nos de secreto Patris ad publicum mea, et veni (ibid). Et illa inquit Surrexi ul aperi-
humance conditionis exisse, cum subtrahere tibi de rem dilecto meo, manus mece distillaverunt in myr-
charitate non modicum v.dereris, si monachum rham, digiti mei probatissima myrrhapleni [Gant. v).
episcopare non valeat qua? Deum potuit humanare. Ad quod signandum eumDominus dixissetaposto-
Inter duarum ergo sororum constitutus amplexus, lis : Dormite jam et requiescite ;
in continenti, sur-

(12) Videlib. xi, epist. 187,etlib. xm, epist. 314.

27 INNOCBNTII III PP. REGB8TORUM LIB. XII. t8

gitf, inquit, eamus (Matth. xxvO.Dicente itaque tibi A tionetn tuam rogandam duximus et monendam,per
Domino:Surgede8omnointerniittendaequietis,elea apostolica tibi scripta praecipiendo mandantes, ac

musinexercitiumnecessariaeactionis.quid tibi.quid in remissionem peccaminum injungentes (15), qua-

est aliud faciendum nisi boc quod animae tuae dici- tenuscumcommunis utilitas sit praeponendapriva-
tur : Surge, propera, amica mea, Nec tantum el veni tae, tuum jactans in Domino cogitatum,ad regimcn

mora.Post testimonia quoque proponiumset exrin- Ecclesiaesupradictae promptusaccedas, ut cuni bea-

pla,utadmajorem firmitatembasissit sub coiumna. tus sit qui seminat super aquas,et maledictus qui
Beatus quippe Gregorius de monasterio fuit ad frumenium abscondit in populo, talenlum tibi a
apostoiatum assumptus.etsanctus Martinus de 1110- Deo creditum nec in sudario li>;es nec in terra suf-
nachatu ad praesulatum vocatus, ejus verbum te foriias, sed numtnulariis tribuas ad usuram, pro
volumus prudenter advertere. Domine, inquit, si temporalibus recepturus aeterna, diligenter atten-
adhuc populo tuo sum necessarius, non recuso lo- dens quod nemo accendit lucernam et ponit eam
borem, fiat voluntm tua, imitatus Apostolum, qui 8ub modio, sed super candelabrum, ut luceal cnn-
dicebat Cupio dissolvi cl e»$e cum Christo. Necessa-
: ctis qui sunt in domo. Cumaute u secundum leges
rium autttn est propter vos in carne manere (Phi- humanas ad suscipienda publica munera quidam
tip.i).
sint compellendi, cur non magis secundum leges
Sed dices (13) Impar sum divinas cogendi sint aliqui ad ecclesiastica ollicia
: illis meritis. Mona-
chus enim, non praedicatoris exsequenda, dicente Scriptura Compelle itlos in-
officio me ingerere,
:

sedme acmundum lpj»endo adventum Dominidebeo trare (Luc. xvi).Tu ergo coaclionem nequaquam
exspectes, sed sponte offeras voluntatem quoniam ,•
pavidusexspectare.Sciensenimimbecillitatemmeam
el excusatio quam hactenus praetendisti approbari
et fragile vas quod porto, vereor offendere, ne im-
pingens corruam elcontringar.Castigator mei sum, potest ejus exemplo qui dicit : A, a, a, Domine
ita utetiam quae tuta sunt pertimescam. Expertus
Deus, nescio loqui, quoniam puer ego sum (Jer. i),

naufragium ad pelagus redire pavesco. In eremi et obedentia commendari valebit ad instar ejus qui
pace sedco, quia mundi bella formido. Secessum dixit : Ecce, Domine, mitle me [ibid.). Illam eniiu

appeto solitudinis, quia tumultum vereor civitatis.

excusationemnon credimu3 adniittendam quodideo
Odorem ccelestis patriae concupisco, quia nolis de monachalu ad pontificatum transire quia
fetorcm
abominorhujus mundi.Quod si responderimustibi, non vis dequiete regredi ad laborem. praetendendo
hoc non est pugnare sed fugere(U). Sta in acie, forte verbum Psalmista? dicentis Quis dabit mihi :

a'iversariis armatus obsite ut postquam viceris pennas sicul cotvmbac et votabo el requiescam : ecct

coroneris, fortasse subjunges Fateor,

etongavi fugiens et mansi ia so/ilwtine, exspectavi
: inquiens, p
debilitatem meam. Nolo spe pugnare victoriae, ne
qui me salvum /aceret a pusillo animo et titn/ieitate

victoriam aliquando pugnans perdam. Si fugero,de- (Psat. liv). Absit ut illi te non solum praeferre sed

vitavi periculuni si stetero, aut vincendum mihi

;
conferre prfcsumas qui protinus post baptismum
est aut cadendum qui pujrnat, et superari potest
:
ductus est a spiritu in desertum, et cum quadra-
et vincere sed ergo cum fugero, non vincor in eo
;
ginta diebus et quadraginta noctibus jejunasset,
quod fugio, sed ideo fugio ut non vincar. Kon est mox ad dispensationem sibi creditam exsequendam
enim securum vicino serpente dormire quoniam exivit, factus obediens Di'0 Patri usque ad mortem
;

etsi possit contingere ut non moriar, potest tamen crucis. Et tu cave prudenter ne circa bonuin obe-
utaliquando mordeat evenire. Caeterurr. sipropter- dienliae.quae viclimis antefertur, inobediens efTera-

ea pugnam vitas quoniam utrum superaturus sis ris, ariolis et idololatris comparandus ;
praesertim
vel superandus ignoras, quomodo speras quod in cum nonsic pemperevoceris ad publicum utdeseraa
ercino vincere tantum valeas et non vinci, cum oinninosecretum, quin potius quod in otio contem-
cerlum sit non leviora, licet ocoultiora, frequenter plationis didiceris in exercitio doceas actionis. Nam
ibi bella moveri. Nam et Luciler cecidit ab em- et unigenitum P.itris Verbum non sic a Patre de-
pyreo Adam exsulavit a paradiso scendit ul non remaneret cuin Patre.ipso testanle
; ; Lot etiam in
:

monte peccavit, et Christus tentatus est in deserto, D >m0 a ^ endit '" '<*'<»» d nist
J"«»iit ?«"' de c(*<°
^
non lainen victus, sed vincens.ut post rnulta pordi- Filius hominis qui est in ca-lo (Joan. ml. Flumina

tionisexempla ipse unicum nobis fieret liberationis quoque non sic egrediuntur de mari ut non rever-
exemplar. Unde cum utrobique magna sit pugna, tanturad mare quiajuxta sententiam Salomonis,
;

sed incerta victoria, cur non potius illud eligia ad locum unde flumina exeunt revertuntur et tu ;

unde, ai viceris, glorisior et corona? Sed et co- sic frequenter impendes te aliis quod le nonnun-

luberjuxtaforamensuumexistentemhominern saepe quam restitues ipse tibi.

pertransivit intactum, qui tamen alium suo quan- Ditum Laterani anno duodecimo.
doquethalamo venenavit inclusum.Quocircadiscre-

(13) Hieronym. in epist. ad Ruslic. (15) Vide supra lib. x, epist. 1.

(14) £x e&dem epietola.
29 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRI8TI 1209. 30

XVI. A. rem temporalem.sed propter fflternam mercedem,

EPISCOPO ET ARCHlDlAr.ONO CUMANIS. renonciliari debeant ecclesiasticae unitati.cum nul-
De dissolvendo matrimonio cvjusdum. lus salvari valeat extra arcam, petitionem hujus-
(Laterani ni Non. Aprilis.) modi non duximus approbandam.cum in reconci-
Prece9 dileoli iilii nobilis viri A. Cumani civis liatione ipsorum conditio non debeat hujusmodi
nobis accepimus supplicantis ut cum M.mulier Cu- adhiberi. Quocirca discretioni vestra; per apostolica
mana, eum qua matrimonialiter per viginti annos scripta mandamus quatenus si propri» salutis in-
et ultra permansit, connanguinea sua sit, et non tuitu Deo et Ecclesiae renonciliari voluerinl, eos
solum ipsa Cathara sit effecta.verum etiam ad cor- juxta formam quareconciliatusinprssentia nostra
rumpendum eum et familiam suam pariter et vici- Durandus exstitit supradictus.et quam tibi, frater
nosdie noctuquelaborans,quamdamsororem suam archiepisco|ie,peralias litteras nostns expressimus,
ad haeresim provocarit,quinimo ipsi vero suo car- ipsos in Ecclesias gremium recipere mansuetudine
nuli debitodenegato recesserit ab eodem,ac venire debita satagatis,et si demum secundum datam vo-
ad judicium citalacontemnat.eos judicio faceremus bis a Deo prudentiam tam eeclesiasiica? honestati
Ecclesiae ab invicem separari. Quocirca discretion 1
quam eorum saluti videriti9 expedire.pratum prae-
estrae per apostolica scripta mandamus quatenus dictum seu alium locum idoneum, in quo ad
g
si est ita,et consanguinitas inter eos legitime coram exhortandum seipsos et amicos eorum cum timore
vobis accusata luerit et probat»,sublato cujuslibet Domini valeant convenire, concedatis eisdem sine
contradictioniset appellationisobstaculo interipsos gravi scandalo aliorum, quoniam aliter est cum
divortii sententiam promulgetis Si vero prafata conversis quam cum perversum agcmlum.
mulier citata legitime praesentiam vestram adire vel Datum Laterani m.Non.Aprilis.anno duodecimo.
judicio vestro parere contempserit.cum excommu- XVIII.
nicationem non timere dicatur, vos nihilominus PETRO COMPOSTELLANO ARCHIEPISCOPO.
testes adversus eam praedito viro productos reci- Concedilur ei ut pallio uti possit extra provinciam.
pere procuretis. (Laterani iv Non. Aprilis.)
Dalum Laterani m Non. Aprilis, anno duode- (17) Ex tuarum tenore litterarum accepimus
cimo. quod cum fuerit in concessione pallii tibi dictum
XVII. ut ipso infra tuam Ecclesiam utereris, et tibi tam
ARCHIEPISCOPO SANCT.K R. E. CARDINALI ET CAPITULO de mandato regio quam etiam pro Ecclesiae tuae
MEDIOLANENSI. n*;gotiis procurandisfrequenterextra tuamsuaspro-
De negotio Durandi de Osca et sociorum suorum. vinciam commoranti verecundum sit absque palleo
(I.aterani in Non. Aprilis.) C ministrare, cum consuetudo sit, sicut asseris, in
(1G) Ex tuarum, frater archiepiscope, tenore Hispanis generalis quod arcbiepiscopo extra pro-
accepimus litlerarum quod cum dilectus filius Du- vincias palleo indifferenter utantur, ut extra tuam
randus de Osca et quidam alii socii ejus qui pau- provinciam uti palleo valeas indulgeri tibi a sede
peres cathohci nuncupantur, ad te cum nostris apostolica poslulasti Licet autem usus hujusmodi
litteris accessissent, eos benignitate debita susce- sit abusus, et consuetudo talis dicenda sit potius
pisti.et quod pro mandavimus
illis tua? 1'raternitati
corruptela.et ii graviteroffendere dignoscantur qui
satagens pro viribus adimplere, quosdam de socie- utuntur palleis extra suas provincias absque licen-
tate ipsorum in Italia commorantes, juxia formam tia sedis apostolicae speciali,nos tamen in hac parte
qua idem Durandus reconciliatus fuerat coram volentes fraternitati tuae facere gratiam specialem,
nobis,renonciliasti ecclesiastieae unitati.Idem quo- auctoritate tibi praesentiumindulgemusut siquando
que Durandus et socii ejus suis nobis litteria inti- necessitate aliqua praepeditus ad Ecclesiam tibi
marunt quod reconciliatis Ecclesiae per te dictis subjectam accedere forte nequiveris pro conse-
fratribus eorumdem.quidam alii fere centum re- crandis suffraganeis tuis vel clericis ordinandis.et
conciliari volebant, dummodo quoddam pralum adEcclesiam alienam propter hoc te contigerit de-
quod comrruneMediolanenseipsisolim concesserat, D clinare, dummodo i9 ad quem eadem Ecclesia per-
in quo sua schola constructa consueverant conve- tinet id permittat.utendi palleo in jani dictis casi-
nire ac exhortari fratres adinvicem etamicos.quam bus liberam habeas facultatem.
bonae memoriae praedecessor tuus destrui fecerat Datum Laterani iv Non. Aprilis, anno duode-
dum essent excommunicationis vinculo innodati, cimo.
et nunc iterum est erecta, ipsi concedere velles, ut XIX.
ad exhortationem mutuam faciendam fratnbus et FRISIENSI EPISCOPO, ET PR^POSITO ET DECANO MOS-
amicis libere valeant convenire.Unde nobis humi- BURGIENSI FRISIENSIS DI03CESIS.
liter supplicarunt ut pratum praedictum eisdem De homuidio casuali.
faceremus concedi ad proponendum in schola prae- (Laterani m
Non. Aprilis.)
fata more solito verbum Dei.Cum igitur non propter Veniens ad praesentiam nostram dilectus filius

(16) Vide lib. vi, episl. 196, et iib. xm, (17) Cap. exlitterat. De auctor. et usu pall.
epist. 77, 78.
31 INNOCENTII III PP. RBGESTORUM LIB. XII. 32

A.humiliter proposuit coram nobis quodcum apud A. vestria juslis postulalionibus clementer annuimus,
Honouiam causa studii commorans, repelends le ct praBfatam ecclesiam bealae Marite.in qua divino
cti.misoccasione ad hospiti u m H.quondam sui - mancipati estie obsequio,ad exemplar felicis recor-
accessisset, dum ambo in solario domus stareni.et dationi? praedecessorum nostrorum Eugenii, Adria-

verbisjocosis prapiuissis idem II. manibus collum ni.Alexandri et Lucii Romanorum pontiticum sub
ejuscomplexuseum dejicere conarctur.ctipse dicto beati Petri et nostra prolectione suscipimus et pre-
II. suum de illius mnnibus ab-
resislendo caput senlis scripto privilegio commucimus.In primis si-

straxisset, eadem H. in domus parietem corruente quidem statuentesutEcclesiavestrahonoreacdigni-

acadtcrram cadente, cum ipso ejtis tibia fracta tate abbatiae juxta institutionem bonae memoriae

fnit;qni poTtmodum aliasuperveniente infirmitate, IlerbertiquondamGlasguensisepiscopietconce3sio-

pcr incuriam medicorum in die quurtadecima nemsuccessorumejusperpetuistemporibuspotiatur
exspiravit.Quocircadiscretioni vestrae perapostolica et ordo canonicus,qui secundum Deum etbeati Au-

scripta mandamus quatenus.si est ita, eidem A.ad gustini regulam in eadem Ecclesia institutus esse di-

cautelam injuncta poenitentia competenti.ipsum et gnoscitur.perpeluoibiinviolabiliterobscrvetur.Pia:-

sua beneficia retinere et ad ordines superiorcs terea quascunque possessiones,quaecunque bonaea-
ascendcre absque contradiclionecujuslibct permit- n dem Ecclesiaindecimis, redditibus, aquis, pascuis,
talis.Quod si non omnes, etc, tu, frater episcope, rebus impr;e-
silvis, terris cultis et incultis, vel aliis

cum eorum altero, etc. seutiarum justeet canonice possidet,autin futurum

Datum Laterani m Non. Aprilis, pontificatus concessione pontilicum, largitateregum vcl princi-
nostri anno duodecimo. pum,oblatione fidelium.seu aliisjustismodis,praes-
XX. tantc Domino,poteritadipisci,firma vobisvestrisque
CLAROMONTENSI EPISCOPO- successoribus et illibata permaneant.in quibus hac

Vtrum liceot bona sua dare Ecclesise pro beneficio propriis duximus exprimenda vocabulis.Ecclesiam
obtinendo. ipsam cum dccimis utrinsque Geddewrde et Lange-
(Laterani 111 Non. Aprilis.) ton et Nesebith, etc, usque sicut chartac eorum
Cum pro beneflciorum ad donationem luam spe- donalorum lestantur. Sane novalium vestrorum
ctantium paucitatepaucissimos possisclericos.velut quae propriis manibus aut sumptibus colitis, sivc
asseris.ordinare, a nobis sollicite requisisti utrum de nutrimentis animalium vestrorum, nullus a
aliqui possint de bonis suis in aliquibus Ecclesiis vobis decimas exigere vel extorquere praesumat.
miltere in communi.ut ex hoc beneficiis institutis, I.iceat quoque vobis clericos et laicos, etc,
lam ipsi quam eorum perpelui successoresad eorum us.que retinere. Cum autem generale inter-
titulum valeant canonice promoveri.Superquo tibi C dictum terrae fuerit, etc, usque celebrare. Prohi-
iluximus respondendum quod quanquam si hujus- bemus insuper ut nulli fratrum vestrorum post
modi bonaoblata fuerint cum conditione vel pacto, factam in eodem loco professionem fas sit sine
postmodum pro
ul videliceti s qui obtuleri, ea.illa abbatis sui licentia, nisi arctioris religionis ob-
praebenda retineat, et ad sacrosordines ad titulum tentu, dc claustro recedere. Discedentem vcro
promoveatur eorum (18), talis oblatio seu etiam absquc communium litlerarum cautione nullus au-
ordinatiofieri non possit absque vitio Simoniae, deat relinpre. In parochialibus quoque ecclesiis
cum in talibus omnis pactio ac conventio cessare quas habetis liceat vobis sacerdotes cligere ct
debeat juxta canonicas sanctiones, si tamen pure dioecesano episcopo pnsentare : quibus, si idonei
ac sine pacto et conditione qualibet qu-squamoffe- fuerint,episcopus curam animarum eornmittat, ut
rat aliqua bona suu rogans humihter ut ea retinere ei de spiritualibus.vobis vero de temporalibus de-
sibi liceat propraebenda et ad titulum ordinetur beat rcspondere.Pro chrismate vero, oleo sancto,
ipsius, procul dubio id fieri poterit absque vitio consecrationibus ecclcsiarum,ordinationibus cleri-
Simoniacae pravitatis. corum qui ad sacros ordines fuerint promovendi,
Datum Laterani iii Non. Aprilis, etc.ut su- sive pro benedicendo abbale aul deducendo ad
pra. rj sodem, vel quibuslibet aliis ecclesiasticis socra-
XXI mentis, nullus a vobis sub oblentu consuetudinis
HUGONI ABBATI ECCLESLE SANCT.E MABI-F. DE GEDDER- aut alio quolibct modo quidquam auJeat postulare.
WRDE EJUSQUE FRATRIBUS TAM PR.ESENTIBLS QUAM Sepulturam praterca ipsiue looi, elc, usque nullus
FUTURIS CANONICAM VITAM PROEESSIS 1N PERPETUUM. obsistal.salva tamen justilia illarum ecclesiarum a
l)e conprmalione privilegiorum. quibus mortuorum corpora as^umuntur. lnterdi-
(Laterani n Idus. Aprilis.) ciinus ctiam ne quis in vos vel monasterium vc-
Quoties a nobis petitur quod roligioni et honc- slrum cxcommunicationis,suspensionis,aut intrr-
staticonvenire dignoscitur.animo nos dccet libenti dicti sententias sine manilesta et rationabili causa
concedere et pctentium desideriis congruum suffra- audcat promulgaiv. Novaa quoque ot indebilas
gium impcrtiri. Eapropter, dilcct: in Djmino filii, cxactiones seu consuetudincs ecclesiis aut capcliis

(18) Vidc supra lib. X, epist. 169.

33 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. 34

vestris nullns imponat. Nulli omnino ecclesiasticoe A. de nostro mantiato testes receperint nb utraque
saeculanve persona; liceat infra terminos pa- parte productos,depositiones eorum demumad no-
rochiarum vestrarum monasterium vei canoni- stram proescntiam transmiserunt.Nosautemeasdem
cam absi|ue dioccesani episcopi et vestro consensu nondum coram partibus publicatas, insecreto per-
quomolibet instituere, seu eremum inclusorum legi facientcs,invenimus testes ipsos de causis et
vobis reclamantibus in vestris ccemelenis ordi- circumstantiis ad negotium facientibus nullatenus
n:ire. Obeuntc vero te, nunc ejusdem loci abbate interrogntos fuisse, cujus videlicet conditionis, opi-
vel tuoruni quolibet suecessorum, nullus ibi nionis atque fortunae denuntiatores existant, et an
qualibet subreptionis astutia seu violentia prae- criuinosi, vel episcopi inimici, utrum eliam bono
ponatur nisi quem fratres communi consensu vel zelo vel odio, et an canonica commonilione prs-
fratrum pars consilii sanioris tecundum Dei ti- missa fuerit ad hujusmodi denuntiatiooem pro-
morem et beati Augustini regulam providerint eli- cessum. Itcm utrum antedenuntiationem talis opi-
gendum.Decernimusergo ut nulliomninohominum nionis exstiterit episcopus memoratus. Rursus de
liceat pr3efatam ecclesiam temere. perturbare, etc, personis, causis, loco, tempore.auditu, visu, fama
usque profutura, salva sedis apostolicae auctoritate et certitudine de quibus interrogari prudenter et
;

etdicccesani episcopi canonica justitia. Ad indicium r» sollicitedebuerunt juxtalegitimas etcanonicas san-

autem bujus a Romana Ecclesia perceptae prole ctiones. Volentes igitur ut quod semiplene factum
marbotinum unum et canivetum singulis
ctionis. est, per vestram diligentiam suppleatur, arresta-
ann's nobis nostrisque successoribus, sicut consti- tiones ipsas sub bulla nostra vobis transmittentes
tutum est,persolvetis. Si qua igitur in futurum,etc, inclusas ,
prasentiuni auctoritate mandnmus,
usi/Medistrict.esubjaceat ultioni.Cunctisautemeidem quatenu; eosdem testes jampridem ab utraque
loco, etc, usque praDmia aeternae pacis inveniant- parte productos veslro faciatis conspectui pra-sen-
Datum Laterani per manum Joannis Sanctae tari, ad hoc eos, si opusfucrit, percensuram eccle-
Mariae in Cosmidin diaconi cardinalis S. R. E. can- siasticam compellendo quibus sub debilo prsstiti
;

cellariin Idus Aprilis, indicticne xn. Incarnatio- juramenti et excommunicationis pcena firmiter in-
nis Dominicae anno 1209, pontilicatus vero domini jungatis ut plenam et meram dicant de omnibus
Innocentii papae III anno duodecimo. veritalem superquibus a vobis fuerint requisitis ;

XXII. vosque tam super circumstantiis praenotatis quam

JOANNI DE DOMINICO JUDICI SABINENSI. aliis nrgotium contingentibus inquirentes diligen-

Vt tcstes examinet in quadem causa. tissime veritatem, univorsa studiose conscripta sub
(Laterani Idibus ..
v
Aprilis.)
r , sigillisvestris
>. nobis fldeliter transmiltatis, partibus
, „„ ,

(19) Signifioavit nobis dilectus filius B. preshyter injungendo ut ad praesentiam nostram per se vel
SanctiNicoIai dioecesis Sabinensis quod fundatores procuratores idoneos veniant sic instruetae ut atte-
ejusdem ecclesiae liberam eam esse volentes, fun- stationibus plubiicatis sententiam a nobis. Domino
dationis lempore se in ea nihil juris penitus re- auctore, reportent. Quod si non omnes, etc, duo
tinere dixerunt. Unde timen3 ne processu tem- vestrnm, etc
poris probalionis copia valeat deperire, provi- Datum Laterani xin Kal. Maii, pontificatus nos-
deri sibi super hoc idem presbyter postulavit. tri anno duodecimo.
Quocirca prasentium tibi auctoritate mandamus XXIV.
quatenus testes idoneos, quos dictus presbyter RATISBONENSI EPISCOPO.
superhoctibiduxeritpraesentandos, examines dili- De reformannis abusibus in clero.

genter, et eorum dicta in publica reduci facias mu- (Laterani xiv Kal. Mai.)
nimenta, denuntiando fundatoribus antedictis vel Cura pastoralis officii exhortatur ut circa com-
eorum haeredibus ut receptioni testium, si velint, missum tibi gregem ita diligenter invigiles quod
intersint, et super denuntiatione sic facta confici non possis rie negligentia reprehendi. Sane adnos-
facias publicum instrumentum. tram noveris audientiam pervenisse quod Plebani de
Datum Laterani Idibus Aprilis, anno duodecimo. D rure luae dioecesis et quidam eorum Decani, qui
XXIII. eos deberent corrigere et ad pcenitentiam revocare,
ASCULANO, RAPOLLANO, ET LAVELLINO EPISCOPIS. cohabitionibus manifestis polluti, cum ad gene-
De accusalione adversus episcopum Potentinum. ralera synodum singulis annis accedunt, excessus
(Laterani xiii Kal. Maii.) snos nequiter oceultantes, et se invicem confo-
Cum P. et I. presbyteri super intrusione, dilapi- ventes, nihil inter se denuntiant, et sic ln detri-
datione, Simonia et insufficientia detulissent olim mentum animarum suarum etscandalum plebisin
episcopum Potentinum, et super iis venerabiles suo peceato permanent pertinaces. Praeterea milites
fratr^s nostri Acherontinus archiepiscopus et epi- quidam, qui se asserunt desuisexcessibus non de-
scopus Venusinus primo de dilecti (ihinostri Gre- bere saeerdotum judicio subjacere, adulteria, in-
gorii Sancti Theodori cardinalis A. S. L. et postea cestuset alia peocata committunt impune, nec

(19) Cap. Significavil, De testib.

55 INNOCBNTII III PP. fcBOESTORUM LIB. XII. 38

etiam corriguntur. Plurimi etiam virorum, mulie- A nobis supplicatione monstravit,mandatum aposto-
rum ac pnerorum, qui pro sacramento confirma- licum circa puerum morooratum juxta pium ejus
tionis percipiendo ad cpiscopalem sedetn n»n con- desidpriumnonitnpletis. Nulentes igilurhocpietalis
sueverunt indifferenter decedunt sine
accedcre, opus relinquere imperfectum, per iterata vobis
Busceptione hujusmodi sacramenti. Cum igitur Brriptamandamuset districtepraeeipimusquat?nus
eorum dicecesanus existas, et ex iujuncto tibi offi- dictuin puerum sipud monasterium vestrum in litte-

cio tuam dcbeas parochiam visitare, ac tanquam rali panter et moruli scientia prompta facicntrs

proprius raedicus unde illis infirmitates eveniant instrui charitate, ac inteiim in victu et vestitu
cot:nosccre tenearis, fraternit.iti tua; per apostolica providentes eidem, cum ad quintum deciraum an-
scripta mandamus quatenus per teipsum ad in |ui- num pervenerit, ipsum in fratrem et monachum
sitionem infirmitatum hujusmodi et curationem admittatis. Alioquin, ne vel ejus vel praedictae suae
ipsarum solliciiudine diligenti procedas quia si ; matris anima in dubium suspendatur, quae gravis

putredinem vulneri? aperlione non ejicis, suna caro incommodo fatigata, circa provisionem
infirmitatis
npquaquam in loco putrediniscoalescet. CaHerutn, ejufdem pueri minus commode potest maternae se-
cum nemo teneatur suis stipendiis militare, nec duliUs officium exhibere, venerabili fratri nostro
bovi os claudi debeat tritur&nti, praesentium tibi
p archiepiscnpo Remensi et dilectis filiis abbati Lon-
auctoritate concedimus quatenus, cum propter hoc (-ipontis Suessionensis dicecesis et cantori Retnensi
tuam duxeris dicecesim visilandam, liceat tibi mo- dedimus in praeceptis ut vosed id monitione prae-
deratam procurationem percipere itaquidemquod ; missa percensuram ecclesiasticam appellaiione re-
ex hoc Ecclesiae non graventur, sed potius per mota compellant.
adventum tuum suscepisse se gaudeant lam in Datum Laterani xi Kal. Maii, anno duodecimo,
spiritualibus quam in temporalibus incrementa. Scriptum est itlis super hoc.
Datum Lateran. xtv Kalen Maii.annoduodecimo.
XXVII.
XXV. ILLDSTRI BEGI FRANCIiE
EIDEM. De tuccursu teirw sanctx.
De clericis non retidentibus. (Laterani ix Kal. Maii.)
(Datum, ut alia.) Illud quod quidam ad injuriam tuam referunt et
Ex parte tua propositum coram nobis quod
fuit
incommodum regni tui, ad utriusque procul dubio
Ratisbonensis Ecclesiae ac alinrum episcopatuum redundatgloriara et profeclum.cum videlicetingens
canonici, qui nolunt in parochiis suis, quas habent
laus et grandishonor tibi simul etregnoipsisprove-
in tua dicecesi, residentiam facere, ut tenentur, alioa raundi reges et regn
c neril ex eo quod jnter
vicarios insiituunt in eisdem. Qui cum nec ad ar
pro communibus necessilatibus et uiilitatibusuni-
chidiaconum vel decanum respectum habeant, cor-
versalis Ecclesiae seu etiam populi Christiani et rc-
rectionem nolunt aliquam pro suis excessibus su- cursum ad te specialiter sit ac illud, et potenter eis
stiDere. Quare nobishumiliter supplieasti quod, ne
sit ab utroque succursum. Propter quod.ut recen-
ips.-e Eiclesiae debito servitio defraudentur, tibi li-
tia ponamus excmpli, gloriam tuam et potentiam
centiam concederedignaremur ut auctoritate nostra regni tui titulis hoc illustrat insignibus quod per
fraternitati tuae liceret perpetuosinslituerevicarios Constantinopolitani acquisitionem et detentionem
in eisdem. C.um igitur honori sit onus annexum,et imperii ac subsidia et praesidia terra? sanctm nec
exsequi debeat olficium qui beneficium est sortitus non adjumentafidei orthodoxae magnanimitatetuo-
fralcrn iiati tuae per apostolica scripta mandamus rum fortinm procurunte, ips^s quasi praecipuos visa
quatenus canonicos ipsos ad debitam in eisdem temporibus l.atinitas habuisse quos adverpus
est iis
parorhiis res identinm faeiendam.vel saltem idoneos Graeciam insolentem oppoueretautgentem incredu-
vicarios inslituendos in illis, per quos dictis paro-
lam seu eiiam haercsim saevientem ut jam pene de ;

chiis debita servitia im|iendantur, monitione prae-

omni qtiae sub coelo est nationenon desit qui victri-
missa per censuram ecclesiasticam appellatione re- cem manum tuam fortiumque luorumvel non lau-
p.
motacompellas. det in aliis, vel non formidet expertus. Sedelnunc
Datum ut in alia.
ccelesti consilio, sirut creditur, est provisum quod
XXVI. caetero terrarum orbe postposito.de tuo specialiter
ABDATI FT CONVENTUI SANCTI MFDARDl SUESSIONFNPIS. regno, quaside publico virorum thesauro, vir quae-
Vt puerum qucmdnm ad monasterium ailmittant. ritiirqui llerosolymitani regni gubernaculo praefe-
(Lateraoi xi Kul. Maii.) ratur (20), dilccto filio nobili viroJoanne Brenensi
Cum ad suplicis petitionis instantiam Mariae comilead dilectae in Christo filiae (Mariae) ipsius
pauperis mulieris dudum vobisdirexerimusscripta regnidominae conjugiumevocaio quasi te simul et
;

nostraut... puero natoejus viclum et veslitum libe- regnumtuum specialiter iu hocvelitrex altissimue
raliter ministrantes, erudiri faceretis eumdem in honorarc, ut is qui subditus tuus erat, rejtnum suoe
scientia litterali, tos, sicut praefata mulier iterata peculiaris haereditatis nccipiat, et orientuli provin-

(20) Vide Sanutum, lib. ni, part, n,'cap. 3, *.

37 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRI8TI 1209.

ciae urgente necessitate succurrat. Qnapropter

in A. obolos et dimidium inter novos, veteres, atquedu-
nos pro riihilo reputato quod dicimur a quibusdam plices, novem Skilfatos, septpm marabutinos, et
regnum tuum praedictorum praetp.xtu virisetviribus praslereain Skifatis etaurofracto adpomlus Roma-
destituereaoope simul et opibus vacuare, serenita- num unciasoctoginta;qua?videlicetomniasummam
teni regiam ad promotionem hujus negotii secure octingentorum quiaquaginta librarum. Provenien-
duximus exhortandam, cumex hoc potiortibi salus sium senatus attingunt (21) discretioni vestrae per
et regno major speretur prosperitas proventura.
ipsi apostolica scriptamaudantesqualenuseain necessi-
Quod cum inter caetera regna mundi a
profeclo tatibus terraesanctae, prout meliusexpedirevideritis
temporibus quorum non exstat memoria pro catho- expendatis, habentes pradictum fratrem in Domino
licissimorum progenitorumtuorummeritismultasit commendatum, et eum ad domum suam, cui satis
rerum ac temporum lecunditategravisum, sub tuo esse noscitur necessarius, quantocius potueritis
demum felici regimine directus est Dei munere remittentes. Tantumdem eliam assignari lecimus
mundicursusprosperiuscircaipsum, ut inter caete- mugistro et fratribus Aventini, qui per nuntium
ros mundi reges pro suumdebentillud vobissimiliter destinare. Misimus
tuis magnificis gestis praful-
geas yloriosus, sola denique, quod tristes relerimus quoque vobis anno pneterito per Templarios sum-
causa conjugii maculamingloria tua posuit quam _ mam auri mille librarum Proveniensismonetee va-
;

utinam satagas absolvere, ut totus omnino ab omni lentem, de quanullum adhuc habuimusresponsum
macula sis immunis. Rngamus ergo regalem man- a vobis. Disponimusetiam mittere vobis per Hospi-
suetudinem et exhortamur attentius, in remissio- talarios et Templarios millequadringentas marcas
nem tibi peccarninum injungentes, quatenus urgen- argenti, cum consilio vestro et nobilis viri Joannis
tissima lerrae sunctae necessilate prospecta, injurio- Brenen comitis, eum ad vos, Deo duce, pervenerit,
sum veldamnosumnon repulansquodproculdubio expendendas. Sedetelecto Antiochenoproposuimus
tibi est honorabile ac perutile regno tuo, p r aefato pro necessitatibus suis pecuniam mutare, quam
comiti ad procedendum in hoc non solum impenda3 ipse demum reddet pronecessiiatibus terraesanctie
auxilium per te ipsum, sedpertuosfaciasexhiberi. Datum Laterani anno duodecimo.
Nos enim, utquod super ipso negotio maxime pro XXIX.
terrae sanctae subventione aliis suademus, ipsi quo- JOANNI ABRATI S. BERTINI, etC
que in affectu gerere comprobemur, praeteraliaqus [Ranc epistolam ex notis chronulogicis. libro u resti-
quantumdesupernobisdatureidem terraemultifarie tuimus. Est nunc in hoc libro ordine 38 bis.)

niultisque modis auxilia procuramus, sumam mille Edit.

XXX.
quadragentarum marcharum, in quibus nobis co-
MILONI SUBDIACONO.
mes ipse tenetur, in utilitatem praedictae terrae ita C
Dispensatw cum eo super defectu nalalium.
providimus largiendam ut persoluta ea fratribus
(Laierani xih Kal. iMaii.)
Templi et Hospitalis ab ipso, per eos deferatur ad
In iniquitatibus cum Propheta conceptus non
illam, et taudem in utilitatem praedictam cum con-
crubuisti nobis exponere quomodo in delictis te pe-
silio venerabilis fratris nostri patriarchaa Jerosoly-
perit mater tua gratiaque redimendo naturam, ad
;
mitani nec non magi>trorumHospitalisetTempliet
submovendum impedimentum casualis originis,
ipsius comitis expendatnr. Ad haec, cum, sicut pro
apostolicae imploraslibeneficium pietatis.Nos igitur
certo comperimus, litterae nostrae tibi saepe minus attendentes ingenuos mores ingenuis natalibus an-
lideliter exponantur, in hoc esse te volumus de cae- tecellere, nataequeconditionisfortunaevirtutis factae
tero cautiorem,cum vitiosus interpres aliquando gloriam anteire, intellecto lam ex compatriolarum
minus, inttrdum plus, nonnunquam vero aliud et
tuorum laudabili testimonio quam eorum qui apud
aliter quam in ipsis contineatur exponat, culpabi-
sedera apostolicam ex conversatione diutina te no-
decipiens, cujus intelligenliam fascinat et
liter te
vere quod lortuitum nativitatis defectum perindus-
damnabiliter nos effendens, quorum intentionem
trium bonitatis redimis supplementum, de miseri-
depravat. Caeterum lator praesertium G. prior de
cordia quae superexaltat judicio, auctoritate tibi
Gaia, vir utique providus et fidelis, qua? super qui- [)
praesentium induk'emus quatenus, dummodo aliud
busdam aliis a nobis accepit tibi referet vivavoce.
non obviet de canonicis institutis, hoc quod Pater
Datum Laterani ix Kal. Maii, anno duodecimo.
tuus in diaconatu de simplici te genuit concubina
XXVIII. non officiat tibi meritis sic adjuto quo minus eccle-
PATRIARCH.S JEROSOLYMITANO ET MAGISTRIS HOSPITA- siasticum beneficium, non sit animarum.
cui cura
LIS AC TEMPLI. annexa, valeas obtinere canonice ac obtentum li-
Mittilur eis pecunia. bere retinere. Nulli ergo omnino hominum liceat
(Laterani anno duodecimo.) hanc paginam nostrae concessionisinfringere, etc.
Ecce mittimusvobisperdilectumfilium Joannem Si quis autem, etc.
de Sambuco fratrem HospitalisJerosolymitani, ho- Datum Laterani xni Kal. Maii, pontificatus noa-
spitalis Sancti Basilii bis mille ac ducentos et sex tri anno duodecimo.

(21) Vide supra lib. i, epist. 109.

39 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XII. 40

XXXI. A. ardentiori orationum affectione pro salute nostra

ECCLESI.E DE VOL0BRICA cognovimus assurgere. bane miserationum Domini
HUGONI DESADURANO RECTORl
Suscipttur proteclione apostoiicx sedis. quibus post Iribulationes multas et malas in solio
(Latersni x Kal. Maii.) palrum nostrorum sedimus, recordantes, ecclesiae
Sacrosancta Romana Ecclesia devotos et humiles beati Adelberti martvris (22) quam matrem regni

Blios, etc,usque conrovere. Eapropter, dilecte m esse et metropolim quamque patribus et prade-
Dominolili.tuisjustispostulationibusgratoconcur- cessoribus nostriscum insignibus bdei sacramenta

rentes assensu, personaia tuain cum omnibusbonis regalibus administrassc constat, in nostra; :orona-

ccclesiasticis quam mundanis qua: imprasen- tionis memoriam, quam desursum capiti nostro pcr
tam
tiarumrationabiliterpossidos.autinfulurumjustis manumvenerabilispatrisJoannisarchiepiscopiStri-
sub beati goniensisDeusimponereestdignatus,has donorum
modis, prastanteDomino, poterisadipisci
Petri et nostra protcctijne suscipimus, specialiter nostrorum primitias, licet exiguum munus, attri-
autem ecclesiam de Yolobricacum appendiciis ejus buimus, ut annuatim in supradicti niartyris Chris-
ecclesiis de Masseiano et de Confolenz, ac omnibus ti feslivilatc canonicis Deo ille deservientibus cen-
aliis pertinentiis suis, sicut ea collatione sancla: tum marcaj argenti contradictione confusa dc re-

recordationis Petri de Castronovo apostolicse sedis gali offeranlur aerario. Quod ut ratum et stabile

ac assignatione bonae memoria: E. Uticensis perseveret in posterum, prsesentera paginam in ar-

episcopi juste possides et quiete auctoritate

tibi gumentum nostri muneris adnotatam sigilli nostri

apoctolica conlirmamus et praesentis scripti patro- roboravimus impressione

cinio communimus. Nulli ergo, etc, hanc pagi «Datum per manusGothfridiOrodiensis prajpositi
nam nostrae protectionis et conlirmationis iutrin- Aulac regiae cancellarii anno Dominicae Incarnatio-

gere, etc, usque incursum. nis 1'JOO, venerabili Joanne iStrigoniensi archiepi-

Datum Laterani x Kal. Maii, anno duodecimo. scopoexistente,CalanoQuinquecclesiensi,Boleslao,

Vaciensi, Petro Geuriensi episcopis, Mochone Pa-
XXXII.
latiuo et comite Bicboriensi, Chepano filio Uuiu-
ARCIIIEPISCOPO ET CAPITULO STRIGONIENSI.
bano, BenedictoVayavoda, ChepanocomiteBaciensi
Confirmatur eis donalio facta a rege Hungarix-
Smaragdo Zodakiensi et comite Curiae, Gula comite
(Laterani xn Kal. Maii.)
Budrugiecsi.MarcelloSuprunicnsi, Tiburcio Alben-
In aulhentico scripto charissimi in Christo filii
si,Poth. Musuniensi coinitc. > Nulli er/o omnino
nostri Andrea!,illusti'isregisHungariae,nobiso3ten-
hominumliceat har.c paginamnoslraeconfirmationis
soperspexunuscontineriquod ipsemiserationum l)o-
infringereveleiausu
° temerariocontraire. Siquisau-
uiiuni.vuiu.uo^ post tribulationes multas n
mini recordatus, quibusc (jw ,
Li tcruhocattentarepra;sumpscril,etc.,MJr/ ucincursunr
et malas lecognosccbat se m patrum suorum solio
Datum Laterani xn Kal Muii, pontificatus noslri
residere, insuee coronationis memoriam, quam per
anno duodecimo.
manum tuam, frator archiepiscope, desursum se
recepisse latetur, ecclesiae vestrae beati Adelberti XXXIII.
devotione concessit ut annuatim ABBATI ET CONVENTDI SANCTI BEATINI.
mai tyris religiosa
De electione Abbatis Alciacehsis.
in festo ipsius marlyris canonicis servientibus in
(Laterani m Kal. Maii.)
eadein centum argenti marcae, conlradictione sub-
lata.de regaliajrariopersolvantur Nosigiturvestris (23) Abbate Sancti Silvini Alciacensis olim viam
precibus inclinali concessionem ipsam, sicut pie universae carnis ingresso, cum ejusdcmloci mona-
ac provide lacta cst, ct in praelibito authentico quemdam de ipsius gremio in abba-
chi clcpisscnt
continetur, quod de verboad verbum pnrsenti pa- tem, ejusdem confirmationem electionis a bonne
et

ginae duximus infrrcndum, auctoritate apostolica memorisMorinensiepiscoponequivissentaliquate-

conflrmamus et pnesentis scripti pairocinio com- nus obtinerr, p<*r prociiratorem suura conlirmatio-
munimus cnjus tenor est talis • In nomine sanctae
:
nem ipsara a sede apostolica petierunt. Ca'terum
;

Trinitatie etindividuieunitatis, Andreab Dei gratia procuralor vester pioposuit ex adverso qucd cum
llunganaj, Da.ma.tiB, Choroacis, Ram*, Serviae, " Becundum approbatam consuetudinem et privilegia

Galliciae, Lodomiriaeque rex, in perpetuum. p.jntificiiin RomanorumabbatesAlciacensesdebeant

o Cum ex regiae dignitalis oflicio quibuslibet Dco de monaslerio vestro scmpcr assumi, hujusmodi
dicatis domibus teneamur manum
pietatis clemrn- electio crat non immcrito reprobanda, utpotecon-
ter porrig^ro ct caniMi ulilitati modis onwibus in- tra consuctudinem dinlurnam et privilegia sedis
re, cupientes tamen aliquid in gazophylacium apostolica: attcntata, et Alriacenses monacbi li be-
cum paupercula mittere, veleiis instar testanicnti, bant dejurc compelli ut de inonasterio veslro per-
quo mcllis, inter csctera, primitiae poni videbantur sonam idoneam sibi eligerent inabbatem. Cumi|ue
in sacnlicio, benigniores regiaj sercnitatis oculos supcr hoe iis et aliis coram dilecto lilio Gualn San-
illis accommodavu..iiMiuasaprimiscredulitatisno- cta? Mariae in Porticu diacono cardinali, quem pro-
Btrae cunabulis et ampliori dignitato praiminerc et curatoribus ipsis audirein concessimus, aUegatie

(22) Vide lib. xiv, cpist. 156. (23) Cap. Abbale, De verbor. signiflc.
41 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. 42

nobis nequiverit fieri plena fides, dilectis filiis de A. caveatur,qu<e probabilem in se continet rationera,
Balantiis, de Longovillari, et Sancli Joannis abba- ut abbutc defuncto non assumatur extraneus in
tibusAmbiunensiset Morinensis diGccesum dedimus abbatem, scJ de congre^alione ipsa, quem propria
in mandatis ut auditis quae utraque pars duceret voluntate concors Iratum societas duxerit eligen-
proponenda.c.uisam ipsam cum quibusdam de an- dum quod si aptum inter sc invenire nequiverint,
;

tiquioribus privilegiis,a quibus alia originem tra- solcrter sibi de aliis monasteriis eligant ordinan-
herent.ad examen uostrum remitterent sullicienter dum,per usum bujusmodi nequit sacris canonibus
iustructam.assignalo partibus termino competenti derogari. Sed ncc dici poterat quod ex eoconsue-
quo nostro se conspectui praesentarent sententiam tudo aliqua quasi contradicto judicio fuerit lntro-
receptura:. Qui juxta mandaii nostri contineniiam ducto quod praedicto modo exstitit in memorati
in negotio procedentes, receperunt testes ab utra- Guarini electione processum, cum illud pro bono
que parte productos, et attestalionibus publicatis pacis factum extra judicium dignoscotur. Sed ad
demum eamdem causam instructam ad nostram haec vestra pars replicavit ex colligi evidenter hoc
praesentiam remiserunt.Nos vero depositionibus te- quod Guarini,non pro bono pa-
in electione ipsius
stium diligenter inspectis, invenimus sufficienter cis.sed exdebito potius luerat sic processum, quia
esse probatum quod a sexaginta annis et inframo- p plures alic-s postmodum de vestro monasterio Al-
..,1.1 nnicloplrt ..!.........-..., n r.n, n _.<>-, 1
.-..-.- _
•»•«•• —
nachi Alciacensesabbatemsibi
.
, 1 i l \ ' i

de vestramonasterio
i 1 . i . i 1 1 .
-
. . - . . 1 . 1 . . . I . . i < . 1 , I . I .. I I» ". |- -i

ciacenses monachi elegerunt,

.->-. V-i fl•
cumque
I

filia matri
.-.«. .-*-. 1 C 1 T

elegerunt, ita quod infra pracscripti temporis spa- adeo conjuncta ut aiiena vel extranea non in-
sit
tium de vestro ccenobio septem fuerunt in Alcia- telligatur ab illa.et ecclesia vestia sit mater Alcia-
censes abbatesassumpti.Unde cum juxtalegiiimas censis Ecclesiae spiritalis profecto Alciacensis con-
sanctiones leges ipsasconsueludoantiquiius appro- ventus non intelligilur extraneum vel alienum eli-
bata tenac.ter imitetur,et quod collegiis praestitum gere cum de vestro collegio sibi assumit abbatem.
fuisse cognoscuur perpetuae legis vicem debeatobti- Fuit insuper exparleAlciacensium allegatum, quod
nere, secundum praecedentem usum in Alciacensi eum Paschalis papa subrogalionem abbatis Sancti
coenobio eratelectio celebranda, maxime cum con- Silvini monasterio vestro juxta morem praeteriti
suetudo hujusmodi diuturno temporc introducta temporis duxerit concedendam, nec de praeterili
videatur quodam modo contradicto judicio appro- temporis more seu consuetudine fiatfides, perejus
bata ;
quia cum quadam vice Guarinum Alciencen- privilfgiumet similia nullum super Loc Alciacensi
sem raonachum elegissenl.ejus electio roburhabere monasterio poteral praejudicium generari. Contra
non potuit donec apud monasterium vestrum pro- quos fuit ex parte vestra responsum quod haec
fessione lacta post aliquantum temporis, quando determinaiio secawlum prseteriti temporis morem, et
scilicet abbati et conventui monasterii vestri pla- causalis et conditionalis potest intelligi, et tam ad
cuit.in Alciacensem exstitit abbatem assumptus. personalequam impersonaleverbum referri.Si enim
Ex privilegiis quoque Romanorum pontificum mo- impersonale verbum determinet, condilionaliter
nasterio vestro concessis argui peterat evidenter Concedimus subro-
intelligitur.et talis est sensus.

Alciacensem abbatem fore de vestro collegio eli- gationem abbatis Sancti Silvini apud Alciacum
gendum. Nimirjm privilegio felicis recordationis in vestra semperdispositioneconsistere secundum
Paschalis papae praedecessoris nostri hujusmodi praeteriti lemporis morem, id est, si mos praeterili
capitulum apparetinsertum : Subrogalionemubbulis temporis talis fuit. Si vero verbum determinet
penes monaslerium Sancti Silvini apud Alciacum personale, causaliter debet intelligi.ut si sensus :

juxta prselerili temporis morem in vestra semper con- Concedimus secundum praeteriti temporis morem,
cedimus disposiiione perststere. Cujus verbis bonae id est.quia mos praeteriti temporis obtinuit, subro-
memoriaelnnocentius papapraedeces-ornosterpror- gationem abbatis Sancti Silvini apud Alciacum in
sus inhaesit. In privilegio quoque Calixti secundi vestra semper dispositione consistere. Hic autem
papae capitulum hujusmodi invenitur : Porro juxta sensus rectioresse videtur : Quia.cum privilegium
Domini prstdecessoris nostri san< !& memorise Pas sit lex privata,et lex non debeat esse obscura vel
chalis pavse decretum abbatis subrogatwnem penes D captiosa.sed certa et manifesta, nec esset privata
Alciacumnon aliunde quam de vestro monasterio fieri nisi aliquid specialiter indulgeret, profecto sic
apostolica auctoriiate decernimus. Ad haec autem intelligenda sujt illa verba ut res de qua agilur
pars adversa respondit quod etsi evidenter per de- valere possit potius quam perire ; maxime cum
positiones testium probaretur quod infra prasdicti supradictus Calixtus papa, qui eidem Paschali e
temporis spatium de monasterio veslro seraper fue- vicino successit, verbis aequioribus usus, determi-
rit abbas Alciacensis assuraptus, ex hoc tamen nationem illam prorsus amoverit ut ambiguilas tol-
nullum Alciacensibus mon.ich.is praejudicium pro- leretur et quod dicebaturinconcessionePaschalis,
;

babatur, cum hoc non ex necessitate aliqua factum ut videlicet subrogatio abbatis Sancti Silvini apud
fueril, sed ex libera voluntate. Praeterea licet con- Alciacum in dispositione vestra semper existeret,
suetudinis ususque longaevi non sit vilis auctoritas ipse mutaverit, decernens subro»alionem illius
non est tamen usque adeo sui valitura momento ut abbatis non aliunde quam de vestro monasterio
rationem vincataut legem.Undecumiege canonica faciendam, ut electio ad jus commune posset ex

Patrol. CCXVI. <5

43 ISNOCENTH III PP. REGESTORUM LIB. XII. 44

parte reduci. Eadem quoque verba sio esse inter- A. nem ipsius modis omnibus intendebat. Praetcrea
pretenda subscquensconsuetudo declaral,quae per- fralrem ejusdcm D. fuisse confessumin pleaocapi-
hibetur esse optima legum iotcrprcs. Ilis igilur et tulo se pci jurum et in fralris sui udium falsum per-
aliisadeamdem caueam spectantibusdiligenterau- hiuuisse testimonium B . | ii-

ditis et perspicaciter intellectis.de consilio fratruin mitus luerit in jure confessu se adversus praedictum
noslrorum monasterio vestro adjudicavimus hujus- D. quocstionem maliliose movisse, po>lea tsmen
modi dignitatem, u* quotiescunque in Alciaccnsi hujusmodi sedixisse proposuitpccuniu' pron Issiono
monasterio abbatis electio imminet facicnda, Alcia- decepta,quodque sibi constat lepitime dictos trsles

censes monachi de ccenobio vcstro pcrsonam ido- tam denuntationis temporequum cum eliam idem
neam sibi eligant in abbatera, ita videlicet quod D.inatrimonium cuin preedicta S.contraxiase dipno-
tandiu monasterium vestrum bac honoris debcat scitur fuisse praesentes. Licet autcm confessio fra-
pr;erogativa gaudere donec in eo vigucrit obser- tris prsdicti D. qui post deposilionem suain pro-
vanlia repularis.ul idoneae personae inveniantur in priam turpitudinem allegando asseruit se perjuram
ipso qua: possint in abbates assumi.Nulli ergo om- et falsum perliibuisse Uslimonium inoiiii.rr. frutris

nino hominum liceut hanc paginam noslra dillini- sui, sitpenitus respuenda, cum hoc modoquilibet

n posset suum testimonium inlirmare,ac n.uliercon-

tionis infringere vcl ei,etc, usquc incursurum.
Datum Laleraci, ix Ka!. Maii,pontiiicatus nostii fessionem in jure factam eo prctextu revocare non
anno duodecimo. pofsit quori se latctur corruptam promissione pi cu-
Seriptum est c/iiscoiio rt cantori Atrebatensibus ct ma: boc tlixisse, quia taineo an supradicti tesles
abbati de Monte Sancti Eligii AtreLutensis duecesis sint contra m .trimonium admillendi, apostolkae
in modum cxteutionis usque assumi.Quocirca elec- scdis oraculo poslulas edoceri, Iraternitali iu;c

Lionem a prafitis Alciarens.bus monachis temere insinuatione preesenlium innotescat quod lelicis

attentalam omnino cassantes, praesentium vobis recurdationis ALexander p;ipa praedecessor nosler
auctoritate mandamus quatenus quod a nobis est consullus utriiin si de propinquilate illuium qui
sententialiter diffinitum faciatis appel lutionc rcmota sunl miiti imonio copuiandi aliqua liat n entio, el
inviolabiliterobservari, contradictores, si qui fuc- presbvteri pi-r ecclesiaa pubiice dicanl ut qui novit
percensuram ecclesiasticam com-
rint,vel rebelles aliquid inlra terminum qui preeligiLur exeatet pro-
pescentes.Quod si non omnes, ctc, ti.i,fratcr epi- ponat, an illi qui posterius veniunt. ad accusatio-
scope, cum eorum altero, etc. nem debeant vel lestilicalionem admilti, talitcr
Datum ut in alia per lotum. lcgiturrespondisse,quod si suspitionecannt poste-
rius venientes, ab accusalione vel testiQcatione
xxxiv.
C repelli non dcbent (24; caiterum si ctmmoniti a
EPISCOPO SANtTI AXDRE.E.
prcs!'Vteris tacent.ct postmodum accusare vel te-
De lcslibus ailmiltcndis in aceusntione matrimonii.
stilicari voluerinl, tanquam suspecli merito rppel-
(Laterani, ni Non. Maii.)
lcntur.
Per tuas nobis littcras intimasti quod cum D. Datum Laterani, ni Noo. Muii, ponlificatus nostti
laicus tuae dioeccsisS.mulieiem trina denuntiationo anno duoriccimo.
praemissee juxta consuetudinem EcclesiaeScoticana»
XXXV.
duxerit soleinniterin uxorem.postmodum E.mulicr
NOBILI Vllto B C0M1TI IRSl
in tua comparcns pr.esentia constanter asseruit
ptlur sub sedis.
quod praedictus D. prius dederat ei fidem de ipsa i

duccnda, ct poslea carnaliter fuerat co.i niistus

(Datum ut iu alia.)

ci'!cm, suscepta ex ca prole quam sibi proedictam Exsincci Di8 affictu quem ad beati Petri
S. publice opulasset, et licet idein I). fuerit de apoetolorum principis sedem babere riipnoscoris,
plano confcssus se prius illam carnalitcr copnovisse villani quas Sulcem uuncupalur Bomanai Eccli
acsuscepisse sobolem ex eadem.nibilominus tamen liberaliter c inlulisti,unum uureum uposlolics si di
qund liiJcm ci ilederitomnino nepavit. Vcrum.cuin n auouatim cx ips turdonati
ad hoc probanilum praedicla E. trestesies induxo- i
lam grutuui qiiuin raluiu babeules, ut cjus-
rit. iilfin proposuit ex adversoquod cum prassenles dem apostolics sedis preesidiura tibi Bentiaa non
exstitcrint iidem testes quando dcnuntiatio facta •'. personam tuam cum omnibus bonis qua:
fuitet matrimonium cuin praediclaS. publice cele- impreesi nliarum rationubilitt i

|
ul in rutu-
brutum.cumetiam convivio inlerluf rintnuptiarum, riiin jnstis modis, duiite Domino, poleris adipisci,
nunc, tanquam suspecti.utpole qui inulto temporo sub beati Pelri et noslra protecli ine bubi ipii
tacuerunt, erant nnn immerito repellendi. Unum enlia scripti palroomio communimus. Nulli
quoque ipBorum te-lium,qui ejusdemD. gcrmanns ecn omnino hoininum liceat baocpnpin
existit.idem D. repellcrc rntebulur tanquam advcr- couQrmationia infrii ,elc. ,usque in finem.
sarium manilesluui, pro eo quod ad exbaeredatio- Uatum ut iu alia per totum.

12 1) Cap. Adlucc, Qui matrimon. accua. possint, in t Collect.

 tS PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209 4G

XXXVI. A tradictores per censuram ecclesiasticam appella-

MELDENSI EPISCOPO ET AKCHIDIACONO PARISIENSI. lione postpositacompcscendo.

Eis commillitur causn camerarii Carnotensis. Datum Laterani, iv tdus Maii, pontificatus nostri
anno duodccirno.
(Lalerani, iv Idus Maii.
XXXVII.
Gum olim venerahilis frater noster episcopus Car- IGNIACENSIS ET VALLIS CLAR.E AllBATIBUS CISTERCIENSIS
not''nsis dilectum lilium Haduiphum quondam ca- OROINIS, RE.MEKSIS ET LAUDXNENSIS DIOECESU.M, ET
merarium suum decano. cantori, subdecino, et DECANO REMENSI.
succentori Carnotensis Ecclesiae adquandam prae- Adversus iniquns excommunicationes.
bendam vacantem praesentasset ex more,
in ipsa (Laterani, n Idus Maii.)
idem decanusolTerens se legitime probaturum quod Cum
simus secundum Apostolum et majoribuset
publica quorumdam criminum laboraret infamia, minoribus ex susceptae scrvitutis officio debitores,
ipsum admiltere recusavit. Cumque dileeti filii P. provideretenemur ne contra doctrinum ipsius cujus
praepositus, S. G. et H. et quidam alii canonici imitatores debpmus existere personas accipere vi"
Carnotensessuperhocinquisitionem fieri petiissent, deamur, et nimium deferendo praelatis, indebite
nbbas de Sarnaio et conjodices ejus, quibus idem R gravare subjectus.Sane dilecti (ilii presbyteri Sues'
negotium delegavimus, quia dictum camerarium, sionensis cpiscopatus nostris auribus intimarunt
sicut ex litteris eorum aceipimus, non solum pu- quod episcopusetarchidiaconi corumdem nonnun-
blica laborantem infamia, veruin eliam illis irreti- quam eis exactiones indcbitas imponentes, subito
tum criminibus invenerunt.silentiumimposucrunt contra .juris ordinem, non solummodo por seipsos,
cidem super memorata praebenda, ipsum ab omni verum etiam persuos officiales, eos et eorum Ec-
officio de beneficio ecclesiaslico suspendentes, et clesias irrationabili excommunicationis et interdi-
retinentes in manibus nostris ecclesiasticabeneficia cti promulgatione fatigant. Unde suppliciter pe-

quae habebat ad restitutionem eorum quos variis tierunt ut tam super iis quam aliis gravaminibus
rapinis, videlicet matrimonium vendi-
usuris, paterca solliciludino consuleremus eidem, aucto-
lione, ac ruptionc testamentorum asserebatur ne- ritate apostolica prohibendo ut nullus in aliquem
quiter spoliasse Qui licct ad praesentiam nostram eorum absquemanifestaet rationabili causi senten-
accedens provideri sibi super senter.tia praelatorum tiam cxoommunicationis vel interdicti proferre seu
judicum postulasset, quia tamen nondum ad nos quidquam pro restitutione oflicii a quolibet eorum-
perveneratrelatio judicumeorumdem, nihil a nobis dem cxii:ere,aut eos procuralionibus.talliis, et aliis
tunc poluit obtinere. Sed tandem eorum relatione etaclionibus contrajustitiam aggravare praesumat,
velinvadere bonacujuslibct qui decederet inteslatus
mus, diintcs vobis per nostras litteras in praeceptis quffi intuituEcclesis acquiMsset, aut temere impe-
ut illud per ccnsuram ccelesiastic.m faceretis, ap- direquo minus ea in utilitatem Ecclpsias convertan-
pellatione remota, firmiter observari.Xuper autem turcui prasfuissct defunctus, per trcs ex ipsis quo3
litteras multorum accepimus cum ipso suppbcan- ad hoc provide duxerint deputandos. Quocirca dis-
tium etproipso.utcum occasioneinquisitionis prae- cretioni vestrae per apostolica scripta praecipiendo
dictaB, quain fieri non tam charitatis zelo quam manriamus qnatenus cum a presbyteris memoratis
invidiae typo aliqui procurasse dicuntur, graves vel eorum aliquosuper quolibet prasmissorum fueri-
incurrerit in persona labores et difficiles in rebus lis requisiti, vooatis qui fuerint evocandi.et inqui-
expensas.sed quasi mutatus in virum alterum, per sita et cognita veritate, quod canonioum fuerit
cor contritum et humiliatum sese venia dignum statuatis, facientes quod nensuram
statuerilis per
reddat.super beneficiis suis eum respicere miseri- ecclesiasticam sublato appellationis obstaculo in-
corditer dignaremur; maximecum illis proquorum violabiliter observari, excommunioationis, susppn-
restilutione in nostris manibus sunt retenta et jam sionis autinterdicti sententiam.si quam inveneritis
satisfecerit juxta posse, ct adhuc si cuilibet con- promulgatum injuste, canonice revocando.contra-
querenti paratus satisfactionem debitam exhibere. D dictores,etc. Testes, etc. Nullis litteris, etc. Quod
Nos de consueta sedis apostolicae pietate mi-
isiitur si non omnes., duo vestrum, etc.
serieordiam in judicio facere cum ipso volenles, Dalum Laterani.nldus Maii, anno duodecimo.
discretioni veslrae per apostolica scripta proecipien- xxxvm.
do ma^damus quatenus considerato per contritio- DECANO et magistris r. ET P. CANONICTS ANTIO-
nem et conversationem ipsius ulrum ei vexatio CHENIS ET UNIVERSIS CLERlCiS 1N CASTRO CURSARII
jam tribuerit intelleclum, ut appareat emendotus, CO.MMORANTIBUS.
ad satisfaciendum illis pro quorum restitutione sua Vt pnliinrchnm suum suscifiinnt rcverenter.
beneficia sunt retenta inducatis eumdem, et cum (Viterbii vn Kal. Junii.)
eis competenier fuerit satisfactum, beneficia ipsa (25) Pias matris officium,qua3non potest propriae
pariter et olficium sibi restituere non tardetis,con- sobolis oblivisci, apostolica sedes adimplens, sic

(25) Vide supraepist. S, lib. xi, epist. i06.

 47 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XII. 43

interdum suae consolationis uberibus inediam rele- A. '" eumdem modum scriptum esl militibus, burgen-
vatrcoerenlium filiorum ut, imminente necessitatis sibus, servienHbus,Siriani$,Armeniis,et aliis ligiis

articulo, in eo commoda propriis commoriitutibus homimbus Ecclesix Antiochenx in castro Cwsarii

anteponat, in eo sibi aliquid accrescere reputans commorantibus.
in quo sibi quidquam ex circumspectione provida XWIX.
subtrabendopndeetusconsi Irrat subdilorum. llinc NOBILl VIRO CO.MTI TFtlPOLITANO.
est siquidemqnod uum Antiochena Ecclesia proprio Ut patriarcham Antiochenum hnbeni commendatum,
viduata pastore venerabilem fratrem nostrum Pe- (Datum ut prima.)
truiu nunc patriarcham Antiochenum, tunc Ypo- (26) Caput Ecclesiae Je.-us Christus, qui sehono-
rienscm episcopum, postulaverit in pastorem, tp, rari latetur in membris et eti m molestari, 'unc
fili decane, cum quibusdam aliis tunc absentibus feliciter diriget actus tuos cum piis locis et viris
per litteras tuas venerabili fratri nostro Jerosoly- ecclesiasticis.qui ejus sunt obsequio specialiter de-
mitano patriarcha A. S. L. directas praebentibus putati, tuum exhibueris auxilium ct lavorein. Sic
consensum,quanquam a princi-
eiriem postulationi utiqueRegi regum,qoi domioatur ameri usque ad
pioduorumnobisnon immerito videretur tamfructi- mare et a flumine usqoe ad terminos orbis terrae,
feram plantam in partibus Italicis transplantare ac r> gratum te ac devotum ostend>s,si art nominis ejus
illum ad remotas transmittere regiones qui.utverae gloriamet ulilitati'iiiEcclesi<e spons»? sua? cumm 3SB
religionis cultor, potens in opere et sermone, vita, tibi usus fueris poiestate. Si enim gluriam tuam
scientia et fama pra?elarua, ei in partem nostrae quaeris el finem tui lalioris ponis commodura tem-
sollicitudinis sp^cialiter evocatus, injunctum sihi poralc, formidarp nnn immerito poteris ne, quod
visitationis ollicium in tota provincias Lombardiae M>sit! is te reddat inglorium qui te fpcit succe^sibus
laudabililer adimplebat, contritioni lamen et an- temporalibus gloriosum. Tu ergo, fili, quanlo ina-

gustiisEcclesiae supradicta?,quam inter caeteras pa- jori praemines dignitatP.tanto potius in conspectu
triarchales sedes sincerae cbaritatis brachiis am- Altissimi te humilem exhibea* et devotum, Eccle-
plexamur, paterno condescendentes affectu, nutan- siam catholicam matroni tuam palentiffituaa brachio
tem quoda.nmodostatumejussolidavolentescolum. delensando. Porru inter caeteras Ecclesiasquus lo-
na fulcire.postulationem praedictam ex benignitate vere le convenit, Antiorhpiiam Ecclesiam tanto te
apostolica duximus admittendam quin imo eum ;
decet gratia specialioridiligere quaoto eam,utpote
Eccb'site memorata; concessimus ex plenitudine devotissimam.inter alias parochiales ecclesias apo-
cujusoperam diligentem et di-
apostolicae potestatis stol'Casedessincera?charitatis brachiis amplrxatur.
ligentiam opcrosam,non solum Eeclesia? Antioche- Ouocirea nobilitatom tuam rogamus nttentius et
D33, verum etiam universae orientali provinciae, Do- monemus, in reniissioncm tibi peccaiuinuui injun-
mino disponentc,speramus firmiter fructuosam,per gentos quatenus tainEcclcsiam quam vvnerabilem
quamtam in spiritualibus quam etiam temporalibus fratrem nostrumPetrum patriarchain Antiochenum
grata utrique provenient incrementa. Cum igilur ad ipsam cum graliiB nostrae plenitudine accedente
patriarcha praefatus cum palleo, insigni videlicet habens prnpensius commendalum, eidem ob reve-
plenitudinispontificalis olficii,de beatiPetri corpore rentiam apostolica? sedis ct nostrsm od castrum
sumpto et gratiae nostrae favore ad Ecclesiam An- Cursariutn.possessionesetjurisdictiones Anliocbe-
tiochenam accedat, devotionem vestram rogamus nae Euclesia? obtinendas, auxilium tribuas opportu-
attentius et monpmus, pir apostolica vobis Bcripta num,ab ipsius et honiinum et rerum ejusdem Ec-
districte pra?cipiendo mandantes quatcnus ipsum clesia? per te ac tuo ommmoda molestaiione desis-
cnnj.'ruo suscipienteshonore.ac eidem, utpote pa- tens. Alioquin scnlentiam quam patriarcha pra?fa-
triarcbae Antincheno,debitam obedientiam et reve- tus in molestatores bujusmodi vel ecclesiasticarum
rcntiam exhibentes,ejussalubribus monitis et man- rtTurr. illicilos detentores rationabilitcr duxerit
datis ir.tendatis humiliter et devote,castro Cursarii proterpndam ratam habentes.eamdcm pra?cipimus
cum pcrlincntiis suis in rcbusmobilibus et immobi- invinlabiliter obscrvari.
]il)UseumdpmcontingPiitibuspatriarchamsinediffi- D Datum ut in prima.
cultare qualibet restitutis, jurnmento non
aliquo XL.
obstante, si quod forsan alicui super hoc minus DECANO ET CAP1TUL0 BITURICF.NSI
provide prae-titistis. Alioquin sententiam quam pa- De eteclione archiepiscopi Btturtotntti.
triarcha pr;edictus propter hoc rationabiliter tulerit (Vilerbii, vn Kal. Junii.
in rebelles ratam habentes,eamdem prosripimusin- Auditio processu quem circa electioncm venciabi-
violabiliter obscrvari. lis Iratris nostri Guillelmi archiepisrnpi wstri vos
Uatum Viterbi, vn Kal. Junii, pontificalus nostri babuisse srripsistis.et intellccloquod ipse pro re-
anno duodeciino. vi'1'i-ntia dilecti lilii nostn Q Mari.-e in
In eumdem modum scriptum est episcopis, abba- Porticu diaconi carriinalis, apostolicn- sedis legoli,
tibus, prionbus et universo clero Aniiochenx dix- qui vulebat ut ab eo prius confirtualio petcretur,
oblata sibi regalia recipere Doluitad nostruui pr«-

(26) Vide.epist. superiorem.

49 P0NTIFICATU8 ANNO XII, CHRISTI 1209. 50

sentiam accessurus.cum dilecti filii P. cancellarius A. XLII.

etM. fratrcset concanonici vestri, quos pro ipso et JOAKNl STRIGOnlENSI ARCUIEPISCOPO ET SCCCESSORIBUS
cuin ipso ad sedem aposlolicam ilirexistis.nobis hu- EJUS CANONICE SUBSTITIENDIS IN 1'ERPETUUtt.
miliUT supplicassent ut ei munus consecralionis et De confirmatione ) rivilegiorwn (27).

donum pallei concedere dignaremur,nos secundum (Lateruni, Idibus Maii.)

morem canonicum in Ilomana Ecdesia observatum Justis petentium precibusdignum est facilem nos

per quosdam ex Iratribus nostris 1'actum electionis praebere assensuin, et vota quae a rationis tramite
et meritum electi examinarifecimus diligenter: qui non discordant effectu prosequente complere.Cum
cum electionis formam canonicam et electi perso- ergo venerabilis in Christo frater, postulasses a
nam idoneam reperissent,sicut nobis fideliter retu- nobis ut jus coronandi Hungaricos reges, quod ad
lerunt, habito tandem tam cum ipsis quara cum te ac successores tuos asseris pertinere, tibi et illis

aliis fratribus nostris diligcndi,tractatu,electionem apostolico dignaremur privilegio confirmare, nos

ipsam auctoritale curavimus apostolica confirmare, iuspeclo regesto felicis recordationis Alexandri papae
ac deinde celebrato scrutinio ipsum electum conse- praedecessoris nostri, in eo perspeximus contineri
eravimua in pnntilicem, eique palleum de corpore quod cum principps et barones Hunnarici regni ab
beati Pptri sumptum,insigne videlicet plenitudinis n eodem praedecessore nostro cum multa precum in-

pontificaiis oflicii, fecimus assignari. Cum igitur stantia poslularint ut sibonae memoriae Laurenlius
eumdem archiepiscopum ad gerendam Ecclesiae sua3 praedecessor tuus juxta mandatum ipsius inclytae

curam cum gratiae nostrae favore suique olficii ple- recordationis Belam tuncin regem Hungarorum
nitudineremittamus.devotionem vestram rogandam electum contradiceret coronare.ipsi per aliumim-
duximus et monendam,per apostolicavobisscripta poni regni faceret diedema, ne regno et Ecclesiae
mandantes quatenus obedientiam et reverentiam ei Hungaricae gravia possent pcricula provenire si
debitam impendatis, ipsius salubribus monitis et dictus Bela celeriter unctionem non reciperet et co-
praeeeptis humiliter intendenles, ita quod per ejus ronam.idem praedecessor noster praefato praedeces-
sollicitudinem circumspectam Bituricensis Eccle- sori tuo per apostolica scripla mandavit et in obe-
sia, favente Domino et spiritualibus proficiat dientiae virtute praecepitut supradictum electumin
institutis et temporalibus amplificetur augmentis. regem omni dilatione, contradictione, et appella-
Datum Viterbii, vn Kal. Junii.anno duodecimo. tione posipositis coronaret,aut si per seipsum eum
coronare non posset,
forte pro debilitate corporis

LXI. bonaememoriaeColocensi archiepiscopointimaretut

eum absque praejudicio honoris et dignitatis ipsius
ARCHIPRESBYTERO ET CAPITULO GARGAM3.E ECCLESI.E. p
ac Strigoniensis Ecclesiae, congregalisepiscopis re-
Vt Bariholormeum recijiiant in canonicum. gniin loco ubi reges coronari consueverunt, in re-
(Laterani, n Idus Maii.) gem inunueret,etsibi coronam imponere non differ-
ret,recepto prius ab eodem electo in regemscripto
t:ilectus filius D. basiliea? principis aposlolo r um de consilio etassensu ipsorum el principum regni
canonicus praebendam quam olim in Eoclesia vestra aperte suo sigillo bullato, quod ex hoc nullum ei vel
tenuerat spunte in nostris manibusresignavit:>iuam Strigoniensi Ecclesiaepraejudicium fieretquominus
nos dilecto filio Bartholomaeo clerico et farniliari Hungarici reges abarchiepiscopis ejusdem Ecclesiae
nostro,quem suae probitatis obtentu nos et fratres semper debeant coronari, praefato Colocensi dans
noslri rharum habemus admodum et acceptum, de nihilominusinpraeceptis ut si sajpedictuspraedeces-
benignitate sedis apostolicaeduximus conferendam, sor tuus coronare nollet eumdem nec in hac parte
et eum de ipsa cum pertinentiis suis,manibns pro- ipsicommittere vices suas.idem auctoritate aposio-
priis curavimus inve^tire. Quocirca universitati ve- licafretus.contradictioneacappellationepostpositis,
strae per apostolicascripta mandamusatque
absque praejudicio illius et Strigoniensis Ecclesiae
praeci-
pimus quatenus dictum Bartholomaeum in fratrem non postponeret coronare, ita quidem quod idem
vestrum et canonicum admittentes;et eislallumin D electus in regem ante coronationem-suam Ecclesiae
chori et locum in capitulo assignantes.praebendam saepefataescriptum faceret supradictum qund idem :

ipsamcuminlregritateomnimoda ipsiusnuntiosub- ipsi fecit posmodum in haec verba. Ego Bela Dei
lato cu.juslibet contradictionis et appellationis ob- graliaHungariaz, Dalmatiss, CroatLv, Ramxque rex,
staculo assignelis, mandalum apostolicum taliter divina disponente clementia, swcipio coronam de
impleturi quod idem Bartholomaeus, qui vobis et manu Colocensis archiepiscopi, sed non in prsejudi-
Ecelesiae vestcp poterit existerefructuosus.teneatur cium Strigoniensis Ecclesise quominus Hunganci
apud nos de coetero vestra negotio prornovere,acnos reges ab ejusdem Ecclesix archiepiscopis semper de-
devotionem vestram dpbearnus meritocommendare. beant in pasterumcoronan. Felicis quoque recorda-
Dalum Laterani, nldus Maii, pontificatus nostri tionis Clemens et Ccelestinus ad instar praefati prae-

anno duodecimo. dignitatem coronationis regum

decessoris nostri
Hungarorum decessoribustuisetEcclesiee tibicom-
(27) Vide lib. xiv, epist. 156.
51 INSOCKSTII 111 PP. REGLSTOROM LIB. XII. 52

missx auctoritate apostolica confirmarunt.Nos igi- A bataservari,auctoritale pra;sentium dislrictiusinbi-

tur rorumdem prandocessorum nostrorum vestigiis berous nevosvel ipsam Ecclesium snper cis praesu-
inha-rentes, praefatum jus, ut videlicct Uungarici matquisquamtemere molestarc. Nulli erguomnino
reges ab archiepiscopie Slrigonicnsibus semperde- hominum Jiceathuncpaginam nostra;coniirmationis
beant coronari. tibi et succcssoriLustuisauctorilate inlrinpcre vel ei «usu temerario contraire. Si quis

apostolicaconfirmumus et praesenlisscripti privilc- autciii boc attentare praesumpserit,elc.,i<s<7Utf incur-

gio communimus. Salvo semper apostolica; sedis surum.
auctoritulc,a qua Ilungarici regni corona processit. Datum Lateram,vn Idus Muii,pontificatu3 nostri
Dccernimus crgo ut nulli emnino bominum Jiceat anno duodecimo.
hanc paginam noatra confirmationis inlnngerc vel XLIV.
ei ausu temerarie contraire. Si quis autcrn hoc at- EPISCOPO ET JIAOISTRIS P. CIRCATGRI MAJoP.IS ECCLESl.C
tentarc praesumpscrit, indignationem omnipi.tentis ET CA.N0NIC0 SANCTI SALVATORIS UETENSIS.
Dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus se Ui J. uionachum cogant tnl moiuutcrium suutn teiiire.
novcritincursurum. Cunctis autcm vobisjusidcm (Viterbii, vn Kal. Junii.)
scivar.tibus sit pax [lorr.ini nostri Jesu Cbristi,qua-
Constitutis in pra-senria nostra Ilyscmhardo mo-
tcnus ctIructum bona; uctionis pcrcipiant,
liic r et n
'. 1> nacho . et procuiulore abbutis buncli \ inccnlii Mc-
apud districlum judiccm proemiaaelerna: pacis inve- tensis dilecluui filium A. subdiaconum et cupcllu-
niant.
nurn uostrum concessimus auditorem. Corani quo
Datum l.aterani per manum Joannis SanclacMu-
mouacbus proposuit memorulusquud cum oliiu in-
ria in CosmiiJin diaconi cardinalesS. R. E. eancel-
fra annos existens in monasterio Belliprati Cistcr-
Jarii.iudictionc xii,IdibusMaii,Incurnutionisl)omi-
ciensis ordinis monachalem habitum suscepisset.et
nicaeannol200, ponlificaius vcro domni Innocentii
fuissct ibidem aliquandiu convcrsatus, tandtin pcr
papa: III anno duodecimo.
abbuUm loci ejusdem ab observnntia ordinis abso-
XLIII. lutus.etaparentibustradiluslitteralibusdisciplinis,
AP.CMEPISCOPO ET CAPITULO STMGONIEXSI. postiiiodum fuit ad servilium Metensis cancellarii
De cciiem rc. evocatus.Tandern vero ad apostolicain sedem acce-
(Lateruni vn Idus Maii.) dens.de mandato nostro a praefato abbate receptus
debitum exigit ut cum ad
Sollicitudinis noslrae exslitit in monacbum et in fralrem.et ipso et con-
ur.iversalis Ecclesite regimen simus,l)ominod:spo- ventu consentientibus praeposituram et admioistra-
nente,vocati,suajura servemus quibuslibctillibata, tionem, duobus monacbis amotis exea, luit regu-
illos apostulico putrocinio munientes, ne super eis fj lariter assecutus. Cujus promolioni dicti monarhi
perpeti valeant caluu.nias malignorum. Inde est, plurimurn invidentes, quadam nocte cum comph-
venerabilis Irater urcliiepiscope, quod oliin tuis cibussuis irruentes in eum,ipsum nequiter verbc-
precib s annuenles, jus, quod a bonoe memoriae
,-
rarunt.et plugis impositisabieruntsemivivu relicto.
Alexandro papa prardecessorc nostro ct inclylae re- Cunique super liuc per abbatem pr;rdiclum suam
cordutionisBela llungurorum rege ac Lcclesia Colo- non posset assequi rationera.landem querela depo-
censi,videlicet ut Ilungarici reges ab archiepiscopis sita coram venerabili fralre nostro archiepiscopo
Slrigoniensibus seu.pcr debcant coronaii, SlriRO- T reverensi.ab ipso ct judicibus assignatisab co ud
niensi mctropoli fuit iiiunifestutc rrcognitum.sicut nostram fuit audientiam appellalum. 'Juure u lie-
in eorum autlienticis continclur, et telicis recorda- lensi monasterio violenter cjectus.ab ipsis fuit ne-
lionis Clemens et Ceelestinus praedecessorcs noslri quiter verberatus. etarreplo itinere ad sedem apo-
suis lilteris conlinnaiunt, jus quoque quod habes stolicam veuici.di.dictus abbusdeconsiliomonacho-
in conferendis ecclcsiasticis sacramentis regibus ct rum ipsorum posiljseidem insidiis ipsum capi fecit
reginis Hungariaa ac hacredibus eorumdem, el juris- cl rebus onmibus spoliaturn carccri mancipari u :

dictioncm icclesiasticain quain in pnepositosctuHi- cujus mnnibus, prout Domino placuit, liberulus,
ciales regiae domus habes.quam idcm praedceessor r, iterquod incceperat consummavit.ei in nostra pra
noslcrCcnleslinus Ecclesinm Strigonicnsem habere senliu constitutus super praediclis et aliis multis
decrevil jurisdiclionera etiam quam obtines in prat- excessibus contru praefututn abbalem litteris ad
posiluris etabbatiis regalibus Ecclesiae Strigonicnsi quosdam judices impetratis a nobis.nd propriaest
pcr Hungariam ubicunquc subjectis {Z8), deciinas rcversus. Cumque fecisset citari abbatcm.idem ira
insuper, primilias, incensum quse de camera
et commolusintcmpeslivaenoctissiler.tioad domum in
regis Ecc'csiae memorata: debentur, sicut oiiinia de quumanebatdestinalamultiludine armalorumostia
ratione vel consuetudinc ud Ecclesiam luum perti- frangi fecit ; ncc morlis cvasisset penculum, nisi
nere noscuntur.tibi suisquc succrssoribus auctori- SUbmiSBUB pertcctum clanculorecessissct.Caelcrum
tatecuruvimus apostolica conlirmure. Volentesigi- idcm abbas per alias litterus iteruto citalus ub eis,
lur iu qua; per nos et praedecessores nostros vestrae ipsas projecit in lutum. Propter (|uod ct aba mulla
sunt Lcclesiie conlirmata tidem in perpeluum illi- dictijudiccs ipsum excommunicntionis sentenlia

iron. ad an. 1169, §02.

59 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. 54

innodarunt. Cum crgo dicius [uon&chus vagus irct A. cfliccrenon curantil.us.idem abbas adnostram uu-
ct prelu rus supor lerram,abbas Mediani cjus mcn- dicntiam appellavit.At ipsi.appellatione conlempta,
dic tati compatiens, de conseusu capiluli sui eum- sc.iitentiam excummunicationis in cum nihilominus
dem in monacbum recepit el Iratrera. donec cum protulerunt. Quure ipse nuntio ad sedem apostoli-
abbatis prafati gratia posset ad suum monasteriurja cam destinato.ud abbutem Sancli Arnulphi et con-
remeare. Quo manente ibi.iem, dictbs ubbus sibi judicea suoe a nobis obtinuit demandari utsicon-
1
romisit quodsi absoluiionisliticrasabaubatc Bel- stareteisdempraefatumabbatem postappellalionem
lipraii obtcntas ipsi ostenderet, prsbeodam ct lo- ad nosintcrpositam a prajTato cpiscopo suisquccon-
cum sihi rcstitueret sine mora. Quod.visis litteris, judicibus excommunicutum fuisse et processisse ia
noluit adimplere.sumens contra ipsumoccusionem causa dictum episcopum postinhibitionem judicum
c\ eo quod nolebal eidem in h.-erescos crimine con- pr.i'dictorum,lalam sententiam exeommunicationis
sentii o.Tandem verodictus monachusuquibusdam in eum denuntiantes penitus esse nullam,sipra:di-
judicibus, quos pars adversa contra eum obtinue- ctum monachum invenirent Cislerciensis ordinis
ratevocatus, ad locum sibi prasfixum accessit, babitum suscepisse et quod abbas eum recepisset
uno tantum ibidem invento recedens, et adversarii ignarus, eumdem redire ad claustrum censuraec-
ejusad duos reliquos alibi aecesserunt.et obtinuc- d clesiastica coercerent,ah impetitione ipsius dictum
runt ab eis in abscntia sua iniquam proferri senlen- abbatem nihilominus absolventes.Quod ipsi super
liam contra ipsam.Postmodum aulem peraliaslit- iis iuquisila et cognita veritute fideliter exsequi,

teras ipsum iterum citari fecerunt:quas cum habe- procurarunt, nobis humiliter supplicantes ut pro-
ret de falsilate suspectas.et judices utpoteadversae cessum illorum, tanquam legitimam dignaremur
parli favorahiles ct benigni, nollent ejus legitimas auctoritate apostolica confirmare.Cum igitur ca-
exceptiones admittere nec ad probandascausas su- pellanuspradictus haecetaliaquajproposita fuerant
spicionis arbitros sibi dare, idem ad nostram au- coram eo nobis plene ac fideliter ritulisset, quia
dicitiam appellavit, festum Omnium Sanctorum per confessionem ipsius J. fuisse receptum in alio

proximo praeteritum terminum suoe appellationi prae- monasterio constitit evidenter, discrelioni vestrae
ligensiet sic lite minime contestata, nec super prin- per apostolica scrlpla mandamus quatenus ne di-
cipali habita mentione, recessit a praesentiaeorum- ctum eceoobium Sancli Vincc.ntii ulterius gravetur
dem, nobis humiliter supplicans ut parcentesejus laboribus et expensis,ipsum ab impertitione ipsius
laboribus et expensis, ipsum rccipi faceremus in J. sublato appellationis obstaculo absolvatis, eum
pace,ad correctionem ubbatis et monachorum ipso- ecelesiastica censura cogentes ut admonasterium
rum manus nostras nihileminus apponentes.Coete suum redeat et suum ibidem impendat domino fa-
rumprocurator proedictusproposuitcx adversoquod mululum. Quod si non omnes, etc, tu ea, frater
cum idem monachus in duobusmonastenis Cister- episcope, cum eorum altero, etc.
ciensis ordinis facta professionc, in uno illorum Datum Viterbii, vn Kal.Junii,pontificatus nostri
monachilemhabitum suscepisset,tandemapostatare anno duodecimo.
non metuens,ad praefatum abbaiem,hoc lacito, su- XLV.
per rcceptione sua nosiras litteras impelravit ; a ILLDSTRI RLGI ARMENI.E.
quo fuit cum summa devotione reeeplus.Sed cum Persuadetur ul Ireugas ineat cum comite Iripolitano.
postmodum comperisset cumdem Cisterciensis or- (Viterbii, n Non. Junii.)
diois habitum suscipisse,deconsilio fratrum eidem
Super discordia quae de principatu Antiocheno
injunxit ul rediret ad clauslrum ct ibidem viveret
comitem Tripoli-
interteoccasione nepotis tui et
juxtu Cistercicnsis ordinis instituta. Idem crgo a
tanum peccatis exigentibus est suborta vehemen-
monasterio Metensi recedens boves ejus snbripuit
tissime contristamur, verentes ne adhuc de ipsa
frauilulenter: qnibus ab e.jus manibus postmodum
proveniat grave rerum dispensium, multa corpo-
liberatis. cum idem nollet a praetati mnnasterii ve-
rum strages.et ingens periculum animarum.quod-
xatione cessare,s.Tpefatus abbasad dilectum lilium
n que non leviter est timendum.a perfidis Saracenis
Vilanensem abbatemetcon udicessuos contra eum U .... ,• , ,
•
,
nobihs Antiochia occupeturin tuam non solum et
obtinuit scripta nostra, ut videlicet si constaret
suam, verum etiam totius Christianit-.tis ihjuriam
eisdemd ctum J.f',isse monachum ordinis supra-
et jacturam.Quar.tumlibet autem par.cm tuamju-
dicti.auctoritate nostra sibi sub anathematis pcena
stificare nitaris, sicut per litteras tuas et ditectos
injungerent quod ad monasterium rediens dereli-
Tarsensem electum et. fratrem hospitalis
filios .

ctum,abbatem non praesumeret ulterius infestare.

Teutonicorum nobis suggere studuisti, videtur
Qui cum vellent precedcrejuxta traditam sil.i for- tamen viris prudentibus tam in divino quam in hu-
mam.dictus J.ad pra?sentiam nostram accedens.ad manojnre peritis tuain hoc petitiominusjustaquod
veneraliilem Iratrom nostrnm Tnl^cnsemepiscopum postulas ante litisingressum ahsque judicio nepoti
etconjudicessuosnostras litterasimpetravit.nullam tuo restitui Antiochiam vel apud alium sequcstrari,
facientes de aliis mentionem.Qood abbas attendens, cum etsi alterutrum fuerit laciendum, cognitione
ipsis fecit per suos jndices inhiberi ne occasione habita in judicio per sententiam debeat dilfiniri,eo
illarum iu causa procedere attentarent. Quibus id quodcumprajdictuscomesipsiuscivitalispossessio-
55 INNOCHNTII III PP. RBGE9TORUM LIB XII. 56

nem obtincat, absque judicio non debcat illa desti- A dant, in cujus pertinentiis non animam obtinent
tui sccundum leges et consuetudines approbatas.In portionem,eum longe aliud sit defendere quam of-
hoc etiam tua videtur intpntio minus recta quol fendere.acrepugnaresitquam impugnarediver? um.
supereodem ncgolio et justiliam tibi postulas ex- Fatentur enim hocquo (uesiliiex indulgentiabona.
hitjeri ct violenti < m
non desinis exercere, cum si- niemoriae Alexandri riapae praedecessons nostri li-

mul non sit et armis ct legibus cuntendendum.Haec cere, postul.mtos id ipsum a nobis in instanti sibi

autem, (ili charissime, senlentiando non dicimus, necessitatis articulo indulgeri, alioquin plures ex

scd multorum sentcntias referendo, ut inteliigas ipsisterram sanctam se asserunt relicturos. Quos
quam benigne curaverimus te tractare.cum te ha- tamcn blande sluduimus consolari, volentes ut, si
ctenus ab impugnatione Antiochiae non cessante, super datum fuerit, inter le et illos lirma concor-
ad tuam petitionem jani tertio causam istam diver- dia reformetur; quia, cum sint viri strenui et po-
sis judicibus duxcrimus committer.dam.qui semper tentes, multum libi el prodesse possunt et, quod
tibi sccundum juris ordinem obtulerunl jusliiiam Deus avertat, obesse. Monemus ego celsiludinem
exhiberc. Undepraefatus comesde nobis conqueri- tuam, quam sincerae dilectionis brachiis amplexa-
tur pro eo quod teper censurara ecclesiasticam non mur,et exhortamur in Domino quatenus ad ea quse
compellimus ab ejus impugnatione cessare, cum „ praediximus piumhabeascum devotionerespeclum.
_
ipse paralus sil
» .. _ __ 1 ..h-.Jm
secundum_-~ -J -
ordinem !_-_!« l-lll.i V.l
__
juris _ .-._».
subirc ju 1 tl _ \* M
Necn putes
.". _ nilA/4
quod
r-, I .1
illa dixenmus
! 11Y,".I*I
] I II. in lavorem
l' V praefati
f 1 1 1 f I _ __ I f . f I i t\ f 1- ' 'j t 1

diciurn, et tu nolis. Multiplici tamen necessitate comitis.qui per illud horribile laciraus quod in pa-
pensata, ita duximus providendum, utdictum co- tremetdominumsuum inique Commi9i_f30)favorem
rnitcm precibus, nionitis et consiliis elficaciter in- demeruit, nec ob gratiam Templariorum.quos ma-
ducamus quatenus venerabili fratri nostro Petro gis volumu9 in sua. religionis puritate persistere
patriarcha. Antiocheno, viro utique honesto, pro- quain adver.um te hostiliterdimicare.Sed prudenti
vido, et fideli,neutri parli de jure suspecto,castel- consilio istapan. avimuspropternPcessitale9 urgen-
lum tenendum commiltat donec in judi-
Antiochia. communis utiliias pra_feratur.Quocirca mo-
tcs,ut
cio de justitia cognoscatur,ut ei tandem illud assi- disomnibus expedit et oporlet utsi etiam dictus
gnasset pro quo luerii justa sententia promulgata, comesad sequestralionemcastelli non possetinduci,
prcvisia sibi cxpensis a partibus ad ipsius castelli cum ad eam non possit forsan de jure compelli,
custodiam opportunis, et promissione sibi a magi- treuga. nibilominus fiant et firmiter observentur,
strisllospitahs etTemplisolemniter factaquod eurr donechujusmodi controversia mediante justitiaier-
ad custodicndum ipsum castellum pro possejuva- minetur; ad i|uam utique sopiendam virum pru-
bunt dentem, sicut pra.diximus,cum Dei auxilio curabi-
Nosenim.actore Deo.virum alatere nostrodispo- C musdestinare.perquem tcstes qui fuerintnominati,
suimus deslinare qui sine acceptione personarum si se gratia, odio,vel timore subtraxerint.compelli

pt munerum de causa isla cognoscat, et eam sub- mandabimus perhiberetestimonium veritali.Si qua
lato cujuslibet contraiictionis et appellationis ob- vero partium tam necessario ctsano consilio no-
staculo praevia ratione decidat. Unde serenitatem luerit acquiescere, per censuram ecclesiasticam et

tuam rojrandam duximus et monendam, inremis- tam per indigenasquam etiam peregrinos eam pras-
sionem tibi peccaminum injungentes qualenus cum cipimus coerceri.
praefalo comite trcugam ineas et observes, ut prae- Datum Viterbii, 11 Non. Junii,pooti(lcatus noslri
scripta pos-^int discriminaevitari. SicqueTemplarii, anno duodecimo.
de quibus valde conquereris, a tua otfensione ces- XLVI.
gabunl dummodo de
tu illos desistas offendere, ac ABBATI ETCONVENTn SANCTl BENEOICTI FLORUCENSIS.
castroGaston postnlatam sacpe justitiam non dene- Vt Ounu atienata reiocare possint.

ges exhibere (20). Ha?c esl enim causa praecipua (Viterbii Nonis Junii.)
quam contra te habere videntur,quod videlicetca- Quoniam per administrationem improvidam et

strum illud eis re9tituerc contradicis.nec etiamvis dissolutamincuriam praefatorum proalienationibus

de illo eis exhibere justitiam saepe monitus et ro- jj illicitis laclis ab ipsis quamplures Erclesi» in

gatum a nol.is. Unde cum vim vi omne9

repellere temporalibus non modicum sustinentdetrimentuin
legcs et omnia jura permittant, ab iis maxime qui nobis, quibus est Ecclesiarum omnium sollicituiio
vimreppeHcurloirrcgularitatcm nonconlrahunt,cum commissa,ex debito pustoralig inrumbit post
oflicii

clerici nnn cxislant, videtur plerisque quod contra causam vulneratam remedium competens
t.iliter

te offendentem se possint dofendere tibique impu- invenire.quod obducere possit et debeat bujus
gnanti valeant repugnarc ;
pra.sertim cum illa cis vulnerum cicatrices. Cum igilur a nobis doxeritis
rl.ii- violenter per qun_consuevpruntet debent postulandnm ut revrrandi ea qurp re nobis Eccle-
rx|iiigriaie paganos; i urnque tu castrurn illud con- siae per nbbatcs ejusdem illicitealienatalncrint vcl

B detineas et dcfcndus,mirabile nun videtur si concessa in ejus pracjudicium et gravanipn vobis

ipsi contra te Antiochiam manuteneant et defen- auctoritatcm tribuere dignaremur , nos vestria

Vide supra lib.li, epist. 259. (30) Vide supra lib. x, epist. 214.
5T PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. 58

precibus inclinati, vobis duximus coneedendum A. Datum Viterbii, m Kal. Junii, pontilicatus nostri
ut ea quaj ab ip>is abbatibus inveneritis alienata anno duodccimo.
illicite vel concessa vobis liceat ail jus ipsius appel- XLIX.
litionc reraota legitime revocare. Nulli ergo, etc. EISDEM.
bunc paginam nostrae concessionis iufringere vel VI burgenses suos non rfeprimant onere servitulis.

eiausu temerario contraire. Si quis uutem hoc at- (Viterbii in Kal. Junii.)

teniare praesumpserit, etc. Uaque incursurum. Nemini debet titulus servilis conditionis apponi
Datum Viterbii, Nonis Junii, pontificatus nostri qui privilegio debet libertalis gaudere. Inde est
anno duodecimo. quod ad exemplar felicis recordationis Alexanilri

XLVH. papae III prae'1ece?soris nostri.auctoritate duximus

EISDEM. apostolica prohibendam ne burgenses suos, qui
Confirmatur composilio fitcta cum archiepiscopo infra tempusstatutum legibus, supprstatu sua con-
Senoneasi. ditionis nulla sunt questione pulsati, deprimere
(Viterbii, m Kal. Junii). quisquam prn-sumat onere servitutis.
Solet annuere sed^s apostolica piis votis et ho- U.itum Viterbii ni Kal. Junii, etc.
neaiis pctentum preoibus favorem benevolum im-
pertiri Eapropter dilecti in Domino filii, vcstris
ABBATI SANCTI BENEDICTI FLORIACENCIS.
justis postulationibus grato concurrentes assensu,
De limilatione parochix de Villari.
compositionem inter vos ex parte una et bon>e (Datum ut in aliis.)
memoriae Willelmum archiepiscopum et capitulum
Eu quae ratione praevia statuuntur, firma debent
Senonense exalterasuperEcclesiade Loriacoinitum
et illibata pers-islere, et in recidivae contentionis
etscriptisauthenticisroboralam,sicul sinepravitate
scrupulum relabantus apostolico convenit praesidio
providet facta est et ab utraque parte sponte rece-
communiri. Ea propter, dilecti in Domino filii
pta, et in eisdem authenticis plenius continetur,
vestns justis postulalionibus inclinati, lirr.itationem
auctoritale apostolica confirmamus et praesentis
parochialis ecclesiae vcstrae de Villari, sicuta bonaa
scripti palrocinio corarnunimus. Nulli ergoomnino
memoriae Henrico Seoonensiarchiepiscopo rationa-
hominum hceat hanc paginara nostrae confirmati- apostolica confirma-
biliter faeta est, auctoritate
onis infringere vel ei, etc. Usque incursurum.
mus et praesentis scripti pntrocinio communimus.
Datum Viterbii, in Kal. Junii anno duodecimo. hanc paginam noslrae confirma-
Nulli ergo, elc,
XLVIII. tionis infringere vel ei, etc, usque incursurum.
ABBATI ET FBATRIBUS SANCTI BENEDICTI SUPER Datum ut in aliis.
LIGERIM.
1

LI.
Confirmatur eis quoddam privilegium Alexandri ABBATI CONVENTUI BEATl GERMAMI AUTISSIODORENSIS.
Papx. Ut liceat itlis revocare bona alienata.
(Viterbii in Kal. Junii.) (Viterbii, iii Kal. Julii).

In litteris feliois recordationis Alexandri papae Quoniam per administrationem improvidam et

praedecessoris nostri hac de verbo ad verbum per- dissolutamincuriam praalatotum pro alienationibus
speximus contineri. illicitis factis ob ipsis quamplures Ecclesiae in tem-

o Alexander episcopus servus servorum Dei di- poralibus non modicum sustinent detrimentum,
leolis liliis abbati et fntribus Sancti Benedioti su- nobis, quibus est Ecclesiarum omnium sollicitudo
per i.igerim salutem etapostolicam benedictionem. commissa, ex debiti pastorabs incumbit,
officio
«Quod, aliqua necessitale instante, noscitur in- post causam vulneratam, remediuni compe-
taliter

stitutum, postmodum necessitate cessante debet.et tens invenire quod obducere possitct debeat hujus-
quod ejus gratiaest inductum simili modocessare. modi vulnerum cicatrices. Cum igitur a nobis dux-
Hac siquidem consideratione provocati, et Eccle- eritis postulaudum ut revocandi ea quae de bonis

siae vestrae quae proprie beati Petri juris existit, Ecclesiae vestrae per abbates ejusdemillicilealiena-
tranquillitati et paci in posterum praecavere volen- D ta fueranl vel concessa in ejus praejudicium etgra-
tes, auctoritate apostolica duximus statuendum vamen, vobis auctoritatem tribuere dignaremur,
ut licet archiepiscopi aut episcopi propter paesen- nos vestris precibus inclinati vobis duximus con-
tiam nostram aliquod onusad prssens obedientiis cedendum ut ca quae ab ipsis abbatibus inveneri-
vestris imponaat, nulli eorum fas sit post hac tis alienata illicite vel concessa, vobis liccat ad jus
occasione illa conira antiquam consuetudinem ve- ipsius appellationeremoia legitime revocare. Nulli
stram a fratribus vestris per obedientias constitutis ergo elc
, hanc paginam nostrae concessionis
,

aliquas exactiones imponere aut quidlibet ab eis inlringere, etc, usque incursurum.
exigere. Datum Viterbii, m Kal. Junii, pontificatus nostri
« Datum Senonis, vi IdusMartii. » Quod igiturab anno duodecimo.
ipsopraedecessore nostro provida fuit deliberatione
statulum ratum et firmum habentes, ad exemplar
ejusdem illud preecipimus inviolabiter obaervari.
50 ISNOCKNTII III PP. REGKSTORUM LIB. XII 60

LII. A qaeslione. Pars vero altera sluduit replicarc seale,

ABBATI ET CONVENTl'1 SANCTI HENFDICTI FLOItIACF.\ = IS. frater episcopp, postulasseprefatum archiprcsbytc-
Bccletim lllorum po^int inlerdin vet excom- rum. tuncsiiniilicemcanonirumsibirfstituiutsuum
municar i.
oblatum, ct le precibus quorumdam devictum id
(Viterbii, vi Idus Junii.)
ellicere noluisse sicqucsuam neghgentiam. si qua
:

Jnsis prtenlium desidi-riis dignum cst nos faci- fuer.it, excusabit. Nos igitur iis et aliis a palribus
lcm |>ra;ljere consensum, et vota qure a rationis propositis coram auditorc prajfato intclleelis.ctim de
trum.le non discordunl cffectu prosequenlc com- oblatione ac pacifica translatione archipre-
plere. Cum igitur moaasterium vesirum, sicut in saepedieti nobis facta fuerit plena fides, eaquac idem
autbentico bor.ae mctnoriae Alcxandri papa» praede- archipre^hyter habuerat ar.tequam ad serundum
cessoris nostri perspeximus contint-ri, ad jus et Ecclesiam a prima translatus fuisset primae, caeto-
proprietatem beati Petri nulln melianle pertincat, raoinnia curavimus adjudicaresecundre ita tanicn
;

nos veslris precibus inclinali. auctontale prrcsen- quod probatum luerit de bonis prioribus vel eo-
s:
tium inhibcmusnequisarchiepiscopusvelepiscopus
rum proventibusab eodem aliqua postea conquisita
in Ecclcsias monasterio ipsi suljjectas absque mani- fuisse. illa i|isi ecclesire Sancti Laurenlii api>licen-
festa ct rationabili causa excorumunicalionis vel in-
g tur. Quocirca discretioni vestras pcr apostolica
terdicti sentcntiasaudeat promu)gare,vel abpodem
scripta mandamus quatcnus quod a nobis est
id
monastcrioprocurationemexigcre, velcorrectionem sententialiterdilfinitum faciatis percensuram appel-
in ipsum exercere praesumat nisi de mandato sedis
latione remota lirmiier observari. Quodsi non om-
oposlolicae speciali. Nulli ergo orenino hominum nes, etc. tu, Irater episcope, cum corum altcro.etc.
liceat hanc paginam nostra; inbibitionis inlringere Datum Viterbii, xui Kal. Julii, ponlificalus nostri
vel ei, etc, usque incursurum.
anno duodccimo.
Datum Viterbii, vi Idus Junii, anno duodecimo. LIV.
LIII. ARCHIDIACONO ET W ET. R. PRIMlCERtlS CIVITATENSIBUS
EPISCOPO, ET STEPHIXO CANONICO, ET JOANNI AP.CHI- Coufirmntw sententia qusedem.
PRESBYTERO SAXCTI J0ANNI3 SUTR1NE\S1S. (Vitcrbii, xti Kal. Julii.i
Confirmatur sentenlin qu&dnm tata pro iptis. Cutr. olim inter clerioos Sancti Severini de castro
(Viierbii, xm Kal. Julii.)
SanctiSevcri px parte una, et ccclesiarum Sancti
Cum dilectis filiis Ottoviano et arcbipresbyteris Nicolai.Sunctae Marirc, ac Sancti Joar.nis castri rjus-
et clcris ccclesiarum Sancti l.aurentii de Caprnnica de:n Civitatensisdicecesis ex altera, super processio-
C nibus in diebus Rogationum Um in rundo quam rc-
cx parte una, et Sancti Christina: Sutrinensis diaj-
ccsis ex altera litigantibus super bonis Vitse deundoad SancliSeveriniecclesiamexhibendiscele-
quon-
dam archipresbyteri ejusdcra ecclesiae Sanctre brar.dosexlamibidem.etsermonem inDominic- Pal-
Christinae, dilectum filium
Alatrinum subdiaconutn marnm.id populum facipndo.necnonctiam pulsatio-
ct capellanum nostrum concesscrimus auditorem, nibuscamiianarumquaestiomota essct, abbasTcrrae
ex parte clericorum sancti Laurentii fuit pro- Majoris ordinarius judex eorum de meritis ipsius
positum coram eo cumdem V., annum quartum- causre sufficienter instruclus.clcncos praedictarum
decimum tunc agentem se suaque olislulisse ecclesiarumsU|>erpraemissisomnibusccclesiaeSanc-
ipsi Ecclesiae materno interveniente consensu, ac tiSeverini ppr dilfinitivam scn'cntiamcondcmnavit:
de bonis illius Ecclcsia; per qualuordecim anno3 quam profecto sententiam cum iidcm clerici rece-
etamplius enutritnm, et in ea omnes ordines asse- pissentet aliquanto ten.pore sinc contrailictione
cutum, nec non peritiam sc.ibendi adcptum, lit- servassent, nitenlilius demum eis venire temcre
cantum et alia officia ecclesiastica didicisse,
teras, contn ipsam, clerici Sancti Scverini ad bonai me-
quorum omniuin exercitio hu.jusmodi acquisierat morire llragonarienseni cpiscopum et mogistrum
facultates; et eo intuitu asserebant ad sebona om- 1'. dnonicum Trojanum aposlolicas litleras impe-
niapertincreipsius, qui decesserat inteslatu-!. Di- r. trarunt, quarum auctoritateclerici praefatarum ec-
cti autem clerici SanctaeChristinae proponere clesiarum abepiscopoipsocitati.mandutoapostolico
cura-
vcrunt econtra quod cum dictus V. ab Ecclesise suae intellccto promiserunt se supradiclaomnia lirmitcr
clericis in eorum concanonicum electus fuerit, et serv.ituros.eaque inviolabiliterobscrvarediclus cpi-
per bonae memoriae. dicecesanum episcopum trans- scopuseis sub excommunicationis poena pra-cipit,et
latus ad ipsam nullo penitus rcclamante, r.ec non sic postmodum quod por antpdiclnm abbalem ct
per decem et seplem annos pacifice comnioratus eumdem episcopum provile lactuin fuit, per scdem
ibidem, ac pcr te, fratpr ppisrope, dicti episcopi p.\-tititapostolicamcotifirniatiim.Niippr autem cum
successorum r.rcbipresbyter in sua Ecclesia insti- inler Nicol iiim eccleeiffl Sancti beverini tx parte
tutus, archipresbytero Sancti Laurentii preces una, etTbomam Sancti NicolaiacliauriliumSnncta
specialiler interponente pro ipso, ea quae postmo- Mariac ex altera proruratores, super iis quaestio
dum et primiius per parcimoniara, artificiolum, et vertcretur, dilccto lilio Tullio subdiacono etcapel-
8tudiumsuum,ctpuerorumdoctrinamnactu3fuerat lano nostro eos conimisimus audiendos : in cujus
ad eamdem Ecclesiam devolvi dcbebant sine aliqua praesentia procuralorcs clericorum dictarum eccle-
61 P0NTIF1CATU3 ANNO XII, CHRISTI 1209. 62

siarum, vidclicet Sancti Nicolai el Sanctse Maria:, A utraque jam civitas in deliciis bona? voluntatis et
recognoverunt omnia supradicta, coquod de sexta requie opulcnta sederet. Quapropter etsi reipsa per
oaneoda praemjaeum est duntaxat cxcepto.Nc igitur astutias Satance in malignum reducta, ne novissiiua
litos qu;e justo jurlicio sunt decis;e calumniautium ejus liant pejora prioribus furmidptur, eperantes
vilio reviviscant, discretioni veslnc per apnstolica tamen iu eo qui estactor pacis et charitatis amator
scriplaprau-ipiendu mandamus qualenusdicloscla- quod sicut incipere nos peimisit, ita quoque nos
ricos Sancti Nicolai et Saiictaa Mariffl ad ha:c oin- faciet hujusmodi sanctum pacis negotium consum-

uiu inviolabiliterobscrvandum, secundum quod a mare, universitatem vestram rogamus et obsecra-

pr.edictis abbate nec non etiam et episcopo est sta- mus in Domino, pcr apostnlica vobis scripta sub
tutuin, monltione praemissa per ccnsuram ecclesia- divini judicii obtestatione mandantes, qualenus non

sticani sublatioappellation.isobstaculo compellatis. tam privatis vestris incommodis quam publicisuni-

Quo I si non omnes, etc. duo vestrum etc. veisalisEcclesioe dispendiisoccurrendo quae deprae-
Datum Viterbii, xn Kal.Ju!iis,pontifu'dtus nostri dicta noscuntur diseordia provenirc, cum memora-
anno duodecimo. tis civibus saltcin treugas interim inealis, quibus
LV. apostolicascripta direximus utsatislaciant vobUde
CON3ULIBUS £T CIVIBUS JANUGNSIBUS. n damnis qnai noviter inlulissedicuntur, velin mani-
Ut trtugns ineant cum Pisunis. bus venerabilis fratis nostri Pisani archiepiscopi
(Viterbii, xm Kal. Julii.) cautionem praestent idoneaiu quod ad mandalum
Licet ubicunque locoruin scissura discordia: Jra- noslrumcompetentersatisfaciant superipsis, etuna
ternitateiiidivideretChristianaiii,iios,quisecundum cum eodem ac venerabili fralre noatro Janucnsi ar-
Aposloluin non valemus.quocunque scandalizante, chiepiscopo simul etiam et abbatibus antedictis ac
non uri.ferventieompassionissartaginefriyeremur, nuntiis Pisanorum, quos propter hoc ad nostraiu
dc discordia tamen inter vos et cives Pisanos praesentiam evocamus, usquead festum Assumptio-
exorta tanto ardentiori charitatis igne pcrurimur nis beata? Mariae proximo venturum, vel ante quam
quanto graviora per eam et provenisse jam et posse citius posset fleri, aliquos viros providos ad sedem
adhuc etiam provenire pericula intuemur.Per hanc apostolicam destinetis, cominissa sibi plenariapo-
enim non solum grandia dai:;na rerum et gravia di- lestale ut omnium vestrura vice circasingula con-
scrimina personarum cum imuianibus animarum lingentia processuri observanda recipiant qu;e cum
dispendiis utiique supereminent civitati, verum consilio nostro prssenlibusarchiepiscopismemora-
eiiam Ecclesia pene tota colliditur, et necessarium abbates super ipso provideriut negotio
tis preedicti

terraisanclajsuljsidium impedilur ;quinimo veren- , disponenda, de nullo penitus ha?sitantes;quia, cum

dumest plurimum ne quatuor illi angeli, quibus " auctoritalem plenariam super eosdem haheamus
ddluin est secundum Joanuem nocere terraj ac abbales, eos sicut oportuerit et ducuerit inducemus
mari.lelhalia instrumenta sibi de civitatibus vestris ut non declinantesad dexteram vel sinistram, regia
faciant,per qua? muris et aridae universilatem alfli- tantura via, utriusque partis commoditate prospecta
gant, dum vos utriusque contermini per mutuas procedant, adhuc etiam eis sub interminatione
seditionis offensas, sic unius etiam littora suprema anathematis injuncturi ut in eo quod concorditer
concutitis quod alterius quuque non modicaspatia statuerunt aut modo statuent, vel in alio, si quod
conturbatis. Iloc igitur quidam patrum et proede- poslmodura fuerit statuendum, debitam providen-
cessorum nostroram pro sui oflicio attendentes, tiam et rectitudinisasquitatem observent. Alioquin,
multifarie multisque rcodisoperam impenderunt ut ne tanlum periculum animarum, rerumdamnum,
inter vos pacis lcedera reformarent ; el cura in ali- et personarum dispendium negligere videamur.ad-
quibus aliqui profecissent.novissime tandem felicis versuseos qui tam sanctam exhortationem contem-
recordationis Clemenspapa proedecpssor nosterpa- pserint in enormera jacturam totius populi Chri-
cem perfecit eamdem.Quap cum postmodum.super- stiani, officii noslri debitum exscquemur.
seminante zizania homine inimico.inmalum luerit Datum Viterbii, xn Kal. Julii, anno duodecimo.
discordiserecidiv.-crelapsa, nondemura, propitiante [ LVI.
Doraino, ad oflicii summi pontilicalus assumpti STEPIUNO GANTUAIUENSl ARCHIEPISCOP0. S. R. E.

pacem tum ex officii nostri debito, tum

inler vos, CARDINALI.
ex sincero quemcirca utramque gerimus civitatem De eleclione episcopi Lincolniensis.

diiectionis alieclu, zelantes imiltiformiter laboravi- (Viterbii, xn Kal. Julii.)

mus pe.r sollicitudines utique multiformes.ssspissi- noveris audientiam pervenisse quod
Ad nostram
me dirigendo litteras, nuntios et legatos, ut ad uni- decanus et capitulum Lincolniensis Ecclesiae rece-
tatis concordiam et concordias unitalem reducere pto mandatonoslro sui»er electione pontificis cano-
vos possemus : et nisi eo qui
operibus pacis invidet nicecelebranila.dilectumfiliumHugonemVellensem
faciente processus dilectorum tiliorum de Tilieto et archidiaconumsibi concorditerinEpiscopumelege-
Sancfi Guaigani abbaturn, qui super hoc diu mul- runt (31) ; suum assensum dici-
cujus electioni rex
tumquestudiosissimelaborarunt,impcditusfui:sct, tur praetitisse. Ulrum autem in ipsa electione

(31) Vidc Matth. Paria ad an. 1209, ct infra cpis!. 91,

63 1NN0CENTII III PP. RBGESTORUM LIB. XII. 64

canonice sit processum, an illa prava consuetudo A. nentiam vel excusare conjugium vel pceriitentia po-

servata propter qnam intcrregnum et sacerdotiom tuerit abolere, satis eospoteris pertransire, si non
gravis c>t suscitata discordia, ignorhmUR. Tenor appareat coram te qui velit illas sulficienter oppo-
enim litterarum pra-fati rrgis ad ulrumquese habet, nere ac probare. Illud autem est a-quanimiter tole-
cumcontineatur in ipsis quod decanus et capitulum randum,si forte Lincolniense eapilulum praefatum
Lincolniense, re luisito assensu regis ac praestito, archidiaconum sponte ad preces regis eligit.Neve-
praedictum archidiaconum in cpiscopum elege- ro hxclesiarum substantiaui occasione filiarura ip-
runi. Licet autem assensus hujusmodi electioni non sius deperire contingat.astringi poterit ad indemni-
factae sed faciendae sit praestitus, potest tamen tatem earum per idoneam cautionem.
intelhgi de assensu qui pro facienda pontificis Datum Viterbii, xi Kal Julii, anno duodecimo.
clectione requirilur; et hoc non praejudicat ec- LVII.
clesiasticae libert.ili, dummodo sine mora et difii- EPISCOPO ET ABBJTI SANCTl VEDASTI ATBEBATENSIS
cultate prsestetur, ne provisio vacantis Eeclesiae De excommunicnlione regis Angtis.
nimium deassensu qui
differatur. Kt potestintelligi (Datum ut in alia.)
pras«Utur pro aliqua certa persona in episcopum Cum ad nostrum exseo,uendummandatum,'riaxi-
eligenda. Et hoc ecHesiasticam libertatem impu- n mepro ecclesiastica libertate,promptosvos et para
gnat quoniam eleclionis perit judicium si eum
; tos esse credimus, discretionem vestram rogandam
elgi tantum oporteat quem rex prius duxerat duximus et moncodam, per apostolioa vobia scri-
approbandum. Cum igitur a te sit hujus eleclionis pta praecipiendo mandantes quatenus cum requisiti
confirmatio postulanda, fraternitati tuae pcr aposto- tueritis avenerabili fratre nostroStephano.Cantua-
licascriptapraecipiendo m.mdumusquatenustresad riensi archiepiscopo S. R.E.cardimili.excommuni-
minus canonicos de iis qui praesentes interluerunt cationis sententiam in Joannem regrmAnglorum,us-
universoipsiuseleclionistra;tatui tibi faciasproesen- sistentibusvobis venerabilibusfralribusno>tris Lon-
tari, eteossuper electionis processu diligenter exa- doniensi. Hehensi et Wigorniensi episcopis, vel sal-
roines, ait.iurans illos districte in virtute Spintus tem duobus ex ipsis, secundum formam lilterarum
sancti sub obedientiae debilo quo nobis et tibi te- quas. illis direximus, publice ac solemniler pro-
nentur, ut omni gratia et tiraore postpositis plenam Quod si non umbo, etc.
feratis. alter vestrum, etc.
et meram dicant peromnia veritatem,sub hac ipsa Datum ut in blia per totum.
districtione injungens perlitteras tuasdecano aliis- LVIII.
que personis Ecclesia memorataB,1
ut singuli tibi sub (Viterbii, iii Kal. Julii.)
testimonio litterarum suarum plpneac districte re- Requisisti de his quae testator pro anima sua le-

ferant hujus electionis processum.et siper exami- *-

gatin ultima voluntate, qualiter sint inter episco-
nationes hujusmodi electionem ipsam invencris de puin et Ecclesias dividenda. Et quidem regulariter
persona idonea canonice celebralam, metropolitica verum est, etc, ut supra lib. xi epiV.CCLXII, usque
illam auctoritateconfirmes ; alioquin eapenitus ir- ad hxc veiha, patrocinari non debet.
ritata, veritatem nobisnon differas intimare.Circa Datum Viterbii, iii Kal. Julii, anno duodecirao.
personam autem eleeti quaedara praesumptioncs vi- Ll\.
dcntur esse notabiles, videlicet quod cum ipse in ABBATI SANCT.E TRINITATIS DE MALOLEONE.
curia regis olficiura exercuerit cancellarii, multas Irregutarem esse qui aiium iethnliler percussit.
liUeras sigillaverit de spoliationibus clcricorum.in- (Vilerbii, Kul. Julii.)
vasionibus ecclesiarum, mutilatione membrorum, (32) Signifioasti nobis per litteras tuas quod cum
et uliis abusionibus et injuriismultiplicitcr irroga- qu.ilarr. raaleficusingressusecclesiaT deltlciseio.Dei
tis, quod etiam communicaverit illis q'ii propter timore posthabito, Eucharistiam cura ornamnitis
expulsionera monachorumCantuariensium auctori- altarium et libris ecclesiastis extra ipsara eccle-
tatenostra suntexcommunicalionis vinculo publice siam asportasset, dilectus filius Luurentius presby-
innodai, quodque decurnisinrontinentia sit suspe ter latorpraesentium Ecclesiae tuoe regularis canoni-
clus, cum
habeatmatrimonio copulalas. Quia
filias
fj cus.quemin praefata ccclesia de Uleiscio institueras
veropraesumptioncshnjusmodivalidaenonvidentur, oapellanum, praefatum iniquiiatis filium fussorio
cum nonsolum minoresclerici.verum etiam plurcs arrepto percussit sed siad mortem lucrit ictus hu-
;

quorurndam |>rincipum cancellarii,

episcopi sint jusmodi. tu et ipse penitus ignoratis. Cum antem
quibus tamen non impingitur talis culpa, cum per parochiani ecclesiae memnratas viderent praediitum
alios ad hncetiam deputatos possint hujusceniodi maleficum orn micnla pcclesioe asportantem, arre-
litterae sijullan.ne facilo posssetostendiquod scien- ptie gladiia et fustibus ipsumin codem loco proti-
ter communicaverit excommunicatis in cusibus non nus occideruni. Praelatus vero Liurentius de aua
concessis, quodque incnntinentia ejus sit recens, salule praecogitans, evoluto anno sub titulo confes-
ma.xime siparvulam prolemnon habeat recentis in- sionis tibi reiordmem revelavit.Pro duo nobishu-
contineniiae suao testem, cum praemissam inconti- militer supplicasti ut cum eo misericorditer age-

(32) Cap. Signi/icasli, de homicidio.

65 PONTIFICATOS ANNO XII, CHRISTI 1209. 66

re dignarcmur. Licet autem contineatur in ca- A re, tum ratione partis in qua fuitille percussus.in
none quod si quatuor (33) bominesaut quinque qua de morlico ictu qnis solet lelhaliter laedi;maxi-
vcl plures contra unuin hominem rixati fuerint, et me cuui secunrlum vulgare proverbium asseratur
ab iis mortuus fuerit vulneratus.quicunque illorum quod qui ferit primo, ferit Ungendo ;
qui vero fe-
ei plagam imposuit bomioiUasecundum statutaoa- rit secundn,lerit doleado.Unde, pensatia omnibus,
nonum judbetur,quia tamen in alio canone dicitur ei creditur expediic ut cum humilitate abstineat a
de presbytero qui diacunum equitantem percussit, sacerdotali ollicio exsequpndo.
et ipse cadeus es equo cervice Iracta interiit quod ; Datum Viterbii Iial.Julii,pontificatus nostro anno
8i non ad mortem percussus est, incaute agenti duodecimo.
piesbytero est pcenitentia indicenda, ita quod ali- LX.
quanto tempore a missarum suspensus solemniis, FRATRI ASTORCIO MONACHO DE M.4NSO AD.E CISTERCt-
denuo ad sacerdotale olficium revertaturjquodsi ve- ENSIS ORDINIS.
raciter qualicunque percussione presbyteri mortuus De monacho qui medieinam cxercuil.
eat diaconus.nulla hic ratione more sacerdotis per- (Viterbii, Kal. Julii.)
mittendus est ministrare, etiamsi voluntatem nos Oblata nobis lua petitio continebat quod cum
habuit oc.idendi, nos in prsmisso casu credi- _ adhucin srecula morareris et medendi officium exer-
musdislinguendum utrum constare possitquod prae- cerer.adhibuisti cuidam monacho medicinam, ve-
1'atus sacerdos non inflixit pereussionem lethalem, rum cum le illictis negotiis lmplicalo et tardante
dc qua videlicet, si aliorum non fuisset vulnera regredi ad eumdem,ipse cum purgatus jam esset,
subsecuta, percussus minime interisset, quodque mandatum quod ei dederas super sua custodia vili-
percussor voluntatem non habuit occidendi,nec ip- pendens, sibi a prohibitis non cavisset, morbum
sius studio.consilio.vel maodato processerunt alii pariter et mortem incurrit.Licet autem de abbatis
contra illum. Et quidem si hoc ita se habet, quod tuiconsilio sacros ordines gradatim fueris assecu-
forsan exeo posset ostendi si certa apparuisset per- tus,quia tamen ex eo conscientia te remordet quod
cussioab eodem inflicta tam modica et tam levis in si adhibuisses exactiorem diligentiam circa eum,
ea corporis parte in qua quis leviter percuti non so- eventum talem forsitan evitasses.nos consulere stu-
let ad mortem ut peritorum judicio merticorum ta- duisti an in susceptis ilebeas ordinibus ministrare,
lis percussio assereretur non fuisse letbalis,cum de Qno circa discretioni tuae per apostolica scripta
caeteris lpsi creilendum sit sacerdoti.qui non arcu- mantlamus quatenus si est ita.et aliud canonicum
satus vel denuntiatus ab aliquo,sed perseipsum de non obsistat,sub timore divino ministres inordini-
sua salute sollieitus consil um bus jam susceptis.pro iis et aliis excessibus expian-
expetit salutare,
post pceiiitentiam ad cautelam injunclam in sacer- C dismonasticamregulam diligentius observando.
dotaliposset olficio ministrare.religionisaccedente Datum Viterbii, Kal. Julii, anno duodecimo.
favore, cum sit canomcus re;:ularis, et sine omni LXl.
seandaio sacerdoiale possit olficium exercere.Quod PRIORI S. HONORATI AREL4TENSIS.
si discerni non possit ex cujus ictu percussus inte- De causa quadam matrimoniali.
riit, in hoc dubio tanquam homicida debet ipse sa- ([34] Viterbii, vi Kal. Julii.)
cerdos.etsi forsan bomicida non sit. a sacerdotali Ex tenore tuarum litterarum accepimus quod
officio in hoc casu cessare sit tutius
absliuere,cum cum Petrus et M. mulier in annis majuribus con-
quam temere celebrare,pro eo quod in altero nul- stituti per verba de prossenti matrimonium contra-
luni.in reliquo vero magnum periculum timeatur. xissent, quidam dicens illos quinto se consangui-
Utrum de illis sit simile sentiendum quorum nitatis gradu contingere, coram te coepit matri-
unus,sed quid omnino nescitur,homioidium perpe- monium accusare : qui demum juxta formam
travit.si forsan ad recipiendos sacros ordines prae- canonis praestito juramento ad fundandam inten-
sententur,ut omnes sint pariler repellendi, cum tionem suam duos testes inducens, consangui-
disceroi non possitqui debeant inculpabilesjudicari, nitatem ipsam taliter computavit. Malenutrita,
diligens investigator advertat, quamvis hic casus £) inquiens.et vir ejus Cnusitam atque Mariam, Cau-.
Bit ab illo valde diversus. Si vero, quemadmodum situs vero Guiscardum, Guiscardus Mariam, Maria
perhibetur.sacerdos iste priusabillo percussussa- Gilium, Gilius nuptam Petro. Item, Maria uxorem
crilego, mox eum cum ligone in capite repercus- Bernardi Amalrisci, quae Beatricem uxorem Ber-
sit,quamvis vim omnes legesetomnia
vi repellere nardi Aldeberti, quae Beatricem uxorem Bernardi
jura permittant.quiatamen id debet fiericum mo- de Regordano, qui Petrum de quo agitur genue-
deramine inculpatse tulelx.non ad sumendam vindi- runt : quem alter testium in omnibus est secutus ;

ctum.se ad injuriam propulsandam, nun videtur reliquus vero hoc modo

consariguinitatis gradus
idem s.icerdos apcenahomicidiipenitusexcusandus, distinxit.M denutrita et vir ipsius Causitum alque
tum ratione instrumenti cum quo ipse percussit, Mariam, Causitus autem Guiscardum, Guiscardus
quod cum sitgrave, non solet levem plagam inter- matrem Gilii, Giliu9 sponsam Petri. Item, Maria

(33) 23, q. 8, cap. Si quatuor.

(34) Cap. Ex tenore, De consang., in -4 Collect.
67 INNOCENTU III PP. REGESTORUM LIB. XII. 68

peccavent in te /raier tuus, rorripe eum inter te et

uxorem Bernardi Amalrisci. uxor Bernardi Amal- A
Aldeberli, uxor Bernardi ipsum solum. Si te non auilicrit, ailltibe tibi unum
risci uxorem Bernardi
Heatncem matrem Petri genuisse noscun- velduos lestes(Luc. ivn),etr. Et tunc etiam hujus-
Aldeberti
modi trstis adhibitus.non quidcm comraissi crimi-
tur (35). Porro accusaloris pars consanguinitaterr.
asscruit ex dcpositionihus nis, sed fraterna: commolionis potius teslis eril.
sulficientcr probalam
Fuil quoquc subsequenter adjunclum qund non
ctorum.Gum cnim consanguiniUtis gradus
polerat quod ideo aceusator curn juran.rnto recipitur (40) lll ei
compelen^er distinxeriot, nocerc non
nominaquarumdam non expresserunt personarum, credi debeat lanquam tesli.scd cum in causa ma-
trimonii quoad quaedam laxius quam in aliis nego-
cum demonslratis seu circnmlocutio loco pioprii
tiis procedatur, durn ad tcslimonium admilluntur
nominisbabenlur (36), adjiciens quod etsi dictum
unius tesiis, qui trium pi rsonarum nomina non tam domestici quam affinrs, et recipitur etinm
cxpressit,reputaretur forsan invalidum assertioni testimonium dc audilu.cujusdam compcn^ationis
et teslis alterius in hoc arliculo intuitus fuit a sacris canonihns introductum ut ac-
tamen accusatoris
standu n erat,cum in decreio Pasrlialis inveniatur cusator cum solcmnilate qnadam, videlicpt jura-

quod in negotio principalis persona de re

omni (37)
mento, rccif.creltir. Ncc tamen ideo ul tcslis debet

siUi nola veritatem dicons pro teste mcrito cst ha- g recipi dictum rjus. Nam ct in aliis controver-iis,

benda.cui quidem u:io adhibito, duo tcs'es clii- icet quis pnestet cnlumnia: sacramcntiini, nnn ta-

ciunlur.Preterea suprrvacuo videretur csse statu- mcn ei creditur lanquam testi. PraMerra dictum

tum ut cutn juramenlo deberet recipi accusalor, unius testis.qui propinquilatem habere asscrit per
crederetur in hoc articulotanquam le,sti.Ad se notam, ex eo invalidum videbalur quin.cum sc-
nisi ci
ha>c aulem fuit adverso propositum quod cum eundum communrm loquendi usum.dum qnis dicit
juxlacanonicassanctionesnon solumgradus disliu- librum nliquem prr sc nossp.intelligatur illuni suo
guendisinl.sedetiampersonarum nominades'gnan studio diriicisse/lictusle slis videbatur impossibile

da, et priedicli accusator et tesles in quarumdam fuisse toslatus:qui riim nondum quinquagesimnin
delccerintnominiliuspcrson.irum.piofecto ex depn annum altigcrit.illnrum consanguinitatcm suostu-

sitionibuseorumdem nihil peuitus pmbaliatur(38). diose nosse proposuitqui.inm cenlumnnnis elapsis

Nec obstat quod altera pars proposuit den onslra- decessisse noscuniur.Prasterea cum alius testis ra

tioncm vicem nominia (39) obtinere quia tunc ;

qu.e supcr consmguinitate deposuit a Maria Lam-
demum demonslralio scu circumlocutio proprii berli se didicisse lirmavcril, ac Mariajurala posl-
nominis vicem supplet cuin potest de corpore seu modum «lixcrit se de illis nibil scisse penitos vcl
persona constare. Unde illarum _ etiam audivisse,illorum dicla sic asscruit pars al-
cum personarum
tera benignc inlcrprr tanda.ne nlleruterrie perjurio
quarum nominaminime sunlexprcssa nullaprorsus
memoria habeatur.utpoto longis nlroaclis tempo- argtiatur.ut vidcliccl illc qua-dixil didiccnt a Ma-

ribus defunctarum, hujtismodi circumlocutio non ria,ctMaria deillis nihil omnino novissct aulcliam

cst pro nomino proprio admitlenda, maxime cum

audivisset, et tamen ea quse nec scivit r.cc auriivit

videalur ibi obscuritatcm ingererc manifestam ubi ab aliquo, per se (ingens dixcrit ipsi tesli. Unde
cutn ipsc rie iis ftnrit inslructus ab ca qua; illa
dicitur liuriu genuit uxorem Ucrnardi Amalrisri,
:

UXOT licnuir.li Amalrisci yciiuit uxorem Rernardi

pcnitus ignorabat, hujusmodi testimonium debct
Ailcllicrti, cum ista compossibilia csse potucrinl.ut invalidumjudicari.Cum igilur nos duxr-ris consu-
rt Maria uxorem Bernardi Amalrisci ct alia uxor lendos quid tibi sil in pircmisso negolio facirnduin,

Bernanli Almarisci uxorcm Bornarrii Aldeberti nos lam supradictis qiiHm nliis intelleclis.devolioni

genuerit quae Maria lilia mm fuisset.ut verbi gratia rospnnricmus.quod cum tolcrabilius sit
tuas tolitcr

si B''rnarrii Amalrisci divcrsas habuisset uxorcs. aliquosronlnistaluta hominumcopulatosdimittcrc

Sxeadem quoque fuit parlc propositum regularitcr quamconjunctoslegilimc cnntra staluta Domini sc-
csse verum ut nulli prorsus acrusatori crcdi debeat pararc.per depositiones bujusmodi non est ad di-
vortii scntenti.im proccricnrium
lanquam tesli,cum juxta sacrorum canonura insti-
tula nullus in codem nc^olio simul essc possit accu- U
Datum Vilerbii, vi Kal. Julii, anno duodecimo.
eator ct teslis. Supradictam vero Paschabs capitu- LXII.
II. BCH0UST1C0 unCMENSI.
lum liicebatur ad fraternre correctionis causam, in
qua non secundum judiciarum ordinem,srd polius Ei confirmiitur sva sihofastria.

juxla regulam evangelicam proceditur, reslrin- (Viterbii, vi Non. Julii.J

g"ndum quod ex ipsius tenore capituli colligitur Cum dilcctus lilius magister G. in nostra essct

cvidenter. feic cniin in Kvangelio continetur si :

priosenlia constitutus, coram nobis humiliter cst

(35) In terl. Collcct. monstralur. Scd in cod.Col- (371) In tert. Collcct. proprii nom. eliam in co I.

berino scriptum est noscitur. Colbertino.

Cap. Licet, Dc testili.
I
(40) In tert. Collect. admittitur, etiam in cod.
omni. eod. tit.
(37) Cap. tn Colbert.
(38) 35 q., cap. De parentela. Vide Hegioncm, (il) Vide Concil. Lateran. Innoc. III, c. 52.
lib. b, 0.231.
 ;

co PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. 70

confessus quod super scholastria Bremensis Eccle- A. nii-.are pra;sumeret vel favere, iia quod si quive-
sis ac praebenda qu.is aliquando possederut in ea- nire in contrarium attentarent, laicos hujusmodi
dem te nec molestabat nec volebat in posterum excommunicationi subjectos Bremensi Ecclesia
et a
molestare.sed observare diligei.ler arbilnum quod beneficium obtinentes.eo in perpeluum spoliatos :

inter te acipsum super iis fuerat promulgatum. clericos autem aucloritate nnstra iinntiarent ornni
Unde super eisderr. ipsi perpetuum siluntiurn duxi- ecclesia-tico benrficio etofllcio destilutos.civitatem
mus imponendum. vero seu caslrurn aut hominum quodcunque com-
Datum Viterbii, vi Non. Julii, anno duodecimo. mnne, si contra inhibitionera hujusmodi diclo
LXIIl. Waldernaro praesumerent adbgerere, supponerent
ILI.USTHI RECI UTTONI IN ROMANORUH 1MPERAT0RE.M districtissime interdicto, ita quod praHer pceniten-

ELECTO. tiasmorientiumet parvulorumbapiisma nullum ibi

Adversui Waldemarum e/jiseopum Slewicensem. divinum officium nullumque celebretur ecclesiasti-
Viterbii, vi Non. Julii.) cum sacramcntun:: quod si quis elericus violaret,
Cum vir iniquus et apostata Waldemaru3 quon- ab omni ecclesiastico beneficio et officio deponerent
dam cpiscopus Slewicensis ad sedem aposlolicam violanteni,si qui vero super re tam illicita jura-
aeressisset, per eam de durissimo carcere hbera- y>
mentum eialiquod praestitissent.denuntiarentureo
tus in quo suis meritis diu lueraldetentus inclusus, penitus non teneri.Sed Waldemarus pradictus ar-
et nos humanilatem omnimodam ostendere cu-
ei cum sic tensum non metuens, nec fugiens a s.igitta
rassemus.exagitalus ocn divino Spirilu, sed n.ali- in sua damnabiliter pertinacia perseseral.cum Da-
gno,a nobis clauculo illicentiatus abscessit.collatae than et Abiron,quos terra vivos absorhuit, poitio-
sibi graliae seostendens ingralum, et administra- nem, nisi resipucrit, habiturus. Cum igitur lactum

lioni Bremensis Ecclesire ncquiter se ingessit (42), sit adeo insipiens cor ipsius ut videns non videat
priori Ecclesia temere derelieta,non curansadver- et auribus nnn percipiat, nec corde intelligat ut
tere quod secundum canonica instituta qui a cathe- conversus sanetur, sed iram in die ira> ac rev»la-
dra priori deserta sine Romani pontilicis conniven- tionis justi judicii Dei sibi thesaurizare
non cesset,
tia prresumpsit ad aliam se trauslerre, et prima ut ejus cervix indomra et suorum sequacium for-
carere debet, quam per superbiam tprevit, et re- tius valeat edomari, sereuitatem regiam rogandam

pellinihilominus a secunda, quam per avaritiam duximus et monendam quatenus sicut Deum tinies
concupivit,pra?sertimcum in pnesentianostradilee- et Ecclesiam Romanam diligis et justitiara ample-

tusfiliusprtEpositusSancti LuciiRoskildensiseilaBsa? eum et complices suos tuae vim

xaris, taliter in

majestatis,a|iostasiae, adulterii, perjurii, dilapida-exerceaspotestalis.eumdem Waldpmarum a civitate

tionis, et conspirationis crimina cbjecisset. quod- ^ Bremen?i et pjus finibus notenter expellens.et ubi-
1

que irreguluris exisieret.utpoie de duplici adulterio cunque fuerit tamdiu perse'iuens tanquam Dei et
procreatus,dispensatione ipsius olim ah apostolica Ecclesiae inimicnm donec sibi vexatio tribuat in-
sede per subreptionem obtenta, suppresso quod lellectum, illosque quos suos constiterit esse fau-
esset spurius et expresso quod existeret naturalis, tores, per pcenas quas videris infiigendas a tam
cum ei paterna? incontinentice imitator lilios hibeat temeraria prresumptione compescens quod per effe-
post s.icros ordines generatos : quasomnia idem ctum operis cognoscatur Deo te velle placere, no-
praepositus contra eum se obtulit probaturum. stramque iujuriam vindicare, ad justitire sedulo
Quamvis ergo durissime aniinadvertere notuisse- deservire. lnsuper dilectos filios A. electum, II.
mus in eum.quia tamen sedes ajiostolica consuevit scholastioum, G. cellariurn, et II. canonicum
mansuetudine temperare rigorem, pcenam ipsi de- Bremenses.qui propter bonum obedipnliae suis red-
bitair. difTerentes adtempus,venerabilibusrratribu9 ditibus hactenus *unt privati,non permittaseisdem
nostrisMagdeburgensiarehiepisro|osuisqueacBre- in posterum defraudari.

mensis Ecclesiae sul)'raganeis,0>naburgensi praue- Datum Viterbii vi Non. Julii.ponclificatus nostri

rea et Monasteriensi epi-scopis districte dedirnus in anno duodecimo.
pra;ceptis ut praslato Waldemaro ex parte nostradi- D In eumdem feremoium venerabilibus fralribus Mo-
stricte praciperent quatenus onini excuss.tione ac nasleriensi el OsnaburgenA epi^coph et suffrmjuneis
dilatione cessante infra rnensem post comraonitio- Bremensis Ecclesix usque non teneri. Cum igitur
nem eorum iier arriperetad sedem apostolicam ve- Waldemarus prasdictusarcum sic tensum non me-
niendi, veniam humilitei'petiturus,alioquin extunc tuens.nec lugiens a sagitta ad aposlolicam sedem
sublatocujuslibetcoGtradictionisetappellationisob- non venerit infra terminum proelLiitum a nobis.sed
staculo.depositumetdegradatum abomniecclesias- in sua pertinacia damn.ibiliter perseveret.per aoos-

ticoolfieioet benelicio auctoritate noslra nuntiarent tolica vobis scripta mandamus et districte piaecipi-
eumdem, et lanquam anatbematizatum
facerent musquatenusearndem sententiam.quam incurrisse
usque ad satisfactionem condignam arctius evitari d gnoscitur, per vestras ei vicinns diceceses publi-
omnibus aihilominus inhibent.es nc quis ei commu- cantes.et contra eum etsuos complices idem man-

(42) Vide supra, lib. x, ep. 209.

 -

71
INNOCENTll III PP. BEGESTORUM LIB. XII. 72

datum per omnia fideliter exsequentes.in locis in A imo pro eo quod se fecisse proposuit.odiosus sibi
idem episcO|,us
quibus ruerint tam divinum olllcium quam
alia ex tunc cxslitit et ingratus.Et licet

baptismata par- ab hujusmodi pravitatis excessu alicnum sereputa-

ecclesiastica sacramenta prueter
morientium ipsis prav verit et immunem, ad duLietatis tamen scrupulum
vulorum et pcenitentias
sentibus faci.it)s omnino cessare, contradictores amputundum rei scrieni nostro censuit apostolutui

appellulioue ren.ota per censuram ecclesiasticam

reserandam.Et sive super praemisso facto culpabilis
esset, sive ulpabilis judicandus, per dilectos
compescendo.et iiloscanonicos qui juxta conlinen- in<

tamen magistrum Gallum et J. Ecclesia suae

tiam ejusdem raandati ad nos accedere contempse-
lilios

canonicos, quibus super hoc rrandatum dederat

runt.ac eae;edicto Waldemaro favcre pnesumunt,
negotio partes aliquas speciule.a nobis cedendi licentiam postulavit, ut-
denuntiando in electioni.s
monachos vcl etiam laicos pote qui prae multis angusliis pastoralis sollicitudi-
non habere.clericos scu
qui eidem impertiuntur favorem.exconimunicatio- nis fatigatus ad umbram quietis aspirat.Porro di-

nis vinculo innodetis,nisi admoniti resipiscant.eos

ctus epi;Copusinmultis se reddidit meritocommen-
qu abbatias vel alias praelaturas aut beneficia re-
;
dandum, tum quia tanquam fidelis et diligens

ceperunt ab ipso.auctoritate nostra dignitalibuset dispensalor injunctum sibi villicationis olficium

beneficiis lalibus sine spe reslitulionis m perpelu- B prudenter iinplevit, ei lani|uam arbor fructifera in

urr. spoliantes. vineaDomini s.ibaoth gratos Iructus uberesquepro-

Non. Julii, elc. ut in alia. duxit, sub cujus provisioois umbraculo commissa
Datum Viterbii, VI
LXIV. sibi Ecclesia in spintu.ilibus et temporalibus digno-

EPISCOPO CONCCRDIENSI.
scitur floruisse ; tum quia studium Simoniacae pra-

17 admittel cessio^ em epiicopi Tervisini. vitatis exacta diligenli.i investigans.quanto potius

(Viterbii ivNon Julii.l erat innocens,tanlo minus illud veluit palliari; sed
(43)Sicutvencrabilisfraternoster Tervisinus epi- cuin bonarum mentium sit ibi culpam propriain
formidare ubi culpa non est, alienum excessum,
scopus per suas nobislitterasintimavit.cumbiennio
quod laedi timuit.nobis quasi proprium indicavit.ut
jam elapsoquidam Ecclesiaesuae canonicuscorporis
conscienti» nubilum, quod peccatum alienum in-
inlirmilate detenlus inter ccetera cuidani confessus
fuerit sacerdoti quod ipse ac quidaui laicus, advo- oraculum serena-
di'xerat,apostolic35 responsionis

quodam con- ret luni etiam quia

sub pastoralis officii sarcina
catus videlicet Ecclesiae Tervisinae, a ;

sanguiceo ejusdem episcopi quasdam promissiones ingemiscens, exonerari humiliter petiit ab eadem,
si pum episcopatum con- et qui laud .biliier injuncti sibi ministcrii curam
etsecuritates acceperant
tingeret obtinere.idcm consilio sacerdoiis inductus Q implebat.insulficientem sejud icans.su besscappetit
potius quam praecs->e, ac in humili statu devotum
hoc insecretoei.iemepiscopo revelavit. Etlicct epis:
exhibere Doinino lamulatum quam in dignitatis
copus apud conoanguineum supradictum precibus
terroribus atque minis soepius institisset uteidi-m apice gloriari.Licet autem ex ejusdem absenli.i Ec-

exponeretansecuritatemaliquamseu promissionem clesiae Tervisinae timeantur dispendia provenire,

quae sub provisione ipsius inulta recepissedignosci-
pro suaelectione fecisset.ipse taraen constanter uni-
vcsa negavil.Niiper autem jamdicto episcopi con- tur incrementa,quia tamen se propriis meritis di-

ganguineocorporisinfirmitate gravato.cum episco- gnum reddidii gratia speciali, nos ipsius supplica-

quod a canonico audierat stimu- tionibus inclinali postulationi ejus cx l.en'i:nitate

pi conscientiam id
laret.omni studio ac diligentia ccepit eumdem lai-
apostolica duximus annuenduni.Quocirca IraU-rni-

cum pereuin qui judicaturus est vivos et mortuos tati tuae praesentium aucterilale mandamus quate-

obtesiari ut si qua pro eleclione ipsius aliquando

nus cessionem ipsius reripiens vicc noslra, cum-
promisisset,nulla'Cnus occultaret.Qni postmodum dem i.bsolvas ab onere ollicii pasloralis,com| n •!< n
eidem episcopo sic respondit.quod bonae memori» tem eidem de bonis cpiscopalibu9 provitionem
assignans.
Conrado episcopo Tervisino defuncto, canonico et
advocato praedictis quamdam promissionem fecerat Ditum Vitcrbii, iv Non. Julii, pontificatus nostri
u anno duodccimo.
si eumdem contingerel ad episcopatum assumi.sed
LXV.
tunc nulla de ipso electio facta luit.quodam alio E.
CiPlTULO TEIIVISINO.
videlicel Domine in episcopum Tervisinum electo.
De eoiiem re.
Sed eodem E.post triennium carnis debitum cxsol-
(Datum ut supra).
vente idem episcopi consanguineus pro electione
Sicut venerabilis fraler noster, etc, eumdem
ipsius quamdam pecuniae qumtitatem advocato
tfl

supradicto promisit, cnjus partem tempore proce- fere moilum ut in alia usquc m finem. Quocirca de-

dente dicto advocato persolvit. Qiae omnia memo- votionem veslram rogandam duximus el monen-
ratus episcopus, divinum tcstimonium invocando dam, per aposlolica vubis scripla sub obtestatione
asspruit se penilus ignorasse.nec solvisse aliquid divini judicii disliicte pracoipiendo.mandanlcs qua-

pro eadem pecunia consanguineo sa-pedicto, quin- tenuspost cessionem ipsius convcnieDtesin unum,

(43) Vide lib. xvi, epist. 19, 160.

13 rONTlFlCATUS ANNO XII, CIIIUSTI 1209. 14

sincti SpiriLua gratia invocata, omni caraali gralia, A circumamicta varietate regina vclut castrorum
,

humano favore, ao commodo privato postliabitis, Verum isla non dicimus quod a;mu-
acies ordinata.

habentes pr.ti ooulis solura Denm, personain ido- lationem liujusmodi approbcmus, sed ut illius se-

neam, quas tanto congruat oneri ct honori, et pro- quamur exemplum qui lactus est infirmis infirmus,
desse dcbcat potius quam imoqui omnibus omniafactus est ut omnes lucrifa-
praeesse, canonice vobis
in episcopum eli^atis. ceret ei qui vult omnes homines salvos fieri et ad
Datum, ut supra. agnitionem vcritatis venire. Nunqmd, amantissimi
fratres arguendusesl medicusqui aliquid aliquando
LXVI.
minus sanum indulget ojgroto nimium cupienti.
TERRACONENSI ARCHIEPISCOPO ET SUITUGVNEIS EJUS.
Nequaquam, qucniam, etsi parnm obsitad aliquid,
De negotio Durnndi de Oscn (44).
nonnunquam tamen ad aliud valde prndest, cum
(Viterbii, in Non. Julii.)
et crustula non abs repermiltalur ad tempus tene-
Ejus exemplo, etc, ut in calerno penultimo regesti
ramcontingerecicatricemdonecipsasub illa melius
undecimi anni usque censuimus proponendum tra-
solidotur, et renascente novo, vetus unguis non
tribus et amicis, cum pralatorum conscientia et
totus pariter excludalur. Vos ergo, fratres, hujus-
assensu, ita quod ab eis propter boc nec ecclesia-
g modisupportetisin spiritu lenilatis, non adjicienles
rum frequentatio, nec clericorum praedicatio rost-
sel allicientes eosdem quia plerique hominesfa- ;

ponatur, etc, usque in finem. Ad majorem vero

cilius commonitionibus quam comminationibus re-
rautelam alias quasdam litteras, quas vobis diri-
vocantur, et nonnullos afTabil<tas giatiae magiscor-
gimus incipientes hoc modo Si quemadmodum
:
rigit quam asperitas disciplinte. Prius eniminfun-
(45), et quasdam alias quas illis direximus hoc ha-
dendum est oleum,et,si necesse fuerit, supcrinfun-
bentes principium Gruvem conlra vos (46), ab eis
:

dendum estvinum, quamvis circa conversos hujus-

volumus prsesentari.
modi modo post vinum infusum sit oleum infunden-
Datum Viterbii. in Non. Julii, anno duodecimo.
dum, cnm dudum perversi excommunicalionis fue-
LXVII. rint mucrone percussi, nunc veroconversi commu-
NARBPNENSI ARCHIEPISCOPO ET SCFRAGANEIS EJUS. nionis sint amplexu fovendi. N-tm et prudens chi-
De eadem re. rurgicus ad curationem diri vulneris prius adhibet
(Viterbii, in Non. Julii.) medicamenta mordacia sed, cum sanari jam caepe-
;

Si, qnemadmodum nobis per litteras vestras et rit, curam ipsius suavi ungnento consummat. Ve-

duosfratresCisterciensisordinis intimastis, Duran- rum. si male sanata cicatrix redit in vulnus, non-
dus de Osca cum complicibus suis infideliter agit, „ nunquam adhibet ferrum velignem.nepars sincera
vel ad fallendum Romanam Ecclesiam, vel ad elu- conlrahat corruplelam. Sic et vcs, fratres, more
dendum canonicam disriplinam, illud sibi profeclo prudentis medici faciatis, maxitrje si permiserint
continget quod de talibus Scriplura testatur : In etiam cum murmure non calumniantes
se curari ,

insidiis suis cupicnlur iniqui (Prov. xi), cum astu- conversationis eorum propositura, quod in litteri g
lias Satanae non penitus ignoremus Siverode pris- nostris vobis ostenditur comprehensum, maxime
tina superstitione quidquam retineatad cautelam, datis eodeni temporecum praesenlibus ad caulelam
ut faciliuscapcre possit vulpeculas quae moliunlur cum pensatis undique circumstantiis non sittemere
vineam Domini demoliri, tolerandus est improbandum. Quod si veslram contempserint me-
prudenter
ad tempus.donec arbor a fructibus cognoscatur, dicinarn,relatione fideli nostrisquantoeius auribus
dummodo circ.t substantiam veritatis decordepu- inlim<-tis,utadhibeamusremediumqui>d videbimus
ro et conscientia bona et fide non ficta procedat, expedire. Sic enim erroneos ab haeretica pravitate
quandoquidem Paulus apostolus dicat, cum essem intendimus revocare ut velimus fideles in catholica
astutus, dolo vos cepi (II Cor. xn), dolum appellans veritale fovere, cum tolerabilius sit perversos in
prudentiam quam mulla dissimulando gerebat ut sua perversitate perire quam justos a sua justitia
animas diabolica fraude deceptas multifariam mul- declinare.
lisque modis reduceret ad illurn qui via, veritas est " Datum Viterbii, ui Non. Julii, elc.
et vita, cum et ipse longius se finxerit ire quando
LXVIlf.
duobus discipulis se ostendit in effigie peregrina.
TERRACONEMSI ARCHIEPISCOPO ET SUFFRAFANEIS EJCS.
Quod si etiam a prisca consuetudine non subito re-
Super eadem.
cedat ex tolo, aliquid sibi de illa reservans ut ve-
recundiae parcendo qutsi veterem legem sepeliat (Sicnt supra.)

cum honore, necsicestpenitus confutandus, dum- Siquemadmodum venerabiles fratres nostri, Nar-
modo, sicut praediximus, non aberret in substantia bonensis archiepiscopus et suffraganei ejus, ete.

veritalis.Consuetudinumquippediversitasinhabitu sicul supra.

praesertim cxtrinseco, deformitatem in sancta Ec-
clesia non inducit, cum assistat a dextris Sponsi

(44) Vide supra lib. xi, epist. 190. (46) Epist. 69.
(45) Epist. 67.

Patrol. CCXVI.
75 INNOCENTII III PP. BEGKSTORUM LIB. XII. 76

LXIX. A. terius professionis existant, et in quibusdam forsi-

DUR-NDO DE OSCA ET FBATRIBUS EJUS BECONCIL1ATI3 tan arctioris, si associaveritis eos vobis, contradi-
ECCLESIASTICJE UNITATl (57). vinum pracepium in bove aretis et assino, seientes
De eadem re. agrum diverso semine, ac induentes veslem de
(Viterbii, iii Non. Julii.) lana linoque contextam. Cumque non sit in exte-
Gravem conlra vos venerabilium fratrum nostro- riori habitu sed in interiori potius resinum Dei,
rum Narbonensis archiepiscopi et Bitterrensis,Uti- scandalum quod de pristino habitu adhuc a vobis
censis,Nemausensis et Carcassonensisepiscoporum retento fortius ingravescit, sedure curatis, ipsura

querelam recepimus quod vos plus debito de gratiae habitum, prout nobis estis pollicili, taliter variando
nostra: favore jactantes, adversus ipsos niinium in- ut sicut interiori habitu, sic etiam exteriori vosab
solescitis, adeo ul in eorum aspectu quosdamVal- basreticis ostendatis esse divisos, utsecundum Apo-
denses haereticos nondum reconciliato ecclesiasticae stolum quae sunt pacis sectemini,etquaea2dificatio-
unitati duxeritis ad Ecclesiam ut vobiscum conse- nissunt invicem observetis, nolentes proptercalcea-
crationi Dominici corporis interessent, participan- menta destruere opus Dei, memorcs ejus quod idem
tes in oranibus cum eisdem. Quosdam quoque mo- Apostolus ait Si propler cibum fraler luus scandati-
:

nachos, qui a suis monasteriis exierunt, et alios -. zatur,jam non secwaium charitatem ambulas. Noli
o :.: _ . -> .;i. .... .;;..„ r.... __„ .... n...:
quosdam : .
sui propositi desertoresin vestro vos as
:
cibo luo illum perdere pro quo Clirislus morluus,
est

serunt consortio retinere. Habitum etiam pristinae {Rom. xiv). Quapropter si esca, inquit, scandaliiat
superstitionisscamlalum apud Calholicos generan- fratrem mcum, non manducabo carnem in xternum,
tem in nullo vos penitus immutasse testantur. Oc- ne fratrem meum scundaliiem (I <'.or. vm). Si ergo
casione praeterea doctrinalis sermonis, quem in Apostolushoc praccipitobservandumdecibo.quanto
schola vestra proponitis fratribus et amicis, ab Ec- magisdecalceamentoestobservandurr, utscandalum
clesia multi recedunt, non curantes in ea divinum evitetur, rmxime de cordibus infirmorum, propter
officium aut sacerdotalem prasdicationem audire, quod Veritas ait : Si guis scandalhavcrit unum de
Sed et clerici qui sunt de vestro consortio in sacris pusills islis qui in me credunt, etc. (Matth. xvni )

ordinibus constituti, divinum officium serundum Nam vae homini illi per quem scandalum vcr.it.

institutiones canonicas non frequentant. Adhucin- Ideoquemonemus, consulimuscthortamur ut iiqui

super aliqui vestrum affirmant quod nullasaecula- de vobisnondum signum hujusmodi accepcrunt,
ris potestas sine raortali peccato potest judicium vel qui vobis fuerint assooiandi de caetcro, non se
sanguinis exercere. astringanlpropositoutendi scandalisdesuperperfo-
Nos sumus dolore cordis
igitur, iis auditis, tacti ratis, neque talibus calceanicnlis utantur, ut sic

inlrinsecus. verentes non modicum ne tendat ad C scandalumpenilusevanescat. Vcstrosautem amicos

noxam quod providimus ad salutem.Ne igitur error et fralres, qui ad audiendum sermonem vestrum
nuvissimus fiat pejor priore, devotionem vestram conveniunt, moneatis prudenter etefficaciter indu-
rogandam duximus et monendam, per apostolica catis ut frequentcnt ecclesiaset in eis audiani ver-

scripta mandantes quatenus memores legis divina;, bum Dei, maxime diebus statutis, ne sacrum tem-
secundum quam positi extra castra propter macu- plum aut sacerdotale officium coctemnatur, cum
lam leprae sinejudicio sacerdotis nun reducebantur utrumque pia devotione sitafidelibusvenerandum.
ad illa, vos quoque illos studiose vitetisquipropter Domus enim mea domus orationis vocabitur iMatth.
labem haereticaj pravitatis a greroio sunt Eccclesi» xxi), cunctis gentibus ait Duminus quae tantap crc- :

separati, donec ad eam pontificalis auctoritatis denda cst efficaciaead orandum in ipsa utde templo
judicio revocentur, ne, si secus egeritis, et evan- etiam manulacto Salomon dicat ad Dominum Si :

gcliciim et apostolicam sententiam contemnatis, calum et ra*li ccelorum capcre te non pouunt, quanto
cum is, quinon auditEcclesiam, sicutetbnicussitet magit iomut hxc, quam cgo construxi ! teirtsyiciat
publicanus habendus, et haereticus homo posl pri- adoralionem tervi tuietud precesipsiut. Dnnine Deut
mam secundam admonitionem sit penitus devi-
et meus: audi liymnum et orahonem quam orat terwt
tandus. Nam, qui tangitimmundum, immundusef- n tuus coram te hodie,ut sint ocuti tui aperti tuper
ficitur et qui picem contingit, inquinatur ab ea.
;
domum hanc nocte el die, supcr domum de qua di-
Modicum quippe fermenti totam massam corruin- xitli Lril nonun meum ibi (UlPar. n), et caetera
:

pit. Licet autem qui spiritu Dei aguntur non sint quae magnilicede ipsius templi commcndutione se-
sub lege, quoniam ubi spiritus Dei est, ibi libertas, quunlur. Unde David 1'rophetarum eximius de se
apostatas lamen, qui viri censentur inuliles, asuo dicit in psalmo: ln conspectu angclorum ptaltam
proposito leviter recedentes in vestrum non admit- libi adoralio ad templum tanclum tuum , [Ptal.
tatisconsortium, nec retineatis admissos, sed eos cxxxvn) ;
quoniaui in sncris basilicis angeli sancli
ad suos rernittatis preelatos, ut in ea vocatione orantibus fidelibuscrciluntur adessc. ldcoque idcra
permaneant in quu vorali fuerunt quia tales non
;
Psalmista consulit, dicens : Adorate Dominum in
agit diviuus Spiritus, sed malignus ne, cum ipsi a!- auta sancta cjus (Psal. xxvm), Quaproptcr ct clerici

[47) iVde.lib. si.epigt. 196.

 ,

77 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. 78

vcstri horas diurnas atque noclurnas secundum in- A noslwB protectionis et confirmationi8 infringere,
stitutioneui canonicam non abnuant in r.cclesiis e\.c.,usque incursum.
eelebrare.ne forte sint clericatis ordinis transgres- Datum Viterbii, iv Non.Julii, pontilicatus nostri
sores. Illud vero, tanquam erroneum, nullus ve- anno duodecimo.
strum prassuraat asserera, quod saecularis potestas LXXI.
sine mortali peccato non possit judicium sanguinis WILLELM0 DE ULTRAPORTU PRESBYTERO.
exercere.cuin lex potius quam judex occidat, dum- Confinri'itur sif/i beneficium.
modoad inferendam vindictam, non odio, sedjudi- (Viterbii v Kal. Julii.)
cio, non incaute, sed ronsulte procedat, Apostolo
Cum a nobis petitur,etc,, usque effectum. Eapro-
de soeculan potestate dicente San sine causa gla-
:

pter, dilecte in Domino fili,tuis jusiis postulationi-

dium poriat. Dei cnim minisler est, vindex in iram
bus coneurrentes assensu,benelicium quod in
israto
ei qui malum agit (Rom: xm). Er-ce, inquit Aposto-
Caligrant terra nobilisviri U. de Scornai te cano-
Jus, gladii duo hic ; de quibus respondit Dominus:
niceproponis adeptum,sicut illud juste possides et
Satis est (Luc. xxn) ; quia, sicut ab orthodoxis do-
quiete auctoritate tibi apostolica confirmamus et
ctoribus et catliohcis expositoribus perhibetur,
non solum spiritualis gladius.quo utitur sacordota-
pracsentis scripti patrocinio communimus. Nulli
D
B er "° omnlno hom,num «ceat.hanc paginam nostraa
ljs auctoritas, sed etiam materialis, quem exerit
confi
sascularis potestas, est necessarius ad vindictam
Datum Viterbii, v Kal. Julii, pontificatus nostri
malefactorum,laudem vero bonorum. Ut autem et
annoduodecimo.
vos spiritualem gladium.qui est verbum Dei, ad-
versus haereticos sine suspicione commodius exera- LXXII.
tis, volumus etmandamus ut in praedicationisoffi- PR.EPOSITO ET CAPITULO SANCT.E MARLE DE BLAKERNA
CCNSTANTINOPOLITAN.
cio adversus cujusmodi vulpes molientes vineam
Suscipiun ur sub protectione apostolicz sedis.
f

Dominideinoliri aliis catholicis preedicatoribus vos

(Viterbii, v ISon. Julii.)
jungatis.ejus exemplo qui jussit segregari sibi Bar-
nabain et Saulum
opua quo illos assumpsit, ut
in Cum a nobis petitur,etc.,us7«e effectum. Eapro-
quemadmodum ex praecepto Sp ritus sancti anti- ;
pter, d lecti in
;
Domino filii, vestris justis precibus
quus praedicator adjunctusest novo de persecutore inclinati personas vestras et dictam ecclesiam cu-
ad fidem converso, sic et vobis ab errorenuper ad jus estisobsequio manoipati, cum iis quae impras-

veritatem conversis prasdicatores jamdudum in sentiarum rationabiliter possidet, aut in futurum

sana probati doctrina jungantur, ut ipsi vobiscum justis modis, prsestante Domino, poterit a<lipisci,
et vos cum illis sine suspicione qualibet verbum C subbeatiPetrietnostra protectionesuscipimus.Nulli
Domini seminetis.archiepiscopis et episcopis aliis- ergo, etc, banc paginam nostrae protectionis, etc,
que praelatis obeiieotiam et reverentiam humiliter usque incursurum.
impendentes, ut super humilitatis fundamentum Datum Viterbii, v Non Julii, pontificatus nostri
aedificium bonis operisconstruatis, illius imilantes anno duodecimo.
doctrinam qui de se dicit Discilea me quia milis
:
LXXIII.
sum et humilis corde (Matlh. xi). ARCHIEPISCOPO ET MAJORI PR.EPOSITO ET CAPITULO
Datum Viterhii. ni Non. Julii, anno duodecimo. MAGUNTINENSI.
LXX. Ut Petrum Vilerb. inducant in possessionem prx-
bendse Mogunl.
PR.EP0SIT0 ET CAPITULO SANCTl MICHAELIS DE
BUCCALEONIS CONSTANTINOTOLITAN. (Viterbii, xm Kal. Julii.)
Suscipiuntur sub proteclione sedis apostolicx. Dilectus filius magister PetrusViterbiensis capel-
(Viterbii, lv Non Julii.) lanus noster in nostra proposuit praesentia consti-
Cum a nobis petitur quod justum est et hone- tutus quod cum olim tu, frater archiepiscope, sin-
stum, etc. usque effectum.Eaproptor dilecti in Do- ceritatem suae devotionis erga te per exbibitionem
mino filii, vestris justis postulationibus grato ron- D operiscognovisses.et forsitan existimares quod pro
currentes assensu, personas vestras et locum in familiari gralia in quam eum suis meritis evocavi-
quo divino estis obsequio mancipati,cum his quas mus gratum nobis existeret beneficium quod tua
impraesentiarum rationabiliter possidetis, aut in sibi duceret liberalitas impendendum, praebendam
futurum justis raodis, prastante Domino, poteritis quae primo vacaverat post custodia in Ecelesia
adipisci,sub beatiPetri et nostra protectione susci- Maguntina ipsi liberaliter concessisti, eoque de
pimus.S lesialiter autem casale Sancti Focardi cum ipsa per librum propriis manibus investito, ad os-
pertinentiis suis.sicut illud ex largitione charissimi culum pacis recepistieumdem ln canonicumMagun-
inChristo filii nostri Constantinopolitani imperato- tinuro stallum in choro.vocem in capitulo.locum in
ris illustris juste ac pa^ifice possidetis,vobis et Ec- mensa.et integrum ei stipendium conterendo, sicut
clesiae vestrae per vos aucloritate apostolica confir- per publicum instruraentum ac litteras luo sigillo
mamus et praesentis scripti patrocimo communimus. mumtas evidenter apparet. Cum igitur, si velitis

Nulli ergo oraninohominum liceat hanc paginam attendere quantum vobiset Ecclesias vestrae possit
79 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. Xlt. 80

ldem capellanus existere Cructuosus, qui nobis ac A usque in finem. Quod si non oranes, etc. duo ve-
fratribus nostris suae probitatu obtentu charus et strum, etc.
acceptus existit non solum jam concessa servare Uatum Viterbii.xm Kal. Julii.pontificatus nostri
sibi utile putaretis, verum etiam concedenda Wr- anno duodecimo.
giri, universitatem vestrnm rogamus altentius et Scriptum eit eidem archiepiscopo super hoc.
monemus, per apostolica vobisscripta mandantes, LXXV.
quatenusconcessionemomnium praemissorura vobis ILLCSTRI REGI OTTONI IN ROMANORIM IMP£RATORTM
factam ob reverentiaraapostolicae sedis et no-
[sibi]
ELEtTO.
tram illibaiam servantes.ipsum perdilectum filium De pcregriniv libcrandis.
Rotaldum cellararium Maguntinum procuratorem (Viterbii, vn Idus Julii.)
suum in corporalem eorum posscssionem inducere
Sincerissima charitatis affectio quam erga tuam
procuretis, proveutus memorati stipendii medio
rcgalem personam gerimusnos inducit quando pro-
tempore perceptos assignantes eidem, nonobslanle
pensius re_'ium zelamur honorem, tanto sallici-
illo ijuod novi canonici praesentialiter facere con-
tius tibi suadere curemusnequid unquam per te vel
suevisse dicuntur ibidem, preces apostolicas et
tuos iinprovide attentetur perquod ei valeat dero-
mandatum taliter adimplendo quod et nos gerere
B gari.Sane,cum non solum a nobis, sed ab Ecclesia
possimus acceptum et idem capellanus ad devotio-
pene toto speretur quod necessnrius terrac saneta»
nem obsequium vestrum fortius, accendatur.Alio-
succursus tanto studiosius et potentius per tuam
quin dilectis filiis custodi Maguntino, pra»posita et
debeat magnificentiam promoveriquanto misericor-
decano Pinguensi Magunlinensis dioecesis dedimus
diu3 ei miserabilius manus Dei speci.liter te ob
in mandatis ut quoii super hoc duxeritis faciendum
hoc crediturexaltasse, sine grandi et gravi mullo-
nobis rescribere non omittant, ut per eorum rela-
rum scandalo non est factum quod dileetus filius
tionem instrucli, prout prucedendum viderimusin
vicecomes castriAyrardi et quidam alii peregrini de
ipso negotio procedamus.
transmarinis partibus redeunies demandato, sicut
Datum Vitcrbii, xm Kal. Julii,ponlificatusnostri
dicitur.venerabilis fratris nostri patriarchrr Aqui-
anno duodccimo.
legensis legati tui nuper apud Cremonam, qua de
Scriplum esl ipsis super hoc ihcumdem fere mo-
causa ncscimus,detenti sunt, noc permissi ad pro-
dum usque fortius accendatur. Quo circa discretioni
pria libere remeare.Cujus utique detestandi facino-
vcstras per apostolica scripta mandamus quatenus
ris patriart ham euradsm exsecutorem vix credimus
prajdictosarchiepiscopum.pnepositum et capitulum
exstilisse, te vero nunquam
fuisse credimus praece-
ad hoc inducere diligentius procurantes,
e quod su
. r .
. . .. , .
„ ptorem, cum non ignoravit cruce signalos
ille
per
r hoc duxennt faciendum nobis rescnbere pro- L , ,.
. . ,• _ .

. . . . . huiusmoni eundo etredeundosubspenali sedisapo-

ut per vestram relationem instructi.prout
curetis ;

... .

procedendum videriruus in ipso negolio proceda

. . ,
,.
nrot-^ctione
»tolicae iirufdl*.
.

ac tam
consistere au
le tuusisiric
.

taui a se quara ab
oq qt ti
.

aliisEcclesiarum pr.ela.tis non opprimi sed confoveri

mus. Quod si non omnes, etc, duo vestrum, etc.
debere, tuque dudum excessum similem saltem in
Ualum ut in alia.
illustris memorias Richardi regis Angliae avunculi
LXXIV. tui captione didiceris dctestari.ut jam ipse commit-
CU8T0DI MAGUNTINENSIS, ET PI\_«POSITO ET DECANO tere perhorre6cas quod priusin illo damnaveras cui
PINGUENSI MAOINTINENSISDIOECESIS. te tiaudemus in folio, non in scclere, successisse.
De eadem r-e.
Caeterum,cum in detentioneperegrinorum ipsorum
(Viterbii, xiii Kal. Julii.)
non ipsi tantum offcndantur, sed quivisalius, imo
Quanto dilectus filiusmagister Petrus Viterbien- C!iristus,ut de nostraet apostolicaj sedie taceamus
sis capellanus noster dudum studuit venerabili fra- offensa, in cujus contumeliatn id noscitur redun-
tri nostro Maguntinensi archiepiscopo etadhuc dare,regali mansuetudini cst summopere providen-
eliara sese studet exhibere devotum ttinto speramus
dum ne de hujus enormitatis initio non solura gra-
quod maudatum apostolicum sibi factum pro ipso vius scnndalizetur Ecclesin, nisi per te, sicut spe-
debeatadimplere.maxime cum ignorare non dn- D rat, quam cito fuerit cmendatum verum etiam ct
beat quinexistat nobis acceptum quidquid honoris Dominus irascatur,cum in hoc jam ita graviter sit
et gratis sibi duxerit confcrendum. Cura igiiur, si- excessum ut quantulihet peregrini jam dicti festi-
culeodem capellanonobisinnotuitexponcntc.dictus nanlia dimittantur.minus plenum rcmedium vidoa-
orchiepiscopus liberaliter concesserit ei dudum Ec- tur adhibitum dispendio terraj sanct.o, nisi deten-
cle&iam rujus proventusannui valeant decem mar- tionem eorum tua rogalis modestia ita sibi displi-
cas, sicut per litteras suas et instrumenta publica cuisso demonstret quod ii qui fnrsan auditoqualiter
evidenter apparet, eidem archiepiscopo per scripta isti luorint per insidias deprolionsi torpere coepe-
nostra mandavimus ut dictam Ecclesiam dilecto runt in proposito quod cunceperant tie praedirtaa
lllio R. cellarario Maguntinensi procuratori suo non terrao succursu, nu.1i'o domtim quanto zelo illos
dilferat nssignare. Quocirca discretioni vestraj por prsrreporis liberari.fiilucinm stircurrondi aibi Jtcu-
apostolica scri|ita mandamus tjuatenus praedictum riori cordc rosumant. Quocirca sercnitatom reginm
archiepiscopum ad hoc diligenter, etc, ut in alia rogandam duximus attentiun et monendam,per no-
 8J
81 PONTIFICATUS ANNO XII, CHR18TI 1209.

men potentiam Jesu Ghristi, cui fleetitur omne

et A de causa nescimus, detenti sunt, nec permissi ad
propria remeare; licet ab aliquibus asseratur quod
genu,et cujus causam in hoc prosequimur.oblestan-
hocKttentatumlueritdemandatovenerabilis Iratris
tes quatenuspereyrinosproedictos, qusecunque sint
nostri Aquilegensis patriarcha; regalis aulae leguti.
occasione detenti.cum omnibus rebus suis protinus
facias liberari et in pacedimitti; utzelusquem ad
Quod utique de sua religione de fucih credero non
terram sanctam habere te credimus clareatin effe- valemus, cum credamus eumdem erga terrarn san-
ctu, et macula tanti criminis in tua gloria pona-
ctam zelum habere ferventem ac nosse quod sine
tur; scituruspro certoquod,nisi hoc fuerit quanto- grandi et gravi divina pariter et regali non sit hoc
ciusemendalum,nequaquam illud poterimus squa- perpetralum offensa, ut de nostra et apostolicae
nimiter sustinere quin ad emendationem ipsius ad- sedis injuria taceamus,in quam tuntum Tacinus di-

versus impios praesumptores olficii nostri debitum gnoscitur redundare, cum hujusmodi peregrini
eundo redeundo sub ejus speciali protectione
exsequamur.Quod utique tuaeregalis prudentiae non et

consistant. Licet igitur patriarchae jam dicto pro

solum non credimus fore molestum, sed speramus
dirigamus,quia
liberalior.e ipsorura nostraslitteras
potius fore gratum.
Datum Viterbii.vn Idus Julii,anno duodecimo. tamen vix jam poterunt ita cito dimitti quin for-
tasse nonnulli ex auditu captionis eorum in propo-
LXXVl. B
sita succurendi praedictae terra; torpesoant.propter
PATRIARCH.E AQUILEGENSI.
quod expedit ut iis quantocius liberatis de insecuri-
De eadem re.
tate istorum quasi quasdam securitas eis fiat,frater-
(Datum ut in alia.)
nitati vestrae per apostolicascripta mandamus
atque
Sincerissima charitatis alfectio quam erga charis-
praecepimus quatenus captores et detentores ipso-
simum in Christo filium nostrurr. illustrem rcgem
rumauctoritate nostra moneatisprudenterel effica-
Ottonem in Romanorum imperalorem elfctum geri-
citer inducatii ut praefatos peregrinos, quacunque
mus non inducit ut quanto propensius regium zela-
sint occasione detenti, cum in omnibus rebus suis
mur honorem.tanto sollicitius ea cupimus devitari
sine mora deliberent et in pace dimittant. Quod ei
per quae derogari possit eidem. Sane, etc.,de man-
dato tuo nuper.etc. facinoris te quidem exsecuto-
,
usque ad quir-decim dies post commonitionera ve-
rem, etc, redundare, pr»fato regi et tibi, si vera-
stram efficere non curaverint, vos ex tunc in eos
excommunicationis sententiam proferatis, ei civi-
citer eum diligis, est summopere, etc, nisi deten-
ipso-
quod tates seu villas in quibus iidem peregrini seu
tionem eorum idem rex et tu etiam in eo
rum aliqui tuliter detinentur supponatis ecclesia-
potes per ipsum tibi displicuisse demonstres, quod
stico interdicto, facientes utramque senlentiam
ii,etc, audito demura quanto zelo jussi fuerint
liberari, etc, resumant. Quocirca fralernitatem
*-* usque ad satisfactionem condignam mviolabiliter
monendam,per aposto- observari, singulisdiebus Dominicisac festivispul-
tuam rogandam duximus el

licatibi scripta mandantes quatenuscum hoc ad di- satiscampanis etcandelis accensis eam solemniter
innovantes. Quod si non omnes, etc, singuli ve -

vinam nostram ac regiam redundet injuriam,

et
dictosperegriuos.quacunquesint occasione detenti, strum, etc.

etc liberari facias ac in pace dirritli.etc, in ma- Datum Viterbii, vn Idus Julii,=anno duodecimo.
,

gnifici regis gloria non ponatur,etc, usque in ftneti. LXXVIII.

Datura ut in alia. ILLUSTRI REGI OTTONI IN ROMAN0RUM IMPERATOREM
In eumdem fere modum scriptum est nobili viro ELECTO.
camerario illustris regis Ottonis in Romanorum im- Commendat civitatem Ftorentinam.

peratorem elecli usque in finem sicut in illa quse (Viterbii, v Idus Julii.
millilur patriarchx. Sperantes igitur quod in hoc Licet venerabilis frater noster Aquilegensis pa-
tuum studium possit utiliter operari, prudentiam triarchae regalis aulae legatus honorem et profectum
tuam moneraus atlentius et hortamur,per aposto- imperii studiose procuret, ubi tamen coguoscimus
lica tibi scripta mandantes quatenus ei dicium pa- quod illum possit prudentius promovere, libenter
triarcham ad id diligenter inducas,et quantum in D eum et monitis et consiliis inviam dirigimus me-
te fuerit.per te ipsumoperam efficacem impendas. liorem quoniam, etsi tamipse quam etiam multi
;

Datum ut in alia. alii sincere tediligant, nullis tamen in hac parte

LXXVII. deferimus ut credamus quod eorum circa te chari-

CREMONBNSl ET ALIIS EPISCOPIS IN QUORUM DIOECESI- tas sincerior sit quam nostra.Probatio quippe dile-
BUS PEREGRINI REDEUNTES DE TRANS.MARINI3 PARTl- ctionis estoperis exhibitio, et sicut arbor a fructu

BUS DETINENTUR. cognoscitur, itacharilas ab effectu. Cum ergo di-

De eadem re. lecti Potestas et populus Floreutinus praefatum
filii

(Viterbii, vn Idus Julii.) patriarcbam pro revereutia norninis tui honorifice

Grave gerimus et indignum quod, sieut nostris suscepissent, parati, sicut ab ipsis per publica
est auribus, intimatura, dilectus Dlius vicecomes instrumenta nobis ostensa didicimus,ei nomine tuo
castri Ayraudi et quidam alii peregrini noviterre- fidelitatem plenam et integram exhibere.ac insuper
'deuniesde obsequio Crucifixi npud Cremonam,qu.i juramentum prestare quod in aventu tuo tam de
83 ;iNNOCENTII III PP. RKGE8T0RUM LIB. XII. 84

comitatuquamdeomnijuread imperiumpertinente A. Datum Viterbii vi Idus Julii, anno duodecimo.

tuo per omnia mandato parerent, ipse boc minus LXXX.
acceptans, nisi protinus resliiuerent universa qua; potestati et populo urbevetano salutem et spi-

ipse dicebat adjusimperii pertinere.nain sine admi RITU.M CONSILII SANIORIS.

ratione multorum eos continenti decem milium licdarguuntvr de prxsumptionc.

marcarum bunno subjecit, nolens eis inducias in- (Viterbii, v Idus Julii.l

dulgeresaltem usqueadreditumnuntiorumsuorum Diu multumque sustinuiniusexspectantessi forte

quos ad luum pr.escntiam destinarant. Quia vero benignitas nostra vos ad pueoitenliam revocaret.
eivitaa Florcntina semperad nostrum coosilium Sed ecce, quod dolentes referimus, ex patientia
devolam se tibi exhibuit et fidelem, praediclo pa- nostra gravius insolescitis.ut sint novissina veslra
triarcbaa monendo et consulendo inandavimus ut pejora prioribus et error novissimus fiat pejor
agcns modestius circa eam, oblata recipiat quoe a ;quoniam impius,cuin venerit in profundum
priore
te ipso recipicnda luissent, cum et arcus, ne vires viliorum couteuinit. Ad plagam quippe vestrum
amittat.non semper debeat esse tensus quod uti- curandam diversis saepe tentavimus uti remediis,
:

quc verbi:m a te diligenti volumus meditatione quibusvos seinper estis abusi.ut jam non supersit
pensari. Et certe, nisi litteris nostris, quas idem p nisi opponere lerrum vel igenem.Non enimvestris
patriarcba postulavitel iinpelravit ad Lombardoset sulle.cit offensis nos in multis hactenus provocasse.

Tuscos.nccessario fuisset adjulusforsan ejus lega- quas longum esset per singula numerare, nisi ct
tionon tam prospere processisset, sicut ipse per hocadjicerepraesumpseritisadcumulumolfensarum
suas litteras recognoscens,devotas propler hoc no- ut nuper in oculis nostris praedam abduxentis ab
bis gratiarum retulit actiones. Quocirca, serenita- Aquapendeiite,nulla nobisexposit.i vel oblata que-
tem regiam rogandam duximus et monendarr.,lide- rela. Nolentcs igitur vostram ullerius insolentiam

liter consulentes quatenus praedictam civitatem in sequanimiter sustinere.per apostolica vobis scripta
his et aliis taliter haheas commendatam quod et praecipiendo mandamus quatenus et praedam ex in-
devotionem suam et intercessionem noslram apud tegro restituatis ablatum,et a molestatione prxdicli
te sibi sentiat fructuosam. burgi omnijo cessetis,de tcrra insuper Vallis lacus
Datum Viterbii, v Uus Julii, pontificatus nostri infra quindecim dies sutisfacturi nobis ad plcnum.
anno duodecimo. Alioquin noveritis nos venerabili fratri nostri epi-
In eumdem fere modum scriplum esl super hoc scopo vesiro nosiris dare litteris firniiler in prae-

patriarchas Aquilegensi. Licethonorem et profcctum ceptis ut ex tunc te lili Poteslas, consiliaros et

— —
imperii studiose ,procures, etc,, usque
, ,
recipienda
,

impositum
, —
bannum
, ,
solemnilerexcommunicet
principales fautores tuos
remittas.eum ^ etlamcivitatem quam castra in quibus temporalem
fuissent.et sic ei

et arcus, etc, usque proplerea curavisti devotas jurisdictionem quoinodolibetexercetisdistricto sub-

gratiarum sctiones referre. jiciat interdiclo.vosque denuntiet quatuor millium
Datum, ut in alia. marcarum banno subjectos, ut de cietero sentiatis
LXXIX. pondus«postolics gravitat's : quaecontru vos ctiam
PATR1ARCH.E C0NSTANTIN0POLITANO. advocabit brachium seeculare.ut duplici contritione
Svper injeclione nianum molenta. vos conlerat Dominus ultionum.
(Viterbii, vi Idus Julii.) Datum Viterbii, v Idus Julii, anno duodecimo.
Ex tuarum perpendimus serie lilterarum quod, Scriplum esl tuper hoc episcopo Urbecelano.
cum lator praesentium W. Polverel presbyter post Datum, ut in atia.
absolutionem obtentam a dilecto lilio Benedicto LXXXI.
tituli Sanclae Susannae presbylero caidinali, qui AUBATI SANCTI FELICIS, ET G. OE BAGNOLO CANONICO
tunc in partibus illis legalionis officio fungebatur, BONONIENSI.
superinjectione n.anuum violenlia.io qutmdamele- Respondetur nd eorum eonsulia.
ricutn violentas manus instigantediaboloinjecisset, (Viterbii, vn Idus Julii.

a cclebralione non abstinuit divinorum propter :

[) (18) Oblata- nobis vestroe 1 illerae continebant quod
quod tu cum libi reatum suum humiliter conliten- cum quidam quibus causa quae inter de
judices,
tem ab officio bcneficioque susprnsum ad nostram Sambro et de Hivocornaelario plcbes super qui-
duxisli pracsentiam destinundum. Cum igitur non busdam possessionibus verlebalurabsquc appclla-
sine multo laborcac dispcndiaad nustram prsesen- tionis remcdio fucrat ab aposlolica sede commissa,

tiam properarit, volentes ei de miserieordia, quas pro plebe Sambri sententiam promulgassent (49), et
superexaltat judicio,gratiam c.\hiberet,per aposto- a proeurutore plebis dc Rivocornaclario ad nos sine
matidamus quatenue si aliud cano-
lica sibi scripta tprmino appellatum ab ipsa, nec delutnm
fucrit
nicum non obsistit.l .irias e.iim per triennium tan- Bppellationi fuisset, nec ad prosecutionem ipsios
t u 1 1 .
ab olfioio manero suspcnsum.ct cum eopost- lerniinuB a judicibue purtibus asaignatuB.plbbanus
modiini poti ris n isericordiler dispcnsarc. de Sainbro supcr obsei -vatiunc diclas bi ntenlia,sicut

'•-
Uup. Ublalx, De appellat.
(49J
lu quarta Collecl. protulutsent, ctium in cod. Colbcrt.
85 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. 86

ralionabiliter lata erat, nostras ad vos litteras, et A. possit eum legitime recusare. Quod si agere nolue-
aliapars (50) super infirnianda vel confirmauda ritappellans.appellatusnihilominuspntest prosequi
eadem postmodum ad alios judices impetravit, causam ipsam maxime si sx dilatione sibi sentiat
nulla in postenoribus litteria de prioribus habila imminere gravamen. Superior quoque judex si
menlione. Unde in dubium revocato an posteriores videat ex dilalione periculum imminere, potest et
illa cognoscere debeatis, nos su-
judices vel vos de debetneutro prospquente appellationem occurrere,
per boc consulere studuistis (51), adjicientes nihilo- ut periculum evitetur. Puta, si a sententia lata
minus a quibusdam sapientibus pro parte fuisse super confirmatione alicujus electi fuerit provoca-
propositum appellante quod cum in tali articulode tum, et utraque pars velit usque (52) ad annum
legis beneficiu annum habeat infraquem secundum prosecutionem appellationis differe, potest utique,
se communiterve ipsam exsequi litem possit, medio imo debet judex superior, ad quem fuerat appella-
tempore pro suo arbitrio, quando vellet, prosequi tum, tempus (54) provide moderari, ne gregi Do-
poterat appellationem eamdem, nec ad id compelli minico diu desitcura pastoris. Ex iisigitur consul-
debebatantequamidem temporisspatiumlaberetur. tationi vestrae noveritis esse respon?um, quia per
Quare nullius esse valoris primas litteras assere- posteriores litteras non derogatur prioribus legi-
bant, etsi deipsis nulla sit habita mentio in secun- -. time impetratis, perquas ad contirmandum vel in-
dU. Pro parle vero altera quosdam alios jurisperi firmandum sententiam praevia polest ratione pro-
tos dixisse quod cum interesset ejusdem netandiu cedi.
sententia maneret suspensa et ipsius confirmatio Datum Viterbii, vn Idus Julii, anno duodecimo.
eam protulerant appella-
differretur, et judices qui LXXXII.
tionem praedictam non duxerint admiltendam, tum ABBATI ET MONiCHIS SANCTl BENEDICTI SUPRA PADUM .

quia fuerat a nnbis inhibita, tum quia frivola vide- Super electio?ie, visitatione et correctione.
batur, liciteparspotuit appellatahujusmodilitteras (Viterbii, in Idus Julii.)
interim impetrare; praesertim cum, si aliterdicere- Venientibus ad apostolicam sedem dilectis filiis
tur, gravem interdum Ecclesiae sustinerent jactu- S. monacho Cluniacensi et H. monasterii vestri
ram, cum secundum canones
in causis ecclesiasticis procuratoribus idem S. proposuit coram nobis
,

appellare liceat quoties gravamen occurrit vel alia quod cum monasterium vestrum a felicis recorda-
justacausa. Un^te contingere posset si taliter annus tionis Gregorio papa praedccessore nostro Hugoni
cuilibet provocanti daretur, quod causa usque ad Cluniacensi abbati et successoribus ejus fuerit
sex vel octo annos debitum non sortiretur effectum. dudumcommissum.ulinejusgubernalioneatquecu-
Quosdam insuper alios opinatos quod primae vale stodiapotestatemhaberentetstudium procurationis
bant litteras, non secundae, sed pars quae appellave- L impenderent, ac obeunte abbate ipsius loci. eorum
rat infra annum suam appellationem prosequi mi- diligentia provideret ut inlocoregiminis juxta beati
nime tenebatur. Licet igitur appellanti legitime a Benedicti Regulam persona subrogaretur idonea, et
sententia indulgeatur annus a lege aut etiam ex quidquid in monasterioad augmentum etobservan-
justa causa biennium ad appellationem interposi- tiam monastics religionis instituti vel emendari
tam prosequendam quiatamenhujusmodi terminus etiam oporteret, eorum semper dispositione ao
potest restringi, non solum a provocante, verum magislerio (54) impletur ,
prout in felicis me-
etiam a judice a cu]us sententia provocatur, cum moriae Lucii el Clementis praedecessorum no-
id fuerit constitutum, non ut terminus ipse praeve- strorum authenticis asseruit contineri, vos abbati
nirinon possit, sed ne valeat prorogari, credimus Cluniacensi et Ecclesiae suas obedientiam et re-
distinguendum in quocasu litteraeimpetrentur. Et verentiam subtrahenies, super praemissis et aliis
quidem quando certus terminus ab appellante vel graves eis injurias irrogatis, a sua et Ecclesiae suae
judice appellationi priefigitur prosequetidae, si eo subjectione vos ac monasterium vestrum suhtra-
tacito appellatus litteras impetraverit, hujusmodi here molientes quoque, filii monachi, abbatem
;

litterae, tanquam tacita veritate subreptap, obtinere vobis eligere non veremini absque abbatis Clunia-
non debent aliquam firmitatem. Si vero non sitali- J) censis et fratrum suorum conniventia et concensu.
quis certus terminus ajudice vel appellanle prae- Procurator vero monasterii vestri proposuit ex ad^
fixus, pars appellata potest infra terminum a lege verso quod cum monasterium ipsum ad jus ei pro-
statutum, dummodo nimium non praecurrat ut ap- prietalem Itcclesiae Romanae pertineat, et per privi-
pellantem in impetranda commissione supplantet, legia pontificum Romanorum fuerit ab antiquo lt-

litteras impetrare quarum auctoritate in appella- bertate donatum, dicto Cluniacensi abbati vel Ec-
tionis causa legitime procedatur ; ita quod si ap- clesiae suae responderevel subesse inaliquo minime
pellans in causa voluerit appellationis procedere, tenebatur; quinimo ad fratres ejusdem loci tam
oportehit eum agere sub judice sic obtento, nisi dispositio quam abbatiselectioperlinebat,adjiciens

(50) In quartaCoUect. additur. alias commissionis (52) In quarta Collect., etiam)

lilteras a nobis sup. tta etiam codex Colbertinus. (53) In quarta Collect., terminum.
(51) In quarta Collect., voluistis, etiam in cod. (54) In Bulliario Cluniac, mmisterio,
Colbertino.
87 1NN0CKNTII III PP. RKGE9T0RUM LIB. XII. 88

insupcr quod, elsi jus aliquoJpraedictorura privile- A procedatur. Practerca Cluoiacensis abbas ad mona-
giorura inluitu Cluniacensi Ecclesiae competierit, sterium vestrum accedens, viginti quinque equita-
iliuii pcnilus est absorpum, cum hactenus neglexe- turis et triginta personis, fratros vero eum illuc

lit uti eia et monasterium supradictum loagissimo causa visitalionis accesscrint, quntuor equitaturitt
tempurc plena fuerit liberlutc ^avisum. Proposuit et sex personis tantummodo sint contenti. L't igilur
iusupcr monaslerium vestrum super capitulis prae- in perpetuum compositio suprascripta deprocura-
notatis per bona: rnemoriae Eugenii papa? praedcces- torum assensu facla inviolabililer observetur, nos
soris nostri sententiam (55) absolutum. Cum ergo eam auctorilale apostolica confirmamus, statuen-
super iiset quibusdam aliis procuratores ipsi non tes ut nulli omnino hominum liceat hancpaginara
desinerent altercari, ct per venerabiles fratrcs no- nostrae confirmationis infringere, etc, u&que incur-
strosJcannemSabinensemetNicolaumTusculunum surum.
episcopos dc mandato nostro de amicabili fuerit Datum Viterbii, nt Idus Julii, anno duodecimo,
coraposilionelraclatum, nobisn.ediantibus demum LXXXIII.
inter procuratores ipsos bujusmodi compositio in- NODILI VIRO PETHO DUCl ETPOPCI.l VENrTOIUM.
tervenit, ut cumin monasterio vestro fuerit abbatis Monet eos ut redeanl aii obsequinm.

eleclio celebranda, fratresejusdem loci absquere- i> Viterbii, Idibus Julii.)

quisitione aLbatiset eonvenlus Cluniaccnsis perso- Quoniam juxta sententiam Salomonis meliora
nam idoneam regulariler sibi eligant in abbatem. sunt amici vetbera quam oscula iniinici, cum isla
Qui si concorditer eleclus cxsliterit, wunus bene- correctionem, illa vcro aeceptionem inducant, non
dictionis accipiat ct libereadminislret, nulla super debetis ferre moleste si quando nos, qui de corde
iisab abbate vcl conventu Cluniacensi licentia ex- puro ct consciertia bona et lide non ficta vestram
petita; ila videlicet quod is, qui fueritin abbatem diligimus civitatem, vos arguiraus etcorripimus in
electus, infra spatium prioii anai duos vel unum spiritu lcnilatis quia non indignalionis, sed dile-
:

fratres cum suis litteris ad abbatem etconvenlum ctionis est argunientum, eoquod paterlilium quem
Cluniacense transmittat, in quibuseidem abbati et diligit corripit, et Deus quos amat arguit et casti-

successoribussuissuperobservantiamooasticiordi- gat maxime cum ad hoc ex aposlolicae scrvitutis

;

nis obedientiam repromittat; et tunc Cluniacensis officio leneamur, juxta quod docet Apostolus, di-

abbas per se vel alium ad monasterium vestrum cens : Argue, obsecra, increpa in otnni patientia et

accedat, ab abbate ipsius loci corporalem super doclrina {II Tim. ii). Memores igitur obsequiorum
ordinis observantia obcdientiam recepturus, vel quae apostolicae sedi civitas vestra reverenter im-
transmissas inteslimoniura _ pendit et beneficiorum qua? apostolica sedes civitati
sibi litteras.simaluerit,
obedientiae sibi promiss» reservet. Quod si abbatis vestraegraianter indulsit, gemiaus et dolemus illum
eiectio fuerit in discordiacelebrala, pro dirimendo intervenisse tnalerium quae non sinit ad praesens
hujusmodi dissensionis articulo ad scdera aposto- ut preces quas nobis mulloties porrexistis pro
licam rccurratur. Vos quoque de quadrienno in palleo destinando abbati Sancti Felicis, quem vos
quadriennium aliqtiem ex confratribus veslris ad Jadertinum prajsulem appellalis, cum nostra possi-
Cluniacense capitulum destinetis, qui audiatetrc- mus admiltere hnnestatc, propter excessum quem
cipiat quacibidem fuerint super observanliaordinis in divina?. majestatis offensam, apostolicae scdis
conslitula. Praelcrea, quolibet quadriennio Clunia- injuriam, ct terra: sanctae jaciuram in Jadcrtir.ae
censis abbas djos ex fratribus suis ad visitandum civitatis excidio coir.misistis (56). Lt certe, nisi

monasterium vcstrum raittat. Quibus decenter ac correctionem vcstram ex paterns bcnignitalis aT-

benigoe receptis, ab eodem monasleriomoderata fectu voluissemus hactenus expectare ,

potuissc-
procuratio tribuatur, el ipsi abbatis ejusdcm loci mus quidein ox canonici juris rigore in eo vos
cnnsilio rcquisito corrigant si quid m ipso mona- punire quo peccastis, sublrahendo patriatchatui
stcrio circa monachos et conversos aliasque per- vestro metropolim Jaderiinam, quam ci apostolica
sonas corrigendum invcnerint, et sialuunt quod sedes proptcr veetrum aubjecit honorem. Adbuc
circa eos fuer t statuendum; si vero aliquid cnrri- D aulem experiri volentes si hujusmodi plgam medi-
gendum invenerint in. abbate, ad Rotnanum ponti- cinalipossimus arte curare, dispoMiiinus ad vos
ficem illud referant, et sicut ipse mandaverit, in nuntium dirigere specialeni, sicutdileclusfilius D.
ejuscorrectionc procodant.CumaulemCluniarrnsis nunlius vesler , vir utique providus et fidclis ,
pio
abbas ad monasterium vestrum accesaerit, abbos nobis suggcssit affectu, per quem efficacius viva
ejusdem ei tanquam Patri abbali certat in choro, voce noslrum vobis beneplacilum exponamus;
capitulo et in tnensa. Abbas vero Cluniacensis ui quatenus si cor vestrum gratia divina leti^crit ut
membris corrigct quod fueril cerrigendum si qnid ;
propriam non excusetis sed accuseiis offeiisain Ba-
forle in abbotis pirsona corrrctione dignum inve- tisfactioncmcon^ruam exibendo, et in iis et :n aliis
nerit, id ad aures Romani pontificis perferre pro- quaedigneduxentis postulanda mereamini exaudiri.
ouret, ut juxta beneplacilum ejus in ipso ncgolio Quocirca devotionem veelram rogandani duximus

ln Bullario Cluniac. addilur. fuitse. Vide gesla Innoc. III, capp. 86, 80. DO,
89 P0NT1FICATU8 ANNO XII, CHRISTI 1209. 90
et monendam, obsecranles in Domiuo quatenus in A D«tum Viterbii, xin Kalend. Augusti, anno duo-
ejus vos humiliantes conspeotu qui exalUt humiles decimo.
et deponit elatos, ad satislaciendum ci vestrosani-
LXXXV.
mos inchnctis, recepturi ab ipso etgratiam in prae-
CEPHALUDENSI EPtSCOPO.
senti et gloriam in luturo.
Vnnlur ei quxdam monita.
Datum Viterbii, Idibus Julii, anno duodecimo.
Viterbii Idibus Julii.
LXXXIV. ( , )

CUIDONl SUBDIACONO ET CAPELLANO NOSTRO. Etsi secundum rigorem juris potuissemus in

Confirmatttr ei ecclesia S. Laurentii. inquisitione de te facta procedere, quia tamen
(Viterbii, xiii Kal. Augusti.) super eo quod principaliter est objectum, de
tibi

Auditiset inlellectis atiestalionibus etallegatio- castro videlicet Cephaludensi, juxta mandatum

nibus universis iu qu.-estione quam venerabilis nostrum asseritur satisfactum, nos ad preces maxi-
frater nuster Joannes Alban^nsis episcopus contra- me regiasduximussubsistendun:,deattestationibus
te moverat de ecclesia Sancti l.aurentii posita in quod per eas lama nominis tui
taliter provisuri
territono civitatis Novina», ab ipsiusimpetitione
te non poterit denigrari. Quocirca fraternitatem luarn
de fralrum nostrorum consiliodecrevimus absolven- n rogandam duximus et monendam, per aposlolica
dum, cum nobis per tesles constiterit quod idem tibi scripta mandantes quatenus talem te studeas
episcopus tiiii concessil ecclesiam memoratarn. (Jt exhibcre quod apostolicoe sedi fias ex devoto devo-
autern haec nostra dilllnitio perpetuam obtineat tior et regis celsitudini fidelior ex lideli, curam et
firmitatem,eam auctoritate apostolica coufirmamus sollicitudinem pastoralem diligenter ac fideliter ex-
etpnesentisscripti patrociniocoaimunimus,statuen- sequeudo.
tee ut nulli omnino hominum liceat hanc paginam Datum Viterbii, Idibus Julii, pontificatus nostri
nostrae diflinitiunis etconiirmationis infringere vel anno duodecimo.
ei, etc, usque incursurum.

PROGESSUS NEGOTII RAYMUNDI COMITIS TOLOSANI.

Cap. I. Prima obligatio comitis facla apud Va-

mihi praeceperit super universis capitulis pro qui-
(57)
lenliam. bu9 excommunicatus fuit vel sum, bona lide sine
Manifestum sit univorsis quod anno Dominicae fraudeacmaloingenioadimplebo, super istis pra-ci-
Incarnationis 1209, mense Junii, ego Raymundus puecapitulns quae hicnomino.videlicet quod pacem
Deigratia dux Narbona?, Tolosee, marchio Provin- aliis jurantibus dicor noluisse jurare item quod ;

cise, mitto corpus meum et septem castella, scilicet C juramenta qure feci super expulsione haereticorum
Opedam, castrum de Monteferrando, castrum de vel eis credentium non servasse dicor, item quod
Balmis. castrum de Monartio, castrum de ftocca- baereticos dicor semper lovisse eisqne lavisse : item
maura, caslrum de Furcis, castrum de Argentaria, quod de fide suspectushabeor; item quod ruplarios
scilicet FatnavLim, in misiricordia Uei et libera sive mainadas tenui item quod die> Quadragesimae ,

potestate Eeclesiae Romans domini papae, et

,
festorum, et Temporum qui securitate gaudere de-
vestra domini Milonis apostolicee sedis lej. ati ad bebant, dicor violasse ;item quod adversariis meis,
r

satisfaoiendum et cavendum vobis super illis capi- qui se justitiae ofrerebant pacemque juraveranl,
tulis pro quibus sum excommunicatus, et ex nunc dicor noluisse justitiam exhibere; iteinquod Judaeis
conliteor me praefata castra nomine Romanae Eccle- publica commisi ofticia ilem quod monasterii ;

sicB possidere, et eadem quam cito volucritis et Sancti Willelmi et aliarum ecclesiarum possesib-
qniLius volueritis corporalilfrassignabo,et homines nes et ecclesiasinjustedetineo; item quod incastel-
eorumdemcastrorum,quandiu ipsa caslra in Eccle- lavi ecclesias et incastellatas detineo item quod ,

sia3 Romanae (uerint potestate, custodibus castro- indebita pedagia vel guidagia colligo vel colligi fa-
rum, sicut ordinaveritis, juramenla faciam securi- cio ; item quod Carpenturactensem episcopum a
tatis exhibere, nonobstante fidelitate qua nibil propria sede depuli item quod de interleclione ;

tenentur. Insuper memorata castra meiseustodian- sanctae memoriae Petri de Castronovo suspectus ha-
tur expensis. bcor, pro eo maxime quod interfectorem ipsius in
Cap. II. Forma furamenti comitis (58). magnam familiaritatem recepi item quud Vasio- ;

is nensem episcopum et ejus clericos cepi vel capi

!n nomine Domini. Anno pontilicatus domini
feci, et palatium ejusdem episcopi etdomo9 cat.o-
I mecentii papte Illduodecimo, xiv Kal. Julii. Ego
R. dux Narbonae, comes Tolosae, et marchio Pro-
nicorum destruxi etcastrum Vasionense per violen-
vinciae. sacrosanctis reliquiis, eucharistia, etligno
tiam abstuli item quod inreligiosas personas ma-
;

ciucis Dominicae coram positis, supra sancta Dei nus violentas injecisse dicor et multas rapinas
Evangelia corporaliter manu taclajuro quod super commisisse. Suppr iis salnariis et aliis, si qua pote-
singulis et universis capitulis proquibusa domino runt inveniri, praedicto modojuravi et aliosjurare
feci, et septem castrorum tradidi cautiones.quorum
papa vel ejus legato seu aliis vel ipso jure lui
excnmmunicatus velsum, staboomnilms mandatis nomina sunthaec: Furcaa, Opeda, lfalmae, Rocca-
ipsius domini papaeac vestrifl magister.Milo flomini maura. castrum Mornacii, Famnns in Argenteria,
papoe notarie, apostolicae sedis legate, vel alterius Mons Ferrandi. Si autem ea, quse circa supradicta
legati seu nuntii spdis apostolicce, ila videlicet ut
capilula e.t alia injunctaroihifuerint.in perpetuum
quidquid per se, littcras suas, uuntium vel legatum bona lidenon servavero, voloet concedo utseptem

(57) ViJe Hisloriam Albigensium, cap. II, comite Tolosano apud sanctum /Equidium in manu
(58) In codice quo Castelius utebalur, hic erat ti- domini Milonis.
tulus. Hxc esl formam juramenti facta a Raxjmundo
91 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XII. 92

supradicla caslra cadaot in commissum Romar.a? \ tuos facias coram eis conquerentibus justitiam
Ecclesia?,etjus quod habeo incoinitatu Melgoriensi pxhiberi. Item utecclesiasincastellatasad arbitrlum
ad Roiaaaam EccleBiam pleoiseime revertatur.Volo dicecesanorum episconoruai diruas, vel etiam re-
eliam et concedo ut persona mca excommunicetur serves, si quas duxerint reservandas quas dicece-
;

e>t icrra sappooatur ecclesiaatico imeriiicto, et con- sanis episcopis vel aliis Ecclesiarum praelatis ad
juratores mei tam consules quani alii et sucessores quos pertinere noscunturcontinuo tradus, utabeis
eorum ex hnc ipse absoluti a lidelitate, jure, ac perpetuo possidear.tur. Item praecipio ut ecclesias et
servitiu quibus mihi tenentur, Roman.e Kcclesi<e domos religiosas in libertate plenana conserves,
pro leudis et juribus quae habeo in villis, civituti- videlicet quod in eis alberguarius, procuraliones
bus, et eastns de quilius eranl tam cunsules quum vel exactiones quascunque nullatenus exigas vel
alii qui jururunt fidelitatein lacerc teneantur pari- percipias.et deiunclis earum episcopisvel aliisre-
li-ret servare. Jtem sub eodem juramento et eadem ctoribus, ipsas nullo modospolies, necadministra-
[cena stratas publicas securas servabo. Eisdem tioni earum seucustodiaeoccasionealicujus consue-
poenis subjacere volo si praedicta omnia non serva- tudinis vel aliquaalia te immisceas, sed omnia sine
veio vel aliquod pnediclorum. diminutione aliqua eorum successoribus reserven-
Cap. III. Manduln nnte nbsolutionem. tur. Electioni etiam episcopi vel alterius rectoris
In nomine Domini. Anno pontificatus domini Ecclesiae laciendae per te vel per quamcunque per-
Ionoceotii papae ll| duodpcimn, xiv Kal. Julii. E^'0 sunamnullatenusteadmisceas.nec aliquam violen-
Milo domini papa; nolarius apostolicae stdis lepatus tiam lacias vel impedimpntuin aliquud praestesquo
prscipio tibi doinino Raymundo comiti Tolosano g minus electio libere et canonice celebretur. ltem
sub debito praestili juramenti et sub pcena ejusdera pra>cipio ut pedag.orumseuguidagiorum exactiones
juramenti adjecta ut dominum episcopum Carpen- tam in terra quum in uquis penitus dimittas, nisi
toractensem lam incivitate quara extra pleno jure quusregumvelimperutorumconcessioneprobaveris
restituas, et de dainnis daiis tam de rebus quam te habere, nec dimissa guidagia seu pedagia dein-
de Iructibus eidem episcopo resarciendis fidejusso- cepsresumas Item praecipioutsalnarias, ubicunque
res praestes idoneos, et universos cives Carpentora- habeas.dimitlas; nec alicubi de caetero instituas,
ctenses a.juramento quod citra tiiennium tibi vel necimpcdias liberum transitum viatorum tam in
alii tuo numine praestiterunt absolvas omniuo, et terrisquam in aquis. Item praecipio ut paccm bpu
munitioneti quam ibi IVcisii fieri mihi vel cuijus- treug.mi, secundum quod tibi injunctum 1'uerit, ob-
sero lacias assignari. Item prapcipio tibi subeadem serves. Item praeeipio ut de te conquereutibus se-
poena ut dominum episcopum,pra=positum el cano- cundum meum vei alterius legali seu judicis ordi-
nicos Vasionenses tam iu castrisquam alus pleno nani vel delegati arbitrium justitiam lacias. Item
jure restituas, et de damnis datis, aediliciis destru - praecipio ut stratas publicas securas servcs. nec
ctis, et rebus aliis, et Iructibus resarciendis eisdem tran^euntes ab antiquis stratis deviare compellas.
fide.jussores praestes idoneos.castrum autcm Vasio- Item pra?cipio uthaereticosquos dioecesani episcopi
nense mihi vel cui jussero lacias assignari. Itein sub velalii Ecelesiarum rectores haereticos, receptatores
eadem pcena tibi pracipio ut Aragunenses, Rupta- vel lautores eorum tibivel tuisbajrlis nominabunt,
rios.Cotarellos, Bramenzones, Blascones, Mainadas, tanquam haereticos habea9. Item praecipio ut pacem
vel quocunque alio nomine censeaniur.de totaterra r a legalis satutam vel deinceps statuendam jures et
tua et posse tuo prorsus expellas, nec in alienain serves inviulabilitpr serundum ipsiuspacisstatuta,
terram eos immittas vel alii concedas, nec eorum et universos homines tuos eamdem pacem jurare
auxilio tempore ullo ulaiis. Itf-m sub eadem pcena facias et secundum statuta pacis servare. Item prae-
tibi praecipio ut universos Judseos in tota terra tua cipio ut septem castra quae mihi nomine Romanae
et posse ab omni administratione publica vel pri- Ecclesiae tradiriisti vel aiiquod non auleras per te
vata prnrsus amoveas, nec unquam eos ad ipsam vel per aliam quamcumque personam et si aliquod
vel aliam restituas, vel alios Judasos ad aliquum illorum tuerit per quacunque personam ablalum,
administrationem assumas, nec eorum consilio ullo cum toto possetuoad recuperandum illud viriliter
lemporecontra Christianos utaris. Item sub eodem laborabis, et stutim illud pristinae custodia» resti-
juramentoel eadem poena tibi praecipio ut stratas tuas. Baec omniatibi praecipio perpetuo observanda,
publicas securas observes. Sulvis iis quae dominus et si qua alia super pnedictis capitulis vel uliis pro
]iapa vel ego vel alius de mandato ipsius eodem quibus excomniunicatus fuisti dominue papa vcl
tempore vel diversis tibiduxent inposterum injun- ejus legatus tibi duxerit in posterum injungenda.
genda. C*l>. V. Juramentum consulum.
C*P. IV. Mandatn posl nbsotutionem. In nnmine Domini. Anno pontilicalus domini In-
In nomine Domini.pontilicatus domini Innocentii nocentii papa? III duodecimo, xn Kulend. Julii.
papae III anno duodecimo, xiu Kal. Julii. /I.rc sunt Nos consulesAvininnenses de consensu et voluntate
prxcepla facta domino comiti Tolosnno postquam domini K. comitis Tolosani pnecisp juramussnpra
fuil abtolutus. Egn Milo dominipapaenotarius, apo- [) sancta Dei F.vangelia manu tacla tibi magistro Mi-
stolicae sodis legatus, praccipio libi domino Hay- loni domini papae notario apostolirae seriis legato,
mundo, comili Toinsano, sub debilo pr.rstiti jura- quori bona fide. sine omni inulo ingenio, et sine
menti et sub pcena in forma pjusdemjuramenti ad- omni Iraude consulemus et operam dabimus pro
jecta ut haeridiros et eorum monifesle crednntes in posse nostro quod dictus dominus comes tsm per se
tota ditionc tua retinens tradendos cum rebus suis qoam per successores suos super iis omnibus pro
ad arbitrium signatorum (50) reliquosvero h.-ere-
,
quibus fuit excommunicatus, quae videlicet eipo-
licos et eorum credentes cum crucesignnti9 p.t sine nuntur in fornii» sccundum quam ipse antequam
illis fideliter in perpetuum pprsequaris. Item praeci- absolvereiur juravit, pareat omnibus rnandatis Ec-
pio ul haereticos de caetero nullo tempore foveas vel clpsiae, etquod ea in pprpetuum servet ita ut si ;

di fimdas. ncc pis unquam prn?>te9 ronsiliuni vel quod illorum nnn leceril, vel contra venerit manife-
favorpm. Item pra-cipio ut dies Dominicales et ste, nos ei nulluui consilium vel auxilium se nbse-
i.iu.ulra^psimn et alios in Laterinp.nsi concilio rie- quium per nos vel perhomines sivenmicosnoslros
signatos nullo unquam tempure violes vel ab aliis aliquatenus impciulcuius, scientes cx hoc ipso dicti
pru posse tuo violari permittas. llom praecipio ut cnuiitis dilerto absolutos nos esso a fidelitate, si
[fariia tnia el univprsis ecclcpiis et doinibus qua vel servitio illi ullo modi tenebamur; Imo
religiosiset miserabilibuB personis juslitiam facias quousque plene paruerit, facimus contra ipsum pro
cum fuens requisitus. Item praecipio ut pcr bajulos posse nostro quidquid Romana ccclesia vel ejus

(59Wide infra epiet. 154.

93 P0NTIF1CATU8 ANNO XII, CHRISTI 1209. 94
nuntius sive legulus nobis mandaverit faciendum, A, vinciis totis viribus protegamet defendam. Si quis
non obslantc lidelitute vel juie aliquo vel servitio, aulem contru prrelatum imuiunitatem et libertatem
si quo ipsi ullo mudo
tenebatiiur; a quo tam lum a me indultam ccelei-iis et aliis dumibus religiosis
dictus coines nos absulvisiis ct absulvitis, si lorte venire praesumpserit,i|jsiim pro posse meo vinliter
ipse, ut dictuni est.contra prsecepta qure sibi tucta cuercebu.Istam auiem cuncessionem et prumissio-
suntvel fuerint veneril manifeste, Tunc eiiampro nem feci apud Sanctum ASgidinm anno pontilicatus
jurc sive Bervitio.si quod lnvillis vel custns nostri dommi Iniiocentii III duodecimu, xiii Kul.Julii, ad
consulatus et ipsa rivilale habere dignoscitur.lide- mandalumetcxhurtationem magistn Milonisdomini
lilatem llumauie Eecleaire lacicmus, ipsam eidem papae notarii, apostolicre sedis legati, prcesentibus
liduliter et perpetuo servaluri.ltem stratas publicas dumino Michaele Arelatensi archiepiscopo cun. epi-
secutas servubimus et faciemus pertotum nostri.m scopis infrascriptis, videlicet Marsiliensi, Avenio-
disirictum inviolubiliter observari. Item pedugia nensi, Cavellicensi, drpentoractcnsi, ^asionensi,
seu guida^iavel exactiones aliquas a Iranseunlibus Tricastrinensi, et Nemausensi, et Agathensi, et
per straias vel etiam per Qumina nullatenus accipie- Magalonensi Lodovensi, Tolusano
, Biterrensi, ,

mus, nisi quae vel quas antiquu regum vel impera- etdomino archiepiocopo Aquensi, et episcopo Fo-
torum concessione constiterit nos habere. ltem rojuliensi, et Niciensi.et Aptensi, et Sistericensi.et
ecclesias omnes et domos religiosas in nostro di- archiepiscopo Auxitano, et episcopo Aurasicensi,et
strictu t.im in civitate quam extra in plenaria ser- Vivanensi, et Uticensi.
vabimus libertate,videlicet quod ab eis exactiones Cap. VII. Forma pacis.
aliquas seu tallias nullatenus exigemus,et dtlunctis nomine Dumini. Anno duodecimo pontificatus
In
g
earum episcoco vel aliis rectonbus.ipsas vel dornos domini Innocentii papee III, x Kalend. Julii. Ego
earum nullo modospoliabunus.nec ailminislrationi Milo, domini papae notarius, apostolicre sedis le-
earumseucustodiceoccasionealicujuseoosuetudinis gatus, prrecipio vobis domino R. comiti Tolo-
vel ali |ua alia.nisi forte rogati ab episcopo vel ca- sano et vobis baronibus, scilicet Villelmo et Hu-
pitulo, nos iminiscebimus.sed omniasine iliminu- goni et Raimundo de Baucio,
P. Bermundi, Rasca-
lionealiqua defunclorurnsuecessoribus reserventur. tio, et aliisbaronibus et coadjuloribus vestris,sub
Iitelectioni episcopi vel alterius recturis Ecclesiae debito prrestiti juramenti et pcena in eodemjura-
faciendrc per nos vel pcr quamcunque aliam perso- mento adjecta, quatenus secundum slatuta pacis
nam nos nullatenus iiumiscebimus, nec aliquam olim a legatis Rumanae Ecclesiae promulgita, inter
violentiain faciemus vel impedimentum praestabi» vos pacem perpetuam obiervetis.eteamdem pacem
mus quominus electis libere ac canonice celebre- a vestris hominibus etcoadjutoribuslacialis jurari
tur.Item pacem seu treugj;n,sicutnobis injunctum pariter et servari. Si vero ortre sunt inter vos ali-
fuerit, bona oliservabimus. Item, si episcopus
tide qure quaestinnes vel in posterum lorsitan orientur,
vel capitulum persona ecclesiastica nobis
vel alia per venerabiles patres llugonem Regensem episco-
aliquos brereticos nonnnaverit vel credentes.vel per pum.apostoiicre sedis legutum,ad hoc de voluntate
nosmetipsos cognoscere poterimus aliquos hreresim ipsiusassumptum et Arelaten-em.arehiepiscopum,
prredicare vel facere conventicula aliqua, ipsos et episcopum Uticensem, et Avinionensem praepo-
persequemur secundum legitimas sanctiones,et eo- siturn, vel per alios qui pro tempore per Ro-
rum bonaomnia inliscab.nius.Haec omnia singulis -, manam Ecclesiam fuerint substituti, eas statuo
annis permanusepiscopinostri successoiesnostros " concordia vel judicio terminari. Salvo in omnibus
faciemus juraie.Si quis autem baecjurare noluerit apostolicre sedis mandato.
ipsum tanquam bapnticnm habimus manifestum, Cap. VIII . Juramtntum quod prscstiterunt custodes
nec ejus judicium sive auctoritasvigorem in aliquo cnstro'um.
sortiatur. In nomine Domini. Pontificatus domini Innocen-
In eumdem modum jurai rrunl alii consules, scili- tii papae III anno duodecimo, xu Kal. Julii. Ego
cet Nemausenses et Sancli sEgidii (60), et mulii alii Michael Arelatensis archiepiscopus juro tibi Miloni
quos exegi. domini papre nolario, apostolicae sedis legato.quod
Cap. VI. 'Asec esl indulgentia. castra de Monas et de Furcis sine omni malo in-
genio et sine omni fraude proposse meo faciamfi-
E;o R. Dei gratia dux Narbonae.comes Tolosae,et
marchio Provincire.pro animre meae remedioet pro- deliter custodiri.nec eamdem castra vcl eorum ali-

genitorum meorum oinnibus ecclesiis et domibus quod comiti Tolosae vel alii personae restituam vel
restitui scienter permittam sine mandato dumini
religiosis provinciarum Yiennensis, Arelatensis,
papre bullatis litleris ejus inserto.vel sine mandato
Narbonensis.Auxitanensis, Burdegalensis, et Bitu-
ricensisimmunilatem secundum stalutacanonumet tuo vel alterius Romani pontificis nuntii sivelegati
plenissimam libertatem concedo (61), ita videlicet ad hoc specialiter cum litteris bullatis deputati.
quod alberguarias, procurationes, vel exactiones Sane illi quibus dominus papa.vel
vel illis cui vel
tu,vel alius nuntius sive legatus domini papre cum
quascunque seu talliasnullo unquam tempore per
me vel per alios requiram in eis,etrequirentes sive supradicta forma ad specialiter destinutus jus-
J)
serit, prajdicta castra restituam, nonobstante eo
postulantes pro posse mco fideliter cuercebo. De-
functis etiam eirum episcopis vel rectoribus aliis, quod eadem castra dicunlur ad meam Ecclesiam
pertinere, tempore legitimu mibi tunc assignato
ipsas vel domos eorum |>er me vel per ulium nullo ;

rcstitulis tamen prius mihi universis expensis et

modo spolialio,nec administralioni earum custodire
ocoasione alicujus cunsuetudinis vel aliqua alia me usurarumgravamiiiibusprocastrorumcustodiatunc
factis juramento bajulorum meorum.quns in prae-
ulhtenus immiscebo; sed omnia sine diminutione
dictis castris posuero, absque alia probationc de-
aliqua defunctorum suecessoribus reservenlur.Ele-
ctioni etiam episcopi vel ulterius rectoris Ecclesiae
clarandis. Expensas autem de concessione tua in-
teliigo faciendas deredditibusel omnibus pmventi-
faciendae per mevel per quamcunque personam me
nullatenus immiscebu, nec aliquam violentiam fa- bus cartrorum illorum et mandamenlorum quus de
ciam vel impedimentum prnsstaho quo minus e'ectio
vnluntate comitis, et concessi me, et mandato tuo
bajuli mei iliidem percipere debent.jurisdictionem
canonice ac libere celebretur. Prreterea possessio-
nes omnes etjura ecclesiarum.si quainjuste di-ti- plenariam duniaxat pro castrorum custodia et suf-
neo, eis restituo pleno jure.Prnmitto insuper quod licientibus ad expensas rcdditibus colligendis per
omnia jura ecclesiarum etdomorum religiosarum, omnia exercentes. Porro, si prredicti proventus ad
sicutdecet catholicum principem,in praefatis pro- praedicta complenda non sufficient, nec comes nec

(60) In Hist. Albig. cap. 13 legitur S. Georgii. (61) Haec clausula deest in editione Catelli.
Male. At in codice Colbertino recte Sancti jEgidii.
95 INNOCENTII III PP. HKQE9TORUM LIB. XII 98

aliquis pro co expensasjuxta voluntalis meae n A nos adjuvet et b«ec sancta omnia.Similiter sub eo-
raoiina ministravi ril,ego rx mutua pecunia expen- dem juramentostralae pubMcas srcuras fcrvabimuB
Bas laciam nec prirdicta castra lcnebor resiil"ere et eos,quos episcopi nostri hapreticos nominabunt,
donec praedicta; expoiisae cuin omnibus suisgrava- et recpptatores el lautoreseorum animadversatione
n.iuibus mihi fuerint plenius rrstitutae. Haec omnia debila puniemus.
sicut supra scripta sunt bona lide scrvabo. Sic me In eum lemmodum jwave>unl olii bnronet.
Deus adjuvet et haec sancta L)ei Evangelia. Cap. XI. frxcepta baronum.
Et e^'0 Milo domini papce notarius.apustolicae se- In nomine Uomini. Anno pontilieatusdomini In-
dis legatus, hanc tidelilatem auctoriute domini Docentii papae Mduodecimo.xiv Kal.Julii.Ego Milo,
papae et Romar.ae Ecclesiae accipiens, concedo tibi, domini papoe notarius.apnslolicae sedis legatus.vo-
Michael Arelatensis arcbiepiscope, eadem auclori- bis barnnitius,videlicet Willelmode Bauoin.Hugoni
tate ul omnia suprascripta possisexigere et perci- de Baucio, H.de Baucio, Draconeto, Willelmo ar-
pere et pro tuae voluntatisarbitrio bona firie dispo- iiaudi, R. Dauout, Ricavo de Cariumpo, de Lau-
nere, volens et statuens te et Ecclesitim tuam in- duno, Willelmo de Lauriuno.Bernarrio de Andusia,
demnein super expensis et omnibus gravaminibus Petro Bermundi, R. de Useci.i, et Decano filio ve-
orcasione custo liae memoratorum eastrorum quo- stro, R. de Posqueriis.lt. Gaucelini. et Pontio Gau-
cunque tempore lactis conservari. Ad perpetuam zelini.sub debito prsstiti juramenti proecipio ut
auteiD omnium horuin lirmitatem hanc chariam si- mainadas nullo unquam tempore habealis, item ut
gilli mei munimine lacio roborari. Judaeos ab oir.ni administratione publica vel privata
l;i eumdem modum jwavit Vivariensis episcopus B removeatis omnino, et nullo unquam temporeeos
pro castro de Faniam stlri commisso. In eumdem mo- ad eamdem vel ad aliam restituatis, nec alio Ju-
dum ahbas Montis Majoris procastre de Opeda. In da?ris ad administrationem aliquam assumatis,nec
eumdem modum juraverunt ciiiscopus et prxpositus eorum cont-ilio contra Chrislianos utamini.Item ut
Avenionentet pro castris de lloccamaura el de Bal- ecclesias incastellatas ad arbitrium dicecpsanorum
mit siln commis.us. In eumdem modum juravit Ma~ episcoporum diruatis.veletiamreservetissi quasdu-
gatonensis episcopus pro castro de Monteferrando. xerint reservan.las: quae dioecesanis episcopis vel
aliis Eeolesiarum praelatis, ad quos pertinere no-
Cap. IX. Jurnmenlum pro principibus crucesignalis
et exercitu. scuntur,tradantur,et abeisperpt-tuo possideantur.
In nominc Domini. Anuo duodecimo ponlificatus Item praecipio ut ecclesias et ilomos religiosus in
domini Innocentii papae III, x Kal. Junii. Kgo R. libertate plenaria conservetis,vi elicet quod in eis
Dei ^ratia dux Narbonae, comes Tolosae.et rnarchio albprparias.procurationes. vel exactiones quascun-
Provinciae juro super sancta Dei Evangeha corpora- que nullatenus exigatis vel percipiatis.rie defunctis
litermanutactaquodquando principescrucesignati earum episcopis vel aliis rectonbus ipsas nullo
ad parles meas accedent, mandatis eorum parcbo modo spolietis, nec administraiioni eorumseu cu-
pcr omnia tam supersecuritatequamaliis quae mihi stodiae occasione alicujus consuetudinis velaliqua
pro utilitate ipsorum et totius exercitus duxerint alia vos immisceatis, sed omnia si diminutione
injungenda. aliqua eorum succpssoribus reservenlur,et electioni
Hocjuramenlum exigi a comite cum sibi conlra episcopi vel alterius rectoris ''cclesiae faeienriae per
hxreticos crucem imposui. Q vos vel per quamcunque aliam personam vos nul-
Cap. X. Juramentum baronum. latenus admisceatis nec aliquam violentiam facia-
tis vel impedimenlum aliquod praestctisquo minus
ln nomine Domini.Ponlilicatus dnmini Innocen-
tii III papae anno duodecimo, xiv Kal. Julii. Nos electio libere et canonice celebretur.Ilem praecipio
Willelncus de Baucio et Hugo Irater ejus, et Rai- ut peda^iorum seu guidagiorum exactiones penitus
diinilialis, nisi quas regum vel imiieratorum con-
mundus nepos nostcr, Uraconetus, Guillelmus Ar-
naudi, Raimu .dns Dagout. Ricavus de Cariunpo, cessione probaveritis vns habere, nec dimissa pe-
Bertrandus et Lauduno.et Willelmus Iraler meus, dagia spu guidagia rieinccps resumatis.Item praeci-
Beroardus rie Anriusia \Vyi), et P. Bcrmundi fihus pio ut pacem seu treugam, secunduni qnod vobis
iiiimis, el Roatagnna de Posquenis, et Raimundus injunctum fuent. observetis. Iicm praecipio ut de
de Usecia, et liiius mcus Decanus, et Raimundus vobis conquerentibus secundum meum vel alterius
Gaucelini de Lunello,et Pontius Gaucelini.juramus legativeljuriicisdelegatiarbitriumjustitiarofaciatis.
tibi magistroMilonidomini papae notario aposUriirar
Item praecipio ut stralas publicas securas servetis.
sedis legato.coram sancta Eucharistia et cruce Do- Item praecipio ut eos, quos episcopi haereticos no-
minicaetsanctoruinreiiquiissuprasanctaUeiEvan- minabunt.receptatores vel fautoreseorum,tanquam
gelia corpnraliter manu tacta qm.ri stabimus omni- ha^reticos habeatis.
bus mandatis Ecclesiae seu tuis vel alterius nuntii Cap. XII. Obtigntto cnstrorum ba^onum.
bcu legati doniini papae super istis capitulis quae in- Noscant prassenteset futuri quod anno Dominicae
feriusexprimuntur.virielicet snper abjuratione mai Inc.irnationis 1209, mense Junio, apud Sanctum
nadarum perpetua;item super Judaeis ab omni ad- £) .iigidium Willelmus de Baucio princeps Aurasirae,
ministratione seu officio pcrpelno amccndis et et tlugode Baucio.et Raimundus de Baucio reddi-
nullo unquam tempore restituenriis.vcl aliis Judaeis derunt pro pignoribus pro se et pro proceribus qui
ad aliquam admimstrationem nullatenus assumen- morantur ultra Rhmlanuin.el pro filiisRostagni de
disjitem super pcdagiis et guid.igiisdimittendis e.t Febrano.et pro Bertrando rie Lauriuno,et pro Wil-
nullo unquam lempore resumendis item super
;
lelmo fratre ejus, ca^trum de Vitrola, el castrum
fiace vol treugn juxta mandalum tuum \cl alterius Montismirnti, et caslrum rie Clarinzaens in manu
ti domioi papc inetituenda pariter servanda ;
magistri Mibmis apnstolica^seriis legati.proinilten-
item super [ilena eerlesiarum libprtute s°rvanda ;
tes sp stare cjusdem manriato et rognilionirie.capi-
item snper ecclesiis incastellalis demoliendi^et pe- tulis infraeoriptis, sriiicpt rie periagiis etguiria^iis
nilns dimittendi et nulln unquam lempnre inra- pt rie Judaeiset dp maina.lis et rie ecelesiia incastel-
Btellandis; item superdamnis por nos dalis eccle- latis et earnm libprlatibns.et quod de querelis co-
siis etaliis persnnis, sive liticis sive clericis resar- mitis justitiam pxhibpbunt.
ciendis;itpm qood de nobis querelantibus justiti.im Cap. XIII. Endem obtign'io pro nliit barlmibut.
i.. libimue. Haec omnia sicut supra scripta sunt, Nosoant praesentes et luturi qimri P. Bormundi
c' in nrnnibus supra scriptisurticulis et aliis.si qui de Salve, et R. Peleti. el Bisralius de Ucecia, et
forsilan emerserint, et in cautionibus tibi dandis R. de Posqueriis, et 11. Gaucelini reddiderunt pro
pro posse nostro fideliter adimplebimus. Sic Deus pignoribus pro so castrumdeGrefoila,ct castrum de

(62) Vide lib. xv, epist. 220.

07 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. 93

Roccaforcada.et castrum do Sado in manu magistri A. magnse person.r fuerint, hxc forma servelur,ut eum
Milonisapostolicas sedis legati.promittentessestare litteris aicecesani veritntem rei conlinentibui absol-
mandatosuoet cognitioni depniagiiset Juda?isetde vendi ad aliquem legatorumaccedunl. [)e minoribus
raainadisetdeeeclesiisinrastellatisetearum liherla- mililibusel popularibus personis hxc fortna servetur.
tibtis, ctijuod de querelis comilis justitiam exhibe- ut dUBcesanut per sevel per mlerposiiam personam
rent. idoneam ad loca mterdicta accedat, et reeeptU al> om-
Cap. XIV. Mandntum episcopis jactum. nibus jurameniis quod pareunt man laiis Ecrlesix,
Arelatensi arcbiepiscopo. prius rxlumulrnlur illi prr eorum lumutatores qui,
Pr;esentium vobisauctoritatn mandamussubobe- iuterdirlo durunte, (uerant tumulali, et poslmodum
dientiae virtute ilistricle prrecipimus quatenus ea rcluxato inlerdicto sotemniler tumulentur, nisi noini-
qure apud Sancium /Egidiutn his diebus stalutasunt natim excmnunali fuissent, qui perpetuo Careant
clericis et laiei.t veslrarum dicecesum solemniter Pt erclesiattica sepullura, et stalim pacem jurare et
fideliter publicftis, et ea laciatis per excummuni- ipsius slntuta servare sub debito juramcnti compel-
cationis et interdicti sentemias tam in locis quam lnntur. llrec dicimus observari in locis in qnibus
in personis inviolabiliter obsorvari. Relaxetis etiam non sunt baeretici manifesti.
intenlicti sententiam secundum formam in eodem In eumdem modum scriplum est arckiepiscopis et
colloquio vobis datam.quie talis est De absentibus episcopis nliis.
:

nominatim excunmunicatis vel etiam interdictis, si

LXXVI. g doctrinam impugnent, ecclesiasticam auctoritatem

ARCHIEPISCOPIS ET EPISCOPtS ET ABBATIBUS ET ALIIS evacuent, et viris ecclesiasticis astruant non esse
ECCLESIARUM PR.ELATIS ET UNIVERSIS PERSONI3 EC- aliquatenus intendendum, dominis temporalibus
CLESIASTICIS QUIBUS HOC SCRIPTUM AB APOSTOLIC.E magnifice servientes. Unde.cum videatur consenta-
SEDIS LEGATIS FDERIT EXHIBITUM. neum rationi ut Ghristi milites, qui pro vestris uti-
De subsirlio prsesinndo crucesignatis. litatibus militant, vestris munificentiis recreentur,
(Viterbii, v Kal Augusti.) universitatem vestram rogandarn duximus et mo-
Is qui dat omnibus affluenter et non improperat, nendam.perapostolicavobisscripta in rernissionem
qui non solum spiritualia dona concedit.sed etiam paccaminum injungentesquatenusillam vestrorum
temporalia bona largitur,ita terrenre nobis substan- uniusanni proventuum portionem quam venerabilis
tiae admirationem indulsit ut bona nobis ad vitae fralernoster episcopus Re^rensis etdilccti filiiabbas
sustentationem commissa in necessitatis articulo Cisterciensis et magister Milo notarius noster.apo-
nostro ministerio proximis dispensentur, et de iis stolica? sedis lega'i, quibus super hoc vices nostras

eis quasi de propriis giatiam faciamus quae com- committimus, deliberatione proviita duxerint desi-
munia omnibus fecerat jus naiurae. Licet autem ad gnandam,ad crucesignatorum subsidium assignetis.
succurrendumin necessitatibusproximisfidelesqui- Alioquin, cum sustinere nolimus ut propter neces-
libet teneantur, personas tamen ecclesiastica?, qui- sariorium defectum praedictorum signatorum exer-
bus commissum est patrimonium Crucifixi,obl;gare citus dissolvetur.noveritis noseisdem legatisinjun-
ad hoc specialiter dignoscuntur, et eo se potius in gere utvosadid ecclesiastica censura compellant.
administratione ipsius exhibeant liberales quo prin- Ne vero gravia vobis onera imponere videamur quae
estadopusindigentiumdeputatum.Hincest
cipalius digito nostro movere nolimus,quantamcunque vos
siquidemquodcumfidelispopulimultitudoadimpu- gratis de vestris proventibus consuleritis portionem
gnandum orthodoxae, fidei subersores viriliterseac- nos profecto majorem de nostris offerimus largien-
cingant assumpto charactere Crucifixi.etabsurdum dam.
sit procul dubio ut qui pro communi utilitate labo- [)atumViterbii,v.Kal.Augusti,pontificutusnostri
rant,propriistantum debeant stipemtiis militareali- anno duodecimo.
quam vestrorum reddituum portionem deputarevos LXXXVII
convenit in subsidium eorumdem. Cum enim sacris REGENSI EPISCOPO, ET ABBATI CISTERCIENSI, ET MAGI-
sit canonibus institutum uttbesauri et alia bona ec- STRO M1L0NI NOTARIO NOSTRO, APOSTOLIC.E SEDIS
clesiarum ingruentenecessitatisarticuloredemptio- LEGATIS.
nemexponidebeant caplivorum(63,)tunc proculdu- De eodem argumenlo.
bio debentplenius dispensaricum periculis occurri- D (Viterbii, vi Kal. Augusti.)
tur animarum quae falsis dogmatibus captivata? in Ut hi qui orthodoxae fidei zelo succensi ad expu-
erroris carceribusdetinentur.cum pretiosior sitani- gnandain haereticam pravitatem vivificae crucis
ma multorum
corpore, ac perditioni unius animae characterem assumpserunt eo ferventius publicam
interitus corporum nequcat comparari. Illud etiam causam gerant quo se viderint proximorum subsi-
in hoc vobis est subtiliusadvertendum,quod,quam- diis adjuvari efficacius, a vobis, frater episcope ac
visilli quid ad capiendas vulpeculas quaedemoliun- fili abbas, et a nonnullis aliis nobis fuit saepe sug-
tur vineam Domini se accingunt.universorum fide- gestum quod tam clericos quam laicos constilutos
liumcausamagant.utilitatibuspraecipuevirorumee- in terrisnobilium qui contra provinciales haereticos
clesiasticorum insistunt.dum illiquorum intendunt sunt crucesignati cogi per censuram ecclesiasticam
duritiam inter clades bellicas edomare,apostolicam faceremus ut de proventibus suis saltem unius ann

(93) S. Greg. lib. vi, epist. 43; q. 2, i.2, oap. 70, Aurum.
99 INNOCBNTII III PP. EEGE9TORUM LIB. XII. 100

ad tam sanctum et sunnptuosura opus implendum A. inittendas, habituri ratum et gratum quidquid pio

diftiscruces'gnati9 portionem decimamlargirentur. ac prwide super co duxcrint statucndum.

Et quidem commonitorias litteras super hoc nos Datum Viterbii, vn Kal. Augusti, anno duode-
meminimus destinasse sed, ul a<i id aliqui coge-
;
cimo.
rentur ad quod erant monitis et exhortationibus in- LXXXIX.
ducendi.nobiset fratribus nosiris durum admudum M4GISTR0 MILONI NOTARIO NOSTRE APOSTOUC.E SEDIS
videbatur. Caeterum.ad multarn vestrse suggestionis LEGATO.
instantiam, quam ex devotionis credimus fervore Ma"datur ei ut casptum negotium perseguntur.

praecederequera habetis ad explendum obsequium (Viterbii, vi Kal. Augusti.)

Jesu Cbristi, super hoc committendas vobis duxi- quod per operis evi-
Sollicitudinis tuae studium,
mus vices nostras, ita videlicet quod eosdem non dentiam declaratur, tanto nobis prudentiam luam
praecise tantum addecimum, sed quantamlihet vo- reddit amplius ommendatam quanto ccelestis alti-
bis expedire videbitur, sollicitis exhortationibus tudoconsiliicirca commissum tibinegotium raajora
inducatis.ad coactionem,si aliter unquam poleritis dignoscitur per tuum ministeriun. operata.Illi ergo
minimc processuri. Quod si forsan incceplum nego- qui pertingit a fine usque ad finein fortiter et dispo-
tium nequiverit aliter quod absit'.
expediri, ne, n it suaviter universa.quique.cum imperet ventis et
g
occasione tali dissolvatur exercitus et opu9 lam mari,f cit inturbatione tranquillum,qua3 \alemu9
utile deseratur, volumus et mandamug quatenu9 fjratias referentes,discretionem tuam dignis supcr
universas personas ecclesiasticss tam regulares hoc laudibus comroendamus. Licet autem reditus
quam alias.quibus transmissum ad eos mandatum tuus utilis nobis esset et prassentia tua grata.quia
apostolicum fuerit a nobis exhibitum.ad praestan- tamen in ministerii tui cura multis te fore credimus
dam illam suorum reddituum portionem quam nonsolum necessa r ium sed etiam frucluosum.devo-
eisdemduxeritisdesignandamquaconvenit censura tioni tua; praesentium aurtoritate mandamus qua-
provisuri ut ad compulsionem
cogatis. attentius tenus prudenter considerans quod non qui cceperit
hujusmodi nullatenusprocedaturavobis si suscita- sed qui perseveravcrit,salvuserit,etfiuis nonpugna
ri grave scandalum timeatur.Laicos vero.si forte ad coronat, hts quae ad adjunctum tibi speclant offi-
coactionem fuerit procedendum, compelli nullate- cium sollicito ac solerler intendag, ad illum princi-
nus volumus absque consensu principalium domi- palitei habens absque intermigsione respectumqui
norum. Quod si omnes, etc, duo ve9trum, etc. pro sua causa,quam agis.diriget preggus tuos.red-
Datuin Viterbii, vi Kalend. Augusti, etc, ut in detque tibi mercedis aelernae denarium pro labore,
alia.
a nobis etiam, qui non sumus tuae devotionis im-
LXXXIII. memores,consolationis solatia percepturus.
Datum Viterbii. vi Kal. Augusti, anno duodecimo
UNIVERSIS FIDELIBUS CONSTITUTIS IN TFRRIS NOBILIUM
XC.
QUI ADVERSUS PR0VINCIALE9 H.tRETICOS 8UNT CRU-
NOniLI VIRO R. COMITI TOLOSANO.
CESIGNATI.
Hortatur eum ul perieveret in bono.
Super eailem materia.
(Viterbii, vi Kal. Augusti.)
(Viterbii, vn Kal. Augusti.)
Gaudemug in Doraino etin potentia virtutis ipsius
Cum domini vestri pro defensione fidei orthodoxae quod licet conlra te dudum fuerint multa supgesta
personas et res exposuerint ad obsequium Jesu quee famam tuam videbantur multilormiter deni-
Christi, universorum fidelium communem causam grare.tu tamen, ut eam omnino purgares.totum to
agentes, justum est ut a nobis et aliis recipiant nostiis exposuistis mandalis, exhibcns cauliones
subsidia opportuna, quibug adjuti tam sanctum et quanta9 et qualesdilectus lilius magisler Milonota-
rructuosum pro| ositum valeam adimplere Quociica rius noster, aposlolicas sedis legatue, exegit; et
universitatem vestram rogandam duximus et mo- sic qui multis fueras in scandalum.factus e?t pluri-
nendam.in rcinissionem vobis peccaminum injun- bus in excmplum.ut circa temaniisDominiviiiratur
gentes quatenus pro ejus amore.qui vobis animam D mirabiliter operata. Cum ergo pro certo credamus
donavit et corpus et bona omnia quae habetis, imo quod hoc tibi, non solum spiritualiter ad salulem,
etiam qui seipsum vobis donavit in preUum ut suo vtrum etiam temporaliter ad profectum debeat re-
sanguine pretioso redimeret nos a diaboli potestate, dundarc.ut amodo interfideles fructifices et abun-
aliquam portionem de proventibus vesiris, saltem des in pace catholica qui hactenus inter peilidos
uniug anni.jnxta depositionem venerabilis fratris dispergebas et con9umebas in bellica c'ade, nobili-
no9lri Regensis episcopi et dileclorum filiorum tateiu tuam rojrandam duximusot inonendam, per
Cisterciensis abbatig et magistri Milonis notarii ap09tolica tibi scriptamandanlesquatenus talem in
nostri, sedis apostolicae legatorum, tam hilariter omnibus te studeas exhibere quod nos, qui luum
quam liberaliter conleratis.ut per harcet alia bona desideramus in Domino commodum et bonnrrm,
quae.Domino inspirante, feceritis, ad aeternae bea- ad exhibcnduin libi gratiainel favorem mcrito de-
titudinis prrrmia mereamini pervenire. Nos enim bearnur induci,pro oei to coofidens quod indcbitum
eisdem legatis vicas nostras in hoc duximut com- tibi nolumus inferri gravamen.
101 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. 102

Datum Viterbii, vi Kal. Augusti,pontificatus no- A tum assensu prsdictam ecclesiamSancti Viti pro-
stri anno duodecimo. quibusdam ecclesiis et rebus aliis in concambium
xcr. vestra duxerat monasterio concedendam. Ad baec
STEPHANO CANTLURIENSI ARCHIEPISCOPO, S. R. E. autem episcopus proposuit memoratusintentionem
C*RDINALI. suam per responsionem hujusmodi esse fundatam
De ettclione episcopi Linco/niensis. Cum enim pars vestra responderit sedictam eccle-
(Viterbii, lv Kal. Augusti.) siam ex permutatione facta per Sabinensemepisco-
(64)Super negotio l.incolniensis "leeti non solum pum oblinere quam etiam publico nitebaturinstru-
discretionis spiritum, verum etiam discretionem mento probare.eonfiteri perconsei|uentiamvideba-
spiritus te oportet habere, ne facile credas omni tur se credere quod ecclesia saepedictatemporeper-
spiritui.sed zelum habeas secundum scientiam, di- mutationis pertinuit adEcclesiam Sabinensem.cum
ligenter attendens quod qui nimium emungit, elicit permutatio inter contractus bonaB fidei computetur,
sanguinem,cum tempus el tempus sitomni rei quaj nec cum alio quam domino vel cum eo qui
sub ccelo consistit. Unde: Omnia bona in tempore habetur loco domini legitime valeat celebrari,
suo. Tuis ergo consultationibus breviter responde- adjiciens quod, etsi confessioni hujusmodi stare
mus qnod si l.incolniense capitulum alias litteras B V(;llet in
q uantum contra vos facere videbatur,
de assensu regio vel noluerit vel nequiverint impe- instrumentum tamen hujusmodi contra se minime
trare, sufficiunt impetrat«,ne forte sub specie con- admittebat, quod nec labellionis auctorilate, nec
suetudinis approbatae quaerere videatis utilitatem subscriptionetestium dignoscituressefulcitum.Sed
magis propriam quam communem Si autem electus ad hoc pars vestra respondit quod,eum procurator
canonic;im purgationem obtuleritsuper iisdequibus id ia modum exceptionis objecerit, non videbatur
probabiliter est suspectus vel publice infamatus, ex adverss partis intentione luisse conlessus; quia
purgationem ejus accusatore deficiente recipias, juxta legitimas sanctiones, qui exceptione utitur,
moderandoipsam cum quintaprobabilium persona- non asstimatur de intentione adversarii, cum quo
rum ordinissui manu. Quod si nec inquisitionem agitur,confiteri,adjungens quod,etsi permutationis
subirenec purgationem exhibere voluerit super iis tempore ccenobiumFarfense crediderit dictam eccle-
de quibus, ut diximus, probabiliter est suspectus siam Sancti Viti ad Sabinensem Ecclesiam perti.
vel publice infamatusimpedientibus promotionem nere, procurator tamen prasdictus ex certis causis
ipsius secundunc canonicas sanctiones, electionem seu veri»imilibus conjecturis credulitatem suam
ejus poteris de jure cessare.Ad haec, si Lincolnien- postmodum potuit taliter informareut nunccrederet

ses canonici prwcepto tuo juxta formam mandati rj

eamdem ecclesiamad bahinensem Ecclesiam tunc
nostri parere noluerint, in eos tanquam inobedien- temporisnonspectasse.Porromemoratusepiscopus,
tes etcontumaces canonicam poteris proferre cen- ad probandum quod jamdicta ecclesia ad se in tem-
suram.Caeterum, ha?c omnia tibi noveris non tan- poralibus pertinebat, quosdam testes induxit, per
quara delegato, sed quasi ordinario, esse rescripta. quos nitebatur ostenderequod tamdictam ecclesiam
Datura Viterbii, iv Kal. Augusti, anno duode- quam molendina,terras et alia bona ejus Sabinenses
cimo. episcopi dintius possederunt,de illis pro suae volun-
XCII. tatis arbitrio libere disponenda. Quidam quoque
ABBATI ET CONVEVTUI FARSENSI. testesad probandam prasscriptionemex veslra lue-
Absolvuntur ab impetitione episcopi Sabinensi. runt parte producti ; per quorum aliquos vester
(Viterbii, u Non.Augusti.) procurator asseruit sufficienter ostensum quod a
(65)Cum venerabilis frater noster Sabinensis nonaginta annis eamdem ecclesiam cum molendinis
episcopus coram dilectis filiis nostris Rogerio titul; bonis ejus vestrum monasterium possederat
et aliis

Sinclae Anastasiae presbytero et Pelagio Sanctas in quiete>ed ad hoc pars episcopi respondebat
Luciae ad septa solis diacono eardinalibus, quos quod etsi quidam testes de nonnginta annis depo-
sibi etR.procuratori vestro concessimus auditores nero videantur, quia tamen de juris ordine tera-
ecclesiam Sancti Viti de Granica cum suis posses-
,D pora(66) schismatumquajtemporibusbonae memo-
sionibus et suis pertinentiis petiisset,asserens eam- riae Innocentii et Alexandri Romanorum pontilicum
dem ad se tam in spiritualibus quam teraporalibus intercessisse noscnntur, et de nostra indulgentia
pertinere, idem procurator, nondum ejusdem epi- speciali episcopo memorato concessa tempus Con-
scopi intentione fundata, praepropere sic respondit, radi quondam Sabinensis episcopi, cutn propter
quod,etsi dicta ecclesia dudum fueritEcclesiae Sabi- ejus absentiam, i|ui pastoralem curam gessit in
nensis,eam tamen episcopus non poterat vindieare EcclesiaMaguntinensi.et illorum incuriam quibus
quam ex permutationiscausaFarfensemonasterium Sabinensis episcopatasdiversistemporibusfuitcura
obtinebat, ad hoc probandum quoddam exhibens commissa.ejusdem episcopatus jura neglecta fue-
instrumentum, in quo contineri prima facie vide- rint.debeant de computatioiie subduci, cum eum-
baturquod Theodo episcopus cum suorum sacerdo- dem episcopurn in eo statu quoad defendendaSabi-

(64)Vide supra epist. 56. (66) Vide supra lib. xi, epist. 84, 167.
(65) Vide epist. seq.
103 INNOCKNTII IU PP. RBGESTORUM LIB. XII. 104

nensis episcopatns jura duxerimus reponendum \ ea petitoriura intentando, allegawt ante omnia
quem habuit quandoidcm Conradus Sabinen3is jus commune, quia, cum eadeip ecclesia sit con-
Ecclesiae praesulatum accepit, residuum temporis slructa in Sabinensi diaecesi, ut dicebat, sub ipsius

procul dubio ad legitimae praescriptionis limitem debebal consistere juxta canonicas sanctiones. Ve-
minime pertinuebat.Super iis igitur et aliis propo- rum, cum ex vestra negatum eamdem
lui^set parte

sitis coram cardinalibus supradictis deliberatione ecclesiam in praedicta dicecesi idem

constitutam,
cum Iratribus nostris hubita, inielleximus supra- episcopus ad hoc probandum privilegiuin bonae me-
dictumepiscopumtntenlionomsuatn minimefunda- moriae Anastasii papae praedecessoris nostri coram

visse per depositioncs testium vel procuralorissu- ipsis exhibuit, in quo mons Tancia pro Sabinensis

pradicti respnnsionem, qui, sicut praemissun est, episcopatus termino ponitur.et intcr alias ecclesias
exce) tionem objiciens, de intentione adversae par- Sabinensis episcopatus endem ccclesia Sancti An-
tis non intelligitur fuisse confVssus, vel etiam per gelinumeratur, ac in praedicto monte diritur esse
instrumentum ex adverso exhibiium, cum in eo constructa,hocidem perpublicuminstrumentumquo
Theodo episcopus, a quo permutatio facta propo- procurator vester utebatur ostendens.in quo dicitur
nitur, non dicatur episcopus Sabinensis.quanquam quoddictaeccle^iaritaestinterritorioSabinensi.eum
in transcripto quo procurator utebatur appositum -n Sabinensisdiaecesis longeamplius quara Sabinense
fuerit Sttinen. per vitium falsitatis. Licet autem territorium extendatur. In temporalibus quoqnead
nimis excesserilqui transcriplum illiu9 instrumentt se dictam ecclesiam perlinereidcm episcopus nite-
falsavit,quiatamen delictum personae non debet tn batur ostendereper publicum instruinenlum.in quo
damnum Ecclesiae redundare, ac non solum ante continetur expresse. Joannem episcopum Sabinen-
6entenliam,veruinetiam post.objici potest exceptio sem (69) Hugoni Farfensi abbati et duobus persnnis
falsitatis, cum falsorum instrumentorum praetextu post ipsumGualdum Pontianelltim,in quo est dicta
lata sententia usque ad viginti annorum spatiura ecclesia.cum suis pertinentiis locavisse pro annua
valeat retractari, veritate comperta noluimus ut id quatuorsolidorum Papiensem pensionein Assum-
vestro monastcrio praejudicium generaret Quia ptione beatae Virginis persolvenda. Sed pars vestra
vero uobis constitit supradictam ecclesiam Sancti proposuit instrumento praedicto nullam BdetXI peni-
Viti constitutam esse in dicecesi Sabinensi, episco- tus adhibendam propter superlinearem scripluram
pale jus in omnibus spiritualibus eidem episcopo et rasuram in loco 9Uspecto factam, ubi videlicet

adjudicavimus in eadem, illis duntaxat exceptis adnotatio temporis reccnsetur Kuit insuperex epi-
quae per authcntica scripta ei di^noscuntur esse scopi parle propositum quod cutn (70|ecclesiae Saiirti
subtracta, cum per privilegium vel praescriptionem Angeli nomine multn tempore fuerit certio pensio
legitimam nullatenus protiarelur exempta. Verum
" ccclesiae Sabinensi soluta, tnanifeate liqocbat ad
quia niclus episcopus, qui eamdem ecclesiam sibi eamde.m ecclesiam, a qua. locatio facla fuerat
quoad temporalia vendicabat, munitum se super fupradictam ecclesiam jure proprietario pertinere.
hoc prajscriptionelejiitima non ostendit.quanquam Praeterea.cum bonae meinoriae Lucius papa praede-
probaverit episcopos Sabinenses bona ejusdem cessor noster injunxerit Sabinensilius nt a I rccupe-
ecclesiae aliquando tempore possedisso, vos ab ralionemTanciae.qunm eo tenipore tenebatis.inlen-
impetitioneipsiusq ioad temporalia cjusdem eccle- derent, et per eosdem Petro de Bono lunc Sabi-
sisesenteniialiierduximusabsolvendos. Nulli ergo, nensis episcopustam Tancia quam
procuratori
etc, hanc paginam nostrae dillinitionis inlringere, el vos eam-
ecclesia Sancti Angeli fuerit restituta,
vel ei, etc, usque incursurura. dcm ecelesiam postea duxeritis orcupandam.ejus-
Datum Vitorbii, n Non. Augusti, anno duode- dem erat episcopo reslituto facienda, sicut idem
cimo. episcopus eaomnia per idoneos testesassereba! i

XCI . probata. Ad haec autem procurator rcspondebat

EISDEM. praedictus quod,etsi quidam tesles se vidisse depo-
De endem re. nanl ecclesiam Sancti Angeli pensionem quatuor
(Viterbii, n Non. Augusti.) D solidorum Sabinensi episcopo persolvisse, nullum
(67) Cum venerabilis frater nostpr Joannes Sa- lamen ex hoc vestro monasterio poterat praejudi-
binensisepiscopuscoram dilectis filiis nostris Ro- cium gcnerari, cum non appareat prnsioncm
gcriotituli Sanct8e Anastasiae presbytero el Pelagio ipsam ex parte mooasteri fuisse solutam. Quan-
SanctaeLuciae ad septasolis diacono cardinalibus, quam etiam testes asscrant se vidisse mul-
quos sibi et Ricardo procuratoriveslro concessimus toties praelaxatam pcn9ionem exsolvi, non tamen

auditores, ecclesiara Sancti Angeli dc Tancia (68) ostenditur tanto tempore praestita quod usque ad
cum suis possessionibus et pertinentiis petiisset, prae9criptionem legitimam porrigslor. lteui, 9irut
asacrens eamdem ad se lain in spiritualibus quam ad rci propriae probationem localiofacta non s-ulli-

teinporalibuspertinere,primo possessionem etpost- cit.ila nec solulio nec pcrceptio pensionis. Licet

(67)Cap. t um venerabiiis, De relig. domib. (70) In quarla Collerl. ab ecclcsia S. A. nomtne

168) ln quarta Collect. Canlix. monasterii vettri multo tcmnore.
(69) Vide tom.I Ital. saca, pag. 182.
105 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. lOti

etiam idem Lucius praedecessor noster snprasori- libere possidere, sed iidem non solum preces non
^
ptum irandatumSabinensibusdederitcircumventus admisernnl ipsius.verum etiam noluerunt aliquate-
credens. proutei suggestum fuerat.ad Sabmensem nus sustinere quod ipsum quisqiiainarchipiscopum
episcopatum proedictum locum et eeclesiam perti- nomiDaret,asserentea neminem in suo districtu nisi
nere.ac Karfenses monaehi populsando injuriam ab Venetum debere vel posse perfrui ecclesiastica di-
eisdem Snbinensibusirrogatnm retinere curaverint gnitate, nisi forsan de ipsorem consensu exstiterit
ecclesiam memoratam.propterhocnonerat episcopo ordinatus.Cum igitur haec.si vera sunt.in prsejudi-
restitutio lacienda rnaxime cum e vicino contra-
; cium sint libertatis ecclesiasticae attenlata, discre-
riam esset sententiam super petitorio excepturus,et tioni vestrae per npostolica scripta mandamus qua-
qui petit quod redditurus est, dolum faceredigno- tenus praedictos ducem et populum Venetorum ut
scatur,sicut in civilibus legibus continetur. Medie- ipsum in archiepiscopatu praedicto, prout ad ejus
tatem quoque oblationum specialium quorumdam ollicium pertinet,permittantlibere minislrare.prae-
dierura idem episcopus in eadem sibi ecclesia ven- cipientes rectori et Venetis apud Duracium commo-
dicabat, quam eidem de plano procurator vestri rantibus ut restitutis bonis Duraciensis Kcclesiae
monnsterii reeognovit. His igitur et aliis intellectis universis, eidem super archiepiscopatu praefato et
quaicoram cardinalibus supradictis pars utraque pertinentiisejus nullam interant molestiam vel gra-
"
proponere procuravit.quia nobis constitit supradi- vamen, moneatis prudenteret efficaciter inducatis,
ctam ecclesiam Sancti Angeli constitutam esse in ipsos ad hoc, nisi aliquid rationabile quare id fieri
dicecesi Sabinensi, de concilio fratrum nostrorum non debeat objectum fuerit et ostensum,per ctmsu-
episcopale jus inomnibus spiritualibus eidem epi- ram ecclesiasticam sublato cujuslibet contradictio-
scopo adjudicavimus in eadem, illis duntaxat ex- nis et appellationis obstaculo compelleotes. Quod
ceptis quas per authentica scripta ei digroscuntur si non omnes. etc. duo veslrum, etc.

esse subtracta. hoc ad cautelam expresso, ut me- DatumViterbii, xv Kal. Septembris, pontificatus
dietaiem oblationum praedictorum dierum,qufesicut nostri anno duodecimo.
dictum est, ipsi procurator recognovit jamdictus.in XCV.
eadem ecclesia percipit [percipiat] annuatim Quia ALB4NIENS1 EPISCOPO.
vero instrumentum praediclum.per quod episcopus De eudem re.

supradictam ecclesiam intendebat sibi quoad tem- (Viterbii, xv Kal. Septembris.)

poralia (71) vindicare, ad faciendam sup^r hoc fl- Ex litteris venerabilis fratris nostri Duraciensis
dem invalidum esse cognovimus, utpote propter archiepiscopi nostris est auribus intimatum quod
praedicla dejure suspectum, vos ab impetitione cum Ecclesiae Duraciensis canonici e.umdem in ar-
ipsiusquoad temporalia ejusdem ecclesiae senlen- C chiepiscopum elegissenl,et venerabilis Iraternoster
tialiter duximus absolvendos, eidem super hoc si- Constantinopolitanus patriarcha eleclionem, eic.ul
lentium imponentes. Nulli ergo, etc.hanc paginam in alia us<?ue rectorVenetorum apudDuracium com-
noslrae diffinitionis, etc. usque incursurum. morantium, etc. ul in aliausque recedere coegit ab
Datum Vilerbii xiNon.Augusti.anno duodecimo. illa. Cum igitur haec, si vera sunt, in praejudicium

XCIV. sint libertatis ecclesiasticae attentata, fraternitati

PADUANO ET CENETENSI EPISCOPIS. ET ABBATI SANCTl tuae perapostolica scripta mandamus quatenus me-
MARTINI DE COLLE CENETENSIS DIOECESIS. moratum rectoremet Venetos apud Duracium com-
Scribilur pro nrchiepiscopo Durnctensi. morantes, ut restitutis bonis Duraciensis Ecclesiae
(Viterbii, xv Kal. Septembris.) universis, eidem super archiepiscopatu praefato et
Ex lilteris venerabilis fratris nostri Duracicnsis pertinentiisejusnullaminferant molestiam vel gra-
arcbiepiscopi nostris est auribus intimatum quod vamen, prudenter moneas et inducas,ipsosab hoc,
cum Ecclesiae Duraciensis canonici eumdem in etc.uf in alia usque compellens.
archiepiscopum elegissent.et venerabilis frater no- Datum Viterbii, xv Kal. Septembris, anno duo
ster Constantinopolitanus patriarcha electionem decimo.
confinnasset ipsius et in episcopum consecrasel, q XCVI.
eumque direxisset ad regimen eeclesiaememoratue,.- NOBILI VIRO MICHALICIO CUMINIANO ROMAXMS.
rector Venetorum, qui domos, possessiones, the- Super eadem maleria.
saurum et alia bona dictae Ecclesiae occuparal.non (Viterbii, xviKal. Septembris.)
permisit euindem Duraciensem ingredi eivitalem Si te servum recognoscis illius quas servos suos
nec in ejusdem territorio commorari, et cum qua- adoptat in filios et coronat in reges.ipsius sponsam
damvice tanquam extraneus eamdem civitatem in- quae a dextris ejus in vestitu deauralo consistit.non
trasset, ipsura per suos satellites recedere coegitab solum te convenit non oUendere, verum etiam ho-
illa :propter quod accendens Venetias.a nobili viro noribus praevenire. Indeest quod nobilitatem tuam
duceVenetorum et consiliariis ejus bumiliter petiit rogaraus atientius et monemus.per apostolica tibi
utarchiepiscopatumpraeJictum ipsum permitterent scripta mandantes quatenus venerabilem iratrem

>i) In quarta Coliect. Spiriiuulia. Male, Codex Colbert. habet temporali.

P.ATiiOL. CCXVI.
107 INNOCENTII III PP. RKGESTORUM LIB. XII. 108

nostrumDur.iciensemarchiepiscopum possessiones A q uod procurator episcnpi sic respondit quod dicta

quas ejus Ecclcsiuin turra tuaoblinere dignoscitur venditio non in monasterii dptrimentum sed utili-

permittus pacilice possidere, fructus quos ei illis a tatem potius tacta fuit.cum de centum libris dena-
morle praedecessoris ipsius iliceris percepisse sibi riorum veterum solutorum pro ipsa.qui longe cba-
restituens universos.ejus intuitu qui bonum irre- riores erant usualibus denariis qui nunc currunt,
muneratumaliquodnonrelinquitetmalumnon prae- utiliorcs possessiones ad opus monaslerii einpts
lerit impunitum. fuerint, et residivi in ejusdem loci utihtatem con-
Datum Viterbii xvi Kal. Septeinbris.ponlificatus vcrsi. Praterea deconcilio fratrum et lidelium mo-
nostrianno duodeciiuo. naslerii dictus praedecessor tuus ad bujusmodi
XCVII. alienationem processit, sicut evidenter arguitur ex
instrumenti tenoresuper ipsa confecto.Sed boc ul-
ABBATI SANCTl PETRI DE LlNGRARIGi, ET ARCHIDIACONO
tinium tu prursus inticians,adid quod praemissum
DURICIENSI.
de eadem re.
est respundelias quod
abbas in inslrumento
licet

profiteaturvenditioneiu bujusmodi sefecissede fra-

(Viterbii, xvn Kal. Septembris.)
Uuraciensis truin suorum et fidelium voluntate, de illoruin ta-
Querelam venerabilis fratris nostri

archiepiscopi recepimus continentem quod nobilis B

™n assensu uonconsUt.quem intercessisse tabel-
lio non teslatur. Adjecit insuper procurator quod
vir DamelriusjudexAlbanorum quasdam possessio
cum Ricoverus olim abbas ejusdem loci inovisset
nes Ecclesiesusacalia bona contra justitiam deti-
dedimus super boc Lucano episcopo quaestionem, et bunse
net occupata. Unde ipsi nostris liiteris in

cum fructi- memoriae papa praedecessor noster Wlterrano

C.
mandatis ut possessione3 ipsas et alia

memorato resli- episcopoet prioriSanctitridianiLucanensiset magi-

bus perceptisex eis archiepiscopo
slru J. Pisano canonico, quibus causnra ipsam com-
tuat, ut tenetur. Quocirca discretioni vestra? per
miserat, injunxisset ut ante on.nia laborarent ad
apostolica scripta mandamus quatenus si dictus
compositionem amicabilem facieadam.perquosdaro
Dametrius quod mandavimus neglexent adimplere,
prudestes viros fuit compositum inler eos.ita quod
vos eum ad restitutionem ipsorum per censuram
dictus abbas trecentis et duabus libris abepiscopo
apostolicdm appellatione rewotajustitiamediante,
de novo receptis, de consilio etassensu G. presby-
cogatis.
teri ecclesiae Sancti Blasiide Bibon, ut dicebatur,
Datum Viterbii.xin Kal. Septembris, anno duo-
ad monasterium pertinentis, et Rusticellis Castal-
decimo.
dionis, HugoliniGuidonis, etquorumdam alinrum
Scrtplum est eidem nobili super hoc.
fidelium ejusdem monasterii, ut dicebaut, linem,
Datum, ut in alia.
C refutationem, transactionem et pactum do non
XCVIII.
pctendo fecit de omnibus supradictis. Processu
MARTINO ABBATI ET FRATRIBUS M0N4STERII 6ANCT.E
quoque lemporis inter Lucanum episcopum et mo-
MARI.E DE SERENA.
nasteriumtuumsuperpraemissisquaestionesuborta,
De revocalione alienationum.
coram abb.ite Sanctae Marias ile Masio et Mercato
(Laterani, IV Idus Martii.)
judice arbitris electis a partibus Aimericus abbas
In noslra praesentia constitutis tibi.fili abbis, et
praedictis loci, sexaginta octo libris ab episcopo Lu-
dileclo filio F. venerabilis fratris nostri episcopi
cano receptis, cum consilio et assensu H.monachi,
Lucani procuratori de rato litteras exhibenti au-
A. conservi, et laicorum quorumque fidelium mo-
dientia benigna concessa, tu alienationem integrae
oasterii, ut dicebantconiodoquo Ricoverus abbas
medietatis Podii rastelli, curtis de Monte castello,
feceratumnia refutavit. Unde cum composilionem
cum omnibus cisis, casalinis, terris et rebus ad
pradiclain idem prasdecessor nosler postmodum
praedictum castellum e.tejus curtem pertinr-ntibus,
confir narit, suam ad id intelligitur praestitisse
et cum omnibus casis, casinalibus. terris et rcbus
auctoritutem praesertira cum usque adeo conven-
quas dictum monasterium ullo modo habetvcl
;
re
tionem illuinduxeritapprobandam utconfirmationis
quirere
4 notest a Cecina usque ad Arnnm et usque
'
.,. ,, „ ,]• ,
D SU32 littenstenorom ejus dc vcrbu ad verbum fe-
sd E sam: scilicet m.
.

curle do colle Carelli, et in .. .

cerit adnoUri.
.

loco et curte de Taverle, ac in curtibus de Pndule,

deCapanule. de Sancto Petro de Camuliano, de Praeterea corara magistris B. et C. Pisani cano-

Ceule. de Perignano, de Lucagnauo, de Lavaiano, nicisjudicibus delegatis a nobis ad observationem

de Miliano, de Aqui, de Morrono, de Scupeturo et compositionis ipsius pcenainterposita teastrinxisse
de Cumulo, a Cuidone praedeccssore tuo Lucano dicebet. Unde flrmiter asserebat te contra vendi-
episcopo dudumfictam petiisti humiliterrevocari ;
tionem et compositiones precdictas nullatenus au-
allegansvenditionem ipsam in enormen raonasterii diendum, sed potius cundemnanduiu ad pcenam
laesionem, cura ultra quintupluni fuerit tunc dece- tum in alienationis contractu quam in ronpositio-
ptum, et contra forman canonicam,ut|>ote cui nec nibus coinprehensam. Wrum ex parte lua fuit ad
superioris auctoritas, id est Komani pontilicis.cui praemissa responsum quud per coinpositiones hu-
nullo mcdio suberat nec consensus seu subscriptio jusmodi laedi inonaslerium non dchebut, tum quia
mouacborum accessisse dignoscitur,attentuUm.Ad ipsisqurespecieui alionalionibuspraeluuduuti.ee su-
 109 P0NTIFICATU3 ANNO XII, CIUUSTl 120'.». 110
pprioris anctoritas ree capituli concensusncceseit, A tempore venriitionis elapsi sint, quia tamen cum
tnm etiam ctsi prredicti abbates pecuninm compo- quirto anno pontilicatus ejusdem C.praedecessoris
nendo rereperint.nibilominus tamen monasterium nostri coram judicibus a sede apostolica delegatis
tam in prima compositionequam etiam in secnnrio super praeriiclis possessionibus lisfuerit conteatata,
ullra quariruplum laeriehatur: quori facile probari tam quatuordecim unni a temporenotae litiselapsi
posse riicebas.Sed nec obslare poterat ronfirmatio quam etiain tempus vilae illicite alienantis debent
praelibuta.utpotepernimiami'jusdt'm praedeeessoris juxta sanctiones canonicas de computatione sub-
nostri oacupalionem obtenta : qui tenorem
licet duci, residuum temporis ad quudraginta annorum
compositionis jusserit arinotari, cum tamen riepre- limitem non aecedil. His igitur et aliis intellectis
henriere nequiverit ex eodem quam graviter mo •
quae tam tu quam parsaltera proponere curavistis,
nasterium laedebatur.absque alterutrius partis in- de fratrum nostrorum consilio tam alienutionera
juria vel jaetura confirmationem illarr intelligitur quam compositionesetiam suprariictas duximusre-
concessisse Sic etenim in jure civili reperitur ex- vocundas, procuratorem prasdictum super iis sen-
pressum,qucd si quis a principe simpliciter im- tentialiter condemnantes, ita videliiet ut tam ad
peiraverit ut in publico loco aedilicet,non est intel- reeuperationem supradictae pecuniae quam etiam
ligendum ut cum incommodo alicujusid fiat, nisi g expensarum quae pro meliorationererum monasterii
forsan et hoc fuerit impetruium. Et ideo cura forsitan factae sunt idem episcopus, cum voluerit,
rescriptum contra jus elicitum, nisi tale sit suam justitiam prosequatur. Nulli ergo omnino
quod petenti prosit nec laedat alium,omnibus ab hominum liceatbanc paginam nostrae diflinitionis
debeat refutari,ex conlirmatione hujusmodi dictus infringere vel ei, etc. usqae incursurum.
episcopus commodum consequi non debebat. Datum Laterani,iv Idus Marlii,pontiIicatusnostri

Praelerea irrefragabili argumento videbaris anno duodecimo.

ostendere quod intentionis praedecessoris nostri XCIX
non compositionem praedictam in dispen-
existitit EPISCOPO ET F. ET 8. ARCHIDIACONIS SALAMANTINIS.
dium monasterii confirmare. Cum enim post mo- Confirmatur sententia lnla pro monustvrio
dicum temporis dictus praedecessor tuus, qui prae- Co/embriensi.
dicta distraxerat, super diversis fuisset excessibus
(Viterbii, iii Non. Augusti.)
ineusatus, et Suanensis episcopus de mandato
ejusdem praedecessoris nostri inquisisset super convenlum mo-
Inter dilectos filios. priorem et
illis plenius veritatem.ac pro eo praecipue quod nasterii Sanctae Crucis Colembriensis ex parte
una
confessus est coram eo se medielatem Montis Ca- q e t M. et I. presbyteros, G. I. P. et M. diaconos et
stelli et trium illarum pro trecentis duodecim libris P. 1. et M. ac quosdam alios clericos capelloe mo-
et una cultra Lucano episcopo vendidisse, ipsum nasterii memorati ex altera, quos ad praesentatio-
ab administralione removerit, abbatiae riictus prae- nera eorumdem prioriset fratrum ad titulum ipsius
decessor noster quod a Suanensi episcopo factum monasterii dicebatur venerabilis frater nosler Co-
fuerat approbanJo mandavit ut quamvis venditio- limbriensis episcopus ordinassc,super ordinalione
nem factam Lucano episcopo conlirmasset, nihilo- ipsorum et restitutionis sententia adilecto filio ma-
minus tauien idem episcopus super possessionibus gislro P. priore Sanctae Mariae Montis majoris et
ab abbate praedicto emptis taliter cum substituto conjudicibus suis auctoritate nostra lata pro eis
componeretnead eumpropterid querimoniapcrfer- exoi ta materia quaestionis, post altercationes mul-
retur. Fuit insuper ex tua parte propositum quod tiplices et varias allegationes propositas coram ve-
monasterio nocere non poteratquod tu nupercorn- nerabili fratre nostro episcopo et dilectis filiis

positionem ipsam promisisli coram supradicti de- decano et Zamorensibus, quibus ultimo
car.tore
legaiis a nobis judicibus observare,cum hoc niinis commisimus causam ipsam, quasdam ejusdem Co-
incaute in monasterii laesionem absque nostra et limbriensi3 episcopi litteras exhibuerunt duo ex
tui capiluli conniventia promisisses. Sed ad hoc rj clericis memoratis, videlicet P. Bartholomasi et J.
pars altera respondebat quod etsi a principio con- Nunonis, in quibus continebatur expresse quod
sensam capituli non habuerit, postea tamen lit- P. Colimbriensis episcopus ad titulum monasterii
teras super hoc obtinuit ab eodem.licetnon fuerint S.mctae Crucis et praesentationem prioris et con-
judicibus praesentatae. Verum tu hoc prorsus in- ventusejusdem promoveratquosdam clericos.unum
ficians allegasii quod cum no'jis de promissione in Presbyterum, etaliosin diaconos et subdiaconos
hujusmodi postea constitisset, nos nolentes qnod et Ostiaros, quorum nomina in suis litleris expri-
incuria vel delictum personae in damnum Ecclesiae mebat, inter quae videbanlur praescriptorum cleri-
redundaret, dictis dediraus judicibus in praeceptis corum nomina conlineri, quibus in ejus praesentia
ut juxta mandati nostri tenorem in negotio proce- competens luerat bcnelicium repromissum.Cumque
dere non tardarent. Sed nec quadragenaria prae- fuisset a priore et fralribus allegutum easdem litte-
scriptio, de qua, licet perfunctorie, mentio facta ras nunquam de conscientia episcopi emanasse, ac
fuerat,locum sibi poterat contra monasterium vcn- super hoc fuisset aliquandiu liligatum, in hoc de-
dicare quia licet quinqunginta et unus anni a
; mura partespariter convenerunt,ubrenuntiatisom-
111 INNOCENTU III PP. REGBSTORUM LIB. XII. 112

nibus quae gesta crant in causa ut si Colim- A cpi>copus euper eodera faclo transmisit litteris
briensis episcopus tenorem recognosceret liitera- quibus pars monusterii ut-a fuerat, sicut idem
rum, ipsi j udices juxta suum arbitrium facerent episcupus asserit, omnino ccmcordet,a quibus cle-
clericis ipsis, pro quibus praedicta sententia lata ricorum litteras non est dubiuiu discordasse.
fuerat, in monaslerio provideri si vero non reco-
; Caeterum proourntor clericorum easdem iitteras
gnosceret tenorem earum, ex toto absolverent fuisse falsatas prorsus inlicians.proponebatalterius
priorem etconventum ab impetitionibusclericorum. tenoris luisse litteras quibus monusleriura usum
Cum autemjudices certiorari perdictum episcopum fuerat quam quaa ad nos Episcopus desti-
sint illae

petiissent.licet episcopus nimis obscure primitius navit, adjiciens quod etsi ejusdem tenoris forsitan
rescripsisset, postmodum tamen nimis intricato cxtitis?ent, contra sententium tamen auctontute
respondit hoc modo Hecordamur quosdum clericos
:
promulgatam in pra?judicium clericorum
apostolica
ccclesix Sanclx Crucisad iitulum monasterii et pne- credendum non erat, episcopo in hac parte, cum
sentaiionem duorum vel irium canoniccum ejusdem non juratus extra judicium testimonium dederit.et
loci promovissc ad ordines ac eudem super ordina- sit in assertione propria singularis.et ideo sibi soli
iionesua nostras litleras concrssisse;sed qui fuerint. credendum non erat.quantacunquefulgeat dignita-
etan HUerarum tenor de nostra vonscienlia emaua- p te.Allegavitpraetereacompromissiverba noncaptio-
Mrit, non recolimus. se, sed sane potius esse intelligenda, ut s.ilicet

Super hujusmodi vero responsinne conscribi verba negative concepta in aflirmatinnem resol-

fecit idem episcopus tria partia litterarum ;

qua- vantur hoc modo : Si episcopus lenoreni recoguo-
rum unum saepedictorum clericorum partiet aliud sceretliltcrarum,secundum arbitrium judicum pro-
apud se ad
prioris et fratrum nuntio assignavit, videretur clericis memoratia ; si vero non reco-

cautelam tertioreservato. Verum cumutraquc pars gnosceret, id est,si recognosceret.non fuisse illam
traditas sibi ab episcopolitterus judicibus praesen- contincntiain litlerarum, prior el fratres ab impe-
tasset.pars prioris el fratrum asseruit litteras Co- titione absolvercntur ipsorum. Kt haec inUrpreta-
limbriensis episcopi clericis traditas per eosdem tiovidebatur merito admittenda,tum quia negantis
fuisse falsatas, cum in eo loco in quo scriptum factum per rerum naturam nulla est probatio juxta
fuerut, ulrum lilteraram lenor de nostra conscient\a legitimas sanrtiones,lum quia multi potuissent ca-

emanaieril, non recolimus, loco negative particulae susoccunerein quibus episcopusnon recognovisset
videlicet eliam, litteris quibus utebantur clerici
continer.tiam litterarurn, ut, si fursitan intcrim

poneretur.Porro cum tam superhoc articulo quam fuisset mortuus.vel mutus seu menle captus efle-

etiam super alio, an videlicet ex iis rescripsit C ctus aut in remotis partibus agens, vel etium prae-
'

episcopus recognovisset continentiam litterarum, sens.et requisitus nollet aliquatenusrespondere.et

sic clerici dobita fuissent piovisione fruslrati.quod
iuisset utrinque diutius allegatum,judices de con-
silioperitorum senlentiendo dixerunt episcopum intentioni tair, partis quain judicum obviasset. Ad-
saepedictumlitterarum rccognovissetenorein.priori jccit etiam quod illa verba : Si episcoput tenorem
et fratribusinjungentes ut praed ictis duobusclericis
recognosceret lilterarum, non ad verburum seriem
providerint juxta formam in autbentico eoruindom sed ad factum de quoin litteris agebatur erant po-

expressam, pro caHeris sententiam confirmalionis tibus referenda.Unde cum episcopus dixerit se re-

quam tulerant super praedieta restituiionis sen- colere quosdam clericos capellae Sanctae Cruris ad

tentia, sed ad tempus se suspendisse falebantur praesentationem quorumdaui fratruni ejusdem loci

eamdem,in statum pristinum reducendo,et praeci-

ad titulum monasteni ordinasse ac dedisse litteias
ordinatis, oblatas sibi litteras super quibus erat
piendo eam observari.Quorum sententiaro
(inniter
magister J.monasterii procuralor nuperapud sedem contentiorecognoscens propriosigilio munitas.licct
apostolicam constilutus coram dilecto lilio nostro dixerit se non recolere an litterarum tenor de sua
Pelagio Sanctae Lucise ad conscientia emanasset.tcnorem recognovisse intel-
septa solis diacono car-
1'gilurlitterarum quas veras et authenticas reputu-
dinali.quem ipsi et praedicto Joanni Nunonis pro- jj

curutori clericorum ipsorom auditorem b<it ;s;cut si aliqua? nobis littene offerrentur nostra
concessi-
mus, petiit revocari, allegans eos contra conven-
bulla munilaf 1
,
qnai nec rasae, nec cancellatae, nec

tionis seucompromissi tenorem sententiam pro- aliolitae viderentur in aliqua sui parle neque vitium
tulisse;quiacum Colimbriensisepiscopusscnpserit appareret in filo, stylo.charta. vel bulla, nec inho-

se non recolere an litterarurn tenor de sua con- neslumconlii.erent aliquid vel iniquum,elsi non es-

Bcieotia einanasset, ergo an is tenor litterarum semusmeinoressic fuisse in lacto processum quem-
fuerit dubitavit: erjio tenorem ipsum minime re- admodum litterarum series conlincret quia om-
cognovit; et ideo mandare judices nequiverunl su- nium habere meinoriam divioum r-sl potius qu«m
pradictis clericis provideri, utpote conditione in humanum procul dubio litteras approbaremus pas-
compromi^so apposita non exstante.Proposuit in- dem et per consequentiam earumdem intelligere-
super manilesle constarc litteras quas judicibus mur conlinentiam approbare.
clerici supradicti obtuleranl fuisse falsalas, cum His igitur et aliis coram prajdicto cardinale pro-
litterarum tenor quus nobis nuper Colimbriensis po.-itis plcnius intullectis, de fratrum noslrorum
 115 P0NTIFICATU8 ANNO XII, CIIRISTI 1209. 114

consilio sententiam prtedictorum judicum Zamo- A honestatis et antiquae devotionis qua Pistoriensis
rensium approbantes illam auctoritate apostolica Kcclesia semper in apostolicae ?edis reverentia
confirmamus. Quocirca discretioni vestra; per apos- et veneratione permansit consideratione inducti,
tolica seripta praecipiendo niandamus quatenus ad exemplar felicis recordationis Urbani, Pas-
eamdem sententiam faeiatis appellatione remota chulis, Innocemii, Anastasii, Alexandri et UrbaDi
inviolabiliter observari, contradictores, si quosin- tertiipracdecessorum nosirorum Romanorum pon-
veneritis, vel rebelles per censuram ecclesiasticam tilicum cnmilein Ecclesiam sub beaii Petri et no-
compescendo. Quod si non omnes, etc, tu frater stra protectione suscipimus et praeseulis scripti pa>
episcope, cum eorum altero, etc. trocinio communimus, statuentes ut quascunque
Datnm Viterbii iii Non. Agusti, anno duode- possessiones, quaecunque bona eadem Ecclesia im-
cimo. praesentiarum juste et canonice possidet, aut in
C. futurumconcessionepontificum.largitateregum vel
CANONICIS REGELARIBUS ECCLESI__ BEATl PETRI DE principum,ol)lationefidelium,seualiis justismodis
TORGATONA. prasstante Domino poterit adipisci, firma tibi tuis-
De canonicis insiituendis in ecclesiis parrochialibus. que successoribusetillibatapermaneant. Sancimus
(Viterbii, in Non, Septembris.) g etiam ut dicocesis Pistoriensis episcopalus(72), sic-
Cum a sede apostolica postulatur quod aequitati ut ejus termini praedictorum praedecessorum no-
sitconsonum et conveniat rationi, ad concedendum strorum privilegiis distincti sunt, sic in jure et con-
debemus prompti et faciles mveniri etjustae poscen- ditione Pistoriensis episcopi sine alicujus molestia
tium vota propensiori cura et sollicitudine promo- vel inquietudine perseveret ;
per quos nimirum
vere, ut tantoin amorem etdevotionem sacrosanctae terminos subreptae capellas et ecclpsiae consiitutae
Romanae Ecclesiae ferventius exardescant quanto se esse noscuntur, capella videlicet de Capraria, ca-
cognoverint majorem apud eamaffectinnem etgra- pella hospitalis de Rosaria,plebs deMassa,capella
tiam invenisse. Eapropter, dilecti in Domino filii, de Vincio, capella de Bucuniano, capellri de Castel-
veslrisjustis postulationihusgrato concurrentesas- lonovo, capella Martini in Monteculli, ca-
Sancti
sensu, ad exemplar felicis recordatiouis Alexandri pellae sanctae Marias MagdaleDae in Colle, capella de
papas praedecessoris nostri auctoritate vobis apo- Valasano, capella de Verruca, superquam praefati
stolicaindulgemusut in ecclcsiis vestris, cum vaca- praedecessoris noslri Urbani post tertiam et quar-
verint, liberumsit vobisquatuor vel tres ad minus tam discussionem est prolata sententia, capella
de canoDicis vestris instituere, ex quibus unum bospitalis de Fanano, capella Prati episcopi, ca-
dicecesano Episcopo prasentetis ut ab eo curam p pella de Rotie, capella de Cerbaria, capella Montis
suscipiat animarum, ct vobis de temporibus, llli acuti, capella de Insula, capella Sancti Salvatoris
vero de spiritualibus, debeat respondere. Decerni- sita prope Pratum juxta Qutuen Bisentium, capella
mus ergo ut nulli omnino hominum liceat hanc Sancti Martini in Cojano,curtem etiam quae vocatur
paginam nostree concessionis inlringere vel ei, etc. PavanainfraPistorieusem comitatum cum castello
usque se noverit iDCursurum. Sambucae infra ctirtis confinia constructo, sanctae
Datum Viterbii, iii Non. Septembris, pontificatus PistoriensiEcclesiaeconfirmatnus.sicut avenerabilis
nostri anno duodecimo. memoris comitissa Mathilde beati Petri lilia post
CI. diu exarninatam a eompluribusjudicibus ac juris-
SOFFRIDO P18T0R1EN8I , EPISCOPO EJUSQUE SUCCES- peritis actionem per judicium BernardiS. R. E. pre-
,

SORIBUS CANONICESUBSTITDENDIS IN PERPtTUUM. sbyleri cardinalis etjam dicti Paschalispapae vicarii

De confirmatione priui/egiorum. in manus dignae recordationis Udebrandi praedeces-
(Laterani, xiv Kal. Novembris.) soris tui et fratrum ejus restituta esse cognoscitur

Quoniam universalis Eeclesiae curam, Deo, prout Porro decimationes de Monte murlo, de Prato, de
ipsi placnit, disponente suscipimus,
Sancto Paulo, de Colonita, de Montemagno, de Ca-
oporlet nos
fratres nostrosepiscoposampliori rharitatediligere
sale, de Lamporecho, de Creti, de Spanareclio,

et Ecclesias eorum gubernationi commissas U 1 uas de la,corum manibussotertia praedicti praede

prote-
cessoristui eripuit, nullus unquam ab Ecclpsiae.jure
ctionesedisapojtohcaecommunire,i|uatenustameis
quam et clericorum usibus alienare praesumat. Idipsum
Ecclesiis quas ipsorum regimini sunt com-
de caeleris curtibus praediisve pra^eipimus quae ho-
missae sub aposiolica tnitione manentibus et apo-
die in Ecclesiae Pistoriensis possessione persistunt,
slolorum principis patroeinium conlra pravorum in-
cursus adeptis,
videlicet fle Lizano, de Mammiano, de Caumana,
et ipsi officii sui prosecutioni va-
de Batoni, de Satornana, Brandellio, Piscia, Grop-
leant propensius imminere, et commissae ipsorum
pule, Vinaciano,Tobiano, publica silvamortua, Vi-
pastioni oves Dominicae vita, pabulum apud eis,
zule, Platathaneze, Cellerri, et de terra sita infra
cessantibus pravorum molestiis, uberius etquietius
possint jugitur invenire. Eapropter, venerabilis in
episcopatum Bononiensem, quam tenuerunt homi-
Christo frater Soffride Pistoriensis episcope, ettuae
de Valle Biderla, curte de Spalliolo.

(72) Vide tom. III Ital. sac, pag. 339.

II.-- INNOCENTII 111 PP. RBGESTORUM LIB. XII. 1)6

lnsuper conlirmaraus vobis plebem Sancti Hip- A tionisDominirae anno 1209, ponlifiealus vero do-
polyti in Alpe,plebem Sancti Laurenlii, plebemin mini Innoccntii papae III anno duodecimo.
Montemurlo, plebem de Villiano, plebem Sancti Cll
Quirici, plebem in Monte Cucuili, plebem in Sa- LUNDENSl AnCIIIEPICSOPO.
tornana, plebem de Brandellio, plebem deCaunia- Oe conversione Hntandx.
nt, plebem Sancti Marcelli, plebem de Lizmo, ple- (Laterani, m K.l. Novembris )

bem de Popillo, plebem de Pitellio, plebem de Kur- Ex tuarum perpendimus serie litteraruni quod
falo, plebem deCellc, plcbemdeCalloria.plebem de cum qusdam terra quae Finlanda dicitur, operante
Vinaziano, plebem de Massa, plebem deCreli, ple- Pdtre luminum, a quo omne datum optimum et
bem de Lamporeceln, plebem de Limite, plebemde omnedomum perfectum descendit, nupcrquorum-
Artiminn, plebem de Seiano, plebem de Quarrata, dam nobilium mediantesollicitudine ad fidemcon-
plebem de Montemagno, plebem de Tobiano, ple- versa sit Christianara, in qua modo puer Jesus pro-
bem Sancti Hippolyti, plcbemSancli Pauli, plebem ficitsapienliaelaHale, episcopo ejusdem terrae posl-
de Aiolo, plebem Sancli Justi, plebem de Colonica, quam in propagalionecatholicae fidei cursum euum
in Pratoplebem Sancti Stephani. Ad haec adjicientes ibidem legitime consummavit, ad c.jclestis remune-
sancimus ut occasione privilegiii quod Pratenses a R ra tionisbraviumevocato.uullusestei bactenus sub
Roraana t)role?ia.sehaberecongaudent,nullainjuria stilutus. Nam rum propter novellum plantationem
vel diminutioautinobedientia matrisuaePistoriensi ejusdem rcgionis hominum perlinaciam ac loci
et
Ecclesia? scu cuilibet supradiclarum plebium, vide-
etiam intemperiem electusibidem non ad honorem
licet Sancti Pauli, Smcti Hippolyti, Sancti Petri de
assumptussed expositusmartyrio reputetur.nullus
Aiolo, Sancli justi, et de Colonica, vel alicui in ali- fere ad illius regimen sedis aspirat nisi qui divini
quo inferatur, nec Praten.-is Ecclesia vel clerici veibizelosuccensuspati exoplat pro Chrisli nomine
ipsius loci eodem scripto contrajustitiam vel digni- cruciatus. Vcrum cum vir quidam moribus, ut asse-
latem aut obedientiam Kcclesiae seu episcopi Pisto- ris, et a;tate maturus el scientiaet virtutibus redi-
riensisutantur.sed quemadmodum praedecessorum mitus, qui propter vcrhum Dei, quod populo illiali-
nostrorum Urbani, Paschalis, Innucentii et Alexan- quandiu pradicavit, ab eis plura jam sustinuit pia-
dri atque alioruui, seu etiam bonsememoriasPelriet
cula passionum, ad illius Ecclesiae regimen sit vo-
Ildebrandi Pistoriensium episcoporum tempore ex-
catus, ut sic prs.-it aspirans ad illud quod magis
Btilit, ita jamdicta PratensisEcclesia absquealiqua
consequatur martyrium quam hunorem.ipsi, exeo
diminutione potestatis aut dignitatis Pislonensis
quod non est de legitimo matrimonio natus, sine
Eeclesiae vel episcopi, eis in omnibus et per omnia
^ icenlia nostra niunusconsecrationisimpendereno
|

obediensct subjecla permaneat. Prohibemusinsuper

luisti. Cumigitur urgens exposcat necessitasetevi-
ne infra episcopatum tuum ullus ecclesiam velora-
dens utilitas idrequirat, nobishumilitersupplicasti
lorium sine assensu tun velsurcessornmluorum de
utcumeo
dispensure misericordiler dignaremur.
novo construere audeat : salvis Umen privilcgiis
Nos igituriuis postulationihusinclinati, per aposto-
Romanae Ecclesiae. Liceat quoque libi cl successo- mandamus quatenus est cum eo
lica scripta si ita,
ribus tuis baptismales ecclesias in eadem dioecesi
vice nostra dispenses. injungens eidem ut.sicutin-
constituere, si necessilas visa (uerit imminere De-
coepit.eamdem novcllam plantationem informet vcr-
cernimusergout nulli omnino hominum liceat prae-
bo pariler et exemplo et insistrre studeat diligenter
fatam Pistoriensern Ecclesiam temere perturbare,
ad extirpandum pag^nitatis errorem et terminos
aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, omnes
Christianre fidpi dilntandos ; quia licet vir-
minucre, seu quibuslibet vexationibusfaligarc ;sed tamen perseverantia coro-
tutes ad bravium, sola
omnia integra et illibata serventur tam luis quam natur.
tuorum fratrum et pauperum usibus profutura, sal- Datum Laterani, 111 Kal. Novemb., pontificatus
va sedis apostolirEe auctoriiate. Si qua igitur in fu-
nostri anno duodecimo.
turumecclesiasticasajcularisvepersonahaiicnostraa
CIII.
constitutionis paginam sciens contra eam temere D
ILLfSTRI MOI DACI.E.
venire tcntaverit, secnndo tertiove coinmonita nisi
Sundetur ut pugnrl adversus pagnnos
reatum suum congrua salislactionecorrexerit, po-
(Laterani, n Kal. Novemhris.)
testalishonorisque sui dignitate careat, reamque se
Suggeslor scelerum semper antiquus, qui semper
divino juilicio existere de perpelrata iniquitate co-
qurrrens qnem devoret, lanquam leo absorbet flu-
gnoscat, et a sacratissimo corpore ac sancuineDei
vium nec miralur, habens liduriam quod Jordanis
et Domini Rcdemptoris noslri Jesu Christi aliena
influat in os ejus, qunsdam jumentis insipientibns
liat, atquc in extremoexaiiiioe.iistricta°uUionisub-
quibna vere sunt siniiles, cnmparandos adeo exr.-c-
jaceal. Cunclis autem eidem loco suajura servan-
cavit quod factorem suum.qui pclle ac carnibus il-
tibus, etc. usi/ue in /incm. Amen, amen, amen.
los vcstit, nervisque cnmpaclis et osfibus vitam et
Datum Laterani per manum Joannis Sanct.rMa- misericordiameisdftdit,penitnsignorantcs reveren-
riae in Cosmidin. diaconi cardinalis S. R. E. cancel- tiam exhibent rreatura? quam deberent impendere
larii xiv Kal Novcmbris, indictione xtn, incarna- Crcatori, ot dHmnabiliter idolorum cultibus inhe-
117 PONTJFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. 118

rentes Christiani nominis professores abhorrent, A procuraverit incrementum modis quibu9 poluit et
eosque qui sibi praedicantverbum Dei tanqnam ma- honorcm, decet impcrialem excellenlinm, tum cx
lelicos persequunlur. Licet autem aitversus hujus- hoc,tum etiirn quia pergit in servitium Jesu Chri-
modi barbiras nationes regno tuo conterminasproD- sti, tuum favorem impendere ac ipsius petitioni
lium Domini prsliando mullos saepp lubnres susti- praestare consensum. Monemus igitur celsitudinem
nueris et cxpensas.nuper lamen imber divinae gra- tuam attentius et hortamur quatenus universos tibi
tiae terram cordis lui sanctae praedieationis vomere suhditos ab ejusdem regni molestatione itacohibeas
diligenter excultam adeo fecundavit. quod divinae et relrenesquod pium ipsius regis propositum pro-

zelo legis accensus apprehendere arma et scutum pter infestationem ipsorum non possit vel non de-
iterato proponis, ut juxta parabolam evangelicam beat impediri,sed interim regnum ejue taliterasse-
debiles et infirmos, caecos et claudos ad nuptias cures quod hujus peregrinationis particeps effici

summi Itegis intrare compellas^ltactisque barbaris merearis.et tam regem ipsum quam alios qui au-
nationibus in sagenam fidei orthodoxae, illuc viror dierint te ipsi vices debitas impendisse per hoc de-
junci et calami valeat suboriri ubi habitaveranthac- votius ad servitium imperatoriae sublimitatis incli-
tuum propositum in
tenus struthiones. Nos igitur nes. Quod autem super hoc duxeris faciendum. im-
Domino commendantes.devotionem regiam mone- n perialis nobis celsitudo rescribat.
mus attentius et hortamur,et in remissionem tibi Datum Laterani, h Kal. Novembris, etc. ut
peccaminum injungimus quatenus amore illius qui supra.
captivitatem nostram suaduxit virtute captivam.ad In eumdem modum scriptum est universis Chrisli
exslirpandum erroremetterminosChri-
pa'_'anitatis kdelibxis in regno Daruc constitittis, usque struthio-
3tianae fidei dilatandos viriliter te accingas, neque nes.Nos ergo pium ipsius regis propositum in Do-
timeas passiones hujus saeculi, quae condignaenon mino commendantes, universitatemvestrum mone-
eunt ad futuram gloriam quee revelabitur in nobis, mus attentius et hortamur, vobis in remissionem
sed in forti brachio et extento confundas cum suis peccaminum injungentes quatenus amore illius qni
idolis spurcitiam paganorum.ac tanquam slrenuus captivitatem nostram, etc. usque dilatando, cum
miles Christi forliter et polenter in hujus cerlami- ipso rege vos viriliter accingatis, neque timeatis
nis agone contendas, gloria sempite.rna, quae in passiones hujus saeculi, quae condignae non sunt ad
cor hominis non ascendit, si legitime certaveris, futuram gluriam quae in nobis revelabitur, sed, in

coronandus. forti brachio et extento confundenles cum idolis

Datum Laterani, n Kal. Novembr., etc, ut in suis spurcitium paganorum.regi vestro talitcr assi-
alia. statis quod tanquam strenuus miles Christi fortiter

civ. ei potenter in hujus certaminis agone contendat,

OTTONl ILLUSTRl ROMANORUM IMPERATCRI SEUPER pro tam sanctae peregrinationis labore retributio-
AUGUSTO. nis aeternap praemium rpcepturi.
De eodem argumento. Datum Laterani,II Kal. Novembris, anno duo-
(Laterani, n Kal. Novembris.) decimo.
CV.
Suggestor scelerum serpens anliquus, etc. ul in
L1TTER.E MISS* DOMINO PAPyE.
alia usque perspquuntur. Licet autem charissimus
Waldemarus, rexDanorum De neg tio lerrse sanctse.
in Christo filius no^ter
illustris.adversus hujusmodi barbaras nationes re- Reverentissinio in Christo Patri ac domino Inno-
gno suo conterminas pra?lium Domini praeliando centio Dei gratia sanctas sedis apostolicae summo
multos saepe labores sustinuent et expensas,nu|>er pontifici J. Salembriensis, P. Panedocensis, J. Ga-
tamen irober divinae gratiae terratn cordis pjussan- tam promptum
lopiolensis episcopi, licet indigni,
ctae praedicationis vomere diligenter excultam adeo qunm devotum lamulatus obsequium. Sanctitatem
fecundavit quod idem zelo divinae legis accensus vestram scientes nullis in sua velle deesse justitia
apprehenderearma et scutum ilerato proposuit.etc. cunctisque qui vestrae protectionisimplorant subsi-
D dium proqualitate suae petitionis libenter vellesem-
ut inalia usque hactenus struthiones Sed quoniam
rege ipso in tam sanela peregrinatione prolecto per adesse, quanto magis obedientiae filium vestrae
quidam Teutonici regoum ejus crudeliter deva9ta- propitialionis gratitudine credimus confovendum,
runt, ex eo forsan sumentes audaciam delinquendi tanto minus judicanius alicui fore tutum si vel

quod rex absens eorum non poterat incursibus ob- remissus pro viribus adimplere Don curaverit quod
viare.idem nobis devotissimo supplicavitexcellen- pro juslitia vestra paternitas et jusserit faciendum.
tiam tuam nostris litteris ailmoneri ut ex tua fiat Proinde cum detractoribus, Paler sanctissime, sit

permissione securus qund quandiu fueritin exsecu- a quolibet qui Deum recte colit et sanctorum Pa-
tione peregrinationis ejusdem,ipsum ab aemuliset trum regulas custodire dignoscitur studiosius et
persecutoribus regni sui sub iraperiali potestate de- vivaciter occurrendum,domino patriarchaeConstan-
gentibus non oporteat lormidare.Cum autem idem tinopolitano qualiter quod in vestris super institu-
rex nostris exhortationibus invitatus magniticeniiae tione Sanctae Sophiae recepit in mandatis fuerit elfi-

tuae semper in necessitatibustuis astiterit,tuumque caciter prosecntus,ne miscendo falsa verispestifera

115» INNOCENTH III PP. RKOKSTOEUM LIB. XII. 120

maledicorura pernicies vitam raaculet innocentis et \ rans opportunitatem,cun<:tum clerum civitatis con-

justus existimetur injustus.testimooium perhiben vocavit.coramque nobis et illis praesenlibus vestrae

dum duximus veritatis. Litteras igiturad eumdem dispositionis litteras,quas primadie Jovis intrante

super causaqu«vert<batur inter ipsum etclericos mense Novembris se recepi^se Jiccl<at,clericis pere-

peregrinos qui Coustantinopolim convenerant mo- grinis haec etiam confitentibus in oranium audien-
raturi cura vestra puternitas destinasset, eas.sicut tiam decirao octavo Kalend.Januarii lecit aquodam
in veritate recognovimus, ea qua deboit devolione suo capellano publice recitari quae plurcs conli-
:

suscepit, nosque licet indignos episcopos et alios nentes excessus quibus ab adversariis suis coram
festinanler ad se.secundum quod earumdum litte- vestra paternilate dictus eral fuisse tnmsgressus,

rarum tenor coiuprehendebat, convocavit. Verum ipsum jurasse Venetis memorabant quod in ecclesia
quia temporis asperitas alios qui de longin ]uo vo- Sanctae Sophiae nullus nisi foret Venetus vel Ve-

catituerant ad ejus vocationem venire prohibuit, netiis per decennium commoratus institueretur

nobis et aliis quibusdam.quos sibi fidehter consul- canonicus ("4), et canonicos omnes quos in eadem
turus sperabat.in sua praosentia conttitutis.liHeras reciperet ecclesia ad consiuiile faciendum cogeret

quas ex parte veslra susceperat.ut ex omni parte, jurame.nturn.firmiter etiara promittenseisdeniquod

liceteius sufficientia super hoc interprete non indi- npertotam Romaniam pro posse suo nerco nisi Ve-
geret, certius per vestrum posset irreprehensibili- netus episcopus crearetur vel archiepiscopus. Di-
teradimplere mandatum, prsesentavit et fecit per- cebatur etiam quod non solum cardinaliuin.veruin
legi dil;genter,anobis consilium postulans instan- etiam jussioni vestrae steterat inobediens, imo,
tissime super eo quod praeter eos quos dominus Be- quod deterius est.ut non posset obedire de caetero
nedictus institutos a se canonicos et a domino praestiterat sacramentum. Suam quoque centuin

Petro cardinale nominatim recipi pra»ceperal (73), millibus marcarum argentieteo ampliusexspolians

conlra quos el nullos alios qui Sanctae Sophiae ca- ecclesiam.non solum dilapidasse, eed et alias, pere-
nonicos a praediclis cardinalibus se dicerent insti grinorum videlicet ecclesias, bonis suis exspo-
tulos, ad vestram per appellationem confugerat liasse ferebatur.Super quibus omnilius qualiterab

audientiam.de quibus tantum vestra pra ceptio quae ipso foret procedendum vestrae moderationis pro-
facta fuerat a partibus per ordinem meraorando visio cum statuisset,in eisdem litteris eidera super
secundum quod arbilramur, faciebat
satis aperte, sacramentn pra>memoratospecialiterduxistisdislri-
mentinnem, Dullis aliis etiam ad examen vestrae ctius praecipiendum quatenus si spontaneus hujus-

sanclitatis.qui contra dominum patriarchamsuper modi juramentura se fecisse recognosceret. ipsum

canonicatumSanctaeSophiaemoverentquerimoniam deberet publice cunctis praesentibus abjurare, et
per se vel per suos nuntios accedentibus compare- U quod illud de caetero non seivaret, similiter jura
banl et alii.qui cum litteras concessionis canonica- menlo firmaret.Ad quae dominus patriarchasubhac
tus Sanctae Sophiae Jdemonstrsrent nuas a domino verborum serie, secundum quod tara fideliterquam
Benedicto tempore sui recessus, sicut creditur, memoriter potuimus recolligire,vel sub aliis verbis
receper.int et hactenus ocruliaveraiit, vestrum pro eamdem sententiam continentibus respondit, di-
se recipiendis, sicut pro aliis qui per se vel per cens : « Fratrcs, tanquam lilius obfdicntiae, utpole

nuntios suos vestro coospectui praesentarunl, ad qni praeceplis sedis apostolicaedominoquemeopapae

dominum patriarchanifimitrr a&truebantemanssse Innocentio cupio semper esse fi lelis et devotus exi-
rescriptum, cujus tenore dicebantse velle canoni- quando-
slere et ab ejus ohedientia pro nulla causa

catum repetere noniinatum. Quocirca licet in jam que diverteie, coram Deo et vobis vere prottMor
dicto rescrij to nullius dubitalionis 30rupulus esse quod hu.jusmodi sacramentum qund dominus papa
videretur.ejus tamen tenore vigilautius examinuto, narrando vobis audientibus me lecisse commemo-
prout ingcnii nostri capacilas potuit comprehen- rat.in suis litteris nnn deleo nec pnssum sponta-

dere.nos praedictas rationes con6iderantes, et quia neus salva conscientia per singulas sui partes reco-

generalis esl et juri conveniens haec apostolicse gnoscerc me fccisse,cum plura contineai quae lanto

sedis consuetudoquod de iis tantum quae sunt in D magis distant a ventatc quantomagisabadverSHiiis
queesiioneni deducta ilifliniat ordioe judiciario.do- meis ipsa non dubito domino pnpae mendaciter
mino patriarchas coosilium quod nobL redius vide- fuisse supgesta.Nihi! enim de promo.endis vel non

batur dedimua hujusuiodi,vestrae non fuissescilicet promovendis episcopis nisi Veneti forent n me fuit
intenlionis quod alios dominus patriarcha per litto- per Venetos vel alios alinuando rrquisilum, nec

ras vestrae sanctitatis reciperetenerctur quam quos aliquam leci super hoc eis aliquando sponsionem,
dominus Beneilictus a se canonicos institutos et a ncc ullum Venetis praestiti sarramentum perquod
domioo Petro cardinalibus iiominatim praeccpcrat aliquo tempore domino papn-reverentiam non exhi-
recipiendos: qui postquam nostro fuil et aliorum berera vel exhibere non pnssuni lam debilam quam
rji rotam, vel quod in aliquo suorum mandatorum
prudentum virorum consilio conlirmatus, prose-
quendi mandatum vestrum festinanter sibi preepa- mibi liceniiam demere videretur ei eemper et ubi-

(73) Vido lib. II, epist. 76,77. H4) Videlib. xi.epiat. 76, 77, Ub. uu, ep. 18.
121 PONTlFiCATUS ANNO Xlf, CHRISTl 1209. 122
que perfectius famulandi. Nihilominus tamen ea A. videretur, et meus Constantinopolim acceleratus
quae de his qua» per adversarios meos contra me accessusefficeret ut quodipsiscfacturosin absenl a
fuerunl, proposita.nc super haec aliqua dubietas in meanequitercogitaveruntetetiampraedicebant, me
cordibus vestris, quaj me vohis suspectum reddere praesente cohibit: facere non attentarent. Quod in
pos3it, ullerius r^maneat.eum omnimodae simplici- veritatcpraeseniiam meim pnstmudum reverentes,
tatis puritate vobis perordinem declarabo. Me igi'ur cumeffeetu facere nullatenus prfesumpserunt per
;

Roma redeunte, |inusquam Venetias perveaissem, quod eliam sacramr>ntum sedis apostulicae vigor
jam deductis iis ad notitiam Veoetorum quaa super in aliquo perdere minime videretur auctoritatem-
ecclesiaSanctae Sophias coriimuniteret indifferentrr Juravi siquidemquod nullus in ecclesia Sanctae So-
omnibtis participandadominus papa inihi praecepe- phia? per me reciperetur canonicus nisi foret Ve-
rat, ducis tilius cum popularium
suis consiliariis et netusnatione vel iuecclesiis Venetorum decennium
numerositas adversum me, <]uam cito Venetiis commoratus, et quod neminem canonicarum qui
applicui, tumultuosius exclamando surrexerunt, simile non faceret sacramentum (75); non ita tamen
mihiquidquid factum fuerat imputantes. Dolentts praecise sicut a principio Veneti postulabant, eed
etenim multum limere videbantur ne si de natione cum tali adjectiooe, salvo scilicet obedientia sedis
qualibetin ecclesiajam dictacanonici (ierent indif- n apostolicae eijuramento quod exhibuitdomino papae
ferenter, eamdcm quaj mediante pactione quamdo- Innocentis; silvoque speciali mandatoquod ipsevel
minus imperator et ipsi tempore divisionis imperii ejus successores mihi super hoc aliquando deman-
concorditcr celebrarunt etsserat in partem suam, darcnt et operam me daiurum bona fiile promisi
;

tandemmultiplicatonumeropcregrinoruin.processu quod per totam Romaniam nullus promoveretur in

temporis ad alios deveniret Quocirca remedia labo- archiepiscopum nisi foret Venetus. Haec igitur et
rantes studiosius invenire quihus evacuarevel im- nulla alia quae spectaut ad puesens negotium, me
pedire possentquod dominus papa recte faciendum fecisse salva conscientia spontaneus recognosco :

sUtuerat, quoddam postularunt a me sibi Geri quae, sicutDo ninus papa mihi mandavit, abjurare
8acramentum : quod qnia saepius et instantissime vobis prssentibtis non recuso. »
requisitus eis facere non consensi, mihi passagium Quibus diciis.manibusque librosuperpositis.praa-
denegabant et civitatis egressum. Creditores quo- dictum sacramentum, et quod in posterum illud
que mei,quibus sacramento tenebat Venetiis pecu- non servaret libenter juramento firmavit.canonicos
niam reddere mutuatarn, cum tanta durilia requi- etiam cogens abjurare quod in sua receptione se
rebant eamdem ut inducias ad solutiouem pecunias juraverant servaturos. Quo facto, clericos omnes
vel modicas indulgere mihi nullatenus consenti super quibus eum vestrura constabat rec^pisse
rent praecipue cum recessum meuin, quemVeneti
;
<-•
man latum,recepit in canonicos, praeter illos quos
praepedierant,timerent plurimum retardari ; et ila interim gradus sublimiorad episcopalemvocaverat
creditorum rr.e coarctabat importunitas ut non so- dignitateui, taliter quod illos quos habere potuit
luta pecunia.quamsolius adjutus patrimonii facul- prssentes, umnes in usculo pacis recepit, lucura-
tate restituere non poteram, nec aliquis qui me que sinsulis ass'gnansin choro, constantereisdem-
vellet ab eorum manibus absolvere creditor com- contra quo;libet qui mandato vestro contradicentes
parpbat, mihi etiamsi copia recedendi cum pas- eis nocere molircnlur neque ad mortem suam pro
sagio concederetur, sine perjurio recedere non viribus sedaturum protectionem promi-dt. Absentes
liceret.Ex alia parte praeterea vehementissime per- vero.quos animo jam receperat, se promisit quan-
urgcbar, pro eo quod si quamlibet moram me do Constantinopolim redierunt.corporaliter admis-
Venetiis ulterius detinere contingeret, imminere surum,dicensetiam quod a priucipio, si voluissenl
mihi pariter ei providebam periculum.
Ecclesiae ejus consiliisaequievisse.longo jamtempore
retro
Nam Veneti properanter Constantinopolim profi- peractum tuisset quod videbatur tunc ultimc con-
ciscijam parati, de basilica Sanctae Sophiae the- summatum. Consequenter, ut per expericntiam
saun residuum quod ibi remanserat, de quo mihi supe.r Ecclesiae comruunitate mauiieste
monstraret
debebat et servitoribus Ecclesiae in posterum pro- D semper observare se velle quod, mediante sacra-
videri, violenter rccipere proposuenmt et hoc se mento, de vestra jussione promiserat, quemdaui
facturos manifestius minab.intur. Quod jam dicti clericurn nutione Placentinum,qui dicitur magister
creditoresevenire posse pertin.escentes, praedictum filasius, cunctis praesentibus instiluil ibidemcano-
debitum, cum sublato perVenelos memorato the- nicum. Ad ea vero quae contra ipsum supcr eccle-
sauro non sperarentaliunde fore solvendum.fortius siarum quaruindarn exspoliatione dicehantur sic
et instautiusrepetebant.Inter hrcc igitur mihi diu- respondit, suum dirigens ad omnes sermonem :

tius fluctuanti de consilio prudentum virorum,quo- vobis universis et singulis ex parte Dei omni-
rum satis erat celebris auctoritas, occurrit nihil potentis et sub obtentu fidelitatis et obedientiae
faciendum quam Venetis facere
aliud cousultius quamjammihi fecislis,districte prscipio quatenus
sacramentum, per quod eis quoquo modo satisfieri supe.- exspoliaiioneecclesiarum,dequa nuntii pere-

75) Vide gesta Innoc. flf, cap. 99, et infra epist. 140.
123 INNOCENTII III PP. REGBSTORTJM LIB. XII. m
grinorum apud doTiinnm papnm me diffamarunt, A bitentur, tamen in eis integre mandatum vestrura
vpritutem non taceatis, sed si quis vestrum BClt proscqui libentissime non omisisset.
quod res pcclesiae suae vel alterius furtive vel alias In eumiem fere moilum srripsit univertilat cleri-

injuste vel quoquo modo receperim, paUm dicat corum upud Cvnstuntinopolim commorantium.
coram oranibus, in instanti duplicia recepturus. CVI.
.>

Nemine vero profitente quod de suis vel ecclesia- LITTER.« MtGlSTM MILOMS MISSJ! AD DOMINUM PAPAM.
rum quidquam recppisset,adjuiixit,dicens « Sum- Dc negotio fidei in 1'mvinria.
:

mam thesauri quem de basilica SanctaeSophiae di- SanctissimoPatri et domino Innocentio Liei gratia
cor usque ad centtim millia marcarum suslulisse, summopontifiriMilohumilisservusi jus voluntarium
decem et octo millia marcarum cunctis qui tunc debitaeservitutisobse>|uium.Postquamcumexercitu
erant canonicis praesentibus et scientibus vixfuisse signatorum a Lugduno per Provinciam u>que ad
protestor. Monternpessulanum processi.reverendoPatriCister-
Super eo autpm quod ab imperatoresexcenta hy- ciensi abbati et princibns visum fuit plurimum

perpora dicebatur injuste recepisse, quorum resti- expedircquodad terram nobilium virorumcomitum
tutionem.sicut in vestris litteris continebatur, cle- Provinciae etl''urealcariensis,pariini pro reformanda
rici requirebantinstanter,respon')it, nullius repre- R concordia inter eos, partiin pro cullecta facienda
hensionis notae de hoc tali ratione se demonstrans per ecclesias ad opns et subsidium exercitus Jesu
obr.oxium, et abeorum petitione sese penitus absol- Christi,celi'riterremeareiii.Cumquead Arelalensem
vendum (76). Dicebat enim quod illa trerenta hy- civilaleni venissem.oculata fiile perepexi qu d alias
perpera quae ratione quartae spectabant ad ipsum, fama intellexeram nunliare [nunliantej videlicet ;

cum nonduni tamen per vos quola sit ejus pars fu- quod vir nibilis Willelmus Porcelleti munitionem
tura fuerit terminatum.recepit ideo, nec in procu- quamdam fortissimam super duabus ecclesiis et in
rationem doinini cardinalis pjtisdem, sicut clrrici cecmeteria i| sarum constructam in insulai|iiadam
postulabant.erogaverit.quia compu'alis iis quae non juxta ripam Rhodani non longe ab e.idem civitate
adintus acommunitatedesuis bonisin procurationp in pernicietn transeuntium possidebat, domosque

dicti cardinalis expendit, ct collatis cum iis quae JJominiconverteratin speluncasUtronum.lnnumera

dominus iinperator. qui communiUti clericorum enim roalefiria, rapina; scilicet, exactiones inde-
teneoatur in ejusdem sustentationem, de boniseo- bilae, furta et caeterae abominationes committeban-

rnmdemdistraxit.non eisipse debitor appareret.sed lur in ea, et timebatur nihilominus in futurum

ipsos ei multa restituere potius oporteret de quo : couimitti. Propter quod meoum circimstantibus
nelicet et eisaliquatenusdubitare.paratu.- erat per civitatibus continuo ad ipsam destruendam accinxi.
illosquorum ministeriodominuscardinalisex parte Et quia timuit dictus nobilis ne terra ipsius tota in
sua fuerat procuratus, eos manifcstius certificare. exterminium et direplionem venirct.nonexspectata
Alia vero trecenU hyperpera.quae non sibi sed cle" manu niilitari, qu imvis invitus, praefatam muni-
ricisadebitoribuscommunitatisoum instantia ma- tionem mihi tradidit subvertendam. Ei ieitur lun-
gnareceperat.cuidamclericonomineTheodorico qui ditus demolita, continuo Mai-siliam properavi, ci-
tunc temporis clericorum luerat |irocurator,sc fate- vcsqijeMassilienses diligenteradmonuiut pacem et

batur assignasse qui pra;sens ibi confpssus fuil

: alia quae circutnadjaceiitia loca juraverunt jurarent,
eamdem pecuniam se nomine clericorum jam loogo praecipue de facto Roncclini, in quo
et ipsi, et

retrotempore suscepisse. Silentium vero cunctis miiltum Ecclesiam Dei soamlalizavcrant, sntisface-
tenentibus.cumadversuseaqumdominuspatriarcha rent compelenter.Inquorum nullo preccs meas seu
tam rationabiliter proposuerat respondere minime mandatuiii exaudire cunirunl.excusationps in pec-

praevalerent, surrexerunt illi de quibus stipra me- catis suis frivolas, scilicet Roncelini absentiam,
moratum est, qui litteras quas dominusBencdictus all^antcs; et.quod non sine verecundia multa et
cardinalis eis super ecslesia Sanctae Sophiae con- rubore suslinui, mihi publiee.licct Talso, in faciem
cesserat demonstrabant, suppliranles domino pa olijrcertint quod cum Rumana Ecclesia ei commu-
triarchae quatenus mandatum vestrum,quod in aliis u nicasset in ruultis, non tanquani apnstatam seu
fuerat prosecuius, ineis, ipsos m canoniccs reci- excominunicatumipsumvilnredebehant(77).Exinrtp
piendo, similiter observaret. Quibus dominus pa- perAquensemcivitatem \vpnioncm rcvertens.praefa-
triarcha rationes opponens praediclas, rescriptum liim coraitemFulcalcariensem vocavi.eum diligenter
vestrum supercorum recpplione se recepisse peni- inducensot sicul comes Tolosanus, caeteri barones
lus denegabat.dicens quod vestra sanctitas de iis pt civititPS.se art observantiam pacispt corum qn»

nullaiinus difliniret, dc quibus ei persuctorescau- staluta luirunl apud Sanctum /Egidium ul.ligaret.
sarum vel eorum nuntiis nihil pcniius innotuisset, Ad qund.licet a principio ililiinlis multum exstite-
mulliplicileretiam aslruens quod si de illis ei sicut rit.postmodum lnmen secundum voluntatem uieam
de caeteris consiitisset,licet tanto numero clerico- etconsilium architpiscfiporum rt ppiscoporum qui
rura facultates Ecclesiae minime suppetere non du- aqud Avenionem ad concilium fueranl congregati,

(76) Vide lib. xi, epiet. 78. (77) Vide lib. xiv, epiet. 95.
 ;-

125 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. 120

ad observandum quaecunqne volui praecipere tam A vit. Ad hacc, in quod Romana Ecclesia tenet
eo
suam quatn miiltoruin commilitum suorum jurato- caslra ullatenus ipse non Inedilur imo per hoc et
;

riam mihietinsupertrium castrorum pignnrativam his diebtis extremumevasit supplicium et ilkesa re-

exhibuitcautionem : quac castra quibusdarn discre- mansit alia terra sua.Comes quoqtie Fulcalcaricnsis
lispersnnisecclesiasticisnomine vestrocustodienda multique alii barones et nobiles, qui mihi multa
commisi. Circa vero comitem proviaciae ac terram castra munitissima reddidtrunt, non solum ea non
ipsius, p o eo quod in Siciliam cum sorore profectus repetunt, sed offeruntalia incessanter, quoniam id
fueral.quae stabilienda fuerant stabilire nequivi. Ad tranquillitati Prnvinciae admndum expedire cogno-
communem tamen utilitatem et quietem totius scunt.Si autem, quori Deusavertat, idem Tolosanus
Provinciie multoin praefatoconeilio statuta fuernnt comes sine alia satisfactione recuperaverit sua cas-
etpraeriictusRoncelintis praecipue tanquam apostata tra, quidquid factum est contra hnereticos et pro

et perjurus cum omnibus fautoribus suis et com- pace ac quiete Provinciae stabilitum, prorsus ad
plicihus fuit nominatim anathematis vinculo inno- nihilum redigetur, et melius esset nihil inchoatum
datus, totaque civiUs Massiliensis et terra ipsius fui3sequam relinqueretalilerinchoata. Pareat mihi
ecclosiaslico districtissime interdicto snhjecta.Prae- vestra benignitas.sancte Pater.si prolixius vel aliter
fati quoque domini Cisterciensis atibatis fuit con- g quam debuerim forsan scripsi.Nam ex abundantia
silium et voluntas ut formamjur.imer.ti baronum, cordis os loquitur ;et zeluinbonum habeo, quiuti-
civitalum, aliorunique locorum,sicut in authenticis nam scientiasit conditusll-icetenim tamcnmesipse
quae penes me habeo conlinetur, vobis seriatim quam praelntus nobilis, cujus adeo munitionem de-
transmitterem, ponendam,si vestrae sanctititti vide- slruxiqtiod procentum millibussolidorumin statum
bitur,inReg«stis.Queeformaab originalibussumpta pristinum reparari non posoet, occulte mihi exitium
etdiligentercorrecta inquaternomeosigillosignato, machmetur.sicut muborum certa relatione cognovi,
quemattulit latorpraisentium, plenius continetur. nihil me tamen ab eo quod ccepi poterit revocare,

Quia igitur, snncte Pater,ad hoc resperDei gratiam quamvis uterquemortem fuerit machinatus legati.
jam devenitut ln tota Provincia sit summa |>ax et Nani et comes semper postea interlectorem ipsius
tranquillitas refonuata, dummorio lacile non sol- familiarem habuit et amicum, cum esset antea
vantur quae multa sunt deliberatione statuta,beati- inimicus, et Willelmus Porcelleti germanum inter-
tudinem vestram hnmili supplicationedeposco qua- fectorisejusdem posteasemperhabuit commensale.
tenus siforsitan.sicuta multis creditur, Tolosanus CVII. DOMINO PAP^.
comes, pacis et justitiae inimicus, ad praesentiaui Super facto comitis Tolosani.
vestratn lccessent pro recu perandiscastrisqua; mihi _ SanclissimnPatri ac domino Innocentio Dei gratia
vestrooomineassignavit.quod sejactat posse facile summo pontilici Hugo Regensis episropus, et Milo
obtinere, non vos moveat ejuslingua solismenda- humilis servus ejus, voluntarium debitae servitutis
ciisetcontumeliiserudita ;sed, sicut meruit, de die obsequium. Cum nuper apud civitatem Avenionen-
indiem manusEcdesiae sentialgraviores.Ctim enim sein prostatu Provinciae cum multis archiepiscopis
superquindecim ad minus capitulis praeier alias ju- et episcopis et aliis Lcclesiarum prslalis essemus in
ratoriam ab eo receperim cautionem, fere in omni- concilio congre^;ati,deconcilio et assensu reverendi
bus manifestissime dejeravit, in his praecipue quae Patris abbatis Cisterciensis et sacri approbatione
in aliislitteris continentur factis (78' nominedomini concilii comitem Tolosanum anathematis vinculo
Regensis et meo. UnJe ajure quod hahet incivitate innoaaviinus et totam ipsius terram ecclesiastico
Melgorii cecidit manileste, et septem rnunitissima supposuimus interdicto pro eo quod idem comes
castra quae de suis habeo in commissum Ronianae venerabilesPatresCarpentoratensem etVasionensem
Ecclesiaececiderunt Avenionensesquoque, Nemau- episcoposcum suis clericisnon restituit plenojure,
senses et homines Sancti ^Egidii, sicut in forma sicutergoMilo ei praeceperam sub religione praestiti
juramenti quod mihi vestro nomine praestiterunt juramenliet pcena in ipso juramento adjecta, pro
pleniu3 continetur,de omni jure quod in civitatibus eo eliam quod haereticos el credentes de terra sua
illisbabet hominiuui Romanae Ecclesiae parati sunt D non expulit, nec eosad arbitrium tradidit siguato-
exhibere.Verum, sicutin praelatis habetur litteris, rum, Ecclesiis quoque domibus ac per-
et religiosis

adhuc usquead proximum festutn Omnium Sancio sonis miserabilibus justitiam, sicut ei prwceptum

rum exspectabitur ;in quo si non veneritsatisfaetu- fuerat, nonexhibuit, nec ad respondendum de se
rus de omnibus, ccntra ipsum tam spiritualiter conquerentibus aliquos constituit responsales, si-
quam temporaliterprocedetur.Castrasiquidem qua? militer incastellatasecclesias ad dicecesanorum epi-
de suis habeo adeo sunt artificio et natura loci scoporum arbitrium non destruxit, et pedagia seu
munita ut cumauxilio civitatum, locorum etiam et exactiones inriebitas non dimisit. Hanc autem sen-
baronum, qui Ecclesiae multa sunt devotione ac tentiam ita duximus moderandam, quod si comes
juramento astricti, facillium sit ipsum extenuin,ire ipse usque ad proximum lestumOmniumSanctorum
de terra quam sua vita turpissima diutius macula- ad praesentiam nostram accesserit et super prasdiclis

(78) Vide epist.

127 INNOCENTII III PP. REGESTOROM LIB. XII. 188

satisfecerit competentcr.non sit hac excommunica- A nes qui ei sicut ipsius gastaldo vel bajulo de caetero
lione ligatus ; alioquin tam ipse quam terra ipsius, responderent. Mullosalios qunque noliiles et bur-
ut supra diximus, et excornmunicationis et inter- genses klaesilienses sententiaeadem ligavimns, qui
dicti sententia leneatur. Quia igitur, sancle Pat.-r, dictum Roncelinu u 10 sua iniquitate dplendunt.
veridica multorum rel ilione didicimus quod comes Civitatpm Massiliensem similiter ac totam aliam
ipse udtedem est apostolicam acce^surus, ut inter- supposuimus
lerraiuRnncelini praedicti ecclesiasticn
cessione illustris regisOttonis, regis quoque Kran- interdicto pro eo quod eumdem Ronrelinum demo-
ciae, ac plurium aliorum, de quorum dileclione se nasterio perviolentiam cxtraxerunl,et ipsum in sua
jactat, terraesus, quas tota penein manibus vestris malitiaet pertinari-inianutenuprunt,hucusque ejus
consistit, restitutionem obtineat et sic esset no- do-xinium tanto tempore sustinentes Item pro eo
vissimus error longe priore deterior, totius negotii quodviolentiamquamhominibusMontisppssnlaniet
veritatem vestraesam.-titalis auribusduximus decla- peregrinis tam in rebusquam in personisidem fece-
randara; ut si forsan idem comes ad vos, sicut rat Roncelinus non prohibuerunt, cum possent.Pro
speratur, accesserit, in successore Petri pctrae, quae eo etiam quod ea quaestatuta fuerant apud Sanctum
Cbristusest,inveniatfirmitatem,iudubilanterscien- iEgidium pro quiete ac statu totius Provinciae no-
les qnod per Dei ac vestram gratiam n luerunt sicnt aliae civitates et cnstra.jurarp. Praefa-
taliter est
ligatus quod deinceps recalcitrare non tus etiamdoniinnsabbasde consilioomoium praela-
pnterit nec
vestris sanctis jussionibus obviare,nisi (orsan.quod torum Ecclesiae qui fuerant in exercilu congregati,
Deus avertat, quod circaipsum factura est aliquo- consuleset consiliariosTolosanos excommnnicatio-
ruminstantiadissolvaiur.RoncelinumquoqueSancti nis sententia innndavit toUm civitatem ecclesiastico
VictorisMassiliensis manachum apostatam et perju- supposuit interdicto, pro eo quod haerelicos et cre-
rum in eodem conciiio anathematizavimus et irale- dentes.quorum ibiestniaximamullitudo,noluerunt
diximus,nonsolutii propterquamdam nobilemquam cum rebns suis ad arbitrium tradere signatorum,
traduxit, sed propter alias eausasmultiplices quas, Haac ideo,Pater sancte,vestris aunbus duximus in-
cum sint notoria?, supervacuum credimusenararre. timanda.ut si forsan altqui pneriiclorum ad pra?sen-
Hugonem etiam lerum castaldum ipsius Roncelini tiam vestram miserint vel accesserint, de his quae
seu bajulum excommunicaviuiusnominatim.et om- acta sunt circa eos plenius veritatem.

FORMA JURAMENTI BARONUM , CIVITATUM , ALIORUMQUE LOCORUM, DOMINO

PAP.E D.VNDA,

Cap. I. ln nomine Domini. Anno pontilicatus do- C nostrum dislrictum inviolahiliter ohservari. Item
mini Innorenlii papae Iil dundecimo, xiv Kal. Julii. pedugiaseu gunlagia vel exactiones aliquas a trans-
Nos consules vilisp Sanc-ti ..E^iilii de consensu et eunttbusperstratasvelptiam pprfluminanullalenus
voluntate domini Raymunrii comitis Tolosaoi prae- accipiemus, nisi quae vel quaa antiqua regum vel
cise juramus super sanctaDpi Evangelia manu lacta imperatorum concessiunp cnnstitent nns habere.
tibi magistrolliloni riotnini papae notarin,apnstolica3 Item ecclesias omnes et domos religiosas in nostro
sedis legato. quod bona fide, sine omni inalo inges- dislrictu tam in villa quam extra in plenaria s> rva-
nin, et sineomni fraude cnnsulemus et operam ria- bunus libertate videlicet qnod ab cis cxaotiones ;

bimus pro posse nostrn quod riictus doniinuscomps aliquas siu tallias nullatpnuspxigptitus.el riefunrlis
tam per se quam per successores suossuper iisom- earitm abbate vei alits rectoribus, ipsas vel rionios
nibusproquibusluitexcommunicatus.quavirielicet earuut nullo morin spoliabimus nec ariministrHlioni
exponunturin formasecunriumquam ipseantequara earumscu custoriiae occasionpalicujusconscetudinis
alisolve.retur juravit, pareat omnibus manrialis Ec- vel aliqua alia nisi forte rogati ab abbate vel Capi -
;

clesiae, et quod ea in pprpetuum servpt, ita ut si tnln.mis immi--. .'lirniis ;spi| niiiiii sinrriiitiinutione i

quod tllorurn non fecei HvpI contraveneritmanifpsle, aliqua defunctorum successnribus reserventur, et
nose: nullumconsilium vel auxiltumseu obspquiutii electiom abbalis vel allerius rectoris Ecclesiae fa-
per nos vel ppr homines sive amicos nostros aliqua- ciendae per nos vel peri|uaiiicunquealiam personam
tenus impendemtis seientes ex hoc ipso dicti comi- nos nuliatenns iniiiiisci-bimus, nec aliquam vmlin-
tis df.licto absolutos nos esse a fidelitate.si qua vpl tiam laciemus vel imppdimentum prae«Ubimus quo-
y minus electio oanomce ac libere celebretur. Itein
servitio illi ullo morio tenebainur. Iino quousque
plene parueril, faciemus contra ipsum pro pnsse pacpm seu treui:am. sicut nobis injunctum fuerit,
nostro qutdquid Romana E clesia velpjus nuntius bona flde observabiraus Itcm si abbas vel rapitulum
sive legalus nobis mandavprit faeiendum, nonob- velalia personaecclesiastica nobisaliqooe haereticos
Stanle lidelitate vel jure aliqun vel servitin, si (|un nominaverit vel credentes, vpl per nosmetipsos co-
ipsi ullo modn tpnebatnur ; a quo tam tu qu:nn gnoscere poterimus aliquos hapresim praedicare vel
d'ctus coines nos absolvislis et absolvitis, ai lorte facere cnnventicula altqua, ipsos persequetnur se-
ipse, ul dictum esl. contratiraece;ita qure stbi facta cunriumlegitimassanctionesjetenrumbonaioflsca-
sunt vel fuerint venerit mddifeste. Tunc etiam pro bimus. Haec autem omniasingulisannis per inanus
jure sivp -e.rvitin, si .|uo in villis nostri cnnsulatus
1 abhatis nostri succpssnres nnstrns jnrare laciemus.
et Ecclesiae Sancli .E,'i lii, scilicet in vtlla rie Seura Si quis autem h.-rc jurare nnluerit. ipsum tanquam
et d' Rtagello et rie Sancta C.olumba et de Speirano
1
haereiicux habebimusmanifpstum.necejus judiciun
et de toto territorio Camarinnani etin aliis, si qua sive auctoritas vigorem in aliquo sortiatur.
sunt. quae ipna villa Sancti -Egiriii habere riigtm- i-
tur. lidelitatem Romanae Keclpsiae faciemus, ipsam Cap II. Ego Willelmusde Balcio prlnoeps Aura-
eidtjm tideliler ol perpetuo servaluri. Item stratas sirccnsis pro aniinaB meaj rcmedio et progenitoruin
publicas securasservabimus,et faciemus per totum meorumomuibusecclesiisetdomibusreligiosissitis
129 PONTIFlCATUS ANNO XII, CIIRISTI 1209. 130
inmeo districtu immunitatem secundum statuta A tionealiquadefunctorumsuccessoribusreserventur,
oanonum ct plenissimam libertaiem roneedu, ita eleclioni episcopi vel alterius rectbria Ecclesiao
videhcet quod albergsrus, procuratiboes, vel exa- lacienda- per nos vel per quumrunque aliain perso-
ctiouesiiuajcunqueseu taliasnullo unquam tempore n am nos nullatenus imnnscebimus,necaliquam vio-
per uie voi per aiios requiramin eia.et requirentes lentlain fucioiiius vel nnpedimentum praestabimus
sive postuiautes pro posso tneo lidehter coercebo. quo nnnuseleclio canoniceacliberecelebretur.llem
Ueluuclis Btiam earamepiscopisvel rectoribus aliis, si episropus vel capitulum vel alia persona eccle-
ipsas vel domos earum per ine vel per alium nullo siastica nobis aliquoshaireticos nominaveritvel cre-
niodo spohabo,nec admmistratioiii earum seucus- dentes, vel per nosmetipsos cognoscere poterimus
todi.e occasione alicujus consuetudinis vel aliquu aliquos hiEresim praedicure vel facere conventicula
alia me ullatenus immiscebo.sed sioe diminutmne aliqua,ipsos persequemur secunduni legitimas san-
aliquadeiuneiorum sucoessoribua reserventur. Elec- ctiones, et eoruui bona infiscabimus. llaec omnia
tioui etiam episcopi vel altenus rectoris Eecloiae singuhs annis per manusepiscopi nostrisuccessores
facieudte per me vel por qu&mcurjque aliam pereo- nostros faciemus jurare Si qnis autem haecjurare
nam me nuliatenus iminiscebn,nec aliquam violen- noluerit.ipsui/i tanquam basreticumhabebimus ma-
tiam faei un vel aiipe limentuin pr.estabo quominus nifestum.nec ejusjudicium siveauctoritas vigorem
electiocanonice ac libere celebietur.Praeterea pos- in aliquo sortiatur.
sessiones omnes et jura eoelesiarum,si qua injusle
deliueo, eis restituo pleno jure. lnsuper prumitto Cap. IV. In nomine Domini. Anno pontilicutus
quod omniajuraecclesiarum et domorum rehgiosa- R domini Innocentii papae III duodeeimo,xi Kal.Julii.
rum, sicut decet catholicum principem, in pnelato
" Ego Milo domini papai notarius A. S. L. tibi Wil-
meo distnctu totisviribus protegam et delendam.Si lehnoPorcellet sub ilebito praestili jur.unotili praeci-
quisdutemcontraprrelatam mimunitatemet liberta- pio utmainadas nullounquam temporehabeas.Item
ut JudiBos ab omniadministratione publiea vel pri-
temameiodultainecclesii8etaliisdomibusreligiosis
vemre priesumpserit.ipsum pro posse meo viriliter vata retnoveas omnino, et nullo unquam tempore
coeroebo. Istam autem concessionem et promissio- eos eam lem vel ad aliam restituas, nec alios Ju-
daeos ad administrationem aliquum assumas, nec
nera teci apnd Sinetum/Egidium anno pontiticatus
dominilnnocentii papaelliduodeeimo.xin Kal.Julii, eorum consilio contra Cbristianos utaris. Item ul
ecclesi is incastellatas ad arbilnum dicecesanorum
ad inandaium etexhortationeiu magistri Milonisdo-
miui papee noUrii, apostohcaa seois legati. episcoporum diru.is, vel rescrves si quas duxerint
reservandas; quae et dicecesanis episcopis vel aliis
CAP.lII.In nomine Dornini.Anno pontilic.itusdo- Ecclesiarum pr.elatis.ad quos pertinere noscuntur,
mini Innocentii papas III duodecimo.xm Kal.Julii. tialanturet ab eis perpetuo possi leantur.Item prse-
Nos consulesNemausenses deconsensuetvoluntate cipio ut ecclesias et domos religiosas in plenaria
domini Kayuiundi coniitisTotosani prtecisejuramus libertate conserves.videlicetquodin eisalbergarias,
vel procuraliones,aut exactione3 quascunque nulla-
supersancta Dei Evangelii manu lacta tibi raagistro
Milom domini papae notario A S.L.quod bona tide, tenus exigas vel peroipia?,el oelunctis earum epi-
sineomni maloingenio et sineomni Iratide consule- scopis vel aliisrectoribus,ipsas nullomodo spohes,
muset operamdabimuspro possenoslroquoddiclus p nec administr.itioni earum seu custodiae occasioue
dominus comes tam per se quam per successores alicujus consuetudmisvelaliqua alia te immisceas,
suos super iis omnibus pro quibtis fuit e.tcommuni- sed omniasine iiminutione ali.iua eorumsuccesso-
catu9,quaevidelieel exponuntur in forma secundum ribus reserventur, etelectioni episcopi vel alteriu3
quam ipse antequam ausolveretur juravit, pareat rectoris Eeclesite faciendae per te vel per quamcun-
omnibus mandatis Ecclesie. et quod ea in perpe- que aliam personam te nullatenus admisceas, nec
tuum servet. ita ut si quod illorum non leieritvel aliquam violentiam facias vel impedimentum aliquot
contra venerit maniteste.nos ei nullum consilium, praestes quominus electio hbere ac canonice cele-
vel auxiliuui.seu obsequium pernos vel per homines
bretur. Itera praecipio ut pedagiorium seu guidagio-
seu amicos nostros ahquatenus impendemus.scien- rum esactiones penitus dimittaa, nisi quas regum
vel imperatorum concessione probaveris te habere,
tes ex hoc lpso dicti comitis delicto absolutos nos
necdiiuissa pedagiaseu guidagiadeincepsresuinas.
esse a tidelitatesi qua velservilio illi ullomodo te-
nebamur. Imo quousque plene piruerit faciemos Item pacem seti treugam secundum quod tibi iujun-
contra ipsum pro posse nostro quid.juid Ftomana ctum fuerit observes. Item ut de teconquerentibus
Kcolesiavel ejus nuntius sive legntusnobismanda- secundum meum vel alterius legati veljudicis dele-
gati arbitrium justitiam facias. Item praecipio ut
veril faciendum,nonobstante lidelitate vel jure ali-
quo vel servitio, si quo ipsi ullomodo tenebamur.a stratas publicas securas serves.
quo tum tu quam dictus comes nos absolvistis el ab- Cap. V. In nomine Domini. Anno duodecimo
solvitis.si forte ipse,utdietum est.contra praecepta pontilicatus domini Innocentii papae III, vn Kal.
quae sibi facta sunt vel fuennt venerit manifeste. [) Julii. Nos consuleset consiliarii Aurasicenses de
Tunc etiam pro j"ure sive servitio, si quod in villis consensu etvolunlate domini Willelmi de Baucio
et castris nostri consnlatus et ipsa civitate habere principis nostri praecise juramus super sancta Dei
dignoscitur.fidelitatem Romanae Erclesias faeiemus, Evangelia manu tacta tibi magistro Miloni domini
ipsam eidem lideliter et perpetuo servaturi. Item papae notario, apostolicae sedis legato, quod bona
stratas publicas Sfcurasservabimusetfaciemus per fide, sine oinni malo ingenio, et sine omni fraude
totum nostium districium inviolabiliter observari- consulemus et operam dabimus pro posse nostro
Item pedagia seu guidagia vel exactiones aliquas a quod RaymunduscomesTolosanus tam per se quam
transeuntibus perstratis vel etiam perfluT.ina nul- per successores suos super iis omnibus pro quibus
latenu9 accipiemus.nisi quai vel quasantiquaregum excommunicatus fuit, qua? videlicet exponuntur in
vel imperatorumconcessione constiteritnos habere. forma secundum quam ipse antequam absolveretur
ltem ecclesias omnes et domos religiosas in nostro juravit.pareat omnibus mandatis Eccle-iae.et quod
districtu tim in civitatequam extra in plenaria ser- ea in perpetuum servet, ita ut si i|Uod ilbrum non
vabimus liberlate videhcet quoi ab eis exactiones fecerit vel contra venerit manifeste. nos ei nulluin
aliquas seu tahas nullatenusexigemus.et defunctis consihum vel auxilium seu obsequium per nos vel
earom episeopo vel aliis rectoribus.ipsas vel dimos per homines velamicos nostrosahquatenus impen-
earum nullo modospoliabiiuus nec administrationi demus;imo quousque paruerit plcne.faeiennis con-
earum seu custodiaeoccasionealicujus consuetudini tra ipsum pro posse nostro quidquid Romana Ec-
vel aliqua alia.nisi furte rogaii ab episcopo vel ca- clesia vel eju9nuntius vel legatus nobis mandaverit
pitulo, nos immiscebimus.sed omnia sinediminu- faciendura. Itean stratas publicas securas servabi-
131 INNOCKNTII 111 PP. REGESTORUM LIB. XII. 132

mus et facicmus per totutn districtuin inviolabiliter \ servaverit.vel contra ipsa velaliquod illorum vene-
ubservari.ltem pedagiaseu guidagia vel exactiones iit mamfesle, ei nullumcoosilium vel auxiliuiu seu

aliquasatraiiseunUbusper ttratas veletium Qumina obsequium per noe vel amicos seu homines no-
nullalenus accipiemus, nisi quaj vel quas antiqua siro aliquatunua impendemus.ituo quousque plene
regutu vel imperaiormn concessione constiterit uos parueru, faoimua cuntra ipsum pru puste nostro
habere.Item ecclesias omues et domos religiosas 'n quidquid Komaua Ecclesia vel ejus nuntius sive
nostro districtu tain in civitate quaui extra in ple- legalus nubis mandavrril lacicndum. Item stratas
nana servabiiUUS liliertate, videlioet quod ab eis publicus securas servabimus et lacieu.us per totum
exactiones aliquaa seu talias nullitciius exigemue, liuoirum Uistricium Lnviolebiliter ubscrvari. Item
et delunctis earum episcopo vel aliis rcctoribus, iaseu guidagiavel exuctiunesaliquasatrans-
.

ipsas vel domosearum nullo modo spoliabimus.nec cuntibus per straias vel etiam per Iluinina nulla-
administrationi earum seu custodiae occasionc ali- lenus accipiemus,niai quae vel quas antiqua regum
cujus coosuetudinis vel aliqu alia.nisi lorte rogati
i veJ iinperaloruinconcessione constiterit noshabere.
ab episcopo vel capitulo, nos immisccbimus, sed Item pacem seu treugam, sicut uobis a legato vel
om nia sinediminulionealiquadelunetoruii) succes- niiiitio Huinaiis Ecclesiae injunctum fuerit, bona
soribus rescrveulur, et eleelioni episcopi vel alte- ibservabimus, et faciemus nosiros homines
riusrectonsEcclesiae facienda? per nu* vel per quam- observare parner et jurare. Itcm haereticos et cre
cunque aliam personam nos nullatenus imunscebi- dcntes seu receptores et lautores eoruin prout pote-
mus;nec aliquam violentiam laciemusvel impedi- rimus perscqueinur, eorum bona omnia, ubi pote-
mentum pnestabiinu- quo minus electio canoniee TJ atatem habebimus, inliscantes. El hsec omnia laci
ac libere celebretur.Item parem seu treugam.sicut muauniversos cives Dostros et alioa homines jurare,
nobis injunctum luerii, bona lide observabimus. cl faciemus tam eos quam successores eorum in
Item si episcopus vel capilulum vel alia persona posierum, prout melius poleriinus, observare.
ecclesiastica nobis aliquos haereticos nominavent
vel credentes, vel per nos ipsos cognnscere poteri- Cap.V1II.Iii nominc Uomini.Annoab lii;arnatione
mus aliquos naeresim praedicare vel lacere conven- Domini rJ09,iv Idus Julii.i-.go Milo domini papae no-
ticula.ipsos per.sequemur secundum legitimas san- t<rius A.S.L.uobis G.Aideniari et Lamberto IJomi-
ctiones, et eorum bona omnia inliscabimus. Ilajc nisdeMontiliosubdebitopraestitijuraiiienlipraecipio
omnia sin^nlis annis per manus principia r.ustri ul pedagia seu guidagia,in tntu vestru dislriclu tam
prcdicti successores nostros laciemus jurare. Si in terra quam in aquis nullo unquain teojporeac-
quis autem haec jurare noluerit, ip>um tanquam cipiatis, nisi quae antiqua regum vel imperatorum
ha;reticum habebimus mamlestum, nec ejus judi- concessione probaveritis vos habere.ltem praecipio
ciumsiveauctontasvigoreininaliquoejussortictur. ut pacem seu treugam. secundum quud vobis in-
junctum fuerit, observetia, et laciatis a veslris ho-
Cap. Vl.ln nomine Domini.Anno pontificatus do- minibus observari pariter et jurari. Ilcmpra'cipio
minilnnocentii papae III dundecimo,vi Non.lulii.Ego ut de vobis eonquerentibus secundum meuin vel
Arlaudus'leKusilo juro tibi magistro M<lonidomini alterius legati vetjudicis delcgati scuorrtinarii ar-
papae notario, aposlolica; sedis legato, quod quid- biirium juslitium laciatis Item pr.-ecipio ut stratas
.

quid dominus papa vel tu seu nuntius vel lega- Q publicas securas servetis, el crucesignalos tam in
tus ejus mihi de pedagiis scuguidagiis tainin terra eundo quain in redeundo pro posse vcstro ab om-
quam in aquis dimittendis praeceperit,bona lide ob- nibusdelendatis.lteni prsccipio ut eos quos episcopi
servabo.Similiter stratas pulilicas securas servabo. vel alii clerici vobis haereticos nominabunt et re-
Item pacem seu treugam,secundum quod mihi in- ceptatores vel lautores aut credentes eorum tan-
junctum fuerit.jurabo et tenebo. Item haereticos quam haereticos et puniatis per bonorum infiscatio-
vel credentes pro nosse meo persequar, et eorum nem et alias sccundum lcgilimas sanctioms. Item
bona ubi potero occupabo Judaeos ab administra- pr&cipiout ecclesias ct domos religiosas inlibertate
tione publicavel privata penitus in meo removebo jilenaria conservetis, videlieet quod in eis alberga-
districtu,nec illos vel alios unquainad aliquam ad- rias, proouralionea, vel exactiones quasque seu
ininistrationem assumam ; ecclesias incastellatas talias oullatenua Pxigatia vel percipiatis, et defun-
spcund um rnandatum <l cccesani episcopidestruam, ctis earum rectoribus, ipsas nullo modo spolictis,
vel ei restituarjQ,nec aliquasde captero ir.castcllabo n<'C administralioni earum seu custodiae occasione
vel incastellatas retinpbo.Ecclesias in plena liber- alicujus consuetudinis vel alia vos immisceatis sed
tale servabo. Et conliteor quod pro his omnibus omnia sine ilimiiiuiiunealiqua delunctorumsucces-
obsprvandis ct aliis, si qua mibi pra-eepta lue- soribus reserventur, eteleclioni rectoris Ecclesis
rint, ut dictum csl; castrum meum de hosilon faciendse per vos vel per quamcunque aliam perso-
vobis nomine Komanae Ecclesi» tradidi.quod neque nam vos nullatcnus immi-ceatis, nec aliquam vio-
vobis neque custodibus ejusdem castri per me vel leotiam faoiatis vol impedimentum pra?stetis quo-
per aliarn quamcunque pereonam aulerain V6l au- [j
iii nus electio oanonice ac libere cplebretur. Item
ferri faciim.imo si ab aliquo luerit nblatum, pro prsoipio utJudtcosah ndminstratione publica vel
posse meo ad recnperandum illud ct restitucndum privala removeatis omnino, et nullo unquam tcra-
vobis vcl cuetodibus qui pro tcmpore fuerint dabo [<ore eosad eamdpm vel ad aliain rcstitualis, nec
operaro bona Bde.Volo etiam ut idera castrummeis nlios Juda^osud ailinmistrationem aliquain assunia-
sutnptibus custodiatur. Ilrec omnia, sicut supra tis.uec corum consilio contra C.hristianos utamini.
scripta sunt, bona lide observabo.Sio Oeus me ad- Item pneoipio ut ecclesius incastellatas ad arbitrium
juvet et ha>c sancta Dei Evangelia. diceccsanorum C|)iscoporum diruatis, vel etiamre-
servp.tie si quaa duxerint resprvandas; quas ipsis
CAP.VII.In nominPDomini.Annodundccimoponti dicecesanis episcopis tradati9.vel aliis Krclcsiarum
ficatus Domini Innncenlii papae III.vi.Non.Julii.Nos pr.-elalis ud quo9 perlinere DOSCuatur, ut perpcluo
episcopus,decaou8,vicariuael cslpri canonioi Valen- poasideaotur ab eia, Item prtBCipio ul si comes To-
tini prsciae jura b super Banota Dpi Evangclia losanus lam per Be quam par bseredea auoa oontra
libi m.igisiro Miloni domini papa> nolario.apostoli-
I
iioepta que) sibi lacla suntvcl lienl in posierum
.i

cn sed^s legalo.quod si Ba.vmunduacomee Toloaa- superiis omnibus [<ro quibusluil cxcommunicalus,

uua lamppraequam peraueoessores Buossuossuper quaj videlioel sxponuntur in rormaseoundum quam
iis omnibua pro (|inbus fuil excommunicatus, quta ip antequam abaolveretur juravit, veoerit mani-
i

viilclicel cxponuntur in forma secundum quam ipse reete.vos nullum consilium vclauxilium seu obse-
unliquam absolveretur juravit,non paruerit omni- quium per vos vel per vestros homines seu smicoa
bus mandatis Ecclesiae, vel ea in perpetuum non et aliquutcniis impondatis, imo quousque plene pa-
13.J PONTlFICATUf ANNO XII, CHRISTI 1209. 13 i

ruerit facialis cuntra ipsum pro posse vestro quid- ^ Ecclesiam Romaoam vel ejus legatum seu nuntium
quid Uuiuunu Ecclesia vel e.jus nuiuius 8tve legutus lnjunctum lueril, bona lideobsiivuuiinus, et facie-
inanuivent laoiendum. Iteui prasoipio ut per vos, iiius per nostrum episcoputum pro possenostro tn
vel veatroa boraines, vel aliam quamcunque perso- perpeluum observan. liem si episcopus vel capitu
nam, coQsilium vel open: non
ut muoitiones
iletis lum Megalonense vel alia persona ecclesiastica ali-
vesl MB|quas modo lacmper Vtvariensom epueopum quoshaerelicos nobisinepiseopatu nostros nomina-
uoiuine Homanae Eccleiue custodiri, eidem vel verinl vel credentes vel per uos ipsus cognoscere
,

cuslodibus ejus vel uliis qui pro tempore luerint, poterimoa aiiquo» haeresim praedicare vel facere
aulerantur . et si forte cusu eis abla-
aliquo convenlicula illicita, ipsos persequemur secundum
tae fuerint, modis omnibus quitius polentis lubo- legitimas sanctiones, et eorum bona omnia pro
rabitis ut recuperentur et restituanlur eisdem. posse nostros inliscabimus. Ileai Judaeos ab oinni
Item praecipio ut homines de Montilio fuciatis Viva- adnnnistratioue publica vel privata omnino re-
rieusi episcopo fidelitatem procuslodia monitionum movebimus, et nullo unquam tempore eosdem vel
secundum voluntatem ipsius jurare, et pro expensis alios ad eamdem administralionem velaliam assu-
quaain muoitiouibus vestrisdeMoatihicustodieodis meinus, nec eorum consilio contra Christianos ute-
fecerit, cuui eas a vobis petient secundum suuin
, mur, nec ln domibus suisChristianos vel Chnstia-
arbilnum ei etiam antequam faclae fuerinl, si vo- nus a servitium suum eos permittemus habere; et
I

luerit, satislaciatis. ltem piajcipm ul si lurte per si contra liaac prohibitionein habuerinl vel tpnue-

vos vel hae n edes vestros contra supradicta vel ali- riut, tam Judaeorum quam Christianorum inoran-
quod praedictoruoi aliquando venentis manileste , r, tium cum eis bona omniainliscabimus. ltem eccle-
jus omne quod habet Ecclesia Romana in Montilio sius incastellatas nostri episcopatus ad arbitrium
et ejus pertinentiis in ipsius potestate sina contra- dicecesani nostri episcopi vel aliorum praelatorum ad
diclione aliqua penitus dimiitatis, ita quod domi- quos pertinere noscuntur penitus diruemus, vel
ouspapa persevel lega.tum.suum disponat et faciat etiam reservabimus si quas duxerint reservandas ;

de ca-.tro illo sicul docreverit faciendum. Similtter quas ipsi episcopo vel aliis praelatis trademus, ut
tibi G. Aidemari praeeipio utsi forte, utdictumest, perpetuo possideantur ab eis. Itera de nobis conque-
per le vel haeredes tuos contra supraiicta veneris reutibussecundu n tuum velalterius legati seu |udi-
manifesle jus omn.' quod habes in caslro de Ro-
, cis delegati seu ordinarii arbitrium justitiam lacie-
chamaura Viv.inensi episcopo qui pro tempore fue- mus. Iiein si quis de nostro episeopatu proptersuos
rit penitus sine aliqua quesiioue dunittas, sicuttu exoessus excommuoicatus fuerit.etcunimonitus ab
ipse, quando u:ihi jurasti, te ad hoc obligasti spon- ecclesiastico judice non satistecent infra mensem,
tanea voluntate. ei centumsolidos Mulgorienses| Meldon] auferemus
imo quolibet mense in quo excoinmunicatus per-
Cap. IX. InoomioeDomiai oostri JesuChristi.Aoao mansent, ei summam auferemus praelatam sivero;

ejusdem lacaroationis 1209, ix. lial. Augnsti, aono solvendo non fuent, eum sub baano ponemus. Hoc
pootilicatus domini Innocentii papte III duodecimo autem nos dicimus facturos, si ab ecclesiastico ju-
Nos consules Montispessuli juramus super sancta dice certiorati fuenmus. H*c orania successures
Dei Evang-dia manu tacta fibi magistro Mnooi do- nostros singulis annis faciemus jurare. Si quis
mini papae notario A. S. L. de maudato et auctori- autem haec jurare noluerit, ipsum tanquam hiereti-
tate tua quod bona lide, sine omni malo ingenio et " cum habebimus manilestum, nec ejusjudicium sive
sine fraude consulemus et operam dabimus pro auclontas vigorem in aliquo sortiatur. Et cgo supra
posse nostro quod dominus Raymundus comes To- memoratus Milo domini pape notarius apostolicae
losanus Um per se quam per haredes suus super se lis legatus, auctontate legationis qua lungor ad
iis omnibus pro quibus luit excommunieatus, quae praedicta exsequenda vobis praedictis consulibusel
videlicet expouuutur in forma secundum quam ipse successoribus vestris potestalem et auctoritatera
autequam absolvereturjuravit, pureatomnibus mun- concedo. Haec omnio pro posse suo bona (ideet sine
datis Ecelesiae, et quod ea in perpetuum servet; ita aliquomaloingeniocorporaliterjuraveruntseoijser-
ut si quod illorum non tecerit, vel coutravenerit vaturos B. Caput de bove, Deodatus de Rocennaco,
maoifeste, oos ei oullumconsdium velauxilium seu P. de Bisanchis, Regordus, P. Belliani, et G. de
obsequium per qos vel per hommes sive amicos Planterio consules. El hoc idem simpliciter juravit
Qostros aliquatenus impendemus, irao quousque se teoere pro possesuo, pro seipso, J. Kuciani Mon-
plene paruerit, laciemus contra ipsum pro posse tisppssulaoi Bajulus. Actum est hoc in ecclesia San-
nostro quidquid Hoinana Ecelesia vel ejus nunlius ctae Crucis in praesentia doinini Willelmi Magalo-
sive legatus nobis mandavent fauiendum. ltem nensis episcopi, B. Prsposili, B. deMesca sacnstae
stratas publicrtS per totum nostrum episcopatum P. de Agrilolio, P. de Lunello, J. deMontelauro ar-
securas servabimus et facieinusinviolabiliterobser- chidiaconi, B. de Maurino sacerdotis. Michaelis de
vari. Item pedagia seu guidagia vel exactiones aii- Sanzelo diaconi. Berengarii Lamberti, J. de l.atis,
quas a transeuuUbus per stratas episeopatus nostri P. de Montlauro Causidicorum, etVigenis Laureu-
veletiamperaquasnullatenusaccipiemus vel accipi D tii notarii publici, qui rogatus haec scripsit.

permiitemus, nisi quaevel quas autiqua regum vel

imperatorum coneessione constitent nos vel alios Cap. X. Io oomine Domini nnstri Jesu Christi.
habere. Item ecclesias omnes et domos religiosas in Aoqo ejusdem lacaroatioois 1209, in Kal Augusti,
nostro episcopatu tam in villaMontipessulaniquam aooo pontilicatus domini Innocentii papae III duode-
extra in pleairia servabimus liberiate, videlicet cimo. Nos consules civitatis Arelatensis juramus
quod ab eisexactionesali«)uasseu talliasnullatenus super sancta Dei Evangelia manu lacta tibi ma-
exigemus, et defunctis earum rectoribus, ipsasvel gistro Mi|i>ci domini papaaootario,apostolicaesedis
doraos earum aullo modo spoliabimus, nec admi- legato, de mandato et anctoritate tua quod bona
oir-tratiooi earum seu custodiae occasione alicujus fide, sine omni malningenio, etsine fraudp, consu-
consuetudims vel aliqua alia. nisi forte rogati ab lemus et operam dnbimus pro posse nostro quod
episeopo vel capitulo, nos immiscebimus ,sed mnnia dominus H. comes Tolosinus tam per seqiiam per
sinediminutionealiqua defunctorum successoi ibus hasredes suos super iis pro quibus luit excommuni
reserventur. et electioui episoopivel alterius recto- catus, quae videlicet cxprimuntur in forma secun-
ris Ecelesiie faciendae per nos vel per quumcunque dum quam ipse anlequam absolvptur juravit ,
aliam personam nullatcnus nos lmmiscebimus, nec pareat, omnibus mandatis Ecclesiae, et quod ea in
aliquara violentiam faciemus, vel impedimentum perpeluum servet, ita ut si quod illorum noo fecerit
praestabimus quo minus electio canonice ac libere vel coutraveoerit manifeste,nosei nullum consilium
celebretur.ltem pacem seutreugam, sicut nobisper vel auxiliumseu obsequium per nosvelperhomiaes
135 INNOCKNTII III PP. REGKSTORUM LIB. XII. 136

siveamicos nostrosaliquatenus impendemus ;imo A f r ° posse suo cives Arelalcn. infrascripti, scilicet
quousqueplane paruerii, tacif u.ubcunlraipsumpio le Arenis Cejo, P. de Leone, R. Berrnnus,

posse noslro quidijuid huiu.ma Ecclesia vel ejus B. Scopha, P. Bmus. I>. de Nemauso, M. Gerva-
nunlius sive legatus nobis manlavent lacieniiuin. siu.-, P de Thuro, P. Ravmundi, V. de Thoro.

Item stralas pulilicas per tolum nosirum epiei jopa- Actum est hoc in palalio domini archiepiscopi
tum securas servabiinus et laciemus inviolabiliter super portam Sancti Slepbani, in pra- seuiia S. Pne-
observari. Item pedagiaseuguidagia vel exactiones positi Arelatensis tccles Ber. sucristffi, Thedisii
a?,

aliquas a transeuntibus per slrutus episcopatus no- canonici Januensis, et P. Fortis noturn Arelatensis,
stri vel etiam per aquas nullatenus accipicmus vel qui rogatus h;ec scripsit.
accipi permittemus, nisi qua? vel quas antiqua re- Cap. Xl. lu nomine Oomini nostri Jesu Cbristi.
guro vel lmperatorum concessione nos vel alios Anno ejusdem lncamalionis 120'.', ivNon. Augusti

ha.'jere constiterit. ltem ecclesias omnes et domos annopontilicatus Uomini Innocentiipapa? lllduode-
religiosas in nostro episcopatu tam in civitate Are- cimo. Nos consules et omnes homines Argenlariffi
latensi quam extra in plenariaservabimusliberlate, juramus super sancta Dei Evangelia manu tacla
videlieet quod ab eis exactiones aliquas seu tallias vobis liurno Yivanensi episcopo el G. Budi ad hoc
nullatenusexigemus.et defunctis e.arum recloribus specialiter delegatis a domino Milone domini pape
ipsas vel domos carum nullo modo spoliabimus, nec notario A. S. L. rie manriatu et aucloritate ipsius
administrationi earurn seu custodiae orcasione ali - h-gati quod bona lirie, >me omni malo ingenio, et
cujus consuetudinis vcl aliqua alia, nisi lorte rogati sine Iraude, coneulemus et operam dabimOB pro
ab urchiepiscopo vel capitulo, m>s immiscebimus B 1iQSse nustru qnod dommusR. coniesTulnsanustam
sed omnia sine diminutione aliqua delunctorum jj«r se quam per ba-reries su s super iis omnibus
successonbusreservenlur, eteleciioniarrhiepiscopi pro quibiis luit excommunicalus, qua? videlicet ex-
vel alterius rectoris Ecclesia? lacienda? per nos vel ponuotur in lorma secundum qtiam ipseantequam
per quamcunque aliam personam nullatenus nos iretur juiavit, pareat omnibus mundalisEc-
.

iinmisce.bimus,necaliquam violentium faciemus vel et qood ea in perpelnum Bervet, iia ut si

.

impedimentum prsfslabimusquominuselectiocano- quod illoruni nun feceril vel conlravenerit manifeste,

nice aclibere cclebretur. Item pacem seu tieugam, nosei nullumconsilium vclauxilium seu obsequium
sicut nobis per Ecclesiam Romanam vel ejus lega- pcr nos vel amicos nostros aliquntenus itnpende-
tum seu nuntium injunctum luent, bona lide obser- wus, imo quousquepleneparuerit, laciemusconira
vabimus et faciemus ppr nostrum episcopatum pro ipsum pru posse noslro quidquid RomanaEcclesia
posse noslroin perpeluum ohserv&ti.Item si archi- vel e|usnuntius sive legaius nobis mandaverit fa-
episcopus velcapitulum Arelatense\elalia persona ciendum. ltem stratas publicas jier totum Vivsrien-
ecclesiaslica Dobis aliquus hereticos in e|>iscopatu sem episcoputum securas servabimus et faciemus
nostro nominaverint vel credenUs, vel per nos inviolabiliter observari. Item ecclesias omnes et
ipsoscognoscere poterimus uliquns ha?resimpra?di- domos religiosas in Vivariensi episcopatu tam in
care vel facere conventi cula illicita. ipsos perseque- civitate Viv.iriensi quam extra in plenaria con-
mur secundum legitimas sancliunes, et eorum bona servabimus libertate, viddicet quod ab eis exac-
omnia pro posse nostro inliscabimus. Item Juda?os t>ones uliquas seu lallias nullali nus exigcmus, et
a'o omniadministratiotiepublica privataomnino r defunctis earuin reetunbus. ij.s&s \tl domos earum
ve)
removebimus, etnullounquam tempore eosdem vel nullomodospoliabinius, nee administrationiearum
alios ad eamriem administratione vel aliam assu-
i
spu custodia? occasione a'icujus coi.snetudinis vel
memus, nec eorum consilio contra Chnstianus uliuuaalia,nisi lorle rogati ati e.piscopo vel capitulo,
utemur, nec in domibus suis (hristianos vel C.hii- nos immisrebimus, sed omnia sine diminutione
stianas ad servitium suum eos perniitiemus habere aliquu delunctorum successoribus reserventur, et
etsi contra banc prohibitionem habuerint vcl tenue- eli tioni episcopi vel altcrius rectoris Ecclesia? fa-
i

rint, tam Judaeorum quam Christianprum moran- ciondffi per nosvel perquamcunqnealiam personam
tium cum eisdem hona omnia inliscabimus. Item niillatinus immi-cebinius, nec aliquam viulentiam
ecclesias ir.castellalas nostri epscopatus ad arbi- laciemusvei impediaienluni pra?stabin,usquominus
trium dioeresani nostri arcbiepiscopi vel aliorum electio canonice ac libere celebretur. Item parem
prslatorum ad quos pertinere noscuntur penitus seu treugam, sicut n<bis per t.cclesiam Romsnam
diruemus, vel etiam reservabimus si quas duxerint vel ejus lepatum seu nuntium injunctum fuerit,
reservandas, quas ipsi archiepiscopo vel aliis pra?- bonu lide observabimus. et faciemus per episropa-
latis trademus, ut perpetuo possideantur ab eis. tuui Vivariensem pro posse noslro in perpetuum
Item de nobis conquerentibus secundum tuum vel obeervari. Itcm si episcopos vel capitulum \iva-
alteriuslpgati vel judicisdclngati seuordinar.i arbi- riensp vel alia persona ecclesiaslica nobis aliquos
triuin justitiam iaciemus. Item si quis de nostro hffireticos in cpiscopatu Yivaiienst nominavent vel
cpiscopatu proptersuos excessus excommunicatus crerientes, vel per nosmetipsos cognoscrre poleri-
fuerit, et commonitus ab ecclesiastico judice non i) mus aliquos haeresim pra?dicare, vel laceie eunven
sntisfe.cerit infra nienseni, ei centum solirios Mul ticula i)licita,ipsospersequemursecundumlegitin as
gor, auleremus ; imo quolibet mense, ex quo ex- BBnctionos, et eorum bona jiro posse nOBtra inlisca-
communiciitu? perrnunserit,ei summam auferemus bimus. Item Juda-os ab omni administiatione pu-
prajfatam si vero solvendo non fuerit, eum snb
; blico vel privata omnino removebimus. et nullo
lianno ponemus. Hoc autem nus discimus lacturos unquam tempore eosdem vel alios ad eamdem sd-
si iib ecclesiastico judicc certiorati fnerimus. Hsc ministratii m vel alium assumcn us, npc eorum
i
•

omnia singulis annis successorcs nostios ladenius consilio rontra Christianos utemur, nec in domibus
jurare. Si quis autpm ba?c jurare noluerit, ipsum snis Chrisiianos vcl Christianas uri servitium eorum
tmquam ha>reticum hahebirr.us manileslum. nec eriiiitteiims habere
j
et si ronlra hane prohibitio-
;

ejuB judtcium sivp auctoiitas vignrem in uliijuu sor- iip.n habucrinl vel tenuerint, tam Judffiorum qirnn
tiuiur. Kt epo supra memoratus Milo riomiii pa| (btistinniiriini n.otnntninicuni eisbonaon niainfi-
nolarius A s L. auctoritate legationis qua fungor scebimOS. Ilem ecplesias incastt llatu- Yivariensis
ad pra?diclaexsequeiiilu vubis prffidictis consulilnis ppiseo|iatus ad nrbitrium dicecesani nostn epivro|ii
el successoribus vestris potestatem et auctoriiulem vel aliorum jiraelatorum ad quos perlinere nosrun-
COncedo.Hcc omniapro pnssc suo bona lidcelsine tur penilns dirucmus, vcl ctinm reservubimus si
aliquomalo irgeniororporaliterjuraverunt spobser- quai ilnxrrint resr rvandas qi.as insi cpiscopo vel ;

vnturoB 1). Roniardn, B. Petrus de supcr Rhodano, aliis pralntis trademus, ut perpetuopossidantur ab
Cabrilus, B. Ferreoli, R. de Fanaria. R. Garmerus, eis. llem de nobis conquerentibus secundum arbi-
consules. Ethoc idemjutuveruntsimplicitersctcnere trium mugistri Milonis dominipapKnotarii A. S. L.
 137 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. 13«

vel luura, domine Vivariensis episcope.vel

alterius A vel impedimcntum praeslabo quo minus electio ca-
legati seu judicis ordinarn vel delegati justitiam nonice ac libere culebretur. ltem pacem seu treu-
faciemus. Item si quis de Vivariensi episcopatu gam, sicut mibi per Ecclesiam Romanam vel ejus
pronter suos excessus excommunieatus fuerit, et legatum seu nuntium injunctum fuerit, bona lide
comiiionitus ab ecclesiasticojmhce non satisfecerit servabo et faciara per nieum dislrictum pro posse
infra mensem, ei rentura soiidos Podieose aulere- mco inviolabiliterobservari. Item.si aliqua persona
mus iiuo qaolibet mense, in quo excoramunicatus
; ecclesiastica in meo dislrictu aliquos haereticos
penmnserit, ei sumuiain auferemus proelalam; si nominaverit vel credentes.vel per meipsum cogno-
vero solvendo non luent.euui sub banno ponemus. scere potero aliquos haeresim prosdicare vel lacere
Ilocautem nos dicimus lacturos si ab ecclesia^tico conventicula illicita.ipsos persequar secundum le-
judice certioratifuerimus. H.ccomniasingulisannis gitimas sinctiones, et eorum bona omnia inliscabo.
successnres nostros consules faciemus jurare. Si Item Judaeos ab omni adminislratione publica vel
quis autem haecjurare noluerit,cum tanquam haere- privata pcenitus removebo.etnullounquaui tempore
ticum babebimus inanifestum, nec ejus judicium eosdem velaliosadeamdem admimstrationeinassu-
rnam vel aliam, nec eorum consilio utar contra
sive auctoritas vigorem in aliquo sortiaiur. Et nos
B. Vivanensis episcopus et G. Todi vobis px parte Christianos, nec in domibus suis Christianos vel
domini legati supradicti ad praedicta orania exse-Christianas ad servitium suum eos permittam ha-
quenda auctoritatem et potestatem concedimus bere et si contra hanc prohibitionem habuerint
;

vel tenuerint, tam Judaeorum quain Christianorum

vobis praedictis consulibus et toti populo Argenta-
nm. Haec omnia pro posse nostro uos obs.Tvaturos B morantium cura eisdem bona tmnia infiscabo.Item
juramus in animain nostrara et in aniraam tolius ecclesias incastellatas mei districtus ad arbitrium
populi ego W. Garns, R. Besieda, Or. Roquprius, dinecesaniepiscopi vel aliorum praalatorum ad quos
Argpntanae conr-ules. A. Mazel.o. Mascil.-,R. Chai- pertinerenoscunturpenitus dirnam.veletiam reser-
ricus.Bern. Dalbiges, Eruiengaos, R. de Ribeira, vabo si quas duxerint reservandas quas ipsis prae-
j

R. Salgues, Ber. de Fijac, W. Esteves, P. Faber, latis tradam, ut perpetuo possideantur ab eis. ltem
et totns populus Argentariae. de meconquerentibus secundum tuum vel alterius
lpgati, vel judicis delegati seu ordir.arii arbitrium
Cap XII. Nos Ugo et R. nepos ejus de Baucio
justitiam iaciam. Item, si quis meo districtu
promittimusvobisdominoMtlonidomini papas nota-
propter suos excessus excommunicatus fuerit, et
rio A. S. L. sub debito juramenti quod vobis apud
commonilusab ecclesiastico judice non satisfecerit
Sanctum /Egidium praestitimusquod quam cito per
infra raensem,ei centum solido? monetas cursil. au-
vos vel nuntium vestrum tuenmus requisiti, ca-
feram.imo quolibot menpe in quo excommunicatus
strum de Aiansone vobis vel cui mandaveritis
permanserit, ei summam auferam praetaxatam ; si
assignari omni occasione postposila faciemus, et
vero solvendo nnn fuerit, eum ponam sub banno.
ex nunc id^m castrum profitemurnosvestro nomine
Ha?c autem me dico faciurum si ab ecclesiastico ju-
possidere. Volumus etiam ut idem caslrum uostris
dice fuero certioratus. Ut autem ba=c omnia per me
custodiatur expensis.
acsuccpssoresmposfirmiusobserventur.haeceastra,
Cap. XIII. In nornine Doinini nostri JesuChristi. videlicet caslrnm de Lursmarin, et Perosum. et
Anno eiusdem Incarnationis 1209, n Non. Septera- C Cesaristam, tibi duxi obliganda nonnine Romnna;
bris, anno pontilicatus doraini lnnocentii papae III Ecclesi.v et cuicunque et quandocunque voiuens
1
.

duoderimo. Ego G. de F.ibrano Hei gratia comes assignabocorpor.iliterpossidenda.mpiscustodienda

Forncalcanensis juro super sancta Dei Evangelia expenfis, nec ea per me vel alios auferam, et si
manu tacta tibi magistro Miloui domiui papm nota- ablata fuerint. bona (ide recuperabo ea, et resti-
rio A. S. L. quod stratas publicas per totum meum tuamcustodibusquiper te.vel RomanamEcclesiam,
districtum securas servabo et faciam inviolabiliter fuerint deputati Cum
comitejuraverunt Bertrandus
observari. Item peda^ia seu guidngia vel exactiones de Vilamauii.Ricavus de Insulamnjor, Raimbaldus
aliquasa transeuntibus perstratas mei districtusvel Dallini.W. de Sabrano, W, Gaufridus de Avenione,
etiam peraquas nullatenusaccipiam vel permitlam W.Cucuron, Bertrandus de Sancto Maximo. Guigo
accipi,nisi quae vel quas antiqua reguin vel impe- Roza, R. de Subtano, W. Raimundi de Vacheriis,
ratorum concessione me habere constiterit. Item Bertrandus de Pertuso.
ecclesias omnes et doraos rebgiosas in toto meo di-
strictu in plpnaria libertate servabo, videlicet quod Cap. XIV. In nomine Domini nnstri Jesu Christi.
ab eis exactiones aliquas spu tallias nullatenus exi- Anno ejusdem Incarnationis I2C9,iv Idus Septem-
gam vel exigi faciam, et defunctis earura rectori- bris, :mno pontificatus domini Innocpntii papae III
bus,ipsas vel domos earum mraime spolinbo vel fa- duodecimo. Nos consules et civesCavellicpnses ju-
ciarn spoliari, nec administrationi earnm seu cu- ramus super sancta Dei Evangelia manu tactatibi
stodiae occasione alicujus consuetudinis velaliqua magistro Miloni domini papaeT notario A. S. L. de
alia.nisi forte rogatus ab episcopo vel capilulo, me Q mandalo et auctoritate tua quod bona fide, sine
immiscere praesumam,sed omnia sine diminutione omni maloingenio, et sine fraude, consulemus et
aliqna defunctorum successoribus reservantur.nec operam dabimus pro posse noslro quod dnminus R.
electioni episcopi vel alterius rectoris Ecclesiae fa- comes Tolosanus, etc, sicut in forma juramenli
ciendae per me vel per quamcunque aliam perso- quorl prxstiterunt homines de Montepessulano ptenius
nam me immiscebo,nec aliquam violentiam faciam ccntinetur.

CVIII. gnus in magnis, mirabilia gloriosius operatus in

DOMI.NO PAP.E. minimis, prosperum fecit verbum quod egressum
De victoria habita contra hxreticos. est de ore vestro contra fidei subversores, qui pec-
Sanctissimo Patri et domino Innocentio Dei gra- catis exigentibusnimium pullularant in provincia
tia summo ponlifici. frater Arnaldus dictus abbas Narbonensi. Ipso siquirlem facientes dissipati sunt
Cistercii.et Milo humilis servus ejus.tam debitum mox a facie ipsius fugcrunt qui eum
inimici ejus, et
quam devotum voluntariae obsequium-
servitutis oderantet dissipaverant legem ejus. Advenientibus
Benedictus omnipotens Dominus qui cum sit ma- sane illustriduce Burgundiae aliisque magnatibus

Patbol. GCXVI. 5
 I 1NS0CKNTII III PP. RKGKSTORUM LIB. XII. 140

cuin tanta multitudinc signalorum quanta inter A dantia gloriantem. Obsessa igitur civitatc in cras-
Cbristianus oon creditur aliquando convenisse, ;n tinum nostri fecerunt insultum primum sub-
eoruin adventu usque arleo invasit tremor bypocri- urbium ;
quod utique licet vallo, muro et propu-

tas ut quasi miraculose fugerent ante faciem *ubse- gnaculis valde munitum esset, nostri tamen inter
quentium, maxime post civitatis Biteirensis exci- imbreslapidum, inter tela balistarum,inter lanceas
dium et ruinam.Licet onim cives civitatis ejusdem etgladiusdefendenlium.quasi subduarumhorarum
per nos suum episcopum diligenter commoniti spatio omnia transcendentes, tam potenter quam
fuerint, eisdemque sub excommunicationis pocna mirabiliter intravere suburbium, ipsumque incen-
duxerimus injungendum utvel haereticos quosha. dio veslarunt. Inde vero erectis macbinis, octavo
bebant cum rebus suis crucesignatis traderent.vel, diecaptum est majus suburbium.et ab ipsis civibus
si hoc non possent, exirent de medio eorumdem, incendio devastatum.
alioquin sanguis eorum super capita sua esset, ipsi Conclusisigiturhostibus infracivitatisangustias,
tamen nostris non :icquievcrunt monitis et manda- cum supra quam crederetur a nostris multa inte-
tis, imo super defendenda civitate contra signatos rius cives ipsius laborarent inedia.se ac sua omnia
cum ipsis baereticis juratnento interposito cuuvene- et civitatem ipsam obtulere, siirnalis. dummodn eis
runt.Appropinquanteigitur exercitucivitati.domini vita ex misericordia servaretur, et deducerentur
quorumdam castrorum adjacentium male sibi con- sccuri lantummodo una die. Habito itaque com-
scii,a facie signatorum fugerunt ;sed militeset fide- muni cousilio, quasi necessario principes suntin-
les reliqui castrcrum ipsorum ad exercitum fidu- ducti ad hanc mieericordiam faciendam ; tum quo-
cialiter accedentes, sesua.et ipsa castra in manus niam apud homines non videbatur civitas facile
signatnrum dederunt, fidelitatem eis et hominium posse capi, utpote loei positione et humana indu-
facientes;et in vigilia beatse Maris Magdalenae red- stria munitissima, licet hoc facile Deo esset, qui
ditum fuit nobis nobilequoddam castrum quoddici- omnia lacu-b.it/ tum quia plurimum timebamus ne
tur Servianum, cui alia plura castra, et ipsa bona si vi civitas caperetur,sicut de aliis locis jam con-
admodum, appendebant. In crastino vero, in feslo tigerat, etiam invitus pnnripibus, sive ab his qui
sancta? Mafrdalena;, in cujus ecclesia cives Bitter- nobiscum erant corpore sed non mente.sive ab ipsis
renses dominum suum (79) dudum prodilionaliter bostibus omnia incendio vastareniur et sic hnjus- ;

interlecerani, mane obsessa est civitas quae qui- : modi necessitate inducti.sub praedicta forma recipi
dem natura ioci, viris et victuatibus adeo videba- permisimus civitatem, ut ea per catholicos viros
tur munita quod per longum temporis putaretur munila;, reliquae civitates et castra quae occupavit
posse quantumlibet cxercitum sustinere. Verum, exercitus ab haeresi per Catholicorum prudentiam
quia non est fortitudo, non est consilium contra ^ expientur, qua per incolarum nequitiam fuerant
Deum, dum tractarelur cuin baronibus de libera- hactenus turpiter maculata. Ut igitur terra, quam
tione illorum qui in civitate ipsa catholici cense- in servorum suorum manibus Deus dedit,ad hono-
banlur,ribaldi et aliivileset inermes persona;, non rem ipsius sanctaeque Romanaa Ecclesiae ac totius
exspectato mandato principum, io civitatem fece- Christianitatis servetur.nobilis virSimon dc Mon-
runt insultum, et mirantibus nostris, cum clama- credimus, bene no-
teforti, sanctilati veslrae.sicut
retur Adnrmn, ad arma, quasi
: sub duarum vel tus, vir armis strennissimus, fide devotissimus, ac
trium horarum spatio.lranscensis fossatis ac muro, totis viribus persequi desiderans haereticam pravi-
capta pst civitas Bitcrrensis, nostrique non par- tatem, in principem et dominum tcrrae ipsius de
cc-ntes ordini, sexui, vc! aetati, fcre viginti millia communi consilio est eleetus ; cujus quantum sit
hominum in ore gladii peremerunt; factaque ho- desiderium circa reparanduin in partibus illis Eu-
stium strage permaxit:ia,spoliata esl tota civitas et clesiae Dei statum ex hoc evideoler apparet, quo-

succensa, ultione divina in eam mirabiliter sae- ninm jam ipsc disposuit ut de tota terra quam ibi-
vicnte. Disseuiinalo ergorumore tanti miraculi us- dem dederil ei Deus decimae ct primitiae Ecclesiis
queadeo territi sunt universi, ut montana petentes cum integritate solvantur (81), ac si quis huic suo
et invia.inter Hitterrenscm et Carcassonam rclique- D proposito contrairet,ipsum lanquam suumet Eccle-
runtcastra nobilia plusquam centum,refeita tamen siae inimicum lotis viribus impugnarct, ac de sin-
ciboriis et rpliqua supellcctili quam fugientes se- gulis laribus terra; suoe vult annuatim Romanae Ec-
cum npquivcratit asportarc : inter quscastraerant clesiaedenarios tres persolvi; et, nc possit in dilione

quamplurima adco natura loci.viris divitiisqucmu- snr censura ecclesiastiaca vilipcndi.constituit ut si

nita ut viderentur insulsum nostri exerciiue posse castellanus per quadraginta dies in excomunica-
facilelongiesimo tempore sustinere.Indc.duce Do- tione permanserit antequam reconnlietiirEcclesiae,
mino.cnjus ducebalur amore.in fc-ito sancti, Petri rcntum solidos, i-i miles fuerit.vel burgensis quin-
ad vincula totus Christi exercitus Carcassonam per- quaginta si plebeius quilibet, viginli solidos com-
venit (80), civitatem utique populosam et sua in ponat ;et in recognitionom dominii Romanae Eccle-
perfidia tam loci fortitudine quam divitiarum abun- siae aliorum dominorum in omnibus s&lvo jure,dis-

(79) Trincavellum. Vide Hist. Albig. c. 45 et (80; Vidfl liist. Albig. cap. i&.
Ouill. du Podio Laur. c. II. (81) Vide Uist. Albig. cap. 17.
lil 1'ONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. U2
posuit annis singulis certam vobis solvere pensio- A donec ipsorum spurcitia victrice De;
resistentes,
nem (82). Pro ipso ig tur et cum ipso beutitudini dextcra comprimatur. Oportet siquidem me con-
vestrai precesolferimus humilesei devotas quatenus duceresoldarios qui mecum remanserunt grandiori
in suis petitionibus,quas faciet per solemnes nun- pretio quam in aliis f;uerris.Vix enim possum ali-

tios qui sunt pro eo ad sedem apostolicam accessuri, quos retinere nisi duplici reniunerentur ren.unera-
eum solita pietate dignemini exaudire ut per la- ;
tione.Statum est vero quod Ecclesia Romana, quae
vorem Romanae Ecclesiae terram illam prorsus caput nostrum et fidei catholioce esse di^noncitur
emundet ab haeretica pravitate. Licet enim major fundamentum.solulione trium denariorum ab uno-
pars excercitus ad partes suasredieril,expedito per quoque hospitio annuatim per illam terram peren-
Dei gratiam duorum mensium spatio quod vix spe- niter congaudebit et hoc peto a vestra sanctitale
;

rabitur posse per biennium vel triennium expediri, firmiter confirmari. Decimas siquidem, quashuc-
adhuc tamen tot milites aliique probi bomines cum usque haeretici delinuerunt, dignum duxi ecclesiis
dicto nobili remanseruntquod.dummodo ab Eccle- terrae et ecclesiarum ministris sine aliqua diminu-
sia,cujus negotium ipse gerit.in expensis juvetur, tione pertotam terram fideliter dispensare.Caeterum,
facile sibi eritnon solum acquisitam lerram delen- his ita jam pro posse meo ad honcrem Dei dispositis,
dere, sed expulsis prorsus haereticis, preeter Tolo- t> vestram mea parvitas deposcit sanctitatem ut di-
sam, totam aliam occupare. Cum enim, praster ci- ctam terram quce mihi ex parte Dei et vestra, et per
vitates.plusquam ducenta optima castra possideat, le^atum vestrum abbatem Cistercii, communicato
ac vicecomitem Biterrensem hareticorum pessi- super hoc tenus exercitus consilio,mihi et hsredi-
morum delensorem teneat vinculis compeditum, bus meis.illis etiam qui luboris participes ejusdem
evidenterappareteumad muniendam terram hujus- terrae secundum merita acceperint portionem,beni-
modi el aliam acquirendam multis viris ac viribus gne diguemini conlirmare. Vener.ibilem siquidem
indigere.Multa quae desunt praedicti nuntii,sancti- virum abbatem Cistercii prae caateris negotio Dei
tati vestrae referent viva voce, sicut qui semper fideliorem et proniorem in omnibus inveni, ser-
praesentes fuerunt. mone, opere, consilio, fide integra constantiorem.
CIX. Et, quia non nocet admisso subdere calcar equo,

DOMINO PAP.E. vestrae supplico paternitati ut de me et deterrasit

De expuynalione hxreticorum. ipse sollicitus,sicut consuevit,per apostolicam mo-

nitionem dignemini commonere.Verum, quia quae
(83) Sanctissimo Patri et domino innocentio Dei
expediunt non valeo penitus prasnotare, sanctitati
gratia apostolicae sedis summo pontilici simon co-
Vfstrie dilectum et fidelein meum nobilem virum
mes Leicedtriac, dominus Muntisfortis, Bitterrensis p
R. fatorem praesentium transmittere decrevi.cujus
et Carcassonensis vicecomes, snlutemettam debi-
absentiam graviter me expedit sustinere, cum ipse
tae subjectionis quam revereutiae plenitudinem.
mihi fuerit pars consilii et auxilii supplementum,
Noverit sanctitas vestra quod audito man-
ut quae vestrrfi sanclitati ex parte mea dixerit fir-
dato vestro mihi specialiter destinato, omni
miter rata habeatis.
mora postposita ad partes Albienses iter meum su-
per baereticos praparavi ubi Dei vocatione et as-
: CX.
sensu procerum crucesignatorum, quamvis indi- ADULPHO QUONDAM COLONIENSI ARCIIIEPISCOPO.
gnus.ad terrae illius regimen et dominatum advoca- Confirmatur ei pensio 250, marcarum.

tus et unanimiter electus, ibi ad honorem Dei et (Laterani, vii Idus Novembris.)

supplementum,si valeam, proposui

fidei catholicae Solet annuere sedes apostolica piis votis, et ho-
remanere,spem habens in Domino praecipuam quod nestis petentium precibus favorem benevolum im-
pravitas haeretica in illis partibus funditus destrue- Eapropter tuis justis postulationibus grato
pertiri.
tur,si vestro fruar auxilio, praeveniente gratia Dei, concurrentes assensu. provisionem ducentarum et
quae duo mihi conferunt spem totius consilii post quinquaginta marcarum quam tibi venerabilis fra-
laborem. Verumtamen, quia Iabor est 3umptuosus ter noster Coloniensis archiepiscopus de consilio et
duplici de causa, opportet ut cura pervigili, sicut " assensu priorum et conniventia nobilium terras ac
bono incboastis principio,fineperoptimoterminetis. ministeralium et civium Coloniensium ad manda-
A terra enim illa proceres terrarumqui ibi in ex- tum nostrum percipiendam annis singulis assigna-
peditionem super haereticos confluxerant, me fere vil.sicut in ejus authentico continetur, auctoritate
solum inter inimicosChristi permontes etscopulos tibi apostolica confirmamus etpraesentis scripti pa-
vagantes cum non multo milite reliquerunt;et ter- trocinio communimus.Nulli ergo, etc, hanc pagi-
ram prae nimia paupertate, cujus bona destructa nam nostrae confirmalionis infringere, vel ei, etc.

sunt.sine vestro et fidelium auxilio non potero diu- Si quis autem hoc attentare prassumpserit, etc.
tius gubernare. Ipsi eoim haeretici partim castella usque incursurum.
reliquerunt vacua et subversa fugientes, parlim Datum Lalerani, vn Idus Novembr., pontificatus
vero ex illis fortioribus adhuc tenent.Dei exercitui nostri anno duodecimo.

(82) Vide infra epist. 123. ^83) Vide infra, epist. 123.
 143 INNOCENTII III PP. RBOE9TORUM LIB. XII. 144
CXI. A stituo possidere, tantuui dura vixero, ut exinde
PRIORI ET FRATR1BU3 J EROSOLYMITA.fi HOSPITALIS fratres Hospilalis sua auctoritate, nullins r»-quisito
SANCTI -EGIDII. consilio,nec alicujus voluntate exspectata.omnium
Confirmatur eis donatto facta a comile Forealcariensi. suprascriptorum posses9ioaeabsque contradictione
(Laterani, ii Kal. Novembris.) valeant occupare et ut proprium habere ad omnes

Cum a nobis petitur quod justum voluntatcs suas inde faciendas. Praeterea corpus
est et hone-
stum.tam vigor aequitatis quam ordo exigit rationis
meum vovens etofferens pro sepultura coemeterio
ut id per sollicitudinem olticii nostri aJ debitum domusHospitalis.profileor et in veritate recognosco
perducatur effectuui. Eapropter, dilecti in Domino Guigonem avunculum meum bona? memoria. pra,-
filii,vestrisjuslispostulationibusgratoconcurrentes dictorum locorum omnium domui Hospitalis et fra-
assensu, castrum, burgum et palatium de Manua- tribuspraesentibusscilicetetfuturusfccissedonatio-
srha et alia omniacum suispertinentiis a Guillehno nem.quam specialiter bona fidc et sine dolo laudo
quondam comite Korcalcariensi domui vestrae pie et in perpetuum confirmo Omnia itaque ct singula
concessa, sicut eajust. ac pacifice possidetis.et in sicut superius scripta sunt me pcrpetuo bona Ode

instrumento ipsius comitis continetur,vobis et per servaturum per me successoresque mcos necaliquo
vos domui vestra. auctoritate apostolica confirma- B J ure scri P l ° v el «">n Bcripto.vel ratione contraver,-
mus.et praesentis scripii patrocinio communimus. turum per stipulationem promitto, et me et meos
Ad majorem autem cautelam instrumentura praedi- inde devestio, el domum sive domos Hospitalis et
ctum de verboad verbum huic nostrae pagin.i. duxi- fratres scilicet praesentes et futuios inde investio.
mus inserendurnjcujus tenor est lalis: « Ego Guil- Et.ut praedicta donatio et oiunia suprascripla post
lelmus.Dei gratia comes Forcalcariensis, filius do- obitum meum majori et p''rpetua gaudeant firmi-
mini comilis Bertrandi et domiriae comitissae Jauce- tate.baroncs et proceres meos el homines de Ma-
randa.,pietatisintuituet in rcdeniptione peccatorum nuascha, quorum nomina infra scripta sunt, per
meorum et p irenlum meorura,et in corapensatione sacramentum fidelitatis et hominii quo mihi tenen-
damni tlospitali et fralribusa me illati,dono et jure turastricti commoneo.eosquede nuv^jurare prseci-
perfecta3 donationis intervivos trado in perpetuum, pioutpraedictam donationem tam dcvotelactam pro
sine omni retinemento,Dumiuo Deo at fratribus posse suo servent et servari procurent;et,si quis in
Ilospitalis Jerosolymitani praesentibus et fnturis in posterum contra praedictam munifioentiara aliquo
manusde te fratre modo venire tenta»-et, contra illum vel illos pro
Petro de Falconeejusdem llospi-
talis priore propriam domum meam, posse suo domui et fratribus Huspilalis auxilium et
scilicet pala-
tium de Manuascha,cum omnibus pertinentiis suis, n consilium impendanl,ab omni violentia defendant,
„,,„.4 .-..;- „.,>:i
quod meis sumptibus _j:i: _. :_..:_
aedilicavi, et praeterea quid-
" et
.1 -_ a :... ._::_ j. »-
: i_-1
ipsis Huspitalariis homines de Manuascha in om-
i : •

quid quocunque juread me pertinetvel quandocun- nibusetperomniaianquaui verisdominisobedientes

que pertinuit in burgo et castro de Manuascha et in existant, et de praedictis, si necessitas exigeret,
eorum pertinentiis et in totas auras intuset extra, testimonium ferant. Praedicta. quoque donationi
cum terris cultis el incultis, pralis, nemoribus, specialiter adjicio.scilicet ut jure perfectae donatio-
aqiiis,aquarum decursibus.et cum hominibus et le- nis babeant in perpetuum omnes haeredilates, seu
minabus,etcumjustitiis,firmantiis,et jurisdictione, possessiones.vel honores qui fuerunt militum vel
et explectis,sicut melius generaliter vel specialiter hominum castri de M muascha, quas pro mulitia
posset nominari.sicut ego vel aliquis de genere meo seu perfidia vel proditione quam contra me com-
per nos vel peralium unquam melius vel plenius miserunt jure confiscationis occupavi.ita ut nullus
habuimus vel possedimus vel habcre vel possidere eorum aliquo teinpore suas valeat possessiones re-
visisumusubicunqueinomnibus suprascriptis ter- cuperare, Disi ad cognilionem domini prioris pro
ritoriis, seu in quolibet eorum, hoc est, usque ad tempore in prioralu Uospilalis residentis acrimine
ter.-itorium Sanctae Tuliae.et usque ad territorium tanta; perlidiae ac proditionis sese purgaverint. Ad
Petraeviridis, et majoremomniumsuprascriptorumlirmitalematque
usque ad territorium Montisfuro-
nis, et usque ad territorium Sancti Martini, et " cautelam hanc chartam praesentari volo domino
usque ad territorium Dallini, et usque ad territo- papa» ct doraino imperatori, et in corum notitia
rium de Vols.et usque ad flumen Durautia. quae quidquid in eacontineiur deduci.et ad pcrpetuam
:

utique omnia in eadem donatione in formam supra- rei memoriamet indubitabilem fidera eorum sigillis

BCriptam concludo.et profiteor et in veritate reco- praesentem paginam precor communiri. Ad haec,
gnosco me eamdem dudum domui llospitalis cele- nos barones et procereset hominesinlra scripti pia.
brasse donationem,et a tempore praedictae donatio- dumini cornitis donatioui gr.itum priebente. assen-
nis omnia praedicto pro domo llospitalis possedisse. sum, bona lide promittimus et tactis socrosanctis
Et modo in praesenti tntum praediclum palatiiim,et Evangeliis juramus quod omnia et singula et pr«-
burgum.et castrum de Manuasclia.et totas auras.et dicta pro posse nostro domui et fratribus Hospitalia
si quid meo nomine in pr.-edictis vel infra priedicta praesentibus et futuris defendemus,et contra omnes
loca possideo.noriiine llospitalis et fratrum ibidem ad tuitionem pra.dictn_ donationi9 auxilium et con-
L»eo servientium preesentium et futurorum me con- siliuni ipsis praestabimus, et nos homines de Ma-
 145 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRI8TI 1209. 146
nuascha ipsispost obitum domini comitis tanquain A Petrus Robaudus, Ugo Bcrnardus Joannes Gnri-
dominis lidclilcr obediemus. Illi itaque qui jnra- nus, Joannes Frenerius, Joannes Mercerius, W.
vi-runt sunt ii W. de Sabrann, Raimbaudus.Osa-
: Bos, Bernardus de Recluso, Columbus Pipeti, Ugo
sica, et Raimundus frater ejus. Bertrandus de Martini, Poncius Gebelini, W. Robaudus, Roma
VilUmuro, Guigo Roze, Isnardus de Dllino, Lau- Senoreti, Gerauldus Furgoni, Bertrandus deSalto,
gerius de Sancto Maximo, et Berlrandus frater W. Gase, W. Furgoin, Gerrnanus Audebertus de
ejus, Petrus Ferullus, Durandus Basili, Tiba- Valenliola, W. Bibensaquam murator, Joannes
nus, Guigo Barbatorla, Ugo de Manuascha, Ar- Faber, Jacobus Burgarelli, W. Imberli, Ramundus
betetus Mimus, W. de Cncurone.Guibertus de Rel- Rainaudi, Imbertus Faber, Petrus Barbaroti, W.
tania, Lambcrtus de Rellania frater ejus, Ugo de Felicius Joannes Niger, Petrus Gontardus, W. Bi-

Montejustio, Pelrus Nigrellus, Bertrandus Savi- bensaquam bcrbegerius.Poncius Mexoneri, Aymus

ni, Laugerius Savini, W. Cornuli, W. de Forcalle Capuci, Guigno Capuci, Pelrus Olive, W. Garem-
Ramundus Riperti, Rostagnus Roze, W. de Villa- berge, Petrus de Curello, Petrus Squeire, Raimuu-
muro, Bertrandus Cornuti, Bertrannetus deVilla- dus Motetus, Petrus Remusati, Bernardus Faber,
muro, W. Petri de Manuascha, Garnerius, Ramun- Simon Ramundus Bexonius, Martini Garini, Ra-
dus Bonustosius, Bertrandus Felicius, W. Vetula g mundus Buerius, Rostagnus Hospitalarius, Ber-
Bertrandus de Sannone, W. Garnerii, Joannes trandus Testa, W. Recobreire, Petrus Bernardus,
Petri, W. Rainaudi, Isnardus Rainaudi, Petrus Ro- W. Ramundus, Geraudus Faiditi, W. Gaufredi, W.

stagni, Geraudus Ebraudi, W. Simon, Rernardus Guido, Isnanlus Cosini, Martinus Corderii,Joannes
Ricolus, Petrus Niger, W. drt Terralo, Stephanus Furnerius, Martinus Florehtii, Ramundus Arnau-
Mercerii, W. de Croso, Paganus, Poncius Haiiiaudi dus.Ramundus Sauneri, Isnardus Rostagni, Petrus
Petrus Gaudi, Joannes Capuci, Maithaeus, Petrus Revelli, Joannes Fretun, Petrus Robaudi, Gerau-

Bona et filius e.jus Petrus, Rainaudus de Bariolo, dus Gerini, Is. Joannes Merceri, W. Bos. Bernar-
Rostagnus de Sancto Petro, Bernardus Cassarius, dus W. Robaudi, Bernardus Jacobus, Ramundus
Stephanus Bochiardi, W. Vetus, Imbertus Mazel- Guavaudani, Joannes Burseri, Petrus Alvernaci,
lari, Guerrinus, Petrus Raxenni, Bernardonus, Poncius Cabreri, Joannes berbegeri, W. Braidun,
Odo, W. Marquisius, Petrus Scoferius, Joannes Gaulredus Ranulfi, Petrus Berni, Ramundus As-
torgo, Petrus de Mura. Petrus notarius domini su-
Unctor, Isnardus Cusenderius, Petrus Blanchube-
pradicti comitis W.mandato hanc hujus pi« dona-
rius, Ruffu-! Veridiz, Cor de Roure, Ramundus
tionis chartam dictavit, et propriis manibus con-
Sestaronus. W. Bergononus, W. Faber,Bernardus
Banniator,Petrus Niger, Croginus,Joannes Rueme, ~ scripsit.et cum hoc prassenti plumbpo sigillo ipsius
Bertrandus Furnerius, Geraudus Maurelli, Jacobus comitis corroborando publice sigillavit.»Nulli ergo

Malpel, Petrus Rueme, W. de Sancto Martino, omnino hominum liceat hanc paginam nostrae con-
Bertrandus de Arelato, W.Micolavi,Redonnus,Ge- firmationis infringere, vel ei, etc, usque incur-

raudus Buerius,Bertrandus Mazellarius, Guigo Ar- surum.

quenus, W. Aurici, Petrus Breti, Petrus Gallina. Datum Laterani, n Kal. Novembris, pontificatus
nostri anno duodecimo.
Petrus Radeire, Fulquerius, Petrus Andreas, W.
Benedictus, W. Martelli, Arnaudus Agrena, Joan- CXII.
nes Descalcius, Petrus Rascatius, Arbertus de Vil- NOBILl VIRO PONCIO LUGDCNENSI.
lamur, Adam, W. Joannes, W. Vincenci.Tedanus, Datur ei facullas con/erendi decimas.
W. de Leuno, Jacobus de Pruneriis, W. Feuirerius
(Laterani, iv Non. Novembris.)
Petrus Barreti, Martinus Croterii.Michael Ginardi,
Joannes de Opere, Joannes de Nonai, Stephanus Cum a Dobis petitur quod justum est et hone-
Recobreire, Joannes Saza, Jacobus Breti, Stepha- stum, tam vigor aequitatis quam ordo exigit ratio-
nis.ut id persolliciludinem olficii nostri adilebitum
nus Rossalpaix, Petrus Stephanus, Bartholomaeus
monachus, Bonetus Aifre, W. Garemberga, Totas perducatur effectum. Eapropter,dilecte iD Domino
D fili, tuis justis postulationibus grato concurrentes
auras, Rogerios, W. Blanc, Petrus Bernardus,
Bertrandus Vetus, Rofre, Andreas Paneri, Poncius assensu,ut decimas possessioaum castri de Keris-
Sartor.Giraudus Sartor, Petrus Sartor,Raimundus coth et Calavath Ecclesia? ipsius castri cum epi-

Durandi, Joannes Ricardus, Maurannetus, Ste- scopi dioecesani assensu sine juris prapjudicio alieni

phanus Serrator, W. Rainaudi, Joannes Ruffus, possis conferre.auctoritate tibi praesentium indul-

Joannes Raxenni, Petrus Autricus, Petrus Adam, gemus.Nulli ergo omnino hominum liceat hanc pa-
Geraudus de Valanciola, Petrus Monachus.Petrus ginam nostras concessionis infringere vel ei, etc,

Bramancionus.Maurannus Rostagnus berbegerius, usque incursurum.

Datum Laterani, iv Non. Novembr., anno duo-
Petrus Bona.Michael Arnulli.Bertrandus Gali.Vin-
decimo.
centius Sagnator, Joannes Brunelli, Radullus de
Volvei, Ramundus Barreti, Ramundus Barbaroti,
Bertrandus Corcosson , Buerius, Bertrandus de
Malafogacia,Petrus Botellerius,Michael Cotalonga,
147 INNOCIiNTIl III PP. RBOESTORUM LIB. XII. 148

(XII. A eum ac imperatorem ipsum,quod absit non pos- 1

CONfTANTINOPOLITANO PATRIARCH-E. sitscandalum exo r iri. Quocirca discrelioni vestrae

L'l quemdum eanonimm rrcipi juciat. per apostolica scrpta mandamu- qualenus dictura
(Luterani, ul in alia.) palriarcham ad id moneatis altenlius et indu-
Si preces apostol.cas pro iis tibi dirigimus et cere procuretis. Quod si non omnes, etc, duo ve-
mandatum quorum habes notitiam pleniorem, strum, etc.

tanto nos convenit lacilius exaudiri quanto eis pro Dalum Laterani, ut in alia.
quibus scribimus, praUer noslra monita, propria
CXVI.
merita suQYaxanlur. Inde est quod pro dilecto tilio
PATRIARCH.E CONSTANTINOPOUTANO.
G. clerico charissimi in Chrisio filii nostri Henrici
De eadem re.
Constantinopolitani imperatoris illustris fraterni- (Laterani, n Non. Novembris.)
tatem tuam rogandam duximus et monendam,per Gravem ad nos, etc, in eumdem fere tnodun
apostolica tibi scriptamandantesquatenus eumdem
usque gravamen.Cum igiiur illiusjura debeas ser-
pro reverentia beati Hetri et nostra, intuitu quo- vare illaesa qui te super tuis juslitiis non molestal,
que lmperatoris ejusdem, qui nobis pro eo humi- ^raternilati luae pcr apostolica scripta mandamus
itersupplicavit, in eeclesia Sanctie Sophiae recipi
B quatenus uD i psiu8 super pr «-miasi3 molestalione
facias in canonicum el in fratrem.mandatuin apo indebita conquiescens.prappositos inetitutos in eis
stolicum laliterimple.lurusquod tualraternitaspos- taliter in pace dimittas quod inter le oc imperato-
sil exindo merito commendari. rem ipsum, quod absit non pnssit scandalum
I

Datum Laterani, etc, ut in alia. exoriri.

CXIV. Datum Laterani, n Non. Novembris anno duo-
VARISSIEXSl THEBANO, ET LtRlSSENSI ARCHIEPISCOPIS. decimo.
De /idctitate prsstunda impei alori. CXVII.
(Dutuin, ul in alia.) EIDEM.
Charissimus in Christo filius noster Uenricus Non licere pntriarrho; unire sedes episcopates.

Constantinopolitetnus imperator illustriasua nobis (Laterani, n Nun. Novembris.)

conqueslioue monstravit quod quidam, tam Latini Oblala nobis chanssimi in Christo filii nostri
quam Graeci archiepiscopi el episcopi, et imperia- Henrici Constantinopolitani imperatoris illustris
lium monasteriurum ahbates, de toto iinpcrio Ro- conquestio patefecit quod opiscupatus Dan.et Eu-
maniae tidulitatem debitam facere contradicunt.
ei thlochi existentes in parte Venetorum unisti, eo
Nolentes igilur quod idem sua justitia delraudeiur, p penitus inconsulto, in ipsius praeiudicium et grava-
fraternitati veslra' perapostolica scnplamandamus men. Cum igilur, ctc, ut in n/ia, usque mandamus
quatenus.si diclufl imperator de aliquo prajlalorum quatenus si est ita.uniuncm ipsam laliler studeas
ipsorum,qui ei recusant fidelitatem debitam cxhi- revocare quod inter te,elc, u*ouc suboriri.Alioquin
bere, suam coram vobis deposuerit quaestionem, vencrabilibus fratribus nostris archiepiscopo Va-
vos cos ad id monitione praemissa per censuram rissicnsi ct episcopo Salimbriensi et dilccto filio

ecclesiasticam sublato appellationis obstaculo prae- decano Sancla? Mariae de Blakerna Constantinopo-
via ratione cogatis. Quod si non omnes iis exsc- litano dedimus nostris litteris in mandatis ut quod
quendis, elc, duo vestrum, elc, vt in alia. in praijudiciurn ipsius imperatoris super praemissis

CXV. praesumptum invenerint.sublato appellationis obs-

AnCHlEPISCOPO VARlSSlENsI.ET I PISCOPO SALIMBRII NSI taculonon differant legitime revocare.significaturi
ET DEC.ANO SANCT.E MAHI/E DE ULAKLRNA CONSTAN- nobis si ad uniendas episcopales scdes, quod sine
TINOPOLITANO speciali mandato nostro tibi non licct, procedere
De prxposilis ab imperatore conslitutis. attentnsli (81).
(Laterani, ut in alia.) Datum Laterani, n Non.Novembris, pontificatus
Gravem ad nos charissimus in Christo filius nostri anno duodecimo.
noster Henricus Constan'.inopolitanus imperator " Scripium est ipsis in eumdcm modum usque quod
illuslris querimoniam destinavit.quod vcnerabilis vcnerabilistralernostcrpatiiarchaConstanlinopoli-
frater noster palriarcha Constantinopolilanus in tanus.etc. .ujguc univit,ctc.,u/ in alia, usque grava-
praeposituris ad euin spectantibus pro suae volun- men.Unde cidem dedimus in mandatis,ut si est ita,
tatis arbitrio volens prasposilos ordinare ipso pa- unioncm ipsam taliler studeal revoraro quod inter
nitus inconsulto.praepositos institutos in eis et ca- eum, elc, usquc suboriri. Quo circa discietioni vc-
rumdein clericoa tanquam e\communicat03 evilat strai per apostolica scripta mandamus quatenussi
in ipsius pra'ju'liciuui et gravamen. Unde eidem dictus patriarcha mandaltim rostrum neglcxcrit
dcdimus in niandatis ut ab ipsius super praemissis adimplerc, vos quod in prejudicium ipsiusimptr.t.
molestationo indebita conquiescens.prasposilos in- torissuperproomissis pransumptum invcneritie,sub-
stitutos in cis taliter in pace dimittat, quod intcr lato appellalionis obstaculo non differaiis legitime

C6k) Vidc epislolam 130 libri noni.

149 P0NT1FICATU3 ANNO XII, CHRISTI 1209. 150

revocare, significaturi nobis ad unicndas episco-

si per excommunieationis senlen-
A, fuerint.vcl rebelles

pales sedes.quod sine speciali mandato nostro sibi liam in personas et interdioti, si necesse fuerit, in
non idem patriarcba procedere attentavit.
licet, terras eorum, appellatione postposita coerpendo,

Quod non omnes, elc, duo vestrum.etc.

ai nonobstante sententia qua? contra ipsum dicilur
Datum Laterani.ii Non. Novembris,anno duode- promulgala cum ipso jure nulla penitus sitcensen-
ciuio. da. Uenuntiatione vero publice fucta, si super nece

CXVIII.
praelati ducis, accusatore legitimo infra tres men-
ses contra dictum episcopum comparente,culpabi-
OTTONI ILLUSTRI ROMANORUM IMPERATORI SEMPER
lis coram eis fuerit comprob<itus, ab omni eum of-
AUGUSTO.
ficio et benefirioecclesiasticosublutocujuslibet con-
De negolio episcopi Bambergensis.
tradictionis et appellutionis obstaculo deponere non
(Laterani, Idibus Novembris.)
postponant. Alioquin extunc omni contradictione,
Quantumcunquesit detestabile illud horribilefa- appellatione,ac excusatione cessante, purgationcm
cinus quod in nece claras memorite Philippi quon- canonicam eidem indicant in qua si forte defece-
:

dam ducis Sueviae coramissum fuit a filiis Belial, rit.eum simili censura condemnent. Quod si legi-
(85) detestandum est tamen et illud iniquum judi- denuntient eum super objecto
" time se purgaverit,
cium quod contravenerabilemfratrem nostrum Pa- crimine penitus innocentem, molestatores ipsius
bemberf»ensem episcopum occasionenecis illiusni- per censuram canonicam appellatione postposita
misexstitit inordinate praesumptum. quoniam,etsi compescendo. Quocirca serenitatem tuam rogan-
,

forte culpabilissuper hoc idem episcopuspotuisset dam duximus et monendam quatenus diligenter
ostendi ordinato tamen et aequo debuerat examine efficias ut quod a r.obis rationabiliter est provisum,
judicari. Unde nos ipsum negotium volentes redu- elficaciter impleiitur, non permittens ut quisquam
cere ad tramitem rationis,dudum venerabili fratri dilficultam ingerat vel impedimenium opponat,
nostro Hujrolino Ostiensi episcopo, et dilecto filio universis rebus dictis episcupi etEcclesiaesuas quas,
Leoni tituli Sanctae Crucis presbytero cardinali tunc prout asseritur, delines, eidem sine dillicultate
apostolirae sedis legatis.illud commisimus sub hac qualibet restitutis.
forma, ut si super nece praedicti ducis, accusatore Daium Laterari, Idibus Novembris, pontificatus
contra prasdictum episcopum legitimo comparente, nostri anno duodecimo.
fuisset coram ipsisculpabilis comprobaius.abomni
CXIX.
eumofficio et beneficio ecclesiastico sublalocujus-
MAGUNTINO ARCHIEPISCOPO, ET EPISCOPO HERBIPOLENSI,
libetcontradictionis et appellationisobstaculo depo-
ET ABBATI FULDENSI HERBIPOLENSIS DIOECKSIS.
nere procurarent ; alioquin indicerent ei purgatio- C
De eaJem re.
nem canonicam in qua si lorte deficeret,censura
,
(Datum, ut in alia.)
pum simili condemnareni quod si legitime se pur-
;
Quantumcunque sit deteslabile illud horribile
garet denuntiarent eum subjecto crimine peniius
facinus quod.etc, utinalia per lotum itsque quan-
innocentem ; ante omnia providentes ut si quid con-
quam in comitatu luerint charissimi in Christi filii
traeum vel ejus Ecclesiam esset perperam attenta-
nostri Ottonis illustris Romaoorum imperatnris
tum.in statum debitum revocarent. Cumque post-
cum ad nos coronandus accessit, in nostra tnmen
modum ab eisdeni Jegatis roenioratus episcopus
praesentia contra dictum episcopum comparereper
evocatus se gravibus exponens periculis, ad ipso-
se vel responsales idoneos, etc, ut in alia usque
rumpraesentiamaccessisset,ejusdemimpedientibus
cautelam,discretioni vestrae praesentinm auctoritate
adversariis et ad sedcm apostolicam appellaniibus,
praecipiendo mandamus quatenus in statum pristi-
in negotionon existit memorato pioeessum. Verum
num revocetis quidquid contra Scepefatum episco-
licetprfefixo ab illis termino propter hoc idem epi-
pum,etc, in eumdem fere modum ulin alia usque
scopus ad apostolicam sedem accesserit, hi tamen
culpabilis coram vobis fuerit comprobatus, ab
qui duxorant appellandum,quanquarn in comitatu
omni eum officio et beneficio ecclesiastico sublato
tuo fuerint cum coronandus ad nostram praesentiam n
cujuslibetcontradictiooisetappellationis obstaculo
accessisti,coram nobis tamen contra dictum episco-
depoc.atis, etc, in eumdem fere modum ul in aha,
pum comparere per se vel responsales idoneos mi-
usque compescendo. Quod si non omnes, etc.
nime curaverunt. Licet ergo juxta juris rigorem
Datum, ut inalia.
aliter potuerimus in negotio ipso procedere, ad
abundantiorem tamen cautelam venerabilibus fra- CXX.
tribus nostris archiepiscopo Maguntino et Herbipo- SALZEBURGENSl ARCHIEPI5C0P0.
De eadem re.
lensi episcopo et dilecto filio abbati Fuldensi Herbi-
(Laterani, ut in aiia.)
polensisdicecesis nostris damuslitterisinpraeceptis
ut in statum pristinum revocent quidquid contra Quantumcunque sit detestabile Ulud, etc, ut in
saepefatum episcopum vel ipsius Ecclesiam perpe- aiia usque judicari. Cum igitur dilectus filius no-

ram invenerint attentatum, contradictores, si qui bilis vir dux Austriae quaedam bona ipsius et Eccle-

(85) Vide supra lib. xi epist. 220.

151 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XII. 152

siae suaeoccasiune hujusmodi detineat.sicutdicitur, A nostrorum Carcas9onensem et Bilerrensem civi-

occupata, eumdem nobilem rogamus attentius ct tates ac alias haereticorum terras mirabiliter Al-
monemus per aposlolica sibi scripti mandantes ut tissimus tradidisset, principes ejusdem exercitus
bona ipsa cum Iructibus medio tempore perceptis cum praefatorum legatorum cunsiliotuu ipsas regi-
ex eis dicto episcopo vel ejus nuntio sine qualibet mini commiserunt, sperantes in Dimino qund per
dilficultale retlituere non postponat. Quocirca fra- providentiam tuam omnis ab ea debeat haereticas
ternitati tuae per apostolica scripla praecipiendo pravitatis eliminari spurcitia et ibidem salubriter
mand.imus quatenus si dictus dux quod mandamus relormari puritatis calbolicae disciplina. Nosigitur
neglexerii alimplere, tu eumad id per excommu- quod ab ipsis pie ac provide lactum cst ratum et
nicationis sententiam in personam et interdicti, si gratum habentes, civitates et terrus ipsas, sicut
opus luerit, in terram suam appellatione remota libi sunt ad divinae majestatis honorem pro tutela

compcllans. pacis et fidei defensioneconcessae.tibi etbaeredibus

Datum LateraDi, etc, ul in alia. tuis in fide catholica et devotione sedis apostolicae
permanentibus auctoritate apostolica confirmamus
CXXI.
et praesentis scripti patrocinio communimu9,prin-
NOBILt VIRO DUCI ADSTRI.E.
_ cipalium dominorum aliorum etiam, si quibus
et
De eoriem re.
forte competit. jure salvo, exceptis prorsus h.iTe-
(Lalerani, [dibus Novembris.)
ticis, fautoribus, credentibus, delensoribus et re-
Quantumounque sit detestabile illud I'acinu9,etc.
ceplatoribus eorumdem in quns etiam secundum
ut in ulia usque judicari. Cum igitur quaedam bona
:

sacrae legis censuram auctcitatis est aculeusdiri-

ipsius et ecclesiae suse occasione hu|usraodi deti-
tuam gendus, cum facientes et consentientes pari pcena
neas, sicut dicitur, occupata.nobilitalem ro-
canonica provisio persequatur. Ad indicium autem
gamus atlentius et monemus, per apostolica tibi
quod terras ipsas in devotione apostolicae sedis et
scripta praecipiendo mandantes quatenus bona ipsa
sancta religione cooservare disponas (87), tres de-
cum fructibus medio tempore perceptis ex eis dicto
narios sUtuisti per singulasdomosejus annualiter
episcopo vel ejus nuntio sine dillicultate qualibet
Rnmanae solvendos, et illorum pravam
Ecclesiae
restituere non postponas.Alioquin venerabili Iratri
consuetudinem.quisecundum partium finitimarum
nostro Salzeburgensi archiepiscopo nostrisdamus
litteris in praeceptis ut te ad id per excommunica-
abusum decimas et primitias ecclesiasticas baeredi-
turio jure.imo injuria sibi vendicant.abolere, ipsas
tionissenlenliam personam et interdicti.si opus
in
juxta legitimas sanrtiones ad Ecclesiasrevocando.
fuerit, in terram tuam appellatione remota com-
Decernimus ergu ut nulli omnino hominuin liceat
pellat. r
hanc paginam nostrac confirmationis.etc. ,usque in-
Datum Laterani, Idibus Novemb, pontificatus
cursurum.
nostri anno duodecimo.
Iialnm Laterani, n Idus Novembris, ponliOcatus
CXXII.
nostri anno duodecimo.
NOBILI VIRO 81M0NI DE MONTEFORTI, COMITI LECESTRI.S,
CXXIII.
VICECOMITI BITEHRENSI.
Confirmenlur ei nmnia facta yer legatos sedis apo- NOBILI VIRO SIJIOM DE MONTEFORTI.
Resfjonilet epittnts 109.
sloticx.
(Laterani, n Mus Novembris.) (Laterani, iii ldus Novembris.)

Habuisse bajulos Dominici verbi fidem ad sinapis Nuntius etapices tuos patcrna benignitate rece-
evangelicaB quantitatem felix tuce translatio pro- pimus.et suggestaper ipsosintelleximus diligenter,
motionis ostendit.dum nominationistuae non solum omnipolenti Dcu laudes el gratias referentes de iis

sed et denomlnationis vocabula bonis interpretatns quae contra pestilentissimos hosles suos per te si-
operibus, in auditu auris obedisti secundum nomen mul et alios ad huc opus orthodnxae liilei zclo suc-
tuum in locum peregrinutionis exire(80), ac sicut censos misericordiler cst ct mirabiliter operatus.
mons infirmas partes Ecclesiae muniturus, «d ver- Illud autem nudtui nostro dedit gaudium et laeli-
bum prajdicatorum fididium es translatus, ut luae tiam quod lerris ha?reticorum contaginne purgnlis
dominaiinnis deludendo vocabulis in belio Do- consilium Altissimi te pr.Tfecit, quod speremus in
mini fortis esse, pugnandoque cum minislris an- Domino quod per prudentiam tuam in bis quoegesla
tiqui serpentis, alrum hiereticorum atrium a forti sunt et gerenda Ecclesia sua sit multiplioiter pro-
dudum custoditum annato Inrtior superveniens de fectura. Quaprnpter petiliones tuas nnbis olilalns,
ipsius erueres potestate, tt non solum pjus spolia in quanlum honestns potuit gratiae praestare fnvo-
distribueres.verum eliam armn in quibus contide- rem, gralanter admisimus, terras ipsas libi ac hae-
bat auferres.IIujus itaque considerationis oblentu, redibus tuis, prout expedire cugnovinius, confir-
cum in mnniiius tuis et aliorum forlium quos in mantes, et littiras ad nonnulas provincias et po-
snnctum exercitumconjjregatoszelusUominiconlra tentes viros ac nobiles mulieres pro tuo succursu,
fidei subversores armavit nec non etiam legatorum cum ahis quoque litlerisad idem negotium facien-

(86) Vide lib. xin, epist. 86. (87) Vide supra epist. 106-109.
 153 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. 154

tibus (88), concedeiil°8,oharissiinos in Christo (ilioa \ pravitate manrlata dilecto filio nobili viro Simoni
noslros Ottunem Komanorum imperatorem, Arago de Montefurti supernoconsiliosit commis?a,et non
nuin ac Castellae reges illustres ad hoc satis alle- solum ad eam in sancta religione servandam, ve-
ctuose per specialps litteras exhortando.Et 1'ortassis rum etiam ad exstirpandaa reliquiashujus pestis,
amplius feeissemus, nisi propter neee^sitatem ur- Christiana! fraternitatisei neeessariussitsuccuisus,
gentissimnm terrie sanctie per magnos et speoiales parumquo prosit lolium de una parte messis avelli
nuntios ad nos inde transmissos pro succursu ejus 9iradiealurum in alia transplantetur, imperialem
paulo antedestinassenius littiTasgenerales,quarum magnilicentiam rogamus attentius et monemus.in
procul dubio impediremus eifectum.si et aliaspro- remissionem tibi peccaminuminjungentesquatenus
re hac e vestigio mitteremus, cum jam, ii,quorum orthodoxae fidei zelo succensus, per vires et viros
anima inter ejusilem terrajpene penitus delicientes imperii tui subditos necessarium opis et opum con-
asrurnnas, in sola post Ueum auxilii quod hinc vadat silium et auxilium illuc pro tantae opere pietatis
exspectatione respirant, nobis graviter sunt con- promovendo transmittas, et si quos haereticorum
questi quodexindulgentia quam concessimus baere- exinde depulsorum confugere contigerit in impe-
ticnrum expugnatoribus, succursus praedictai terras rium, non solum recipi nonpermittas eosdem, ve-
periculose fuerit impeJitus Monemus ergo strenui- p rum etiam piissimam Augustorura in eos facias
tatem tuam exhortamur attpnuus, in remtssio-
et exerceri censuram, ut per haec et bnna quaa
alia
nein tibt peccammuminjungentps quatenus atten- Domino feceris inspirante augeattibi Deus et gra-
dendo prudenter quod non minor est virius quam tiam in praesenti et gloriam in futuro.
qusrere parta tueri.boc quod Ecclesia? Dei tuis et Dalum, ul in alia, anno duodecimo.
aliorum est laburibus ac luisitum, a cunclis expia-
cxxv,
tum perversitatibus expeditura, in sancia religione ILLUSTRI REGI ARAGONUM.
studeas consnrvare.ac ta iter juxta mandatum le-
De eaitem re.
gaturum nostrorum ad exstirpandas reliquiaehasre- (Datum, ul supra)
ticae pravitatis intendere quo graliam divinam et
I

Licet ad promovendum quaslibet opera pietatis

nostram ir.de possis uberius promereri, scilurus
promptadebeat regalis celt-itudo consistere.etc, ui
pro certo quod haec agens,in quibus illud duxeris
in alia, usque transplantetur, regilem magnificen-
requirendum.consilium a nobis recipios et auxilium
tiam, e\c,,usque per vires et viros potentiae tuae
oppurtunum.
sabdi\os, e\c.,utinalia,usqueverumeUam piissimara
Oatum Ldterani,m Idus Novembris, pontificatus
exercen censuram, elc. ,ut
sacrae legis in eos facias
nostri anno duodecimo.
p autem teabhujusraodi
in ulia, usque in futuro.Illud
CXXlV. non revocet pietate quod pro suspecto paganorum
OTTONI ILLUSTRI BOMANORUM IMPERATORI SEMPER incursu ad exterminandum pestilentes jara dictos
AUGUSTO. tibi sit opera minor danda cum, etsi reputandi
;

Ut opem ferat Simoni de Monteforti. utrique sint hostes, quanto ex his exonerare tibi
(Datum, ut in alia.) curavpris unum latus, tanto aliud posM9 adversus
Licet ad promovendum quaelibpt opera pietatis aliorum machinamenta firmare illo insuper ad ;

prompta debeat imperialis celsitudo consistere, in tuam fortitudinem accedente,quod in loco vicino-
his tamen quae fidei causam continent speramus rum amodo vicinosbabebis,
hsereticorumcatholicos
eam.prout etiam exoptamus, voluntariam invenire. et tales quorum obsequia domi militiaeque gratio-
Sane cum in provincia Narbonensi haeretica dudum siora tibi esse poterunt quam illorum.
pestis usque adeo pullulasset ut veluti cancer ser- Datum, ut supra.
pens partes etiam timeretur linitimas infectura, In eumdem modum scriptum est Uluslri regi Ca-
quinimoinaliquibusinfecisset.multilariemultisque siellx.
modis eam secundam traditam nobis aDomino san- CXXVI.
cti Spiritus disciplinam laboraverimus abolere, ita ABBATIBU9 ET ALIIS ECCLESIARUM PR.ELATIS IN PAR-
quod post multorum praedicatorumet exhortatorum TIBUS NARBONENSIBUS,BJTERRENS1BUS,TOLOSANIS ET
iustantiam(89),post oceisionemdeni'iuevirijusti,qui ALBIGENSIBU3 C0N>T1TUTIS.
a nobis raissus ad ipsos gloriosius denium creditur De bonis htcretUorum confiscatis.
occisus profeoisse quara vivus, novissime fide, ma- (Dalum, utin aliis.(

gnus et numerocatholicorum exercitus perinspira- Optaveramus ut orthodoxae fidei subversores, qui

tionem divinam et sollicitudinem apostolicam con- sein partibusvestris a communinnelidelium praeci-
gregatus.de ipsis mirabiliier triuruphavit,captisque derunt.non 9olum eaquae sua dieebant, haereticam
fere quingentis tum civitatibus,tum castellis, quee praevitatem imitando, non perderent, sed ad puri-
per possessossuos diabolus habitabat, spirttui pa" tatem catholicam redeundo.nobiscumin charitate
racleto in repletis suissanctum est ibi habitaculum ac pace quae nostra suntetiam possiderunt. Verum
ieparatum.Cum igitur lerra ipsa taliterab heeretica quia, propterimpcenilens cor eorum, super iniqui-

(88) Vide epist. 124, 12\ (89) Vide supra lib. n, epist. 29.
155 1NN0CENTII III PP. RKGBSTOBUM LIB. XII 150

tates suas Dominus de caelo prospexit,ad extermi- A cxxvm

nationem suam rerumque publicationein suarum EISDEM.
secundum constituliones civiles et canonicas cst De simili argumenlo.
processum.ut, quemadmodum scriplum est.impio- (Datum, ut in atiu.)

rum spolia juxti tolUnt, ei divitias thesaurizent Attendentes devotionem dilccti filii nobilis viri
ip9orum.Licet igitur ea, quae apud vos quidara hae- Buchardi, qui orthodoxae fidei, etc , ul in alia
retici dcposuisse dicuntur.sicut et aliae res corum, usgue recusarint.seu et;am ulias inilebite nobilem
pro confiscatis sintmerito computanda.quia taraen ofTenderit memoralum,ete.,u( m uliu.usgue procure-
Cbristianae religionis non estex occasione legalium tis, matrem et ejusilem nobilis viduam, cujus ipse
praeceptorum obtentu cupidilaiis boc fieriquod po- solus quasi, etc, usque injuste molestantem eam-
tius causa debet correctionis impleri, universitati dem appellationeremotadistnctioncsimilifacientes
veslrae per apostolica scripti prwcipiendo manda- ab ejus indebita molestatione cessare.Quod si non
mus quatenus ea quae penes vos ab baereticis sunt omnes, elc, duo veslrum, etc
deposila oisi forsan ad hoc praemenili sine dila- Datum, ui in atia.

tione curaverint ad Ecclesia» unitatem redire, ut sic CXXIX.

de miserationum Domini multitudine sit cum eis
g N0BIUBDS VIRIS BAR0NIB us et militibus qii cum no-
misericordia facienda.dilectofilionobili viroSimoni BILI VIRO SIMOME DE MONTEFORTI DE SIGNATORUM
de Montc'orti, cui terrade bujusraodi pestilcntium EXERCITU RF.MANSFRUHT.
sordibusexpiata noviterestcommissa cumconcilio ilnducuntur ut atsutanl Simoni de Monteforti)
et mandato legalorum nostrorum assignare et tra- (Lateraai, Idibus Novembris).
dere procuretis.in pios usus pro publicis ejusdem
Devotionem vestram dignis in Domino laudibus
terrae ulilitatibus expendenda.
commendamus quod ortbodoxac lidei zelo succensi,
Datum, ut in aliis.
contra nostrae fiilei subversores tam pie quam stre-
CXXVII. nue certavistis,ac recepto mirabili de ipsorum con-
ABBATI SANCTI VICTORIS, tT SANCT.E GENOVOF* ET
tritione triumpho, terraque dudum a praeambulis
SANCTIS VICTORIS PRIORIBIS PARISIENSIBUS
Antichristi possessa ad finem Jesu Christi redacta,
Ut tueantur Robertum ilahvicini,
in defensionem ipsius cum dilecto filio nobili viro
(Laterani, n Idus Novembris.)
(90)Attendentesdevotionemdilecti filii nobilis viri
Simonede Montelorti cujusest comraissaregimini,
rertansistis.attendendo prudenter quod non minor
Roberti Malivicini, qui orlhodoxae zelo suc-fidei
eslvirtus quam quaerere parta tueri. Quia igilur fi-
census conlra pestilentes hasreticos non solum lau
nis non P u S na C0r01]a, "obilitatem vestram roga-
dabihterjam pugnavit, verum etiarn constanter C . >

disponit amodoad ipsorum exterminationem inten-

mus attentius et monemus, ln remissionem vobis
peccaminuminjunpentes qualenus laudabilepropo-
dere.terram de qua per manum Domini suntdepulsi
vestrum laudabiliori studente perseveranlia
cum aliis catholicis habilando, dignum dnximus situm
coronare.ad protegendum eamdem terram proelalo
eum proecclesiaslica libertale pugnantemEcclesiae
nobili viriliter assistatis,expensis cuntenti a proxi-
patrocinio conlovere. Quocirca discrelioni vrstrae
mo Pascha deinceps, donec novum auxilium.quod
per apostolica scripta mandamus atque prscipimus
multipliciter procuramus vobiset ei.dante Doroino,
quatenus si eum ac
quis socios suos in his quse pa"
transmittatur.
cifice possidebant cum iter arripuerunt ad hujus-
Datum Laterani, Idibus Novemhris, pontificalus
modi Dei servitium exsequendum molestare prae-
nostri anno duodccimo.
sumpserit.aut ea quae sibi tenentur reddere solvere
recusarint.seu etiam unicam ejus filiam auferendo CXXX.
nobilem offcnderit memoratum, vos abeo- euu ul ABBATI ET PRIORl SANCTI VICTORIS, ET PHIORl SANCT.S

rum omnino vexatione desistat, et de damnis ac GENOVtF.E PARISIENSIS.

injuriis irrogatis satisfaciat compeienter, eisdem De eleemosynis concessis piit loeis.
per censuram ecclesiasticam sublato appellalionis D (Latcrani, iv Idus Novembris.)

obstaculo, sicut justum fuerit.compellere procure- (91) Pracsentium vobis aucloritate mandomus
tis.matrem et sororem ejusdem nobilisviduas.qua- quatenus eleeirosynas piis locis a nobili viro Ro-
rum ipse solus quasi post Deum tulor et cu9tos berlo Malivicino et malrc sna provida pietate ron-
existit, in jure proprio defendentes, et quemlibet cessas faciatis a locis ipsis «uctoritate nostra
injuste molestantes e.asdem appellatione remota di- quam juste tam pacilice possideri, contradictores
strictionesimili facientes ab earnm indebita mole- per censuram ecclesiasticam appellatione posipo-
statione cessare. Quodsi non omnes.elc, duo ve- sitacompescenJo. Quod si non omnes, etc, duo
strum, etc vestrum, etc.

Datuin Laterani.n Idus Noverabris, pontificalus Datum Laterani, iv Idus Noverab. anno duode-
noslri anno duodecimo. cimo.

(90) Vido infra epist. 130, 131, 133.

(91) Vide supra epist. 127 et infra epist. 133. 834, 135.
157 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. 158

CXXXI, A Eapropler.dilectaB in Cbristo filiae.vestris justis pe-

ABBlTI CISTERCIENSI APOSTOLIC.E SEDIS LFGATO, titi"nibus annuentes.eleemosvmas quas nobilis vir
De quoitani privUtgio concesso R. Mnlovicino. Roberlus dn Malovicino el mater ipsius vobis pieia-

(Dalum, ut in ulia.) tis intuitu contulerunt, et alia bona Ecclesia: ve-

(92) Profocturus ad habitandum dilectus filius trae, sicut ea juste a pacifice possidetis, vobis et
nobilis vir Robertus Malusvicinus terram ab haere- per vos eidem Ecclesiae auctoritate apostolica con-
ticis nuper incolis expiatam, nobis humiliter sup- firmamus et praesentis scnpti patrocinio eommuni-
aliquem clericum religiusum vel sajcula-
plicavil ut mus. Nulli ergo.etc, hanc paginam nostrae conces-
rempertuamfaceremussibisollicitudinein deputari sionis inlringere, etc, usque iucursurum.
cujus consilio.quamliu in terraipsa morabitur, ad Datum, ul in alia.

salutam animarum suarum in confessionibuset hu- cxxxv.

jusmodi tam ipse quam ejus uxor utatur.Nosigitur GALTERO PRESBYTERO ECCLESI.E DE CORBERON,
annuentes hujusmodi proposilo pietatis.discretioni De eodem argumento.
per apostolica scripta praecipiendo mandamus
tuffi
(Datum, ul in alia.)
quatenus petitiooem suam in hoc, prout expedire
cognoveris, cum consensu dimcesani episcopi au- Cum anobispetiturquod justum est ethonestum,
g
ctoriiate nostra non dilTeras aiimplere. tam vignr eequitatis quani or Jo exigit ralionis ut id

Datum, uiin alia. per sollicitudinem ulficii nostri ad debitum perdu-

catur etfectum. Eapropter, dilecte in Dumino lili,
CXXXII.
tnisjustis petitionibus annuentes, eleemosynas a
ABBATI DE VALLIBUS C1*TERC1ENSIS ORDINIS.
nobili viro Roberto de Maluvicino tibi pietatis ob-
Ut accedat wi Simonem <le Monte/orti.
tentu collatas et alia buna Ecclesiae tuae, sicut ea
(Laterani, v Idus Novembris.)
juste possides et quiete.auctoritate apostolica con-
Cum dilectus filius abbas Cisterciensis A. S. L.
firmamuset praesentis scripti patrocinio communi-
tibi dare praeviderit in mandatis ut ad terram nuper
mus. Nulli ergo, etc, hanc paginam nostrae, etc,
ab haeretica pravitate mundatam accedas, dilecto
usque incursurum.
Simoni de Monteforti, cujusesi commitsa re-
filio
Datum, ut inalia.
gimini, aliis ibidem ad Dei servitium resideniibus
salutare consilium praebiturus, discretionem tuam CXXXVI.
monemus altentius et bortamur,per apcstoliea tibi ARELATENSI ARCHIEPISCOPO ET SUFFRAGANEIS EJUS.
scriptamandanies quatenus ad exsequcndum opus De negolia hxreticorum.
hujusmodi pietalis secundum abbatis pradicti rroni- p Gloriantes haclenus in malitia et in sua iniqui-
tionem accedere non postponas. tate potentes destruere tandem incipiens manus
Datum Laterani, v Idus Novemb., anno duode- Dei, miraculose jam fecit eos de suis tabernaculis
cimo. emigrare.ilum eo terram populi sui misericorditer
CXXXIII. emundante.pestis baen-ticae pravitatis,quas serpens
NOBILI VIRO R0BERTO DE MALOVICINO, MATRI ET UXORl ut cancer Frovinciam penetotam in(ecerat,mortifi-
EJUS. cat-i depellitur,captisi)ue in potentissima manusua
Ejuidim argumenti cum ep'itola 130.
numerosis castris quas per possessos
et civitatibus
(Laterani, v ldus Novembris.) a se diabolus habital^at, in locis expulsorum hare-
Solet annuere sedes apostolica piis votis et hone- ticorum Spiritui paraclelo per repletos ab ipso san-
stis peientium precibus favorem benevolum imper- ctum habiiaculum prasparatur.Super quo l.iudeset
tiri.Eapro|iter,dilecti in Domino filii, vestris justis, gratias Omnipotenti referimus quod in una eadem-
pelitionibus annuentes, eleemosynas piis locis a que misericordiae suae causa duo dignatus estjusti-
vobis charitalive collatas, sicuteas loca eadem juste tiae opera exercere, ita perfidis faciendo dignam
possident et quiete, ipsis auctoritate apostolica con- supervenire perniciem ut quam multi fideles meri-
firmamus et praesentis scripti patrocinio communi- tam assequerentur ex ipsorum exterminationemer-
mus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc pagi- cedein, cum etsi eos in solo spiritu oris sui potuis-
nam nostra? confirmatiouis, etc., usque incursum. sel quandocunque conterere, suorura taraen exer-
Datum Laterani, v Idus Novembris,pontificatus citi signatorum in illorum contritione dignatussit
noBtri anno duodecimo. causam imo salvationisoccasionem praebere:
salutis

CXXXIV. quo nuper sub nostrorum magisterio legatorumde

ipsis mirabiliter triumphante,dilectus filius nobilis
MONULIBU3 PARR«SIl CISTERCIEXSIS ORDINIS.
Ejutdem aryumenli. vir Simon de Monteforti, vir utique strenuus et ca-
(Datum, ut in alia,) tholicus, terris a quibus illi depulsi sunt provida
Justis petenlium desideriis dignum est facilem est deliberatione praefectus,ut per prudentiaraejus

nos praebere assensum.et vota quae a rationis tra- in his quae j;esta sunt vel gerenda negotium p^cis
mite non discordant effectu prosequente complere. et fidei possit ibidem elficacius promoveri. Quia

(92) Vide supra epist, 127.

159 INNOCENTII III PP. RBGBSTORUM LIB. XII 160

hucusque
igitur.etsi tantae pictatis initia prospere. A /n ettmdem tnodum Bisunlino archiepiscopo et

proce.serii.t,.ine lamen non suntadbuc necsssano suffragancis ejus. In eumdem tnodum siripium esl
solidwta.lrattrnit.it> m
vestram rogandam duximus Viennenn archiepiscopo et sufjragtmeis ejus. In

attentius et monendum,per apostolica vobis scripta eumdem mndum Aquinsi archiepiscopo elsufjraganeis
praecipicudomandaiiles qualenus apud subditos ve- ejus. In eumdem modum AurLunen.\i archiepiscopo

stros studio sedula. prae.licalionis et exhortationis cl suffraganeis ejus. In eumdem modum Lugdunensi

instetis ut ad reliqi_ias bujus pestis peoitus exstir- archieptscopo et sufjragnntis ejus. In eumdem mo-
pandas, cum ad similitudinem hydrae. quae locu- dum archicpiscapo Lbredut,ensi et suffrayaneis ejus.
pletior fertur fieri damno capitum gravius possent, In eumdem modutn Avxiiuno anhiepiscopo et svf-
si neglectae luerint, reviviscere, tam per sc quam fraganeis ejus. In eumdem fere modum Albiensi
per sua obsequium Deo devotum et auxilium fccole- episcopo. In eumdem modutn liuthenensi episcopo.
opportunum impendant, scientes remissionem
siae In eumdem modum episcojio Agennensi. In eumdem
peccaminum a Deo ejusque vicario universis indul- modum Calurcensi cpiscopo.
tain qui orthodoxae fidei zelo succensi se ad opus CXXXVII.
accinxerint hujusmodi pietatis, ut eis labor tam CONSULIBUS AKELATENSIBU9.
sanctus ad operissatisfactionernsulliciat super illis ..
Super exstirpatione hsrelicorum.
offensis proquibus cordis contriiionem et oris con- (Latcrani, m Idus Novembris.)
fessionem veraui obtulerintveroDeo.Cum autem pro Gloriantes bactenus in malitia, elc, ut in prima
fralernadelensioneprgnantpsalratei nisdeceatinju- usque solidata, univer_itatem vestram rogamlam
riisexpediri,voluniusetroandamusutsiqui nobilium duxirauset monendam.in remissionem vobis pec-
clericorum.seuetiam laicorumcontrapestilenleshu" caminum injung>'nte? quatenus ad reliq_ias hujus
jusmodi procedenliura ad praestandas usurasjura- pestis penitus exstirpandas-, etc, ul in alia usque
mento tenenlur astricti, creditores eorum in vestris tam per vos qu*m per veslra otse-
reviviscere,
dicecesibusconstitutos.cumabipsis fueritisrequisi- quiumDeo drvotumet auxiliuin opportunum Eccle-
ti.per censuramecclesiasticamappellatione postpo- siee impendatis, scienles, etc, usque vero Deo.
sila compellatis ut eos juramento penilusabsolven- Quapropter expergiscimini, boni liiii,et ad palmam
tes.abusurarum penitusexactionede^istant.Quod si hujus gloriosi certaminis festinate.piaque pceniten-
quisquam creditorutn ad solutionem ipsos coegerit tia ducti quod tam secundis ejus principiis neglexe-
usurarum, eum, ad restituendas ipsas, postquam rilis intercsse, vestram studeatis et
felicissimo fini
fuerint persolutae, simili censura sublalo appella- opfram quia,cnm evange-
et prae.entiani exhibere ;

tionis obslaculo coarctetis, creditores talium quam _ i, cus relributor lllis aequaliter retnbuent qui novis-
,li l!nnr.liii(- r,,iini.ili,i iniliin.inlno
diligentius Inn rr_ ione ad
poieritis inducentes ut lerminos
1 t nrt Oil n.
solu- •>.__ _i ____'
_ -_ l__ I _ i
simevenerunt in vineam etqui primo, licet hi qni
tionem debitori.m praefixos, donec illi labori vaca- coeperunt forsan amplius laborarint.praecedentibus
verint hu.jusmudi pietatis, elongent ; quo sic de- tamen atque sequentibus par merces pro pari devo-
mum retributionis eorum gaudeant participio quo- tione reddetur.
rumcertamen tali promoverintarijumento.Prapterea, Datum Lalerani.m Idus Novembr.,anno duode-
cum nonobsonum videatur utqui publicam causum cimo.
gerunt,publicis stipendiis sustententur, universos /n eumdem modum Avenionensibus consulibus. In
clericos pervestras diceceses constitutos ellicaciter eumdem modum consulibus Sancti .Eytdii. In eutn-
moneatis, in remissionem sibi peccaminum sua- dem tnodutn consuhbus ^emausensitius. In eumdtm
dentes,quatenus cum praedictae terrae desertae sint modum constlibus Nonlispessulani. In eumdetn mo-
etvestatae, atque addefensionem ipsarum sumptus dum nobili iiro Amalrico et civibus yarbonmsibus.
sint non modici necessarii, aliquotam de suis pro- In cumiiem modum consulibus Tcrasconcnstbus. In
ventibus partem ad ejus sustentationem transmit- eumdem feremodum scriptum est nobili riro Folcal-
tant, deputatis aliqnibus viris providiset fidelibus cariensi cumdem modttm nobtli viro co-
comiti. ]n
ad eleemosynam hujusmodi colligendam,qui colle mitiSando. In cumdem modum nobili viro comiti
ctam assignentsicutpra.dicti)egatiduxerint dispo- J>
gavoyie. In eumdem modum nohili viro comiti Gc
nendum.Quia apud pos districtio forsan pro
igitur
bcnnensi. In cumdem modum nobili viro comili Ste-
flciet temporalis a quibus super hoc spiritualis
phano. In eumdem modum nobili viio comili W.
inductio non admittitur, illos qui super Judaeos in Malisconensi.
vestris dioecesibus permanentes habere noscunlur CXXXVNI.
dominium temporale diligenter inducere procuretis KPISCOPO SE.-UNTINO.
ut eos inducant et tradita sibi poiestate compellant Indieitur ei purgntio suprr quodnm fncinore.
quod suis debitorihus in hujusmodi Dei obsequiurn (I.aterani, viii Kal. Oecembr.)
protecturis omnino relaxent usuruset terminosad
Olim nobis per tuas litteras intimasti quod cum
exsolvenduin sortem praefixos.si Deri polest,proro-
te praesente archipre.byter quidam missam in sua
gent competenter. populi multitudo in chorum
ecclesia celebraret, et
Datum Laterani, m Idus Novemb., pontilicatus canonicorum et usque ad altare se ingereret impor-
nostri anno duodecimo. tune, tu diligenter monuisti ministros ut turbam
 161 P0NT1FICATTJ3 ANNO XII, CHRISTI 1209. 162
irruentem arcerent, quatenus sic divina possent
^ ipsam examinari cum diligentia facientibus, exami-
liberius oKiciu celebruri. Quibus id ellicere non natores ipsius nobis (ideliter retulerunt quod unus
valentibus, existimansquod super hoc tibi majorem tHntum de visu deposuit.alii de auditu. Duo vero
reverentiam exbiberent, populum arcere aceepto cbirurgicietunusphysicusjurari dixerunt quod non
baculoinccepisti, quosdam impellens, quosdam per- ex percussione, sed indiscreta incisione obierat
cutiens leviter, quosdam terrens, ut sic saltem op- juvenis memoratus. Nos igitur interculpam etinfa-
portunitasprssberetursacrisolticiis peragendis. Alii miam distinguentes, quia culpa probata non est,
siquidem teeum percutiebant cum baculis populum tu* lc conscientiae relinquimus quoad Deum, et
repellendo inter quosjuveuis quidam in capite
: super infamia quoad bomines ita tibi duximus pro-
dicitur luisse percussus, qui postea per mensem videndum ut cleros et populo convocatis chirurgi-
sanus apparens, utens cibis et poti-
et indifferenter corum etphysici testimonia publicentur, qui tuam
bus universis, ad lapides ferendos et calcem in die- videntur innocentiam expurgare ut cum infamia
,

bus Maii, prout sibi expediebat, locavit operas suas conquieverit, pontilicale olfieium liberius exsequa-
ad vineas fodiendas, mtraas nihilominus bal mea et ris, danles venerabili fratri nostro
episcopo Sego-
tabernas. Pust triceraum vero diem ad suggestio- biensi et dilectis filiis Palentino electo et archidia-
nem quorumdam, te quidem inscio et ignaro, qui- cono Septempublicensi Segobiensis dicecesis in
dam medicusimperitusetsenexcarnemcapitis ejus '
mandatis ut si quis super hoc te praisumpserit te-
el testara secuit indiscreie, licet nullum percussio- rnere molestare, ut ab hujusmodi praesumptione
nis signum in capite apparet. Quem in sectione desistat monitione praemissa per censuram eccle-
illaquatuor supervenientes medici erravisse dixe- siasticam appellatione remota compescant.
runt.asserentes hujusmodi sectioneminducerecau- Datum l.aterani, vm Kal. Decemb., pontificatus
sam mortis. Juvenis autem quarta decimadie post nostri anno duodecimo.
sectionem eamdem diem clausit eUremum post :
CXXXIX.
cujus obitum in populo rumor insonuit quod ex EPI=COPO SEGOBIENSl ET PALENTI.N0 ELECTO , ET AR-
,

percussionetua mortuus fuerat homo ille Quae qui- CH1DIAC0N0 SEPTKNPIBLICENSI SEGOBIENSI DIOECESIS.
dem infamia, sicul firmiter pereasdem litieras in- Df eatiem re.
tiraasti, a personis vilibus, a;mulis atque malevolia (Datum, ut in alia)
dignoscitur initium habuisse. Unde humilitatis Olim per litteras suas significavit nobis venerabi-
causa, licet tua te conscientiaminime reprehende- Seguntinus quod cum,
lis frater noster episcopus
ret, abstinendum duxisti a celebratione missarum eo praesente. archipresbvter quidam missam in sua
donec super hoc nostrae reciperes beneplacitum vo- ecclesia celebraret, et populi multitudo inchorum
lunfatis. Nos autem dilecto filio Toletano electo C canonicorum et usque adaltare se ingereret
impor-
nostris dedimus litteris in mandatis ut inquireret tune.ipse rninistros monuitdiligenter, etc.,m eum-
super hoc diligentissime ventatem, et si ei de prae- dem [ere modum ut in alia usque subortus oblocu-
missis constaret, tibi darel licentiam cum timore tores, etc. fere in eumdein modum usque differret.
Dei divinaofliciacelebrandi, injunnens etiam utde Praefatus vero electus, sicut ex littens ejus accepi-
caetero studiosus vacares operibus pietatis, pru eo mus, etc, usque publicentur. Quocirca discretioni
quidem quud verbura Apostoli minus provide ob- vestra per apostolica scripta mandamus quatenus
servasti dicentis Oportel episcopwn esse non ^ercus- eudem
:
in negotio juxta prasscriplam formam proce-
sorem (I Tim. m), cum tamen
etsi nun illum, alios dere procuretis. Si hoc eum
quis autem super
leviter percussisse dicaris,ex quo rumor hujusmodi temere molesiare praesumpserit, ut ab hujusmodi
estsubortus; oblocutores insuper et infamatores prssumptione desistat monitione praemissa per
tuos, ut ab hujusraodi praesumptione desislerent, censuram ecclesiasticam appellatione postposita
moniiione praemissa per censuram ecclesiasticam compeecatis. Quod si non omnes, etc, tu, frater
appellatione remola compellere non differrct. Pra;- episcope, cum eorum altero, etc.
fatus vero eleclus, sicut ex litteris ejusaccepimus. Datum ut in alia.
nostris volens obedire raandatis, accessit ad Eccle- rv
CXL.
siam Seguntinam, et ab omnibus canonicis quos CONSTANTINOPOLITANO PATRIARCH*.
ibidem invenit amicis et inimicis tuis juramenta Cassalur promistio fncla Venetis.
exigens, ab unoquoque super praedicto facto rei (Laierani, ix Kal. Decembris.)
veritatem diligentissime inquisivit ; et qus dixerat (93) Sicut eaquaecirca Ecclesias velecclesiasticos
in scripti3 redigens, licetjurisperitiet quidam epi- viros circumspectioneprovidadisponuntur, aposto-
scopi ei consulerent ut t\bi licentiam concederet lica dignum est auctoritate fulciri, sicilla quae pras-
celeorandi, quia tamen ei consultius visuin fuit ut sumptuosa temeritate nequiter attentantur, eju3
negotium ipsum ad nos instructum remitteret, di- magisterioconvenit in slatum rectitudinis revocari.
ctacanonicorumet aliorumsuo sigillo signatanobis Cum ergo, sicut accepimus, dum per Venetiastran-
destinare curavit. Caeterum nobis inquisitionem situm laciens ad Constantinopolitanam Ecclesiam

(93) Vide supra epist. 105, et lib. n, epist. 77.

163 INNOCENTII III PP- RKGESTORUM LIB. XII. 164

propnrares, et Veneti tibi passagium denegantes, A CXLIV.

ad perjurium te consequenler urgendu, qui nisi ad ARCHIEPISCOPO MACLIENSI tT SALIMBBIENSI EPISCOPO,
Ecclesiam Constantinopolitanam accederes, crcdi- ET DECANO l>E BLAKFRNA CONf T»NT1NOPOLITANO
loribus salislacere non poterasde pecunia mutuata Kis commiititur exseiutin cvjusdnm sententix.

super conllrmatione quarumdam Ecclesiarutu quas (Uatum, ut in alia.)

Constantinopoli detinentcoactione multiplici quod- Venerabilis frater nosler Constanlinopolitanus

dam extorserint publicum instrumentum, nos ho- patriarcba nostro apostulatui reseravit quod eum
nestatiecclesiasticaeproviderevolentes, presenlium homines de Spigant, ubi nunquam episcopusexs-
auctoritate decernimus instrumentum ipsum per titit, dari sibi episcopum postularent, idem hoc fa-

hujusmodi coactionem extortum viribus omnino cere metuens absque nostra licenlia speciali, ad
carere. Nulli ergo, etc, hanc paginam noslroe difli- eornm instantiam episcopatui de Pario commisit
nitionis infringere, etc, usque incursurum. eosdem. Cumque postmodum episcopum de Pario
Daturu Laterani, ix Kal. Decembris, annoduo- accedentem ad ipsos admittere recusassent, in
decimo. ipsos post admonitionem saepius litteratam patriar-
CXLI.
cha praefalus excommunicationis sententiam pro-
eipf.m.
R mulgavit, quam auctoritate peliit apostolica con-
De decimis solvendis.
firmari. Quocirca discretioni veslrae per apostolica
(Datum, ul in alia.)
scripta mandamus quatenus dictam eicommuni-
Sacrosancta Romana Ecclesia devotos et humiles
cationis sententiam, sicut rationabiliter est prolata,
filios ex assuetae pietatis officio propensius diligere
faciatis auctoritate nostra usque ad satisfactionem
consuevit, et ne pravorum hominum molestiis agi-
condignam appellatione postposita firmiter obser-
tentur, eos tanquam pia mater suae protectionis
vari. Quod si non omnes, elc, duo vestmm, etc
minime conlovere. Eapropter, venerabilis inChris-
Datum, ut in aliis.
to Irater, tuisjuslis postulalionibus inclinati prae-
scntium tibi auctorilaie concedimus ut abecclesiis CXLV.
E S D E M.
tuae dicecesis cathedraticum exigere valeas, et per
I

De monosteriis patriarchnlibus.
censuram ecclesiasticam appellaiione postposita
(Laterani, ix Kal. Decembris.)
Graecos cogere ad decimas tibi debitas persohen-

das. Nulli ergn, etc hanc paginani noslrae conces-

, Ex conquestione venprabilis fratris noslri pa-

sionis infringere. etc, usque incursum. triarchae Conslantinoi olitani ad nostram noveritis
Datum, ul in alia. audientiam pervenisse qund quidam tam clerici
CXLII. C quim laici in partibus Romaniae quaedam patriar-
E 1 E M chalia monasteria contra justitiam detinent in ejus
Arma non esse tribuendu infidelibus. et Ecclesi.c suaepraejudiciumet gravamen.Quocirca
(Datum, ut in alia.) discretioni vestrae per apostolica scripta mandamus
Cum avaritia; fervor in tantum animos quorum- quatcnus tam clericos quam laicns m<>moratos ut
dam accendent ut, sicut nostris est auribus intima- monasteria patriarchalia, videlicet quas ad patriar-
tum, ligna et arma prohibita in Alexandriam dele- chaj jurisdittionem de .jure spectant, eidem sine
rant, perquae in injuriam nominis Chrisliani subsi- moni-
diflicultate qualibet restituant, ul lenentur.
dia infidelibus subministrani, Iralernitati tuae prae- censuram ecclesiasticam appel-
tione praeiiiissa per
sentium auctoritate concedimus quatenus hujus- latione postposita compellatis. Tesles autem qui
modi tibi subjectos ut a sua super hoc temeritate fcerint nominati.elc. Quod si non omnes, elc, duo
desistant monitione prremissa percensurum cccle- ves'rum ea nihilominus exspquantur.
siasticam appellatione remota compellas. Nulli er- Datum Laterani, ix Kalend. Deccmbris, pontifi-
go, etc, hanc paginam nostra; concessionis, elc, catus nostri anno duodecimo.
usque incursurum.
Datum, ut in alia. i
CXLVI.
CXLIII. AncniEPiscoPO et decano et p. de lacerio cano.mco
D E M. RKMF.NSI.
E I

arcltiefdscopi Patracensis. Exsecutoria super quailom Kcdesia.

De exemptionc
(Literuni, ut in prima.) (Laterani, iu Kal. Decembris.)

Requisivit a nobis tua fraternitas an venerabili Cum dilecti magisler D. et 11. procurator
filii

fratri nostro Patracensiarcbiepiscoposita nobis pri- G. presbyteri ad sedem «postolicam accessissent,

vilegium cxpmptionis indullum. Super quo frater- dileclum filium noslrum Guidonem Sancti Nirolai
nitali tua3 insinuatione praescnlium innotescat nos incarcere Tulliano diaconum cardinalem ipsis con-
eidem archiepiscopo nullum cxemptionis privile- cessimusauditorem. Coramquo magistcr proposuit
concessisse. Ipsc tamen constanter asseruit
fiiurn mcmoratus quod cum olim in lorma communi pro
coram nubis Patracensem archiepiscopum imme- eo bonaememnriae Suessionensi episcopu, qui eum-
diate ad eedem apostolicara pcrtinere. dem ordinarat in subdiaconum, scripsissemus, et
Datum Laterani, etc, ut in prima. postmodum diclo episcopo uostns nolente obtem-
165 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. 16:!

perare mandutis, idom contra ipsum exsecutores » non probarit.nostras litteras impetravit : qui cau-
oblinuisset ii nubis.tandem illis quoil inanduvimus sam suflicienter instructam, prnut superius es» ex-
nolentibusadimplere.dictusmagisteradpraisentiatn pressum.sub sigillissuis nobis fidelilerremiserunt.
nostram iteiaioaccedens, ad judicos Cameracenses Unde dictus G.a nobis humiliter postulavit ut super
nostras litteras icnpetravit, ut videlicet prsetatum jarn dicta Ecclesia sibi a prnafuto episcopo tunc tem-
episcopum vel officiales ejusdem ad providendum poris non suspenso canonice assignata, prasertim
ipsi juxta mundati nostri tenorem censura eccle- cum judicessupradicti illum suspendere non va-
siastica coercerent.Qui altendenles rebellionem mandati apostolici excedendo.jamdicto
luerint fines
ipsorum, a collatione beneliciorum tam eos quam magistro silentium imponentes, ip9um faceremu3
dictum episcopum tandiu decrevere suspensos do- ejusdem pacifica possessione gaudere. Cum igitur
nec esset supradicto magistro in beneficio compe- cardinalis prsdictus hasc et alia quaa proposita
tenti provisuin. Verum, cum illi postmodum sibi fuerant coram eo nobis plene ac fideliter retulisset,
vellent insufficiens benelicium assignare.dicti judi- nos attendentespraedictamsuspensionissententiam
ces super hoc veritate comperta pracfatam suspen- in eumdemepiscopum latam nullam penitus
exsti-
sionis sententiam innovarunt Undepraefatioflieiales tisse.prssfato D.clerico super ipsu Ecclesia silen-

quadraginta solidos etunum modium bludi ussigna- tium duximus imponendurn, per apostolica vobis
runt eidem noinine pensionis sub exspectatione be- scriptamanduntesquatenusquod anobisest ratione
neficii competentis tamen sententia in suis
; dicta praeviadilfinilum faciatis auctoritate nostra firmi-
viribus permanente.donec mandatum nostrum su- ter observari, contradictores,si qui fuerint, vel re-

per provisione ipsius foret effectui mancipatum. belles per censuram ecclesiasticam appellatione
Demum vero.cum memnratusepiscopus aConstan- postposita compescendo.Quod si non omnes, etc,
tinopolitanis partibnsad propria remeasset, et per tu.frater archiepiscope, cum eorum altero, etc.
biennium moram fecisset ibidem.ipsedicta snspen- Daium Laterani,m Kal. Decembris, anno duode-
sionis senlentia vilipensu, Ecclesiam quamdam va- cimo.
cantem supradicto G. assi^nare prassuinpsit. Quod CXLVII.
cum innotuissei judicibus memoratis, ipsi cances- FULCONI PRIORI ET CONVENTUI SANCTI MARTINI DE
sionem hujusmodipenitus irritantes.discretis man- CAMPIS PARISIENSIS.
davere personis ut diclam Ecclesiam.utpote de jure Adjudicalur eis medielns provaituum Ecclcsiz S. Jaco-
vacantem, praefato magistro auctoritate apostolica bi de Cnrnificeria.
facerent assignari.Quorum mandatum fideliter ex- (Laierani, mi Kal. Januarii).
sequentes, ipsi eamdem Ecclesiam contulerunt, et Olim coram dilecto filio nostro Benedicto tituli
tunc abbas de Cartovoro pro saepefato G. nepoto ^ Sancta Susunnae presbytero
cardinale, quem di-
suo eorumdem apparens praesentia responsalis,
in lectis filiis
archipresbytero Sancti Jacobi Parisiensis
illorum fuctum per quasdam esceptiones frivolas et magistro H procuratorivestroconcessimus audi-
nisus est muliipliciler impedire.Sed idem magister torem, idem proposuit procurator quod cum vos,
nihilominus ad juns sui tuitionem contraeumdem ad quos jus patronatus ecclesiae Sancti Jacobi per-
G. nostras postmodum litteras ad decanum et can- tinet, coram abbate Sancti Joannis de Valleia,
torem Sancti Frambaudi et R. de Sancto Medardo archidiacono et cantore
Carnotensibus. judicibus
Silvanectensem canonicum impetravit. In quorum delegalisa nobis.medietatem proventuum ejusdem
prajsentia cum essethiac inde diutius disputatum, ecclesia3 Sancti Jacobi petissetis, ad vestram fun-
parte altera proponente diciam Ecclesiam fuisse a dandamintentionem instrumentum bonasmemoriae
suspenso collatam,et alia id negante, tandem testes Siephani Parisiensis ppiscopi ostendistis, in quo
super hoc recipere curaverunt, depositioneseorum videbatur idem episcopus inter csetera proflteri
subsigillis suis nostro apostolatui transmittentes. quod concessione nntecessorum suorum et sua
Quare dictus magister nobis humiliter supplicavit monasteriumvestrumcum praesentationepresbyteri
ut praefatam Ecclesiam, concessione a suspeuso medietalem omnium beneficiorum.quae pro presby-
facta nequaquam obstante,faceremus ab ipso, qui D terio ecclesiae Sancti
Jacobiadpresbyteruin vel ejus
pro benelicium obtinendo toties ad sedem apostoli- utilitatemquoquomodoperveniunt.in eadem eccle-
cam laboravit.pacificepossideri. Ad hoc vero pro- sia obtinebat.Quod archipresbyterprorsusinficians
curator praedictiG proposuitex adversoquod cum allegavit se vel ecclesiam suam nonnioi tanlum in
saepefatus episcopus dictam sibi Ecclesiam cano- decem libris annuatim solvendis ecclesiae vestrae
nice contulisset.supradictus magister per subdele- pensionis ratione teneri. Cumque super hoc coram
gatos ab exsecutoribus quosobtinuerat contra epi- praemissis fuisset judiribus litijjatum, super eo
scopum memoratum post appellationem ad nos ra- utraque pars testes induxit. Verum, cum interim
tionabiliter interpositam uost.nodum in ejusdem se pars veslra proponeret se per dicturn archipresby-
fecit possessionem in ipsius gravamen induci,et,ut terum cenlumsolidis peodentejudicio spoliatam.et
posset eumdem amplius !atigare,ad praemissosju- pars alteranullam penitus rationem quare hoc fe-
dices contra ipsum super praefata Ecclesia, quam cerat allegaret, judices archipresbytero praecepe-
86 mentiebatur canonice assecutum,cum idpostea runtut usque ad certum terminumsolidos restitue-
 167 INNOCENTII III PP. RKGBSTORUM LIB. XII. Itl8

rel praetaxatos : qui mandato judicum parere con- \ ei fidem penitus adhibendam. Primo, quia in ai-

temnens, etcomraunicatus exsiitit ab eisdem. Sed gillo eidera apposito novaceracommista videbatur
archiprei-bytero sc postmodum per contuiuaciam antiquae.Secuodo, quia legi ejusdem aigilli littera
ubse"tante, cum judices de sententia lerenda tra- non valebaat, quanquam contrajuris auctnritatera,
ciarent. priorSancti Victoris.archipresbyter Sancti secundum quod nihil debuit pendente judicio inno-
Severini, et magister P. Pulverel canonicus Pari- vari, dictum sigillum inter moras judicii fucatum
siensis quasdam eis litteras transmiserunt, per luerit et politum. Tertio, quia Parisiensis capituli
quis injungebant eisdem ne in pra?judicium,juris- sigillum non erat eidem instrumento appositum,
dictionis ipsorum, quibus appellationis causasuper cujus ronsensusdejurefueratin concetsionehujus-
praedictis centum solidis committebatur a nobis.in modi requirendus. Quarto, quia paucorum cano-
causa procedereot vel aliquid statuereut in grava- niuorum subscriptiones adnutalae videbanlur in
men archipresbyteri memorati. Sed judices atten- ipso. Quinto, quia concessiones praedecessorum
dentes appellationis causam a prasdicta interlocu- Stephani Parisiensis episcopi, de quibus in eodem
toria interpositae, quae tantummodo commissa vide- instrumento fit menlio nullatenus apparebant.
,

batur eisdem, negotium non contingere principale, Pra'?criptionem insuper ad reprobaadum instru-
maxime cum eo tempore quo archipresbyter procu- •> rnentum pracdictum archipresbyter meiuorulus ob-
ratorem miserat ad sententiam audiendam partes jccit. Sed, licet super iis omnibus fuisset hinc inde

non fuerint secundarum litteraium auctoritate ci- coram diclis judicibus litigatum, et archipresbyter

tatae, instrumento Parisensis episcopi diligenter quneobjeceratse assereret probaturum, nibil lamen
inspecto, et utriusque partis rationibus intellectis, ex ipsis probare curavit infra semestre tempus in
babito prudeotum consilio, sajpedictum archipre- nostris litteris comprehensum. Quo transacto.post
sbyteruru ad reJdendum annuatim ecclesiae vestrae duos mense3 praesentiatn praedictorum juilicum
medietatem omnium proventuum ecclesia Sancti adiens allcgavit praedicli episcopi concessionem
Jacubicondemnarunt quamsententiam procurator
: ipso jure viribus caruisse, cum non constaret ad
vester petiit conlirmari. Cum igitur hsc et illa hoc intervenisse consensum presbyteri ecclesiae
quae archipresbyter ad impugnandain tam interlo- mpmoratae, qui requirendus non immerilo fuerat
culoriam quam dilfinitivam sententiam judicum cum ex hoc ci praejudicium pararetur. Unde, cum
praedictorum proposuit coram eo idem cardinalia super his et aliis partes non desinerent altercari,
nobis Ddeliter retulisset, nog interlocutoriam supra- juilices de consilioperitorum voset partem alleram

dictam, pro eo quod juris ordine non servato a rum negotiosulficienter instructoad sedemaposto-
duobus tantum judicibus, tertio se nullalenus ex- „ licam rpmi^erunt. Partibus ilaque propter hncnu-
cusante, prolata fuerat, irritam decrevimus etina- per in nustra prcesentia constittitis, cum archipre-
nem. Yerum,quoniamarchipresbyteraiidifiinitivam sbyter supradicta.quscootrainstrumpntumobjece-
sententiim repiobandam hancvi,tma nobis requi- rat,coram nobis eliam iterasset, adjiciens nihilo-
situs elegit ut instrumentum 1'arisiensis episcopi, minus quod praidicta eoncessioperepiscopum abs-
quod seculi judices sentenliam tulerant, non (uisse que presbUcri parochialis assensu erat invalida
jure subnixum ostenderet, dilectis liliis abbati judicanda, pars vestra inter caetera sic respondit,
Sanctae Genovefae, et W. archidiacono Parisiensi et qtiod super iis quae archipreshyter contra instru-

decano Meldensi dedimus in mandatis utiiudirent mcntum ohjpcerat non erat ulterius audiendus, cum
qu3?cunquearcbipresbytermemoratuscoiitrainstru- illa nequaquam probaveritinfra tempuspraefinitum
mentum, inlra^ex menses pnstqu^tu foret exhibitum a nobis. Sed et illud pars vestra Irivolumreputabal

coram eis duceret proponenda. et si tule qui co.i- quod de consrnsu prpsbyteri. qui non intervenerat
tra ipsura objectum esset lorsitan et ostmsum an hipresbyteriiltimnintrodiixit, cumnon probandi
propter quod merito reprobari deberet, ipti senten- episcopi concessionem invalilam sed reprobandi

tiam judicum pnedictoium, qui fidem instrnmenti sulummodo instrumentum facultas ei dudum fuerit
sequentes eamdem tulerant, sublato appellationis reservata maxime cum infra praetaxati leniporis
;

obstaculo retructarent, ecclesia? vestrae super rae- ^ spatium hoc pruponere non cururit. Ilis igiluret
dietate proventuum ecclesiae Sancti Jacobi perpe- aliis quas utraque pars proposuit intellectis, de fra-

tuum silcntium imponentes, cum per dcpositiones trum noslrorum concilio sententiam pra;dictorum
testium, quas inspici fecimus diligenter, vel alio judicum a| probantes.archipresbyterum saspedictum
legitimo modo nihil sufiicicnter constaret essepro- supor mpiliPtnteomnium proveniuum ecclesiae San-
cti Ja< obi annuatim monasterio vcstro rpddenda
butum. Alioquin, cum archipresbyter nihil propo-
suisset aliud quod valeretcontrasententiam supra-
senlentialitpr tiuximus cnndemnandum. Nulli ergo,

eamdem auctoritate nostraappellatione etc, hanc pnginam nostra; dilfinitiunis inlringere,

dictam, ipsi
postposita confirmantes, i,'3am per censuram eccle- etc, Si qnis autem, etc,

siasticum facerent inviulabilitcr observuri. In quo- Datom Laterani, xm Kal. Januarii, pontificatus

rum poslmodum praesentia partibus cntistitutia, anno duodecimo.

nostri

archipresbyter quaedam conlra praidictnm propo-

euit inetrumentum, propter quee asseruit nullam
169 PONTIHCATUS ANNO XII, CHRI8TI 1209. 170

CXLVIII. A. fides fiebut non minimacontra ipsum,petitioniejus-

DECANO ATREBATEN8I. dem procuratoris nonduximusannuendum.Attesta-
Hespondetur ad ejus consulta. tionibus ergo diligenler inspectis, intelleximus su-
pradicta, super quibusdenuntiatus lueratepiscopus
(Laterani, Nonas Januarii.)
memoralus, surficientissime fuisse probata. Unde
Cum quidam presbyteri Atrebatensis ecclesia?
venerabilis Irater noster Hugolinus, Ostiensis epi-
altario ministrantes, orarium utrique humero impo •

scopusjuxta Komana) morem Ecclesias nobis et fra-

nendo, illud supra peotus in modum crucis dispo-
tribus nostris in auditorio eumdera
residentibus,
nant, publice proponentes quod qui aliter portant
episcopum per sententiam ab EcclesiaTullensi pror-
illud, excommunicationis sunt vinculo innodati, et
sus amovit, dando vobis liberam facultatem alium
tam ibidem quam in nonnullis ecclesiis in modum
eligendi. Quocirca prssentium vobis auctoritate
crucis orarium a presbyteris minime praeparetur,
mandamus qualenus convenientes in unum, sancti
quid hac diversitate tenendum sit a nobis tua de-
in
Spiritu gratia invocata, personam idoneam, quae
votio requisivit. Super quo devotioni tua? taliter
prodesse velit potius quam prsesse, ac tanto con-
duximus respondendum quod, licet inveuiatur in
gruat oneri et honori, eligatis vobis canonice in pa-
concilio Bracrirensi ut sacerdos de uno eodemque
storem. Alioquin venerabili fratri nostro Catalau-
orario cervicem pariter et utrumque humerum pre- B
nensi episcopoetdilectis filiis de Insula Cislercien-
mens, signum crucis in suo pectore praeparet, si
sis et Flabonimontis Pramonstratensi ordinum
quis autem aliter egerit, excommunicationi debitse
abbatibusTullensi dicecesis nostris damus litteris in
sit subjectus, quia tamen juxta Ecclesiae Romanae
mandatis ut nisi infra quindecim dies postcommo-
consuetudinem aliter observatur,tam hoc quam illo
nitionem vobis ab eis factam mandatum nostrum
modo potest orarium a presbyteris absque omni
exsecuti fueritis per vos ipsos, ipsi vobis auctoritate
culpa disponi (94).
nostra sublato eujnslibet appellationis obstaculo
Datum Laterani, Non. Januarii, anno duode-
personam idoneaminepiscopum praeferre procurent
cimo.
contradictores, si quos invenerint, vel rebelles per
CXLIX.
censuram ecclesiasticam compescendo.
CAPITULO TULLENSI
Datum Laterani, Non. Januarii, pontificatus no-
De electioie episcopi.
stri anno duodecimo.
(Laterani, Nonas Januarii.)
CL.
(95)Impetito dudum(Mahero)quondamveslro epi-
CATALAUNENSI EPISCOPO, ET DE INSULA CISTERCIENSIS
scopo super dilapidatione atque perjurioetsuper eo
ET FLABONIM0NTIS PR.EM0NSTRATENS13 ORDINUM AB-
etiam quod suspensus proponebatur divina officia C
BATIBUS TULLENSIS DIOECESIS.
celebrasse a Gaufrido Tullensi archidiacouo coram
Ejusdem argumenti cum superiore.
nobis, venerabilibus fratribus nostris Cabilonensiet
Catalaunensi episcopisetdilectofilioprioriGlareval- (Laterani, Nonas Januarii).

lensi subcerta lormacorcmisimuscausamipsam(96) Impetito dudum... quondam Tullensi episcopo,

attestationes quosdam post litem in nostra pr«sen- etc, ul in alia, usgue coram nobis, tibi, frater Cata-
tia super praedictis articulis legitime contestatam launensis, et veneralili fratri nostro Cabilonensi
receptas eisdem transmittentes inclusas. Coram episcopis ac dilectofilio priori Clarevallensi sub
quibus postmodum partibus constitutis, iidem ju- certo forma commisimus causam ipsam, attesta-
dices demum tam attestationes ipsas quatn tiones quasdam,etc.,usgueprorsu3amovit,dandodi-
alias ab utraque parte receptas ab eis solemni- lectisfiliiscapituloTullensililieramfacultatemalium
ter publicarunt et licet ambae partes a judicibus
; eligendi. Quare per nostras litteras eisdem dedimus
requisitse se velle in testium personas objicere re- inpraeceptisutconvenientesinunum, etc, ut in alia,
spondissent, tesles tamen aliquos contra testes pro- usque honori, eligant sibi canonice in pastorem.
ductos inducere neglexerunt, altercalione inter Quocirca discretioni vestrae per apostolica scripta
ipsos exorta utra illarum prius testes producere te- r\ mandamusquatenus nisi ipsi infra quindecim dies
neretur.Undecumsuper hoc interlocutoriam postu- post cominonitionem eis factam a vobis mandatum
larent, judices eidem supersedentes negotio, illud nostrum exsecuti fuerint per seipsos, vos eis aucto-
ad nos instructum cum utriusque partis attestatio- ritate nostrasublato cujuslibet appellationis obsla-
nibus remiserunt. Cumque propler hoc nuper tam culo personam idoneam prasferre inepiscopum pro-
magister Poncius procurator episcopi quam prapdi- cuietis, contradictores, si quos inveneriiis, vel re-
ctus archidiaconus ad nostram prssentiamaceessis- belles percensuram ecclesiaslicam coropescendo.
sent, quanquam procurator ipse dilationem ad re- Quod si non omnes, etc, tu, frater episcope, cum
probandos testes cum instantia postulasset, quia eorum altero ea nihilominus exsequaris.
tamen episcopus coram judicibus memoratisid fa- Datum Laterani. Non. Januarii, anno duode-
cere neglexerat saepiusrequisitu3,etpertestesipsius cimo.

(94) Concil. Bracar. m, c. 4. (96) Vide supra lib. v, epist. 13.

(95) Vide Richer. lib. iii chron. Senon cap. 1.

Patbol. CCXV. I
171 INNOCENTII III PP. REGBSTOROM LIB. XII. 172

CLI. A. de fralrum nostrorum consilio ita duximus provi-

JUDICIDUS, CONSCLIDUS, ET UNIVERSO POPULO DENE- dendum, ut propter hoca pnrdictorum castrorum
YENTANO. jure comes ipse non decidat, nec ei obstet quod
Eis confirmatur remissio fiilantiarum. quosdam subditorum suorum a jure ac servilio et
(Lateraui, n Idns Januarii.) debito fidelitalis absolvit si ea quae injuncta fuerant
Solet annuere sedes apostolica piis votis et hone- non impleret, dum tamen adhuc devotus adimpleat
stispetentiumprecibns favorem benevclum imper- quae injuncta sibi esse noscuntur : cui ex eo quoque
tiri. Cum igitur imperator Henricus, dum ratione curavimus utiliter providere quod terram suam il-

claraemcmorire Constantiae reginie Siciliae conjugis lssain lecimus conservari ab exercitcChristianoqui

suae regnum Siciliae obtineret, tamvobis quam Ec- adexpugnandum haereticos de mandato nostro pro-
clesiis et personis ecelesiasticis civitaiis proestatio- cessit, etper eumdem adversarii ejus pene penitus
nes quasdam.quee fidantiai (97) vulgariter appellan- sunt destructi. Quiavero inter caeleras causas quae
tur,remiserit,statuendo ut possessionibus omnibus ad apostolicae sedis magisterium referuntur, in illa
quae propter cessationem earum occupatae fuerant est cumsubtiliori examine ac maturiori providentia
restitutis, pascua vobis habere ac caedua incidere procedendum qua de articulis agitur Ddei Chri-
in

ligna licerpt in suo demanio per dietam dimidiam ,. stianae.legatisnostrisduximus injungendumutinfra

incircuituBeneventi, etcharissimusinChristolilius tres menses, posiquam litlcras nostras receperint,

nosterFredericus Sicili® rex illustris, praedicti pa- in competenti locoarchiepiscoporum,episcoporum,

tris suivestigiisinhaerendo,eademvobis nuperdu- abbatum, priorum, barouum, militum et aliorum
xerit concedenda, prout in authenticis exindecon- etiamquorumpraesentiamnoverintopportunam(99),
fectis plenius continetur, nos vestris precibus concilio convocato, si ante completum concilium
inclinati concessionem ipsam, sicut pie ac provide contra praefalum comitem, quem interim ea quae
facta est, auctoritate apostolica conGrmamus et injuncta sibi sunt praecip.musadimplere, super de-
praesentis scripti patrocinio communimus. Nulli viatione fidei orlhodoxee ac nece sancta; memoriae
ergo, etc, hanc paginam nostrae confinuationis in- Petri de Castronovo tunc apostolica; sedis legati le-
fringere vel ei, etc, usque incursurum. gitimus apparuerit accusator (100), ipsi, auditis

Datum Laterani, n Idus Januarii, pontificatus utrinquepropositis,usqueadsententia;diffinitionem

nostri anno duodecimo. procedant, et remittente= ad nos causam sufficicn-
CLII. ter instructam, praefigant partibus terminum com-
NARDONEXSI ET ARELATENSI ARCHIEPISCOPIS. petentem quo noslro se conspectui reprssentent
De negotio comitis Tohsani. sententiam recepturae quod si accusalor non ap-
:

(Laterani.)
*-•
paruerit contra eum
superarticulis antedictis (101),
Veniens ad praesentiam nostram nobilis vir R. ipsi consilio prudenti deliberent cum qualibus et

Tolosanus comes sua nobis exposuit questione se qualiter idem comes legitime debeat se purgare, ut
super processu legatorum nostrorum muliipliciter ubi ortaest ejus infamia moriatur; et si purgationis
aggravatum, et licet bons memoriae magister Milo formamabipsis cum conciliiapprobationeprovisam
notarius noster gravia mandata eidem injunxerit diclus comes duxerit acceptandara, ipsi eam indi-

tamen pro magna parte se asserit imple- cant eidem in qua si forle defecerit, lidem, praefa-
:
(98), illa
visse.ad hoc quarumdam Lcclesiarum testimoniales lis castris in sua potesiate retentis, nobis rei seriem

litteras exhibendoin quibusconlinebantur cxpresse intimare procurent, idipsum facturi si forsan ex

quod e sdem saiislecerat competenter, adjiciens se
; hujusmodi formaindicendae sibi purgationis quera-
paratum ad ea quae nondum impleverat suliicicnter tur injusle sibi imminere gravamen, et in utroque

implenda. Unde a nobis suppliciter postulavit ut casu apostolicae respon^ionis oraculum exspectetur,
super fide catholica, de qua dudum, licet injuste, <juod si legitime se pur^averit, sicut ab ipsis rece-

habitus est suspectus, indicta sibi purgatione legi- perit in mandatis, ipsi eum virum catholicuin pu-

tima, in nostra praesentia ipsum purgari ac demum blice nuntient, et superdicti legati nece penitus in-

suasibicastra restitui faceremus, ne sub prastitae D nocentem, supradicta castra plenarie restituentes
cautionis obtentu in perpetuum illadetineri contin- eidem cum ea qua; sibi mandata fuerunt ab ipso
gat in cjus pra?judicium et gravamen. Quamvis au- fuerint adimpleta;recepta tamen super observatione
tem juxta obligationis ab eo praistita;formam :astra pacis, ad quam se in perpctuum obligavit, alia ido-
eadem asserantur ad jus et potestatem Romanae nea cautione; proviso prudenler ne propter mali-
Ecclesi* devoluta, cum multa ex iis quos sibi fue- tiosae et frivolas qnae-,tiones mandati nostri valeat
rant injuncta non curaverit adimplere, quia lamen exsccutio impediri.
non decet Ecclesiam cum aliena jactura diiari.nos liatum Laterani, (102) pontificatus nostri anno
eumdem comitem apostolica benignitate tractantes duodecimo.

('.'7) Vide glossar. Dufresnii. (101) Vide hist. Albig. cap. 39.
('.»xi Vide supra pag. 346. iKU [lecst in hoc loco
adnotatio diei quo data
ide lib. xvi, epist. 39.
\ est haec epislola. Verum
ex epistola ctxvni videtur
(100) Vide lib, xi, epist. 20 et seqq. poese colligi istam dalam luisse vni Kal.Kcbruarii.
173 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. 174
CLIII. A pro pace servanda per jamdictum legatum statuta
EPISCOPO REGENSI, ET MAGISTRO THEDISIO JANUENSI sunt, vel auctoritate apostolica statuenda, itein vi-
CANONICO. duis. pupiliis, orphanis et personis miserabilibus
Super eodem. tenearismecclesiasticojudiciorespondere Volumus
Veniens ad praesentiam nostram nobilis vir R.To- insuper ut ab ecclesiis etdomibus religiosis alber-
losanus comessuanol>isexposuit questionesesuper garias vel procurationes nullatenus exigas, sicut in
proceasu vestro et aliorum legatorum nostrorum mandatis dignosceris recepisse:quas tu etiam libe-
multipliciter aggravatum, et licet bona3 memoriae ralitate propria remisisti.Item cum incastellatas
magister Milo notarius noster, elc, usque fideiChri- ecclesias ad arbitrium dicecesanorum episcoporum
stiaoae, volumus et mandamus ut inlra tres menses diruere acservare, siquas ipsi servandas duxerint,
post susceptionem praesentium.etc, usque quoram tenearis.volumus ut circa barones et milites alios
praesentiam noveritis opportunam, concilio convo- qui aliquas incastellatas ecclesias detinent censura
cato, etc, ut in alia usque accusators, vos auditis similis ob&ervetur. Preterea cum legatis nostrisper
utrinque propositis, etc, usque ad sententiae calcu- duxerimus injungendum ut,postquam
alias litteras
lum procedatis,et remittentes ad nos causamsuffi- universa compleveris quaa in eisdem litteris sunt
cienter instruutam, prasligatis partibus terminum ., expressa,super observatione pacis,ad quam in per-
competentem, elc, usque articulis antedictis, vos petuumobservandamdignoscerisobligatus,idoneam
prudenti deliberetis consilio cumqualibus el quali- recipiant cautionem, eisdem etiam injungemus ut
ter idem comes.etc.ujgus acceptandam, vos ipsam secundum modum et statutum tuum talem a te cau-
indicatis eidem in qua si forte delecerit, vos
: tionem recipiant qualem ab aliis magnatibus et ba-
praelatis castris in vestra potestate retentis, nobis ronibus juxta modum et statum suum duxerint
rei seriem intimentis,etc.,ui in alia in eumdem fere exigendam.
modum usque mandati nostri valeat im-exsecutio Datum Laterani (104).
pediri. Quod si non omnes, etc, duo vestrum sub- CLV.
lato cujuslibet contradictionis et appellationis ob- Cum Tolosanus comes adversus
nobilis vir R.
staculo ea, etc. quosdam injuriatores suos,qui tunc temporis cum
CLIV. excommunicationiserat vinculo innodatusei damna
NOBILI VIRO R. COMITI TOLOSANO. graviaintulerunt,suam disponat prosequi rationem,
Declarantur quidum articuli mandulorum
btilonis. praesentium vobis auctoritate mandamus quatenus
(103)Super quibusdain mandatorum articulis tibt eumdem agenlem vel reconvenientem etiam per
a bonae memoriae magistro Milone notario nostro seipsum vel procuratorem suum libereadmittatisin
tuncapostolicaesedislegatofactorumapud quosdam " causis quarum ad vos spectat examen.
dubitatione suborta, tua devotio postulavit a nobis Datum Laterani, etc.
qui sint dicendi haeretici manifesti. Super quo tibi CLVI.
duximus respondendum illos inhoccasu intelligen- CISTERCIENSI ABBATI APOSTOLICf: SEDI3 LEGATO.
dos manifestos hffireticos qui contra lidem catho- Vt abtolvat cives Tolosanos a censuris.
licam publice praedicant.aut profitentur seu defen- (Laterani.)
dunt errorem.vel qui coram prslatis suis convicti Lilteras tuas paterna benignitate recepimus, et
sunt velconfessi aut ab eis sententialiter condem- quae continebantur in eis intelleximus diligenter.
nati super haereticapravitate, quorum bona propria Cum autem omnia Dei opera ipsum benedicere nos
confiscentur, et ipsi juxta sanctiones legitimaspu- admoneant,ex his quae ad honorem nominis sui
niantur. Preetereacum pedagia, guidagia et salna- noviter est per tuam sollicitudinerr operatus,bene-
rias tibi legatusinterdixeritmemoratus,auctoritate dicere, laudare, ac superexallare debemus cum-
praesentium duximus declarandum illa esse peda- dern, instantiae tuae laborem et laboris instantiam
gia, salnarias, et guidagia interdicta quae non ap- quam in exstirpatione pravitatis haeretica: ac re-
parent imperatorum vel regum ante Lateranense formatione fraternae pacis hactenus habuisiidignis
concilium largitione concesssa, vel exantiqua con- D in eo laudibus commendantes.qui permagnam mi-
suetudine atempore cujus non exstat memoriain- serieordiam suam fecit ut tantus labor nequaquam
troducta.Rursum cum ab eodem in mandatis acce- infrucluosus existeret.quinimo fructum, non solum
peris ut de te conquerentibus secundum suum vel tricesimum aut sexagesimum, verum etiam cente-
alterius legati seu judicis ordinarii vel etiam dele- sirnum reportaret.repositatibicorona justitia2,quam
gati arbitrium justitiam exhiberes, hoc taliter in- reddet in illa die Dominus justus judex. Scimus
telligendum esse censemus, ut in omni causa quaa equidem et veraciter confitemur quod ea qua3 in
ratione personarum vel rerum ad ecclesiasticum bujus pietatis opere tu fecisti, tua specialiler bona
forum pertinet, ac super universis oapitulis quaa sunt quae vero collegatorum religio seu devotio
;

(103) Cap. Super quibusdam, e verbor, signifie. eum epistola clxix, illa vero data sit x Kal. Fe-
Vide Processas negotii Raymumdi, cap. I, supra. bruarii.probabileest istam quoqueeodem die fuisse
(104) In hocloco deest adnotatio diei quo data est scriptam.
hsec epistola. Sed cum ea ejusdem ferme tenoris sit
175 INNOCENTII 111 PP. BKGKSTORUM UB. XII. 176

eignatorum peregit, bona tuasuot communiter et \ gationis ofticium committamus (105),cum,etsi lau-

ipsorum, eo quod per gratiae praevenientis et subse- data sit satis ipsius bonitas, nobis tamen perexpe-
quentis auxilium initiorum tuorum oemulatoribus rientiam non sit tanquam delegatus
nota, sed ut

ipse qui eceperastribuistisanctae consecutionisetre- quod eidem injuniiimus exsequalur ante omnia ;

ctum. Specialiter autem eo quasrecolendaememoriae et in omnibus observato ut prorsus in verbo vel

magisterMilonotariusuoster egit.manifestissimum opere non procedat nisi quemadmodum ei tu dicta-

tuae perhibenttestimoniuin sanctitati : qui cum ita verisprocedendum,sedinproponendisgerat sevelut

in Ecclesiae causa et proficiendo processerit et pro- organum.et in disponendisse tibi exhibeat instru-
cedendo profeceritutper hocnullatenusambiganius mentum, in bamn sagacitatis tuas positus quasi
placuisse Doniino vias ejus, tuam non diflilentur esca,ut per eam piscem capias fluctuantem, cui tan-
ipsius opera sapientiam, ulpote qui ad ea viam sibi quam saluberrimam tua-piscationisabhorrenti do-
aperuisti et subministrasti doctrinam. Qoapropter ctrinam quodam prudenti mansuetudinis artificio
exemplo boni navigatoris, qui cutn subito guber- severitatis ferrum necessarium est abscondi.quate-

naculis destituitur quibus navicula regebatur, ad nus exemplo dicentis Apostoli Cum essem astutus, :

omnia qus potest regiminis argumenta confugit, dolovos cepi (II Cor. xn), per hujusmodi sancti
tibi est sollicite providendum ut subuo quasi casu „ doli capiatur astutiam, ei more languidi,cui miti

boni regiminis adminiculo destitutus, naviminter gat amor rnedici potionis horrorem, per alterius

imminantia circumquaque naufragia sub tuo regi- manum patientius tuam accipiat medicinam. Pras-
mine Ductuantem ita satagas per anchoram provi- terea nolumuste latere quod nuntii Tolosanorum
dentiastuae regere,ne Uominicas merces in ipsa po- civium ad nostram praesentiam accedentes, sii|.er
sitas pelagi possit fremitusabsorbere,considerando iispro quibus censuramecclesiaslicam incurrerunt
prudenter quod cum aliquem de ferentibus simul satisfactionem nobis omnimodam obtulere, quam-
pondus delicere sub ipso contigerit, socius bonus plurimummagnorumvirorum litterasexhibendopro
statim.ne fascis corruat, humerum suum lortius ipsis rogantium et cum ipsis utabsoluiionis benefi-

ipsi sufligit.et tota pleiumque fabrica, quae diver- cium eis impendere dignaremur. Unde volumus et
sis columnis regitur.unacadente.per aliam susten- manilamus ut, secundum quod in aliis litteris con-
tatur. Cum ergo jam totum aedilicii sancti pondus, tinetur expressum.necessaria cautione recepta,lata
quod super incceptionis tuaj fundamentis excrevil, in eos sententia relaxetur, et injuncto eis quod
tibi quasi columnae unicas innitatur, eoque per secundum Deum videbitur expedire, si forsan illud
alterius sublractionem nutaote ruinae timor immi- neglexerint observare, non solum in priorem sen-
neat, nisihumerus tuus ei iortiter se suffigat, dis tentiam reducantur.verumetiam vebementiusonus
cretionem tuam rogamus attentius etmonemus.per C temporalis oppressionis inducatur in ipsos.
apostolica tibi scripta in remissionem peccaminum Uaium Laterani, pontificatus nostri anno duode-
injungentes quatenus caute proviso quod resestin cimo.
articulo tali sitaut, si necessaria cautela nonadsit, CLVII.
parta metuamus amittere, ne dum quasrere alia
ILLUSTMBUS REGIBUS ET PIUNCIPIBU8 ET UNIVERSI8 DEI
confidamus, postpositis aliis tuis occupationibus EIDELIBUS REQNO DACI.E CIRCUMPOSITIS CATHOLICAM
universis quibus per aliosintendere poleris oppor- SERVANTIBUS UNITATEM.
tune, ad loca legationis tuee sine dilatione qualibet
liex Duni.? suspicitur sub protectione sedis apostolicx.
personaliter revertaris, et negotium pacis ac fidei
(Laterani. in Kal. Februarii.)
tibi commissum una cum venerabili fratre noslro
Regensi episcopo apostolicae sedis legato studeas, (106) QuantocpccialiusregnumDacia; ad Romanse
sicutDnminus tibi dederit efficaciter promovere. Ecclesias noscitur jurisdiclionem spectare,tanto
ad
Custerum, nobilem virum H. coinitera Tolosa-
licet conservationem ejus propensiori studio debemus
nuui ad sedem apostolicam accedentem ac omni- intendere quianon immerito multareprehensione
;

rnoda saslislactioncpromissaveniam hucriliter pos- digni exisiere videremur.si quod est juris Romanae
tulanlem curavimus honurare, illud tamen quod J)
Ecclcsiaepateremur imtninui vel turbari. lndecst
impetravit a nobis dataesuper boc ei litteraj te po- quod ad exemplar felicis recordationis Alexandri
terunt edocere. Quia vero cuuielam quam dudum in papae priedccessoris nostri sub interminatione ana-
reconciliatione ipsiusper praefalum notarium adbi- tbematisdistrictius inhibemus.nequispraescriptum
buimus, et nunc etiam necessariam esse putarai's, regnum invadere vel turbare praesumat, aut jura
dilecto filio magistro Thedisio clerico et familiari charissimi in Christo lilii nostri illustris Danorum
quoadaoi filio magistri, eo quoJ instructus est minuere audeal.vel sibi
regis \el haeredurr. suorura
de negolio,et a inultis ac bonis oi laudabile testi- quomodolibet usurpare.Si qui autem hujus nostrae
monium perhibctur quod lerventi zslo et ardenti prohibilionis lransgressoresexstiterint,indignatio-
animoidemnegotiumasmulatur,solliciludinemsuper nem nostram et Ilumanns Kcrlesi.c se noverint in-
boc duxiraus injungenJam ; non utique quod ei le- cursuros et anathematis jaculo feriendoa.

(105) Ilinc patet, crratum essc in postrcma edi- sius vocatur le^atus apostolicus.
tioneConcilior, ubi t. XI, pag.41, 54,90, 90 Thedi- (100) Vide lib. xm, epist. 65.
 177 P0NTIFICATU8 ANNO XII. CHRISTI 1200. 178
Datum Lateraui, in Kal Februarii, pontificatus A lacu de Verrano, medietatem de lacu et palude de
nostri anno duodecimo. Vaiano.quintam partem de Aqualieo, quartam par-
CLXIH. temdecimarum et oblationura in ecclesiis al jus
BONO SENENSI EPISCOPO EJUSQUE 9UCCESS0RIBUS CANO- Senensis Ecclesiae pertinentibus, quintam partem
MCE SUB*TITUEND1S IN PERPETUUM. de Monte Acutulo, qui est superfluvium de Rusia,
De confirmattone priv/iegiorwn. tertiam partem de castello etcurte deRadi in epi-
(Laterani, m Nonas Februarii.) scopatu Vulterrano, quartam parlem de catello et
curte de Valle aspera in episcopatuMassanensi.cum
In eminenti sedis apostolicae specula, licet im-
meriti, disponente Domino,
omnibus pertinentiis partium supradictarum. Ca-
constituti fratres no-
stella quoque et possessiones quae a Traduto filio
stros tam propinquos qunm longe posilos fraterna
tenemur charitate diligere et Eeclesiis quibus Do- Bernardi comitis tam in comitatu Senensi quam

mino militare noscuntur suam dignitatem et justi- Vulterrano, Floreniino, et Fesulano, Senensi ec-
clesias concessae sunt. Ulud quod dedit Adalasiade
tiam conservare. Eapropter, venerabilis in Christo
Bibiano,quod Rigettus filius Reinaldi dedit in Pa-
Bone episcope, tuis justis postulationibus
frater
terno putido, quod habes de bajreditate Rolandini
clementer annuimus et praefatam Ecclesiam, in qua
Deo auctore, praeesse dignosceris, praedecessorum d Longobardi, possessiones quas habes id comitatu
castelliFelicitatis, quod habes in castello de Strove
nostrorum lelicis memoriac Crelestini, Eugenii,|Ana-
et in Castellion*, castella et possessiones omnes
stasiis,Adriani,Alexandriet Clementis Romanorum
ponlificum vestigiis inhaerentes, sub beati Petri et quas tu vel alius per te tenet in comitatu Senensi,

nostra protectione suscipimus, et praesentis scripti Vullerrano, Florentino, Fesulano et Aretino. Or-
dinationes etiam ecelesiarum quae sunt in tua ju-
privilegio communimus, statuentes ut ecclesiae,
risdictione cunstitutae, sicut praedecessores tui eas
xenodochia et castella curn omnibus bonis et pos-
habuerunt,el ut ipsas hactenus habuisti, devotioni
sessionibus quas inpra;sentiarum juste Ecclesia tibi
tua; auctoritate apostolicaconfirmamus. Deeerni-
commissa futurum con-
et legitime possidet,aut in
ce^sione, etc, usque permaneant in quibus hsc
mus ergo ut nulli omnino, etc, usque profutura.
;

Salva nimirum per omnia apostolicas sedis auctori-

propriis duximus exprimendavocabulis:Baptisma-
les siquidem ecclesias cum prioratibus earum at-
tate. Si qua igitur iu futurum ecclesiastica saecu-

que capellis quae ad jurisdictionem Ecclesias tibi larisve persona hanc nostrae constitutionis,
etc,
usque subjaeeat.Cunctis autem eidem loeosua jnra,
cummissae pertinere noscuntur, plebem videlicet
etc, usque inveniant. Amen.
Sanctae Agnetis cum omnibus antiquis pertinentiis
suis.plebem de Liliano, plebem de Lornano, ple-
Datum Laterani permanum JoannisSanctae Ma-
bem de Sciata, plebem Sancti Andreae de Bozone,
«-• riae in Cosmidin diaconi cardinatis S. R. E. can-
cellarii ni Non. Februarii, indictione tertia decima,
plebem Sancti Martini in Graina cum omni jure
quod babes in eodem castello etin Villanovn.plebem IncarnationisDominieaeannomillesimoducentesimo
Sanelas Christianae de l.iciano, plebem de Spnrena, nono, pontifieatus vero domini Innocentii papae III
plebem Sancti Nazarii, plebem de Saturniano cum anno duodecimo.
omni jure quod habe^ in ecclesia Sanctae Mariaequre CLIX.
est in burgo Sancti Quirici in Ozenana et in circum- RANERIO PLEBANO PLEBIS DE LORNANO.
adjacentibus locis, plebem de Oppiano, plebem de Suscipicitur sub protectione se>iis apostoticx.

Ancaiano, plebem de Monte Codano, plebem San- (Laterani, hii Kal. Februarii.)

cli Geurgii in Valona, plebem Sancti Valeutini, Cumambis petitur quod justum est ethonestum,
piebem de Cnppiano, plebem Sanctae Innocentiae, tam vigor aequitatis quam
ordo exigit rationis ut
plebem de Karli et Murlo.plebem de Creola, plebem id per sollicitudinem officii nostri ad dehituui per-
Sanctae Christinae in Caio.plebem de Montc Alcino, ducatur effectum. Eapropter, dilecte in Domino
ecclesiam Sanctae M*riae de burgo Sancti Quirici, fili, tuisjnstis postulationibus grato concurrentes
Cascianum etiam, quod specialiter ad tuam guber- assensu, p?rsonaiu tuam cum omnibus bonis quae
nationem et providentiam pertinet, titulum Sancti impraesentiarum rationabiliter possides, aut in l'u-
Angeli de Tressa, plebem de Coartiano, plebem de turumjustis modis, praestante Domino poteris
Ricensa, plebem de Ruscia, plebem de Pentulina. adipisci,sub beaii Petri et nostra protectione sus-
plebem de Suvicelle, plebera de Folliano, plebem cipimus. Specialiter autem concessionem parochiae
Sancti Justi in Casciano, plebem de Marmoraria, ac decimarum tibi pia liberalitate a venerabili fra-
cum omnibus rebus et pertinentiis earum. Castel- tre nostro Bouo Senensi episcopo factam, sicnt pie
lura de Porclano, castellum de Pognia, castellum ac provido facta est, et iu ipsius autbentico plenius
de Monticlo, castellum de Furcule, castellum de continetur, ac tu ea juste possides et quiete, tibi
Suvicelle.castellum de Murlo, castellum de Creole et perte plebi tuae auctoritate apostoliea confir-
cum arce nominis ejusilem, castellum de Monte- mamusetpraesontisscripti patrociniocommunimus.
ciano cum curle sua et omnibus eorum pertinentiis Nulliergo, etc.,hanc paginam nostrae protectionis
Quod habes in castello Silvulae. Quod habes in et confirmationis infringere vel ei, etc, usque in-
Montepiscino et in Valcrano.Medietatem de silvaet cursurum.
179 INNOCENTII III PP. RBGESTORUM LIB. XII. 180

Datutn Laterani, xm KaleDd. Februarii, pontili- A clxiii.

catus nostri anDO duodecimo. EIDEM.
Ejusdem argumenti.
CLX. (Laterani, m Non. Februarii.)
EIDEM. Cum a nobis petilur, etc, usque tuis justispostu-
Super eodtm. lationibus gratum impertientes assensum.dirfiniti-
(Laterani, iv Kal. Februarii.) vam sententiac quam venerabili3 fraler nostcr

Cum a Dobis petitur, etc, usque effectum. Ea- Bonus Senensis episcopus pro eccleeia Sancti Geor-

propier, dilecte in Domino fili, luis precibus incli- gii Senensis contra ecclesiam Sancti Angeli de
nati,personam tuam.etc, usque Specialiter autem Monton super quibusdam doraibus, sepulturis, et

ecclesiam Sanetae Mariae de Porgian cumpertinen- rebus aliis exigente justitia promulgavit, sieut est

tiits suis,sicut eam juste possides et quiete, aucto- justa nec legitima provocatione suspensa, et in in-

rilate tibi apostolicaconfirmamuset presentisscri- strumento confecto exinde plenius continctur, au-
pti pairocioio communimus. Nulli ergoomnino ho- ctoritateapostolicaconfirmamusetpraescntisscripti
minum libeat banc paginam nostrae protectionis et patrocinio communimus. Nulli ergo.etc, baocpa-
confirmationonis infrigere vel ei, elc.,usque incur- B S iDa,n nostra* coDfirmatioois, eic, usque incursu-
surum. rum.
Datum Laterani,ivKalend. Februarii, anno duo- Datum Laterani, m Non Februarii, pontificalus

decimo. nostri anno duodecimo.

CLXI. CLXIV.
PRESBYTERO DIETAJUV.E, RECTORI ECCLEBI* 8ANCTI GUIDONI RECTORI ECCLESI.E SANCTI MATTHjEI
PAULI. SENENSIS.

De confirmalione privilegiorum.
De confirmatione privilegiorum.
(Laterani, iv Kal Februarii.)
(Datum ut in alia.)
Solet annuere sedes apostolica piis vobis et ho-
Cum a nobis petitur, etc, usque effectum. Ea-
nestis petentium precibus tavorem benevolurr. im-
propter, dilecte inDomino fili, tuisjustis postula-
Domino fili, tuie
petiri. Eapropter, dilecte in
tionibusgratoconcurrentesassensu,personam tuam
juslis precibus inclinati, personam tuam el eccle-
cum omnibusbonis qus inpraesentiarum, etc, us-
siam Sancti Matthaei Senensis, in qua divino es
que suscipimus. Specialiter autem concessionem
obsequio mHncipatus,cum omnibus bonis tam ec-
ecclesiae Sancti Pauli tibi pia liberalitate a venerabili
Q clesiasticis quam mundanis quae impraesentiarum
fratre nostro Bono Senensi episcopo factam, sicut
eadem ecclesia rationabiliter possidet, autinlutu-
pie ac provide facta est, et in ipsius authentico
rum justis modis praestante Domino, poterit adipi-
plenius continetur.actu eamjusteobtineset quiete,
sci sub beati Petri et nostra protectione suscipi-
tibi auctoritate apostolica confirmamus etpraesen-
mus Speciaiiter aulem libertatem quam venerabi-
tisscripti patrocinio communimus. Nulliergo, etc,
lis frater noster Bonus Senensis episcopus eidem
hamc paginam nostrae protectionis et confirmationis
ecclesin? provida deliberatione concessit, sicut in
infringere vel ei, etc, usque incnrsum.
authenlico confecto exinde plenius continetur, til>i
Datum ut in alia.
et per te ipsi Ecclesiae auctoritate apostolica conlir-
CLXII. mamus et praesentis scripti patrocinio commnincus.
8PINELL0 RECTORI ECCLESI.E SANCTI GEORGll SENENSIS Nulli ergo, etc,hanc paginam nostrae conlirmatio-
nis inrringcre vel ei, etc, usque incursum.
Confirmatur sertlentiam episcopi Senensis.
Datum Laterani, iv Kalend.Februarii, annoduo-
(Laterani, m Non. Februarii.)
decimo.
Cum a nobis petitur, etc.usque effectum. Eapro- CLXV.
pterdilecte in Domino postulationi- _ joanni rectori ecclesi.-f. sancti andre.f. senensis
fili,tuis justis
t * «?--*--
- - .i;rn»:ii,« M
bus gratumimpertientesassensum,diffinilivamsen-
— U ..-: ...... -_#«_*£. .*__.*... c
Ei confirmalur collatio ipsius Ecclesi*
»
#...'_

tentiam quam venerabilis frater nosterlionus epi- (l.aterani, iv Kal. Fcbruari.)

scopus Senensis pro er.clesia Sancti Nicolai de Justis piMi-ntium desideriis dignum est nos faci-
Maiano contra populum ipsius Ecclesiae super pa- lcm pra?bere consensum, ct vota qu* a rationis
rochiali jure ac aliis coutroversiis exijzente justitia trumite nondiscordant cffeclu proseqiu nte comple-
promulgavit, sicut estjusla nec legitima provoca- re. Eapropter,dilecte in Domino fili, tuisjuslis pre-
tione suspensa, et in instrumento publico conteclo cibus inclinati.concessionem parochioelibi et eccle-
eiindc plenius continclur, auctoritate apostolica siae S mcti Andr.t-^Senensis pia liberalitate a vene-
confirmamus et proesentis scripti patrocinio com- rahili Iratrc nostro Bono Senensi episcopo factam,
munimus. Nulli ergo, etc, hanc paginam nostrae sicut pieac provide facta c?t, et in ipsius authen-
conlirmationis infringerevelei.etc, usque incursu- tico plenius continetur, ac eadem ecclesia cam
rura. juste obtinet ct quicte, tibi et per le ipsi Ecclesias
Dalum Laterani, in Non. Februari, ctc auctoritate apostolica conlirniamus et praesentis
181 P0NTIFICATU9 ANNO XII, CHRISTI 1209. 182

scripti patrocinio commuuimus.

Nulli ergo.etc, A. in monnsterio vestro professionem fassitsine prio-
hanc paginam nostroe contirmationis infringere vel ris sui licentia de eodem loco discedere. Disneden-

ei, etc, usque incursurum. tem vero atisque communium litternrum vestra-
Datum Laterani, iv Kal. Februarii, pontificalus rum cautione nulkis audeat retinere. Cum autcm
nostri anno duodecimo. geuerale interdictum terrao fuerit, liceatvobis cluu-
sis januis, exclusis excommunicatis ct interdictis,
CLXVI.
non pulsatis campanis suppressa vocedivina officia
PRIORI MONASTERII DE HIKELINGE, EJUSQUE FRATRIBUS
celebrare. Auctoritate quoque apostolica prohibe-
TAM PR.ESENTIBUS QUAM FUTI RIS REGULAREM VITAM
PROFESSIS IN PERPETUIM.
mus ut nullus in vos vel monasterium vestrum ex-
De confirmaiiojie privilegiorum. communicationis vel interdicti sententias sinema-
(Laterani, m Non. Februarii.) nifesta et ralionabili causa promulgare, seu novis
etindebitis exactionibus vos aggravare praesumat.
Religiosam vitam eligentibus apostolicum conve"
Chrisma oleum sanctum, consecrationes alta-
vero,
nit adesse prassidium.ne forte cujuslibet lemeritatis
tarium seu
basilicarum, ordinationes clericorum
incursus aut eos a proposito revocet, aut robur,
quiadsacros ordines fuerint promovendi, a dicece-
quod absit sacrae religionis infringat. Eapropter,
!

aQ0 suscipietis episcopo siquidem Calholicus

dilectiinDominoQlii.veslnsjustispostulationibusB f ;

»uerit et gratiam et communionem sacrosancta;

clementer annuimus, et monasterium sancta? Dei
Romanae sedis habuerit, et ea vobis voluerit sine
genitriciset Virginis Mariae Sanctique Augustini de
pravitate aliqua exhibere. In parochialibus vero
Hikelinge, in quo divino mancipati estis obsequio,
nostra protectione suscipimus et
ecclesiis, quas habetis, liceat vobis sacerdotes eli-
sub beati Petri et
gere et dicecesano episcopo praesentare quibus,
praesentis scripti privilegio communimus.In primis ; si

siquidem statuentes ut ordo canonicus, qui secun-

idonei fuerint episcopus curam animarum com-
tr.ittat, utei de spiritualibus, vobisvero de tempo-
dum Deum et Beati Augustini regulam in eodem
ralibus debeant respondere. Sepulturam quoque
monasterio institutus esse dignoscitur, perpetuis
ipsius loci liberam esse decernimus.ut eorum devo-
ibidem temporibusinviolabiliter observntur.Praeter-
tioni et extremae voluntati qui illic sepeliri delibe-
ea quascuoque possessiones, quaeeunque bona idem
monasterium inpraesentiarum juste ac canonice
raverint, nisi forteexcommunicati vel interdicti
sint, nullus tamen justitia illarum
obsistat. Salva
possidet, aut in futurum concessione pontificum,
ecclesiarum a quibus mortuorum corpora assumun-
largitione regum vel principum,oblatione fidelium,
tur. Obeunte vero te nunc ejusdem loci priore vel
seu aliis justis modis, praestante Domino.poteritis
tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet
adipsci, firma vobis vestrisque successoribus et
Q subreptionis astutia seu violentia prasponatur nisi
permaneant in quibus haec propriis duxi-
illibata :

quem fratres commuci consensu vel fratrum major

mus exprimenda vocabulis Locum ipsum in quo :

praefatum monasterium situm est cum omnibus

pars consilii sanioris secundumDeum et beati Au-
gustini regulam providerint eligendum. Libertates
pertinentiis suis, parochialem ecclcsiam Omnium
praeterea et immunitates antiquas et rwtionnbiles
Sanctorum de Hikelinge,cum cappella bealae Mariae
consuetudines Ecclesiae vestrae concessas et hacte-
et omnibus pertinentiis suis, ecclesiam Sanctae
nus observatas ratas habemus,et eas perpetuis tem-
Mariae el capellam Sancti Andreas de Perham cum
poribusillibataspermaneresancimus.Paciquoqueet
pertinentiis suis, ecclesiam et capellam Omnium
tranquilitativestra paterna in posterum sollicitudi-
Sanctorum de Hachetun cum pertinentiis suis, ec-
ne providerevolentes, auctoritate apostolica prohi-
clesiam de Hannewirche cum pertinentiis suis et
bemus ut infra clausuras locorum seu grangiarum
decimis de Ructon, jus quod habetis in ecclesia
vestrarum nullus rapinam seu furtum facere.ignem
Sancli Joannis Baptistae de Wastoneshamjusquod
apponere, sanguinem fundere, hominem temere
habetis in ecclesia Sanctae Margarilae Norwicensis
capere vel interficere, seu violentiam audeat exer-
sita in Westwic, jus patronatus ecclesiae Sancts
cere. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum
Margaritae de Palinge, totam terram quam habetis
n iceat praefatum
de leudo de Palinge et de Wastonesham, terras et monasterium lemere perturbare,
aut ejus possessiones auferre,vel ablatas re inere,
redditus quos habetis in civitate Norwicensi.terras
minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare.scd
et redditus quos habetis in villa de Gernemue, et
annum redditum quatuordecim rcarcarum quas ex omnia integra conserventur eorum,pro quoruragu-
bernatione ac sustentatione concessa sunl, usibus
dono quondam Hamonis de Valenis dpbent vobis
monachi de Gerwalle nomine villae de Rocwic. Sane
omnimodis profutura, salva sedis apostolicaeaucto-
ritate et dirjecesani episcopi canonica justitia.Si qua
novaliumvestrorum qun3 propriis manibus vel sum-
igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona,
ptibus colitis, sive de vestrorum auimalium nutri-
etc, usque subjaceat ullioni. Cunctis autem eidem
menlis,nullus a vobis decimas exigere vel extorque-
loco sua jura servantibus.etc, usque praemiaaHernae
re praesumat. Liceat quoque vobis clericosvellaicos
pacis inveniant.
et absolutos e saeculo fugientes ad conversionem
recipere et eos absque conlradictione aliqua retine- DatumLaterani,permanumJoannisSanctaeMaria3
re.Prohibemusinsuper ut nulli fratrum post factam inCosmidin diaconi cardinalis S. R.E. cancellarii iii
 ,

183 INNOCENTII III PP. REGKSTORUM LIB. XII. 184

Non. Februarii, indiotionexm, incarnationis Domi- A literinte!ligendumesscsensimus,etc.usfluepersoois

nicaeanno 1209, ponlificatus vero domini Inoocen- miserabilibus teneatur in ecclesiastico judicio re-
tii papac III anno duodecimo. spondere. Volumus insuper, etc, in eumdetn fere
CLXVII. modum ut in alia, usque in finem.

PRIORISS/E AC M0NIAL1BU3 DE CAMPESSEIA.

Datum Laterani, x Kal. Februarii, pontificatus

Ejusdem argumenti. nostri anno duodecimo.

(Laterani, n Non. Februnrii.)
CLXX.
Justispetentiumdesideriisdignumestnosfacilem inCHIEPISCOPO, ET SANCTI ANDRE.E ET 8ANCTI SEVI-
prabere consensum, et vota quae a rationis traraite RINI DECANIS BURDEGiLENSIBOS.
non discordant effectu prosequente complere. Ea- Scribiturei pro epitcopo Agennensi.
propter, dilcctae in Christo filia?,vestris justispostu-
(Laterani, iv Non. Februarii.)
lationibus gralo concurrentes assensu, personas
veslras et locum in quo divino estis obsequio man- (109) Cum esset dilectus filius nobilis vir R.comes
cipatas, cum omnibus bonis quae inpraesentiarum Tolosanus in nostra pr*sentia constitutus.venera-
rationabiliter possidet, aul in futurum justis modis bilis frater noster Agennensis cpiscopus adversus
prsstanie Domino, poterit adipisci, sub beati Petri B eum proposuit quaestionem quod ab ipso »c suis
et nostra protectione suscipimus. Specialiter aulem ecclesiis albergarias el procurationesindebitas exi-

terras, possessiones, et alia bona vestra, sicut ea gebat. Quia igitur idem comes illas, eicut a bonae
omnia juste ac pacifice possidetis, vobis et per vos memoriae magistro Milone notario nostro apostolicae
eidem loco auctoritate apostolica confirmamus et sedis legato in mandatis dignoscitur recepisse,
praasentis scripti patrocinio communimus. Nulli propria liberalitate remisit.nos remissionem hujus-
ergo, etc, hanc paginam nostrae protectionisetcon- modiapprobantes,auctoritate litterarum nostrarum
firmationis infringere, vel ei,etc,uiaucincursurum, duximus inhibendum ne quis eumdem episcopum
Datum Laterani, n Non. Februarii, pontificatus aut suas ecclesias super albergariis et procurationi-
nostri anno duodecimo. bus hujuscemodi molestare praesumat, sed ipse pa-
riter et successores sui perpetuo earum immunitate
CLXVIII.
laetentur. Quocirca discretioni vestrae perapostolica
AGENNENSI EPISCOPO.
Super facto comitis Tolosani.
scnpta maodamus quatenus si praelatus comes
(Laterani, vm Kal. Februarii.)
contra prohibitionem nostram super hoc eumdem
episcopum autsuas ecclesias molestaverit,praesum-
Vcniens ad prassentiam nostram nobilis vir R.
ptionem ejus per censuram ecclesiasticam appella-
comes Tolosanus sua nobis exposuit quaestione se C
tione postposita compescatis.Quud si non oaines.etc
super processu legatorum nostrorum multipliciter
tu, frater archiepiscope, cum eorum altero, etc.
aggravatum, et licet bonae memorioe magister Milo
Datum Laterani, iv Non. Februarii, annoduode-
notarius noster gravia mandata eidem injunxerit,
cimo.
etc, sicut in alia, per totum, qux scripta est in lerlio
tomo (107) folio supra usque in /inem. CLXXI.
Datum Laterani.vm Kal. Februarii, pontificatus EISDEM.

nostri anno duodecimo. De eadem re.

CLXIX. (Laterani, u Non Februarii.)

EIDEM. Cum esset dilectus filius nobilis vir R. comes

Qui tint dieendi hnrretici. Tolosanus in nostra pnesentia constitutus, venera-
(Laterani, x Kul. Fcbruaiii.) bilis (rater nustcr Apenncnsis episcopus est con-
Super quibusdam mnndatorum articulis dilecto questus quod tam ipse quam nobilis mulier uxor
filio nobili viro R. comiti Tolosano a bonae memo- ejus in villa Marmanda ct in Villafranca nec non
riae magistro Milone notario nostro tunc apostolicae etiam aliis locis dioecesis Agennensis nova passagia
sedis legato factorum apud quosdam dubitatione " extorquebat. Quia igitur idem c.mes ab hujusmodi
suborta, ipsius comitis dcvotio postulavit a nobis passagiorum extorsione desislere se promisit, di-
qui sint dicendi super quo
haeretici manitesli ; scretioni vesirae per apostolica scripta mandamus
eidcm duximus respondendum,etc.,<icu/ confincfur quatenussi forte, quod non credimu», idem comes
ut alia supra in eodem lertio folw usque puniantur. in inemoratis locis contra Lateranensis statulacon-
(108) PraHcrea cum pedagia, guidagia, et salnarias passagio prssumpserit cxtorquere, praesum-
cilii

ipsi comili legatus interdixerit menioratus, aucton- ptiunem hujusmodi pcr censuram ecclesiasticam
tate litterarum nostrarum duximus declaranilum, appellatione postposita compescatis. Quod si non
etc, ut in ipta utque introduota. Kursum cum prae- omnes, etc, tu ea, frater archiepiscope, elc.
fatus cuin b ab eodem notario receperit in manda- Daium Laterani.n Non. Februarii, nnno duode-
tis, etc, ut in alia, usque justitiam exhiberet.hoc ta- cimo.

M07) id est, epiat. 152 hujue libri. (109) Vide infra epist. 173.
(108) Id est, epist. 154 hujus libri.
185 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. 186"

CLXXH. A CLXXV.
EPISCOPO VASATENSI, ET PRIORI SANCTl MACHARII ET CAPITULO ECCLESI.E DE MANSO.
ARCHIDIACONO VE3ALMENSI BUHDEGALENSI9 ET AGEN- Super eoitem.
NENSIS DIOECESUM. (Laterani, u Non. Februarii.)
Vt /ueretici priventur terris quas tenent ab Ecclesia, Cum esset dileclus filins nobilis vir R. comes
(Laterani, v Kal. Februarii.) Tolosanus in nostra praesentia constitutus,adversus

Curn manifestis hsreticis a dioecesi Agennensi eum venervbilis frater noster Agennensis episcopus

divina providentia depulsis, quidam credentes et procurator vester proposuit quaastionem quod a vo-
fautores eorum latilent in eadem ecclesiarum et bis albergariaset procurationes indebitas exigebat.

ecclesiasticorum virorum molestationibus insisten- Quia igitur ipse illas, sicut a bonaa memorise ma-
tes, sicut venerabilis frater noster Agennensis gistro Milone notario nostro, apostolicae sedis le-

episcopus proposuit coram nobis,praesentium vobis gato, in mandatis dignosciturrecepisse, propria H-

auctoritate mandamus quatenus eis qui legitime beralitate remisit, nos remissionem hujusmodi ap-
convicti fuerint super hujusmodi pravitate feodis, probantes, auctoritate pnesentium inhibemus ne
possessionibus, et bonis aliis quae ab ecclesiis deti- quis vos super albergariis et procurationibus hu-
nent spoliatis,eadem ad jus et potestatem ecclesia- B juscemodi molestare praesuinat, sed vos pariter et
rum ad quas pertinent devolvantur,pcenam consi- successores vestri earum immunitate perpetuo gau-
milem ecclesiarum agricolis et hominibus infligen- deatis.Nulli ergo omnino hominum liceat hanc pa-
tes qui convicti fuerint super haeretica pravit*te. ginam nostrae inhibitionis infringere vel ei,etc.,u*-

Quod si non omnes, etc, tu, frater episcope, cum que incursurum,
eorum altero, etc. Datum Laterani, xi Non. Februarii.anno duode-
Datum Laterani, v Kal. Februarii, pontificatus cimo.
nostri anno duodecimo. CLXXVI.
PRIORI MEDICI CLUNIACENSIS ORDINIS.
CLXXIII. Super eodem.
AGENNENSI EPISCOPO. (I aterani, Non. Februarii.)
Ejusdem argumenti cum epislola 170. Cum esset dilectus filius nobilis vir R. comes
(Laterani, iv Non. Februarii,) Tolosanus in nost^apraesentiaconstitutus.adversus

Cum esset dilectus filius nobilis vir R. comes- eum P. monachus procurator tuus proposuit quae-

Tolosanus stionem qund a te albergarias et procurationes in-

in nostra praesentia constilutus.adversus
eum proposuisti querelam quod a te ac tuis ecclesiis „ debitas exig''bat.Quia igitur ipse illas,etc, ineum-
alberganas et procurationes indehitis exigehat. dem feqe modum ut i» alia, usque incursnrum.
Quia igilur ipse illas,sicut a bonae memoriae magi- Datum I.aterani,Non.Februarii,anno duodecimo.
stro Milone notario nostro.apostolicae scdis legatu, CLXXVII.
in mandatisdignoscitur recepisse,proprialiberalita- EPISCOPO ET S. DE AUNES ACHIDIACONO OSCENSIBUS,
te remisit, nos remissionem hujusmodi approban- ET DECANO TIRASONENSI.
tes, auctoritate prEesentium inhibemus ne quis te De electione episcopi Pumpitunensis.
aut ecclesias tuas super albergariis et procuratio- (Laterani, m Idus Februarii.)
nibus hujuscemodi molestare praesumat,sed tu pa- Cum olim tam contra illegitiinum processum ele-
riter et successores tui earum immunitate perpe- ctionis venerabilis fratris nostri Pampilonensis epi-
tuo gaudeatis. Nulli ergo omnino hominum liceat scopi quam etiam contra personam ipsius, qui de
hanc piginam nostra? iDhibitionis infringere, etc, Simoniaca pravitate, dilapidatione, lapsu carnis,
usque incursum. et quibusdam aliis excessibusculpabilis dicebntur,
Datum Laterani, iv Non. Februarii, pontificatus multa fuissent nostris auribus intimata,venerabili
nostri anno duodecimo. fratrinostro Aquensi episcopo et dilectis filiis ab-
batideOliva Pampilonenensis dicecesiset K.de Luco
CLXXIV.
D archidiacono Bajonensi dedimus in praeceptis ut ad
CAPITULO ECCLE3I.B SANCTI CAPRASIl AGENNENSIS.
PampiloncDsem Ecclesiam accedentes, tam super
Super eodem.
prsemissis quam aliis proponendis sive contraepi-
(Laterani, iv iNon. Fehruarii.)
scopum sive pro defensione ipsius inquirerent dili-
Cum esset dilectus filius nobilis vir R. comes gentius veritatem, et quaeinvenirent lideliter redi-
Tolosunus in nostra praesentia constitutus.Stepha- gentes in scriptis, ad nos sub sigillis propriis de-
nus canonicus et procurator vester adversus eum stinarent. Quijuxta mandatum nostrum veritatem
proposuit quaestionem quod ah ecclesia vestra al- super propositis inquirentes, depositicnes ipsorum
bergarias et procurationes indebitas exigebat.Quia per quos inquisitio facta tuit ad nostram transmi-
igitur, etc, ineumdem fere modutn ul in aha, usque serunt praesentiam consignatas. Nuper autem Hel,
incursurum. procuratore dictiepiscopi et S.Pampilonensi cano-
Datum Laterani, iv Non. Februarii, pontificatus nico propter hoc apud sedem apostolicam constitu-
nostri anno duodecimo. tis, procurator ipse duodecim ex testibus introdu
187 INNOCENTH III PP. RHGESTORUM LIB. XII. 1*3

clis, scilicel G. de Leotz et...Roscidae vallis priores A cpiscopo memorato vel eorum aliquod qaod suffl-

L. de Tafalia et S. de Lios archidiaconos, P. de ciatad condemnationem ipsius probata legiUme lue-

Navas cantorem, et A. de Ponte, P. de l.eoz. P.de rint,vos eumdem sublato appellationis obstaculoa
Andrequiam, J. Lupi, J. Martini, S. Petri, et Gar- Pampiloneusi Ecclesia rcmovere curetis, facientcs
sium canonicos Pampilonenses.proposuit repellen- eidem de persona idonea per electioncm canonicara
dos.utpole conspiratnres et criininosos ac inimicos provideri, contradictores percensuram ecclesiasti-
episcopi capitales quod se tempore opportuno
: cam cornppllenrfo Quod si nihil probatum fuerit
asseruit probaturum, adjungens episcopum ipeum quod sulliciatad condemnalionem episcopi memo-
super pracmissis omnibus praemonitum non fuisse. rati.vos ab impetitione praefati canonici absolvatis
Verum parte altera respondente quod per testes eumdem. Quia vero nobis est aliquatenus de dila-
alios, in quos procurator ipse nihil objecerat, quae pidatione suspectus,volumus et mandamus ut circa
contra episcopum proposita fuerant probabantur, temporaliumadministrationem dilcctos filios majo-
deuositiones easdem publicari lecimus et inspici rem priorem, R. arcbidiaconum de Longuida, et
diligenler. Sed idem S.postmodum requisitus a no- A.de Ponte canonicum Pampilonensemcoadjutores
bis an illorum depositionibus quibus nihil opponc- interim assignelis eideifi, sine quibus dc bonis epi-
batur vellet esse contentus.respondil male decisio- ,. scopuhbus di^ponere nihil possit, et ipsi sibi circa
__.- " J ...
nem negolii j :.:_-:. :il
prorogari quam depositionibus illorum distractionem eorum nullum II
praesumant- _JL:i
.
adhibere
non uti in quos pra-dicta objecerat procurator, per consensum.Quod si alicrutra partium maluerit per
quas utiquequae fuerantobjectaepiscopo evidentius nostram sententiam negotium delfiniri, vos ipsum
asserebat esse probata. Nos igitur de utriusque sufficicnler inslructum ad nostram praesentiam re-
partis assensu idem ncgotium suh hac forma vobis mittatis.praefigentes partibus terminum competen-
duximus comroittendum,attestationes easdem sub tem quo nostro se conspectui repraesentpnt rcceptu-
bulla nostra vobis transmittenles inclusas, ut rae a nobis,dante Dominojudicium gjquitatis Quod
nisi praedicti duodecim testes ab episcopo luerint si non omnes, etc, tu ea, frater episcope.cum eo-
legitime reprobati, vos depositionibus omnium,vel rum altero etc.
si aliquid forsitan reprobati fuerint,residuorum di- Datum Latcrani, 111 Idus Februarii, pontificatus
clis diligenter inspectis, si ea quas objecla fuerunt nostri anno duodecimo.

APPENDIX LIBRI DUODEGIMI.

CLXXVIII. C debitores ex apostolica.sedisauctoritateexistan.us
EPISCOPO nEGF.NSI, CISTERClfcNSI ABBATI, ET MAGISTRO illis tamen attentius providere nos convenit, et eas
MILONI, APO.TOLIC.B SEDIS LEGATIS. a pravorum incursibushominumdefensandoarctio-
Eis comnattitur tutcln ciriutn Montispessulani. ridebpmuscharitalpdiligerequasbeatoPetroetsan-
(Laterani, Kalendis Martii.) ctae I.cclesiae non est dubium sppcialius
Romana.
Quanto Montispessulani homines nunc ethactenus tanquam jure proprio suhjcrtaa cssp.
adhaerero et
sesemundos conservassenoscuntur et nobis et apo- Eaproptcr, dilocti in Domino filii, vestris justis
stolicae sedi se semperexbibuere devotos,tanto nos postulationibusclementerannuimus.et beata. Mariae
decet sollicitius providfre ne per alicujus pravae semprr virginis ac sancti Michaelis monasterium,
suggestionis astutiam ab his qui orthodoxa' Bdei in quo divino manripati ostisobsequio.ad exemplar

zelo succensi ad expugnandos ha.ielicos se accin- prtedecesaorum nostrorum felicisrecordationis P.is-

guntquidquaminjurinjpatiantur.Quapropterdiscre- chalis. [nnocentii, Eugenii, Adriani, Urbani et i.lc-

tioni vestrae per apostolica scripta mandamusqua- mentia Romanorum pontilicum sub beati IVtH ct

tenus homines memoratos et terram eorum, tan- nostra proteclionc suscipimus et prajsentis scripti
quam viros Catholicos et Ecclesia. Romanae devo privilegio comniunimns, slatnentcs ut idem ccono-
tos, inquibus expedit confc.vendo,non permittatis r-, liiiim et monaohi ad i|isiiin pertinentes ab omni Bte
eos a fideli exercitu signatorum in aliquo conlra cularis servilii sint iafeBtat.ooe Becuri, omnique
justitiam molestari. mundana. oppressionis gravamine libcri in snnrta.

Datum Laterani, K.ilendis Martii, pontificatus 11 is observantia. Domino cnoperant. . ereia-

nostri anno duodecimo. tant.nec ulli alii nisi Romanae atc|np Bpoatolioa Bedi,

CI.XIX. cnjus jurispst locus ipse.aliqualencantur occasione

MICHAELI ABBVTI SANCTI MICIUELIS DE VERRUC», EJUS- subjecti. Praeterea quaecunquc bona, qu.vrunque
QUE .-nATMBUS TAM PRjESBNTIBDS OUAM FUTURIS RE- possessiones a bon;e mcmoria. Hugone dncp atque
GCLAREM VITAM PI.0FESS1S IN PERPETUUM. marchionc ipsius ccenobii fundatore seu nbaliisDei
De confirmnlione privitegiorum. Bdelibua Bidem loco pronnimarum suarum remedio
(Viterbii, VII Idus Junii.) sunt collatae, universa etiam qua. inprseaentt&rum
Cum omnibus ecclesiis et personis ccclesiasticis idem ccenobium justc et canonice possidct, aut in
189 PONTIFICATUS ANNO XII, CHRISTI 1209. 190

futurum concessiono pontilicum, largitione regum A et conversos seufamiliamregulariproressioni obno-

velprincipum, oblatione fidelium, seu aliis justis xiam, qua3 intra ipsam Verrucas arcem ad monaste-
modis, praestante Domino,potcritadipisci,cum om- rii custodiam commorantur, interdicto vel excom-

nibusdecimistam dominicatnumquamearumrerurr, municationi subjacere siquidem in debita sanctae

;

quas coloni possident.duntaxat cx propriojure.sic- Romance persistant.Prohibemus

Ecclesiae fidclitate

ut eas a quadraginta retro annis pralatum niona- etiam ne ullus in dicta ecclesia Sancti Michaeliset
sterium quietc et inconcusse habuisse dignoscitur, Sincta; Mariae aut ejus olficinis aliquam violentiam

firma vobis vestrisque successoribus et illibataper- audeat exercere. Sepulturam quoque ipsius loci li-

maneant.lnquibushaec propriis duximus exprimen- beram esse decernimus, ut corum devotioni et ex-
trema! voluntati qui se sepeliri voluerint, nisi
davocabulis Locum ipsum in quo praefatum mo-
:
illic

nasteriumsitum est cum omnibus pertinentiissuis, forte excomrnunicati vel interdicti sint aut etiam
ecclesiam Sancti Nicolai secus muros Pisanas civi- publici usurarii, nullus obsistat.salva tamcn justi-

tatis, cum ccemeterio, parochia et oblationibus, tia illarum ecclesiarum a quibus mortuorum cor-
pora assumuntur.Obeunte vero te, etc, usque vel
caeterisque ad eam pertinentibus, ecclesiam Sancti
Pratuscello, salvo jurePisanae fratrum major pars consilii sanioris secundum Dei
Leonardi positam in
timorem et beati Benedicli Regulam, sive de suo,
Ecclesiae, hospitale Sancti Nicolai juxta eamdem
g aut de alieno.si opportunum fuerit, collegio provi-
Ecclesiam Sancli Leonardi positum, ecclesiam San-
derint eligpndum. Electusautem ad sedem aposto-
ctaa Vivianiae juxta fiuvium Serchi, ecclesiam San-
licam benedicendus accedat. Decernimus ergo ut
clae Mariae in Monticulo, ecclesiam Sanctae Mariae
nulli omnino hominum liceat praelatam ecclesiam
de Ponticuio super fluvium Arni, eeclesiam Sancti
seu monasterium temere perturbare, etc, usque
Christophori in'pede montis.ecclesiam Sancti Lau-
profutura, salva sedis apostolicae auctoritate et in
rentii in silva longa monlis, ecclesiam Sancti Hila-
supradictisecrlesiisdicecesanorumepiscoporum ca-
rii in silva longa, capellam sancti Petri in valle,
nonica justilia. Ad indicium autem hujus a sede
capellam Sancti Bartholomaei de Gucciano, patro-
apostolica perceptae libertatis, et quod idem cceno-
natum ecclesiaB Sancti Petri a Farncti, quidquid
bium beati Petri juris existit, nobis notrisque suc-
juris habetis in ecclesia Sancti Martini de Crespi-
cessoribus duos aureosannis singtilispersolvetis. Si
gnano, villam de Montemagno, Callare de stagno
quod dicitur Bordone, etquidquid impraesentiarum qua igitur in futurum ecclesiastica, etc. ,usque sub-
loco vestro pertinere cognoscitur in Vico, in Bc-
jaceat. Cunctis autem eidem loco, etc, usque inve-
viti, in Selcia, in Cintoria, in Blentina, in Monti-
niant.Amen.
culo,in territorio, in vada, in collinis, in aqua viva, Dalum Viterbii per manum Joannis Sanctae Ma-
riae in Cosmidin diaconi cardinalisS. R. E. cancel-
in Coprona.in Crispignano, in Macagio, in Sam-
bra, in Grecciano. Placitum quoque de villa de
larii,vu Idus Jtimi,indictione xn,Incarnationis Do-
miniroa anno 1209, pontificatus vero domini Inno-
Montemagno et de Bethano.ettotum placitumquod
centii papas III anno duodecimo.
habetis a Calci.a Caprona usque ad Ceule.tibi tuis-
quesuccessoribus regularibusregendum,dispnnen-
dum, possidendumque firmamus. Partum quoque CLXXX.
Vicalterii.et id quod bonae memoriae Baldus quon- DILECTIS FILIIS DOCTORIBUS ET ENIVERSIS SCHOLARIBUS
dara Pisanus archiepiscopus veslro monasterio in PARISIENSIRUS.
concambium noscitur tradidisse,nos vobis auctori-
Confirmat eorum statuta.
tate apostolicaconfirmamus,ita quod nullusarchi-
episcopus vel aliqua persona super his deinceps vos (Anagniae, iv Non. Julii.)

molestare praesumat, salvo super decimis modera- Quoties pro communi utilitate aliqua staluuntur
raine concilii generalis. Liceat quoqucvobis clericos perquae paci actranquillitati consultum ac publicae
vel laicosliberoset absolutos asasculo fugientesreci-
hnnestatis et honoris procuratur augmentum.con-
pereet eos sinecontradictione ahqua in vestro col- veniens est et decens ut eadeui ab omnibus irrefra-
legioretinere.Prohibemusneullifratrumvestrorum D Cum igitur.sicut accepimus,
gabiliter observentur.
pout factam in eodem loco professionem nisi arctio qtiidamex vobis ad tractanda negotia universitatis
ris religionis obtentu,sit fas sine abbatis sui licen- vestrae communiter deputati statuta et ordinatio-
tia de eodem loco discedere.Discedentem veroabs-
nes et alia quae utilitati et honori vostro congruere
que communium lilterarum cautionenullus audeat noscuntur certa poena et juramentis interpositis
retinere. Cum autem generale interdictum terrae decreverint observanda, universitatem vestram
fuerit,liceat vobis januis clausisnon pulsatis cam- rogamus, monemus et hortamur attente, per apo-
panis.exclusis excommunicalis et interdictis, sup-
stolica scripta mandantes quatenus si est ita,
pressa voce, dummodo causam non dederitis inter- statuta et ordinationes praedictas et alia perindo
dicto,divina officia celebrare. Chrisma vero, oleum ordinata studeatis inviolabiliter observare,
sanctum,etc, usque Catholico suscipietis episcopo.
Datum Ana^niae,ivNonas Julii.pontificatusnostri
Ad haec adjicimus ut nulliepiscoporum facultas sit anno duodecimo.
praedicti ccenobii etejusdem ecclesiarum monachos
 191 INNOCENTII in PP. RHGBSTORUM LIB. XII. 102
CLXXXI. A Sancli Angeliin Comaculacum omnibuspertinentii"
BABTHOLOM<_0 EPISCOPO TIIEATIIO. EJUSQtJE SUC.ES- suis.ln monte Oderisii ecclesiam Sancti Nicolai, et
60B1BUS CANONICE SIBSTITUENDIS IH PEBPETUUM. medietalernecclesiaeSanctae Mariae,ecclesiam Sancti
De confirmattone privilegiorum. Salvalons, et ecclesiam Sancti Petri cum pertinen-
(Laterani, xiv Kal. Novembris). tiis earum, monasterium Sancti Mauri cum bene-
In eminenti sedis apostolicae spccula, disponente ficio 8uo, monasteriura
Sancti Salvi, ecclesiam
Domino, constituti, ex injuncto nobis a Deo apo- Sancti Nicolai de Eremitorio. In Orlona ecclesiaro

stnlatusofficio fratresnostros episcopossinreracha- Sancta. Muriae et Sancti G-forgii cum earum perti-

ritate diligere et Ecclesiis sibi

ccmmississuam de- nentiis, monasterium Sanctae Mariae in basilica. In
bemus justitiam conservare, pro ipscrum quoque civitate Luparelli plebem Sancti Petri cum pertinen-
statu nos oportet satagere, atque eorum quieti sa- tiis suis, monasterium Sancti Mandi in Palatio, ec-

lubriter, auxiliante Domino, providcre. Eapropter, clesiam Sanrti Jacobi de Turcella cum pertinentiis
vener&bilis in Christo episcope, tuis justis postula- suis, monasterium Sancti Pancratii. raonasterium
tionibus clementer annuimus, ctadexemplur felicis Sanctae Mariae de Lectocum cnsali aliisque ad ipsum

nieajoriae Nicolai, Paschalis, Eugenii, Alexandri et pertinentibus, monasterium S;«neti Martiniin Valle,

Clementispraede-essorum nostrorum Romanorum R mona!>t( riu n Sancti Justi in Decosule. In castra

'
'

pontificum beati Thomae Theatinam Ecclesi;im,cui, Gossi plebeni Sanctae Mariae cum pertineDtiis suis,

Domino 8uctore,pra;essedignosceris,. ub beali Petri plebem Sancti Martini liliorum Tresidii, pcclesiam
et nostra proUctionesuscipimusetpra_sentis scripti Sanctae Mariae de Casa Cundidilla, ecclesiam Sancti

privilegio cnnmunimus, statuentes utquascunque Pelri in castro Lori, ecclc-iam Sanctae Mariae in

pnssessiones. quarcunque bor.a.etc, usque perma- Biario, eoclesiam Sancti Biasii, monasterium Sancti
neani; in quibush«c propriis duximusexprimenda Petri in campo, ecclesiam Sancti Nicolai deSuano
vocabulis viculo, ecclesiam Sanctae Mariae de Lacento in Ab-
: Parochiam Theatinae eeclesia., sicut an-
tiquis et juslis liniitibus terminatur, scilicet a Staf- baieto, plehem Sancti Martinicum pertinentiis suis,
filo inter montes, ipso
ecclesiam Sancti Joannis de plebe, plebem de Ju-
monte de Ursa, et quo-
liano, plcbem Sancti Cecolidi, plebem de Pizzo
modo pergit in Cola, et ponit terminum in aqua
subtus terra usque adaquamSonutam,et quomodo Cnrbario, ecclesiam Sanctae Luciae de Argelli, ec-

pergit in Cola, et clesiam Sancti Lini, plebem de Orcula, plebem

ponit terminum in aqua subtus
terra usque adaquam Sonutam, etquomodopergit Sancta. Mariae in Valle, plebem Sanctae Mariae de
usque in montem de Teste, et cadit nrr Crinis Caramanico, plebem Sancti Joannis dc Abbateio,
montem,et qualiter pergit usque montem Selavi.et eccleeiam Sancti Cesidii et ecclesiam Sancti Ponli
p de Sancto Valentino. In rastello de Toco ecclesiam
quomodo pergit in ipsum flumen quod diciturTri-
gnum usque ad littora maris. et per littora maris S.ncti Eustachii, ecclesiam Sancti Marlini de Fara

usque in Piscariam, el redit in priorem finem. inter raontes, ecclesiamSancli Joannis de Pedara,
vi-
delicet in priori Staffello.Praetere-i ecclesiam Sancti Nitolai de Cuntalupo, ecclesiatn
ipsam Theatinam
civitalem, castellumTrivillianum, Villam Sancii Salvatoris de Linari.PcclesiamSanctae Mariae
Magnam,
Montem Filardi, eastellum Orvi, castpllum Mucela.
de Sparpalia, ecclesiam Sanctae Maria, de Ulice.ec-
clesiam Sancli Salv.iloris de Valle Surda.ecclesiam
castellumSanctiPauli.cistellnm quod dicitur Furca,
castellum Genisteale.castellnii. Sancti Cesidit, cum Sanctae Mariae de ValleCoruvelli, ecclesiam Sanc-
tissima? Tnnitatis de .'ragne, ecclesiam Santi Jo-
eorum pertinentiis. Ultra Pisca-iam vero castellum
mnntis Silvani. ecclesiam Sanctae Mariaein Rigoli, annis de Vicaldo.cum omnibus pertinentiis earum,

castcllum Sculculae, castellum l.astiniam, rrcles iam ecclesiam Sanrti Petri de Troia.et ecclesianiSancta.'

Sanctae Mariae de Palatio, Muiiae de Tasso. Decerniunis ergo ut nulli omnino

ecclesiam Sancti Ju.ti
cum pertinentiissuis.In Atcrno plebem Sancti Le-
hominum liceat praedictain Ecclesiam temere pir-
guntiani et Domitiani, ecclesiam Sancti Thomas, turbare, etc, usque profutura, salvo beati Petri
Sancti Salvatoris, ecclesiam Sanctre Jerusalem et jure proprietatis ei apostolica. sedis auctoritaie. Si

ecclesiam Sancti Nicolai.cumomnibusearurnperti qua igitur in fulurum ecrlesiasticasa-cularisve per-

sona, etc, usque subjaceat. Cunctis autem eideiu
neniiis. Decimam pontis et portns Nicini In Buce-
lania eeclesias Sancti Saivatoris et Sancti Angeli,
locosuajura servantibus, etc, usque inveniant.
cum decimis comitis. Plebem Sancti Silvesiri. De- Amen-
cimas comitis in oastelln Sanrti Angrli, in castello Dalum LateranipermanuinJoannisSanclasMaria.
Trium-Pontium, el decimas castellorum quae in Cosmidin diaconi cardinalih S. R. E. cancellani,
in

Theatino episcopatu sub dnn inio comitis Roberti xvi Kil. Novemb., iudiclione xn, Incaniutionis
de Rotello fuerunt, Dominicae anDo 1-09, pontilicalus vero domini In-
et quod Theatina ecclesia in
nocentii papos III anuo duodecimo.
castello Sr.pti tenet, ecclesiam Sanrtai
Mariae in
Bari, ecclesiam Sancti Blasii in Lanciano, monaste-
rium Sancti Martini de Paleclu, ecclpsinm Sancti
cum omnibus pertinentiis suis.mo-
Leciri in Atissa
nasterium Sancti Joannis in Aoclano, monasterium
193 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRISTI 1210 194

CXXXll. A. atlentius et per apostolica scriptapracipiendo man-

ROPTRIDO TlTULl SA.\'Cl'ORUM MAIIGKLLINI ET PliTIll dumus quulenus hospitale praidictuin juxtu mona-
PRBSBYIERO CARDINALI ABBATI CASINENSI. sterii facultates ad solitas eleemosynas relormare
Dttnturqumdam monita.
ei procurans, quae de possessionibus et tenimentis
Dilecti filii, Joannes et Thomas, monac.hi Casi- ipsius illicite sunt distracla legitime ad ipsum stu-
nenses in nostra proposuerunt praesentia constituti deas revocare. NoUrium vero, quem ab executione
quod cum olim inter cajtera opera pietatis quibus commissisibiofflcii removissedicerisin prajjudiciutn
uionasterium Casinensepoilehut, hospilale tuerit ibi monasterii, vel resumas ad ipsum, vel illum quem
ad erogandas eleemosynas depututum,nunn ad tan- postmodum assumpsisti prajlibalum juramenlum
tam teuuitatem est idem hospitale redactum quod monasterio facias exhihore, instrumenta illa qura
possessionibus et lenimentis ejus alienatisetillicite pereum detrimenlum ipsius confecta dicuntur,
in
distractis, vix uliquid in eo reperitursolitse pietatis. sicut justum est, infringi facere non poslponens,
Cum autem apostolica dudum fuerit auctoritate et memorata castra, sicut ter jain tibi dicimur in-

statutum ut notarius qui de coutractibus monasterii junxisse, remotis laicis ab eisdeui, reducas ad
publica conliceret instrumenta, juramento deberet custodiam monachorum, homines, abbatiae datia-
astringi ne de possessionibus ejus ullum lieret in- n rum vel talliarum indebita non praesumas exac-
strumentumpraeterconsensum capituli autsunioris tione gravare prasertim ea qua} in utilitateni non ;

partis ejusdem, tu, relicto notario, qui monasterio fuerint monasterii convertenda, monachos vero, in
fuerat astrictus hujusmodi, alium sacramento as- quorum aliquos interdum diceris ultra quam dc-
sumpsisti.per quem
detrimentum monasterii su-
in ceat effervescere, nec capi facias enormiter nec
pradicti nonnulla sunt instrumenta comecta.Mura- expelli , sed si qiMs in aliquo constiterit exces-
tioueset castra insuper, qu;e semper consueverunt eorum correptione regularis disciplinae
sisse, in
per monachos custodiri,de quo grave, quod absit! modestiam non excedas, ut erga subditorum lan-
posset monasterio incommudum evenire, laicorum guores videaris medici vices agere, non in ejus
custodiae commisisti.Fidelesetiam monasterii non- poenis ipsis languoribus desaevire, sciturus pro
nunquam datiis et talliis aggravasti, cum nec tibi certo quod nisi admonitionem nostram curaveris
nec eidem monasterio expediret. Quia igitur haac, adimplere, nequaquam ea dissimulare poterimus
si vera sunt, conniventibus nec volumus nec debe- quinad ipsateper officii no9tri debitum compella-
mus oculis praHerire, discretionem tuam monemus mus.

INNOCENTII III
ROMANI PONTIFICIS.

REGESTORUM SIVE EPISTOLARUM

LIBER DEGIMUS TERTIUS.

PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRISTI 1210.

I. C ad quorum contumaciam reprimendam sasculare

8ILVANECTENSI EPICOPO , ET ABBATI LAT.NIACENSI intendebant brachium invocare. Verum dilectus
PARISIENSIS DIOECESIS, ET DECANO SILVANECTENSI. filius noster Guala, Sanctoe Maria? in Porticu diaco-
Committitur eis causa abbatis Corbeiensis. nus cardinalis,tuncapostolic-33sedis legatus,interim
(Laterani, vn Kal. Martii.) ad idem veniens monaslerium, supradicto Waltero
(1) Ad petitionem Walteri quondam monasterii praesente nec reclamanle, super statu monasterii
Corbeiensisabbatisdilectisfiliismagistroscholarum memorati coepit inquirere diligenter, et cum inqui-
et magistris Roberto de Corzon et P. canonicis No- sitione finita praedictum Walterum Parisius evo-
viomensibusejusdemlocianobi3 duJumcorrectione casset propositurum contra inquisitionemeamdem
comraissa, ipsi bis ad idem monasterium acce- siquid rutionabiliter ducerel, proponendum, idem
dentes,quibusdam correctis ibidem, nonnulla quae W. praesentiam ejus adiens allegavit quod in mona-
statuenda fuerant statuerunt, inquisiliouis iustan- sterii correctione procedere non valebat.qua? prae-
tiara quorumdam impedienle malitia retardando, dictis judioibus prius fuerat auctoritate noslra

(1) Cap. Ad petition, De accusat.

195 INNOCENTII III PP. REG3STORUM LIB. XIII. 1W5

commissa et cardinalem ipsum ex justis causis se A. illis etiam casibus quibus solemnis ordo judicia-
in

asserens habere suspecium, vocem ad nosappella- rius observatur, in criminali causa ultra biennium

tionis emisit. Porro cardinalis inspectis his quac a coutestatione litis non sit ejus instantia protra-
probata fuerant contra Bum, de consilio peritorum henda, el nos quoque consulti quandiu delegatusa
ipsum amovit a regimine abliatia, dando fratribus nobis, qui sententiam tuleratjurisdictionem suam

fjusdem loci liberam facultatem alium eligendi. interponere valeat ut senteniia: pareatur, respon-
(Jui dilecium filium JoHnnemabbatemCorbeiensem> disse noscamur quod usque ad annum integrum
tunc priorem de Argentolio, virum providum et jurisdictionem sibi commissam ad cxsequendum

honestum, elegerunt concorditer in abbatem. Cum sententiam valeat exercere, dictis judicibus diffe-

autem diclus W. postmodum ad sedem apostolicam rentibus in correctione proccdere, cum jam dccem
accessisset.asserens se per cardinalem ipsum quo- et septem cssent menses elapsi ex quo noscuntur
rumdam falsis sufigestionibus circumventum ab mandatnm apostolicum recppisse.ac de criminibus,
alibatia sine rationabili caus.i remotum.nosojusdem licet non criminaliter ageretur, correctioni non
coeuobiitranquillitati paternasollicitudineprovidere immerito cardinalis insistere potuit memorata» (2).
volentes, venerabilibus fratribus nostris archiepi- Sed ad hoc altera pars respondit quod boc colorem
scopo Remensi ct Atrebatensi episcopo dedimus in ., excusationis haberet si prsdicti judices a legato
mandatis utad compositionem intercumdsm W. et commonili ad corrcclionem procedere negle
neglexi8sent.
substitutum ei darent studium et operam efficacem In quo casu eorum forte dcfectus per dilijrcnliam

alioquin lam perjamdictumlegaturnquam peralios poiuisset legati suppleri, sicut de rxetropolitano in

inquirerent diligentius veritatem, et eam nobis canonibuslegiturquod tunc demum ea potest facere
usqus ad feslum sancti Remigii proximo tuncven- quae ad suQVagaueos pertinent cum illa suffraganei
turum fideliter intimarent.ut per eorum relationcm negligunt adimplere.
certiores effecti, procedercmus in eodem negotio

prout procedcndum utilius videremus. Qui cum His igitur et aliis qua: ulraque pars proponere
super reformatione pacis proficere nequivissent, curavit auditis, inquisitione utraque, cardinalis
eorum accepimos, processerunt ad
sicut ex litteris videlicet et archiepiscopi, et episcopi praediciorum,
inquirendum super praemissis omnibus veritatem, diligenter inspccta, intelleximus ex depositionihus
lestibus ab utraque partc receptis et ca quae tam ; juratorum quod cum temporc promotionis ipsius
per se quam per cardinalis inquisitionem invene- W. octo millium librarum debilo tnonasterium gra-
rant nobis sub sinillis propiiis transmiserunt. varctur, et non molto tempore post idem dcbilum
Nuper autem praelatis W. atque J. in nostra propler usquc ad duo milia librarum fuerit diminutum,
hoc praesentia constitutis, idcm W. quod a le^ato ** nunc tamen usque ad sex millium librarum sum
post appellationem ad nos interpositam factum mam excrevit, cum, sicut piius cor.ligerat, de pro-
fuerat peliit revocari, allegans quod, cum correctio ventibusmonasleriidebitumpotiusdiminuidehuerit
monasterii fuerit judicibus memoratis injuncta, et quam augeri, nisi rectoris incuria obstitisset. Et
ipsi quibusdam correctis, el nonnullis statutis ibi- quamvis ad excusalionem suam proposuerit idem
dera, aliorum correctionem ex causa duxorint ra- W. quod proptcr expensas factas in cauea quam
dejurenon
tionabili ditTerendam.cardinalisinlerim contra Cluniacense monasterium habuit, in qua
eamdem, cuni generale manda-
potuit procedere ad quemdam prioratum evicit, idem fuerat debitum
tum non deroget speciali. Ad quod fuit ex adverso augmentatum, luit tamen ci ex adverso responsum
responsum quod,cum,W.pra:sente nec reclamante, quod propler cxpensas illas debitum interim aug-
a j inquisitionem processcrit cardinalis. idem W.vi- mentari non dcbuit, cum propter ho; possessiones
detur in hoc tacite consensisse ut inquisitione facta quasdam ejusdem obligaverit prioratus, maxime
corrigerctcardinalis qu;e corrigenda videret.Contra ejusdem prosecutione negolii vix expensae
cuin in

quod idcin W. taliler proponebat, quod licetstatim fuerint mille librae. Adjecit etiam dictus W. quod
ut cocp't inquirere cardinalis, non duxeril recla- occasione cujusdam donius quam in villa Corbeix
rnandum, credcns eum nolle procedere contra D de novo conatruxerat, debitum supradictum ex-
ipsum, sed absque sui gravamine aliquid in Eccle- crevit. Ad quod pars adversa respondit quod
sia utiliter ordinare, poslquam tamen evocatus ab cx provcntibus monastcrii expensas hujusmodi fa-
ipso cognovit quod adversus cum procederc inlen- ccre potuit absque onere debitorum, praesertira
debat, ejus declinavit examen, ad nostram Budien- cum proptcr hoc non modicum auxilium a burgen-
tiam appellando. Proposuit insuper pars adveraa sibus fur rit eidem impcnsum. Prajterea cum ex
quod cum pra?dicli judicesomisissent in monasterii confeBBione ipsius constiterit quod in capitulo prai-
correclione procedere, acpericulum traheret ad se stiterat juramentiim nc dcbitum de novo contrahe-

mora, cardinalis ipse, ad quem spcctabat ex in- rct, ac postea contraxerit ilebilum contrajuramen-

juncto sibi lcgationis officio cura ejus, ad reforma- tum |)ropriumve.niendo,sicut testesdeponunt,argui
lioneni ipsius loci intcrponere potuit partes suas. dc perjurio vidobatur. Ad quod idem W. hoc modo
Cum cnim secundum juris civilis aucloritatem, in respondit, quod etsi primo hujusmodi prajstiterit

(2) Cap. Quicrenli, Do off. jud. delcg.

197 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRISTI 1210. 198

,juramentura,pqstea tamen quoddam factum fuit in ^ tione posposita compescendo.Quod si non omnes,
capitulo constitutum, per quod ]uramentum exstitit etc, duo vestrum ca nihilominus exsequantur.
relaxatum. Sed contra hoc pars altera replicavit Duturn Laterani, vn Kalend. Martii, pontilicatus
quia, cum non quod per tale statutum
constitcrit nostri anno tertio decimo.
revocalum fuarit juramentum de debito non con- II.

trahendo pra:stasse,sed venisse postea contra illud, SANCTI PETRI LATINIACENSIS ET CAROLI-LOCl ABBATI-
manifeste liquebat ipsum reatum perjurii incurrisse. Bl)S PARISIENSIS ET S1LVA.NECTE.NS1S DIOECESUM, ET
DECA.NO SILVANECTENSI.
Sed ut ipsius insiilTie.ientia et negligentia dissolota
De eoclem argumenlo.
videbantur tnanifeste probari. Et quanquam aliqui
(Laterani, v Kal. Martii.)
testiutneum, quantum essebonum,
in se.dixerint
Cumsicut dilectus HliusabbasCorbeiensis nostris
nulli tamen deposuerunt expresse quod utilis esset
auribus intimavit monasterium sibi commissum in
ejus provisio monasterio saepedicto.Cum ergo nobis
spirilualibusettemporalibusnon modicam incurre-
de talibus fuerit sulticiens in tali negotio facta lides
ril laesionem,discretioni vestrae per apostolica scri-
propter quae praefatus W. erat merito amovendus,
ptamandamusqualenusad ipsuinpersonaliteracce-
etsi reatitueodus foret propter judiciarum ordinem
dentes, ad levamen ipsius
r monasterii ac prioratum
v
non servatum, ob causas tamsn pradictas ipsum _ .
,

m
„„„„;,i; „<, „,„„„..„„.;„„,„ m „„;„;„„ ,i,uti« oejus monachos quos et quo translerendos viderit.s,
.
providimus manere privatum regimine abbatiae ;
potestate saeculari ad hoc, si opus fuerit, invocata,
Joannem nihilominus supradictum, quem pro eo
donec monasterium respirare valeat inter angustias
quod, prasfato W.propter juris ordinem non serva-
imminentes,in aliis monasteriis ordinis consimilis
tum quodammodo inordinute remoto, intelleximus
collocetis, duos aut tres religiosos monachos.quos
ob eamdem causam per consequenliam minus legi-
de alienis monasteriis duxeritis evocandos, ad re-
timesubstitutum,per sententiamamoventes quem :

formationem ordinis inducentes ibide.m,et abbates

quia noo propter personoe vitium vel defectum.sed
nihilominus ad quorum ecclesias ipsos duxentis
propter juris solemnitatem, sicut praemissum est,
transmittendos ad receptionem eorum, si necesse
praetermissam amovimus.ipsum postmodum resti-
fuerit,censuracanonica,sublatoappellationis obsta-
tuimus abbatem, et memorato W. in loco qui
in
culo, compellentes. Quod si non omnes, etc, duo
dicitur Guidoc cum pertinentiis suis in imperio
vestrum, etc.
constitutis jussimus provideri, ita videlicet quod
Datum Laterani, v Kalend. Martii, anno terlio
ibi cum uno Corbeiensi monacho commoretur, et
decimo.
ceDSumquinque marcarum ad pondus Coloniense in
III.
festo Purilicationis beatae Virginis abbati et succes-
EPISCOPO ET DECANO ET R. DE SANCTO MEDARDO CANO-
soribus suis annuatim persolvat,et personatibus ac C
NICO SILVANECTENSIBUS.
ecclesiae ejusdem balivae jamdicti abbatis et succes-
De eodem negolio.
sorum suorum donationi liberae reservatis.eisdem (Laterani, vn Kal. Martii.)
fldelitates et homagia liberorum hominum eorum- Cum dilectus filius abbas Corbeiensis adnostram
dem locorum debeant exhiberi, ac in juramento praesentiam, ut Ecclesiae suae procuraret negotia,
fidelilatis quod eisdem luerit praestiium exprimetur
duxerit accedendum.pati aliquatenus non debemus
quod iidem homines supradictum W.supersua; pro- ut si quid.postquam iter arripuit ad nostram prae-
visionis proventibus nullatenus damnificare praesu- sentiam veniendi,a quoquam est in ipsius Ecclesiae
mant ; ita videlicet quod et ipse W.super indemni- gravamen et sui praejudicium atteniatum, obtineat
ipsam dilapidet.corporale
tate prtedictae balivae,ne firmitatem. Ideoque discretioni vestras.per aposto-
prabeatjuramentum.Siquid autem postsententiam lica scripta.mandamus quatenus si quid,postquam
nostram super utriusque amotione prolatam circa idem abbas iter ad nos veniendi arripuit, atienta-
electionem abbatis, quam in prolatione ipsius sen- tum inveneritis in sui praejudicium et Corbeiensis
duximus providentiae reservandam,a
tentiae nostroe
Ecclesiaj detrimentum, illud in irritum sublato
Corbeiensibus monachis vel quolibet alio in ejusdem appellationis obstaculo revocetis.contradictores per
abbatis prsjudicium fuerit attentatura.id decerni- censura m ecclesiasticam appellatione postposita
jj
mus non Quocirca discretioni vestrae per
valere. compescentes. Quod si non omnes, etc, tu, frater
apostolicascriptamandamus quatenusquod a nobis episcope, cum eorum allero ea, etc.
est pro ipsius monasterii utilitateprovisum faciatis
Datuin Laterari, vn Kal. Martii, pontificatus no-
appellatione remota inviolabiliter observari, corri-
stri anno tertio decimo.
gentes circa priorem et monachoset prioratusmo- IV.
nasterii memorati cum consilio abbatis ipsiusquae
R. ABBATI SANCTI MARTINI LAUDUXENSIS PR.EMONSTRA-
secundum Deum et beati Benedicti Regulam fuerint TENSIS ORDINIS.
corrigenda, et statuentes ibidem quod regulare Ul monasterii sui sollicitam curam gerat.
fuerit et honestum, contradictores, si qui fuerint, (Laterani, vu Kal. Martii.)
vel rebelles per censuram ecclesiasticam appella- (3) Intelleximusquodcumantequamessesassum-

(3) Cap. Intelleximus, De astate, qual. et ordine prseficiend.

 199 INNOCENTII III PP. REGE8TORUM LIB. XIII. 200

tus ad regimen abbatiae in monasterio tuo fueris A exortum fuerit qu.estione.salva tamen omnibus
in
luudabiliter conversatus, ad monasterium Sancti aposlolica? scdis auctoritate.Verum personam tuam
Vincentii Laudunensis cigri ordinis accessisti ubi ; inmanu nostra propensiori gratia retinentes.cense-
cuin aliquandiu in ipso habitu permansisses.demum mus ut solius Romani pronlificis judicio ejus causa,
ud cor rriversus.de metropoliiani et ulioruro religio- si qua fuerit.decidatur. Sane Toletanam Ecclesiam
sorum consilioad primam domum curavisti redire, praesentisprivilegiistabiliiate munientes, Complu-
in qua tandem in regularis observantia; disciplina tensem parocbiam et Concbam ei tanquam metro-
Uliter Deo et bominibus plucuisti quod pro tuurum poli subditas esse decernimus cum terminis euis,
cxigentia meritorutn fratres tui te sibipraslecerunt nec non et ecclesias omnes quas jure proprio ab
Lnanimiter in pastorem.Quia igitur in suscepto re- antiquopossedissecognosciturcontirinantes.Episco-
gimine laudabiliter diceris prolecisse.ne occasione pales praeterea sedes quas inprsesentiarum justeet
niurae quam in praedicto monaslerio protruxisti, canonice possides,scilicet Palentiam, Segobiam,
quasi de ipsa teneram conscientiam relinendo, in Oxomam.Seguntiara, reliquas vero quae ab antiquis
susceptce administrationis exspcutione tepescas (4), eileroporibussubjacebant,cun)Dominusoron<poten8
attendentes quod in canone(5) cautum esl nequis Cbristianorum restituerit potestati suae dignatione
canonicus regularis,nisi,quod absit ! publice l^psus n misericoidiae,ad caput proprium referendaa decreti
fuerit, efficiatur monachus, et si factus fuerit, ad hujijs auctoritatp sancimus.Porro illarum diaeceses
ordinem canonicum revertatur, ultimus in choro civitutum quae Suracenio invadeotibus metropolita-
inanendo.cucullam in metno r iam delaturus.discre- nos proprios amiserunleotenore vestrae subjicimus
tionem tuam monemus attentius et hortamur, per ditioni utquandiu sinepropriis metropolitanisexsti-
aoostolica tibi scripta mundantes quatenus circa terint.tibi ut proprio debeant subjacere,ita quidem

curam gregis tibi commissi sollicitudinem gerere ut in sedibus episcupalibus liberam auctoritate no-
studeas indefessam.et taliter sequentia buna conti- stra babeas potestatem episcopos, in castellis vero
nuare prioribus quod dignum exinde possis a Deo et villis presbyteros instituere, et prout tibi Domi-
meritum exspectare. nus administraverit ordinare tam in his episcopati-
Uatum Laterani, vn Kal. Martii, pontificatus bus qui de antiquis Ecclesiae tuae terminis esse
nostii anno tertio decimo. noscunturquam in illisqui propriumnon habuerint
V. mctropolitanum.Si quaeautem metropolesinstatum
RODERICO TOLETANO ARCPIEPISCOP0 HISPANIAMJM PRI- fuerint propriuin restituta?, suo quaeque dicecesis
MATI, EJUSQUE SCCCESSORIbUS CANONICE SIB5.TITUEN- metropolitano restituatur, ul sub proprii regimine
DIS IN PERPETUUM. pustoris super divini collalione beneficii glorietur.
De confirmatione privilegiorum. Praetereaquascunquepossessiones.quaecunquebona
(Laterani, iv Non. Martii.) praedicta Ecclesia Toletana inprasentiarum juste
Sacrosancta Romana Ecclesia in beato Petro apo- et canonice possidet, aut in luturum concessione
stolorumprincipe abipsoSalvatoreomnium Domino pontiticum, largitione regum vel principum.obla-
Jesu Christo,caputest Ecclesiarum omnium consti- tione fidelium, seu aliis justis modis, praestante
tuta. Unde inembra nondeccta capito dissidere.sed Doniino, poterit adipisri.firma tibi tuisque succes-
eminenti rationi et superoae provisioni capitis obe- soribus et illibata permaneant, iu quibus baec pro-
dire.Moderatrixautcmdiscretiocapitis, singulorum priis duximus exprimenda vocabulis Ecclesiam :

membrorum ofliciosas actionesconsiderans.unicui- Sanctorum Justi et Pastoris.abbatiam Sanctae Leo-

que jus etordinem a natura constitutum conservet, cadiee.ecclesiam Sanctae Mariae de Tocha.ecclesiam
etquibuscunque ncbilibus venustutis suaedignita- Sancts Maria: de Batres.ecclesiam Suncti Vincentii
teiu sine invidia sociali charitate custodit.Uuc igi- de Monte, ecclesiam Sanctae Mariae de Vallecccle-
tnrratione prudenterinducti.jura nobilis et famosae siarum, ecclesiam Sanctse Mariae de Valadelmech,
Toletunae Ecclesiaeapostolicae sedis propriae ac spe-ecelesiam de Calatrava, castrum quoque Alcala,
ciulis tiliae conservare vulenles, castrum de Brioga, castrum de Canales, castrum
tuis, venerabilis
fraler Roderice, quem vera in Christo chantatedi- D Alfumin.cum pertinenliis eorum.Domum regma>in
ligiiuus.rutionabilihus poslulationibus patemae pie- Tolcto, cum haereditate sibi pertinentc. Domum
talis alfectu duximus annuendum.Ideoque per prae- Sanciae sororis illustris memoria: regis Aldefonsi,
Bentem privilegii paginam,ad exemplarlelicisrecor- cum haercditate palris sui Raymundi comitie.quam
dutlonis Urbani, Gelasii, Calixti, Honorii, Engenii, ipsa consensu fratris sui Ecclesiae tuae donavil et
Adriani, Alexandri I, Alexandri II, Alexandri III, scripto ronfirmavit. Custrum quoque Bencarentiae,
Urbani el Coelestini prasdecessorum nostrorum.pri- et Aldeum quae vocatur Azucu"h,cum pertinentiis
matus dignitatcm per Hispaniarum regna tibi et Alrobrogam, Dcciroas quoquc omnium re-
suis, et
Ecclesiae Toletanae uuctoritate apostolica conlirrca- galium rcdditum de Sancta Eulnlia, de Maqucda,
mus, teque primatem praesules Hispuniariim respi- de Ascalona.Stutuimus etiam ut univcrsi parochiae
cient, et ad te referent si quid inter eos dignum tuae lines qui jam Deo auctore a Cbristicolis babi-

(4) ln quarlu Collect. quasi ipsa te conscientia (5) 19. q. 3, cap. Mandamus.
temordcul, in susc.
201 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRISTI 1209. 202
Saracenorum potestate,
tantur.vcl qui in futurum a A archiepisropus est prudenter et effieaciterin-
in ea,
auxiliante Domino, eripientur, omnino integii tam ducatis cumdem obedientiam et reverentiam
ut ad
tibi quam tuis sueressoribus in pcrpetuum conser- apostolica» sedis ac nostram humiliter convertatur,
ventur. Nomina vcro oppidorum quoe in tua dicecesi juramentum exliiliens super hoc quod exbiberi a
a Dei fidelibus incoluntur, in praesenti pa^ina duxi- talibus consuevit. Quisi forsan id perficere recusa-
mus adnotanda: Talavera, Alfatnin, Makeda, San- verit, vos eo ah administratione ponlilicali prorsus
cta Eulalia, Hulmus, Canales, Maieritum, Alcala, amoto, cum pro rei novitate non possit ex morc
Wadallaiara, Fita, Pennafora, Belegna, Uzeda, aliarum Ecclesiarum ad usitatum eleclionis modum
Talamauca, Butracum, Calatalifa, Ascalona,Zurita, procedi, dilectum filium H. decanum Catalaunen-
Calatrava, Almoguera, et Alcolea. Decernimus ergo sem, virum utique vita, fama et scientia commen-
ut nulliomninobominumliceatpraefataui Ecclesiam dabilem, Eeclesia; civitatis ejusdem auctoritate no-
temere perturbare, aut ejus possessiones auferre, strasublato cujuslibet contradictionis et appellatio-
ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexatio- nisobstaculo in archiepiscopumassignetis.idipsum
nibus fati;:are sed omnia integra conserventur
; facturi si forsan, ut accepimus, eamdem Ecclesiam
eorum pro quorum gubernatione ac susteniatione invenerilis defuncto archiepiscopo destitutam,mo-
concessa sunt usibus omnimodis profutura, salva n nendo clericos, si qui fuerint, ut ei reverentiam et
sedis apostulicae auctoritate. Si qua igitur in futu- obedientiam debitam ac devotam impendant. Alio-
rum hanc nostrae
ecclesiastica saecularisve persona, quineidemdecano potestatcm auctoritateapostolica
constitutiunis paginam sciens, contra eam temere conferatis, amotis illis, instituendi tales in locis
venire tentaverit, secundu tertiove commonita nisi ipsorum qui sibi studeant sicut membra capiti per
reatum suum digna satisfactione correxerit, pote- devotam obedienliam cohoerere. Contradictores, si
statis honorisque sui careat dignitate, reamque se qui fuerint, vel rebelles per censuram ecclesiasti-
divino judicio existere de perpetrata iniquitate co- cam appellalione postposita compescendo. Quod si
gnoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei non omnes, etc, duo vestrum ea, etc.
et Domini Rpdemptoris nostri Jesu Christi aliena Datum Laterani.iv Nou.Martii,pontificatusnostri
fiat,atque in extremo examine districtae subjaceat anno tertio decimo.
ultioni. Cunctis autem eidem loco sua jura servan-
VII.
tibus sit pax Domini nostri Jesu Chrisli, quatenus EPISCOPO VENETENSI.
et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud
De txemptione monusterii.
districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant (Laterani, iu Non. Martii.)
Amen.
(6) Cum novisses olim adversus Rolonense
Datum Laterani permanum JoannisSanctaBMariaa
monasterium quneslionem, asserens monasterium
inCosmidin diaconi cardinalis sanctae RomanaeEc-
ipsum ac parochiales ecclesias ejus ad te de com-
Nonas Mirtii, indictione xm,
clesiae cancellarii, iv
muni jure spectare, utpote in tua dicecesi consti-
Incarnationis Dominicae anno inillesimo ducente-
tuta, ineisdem jura tibi episcopalia vir.dicando,
simo nono, pontificatus vero domini Innocentii
etexparte monasterii diceretur idem monasterium
papae III anno tertio decimo.
cum parochialibus ecclesiis suis Romanorum ponti-
VI. ficum privilegiis ab antiquo libertate donatum, su-
ARCHIEPISCOPO ATHENIENSI, ET THERMOPILENSI ET SI- pereadem causa frequenter fuerunt litterae aposto-
DONIENSI EPISCOPIS. licaa impetratae. Denique autem utraquc pars in
Vt Hcclesia Corinthiensis reducaiur ad rilum Lali- venerabiles fratresnostros NannetensemetBriocen-
norum. sem episcopos sub certa pcena et juramento inter-
(Laterani, iv Non. Martii.) positocompromisit : i|ui rationibus utriusque partis
Cum et alias oves quashabet Dominus nos opor- auditis.etmonasterii privilegiis diligenterinspectis,
teat in oviii nobis commisso suis ovibus aggregare, de consilio peritorum illud in capiteliberum senten-
de cura Corinthiorum sollicitudinem decet dos ge- decreverunt.Verum quiaecclesiae parochiales
tialiter
n
rere pastoralem.ut cum eorum civitas ad dominium ipsius exempta? nullatenus probantur, pronuntia-
Latinorum credatur in proximo perventura vel jam verunt easdem ad jurisdictionem tuam sicut alias
forsitan pervenisse, oves Domini quae sunt ibi, post tu;e dioecesis ecclesias pertinere, nihilominus sta-
greges sodalium non vagentur, sed ad unum re- tuentes ut quatuor procurationes duntaxat tibi a
deuntes pastorem, et cognoscant eum secundum sex ecclesiis monasterii praestarentur,quarum unam
evangelicam veritatem, et cognoscantur ab ipso. perciperes in parochiali ecclesia de Roton, aliam
Quocirca fraternitati vestrae per apostolica scripta in ecclesia de Sancto Godoalo, aliam in ecclesia de
praecipiendo mandamus quatenussicivitatemipsam Bani, ac aliam in ecclesia de Langon ; ita videlicet
rumoribus spem concepimus.dilecto
velut ex relatis quod abbas et priores ecclesiarum ipsarum tres
filio Romaniae seneschalco reddere se
nobili viro G. partes, et capellani quartam parlem in procuratio-
contingat aut jam reddidit semetipsam, et aliquis nibus ipsis ponant, et a duabus ecclesiis,scilicet de

(6) Vide cap. Cum venissent, De in integr. restit., et quinjam compilat. lib. l, tit 16, o. 4.

Patrol. CGXVI.
 BEGESTORUM LIB. XIII. £04
203
1NN0CENTII III PP.

quatuor solidos VIII.

Brim. et Sancti Petri de Roton, A.

prosingulisprocurationibnsadsublevationemsuam ABBATI LT MONACHIS ROTONESSIBUS.

mooasterium ipsum Super torfem.
recfpiani capellani. Porro cum
dilecti fiui (Daturri, ut in alia.)
super iniquitate arbitrii ad audientiam
nostriGuala. Sancta. liariffiin porticu
diaconi car- Cura venerabilis frater nosler Venetensis episco-
dinalis,tuncapostolica.sedislegdii,detulissetpostea pus movisset olimadversusRotonensemonasterium
qua-stionem, asserens illud in Romanae
Ecclesia. qnaestionem, asserens monasterium ipsum ac paro-
praejudicium, ad quara dictum monastcrium nullo chiales ecclesiasejusadse de communi jure specta-

medio pertinet.inique prolatum, dictum cardinalis re, utpote in sua diaecesi constituta, in eisdem jura
illud utraque parte praesente
cassavit,lratribus mo- sibi episcopalia vindicando, et ex parte vestra pro-

nasterii memorati praecipiens utjurejurando super poneretur idem monasterlum etc, ut inalia, usque
observatione ipsius hinc inde pra.stitononobstante, pronuntiaverunl easdem ad jurisdictionemcpiscopi
illud nullatenus observarent. Cum autem super hoc sicut alias suae dioccesis ecclesias pertinere.nihilo-

nuper dilecius filius magister Rollandus tuus et mious statuentes ut a sex parochialibus ecclesiis

P. monachus saepedicti monasterii

procuratores ad monasterii quatuor procurationes dunt.xat eidem
praemissis
sedem apostolicam accessissent.et super episcopopraestarentur.quarumunamperciperet.etc.
coram uobis, demum in pri- » uxgu,- recipianl capellani.Porro cum vossuper, etc,
titigassent aliquandiu
vilegio monasterii nobis exhibito
pers|.eximus con- usque apostolicaesedislegatidetulissetisposteaquae-
tineri monasterium seepefactum,
quod beati Peln stionem.asserentes illud in Romana. Ecclesiae praj-
juris existit, sedis apostolicse privilegio
communi- judicium, ad quam idem monaslerium, etc, usque
tum, in quo subsequenter adjungitur ut in paro- nonobstante illud nullatenus servaretis.Cura autem
cbialibus ecclesiis monasterii liceat
abbatieimona- propterhocnuperdilectusfilius magister Rollandus
cbis ejusdem loci, cum eas vacare contigerit, ejusdem episcopi et P. monachus monasterii vcstri

eligere sacerdotes et dioecesano episcopo procurnlores, etc, ul in alia, usque pronuntiavimus

idoneos
qui ei de spirituahbus, illis vero de monasterium vestrum in capite liberuni et ab epi-
praesentare,
temporalibus debeant respondere. Exquibus scopi.juMdictioneprorsusexemptumetc.ui^u^ante-
verbis

arguitur quod etsi dictum monasterium sit exem- dicto episcopo dicecesana lege subjectas.venerabili

ptum in capite, ipsius tamen paro.hiales ecclesiae fratri nostro Turonensi archiepiscopo et dilecto filio

nullatenus sunl exemptae. abbati Salmuriensi, etc, ut in alia usque onerosam,

His igitur et aliis quae utraque pars

proposuit in- nisi praefatus episcopus Venetensis ab ipsis comrao-
ICIICI>U3]U& consilio
tellectis.de fratrurn nostrorum pronuntia-
_u_i_i_»i_ »__......_. _
nitusadaequumvolueritcondescenderemoderamen,
_... — j

in capite liberum usque in finem.

vimus moDHSterium saepedictum (; e t c ., ut in atia
_. j:__*:^«« n >APem_ ovomnfnm Hftpftrnfill- Datum,
r_of_.r.-_ .if ih ntin
et a tuajuris<iictioneprorsusexemptum,decernen in alia.
_ * i
ut

tesparochialesecclesiasejus.quaeminimeprobantur Scri)itumest ipsissuper hocineumdem fere modum

exempta., tibi dioecesana lege subjectas,
venerabili usque moderamen.Nullis litteris obstantibus,si quae
nostro archiepiscopo Turonensi et dilectofilio
fralri apparuerint a sede apostolica praeter assensum par-
abbaliSalmuriensi Andegavensis dicecesis et magi- tiumimpetrats.Quod si non omnes, etc, duo ves-
stroscholarum Andegavensi nostrisdanteslitterisin trum ea nihilominus exsequantur.
diffini- Datum, ut in alia.
mandatis ut quod a nobis est senteniialiter
tum faciantappellatione remota firmiter observari, IX.
contradictores per ccnsuram ecclesiasticam
com-
CAPITULO T0LETAN0.
Quia vero ipsae parochiales ecclesiae in
pescendo. l't procuratorem sui subdiaconi millant in possessionem
procuratione ab antedictis episcopis praetaxata ni- canuntcntus.

mi3, sicut asseritur, aggravantur, ipsis

injunximus (I.aterani, Kal. Martii.)

ut siconstareteisdera procurationem ipsam

praedi- fides et probuta devotio quase nobis
Examinata
ctis ecclesiisonerosam, nisi tu ab ipsis
exislere dilectusfiliusAndreas de Gabiniano subdiaconuset
commonitus ad aequum volueris condescendere mo- capellanusnostcr charum exhibuit hactenus etjugi-
D
deramen.ipsi pensatis facultatibus etrumdem pro- ter exhibere non desinit nos inducil ut ad sna com-
curent eam, sublato appellationis obstaculo,mode- moda promovenda lanlo sibi specialius assistamus
rari. Nulli ergo omnino hominum liceat
hanc pa- quanto manifestius hoc exigere sua merita digno-
ginam nostra. diffinitionis infringere vel ei ausu scuntur.Hinc est quod cum placueritdudum venera-
temerario contraire. Si quis autem hoc, etc, us^ue bili fratri nostro Roderico archiepiscopo, dilecti filio

incursum. Ilispanodecano.etconcanonii-.isvestris qui cum ipso

Datum Laterani, m Nonas Marlii, pontificatus prant apud sedem apostolicam constituti.ipsum ad
noslri anno tertio decimo. preces nostrasin Iratrpni ct cunonicum recipere co-
ram nobis, nos id tanto gratum habuimus et babe-
mus quanto subdiaconus ipse pro sua. merito boni-

tatis nobis et fratribus nostris charus et acceptus

existit. Cum igitur ex hoc non minus Kcclesia iu
205 PONTIFICATTJS ANNO XIII, CHRISTI 1209. 206

persona quam personae in Ecclesia credamus esse ^ occasum iu firmamento sequuntur, ila in ecclesia-
provisum universitatem vcslram rogumus altentius sticisgradibus generaliones justorum, antequam
et monemusperapostolica vobis scripta praecipiendo veniat dies Domini rnagnus ethorribiliset tenebras
m.mdantesquatenusquod peripsosliberalitertucturr nostras veri solis splendor illuminet, per tempora
est hilari prosequentes favore.dictum subdiaeonum sild succedant, et sicut multi snepe per caudam
perprocuratorem suumin corporalt m possessionem draconis dejiciuntur in terram, iia et per adoptio-
concessi sibi canonicatus induccre procuretis, et nem spiritusquotidiana (iat reparatio perditorurr.,
cum ad locum residentium sit receptus, vestiarium et de prolundo inferni ad quarenda multi ccelestia
et alia qus percipiunt residentes.per eumdem pro- erigantur, et itacorpore teneatur in terra ut lan-
curatorem sibi cum integritatedebita conferatisju- quam cives sanctorum et domestici Uei cognatione
ramento quod fecisse dicimini non obstante, cum ac desiderio conversentur in coelis. Hoc sanetera-
illud mandalo nostro necdebeat nec possit obstare. pjribus(7) felicis recordationisAlexandri papaa prae-
Taliter auten: preces et prKcertum nostrum super decpssoris nostri in partibus Hispaniarum de divino
hoc studeatisiinplerequod et idem subdiaconus,qui factum munere gratulamur ubi nobiles quidam ;

viri peccatorum vinculis irretiti, ex miseratione

vobis et Eeclesiae veslr» in multis esse poterit fru-
ctuosus.ad dilectionem veslram ferventius possit n illius qui vocat ea qua^ non sunt lanquam ea quae
astringi, et nos devotionem vestram exinde valea- sunt.superna gratia suntatflati, et tacti super mul-
mus non iramerito commendare. tis transgressionibus suisdolore cordis intrinsecus,

Datum Laterani, Kal. Marlii, pontificatus nostri et praeteritorum agentes pcenitentiam peccatorum,
anno tertio decimo. non solum possessiones terrenas, sed et corpora
X. sua in extrema quaequae dare pericula pro Domino
HISPANO ECCLESI.E TOLETAN.E DECANO. decreverunt, el ad exemplum Domini nostri Jesu

Super eo/tem.
Christi, qui ait : Non veni facere voluntatem tmam,
(Datum, ut in alia.)
sed ejus qui misit me Patris (Joan. v), in habitu et
conversatione religionis sub unius magistri statue-
Placuit venerabili fratri nostro Roderico archi-
runt obedientia commorari, eo uti ;ue moderamine
episcopo ac tibi,fili decane, et canonicis Toletanis
propositum suum et ordinem temperantes utquia
qui cum ipso erant apud sedem apostolieam consti-
universa turba fidelium in conjugatoscontinentes-
tuti.dilectum tilium Andream de Gabiniano subdia-
que distinguitur, et Dominus Jesus Christus non
conum et capellanum nostrum ad preces nostrasin
solum pro viris.sed et pro feminis quoque de fe-
fratrera et canonicum recipere coram nobis. Quod
mina nasci voluit et cum hominibus conversari,
nos tanto gratum, etc, ut in alia usque provisum, C
habeanlur in ipso ordine qui caelibem.si voluerint
dilectos filios Toletanum capitulum perscripta no-
ducant vitam, et concilium beatiPauli ssquanlur
stra rogavimus attentius et monuimus.nihilominus
qui dicit De virginibus auteni prxceptum Domini :

eis praecipiendo mandantes ut quod per dictos ar-

non habeo, consilium autem do (I Cor. vn), (8) sint
chiepiscopum et eanonicos liberoliter, etc, usque
etiam quijuxta institulionem Dominicam ad pro-
sibi canonicatus inducant,etc.,w^uedebita conferre
creandam sobolem et incontinentiae praecipitium
procurent, juramento quod fecisse dicuntur nequa-
evitandum conjugibus suis utanlur,et una cum eis
quam obstante, etc, usque obstare.Cumigitur sub-
ad incolatura supernae patriae de convalle lacryma-
diaconus antedictus de tua sinceritate confidens,
rum et terrena transire peregrinaiione nitantur,
vices suas superhistibi duxerit committendas, de-
et lacrymis diluant et operibuspietatissi eossupra
votionera tuam rogamus attentiusetmonemusqua-
fundamentum suum,quod Christus est,pro cura car-
tenus ea taliter studeas procurarequod et sibi utile
nis et affectibus liberorum ligna, fenum, stipulam
et nobis esse possit acceplum.
asdificare contingat, cum alii expeditiores et conti-
Datum, ut in alia per totum.
nentes aurum, argentum et lapides pre-
aedificent
XI. tiosos,et isti tamen et illi militent uni regi, et
FERNANDO GONDISALVI MAGISTRO MILITI.E BEATI JACOBI D supra fundamentumccelestemunaraoedificentman-
EJUSQUE FRATRIBUS CLEUICIS ET LAICIS TA.M PR.E- sionem, promissione Psalmistee in Dornino robora-
SENTIBUS QUAM FUTURIS COMMUNEM VITAM PROFESSIS ti, qui minora quoque membra Ecclesia: confortat,
IN PERPETUUM. et dicit : Imperfeclum meum viderunt oculi tui,et in
De confirmniione privilegiorum. libro tuo omnes scribeniur. (Psal. cxxxvm). In ho-
(Laterani, vm Idus Martii.) rum autein fidelium Christi collegio cumbonaeme-
Benedictus Deus in donis suis, et sanctusin om- moriai P. Fernandi per voluntatem Dei magiste-
nibus operibus suis, qui ecclesiam suam nova sem- rium super alios et providentiam suscepisset, cum
per prole fecundat, et sic pro patribus filios in ea quibusdam fratrum suorum ad praesentiam ejusdem
facit exsurgere, sic a generatione in penerationem nostri praedecessoris accedens, cum humiiitatequa
notitiam nomini sui et lucem fiilei Christianae dif- debuit a sede apostolica requisivitut eos,tanquam
fundit ut sicut ante oituin solis stellae sese ad peculiares filios, in defensionem suam, et locum in

(7) Vlde Anton Nebriss. decad. 1, lib. u, c. 9. (8)Vide Jacob.de Vitriaco, cap.26 Hist.occidental.
207 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XIII. 208

quo caput ordinis factum fuerit.in jus et proprieta- J^

sederat quidquam suum esse dicebat, sed erant eis

tem sacrosanctae Romana: Etclesiae recipere digna omnia communia.Ad susripieniam quoque prolem
relur.Cum igitur ipse devolionem suam et bonum quae in timore Domini nutriatur.et inlirmilatis hu-
Dcmino desiderium, de communi Ira-
attendens in manae remedium juxta institntionem Dominietin-
trum 9uorum consilio piae petitioni eorum duxerit dulgentiam apostoli, qui ait Bunum erl homini :

annuendum.noshumilibusvestris precibusinclinati tnulierem non langere, projiter jonucalionem tiutem

ad exemplar praefati pradecessoris nostri.in specia- unusquisque uxorcm suam hubeat, el similiter virum
les ac proprios sacrosanclae RomanajEcclesiae filios mulier suum (I Cor. vn), qui continere nequiverit
vos recipimus,et ordinem vestrum auctoritate apo- conjugium sortiatur,et servetinviolatamfidem uxo-
stolica conlirmantes, prassentis scripti privilegio ri,et uxor viro, nec tori conjugalis continentia vio-
communimus, statuentes utquascunquepossessio- letur. Siautem viri praniortui fuerint, et reliciae
nes.quaeeunque bona in prascnliarum justeetlegiti- ipsorum.quae ordinem susceperunt, nubere volue-
mepossidetis.autinfuturumconcessionepontificum rint.denuntietur hoc magistro sive commendatori.
largitiona regum vel principum,oblatione lidelium, ut cum illius conscientiacui mulier ipsavulmubat,
seu aliis juslis niodis.prastante Domino, poteritis secundum verbum apostoli Pauli dicentis : Morluo
adipisci, (irmavobis vestrisquesuccessoribuset illi- viro.solulaext mulier a lege viri ; cui vull nubjt,lan-

bata permaneant; in quibus haec propriis duximus tumin Domino (ibid.);quod etiam de viris intelligitur
exprimendavocabulis:Lodium etmonasterium cum observandum.Una elenim utrique lege tenentur.
cautoetpertinentiissuis,burgumdeponteMiniicon- Statuimasquoque utnulhs fralrum sivesororum
tra Lodium cum suis pertinentiis, Crescente cum post susceptionem ordinis viris etpromissam obe-
cauto et pertinentiissuis.Quintanellade Petro lleres dientiam vel redire ad srcnlum vcl ad alium ordi-
cum cauto et pertinentiis suis, Baria cum caulo et nem sine magistri licentiaaudeatsetransferre,cura
pertinentiis suis.Lintaniocumsuis pertinentiis,San- sint in ordine vestro loca statuta ubi quisque dis-
ctumSalvaloremdeListriana cumcauto et pertinen- trictius valeat conversari. Discedentem vero nullus
tiis suis, Mosot cum cautoet suis pertinentiis, Pe- audeat retinere,sedadordinem suum per censuram
nagosen cum pertinentiis suis, Sanetam Mariam ecclesiasticam qui discesserit redire cogalur.Ui au-
de Pinelcum suis pertinentiis.Ucles cum suis perti- tem in ordine vestro cura majori omnia delibera-
neniiis, Alfarella cum suis pertinentiis, Orella cum tione tractentur, statutum est inter vos ut locus ali-
suis pertinentiis.Mora rum suis pertinentiis, Mora- quisordiuetur in quo per singulos annos in solem-
vega cum pertinentiis.decimae deValeraet de Por- nitate Omnium Sanctorum generale capitulum te-
tatgo cumsuis pertiaentiis. Alcuzarcum suis perli- neatur, et sit ibi clericorum conventus et prior, qui
nentiis,Almadanacurn suispertinentiis,Larudacum C eorumet aliorum clericorum qui de ordinevestro
suis pertinentiis, Lazarza cum suis perlinentiis. fuerint curam possit habere, ac fratrum, cuni ne-
Sancimus praterea ne occasione antiqua? detentio- cesse fuerit,pravideat animabus; sint autem et tre-
nis sive scripturae quisquam vobis possit aulerre decim in ordine fratres, qui magistro, cum opu9
quae ultra memoriam hominum sub Saracenorum fuerit, in consilio et dispositione domus assistant,
detenta sunt potestate.etde munificentia principum et eligendi magistri curum habeant competentcm.
seu vestrostudio et labore autjam obtenta sunt aut Prior siquidem clericorum, cum m.igister de hac
in futurum, auxiliante Domino, poteritis obtinere. luce mig r averit, dc domo el ordine 9ollicitudinem
gerat;cui sicut magistro omnes obedientesexistent,
Cum enim unica sit vobis intentio et singularis
doncc per providentiam tredecim praedictorum fra-
cura semper immineat [jro defensione Christiani
trum magistri eiectio celebretur. Is,cum transitus
nominis decertare, nec solura res sed et personas
magistri fuerint audiluset cognitus, tredecim illos
ipsaspro tuitione fratrum incunctanter exponere,
fratres sine delationj aliqua convocabit;et si quis-
pluriiiiuni possethocpiumopusetlaudabilestudium
impediri.si laborcs et stipendia vestra.quae incom-
quam eorum inlirmiiate vel uliaex caisainfra quin-
quaginta dies adessenequiverit.cumaliorum consi-
mune proliciunl,praec.iperentur ab aliis,et otiosi ac
desides.ut.jueJnluboribussuisnonquaeJesuChristiDlioquiP^sentcsfuerintuliumabsentislococunst
luet, ut magislri electio cx aliquorum absenlia
sed quaesuae sunt requirentes.emolumenta illa per-
ciperentquaj pro tantislaboribus vobi.s et pauperum
minime diHeralur.Illi vero tredecim fratres,9i ira-
gister qui protemporefuerit perniciosusaut inutilis
Christi usibussunt provisa, dicente Apostolo Qui :

apparuerit.cumconsilio prioris clericorumet sanio-

non laboral, non manducet |// Thess. m). Inter ea
risportiscapituli niijorisdomuscorrigeiidiautetiam
sane quae in professionis vestra ordineslatutum est
admoaeudi Bnntl hubcunt potestntem.El si inler eum
observari primum est ut sub unius magistri obe-
et capilulum aliquid emerserit quaestinnis, dejdum
dientiu In omni humilitate atqucconcordiasinepro-
exemplum eilinem imponant;ne per aliena judicia vel dilaba-
prio viveredebeatis.illorum Qdelium ha-
lur 'ordo, vel temporulis substantia dissipetur. In
bentes qui ad (inem Christianam apostolorum pra-
nullumautcm ex hoc fratres illi superbiam eleven-
dicatione conversi. vcndcbant omnia, et ponebant
tur,sed magistro suo devoti et obedicntes «xistant.
pretium ad pedes illorum, dividebaturque singulis
prout cuiqueopus erat,necaliquis eorum quacpos- Quod si quis eorum ex hac vita transicrit, velpro
 209 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRISTI 1209. 210
culpaseualiaquacunquefueritoccasioncmutandus, A clero suo designatossibi redditus et possessioneset
magistercum consilioreliquorum aut majorisparlis episcopalia jura percipiat ; reliqua vero cedant in
autem.quod
aliuin loco ejus substituat. ln capitulo usus vestros, et in vestra disposilione sine cujus-
annis singulis diximus celebrandum, tredecim isti quam contradictione peisistant. Profecto in paro-
commcndatores domorum,nisi evidenset
fratres et chialibus eccleciis quas habetis nolumus episcopoa
magna eos necessitas detinuerit,ad slatutum locum suo jure fraudari.Si aule:n in locis desertis aut ipsis
incunctanleroccurrant,etcommuniter tractent qus> terris Saracenorum de novo ecclesias construxe-
ad prolectum ordinis,animarum salutem,etsusten- ritis,ei'.clesia; illae plena gaudeant libertate,nec ali-

tationeni corporum fuerintstatuenda: ubi praecipur qua per episcopos decimarum aut alterius rei exa-
ad defensiunem Christianorum intendere monean- ctionegraventur.Liceatque vobisperclericos vestros
tur ; et districte praecipiatur ut in Saracenos, non idoneos easdem ecclesiascuin suisplebibus guber-
mundame laudis amore,nondesiderio sanguinis ef- nare ; nec lnterdicto per episcopos velexcommuni-
fundendi.non terrenarum rerum cupiditate crassen- catioui subdantur, sed fas sit vobistam in majori
tur, sed id tantum in pugna sua intendant ut vel ecclesia, caput fuerit ordinis, quam in illis
quae
Christianos abeorum tueantur incursu.vel ipsosad eti!im,excommunicatis ctinterdictisexclusis,divina
culturam possintChristianaefideiprovocare.Eligan- jj humanis vexa-
semperofficiacelebrare.Praeterf a ne
tur et tunc visitatores idonei, qui domos fratrum tionibus et calumniis a delensione Chrislianorum
per anni circulum fldeli ter visitent,etquae ibi digna retrahi valeatis, apostolica auctoritate decernimus
correctione invenerinl,aut ipsi corrigant,aut ad ge- ne personasveslras,pr3eterlegatumapostolirae sedia
neralecapitulum deferantcorrigeoda.Clerici praeter- a latere Romani pontificis destinatum, interdicere
ea vestri ordinisper villaset oppidasimul maneant, quisquamautexcommunicarepraesumat.Quodetiam
et priori qui super eos fuerit ordinatus obedientes de farnilis et servientibus vestris statuimus.qui sti-

existant, et filios fratrum qui eis a magistro com- pendia vestrapercipiunt,donec juslitiam parati fue-
missi fuerint instruant scientia litterarum, et fra- rint exhibere,nisi forte talis fuerit culpaex qua ipso
tribus tamin vitaquam in morte spiritualiasubmi- facto eeclesiasticam censuram incurrant. Chrisma
nistrenl.Inducntur autem superpelliciis.et conven- vero.oleum sanctum, consecrationes altarium seu
tum et claustrum sub priore suotenebunt,et humi- basilicaruin,ordinationesclericorum vestrorum qui
literfacientquod abipso illis secunduin Deum fuerit ad sacros ordines fuerint promovendi, a dioecesano
imperatum ubi fratres quoque dequibus magistro
; suscipietis episcopo siquidem Catholicus fuerit et
,•

visum fuerit conversentur, et non sint otiosi, sed gratiam atquecommunioremapostoliccesedis habue-
vacent orationi et aliis operibus pietais. Clericis p rit,eteagralisetabsque. ulla pravitatevobis voluerit
vero de laborbus et aliis bonis a Deo praestitis de exhibere.Alioquin liceat vobis quemcunque malue-
cimoe reddantur a fratribus.unde libros et congrua ritis adire antistitem, qui nostra fultus auctoritate
ecclesiarurn faciant ornamenta,et in neccssilatibus quod postulatur lndulgeat.Liceat praeturea vobis in
corporis convenienter sibi provideant, et si aliquid quatuor vel plures fratres luerint
locis vestris ul>i
superfuerit, secundum providentiam magistri in oraloria construere, in quibus fratres et familia?
usus pauperum erogetur. Ut autem concordiainter vestra? tantum et divinum audireoflicium etsepul-
vos charitasque servetur.et a peccato detractionis et turamChnstianam possinthabere.Itaenim volumus
murmuriscuncti debeanl abstinere,quicummenda- necessitati vestrae cousulere ut non debeantcx hoc
tor in quohbet loco fuerit institutus, pro facultate adjacentes ecclesioe injuriam sustinere.Cum autem
domus in sanitate et fegritudme quod cuiqueopus generale interdictum lerr3efuerit,liceat vobisclausis
fuerit cum ea sollicitudine ac benevolentia submi- jariuis, exclusisexcommunicatis et inlerdictis.non
nistret, ut neque in substantia parcitatem nec in pulsatis rampanis, suppressa voce divina oflcia
verbo amaritudinem gerere videatur.Sit vobis prae- celebrare. Praesenti nihilominus decieto sancimus
cipuacura hospitum ct indi^entium, et necessaria ut si quis in aliquem vestrum,fratrum videlicetvel
illis pro facultate domus liberaliier conferantur. sororum, viofentas manus injecerit, excommunica-
Exhibeatur praelatis Eeclesiarum honor
et reveren- ^ tionis sententia sit astrictus,et illud idem pro tutela
tia ; subministretur cunctis Christi fidelibus.cano- vestra tam in sententia quam in pcena servetur
nicis, monachis, Tcmplariis,Hospitalariis,aliisque quod sub felicis memoriae papa Innocentio praede-
in sanctae religionisobservantiapositis consilium et cessore nostro de tuitone clericorum in generali
auxilium ;quorumlibetetiamindigentia,si facultas concilio noscitur institutum (9).
fuerit, sublevetur,ut et Deus in vestris glorificetur
Decernimus ergo utnulli omninobominum liceat
operibus, et alii qui viderint, humilitatis et chari-
jura vel possessiones vestras temere perturbare,
tatis vestrae provocentur odore.
aul vestra bonaanlerre,vel ablataretinere.minuere,
Ad haecadjiciendumdecrevimus utsilocus aliquis seu quibuslibet vexationibus fatigare , sed illibata
in quosepiscopus essedebeat in vestramvenerit po- omnia et integra conserventur eorum pro quorum
testatem, sit ibi episcopus, qui cum ecclesiis et gubernatione ac sustentaiione concessa sunt usibus

(9) 47, q. 4, cap. Si quit tuadente.

211 INNOCKNTII III PP. REGESTORDM LIB. XIII. 212

omnimodis profutura.salva sedis apostolicae aucto- A. G Quinquecclesiensis episcopus adeo se maturum

-

ritate. Ad indicium autem hujus a scde aposlolica honestumet providum exhibueritul proptersuavem
percepta? libertatis decem nialachino nobis nnstris* suae probitatis odorem ab EcclesiaRomana merue-

que successoribus annis singulis persolvetis.Si qua rit ornamento pallei decorari, non est de levi cre-

u-itur in luturum ecclesiaslica saecularisve persona dendum quod postquam ad senilem pervenilaeta-
hanc nostrae constitutionis paginam scieos, contra tem, tic.Requirere supra in Regcsto twni anni ejus-
eam temere venire tentaveri secundo tertiove
1

,
dem domini ln.norenlii terlii papse.
commonita.nisi praesumptionem suam dignasatis- Daium Ferenlini Nonis Julii, in eumdem modum
factione correxerit,potestatis honorisque sui digni- per lotum usque non duximus iterandum, cum et
tate careat, reamque se divino judicio existere de charissimus in Christo filius noster A.rex Ungaro-
perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo rum illustris eum per suas litteras vaide nobis red-
corpore ac sanguine Dei Domini redemptoris
et diderit commendatum,asserens, etc, usque praeci -

nostri Jesu Christi aliena fiat, atcjue in extremo piendo mandamus quatenus cum per episcopum
examine districtae ultioni subjaceat.Cunctis autem ipsum non steterit quo minus purgaverit semet-
vobis vestra jura servantibus sit pax Domini nostri ipsum, quando purgationem curavit oflerre.noo ut
Jesu Christi quatcnus et hic fructum bonaeactio-
;
t> ratumhaberetquod anuutiosuo luerat procuratum,
nis percipiant, et apud districtum judicem prae- sed ne man.latum apostolicum contemnere videre-
mia aeternae pacis inveniant. Amen. tur, non sinatis ipsum ulterius occasione praedicti
Datum Laterani per manum JoaDnis Sanctae Ma- mandati ab aliquo iuoleslari,sed si videritis contra
riae in Cosmidin diaconi cardinalis, S. R. E. can. eum studia concinnari maligna, non permittatis
cellarii, vni Idus Martii, indictione lertia decima, ipsum iniquis maehinationibus conculcari quia ;

Incarnationis Dominicae anno millesimo ducente- vehementer praesumimus ex verisimilibus conjectu-

siuio nono, pontificatus vero domini Innocentii ris quod aliqui contra eum invidia torqueantur,

papse III anno tertio decimo. dejectionem ipsius exaltationem propriam acstiman-
XII. tes ; significaturi nobis, cum expedire videritis.de
CENADIENSI EPISCOPO, ET ABBATl DE CIKEDOR QCIN- singulis circumslantiis veritatem.
QUECCLESIENSIS DIOECESIS. Dutum Luterani vn Idus Martii, pontificatus no-
Scribilur pro episcopo Quitiquecclesiensi. stri anDO tertio decimo (10).

(Laterani, vn Idus Martii.)

Cum in juventute sua venerabilis frater noster

(10) Verba quae hic desunt, repetenda suat ex non possit haberi.Sed inin-irushomo
p ipso suspicio
cap. Cum in juvenlute. De pra-sumptionih. et ex litteraluin illarnm subripiens, apud
r escriptum
cap. eod. He purgat. canon. in lertia collectione, praedictum reirem et magnates regni ipsum nequiter
ubi sic legitur • Posti|uam ad senilem pervenii
: publicavit, ut sic idem episcopus rielieret amplius
aetalem. turpiter al.jecerit jugnm Domini.letores et jrjlumari.cum viderelur nobis increriibilis et suspe-
toediiiites libidinia aruplexando. cum labes hujus- clus.Ln te nos tantam iruuilorum nequitiam atten-
roodi.quae nnnnunquam in ju>entutecontrahitur,in dentes, licet pulsati tuenmus multoties conira
sen<ctute frequentiua expiemr. Qui praMerea de eum,nunquini tamen adversus eum pntuirnusrnni-
facili crederet quod virpraeditus acientia littcraium movcri. BCientes quod facile dominum sequitur
propiae salutis oblitus. ad eam passionis ignomi- niultilndo.Ubi vero idera cpiscopus ad Slriuonien-
niam se convertcret ut cum popria neqte abomina- soin metropolim exstitit poslulatus, qnidain qui
bllem perpetraret incestum, cum ctium aecundum super ipsa postulatiooe adversabantur eidem, ut
sententias ethnicorum naturale foedua inter tales prnmutionem ipsiiisfariliusimpedirent.illinsrrinii-
personas r.ihil permittat BCtevi rriminis Buspicari? nationis carbones rcaccendere sunt moliti. Dnde
Litet igitur illuslris n-x Ungaria? cuinrieni epiaco- quidam procurator ipsius in nostra praesentio con-
pum uobisinterdictum per Duntiosetlitteraede tali stitulus,'leconsilio.|uorumdam aiiiicnrum suorum.
crimine detulisset EUppIiciler postulans et instanter qui supcr boc quidem hnnuui zelum habebant sed
ut malum hujusmodi perniciosumexemplo deUng.i- nnn aecundum oepit a tmliis in prnesentia
rira Ecrlesin tolleremus.quio tainen ejusaugftealio fratrom nnslrorum cuni instantia pnstulare quate-
non rle charitatia radice Bed ex odii fomite pmreriere . Duseidem episcopo purgationera cancnicam fa ere-
vidcbatur.cum ipsum tanqnam inimicuin persequi nm» indici, nt suain innocenliara demonetraret.
non cessaret, sicul eatiu tota provinoiamanifestum, Nos auteni bujua nodi postulalionem mioua rovi- i

noluimus aures nostraa quasi malignis delationibus d.nii imo nimis improvidam rcputanles.prorurato-
inclinare; sed ut probaremua Bpiritua si esset ex rem ipsum ab ea Bospe voluimue revoctre tum ;

De.n.lmnjememoria Jauriensi {a) episcopo dcdimus qoia BBspefaclusepiBcopua non videbaturapod bonoa
nostris litleria in mandatis ut prudenterac caulea et graves de illo crimine iniamatus.rum coepiscnpi
coepiscopis indacrarel utrum prssf tum epiacopum supcr hoc cx mand tto apostolicorequisiti laudabile
crederent tali labe resperaum. Qui nobis postmo- testimnnium d<- ipao nobis curaverint exhibere ;
dum resrripsornnl quod cuni virum honestae con- tum quia talis infamatio videbatur ab inimiris ct
versationis esse creriebaot, peraonnm illiue ir.nlti- emulia prorcssisse. sicut snpcrius esl \pr. ssum. I

pliciter commendantes.Quiavero patpr filium que-m rum BDteacta pjua vita commendahiliB extii-
!

diligit onrrip t.noa e>u ndem ep pum per litteras

i tissei et buluamodi raoinue in videretur,
DOatraacorripuimuB.inJuDgeDteB eidem ad ma.jorrm oon credebamue ei purgationem aliquam indicen-
rautelam ut ub iliius familiaritate cessando, apud dam. Caeterum quia proourctor inaiabal, rompulsi
Deum ethomincs taliter se haberet quod sinislra de fuimus, noD juris nccessitale, sed importunitate
(d) Cod. Colb., Georiensi.
213 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRISTI 1209. 214

XIII. A postulatum instructi, Albertus videlicetThessaloni-

ARCHIEPISCOPO NEOPATRENSI, ET CERMOPILENSI EPI- censiscanonir.us.qui eum canonicare, postulaverat,
SCOPO, ET ELECTO AVELELENSI. prout idem Thcbanus sea pluribusasserit didicisse,
De elecliune archiepiseopi Tliessalonicensis. ac etiam imperatorilliim hoc insua praesentia reco-
(Laterani, v Idus Martii.) gnovisso testatur, et II. qui dicti comitis exstiterat
Olim dilecti (ilii canonici sanctae Sophiae Thessa- cancellarius, eorum se conspectui praesentarunt,
lonicensis suas nobis litteras direxerunt, per quas quos vitare minime potucrunt quin atteslationes
unacumdilecta filia inChristo filionobilimulierere- eorum apud conscientiam ipsius Thebani archi-
licta marchiunis Montisferrati necnon et dilectis episcopi, prout quidem asserit, minus veras tan-
flliis nobilibus viris comite de Blandraco Bajulo et quam inquisitores negotii diligentcr audirent,
alii?) Thessalonicensis regni baronibus, qui super easque nostro examini reservantcs, eidem postulato
hoc ipso sua nobis scripta misere, nostro huroiliter administrationem teTiporalium commisere, consi-
apostolalui supplicarunt ut postulationem quum derantes desolationem Eeclesiae, regni anxietatem,
iidem canonici, praedictorum accedente favore, de et favorem iraperatoris ac etiam omnium Lati-
venerabili fratre nostro Verisiensi archiepiscopo se norum.
fecissedicebant admittere dignaremur, cum per j, Idem autem Verisiensis archiepiscopusin nostra
circumspectam prudentiam etcircumspectio-
ipsius praesentia recognovit quod statim post postulatio-
nem prudenteun singulariter quasi sperarent non nem suam requisitus a comite utsilii unam et cui-

solum Ecclesiae sed et regni posse necpssitatibus dam nobili laicoaliam daret praebendam, respondit
provideri. Unde nos venerabilibus fratribus nostris quodadseminimepertinehat;etsubjungentecomite
Larissensi et Thebano archiepiscopis dedimus in quod ratione sedis vacantis ipsemet sibi et illi no-
praeceptis ut inquisita diligenter et cognita veritate bili hujusmodi prsebendas conierret, adjecit quod

(11), si postulationem ipsam ab his qui eam celebrare hoc ipse nec concedebat nec etiarn decegabat, cum
potuerantetdebuerant invenirentcanonice celebra- ad se talis concessio vel negationon spectaret. Re-
tam, et praefatum archiepiscopum, sicut a quibus- cognovitinsuper quod in ingressu Thessalonicensis
dam nobis luiTatintimatum, administratiom Tbes- Ecclesiae canonici et clerici civitatis Te Dcurn lau-
salonicensis Ecclesiae se minime ingessise. propter damus, ipso dicente : Non mihi, sed vobis canlalis,
multam necessitatem admitterentvicenostra postu- motu proprio cecinerunt, et illis eum inthromzare
lationem eamdem. Nuper autem idem archiepisco- volentibus, non est passus. Temporalia quoque
pus ad pr«sentiam nostram accedens. litteras nobis ipsiusEcclesiasdepraefataenobilisetbajuli voluntate,
non solum charissimi in Christo filii nostri Constan- clericis Ecclesiae praesentibus et non contradicenti-
tinopolitani imperatoris illustris et praefati Thebani
" bus, ad sustentandum se ac suos pro civitatis de-
archiepiscopi, veruin etiam aliorum multorum pree- fensione percepit, exigens et recipiens adjutorium
sulum et magnatum causam ejus mullipiiciter com- nihilominus a Graecis tatn clericis quam laicis pro-
mendantium praesentavit; inlerquosspecialiter tne- pter sustentationem eamdem. Et prupter necessita-
moratus Thebanus archiepiscopussescire veraciter tem terrae, ad nimiam commorantium ibidetn in-
fatebatur quod ab illis quos communis clerus et staDtiam, ad tilulum Verisiensis Ecclesiae, sicut
populus habebantin Ecclesia Thessalonicensi cano- viator, duos pre^byieros et totidem diaconos ac
nicosunanimiterluerat postulatus,assentiente prae- subdiaconosunumqueacolylhum ordinavit;nec non
fata nobili, et praedicto comite lunc Bajulo cum aliis praenominatae nobili, non utique pro regalibus,sed
regni baronibus hoc ipsum propter necessitatis pro suspicione tollenda, solumtnodo.tutum et ht.ne-
instantiam expetente. Qui tandem licet ab eodem stum, quandiu esset cum ipsa, promisit. Quiaigi-
imperatore compulsus ad civitatis custodiam re- tur archiepiscopo ipso apud sedem apostolicam ex-
mansisset, non tamen in archiepiscopalibus domi- spectante, non comparuit pars adversa, nec praeli-
bus, sed in quadam turri ejusdem eivitatis se cum batae attestationes nobis praesentatae fuerunt, nolen-
suis militibus et familia recollegit, in qua laudabi- tes ex tali dilatione Thessalonicensem Ecclesiam
literopus injunctaesibi custodiaeprocuravitimplere. D sustinerejacturam,discretionivestraeperapostolica'
QuaeomniaquanquamidemThebanus plene novisset scriptamandamusatque praecipimus quatenuscum
noatro tamea mandato receplo, una cum collega memorata nobilis nuper eliam per speciales nobis
suo Larissensi arcbiepiscopo ad praedictam civita- litteras intimaverit quod et sibi placeat quidquid
tem accessit ubi familiares praedicti comitis contra
; nobis de negotio ipso placet, attestatioues ipsas vel

ei pervos purgationem canonicam cum

petentis, ut niensi metropoli contentio vertebatur. Unde cum
duobus abbatibus mandaremus indici quamvis ; non sint alii pontilices in Hungaria, mento vide-
eidem proouratori fuerimus protestati quod exalia batur quod per episcopos regni sui non posset in
quoquecausatalispetitiominus provide tunc fiehat, illo articulo se purgarp. » Desunt nonnulla. C&terum
quia videlicet Strignniensis Ecclesia? suffraganei vis quse hic descripta sunt ex tertia collectione, emen-
eo tempore purgarent eumdem, quia in lacto postu- dnta sunt ope duorum veterum exemplarium manu-
lationis contradicebant eidem, et suffraganei Colo- scriplorum : quorum unum ad nos pervcnit ex urbe
censis Ecclesiae ipsum minime tunc purgarent, quia Anieguvensi, aliud exslat in bibliolheca Colbertinia.
inter eum et Colocensem archiepiscopum de Strigo- (41) Vide lib. si, epist. 171.
215 INNOCBNTU III PP. REGESTORUM LIB. XIII. 216

earum originalia, quae apud inquisitores credimus A. Itt memoratis liberaliter: qui tandem humiliterpo-

remansisse, si iorsan interi n vobis fuerint desti stularunt a nobisutconcessionem hujusmodidigna-

nats, faciatisvobis absque dilatione qualibet exhi- remur auctoritate apostolica rnbnrare. Quocirca di-
beri, et lacientes intenm euradem archiepiscopum screlinni vestrae per apostolica scnpta mandamus

admiDistrationi: gaudere quae sibi eommissa luit, quatenus concessioneni ipsaui, sicut provide facta
aicut superius est expressutn, attestationibus ipsis est, faciatis Urmiter observari, contradictores per
diligenter inspectis, nisi aliquod grave sullicienter censuram ecclesiasticam appellalione postposita
inveneritis esse probatum quod postulationem me- compescendo. Quod si non omoes, etc, duo ve-
rito impedire debuerit, vice nostra, sublato cujusli- strum, etc.

bet contradictionis et appellationis obstaculo, ad- Datum Laterani vn Idus Martii, pontificatus
mittatis earadera, et absolventes eum a vinculo quo nostri anno lertio decimo.
Verisiensi Ecclesiae tenebatur, praefigatis ei termi- XV.
numcompetentem infraquem palleumquodsubno- THEBANO ARCHIEPISCOPO.
mine ipsius Ecclesiae Verisiensis accepil nobis re- Mandatur ei ne vexet canonicos
mittere non postponat, aliud, dante Domino.prout (Latcrani.)
convenit, ad nomen Thessalonicensis Ecclesiae rece- Dilecli Tbebani canooici nobis graviter sunt
g filii

pturus facientes eidem a subditis obedientiam et

; conqucsti quod tu pro qualibet levi causa. juris
reverentiam debitam exhiberi. Si autem casu aliquo ordine pra?terrnisso, sententiam t/xcomuiunica-
earum habere originalia
allestationes praedictas vel tionis in ipsos saepius jaculari praesumis, cumque
nequiveritis, nihilominus ad hnem negotii per propter varia maris et terrae pericula.probeneficio
inquisitionem debitaro procedere non lardetis. absolutioois habendo ad nos accedere nequeant,
Qood si forsan grave aliquid inveneritisessepro- Ecclesia sua saepissime haec de causa ulterius quam
batum propter quod eadem postulatio sit merito deceret debito servitio defraudatur. Ne igitur ni-
respuenda.cassata ipsa, illos ad quos pertinet ele- mium defeiendo prslatis, subjectos opprimere vi-
clioThessalonicensisEccIesiiemonealisutpersonam deamur, fraternitati tuaeperapostolicascripta man-
idoneam, si quidem in partibus illis reperta iuerit, damus quatenus in canonicos ipsospraccipitaresen-
absque mora per electionem seu postulationem ca- tentiam contra juris orJinem non praesumas, sed
nonicam concorditer sibi praeficiani in paslorem.Si ita satisfacias de injunis super boc irrogatis eisdem
vero propter personarum delectum, quo non solum quod .justam de te materiam non babcant conque-
ipsam Ecclesiam,spd ettotam provinciam credimus rendi. Alioquin pro certo cognoscas quo si nobis 1

laborare, persnnam indoneam non potuerint ad ejus _ super hoc fuerit iterata querela.ollicii nostri debi-
regiinen invenire, vos in nobis per vestras littcras " tum cooquerentibus reddemus.
intimetis. Qui, si canonici memorati curo tavore Datum, ut in alia per tolum.
nobilis saepedicae per litleras quas a vobis ad hoc
XVI.
diligenier commonita nobisduxerit deslinandasex-
ATHF.NIENSI ARCHIEPISCOPO ET SDFFRAQANEIS EJUS
presso poposcerini, eis, auctore Domino, dignum
Ul Latmis ctei provrios sacerdoles.
ponlificem de noslris manibus consecralum et de- (Laterani.)
coritum palleo,insigni videlicet plenitudinis ponti- Dilectus filius nobilis vir 0. de Roca dominus
licalis olicii, curabimus destinare, qui et sciet et
Alheniensis per litteras nostras vestram petiit pro-
poterit cum sapieotiae divinaj potentia commissam videntiam admoneri ut in castris sui9 et villis,
Bibi Ecclcsiam spintualiter et tempnraliter guber- quihus duodecim Latini abundante9 certas ha-
in
nare. Quod si non omnes, etc, duo vestrum, etc. buerint mansiones, propriossacerdotes, quibus in-
Datum Laterani. v ldus Martii. pontificalus
tegre a Latinis laicis decimae persolvantur, insti-
nostri anno tertio decimo.
tuere curaretis: presertim cum iidem laici sint pa-
XIV. rati hu jusmodi presbyteris, quicus decimae oon suf-
R. ET A. ATHF.NIENSIBUS ET MAGISTBO G. DIMICEXSI y. ticerent, providerc. Quocircafraternitati vestra' pet
CANOMCIS. apostolira scripta prscipiendo mandamus quatenus
De conyrua portione canonicorum Thebunovum. petitioni ejusdem nobilis super hoc, prout videritis
(Lnterani, vn Idus Martii.) expedire,benevolum praebeats assensum. Alioquia
Cum olim ad pctitionem dilectorum filiorum cano- dilecto filio magistro U. decano Davaliensi et B.

nicorum Ecclesi» Thebanae dilccto lilio Nazoi escen cantori et Terrico canonico Ihebanis dedimus in

eleclo et suisconjudicibus dclisscmus nostrie litte- mandalis ut veritalesuper hoc diligeotiua inquisila,
ris in mandatis ul venerabilem Iratrem nostrum illain nobis studeant lideliter intimare.
Thebanum urchiepiscopum admonerent eisdero ca- Datum Laterani, etc, ut in alia per tolum.

Donicis portiooem dc rebus Ecclesiae sua; congruam Scriplum est xpsis super hoc rn cumdcm /ere mo-
assignare.ideiu archiepiscopus, prout nostris auri- dum usijue in finem. Quod si oon omnes, elc. Datum
bus est rclatum, monilionibus illorum inductus, ut in alia pcr lotum.

consideratis redditibusejusdem Ecclesiajac faculta-

tibus universis,medietatem earum canoniciscontu-
 217 PONTIFICATUS ANNO XIII CIIRISTl 1209. 218

XVII. A uno patre desceaderimus universi,et quod non sit

PR.ECEPTORI ET FRATRIBUS HOSPITALIS SANCTI SAM- personarum accepiio apud Ueum, sed ei de omni
SONIS CONSTANTINOPOLITANl. geute qui tiniet Deum et operaturjustitiam estac-
Confirnuii dona facla ab imperatore. ceptus, in di.spensando lalenta tibi credita non per-
(Laterani, xvni Kal. Apriis.) sonas sed nieiita potius attenderet personarum.
Annuere oonsuevit sedes apostolica piis votis, et Verum quia, sicut cbarissimus in Christo filius
honestis petentium precibus favorem beuevolum noster imperator Coustantinopolitanus(U) illuslris
impertiri. Eapropler, dilecti in Domino (ilii, vestris sua nobis insinuatione monstravit, boc minus at-
justis postulationibus grato concurrentes assensu, tente considerans quam deceret, prout caro et sun-
castellum quod Garelis vulgariter appellatum vobis guis revelavit tibi,solos Venetos (15) vel sub.jacentes
cum pertineniiis suis charissiiuus m Christo filius eisdem in ecclesia tua promoves, Francos et alios
noster IlenricusConstantinopolitanusimperatorpia probos viros alterius nationis quam tuae promovere
liberalitate donavit, douios quoque, casalia, terras, contemnens, volentes ut ab hujusmodi revo:eris
vineas et pos essiones alias,sicutea
omnia juste ac ubusu, per quem divinam et nostram incurrere
domui vestrae
pacifice possidetis, vobis et per vos posses offensam, fraternitatem tuaui monemus at-
auctoritate apostolica conlirmamus et pnesentis r. tentius hortamur, per apostolica tibi scripta
et
scripti patrocinio communimus. Nulli er;;o omnino mandantcs qualenus de personis idoneis et hone-
hominum liceat banc pa-;inam nostree confirmatio- stis undecun>|ue acceptis ecclesiam tuam taliter
nis iniringere vel ei, etc, usque incursurum. ordinare procuresquod in ordinatione ipsarum ma-
Dalum Laterani, xvm Kai. Aprihs, pontificatus gis merila quam personas attendere videaris. Spe-
nostri anno tertio decimo. cialiter autem ipsius precibus imperatoris indi cti,
XVIII pro dileclis liliis H. presbytero, Jacobo subdiacono,
PATR.IARCH.E CONSTANTINOPOLITANO (12). et Petro de Christo.apostolicas preces tibi duximus
De ordinandis clericis ex omni natione. destinandas, niomentes attentius et hortantes qua-
(Laterani, Idibus Martii.) tenus eis ob reverentiam (16) apostolicas sedis et
(l3jSi tuafraternitasconsideraretattente quod ab nostram in ecclesia tua conferas benelicium pree-

(12) Patriarc.hg Con.stantinop. Manroceno Veneto, (13) Vide lib. xn, epist. 105, et Gesta Innoc. III,
qui praeerat EcclesiEe Constantmopolitanae anno cap. 99.
Donnni 1211, pontificatus domini Innocentii papae (14) hnperator Constantinopolitanus. Henricus
tertii xm, qui rescripsit banc epistolam, et Grae- frater Balduini comiti9 Flandriaa prim: ex Lntinis,
cos diebus suis in obedirntiam ^edis anoi-tolica? re- (sed melius ex Gallis) Bysantio dominati, Nicetas
vertentes fovere voluit, c. Liret, De baptismo et c. 4 p Chnniates Annal. lib. ull. Ka e .c fkcatXia x.P' 0£al xov ;
.
;

concilii Lateranensis Ideo vidpmus Constantinopo- Eppr^v, o; r,v auToy.aai-priTo;; BaXoouivou tou Trptoto:; ex
litanum patriarcham dicto audientem in eodem cal- Aatlviov. Tf,; KovTtavtivouxatapjjavTO;;. Paulns Lan-
culum lerre.qui praeerat Innocentius noster, quippe gius in Chronico Citizensi anno Domini 1200, quo
Colonia tvvzSziat; u.r;TpoTcoXi ex Sozomeno lib. m, deluncto in carcpris custodia, imperium novae Ro-
c. 7, scibcet nova Roma seniori cedere debuitapte mas uactus est Henricus fraier a Martino Polono
ad novellam 131, c. 2 Alcinoe, a Genebrardo S. Pauii comes dictus.
Hincsynodi Nic;enae primai dpcreto frelus Julius (15) Solos Venelos. Quoniam ipsemet patnarcha
papa primnsinOrientispartibusillibatumspintuale Venetus. Decretum siquidem fuerat, ut si Gallus
imp^rium retlnet. Si quidem ad sedem apostolicam imperio potiretur, Venetus Ecclesiae Constantinopo-
Athanasius Alexandriasepiscopusappellavit. Socra- litanae primatum obtineret, quod evenit ex mart.
tes.lib. i, c. 2 Sozonem, ibidem, et Damasus papa
; Polono et Niceta ibidem et Platina in lnnoc. III.
primus Nectario patriarchae Constantinopolitano Caeterum ad interpretationem hu.jus epistolsa vide c.
prsfuit. Deinde. annuentibus eriscopis, Ephesini Scriptum. c. Ad Decorem De institution., nec obstat
concilii legati a Coelestino, eumdem totius Ecclesiae 1. in Ecclesiis c. De episc. et cleri, et c. Bonse §
curam babere, Patresque ayioTaTov naTEpa dixenmt nec caeteri versic. intelleximus de poslul. praelato-
apud Evagrium lib. i, c. 4,codemque elogio dona- rum, ex quihus clerici unius provinciae, clericis al-
tur Leo papa primus a Lucentio apostolicaesedisle- terius pra>polent ?ed ratio decidendi exstatin eo- ;

gato nemine prorsus discrepante in Chalcedonensi dem contextu ex quo desumptus § 4. Ordinationis
concilio, Patresque provinciae proconsularis in co- regia?, quae in comitiisBlesensibus sancila fuit, Jo,
dice canonum E",clesiae Africnnos cap. 56, vocant
'

Fcrrautus pri.vil. 9 Liliorum alieniftena non potest

;

Anastasium papam primum irpoaxuvr^Tov ayiov tfj; in rpgnobeneficiari,sine regis permissione. quaedp-
aTtoffToXr,xr;? Ka8£Spa; 'ETtiaxoTtov. Secundum quae sumpta sunt ex prcemio Pragmalicae Sanclionis
eleganter Justinianus imperator ejusdem novellae § 4, in verbo exterorum ; ideo cornitatus Btirgun-
contpxtu decrevit, xati tou; ExxXrjaiarf.xtov xavovtov di.*> Novemb. 1599. Beneficio-
incolae ex S. C. 17.
6'pou:;, t6v aY'.OTatov xT^ irpE!iout£pai 'PtuaTji HaiT7ta; rum administrationi, quorum titulo in ducatu gau-
itptoTov sTvai xa>v UpEiov, Quem secuti Theodosiuset dent, superesse non possunt, donec a rege tanti be-
Valentinianus novella de episcop. ordinat., et Caro- nelicii gratiam meruerint, ejusdemque rescriptum
lus Calvus imperatnr rex Christianissimus Joanni senatus Divionensis annctarit pari ratione cautio-;

universali papae VIII rescribit apud Hincmarum nem judieatum solvi prBstare tenentur, priusquam
ep. 9. c 3. in judicio experianlur, licet inter utramque provin-
Recte itaque Innocentius S. R E. antiquae digni- ciam fraternitatis. (quam vulgo eutralitem voca-
tatis assertor, patriarchse votum animi suggerit, ut mus) fcedus S. C. (certo annorum decursu pera-
omnia ordine servato in Ecclesia Constantinopoli- cto) feriatur, ut faciliori viaomnia mutuoperagan-
tana ex aequo et bono procedant, quae alias fuerat tur.
inobediens et rebellis c. Inter, De majorit. et obe- (16) Obreverentiam, qua? debetur matri a filia ;I,
dientia. congruentius c. De pat. potest.
219 INNOCBNTII III PP. REGBSTORUM LIB. XIII. 220

bendale; preces nostras taliterimpleturus quod de- A. XXT.

votionem tuam inde possimus meritocommendare. ABBATl DE SICHEM HALBELSTATENSIS DIOECESIS ET MiJOM
Datum Laterani.ldibus Martii.pontificatus nostri DECANO HALBELSTATENSI.
anno tertio decimo. Committilur eU postulatio marchionn Brandeburg.
XIX. (Dalum Laterani, vn Kal. April.)

DECANO DE BLAKERNA, ET MAG1STR19 P. DE M0NTIMAC0 Ex par'e dilecti filii nobilis viri MarcbionisBran-
CANTORl ET G. CAN0NIC0 SANCTI PAULI CONSTANTI- deburgensis nostris est auribus intimatum quod
NOPOLITANIS. cum non niodica terrae pars ad marchiam suam per-
Super eodem.
tinens per suos et Iratris ac patris aviquesuilabo-
(Datum, ut in aliu.) res de inanibus eruta pagaDorum stenlis jaccat et

Si venerabilis frater noster Costantinopolilanus inculla, ipsam ad cultum redigere ac de colonis

patriarcha consideraret attente quod ab uno patre fidelibus disposuit stabilire. Unde nobis humiliter
descenderimus universi et quod non sit personarum supplicavit ut cum pro ampliatior.e divini cultus
acceptio apud Deum, sed e.,etc.,wi eumdem feremo- conventualem eoelesiam desideret in lerra ipsa

dum ut in alia, usque in ecclesia sua conlerat bene- construere, licentiam super boc ei concedere di-
ficium praebendale. Ideoque discretioni vestraa per B gnaremur.etipsam abonini onere pontificalis juris-
apostolica scripta mandamus quatenus eum ad id dictionis exemptam in jus ei proprieiateuj sedis

monere diligentius et etficaciter indacere procu- apostolicae retinere, ita profeclo quod duae partcs
retis. Quod si uon omnes duo vestrum, etc.
. . .
decimarum pjusdem terrae ari marchionpm ipsura et
Datum, ut in alia per tolum. quam ipsi de-
haeredes ipsius pro ecclesiae fabrica,
bent propriis sumptibus reparare, necnon etiam pro
XX.
stipcndiis mililum devolvantur, sine quibus terra
JOANNI TCRONENSI ARCHIEPISCOP0.
memorata non possel contra Sclavorum irapetum
Con/irmatur coirpositio facla inler archiepiscopum gubernari fidem caiholicam impngnantium velec-
Turon. et abbatcm Cormaria.
clesiasticam unitatem, aut terram ipsam occupare
(Datum Laterani, iv Kal. Martii.) volentium, pro eo quod patres eorum, cum essent
Mota jampridem quaestione inter bonae memoriac pagani, per eumdem marchionem vel progenitores

pr.^edecessorem tuum et canonicos Beati Martini ipsiusabea luerunt potenter ejecti. tertia vero pars
Turonensis et Rogeriura abbatem Cormariaten- integra persolvatur ecclesiap conslruendae, quam
sem supersubjectioneacobedientiaquam idem prae- idem marchio competenter dotabit, ut in ea duode-
decessortuusa praedicto abbate sibi conquerebatur fj cim canonici commode possint cum suo praepcsito
injuste subtractam, partes ad felicis memoriae Ale- deservire,qui pro tempore canonice debcat praesen-
xandri papae praedecessoris nos^ris praesentiam ac- tari per eum ac successores ipsius, et per solum

cesserunt. Qui cum nnn posset causoe debitum Romanum pontificem aut ejus mandato per alium
finem imponere, eam bona: memoriae Trecensi et confirmari, ac denique confirmatus gerat admini-
Claromontensi episcopis terminandam commisit. strationem temporalium.qnae poteruntadministrari
Cum autem coram Claromontensi de assensu Tre- per ipsum in ecclesiis construendis in terra prae-
censis episcopi partes propter hoc conslitutae luis- dicla ; aliavero spiritualia, quae olficium episcopale
sent, eodem Claromontensi et viris aliis honestis requirunt, idem praepositus exigat et obtineat a
et discretis qui sibi assidebant mediantibus inter quorunque malueril episcopo aposiolicae sedis gra-

praedictum praedecessorem tuum et Sulpicium suc- tiam obtinente. In recompensalione autem decima-
cessorem praedicii abbatis el decanum et canonicos rum illarum, quae, sicut superius est exprpasum,
Sancti Martini de libero et spontaneo assensu par- ad praelalum marchionem el haeredes ipsius pro

lium amicabilis lacta est compositioet in aulhenlico ecclesiae fabrica et stipendiis mtlitaribus devolun-
scripto redacta, sicut ex eodem scripto manifeste tur,dp?ingulisquin'|uaginta mansis unam marcam
comparet.Nos autem quaestionem sopitam nolentes n puri argenti nobis et successoribus nostris facient
indebite suscitari, qui tenemur litibus fincm impo- idem marchio et successores ejus annuatim exsolvi.
nere, ad exemplar proedicti pr;edecessoris nostri Licet igitur petilionem suain providerimus admit-
compositionem ipsam, sicut de assensu partium in tendam, volenles tamen absque gravi alicno proeju-
praesentiapraedictiClaromontcnsisprovide lactaest, dicio pium ejus propositum promovcre, cum et hoc

et hinc inde sponlc recepta et hactenus observata, dilectus filius procurator venerabilis fratris nostri
et in scripto authentico ipsius episcopi continetur, Brandebnrgensis episcopi acceptaverit in nostra
ratam habemus et Ormam eamque auctorilate apo- pra?sentia constitutus, discrctioni vestrae per npo-
stolica confirmantes, pra>sentis scripti patrocinio stolica 8cripla praecipiendo mandamus quatcnus
communiinus, statuentes quod nulli oinnino homi- inquisita dillgenter ct cognita veritale, si t.*rram

num liceat hanc paginam nostrae confirmationis in- illam esse constilerit solitariam aut deserlam, ma-
fringere vel ei, etc, usque incuraurum. ximequodnonsit in memoria hominum illam luisse

Datum Laterani, iv Kal. Marlii, pontificatus no- per christicolas habitalam.sed pnganos huhitatorcs
Btri anno tertio decitno. inde luissc dcpulsos in mcmoriahominum tcncatur,
221 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRISTI 1209. 222

recipiaiis appellatione rcmota fundum in ju9 et A pietati prorida vobis factam auctoritate apostolica
proprietatem llomanae Ecclesi;e vice nostra, in quo conlirmamus et praesentis scripti patrocinio com-
hujusmodi ecclesia construatur, ac super solemni munimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc
ejus concessione publico instrumento confecto, et paginam nostrae conlirmationis,etc,u.s<7ue incursu-

ad opus ejus dotibus competentibusassignatis.tri- rum.

buaiis auctoritate nostra suffulti liberam facultatem Datum Laterani, xi Kal. Aprilis, pontificatus
proefatam ecclesiam construendi ab omni prorsus nostri anno tertio decimo.
onere jurisdictionis episcopalis exemptam.et injus
XXIV.
et proprietatem apostolicwsedis perpetuo remansu-
PATRACENSI ARCHIFPISCOPO.ET EPISCOPO MOTONENSI,ET
ram,ita quod in recompensationem duarum par-
CORONENSI ELECTO.
lium decimarum quae causapraescriptaenecessitatis
dimittentur marchioni jam dicto, praelibati census Scribitur adversus quosdam prxsumptores.
concessionem recipere procuretis, ut de ipso per (Datum, ut in alia.)

nostram providentiamdisponetursicut fueritdispo- Ad audientiam nostram nobili viro Gaufrido de

nendum.Quod si non ambo his exsequendis volue- Villa-Arduini principe Achaiae significante pervenit
ritis vel valueritisiDteresse,altervestrum ea nihilo-
B quod quidam clerici, milites, et alii ad partes
minusexsequatur. Achaiie accedentes, receptis in feudum terris ab
Datum Laterani,vn KaI.April.,pontificalusnostri ipso et aliis, homines suos ad redemptionem inde-
anno tertio decimo. bitam cogere non forn_idant;sicque maxima pecu-
XXII. niae quantilate collecta recedunt.deserentes terram

MISSINO FUNDATORI ET FRATRIBUS LEPROSORUM DE penitus desolatam. Praeterea quidam ex Latinis

MISSINO. ibidem morantibus, ut alios Latinos impugnent,
Graecis temere adharere praesumunt. Quocirca di-
Recipiuntur sub proteciione sedis apostolicae.
(Daium, ut in alia.) scretioni vestrae per apostolica scripta mandamus
quatenus praesumptores hujusmodi, ut asua prae-
Solel annuere sedes apostolica piis votiset hone-
suinptionedesistanl,monereac inducere procuretis,
siis petentium precibus favorem benevolum im-
eos ad hoc, si necesse fuerit, per censuram eccle-
perliri. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris
siasticam appellatione remota cogentes. Quod si
juslisprecibus inclinati,domum hospitalis de Missi-
non omnes... duo vestrum, etc.
no ad exe.mpla.rl'elic s recordationisCcelestini papae
:

Datum, ul in alia per totum.

predecessoris nostri in jus et proprietatem beati
Petri cum omnibus bonis quae in praasentiarum ra- Q XXV.
tionabiliter possidet, aut in futurum justis modis THESAURARIO THEBANO, ET R. ATHENIENSI ET T. THE-
praestante Domino sub bcati Petri
poterit adipisc.i, BANO CANONICIS.
et nostra pmteciione suscipimus. Specialiterautem
De archidiaconalu Andrevillensi.
terras.domos, silvas et quidquid in Faventino, Fo-
(Datum Laterani, ix Kal. Apr.)
roliviensi,et Imolensi episcopatibusidem hospitale
habere dignoscitur, sicut eaomniajuste ac pacifice Preces dilecti filii nobilis viri Gaufridi principis
possidet, vobis et per vos eidem hospitali auctori- Achaiaerecepimus supplicantis ut archidiaconatum
tate apostolica confirniamus et praesentis scripti vacantem in Andrevillensi ecclesiadilecto ma-
filio

patrocinio communimus.Ad incidium autem hujus gistro Juanni capellanosuo.viro scientia et moribus
perceptae a sede aposiolica liberlatis sex denarios commendabili, et in ejus obsequio pericula roulta
fili Missine, prsfaio praedecessori no-
obtulisti tu, passo, concedere dignaremur, maxime cum ipse

stroejusquesuccessoribusannualiterpersolvendos, illum concedere dubitaverit,quanquam predecessor

quos pielatis intuitu nos miserionrditerrelaxamus. suuseum contulissedicatur,etdilectus filius noster

Decernimus ergo ut nulli omnino hominumliceat Benedictus tituli Sanctae Susanna? presbyter cardi-

hanc pagmam nostrae prolectionis et confirmationis nalis.legationis olficio fungensibi.collationem ejus

r\

infringere vel ei, etc, usque incursum. postmodum approbasset.Quocircadiscretioni vestrae

Datum, ut in atia /jer tutum. per apostolicascriptamandamusquod sipraedictum

archidiaconatum vacare constiterit, amoto ab eo
XXIII.
quolibet illicito detentore,sublato,cujuslibet appel-
ELECTO ET CAPITULO CORONENSI.
lationis obstaculo^prasfaio magistrocura integritale
Conftrmal remissionem cruslicx. debita conferatis eumdem, et faciatis eum ipsius
(Datum Laterani, xi Kal. April.) pacifica possessione gaudere, contradictores, si qui
Justis petentium desideriis dignum est nos faci- fuerint, per censuram ecclesiasticam appellatione
lem praebere consensum, et vota qu* a rationis postposita compesceates. Testes autem qui fuerint
tramite non discordant effectu prosequente com- nominati, etc. Quod si non omnes, etc, duo ve-
plere Eapropler, dilecti in Dorcino filii, vestris strum, etc.
precibus inclinati, remissionem crusticae a nobili Datum Laterani, tx Kal. Aprilis, etc, ut in
viro Gaufrido de Villa Arduini principe Achaiae alia.
223 INNOCENTII III PP. RBOESTORUM LIB. XIII. 224

XXVI. A siastic.i compescenles. Quod si non omnes... duo

INIVERSIS LATINIS EPISCOPIS 1N ACHAIA CONSTITUTIS. vestrura, eic.
Ut conlenti smt suis terminis. Datum Laterani, vm Kal. Aprilis, anno lertio

(Datum Lalerani, vn Kal April.) decimo.

Quanto novella planlatio Latinorum, quam ad XXIX.
partes Acbaiae transtulil manus Dei, minus Qrmas ODDONI PATRACENSI, ET TtRRICO ET W. DE MIRABELLO
habere videtur ex recenti mulatione radices. tanto CANONICIS THEBIMS.
nobis est magis sollicite praecavendurn ne inter vos De consecratione episcofii Amiclensis.
dissensionisscrupulus oriaiur, perquem plantatio- (Uatum Laterani, etc.)
nishujusmodi novusstatusvaleat impediri.Nolenles Dilecti fllii canonici Amiclenscs gravcm nobis
igitur quod exorta; super episcopatum vestrorum exposuere querelam quod venerabilis frater noster
finibus,siculaccepimus,qua?stionesvestrumvaleant archiepiscopus Patracensis Gilibertum (17) quoo-
impedire profectum, praesentium vobis auctoritate dam abbatem de Flaviniaco propler suos enormes
mandamus quod in episcopalibus vestris illis con- excessus apud sedem apostolicam condemnatum in

tenti terminis existatis quos Graeco praedecessores episcopum Amiclensem.Imberto ejusdem loci electo
vestros constiterit babuisse. d vivente, post inhibitionem canonicorum ipsorum
Datum Laterani, vm Kalend. Aprilis, annoter- illicite cunsecrare praesumpsit.Quocirca discretioni
tio decimo. vestrae per apostolica scripta nuindamus quatenus
XXVII. inquisita et cognita super hoc diligentius veritate,
PR^LATIS ECCLESIARUM IN ACHAIA CONSTITUTIS. quod canonicum fuorit appellatione postposita sta-
Ne qui excommumcetur ex tevi causa. tu.itis.facientes quod decreveritisauctoritate nostra
(batum Laterani, x Kal. April.) firmiter observari. Quod si non omnes... duo ve-
Gravem nobis dilecti filii clerici Achaiae querimo- strum, etc.

niam destinarunt quod quidam vestrum pro quali- Datum Laterani, etc, ul in alia.

bet levi c.iusa,juris ordine praetermisso,sententiam XXX.

excommunicationis in ipsossaepius.jaculari praesu- EISDEM.
munt.et quidam etiam nullum in eosjurisdictionem Super eodem.
habentes, de facto, cum de jure non possint, gra- (Datum Laterani, ix Kal. April.)
vare ipsos modo simili non verenlur. Ne igitur Dilecti filii canonici Amiclenses gravem nobis
nimium deferendo praelaiis, subjecios opprimere exposuere querelam quod G. quondam abbas de
videamur. discretioni vestrae per apostolica scripta p pi ;lv iniaco, qui apud sedem apostolicam propter
mandamus quatenus in clencos ipsos de caelero suos enormes excessus sentenlialiter condemnari
nullus vestrum absque manifesta et rationabili meruit ct deponi, post inhibilionem ipsorum in
causa sententiam praecipitare praesumat. Qui vero episcopum Amiclensrm.Imberto ejusdem loci electo
in eos jurisdictionem non habent, ab hujusmodi vivente, se fecit per venerabilem fratrem nostrura
eorum injuria omnino desistant,itaquod eos justam Patracensem arihicpisropum minus canonice con-
nobis ulterius querimoniam non oporteal replicare. seTari.Quia igitur nobis non constitit de praemis-
Ahoquin pro cerlo sciatis quod si nobis super hoc sis, discretioni vestrs per aposlolicascripta man-
fuerit iterataquerela,olGcii nostri debitum conque- damus quatcnus partibus convocatis,et auditis hinc
rentibus reddemus. inde propositis.quod canonicurn luerit appellatione
Datum Laterani, x Kal. Aprilis, anno tertio de- postposita statuatis.facientesquod decreverilis per
cimo. censuram ecclesiaslicam firmiter observari. Quod
XXVIII. si non omnes... duo vestrum, etc.

THESAURARIO, ET TERRIC0ETW. UE MIRABELLO CANO- Datum Lateraoi, ix Kal. Aprilis, pontificatus

NICIS THEBiNIS. nostri anno tertio decimo.

Confirmalur slalulum de mstilutione personaluum. XXXI.
Datum Laterani, vin Kal. April.) ANTIPOLITANO EPISCOPO.
Dilecti lilii canonici Morthonienses nobis humili- Confirmatur concordiu inita inier ipsum et abbatem
ter supplicarunt ut ordinationem quam provide su- Ltrmcnsem.
per instilutionem pereonatuum pro ecelesiaa suae (Datum Laterani, Kal. Apr.)

His nos oonvenil robur apostolicam spccialius

apostobcu di^naremur munimine
ntililate fecerunt
robornre.Quocircadiscretioni veslrae per apostolica impertiri quae aliquando in contenlionem dcducta,
scripta mandamus quatenus inquisita el cojrnita no-tra iaterveoiente aui tnritaleamicabiliconcurdia
vcritale.ordinationem ipsam,sicut provide ad ulili- sopiuntur. Sane Bum inter te ac dilectum Qlium
tatem eju?dem ecclesiae Ncta fuerit, auctoritate ahbalem Lirincnscm supor eccll '^ia Sancii Ilunorati
aposlolica faciatis (irmitatem debitam obtincre de Grassa et quibusdam aliis fuisset apud sederu
contradictores appcllatione remota censura eccle- apostolicam aliquandiu liiigatum, demum de tui et

(17) Vide lib. i, epist. 188, et lib. x, epist. 90.

225 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRISTI 1209. 226

ipsius abbutis assensu, nobis mediantibus, hujus- A. nimus, statuentes ut nulli omnino hominum liceat
modi compositio intervenit, ut abbati et monachis hanc paginam noslrae confinnationis infringerevel
Lirinensibus hceat in ecclesiu memorata celebrare ei, etc, usque incursurum.
divina et exercere caetera ecclesiastica sacramenta ;
Datum l.aterani, Kal. Aprilis, pontificatus nostri

ita videlicet ut circuitiones cum aqua benedicta, anno tertio decimo.

processiones, et etiam litanias non faciant absque XXXII.
Antipohtani episcopi licentia vel assensu, nec in ABBATI ET MONACHIS LIR INENSIBUS.
desponsaiionevirginum vel purificatione parientium Super eoilem.
missas cantent vel orationes seu benedictiones ex- (Datum Laterani, ut in alia).

solvant, nec aliquem etiam, nisi forsan in casu His non convenit, etc, utin alia, usque sopiuntur.
necessilatis, recipiant ad baptismum, campanas Sane cum inter te, fili abbas, et venerabilpm fra-
quoqueaddivinaollicia celebrandanonpriuspulsent trem nostrum Antipolilanum episcopum super ec-
quam in ecclesia paroeliiali pulsentur ; dummodo clcsia Sancti Honorati de Grassa, etc, uxque litiga-
ejusdem ecclesiae horas Dei laudibus depuia-
clerici tum, dcmum de tui et episcopi ipsius assensu nobis
tas non negligant vel excedant, eisdem abbuti et mediantibus hujusmodi compositio intervenit, ut
monachis pulsandi ad matutinas et completorium x> vobis liceat in ecclesia memorata, etc, usque pro-
omnimoda libertate servata ;
praeterea dicta Sancti cessiones et etiam litanias non faciatis absqueAnti-
Honorati ecclesia liberam habeat sepulturam sed ; politani episcopi, etc, usque missas cantare vel
eorum quae in aliquorum ultima voluntate obtentu orationes seu benedictionesexsolvereattentetis, nec
sepulturae ipsi obvenerint, praelerquam de lectis etiam, etc, ut in alia, usque celebranda, non prius
ligneis, tertiam partem ecclesia illa percipiat aqua pulsetis quam in ecclesia memorata, etc, usque ex-
mortuorum corpora sunt assumpta; sed si aliquid cedant, vobis pulsandi ad Matulinas, etc, usque
ecclesi* parochiali legetur ab eo qui apud memora- quod defuerit tertiae per vos fideliter suppleatur ; in
tam ecclesiamSancti Honorati elegerit sepulturam, praecipuis etiam, etc, usque devcilvatur.Capellanus
et id excesserit tertiam eorum quae ipsi ecclesiae in vero vester obedientiam Antipolitano episcopo fa-
pltima voluntate legantur, ecclesia parochialis in- ciet, etc, usque in finem.
tegraliterid obtineat quod ei dignoscitur esse reli- Datum Laterani, etc, ut in alia per totum.
ctum ; si vero minus tertia legetur eidem, quod de- xxxnr.
fuerlt tertiae per abbatem et monachos fideliter MARIjE QUONDAM CONSHNTINOPOLITAN^ IMPERATRICI
suppleatur ; in praecipuis etiam solemnitatibus, ILLUSTRI (18).
videlicet nativitate Domini, festo Sancii Stepbani, Confirmat donationem propter nuptias.
'J
E(>iphania, Puriticatione, Parasceve, Resurrectione (Datum Laterani, iii Kal. Apr.)
Dominica.et die lunae sequenti, Ascensione, Pente- Justis petentium desideriis dignum est nos faci-
coste, Assumptione beatae Mariae virginis, Omnium lem praebere consensum, et vota quaearationis tra-
Sanctorum feslo, etdie sequenti, lertia oblationum mite non discordant effeetu prosequente complere.
pars ad Antipolitanum episcopum devolvalur; ca- Eapropter, charissima in Christo filia, tuis justis
pellanus vero eorumdem abbatis et monachorum postulationibus grato concurrentes assensu, dona-
obedientiam Antipolitano episcopo faciet.ac excom- tiones propter nuplias a clarae memoriae Bonifa-
municatos el interdictos ab eo non recipiet ad di- cio (19) marchione Montisferrati in Romaniae impe-
vina; sed cum generale illius terrae fuent interdi- no (20) tibi legitime factas auctoritate apostolica
ctum.liceat ei voce suppressa, exclusisexcommuni- conlirmamus et praesentia scripti patrocinio com-
catis et interdictis, divina oflicia celebrare.Ut igiLur rnunimus. Decernimus ergo ut nulli omnino homi-
in perpetuum compositio suprascripta.de utriusque num liceat hanc paginam nostrae conlirmationis in-
partis assensu nobis mediantibus facta.inviolabili- fringere vel ei, etc, usque incursurum.
ter observetur, nos eamdein auctoritate upostoliea Datum l.aterani, in Kaleod- Aprilis, pontificatus
confirmamusetpraesentis scripti patrociniocommu- nostri anno tertio decimo.

([8) Marix Pannonitf, meminit Nicetas D Leo Isauricus subscripserat) unacum filio mortem
cujus
ibid.in principio quondam Constautinop. quoniam oppetiit, deinde anno 754, Pipinus rex Christianis-
Isaacio Angelo imperatori Constantinopolitano siinus Astulp.um regem Lombardorum tribulo Ro-
nupta fuerat ex eodem Niceta. maniam et Romandiolam prementem e.jusdem di-
(19) Butiifacio, qui una cum sociis Constantinop. tione abdicavit. et Stephano summo pontifici dona-
ccepit deditioue, et Tbessalonices regnum adeptus vit apud Krantziura Ex quibus patet Cujaciumcon-
est, apud Nieephorum Gregor. Hist. Kom., I. i,c. 3. terraneum nostrum an lib. iv feudorum, c 36, et
(20) Romanx imperio, inquo'Pao£wTj n^xpo-oXi?. auciorem Provincalis Romani male. Romandiohm
Xafitv£o< noXit ky/jx':* apud Zozimuiu lib. v, quae exarcbatum Kavennae appellasse distircta siqui- :

sibi principatum ascripsit apud Anastasium in dorn- dem corpora, sed utrumi]ue in Piceni provincia,una
no, aeuiulationis vitio intercepta et Piceni caput cum donatione comilissae Mclchtililis. quae omnia
provinciae in veteri insciiptione appellatur, passim- rum Ravenna. tutoque exarchatu Romani ponti-
que exarchaius Kavennae, cui primum praefecit nnmine nuncupantur. licct priscis teinporibus
ficis
Justinus Junior Longinum anno Domini 569,Dec.i, Romaniadiversosensu usurpata lueritaddistinctio-
lib. vin quae digaitas in Italia viguit usque ad an-
: nem barbariae ex Casaubono ad Lampridium in
num 7^6, quo Paulus in praelio Eixwvou.a£ia<; (cui Alexandro Severo.
 227 INNOCKNTII III PP. RKGKSTORDM LIB. XIII. 228

XXXIV. A XXXVII.
EIDEM. HERACLIENSI ABCHIEPISCOPO, ET CARDICENSI ET FER-
Confirmat donationem /acltm ab imperalore. MnPlLENSI EPISCOPIS.
(Datnm Laterani, ul in alia.) Maria imper. suscipiiur sub protectione sedit r.posto-
tic&.
Justis petentium desideriis, etc, ut in alia per
totum usque concurrentes assensu, Vi9senam,L)imi-
(Datum, ut in alia.)

triatam, Arcontocoru, duo Almurus tibi ct (iliis Cum ex injuDcto nobis apostolalus officio genera-
tuis a cbarissimo in Chrislo lilio Henrico Constanti- liter omnibus, et specialiter viduis et pupillis, ei-

nopolitano imperatore illustri, prout in ejus autbeu- rcus in iustitia debilores, cbarissimam in Christo
tico continetur, concessas, sicut eas jusle possides filiam Mariam quondam Constantinopolitanam im-
et quiete, auctoritate apostolica conlirmamus et peratrircm illustrem.rcgni Thessalonicensisprocu-
praesentis scripti patrocinio communimus Decerni- ratricem, ac (ilios suos una cum regno praefato sub
musergo...hancpaginamnostraeconlirmationis,etc. beati Petri et nostra protectione suscepimus.Quibus

usque incursurum. volentes, quantum ad olficium nostrum pertinet

Dalum Laterani, etc. ut in alia per tolum. paterna sollicitudine providere, ne dictam impera-
g tricem oporteat pro querelis singulis ad sedem apo-
XXXV.
slolicam laborare, fraternitati vestre per apostolica
DEMiNVELI INTERPRETI M. QOONDAM CONSTANTINOPO-
scripta praecipiendo mandamusquatenus cum abea
LITANI IMPERATORIS ILLUSTRIS.
fueritisrequisiti superhisquaccannnicam censuram
Confirmatur ei donatio /acta ab imperatore.
exposcunt, malefactores ipsiusac liliorum ejus, ut
(Datum Laterani, n Kal. Apr.) eis ablata restituant, etde damnis et injuriis irro-
Solet annuere sedes apostolica piis votis, el hone- gatis satisfaciant competenter, vel in aliquos com-
stis petentium precibus lavorein benevolum imper- promittantquiappellationeremotajustitiamediante
tiri. Eapropler, dilecte in Domino (ili, tuis justis procedant, per censuram ecclesiasticam sublato
postulationibus grato concurrentes assensu domos apppllationis diHugio compcllatis. Nullis litteris ve-
apud Stagonicariam.lrium barcarum et domus pro- ritali et justitias prsejudicantibus a sede apostolica
priae libertatem, quas tibi charissimus in Christo impetralis. Quod si non omnes... duo vestrum, etc.
filius noster lienricus imperutor Constantinopolita- Datum, ul in alia per tntum.
nus illuslris imperiali liberalitateconcessit.sicuteas
justepossides, auctoritate libi apostolica confirma- XXXVIII.
mus et praasentis scripti patrocinio communimus. EISDEH.

Nulli hanc paginam

ergo... nosiraa confirmatio- C De eadem re.

nis, eic, usque incursurum. (Datum Laterani, n Kal. Apr.)

Datura Laterani, 11 Kalend. Aprilis, anno tertio
Cum, sicut charissima in Christo filia Maria
decimo. quondam Constantinopolitana imperatnx illustris
XXXVI. nostris lecit auribu9 intimari, per casale Age-
ABBATI ET C0NVENTUI ACAPNI. triade,quod ad Thessalonicensem spectat eccle-
Suscipitur suh protectione sedis apostolicse. siam,terram ipsius gravem suslineat lffisionem,fra-
(Datum Laterani, iii Kal. Apr.) ternitati vestra; per aposlolica scripta mandamus
Cum anobispetitur quod justum estct honestum, quatenus cum prasfata? ecclesiae provisum fuerii in
tam vigor ajquuatis quam ordo exi^it rationis utid pastore, ipsum mnneatis prudenter et efficaciter

per sollicitudinem oflicii nostri ad debitum perdu- inducatisui iilud cumeasine dispendio jurissui sat-
Domino a};at permutare. Quod si nequiverit ad permula-
catur effectum. Eapropter, dilecti in filii,

charissims in Christo lili.-c Mariae, quondam Con- tionein induci, vos oegotii circumstantias nobis
stantinopolitanaeimperalricisillustris.nuncdomina; fidcliter intimetis ; ut per relationem vestrHm in-

Thessalonicensis, p r ecibus inclinati, pcrsonas ve- structi, plcnius et securius in ipso procedere valea-
9traset monasterium ipsuminquodivinoestisobse- D mus. Quod si nou omnes... duo vestrum, etc.

quio mancipati, cum his quae in prajsentiarum ra- Dalum Laterani, n Kal. Aprilis, etc.

tionabiliter possidetis, aut in futurum justis modis

WXIX.
pra;8tante Domino poleritis adipisci.sub beati Pelri
EISDEM.
etnostra prolectionesuscipimus et prasentisscripti
De libertale nwnasterinruin regalium.
patrocinio communimus. Ad indicium autem hujus
(Datum Laterani, iv Kal. Apr.)
a sede apostolica proteclinnis percepta; riecem hy-
pcrpera jrratis oblata nobis nostrisqucsuccessoribus Cumlibcra monasleria.qu.T imperialia nuncupan-
annis singulis persolvetis.Nulli ergo omninohomi- lur,Grajcorum quoque dominio nulli essent archi-
num...hanc paginam nostrae protectionis iDfringere episcoporum vel episcoporum subjccla, praesenlium
vel ei, etc, usque incursurum. vobis auctoritate mandamus qualcnus inquisila et
Datum Laterani, 111 Kal. Aprilis, anno tertio de- cognita veritate.in monasleriis illis regalibus regni
cimo. Thcssaloniccnsis, quae Graicoruin tempore archi-
 229 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRISTI 1209. 230

episcopis vel episcopis subjecta non erat, non per- A. XLII.

mittatis archiepiscopos vel episcopos juris aliquid e i s D e m .

iodebite usurpare, facienles ab eis charissim» in Ut archiepiscopus Larissenus desistat ab indebilis

Cbristo lilia: MariaB quondam Constantinopolitanae exaclionibus.

imperatrici illustri.procuratrici regni praedicti, ho- (Lateraoi, n Kal. Aprilis.)

noriticentiam debitam exhiberi, conlradictores ap- Ad audientiam nostram noveritis pervenisse quod
pellatione remota censuraecclesiasticacompescen- venerabilis frater noster archiepiscopus Larissenus
tes. Siquisautem archiepiscoporum aliquidjurisin Vessinensi ac Damitriado episcopatibus et mona-
eissibi vindicare contenderit, suam per nos poterit steriis Kellias indebitas exactiones imponens, ipsis
justitiam obtinere. Quod si non omnes... duo ve- in aliis injuriosus plurimum et molestus existit.
strum, etc. Quocirca fraternitati veslrae per apostolica scripta
Datum Luterani, iv Kal. April., etc. mandamus quod archiepiscopum memoratum, ut
debito et consuetojurecontentus,neultra idin prae-
XL. fatis episcopatibus vel monasteriis usurpare prae-
EISDEM.
sumat, ab eorum injuriis et moleslatione indebita
De custodia monasteriorum Montis Sancti. penitus con']uiescens monitione praemissaper cen-
(Datum Laterani, m Kal. Ap.)
p :

suram ecclesiasticam sublato appellationis obsta-

Cum dilectus filius Benedictus tituli Sanctae Su- culo sicut justum fuerit, compescatis.
sannas presbyter cardinalis, tunc apostolicae sedis Datum Laterani n Kal. Aprilis, anno tertio de-
legatus.Sebastiensi episcopo salvo mandato nostro cimo.
custodiam monasteriorum Montis sancti, quae ad XLIII.
sedem apostolicam immediate pertinere dicuntur ABBATl SANCTI AMBROSII, ET ARCHIDIACONO MEDIOLA-
duxerit committendam,et ipse Hla mullipliciter ag- NENSI.
gMvarit, easque committat enormitates, quae non Utrelaxent interdicium Pergamense.
sunt dignae relatu,t'raternitati vestrae per apostolica (Laterani, Nonis Aprilis.)
scripta praecipiendo mandamus quatenus ipsum a Per litteras venerabilis fratris nostri episcopi et
custodiamonasteriorumipsorum penitusamoventes dilectorum filiorum capiiuli Pergamensis ad aures
ipsa monasteria cum consilio charissimae in Christo nostras pervenit quod cum civitas Pergamensis,
filiae nostrae Mariae quondam Constantinopolitanaa pro eo quod Pergamenses cives ecclesias et eccle-
imperatncis illustris, quae Thessaloniciensis regni siaslicos viros indebitis exacti onibus aggravantes,
ratione filii curam gerit, alicui persoDae discretae
P jugum indebitae servitutis ipsis imponere niteban-
auctoritate nostra usque ad adventum legati nostri turin derogationem libertatis, diu
ecclesiasticae
quein in imperium Romaniae auctore dominodesli- supposita fuerit ecclesiastico interdicto,propter di-
nareproponimus,committatis.Quodsi non omnes... vinorum subtractionem quidam indevotiores effecti,
duo vestrum, etc. amplius duruerunt,etsectatores haereticae pravitatis
Datum Laterani, m Kal. ApriL, anno tertio de- falsa sui erroris dogmataliberiori fronte
proponunt.
cimo. Cum nuper nobilis virLambertinus potestas
igitur
XLI. civitatis ejusdem satisfactionem super praemissis
FERMOPILENSI ET CARDICENSI EPISCOPIS. obtulerit misericordiam postulando, etsupradicti
De libertate cleri. episcopus et capitulum satisfactionem hujusmodi
(Datum Laterani, iv Kal. Apr.) rccipere noluerint absque nostra licentia speciali,

Clerus Graecorum Thessalonicensis dicecesis,qui praesentium vobis auctoritate mandamus quatenus

ad obedientiam sacrosanctae Romanae ecclesiae est ad civitatem ipsam personaliter accedentes, et

reversus,nobishumiliter supplicavitquatenusipsum eosden? cives sollicitis exhortationibus inducentes

ea libertate quam tempore Graecorum habuerant, ad concordiae unitatem, a supradicta potestate ac

quamque dilectus filius Benedictus tituli Sanclae 'psiscivibusrecipiatissuperprasdictis satislactiooem

Susannae presbyter cardinalis.tuncapostolicaa sedis idoneam, prout videritis expedire, relaxantes post-
legatus, ipsis concessit, faceremus gaudere, ac ab rnodumsententiam interdicti.el propter hoc excom-
ecclesiis sustentationem congruam ministrari.Quo- municatis absolutionis beneficium impendentes.
circa fraternitati vestrae per apostolica scripta prae- Datum Laterani.Nonis Aprilis,pontificatus nostri
cipiendo mandamus quatenus eos qui ad obedien- anno tertio decimo.
tiam sedis hujusmodi
apostolicae redierunt sup>>r XLIV.
libertale non permittatis a quoquam indebite mole- EPISCOPO GALIPONENSI, ET SANCT.E SOPHI.B AC DE BLA-
stari, et mole9tatores, si qui fucrint, per censuram KERNA DECJNIS CONSTANTIPOLITANIS.
ecclesiasticam sublato appell.itionis obstaculocom- Pro clero Constanlinop. adcersus patriurcham.
pescentes, faciatis eisdem in vitae necessariis ab (Laterani, vm Idus Aprilis.)

Ecclesiis juxta facultates ipsarum congrua provi- Suam nobis dilectifilii Constantinopolitanus cle-
deri. rus quorimoniam destinarunt,quod cum decimae ac
Datum Laterani, iv Kal Aprilis, etc. quintae decimae, quae inter ipsos dividi de jure de-
231 INNOCENTII III PP. REGKSTORT'M LIB. XIII. 232

bcnt trienniojam clapso in grave ipsorum incom- A. temporecompetenti adeo constanter proposuit pro-
modum poaitaa fuerint iQ sequestro, medietateiu batururn ut etiam solvere promisissctexpeneas, nisi
earum venerabili tratre nostro patriarchaConstan- peripsum exceptio bujusmudi probatur. Quapro-
tinopo!itano silii vindicare nolentecontra statutum pter venerabili fratri nosiro Cutalaunensi episcopo
dilecti tilii nostri Petri tituli Saacti Marcelli prc- ei conjudicibus suis nostris dcdimus litteras in

Bbyleri cardinalis, qui tunc in partibus illis lega- mandatis ut inquisita super prsemissis plenius veri-

tionis fun^ensoltieioquurtam partem ipsarum.cum tate, si preedictus procurator in probatione illius

his qua? in castro Danii ad dictum patriarcham exceptionis defice.ret quam objecit, ipsi eum juxta
pariter et ad clerum spectabant, eidem solvendam promissiooem suam in expensis faclis post exce-
decrevit, hactenus dividi, prout decuit, nequive- ptionem o[ipositam condemnarent.Cumque demum
runt.Propler quod ex earum defectu magnam seipsi elapso triennio infra quod procurator praedictus
querunturnccessariorumpenuriamsustinere.Quan- pcremptoriecitatusmultotiesajudicibu? memoratis
quamdilectus lilius magister B. procurator patriar- suam noluit exceplionem probare, tu et prsefatus
cha? prsdicti negavent aliquod lactum luisse per F. ilerum in nostra fuissetis pra?scntia consliluti,
eumdem legatum superdivUione hujusmodi consti- ac coraiu dilecto Hyacintho subdiacono et
filio

tututu rnaxime cum quintadecima nondum esset

;
r> capellano nostro, quem
vobis auditorem concessi-
Ecclesiie deputata, nec ipse legationis offlcio fungc- mus, ba?c et alia retulisses, dictus procuralor
retur quando ad preces clericorum obtiuuil ut in- proposuil ex adverso quod quia procuraior esse
tuitu panpertatiseorum idem patriarcha mancret desierat in hac causa, et ad prosequendain ipssm
quarta decimarum parte cuntentus. Unde ipsi de- alius dc voluntate capiluli ci fuerat substitutus,

dimus in mandatis ut si precescleri verilate nilun- non tenebatur super hoc ullerius respondere,
tur, statuta decimarum et quintarum decimaruni maximeeum non esset a judicibus ultimis ad no-
hujusmoili parte contentus.non impediat nec faciat stram aiidienliain appellatus ;
qui licet nondum in

impediri quniiiinus idcrn cleius assignatas a nie io adhuc lamen eorum exspe-
processisseot.
morato legato exeisdem percipiant cum integritate clabatur processus. Adjecit insuper quodcum mul-
debita porlionea. Quocirca discrctioni vestr;p per tos habuerit terminos, nullus ei fuit peremptorius
apostolica scripta mandamus quatenus si ipse quod assignatus, ex abundanti permittens ut in ipso
mandavimus neglexent adimpleie, vos eum ad id procederent negotio procedendum de
prout esset

sublato appellationis obstaculo qua convenit distri- jure,si tu probarespereniptorinm sibi dicm fuisse
ctione cogatis. Quod si non omnes, etc, tu ea,lra- praefixum.
ter episcope, cum eorum, elc. .

Cum igitur lestibus tuis coram eodem auditore

Datum Laterani, vm Idus Aprilis, pontiticatus
productis.non solum sufficienter probasses per illos
nostri anno tertio decimo. procuratorem ipsum peremptorie fuisse citatum,ita
XLV. quod sexvelseptem hebdomadas sive duos inenses
MORELLO TCLLENSI CANONIOO. terminns peremptoriuscontinuissetad minus;quin-
Confirmatur ei prabenda. imo judices ipsos in eorum pra?sentia fuisse con-
(Laterani, vin Idus Aprilis.) fessosquod terminus ille continuit duos menses ac
Cum olim dc praebenda Tullensi canonice in- prucurutori saepefato dixisse quod ci multos termi-
vestitus, stallum in choro et vocem in capitulo non nos et tres peremptorios assignarant ad probandam
habere8.ad judices quosdam litteras superhocapo- exeeptionem praadictam, unde nisi cam probaret
stolicas impetrasli eoram quibus capilulum Tul-
: teriniii'1 pra?libuto, nullatenus super hoc ulterius

lense citatum, per clericum querndam ad noslram audiretur, idem procurator ex adverso respondit
ferit audientiam appellari ; quorum appellationem quod venicndi u 1 eos iter arripuerant tesles sui,
judices ipsi irivol.im reputantes.in corporalera pos- allegans insuper quod peremptoria sibi dies
etsi

sessionem ipsius pra?hendne te inducere curaverunt, fuerit assignata, non tamen judices pertotamdiem
conlradictores exeuiiimunicationissententia percel- r
. in loco quem sibi praefixerant exspectarunt. Quod
lentes.Post ha?cautem tibi et P. archidiacono Tul- tu probasti penitus essc falsum, nihilominus alle-

lensi procuratori prsfati cupitnli propter hoc in gans quod illi procuraiori (qui si rumnnsisset in illis

nostra preaenlia constilutis, venerabilem fratrcm partibus post transactum peremptorium, ct trien-
nostrum Hugolinum Ostiensem cpiscopum conces- niuiu jam elapsum, nulla fucullas exceplionem
simns auditorem; cornmquo sententiam quam prn? ipsam probandi de jure ramansit)non debuit Bliug
dicti judices pro tc tulerant postulasli humiliter snbslitui proourator.Adjeoiati etiam qood cumju-
conlirmnri.iidversu partc in contrariuni prupo- cntc dices nec senteniium ferre vellent.nec icii.ittere ad
quod miniini: cunlii n.ari debebat, eo quod idemca- Bpostolioam scdcm d u causee reeoriplum,

pitulum appellatione tjuum interponi lecerat perse- demum respondrrunl.ut ad praesentiara

tibi talitcr

quendo,ad venerabilem fratrera nostrum cpiscopum nostram acccdere, quia causa ilclnlum fincin sor-
ct primieerium VirduneDeem litterus obtinuiaeet a tiri nnn potcr.l per eosdem. Quns licet procurator

nobis.quarum auctorilatc tu senlentialiter condem- pr ;i ilictus conlessus fucrit sic dixissc, subjecit ta-

natus,rcmolus fueras u pra?bendd quod sc loco et men quod id demum iidem judice* rcvocarant, eed
233 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRISTI 1210. 234

rcvocationem hujusmodi, quam factam esse nega- XLVII.

^
bas, probare postmodum non curavit Cum igilur NEOPATUENSI ARCHIEPISCOPO, ET EPISCOPO CITHO.NIENSI
haec et alia coram subdiacono ipso proposita hinc ET AVELE.NSI ELECTO.

inde fuissent, ipse tandem rationibus utriusque Confirmatur senlenlia quxdam.

partis diligenter auditis et perspicaciler intellectis, Venerabilisfrater nosterCermopilensis [Thermo-
facta taxatione ac juramento recepto super praeli-
pylensisj episcopus nobis humiliter supplicavit ut
batisexpensisdeconsiliodilectorumfiliorum nostro- diflinitivamsententiain quam proipso judices dele-
rum Guulae Sanctae Marioe in Porticu et Pelagii
gati a nobis adversus abbatem et monachosmona-
Sanctee Luciaj ad septa solis diaconorum cardina- sterii de Chamenun super fundo ejusdem monas-
lium praenominatum F. tibi pro ipsis in triginta terii quem idem episcopus ad suam proponebat ec-
libris denariorum Trecensium sententialiter con- clesiam pertinere rationabiliter protulerunt, apos-
demnavil, et confirmavit sententiam pro te super tolico dignaremur munimine roborare. Quocirca
prsebenda praedieta prolatam.A cujus sententia licet discretioni veslrae per apostolica scripta mandamus
pars adversa nostram audientiam appellaverit,nos quatenns sententiam ipsam, sicut est justa, facia-
tamen appellationem hujusmodi malitiosam et fri- tispercensuramecclesiasticamappellatione remota
volam reputantes, sententiam approbamuspraedic- lirmiter observari. Quod si non omnes, etc, duo
tam et auctoritate apostolica confirmamus. ISulli vestrum ea, etc
ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostra Datum Laterani,vi IdusAprilis.annotertiodecimo
confirmationis infringere vel ei ausu temerario con-
traire. Si quis autem hoc, etc, usque incursurum. XLVIII.
Datum Laterani, vm Idus Aprilis, anno tertio DONATO CASSELLE.NSI ARCHIEPISCOPO, EJUSQDE SUCCES-
decimo. SOHIBUS CANONICE SUBSTITCENDIS IN PERPETUUM.
XLVI.
Recipiuntur sub prolectione sedis apostolicai.
C4PITUL0 TULLENSI
(Laterani, vin Idus Aprilis.)
Super eodem.
Ex commisso nobis a Deo apostolatus officio fra-
(Laterani.)
tribusnostris episcopis tamvicinisquam longeposi-
Olim dilectus filius Morellusclericusdepraebenda tis paterna nos convenit provisione consulere, et
Tullensi canonice investitutus, etc ut in aliausque ecclesiis in quibus Domino militare noscuntur suam
coram quibus vos citati perquemdam clericum ad justitiam conservare,utquemadmodum,disponente
nostram audientiam appellari,cujus appel- _ Domino, Patres vocamur in nomine, ita nihilomi-
fecistis
lalionem, etc, usque ipsius praebends dictum M. nus comprobemur in opere.Hujus rei gratia, vene-
clericum induxerunt, contradictores, etc, usque rabilis in Christo frater Donate Cassellensis archi-
Post ha2c autem eidem clerico, et F. archidiacono episcope. tuis justis postulationibus clementeran-
Ecclesiae vestrae procuratori vestro,etc,i»j eumdem nuimus,et EcclesiamCassellensem tibi commissam
fere modum ut in alia vsque Irivulam reputantes sub beati Petri et nostraprotectione suscipimuset
sentenliam ejusdem subdiaconi aucloritate aposto- praesentisscripti privilegiocorrmunimus.statuentes
lica duximus approbandam. Unde dilectis filiis utquascunquepossessiones.quaecunquebonaEccle-
Chnstianitatiset capellae ducis decanis et magistro sia eadem inpraesentiarum juste et canonice possi-
G. canonico Divionensi nostris dedimus litteris in det, aut in futurum concessione pontificum, largi-
mandatis qualenus dictum F.ad solutionem pecu- tione regum vel principum, oblatione fidelium.seu
niae praetaxatasper censuram ecclesiasticam appel- aliis justis modis,praestanteDomino,poterit adipisci
lutioneremuta compellant,etsaepedictumMorellum firma tibi tuisque successoribus et illibata perma-
inducant in corporalem possessionem praefatae prae- neant.in quibus haec propriis duximus exprimenda
bendae, ac tueri procurent inductum, stallum in vocabulis : Cassellum cum omni jure,terris,posses-
choro et locum in capitulo assignantes eidem con- ; sionibus fet aliis pertinentiis suis, Ceallmunenoch
tradictores, si qui fuerint, vel rebelles per eadem D cumomnibusperlinentiissuis,Ceallmithini cumom-
censuram sublato cujuslibet contradictionis et ap- nibuspertinentiissuis.Gleanneancumomnibus per-
pellationis obstaculo compescendo. Quocirca dis- tinentiissuis,Gealbecamcumperlinentiis suis.Ceal-
cretioni vestrae per apostolica scripta mandamus loscatbancum omnibuspertinentiis,suis,Cluam Ar-
quatenus dictis exseeutoribus super hoc vos nulla- gtum cum pertinentiis suis, Caaltulach cam omni-
tenusopponatis,sedmandatumeorumrecipiatishu- buspertineutiis suis, Cealleburrigi cumpertinentiis
militer et servetis, permittentes eumdem Morellum suis, et omnes alias possessiones cum pertinentiis
pacifica ipsius praebendae possessione gaudere. suis, usque Cathedrales vero ecclesias quss metro-
Datum Laterani, etc, ut in alia per totum. politico sunt tibi jure hactenus
subjectae, sicut
Scriptum est ipsis exsecutoribus super hoc fere in fuisse noscuntur, tibi tuisque successoribus auclo-
eumdem modum ut in alia usque compescendo.Quod ritate apostolica nihilominus confirmamus et pra;-
si non omnes, etc, duo vestrum ea, etc sentis scripti privilegio coinmunimus,videlicet Ec-
Datum Laterani, etc, ut in alia per totum. clesiamLumnicensejj.LaonienseasFinnabarensem,
Patrol. CCXVI. 8
235 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XIII. 236

"Waterfodensem, Ardmorensem, Lesniorensem, \ libet vexationibus faligarc ; scd omnia integracon-

Cluanensem, Corcaiensem, Rossensem,Ardfercen- scrventur tuis ac luorum successorum,usibusomni
Bcm et lmblicensem.Pallium etiam, plenitudincm modis profutura, salva sedis apostolicas auctorilale
videlicet ponti0cali9 officii.fraternitati tua? aposto- Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve

licaesedis liberalitate largimur quo intraecclesiam

;
persona, etc, usque districtae ultioni subjaceat
tuam ad missarum solemnia celebranda uti memi- Cunctis auctem eidem loco, etc, usque inveniant
neris eis diebus quibus praedecessores tuos usos Amen, amen, amcn.
fuisse cognoscis, videlicet in Nativitate Domini, Datum Laterani per manum Joannis SanctaeMa
fcstivitateprotomartyris Stephani, Circumcisione riae in Cosmidin diaconi cardinalis S. R.E. cancel
Domini, Epiphania, Hypapanti, Dominica de Gau- larii, vin Idus Aprilis,indictione xm, Inearoat'onis
dele, Dominica Lxtare, Jerusatem, Dominica in ra- Dominicae anno millesimo duccntesimo decimo,
mis Palmarum, Coena Domini, Sabbato sancto, pontilicatus vero domini Innocentii papx III anno

Pascba, secunda feria post Pascha, Ascensione, tertio decimo.

Pentecoste,tribus festivitatibus beatte Dei genitricis XLIX.

Joannis Baptistae,
et virginis Mariaj, natalitiobeati MAGISTRO NCOLAO MISNENSI ET BURCARDO WARCINKNSI
commemorationeOmnium Sanctorum,solemnitati- CANONICIS.
bus omnium apostolorum,dedicationibus ecclesia- Committitur eis quxdam causa.
rum,consecrationibus episcoporum, ordinalionibus
(Laterani, v Idus Aprilis.)
clericorum, ecclcsiae tuae principalibus festivitati-
bus, et anniversario tua? principalibus festivitati- (21) Cum dilecti filii Otto subdiaconus noster et
bus, et anniversario tuae consecrationis die. Gualterius, qui se geritpro Magdeburgensi praepo-
Convenit ergo te diligentius providere quomodo posito,coram nobis de sententia litigarent quam
sit hujusrnodi indumenti honor modesta actuum super praeposituraMagdeburgensi venerabilis frater
vivacitate servandus.et utei morum tuorumorna- no9terMaguntinusarchiepiscopusetcondelegati sui
menta conveniant, et tu esse valeas utrobique,Deo pro ipso subdiacono promulgarant, petente illam
aclore, conspicuus, et qnem pastoralis curae con- allero infirmari, reliquo vcro ipsam mullipliciter
stringitofficium.dilectionemprobprisfratribusexhi- dcfendente.nos tandem volentes deprincipali nego-
bere, ut ipsi ctiam adversarii propter mandaium tio et contingentibusillud fieri certiores.cum exlit-
Dominicum tuo circa le copulentur affectu. Pacem teris apostolicis,in quibus videbaturprocessus nego-
scquaris cum omnibus,piis vaces operibus virtuti- tii exaralus, perpendi non posset an super eo lis
bus polleas.fulgeat in pectore tuo rationale judicii fuerit contestata.nec coram archiepiscopo et conde
cum superhumeralis actione conjunctum Itaproce- C jam
legatis suis fuerit contestatio litis facla, sed a
das in conspcctu Dei et in oculis hominum quatenus declinandumeorumjudicium ap-
dicto Gualterioad
gregi tibi commisso virtutis praestes exemplum, ut pellatum, decrevimus ut, eadem sententia nonob-
et ipsi videntes opera tua bona glorificent Patrem slante,praefatusOtto facultalemhaberet proponendi
nostrum qui est in ccelis.Sit in lingua tua aedifica- de novo contra elcctionem et personam Gualterii si

tionis sermo, sit zeli fervor in animo. Et praHer qna vellet et ipse se ad singuladefendendi. Propo-
hoac, cuncta qua; offieio luo convcniunt cum ea suit igitur dictus Otto quod electione sua,quae facta
temperantia agas ut quae pallei dignitas expeiit fuerat pluribuscanonicispraesentibusetnequaquam
videaris ferventer amplecti et gloriam sempiternam contradicentibus,non cassata, cui lamcn idcm non
acquirere tibi possis in coclis.Adjicimus quoqueut pro ipsa promovenda, sed pro alia infirmanda
cura aliquem suffragancorum tuoruin mori
le vel tantum insistit, electio memorati Gualterii, dum
contigerit.baculus pastoralis et annulus in ecclesia excommunicationis vinculo teneretur, praesumpta
rcmaneant propriasub tideli custodia conttituti ad fuit, non solum post diversas appellationes
successorisusum,cum,Deofavente,consecrationem ab ipso rationabiliter interpositas et iter arreptum
acceperit, conservandi.Cceraeteria quoque ecclesia- ab eo pariter et Lodulpho ac Lodoico atque Cras-
rum ac ecclesiastica beneficia nullus hnereditario J) cone concanonicis suis ad sedem apostolicam acco-
jure po9sideat.Quod siquis hoc facere contenderit, dendi, verum etiam legitirais eorum concanoni-
censura canonica conipescatur. Obeunte vero te corum 8uorum appellationibus vilipensis, ultra se-
nunc eju^dem loci archiepiscopo vel tuorum quoli- mcstre quoqun tempus, et circa terminum a venc-
bet successorum, nullus ad eamdem Ecclesiam in rabili fratrc nostro Magdeburgensi archiepiscopo
archiepiscopum eligatur,nisi qucm suffraganei epi asgignatum, infra quem idem Otto et socii sui po-
scopi et canonici cjusdem Ecclesiaj vel majorpars lerant ad ecclesiam pro facienda electioae rcdire.
consilii saniori9,sicut est ha> tenus observatum.se- Snper quibus testes suos recipi postulavit. Ad ba?c
cunliira Deura providerinl eligendum. Dccerninuis dilcctus filius cuslus Magdcburgensis contra eam-
ergo ut nulli omnino hominum liceat praifatam Ec- deni ecctioncih objrrit qund qrst appellationem ab
LDD ternere perturbare, aut cjus possessioncs eo elegititno interpositam faerat ationtata, cuupor
auferre, vel ablatas retinero, minuere, seu quibus- hocquosdam teslcscoram dilcctofilionoBtroPelagio

(21) Videlib. xiv, epist. 31.

 237 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRISTI 1210. 238

Sancta: Lucioc ad sopta solis diacono curdinale cis A. cuiupetentcm quo se nostro conspcctui rcprasen-
a nobis auditore concesso produxit, etadhuc alios tent, justam, uuctore Deo, sentontiam reco^turaj.
intendit produeerecoram nobis Praefatus vero Gual- Testes autem qui fuerint nominati, si se gralia,
terius cx adverso rcspondens, et negans quffl pro- odio vel tirrore sublraxcrint, per censuram eccle-
posita fuerant eontra eum, quaedam super facto siaslicam, appellatione cessante, cogatis veritati
electionis su:e,qua?dam etiam contracxcommunica- testimonium perhibere. Quod si quidquam huma-
tioni exceptionem sibi objectam proposnit repli- nitus alterutri vestium contingeret, ut his fideliter
cando,et ea se obtulit opportuno tempore probatu- exsequendis, sicut juramento praestito uterque te-
runi, petensinterim quosdam testes,quos praesentes netur.usque ad Kalend. Octobris proximo futuras
habebat.recipi snper illis.videlicet quodsaspe dictus interessenonposset,extuncdilectus!iliusFlorcntius
Otto appeltationi quam fecerat, super eo quod non abbasdeSichemomnicontradictioneacappellatione
rispondehatur litteris nostris pro ipso directis, re- cessantibus prasmissacum reliquo auctoritate prav
nualiavit expresse.quod arehiepiscopus,cum opor- sentium exsequatur.Nullis litterisobstantibus.pra?-
teret ipsum legatis nostris occurrere,appellavit,ne terassensum parlium a sede apostolica impetratis.
capitulum ante reditumsuum aJelectionem proco- Datum Laterani,v Idus April.,pontificatus nostri
deret,cui demoreinteresse debebat, quod major et »> anno tertio decimo.
sanior pars capituli consensit induciis quas idem L.
archiepiscopus poslulavit, ut scilioet electio usque NOBILI MULIERI A. SORORI NOBILIS VIM MARCHIONIS
ad ejus reditum differretur, et Conradus et Crasco MISNENSIS.
socii ejusdem Ottonis ipsisinduciisconsenserunt,et De causa divortii cum rege Bohcmix
quod demum a majori et saniori parte capituli in (Laterani, Idibus Aprilis.)
prajpositum sit elecius, adjiciens quod mernoratus (22) Dudura ad aures nostras ex parte tua quae-
Otto admittendus non esset ad exceptionem quara stione perlata quod cum charissimus in Christo fi-
de ipsiusexcommunicatione proponit; tura quia Si- Bohemiae illustris teduxisset legitime
lius noster rex
moniam in suaj nonuinationis facto ipsum commisisse in uxorem.ac decem et octo(23) annis et amplius
dicebat,tum etiam propter alias causas quas assere- velut conjugem legitimam pertraetasset,filiis et fl-
batconsisterecirca tactum.cum illuracommunicasse liabus ex te susceptis, ac venerabilis frater noster
sibi tam ante causam astrueret quam in causa. Pragensis episcopus ad petitionem et mandatum
Sed ad baec idem Otto respondit quod,licetomninoejusdem regis, te volcnte ad causam accedere ut
nullam commiserit Simoniam, quin potius ipsa tuas coram eo proponeres rationes, sed a satelliti-
Gualterius Simoniacam commiserit pravitatem,per bus memorati regis prohibita, post appellationem
replicationem tamen praemissamde jure non posset " adnos interpositam divortiisontentiampromulgas-
excommunicationisprobatio impediri,cumexceptio- set,a quafecisti pereappellanum tuum infradecen-
nem hujusmodi talis replicatio non contingat. Etsi dium [decem dies] appellari, eodem rege superdu-
etiam verum esset quod tam ante causam quam in cente postmodum cbarissimam inChristo filiamC.
causa praefato communicasset Gualterio ipse tamen sororem charissimi in Christo filii nostri regis Hun-
non debuissot eum in manifesto vitare; tura quia garorum illustris.post diversaslitterassuper eodem
denuntiatus non fuerat,ct tam a praelatis quam aliis negotio impetratus, demum venerabilibus fratribus
communicabitureidem; tum quia,etsi crederet eura nostris Halberstatensi et Harabembergensi [Havel-
in canonera latas s°ntentias incidisse, sicut ci fuerat bergensi] episcopis et dilecto filio abbati de Porca
intimatum.non tamenhoc viderat per seipsum,sed dedimusin mandatisutvocatis ad suampraasentiam
confidebat per alios id posse probare. Quia igitur quos noscerent evocandos, inquirerenl diligentius
replicationes hujusmodi non solum invalidae sunt, veritatem, et quod invenirent, per suas nobis litte-
sed et frivolae reputandae, nos eis nequaquam ob- ras intimarent, ut ex eorum relatione sulficienter
stantibus, quosdam testes superaliquibus prserais- instructi, procedere liberius in negotio valeremus.
sorura rccipi fecimus utrinque productos, et depo- Ipsi vero testes posteareceperunt ex tua partepro-
sitiones eorum sub ejusdem cardinalis sigilloapud D ductos, qui juraverunt pro utraqueparte dicere ve-
sedem apostolicam reservari.discretioni vestrae per ritatem,etdepositioneseorumpropriissigillis inclu-
apostolica scripta mandantes quateuus recipiatis sas ad nostram prassentiarr. transmiserunt. Verum
alios testes,tam super his super quibus jam sunt cum procurator tuus et nuntius ejusdem regis
testes producii,quam etiara snpcr nliis in narratio- propterhocapudsedemapostolicamconstituticorani
nibus partiun; comprehensis, et eos insuper quos dilectofilionostroPetro tituli SanctiMarcelli presby-
ad replicationem testium partis adverste utralibet tero cardinale,quem ipsis dedimus auditorem, ali-
pars duxerit producendas, et depositiones eorum quandiu litigassent.et procuratoripseattestationes
examinelis prudenter, ac fideliter conscribatis, easdem approbandas assereret,et nuntius ex adverso
easque sub sigillis vestris inclusas ad sedem apo- eas.utpote litenon contestat.iet post appellationem
stolicam destinetis, praefigentes partibus terminum ad nos legitime interpositam inordinate receptas,

(22) Vide supra lib. n, epist. 184. (23) In quarta Goll. xiv.
239 1NN0CENTII III PP. EEGE8TORUM LIB. XIII. 240

peteret reprobari, nos intcllectis per cardinalem A. tionem propriam roborandam mullisjuris canonici
ipsumutrinqueproposilis.attestationcspreefatasnec ct civilis argumentis inductis. Procuratorcs vero

approbandas duximus nec etiam reprobandas.sed parlis adversae attestationes ipsas aperiendas non
eastempori discussionis decrevimus reservari, ut csse dicebant,nequc secundum eas in negotio
tunc contra illas allegaretura partibuset pro illis, procedendum; quoniam judiccs litcnon contcstata,
venerabili fratri nostro Salsburgensi archiepiscopo etjuris ordine praetermisso, ac postposita appella-
etejusconjudicibusinjungentesutpartibusadlocutn tione ad noslegitiine interposita,pro eoquod locum
idoneum convocatis.omni oxcusatione acoccasione suspectum assignaverant ipsi regi, in negotio pro-
fcontradictione] cessantibus, reciperent testes quos cesserant memorato, et quia pra»fala soror regis
pars tuavel regis, cum nondum didicissetis testifi. llungariaj ad causam evocata non fuerat, ad quam
cata, super processu Pragensis episcopi vel prae- ejusdem negotii defensio pertinebat.
dictorum judicum duceret producendos, ita quod
Cum enim ipsa, postquam super sententia divor-
in testes quos prius induxeras, vel alios, si velles,
tii inter te ac saepe dictum rege a praefalo epi-
inducere minime vetareris, cum non renuntiasses
scopo promulgata coram multis praelatis
exstitit
testibus producendis, el gesta omnia redacta in
llungaiiae facta (ides, eidcm regi fuerit iu conspectu
scriptis ad sedem apostolicam destioarent, pra:fi-
,
.
CO p U lata, ea indefensa et non citata, quae
gentes partibus terminum competentem quo nostro
in quasi possessione lpsius regis, cujus reslitutio
se conspeclui prasentarent sententiam recepturae.
petebatur, tunc temporis existebat, non debuit in

Qui quoniani propter impedimenta varia proce- supradicto negotio procedi ; maxime cum expres-
dere nequiverunt, venerabilis frater noster Hugoli- sum fucrit in litteris transroissis eisdem ut vocarent
nus Ostiensis episcopus et dilectus filius Leo tituli quos noscerent evocandos. Unde non solum rex,
Sanctae Crucis presbyter cardinalis, qui tunc le- sed et ipsa quoque C. debuit evocari, cum taliter
gationis oflicioin Teutonia fungebantur,auctoritate fuiisse nostra intentio videretur,ex eo quod ultimae
tam nostra quam sua Avclbergensi episcopo tunc citationis tenerem non solum regi.sed etiamdictao
electo et Sancti Georgii et de Sichem abbatibus nobili mandamus intimari ; ut si vellet, prsefixo
jaxta praescriptam formam idem negotium commi- termino ad defensionem suam idoneos dirigerct
sere.Quiposl multos causoe circuitus, sicut cx lit- responsales. Pr»dicta vero probare procuratores
terispraedictorum episcopi et abbatis de Sicbem ipsi multis rationibusnilebantur.Attestationesquo-

nobis innotuit, memorato regi, qui propter contu- que secundo loco receptas eadem pars proposuit
maciam manifestam excommunicatusab eis,
fuerat respuendas, cuoi judiccs qui teetes receperant,
abBolutionis beneficium impenderunt,ab eodem re- r> postquam ab eis,utpote manifeste suspectis.ad nos
ccptajuratoria cautione quodpareret justitiac coram fuerat appellatum, ejusdem regis nuntio propter
ipsis.Cui cum diem et locum ad prosequendum hoc specialiter ad sedem apostolicam destinato,
negotium peremptorie assignassent.propter contu. duxerunt in negotio procedentum. Exeadem insn-
maciam suam demum in priorem cum senlentiam per fuit parte propositumquod tu nequaquam eras
reduxerunt,recipientes testes ex tua produ-
parte restitutionem postulans audienda.cum spoliata fue-
ctos. Cum autem postmodum clamores
iteratos ris auctoritate judicis, qui praesumitur legitime
noslris auribus inculcasses, et nos deliberaverimus processisse, nec absque ipsiusC. poleras praejudi-
cumfratribusnostrisquidadexpediendum negotium cio et jactura restitui, quae iu praefati regis quasi
toties impeditum agere deberemus, hoc tandem prossessione ecclesiaeauctoritate tunc erat, cum is

occurrit.ut sub examine nostro causa eadem venti- qui auctore praetore possidet juste possidere regu-
lata finem debitum sortiretur.Unde venerabili fralri Eadem quoque pars proponebatte
lariter videatur.
nostro Maguntinensi archiepiscopo dedimusinpra:- non debere contra sententiam praedicti episcopi
ceptis ut ex parte nostra partibuspro termino per- Pragensis audiri, quam tua spoate oliui duxeras
emptorio Kalendas Octobris proxinio praeteritas approbandam ; maxime cum ex partc prajdicta:
assignaret, infra quas per se aut responsales ido- sororis regis super consanguinitatis linea intcr te
neoscum omnibusquae ad causamnecessaria nosce- ac praefatum regem in continenti probationes legi-
rent nostro se conspectui praascntarent sententiam timae oflerentur, cum,etsi ferretur forsitan sentcn-
recepturae. Supradictae quoqucC. sorori re^is Ilun- tia conlra regem, nihilominos ejUB esset exsecutio
garia. quam sibi rex liohemioe copularal, citationis dillerenda.ne anlcdicta: C. circa posscssionem rcgis
tenorem jussimus intimari, ut si vellet, ad defen- posset pra-judicium generari, siiutin quodam alio
sionem suam idoneos dirigeret responsales. Porro casu non niultum liuic absimili dicimur deffinisse.
cuni nupcr dilecti lilii tuus et... ae... tum ipsius Cacterum ad hoc quod proemissura cstjite non con-
regisquam C. sororis reges Hungaria: procuratorcs testala prioresjadioes proccssisse,fuit ex tua parte
propter hoc ad sedem apostolicam secessissent, responsum quod hoc pars altera non potcrat alle-
procurator tuus dcpositiones testium coram primia gare. Cum enim oonBteretur litcm corani Pragensi
et secundis judicibus productoruiu peliit puhlicari episcopo conteslatam, qui divorti sentenliani pro-
ct tibi lieiieliciuin rebtitutionis iinpeudi, sententia mulgavit, in appellationie oauea, qua: inteiligitur
procdicti PragenBie episcopi rcprobata, ad asscr- eadem cum priori, litem non oportuit denuo con-
 241 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRI8TI 1210. 242

testari. Sed etsi litem non fuisse coram episcopo A Scripium est in eumdem fere modum iltustri regi

contcstatam pars eadem fateretur,curc tamentestea Bohemia;.

fuerinl ab ipsa producti contra te, non poterat alle- Datum Laterani, etc, ut in alia.
gare quodlitenon contestata testes minus legitime In eumr/em fere modum scriptum est nobili mulieri
produxisses, cum frustra legis ausilium invocet C. sorori regis Ilungarix, usque duximus conceden-
qui commitlit in legem. Sed nec diota soror regis dam. Unde memoratis regi et nobili dedimus in
Hungaria:, imo rex solummodo debuit a judicibus mandatis quatenus, nisi forsan interim inter vos,
memoratis citari, quem causa priucipaliter contin- etc, ut in alia in eumdem fere modum usque finem
gebat ; cum principali quaestione decisa, causa ip- debitum sortiatur. Tibiquoque mandamus ut, si
sius C. qus accessoria videbatur, per consequen- volucris, procuratorem ad eumdem terminum pro
tiamsopiretur; maxitne cum ad defensionem causae te dirigas sufficienter instructum.
quae publice agebatur, si sibi praejudicari timebat, Datum, ut in alia.
Sed nec omnes quos quaestio
se potuerit obtulisse. LI.
mota contingit, ad examinaticnem evocatur ipsius, RANULPHO PRIORI ET CONVENTUI HOSPITALIS BANCTI
sicut in mullis casibus est videri civilibus legibus MARTYRIS ET BEATI ANTONII ABBATIS DE
TIIOM.F.
comprehensis quanquam ad cautelam et ex gratia R
:
POHTA MILETI DE CADOMO TAM PR.ESENTIBDS QUAM
speciali manduverimusarchiepiscopo Maguntinensi FUTURIS REGDLAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUDM.
ut citationis tenorem supradictoe nobili nuntiaret. De confirmalione privilegiorum.
Proposuitetiam procurator tuus non posse partem (Laterani, vin Idus Aprilis.)
alteram allegare quod attestationes ultimae po9t
Religiosam vitam eligentibus apostolicum conve-
appellationem ad nos interpositam a judicibus fne-
nit adesse praesidium, ne forte cujuslibet temeritatis
rint inorditate receptae, cum postmodum eorum-
incursus aut eos a proposito revocet, aut robur,
dem judicio se promiserit juramentn interposilo
quod absitl sacrae religionis infringat. Eapropter,
parituram, propter quod renuntiasse appellationis
dilecti in Domino filii, vestris postulationibus cle-
beneficio videbatur. Contra quod pars adversa
menter annuimus, et prsfatum hospitale, in quo
dicebat quod sub conditione fuerat prasstitum hu-
divino estis obsequio mancipati, sub beati Petri et
jusmodi juramentum, nisi videlicet regis nuntius
nostra protectione suscipimus et praesentis scripti
propter hoc specialiter ad nostram prsssentiam
privilegio communimus. In primis siquidem sta-
destinatus mandatum ex parte nostra contrarium
tuentes ut ordo canonicus, qui secundutn Deum et
reportaret. Restitutionem quoque a te petitam, a
beati Augustini Regulam in eodem loco institulus
dicta sorore regis impediri non posse dicebat, eo
esse dignoscitur, perpetuis ibidem temporibu^ in-
praetextu videlicet quod auctore praetore cceperat C
violabiliter observetur. Proetereaquascunque pos-
possidere. Nam ex facto episcopi, qui post appella-
sessiones, quaecunque bona idem hospitale in pras-
tionem ad noslegitimeinterpositam inordinate pro-
senliarum justeaccanonice possidet.aut in futurum
cesserat, hujusmodi fuerat auctoritas usurpata.Sed
concessione pontificum, largitione regum vel prin-
nec consanguinitatis objectu per eam poterat resti-
cipum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis,
tutio impediri, cum et rex ipse hoc idem allegant
praestante Domino, poterit adipisci, firma vobis
minime audiretur. Illud nihilominus frivolum esse
vestrisque successoribus et illibata permaneant ; in
dicebat quod tu approbasae sententiam dicebaris,
quibushasc propriis duximusexprimendavocabulis:
cum per approbationem tuam sententia nequiverit Locum ipsum in quo prasfatum hospitale situm est,
robur sumere quas irrita fuerat ipso jure.
cum omnibus pertinentiis suis de dono Willelmi ;

Cum super his et aliis utrique propositis

igilur comitis de Magnavilla,dimidium modium frumenti,
nobis nequiverit fieri plena fides super processu et dimidium hordei suo molendino de Molineaus;
in
Pragensis episcopi coram nobis lite legilime con- de dono Roberti unum sextarium
de Harecort,
testata, etquibusdam testibus superipso pro parte frumenti apud Posteinie de dono Thomae Malfil-
;

regis receptis, universis cxceptionibus salvis, de laste, nemus suum deRoella et dimidium modium
procuratorum utriusque partis assensu tam tibi D, avenae apud Cussie ; de dono venerabilis fratris no-
quam parti adversae dilationem usque ad festum stri R. Baiocensis episcopi.pratum quod fuit Radul-
Sancti Martini primo venturum duximus conceden- phi Leveel, et redditum quem inde percipiebat,
dam, praesentium tibi auctoritate mandantes qua- videlicetquatuor sextarios frumenti ; de dono Mar-
tenus, nisi forsan interim inter vos honesta poterit tini Fobert et Ricardi fratris sui, de assen9u et
concordia provenire, in eodem termino, quem tibi voluntate Petronillae et Nicolaae uxorum suarum,
peremptorium assignamus.per responsales idoneos tres acras terrae etdimidiam de dono Rogerii de ;

et sufficienterinstructossuper omnibus qus spec- Ammundevilla, octo acras et dimidiam et unam

tantad causam compareas coram nobis, ut per nos virgam terrae in territorio de Borgesbu ex dono ;

causa ipsa diligenter examinata,finemdebitumsor- Wilhelmi de Oilie archidiaconi Andegavensis,unum

tiatur. sextarium frumenti et duos sextarios hordei in mo-
DatumLaterani,Idibus Aprilis,ponlificatus nostri lendino suo de Oilie; exdono Lohulidi de Flaman-
anno tertio decimo. vill, sex solidos Turonenses in feudo Willelmi filii
253 INNOCENTII III PP. RBGESTORDM LIB. XIII. 241

Rohaia apud Aumarsnil, ex dono Ricardi filii A. sis januis, exclusi9 excommunicatis et intcrdictis,
Ricardi Henrici, decem libratas redditus in villa non pulsatis oampaaia, suppressa voce divina offi-
Cadomi acquis 'ione Willeltni de Sancto Martino
;

;
cia cclcbrure. Obeuntc vero te nunc ejusdem lc.ci

ex dono Rogerii filii Roberti Tioudi, dimidium priore vel tuorum quolibet successtrum,nullu3 ibi

modium hordei apud Loliers, et sex solidos Turo- qualibet subreptionis aslutia seu violcntia praejo-
nentos, et duos capones, duas gallinas et viginti natur, nisi quem fratres communi conscnsu vtl fra •

ova ; ex dono Simonis de Locheles, terras apud trum major pars consilii sanioris sccundum Deuin
Broie ad dimidium modium frumenli; ex dono et beati Augustini Regulam providcrinl cligendum.
Radulphi de Clinchamp et Hugonis fratris ejus Sepulturam quoquci^sius looi liberum esse deoer-
terras apud Rosel ad tredccim scxtarios frumenti ;
nimus, ut eorum devotioni el extremae voluntati qui
cx dono Ricardi militis, apud Colomp. sex sextarios se illic sepeliri deliberaverint, nisi forte excommu-
frumenti et unsm gullinam ex dono Ricardi de
; nicati vel interdicti sint, nullus obsist.it, salva la-
Berner. quinque sextarios hordei apud Columhell ; men justitia illarum Ecclcsiarum aquibus mortuo-
ex dono Wilhelmi Motin, quinque acras terrae et rum corpora assumuntur. Dccernimus ergo ut nulli
dimidiam apud Eschai exdono lvonis de Aleman-
; omninohominumliceatpraefutamdomumtemerepcr-
nh.sex sextarios frumenti, duas gallinas et vigicti r» turbare,autpjuspossessionesauferrevelablatasreti-
ova, et quartam partcm cujusdam molcndini apud nerc,minuere,seu quibuslibet vexationibus fatigare;
Maletot ex dono Reginaldi etGaufridi Lesblaiers,
; sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum
quinquaginta tres solidos et qualuor denarios in gubernationeacsustenlatione concessasunt,usibus
vico Oxomensi exdono Thoma? Graverenc, viginti
; omnimodis profulura, salva scdis apostolicae auctc-
solidos apud Wauceles;ex dono Roberti Gouz,tres ritate et dicectsani episcopi cunonica justitia. Si
sextarios frumenti in molcndino suo apud Wadnm qua igitur in futurum ecclesiastica sxcularisve
de Condrei ex dono Willelmi de Merlai, unam
; persona,hanc nogtrae constilutionis paginam sciens,
ncram terrae et dimidiam apud Audrei ex dono ;
etc, usque dislrictae subjaceat ultioni. Cunctis uu-
Walteri de Aignealil, tres mina9 frumenti et tres tcm eidera loco sua jura servantibus, etc, usque
minas hordei in territorio Cadomensi ex dono Si- ; praemia aeternae pacis inveniant.Amcn, amen, amen.
monis de Buesvill, unum sextarium frumenti in Datum Laterani per manum Joannis Sanctae Ma-
molendinis de Buesvill ex dono Maneri Sellonis,
;
riae in Cosmedin diaconi cardinalis, S. R. E. can-

duodecim acras terrae apud Feugeroloes ex dono ;

cellarii, vi:i Idus Aprilis, indictione decima tertia,

Roberti de Briucort, tres sextarios hordei in molen- IncarnationisDuminicaeannomillesimoducentcsimo

dino de Babamvill ex dono Roberti Jugan, decem
;
decimo,poiitificalus verodomini iDnocentii papaj III

et octo acras terrae apud Capellam Engeuger ex ;

1

anno tertio decimo.

dono Reginaldi de Baroeres, duodecim solidos, LII.
duos capones, ei triginta ova apud Bovealvill ex ;
R. DE S0l'REBI CLERIC0.
dono Ricardi de Audric, tertiam partera terrae suae
Ei confirmatur prsebenda Eboracensis.
apud Fontenei ex dono Hurtaudi, unam acram
;

terrae apud Maletot ex dono Willelmi Bacun de

;
(Laterani, v Idus Aprilis.)

Formignie, unam acram terrae apud Arthence; Cum Ecclesia Suwellensi9 in proventibug et in
terras et redditus quos Alanus Lebret, Itadulphus clericorum numcro penuriam pateretur, vencrabilis
Pucras, et Willelrnus Lavielle, et fratres ipsius,
frater no9tcr Galfridus Eboracensis archicpiscopus
domui vestrae pietatis intuitu conces9erunt. Sane
ad supplcndum defectum hujusmodi et cultuin di-
novalium vestrorum quae propriig manibus aut vininominis ampliandum, cum consensu capituli
sumptibus colitis, sive de ve9trorum animalium ejugdemEcclesiae.dequadammagnapraebendainca-
nutrimentis, nullus a vobis decimas exigcre vel dem licclesiatunc vacanteduaa pra^bendasingtituit,
extorquere praesumat. Liceat quoquevobis clerico9 duobus clericis in perpetuum conferendas:quarum
vel laicog liberos et absolulos e saeculo fugientes
unam, scilicet ecclesiam de Muskeham cum perti-
ad conversionem recipere eteos absque controdi- D idem archicpiscopus dudum magistro
nentjis 8 „ i9)
ctione aliqua rctinere T. de Disce clcrico sno coatulit, eoque illam posl-
Prohibemus insuper ut nulli fratrum vestrorum nmdiiin ro<ignante,ipsam tibi liberaliternssignavit,

post faclaminhospitali praedictoprofessionem fassit quam postulasti tibi per sedem apostolicam confir-

sine prioris sui licentia de eodem loco discedere- Di- mari. Nos igilur tuis justig postulutionibus grato
sccdentem vero absquecommuniumliltcrarum vcs- concurrontes assensu.dictam pra;bendam cumcom-
trarum cautione nullus audeatretinore.Statuimus moniaperlinentfl •"! ipsam,8iout eam juste possides
insuper ut nulli liceat novosetindebitasconsuetu •
et quiete, auctoritate til.i npostolira confirmamus,
dines aut cxactiones vobis autcapcllis vestris impo- e.t prnesentis scripti patrocinio communimus. Nnlll

norc, aut in vos vel domum sive capcllag proedicta9 ergo, etc, hanc pnginain nostra1 confirmalioni9 in-
gine manifestaet rationabili causa excoraiuuuicutio- fringere vel ei, elc, usque incursurum.
nis vel interdictisentcntias promulgare.Cum autem Datum Latcrani, v ldus Aprilis, pontifiratus no-

gencrub; intcrdictum torra; lucrit, liccul vobis,clau- slri anno terlio decimo.
245 P0NTIFICATU9 ANNO XIII, CHRI8TI 1210. 246

LIII. A eamdom dicto R. cui coacta nupserat, minus legi-

ALBEIITO FERENTINATI EPISCOPO. time copulatam, nec intervenisse carnalem copu-
Conceditw quidam locus pro construendo moln- lam inter eos, inficians et improbure contendens
dino. quod dictus Antipolitanus probationes ipsius R.ad-
(Laterani, vn Kal. Maii.) mittere recusarit, et quod praecipitarit sententiam
Quia te, sicut venerabilem frattem, vinculo sin- contraeum. Praefato igitur R. probationes super
cerae charitatis amplectimus, secundum
in his quae omnibus quae ad obtinendum n.andatum nostrum
Deum possumus prompta tibi volumus benignitate dixerat oITerente, ipsi testes receperunt hincinde.
deferre. Quocirca, venerabilis in Christo frater, Etquoniam ad multas dilationes quas dederantad
tuis precibus inclinati, locum qui dicitur Molendi- probandum, et ad unum peremptorium pars non
num cum omni jure nostro.ad construen-
de papa, venerat mulieris, cum vellent dicta testium publi-
dum ibidem molendinum.tibi et duobus suceesso- care, procurator mulieris ipsius, qui venerat ad
rilms tuis titulo locationis sub annua pensione aliud peremptorium quod assignaverant,appellavit,
unius librae cerae concedimus ; ita videlicet quod litteras arguens falsitatis,et bullamvolensastruere,
post decessum eorumdem successorum tuorum lo- quia punctus deerat, esse falsara. Cumque dicti

cus ipse cumomni meliorutionesua liberead Roma- tj judices appellalioni ab eo interposita; detulissent,
nam Ecclesiam revertatur.Decernimus ergo ut nulli eamdera causam cum attestationibus receptis ad
omino hominum liceat hanc paginam nostrae loca- nossufficienterremiserunt instructam,festumbeati
tioni3 intringere vel ei ausu temerario contraire.Si Lucae proximo praeteritum utrique parti terminum
-
quis autem hoc attentarepraesumpserit,indignatio- prnefigentes, quo cum ipsis nostro se conspectui
nem omnipotentis Dei et beatorum Petii et Pauli praesentarent.Nos igitur auditis attestationibus ip-
apostolorum ejus se noverit incursurum. sis et plenius intellectis, quia nobis constitit per
Datum Laterani, vu Ivalend. Maii, pontificatus easdem mulierem ipsam in dictum virum suum prae-
nostri anno tertio decimo. stitisse consensum.discretionivestraeper apostolica
scripta praecipiendo mandamus quatenus eamdem,
LIV.
ut ad virum suum redeat et afiectui ei adhaereat
NICIENSI EPISCOPO, ET LIRINENSI CLAUSTRALI ET DE
conjugali,patremquoque ac matrem.ne consilium
MOGENIS PRIORIBU9 ANTIPOLITAN.E DIOECESIS.
et auxilium ei prasstent quo minus revertatur ad
Ut muherem qaamdam ad maritum suum redire
cogant.
ipsum.monitionepraemissa per censuram ecclesia-
(Laterani, vn Kal. Maii.)
sticam appellatione remota cogatis. Nullis litteris
veritati et justitiaspraejudicantibusasede apostolica
Accedens olim ad apostolicam sedem R.de Fonle p
impetratis. Quod si non omnes.etc, tu, fraterepi-
laicus sua nobis conquestione monstravit quodcum
scope, cum eorum altero, etc.
Rixendam filiam Bededicti deGrassa Antipolitanae
Datum Laterani, vn Kal. Maii,pontificatus nostri
dicecesis duxisset legitime in uxorem, et inter eos
anno tertio decimo.
fuisset carnalis copula subsecula, dictus B.incon-
trarium voluntate mutata.ipsum coram venerabili LV.
fratrenostroAntipolilanoepiscopotraxitincausam, MONACHIS SANCTI JCLIANI, ET... PERSON.E ECCLESLE
dictam filiam asserens sibi coactam nupsisse. Cu- SANCTI DIONYSII DE AMBASIA.
jus dictus episcopus favere cupiens voluntati.pro- Confirmaiur quxdam compositio.
bationes ejusdem R. admittere recusavit, cum im- (Laterani, x Kal. Maii.)
petu proferens quod andedictae mulieri nubendi alii Cura inter vos ex parte unn et canonicos S.Flo-
licentiam concedebat. A quo gravamine idem vir rentini dioecesis Turonensis ex altera super jure
ad sedem apostolicam appellavit.praefatae inhibens parochiali ejusdem castri per utriusque partir pro-
mulieri ne alio viro se praesumet copulare. Sed curatores in nostra praesentia quaestio verteretur,ad
dictus pater eamdem filiam suam clam,non infa- hanc tandem concordiam spontanei devenerunt.ut
cie Ecolesiae, nihilominus cuidam Bertrando no- _ videlicet dominus castri praedicti cum familiasua,'
mine minus licile copulavit.Quare venerabili fratri quam exhibet, milites vero cum familiis illis quae
nostroVigintimiliensi episcopo et dilecto filio abbati percipiunt victum et vestitum ab eis quotidianum,
Sancti Honorati et magistro R. reetori ecclesiae nec non omnes clerici ejusdem castri cum familiis
Sancti Michaelis Antipolitanaa dicecesis dedimus in suis quas exhibent, praeler illos duntaxat sive cle-
mandatis ut inquisita super praemissis diligentius ricos sive laicos qui de famiiia Sancti Thomae ac
veritate, quod canonicum esset statuere procura- Sancti Dionysii et Sancti Salvatoris esse noscuntur,
reut,facientes quod statuerent per censuram eccle- canonicis meraoratis et eorum ecclesiae de caetero
siasticam firmiter observari. Ad quorum ire prae- parochiali sint jure subjecti : ipsi quoque canonici
sentiam.sicut eorum transmissaecobis litterae con- in quindecim baliis inferius adnotatis habeant de-
tinebant, pars mulieris saspius citata contempsit. cem et octo balivos, cum familis eorum victum et
Accedenstandem post multum temporis intervallum vestitum quotidiam percipientibus ab eisdem ;
et asserens mandatum apostolicum per suppres- ita quod id nec minui valeat nec augeri. Nomina

sionem veritatis obtentum, proposuit mulierem vero balivorum et baliarum sunt ista. Praepositura
247 INNCCENTII III PP. RHGE8T0RUM LIB. XIII. 248

castri, pedagiario, pontonaria, annonaria, praepo- A decedentes elegerint scpulturam.et eadem corpora
situra varannae, praepositura Joannis dc Ambasia, prius pcr vosiopreefatam SanctiDionysii ecclesiam
pracposituraPeronellaedeVindocino.villicus domini inferentur.etc, ut in aha, usque pertinens proves-
de Noereio, praepositura Bertranni militis, carpen- tridignitate conventus cclebrabitis. Quod non so-
taria domini Ambasia?, calderariadomini.bucheria lummodo de parochianis vrstris statutum est, etc,
domini, exclusaria, tabernaria et lorestaria. Vestra ul in alia,usque celebrandas fueritis evocati.Chris-
in tribus ultimo nominatis sex habere debebunt,et ma vero et oleum sanclum ab eadem recipietisec-

unum in qualibet projrrjissarum. Sane corpora pa- clesia simul ct scmel in anno. De feudatariis insu-
rochianorum suorum in caemeterio ecclesioe Sancti per cst statutum, ctc.,u( fn alia, usquc in fincmpcr

Dionysii, quod tam vobis quam praefulis canonicis totum.

est commune.de caetero tumulabuntur a canonicis Datum similiter ut in alia per totum.
memoratis.nisialias decedentes elegcrint sepultu-
ram. Et eadem corpora prius per eos in praefatam LVII.
Sancti Dionysii ecclesiam inferentur, et missarum
EPISCOPO ET MAGISTRO FLO. ARCHIDIACOIO ZAMORENSl,
officiis, si quidemtempus fuerit cclcbrandi, a mo-
ET ABBATI DE MOREROLA DIOECESIS ZAMORENSIS.
nachis vel presbytero celebratis, oblatio ad mona-
" Committit inquisitionem super cxcessibus canonico-
chos et presbyterum devolvetur, quod si tempus
rum Poriugalemium.
non fuerit celebrandi, hujusmodi corpora deferri
ad sepulturam ab ecclesia memorata dcbebunt. (Datum Laterani, m Id. Maii.)

Reliquum autem officium ad sepulturam pertinens, Gravegerimus etindignumquod cum vencrabilis

pro sui dignitate conventus celebrabunt canonici
fraternoster.Portugalensis episcopus.post diutinas
antedicti, quod non solummodo de parochianis
persecutionis angustiasquasacharissimoio Christo
eorum slalutum est esse servandum, sed etiam do filio noslroillustri rege Portugalensi et ejus nosci-
omnibus aliis ad quorum exsequias in ecclesia
demum fugae prae-
tur sustinuisse ministris,evasis
Sancti Dionysii celebrandas fuerint evocati. Chri- bonisque suis, non solum
sidio custodiis violentis,
sma vero et oleum sanctum ab ecclesia ipsa reci- ecclesiasticis, verum etiam patrimonialibus dere-
pienl simul et semel in anno. De feudatariis insu-
lictis, compulsus sit pariter cum decano suo et
per est statutum ut quicunque ipsorum habuerit
aliis.licet psucis.tribulationis propriae parlicipibus,
plura feuda vel unum, etsi plura integra fcuda ad
pro commiss33 sibi ecclesiae libertaie, ad sedem
plures personas devenerint, quicunque habuerit
apostolicam confugere quasi nudus, cnnonici Por-
integrum, cum omni familiasua, quam exhibet.si
tugalensis ecclesiae, quos ejus, utpote boni patris,
(j
vero integrum feudum in plures fuerit partes divi-
oppressionibus compati decuisset.non solum Olialis
sum, is qui partem tenuerit principalem, ecclesiae
compassionisdicunturei subtraxisse solatium,quin-
Sancti Florentini parochianus existet.Reliquos au- quantopejus familiaris
imo tanto nocentiores aliis
tcm omnes ecclesia Sancti Dionysii obtinebit. N03 solet laedereinimicus.saeviendi adversus ipsum te-
igitur concordiam approbantes eamdem, ipsam meritate sua prasbuisse videntur extraneis incen-
auctoritate apostolica confirmamus et praesentis
tivum,dum tam ipsi quam ecclesiae memoratae por-
scripti patrocinio communimus.Nulli ergo omnino excommunicationi subjecti divina noneru-
tionarii
hominum hanc paginam nostrae cenfirma-
liceat
buerunt officia celebrare, contempto temere intcr-
tionisinfringere vel ei ausu temerario contraire. dicto primo vel secundo per eumdem cpiscopum
Si quis autem, etc, usque incursurum.
promulgato, jsuper quo non relaxando ad sedcm
Datum Laterani, x Kal. Maii, pontificatus nostri
fuerat apostolicam appellatum, et perjurio nihilo-
unno tertio decimo. minus vilipenso quod iidem canonici dipnoscuntur
LVI. ciica praesens negotium incurrissc. Nolentes igitur
CANOSICIS SANCTI FLORENTINI. tantam praesumptionis audaciam relinquere incor-
Super eodetn. rectam, discretioni vestrao per apostolica scripta
(Datum, ul in alia.) I)
mandamus et districte praecipimus quod inquisita
Cum intcr vos ex parte una et monuchos Sancti et cognita veritale, si rcm invcneritis ita cssc, ca-

Juliani ac... personam ecclesiae Sancli Dionysii dc nonicos etportionarios memoratossublalo cujusli-
Ambasiadioecesis Turonensis ex altera, etc, ut in bet contradictionis et appellationis obstaculobene-
alia, usque esse noscuntur.vobis et ecclesiae vestra» ficiis ecclesiasticis et officiis spolietis, nisi forsan

de coelero parochiali sinl jure subjecti. Praeterea ad interventum ct consilium praefati episcopilem-
vos in quindecim baliis inferius adnotatis habeatis perandum duxeritis hujus canonicae disciplinaeri-
decem et octo balivos, etc, ut inalia,usque ultimo gorem. Volumus insuper ei praecipimus ut circa
nominatis sexhabere debebitis.et unum in qualibet omnia qua; praemissa sunt, lam super principali
praemissarum.Sane corpora parochianorum vestro- quam superincidenti appellatione postposita pro-
rum in cocmetcrio ecclesiae Sancti Dionysii, quod cedatis, Quod si non omncs...tu ea.frater episcopo
tam vobis quam capellano et monachis est com- cum eorum altero, ete,

mune, de caclero tumulabunlur a vobis, nisi alias Dalum Laterani.ni IdusMaii, annotcrtio docirao
 249 PONTIFICATUS ANNO XIII, CURISTI 1210. 250
LVIII. A. neplacitum cxspectetur. Ita quod si conatiterit
BIIRGENSl EPISCOPO. episcopum fuiss-.o culpabilem super eo quod bene-

[)e libertnte monasterii Oniensis. dictionem impendere noluisset electo, juslas ei re-
(Datum Laterani, x_Kal. Maii.) fundat expensas quas fecisse probabitur scdem
Orla inter le et monusterium Oniensc super apostolicam consulendo. Cuni autem ab eo fuerit
(24)
statu ipsius monasterii quaestione.cum venerabilis
benediclus, reverentiam ei supor his tantummodo

frater noster Segobiensis episcopus et dilectus filius

quae prsscripta sunt repromittat, professione hu-

Palentinus electus eam de nostro examinassent jusmodi super altare in scriptis oblata. In costeris
mandato.ipsamque sufficienter instructam ad nos- autem praefatum monasterium plenngaudeat liber-
trum remisissent examen, nos tandem instrumen- tate. Ne igitur quod a nobis pro parte tam Burgen-

tis, attestationibus,confessionibus et allegalionibus sis ecclesiae quam monasterii Oniensis salubriter

diligenter auditis et perspicaciter est provisum.occasione qualibet in posterum possit
intellectis, de
communi fratrum nostrorum infringi, praesentium auctoritate staluimus ut con-
consilio te ac L.mo-
nacho procuratore prajdicti monasterii formam nulla summorum pontifi-
consensum tra proescriptam

pra^hentibus, duximus providendum ut Burgen-

ita
cum privilegia vel soscularium principum scripta,
sis episcopus singulis annis scmel ad idem monas- B nulla deni ue.. raunimenta vel argumenta valeant .°-

terium causa visitationis accedat; ubi devote re- praevalere.Nulli ergo omnino hominum liceat hanc

ceptus, et per diem unum honcste de bonis ipsius paginam nostras provisionis et constitutionis intrin-

monasterii procuratus, capitulum intret, et habito gere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis au-
ad abbatem et fratres sermone, de
exhortationis tem hoc attentare prsesumpserit, indignationem
statu ejusdem diligenter inquirat, ac super his omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli apo-
quoe in eo reformanda vel ordinanda cognoverit, tolorum cjus se noverit incursurum.
abbas episcopisalubreconsilium studeatadimplere, Datum Laterani, x Kal. Maii, ponlificatus nostri

si vero infra octo dies illud exsequi non curaverit, anno tertio decimo.
totius negotii veritatem idem episcopu? Romano LIX.
pontifici perlitteras suas studeat fideliter intimare. ZAMORENSI ET LEGIONENSI EPISCOPIS.
Ipse tamen nec in abbatem nec in conventum ex- De eadem re.
communicationis vel supensionis aut interdicti sen- (Laterani, vm Kal. Maii.)
tentiam hac vel alia occasione inconsulto Romano Suscitata super diversis articulis intcr vene-
(25)
pontifice ferre praesumat ; sed mandatum ipsius rabilem fratrem nostrum Burgensem episcopum et
Romani pontificis exspectetur, ut in eodem nego- q Oniense monasterium quaestione, cum venerabilis
tio juxta quod ipse mandaverit procedatur. Et si frater noster Segobiensis ep ; scopus et dilectus filius
abbas fuerit inventus culpabilis super eo quod T.Palentinus clectus,quibus auctoritate nostradi-
episcopi consilium non admisit, satisfaciat ei de cta fuit causacommi9sa,eamsufficienterinstruclam
moderitis expensis quas propter hoc eum fecisse ad nostram praesentiam remisissent, nos eidem epi-
consliterit nuntium ad sedem apostolicam desti-
scopo et L. monacho monasterii procuratori, qui
nando.Cumautem post consecrationem suam prima propter hoc ad sedem apostolicam venerant, au-
vice Burgensis episcopus ad monasterium ipsum dientiam concessimus liberara et benignam. Qui
accesserit, recipiatur ab abbate ac monachis cum cum ccepissent principaliter litigare super statu mo-
processione solemni, et si voluerit, celebret ibi nasterii memorati, quod ad se de jure communi
missam. Quoties etiam invitatus accesserit pro ex- sperare dictus episcopus proponebat,utpote in sua
hibendis ecclesiaslicis sacrament:», procuretur ab dioecesi constitutum, cujus juris usum Burgensem
eis ;
ita quod nunquam numerum personarum et ecclesiamlongisretroactis temporibus habuissefir-
evectionum excedat in Lateranensi consilio diffini- mabat, et ex parte monasterii diceretur illud per
tum. Omnia siquidem ecclesiastica sacramenta, principes sosculares et Romanos pontifices abanti-
quoties indiguerint, ab eodem et non ab alio epi- quolibertate donatum.et ipsum longissimo tetr.pore
^
scopo exigant et recipiant; dummodo gratiam apo- usum fuisse plenaria libertate.nos audilisutrinque
stolicae sedis habuerit, et ea gratis volueril exhi- propositis,de voluntatepartium demum ex providen-
bere. Alioquin Iiceat illis quemcunque maluerint tia inler eas duximus componendum ;
prout in aliis
catholicum adire pontificem, qui ea sibi apostolica nostris litterissuper hoc confectis plenius contine-
fretus auctoritate concedat. Oniensis autem electus tur.Postmodum vero partibus super subjectioneac
aBurgensi episcopo benedictionem reverenter ex- membrorum ejusdem loci,monasteriorum
libertate
poscat; quam ipse illi gratanter impendat.difficul- videlicet, capellarum, cellarum, et prioratuum,
tatem aut moram nullatenusingerendo; nisi forsan persequentibusquaestionem,quatuorsibi dictus epi-
ex publica fama vel manifesta causa seu denun- scopus in praefatislocis ad se de jure communi spe-
tiatione canonica rationabile quid obsistat. Et tunc ctantibus, ut dicebat.cujus juris usum habueratab
etiam Romanus pontifex consulalur, et ipsius be- antiquo, specialiter vindicabat, eorumdem locorum

(24) Vide infra epist. 59 et 69. (25) Vide epist. seq.

251 INNOCENTII III PP. RBGESTOROM LIB. XIII. 252

clcricos asscrendo tcneri ad cpiscoporum, archi- A propter ipsas su9piciones incurreret detri-
tentiae

diaconorutn,etarchipresbylerorum Burgensium ac- mentum, nos aequitale pensata ita duximus provi-
cederc synodos, excommunicationis vel interdicti dendam, ui ante omniasupradictasenlentia a nobis
servarc sententias promulgatas ab eis, procuralio- prolata per vos exsecutionis inandetur. Quocirca
nes annuas exhibere, ac singulos aurcos solvere fraternitati vestrae per apostolicascripta mandamu9
Burgensi episcopo noviter substituto ; ad intentio- quatcnus sententiam ipsam sublato appellationis
nem propriam roborandam super primis tribusar- obstaculo exsecutioni mandantes, faciatis eamdem
ticulis jus eommune, secundum quod dictos cleri- inviolabilitcr observari. contradictores per censu-
cos, sicut et alios suae dicecesis, ad praedicta teneri ram ecclesiasticam compescenles. Quodsinonambo
dicebat, ac juris ipsius usum liberum ab antiquo, his exsequendis polueritis interesse, aller vestrum
ct super quarto antiquamet approbatam consuetu- ea nihilominus exsequatur.
dinem allegando.Dequibus omnibus per depositio- Datum Laterani, vm Kalend. Mnii, pontificatas
nes testium fidem factam essediccbat. Vcrumpars nostri anno tertio dccimo.
altera proposuit ex adverso supradicti monasterii LX.
membra,sicut et ipsumccenol)ium,abantii|uo fuisse ZAMORENSl EPISCOPO ET MAQISTHIS MAURITIO ARCHI-
sajcularium principum et Romanorum pontificum J) DIACO.NO TOLETANO ET MICHAELI CANONICO SEGO-
Urbani II, Paschalis II, Eugenii III, et Alexandri III BIENSI.
privilegiis libertate donata, et longis retroactis lem- De eadem re.
poribus hujusmodi fuissc libertategavisa;sieut per (Datum, ut in alia.)
ipsa privilegia exhibita coram nobis.ac instrumcn- (26) Suscitata super diversis arliculis, etc, in
tum VictorisquondamBurgensisepiscopi,et suorum eumdcm modum ul in aliaper totum, usque duximus
depositiones testium manifesteconstaredicebat.Nos indulgondam. Quocirca praesentium vobis auctori-
igitur auditis etintellcctis quae utraquc pars propo- tatemandamus quatenus recipiatistestesquos pars
suitcoram nobis, superquatuor praemissis capitulis monasterii ad probandam praescriplionem legiti-
monastcrium Oniense de consilio fratrum nostro- mam, etc, ul in alia, usque a nobis prolata sublato
rum justitia condcmnavimus exigente. Sententia appellationis obstaculoexsecutioni mandetur.cujus
vero lata procuralor praefatus ad probandam prae- exsecutionem libi, frater Zamorensis, el venera-
scriptionem, tam super quatuor articulis praenota- bili fralri nostro Legionensi episcopo duximus cora-
tis,quam etiam superquibusdamdecimisposttrans- mittcndam. Volumus nihilominus et mandamus
actionem acquisitis a monasterio, ecclesiis et co- ut ab episcopo recipiatis idoneam cautionem quod
quarum con- „ si monaslerium in causa ipsa per sententiam prm-
lonis ipsius ex episcopi parte petitis,
troversiam volebamussententiae calculo terminare, valuerit, universa quaj medio temporc ipsius sen-
el in qua fuerat coram judicibus supradictis con- tentias occasionc percepit monasterio restiluat me-
clusum, reslitutionem in integrum nomine mona- morato. Quod si non omnes, etc duo vestrum
sterii postulavit. Et cum super hoc coram nobis ea, elc
fuisset aliquandiu litigatum.nosdeliberatione prae- Dutum, ut in alia per lotum.
habita.restitutionem in integrum ad praescriptionem LXI.
probandam.tam superquatuor articulis praiuotatis, EISDK.M.
quam etiam super controversia decimarum, eidem De negotio capettx S. Marix de Castro Sorii.
procuralori nomine monasterii duximus indulgen- (Romai apud S. Petruru, iv Kal. Maii.)
dam tibi, fratcr Zamorensis, et dilectis filiis magi-
; Cum in causa quae inter Burgensem ecclesiam et
strisMauricio arcbidiacono Toletano et Micbaeli clericos Sanctas Mariacdecastro Soris super quibus-
canonico Segobiensi dantes nostris litleris in man- dam eccle3iis et rebus aliis vertitur, ad dilectum
datis ut recipialis testes quos pars monasterii ad iilium abbatem de Ketorta et priorem de Corrubiis
probandam prasscriptionem legitimam super qua- fuerintasede apostolica lilterae impetratae,ipsi re-
puUntes venerabilem fratrem nostrum Burgensem
tuor articulis sa:pedicti9 ct super capitulo decima
rum, vel eliam episcopus ad interruplionem pro- D episcopum contumacem, in rerum petitarum pos-
bandam duxerit producendos et si de partium ; sessionem cansa rci servandee partem induxerunt
voluntate processerit, causam ipsam appellationo adversam. Verum cum super eorumdem processu,
remola fine debito terminetis alioquin remitlafis
; quem memoratus cpiscopus.utpote post appellatio-
eamdem ad nos sufficienter instructam.praefigentes nem ad nos legitinie intcrpositam atlentatum, re-
partibus terminum competentem quo nostrosecon- vocari petebat, inter ipsum el... partis adversae pro-
spectui repraesentent sentenliam dante Dominore- curalorem fuisset in nostra pracsentia diutius liti-
cepturae. Ne vero per excogitatam malitiam, sicul gatum, laliler fuit domum a nobis de ipsorum
exquibuadumpraesumptionibuspluribusvidebatur, voluntate provisum, ut tam super dictarum rerum
in damnum episcopi conlingeret
cffectum sententiaj omnium possessiono quam etiam fructibus, quoa
impediri, neve monasterium percxsecutionemscn- nunc possunt dicti clerici restituero, pracfato epi-

(26) Cap. Suscitala, De in int. restitut.

253 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRISTI 1210. 254

scopo restitutis, de resliluendis aliis, quam citose A quatuor,sogam carralem de corio, ferrum caldara-
faoultas obtulerit, idoneam exponant dicti clerici 'ura, acetrum, tres ac2ados, tntidcm aczadas,qua-
oautionem ad quod eos, si necesse fucrit, per vos
; tuor cistas scutellis plcnas, quatuor fulcra, et au-
volumus et rrundamus, appcllatione remota, eccle- ricularia tria,coopertorium unurn.necnon etlectum
siastica ccnsura compelli. Postmodum autem cpi- de corio, cuppam de Villa Aios ad villam de Silos
scopus petiit c ram nobis ut clcricos ejusdem ec- tunc temporis dcportatam, duas cuppas alias (ie
clesine, qui post interdicti ab eodem episcopo et civitate Burgensi ablatas, et aliam venditam in
excommunicationis sententias a Palentino electoet Levis, scamna tria.carrum ferratum, quibus omni-
suis conjudicibus delegatis a nobis propter eorum bus pars sua spoliata fuerat, ei restitui mandaremus.
contumaciam rationabiliterprornulgatasdivinapra:- Adjecit insuper quod dictus Bungcnsis ppiscopus
sumpserant officia celebrare pra?fatis sententiis vi- claves sacristse abstulit violentcr, codicemque pr i-

Hpensis, pcena dignaremur canonica casligare, ac vilegiorum ablatum non reddidit donec ea quae con-
quorumdameorumcorporafeceremus de ccemeterio tra ipsum et suam ecclesiam in eo continebantur

ecclcsiastico exhumari, quce mterim fucrant tu- abrasit quasrtamnihilominusdetinens quae delegati
;

mulata. Procurator vero praedictus tam superliber- a nobis judices sub excommunicationis poena resti-
tate libere sibi cligendi praelatnm quam etiaro super p lui praeceperunt.Quaj omnia sibi procurator pradi-
tortiis ipsius ecelesiae.mcdietate domorum, molen ctus curo fructibus perceptis ex eis restitui postula-
dinorum,vinearum,terrarum et hortorura ad ipsam bat,et super his satisfactionem sibi congruam exhi-
ecclesiam iu eodem castro spectantium, et ec- beri. Lite igitur coram nobis super pramissislegi-
clesiarum ac terrarum ejusdem castri et circum- time contestata, quia super utrinque propositi3
adjacentium eremitarum,itera Snncti Nicolai, San- nobis non potuit fieri plena fides, causam ipsam de
cti Dominici, Sancts dcilia?, Sancti Jacobi, ipsorumepiscopi et procuratoris assensu vobis du-
Sancti Stephuni, Sancti Joannis, Sancti Michae- ximus committendam, per apostolica vobis scripta
lis, et Sanctaa Eulaliae ecclesiarum et eremitarum mandantes quatenus absolutis clericis ejusdem ec-
clesiae ad cautelam, audiatis causam,et eamdem,si
circumadjacentium eis, rursum Sancti Michaelis
de Tavanera, S.incti Stephani de Castriello, San- de parlium voluntate procecserit, appellatione re-
ctaeMiriaede Villafilos, Snncti Martini et Sancti mota fine debito terminetis, facientes quod decre-

Andreaa ecclesiarum, cum adjacentibus eis eremi- veritis per censuram ecclesiasticam firmiter obser-
toriis universis, terrarum quoque ac vinearum et vari. Alioquin ipsam sufficienter instructam ad
molendinorum medietatis et de Arnelas et de Pa- nostrampraesentiamrernittatis.praefigentespartibus
latios et de Fitero ecclesiarum, necnon et de Pon- terminum competentem quo se nostro conspectui

tefitero, et de Feneiosa, et Villas-Viridis, et de Al- repraesentent justam auctore Domino sententiam

cobella.etSancti Cypriani ecclesiarum, ac eremita- recepturae. Testes autem qui ab utraque parte fue-
rum omnium circumadjacentium eis, procuratio- rint nominati, si se gratia, odio vel timore subtra-

num quoque et obedientiorum et interdictorum de xerint.per censuram eamdem appellatione remota

Valbonella, de Fonte Lesina, et de Valvinchera, cogatis veritati testimonium perhibere.Nullis litte-

ris obstantibus praeter assensum parlium a sede
et de Valvas eccle6iarum, et medietatis de solari-
bus, hortis, terris, vineis, molendinis ecclesiarum
apostolicaimpetratis.Quod si non omnes his exse-
quendis...duo vestrum ea nihilominusexsequantur.
de villa Serigo, et circumadjacentium eremitarum,
de Villimara et de Villaquiran ecclesiarum, terra- Datum Romae apud Sanetum Petrum.iv Kal.Maii.

rum et vinearum ecclesiae de Valdemoro, cum adja- anno tertio decimo.

centibus eis ercmitoriis universis, de Quintanella LXI.
quoque et de Fontan, de Castellanos et de Villa EISUEM.
Aios ecclesiarum, medietatis insuper de solaribus, De causa monasterii de Ortega.
molendinis eeclesiae de Fa-
terris, hortis, vineis et (Romae ap. S. Petrum, iv Kal. Maii.)
nos,et de Fenestrosa.cum eremitorio.et dePedrosa, Burgensi capitulo dudum ad nos suam querimo-
cum circumadjacentibus eremitoriis.Sanctae Euge- D n i am destinante quod monasterium Sancti Joannis
niae et Saneti Joannis de Pisverga ecclesiarum, ac de Ortega ad Burgensem ecclesiam pertinebat, cui
instituendi praslatos et archiepresby teros in eisdem, G. Martini sacerdos etquidamalii debitam recusa-
et hrereditatiscujusdam apud Ormazarestitutionem bant obedientiam exhibere, violenter ipsum mona-
humiliter postulavit.Petiit quoque ut quasdam res sterium detinentes,nos bonae memoriae episcopo et
mobiles.scilicet thuribulum et scyphum argentea, dilectis filiis archidiacono et thesaurario Palenti-
mulam et mulum, centum oves.et tria juga boum nis commisimus causam ipsam. Coram quibus P.
apparatibus suis,duodecim porcos, et sex modios Joannis Burgensis procurator contra Pe-
ecclesiee
panis, dolium vini, gallinarum quoque et anserum, trum Bartbolomrei, Petrum Joannis, Dominicum
ac valentiam annonarum quae praedictus Burgensis Martini, Joannem et Gundisalvum, singulariter
episcopusper tresmenses in quindecim equitaturis videlicet contra quemlibet, suam exeruit quasstio-
expendit, tapeta duo, linteamina tria, et totidem nem;etpossessoriumjudiciumintentando,proposuit
pulvinaria, mantas tres, culcitram unam, mantilia abeisdem violentiam Burgensi ecclcsias fuisseilla-
 :

255 1NN0CENTII III PP. RBGE8T0RUM LIB. XIII. 256

lam.restitutionem portionis uniuscanonici petens a A. rebus aliis quas canonici ab eodem episcopo repe-
quolibet praedictorum postulans nibilominus ut
: tebant.lis coram nobis fuit solcmniter contestata,
expellerentur a monasteria memorato, utpotc vi - discretioni veslrae per aposlolica scriptamandamus
lenlcr intrusi,et propter inobedienliae vitium pccna quatenus recipiatis testes quos utraque pars duxerit
canonica punirentur. Econlra pracdicti canonici producendos.etcausam ipsam.sitdepartium volun-
prorsus inficiantes se aliquam Burgensi ecclcsiae tate processerit,sublata appellationis obstaculoCne
violentiam intulisse aut extitisse inobedientes ei- debito terminetis, facientes quod decreveritis per
dcm aliqualenus vel rebelles, dixerunt quod cum censuram ecclesiasticam firmiter observari. Alio-
essent canonici regulares, nibil penilus possidere quin eamdemad nos remittalis sufficienter instru-
poterant vel agere seu etiam respondere absque sui ctam, praefigentes partibus terminumcompctenlem
prioris licenlia et mandato. Adjicerunt insuper quod quo nostro se conspectui repraesentent sententiam
cum divisa; non essent in prcefata sancti Joannis ec- dante Domino recepturaj. Testes autem qui fuerint
clesia portiones, ipsi, cum nihil cerlium penitus nominati, si se gratia, odio, vel timore subtraxc-

possiderent, etiam si essent clerici saeculares, ad rint, per censuram eamdem appellKlione cessante
restituendam aliquara portionem non poterantcon- cogatis veritati testimonium perhibere. Nullis litte-
demnari.nec a prafata ecclesia supradicta occasio- B ris obstantibus praeter assensum partium a sede
ne depelli.Judices vero.ulriusquc partis altestatio- apostolica impetratis.Quod si non omnes hiscxse-

nibus etallegationibusdiligenter inspectis,in tribus quendis potueritis interesse, duo vestrum, elc.
primis capitulis, super quibus fucrat possessorium Datum Romoc apud Sanctum Petrum, iv Kal.
inteotatum, antefatos puinque canonicos absolve- Maii, pontificatus nostri anno tertio decimo.
runt.condemnanles eosdem ad canonicam obcdien-
LXIII.
tiam Burgensi episcopo exhibendam.A qua senten-
AncIlIEPlSCOPO ET SUFFRAGANEISECCLESl* NAR-
tia cum Burgensis episcopus appellasset, nos vene-
DONENSIS.
rabili fratri nostro Oscensi episcopo et dilectisfiliis
De negotio Durandi rle Oica.
Tirasonensi decano et praeposito laccensi dedimus in
(Laterani, iv Idus Maii.)
mandatis ut in appellationis causa legitime proce-
dentes,eamdem sententiam sicut justum esset con- (27jCum talisessedebeat arseorum quibusregen-
fimare vel infirmare curarent. Qui utriusqne partis committuntur, utnonsoluma Dominico
dae animae

confessionibus et rationibus intellectis,etadverten- gregesubductassollicitudine pastorali reducere, ve-

tes supradictas petitiones ex parte Burgensiseccle- rum etiam reductasad ipsum paternain eostudeant
contrapraefatos clericos nimis inepteac irratio- mansuetudineconfovere,procul dubionobisetvobis
siae C
nabiliter fuisse conceptas, antedictam sententiam
estsolliciteprovidendum utdilecti filiiDurandus de

confirmarunt, verba in eadem expressa tenori suae

Osca et Guillelmus de Sancto Antonino cum sociis
suis reconciliatis ecclesiasticae unitati taliter fo-
senlentia adnectentes : qui sententia in scriptis re-
dacta,et in ejusdem serie annis Incarnationis Domi-
veanlur in ipso quod cum ipsi se laetabunlur ibidem
nicaeadnotatis.hujusmodi clausulam subjecerunt invenire favorem spcratae dulcedinis, alii eorum
Prxlerea ile itlala Durgensi Ecclesix violentia,el in- inducanturcxemploerrorumsuaedesererecajcitatis.
terdicto a prxdictis quinque clericis non icrvato, ac
Quapropter fraternitatem vestram monemus atten-
tius et hortamur, per apostolica vobis scripta prae-
expcnsis a procuratorc clcricorum de Ortega pclitis,
cipiendo mandanles qualenus ipsos procedentcs
reservamus nobis licentiam cognoscendi. Cum aulem
secundum Dcum,charitativetractantes,non permit-
nuper venerabilis frater nosterBurgensis episcopus
tatis eos aut illos qui suum ipsis inluitu charitatis
et supradictorum clericorum procurator in nostra
impendcrint beneficium in vestris dicccesibus con-
prossentia super pramissis aliquandiu litigassent,
stitutos hujus occasionis praetextuaquoquamteme-
nos utrinque propositis inlellectis sententiam ulti-
re molestari, contradictores ecclesiastica censura
morum judicum in co duximus sententialiter con-
,._
(irmandam
. ,• .

quo supradictorum ludicum digno- n

. ,. ,.
"
appcllatione postposila compescendo. Quod si non
ln
" omnes • ,. ... .

. ... r \ . singuh vestrum in dioeccai sua ca ni nlo-

scuntur sententiam confirmasse. In eo vero quod
minus exsequantur.
jam lata scntentia sibi liccnliam cognoscendi super
Datum Laterani.iv Idus Maii, pontificatus nostri
quibusdam articulis reservarunt, dictura eorum
anno tertio decimo.
decrevimus irritum etinune. Quocirca discrctioni
In eumdem modum scriptum est archicpiscopo et
vestra per apostolira scripta mandamus quatenus
suffragancis ecclesix Tarraconensis. Datum ut in alia
supradictum sentcnliam auctoritateapostolica con-
per totum. ln eumdcm modutn srriptum cst archiepi-
lirmatam faciatis per censuram ecclcsiasticam ap-
scopo Mediolancnsi et sujfraganeisejus.
pellatione remota inviolabiliterobscrvari.Quia vero
Datum, ul in alia pcr totum.
super libera adminislratione monasterii memorati
ct rcbuB ejusdem,quibus Burgensem ecclesiamdi-
cebat episcopus spoliatam, et euper fructibus et

(27) Videlib. xi, epist. 196, et lib. xn, epiat. 18, 66. et eeqq.
257 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRISTI 1210. 258

LXIV. A LXV.
PRIORI ET CAPITULO UKAT.E MARl.E DE SALIS ILLUSTRI REGI DANORUM
BITURICENSIS. Recipitur sub protectione sedis opostolicx.

Confirmal statula Ecclesix de Satis. (Laterani, Nonis Maii.)

(28) Quod orthodoxaefidci zelo succensus ad lau-
Laterani, vn Idus Aprillis.
dem divini nominis et Christianae reiigionis hono-

Solet annuere sedes apostolica piis votis, et ho- rem signo crucisassumpto, ad reprimendam ferita-

nestis petentiuru precibus favorem benevolum im- tem incredula: nationis regalis cxerere decrevisli
pertiri. Sane, sicut ex tenore vestrarum litterarum gladium potestatis, pium devotionis tuaepropositum
accepimua, vosad dissensionis materiam amputan- in Domino commendamus ; illudque favoris aposto-
dam, quae pro donationibus pr«bendurum Ecclesiaa lici gralia prosequentes, personam et regnum tuum
vestrae saapius emergebat, de assensu venerabilis cum omnibus bonis tuis sub beati Petri et nostra
tVatris nostri Guillelmi Bituricensis archiepiscopi protectione suscipimus, statuentes et quandiuvaca-
communiter quod postquam Ecclesiae ve-
statuistis veris operi hujusmodi pietatis, integra maneant, et

^trae praebendoe ad duodenarium devenerint nume- a cujuslibet temeritatis incursu quieta consistant.
rum, qui per ipsum archiepiscopum et vos etiam iu -n Veruin tuam regalem prudentiam commonemus ut
vestra est Ecclesia institutus, prabendas quas vaca- ita provide tibi et tuis caveas undecunque, ne quod

verint Bituricensis archiepiscopus, quipro tempore absit sub nostra protectionis praetextu quamlibet
!

fuerit, personis quibus voluerit secundum Deum jacluram.

te contingat sustinere
conferat et assignet, ita quod is qui ab eodem fuerit Datum Laterani, Nonis Maii, pontificatus nostri
institutus, priori obedientiam faciat, et circa eum anno tertio decimo.
prior correctionem habet, quemadmodum circa LXVI.
tales habere hactenus consuevit. In hominibus vero ILLUSTRI REG1N.E FRANCORUM (29).
terris Ecclesiae ac omnibus aliis prior et capitulum De causa divortii
debitam jurisdictionem obtineant, et hactenus con- (Datum, ut in alia.)

suetam. Vacante vero Bituricensi Ecclesiu, si quam 30) Super amaritudine in qua es paterno tibi

iu Ecclesia vestra prsbendam vacare contigerit, compatientes affectu, serenitatem tua consolando
illam absque contradictione cujusquam conferat monemus ut quae alios eum rege consorte tuo per
solus prior. Cedente vero vel decedente priore ipsius matrimonialam ipsius copulam accessisti rectura
Ecclesi®, canonici ejusdem loci liberam eligendi veneranda regina tui, te regas in imminentis pugnae
priorem habeanl faoultatum, et illa in hoc articulo p molestia (31), per quam Deus tuam voluit exami-
g.iudeant libertate qua Ecclesiae aliaa in Bituria po- nare virtutem ; sic in omnibus quae adversa viden-
sitae gaudere noscuntur. Hoc etiam constilutum sa- tur et dura te formans ut plus ex formidine mentis
crosanctis tactis Evangeliis servaturus vos in per- ea quam ex necessitatis instantia perferendo, non
petuum promisistis. Nos igitur vestrisprecibus in- tam pareas quam super his assentias voluntati di-
clinali, statutum ipsum, sicut pie ac provide factum vinas, nec unquam tristis excipiens quod acciderit
est,auctoritateapostolicaconfirmamuset praesentis contra votum, tributum tuum bilaris, non invita,
scripti patrocinio communimus, salvo in omnibus persolvas attendens quod universa quae in miseriae
;

apostolicae sedis mandato. Nulii ergo, etc, hanc pa- hujus mundo a quocunque penduntur, quasi quae-
ginam nostrae confirmationisinfringere vel ei, etc, dam necessaria sunt humanae viteetributa, quorum
usque incursum. immunitatem nemo poterit cum effectu vel petere
Datum Laterani, vn Idus Aprilis, anno tertio vel sperare. Quapropter, charissima in Christo filia,
decimo. de tua te consolare fortuna, et animum induendo

(18) Vide lib. xn, epist. 103, 104. Guaguinus, lib. xi Rerum Gallic ; Nic Vignerius
(29) Regiiix Franc. Enge sive Ingebcrgae (quam bibl. hist., anno 1199; Bzovius in Innoc. 111,1199,
Botildem Heveden Anglus vocat) non Gerbae, ut vult D § 3Krantzius Uaniaj, lib. vn, c. 13 Paulus /Emil.
; ;

Bzovius ex yEmilio Canuti 6 (non Caini apud Nau- lib. xvi,ex quibus facilius conjicies deliria Jacobi
clerum), cui successit Waldemars I, Daniae regis Meyeri Annal. Fland., lib. vi, anno Domini 1184 et
sorori, nonfiliae regis Bungariae, ut vuli Beloius, in Naucleri somniumcircaEngebergam.dumqueunum
Domanii Francici unione, qua dimissapost obilum eumdem ducem Bohemiae el Meraniae constituit,
Elizabethae, sive Alisiae Balduini IV, comitis Hanno- cum apud JoannemDubraviumHislor.Bohem. scri-
niae filiac, Philippus Agustuscolore affinitatis quae- ptorem eidem regno aliquem Bertholdum nomine
sito, utin c Porro dedivort. Agnetem (non Mariam, imperem eidem regno aliquem Berholdum nomine
ut vult idem Beloius loco supra citato) Bertoldi IV lmperasse nusquam reperim.
Meraniee (non Bohemorum ut apud Guaguinum,) (30) Vide supra lib. x, epist. 176 lib. xi, cpist, ;

ducis filiam (non marchionis, ut apud Surium in 180, 181, 182, 183.
Vita S. fledwigis 15 Octob ) superinduxit. Qua de (31) Puqnx molestia in divortio, de quo Photii
causaooncilium Divioneconvocatum ad reformatio- c
Nomocanon tit. 12, 4 W. GG. Isiriori diffarreatio,
nem con.jugii, cui praeeratPelrus Capuensis apo;to- dissolutio inter virum et uxorem, Scholiastes Lyco-
Hcae sedislegatus, itaut prius matrimonium copu- phoris in verbo icapaevoxtdvov, 'Aoajjta? y.a-zi "Hpa?
,
latum fuerit. Quibus peractis Agnes diem suum Ttpo7-caY(J'a. AicoT:E[i'ii|JiEvo; Tr v ivd>, xa! ETC'.Y''ilJta ^ T ;
t V
obiit, NauclerusGen.IV, 1183(seddicendum 1198); NstfJXrjv.
259 INNOCBNTII III PP. REGESTORDM LIB. XUI. 260

virilem, ab ipsius constanlia non recedas, ut quasi A ctionem tuam circa spiritualia multipliciter juxta
de proprio fato couquesta, illudtibigemasaccidcre suae voluntatisarbitriumimpedivit, et possessiones

quod multis indignioribus non videris evenire. Cum et nemora tua in grave praejudicium Ebora:ensi8
enim sinc adversario virtus marccat, quae quanta Ecclesiae distrahi faciens, in plurimis aliis tibi et
sit, autquid valeat, tuncapparet cum illam patien- tuis ir.juriosus exstitit admodum et molestus. Cum
tia manifestat, in exaggeralionem doloris nequa- igitur tantam Dei et Ecclesiae suoe injuriam, non
quana est pervertcndum quod verius potest ad con- tantum propter dispendium temporalium quantum
solationis materiam impulari., Pater quippe ccelestis propter periculum animarum, nequemus conni-
carnalium more p:-.rentuni,n<)u educentium filios in ventibus oculis pertransire, qui, si necessitas id
deliciis, quos intendunt ad virtutem componere, tc exposcerct, pro tucnda ecclesiastica libcrtale non
per haec voluit eiperiri, et sibi, non tanquam deli- dubitareicus exponere nosmetipsos, licet super hoc
catam, sed sicut elertam filiam praeparare. Qua de venerabilibusfratribusnostrisIleliensi,\Vigornien-
re periculnsius rcputansquod in reprobis alitur au- si, et Herefordensi, et postmodum Londonie:
dacia per liccntiam quam quod virtus perdiscipli- Roffensi episcopis, et dilecto filio decano Lincolnien-

nam proficit inelcctis.patientiam tuam ferashumi- 8i litteras noslras duxerimu» destinandas, nihilo-
liter exerceri, et quia patientibus palienter passio t> tninue tamen fraternitati tuae per apostolica scripta
non est pati, sic 3?quanim.ter sustincas universa mandamusquatenus regrm eumdem moneri facias
quod ille in cujus manu cor regis (32) est, et quo- elticaciter et prudenter induci ut suae saluticonsu-
cunque voluerit vertet illud, humilitatis tuaimerito lens el honori, tam tibi i^uam Ecclesiis et aliis ad
provocatus, non solum aJversitatis causa submota, te spectantibus ablata restitualunivcrsa,ct dedom-
conciliando tibi animum viri tui, tuam rcmuneret nisetinjuriisirrogatissatisfaciatcompetenter.Alio-
patientiam, verum etiam gratia sui (Spiritus), qui quin pi.cdictis non ubstantibus, pcr quas
litlcris

verus spmsusesl lidelium animarum, cxspectatio- nondum negotio ipso processum,

cxstitit plene in

nis tuae angustiam rccompcnsct, sccura de nobis tu propter hoc oflicii tui debitum in Eboracensi
quod in quibcs oportuerit et decuerit, ncquaquam provincia exsequaris, quod per appcllationis objec-
tibi suffragium favoris apostolici subtrahemus. tum nolumus impediri.
Datum, ul in alia per totum. Datum Laterani,n Non. Maii, anno tertiodecimo .

LXVII. LXVIIL
EBORACENSl AnCHIEPISCOPO. EPISCOPO, ET ABBATI SANCTI J0ANN1S IN VINEIS
De negotio Eboracensi. ET DECANO SUESSIONF.NSl.
(Laterani, ii Non. Maii.) Eis commititur causa prxbendx Ctisletensis.
(33)DomusDominicomedit nos tunc zelus et igne (Laterani, vm Kal. Maii.^
succendimur vehrmenter qnem Filius hominis
illo Dileclus filius Bartholoma;us canonicus Casletcn-
miltens in terris voluit nt arderet cum hi contra sis in nostra proposuit praesentia constitutus quod

ecclcsiastieam libertatem iueurgunt qui, si se reco- cumpraepositusCasletensisMorinensisdicecesis, qui

Pomino suscppisse ad male-
lerent, ut debcrent, a filiis, nepolibus et cognatis Ecclesiae snae conferre
factorum vindictim gladii potestatem, illam dube- praebendam quasi jure haereditarioconsuevit, prav
rent pro viribus defcnsare, ut passeres spirituales bendam... filii sui defuncti a sua nolenscognatione
videliect niditirarent in eos velut in cedros Libani disjungi, eam... nato... Gliae suae tunr laotenti do-
plantatos a Dominn, et turtur nidum ubisuos pullos disset, nos venerabili fratri nostro Silvanectensi
repnneret inveniret. Sane gravisex parte tua nohis episcopo et conjudicibus suis dedimus in mandatis
est oblata querelaquod, cum Joannes rcx Angliaeab ut prcbendam eamdem, utpote de jure vacantem,
ccclesiisetdomibuseleemosynariisEboracensis pro- Ad quorum
apostolica sibi aucloritate conferrent.
vinciaeterliamdecimam disposuisset recipere.tu id impendicndum processunidictuspraipositus etqui-
praesenticns, pro ecclesiastica libertate tuenda se- dara decanonicis ipsi aniino et parentela conjuncti,
dem apostolicam appellasti, tc ac tua et universos frustratorienostramaudientiam appellantes, appel
!__ .!..:.«. IS ln« !/.. Ar.- Ainippnm .-*-*-«-. ../..
clcricos nostrae proteclioni >--. nv»nr\f.
_• «....•-.-- ..-....-..--.-.. •...-.>....
1
ejusdem provinciae sup lationem eiuis^am persequi non curarunt, -i
e\ .

ponens. Verumrex ipseapropositoquod praeconce- quod uuus eorum, R. videlicet pucri dicti pater,
perat non rcccdens, non solum de duuianio tuoela tandoui aci prieaentiam iiu_.tr.-iu accedens, ooram
te tenentibus, sed etiam a religiosis et plerisque bonae memoriae Matthoeo Sancti Theodori diacono
clericis Eboracenais pruvinciae tertiam decimam cardinali, a nobis sibi auditorc conccso, ad hoc se
proveutuum eorumdem extorsit contra ecclesiasti- asseruil non venissu. Quaro dicto prasposito et ca-
cam libertatem. Cumquetu, non pra-va-
heec ferre pitulo Casletensi per scriptn nostra mnnduvinius
lens, reccssissesde parlibus Anglicanis, ad nostrum ii t eidem proescriptam pra?bendam sine dilficuttatc-

praesentiam accessurus, idcm rcx te ac tuos tempo- coufcrrent, dilcctos filios abbatcm S.incti Ai
ralibus mobilibus et immobilibus spolians,jurisdi- ti Cameraccnsis et colle^as ipsius cxscculures

(32) Cor rcgis, eisdem verbis alloquitur Joanncs (33) Vide lib. II, epist. 87, et Matth. Paris, ad
papa IIJustinianum imperatorem in I. inter c. De an. 1207.
summa Triiui.
261 P0NTIFICATU8 ANNO XIII, CHRISTI 1210. 262
sibi nihilominus concedentes. In quoruin prav A. Datum Laterani.vm Kal.Maii.anno teilio deciino.
scntia pars adversa cornparans , litteras quas LXIX.
dam cxhibuit continentea quod pra;benduin pra>po- FRATRIBUS MONASTERII 0N]E\'SIS.
sito confirmaveramus eamdem, sicut ipsam ju^le Confirmatur coneorriia facta inter episcopum Ilttr-
ac pacifice possidebat; pcr quas ipsum ab in- gens. el monasterium Uniense.

tentione sua excludere nilebatur. Verum judices (Laterani, Nonis Maii.)

attendentes confinmtionem hujusmodi non valcre, Hisnos convenit robur apostolicum impertiri
(34)
cum pra;bendani illam praepositus possidere non quse semelincontentionemdeducta.judiciosuntvel
posset, et procedentes in nostri exsecutione man- concordia terminata ne sopitaj qua?.rimonioB revi-
corporalem possessionem pnebendas ipsum
dali, in viseant,et relabantur iterum in recidivae scrupulum
inducere curaverunt propter quod pars adversa
: quKstionis. Sanecumolim inter Er-clesium vestram
vocem ad nos appellalionis iterato emisit, quam, et bonae memoria? Victorem Burgensem episcopum
sicut et primam, persequi non curavit. Cuuique oc- super tertiis decimarum qua?stio suborta fuisset,
casione illius possessionem ipsius csnonici per an- tandem inter eos hujusmodi compositio intercessit
numetamplius multipliciter perturbasset, idem ad quod videlicet memoratus episcopus de suorum
abbatem SanctiNicasiiRemensis et conjudices suos canonicorumassensu concessitetconfirmavitJoanni
nostras liltoras impctravit.Qui txcapituli relatione tunc Oniensi abbali ejusque catholicis successori-
comperto quodsibipericulosum existeret inecclesia bus in perpetuum tertias decimarum in omnibus
residere, ipsi fecerunt securitatem preestari flrma- ecclesiis suisquas idem abbas eo ternpore posside-
tam praasiitojuramenio. Qua recepta, cum crederet bat, nec non decimas quas usque tunc in villis de
se securum, praepositus et complices ejus in fra- Arcnis, Sant. Tamaio, Terminon, Ventretea, Solas
trem ipsius in ecclesia coram altari astantem in die etPelluegas recipere consueverat episcopus me-
Coena; Domini manus sacrilegas injecerunt, et tu- moratus. Praefatus vero abbas, cum capituli sui
multu exorto.auxilio canonieorum etpresbyterorum consensu, pranominato episcopo et successoribus
astantium vix manus ipsorum effugere potuerunt. ejus villam Ribillam cum omnibus pertinentiis suis
Ca?terum cum coram dicto abbate Sancti Nicasii concessit perpetuo possidendam.Cum autem nuper
suisque collegis super hoc persequeretur jus suum, venerabilis frater noster Gar. Burgensis episcopus
idem praepositus ad abbatem deBergis etconjudices etLupus procurator vester, inler alias quajstiones
suos, nulla de ipso vel negotio memorato habita utrinque propositas coram nobis, coepissent super
mentione, nostras litteras impetravit. Quos idem prasfatis decimarum terliis litigare, tandem compo-
canonicus habcns certa ratione suspectos, utpote sitionem prosfatam memoratus episcopus recogno-
quorum unus prasposito erat affinis, et alter in ea- " vit, eamdem se velle servare proponens. Nos igitur

demcausaipsius exstiterat advocatus, eumque ad vestris precibus inclinati, compositionem jam di-
loca suspecta vocantes frequenter, praacipitabant ctam, sicut pie ac provide facta est et ab utraquo
sententiam excommunieationis in eum per contu- parte sponte recepta ad exemplar bonaj memoria;
maciam non absentem, et praedictum propositum Alexandri papae prasdecessoris
nostri auctoritate
a prajfatis judicibus excommunicatum pro eo justi- apostolica confirmamus et prsesentis scripti patro-
tia exigente absolverant, licet standi mandatis eo- cinio communimus. Nulli ergo omnino hominum
rum cautionem juratoriam praestitissset,et nolebant liceathanc paginam nostrae connrmationis etc. Si
supersedere negotio ad mandatum ipsorum, cum quis autem,etc. ,usgue incursurum.
super hoc nullam jurisdictionem habebant, ad no- Datum Laterani, Nonis Maii, pontificatus nostri
stram duxit audienliam appellandum. Quocirca di- anno tertio decimo.
scretioni vestraa per apostolica scripta praacipiendo LXX.
mandamus quatenus si est ita, revocato in irritum EPISCOPO ZAMORENSI, ET MAURICIO ARCHIDHCONO TO-
quidquid occasione litterarum illarum, quaiper ve- LETANO, ET MAGISTRO MICHAELl CANONICO SEGO-
ritatem tacitam fuerantimpetratas, ab eisdem judi- BIENSI.
cibus in ejus prajudicium inveneritis attentatum, D De recipiendis testibus super prsscriplione.

memoratum canonicum faciatisejusdem pra?benda3 (Laterani, Nonis Maii.)

auctoritate nostra pacifica possessione gaudere, ac (35) Cum Lupus
procurator monasterii Oniensis
de damnis et injuriis irrogatis eidem satisfactio- proposuisset inter alia coram nobis ad illud in suis
nem debitam exhiberi, tam praafatum praspositum Ecclesiisrationecujusdamtransactiouisinteripsum
quam contradictores quoslibet per censuram ec et bonas memorias Victorem Burgensem episcopum

clesiasticam sublato appellationis obstacub com- olim initcB parochiale jus integre pertinere, ac
pescentes.Non obstantibus aliquibus litteris qua? de venerabilis frater noster Burgensis episcopus, suc-
his omnibus non mentionem, et in quibus
faciant cessor ipsius, in eisdem quaadam sibi jura paro-
non contineatur insertum quod de nostra certa chialia vindicaret, nos eamdem causam sentenliae
scientia cmanarint. Testes autem, etc. Quod si non curavimus calculo terminare, prout in aliis litteris
omnes, etc, tu, frater episcope.etc. ad vos directis plcnius continetur. Sed cum lata

(34) Vide aupra epist. 58, 59, et infra epist. 70. (35) Vide supraepist. 69.
863 INNOCENTII III PP. REGBSTOBUM LIB. XIII. 264

sententia, procurator ipse ad probandum pnescri- A. ut per regularem electionem (38) sibi praeficiant
ptionem super quibusdam articulis luisset a nobis personam idoneam (39; in rectricem. Quod si non
per beneficium integrum admissus,
restitutionis omnes, etc, tu, fraler episcope, etc.
integrum
cccpit nobis humiliter supplicare ut perin Datum Laterani v Nonas Maii,pontiticatu3 nostri
restitulionis auxilium eum ad probandum admittere anno tertio decimo.
dignaremur quod Iiurgensis Ecclesia ratum habuit L.WII.
et consensit ut Oniense monasteriutn in omnibus HERVEO TRECENSi EPISCOPO.
ccclesiis quas tunc temporis possidebat, jus paro- Oe quodam prxbenda Trecetui.
chiale in intcgrum obtineret, sicut per quamdam (Romae, Kal. Maii.)
transactionemasserebatsibi fuisseconcessum. Quo- (40) Dilecto filio nostro Petro tituli Sanctae Puden-
circa discretioni veotrae per apostolica scripta man- tianae presbyterocardinale dilectisliliisR.de Avalon
damus quatenus recipiatis testes quos utralibet cellarario Senonensi et et R. de Noa clerico procu-
parssuperpraedicto ratihabitionis consensu duxerit idem cellararius nro-
ratori tuo auditore concesso,

produceodos.et depositioneseorum superjam dicto posuit coram eo quod cum bons memoria; Guillel-
recipientes articulo, quas per vos nulli peuitus vo mus Remensis archiepiscopus, lunc apostolicae
lumus revelari, penes vos reservetis fideliterconsi n sedis legatus, ad Trecensem accessissetEcclesiam,

gnatas, donec negutio super cseteris ventilato, de in qua G. nepoti suo praebendam concedere inten-

ipsius processu per vos redditi fuerimus certiores, debat, cum nulla penitus vacaret ibidem, dictus
et pernostraeresponsionisoraculum qualiter in ipso cellararius,non tam eiquaronobis etiam cupiens in

procedendum sit declaretur; cumnon hoc ipso quod hac parte placere, praebendam quam in ipsa obti-
testes super dicto capitulo taliter recipi volumus neoat Ecclesia in ejus manibus resignavit. Qui li-
ad cautelam intendamus adhuc in integrum resli- beralitatiejusvolens postmodum gratavicissitudine
tutionis auxiliuni monasterio indulgere. Volumus respondere, de capituli Trecensi assensu, praesente
etiam et mandamus quod si causam eamdem ad quoque vencrabili fratre nostro Senonensi archi-
nostium remiseritis exumen inctructam, attestatio- episcopo, tam praefutum nepotemsuum quam etiam
nes hujusmodi simul ad nos cum aliis remittatis. cellararium in canonicos Trecenses instituit ; et

Quod si non omnes, etc, duo vestrum, elc. ambobus idem capitulum stallum inchoro locum et

Datum Laterani, Nonis Maii, pontificatus nostri in capitulo assignavit. Quibus idem Remensis ar-
anno tertio decimo. chiepiscopus fructus supradictae praebendae tandiu
LXXI. dividendos communiter assignavit donec praefatus
AUREL1ANEN>1 EPISCOPO (36), ET ELEEMOSYN.E CI- G. intcgrum esset praebemiale stipendium assecu-
STERCIENSIS ET BON.EVALLIS ABBAT1BUS. " tus, in eos qui contravenire praesumcrent excom •

De electione abbalissie S. Aviii. municalionis scntontia promulgata; quorum re-

(Laterani, v Xo&as Maii.) ceptionem generalis procurator bonae memoriae
Cum post alia cirM qu» super corrcctione mo- praedecessoris tuiin Constantinopolitanis partibus
nasterii Sancti Aviti de mandato nostro provide tunc agentis postmodum approbavit. Unde dictus
processistis, abbatiseam ejusdem loci, prout erat ccllararius in eadem ecclesia lcctiones el evanue-
exigcnte justitia faciendum, ab administratione lium in hebdomada sua postea legissedignoscitur,
suspcnsam excommunicationis quoque vinculo cu- et lam deeani quam episcopi cleclioni et aliorum

ravcritisinnodare.ad depositionein ipsius, quamvis Legotiorum tractatibus sicut canonicus Trecensis

expedire plurimum videretis, propter appellatio- interfuit, ctdomum quamdam per capitulummemo-
nem (37) ab ipsa dicitur interposita, sine
quae ratumobtinuitquaenon nisi canonico consueverat
connivenlia nostra.sicutaccepimus, procedere du- assignari. Tu quoque cum ad eamdem aooeeaieli
bitastis. Quia igitur iutclleximus abbatissani prae- ecclesiam consccratus,dictum cellararium cum ca-

dictam a monasterio ipso merito amovendum, ea- nonicis aliis ad osculum reccpisti,cum tamen tunc
que ibi praesidente vel residente, slatura praefati temporis nonnisicanonici ad oscuhim admittantur,
mouasterii commcde reformari non posse, discre- J) et
eidem super praedictis lon movisti per biennium
tioni veslraB per apostolica soripla mundamusqua- qu.vstionem. Lnde petiit ut te ab ipsius super hoc
tenus eidem ab ipso prorsus amotae, juxla quod molestatione indel its ooiupeBcere liignuremur.Ye-
ordini el statui suo congruit aucloritate nostra rum dictus R procurator tuus proposuitex adverso
sublulo uppellationis ubstaculo provideri alibi fa- quod cu.tiidem cellararius praebcndan; suam in
cientes, injuugatis sororibus monastcrii supradicti praefati Remensis archiepiscopi manibus r<;signas-

(36) Aurc (lajiensi suffraganeo arrhiepiscopi Seno- (38) EUctionem, cui succedit regia nominati" ex
nensis, de quo inlra. pacto Concordatorum.
(37) Appellationis interpositae ad sedem apostoli- (30) Ptnanam idoneam. Idem statuitur ob elecli
oam, quae in civilibus suspendit, ita ut quae post incapacitatem c. Priutquatn 28, dielinot, et i'i o, lr«
r
appellatioiiL-in lacta non vuleaut, c. Considcravimus chiihuc.onum, dist. 8. >, lnrte quia corruptu, qu
de elect. Sed io hac parte appellatione nondum ter- abbatiesaoo non promovenda c Juvenculiu 20 . ,

mmata, rescribit bummus pontifeX provideri. i|. 1 et decisiuiii i, oa| Tolos. q, 295,
.

(40)Cap. Dilecto, l)c praebend.

 ;

265 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHBI8TI (210. 20«

set, ipse de medietate illius nepotem suum (41), et A canonicosTrecensesadmiseras, vel quod aliquanto
de medietate alia diotum cellararium investivit tempore super hoc negotio siluisti, cum tunc tem-
quam adhuc detinere praesumit in tuum praejudi- poris ecclesiae tuae consuetudines, et quae in ea mi-
cium et gravamen, non permittens te libere de ipsa nus legitime facta fuerant, ignorares. Ad haec autem
disponere, prout ad te dignoscitur pertinore. Et cellararius sic respondit, quod cum idem archiepi-
licetad dilectos filios deoanum et magistrosG. Cor- 6Copus in Trecensi capitulo suae legationis litteras
nutum Parisiensem etS.Remensemcanonicossuper legi fecerit. et legatus eo tempore ab omnibus ha-
hoc nostrae fuerint litterae impetratae, cellararius beretur, an legatus in illaprovincia fuerit, non
demum ad nos frustratorie appellavit, utteposset debebat ulierius in dubium revocari maxime ; wm
gravare laboribus et expensis.ldem quoquepropo- tu in praedictis litteris, quas obtinueras contra eum,
suit procurator quod cum in Trecensi ecclesia in- memoratumarchiepiscopumlegatum duxerisnomi-
stitutus olim fuerit certuscanonicorum numeruset nandum. Adjecit insuper, quod licile quis ad spiri-
capituli jurameuto firmatus, supradictus archiepi- tualem fraternitatem eligi potestin canonicumetin
scopus. qui etsi legatus fuisset in Theutonia, in fratrem, nulla etiam praebenda vacante (42), argu-
Senononsi tamen provincia eidem non fuitolficium mentum ad hoc cujusdam epistolae decretalis in-
legationis injunctum, institutionem hujusmodi fa- „ ducens, in qua legiturquod cum T. clericus, nulla
cere non potuit ut legatus quinimo, et si legatus
; n Lingonensi ecclesia praebenda vacante, ab epi-
in eadem provincia exstitisset, ad unicum tamen scopo etcanonicis Lingonensibus supradicti archi-
spirituale jus, quod vacabat ibidem, duos insimul episcopijudicis delegatianobisinterveniente aucto-
canoniroB instituere sibi non licuit contra canoni- ritate in canonicum receptus fuisaet et fratrem, ita
cas sanctiones. Nam si duo unicam praebendam ba- quod nullius praebendae fructus perciperet nisi loco
berent, id esset contra Turonense concilium, quod proximo vacaturae, nos attendentes quod dictum T.
praebendarum inhibet sectionem. Si vero duobus in in canonicum et frstrem recipi non occurrebat ca-
canonicos et fratres receptis, uni tantummodoprae- nonicis institutis et vacaturam exspectare praeben-
benda daretur sub exspectatione, alius contra Late- dam Laleranensi concilionon esset dubiumobviare,
ranense concilium remaneret. Praeterea, licet in illicito reprobato, quod licitum erat duximus appro-

Ecclesia in qua non est certus numerus praebenda- bandum. Unde cum videretur indignum ut is qui
rum, nulla etiam praebenda vacante, in canonicum receptus erat in canonicum et in fratrem, praeben-
quis possitassumi, cum intelligaturadquoddamjus dae beneficio fraudaretur, episcopo et canonicis
eligi quod ex electorum assensu de novo creatur, et Lingonensibus dedimus in mandatis ut si res taliter
cum electo in canonicum nascitur, et desinit cum se haberet, eidem T. praebendam, cum se facultas
defuncto, in ecclesia tamen quae determiDatum ha- ^ otferret. assignare curarent. Allegavit insuper quod
betnumerumpraebendarum.unoduntaxat individuo ab apostolica sede frequenter hujusmodi litteraa
jure vacante, quo insimul eligi non possuntad illud, impetrantur, ut in ecclesia, in qua certus est nu-
cum hujusmodi spirituale jus dividi seu communi- merus praebendarum, nulla praebendavacantereci-
cari nequeat inter eos. Quanquam interdurn ii ad piatur quis in canonicum et fratrem, et eidem prae-
qnosspectatelectio.decommuni consensu augmen- benda, cum se facultas obtulerit, conferatur. Item
tare valeant numerum praebendarum, quoddam jus Turonense concilium sectionem inhibeat prae-
licet

spirituale de novo creando nisi forte statutum ali-

; bendarum, nihilominus tamen Romana Ecclesia
quod obviaret, quod esset juramento firmatum, vel recpptionem eorum qui ad dimidias praebendas as-
cui sedis apostolicae confirmatio accessisset, hujus- sumpti suntin canonicosapprobando,nonnunquam
modi clausula prohibitionis adjecta, ut siquidquam sectas praebendas eis praecipit integrari. Sed ad hoc
contra id fieret non valeret. Propter quod institutio- adverso responsum quod etsi Romanus pon-
fuit ex
nem praefatam nullam fuisse dictus asseruit procu- dimidiatam quoad temporalem proventusprae-
tifex
rator, cum praemissum
in Trecensi ecclesia, sicut bendam contra concilium Turonense 511 quandoque i

est, certus praebendarum numerus.quemcapitu-

sit praecipiat integrari cui jus spirituale vacans fuerat
lum vel legatus augmentare minime intendebat.vel D cum debita integritate collatum, pro eo tamen quod
jus aliquod de novo creare, quod ex eo argui pro- ad bujusmodi jus dimidium de facto, cum de jure
ponebat, quia non fuit unus ad vacantem praeben- non valeat, est receptus, id mandare minime con-
dam et alius simpliciter iDstitulus, sed ad praeben- suevit, et ex plenitudine potestatis ad unicum jus
dam unicam supradicto modo vacantem exstiterunt spirituale noo vacans aliquem recipi utilitate vel
ambo recepti. Sed nec Trecense capituium, ad quod necessitate pensata valeat indulgere ; sicut de Au-
praebendarum collatio nullatenus pertinebat, vel gustino in canone invenitur (43), qui novo modo
dictus procurator praedecessoris tui, receptionem provectus et consecratus episcopus, incolumi Va-
hujusmodi approbare potuit, utpote contra canones lerio episcopo ecclesiaeHipponensi accessit in ca-
attentatam. Tibi quoque nequaquam obfuisse dice- thedra, non successit. Et sicut de non vacante prae-
bat quod cellararium praefatum ad osculum inter benda, concessa tamen et coafirmata per Romanum
(41) In quart. Coll. medietate una dictum G. nep. (43) Cap. Non autem, 7, q. i, c. 12.
(42) Cap. Dilectus, De praebendis.

Pathol. CCXVI. 9
267 INNOCENTIl III PP. REGB8TORUM LIB. XIII. 268

pontificem, cuidam clerico in ccclesia L':ng(inensi A cpiscopuni ipsum ab ipeius super hoc, etc, usque
et per exsecutorem ipsius ad eamdem etiam dignaremur. Verum dictus R. procurator ejusdem
non
vacantem receplo, in prseallegata legitur decretali, episcopi proposuit ex adverso quod cum, elc, ut tn

prsfatus tameD arcbiepiscopus.qui etsi lpgatusfuis- alia, usque proesumit in memorati episcopi pnejudi-
setin provincia, absque nostra saltem licentia spe- cium et gravdmen, non permittens cum libere de
ciali contra juris scripti tenorem ad unicum jus ipsa disponere, prout ad se dignoscitur pertinere.

spiritualequod vaeab&l in ecclesia supradicta, in Et licet, etc, usquc frustratorie appellavit, ut epi-
qua certus erat numerus praebendarum, instituerc scopum ipsum posse, etc, usquc vel dictusprocura-
non potuit nepotem el cellararium supradictos,cum tor praedecessoris ipsiusepiscopi receptionero hujus-
hoc non solummodo Turonensi sed eliam Latera- modi, etc , ut in alia, usque attentatam. Ipsi quoque
nensi concilio obviaret ; maxime cum nec novum episcopo nequaquam obfuisse dicebat, etc, in cum-
jus creare intenderet, nec praebendarum numerum dem fcre modum ut in ulia, usque duxerit nominan-
augmentare, quod indecolligitur, quiaresignatione dum. Adjecit insuper, etc, ut in alia per totum, us-
cellararii procurata, eosdem instituit ad unicam ^uesanctiones. Quocirca discretioni vestrae per apo-
praebendam vacantem. Unde nos his et aliis intelle- stolica scripta mandamus quatenus quod estanobis
ctis, cellararium antedictum, quem prafatam prav p sententialiterdiffinitum faciatisappellationeremota
bendam constitit prius libere resignasse.ad restitu- inviolabiliterobservari,cor.tradictorespercensuram
tionem eorum quae ratione supradictae inveslitura; ecclesiasticam compesccntes. Quod i-i omnes, etc.

tenebat deconsiliofratrum nostrorumsententialiter tu, frater episcope, cum eorum altera ea, etc.

duximus condemnandum, ei super prasbenda ipsa Datum, ut in alia per totum.

vel ejus parte silentium imponentes itaquod per ; LXXIV.

hoc supradicto G. nullum prn?judicium generetur, ROFFENSI ET SARESBERIENSI EPISCOPIS (44).

maxime cum res inter alios acia non noceat regula- De dotalitio B. reginx Anglorum.
riter aliis juxla canonicas et legitimas sanctiones. (Dalum Laterani, iv Idus Maii (45.)
Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam Utinam [charissimus in Cbristo filius noster] Jo-
nostrae diffinitionis infringere veleiausu temerario annes (46) [rex] Angliae, nostris acquiescens moni-
contraire. Si quis autem hoc attenlare praesumpse- tiset consiliis, sic regeret semetipsum ut nos, qui

rit, etc, usque iccursurum. de corde puro, conscientia bona, et fide non ficta
Datum Romse apud Sanctum Petrum, Kal. Maii, ejus salutem diligimus et honorem, in ipsum non
pontificatus nostri anno. cogeret ecelesiasticam exercere censuram (47) neo
LXXIII. contra se divinam iracundiam provocarel illis inju-
EPISCOPO, ET ABCHIDIACONO, ET MAGISTRO N. DE
I. rias infercndo quibus impertiri deberet gratiam et
DUACO CANONICO CATALAUNENSl. favorem. Compellimur etenim vel inviti scribere

De eadem re. contra eum, qui tolies nostra monita praeteriit aure
(Datum, ut in alia.) surda, utquerellacharigsimaeinChristofiliae Beren-
Dilecto filio nostro Petro tituli Sanctae Puden- gariae (4S) quondam Anglorum reginae illustris in-

tianae presbytero cardinali dilectis filiis R. de Ava- dicat saepe saepius nostris auribus inculcata ; a cu-

lon cellarario Senonensi et R. de Noa clerico pro- jus clamore nec possucr.us nec debemus avertere
curatori venerabilis fratris nostriTrecensisepiscopi aurcs nostras, qui sumus oranibusinjustitiadebito-
auditore concesso, etc, ut in alia, usque bonae me- res ; illius vicem, licet immeriti, gercntes iu terrie
luoriae praedecessoris supradicli episcopi Trecensis qui hominis personam non accipit, sed cum tran-

Constantinopolitanis partibus, etc, ut in alia, usque quillitate judicans, faeit miscricordiam et judicium
assignari.Bpiscopus quoque,cum ad eamdem acces- omnibusinjuriam patientitiue, ct reddil retributio-

sitecclesiam consecratus, dictum cellararium cum nem snperbis. Saepe namque ipsuin recolimus mo-
canonicis aliis ad osculum dignoscitur recepisse, nuisse ut suae saluti consulcns et honori, eidem
cum tamen, etc, ut in alui, usquc super prsdiotie regina) super dotalitio suo, medietate raobi-

non movit per biennium quasstionem. Unde petiit ut " lium (49) inclytae recordationis regis Richardi fra

(44) Bpiscopit suffraganeisarchiepiscopi Cantua- et c. cx parte De /ide instrument.

riensis in majori LSritannia, cui subditi sunt viginti (47) F.cclesi<r censuram , excommunicationem;
episcopi provinciales. .epernxjiv /'t-i' in codice canonum F.ccl. Afr. c. .00.

(45) Vide lib. ii, epist. 223, 224. V. llincmarum, epist. 9, c. 3ft
(46) Joanncs, fratcr Hioardi primi, et patruus ( Dercngariie, quondam uzoris Richardi prirai,
I8j
Arluri ducisBrilnnniaencpotiscxfratre, qucm jussit quos Qlia ruil Garsiae rcgis Navarrae. Polydorus Vir-
trucidari, ut faciliori viaregium apicetn Bortiretur. gilius, llist. Angl., lib. xiv, in principio, dc qua in
Ouibuspatratis.juilicio Parium Franciae interposilo, dictis capitibus supra citatis, malo Btovius, qui
bellum initum est in rcgno Francia; et Aogus, de Bercngariam Joannis rppi* Anglies UEOrem luisse
quoinc./VoW., dc judtciu, otc.ex parte Deforocom- scribit anno Domini 1228, ^ 10. l^abelbt; siquidem
petenti, ubi legendum auctoritule bon.-c memoriae meminisse debuit ex codeui Virgilio lib. xv, que
Innocentii papae, non Joannis. Illi siquidem Ilono- nuptu Tiiit .loanni.
rius tertius auctor rescripti successit, et primuoi lis Mediclate mobilium. Qusj consuctudo viget
contestata fuit in judicio coram Innocentio III ; in variisGallianprovinciis ex jure munioipali Pari-
dcinde agitata sub Honorio III, in dicto c. ex parto sienaium, Burgundionum et aliarum gentium ; mo-
260 PONTIFICATU8 ANNO XIII, CHRI3TI 1210. 270

tris sui, et quibusdam aliis quae ipsa sil>i compe- A tcntite procr-ssistis.pro eoquod vobis non consistit
tere asserit.satisfaceret competenter. Sed quia nec regem prsafatum menses non direxisse,
infra sex
id curavit.efficere neo coratn judicibus illis quibus juxta nostri mandati tenorem, ad nostram pnesen-
negotium ipsum pluries dignoscimur commisisse, tiam responsalem. Cum igitur a tempore quo sibi
ipsi justitiam exhibuitsuper eis, nos tanilcm ipsi nostras litteras praesentastis novem mensium spa-
dedimus mandatis ut usque ad festum nativitatis
in tium et amplius sit elapsum.nec rex idem ad prae-
beataeMariae proximo tunc venlurum per procura- sentiam nostram propterhoc aliquem direxeril re-
torem idoneum nostro se conspectui praesentaret, sponsalem.procuratore reginas diutius exspectante,
exbibiturus praefatas re^inae vel procuratori ejusdem ac eadem per decenoium et amplius post nos cla-
super praemissis et aliis,si qua forte adversus eum maverit incessanter, fraternitati vestrae per iterata
duceret proponenda, quod ordo posceret rationis. scriptamandamus et districtepraecipimus quatenus
Ipse vero.licet dileotus lilius prior Wigorniensis de humano favore ac timore postpositis,ad publicatio-
mandato venerabilis fratris nostri Wigorniensis(50) nem ejusdem sententise ac observationem ipsius,
episcopi.exhibitis ei litterisnostris.praefaturn termi- juxta priorum continentiam litterarum.sublato cu-
num ex parte nostra sibi peremptorium assignarit, juslibet contradictionis ct appellationis obstaculo
aicut venerabilis frater noster Eliensis (51) et prs- r» procedatis pr«ceptum nostrum taliter impleturi
;

fatus Wigorniensis episcopi,quibus super boc dire- quod plus Deo quam homini deferre probemini, et
ximus scripta nostra, per suas nobis litteras inli- vestra possint indeobedientia merito commendari.
marum, id tamen facere contempsit omnino, pro- Qualiter autem in exsecutione praecepti apostolici
curatore ipsius reginas ad praedictum terminum ad processeritis, tam nobisquam saepefats reginae cu-
sedem apostolicam accedente, ac per quatuormen- retis litteris vestris fideliter intimare. Quodsi non

ses etampliusexspectante.Nos igitur innostrasa- ambo... alter vestrum ea nihilominus exsequatur.

lutis dispendium nulentes ulterius deferre homini Datum Laterani iv Idus Maii, anno tertio de-
contra Deum, ipsum per litteras nostras monuimus cimo.
et exhortati sumus attentius, in virtute Spiritus LXXV.
sanctieidem firmiter injungentes ut usque ad sex EPISCOPO, ET MAGISTRO FLORENTIO ARCHIDIAC0N0 ZA-
mensespostsusoeptionem litterarumnostrarumaut MORENSI, ET ABDARI DE MOREROU ZAMORENSIS DIOE-
praefatae reginae satislaceret congrue de proedictis, CESIS.
aut componeret, si fieri posset, amicabiliter cum Scribitur pro episcopo Porlugalenti.

eadem, vel per sulficienteiu et idoneura responsa- (Datum Laterani, ni Idus Maii.)
lem (52) apostolico se conspectui prasentaret, ex- Graves oppressiones et enormes injurias a
(54)
bibiturus eidem vel ejus procuratori super his et " charissimo in Christo filio nostro illustri rege Por-
adversuseum duceret proponendajuslitise
aliisquae tugalensi venerabili fratri nostro Portugalensi epi-
complementum. Alioquin exlunc civitates, villas, scopo irrogatas nec ipse propter hoc ad sedem apo-
caslra.et maneria (53) quas ad rtotalitium praefatae stolicam coactus confugere quasi nudus praeipsa-
reginae spectare noscuntur, in ipsis litteris suis no- rum multitudine facile nobis potuit viva voce sub
minibus adnotata,licet ex causa supposita sint
alia compendio brevitatis exponere, neque nos vobis
sententiae interdicti, propter hoc tamen pari sen- praesenti pagina recensere. Cum enim super variia
tentia specialiter decrevimus alligata ut in omni- ; gravaminibus quae praefatus rex exercuerat in eum-
bus illis nequaquam interdicti sententia relaxetur, dem, dudum coinpositio inter eos mediautibus de-
donec super boc idem rex satisfecerit competenter. legatis nostris celebrata fuisset, quam idem rex,
Dantes vobis districte nibilominus in praeceptis ut sicut patet ex authentico suo scripto promisit se
buirana grattia el mundano timore postpositis eam- fideliter servaturum, ipse demum super articulis
dem publicaretis sententiam, et faceretis sublato contentis in ea venienscontra ipsam, adversus me-
cujuslibetcontradictionis et appellationis obstaculo moratumepiscopumgravioresinnovavitcalumnias,
auctoritate noslra firmiter observari. Vos autem, et scevioresaugustias instauravit. Indignatus siqui-
licet pridie Idus Julii proximo praeterito, sicut ex D demeipro eoquod illicitis natisui nuptiis interesse
litteris vestrisaccepimus,nostras curaverilis eidem ac eidem transeunti per civitatem processionem
litteras praesentare, ei ipsarum continentiam sibi faceredenegavit.postappellationem adnos interpo-
exposueretis diligenter, et idem nec praefatae reginse sitamdomosquorumdamcanonicorumipsiepiscopo
satisfecerit, nec amicabiliter composuerit cum ea- assistentium fecit dirui, ac eis praebendas et equita-
dem, nondum tamen ad publicationem ipsiussen- turas auferri, seras portarum ecclesiaB violari, ex-

bilia autem nomine Massarytici continentur lib.iv, ex parle Deprivileg.

c. I6Gonstitut. Venet. (53) Maneria, cum hic agatur de virtute compre-
(50) Wirgoniensis suffraganei archiepiscopi Can-
, hensiva, late favorabiliter debemus verba inter-
tuariensis, de quo in c. Innoluit de elect. pretari. Itaque non hic accipiemus manerium pro
(51) Heliensis, qui et suffraganeus ejusdem ar- illa parte domus, quae habitatur ab ipso patrefami-
cbiepiscopi. lias, sed pro universa atdificiorum mole.
(52) /tesponsatem.procuratorem in litem ad actio- (54) Vide supra epist. 57.
nem factum. L. Sed elsi de pactis, c. Cum olim, c.
271 INNOCHNTU III PP. REGBSTORUM LIB. XIII. 272

communicatos in ecclesiam intromitti, defunclo- A impleatis quod Deum videamini potius quam homi-
rum in interdicto corpora sepeliri,et eumdem epi- nem revereri ; nec, si aliter ageretis, negligentiara

scopum ac decanum aliosque tribulationis suae con- vestram cum exactissima poena requirere cogere-
socios in episcopali domo quinque pene mensibus mur. Volumus insuper el praecipirnus ut circa om-
per portarium suum
burgenses Portulagensessic
et nia quae proemissa sunt, tam super prineipalibus
atrociter obsideri ut non solum facultatem exeundi quam super incidentibus, appellatione postposita
de ipsa, verum etiam superVeniente infirmilate ad procedatis.Quod si non omnes. tu, . . frater epi-

confitendum et adorandum sacerdotis et crucis scope, cum eorum altero, etc.

copiam nequiverit obtinere, donec multis dehone- Datum Laterani, m Idus Maii, anno tertio de-

status opprobriis, et magnis periculis circumse- cimo.

ptus, inter hac omnia canonicis et portionariis LXXVI.
Portulagensis ecclesiae post interdictum in appella-
PORTUGALENSI EPISCOPO.
tioni9 nostra» contempturn adcumulum dolorissui
De eadem re.
divina solemniter celebrantibus, compulsus est
nuntiis regis dicere quod se illius exponeret volun- (Laterani, iii Inus Maii.)

tati.Qui sicdemum a custodialiberatus,inteliigens TJ Justis petentium desideriis dignum est nos faci-
quod rex eum ad compositionem iniquam et ap-
lem praebere assensum,et vola quae a rationis tra-
pellationum renuntiationem intenderet coarctare, mite non discordanteffectu prosequente complere.
nocturnae fugae pra:sidio, recursurus ad nos, regni Eapropter, venerabilis frater,tuis justis postulatio-
sibi praeclusos exitus vix evasit. Praefalus autem nibus grato concurrentes assensu, compositionem
portarius bona episcopatus invadens et in suos ac inter te accharissimum in Christo filium nostrum
regios usus expenden? , hominem quem dictus epi- illustremregemPortulaeensem superarticuliscom-
scopus ad necessaria sibi deferenda Iransmiserat prehensis in ipsa mediantibus venerabili fratre no-
carceravit. Cum igitur hcec et alia qu*o conlra sae- stro Zamorensi episcopo et collepis ipsius delegatis
pe fatum episcopum et ecclesiam, imo Deum, per ut nobis provide celebratam et ab utraque parte
eumdem regem enormiter attentata dicuntur, ex sponte receptam,sieut in authenticoscripto plenius
injuncto nobis apostolatus officio corrigere tenea continetnr, aurtoritate spostnlica coufirmamus et
mur.discretioni vestrae per aposlolica scripta man- praesentis seripti patrocinio communimus,cujus te-
damus et districte praecipimus quatenus ipsum ad
noresttalis: Sancius Pei gratia Portulajrensis rex
restitutionem ablatorum et satisfactionem injuria- M. eadem Zamorensi episcopo et magistro P. Lc-
rum super hiset aliis tam debitam quam plenariam q gionensi et I. Zamorensi decanis salutem et since-
episcopo, decano et aliis pjus sociis impendendam, ram dilectionem. A memoria vestra non credimus
necnon etiam observandam compositionem prasdi- cxcidisse quod super npgotio quod inler me et Por-
ctam monere prudenter et efficaciter inducere pro- tugalpn?emepiscopumvertitur,inbuncmodummihi
curetis. Qui si forsan infra tempus quod ei duxeri- litterasdeslinastis.Illuslrissimoac venerabilidomi-
tis prafigendum id non curaverit adimplere.extune no Sancio Dei gratia Portulagensi regi M.eadem Za-
eidem ingressum ecclesias ac universa interdicatis morensis episcopus et magister P. Legionensis et
ecclesiastica sacramenta, prohibenles in locis ad IZamGrensis decani salutem et promptum devo-
quae ipse devenerit.en prssente divina officia cele- tionis famulatum. Notum facimus excellentiae ves-
brari. Et si nec sie. duritia sua polerit cmulliri, trae quod nos, mediantibus procuratoribus veslris,

per litteras vestras hoc uobis intimare curetis; ut Portugalensem episcopum ad talem induximus
si morbum, quod absit contigerit aggravari ad
!
compositionis modum, inspecto prius diligenter
curationemipsiusgraviori medicina,quemadmodum summi pontificis rescriptn.ut vos prius ipsum epi-
expedieril,insistamus. Diclum autem portarium et scopum et suos in plenitudine gratiee vestrae bona
M. Martini ac G.servientes ipsius,nocnon.[. Allium, fide recipiatis, super quo ei tam apertas lilleras

P. Fundum. Tirou omnes alios quos constiterit

et ~ qnam alias similes judicibus transmittatis, et epi
praefatum episcopum ac decanum et ejus sociosin scopatum suum cum debita intepritate eidem ct pa-
clusos indomo sua temere tenuisse, cum et idem trimonium suum cum inde ablatis restituatis ; de
portarius quemdam ejusdem episcopi subdiaconum causis religiosorum et quorumcunque elericorum
vinctum catena ferrea tenuissc dicatur.tandiu de- episcopatus sui vos non intromittetis pcr vos vel
nuntietis excommunicatinni subjpctosetab omnibus ppr homines vestroo, nisi requisitis ab eo, et ab
faciatis tanquam excommunicatos arctius evitari omni ipsoruin gravamine deinceps desistetis ct ;

donec passis injuriam satisfecerint compctenler et si causam vel 'jue.rimoniom adversus Bliqnem de
cum vestrarum lestimonio litterarum ad sedem ac- praedictis habueritis, non per vos.sed per cum,ju-
cesserint apostolicamabsolvendi ;sententiam ipsam stitiamconsequemini; siautemadversusepiscopum
singulis diebus Dominicis ac festivis, pulsutis cam- veladversus suos per arcbiepiscopum vel persum-
panis.et candelis accensis, per totam Portugalen- mum pontificcm tantum, si ad eum appellatum
sem dioecesim lacientes solemnitcr innovari, solli- fuerit, vobis, nisi cum co aliter convenerilis, satis-
cile providendo ut praeceptum apostolicum laliter faciet ; et vobis non recipientibus in protectione
273 P0NTIFICATU8 ANNO XIII, CHRI8TI 1210. 274

vestra contra eutn aliquem de suis subditis, nec in A LXXVII.

aliquo amodo cum gravantibus, ncc impedien- DURANDO DE OSCA, ET WILLELMO DE S. ANTONINO,
tibus, omnia quae ad eum et ad oflirium ejus et ad EORUMQOE FRATRIBUS 1N FIDE CATHOLICA PEnMANEN-
jus ecclesise suas pertinent habeat, libere exerceat TIBUS.
etquiete. Statuimus prastereacum praafatoepiscopo De negolio Durandi de Osca et sociorum.
ut vos ei, cum ad excellentiam vestram destinave- (Laterani, m Idus Maii.)
rit, equitaturas suas et supeilectilia et alia qua: in 155) Cum a nobis petitur quod justum est et ho-
civitate Portugalensi et ejus patrimonio inventa nestum, tam vigor sequilatis quam ordo exigit ra-
fuerint ad ipsum et ad suos pertineutia restitui, et tionis ut id per sollicitudinem officii nostri ad debi-
P. Roderici militem absolvi facietis. De his vero tura perducatur effectum. Eapropter, dilecti in do-
quae ad praesens inveniri non polerunt, quae ad mino filii, vestris justis postulationibus grato con-

ipsum vel ad suos speutare noscuntur, sic dispo- currentes assensu, auctoritate praesentium inhibe-
suimus ul a die quavos viderit, vel vobis inno-
; mus ut nullus vobis qualibet violentia vel subre-
tuerit pernuntium ejusipsum Portugalensem civi- ptionis astutia in praepositum prasferatur, nisi quam
tatem intrasse, quando et ipse debet pro se el pro vos cum consilio dioecesani episcopi, virura quidem
judicibus episcopatum ab interdicto absolvere, us- y, idoneum, in fide recta, sana doctrina, et honesta
que ad duos menses ipsi episcopo et suisplenariam conversationeprobatum, duxeritiseligendum. Nulli
restitutionem, nam jurasic postulant, facietis. De ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostrae
satisfactione vero sibi exhibendacelsitudinis vestrae inbibitionis infringere vel ei, etc, usque incursu-
discretioni committet, si circa restitutionem sibi rurn.
faciendam et alia quae diximus vos promptum inve- Datum Laterani, m Maii, pontificatus no-
nerit et benignum ; ut vestra honestate ac sua pen- stri anno tertio decimo.
sata, et Dei timore prae oculis habito, quomodo LXXVIII.
satisfaciendum videritis satisfaclionem exhibere ARCHIEPISCOPO ET SUFFRAGANEIS TERRACONENSIS
curetis. Et si praedicta, quae pro bono pacis et ho- ECCLESI.E.
nestate regia tractavimus, majestati vestrs pla- De eadem re
cuerint, per litteras vestras aperUs nobis et per (Laterani, iv Idus Maii.)
aliasdomino Portugalensi voluntatem vestram inti- Cum inaestimabile pretium sanguinis Jesu Christi
mareomnino non postponalis. Si autem placuerint, teneamur in animabus redemptis exinjuncto nobis
et aliquod de praernissis per vos, quod non credi- apostolatus officio custodire, non solum veraciter
mus, omissum fuerit, apostolici rescripti coerlio, pcenitentibus clementer impendere veniam nos
circa ea quae defectum patientur, in suo statu apud C oportet, verum etiam pertinaciter delinquentes in-
nos interim perdurabit; ita ut medio tempore nec stanter ad pcenitentiam provocare ne si vel his ;

vobis nec ipsi liceat super causa quae inter vos et paternam consuetudinem, vel illis sollicitudinem
ipsumvertituradappellationisdiffugiumconvolare. subtraxerimus pastoralem, tot videamur ejusdem
Addidimus etiam praeterea, ut fabricam ipsius ec- pretii redemptioni subtrahere quot in salvatione
clesiae cumomnibus pertinentiis suis ecclesiaslibere ipsius nostra potuissemus vigilantia conservare.
enim ecclesia debet de ipsafabrica
relinquatis. Ipsa Quapropter venientesdudum ad apostolicam sedem
disponere prout viderit expedire. Vestram igitur Durandum deOscaet Guillelmum de
dilectos filios
discretionem indubitanter certifico quod omnes sancto Antonino Joannem de Narbona et Ermen-
praedictos articulos compositionis inter rne et Por- gaudum etBernardum Bitterrenses et Raymundum
tugalensem episcopum factae admitto gratanter et de Sancto Paulo et Ebrinum ac socios eorum pa-
approbo, et promitto flrmiter me in omnibus et per terna benignitate suscepimus, et ea quaa nobistam
omnia sine dubio fideliter servaturum. Si vero, pro se quam pro fratribus suis exponere curave-
quod Deus avertat a die qua ipse intraverit super
! runtpleno concepimus intellectu. Ex hisergo quae
his quae inventa non fuerint in episcopatu contentio nobis de articulis sacramentis Ecclesiae di-
fidei et

aliqua de restitutione facienda emerserit, concedo n ligenter examinati dixerunt cognovimus eos fidem
ei securitatem bona fide et hominibus atquerebus sapere orthodoxam e.t catholicam astruere verita-
ejus eundi et redeundi ad vos, quoties voluerit, pro tem. Ad majorem tamen expressionem, appositig
sua justitia super restitutione illorum quae defue- evangeliis, etscripto confessionis eorum imposito
rint consequenda. Nulli ergo omnino hominum li- superilla.recepimus abeishujusmodijuramentum.
ceat hanc paginam nostrae confirmationis infrin- Ergo, inquit, Durandus de Osca, etc, ut supra, lib.

gere,vel eiausu temerario contraire. Siquis autem xi, epist 196. Scriptum autem confessionis eo-
hoc atlentare praesumpserit, indignationem orani- rum est tale : Pateat omnibus fidelibus, etc, ut su-
potentis Dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum pra paucis mutalis, quae illic adnotata sunt in mar-
ejus ss noverit incursurum. gine, usque Ecclesix debitas persolvendo. Nos igitur
Datum Laterani, 111 IdusMaii, ponlificatus nostri habito fratrum nostrorum consilio, per aposlotica
anno tertio decimo. vobis scripta mandavimus ul recepto a caeteris fra-

(55) Vide supra epist. 63, et infra epist. 78. 94.

275 INNOCENTII III PP. BEQB8TOBUM LIB. XIII. 270

tribussimili juramento, reconciliaretiseosecclesia- \ de Inesbrie cum Killolonan et unacarrucata terrae

sticsB unitaii, et denuntiaretis eos vere catholicos ac aliis pertinentiis, ecclesiam de Kilcroncte cum
acterecte fideles, in praescriptisetaliis ipsos secun- omnibus pertinentiissuis, Mullochpissi cum omni-
dum eum ab omni scandalo et inlamia servantes
!
bus pertinentiis suis, ecclesiam de Baliclierechan
immuues, et in litteris testimonialibus et aliis ad- cuiu oranibus pertinenliis suis, ecclesiam de fidum
miniculis ipsos propter Deum misericorditer juva- cum omnibus pertinentiis suis, ecclesiam deKiime-
relis.Quia vero sicut accepimus, occasionis prae- dimoc cum omnibus pertinentiis suis, et omnia pc-
textu quod mandatum hujusniodi communiter su- clesiastica beneficiadeOdagathaOmilimcumomni-
sceptis, ad reconciliationem illorum qui sub prae- bus pertinentiis suis, et unam piscariam in Udaga-
scripta forma reconciliari Ecclcsiae poposcerunt thaOmilim, et duas piscariasapud Kidum, el unum
noiidum avobisfuit processum, uno se per alium mesuagium cum horto suo, et quamdam terratn

excusante, qua de causa multi qui humiliter pe- apud Inesbric ad grangiam construendam, quam
tieruntintrare,hactenus remansisse forasecclesiam nobilisvir Hclias iilius Nortbmanni pia vobis libe-
asseruntur, nolentes, sicut etiam nec velle debe- ralitale concessit, sicutinipsius authentico plenius
mus, ut qui trahi gratia divina creduntur, per duri- continetur, ct capellam de Radlathgenam cum per-
tiam vestram ab infinita Uei misericordia repellan- u tinenliis suis, et unum mesuagium cum sex acris
tur fraternitati vestrae per apostolica scripta man-
; terrae, et duo curtilagia inter insulam et muros

damus et districte praecipimus quatenus si non om- Waterfordiae, sicut ea omnia juste ac pacitice pos-
nes his exsequendis potueritis interesse, lu, frater sidetis, vobis et per vos ecclesiae veslra; auctoritate
archiepiscope, cum quolibet aliorum constitutos in apostolica confirmamus et praesentis scripti patro-
Terraconensi provinciabujusmodi pcenitentesjuxta cinio communimus. Nulli ergo omnino hominum
praescriptam formam appellatione remota reconci- liceat hanc paginam nostrae protectionis, constitu-
liareprocures circa pra»fatum Durandum de Osca
; tionis et confirmationis infringere, vel ei ausu te-

etWillclmuni de Sancto Antonioo ac eorum socios merariocontraire. Si quis autemhoc attentare prae-
secundumpraemissummandatum nihilominus pro- Bumpserit, indignationem omnipotentis Dei et bea-
cedendo, eis autem in fide recta et sana doctrina torura Petri etPauli apostolorum ejus se noverit
manentibus exhortandi licentiam tribuentes com- incursurum.
petentibus horis et locis Datum Laterani, n Idus Maii, anno tertio de-
Datum Laterani, iv Idus Maii, anno tertio de- cimo.
cimo I.XXX.
ln eumdem modum scriptum e<t archiepiscopo et HUGONl RAV.MUND] CANONICO EBREDUNENBI.
suftraganeis ecclesix Narbonensis. Absolvitur ab impetitione cujusdam mulieris.
Datum, ut in alia tolum. (Laterani, iv Non. Junii.)
LXXIX. Cum M. MulierBononiensis, quae tein praesentia
PBIOBI ET CAN0NIC18 SANCT.E CATHARIN.E WATEFOR- dilecti filii nostri Guala Sanctac Marin; in Portiou
DENSIS. diaconi cardinalis, quem ipsi et tibi concessimus
Recipiuntur sub protectione apostolicx sedis. auditorem, petebat in virum, tandem post alterca-
(Laterani, n Idus Maii.) tiones n-.ultiplices coram venerabili fratre nostro
(56) Gum a nobis petitur quod justum est et hone- Tusculano episcopo libera et spontanea voluntate
stum,tamvigor quam ordo exigit rationis
aequitatis contint-ntiae votum emiserit, et tu militaturus Do-
utiJ per sollicitudinemolliciinostri addebnum per- mino in clericali proposueris ordine permanere, a
ducatur effectum. Eapropter, dilecli inDuuiino lilii, nobis bumiliter postulasti ut tibi super hoc paterna

vestris justis pustulationibus grato coricunentes dignaremur in posterum sollicitudine providere.

assensu, eccleaiain sanctae Calharinae Waterforden- Volentes igitur quieti et honestati tuaede consueta
sis el pcrsonas ibidem Domino famulantes, cum sedis apostolica; provideiitia prscavere, tam vo-
omnibus bonis quse inpraesentiarum ralionubilitcr tum mulieris praedictae quam propositum tuum gra-
possidet, aut in futuruin justis modis, prncslaute tuni liabenies et ratum, et cum pro matrimonio,

Domino, poterit adip isci, sub beati Petri et noslra quod te secum contraxisse dicebat, nihil corara au-
protectionesuscipimus. In primissiquidemstatuen- ditoreprobaret, teab impetitioneabsolvenles ipsius,
tes ut ordocanonicus, qui secunduiu Deuin etbeati ne occasione hujusmodi mairimonii molesteris
Augustini re^nlam atquc institutionem fratrum do- ultcrius ab eadein, auctontate apostolica inhibemus.
mus Sancti Victoris Parisiensis in eodem loco insti- Nulli prgo ouinino huminum liceat hanc paginam
tutusessedignoscitur, purpetuis ibidcmtemporibus nostroe inhibitionis infringere vel ci ausu, etc. Si
inviolahiliiiTobservclur.Specialiter aulem insulam quis aulem hoc, etc, usque incursurum.
extra muro» WaturfordiaB, in qua sita est ecclesia Datum Laterani, iv Nonas Junii, anno tertio de-

ipsa, cum omnibus pcrlinentiis suis, ecclesiam de oimo.

Kiloterau cum omnibus pertinentiis suis, ecclcsiam

(56 Vide infra epist. 95.

 ;

277 PONTIFJCATUS ANNO XIII, CHKISTI 1210. 278

LXXXI. A Han, ecclesiara de Calidoloco, ecclesiam de Ager-
ROBERTO ABBATI MONASTERII SANCTI MARTINI TROAR- neio cum duabus garbis decimae ipsiu» villae.eccle-
NENSIS.EJUSQUE FRATRIHUS TAM PIl.^SINTIBUS QUA.M siam de Milleio,ecclesiam de Campegnol.ecclesiam
FUTURIS REGULAREM VITAM PROFESSIS 1N PERPE- de Beneio, ecclesiam de Fletuleio, ecclesiam de
TOUM. Praeriis^eociesiam deMuscampis, ecclesiani Sancti
Recipiunlur sub protectione sedis apostolicae. Hippolyli, ecclesiaui de Burceio et ecclesiam de
fLaterani, Kalendas Junii.) Caravill cum decimis,capellis.obventionibus et aliie
qufe habetis in ipsis, capellam Sanctaa Margarits de
Quoties a nobis petitur quod religioni et hone-
Ponceio, capellam de Roca, capellam Sancti Tho-
stati convcnire dignoscitur, animo nosdecet libenti
mas, capellam Sancti Michaelis dc Bosco, et capel-
concedere, et petentium desideriis congruum suf-
lam Sancti Blasii de Ulmo,cum adjacenti grangia, et
fragium impertiri. Eapropter, dilecti in Domino
aliis pertinentiis earumdem; ecclcsiarn de Caigneio,
filii, vestris justispostulationibus elementer annui-
cumquibusdamterrisetdecimis.InAngliaecclesiam
mus, et praefatum monasterium Sancti Martini de
de Weneloch, ecclesiam de Malpedra et ecclesiam
Troarno, in quo divino estis obsequio mancipati.
Sancti Andreae de Witteherst, cnm dccimis et aliis
sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et
praesentis scnpti pnvilegio
. .. : .... D
commummus. In pnmis O
pertinentus suis, grangiam de Malni, arangiam de
p„ oto1u „
Casteller „„„^„„ j„
o(
grangiam
et n„„;n „„JHu~J?
de Clevill, capellam a! n„
de De-
Biquidem statuentes ut ordo monasticus, qui se-
serto, cum decimis
et aliis pertinentiis suis. Sane
cundum Deum et beati Benedicti Regulam ineodem
novalium vestrorum quaa propriis manibus vel sum-
monasterio institutus esse dignoscitur, perpetuis
ptibus colitis, sive de vestrorum animalium nutri-
ibidem lemporibus mviolabiliterobservetur.Praeter-
mentis, nullus a vobis decimas exigere vel extor-
ea quascunque possessioni>s,queecunque bona idem
quere praesumat. Liceat quoque vobis clericos vel
monasterium impraesentiarum juste ac canonice
laicos liberos et absolutos e saeculo fugieutes ad
possidet, aut in futurum concessione pontificum,
conversionemrecipere,et eos absque contradictione
largitione regum velprincipum.oblatione fidelium,
aliqua retinere.
seu aliis justis modis, praestante Domino, poterit
adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et Prohibemus insuper ut nulli fratrum vestrorum
illibata permaneant in quibus haec propriis duxi-
; post factam in monaslerio vestro professionem fas
mus vucabulis exprimenda Locum ipsum in quo : sit, nisi arctioris religionis obtentu, de claustro

praafatum monasterium siium est cum omnibus vestro discedere. Discedentem vero absque commu-
pertinentiis suis, burgum Truarnense cum honore nium litierarum cautione nullus audeat retinere.
ac omnibus appendiciis suis, JoanvilIam,Sanctum p Cum autem generale interdictum terraa fuerit, li
Paternum cum Ramat, Toffrevill, Salnervill, Lir- ceatvobis clauiis januis, exclusis excommunicatis
rosa, Bures cum mariscis, boscis, terrariiB, pisca- et interdiotis,non pulsatis campanis,suppressa voce

riis, pasnagiis, vineis, paseuis, pratis, guarandis, divina officia celebrare. Auctoritate quoqueaposto-
mercatis, teloneis, nundinis, molendinis et aliis lica prohibemus ne ullus in vos vel monasterium

libertatibus,immunitatibu8,consuetudinibusetper- vestrumexcommunicationisvelinterdicti sententias

tinentiis suis, ecclesias deSancta Cruce, de Sancto sine manifesta et rationabili causa proferre seu no-
.lEgidio Troarnensi, de Joanvilla, de Sancto Paterno vis et indebitis exactionibus vos aggravare praesu-

de Toffrevill, de Salnervil, de Lirosa, de Buris, et mat. Chrisma vero, oleum sanctum, consecrationes
deSancto Silvino, et capellas de Reinerii Manill et altarium seu basilicarum, ordinationes clericorum
de Folletot ab episcopali jurisdictione per amicabi- qui ad sacros ordines fuerint promovendi, a dicece-
lem componitionem exemptas, ecclesias de Fonte- sano suscipietis episcopo, siquidem cattmlicus fue-
net, de Varavill etde Castrovir, etquidquid ex con- rit, et communionem etgratiam sacrosanctaa Roma-

cessione venerabilium fratrum nostrorum S. Sa- naa sedis habuerit, el ea voluerit vobis sine pravitate
giensis et L. praedecessoris ipsius ac bonas memo- aliqua exhibere. Alioquin liceat vobis quemcunque
riae... episcoporum habetis in eis
Baiocensis malueritis catholicum adire antistitem communio-
ecclesiam, decimam, et burgum Sancti Samsonis, ^ nem et gr.itiam apostolicaa sedis habentem, qui
prioratum de Ueserto, maneria de Tallevill, de nostra fretus auctoritate vobis quod postulaturim-
Diva, de Olnebach, de Cantapia, de Clevill, de Cai- pendat.Prohibemus insuper ut infra finesparochiae

gneio.de Raimbhom cum tota insula, de Goleto,et vestras nullus sine assensu episcopi dicecesani et

de Rigisvill. Et in Anglia, maneria de Horseleia et vestro capellam seu oratorium de novo construere
de Rongentonn, cellas,capellas,redditus et proven- audeat.Salvis privilepiis pontificum Romanorum.In
tus, ac alia, quae scilicet praedictorum maneriorum parochialibus vero ecclesi.s quas habetis.licat vobis
ratione advestrum monasterium spectare noscun- sacerdotes eligere et dicecesano episcopo prassen-

tur, cum omnibus libertatibus et immunitatibus tare ;

quibus, si idonei fuerint, episcopus curam
suis; ecclesiam de Airam, ecclesiam de Lengronia, animarum committat, ut ei de spiritualibus, vobis

ecclesiam de Trumo, ecclesiam de Croceio, tccle- vero de temporalibus debeant respondere. Sepul-
siam do Piru, ecclesiam de Grantevill, ecclesiam de turim qunqueipsius decernimus,
lori liberani esse

Gisnervill, ecclesiam de Dumovill, ecclesiam de ut corum devotioni et extremae voluututi qui se illic
279 INNOCBNTII III PP. BBQESTORUM LIB. XIII. 280

sepeliri deliberaverint, nisi forte excommunicati A. ipsius genere prior natu.clvitatem teneret eamdem;

vel interdictisint.nullusobsistat.salvatamenjusti-
ita quod si major decederet, vel cederet juri suo
tia illarum ecclesiarum a quibus mortuorum
cor- qui post eum de toto genere major esset, ipsius ci-

pora assumuntur. Obeunte vero te nnnc ejusdem possessionem intraret. lloc autem perpetuis
vitatis

lociabbate vel tuorum quolibetsuccessorum.nullus temporibus observari praecipiens.per sedem aposto-

prae- licam obtinuitapprobari,omnes illos faciensexcom-
ibi qualibet subreptionis astutia seu violentia
ponatur nisi quem fratres communi consensu vel municatione slatutum hujusmodi au-
percelli qui

fratrum pars majorconsilii sanioris secundum DeutD ctoritateapostolica roboratum praesumerent violare.

elbeati Benedicti Regulam providerint eligendum. Unde nobis humiliter supplicavit ut nostris vobis
Paci quoque et tranquiliiati vestrae paternain poste- daremus litteris in mandalis quod nec vos ipsista-
rum sollicitudine providere volentes, auctoritaie tutum Tiolantis hujusmodi, nec permitteritis ab
apoatolica inhibemus ut infra clausuras locorum aliis violari, illos qui contravenire praesumerent

sen grangiarum vestrarum nullus rapinam seu fur- anathematis sententia ferientes. Quocirca fraterni-
tati vestra per apostolica scripta mandamus qua-
tum facere, ignem apponere, sanguinem fundere,
hominem temere capere vel interficere, seu violen- tenus institutionem de majoritatis praeeminentia,
tiam audeat exercere. Libertates quoque et immn- g sicut ad utilitatem et pacera totius provincia di-
nitates antiquas et rationabiles consuetudines mo- gnoscitur esse facta, faciatis per censuram eccle-
nasterio vestro concessas et hactenus observatas, siaslicam sublato appellationis obstaculo firmiter

ratas habemus,et eas perpetuis temporibusillibatas observari, contradictores censura simili compe-

permanere sancimus.Decernimus ergo ut nulli om- scenles.

nino hominum liceat praefaturn monasterium temere Dalum Laterani, v Idus Junii,pontificatus nostri
perturbare, aut ejus possessionesauferre, vol abla- anno terfio decimo.
tas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus LXXXIII.
sedomniaintegraconserventur.eorumpro
fatigare; FREDERICO 1LLCSTRI REGl SICILI.E.
quorumgubernationeacsustentationeconcessasunt Vt Cathan. episcopum recipial in gratiam.
usibus omnimodis profutura,salva sedis apostolicae (Laterani, vu Kal. Julii.)
auctoritate et dicecesani episcopi canonica justitia. Cum jam annos pueriles evaseris, decel te, fili
Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve charissime, actus deserere puoriles, et quanto tibi
persona,hancnostrae constilutionis paginam sciens, et regno tuo majora pericula imminent, tanto stu-
contra eam temere venire teuta7erit, secundo ter- diosius debes intendere ad illa fortiter evitanda.
tiove commonita, nisi reatum suum congrua satifa- C Gonsi ia quoque discrelorum | et te diligenliumdebes
ctione correxerit.potestalis honorisque suidignitate diligenter amplecti, et inter ingratos ac beoe notos
careat, reamque se divino judicio existere de per- discernere te oportet, ne minus diligentes plus di-
petrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo cor- ligas, et qui te ferventius diligunt.illos remissioris
pore ac sanguine Dei et Dnmini Redemptoris nostri charitatis brachiis amplexeris. Cum enim venera-
Jesu Cbristi aliena extremo examine
fiat, atque in
bilis frate.r noster Cathaniensis episcopus, regni
districtae subjaceat ultioni. Cunctis autem eidem Siciliae cancellarius, te custodierit hactenus et nu-
loco suajuraservantibus sit pax Domini nostri Jesu trierit, ac pro defensione tua et regni tui labores et
Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis per- angores,anxietatesetnecessitatesmultiplicessugti-
cipiant, etapud districlum judicem praemiaastemae nuerit, nunc, si verum est quod asserilur.tot bene-
pacis inveniant. Amen. ficiorum oblitus, a tua ipsum familiaritate recedere
Datum Laterani per manum Joannis Sanctae Mariae permisistiin snandalura et odium pariter plurimo-
in Cosmidin diaconi cardinalis, S. R. E. cancellarii, rum. Propterquod alii regni nobiles, dum eumdem
Kalend. Junii, indictione xiii, Incarnationis Doini- muliis meritis praedilum debita intellexerinl remu-
nicas anno millesimo ducentesimo decimo, pontifi- neratione fraudatum, in tua lidelitate lentescent,
catus vero domini Innocentii papae 111 anno tertio
et nonnulli se a tuis obsequiis sulitrahent, qui ad
|)
decimo. eaexipsius poterant retributionibus provocari. Ex
LXXXII. hisenim quae post ejus sunt secuta recessum, satis
GNEZNENM ARCHIEPISCOPI KT UNIVBRSIS SUFFRAGANEIS apparet utrum ejus praesentia tibi fuerit opportuna,
EJUS.
etnisi quantocius revocetur, secutura dispendiate
L)e ttatuto quodam /acto a duce Poloni*.
plenius edocebunt. L'bi namque sunt illi qui tibi
(Laterani, v Idus Junii.) mendaciter suggerebantquodillo repulsomulticon-
(57)Significavitnobis dilectus filius nobilisvirdux verterentur ad tequi propter familiarem ejus pra-
Zlesia> quod cum (ISolej-laus) quondam duxPoloniae sentiaraatuisseobsequiis subtrahebant ? Unde oiai
certani dederit singulis filiorum suorum in Polonia h;ec et ilia quae de tcnon absque dolore frequenter
portionem, principalem civitatem Cravoviaj majori audimuscelebriterreformarestudueris.temetipsum
natu reservans instituit ut semper qui esset de ac uberioris frugis exercitiura erigendo, non solum

(57) Vide Dlugossum, lib. iv Hist. Polonicas, pag. 405, et lib. vi, pag. 536.
 281 P0NTIFICATU8 ANNO XII, CHRISTI 1210. 28J

lu gravia detrimenta peroipies, sed et nos, licet \ pertinere, liberalitor tibi duxerit concedenda, nos
invitos, opporteret superhoc aliud cogitare, ne ob tuis precibus inclinati, ad supplicationem ejusdem
tuam negligenliam vel defectum Romana, quod regis concessionem ipsam, sicut provide facta est,
absit Kcclesia graviter laederetur, quae pro te non
! auctoritate apostolica conlirmamus et praesentis
solum aliis, sed eliam imperatori, se potenter oppo- scripti patrociniocommunimus.Decernimus er(;o ut
nit. Quocirca sprenitatem tuam rogamus attentius nulli omnino hominum liceat hanc paginam nostrae
etmonemussubohtentugratiaenostraefirmiterinjun- confirmationis infringere vel ei ausu temerario con-

gentes quatenus cancellarium memoratum ad lami- traire. Si quis autem hoc altentare praesumpserit,
liaritatem lunm nullatenus riifferas revocare, omni- indignatiooem omnipotentis Uei et beatorum Petri
modasibi.quemsub beati Petri etnostraprotectione etPauli apostolorum ejus se noverit incursurum.
suscepimus, securitate provisa, ejusque cousiliis Uatum Laterani xv Kal. Julii, pontificatus nostri
devotus intendas ut et ipse tot et tantapro tesusti-
;
anuo tertio decimo.
nuisse se gaudeat, et alii ad similia provocentur, LXXXV.
provisurus attentius ne quid a quolibet contra sa- TURONENSI ET BURDEGALENSI ARCHIEPISCOPIS, ET
lutem et honorem ipsius valeat attentari quia cum : EPISCOPO PICTAVENSI.
nos ei districte praecipiendo mandemus ut ad tuae r> Redditur pristinus slatus presbytero pcenitenti.
familiaritatis obsequium revertatur, si quid contra (Laterani, x Kal. Julii.)
eum fieret a quocunque, nobis reputaremus inferri. Ejus exeroplo qui cum iratus esl, non obliviscitur
Datum Laterani, vn Kal. Julii, ponliflcatus nostri misereri, nec suas continet miserationes in ira, sed
anno tertio decimo. postquam infuderit vinum, superinfundit et oleum
LXXXIV. vulneribus sauciati, et post virgam correctionis
CONSTANTI.E ILLUSTRl REG1N.E SICILL.K. adhibet manus dulcedinis, qua? cum tabulis legis
De donatione ei facta propternuptias. divinae in arca faederis reservantur,nos,qui dilectum
(Laterani, xv Kal. Julii.) filium Robertum de Sepulcro presbyterum ex seve-
Sacrosancta Romana Ecclesia devotos et humiles ritate percussimus, volentes ex benignitate sanare,
fllios exassuetaj pietatis officio propensius diligere cum longo jam tempore impositam sibi pcenam in
consuevit, et ne pravorum hominum molestiis agi- multa cordis et corporis humilitate portaverit, non
tentur, eos, tanquam pia mater, suae protectionis sinemagnislaboribusetangustiis,gravipressusone-
munimine confovere. Sane eum re paupertatis,apud sedem apostolicam misericor-
charissimus in
Christo filiusnoster Fredericus Sicillife rexillustris, diam exspectando,hanc cum eo duximus misericor-
sicut in ipsiusauthenlico superhocconfecto plenius diam faciendam ut ad exsecutionem restituatur offi-
contineri perspeximus,in donariumseu donationem ^ cii, et si beneficia quae prius habuerat non sunt aliis
propternuptiasin SiciliaCarinum.quod in partibus ritecollata,reddantureidem,necexlata in ipsum im-
Panormitanis existit, cum omnibus casalibus, teni- pediatur sententia quo minus ad obtinenda eccle-
mentis, et pertinentiis suis, in valle Demensi Ca- siastica beneficia possit assumi, et tam in civitate
roniam, Sanctum Filadellum, et Sanctam Mariam ac dicecesi Nannetensi quam in aliis libereconver-
cum omnibus casalibus, pertinentiis et tenimentis sari. Quocirca fraternitati vestrs per apostolica
eorum, nec non et omnia casalia in eadem valle scripta praecipiendo mandamus quatenus circa eum
Demensi consistentia quae ad suum demanium per- sublato cujuslibet contradictionis et appellationis
tinere noscuntur insuperOliverium et Montem Al-
; obstaculo quae praescripta suntexsequi procuretis,
banumcumomnibuscasalibusettenimentiseorum, contradictores, si qui fuerint, per censuram eccla-
inservitio veroSanctumPetrum deFicaraetcastrum siasticam compescendo, non obstante quod in his
Ficariae,Galatum,etMilitellum ;item Tauromenium literis totius negotii series non narratur, cum hac
cum omnibus tenimentis et pertinentiis suis tam adcautelam utamurexcertascientiabrevitate.Quod
demanii quamservitii,in partihusveroApuliaetotum si non omnes, etc, duo vestrum ea, etc.

honorem comitatus Montis Sancti Angeli.cum omni DatumLaterani.xKalend.Julii,annotertiodecimo.

honore, jure, tenimentis et pertinentiis suis tam de- D LXXXVI.
manii quam servitii, videlicet quod in demanio, in NOBILI VIRO SIMONI (58) DE MONTEFORTI, COMITI LECE-
demanium, et quod in servitio, in servitium, in de- STR1jE,VICEC0M1TI BnERRENSlETCARCASSONENSl(59).
manio siquidem Montis Sancti Angeli, Siponti et Confirmat ei civilatem Albiensem.
Veste civitates atque Casale novum.in servitio au- (Laterani, iv Kal. Julii.)
tem omnia castra, villas, terras, casalia et totum Habuisse bajulos Dominici verbi fidem ad sinapis
«liud quod ad honorem ipsius Montis dignoscitur evangelicae quantitatem felix tuae translatio promo-

(58) Simoni, cui varias rescripsit epistolas Inno- Gusmanus ordinis Praedicatorum praesul.et abbates
centius. Is originem ducebat ab Almarico filio natu- ordinis Cisterciensis diffusion explanatione docue-
rali Roberti regis Chstianissimi, Tilius in Roberto runt. Bellum porru initum bonis avibus anno Do-
a quo Castrum Monstisfortis Amalriciinsolo Carnu- mini 1209, et inclinante haeresi peneque deleta,
tensi denominationem accepit. Hic Albigensium anni 1218 circulo ad exlremum vertente, fere ex-
haeresim exstinxitvi armorum el adminiculo verbi spiravit.
evangelici, cujusseriem orerotundo. B. Dominicus (59)Bi'<errensietCnrco«on.Investitusobresegregie
283 INNOCBNTII III PP. RHOBSTORUM LIH. XIII. 284

tionis ostendit, dum

nominationis tuee non solum A non valemus.Ne igiturex ncquitiasua possint com-
eed et denominationis vocabula bonis interpretatus modumaliquodreportarecum nonsolum negligentes
operibus, in auditu auris obedisti secundum nomen sint, ut asseritur, sed etiam pestilcntes, discretioni
tuum locum peregrinalionis exire.ac sicut mons
in vestrseperapostolicascriptamandamusquatenusin-
infirma8 partes Ecclesiae muniturus.ad verbura prae- quisita super omnibus quae proponuntur contra eos
dicatorum Ddelium es translatus, etc, 1« eumdem diligentius veritate, ac habentes prae oculis solum
modum ul in alia littera qux scripta est in ultimo Deum,quod super hoc canonice tuerit statuendum
quaterno regesti (60) duodecimi anni, usque cum in sublatoappellationisstatuatis facientesquod statue-
in manibus tuis, quem zelus Domini contra fidei ritis per censuram ecclesiasticam firmiterobservari.
suhversores armavit, idem Dorr.inus civitatem tra- Datum l.aterani, iv Kalend. Julii, anno tertio de-
diderit Albiensem (61), nos super hoc in Domino LXXXIX.
gratulantes.civitatem ipsamcumomnibus pertinen- AHCHIEPISCOPO STRIGOMENSI.
tiis suis, sicut tibi est ad divinae majestatis honorem De eccleiia cnnslituenda in fundo Romawe Ecclesue.
pro tutela pacis et fidei defensione concessa, tibi (Laterani, n Kal. Julii.)
et haeredibus tuisin fide catbolicael devotionesedis Veniens ad apostolicam sedem dileotus filius
apostolicaepermanentibus auctoritate apostolica g nobilis vir Herde comes deSimilionequemdam fun-
confirmamus, etc, ut ineadem per totum usque Ad dum suum bealo Petro apostolo et Romanee Eccle-
indicium autem quod terram ipsam in devotione in quo ad honorem
siaeobtulit humiliter et devole ;

apostolicae sedis, etc, usque in finem. ejusdem apostoli ecclesiam aedilicarc disponit, et
Datum Laterani, iv Kal. Julii, anno tertio de- eidem nonnullas de suis possessionibus assignare.
cimo. Nos igitur pium ejus propositum in Domino cora-
LXXXVII. mendantes,praesentium tibi auctoritate mandumus
REOENSI EPISCOPO ET ABBATI CISTBRCIENSI APOSTOLICE quatenusvenerabileinfratremnostrumCenadieuseui
SEDI8 LEOATIS.
epi9copum loci dicecesanum monere prudenter et
Bis committitur vices suas in cauta fidei.
efficaciter inducere non postponas,ut prosuis justi-
(Laterani, v Kal. Julii.)
tiis,quas de ipsis esset posaessionibus percepturus,
Ut bi qui orthodoxae fidei zelo succensi ad expu-
ab eodem comite moderatam recompensationem
gnandam haereticam pravitatem vivificae crucischa-
superabundantem gratiam recognoscat
rccipiat, et
racterem assumpserunt eoferventiuspublicam cau-
sam gerant quo se viderint proximorum subsidiis quam ei cum in hujusmodi
facimus in hac parte,
fundo absque omni recompensatione libera posset
efficacius adjuvari, a vobis et a nonnullis aliis nobis
ecclesia fabricari, sicut Hospitalariis et Templarils
fuit saepe suggestum, etc. , sicut conlineturin penul- Q,
aliisque nonnullis per privilegia est concessum.
timo quaterno Regetti (62) duodecimi anni, de data
Yiterbii, per lotum in eumdem modum, usque ad ex-
Quod si monitis tuis memoratus episcopus acquie-
scere forte nollet, tu id auctoritate nostra, sublalo
plendum obsequium Jesu Christi, in Burdegalensi,
cujuslibetcontradictionisetappellationisobstaculo,
Bisuntioa et Vicnncnsi provinciis, nec non Pampi-
exsequi non omittas,recipiensin utroque casu prae-
lonensi, Lemovicensi, Claromontansi, Aniciensi,
fatum fundum injusetproprietatemapostolicaesedis
Mimatensi.Caturcensiet Rutbenensi episcopatibus
perpublicuminstrumentuiuctcuncedonscidemaedi-
super hoc committendas vobis duximus vices no-
Dcandi ecclesiam in eodem liberam fucultatem.PraB-
Btras, etc, ut in eadem per lotum usque in finem. In
tereacumidemcomesdecimasquaspraefatoepiscopo
aliisveroprovinciismonitis et precibusinsistatis ut
persolvereconsueviteidemecclesiitcupiatassignari,
ad tantum fidei Christianae negotium consumman-
compensatione propter hoc ipsi exhibita competenti
dum debonis sibi aDeo collatis subsidiaconferant
volumuset mandamusuleumdemepiscopummone-
opportuna.
re ad hoc prudcnter ct elficaciter inducero non re-
Datum Laterani, v Kal. Julii, pontiDcatus nostri
tardes.
anno tertio decimo.
D Datum Laterani, n Kal. Julii, anno lertio de-
LXXXVIII.
cimo.
EISDEM.
JTi* commiltitur accutatio advertus
XC.
archiepiscopot
Narbon. et Auxitanum. ABBITI ET CONVENTUI SANCTl OERMANI DE PRATI8
(Laterani, iv Kal. Julii.) PARIBIENSIS (64).

(63) In tantumimor qui dudum ascendit conlra

cl De muris urhis Parit.

Narbonensem Auxitanum archiepiscopos inva-

et (Laterani, iv Kal. Julii.)
lescit quoddissimulare ipsum ulteriussine periculo Cum per medium vincarum vestrarum infraparo-

gestas ex regis mandato a sede apostolioa, feudo bigensium vocatur a Nauclereo eodem anno Gener-
narum civitatuin et Albigae, quac sitre sunt in (iallia 40, quaeadhuc nomen retinet.
Narbonensi, Parsdinus, Annal Burg lib. n; in , (62) Id est, lib. xn.epist. 87.
Odone iv. V. inlra epist. 13 et 14, lib. xv. Kegest. (63) Vide supra lib. x, epist. 63 ; lib. xiv, epist.
(60) Id esi, lib. xn, epist. 122. 32, nt lib. xvi, epist. 5.
(61) Alhiensem. Alba a Mnlthaen Pari« in Hifto- (64) Paricnsis dio?cesis, cujus templum Childe-
ria Pbilippi Augusti aiino Domini 1213 et regio Al- bertus rex jussit conetrui in urbe Parisiact prope
 .

281 P0NTIFICATU8 ANNO XIII, CHR18TI (810. 286

cbiam Sancti Sulpicii positarum, quae ad vestrum \ suhjectae. quae magnis dispendiis et laboribns diu-
monasterium pertinet pleno jure, ad munitinnem tius fuerat fatigaia, quam consueta quorumdam
civitatig Parisiensis const^uantur de novo muri, malitiacnnsecrationemPetragoricensisepiscopi vo-
9icut ex vestra insinuatione didiciinus, provideri lentium impedire, accelerandam ipsius consecra-
super hoc vobis auctoritate apostolica petiistis. Ne tionem episeopi perurgerent, et nonnisi tres tantum
igitur hujusmodi nccasione murorum parochiale.jus episcopi essent in Hurdegalensi provincia tunc pra;-
inmonasleriivestridispendiurr. immutetur, praesen- sentes, venerabili iratri nostro Pictavensi episcopo
tium vobis auctoritate concedimusut idem jus (65) qui ex quo promotus fuit in episcopum, nunquam
in aedificiis (66) ejusdem parochias ronstruendis et metropolitanampcclesiam postmodum visitavit.licet
ipsorum h;ibitatoribus habeatis quod in ipsius vete- pluries vocatus fuerit ad eamdem, in virtute obe-
ribus ffiditiciis et habitatoribus eorum dignosci- dientiae acsub debito juramenti quo Ecclesiae Bur-
minihactenus habuisse.Nulli ergo, etc, hanc pagi- degalensi tenetur, poena suspensionis adjecta, prae-
nam noslrae concessionis infringere vel ei, etc, cepit ut ad consecrationem ipsius episcopi prope-
usque incursum. raret.Et ut omnis occasionis materia tolleretur
Datum Laterani, iv Kal.Julii, pontificatus noslr; licetnullum periculum irnmineret, cum generales
anno tertio decimo. D treugae inier Francorum et Angliae reges initae ser-
B varentur, tam per litteras senescbalci regis Anglia;,
XCI.
EISDEM. qui regalium negotiorum procurationem habebatin
Confirmatur eis privilegium Lucii papse. eisdem partibus generalem, quam per venerabi-
(Laterani, v Kal. Julii.) lem fratrem nostrum Henricum episcopum Xan-
Quanto specialius monasterium vestrum beati ctonensem, qui eum securum ducere ac redu-
Petri juris existit, et majorem devotionem aposto- cere promittebat, securum conductum praeparavit
licae sedi saepius exhibetis, tanto celerius, ubi cum eidem. Sed idem et venire postposuit, et 9uspen-
Deo possumus, petitiones vestras admittimus, et sionis sententiam non servavit. Cumque post-
inderonitati monasterii vestri volumus attentius modum idem archiepiscopus ad locum quem de
providere. Eapropterad exemplar felicisrecordatio- nuntiorum ipsius episcopi voluntate in Pictavensi
nis Lucii papae prasdecessoris nostri auctoritate dicecesi assignarat, ut tunc saltem praecedentem
apostolica prohibemus ne illi quiterras, vineas aut inobedientiam per obedientiam redimeret subse-
domos censuales nomine vestro tenent, aliis ad ma- quentem, praefixo terroino cum aliis episcopis con-
jorem censum sine assensu vestro concedant, neque idem Pictavensis venire contempsit. Ut
venisset,
alienis personis vel Ecclesiis in eis sine vestra autem idem archiepiscopus omnem ipsius cnntu-
licentia pensionem aliquam annuatim solvendam C maciam superaret, diem et locum alium in Picta-
assignent, per qus monasterio vestro dispendium vensi dioecesi assignavit ubi cum caeteri suffra- ;

valeat provenire. Nulli ergo, etc, hanc paginam ganei eidem Pictavensi metropolitani sui expone-
nostrae prohibitionis infringere vel ei, etc, usque rent quaestionem. ipse quod venire non omisemt
incursum. proptercontemptumvelodiumEcclesisevelpersonae,
Datum Laterani, v Kal, Julii, etc. sed propter metum regis Anglise se obtulit jura-

XCIII. turum. Sed cum hoc memoratus archiepiscopus

9ANCT.S MARI.« DOF.ENSIS ET SANCTI JOANNIS ANGELIA- sibi ab eisdem suffraganeis expositum acceptaret,

CBNSIS ABBATinUS, BITUniCENSIS ET XANCTONENSIS idem Pictavensis se obtulisse juramentum hujus-

DIOECESUM, ET ARCHIDIACONO BITURICENSl. modi contradixit. Propter quod et latam in eum
Scribitw adversus episcopum Pictavensem per ipsum suspensionis senlenliam contirmari et
(Laterani vi Kal. Julii.) debilam sibi poenam infiigi pro tanta contumacia
Ex parte venerabilis fratris nostri Burdegalensis postulabat. Procurator vero ejusdem episcopi pro-
archiepiscopi per dilectum filium G. procuratorem posuit ex adverso quod licet olim dicto archiepi-
ejusdem fuit propositum coram nobis quod cum scopo dederimus in mandatis ut ad loca suspecta
venerabilis fraternosterTuronensis archiepiscopus p,
eumdem episcopum non vocaret, ipse tamen inan-
de mandato nostro insisteret, et tam gravamen dalo nostro conteuiptoad ea locapro consecratione
Petragoricensis ecclesia metropolitico sibi jure ipsius Petragoricensis vocabat eumdeoi ad quae,

muros civitatis, ut utar verbis rescripti regii6De- deacqvir.rerumdominio nisisint pacto separabilia,
;

cemb., anno 48, postquam regnare ccepit, scilicet utin I. Si servitutes de servitut., quoniam tunc di-
anno Domini 557, apud Aymonium, licet alii scri- verso jure habentur, adde ex 1. certo de servit.
bant solum 45 annorum curriculo imperasse, ut pa- praed. rustic vineam (cujus fit mentio in hac epi-
let extitulo sepulcri. quem in eodem templo videre stola)ad solummagisquam adsuperficiem pertinere
licet, Guaguinus lib. vi. ideosublatisvineisservitus manehit, secus si acqui-
(65) Idem jus, fundarium sive censuale, ejusdem sita esset vitibus non solo, ut eleganter ait Cuja-
9iquidem suburbii verus dominus censetur abbas, ciusad ImDeservitut. naminsuperficierecteser-
:

ex lucrativa regiae liberalitatis causa. vitus imponitur, decis. cap. Tolos., quaest. 161. Se-
(66) /n sedificiis, quoniam superficies solo cedit cundum quae pontifex clarissimus legum vates
etabbasdominuBsoli, habet intentionem fundatam in specie proposita respondit.
L. Inferiorem, c. De rei vindict, L. Adeo, § Cum in suo
 ,

287 INrtOCBNTII III PP. RBQBSTOBUM LIF. XIII. 2fi8

propter Brabantionum et capitalium inimicorum A Cdo promiserat, non impendit, inhibemus etimpe-
suorum insidias, sine proprii corporis periculo ac- diens ne ipse Pictavensem dicecesim ex ofiicio suo
cedere non audebat. Unde tam propter haec quani visitans procurationibus consuetis etdebitis hono-
propter alia quae inferebat gravamma nostram au- retur. Clericos quoque quos dictus archiepiscopus
dientiam appellavit, tam per litteras sua9 quam per ad praesentationem vicarii sui, eodem episcopo non
W. archidiaconum suum et alios clericos suos legi- existente in dicecesi, ordinarat, ab ordinum susce-
time se excusans. Cum autem apud Cheseium,ubi ptorum ab eo exsecutione suspendit, nec voluit ad
de venerabiliura fratrum nostrorum Xanctonensis mandatum ipsius eamdem suspensionis sententmra
et En^olismensis episeoporum consilio archiepisco- relaxare, sententias excommunicationis ab eodem
pus et ipse convenerant, excusationes suas esse episcopo in subditos suos latas, quas idem archi-
justas per testes omni exceptione majores fuerit episcopus auctoritate metropolitana, justitia exi-
probare paratus, et idem archiepiscopus hoc reci- gente, conlirmat, eo inconsulto, nullaque super hoc
perenoluisset.superhocab eoexigens jurainentum, obtenta potestate, relaxans. Quamdam insupcr
ipse appellationem primo interpositam innovavit pecuniae quantitatem ab Uelia praedecessore suo
sed archiepiscopus, appellatione contempta, sus- mutuatam episcopo Pictavensi et in ultimaejus
pensionis sententiam protulit in eumdem.Unde tam voluntate ad fabricam Burdegalensis ecclesiae depu-
fi
dictam sententiam quam quidquid post appellalio tatam sibi restituere contradicit, in his et multis
nem in ejus est praejudicium atlenUtura petiit irri- aliis contra juramenlum Burdegalensi Ecclesiae ac
tari. Cum autem nobisnonconstiterit de praemissis, praedecessori suo praestitum temere veniendo. Ex
conlentionemhujusmodideprocuratorumconsensu parte vero ipsius episcopi fuit propositum ex ad-
tali providimus moderamine sopiendam, ut praefa- verso quod intrans idem archiepiscopus annis
tus episcopus coram vobis exhibeat juramentum singulis pluries dioecesim Pictavensemnon vocatus
quod nec in contemptum archiepiscopi memorati ab eo vel a terrae principe invitatus, nullaque ne-
nec ut ipsius se jurisdictioni subduceret, sed pro- cessaria causa tractus a 9uis subditis frequentius
ter tnetum hostilem, ad consecrationem Petrago- debito, de leuga fere in leugam dictas faciens,
ricensis episcopi accedere detrectavit. Quo praesti-
exigit procurari, correctiones tanquam ordinariu»
to coram vobis latam in ipsum suspensionis sen- faciens per totam dicecesim Pictavensem, in qua
tentiam revocari faciatis per praefatum archiepis-
ispe, praeter ordinariam, delegatam a nobis super
copum ad cautelam, nec ei deputetur ad pcenam correctionibus obtinet potestatem. Sententias quo-
quod post suspensionem bujusmodi divina oflicia que in raptores et alios qui injurianltir Eclesiis vel
celebravit. Alioquin usque ad satisfactionem ido
pergonis ecclesiasticis, sive illis qui sub Eccleaiae
neam suspensionis sententia inviolabil.ter
dicta C protectione con si8tunt', ab eo exigente justitiapro
ob9ervetur. Quocirca discretioni vestrae peraposto-
mulgatas, juris ordine praetermisso relaxans, tra-
licascripta mandamusquatenusquodanobis taliter ctat causas in eadem dicecesiet committit, licetad
est provisum,faciatis per censuram ecclesiasticam eum non fuerit appellntum. Qui,eo quondam apud
appellatione remota exsecutioni
mandari, nullis sedem apostolicam existente, ad eccclesiam Picta-
litteris obstantibus.si quaeapparuerint a sede apo-
vensem accedens, etin ejus et subditorum suorum
stolica praeter assensum partium impetratae. Quod
gravamen procurationesibidem recipiens.quosdam
si non omnes, etc, duo vestrum, etc.
dicecesis suae clericos, licet suppr hor ab eo man-
Datum Laterani, vi Kal. Julii, pontificatus nostri
datum non habuerit, ordinavit. Et licet componen-
anno tertio decimo. tibus intereos venerabili fratre nostro Nannetensi
XCIII. episcopo et decano Pictavensi aliisque pluribus,
EISDEM idemarchiepiscopuspromisissetquod nihil unquam
Adversus eumdem episcopum. contraeum vel honorem suum machinari de caetero
(Laterani, xiv Kal. Julii.) attentaret, nisi forsan ipsi primitus requisiti ter-
Significante venerabili fratre nostro Burdega- minare non possent si quid adversus cum propo-
lensi archiepiscopo nos accepisse noscatis quod " neret quaestionis, raulta tamen, contracompositio
cum venerabili fratri nostro Pictavensi cpiscopo nemeamdemetpromissionem suam temereveniens,
suffraganeo suo ad querelam subditorum ipsius in ejus et bonoris sui dispendium attentavit. super
poeDa suspensis adjecta inhibere curasset ne pe- his et aliis injuriosus existens eidem plurimumet
runiarias procurationes ab ecclesiis quas non visi- molestus. Quia vero nobis non conetitit de praemis-
tabat exigeret, vel collecias majores quam praede- sis, discretioni vestrne de procuratorum utriusque
cessores sui facere consueverant, in subditis sibi partis assensuper apostolica scripta mandamus
ecclesiis exerceret, idem, pjus inhibitioDe cnntem- quatenus competenti loco partibus convocatis, et
pta, et pecuniam pro procurationibus et collectas rationibus hinc inde plenius audilis el cognitis, si
solito majores exigit, suspensionis sententiam, in riepartium processerit volnntate, causam ipsam
quam propter boo incidit, non observans. Ad ex- appellalione remota fine canonico decidatis et
pellendum quoque Ruptorios et Bramantiones de faciatis quod decreveritis per censuram ecclesias-
Burdegalensi provinci&sibi auxilium, prout praestita ticam firmiter observari. Alioquiu eamdem suffl-
289 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRISTI 1210. 290

cienter instructam nd nostram praesentiam remit- \ aequalis, fieret homo in utero sanetae Mariae matris
tentes, praeligatis partibusterminum competentem suas.veram carnem assumensex visceribus matris,
quo nostro se conspectui repraBsentent receplurae qui natus est veracarnis nativitale, et manducavit,
judicium aequitatis. Testes autem qui fuerint no- et bibit, etc, dormivit, et fatigatusex itinere quie-
minati, si se gratia, odio, vel tiruore subtraxerint vit, et passus est vera carnis 9uae passione, et mor-
per censuram eamdem
appellationeremota cogatis tuus est vera carnis su» morle, et resurrexit vera
veritati testiraonium perhibere. Nullis litteris ob- carnis suae resurrectione in qua postquam veraci-
;

stantibus, si quae apparuerint a sede apostolica termanducavit et bibit, ascendit in ccelum, etsedet
praeterassensum partium impetratae. Quod si non ad dexteram Dei Patrisomnipotentis, indeventurus
omnes, etc, duo vestrum ea, etc. est judicare vivos et mortuos. Item corde credimus
Datum Laterani,xiv Kal. Julii.pontificatus nostri et ore confitemur unam esse Ecclesiam catholicara
anno tertio decimo. et apostolicam, sanctam et immaculatam, extra
XCIV. quam neminem salvari fatemur. Sacramenta vero
DNIVERSIS AnCHlEPlSCOPIS ET EPISCOPI8 AD QUOS LIT- qute in eacelebrantur, inaestimabiliatque invisibili
IST^ PERVENERINT.
TEK.JE virtute Spiritus sancti, licet a peccatore sacerdote
De negotio Valdensium conversorum. B ministrentur, dum Ecclesia eum recepit, in nullo
(Laterani, xvm Kal. Julii.) reprobamus, nequeiecclesiasticis olficiis vel benedi-
CuminaestimabilepretiumsanguinisJesu Christi, ctionibus ab eocelebratisdetrahimus, sed benevolo
etc.Require (67) supra in littera scripta eodem animo, tanquam a justissimo, amplectimur.
qualerno per totum, usque. Quapropler venientes ad Approbamus quoque baptismuminfantium et si ;

apostolicam sedem dilectos filios Bernardum Pri- defuncti fuerint post baptismum,
antequam peccata
mum, et Willelmum Arnaldi et quosdam alios pa- committent, fatemur eos salvari. Confirmationem
terna benignitate svscepimus ac eaquaenobis, etc. quoque ab episcopo factam, id est impositionem
ut ineadem, usi/ueintellectu (68), eosquediligenter manuum, sanctam et venerande accipiendam esse
examinatos atque correptos hoc modo reconcilia- censemus. In sacrificio eucharistiae, quae fuerant
vimus ecclesiasticae unitati. Ego, inquit, Bernardus panis et vinutn ante consecrationem, post conse-
primus, apposilis Evangeliis, et scripto conjessionis crationem esse corpus et saoguinem Jesu Christi
imposito super illa , hoe prxsto inler manus tuas, simpliciter affirmamus et credimus in quo nihil a ;

summe juramentum, Deum invocando te-

pontijex, bono majus nec a malo minus perficitur sacerdote.
stem in animam meam, quod ila, etc, sicut in ipsa Peccatores veraciter pcenitentes veniam a Deo con-
usque pro posse resistam. Hoc auiem profiteor non
p sequi concedimus, eteis libentissime communica-
esse juramentun: quale Christus legitur prohibuisse mus. Unctionem infirmorum cum oleo consecrato
in Evangelio, sed quale a sanctis doctoribus Augus- veneramur. Conjugia carnalia esse contrahendase-
lino et aliit perhibetur esse prxstandum causa neces- cundum apostolum Paulum non negamus legitime ;

situtis cum veritate et justitia et judicio. Scriptum vero contracta disjungere omnino prohibemus. Or-
autem confessionis est tale « Pateat oinnibus fi-
: dines ecclesiasticos, id est episcopatum et presbyte-
delibus quod ego Bernardus Primus et omnes fra- rium ac caateros, et omne quod in Ecclesia ordina-
tres mei propositis nobis sacrosanctis Evangeliis biliter sancitum legitur autcanitur, humilitercol-
corde credimus, fide intelligimus, ore confltemur, laudaraus, et fideliter veneramur. Item corde credi-
et simplicibus verbis, id est, sine duplicitate, fide- mus et ore confitemur resurrectionem hujus carnis
literaffirmamusPatremet FiliumelSpirituiu sanc- quam gestamus, et non alterius, etvitam aeternam,
tum tres personas esse, unura Deum, et sicut in et unumquemquehominemsecundunoperasua esse
Credo in Deum, et in Credo in unum Deum, et in recepturum. Eleemosynasetsacrificium, caeteraque
Quicunque vult continelur, confitemur esse per beneficiafidelibusdefunctisprodessenondubitarjus.
omnia sentiendum. ttem corde credimus et ore Et quia fides sine operibus mortua est, ut dicit apo-
confitemur Patrem et Filium et Spiritum sanctum stolus Jacobus, saeculo abrenuntiavimus.et quae ha-
unum Deum, de quo nobis est sermo, esse creato- bebamus,velutaDominocoD3ultum est.pauperibus
remetgubernatoremacdispositoremomniumrerum erogavimus, et pauperes esse decrevimus. Ita quod
visibilium et invisibilium, corporalium etspiritua- solliciti esse de crastino non curamus, nec aurem
lium. Item corde credimus et ore confitemur Pa- vel argentum vel aliquid tale praeter vestimentum et
trem et Filium et Spiritum saaclum unum Deum, victum quotidianum a quoquam accepturi sumus.
legem Moysi dedisse, et ipsum io prophetis locutum Consilia quoque evaDgelica velut praecepta servare
fuisse et Joannem Baptistam ab ipso missum esse proposuimus. Remanentes autem in saeculo, et sua
sanctum et justum et in utero matris suae Spiritu possidentes, et hanc fidem supradictam firmiter et
sancto reptetum. corde credimus et ore
Item integre credentes, praeceptaque Domini servantes,
coufitemur Incarnationem Domini nostri Jesu salvari fatemur. Ad haec in nomine Patriset Filii et

Christi, ut qui eratFilius Dei in divinitate, Patri Spiritus sancti et beatissimae Virginis Mariae,ad eedi-

(67) Id est epiet. 78. (68) Vide lib. xv epist. 135.

 »

191 INNOCKNTIl III PP. RBOESTORUM LIB. XIII. 292

ticntionem universalis eanctae Dei Ecclesiae, et ad \ Quamvisaulem proptervitandum perjurium non eit
salutem animarum omnium ad quorum aures per- appetendumjuraraentum.jurantes tamenex delibe-
vemt, sicut fideliter credimus corde, lidem praedi- ratione causa necessitatie cum veritate et jnstitia
ctam ore iirmiterconfiteri et nuntiare proposuimus, non culpamus, neque propter hoc credimus con-
et usque ad animam etsanguinem adversus omnes demnandos. Inomnibus vero episcopulibus, dioece-
sectas haeresium defendere viriliter. Consistentes ElbuB, vel parochiis in quibus sumus vel fuerimus,
sub magisterio et regimine unius et veri magistri disposuimusjejunaresecundummoremetconsuetu-
Domini nostri Jesu Christi ac piissimi vicarii ejus dinem praelatorum et catholicorum virorum ortbo-
papae Innocentii, et successorum ejus semperper- doxorum iliarum provinciarum.tamin vigiliisquam
manentes tam corpore quam spiritu in communione in jejuniis Quatuor Temporum et Quadragcsimae

sanctse Romanae acuaiversalis Ecclesiae, quam san- Denique licet dicat Christus Oportet semper orare
:

ctam etcatholicam.et apostolicam supra diximus, non deftcere (Luc. xvin). et Apostolus Sine inter- :

quia credimus esse, omnesbaptizatos m nomine Pa- miuione orate(IThess. v), tamen quidam nostrorum
tris et Kilii ct Spiritus sar.cli, nisi asupradicta fide per viginti quatuor vices inter diem ac noctem, alii
recesserunt, ubi boni cum malis conveniant, per- quindecies, alii duodecies, qui autemmmus, septiei
mista quippecst diversitate flliorum cui Ecclesiae ; 11 pro omnibus hominibus secundum veruiu gradus
praefatum dominum Innocentiutn papam credimus urant. Et quanquamoflicium nostrum sit praecipue
praeesse pastorem, et ipsum et omnes episcopos et ut oiuues discant, et omnes qui suntidonei exhor-
sacerdotes et caeteros ordinatos fidem supradictam tentur, tamencum tempus ingruit.propriismanibus
tenentes, in ipsa Ecclesiaministros esse tatemur et laboramus,ita|duntaxat nepretium accipiamuscon-
credimua. ventum. Qui autem nobis credunt, a quibuscunque
aliquid per aliquam fraudem habuerint,necesseest,
Idcireo ab ipsis, et non ab aliis, petimus et cupi-
si potuerint, et nobis acquiescere voluerint, utip-
mus suscipcre ecclesiastica sacramenta. Specinliter
sis et non aliis restituant. Decimas siquidem et pri-
autem de fractionepanis,super quainfamati sumus,
mitias et oblationes et caelerasecundum usum loco-
diximusetdicimus quia nunquain factum fuitcausa
rum servitia praelatis et aliis clericie sub quorum
praesumplionis, nec causa contemptus sacrificii sa-
dicecesibus victitaverint fideliter persolvant : quod
cerdotis.sed causa ardorisfidci etcharilatiset causa
omnibusfidelibusCbristianisefficacitersuadeiuus.
deliberationis, ne indurarenlursimplicesfidcles in-
ter haereticospenuanentes, et sacramenlum eucha- Luet autem in suscriptis articulis,8icut aquibus-
ristia;non recipientes sed nunc et in perpetuum
;
damaccepimus, assererenturerrasse,quod videlicet
abdicamus et abjicimus et abdicabimus a nobis et C soli Deo esse obediendum, et si homini, solijusto,
ab omnibus nobis credentibus, secundum nostrum quiDeum habet in se, ec licere laico ac littcrato
posse, ab opere et a credulitate, corde credentes el sino licentiacujuslibet hominis praedicare, bonum-
ore confitentes sacramentum corporis et sanguinis quelaicum conficiendi eucharistiam potestatem ha-
Christi necesse conficiendum nec posse confici nisi bere,malum autemsacerdotem nequaquam, et ejus
asacerdote per impositionemmanusvisibilisepisco- orationes aut missas vivis vel mortuis non proficere,
pi secundum morem Ecclesiae visibiliter ordinato. ac Romanam Ecclesiam nequaquamEcclesiam Dei
Habemus autem mandatum orare ut Deus mittat esse, necnonetiamjuramentumin quolibet articulo
in rnessem suam, id est, proedicatores in
operarios sub Ecclesiae forma factum peccatum esse morlale
populum suum, qui debent benigne et humiliter dogmatizasse dicantur, ipsi tauien cx praescripla
impetrare sibi dari ex licentia summi pontilicis et confessione, in qua tanguntur articuli praenotati,
prirlatorum Ecclesia; ut possint admoncre ct exhor- super his suam innocentiam excusarunt, illud infi-
tari in doctrina sanaetadversus omnes haereticos, cianles omnino quod videlieet mulieribus Evange-
gratia Dei adjuvante.cum omni virtute animi etstu- lium in Ecclesia licitum esse docere.ac indulgentias
dio ut eos ad lidem catholicam convertant,desudare, quae fiunt a summo pontificc vel aliis episcopis non
et credentes eorum privatis et publicis admonitioni- ^. proficerc,justumque laicum conClenles sibi absol
bus, sicut decet, ab eorum crcdulitate et haeresi se- vere posse, quidam eos referunt astruxisse. Caete-
pararc, et Ecclesiae supradictae incorporara, et ab rum super eo quod nonnulloa clencorum scandali-
omnibus vitiis et peccatis compescere tam seipsos zassc dicuntur, cis iu plurimis dctrahendo, ipsos
quam suos auditores ; a superbia scilicet et inani aspcre redarguimus, in virtute obedientiae quam
gloria, invidia, ira,cupiditatect avaritia, gulositate, praestiterunt nobis districtius injungenles eisdem,
luxuria, mendacio, delractione, blasphemia, odio, qnod et ipsi sub eadem servare obedientia promise-
frauile, pcrjurio et hoinicidio ! Et quamvis ista nos runt, ut clericosin onini quaconvenit habentes re-
praedicemus.tamen potestalemsaecularemsecundun verenlia et honore, ab eorum omnino infamatione
Ipgcs officium suuin in inalefactores peragentem non seu detraclione desistant, pra?cipientes cisdem ne
judicamus, neque ob hoc damnandam esse dicimus passimsibi praesuraant prxdicalionisoflicium arro-
vcl credimus. Verumtumen, sicut filii Ecclesiae,reo9 sed praelerquam Ecclesiarum rccturcs in fide
g.ire,

sanguiuis defendimus piis intorventionibus, quia rccta et sana doctrinanoverintesse probatos, licen-
scriptum etrt : Heos sanguinis defendat Ecclesia. tiam eis tribuantexhortandi competentibus horiset
293 P0NT1FICATU8 ANNO Xin, CHRI8TI 1210. 294
circa custodiam delinquebant.et quod ad abbatis ct A. tione adjunximui, usque ad receptionem testium
locis ; curaque contine.itiam repromiserint, suspe- et publicationem attestationum posserit in eadera,
ctummulierumconsortium prorsus evitent ; qui su- quia tamen ad senteutiam perlriennium procedere
perhis etaliispromiseruntdevotaio etdebitamnobis distulit.venorabili fratri nostro Populiensi episcopo
obedientiam exhibere. Nos igiiur, habito fratrum et dilecto filio abbati Sancli Laurentii Caesenatensi
nostrorum consilio, per apostolica vobis scripta mandavimus utineajuxta formampriorura proce-
mundamus quatenus recepto a eaeleris fratribua derent litterarum.Verum quoniam ad Revennatum
similijuramento, ecclesiasticae unitati reconcihetis instantiam eis tandem deJimus in mandatis ut ad
eo9dem el denuntietis ipsos vere catbolicos ac nos instructara remitterenl causam, iidem gesta
recte lideles, in praescriplis et aliis eo9 secuadum omnia sub sigillis suis cura procuratoribus par-
Deum ab omni scandalo et inlamia servantes im- tium ad nos remiltere curaverunt, per quae co-
munes,et in litteris testimonialibus et ahis admini- goovimus manifeste quod interpartes de pinela Pa-
culis ipsos propter Deum misericorditer adjuveti9. lazoli et vargo B-idareni possessione, in .iua fit
fo-
Datum Laterani, ivm Kal. Julii, pontificatue no- rum,el sale monasterii.quem commune mutuo ac-
atri anno tertio decimo. ceperat, fuit actum. Nam super vargo Badareni
XCV. B commune petebat ne quid nomine pedagii tuum
DECANO ET CANOMCIS WATERFORDEN. monasteriuma Ravennatibus extorqueret; sed illud
Hecipiuntur sub protectione npostolicae sedis. ad se pertinere pars ejusdem monasterii rasponde-
(Laterani, vi Kal. Julii.) bat, et se ibi hactenus pedagium accepisse. Caete-

f69) Sacrosancta Romana Eccle9ia humiles et rum possessionem in qua forum fiebat.dictum mona-
devotos filios et assuetae pietatis officio propensius sterium afferens suam esse, ne in ea praeter ejua
diligere consuevit,et ne pravorum hominum mole- assensum forum decastero fieret, etquod commune
sliis agitentur,eos, tanquam pia mater,sufe prote- exinde perceperat, sibi restitui cum instantia po-
ctionis munimine confovere. Eapropter, dilecti in stulabat. Sed commune dicebat quod nec ad mo-
Doiuino filii, devotionem quam erga beatum Pe- nasterium tota illapossessio pertinehat.necsi per-
trum nos ipsos habere dignoscimini attendentes,
et tineret, etiam quo minus in ea forum fieret, com-
personas vestras et universa bona quae in praesen- mune debebat aut polerat prohiberi.cum hujugmodi
tiarum rationabiliter possidetis.aut in futurum ju- taminecclegiarumquamprivatorum possessionibus
stis modis, dante Domino, poteritis adipisci, sub exercere soleant in partibus illig communia civita-

beati Petri et nostra protectione suscipimus.Spe- tum. Verum cum commune certam summam salis
cialiter autem locum in quo Ecclesia vestra sita ri quam centum et sexaginta libris emeras, a te mu-
est cum pertinentiis suis, ecclesiam de Kilros,eccle- tuo recepisset, ad reslitutionem ipaius se obligans
aiam de Kimelassi,ecclesiam de Cluoneda.ecclesiam juramento.quia pro eo nonnisi centum reddiderat,
deTibrada,ecclesianideKilimelach,ecclesiamdeKil- petebas reliquum tibi reddi.Sed ad hoc pars altera
raaclug.cumomnibus pertinentiis suis.decimas pis- respondebat quod facta ratione ealis ad pretium
cium inWaterford.beneficiaterrarum Ricc.Scadam. quod valebat quando solutiu pecuniae facta fuit,
etTerri.villam deCorbali, villamdeBalikassim, vil- triginta vel quadraginta solidos eidem ecclesiaa
lam de Tachethen.terram de Kaldebech.terram Ro- solverat ultra id quod saltunctemporisvendebatur.
berti le Franceis juxta Kilmemilog, cum omnibus
Licetautemutraquepartium posgessionempineto
pertinentiis suis, et omnia bona communitati et
multipliciter nisa fuerit comprobare.asserenteparte
sustentationi vestne nihiluminus assignata,9icut ea
communis et ostendeDte per testes quod pro facto
juste ac pacifice pogsidetis vobis et pervo3 ecclesiae
suo de arboribus ejus quoties fuerat opus accepe-
vestrae auctoritate apostolica confirmamus et prae- rant et donarant, quod munierant etiam
silvam
sentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo, ipgam et fecerant custodiri,et
Ravennates ad enu-
etc. hanc paginamnostraeprotectionis et confirma-
cleandas pinos in hebdomada Natalis et portandoa
tionig infringere vel ei, etc, usque incursurum.
truncos arborum, quos ipsi zoccos vel capitones
Datum Laterani, vi Kal. Julii, pontificatus nostri " appellant,accedere consueverant annuatim et
quod
anno tertio decimo. servientes custodum, quos nominant pariiates, pi-
XCVI. netam pro communi custodire jurabant, pars tua
ABBATI SANCT.E MARI.E RETDNDiE. per testes similiter sufficienter ostendit quod pro
Pineta ei adjudicatur. necessitatibus monasterii libere acceperat, dederat
(Laterani, Nonis Julii.) et vendiderat de lignig pinetae, quod partiates per
Olim causam quae inter te ac commune Ravennae uionasterium certum numerum trabium in feudum
super pinetaet quibusdam aliis verlebatur venera- percipiebant desilva, et juramento fidelitatis eidem
bili fratri nostro Gaesenatensi episcopo duximus propterea tenebantur,et quod servientes eorum ju-
commiltendam. Qui licet cum dilecto filio Pompo- rabant pro monasterio silva custodiam in abbatis
sianoabbate,quem sibi postmodum in causw cogni- praegentia.et amovebanturad ejugarbitriumqnando

(69) Vide supra epist. 79.

 295 INNOCBNTII III PP. RBOESTORUM LIB. XIII. 196

partiatum instantiam eam bannierant Ravennates, A sub beati Petri et nostra protectione suBoipimus et
et qui venabantur in ipsa reddebant eidem annis
praesentis scripti patrocinio communimus. Nulli
singulisspallam porci.etcultores agrorum decimas, ergo,etc, hanc paginarrnostreeprotectionis, infrin-
et gregum pastores certos redditusexsolvebant. Ad- gere vel ei, etc, usque incursurum.
debat etiam pars communis quod cum partes in- Datum Laterani, in Nonas Julii, anno tertio de-

tentionem suain sulficienter utrinque fundassent, cimo.

utramque poteraraus, imo debebamusin sua dejure XCVIII.
possessione tueri curn (70) tantam rem diversi pos- ILLUSTM CONSTANTINOPOLITANO 1MPERATORI.
sent quoad diversos usus et varios possidere. Nos De hbtra poteslute letlandi in favorem ecclesiurunt.

igitur attestationibus diligenter inspectis, intellexi- (Xaler ini, vi Idus Julii.)

mus quod monasterium pertestes plures numero et (71) Gravem Venerabilium fralruui nostrorum

aptiora negotio et vero proximiora in suis depo- archiepiscoporum et dilectorum |liiiorum aliorum
sitionibus exprimentes possessionem pinetae respe- praelatoruoj imperii tuirecepimus questionem quod
ctu pr;esteriti temporis et praesentis evidentius et ge- lu et barones tui in eorum ^iahibuisti pravissimum
neraliusoslendebat.et cum per privilegia tam archi delrimentum ne quis de possessionibus suis in vila
episcoporum Ravennatis Ecclesiae quam pontificum i> sua conferat.vel in extremo articulo condat eccle-
Romanorumipsam adsepertineremon:>traret, illud, siis testamentum.Cum igitur ex inhibilione bujus

juste possedisse constabat, etcommune, quod nul- modietecclesiarum dispendiumet inbibentium in-
lnm suie possessionis ostendebat titulum, aliqua in leritus procuretur.excellcntiam tuam monemusat-
eadem contra justitiam per impressionem vel po- tentius et hortamur quatenus bujusmodi pravam
tentiam usurpasse, cum eamdem rem non possint inhibitiunem et tu ipserelaxes et a tuis baronibus
diversieodem modo insolidurapossidere.Undecum facias potestate tibi tradita relaxari.
probitiones monasterii existerent potiores, et sic Datum Laterani, vi Idus Julii, anno terlio de-
perconsequentiam ipsum essejininterdictosuperius cimo.
yconomum communis Ravennae yconomo mona- XCIX.
slerii super eadem pineta, quantum ad possesso- EIDEM.
rium, decrevimuscondemnandum et imponendum De reslitutione ablatorum facienda eccltiiis.

perpetuum silentium yconomo Ravennati, et pro- (Dalum, ut in alia.)

hibenrtum eidem ne monasterium sspedictum super Significatus venerabilibus fratribus nostris ar-
ea pnesumat ulterius moleslare. Iterum cum var- chiepiscopis etepiscopis ac praelatis aliis Constan-
gum Bardareni ad monasterium pertinere testes tinopolitani imperii, nos accepisse cognoscas quod
utriusque partis ostendant, super eo yconomum C cum baronos,milites et alii nobiles Romaniae mona-
m^nasterii ab impetitione yconomi Ravennatis steria, possessionos.homines, decimas tam Graeco-
statuimus absolvendum. Et cum per testes sitsulli- rum quam Latinorum, et alia bona ecclesiarum
cienter ostensum quod super sale sulficienter satis- suarum contra justitiam detinercnt, eos per vene-
factum fuit monasterio quoad pretium quo solu- rabiles fratres nostros Larissenum archiepiscopum
tionis tempore vendebatur, nec viros religiosos de- et liavaliensem episcopum ad restitutionem inte-
ceat inhiare lucris saecularibus et cum alteriusja- gram detentorum censura mandavimus ecclesias-
ctura ditari, yconomo monasterii super hoc si- tica coercendos. (Jui licet propter expeditionera ad
lentium decrevimus imponendum. Nulli ergo, etc. quam properabant proponerent quod tunc non po-
hanc paginam nostra: diflinitionis infringere velei, quod injungebatur implere, quidam tamen
terant
etc. Si quis autem attentare praesumpserit, etc, in judicium et praelatorum manibus resignarunl,
usque incursurum. promittentcsfirmiter quod residua in integrum post
Datum Laterani, Nonis Julii, pontificatua nostri reditum restituerentet ab eis ad quos pertinentpa-
anno tertio decimo. cifice possideri permilterent restituta quod non :

XCVII. observarunt postmodum redeuntes, imo detinentes

EPISCOPO CARDICENSI.
P praedicta omnia sicut prius, ea restituere contradi-
Recipitur sub proteetione sertis aposloliar. cunt. Unde nos vencrabilibus fratribus nostris The-
(Laterani, iii Nonas Julii.) bano et Ncopatrensi archiepiscopis dedimus nostris
Justispetentiumdesideriis dignum estnosfacilem mandatis ut detentores cosdem ad resti-
litteris in

praebere consensum, et vota quae a rationis tramite tutionem integram detentorum cum satisfactione
non discordant effectu persequente complere. Ea- perceptorum fructuum competenti monitione prae-
propter, venerabilis in Cliristo frater, luis justis missa per censiiram ecclesiasticam, sicut justum
precibus grato concurrcntes assensu, perdonam et fuerit.appellationc rcmota,compellant.yuocirca ex-
Ecclesiam tuam, cum omnibus bonis qua? imprae- cellentiam tuam monemus attentius et hortamur
scntiarum rationabilitcr possidet, aut in futurum quatenus detentores pracdictos ad hoc tradita tibi

justis modis, praestante Domino, poterit adipisci, potestate compellas.

(79) In Bullario Casin. eamdem.

(71) Vide infra epist. 110, et lib. n, epist. 12 ot seqq.
297 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHHI8TI 1210. 298

Oatum, utin aliaper totum. A. suo compellitur mendicare. Verum, quia venera-
In eumdem fere modum scriptum est ipsis super biles nostri Atheniensis et Thebanus archiepiscopi

hoc usque restituere contradicunt. ldeoque discre- et episcopus Fermopilensis, quibus episcopus ipse

tioui vestrae per apostolica scripta mandamusquate- causam superhoc obtinuit delegari, pro eo senten-
nus detentores eosdem ad restitulionetn integram tiam protulerunt fratres ipsos super restilutioneca-
detentorum cum satisfactione perceptorum fructuum stri praedicti et pertinentiarum ipsius ac casnlium

competentimonitione praemissapercensurameccle- omnium et possessionum omnium pertinenliurn ad

siasticam appellatione remota, sicut justum fuerit, Ecclesiam Cardicensem praedicto episcopo condem-
compellatis. Testes autem, etc, us(/ue prohibere. natos, quia contumaciler resistebant, excommuni-
Nullis litteris veritati el justitiae praejudicanti- cationis vinculo innodantes, nobis humiliter idem
bus, etc. Quod si non omnes, etc, duo vestrum episcopus iupplicavit uttam diffinitivam quam ex-
ea, elc. communicationis sententiam rite latas auctontate
Datum Laterani, vi Idus Julii, anno tertio decimo. dignaremur apostolica roborare. Ideoque discre-
C. tioni vestra? per apostolica scripta raandamus qua-

EIDEM. tenus diffinitivam, sicut est justa, per censuram

De eodem argumenio. B ecclesiasticam.excommunicationisverosententiam,
(Laterani, Nonis Julii.) eicut rationabiliterest prolata, usque ad salisfactio-
Ad ecclesiastica bona manus extendere nondebe- nem idoneam auctoritate nostra faciatis appella-
res, cum Ecclesiae sponsus Christus ampHaverit tibi tioneremotainviolabiliter observari attentius pro- ;

manus, nec gravare debes ecclesias, quarum credis visuri ut fruclus ecclesias suae, quos iidem fratres
ministrorum precibus flecti Christum ut te ab , percepisse dicuntur, et castrum praedictum, quod
hostium gravaminibus tueatur. Inde est quod impe- detinetur ab ipsis,eidemsublato appellationis obs-
rialem celsitudineiu rogandam duximuset moneu- taculo restitui cum integrilate debita faciatis, con-
dam quatenus reslituens Ecclesiae Larissenae si qua tradictores censura
ecclesiastica compescendo.
deipsiusbonis detines minusjuste, permittas vene- Quod non omnes, etc, duo vestrum ea, etc
si

rabilem fratrem nostrum Larissenum archiepisco- Datum Laterani, v Idus Julii, anno tertio de-
pum et suffraganeos ejus ecclesias, abbatias, cleri- cimo (73).
cos et possessiones, decimas et alia jura quae ad CII.
ecclesias pertinent eorumdem, pacifice possidere. ARCHIEPISCOPO NEOPATRENSI.ET EPISCOPO DAVALIENSI,
Datum Laterani, Nonis Julii, anno tertio de- ET AVALONENSI ELECTO.
cimo. n Vt bona ablata restituantur ecelesiis.
G
CI. (Laterani, Nonis Julii.
ARCHIEPISCOPO NEOPATRENSl ET PRIORI SANCTI DEME- Conquesti sunt nobis venerabiles fratres nostri
TRII THESSALONICENSIB ET PROCURATORI EPI8COPATUS Larissenus archiepiscopus et suffraganei ejus quod
DIMICENSIS. abbas de Plaerio (74), nobilis vir Comestabulis Ro-
Scribitur pro episcopo Cardicensi. maniffi, W. de Larissa dominus de Armiro, Bali-
(Laterani, v Idus Julii.) vus charissimi in Christo filii nostri Constantinopo-
Laorymabilem venerabilis fratris nostri Cardi-
(72) litani imperatoris illustris, dominus de Valestino,
censisepiscopirecepimusquaestionemquodcum ob- etquidam Larissenaedicecesismonasteria, abba-
alii

tentas anobis litteras,redienspostlabores,captiones tias, ecclesias et

possessiones alias ad eos de jure
etangustiaspluriffiasquassustinuitRomaniam,prae- spectantescontra justitiam detinent occupatas, se
sentari fecerit fratribus hospilalis Sancti Joannis habere jus patronatus in monasleriis abbatiis et
Jerosolymilani, qui episcopatum ipsius cum Cardi- ecclesiis asserentes
qui etiam quosdam laicos La-
:

censi castro et res alias detinentes nec restituere tinos et Grscos suae dicecesis nolentes debitas sibi
volunt ei, nec de perceplis a promotionis suae tem- decimas exhibere super hac nequitia confovent et
pore proventibus, quos in usus proprios converte- tuentur: contraquos licetpluries obtinuerint scri-
runt, in aliquo subvenire, ipsi earum latore gravis- ^ pta no3tra, non potuerunt justitiam obtinere, cum
sime verberato, turpiter ipsas litteras projecerunt, illi quibus superhoc scripsimus,
postponentes hu-
et commioantes ipsum interficere, asseverant quod mano timori divinum, plas hominibus quam Deo
pro nullis litteris vel mandato episcopatum praedi- duxeruntdeferendum.pvocessumsuperinjunctosibi
ctum ei resignabunt aliquatenus vel dimittent: qui negotio nun habentes. Ne igitur jura ecclesiastica
praster haec quamdam in Armiro cum suis pertinen- pereant per insolentiam laicorum, discretioni ve-
tiis, in qua propriam mansionem faciunt, detinent slra;per apostolica scripta mandamus quatenus
abbatiam, quam nos ei duximus concedendam. abbatem et nobiles memoratos et alios, ut detenta
Propter quod idem episcopus factus pauper, et ad cum integritate restituant: et ab hujusmodi prae-
extremam deductus inopiam, exsul ab episcopatu sumptionedesistant, monitioneprcemissapercensu-

(72) Vide infra epist. 113, 120. loco esse inutilem et alibi melius haberi, nimirum
(73) In margine istius epistolae
scriplum erat an- iofra num. 13. 1

tiquitus Vacal. Quod vocabulo ostend itur illam hoc

: (74) Cod. Colbert., Plarrio.

Patbol. CCXVI. 10
299 INNOCBNTII III PP. REGESTORDM LIB. XIII. 300

ram ecclesiasticam appellatione remota, sicut jus- A suam Ecclesiam revertalur, monitione praemissa,
tum fuerit, oompellatis. Quod si non omnes, etc. per censuram ecclesiasticam appellatione postpo-
duo vestrum, etc. sita compellatis. Quod si non omnes etc, duo ve-
Datum Laterani, NonisJulii, anno tertio decimo. strum, etc.

CIII.
Datum Laterani, 111 Nonas Julii, anno terlio de-
ARCH1EPISCOP0 NEOPATRENSI ET NAZORESCENSI ET cimo.
CITRENSI ELECTIS. CV.
Scribitur pro archiepiscopo Larisseno. NOBILIBUS VIRIS C0ME8TABULO ROMANI.E, W. DI LA-
RISSA DOMINO DE ARMIRO, ET DOMINO DE VALESTINO,
(Laterani, vi Nonas Julii.)
ET ALIIS BARONIBUS 1C MIUTIBUS PROVINCLE LA-
(75) Jam semel, secundo et tertio dilecta in
RISSBN.E.
Christo filise memoriae
nobili taulieri relictae bonae
Scribitur eis ut rettituant bona Ecelesis Laristerue.
marchionis Montisferrati nostras dicimur litteras
(Laterani, Nonas Julii.)
destinasse ut episcopatus, abbatias et alia jura
Ad ecclesiastica bona manus eztendere minime
nostrum
eccleBiastica quae ad venerabilem fratrem
deberetis.cum Ecclesias sponsus Christusadamplia-
Larissenum archiepiscopum pertinentia detinet oc-
g verit vobis manus, nec gravare deberetis ecclesias,
cupata restitueret Ecclesiae Larissenae. Sed ipsa nec
quarum minislrorum precibus flecti Chri-
creditis
ad monitiones venerabilium fratrum nostrorum
stum.ut vos ab hostiumgravaminibustueatur. Inde
Atheniensiset Thebani archiepiscoporum, per quos
est quod nobilitatem vestram rogendam duximuset
eamad hoc mandavimus com-
praeniissa monitione
monendamquatenusrestituentesEcclesiaeLarissenae
pelli, voluit restituere supradicta. Quinimo n on
siqua debonis ipsius minus licite detinetis,permit-
solum ea detinet, verutc etiamquosdam episcopos
tatis venerabilem fratrem nostrum archiepiscopum
Graecos suffraganeosejus etaliosabbates et clericos
Larissenum et suffraganeos suos ecclesias,abbatias,
nolentes sibi exhibere reverentiam manu tenet,
clericos, possessiones, decimas et alia jura quae ad
favorem eis super tanta eorum nequitia exhibens
ecclesias pertinent eorumdem pacifice possidere.
contra ipsum. Nolentes igitur sustinere quod per
Datum Laterani, Nonis Julii,anno tertio decimo.
eamdem nobilem delraudetur idem archiepiscopus
jure suo, discretioni vestrae per apostolica scripta
CVI.

mandamus quatenus ipsam ut et detenta restituat ARCHIEPISCOPO LARISSENO.

l't sublevet paupertatem episcopi Cardicentit.
et ab hujusmodi praesumptione desistat moneatia
attentius et efficaciter inducatis, ipsam ad hoc, si
(Laterani, iii Nonas Julii.)

necesse fuerit, censura ecclesiastica sublato ap- Q Cum venerabilis frater noster Cardicensis epi-
pellationisobstaculo,sicutjustumfuerit,compe!len- scopus multa laboret inopia, mullaque paupertate
tes, ac cogentes censura simili episcopos, abbates prematur,cum ex Ecclesiae suae redditibus vixpos-
et clericos supradictos ad debitam obedientiam set simplei clericus sustentari,fraternitatem tuam
eidem archiepiscopo exhibendam. Quod si non rogamus attentius et monemus.per apostolica tibi
omnes, etc, duo vestrum, etc soripta mandantes quatenus ipsius paupertati com-

Datum Laterani, vi Nonas Julii, anno tertio de- patiens.ejusque indigentiam miseratu8,ei procures
cimo. mendicare in clericalis or-
in aliquo providere ut

CIV. dinis vituperiumnon cogatur.

SYDONIENSI ET CARDICENSI EPISCOPIS, ET ELECTO NA- Datum Laterani, m
Nonas Julii, anno tertio de-
ZORESCENSl. cimo.
Ut Dimicensis episcopus ad Ecclesiam suam rtdire CVII.
cogatur. C0MESTABULO ROMANI.F., DOMINO DE ARMIRO, A. DE
(Laterani, iu Nonas Junii). PLAERIO, ET ALIIS BARONIBUS ET POPCLIS LATINIS

Significarunt nobis venerabilis frater noster La- ET GR.ECIS 1N CARDICENSI DIOECESI CONSTITDTIS.
rissenus arcbiepiscopus et dilecti filii procuratoret Scribitur pro eodem.

canonici Dimicensis Ecclesia? quod venerabilis fra- n Nonas Julii.l

(Laterani,

ter noster episcopus Dimicensis post tertium conse- Sanctam Dei Ecclesiam sponsam Christi honorare
crationis suaediem ab Ecclesia Dimicensi recedens, vos convenit, non gravare, ne forsan Christus Do-
bonaejus.quaead ipsumspectunt, reliquit in mani- minus sponsus ejus, ipsius gravamine provocatus,
bus nobilis viri comestabuli Romani» ad quam :
vos aggravet, et dum auferre sibi modioum quod
ie<lire cuin jam trium annorum spalium prffiteri- habet intenditis, plura perdere vos contingat. Cum
erit,hactenus non curuvit prupter cujus ilefectum
;
igitur venerabilis frater noster episcopus Cardicen-
ad tantam devenit eadem Ecclesia pauperlatem sis quwdam Ecclesiae suae jura vos asserat niinus
quod vix possunt inea tres clerici sustentari. Ideo- licite delinere, univcrs-itatem vcstram monemua
quediscrelioniveslraeper apostolica soripta manda- atque exhortamur in Domino quatenus detenta om-
mus quatenus, si est ita, episcopum ipsum ut ad nia divinseconsiderationis obtentu et pro sedis apo-

(75) Yideinfra epist. \\2 etlib. xi epiet. 152.

301 PONTIFICATUS ANNO Xm, CHRISTI 1210. 302

stolicea reverantia eidem Ecelesiae restituere cum A CX.

integritate debita procurantes.nonimpediatis quo- ARCHIEPISCOPO TIIEDAN0, ET DAVALtENSI ET 8YD0MENS 1
minua idem episcopus abbatias, ecclesias, posses- EPISCOPIS.
siones.decimas tam Graecorum quam Latinorum,et De libera potestate testandi in favorem Ecclesiarum.
alia EcclesiiB suae jura valeat pacifice possidere. (Datum, ul in alia.)
Datum Lalerani,n Nonas Julii,annotertiodecimo. (17) Venerabilium fratrum nostrorum archiepisco-
CVIII. porum et episcoporum ac rlilectorum (iliorum alio-

ILLUSTRI CONSTANTINOPOLITANO IMPERATORI. rumpraelatorumConstantinopolitaniimperiigravem

De abtatis restitueyidis episcopo Cilrensi. nupcr accepimus quaestionem quod nobilis vir Otto
(Laterani, vi Idus Julii.) de Roca dominus Athenarum.et alii barones.et mili-
Conquestionem dilecli Glii Citrensis electi
(76) tesipsiusimperiicommuniterinhibueruntineorum
nobis accepimus praesentatam quod nobilis vir gravisiimumdetrimentumnequisdepossessionibus
V.Alemannus et quidam alii milites et homines tui suis in vita sua conferat.vel in extremo articulo
ecclesias Citrensem et Platamonensem, castellum condat ecclesiis testamentum. Cum igitur ex inhi-
etiam de Citro.decimas tam Latinorum quam Grae- bitione hujusmodi et ecclesiarum dispendium et in-
corum,ac possessiones alias ad ipsum et ecclesias hibentium interitus procuretur, fraternitati vestrae
g
memoratas ralionabiliterpertinentes per violentiam perapostolica scripta mandamus quatenus illos ut
invaserunt, et detinent contra justitiam occupatas. eamdem inhibitionem relaxent moneatis attentius
Ideoque imperialem excellenliam monemus'jet ex- et efficaciter inducatis, ipsos ad id, si necesse fue-

hortamur in Domino quatenus eos ut ecclesias et rit, per censuram ecclesiasticam appellatione re-

possessiones easdem ac decimas electo restituant mota,sicut justum fuerit,compellentes.Quod si non

memorato,et de perceptis satisfactionemexhibeant omnes, ete., duo vestrum ea, etc.
competentem,tradita tibi a Deo potestate compellas. Datum, ul in alia.
Dalum Laterani, vi Idus Julii, anno lertio de- CXI.
cimo. SYDONIENSI ET CAB.DICENSI EPISCOPIS,ET ELECTO NAZO-
CIX. RESCEXSI.
EPISCOPO SIDONIENSI, ET ELECTO NAZORESCENSI, ET De ablaiis restiluendis Ecclesia? Cilrtnsi.

PROCURATORI DIMICENSI. (Datum, ut in alia.)

De ablatis resliluendis ecclesis Cardicensi. (78)Conquestione dilectitiliiCitrensiselectinobis

(Datum, ut in alia.) accepimus prassentatam quod nobiles viri V. Ale-
Conquestus est nobis venerabilis frater noster n mannus etquidam alii Citrensis dicecesis ecclesias
episcopusCardicensisquod nobilisvircomestabulus Citrensem et Plantamonensem, castellum etiara de
Romania2,dominus de Armiro, A. Plaerio. dominus Citro.decimas tam Grsecorum quam Latinorum, ac
de Valestino, Balivus charissimi in Christo filii possessiones alias ad ipsum etecelesias memoratas
nostri Constantinopolitani imperatoris iilustris, et rationabiliter pertinentes per violentiam invase-
quidam Cardicensis dicecesis monasteria, abba-
alii runt, et detinent cont.ra justitiam occupatas. Quo-
tias, ecclesias,decimas tam Latinorum quam Grae- circa discretioni vestrae per apostolica scripta man-
corum.et possessiones alias ad ipsum de jurespe- damus quatenus illos ut ecclesias.decimas et pos-
ctantes contra justitiam detinent occupatas.se ha- sessioneseasdem electo memorato restituant.et de
berejus patronalus in monasteriis.abbatiiseteccle- perceptis satisfactionem exhibeant competentem
siis asserentes quietiam quosdam laicos Latinoset monilione prajmissa per censuram ecclesiasticam,
Graicos ipsius dicecesis nolentes decimas sibi debi- appellatione remota, sicut justum fuerit, compel-
tas exhibere super hac nequitia confovent et luen- latis.Testes autem qui fuerint nominati, si se gra-
tur : contra quos, licet pluries obtinuerit scripta tia, odio, timore subtraxerint, per censuram
vel
nostra.non potuit justitiam obtinere, cum illi qui- eamdem.appellatione remota,cogatis perhibere te-
bus super hoc scripsimus, postponentes humano stimonium veritati. Quod si non omnes, etc, duo
timori divinum, plus hominibus quam Deo duxe- D vestrum ea, etc
rintdeferendum.processum super injunclosibi ne- Datum, ut in alia.
gotionon habentes.Ne igiturjura ecclesiastica per- CXII.
eant per insolentiam laicorum, discretioni vestree ARCHIEPISCOPO NEOPATRENSI, ET EPISCOPO DAVALIENSIJ
per apostolicascripta mandamus quatenus nobiles ET ELECTO CITRENPI.
praedictos et alios,ut et integre detenta restituant, De decimis solvendis.
etabhujusmodi praesumptione desistant,monitione (Datum, ut in alia.)

premissa,censuraecclesiasticaappellationeremota (79)Conquesti sunt nobis venerabiles fratres nostri

sicut justum fuerit, compellatis. Quod si non om- Larissenus archiepiscopus et suffraganei ejus quod
nes, etc, duo vestrum ea, etc. nobilis mulier relicta bonae memorias marchionis
Datum, ut in alia. Montisferrati decimas ipsis debitas nec ipsa persol-

(76) Vide infra epist. 111. (78)Vide supra epist. 108.

(77) Vide supra epist. 98. (79) Vide supra epist. 103.
 303 INNOCBNTII III PP. BKGESTORUM LIB. XIII. 304

vit, nec ab hominibus suis Gracis videlicet ct La- A. sam Christi.et ejus ministros sceptro tua> potentias
tinis permittit exsolvi. Gum igitur decima:, quae ab hostium incursibus defensare, ul dum commo-
tributa sunt egentium animarum.a laicis sine sa- ditatibus suiumi Regis pie intenderisministrorum,
lutis periculo detinere non possint, discretioni in temporali regno te ipsius dextera tueatur.Sane,
vestrae per apostolica scripta mandamus quatenus sicut a dilectis liliis priore ac capitulo Dominici se-
eamdem nobilcm.ut debitas decimas et ipsa per- pulcri nobis exstitit reseratum, cum eisdem mo-
solvat eisdem.et ab aliis persolvi permiftat; moni- nasterium Sancti Lucbb de Sciro cum pertinentiis
tionepra;mibsapercensuramecclesiastic8mappella- suis auctoritate sedis apostolicaa sit coDCcssum,im-
tione postpo9ita compellatis. Quod si non omncs, perialis excellentia super eodem monasterio ipsis
etc, duo vestrum ea, etc. non exhibet, prout convenit, ee benignam, sed po-
Datum, ut in alia, etc. tius permittit eos ab aliis indebite molestari. Pro-
CXIII. pter quod nobis bumiliter supplicarunt ut pro eis
ARCHIEPISCOPO NEOPATUENSI ET PRIORI SANCTI DEMETRII tibi scribere dignaremur. Nos igitur ipsorum sup-
THES8ALOMCENSIS, ET PR0CURAT0R1 EPISCOPATUS plicationibus inclinati,serenitatem tuam monemus
DIMICEN3IS. attentius et exbortamur in Domino quatenus divinae
(Laterani, Nonis Julii.) n considerationis obtentu, et pro sedis apostolicas
Lacrymabilem venerabilis fratris nostri Cardi- reverenlia, et te ipsis exhibeas super eodem mo-
censis episcopi, etc, ut supra epist. CI. per totum. nasterio favorabilem et benignum, ac eorum mo-
Datum Laterani, Nonis Julii, pontificatus nostri lestatores ab ipsorum vexationibus desistere com-
anno tertio decimo (80). pelias tibi tradita potestate,non impediens aliqua-

CXIV. tenus quo minus iidem dictum monasterium valeant

CARDICENSI, SYDONIENSI, ET FERMIPOLENSI EPISCOPIS. pacifice possidere.
De subjeclione monaslerii de Sicro. Datum Laterani, Idibus Julii, pontificalus nostri
(Laterani, Idibus Julii.) anno tertio decimo.
Dilecti filii prior et capitulum Dominici sepulcri CXVI.
suam nobis obtulere querelam quod cum dilectus ARCHIEPISCOPO NEOPATRENSI, ET EPISCOPO SIDO.NIENSI,
filius nosterBenedictus tituli Sanctae Susannae pre- ET ELECTO NAZORESCBNSI.
sbyter cardinalis, qui tunc in partibus Romanis Danlur eomervalorei episcopo Curdicensi.
legationis officio fungebatur, monasterium Sancti (Laterani, vi Idus Julii.)
Lucae de Sciro cum pertinentiis suis ipsis et eorum Cum venerabilem fratrem nostrum B. Cardicen-
piadevotione duxerit concedendum.abbas
ecclesia: sem epiicopum et Ecclesiam sibi commissam sub
et monachi ejusdem monasterii Grseci Davaliensis protectione sedisaposlolicae receperiinus.nolumus,
dicecesis dicti cardinalisconcessioni
temerenbvian- sicut nec velle debemus,ut a quoquam temere mo-
tes,fulti quorumdam auctoritate potentum.debiiam lestetur. Ideoque discretioni vestra? per apostulica
eisdem obedientiam et reverentiam contumaciter scripta mandamus quatenus non permittatis cum
denegant exhiberc, ct tam ipsi quam praedicti po- contra tenorcm protectionis nostra; ab aliquo in-
tentes ipsi super eodem monastcrio graves mo- debile mulestari.Quod si non omnes,etc, duo ve-
lestias inferre praesumunt.Nolentes igiturpradictos slrum, etc
priorem et fratres in sua pati justitia laesionem, li.il u ui Laterani, vi Idus Julii, pontificatus nostri
fraternitati vcstroc per apnstnlira scripta mandaraus anno tertio decimo.
quatenus abbatcm et monachos memoratos.ut ipsis CXVII.
priori ct capitulo debitam cxhibeant obedientiam IIXUSTRI CONSTANTINOPOLITANO 1MPER4TORI
et honorem, etlaicos,ut ab eorum molestationibus Df tuitiune cpiscopi Cardiccnsis.

indebitis pcnitus conquiescant.monitionc pr.emissa (Laterani.)

per censuram ecclcsiasticamnppellationcpo.stposita Querelam venerabilis fratris nostri Cardicensis
co.Tipellatis. Nullis littr.ris veritati etjuslitiee pr,-e- episcopi receplmus coutinentem quod dilccti lilii
judicantibus a sede apostolica impetratis. Quod si D fratres hospitalis Jcrosolymitani sub tua jurisdi-
non omnes, etc, duo vcstrum, etc clione moranles ei super castro Cardiceusi, eccle-
Datum Laterani.Idibus Julii, pontificatus nostri siis, possessionibus et rcbus aliis violcutiam infe-
anno tertio decimo. runt et gravamen, quamvis prasdicta sint ipsi epi-
CXV. scopo perjudices a sodc apostolica delegatos scu-
ILLUSTRI CONSTANTINOPOLITANO IMPERATOni. tentialilcr rostituta. Idcoque imperialem rxcellen-
De endem re. tiam monemns et hortamur in Domino quatenua
(Laterani, Idibus Julii.) pra'ilictum cpiscopum, nc ab aliquibus supcr bis
Si te servum recognoscis illius per quem datur quoe ipsi sunt ratione prajvia restituta indcbite ino-
potentialiter omnis bonoretconceditur principatus, lcstetur, polcstatc tibi tradita tuearis.
bonorare te condecelcanstam Dei Ecclesiam.spon- Datum Lalcrani, etc, ui in ntia.

(80) In veleri exemplari sequens nota adjecta erat quuntur : lst.r liltcr.r [ucrunt rescriptB, Ct sic cor-
in margine supenons epistolso et duarum
qasu se- rcpta:, postquam fuerunl amba? bultalx.
 305 PONTIFIC*TU8 ANNO XIII, CHRISTI 1210. 306
CXVIII. A verentiam apostolicae sedis et nostram, etquia ne-
8ALZEBURGENSI ETMAGDEBURGENSI ARCHIEP1SC0PIS(81 ), cessarium eicontulistisadversus barbarorummulti-
ET ABBATI DE PIGAVIA MERSEBURGEN9IS DI0ECESIS(82). tudinem regnum ejus volentium inlrare succursum
De matrimonio filis Marchionis Misnensis. civitatem Saleph, castellum novum, et Camard.
(Laterani, n Kal Augusti.) cum oranibus ipsorum pertinentiis et divisionibus
assignatis, et cum omni jure ad ea terra et mari
(83) Dilertus filius nobilis vir dux Austriaa (8t)
spectante, sicut in privilegio confecto suo exinde
per snas nobislitteras intimavit quod cum insigni-
tus sit charactere crucifixi,cum multitudine arma-
continetur, domui contulit Hospitalis. Eapropter,
torum dispouensin subsidium terrs san-
proficisci
dilecti in Domino filii, vestris justis precibus incli-
cta;,ac (ilium in aetate tenera constitutum et terram
nati, praedicta omnia, sicut juste ac pacifice possi-
suam nulli commodius quam nobili viro marcbioni detis, vobis ct per vos domui vestrae auctoritate
aposlolica confirroamus et prssentis scripti patro-
Misnensi (85) valeat commendare, per suoset ejns-
dem marchionis amicoshabitus et tractatus de mu- cinio commuiiraus. Ad majorem autem domus ve-
cautelam, ejusdem regis litteras de verbo ad
strae
triu.onio contrahendo.ut hoc factosecuriusei com-
mitteret terram suam Verum nonnullis firmiter
:
verbum praesentibus duximus litteris inserendas:

asserentibus quod in quinto et quarto consanguini- J a quarum tenor est talis: < Beverendissimo in Cbristo
Patri et domino Innocentio Dei gratia sanctae et
tatis gradu se dicti pueri contingebant, non fuit
universalis Ecclesias summo pontifici Leo per eam-
ulterius in eodem facto processum. Unde tam su-
pradicti nobiles quam multi magnatesalii persuas
dem et Romani (87) imperii gratiam rex Armeniae,
sanctitatis suae servus.sanctaeque Romanas Ecclesiae
nobis litteras humiliter supplicarunt ut multiplici
nova, devota, et obediens planta, cum omnimoda
utilitate pensata quae speratur ex hujusmodi copula
reverentia grata servitia et pedum oscula. Reve-
proventura, dispensare cum praedictis personis ex
rendae ac recolendas dominationi vestra cupimus
benignitate apostolica dignaremur, quatenus eis-
innotescat venerabiles magistrum et conventum
dem matriraonialiter copulari ex nostra permis-
sanctae domus Hospitalis praeterita aestate mense
sione liceret. Quocirca praesentium vobis auctori- :

videlicet Augusto, sanct;« sedis apostolics amore

tatemandamus quatenus de gradibus consanguini-
tatum utrinque ac universagenealogiaa serie,asti- atque reverentia, non solum nobis, verum etiam
universae Christianitati magnum et necessarium
pite scilicet usque ad personasillasdequarum con-
contulisse succursum contra infinitam paganorum
junctione tractalur, et an scandalurn ex hoc facto
valeat suboriri, et de necessitate urgente ac evi-
barbariem super nos et regnura nostrum aggrega-
denti utilitate,quae dispensationis gratiam (86) so- tam, quam Deus disperdat. Pro quo a beatitudine
p vestra, tanquam viri strenui vicem Machabaeorum
lent inhujusmodi suadere.inquiratis diligentissime
veritatem, et quod inveneritis per vestras litteras
gerentes, promeruerunt dignius commendari. Ea-
fideliter intimetis
propter, reverende Pater et domine celeberrime,
; ut per vos certioreseffecti, prout
expedire viderimus in eodem negotio procedamus. pro tara fortunato ac necessario succursu nobis et

Quod sinon omnes, etc, duo vestrum, etc. Christianitati ab eisdem collato, Deo, a quo bona
Datum Laterani, n Kal. Augusti,pontificatus no-
cunctaprocedunt, sanctaeRomanae Ecclesiaeet vobis
stri anno tertio decimo. ipsius vices digne gerenti copiosas exsolvimusgra-
tiarum actiones eta beatitudine vestraillos petimus
CXIX. inde regratiari. Unde quia dignus est operarius
MAGISTRO ET FRATRIBUS JEROSOLYMITANI HOSPITALIS. mercede, ex regalis largitatis nostraemunificentia,
Confirmat donationem faclam a rege Armenix pro salute animae nostras nostrorumque omnium
(Laterani, ni Nonas Augusti.)
progenitorum.habentes prae oculis cordisquiasiuut
Ex litterischarissimi in Christo filii nostri Leonis aqua exstinguit ignem, ita eleemosyna exstinguit
Armeniae regis illustris accepimus quod ipse ob re- peccatum, donamus el concedimus sanctae domui

(81) Archiepiscopis in Germania quorura alter porro episcopi Minensi meminit Goffridus anno Do-
octo, postremus veroquinque suffraganeos habet, D mini 1002, in Henrico II imperatore, et Krantzius
quem instauravit Ottho apud Siffridum epist.lib.i, Metropo. lib. m, c. 11.
anno Domini 940. (86) Dispensatioris graliam, si forte in quarto
(82) Merseburgensi suffraganeo Magdeburgensis gradu constituli reperiantur; nam in quintagene-
archiepiscopi. ratione recte conjunguntur 35, q. 2,et in computa-
(83) Vide supra epist. 50. tione chronologica, quas Siffridi Auctuario subjun-
(84) Dux Austrise Lupoldus sive Leopoldus vulgo gitur, Innocentius decrevit, ut ultra quartum gra-
gloriosus dictus, de quo Nauclerus in expeditione dum contrahatur matrimonium, et c. penult.,
licite
belli Hierosolymitani Geuer. 40, et adversus Albi- § Prohibitio de consang. et affinil.: nam ante con-
gensesin Chronico Hirsaugiensi.post cujus el Fri- cilium Lateranenseusque a sextum gradurn prohi-
i

derici obitum Austriacornuto discit servire tr:buto bits nuptia?, Yvo decreti parte ix, c. 46 c. 54, nisi
apud Krantzium Metropo. lib. vm, c. 13. variis de causis ex indulgentia dispensationis ut in
(85) Misnensi, sive Miseno, Rernardo scil. de quo c. 3, De consang. el aflinit. v. epist. 10, lib. xvi,
Naucl. Gener. 40. dubito an is sit qui prope civi- Regest.
tatem Euphordiam castra metaturus, resedit anno (87) Vide Gesta Innnc. III, cap. 116.
Domini 1248, apud LambertumSchafnaburgensem
307 INNOCENTII III PP. REGBSTORUM LIB. XIII. 308

HospiUlis amodo inperpetuum, respectu et reve- A fatus vero episcopus humiliter supplicavit utquia
rentia sanctae sedis apostolicae.atque bonorum me- eadem compositio redundat in enorme damnum
ritorum suorum exigentia,civitatem Saleph,castel- Lcclesii Cardicensis et sino consensucapituli facta

lum novum, et Camard. cum omnibus pertinenliis fuit,pro qua etiam compositione irritanda nuntius

ipsorum et divisionibus signatis, et cum omni jure et procurator capituli ad hoc spccialiter destinatus
per terram, per mare sibi pertinente, secundum nobishumilitersupplicavit,illamirritareauctoritate
contincntiam scripti inde privilegii sigillo nostro apostolica dignaremur. Ideoque discretioni vestrae

regali muniti et corroborati. Insuper de sanctitate per apostolica scripta mandamus quatenus dictam
ac religione eorum plenam habentes spem et fidu- excommunicationis sententiam.sicut ralionabiliter
ciam, venerabilibus fratribus Garino de Monte est prolata, usque ad satisfactionem idoneam au-

Acuto magistro etconventui sancUe domusHospi- ctoritate nostra facientes appellatione remota invio-

talis specialiler personam nostram et personam labilitcr observari,causam convocatis partibus au-
dilecti nepotis nostri Raymundi Rupini legitimi di;itis, et quod canonicumfuerit appellatione post-
haeredis nostri et totam terram nostram quam ; posila decernentes faciatis quod statueritis per

modo habemus, et quam.Deo dante,acquisiturisu- censuram ecclesiasticam firmiter observari; atten-

mus, post Deum et Dominum nostrum in vita no- t> tius provisuri ut fructus Ecclesia? suae, quos iidem
stra et post decessum nostrum attentius recom fratres percepisse dicuntur,et castrum praedictum,
mendamus.Cujusdonationiset concessionis nostrte quod dctinetur ab ipsis,eidem sublato appellationis
beneficiuni et recommendationem factam venera- obstaculo restitui cum integritate debita faciatis,

bilibus praedictisconfratribus acircumspectadomi- contradictores per censuram com-

ecclesiasticam*

natione vestra flagitamus per apostolica privilegia pescendo. Quod si non omnes, etc,tu,frater archi-
confirmari et corroborari, ut ne quis deinceps co- episcope, cum eorum altero ea, etc.

gnito hujus nostra donationis, concessionis et ro- Datum Laterani, xix Kal. Septembris, pontifi-
commendationis tenore auctoritate apostolica con- catus nostri anno tertio decimo.
firmato, in aliquo ausu temerario contraire praj- CXXI.
sumat. » MABILl^ MULIERI JANUEN8I.
« Datum Tharsi Ciliciae, medio mense Aprilis. » Ut fructus pignoris in sortem computetur
Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam (Laterani, xv Kal. Septembris.)
nostrae confirmationis infringere vel ei, elc, uique
Cum a nobis petiturquod justumestethonestum,
incursurum. »
tam vigor aaquitatis quam ordo exigit rationis ut id
Datum Laterani, r
m Nonas Augusti, pontificatus per sollicitudinem officii nostri ad debitum perdu-
nostri anno tertio decimo. catur effectum. Eapropter, dilecta in Christo filia,
tuis justis postulationibus grato concurrcntes as-
cxx.
sensu, sententiam quam dilectus filius nosterPela-
ABCHIEPISCOPO NEOPATRENSI,ET PRIOHI SANCTI DEME-
gius SanctasLuciae ad septa solisdiaconis cardinalis
TRII THESSALONICENSI, ET PROCURATORI EPISCOPA-
pro causa quae verte'jatur inter tc ac dilectum fi-
TUS DIM1CENSI8.
lium He.nricum Mallon, super mediate domus et
Commiltilur causa episcopi Carclicensis adversus
eis turris de Moneta.terra de Sauri.etquadam sumraa
Hospitalurios.
pecuniae.de mandato nostro rationabiliter promul-
(Laterani, xixKal. Septembris.) gavit,sicut est justa.et in ipsius cardinalis authen-

Lacrymabilem venerabilis fratris nostri Cardi- tico continetur,auctoritate apostolica confirmamus

censis episcopi, et etc, ut supracpist.Cl,usquel?eT- et praesentis scripli patrocinio communimus: cujus
mopilensis, quibus episcopusipse causam super tenor est talis: « Pelagius Dei gratia Sancta: Lucise
hoc obtinuit delcgari, eum possessionem castri
in adSepta Solis diaconis cardinalis,dilect«3 inChristo

prsdicti et pertinentiarum ipsiusac casalium om Mabiliae mulieri Januensi salutem inomnium Sal-

nium et posscssionum pcrtinentium ad Ecclesiam vatore. Cum olim ab Ottone judice sexaginta libras
Cardicensem causa rei servandae aiiscrunt, fratres mutuo accepisses, Henrico Mallon. fratre tuo et

ipsos,quia contumaciter resistebant, excommu- duobus aliis, pranter obligationem aliam.fidcjusso-

nicationis vinculo innodantes.nobis humiliter idem ribus sibi datis,licct sub pu;na dupli eos indcmnes
cpiscopus supplicavitut eamdem excommunicatio- promiscris conservare, advcnients solutionis ter-
nis scntentiam ac ratum processum judicum prae- mino non solvisti.Propler quod praefatus Henricus
diclorum. Caeterum quidam fratribus dicti Hospi- fratcr tuus, creditove sibi suam contra te aclionem
talis coram dilecto filio Benedicto tituli Sanclic Su- cedente, in sexaginta libris satisfecit eidcm. Cum-
sann.i' prcsbytoro cardinale, qucm cis dedimus quepost annum, quo in niora fuisti solvcndi, dic-
auditorem, mandatum ab eorum magislro procura- lus Ilenricus tecoram consulibus Jnnuensibuscon-
torium exibentes, proposucruntecontra quod idnn vcnisset, eentum viginti libras a tc nomine sortis
cpiscopussuperpraemissiscomposueratcunieiidciu ct pocnae seudamni petens, tu sexaginta libras te
nobishumilitersupplicatesulcompositionemipsani sibi deberc, quas idera pro le creditori solverat,

auctoritale curaremus apostolica confirmare. Prae- recognosccns, alias sexaginta negasli, asserens
309 PONTIFICATU8 ANNO XIII, CHRISTI 1210. 310

nullum eum exhoodamnumaliqualenus incurrisse. A. pignoraremanserint obligata, nec consulum inten-

Demum cardinale marito tuo, quem procuratorem tio fuerit quod res ducentas quinquaginta libras va-

institueras, nec pignus banni dare consulibus nec lentes eidem H. pro sexaginta cederent in solutum,
respondere volente, iidem consules laudaverunt sed satisfacto sibi de ipsis, idem easrestitueritde-
quod idem Uenricus valens centum viginti libras bitori, et eidem II. viginti sex libras sex solidis

in tuis bonis haberet, per civitatem praeconizari minus ante distractionem rerum ex fructibus per-
nihilominus facientes quod quicunque medietatem ceperit earumdem.quas in sorte debuit computare,
domus et turris de Moneta et terram de Sauro ad cum fructus a creditore seu fidejussore percepti se-
te pertinentem vellet emere, cum praedicto Ilenrico cundum jura civilia exlenuent debiti quantitatem,
de pretio conveniret. Interim aulem a te ac marito te ad supplementum sexaginta librarum, viginti sex
tuo pro centumviginti libris possessionibusquibus- libris sex solidis minus perceptis ex fructibus con-
dam memorati consules auferentes vobis
distractis, putatis in eis Henricum et eumdem Henricum tibi
sexaginta de memorato Henrico solverunt,
illis, ad restitutionem supradictae medietatis domus et
pignoribus eidem pro sexaginta libris tantummodo turris de Monetacum terra de Sauro sententialiter
remanentibus obligatis. Casterum post biennium condemnamus. » Nulli ergo omnino hominumliceat
elapsum a sententia consulum praedictorum, idem & hanc paginam nostrae confirmationis infringere vel
Henricus pignora, quae ducentas quinquaginta li- ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc

bras communi asstimatorum festimatione valebant, attentare prasumpserit, etc, usque incursurum.
duobus consanguineis suis pro libris sexaginta dis- Datum Laterani xv Kal. Septembris, ponlificatus
traxit,pro eadem summa recomparans postea eadem nostri anno tertio decimo.
abeisdem.Quicumprocessutemporisasaepedictocar- CXXII.
dinale, marito tuo super restituendis praedictis pos- CATHOLICO, ARCHIEPISCOPIS ET EPI3C0PIS PER ARMENIAH
sessionibus et usuris fuisset coram venerabili fratre CONSTITUTIS.
nostro archiepiscopo lanuensi conventus, ad sedem Datur eis privilegium.
apostolicam appellavit. Ubi cum de communi as- (Laterani, xin Kal. Septembris.)
sensu partium ad eumdem archiepiscopum litterae Cumjuxtacanonicasetlegitimassanctionessenten-
fuissent obtentae,idem archiepiscopus, auditis hinc tiaquaeanonsuo judiceferturinquemquam,necno-
inde propositis, consulum sententiam confirmavit, men sententiae mereaturhabere praesentium auctori-
actione de fraude venditionis eidem cardinali ser- tate statuimus ut nullus omnino qui ordinariam vel
vata ;
qui ab eodem archiepiscopo reputans se gra- delegatamjurisdictionem in vos vel vestros subditos
vatum, ad sedem apostolicam appellavit. Eodem non habuerit, sententiam ferre praesumat quae si :

itaquecardinaleacB. adversae partis procuratore in C forsan lata fuerit, ipsam decernimus irritam etina-
nostra praesentia ex delegatione apostolica consti- nem. Firmiteretiam inhibemus ne quis jurisdictio-
tutis.idem B.ab observatione judicii memorati pe- nem in vos vel subditos vestros habens, vos aut ip-
tiit se absolvi, cum causa ipsa, sicut idem conaba- sos injuste molestet. Nulli ergo omnino hominum
tur astruere, civilis esset et inter personas laicas liceat hanc paginam nostrae constitutionis et inhi-
agitata, etipsius cognitio ad Ecclesiam nullatenus bitionisinfringere.vel eiausu temerario contraire.
pertineret ; maxime cum jam dudum pro H.fuerit Si quis autem hoc attentare prssumpserit, etc,
sententia lata, quas in auctoritatem rei transiit ju- usque incursurum.
dicatae. Ex tua vero fuit parte propositum quod cum Datum Laterani, xm Kal. Septembris, pontificatua
causa eadem de utriusque partis procuratorum as- nostri anno tertio decimo.
sensu fuerit archiepiscopo memorato commissa, et CXXIII.
ab eodem pro Henrico sententia lata, quam etiam EPISCOPO CREMO.NENSI.
idem H. 6ub eo litigans approbavit, viginti sex li- De controversia pro principatu Antiocheno.
bras sex solidis minus, quae forti sibi debitae minus (Laterani.)
licite accesserunt, percipiens ultra fortem adjudi- (88) Occasione discordiae quae inter charissimum
catam eidem, jure ad judicium ecclesiasticum per- jj
in Christo filium nostrum Leonem illustrem regem
tinebat. Nos igitur utriusque partisallegationibus, Armeniae nomine R. nepotis sui ex parte una et di-
instrumentis, concessionibus et rationibus aliis di- lectum filium nobilem virum comitem Tripohtanum
ligenter inspectis et cognitis, quod a saepedicti ex altera super principatu Antiochenoagitaridigno-
Henrici procuratore de ecclesiastica jurisdictione scitur, gravia personarum et rerum hactenus peri-
proponitur omnino frivolum reputantes,cum idem cula provenerunt, et nisi fuerit judicio vel concor-
H. in judicium Kcclesiae consenserit sua sponte,de dia terminata, graviora timentur procul dubio pro-
prudentum virorum consulum
consilio sententiam Unde nos, qui juxta verbum Apostoli facti
ventura.
confirmamus.Veruracumpostsolutionemsexaginta sumus sapientibus et insipientibus debitores,etde
librarum, quas consules eidem H. fecerunt per- regno Dei tollere scandala ex debito tenemur officii

solvi, nonnisi pro residuis sexaginta memorata pastoralis, diversis personisssepesuperipsonegotio

(88) Vide lib. n epist. 252, 259 et lib. xn epist. 45 et Gesta Innoc. III, cap. 111 et seqq.
311 INNOCBNTII III PP. RHGBSTORDM LIB. Xld. 312

direxisse meminimus scripta nostra. Sed humani A. CXXIV

generis inimico, qui paci fidelium invidet. faciente, UNIVERSIS ABBATIBU9 NIGRI ORDINIS (89) PER ROTHO-
idenu nou potuit negotium terminari, sed necdum MAGENSEM PROVINCIAM (90) CONSTITUTIS.
auspiciajudicialiscondilionisaccepit. Nuperautem De capilulo celebrando semel in anno.
pralatus rex, dilectis filiis abbate Sanctae Mariae (Laterani, xm Kal. Septembris.)
triumarcuumetArcivardo Bovone Latino
milite et Ordinem religionis plantare ac fovere plantatum
cancellario suoadsedemapostolicamdestinatis, per ex officii nostri debito provocamur, et sic religioso-
eosdein nobis humiliter supplicavit ut cum ejus rum petitionibus apostolicum nos convenit praebere
desiderii votumexistat utcontra Christianos nulla- patrocinium et favorem quod sub regimine ac gu-
tenus arma sumat, sed acies suas dirigat contra bernatione nostra valeant assiduis proficere incre-
inimicos fidei Christianae, supradicto pupillo nepoti gaudemus in Domino, a quo est omne
mentis. Sane
suo super principatu jamdicto juslitiie faceremus datum optimum et omne donum perfectum, quod
plenitudinem exhiberi. Cum igitur plenam geramus divinilus inspirati ad corrigendos excesEusquiali-
de tua discretione fiduciaro., et ejusdem nogotii quando in vestris monasteriis, suadente inimico
merita ex magna tibi parte sint nota, de fratrum humani generis, committuntur, studium efficax ad-
nostrorum consilio causam ipsam sub hac forma inquinamentis malitiae ac dissolutionis
n hibctis ut
tibiduximus committendam, per apostolica scripta vitiisabdicatis.efficaciuspossitisvosdivinae subdere
mandantes quatenus cum ad partes illas, Deo duce, servituti, et per opera pielatis gratiorem prapstare
perveneris, ad concordiam utramque partem mo- Altissimo famulatum. Ut autemperfavoremaposto-
veas efficaciter et inducas. Quae si forte nequiverit lieum regularia suscipiant instituta vigorem, neque
provenire, tu associatis tibi duobus viris providis et possint per alicujus insolenliam enervari,utliceret
honestis in quos partes convenerint, audias causam vobis de nostra promissione petistis semel in an-
ipsam, et eamdem cum ipsis vel eorum altero, si no (91) sub aliquo abbate (92) religioso et humili
ambo nequiverintinteresse, sublato cujuslibet con- ejusdem provinciae capitulum celebrare ubi per ;

tradictionis vel appellationis obstaculo fine debito consultationem omniura, tam abbatum excesus
termiuareprocures.illud idem neutro eorum inter- quam dissolutiones monachorum, salvo peromnia
esse valente facturus nihilominus per te ipsum. jure (93) praslatorum comprovincialium.compescan-
Quod si partes in Lujusmodi viros nequiverint con- tur, volentes de quarto in quarlum annum pervos
venire.venerabiles fratres nostros Jerosolymitanum vel nuntios vestros ad apostolorum limina visitanda
apostolicae sedis legatum et Antiochenum pairiar- teneri, recepturi a nobis salubria monita et pra:-
chas in collegas assumas, cum quibus vel eorum cepta, quibus vigor religionis iiionaslica; foveatur.
altero secundum praescriptam formam eamdem cau- C Nos vero vestris postulationibus annuentes, cbari-
sam appellatione remota decidas, faciens quod de- tati vestra concedimus ut hoc salutare propositum
creveris per censuram ecclesiasiicam firmiter incipialis exsequi diligenter, et quid ex ipso prove-
observari. Si vero alterutra partium duxerit resi- niat nobis fideliter intimetis, ut si viderimus quod
stendum.tam perindigenas terras quam etiam pere- per cxsecutionem ipsius religionis honestas susci-
grinos rebellionem ejus facies edomari. Proviso piat iucrementum, quod ad robur perpetuae firmi-
prudenter ut interim nulla penitus inter dictos re- tatis super eo fuerit statuendum, securius et cau-
gem et comitem guerra fiat, sed treugae ad invicem tius statuamus.
observentur, ad quas utramque partem volumus et Datum Laterani, xm Kal. Septembris, anno tertio
mandamus, si fuerit necesse, compelli, cum simul decimo.
non sit et armis et legibus contendendum. Caeterum CXXV.
siquidquamhumanitustibicontigeril.propterquod MAGISTUO ET "RATRIBUS IIOSPITALIS TEUTONICORUM
mandatum non possis apostolicum adimplere, illud ACCONENSl.
ipsum duo pariter patriarchae freti auctoritate pra:- Ne alba pallia deferant.
sentium cxsequantur. (Latcrani, vi Kal. Septembris.)
Datum Laterani, etc, per totum ut in alia. rj Suam nobis dilecti tilii fratres militiae Templi
(89) tiigri ordims, albi monachi et nigri c. ex suadcnle nianu propria ct industria sociorum aedifi-
parte 10, Dc decimis, ct in bibliotheca S. Bcuigni spatium etiam unius anni comitiis regiis con-
cavit,
Divionensis. quam nuperrime ordinavimus, ex- cessum. Eginarlus in Vila Caroli magni » Sic ad :

slat theorica M. S: Pantegni, monachi nigri, de pahtium, sic nd publicum populi sui conventum,
Pbysica. qui annuatim ob regni utilitatem celebratur, ire,
(90) Per Rothomagensem provinc, de qua in Au- sic domum redirc solebat. »
ctuario Sigeberti, secunda Lugdunensis super Se- (92) Sub
aliquo abbate.ut majori religionis incrc-
quanam, idest Rothomagensis.olim Neustria.hodie mento augcatur anachoretarum ordo, ideoque tilulo
Northmnnnh cujus metropolis Rothomagus,a qua
; non commendaHbbatcp donenlur, ncc onim religio-
Rotbomageosifi provincia dicta. nis ritum aut humilitatis gratiam novit commenda;
(91) Semci in anno, ideo Carthusia nunquam re- et quisque ad ecclesiasticum regiroen absque ulla
formata, quuniam nusquam deformata, quod ita venalitate provehi debet, Hincmarus epist. 3,
evenit, dum singulis annis capitulum initur.subre- c. 9.
verendissimo totius ordinis praeposito generali in (93) .Sa/i'0 jure, c. BtK tantum, 18, 4, 2, et c. 1

eremo Allobrogum, quam B. Bruno Spiritu sancto De statu monach.

313 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRI8TI 1210. 314

querimoniam obtulerunt quod cum in primordio A ricalis ordo confertur. Praeterea oum quidamsuper
institutionis ordinis sui eisfuerit ah apostoliea sede aliquo litigantcs, ad diversos judices littaras impe-
concessum ut iu religionis signum milites militiee tnint,quorum quidam obtenti a parte altera tibi
Templi albis palliis uterentur ad differentiam alio- mandant ul partem adversam denuntiesexcommu-
rum, vos, in confusionem ordinis supradicti, nuper nicationis sententice subjacere, aliis judicibus tibi
alba pallia portare ccepistis. Nolentes igitur ut postmoduminjungentibus uteamdem denuntiesab-
ex hoc inter vos et ipsos aemulalionis seu dis- solutam (95;, iiuaeris a nobis an ulriusque, vel neu-
cordioe materia suscitetur, praesentium vobis aucto- tris, vel alterutris saltem obedire debeas in hac
ritate praecipiendo mandamus quutenusveslro con- parte. Superquo tuae prudentiae respondentes, cre-
tenti babitu esistentes,hujusmodi alba pallia, quae, dimus distiguendum an cum primum mandatum
sicutpraimissum est, in signum religionis concessa recepisse dignosceris, tibi forsau innotuit inter
fuerunt Tcmplariis antedielis, nullatenus deferatis. illos et alios super jurisdictione discordiam suscita-
Alioquin venerabili fratri nostro patriarchae Jeroso- tam, an super hoc nihil omninoscivisti. Et quidem
lymitano apostolicae sedis legato nostris damus lit- si super contentione hujusmodi nihil tibi penitus

teris in mandatis ut inquisila plenius et cognila innotescit cum primum mandatum recipere te con-
veritate, id appellatione remota super hoc statuat p tingit, illud debes humiliter exsecutioni mandare.
quod religioni pariter et saluti viderit expedire. Sed si posiea contrarium tibi ab aliis dernandetur,
Datum Laterani, vi Kal. Septembris, pontiflcatus tunc litterarum ad utrosque a sede apostolica ob-
nostri anno tertio decimo. tentarum copia postulata, quas auctoritate praesen-
CXXVI. tium districte praecipimus exhiberi, si ex ipsarum
Super eodem. tenore deprehenderis, evidenter, ita quod non sit

(Datum, ut in alia.) aliquatenus haesitandum, quod litterae quae ad illos

Suam nobis dilecti Qlii, etc, in eumdem modum a quibus secundum mandatum receperisimpetrata?
ut in alia, usque ad differentiam aliorum, dilecti filii noscuntur, expresse revocent lilleras alioruin, tu
magisler et fratres Hospitalis Teutonicorum Acco- illud intrepidus exsequaris quod secundo tibi loco
nensisin confusionemordinis supradicti nuperalba mandatur. Si vero ex litterarum inspectione mani-
pallia portare coeperunt. Nolentes igitur ut ex hoc fesfe (96) tibi coustet quod litteraeobtentae ad illos
inter praedictos fratres aemulationis seu discurdiae qui primum dedere mandatum per alias minime
materia suscitetur, eiadem magistro et fratribus revocantur, secundum mandatum nullatenus exse-
Hospitalis dedimus in praeceptis ut suo contenti ha- quaris. Quod si super hoc tibi fuerit merito dubi-
bitu existentes, hujusmodi alba pallia landum, ad exsequendum secundum mandatum te
nullatenus
deferant, quae, sicut praemissuin est, in religionis ^ procedere non oportetdonec juxta cujusdam nostrae
1

signum concessafueruntTemplariisantedictis.Quo- constitutionis tenorem inter eos hujusmodi conten-

circa fraternitati tuae per apostolica scripta manda- tio sopialur. Et id ipsum facere debes, si primo
mus quatenus inquisita plenius et cognita veritate, mandato recepto, et nondum exsecutioni mandato,
id super hoc statuas appellatione remota quod reli- tibi forsiian innotuerit quod interse, super juris-

gioni pariter et saluti viderisexpedire faciensquod dictione videlicet demandata, cceperint discepta-
statueris per censuram ecclesiasticam firmiter ob- re (97). Caeterum in his omnibus puram et providam
servari. te convenit intentionem habere, ne vel ad decli-
Datum ut in alia per tolum. nandummandatumdubitaretedicasubidubitandum
CXXVII. non est, vel ad mandatum etiam exsequendum te
ROTHOMAGENSI ARCHIEPISCOPO. asseras esse certum ubi certus esse non debes.
Respondet ad ejus consulta. Licet autem ex his certa tibi detur doctrina qualiter
(Laterani, Kal. Septembris.) in hujusmodi debeas te habere, nulla tamen attri-
(94)Gum contingal interdum quod laici ad monaste- buitur potestas ut inter delegatos autpartes de ju-
riaconvolantes,a suis abbatibus tonsorentur,aposto- risdictionedebeasjudicare. Insuperrequisisti, cum
licae sedis oraculum requisiti au clericatus ordo in D quis conqueritur in se a suo episcopopost appella-
tonsura hujusmodi conferatur. Super quofraterni- tionem ad nos legitime interpositam vel alias injusle
tati tuae taliter respondemus, quod cum in septima excommunicationis sententiam promulgatam (98),
synodo sitstatutum ut lectores per manus imposi- et nosjudicibus damus nostris litteris, in mandatis
tionem licentia sit unicuique abbati in proprio mo- ul si ita est, vel juxta formam Ecclesiee illis bene-
nasterio solummodo faciendi, dummodo ipsi ab ficium absolutionisimpendant,veleamdem senten-
episcopo, secundum morem perficiendorum abba- tiam denuntient nullam esse, ac episcopuH paratus
tum, manus impositio facta noscatur, et constet sit probarese inillum, antequam vocem appellatio-

eum existere sacerdotem, per primam tonsuram a nis emitteret, vel alias juste hujusmodi sententiam
talibus abbatibus juxla formanEcclesiae datam cle- protulisse, an probationibus non admissisjudicibus

(94) Cap. Cum contingat, De aetate et qual, ord. (97) Cap. Pastoralis, De rescript.
(95) Cap. Cum contingat, De rescript. (98) Cap. Cum contingat, De causa possess.
(96) In quarta Collect. manifestistime.
 :

315 INNOOENTII III PP. BBGKSTORDM LIB. XIII. 316

liceat eicommunicatum absolvere, vel denuotiare A studium extendentes se per opera pietatis, non so-
sententiam nullam csse. Adquod tibitaliterrespon lum internae gratiae virore turgescunt, sed etiam
demus, quod super jam dicto casu non consuevi- laudabili exercitatione fructificant in profectibus
mus, bene meminimus, sub praescripta forma
si proximorum. hacsiquidem laborare vinea dilecti
In
judicibus scribere, sed sub ista, ut videiicet, si ex- filii Christianus, Pbilippus et quidam aliimonacbi
coir.municationis sentcnliam post appellationem ad pio desiderio cupientes (103), illius dudum arr.ore
nos legitime interpositam invenerint esse latam, succcnsiquineminem vult ppnre,ad partes Prussias
ipsam denuntiant.es penitusnullam esse, audiantei denostralicentiain humilitatespiritus accesserunt.
quid fucrit quaestionis (99) : alioquin receptajuxta ul ibidem semen verbi Domini seminando, in um-
formam impendant absolutionis
Ecclesiae cautione bra infidelitatis et tenebris ignorantiae posilos ad
beneficium conquerenti, et injunctio si bi quod de semitam reducerentveritatis. Quod cum in terram
jurefuerit injungendum, audiant causam.et eam- bonam et fertilem cecidisset, fructum protulit op-
dem fine debito terminare procurent.Sed si forsan portunum et ejus gratia prseeunte, qui vocat ea
;

appareat nosin jamdicto casu sub praenotataquan- quae non sunt tanquam ea qua? sunt, ex lapidibus
doque forma scripsisse, et in altero utiquecasuum suscitat filios Abrahae, quidam magnatcs etalii re-
praedictorum, cum videlicet quisconqueritursepost gionis illius sacramentum baptismatis receperunt,
appellationem ad nos legitime interpositam excom- et de die in diem proficere dignoscuntur in doctrina
municationefuissenotatum,semperutriuslibetpar- fidei orthodoxae, sicutiidem monachi nuper ad se-

tis probaliones sunt admittendae antequam ad de- dem apostolicam venientes nostro apostolatui rese-
cernendum super boc aliquid procedatur ;
perquas rarunt. Cum igiturhujusmodi novella plantatio be-
denique apparebit an absolutione indigeat conque- neficio irrigationis indigeat, fraternitati tuae prae-
rens, vel denunliandus sit potius non ligatus. In sentium auctoritate mandamus quatenus eisdem
reliquo rero casu, cum videlicet excommunicutum monachis etfratribus suis nec nonetaliisad fidem
quis se asseverat injuste, vix unquam (100) ejus de novo conversis in ecclesiasticis sacramentis et
est,antequamabsolutusfuerit,probatioadmittenda, aliis quae ad ampliandum Christiana? religionis cul-
nisitunc tantum cum inexeommunicationis
asserit tum spectare noscuntur tandiu curamofficii pasto-
sententia intolerabilem errorem fuisse patenterex- ralis impendas, donec, divina faciente clementia,
pressum :adquod probandumadmittiturantequam adeoibidemnumerusfideliumaugeaturutproprium
absolutionis gratiam consequatur. Verum si propo- possint episcopum obtinere (104). Bpiscopos etiam
nat se simpliciter excommunicatum injuste, ac epi- et alios ecclesiarum praelatos ac terrae magnates
scopus ad probandum quod juste ipsum excommu moneas sollicitiuset inducas utproDeo et propter
nicaverit suas postulet probationes admitti, non *•'
Deum eis propitii ac favorabiles existentes, ubidi
est ante absolutionem illiusaliquatenus audiendus, gnumfuerit gratiam, solatium ethumanitatem im-
cum etsi pro certo constaret in illumrationabiliter pendant.
excommunicationissententiampromulgatam,nihilo- Datum Laterani, n Nonas Septembris, anno ter-
minus eiessel absolutio secundum formam Eccle- tio decimo.
siae impendenda (101) humiliter postulanti. Et ideo CXXIX.
in hoccasuillum credimus juxta formam Ecclesias JOANNI EPI8COPO ALBANEN8I.
protinus absolvendum,utsicdemum probationibus Confirmat quamdam senlentiam.
utriusque partis admissis, utrum juste an injuste (Laterani, n Kal. Septembris.)
ligatus fuerit decernatur. His quae judicio sunt vel concordia terminata de-
Datum Laterani, Kal.Septembris.anno tertiode- cet nos robur npostolicum impertiri, ne sopitaeque-
cimo. rimoniae reviviscant, et relabantur iterum in reci-
CXXVIII. divae scrupulum quaestionis. Cum igitur dilectus

GNESNENSI ARCHIEPISCOPO. filius Benedictus tituli Sanctse Susanna) presbyter

De Prutsis noviter conversis. cardinalis causam quas inter te ex parte una et mo-
(Laterani, n NonasSeptembris.) D nasterium Cryptae ferratae ex alteravertebatursuper
(102) Coelestis agricola JesusChristussemetipsum institutioneacdestitutionepresbyteriecclesiaeSanoti
vitem verara et fertilem invinea sua electa planta- Nicolai de Neptuno sententiae calculo duxeritter-
vit, ex qua multitudo palmitum prodiens, non minandam nos tuis justis precibus inclinati eam-
solum illann/ amcenam viroribus, verum etiam dem sententiam, exigente justitia promulgatam,
fructibus redderet gratiosam. Ex ista nimirumvite auctoritate apostolica confirmamus et praesentit
tot quotidie palmites pullulantquod in ecclesiasticae scripti patrocinio communimus ; cujus tenorem de
unitatis radice fundali, ad sanctaB conversationis verbo ad verbum prsesentibus fecimus adnotari

(99) In quarta Collect., inveneritis, et denuntietit, (103) Vide Raynald. an. 1210, § 27, et an. 4212.
et audiatis. §5.
(100) Cod. Colbert. vix aut nunq. (104) Eis postea idem Christianus datus estepi-
(101) Cod. Colbert. Ito. Ec. eontuetudinem imp. scopus Vide Brovium ad an. 1220, § 5.
(102) Vide lib. xv, epist. 145, U6.
317 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHBI8TI 1210. 818

« In nominePatris et Filii et A. dantes, de tantm devotionis indicio gratiarum tibi

Spiritus Sancti.Amen.
Cum causam qure super ecclesia Sancti Nicolai de referinuis actioncs. Dignum itaque reputantes ut
Neptunointerdominum Joanncm Albanensem epis- do tuo munere tuo saiisfiat affectui, praebendam
copum ex una parte et abbatem de Crypta ferrata ipsam dilccto filio Benedicto consanguineo nostro,
cx altera.vertebatur nobis Benedicto tituli Sanclae adolescenti siquidem bonce indolis, quem non mi-
Suscnnse presbytero cardinali dominus papa man- nus signa virtutum, quae in tenera videntur aetate
daverit audientium, procurator cpiscopi pro parle praludere, quam sanguis aut caro nobis reddunt
sua contra abbatem coram nobis proposuit quod acceptum, uuximus concedendam, sperantes quod
abbas et nonachi de Crypta ferrata privaverant tunc maxime praelibatam prasbendam ordinatam
administralionepresbyterumccclesiaeprfenominatae esse gaudebis ad volum cum per ipsum et ex ipso
quem ad reprossentationem abbatis et monachorum Domino concedente videbis tibi et Ecclesiae tuas
jamdictus episcopus investiverat et instituerat pro gratum provenire profectum.Quocircafralernitatem
personainjamdictaecclesiaetidempresbytereidem, tuam monemus, per apostolica tibi scripta man-
ut suo episcopo, fidelitatis more solito praestiterat dantes quatenus dilectum filium magistum Pere-
juramentum.Unde cum prnadicta ecclesia de Nep- grinum Capellanum nostrum vice ac nomine praa-

tuno sit praefdto episcopo dioecesana lege subjecta, j> fati Benedicti ad eamdem praebendam recipi fctcias

petebat restitui sacerdotem ad administrationem cl in canonicum et in fratrem, et stallo chori ac loco

personatura, uteteidem episcopo de spiritualibus, more ipsum in corpora-

capitulisibi assignato, de
monachis vero de temporalibus responderet. Yco- lem ejusdem praebendae possessionem inducas, et
nomus vero monasterii econtra respondebat admi- inductum facias eam pacifice possidere. Nosenim
nistrationem tam intemporalibusquam in spiritua- eumdem Benedictum acipsum, opportunitate re-
libusetecclesiam saspedictamad monasterium tan- cepta, dante Domino, transmittemus.
tummodo pertinere,nec in aliquo episcopo leneri, Datum Laterani, Idibus Septembris, pontificatuu
cum sit ipsum monasterium Homanaa Ecclesiae spe- noslri anno tertio.

ciale,ac exemptum tam in capite quam in roem- CXXXI.

bris. Quod probare per sua privilegia intendebat, MAQISTRO PEREGRINO CAPELLANO NOSTRO.
quae post multas inducias et terminos peremptorie Super eodem.
sibi datos adprobandam suam intentionem coram (Datum, ut in alia.)

nobis exhibere in judicio non curavit. Dicebatlan- Ad signandum devotionis affectum quam venera-
dem tantum, de longa consuetudine abbatem et bilemfratrem nostrumParisiensem episcopumerga
monachos habere potestatem in ecclesiis suis admi- nos non ignoramus habere, etc, in eumdem fere
nistratorem temporalium libere ordinare.Quod cum modumut in alia, usque profectum. Unde ipsi per
probare noluisset.idem Yconomus postmodum con- scripta nostra mandamus utte viceac nomine prae-
fessus fuit in nostra praesentia quod episcopus prae- fati Benedicti ad eamdem praebendam recipi faciat
fatum sacerdotem in supradicta ecclesia ad reprae- in canonicum et in fratrem, et stallo chori ac loco
sentationem abbatis et monachorum instituit et capituli ibi assignato, de more te in corporalem
confirmavit.Nos vero visis et auditis allegationibus ejusdem praebendae possessionem inducat.et induc-
hinc inde propositis et confessionibus utriusque tum faciat pacifice possidere. Nos enim eumdem
partis,dicimus presbyterum saepedictum restituen- Benedictum ad ipsum,opportunitate reperta, dante
dum ad administrationem et personatum ecclesia? Domino, transmittemus. Quocirca discretioni tuaa
memoratae. » Nulli ergo omnino hominum liceal per apostolica scripta mandamus quatenus super
banc paginam nostran confirmalionis infringere, hoc quod ad te pertinet exsequaris.
velei, etc, usque incursurum. Datum, etc, utin alia per totum.
Datum Laterani, n Kal. Septembris, anno tertio
CXXXII.
decimo.
TURONENSI ARCHIEPISCOPO, ET EPISC0PO ENGOLISMENSI
LXXX ET ABBATI GRATI.E DEl CISTERCIENCIS ORDINIS.
EPISCOPO PARISIEHSI. D Scribiiur adversus canonicos Cellenses.
Vt prxbenda reservata conferatur consanguineo (Laterani, in Kal. Octobris.)
pnpx.
Detestabile facinus etpiaculare flagitium quod a
(Laterani, Idibus Septembris.)
quibusdam filiis Belial, nonnulis canonicis Cellen-
Ad signandum devotionis affectum quam erga sis Ecclesiaa instigantibus, sicut nobis venerabilis
nos non ignoramus habere, praebendam in Eccle-
te frater nosterPiclaviensisepiscopus intimavit,nuper
sia Pariensi vacantem, in manu propria reservasti perpetratum,maximam
exstitit in Cellenci Ecclesia
cuicunque vellemus, sicut per tuas nobis intimasti non immerito menti nostrae araaritudinis causam
litteras, conferendam, habiturus gratissimum si ingessit, dum viperea soboles in proprii parentia
alicui de sanguine nostro conferre dignaremur eam- necem exarsit, et perditionis filii sui patris
dem.quem ob nostram reverentiam et amorum ho- interilum non sunt veriti malignita-
inofficioso
noraturum te asseris et sincerissime dilecturum. lis studio machinari. Quem siquidem tam cru-
Super quod liberalitatem tuam in Domino.oommen- deiis horror et horribilis crudelitas audita non.
319 INNOCBNTII III PP. RBGB9TORUM LIB. XIII. 320
moveat, durn pastori ab ovibus, magistro a : disci- A in quibus pane tribulationis et aqua doloris ad
pulis, et patri a tiliis mortis dispendia procuran- agendam perpetuam pcenitentiam sustentetur. Si
tur? Id hac nimirum parricidii horrendi atrccitate vero grave scandalum formidetur, quod minime
naturalis affectionis juri detrahitur, vitupcratur conquiescat postquam etiam reos sanguinisvestris
ministerium clericale.ac regularis reverentia; puri- curaveritis intercessionibus defensare, voseosdem
tas dissipatur.Sicut enim tenorlitlerarum ejusdem publiee degradatos, ad pcenitentiam studiosecom-
episcopi nos edocuit, sibi et capitulo Pictavenfi monitos,relinquatis curiae saeculari juxta constitu-
multis abbatibus et aliis viris peritis prsesentibus tiones legitimas puniendos. Quod si alii canonici
est relatum quod Joanne cantore.A. eleemosynario, bujus criminis hactenus exsti-
inscii incorrigibilcs
GuillelmodeLobeaelGuillelmodeSanctoLeodegario terunt, et praelibatis sunt criminibus irretiti de
canonisCellensibusprocurantibus,aquatuorsicariis quibus in suis fecit memoratus episcopus mentio-
quiabillisob hoc sexaginta libras acceperant.abbas nem, volumus et mandamus ut per ordinem Sancti
Cellencis.virproTidusethonestusdumadmatutinas Victoris Cellensis Ecclesia reformetur : quem si
accederet, nequiter exstitit interfectus quadraginla aliqui ex pr*dictis canonis recipere voluerint htimi-
plagis et amplius inflictis eidem (105). Curn autem literetservare, voseosdemibidemremaneresinatis
hsc vera esse non solum per bonos viros et sacer- pAlioquin ad arctiora monasteria transmittatis eos-
dotes, verum etiam per eosdem sicarios, qui dum dem contradictores, si quos invenireti8,vel rebel-
;

in carcere principis tenerentur, coram nuntiis suis les per censuram ecclesiasticam appellatione post-
et multis aliis ea publice confessi fueranl, praefat.us posita compescendo.Quod si non omnes, etc, duo
episcopus didicisset, et deliberassetcum viris pru- vestrum ea, etc.
dentibus eldiscretis qualiter esset in hoc negotio Datum Laterani.xm Kalend. Octobris, pontifica-
procedendum.diversa reperit consilia diversorum, tus nostri anno tertio decimo.
nonnulisasserentibus hujusmodiperversitatisacto-
gxxxiu.
res,non per Sieculare brachium, sed per ecclesia-
PiTRO NIGR0C1NON1CO SANCTI rHSIBI BITURICENSI.
sticumjudiciumpuniendos;aliisaffirmantibusipsos
Recipitur sub protectione seiiit itpostolicx.
propter enormitatem criminis relinquendos curiae
(Laterani,x Kal. Octobris.)
saeculari, ut ultore materiali gladio, pcenam exci-
perent sibi dignam.
Sacrosancta Romana Ecclesia devotos et humi-
Alios quoque canonicos illius
les filios ex assuetoe pietalis officio propensiua dili-
malignitatisignaros asseverabant aliqui in delesta-
gere consuevit.et ne pravorum honiinum molestiis
tionem criminis de ipsa Ecclesia depellendos, ut,
agitentur.eos tanquam pia mater.su* protcctionis
secundum evangelicam veritatem malis male perdi-
munimine confovere. Eapropter,dilecte in Domino
tis.vineaDomini Sabaoth bonis agricolislocaretur « ;
Oli.tuis justis postulationibus gratum impertientes
maximecum paucis quandoque peccantibus,ira Dei
assensum,personam tuam cum omnibus Lonisquaa
desaevisselegaturin multos. Quidam vero dicebant
impra;sentiarum rationabiliterpossides,aut in futu-
quod culpa suos tenere debebat auctores, ne ultra
rum, praestanteDomino, justis modis adipisci, sub
prugredereturpcenaquaminvenireturdilectum.cum
beati Petri el nostra protectione suscipimus. Spe-
nuilius crimen maculet nescientem.Licet autem in
cialiter autem praebendam Sancti Ursini Biluricen-
lanta varietate consilii cceperit jam dictus episco-
sis, sicut eam juste possides, et quicte, libi aucto-
pus Ductuare, attendens tamen exemplo pernicio-
contirmamus et praesentis scripti
ritate apostolica
sum existere si omitteretur tantum facinus impu-
patrocinio communinius.Nulli ergo omnino homi-
nitum, etquod canonici supradictilongeante incor-
rigibiles fuerant et rebelles, et
num liceat hanc paginam nostrae confirmalionis
commonitionis suae
infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis
saepiuscontemptores, quodqueessent forni-
iteratae
autem hoc attentare prassumpserit, indignalionem
catores; adulteri, negotiatores, et usarii manifesti,
omnipotentis Dei et bealorum Petri et Pauli aposto-
tandem consilium hoc providit,ut universis canonis
lorum ejus se noverit incursurum.
ub ecclesia memorata depulsis, loco eorum Sancti
Datum l.aterani, x Kal. Octobris anno tertio
VictorisParisensis canonicisubrogentur.hocipsum D
in suspenso tenendo donec super eo nostrae recipe- CXXXIV.
ret beneplacitum voluntatis. Volentes igitur ut in NOVARIKNSI (106) ELECTO.
tanti criminis pcena discant alii a consimili culpa Decausa episcopi Albigunensis.

cessare.communicato fratrum nostrorum consilio, (Laterani, Kal. Octobns.)

praesentium vobis auctoritate praecipiendo manda- (107)Ex litteris venerabil islratris nostri patriarchan
uiusquatenusillosquosvobisconstitcrithnjusfuissc Antiocheni, tunc Yporiensis episcopi, et tui tunc
iniquitatis actores abomni ordine clericali sublato de Tilieto abbatis.meminimus recepisse quod cura
cujuslibetappellationisobstaculodegradetis,eosdcm dudum ad Albiganensem Ecclesiam una cum vene-
si grave scandalum non tiiuetur.apud aliqua mona- rabili iratrcnostro l'isano archiepiscopo, tuncepi-
steriasingillatim in arctis carceribusconcludentes, scopo Vercellensi,accessissctis, visitutionis ullicium

(103) Vide tom. IV, Gall. Christ., pag 257. (107) Vidc lib. n, epist. 187.
(106) Eidem inscripta est apostola 15, lib. xn.
 ;

321 PONTIFICATOS ANNO XIII, CHRISTI 1210. 322

iinpleturi.Albiganensis episcopus,interca?tera quae A exstitil diffinitum facias appellatione remotaexse-

proposita fuerant contra ipsum, hoc vobis ore pro- cutioni mandari contradictores, si qui fuerint vel
prio est confessus.quod cum quidam qua- in villa rebellescensuraecclosiasticaappellatione postposi-
dam ad ipsius jurisdictionem spectante infamare- ta compescendo.
turde furto,etidem illud inficiaretur omnino offe- Datum Laterani, Kal. Octobris, anno tertio de-
rens quod candentis ferri judicio se purgaret, adji- cimo.
ciendo utsuspendiopuniretur si deficeretineodem,
cxxxv.
dictusepisropusa judice requisivit quid super hoc
ARCHIEPISCOPO ET CAPITULO MAGDEBUHCBNSl.
videretur eidem.et cum judcx respondisset ut tieret
Confirmatur qusedam concordia.
prout fur ipse petierat, ferrum candens in ipsius
episcopi praesentia estallatum :quodcum arripuis- (Laterani, v Nonas. Octobris.)

set fur ille.combustus est.Unde judex expavefactus, Cum dilectus filius nobilis vir Albertus de Har-
quid sibi superhoc videretur episcopum consuluit neslem ad sedem apostolicam accessisset, litteria
memoratum :quirespondit quod si fursic evaderet, tuis et aliorum frater archiepiscope, qui 3imulin-
malum esset, quanquam per litteras quas nobis tercessere pro ipso, nobis humiliter praesentatis,
tunc idem direxitepiscopusaffirmaritse talibusver- g absolutionis munus suppliciter postulavit etclemen-
bis usum fuisse Auditis quantus eit clamor populi,
:
ter obtinuit juxta formam Eccleaiae, supereo quod
omnes dicunlquodmalumest si evaserit impunitus ex violenta detentione dilecli filii praepositi Odonis
et sic episcopus et judex eamdem villam cum rnul- subdiaconi nostri ecclesiasticam se dolebat incur-
titudine populi sunt egressi : in quorum prassentia risse censuram. Licet autem se multipliciter excu-
furprasdictusipsiusfuitepiscopiauctoritatesuspen- saret,quod videlicet necexmalitia prasconcepla.nec
sus propter quod eumdem cuin vestris lilteris ad
; ex praecogitato consilio, sed ex subita moti pectoris
Dostram praesentiam destinastis sed ipse nihil un-;
levitate ac repentius cordis ad prolationem quo-
quam suner his proposuit coram nobis. Quinimo rumdam verborum inflammati colore id fuerit per-
statim ut dictus archiepi scopu s ad apostolicam sederr petratum, demum lamen ad compositionem hujus-
accessit, qui nobis rei seriem plenarie indicavit, modi pro satisfactione subdiacono ipsi praestanda
idem episcopus a nostra discessit praesentia, et per- spontanei devenerunt,utvidelicet idem nobilis ho-
quisitusnon potuit inveniri.Unde noscum fratribus norificentiam illi et sibi verecundiam faciendo,
nostris deliberatione habita diligenti, quia saepefa- cum ducentis militibus a loco in quo praefatum
tum episcopum, non solum in candentis ferri judi- subdiaconum captivavit usque ad civitatem Magde-
cio, verum etiam in furis suspendio graviter intel-
p burgensem et per omnes conventuales ecclesias
leximus Jeliquisse, cum his non tantum auctorita- portet opprobrium quod harmiscare vulgariter ap-
tem praestiteret, sed etiam praesentiam exhibuerit pellatur, detque sibi centum milites in vassallos,
corporalem, ipsum reputavimus ministerio altaris qui nunquam asua fidelitaterecedant, ac turris in
indignum.Etquiapontificaleofliciumabsquealtaris qua fuerat carceratus.fundilus destruatur, et quin-
ministeriononpoteratadiaiplere,supradictopatriar- que libras usualis mor.etae cui vel quibus ecclesiis
chaaac tibituncdedimusinmandatisulad cessionero volueritsubdiaconusantedictus,assignetannualiter
eumdemepiscopum moneretis alioquin auctoritate in perpeiuum exsolvendas.petatque ab ipso veniam
nostra ipsum ab AlbiganensiEcclesia sublatoappel- cum viginti nobilibus, reverentiam corporalem ex-
lationisobstaculoamoventes, faceretiseidemde per- hibendo de more, cum quibus etiam ipse juret se
8onaidoneaperelectionemcanonicamprovideri.Dic- nequaquam praeconcepisse in persona vel rebus
tus vero episcopus postmodum ad sedem apostoli- eidem subdiacono lassionem inferre, sed ex quadam
cam rediens, apud quam moram fecisse dignoscitur vehementiaet colore animi quod factum fuerat
diuturnam,et se mullipliciter saiagens excusare,in- evenisse : quae omnia infra sexhebdomadas post-
coram nobis quod aliter rei ve-
ter caetera proposuit quam fuerit a praedicto commonilus subdiacono,
ritas se hanueratquam in lilteris fuerit supradictis majus spatium ei duxeril indul-
nisi forsan ipse
expressum quod se proposuit opportuno tempore
: gendum, procurabit implere. Cum igitur idem sub-
probaturum. Quocirca devotioni tuae praesentium diaconus ad preces et praeceptum nostrum haec ei
auctoritate mandamus qualenus auditis quaasuper de praescripta forma duxerit remittenda, ut nec
praemissis idem episcopus duxerit proponenda, et turris in qua detentus exs titit diruatur, nec memo-
probationibus ejus admissis, si de his tibi per pro- ratus nobilis reverenliam corporalera, quam sibi
bationes legitimas sufficiens fuerit facta fides per apud sedem exhibuit apostolicam, per se cogatur
quae constet veritatem rei se aliter habuisse quam iterura exhibere, ipsum et socios suos qui cum eo
in litteris fuerit supradictis expressum,
super et ad sedem apostolicam accesserunt ad vos cum gra-
prsmissis inuocentem episcopum exstitisse, cum tia et benedictione nostra duximus remittendos,

per sententiam ad falsam suggestionem latam eidem injuncto sibi sub debito praestiti juramenti ut
prsjudicari non debeat, tu eum super praemissis praescriptam compositionem observet, quam spon-
absolvens, officium suum exsequi libere permittas taneus nosritur iniisse hanc etiarasibi gratiam ad
;

eumdem. Alioquin quod a nobis dudum super hoc preces ejusdem subdiaconi facientes, quod caeteri
323 INNOCENTH III PP. REGKSTORUM LIB. XIII. 324

ejus sooii, qui propter hoc luerint absolvendi, pro A. CXXXVII.

absolutionis munere obtinendo laborare ad sedem EISDEM.
apostolicam non cogantur. Quocirca discretioni De eodem argumento.
vestrae per apostolica scripta mandamus quatenus (Datum, ut in alin.)
dictum uobilem de caetero prcpter hoc nec vos in (108)Dilectorum filiorum fratrum militiaeTempli
aliquo molestetis, neo permittatis ab alio moles- exposita nobis i[uerimoniapatefecit quod cum clarae
tari, et tu, frater archiepiscope, absolvendos ipsius
memoriae Bnnifacius marchio Montisferrati eis Ra-
socios secundurn Ecclesiap formam absolvens, in-
vennicam cum omnibus pertinentiis, honoribus, et
jungaseisdem quod ex tenore compositionis prae- juribus suis pia devotione contuleritad subsidium
dicts videris injungendum. terrae sanctae, prout ejus authentico super hoe
Datum Laterani, v Nonas Octobris, pontificatus confecto plenius continetur, et eamdem terram in
nostri anno tertio decimo. vitamarchionisipsius pacificepossiderintet quicte,

CXXXVI. postmodum charissimus in Christo filius noster

imperator Constantinopolitanus illustris ad partes
ATHENIEN8I ET NEOPATRENSI ARCHIEPISCOPIS, ET EPIS-
illas accedens.supradictam terram eisdem abstulit
COPO DAVALIEN8I.
Scribitur pro Templariis. Jj
violenter, quamquidam nobilis R. de Tribalia Ci-

(Laterani, xv Kal. Octobris.)

ejusnomine detinere praesumitin
trensis dicecesis
eorum pnjudicium et gravamen et licet propter ;

Gravem dilectorum filiorum fratrum militiae

boc saepius miserimus scripta noslra, dicti tamen
Templi recepimus qureslionem quod curn nobilis fratres suam nequiverunt hactenus consequi ratio-
vir G. marchio Pelavicinus et Meboffa coraestabu- nem. Cum igitur dictos fratres, qui pro servitio
lus quondam n.archionis Montisferrati quemdam Jesu Christi multis laboribus se cxponunt.nolimus
locum qui Sydonius dicitur, pertinentem ad ipsos, ab aliquibus indebite prajgravari, per apostolica
jamdictis fratribusconcesserintintuitu pietatis, et
vobis scripta mandamusqualenus detentorem ejus-
ipsi quoddam castrum ibidem ad defensionem ter-
dem castri et aliarum, etc, per totum ut in alia
raa conslruxerint non absque gravibus laboribus et usque in finem. Quod si non omnes, etc, duo ve-
expensis, charissimus in Christo filius noster im- strum ea, etc.
perator Constantinopolitanus illustris castrum ip- Datum ut in alia per totum.
sum cum qua;dam alia eis pro
pertinentiis suis et
CXXXVIII.
suae abslulit arbitrio volunlatis, quae quidam nobi-
De electiune archiepiscopi Thebani.
Jis R. de Trabalia Citrensis dioecesis ejus nomine
(Laterani, iv Nonas Octobris.)
in ipsorum fratrum detinet prcejudicium et grava- C
men qui licet saspius super hoc obtinuerint scripta
:
Thebana dudum Ecclesia viduata pastore, A. ar-
nostra, suamtamen ob ipsius imperatoris favorem chidiaconus vester cum Gerardo de Besentun. el I.
et potentiam supradicti R. nequiverunt hactenus cognalo suo propria vota direxit in venerabilem
consequi rationem. Cum igitur dictos fratrcs, qui fratrem nostrum Davaliensem episcopum pro vea-
pro servitio Jesu Christi multis laboribus se expo- tro pontifice poalulandum,appellatiunem ad sedem
nunt, nolimus ab aliquibus indebite proegravari, apostolicam inlerponens ne caeteri canonici proce-
per apostolica vobis scripta mandamus quatenus derent ad electionera aliam faciendam. Qui tandem
detentorem ejusdem castri et aliarum rerum mo- convenientcs in unum, appellalione bujusmodi pro
nere prudenter et efficaciter inducere procuretis, inutili reputala, dilcctum filium V. capellanum
ac, si neceese fuerit, per exconmiunieutionis in charissimi in Christo Dlii nostri Constantinopolitani

ipsum et in jam dictum castrum iaterdicti senten- imperatoris illuslris concorditer inarchiepiscopum
lias, sublato uppellationis obslaculo, compellatis ea elegerunt. Postmodum autem electione ipsius vene-
omnia, sicut justum fuerit, fratribus restituere rabili fratri nostro Constantinopolitano patriarcha?
memoralis supradicto imperatori ex parte uostra
;
prajsentala de more, cum sibi demum per testea
mihilominus intimantes ut detentori praedicto vel fj
ab archidiacono et ejus sociis introductosde appel-
aliis in eorumdcm fralrum injuriam vcl gravamen lalione interposita conslitisset, negotium ipsum ad
nullum impendat auxilium vel favorem, cum ex nostrara praDsentiam destinavit. Constitutis itaque
hoc graviler oculos divinae majestatis offendat. partibus coram nobis, et quae fuerunt hinc inde

Alioquin, quantumcunquc sibi, utpote charissimo proposita plenius intcllcctis.postulationem de me-

in Christo filio, dcferre velimus, cum eorumdem morato cpiscopo lantummodo factam a tribus,
fratrum tantam dissimulare injuriam nequeamus, quanquam personacommendabilis haheretur, non
in ipsum ctiatn officii nostri debitum exsequi coge- duximus admittendam, cleclionem vero de capel-
rcmur. Quod si non omncs, etc, duo vestrum lano praefato a sedecim rogulariter celebrutam.quia
etc. studiis et meritis potiorlbusjuvabatur.justitiacon-

Datuin Latcrani, xv Kal. Octobris, anuo tertio firmavimus exigenle. Quocirca discretioni vestra
decimo. mandamus qua-
per apostolica scripta praecipiendo

(408) Vide lib. xiv, epist. 109.

 ;

825 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRI8TI 1210. 32«

tenus eidem electo tam in spiritualibus quara tem- A rariam sententiam promulgavit.praeciplonseam per
poralibus reverentiam et obedientiam debitam im- abbalemNonantulanumetquosdamaliosexsecutioni
pendatis. mandari. Et licet idem abbas appellationem suam
Oatum Laterani iv Nonas Octobris, anno tertio postmodum prosecutus.ad abbatemSanctiMichaelis
decimo. apostolicas litteras obtinuerit,superea nihilominus
CXXXIX. tamen praefatus B.ipsum non desit perquasdam litte-
CASTORIENSI KT ZARATORIENSI, EPISCOPIS ECCLESI.E ras molestare quas super confirmatione prailibatae
THEBAN^: SUEFRAGAflEIS. sententiae se a nobis obtinuisse dicebat.
Quapropter
VI etecto Thebano obedientiam prxstent. ad prassentiara nostrammemoratus Joannes abbas
(Datum, ul in alia.) accedens,non tamsibiquam commisseesibiEcclesiae
Thebana dudum Ecclesia viduata pastore, A. petiit provideri, quae hujus occasionis praetextu
ipsius Ecclesiae archidiaconus cum Gerardo de Be- graviter laesa est et gravius laedenda timetur.Volen-
sentun. et I. cognato suo propria vota direxit in tes igitur indemnitati et paci ejus, sicut tenemur,
venerabilem fratrem nostrum Davaliensem episco- adesse, discretioni vestrse per apostolica scripta
pum pro Thebano pontiflce postulandum, appella- praecipiendo mandamas quatenus inquisita et co-
tionem, etc, ut in aha per totum, usque exigente. gnita veritate, si dictum B. taliter abbatiae ipsi
g
Quocirca fraternitati vestrae per apostolica scripta renuntiasse constiterit, revocantesin irritum quid-
mandamus quatenus eidem electo reverentiam et quid per litteras per ipsum vel pro ipso subreptas
obedientiam debitam impendatis. inveneritis attentatum, silentium super hoc ei per-
Oatum, ut in alia per totum. petuum imponatis,et pro eo quod abusus gratia sibi
CXL. facta.repetendo improbepralaturam cui spontanee
PRIORI 8ANCTI JOANNIS IN MONTE BONONIENSI. ET AR- resignarat, ecclesiam suam enormiter aeseritur
CHIPRESBYTERO DE CAMPO GALLANO MUTINENSIS DIOCE- offendisse, compellatis eumdem, praebenda et ca-
S1S,ETG.DOCTORIDECRETORUMBONONI.ECOMMORANTI. pella memorata dimissa.vacare arctius regularibus
Adversut abbalem sancti Bartholomai Ferrariemis. disciplinis.ac praedictum abbatem administralionis
(Laterani, m Idus Octobris.) et loci sui faciatis pacifica possessione gaudere
contradictores.si qui fuerint, vel rebelles per cen-
Ex litteris piae memoriae Huguccionis episcopi et
suramecclesiasticamappellationepostpositacompe-
dilectorum filiorum archipresbyteri et praepositi
«centes.Quodsinonomnes.etc, duovestrumea.etc.
Ferrariensiumintelleximusquod cumolim inter B.
Datum Laterani, ni Idus Octobris, anno tertio
tunc abbatem et monacbos Sancti Bartholomaei de
decimo.
Ferraria gravi dissensione suborta, ipsi omnes r>
CXLI.
communicato consilio in eumdem episcopum com-
AL. BIGENEI EPISCOPO.
promiserint, jurantes in omnibus ejus observare
Confirmatur quxdam compositio.
mandata,quaecunque faceretpro statu ipsius Eccle-
siae reformando, proponentibus demum monacbie
(Laterani, xm Kal. Novembris.)

el conversis quod 6ub ejusdem abbatis cura nun- Cum inter te ac fratres militiae Christi super sorte
quam prolicere possel ecclesia memorata, idem terrarum quae per gratiam sancti Spiritus nuper
abbas in manu ipsius episcopi administrationi et sunt ad cultum lideiChristianaa conversae sub ext-
abbatiae spontaneus resignavit, assentiens quod mine nostro controversia verteretur, mediantibua
alius eligeretur ad ipsam. Ejus itaque cessione demum nobis ad hanc concordiam devenistis, ut
recepta.dictus episcopus annuam sibi preebendam videlicet ipsi fratres tertiam partem earumdem
cum consensu constituit monachorum, quamdam terrarum, Lectiae scilicet ac Livoniae, teneant a
nihilominus ei capellam assignans, et curam sibi Rigensi episcopo,nullum sibi ex ea temporale servi-
conferens animarum. Gumque postmodum capitu- tium praestituri nisi quod ad defensionem Ecclesiae
lum vota sua in duos fratres et praefatum episco- ac provinciae perpetuo contra paganos inlendant,
pum contulisset, ipsi sancti Spiritus gratia invo verum magister eorum qui pro tempore fuerit obe-
cata dileclum fllium Joannem tunc priorem Sancti dientiam semper Rigensi episcopo repromittet,sed
Danielis, virum idoneum, elegerunt concorditer in fratres aut clerici qui eis spiritualia ministrabunt,
abbatem sub cujus tandem regimine cum Ecclesia
; nec decimas nec primitias nec oblationes nec cathe-
proficere inccepisset memoratus B. diabolica sug- draticum ei solvent coloni ;Vero praedictae sortis,
;

gestione compulsus ad abbatiam cui sic renun- de parte proventuum ad ipsos spectante decimas
tiarat aspirans, litteras apostolicas ad archipre- ecclesiis suis reddent ; de quibus quarta pars eidem
sbyterum de Greczano subripuit, facti praemissi episcopo persolvetur, nisi hoc idem episcopus, in-
tacita veritate. Qui rationabiles substituti abba- specta necessariaet rationabili causa.sponte duxerit
tis exceptiones recusans admittere per procu- remittendum; ipsi autera fratres et successores eo-
ratorem suum probare volentis litteras ipsa? fuisse rum jus habebuntad praefatas ecclesias,cum vaca-
per mendacium impetratas, post appellationem ab verint, Rigensi episcopo personas idoneas praesen-
eodem procuratore ad nostram audientiam interpo- tandi,quas ipse de cura investire non differet
sitam, lite non contestata, pro saepedicto B. teme- animarum. Ceeterum cum tu ac tuorum quilibet
327 INNOCBNTII ni PP. RBGE8TORUM LIB. XIII. 328

successorum ipsos duxeritis visitandos, in dotno A tur effectum. Eapropter, dilecti in Domino filii,

sua cum viginti evectionibus semel vos procura- vestris justis petitionibus annuentes.ecclesiam San-
bunt in anno in plebatibus autem suis bis in nnno
; ctae Luciaequae Fotas Graeco vncabulo nuncupatur,
vns exhibere curabunt. De terris vero quasamodo extraThebarum posilam civitat<>m,cum pcrtinentiis
extra Livoniam seu Lectiam cum anxilio Dei dicti suis, quam dilectus filius nostcr Benedictus tituli
fratres acquirent.Rigensiepiscopo minime respon- Sanctae Susannas presbyter cardinalis.tunc aposto-
debunt.nec ipse de illis eos aliquatenus molestubit; licn» sedis legatus in partibus Romaniae, vobis ad
sedcumepiscopiscreandisibidemquoquoralionabi- terrae sanctae subventionem liberaliter assignavit,

li modo component.vel observabuntquodapostolica sicut eam juste ac paciGce possidetis, vobis et per
sedes super hoc providerit statuendum. Hegulara vos domui vestrae aucloritate apostolica confirma-

quoque fratrum militiae Templi servantes,aliud in mus et prae8entis scripti palrocinio communimus.
habitu sipnum praeferent, ut ostendant se illis Nulli ergo, etc, nostrae confirmationis, etc, usque
nequaquam esse subjeclos. Sepulturam quoquead incursurum.
opus fratruuj nec uon etiam et
et latniliae suae, Datum Laterani, xv. Kal. Octobria, pontificatus
eorum qui apud ipsos elegerint sepeliri, liberam nostri anno tertiodecimo.
praedicti fratres habebunt, salva canonica portione g CXLIV.
ipsarum ecclesiarum a quibus assumuntur corpora EISOEM.
mortuorum. Nos igitur compositionem approbantes Confirntat diversai possesiionei.

eamdem,ipsam auctoritate apostolica conlirmamus (Datum, ut in alia.)

et praesentis scripti patrocinio communimus. Nulli Justispetentiumdesideriisdignumestnosfacilem
ergn, etc, nostrae confirmationis, etc, usque in- praebere consensum.et vota quae a rationis tramite
cursurum. non discordant effectu prosequente complere. Ea-
Datum l aterani, xni. Kalen. Novembris,pontifi- propter, dilecti in Domino filii, vestris justis postu-

catus nostri anno tertio decimo. lationibus inclinati, concessionem terrae de Rupo et
CXLII. Joannis filii Nicolai de Vianetcumfratribuset soro-
WOLCXINO MAGISTRO ET FRATRIBUS MILITI.E CHRISTI IN ribus suisacpossessionibusetrebusaliiseorumdem
LIVONIA C0NST1TUTIS. a nobilibus viris Rolandino de Canusaet Albertino
Super eodem. germano ejus nec non a bonae memoriae Hugone
(Datum, ut in alia) deColongi vobis factam intuitu pietatis,sicut pie ac
Cum super sorte terrarum, etc, ut in alia, usque provide facta est, auctoritate apostolica confirma-
conversae inter vos et venerabilem Iratrem nostrum mus et praesentis scripti patrocinio communimus.
Rigensemepiscopumsub examinenostrocontrover- ^ 1
Nulli ergo, etc, nostra; confirmationis, etc, usque
sia verteretur mediantibus demum nobis ad hanc incuraurum.
concordiam devenistis, ut videlicet vos tertiara Ditum, ut in alia per totui.
partem earumdem terrarum,Lectiae scilicet acLivo- CXLV.
niae, ab eodem episcopo teneatis, nullum sibi, etc. EISDEM.
ut inalia usque provinciae conlra paganos perpetuo De eodem argumento.
intendetis.Verum magister vester qui pro tempore (Datum, ut in alia.)

fuerit, etc, ut in alia, per totum usque duxerit re- Annuere consuevit sedes aposlolica piis votis, et
mittendum. Vos autem et successores vestri jus honestis petentium precibus favorem benevolum
habebitis ad ecclesias ipsas vacantes Rigensi epis- impertiri. Eapropter, dilectiin Domino filii, vestris

cnpo personas idoneas praesentandi, quas ipse de justis postulationibus grato concurrentes assensu,
cura investire non dilTeret animarum.Caeteruin cum domum Phiiocali apud Thcssalonicam cum perti-

ipse vos duxerit visitandos,in domo vestra cum vi- ncntiis suis, quam dilectus Dlius noster Benedictus
ginti evectionibtis semel in anno eumdem ourabitis tituliSanctaj Susannac presbyter cardinalis, tunc
procurare;in plebatilius autem vestris eum exbilie- apostolicaesedis legatus in partibus Romaniae.vobis
l.itis bis in anno.Dc tcrris vero quas amndo extra l.i- D ailterroesanctaesubventioncmliberalitcrassignavit,
vnniam seu Lectiam cum Dei auxilio acquiretis sicut cam juste ac pacifice possidetis, vobis cl per

Rigensi episcopo ininime rcspondebitis, etc, tn vos domui vestrae auctoritate apostolica conlirma-
eumdem fcre modum ut in alia, usquc in fincm. mus et praisentis scripti patrocinio communimus.
Datum, ut in alia per lotum. Nulli ergo, etc, nostrae confirmationis, etc, usque
CXLIII. incursurum.
MAGISTRO F.T FBATRIB08 MILtTLE TF.MI>L1. Datum, ut in alia per totum.
Confirmatur ei? ecclesia data a legato. CXLVI.
(Laterani, xv Kal. Octobris.) EISDEM.
Cum a nobis pctiturquod justumestethoneslum, Ejusdcm argumenti.
lain vigor aequitatis quam ordo exigit rationis ut id (Datum, i<f mi alia.)

per sollicitudincm oflicii nostri ad dcbitum perduca- (I09)Soletannueresedesapostolica,eto.,Eapropter

(106) Vide infra epist. 153.

3t9 P0NTIFICATU8 ANNO XIII, CHBI3TI 1210. 330

in Nigroponte, et domum de Lageran, etcasale de A CL.

Oizparis, cum eorum pertinentiis. ac alia quae te- EISDEM.
netis in insula Nigropontis, anitbili viroRavano el Confirmat casale Laffustan.
bona; memoriae Jacobo de Avenn. et Guberto vobis (Laterani xiv Kal. Octobris.)
pia devotione concessa, sicut ea omnia juste ac pa- Justis petentium desideriis, etc.u* inali,usque
cifice possidetis, vobis et per vos domini vestrae au- vestris justis precibus inclinati, casale quoddicitur
ctoritate apostolica confirmamns et prnesentis scri- Laffustan cum pertinentiis suis a bon* memoriae
pti palrocinio communimus. Nulli ergo omnino, Guillelmo Campaniensi pia vobisdevotione conces-
etc, hanc paginam nostrae confirmationis, etc, sum, sicut illud juste ac pacifice possidetis, vobis
usque incursurum. et per vos domui vestra auctoritate apostolica con«
Datum, ut in alia per totum. firmamus. Nulli ergo, etc, usque incursurum.
CXLVIl. Uatum Laterani, xiv Kal. Octobris, pontificatue
FRATRIBUS MILITI.E TEMPLI IN ROMANIA. nostri anno tertio decimo.
Confirmat donationem viridarii. CLI.
(Datum, ut in atia.) FER.MOPILENSI BPISCOPO, FT ELECTO CITRENSI, ET PRIORI
Justis petentium desideriis, etc Eapropler, dilecti
p SANCTI DEMETRII THESSALONICENSIS.
inDominofilii, vestrisjustisprecibus inclinati, viri- Scribitur pro Templariis adversus episcopum Cito-
darium quod est bona? memoriae Thebano aichi- niensem.
episcopo, tunc electo, pia vobis devotioce conces- (Datum, ut in alia.)

sum, sicut illud juste ac pacifice possidetis, vobis Dilectorum filiorum fratrum militiae Templi in
et per vos domui vestrae auctoritate apostolica con- Romania recepimus quaestionem quod episcopus
lirmamus et praesentis scripti patrocinio commu- Citoniensis in quemdam capellanum eorum, pro eo
nimus. Nulli ergo, etc, nostrae confirmationis, quod ad porrigendum viaticum cuidamconfratri eo-
ete., utque incursurum. rum accesserat, manus injiciens, calicem cum eu-
Datum, ut in alia per totum. charistia ei abstulit violenter, et ipsum turpiterao
CXLVIII. inhoneste tractalum in fovea quadam inclusit in
EISDEM. clericalis opprobrium honestatis praetereacuidam
:

Confirmat donum Pasalnni. eorum famuloposito in extremis in ipsorum inju-

(Laterani, xiv Kal. Octobris )
riam denegari fecerit ecclesiastica sacramenta ;

Justis petentium desideriis, etc, utinalia,usque unde absque pcenitentia ct viatico diem clausit ex-
vestris justis precibus inclinati, casale quod dicitur tremum. Quocirca discretioni vestr;p per apostolica
Pasalan cum suis pertinentiis a nobili viroGuillel- seripia mandamus quatenus partibus convocalis,
mo de Resi vobis pia devotione concessum, et a et inquisila super praemissis etcognita plenius ve-
Goffrido de Villa-Arduini postea confirmatum, sic- ritate, quod canonicum fuerit appellatione postpo-
ut illud juste ac pacifice possidetis, vobis et per posito statuatis, facientes quod statueritis per cen-
vos domui vestrae auctoritate apostolica confirma- suram ecclesiasticam firmiter observari. Nullislit-
mus et praesenlis scripti patrocinio communimus. teris veritati et justitiae praejudicantibus a sede
Nulli ergo, etc, nostrae confirmationis, etc, usque apostolica impetratis. Quod si non omnes, etc, fu,
incursurum. frater episcope, cum eorum, etc.
Datum Laterani, xiv Kal. Octobris, anno terlio Dalum, ut in alia
decimo. CLII.
CXLIX. LARISSENO ET NEOPATRENSI ARCHIEPISCOPIS, ET ELECTO
EISDEM. CITRENSI.
Confirmat donum Paliopolis. Pro iisdem adversus marchionissam Montisferati
(Datum, ut in alia.) (Datum, ut in aliis.)
Justispetentium desideriis, etc Eapropter, dile- Inter caeterosreligiosos viros,quosquemlibetcon-
cti in Domino filii, vestris justis postulationibus D
venit divinae retributionis intuitu honorare, dilecti
quod Paliopolin dicitur cum suis
inclinati, casale filii fratres n ilitiae Templi tanto debent speciali gra-
Hugone deBezenson vobis
pertinentiis a nobili viro
tia confoveri quanto majoribus laboribus se eipo-
pia devotione concessum, et a Goffrido de Villa- nunt pro servitio Jesu Christi, ac favorem apostoli-
Arduinipostmodumscriptoauthenticoconfirmatum cum meruisse plenius dignoscuntur. Verum dilecta
sicut illud juste ac pacificepossidetis, vobis et per inChristofilia nobilis mulier relicta clarae memoriae
vos domui vestrae auctoritate apostolicu confirma-
marchionis Montisferrati, sicut ex ipsorum gravi
mu3 et praesentis scripti patrocinio communimus. conquestione didicimus, eos superpossessionibuset
Nulli ergo, etc, usque incursurum. rebus aliisa clarae memoriae viro suode ipsius con-
Datum, ul in at'a per totum. niventia et consensu ipsis pia devotione concessis
mullipliciter aggravatet molestat. Unde nos eidem
nobili per scripta nostra mandamus ut ob reveren-
tiam apostolicae sedis et nostram ab eorumdem fra-
Patiiul. CCXVl. 11
331 INNOCBNTH III PP. RBGESTORUM LIB. XIII. 332

trum super prsemissis indebita molestatione desis- A. militiaeTempli ac venerabilem fratrem nostrum Pa-
tat. Quocircadiscrelioni vestrae per apostolica sori- tracensemarchiepiscopurnvertebatursuperdomode
pta mandamus quatenus dictam nobilem ad id, Geracomitaet rebus nobilibusad valcntiamduorum
monitione praemissa, districtione qua convenit.ap- miliiium etsexcentorumdecemocto hyperberorum,
pellatione remota cogatis. Quod si non omnes, etc., eumdem se querebantur ar-
quibiis dicti fratres per
duo vestrum, etc. chiepiscopum contra justitiam spoliatos, venerabi-
Datum, ut in aliis per totum. libus fratribus nostris archiepiscopo Atheniensi el
Scriptum est eidetn nobili mulieri super hoc. Fermopilensi episcopo duxerimus committendam,
CLIII. iidemreputantesarchiepiscopumcontumacem, rae-
DAVALIENSI ET ZARATORIENSI EPISCOPI8, ET EoECTO moratosfratres inipsiusdomus possessionera causa
rei servandae inducendos sententialiterdecreverunt.
NAZORESCENSI.
Pro iisdem adversus dominum Nigripontis. Licel autera praedicti fratres nuper in nostra prae-

(Laterani, iv Nonas Octobris.) senlia super premissis cum eodem archiepiscopo

Suam ad nos dilecti filii fratres militiae Templ; proponentes se ipso mandato judicum
litigantes, et
renitente, corporalem ipsius domus possessioDem
queriraoniam transmisere quod nobilis vir Ra. do
minus quasdam possessiones apprehendere nequivisse, petierint auctoritate no-
insulas Nigripoutis a g
stra in eamdem induci, quia tamen idem archiepi-
Jacobo quoudam domino de Avenis pietatis intuitu
concessaseisdem inanimeB sua?dispendium detinere scopus standi juri sufficientem exposuitcautionem,
petitionem fratrum in hoc nullatenusadmittentes,
praasumit. Quocirca discretioni vestrrc per aposto-
de ipsius archiepiscopi et alterius partis procurato-
lica scripta mandamus quatenus dictum nobilem ut
easdem possessiones sine qualibe.t dilficultate fra-
ris assensu per apostolica vobis scripta mandamus
tribun meraoratis assignet monere prudenler et quatenus si dicti fratres domo et rebus aliis supra-
dictis se probaverint contra justitiam spoliatos, vos
efficaciter inducere procuretis, ipsum ad hcc, si ne-
eisdem, sicut justum fuerit, restitutis, audiatis si
cessefuerit, per censuram canonicam, sicul justum
quid luerit quaestionis, et illud appellationeremota
fuerit, sublato appellationis obstaculo compellen-
tes. Quodnon omnes, etc, duo vestrum ea, etc.
si
fine debito decidatis, facientes quod statueritis per

Datum Laterani, iv Nonas Octobris anno tertio censuram ecclesiasticam firmiter observari. Testes
autem, etc, usque appellatione remota cogatis ve-
decimo.
ritati lestimoniutn perhibere. Nullis litteris obstan-
CLIV.
tibus prster assensum partium a sede apostolica
ARCHIEP16C0PO NEOPATRBNSI ET EPISCOPO DAVALIENSl,
impetratis. Quod si non omnes. etc, duo vestrum
ET NAZORESCENSI ELECTO.
Pro iisdem.
C ea, etc.

(Laterani, xn Kal. Octobris.) Datum Laterani, vn Kalend. Novembris, ponti-

ficatus nostri anno tertio decimo.
Exposila nobis dilectorum filiorum fratrum mili-
tiae Templi pelitio continebat quod nobilis vir Ni. de CLVI.
Sancto Amero dioecesis Thebanae super quibusdam EISDEM.
terris a Rolandino et Albertino fratre ipsius in elee- Ejusdem argumenti.
mosynam concessis eisdem ipsos contra justitiara (Datum, ut in atia.)

aggravatet molestal. Idenquediscretioni vestra? per Cum nostrum archi-

inter vencrabilem fralrum
apostolica scripta mandamus quatenus dictum no- epi-copum Patricensem et dilectos filios fratres noi-
bilem ut ad ipsorum fratruni super eisdem terris lili.r Templi super abbatia quae Provata vocatur, de

indebita molestationedesistat, monitione pramissa qua per dilcctum filium electum Montanensem et
per censurum ecclesiasticam appellatione remota archidiaronum Andrevillae delegatos a nobisjam
cogatis. Testcs autem qui nominati fuerint, si se qu.Tdam fueratcontra ipsos Templarios sententia
gratia, odio vel timoresubtraxerint, per censuram promulgata, subexamine noslro controversia ver-
eamdem appellatione cessante cogatis veritati te- teretur, auditis et intollectis quoe proposita hinc
stimoniuin perhibere. Quod si non omnes, elc, D indc fuerant sententialiter duximus decerncndum
duo vestrum ea, etc utidein archiepiscopuspossessionem ipsiusobtineat

Datnm xn abbatiae reservata praediclisfratribusfacultatepro-

Laterani, Kal. Octob.. anno tertio de- ,

cimo. cam sibia domino terrae, ac-

bandi, sicut, dicebant,

CLV. cedentepnstmodum consensu archiepiscopi.conces-

GARDICENSI ET DAVALIENS EPISCOPIS, ET ELECTO (110) sain fuissn. Quocirca discretioni veslraj per aposto-

ZAHATORIENSI. licascriptapnpcipiendomandamusquatenusdictam
De causa Temptariorum cum archiepiscopo Patra- abbatiam facicntes ab archiepiscopo ipso pacifice
censi. possideri, probationesfratrumadmittereprocuretis.
(Laterani, vn Kal. Novembris.) Quod si lcgitime praescripta probaverint, eumdem
Cum olim causam quao inter dilectos filios fralres archiepiscopura districtione quaconvenit, appella-

(110) Infra lib. xiv epist. 141, dicitur, Nazorescensi.

333 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRI8TI 1210. 334
tioneremota.cogatisabbatiam ipsam cum fructibus A scopus.qui monitu9 ssepiusinfrasexmenses eligere
medio tempore perceptis ex ea fratribus rostituere noluerat in Ecclesia: detriuientum, cantore qui ab
memoratis.in paoe perpetuo possidendam. Quod si eodem decano cum majoriparte capituli institutus
praefatus archiepiscopus infra mensem postsusce- fuerat spolato, alium instituerat in cantorem, ad
ptionem proesentium perse vel responsalem idoneum decanum,archidiaconum et archipresbyterum Abu-
propter hoc coram vobis non curaverit comparere, lenses nostras litleras impetrarunl : quarum aucto-
vos nihilominus, sublato cujuslibet contradiclionis ritate cum
supradictus G. ab eisdem fuisset judi-
et appellationis obstaculo, procedatis, cum lis jam cibus evocatus, eisdem inbibuit ne per diclas lit-
fuerit contestata, contradictores per censuram ec- teras procederent conlra eum, cum
de sua in eis
clcsiaslicam appellatione postposita compescendo. electione facta per archiepiscopum mentio nulla
Quod si non omnes, etc, duo vestrura ea, etc. haberetur, et cum propter hoc, tum etiam quia
Datura, ul in alia per totum. prima citatione ad locaremota peremptoriecitatus
CLVII. exstiterat, tum etiam quia judices quosdamex ele-
EPISCOPO ET CANTORI ZAMORENSI, ET ABBATl DE ctoribus dicti Paschasii consanguinitatis lineacon-
MOREROLA DIOECESIS ZAMORENSIS lingebat, ad sedem apostolicam appellavit. Sed ju-
Confirmatur electio cantoris. B dices nihilominus ad Salamantinam accedentes ec-
(Laterani. v Kal. Novembris.) clesiam, saspedictum P. in cantoriae possessionem
(lll)Dilecto filio nostro Petro tituli Sancti Mar- eausa rei servandae contra justitiam induxerunt.
celli presbytero cardinale bonae memoriee A. the- Cum igilur super his et aliis coram eodem cardi-
saurarioSalamantino Paschasii etDominico Garsiae nale procuratores ipsi aliquandiu litigassent.etipse
clericorum procuratoribus apud sedem apostolicam nobis Cdeliter retulisset quae profosita fuerant
constitutis auditore concesso, idem thesaurarius coram eo,quia nobis constitit a supradicio decano
proposuit coram eo quod cum in Salamantina et ejus sequacibus post elapsum sex mensium
Ecclesia, in qua cantoris electio ad episco- spatium infra quod episcopo et capitulo memoratis,
pum et capitulum communiter pertinet, cantoria prout communiter spectabat ad eos, procedere ad
vacante, dictum capitulum saepius episcopum mo- cacloris electionem neglexerant.electionem supra-
nuisset ut adcelebrandamcantoriselectionemcum minus canonice celebratam, eamdem de-
dicti P.
eo pariter conveniret, eodem episcopo infra seme- crevimus irritam et inanem, et appellationem ab
stre tempus id facere negligente,capitulum uti cu- eodem decano et suis fautoribus interpositaro, fa-
piensjure suo,in Ecclesiae memorat33 capitulo,sic- ctum archiepiscopi,ad quein jam erat eligendi au-
ut est moris, supradictum Pascbasium ejusdem „ cloritas devolula.nequivisse aliquatenus impedire.
loci canonicum in cantorem elegit,ne quid in ejus- Quia vero contra personam ipsius G.quaedam obje-
dem electionis praejudiciuro fieret appellando.quam cta fuerunt de quibus nobis non potuit fieri plena
supradictus thesaurarius auctoritate petiit aposto- fides, discrelioni vestrae per apostolica scripta
lica confirmari, ac electionem quam venerabilis mandamus quatenus, nisi jam dioto G.aliquid ca-
frater noster Compostellanus archiepiscopus post nonicum obviet,electioncm de ipso (actam sublato
appellationem hujusmodi de G. clcrico multis cri- appellationis obstaculoconfirmetis.facientes ipsum
minibus irretito ac tunc temporis vinculo excom- ejusdem cantoriae pacifica possessione gaudere.con-
municationisastricto fecerat.tanquam minus cano- tradictores percensuram ecclesiasticamcompescen-
nice celebratam cassari. Dictus vero Dominious tes.Quod si non omnes, etc.,tu ea, frater episcope,
proposuit ex adverso quod emenso sex mensium cum eorum altero, etc.
spatio,infra quod ad episcopum et capitulum can- Datum Laterani, v Kal. Novembris, anno tertio
toris electio pertinebat, decanus et quidam cano- decimo.
nici Salamantina, episcopo, archidiacono et non- CLVII.
nullis canonicis.qui praesentes in civitate aderant, MINDENSI ELECTO, ET ABBATI LESBURNBNSI MONASTE-
inconsultis, non consuetahora vel in capitulojuxta RIENSI3 DIOECESI3, ET CUSTODI MONASTERIEN81.
morem, sed in ecclesia potius, quibusdam laicis D De transtatione episcopi Osnaburgensis.
advocatis, stulte et inordinate nimis eligere prae- (Laterani, m Kal. Novembris.)
sumpserunt: et cum jam dicti archiepiscopi, qui (113) Venerabiles fratres nostri Lubicensis et
eosdem propter hoc evocaverat (112), adire praesen- Livoniensis episcopi et dilectus filius major decanus
tiam noluissent,ipse intelligens eligendi auctorita- cum Aremensis Ecclesiae suis no-
caeteris canonicis

tem ad sejuxta Lateranensis statutum concilii de- intimaruntquod cum olim Waldemarum
bislitteris
volutam, supradictum G. in cantorem elegit, et quondam Sleuvicensem epi3Copum a nobis in archi»
eumdem fecit de cantoria corporaliter investiri. episcopum postulassent,quia id non potuit effectui
Postmodum autem decanuset sui comLlicesnobis, mancipari, quidam ex eis electionis suae vota in
de his mentione non habita, suggerendo quod epi- dilectuin filium B.ejusdem Ecclesi» majorem piae-

(111) Cap. Dilecto filio, De supp. neglig. praelat. (113) Vide lib. x, epist. 209, 215 ; lib. xi, epist.
(112) ln quarta Collect. excommunicaveral etiam 173 ; lib. xn, epist. 63, et lib. xv, epist. 3.
in codice Colbertino.
 ;

335 INNOCENTII III PP. RBGKSTORUM UB. XIII. 336

positum contulerunt.verum quia ipsius non cxstitit A nostro est apostoiatui reseratum quod cum olim

eleetio confirmata, ipsi, quantum in eis exslitit, Waldemarum quondam Sleuviccnsem episcopum
de alia persona tractantes, Ecelesiae suae consulere in arcbiepiscopum postulassetis a nobis, quidam
curaverunt: propter quod non tantum rerum, ve- vestrum electionis suae vota in dilectum filium B.
rumetiam personarum,a laicisadhuc adhaereniibus Ecclesiae vestrae raajorem pnepositumconlulerunt

propter diversas causas Waldemaro praedicto gra- verum, quia ipsius non exstitit electio conlirmata,
ves jamdudum persecutiones sunt et impedimenta vos,quantum in vobis exstitit.de alia persona tra-
perpessi, et adhuc etiam patiuutur. At, quoniam ctantes.eidem Ecclesiae consulere curavistis; pro-
mora praeteriti temporis Ecclesiae viduataead nibi- pterquod, etc, in eutndem fere modum ul in aiia,

lum fere redactae tuit quamplurimum huc nsque usquc diutius desoiatae, dilectis filiis Mindensi ele-
damnosa, et futari protractio perniciosa poteiat cto et abbati Lcsbernensi Monasteriensis dicecesis

magis esse, iidem in manus hominum incidere et custodi Monasteriensi nostris dedimus litterisin

potius eligentes quam prodomo Uei murum non mandatis ut inquisita super his et cognita verilate,

opponere se ac sua, rei si rem invenerint ita esse,dicto episcopo auctori-

quam inccepprant insistere
fortiter necessarium decreverunt. linde tam ipsi tate nostra injungant ut ad praefatam Ecclesiam

quam dictus praepositus per suas litteras speciales g Biemensem accedat. ejusdem regimen in nominc
a nobis humiliter postularunt ut venerabilem fra- Domini recepturus,etc.,ut in atia, usque gubernet;
trem nostrum Osnaburgensem episcopum, eisdem injungentes nihilominus clero, minislerialibus et
vicinum, et per oninia cognitum, ipsis in arcbiepi- populo Osnaburgcnsis Ecclesiae quod eidem epi-
scopum concedere dignaremur : perquem,cum sit scopo.etc, in eumdem fere modum ut in alia, usque

vir nobilis, et scientia praeditus,ac generis nobili- honorem, contradictores per censuram ecclesiasti-
tate praeclarus.et Ecclesiam sibi cominissam hacte- cam appellatione postposita compescendo.Quocirca
nus viriliter defensarit, praefata Ecclesia poterit in universitati vestraeperapostolica scripta mandamus
statum pristinum reformari,et compesci nihilomi- qualenus postquam idem de mandato nostro sibi

nus insolentia laicorum.Nosigitur consuli volentes eosdem ad saepedictam Bre-

facto per exsecutores

Ecclesiae diutius desolatae, discretioni vestrae per mensem Ecclesiam accesserit gubernandam, etc,
apostolica scripta mandamus quatenus inquisita ul in alia,usquce\dem intendatis humiliteretdevote.
super his et cognita veritate, si res ita se habet, Alioquin dictisexspcutoribusnosirisdamus littcris

auctoritate nostra eidem episcopo injungatis ut ad in mandatisut contradictores,si qui fuerint,vel re-

prasfatam Ecclesiam Bremensem accedat, ejusdem

belles per censuramecclesiasticam appellatione re-
regimen in quo, „ mota compescant.
nomine Domini recepturus : cum
propter necessitatem temporis,banc gratiam duxi- Datum, ut in aliaper lolum.
mus faciendam ut usque ad susceplionem pallei Srrijilum est episcopo Osnaburgenti super hoc in
Osnaburgensem Eccleswm sicut proprius pastor eumdem fere modum ut in prima usque recepturus.
retineatetgubernetjinjurgentes nihilominusclero, Quocirca fraternitati tuae per apostolica scripta
ministerialibus et populo Bcclesiae memoratas quod mandamus quatenus cum a praefatis exsecutoribus
eidem usque ad susceptionem pallei tanquam pa- tibi fueritinjunctum,accedas ad Ecclesiam memo-
stori proprio intendant ut hactenus et exhibeant ratam.et in Christi nomine regimen ejus suscipias
obedientiam debitam et houorem ; contradictores ac fideiiter exsequaris. Nos enim tecum propter
per censuram ecclesia?ticam appellatione postposita neccssitatem lemporis specialem gratiam,ctc,u< in
compescendo.Nos enim venerabilibus fratribus no- ntiii.usque gubernes, dantes supradictis exsecutori-
stris suffra^anei et dilectisfiliis capituloac ministe- bus in mandatis utinjungant clero,etc,u.'i}uccom-
rialibusBremensis Eeclesiae nostris dauius litteris pescendo. Practerca suffraganei9 et decano, ct ca-
in mandatis ut postquam idem de mandato no- pitulo, et nobilibusviris ruini9terialibus Bremensis
8tro per vos sibi facto ad saepedictam Ecclesiam Ecclesiae noslris duximus liltcris in.jucgcndum
accesserit gubernandam, tanquam pastori suo ul. Bto.,tn eumdem jcre modum ul in a/m, usquc in
ipsi obedientiam et reverentiam debiiam pxiben- D fbtem.
tes,eidem intendant humiliter et devote. Ad haec, Datum, ut in atia
volumus et mandarnus ut coutradictoreg, si qui CLIV.
fuerint, vel rebelles censura simili appellatione AHCHIEPISCOPO PATRACENSI.
postposita compegcatis. Quod si non omnes, etc, Vt emmico* 8. Ruffi inttituat in ecclesta Patracensi.
tu ea, fili electc, cum corum altero nihilominus (Luterani, iii Kal. Novembris.)
exsequarig, etiamsi jam fueris in epigcopum con-
Cum ecclesia calhedralis cxtra. cmtatem posita
secratus.
Patracenspm.occasione sascularium clcricorum.qui
Datum Laterani, 111 Kal. Novemb., pontificatus jam in ca pluries ordinati, motu demum proprin
nogtri anno tertio decimo. voluntatis dereliquerunt eamdem, debito servitio
Scriplum est ipsis suf\ragancis el aliis supradictis fraudaretur, nobis humiliter supplicasli ut licen-
hoc modo : Ex litterig vestri9, fratres Lubicensi9 et tiam in9tituendi conventum regularium canonico-
Livoniensis episcopi, ct filii decane ac capitulum, rum in ipsa decollegio Sancti lluffi tibi concedere
 ;

337 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRISTl 1210. 338

dignaremur quibu9 ita es pollioitus providere. In \ archiepiscopus nobis humilitersupplicavit ut licen-

:

primis siquidem terras eis et vineas as3ignabis tiam, etc, ut in alia, usque de collegio Ecclesiae
de quibus frumentum el annona sufficiens quin- vestrae sibi coneedere dignaremur quibus ita est :

quaginta et vinura sufficiens sexaginta personis pollicitus providere. ln primis siquidem terras eis
percipiunt, sine suis laboribus aut expensis in eo- et vineas assignabit, de quibus. etc, usque defe-
rum ccllarium deferendu. Pr;cterea statues ut eis renda. Praeterea statuet ut eis pisces, etc, usque
pisces et sal ad suflicientiam sine pretio ministren- pro vestibus autem assignabit eis in certis locis,
tur.daturus ipsis nihilominus olivetum de quo per- etc, usque pauperibus et hospitihus dabit ei9 quin
cipiant oleum quodad opus ecclcsis nec non etiam quaginta carrusalas,etc,u< in alia per iotum,u$que
ad victumsexagintasiifliciatpersonarum.conferens acceptanda,dimidiabit cum eis cunctag pogsesio-
eisquoque villanos trecentas gallinas, ducentas nes, etc, usque consuevit. Nos igitur piis ejus pre-
oves, tnginta porcos, et centum libras cers ipsis cibus inclinati, etc, usque de consilio fratrum
annualitertributuros.in praesentiarum ipsis ducen- nostrorum hoc sibi duximus concedendum, ita ni-
tos porcos et oves largiens septingentas ;
pro vesti- mirum.etc, usque regulariter eligentes, ipsurn sibi
bus autcmassignabiseis incertis'locisducentosper- vel suisreprffisententsuccessoribusconfirmandum,
peros [byperperos]annualiter persolvendos. Coete- „ etc, usque eligendi. Quocirca devotionem vestram
rum pro recipiendis pauperibus el hospitibus dabis rogamus attentius et monemus, per apostolica vo-
eis quinquaginta carrugatas bonae terrae, quadra- bis scripta mandantes quatenus huju9inodi propo-
ginta bove9,ettotidem vaccas, bubulosquetriginta, situm prompto prosequentes favure, conventum de
et tantum de qua vinum"pro decem personis
vineae fratribus vestris eidem archiepiscopo in suis dedu-
proveniat annuatim.assignans nihilominus eis ru- cendum expensis propter hoc assignare curetis.
slicos qui sine mercede vel expensis eorum in do- Datum ut in alia per totum.
mo sua labores exerceant universos, omnium pro-
CLXI.
ventuum archiepiscopatus in deciinis, mortuariis
ARCHIEPISCOPO LARISSENO, ET EPISCOPO CTTHONIENSI.
et eleemosynis eisdem medietate concessa. Quod si Conlra nobiles Achaiss detinentes bona ecclesiastica.
haec omnia non duxerint acceptanda, dimidiabis (Laterani, n Kal. Novembris.)
cum eis cunctas possesgiones Ecclesiae.Patracensis
Exposuit nobis venerabilis frater noster archi-
sictamen quodipsi persolvantcrosticam annuatim
episcopus Patracensis quod nobilis vir... dominus
quam principi terrae ipsa Ecclesia persolvere con- Achaiaeel quidam alii Latini habentes in illaterra
suevit. Nos igitur piis tuis precibus inclinati, con-
dominium corporale, possessiones quas Ecclesiae
siderato quod non solum Ecclesia memorata pote-
q sub annua certa pensioneconsueverant Graecorum
ritin religione sicin se plantanda proficere, verum
temporibus retinere, per violentiam auferentes.se-
eliam adalias quse nuper sunt ad ritum Latinitatis
cundum curias suae judicium ipsas ordiDant et dis-
adductae propagationis suae palmites dilatare, de
ponunt, cogentes ecclesiarum praslatos de litigiosis
consilio fratrum nostrorum hoc tibi duximus con-
possessionibus in foro contendere saeculari et con-
cedendum ; ita nimirum ut si qui de canonig 9ae-
suetudinibus ac institutionibus quas illic ipsi no-
cularibus quisunt ad prassens in ipsa voluerint or-
viter creavere subesse, nullam inter laicos et cleri-
dinem suscipere regularem, hoc eis libere conce-
cos aut ecclesias differentiam faciendo. Negotia
datur, illis autem qui ordinem ipsum suscipere re-
vero ecclesiastica quaB vel apostolicae commissionis
cusaverint, dummodo per continuam residentiam
auctoritate,vel jurisdictionia ordinariae ratione, a
Ecclesiae ipsi curaverint deservire, provideatur de
sunt tractanda, sine licentia sua
viris ecclesiasticis
proventibus ejus in congruaportione.Ad ha°c,prae-
terminari non9inunt: quae si forsan praeter volun-
sentium auctoritaie statuimus utfratres ipsi tan-
tatem eorum decisa fuerint.quod 9tatuitur non ser-
tum priorem ipsum tibi
sibi regulariter eligentes,
vatur.Qni etiam propriis episcopis inconsultis ab-
vel tuisrepraesentent successoribus confirmandum,
batias, ecclesias ac praebendas, nec non etiam
jure apud ipsos in perpetuum residente Patracen-
quaslibet ecclesiastica benelicia laicis ei clericis in-
sem archiepiscopum secundum statuta canonum eli- D
differenter tribuunt sicut volunt, et vacantes eccle-
gendi.Nulli ergo, etc, nostrae concessionis et con-
sias per proprium ordinari praelatum minime per-
stitutioni infringere vel ei ausu temerario con-
mittentes, canonicos quoque in nonnullis ecclesiis
traire. Si qui autem, etc usque incursurum.
intrudere non verentur, excommunicatos tam cle-
Datum Laterani, 111 Kal. Novemb., pontificatus
ricos quam et laicosin 9ua pertinacia confovendo.
nostri anno tertio decimo.
Cumque dudum ad bellum contra Michalicium pro-
CLX. cessuri, reoipientes corpus et sanguinem Jesu
ABBATI IT CONVKNTUI SANCTI RUFFI. Christi, omnes pariter promisissent, quinimo per
votum obligaverint se solemne,quod de ipso praelio
Super eodem.
redituri,decimas ecclesiis suis solverent, et subdi-
(Datum, ut in alia.)
tos suos tam Latinos quam Graecos cogerent ad
Cum ecclesia cathedralis, etc, ut in alia, usque solvendnm id postmnduni efficere non curarunt.
:

fraudaretur, venerabilis frater noster Patraccnsis Quocirca fraternitati vestrae per apostolica scripta
339 INNOCBNTII ni PP. RB0B8T0RUM LIB. XIII. 340
mandamusquatenusLatinos hujusmodi,ut decimas A. tans urbis acquisierant captione.uni eorum octin-
ecclesiis suis solvant, sicut ex communi jure ac gentis ob hoc perperis ab eadem archiepiscopo per-
Bpeciali quoque voto tenentur, nec non etiam super solutis,Patracensi Ecclesiae contulissent,nobilis vir
universis praenotatis abusibus a sua praesuruptione Gaufridus de Villa-Arduini Achaiae dominus feudum
desistant.monere prudenter el efficaciter inducere ipsum auferens Ecclesias memoratae, illud cuidam
procuretis, ipsos ad hoc, si opus fuerit, per censu- militi pro sua voluntate conces9it. Ideoque fraterni-
ram ecclesiasticam appellatione remota, sicut tati vestrae per apostolica scripta mandamus qua-
justum compellentes. Si quid autem recur-
fuerit, teaustameumdem Gaufridum quam praafatummili-
reritquod apostolica indigere providentia videatur, tem ad restituendum idemfeudum.sicut justumest,
illud ad Loslram audientiam referatis. cum fructibus inde perceptis Ecclesiae supradictae
Datum Laterani, n Kal. Novemb., auno tertio monerc prudenteret efficaciter inducere procuretis,
decimo. ipsos ad hoc, si opus fuerit.per censuram ecclesia-
GLXII. sticam appellatione remota cogentee. Testes au-
EISDBM. tem, etc.
Super eodem. Datum, ul in alia per lotum.
(Laterani, iv Kal. Novembris.)
B CLXIV.
Venerabilis frater noster archiepiscopus Patra-
EISDEM.
censis in nostra proposuit praesentia constitutus
Super eodem.
quod cum... quondam Constanti. imperator abba-
(Datum, ul in aliis.)
tiam Pantocraton in urbe Constantinopolitana fe-
cisset, redditum viginti quinque librarum perpero- Exposuil nobis venerabiliB frater noster archi-

rum,quem autiquitus Patracensis Ecclesia pro qui- episcopus Patracensis quod cum a prima institu-
busdam possessionibus imperiali camerae persolve- tione Patracensis Ecclesiae in eccle9ia beati Theo-

bat,eidem contulitabbati® sed cum, tempore pro-

:
dori archiepiscopalis consueverit sedes esse, in qua
cedente,dilficile foret Ecclesiae memoratae pro pos- novi pontifices primo inthronizari solebant, ac cer-

sessionibusipsinquantitatemexsolverepraetaxatam, tam ibi mansionem nec non etiam sepulturam ha-

ad hanc demum compositionem cumeademabbatia bere, aedificato castro circa ipsam, nonsolum ossa
devenit ut pro possessionibus praedictis quinque tumulatorum pontificum sunt effossu, verum
ibi

tantumraodo librasperperorumsibi redderetannua- etiam sedes eadem ipsi archiepiscopo est ablata.
tim, et sic possessiones easdem recuperaverit et Undenobis humiliter eupplicavit ut detentores prae-
habuit usquequo Acbaiam intravere Latini, per
in dictae sedis ad ejus restitutionem compelli et Eccle-

quos illisfuit contra justitiam destituta. Uode nobis

C siae ipsi compeiens spatium in circuitu dimilti li-

idem archiepiscopus supplicavit bere mandaremus. Volentes igitur archiepiscopo

ut detentores prae-
dictarum po9sessionum restituere cogeremus eas- memorato in Ecclesiae suae jure, sicut tenemur,
dem Ecclesiaa Patracensi sub praescripto quinque adesse, fraternitati vestrae per apostolica scripta
librarum redditu retinendas. Quia i?itur nobis non mandamus quatenus detentorespraedictos ad resti-
conslitit ds praemissis, fraternitati vestree per tutionem praefatae sedis, prout justum fuerit, sub-
apo3tolioa scripta mandamus quatenus lato cujuslibet contradictionis et appellationis ob-
vocatis
quos propter hoc noveritis esse vocandos, audiatis 8taculocompellente9,faciatisincanonicocircaipsam
causam, et appellatione remota fine debito termi- spatio provideri.

netis, facientes quod decreveritis per censura Datum, ut in aliis.

ecclesiastioam firmiter observari. Testes autera qui

CLXV.
fuerint nominati, si se gratia, odio, vel tiinore sub-
ARCHIEPISCOPO PATRACENSI.
traxerint.censura 6iraili appellatione remota coga-
Ejusdem argumenti cum epistola 163.
tis veritati lestimonium perhibere. Nullis litteri»
(Laterani, in Kal. Novembris.)
veritaii etjustitiae prasjurlicantibus asede apostolica
impetratis. D Justispetentiumdesideriisdignum est nosfacilem
Datum Laterani, iv Kal. Novembris, pontificatus praebere consensum, et vota quae a rationis tramite
nostri anno tertio deoimo. non iliscordant effectu prosequente complere. Ea-
propter, venerabilis in Christo frater, tuis justia
CLXIII.
precibus inclinati.concessionem Dimossarii Patra-
IISDEM.
censis ettotius Autumpnae ac omnium casalium de
F.jusdem argumenti.
Exalilina.quae nobiles viri Guiardus et Guillelmusin
(Datum, ut in alia.)
captiono Constantinopolis acquisisse noscuntur.Uc-
(114) Qu'relam venerabilis fratris nostri archi- clesiee Patracensi liberaliter factam ab ipsis, sicut
episcopi Patracensis recepimus continentem quod pie ac provide facta est, tibi ac pcr te ipsi Ecclesiae
cum nobiles viri Guiardus et Cuillelmus quidquid auctoritate apostolica conlirmamus et pr.rsentis
juris babebant in feudo quod in Constantinopoli- scripti pairocinio communimus. Nulli ergo omnino
(114) Vide infra epist. 163.
341 PONTIFICATUB ANNO XIII, CHRISTI 1210. 342

horainum liceat hanc pagiDam nostr.-c confirmatio- A. eidem archiepiscopo,in suisdeducendumexpensis,

nis infringere vel ei, etc, usque incursurum. propter hoc assignare curetis.
Uatum Latcrani, 111 Kalend. Novembris, pontifi- Datum, ut in alia.

catus noslri anno tertio decimo. CLXIX.

NOBILI VIRO GAUFRIDO PRINCIPI ACHAI.E.
CLXVI.
De munienda ecclesia Patracensi.
DECANO, ARCHIDIiCONO DE LOSEO, ET MAGISTRO
(Datum, ut in alia.)
UUGONI CANONICO CABILONENSI.
Ad tuitionem ecclesiarum tanto te intendere con-
De libero accessu luicorum ad ordinem Cisterciensem.
venit quanto ex hoc Regi regum dignosceris com-
(Laterani, ix Kal. Novembris,)
placere. Cum igitur Ecclesia Patracensis, in maris
Dilecti tiliiabbaselconventns Cisterciensis trans-
littore constituta, incursibus pateat piratarum, et
missa nobis petitione monstrarunt quod quidam re- venerabilis frater noster Patracensis archiepisco-
ctores ecclesiarum provinciae Lugdunensis ab eis pus eam intendat aedificiis necessariis communire,
qui vivi et incolumes ad eorum ordinem transeunt, ut clorici et servitores ipsius tute ibidem valeant
sibi fieri exigunt testamentum.et in eos quos iidem
commorari nobilitatem tuam rogamus attentiuset
relinquunt in saeculo, propter hoc ecclesiastica monemus, per apostolica tibi scripta mandautes
exercent censuram, ac capitulum illud quo eis a B quatenus
super hoc archiepiscopum nonimpedias
sede apostolica indulgetur ut licite liberos et abso- memoratum.Alioquin venerabilibusfratribusnostri
lutos asasculo fugientes recipiant interpretantessi-
Larisseno archiepiscopo et episcopo Cithoniensi
nistre, asserunt eos, licet alias absoluti existant et
damus nostris litieris in mandatis
ut te ad hoc,
Hberi,sine ipsorum licentianon posse ad religionem
monitione pr3emissa,per censuram ecclesiasticam,
transire, pro eo quod jure parochiali eisdem obli-
appellatione remota,justitia mediante,compellant.
gati tenentur. Quocirca discretioni vestraa perapo-
Datum, ut inalia.
stolica scripta praecipiendo mandamus quatenus
Scriptum esl ipsis super hoc.
praBsumptorespraedictosapraesumptionehujusmodi
CLXX.
monitione praeniissa, per censuram ecclesiasticam
LARISSENO ARCHIEPISCOPO, ET EPISCOPO CITHONIENSI.
sublato appellationis obstaculo corupescatis. Quod
Ut. archiepiscopus Pntracensis frvatur terra de Larsa.
si non omnes etc, duo vestrum, etc
(Laterani, Nonis Novembris).
Datum Laterani.ix Kalend.Novembris.pontilica-
Ex insinuatione venerabilis fratris nostri archi-
tus nostri anno tertio decimo.
episcopiPatracensis accepimusquod,cumbonaeme-
CLXVIII. moriae WillelmusCampaniensis,dudum inApuliam
PATRACENSI ARCIIIEPISC0P0. •*
transiturus, nobilem virum, Hugonem de Cham.
De sustentatione ballivi. suum ballivum procuratorem fecerit generalem,
et
(Laterani. Nonis Novembris.) promittens firmiter utquidquid disponeret vel do-
(115) Cum S. ballivo quondam tuo, qui pro eo naret, ratumhaberet et firmum,sigillum sibi pro-
quod jura Ecclesiae tuae fideliter defendebat, non prium committendo,idem Hugo positusinextremis
solum nasoest mutilatus,verum etiam graves alias terram de Larsa Ecclesiae Patracensi reliquit, et li-
jacturas incurrit, de bonis Ecclesiae tuae disponas cet id postmodum nobilis vir Gaufridus princeps
liberaliter providere.sicut ex tuainsinuatione didi- Achaiaeapprobasset,spontanea voluntatedictum ar-
cimus, nos in hac parte pium tuum propositum in chiepiscopum de terraillainvestiens coram multis,
Dominocommendantes.fraternitati tuaepraesentium cum tarnen idem archiepiscopus ad percipiendos
auctoritate mandamus quatenus de bonis Ecclesiae fruclus illius terrae suum destinasset ballivum,no-
tuaesibi adsustentalionemsuamdecenterprovidere bilis virP.de Becciniaco.asserens se terram ipsam
procures. auctoritate principis possidere.ballivura ipsum (ru-
Datum Laterani, Nonis Novembris, anno tertio ctus percipere non permisit, eosdem occupans pro
decimo. SU33 arbitrio voluntatis.Quocirca fraternitati veslrae
CLXVIII. D per apostolica scripta mandamus quatenus princi-
ABBATI ET CONVENTUI ALTiECCMB.E. pem nobilem memoratos, ut ab ejusdem archi-
et

De monachis miitendis ad archiepiscopum Patracensem. episcopi superhoc indebita n.olestatione desistant,

(Datum, ut in alia.) penuittentes eumdem terram ipsam pacificepoasi-
Cum nobilisvir Gaufridus de Villa-Arduini domi- dere,ac eidem de fructibus perceptis ex ea satisfa-
nus Achaiae ad suggestionem venerabilisfratrisno- ctionem idoneam exhibentes, monere prudenter et
stri Patracensis arcbiepiscopi, sicut ipse proposuit elticaciter inducere procuretis, ipsos ad hoc, si ne-
coram nobis,mLltas possessiones el aliabona vobis cesse fuerit, per censuram ecclesiuslicam appella-
duxerit concedenda, de quibus conventus valeat tione remota.sicut justum fuerit.compellentes.Te-
sustentari, devotioni vestrae per apostolica scripta stes autem qui fuerint nominati, etc
mandamus quatenushujsmodiproposiiumprompto Datum Laterani, Nonis Novembr., pontificatus
prosequentes favore,conventum de fratribusvestris nostri anno tertio decimo.

(U5)Vide infra epist. 171.

 343 INNOCBNTII III PP. RKOBSTORUM LIB. XIII 344

CLXXI. A per censurain ecclesiasticam appellatione postpo-

BISDEM. sita compellentes.

De satiifactione facienda archiepiscopo Patracensi, Dalum, ut in alia.

CLXXIY.
(Datum, ul jin alia.)
MONOTHONENSI ET AMICLIENSI EPISCOPIS.
(H6) Conquestionem venerabilis fratris nostri De piis lcgatis Ecclesix Patracentis.
Patracensis archiepiscopi recepimus conlinentem (Laterani, Nonis Novembris.)
quod C.miles et quidam sccii sui Patracensis dioe- Venerabilis frater noster Patracensis archiepi-
cesis in domum suaninequiter irruentes.manusin scopus nobis cxposuit conquerendo quod domini
ipsum temerarias injecerunt, ac ballivum suura, terrae illius Ecclesiae suae dicecesis ea quse a Cbristi
queminterbrachiacontraeorumsaevitiam tuebatur, fidelibus in ultima voluutate legantur.eisdem con-
per violentiam capientes,pro eo quod jura Ecclesiae tra justitiam auferre praesumunt in suum et Eccle-
fideliterdefensabat.nasumeicrudeliteramputarunt. siae praejudicium jacturam.Quocirca fraternilati
et
Per ipsius quoque mililis servientesidem archiepi- vestra3 per apostolica scripta mandamus quatenus
scopus captus fuit, et per quinque dies in carcere dictos dominos.ut abhujusmodi praesumptione de-
eidem ab eodem milite
diro retentus, multis alias p sistant, rnonere prudenter et efficaciter mducere
ac suis complicibus damnis et injuriis irrogatis. procuretis, ipsos ad hoc.si opus fuerit, per censu-
Quocirca fraternitati vestrae per apostolica scripta ram ecclesiasticam.sicut justum fuerit appellatione
mandamus quatenus dictum militem et alios, ut postposita compellentes. Testes putem,etc.
eidem archiepiscopo superdalisdamniset irrogatis Datum Lalerani, Nonis Novembris, pontificatus
injuriissatisfactioneraeshibeantcompetentem,mo- nostri anno tertio decimo.
nitione praemissa.per censuram ecclesiasticam ap-
CLXXV.
pellatione remota cogatis. Testes autem, etc.
DB CLAROMARISCO ET DE LONGOVILLARI IBBATIBUS
Datum, ut in atia. MO-
CISTERCIENSIS ORDINIS, ET DECANO MOSTEROLl,
CLXXII. RINENSIS ET AMBIANENSIS MOECESUM.
EISDEM. De reformatione monarterii S. Judoci (117).
(Laterani, vi Idus Martii.)
De reverentia exhibenda prslatis.
Sicut per vesiras nobis, Dlii abbates, litteras in-
(Laterani, vm Idus Noverabris.)
timastis.cum vobis dederimus in mandatis ut ad
Venerabilis frater Patracensis archiepiscopus pro monasteriumSancti Judocisupra mare personaliter
posuit coram nobis, quod domini terrae illius, pro r accedentes, corrigeretis in capite ac in membris
eo quod sacerdotes et monachos Graecos angariare quoe hmam correctionis exposcerent, vos, filii ab-
nituntur,eosdem non permittuntsibi et aliis Latinis bates, te, filii decane, tuam absentiam excusante,
praelatis debitam obedienliam et reverentiam exhi- accedentes ad locum, nostris obteiuperantes man-
bere in animaruum suarum dispendium et grava- datis, tam abbatem quam universum capitulum
men. Quocirca fraternitati vestrae per apostolica invenistis, duobus duntaxatexcepti9,Ingelranno et

scripta mandamus quatenus dictos dominos.ut ab Clabordo monachis, qui cum essent suis exigenti-
hujusmodi praesuuiptione desistant.monitioneprae- bus culpis perabbatem et conventum ipsius loci
missa, per censuram ecclesiasticam appellatione excoinmunicationis vinculo innodati.duos alios se-
remota, sicut justum fuerit, compellatis. Testes ducentes, quos viros perniciosos.rebelles, et contu-
autero, etc. maces attestatiooeplurium didicistis.rejeclohabitu
Dalum Laterani, vm Idus Novembris, anno ler- monuchali conluiuaciter recesserunt, correctione
tio deciino. donms nullatenus exspeclata. Vos autem capitulo
CLXXIII. convocato, cum abbas juxta mandatum vestrum
EISDEM. uuiversis et singulis Iratribus in virtute obedienlia;

possessiones restiluantur Ecclesix Pntrncensi.

ac animarum suarum periculo injunxisset ut supcr
Vt
conversatione ipsius et slatu ecclesiae dicerent ve-
(Datum, ut in alia.)
ritHtem,vos singulariter examinantes eosdem super
Cum nonnullaepossessiones acjura et pertinentiae hisquae personam contingebunl abbatis, laudabile
quas Graecorum temporibus habuit Ecclesia Patra- omnium testimonium invenistis , sed laudabilius
censis, quorum etiam pos9essione in ingressu I.ati- juxta nonnullorum assertionem invenissetis, s\ se
norum in Achaiam gaudebat, eidem per Lalinos as» circa quosdam perversos et contumaces severius
serantur esse subtracta, fraternitati vestrae perapo- habuisset.Invenistis praeterea suli ejusdem abbatis
stolicascriptamanilaxusquatenusiletentoresearum regimine.qui oppressionesmultipliceaestpcrpessus
ut ipsas rc.-iituantvenerabili fratri nostro archiepi- imminutum Ecclesiaedebituin ^t redditum augmen-
scopo Patracen9i, monere prudenter et efficaciter tatum, et tam in ediRciia qu.im aliis neoessarii»
inducere procuretis, ipsos ad hoc, si opus fuerit, Jomus, ex|>ensas faclas, sicut oculata lido perpen-

(116) Vide supra epist. 167.

(117) De monasterio S. Judoci vide nolaa ad Luppum Fcrrar. p. 340.
 345 P0NTIFICATU8 ANNO XIII, CHRISTI 1210. 346
ditur, qtise usquo ad mille librarum Parisiensium A nobis humiliter supplicavit ut ad stabilitatem per-
summam excrescunt.Conventui quoque, qui major petuam concessionem ipsiusapostolico dignaremur
est solito.ac hospitibus et pauperibus abundantius munimine roborare. Nos igitur paci et quieti mo-
et honestius quam consueverit providetur. Licet nasterii vestri providere volentes, ac devotionerr.
autem omnibus quaedam, prout expedire
inquisitis rcgiam cammendantes, concessionem eamdem ad
vidistis, ibideui ordinare, quia ttuncn
euraveritis pcrpetui roboris firmitatem auctoritate apostolica
inevitabilis necessitas vos trahebat accedendi ad confirmamus et prresentis scripti patrocinio com-
capitulum generalo,de nonnullis disponereinvestro munimus. Nulli ergo, etc, nostra? conlirmationis
rcditu stituistis.Curn autem abbas ct monachi su- infringere vel ei, etc, usque inoursurum.
pradicti propter hoc ad sedem apostolicam accessis- Datum Laterani, vi Kal. Novembris, anno tertio
sent.et iidem roonachi humiliter petiissent absolvi decimo.
per venerabilem fratrem nostrum Nicolaum Tuscu- CLXXVII.
lanum episcopum,recppto prius ab eis corporaliter ADULPHO QUONDAM COLONIENSI ARCHIEPISCOPO.
juramento juxta formam Ecclesiae ipsis fecimus be- Conceduntur ei quxtlam gratiee.

neficium absolutionis impendi.Quia vero in multis (Laterani, n Idus Novernbris.)

eosdemculpabilesdeprehendimusnecsperaturquod p (118) Ad hoc exemplaria cceleslis imagicis in di-
ipsis prssentibus idem locus debit possit pace ;vinis voluminibus sunt descripta ut ea non solum
gaudere.de concilio fratrum nostrorum eos ad vos venerari curemus, sed etiam imitari, non tam au-
remittendos duximus in districtioribus monasteriis ditores verborum quam rerum factores effeclijquia
aingulariter collocandos, in quibus in humilitate non auditores legis, sed lactores, justi sunt apud
spiritus sua possint peccata deflere.Quocirca devo- Deum. Sacra quippe Scriptura docente, didicimus
tioni vestrs per apostolica scripta mandamus qua- quod in arca fcederis Domini cum tabulis legis virga
tenus eisdem ad vos redeuniibus injungatissub de- continebatur et mannajquoniam in pectore summi
bito praestiti juramenti, et eos si opus fuerit, per pontificis,quod per arcam fcederis designatur.cum
censuram ecclesiasticam appellatione poslposita scientia legis divinae debet virga correctionis et
compellatis ut ad loca quas singuli3 deputaveritis manna dulcedinis contineri, ut sciat vulneribus
transeant, victuri regulariter in eisdem. Abbates sauciati oleum infundere super vinum.etquem no-
quoque ac monachos eorumdem locorum ad susci- vit ex rigore percuture,sciat eliam ex benignitate
piendum eos censura sirmli, si necesse fuerit, ap- sanare, liumiliando superbos et humiles erigendo.
pellalione remota cogatis. Volumus nihilominus Hinc est igiturquod licetin eo non parum deliqueris
et mandamus ut ad saepedictum monasterium ae quod sine nostra licentia speciali, quin etiam con-
cedentes, corrigatis diligentissime quidquid adhuc tra nostram prohibitionem expressam, Ottone di-
inveneritis corrigendum,et ita,Deum habentes pra? misso, adhaesisti Philippo ;
quia tamen impositara
oculis, ordinetis ut locus ipsedebita de caetero v*- tibi propter hanc culpam a sede apostolica discipli-
leat tranquillitate laetari. Nullis litteris veritati et nam patienter hactenus et humiliter supportasti,
justitiae praejudicantibus, etc. Quod si non omnes, dignam pro meritis poenitentiam peragendo,ac per
etc, duo vestrum ea, etc hoc quod idem Otto contra nos indigne se gerit,
Datum Laterani, vi Idus Novembris,ponlificatus qui eum toto conamine studuimus promovere,vali-
noslri anno tertio decimo. dissime proasumatur quod etiam contra te indigne
CLXXVI. segessitqui promotionis ipsiusinter homines fueras
ABBATI ET CONVENTUI MONASTERII SANCT/E MARI.E DE prima causa, post rigorem justitiae tibi rorem mi-
CARRAZETO CISTERCIENSIS ORDINIS. sericordia instillare volentes, fraternitati tuae au-
Conftrmat concessionem regis Legoniensis. ctoritatepraesentiumindulgemus utcumdemandato
(Laterani.vi Kal. Novembris.) nostro non fueris a pontificali ordine degradatus,
Charissimus in Christo filius nosterA., rex Le- sed ab officio lantum pontificali remot'us,liceat tibi
gionensis illustris,suis nobislitterisintimavitquod cumpontiticalibuscelebrare paleoduntaxatexcepto,
cum castrum de Ventosa,expartein possessionibus D et ex permissione pontificis vel abbatis in cujus
monasterii vestri situm, quod desertum fuerat ab dicecesi vel ccenobio fueris constitutus.clericos vel
antiquo,reaedificare ac in eodem populum congre- monachostibi canonice prssentatosad minores or-
gare ccep'sset,idem attendens quod castro populato dines promovere,benedicere vestes,et vasa sacrare.
praedicto, tam vos quam alia loca religiosa vicina Inquibusomnibus illam tecustodirevolumushone-
et villae nihilominus adjacentes ex eo paterentur stateinetmodestiamadhibereutscandalum evitando
non modicam laesionem.poenitentia ductus,destitit sic interdum prodesse possis aliquibus ut nullis

ab incoepto, vobis et aliis locis religiosis ac adja- omnino velis obesse.Ad hasc etiam tibi concedimus
centibu- concedens ne unquam in posterum
villis ut si citra curam pontificalis ofticii evocatus fueris
ibidem populus collocetur,super hoc vobis et aliis ad aliquam ecclesiasticamdignitatem.licenterillam
fieri faciens publicum instrumentum. Qui etiara assumas ; sed,si ad prassulatum fueris postulatus,

e (118) Videlib. x, epist. 19 ; et lib. xi, epist. 88 ; 67, 80, 100, 112, 115, H7, 144, 165.
t lib. De negotio.imper., epist. 9, 11, 16,39, 55,
 347 INNOCENTII III PP. RBQBSTOBUM LIB. XIII. 348
illum suscipere non prassumas nisidealia Romani A objecta contra sententiam probarentur, praemissa
pontificis indulgentia speciali, qui super hoc suo nobis ex ordine recitavit. Nos autem priori Sanctae
discreto consilio providebit quod vidcrit expedire. Reparatae ac M. canonico Lucanis injunximus ut
Tu ergo talem studeas in omnibus exhibere ut
te eamdem sententiam, quemadmodum
erat justa,
gratia: tibi factse aut etiam faciendae non reddaris exsecutioni mandarent. Sed idem presbyter ex illa
ingratus,sed haec et alia forte majora dignus et clausula, quemadmodum erat jusla, diffugii occa-
idoneus comproberis. Nulli ergo, etc, nostra? con- sionem assumens,ad sedem apostolicam appellavit.
cessionis.etc.Si quis autem,elo.,wgue incursurum. J'ropterquod sententia ipsa non exstititexsecutioDi
Datum LateraniiiId.Novemb.,unnotertiodecimo. mandata. Cum autem postea coram dilecto lilio
CLXXVIII. G.subdiacono et capellano nostro ad impugnandam
MAGISTRIS PALMARIO ET RICARDO CANONICIS LUCANIS. supradictam sontentiam quasdam exhibuisset litte-
De presbylero conlra sententiam lalam tergiversante. ras venerabilis fratris nostri episcopi Florentini, ex
(Laterani, xvi Kal. Decercbris.) quibus colligi videbatur quod prsdictus magister
Inter dilectos filios plebanum et clericos de villa Zenobius tempore latae sententiae fuerat excommu-
Basilica ex una parte ac forensem presbyterum nicationis sententia innodatus, litleris taraen circa

Lucanae dioecesia ex altera super ecclesia Sancti tenorem alaue ?i gil'um appensum habitis mani-
B
Genesii de Boellio dudum quaestione suborta, cum festesuspectis.pronuntiavitsubdiaconus antedictus
dilecti filii prior et magister Zenobius subdiaconus de consilio sapientium saepedictum presbylerum,
noster canonicus Sancti Fridiani Lucani de nostro qui diutius super ipso negotio litigando hujusmodi

eamexaminassentmandatotandemdemerilisipsiua nunquam duxerat exhibendas, contra su-

lilteras

sufficienter instructi,electionera rectoris ipsius Ec-

pradictam senlentiam nullatenus ulterius audien-
cle9iae,cumaliisquaeineorum sententiacontinenlur, dum;perpetuum superhoc eidera silentium impo-
plebi supradictse villae adjudicare curarunt, diclum nendo. Et licet eidem presbytero ab ipsa sententia
presbyterum ab eadem sententialiter removentes. provocanti dilectus filius S.subdiaccnus et capella-

Quincumeorum sententianostramaudienliam nus nosterfuerit post haec concessus auditor, nun-

ap-
pellassetei demuminnostrapraesentiaconstitutodi- quam tamen per se aut procuratorem idoneum,
lectum filium Angelum subdiaconum et capellanum exspectatus diutius, comparuit coram eo. Nuper
nostrum concessimus auditorem.Et quia quaedam, etiam.licet quidam laicus, cui pro presbytero me-
quae contra praelibatam sententiam opponebat, as- morato clamanti dilectum lilium Rainaldum acoly-
seruit se coram eo probare non posse, idem sub- thum et capellanum nostrum concessimus audito-
diaconus probationes suasrecipiendasPratensi prae- rem.quoddam coram eo exhibuerit instrumentum,
C in
po9itosuoquecollegaecommisitnihilquecoramipsis quo in verbo veritatis idem presbyter fatebatur
probato,partes denuo ad ipsius subdiaconi praesen- se illa corporis infirmitatc gravatum quod sedem

tiam redierunt. Et praedictorum plebani el clerico- non poterat apostolicam visilare, ad defensionem
rum procuratore pelente prsefatam sententiam con- tamen illius nihil aliud allegavit. Volentes igitur
firmari, eo quod idem presbyter in probatione de- finem imponi hujusmodi coutroversiae totiessueci-
tatae, ne saepedictus presbytcr lucrum de tanta
fecerat objeotorum ipse autem presbytero in con-
;
ter-
trarium asserente quod probationes suai producere giversatione reportet.discretioni vestrae per aposto-
lica scripta mandamus quatenus eumdem presbyte-
coram eodem praeposito et collega ipsius ex causa
rationabili recusarat, eo quod contra mandatum rumcontradictamsententiamnullatenusaudientea,
suum procuratorejusconveneratinjudicerain quem sententiam ipsam appellatione remota exsecutioni
non debuit convenire,subdiaconus ipse,ad convin- mandetis, contradictores per censuram ecclesiasti-
cendam ejus astutiam,alias ei duxit inducias con- cam compescentes.
cedendas, infra quas probaret, ei vellet.coram aliis Datum Laterani.xvi Kalend.Uecembris.anno ter-
judicibus ea quae coram prioribus non probarat. tio decimo.
Super quo dictus presbyter apud subdiaconum me- n CLXXIX.
moratum, proprio procuratore dimisso, recessit. COMPOSTFLLANO ARCHIEP18C0P0.
Sed hujusmodi procurator, licet vellet in judicea De reducendis monialibus in monasterium dt
convenire, litteras tamen aciipere denegavit. LorOano.
Interim autem saepelato presbytero in urbe cal- (Latorani, xvn Kal. Decembris.)
lide latitante, procurator supradictao plebis apud Cau9am, quae vertebatur inter abbatem et mo-
subdiaconum saspedictum diu tatigatus instabat ut nachos de Lorbano acillustrem reginam Tarasiam
procederet contra illum-,sed respondente ipsoquod post multas commissiones tibi duximus delegan-
jam esset officio suo functus.dilectus filius Alatri- dam qui diligenter in illa procedens, eam nubis
:

nu8subdiaconusetcapellanus noslerdenuosibi con- remisistisufficienterinstructam. Nos igiturutrius-

cnssus auditor a nobiH citari jussit presbyterum que pnrtis attestationibus et allegationibus intellec-
memoratum;eoque coram ipsominimecomparente, 'is.itadnximns sontontialitcr providendum.ut quia
eum nei: procuralor ejus saepius reqiiisitus littorns constitit nobis prsfatos abbatem et monachoe per
velletaccipere deferendasad judices coram quibus vim et metum fuisse coactos monasterium de Lor-
349 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRISTI 1210. 350

bano deserere disponendum prajdicta? reginae,quae, A CLXXX.

sicut conata (uerat ab initio, sic deinum quasdam NOBILI MULIERI BLANf.H^E (119) C0M1TISSX CAMPANl*,
in illud monachas introduxit, quas tanquam pro-
Confirmatur compositio facla cxim rege.
priam familiam ibi conlinet et gubernat, illis ho-
(Laterani, x Kal. Decembris.)
neste remotis ab ipso, iidem abbas et monachi re-
ducantur in illud et restituantur ad plenum, ita Justispetentiumdcsideriisdignumestnosfucilem
quod ejus bona dilapidarc non possint.debitia ta- praebere consensum, et vota quae a rationis tramite
raen ab ipsareginasolutis quao propterjustasetmo- non discordant cffectu prosequente complere. Ea-
deratas expensas necessario contraxerunt. Gum propter.dilecta in Christo filia, tuis justis postula-
autem plenam fuerint resiitutionem adepti,quiapro- tionibusgratoconcurrentesassensu.compositionem
batum et evidenter praedictum monasterium per inter te ac charissimum in Christo filium nostrum
eosdem abbatem et monachos multis et magnis cri- Philippumregem Francorum illustrem super custo-
minibus irretitos in spiritualibus et temporalibus dianali tui(120), et ab ipso nato eidemregi homi-
esse collapsum, ipsi de illo protinus excludantur, nio (121) faciendo, et quibusdam aliis articulis ini-

et per monasteria| quae bene sint ordinata singuli tam, sicut provide facta est et ab utraque parte
collocentur.ut etlocusinquinaius ab ipsis abeorum g sponle recepta et juramento lirmata (122), et in
spurcitiis emundetur, et ipsi in locis aliis dignam authenticis exinde confectis pleniuscontinelur, au-
agant pcenitentiam pro peccatis quatenus, hac
; ctoritateaposlolicaconfirmamuset praesentisscripti
adhibita providentia, nec libertas ecclesiastica per patrocinio communimus.Nulliergo,elc.,nostr3»con-
sacularem insolentiam ancilletur.nec enormes ex- firmationis, etc. Si quis autem.etc, usque incursu-
cessus remaneant incorrecti. Monasterio denique rum.
sic vacante.si saepedicta regina fervore religionis Datnm Laterani, x Kal. Decembris, anno tertio
accensa voluerit illud, a debitis liberando, tam in decimo.
officinis quam aliis necessariis taliter praeparare
CLXXXI.
quodconventusquadraginta monialium possil in eo
EPISCOPO TIBCRTINO.
secundum stututa Cisterciensis ordinis congrue
sustentari, moniales praedictae de nostra licentia Quod filius censenilus estquem pater et mater publice
recognoverunt.
reducanturin illud.et secundum institutiones prae-
dicti ordinis disponantur. Alioquin per honestos (122 ) Per tuas (123) nobis litteras intimasti
monachos nigriordinisdediversismonasteriisassu- quodcum T.Tiburtinus civis quamdam persepten-
mendos idem monasterium reformetur. Volentes niura habuerit concubinam (124), nec prolem inte-
igiturut haec quae provide sunt statuta per sollici- ^ rim susceperit ex eadem.ac ipsa postmodurn diver-
tudinem tuam fideliterimpleantur.fraternitati tuas, tens ab eo,ad ipsum post non multum temporis re-
de qua plenam fiduciam obtinemus, per apostolica diisset, filium quem reversa in domum ipsius pepe-
scripta praecipiendo mandamus quatenuseasublato rit.ex eo se asseruit suscepisse. Qui licet a principio

cujuslibetcontradictionis et appellationis obstaculo dixerit illum nequaquam filium suum esse, cum
facias adimpleri, contradictores, si forsitan appa- mulier illa per septennium eidem cohabitans ex eo
ruerint, sive mulieres fuerint, sive viri,per censu- minime concepisset, mulieris tandem et aliorum
ram ecclesiasticam compescendo.Quod si praedicti devictus insfantia, eum suum filium recognovit,
abbas et monachi serundum praescriptam formam Rainaldum eum nomine appellando. Cum autem
redire noluerint, tu in caeteris mandatum aposto- idem Rainaldus ad virilem pervenisset aetatem, ac
licum prosequaris. domum Saturnellae sororis ipsius T. frequentaret,
Datum Laterani.xvm Kal.Decembris, anno tertio quae ipsum nepotem suum publice nominabat, et
decimo. Sophiam ipsius Saturnellae filiam, cum qua quoti-

(H9) Non Margaretae, ut vult auctorTheatri prin- Paririensi,quod postea edicto regio approbatum,
cipum, quae fuit filia Sanchii quinti regis Navarrae, p, ejnsdemque formula actis curiae sacrata fuit.
qui primus.devictis Sarracenis, avito Stemmali ca- u (121) Hominio sive homagio
(hominatum dixit
tenas.quibus infidelium castra vallataf'uerant,inse- Wo Carnutensis) abhomine et vassallo, cujus sub-
ruit. Notandum autem Hallanum extremo vitaein missionis sive obedientiae solemni ritu (ut dicitur in
Philippi Augusti et Beloium de domanii Francisci homagio ducis Britanniae apud Ferrautum De jure
unione non intellexisse istius prosapiae seriem,dum regni,privil. 2,etVinerium in Britannia) hominem
Joannam.quae fuit uxor Philippi Pulchri regis Chri- ligium regis Christianissimi se constituebat,ut inf.

stianissimi.Theobaldi minoris (cujus fit mentioin epist. 7. lib. xvi. .

(122) Juramento firmata perDeum ut m. i, §

hac epislola),asserumt filiam.Istasiquidem Henrico ult.

Crasso Navarrae regi qui successit Theobaldo baeres et 1. lii, Dejurejur. V. infra epist. 5, lib. .

exstitit,quae collegium Navarrae Musarum alumois (122*) Cap. Pcr tuas, De probat.
dedit Augusta Parisiorum. (123) Per tuas corrige et amnlia
ex hac epistola
(120) Nati tui. Theobaldi minoris, cujus fascibus c. Per tuas de proba. et adde epigraphem.
succurrit,quemadmodum regina Blancha Ludovico (12-4) Concubinam, v. g. Graecum ^ <ru?wva, Tfvi
Pio. et serenissima regina Maria Medices Ludovi- ev tq> o"u.q> autoO vop.tp.tu:; Xujpi; Y*P 0U de 1 ua i Q '•
.

co XIII, semper Augusto, ob teneriorem a;tatem,in- cxnv De verb. signific.

firmiori sceptro fidem praestitere exsenatusconsulto
 351 INNOCBNTII III PP. RB8E8T0RUM LIB. xm. 352
dianara conversationem (125) habuerat, in vinea \ proveotuum ecclesi* Sancti Jacobi condemnarunt.
invenisset.arrhavit (126) et carnaliter cogncvit cam- Super qua sententia cum tam coram judicibusde-
dem. Quod rum pervenibset ad notitiam Saturnell.T, legatis a nobis quam coram nobis diutius fueril li-
acriter increpavitutrumque et apud se filiam reti-
; tigatum,nos demum iis qnap utraque pars propo-
nens,supradictum R. removit a domo. Cum antem suit intellectis.de fralrumnostrorum consilio sen-
mater ipsius Rainaldi accepisset quod (127) pater tentiam prrrdictorum judicum approbantes.archi-
ejusdem Sophiae dicto K. graviter minabalur, in presbyterum antediclum suppr medietate omnium
civitatis platea juravit publice coram multis quod proventuum ecclesiae suae annuatim monasterio
RainaldusstipradictamSophiampropinquitatislinea Saneti Martini reddenda sententialiter rnennnimus
minime contingebal.alfirmans sub virtute prajstiti condemnasse, dilectis filiis abbati et priori Sancti
juramenti se de alio quam de supradictoT. ante- Gennani de Pratis el magistro Roberto De Gorzon
fatum suscepisse Rainalduro.Cum ergo nosduxeris canonico Parisiensi nostrisdanteslitterisin manda-
consulendos an mulieris assertioni standum sit in tis ut quodfuit a nobis sententialiter diffinitum fa-
hac parte.etan memoratus R. supradictam Sophiam cerent appellatione remota inviolabiliter observari,
habere valeat in uxorem, insinuatione tibi praesen- contradiclores per censuram ecclesiasticam com-
tium respondemusquodcum idem Rainaldus.quem
R pescendo.Cum autem archiepresbyter.sicut exseeu-
dicta mulier filium dicti T. primitusconstanler as- torcs ipsi per suas nobis litteras intimarunt, saepe-
seruit, et ille, ipsius praeipue devictus instantia, dictam proventuummedietatemmonasteriointegra-
ipsum suura filium publicerecognovit.filius dicti T. liter solvere detrectaret.et ad querimoniam mona-
norainatus communiter fuerit ethabitusab ambo- sterii ejus ssepius iteratam ipsi archipresbyterum
bus.ejusdem mulieris jurationi postmodum in con- pluries monuissent ul apostolico mandato parendo,
trarium praestita? non est standum (128), cum nimis a monasterii super hoc inquietatione cessaret, ac
indignum sit,juxta legitimas sanctiones (129), ut eidem satisfaceret de subtractis, ei id postea sub
quod (130) sua quisque voce dilucide protestatus excommunicationispcenaet saepe mandassent, quia
est,id in eumdem casum proprio valeattestimonio tamenarchipresbyter.eorumdemmonitisvilipensis,
infirraare. Unde apparet per consequentiam quod nostrae praesumebat sententiae obviare, parochianos
prasdictus R. memoratHm Sophiam, cujus prima suos contra monachos Sancti Martini ad ecclesiam
facie praesumitur consobrinus, habere non potest Sancti Jacobi pro suis accedentes justitiis nequiter
aliquatenus in uxorem. incitando,eum excommunicalioni9 vinculo innoda-
Datum Laterani, v. Kal. Decembris, pontificatus runt, facientes per dilectum (ilium arcl, diaconum
nostri anno tertio decimo. Parisiensem inuniversis Parisiensibus ecclesiisex-
communicafum publice nuntiari. Unde.cum nuper
CLXXXII.
idemarchipresbyter ad nostram praesentiam ac:es-
ABBATl SANCTI VICTOBIS , CANCELLABIO, ET DECANO sisset, recepto ab ipso corporaliterjuramento.juxta
SANCTI MABCELLI PARISIENSIS.
formarn F.cclesie ipsi fecimus beneficiumabsolutio-
Confirmatur epistoia 147 libri xn.
nis impendi,firmiter injungentes eidem subdebito
(Laterani, n Kal. Decembris.)
praestiti juramenti ut medictatem omnium proven-
Cum causam, quaeintermonasteriumSancti Mar- tuum ecclesia» Sancti Jacobi, nulla prorsus vel pro
tinideCampiset archiepresbyterumecclesiaeSancti expensis vel pro alia causa deduciione facta, red-
Jacobi Parisiensis, cujus jus patronatus ad ipsum dal integraliter annuatim monasterio memorato.
monasterium pertinet,superraedietate proventuum Quocirca discretioni vestrae per apostolica scripta
ejusdem ecclesiae.quamin easibi monasterium vin- n-andamus quatenus faciatis idem sublato appella-
dicabat, dilecto filio abbati Sancti Joannis de Val- tionis obstaculo adimpleri, contradictorcs, si qui
leia, archidiacono et cantori Carnotensibus olim fnerint, vel censuram crclesiasticam
rebelles per
duxerimus committendam, ipsidemum de meritis compescentes ita videlicet quod si dictusarchi-
;

caus» redditicertiores,habito prudentum consilio, presbytermandatonostro praesumpsprilulterinsob-

supradictum archiepresbyterum ad reddendum an- D viare, tam pro perjurio quam pro praesumptione hu-
nuatim monasterio antelato medietatem omnium jusmodi ipsum appellatione remotapoena canonica

(125) Conversationem, consuetudinem 1. xxn. De ris, c. Venientis De jurejur. et mu-

ut aitglossain
ritiinupt. $ ult. De nuptiis apud Justinianum. juramento asseruit, aliquem in
lieri.qurc prasstito
(120) Arrhuvit tanquam legitiraam uxorem. He- matrimonium consensisse.probationem aliam non
sychius in vcrbo Mvjjattop tooYiftou ippiStuv V. habenti rninime creditur in r. Mulieri, codem
arrba sponsio conjugalis, et Genes. 38 eadem vox.g
titulo.
^^^•usurpatur.ubiLXXInterpretcseavSoKoipiiCivx 129) Vide
1. Generaliter Cod. de non numer.
Arrhate et pacta; conjugis meminit, Achilles Tatius pecun. —
Legitimas snnrliones, jus civile qtiod
lib. vm de amor. Leuc. etclitoph. et toto tit. Dc vocaturjuslegitimum.quoniam alege 12 Tabularum
sponsal. et arrhis sponsant. originem suinpsit, hinc legitimum jus Quiritum
(127) in qunrta rollect. vir ejusd. mnle. apud Tullium pro domo sua.
(128) yVon standum, quoniam non valet juramen- (130) Ut quod, cx I. Generaliler. De non numer.
tum praestitum in praejudicium juramenti superio- pecun.
353 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRI8TI 1210. 354

ca9tigetis.Quodsinonorunes,etc.,duovestrumeaetc. A matus, Latinorum fretus potentia, qui cupiditate

Datum Laterani n. kal. Decembris, anno tertio ipsum Michalicium confugerunt, castra
caecati ad

decimo. ejusdem imperatoris obsedit, villas combussit. et

C.LXXXIII. omnes Latinos presbyteros quos capere potuit, et
ARCHIEPISCOPISETEPISCOPISPERHISPANIAMCONSTITUTIS. quemdam electum in pra>sulem et etiam confirma-
De subsidio preestamlo reyibus ailversus Snrracenos. tum, fecit capitibus detruncari. Prasterea Lascarus
(Laterani, ivlrlus Decembris.) (132) qui proimperatore se gerit, stipatus viribus
(131) Significavit nobis dilectus filius Fernandus Latinorum, qui postpositis Dei timore ac hominis
primogenitus charissimi in Christo filii nostri Alde. reverentia, spretisetiam stipendiis quae idem impe-
fonsis illustris regisCastelhe quod ipse militiae suae ratoripsis poterat exhibere, ab inimicis ejus rece-
primiiias omnipotenii Deo desiderans dedicare, ad pere majoraquam ipse illis valeat erogare, quem-
exterminandum inimicos nominis Christiani de fi- dam de principibus ejus cepit, et ut dicitur, exco-
nibus hsreditatis ipsius, quam impie occuparunt^ riari lecit eumdem. Quia vero si Graeci recuperarent
intentionisstudiumtoto conamine satagit impertiri, imperium Romaniae, terrse sanctaesuccursum pene
suppliciter postulans el devote requirens ut ei ad penitus impedirent, ne occasione succursus ipsius
boc opus fideliter consummandum et nos ipsi apo- g iterum perderent locum et gentem, cum et ante-
stolicum irapendamus suffragium et ab aliis facia- quam idem imperiuma Graeois translatumfuerit ad
mus opportunum subsidium exhiberi. Nos igitur Latinos.ipsi a nobis saepemonitiet rogati nunquam
pium ejus propositum in Domino commendantes, terrae sanctae voluerint subvenire, quin etiam Isa-
fraternitali vestrae per apostolica scripta mandamus chius imperator obgratiam Saladini (ieri fecerit in
quatenus reges et principes vestros, qui non sunt urbe Constantinopolitana meskitam et quia si pos- ;

cum illis ad Ireugas observandas astricti, ad opua sent exterminare Latinos, in apostasiae suae vitio
simile peragendum sedulis exhortationibus induca- fortius perdurarent in odium Latinorum, quos
tis,monentes ex parte Dei et nostra subdilos ve- etiam nunc canes appellant, sicquenovissimus er-
stros, el in remissionem eis omnium peccaminum ror Geret pejor priore, cum subraurmurare non ces-
injungentes, quatenus tam praefato primogenito re- sent quod per apostolicae sedis ingenium exercitus
gis Castellaa quam aliis regibus ei principibus ve- Latinorum in Constantinopolim declinaverit capti-
stris ad hoc opus salubriterinlendentibusnecessa- vandam, fraternitati tua? per apostolica scripta
rium impendent auxilium in rebus pariter et perso- mandamus quatenus Latinos diligentermoneas,in-
nis, ut per baec et alia bona quae fecerint, ccelestis ducas, et eis sub pcsna excommunicationis injungas
regni gloriam consequi mereantur. Pari quoque ne Graecis, et praesertim praefato Michalicio, qui fa-
remissione gaudere concedimus peregrinos quipro- ciendo necari presbyteros laqueum excommunica-
pria devotione undecunque processerint ad idem tionis incurrit, contra impcratorem praedictum vel
opus fideliter exsequendum. Taliterautem studea- lideles ipsius auxilium praebeant vel favorem.com-
tis exsequi quod mandamus ut sollicitudo vestra monens nihilominus imperatorem eumdem ut ipsia
clereat in effectu, nosque devotionem vestram va- congrua stipendia subministrel, ne se ad Graecos
leamusmerito commendare. transferre praeinopiacompellantur ; illos autemqui
Datum Laterani, iv Idus Decembris, anno tertio tua monitione contempta Grscis contra eumdem
decimo. imperatorem et fideles ipsius prassumpserint adhae-
CLXXXIV. rere, per censuram ecclesiasticam appellatione re-
CONSTANTINOPOLITANO PATRIAUCH.E. motacompescere non postponas; ita quodsententias
Ne Gneci faveant Michulicio. quas propter hoc tuleris in eosdem nullus relaxare
(Laterani, vn Idus Decembris.) praesumat.nisi demandatosedisapostolicaespeciali.
Kx littprischarissimiinChristo filii nostri Henrici Datum Laterani, vn IdusDecembris, pontificatus
Constantinopolitani imperatoris illustris nostro est nostri anno tertio decimo.
apostolatui reseratum quod Michalicius, iidelitate In eumdem modurn scriptum esl archiepiscopis,
quam eidem praestiterat imperatori contempta, ho- D episcopis, et dilectis Kliis nniversis prxlatis Romanix
minibus ejus minime diffidatis, et spreto nihilomi- per lotum, usque captivandum, discretioni vestrae per
nus juramento quod eidem imperatori et E. fratri apostolica scripta mandamus quatenus, etc, in
ejus, cuiidem Michalicius filiam suam primogeni- eumdem feremodumut in alia, usque compescatis ;

tam iradiderat in uxorem, prsstiteral, A. imperii ita ut si qui propter hoc laqueum excommunicatio-
comestabulura cum militibus et aliis usque centum nis incurrerunt, et postmodum redierint ad cor,
in dolo capiens, quosdam flagellavil ex ipsis, quos- olTerentes se mandatis Ecclesiee parituros, auctori-
carcerem, et quibusdam nequiter
danr. retrusit in tate praesentium juxta formara Ecclesiae ipsis abso-
interfectis,comestabulum ipsum cum tribusaliis et lutionis beneficium impendatis.
capellaco suo, quod est horribile dictu, suspendit Datum Laterani, vn Idus Decembris, anno tertio
in cruce. His autem ad nequitiam postmodum ani- decimo.

(131) Vide infra lib. xiv, epist. 3, 4, 154, 155 ; lib. (132) Vide lib. xi, epist. 47.
iv, epist. I5;et lib. n Miscelianeor. nostror.pag.251.
 355 INNOCRNTH III PP RKOESTORUM LIB. XIII. 338

CLXXXV. A trium, tu nihilominus cum eo qui fuerit electusa

8ALIMBRIENS1EPISC0P0ETSANCT.E MtRI.B DE BLAKERNA reliqua praescriptio modo procedas.
ET SANCTI GEORGII DE MANGONlA DECANIS CONSTAN- Datum Laterani, vii Idus Oecembris, pontificatus
TINOPOLITANIS. nostri anno tcrtio decimo.
De unione Bcclesise Medensis cum VeHsiensi.
CLXXXVIl.
(Datum, ut in alia.) PALENTINO ET BURGENSI EPISCOPIS, ET ABBATI DK MO-

Cum Ecclesia Verisiensis, quae metropolitica est

RIMUNDO CISTERCIENSIS ORDINIS.
praedila dignitate, in redditibus sit exsilis, ne prae- De benedictione monialium et prxdicatione vetita abba-
lissis.
nimia paupertate in ea nomen episcopale vilescat,
(Laterani, iii Idus Decembris.
nobis fuit humiliter supplicatum ut Medensem Ec-
clesiam in ejusprovincia constitutam eidem adjun- 134 Nova queedam nuper, de quibus miramur
gere dignaremur, cum nondum quisquam ejus re- non modicum, nostris sunt auribus intimata, quod
gimini sit prsfectus. Quocirca discretioni vestrs abbatissae videlicet in Burgensi et Palentinensi dice-
per apostolica scripta mandamus quatenus si eam cesibus co- stitutae moniales proprias benedicunt,
vacare ac de ipsius provincia esse constiterit, cu- r> ip?arumque confessiones criminalium audiunt, et
ram ejusdem dilecto filio Varisiensi electo aucto legentesEvangelium praesumuntpublicc praedicare.
ritate apostolica committatis ut eam teneat cotn- Cum igitur id absonum si pariter et absurdum,
meDdatam donec de illa nos vel successores noslri nec a nobis aliquatenus sustinendum, discretioni
aliterduximus disponendum itaquod distrahcndi
; vestrae per apostolica scripta mandamus quatenus
vel alienandi quoquo modo possessiones ipsius ne id de castero fiat aucloritate curetig apostolica
nullum habeat penitus potestatem, contradictores lirmiter inhibere quia licet beatissima virgo Maria
;

per ccnsuram ecclesiasticam appellatione postposita dignior et excellentior fuerit apostolis universis,
compescendo. Quod si non omnes, etc, tu ea, fra- non tamen illi, sed istis, Dominus claves regni cce-
ler episcope, cum eorum altero, etc. lorum commiiiit.
Datum, ul in alia per tolum. Datum Laterani, iii Idus Decembri, anno tertio
decimo.
CLXXXVI.
CLXXXVIir.
SALIJIBRIENSl EP13COPO.
NOBILI VIRO COMin TOLOSANO (135).
De dividendis provenlibus ecdesiasticis.
Vt hxreticos de terris suis ejiciat.
(Lalerani, vn Idus Decembris.)
(Laterani, xvi Kal. Januarii.)
(133) Cum clerici nimia paupertate non C
pras
valeant, sicut dicitur, apud Constantinopolim re- Non decet tanti nominis virum super juslis pro-
manere, nobis fuit humiliter supplicatum quatenus missionibussuis desistere vel tepere, quin eas sic
decimas et quintas decimas inter venerabilem fra- studiosusadimpleatprout factas sibi desiderat pro-
trem nostrum Constantinopolitanum patriarcham missiones impleri. Cum igitur de terris tuis baere-
etipsos clericos dividi congrue faceremus, ut de ticos promiseris amovere, miramur non modicum
ipsis valeant sustentari. Quocirca praesentium tibi et dolemus quod ipsi adhuc in terris eisdem, sicut

auctoritale mandamus quatenus, duobus tecum accepimus, lua faciente negligentia, ne, te permit-
assumptis, quorum unus ab eodem patriarcha et tente, dixerimus, commorantur. Quia vero praHer
alter ab ipsis clericis eligatur, componas una cum animae tuae perirulum, quod ex boc posses incur-
illis super his, si fieri poterit, infra mensem ami- rere, grave famae suae dispendium patereris, nobi-
cnbiliter inter eos alioquin extunc tu et illi usque
;
litatem tuam rogamus. monemus attenlius et hor-
ad adventum legati, quem ad pHrtes illas in brevi tamur, per aposlolica tibi scripta mandantes qua-
proponimus destinare, super eis auctoritate nostra tenus exterminare a terris eisdem haereticos, prout
sublato appellationis obstaculo, de plano, sine te coram nobis promisisso recolimus, non post-

strepitulitis, providearbitremini quodutrique parti D ponas. Alioquin exterminatoribus eorumdLm ter-

videritis expedire; ita quod si non omnes potue- ras ipsorum noveris esse concessas divino judicio
ritis concordare.quod duo vestrum statuerint robur possidendas.
obtineat firmitatis, contradictores percensuram ec- Oatum Lalerani, xvi kalend. Januarii, anno ter-
clcsiasticam appellationc postposita compescendo. tio decimo.

Quod si alterutra partium noluerit eligere arbi-

(133) Videsupra epist. 44. Narbonao et marchio Provincia» dicitur, et llaymuo-

(134) Cap. Nova giuedam De pccnit. dus senior in chronico de praeclaris Francorum
5 Haymundo quarto, qui S. .-ICgidii comes facinoribus, ubi insepultum videmus, quoniam vin-
Tolosaeque vocatur apud Guill. Hritonem Philipp. culn pxcommunicationis innodatus, « ejusdemque
lib. viii. Comes (ani jEgidii aPolyd. Virgilio llibt. caput in turri S. Joannis Uierosolymitani usque in
Angl. lib. xin, ann. 1162. Male .S. Egilii apud Gua- hanc diem scrvatur. • Ei eodem chronico: Vide
guinum, lib. vi. Item in Fastisconsul Tolosan.dux Ilolagaraii Historiam.
357 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRISTI 1210. 358

CLXXXIX. A rissime, objicimus in exemplum quod eas

te illis

MOBILl VIRO SIMONI COMITI LEICESTRI.E (136), DOMINO inregno tuo custodis illaesas propter quod et Do-
:

MONTISFORTI3. minus justus judex te ac regnum tuum hactenus

Vt ctnsum eiigat apostoticx setli tlebitum. custod'vit illaesum, quin etiam magnifice augmen-
(Laterani, xv Kal. Januarii.) tavit, necaugmentare accustodiri desistet quandiu
tu et haeredeslui fidelitercuraveritis in hoc lauda-
Ut tuae nobilitatis devotio, quam expertam habe-
biliproposito permanere(140), quod et apud Deum
nius in multis, nobis sit semper obnoxior, ea tibi
estmeritorium et apudhominesgloriosum.Nam, si
duximus committendaper qu* nobis et apostolicaa
ad regna vicina pariter et remota oculos tuo consi-
sedi possis et debeas amplius complacere. Ideoque
derationis extendas, manifeste videbis quam gra-
nobilitati tuae, de qua plene confidimus, per apo-
viter Deus illa contriverit quorum reges et princi-
8tolicascripta mandamus quatenus cuui lideliorem
pes rationes et libertates ecciesiaticas infringere
te non possimus in ipsis partibus invenire, istud
prssumpserunt. Nuper autem.quod dolentesreferi-
onus pro nobis assumas ut censum trium dena-
mus nostris est auribus intimatum quod tua regalis
riorum (136) quos de unaquaque domo de terra
sublimitas contra venerabiles fratres nostros Antis-
contra hsereticos acquisita sedes apostolica debet
n siodorensem Aurelianensem episcoposindignata
et
recipere annuatim fideliter colligas et reserves,
rera non utique sui moris, sed nec
agi prascepit
ipsum nobie per fidelem nuntium transmissurus,
etiamsuijuris.dumeorumsaisinfecistiregaliai^l),
vel aasignaturus eis quibus per noslras litteras ti-
imoetiamquaedam alia prasterilla; cum nedumde
bi duxerimus injungendum (138).
aliquo foris facto confessi fuerint vel convicti, nec
Datum Laterani, xv Kal. Januarii, anno tertio-
etiara ad satisfaciendum commoniti velinducti, levi
decimo.
occasioneprastensaquod quidameorummilites(142)
CXC.
in tuo exercitu conslituti ad locum, quem eos adire
PHILIPPO ILLUSTRI REGI FRANCORUM.
prsceperas, ire cum aliis noluerunt, absentibus
Ut regatia restituat episcopis Aurelian. et Antissiodo-
eisdem episcopis per lieentiam a te liberaliter im-
renst.
petratam. Et cum tam perseipsos quam etiam per
(Laterani, xvn Kal. Januarii.)
venerabiles fratres nostrosSenonensem (143) archi-
(139) Cum alii reges et principes rationes et episcopum et coepiscopos (144) suos tibi humililer
libertates ecclesiasticas persequuntur, nos, fili cha- supplicaverint ut facereseis reddi regalia (145) sio

(136 Conuti Leicestrix, qui uxorem duxerat Eleo- tores sancivit, Hebraeos regno expulit, Albigenses
noram sororem Uenrici 111, regis Angliae, ex his deleri mandavit, et Hierosolymitanas. expeditioni
restitutio Bzovium 1212, §15, qui vult comiles Mon- t" milites suos accinxit. Guaguinus in ejus Vita.
tisfortis et Leicestriaa census sedis apostolicae a Vol- (141) Rjgalia jura scilicet, sive regalias, quas, ut
cis deoitos misisse, sed dicendum esse comitem rescribit Philippus IV in ordinatione regia nos et
Montisfortis et Leicestriae. Unus enim et idem ut nostri, praedecessores percipere consuevimus et
patet ex hac epistola. habere in aliquibus Ecclesiis regni nostris,
Censum irium denariorum. Qui jampridem
(137) quando eas vacare contingit, quae confirmata est
in desuetudinem abiit, ab eo tempore, quo Gallia a Joanne anno Domini 1351, in ordinat. reg, par-
Narbonensis regnoLiliorumfascessubjecit.subim- te iii veteris styli parlam, tit, 31, et ex locorum
perio Philiopi III anno Domini 1212, posl obitum fundatione et antiqua consuetudine jura hujusrao-
Agnati ex Alphonsopatruo, qui Joannam Raymundi di vindicantur c. Generali, § Qui autem de elect. in
quinti sive junioris filiam, uxorem duxerat, suh ea 6, et c. Hinc 16, q. 1, et c. Adrianus, distinct. 63,
conditione, utsi sineliberisdecederent, Lantgotthia v. infra epist. 7 lib. xvi.
siue Occitania, cseterseque provinciae ditioni comi- (142) Milites, quia desertores exercitus regii,
tis Tolosani subditae regno Christianissimo, jure quod ex praesumptione nunquam tentassent, nisi
accescendi adjicerentur quod ita evenit, ut patet
: volentibus autconniventibus episcopis contra fide-
ex Fastis consularibus Tolosatum. Cum enim feu- litalisjusjurandum quod ab initio regi praestiterant,
dum ad originem a qua fluxerat rediisset (siquidem rutione feudi, stola ad collum posita, et manu ad
a Carolo Magno Torsinus sive Tortinus teudoGal- pectus. Jo. Ferraulus dejurib. reg., privil. 10, nos-
liarum nobiiissimo investitus anno Domini 778, que et alios praelatos deregno, quorum quidam per
postquam aqua regenerationis intinctus est), ejus- D homagium etfere omnesjuramento sumus fidelita-
dem naiurae et qualitatis factum est, cujus censen- lis astricti, ad jus et honorem ipsius, et regni ser-
tur regis imperio subditse nationes. Censum autem vandum teneri ex cod. ms. Sancti Victoris Pari-
accipiemus hic tributum capitis, qui viritim et ra- siensis in epistola praslatorum Francias ad Bonifa-
tione personae persingula capita,sive, utait Inno- cium papam VIII.
centius, pro unaquaque domo praestalur, ut in 1. (143) Senonensem. Quarta Lugdunensis Seoonis
cum antea de agric. et cens. lib. xi, Non autetn, tri- super Icaniam in Auctuario Sigiberti, super quam
butumsoli pro niodojugerum, ut in l.immunitates prima Lugdunensis pnmatum obtinet.
G. e. t. Itaque hic intelligitur capitulo, non vigatio, (144) Coepiscopo, sive suffruganeos, c. Hxc quip-
quaa obtinet in reditu anno Ruparae quarto a Di- pe, 8 q. 6, qui sunt intra proviciam Senonensem,
vione lapide, quam vulgo nuncupamus les Matroces c. Si quis 23, q. 8, ad cujus judicium omnescausae
de Rouvre. episcoporum etsacerdotum ejusdem provinciae re-
1138) Vide lib. cxx, epist. 108, 109, 122. feruntur. c. Scitote 6, q. 3, et cui secundum cano-
(139) Vide lib. x, epist 195 ; lib. xiv, epist. 52, nes subjecti sunt in lege Longobard. C. De episc,
162, 106, 107 ; et lib. xv, epist. 39, 40. et cleri et can. 25 concil. Chalcedon.
(140) Proposiio permanere. Quod ita evenit et- (145) Regalia, quae competunt regi in dicecesi
;

enim in 3uvium projici divini nominis pejera- Senonensi. Jo. Ferrautus, Dejuribusregni, privil.5,
359 INNOCENTII III PP. HEGESTORUM LIB. XIII. 360

subtracta, paratispostmodum curiaetuae(l-46) subire \ CXCII.

judicium, sicutin talibus fieri consuevil, tu suppli- ATHEMENSI, NEOPATRENSI, ET LARIS8EN0 ARCHIEPISCO-
cationes eorum admitlcre noluisli, sed cogis eos PIS ET DAVALIENSI, FERMOPILENSI, AVALONENSl, SY-

roiserabiliter exsulare. Propterquod ipsi de pru- DOHIBN8I, GASTORIENSl, ET ZABATORIENSI EPISCOPIS,

dentuui virorum consilio terrum luam in eorum ET THEBiNO, CITRENSI, NAZORESCENSI, ET VALACENSI
dicecesibus constitutam supposuerunt ecclesiastico ELECTIS.
interdicto ; s?d nec sic potuerunl a te satisfactio- De resianationibus ecclesiarum factis per nobites Thes-
nem aliquam obtinere unde coacti sunt a;ostoli-
:
salonicenses.

cum patrocinium implorare. Quocirca serenitalem (Laterani, xu Kal. Januarii.)

tuam rogandam duximus et monendam, in remis- Cumanobispetiturquodjustumestet bonestum,

sionem tibi peccaminum injungentes, quatenus pro tam vi»or aequitatis quam ordo exigit rationis et ld
divini nominis gloria et apostolicae sedis bonoie per sollicitudinem ollicii nostri ad debitum perdu-
facias praefatis episcopis subtracta reslitui univer- catur effectum. Eapropter, venerabiles fratres ar-
sa, et eos secundum consuetudinem approbatam chiepiscopi et episcopi, et dilecli in Domino filii

juste hc modeste tractari, uonando, nobis interce- electi, vestris justis precibus inclinali, resignatio-
denlibus, pro Deo et propter Deum, si quam prae- nem ecelesiarum, monasteriorum, possessinnum
fati pontitices adversum te commiseruntoflensam, cumpertinentiissuis, nec nonetum presbyterorum
ne hac occasione contingat inter regnum et sacer- et ecclesiasticarum personarum cum omni jure suo,
dotimn (147) scandalum exoriri ; quia non in ma- quam nobiles viri principes et barones commo-
joribus tibi curabimus grata, favente Domino, vi- rantes a confinio Thessalonicensis regni usqueCo-
cissiludine respondere. rinthum in manus venerabilis fratris nostri Con-
Datum Literani, xvn Kalend. Januarii, pontifica- appro-
st:intinopolitani patriarcba, consentiente ac

tus nostri anno tertio decimo. bantecharissimoin ChristofilionostroHenricoCon-

stantinopolitano imperatore illustri (salvo tan.en
CXCI- terrarum censu qui crustica Graeco vocabulo nun-
ARCHIEPISCOPO ET SUFFRAGANEIS ECCLESI.E SENO- cupatur, et dudum solvebatur a Graecis), unanimi
NENSIS. voluntate fecerunt, sicut provide facta est, et vos
Super eodem, eam juste ac pacifice obtinetis, vos et per vos ec-
clesiis vestris auctoritate apostolica confirmamus
(Datum, ut in alia.)
camrautiimus. Nulli
et prsesentis scripti patrocinio
Scribimus charissimo in Christo filio nostro ergo, etc, nostrae confirraationis. Si quis autem,
Philippo illustri regi Francorum quod cum alii L etc,, usque incursurum.
reges et principes rationes et libertates ecclesia- Datum Lalerani xn Kal. Januarii, anno terlio
sticas persequutur, nos eumdem regem illis obji- decimo.
cimus in exemplum quod eas in regno suo custodit CXCIIl.
illaesas : propter quod et Dominus justus judex ip- S. G. POTESTATI, (.O.NSILIARIIS, ET UNIVERSO POPULO
sum, etc, in eumdem fere modum ut in alia, usque PISANIS.
in finem. Quocirea fraternitati vestrae per apostoli- Se Ottoni imperatori excomunicato denl favorem.

ca scripta prsecipiendo mandamus quatenus praefa- (Laterani, xi Kal. Januarii.)

tum regem ad hoc moneatis prudenler et efiicaci- Per vestras nobis litteras intimastis quod, cum
terinducatis quod super his Deo et Ecclesiae satis- sacrosanctae Roman;e Kcclesiae in oranibus et per
faciat ut tenetur, iropendentes, auctoritate nostra omnia fidelissimi exstiteritis hactenus, et illaesa

suffulti, praedictis cpiscopisin juresuo consilium et modis omnibus servaveritis jura ejus, credere non
auxiliura opportunum, ne vigor ecclesiasticoa liber- debuimus quod apostolicae sedis jura velletis, sicut
latis per novae pr^-sumptionis insolentiam violetur. nec convenit, usurpare ad cujus honorem atque
Datum, ut in alia per lotum. profectus tanto vos decet intendere quanto civitas
D vestra per eam majora dignoscitur commodarcce-
pisse adjicientes quod mirari non debuimus vel
;

cujus ambitu Aureliunensis quondam et Altissiodo- toutiov ol uyviovTE; T(uv <l>(o/.£(i)v xoTi^ovTOt, apud
rensis episcopatus, de quibus qua?slio continentur. Thoccnses ex Paus. in Phociacis et magistricame-
(1*6) Curix tux. Parlamenti Parisiensis, cujns ra? pnrlamenli vocatur a Joan. Fabro in 1. fin. De
jurisdictioni dioeceees, de quibus quaestio, subja- legtbut.
cent. Octo siquidem curiis supremis, quas parla- (H7) llcQnum ct sacerdotium qua? sunt a Deo et
.

menta vulgo nuncupamus, Gallia temperatur, quae tanquara frater et soror, Bartolus novella 8, in
ad in-tar praelecti pr.rtorio hodierna die, secundas prineipio, et duo sunt. quibus prjncipaliler hic
partes, ututar verLis Cassiodori in imperio tenent, mundus regitur, auctorilas suinma pontificura, et
Bi <i <niiisso judiciorura ordinc primo ac per se dc rr lt;i lis potestas. C. Duo tunt, distinct. 86, in qui-
causis qimnlo aliquod benelicium vacat in regalia bue personie sirut ordinesuntdivisa vocabula, ita
cognoscere solet curia Augustae Parisiorum parte n, unaquaque professione ordinationum ollicia.
ct in
vet. styl. parlam. 3; ideo addidit Innocentius, sic- Hincmarus epist. 4, c. 1, et c. Solitx, § preeterea
ut in talibus fieri cousuevil, xi". o^o to>v avaoo<T|jiu)v Uc major. et obedient.
361 P0NTIFICATU8 ANNO XIII, CHRISTI 1210. 362
moveri, nobilom virummarchionemCalaritanum
si X. tiam seu pconam aliam incurratis. Nos enim non
quem ad jurisdictionem diximus apostolicam per- mutamus,sed roboramussententiamquamper alias
tinere, superquajstionibus quas propartecommuni- vobis litteras fecimus intimari. Supereo vero pro
tatis vel specialium personarum contra ipsum ple- quo nobishumiliter supplicastis, ut providere vobis
rumquemoventur, ad examen nostrorum (non) per- super mandato quod dicto episoopo fecimus digna-
misistis judiciura evocari. Nain idem marchio, cum remur, itaduximus providendum, quod eidem epi-
vestor civis existat et de vestra sit civitate, in qua scopo nostris damus litteris inmandatis ut audiut
domicilium obtinet, oriundus, et pater ac avus ejus super excusationibus vestris et his quae proposita
super quibusdam con-
vestri concives exstiterint, fuerintex adverso quaa utraque para duxerit propo-
ventionibus quas cum plerisque vestris civibus Pi- nenda, et illanobis, dummodo interim vos ccntra
sis fecit, fori prsscriptione nequaquam opposita, mandatum nostrum minime procedatis.fideliter in-
nec aliquo privilegio allegato, coram vestras civitatis timare procuret ut, utriusque partis rationibus in-
judicibus voluntarie suscepit judicium sicut civis, tellectis, quod statuendum fuerit statuamus. Illud
et lite postea contestata, sponte subivit calumniae
autem pro certonoveritis,quia,si*utjurisdictionem
juramentum; ita quod mutuis interrogationibus et nostram nobis subtrahi nolumus, ita rationem ve-
responsionibus interpositis, aliquatenushabuit di- stram vobis volumus conservari, ne forte, quod
cta causa processum. Unde, cum de jurisdictione
B
absit inde nascantur injurias unde jura nascun-
!

Sardiniae nullafuerit quasstio ab ipsius marchionis tur.

parte tractata, et nonsuum judicem quisque suum Datum Laterani, xi Kalend. Januarii, anno ter-
faciat ejus spontejudicium subeundo, non est ve- tio decimo.
risimile quod coactusexstiterit sub vestrorum exa- Scriplum est super hoc episcopo Florentino in
mine judicum super aliquibus qucestionibus respon- eumdem fere modum ul in alia, usgue in finem ver-
dere propter quod juxtaquodscripsimus non cre-
:
bis competenler mutatis. Alioquin, in negotio ipso
ditis nos scripsisse, si quae praemissa sunt ad no- procedas juxta quod per alias tibi litteras est in-
stram notitiampervenissent. Cumitaquede nostra junctum".
misericordia, sicut filii et famuli fidelissimi, super CXCIV.
his omnibus confidere vosdicatis, nobis humiliter GIMMUNDO (148) MILITI ALATRINO.
supplicastis ut aures nostras vestris precibus incli- Clerici defuncti patrimonium perlinet ad ejus hxredes.
nantes, super his quae venerabili fratri nostro Flo- Cum inter oeconomum SanctiStephani deAlatro
rentinoepiscoposuperiacto dicti marchionis injun- ac te nomine bonae memoriae Heleazari canonici
ximus, vobis et civitati veslrae dignaremur taliter Sancti Pauli Alatrinisuper acquisitionibuspraefati
providere quod in excommunicationis sententiam C Heleazari coram venerabili fratre nostro Verulano
incidere non possetis,et promptissimosvossemper episcopo ex delegatione nostra quaeslio verteretur,
inveniremusad nostramandataet beneplacitaexse- idem auditis hinc inde propositis receptis testibus
quenda. Ex his itaque, quod gaudentes referimus, et eorum depositionibus publicatis, causam ipsam
si dictis facta respondeant, intelleximus evidenter ad nostrum remisit examen suffieienter instructam.
quod beneficiorum non vultus
apostolicae sedis esse Tibi ergo et procuratori praefati oeconomiin nostra
ingrati, necjurisdictionem vobis in
Sardiniam vin- praesentiae constitutis dilectum filium nostrum A.
dicare, seu etiam excommunicationis sententia in- subdiaconum et capellanum nostrum concessimus
nodari.Verum, sipropositoilliduxeritisinsistendum auditorem. Coram quo proposuit procurator ceco-
ut contra nos et Romanam Ecclesiam Ottoni dicto nomi antedicti, sicut et propositum fuerat coram
imperatori excommunicatoetmaledicto,quiqualem episcopo memorato, quod cum Ueleazarus memo-
post factum benefactoribus suis vicem rependat ratus administrationem et praelaturam habueritin
opera manifestant, impenderitis auxilium ad re- prasfata ecclesia Sancti Stephani, de bonis ejus
gnum Sieiliae occupandum, nec ingratitudinis vi- dispouens pro suae arbitriovoluntalis, et antequam
tium neque pcenam ob hoc contra vos et civitatem in ipsa ecclesia fuerit institutus, pauper exstiterit,
vestram statutam, nec etiam excommunicationis r\ et postmodum acquisierit plurima, dives factus,
sententiam possetis procul dubio evitare. praDsumioon immeritopoterat quoJ debonis ipsius
Quocirca devotionem vestramrogamus attentius ecclesiae illa fuerantacquisita: quod tam per depo-
etmonemus, per apostoiica vobis scriptamandantes sitiones testium; qui dixerunt dictum Heleazarum
quatenus tam saluti vestrae quam famae nec non defraudasse plura de bonis ecclesiae supradictae ac
etiam utilitatibus vestris provide consulentes, taliler eainsuis acquisitionibus erogasse, quam etiam
in devotioneRomans Eeclesiaspersistere studeatis, per famam publicam astruere nitebatur. Unde di-
abejusdemexcommunicativosauxilio subtrahendo, cebat ea quae dicius Heleazarus acquisierat, ad
a cujus fidelitate jam estispercensuram canonicam eamdem ecclesiam pertinere, postulans illa, terras
et denuntiationem apostolicam absoluti, ut nec no-
videlicetde Pede montis in Acolis, de Torreta et
tam ingratitudinis nec excommunicationis senten- ante Sanctum Quintianum aflumine, ac domum

(148) Cod. Colbert., Guirando.

Patrol. CCXVI. 12
363 INNOCKNTII III PP. RBGBSTORUM LIB XIII. 36<

quam tcnet Grimaldus, adjudicari eidem. Quiaetsi A sis archiepiscopus metropolitanus eorum episcopo
expresse illa in initio causae petita non fuerint, quia Rotfenei mandavit ut eum uno eodemque die ad tres
tamen eaconstatsaepedictum Heleazarum habuisse, sacros ordinespromoveret. Quod cum ille non ausu
cura ipsius acquisita petita exstiterint haec ac- proprio, sed de mandato ipsius archiepiscopi per-
quisisse de bonis ecclesiae praesumatur, ea morilo fecisset, demum idem archiepiscopus requisitus,
intelliguntur fuissepetita. Necobstare dicebat quod consecrationisei munus.hujusmodi ordinationisoc-
dictusHe. fuerat ad ecclesiam Sancti Pauli transla- casione praetensa.impendererecusavit. Undefuitno-
tus.cum simplextantumcanonicusibidemexistens, bis humiliter supplicatum ut superhoc circa praa-
in tantum tenues redditus receperit ab ipsa quod fatum W. dignaremur de benignitate sedis aposto-
ex ipsis vix sibi poterat in necessariis providere, licae dispensare ; maxime cum ad ordines ita susci-

nedum quod exinda poluerit totet tantas possessio- piendos non ex voluntatis propriae diceretur festi-

nes emisse; adjiciens etiam privatae personae pro- nantia properasse, sed tsm de magna necessitate
desse non posse, si de bonis secunda: ecclesiae fue- quam de utiliprovidentia pene omnium ibi praesen-
runtaliqua acquisita. Porroexparte tua fuitpropo- tium se permiserit taliter ordinari, pro eo quod
situmex adversoquod superpetitione incertacerta Ecclesiae Ymilicensi multiplex periculum immine-
sententia non poterat promulgari, sed potius debe- n bat si ejusdem W. citra presbyteratus officiumor-
bas absolvi.cum contrate probandum non exstiterit dinatio difTerretur. Licet autem contra normam
quidquam certum.Nam quid vel quantum de bonis ecclesiasticam in facto ipso enormiter fuisset ex-
ecclesiae Sancti Stephani praefatus Heleazarus in cessum, de misericordia tamen, quae superexaltat
suis acquisitionibus erogarit, nec per testes, nec judicio, venerabili fratri nostro Armachano archie-
modoaliquoest ostensum.Praeterea.cums.-epedictus piscopo et episcopo Midensi et dilecto filio archidia-
Heleazarus a supradicta ecclesia Sancti Stephani cono Armachano dedisse recolimus in mandatis ut,
fueritadecclesiamSancti Pauli translatus, etquod- inquisita super praemissis diligentius veritate.si rem
dam feodum obtinuerit ab eadem, in qua per tri- invenirent taliter se habere ac eumdem W. alias
gintafere annos permansit, et in quibusdam bonis idoneum et utilem Ecclesiae Ymilicensi, dispensa-
successerit patri suo, ex quorum proventibus pos- tive ipsi Iribuerent licentiam consecrandi, et quid-
sessiones aliquas comparavit, sicut testes tui depo- quid in hoc pereumdem invenirent archiepiscopum
suerant evidenter, elisa erat proesumptio quam op- attentatum per suasnobis litterasintimarent, ut per
posuit parsadversa, cum constel eumdem Heleaza- eorum relationem certioris efTecti, providerein eo,
rum aliunde bona quae habuit acquisisse,praesertim sicutesset expediens, curaremus. Ipsi vero vocatis
cum eum habuisse vel acquisisse aliquid non pro- quos noverant evocandos, et investigata plenius
betur duminprima ecclesiaresideret, sed eo potius *->
veritate.depositionestestiumproductorumutrinque
teraporequo in secunda permansit. Unde, si pro ali ad nostram praesentiam transmiserunt. Quibus ins-
qua illarum ecclesiarum prassumi deberet, praesu- pectis, intelleximus evidenter quod celebrata de
mendumesset propterquodab
potius pro secunda ;
praediclo W. elect one, cum die gequenti fuisset idem
;

ipsius impetilione postulabas absolvi. Nos igitur his W. a supradicto Roffensi episcopo ad ordinem sub-
et aliis quae fuerant proposita coram auditore prae- diaconatuspromotus.idem episcopus archidiacono
dicto per relationem ipsius pleniusintellectis, te ab et canonicis Ymilicensibus seorsim vocatis, dicens
impetitione ceconomi memorati et ipsius ecclesiae quod propter turbationem terrse ac multos malevo-
Sancti Stephani super acquisitionihus memoratis los, quieidem W. insidiaspraeparabant,nolebat ip-
sententialiterabsolventes,perpetuum illissilentium sumcirca ordinem presbyteratus relinquere, jura-
imponimus super eis. Nulli ergo, etc, noslrae diffi- mentofirmavit id supradictum archiepiscopum tam
nitionis, etc. Si quis autem, etc, usque incursu- metu mortis ipsius W. quam propterimminenspe-
rum. riculum Ymilicensis Ecclesiae praecepisse, et quod
Datum Laterani,xn Kalend. Januarii, anno ter- ejusdemarchiepiscopi ex parteipsius epi-
officialis
tiodecimo. scopo memorato inhibuit ne jam dictum \Y. jam
CXCV. j)
insubdiaconumordinatunr^tuncadulterioresordines
LAONIENSI (149) ET FINDBAREOSI EPISC0PI8, ET ABBATI promoveret. Cui eodem episcopo respondente quod
DE M*GIO LIMIRICENSIS DIOECESIS. plus archiepiscopo, qui hoc ei ores suo mandaverat
Catsat eleclionem episcopi Ymiliccnsis. quam illi crederel in hac parte, extensa super al-
(Laterani, Nonis Januarii.) tare manu,per sacrosancta juravitquod id manda-
(150) Dilectus filius W. Vmilicensis canonicus verat archiepiscopus sa^pedictus ; et sic in diaco-
nostrodudum apostolatui reseravitquod Ymilicensi num presbytcrum W. saepcdictum promovit. Pro-
et
Ecclesia suo viduata pastore, concanonici sui desub- batum insuper sufficienter invenimus quod dictus
stituendipastoris electione tractantes.ipsumunani- archiepiscopus Joanni decano dc llely injunxit ut
miter elegerunt. Qui, cum essct citra sacros ordi- de praefatoepiscopo inhiberet ne dictum W. eo die
nes constitulus, venerabilis frater noster Casselen- quod ad tres ordines promotus cxstitit, nisi ad sub

(149) Cod. Colbert., Laornen. (150) Cap. dileclus, De tempor. ordinandor.

365 PONTIFICATUS ANNO XIII, CHRISTI 1210. 366

A terminumquam ab Ymilicensibus canonicis appel-

diaconatus ordinem promoveret,eidemW.nihilomi-
nusinhibendo ne se promoveri ulterius pateretur latum. Sed nec, sicut asseruit, quod urgens neces-
sitas Ymilicensis Ecclesiae id exposceret demon-
Verum, cum idem decanus ad Ymilicensem Eccle-
siam accessisset, tam saepedietn episcopo, qui jam stravit. Cum igitur illa expresserit ct suppresscrit
quas fuissent ta^ita vel expressa tales litteras mi-
subdiacanos ordinarat, vocatis his qui erant in dia- si

conos promovendi et silcntio cunctis indicto, ex nime dedissemus.perquod apparet ipsumexstitisse

parte (Jei ac archiepiscopi Cassellensis inhibuit ne
indignumgratiaquam duxeramus ei ex benignitate
tam dictum W. ad ulteriores ordines promoveret, apostolica faciendam, et eumdem constet nimis

quam praefato W. ne se promoveri ulterius susti neret. praesumptuose ad supradictos ordines irrepsisse.ab
Constititquoquenobisexlitteris judicum praedieto- executione diaconatus et presbyteratus ordinum,

rum quod sacpefatus episcopus interrogatus in jure donecanobis misericordiam obtinuerit,decrevimus

respondit quod archiepiscopus non mandarat eidem manere suspensum, super electione de ipso ad
Ymilicensem Ecclesiam illicite celebrata perpetuum
ut W. eodem die ad tres ordines promoveret, sed
ex verbisarchiepiscopi cumcrediditillud velle. Hoc illi silentium imponentes. Quia vero prsfatum ar-

idem etiam dictusepiscopus per suas nobis litteras chiepiscopum circa haec non invenimus deliquisse,
Proeterea ex ipsorum judicum litteris ipsius innocentiam commendamus.Quocirca discre-
intimavit. g
tioni vestrae per apostolica scripta mandamusqua-
intelleximusquodidemepiscopus ultrojuravitinju-
tenus quod a nobis est sententialiter diffinitum fa-
re quod universa quas continebantur in ejusdem
appellatione remota,inviolabiliter observari.
W. attestationibus vera erant. Ex litteris quoque ciatis,

tam supradicti archiepiecopi quam capiluli Eccle- quod si non omnes, etc. duo vestrum ea, etc.
Datum Laterani, Nonis Januarii, pontificatus no-
siae Ymilicensis accepimus quod cum tam super
anno tertio decimo.
electione ac ordinatione saepedirti W. quam etiam
stri

super quibusdam ejus excessibus in concilio apud CXCVI.

Kelmoelloco celebrato corampraefato archiepiscopo EPISCOPO ET GERVASIO ARCHIDIACONO SUESSIONENSI, ET
interdictum W. etcanonicos qusestio subortafuis- ABBATI VALLI8 CLAR.E CISTERCIENSIS ORDINIS LAUDU-
set, et demum ab utraque parte ad nostram au- NENSIS DIOECESIS.
dientiam appellatum,idem W.,non exspectaio ter- Prorumpens conlra jurlicem arbitrio superioris
puniatur.
mino quem appellationi suae duxerat praefigendum,
(Laterani.Nonis Januarii.)
supradictas a nobis litteras veritate tacita impetra-
(151) DilectusfiliusJacobus, electus Sancti Petri
vit.Cum igitur ex praemissis nobis constiterit sae-
pedictum Roffensem episcopum in pluribua deli ad montes,ad apostolicam sedem accedens.gravem
quisse.tum quia sine mandato archiepiscopi, sicut L querelam contra dilectos filios Molisraensem (152)

ipse confessus exstitit,ad hujusmodi ordinationera

abbatem et J. archidiaconum Catalaunensem expo-
inorditate processit; tum quia, etsi de
archiepiscopi suit,asserens eos adversus ipsum in causa sua,quae

mandato constaret.cum illi hujusmodi dispensatio fuerat illis commissa, perperam processisse. Cum-
a canone minime sit permissa, quam ad solum Ro- que dilectus filius T. clericus Catalaunensis dioece-
manum pontificem non est dubium pertinere, ipsi siscum litteriseorumdem continentibus causae pro-
obtemperare non debuit in hac parte ; tum etiam cessum ad nostram praesentiam accessisset.etidem
quia cum reatu perjurii saepius variavit,jurando prius Jacobus niteretur processum ipsum multipliciter
quod archiepiscopus id praeceperat et postea quod improbare,relationemeorum inquibusdam asserens
illud non mandaverat in judicio confitendo ipsum :
esse falsam.nos, quia praefatus clericus non habe-
bat nisi ad contradicendum vel impetrandum man-
de fratrum nostrorum consilio tandiu ab ordinandi
suspendimus potestate donecnostrammerueritgra- datum,ad majorem cautelam processum ipsum nee
tiam obtinere. Saepedictum quoque W. per falsita- confirmandum decrevimus nec cassandum, per
tis suggestionem et suppressionem etiam veritatis apostolica vobis scripta mandantes quatenus,parti-

litterassupradictasa nobis intelleximus extorsisse bus convocatis, et auditis hinc inde propositis, si
Suggessitsiquidemnobissupradictumarchiepisco- D prasfatoa judioes inveneritis rationabiliter proces.

pum episcopo memorato mandasse ut ipsum uno sisse, ipsorum confirmetis processum et faciatis

die ad tres ordines promoveret, de quo nobis non

illumpercensuramecclesiasticam,sublato appella-
exstititfactafides; quinimo contrarium,quod vide- tionis obstaculo.firmiler observari. Alioquin eo, si-

licet archiepiscopus id prohibuerit, fuit manifeste cut justum fuerit, irrito, juxta formam priorum
probatum. Nonnulla quoque vera suppressit, quod litterarum in causa procedatis eadem facientes
videlicet tam episcopo memorato quam sibi fuerit quod decreveritis firmitatem debitam obtinere. Si
exarchiepiscopiparteprohibitum non promoveretur quos autem ex monachis propter hoc inveneritis ex-
nisiad subdiaconatus ordinem illo die, quodque communicationis vinculo innodatos.secundum for-
coram archiepiscopo super electione ac ordinatione mamEcclesiaeabsoIvatis,injuogente3 eisdem quod
ipsius quaestio mota fuisset, et tam se ad certum de jure fuerit injungendum. Quia vero saepe con-

(152) In quart. coll., G. Decan. Morin.,

etc.
(151) Cap. Dilectus, De pcenis.
367 INNOCENTII III PP. REQKSTORUM LIB. XIII. 368

lingitquodeontrafalsam assertioncm inique judicis A CXCVIII.

innocens litigator veram non potest negationem MAGISTRO ET FIUTBIUS MILITI.F. TEMPLI IN HUNGIRIA
probare, cum negantis factum per rerum naturam CONSTITUTIS.
nulla sit directa probatio, ne falsitas veritati prae- Confirmatur commutatto.
judicet aut iniquitas praavaleat aequitati, necessa- (Laterani,xi Kal. Februarii.)
rium videtur et aequum utcum quis legitimam ex- Justis petentium desideriis dignum est nos faci-
ceplionem opponit, illam probare paratus, vel ad lem praebere consensum, et vota quae a rationis
declinandum judicium, vel intentionem alterius tramile non discordant effectu prosequente com-
elidendam.si forsan verbo vel facto ab illa reces- plere. Eapropter, Domino filii, vestris
dileoti in
serit.vel eam non probaverit infra terminum com- commutationem inter
justis petitionibus inclinati,
petentem a judice praefigendum, modestus judex vos et venerabilem fratreni nostrum Zagabriensem
non ante procedat quam super hoc instrumentorum episcopum superquibusdam decimiset aliis rebus
veltestiumcautelamadhibeatopportunam.perquam initam, sicut pie ac provide facta est, et in authen-

sinecesse fuerit, possit de veritate constare ut si tico super hoc confecto plenius continetur, aucto-
contra relationem seuprocessum ipsius fuerit sub- ritate apostolica confirmamus. Nulli ergo,etc, no-
ortacontentio, hujusmodiprobationibus ipsius ju- n stra; confirmationis, etc, usque incursurum
dicis possit assertio roborariquatenus hoc adhi
: Datum Laterani, xi Kal. Februarii, pontificatus
bito moderamine, sic honestis et discretis defe- nostri anno tertio decimo.
ratur judicibus quod per improbos et iniquos inno- CXCIX.
centum justitia non laedatur et ne judicialis vi- ;
EISDEM.
lescat aucloritas, cum de litigatoris improliibate Confirmnntur eis donationes facUe a rege Hungarix.
constilerit adversus assertionem judicibus temere (Datum, ut in alia.)
prorumpentisjuxta superioris arbitrium digna po- Solet annuere sedes apostolica piis votis et ho-
terit animadversione puniri.Testes autom, elc. per
nestis petentium precibus favorem benevolum im-
censuram eamdem appellatione cessante cogatis pertiri. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris
veritatitestimonium perhibere.Quod si non omnes, justis petitionibus inclinati, locum Sancti Martini
etc. tu frater episcope, cum eorum altero, etc
cum appendiciis suis,villas, possessiones et alia
Datum Laterani, Nonis Januarii, anno tertio de- vobis a charissimo in Christo filio nostro illuetri
cimo. rege Hungarioe pia devotione collata, sicut ea juste
CXGVII. ac pacifice possidetis, et in ipsius authentico auper
PRIORI ET fratribcs sanctorum quatuor coro- hoc confecto plenius continetur, vobis et per vos
natorum. domui veslrae auctoritate aposlolicaconfirmamus et
Confirmalur concordia. praesentis scripli patrocinio communimus. Nulli
(Laterani, n Idus Decembris. ergo, etc, usjueincursurum.

(155) Cum super usu et jure parochiae inter vos et Datum, ut in alia.
priorem acconventum Lateranensem controversia CC.
verteretur, dilectum filium nostrum C. tituli San- abbati et conventui sujigiensi.
ctorum Joannis et Pauli presbyterum cardinalem Recipiuntur sub protectione B. Petri.
dedimus partibus auditorem.Qui petitiones audivit, (Laterani, vu Kal. Februarii.)

et testes utrinque recepit,acdemumattestationibus Cum a nobis pctitur quod justum estethonestum,

publicalis et et exhibitis instrumentis.nos ad talem tam vigor aequitatis quam ordo exigit rationis ut id
concordiam vos et ipsos induximus, ut videlicet vos per sollicitudinem officii nostri ad debitum perdu-
non extendatis juset usum parochiiecitraecclesiam catur effectum. Eapropter, dilecti in Domino filii,

Sancti Nicolai de formis ex parte illa, nec citra ar- veslris juslis postnlationibus grato concurrenles
cum Joannis Hasilii ex parte altera infra formam, assensu, personas vestras et Simigiense monaste-
et ipsi similiter ultra cosdem terminos versus vos rium. in quo divino estis obsequio mancipati, sub
jus et usum parochiae non extcndant. Ilanc ergo " beati Petri et nostraprolectione suscipimuset pr«3-
concordiam anobis pro bono pacis provisam, et a sentis scripti patrocinio communimus,libertates et
vobis ut illis sponte receptain, auctoritate aposto- immunitates a regibus et principibus monasterio
licaconfirmamus ct praesentis scripti patrocinio vestro concessas, dignitates quoque ac antiquas et

communimus,ita ut per eam non derogetur in aliis rationabiles consuetudines obtentas et hactenus
limitationiparochias quam felicis memoriaeCalixtus observatas auctoritale vobis apostolica confirman-
papa euo privilegio desiynavit. Statuentes ut uulli tes. Ad indicium autem hujus nostrae protectionis
omnino, etc. noslros provisionis ct confirmatio- et conlirmationis perceptae fertonem auri gratis ob-
nis, etc usqu? incursurum. latum nobis et successoribus nostris annis singulis
Dalum Laterani, u Idus Decembris, pontificatus persolvetis. Nulli ergo, etc nostrae protectionis et
nostri anno tertio decimo. confirmationis.etc, usque incursurum.

(156) Vide lib. xv, epist.

 369 P0NTIFICATU8 ANNO XIII, CHRISTI 1210. 370

Oatum Laterani.vm Kalend.Februarii, pontifica- A. Qui mandatum apostolicum cxsequentes,utriusque

tus nostri anno tertio decirao. partis receptis testibus, et confessionibus ac alle-
gationibus intellectis, eamdem causara sufficienter
CCI.
instructam ad nostrum remiserunt examen. Cum
MAGISTHO rETRO DOIOL CANONICO LEMOVICENSI. autem propterhoc nupcrtam lu quamdilectusfilius
Conftrmatur ei przbanda. G. Lemovicensis capituli procurator in nostra fuis-
(Laterani, ix Kal. Februarii.) setis praesentia constituti et acla ipsa inspici fece-
rimus diligenter, per pcenitentiarii testes intellexi-
Proposuisti dudum coram dilecto filio Pelagio
mus lactam fidem quod Lemovicensis episcopus
Sanctae Luciaj ad septa solis diacono cardinale,
pluribus annis antequam tu de praebenda jam dicta
quem tibi et pconitentiaro Lemovicensi concessi-
fueris investitus,clericos et burgenses castri Lemo-
mus auditorem,quod cum dilecto filio nostro Gualae
vicensis et te nominatim,quem eorum dicebat con-
Sanctae Mariae in Porticu diacono cardinali, tunc
siliarium et fautorem, vinculo excommunicationis
in partibus illis apostolicae sedis legato, quidam de
astrinxit. Per testes vero tuos exstitit manifeste
Lemovicensibuscanonicissupplicassentutineorum
probatum quod.etsi dictus episcopus in burgenses
ecclesia, qua? debito fraudabatur servitio, clericos
et eorum fautores excommunicationis sententiam
ordinaret.pro te ao magistro Andreasa scriptore no- B
tulerit,ettu apud sedem apostolicam adjutor exsti-
stropreces specialiter porrigentes, ipse Lemovicen-
teris eorumdem.idern tamen episcopus generaliter
sem civitatem ingressus,canonicos interpositis pre-
universos burgenses eteorum fautores tam clericos
cibus monuit ut vos reciperent in socios et in fra-
quam laicos ante tres annos absolvit, quibusdam
tres; maxime cum quinque praebendae vel quatuor
presbytens usque ad certum tempus retentis qui
ab ultima ipsiusecclesiae ordinatione vacassent.Qui
contra interdicti sententiam praesumpserant cele-
monitione ipsius devote suscepta,deliberatorias in-
brare, quodque idem episcopus tibi communicavit
ducias petierunt; post qua primo et secundo con-
postea in ecclesia et in mensa.
cessas,eis non curantibus respondere.de praebendis
Lemovicensibus vos investivit cardinalis praedictus, His igitur etaliisqua? fuerunthinc inde proposita
intellectis, quia juxta mandati nostri tenorem te
stallum in choro et locum in capitulo vobis praeci-
investiturae tuae tempore a praefato excommunicatum
piens assignari :quodquorumdamimpedientemali-
non exstitit exsecutioni mandatum. Unde cum episcopo exstitisse dictus poenitentiarius, sicut ob-
tia
instantia postulasti ut quod a legato factum fuerat tulerat, non probavit, cum ex adverso de absolu-
faceremus firmitatem debitam obtinere. Verum tione ac communione dicti episcopi fuerit facta

pcenitentiarius proposuitexadversoquod,antequam
fides,quod per dietum legatum de te factum est de
(]
Jegatus praebendas contulisset easdcm,Lemovicense fratrum nostrorum consilio per diffinitivam senten-
capitulumabejusgravamineappellavit,tamepiscopi tiam duximus approbandum. Nulli ergo omnino
quam multorum canonicorum Lemovicensium qui
hominum liceat hanc paginam noslrre difiinitionis
erant in exercitu contra haereticos absentium alle- infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis
gando.Asseruit insuperfacultatesEcclesiae diminu- autem hoc attentare prssumpserit, indignationem
tasetvos sufficienter in aliis ecclesiis prasbendatos, omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli aposto-
proponeus te forte Simoniacumingratum Lemo-
et lorum ejus se noverit incursurum.
vicensi Ecclesiae,ac eo tempore quo fueras de prae- Datum Laterani,ixKalend.Februarii,pontiticatus
benda Lemovicensis Ecclesiae investitusexcommu- nostri anno tertio decimo.
nicatum ab eodem episcopo exstitisse. Scriptum est super hoc in eumdem fere modum
His autem et aliis per cardinalis relationem audi- decano subdecano Pictavenensi etmagislro Americo
et

tis,cum convenissemus postmodumeumdem pceni- de Longovado canonico Petragoricensi (154). Propo-

tentiarium per nos ipsos, per responsiones ipsius suitolim dilectus filius magister Petrus Boiol cleri-
caetera esse frivola, praeter id quod de sententia cus venerabilis fratris nostri episcopi Tusculani
excommunicationis contra te proposuerat,intellexi- _ coram dilecto filio Pelagio Sanctae Luciae ad septa
mus evidenter.Unde venerabili fratri nostro archi- solis diacono cardinali, quem sibi et pcenitenliario
episcopo et dilectisfiliis magistroM.canonico Bitu- Lemovicensi,etc.,ni cumdem fere modum ut inalia,
ricensi et H.cellarario Sancti Frontonis Petragori- usque approbandum.Quocircadiscretioni vestra; per
censis dedimus in mandatis ut nisi poenitentiarius apostolica scripta mandamus quatenus quod a nobis
infra mensem commonitionem eorum te le-
post est sententialiterdiffinitum faciatisappeilatione re-
gitime a saepefato episcopo tempore investiturae mota inviolabiliter observari, eidem magistro P.
tuae excommunicatum fuisse probaret, quod per stallum in choro et locum in capitulo assignantes,
dictumlegatumde te factum exstiterat, sublato ap- contradictorespercensuramecclesiasticam,appella-
pellationisobstaculo,confirmarent ; si vero probaret tione postposita, compescendo. Quod si non omnes
teexcoramunicatum tunc temporis exstitisse, non iisexsequendis potueritis interesse, duo vestrum
postponerent quod de te factum fuerat revocare. ea nihilominus exsequantur.

(154) Cap. Proposuit, De cler. excom.

371 INNOCENTII III PP. REGE8TORUM LIB. XIII. 372

Datum Laterani,vi Kafend.Februarii, anno tertio A Parisiensis accederet auatenus in eo dignos pceni-
;

tentiae fructus perageret, et etiam regularia, quae

decimo.
CCII. nondum plene novit, disccret instituta, emcndando
MAGISTRO ANDR.E.E SCRIPTORI NOSTRO CANONICO in melius vitam suam. Quod licel idem primitus
LEMOVICENSI. acceptarit, spiritu tumen postmodum suo duclus, a
Super eodem. nobis illicentiatus recessit ad praefatum Sanctae Ge-
(Laterani, x. Kal. Februnrii.) novefas monasterium.a nobis super receptione sua
Proposuit dudum dilectus filius magister P. cle- litteris non obtentis. Nos igitur quieti monasterii
ricus venerabilis fratris nostri episcopi Tuscula- vestri paterna volentes sollicitudine praecavere,
nen., etc, ut in prttn l, usque ordinaret, pro te ac ipsiun Ilerveum a praefato monasterio, prioralibus

eodem magistro preces specialiter porrigentes, etc, et ejus oliedientiis removentes.vos et monasterium
tncumdem fere modumutin alia,usque intelleximus ipsum, obedientias ac prioralus perlinentes ad
evidenter. Cum ergo dilectus filius G. Lemovicensis illud, ab impetitione dicti R. tam super receptione
capituli procurator propter hoc nupcr apud sedem sua quam expensis et aliis super quibus vos hacte-
aposlolicam constitutus contra te nibil prorsus ob- nus fatigavit decernimus absolutos.Nulli ergo om-
jecerit,nos quod per dictum legatum de te factum „ nino hominum liceathanc paginam nostrae diflini-
esse dignoscitur, de nostrorum consilio
fratrum lionis infringere vel ei ausu temerario contraire.
duximus per dilfinitivam sententiam approbandum. Si quis autem hoc attenlarepraesumpserit,indigna-
Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam tioncm omnipotcntis Dei et beatorum Petri et Pauli
nostra? diffinitionisinfringere vel ei ausu temerario apostolorum ejus se noverit incursurum.
contraire.Si quis autem hoc attentare praesumpse- Datum Laterani, vn Kal. Februarii, anno tertio

rit, indignationem omnipotentis Dei et beatorum decimo.

Petri et Pauli apostolorum ejus se noverit incur- CCIV.
surum. ABBATI ET CONVENTUI SANCTI BERTINI.
Datum Laterani, x Kal. Februarii, pontificatus Nihil esse dandum pro bencdictione abbalum.

noslri anno tertio decimo. (Laterani, n Kal. Februarii.)

Scnptum est supcr hoc majori archidiacono, can- Justispetentiumdesideriisdignumestnosfacilem

tori, magistro Manfredo canonico Bituricensi. Pro- praebere consensum et vota quae a rationis tramite
posuit olim dilectus filius magister P.clericus.etc, non discordant effectu prosequente complere. Ea-
ut in alia in eumdcm fere modum, usque evidenter. propter.dilecli in Domino filii.vestris justis postu-
Cum ergo dilectus filius G. Lemovieensis capituli alionibus grato concurrentes assensu, auctorilate
proc uratorpropterboc nuper ad sedem apostolieam C vobis praesentium indulgemus ne vel episcopo aut
constitutus contrapraedictum magistram Andraeam archidiacono seu capitulo Morinensi pro conse-
nihil prorsus objecerit, nos, etc, ut in alia usque quenda benedictione abbatis monasterii vestri.qui
approbandum. Ideoque discretioni vcstrae perapo- benedicendus pro tempore fuerit.cappam sericam,
stolica scripta mandumus quatenus quod a nobis palefridum, pastum et his similia seu aliam con-
etc.,»( in alia,usque observari,eidem magistro An- suctudinem persolvatus, districtius inhibcntes ne
drasae stallum in choro, etc.,ut in alia, usque com- ipsi a vobis ca exigere vel extorquere praesumant,
pescendo. Quod si non omnes iis exsequendis po- sed munus benedictionis abbati ab eodem episcopo
tueritis interesse,duo vcstrum ca nihilominus exse- gratis ct sine pravitate qualibct impendatur. Alio-
quantur. quin,liceatvobisquemcunquemulucritiscalholicum
Datum ut in prima prascedenti pcr tolum. adire nnlistitem gratiam et communionem aposto-

CCIII. licae sedis habentem, qui nostra frctus auctoritate

ABDATI ET CONVENTM SANCTI STEPIIANI DIVI0NENSIS ipsi electo munus bcnediclionis impendal. Ita ta-

LINGONENSIS DIOECF.SIS mcn quod per hoc nullum Morinensi Ecclesiae in

Adversus Herveum canonicum Divionensem, posterum pra^judiciumgeneretur.Nulliergoomnino
(Laterani, vn Kal. Februarli.) D hominum liceat hanc paginam nostra: concessionis

Cum Herveus et R.canonici Ecclesiae vestras pro et inhibitionis infringerr, velei ausu temerario con-

se ac dilectus filius magisler Hugo, procuralor trairc. Si quis autem hoo attentare prajsumpserit,

vesler, pro vobis in nostraessent pnesentia consti- indigD&tioneaa omnipotentis Dei et beatorum Petri
tuti, nos intelleclo inquisitionis proccssuquscontra el Pauli npostolorum ejus se noverit incursurum.

ipsuro Herveum ad vcncrabilem fratrem nostrum Datum aterani, n Kalend. Februarii, anno tertio
I

Lingonensem episcopum el dilectum filium Yirzi- decimo.

liacensem abbatem emanarat a nobis, ab ipso ller- CCV.
veo, pro eo quod erat vinculo excommunicationis EISDF.M .

astriclus, quod nostris mandntis paroret recipi fe- Ne bene/icia non vacantia promittentur.
cimus corporaliter juramcntum, et eidern injtinxi- (Laterani.)

mus viva voce ut ad monasleriumSanctaiGenovefa) (155) Cum ex injuncto nobis apostolatus oflicio

(155) Vidfl lib. xiv, epiat. 12, 20, 27, 162.

 A.

373 P0NTIFICATU8 ANNO XIII, CHRISTI 1210. 374

Ecclesiarum omnium aollicitudinem gerere tenoa- contra ipsum multa nequiter raachinando, verum
mur, ea corrigere nos oportet quae interdum in etiam mortis periculum detestandis conspirationi-
gravamen ipsarum temere seu etiara improvide at- bus intentarunt, non potest perficere quod incospit.
tentatur. Sane ad audientiam nostram vobis refe- Unde non absque doloredicere possumus cum pro-
rentibusest delatum, quod ad importunam instan- phela : Curavimus Babylonem, et non ed sanata
liam nobilium et potentium et etiam praelatorum, (Jer. li) ;
quia impii cum venerint in profundum
quibusdam beneficia non vacantia promisislis, an- peccatorum contemnunt, ut qui in sordibus sunt,
nuam pensionem eisdem ipsorum nomine conce- sordescant adhuc. Cum igitur dictus abbas in prae-
deutes in vestri monasterii loesionem. Quia igitur faiomonasterio Saxivivi proficere nequat, illorura
id contra statuta Lateranensis concilii noscitur tanquam ollasuccensa,subbullientemalitiaqui cum
attentatum, promissiones hujusmodi decernentes sint origine Fuliginates.confisi de potentiapropin-
irritaset inanes, et pensiones concessas beneficio- quorum, non verentur contra stimulum calcitrare,
rum non vacantium nomine non solvendas.auctori- excutientes a cervicibus jugum obedientiae inso-
tatepraesentiumdistrictiusinbibemusnecontrapras- lenter defratrum nostrorum consilio ita duximus
:

fatum concilium beneficia prnmittere non vacantia providendum, ut ad aliquam ejusdem monasterii
ad hoc aptam cum deliberatione senio-
velpensionem cuiquam taliter assignare de caetero p obedientiam
praesumatis. Nulli ergo omnino hominum liceat rum et saniorum ejusdem coenobii monachorum se
hanc paginam nostrae concessionis et inhibitionis transferre procuret, illis secum in Dei servitio ag-

infringere, veleiausu temerario contraire. Si quis gregatis, qui sub jugo monasticae regulae dignum
autem boc attentare praesumpserit, indignationem Deo cupiunt impendere famulatum cui omnes :

omnipotentis Dei et beatorumPetri et Pauliaposto- ejusdem professionis et ordinis fratres tanquam

lorum ejus se noverit incursurum. abbati suo intendant humiliter et de.vote in loco

Datum Laterani, etc, ut in alia, per iotum. hujusmodi de nostra licentia commoranti : ahquos
CCVI. vero de gravioribus fratribus dimittat apudEcclesiam
Saxivivi, per quos locus ipse regetur. Supradictae
EISDEM.
tanquam anathe-
vero perversitatis actores landiu
Confirmat quasdam possessiones.
matizatosetmaledictosab omnibusvolumusetman-
(Datum, ut in alia.)
damus arctius evitari et a monasterio 9upradicto
Solet annuere sedes apostolica piis votis et ho-
nectispetentiumprecibus favorem benevolum im — manere dejectos donec illam eidem abbatis satisfa-
ctionem obtulerint quam de graviorum ipsius fra-
Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris
pertiri.
trum consilio raerito valeat acceptare. Ita videlicet
justis postulationibus grato concurrentes assensu,
p quod postquam eadem fuerit.prout decet, exhibita,
terragium et decimam de Felchinel, quae vobis R.
ipsos inloco quem elegerit secum, vel etiam in
de Alneto miles pia liberalitate donavit, terram
ecclesias Saxivivi commorari nullatenus patiatur
quoque quam a G. Bacon laico aequisistis, terram ;

sed eosdem in aliis locis collocet, in quibus sua

etiam et mansuras monasterio vestro in eleemosy-
possint peccata deflere.Quocirca universitati vestrae
nama Gi. deClusa collatas, sicut ea juste ac pa-
per apostolica scripta praecipiendo mandamus qua-
cificepossidetis, vobis et per vos eidera monaste-
tenus quod a nobis est provida deliberatione pro-
rio auctoritate apostolicaconfirmamus et praesentis
visum, vos prompta devotione servetis, et praefato
scripti patrocinio communimus.Nulli ergo omninu
abbali vestro in loco quem elegit ad exhibendum
hominumliceathancpaginamnostraeconfirmationis
dignum Dominifamulatum obedientiamet reveren-
infringere vel eiausu temerario contraire. Si quis
tiam impendatis tam debitam quam devotam.
autemhoc attentare praesumpserit, indignationem
Datum Laterani,xn Kal.Martii.pontificatus nostri
omnipotentis Deiet beatorum Petri et Pauli aposte-
anno tertio decimo.
lorum ejus se noverit incursurura.
CCVIII.
Datum ut in alia per totum.
ABBATI DE BIEVALIS CISTERIENSIS ORDINIS EBORA-
CCVII.
CENSIS DIOECESIS ET DECANO ET THESAURAEIO EBO-
UNIVBR3IS MONACHIS OBEDIENTIARUM MONASTERII
RACENSIBUS.
SAXIVIVI.
De reformatione monasterii ejusdem. Ecclesia quxdam deputatur usibus hospitalitalis.

(Laterani, xn Kal. Martii.) (Laterani.Idibus Decembris.)

(150) Quandum etquandiu laboraverimus pro re- Cum dilecti filiiprioret canonici Giseburnenses,
formando statu monasterii Saxivivi vestra devotio qui.sicut ex multorum testimonio litterarum acce-
non ignorat.Licet etiam ad id dilectus filius abbas pimus,omni petenti se tribuunt et bona sua hospi-
vesteroperamadhibueritdiligentem et non parum talitas usibus applicant incessanter, ita quod nul-
profecerit supereo,quorumdam lamen habitantium lus accedit vacuus ab eisdem, ut hospitalitatis ube-
in eodem impediente neijuitia, qui ei non solum rius exsequantur officiumnobishumilitersupplica-
inobedientes et rebelles existere prasumpserunt, rint ut ecclesiam de Hesel,quam de mandatonostro

(159)Videlib. xi, epist. 92, et lib. xv, epist. 218.

375 INNOCENTII III PP. REGESTORDM LIP. XIII. 376

bonaememoriaemagistro Britiosubdiaconoet nota- A. synam assignata» ut inusus suoset pauperum pro-

rio nostro liberaliter contulerunt, deputare hospita- venlus cederent earumdem, et ipsae ante paucos
litatis usibusdignaremur.nos eorum precibusincli- annos pauperes fuerint. quod ipsorum mona-
ita
man-
nati, discrctioni vestroe perapostolica scripta sterium in eisdem servientibus necessaria mini-
damus quatenuscum per vicinitalemloci veritatem strarit, et nunc, divina disponente clementia, fre-

possitis superhoc plenius indagare, dictam Eccle- qucntatione ac multiplicatione hominum valde
siam.si sme scandalo fieri poterit, auctoritate no- sint in temporalibus augmenlatae, ipsos faceremus

stra hospitalitatisusibus, sublato appellationis ob- divitiarum esse participes qui fuerunt socii pauper-
staculo, applicetis, rainistro ejusdem congrua su- tatis.Cum igitursatis congruat rationi ut sint emo-
stentatione de ipsius proventibus reservata.Contra- lumcnti participesquionerisfuereconsortes.discre-
dictores autem.si qui fuerint,perccnsuramecc)esia- mandamus qua-
tioni vestraj per apostolica scripta

sticamappellatione posposiU compescatis.Quod si lenusearumdeinecclesiarum facultatibusdiligenter

non omnes iis exsequendis potueritis interesse, duo inspectis, secundum eas ipsarum servitoribus assi-

vestrum ea nihilominus exsequantur. gnetis ad sustentationem eorum honeslam et con-

Datum Laterani, Idibus Decembris, anno tertio gruam sublato appellationis obstaculo portionsm,
decimo. t> utreliquumad usum praedictorum fratrum cedat et
CCIX. pauperum juxta desiderium et voluntatem illorum
MORINENSI EPISCOPO ET MORINENSI ET SANCTI AUDO- qui eis praefatasecclesiascontulerunt, contradicto-
MARI MORINENSIS DIOECESIS DECANIS. res per censuram ecclesiasticam, appellatione post-
De congrua portione danda capellanis. posita, compescentes. Quod si non omnes, etc. tu,
(Laterani, xn Kal. Martii.) frater episcope,cum eorum altero ea nihilominus
Ex parte dilecti filii abbatis et conventus Sancti exsequaris.
Bertini fuit nobis humiliter supplicatum ut cum Datum Laterani,xn Kal. Martii, pontificatus no-
quaedamparochialesecclesiae ipsisfuerintineleemo- stri anno tertio docimo.

APPENDIX LIBRI TERTII DEGIMI.

CCX. C qui, licet indigni, locum Christi tenemus in terris,

ARCHIEPISCOPO RAVENNATENTl ET SUFFRAGANEIS EJUS. qui tot et tanta sibi contulimus bencficia? etc.
Adversus Ottonem impcralorem. Datum Laterani, iv Non. Martii, anno tertio de-
(Laterani, iv Non. Martii.) cimo.
(157) Deo et vobis de imperatore conqueri- CCXI.
mur, qui beneficiorum nostrorum ingratus.et pro- AUTIS9IODORENSI EPISCOPO.
missionum suarum oblitus, retribuit nobis mala De ereclione novarum parochiarum.
pro bobis, odium pro dilectione, oEfensam pro gra- (Laterani, xm Kal. Octobris.)

tia, injuriam pro honore, tanquam filius

indevo- Solet annuere sedes apostolica piis votis et bone-
tusapersecutione piae matris incoepit, quae ipsum slis petentium precibus favorem bcnevolum imper-
contra communem pene omnium voluntatem toto tiri.Sane, sicut cx tua insinuatione recepimus, curu

conamincstuduit ad imperium sublimare,sicut vo- in tribuscapcllisquaesuntapud bur^um dcCharitate

manifestum, multis insul-
bis et aliis est plenissime unicus consueverit presbyter ministrare, ut multi-
tantibus nobis quod merilo ca palimur,cum nos fe- tudini populi cjusdem Ioci commo-
exhiberi possent
cerimus gladium de quo graviter vulneramur. Sed dius ecclesiastica sacramcnta, maxime cum idem
insultatoribusnostrisrespondcatpro nobis Altissi- locus infectusdudum fuerit fermento hasreticae pra-
q
mus, qui puritatem animi nostri plene cognoscit, vitatis, (158 de tuo et prioris atque conventus de

nec sine causa legiturde se ipso dixisse: Po.nitet Charilate consensu exstitit constitutum ut in qua-
me fecisse hominem (Gen. vi). Illudque debet ab om- cunque capellarumipsarum sacerdos proprius mi-
nibusiniquumetimpiumreputariquodadoccupan- nistraret,ccrlis parochianis earum cuilibet assigna-

dum regnum Siciliac manus extendit, quod a nobis tis. Nos igitur tuis precibus inclinati constitutum

charissiraus in Christo filius nostcr rex Fridericus ipsum, sicutpie ac provide factum est, auctoritate

illustris, orphanus et pupillus, obtinet ex succes- aposlolica confirmamus ctpra:senlis scripti patro-
sionc materna, tanquam sibi nequaquam suliiciat ciniocommunimus.Nulli ergo "innino hominum li-
quod ejus matrimonium injustcdetinel occupatuni, <
hanc paginam nOBlra cunlirmatiunis infrin-
!

Quis crgo de caetero sibi credal aut quis dc ipso gere vel ei ausu tcmcrario contraire. Si qui6 autera
conlidat, quandoquidem nobis fidcm non servat hoc attenlare praesumpserit, indignationcm omni-

(157) Vide supra epist. 177, 195. (158) Videlib. ii, epist. 63, 99, et lib. x, epist.
206.
377 PONTIFICATUS ANNO XIV, OTRISTI 12H. 378

potentis Dei etbeatorum Petri et Pauli apostolorum A crescentc multitudine plebis in tanlumquod unius
ejus se noverit incursurum. nonsufficiebatadcamregendam sollicitudopastoris,
Datum Latcrani, xm Kal. OctDbris, pontificalus de assensu et volunlatc dilecti filii Gaufridi priom
nostri anno tertio decimo. et conventus ibidem constituimu3 tres parochiales
ecclesias, scilicet ecclesiam bcatao Marix, ecclesiam
Guillelmis, Dei gratia Antissiodorcnsis episco- Sancti Petri et ecclesiam Sancli Jacobi, salvo jure
pus, omnibus praesentes litteras inspecturis, in Do- monachorum, videlicet ut id juris habeant in sin-

mino sah.tem. gulis trium quod habebant in una, tam ia praesen-

Universitatem vestram scire volumus quod cum tationibus personarum quam in aliis. Qund ut ra-
villa de Charitate ab antiquo non habuisset nisi tum sit etfirmum, praasentem chartam fecimus si-
unicam parochialem ecclesiam, tanquam novella gillo nostro firmari.
tacdem
plantatio quaepaucoshabebatinhabitatores, Actum anno gratiae 1209, iv Kal. Martii.

INNOCENTII III
ROMANI PONTIFICIS.

REGESTORUM SIVE EPISTOLARUM

LIBER DEGIMUS QUARTUS.

PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTI 1211.

I. B rus nuperelectionem ipsam auctoritalepeteret apo-

EPIfCOPO BASILIENSl (159), ET DE LUZILA ET DE TAN- stolica confirmari,praefatusA. quasdamcausas pro-
NIBACH ABBATIBUS CISTERCIENSIS ORDINIS, CONSTAN- posuit.propterquaseamdem asseruitreprobandam;
TIENSIS (160) ET BASILIENSIS DIOECESUM. quia videlicet, electores ipsius Walteri non fuerant,
Confirmat eleciionem prseposili Constantiensis. juxta Ecclesiaeconsuetudinem, in virtuteobedientiffl
(Laterani, vm Kal. Martii.) requisiti,et quia idem Walterus erat ultimus in

Dilectus filius Walterus Constantiensis praeposi- capitulo,etnondumintegrumstipendiumobtinebat,

tus (161) nuper prasposuit coram nobis quod Con- nec etiam ad dispensationem praeposituraa videba-
stantiensi praepositura vacante, cum ejusdem cano- tur idoneus, cum nondum domni suae bene praepo-
nici ad celebrandam electionem praepositi conve- situs extitisset, et quoniam ad carnales preces
nissent, vota dividi contigit eorumdem, et tredecim episcopi fuerat nominatus item quia post appella-
;

ex praesentibus canonicis, quorum erant quinque tionem ad nosinterpositara ejus fuerat electio con-
presbyteri, ac tres diaconi, et quinque subdiaconi, firmata,etipseante confirmationem obtentam slal-
eumdem Walterumconcordiler eligentibus, sex alii, lum (162) sibi praepositi usurpavit. Ad haec autem
quorumunus erat decanus et presbyter, et quatuor exipsius Walteri fuit parte responsum quod, etsi
adjurati, ex eotamen ejus non
subdiaconi, ac unus acolythus, vota sua in A. prae- P canonici non fuerint
positum de Sindolvingen et Ecclesiae supradictae debebat electio vitiari, qus alias fuerai canonice
canonicum contulerunt, et subsequenter praedictus celebrata. Sed nec id einoceredebebat quod fuerat
A. vocem ad nos appellationis emisit, ne venerabi- ultimus in capitulo, cum et inferiores loco, dum-
lis frater noster Constantiensis episcopus ad exami- modo alias reputentur idonei, ad dignitates elegi
nandam seu confirmandam electionem ipsius Walte- non sit in sacris canonibus interdictum ; maxime
riprocederet inhibendo. Sed episcopus electionem cum dictus W. illius aetatis (163) existat quaeineo
ipsam, utpote a majori parte capituli celebratam, sufficeret si fuisset ad episcopatum electus qui ;

nihilominus confirmavit. Cumautem dictusWalte- curam quoque rei familiaris provide habuisse di-

(159) Basil., suttraganeo archiepiscopi Bizunti- tit. 1. Ubi vide Cujacium.

nensis. (162) Stallum in eboroet locum in capitulo c. Di-
(160) Consluntiensis, provincialis archiepiscopi lecto Deprael. et dignit. Stella itaque legendum apud
Moguntini. Petrum Vall. Sarn., c. 16, Hist. Albig., ubiCamuza-
(161) Prxposilus, qui adminislrationi rerum tem- tius perperam restituit perystilia, et Sorbinus inpe-
poralium incumbitexantiqua decretali c. Salvalor\, riphrasi Gallica ejusdem Historiae, stabula vertit.
q. 3, et primus ab episcopo censetur lib. i feud., (163) lllius xtatis, triginta annorum ex concilio
379 1NN0CENTII III PP. BBGE8T0RUM LIB. XIV. 380

gnoscitur, dum schoiaslicis studiis laudabiliter in- A tus, etc, ut supra lib. xm,
CLXXXIII, usque
episl.

sudavit. Nec preces ab episcopo memorato interpo- exhortationibus inducere rainime postponalis, mo-
sitaecarnales sunt reputandae, quas pro digno di- nentesexparte Deiet nostrasubditos vestros.inre-
gnoscitur porrexisse. Propter appellationem eliara missionem eisomnium peccaminum injungendo,ut
interpositamminimevidcbaturconfirmatioepiscopi tam praefato primogenito regis Castellae, etc. usque
revocanda, cum id ei licere prima facie videretur, exsequendum. Caeterum ne ipsius F. laudabile pro-
ex eo quod a rnajori et saniori (164) parte capituli positum ab aliquopossit temere impediri, praesen-
eadem videbatur electio celehrata; cum in Latera- tium vobisauctoritate praecipiendo mandamu3 qua-
nensiconsilio inveniaturexpressumut nisi apaucio- tenus si forte aliquis regum Uispaniae, cum quo
ribuset inferioribus aliquid rationabiliter objectum prsedictusrex Castellae treugam vel pacem lirmavit,
fuerit et ostensum, semper appellatione remota tempore quo idem rex vel filiusejus Saraceno9 im-
prsvaleat et suum consequatur effectum quod a pugnaul, ipsum praesumpserit violare, vos eum per
majori et saniori parte capituli fuerit constitutum censuram ecclesiasticam sublato appellationis obs-
(165). Quinimo, etsi episcopus minus provide pro- taculo compescatis.
cessisset, id eidem W. officere non debebat. Praete- Datum Lalerani, vm Kal. Martii, pontificatus no-
rea, etsi processus episcopi foret per appellationem stri anno quarlo decimo.
hujusmodi retractandus, eamdem tamen electio, B In hanc etiam fere modum scriptum cst pro cha-
utpote a majori et saniori parte capituli celebrata, rissimo in Christo filio Petro illustri rege Aragonum
a nobis confirmari debebat. His igitur et aliis in- quibusdam pmlatis Uispanix.
tellectie quae utraque pars proposuit coram nobis, IV.
de fratrum nostrorum consilio electionem de ipso ALDEFONSO 1LLUSTBI REGI CASTELL.«.
W. celebratam duximusconfirmandam, memorato Super eodem.
A. super hoc silentium imponentes. Quocirca di- (Laterani, vm Kal. Marlii.)
scretioni veslrse per apostolica scripta mandamus Cum]personam tuam interChristianissimos reges
quatenus,quod anobis estsententialiter diffinitum et catholicos principes specialis dilectionis praero-
facialis per censuram ecclesiasticam firmiter ob-
gativa in Domino amplexeraur, precesac petitiones
servari, contradictores per censuram ecclesiasti- quibus possumus, libenti animo exaudi-
tuas, in
oara appellatione postposita compescentes.Quod 6i mus, et ad ea gratanter intendimus quae serenitali
non omnes, etc, lu ea, frater episcope, cum eo- regiaenovimus placere. Sane venientem ad aposto-
rum altero, etc licam sedem dilectum filium Palentinum electum
Datum Laterani vm, Kal. Martii, pontificatus
nuntiumtuum,virum utiqueprovidumethonestum,
nostri anno quarto decimo. " benigne recepimus, et petitiones quas nobis ex
II. parte tua porrexit animo curavimus pro-
libenti
WALTERO (166) PR/EPOSITO CONSTANTIENSI. movere. Super eo autem quod ex parte tua legatum
Super eoilem. requisivit a nobis ad partes Hispanioe destinandum
(Datum, ut in alia.) ad prssens propter tempora impacata nequivimus
In nostranuperproposuisti praesentiaconstitutus regiaesatisfacerevoluntati :sedopportuniUteaccep-
quod Constantiensi praepositura vacante, cum ejus- regiae^danteDomino, satisfiet. Nosvero,
ta, pelitioni

dem canonict ad celebrandam electionem praepositi ne laudabile tuum et F. filii tui propositum valeat
convenissent, vota dividi contigit eorumdem, et ab aliquibus aliquatenus impediri, venerabili fratri
tredecim ex praesenlibus canonicis, quorum erant nostro archiepiscopo Toletano et Zamorensi, Tira-
qninquepresbyteri.ac tresdiaconi, et quinque sub- sonensi et Colimbriensi episcopis nostris damus
diaconi, te concorditer ligentibus, etc, in tumdem mandatis ut si quis regum Hispaniae, cum
litteris in

fere modum ut inalia, usjue silentium imponentes. quo treugam vel pacem firmasti, tempore quo tu
Nulli ergo.elc, diffinitionis et confirmationis, etc, vel filius tuus Saracenos impugnatis, ipsam prae-
usque, incursurum. sumpserit violare, ipsi eum per censuram eccle-
Datum, ut in alia. D siasticam, sublato appellationiBimpedimento.com-
III. pescant. Monemus igitur serenitatem regiam atten-
iRCHIEPISCOPO TOLETANO ET TIRAS0NENSI, COLIM* tius et hortamur, quatenus in devotione nostra et
DRIBNSI, ET ZAMORENSI EPISCOPIS. sacrosanctae Romanae Ecclesiae matris tu« firmitcr
De subsidio prscstando regibus adversus Saracenos. perseveres quia nos in his quae a nobissecundum
;

(Laterani, vm, Kal. Martii.) Deum duxeris postulanda, regiae 9erenitati as6en-
Significavit nobis dilectus filius F. primogeni- sum apostolicum libenti animo impendemus.

Lateranensi c. 98, De pactis secundo, et c. Quicun- dantur ex contextu hujus epi9tolae. Vide infra epis-
quc, distinct. 77, et c. Cum in cunclis De election., tolam 2.
Bt § -' onlinationis lilesensis. (165) Csp. Cum in cunctis, De his quae si a ma.
(164) A majori rl saniori, d. c. Constitutis et Du- c par. Capit.
dutn De elect., in quibus continentur decreta Inno- (106) Cod. Colbert., Woltero.
centii nostri super clectione praepostti, quee eluci-
381 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTI 1211. 382

Datum Latereni, vni Kal. Martii, pontificalus A. ricii et Sancti Leodcgarii ecclesias de Vico, cum
nostri anno quarto decimo. suis pertinentiis; ecclcsiam Sancti Petri de Buxeria

V.
sitam super fluvium Gartimpae cum pertinentiis

IN CHRISTO NOSTRI
suis, Sancti Aniani de Rampeio, Sancti Martini de
F. PRIMOGENITO CHAniSSIMI FILII

A. ILLUSTIS REGIS CASTELL.E.

Tornum et de Izorio ccclesias sitas super Quvium
Crosascum omnibus pertinentiis suis; Sancti Pelri
Super eodem.
de Capella rubea et Sancti Petri de Longoprato ec-
(Laterani, vni Kal. Martii.)
clesias cum omnibus pertinentius suis, de ecclesia
Cumpersonam tuam inter Christianissimos prin- Sancti Nicolai de Letone septem solidos censuales
cipes speciali praerogativa in Domino amplexemur, Pictavicnsis monetae, in ecclesia Sanctae Mariaa
preces ac petitiones tuas, quibus possumus,
in Magdalenae deRuffiaco decem solidos Andegavensis
libenti animo exaudimus, et ad ea gratanter in- monetae, in ecclesia Sancti Vincentii de Noum
tendimus quae devotioni tuae novimus complacere. quinque solidos Andegavensis monetae,decimas de
Sane venientem ad apostolicam sedem, etc, ut in campagnia Fontisterlandi, de Tornum.de Izorio et
alia,usque promovere. Nos vero, ne laudabile tuum de Vico, decimasde Exodun, de Podio Ergnos, de
et patris tui propositum valeat ab aliquibusaliqua- Saleriis, de Lestap, de Closo Petri, de Cenius, et
tenus impediri.etc.usgue Hispanias.cum quo idem "
de Closo Samuelis de Thaeco, molendina de Tor-
pater tuus treugam vel pacera firmavit, tempore num et de Beraut, grangias de Monte-alto, de Be-
quo ipse vel tu Saracenos impugnatis, etc, usque rault, de Villena, de Bileteria, de Fontanis, de Ro-
compescant.Monemusigiturdiscretionemtuam,etc cha, et de Pereiro cum omnibus pertinentiis suis.
ut in alia, usque postulanda.tibi assensum aposto- Praspositum autem seu abbatemvel cujuslibet dis-
licum libenti animo impendemus. pensationis ecclesiasticae ministrum,nisi quem suae
Datum Laterani, vm Kai. Martii, pontificatus professionis communis electio fratrum vel pars
nostri anno quarto decimo. consilii saniorissecundum DeumetbeatiAuguslini
VI. Regulam elegerit,vobis praeferri auctoritate aposto-
ABBATI ECCLESLE SANCT.E CRUCIS SITjE SUPERFLUVIDM prohibemus.Decernimus ergo nt nulli omnino
lica

ANGLIjE JUXTA OPPIDUM EJUSDEM NOMINIS, EJUSQUE hominum liceat hanc praefatam Ecclesiam temere
FRATRIBUS TAM PR.ESENTIBUS QUAM FUTURIS REGU- perturbare, etc, usque profutura, salva sedis apo-
LAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM. stolicae auctnritale et dioecesani episcopi canonica
De confirmatione privilegwrum. justitia.Si qua igitur in futurum ecclesiastica.etc,
(Laterani, viii Idus Martii.) _ usque subjaceat ultioni.
Cunctis autem eidem loco
Amen.
sua jura, etc, usque inveniant.
Quotiesanobis petitur quod religioni et honestati
Datum Laterani per manum Joannis Sanctae
convenire dignoscitur, animo nosdecet libenti con-
Mariae in Cosmidin diaconi cardinalis, S. R. E.
cedere et petentium desideriis congruum suffragium
cancellarii, vm Idus Martii, indictione xiv, Incar-
impertiri. Eapropter, dilecti in Domino filii, ve-
nationis Dominicoe anno I210,pontilicatus vero do-
stris juatis postulationibus cleraenter annuimus,et
mini Innocentii papae III, anno quartodecimo.
Sanetissimae Crucis ecclesiam a bonaa memoriae
Isemberto quondam Pictaviensi episcopo et matre
VII.
ejus Theberga ejusque fratribus Senebaldo et Ma-
nasse constructam, ad exempiar piaj recordationis RAYNALDO BRANCALEONI SITINO.
Urbani papae secundi preedecessoris nostri, cujus Recipitur sub proteclione beali Petri.
privilegium inspeximus, licet in parte corrosum, (Laterani, v Kal. Martii.)
sub beati Petri et nostra protectionesuscipimus et
praesentis scripti privilegio communimus.Inprimis Cum a nobis petitur quod justum est et hone-
siquidem statuentes ut ordo canonicus, qui secun- stum,tam vigor aequitatisquam ordo exigit rationis
dum Deum et beati Augustini Regulam in eodem ut id per sollicitudinem officii nostri ad debitum
loco iostitutus esse disgnoscitur, perpetuis idem v perducatur effectum. Eapropter, dilecte in Domino
temporibus inviolabiliterobservetur.Praeterea quas- fili, tuis justis precibus inclinati, personam tuam
cunquepossessiones,quaecunquebona eadem eccle- cum omnibus bonis quaa impraesentiarum rationa-
sia imprasentiarum juste ac canonice possidet,aut liler possides, autinfuturum justis modis, prae-
in futurum concessione pontificum, largitione re- stante Domino, poteris adipisci, sub beati Petri et
gum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis nostra protectione suscipimus. Specialiter autem
justis modis, praestante Uomino, poterit adipisci, possessiones tuas,sicut eas juste possides et quiete,
firma vobis vestrisque successorit us et illibata per- auctoritate tibi apostolicaconfirmamusetpraesentis
manennt. In quibus haec propriis duximus expri- scripti patrocinio communimus. Nulii ergo, etc,
menda vocabulis Locum ipsum in quo ecclesia
: protectionis et confirmationis, etc, usque incur-
ipsa sita est, cum omnibus pertinentiis suis.Sancti surum.
Martini, Beatee Mariae et Sancti Petri ecclesias in Datum Laterani.v Kal.Martii,pontiGcatus nostri
Anglia,cum omnibus pertinentiis suis;Sancti Mau- anno quarto decimo.
 —

383 INNOCENTII III PP. RBGESTORTJM LIB. XIV. 384

VIII. \ 8erant fecisti boni9 omnibus spoliari. Quare idem

ILLUSTRI REGI PORTUGALENSI. suam diceuesim sententiac supposuit intcrdicti, et
Redarguitur de quibusdnm excessibus. ne Bracarensis electus ipsam praesumeret relaxare,
(Latcrani, vn Kal. Martii.) ocem ad nos appellationis emisit.
(167) Si te diligenter atlenderes, ut deberes,quod Quod cum ad tuam notitiam pervenisset, more
cum ejus sponsam offendis qui te ad regni solium solito quoslibet hujusmodi sententiam observantee
sublimavit, sponsi ctiam indignationem incurris, et nolentes etiaru celebrare mandasti rebus omnibus
ecclesias, quarum sponsus est Christus, vel mini- spoliari, illos tuos reputans inimicos et etiam pro-
stros earum nullatenus aggravares, ne dum eas ditores qui quemlibetillorum recipere attentarent.
ancillare niteris et redigere sub tributo, ob ingra- Postmodum vero praefatus electus ipsum.missis ei
titudinis vitium Dominus in servitutera redigat suis et tuis litteris dc conductu, apud Bracaram
regnum tuum, et in potestatem antiqui te tribuat evocavit, promittens quod ibidem ipsi et Ecclesiae
exactoris; quia non oppressor esse debes, sed de- satisfaceres competenter.Qui cum ad ejus praesen-
fensor potius earumdem, utpote qui ad malefacto- tiam accessisset,et dictus qu&sivissetelectus ab eo
rum vindictam, laudem vero bonorum suscepisti quare protulisset senlentiam supradictam,idem in-
gladium bajulandum.Verum,sicut ex litteris vene- B novans appellationem emissam, ei causas praedi-
rabilis fratris nostri episcopi Colimbriensisaccepi- ctas pro quibus hoc fecerat explicavit. Die vero
mus, tu haec prout convenit non attendens, nec sequenti electus a te cautione recepta, mandavit
saluti tua? consulens et honori, omissa reverentia eidem ut dictam sententiam relaxaret quod :

Redemptoris, te de rebus ecclesiasticis plus debito idem efficere noluit, praesertim cum nulla esset
intromittens, ecclesias et ecclesiastica benelicia satisfactio de tot et tantis injuriis subsecuta, nec
confers quibusvis personis et aufers, destituendo tu etiam ab incoeptis quiesceres, licet ipsam post-
illos qui sunt canonice per dictum episcopum in modum, pro eo quod clericos ad mandatum electi,
ecclesiis sua? dioecesis instituti, ac per proprios qui eam relaxare volebat.cclebrare nolentes corara
homines proventus earum faciens occupari, bali- propriis parentibus etamicis,ut asserebatureidem,
Btarios, canes, aves et equos tuos in illis, quarum exoculari mandaveras,et crudelitales alias exerceri,
nulli vel pauci sunt redditus, introducis, ut ipsis ne punirentur insontes.ad tantum evitandum peri-
provideatur de proventibus earumdem. Praeterea culum relaxarit, in his et aliis damna plurima su-
clericos capi faciens et publica; custodiao manci- stinens et gravamen; et, ut adderes afflictionem
pari, eos coram te et tuis judicibus saecularibus afflicto, cumdem pro gravaminibus ipsis volentem
litigare compellis, atque ipsos in exercitum tecum p ad sedcm apostolicam properare fecisti sub publica
trahis.eisdem injurias et opprobria multa inferens custodia detineri.Haec autem de tua regali magnifi-
et gravamen, et, quod sine dolore non dicimus, centia non facile crederemus, nisi nuper quasdam
pro diro reputans nonnunqu«m augurio cum tibi nobis litteras indiscretione plenas et praesumptione
vides religiosumaliquem vel clericumoccurrentem. non vacuas direxisses;quibus intercaetera quae non
Caeterum in animae tui periculum detinens pytho- sunt digna relatu,hoec nobis scribere praesumpsisti,
nissam, excommunicatos defendis et usurarios qundcuilibetdetesinistrasugg-irentianremlibenter
atque Ecclesiae inimicos,continentes viduas invitas apponere consuevimus.et coram omnibus contrate
hominibus tuis tradens, etliberos nihilominusde- non erubescimus in verba prorumpere inbonesta.
putans perpetua; servituti, personas insupereccle- Quod nostram non illustrat providentiam.sed offu-
siasticas aregno exire prohibes et intrare et si :
scat; quia sancti successores Petri uon consucve-

forte illarum aliqua licentiam tenet exeundi,

ne ad runt inferre convicia, sed ea exemplo Christi cum
apostolicam sedem accedat prius praestat corpora- patientia sustinere. Sane nullus principum, quan-
liter juramentum, et si secus attentet agere, capi- tumlibet magnus, nisi forsan haereticus aut tyran-
tur, spoliatur, et publicae custodiae m mcipatur, ntis, tam irreverenter et arroganter nobis aut pra?-
Quae
^ omnia diclus episcopus
_j 1
personaliler
t
— —
est ex
„.. dccessoribus nostris scribereattentavit,propler
..
ejus
pertus. Cum enim immerito fueris u rcverentiam et honorem cujus repn-csentamus in
super his non
redargutus ab monitus diligenter ut dimit-
eo, ct apostolatu personam. Sed et illud quod in eisdem
teres pythonissam, quam quotidie consulebas, ita littcris subscripsisti non sapit catholicam purila-

quod licet vocatus ob hoc ad te accedere noluisset, tem, sed haereticam videtur perlidiam exhalare:
tu quacrens malignandi occasionem in eum, dari quod videlicet nullatenus in cis qui rcligionem si-
tibi in quadam villula ecclesioe suae ab eo procura- mulant, et maxime in prwlatis et clericis, melius
tionem indebitam petiisti: quam cum praestarere- potest frangi vel comminui simulacrumluxus atquc
nuerit, sicuti nccdebebat, tam suam quam cano- superbiae quam si eis nimia superabundantia tcm-
nicorum ejusdem loci domus dirui faciens, atquc poralium, quam a te habent et patre tuo in regni
equitaturas eis proprias auferens, ecclesiam.quam tui acsuccessorum tuorummaximum praejudicium,

jam pro magna parte spoliaveras, ei quae reman- subtrahantur, et filiis tuisac regni defensoribus in

(167) Vide infra epist. 68, 60.

385 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTI 1211. 386

multis patientibus indigentiam ass'gnelur. Nobis A tribulationibusspecialiuspermanebat,de nocte la-

autem pro minimo est ut a te vel ab humano die, tenter mutato habitu quasi nudum ad sedem apo-
sicut dicit Apostolus, judicemur.quoniam qui nos stolicam destinavit. Cum
autem dictus episcopus
judicat Dominus est nec agere desistens quod
; appellationem interpositam per procuratorem ido-
idem Apostolus ait : Argue, increpa, obsccra, tn neum memoratum capellanum suum fuerit prose-
omni patientia cl doctrina (II Tim. iv). Quare ar- cutus, dictus rex non curavit idoneum mitterere-
guentes et increpantes more pii patris, qui filium sponsalem, licet quidam simplex nuntius ipsius P.
qucmdiligitcorripit.obsecranus te, fili charissime, dictusabbas nobis ex parte sua litteras minus pro-
permisericordiam Jesu Christi quatenus, illa men- vidus praesentarit. Quia vero quanto praedictum re-
sura contentus quam Deus tibi donavit, ad eccle- gcm ampliori charitate diligimus, tanto majorido-
siastica jura non extendas aliquatenus manus tuas, lore turbamur quoties nobis ea de ipsius actibus
sicut nec nos ad regalia jura manus nostras exten- refe.runtur quae famam ejus obnubilant apud homi-
dimus.relinquens nobisjudicium clericorum, sicut ncs et couscientiam maculant apud Deum, frater-
et nos laicorum judicium tibi relinquimus quiase- ;
nitati tua3 per apostolica scripta mandamus atque
cundum Apostolum servus suo domino stat aut
praBcipimus,quatenuseumdemregemmoneasatten-
cadit, ne si alienum tibi ollicium usurpaveris, g tius et efficaciter inducere non postponas ut me-
exemplo Ozine regis divinam sentias ultionem. moratum episcopum propriae restituat libertati,
Quoniam igitur excessus hujusmodi multipliciler ablata eidem restituens universa, et de damnis,
apud homines obnubilant famam tuam et conscien- injuriisetgravaminibussupradictis sibietEcclesise
tiam maculant apud Deum.serenitatem tuam roga- irrogatis satisfaciens competenter.ab eisdem et si-
mus attentius et monemus,salubriterconsulenles, milibus de caetero sic desistatquod offensam divinse
quatenus habens respectum ad illum cui nuda sunt majestatis evitet, quam propterhoccrediturincur-
quaelibet et aperta, qui etiam nec falli poterit nec risse, et apud homines ejus opinio, quae per prae-
corrumpi,praedictum episcopum propriae restituens dicta rnaculata fuerat, relevetur. Alioquin, quan-
libertati, ablata eidem restituas universa, et de tumcunque ipsius velimus honori deferre.quia ta-
damnis, injuriis et gravaminibus sibi et Ecclesix men homini contraDeum deferre nolumus aliqua
irrogatis satisfaciens competenter, ab eisdem et omni gratia, timore ac amore postpositis
ratione,
similibussic desistas,ut majestatemdivinam, quam ipsumad hocperillamquammagis videris expedire
propter hoc graviter offendis, valeas complacare, censuram et per pcenam incompromissostatutam,
ac.cum defeceris,in tabernacula recipiaris aeterna. qua se, sicut ex litteris Bracarensis electi nuper
Alioquin, quantumcunqne te in Domino diligamus „ accepimus, voluntarieobligavit, sublato cujuslibet
et honori tuo deferre velimus, quia magis est regi contradictionis et appellationis obstaculo com-
Deo quam regi homini deferendum,noveris quod in non postponas.
pellere
jure suo non deerimus episcopo memorato, qui su- Datum, ut in alia per loturn.

mus omnibus in justitia debitores. X.

Datum Laterani, vn Kal. Martii,anno quarto de- EIDEM.
cimo. De negotio episcopi Colimbriensis cum Egitaniensi.
X. (Datum, ut in alia.)
COMPOSTELLANO ARCHIEPISC0PO.
Licet venerabilis frater noster Colimbriensis epi-
Super eodem.
scopus, pro eo quod interipsum et Egitaniensem
(Datum, ut in alia.)
episcopum suffraganeum tuum super limitatione
Vehementer nos comedit zelus domus Dei, ad episcopatuum suorum et quibusdam aliis quaastio
cujus sumus, licet immeriti, custodiam deputati, ventilatur,te in causa sua possit judicem recusare,
cum ab illis alfligitur qui eam deberent potius con- nos tamen de discretione tua ac prudentia plene
fovere,ac gravatur ab eis per quos deberet ab aliis confisi.causam suam, quamhabet contra charissi-
defensari.quibus paterno compatientes affectu,non r\ mum in Christo filium nostrum regem Portugalen-
minus urimur proeisdem quam pro domo Domini sem illustrem,tibide certa scientia duximus com-
quam affligunt. Sane, sicut ex litteris venerabilis mittendam Quocirca fraternitatituas per apostolica
fratris nostri episcopi Colimbriensis accepimus, scriptamandamusquatenushabenspraeoculissolum
charissimusin Cbristofilius noster rex Portugalen- Deum,taliter in negotio ipso procedas quod et idem
hoc prout convenit non attendens, nec
sis illustris episcopus suam et Eeclesias suae justitiam prosequa-
saluti suae consulens et honori, omissa reverentia tur, et nos devotionem tuam possimus exinde me-
Redemploris,se de rebus ecclesiasticis plus debito rito commendare. Caeterum, quia, sicut accepimus,
intromittens,ecclesias,etecclesiastica beneficiacon- cancellarius ejusdem regislitteras nostras vel dele-
fertquibus vult personis et aufert,destituendo illos gatorum nostrorum, quae mittuntur eidem, ob fa-
qui sunt canonice per dictumepiscopum in ecclesiis vorem ipsius aut intrepretatur aliter quam se ha-
su;e dioecesis instituti,etc.,n! eumdem fere modum beant, aut omnino subticet quod noscit regiis auri-
utin alia, usque detiniri.Quapropterdilectumfilium bus displicere, volumus et mandamus quatenus lit-
M. capellanum suum, qui cum ipso in hujusmodi teras quas supereodem negotio ipsi regi dirigimus
 .

387 INNOCENTII III PP. BBGESTORUM LIB. XIV. 388

per tuura Clericum ei praesenlari facias, et legi A. XII.

etiam continentiamearumdera: ipsumcancellarium ABDATIS-E ET MONULIBUS AURIGNIACENSIBUS.

monens auctoritate nostra pariter et inducens ut Ne bene/icia non vacantia promitlantur
sicut divinam non vult et nostram indignationem Laterani. vi Nonas Martii.)
incurrere ab opere tam iniquo de cajtero conquie- Cumexin,juncto,etc.,u< supra lib.xm epist. CCV,
scat. usque attentatur. Sane, te, lilia abbatissa, referen-
Datum, ut in alia. te ad nostram audientiamestdelatum quod abbatis-
multorum instan-
sa quae te praecessit et vos ad
XI. tiamimportuDamquibusdam non vacantiabeneficia
AKCHIEPISCOPO ET SUFFRAGANEIS ECCLESI.E SENO- promisistis.pensionemeisdemipsorumnominecon-
NENSIS. cedentes in vestri monasterii laesionem. Quis igitur
id contra statuta,etc, utsupra, usque incursurum.
De elericis promolis ab episcopis non suis.
Datum Laterani,vi Nonas Martii.anno quarto de-
(Laterani, n Kal. Martii.) cimo.
XIII.
Adversus quosdamclericosvestrarum dicccesum, „ IIENRICO ELECTO SANCTl STEPHANI HERBIPOLENSIS.
qui dudum ad sedem apostolicam ;iccedentes, a vi- Ejus electio confirmalur.
cinio episcopis Casteliano videlicet et ortano Su- (Laterani, vi Idus Martii.)
trino, et Nepesino, temere se fecerunt ad sacros (168)01jm lndilecti filii nostri Benedicti tituli San-
ordines promoveri, gravi fuimus indignatione com- ctae Suzannae presbyteri cardinalis.quem tibi et 0.
moti, pro eo maxime quod quosdam eorum per Wirze-
(169) procuratori venerabilis fratris nostri
falsas lilteras et Simoniacam pravitatem accepimus burgensis episcopi auditorem concessimus, prae-
fuisse promotos. Unde ordinatores a potestale sus- sentia constitutus, proponere curavisti quod cum
pendimus ordinandi, et ordinatis exsecutionem in abbatem monasteriiSancti Stephani fuisses ele-
interdiximus ordinum taliter susceptorum, super ctus.et electionem tuani praedictus noluissetepisco-
hoc vobis litteras aposlolicas destinantes. Nuper pus confirmare, ad venerabilem fratrem nostrum
autem multi de ipsisad nostram praesenliam rever- Ueistetensemepiscopumet dilectum filiumabbatem
tentes, cum multo fletu et ejulatu quotidie non Halsbrunensem(170)commissionislitterasimpetras-
cessabant ad nos opportune importune clamare ti, cumque coram ipsis inierleac quosdam mona-

cum eis misericorditer chos adversarios tuos lis fuissct legitime conte-
suppliciter obsecrantes ut
agere dignaremur. Quibus diu nos difficiles exhi- stata, quoniam pars adverso non solum comparere
buimus et severos in tantum quod eis sub pcena C noluit in terminis peremptorio etiam assignatis,
excommunicationis injunximusut redirent.nec nos sed quemdam alium in praedictum monasterium
super hoc diutius molestarent. Sed necsic quidam intrusere, judices receptis ex parte tua quibus-
eorum ab obsecrationis Instantia desistere volue- dam testibus,tein possessionemcausarei servandas
runt, quo magis repellebantur a nobis, eo magis mittentes,eum quemadversarii tui duxerantin mo-
apud nos ut misereremur instantes. Ejus denique nasterio intrudendum cum omnibus fautoribus suis
nos exemplo qui cum iratus fuerit non obliviscitur excommunicationis sententia; subjccerunt.Ad hsec
misereri,rigorem mansuetudine proviriimus tempe- auteni respondebatepiscopi procurator quod et tu
randum cum et ipsi, exemplo Jacob luctantis cum
; per suggestionem prasdictaslitteras impetrave-
falsi
angelo, nullatenus nos dimitlerent, nisi eis benedi- ras, et inordinate processerant judices memorati,
cere curaremus. Quocirca fraternitali vestr* per quia oum ioterte ao episcopum fuisset causa con-
apostolica scripta mandamus quatenushis qui de missa, ipsi, episcopo non citato, contra praediclos
praedictis duobus criminibus canonice se purgave- monachos, de quibus in commissione mentio non
rint, falsitate videlicet litterarum et Simoniaca fiebat.post appellationem ad nos interpositam prae-
pravitatis, suspensionis sententiam quam in eos sumpscrantjudiciumexercere.Nos igitur his et aliis
tulimus relaxetis, ut si alias digni sint et idonei, [)
quaecoram eodem cardinale proposita fuerant ple-
et vos eis concedere volueritis, in vestris possint nius intellectis,tamidquod de illo exstiterat alten-
dicscesibus ministrare. Ad hasc, per diceceses ve- tatum qui lite pcndente per adversarios tuos intru-
strisex parte tam noslra quam vestra publice ac susfueratin abbatem, quamillud quod te in pos-
districte vetetis ne quis ulterius se faciat taliter or- sessionem cau^a rei servandae judices induxerant
dinari. Et nc facilitas veniae incentivum tribuat memorati.decrevimus irritum et inane ac de con-
delinquendi, quicunque de caetcro fuerittaliter or- sensu partium venerabilifratri nostroepiscopoetdi-
dinatus, eo ipso se noverit ab ordinis exsecutione lectis filiis majorisecclesia: et Sanclae Crucis pras-
suspcnsum. positis Augustfnsibus dedimus in mandalis ut vo-
Dalum Laterani.n Kal. Martii,ponlificalus nostri catis ad praisentiam suam quoscunijue noscerent
anno quarto decimo. evocandos.te ac sociis tuis ad stipendia restitutis,

(103) Cap. Cum in prxscntia, De sent. et re Jud. il''.i) In quart. Coll. C. etiam in cod. Colbertino.

in 4 Collect. (170) In quart. Coll. Aspcrlinen,

389 P0NTIFICATD8 ANNO XIV, CHRISTI 1211 390

et absolulis sccundum formam Ecclesiae absolven- A jurainento quod abbati pracmortuode tenon exigen-
dis.audircnt causara.et tam recipiendis attestatio- do proestiterat,eligere non vahbat,personam tamen
nibusquarareceptis legitimepublicaiis,eam (ineca- tuam multipliciter commendaritet sibidixerit com-
nonico sublato appellationis obstaculo terminarent. placere.Praeterea concorditer illud intclligitur csse
Ipsi vero receptis per quosdam viros discretos testi- factum a quo non poterant obstantejuramento ab
bus,etper se tandem attestationibus publicatis,post omnibus unaminiter praestito resilire, cum fuisset
multas exceptiones et alia utrinque proposita.quia juratum ab omnibus quod eum in quemquatuorvel
quidam testes eis contrarii videbantur, causam ad tres arbitri convenirent,etiamsiquatenus contradi-
nos remiserunt instructam, vigiliam Beati Andreae ceret, reciperent inabbatem. Eadem quoque ratio-
partibus terminum praefigentes quo nostro se con- ne dieebas quod arbitrandi seu eligendi facukas
spectui prassentare sententiam recepturae. Quam- revocata non fuerat.nec potuerat revocari, praeser-
vis autem tu propter hocad sedera apostolicam ac- timcum.etsiarbitriinondumpublicassentarbitrium
cessisse,pro parte tamen altera nullus comparuit jam tamen in te pariter convenissent. Necnocetin
responsalis. Quare te opurtuit diutius exspectare. aliquo quod quibusdam absentibus arbitri proces-

Tandem vero.ne pars altera lucrum de contumacia serunt, cum Joannes, qui abfuisse dicetur, staret
reportaret,sed ejus absentia Dei prsesentia supple- p prae loribus, et Cono scienter se duxerit absentan-
/ • • _ • •
D j mi i :__. i i___: l_l_____<___
dum,illaque hora instaret qua electionem publicare
.

examinan omnia
,

retur, aperiri gesta fecimus et

diligenter. Contra te igitur videbatur propositum debebant.et quaelapsa,ekgendi arbitrium expiras-

et probatum quod cum renuntiatum
juri eligendi set. Super dilapidatione vero etsi nihil contra te

in episcopi manu fuisset, ipse monachis sub hac fuerit sufficienter ostensum, per testes tamen tuos

forma licentiam tribuerat eligendi si possent in per- probatum quod ofticium tuum meliora-
erat aperte
sonam idoneam de gremio ipsius Ecclesiae conveni- tum rekqueras, et de omnibus sufficientem reddi-
re,alioquin,ne sine ipso vel nuntio suo procedere deras rationem.Nos igitur his et aliis diligentius et

attentarent districtius curaverat inhibere.Ipsis ergo plsnius intellectis, electionem dete factam auctori-
super electione tractantibus,in quatuor arbitros fuit tate apostolica confirmamus et praeaentis scripti
ab omnibus compromissum,sic videlicet utsiunus patrocinio commuoimus.Nulli ergo,etc.,confirraa-
etiam ab aliis discordaret, quod tres facerent non incursurum.
tionis, etc, usque
valeret. Qui, cum in quadam camera convenissent DatumLaterani,vi IdusMartii, pontificatusnostri
nec potuissent ad invicem concordare,sed recessis- anno quarto decimo.
sent de loco ipso discordes, Joannes cum sociis XIV.
suis accedens ad eos, ex episcopi parte prohibuit ne RATISP0NENS1 ET DE 6ANCT0 EMMERANO
EPISC0P0,
ulteriusad arbitrium consederent.quia ipsi de cae- RATISPONENSI ET PRWENICENSI RATISPONENSIS DIQE-
tero eorum arbitrium non servarent. CESIS ABBATIBUS.

Caeterum tres eorum prohibitioni factae minime Super eodem.

deferentes, contradicentc quarto, absentia Joannis (Datum, ut in alia.)
elCononis captata,te sibi eligere praesumpserant in Olim dilectus filius Henricus electus monasterii
abbatem. Quarequod ab eis factum fuerat, videba- SanctiStephaniHerbipolensisindilectifiliinostriBe-
turpenitus non valere ;quia, cum in manu episcopi nedicti tituli Sanctae Susanna; presbyteri cardinalis
renuntiatum juri eligendi fuisset et sub hac forma quem sibi et X. procuratori venerabilis fratris nostri
duntaxat electionis restituta facultas si possent Wirseburgensis episcopi auditorem concessimus,
unaminiter convenire, ipsi non fecerant electionem praesentia constitutus proponere curavit quod cum
concordem,sed contra formam prescriptam conve- in abbatera ejusdem monasterii fuisset electus, et
neruntin arbitros "quorum trescontracompromissi electionemsuam praedictusnoluissetepiscopus con-
tenorem,contradicente quarto et arbitrandi licentia firmare, etc, in eumdem fere modum ut in alia u_-
revocata, contemptis absentibus, te, qui bona cel- que examinari omnia dikgenler.Itaque contra eum-
probatum,etc.
larii,cujus administrationem prius habueras,asse-
n demelectum videbaturpropositumet
rebaris enormiter dissipasse, in abbatem praesum- usque manu fuisset, ipse monachis dicti monasterii
pserant nominare. Verum ad hoc fuit ex tua parte sub hac forma,etc.,MS}u. captata, eum sibi eligere
responsum quod non fuerat sufficienter ostensum praesumpserant in abbatem. Quare,etc,m eumdem
vos juri eligendi renuntiasse inmanu episcopi,quod fere modum ut in alia(usque contemptisabsentibus,
ipsis secundum canones competebat.praesertim cum ipsum, qui bons cellarii, cujus administrationem
nullus testium quod tu cum parte tua renuntiaveris prius habuerat, asserebatur enormiter dissipasse,
ausus fuerit affirmare, licet aliquis dixerit se ab inabbatem praesumpserantnominare.Verum adhaeo
episcoposic audissent. Praetereasi fuisset renuntia- fuitexsuaparte responsumquod,etc,!«euwd.m/i;r.
tum ab omnibus.episcopus tamen facultatem resti- modum ut inalia, u.ju.pleniusintellectis,electionem
tuerat eligendi possent concorditer convenire.
si de dicto electo factam auctoritate apostokca perdif-
Ipsiquoque quatuorarbitros concorditer assumpse- finitivam duximus sententiam confirmandam.Ideo-
runt, qui etiam intelligendi sunt concorditer pro- que discretioni vestrae per apostokca scriptaman-
cessisse;cum,etsi quartusdixerit quodte, obstante damus qualenus sententiam ipsam esecutioni man-
391 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XIV. 392

dantes eumdem Henricum in corporalem abbatia? A Datum Laterani, xvi Kal. Aprilis, anno quarto
possessionem inducere procuretis, et ab universis decimo.
ruonacbis ei faciatis obedientiam exhiberi, contra- XVI.
dictores per censuram ecclesiasticam appellatione MAGISTROGILIBERTOCANONICOSANCTOTUMAPOSTOLORUM
postposita compescentes. Quod si non omnes, etc, CONSTANTINOPOLITANO.
duo vestrum ea, etc. Con/irmatur ei prsebenda.
Datum, ut in alia per totuni. (Laterani, xi Kal. Aprilis.)
Justis petentium desideriis dignum est nos faci-
XV.
lem praebere consensum, et vota qure a rationis tra-
ARCHIEPISCOPOSENONENSI, ET NIVERNENSI EPISCOPO, ET
mite non discordant effectu prosequente complere.
MAGISTRO RODERTO DE CORZON CANONICO PARISIENSI.
Eapropter, dilecte in Domino fili, tuis justis postu-
De presbylero Lingonensi accusalo de Itxresi.
lationibus grato concurrentes assensu, praebendam
(Laterani, xvi Kal. Aprilis.) quam in ecclesia Sanctorum Apostolorum Constan-
tinopolitana es canonice essecutus, sicut eam juste
Venerabilis frater noster Lingonensis episcopus
possides et quiete, auctoritate tibi apostolica con-
quaedam nobis contra G. canonicum Lingonensem
«rmamus etpra-sentis scr.pt. patroc.mo commum-
presbyterum de Mussiaco per suas litteras intima- B
vitquaa sapereprssumunturhsreticam pravitatem:
tquae saperep
mus Nulli er g°' etc -> us 1 ue u <=ursurum.
-
'

verbum vobis sub Datum Laterani, xi Kal. Aprilis, anno quarto

quarum tenorem de verba ad
decimo.
bulla nostra remittimus interclusum. Unde, cum
XVII.
dictus episcopus eumdem G. suspectum dehaeresi
A. CANONICO SANCT* SOPHI.E C0NSTANT1N0P0LITAN0.
habuisset,coegiteumdemcautionemtamjuratoriam
De eodem argumento.
quam fidejussoriam exhibere quod terminis quos
prssentaret, (Datum, ut malia.)
sibi praefigeret ejus se conspectui
Solet annueresedes apostolica piis votis, et ho-
prout deceret super his omnibus responsurus.Sed,
nestis petentium precibus favorcm benevolum im-
cum dictus episcopus apud Barrum superSecanam
cum multis viris pertiri.Eapropter,dilecte in Domino fili, tuis justis
die quo terminum assi^narat sibi
precibus inclinati, praebendam quam in Constanti-
religiosi? et prudentibus.quos ad hoc convocaverat,
nopolitana Ecclesia obtines, sicut eam, etc, ulin
convenisse,idem G. juramenti religione contempta,
alia, usque incursurum.
nec comparuit, nec suam absentiam excusavit.
Datum, ut in alia per totum.
Quare saipedictus episcopus.pensatis omnibus quae
tam prinadie quam secunda servato juris ordine, XVI II.
q
ac prae oculisbabito Dei timore.acta fuerant coram HUGONI ABBATI M0NASTER1I SANCTI SALVATORIS KAR-
eo, et toto processu diligentideliberatione pensato, ROFFENSIS, EJDSQUE FRATRIBDS TAM PR*SENT1HUS
deconsilioet consensi tam religiosorum quamju- QDAM FUTURIS HEODLAREM VITAM PROFESSIS 1N PER-
risperitorum omnium qui assistebant eidem,sa?pe- PETUUM.
dictum G. super his de quibus fuerat accusalus De con/irmatione privileyiorum.
pro convicto decrevit habendum, ipsum sententia (Laterani, xiu Kal. Aprilis.)

diffinitivapronuntians tanquam haereticum con- Venerabilium locorum cura nos admonet de

demnandum.et sententiam in scriptis redigi faciens, eorum perpetua securitate tractare, et quae pro

et multorum sigillis, episcoporum videlicei, abba- ipsorum quiete recte statuta sunt, cooperante Do-
tum et archidiaconorum reservari munitam.Diclus miuo, stabilire. Eapropter,dilecti in Domino, filii,
autem G. in nostra praesentiaconstitutus proposuit vcstrisjustispostulationibusclementerannuimus.et
quod prasfatus episcopus eum post appellationem praefatum monasterium SanctiSalvatoris,in quo di-
ad nos interpositam ceperat, et praefatam praestare vino estisobsequio mancipati.ad exemplar felicis re-
compulerat cautionem.nitcns se multipliciterexcu- cordationisAlexandrisecundi.Urbani secundi, Cali -

sare. Nos igitur attendentes quod ea quai circa xti,Lucii secundi.Anastasii et Alexandri tertii, prae-
" decessorum nostrorum Romanorum pontificum.sub
ipsum fuerint inquircnda vos plenius poteritis inda-
gare, illum ad vos duximus remittendum.per apo- beati Petri etnoslra protectionesuscipimus et pra»-
stolicascriptapraecipiendomandantesqu&tenusnisi sentisscripli privilegio communimus. Inprimissi-
usque ad festum Pentecostes comparuerit coram quiiiem statuentes ut ordo monasticus.etc.u^ueper-
vobis,super his quae sapiunthasreticam praviutum petuis ibidcmtemporibusinviolabihter observetur.
auam sulficienler, si poterit, innocentiam ostensu- Praelerea quascunque possessiones,qua»cunque bo-
rus.vos sublato cujuslibet cont.adictionis et appel- na idem monasterium impraesentiarum juste etca-
lationia obstaculo cxerceatis in ipsum rigorem ec- nonisse possidet.aut in futuruin, etc. usque perma-
clesiasticaedisciplinae quod si se ostenderit incul-
: ncant, in quibus haec propriis duximus vocabulis
pabilemejus innoceniiam opprimi non sinatis.cum cxprimenda Locum ipsum in quo prafatum oiona-
:

eincera diligentia et diligenti sinceritate in ncgotio sterium situm est cum omuibus pertinentis sui»,
fidci processuri. Quod si non omnes, ctc. duo ve- burgum videlicet ipsi coanobio adjacentem cum
strum ea, ctc. ecclesiis et p.irocbiis suis, ecclcsiam de Aneia, de
393 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRI8TI 1211. 394

Plevilia, de Genuliaco, de Suiriaco, de Lubiliaco, \ sterio et de Caleias cura pertinentiis suis. In Burde-
Sancti Martini Arsi, de Enerciaco, cum terra de galensi dioccesi ecclesias de Tella et de Riba-
Podio calvo, ccclesias do Meleu, de Maslerant, de niaco cum pertincntiis suis. In Andegavcnsi
Marceliaco.de Bellomonte, de Argentunio, de Cla- dioecesi ecclesiam Sancti Saturnini cum appen-
reta, de Parisiaco, de Goia,deChel, de Exactiis, de diciis suis. In Belvacensi dioecesi ecclesiam de
Malopresbylero, de castro Garnerii, de Solmeria Fraxineto cum villa, terris, decimis, redilitibus,
ciun Brenaco, do Siurim, de Benajas, de Loa, de et altari suo de Oddonis curte et aliis pertinentiis
Claromonte.de Belloloco,de Camboiraet de Adaco; suis ;domum de Audecuria cum villa.vineis et aliis
ecclesias Sancti Fermerii, Sancti Maxentii, Sancta; pertinentiis suis. In Remensi dioecesi ecclesiam de
Maiie et Sanotae Sophiae de Niorto cum parochia Villa Dominica cuin allari et aliis pertinentiis suis.

sua; Sancti Leodegarii, Sancti Cirici, Sanctae Ma- In Morinensi dioecesi abbatiam quae dicitur Ham,
riae de Cornu cum ecclesiis suis et parochia; statuentes utabbatis qui in eodem loco successerit
Sancii Nicolai de Monte Maurilii, Sancti Mar- electio in Karrofensis abbatis provisione consistat;

tinide Heremo, de Tursarco, et de Basiano. In quia ab ipso pene fundationis exordio Hamensis ec-
Lemovicensi episcopatu monasterium castri de clesia Karroffensi monasterio oblata.Karrolfensium
Rupe Cavardi cum coemeterio et pertinentiis suis g fratrum studio expensis excrevisse cognoscitur.
;

monasterium Sancti Angeli cum castro et ecclesiis Abbatiam de Andria, ecclesiam de Iieureria cnm
sibi pertinentibus ecclesias de Colongia, de Ma-
; terris, pralis et aliis perlinentiis suis. Ecclesiara

gnaco,de Monasterioet de Cella ecclesiam Sanctae ; de Aloannia cum villa, terris et aliis pertinen-
MariaedeTelliciocuruappendiciis suisde Oratorio et tiis suis. In Anglia, in episcopatu Lincolniensi,
deAsneriis ecclesiasSanctoa Eulalia?etSancti Vin-
;
monasterium de Dardunaco cum pertinentiis
centii de Sancto Germano.cum capella de insula ;
suis ; ecclesias de Tanlunaco, de Cantunaco, de
castrum de Nuntronio et monasterium cum eccle- Cauffo et de Canturbeio. In Bituricensi dioecesi

siis suis; oralorium Sancti Laurentii de Tolia cum ecclesiam Sancti Vincemii de Monz cum villa, ter-

villis de Arbergiis, de Pollac, de Gaschonholas, de ris, molendinis et omnibus pertinentiis suis; ec-

Brillac el de Carapellis cum terris, vineis, decimis, clesiam de Monsterolo cum villa, pratis, molen-
redditibus.nemoribus et aliis pertinentiis suis ora- ;
dinis et omnibus pertinentiis suis; In Claro-
torium Sancti Nicolai de Aubis cum vineis, terris, montensi dioecesi castellum Sancti Ivonii, abba-
pratis,molendinis et aliis pertinentiis suis.ln Xan- tiam Wodorensem, ecclesias de Cadilogio,de Mo-
tonensi dioecesi ecclesiam de Jarniaco cum villa et rengia, de Nobiliaco de Grossoligo, de Perusia,
;

aliis pertinentiis suis de Marviaco, de

; ecclesias / de Gadiniaco et de Plevis cum omnibus pertinentiis
Clauo, de Cadenaco, de Fornes, de Solunianes, de suis ; ecclesiam Sancti Dionysii de Lascesas,eccle-
Cressiaco, de Colunes et de Avia cum pertinentiis siam Sancti Petri de Noallac, ecclesias de Amber-
suis ; ecclesias Sanctae Columbaeet Sanctae Leverinae nac.unam beatae Mariae,alteram beati Petri; eccle-

cuin decimis, redditibus et aliis pertinentiis suis: siam Sancti Martini de Ambazac super fluvium
ecclesias de Macovilla, de Ribaniaco cum terris et
Dronse.ecclesiam de Macovilla etecclesiam de Cella

aliis pertinentiis suis ; ecclesias Sancti Florentii et

cum omnibus pertinentiis suis. In Rolhomagensi
Sancti Bibiani cum omnibus pertinenliis suis. In
dioecesi ecclesiam Sanctas Mariae de Alneto cum
episcopatu Petragoricensi monasterium Sancti Pe- decimiset aliispertinentiissuis.Ambianensidioecesi
tri de Sorziaco cum villa, lerris, vineis, decimis, eeclesiam de Boaressia cum villa, terris, decimis,

molendinisetaliispertinentiissuis; eoclesiamSanctae nemoribus ; et ecclesiaSanctaa Mariae de Formariis

Mariae de Moscidanio cum decimis et aliis pertinen- curn tertia parte decimarum totius parochiae.

tiis suis ; ecclesiam Sancti Medardi cum villa et aliis Ad haec,supradictorumPatrumvestigiis insisten-
pertinentiis suis; ecclesiam Sanctoe Columbas cum tes inierdicimus ne dioecesis ipsius episcopus, nisi
pertinentiis suis ; ecclesiam novam de Fraetojoco, ab abbate invitatus fuerit, in eodem monasterio
ecclesiam Sanctae Mariae de Capella Fulcherii cum r, missas publicas autconsecrationes vel ordinaliones
pertinentiis suis; ecclesias de Ladas etSancti Praa quaslibet agat.neque sanctiones [statioues] indicat
jecti de Faugas et de Paracollo cum villa et aliis neque paralas vel mansionaticos exinde requirat,
pertinentiis suis ; ecclesiam de Cosa cum altaribus salva hospitalitatis gratia corapetenti. Liceat quo-
et aliis pertinentiis suis. In dioecesi Caturcensi que vobis clericos vel laicos liberos et absolutos e
monasterium de Monte Pesato cum decimis et aliis saeculo fugienles ad conversionem recipere et eos in
pertinentiis suis ; ecclesias de Bonoloco et de Mise- vestro monasterio ahsque contradictione aliqua
ricordia Dei cum pertinentiis suis. In episcopatu rctinere. Prohibemus insuper ut nulli fratrum ve-
Agenneosi ecclesiam de Vitraco cum appendiciis strorum post factam in loco vestro professionem fas
suis,ecclesias de Artaldo,de Margarola et de Berti- sit absque licentia abbatis sui.nisi obtentu arctio-
nio cum pertinentiis suis.In Engolismensi dioecesi ris religioris. discedere. Discedentem vero absqos
siam de Voerta cumvillis, docimis et aliis communium litterarum vestrarum caulione nullus
oeutiis suis ecclesias do Fontaniliis,de Canu-
; audeat retinere. In parochialibus vero ecclesiis
met,do Sargucoco, de Donazaco de Suriaco mona- quas tenetis liceat vobis sacerdotes eligere et epi-
Paibol. GCXVI. 13
395 INNOCBNTII III PP. R.BQKSTORUM. LIB. XIV. 396

scopispraesentare:quibus,siidonei fuerint.episcopi A. *'s reeeptis.et laminstrumentiset rationibus quam

curaui aniuiarum committant,ita ut de plebis qui- co-.fessionibus etallegationibusetiamdiligenter in-
dem cura ipsis.vobis vero pro temporalibus debeant spectis, cuui judices super sententia proferenda
respoadere. Interdicimus etiam ne in altare eccle- tractarent.et unus eorum,videlicet decanus.astrue-
sias vestrae, quod prsdicti antecessoris nostri Ur- ret sibi de causoe meritis non liquere,quam ad no-
bani manibus consecralum est,secundum constitu- strumcupiebat examen remitti, reliqui duo judices,
tionem ejus quisquam praeter apostolicae sedis pon- sicut ex litteris intelliximus eorumdem, cupientes
tificem vel ejus legatos excommunicationis vel negotium expedire, prout partes pluries instanter
interdictionis audeat proferre sententiam. Obeunle petierdnt.postquara in causa renuniiatum fuerat et
vero te nunc ejusdem loci abbale, etc, usque pro- conclusum.auditis specialiter postea quae fuerunta
viderint ehgendem : qui a dicecesano episcopo be- partibus proposita coram eis.cum jam sententiam
nedicatur,siquideni gratiam et communionem apo- quam de consilio peritorum conscripserant intende-
stolics sedis habuerit.et benedictionemgralisac
si rent promulgare, Andrensis monasterii procurator
sine pravitate aliqua voluerit exhibere. Alioquin quasdam suspicionis causas proposuit contra eos,
liceat Tobis pro benedictione eadem catholicum de quibus ante nullam fecera mentionem.et ad co-
quem malueritis adire antistitem.Decernimus ergo n gnoscendum de ipsis, arbitris non petitis, recessit

ut nulli omnino hominum liceatprslatum monaste- ab eis.Sed dicti judices nihilominus sententialiter
rium teraere perturbareaut ejus possessiones.etc, decreverunt utcum in Andrensicaenobio immineret
usque profutura, salva sedis apostolica; auctoritate. abbatis electio facienda.Andrenses monacbi ab ab-
Si qua igitur in futurum ecclesiastica saeeularisve bate et capitulo Karroffensi eligendi abbatem licen-
persona, etc, usqve ultioni. Gunctis aulem eidem tiam peterent, et eligerent postmodum personam
locosua juraservantibus,etc,ui}iieinvenint.Amen. idoneam degremio etprofessisEcclesi* Karrotfen-
Datum Laterani.per nianum Joannis Sanctae Ma- sis, ita quod in capitulo Karroffensi eligere miniine

riae in Cosmidin diaconi cardinalis,S. R. E. cancel- tenerentur.Gum autem nuperdilecti filii Gaufridus
larii, xn Kal. Aprilis, indictione xiy, Incarnationis Daubis monachus vester et Willelmus Andrensis
Dominicae annoi2IO, pontificatus vero domini In- Ecclesiae procuratores propter hoc ad sedem apo-
nocentii papae III anno quartodecimo. stolicam accessissent, et super antedicta sententia
XIX. litigassent aliquandiu coram nobis,nos,qui ex offi-
HUGONI ABBATI ET CONVENTM KARR0FENSI. cii nostri debito his quae pacis sunl tenemur insi-
De electione abbalis Andrensis. stere.couipositionem amicabilem et utrique mona-
(Laterani, x Kal. Aprilis.) sterio utilem fecimus inter eos, quam ipsi demum
(171) Inter et Audrense cce- C pariter acceptarunt,utvidelicet Andrcnses monacbi
ecclesiam vestram
nobium superjure abbatem Andrensem du-
eligendi qui nunc sunl, et qui pro tempore fuerint, Kar-
dum quaestione suborta.postquam super ea fuit in roffensi abbati professionem faciantapud Andrense
nostra prasseniia diutius disceptatum.dilectis filiis cconobium, promittendo eidem obedientiam et re-
decano Saresberiensi et archidiacono ct magistro P. verentiam regularem.Cum autem in Andrensi Ec-
Pulverel canonico Parisiensi dcdimus in mandutis clesiaoccurreritelectiotacienda.Andrensestionachi
ut auditis hinc inde propositis, si ex parte vestra de professis monasterii Karroffensis, sive de suo,
talis foret consuetudo probata quae juri communi sive de monasteni karroffensis collegio, personam
praejudicaret, merito in hac parte ipsi secundum idoneam liberc sibi eliganl in abbatem.Electus vero
consuetudinemeamdemdecernerentelectionein An- Karroffenti prasentetur abbati : qui electionem de
facicndam quod si talis
drensis abbatis ulterius : illo factain confirmare vel infirmare procuret.sicut
consuctudo, per quam in hoc casu proejudicaretur de jure fuerit lacieuduni.Confirmatus autem adice-
juri communi,minime probarelur,ipsi Andrcnsibus ccsnno bcnedicalur episcopo, et singulis trienniis
monachisjuseligendiabbalem.sublatoappcllationis monaslcriunc visitcl Karrofense, ao census nomine
obstaculo, adjudicare curarent, ut sic postmodum viginti solidos sti-rlingoruiu annuatim persolvatei-
obtinercnt liberam facultalem vel dc Ecclesiae suae D deni.Praclerea Karroffensis abbas annis singulis, si

gremio vel etiaui aliunde per electionem canonicam voluerit.per seipsum vel per duos ex suis monachis
eligendi personam idoncam in abbatcm,pra;sentan- Andrense monuslerium visitcl : cui Andrensis abbas
dam capilulo Karrofensi, ut si csset canonica con- in choro, capitulo, refectorio, el aliis locis, utpole
firmaretur ab ipsis.Quod si forsitan partes mallent Patri abbati,cedat. Qui cum consilio Andrensis ab-
ut nobis sententia servaretur, ipsi causam instru- b.itis membris Andrensiscoenobii
corrigalsi quid in
ctam ad nostrum exanien remittere procurarent, fuerit corrigendum.Quod Bi quidquam corrigendum
praefigentcs partibus tenninuiucompetenem quoin fuerit in abbatc.id cum seniorum et saniorum fra-
nostra comparerent prassentia recepturac judicium trum ipsius loci consilio abbas corrigat Karroffen-
aequitatis ;<|uod siomnes his exsequendisinteresse sis. Nos igitur compositionem eamdem a praifatis

non possent, duo eorum ea nihilominus exsequi procuratoribus approbaiam de communi fratrum
procurarent.Qui postmodum testibus utriusque par- nostrorum consilio auctorilate apostolica confirma-

(17* ) Vide lib. U, epiet. 205.

307 PONTIFICATU8 ANNO XIV, CHRI8TI 1211. 398

mus ct prasentis scripti patrocinio communimus, A. et Aternani praeter quatuor araturas, quibus per
statuentos eamdem perpetuis temporibus inviola- ipsum spoliatos vos contra justitiam querebamini,
biliter observandam. Nulli ergo.etc, confirmatio- vobisrestitui postulastis. Judicesvero,receptissuper

nis et constitutionis, etc, usque incursurum. his testibus ab utraque parte productis, eamdem
Datum Laterani, x Kal. April. pontificatus nos- causam ad nos remiserunt suflicienter instructam.

tri anno quirtodecimo. Cum autem propter hoc nuper vester et alterius

partis procuratores in noslra praesenlia constituti

XX.
super praemissis aliquandiu litigassent, nos utrius-
FRATRIBUS MILITf.« TEMPLI 8ANCTI PHILIPPI DE PLANO que partis inspectis attestationibus diligenter et
AUXIMAN.E DIOECESIS. rationibus inlellectis, decommuni fratrum nos-
De concordia inler episropum et Templarios Auxi- trorum consilios vos super sexta parte ecclesiaa
manos. Sancti Philippi duximus absolvendos quia, etsi
;

(Laterani, x Kal. Aprillis.) per testes ipsius episcopi fuerit facta fides quod
fratrem nostrum Au- ecclesia Sancti Coronati eamdem sibi sextam par-
Inler vos ac venerabilem
ximanum episcopum super quibusdam mortuariis, tem danaverit, ex aliorum tamen testium deposi-
B tionibus consistit quod anteriori tempore vobis
do-
decimis, synodalibus etaliis episcopalibusjuribus,
quod excommunicatos et interdictos naverat partem illam. Decrevimus etiam utquarta
ac super eo
recipiebatis, utidem episcopus asserebat, et divina mortuariorum quae in ipsius dicecesi vobis obve-
ecclesiasticam sepulturam, venerabilibus
niunt debeat manere contcntus, armis et equis ex
officia et
fratribus nostris, Esino, Anconitano, et Fanensi
eadem quarta deduetis, qus juxta indulgentias
episcopis dedisse recolimus in mandatis ut auditis
Romanorum pontificum vobis indultas retineri de-
bent in suh3idium terrae sanctaj. Et ut vos pro
utrinque propositis causam ipsam ad nos remitte-
singulis ecclesiis supradictis unum quartum grani
rent suflicienter instructam, prsligentes partibus
terminum competentem quo nostro se conspectui et unum annonae pro decimationis quarta, etduos

praasentarent sententiam receptur®. Cum autem solidos usualis monete annm singulis eidem epi-

partes coraparuissent postmodum coram eis, prae- scopo pro cathedratico persolvetis, inhibentes vo-
suum in Sancli bis ut communicatos et interdictos ad divina non
dictus episcopus per procnratorem
recipiatis ecclesiasticam sepulturam,
officia vel
Philippi, Sanctas Marias, ac Sanctas Marinaeecclesiis
salvis indulgentiissuper hoc vobis ab apostolica
episcopale sibi jus vindicando, tam sextam partem
ecclesisSanctiPhilippi^quam exdonationeecclesia: sede concessis. Super intitutione vero et destitu-
asserebat ad se de jure spectare, tione clericorum in ecclesiis supradictis vos ab
Sancti Coronati fj

tertiam mortuariorum quas vobis obveniunt impetitione absolvimus episcopi memerati, cum in
quam
indiirecsiAuximana,necnon fructuumquarumdam Romanorum pontificum privilegiis vobisindultisid

terrarum decimam, quas vos obtinetis ab ipso, ra- occurret manifeste. Ad restitutionem quoqueprati
et camporum supradictorum, quibus vos proba-
tione terragii sibi debitam postulavit, et ut tam
decimas Sanctae Marias ac Sanctas Marinaj ecclesia- stis contra justitiam spoliatos, sa?pedictum episco-

rum sibi huc usque subtractas quam etiam cathe- pum sententialiter condemnavimus, super pro-
prietate sibi defensione legitima reservata. Quia
draticum, quod integre sibi hactenus solutum non
fuerat, vos restituere cogeremini et compelli ad
vero procurator ipsiirs episcopi requisitus a nobis

praestandum de coetero integraliter supradicta. In- prastaxatam pcenam vobis sponte remisit;dummodo
vos castellanosel villanos suos sine difficultate di-
stitutionem praBterea et destitutionem etiam cleri-
corumin praefalaSanctiPhilippi ecclesia vindicavit, mittere curatis et illos absque sua non reciperelis

petens vobis nihilominusinhiberiutexcommunica- de caetero voluntate, ac procurator vester a peti-

tione subtractarum vobis hactenus decimarum de-
tos et interdictos ab eo non reciperetis ad divina
sepulturam. Quadringen- stiterit, ipsas de castero idem episcopus
dummodo
officia vel ecclesiasticam
nomine quam percipere vos permittat pacifice, nos in hac parte
tos quoque perperos pcenae petiit,

ex eo dicebat esse commissam quod vos contra ipsorum desideriis concurrentes, et vos ab impeti-
tione ipsius episcopi super praedicta poena eteum-
conventionem inter vos etipsum initam venientes,
derc episcopum super decimisvobis subtractisdu-
circa culturam agrorum, quos in emphyteosim ab
ecclesia tenetis ipsius, non impenderatis operam
ximus absolvendos, firmiter injungentes ut et vos
diligentem, et castellanos atque villanos suos in castellanos et villaros illius absque ipsiusrecipia-
tis minime voluntate, ac ipse vobis prsdictorum
suutn receperatis prsjudicium et gravamen, pos-
tulans vos ad illos dimittendum compelli ac locornm spirituales percipere decimas sine difficul-
compesci, ne illos absque ipsius reciperetis de cae- tate permiltat, salvo praedicto decimo quod ipsi

tero voluntate. Verum vos tamen decimas a rivo episcopo terragii ratione debetur. Nulli ergo, etc.

usque diffinitionis, constitutionis et inhibitionis,

montis Marii usque in flumen et pontem Consas ac
usque ad Planum, quum etiam quasdam terras ac etc. usque incursurum.
pascua quae vobis concessisse dignoscitur, necnon Dalum Lalerani, x Ral. Aprilis, ponlificatus no-
etiam pratuin de Walvadrono, et camposltigiberl» stri anno quartodecimo.
3W INNOCBNTII 111 PP. BBOK8TOBUM UB. XIV. 400

Xxi. A. quem obtinuit, et recessit. Et licet procurator ipsa

CANTORI, IIAG1STR0. t. DE HENNIN BT IIER. PEDIAR- posiea saepefato magistro praerriptionem objeceril
GENTl CANONICIS ATREBATENMBUS. decennalem, etad illara probandam diemsibi fueril
assignatus, illam tamen scu aliam exceptionemle-
De quadum /ir&benda Ariensi.
gitimam ille vel alius procurator capituli non pro-
(Laterani, iii Kal. Aprilis.)
bavit.Quiaimomagisterlngebertusultimuscapiluli
magister Wibcitus presbyter procuralor, conslanter affirmans illa vera transcri-
(172) Dilectus filius
coram dilecto lilio nostro Joanne Sancta: Mariae ptaprivilegiorum existerc, ac ea rata gralaque ha-
in Via lata diacono cardinale, quem sibi et I. uun- beri a capitulo Ariensi, ul sccundum ea procede-

tio decani et capituli ecclesiae Ariensis, Morinensis rent judices ad seDtentiampostulavit. L*n Je ipsi ha-
dicecesis auditorem concessimus, proponcre procu- bito consilio sapientum, saepcdicto magi3tro per
ravit quod cum ei eacerdotalis praebenda ineadem dilfinitivam sentetitiura fructus adjudicavere prs-

ecclesia dudum canonice collata fuisset.ac decanus dictos : quam idem uiagister petiit auctorilate apo-

etcapitulummemoratinollenteipostmodumfructus judicum exhibeudo

stolica confirmari, relationem

reddere praebendales, ad conquestionem ipsius di supradictaetalia pleniuscontinentem. Ad hoc nun-

lectis filiis magistro scolarum etWalteio et Joanni g tius proposuit memoratus quod processus illorum
de Aibengi canonicis Morineosibus commisimus debebat non immerito retractari tum quia in litte- ;

causam ipsam. Qui decano el capitulo Ariensi, ris obtentis ad eos de prioribus litteris ad Atreba-

postquam citati saepius et demura edicto perempto- tenses judices impetratis super sex praebendarura
rio evocaticomparcrenoluerantcoram eis, inhibere collatione, de quarum nuraero fuerat dicta pr«e-

curarunt ne quid in apostolici mandati elusionem benda cujus fruclus idem magister petiit, mentio
vel eupradicti magistri gravaraen, quaestione pen- non fiebat tum quia illa quaestio, videlicet de prae-
;

dentesuper eisdem fructibus, innovarent. Verumin bendarumconcessione, utpoteprajjudicialisalterius,

praesentiaeorumdem judicum postea partibuscons- fuerat primitus dirimenda. cum et causa fructuum
titutis, cum magistersuam edidisset super
praefatus quaestione super prasbenda sit accessoria, et cau-

eisdem fructibus actionein, Willelmus de Duaco ca- sarum continentia non sit juxta sanctiones legiti-
pituli procuratorresponditquodquaestio superfruc- masdividenda lum etiam quia ideui magister nun-
,

tibus coram eisdem judicibus procedere non debebat quam ad eamdem fuerat prebendam adinissus.
donec causa super concessione sex sacerdotalium Verum ad hocparsnlterarespondebat, allegi<ti'>nes

praebendarum, de quarum numero erat praebenda hujusmodi ex eoesse supervacuas judicandas.quia

illa quae praefato dignoscebatur magistro collata, judicumpraedictoruinpxamen partesspontanee sub-
quaeveuerabili fratri nostro episcopo Atrebatensi et ierunt. Proposuit insuper idem nuntius dicios ju-

conjudicibussuisauctoritatenostrafueratcommissa dices minus rite ob causa3 alias processi6se quia ;

utpote prsjudicialis, finemdebitumsortiretur. Cum videlicet in causa spirituali praestari fecerant ca-
autem judices de partium voluntate quorumdam luraniae juramentum, et capitulo memoratomanda-
peritorum consilium, an illa quaestio praejudicialis verant sua coram eis privilegia exhibere, in deca-
existeret, requirere studuissent, nondum ab eis- num ob hoc excommunicationis et in capitulum
dem recepto responso praepositus Ariensis B. cle- suspensionis sententias proferando, cum nerao ad

rico primam tantnmraodo tonsuram habenti prae- fundandam adversae partis intcntionem suas tene-

bendam supradicta::i concessit, cujus fructusma- atur edere rationes : item, quia nullo pro capituli

gisier petierat memoratus, ejusdem prajbendae parte praesente.post appellationem ad nos iuterposi-

iructus post inhibitionem judicum assignatis ei- tam, nonin procuratorem.std incapilulum senten-
tiara protulerunt, adjiciens quod nequaquam rela-
dem, contra ecclesiae privilegia temere veniendo.
Posl hasc vero judices memorati causam Atrcba- lioni judicum staudura erat, quna cum in publicam

tensibus judicibus delegatam quaestioni sibi com- non sit redacta scripturam, non in priraa persona
missae nequaquam pra'judicialem existore, prout sed tertia dignoscitur esse concepta praesertim cum ;

nconsiliorecepcrantaperitis, per inte.rlocutoriam D asserant judices se privilegiorum tenore cognito

sententiam declararunl ; a qua non fuit pro parte processisse, quae minime inspexerunt. Casterum ad

capituli provocatum. sed lite stiper quaestione fru- praedicla pars adversa respondit quod in praefata

ctuum contestata, utraque pars praestilitcalumniae quaestione fructuum, utpote teraporali, non incoro-

jurarnentum. pelenler praestari potuit ralumniae juramentum ;

Curaque privilcgiorum transcripti mapister ob- sed et mandari a judicibus potuit privilegia

tulerit supradictus, per quac fidem facere intende-

exhiberi, quorum transcripta per magistrura me-
bat quod praebendam illnm canonice fuerat assecu- moratum oblata vera esse procurator capituli fale-
tus procurator capituli ea esse vera privilegiorum batur cum et ullimus procurator ipsiuspetierit se-

transcriptacoramjudicibus recognovit.Quibuspro- cundum ca negotium termioari.

curatori mandantibus ut authentica privilegia exhi-
His igitur et aliis quae coram eodem cardinale
beret, ipse certumadhoc diemsibi petiit assignari, utrioquc proposila luerant per ejusdem relationem

(172) Vide lib. xi, epist. 1255.

 401 PONTIFICATU3 ANNO XIV, CHRI9TI 1211. 402

plenii:s intellectis, caetera liinc inde proposita fri- A tis refutant monachis ornnem litem et querimoniam
vola reputantes, per apostolica vobis scripta man- et omnem aclionem quam habelant vel hahere pos-
damus quatenus supradicto clerico convocato, seu sent in Laurentiis.scilicet inter hos lines sicut va-
aliis qiiifuorintevocandi.inquisitapleniusetcognita dit in directum a (lorga Palurabi
in Mazoclam, et
veritate, si vobis coustiterit quod prasfato B. lite inde pergit Mazoclam usque ad aquam qu«e
per
pendente pnebenda concessa fuerit memorata, vel descendit de Fontana de Ficu.sine omni conditione,
quod praebenda ipsa, qua? sacerdotibus duntaxat et inde ascendit usque in lacum.Concedit eliam po-
oonsueverat assignari, eidemcollata fuerit in sacris piilusquidquidjurisbabetcomiiiuneintprFontanam
nondum ordinibus constituto vel aliud canonicum de Ficu, et Lirecaduti, saWo unicuique jure pro-
obviet propter quod prrebendam ipsam nequeat ob- prietatis.si quis ibi aliquid habet.Concedunt etiara
tinere.vos supradictam sententiam pro eodeui ma- a Gor^a palumbi inferius ut sandalariara faciant
gistro super fractibus latam a judicibus saepedictis sinecontradictionealiqua usque flumen majus;sicut
faciatis appellatione remota firmiter observari, melius viderint expedire : qu® tamen sandalariae
contradictores per censuram ecclesiasticam appel- communis erit et fralribus et civibus.Silva qua? est
latione postposita compescendo. Quod si non om- a fontana Gricilli usque ad Recaduti est monacho-
nes, etc. duo vestrum, etc. n rum absolute.sicut hactenus fuit;praeter consuetu-
Datum Laterani, III Kalend. Aprilis, pontificatus dinem quam habet in ea populus ia venando, pas-
nostri anno quartodecimo. cendo, ligna csedendo, et salva consuetudine tabu-
XXII. landi.Silvam quae est a Fontana de Ficu usque ad
ABBATI ET CONVENTUI FOSS,ENOVjE. Recaduti non incidant monachi ad caesas faciendas
Confirmalurcompositio facta cum Pipernensibus. studiose, sed remanebit ad communes usus et ci-
(Laterani, iv Kal. Aprilis.) vium et monachorurn ad ligna caedenda, et ad ve-
Istis petentium desideriis dignum est nos facilem nandum,et pascendum.Si tamen aliquo modo per-
praebere consensum ,etvota quae a rationi tramite venerit quod sil apta ad agriculturam,monachorum
non discordant effectu prosequente complere. Ea- erit. Piscaria lacus libera est monachorum, sicut

propter, etc. usque assensu, compositionem aeu hactenus fuit. Per sandalariam totam liberum erit
transactionem inter vos ex parte una et consules omnibus Pipernensibus sine apparatura aliquapi-
ac populum Pipernensem ex altera super posses- scari, non in illis locis ubi et monachi el certae
sionibusconslitutis in loco qui Laurentii vulgariter personae civitatis habent suas proprietates. Et
appellatur amicabiliter initam, sicut provide facta quidem non monachis aliquod
licebit alicui nisi
est „. ab utraque
__. et t__ rparte sponte
r —
recepta,et
r . ,— _
in instru aadilicium facere ad piscandum
r a Gorga
„„ Palumbi
mento publico exinde confecto plenius continetur, ^ usque ad lacum; prjena treceniarum librarum Pro
auctoritate apostolica eonfirmamus et prsesentis vesinorum ab utraque parte promissa, si aliqua
scripti patronicio communimus.Ad majorem autem pars contra hanc conventionem vel refutationem
evidentiam tenorem ipsius instrumenti de verbo ad seu etiam transactionem amicabili pace firmatam
verbum huic nostrae paginae duximus inserendum. venire voluerit vel etiam observare noluerit;et pce-
« In nomine Domini. Amen. Anno ejus millesimo na soluta.haec charta conventionis sive transactio-
centesimo nona^esiaio tertio, anno tertio domini nis in sua stabilitate perpetuo perseveret. Unde
Ccelestini papaj III,indictione xi,mense Augusto,die rogati sunt testes, Gregorius Paganus, Rainone
tertia. Quoniam ea qua refutationibus sive trans- Sancti Laurentii.Joel de Sitio.Berlraymus Laudini,
actionibus vel aliis conventionibus inter homines Berardus Romane, Guido de Arnaria. Ego Guido
fiuntplerumque memoriaecommendarinonpossunt, sanctae Romanae Ecclesiae et Piperni scriniarius
idcirco ego Guido sanctae Romanae Ecclesiae scrinia- interfui et subscripsi. » Nulli ergo, etc. nostrae
rius transactionem sive refutationem vel etiam con- confirmationis, etc. usque incursurura.
ventionem inter fratres Fossaenovae etpopulum Pi- Datum Laterani, iv Ral. Aprilis, anno quarto
pernensem habitam rogatus in hoc publicum decimo.
scriptum reduco, ut si de ea dubitatum fuerit, per D XXIII.
hoc scriptum veritas rei ostendatur. Conventio ita- PRIOBI ET C0NVENTUI ANDRENSI.
que sive transactio vel rcfulatio talis est. Fratres De fidejussione velita monuchis.
Fossaenovae dant Pipernensibus centum tres lihras (Laterani, u Kal. Aprilis.)
bonorum Provesinorum pro molendinis comrauni- Cum a nobis petitur quod justum est, et hone-
bus recolligendis,quae pignori tenebantur. Et con- stum, etc. usque affectum.Eapropter, dilecti in Do-
sules Piperni.scilicet Petrusdomini Leonis.Belbel- minofilii, vestris justis postulationibus grato con-
lus, Transmundus Donnae Nuvae, Philippus domini currentes assensu auctoritate apostolica prohibemus
Gregorii milites, Roscemaniis, Staldo, Jordanus, ne aliquis (173) monachus sive conversus sub pro-
Roffridu8,Guastapane, Massarii nomine universita- fessione vestrae domus astrictus sine consensu (17<)

fl73) JVe aliquis, c. i, et c. Quod quibusrlam, De fidde.jussion.

fidejusso, quod desumptum est ut haec epistola ex (174) Sine consensu, qui est requirendus. c. Pas-
concilio Lateraueusi sub lnnoccntio 111, c. 5t», De storalibus,l)e donat.sine quo abbatis gesta non ab-
403 INNOCENTII UI PP. RBGB8T0RUM LIB. XIV. 404

etlicentia abbatis et majoris partis vestri capituli A. scripti patrocinio communimus. Nulli ergo, etc-
pro aiiquo fidejubeat,vclabaliquo pecuniara mutuo conlirmalionis, etc. usque incursurum.
accipiat ultra pretium capituli vestri providenlia Datuui Laterani, Kal. Aprilis, pontificatus uo-
conslitutum, nisi propter manifestam (175; domus stri anno decimoquarto.
vestrae utilitatem. Quod si facere forie prasumpse- XXVI.
rit, non teneatur conventus pro his aliquatenua ABBATI ET CONVF.NTll SANCTl OUINTINI BELVACEN818.
respondere. Nulli ergo, etc. nostrae prohibitio- Ne beneficia non vacanlia promitlantur.
nis, etc. usque incursurum. (Laterani, n Idus Aprilis.)
Uatum Laterani, n Kal Aprilis, ponliticatus Cum ex injuncto nobis apostolatns olficio Eccle-
nostri anno decimo quarto. siarum ornnium curamet sollicitudinem gerere te-
XXIV. neatur, ea in ipsis corrigere non oportet quae in

EISDEM. gravamen earum noscuntur plurimum redundare.

Sane ad nostram audientiam vobis referentibus est
VI eis liceat divina officia celebnire tempore interdicli.
delatum quod tamvos quam vestri praedecessores
Datum, ul in alia.)
ad multorum instantiam importunam quibusdam
Solet annuere, etc, usque
Eapro-impertiri.
fi
promJssiones de non vacant.bus Ecclesiisfacientes,
propler,elc.u/ in alia usque assenu,ut quotiescunque
pensioneseisdem quasdaru interim contulistis.Quia
terram nobilis viri comitis Gisnensis patroni mo- igitur id contra statuta, etc. ut supra lib. xi,
nasterii vestri pro suis exiessibus, debitis.aut ali-
epist. 205, usque auctoritate vobia apostolica di-
quibus causis aliis subjici contigerit ecclesiastico
8triclius inhibemusne contra,etc.inhibitionis,etc,
interdicto, juxtaquod vobis est a felicis recorda- «sojie incursurum.
tionis Alexandro papa (170) pradecessorc noslro
Datum Laterani, n Idus Aprilis, pontificatus
iodultum, exclusis excommunicatis ct interdictis, nostri anno quartodecimo.
non pulsatis i.arapanis,suppressa voee.divina vobis XXVII.
liceat officia celebrare, devotioni vestrae auctoritale
ABBATl ET CONVENTUI 8ANCTI ELIGIl NOVIOMENSIS.
praesentiura indulgemus (l77).Decernimuseryo,etc.
Super eodetn.
nostraB concessionis,etc.«sgue incursurum.
(Datum, ut in alia.)
Datum, ut in alia. Dcmino
Cum ex concessa nobis a potestate ad
XXV.
omnium Ecclesiarum curam aciem nostrae conside-
ABBATI ET CONVENTUI SANCTI AUBEBTI CAMERACENSIS.
rationis extendere teneamur, ea corrigere nos opor-
Confirmal eoram possessiones. quKinterdum in ipsarumgravamentemereatten-
(; tet
(Laterani, Kal. Aprilis.) tantur.Sane ad nostram audientiam vobis referen-
Cum a nobis petitur,etc.u< in alia usque assensu, tibus est delatum quod, etc. ut in alia ptr tolum
altare Sanctae Bovaj vobisa bonae memoriae Vu.Ro- usque in fincm.
toniagensi archiepiscopo de asseusu capituli sui Datum, ut in aliu.
collatum,alteria de Wildebroc et de Vrimede, quae XXVIII.
bona; men.oriae R. Cameracensis episcopus.et alta- PETRO (177) ILLUSTRI REGI ARAGONUM.
re de llerentoth, quod venerabilis frater noster Revocat donationes ab co factas in minori eetale.
J. successor ipsius in elemosynam consentiente (Laterani, n Idus Aprilis.)
Cameracensi capitulo vestro raonasterio canonice Cum donationes (179) nonnullas intra sstalis
contulerunt,decimas de Grievecuer, Barastro, el de tempora te fecisse proponas in
tuae (l?0i lejritimae
Hapelaincort ad ipsum monasterium de manu laica enorme tui dispendiuni redundanles.majorcm par-
rationabiliter consensu ipsiusCameracensiepiscopi tem tuorum reddituum sic douando, neo expedire
revocatas.et partem decimae de Kion,et omnui alia tonimis egere,queri) oportet graves ct grandes ex-
bona vestra, sicut ea ornniajuste ac pacilice pos pensassubire inexpugnando(181)Christiani nominis
sidetis, vobis et per vos eideiu monasterio vestro p. inimioos, prasentium tibi auctoritate concedimus
auctoritate apostolica confirmamus et praesontis ut omnes donationes praedictis temporibus illi-

tincnt firmitatem c. Ea noscilur,Ue his quae fiunt a secundum qus rescribitlnnocentiusinhoc epistola.
prar> sine, etc. (178) /V/ro,secnndo filio Allonei secundi.do quo
(175) Mani(etlam,\ii in pupillo cui
meliorem con- infra lib. xv, epist. 13.
ditionem facerelicetsine tutorisHUctoritatp.deterio- (179 Donationcs ex lcgc quam nobilitas imponit
rem vero miniine.S De auctor, lu. apud Jusl.inian.; r. I De donation.
et Ecclesia inore minoris debel semper ilh-csa ser- (180) Slalit, c. Ex prxsentia $ praeterea de pro-
vari, c. 1 De rostit.in tnlcq. ideoque parti beneficio 1-at.
adjuvatur, r. .-ludiiis, eod. tit. (181) ln erpuqnando. Scrus tamen evenit :alliga-
Alrxandro papa tertio.
I)
tus enim vmcuioexcommunicationiset pravitatem
(177j tndulyemuAJl episoopis et aliis qui uullam Albigensium sectatus prope Murellum (rectius Mu-
ullatenusipsojure incurrautscntentiam icommu- i relum quas est civitas Convenarum, ocoubnit in
nicationis. nisi in ipsa dc ii"dem expressD mentio n oomitlfl Tolosani.Pclrus Vallis S.irn. c.7-'.
balpcaiir.iu o.Quia periculotum, be aanl adversus quem armatavi manus oonserentem
c. Quod in tc, !)•; peeoil.el rciuiss. Tarafa De reg llispan.in Alfonso
cribil IX.
 405 PONTIFICATTJS ANNO XIV, CHRISTI 1211. 400
cite (182) a te factas legitime valeas revocarc. lloc A infra annum pro debitis monasterii persolvistis.
expresso spccialiter ad cautclam, ut donationes Apprupinquante voro terminocompromissioni prae-
factae ecclesiis vel aliis piis locis, si qua? fuerint fixo, cum fuisset a vobis primitus constitutura ut
revocanda?., per ecclesiasticum judicem (183), re- omnes obedientiarum (188) proventus insimul adu-
vocentur. nati adsolutionem cederent debitorum, quodque
Datum Laterani, n Idus Aprilis, anno quartode- ohedientiarii, ne statum hujusmodi prsepedirent,

XXIX. ad suas obedientias mitterentur carumdem proven-

episcopo lingonensi (184), et nobill viro duci tus fideliter servaturi, ipsis proventus illius anniin

burgundioe(185). usus proprios vel potius in abusus nequiter conver-

terunt. Unde cum adhuc multa debitasuperessent,
De reformatione monasterii S. Benigni Divionensis.
pro qnibus nondum fuerat satisfactum.quaenonnisi
(Laterani, xvi Kal. Maii.) cum multarum possessionum distractione ac maxi-
Sicut ex litteris dileclorum filiorum abbalis (186) mo Ecclesiae detriraento poterant expediri, et mali-
etconventusSanctiBenigni(l87) Divionensisdioece- tia creditorum nonnisi per
te,fili dux, cujus juris-

sis Lingonensis accepimus,cum tu, fraterepiscope, dictionis existunt, posset ulterius refrenari, vobis
intuaepromotionisinitioad monasteriumeorumdem g pariter exstilit ab eisdem abbate ac fratribus cum
decujusmiserabili lapsu multadidiceras,accessisses instantia supplicatum ut ascito vobis tertio viro
gratia visitandi,memoratus conventus in te ac eum- provido et potente, in manu vestra tandiu posses-
dem abbatem priorem ejusdemloci necnon et duo
et siones ecclesiae teneretis donec absque rerura ec-
alios clericos super reformatione domus tam in clesiae venditione seu obligatione aliquaipsius de-

capite quam in membris compromittere curaverunt, bitasolverentur (189), et quinquaginta monachis

promittentes interposito juramento se ordinationi (190) faceretis honeste in eadem ecclesia juxta loci
autem compromis-
vestra? humiliter parituros.Vos consuetudinem provideri ipsique ad praedicta ser-
;

sioni hujusmodi afestoSancti Remigii tuncproximo vandasejuramento prsstito astrinxerunt,tibi, fra-

adfuturo usque ad annum terminum praefigentes, ter episcope.patentes super hoc litteras conceden-
commuuiter statuistis ut quod super debitorum so- tes quod vos demum corum devicti precibus ac-
:

lutionea vobisordinaretur,interim servaretur; et ceptastis.

capitulo inter caetera injungentes utordo monasti- Cum igitur idem abbas et fratres devote nobis
cus, qui relaxatus ibidem aliquatenus fuerat,riistri- duxerintsupplicandnm ut quod praemissumest au-
ctius servaretur, duo milia librarum et eo amplius ctoritate dignaremur apostolica confirmare,cum ad

(182) Illicite propter lubricura aetatis 1. ult. c. De / ms. vitae B.Cregoriepiscopi Lingonensis,cujus tem-
filiof. min. in tantura, ut etiam donatio facta matri plumGuntrannusClotariifilius.eorumdeturex, libe-
non valeat ex SC. 13 Martii 1594, propugnante ralissime auxit, Vignerius in biblioth. histor. anno
JoanneBury in Ecclesia Nivernensi canonico adver- Doraini 566.
sus Philibertum Catin,cui benevolo animi effectu,in (188) Obedientiarum sive adminislrationum, ut in
tenerae aetatis nimis facili et proclivi assensu. bona Clement. IDe supl. neg. prasl. velofficiorum, c. Cum
et subtantiam patris dederat. Exceptiones tamen singula, De prab. etdignit.in6, quas nulli conferri
a hibead dictara regulam.nec enim minor adversus possunt,nisi expresse professus fuerit ordinem mo-
minorem aut universitatem in integrum restituitur, nachalem, Clem. I ne in agro,§sane deslatu mo-
ei mulctae aeremodiciisuhjiciturSC. 16 Maii (611, ex nach. et religiosis idoneis assignari debent in pra-
cujusdecreto cancellarispraefe.tus diplomata regia gmatica sanctione deCollat., § illi vero RebufTus De
in hac parte imposterum largiri prohibetur; sed in nominat., q. 15, n, 13.quoniam, ut abbas debent
continenti et ex apposito in sacro senatoriaeampli- monachari c Cum ad nostram, De election, ut mo-
tudinis anditorio palam sancitum fuit|tutoremetcu- nasteriorumutilitatibus praepositi sint in cod. ms.
ratoremapupilloet minoreineadem hypothesi ,jure Vitae B. Guillelmi abbatisS.Benigni,de adbuc obe-
optimo actione. subsidaria recte posse conveniri. dicntiae votv.buli vis in eremo Allobrogum eodem
(183) Per ecel.jud. Argumento ducto ex rubricae sensuusurpatur.
C. ubi et apud quem cog. ininteg. restit. agitanda (189) Soloerentur, ut in c. Cum ad nostram. De
sit. jurejur; fructus siquidem iraputantur in sortem,
(184) Lingonensi duci et pari Franciee, provinciali r\ non autemceduntlucrocreditornjurepontificio, in
archiepiscopi Lugdunensis, de quo in c. Cum ca- vicemusurorum.et in avctypr^i^quaejure civilicom-
pclla. De privileg., et passim in decreto Gratiani. probala 1, si ea lege C. De usuris W. GG. Labbaai
(185) Our.i Burgundise Otthoni sive Odoni IV, de ex Bassil.'Av-cty_p»jtji; iirotou JvEyoptatriQEvTo^aYpoo
-f)

quo infra, lib. xv, epist. 12 xapiituv, uitep xooxtov dviXr|t]/n;.ubi legn EveyoptaaOev-
(186) Abbatis. Quis ille fuerit non facile dignosci xo;, et uTtepToxoo.j. superlegitimummodum usuras.
potest in ChronicoSancti Benigni Divionensiscujus (190) Monachis, qui a nobili prosapia, ut moua-
series anno Domini 1212 (quo Innocentius hanc re- sterio S.Benigni libertatis Christianee gratiamanci-
scripsit epistolam) exspiratin abbatum elogiis sic, ;
pentur,originem ducere debent,ideo subjungit (ho-
regnante Roberto rege Christianissimo, Maiolo ab- neste) ut honestos loco natos decet, inter quos (illud
bati Cluniacensi a Brunune pontifice Lingonensi pertransennam subjiciam|Walisdaus duxAlbus Ca-
suggestum est.ut monaslerium egregium martyris zimiriel Walisdai Poloniceregum,proximus agnatus
BenignijuxtaDivionensecastrum.adreinfegrandura DeiOpt.Max. misericordiaininsnlitudinis aula an-
divini cultus ordinem, qui in eodpm loco omnino bivit ;dpin a principibusin imperium accitusin oede
defecerat, susciperet, qui beato Willelmo anno Do- S. Benigni voti reus sepeliri voluit, ut patet ex
mini 1055 dulci imperio pafprnam ovilis Christi cu- Chronico ejusdem crenobii et titulo sepnlcri Cro- ;

ram commisit cx \bt. cod. ms. S. Benigni. merus, lib. xui Polon. in Ludovico, et oratione
(187) S. Benigni Burgundionum apoatoli in cod. ad Galloset Sarmatus, qusin culcelibri reperi/ur.
407 INNOCENTII III PP. RBGESTORUM LIB. XIV. 408

praesensaliomodonequeatmonasterioconsuli me- A. nensicanonico departiumvoluntatesub certaforma

morato, nos, qui super ejusdem loci smnus refor- meminiinus commississe,vobis inter caetera injun-
mationesolliciti.provisionemhujusmodi ratam ha- gentes quod si quidquam humanitus alterutri ve-
bentesetgratam, cum credamuseamdem ad ipsius strumcontingeret, ut mandato nostro fideliter ex-
manasterii couimodum redundare, devotionem ve- sequendo.sicut uterquevestrumjurampntnpraestito
stramrogandamduximuset monendam.per aposto- tenebatur, usque ad Kalendas Octobris proximo
licavobis scripta praecipiendo mandantes quatenus praeteritas interessenon posset.ex tunc dilectus fi-

suprascripta taliter ad honorem Dei el utilitatem liueFlorentiusabbasde Sichem.omniconiradictione

monastarii supradicti ad debitum perducatis effe- vel appellatione cessaute, quae vobis injuncta fue-
ctum, quae ad reformationem loci slatuta sunt fa- rant cum aliquo vestrum earumdem litlerarum
cientes in suo robore perdurare, ut diligentiae ve- atictoritate exsequi procuraret. Interim vero prse-
strae studium clareat in effcctu, acdivinam et apo- dicto Broccardo subtracto de medio, subdiaconus
stolicam gratiam propterhoc vobis uberius compa- memoratus nobis exposuit se babere praefatum ab-
retis conlradictores,si qui luerint vel rcbelles, tu,
;
balem certa ratione susp<-ctum, nobis humiliter
frater episcope.censura ecclesiastica, et tu, fili dux, supplicans ut loco praefati B.subrogare alium digna-
si necesse luerit, potestatc tibi tradita (191), sub- jj
remur.Nos igitur attendentes nullum ex hoc prae-
lato appellationis obstaculo compescenles. judicium parti alteri generari, utjudiciuoi sine su-

Datum Laterani, xvi Kal. Maii, anno quartode- spicioneprocedat.te, Bli magister Arnalde, obtentu
cimo. praedicti 0. loco praefati B. duximus subrogandum,
XXX. per apostolica vobis scripta districte praecipiendo
LINGONENSI EPISCOP0. mandantes quatecus in ipso negotio juxta prinrum
Super eodem. continentiam litterarum, appellatione remota, ra-
(Datum, ut in aliu.) tione praevia procedatis. Quod si alteruter vestrum
Cum,igitur ncstri est auribusintimatum, Willel- his exsequendis noluerit vel nequiverit interesse,
mus de Bregdum monachus, qui seditiosus et dila- loco ejusa parte sua infra triduum alius eligatur ;

pidatorexistit,amultisrelrodiebuscum quibusdam el si pars illa noluerit eligere.vel eleclus ab ea pro-

suis lauloribus, qui ab aliis monasteriis ad Sancti cederenoncuraverit,residuus nihilominusin causa
Benigni cocnobium ei it, irregulariter vix- procedat.Nisi veio. tu, tili Arnalde, simile praesti-
erit, contra juramentum propiiuin.quoil supcrser- terisjuramentum.tu, fili magister Nicolae, a jura-
vanda provisione ipsius Ecclesiae praestiutat, ve- mento quod praestitisti te noveris absolutum.
niendo.nec eisdem praesentibus pax possit in eodem Datum Laterani, xi Kal. Aprilis, pontificatus no-
monasterio reformari, Uaiernitati tu« per aposto- • stri auno quurtodecimo.

lica Bcripta praecipien.-lo ruandumijs quatenus.siest XXXII.

ita, supradictum W. et ejus complices ab eodera AIXITANO ARCHIEPISCOPO.
monasterio et membris ejus suLlato appellationis Vt cedat oneri episcopali.
ob-ilaculo penitus au>ovendo,ipso in aliis r
n (Laterani, xvn Kal. Maii.)
riis ejuedem observantiae coli cures, con- i
Sicut is qnis sutfioiens est adcuram sollici-

tradictores, si qui fuerin', vel rebflles |

tudinis pasloralis, si torsan episcopalum affeclet,

ram ecclesiasticas appellatione remota compc- desiderat bonum opus, sic isqui non sulficit ad hu-
scens. jusmodi oneris satcinam supportundam.utilitersibi
Datum, ulin alia per totum. consulit,si eamdem piius eautedeputr-.t quam sub
XXXI. ea in suum et aliorum dispendiaai comprimatur.
MAGISTKO NICOLAO MISNENSl KT ARNALDO DE STENDAL Cum igiturat ponl I regiminis oogno-
HALDERST4TENSIS DIOEUfcSlS CANONJI sccre te di beas minus i,|tum, fraternitatem tuam
Ejusdem argumenli cum epittola 49 libri xm. rogamus Htteni us, per apostolica tibi
(Laterani, xi Kal. Apri! '.-. scripta mandan sulutem luam et alio-
Causuin quai inter dilectos tilios Ottonem subdia- D rum lucristemporalibus anteponens, elcompaticns
.'n nuslrum et 'NVaUoruiii. qui pro pra>posito nihilominuscontrilioniEcclesiffi Auxitan», quasub
Magdeburgensi segerit.super Magdeburgensi prae- tun provieionis utnbra in temporulihuset spiritua-
positura dignoscitur agitari.tibi duJum, fili mugi- libus graviter cst coiiapsa, pontificalem curam
ster ..icolae, et bonrc uiemorioe Broccnrdo Wrci- spontaucus resiguare procures, ut ex hoc divinam

(191) llolestale tradila a rege Christianissimo ;

privilegium clorici cessal incrimine, de
Xiiiii

cujus imperiohominem tigium se, et buoc< c, 6 Dt liomic. in 6 ;

jureooron» regiffidevoverat.Ideo post obitura Ca- tjudiciain coneil. Tolrt. c. 5 dicuntur

roli.lVudum deliciontibus masoulie domanio, i
rularis quae diversae
privil priocipis a quo fluxerat, ex lege Sal'ca re-
:>\ sunt aii ecclesiasticis rogitionibus c. PlacuU U,
deundo, accrevit. Ceterum poleelalem bic accipe , I. Vide decisiones cupill.e Tolos.,q. 162 el inlia
publicura auxi)iuro,doquo in c. De ofGn. ju<l. or-
I
'
ll. XVI.
din.sive invocationembrachiia.Trularr apud .Erod.
'
Vide lib. v, cpist. 96, et lib. xvi, epist. 5.
lib. i, c. 11 in ex conslitutiutu- Benrici III 1580,
409 PONTIPICATUS ANNO XIV, CHRISTI 1211. 410

et apostolicam gratiam tibi valeas comparare.Alin- A memorntse contradictores, si

prffificias Ecclesife ;

quin.cum tain tua? saluti quam Kcclesia; niemoruUe censuram eclesiasti-

qui luerint, vel rebelles per
utiliuti ez apostolioee lenoamur scrvilntis oflicio cam appcllaliono postposita compescendo.
providere, super hoc, prout expedire viderimus, Datum, ut in alia.

disponeraus. Scriptum est super hoc Carcassonensi capitulo in

Datum Laterani, xvn Kal. Maii, pontificatus no- eumdetn fere modum usque compescendo. Quocirca
stri anro quatordecimo. discretioni vestrajperapostolicascripta praecipiendo
eumdem modum scriptum est episcopo Valenti-
In mandamus quatenus talem vobis personam juxta
nensi. Scriptum est etiam in eumdem fere modum prosscripta formam eligatis canonice in pastorein
venerabiti fratri Uticensi episcopo et dilecto filio ab- quae tanto congruat oneri et honori.
bati Cislerciensi apostolicx sedis legatis, ut dictum Datura ut in alia.

arcliiepiscopum ad idmoneant efficaciter et inducant. •XXXV.

Datum, ut in alia. UTICENSI EPISCOPO KT ABBATI CISTERCIEN9I AP03TO-
XXXIII. LIOE SEDIS LEGATIS.
Super eodem. Ut comitatum Meigoriensem recipiant.
(Datum, ut in alia.) R (Datum, u! in ulia.)
In eumdem modum scriptum est sicut in prima man-
Prsesentium vobis auctoritate prscipiendo
episcopo Rulhenensi ueque procures, cum jamdudum damusquatenuscomitatum Melgoriensem,quibeati
ad tuam instantiam cedendi tibi licentiam per no- manibus, ei
Petri juris existit, in vestris recipiatis
stras duxerimus litteras concedendam. AIioquin,ne donec super eo
taudiu faciatis fideliter custodiri
videaris nobis forsitan illusisse, venerabili fralri nostrae rescripserimus beneplacitum vcluntatis.
nostro Uticensi episcopo et dilecto filio abbati Gi- Datum ut in alia.
sterciensis apostolicae sedis legatis litteris nostris XXXVI.
injungimus ut le ad id per censuraiu eccle^iasticnm ARELATENSI ARCHIEPISCOPO (19o) ET SUFrRAGANEIS
appellatione remota compellant. EJUS.
Datura, ul in alia. De sententia tata contra comitem Tolosanum.
Scriptum est ipsis Itgalis in eumdeta fere moilum (Datum, ul in alta.)
super hoc. Quod si non ambo, etc, etc. Cum exspectaverimus hactenus ut nobilis vir

Datum, ul in ulia. RaymundusTolosanuscomes.tanquamarborfructi-

XXXIV. fera commonitionum nostrarum rivulis irrigata,
DTICENSI EPISCOPO APOSTOUC.E SEDIS LEGATO. P fructus ederet opportunos,et tanquam princepsca-
De electione episcopi Carcassonensis. tholicus honoraret sanctam Ecclesiam sponsam
(Datum, ul in alia.) Ghristi, ipse pravo circumventus consilio, non so-
Cum venerabilisfrater nosterCarcassonensis epi- lum damna sterilitatis (194) incurrit, adhonorem
scopus,supportare nequiens sarcinam sollicitudinis Dei et utilitatem Ecelesia? expeetstos fructus nulla-
pastoralis,miiltis incommodis etdefectibus praepe- tenus producendo, verum etiam dispositionibus
ditus, oflicii sui curam resignare dispouat, sicut ecclesiasticis nequiter se opponit , contra pro-
per tuas litteras nobis intimasti, fraternitati tuae missa (195) et juramenta suaveniens impudenter.
per apostolica scripU mandamws quatenus cessio- Unde cum in ipsum a venerabili fratrenostro epi-
nem ipsius accipiens vice noslra, ipsura a cura scopo Uticensi (196) et dilecto filio Cisterciensi
Ecclesiae Garcassonensis absolvas,ejusdem Ecclesiae abbate (197) apostolicae sedis legatis de raultorum
capitulo injungendo ut infraocto dies post eommo- praelatorum consilio senlectia promulg ita fuerit ob
nitionemtnamcumtuo c msilio talem sibi personam ejusdem contumaciam manifestam, per apostolica
eligant in pastorem pcr qunm hoc terapore maxime vobis scripta mandamus quatenus eamdem senten-
Carcassonensi Ecclesias utiliter coDsulatur,aliuquin tium rationabiliter promulgatam publicari per ve-
ex tunc personam idoneam appellalione remota slras dioeceses faciatis, et appellatione remota per
D
(193) Arelatensi ,qv\ olim primns et "E;a:yo; Gal- obilum JoannaeRichardilregis Anglorumgermaoae,
liarum, cum Flavius Constantinus (qui etia n^mcn Eleonora Petri II Aragonum regis soror, Raymun-
urbi dedit)Galliaruin septem provincias vi armorum dum.qui postea junior dictus est.cceln pcenitenliam
sibi vindicavit apud Hincmarum epist. 6, cau. 17, suadenle procreavit,ut patet exFaslisconsularibus
et ejusdem privilegia confirmamura Symmacho pa- Tulusatum, Marinus lib. x De reb. Hisp. in Alfon-
pa.epist.ad Ca?sarium Arelatensem episcopum.rt a soll.
beatoGregorioepist.ad Verpilium.Ideo vpcat unum (•195) Promi<sn, dum Albigenses protegit.quorum
primatem Gallicanum idem. Hincm. in ead. epist. memoriam monet Innocentius lib. xm, epist.9. V.
c. 16, cum in Cisalpinis provinciis, delegatio vice Petrnm Vall. Sarn.. c. 31».

sedis apostolicae.propter Simoniacam haeresim 1'uit (196) Vncensi sullras.'aneo archiepiscopi Narbo-
exorta c.17 ejusdem epist.Fuit et posteriori saeculo nensisis.
urbs regia dicta Nauclerus vol. I. Gener. 62,Arcla- (197) Cisterc. abb. Arnaudo sive Arnaldo, idem
tum Burgundiffi regnicaput.Vide JosephumScalige- Petrus Vall. Sarn. c. 5, qui postea Narbonensis
rum Auson. lect. lib. I, cap. 24. archiepiscopus apud eumdem c. SO.Vide icfra lib.
(194) Sterilitatis, quae usuras reddidit, dum post xv, epist. 6 etlib. xvi, ep. 5.
411 INNOCBNTn III PP. RBGESTORUM LIB. XIV. 412

censuram eccle9iasticam usque ad satisfactionem A tramite non discordant effectu prosequente com-
condignam firmiter ob6ervari. plere. Eapropter.dilecti in Uomino filii,vestris justis

Datum, ut in atiu. postulationibus inclinati, regalia vobis ab impera-

XXXVII. toribus et aliis prineipibus sa?cularibus,in foro vi-
EISDEM. delicet et in nundinis,nec non et transitu fluminis
Super eodem. Isarae,pia vobis devotione concessa,sicutet eajuste

Cum exspectaverimus, etc. usque manifeslaru et ac pacifice possidetis, vobis ct per vos Ecclesiai

nos mandemus eamdem sententiam usque ad satis- vestras auctoritate apostolica confirmamus et prae-

factionem condignam appellatione remota firmiter sentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo,

observari, fraternitati vestrae per apostolica scripta etc.confirmationis, etc. usque ineursurum.

praecipiendo mandamus quatenus ad recuperanda Datum Laterani, xmKal Maii.pontificatus noslri

castra et alias possessiones et terras qure ab eccle- anno quartodecimo.

siis vestris tenet insistatis viriliter el prudenter. XLII.
EISDEM.
XXXYIII.
VIVARIE.NSI EPISCOPO. Cunfirmantur eoium staluta.
Super eodetn. B (Datum ut in alia.).
(Datum, ul in alia.) Solet annuere sedes apostolica piia yotis. et ho-
Cum exspectaverimus hactenus ut nobilis vir nesti petentium precibus favorem benevolum im-
R. Tolosanus comes, tanquam arbor fructifera.etc. pertiri. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris

in eumdem fere modum ut in alia usque in ftnem. justis precibusinclinati,laudabiles et honeslas con-

Datum, ut in alia per totum. suetudiness acstatutuqua: ad Kcclesiae vestrae utili-

tatem provide lacta esse noscuntur, sicul hactenus

XXXIX.
pacifice sunt obtenta, et in authenticis super his
UTICENSI EPISCOPO ET ABBATI CISTERCIEN9I APOSTO-
confectis plenius continetur, auctoritate apostolica
UCJL SEDIS LEGATIS.
confirmamus et praesentis scripti patrocinio com-
Jie indebila pedagia exiganlur.
munimus. Nulliergo, etc. usque incureurum.
(Datum, ut in alia.)
Datum ut in alia per totum.
Cum comitem Folcalcariensem
in nobiles viros
XLIII.
G. Ademari, Lambertum de Montilio, dominos et
GNEZNENSI AbCHIEPISCOPO.
dominas Castri Novi et Dozarae, Silvium de Crista,
Alasiam deRoca,praepositum Valentinensem,Artal- De confirmalione privilegiorum.
dum de Russillon,.. fratrem ipsius, et quosdam ^ (Lalerani, xi Kal. Maii.)

alios propter pedagia,exactiones indebitas, et alias Cum illius locum, licet immeriti, tcncamus in
iniquilates quas in stratis publicis ct fluminibus terrisqui sanctam Ecclesiarn sponsam suam absquc
commitlere non verentur, a te, fili abbas, de mul- maculaet ruga conservat,his nos convenit exofficii
torum praelatorumconsilio senteutia fuerit promul- nostri debito robur apostolicum impertiri quae ad
gata,discretioni vestrae per apostolica scripta man- statutum ipsius pertinentet quietem.etadcjnserva-
damus quatenus eamdem sententiam rationabiliter tionem ecclesiasticae libertalis. Cum igitur dilecti
latam remota per censuram
faciatis appellatione filii nobiles viri Lesco, Conradus, et Waldislavus
ecclesialicam usque ad satifactioncm condi^nam Oddcnis, duces Poloniae, tibi et suffraganeis Eccle-
firmiter observari. siae tuae nec non et successoribus vestris privile-

Datum, ut in alia. gium super ecclesiastica libertate pia devotionc ad

XL. statum debitum revocando concesscrint, nos luis

EISDE.M. precibus inclinati,conccssionem ipsorum.sicut pie

De senlentia lata contra lioncelinum. ac provide facta est, ac in authcnticis continetur,
auctoritate apostolica conlirmamus et praescntis
(Laterani, xvn Kal. Maii.)
D scripti patrociniocommunimus.Quiavero ineodcm
Cum Roncelinum apostatam et perjurum et
in
privilegio est expressum ut si aurura vcl argcntum
eoquod ei obediunl et favent
cives Massilienses.pro
sive pretiosas veste9 aut palafridos decedentium
insuisabominationibusmanifeste,a vobisdemullo-
episcoporum supradicti duces invenerint.et cpisco-
rum praslatorum consilio, etc, ut in aliausquein
pus decesserit inteslatus, in usus suos omnia con-
finem.
vertantur, dum tamen hoc ipsum cis a nobis fuerit
Datum Laterani, xvn Kal. Maii, anno quartode-
vel a legato nostro concesss>im,dictisducibuscon-
oimo. mandamus nequaquam
sulimus et ut in usussuos
XLI.
supradicta convertant, cum id iu sua? salutis cede-
Confirmantur eis rcgatia dona
rctdetrimentum.sed Ecclesiae qui defunctusepisco-
(Laterani, xin Kal. Maii.) pus praafuit illa faciant integraliter assignari. Nulli
Justis pententium desideriis dignum eat nos faci- ergo, etc. confimationis el jussioni?, etc. usquc
lem prasbere consensum, et vota quae a rationis incursurum.
 .

413 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTI 1211. 414

Datum Laterani, xi Kulend.Maii,pontific:itus no- A libcre tlbi liceat sedem apostolicam appcllare. Si
stri anno quartodecimo. qui vero post appellationem ad nos legitime inter-
XLIV. positamin te vel Ecclesiarn tuam excommunicatio-
BPISCOPO QUONDAM HALBEBSTATENSI, ET ABBATI DE nis vel interdicti sententias contra praescriptam
SICHEM. formam praesumpserit promulgare, ipsas decerni-

Scribitur ei pro archiepiscopo Gnemensi. mus non servandas. Nulli ergo, etc. inhibitioniset
(Datum, ul in alia.) constitutionis, etc. usque incursurum.

Is qui paci ecclesiasticie invidet et quieti quam Datum Laterani. v Kal. Maii, anno quartode-
in ccelis nonpotuitsua praepediente malitiaretinere. cimo.
non solum adversarios manifestos saepe concitat XLVI.
contra ipsam,verum etiam proprios filios ad mole- ABBATISS.E AC CONVENTCI ATO.EGNIACENSI.

stationem ipsius nonnunquam instigat, a quibus Ne quid exigatur pro bcnedictione abbalissx, etc.

defensionis praesidia exspectabat ; ut eo dispcndio- (Datum, ut in alia.)

sior sit illius infestationibus offensa, quo minus do Justis petentium desideriis, etc. Eapropter, di-
ipsius molestia timebatur. Sane, sicut venerabilis lecta in Domino filioe.vestris justis postulationibus
Gneznensis archiepiscopusgravi nobis
frater noster grato concurrentes assensu, auctoritate praesentium
g
conquestione monslravit, nobilis vir Wadislavus inhibemus ne pro consequenda benedictione vel

dux Polonias,qui diuturnis eum injuriis et molestiis inslallatione abbatissae monasterii vestri,quae bene-

lacessivit, dudum thesaurum Gneznensis Ecclesiae dicendapro tempore fuerit, consecrationibus alta-
occupavit, ex hoc damna ipsi gravia inferendo, rium vel ecclesiarum, sive pro oleo sancto, vel
quasdaminsupervillasEcclesiaememorataecombus- quolibet alio ecclesiastico sacrarcento dioecesanus
sit, et quibusdam aliis nequiter devastatis, multa episcopus vel archidiaconus loci sub obtentu con-
canonibus etbominibusGnezneasisEcclesiae damna suetudinis vel '|uolibet modo alio quidquam exi-
et injurias irrogare pr3esumpserit,homines quoque gere vel extorquere praesumaut ; sed haec omnia

de Gnezna ad eamdem Ecclesiam pertinentes bonis gratis et sine pravitate qualibet vobis impendant.

suis per violentiam spoliavit postquam idem archi- Nulli ergo, etc. usque incursurum.
episcopus iter arripuit ad sedem apostolicam ve- Datum, utin alia pertotum.
niendi. Cum igitur dissimulare tot ejusdem Eccle- XLVII.
siaegravamina nequeamus, per apostolica vobis ABBATI ET CONVENTUI SANCTI QUINTINI BELVACENSIS.
scripta praecipiendo mandamiis quatenus eosdem De cleciione abbatis.
archiepiscopum atque ducem personaliter, seoun- „ (Laterani, iv Kal. Maii.)
dum quod in prioribus litteris noslris vobis injunxi- Justis petentium, etc. Cun: igitur, sicut ex parte
mus, adeuntes, dictum ducem ut eidem archiepi- vestra nostro est apostolatui reseratum, a felicis
scopo et suis hominibus super datis damnis et inju- recordationis Alexandro et Clemente Romanis
riis irrogatis satisfaciat competenter,ablatis omni- poniificibus vestro monasterio sit indultum, ut
bus restitutis, monere prudentcr et inducere procu- obeunteipsius loci abbate,nullusibi qualibet subre-
retis, ipsum ad hoc,si necesse fuerit,per censuram ptionis astutia seuviolentia praeponatur nisi quem
ecclesiasticam appellatione postposita ratione prne- fratres communi consensu vel fratrum pars consilii
via compellenles. Vestes autem, etc. usque perhi- saniorissecundum PeumetbeatiAugustini Regulam
bere. providerint eligendum, et inter vos ac venerabilem
Datum, ut in alia per totum. fratrem nostrum Belvacensem episcopum super
XLV. possessione electionis abbatis in monasterio vestro
ABBATISS* AUREGNIACENSI. dudum quaestione suborta, et per dilectos filios

Ne monasterium temere excommunicetur abbatem de Briostel Cisterciensis ordinis, M. pra3-

(Laterani, v Kal. Maii.) positum Remensem, R. Meldensem decanum ex
Ex assuetae benignitatis offlcio sedes apostolica delegatione dilecti filii nostri Gualae tituli Sancti
consuevil eas quae montana religionis ascendunt, Martini presbyteri cardinalis,tunc apostolicae sedis
ut cum Maria secus pedes Domini sedeant, confo- legati,de voluntate ipsius episcopi taliter exstiterit
vere, ac illis, ne cujusquam temeritatis incursu causa ipsa sopita.ut eligendi abbatem plenam ha-
quies vel profectus impediatur earum.apostolicum beatis et liberam facultatera, petita tamen prius a
praesidium impertiri. Eapropter, dilecta in Christo Belvacensi episeopo licentia eligendi : nos vestris
filia,tuae ac monasterii tibi commissi tranquillitati precibus inclinati, quod per eosdem judices super
paterna volentes sollicitudinepraecavere,auctoritate hoc est cum episcopi memorati assensu delibera-
praesentium inhibemus ne dicecesauus episcopusvel tioneprovida diffinilum.auctoritate apostolica con-
archidiaconus loci seu quilibet alius oidinarius ju- firmamus et praesentis scripti paginacommunimus,
dex sine manifesta et rationabili causa in te vel inhibentes ne quis contra diffinitionem hujusmodi
monasterium tibi commisum excommunicationis super abbatis electione vosaudeat molestare.Nulli
vel interdicti sentenliam promulgare praesumat, ergo, etc, confirmalionis et inhibitionis, etc. usque
statuentes ut si te in aliquo gravari persenseris, incursurum.
415 INNOCENTII III PP. RBGESTORUM LIB. XIV 416

Datum Laterani, ivKal. Maii, pontificatus nostri A Datum

Laterani xi Non. Maii.pontificatus oostri
anno quarto decimo. anno quarto decimo.
XLVIII. XLIX.
EPISCOPO BRIXINEXSI, ET AQUILEOENSI DECANO, ET MA- ABnATI ET CONVENTU MONASTERIl CAURIENSIS.
-

GISTBO HUG. CAN0N1C0 RATISPONENSI. liecipiuntur subprotectione apostolicee sedis.

De causa capituli Gurcensis. (Laterani, Nonis Maii.)
(Laterani, xi Non. Maii.) Cum a nobispetiturquod justurn est et et hone-
(190 Diligenter auditis et perspicaciler intellectis stu.n, etc. Eapropter.dilecti in Domino filii.vestris
quae a dilecto lilio procuratore venerabilis fratris justis postulationibus gralo concurrentes assensu,
nostri Salzeburgensis archiepiscopi ex parte una monasterium et personas vestras cum omnibus
et procuratore Gurcensis capituli ex parte aliera bonis lam ecclesiasticis quam mundanis quae in-
super excommunicationis sententia quam idem ar- prssentiarum rationabiliter possidetis.aut in futu-
chiepiscopus ipsum capitulum promulgavit fuere
in rum.dante T'"mino,JListis modis poteritis ad'pisci,
proposita coram nobis, sic duximus providendum, sub beati P. et nostra protectione suscipimus.
i

ut cum a tribus ex majoribus ipsius ecclesiae cano- Specialiterauteiu villas Sancti Tirsi, Sanclae Mariae
nicis fuerit requisitus, infra quindecim dies ipsum r> <ievilla Cibran, Sancti Salvatoris de Cinvio, Sancti

capitulum absolvi cautelam, mittens ali-

faciat ad Michaelisde Varzen, Sancti Salvatoris de Bergun-
quem ad Gurcensem ecclesiam qui recepta secun- dio,Sancti Michaelis de Canneru, Sancli Antonini
duui formam Ecclesiae juraloria caulione quod no- de Villanova, Sanctae Mariae de Miudes et Sancti
Btro vel vestro mandato parebit, eidem capilulo SalvatorisdeMariMortuo,cum omnibuspertinentiis
heneficium absolutionis impendat, exceptis pra?po- earuii)dem,et universas pObsessiones vestras, sicut
8ito et V. et F. canonicis, qni de mandato nostro eas juste ac pacifice possidetis, vobis et per vos
fueruntapud sedemapostolicam absoluti acdeinde ;
monasterio vestro auctoritate apostolica confirma-
corani vobis.quibus hoc.negotium duxirnuscommit- mus et praesentis scripti patrocinio communimus.
tendum,tam de principali causa quam deipsa sen- Ad indicium autem hujus a sede apostolica prote-
tentia nec non et de ecclesia Sancti Laurenlii.qua ctionisetconfirmationisperceptaeduosobolosaureos
post commissionem factam a nobis et post appella- gratis oMatos persolvetis nobis nostrisque succcs-
tionem ad nos interpositam spoliati luerunl per soribus annuatim. Decernimus ergo ut nulli om-
nuntios ipsius archiepiscopi,cognoscatur ; et si de nino, etc. confirmationis et prolectionis, etc. usque
partium voluntate processerit,fine canonico termi- incursurum.
netur:alioquin negotium ipsum sufficienter inslru- Datum Latcrani, Nonis Maii, pontificatus noslri
ctum ad nostrum remittatur examen,pr3?fixo par- C anno quartodecimo.
tibus termino competenti quo nostro se conspectui
repraesentent justam, auctore Dco, sententiam SORORIBUS DE MCRCEDO (199).
recepturae; quod si infra praescriptum tempus ar- Confirmalur \quoddam statutum.
chiepiscopus ipse non fecerit illos absolvi,per dile- (Laterani, vu Idus Maii.)
ctum filium Junensem praspositum Aquilegensis Justis petentium desideriis, etc. Cum igitur dile-
dicecesis eos absolvi jubenms. Caeterum interroga- ctus filius Albanensis electus ad locum vestram, in
tus in judicio coram nobis procurator Gun-ensis quo relictis saeculi vnnitatibus Uomino militatis, de
episcopi utrum idem episcopus proexcomtnunicato mandato nostro dudum accedens.quoddam fecerit
se haberet, respomiit quod revera Salzeburgensis institutum secundum quod vivere debeatis.nos ve-
archiepiscopus excommunicavit episcopum et capi- stris supplicationibus inclinati, instilutum ipsum,
tulum quarta feria, et post lertiam vel quartam sicut pieac provide factum ist, approbantes, illud

diemdedit ipsi licentiam audiendi divina et ut divi- stiluimus robur dcbitum oblinere, inhibentes ne
nisofficiis interesset, quia ipse propter debilitatem quiscontra illud vos audeat molestare. Nuili ergo,
manuscelebrare non potest ; et ex tunc divinasibi et".constitutionis et iuhibitionis, etc. usque incur-
fecit officia celebrari, et exercuit ea quaj consue- D surum.
verat exercere. Nos autcm interloquendo respondi- Patum Latcrani.xu Idus Maii.pontificatns nostri
mus quod si res taliter se haheret.episcopus idem aiiiin quaitodccimo.
pro absoluto csset hubendus, nisi postra excom- Ll.
municationis senientiam excepisset. Testes autem NOBILl VIRO WLADISLA' ITO QUORDUi NOBILIS
qui fuerint nominati, etc. usque perhibere, nullis VIHI ODDONI8 (-01) DICIS POLONI..E
litterisobstanlibus praeter assensum partium a sede Recipitur tub prolediont brati 1'ctri.

apostolica impetratie. yuod si nou omnes, eic. tu, (Laterani, 111 Idus Maii.)
frater episcope, cum eorum altero ea, etc. Cum a nobis petitur, etc. Eapropter, dilecle in

(198)Vide lib. x, epist. 54, et lib- xi, epist. 99, (201) Odonis siveOttonis ducis Pomeranie, cujut
(199) Cod. Cslbert. Murdceo. dominium exploso patre Miesislao senesibi vindica-
(100) Wladislao. Sputatori. Cromerus lib VII verat, Cazimiri partes secutus. Porro ducem Polo-
Polon. in I.esco Albo. niae vocat Innocentius, qui» Pomerania major Pan-
417 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRI8TI 1211. 418

Douiiuo lili.devotionis tuaesinceritatem quum circa A. strisfuissetauribus intimatumquodipsecontravene-

libertatem occlesiasticam geris, et quam Ecclesiis rabiles Iratres nostros Antissiodorensem et Aurelia-
et personisecclesiusticis in tuo ducatu recognovisse nensemepiscoposindignatus.remagipraeceperilnon
dignosceris (202), attendentes, ut ab Ecclesia pio- utique sui moris.sed nec etiam sui juris.eorum fa-
tectionis, graliam sentias quam satagis honorare, cienssaisiriregalianecnonetidmquaedaai aliapraeter
personam tuam cum universis bonis qua» imprae- illa, licet nondum essent confessi de forisfacto ali-
sentiarum rationabiliter possides, aut in futurum quo vel convicti.nec ad salisfaciendum commoniti
justis modis poteris adipisci,sub beali Petri et no- vel inducti,pro eo quod quidam milites eorumdem
stra (203) protectiono suscipimus et praesentis scri- in suo exercitu constituti ad locum quem eos adire
pti patronicio eommunimus. Ad indicium autem praeceperat cum aliis accedere recusarunt, absenti-
hujus a sede aposlolica protectionis percepta? qua- bus ipsisepiscopis per licentiam ab ipso liberaliter
tuor marcas gratis oblatas singulis trienniis nobis impetratam, ac super his ipsorum et vestris sup«
nostrisque succetrsoribus ;.d Poloniie pondus per- plicationibus ininime aoquieseens,coegeriteosmise-
solves.Decernimus ergo ul nulli omnino hominum, nosserenitatem suam rogandam
rabiliter exsulare j

etc. u.ique incursurum. duximusetmonendametinremissionemsibisuorum

Datum Lalerani, ni Idus Maii, anuo quartoiie-
g injunximuspeccatorum,utprodivini nominis gloria
cimo. et apostolicae sedis honore faceret praefatis episco-
LH. pis subtrauta restitui universa, et eos secundum
ABCHIEPISCOPO SENONENSl (204) ET SUFFBAGANEIS EJUS. consuetudinem approbatam juste ac modesto tra-
De negolio episcoporum Aurelianensis et Antissiodo- ctari, donando nobis intercedentibus pro Deo et
rensis. propter Deum si quam praefati pontilices adversus
(Datum, ut in alia.) eum commisissent offensam,ne hac occasione con-
qua charis-
(205) llle sincerae dilectionis affectus tingerel inter regnum et sacerdotium scandalum
simi in Christo filii Francorum
nostri Philippi regis suboriri, quia nos in majoribus curaremusgrataei-
illustriszelamur salutem nosvehementer inducit ut dem, faciente Domino, vicissitudine respondere,
si quando contra rationes et libertales ecclesiasti- Ipse vero inter caetera per suas litteras se excusavit
cas,quas in regno suohactenus custodivit,
illaesas quod alia quara regalia saisiri non fecerat, nec ipsos
aliquid dicitur commisisse,apud ipsum opportune coegerat exsulare, cum libere possent in suis dioe-
monitis etprecibus insistamus quatenus illiusin-
;
cesibus commorari, et si super liis curia; suae vel-
tuitu in cujus oculis nuda sunt omnia et aperta,qui lent subire judicium.quod quandoque acceptarent
propter progenitorum suorum (206) devotionem et reverentiam nostram condonare paratus
p audire, ob
suam Ecclesiae suas reverenter exhibitam regnum erat »mendmn, si forsitan tenerentur sibi aliquam
suum custodivit illaesum, quin etiam magnifice exhibere. Licet autem iidem episcopi ia regno suo
augmentavit, contritis graviter regnis illis quorum libere commoreutur, ex eo tamen exsules possunt
reges raiiones et libertates ecclesiasticas infringere dici quod a propriis domibus sunt ejecti et rebua
praesumpserunt, illud corrigat eH emendet, vincens aliis spoliati.Alia etiam quam regalia saisisse vide-
salubriter semetipsum pro Deo et propter Deum ;
tur cum domos eadem immunitate
episcopales.quae
cum sic viuci sibi non eedat ad dedecus, sed po- qua gaudent (207), et eorum utensilia et
ecclesia;
tiusadhonoremsitquenihiloininussibiapudhomines mobilia undecunque deducta fecerit occupari.Judi-
magis quam vinceregloriosum.Sanecumdudum no- cium autem spoliati subire non debent,cum ex ge-
nonia dicitur a Cromero ibidem et lib. vi in Cazi- {;Hfl)Gaudent quamvis privilegiimetastransgreli
:

miro. non Porro, De privilegiis, quoniam lex

liceat, c.
(202) Dignoscens. Dispari consilio patri sui Wali- priva. 1, de privato lata apud Gellium lib. x Noct.
sdai Magni.sive Losconogi,quiDei templa vi armata Attic. c. 20, imo nec privati regni metas excedit ex
conculcaverat. S. C.adversus unum putalterum Helvetiorum,quo-
(203) B. Pelri et noslra male igitur Bzovius qui rum limite Bernensi senatus augusti purpurata
in Honorio III 1218, § 6, vult eumdem pontificem jurisdictio terminatur. Abnuebunt siquidem in su-
Ladislaum dic. Walisdam sputatorem ducem et D prema curia conlestari, quod apostolicam Romanoe
Ecclesiam Calisliensem in Polunia x Kal. Junii sub Ecclesia: religionem non sectarentur, ideoque pri-
protectione B.Petri suscepisse, sed aliter sensisset vilegio sociorum, qui regis imperio famulari glo-
eruditus vir si sorte magistra epistolae istius con- riantur, fori prsscriptionem proponebant, sed pu-
textum legisset.Hsecenim gesta tuere anno Domini blice pro tribunalililiato, eo quod in judicio ex cita-
1212, Innoc: pontificatus anno 14. tionis libello non stetissent, contumacia notati sunt,
(204) Senonensi de quo lib. xm, epist. 14, quam patronoque eorumdem in excusationis allegalione,
vide ad interprelationem hujus epistolas,et epist. i, attestatio coram omnibusconcessafuit 9 Julii 1609.
lib. xvi. Caeterum animadverte ex hac epistola, ubi majus
Vide lib. xm, epist. 190, 191.
(205) conceditur privilegium,minus concessum videri c.
Progenitorum Pippini et Caroli Magni, qui
(206) ex parte xxvn De decirais.et ibidem glossa. Quod
orthodoxus imperator in tumuli inscriptione ex si domus augusta privilegio gaudet toto tit. De
Chron. S. Benigni Divionensis dicitur, adde Rober- privileg. dom. aug. lib. xn. cod. Ecclesia parem
tum et alios qui regiae munilicentiae liberalitate S. titulem immunitatis consequetur, quem Trajani
R.E. imperium auxere. Vide lib. xvi, epist. 2 et nostri Christianissimi eidem jamdudum conces-
Ferrautuui. De.junbus regni privil. 2, c. Adrianus sere.
c. ln Synocto 63, distinct.
419 INNOCKNTIl III PP. RBGBSTORUM UB. XIV. 430

nerali,sioutaccepimus,consuetudine regni sui (208) \ vamen, apud eum partium instantia duxi-
iterata
lii.iis a doinino sine judicio (209) spoliatus nec mus insistendum.excellentiam regi&m rogantes at-
diera ab ipso super spoliatione sua vel alio teneatur tentius et monentes,hoc a sua magnificentia peten-
recipere.nec in ipsiuscuria experiri.nec etiam vin- tes in donum.ut prorevcrentianostrajudicio super-
culura lidelitatis servare. sedeat, ealvo jure tam illorum quam suo, lllosque
Cura igilur super pradictis se duxerit excusan- restituat, donata nobis emenda (212), sicut per lit-
dum, el illud silemlo transierit quod eorum fecit teras suas promisit.si quam sibi exbibere tenentur,
saisiri (210) regalia, cum necdum de aliquo foris- ut ex quo intendit facere nobisgratiam faciat eam
facto confessi fuerint vel convicti, nec etiam ad plenam, prout eum facere ac nos recipere decet:
satisfaciendumcommoniti vel inducti,tacite idcon- ita quod propter hoc magnificentia: suae grata tenea-
cessisse videtur. Quod etiam ex tenore litterarum mur vicissiludine respondere.Credentes igilur pru-
Buarum.quas prasfalis episcopis direxit, evideuter dentiam et sollicitudinem vestram apud eumdem
apparet quibus continelur expresse quod mili-
; in regem posse proticere in hac parte, fraternitati
tibus eorum prajceperat ut irent cum baronibus vestrae per iteratascripta pnecipiendo mamiamus
(viH)illisquosadquemdamlocumduxeratdeslinan- quutenus dictum regem ad ea quae pacis suntsolli-
dos et quia illi ad prsceptum ipsius illuc accedere cite ac prudenter rogantes,ipsum sedulis exhorta-

noluerunt/lixit ipsos episcopos erga se de exercilu tionibus et monitionibus inducatis ut nostris preci-
defecisse.et propterea illorum saisivil regalia et illa bus acquiescens exsequatur promissa hberaliter ao
qutiE in eis perlinent aJ jurisdiclionem terronam. libenter,ut ex hoc divinam consequatur gratiam in
Uude pr;esumitur quod in causa et modo minus or- praesenti et gloriam in futuro exhibentes auctori-
;

dinate processerit contra eos,cuui pro aliena culpa, ate nostra suffulti praedictis episcopis auxilium et
videlicei milituiu, si qua fui(, spoliasset eosdem consilium necessanum ad liberlatem ecclesiasticam
non convictos nec monitos vel citatos. Verum quia conservandam, non debeati3 de timiditate
ita ut

suae saluti magis expedit et honori in intuitu pre- (213) vel reraiasione (214) redargui, sed
de rigore
tiosi sanguiuis Jesu Cbrisli, quosibisponsamsuam, ac sollicitudine commendari.
Ecclesiam videlicet, desponsavit, eidem eondonet Datum Laterani, n Idus Maii, pontificatus nostri
si ab ipsius minislris in ipsum aliquid sitcommis- anno xiv.
sum quam illi molestiam inferat indebitam vel gra- Scriytum est in eumdem fere modum tuper hocregi
(208) (lonsuetudine regni *ut, quae dicitur jus non batur adversusTheophil imdu BoismenseDecembri
scriptum SypofDi vooi ti iOr, apud schol. Thucy- anno Domini l613.Nam etiarnsi in jure municipali
didis in illavei ba Pcriclis /.a! 6'aoi BYpafOi 6vte;o!t- Burgundiae,pr;escriptis verbis non concipi.itur leudi
'/.Jvc,v6|jioXoYou|j.ivr,v tpipo jj..,jus.consensu et moi ibus fj prehensio, tamen ab empbytensi ad leudura argu-
zj! tujv uiipov vohoQeoio receptum.Theophilus, § 1 iiii-iitoducto obtinei,utpote,quae dominumdircciuin
l)e ollicio judicis apud Justiniam. privitate spectet. rn tantum ut ab eodem cedi, et
(2U9) Sine juiticioMalo more aliquem interpreta- tanquam privatumcommodumdomini transferriali-
tionem adulteram.juris municipalis Innocentiosug- quo litulo possit, quidquidsentiat inlerpresconsue-
gessisse patetex illis verbis (sicut accepiiiiusJ.Nam tudinis Parisiensis §i,glossa l,in verbo le Sci<,neur,
si subjiciamus Philippum regni consuetudini, ex n. 34 secns in jure gentilli retractus ex S. C. 15
,

ejusdem formula, rite et jure optimo sine judicis Junii 1607, quia proximus agnalus laeditur ex jure
auctoritate feudum prehendere potuit,ralionedirecli municipali,cujus religio iu hac parte adversatur juri
doininii,cujus intentionem habet hindatamin re.i. coniiiiuni vulgata \.Dudum C.de contrah.empl.
in universo regno ; feudorurnque omnium est domi- 10) Sairtn. Prehensionem, saisinam vocat.
nus directus ut ipse.ideoque proprietalem dominii i2lli Barontotu.Proceribus Franciae.pluresetiam
habet per vassallum (sicut caiteri feudi domini) cum oplimateset baronescongregari fecit Aymonius lib.
in possideat, cu.jus nomine quid possidetur, argu- v De gestis Francorum c. 53. V. Boerium in con-
mento ducto a liliofamilias et servo.quorum nomine suetud. Hituiig. et jurisd.omni jud. §3, glos. 3
pater et dominus possidere dicuntur I. xxiv, quod (212) Emenda&O lilirarum Parisiensium si super
scrvus de acquir. vel omitt. poss qu;e non tantum appellationiscausaepiscopi nonobtinuissentexprae-
est corporis, quod remanet penes v.issallum, sed scripto constitutionis regiae § 4, parte i vet. 8t.
etiam juris et directi dominii in hac specie, eujus partam., lit. De appell. et emenda, vel si vadimo-
illibaturn imperium sibi dominus feudi retinuit l.ait n nio contracto in judicio dicta die non stetissent
praetor, § ult. deprecario. Plurimum enim ex jure tunc ainim mremodicii vinculo astricti fuissent.Hu-
possessio mutuatur I. Posscssio W. De acquir. vel jusmodi autem multas,fructus jurisdictionis vocat
omitt.possess; sed et jurecommuni idem prrcstare llnliius 1. 1, C. De fruct, et litium exp. Tacitus, xiv
potuit.cum prehendens nullum judiciumexerceat, AnnaL.c.10: «AuxitquePatrumhonoremstatuendo.
sed suojure uUtur argumento I. 1 C. si servus ex- ut qui a privalis judicibus ad senatum provocascnt,
porl. van. Kteniin via lacli, I. extra judicium con- ejusdem pecunias periculum facerent, cnjus ii qui
ccpt.i jure suo utenti conceditur apud Chnss.in con- iniperinm appellavere.Nam antea.multa pccnniaria
suet.BurpS ult.Dc feudis. Mansuerius in praxi
I et nequaquam irniLralateniercappelUntibusrcpcritur:
de teudis deinde agil coram judice, ex consti-
ij i ; qiiod justus Lipsius non animadvertit.dum in ge-
tutione regia Philippi lV.De leudis el Caroli ix anno nere, loco supra citato, de appellalionilms tractat.
Domini 1563, § 11, cujus sentenlia decernitur, an i .'I3| Timiditatem quie a cnnabulis regni floren-

benn vcl male.prehensio sive feudi vindicalio facta tissiini dainnala est.nt libertatem seu franrhisiam,
fuerit. I.ucius Plac. tit. 5, c. 1. qu;p omnia ordine qun? cidem Franciae nomen imposuit, ocu/is etsinu
judiciarioin suprema curia processere.cum nobilis oscularetur.
vir Gaspardus Lourdiuus de Saligny ratione caslri (21 'i) Hemissione quam diligentissiini Ecclesi»
Sancti Joauois in comitatu Cadrolensi siti experie- Gallicanae Patrcs iogenua ririlis animi sonctitate
421 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHR18TI 1211. 422
usque gratia teneantur vicissiludine respondere. ln A nostram audientiam pervenisaet quod Reomense
eumdem fere moilum ut supra scriplum est Carno- monasterium tamin spiritualibus quam in tempo-
tensi et Trecensi epucopis et dilecto filio Willelmo ralibus non modicum foret collapsum, venerabili
archidinccno Parisiensi usque gloriam in futuro. ac fratri anno Eduensi episcopoet dilecto filio abbati

sollicitudo et diligentia vestra clareat in effectu, de Buxeria dedimus in mandatis ut ad idem mona-
cumulusque vobis ex hoc aeternoe retrebutionis ac- sterium accedentes.quaa ibidem corrigenda essent
crescat, et nos devotionem vestram posaimus noa corrigerent tam in capitequam in membris. Ipsi
immerito commendare. vero, sicut ex litteris
eorum accepimus, mandatum
Datum ut in alia. apostolicum exsequentes, adlocum personaliter ac-
LIII. cesserunt, et inquisitione praehabitadiligenti, prae-
TURRITANO ABCHIBPISCOPO. latum monasterium tam in spiritualihus quam in
Datur episcopo Sorrano facultas cedendi. temporalibus invenerunt multo melius se habere
(Laterani, vin Kal. Junii.)
quam se longe retroactis temporibus habuisset.
Quosdam etiam de fratribus, qui cum dilecto fiiio
Supplicavit nobis venerabilis frater noster Sor-
ejusdem coenobii abbate discordes erant, ad veram
ranus episcopus ut ei cedendi licentiam concedere
pacem et firmam concordiam revocarunt. Nuper
dignaremur. Quocirca fraternitati tuaj per aposto- "
autem nuntius venerabilis fratris nostri episcopi
licascriptamandamus quatenus si viderisexpedire,
Lingonensis ad praesentiam nostram accedens, a
cum etiam dilectus filius nobilis vir Turritanusju- nobis inquisitionem contra dictum abbatem ad vos,
dex sspius hoc per suas litteras non rogarit, eidem
praadictorum mentione non habita. impetravit. Cum
auctoritate nostra licentiam cedendi concedas, in-
multorum religiosorum virorum te-
igitur, sicut ex
jungens eidem utad clauslram suum redeat et ibi-
stimonio necnonel eapituli Reomensis accepimus,
dem suum impendat Douiino famulatum.
idem abbas monasteriumipsum, sicut vir providus
Datum Laterani.vniKal. Junii, pontificatusnostri
et discretus, tam in spiritualibus quam in tempora-
anno quartodecimo.
libus per Dei gratiam non modicum augmentarit,
LIV.
diseretionivestreeperaposlolicascriptaprtecipiendo
ABBATI ET CONVENTUI REOMENSI.
mandamus quatenus supersedentes negotio memo-
Adversus exacliones episcoporum. rato, in facienda inquisitione auctoritate litterarum
(Laterani, vm Kal. Junii.)
nostrarum nullatenus procedatis.ne innocentia con-
(215) Cum a nobis petitur quod justum est, etc. fundaturaut veritas conculcetur.
Eapropter, dilectiin Domino filii, vestrisjustis po- Datum, ul in alia pertotum.
stulationibus grato concurrentes assensu, prassen- Li

tiumauctoritatedistrictiusinhibemusnevenerabiles
LVI.
fratres nostri Lugdunensis archiepiscopus et epi-

scopus Lingonensis vel aliquis vester praelatus pro-

SANCT.ECOLUMB.ESENONENSISETSANCTIGERMANI ANTIS-
SIODORENSIS ABBATIBU8, ET DECANO ANTISSIODORENSI.
curationes aut exactiones indeLitas a vobis extor-
quere praesumat, sed his quae juxta Lateranensis Ejusdem argumenli cum epistola. 54.
statuta concilii debentur eisdem contenti existant,
(Lalerani, xvi Kal. Junii.)
statuentes ne aliquis in vos vel villas vestras sine
manifesta et rationabili causa excommunicationis, Cum dilectis filiis abbati etmonachis Reomensi-
suspensionis vel interdicti sententiam audeatpro- bus duxerimus indulgendum ne venerabiles fratres
mulgare. Decernimus ergo ut nulli omnino homi- nostri Lugdunensis archiepiscopusetepiscopusLin-
num, etc. inhibitioniset constitutionis, etc. usque
gonensis vel aliquis eorum pralatus procurationes
incursurum. aut exactiones indebitasab ipsis extorquere praesu-
Datum Laterani, vm Kalen. Junii. anno quarto mat districtius inhibuerimus auctoritate aposto-
decimo.
lica statuendo ne aliquis in eos vel villas ipsorum
LV. D sine manilestaet rationabili causa excommunicatio-
ABBATI THEOLOGI, ET PRIORI CISTERCIENSI.
nis, suspensionis et interdicti sententiam audeat
De reformalione monaslerio Rcomensis. promulgare.discretionivestraeperapostolicascripta
(Datum, ut in alia.) mandamus quatenus illos qui contra inhibitionem

(216) Quoties per suggestionem falsitatis et ve- etconstitutionem nostram duxerint temere venien-
ritatissuppressionem circumvenirenos aliqui sata- dum,ut ab hujusmodi praesumptionedesistant,cen-
gunt, circumveniunt potius semetipsos qui co- ;
sura canonica sublato appellationis obstaculo com-
gnita veritate, quidquid taliter impetrant, nul- pescatis. Quod si non omnes, etc. duo vestrum
lius decernitur esse valoris, cum mendax preca- ea, etc.
tor carere debeat impetratis. Sane cum olim ad Datum Laterani, xvi Kal. Junii, anno xiv.

fulti, a negotiis quae saepius reipublicae Christianae a pontif. max. commendentur.

incremento, agressi sunt, totis viribus abdicarunt, (215) Vide infr^ epist. 56.
ita ut de vigore etsollicitudine.debitaa laudiselogio (216) Vide infra epist. 61.
 .

423 INNOCKNTU IU PP. BBOESTORUM LIB. XIV. 424

LVH. A I.IX.

TOLETANO ARCHIEPISCOPO. BANCIO ILLUSTRl REGI PORTUGALENSl.

Bxrusat se quod non possit de primatia judicare. Super eodem et aliis.
(Laterani, Kal. Junii.)
(Laterani, vn Kal. Junii.)
(217 Quodpeli tionesquasobtulistinobisperM.de-
(219) Ex ti'nore litterarum tuaram accepimus
ricum tuumsupernegotioprimaliaenondu-uadmisi-
mus, non ex duritia, sod ex pruvi Jentia noveris pro-
evidenter quod cum apostolica s°des inclytae recor-

cessisse, cum et in his et in aliis opportuoo teiu-

dationis .Vtelfonsum progenitorem tuum nomine
regio ac regalibas insigniis decorarit, et ipsum ac
pore te velitnus. quantum cum D.o possuious. ex-
successores suos adnptans in beati Petri filios spe-
audire. Sed cum
Paracenoruro i.icu:su grave
ex
ciales, eos et regnum Portugalense specialibus pri-
nunc timeaturHispania. dispendium minerc,non i

oportet occasioDe liujusmodi prin

vilcgiis suaque prolectione ciiraverit communire,
alia. aliud in ni-
lu in regno, Domino disponente. succedens eidem,
spania modo scunda'um susciiar! pra.sertirn cum ;

tibi jus tuum miniine negligeuli providetitiain ipsam

adclementiamejusrecurrissubconfidentia speciali,
nolimus esse damnosam. Ejus igitur .xeojplo qui non haesitans ullo modo te ab ipsa in justis prtitio-
ait Cum accepero temput, ego justitiam judicabo B nibus exau liri lD(ie est quod volens anima: tua>
:
'

lxxiv), cuui oppor.uuum tempus advenerit, sulu'ietregnitibicommissi tranquillitaticonsulere,

libi judiciuui et justitiara /aciemus.
nec non in posterum tuo generi providere, ne in-
testatus deccderes, dc rebus tuis mobilibus et im-
Datuin Later.mi, Kal. Junii, pontificatus nostri
mobilibus testamentum, episcoporum et baronum
anno quartodecimo.
terr.e lu.e consibo, ac assensu etiam primogeniti
LVUl.
filii tui, qui tibi debet in regno succedere, condi-
ILLUSTRI regi P0RTUG_LI/E.
per sedem apostolicam confir-
di.ti :postulansillud
Confmnat ejus testamentum
mari, ne ipsum cujusquara temeritas violare prae-
Laterani, vi Kal. Junii.) sumat. Et quoniam exhumana fragililale pro vio-
(218) Is qui tangit montes et fumiganl cor tuuni lentia clericorum et religiosorum virorum captione
tetigisse videtur ad poenitentiam salutarem, durn in canonem sacpius incidisti sententine promulgatae,
corporali a.gritudine te affligens, ad sanindas spiri- in gravi adeo aegritudine constitutus quod de pro-
tuales aegritudines teinduxit, quatenus recogitando prii corporis salute desperas, a venerabili fratri
annos tuos, in amaritudine anima. tuoe pro exces- nostro Baracensi elecloabsolutionem humiliter po-
sibus tuis, quibus Creatorem tuum multipliciter _, stulasli qui tibi eamdem impendit juxta foriuam;

r.fYnw. ,1 ;.t
ofiendisli, ..rr......... «.:
: _._,_.-._,_.:_...__. n..j„ ^
_..._.___i_.:
sacrificiumvespeninum.Unde
offerres ei p— :__:-_ ir 1
_. n_. _..
Ecclesia. consuetam. Verum quia nullatenus du-
-

licet infirmus corpore, anirao tamen sanus, legiti- bilas quin quod in excessibus hujusmodi et aliis
mum condidisti, sicut accepimus, testamentum, in quampluribu8,qua_, instigantehumani generis ini-
quo, pro tuorum remedio peccatorum, piislocis et micOjtecommisisse vehemoutissime doles. divinam
virisreligiosisnecnoninfirmisetindi_;entil)usmulta gravissimc offcnderis niajestatcm nobis bumiliter
legasti, de filiis et filiabus, nepotibus et neptibus supplicasti ut pccnitentiam tibi a praefato electo
tuis, nec nonet aliis quibusdam personis, acetiain injunctam et absolutioncm impensam ratam digna-
ipso regno provida deliber&tione disponens. Quae remurhabere, teque absolvere a debito quo leneris
omnia suppliciter postulasli pcr sedem apostolicam proexcessibusmemoratisapostolicam sedem adire.
confirmari, sicut in scriptis authenticis continentur Nos igitur cxistimantes prajfatum clectum, utpote
expressa.Nos autem ipsius seriem testamenti coram virum providura ethonestum, circa te in pnedictls
nobis perlegi fecirnus diligenter, et intelleximus provi.le processisse ac maluriluieir debitam obser-
omnia rile disposita; illis duntaxat exceptis quae vasse, processuni ejusratum habentes, serenitati
dequibusdammonasteriis dispouerepiajsumpsisti, tu:e duximus injungendum ut injnnctam tibi abeo
nisi lorsan dejure intellexeris patronatus, cum pcenitentiam salularem bumiliter exsequaris. Et
juxta canonicas sanctiones nulla sit laicis de rebus D quoniam saluti luoecredimusexpedire ut caqua. pro
ncclesiasticis attributa lacultas disponendi. Quare luoium pe.catorum remcdio in testamento legasti
tuis supplicationibus inclinali, testamentum ipsum tcviventc facias erogari, excellentia? Iujc consuli-
in caeteris omnibus approbantes,
jux a (inale illud mus bona lide ul id adimpleri facias cum prajsens
tuae dispositionisarbitriumstaluimuselpraecipimus vita vegetat tuos artus, non expectans ut post mor-
inviolabiliter observandum. Nulli ergo, ctc, appro- tem luam ea alii cxsequantur quac potes lacere per
balionis, constilutionis et praeceptionis, etc, usque te ipsnm.
incursurum. Datum Laterani, vn Kal. Junii, anno quartode-
Datum Laterani, vi Kal. Junii, anno quarlodc- cimo.
cimo.

Vide lib. uu, epist. 5. 219) Vide supra epist. B rt lib. i, cpist. 90, et
(iilS, Virte infra epist. 00, 115 etseqq. lib., xvepist. M.
425 PONTIFICATOS ANNO XIV, CHRISTI 121i. 426

LX A de villiaco [Juliaco], capellam Sancti Medardi,

COMPOSTELLANO ARCHIEPISCOPO, ET DRACARENSI ELE- ecclesiam de Scolis, ecclesiam Estivei, ecclesiam
CTO, ET ZAMORENSI EPISCOPO. Camedonensem, ecclesiam dc Stez [Estet], eccle-
Ut faciantobservaritestamentum regis. Biam de Beleum cum capella de Reu, ecclesiam
(Laterani, vi Kal. Junii.) de Barro cum capella de Torceio, quidquid juris
Is qui tangit montcs et fumigant cor eharissimiin habetis in villis Sancti Remigii, videlicet Betfontis,
Christo liliinoslri illustris regis Portugaliaetetigisse Visarnei, Teleliaci quidquid etiam fraler noster
;

videtur ad pcenitentiam salutarem, dum ipsum af- Godcfridus Lingonensis episccpus vobis juste con-
fligensaegritudine corporali, eumdem ad sanandas cessit et scripto suo firmavit. InEduensi episcopatu
acgritudines spirituales induxit; quatenus, etc.,tn ecclesiam de Jonaio, ecclesiam de Suiciaco, eccle-
cumdem fere modum u> in (220) yrima usque illis dun- siam ile Sancto Germano de Mondavit [Mundaum],
taxat exceptis quae dequibusdam monasteriis ordi- ecclesiam de Tisiaco, ecclesiam Sanctae Magnentiae^
nare praesumpsii,nisi forsan de jure inlellexerit pa- capellam de Rouredo, ecclesiam de Cadriaco cum
tronatus,cum juxta canonicas sanctiones, etc, in capella ejusdem villae, ecclesiam Sancti Medardi,
eumdem fere modvm ut in eadem, usque inviolabili- ecclesiam Sanctae Mariae in villa Jovis.In episcopatu
ter observandum. Quocirca fraternitati vestrae per
p Matisconensi, in Saturniaco ecclesiam Sancti An-
apostolicascripta prreeipiendoman dair.us quatenus dreae cum capella Sancti Leodeftarii, ecclesiam
testamentum ipsius faciatis auctoritate noslra fir- Sancti Martini de Cereis cum capellis ad eam per-
miter observari, contradictores, si qui fuerint, per tinentibus, capellam de Bucheriis [Bufariis] cum
censuram ecclesiasticam sublato appellationis ob- appendiciis suis, in episcopatu Nivernensi mona-
staculo compescendo. Quod si non omnes, etc., sterium Sancti Petri de Glanno. In Tullensi episco-
siDguli vestrum ea nihilominus exsequantur. patu ecclesiam Sancti Stephani. Concordiam prae-
Datum Laterani,vi Kal. Junii.pontificatus nostri terea inter vos et sorores ecclesiae Sanctae Mariae
anno quarto decimo. de Rubeomonte de parochia Asiaca a fratre nostro
LXI. Gottefrido Lingonensi episcopo utriusque partis as-
GUIDONI ABBATI MONASTERII SANCTI IOANNIS REOMENSIS, sensu rationabili providendia factam favoris noslrj
EJUSQUEFRATRIBUSTAM PR.ESENTIBUS QUAM FUTURIS munimine roboramus. Ex donatione Galteri quon.
REGULAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETDUM. dam Lingonensisepiscopi ecclesiam devillaMorien.
l)e confirmalione privilegiorum. cum appendiciis suis. Ex donatione Manasserii
n Kal. Junii.)
(Laterani, quondam Lingonensis episcopi ecclesiam deMarma-
(221) Desiderium quod ad religionis propositum jaus, Ecclesiam de Santingne, ecclesiam de Pise
et animarum salutem pertinere monstratur, actore cum appendiciis suis.capellam Sancti Tboms apud
Deo, sine aliqua est dilatione complendum. Eapro- Montem [Turin] Barrum, ecclesiam de Columble.
pler, dilecti in Domino filii, vestris justis postula- Ex donatione Hilduini quondam Lingonensis epi-
tionibus clementer annuimus, et praefatum beati scopi domum Dei de Espessia. Ex donatione Uugo-
Joannis monasterium,in quodivino mancipati estis nis quondam ducis Burgundiae gestium quod habe-
obsequio, gloriosorum virorum Clodovei et Caroli bat in villa monasterii Sancti Joannis, et domum
et aliorum regum Francorum praeceptis munitum, beatiThomaejuxtacapellam apudMontem Barrum,
et fratrum nostrorum Segoaldi,Brunonis,Joceranni, furnagium hominum ultra pontem manentiumjus
Guillenci et aliorum Lingonensium episcoporum quod nullus ibi furnum aedificet praeter vos, pres-
scriptis roboratum, ad exemplar Patrum et praede- soria Montis-Barri, et proventus ipsorum Ex do-
cessorum nostrorum sanctae record.ttionis Alexan- natione Oddonis ducis Burgundiae lilii praedicti Hu-
dri (222), Innocentii etEugenii, Romanorum ponti- gonis gestiaquae habebat in villis, scilicet Vineis,

ficum, cum possessionibus et bonissuis sub beati Barro, et Alheis, tam in hominibus quorumlibel
Petri et nostra proteclione suscipimus et praesentis aliorum. Ex donatione Galteri quondam Lingonen-
communimus,statuentes utquas-
scripti privilegio sis episcopi.in ecclesia de Esposse quatuor libras,
cunque possessiones,quaecunque bona idem mona- D in ecclesiade Pisa quatuor libras, in ecclesia de
sterium impraesentiarum justeet canonice possidet, Columble quadraginta sohdos monetae Divionensis
aut in futurnm,etc, usque ilhbata permaneant ; in Compositionem. [ducis. Concordiam] quoque inter
quibus haec propriisduximusexprimendavocabulis: vos et canonicos de Espissia super decem libris
Ecclesiam videlieet de villae quae dicitur CorpusSan- censualibus usualis monetae per terramnobilis viri
cti.ecclesiam Atteiensem, ecclesiam Sancti Georgii ducis Burgundiae et aliis rebus, sicut in authentico
de Simiriaco, ecclesiam de Biriaco, ecclesiam de Hilduini quondam Lingonensisepiscopicontinetor,
Vineis.ecclesiam deTrultriaco,ecclesiam deAsiaco, non et composi-
rationabili providentia factam.nec
ecclesiam de Niudis, ecclesiam de Asinariis, eccle- tionem inter vos et nobilem virum Guidonem de
siam de Cortemniaco, capellam Montis Barri, ec- Capis super capella quam idem nobilis construxit
clesiam de Buciaco,ecclesiam de Kiciaeo.ecclesiam apud Juleium [Juhacum], sicut provide factae sunt

(220) Supra ep. 58. (222) ApudRoverium pag. 241, innoc., Eug., Ale-
(221) Vide supra epist. 54, et seqq. xandn et aliot. pont.

Patrol. CCXVI. 14
427 INNOCKNTII III PP. REGliSTORCM LIB. XIV. 428

et ub uir.ique parte sponlc rcceptae. Ad hoc eliam A dinis,terriset justitia;ecclesias et villss de Caniaeo,

pruhibemus 06 aliquis iuonachus vel co'iversus sub cum justiiia et appendicis suis , ecclesiam de Spi-
professioue, elc, ul supra epist. 23, usque re- neolo cnm duabus partibus decimae, et decimdm
sponderc. In parochialibus vero erclesiis quas ha- molendini Camelli;ecclcsiam S.inctae Columbaecum
belis liceat vobis aacerdotes eligere et diojccsano decimis et appendiciis suis capellam Sancti Wine-;

episcopo praeseutare, quibus.si idonei fuerint, epi- mari,cum decimiset redditibus suis; ecclesiam de
scopuscuram animaruiu cominittat.ut ei de spiri- Aoziaco servili, cum tertia parle decimae et lertia
tualibus, vobis vero dc lemporalibus dcbeant re- parie molendinorum, et inolendiaum quod juxta
spoad^re. Obeunte vero te nunc pjusdem loci ab- castrumsitum est,cum terrisetpossesaionibus 9uis;

bate.etc, usque providerint eligendum.Uecernimus ecclesiam de Pinella.et villam,cum justitia et om-

ergo ut nulli omnino hominum liceat prasfalum nibus appendiciis suis decimam finagii dePassum,
;

iiionasterium temere perturbare, etc, usque pro- et lertiam partem ejusdem nemoris, cum terris et
futura.salva sedisapostolicaeauctorilateetdicecesa- justitia; ecclesiam de Crusiaco,cum dicimis et red-
norum episcoporum canonica justitia Si quaigitur ditibus suis ccclesiam de Puteis, cum domo ec- ;

in futurum ecclesiastica usque seternas pacis inve- clesiam et villam de Curtegradu, cum justitia et
niant. Amen. R omnibus appendiciis suis ; ecclesiam deEbroillo.et
DatumLaterani.pernianumJoannisSanctaeMaria; medietatera decimae, terras et redditus, cum perti-
in Cosmidin diaconi cardinalis, S.K. E. cancellarii, nentiis suis ; ccclesiam de Turgeio.cum terlia parte
ii Incarnationis Domi-
Lal. Junii, indictione xiv, decima;,cum terris, pratis et silvis ; ecclesiam San-
nicae anno 121 l,pontificatus vero domini Innocentii cti Laurentii de Corz, et tertiam partem decimae ;

papae III anno decimo quarto. usuarium silvarum de Wanlai et de Turceio et de

LXII.
Ebroioload oranes usus etoflicinarumecclesiaj San-
DE cti Michaelis,et molendinorum de burgo Tornodori,
GOIDONI ABBATI MONASTEIUI SANCTl MICHAELIS
et ad omnes ususdomus et furni de Curtegradu,et
TORNODORO, EJUSQUE FRATRIBUS TAM PR.ESENT1BUS
QUAM FUTURIS REGDLAREM VITAM PROFESSIS IN PER- pasturam animalium ejusdem villae, et pastiaticum
sexaginta porcorum, duas partes decimae de villa
PETUUJI
Super eodem. quae dicitur Viros.Quidquid juris habetis in ecclesia

(Laterani, Kal. Junii.) de Lentagio tam in reddibbus quam in decimis ;

Ouoties a nobis quod religioni et hone-

petitur ecclesiam de Prataleno, cum tertia parte decimae,
stati convenire dignoscitur, «nimo nos decet libenti
terris et possessionibus suis decimam finagii quod
;

conccderect petentium desideriiscongruum suffra- p Stet dicitur; ecclesiam Sanctae Trinitntis de Barro
gium impertiri. Eapropter, etc, usque clemcnter supra Secanam, cum terris et Molendinis ad eam-
annuimus, et proBdecessorum nostrorum felicis re- demjecclesiam pertinentibus,et nundinis lestivitalia
cordationis Innocentii, Lucii et Clementis Romano- sanctoe Trinitatis.id est Dominica.secunda et tertia

rum pontificum vestigiis inhaerentes,pra;fatum mo- feria, ct tertiam partem molendinorum de Villa

nasterium Sancti Michaelis de Tornodoro, in quo Morini, cum terris et pratis ; terras et redditus dc

divino mancipati estis obsequio.sub beati Petri et Valeriis et de Chaale et de Estorviaco ; terras cum
nostra protectione suscipimus et praesentis scripti pratis et redditibus de Sanctis Virtutibus ; capellam
privilegiocommunirnus ; slatuentes ut quascunque de Monastcriolo, cum terris,pralis,silvis.cum tertia

possessiones,quapcur.que bona,etc ut inalioprioi- parte justitiae ; capcllam et medietatem villae Cam-

legio,usque illibata permancant; in quibus ha;c pro- paniaci,cum justitia,terris,aquis,sylvis ad eamdem
duximus cxprirnenda vocubulis Locuni ipsum
priis :
villam pcrtinentibus. In episcopatu Trecensi eccle-

quopraefatum monasterium silum est.cum lerris,

in siam Sancti Petri in villa quaedicilur Jassanz.cum
hominibus in eodem burgo manentibus, et aliis deciniis,terris,molendinis,partis et omnibus appen-
omnibussuispertincntiis.QuidquidGuillelmusfilius diciis suis. Et in eadem parochia,in villa qnae Trena
Guidonis quondam comitis et Mathildis coinitissae dicitur, cupellaui molendina de
Sancti Michaclis ;

Nivernensis in eodem burgo libere vobis concessil, burgo Heraldi burgo Tornodori, et molen-
et de
scilicet totum territorium quod infra metascontine- dina Bernerii duas parles sedis molendini quod
;

tur. Decem lihras censuales, et vcntas illius terrae, Chamelli dicilur; capellam de Capa, el totum lina-
de qua census colligitur in villa Tornodori ; eccle- gium.cum justitiae et vineis et terram quaediritur ;

siam Sancti Ambrosii de Atheiis, cuin terris, deci- Churum, et campum Hamfredi, et tertiam partem
mis et pertineniiis suis ecclesiam de Laniaco villa
;
commuris justitiae.Vallis Planae.Sanae novuliuin ve-
cum pertinentiis susi, et tcrtiam partem decimae de etrorum, ctc, usque exigcre ac extorquere praesu-
Laniaco casiro ; capellam et villam de Scisciuoo nial.Liceal quoque vobis clericos vel laicos liberos
cum pertinentiis susi, capellam de Mcllcniaco cum et absolutos e saeculo ad conversionem
fugientes
pertinentiis suis.ecclesiam de Valle Pflletana cum absque contrndiclionis aliqua reti-
rccipcre, et eos
terris et molendino.capellam de Kloigniaco, et vil- nere. Prohibemus insupcr ut nulli fratrum vestro-
lain.et molendinum, cuin justiiia.terris et appendi- rum post factam ineodem loco professioncm, etc,
ciis suis; villam quae Carriacus dicitur,cum molen- utque discedere. Discedentem vcro, etc, usque re-
 )

429 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTI 1211. 430

tinere. Cum autom generale interdictum terrae fue- A LXIV.

rit, etc, usque oflicia celebrare. In parochialibus PATRIARCI.C JEnOZOLYMITANO AP08T0LIOE 8EDIS
vcro ecclesiis quas habetis liceat vobis, etc, ul in LEGiTO.
alio privilegio, usque debent responderc
De excommunicatione regis krmenix.
Statuiuius praeterea ut quicunque in castro Tor-
nodori et in parochia Sancti Aniani moriuntur.sicut (Taterani, xv Kal. Junii.)
antiquitusobtentura est et hactenus pacilice obser-
(223) Cum inter Armenia3 regem illustrem et di-
vatum, non alibi quam ad vestrum monasterium
lectos filios magistrum et fratres militiae Templi
deferantur, nisi sui compotes alibi elegerunt sepul-
super castro Gastonis et rebus aliis quaestio verte-
turam. Indulgpmus etiam vobis ut in toto castro
retur, tibi noslris dedimus litteris in mandatis ut
Tornodnri nulli liceat ccemeterium benecedire seu
quaestionem ipsam concordia vel judicio terminares
ecclesiam vel oratorium de novo construere, salvis
faciens quod statueres per censuram ecclesiasticam
tamen privilegiis Romanorum ponlificum. Obeunte
firmiter observari. Cum igitur quidam ex fratribus
vero te nunc ejusdem loci abbate, etc, usque provi-
ipsis ad hoc a magistroet aliis fratribus constituti
derint eligendum. Ueceruimus ergo ut nulli orn-
fuissent ut in eisdem causis agendo contra ipsum
nino, etc, ut in ulio, «^«eprofutura, salva sedis r>
regem, ac eidem respondendo, procederent, et pa-
apostolicae auctoritate et dicecesani cpiscopi cano-
rati essent haec omnia, prout eis injunctum fuerat,
nica justitia. Si qua igitur in futurum, etc ineum- ,
adimplere, idem rex respondere noluit quibusdam
dem modum ut in alio, usque praemia aeternse pacis
petionibus eorumdem et sic judicio non recepto,
;

inveniant. Amen.
ad quod Templarii offerebant, bona ipsorum quae
Datum, Laterani, per manum Joannis Sanctae
habebant in portu Bouelli et aliis Armeniae locis,
Mariae in Cosmidin diaconi cardinalis, S. R. E.
ex quibus pro majori parte sustentabantur fratres
cancellarii, Kalend. Junii, indiclione xm. Incar-
deputatiad subsidiumterraesanctae, per violentiam
tionis Dominicae anno 1211, pontilicatus vero do-
occupavit, ponens in douiibus eorum custodes, qui
mini Innocentii papoe III anno quarto decimo.
suis rebus illos ut more solito prohiberent. Caete-
LXIII. rum, quia neque precibus neque monitis idem rox
ELECTIO ET CLERO LAUDENEN8I. ab hujusmodi proposito potuit revocari,eidem regi
ex parte nostra et auctoritate qua fungeris mandas-
De non temere excommanicando.
ti ut custodibus a domibus et rebus Templariorum
(Laterani, iii Kal. Junii
amotis, eosdem circa dispositionem rerum suarum
Sic nervo ecclesiasticae disciplinre coerceri debet n consuetae retineret libertati. Sed, quia nec sic ali-
insolentia perversorum ut eo non opprimantur in quatenus Qecti potuit aut induci, diem praefixisti
sontes, cumcensuraecclesiasiastica non debeatesse eidem infra quem desisteret ab hujusmodi malo
innocentum oppressio, sed correctiodelinquentum cceptis, et res suas dimitteret pacifice possidendas ;

ut servus amputata sibi auricula dextera, gladio, quia paratus eras, si quid adversus eos vellet pro-
quem Petrus per seipsuro exerit fiat Malchus se ge- ponprequaestionis, eihibere ipsi quod postulat ordo
rens et dirigens in Dei semitam mandatornm. Sane juris ;alioquin, siduceretin suainjustitiapersisten-
dilectis filiis Majore, Juratis, Scabinis.et universi- dum, se sciret excommunicationis sententiae subja-
tatecommuniaeLaudunensisconquerentibus.nostro cere. Cumque ipsi io sua contumacia perduraret,
est apostulatui reseratum quod vos et alii viri eccle- ac tu eumdem excommunicationis vinculo inno-
siastici saepe in eos et in terras ac familias eorum dasses, auctoritate Dei et nostra omnibus indigenis
excommunicationis et interdicti sententias sine et peregrinis in Jerosolymitanis partibus commo-
causa rationabili ac praetermisso juris ordine pro- rantibus districtius inhibere curasti ne ipsi regi ad
mulgatis, ipsosper hujusmodi sententias multipli- faciendam aliquam injuriam velviolentiam Templa-
citercontra justitiam aggravantes, licet super his riis vel rebus eorum impenderent auxilium vel fa-
de quibus lmpetuntur aquoquam sint exhibere pa- vorem ; alioquim, postquam ad eorum notitiam per-
rati quod postulat ordojuris. Nolentesigitureosdem " veniret, cum ipso rege pariter se scirent excommu-
ecclesiastica districtione indebite pragravari, cum nicationis vinculo innodatos. Propter quod contra
ex apostolicae servilutis officio sublevare tensamur Templarios magis ipsius regis ira desaeviit. Nam
iDJuste depressos, vobis et aliis aucloritate praesen- cunctis possessionibus earumque fructibus, quas in
tium districtius inhib^mus ne in ipsoa vel eorum regno habebant Armeniae, sunt lidem fratres ipso
quemlibet seu terras au familias eorumdem sine auferente privati, exceptisduabus illorum munitio-
manifesta et rationabili causa excommunicationis nibus,quasdictus rexnonpotuit obtinere.Utautem
vel interdicti sententiaa proferatis, decernentes hu- ipse illos amplius alf[ligeretetgravaret,cum adpar-
jusmodi sentenlias, si quae post appellationem ad tes Antiochenas jamdicti Templariiaccessissentad
nos propter hoc Iegitime interpositam fuerintpro- arces suas, quas adhuc in ilis partibus obtinent,
mulgatae, penitus non tenere. victualibus necessariis muniendas, idem rei, sicut
Datum Laterani, iii Kalend. Junii, pontificatus ex accepimus, destruxit penitus casalia
litteris tuis
nostri anno quarto decimo. eorumdem, quae adhuc integra permanebant, licet
431 INNOCKNTII III PP. REGKSTORUM LIB. XIV. 432

ad ipsum oraneseorum reddilus dcvenirent et sic ; A censuram ecclesiaslieam sublalo appellutionis ol>-

coltoribuscffugatisipsorum, usque hodiedesertaet tuculo inviolabiliter observjri.

absque habitaloreperdurant. Aliaquoquevice cum Datum ut in alia per tolum.

ivissent saepedictiTempIarii utunam detuis arcibus In eumdem fere modum scriptum est archiepiscopo
homines regis aggressi
victualibus comrrunirent, Tyrensi et episcopo Sydoniensi. In eumiiem modum
sunteosinquibusdamlocorumaugustiisconslitutos scriptum est Tripolitano el Anlcradensi episcopis. In
et magistrum ac plures de fratribus et suis sociis eumdem modum scriptum est Nimociensi et Fama-
vulnerarunt, unum ex eisdem fralribus crudeliter gustano episcopis.
occidentes, practer alia damna rerum, quae tunc LXVI.
ipsis gravia irrogarunt.Nosigitursustinerenolentes JOANNI REGI JEHOSOL.YMITANO 1LLUSTRI.
ut sajpefali fratres suis possessionibus spolientur, Super eodem.
quae ad defensionem terrae sanctae sunt potissimuni (Laterani, xrv Kal. Junii.)
deputatae, praesertim cum ipsi seiuper parati luerint Cum inter Armeniae regem illustrem, etc, in

eidem regi justitiam exhibere, ac ipse contempta eumdem jere modum ut in litteras patriarch,v Antio-

justilia possessioneseasdem perviolentiam otcupa- cheni, usque occuparit, venerabilibus fratribus no-

rit,venerabilibus fratribus nostris palriarchae An- stris archiepiscopo Tyrensi et Sidonensi episcopo
B damus in praeceptis ut auciontate
tiocheno et archiepiscopo Tyrensi, et Sidoniensi, nostris litteris

Tripolitano, Anteradensi, Nimociensi, ct Famagu- noslra praedictam excommunicationis sententiam

stanensiepiscopisnostrisdamuslitterisinpraeceptis tam apud peregrinos quam apud indigenas terrs
ut auctoritatenostra pradictain excommunicationis solemniter publicantes, eamderr. faciant per censu-
sententiam tam apud peregrinosquamapud iudige- ram ecclesiasticam usque ad satisfactionem condi-
nas terrae solemniter publicantes, eamdem faciant gnam sublato appellationis obstaculo inviolabiliter
per censuram ecclesiasticam usque ad satislactio- observari. Quocirca serenitatcm regiam monemus
ncm condignam sublato appellationisobstaculo in- attentiusethortamur quatenus pro reverentia beati
violabililer observari. Charissimum quoque in Chri- Petri et nostra nec non el intuitu terrae sanctae fra-
sto Clium nostrum Joannem regem Jerosolymitano- tribus ipsis, quorum subsidium eidem terrae nosci-
rum illustrem per scripta nostra monendumduxi- tur noa modicum profuturum, ad recuperandum
mus et hortandum, universis etiam tam indigenis jura sua regium prastesauxilium et favorem, jux-
quam poregrinis in Jerosolymitanis partibuscom ta quod supradictus patriarcha suo discreto consi-
nior.mtibus dedimus in mandatis ut pro reverentia lio duxerit providendum.
beati Petriet nostra nec non etintuitu lerraesarictaeDatum Laterani, xiv Kal. Junii.anno quarto de-
fratribus ipsis,quorum subsidium eidem terrae no C cimo.
scitur non modicum profuturum, juxta quod tuo In eumdem ferc modum scriptum esl ipsis super

consilio discrcto duxeris providendum, ad recupe- /mc. In eumdem modum ut in littcra regis Jerosoly-
randum jura sua praeslant suum auxilium et favo- miiani scrijdum esl universis tam indigenis quutn pe-
rem. Quocircafraternatiluae praesentium auctoritu- regrinis in Jerosolymitanis partibus commoranlibus
te m mdamus quatenus tam praedicturr. regem Je- usijue observari. Quocirca universitalem vestram
rosolymilanuin quam alios ad proedicta elficaciler rogamus attentius et hortamur, apostolica vobie
adimplenda moneas diligentius pt in.lucas. scripta mandantes quatenus, etc, ut in cadem regis
Datum Latcrani, xv Kal. Junii, pontificatus nos- Jerosolymilani, usque jurasua vestrumpraestetis au-
tri anno quarto decimo. xilium ct favorem, juxta quod supradictus patriar-
cha suo discreto consilio duxerit providendum.
LXV. Datum, ut in alia pe r iotum.
PATRlARCH.f; ANTIOCHENO.
LXVII.
De eadem re.
DECANO ET CONVENTUI CISINENSI.
(Datum, ut in alia.)
De elcclione abbalis Casinensis.
Cum inter Armenire regcm illustrem, etc, ui in i
(Laterani, u Nonas Junii.)

alia, usque quaestio verteretur, venerabili fratrino- Cumelcctionisconfirmatio postulatur.isqui prav

stro Jerosolymitano patriarcha> apostolicnesedis le- sidet examinare debet et processum eligentium et
gato nostrisdedimuslitteris in mandatis ut quaeslio- personam electi, ut si canonicum processum inve-
nem ipsam concordia veljudicio terrainaretfaciens nerit et personam idoneam,electionem rite celebra-
quod statuerct percensuram ccclesiasticamfirmiter tamconlirmet;quandoquidem unum sinealteronon
observari. Cum igitur, etc, tn eumdcm feremodum sufficiat, sed neeessarium situtrumque. Licetergo
ut in alia, usque per violentiam occupaiit, Iratcrni- dilectum lilium Adinulphux Casertanensem omnes
tati tuae per apostolica scripta praecipiendo manda- pariter elegeritis in abbatem, quia tamen in ejus

mus quatenus praedictam excouimunicationis sen- electione praeter formam quam nobis praefiximus
tentiam lamapud perogrinnsquam apud indigenas processistis, et ipse, quamvis ile imlustria pluri-
tcrra? sDiemniter publicans, eamdem liicias uuctori- murncominendetur.nobislamcnad plenurncognitus
tatc nostra usquc ad salisf.ictiouem coudignam pcr non cxistit volenles et traditioncm canonicam et con-
,
 433 P0NTIFICATU8 ANNO XIV, CHRI8TI 1211. 434

suetudinem apostolicam observare.tam processum A. quantoexeo quod inimici Cbristianae fidei concul-
eligentium quam personam electi examinare dispo- cantur.non tam apud homines tituli eis laudis ac-
suimus diligenter. Verum, cum temporis instantis crescunt quam apud ccelestem Dominum.cui mili-
necessitas boc exposcat.ut ipse.qui de nostro con- tanl.aeterna? retributionis praemia cumulantur.Cum

silio et mandato rector est vestri monasterii consti- igitu r,progenitorum tuorum vcstigiis inbaerendo,ad

tutus.ad ipsius regimen diiigenter intendat,ne,ab- patrimonium JesuCbnsticontra perGdus detentores

sente pastore, vicinus lupus gregem invadat, volu- ipsius tam devote quam potenter insistas, propter
mus et mandamus ut urgente hujus necessitatis quod devotionis tuae propositum dignis in Domino
articulo, se a provisione monasterii Casinensisper- laudihus rommendamus, celsitudinem tuam roga-
sonaliter non absentet. sed eo prudentius ad ejus mus attontius et monemus, in remissionem tibi et
gubernationemintendat quo propensiuspropterele- tuis peccaminum injungenles quatenus inspiratum
ctionemde ipso factam ad ejiisobsequium obligatur. tibi divinitus tuae salutis
propositum per amplius et
Ncs enim, cum viderimus opportunum. ex causa perfectiusprosequarisad paganorum perfidiamcom-
quam \0bi3 magis subintelligendam quam expri- prim9ndam,utperinquietudinemsollicitudinistem-
mendam relinquimus,tam ipsum quamquosdame poralis, neternae felicitatis quietem tibi valeas com-
vobis ad nostram praesentiam curabimus evocare, p parare.ac is pro cujus obsequio laboras in terris,

examinatione praemissa.in hoc negotio

ut diligenti in participium sui regni te admittat in ccelis.
procedamus sicul, Domino inspirante noverimus Datum Laterani, vn Idus Junii,anno quarto de-
procedendum idvobis exspecialigratiaintimantes,
; cimo.
quod quantum cum Deo poterimus, vestris deside- LXIX.
riis concurremus. Quocirca devotioni vestrae per NOBILI VIRO SOLDANO DS ALAPIA, AD VERITATIS PER-
apostolica scripta praecipiendo mandamus quatenus VENIRE NOTITIAM, ET IN EA SALUBRITER PERMA-
in vestro laudabili proposito persistentes,et contra NERE.
electionem ipsam nibil penitus attendentes, taliter Commendat ei patriarcham Anhochenum.
illi adesse ruretis, reverentiam et obedientiam ei (Laterani, vn Idus Junii.)
debitam impendendo, quod ipse vestro suffultus Sicut veridica multorum relatione didicimus,
auxiliocommissumsibiofficiumutiliterexsequatur, etsi nondum Cbristianae religionis susceperissacra-
etnos interim prudentiam et honestatem ipsius menta,fidem tamen catholicam veneraris,in multis
valeamus plenius experiri. Christi lidelibus deferendo.Unde de illius immensa
Datum LateranijiiXonas Junii,pontificatus nostri pietate confidimus qui^d te suae visiiationis radiis
anno quarto decimo. n illustrabit.ut gratia divinae cognitionis accepta, ad
LXVIII. cultum aeterni et veri Dei.qui pro salute hominum
It-LUSTRI REGI AV0GUI.E (224). faclus est temporaliter verus homo, devotus aspi-
Hortatur ad defensionem terrx sanctx. res.Quapropter.in nomine Jesu Christite attentius
(Laterani, vn Idus Junii.) exbortamur quatenus justitiam excolas et diligas
veritatem, quae in salutis semitam dirigent gressns
Rex nosler potentissimus Jesus Christus,qui do-
tuos.et venerabilem fratrem nostrum Antiochenum
minatur u mari usque ad mare et a flumine usque
patriarcham, quem suas probitatis intuitu inter ca3-
ad terminos orbis terrae.postquam pro redemptione
terosfratreset coepiscoposnostrossinceradiligimus
humani generis semetipsum exinanivit, formam
in Domino charitate.babens ob reverentiam nostram
servi accipiens, et mortis demum augustias spon-
propensius commendatum,ipsum et Ecclesiam ejus
tanca voluntate subivit,in cruce positus sacratissimi
sui corporis brachia expensa tenuit, ad signandum non permittas, quantum in te fuerit, ab aliquibus
indebitemolestari.quinin.oeidemexhibeasauxilium
quod non solum poslquam assumptus esset,omnia,
prout promiserat.trahere ad seipsum,verum etiam
el consilium opportunum, ut per hoc divinae ma-
jestatis gratiam et apostolicae sedis favorem tibi va-
suae tidei sectatores in haareditatis suae subddium,
in qna salutem fuerat operatus, assidua imitatione n leas com P arare -

vocaret, ut ad lpsius patnmonium defensandum

Datum Laterani,vn Idus Junii,pontificatus nostri
anxia devotione concurrerent, pro quorum redem- anno quarto decimo.

ptione pretiosissimi sui sanguinis pretium ineffabili

LXX.
PETRO PATHIARCH.E ANTIOCHENO (225).
pietate persolvit. Propter quod universos principes
Christianos.qui sub ipsius tuitionis umbraculo sa- Ut duasprxbenilas c r eare possit in sua Ecclesia.

lubri dispositione proficiunt, tanto sollicitius ad (Datum, ut in alia.)

terra? Jerosolymitanaesubsidium intendere convenit Cum praeter decem et octo praebendas,quae in Ec-

(224) Cod. Colbert. Anoguix. primus Eustathius Ar.tiochenus,

concilio Xicceno,
(225l Antiocheno. Rodulpho ex Genfbrardi
II, Macarinm Hierosolymitanum pra?cedat in synopsi
chronologia,alten patriarcharuni Onentis. Primus oixovtisiHxaivSuvoScov, cui subscripsit Innocentius
siquidem Constantinopohtanus.secundus Hicroso- noster in coucilio Lateranensi c. 5,ubi tertium pa-
Iymitanu3, terlius Alexandrinus, quartus Antio- riter locum obtinet Antiochenus patriarcha.
cbenus in synodo Constantinopolitana I, licet in
435 INNOCBNTH III PP. REOBSTORUM UB. XIV. 498

clesia tua esse noscuntur, duas de novo de redditi- A Dominus, quiquc multorum superbiam paueorum
bus mensac luae creare disponas et de tuorum cano- humilitaleprostravit sicui virstrenuuset robustus
;

nicorum as^ensu statuere.ut v.cesimo canoniCorum dans sludiumdiligens operam adhibens cum aliis
el

numero eadem Ecclesia sit contenta, fraternilati fidelibus elficacem adeliminandam a terra sancta,
tuae,de cujus discretioDe plecam liduciam obtine- divina praeeunte pcentia, spurcitiam paganorum,
mus,per aposlolica scripla mandamus quatenusid de gratiae r.oslrae favore securus quo<i apostolicum
super his.sublato cujuslibet appell.itionis etcontra- tam tibi quam illi terrae non deerit auxilium in his
dictioni3obslaculo,de tuorum canonicorum assensu quae videnmus expedire ac nobisdivina misericor-
constitutas quod animarum saluti et cjusdem Eccle- dia ministrabit.yuia vero dilectus filius S. thesau-
sis utilitati videris expedire. rarius Antiochenusse multis pressuris exposuit pro
Datum, ut m alia. tuis negotiis apud sedem aposlolicam laborando,et
LXXI. ea tanquam vir prudens exsecutus est diligenter,
EIDEM. ipsurc tibi aposlolicis litteris duximus commendan-
De possessionibus dandis dum,rogantes quatenus ob reverenliam beati Petri
tn emphytcosin.
(Datum, vt in
alia.) et nostram taliter habeas commendatum eumdem

Cum quaedam possessiones Ecclesise tuae deterio- p quod idem aposiolicas pieces apud te sibi sentiat
rata sint plurimum propter guerras (226), et concc- profuisse.ac alii exemplo ipsius ad lua et Ecclesiae
dendi easdem in erapbyteosin vel ad lirmam a nobis Antiocbenae obsequia fortius anirrentur. Ad baec, de
licentiam duxeris postulandam.fraternitati tuae, de cruce aurea et diaspro nobis ex parie tua per eum-
cujus discretione plenam fiduciam obtinemus, per dem liberaliter praesentatis gratiarura tibi referi-
apostolioa scripta mandamus quatenussuper hisad mus actiones.
Ecclesiae tuae commodum cum capituli tui assen- Datum Laterani.vn Idus Junii.puntilicatus nostri
su (227) facias quod videris expedire. anno quarto decimo.
Datum, ut in alia per lotum. LXXIU.
LXXIl. NIDKOSIEXSI ARCHIEPISCOPOET SDFFBAGANEIS EJU8.
EIDEM. Super dissentione de regno Norwegix.
Hortatur eum ad constantiam. (Laterani, vn Idus Junii.)
(Laterani, vn Idus Junii.) Ad nostram noveritisaudientiampervenisse quod
Si terra illa.in qua vera pax nostra Dominus Jesus obeunte Swero, qui Norwegiae regno praesederat,
Christus, qui lecit utraque unum, pro salute hu- fautores ejus, qui Birkibani dicuntur, quemdam
mani generisnasci dignatusest,illo perturbanie qui ipsiusnepotemlngonem nomine sublimareniteban-
noviler universa pene orbis terrae fundamenta com- tur in regem. Quorurn conatibus ?iri prudentes et
'

movit, pressuris diversis exponitur, perturbationi- nobiles, qui genus regium Norwegiae pleno nove-
bus conquassatur.et impugnaiuretiaru ab inimicis rant resistentes juveDem queradam Philippum no-
nominis (.hristiani.iion sic tuus animus debet pro mine.a clara. mrmoriae Magno et Ingone antiquis
his dejici et interius commoveri quin te taliter per etcatholicisNorwegiae regibus traheiitem originem,
spiritus lortitudioem ad tenlationes exponas quod insignem[genere, »c morum honestate praeclarum,
idem circa tribulationes hujusmodi potiusdilatetur, iu re^em concorditer elegerunt. Ipsis itaque pro
in infirmatibus gloriando,quia lidelis Deus, qui non rcgno certuntibus et destruentibus mnle lerram,
patitur servos suos ultra posse teniari, te ac alios tandem divina ex alio prospicienie clementia per
quorum lidem perinstontem tentationem examinat^ tuam, Irater arcbiepiscope, ac venerabilis fratris
cousolabitur cilius quamcredatur et sustinentium nostri Aloensis episcopi sollicitudinem et operam
se timoribus iu abundantia votivce securitatis oc- diligentem sic sunt inter eos pacis fcederareformala
curret. Vasa namque liguli probat fornax, et justi ut utroquo dit;nitatem et nomen regium retinente,
opera tnbulationibus enitescunt ; ct unde juslitia si hoc tamen ex dispensalione noster approbaret,
inlerdum exstinguit creditur, roboratur. Monemus assensu9,lngo in quadam, Philippus vero in altera

igitur fraterintatem tuam et in Domino propensius D Norwegiae parte regnet.His igitur itadisposilis con-
exhorta nur,per apostolica tibi scripta mandantes tigit quod idem Philippus.ad quem regnum, sicut
quatenus inillo speransqui servossuosedocuit.cum accepimuf.liffreditario jure spectat.ru mndversariis
audirent seditiunes et pra.lia,non lerreri, etaltissi- suis colloquium habiturusaccessit quem iidema.l-
:

mum refugium tuum ponens, in tribulationibus, versarii sui cum innumera multitudine circumdan-
qu?e tibi cedent ad gloriara, non deficias, sed con- tes.licot prius lueiit datisobsidibus iliflinitum cum
forteris in eo qui bella conterit, et cni nomen est quantis deberent utrique copiis convenire, assere-

6) Guerras. Quoniam in luctuoso belli examine quidquid Cujacius deleri censeat ml interpretatio-
diroinutalnerunl.ideo danlur in emphyteosim per- nrm BJUSdem capitis.
petuam ut in c. Iloc jus, § Perpetua 10. q. 2, vel .'_'7i Capitnli
i
tens. Iisdcm fore verbis rescribit
hiereditario jure snti nnnu cobii teitennae o. Ail Cielealinti-i pnpa terlius in c. I'i super, S Oltimo,
aure-il Dc rebus eccles. alienand queBexceplio lir- Y iln lihrum Con"tiiniionum VeneUrnm
i

mit reguiatn in o. rY«tii,eodem tituln,ubi leitecon- , ,! Bcqq.,et Bupraepistuldiu 2 liuju» libri, el in-
i

dictioneiii ex spccie c. 9, ad audientiam cod. tit. ira epist. 1 lib. x» Rcgest.

 437 PONTIFICATUS ANNO XIV, CIIR13TI 121 i. 438
bant firmitersecum ipso Philippo pacis fcodusnul- A pueri, cumpatrimi excommunicationi sint et
(232)
latenus inituros, nisi a sc nomen rr-fjiiim abdicaret. interdirto suppositi, debeant baptizari, fraternitati
Qui constitutus in arcto, ne nobilitatem sui generis tua; talitcr duximus respondendum quod cum ba-

maculiiret infamia et foedus pacis initae violaret, ad ptismus sacramentum necessitatis (233) existat,
appellaiionis remedium convokvit.committens cau- pro|ilerpatrimorumdelictumilludnondebettalibus
sam suam nostro arbitrio terminandam, ut vidcli- denegari.
cet quem magis idoneum judicaremus,ille regio su- Datum Laterani, xvi. Kal. Julii, anno quartode-
blimaretur nomine ac honore. Quod principes Bir- cimo.
kibanorum penitus renuentes, se nostro nunquam LXXV.
stare vellejudicio proponebant. Licet autem super CYRI\0 SCRINIARIO UBBIS.
his quorumdam teslimoniales littera nobisfuerint Ne gravelur ab aliguo ob acla rupta jussu papx.
destinatae, quia tamen per eas non est facta nobis (Laterani, iv Idus Julii.)
sub tali et tanto negotio plena fides, per apostolica SupcrcommissanobisEcclesiarumcura.etearum
vobisscriptaproecipiendomandarr.usquatenusDeum specialiterquaeinUrbeconsistunt.quarumdebemus
babenlesprae oculis, inquiratis superhisplenissime potissimum indemnitatibus praecavere, gerentes
veritatem,eteam nobis perlitteras vestras fideliter p, sollicitudinem ,
prout convenit, diligenteni, tibi
intimetis,ut per vestram relationem inslructi, secu- dedimus in praeceptis ut dicta qure super locatione
rius in ipso negotio procedere valeamus. ababbatissa monasterii Sancti Cyriaci de urbe de
Datum Laterani, vn Idibus Junii, pontificatus bonis ipsius monasterii consanguineis suis facta
nostri anno quarto decimo. confcceras, destrueres et deleres. Ne igitur tibi
LXXIV. propter hoc, vel ab illis quibus locatio facta fuit,
NEAPOLITANO ABCHIEPISCOPO. aut etiam a senalu, sive a quolibet alio, aliquo
Quid liceal lempore inlerdicli. tempore gravamen aliquod inferatur, praesentium
(Laterani, xvi Kal. Julii.) auctoritatestatuimus.subexcommunicationis pcena
Ex parte tua fuit nobis humiliter supplicatum ut districtius inhibentes ne quis te super hoc praesu-
cum civitatem Neapolitanam supposueris interdicto mat aliquo tempore molestare. Nulli ergo, etc.
et credatur a pluribus quod secundum tenorem lit- institutionis. ctc, usque incursurum.
terarum nostrarum, quae continent excommunica- Datum Laterani, iv Idus Julii, anno quarto de-
tionem Ottonis (228) dicti imperatoris et ejus sequa- cimo.
cium,civitasipsanondebueritinterdici,tibiexponere LXXVI.
dignaremur utrum illud debeat observari.Ad quod CREMONENSI EPISC0P0, ET ALBANENSI ELECTO AP0ST0-
tibi breviler respondemu9 quod cum Neapolitani,
^ LICE SEDIS LEGATO, NEC NON ET ABBATl D£ CO-
jurando et praestando lavorem eidem, sententiam LUMBA.
excommunicationis incurrerint (229), et excommu- Ut Ferrariensi Ecclesipe idoneum pastorem prxfi.
nicatis sint absque dubio interdicta divinia officia ciant.

et ecclesiastica sacramenla, illud est usquequaque (Laterani, vn Idus Junii.)

ad satisfactionem idoneam observandum, nec mo- Per litteras quas nobis olim vos, frater Cremo-
rientes sunt ad pcenitentiam ailmittendi, nisi jurent nensis et fili abbas, transmittere procurastis, in-
se mandatis Ecclesiae parituros, et abjurent dicto telleximus evidenter vos gratum et acceptum pa-
imperatori praestita juramenta nec etiamsi jurave-
; riter habuisse quod de eligendo iu Ecclesia Ferra-
rint.tradi debentecclesiasticae sepulturae, si absque riensi pastore, nominando Sancti Joannis priorem,
excommunicatorum et interdictorum obsequio ne- archidiaconum Parn.ensemelmagistrum Jordanum
queunt tumulari (230). Ad hoc autem (231), utrum Rheginum doctorem, aut queailibet alium secun-
(228) Ollhonis quarti imperatoris, quem Innocen- deb. admi. ad recusand. idem rescribit. Vide infra
tius anathemate feriit certis de causis, quas videre epist. 2 lib. xvi.
licet apud Pandullum Collenutium Histor. Neapol. (231) Ad hoc autem, c. 11, non est de sponsal.
lib. iv, Fuzellum De rebus Siculis poster. decud., J)
et matrim., ad cujus interpretntionem Mattbaeus
iib. vm, cap. 2, et tandern profligatus fuit a Philippo Parisiensis in Joanne rege. Cessarunt in Anglia
Augusto rege Christianissimo relicta imperatoria omniaecclosiasticas;icramenta,pra?terconfpssionem
aquila apud Guaguinum lib. vi. et viaticum in ultima necessitate, et baptisma par-
(229) Incurrerint ex. c. C.um desit/eres, De sent. vulorum, quod evenit sub Alexandro papa III dicto
cxcommun.,adhiliendatamendistinctioexc. Sciens, c.Non quae exceptio cuilibet censurae ecclesia-
est,
De bis quae vi melusve causa (iunt. sticae subnectitur, c. Responso, De sentent. excom-
(250) Tumulari, quoniam ccemeterii aditus reli- municat.
giosus c. Consutuisli, De consec. eccl. vel altaris et (232) Patrimi ex c. fenerabili 52, De sentent. ex-
toto De reli. et sumpt.
tit. funer. tunc gemina; arae commun.Ti vofju£opivaT(I>vv£xpa)v (ul est in V. Glos-
Hectoreum ad tumulum in ^Eneid. Vv. GG. Isidori. sirio) intelligit, xat xi irept toui; Ov^sxovTa.; oata
Arcae mortuorum pulvinaria, lego Aras, xaJ pa)p.ot apud Plutarchum in Numa.
EvtSpufjLivoiToi; vExpoT; apud Arlemid. in ovstp. Ideo (233) Sacramentum necessitatis necessarium est
locus oujusreligioni cincres fidelium usque ad no- visibile sacramentum aquas c. 1, distinct. 4, De con-
vissimum diem commendantur, excornmunicationi secrat el lex tmguendi imposita obstrinxit fidem ad
;

subditis intercluditur, argumento ducto ex c. Sicut baplismi ueces>itatem, Tertuli. De baptis. c. 13.
apostoli 11, q. 3, et Fabius papa in decreto qui non
439 INNOCENTII III TP. BEGESTORUM LIB. XIV. 440

dum quod vobis melius videretur, benigna vos in- A Datum Laterani, vn Idus Junii, anno quartode-
struclione curavimus erudire. Vosautem cupientes cimo.
mandatum nostrum exsecutioni mandare, quia In eumdem fere modum scriplum est ipfii super
priorcm et archidiaconum praeficere nimis };rave hoc.

propter consanguineos uni parti contrarios vide- LXXIX.

batur, ad provomendum illorum aliquem cautius POTESTATI ET POPULO BONONII.NSl, SPIklTDM CO.NSILII
evitastis;Jordanum vero apud Rheginum doctnrem SANIORIS.
neminem invenire valentes, fratrem Jordanum Pa- Vt relinquant partes Ollonis.
duanum, quem sciebalis opere ac sermone poten- (Datum, ul in atia.)

tem, elegistis concorditer in pastorem. Verum,cum Mirari cogimuret moveri quod, cum Ottodictus
hocidem penilusrtcusarit,etEstcnsismarchio capta imperator, excommunicatus et nialedictus, non
Ferrariaiustanterpeteretdilationemhujuhi'lectionis cesset Romanam Ecclesiam impugnare, vos non
propternovitatem eventus nostris auribus intiman- tantum ei scd et fautoribus ejus, qui sunt exrom-
dam cumque
; praeterea quidam assererentur parati municati cuin ipso, vestrum impenditisauxiliumet
objicere vos vestro csse functos ollicio, quia vobis favorem. Quocirca universitatem vestram monemus
magis congruum videbaturutcaulionem reciperetis g altentius hortamur, per apostolica vobis scripta
et
de rebus episcopii gubernandis ac disponendis.ei praecipiendo mandantes quatenus ab hujusmodi
dem electioni supersedere curastis.etquidsuperes- proposito desistentes, nullum sibi vel suis auxilium
setageudum.nostrae reliquistis benephicito volunta- aul consilium impendaiis. Alioquin noveritis nos
tis. Nolentes igilur ut dicla Ferrariensis Ecclesia dilecto filio Albanensi electo apostolicae sedis legato
diutius pastoris solatio defraudetur, discretioni nostris dedisse litteris in mandatis ut personas ex-
vestrae per apostolica scripta mandamus quatenus communicationi et terram subjiciat interdicto ;

anle omnia Deum habentes,eidem Eccle-

prae oculis quod si nec sic duxeritis resistendum, scbolas de
siae provideatis personam idoneam in pastorem, ipsa laciant civitate transferri.
ut ex hoc apud Deum et homines debeatis merito Datum. ut in alia.
commendari. Quod si non omnes, etc, tu, rili Scriplum est ipsi super hoc in eumdcm modum.
electe, cum eorum altero ea, etc. LXXX.
Datum Laterani, vn Idus Junii, anno quarto de- ALBANENSI ELECTO, APOSTOLIC* SEDIS LEGATO.
cimo. De xdificatione castri Ferrariae.
LXXVII. (Laterani, vn Idus Junii.)
ARCHIEPISCOPO RAVENNATI. Dilectus filius nobilis vir marchio Estensis nobis
Ut castrum Argentx cuslodint. bumililer supplicavit ut in Ferrariensi civitate
Fraternitati tuae praesentium auctoritate manda- construendi castrum, per quod ipsam melius de-
mus qualenus castrum Argnntsj taliter custodire fendere valeat et ad fidelitatem Romanas Ecclesiae
studeas et munire quod ex eo non possis incurrere conservare, licentiam cnncedere dignaremur. Nos
aliquoii detrimentum. Si vero id non poteris effi- igitur id tuas prudentia; committentes, discretioni
cere per teipsum, a dileclo filio mar-
nobili viro tuae per apostolica scripta mandamus quatinus
chione Estensi sufficienti cautione recepta quod super hoc sialuas ad hunorem et profectum Eccle-
ipsum fideliter custodiat ad odus Ecclesiae Raven- sia?quod videris cxpedire.
natis, illud eidem committere non postponas. Datum Laterani, vn IdusJunii.
Datum Laterani, n Non. Junii, anno quarto de- LXX.XI.
cimo. EPISCOPO CAPDAQUENSI, ET ABBATI CAVENSI SALERNI-
LXXVIII. TAN.E DIOECESIS.
ALBANENSI ELECTO APOSTOLIOE SEDIS LECATO De electione episcopi 1'olicastrensis.
De excommunicaiione Otlonis imperatoris. ^Laterani, xv Kal. Julii.)

Curn Otto dictus imperator, malediclus el excom- Policastrensi Ecclcsia durium proprio viduata
municatus, non ccsset Roinariam Bcclesiam inipu- paslore , cum ipsins capitulum sicut pro ejus
,

gnare, venerabilibus fratrilius nostris Aquilegensi partefuit proposilum coram nobis, obtenta licentia
et Gradensi patriarchis, Ravennati et Januensi ar- cligcndi dilectum lilium archipresbyterum de Sapo-
chiepiscopis, corumque ac Mediolanensis Ecclesite naria in episcopum unanimiler •'lcf.
-
isscnl,quosdam
sulTraganeia, nostris damus litteris in mandatis ct ex canonicis in Siciliam Iransmiserunt ad asscnsum
in virtuteobedientiaedistrictepraecipimusut excom- regiiim oblinendum. Unde ctim rcx nec super hoc
municationem in ipsum et fautores ejus prolatnm necsuper quibusdam personis postea.quodnon
aliis

postposita omni occasionc solemniter innovcnt et licuii, uuminatii ad eoruni potuiBset desideria in-
a suis faciant subdiiis innovari.Qiiocirca disrretioni clinari. et ex parte ips;us regis
BUggeslum fuisset
las per apostolica scripta mandamus qnatrMis si eisdein,commioalionibus inleniatis, ui Jucobum
aliqnis eorum, quud non crcdimus, mandiili nostri ejus niedioum nominarcnt, ipsi regis metuenles
exstiterit negligens exseculor, lu cuiii. RppollntinnR indigratinncm incurrcrc, dolentes pariti r invili. I I

remotti, canonica pccna perccllas. diciiTn .iMcnlnim elegerunt, qui eum dilccti lilii
441 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTI 1211. 442

nostri Gregorii lituli Sanoti Theodori diaconi car- \ veritatem.et quod invenirent per suas nobis litteras
dinalis, apostolicaj sedis legati et regis littrris ad lideliter intimarent, ut per ipsos certiores efiecti,

venerabilem fratrem uostruni arehiepiscopum Sa- prout expediret in eodem negotio prucedere cura-
lernitanuin accessit pro confirmationis et consecra- remus.Unde archiepiscopus, conjudice non valente
tionis gratia obtincnda. Sed archiepiscopus prius- propter guerrarum pericula intcresse, de ipsius
quam in negolio ipso procederet, nustra; reepon- tamen consensu in negotio jam dicto procedens,
sionis oraculum requisivit. Cui dedisse recolimus admissis testibus super ipso productis, indagavit
in mandatis ut super electionibus in Policastrensi diligentius veritatem,quam suh suo sigillo ad no-
et Sarnensi Ecelesiis celebratis procedere retar- stram prassentiam destinavit. Gum autem propter
daret, cum disponeremus ad regis praisentiam hoc nuper procuratores partium ad sedem aposto-
nostros nuntios destinare, per quos super his et licam accessissent, per dilectum filium nostrum
quibusdam aliis nostram plenius intelligeret volun- Benedicturn tituli Sanctae Susannaa preshyterum
tatem. Undc cum arehiepiscopus memorato Jacobo cardinalem ipsis auditorem concessum acta inspici
responsum aposlolicum recripsisset, propriis lit- fecimus diligentor. Qui cum nobis quas invenerat
teris nostrarum tenore litterarum inserto, idem pxplicassct, intclleximus per depositiones testium
oommotus dicitur respondisse : Revertar ad regis „ et litteras cardinalis prae licti coram archiepiscopo
curiam, et ab his qui eligi me fecerunt, super con- Cusentinoexhibitasrnanifesteprobatumquod Eccle-
secralione mea favorem et auxilium obtinebo. Verum sia Policastreusivacante,de praefatoarchipresbytero
eodem postmodum apud regiscuriam multipliciter concors celebrata, et quod nuntii
fueraf e!ei'tio
laboranie pro consecrationis munere obtinendo, destinati adassensum regiuin obtinendum, illum
supradicti capituli nuntii cardinali pra?fato man- cum instantia requisitum obtinere minime potue-
datum nostrum ad archiepiscopum memoratum di- runt.quodque per rf-gis familiares ipsius cognita
rectum exponere curaverunt, supplicantes eidem voluntate quod praedictum Jacobumeligi cupiebat,
ne dicto Jacobo ad consecrationis gratiam obti -
eum postmodum nominarunt,item quod postquam
nendam auxilium vel favorem impenderet,ad sedem innetuit dicto Jacobo per apostolici rescripti teno-
apostolicam appellarunt. Cum autem cardinalis rem eidem ab archiepiscopo Salernitano transmis-
nostras ab eis litteras quaesivisset, et ipsi earum sum quod archiepiscopo memorato a nobis inhibi-
penes se authenticum non haberent, ipse inducias tum fuerat ne super electionibus Policastrensis et
eisdem indulsit, infra qua dictas ei litteras vel Sarnensis Ecclesiarum proccderet, ipse ad regis
earum tenorem sub sigillo supradicti archiepiscopi curiam rediitpro consecrationismunere obtinendo;
prajsentarent.Quorum recessu propter turbationem rursum quod postquam cardinali praefato hujusmodi
*J prohibitio exstitit per Policastrensis ecclesiae nun-
temporis retardato, ad cardinalis praesentiam re-
deuntes, cum peterent inducias prorogari, cardi- lios reserata,et dilatio ad nostras super hoclitteras
nalisipse respondit se nullum eis terminum assi- vel earum tenorem sub sigillu Salernitani archi-
gnare.sed ipsi bona fide quamcito possentad ipsius episcopi exhibendas ab eodem nuntiis ipsis indulta,
prossentiam cum nostris litteris vel earum trans- nec non posl appellationem ad nos interpositam,
cripto redire curarent. diclus Jacobus fuerat in episcopum consecratus.
Cumque maris turbatione pacata se aditeraccin- Cum ergo nobis constiterit electionem ipsius
gerent redeundi, in ejusdem cardinalis praesentia Jacobi non solum contra statuta canonica 234),
provocationem primitus interpositam innovarunt. verum etiam contra tenorem inter
constitutionis
Dictus vero Jacobus apud Messanensem remanens Romanam Ecclesiam et illustris memoriae impera-
civitatem, per venerabiles fntres nostrcs Tarenti- tricem Constantiamsuperepiscoporum electionibus
num et Sancta? Severinai archiepiscopos et episco- initae, quae procul dubio dicto innotuit cardinali,

pum Gerontinnm de mandato cardinalis ipsius cum et nos illam sibi miserimus, et ipsein lilteris
obtinuit consecrari ; etpraedictis canonicis reversis quas Cusenlino archicpiscopo destinavit, de illa
ad propria,e vestigio subsecutus.ad Policastrensem fecerit mantionem, minuscanonice celebratam.alia
Ecclesiam consecratus accessit ;
quanquam eum D non cassata,de consilio fratrum nostrorum, inqui-
Policastrenses canonici tanquam episcopum reci- sitione super gravibus quae in personam ipsius Ja-
pere renuissent. Porro cum iidem nobis postmodum cobi publice dicebantur omissa, cum factum in se-

supplicassent ut quod de dicto Jacobo tam perperam ipso existeret vitiosum, electionem ipsam irritam
factum fuerat auctoritate dignaremur apostolica decrevimus et inanem,interdicentes eidem exsecu-
retractare,venerabili fratri nostro Cusentino archi- tionem pontificalis officii non rite suscepti Poli- ;

episcopo et dilecto filio abbati Floris dedimus in castrensi capitulo nostris litlcris injungendo ut in
mandati? uttam saepedicto Jacobo et Policastrensi electionis negotio de praefato archipresbytero cele-
capitulo quam etiam Salernitano archiepiscopoevo- bralae concorditer procedentea,eamdem metropoli-
catis.ut comparerent per se vel responsales idoneos tano suo praesentare procurent confirmandam vel
coram eis, inquirerent super praemissis plenius infirmandam ab ipso prout de jure fuerit faciendum

1334) Vide lib. i, epist. 410, 411, 412, etlib. n, epist. 208, et Gesta Innoc. III, cap. 21.
443 INNOCENTII III PP. RBOESTORUM LIB. XIV. 444

Quocirca discretioni vestrae per apostolica scripta A momenti, quibus de prioribus, quarum auctori-
in
mandamus quatenus quod a nobis estsententialiter tate compositio inter abbatem et innnacbos facta
definitura, faciatis remota (irmiter
appellatione fuerat, mentio non fiebat. S>>d, cum judices, exce-
observari. contradictnrespercensuram oeelesiasti- ptionem hujusmodi acquasdam alias frivolas repu-
cam appellntione postpnsita compesrendo. tuntes, intenderent in inquisitione f-roccdere ac
Ditum Laterani, xv Kal. Julii, anno qunrto de- recipcre a major prinr et
fratribus juramenta,
cimo. quiduuj alii responderuntse super hoc nullum posse
Scriptum et super hoc in eumdem fere modum juramentum praestare, utpote qui se juramento
Poticastrensi capitulo. Ecclesia vestra dudum, etc, astrixerant compositionem interpositam observare
usque de jure fuerit faciendum. ac non uti littrris a praefato ronnaclio impetratis.
Datuni Laterani, ctc. Unde judiccs, propter exceptiones proposilas et
In eumdum fere modum scriplum est sujer hoc intricationcmnegotii dubitantesprocedere in eodem
Salernitano archicpistopo. nos super ipso consulere curaverunt ; nosque di-
Datum, etc. lecto (ilio Arelatensi praeposito,qui ob hoc nostram
LXXXII. pra?sentianri addit,dicimurrespondissequodpropter
EPISCOPO UTICENSI APOSTOLIC*! sedis legato, et p causa9 hujusmodi judices supersedere negotio non
P. DE MONTE LADRO AQUENSI ARCHIDIACONO, ET MA- debebant.
GISTRO THEDISIO NUNTIO NOSTRO CANONICO JA-
Qui amissis in via litteris quas super hoc rece-
NUKNSI.
pisse proponitur, tam viva voce quam suis litteris
De reformntione monosterii Massiliensis. dictis judicibu9 nuntiavit ut nonobslantibus exce-
(Laterani, vn Idus Junii.) ptionibussupradictis.in negotio procederent ir.emo-
Cum super reformatione monasterii Mas9iliensis, rato. Unde judices in r.egotio procedentes.receptis
de cujus lapsu multa nobis fuerant intimata, vene- testibus super articulis praenotatis, abbatem ipsum
rabilibus fratribus nostris Tolosano et Aurasicensi tandem ab abbatiae regimine removerunt. Porrodi-
epi9copis et dileclis filiis priori Sancti Honorati lectis filiis P. camerario Arcellae et S. priore Murae
Arelatensis dudum direxerimus scripta nnstra, ejusdem abbatis et B. priore de Tritis ac D. mona-
priusquam fuisset illorum auctoritale in negotio cho partis adversae procuratoribus propter hoc
memorato processum, D. monachus Massiliensis ad nuper iu nostra praesentia constitutii, petieiunt
sedem apostolicam veniens, pro se ac magna parte procuratores abbatis processum judicum praedicto-
conventus nobis denuntiando monstravit quod cum rum, quicontra eum sententiam tulerant, irritum
in eodem loco videret per abbatis incuriam enor- judicari ; tura quia post appellationem ad nos in-
(;
mia quamplurima cnmmitt;, utpole furla,perjuria, terpositam per antedictas litteras.in quibus de prio-
Simonias et dissolutionem ordinis miserabilem,bo- ribus mentio non fiebat, tuum quia consultatione
naqueipsiuslocimultiplicinihilominusdilapidatione ad nos directa.priusquam apostolicae re9ponsionis
vastari, et alia plurima fieri contra monagticam oraculum per noslras litteras recepi9sent in eodem
honestatem,et apud abbatem,quem super his cha- negotio processerunt cum aggertioni dicti praepo-
ritative monuerat, nullatenus profecisset, ad sedem sitijudices minirae 9tare debuerint in boc ca9u,
apostolicam appellavit.Undevenerabilibusfratribus superquo nostraere9ponsionis litterasexspectabant
nostris Rogensi,Missiliensi ct Aurasicensi episropis tum etiam quia conspiratores, excommunicatos,
dedimus in mandatis ut ad monasterium ipsum per- perjurosetcapitales etiam inimicos.in tcstimonium
sonaliter accedentes, inquirerent super prsemissis adversus abbatem admiserant menioratum.Sed ad
et aliis plenius vcritatem, et appellatione remota haecprocuratores partisreeponderunt adversae quod
corrigerent tam in capite quam in membris quae cum priores liltera? super lapsn monasterii gene-
corrigenda viderent. Interim autem priores judices rales luerint, et posteriores cxstitcriiit super certis
ad monasterium accedenles, cum multorum discre- excessibussperiales,in subsequentibusnon oportuit
torum virorum consilio intcr abbatem etmonaehog rv fieri de prnerertentihus mentionem, cum spcciale
ejusdem loci amicabiliter cnmponere curavrriint, mandatum deroget generali ; ailjicicns quod, etai
interposito a monachis juramento ut contra cnm-
consultatione ud 1109 super
delaia, non fuerit
positionem hujusmodi non venirent, et si quuslit- responsinne noslra supradicli pra^posilo verboslan-
teras dictus D.reportaret.quind sedem apostolicam dum. qnia tamen jnramcnto quod monachi super
vcnerat, essent cassae. Cum autem postea iidem servanda compositiono prnestiterant juramentum
Massiliensiset Aurasicensis episcopi,cum intcresse quod superillis excessibus praestahantur nullalenus
tertius nequivisset, litteri» noatris acceptis, quas occurrebat, nec promissio quam de non utendolit-
praefatus monachus reportavit, procedere vellent teris adicto D.monacho impelratis mandatum no-
super articulis eisdem exprcssis, ejusdem loci
in strum pntuit imjicdire quod super inquisitione di-
monachi ad noslrnm audientiam appellarunt.Abbas clorum excessuum feceramus.iideiii jiidicosderon-
quuque post ciiationcs multiplices in eorum compa- silio ppritorinn DOD miroerilo procedere in negotio
rens praesentia, vocem ad nos appellationis emisit, potuerunt et assorens nihilominus falsum esse
,

allegans quod illae litter» nullius prnrsus erant quod conBpiratnres.excommunicati, perjuri et capi-
445 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTI 1211. 446

abbatem admissi fuerint A. et suos conjudices postmodum impetravit quas

tales inimici adversus
:

memoratum. procurator ,jam dirtus asserebat ratione multiplici

non valere tura quiain ipsis talis exstiterat ve-
His igitur et aliis r;uae fuerunt coram nobis ;

utrinque proposita intellectis.quia oognovimus di- ritas occultata qua cxpressa obtentum rescriplum
otum cujnobium in spiritualibus et temporalibus apostolicum non fuissot, tum etiam quia quorum-
apostolica vobis daiu canonicorum litterae, quas praenominatus
graviter collapsum existere, per
scripta mandamus quatenuscum pr.ividendum sit magister se nostro aposlolatui exhibuisse asseruit,
non tam personis inEcclesiis quam Ecclesiis in per- per falsi suggestionein et circumventionem quam-

sonis si pe.r hanc viam facilius ot utilius ad restau- damubtentae fuerantab eodemmendaciterasserente
rationom ipsius monaslerii poteritperveniri.ut vide- quod ad ipsum canonirandum dictorum canonico-
licet de alia persona idonea jam probata eidem mo- rum vota convenerant singuloruu:. Sed lalsum id
nssterio consulatur, vos auctoritate nostra suffulti, esse procurator jam dictus se proposuit probatu-

sublato cuju^libet contradictionis et appellationis rum.

obstaculo.id exsequi procuretis.Alioquin priefatum Praeterea, praetaxatus magister praemissis aliqua-
restiluatisabbatem;et in utroque casu exclusis de lenus non contenlus, infra decem dies a prioris
ipso eoenobio personis indignis,quas merito videri- g i mpe t ra tionerescripti ad B.canonicum Pictavensem

tis excludendas.inducatis in illud ex aliis monaste- et suos collegas super eodem canonicatu apostolicas
riis personas idoneas, per quas idem monasterium litteras obtinuit delegari, quai nullam faciebant de
debeat reformari;contradictores,si qui fuerint, vel prioribus mentionem.Propterquod asserebat ipsas
rebelles appellatione remota censura ecclesiastica procurator praedicius pluribus de causisnulliusesse
compescendo.Taliterautem mandatum apostolicum valoris quoad antefatuindecanum,raagistrumscho-
exsequamini ut in novissimo districti examinis die larum, et contradictores caeteros Xantonensis Ec-
super hoc dignam Deo possitis reddere rationem. compellendos tum quia priorem jurisdictio
clesiae ;

Quod si non omnes, ttc, duo vestrum, ea, etc. judicuni minime fuerat per secundas litteras revo-
Datum, Laterani, vn Idus Junii, pontificatus cata cum etiam quia per illam generalem clausu-
;

nostri anno quarto decimo.

lam I. canonicus et quaedam personae majoresaliae
Lxxxin. Xantonenses vocari ad judicium non debebant, nec
PRIORI SANCTI HILARII DE CELLA, ET B. SANCTl PETRI non et dictus decanus ad sedem superhoc apostoli-
ET MAGISTRO STEPHANO 3ASCHET SANCT.E MARl.E cam provocarat. Unde ipsorum factum erat merito
MAJORIS CANONICIS PICTAVIENSIBUS. irritandum.et saepedictus magister carere debebat
De quodam recipiendo in canonicum. r> utriusque rescripti commodo,in quorum altero de
(Laterani, xn Kal. Junii.) mentio non fiebat, postulans ob haeo el alia
alio
Accedentibus ad aposlolicam sedem dilectis filiis decanum, magistrum scholarum, et contradic!ores
R.Rozelinis dilecti filii P. Xantonensis decani pro- pradiclos ab ipsius magistri super hocimpetitione
curatori et magistro R.Bovi pro se dilectum filium prorsus absolvi. Ad haec praefatus raagister ex ad-
nostrumBenedictum tituliSanctee Suzannae presby- verso respondit quod cum ad Xantonenses canoni-
terum cardinalem concessimusauditorem. Coram cos nostrarum precum et mandati primitias de
quo dicti decani proposuit procurator quod cum conferenda eidem praebendaintegrareportasse, ipsi
idem magister obtentu mandati nostri praebendale canonici medietatem tantum ipsius, in elusioncm
benelicium obtinuerit olim in ecclesia Xantonensi, mandati apostolici potius quam ex devotione quam
et in receptione ipsius juramento lirmarit se nihil haberent ad illud, eidem magistro, sicut rei effe-
unquam ulterius in eadem Ecclesia petiturum,pro- ctu indicat, contulerunt Et licet idem nullumtunc
cessu temporis ingratus gratias sibi factae, ac prae- beneficium obtineret prsfati tamen canonici eum-
stiti.juramenti oblitus. a dilecto filio nostro Guala dem sic jurare fecerunt quod nihil ulterius ab ipsis
tituli Sancti Martini presbytero.tune Sanctae Marias absquecommunitotiusvoluntatecapitulipostularet
in Porlicu diacono cardinali ..—
et apostolicae
r , sedis le
lv quemudmodum
^ nominatus decanus ad mandatum
gato, litteras impelravit.nulla in eis de juramento venerabilis fratris nostriDituricensis archiepiscop
praestito habitamentione : perquas imporluna mo- et suorum anobs delegatorum conjudicum coram
lestabat instantia Ecclesiam memoratam, ut ex eo dilectis liliis cantore .ic priore Sancti Viviani Xan-
quod praebendae integrae commodum adeptus fuerat, tonensis firmavit proprio juramento. Sane quia
in eadem jus obtineret canonici et honorem; sn- ipsius prabendaemedietatem reliquam adicterven-
raens inde materiam jurgii unde devotior erga tum praedicti Xantonensis episcopi, post praesta-
ipsam Ecclesiam effici debuisset. Caeterum, cum lionem juramenti jam dicti, eidem magistro prae-
dictus magister perlitteras cardinalis ipsius in hac nominati canonici unanimitercontulerunt.cumipsi
partc nequivisset consequi suas voluntatis effectum, temporali spiritnale beneficium sit annexum, licite
sub venerabilis fratris nostri episcopi et quorumdam illud memoratus magister se possepetere propone-
canonicorum Xantonensium nomine super canoni- bat.praesertim cum necetiam postulet, sed petatur,
catu praemisso litteras apostolicas, tacita de jura- potius abuniversis fcre canonicis antedictis, sicnt
mcDio praestito veritate.ad decanumBurdegalensem perviginti trium ipsorum, episcopi,^ archidiacono,
 447 INNOCENTII III PP. RKGESTORUM LIB. XIV. 448
rumetcantorislitteras, etrelationes prnsnotatorum A. 8' forsan intcr Strigoniensem et Colocensem Ecele-
judicum evidenti=simeoslcn<lebat,subjungensquod siassnperdignitatihussuisaliqua pullulat dissen-
eum plures vaeenl in Xantonensi Ecclcsia canoniae sionis materia, gralum nobis existet ut tu cum
ac nullus sit de tanto numeroqui posset in perce- prsslatisac suffraganei, et capitulis carumdem ad
ptionespitualium, si rcceptus fuerit, pracgravari, amicabilem secundum Dcum compositionem i nten-
nec alius appareat in hujusmodi contradictor, das sine praejudicio utriusquc ; in qua, si ex privile-
praenominalus decanus,qui aliquando consenserat giis quae alterutri sunt Ecclesiae ab apostolica sede
in eumdem, prout corain judicibus Pictavensibus concessaquidquam diflicullatis occurrerit, quia de
confessione propria propalarat,s>ilus in hac parte ipsis nobisest solummodo judicium reservatum,
non debebat undiri, maxime cum ad exceptiones illud ad nostrum referatur examen. Nos enim, qui
probandas, si quas vellct contraipsum proponere, pacem eorum et tranquillitatem tuam et regni tui
fuissetpluries evocatus, nec ex ipsis aliqua, sicut ferventi desiderio affectamus, ad eam, quantum
promiserat,probavisset,nec etiain usus fuerit apo- cum ratione poterimus, impendimus operam ef-
quas super hoc impetraverat contra
stolicis litteris ficacem.
eum Verum, cum idem
. magister ad canonicam Datum Laterani, ldibus Julii, anno quarto de-
ipsam vocetur per capitulum saspefatum.sicut ipso- cimo.
rum litterae clarius manifeslant, nullusqueper nos LXXXV.
canonicatus fuerit in ecclesia supradictade novem
ULTRASILVANO EPISCOPO.
clericis pro quibus nostras liiteras jam recepit nisi
magisler C Natalis, qui per episcopum et archidia- Confirmatur electio praeposili Scibiniensis.

conum specialiter obtiDuit canoniam, ct ad id obti- (Datum, ut in alia.)

nendurn apud sedem apostolicam per annorum
(236) Significatum est nobis quod Scibiniensi
quatuordecim spatium undeciesaccesseritpersona-
praposilura vacante, quae ad Romanam Ecclesiam
literlaborando, nobis humiliter supplicabat ut suis
nullo pertinet mediante, dilectus filius magisterR.
laboribusprovideremisericorditer'dignaremur. Nos
cui honesta merita sullragantur, ad eam canonice
igitur intelleclis per cardinalem prasdictum quae
proposita fuerant coram eo. de consensu partium Unde supplicatum est nobis utelectio-
est electus.

discretioni vestraper aposlolicascriptapraecipiendo

nemipsius auctoritate dignaremur apostolica con-
firmare. Quocirca fraternitati tuae per apostolica
mandamusquatenus, sivobisinfratresmenses post
harum susceptionem legitime constiterit ipsum
scripta mandamus quatenns veritate diligentiusin-
quisita.si rem inveneris ita esse, ipsam auctoritate
magistrum aimpliciter et absolute jurasse quod
D0Slra confir raes,eique concedas ut in spirituatibus
3 peteret in ecclesia X; ri, eidem C
administret.
super petitione sua silentium imponatis. Alioquin,
cum major et sanior Datum, ul in aha.
parscapituli suum ipsi praestet
assensum, nonobstante contradictione paucorum,
LXXXVI.
eumdem recipi fnciatis in canonicum et in fratrern NOBILI VIRO PETRO ANIBALDI SENESCALCO NOSTRO.
ipsi stallum in choro et locum in capitulo, sublato
Conccdit ei dominium et regimen caslri Corani.
cujuslibetcontradictionisetappellationisobslaculo.
(Laterani.xi Kal. Augusti.J
assignantes et decanum in expensis factis pro
;

negotio isto condemnetis eidem, ipsumque ut eas Cum dilecti

filii consules populusque Corani
per
praefatismagistro restituatpersensuramecclesinsli- litteras suas et nobilesviros Rainaldum consuleni
cam appellalionepostpositacompellatis; contradi- et Albericura militem instantissiine nos rogassent
ctores, si quos Jnveneritis, ut pro ipsoriita dcfensione, qua plurimum indigc-
vel rebelles, remoto
appcllationisubslaculo.censurasimilicompescendo bant, te illis in dominum
rectorem concederc
ct

nullis lilteris obstantibus a sede apostolica praeter dignaremur, nos devotionem et fidem quam erga
assensum parlium impetratis.Quod si non omnes... nos et Romanain Ecclesiam habere dignosceris at-
duo vestrurn ea, etc. rj tendentes, eique volentes nihilominus providere
Uatum de communi fratrum nostrorum consilio justitias
Laterani, xu Kal. Julii, anno quarto
decimo. et rationes quas habemus in castro Corano libi pro
illorum rcgiraine duximus concedendas, quandiu
LXXXIV.
ANDBE* ILLU8TRI REGI UNGAIUOE. Romano complacebit.Tu igitur ita semper
ponlifici
proficere studcascirea obsequium apostolicae sedis
De discordia inler Ecclrsias Strigonienum et
ut apud eam te non solum hoc sed majori beneficio
Coiocensem.
dignum reddas. Nulli ergo... nostrae concessionis,
(Latcrani, Idus Julii.)
etc, usque incursurum.
(235) Heccptis ct intellectis litteris regiis, hoc Datum Laterain,.\i Kalend. Augusti, pontiticatus
tibi.dli chanssime, duximus respnndendum, qnnd no«tri anno quarto drcimo.

(
23|) Vid e infraepist. 156,; et lib. xn, epist, 32, (236) Vide infra epist. 153.
 449 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHIUSTI 1211. 450

I.XXXVII. A. actum exstitit super capite atque membris, prncu-

HUGONI ABBATl ET CONVENTUI MAJORI MONA3TER1I rator menibri nun poterat ugere pro capite ubi lis

T0R0NENSI3. percaputexstiteratcontestata jnihilominushacsalva

Con/irmal eis monasterium Fontis Giardi. exceptionem iidem procuratores adjicientes nihil
(Laterani, II Idus Julii.) horum fuisse probatum de his quae fuerat in lit-

teriscommissionis expressa, quia, cum super hoc

Cum causara qu.-e inter dilectos filios eremitas
essent litteraeimpetratoe quod praefati fratresFontis
Fontis Giardi ex parte una et vos et Juellum de
Giardi fuerant, ut dicebaiit, violenter ejecti, lis
Meduana patronum Fontis Giardi Cenomauensis
exstilit super aliis prorsus coram ipsis judicibus
dicecesis super eodem loco ex altera verteb;itur di-
quani super ejectione ac violentia contestata, et
lectis filiia abbati de Chalocheio, G. archidiacono
et B. magistro scholarum
Andegavensibus olim testes etiam omnino de deponebant procu-
aliis
;

duxerimus commiltendam, partibus in ipsorum rator vero a vobis concessus ad causam coram sae-
pedictis judicibus peragendam in his videbatur
prsesentia constitulis, ipsius Fontis Giardi fratres
ejusdem dicecesis coram eis exponere curarunt tantummodb institutus qu* in litteris fuerant com-
quod cum ab institutione ipsius domus secundum missionis expressa, unde, si super aliis lis exstitil

beatiAugustini regulam conversantes vixissent ibi- B contestata non P otuit illorum judicum jurisdiclio .

dem vita et habitu in ordine regulari,

proragari. Et propter id firmiterasserebant judices
venerabilis
frater noster Hamelinus Cenomanensis episcopus ipsos minus ordinate in eodem neiiotio ac perperam
vos introduxit pro suae voluntatis arbitrio in eam- processisse. Quare vos ab ipsis judicibus ad no-
dem, quibusdam ex ipsis fratribus per violentiam stram audientiam poslmodum appellatis,licet testes
consentire compulsis, aliis per Simonicas et illi-
qui fuerant ab adversa parte producti, tam super

citas pactiones a vobis inductis ut ordinem susci- molu quam illicita pactione deponere videbantur,
perent monachalem, nonnullis de ipso collegio re- essent in suo testimonio singulares. Proinde, cum
clamantibus et inviiis propter quod petebant se ac nihil esset de alterius intentione probatum, et ex
domum suamin statum pristinum auctoritate apo- litteris bonie memoriae Willelmi Cenomanensis
stolica reformari. Ad quae a parte vestra fuit et con- episcopi manifeste conbtaret,confirmationibus quo-
verso responsum quod cum olim praemissa domus que felicis recordationis Eugenii et Alexandri prae-
tam temporalibusquamin spirituslibus ob vitam
in decessorum nostrorum pontificuin Romanorum
etconversationemineademhabitantiuminhonestain postmorlum subsecutis, saepefatum loeum cum per-
fere ad nihilum deveoisset, jam dietus episcopus, tinentiis suis de consensu fratrum habitantium in

ejusdem domus consentientibus fratribus, vos ibi- eodem manasterio vestro tuisse collatum, et prae-
p
dem statuit in humilitatis spiritu Domino servituros missusHamelinus Cenomanensis episcopus moder-
doinum ipsam assignansvobiscum suis pertinentiis nis temporibus, pro eo quod loci ejusdem fratres
universis.Sedhis postmodum coram ipsisjudicibus vitae ac conversationisexstiterant dissolutae,duorum
propositis, senatim de causa mutationis illius, et confirmationibus metropolilanorum obtentis,eum-
an fralres Fontis Giardi consensissent sponianei vel dem locum de consensu fratrum vestro monasterio
inviti,nec non et de aliis circumstantiis, ex parte concessisset, praedicti procuratores vestri a nobis
ipsorum fratrum exsliterunt producti testes in prae- postulabant instanter ut saipefatis Fontis Giardi
sentia eorumdem. Quorum tandem altestationibus perpetuum silentium imponere dignare-
fratribus
publicatis.quia eisdem judicibus arduum negotium mur.Adhaecaotnmparsadversaresponditquod prs-
et ad expediendum per ipsos difficillium quodam dictusprocurator fratrum de Linceio satis eralido-
modo videbatur, eorum transmissa nobis
sicut neusad agendum.cum rescriptumillud tam nomine
litterae continebant, causam ipsam cum attestatio- ipsorum de Linceio quam Fontis Giardi fratrum
nibus, actis et instrumentis ad nos dicti judices fuisset communiter impetratum praejertim, cum ;

transmiserunt. Cumque demum dilecti filii Gaufri- assereretur domus eadem unura corpus, et causa in-
dus et Galterus monachi vestri et I. fratrum de ter eos proponeretur communis allegans illud fir-
;

Linceio procuratores propter hoc se nostro conspe- D miter non obstare quod a parte vestra exstitit tunc
ctui praesentassent,dilectum filium L. capellanum objectum, procuratorem dictum, a vobis videlicet
nostrum concessimus auditorem. Coram quo
eis constitutum, non potuisse litem super aliis conte-
praedicti procuratores vestri proponere curarunt stari quae non fuerant commissionis an-
in litteris
quod is qui ex parte dictorum eremitarum una cum nexa, nec judices etiam partes suas interponere
priore de Lnceio se sibi contrarium opponebat, potuisse, cum ad ipsos nequiveritjurisdictio proro-
non erat idoneus procurator, cum esset a fratribus gari. Nam, cum lis per principales personas con-
de Linceio tantum constitutus in lite quae a prae- testata fuisset, sicut in relatione judicum conspici-
dictis Iratribus Kontis Giardi fuerat contestata, tur contineri, nec in litis contestatione nec post
Jicet illorum nullum posset exhibere mandatum. public.itionem testium id exstitisset objectum, nec
Nam, quanquam locus ille, Linceius videlicet, Fonti quod per procuratorem eumdem faclum fuerat, a
Giardi tanquam capiti sit subjectus, etdeipsocom- vobis protinus contradictum, hujusmodi objectio
missionis li tterae faciant mentionem, quia tamen debebat frivola reputari. Oemum autem ex parte
451 INNOCBNTII III PP. REG38T0RUM LIB. XIV. 452

dictorum fratrum Fontis Giardi in modum exce- \ ad nosfueritappellatum ut nonnisi de Ecolesia» gre-
ptionis exstiLit allegatum qtiod littera; praemissi mio et in loco tuto electio fieret, supradicti canonici
Willelmi Cenomanensis episcopi erant falsa?, pro solum de persona extranea, verum etiam in
r.on

eoscilicetquod sigillum ejus erat positum cx trans- loconon tuto.electionemcelebrarunteamdem.quia,

verso, petens ad id probandum judices sibi dari. dum doininus terrae, persecutor et impugnator ec-
Quam exceptionem, quia frustratoria videbatur, clesiasticae libertaiis, iu civitate tunc temporis esset
nullatcnus duximus admiltendam. Nos igitur intel- praesens, liberaibideninon poteratelectio celebrari.

lectis his et aliis per preBdictum capellanum qnae Proposuit insuper irieracantorquod seac praeposito
a partibus proposita fueranl coram eo, el habito memorato contemptis, in eadem fuerat electione
cum fratribus noslris diligenti tractatu, vos et mo- protessum, ct electores tunc temporis cxcommu-
nasterium vestrura ab irapetitione praemissornm nicationis erant vinculo iunodati. Cum eoim tu,

fratrum Fontis Giardi prorsus absolvimus, perpe- [Philippo] quondam episcopo et. . . decano Posna-
tuum ipsis super hoc silentium imponenies. Dona- niensibus nec non et suffraganeisplerisque prjesen-
tionem verobonae memoriae GuillelmiCenomanensis tilius, Posnaniensem in plena sy-
V. cancellarium
episcopi a felicis recordationis Eugenio el Alcxan- nodo vinculo excommunicationis astrinxeris, iidem
... J0 .. .„ praedecessoribus conlirmatam, nec non
dro nostris
U.„ f. V. , _ canonici diutius
- — —
communicaverunt eidem, quan- ,

et concessionem quam praedictus Hamelinus Ceno- " qu.im ipsis non licuerit ignorare sententiam in pro-
manensis episcopus cum assensu fratrum et I. pa- vinciali concilio solemniter promulgatam. SeJ ad

troni Fontis Giardi fecit, conlirmatam postmodum hoac fuit ex adverso responsum quod contra provo-
9 Gaufrido quondam Turonensi archiepiscopo et cationem prsedictam nihil fuerat aUentatum, curo
Joanne successore ipsius, ratam habenles auctori- et de canonico ipsius Ecclesiae, et in loco consueto

tate apostolica confirmamus et pra:sentis

f
scripti et tuto, videlicet in ecclesia cathedrali, electio cele-

patrocinio communimus. Uecernimus ergo, etc, brata fuisset. Licet enim dux in civitate prsesens
diffinitionis, etc. usque incursurum. exstiierunt, nullam tamen vim sive impressionem
Datum Laterani.ll Idus Julii, pontificatus nostri canonicis intulit, sed pro quibusdain tantummodo
anno quarto decimo. preces fudit. Unde tanta in electione usi sunt ca-

LXXXVIII. nonici liber'.ate quod oinissis his pro quibus dux

EPISCOPO ET DECANO ET CANTORI ANDEGAVENSIBUS. preces porreierat, supradictum raagistrum libere

Super eodem. elegerunt.Duoquoque canonici.quielectioni contra-
(Datum, ut in alia) dixere praefatae, libere recesserunt sine quibuslibet
Cum causam quae inter dilectns injuriisetjacturis. Dictus autem cantorconlemptus
filios eremitas
Fontis Giardi ex parte abbatem et conven- C non fuerat, ut dicebat cum. sicut ipsemet propo-
una el ;

tum majoris monasterii Turonensis et Juellum de suit coram nobis tribus hebdomadibus itnte ele-

Meduana pratronum Fontis Giardi Cenomanensis ctionem de provincia exiens, iter arripuisset ad
diceeesissupsr eodem locoex altera vertebatur.ete., sedem apostolicara veniendi maxime cum juxta
lii eumdem fere motum ut in atin, uxque confirma- conlessionem suam, etiamsi praesens in provincia
mus. Volentes igitur ut quod a nobis est ratione tnnc fuisset propter metum principis ad pr.vfatam

praevia difiinitum debitam obtineat firmitatem, di- nullatenus accesissset Iicclesiam, etiam evocatus.
scretioni vestrae per apostolica seripta mandamus Sed nee praepositus dicendus erat fuisse contem-
quatenus id faciatis «uetoritate no*tra (irmitcr ob- ptus.quem ad electionenicanonici vocaverunt.Sicut
servari, contradictorespercensuram ecclesiasticam enim Lambertus et Matthias Posnanienses canonici
appellatione postposita compesccntes. Quod si non apud sedem spostolicam interpositn juramentodixe-
omnes. . . tu, frater episcope, cum eorum altero runt, Geras eorum concanonicus per tres dies ante
ea, etc. eleclionem exstitit ad vocandum propositum desti-
Datum, ul in alia pertotum. natus, qui rediens, in capitulo constantcr asseruit
LXXXIX. quod praepositus venire nolebat, eo quod ibat in
HENRICO GNEZNENSl AnCHIEPlSCOPO. D Cnlis, ubicapellam et fralrum regimen obtinet.sed
Dc electione episco/ii 1'oznaniensis. consensum ut verba sua in ore decani ponebat, et

(Datum, ut in alia.) loco pr.-cpositi postmodum decanus e'egit. Unde,

(237) Cum Posnanienses cnnonici electionem cum decanus vice ipsiu9 elegerit. ipsc per illum
quam de dilecto lilio magistro Paulo cclebrasse no- prsesens intelligitur elegisse. Insupcr ad cnnoniro-
scuntur auctoritate peterent apostolica cnnfirmari, rum notitiam nnn pervenerat hactcnus excommuni-
dilectus filius S. cantor Posnaniensis Ecclesiic pro catio canccllarii supradicti nuper iidem
do qua
se ac procuratorio nomine pro G. ejusdem loci Lambertuset Matthias mentionem apud sedemapo-
praeposito petitionihujusmodi se opposuit, propo- stolicam andierunt; cum ctiam praefatusepiscopun
ncndo electionem ipsam fuisse post appellationcm usque ad mnrtem suam ct decanus usque nunc In
ad nos legitime interpositamcetebratam.Cum cnim ipsius cancellarii communione permanserint, qui

(237) Vide Dlugossum, lib. vi llistor. Poloti., pag. 544.

453 PONTIKICATUS ANNO XLV, CHRISTI 1211. 454

dicuntur in prafata synodo fuissc projscntes. Sed, \ electionem de illo innovando tractatu, postelcclio-
eUi dictos canonicos excornmunicato communi- nem exstitit innovatum, et sic electionis decretum
casse constaret, cum per hoc nonnisi minori essent novo sigillo postea munierunt.
cxcommunicatinne ligati, non ideo esset eis actus His igitur et
aliis intellectis quae utrinque fuere

legilimus interdictus.ln personam quoque pradicti proposita coraui nobis, licet electio supradicta su-
magistri objectum exstitit quod excommuDicatus specta nobis quodam modo prima iacic videretur
erat pariter et perjurus, quia praefato duci, non ex eo quod tuum ei favorem impendere noluisti,
solum in verbo, sed et in orimine communicaverat praesertimcum eo ampliu-^inhiset aliisdisponamus
contra ecclesiasticam libertatem, et quia cum ex- favorem tibi apostolicum exhiberequo promptius,
communicalis se non corr.munieatururn juraverit, propria quiete postposita.multis laboribus et peri-
contra proprium veniens jurarnentum, eidem duci culis te exponis ob defensionem eeclesiasticae liber-
excommunicato comniunicare pra'sumpsit. Fuit tatis, quia taraen cum Posnaniensi Ecclcsia, quae
insuppr propositum conlra eum quod aut confir- in electione prasdicta nova cospit libnrtate gau-
mationem obtentam receperat annulum et baeulum dere, benigne agcre nos oportet, postquam proba-
pastoralem. Pro eo vero fuit responsura ad primum tionibus et allegationibus fuit renuntiatum hinc
quod praefato duci nequaquam communicaverat, _ inde, admonitione mnltiplici imo districta jussione

nisi tantum in his qus ad correctionem spectabaDt praemissa, ut idem electus ad libertatemecclesiasti-

ipsius, ut videlicet ab Ecclesis persecutione desi- cam conservandam assistere tibi studeat fideliter

stens, ad tua mandata rediret. Sed, etsi communi- et devote, de fratrum nostrorum consilio eloctio-
casset eidem in aliis, ex eo tamen esset non im- nem ipsam sententialiter duximus confirmandum:
merito excusandus quod idem dux per omnes eccle- Quocirca fraternitati tuae per aposlolica scripta
siascathodrales Poloniae feceratnuntiari.priusquam mandamus quatenus eumdem electum devote tibi
in eum excommuQicationis sententia promulgata obsequi cupientem habens ob nostram reverentiam
fuisset, se ad sedem apostolicam appellasse. Unde coiimendatum, circa eum tempore opportuno quas
merito potuit opinari quod noa fuerit sententia ad tuum officium pertinent exsequaris. Nos enim
supradicta ligatus, cum et adhuc super hoc contro- tam Posnaniensi capitulo quam clero et populo
versia ventiletur.Sed nec illud poterat magistro civiutis et dicecesis Posnaniensis nostris damus lit-
saepedicto nocere quod ante conlirmalionem rece- teris in mandatis ut eidem tanquam electo suo re-
perat annulum et baculuin pastoralem cum non ;
verentiam et obedientiam exhibentes, ejus inten-
hjc ex ambitione factum fuerit, sed cautela. Cum dant salubribus monitis et mandatis.
eDimduxepiscopatum consueveritprosua voluntate Datum Laterani, xvi Kal. Augusti, anno quarto
conferre, insigniis hujusmodi assignatis, ad hujus- decimo.
Iti eutndem fvre tnoJutn scnplum est supcr hoc ca-
modi consuetudinem imo drruptelam potius abo-
lendam super altare posita fuerunt insignia supra- jiitulo Posnaniensi.Cvm electionem.iuam de dilecto

dicta, ne ad illa dux manus extendens, electionem filio magistro Paulo noscimini celebrasse, etc,
ipsam.quae ibidem tunc primo celebrata regulariter usque novo sigillo postea communistis. His igitur,
fuerat, impediret : quae postmodum magister exinde etc, in eumdem /ere moJum, usque confirmandam.
decano porrigente ne dux illa pracipiens
recepit, Quocirca devotioni vestras per apostolica scripta
secundum consuetudinem sibi tradere niteretur mandamus quatenus eidem tanquam electo vestro

abusum. Proposuit insuper dictus cantor quod cum reverentiam et obedientiam exhibentes, ejusinten-
electionis decrelum nobis ininime offerretur, peti- datis salubribus monitis et mandatis. ^os enim

tionihujusmodi annuere nulUtenus debehamus. Ad praefato archiepiscopo litteris nostris injungimusut

quod altera pars respondit ex ejusdem S. confes- eumdem electum devote sibi obsequi cupientem
sione constare quod decretum confectum fuerat et habens ob nostram reverentiam commendatum,
oiilatum tibi apud Bononiam constituto, a quo ad circa eum temporeopportunoquaead suum officium

nostrum examcn fuerat idem negotium per appel- pertinent exsequatur.

^ationem delatum. Supradicti quoque Lambertus et D Datum, ut in alia per totum.

Matthias jurati dixerunt quod vlginti unus ex ca- In eutndem fere moium scriptum est clero et po-

nonicisPosnaniensibus qui praesentes electioni con-

puto cicitatis el dioscetis Posnaniensis. Cum Posna-
senserant, subscripserant in decreio nienses canonici electionem, etc, in eumdem fere
uno tantum ;

excepto, qui recedens tnodum ut in prima, usque coofirmandam. Quocirca

proposuit se nolle propter
universitativestrae per apostolicascriptamandamus
tuam offensam in capitulo remanere. Contra quod
pars allera replicavit quatenus eidem tanquam electo vestro etc, sicut
quod decretum hujusmodi
in secuuda usque in finem.
momenti exstitit, cum illo Don fuerit sigillo
nullius
munitum quod capitulum consuevit habere.Sed ad Datum, etc.

hoc pars adversa respondit quod, etsi sigilloabsque

consueverit capitulum momoratum.quod
litleris uti

non canonicorum sigillum sed potius jumentorum

cauterium videbatur, habito tamen ab ipsi ante
 .

455 INNOCBNTII III PP. ItBGBSTORUM LIB. XIV. JiV,

xc. A Dalum Laterani, iv Non. Augusli, ponlificalus

EPISCOPO SALIMBRIBNSI, ET VARISIENSl ELECTO, ET nostri anno quarto decimo.
THEODERICO CANONICO CONSTANTINOPOLITANO.
XCII.
Confirmatur eleclio episcopi Nicomcdiensis.
ABBATI ET MONACHIS CIIIPT.E FERBATJB.
(Laterani, vn Kal. Augusti.)
Super eodem
Tum exlitteris dilectorum filiorum cupituliNico-
(Datum, ul in alia.)
mediensis Ecclesias quam charissimi in christo lilii
Examinata causa quae intervos ex una parte ac
nostri illustrisConstantinopolitani" imperatoris ac-
dilectos filios fratres militiae Templi de Aventino
cepimus quod... ejusdem loci electo viam universae
ex altera, etc. pertolum ut in atia. usque intervenit,
carnis ingresso, iidern capitulum convcnienles in
ut iidem rratrea ecclesiam memoratam cum omni-
unum, dilectum filium S. ejusdem ecclesiae thesau-
busadipsamexspeclantibusperpetuohabcantlibere
rarium, sancti Spiritus gratia invocata, elegerunt
ac quiete, quibus vos omni liti et petitioni cedentes
unanimiter in pastorem: sed.eumelectionem ipsam
remisistisquodlibetjus,quinetiamconcessistisquod
a bonae memoriae patriarcha Constinopolitano
habere videbamini in nisdem ita quoJ dicti fratres
;
petierint cnnfirrr.ari, ipse nihil objiciens quaro id
triginta solidos Proveniensium senatus, census no-
fieri non deberet, eamdetn confirmare penitus recu
B mine, annuatim vobis in festo Assumptionis beatae
savit Unde cum tam a praedicto imperatore quam
Mariae persolvant in urbe. Nos igilur, etc, per lo-
aliis exoratus ipsam hujusmodi adjecta condilione
tum ul in aha usque in jinem.
voluerit postmodum conlirmare ut sibi parlem pos-
Dalum, ul in alia per totum.
sessionum ejusdem ecclesiae retineret, ipsi delibe-
ratione praehabita id farere peDitus recusantes, di- XCIII.

ctum S. ad sedem apostolicam destinarunt,electio- PATRIARCO.E GRADENSI, ET EPISCOPO CASTELLANO.

nemipsamauctoriUte postulantes apostolicaconlir- De electione cpiscopi Durackiensis.

mari. Quocirca discretioni veslrae per apostolica (Laterani, iv Non. Augusti.)

scriptamandamus quatenus si electionem eamdem Exlitterisdilectorum filiorumcapituliDuracbien-

de persona idonea repereritis canonice celebratam, sis accepimus ,|uod bons meinoriaeM. ipsorumar-
vos enm auctoritate notra sublato cujuslibet con- chiepiscopo viam universa; carnis ingresso, iidem,
tradictionis et appcllationis obstaculo confirmetis. ne dicta ecclesia, quas jandudum per tempora ex
Quod si non orr.nes. . . tu ea, frater episcope, cum defectu pastoris lapsum gravem senseratetruinam,
eorum aliero, etc. patris ubsentiam diutiusdeploraret,convenientes in
Datum Laterani, vn Kal. Augusti, pontificatus unum,et Spintus sancti firatia invocala, dilectum
nostri anno quarto decimo. C lilium A.Constantinopolitanum prasposilum Venetiis
XCI existentem sibi elegerunt concorditer in pastorem,
FRATRIBUS MILITI.E TEMPLI DE AVENTIXO. nobis bumiliter supplicantesutquia Constantinopo-
Confirmatur quxdam transaclio. litana Kcclesia nosritur nunc vacare, a qua fuerat
(Laterani, iv Non. Augosti.) conlirmationis gratia expetenda, et ipsani electio-
Examinata causa quae inter vos ex una parte ac nem contirmare auctoritate apostolica dignaremur,
dilectos filiosabbatem et monachos Criptae lerratae faceremus munus consecrationis impendi.
et elccto

ex altcra super ecclesia Sanctae Mariae de Sorresco Quocirca fraternitati vestrae per apostolica scripta
cum pertineniiis suis in nostra praesentia verteba- mand.imus quatenus inquiratis de ipsa electione di-
tur, tesiibus el instrumentis utrinque prodnctis, ligentius veritatem, et si eam inveneritis canonice
tandem inter voset eos compositio nobis medianti- de persona idonea celebratam, ipsam auctoritate
bus intervenit, ut vos ecclesiam memoratam cum nostra sublato appellationis obstaculo contirmetis,
omnibus ad ipsam spectantibus perpetuo habeatis electoconsecrutionis munuspostmodumimpenden-
Jibereacquiete, quibus abbas et monachi supradicti tes.

omni liti et petitioni csdentes remiserunl quodlibet Datum Laterani, iv Non. Augusti, anno quarto
jus, quin etiam concesserunt quod habere videban- J)
dccimo
tur in cis ; ita quod vos triginta solidos Provenien- XCIV.
sium senatus, ccnsus nomine, annuatim eisdem io ARCHIEPISCOPO HERACl.IENSl (238), ET DECANO SANCTO-
festo Assumptionis beat;e Mari.T persolvatisin urbe. R.UM OUADHAGINTA CONSTANTINOPOLITANO.
Nos ifiitur compositionem ipsam ab utraque parte De ablalit Ecclesix Sancta [23i)Sophia> rcstiiucndis.

sponte receptam auctorilate apostolica conlirmante (Laterani, u Non. Augusti.)

eamdem decernimus inviolabiliter observari. Nulli Dtlecti lilii cupitulum Suncta; Sophiae ecclesi»
ergo... nostrse confirmationis et diffinitionis, etc, Constantinopolitanae n >slris.iuribusintimaruntquod
uquc incursurum. nobilis vir comcs Itertoldus (240) ac nobilis mu-

Heraclicnsi qui p^TpoTroAinx, nprfsfipoc xa? hv quo proxima epUloU.

Sophiac.
/.-/.' i;ap/o;
i-i;.-.i,-ii.n tfjc T.iir,; Bpaxijc xal Maxtfio- proccrum qui incxpeditione
[240) Bertoidus, alter
vtacdicilur ni v.t, iri epistolesubBCriptloneapud Cru- Constantinopolitana Itonifacium marchionem Moo-
sium in Turcograecia lib. iv. tisferrati comitati fuerant.
 457 PONTIFICATUS ANNO XIV, CIIRISTI 1211. 458
lier (211) relicta Marchionis Montisferrati (242) et A minibus, qui eumdera sincerissime diligunt, non
quidarn alii Constanlinopolitana; ac Thessalonicen prasesset, ecclesiis, piis locis, et aliis :,'ravia possent
sis dicecesum quasdam possessionesecclesia; sua>, dispendia provenire. Cum etiam multas violentias
de quibus ipsis debent necessaria rainistrari, in commiserit et rapinas, et magna subierit liactenus
ipsorum detinent proejudicium occupatas.Quocirca onera dcbitorum, si prohiberetur eidem provisio
discretioni vestrae per apostolica scripta mandamus terra» sua>, vix quisquam inveniretur qui satisface-
quatenus detentores pnedictos ad restilutionem de- ret de praedictis, et multi multipliciter,
non absque
bitam detentorum, monitione praemissa, per cen- gravi scandalo.suisjustitiis fraudarcntur.Quoniam
suram ecclesiasticam appellatione reraotacogatis. igitur sacrosancta Roraana Ecclesia nulli humiliter
Testes autem qui fuerint nominati, etc, usque tes- redeunti gremium suum claudit, nos illius exemplo
timonium perhibere. qui non vult mortem peccatoris, sed potius ut con-
Dalum Laterani, n Non. Augusti anno quarto vertatur et vivat, cum majus gaudium sit angeli3
decimo. Dei super uno peccatore poenitentiam agente quam
xcv. super nonaginta novem justis qui se credunt pceni-
EBHEDENEXSI ARCHIEPISCOPO, ET UTICENSI AP0ST0L1C.E tentia non egere, de jam dicti R. pcenitentia
SEDIS LEGATO ET REGENSI EPISCOPIS. exultantes, qui diu fuerat in vanitatibus saeculi
B
Dii nbsolutione Roncelini. evagatus, venerabili fratri nostro Pisano archiepi-
(Laterani, n. Non. Augusti.) scopo dedimus in mandatis ut ipsi juxta formam
(243) Cum Honcelinus, qui habitu monachali re- beneficium absolutionis impendat, et in-
ecclesiae
jecto Massiliensis civitatis dominium sibi temere jungeat eidem ut mandatis vestris humiliterpareat
usurparat, propter apostasiam, perjurium, et ince- qua? super praedietis ipsi duxeritis facienda. Porro
stum, nee non rapinas, et qusdam alia dudum a superpatrimoniisui curaitaduximus ex benignitale
nobis etpostmodum ate,fraterRegensis,etbon» me- apostolica providendura,ut idem R. cumcomparti-
moriae magistro Milone notario nostro tunc aposto- cipibus suis prius dividat totamterram infracivita-
licoe sedis legatis exeummunicatus exstiterit, tam tem et extra, et de portione quae ipsum de jure con-
civitate Massiliensi qudm
universa terra ipsius ec- tinget.cum abbatis sui conniventiaetassensueidem
clesiasticosuppositainterdicto,sanoconciliotandem ccenobio alia congrua portio designetur,de residuo
ductus, nobili muliere dimissa, rejectum [ha- verocumvestro et ejusdem abbatis consilio proprae-
bitum reassumpserit humiliter et devote, ac a te, dictorum omnium satisfactionedisponat prout me-
frater Uticensis, excommunicationis et interdicti lius videbitur expedire. Portionis vero monasterio
sententias petierit relaxari, tu sufficienti ab ipso _ designandae provisio, propter necessitatem urgen-
cautione recepta, in civitate Massiliensi relaxasti tem evidentem utilitatem, eidem R. a suo com-
et
Bententiam interdicti, eidem R. Qrmiter injungendo mittatur abbate ita quod ipse ob gratiam sibi fa-
;

ul per se ipsum vel per fidelem nuntium, si forsan ctam novseconversationis studio se reddere studeat
inflrmitate vel aliajusta causa personaliter ad nos omnibus gratiosum, tam in habitu quam in aliis ni-
atcedere non valeret, nostro se curaret cunspectui hilprorsus attentans contra monasticam honestatem.
praesentare, apostolicae benignitatis misericordiam Quocirca fraternitati vestras per apostolica scripta
petiturus. Qui humilitertuismandatisobteniperans, mandamus quatenus juxta formam praescriptam in
laborem subiit ad sedem apostolicam veniendi sed ;
ipso negotio sublato appellationis obstaculo proce-
tam proptcr viarumpericula quam propter invalitu- datis, contradictores censura ecclesiastica compe-
dinem corporis praepeditus procedere non potuit scendo.
ultra Pisas. Propter quod exinde dilectos filios Datum Laterani, n Non. Aagusti, pontificatus
P. de Montelauro Aquensem archidiaconum etcel- nostri anno quarto decimo.
larium monasterii Sancti Victoris et V. canoni- XCVI.
cum Massiiiensem procuratores suos ad nostram PISAN'0 AKCHIEPISCOPO.
praesentiamdestinavit; perquosfuitnobishumiliter Super eodem.
fupplicatum ut et absolutionis beneScium dicto R. D (Datum, ut in alia.)
faceremus impendi, et patrimonii sui curam habere Cum Roncelinus etc, ut in alia, usque a nobis et
permitteremus e.umdem, tam tuis, frater Uticensis, postmodumaveaerabilifratrenostroRegensiepisco-
et metropolitani ac abbatis sui quam venerabilis poet bonaememoriaemagistroMilonenotario nostro,
fratris nostri episcopi, capitulo,ac militum.et uni- etc, usque humiliteret devote,ac a venerabili fratre
versi populi Massiliensis, necnon etaliorum quam- nostro Uticensi episcopo apostolicae sedis legato ex-
plurium proelalorum nobis super hoc litteris pree- communicationis et interdicti sententiaspetierit re-
seutatis.qui nos ad id triplici pnecipue ratione indu- laxari, memoratus legatus sufficienti ab ipso cau-
cere satagebant. Cum enim nullus praster ipsum in tione recepta in civitate Massiliensi relaxavit sen-
domo sua masculus sit superstes, si terra» suaeho- tentiam interdicti, eidem R. firmiter injungendo,

(841) Nobilis mulier. Maria Pannonia, de qua su- Vide eamdem epistol.
periori libro epist. 2. (243) Vide lib. xn, epist. 106, 107.
-"2) Montisferrati Bonifacii III, marchionis 8.

PAThOL. CGXVI. 15
 t S

459 INNOCENTll 111 PP. REGESTORUM LIB. XIV. 460

A nominantes, easdem a sede apostolica postulastis

etc, usque petiturus. Qui bumiliterlegatimandatis
obteraperans.etc, ju<?rtofM»i ut in aliu,usque permit- ul earum aliqua juxta nostrae voluntatis arbitrium

teremus eumdem tam supradicti legati et metropo- prseficeretur ecclesiaememoratae. Cum autem nuper
litani ac abbatis sui. etc, pcr tolum ul in alia usque utriusque partis procuraloribus propterhoc ad se-
in vanitatibus saeculi evagatus, fraternitati tuae per dem apostolicam constitutis super electione ac po-

apostolica scripta mandanius quatenus ipsi juxta stulationibus mcmorutisinquisissemusplcniusvcri-

lormam ecclesiae beneficium absolutionisimpendas, tatem, licet ex parte vestra, filii capitulum, propo-
ct injungas eidem ut mandalis venerabili3 fratris situm quod prius quam statulum apostolicum
fueril

nostri Ebreduoensisarchiepiscopiacdictorum Uli- vobis ostensum aut aliqua prohibitio fa;ta fuerit,
censis et Recensis episcoporum, quibus super hoc tractatus habitus fuerat super praedicti electione

dirigimus scripta nostra, humiliter pareat quae su- decani,quae nondum cxstiterat publicala, quianobis

per prsdictis ei duxerint facienda. constitit evidenter elcclionem ipsam a vobis, Olii

Datum, ut in alia per lotum. capitulum, post slatulum apostolicum vobisosten-

sum et appellationem ad nos legiiime interpositam
XCVII.
quibusdam exclusis atque comtemptis qui volebant
capitulo sanct.e sophi.e (244), ac universis pr*xa- eldebebant pariler in t er esse, minus canonice cele-
XIS CONVENTU.ALUM ECCLESIARUM CONSTANTINOPOLI- j,^^ ut de cxter[a qu8e tam contra e l e C Tl i i

TANARIM. processum quam contra personam electi fuere pro-

De eleclione palriarchx Conslantinopolitani. posita taceatur,et ad postulationes pracfatas a vobis,
(Laterani, Non. Augusti.) filii praelati, inconsulte processum tam illam quam
Per litteras vestras, filii Praelati, nostro nuper istasde fratrum nostrorum consilio duximusrepro-
apostolatui reserastis quod bonae memoriae Thoma bandas, devotioni vestrac per apostolica scripta di-
(245) patriarcha Constantinopolitano apud Thessa- 8tricteprsecipiendo mandantes quanlenusomni vitio

lonicam extrema rcgritudinelaborante, vos, ne circa simultatisexploso.tam loco quam voto conven'entes

patriarchae substituendi electionem vobis praejudi- in unum, et sancli Spiritus gratia invocala, talem
cium fieret metuentes, in ecclesia Sanctae Sophiae, vobis pcrsonam eligatis canonice in pastorcm quae
decano et canonicis ejusdcm praesentibus, nostrae scientia, vita et fama praepollens, tanto congruat
constitutionis aulhenticum, quod super forma ele- oneri et honori, ut vestris parcatis laboribus et ex-
ctionis in Constantinopolitana ecclesia celebrandae pensis, et apostolicum vobis favorem cxhocvalea-

a nobisdudum obtentum fuerat, perlegistis sed , tisplenius comparare.pro cerlo scientes quia si vel
cum propter quorumdam canonicorum abscntiam persona non esset idonea vel forma canonica, nos
certum recipere nequiveKiis tunc responsum, au- defectura vestrum auctoritate apostolica supplcre-
ctoritate studuistis apostolica prohibere ne super mus.
electione in vestrum praejudicium sive contra man- Dalum Laterani, Non. Augnsti, anno quarto de-
dati nostri tenorem aliquid fieret, ad sedem aposto- cimo.
licam appellantes; curnque die tertia pro recipiendo XCVIII.
responso, proutcondictum fuerat, venisseti?,multi- EPISC0P0 ZARATONIENSI ET DECANO THF.BANO, ET CAN-
tudinem Venetorum in eadem ecclesia invenistis TORI DAVALIENSl.
tam in stallis quam arma-
circa altareirreverenter Dclcgat inquisitionem contra cpiscopum Neopatrenscm
tam, Veneterum opponerent,
et eis qui electioni se (Apud Cryptam ferralam, xn Kal. Sqitcmbris )

membrorum truncationem ac mortem non absque Dilecti filii Jecanus et capitulum Ncopatrcnsis

multis clamoriLusintentantem. Vobisautem exspe- Ecclesiae nobis denuntiando monstrarunt quod ve-

clantibus deforis,qua?dam Venctorum canonicorum nerabilis frator noster... eorum archiepiscopus,an-

pars prosiliens subito de conclavi, ubi fucrant obsc- tequam ad apiccm ascendisset,licpt esset
dignitatis

rati, nonnullisexcanonicisaliis reccdentibus acon- in sacerdotali officio constitutus.comam tamen nu-

silio eorumdem, decanum ejusdern ecclesiae nomi- triens, contra I.atinos in Graecorum auxilium cum
navit. Quod vos extrinsecus positi scntientcs, D Arguro quondam Corinthi Domino tanquam laicus
electioni hujusmodi studuistis oontradicere juxta pariter arma sumpsit, ct circa cumdcm in militis
posse, in crastino appellationem prius ad nos intcr- officio per annum ct amplius servirns, nonnullns
positam coram Conslatinopolitani clcri multitudinc Latinos dicitur occidisse. Verum cum postmodum
innovando. Postmodum vcro tres porsonas, videliret per clcctioncm quorumdam canonicorum.qui cjus-
venerabilem fralrem nostrum Crcmonensem cpisco- dcm flagitia pcnitus ignorabant, adeptus fuit rcgi-

pum et dilectos filios Pctnnn tituli Sancti Marcclli mrn Ecclesi.r mcmoratap, abjccta pcne penitus mo-
presbylcrum cardinalcip (246) et magistrum Rober- destia postorali, nogloxit prcrsus consulcrc famae
luin de Corzon canonicum Parisienscm,unanimiter Btise ;sed ipsam potius evacuans vivcndo pcrvcrse,
(244) Sophix. Qua! a Ciulio lib. i, Turcogr. (246) Petrum
tit. Sancli Marcclli cardinalrm
ir.'.yi".x ;oupotvo(, xai v, via £i(bv, v.~x': to iyj),ui tiov quondam apostolicae sodis lcgatum in Constantino-
i/./j » 7'.r7,v nppellstQr. polilani patriarchoe curin, ad quem rasoribit Inno-
M.iurocenu Venelo, de quo supe- cectioB in c.Ad decorcm,De institut. Vide supcriori
riori lib. episiol. prima. libro epistolam primam.
 ,

461 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTI 12H. 462

contemnit tanquam hsrcticus celebrare ac audire A. pctentom quo se nostro conspectui prajsontarent
divina, nec, ut tenetur.per se ipsum horas canoni- sententiam recepturae. Partibus igitur in ip9orum
cas Deo reddit, nec coram eo ipsas facit per mini- praesentia constitutis, proposuerunt Curacenses
stros Ecolesiaa decantari, bona ipsiu9 ecclesiae monaclii coram ipsis quod cura ipsi pro notitia
dilapidanb cnormiterpro suae voluntatis arbitrioet mutua et charitate fraterna quarn cum abbate ac
devaslans. Practer hajcautem, cum in proisentia monachis Calabromarioe habuerunt, cisdem abbati
bonao memoriaeThom;eConstantinopolitani patriar- et monachis penuria laborantibus opportuna fre-

chx prastitisset astantibus pluribus corporaliter quenter subsidia ministrassent, demum eodem ab-
juramentum quod tam possessionum quam proven- bate defuncto.ceconomus ejusdcm et monachi.tum
tuum ipsius ecclesia: portionem, per eumdem pa- quia eorum monasterium collapsum erat in rebus
triarcham sententialiter adjudicatam eisdem, ipsos temporalibus.tum quia ob paucitatem eorum illud
permitteret pacifice possidere, nec superjea eosdem per ipsos regi non poterat opportune, dictum mo-
aliquatenus molestaret,ipsesuis perversitatibus vo- nasterium, quantum eisdem licuit, obtulerunt cel-
lens iniquitatum eumdem aggregare, dicto patriar- lario Curacensi, recipientes ab ipsis postmodum
cha carnis debitum exsolvente.proafatos canonicos pereorum ceconomumtamindumenta,calceamenta,
cadeco portione auctoritate propria spoliavit.contra n corrigas, quam e.tiam alia necessaria, praeter vi-
juramentum propriura temere veniendo. Insuper ctum,quisuppetebateisdem monachis competenter.
etiam idem arcbiepiscopusquemdam monachum in Sed quia id sibi absque regis consensu, quem
habitu monachali et qucmdam alium sacerdotem, a9serebant patronum ipsius ecclesiae principalem,
quem ad presbyteratus officium fecerat promoveri, ad vindicandum prorsus ipsam ecclesiam sufficere
et tres alios laicos homines ecclesiae supradictse per non credebant, cbarissimi in Cbristo filii nostri
quosdam servientes suos suspendio jussit iradi.fu- Frederici Siciliae regis illustris privile.gium per
nem qua iidem exstiterunt suspensi eisdem servien- manus venerabilis fratris nostri Gualteri de Palea-
tibus manu propria tribuendo,el ipsos compellendo ria regni Sicilise cancellarii super eadem ecclesia
ad hoc flagitium in salutis suae dispendium et scan- impetrarunt, confirmationem capituli Sanctae Seve-
dalumplurimorum.Unde nobis dicti canonici humi- rinae, in cujus dicecesi dictum monasterium est con-
litersupplicarunt ut ad excessus hujusmodi corri- structum, super eodem per litteras post obtenta.
gendos manus nostras apponere dignaremus.Nolen- Insuper etiam adjecerunt ipsi monachi Curacenses
tes igitur haec, si vera sunt, conniventibus oculis quodmetropolitanuseorum,videlicetarchiepiscopus
pertransire, qui nedum arbores exstirpareinutiles, Sanctae Severina?, secundo die post consecra-
verum etiam planlare fructiferas in dominico agro tionem suam factum praefati capituli et dictam
tenemur, discreticni vestrae per apostolica scripta eisdem ecclesiam confirmavit, ipsis exinde pri-
mandamus quatenus inquiratis super praemissis di- vilegio assignato. Et cum heec omnia per testes
ligentissimc veritatem et qnae inveneritis fideliter ab eis sint sufficienter probata, super proprietate
redigentes in scriptis, ea nobis sub sigillis vestris
ecclesiae memoratae proponebant suam his plenius
transmittatis inclusa ; vestram relationem
ut per intenlionem esse fundatam. Prater hascautem Cu-
inslructi.securius in his prccedere valeamus. Quod racenses ipsi adversus vos etiam intentarunt quod
si non omnes . . . tu, frater episcope, cum eorum cum vobis in his omnibus suum consilium propala-
altero, etc. rint,et vos super narratis fraternum eisdem auxi-
Datum apud Cryptam ferratam, xn Kal.Septem- lium et consilium promiseritis impensuros, vestraa
bris, ponlificatus no = tri anno quarto decimo. postmodum promissionis obliti, ad nobilem virum

XCIX. Petrum Guiscardi, qui erat illius terrae dominus,

ABBiTI ET CONVENTUI DE FLORE. accedentes,monasterium illud ab eo concedi vobis
Confirmatur eis Ecclesia Calabromarise. cum instantia postulastis. Sed cum idem id vobis

(Ap. Cryptam ferratam, xi Kal. Septembris.) primilus denegasset, interventu conjugis suae tan-
Intervoset monachos Curacenses super Ecclesia r\ dem benivole annuit volis vestris. Eo itaque sic
Calabromariae, quam ipsi cum suis pertinentiis ad obtento, jamdicta; Sanctas Severinas canonicos pro
suum monasterium de jure spectare dicebant et a ipsa vobis ecclesia conferenda precibus propulsatis.
vobis minus licite detineri.diu est qua-stio agitata, Super quo pro eo quod elec-
licet emissae preces,

sed tandem venerabilibus fratribus Squillacensi et tus eorum apud sedem apostolicam constitu-
erat
Marturano episcopis et dilecto Clio abbati Sambu- tus, a principio frustrarenlur, comminationibus
cinae de consensu partium 3 nobis sub hac forma tanien ejusdem nobilis de propriis eis auferendis
commissa.ut partibus convocatis audirent hincinde uxoribus, cum sint Gra?ci sibi acriter intentatis,

proposita,et usque ad calculum diffinitivae senten- ipsam vobis ecclesiam iidem postremum confirma-
liae appellatione postposita procedentes, si de par- verunt inviti. Post haec vero prasnominato electo a
tium voluntate existeret, causam ipsam fine debito sede apostolica redeunti extra sedem propriam oc-
terminarent, alioquin eamdem sufficienler instru- currisfis, praedictam ab eo ecclesiam petituri. Sed
ctara sub sigillis suis nobis transmittere pro- cum repulsam pateretur vestra petitio in hac parte
curarent, praefigentes partibus terminum com- pro eo quod idem electus nondum sedem propriam
463 INNOCENTII III PP. HKGKSTORUM LIB. XIV. 464
violenliam A. matio; super eo assignantes talem de privilcgio
viBitarat, per impressionem tandem et
nobilis memorati pracdictam vobis ecclesiam com- ultimo rationem quod de ipso non emolumentura
conQrmare.Ad haec autem vos in nostra sed pocnam deberent ipsi monachi potius repor-
pulsus est
tare,quia, cum jam qua?stio ipsius ecclesias ad no-
pr.-esentia respondislis econtra quod licel ecclesia
ipsa perceconomum et monachos supradictos con- strum fuerit examen deducta, petierunt sibi rem
fuisset monasterio Curacensi, prout ipsius litigiosam per polestatem sa?culurem concedi seu
cc^sa
monachi astruebant.concessionem talem hisratio- etiam confirmari. Contra confirmatior.em autem
nibus dicebatis penitus non tenere lum quia per ;
seu concessionem allegaslis, quod
archiepiseopi

illos eadem facta fuerat qui personae non exstite-

rem a vobis possessam, et ab eodem etiam confir-
rant principales, ccclesia tunc vacante tum ctiam ;
matam, ipse illis concedere vel confirmare non de-
quoniam longe ante per Kirolum quondam dicti loci buit maxime postquarr in litem deducta exstitit, et
;

Culabromaria: abbatem, de consensu et voluntate ad censuram examinis nostri perlata. Unde con-
suorum fratrum, tempore bonae memoriae Joa- cessio vel confirmatio hujusmodi nullius debebal

chim(-iT) prinai abbatis vestri, dicta ecclesia vo- censeri valoris. Propler quae super ecclesia supra-
bis concessa fuerat, et post ipsius Kiroli obitum per dicta silentium iinponi Curacensibus monachis et
ejusdem monachos ipsiusconcessio exsliterat plu- jj
ab ipsorum impetitione absolvi penitus petcbatis.
ries innovata, processu temporis, primo quidem Cum vero dicti judices super causae meritis adinvi-
capituli, et secundo electi confirmationibus acce- cem discordarent, el purtes causam ipsam nostro
dentibus,ion per impressionem vel violentiam no- potiusquam eorum optarent judicio terminari,tam
bilis antedicli,sed potius rr.era eorum et libera vo- ipsam causam quum partes cum rationibus quas
luntate, assignando nihilominus rationes quod pertinebant ad eam juxta mandati nostri tcnorem
privilegium antedicturuCuracensibus non suffraga- aJ nostrampraesentiam remiserunt. Demum itaque
retur in aliquo, quia praedicta concessio,qua; facta dilectis filiis Nicolao Curacensi et Hugone priore
fuerat minusjuste,pcr illud non intelligitur ratio. Sancti Georf;ii et Joseph vestris monachis nostro
nabiliter confirmata maxime cum notam expressae
;
conspectui praesentatis, et quae acta fuerant coram

contineat falsitatis, cum legatur in ipso quod Pa- judicibus supradictis et rationes alias nobis expo-

normi per manus jam dicti cancellarii eo tempore nere procurantibus, nos illi diligenter auditis et
datura fuerit pro idem utique non Panormi sed perspicaciter intcllectis, vos ab impetitione. Cura-

alibi longe a Panormo manebat,et rex,cujus aucto- censiumsuper eadem Ecclesia per diffinitivam scn-
ritate fieri videbatur.tunc temporis non custodire-
tentiam prorsus absolvimus, eisdera super ipsa
tur ab ipso, sed a Capparone temere „ perpeluum silentium imponenles praeserlim cum
Guillelmo ;

illis regulam et institutionem Cisterciensis ordinis

tenerctur, qu> etiam verum sigillum dctinebat
ipsius (248). Ad excusandum nempe privilegium ab ipsa monasterii fundatione profcssis, absque
supradictum praemissis pars manachorum Curacen- superioris dispensatione non exstiterit ad obtinen-

sium replicando responditquod.cam dictus cancel- dum sicecclesiam laborare. Nulli ergo... diflinitio-

iarius a clarae mcmorias Constantia imperatrice nis infrigere, etc, usque incursurum.

ordinarius totius regni et regis administrator ex- Datum apud Cryptam ferratam, n Kal. Septem-
stiterit constitutus, id poluit facere ipsius regis bris, pontificatus nostri anno decimo quarto.
auctoritatelicenter, utpoie qui vices gercbat regias
in hac parte. Insuper etiam Curacences monachi
etsi dictum privilegium per ma-
ABCiiiEPiscoPO tT iji;c»no et cantobi cusentinis.
addiderunt quod,
nus cance.llarii ob pramissa obtinere non posset Super eodcm.
robur debit;c lirmitutis, censeri debebat validum (Datum ut in alia.)
pro eo quod dictus rex illud ex certa scicntia post-
modum confirmavit, cum rutihabitio retrotrahatur Inter dilectos filios abbatem et conventum de

ttmandato comparetur juxta legitimas sanctiones Flore a monachos Curacences super Ecclcsia Ca-
;

nihilominus proponentes quod.et si neutrum privi- " labromaria;, quam ipsi cum suis pertinentiis, etc,
legiorum deberct legitimum judicari, ultimum de- in eumtlcm jcre modum ul in alia usque laborare.

bebat eis suflicerc. quod idem rex, postquam uxo- Quocirca discictioni vestrae per apostolica scripta
rem reduxit, super eadem ecclesia concessit niandumus quatenus quod a nobis est scntenlialiter
monasterio Curacensi. Catlerum pars vcstra ex diflinitum.vos per ccnsuram ecclesiasticuin sublato
adverso responditquod.si conlirniutionem aliquaiu cujuslibel contradictionis et uppcllutionis obstaculo

obtinueruntde privilegio supradicto monuchiCura- faciatis inviolabiliter obscrvari. Quod si non om-
ccnses, ipsa nullius erat roboris vel vigoris quia, ncs... tu ca, frater, archiepiscope, cuui corura
;

cum ipsum privilegium a principio irritum exsti- altero, ctc.

tisset, rataesse non poterat obtenta tuliter conlir-

(247) Is est Joachim abbas ejus vaticinationes Datum, ut in alia pcr totum.
celcbrcs sunt. fjis) Vide Gesta Innoc. III, cap. 23, 36.
465 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTI 1211. 466

01. A cem assignare, tu nihilominus secundum formam

NOBILI VIRO C. JUDICI TURRITANO. praescriptam in cau9a procedag ;
pra-sertim si car-
Advcrsus Otlonem imper. Sicilix inhiantem. nalis commistio, sicut accepimus, inter eos non
(Datum ap. Cryptam fcrratam, ui Non. septembris. fuerit subsecula.

Oum Pisani contra prohibitionem et excomrauni- Datum, ut in alia.

cationem nostram Ottoni dicto imperatori ad im- CIV.
pugnandum regnum Siciliae, quod ecclesia: patri- HIEROS0LYMITANO PATURCH.E APOST0LICE SEDIS LE-
monium esse dignoscitur, navalera exercitum des- GAT0.
tinarint, et sit ibi et aliis Sardinia? principibus
De causa Comestabuli regni Cypri.
praecavendum ne si forsan contra vos vel
sollicite
aliquem vestrum, paci quorum invident et quieti,
(Laterani, vm Kal. Octobris.)

vellent aliquid machinari, vos inveniant imparatos

Gravi nobis dilectus filius nobilis vir. 0. Montis-
Beliardi regni Hierosolymitani comestabulus con-
nobilitatem tuam monemus et exhortamurattentius,
questionemonstravitquodcumipse charissimumin
per apostolica scripta praecipiendo mandantes qua-
Cbrislo filium nostrum Hugonem Cypri regem illu-
tenus si dicti Pisani Sardiniam ingredi attentarint,
strem et regnum ejus sicut bajulus fideliter custo-
tu ipsis una cum aliis magnatibus Sardinia? totis g
dierit, idem rex, postquam ad legilimam perveoit
viribus resistere non omittas. De terra vero Galuari
aetatem, ipsi pro bonis mal?. retribuens, eumdem
quam tenes, nullum cum Pisanisvel aliis sine no-
et suos, licet in ipsum defectum aliquem non inve-
stro speciali mandato contractum inire praesumas.
nerit, sine judicio curios a regno ejus ejecit, etsibi
Datum apud Cryptam farratam, 111 Non. Sep-
abstulit terram suam. Licet autem dictas nobilis
tembris, pontificatus nostri anno decimo quarto.
viribus, sicut asserit, jus suum recupare potens
In eumdem fere modum scripttttn esl nobili viro
existat, ob reverentiam tamen apostolicae sedis et
Hugoni de Basso usque non omittas.
terrae sanctae necessitatem, cui ex hoc posset peri-
Datum, ut in alia per tolum.
culum imminere, viribus adhuc uti noluit contra
CII.
eum, sed potius ratione. Quocirca fraternitati tuae
TURRITANO ET ARBORENSI ARCH1EPISC0PIS.
per apostolica scripta mandamus quatenus dictum
Quod consilium tribuant judici Calaritano. moneas
regem efficaciter et prudenter inducas ut
(Datum, ut in alia.) et nostra necnon
pro reverentia apostolicae sedis
Fraternitati vestrae praesentium auctoritateman-
terraa sanctaa subsidio, in quo idem nobilis strenue
damus quatenus auditis his qua» dilectus filiusno- propcnitur laborare, ipsum in gratiam suam reci-
bilis vir W. judex Calaritanus super negotio Arbo-
q piens, sine difficultate sibi restituat jura sua ; in-
rensi vobis duxerit proponenda, et pensatis pru-
jungendo nihilominus nobili memorato ut eidem
denter circumstantiis rerum et personarum.tempo-
regi servitium exhibeat et honorem. Licet autem
rom et locorum, salutaresibi consilium auctorita- non intelligamus ad praesens super hoc aliud ex-
te apostolica tribuatis.
pressius injungendum, tibi tamen, de quo plene
Dalum, ut in alia.
confidimus, vices nostras duximus committendas
CIIl.
tit praevia ratione procedas sicut providentia dicta-
TURRITANO ARCHIEPISCOPO.
verit procedendum.
De matrimonio ejusdem judicis.
Datum Laterani, vm Kal. Octobris.
(Datum, ut in alia.)
CV.
Dilectus filius nobilis vir W. Calaritanus judex
PATRIARCH.E ANTI0CHEN0.
quod inter ipsumet
petitorio nobis oblatosuggessit
Dc revocanda uxore 0. de Impera.
nobilemmulierem G. filiamcomitis Guidonis, quam
duxerat in uxorem, illa consistit linea parentelae (Laterani, vin Kal. Octobris.)

quae inler eos legitimum existere conjugium non Querelam dilecti filii nobilis viri 0. de Dempera
permittit. Unde nobis humiliter supplicavit ut su- r, (249) recepimus continentem quod, licet ipse no-
per hoc apostolico dignaremur ei suffragio provi- bilem mulierem E. sororem charissimi in Christo
dere. Quocirca fraternitati tuae per apostolica scri- filii nostri Hugonis Cypri regis illustris legitime
pta mandamus quatenus assumptis venerabili fra- duxerit in uxorem, et inter eos mutrimonium con-
tre nostro Arborensi archiepiscopo et alio viro summatum exstilerit commistione carnali, nobilis
prudente quem dicta mulier duxerit eligendum, tamen vir R. nepos illustris regis Armeniae sibi
audias causam cum illis vel eorum altero, si ambo eamdem illicite copulans, in animoa suae periculum
nequiverint vel noluerint interesse, et eam appel- ipsam detinere prasumit. Quocirca fraternitali tuas
lationeremota canonico fine decidas, faciens quod perapostolicascriptamandamus quatenuspartibus
decreveris per censuram ecclesiasticam firmiter convocatis audias causam, et si de partium fuerit
observari. Quod si proefata nobilis infra terminum voluntate, ipsam canonico fine decidas alioquin ;

quem duxeris praefigendum tibi neglexerit conjudi- inquisitu super his plenius veritate, nobis eam fi-

(249) In Cod. Colb. de imper.

467 1NN0CENT1I III PP. RBGE8TORUM LIB. XIV. 468

deliler nuntiarc procures, ut de vullu nostro judi- j^ neni capere, furlum seu rapinam committere, aut
ciuni prodeat a>quitatis. ignem apponere,vel homicidium perpetrare audcat,
Datum Laterani, vm Kalend. Octobris. authomines venientcs ad domum vestram vel red-
euntes, ab ea quomodolibet perturbare, ul ob reve-
CVI. rentiam Dei et domus vestrae infra praefatos termi-
PIUORl ET FRATRIBUS SANCTI BARTH0L0M.1.I DB TRI- nos non solum vos et fratrcs vestri, sed etiam alii
SOLTO CARTHOSIENSISORDINIS TAM PR.ESENT1BRS plena pace gaudeant et quiete. Liceat quoque vo-
QOAM FUTURI8 EREMITICAM VITAM PROFESSIS 1N bis clericos vel laicos liberos et absolutos e saecu-
PERPETUUM. lo fugientes ad conversionem vestram recipere, et
eos absque ullius contradictione in vestro collegio
De con/irmatione pririlegiorum.
Prohibemus insuper ut nulli fratrum ve-
retinere.
(Laterani, n Kal. Octobris.) Btrorum post factam in eodem loco professionem
absque licentia sui prioris fas sit de clauslro vestro
Vinea culturae ccelestis, in qua manu divina Car-
discedere. Discedentem vero absque litterarum
thusiensis est ordo plantalus, ita jam palmites suos
communiurn cautione nullus audeat retinere.Sane
longe lateque dilludit flores producentes et fructus
n l.iborum vestrorum quos propriis manibus velsum-
uberes ac suaves ut eorum delectati fraganlia de-
ptibus colitis, sive de vestrorum animalium nutri-
creverimus juxta non ipsius desiderabile germen
mentis, nullus a vobis, etc, u.tque praesumat. Adji-
habere non soluin ut ejus intercessionibus apud
cienlesquoquestatuinius ut infra dimidiam leugam
Uominum elficaciusadjuvemur, verumetiam ut ipse
a terminis possessionum vestrarum nulli religioso
ordo ex apostolicas sedis vicinitate familiarius sibi
de novo construere vel
liceat quodlibet a;dificium
jungatur in visccribus charitatis. Unde nos eccle-
possessiones acquirerc sine vestro consensu vel
siam Sancii Barlholomaeide Trisulto jamdudum or-
Romani pontilicis licentia speciali. Consecrstiones
dini vestro concessimus, facientes ibidem construi
vero altarium seu basilicarum.ordinationes clerico-
monastenum secundum ipsius ordinis instituta.
rum vestrorum qui ad sacros ordines fuerint pro-
Yestris igitur justisprecibus annuentes, prafatum
movendi,adio3cesano suscipiatis episcopo commu-
Sancti Bartholoma?i monasterium, in quo divino
nionem et gratiam apostolica; sedis habente, si ea
estis obsequio mancipati, sub beati Petri et nostra
vobis gratis et absque pravitatealiquavoluerit exhi-
protectione suscipitr.us et praesentis scripti privile-
bere. Alioquin liceat vobis quemcunque malueritis
gio communimus. In primis siquidem statuentes
catholicum adireantistitcm,quinimiumnostraful-
ut eremiticus ordo, qui secundum Deum et institu-
tus auctoritate vobis quod fuerit postulatum im-
tionem Carthusiensium fratrum in eodem loco per Q
pendat. Insuper auctoritate apostolica inhibemus
nos institutus esse dignoscitur, perpetuis ibidem
ne dicecesanus episcopus vel alia qua;cunque per-
temporibus inviolabiliter observetur. PraHerea
sona vos ad synodos vel conventus ire forenses, seu
quascunque possessiones, quaecunque bona idera
judicio sasculari de vestra propria substantia vel
monasteriuminprajsentiarumrationabiliterobtinet,
possessionibus vestris subjacere compellat, nec ad
aut in futurum, etc, usque consistant. Terminos
autem qui domui vestrae provide sunt statuti, au-
domum vestram non vocatus ratione ordinis cele-
brandi, causas tractandi, vel aliquos publicoscon-
ctoritate apostol:caconfirmamus. Qui profectosunt
vocnndi uonventus venire prajsumat, nec regularem
bi, videlicet Rivusveniens de Guarcino usque dum
electionem vestripriorisimpediat, autdeinstitucndo
jungitur flumini Colopardi apud Sanctum Calixtum
vel removendo eo qui pro tempore fucrit contrasta-
deAntonna,indelenditurcircumeundoperSanctum
tuta Carthusiensis ordinis se aliquatenus intromit-
Gregoriumde Obscurano,per Savacellum, perSan-
tat. Porro si dioecesanus episcopus vclalii ecclesia-
clum ^Egidiumde colle, per collem de Arella,inde
rura rectores in monasterium vestrum, etc, usque
descenditur ad rivum Vallisex parte Casemarii, ad
decernimus irritandam nec litterae illa; habcant
;
ecclesiam Sancta; Mariae de Macena. Ibi ex altera
lirmitalem quastacitonomine Carthusiensisordinis
partevallisincipiuntqua;dammontanausquecontra n
contratenoremapostolicorumprivilegiorum consti-
Petrammalam pervenientia per haec loca, videlicet
terit impctrari. Staluimus etiam ut propter intcr-
Sanctum Joannem de Pralellis, Sanctum Angelum
dictum lerrae commune monaElerium vestrum, cx-
de Mortaria, vallem Fraxinorum.A Petramala itur
communicalis et interdictia exclueis, a divinis non
circumeundo per monlana usque dum venitur ad
cngaiur ofliciis abstinere.Obcunte verotenunccjus-
Cnmpum vanum supra Guarciuui ; et inde descen-
dem loci priore, elc, usque profutura. Salva sedis
ditur per vallcm citra Guarcinum usqut ad rivum
apostolicae auctoritale. Si qua igitur in fulurum,
ejusdem custri in principio nominatum. Ad instar
etc Cunctis autcm eidcm loco, ctc usque in fiticm.
quoque felicis meuioria: Ccclestini papae pra;deces-
eoris nostri, qui capilula subsequentia ordini vestro Datum Lateraniper manum Joannis SanctaMi-
conccssit, sicut in cjus privilegio nos ipai perspexi- riae in Cusmidin diiu S U. E. cancel-
inus coniineri, auotoritate apoatolica intcrdicimus lariin Kal. Oetobris, indictione xiv, Iucarnationis
ct sub intermiaatione anathemutis prohibemus ne Dominicaj anno 121 1, pontilicatus vcro domini In-
quis infra praediclos lerminos domus veslrac homi- uocentii papa; III annoquarto decimo.
 •569 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTI 1211. 470
CVH. A CIX.
PRIORI ET FRATRIBIS CAnTIIUSIENSIBUS. CHABISSIMO IN CHBISTO FILIO NOSTRO HENRICO ILLUSTRI
De presbytero qui eausavit aborsum. CONSTANTINOPOLITANO 1MPERAT0RI.
(Laterani, iv Non. Octobris.) Ut castrum de Situm restituat Templariis.

(250) Sicutexvestrarumtenoreperpendimuslitte- (Laterani, in Non. Octobris.)

rarum, cum quidam presb.vter vestri ordinis, qui (252) LJrave gerimus et molestum quod, cum tu et
prius fuerat niger monachus, quamdam mulierem
aliicrucesignati ad hoc debueritis circa captionem
et detentionem imperii Romaniu; intendere princi-
praegnantem, cum qua contraxerat consuetudinem
inbonestam, et quae asserebat se concepisse ab eo, paliter ut per illud subveniretis commodius terrae

per zonam arripuerit quasi ludens, ipsa postmodum Banctse, tu non soluin eidem nullum curasti adhuc
mulier sio ex eo se asaerit fore laesam quod occa- subsidium minislrare.verumetiam fratribusmilitiaB
sione hujusmodi abortivit. Propter quod idem pre- Templi, qui pro ipsius terraa defensione totis viri-
sbyter proborum virorum usus consilio, se ipsum bus elaborant, infers molestias etjacturas, castrum
duxit ab altaris ministerio sequestraudum. Quare
de Situm super Ravenica cum pertinentiis suis ip-

nobis humiliter supphcastisut cum eo misericordi- sis auferens pro tuae arbitrio voluntatis.Et licet jam
terageredignaremur.Nos vero devotioni vestraein- B ss P e P ro restitutione ipsius tibi direxerimusscripta
nostra, tu tamen prsces nostras petransisti hacte-
sinuatione praesentium respondemus quod, si non-
dum erat vivificatus conceptus, poterit ministrare;
nus aure surda, prout debueras non attendens
alioquin ab altaris officio (251) debet abstinere. quambenigneacefficaciter tuas preces curaverimus
Datum Laterani, iv Non. Octob. pontifieatus nos-
exaudire, quantumve nostrum auxilium tibi fuerit
hactenus opportunum quod si tibi forsan, tua
tri anno quarto decimo. :

promerenteduritia,duxerimussubtrahendum,expe-
CVIIL rimento cognosces quantum tibi utile fuerit, quan-
UNIVSRSIS ARCHIEPISCOPIS ET EPISCOPIS 4D QUOS LIT- tumve subtractum afferat detrimentum. Quo-
TER.E IST.E PERVENERINT. circa serenitatem tuam rogamus atque mone-
De lerminandis pacifice litibus CarihusiensiumetCi- mus et exhortamur in Domino quatenus castrum
sterciensium.
praefatum cum pertinentiis ejus sine difficultate
(Laterani, ivNon. Octobris ) restituas fratribus antedictiset nullam super
Cum inter omnes religiosos nostri temporis viros eo de caetero ipsis molestiam inferas vel gra-
Cisterciensis et Carthusiensis ordinum fratres ma- vamen. Alioquin, cum eis ulterius nolimus, sicuti
gna per Dei gratiam polleant honestate, si quam nec debemus, in suo jure deesse, qui sumus omni-
forsitan icter eos, humanigenerisinimicodissemi-
1

bus in justitia debitores, pro certo cognoveris quod

nantezizania, materialitis exoritur, perquam apud super hoc officii nostri debitum exsequemur.
eos sanctae quietis otium perturbetur, nos, qui pu- Datum Laterani, m
Non. Oclobris, pontificatus
ritatem religionis ipsorum ferventi charitate zela- nostri anno quarto decimo.
mur, non possumus non moveri, scientes quod con- CX.
tentiones hujusmodi.a suo proposito alienae,religio- THEBANO CAPITULO.
nis maculant puritatern, cum secundum Apostolum Conftrmat remissionem crusticx.
servum Dei non oporteat litigare. Ut igitur diabo- (Laterani, Kal. Octobris.)
licae fraudis astutia quae, ut in eisreligionem com- Ex parte vestra fuit propositum coram nobis
maculet, lites suscitat interipsos, per apostolicae quod, cum vos nobilibus viris Oddoni de Roca do-
sollicitudinis studium celeriterelidatur.universitati mino Atheniensi et G. nepoti ejus trecenta viginti
vestrae per apostolica scripta maadamus quatenus, hyperpera et amplius teneremini nomine crusticae
cum in dioecesibus vestris aliqua fuerit inter eos reddere annuatim, dictus Oddo medietatem ipsius
materia litis exorta, vos sine mora pertinentem ad ipsum vobis pia liberalitate
partes vestras crusticae
interponatis ad pacem remisit;pro remissione vero medietatis alterius
inter eos amicabiliter refor-
mandam. Quod si forsan hoc modo provenire non D prsfato G. quingenta hyperpera solvere certo ter-
potent, sine sumptu et strcpitu causam inter eos mino promisistis. Unde cum nobilis vir Gaufridus
mediante justitia terminetis, facientes quod decre- princeps Achaiae, ad quem ratione feudi dicta crus-
veritis per censuram ecclesiasticam sublato cujus- tica pertinebat, remissionem hujusmodi liberaliter
libet contradictionis et appellationis obstaculo fir- acceptarit, nobis humiliter supplicastis ut remis-
miter observari. sionem eamdem dignaremur vobis auctoritate apo-
Datum Laterani, iv Non. Octobris, pontificatus stolica confirmare. Nos igitur vestris precibus incli-

nostri anno quarto decimo. nati, remissionem crusticae memoratas, sicutpieac

provide facta est, et in authenticis inde confectus
plenius continetur, auctoritate apostolica confirma-
mus et praesentis scripti patrocinio communimns.
(250) Cap. Sicut ex litterarum, De Homicid. bet o/ftcio.
(251) In quart. Coll. , ministerio. Sed Colbert, ha- (252) Vide lib. 13, epist. 135.
 ,

471 INNOCBNTJI III PP. REGESTORUM LIB. XIV. 472

Nulli ergo... nostra? confirmalionis, ctc, usque in- A Datum Laterani.n Kalend. Octobris, pontificatus
cursurum. nostri anno quarto decimo.
Datum Laterani, Kal. Octobris pontificatus no- CXIII.
stri anno quarto decimo. AIICHIPBESBYTERO SANCTI LAIRENTII, ABBATl EANCTI

CXI. GEMINl I.T SANCT.t MAUlyi; NOV£ ET SANCTl ANCELI

ABCIIIEPISCOPO ET DILECTIS FILIIS DECANO ET DE SPATA, SANCTI STEPHANI DE PLATEA FRAIANORUM.

T.

CANOMCO TUEBANI3. Confirmalur cis relaxalio procuralionum

EjusJcm argumenti cum (Larerani, vin Id. Octobris.)
epislola 155 libri xw.
Cum a nobis petitur^etc.N.tf/u^efiVctiim. Eaprop-
Venerabiles fratres nostri Davaliensis et Cardi-
ter, dilecti in Domino filii vestris justis poslulatio-
ccnsis episcopi per suas nobis litferas inlimarunt
nibus gralo concurrenles asscnsu, relaxationem
quod, cum causam qua: super domo de Iheracomite
procurationum quam vencrabilis Irater noster Ray-
ac rebus aliis valentibus duo millia sexcenta et de-
merius Viterbiensis episcopus sponle ac provi Je vo-
cem hyperpera inler dilectos filios fratres
et octo
bis indulsit, sicut pie ac provide facla cst, et in
mililiae Templi ex parte una et venerabilem fratrem
instrumentis publicis nosciturconlineri,auclorilatc
nostrum Patracensem arcbiepiscopum r ex altera
.,„,,, . . ... _.. „ . _,„, n apostolica confirmamus et pracscntis scripu patro-
vertebatur, eis et dilecto fiho Nazarocensi 253 " .

„, , _ ... , .
cinio communimus. Decernimus .

ergo, etc, usquc

duxenmus committendam,
. .

electo ipsi, cum ldem

...
e.ectus eis
. ....
commisent vices
suas, et eisdem con-
. ,
P .

nostrse conlirmalioms, clc. usque lncursurum.

Datum Lalerani, vin Idus Octobris, pontificatus
sliterit plenius pradictos fratres rebus praefalis
nostri anno quarto decimo.
fuisse contra justitiam spolialos, possessionem
earum salva qua:stione CXIV.
proprietatis, deprudentum
ABBATl SANCTI STEPHANI BONONIENSIS, ET M/.GISTRO
virorumconsiliosententialiteradjudicarunteisdem,
GnEGOniO DECnETORUM DOCTORI BONONIiE CDMIiO-
et condemnantes prafatum arcbiepiscopum mo- in
RANTI.
deratis expensis, in eos qui praesumerent eorum
VI suspendant episcopum Atexandrinum
sententia: contraire
excommunicationis sententiam
(Laterani, iv Id. Octobris.)
promulgarunt. Quocirca discretioni vestrae per apo-
Illiustestimonium invocamus qui teslis B8t in
stolicascriptamandamusquatenusprEdictassenten-
lias, diliinitivam videlicet, sicut est
quod quantum ipsc nobis donare digna-
ccelo fidelis
justa.per censu-
ram ecclesiasticam, et excommunicationis,
tur.aquo estomne datum optimum et omnc donum
sicut
rationabiliter est prolata,
perfeclum, negotia quae ad sedem aposlolicam perfe-
usque ad satisfactionem
idoneam runtur eum purilate achonestaletractareace.pedire
faciatis auctoritale nostra sublato appella- C
tionis obstaculo
curamus, venalitatis vitium,quod ex cupidilatepro-
firmiler Quod si non
observari.
omnes...tu, frater archiepiscope, cum eorum altero
cedit, quae radis est omnium vitiorum, omnimodis
ea, etc detestantes ; sicutetiam illi possunt pcrhibcre testi-
Datum Laterani, n
monium veritati qui pro diversis negotiis exsequen-
Kal. Octobris pontificatus
dis ad Romanam Ecclesiam frequenler accedunt,
nostri anno quarlo decimo.
quam pcr divini muneris gratiam ab hujusmodi
CXII. labis contagio servare satagimus expiatam ; ut quod
AVELONENSI EPISCOPO, ET DILECTO FILIO THESAURARIO gratis accepimus, gratis demus, nullatenus susti-
ET T. CANONICO THEBANIS. nentes quod in causis ccclesiasticis aliqua pactio
Confirmatur composilio facta inler archicpiscopuw el vel conventio seu eliam promissio inlerccdat, qua-
capitulum Atheniense. tenus si quid interdum post finem negolii fueril cx-
(Laterani. n Kal. Octobris.) hibitum, non per necessitatcm rxtortum, sed per
Dilecti filii Athenicnsc capitulum nobis humiliter devotionem appareat esse collaium. Vcrum mirari
supplicarunt ul compositionem inler eos ex parte cogimur et moveri super co quod ab Alcxandrino
una et vencrabilem fratrem nostrum eorumdem episcopo didicimus aitcntatum, ix juramcnto quod
[l
archiepiscopum ex altera supcr ipsius ecclesia? red- psemet procstitit in causa qua- inter ipsum ct quos-
ditibus ac facultatibus aniicabiliter initam aucto- dam mercatores Romanos ccram vobis cx dele-
ritate dignaremur aposlolica confirmare. Quocirca galione nostra exslitit ventilala qui cum ab eo ;

discrelioni vostra: per apostolica scripta mandamus qu:imdim repelcrent pccuni.r quanlilatem, quam
quatenus compositioncm ipsani, sicut ad utililatem Romse suisprocuratoribusmutuaverantlilterascjus
Ecclcsiae sine pravitale provide facta cst et ab utra- habcnlibus de mutuo contrabcndo, ipse suurn re-
quc parte sponte recepta, ac in aulhcDtico inde con- cognosccns esse sigillum, quod litteris eral im-
fecto plcnius continetur, faciatis per censuram cc- pressum, sed negans eas de sua conscicntia pro-
clesiasticamappellulione remola lirtniler observari. cessisse, constanter asscruit quod centum libras
Quod si non omnes... tu ea, frater episcope, cum cis solverat pro cxpcnsis, et potestatem illis

eorum allero ea, etc conccsserat ut si possent lorsitan oblincre quod

(253) Bupra lib. xm, epist. 155, Zaratorien.

473 PONTIFICVTUS ANNO XIV, CHRISTI 1211. 474

Ecclesiao quae ad Alcxandrinam Kcclosiam, Bicut A CXVI

olim statutimi fuerat acccdebant,iread eam minime ARCMEPISCOPO COMPOSTELLANO, ET ULIXBONENSI ET
tenerenlur, ct quod idem cpiscopus octo locorum EGITANIENSI EPISCOPIS
Eoclesias pacificc possideret, usque ad centum Super eodem.
quinquaginla libras mutuum conlrahere liceret (Laterani, Non. Octobris.)
eisdem ; si vero impctrare possenl ut omnes posses-
Olim ad pelitionem inclytae memorioj Sanciiregis
siones ccclesiae Sancti Marlini de Foris ad Alexan-
Portugalensis testamentum quod fecerat in mortis
drinam ecclesiam pertinerent.usquead trecentarum
articuloconstitulusduximusconfirmandum.Verum
librarum summam
posscnt liberc a mercatoribus
quia nobilis mulier M. filia regis ipsius dubitatne
mutuare. Ex bis quidem evidentor apparet quid de
super his quae sibi eodem testamenlo lcgavit ab
nobis idcm opiscopus senserit,quos ad bona eccle-
aliquibus ei molestia inferatur.nobis humiliter sup-
siasticaconcedenda per interventum pecuni;c in-
plicavit ut eadem sibi confirmare auctoritate aposto-
duci posse pulabat.quidve dari mandaverit pro bo-
licadignaremur.Nos igitur ipsius precibus inclinat 1
nis ecclcsiasticis obtinendis, cum expresse taxave-
personam suam cum omnibus bonis,etc.,u/ in con-
rilquantam pro istis et quantam pro illis possent
firmatione in eumdem fere modum usque sicut ea
pecuniam mutuare. Quia vero non solum a malo, jj
juste acpacifice possidet,eidem curavimus auctori-
sed ab omni specie mali praecipit Apostolus absti-
tate apostolica confirmare. Quocirca fraternitati
nere, nos zelo ccclesiasticoj honestatis accensi.tan-
vestros per apostolica scripta mandamus quatenus
tce praasumptionis ac turpiludinis nialum corrigere
si quis pradictara nobilem super bonis praedictis
cupientes, per apostolica vobis scripta praeeipiendo
praesumpserit temere molestare, vos illum a proe-
mandamus quatenus auctoritatenostra suffulti pros-
sumptione sua per censuram ecclesiasticamsublato
falum episcopum ab oxsecutione pontiiicalis et sa-
appellationis obstaculo ratione prasvia compescatis.
cerdotalis oflicii, sublato cujuslibet contradictionis
Quod si non omnes bis exsequendis, etc, duo ve-
et appellationis obstaculo, publice suspendatis, ut
strum ea nihilominus exsequantur.
ejus exemplo similia caeteri agere pertimescant,fa-
Datum Laterani, Nonis Octobris,pontificatus no-
cientessenlcntiamsuspensionis bujusmodi percen-
stri anno quarto decimo.
suram ecclesiasticam firmiler observari.
Datum Laterani.iv Idus Ojtobris,pontificatusno- CXVII.
stri anno quarto decimo. NOBILIBUS MULIERIBUS TARASl.E REGIN.E ET S. FILTA-

BUS S. QUONDAM REGIS PORTUGALENSIS.

CXV.
Super eodem.
NOBILI MULIERl. FILI.E SANCII QUONDAM REGIS PORTU- £
GALENSIS. (Laterani, ni Non. Octobris.)

Reciptlur sub protectione sedis apostolicse. Olim ad petitionem inclytae memoria? Sancii pa-
(Laterani, iii Id. Octobris.) tris vestri regis Portugalensis testamenlum quod
(255) Olim ad petitionem inclytae memorias Sancii
duximus con-
fecerat in mortis articulo constitutus
patristuiregisPortugalensistestamentumquodfece. firmandum.Verum quia dubitatis ne super his quoa
rat in mortis articulo constitulus duximus confir- vobis eodem testamento legavit ab aliquibus vobis
mandum.Verum quia dubitas ne super his quae tibi molestia inferatur, nobis humiliter supplicastis ut
eodem testamento legavil ab aliquibus tibi molestia eadem vobis confirmare auctoritate apostolica di-
inferatur,nobis humiliter supplicasli ut eadem tibi gnaremur. Nos igitur vestris precibus inclinati,
auctoritate dignaremur apostolica confirmare. Nos personas vestras cum omnibus bonis quoe inprae-
igiturtuis prccibus inclinali, personam tuam cum sentiarum rationabiliter possidetis, aul in futurum
omnibus bonis modis praestante Domino poleritis adipisci,
quae inpra:sentiarum rationabiliter justis
possides, aut in futurum justis raodis praestante sub beati Petri etnostra protectione suscipimus.et

Domino poteris adipisci,sub beati Petri et nostra castrum Montismajoris et villam Hisguerra, quod
protectione suscipimus et tam Baucias, Tuias n tibi reginae Tarasiae, et castrum
de Alanquer,quod
... ;

et Aoruca cum pertinentiis suis, quae jamdictus

" ii n
.
tibi S.cum i: *::-„ ~,J
perlinentiiseorumdem Ai„l..„ „„<„-/..
_•

dictus patercum im

pater et mater tua cum omnibus filiis et filiabus omnibus filiis et filiabus suis donavit,sicut eajuste

donavit.quam haereditates quas tibi nobiles

suis tibi ac pacifice possidetis, devotioni veslras auctoritate

mulier, V.Kgee nomine, quaete nutrivit etadoptavit apostolicaconfirmamuset praesentis scripti patroci-
in filiam, haareditario tibi jure concessit,sicutjustc nio communimus.Nulli ergo,etc,nostrae protectio-
ac pacifice possides, devotioni tuae auctoritate apo- nis et confircaationis, etc, usque incursurum.

stolica confirmamuset prassentis scripti palrocinio Datum Laterani, ni Nonas Octobris, pontificatus

communimus. Nulli ergo, etc, nostrae proteclionis nostri anno quarto decimo.
et conQrmationis, etc, usque incursurum.
Datum Laterani, in Idus Octobis, pontificatus
noslri anno xiv.

(254) Vide supra epist. 58.

475 INNOCENTII III PP. REGKSTORDM LIB. XIV. 476

CXVIII. A. noslrum episcopum Ulixbonensem fecerunt, prout

COMPOSTELLANO ARCHIEPISCOPO, ET ZAMORENSI ET in eorum authentico continetur,apostolico dignare-
ASTORICENSl EPISCOPIS. raur munimine roborare.ldeoquediscretioni vestra
De eodem. perapostolicascripta mandamus quatenus composi-
(Laterani, Non. Octobrjs.) tionem ipsam.sicut sine pravitate provide factaest
et ab utraque parte sponte recepta, faciatis per
Olira ad petitionem inclyice memorise Sancii regis
censuram ecclesiasticam, sublato appellationisob-
Portugalensis testamentum quod fecerat in mortis
staculo, inviolabiliter observari. Quod si non om-
articulo constitutus duximusconfirmandum.Verum
nes, etc, usque exsequantur.
quia nobiles mulieres, Tarasia Regina et S. filiae
Datura Laterani, Non. Octobris,ponlificatus nos-
regis ipsius, dubilant ne super his quae sibi dictus
tri anno quarto decimo.
rex eodem testamento legavit ab aliquibus eis mo-
lestia inferatur, nobis humiliter supplicarunt ut CXXI.
eadem eisconfirmareaucloritateapostolicadignare- LUNDENSI ARCHIEPISCOPO, ET EPISCOPO RIGENSI
mur. Nos igitur ipsarum precibus inclinati.perso- Ue dispensatione oblenta per falsitatem.
nas suas cum omnibus bonis, etc, ut in confirma- (Laterani, vn Id. Novembris.)

lione in eumdeiyi fere modum,usque sicut ea juste ac B Ad nostra noveritis audientiam pervenisse quod
pacifice possident,ipsis curavimus auctoritate apo- Strango civis Lundensis,per suggestionem falsita-
stolica scripta mandamus quatenus, si quis prae- tis et veritatis suppressionem, in quarto affinitatis

dictas nobiles super bonis pra»dictis prssumpseri' gradu, quo suam contingit uxorem,a nobis dispen-
temere molestare, vos illum a pr;esumptione sna sationis litteras impetravit. Asseruit namque quod
per censuram ecc!esiasticam,sublato appellationis anle contractum matrimonium gradum affinitatis

obstaculo, ratione prasvia compescatis. Quod si non ejusdem ignorarat omnino, ac sibi vita? periculum
omnes, etc, nihilominus exsequantur. imminebat nisi cohabitaret eidem. Quod utique a
Dutum Laterani, Non.Octobris, pontificatus nos- veritate, sicut accepimus, est penitus alienum.

tri anno quarto decimo. Quin potius, si hujusmodi copula permittatur,

quamplures exemplo ipsius ad contractus illicitos
CXIX.
aspirabunt, nec ab eis poterunt cohiberi. Quocirca
PRIOKI ET CoNVENTUI SANCTI VINCENTII ULIXBONENSIS.
fraternitati vestrae per apostolica ecripta mandamus
Confiri/iatur composilio facta cum episcopo Ulixbo-
quatenus,vocatis qui fuerint evocandi,si prasmissis
nensi.
veritas suffragalur,cum intentionis nostra: non fue-
(Laterani, Non. Octobris.)
rit hujusmodi precatori mendaci dispensationis be-
Cum a nobis petitur quod justum est, et hone- C neficium indulgere,litteris illis nequaquam obstan-
stum.etc, usque effectum.Eapropter,dilecti in Do-
tibus,quod canonicum fuerit sublato appcllationis
mino filii,etc ,usque assensu, compositionem quam
obstaculo statuatis, facientes quod decreveritis per
dilecti filii F.prior et P.cantor Alnobatia? judices a
censuram ecclesiasticam tirmiter observari.
sede apostolica delegati super libertate.exemptione
Datum Laterani,vn Idus Novembris,ponlificatus
az aliis rebus monasterii vestri inter vos et venem-
nostri anno quarto decimo.
bilem fratrem nostrum episcopum Ulixbonensem
CXXll.
fecerunt.sicut sine pravitate provide facta estetab
CESARAUGUSTANO ET TYRASONENSI EPISCOPIS, ET R.
utraque parte sponte recepta, et in eorum authen-
conlirmamus LAIN ARCHIDIACONO JACCENSI OSCENSIS DIOECESIS.
tico continetur,auctoritate apostolica
communimus.Nulli De eleclione episcopi Pampilonensis.
et praesentis scripti patrocinio
(I.aterani, Non. Novembris.)
ergo, etc, nostraa conlirmationis.etc, usque incur-
Ne vinea Domini Sabaoth redigatur in solitudi-
surum.
Datum Laterani.Non. Octobris, pontificatus nos-
nem ex neglectu, et uvas non valens producere,
tribulos germinet atque spinas,oportet nos in eam
tri anno quarto decimo.
mittere operarios, cum ipsam personaliter excolere
1)
CXX. non valeamus, qui extirpatis nocivis et amputatis
ABBATI, SUPEniORl ET SACRIST.E ALCOBATI.E UI.IXUO- superfluis, ac propaginibus subrogatis, ad fructus
NENSIS DIOECEMIS. producendum optatos habilem eam reddant. Sane
Super eodem. ex litteris Pampilonensis conventus nostris cst au-
(Laterani, Non. Octobris.) ribus intimatum quod.cum vcnerabilis frater noster
cpiscopus ct dilectifilii de Aoeies (235) archidia-
Dilccti filii prior et conventus monasterii Sancti
Vinoentii Ulixbonensis a nobis humiliter postula- conus Osceusis et decanus Tyrasonensis judices
riint ut composilionrm qnam dilccti lilii F.prioret delegati a nobis.Joanncm quondameorum episco-
1'. r:mtor Alcobati.p.judices a sede apostolica dele- copura a Pampilonensi Ecclesia removissent.ac sub
pjati super liberl pti^ne. acrebus aliisejus- puena excommunicationis injunxissent eisdem ut
dem monasterii,inter ipsos ct vcnerabilem fratrem clectionem de persona idonea celebrarent, ipsiquo

(255) Supra lib. xu, epist. i77, Aunes.

477 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTl 1211. 478

charissimo in Christo filioNavar-

illustri regi \ curratur, vix addicere valeat ut resurgat, et excom-

im mandatum hujusmodi idem

ostendissent, municatorum illorum malitia faciente quasi redacta

iri non sustinens patienter, ad sedem apostolicam in solitudinem.spinas et tribulos jam coeperitger-
appollavit, et inhihuit eis ne aliquatenus eligerent minare, discretioni vcstrie per apostolica scripta
sine ipso, gravcs minas intentans tam illis qui eli- mandamus et districte praicipimus quatenus ad
gercnt quain ei qui electionem reciperet de se luc- praefatam Ecclesiam personaliter accedentes, et ha-
tam. Propter quod ipsi ultra terminum ad eligen- bentes prae oculis solum Deum, ac super statu

dtm. sibi praetixum eligere differentes, excommu- ipsius inquisita plenius et cognita veritate, aucto-
nicationissententiam incurrerunt. Postmodum vero ritate nostra, gratia, odio, et mundano tirr.ore post-
redeuntes ad cor, et Deum homini praeferentes,ab- positis, exea evellalis nociva, et plantetis utilia, ao,
solutionis benelicium impetrarunt, juratoria juxta revocatis ejectis, detis capitulo eligendi sibi pontifl-
formam Ecclesiae praestita cautione : ex qua sumpta cem liberam facultatem.injungenteseisdemutvobis
occasione rex idem totum tere conventum, pra_ter praesentibus electionem de persona idonea canonice
septem qui favebant eidem, et divina oflicia cele- satagant celebrare ea vero quae de bonis ipsius
;

brarant excommunicationis sententia parvipensa, a Ecclesiae tam ab ipso episcopo quam ab aliis alie-

regno suo prorsus ejecit. personatus eorum,benefi- ^ n ata inveneritis ad jus et pro-
illicite vel districta,
_!.. -..-«l:U-t k- n ~ l?"~l.^~i.~. .,,..., nA /}i ~i.n-i irt_
cia ac quaelibet bona Ecclesiae, quae ad dispositio-
t
prietatem ipsius legitime --nn^tnloc
:.(.(.-. !-.-.««-- Innitimn revocantes, of
et illa n 3-
ill- quae II

nem pertinebant illorum, pro sua. occupans arbitrio sunt per violentiara occupata cum fructibus per-
voluntatis. Praeterea idem episcopus, defuncto bo- ceptis ex eis, sicut justum fuerit, capitulo restitui
naememoria. P. Eximinii mensa. ipsorua. archidia- facientes, super mensae archidiaconatu praedicto
cono, archidiaconatum illius fretus regis potentia qaod canonicum fuerit statuatis in his omnibus :

eisdem contradicentibus occupavit, ipsumM. Petri appellatione postposita processuri, contradictores,

post interpositam ad nos appellationem ussignans, si qui fuerint, vel rebelles per censuram ecclesiasti-
licet deantiqua et approbata consuetudine lampi- cam compescendo, nullis litteris veritati et justitiae
lonensisEcclesiaeassignatioarchidiaeonatusejusdea- prayudicanlibus a sede apostolica impetratis.Quod
simul ad episcopum et capitulum pertineret. Pro- si non omnes, etc, duo vestrum, etc.

pter quod non modicum scandalum est exortum, Datum Laterani, Non. Novembris, pontificatus
quia, sicut fama publica protestatur, dictus M. pro nostri anno quarto decimo.
collationearchidiaoonatusillius quatuormillia.prae- CXXIII.
fato episcopo prsestitit obolorum, et conventus nihil EPISCOPO ET DILECTIS FILIIS ABBATI SANCTI VICTORIS
de sua mensa recepit a tempore quo dictus archi- ET CANCELLARIO PARISIENSI.
diaconatus eiJem. Unde non immerito "
fuit collatus Scribilur pro monachis Vezeliacensibus
metuuut quod bona mensa. ad nihilum redigi de- (Laterani, n Id. Novembris.)
beant, si M. non removeatur ab illo. Ipse
diclus (256) Dilecti filii conventus Virziliacen-
abbas et

namque eleemosynae ac intirmaria. bona destruxit sis sua nobis insinuatione monstrarunt quod.cum
dissolute vivendo, et archidiaconatum SanctaeGem- nobilis vir comes Nivernensis ab eorum monasterio
mae, cui tunc temporis projsidebat, ignorante capi- pro ipsius custodia duas procurationes, in Pascha
tulo pro magna pecuniae quantitate pignori cuidam videlicetet feato bealae Marise Magdalenae, exigeret
militi obligavit, quem jam per octo annos detinuit annuatim,et in receptioneipsarum ipsum monaste-
et adhuc detinetidem miles.Idem quoque episcopus rium enormiter aggravaret maxima millitum et ser-
ad alienationes illicitas manus extendens,castra de vientum multitudine constipatus, iidem mille quin-
Huarch et Montejardin, quae inter bona Pampilo- gentas marcas argenti super procurationibus illis
nensis Ecclesiae pretiosissima reputantur, irrequi- ei tali conditione mutuo concesserunt ut in unaqua-
sito capitulo praedicto regi concessit, qui ea detinet quepraedictarum solemnitatum,si Virziliacumacce-
violenterinenorme ipsius detrimentum.In
Ecclesiifi deret, quinquaginta libris Antissiodorensis moneta;
cujus praejudicium praefatus episcopus, ante latam pro moderata esset procuratione contentus, nec
in eum remotionis sententiam, multa de bonis ejus D p'us pro illa posset exigere donec ipsi monasterio
illicite alienare pra.sumpsit, non solum capituli ve- redderel praetaxatam pecuuiae quantitatem. Verum
rum etiam illorum irrequisito assensu quos ei nunc, sicut dicitur, ut dictum possit monasterium
coadjutores duximus deputandos. Porro praefatus in praefatis procurationibus aggravare, terrae suae
M. quia idem conventus mandato praedictorum ju- qneslam indixil pro eadem pecunia persolvenda.
dicum paruerunt,in eorum Ecclesia saeculares cle- Cum igitur jus suum in injuriam convertere non
ricos introduxit, qui spreta sententia judicum debeat idem comes, discretioni vestrae per aposto-
eorumdem, in ipsa cum excommunicatis praefatis licascriptamandamusatquepraecipimusquatenussi
divina non metuunt celebrare. Cum igitur saepe- forsitan saepediclum uionasterium perimmoderatam
dicta Ecclesia sit adeo, sicut asseritur, desolata, prucurationem gra.vare voluerit, vos ipsius immo-
quod, nisi ei per nostrae sullicitudinis studium suc- derantiam, gralia, odio et timore postpositis, redi-

(256) Vide infra epist. 126.

479 INNOCENTII III PP. REGBSTORUM LIB. XIV. 480

gatlsadjustum sublato appellationis obslaculo mo- A. ab e0 beneficium petere non prassumant, et illos
deramen, contradictores per censuram ecclesiasti sustinens qui rcligionem exuunt, et alios in sacria
cam appellatione postposita compescendo. Quod si ordinibus constitutos ac etiam moniales contrahere
non omnes, etc, tu, fraler episcope, cum eorum matrimonium et in saeculo saecularitcr conversari;
altero, ctc. cujus fraler uxorem legitimam, eo sciente, relin-
Datum Laterani, n Idus Novembris, pontifieatus quens, cum quadam moniali contraxit, eam ia
nostri anno decimo quarlo. domo publice detinens ut uxorem et ut patratura ;

scelus ab alio fratre suo difficilius revocari valcret,

CXXIV.
relictam ab eo, licetillitteratam, in cujusdam con-
EPISCOPO, ET DILECTIS FILIIS ABBATI SANCTI LUPI, ET
secravit monasterii abbatissam.ipso fratre manente
DECANO TRECENSI.
in saeculo et continentiam non servante; presby-
Pro iisdem-
leros et clericos suos exactiocibus jugibus adeo de-
(Laterani, n Id. Novembris.)
fatigans quod ipsi onere paupertatis depressi,
Cum.sicut dilectis filiis abbate et conventu Vir- tanquam rustici viliter in ignominiam honestatis
ziliacensibus inlimantibus nostro est apostolatui ecclesiasticae incedere compelluntur. Praeter haec
reseratum, nobilis vir dux Burgundiae gravia eis autem cuidam presbytero conferens interveniente
damna et injurias inferens, ter vel qualer in anno pecunia decanatum. quemdam presbyterum qui
villas eorum faciat deprsdari occasione cujusdam alium injecerat violentas, eteum custo-
manus in
consuctudinis, quam eisdem villis falso asserit se
in
tradidcrat carcerali, sustinet celebrare, scien-
diae
habere, et nimis dispendiosum esset ct grave fra-
tercommunicans et participans capientibusel vcn-
tribus antedictis prosingulis querelis toties aposlo-
dentibus sacerdotes, et legalium matrimoniorum
licam sedem adire, discretioni vestrae per apostolica divortium, si pecunia interveniat, celebrari per-
scripta praccipiendo mandamus quatenus, cum ab
mittens. Et cum quidam Bisunlini as fere omnes
dictum ducem, ut eis de dum-
eis fueritis requisiti,
presbyteri civitalis et dicecesis suae publice deti-
coram vobiseshibeat juslitiae
nis et injuriisirrogatis
neant concubinas, ipse corrigere illorum aliquem
complemenlum,monitione praimissa per censuram qua
non attentat, graviori contagio maculatus ;

ecclesiasticam appellatione postposita compellatis,

cum abbatissa Romarici Monlis consanguinitatia
jurisdictione hujusmodi usque ad biennii tempus
cum linea contingenteincestumperpetratimpuden-
usuri. Quod sinon omnes, etc, tu, frater episcope, fama publica ipsum vexat, et prolem a
ter, sicut
cum eorum altero, etc. quadam moniali suscepit.eum cujusdam sacerdotia
Datum Laterani, n Idus Novembris, ponlificatus filia quasi publice fornicando. Et cum in ejus domo
nostri anno quarto dedmo.
interfectus fuerit quidam presbyter, nullam susce-
cxxv. pit de ipsius interfectoribus, quos bene noverat,
GEBENNENSI EPISCOPO, ET DILECTIS FILIIS ABBATI DE ultionem.etexcommunicatosinmensasuarecipiens
ABUNDANTIA ET PRIOIU DE CONDAMINA GEBENNENSIS ac possessiones laicorum titulo pignoris detinens
DIOECESIS. obligatas, quas recepta sorte reddere contradicit.
Commillilur eis inquisilio conlra. archiepiscopum Bi- Incendiarios autem omnes, qui ei pecuniam polli-
suntinum. centur, absolvit, se de absolvcndis illis potestalem
(Laterani, xvi Kal. Decembris.) asserens obtinere; ac nullam vel modicam residen-

(257) Dilcctis liliis Humberto, Stephano ct Petro tiam faciens in Ecclesia Bisuntina, saepissime in
presbyteris Bisunlinae dicecesis denuntiantibus nos diebus solemnibus, quibus camdem Ecclesiam sua
accepissenoscatis quod venerabilis fraternoster Bi- deberet honorare proesentia, se absentat.sic lubricae
suntinus archiepiscopus, qui deberet esse in digni- vitae patenter deserviens et intendens carnis luxni
tate pontilicali ex susceptae administrationis officio manifeste quod laici scandalizati ex eo fornicalio-
suis subditis ad exemplum, ipsam non tantum ne- nem non esse peccatum astruunt criminale. Quia
gligens famam suam evacuat vivendo perverse,ve- vero super his claiuor ad nos frequenter ascendit,
etiam probrosis et diversis excessibus factus D volentes exemplo Domini descendere ac videre.di-
multarum laqueus animarum, turpiter ac publice scretioni vcstrae per opostolica scripla mandamu9
sic coinquinare praesumit quod de candelabro in qualenus vocatis qui fuerint evocandi,et inquisitia
quo sedet fumum quibus praeest emittit in salutis super his et aliis diligentius veritate.quod canoni-
sune dispendium potius quam splendorem.Nam us- cum fuerit appellatione postposita statuutis, cau-

queadeo est deditus Simoniacae pravitati quod pe- Bam ipsam sufficienter instructam ad nostrum
nes eum sine ipsa vix ecclesiae aliqune consecran- remittentes eiamen,praefigentespartibustcrminum
lur vel alicui aliquid spirituale confertur, compcl- competentem quo se nostro conspectui repra;scn-
lcns clcricos, in contemptum, ad
paostolicac sedis lent aequitatis judiciutn recepturae. Quod si non
sacros ordines promovendos jurare quod per litte- omnes, etc, tu, frater cpiscope, cum eorum al-

ras aliquas, a sede apostolica impctratas, ali [uod tcro, etc.

(267) Vide lib. i, epist. 277.

 181 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTI 1211. 482
Datum Laterani, xvi Kal. Dccembris, pontificatus A. das, somarios, quadrigas ct res alias ejusdetn
mo-
nostri anno quarto decimo. nasterii el suorum hominum de terra monasterii
CXXVI. saepenumero acceperunt, in quibus etsi per eum
EPISCOPO ET DILECTIS FILIIS AHDATI SANCTI VICTOBIS ET ill.i fuerint restituta,
monasterium tamcn damnum
MAGISTBO BOBERTO DE COBZON CANONICO PAKIPIE^SI. non modicum noscitur incurrisse. Idem etiam ser-
Seribitur pro monac/iis Vezeliacensibus. vientes nemora monasterii pro libito destruunt;et
(Laterani, Id. Novembris.) quadrigas ejusdem pro castrorum ipsius comitis
(258) Non solum zelus domus Domini, qui nos munitionibus capientes, ipsas interdum per tres
comedit quotiesab illis opprimitur perquosdeberet bebdomadas, quandoque per mensem detin
et
ab opprimentibus extento brachio defensari, nos pra;sumunt.Pra;terea ejusdem nionaslerii malefac-
vehementerinducit verum etiam illesinceras dilec-
: tores sar-pedictus comes receptans, ipsius homincs
tionis affectus, quo dilecti filii nobilis viri comitis contra illud agentes manutenere ac defensare con-
Nivernensis zelamur salutem et honorem diligimus tendit, qui saepe dicti ccenobii jura deberet
ubique
exhortatur ut, si quando nobis aliquadeipsiusacti- illibate servare. Et licet nec adejusdem comitis
nec
bus referuntur qua; famam suam obnubilant apud ad alterius curiam idem abbas et monachi super
homines et conscientiam maculant apud Deum con- „ aliquibus trahi debeant saecularern, sicut patet per
tra libertatem ecclesiasticam attenlando, apud eum privilegin pontificum Etomanorum, ipse tamen
eos-
monitis et exhortationibus insistamus quatenus dem ad foruin suum super multis multoties evoca-
;

praedecessorum suorum sequens vestigia, qui Ec- vit, moliens ejusdem infringere monasterii
liberta-
clesiam Dei studuerunt honore congruo venerari, ea tem. Pluries quoque vias et semilas circa Virzilia-
pro Deo et propter Deum per se ipsum corrigat et cum tecit arcte adeo custodiri quod nec iigna nec
emendel, diligenti meditatione considerans quod aqua illuc afferri neque alia necessaria potuerunt,
Dominus justus judex principes illos, qui se in con- anno praeterito locum eumdem vindemiarum tem-
spectu ejus humiliant et Ecclesis suae exhibent se pore sic cunstringens quod monasterii homines nec
devotos, non solum glorifioat in futuro, verum ad vindemiandum egredi poterant, nec somarii
etiam magnificat in prasenti, etillorum posteritas ad mustum vel ad aliud doferendum, impediendo
est praecisa de terra qui libertatem ecclesiasticam mereatum, el capiendo somarios victualia et quas-
inlregerunt. Ad nostram sane audientiam dilecto libet alia necessaria deferentes. Et cum ad manda-
Clio Gualterio abbate Virziliacensi significante per- tum charissimi in Christo liiii nostri Philippi Fran-
venit quod, cum comes prafatus monasterii Virzi- corum regis illustris a molestatione
hujusmodi de-
liacensis defensor esset deberet et pro quamplures ipsis et eorum hominibus
eodem se slitisset,

murum defensionis opponere ascendentibus exad- " multas et enormes injurias manifeste ac clanculo
verso, ipse non solum opprimentibus non obsistit intulerunt. Quidam namque praedones per terram
verum etiam de defensore factus est, quod non sine ejusdem comitis ingressum et egressum habentes,
amaritudinecordis referimus, persecutor, non mi- qui comedentes in quadam villaipsius cum praeda
nuscompatienteseidemquam monasteriomemorato monasterii sunt inventi, Virziliacum per aliquan-
quia, etsi monasterio intulerit damna rerum, sibi tulum temporis sic vallarunt quod nec monachis
tamen damnum innocenti», quod est gravius,irro- nec aliquibus hominum monasterii tutus patebat
gavit. A quadriennio namque quo ad regimen egressus.Porro curu Jocelinusmiles,homo ejusdem
monasteriiassumptusexstititidem abbas, eumdem comitis, equitaturis et rebus alfis quosdamdemo-
favorabilem non potuitinvenire, quin potius ipsum nachis spoliarit, eisdem opprobriainferendo,quem-
monasterium in rebus interioribusgravitermolesta- dam prioratum ad ipsum monasterium pertinentem
vil, licet per partes de bonorum virorum consilio invaserit violenter etsubripuentbona ejus,idem ab
in quingentis libris Proveniensium et amplius ser- eodem abbate et ipsius fratribus humiliter requisi-
vierit sibi gratis, cum ad nullum servitium ex de- tus, nec illius necaliorum malefactorum malitiam
bito lenerelur, nec novus abbas.sicut comes eidem voluit refrenare, licetid solo verbo facere poluisset.
objecerat, aliquod sibi deberet servitium exhibere. D Quin potius afflictionemsupperaddensafflictis.prio-
His igitur non contentus,cuidam civi Bituricensi ratum de Dornetiaco sasivit ad idem monasterium
nongentas libras, in quibusei monasterium minime pertinentem ; et bona ipsius per dimidium annum
tenebatur, abbatem eumdem solverecompulitidem detinens occupata, ipsos decimis ejusdem villas,
comes,asserens se fidejussorem illi fuisse de prae- quas per annos plurimos possederant,spoliavit et :

dicta pecunias quantitate. Cuidaraquoque Judaso, extendens ad hactenus inaudita postmodum manus
qui baptismi suscipiens sacramentum praefalomo- suas, molendinorum eorumdem ferros per servien-
nasterio dimiserat cenlum libras, reverso ad Ju- tes suos fecit exinde aspostari. Propterquod coe-
daismum quasi canis ad vomitum, abbatem ipsum nobii supradicti conventus adeo fuit arcatus quod
coegit persolvere praefatam quantitatem pecuniae nisi ad preces quorumdam virorum bonorum resti-
pro suae libito voluntatis, et servientes ipsiusprac- tuisseteosdem,necessitatecogenteclaustrumfuisset

(258) Vide supra epist 124, et lib. xv, epist. 83.

483 INNOCENTII III PP. RKGESTORUM LIB. XIV. 484

egressus. Caelerum Joanni natoqnondam praipnsiti \ Dequibusomnibustanlograviussumusmoti quanto

Aeconii, qui hasreditario jurein ipsius loci proposi- magis snepcdictum monasterium majori amplecii-
tura succedere nilitur, qui potiusdeberet obsistere mur in Domino cbaritate. Cum igiturbaec n.^sean-
se favorabilem exhibens idem comes, abbatem et tur in salutisejusdem comitis dispendium redun-
conventum praedictos compellere nititur ut eidem dare, et ejus honori non congruat hoc tempore tam
in foro civili respondeant super illa ; licetcoram nobile membrum sedis apostolica?, videlicet ipsum
civili vel ecclesiastico judice super ipsa cuiquam monasterium, persequi quo iidem et alii calholici
respondere non debeant nisi de mandato sedis apo- principes in persecutionequam Dei Ecclesia palitur
stolicae speciali. Verum cum ab eis ipse fuerit sae- a tyranno (259), ipsi viriliter ades^se deberent,MCut
pius requisitus ut super his et aliis injuriis ipsis devoti filii piae matris, nobilitatem ejus per nostras
multipliciter irrogatis satislieri faceret competenter litteras rogamus attentius et monemus et ezborla-

ab ipsorum indebita molestatione quiescens, pre- mur in Domino, in remissiocem sibi peccaminum
ces eorum surdis auribus pertransivit : quin imo injungentes ut, ob ejus reverentiam ei bonorem qui
priorem monasterii et quasdam personas alias in dat humilibus gratiam et superbis resistit, se in

stagoum suum comminatus. Et licet

est projicere ronspeclu ejus humilians, praefatis abbali el cun-
fere conventus medietas Nivernum accedens.et co- g ventui sic per se ipsum satisfaciat de praedictis.ab
ram eo humi prostrata, eidem super hochumiliter ipsorum et monasterii sui indebita roolestalione
supplicarit, eorum tamcn precibus nequivit aliqua- quiescens, quod eis de ipso nulla remaneat justa
tenus inclinari. Demum ejus consiliaris praefati materia conquerendi, et divinam, quam in bis of-
monachi supplicarunt ut cum eo traciarent de fendit graviter, majestatem valeat complacare, ac
pace inter se et sa?pedictum monasterium refor- per hoc apostolicaj sedis mereatur propensiusgra-
manda : qui eis, post multos tractatushabitos cum tiam et favorem. Ideoque discretioni vestrae per
eodem, taliter responderunt, quod ejus non pos- apostolica scripta mandamus et districte pracipi-
sent benevolentiam obtinere nisi ab eis sibi et a mus quatenus, nisi rex praefatus.cui superboc diri-
burgensibus Virziliaci mille librae Proveniensium gimus scripta nostra, infra duos menses pacificare
solverentur,quod iidem exsequi utiquenequivissent et terminare sine firmatione duelli ortas inter eum-
sine gravi et enormi monasterii detrimento.Ex hoc dem comitem et abbatem et monachos memoratos
siquidem praedicti burgenses perterriti adeo exsti- poterit quaestiones, vos ex tunc, cognita veritate,
terant quod nisi abbas praefatus arripuisset propter ipsum comitem ad satisfaciendum eisdem de datis
hoc iter ad sedem apostolicam veniendi.se deserto damnis et irrogatis injurriis,et ab ipsorum molesta-
Virzeliaco in urbibus et oppidis regiis recepissent tione indebita desistendum per excommunicationis ,

praesertim cum per archiepiscopos et episcopos, sententiam in personam, et, si nccesse fuerit,intcr-
abbates, et alios viros religiosos.et per nobilem vi- dicti in terram suam, sublato appellationis obsta-

rum ducem Burgundiae ac barones alios.ac tandem culo, compellere absque morae dispendio non tar-
per regem praefatum moneri eum fecerint et rogari, detis, commissione ista, quoties opus fucrit.usque
ut ab ipsorum molestatione desistens et satisfacieos ad triennii tempus usuri,jurisdictionem vestram ad
eis de damnis et injuriis irrogatis, monasterium qua interim contra idem mooaste-
alia maleficia, si

ipsum cum villa et suis hominibus manuteneret et rium commiserit, extendendo, ita quod ea quae sibi
defenderet, ut teneretur, nec sic potuerit ad haec a sede apostolica sunt indulta laciatis per distri-
ejus animus inclinari. His etiam non contentus, ctionem ecclesiasticam firmitcr observari, nonob-
hoc anno, postquani idem abbas iler arripuit ad stantibus litteris.si quae apparuerint.harum teLore
sedem apostolicam veniendi.per ministros suos co- tacito, a sede apostolica icipetratac. Quod si non
mes ipse vindemias Virziliaci fecit adeo impediri omnes, etc , duo vestrum ea sublato cujuslibet con-
quod ejusdem loci burgenses vindcmiare tempore tradictionis et appellationis obstaculo nihilominus

congruo nequiverunt, ipsis minislris mercenarios exsequantur.

de vineis expellentibus, et uvas spargentibus per Datum Laterani, Idibus Novembris, pontificalus

plateas, quampluribus de hominit^us monasterii

u nos t r anno quarto dccimo.
i

vulneratis, captis somariis etex eis pluribus inter- Scrijitum cst suj>cr lioc nobili viro comiti M:rr-
fectis. Linde idem monasterium damnum ad valen- nensi. Scriptumest super hoc regi Francorum illustri.

tiam quingentarum librarum, el burgenscs trium C.WVII.

milium marcarum et amplius incurrisse di- SENONENSI ARC.HIEPISC0P0 ET SUFFRAGiNEIS EJIS.
cuntur. Illud autem quod monasterium et bur- Svjier eodem
genses de vindemiis habuerunt, regis pr.-edicti (Laterani, xiv Kal. Decembris.)
beneficio estobtentum, qui hujusmodi prohibuit Cum quieti Virziliaccnsis monasterii.quod srdem
malefactum. Pra3terea iidein ministri molendi- apostolicam nullo respicit mcdiante,paterna volen-
num praepositi cjusdem monasterii confringentes, tes sollicitudine providere, inter ca^tera quae nos,
molas et ferrum ipsius perviolentiam asportarunt. praedecessorum nostrorum scqucntcsvcsligia.'

(259) Id est, Ottone. Vide lib. xv, epist. 20, 3i, 138
485 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTI 1211. 48G

monastcrioduximusindulgenda.auetorilateaposio- A super quod ipsam castellaniam de feodo regio pos-

curaverimu3, sub excommunicatio-
lica interdicere sidebat, et iale jus erat caslellani;c ipsius quod sj

nis vinculo inhibentes ut infra ejusdem monasterii quis infra ejusdem metas homicidium perpotraret,
pertinentias crucibus terminatas nullus honjineiu Dominus Merevilla: in homicidam exercens publi-
capere, invadere, seu bona sua auferre, sive assul- cam ultionem, non tantum bona ipsins capnre, ve-
tum quamlibet offensionem irrogare
facere, vel rum et"am suas potest possessiones posilas infra
praesumat, et nonnulli lilii Belial, Dei timore post- metas dictae castellunfe diiipere, sive in feodum
habito, tempore hoc, quo superabundat iniquitas, sive rnodo alio illas a quocunque teneat homicida,
refrigescentecharitate multorum,apostolica inhibi- et id sibi etiam licct illi facere vel inferre qui dicto
tione contempta, contravenirc pr«sumant immuni- doinino castri Merevilloe debilam custodiam dene-
tatem hujusmodi saepiusinfringendo, sicut dilecto- garet. Propter quae si domum vastaverat memora-
rum filiorum abbatis et conventus ejusdem loci no- tam, inhomicidam, cujus erat
sibi vindicatis bonis,

bis conquestio patefecit, fraternitati vestrae per ipsa, vindictam publicam exsequcndo, etdefeodo
apostolicascriptamandamusatquepraecipimusqua- alio, pro eo quod ipsi debita dicti castri custodia

tenus, cumab ejusdem monasterii abbateac fratri- negabatur, se posuit insaisinam, nullam ob hoc di-
bus fueritis requisiti, quilibet veslrum parochianos p cto episcopo injuriam irrogabat, imo in his uteba-
suos,quosconstiteritimmunitatempraedictamteme- turpotius.juresuo; praesertimcum in priesentiadicti
reinfregisse.tandiu faciat.nisi congruesatisfecerint, regis de feodo ipso dicto episcopojustitias plenitudi-
excommunicationissententiaesubjacereexcommuni- nem obtulerit se facturum, et ipsum regem asse-
catos ab cmnibus arctius evitari donec satisfac- ruerit inhibuisse sibi ratione dominii viva voce ne
tione de perpetralis excessibus exhibita competenti, de praemisso feodospectante ad ipsum nonnisi coram
per eum beneficium absolutionis obiineant, vel si eoaliquiresponderet.exhibenslitterasejusdemregis
forte dilecti quantitas id exegerit, ad sedem acces- monitorias judicibusmemoratis ut pr&fato superse-
serint apostolicam absolvendi. derent negotio, quia paratus erat eidem episcopo
Datum Laterani, xiv Kal. Decembris.pontificatus superfeodojustitiamexhibere, sedcausamipsam ad
nostri anno quarto decimo. eumdem regem remitterent audiendam. Sed ipsi
In eumdemmodum scriplum cst Lngdunensi archi- judices, non contestata lite, ipsius camerarii exce-
episcopo et safjraganeis ejus. ptioneshujusmodi minimeadmittentes,terramsuam
subinterdictisententiaposuerunt.Projiterquodgra-
CXXVIII.
vamen iciem camerarius verebatur ne adversus eum
ARCHIEPISCOPOSENONENSI, ETEPISCOPO ETDILECTO FILIO
praesumerent graviora. Quocirca discretioni vestra?
DECANO TRECENSI. C
per apostolica scripta mandamus quatenus,si vobis
De negotio episcopi Anrelianen. et camerarii regis.
cognitionemet decisionem ipsiusnegctii,
constiterit
(Laterani, xvi Kal. Decembris.) non ad ecclesiasticuni, sed ad sa?cularem judicem
Sicut dilectus filius nobilis vir Ursio Camerarius pertinere,ipsumquecamerarium paratumfuissehoc
charissimi in Christo filii nostri Philippi Fran- in delegatorum piaesentia comprobare, vos inter-
corum regis illustris transmissis nobis suis lit- dicti sententiam prolatam ab eis in terram ipsius
teris indicavit, cum a venerabili fratre nostro Aure- faciatis sublato appellationis obstaculo non servari.
lianensi episcopo superduobus feodis quae dicebat Nullis litteris veritati et justitiae praejudicantibus a
ad se dictus episcopus pertinere coram dilecto sede apostolica impetratis. Quod si non omnes his
filio decano Carnoteasi et conjudicibus suis au- exsequendis potueritis interesse,duo vestrum ea,ctc.
causam, meruoratus
ctoritate nostra traheretur in Datum Laterani, xvi Kal. Decembris, pontificatus
episcopus proposuit in ipsorum judicum prcesentia nostri anno quarto decimo.
contra ipsum quod domum quamdam eorum feodo-
CXXIX.
rum alteri pertinentem idem camerarius devasta-
EPISCOPO ESCULANO.
rat, deportans ibidem inventa pro libilo violenter,
Ne clerici sinl tabelliones.
et alterum feodum occupans minusjuste, licet di- D
(Laterani, vi Kal. Decembris.)
ctus episcopus de suis hominibus nunquain sibi de-
bitam justitiam denegasset.Propterquod et domum (260) Sicut te accepimus referente, cum venera-
reaedificari destructam cum ablatorum restitutione bilis frater noster episcopus Hostiensis olim per
acfeodum taliter occupatum sibiabeodem restitui tuam transiens civitatem tibi dederit in mandatis
cuminstantia postulabit.Sedadhascex parte ipsius ut presbyteros, diaconos, et subdiaconos, quos
responsum fuit taliter ex adverso, quod non debe- ibidem invenit passim tabellionalus officium exer-
bat super his coram ipsis judicibus litigare, proeo centes.excommunicationis vinculo innodares et eos
quod si quid in ipsis vel de ipsis feodis fecerat, qui ab illis publica reciperent instrumenta, tu licet
praetextu castellaniae de Merevilla potuit fecisse id feceris,ex mandato tamen episcopi dicti dissimu-
lieenler, ct id tanto tempore obtinuerat quod non lasti postmodum de subdiaconis, donec qualiter
exstabat memoria aliteresse factum. Proposuit in- contra ipsosetalios in sacrisordinibus constitutos

(260) Cap. Sicut, Ne clerici, etc.

 487 INNOCENTII III PP. REGE3TORCM LIB. XIV. 188

deberes procedere sedem duceres apostolicam coq- A. tuipcrNorthmaniam constitutietquidam aliiregiae

sulendam. Quocirca fraternitati tuae per apostolica ditioni subjecti, postponenles ptnilus zelum Dci,
scripta mandamus quatenus clericis in sacrisordi- praepediuntlaicos aegritudine laboraotes nede icrris
nibus constitutis tabellionatus oflicium per bencfi- suis vel haereditatibus aliquid ic eleemosynam a!i-
ciorum suorum sublractionem appellatione post- rui largiantur sive pro suarum animarum salute,
posita interdicas. sccundum ecclesiasticam sanctionem, vel coniiant
Datum Laterani, vi Kalend. Decembris, pontifi- testamentum exiDde in ultima voluutate, imponen-
catus nostri anno quarto decimo. les illispost obilumcrimen,sicut asseril usurarum

CXXX. qui pcenitentesjudicio Ecclesia; satisfactiones pr«-

ALBANENSl ELECTO, APOSTOLIC.E SEDIS LEGATO. missa, viam sunt univcrsce carnis ingressi,ut pra>-
Vtjuniores canonici cogipossint ad forliorem gradum. textu criminis usurarum riecedentium bona fisco
(Laterani, 111 Non. Decembris.) regio in detrimentum juris ecelesiastiei applieen-

Ad audientiam nostram te significante pervenit tur. Quia igitur te non decet hujusmodi sustinere,

quod, quamplures Ecclesiae Lombardii cer-

licet cumhoc vergat inderogationem ecclesiasticae liber-
tum numerum habeant praebendarum, illarum ta- tatis.sereniiatem regiain rogamus et monenus qua-
men canonicidictura numerum excedenles, plnrum- jj
tenus exsecutores prajfalos (aliter ab hujusmodi
que ad unam prasbendam plures de suis eligunt temeritate tradita tibi potestate compescas quod
consanguineis et amicis: qui cum sint juvenes et moderamine regio h;ec detestanda extorsio exstir-
insufficientes ad obsequium earumdem, et nolint petur, et praeter aeternam glorium, quam ex hoc
vel fortenon debeant ad superiores ordines promo- promereberis in futuro,gratiam tibiDominus augeat
veri, contingit ibidem propter eorum schismata in praesenti.

idonearum personarum interesse defectum, et Datum Laterani, iv Non. Deccmbris, pontificatus

maxime sacerdotum.Quare in spiritualibuset tem- nostri anno quarlo decimo.
poralibus non modicum sustinent detrimentum. Super hoc scriptum est dilectis filiis abbati Sanrti
Unde nobis humiliter supplicasti ut certo numero Vicloris, W. archidiacono , el cancellurio Parisieusi,
nonobstante, diclas Ecelesias de personis idoneis, ut dictumregcmad hoc efficacitcrmoneant et pru len-
quae velint et possint onus hujusmodisustinerelibi ter inducant.

liceat ordinare. Quocirea discretioni tuoe per apo- CXXXII.

stolica scripta mandamus quatenus, si quos inve- ABBATI ET CONVENTUI SANCTI GER.MANI DE PRATIS
neris, in ipsisidoneos ad gradum sacerdotii assu- PAIUSIENSI.
mendum,tuillos,utse ad superiores ordinesfaciant „ Confirmalur quxdam senlcntiu lata pro cis.
promoveri, per subtractionem beneficiorum appel- (Laterani, Id. Dccembris.)
latione cessante compellas. Alioquin in praefatis Ec« Cumolimexpartevestranobis fuisset querimonia
clesiispersonasidoneas.perquashujusmodi possint praesentata quod nobilismulier H. de Nongento et
suppleri dofectus, juxta qnod videris expedire, ap- filii ejus ac quidam alii Sucssionensis dicecesis ho-

pellatione postposita ordines, removendo prorsus mines monaster'i vestri sua potentia deprimcntcs
ab illis eos qui ad unam eamdemque praebendam carceri maneiparent, et eis imponentes exactiones
contra statuta canonica insimul sunt assumpti, indebitas, prata, vincaset alias posscssiones vestras
nonobstante contradictione insufficientium vel eo- invaderent violcntcrvenerabili fratri noslrn ppiscopo
rum qui tales eligere vel assumere praesumpscrunt. et dilectis filiisdecano Sancti Frambaldi et nu-
DatumLaterani, iii Non. Decembris, pontificatus gistro I. canonico Silvancctensi nostri dedimus
nostri anoo quarto decimo. lilteris in mandatis ut prafatum nobilem ct alios,
CXXXI. monilione pra?missa, per causam ecclesiaslicam
1LLUSTRI REGI 1 RANCORUM. appellationcremotacomppllercntabhujusroodiprae-
Dc libertate teslandi in fuvorem ecclcsiarum. sumptione desistere et, ut tenebantur, restiluere
(Laterani, vi Non. Decembris,) occupata. Cum igitur iiaem pra'dictam nobilem lc-

(261) Sinceraj charitatis alTectio quam erga per- I' et ipsa per magistrum H. procu-
gitime citavissent,
sonamtuam gerimus nos inducit ut quantopropen- ratorem suum ipsorum seconspectui pr3jsentasset,
sius regium zelamurhonorcm, tanto sollicilius tibi supcr divcrsis capilulis et querelis quae eorumdem
suadere curemus ne quid unquam per le vcl tuos judicium sentcntia continentur expressae hinc inde
erga sanclam Ecclesiam Christi sponsam aut ipsius propositis lis cxstitit contestata, et legitimis indu-
jura improvide attentetur per quod ei valeat dero- ciis assignatis, tcstcsquos pars utraque produxit
gari, prajsertim cum illius intuitu aquo ad ipsius iidem judices recepcrunt. Quorum depositionibus
defensionem Ecclesiae gladum suscepis'i, eamdem postmodum do conscnsu parliuin public:\tis, c :

tcnearis potius defensare. Sanc ad nostram noveris petentibus terminis disputatione pluriee babita bu-
audicntiam referente venerabili fratre nostro Ro- per eis, tandem partibus injunxerunt ut suas redi-

thomagensiarchiepiscopopervenissequodjustitiarii gereut allegationes in scriptis, et eas sibi termino

(261) Yide supra epist. HO, et infra bb. xv, epist. 70.
480 PONTIFICATCS ANNO XIV, CHRISTI 1211. 490

quem eis assignaverant prassentarent. Vcrum pro- A, ipsi a procuratore ipsius nobilis quaD3ierunt utrutn
curatornobilis antedictae statuto terminocomparuit aliquid sententi* vellet objicere propter quod ad
coraiu eis, et temporis praescriptionem al!egans,ad ipsius confirmationem procedere non d;'berent.Qui
probandum eaindem inducias postulavit. Judices se nihil contra sententiam coram cis proponcre
vero.quiajamerantdepositionestestium publicutae, velle respondens, nec uliquid agerc in ipsorum prffl-

interloquendo dixerunt quod super hoc testes non sentia, in vocem appellationis prorupit, et recessit
erant aliqui admiltendi, sed si haberet aliqua in- contumaciter ab eisdem. Ipsi vero eamdem nobi-
strumenta, illa exibere curaret.At procurator prs- lem peremptoriecitaveruat. Coram quibus procura-
dictus ub interlocutoria ipsa vocem ad nos appella- tor ipsius comparens, |appellationem quam prius

tionis emittens,appellationi suae certum teruiinum emiserat innovavit, recedens ab eorum praesentia
assignavit. Verum quia in nostris litteris remotus contumaciter iterato. Porro judices ipsi attendentes
erat appellationis objectus, dicti judices, habito quod hujusmodi frustraloriae appellationis obtentu
super hoc juris peritorum consilio, appellationem nonesset negotium differendum, cum in nostris lit-
ipsam frivolaoi reputantes, et ad proferendam sen- teris appellationis esset
diffugium interclusum, in-
tentiamcertum terminumpraeiigentes, praefatamno- quisiverunt de praelata sententia, diligenter inspi-
bilem peremptorie citaverunt; in quo vobis compa- cientes dicta testium coram prioribus judicibus
g
rentibus, ipsa nec per se nec per aliquem respon- productorum etcum nihil rationabile invenissent
;

salem ipsorum se conspectui prcesentavit. Propter propter quod deberet ipsius confirmatio retarJari,
quod iterato illam peremptorie citaverunl; sed quia de prudentum consilio juste ac rite prolatam pro-
tunccomparere contempsit, tertio peremptorie evo- nuntiaverunt eamdem et auctoritate apostolica con-
carunteamdemadsententiamaudiendam.Cum ergo firmarunt, juxtaquod in eorum authentico plenius
tunc etiameorum contempsisset adire praesentiam conlinetur. Postmodum autem vosgravem inaudi-
per se vel idoneum responsalem, ipsi habito pru- torio nostro fecistis querimoniam recitari quod cum
dentum virorum consilio, visis et auditis attesta- super prasfatis querelis ad dictumepiscopum etcon-
tionibus, et utriusque partis rationibus diligenter judices suos nostras litteras impetraveritis, et ipsi
inspectis, diffinitivam inscriptis sententiam protu- testibushincindereceptis,sicutsuperiusest expres-
lerunt. Postmodum vero cum. B. procurator inona- sum, et rationibus utriusque partis plenius intelle-
sterii vestrianobis postulasseteamdem sententiam ctis, quibusdam pro dicta nobili et in quibusdam
confir.nari, et H. ejusdem nobilisprocurator seop- pro monasterio vestro sententiam promulgarint.et
posuisset eidem,dilectum filium I. subdiaconum et prasfatus abbas Sancti Dionysii et collegas ipsius de
capellanum nostrum eis concessimus auditorem.In mandato sedis apostolicaa sententiam confirmarint
cujus praesentia licet procurator prasfatae nobilis ni- u eamdem, praefata nobilis, confisa potiusde suapo
hil rationabile objecisset, sicut ab eodem didicimus tentia quam de jure, utrique sententia; se contuma-
auditore, occulte tatnen, ut dicitur, superipso ne- citer opposuerat, nec monasterium vestrum super
gotio contra inhibitionem auditoris ejusdem litteras rebus adjudicatis eidem desierat molestare. Propter
impetravit, et illicentiatus abscessit. Nos igitur, ne quod ex parte vestra fuitnobis humiliter supplica-
idem ex fraude sua videretur commodum repor- tum ut finem litibus imponentes, quod apraediclis
tasse, dilectis filiis Sancti Dionysii et de Strata et judicibus nostrafuerat auctoritate statutumaposlo-
Sancti Dionysii prioribus Parisiensis dicecesig dedi- licodignaremur munimine robcrare. Econtravero
musinmandatis ut hujusmodi litterisnon obstanti- R. dictae nobilis procurator tunc proposuit coram
bus inquirerent de prasdicta sententia diligentius nobis quod cum eadem nobilis a primis judicibus
veritatem, et si justam reperirent eamdem, ipsam manifeste sentiens se gravari, nostram audientiam
auctoritate aposlolicaconfirmarent, et facerent per appcllasset, ipsi appellationi ejus minime deferen-
censuram ecclesiasticamappellationepostpositafir- tes, tam quam excommunicationis tule-
diffinitivam
miter observari.Partibus igitur in eorum prasentia runt sententiamcontra eam.quamcum postmodum
constitutis, pars vestrapostulavit instanterutjuxta per judices posteriores confirmari peteretis instan-
mandatum apostolicum inquirerent de sententia D ter, ac ipsa coram eis legitimasexceptiones propo-
memorata, confirmarenteamdem, si juste ac rite
et neret,quas offerebat se coram arbitris continuo
cognoscerent promulgatam, ipsam sententiam pro- probaturam, quia ipsi judiees hujusmodi nolue-
ducens in medium sigillis prasdictorum judicum runt exceptiones admittere, ab eis tanquam sibi
communitam.Caeterumprocuratornobilissaepedictas certa ratione suspectis, nostram iterum audien-
sententiam ipsam sibi petiit exhiberi et terminum tiam appellavit. Sed ipsi appellatione contempta
assignariinfraquempleniussupertranscriptoipsius nihilominus in negotio processerunt. Nos igitur
deliberare valeret. Quibus ipsi concessis, cumtan- finem litibus volentes imponi, dilectis filiis de-
dem post altercationes multiplicesadinvicem habi- cano et magistris Gualtero Cornuto et Roberto
tas, pluribus terminis partibus assignatis, eamdem de Corzon canonicis Parisiensibus nostris dedi-
essent in ipsorum praesentia constitutas.ac pars vestra mus litteris mandatis ut si constaret eisdem
in
in postulatione confirmationis sententiae perseve- posteriores judices perperam processisse, revocato
rans, s uper ea veritatem petiisset inquiri, judices in statum debitum quidquid factum esset per eos,

Patkol. CCXVl. 16
 491 INNCCENTII III PP. REGKSTORUM LIB. XIV. 492

sentrntiam aprioribusjudicibuspromulgatam.prout A ctam diffinitivam sententiam firmiter obscrvarpt.

iustum foret, appellatione remota confirmare vel nec venire praesumeret contraeam slioquin ipsum ;

inlirmarecurarent, alioquin quod a poslerioribus et omnes contradictores ct excon-.municationis vin-

judicibus auctoritate nostra provide factum esset culo innodabant. Sed idem non solum contra ipsam
per censuram ecclesiastieam lacerentsublato appel- scntentiam venirc praesumpsit, verum etiam vobis
lationis obstaculo inviolabiliter observari. Nullis ct hominibus vcstris graves injurias irrogavit. Pro-
litterisobtantibus praeterassensum partiuraasede pter quod idem judices in ipsum, tanquam in re-
aposiolica impetratis. Sane duo illorum, decanus bellem et contumacem, cxcommunicationis senten-
videlicet, et magister Gualterus, tertio collega ip- tiatn profcrentes, fecerunt eumdr.m excommunica-
sorum se legitime excusante, partibus convocatis, tutn publice nuntiari,id ipsum suis litteris nuntian-
examinatis testibus, et publicatis attcslationibus tes.lpse vero iniquitatem iniquitati ct contemptui
eorumdem, acallegationibus diligenler auditis, ju- contemptum apponens, monacbos vestros qui apud
risque ordine in omnibus observato; de prudentum Nongentum manebant crudeliter petractavit, et in
virorum consilio processum posteriorum judicum domibus suis detinuit sic inchisos quod ipsi ncc
per dilfinitivani scntentiam confirmarunt,auctorita- exire poterant nec ad eos aliqui introire ;
quos post-
te qualungebantur firmius inbibentes ne quisquam R modum violenter cjiciens, rebus suis nequiter spo-
inpraejudiciumconfirmationis ipsius temere aiiquid liavit, alias eis damoa et injurias inferendo. Et ut
praesumeret attentare. Tunc vero dicta nobilis per monasterium vestrum faligaret laboribus etexpcn-
suas est patenlcs lilteras protestata quod prsefatae sis, quasdam a nobis veritate suppressa el suggcsta
sententiae parebatatque paret. Demum nos saepe- nihilominus falsitate ad dilectos filios Sancti Lupi
dictam sententiam a secundis et tertiis judicibus et Sancti Marlini abbates et R. deSancto Quintino
approbatam auctoritate apostolicaconfirmantcs, di- canonicum Trccensem lecit litteras impetrarijin
lectis filiis abbati Sanctae Genovefae ac priori Sancti quibus continebatur quod cum voseum super qui-
Martini de Campis per scripta nostra mandavimus busdampossessionibus ctrebusaliiscoram praefutis
ut eamdem, sicut et justa, auctoritate nostra, sub- abhate Sanclae Genovefae ac priore Sancti Martini
lato appellationis obstaculo, facerent firmiter ob- de Campis auctoritate nostra truxissetis in causam,
servari, contradictores per censaram ecclesiasti- iidem legitimas exceptiones admittere recusantes,
cam appellatione compescentes
posposita Qui in ipsum et quosdara homines suos excommunica-
.

\Yillelmum militem tiliumejusdem nobilislegilime tionis ei in terram ejus interdicti sententias post
citaverunt; et eo in ipsorum praesentia constituto, appellationemadnos legitime.interpositam promul-
ex parte vestra propositum exstititcontra eum quod p garant. Propter quod nos praefatis abbatibus et ca-
ipse contrasaepedictam sententiam temere veniens, nonico nostris dedimus litteris in mandatis ut si
non servabat eamdem, sed ipsam potius per vio- sententias ipsas invenirent post appellationem ad
lentiam infringebat. Unde pars vestra postulavit ut nos legilime interpositum esse latas, denuntiantes
juxta mandatum apostolicum ipsum compellerent eas auctoritate nostra penitus null.is esse, in causa
ad observationem ejusdem. At ipse contra senten- ipsa procederenl juxta prioruni continentiam litte-

tiam rationabile nihil objiciens, quasdam opposuit rarum;alioquiu partcs remitlerent adjudicumprio-
exccptiones frivolas adnegotium difffercndum,asse- rura examen. Cumigitur dicti posteriores judices

rens dictum priorem Sancti Martini sibi esse su- vos ad suam prnesentiam citavisscnt, procurator ve-
spectuin, proenquod tu, fili abbas.incausa Sancti stri monasterii ipsorum praesentia constitutus ne
Martini exsecutor tunc eras, quud tamen verum occasione bujusmodi litterarum procederent inhi-
non fuerat, sicutex parte vestraexstiteratnegatum buit appellando.eo qund falsa suggestione ac veri-
omnino. Adjecit etiam quod cum raonachi Sancti tatesuppressa tuerant impetratae, cum de his om-
Mnrtini accedunt ad monasterium vestrum, tan- nibus quae superius sinl exprcssa nnllam faoereot
quum Iratres recipiunturin eo, ete converso mona mcntionem. Quia igitur mendax precator carere de-
sterii vestri monachi recipiunlur ab illis, propter het penitus impetratis, dilectis (iliis A. archidia-
quod supcr his arbitros postulavit. Ad hoc autem cono, succentori, et decano Sancti Germani Anti-
ultimum pars vestra respondit quod non aliofraler- siodorensis Parisiensis noslris dedimus littpris in

nitatis vinculo monachis Sancti Martini quam alio- praeceptis quatenus pracdiclislitteris, quas constnt
rum monasteriorum monachis nigri ordinis eratis verilate tacita impetralas, nequaquam cbstantihus,
astricti. Praedicti vero judices, licet hujusmodi et revocato in irrilum si (juid occasione ipsarum
causae frivolae viderentur, etprimam scirentpenitus invenerint atlentatum, latum in eum et alios con-
esse falsam, ad malitiam tamen ipsius militis con- tradictores cxcomruunicationis scntenliam tandiu
vincendam quaesiveruntabeo utrum sevellentpcenae faciant auctoritate nostra suhlato appellationis ob-
alicui obligare si forsan in probatione deliceret staculo firmiter observaridonec de daranis et inju-
praedictorum, si probandi sibi haec concederent fa- riis irrogatis monastcrio vestro satisfaciat oonops-
rullatem, quod idem facere recusavit omnino.Unde tenler, ct suflicienter exhihcat cautionem quod nec
judices ipsius cvidcns subterfugium altendentes, ipse nec ejus liaeredes contra saepedictam diffliniti-
auctoritate sibi apostolica praeceperunt ut saepedi- vam sententiam vcnieni, sed eam decstero lirmi-
 493 P0NTIFICATU8 ANNO XIV, CHRISTI 1211. 494
ter observabunt. Ne igitur super sententia toties A.
CXXXXIV
confirmata possitisulterius molestari, nos eamdem DIEROSOLY.MITAO PATRIARCH.E APOSTOLIC.E SEDIS LE-
sententiam, veritate perspicaciter intellecta, invio- GATO.
labili confirmationis munimine reboramus, perpe-
De electione archiepiscopi Nicosiensis.
tuum alieri parti ailentium imponentes, ac decer-
nentes irritum et inane si quiddecaeteroapparuerit
(Laterani, m Kal, Januarii.)

impetratum. Nulli ergo... nostrae confirmationiset Praesentatanobis electione quam dilecti filii ca-
constitutionis infringere, etc usque incursurum. pitulum Nicosiensis Ecclesiae de dilecto
filio ma-
Datum Laterani, fdibus Decembris, pontificalus gistro Durandoejusdem ecclesiae thesaurario cele-
nostri anno quarto decimo. brarunt, licet ejusdem capituli et
suffrag;ineorum
CXXXIII. ac charissimi in Christo nostri
filii Cypri regis
MAGISTRO RORERTO DE CORZON CAN0N1C0 PARISIENSI ET illustnsetpluriumaliorumlitterasreceperimussu-
CONJUDICIBCS SUIS. per ea, quia tamen nonnisi unus
de electoribus so
Dantur inducix ad excutionem voti. nostro conspectui praesentavit, electionem
eamdem
(Laterani, in Idus Decembris,) sufficienter
examinare nequivimus secundum apo-
Dilectus filius nobilis vir Walterus dominus de .
stolic33sedismorem.Undenecipsamvaluimuscon-
Avesnis transmissa nobis petitione monstravit quod firmare, cum et nobilis vir
Gualterus de Monte-
cum affixo suis humeris signo crucis ad subsidium Beliardo, quidiciturparochianus ipsius,
de persona
terrae sanctae voverit proOcisci, et se ad iter pere- ejusdem per litteras suas quaidam nobis sug-
electi

exsequendum, B. (262) sub-

grinationis accinxerit gerit quae idem electus asseruit esse malitiose con-
diaconus fratersuuscaniorquondam Ecclesiae Lau- flicta propter odium quo idem
nobilis regem perse-
dunensis, qui devastaverat, Dei timore postposito, quitur memoratum. Verum quia onerosum
esset et
e'. abjecto habitu clericali, hostiliter terram suam grave, propter maris et viarum pericula,
ob hoc
incendio multiplici et rapinis, accinctus balteo mi- iterato ad sedem aposlolicam
laborare, pallium
ab ipso VValtero monitus assecurare noluit
litari, insigne pontificalisofficii, ad te, tradendum eidem,

usque ad ejus reditum dictam terram, sed ab eo duximus destinandum fraternitali tua: per aposto'
;

recedens animo indignanti, eidem fratri acejus ter- lica scripta mandantes quatenus
si post denuntia-

raegraviter adversatur. Unde cum ex discessu suo tionem super hoc a te factam talis infra
mensem
irreparabiledamnum peripsumB. sibiacejusterrae apparuerit persona quae legitirne velit et
possit
timeat proventurum, nobishumiliter supplicavit ut aliquod impedimentuin canonicum
objicere contra
propter necessitatem hujusmodi ad exsequendum ipsum, tu causam audias, et eam
appellatione re-
mota canonico fine decidas; et si vel impetitus
gnaremur inducias competentes. Unde nos venera non fuerit, vel exstiteritabsolutus, tu ipsum
pr
bilibus fratribus nostris Suessionensi et Meldensi cipias consecrari, acdeinde conferaset
pallium sub
episcopisetdilecto filio abbati LongipontisSuessio- forma quam tibi transmittimus nostris litteris in-
nensis dioccesis nostris dedimus litteris in manda- terclusam.
tis ut auctorilate nostra dilationem exsequendi vo- Datum Laterani, ni Kal. Januarii, pontificatus
tum peregrinationis praedictaa, quandiu consti- nostri anno quarto decimo.
terit durare hujusmodi absque dolo et fraude ne-
cxxxv.
cessitatis articulum, concedant eidem, ipsum et
ABBATI ET CONVENTUI SANCTI VEDASTI
familiam suam non pertinentes super hoc ab ali- ATREBATENSIS.
quo molestari; itaquod, eo cessante, ad nostrum Confirmatur quscdam cumpositio.
consilium et mandatum reddat Domino quod pro- (Laterani. ix Kal. Januarii.)
misit, in terrae sanctae subsidium properando,
Cum a nobis petitur quod justum est et hone-
et
interimadsubventionem ipsius juxtapossibilitatem stum, etc, usque cffectum. Eapropter,dilecti in
Do
suam, quemadmodum cutn fratre Aimaro thesau- mino filii, vestrisjustis precibus, etc, usqueassen-
rano domus mihiia: Temph Pansiensis. cui super D su (265), compositionem
qu.-einter bons memoriae.
hocscnbimus, potentconvenire, competens mittat Martinum abbatem vestrum et parte unaet
1.(264)
subsidium cum, sicut pro certo didicimus, eo plus
;
quondam et ejus baeredes Betbunienses advocatos
solito indigeatipsa terra. Ne igitur occasione cau- ex altera super quibusdara traDsactionibus
tallia-
tionis quam recepistis ab ipso cum relaxastis ex- rum, rogationum, violentarum exactionum, et
alia-
communicationis sententiam, quam pro eo quod rum rerum, in praesentia bonae memoriaa Samsonis
votum non exsequebatur emissum tulistis in eum, Remensis archiepiscopi de assensu partium
amica-
mandatum nostrum valeat impediri, praesentium biliter intervenit, sicut sine pravitate
providefacta
vobisauctoritatemandamusquatenuspermittatisut estet ab utraque parte sponte recepta,
necnon et
juxtapraeseriptam fora?aminipsonegotioprocedatur in ipsius archiepiscopi super hoc
confecte aulhen-
Datum Laterani, 111 Id. Dec, annoquarto decimo. tico declaratur, auctoritate
apostolicaconfirmamus
(262) Bochardus Vide Meyer. lib. vn Annal. ad. xstat in Probationib. Hist.
an. 1212; et appendicens hujus Iibri. ioc?l ? „ L Bethun., F
p. 32
(264) Leg. Robertum.
 496
INNOCENTll III PP. BEGESTORUM LIB. XIV.
495
Torcelli, ettenimentumquondam Petri Crassi,cum
. piraea conimunimus.Nulli
scripti patrocinio
nr,,PntiB scnpti
prssentis A
„ m „ih.i8Dcrtinentii8 suis. In Monteclo, tresmansos
et
omnibuspertinentiissuis.
ergo, etc, usque incursurum
In Marabello.qninquemansos. In pertinentiaCelUe,
Datum Lalerani, ix Kal. Januarii, pontificatus In
scptem mansos. InSermacia, quinque mansos.
nostri anno quarto decimo. vico Borroni, man-
Paciliano, quatuor mansos. In
CXXXVI. Ageldo,
sum unum. in Luco, raansum unum. In
CASALl, EJUS-
PRjEPOSlTO ECCLESLE SANCTI EVASIl DE n.ansum unum. In Ozano, mansum unum. ln Ru-
FUIURIS
QUE FRATRIBUS TAM PR^SENTIBUS OUAM biano.raansumunum.InOtimiano.mansumunum,
I.N PERPETUUM.
REGULAREM VITAM PROFESSIS
In Fraxeneto, mansum unum et dimidium. Sane no-
De confirmalione privilegiorum. valium vestrorum quoe propriis manibus
autsum-
(Laterani, 111 Kal. Januarii.) nutrimentis vestrorum ani-
ptibus colitis, sine de
Piae postulatio voluntatis effectu debet prose- maliurn, nullus a vobis decimas praesumat auferre.

quente compleri quatenus et devolionis sinceritas

; Liceat quoque vobis, etc, usque in
ecclesia vestra

laudabiliter enitescat.et ulilitas

postulata vires in-
contradictione qualibet retinere. Prohibemus
sine
in Domino proressionem las
dubitanter assumat. Eapropter, dilecli insuper, etc, usque in loco vestro
lilii petitionibus
vestris benignitate debita um
gratum
absque sui licentia de claustro vestro
praepositi
sit
m R
B
impertinentea assensum, praefatam Ecclesiam, digcedere Discedentem vero sine communilittera-
sub beati Petri
estis obsequio, Chrisma vero,
qua divino mancipati rum cautione nullus audeat retinere.
protectione susripimus, et ad exemplar usque gratiam atque commu-
et nostra oleum sanctum, etc,
praadecessorum nostrorum bonae memoria:
Calixti, habuerit, et ea gratis et
nionem apostolicae *edis
Paschalis, Innocentii, Lucii, etUrbani
Romanorum pravitate aliqua vobis voluerit exhibere.
absque
pontificurapraesentisscriptiprivilegiocommunimus. Alioquin liceat vobis catholicum
quemcuDque ina-
statuentes ut ordo canonicus, qui nimirum nostra ful-
In primis siquidem lueritis adire antistitem,
Augustini Begulam in indulgeat. Obeunte
qui secundum Deum et Beati Uis auctoritate quod postulatcr
eademecclesiainstitutuscssedignoscitur.perpetuis praeposito vel tuorum,
vero te nunc ejusdem loci
observetur. Pra>- etc.mgueproviderinl eligendum. Decernimusergo,
ibidem temporibus inviolabiliter
terea quascunque possessiones, quascur.que bona etc, usque integro et illabati
servenlur, eorum pru
ecclesiavestra inproesentiarumjuste etcano- etc, usque profutura. Salva
eadem quorum gubcrnatione,
concessione pontifi- episcopt
nice possidet, aut in futurum scdis apostolica: auctoritate et dimcesani
illibatapermaneant, in quibus haec qua igitur in futurum, etc,
cum.etc, usque canonica justitia. Si

propnis dnximus exprimenda vocabulis. In eodem usque subjaceat. Cunctis autem

eidem loco, etc,
locoCasalis,ecclesiamS«ncta;MariEe, et ecclesiam C Amen.
usque praemia aeternae pacis inveniant.
Stephani, cum hospitali ibidem ajdificatoet manum Joannis SanctseMa-
Sancti Datum Laterani, per
Omnes ecclesias sitas in S. R. E. can-
omnibus suis pertinentiis. ria? in Cosmidin diaconi cardinalis,
suis pertinentiis. Ec- xv, Incarnationis
curia Casalis. cum omnibus larii, Kal. Januarii, indictione
iii

clesiam Sancti Hilarii, et domum laboris ecclesia-

Dominic-R anno 1211, pontilicatus vero domini lo-
Paciliano, ecclesiam Sancti Germani, ec- paps anno quarto decimo.
stici. In nocentii III
In loco Sancti
clesiam Sancti Michuelis de Casteneto. CXXXVlI.
Sancli Martini, Sanctae Mariae,
Georgii, ecclesiam CAPITULO SANCTI EVASII DE CASALI.
Sancli Vitalis et Sancti Petri. In Ci-
Sancti Hilarii, De subjectionc Ecdesias Pacilianensis.
Cosmte et Damiani,
naglo, ecclesiam Sanctorum (Laterani, iv Non. Januarii.)
quatuormansiset omni decimatotiusloci. In
cum V. ecclesiee vestrae ac Guaz et A.
Micbaelis, cum perti- Cum dil^ti Blii
Rodolasco, ecclesiam Sancti SanctiGermanietcommunis de Paciliano procuia-
nentiis suis. In Torcello,
ecclesiam Sancti Clementis
accessissent, ncsqueillis
mansos ternr, tores ad sedem apostolicam
etSanc ti N icolai n loco Casalis, tres
. 1
benignamaudientiamdedisserrus.praedictusprocu-
quospropriisbobus excolitis, sex jugeravinearum proposuit coram nobis quod
ralor ecclesiae vestrac
mansum Gra-
ad proprios labores, mansum
Brisce,
D C um olim inter ecclesiam vestram ex parte una el
mine, mansum Officiani, mansum
Ambrosii Tisi-
Paciliano ex altore co-
Gisi, raansum Hilarii, man- ecelesiam Sancti Germani de
nasci', mansum filiorum Hierosoly-
ram venerabili fratre nostro patriarclia
sumAd33r'uameni,mansumSpalecaldarii,mansum
mitano tunccpiscopoVerccllensi,8upersubjectione
mansum Setacharii, mansum Cavu-
Henrici Finc, qusstio vrrtc-
quam vestra ecclesia patcbat abtlla
lorte mansum Oberti Prisiliani, mansum Quirioi coram eo
vestrajproposuit
Keke, cum pertinentns et retur, syndicus ecclesia?
Balde, manaum Radulphi ecclesiao vestra: in 00
totius loci Casalis, et tota quod' eadem ecclesia
tertia parte decimarum tempore
Evasii, et tota do- debcbatessesubjecU, utpoteeua plebi.et
decima terrarum lamiliae Sancti Pasch* ac Pen-
quidquid ecclesia de solemnis baptismi, videlicet vigilia
Braydarum episcopi, ct
B ecclesiae vesli
consuetudinc vcstrae ec- tccostes, expensis Paciliaccnsis
Paciliano de jure vel longa Paciliucensis pffl
Villam Liuventini, cum de- tesdebebant repleri, ac presbyter
clesis lacere consuevit.
scrutiniisfaciendistcmporeconstitutoetpucnsba-
In Sancto Gcor
cimis ct omuibua pertinentiis suis. ad ecclcsiam ve-
gio.quatuordccimmanaos.sextamdecimampartem plizandis temporil.us supradictis
 w PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTI 121 i. •498

stramaccederetenebalur.et indifferenter prajsenta- A pueros baplizaret oblatos, ordinandi vero de saepo

tossibi puero3baptizare,cbrisraasibisuoscholarivel dicta Pacilianensi ecclesia per vcstram prasen-
cleiico ministrante ; clerieiautemejusdem ecclesiae, tentur ad ordines ; nisi forle praposilus qui pro
qui vellent ad ordincs promoveri, ad eos debebant tempore fuerit,aut capitulum a praesentatione ipso-
per vestram ecclesiam praesentari ac vobis omnem rum callide se duxerint subtrahendos ita tamen ;

reverentiam exhibere cum autem Casalensis prav

; quod clericus Pacilianensis quiessetad ordinesprae-
positus in synodo steterit, clerici Pacilianensis ec- sentandus, praesentatorem procurare minitne tene-
clesia? cum eo surgere tenentur et stare quandiu retur, et si clericus Casalensis sine dilatione vellet
Casalensis praepositus steterit in eadem.Praepositus accedere ad praesentandum eumdem.praesenlandus
vero Pacilianensis proposuitex ad verso quod ecclesia cum eo accederet sine mora quod si preesentator
;

sua nullo tempore fuit titulus Ecclesiaa Casalensis, ire differret, ordinandus accederet sine ipso, et
necunquam tanquamplebi subjecta; sed etsi aliquo usque ad tempus reprasentationisexspectaret eum-
tempore hujusmodi ta-
rei veritas se aliter habuit, clerici insynodo
dem.Statuit etiam ut Pacilianenses
men quaeslio per bons memoris Gisulphum Vercel- surgerent cum Casalensi praeposito,starent cum eo
lensem episcopum concorditer exstitit terminata, quandiu ipse sleterit, sicut clerici Casalenses.
qui statuit utin tribus solummodo ecclesiasuaesset g Chrisma quoque idem prspositus Pacilianensi pre-
obnoxia Casalensi,videlicet quod baptismi tempore sbytero baptizanti sicut
aliis saeerdotibus faceret

unussacerdos Pacilianensis ecclesiae ad fontes in- ministrari,etcelebratobaptismate,chrismaetoleum

tersit cum clericis Casalensis Ecclesiae,baptizaturus sanctum Pacilianensesclerici demanu prapositi re"
pueros tantummodo suae villae, et qui ordinandi ciperent saspedicti.A repletione verofontiumet aliis

fuerint de Pacilianensi ecclesia, per Casalensem quae a vestra ecclesia fuerant postulala ecclesiam
ad ordines prasententur ; nisi forsan pracpositus Pacilianensem prorsus absolvit.Propterquod ab ec-
aut canonici Casalenses a prassentatione callide clesia vestrafuit ad sedem apostolicamappellatum ;

se subtraxerint eorumdem : ac in synodo, ubicun- eteadem prosequente appellationem emissam,bonB

que sedeant, surgant surgente prasposito Casa- memoriasCiemens praedecessor nosterappellationis
lensi, adjiciens quod idem praepositus chrisma de- causam Mortariensi praeposito et magistro Jacobo
bebat facere ministrari Pacilianensi presbytero Papiensi canonico delegavit. ln quorum prasentia
baptizante. In his ergo tantum Ecclesia sua eccle- partibus constitutis, magister Garganus syndicus
siae vestrae et non aliis tenebatur. Syndicus vero Pacilianensis ecclesiae proposuitcoram illis quod a
prsdictus super hujusmodi prorsus inficians inter- prsefata sententia ab ecclesia vestra nec prima die
venisse concordiam, instrumentum quod super p qui lata fuit coram praefalo judice viva voce, nec
hoc ecclesia Pacilianensis exhibuit, suspectum as postmodum infra decem dies in scriptis m ejus
seruit falsitatis, adjiciens quod post tempus illud prassentia exstitit appellatum, et appellationem
Pacilianenses impleri fecerant fontes ecclesiae Pa- ipsam ecclesia vestra non fueratinfra tempuslegi-
cilianensis. Porro ex parte fuit Pacilianensis eccle- timum prosecuta. Unde ab impetitione ipsius Pa-
siae replicatum quod instrumentum praedictum fide cilianensis ecclesia debebat absolvi- Judices vero
dignum et authenticum erat.ac etiam a Vercellensi praedicti, visis et intellectis rationibus utriusque
capitulo approbatum, et transaclionem quaa conti- partis,et depositionibus testium prcedictorum dili-
nebatur in eo bons memoriae Lucius papa prasde- genter inspectis, prasfato magistro praestante
cessor noster auctoritate apostolica confirmarat, corporaliter juramentum quod a prasfata sententia
sicut per ipsius authenticum apparebat. Quod au- nec prima die nec infra decern dies, sicut superius
tem post tempus transactionis aliquando fuerint est expressum,abecclesia vestrafueratprovocatum,
fontes impleti, ex ignorantia facti processit ; cum eumdem magistrum nominePacilianensis ecclesiae
postmodum in thesauraria Beati Eusebii instru- ab impetitioneCasalensis ecclesiaesententialiter ab-
mentum fuerit transactionis inventum, cujus te- solverunt, praefatam diffinitivam sententiam con-
norem primitus ignorarant. Et quia istud specia firmantes. Cum igitur saepedicti Pacilianenses per
'iter in illa controversia fuit antiqua petitum, et decennium etampliusprafataBsententiasparuissent,
omnia remissa fuerant a Casalensibus praeter tria et postmodum ipsam servare temeritate propria
praedicta, repletio fontium postmodum indebite recusassent,nos ecclesiaa vestraa querela superhoc
facto non debebat Pacilianensem ecclesiam ad id proposita coram nobis, venerabili fratri nostro Lo-
praestandumin posterum obligare.Cumigitur coram thario Pisano archiepiscopo,tunc\'ercellensi electo,
patriarcha praediclo super his fuisset ab utraque nostris dedimus litteris in mandatis ut eos ad ob-
parte diutius litigatum, idem visis et auditis alle- servationem ipsius sententiae per censuram eccle-
gationibusetinstrumentisacdepositionibustestium siasticam, sicutjustum esset.compelleret, appella-
quos pars utraque produxit.habito fralrum suorum tionis diffugio non obstante.In cujus praesentia par-
et aliorum juris
peritorum consilio, sic decrevil, tibus constitutis,G. syndicus ecclesias vestrae petiit
utP:icilianensissacerdostemporesolemnisbaptismi ut praefatam sententiam a prfedicto episcopo pro-
cum baptizandis pueris terras sua3 adecclesiani Ca- mulgatam confirmatam per judices a sedo apo-
et
salensem accederet, et indifferenter quoscunque stolica delegatos,sicut per instrumenta publica ex-
499 INNOCBNTII III PP. RBGBSTORUM LIB. XIV. 500

inde confecta plenius apparebat, faceret exsecu- \ et habito prudcntum virorum consilio, super prae-
tioni mandari. Sed pars altera proposuit cx adverso missis pronuntiavit quemadmodum dictus pronun-
quod cum lam diflinitiva sententia quam ea quae tiaverat patriircha, ecclesiae vestrae syndicum sen-
lata exstiterat pro confirmatione ipsius, sicut nisa tentialiter ab impetitione syndici communis Paci-
est probare pertestes.fucrit perappellationem sus- lianensis absolveussuper eo quod proposuerat quod
pensa,praclala diftinitiva non erat exsecutioni man- vestra perturbarat ecclesia quasi possessionem
danda.sedpotiusdecausaexintegrocognoscendum. Pacilianer.sis communis super suorum baptismate
Coeterum ecclesiae vestras syndicus objectum ap- parvulorum. l.icet autem praefati Pacilianenses a
pellationis inficians, asseruit quod si fuisset etiara postmodum appellarint, iidem
praedicta sententia
provocatum, nihilominus tamen ipsa sententia in tamen appellationem emissam infra biennium pro-
rem transieratjudicatam,cum nonsolum biennium. sequi non curarunt.et cis non defercntibus pueros
sed decennium etiam fuerit a lempore prolationis suos ad vestram ccclesiam baplizandosjuxta quod
ebpsum.Nec illud debebat obstare quod allegaverat a patriarcha et archiepiscopo memoratis fuerat
pars adversa, videlicet quod lis quae speratur in sententialiter diffinitum, nos super hoc ecciesiae
consistorio principis absque damno morae manet vestra querela recepta, venerabili fratri nostro
intacla eo quod id locum habet, si postquam ad g
; Papiensiepiscopo dedimus mandatisut partibus
in
principis venit notitiam.causai tractatum distulerit convocatis, causam audiret et appellatione remota
variis uccupalionibus praepeditus. Praeterea syndi- fine debito terminaret. A quo, libello sibi oblato,
cus asseruit raemoratus quod de praedictae senten- ecclesiae vestrae syndicus postulavit ut cum commu-
\.\x viribus non erat amplius inquircndum, cum ne Pacilianense pueros suosad Casalensem Eccle-
clerici Pacilianensis ecclesiae proprio motu in om- siam baptizandos contemnerent destinare, ipsos
nibuscapitulis paruerint sententiasmemoratae.quod ecclesiasticacensura compelleret ut tempore solem-
nisus est teslium assertione probare. At Pacilia- nis baptismi pueros suos adeamdem ecclesiam bap-
nensis praepositus penitus negans.proposuit quod
id tizandos transmitterent, ut tenentur. Lite igitur
boc verisimile minime videbatur, cum semper a corameosolemnitercontestata,etproductistestibus,
longis retro temporibus in Sabbato vigilia Pascha» et exhibitis instrumentis,pracfatus episcopus, visis
ac Pentecostes solemne baptismum Pacilianensis et intellectis rationibus utriusque partis, et habito
ecclesia celebrarit, quod et voluit probare per prudentum virorumconsilio.nonobstantibus litteris
testes, adjiciens quod etsi omnia vera essent quae quos venerabiles fratres nostri Terdonensis et
pro vestra ecclesia fuerant allegata, parti suae ta- Alexandrinus episcopi miscrunt eidera quasque
inen uon debebant obesse ; cum pra-positus vester, sibi prappositus Pacilianensis ecclesiae in die tertio
vobis assentientibus, super his quae praefala sen- praesentavit,cum post impetrationem ipsarura pars
tentiavel ratione alia vestrse competebant ecclesiae Pacilianensis testium depositiones receperit a ve-
transegcrit cumeodem.etbonaememoriaeCcelestinus straecclesia produclorum,et postulalis induciis et
papa praedecessor noster transactionem super his obtentisad faciendos extraclus et super deposilio-
habitain confirmarit,quasdamlitteras nomineipsius nibus testium disputandura sibi sua tradidcrit in-
praedeccssorisnostriconfectasproducensinmedium strumenta, depositiones testium et extractu9, de
ad suam intentionem fundandam Ad hoc praefatus praefatis litteris non faciens mentionpm, syndicum
syndicus ecclesiae vestrae respondit quod boc neo Pacilianensem comraunis eorum nomine sententia-
verum eral nec verisimile videbatur, cum tempore liter condemnavit ut de caeterosingulis annis tem-
quo patriarcha pradictus prwfuerat ecclesiae Ver- pore solemnis baptisrai, videlicet vigilia Pa-
cellensi plures de clericis Pacilianensis ecclesiae schae ac Pentecostes, parvulos suos ad eccle-
suspensi fuerint pro eo quod diciam sententiam siam vestrnm milterent baptizandos. Postmodum
non servarant, et ab eis usque tunc id non exstite- antem Paciliunensis prtepositus suam nobis que-
ritallegatum,finniter asseveransinstrumentum su- rimoniam destinavit quod Casalensis prae-
per transactione confectum et praefatas confirma- positus injuriabatur eidem super quadam pe-
-
tionis litteras esse falsas. Verum praefatus archi ) cunise quantitate. Verum nos dilecto filio Riy-
episcopus dc litterarum illarum dubitans falsitate nerio subdiacono nostro Astcnsi canonico nostris
ipsas examinandas ad noslram praesentiam destina- dedimus litteris in mandatis ut causam audiret.et
vit cum suarum testirr.onio litterarum (265). Nos appcllatione remota.usuris ccssanlibus.fine dcbito
igilur litteris ipsis diligenterinspectis,ipsis rescri- terminaret. Quibus in ejus pracsentia constitulis,
psimus quodeas taraex dictamine.quoda stylo can- B.8yndicusPacilianen9isecclesiaeoblato libello pro-
cellariae nostrae discrepabat omnino.quam ex buila posuit coram eo quod cum Iransactionem habitam
qui fuerat extracta ex litteris aliis, et illis frau- intcr maf;islrumStephanum ecclesia; vestraenomine
dulenter inserta, falsascsse compcrimus manifcste. et mBgistrum Gar.tunc syndicum P.icilianensis ec-
Porro archiepisccpus inimoratus,visis el intellectis ciesiaj super baptismate parvulnrum el capitulis nliis
his elaliis quae hinc indc fuereproposita coram co, minime servarctis, inciderctis in pccnain trecenta-

(255) Videlib. i, epist. 349, etlib. n, epist. 37; et Gcsla Innoc. III, cap. 42.
501 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTI 1211. 502

rum librarum Papicnsis monetae, quae fuerat in A provocarunt, appellationem tamen infra biennium
oompromisso expressa. Undc postulavit instanter non fuerunt postmodum prosecuti. Sed a sen-
ut vos compellet ad solutionem ejusdem, repetcns tentia proefati Papiensis episcopi eis licuit appel-

nihilominus centuni quinquaginta libras Papicnses lare, quia cum jam secundo appellaveiint, sicut
quas pracfatus magister G. nomine Pacilianensis dicunt, in eadeiu causa ipsis provocare, tertio
ecclesia) dederat ecclesi.e vestrae pro bono pacis et non licebat: conlra quos etiam subdiaconus memo-
expensis quas fecerat super praefatis capitulis liti- ratus, ad quem ipsi nostras litteras impetrarant,
gando ; etquod ecclesia vestra teneretur ad hoec super transactione pr.cdicta sententiam promulga-
nisus est probare pertestes et perpublicum instru- vit, ab impetitione ipsorum vestram ecclesiam ab-

mentum. Syndicus vero ecclesiai vestrs proposuit solvendo. Procuratorcs vero Pacilianensesreplica-
ex adverso quod instrumentum quod idem exbibue- runt quodappellationem quamemiserant aseoten-
ral, erat falstim, et contractus, qui continebatur in tia quam praefatus archiepiscopus tulerat contra
illo, nunquam liabitus fuerat inter partes,et siha- eos infra tempus legitimum fuerant prosecuti,sed
bitus esset, non debebat tenere de jure, eo quod eodemimpediente archiepiscopo,qui tunc temporis
super spiritualibuSjqua? remilti non poterant,factus apud sedem apostolicarn morabatur,non potuerunt
esset; nec prsfalus magister ad pcenam ecclesiam aliquid impetrare. Unde quia lis inferri sperabatur
jj
veslram quiverat obligare,nec etiam licitum fuerat in consislorium principis,sine damno mora; mora-

superre transigere judicata. Judexvero prredictus, batur intacta. Praeterea cum proesentiam judicis
audilis his et aliis quoa fuerunt proposita coram eo, formidarent pro falsitate in judicio deprehensa.et
et utriusque partis ratoaibus diligenter inspectis, timor talis existeret qui cadere poterat in constan-
proefatum ecclesiae vestrae syndicum.ipsius ecclesiae tem.a prosecutione appellationis ipsius merito po-
nomine, ab impetilione partis alterius super prae- terant excusari. Ad haec autem procurator vester
dictaepecunioaquanlitatepersententiamdiifinitivam respondit non esse verisimile quod infra biennium

absolvit. Verum procurator praedictus postulavit a appellationem prosequi nequivissent.quia licet ali-
nobisut proefatassententias auctoritate dignaremur quando princeps exstiterit occupatus, non tamen
apostolica confirmare.ac super proemissis parti ad- consuevit instantibus justitiam denegare; nec me-

versoe perpetuumsilentiumimponentes,ipsosnihilo- tum quem ob vitium falsitatis incurrebat allegare

minus punirernus pro eo quod inslrumentis el lit- cum iidem hujusmodi incusserant, sibi
valebant,

teris pluries in judicio fuerant usi falsis, eosque metum,nec ex eo erant aliquatenus excusandi unde
vobis condemnaremus nihilominus in expensis,re- debebant polius condemnari.Nos igitur, his etaliis
vocando in irritum quod per Petracium et Moran- diligenterauditisqumpartescoram nobisproponere
" voluerunt.de consilio fratrumnostrorum proedictas
dum occasione litlerarum falsarum contra Eccle-
siam vestram exstiterat attentatum.Ad hoec praefati sententias, qua manifeste cognovimus esse justas,
procuratnresPacilianensesresponderunt quod licet decrevimus confirmandas. Nullo ergo etc, tisque
prasfatae senteutiae latae fuerint contra eos, ipsi ta- incursurum.
men appellarent ab illis, et eaedem iniquitalem ni- Datum Laterani, iv Non. Januarii, pontificatus
hilominus continebat, etde dolo prsesumi poterat nostri anno quarto decimo.

maoifeste.eo quod contratransactionem exstiterant CXXXVIII.

promulgatoe.Unde petebanteasdem auctoritateapo- EPISCOPO ET CUSTODI ARGE.NTINENSl.
stolica irritari, cum instrumentum transactionis Ne vulgaiia judicia exerceantur a presbyterit.
ipsius ut falsum non fuerit in judicio reprobatum; (Laterani, v Id. Januarii.)
nihilominus postulantes ut.praedictissententiis no- Licetapud judicessaecularesvulgariaexerceantur
nobstantious, transactionem eamdem, quae fuerat judicia, ut aquae frigidae, vel ferri candentis, sive
poena pecuniaria et sacramenti religione firmata, duelli, hujusmoditamenjudicia Ecclesia non admi-
laceremus servari,per quam Pacilianenses et eorum sit; cum scriptum sit in lege divina : Non tentabis

ecclesia ab ecclesiae vestraesubjectione re<ldebantur Dominum Deum tuum (Deut. vi). Hoc igitur obser-

immunes. Procurator vero vester proposuit ex ad- " vato.circa purgationem Reimboldi latoris prassen-
verso quod de juribus senlentiarum illarum non tium, qui super haeretica pravitate assentur m-

erat de caeteroinquirendum^cum in rem jatn trans- famatus, taliter procedatis quod morbus iste, qui
ierint judicatam, et licet pars adversa, sicut asse- serpit ut cancer.pervestramsollicitudinem circum-

rit,a sententia Mortariensis proepositi et ejus conju- spectara perfectecuretur;ita quod eumneuiniquum
dicis appellarit,nihilominus lamen per decennium gravetjudiciurr necmisericordiadissolutaconfundat
et amplius ipsi Pacilianensespraefatae sententioe pa- Datum Laterani, v Idus Januarii, pontificatus no-
ruerunt,propter quod et appellationi suae ac trans- stri anno quarto decimo.
actioni, si qua facta exstitit, renuntiasse videntur. CXXXIX.
Praeterea cum de instrumento iransactionis archi- P. PR.EP0SITO EBREDONENSISUBDIACONO NOSTRO
episcopus cognoverit memoratus.et eo nonobstante Recipilur sub protectione B. Pelri.
pronuntiaveritcontraipsos,illudmeritopra;sumitur (Laterani, iv Id. Januarii.)
reprobasse-, et si ab ipsius, ut asserunt, sententia Cum a nobispetiturquod justumestet honestum
503 INNOCENTII III PP. RBGESTORUM LIB. XIV. 50*

etc, Eapropter, dilecte ia Domino fili, etc, usque A CXLII.

inclinati, pcrsonam tuamcum omnibus bonis tam CNIVERSIS EP1SC0PI9 IN QUORl M EPISCOPATIBUS M»LE-
ecclesiasticis quam mundanis qua. inpnnsentiarum FACTORES CORBEIENSIS MONASTERIl C0MMOBANTDB.
ibilitpr possidcs.nut in 'ulurum justis modis Adversut malgfiieteret monasterii Corbeienns.
dante Uomino poleris adipisci, sub beati Petri et QuantoampliusCorbeicnsemonasteriumad juset
nostra protectione suscipimus. Specialiter autem proprielaten>sacrosancta>RomanaeEcclesi.-rnoscitur
pr.-eposituram etCHnonicam Ebredunensis ecclesiae pertinere.et specialius ad cjus curam respicit et tu-
cum pertinen'iis suis, sicut eas juste possides et lelam,tanto ad defensionem et conversionera ipsius
quiete, aucloritate tibi apostolica contirmamus et propensiori cura nos oportet intendere,etejus jura
praesentis scripti patrocinio corrmunimus. Nulli illibata et integraconservare.Inde estquod univer-
ergo clc, usque protectionis et confirmationis,etc, sitati vestrae per apostolica scripta mandamus qua •

usque incursurum. tenus parochianos vcstros qui possessiones e^

illos

Datum Laterani, iv Idus Januarii, pontificatus bonaprsefatimonasteriiauferre praesumpserint etea

nostri anno quarto decimo. temerarie moleslare,cum omni sludeatis diligeotia
CXL. convenire ut et ablatarestituant etab eorum moles-
p. subdiacono nostro pr.cposito.et capitulo ebre- g tia et infestalione desistant.Quod si juxta commo-
DUNENSI. nitionem vestram facere forle contempserint, eos
Do supplenda negligentia prselalorum. usque ad condignam satisfactionem censura eccle-
(Laterani, iv Id. Januaarii. siastica arceatis.

Postulastis per sedem apostolicam edoceri ut cum Datum Laterani, in Non. Decemb., pontificatus

ad vos simul et arcbiepiscopum vestrum donatio nostro anno quarto decimo.

pra:bendarum ecelesiae vestra:pertineat(266),utrum CXLHI.

praebendae vacantis donatio penes arcbiepiscopum ABBATI ET CONVENTUI SANCTl MAOLORII PARISIENSIS.
ipsum remaneat,si eam infra semestre tempus ne- Ne quid exigatur pro inslallalione abbatis.
Ad quod vobis breviter
glexeritis pariter ordinare.
Cum ex injuncto nobis apostolatus officio Eccle-
respondemus quod cum vosetidem arcbiepiscopus
siarum omnium sollicitudinem gerere teneamur.ea
inl'ratempuspra_scriptum negligentesexistitis circa
corrigerenosoportetquaeinterdum contrasacrorum
collationem vocantium praebeudarum.sicut nec ab
canonum
sanctior.es in eis per ipsarum ministros
ilload vos.ita nec a vobis ad illum polestas devol-
improvide attentantur.Sane ad audientiam nostram
vilur conferendi,sed secundum staluta Lateranen-
vobis referentibus est delatum quodcum abbatem
sisconcilnadsuperiorem transitdonatioearumdem; n . , .. .
.__,,.__
_,,,fortearchiepiscopus, ... ______ __j ... vi vestrum contmgit de novoin sede.prout mons est,
'

nisi non ut praelatus, sed ut

collocari,archidiaconusParisiensis proinstallatione
canonicus, vobiscum jushabeat conferendi , et in
ipsius centumsolidosParisiensismoneta. a vobis ni-
hoc casu.si dolose forsitan impedierit,dolus ei suf-
titur extorquere, hujusmodi exactionem in jusan-
fragari non debet.
nuum convertendo.Quia igitur talis exactio est ra-
Datum Laterani, iv ldus Januarii, pontificatus
tioni contrariaet sanclorumPatrum institutionibus
liostri anno quartodecimo.
inimica, ne id de caetero attenletur, auctoritate
CXLI. pra_sentium districtiusinhibemus.Nulliergo...inhi-
ABBATI ET CONVENTUI CORBEIENSI. bitionis, etc, usque incursurum.
Confirmalur quxdam senlenlia. Datum Laterani, m Non. Octob., ponlificatus
(Latcrani, n Kal. Januarii.) nostri anno quarto decimo.
Cumanobispetitur quod justum estet honestum,
CXLIV.
etc, usque perducatur effectum. Eapropter, dilecti
PRIORI GRANDl IIONTENSI.
in Domino filii.vestris justis postulationibus, etc,
usque assensu, sententiam diffinitivam quam pro Confirmantur quwdam stalula.
vobis contra nobilem virum W. advocatum Bethu- (Laterani, iv, Id. Januarii.)

nia.super quibusdam taliis ct exactionibus quas Cum quasdam capitula in authcntico nostro con-
diclusadvocatusindebitevestrishominibusimpone- tenta per litteras tuas, quas corara nobis recitatae
bal,dilecti filii Snneti Martini de GemelliselSancti fuerunt.ad majorem duxcrisevidentiam exponenda,
Acheloi abbates et pra:centor Ambianensis, a nobis nos attendentes le illa et iutellexisse fideliteret sa-
judiccs delegati.exigente justitia protulerunt, sicut lubriter cxplanasse, devotioni tua. praescntium au-
est justa,neclcgitimaprovocationesuspensa,aucto- ctoritatemandamus,quatenus ipsasecundura expo-
ritiite apostolica confirmamus ct prresentio scripti sitionem hujusmodi facias observari. Ad majorem
patrocinio communimus. Nulli ergo,etc,wsgue in- vpro cautelam expositionesillas de verboad verbum
cursurum. pracsenli scripto jussimus adnolnri ; quarum tei.or
Dilum Laterani, n Kal.Januarii, pontificatus no- est t.ilis. Quia de pulsatione ad collalionem prima
sln anno quarto decimo. fiebat qnanstio, talilcr videtur detcrminarc privilc-

('.'Cfj) Cap. Poslulaslis,He conccss. praeb.

505 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTI 1211. 506

gium, quod procurator domus secundum tenorem A mandantes ut pos in locis suis recipi facias salva
mandati apostolici debet propria manu pulsare,cum onlinis disciplina.VoIentes igitur utsi qua in eccle-

in domo prsesens fuerit.hora statuta a priore; nisi sia vestra corrisienda sunt, in melius corrigantur,
inlirmitascorporis manifesta vel necessitas inevita- venerubili fratri nostro archiepiscopo Bituricensi e
liili^ ipsum detinuerit.ne collationi valeat interesse. dilectis filiis de Pratea et de Varenis abbatibusCi-
bi vero interesse nequiverit, alius conversus.quem sterciensis ordinis Bituricensis dicccesis dirigimus
prior statuerit, pulset hora statnta. Ita siquidem lll scripta nostra,ut ad vestram ecclesiam accedentes,
de ncgligentia jure non valeant rcprehenili. Prior qua; ibidem invenerint contra regulam deformata,
autcm clericum instituet qui procuratori vel alteri nostra freti auctoritate sublato appellationisobsta-
converso hora statuta praecipiat ut pulsetur , vel si culo studeant reformare,
contradictores censura
clericus negligens fuerit, hoc idem injungat alius
compescendo. Tales itaque vos in his
ecclesiastica
clericus loco ejus.Per quodmanifestedaturintelligi exhiberecuretisquod zelari merito videamini veslri
quod clericus auctoritatem habet injungendi con- ordinis honestatem, et hujusmodi contentiones et
vcrso ut pulset hora statuta.vel si forte horatrans- rixae penitus sopiantur.quia servosDei non oportet,

ierit.conversus tenetur pulsare ad denuntiationem secundum Apostolum, litigare.Illud autemquodin

clerici sine dilatione qualibet vel quasstione et si n rescripto nostro de computatione annis singulis fa-
;

quilibet horum negligens fuerit vel contemptor, de cienda conditionaliter dicitur,intelligi volumus ab-
mandato summi pontificis tanquam transgressor solutenihiloniinusinjungentesutclericussivelaicus
puniatur. Visitatores computationes audiant de re- de ordine vestro.quem constiterit in canonemlatas
ceptis pariter et expensis.eo modo quo prior com- sententiae incidisse, tanquam excommunicatus ab
putationes consuevit audire,quem modum.quamvis omnibus evitetur donec per hebdomadarium sacer-
satis notus sit universis, plane coram omnibus in dotem vel per te, fili prior, fuerit absolutus.
capitulo generali exposuimus. Si clericis placuerit Uatum Laterani, ix Kal. Januarii, pontificatus
ut exeant ad laborem.cum conversis exeant,etcum nostri anno quarto decimo.
eispariterrevertantur sed semper hebdomadarius
;
CXLVI.
in cella remaneat, cujus nomine intelligimus inte- PATRIARCHA ALEXANDRINO.
riorem ambitum vel clausuram,vel,si clausuranon Consolalur captivos Christianos.
fuerit, loca adjacentia nfficinis. Si vero clerici vel
(Laterani, xv Kal. Februarii.)
cojversa excesserint exeundo, quod intelligimus si
Gratum gerimus et acceptum, et fraternitatem
nimis frequenteret sine causa honesta,in capitulo
tuam dignisin Domino laudibus commendamus,
proclamentur a clerico vel converso, et per hehdo-
quod,sicutex litteris tuis nobisdirectisaccepimus,
madarium regulariter et rationabiliter judicentur. ^ 1

circa illos qui Alexandriae ac Babyloniae sunt ca-

Caetera vero espositione aliquaindigere non viden-
ptivi diligentiam adhibes pii patris,et ad liberaiio-
tur cum mutationes clericorum de voluntate prio- nem ipsorum impendis operam diligentem ne
; et
ris cum consilio clericorum discretorum fieri periculum negationis incurrant, nobis humiliter
debeant, et cum mutali fuerint, nihil prorsus se-
supplicasti ut calamitates eorum et angustias quas
cum lerre debeant nisi pannos simplices,nec Scri-
sustinent attendentes, pro liberatione ipsorum fra-
pturam, nec quodlibet aliud, nec conversi pariter
tribus militiae Templi et Hospitalisnecnon regibus
sine speciali permissione vel mandato prioris.cum
et principibus orientalis provinciae scribere digna-
sicut aperte sonat privilegium,nihil sibi proprium
remur. Nos autem, qui cum Apostolo dicere possu-
debeant vindicare. Quiavero computationiscapitu-
mus Qui infirmatur, et egonon injirmor, quis scan-
;

lum, illud nos in aliis litteris nostris plenius duxi-

dalizatur, et ego non uror f (II Cor. xi) etsi in tri-
mus explanandum.
bulationibus eorumdem paterno compatiamuraffe-
Datum Laterani, iv Idus Januarii, pontificatus
ctu,ineo tamen consolationem recipimusqui secun-
nostri anno quarto decimo.
dum Apostolum Pater misericordiarum et totius

CXLV. consolationis est Deus,qui nosin omni tribulatione

D nostra misericorditer consolatur, illud in eis spe-
PRIORI ET CONVENTUI GRANDIMONTENSI.
rantes implendum quod veritas, quae mentiri non
Super reformatione ejusdem monasterii.
novif, in Evangelio protestatur : Beati qui persecu-
(Laterani, xi Kal. Januarii.)
tionem patiuntur propler juslitiam,guoniam ipsorum
Venientes ad apostolicam sedem aliqui clerici de est regnum cxlorum. Beati qui lugent, quoniam ipsi
quibusdam cellis ordinis vestri nobis proponerecu- cotisolabuntur (Matlh. v). Sane habito super hoc
raveruntquod in multis statuta vestri ordinis vio- cum fratribus nostris diligenti tractatu,petitionem
lanlur; propterquod scandalum oritur inter fratres tam tuam quam captivorum ipsorum favore perpen-
et rixae ac contentiones exinde oriuntur.Nos autem dimus apostolico prosequendam, venerabili fratri
quia ipsos tu, fili prior, sicut per tuas litteras inti- nostro patriarchaeHierosolymitano apostolicae sedis
masti, excommunicationis vinculo innodaras, ut legato nostris dantes litterisin mandatis quatenus
superhisquaeproponebantmeliusinstrui valeremus, ex parte tam nostra quam sua praescriptos fratres
eisdem beneficium fecimus absolutionis impendi, ac reges etprincipes in nomine Domini exhortetur,
507 INNOCENTH III PP. REGBSTORUM LIB. XIV. 508

consulendo fideliter et efficaciter inducendo ut ad A Alexandriajsunt captivi.aerumnas et pressuras quas

sustinent exponentes, et postulantes suppliciter
redemptionem illorum per congruam commutatio
nem intendant, et contra persecutores fidei Chri- cum gemitu quatenus ad liberalionem
et mrcrore

stianae his profidc Cbristipotentibus armis utanlnr

eorum misericorditer intendamus, inducendo fra-
quibus utique Dominus vim suae virlutis creditur tres Templi etllospitalis ac regeset principesOrien-

impensurus, cumque hoc acceptabile opus

facilius lalis provinciae ut per commutationem captivorum

populus intellexerit Chrislianus, ad subventionem ad liberandum illos inclinent animos cum effeclu;

eorum liberalius suas munus extendat, et nos, si ne propler acerbilatem pcenarum quas longo tera-
devote fuerimus exauditi, debeamus eos in petitio- poresuntperpessiapostalarecoganlur.cumprompto
nibus suis plenius exaudire ; quidquid autem super sint spiritu parati tantum illis exhibere servitii
hoc actum fuerit idem patriarcha nobis non differat quantum solet eisdem ab infidelibus captivis im-
intimare ; ut per suam relationem instructi, juxta pendi ; nihil amplius postulantes ab eis quam quod
quod nobis divina suggesserit inspiratio, proceda- ipsisuntsulitihujusmodiexhiberecaptivis.ut saltem
tnus.Cum igitur tanquam aurum in fornaceDomi- hoc modo periculum negalionis evadant.Nos uutem
nus suos probet electos.fraternitatem tuam rogan- super hoc habito cum Iratribus nostris diligenti
dam duximus et monendam.per apostolica scripta n traclatu, petitionem eorum favore perpendimus
mandantesquatenuscaptivosipsosefficaciterexhor- apostolico prosequendam, cumipsi pro defensione
teris ut non deficiant in tribulationibus suis, quia fidei Christian;e captivitatem incurrerint et lenean-

non sunt condignae passiones hujus temporis ad fu- tur quasi pro Christo captivi.qui fidelibus suis dic-
turam gloriam quam in nobis Apo9tolus asserit re- turus cst in judicio : Venite, benedicli Palri* mei
velandam et fidelis est Deus,qui eosdem supra id
; percipite regnum quod vobis paralum est ab origine
quod possunt tentari minime patietur, sed faciet mundi ;
quia in carcere eram, et venislis ad me,
cum tentatione provenlum, utvaleanl «ustinere.ld quandiu enim fecistis hoc uni de fratribus mtis mi-
eniinquod in praesenti sustinent.est utiqueroomen nunis, mihi fecistis [Matth. xxv). Et econtra dictu-
taneum.sed in eis pondus aeternae glnriae operatur, rus est reprobis : Discedite a me,maledicli,in igncm
si tamen usquein finem viriliter in inccapto certa- xlernum qui paratus esldiabolo et angelis efus [ibid.).
mine duxeriut persistendum, quia si legitime con- Quasi diceret manifeslius : Qui quempiam meorum
summaverint bonuni certamen quod hactenus ccr- fideliura a carcere liberavent,et ego ilium eripiam
taverunt,de reliquo ipsis corona justitiae reponetur. ab inferno.ne cum diabolo etangelis ejus perpetuo
Quaedam autem de ipsis audimus quae cum dolore crucietur in igne gehennae.sed cum angelis sanctis
referimus et pudore.quiaipsi nonnulla committunt
regno Dei perenniler glorietur.Cum ergo captivis
in
impia et nefanda.per quae non solum divinam ma-
"
hoc humanitatis solatium et exofficio charitatiset
jestatem offendunt, verum etiam apud incredulos ex praecepto Domini debeatur, transgressores pro-
Christianam religionem infamant, propter quod fecto videntur qui nolunt.cum possint,ad redemp-
maxime circaliberationem ipsorum superna: roise- tionem intendere captivorum, pro qua secundura
rationis retardatur effeclus,a quibus tu eossalubri- constitutionyscanonicas et legitimas distrahi dc-
bus monitis et consiliis studeas revocare, talem te bent ecclesiastica bona, quae in aliis casibus alie-
ipsum inservitutedivinasatagens exhibere,utabhis nari non licet. Verendum est enim ne secundum
qui suntintus et ab his qui suntforis bonum habere Apostolum non sint juslitiae divinae subjecti.si qua
testimonium merearis. Ca;terum, sicut nobis scri- forsitan contra hoc suam justitiara etatuerunt, le-
psisti.praefati captivi non habcnt nisi quemdamve- gem Dci proptcr traditiones hominum dimitlentes,
tulum sacerdotem qui eis possit minislrare divina. volando plus rebus consulere quam personis.pecu»
Unde fraternitatem tuam humilitcr rogaverunt ut nias magis qnam animas diligentes, quod irrefra-
unum ex ipsis in ecclesiasticis minisleriis eruditum gabili videtur argumento convinci.si certe quos li-

in diaconum promoveres.quod tu sine nostralicen- berant pro pecuniis acquirendis, nolens pro redi-
tia facere noluisti. Nos autem ut in hoc eorum ad- mendis fratribus liberarc. Cupientes igitur uiro-
impleas desideriura suadomus, ordinandieura tibi D rumquc providere saluli,fraternitatem tuam rogan-
liberam concedentes auctoritate apostolica faculta- dam duximus et monendam.per apostolica scripta
tem. mandantes quatenus ex parte tam nostra quam tua
Datum Laterani, xv Kal. Februarii, pontificatus praescriptos fratres ac reges et principes in nomine
nostri anno quarto decimo. Domini cxhortcris.consulendo fideliteret efficacitcr
CXLVII. ioducendo ut ad redcmptionen: illorum per con-
PATRURCH^E HIEROLYMJTANO APOSTOLIC.E SEOIS gruam commutationem intendantetcontra pcrsecu-
LEGATO. toresfideiChristianaehis pro fide Christi potentibus

De commutatione caplivorum. armis utantur quibus ulique Dominus vim suae vir-

tutis creditur facilius impensurus,cumque liocac-

(Laterani. ld. Januarii.)
Recepiraus Iitteras doloribus plenas et miscriia ceptabile opus populus intellexcrit Christianus, ad

cumulatasquasapostolalui nostromiserunt venera- subventionem corum liberalius suas manus exten-

qui dant.ct nos.si dcvotc fuerimus cxauditi, dcbeamuB
bilis fratcr nostcr patriarcha Alexandrinus et
 P0NTIFICATU8 ANNO XIV, CHRISTI 1211. 510
509

eo9 in petitionibus sui9 plenius exaudire.Quidquid A CL.

autem super hoc actum fuerit nobis non differas ABBATI SANCTI VICTORIS P4R181KNSIS.
intimare; ut per tuam relationem instructi, jui- Interpretatur quoddam privilegium eidem abbati
ta quod nobi9 divina suggegserit inspiratio proce- concessum.
damus. (Laterani, x Kal. Februarii.)
CXLVIII.
Sicut ex litteris tuis nuper accepimus, cum olim
UNIVER9IS CAPTIVIS IN ALFXANDRIA ET BABYLONIA
ex parte dilectorum filiorum scholarium Parisien-
CONSTITUTIS.
sium nobis fuerit humiliter supplicatum utcum in-
Super eodem. terdum eorum aliqui ex mutua injectione manuuni
(Laterani, xiv Kal. Februarii.) in canonem incidant sententiee promulgatse, pro

Recej)imu9 litteras doloribus plenas et miseriis qua sine gravi dispendio, et praesertim sine schola-
cumulatas quas tam vos quam venerabilis frater 9tici studii delrimento, non possent ad apostolicam

noster Alexandrinug patriarcha nostro apostolatui sedeui accedere, superhoc dignaremur eisdem mi-
direxistis, aerumnas et pressuras, etc, in eumdem sericorditer providere,nostibi dedimus in mandatis

fere modum ut in superiori qux miUitur patriarchas ut cum esses a talibus requisitus, auctoritate nostra
Hierosolumilano, usque periculum negationis eva- B suffultus juxta lormam, Ecclesiae.absolutionis eia
dant. Nos autem, qui cum Apostolo dicere pos- munus impenderes, etinjungeres ipsisquod hujus-
sumus : Quis inlirmatur, etc, in eumdem fere mo modi consuevit injungi,nisi forsan tam gravisesset
dum ut in superiori qux mitlitur patriarchiv Ale- et enormis excessus quod merito propter eum de-

xandiino usque. Cum igitur tanquam aurum in fo- berentadsedem apostolicam laborare. Tu vero quo-
nace Dominus suos probet electos, universilatem rumdam consilio as9erentium beneficia principum
vestram monendam duximus et hortandam quate- latissime fore interpretanda.scholaribus Parisiensi-
nus uon deticiatis in tribulationibug ve9tri9, etc, busquiinciderantinhujusmodicanonemquocunque
usque supemse miserationis retardatur effectu9, a loco, injiciendo temere manus in clericos violentaa
quibus vos sub obtestatione divini judicii obsecra- juxta formam praescriptam absolutionis beneficium
mus penitug ab9tinere, ne per vos inter gentes impendisti.Nos igitur hisauditis de tua non potui-
sanctum nomen Domini blasphemetur. Alioquin mus prudentianon mirari, quod ad sic intelligen-
frustra profecto vel a Deo misericordiam vel a no- dum litteras nostras tuum animum inclinasti,cum

bis solatium exspectati9. id eisdem non dicatur inciderint.sed incidant

litteris

Datum Laterani, xiv Kal. Februarii, pontifieatus in canonem sentenlix promulgatx ut de illis solia
;

nostri anno quarto decimo. fj

intelligalur scholaribus qui Parisiis existeDtes hu-
jusmodi committunt excessum. Quocirca praesen-
CXLIX.
tiumtibiauctoritatemandamus quatenusscholares
MAGISTRO ET FRiTBIBUS HHJTM! CHRISTI 1N RIGA.
illos absolvere de caetero non prsesumas qui alibi
Di/ferl erectionem episcopalis sedis.
quam Parisiis taliter deliquerunt sciens quod illi
(Laterani, vin Kal. Februarii.)
pro absolutis haberi non debent quos alibi delin-
Gralias eximias bouorum omnium referimua quentes quam Parisiis absolvisti cum de talibus
largitori quod conatus vester contra barbaras na- nullam acceperi9 potestatem.
tioues inutilis non existit, sed de die in dieni in Februarii, pontificatua
Datum Laterani, x Kal.
ve9tris manibus prosperatur ita ut gresgus vestros
;
nostri anno quarto decimo.
Domino dirigentes, plures vobis subjeceritis ex
eisdem, et ad unum addnxeritis cultum Dei, re- CLI.
cepto baptismatis sacramento, Verum dilectug fi- DECANO KT CAPITULO BEiTI ANUNI.
liu9... conirater ve9ter lator prae9entium a nobis
Quis residere censendus sil.
cum instantia postulavit ut in terris illisquas vobis
nuper divina praeunte clementia subjugatis digna- (Laterani, xm Kal. Februarii.)

remur episcopum ordinare. Sed preces ipsius, cum '-*

Sicut exhibita nobis ex parte vestra petilio de-
urduum sit negotium,non duximus protinus admit- claravit,eccle9iave9tra occa9ionecujusdam consue-
tendas; quin polius usque ad tempu9 ex9pectandum tudinis perversa? ibidem hactenus obgervalaedebito
providimus opportunum universitaiem vestram
;
canonicarumservitio sajpius defraudatur.Cumenim
monentes et exliortantes attentius quatenusin Do- Ph.quondam decanuset capitulum ipsius ecclesiai
mino confortemini et in potentia virtutis ipsius, statuissent ut tantum prasbendarum suarum in-
illi
prselia Domini viriliter pugnaturi scientes quod;
tegre perciperent redditugqui assiduum impende-
nostrum vobis non deerit auxilium in quibus cum rent eidem ecclesise famulatum, adjungentes insu-
Domino viderimus expedire. per quod tantam illi diceretur et esset assiduus qui
Datum Laterani, vm Kal. Februarii, pontificatug eidem soli ecclesiae canonici servitium exhiberet,
nostri anno quarlo decimo. seservaluros hascomniaprasstitojuramento firman-
tes, nonnulli vestrum exinde occasione fraudulen-
ter assumpta, cum extra civitatem Aurelianensem
Bil INNOCENTII III PP. REGBSTORUM LIB. XIV. 512
frequenter morara faciant longiorem, quod per
ita A sibue.dicto Vicensiepiscopoappellationiinterpositae
totum annum continuo vel interpolatim, dierum deferente de dicenda veritate super statu mona-
numero couiputato, nccetiam per tres roenses ec- sterii juraverunt quorum aperiri depositiones
:

clesiae serviunt memoratae, integre frtictus suarum instanter idem monacbus et puniri abbatem et mo-
pcrcipiunt prfebendarum, dicentes se juxta statu- nachos, quia excommunicati divina celebraveranl,
tum praefatum assiduitatem servitii ecclesiae impen- postulabat. Procurator vero abbatis et conventus
disse. Verum poslulastis a nobis ut nulli canonico- proposuit ex adverso quod idem monachus non erat
rum veslrorum praebenda; suae fructus nisiperdimi- uliquatenus audiendus, cum propter excessus suos
diumannum ad minus,dierum numerointerpolatim sententiam excommunicationis incurrerit prius
vel continue computato, residentiam in Ecclesia ve- etiam quam inquisilionis litteras impetrasset, quod
stra fecerit.persolvastis; cui eliam nisi matulinali- ipsi abbas etconventus tunc coram dictis inquisito-
bus horis vel missarum solemniis seu vespertinis ribus probavissent, nisi fuisset eis audientia dene-
laudibus personaliter interfuerit, dies inutiles com- gata. Ostendebat insuper procurator praedictus
putentur. Nolentes igitur Ecclesiae vestrae tantum cbarissimi in Ghristo filii nostri Petri Aragonum
sustinere gravamen, discrelioni vestrae per aposto- regis illustris et venerabilis fratris nostri Terraco-
licascripta prascipiendo mandamusquatenus id de g nensis archiepiscopi et aliorum episcoporum litte-
caetero inter vos (irmiter observetur. Salvo in oiu- ras, quitnonasterium ipsum de hospitalitale,abba-
nibus apostolicae sedis mandato. tum vero de honestate vitae ac mulla providentia
Datum Laterani, xm Kal. Februarii, pontificatus tam circa spiritualia quam temporalia plurimum
noslri anno quarto decimo. commendabant. Idem quoque B. monacbus ab au-
ditore interrogatus eodem, non negavit abbatem
CLH.
tulisse sententiam excommunicutionis in ipsum,
ABBATI SANCTI SALVATORIS DE BREDA GERUNDENSIS
liceteam asseruerit post appellationem ad noslegi-
DIOECESIS, ET MAGISTIIIS VITALI SUBDIACONO NOSTRO
time interpositam esse latam. Propter quae idem
ET ARNALDO CANONICIS ILERDENSIBU9.
procurator postulabat instanter ut quidquid a prse-
Delegal correctionem monaslerii S. Cueufalis. dictisduobus inquisitoribus post appellationem ad
(Laterani, Kal. Februarii.) nos legitimeinterpositam factum fuerat cassaretur.
Econtra idem B. monachus escommunicationem a
Cum B. monachus monasterii Sancti Cucufatis et
procurator abbalis ex monachorum ejusdem mona- procuralore abbatis sibi non posseobjici replicabat,
sterii ad nostram praesentiam accessissent.eis dile-
cum idem abbas
excoramunicationi3
triplici esset

ctumfilium nostrum Petrum tituli Sanctae Caeciliae C vinculo innodatus. His igitur omnibus fideliter
presbyterum cardinalem concessimus auditorem. nobis ab eodem auditore relatis, perlectis quoque
attestationibus et inspectis, quia per eas nihil
Coramquomonachusproposuitantedictusquodcum
ad venerabiles fratres nostros Gerundensem contra abbatem cfGcaciter probabatur, altendentes
et Vi-
quod inquisitores praefati post appellationem ad
censemepiscoposetsacristamGerundensemanobis
litterasimpetrassent, ut ipsi ad dictum monaste-
nos legitime interpositam proce9sissentauctoritate
rium personaliter accedentes ibidem corrigerent litterarum, quas dictus excommunicatus tacita

quae tam in capite quam in membris corrigenda vi- subripuerat veritate,processum cassavimuscorum-

derent, ipsi accedentes ad Iocum, et litteris nostris dem, memoratas attestationes destrui facientes.

in conventus audientia communi perlectis, prae-

Verum ne curam praedicti monasterii negligere
videamur, discretioni vestrae per apostolica scripta
slari sibijuramenta de dicenda veritate super statu
rnonasterii exegerunt. Abbas vero et monachi tria
mandamu3 quatenusad ipsum monasterium perso-
naliter accedentes, corrigatis, appellatone remota
objecerunt mendacitercontra ipsum,videlicet quod
excommunicationis vinculo tenebatur, nec super tam in capite quam in membris, quae secundum
objectisabbatem praemonuerat et conventum, et Deum etinstituta canonica ibidem inveneritis cor-
et statuatis quod regulare fuerit et hone-
quod ante praescientiam litterarum suos contra n rigenda,
ipsura nuntios ad nostram praesentiam destinarant,
stum, facientes quod statueritis p?r censuram ec-
clesiasticam (irmiter observari ; contradictores, si
ctseac monasterium sub noslra protectione ponen-
tes, ne contra ipsos procederent, appellarunt.
qui fuerint, vel rebellescensuram eamdem
per
eublato appellationis obstaculo corapescentes. Ad
(Juorum appellationi cum unus eorum, videlicet
hanc praefatum monachum, si absque scandalo lieri
Vicensis episcopus, detulisset, duo reliqui atten-
poterit, faciatis recipi, salva ordinis disciplina, in
dentes appellationem fuisse in litteris nostrisinhi-
bitam, in eos, quia jurare nolebanl, excomraunica- monasterio antedicto. Alioquin ipsum in alio mona-
stcrio ejusdem ordinis collocetis. Nullis litteris ve-
tionis sententiam protulerunt, ipsos excommunica-
tos per vcnerabilem fratrem
ritati etjustitiae prxjudicantibus a sede apostolica
nostrum Barchinonen-
sem episcopum dioecesanum eorum impetralis. Quod si non omncs, etc. duo vestrum
facientes pcr-
ea, etc, usque exsequantur.
Barchinonensem dicecesim nuntiari. Deindc sex dc
monachis cxcommunicationis senlentiam metuen- Datum Laterani, Kal. Pebruarii, pontificatusno-
les,cor*m praedictis cpiscopo et sacrista Gerundcn - stri anno quarto decimo.
513 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTI 1211 514
CLIII. A fere totusmundus turbatus est etpositus in mali-
ELECTO PR-BPOSITO COLOCENSIBUS. gno, consulimus et monemus ut si competentes
treugas invenire,ipsas recipias, donec opportunius
Con[irmatur eleclio prxpotiti Cibiniensis.
tempus adveniat quo ip30s valeas securius expu-
(Laterani, xvi Kal. Februarii.)
gnare.

(267) Sicut dilectus filius magister R. nobis ex- Datum Laterani, u Nonis Februarii, pontificatus

ponere proouravit, charissimus in Christo filius nostri anno quarto decimo.

nosterUngrariasrexillustrisipsumad praaposituram CLV.
Cibiniensem duxit canonice praesentandum. Verura SENONENSI ARCHIEPISCOPO ET SUFFRAGANEIS EJUS.
quia praepositura eadem ad nos in spiritualibus Super eodem.
nullopertinetmediante,nobishumiliter supplicavit
(Laterani, n Kal. Februarii.)
ut sibi eam in his quae ad nos pertinent conferre-
mns.Nos autem quod per diclum regem factum ca- (269) Recepimus litteras dolore plenas et timore
nonice fuerat, approbantes, per apostolica vobis non vacuas quibus charissimus in Christo filius
scripta mandamus qualenus dictum R. in eadem noster Aldephonsus rex Castellae illustris significare
praepositurainstituereauctoritateapostolicaprocu- g curavit quod Seraceni hoc anno intrantes Hispa-
retis. niaminmultitudinegravi.quoddam castrumCister-
Datum Laterani xv Kal. Februarii, pontificotus ciensisordinis fratrum, quod Salvaterra vocatur,
nostri anno quarto decimo. hostiliter obsederunt, quodmachinis infe-
bellicis
stantesad ultimumoccuparunt.Attendensergo prae-
CLIV. fatus rex quod nisi eis campestri bello fortiter re-

ILLUSTRI REGI CASTELL*. sistatur, ipsi tum propter innumerabilem multitu-

dinem personarum, tum propter irruptionem
Consolatur eum in tribalatione sua, el dat indut-
gentias. machinarum durissimam, universas munitiones
suae possint nefandae subjicere ditioni, campestre
(Laterani, n Non. Februarii.)
bellum indixit in octavis Pentecosten proximo
illis

Cum personam tuam inter Catholicos reges spe- adfutuns, eligens mori potius quam Christianae
cialidiligamusin Domino charitate, in his quae se- gentis mala videre. Unde nobis humiliter supplica-
cundum Deumrequiris a nobisfavorem tibi aposto- vilquatenus ei necessarium faceremusauxiliumim-
licum libenti animo impertimur.De infortuniis ergo pertiri pcr catholicae fidei professores. Nos igitur
quae nuper serenitati regiae acciderunt paterno pium ejus propositum in Domiuo commendantes,
tibi condolemus affectu.Etut favorem apostolicum ^ fraternitati vestrae per apostolicascriptamandamus
excellentiae regiae sentias non deesse, juxta petitio- quatenus subditos vcstros sedulis exhortalionibus
nem tuam et instantiam dilecti filii Segobiensis mbneatis.in remissionem omnium peccatorum ex
electi nuntii tui, qui circa promotionem ejusdem parte Dei et nostra vere pcenitentibus injungentes,
negotii exstitit sollicitus et attentus, archiepiscopis ut ei praescripto termino in hoc necessitatis arti-
et episcopis, per regnum Franciae ac Provinciain culosuccurentes, necessarium impendant auxilium
constitutis nostris damus litteris in mandatis ut in rebus pariter et personis ut pcr haec et alia bona
;

subditos suos sedulis exhortationibus moneant et gloriam consequi merean-

fecerint, ccelestis regni
inducant (268), in remissionem omnium peccatorum tur. Pari quoque remissione gaudere concedimus
exparteDei et nostra vere pcenitentibus injungen- peregrinos,quiapropriadevotione,undecunquepro-
tes.ut cum Saracenis in octavis Pentecosten pro- cesserint adidemopusfideliterexsequendum. Tali-
ximo adfuturis campestre bellum indixerit, in hoc ter autem studeatisexsequi quodmandamus ut sol-
tibi necessitatis articulo succurrentes, necessarium licitudo vestra clareat in e£fectu,nosquedevotionem
impendant auxilium in rebuspariter et personis,ut vestram valeamus merito commendare.
per haec et aliaquae fecerint,ccelesti8 regni gloriam Datum Laterani,n Kalend.Februarii,pontificatus
consequantur. Pari quoque remissione gaudere D nostri anno quarto decirao.
concedimus peregrinos qui propria devotione unde-
(269) Cum Jacobus et Marcus viduas matres
cunque processerint ad idem opus fideliter exse- haberent, uterque malrem alterius duxit legitime in
quendum. Monemus igitur serenitatem regiam et uxorem, et prolem suscepit ex ipsa. Quxris igitur
hortainur quatenus lotam spein tuam ponens in utrum filius el jxlia sic suscepti possint adinvicem
matrtmonialiter copulare. Nos autem brevitcr repon-
Domino Deo tuo, tehumiliscoram ipso.qui graliam
demus, quod cum inter eos consanguinitas primi et
suam dal humilibus,et reddit retributionem super- secundi gradus existat, legitime conjungi non pos-
bis quiapotens est utte faciat de inimicis crucis
; sunl-
Christi magnifice triumphare. Caeterum qua nunc

Vide infra episl. 85, et infra epist. 156. et lib. vm,

cap. et seqq.
Vide lib. xiii, epist. 185; lib. xiv, epist. 3, Nulla istius decretalis mentio exstat in
(269)
xv epist. i5. codice Colbertino, et puto additam a quodam stu-
Vide RodericumTolet. lib. vn, cap. 35,36 ;
dioso.
515 INNOCBNTII III PP. RBGE8TORUM LIB. XIV 516

CLVt. A Amen. Haec cst forma pacis inter Strigoniensem et

ILLUSTRI REGl HUNGARIX. Colocensem archiepiscopos.Primacoronatio regurn
Deconcordia inter Ecclesias Strigoniemem et Colo- Hungariae specialuer spectat ad solam Slrigonien-
censem. sem Ecclesiam. Verumtamen si Strigoniensis ar-
(Lalerani, n Id. Februarii.) chiepiscopus non posset vel malitiose nollel regera
llla e, fili charissime, charitatis praerogativa di- coronare, vel Strigoniensis Ecclesia vacaret, coro-
ligimus, cum inter alios mundi principeserga per- net regem Colocensis, nullum ex tali coronatione
Fonam nostram sacrosanctam Romanam Eccle-
et jus vindicando in prima coronatione. Secunda
sibi

siamdevotissimum te sciamus, quod preces et peli- coronatio ei deinceps aequaliter pertineat ad utrain-
tionesex partetuanobisoblatas intendimuslibenter que. De proventu monetae decima pertineat ad
admittere.quantumcum nostrapossumushonestate- Ecclesiam Strigoniensem,ubicuoque in regno llun -
Inde siquidem fuitquod venerabilem fratrera nos- garis cudatur. Quod «i cudi desierit gcoeralhmo-
trum Vesprumiensem episcopum ad sedem aposto- neta totius Hungaris, quidquid loco generahs mo-
licam accedentem paterna benignitate suscepimus, netae successerit, decimam babeal Strigoniensis
et quaetam per eum quam per tuas nobis litteras Ecclesia. Strigoniensis archiepiscopus renuntiat
intimasti pleno concepimus intelleclu. Qui denique n omni jurisdictioni et juri spirituali quod habebat
inter castera proposuit coram nobis, quod cum vel habere videbatur in provincia Colocensi ;
praeler
de pace nerpetuo statuenda inter Strigoniensem decimam monetse.si ibi contingeret fabricari. Judi-
et Cnlocensem Ecclesias diu fuerit te mediante cium oflicialium domus regiae quilibet episcopus
tractatum, tandem venerabilis frater noster Stri- habeat in sua parochia. Exliibitio sacramentormn
goniensis archiepiscopus de consensu et volun- regibus et reginis et eorum liberis tam ad ipsos
tate sufTraganPorum Strigoniensis Ecclesiae, videli- archiepiscopos quam ad alios episcopos in suis pi-
cet Agriensis,et Georiensis praefali Vesprumiensis rochiis pertineat pro voluntate regis. ln omnibus
episcoporum, ei parte una, et dilectus filius Colo- aliis ulrique Ecclcsia; jurasua conserventur illaesa

censis electus de voluntatesuffraganeorumColocen- et consuetudines antiquae. Si qua autem privilpgia

sis Ecclesiae, Waradiensis videlicet, Cenudiensis.et vel rescripta quandocunque prolata fuerint contra
Ultrasilvani episcoporum ex allera, in certam for- hanc formam, vires non habeant.salva in omnibus
mam concordiae devenerint, quam per praefatos auctoritate apostolica. Quod si papa non approba-
Georginem et Vesprumiensem episcopos redigi verit, res sit in eo stalu in quo nunc est.Juravcrunt
mandaverunt in srriptis.cum illam inscriptis reda- ambo archiepiscopi et eorum suflraganei qui prae-
ctam in medium produxissent, et super ea fuisset , sentes erant, nec non et praepositus Quinqueccle-
diutius disputatum, tandemita correcta exstilitet * siensis qui vicedomini sui episcopi intcrerat, nec
conscripta quod eam pars approbavil utraque, et non et procuratores capitulorum utriusque Eccle-
tam Strigoniensis archiepiscopus quam Colocensis siae,quod secundum formam praescriptam bona fide
electus(270)cuxEcclesiarumsuarumsufTraganeisad pacera praescriptam observabunt, et sine fraude ad
sancta Dei Evangeliajuraverunt quod formam pacis confirmationem laborabunt. »
qus continebatur in illo scripto posito coram eia Cumque super his cum fratribus nostris delibe-
firmiterobservarent, et laborarent ad hoc nibilo- rare vellemus,dilecti filii Jacobus scholasticus et
minus bona fide ut nos compositionem confirma- Nicolaus canonicus praefati archiepiscopi nuntii, el
remus eamdem. P.quoque Quinquecclesiensis prs- M. thesaurarius et Jo. archidiaconusStrigonienses
positus,nb episcopo suomissusproeo.et Benedictus procuratores ejusdem locicapituli petierunta nobis
praepositus Sancti Thomae, nec non et Jacobus audientiam sibi dari. Qua ipsis de more concessa
scholasticus Strigoniensis pro capitulo ejusdem nuntii proposuere praedicti quod inter praefatos
Ecclesiae, a quo sub debito juramenti se asserue- archiepiscopum et Colocensem electum et eorum
runt habere mandatum, et Uubaldus Posoniensis suffraganeas talis compositio intervenit, ut priraa
prspositus juraverunt etiam illud idem. Pro Colo- coronalio regum Hungariaj, ubicun pie in ipe
censi vero Ecclesia JacobusColocensis et Hosmun- D regno eos primum contingeret, coronari, solius
dus Sancti l-aurentii praepositi praestiterunt consi- Strigoniensis Ecclesiae juris esset,et monetae, ubi-
mile juramentum. Unde praefatus episcopus tx cunque cuderentur in regno, vrl illiua quod loco
parte tua uobis bumiliter supplicavit ut composi- colligeretur monetaj decim:» ad eamdem Ecclesiam
tionem eamdem, quam sigillorum prajdictorum pertineret ; ac tu ct charissima in Christo filia

electi et Waradiensis, Cenadiensis, Ultrasilvani, Hungarorum regina per vestras a nobis litteras

Agriensis, et ipsius Vesprumiensis episcoporum, poteretisquatenusprimamsedcm prinamqucvocem

nec non capitulorum Colocensis el Bacbiensis nobis cum juribus supradiclis, quae tu es dicta regina
exbibuit munimine roboratum.auctoritate dignare- nec nonet pars Colocensis(272)publice praefala; Stri-

murapostolicaconfirmare:cuju9lenortali8est(271). goniensi recognovistis Kcclcsiae, ipsi perpetui di-

i< In nomine Patris et Filii el Spintus Sancti. gnaremur privilegiimunimine roborare, super aliis

(270) Vide supra epist. 84. (272) Vide lib. xii, epist. 32, 42, 43.
(271) Vide lib. xn, epist. 42, 43.
517 P0NTIFICATU8 ANNO XIV, CHRISTI 1211. 518

vero dc quidus intcr eos esse videbatur contentio, A Datum Laterani, n Idus Februarii, pontificatus
propter bonum pacis sic exstitit ordinatum, ut nec nostrianno quarto decimo.
Colocensis in Strigoniensi provincia, nec Strigo- Scipium est capitulo Strigoniensi super hoc in
niensis tn Colocensi praeter prajdicta sibi juris ali- eumdem /cre modum, videlicet Venerabilis fruter
:

quid vindicaret, auctoritate in omnittus apostolieac nostcr Vesprurniensis episcopus nostra proposuit
sedis salva ; ita quod si haec non approbarentur a prrcsentia constitutus quod cum de pace perpetuo
nobis, res in eo staiu in quo tunc fuerat remaneret. statuenda, ete., usque non potuimus, sicut nec de-

Unde quidquid sit scriptum veljuratum essedica- buimus confirmare.

tur,hoc actum et intellectum csse partibus asse- In eumdem ferc modum scriptum est Slrigoniensi

rebant,et illud ex parte archiepiscopi confirmari a archiepiscopo : Venerabilis fratcr nostcr Vespru-
nobis suppliciter postulabant.asserentes sic actum miensisepiscopisin nostra proposuit praesentiacon-
et intellectum fuisse,idem arcbiepiscopusetproefati stitutus quod cum de pace,elc.,wsgw«ncc debuimus
Agriensis et Geuriensis episcopi suis litteris decla- conlirmare.
rarant.Procuratores vero Strigoniensis capituli pro-
posuere constanter quod tam illa compositio,quam CLVII.

redactam in scriptis prssfatus episcopus nobis n sanct* g£novef.e parisiensis et boni radii cister-
exhibuit, quam illa in quam praefati nuntii dixe- CIENSIS ORDINIS DIOECESIS ANT1SS10DORENSI8 ABBATI-
runt archiepiscopum consensisse, inita fuerat sine BUS, ET DECAO AURELUNENSl.
assensu capituli et in enorme dispendium Stri- De quadam venditione inftrmanda vel conftrmanda.
goniensisecclesiaeredundabat. Undecontradicentes
(Laterani, vi Kal. Martii.)
utrique,nobis humiliter supplicarunt ut auctoritate
apostolica casseremus utramque. Nos igitur atten- Venientes ad apostolicam sedem I. syndicus et
deates quodolim nobis multaprecum instantia sup- quidam monachi Cluniacensis coenobii nobis expo-
plicaras ut super jure coronandi reges Hungariae nere curaverunt quod G. prior et quidam mouachi
Strigoniensi Ecclesiae privilegium concedere digna- monasterii de Gharitate.abbatis et Gonventus Clu-
remur, nosque luis precibus inclinati.ei super boc niacensis,ad quod idem monasterium nullo pertinet
privilegium concesserimus fratrum nostrorum sub- mediante,interveniente consensu,absentibus tamen
scriptionibus roboratum,considerantes etiam quod multis ex fratribus de Charitate, quorura intereat,
si potestas coronandi regis Hun^ariae penes diversas nec vocatis, ac quibusdam contradicentibus et ad
Ecclesias resideret, regno grave periculum et
toti sedera apostolicam appellantibus ex eisdem,quas-
haeredibus tuis grande possetdispendium generare, dam alia bona militiae
possessiones, redditus, et
cum,sicut plenius ipse nostri, frequenter inter re- Templi fratribus gravem ipsius monasterii laesio-
in
gttm Hungariae cohaeredes superobtinendaregni co- nem vendiderunt. Unde nobis syndicus et monachi
rona scandalura sit exortum.quod utique posset fa- memorati humiliter supplicarunt ut vel revocare
cilius suborin, si eos diversos coronatores contin- contractumeumdem indicti monasteriiproejudicium
geret invenire, propter contradictiones et rationes temere atteatatum, vel restituere in integrum vice
praescriptascompositioneaihujusmodinoupotuimus minoris idera monasterium d;gnaremur,praesertitn
sicut nec debuimus, conlirmarc. Super episcopatu cum Cluniacensis abbas templariis ipsis restituere
qtioque de novo creando apud Cibiniensem Eccle- solutam abeis pro priedictisbonis et possessionibus
si:im in Ultrasilvana dicecesi, qui metropoli Colo pecuniam sit paratus. Dicti vero fratres e contrario
censi subdalur.petitionem regiam nequivimus ex- responderuntquod petentibusipsisolim contractum
audire,quoniam sive apostolicas sedi, sicut tu ipse venditionisinter ipsos ex parte una et monachos de
firmitcr protestaris.sive Strigoniensi metropoli,sic- charitate ex altera legitime ac solemniter celebra-
ut procuratores ipsius fortiterasserebant.Cibinien- tum auctoritate apostolica confirmari, tam abbate
sis praepositura sit in spiritualibus immediate sub- ac conventu Cluniacensi, quorum ad hoc autoritas
jecta, id absque dubio in alterutrius pra>judicium intervenerat et consensus,quam priore ac conventu
redundaret.Sed et quidam qui se nuntium venera- de Charitate per suas litteras poslulantibus illud
bilis Iratris nostri Ultrasilvani episcopi faciebat, idem, quia nobis ad plenum de ipsius contractus
contradicebat omnino,gravem et enormemUltrasil- meritis et circumstantiis non liquebat, venerabili
vaniepiscopatusdiminutionemallegansSerenitatem fratri nostro Parisiensi episcopo et suis coDJudici-
igitur regiam rogamus, et exhortamur attentius bus hoc commisimus inquirendum, facientes in
qualenusad duritiamnobis non imputes quod com- inquisitionis litteris mentionem delitteris ad vene-
positioni praedictaerobur nonattribuimusfirrr.itatis, rabilem fratrem nostrum Senonensem archiepisco-
sed lamprovidentiae quam justitiae id ascribas,qui- pum etconjtidices suos superlapsuipsius monaste-
bus regniethaereduni tuorum indemnitatibus duxi- rii destinatis:quorum utrique in exsecutione man-
mus praecavendum et juris ordinem observandum, dati apostolici processerunt. Demum partibus in
cumomnibusfactisimusinjustitiadebitoressciturus nostra praesentia constitutis, per templariorum
pro certo quod in nullo unquam anobis patieris re- contractum ipsum confirmari petebat, parte altera
pulsam in quoquisquamprincipumdebeatexaudiri. mullipliciter impugnante contractum.Contra quod
 .

519 INNOCENTII III PP. RBGKSTORUM LIB. XIV. 520

fuit ex adverso responsum quod

communis juris A. CLVIII.

remedium super deceptione malitiose pars altera ArnELiANENsi antissiodorensi episcopis et ma-
implorabat.cum expresse per lationem juJicum et G1STR0 W. DB VIENN.E CANONICO ANTISSIODORENS 1

depositiones testium probarelur possessiones ven- Beneficiorum super/luitas dammita.

ditas diu et publice fuisse venales, nec usque tuno (Laterani, xv Kal. Martii.)
temporisemploresoccurrerant qui tantum pro ipsis Intellecta ratione quam nobis venerabilis frater
possessionibus largirentur.Ipsos quoque fratres ad noster Remensis archiepiscopus et ejus condelegati
einptionemjaradictamsolamisericordiaetrronacho- miserunt super controversia quae de praebenda Tre-
rum illorum preces.non cupiditas,induxerunt.Pro- censis Ecclesiae verlitur inter venerabilem fratrera

batum etiam esse asserebanl legitime dicti fratres nostrum Trecensem episcopum et dileetum Gliura
quodvenditionis temporeinonasterium deCharitute cancellarium Senonensem non duximus eidem epi-
tantodebito premebaturquoddeomnibusmobilibus scopo aliud rescribendum nisi quod idem episcopus
pars vicesima non potuisset exsolvi, in debitorura diligenter advertat quaratione sustiuere possen us

solulionem conversam illam totam pecuniam asse- ut ipse aliquod ecclesiaslicum beneficium cuiquam
rentesjex cujus accelerata solutione usque ad sura- de caetero persona; concedat plura beneficia obti-

rnam trium millium librarum et ultra monachis de uenti, si propterea nolit ad mandatum nostrum
Charitate a creditoribus est remissum.Proponente» praefato cellarario (273) sua conferre
in ccclesia

insuper quod venditionis rescissio non expediebat pracbendam quia plura dignoscitur beneficia obti-
Ecclesiae memoratae, cum vix posset tanta perunia nere.Licet enim circa eamdem personam beneli-

sine majori gravamine ipsius Ecelesiae inveniri.Ad- ciorumsitsempersuperfluitasimprobanda.nonnun-

jiciebat praeterea quod monachi restitutionis benefi- quam tamen est toleranda pluralitas, statu perso-

cium ex eo implorare non potcrant.cum superhoc nae provida consideratione pcnsato. Quare idem
mandatum non receperint speciale.quia secundum prudenler attendat utrum magis expediat ut eidem
legitimassanctionespetitioreslitutionisinintegrum cellarario ex mandato nostroliberalitatem exhibeat
jure minoris maDdato non concluditur generali.Nos conferendo praebendam quam ex suo judicio neccs-

igitur intellectis quae paries voluerunt proponere sitatem incurrat ut ultra non possit alicui plura
corara nobis, quia de praemissis nobis non potuit beneficia obtiuenti ecclesiasticum benefic.um elar-

fieri plena fides, discretioni vestrs per

apostolica giri, nisi fuerit ostensum quod ipse
sufficienter

scripta mandamus quatenus diligenter auditis quae superflua beneficia secundum suum statum possi-
partes infra quatuor raenses a primae citationis deat. Quod ex eo forsan non poteril ostendi de facili,

edictocoram vobisduxerintproponenda.si sufficien- quoniam elsi plures praebendas obtineat, ipse ta-
ter fuerit ostensum quod ex ipsa vendilione mona- C men pene nullam habere proponitur cujus provon-
steriumdeCharitatesit enormiter )aesum,vos ipsum tus libere possit percipere nisi residentiam i:i ca
restituentes fice minoris, venditionis contractura faciat personalem.Et ex hoc fortassis pendet judi-

legitime rescindatis.ita quod pretium absque tem- cium utrum et pro Trecensi praibenda condigne
plariorum gravamine restitualur eisdem secundum recompensatum exstiterit in praebenda Remensi.
terminos quibus ipsi pecuniam persolverunt.et de Quidquid ergo super his duxerit faciendum, nobis
melioratione, si qua forsan apparuerit, facta per infra tres menses postsusceptionem litteratrum no-

illoseis congrue salisfiat.proviso prudenterne pro strarum absque dilatione rescribat.Idcoque discre-
invenienda pecunia esdem possessiones vel aliae tioni vestrae pcr apostolica scripta mandamusqua-
distrahantur, ac recipiaturpecunia sub voragine tenus dictum episcopum ad hoc moneatis altentius
usurarum,ne forte residum locustae comedat bru- et elficaciter indicatis. Quod si non omnes, etc,

cus,et unde crederetur adhiberi remedium, inde duo vestrum, etc, usque exsequautur.
periculum incurratur.Alioquin praescriptum vendi- Datum Laterani,xv Kal. Martii, pontificalus no-

tionis cnntractum ratum et firmum facialis haberi, stri annoquarto decimo.

contradictores, si censuram eccle-
qui fuerint, per
CLIX.
compes- q
siasticam sul.lato appellationis obstaculo GEBENNENSI IPISCOPO.
centes.Testesautemqui fuerintnorainati tam raona- Respoiutet ad ejus consulta.
chi quam templarii et alii, si se gratia, odio vel
(274) Tua nos duxit fraternitas consulendos
timore subtraxerint, per distrietionem earadem utrum illorum sufliciat teslimonium ad matrimo-
appellatione remota cogatis veritati testimonium niumdirimendumquisanguinitalisgradusab avun-
perhibere.Nullis litteris obstantibus, si quae appa-
culo et nepote,videlicet frutrislllio vel sororis.cum
ruerint praeterassensum partium asede apostolica
de fratribus vcl superioribus nihil noverint vel au-
impetratas.Quod si non omnes his exsequendis,etc, computare. Nos igitur inquisi-
dierint, incojperint
duo vestrum, etc, usque exsequantur. tioni tuae taliter respondemus, quod cum conju-
Datum Laterani, xv Kaleud. Martii pontificatus gium multum favoris obtineat.tcstes qui ad divor-

nostri unno quarto decimo. tium celebrunduiu producti consanguinitalis com-

(273) Hupra, cancellario. (274) Cap. Tua nos, De consanp. et affin.

 521 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRI8TI 1211. 522
putant gradus, a stipite debcnt incipere, id est a A quod quia vento exposuit semetipsam ipsa sibi
parcntibus vel germanis, et sicper ordincm dislin- dederatcauaam mortis, utrum videlicet cum pra;-
gucregradus.nominibuspropriis vcl;ci|uipolentibus dictus monachus sit sacerdos, liceateis sacerdolale
indiciis designando personas, praescrtim cum sx- officium cxercere. Nos ergo tibi taliter respondemus
pius testimoniuin pchibeant de auditu, quod qui.i quod licet monachus ipse deliquerit alienum offl-
minus est va!idum,non est in articulo hujuscemodi nuiii usurpantlo quod sibimiuime congruebat, si

nimium laxanda facultas, cum qua ratione compu- tamen causa pietatis et non cupiditatis id egit. et
tationem inciperent a secundo, eamdem ab ulterio- peritus erat in exereitio chirurgiae, omnemque stu-
ribus possent gradibus inchoare. (275i Consequen- duit diligentiam quam debuit adhibere, non est ex
ter autem qu»sisti,utcum quidam mulieremquam- eo quod per culpain mulieris contra consilium ejus
dam aliter inducere nequivisset ut sibi commisce- accidil adeo reprobandus quin post satisfactionem
retur carnaliter nisi desponsaret eamdem, nulla condignam cum eo misericorditer agi possit ut di-
solemnitate adhibita vel alicujus praesentia dix :
t vina valeat celebrare, alioquin interdicenda est ei
illi, Te Joannes desponsat, cum ipse Joannes mini- sacerdotalisordinis exsecutio derigore. Ad ultimum
me vocaretur, sed finxit se vocari Joannem, non ex parle tua fuit propositum coram nobis quod qui-
credensesse conjugium, eoquod ipse non vocaretur n dam scholaris metuens, ne latrones in hospitio suo
hoc nomine, nec haberet propositum contrahendi essent, parvo assumpto gladio, ut ignem quaereret,
sed copulam tantum extorquendi carnalem,utrum de strato surrexit, et cum venissetad ostium, igna-
inter praedictos sit matrimonium celebratum, cum rus reperit ibi furem, qui cum scholari incipiens
mulier consenserit et consentiat in eumdem, et ille colluctari,non solum ipsum scholarem prostravit
dissenserit et dissentiat, nec aliud quidquamef;erit ad terram, verum etiam pene ad mortem vulneravit
quam quod superius est expressum, nisi quod co- eumdem. Scholaris vero provocatus ab illo, vim vi
eamdem. Super quo fralernitali tuae taliter
gnovit incon'iinenlirepellens,extortolatronigladioeumdem
respondemus.quodcumprasfatusvirdictam despon- servato jurismoderamine repercussit; qui perterri-
savit mulieremin propria quidem persona, etsi sub tusfugamquam cito potuit maturavit.Mane itaque

nomine alieno, quo tamtn vocari se finxit: et inter lucescente, conscholares latronem quassierunteum-
eos carnalis sit copula subsecuta, vidcretur forte demquem vulneratum inventum potestati Vicentiae
pro conjugio praesumendum, nisi tu nobis expresse tradiderunt;coramquaconstanternegavitquodprae-
scripsisses quod ille nec proposuit nec consensit missa minime perpetrarat. Verum pra-fatapotestas
illam ducere in uxorem, quod qualiter tibi consti- adeumdem scholarem suos nuntios destimvit, ut
terit non videmus. Nos tamen quid juris sit rescri- exponeret siqua sciret de fureprasdicto, vel trade-
bentes. hoc dicimus, quod si res ita se habuerit.vi- ret inlersignia ;
qui cultcllum quem ipsi latroni

delicet quod ille nec proposuit eam ducere in uxo- abstulerat, et sotulares ab eodem in ipsiusdomo di-
remnec unquamconsensit, interpraedictaspersonas missos, quos abstraxerat sibi ne pedum strepitus
non deberet ex illo facto conjugium judicari, cum audiretur, nuntiis tradiditmemoratis, supereodem
ineonec substantia conjugaliscontractusnec etiam facto senihil amplius intromittens. Potestas itaque
forma contrahendiconjugii valeatinveniri;quoniam receptis talibus intersigniis, latronem apparitoribus
ex altera parte dolus solummodo adfuit, et defuit suis tradidit puniendum, qui sibi amputaruntviri-
omnino consensus, sine quo caetera nequent fce- lia et oculos eruerunt. Latro vero se ad quoddam
dus perficere conjugale (270). Tertio quaesivisti coenobium transtulit triduum, ira et
, et ibi per
(277) per sedem apostolicam explicari quid sit de dolore commotus nec potum sumpsit nec cibum.et
quodam monacho senliendum quicredens se posse sic de medio est subtractus. Unde pernostrum po-

mulierem quamdam a gutturis tumore curarc, stulas oraculum edoceri utrum praefatus scholaris
ut chirurgicus cum ferro tumorem illum ape- ad sacros ordines valeat promoveri. Nos igitur in-
ruit, et cum tumor ille aliquantulum recedisset, quisitioni tuae taliler respondemus quod si praefa-
monachus ipse mulieri prascepit ne se vento expo- tus scholaris dignis meritis adjuvatur, propterprae-
neretullomodo,neforte venius gutturisapertionem D scriptum eventum a susceptione sacrorum ordi-
subintrans sibi causam mortis inferret, sed mulier, num nullatenus est arcendus.
ejus mandato contempto, dum messes colligeret, Datum Laterani, Idibus Februarii, pontifieatus
vento se exposuit incaute, et sic per apertio- nostri anno quarto decimo (278).
nem gutturis sanguis multus effluxit, et mulier
diem finivit extremum, quae tamen confessa est

1275) Cap. lua nos, De sponsal. et matrim. monuit illas pertinere adannumsequentem,in mar-
(276) Cap. Tua nos, De homicid. gine earum ascribens vocem Vacat. Kas propterea
(277) In quart. coll. apostolicx sedis responso virillustris Franciscus Bosquetus, qui primus hunc
expt. librum edidit, rejecit in sequentem. Sane in veteri
(278)Hocloco statim post epistolam 159 seque- codice ms. bibliothecae Colbertinae, in quo de-
bantur epistolae du;e scripta; ad capitutum Lingo- scrlpti suut tituli istorum regestorum, duae illae
nense sed is qui regestum anni xiv composuit,ad-
; epistolae ad capitulum Lingonense non reieruntur

Patrol. CCXVI. 17
523 INNOCKNTII III PP. BKGE3TOBUM LIB. XIV.

CLX. A. vacare contingeret, G. clerico nato G. quondam ger-

EPISCOPOET DILECTIS FILUS ET CAN0NICI8 PAHMtN- mani sui, cui mores iaudabiles uc scientia suflra-
SIBIS. gantur, duceretis libereassignandam. Propler quod
De prsebenda collationi papx reservaia. tu, frater episcope nobis supplicasli humiliter per
;

(Latcrani, xvi Kal. Martii.) easdem ut prabendam eumdem dictoclerico de be-

Gratum gerimuset acceptum quod.sicut tu.frater nignitate sedis apostolicae concedere dignaremur.
episcope, per tuas nobis litleras intimasti, Donae Nos vestram diligentiam commendantes, et
igitur
memoriae Gerardus Albanensis electus apostolicae volentes etiam praefati electi super hoc statutum
sedis legatus auctoritate legationis qua fungebatur, firmiter observari, universitati veslrae pra;sentiiim
tam suae quam nostrae donationi collationem primae auetoritatemandamusquatenuspnmampriebeodatn
prcebenda? in Parm<.nsi Ecclcsia vacatura?, vobis, in vestra Ecclesia vacaturam donat:oni nostrac re-
iilii cauonici, consentientibus, reservavit,injungens tre curetis, peruonae idoneae conferendam.
vobis primitus viva voce, et mandans suis litteris Datum Laterani, xvi Kal. Martii, pontificalus
subsequenter, quod ipsam praehendam, oum eam nostri anno quarto decimo.

APPENDIX LIBRI QUARTI DECIMI.

CLX!. B virorum comitis Gisnensis tt Vs"illelmi de Fielnes,
HCGONl PR10R1 ET CONVENTUI ANDRtNSl. de quorum feodo ipsi proveniebant redditus, rede-
Ut bene/icia non vacanlia non promittaniur. mistis, et relaxationem ipsarum consuetudinum,
(Laterani, lii Kal. Aprilis.) sicutea juste acpacifice possidetis, vobis etpervos
(279)Cu,m exinjuncto nobis apostolatusolficio ad monasterio vestro auctoritate apostolica confirma-
ecclesiarum profectum et religiosorum locorum raus et praesentis scripti privilegio communimus.
commodum aciem noetraj cunsiderationisexlendere Nulli ergo confirmationis, etc, u.^que in finein.
tencamur, eo corrigere nos oporlet quaj intenlum Datum, ut supra.
in gravamen ipsorum temere seu etiam improvide
CLXIII.
attentantur. Sune ad audicntiam nostram vobis
PHILIPO 1LLUSTRI REGI FRANCI.fi.
intimantibusest delatum quod ad multorum instan-
Denogotio comitis Toiosani.
tiam importunara de non vacacantibus beneliciis pro-
lApud Cryptam ferratani, vin Kal. Septembris.
missiones saepius facere vos contingit. Unde nobis
humilitersupplicastisutvobissuper hisdignarcmus (280) Noveritregalis prudentia quodTolosanusco-
roisericorditer providere. Yulentesigitur veslrae de- mes dudum ad praesenthm ustram accedens.se su- '

votioni super hujusmodi gravumine praecnvere, ac o perhasreticapravilatenisusi st mulliplicitcr excusa-

attendentes quod id contra statuta Latcranensi rc.Unde nos ad petitionem ipsius legalis nostris re-
conciliiattenlutur,promissionesbujusmodidecerni- scripsimus ut denuntiatione solemnitcr fucia, nisi
mus irritasct inanes, auctoritute vobis praesentium contraeum legitimus accusator infra certum tcr-
districtius inhibentes ne contra praefatum conciliura minum comparcre, ipsi congregato concilio cano-
beneficia promitlere non vacanlia cuiquam de ca:- nicam purgationem indicerent qua recepta, noa ;

tero prajsumatis. Nulli crgo, nostrae inhibitionis, pcrmitterenteum super hujusmodi crimine propul-
etc, usque incursurum. sari ; tanquam basreticum ecclesiastica
alioquin
Datum Laterani, mKalendas Aprilis, anno quarto districtionc punircnt.Scimus autcm quod purga-
decimo. tionem non prccstitit scd utrum per ipsum sletcrit
;

CLXII. ignoramus quanquam universaliter pr.vdicetur

:

EISDEM. quod ipse in partibus illis pro haeretico habeatur.

Confirmat (juamdam redctnptioncm rcddituum eccle- Unde terram suam pene totam amisit nosque lega- ;

iiaslicorum. lis nostris injunximus utterramipsam ad eorum qui-

(Datum, ul supra.) bus pertinet opus diligentcr fuciant custodiri. Nos

dignum est, etc. ,usque
Justis petentium desideriis igitur ad tu.r petitionis instantiam legatis nostria
complere. Eapropter, Domino filii, vestris D superhoc negotio lilteras apostolicas dcstinamus
dilccti in
juslis precibusinclinati, redditusannuosqui nobili qualesad tuum commodum et honorem crcdimus
viro EustachiodeCampania et suis praedecessoribus expedirc. (281)Super negotio quoque venerabiliura
cum quibusdam consuetudinibus onerosis olim a fratrum nostrorum Antisiodorensiset Aureliancnsis
vcstro monasterio debebantur, et quos ab ipso no- cpiscoporum hoc tu;c regali prudenliae iunoteacat,
bili et haerodibus ejus, aooedontcassensu nobilium quod cum tu sine curiali judicio nolis remittere poe-
in libroxiv, acd in initio scquentis. Unde apparct (280) Vidc lib. xn, epist.15 2, 153; ct lib. xvi,
rectam fuisse rautationem quaaa hocloco fccit idem epist.
virillustrissimus. (281) Videlib. xm, oi.iat. 190, 191.
(279) Videlib. xm, epist. 205.
525 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTI 1211. 526

nam qunmoisdemcpiscopisintulisti,nec nosabsque f^

votiva Den et liberlati mcae, concessi ei plus quani
judiciali cognitionevalemus salva justitia revocare caeteris,ut videlicet clerici ei dcservientes libcrum
sententiam interdicti quam in terram tuam iidem habcant iittrmiuni in villa Divionensi codcm modo
episcopi protulerunt ; sed sicut dudum rogavimus, quo egohabeo,id est libertatem retinendi homines
ita nunc quoque rogamus, ut postposito utrinque eamdem quam ego habeo in villa liivionensi. Dedi
judicio.quia certesic expedit,negotiumamicahilitcr ctiam eisdem clericis tres de hominibus mei, ad
sopiatur. (282) Verumtamen scribimus super hoc sufficiendum ecclesia; suae thus, oleum, et ceram,
venerabili fratri nostro archiepiscopo Senonensi quia nullos ndhuc habebant homines. Qui videlicet
secundum formamquam providimus opportunam. tres homines etservientes clericorum.qui de domo
Datum apud Cryptam ferratam, vnr Kalend.Se- et mensa earum eri)nt,alii quoqueeorum homines,
ptembris, anno quarto decimo. quos, Deo largientc, pra_dicto velalio justo modo
ci.xiv: poterunt requirere, ab omni exactione et tallia seu
DBCANO ET CAPITULO CAPELL.E DUCIS DIVIONENSIS. quacunque consuetudine omnimodo liberi erunt,
Cenfirmantur cis bona concessa a duce llurgundi.V. plenarium usum fori habentes sicut homines dncis:
(Laterani, n Non. Decembris.) quorum videlicet hominum vel servientium clerico-
(283) Cum a nobis petitur quod justum est, et _ rum si quisquecausam trahatur,non responde-
in
-i- _it._i _ i-.. -j: t> i -. _• • j_.__»i _ .• _: _„i__i__i_ •
honestum, etc bit nisi per dominos suos, qui si culpabilis inveuia-
i ..

, usque elTectum. Eapropter, di-

lecti in Domino filii, vestris justis postulationi- tur, lex ejus manu dominorum suorum erit.
bus grato concurrentes assensu, possessiones,red- Quidquid veroiidem clerici de meo casamento po-
ditus, exemptiones, libertates et immunitates terunt acquirere,liberum habebunt. Ut vero iidem
quas bonre memorice Hugo dux Burgundiae praedi- capellani mei de mensa mea et domo esse manife-
ctae capellae pia liberalitate concessit, sicut ea juste stius cognoscantur, in festis annalibua, in est in
ac pacifice obtinetis.et in authentico inde confecto, Nativitate Dornini, in Pascha.in Pentecosten, et in
cujus tenorem pr;esentibus jussrmus adno- litteris Omnium Sanctorum.si dux vel ducissaDivioni fue-
tari, plenius continetur, vobis et per vos eidem ca- rint, accipient de expensa curiae, tanquam com-
pella. auctoritateapostclicaconfirmamuset prsesen- mensales ducis,in perpetuumduossolidos pro pane,
tis scripti patrocinio communimus. Tenor autem quatuGr sextarios vini,quatuor solidos pro coquina,
authentici memorati est talis « In nomine Patris : vel aequivalens. Oblationes omnes et beneficia ca-
et Filii et Spiritus sancti. Amen. Ego Ilugo dux pellae ducis et ducissoe.ubicunque sint, sicut apud
Burgundise notum esse volo prassentibus Divionem, ex integro ipsorum erunt; nec capella-
et futuris

quoniam Jerosolymam profiscens.prae nimia maris nus ducis vel ducissae in eis quidquam habebit nisi
turbatione et imminentis perieuli acerbbate tam C jure canonieatus, et non jure capell.iniu_ siquidem ;

ego quam omncs qui meoum in navigio erant gra- nec dux nec ducissa capellanum habebit nisi de-
viter perterriti fuimus. Eapropter votum faciens canum capelhe vel aliquemdecanonicis ipsiusjqui
Deo promissi me constructurum in mea curte apud videlicet decanus vice domini papas curam animae
Divionem eccle>iarn in honorem sanctae Dei Geni- ducis et animae ducissae debet habere, sicut in prae-
tricis Marias et beati Joannis evangelistie. Unde senti habetcuram anima. meas Nicolaus capellanus
factum est ut in reditu meo Romam veniens.quod meus et decanus capellae quam curam ipse a do-
;

voveram, per manum bonoa memoriae Alexandri mino papa Alexandro suscepit. Quoniam igitur ec-
sumirri pontificis Deo obtuli, et apostolica auctori- clesiam istam ad honoremDei et tutamenanimarum
tate, quemadmodum in (284) authenlico scripto ducum Burgundiae et ad iliustrationern domusillo-
quod ab eo impetravi continetur, confirmari feci. rum non dubito pertinere, ipsam tanquam ducatus
Cum autem gratia Dei redirem, convocatis amicis caput et turrim salutis ducum cupio erigere, pote-
meis et rnultis honestis viris, decem clericos pro statem ducum tantum exinde sperans ampliari
remedio animae meae et praedecessorum successo- quantum ad honorem suum retributor omnrum
rumque meornm Deoin perpetuum servitu-
salute honorum eam ab ipsis ducibus viderit largius
ros apud Divionem quibus,laudante Ana- n exaltari. Unde provide statuo et posteritatr mea. in
institui :

Hde uxore mea et Odone primogenito meo, in ea- salntem suam mando ut quam cito quis dominiurn
dem villa in proprios ususredditus assignnvi,vide- ducatus susceperit, statim tanquara felix operum
licet quidquid habebam de ventis, et ostellagium suorum munimenlum adeat ecclesiam suam, con-
quod mihi debebant panifici et calceamentorum sortium spirituale canonicorum suorum recipiat,
constructores,et placitum generale.Concessr etiam fidelitatem ei et statuta praesentis scripti se serva-
eisdem clericis ut eamdem habeant apud Di- turum juret.singulos canonicusin signum fraterni-
vionem libertatem quam habent ecclesia: prin- tatis in osculo sancto recipiat, tam illos quam res
cipales, seilicet dua3 quae in ea sunt, et milites. illorum in speciale tutamen amplectens.Hoc ipsum
Quoniam autem ecclesia ista specialiter mea est et ducissa quoque in iuitio promotionis suas, quam
pra-cipuum tribulationis meaa refugium et oblatio citofuerit Divioni, faciat ; ut a sancto et pio opere

i Videlib. xv, epist. 108, 109. (283) Exstat apud Mira.um in Notitia ecclesiar.
(283) Vide cap. Cum capella., Deprivil. Bclgii, pag. 428.
527 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XIV. 528

incipientibus, casteraagenda auctore Domino dein- A Nepesinae Ecclesiae, praestantem vini decimas tres.
ceps prospere succedat; ecclesiamque istam tan- Omnem portionera de fundo Uevicano.Omnem por-
quamcubileetreclinatoriumanimaesuae custodiant, tionem integrum de fundo Crasiano. cum suis
in

ut sicut caetera corpori, ita haec animae prolectura Sex in integrum uncias de fundo Cot-,
pertincnliis.
conserventur.Ut autem hoc in posterum ratum ha- liano. Tertiam partem in integrum de fundo Monte
bcatur, praesentem paginam sigilli mei et si^illi Vari,cum omnibus suis pertinentiis,posito in lerri-
Oilonis primogeniti mei impressione feci muniri. torio Nepesino et Sutrino, juris Sanctae Maiiae in
Testes sunt Odo meus primogenitus, cujus
filius agro.prcestantemsolidumunum.KunduniPulianum,
laude hoc totum factum est, Maria venerabilis fundumMinianum.etfundumSulferatainintegruiu,
quondam ducissa Burgundiae mater mea, Aymode cum suis pcrtinontiis, in territorio Neposino, juris
Divione, Willelmus de Orgeolo milites, itein Bar- monasterii Sancti Adriani et Laurentii.praestHnlom
tholomaeus cambellanus meus, Raynaldus de Edua denarios quinque.Fundum Hutulajinintegrumjuxla
burgensis ; de magister Nicolaus
presbyteris, Kundum Opplanum in integrum.Casale
Sulieralam.
capellanus meusdecanus capellae, Vibertus.
et unumin integrum quod vocatur Burdanum,cum vi-
magister Hugo,rcagisier Guido Maluspanis, magi- neis, terris, pascuis, silvis ct moleudino uno et
ster Richardus diaconus. Actum est hoc anno fj dimidio in rivo suo, et aliis suis pertinentiis. In
Incarnationis Dominicae 1172. Nulli ergo... con-
>i
fundodeValle juxta Insulam terram modiorum qua-
firmationis, etc, usque incursurum. tuor ad sementem. Portionem omnem integram de
DatumLaterani.nNon.Decemb.annodecimoquarto fundo qui appellatur Insula.et de fundo qui appi-lli-
CLXV. tur Scrutano et Antico et Tribuniano.cum omnibus
JOANNI ABBATI ET f.O.NVENTUI SANC.TI PAfLI. suis pertinentiis,et cum piscariain Janula.Fundum
De confirmatione privilegiorum Cispanoin integruni.Fundum Linianumininteprura
(Laterani, iv Non. Januarii.i cum omnibus suispertinentiis,etcum molendino in

IllosChristiana devotio dignissime veneratur et Treta,seumedietatem ipsiusaquae a locoqui dicitur

honorat in terris quos habere desiderat patronos Mezano usque ad portum castclli deCapracora.Ter-
et intercessores in coelis. Interquos beatus Paulus tiam partem casalis Cisapini, cum omnibu- -u s
apostolus, vas electionis, et doctor gentium,cujus pertinentiis, positi territorio Ne^esino. Pundum
nos meritis adjuvariet fulciri intercessionibuscu- Triqnizanum in integrum, cum appendiciit
pientes, ob ipsius reverentiam et honorem mona- positum territorio Nepesino. De fundo montis
sterium Sancti Benedicti subPentoma constructum Grezani omnem portionem in integrum. Fundum
in territorio Neposino.quod ad jus et proprietalem Servilianum in integrum.cum cellae Sanctae M
Q
Ecclesiae Romans nullo mediante di^noscitur per- cum casis,vineis,etterrissibi pertinentibus.positum
tinere,sicut in privilegio bonae memoriaB Coelestini territorioCollinense.Omnem portionem de fundo Crl-
papas praedecessoris nostri continetur expresse,vo- spoliti inintegrum.cum terrisetvineisad ipsum per-
bis de apostolicae sedis munificentia duximus con- tinentibus.Medietatem fundi Formicosi in integrum,
cedendum,ut per monachos vestros de caetero idem etomnemet portionem defundoCharanoetdefundo
monasterium ordinetur. Vestri ergo precibus in- Morizano etCasanovula etCesarano,posilaterritorio
clinati, praedictum monasterium sub beati Petri et Collincnse.via Campana vetere, juris ipsius mona-
nostra protectione suscipimus et praesentis scripti sterii. Praeterea in civitate Roma trans Tiberim
privilegio communimus, statuentes ut quascunque cellam Sanctae Agatha in intogrum, ab uno latere
1

possessiones, quaecunquc bona idem monasierium via publica, asecundo latcre haeredes Sergii, sicut
inpraesentiarumjuste et canonicepossidet.aut in lu- est interpositus murusantiquus. a tertiolatere flu-
turum conccssione pontificum, etc, usque illibata viusTiberis, a quarto latere resjuris basilicae majo-
permaneant,in quibua haec propriis duximus cxpri- ris Sancti 1'etri apostoli. In territorio Custellano
menda vocabulis, Locum ipsum in quo pra>dictuin casale Simproiianum in integrum,sicutsupradicto
monasteriumsitu.Tiest,cumomnibussuispertir.entiis n monasterio obtulit rum Gregorius dux Gratian
etomnibusaliisquaeidemmonasteriumhabciedigiin filius, et omnes portiones de casalibus et fundis de
scitur a via Carraria,quae pcrgit ante monastcruiiu loco qui vocatur Transpartana, Fundum Flanarel-
supradictae ecclesiae.usque in viam publicam.et via lum.fundum Vinianellum, cum suis pertinentiis in
quae pergit ad Canaleetad Linarium.Omnemcompe- integrum, jiositum in territorio Sutrino. Cellam
tentem portionemin integrum de quatuor fundis,id Sancti Pauli in inlegrum, cum vineis.lerris et sil-

est Tetricano,Mione,Anticione et Bomaniano. Salva vis,cum rivo et molendino suoet omnibus suis per-
pensione unius denarii Nepesino episcopo pcrsol- tincntiis,positum tcrrilorio Nepcsino. Casaleunum
venda.Fundum deTuniano in integrum.cum terris, in integrum in fundo qui vocatur Zinzolia, cum ec-
campis, pascuis. Omnem porlionem competentcm clesia Sancti Secundi, cuin terris,silvis ct aliis suis
in integrum de fundo Puliacoet Solaro,cum casis, perlinentiis, positum in territorio Nepesino. Medic-
terris cultis etincultis.Omnem portionem de fundo tatcni in intcgrum decasale uno qui vocatur Luci-
Lucrizano. Unam clausuram vines cum omnibus liar.iini. cuin vincis, terriset aliis suis pertincnliis,
suis pcrtinentiis in loco qui vocatur Pastina juris positum in tcrritorio Nepesino. In Casamula ec-
529 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTI 1211. 530

clesiamSanctaeMariae.ciim vineis, terris et aliissuis ,\ Datum Laterani, per manum Joannis Sancta)
|i.i 1 1
nentiis, positam in fundo C.rsano et Altello, et Mariee Gosmidin riiaconi canlinalis, S. II. E.
in

Dumorusinlracastelluin ejusdem.Decernimus ergo cancellarii, ivNonas Januarii, indiclione xv. In-

ut nulli oinnino hominum liceat praeriictuin mo- carnationis Dominicaj anno 1211, pontilicatus ve-
nasterium temere perturbare, etc, asque profutura. ro domini Innocentii papae III anno quarlo de-
Salva sedisapostolicajauctoritate. Siqua igiturinfu- cimo.
turum ecclesiastica, etc, usque aete.rna?. pacis inve-
niant, Amen.

APPENDIX AD LIBRUM XIV.

Quoniam supra in epistola 133 hujus libri agitur de negotio Bochardi de Avesnis, cujus matri-
monium ctim Margureta sorore Joannae- comitissm Flandrensis passum est multam contradictio-
nem. libuit huic addere aliquot epistolas in eadem causa scriplas ab Innocentio nostro et succes-
soribus ejus, quas invenimus in membranis antiquis et authenticis bibliothecae Colbertinre : ex
qua etiam habuimus vetera qua'dam monumenta ad eam historiam pertinentia quae illic
authentica quoquesunt.

I 3 mentiens secum eamatrimoniumcontraxisse. Cum

Innocensius episcopus, servus servorum Dei, ve- igitur extestimonioplurium praelatorum et aliorum
nerabili fratri episcopo et dilectis liliis Simoni ar- proborum virorum qui ad sacrum generale conci-
liuin accesserunt constiterit nobis plene dictum B.
chidiacono, et... praeposito Atrebatensibus, salutem
et apostolicam beneilictionem
esse subdiaconum et fuisse cantorem Ecclesiae Lau-
Dilccta in Christo lilia nobilis mulier Joanna co- dunensis, nos moti pietatis visceribus circadictam
mitissaFlandrisehorrendifacinorisquaeslionenuper puellam et volentes exsequi debitum pastoralis ofti-
cii adversus tam nefandi sceleris praesumptorem,
aures nostras pulsavit, quod cum olim Fernandus
comes virsuus B. de Avennis Cameracensis dicece- per apostolica vobisscriptapraecipienrio mandamus
sis, ipsiusconsanguineum comitissae, balivum terrae quatenus praefatum B. apostatam (285), in quem
suae de Hainonia ordinasset, ac eadem comitissa tulimusexcommunicationissententiamsuanequitia
nobilem mulierem Margaretam sororem suam par- exigente, singulis diebus Dominicis et festivis, pul-
vulam in quodam suocastro morantem praefaticon- satis campanis,et candelis accensis, cum suis fau-
sanguinei sui custodiae fidueialiter commendasset, toribus faciatis pervestras dioeceses tandiu excom-
idem B. agitatus diabolica furia et furore puellam municatum publice nuntiari, ab omnibus arctius
eamdem de castro praedicto fraudulenter exlract.am evitandum, loca in quibus praedictus B. praesens
fuerit et puella prafata detenta, etiamsi ad partes
in alienis partibus praesumit illicite detinere asse-
alias extra vestrum provinciam divertere vel illam
rens se cum ipsamatrimoniumcontraxissedefacto,
cum de jure non valeat, eo quod sibi, qui subdia- abducere forte prresumpserit, faciendo cessare in-
conus et cantor t.audunensis fuisse dignoscitur, C terim a divinis donec idem B. praefatam M. liberam
dictae restituerit comitissae congrue satisfaciens
proxima consanguinitatis linea est conjuncta. Qun-
de commissis, et humiliter revertaturad conversa-
circa discretioni vestrae per apostolica scriptaman-
damu3 quatenus,inquisita super hocdiligentius ve- tionem honestam et observantiam ordinis clerica-
lis.Sic autem universi et singuli hoc exsequi effi-
ritate, quod canonicum fuerit appellatione postpo-
sita statuatis, facientes quod decreveritis per cen-
caciter studeatis quod dilegere justitiam etiniqui-
suram ecclesiasticam firmiter observari. Testes tatem videamini detestari, nec possitis de inobe-
autem qui fuerint nominati, si se gratia, odio, vel dientia vel negligentia reprehendi.
timnre subtraxerint, censura simili appellatione Datum Laterani, \iv Kal. Februari, pontificatus
cessante cogatis veritati testimonium prohibere nostri anno octavo decimo.
Quod si non omnes iis exsequendis potueritis inter- III
esse, tu Irater episcope, cum eorum
altero ea ni-
Honorius episcopus, servus servorum Dei, vene-
hilominus exsequaris. Tu rienique, frater episcope. bilibus fratribus archiepiscopo Remensi et suffra-
super te ipso et credito tibi grege taliler vigilare ganeis ejus salutem et apostolicambenedictionem.
procures, exstirpando vitia et plantando virtutes,
Utinam apostata ille B. de Avesnis, perfidus, im-
ut in novissimo districti examinis die coram tre-
pudicus vel percussusdoleret, velattritus acciperet
mendo judice, qui reddet unicuique secundum disciplinam ut vexatio sibi pareret intellectum,et
;
jpera sua, dignam possis reddere rationem.
repleta ejus facie ignominia, verteretur impius, et
DatumLaterani, xKal. Martii, pontiiicatus nostri non esset, ne vituperatur per cum minislerium
anno septimo decimo. D ordinis clericalis, nec operiret confusio vultum
II cleri, sed a voce exprobrantis et obliquentis esset
Innocentius episcopus, servus servorum Dei, ve- imrcunis, cum perillum nomenclericalein gentibus
nerabilibus fratribus Remensi archiepiscopo et suf- blasphemetur, etvos pro eo de quadam negligentia
fraganeis ejus salutem et apostolicam benedictio- virleamini arguendi Ille namque dum esse subdia-
!

nem. conus et cantor Ecclesiae Laudunensis, prout noto-

Korrendum et exsecrabile facinus auribus nostris rium esse constat, totus dicatus vitiis, virtutibus
insonuit quod cum B. de Avesnes quondam cantor abdicatis, proditionem simul commisit et raptum,
Laudunensis sit in subdiaconatus ordine constitu- dum nobilem mnlieremMargaretamgermanam no-
nobilem mulierem Maearetam sororem dilectae
tus, bilis mulieris Joannae comitissae Flandrensis suae
in Christo filia? nobilis mulieris Joannae comitissae fideicommendatamde quodam castro fraudulenter
Fhindrensisconsanguineam suam in quodam castro et violenter addncens, eam matrimonii velamento,
sua? ndeicommendatamnonestveritus fraudulenter quod nequaquam contrahere poterat, illicilo sibi
abducere, et eam detinere non metuit, impudenter commercio copulavit, quam, ut apostasiam prodi-
(285j Vide Meierum et Bucslinum ad annum 1215
531 1NN0CENTII III PP. RBGESTOHDM LIB. XJV. 532

tioni et raptui cumularet, spreto divino timore et A mentiendo" se cum ea matrimoniuni contra\
abjecta reverentia ordinis clericalis, detinet impo- Cuiiiauttm ex tcstitnonio plurium pralutoruni et
(iict in auimae suae periculum et cnornie scandalum aliorum proborum virorum qui ad sacrura generale
plorimorum. Unde cum hoc ad audientiam felicis concilium accesseruntfelicisiccordatiomslnnocen-
mpraoria? Innoceniii papae predecessorisnostri per- tiopapa»predecessori nostroplene constiteritdictum
venisset cx relatione multorum, imo ex teslin.o- B. luisse subdiaconum etcantorembcclesiasLaudu-
nio quamplurium praelatorumetaliorurnlide digno- nensis, idem motus pietatis visceribus circa dictam
rum qui ad generale concilium convcnerant plena- pucllam, volensquedebitum pasloralis oflicii exse-
rie constitisset, in prsefatum apostatarn ore proprio qui conlranefandi scelerisprn>umptorem.bonaeme-
cxcommunicationis scntentiam promulgavit, dans inoriae Renien.-i archiepiscopo et sufiraganeis ejus
- suis litteris in pr<eceptis ut dictum B. cum suis dedit litteris in praeceptis ut praedictum apo-
suisfautoribus singulisdiebus Dominicisetfestivis, statam, in quem ore proprio suu exigenle nequitia
pulsatiscampanis,et candelis accensis, perveslras excommunicationis sententiam ipse tulit, singulis
dioeceses excommunicalum facentis publice nun- diebus Dominicis et feslivia, pulsatis campanis,et
tiariab omnibus arctius evitandum, et loca in qui- candelis accensis, per suas diceceses facerent cum
bus praefatus B moram faceret el puella foret de- suis fautoribus excommunicatum publice nuntiari
tenta.eliamsiad partes aliasextra vestras diccceses &b omnibus arctius evitandum, loca in quibus pra:-
transferretur, supponentes ecclesiastico interdicto dictus B. moram faceret et pueila foret detenta,
cessare faceretis interim a divinis, utramque srn- etiamsi ad partes alias extra ipsa diceceses diver-
tentiam tandiu inviolabiliter observando donec n tcret, vel ipsam forte abduceret, facientes ccssare
idem praedictam M. liberam ipsi restitueret comi- interim a divinis donec idem B. praefatam M. libe-
tissas, et congrue satisfaciens de commissis,rever- ram ipsi restitueret comiliss;p,congruc satislaciens
teretur humiliter ad conversationem honestam et dc commissis, et rediret humiliter ad conversatio-
observantiam ordinis clericalis. Sed licet, sicut nem honestain et observantiam ordinis clericalis.
comitissa praedicta nostris auribus intimavit, ine- Et licet exspculores ipsi praeceptum prailati proede-
moratum excommunicatuin leceritis nuntiari,
B. cessoris et nostrum super codem negotio postmo-
quia tamen in aliis non rninus necessariis non estis dum eis directum luerint cxsecuti, quia tamen no-
plenarie prx eptum aposlulicum exsccuti. ille nrm biles viri Walcrannus.Tiericus de lleulalis, et qui-
estreversusad percutientem se, necDominum exer- •,lam alii Laudunensis, Cameracensis, el Lcodiensis
cituum rpquisivit sed cumsit ncrvusferreus.OTvix
; dicecesuni eumdem apostatum, excommunicaturn,
ejus et frons sua aenea, nec divino timore ncc hu- claves Ecelesiae penitus contemnenlem, in malitia
mano est pudore percussus ut vel signapraetende- sua fovent, recpptacula in quibus dictam M. detinet
ret pcenitentis. Propler quod pwlata comitissa aliaquc subsidia sibi dando, et nobilis vir Guido
dolore ac rubore confusa gpmit se sororem suam germanusejusdem apostatae ac quidnm alii eorum-
non potuisse hactenus rehabere. Ut igitur gravior dem dicecesum eum pro viribus manutenent, et
poena pungat quem pcenitudo hactenus non com- quidam sacerdotes et clerici eidem et faniili* sun?
punxit, fraternitati vestrse per apostolica scripta aliisque ipsius fautoribus in locis in quihus dicta
firmiterpraecipiendomandnmus quatenusjuxta prae- M. detentc exstitit, non sunt veriti divma offioia
ccdens pra?decessoris nostri prseceptum contra sae- temere celebrare, saepedictus apostata, quasi delin-
pediclum apostatam sublato appellationisobstacu- C quens impune.satisfacere penitus vilipendit.in
'
-

lo procedatis, ita quod tot et tanta facinora vos iniquitatis pertinacia otistinatus. Unde nobis comi-
abominari probetis, et comitissa prfffalasuper hoc tissa prcefata humiliter supplicavit ut ne ipsainter
non cogatur iterare quprelam, nosque rectitudinis multas angustias, quibus dignoscitur esse afflicta,
vestr» zelum possimus merito commendare. exdetentione ac pudore dictae sororis suse ignomi-
Datum Anagnia?, xvi Kal. Augusti, pontificatus niosae conlusionis respersa opprobrio, in moerore
nostri anno primo. deficiat, si non habuerit adjutorem, ad comprimen-
dam apostat.-e priedicti malitiam insislere dignare-
IV.
mur. Quocirca discretioni vestrae per apostolica
HoNowusepiscopus, servusservorumDei,dilectis scnpta mandamus quatcnus dictam excommunica-
filiis abbati Sancti Rartholcmaei, priori Sancti Eli- tionis sententiam per singulas circumadjacentps
gii, et cantori Noviomensi, salutem et apostolicam provincias et diaecese? singulisdiebus Dominicis et
bcnedictionem. iestivis. pulsatis campanis, et candelis accensis,
>iilivinaepietatisimiiicnsabenignitassuslincretut tandiu lacuitis auctoritate nostra solemniter publi-
B. de Avesnes apostata.vir iniquus, summocxsur- cari, loci inquibus ipse B. moram feeerit et dictam
geret et obscuralos oculos aperirel ut Buam iniqui- M. detineri contigerit supponentes ecclesiaslico
tatem perpenderei.cerneret que Bpurcitiasquibusa interdictn, donec idem vir iniquus ab errore suo,
planla pedis usquead verticemcapitisestrespersus, si a Den dntum fuerit, resipisrpns, juxta praesrri-
infixus in limo profundi, laborarel forsan clatnans ptam formam dirtam M. ipei rcstituerit comitissie,
ad Dominum ut ipsum de lacu miseriae etdefaecis satisfaciens congrue de commissis, ad conwr-a
luto educere dignaretur. Verumtamen, quod dolen- tionem honesiam et observantiam ordinis rlericahs
tes refcrimus, mduratum est cor ipsius quoniain ;
revertatur. Dictos autem nobiles et alios fantores
putrescensinstercoresordidusut,jumpntum,erecta apoi tatai supradicti, nccnon et riictnm etiam M;ir-
oervice obturatad modum surdaeaspidis auressuus, garetam, si tanio fl igitio inventa fuerit consentire,
n.'disciplinam exaudial et incrcpationes advertat nec monila studueril, cui recedere
quibus a sua deberct ncquili i, si d,.tum esset a corruptorc, pcr excommunieationis noininatim in
Domino, revocari. Proptcr quod |iotest iuiscr non personas, ct in terras et familias eorum interdicti
rito formidare ne Deo et hominibus exsecra- senlentins, a favore ipsius subloto appcllalionis
biliscontrictione dupliciconteratur, tcmporali pccna obstaci iis ulramqnc. senten-

videlicet 6t aeicrna. Jam onim pudnr ct dilei tiiini usque ud satisfactioncm condignam inviolabi-
Christn filiae muliari Jnunn.-e Flanlrioe et
nobili liter obeervari praefatos sacerdotcs ct clericos et
;

Baynonite comilieBs totiea repetere scelera quaein alios, siqui forsan similia perpetrare praesumpse.
cjusconlumcliamdiolusapostata innobilcm mnlie- rint, pcBnacanonicasublatocujuslibetoontradictio-
ipsiusexerouitimpudi ntec nis et appellutionisobstaculo percellentes nianda- ;

dum iriiin dudum io suii liaconatus ordine ronsiitu- tiim nostrum t iliter impletnn quod non possilisde
tmdem M. lineasibi consanguinitatis conjun- ncglige.nlia reprehendi, et nos sollicitudinisvcstr.-c
ctam,in quodam oaetro suae fldei commendatam Btudium dignie possimus in Dominolaudibuscom-
fraudulcntcr abduxit, ipsamquo dctinet inhoneste mendare. Quod si non omnes iis exmqueadis po-
 833 P0NTIFICATU8 ANNO XIV, CHRI3TI 1211. 534

tueritis internsse, duo vcstrum ra nihilominus ex- A malrimonio inter eos. Cum igitnr melius sit ante
sequantuf. tempus oocurrere qusm post vulncratum causam
Datum Rome,apud Sanctum Petrum,octavo Kal. remedium implorare,vosque,in quorum provincia
Maii, pontillcatus nostri anno tertm. et dimcesi terra nobilis pnedicti consistit,9uper iis
V. investigare possiti9 facilius veritat>'m, fraternitati
Gri;c.or us ppiscopus.servus servorum Dei vene- vestr;e per apostolica scripta mandamu9 quatenus
rabilibus fratribus Tornacetisi et Cameracensi epi- si res ita se habet, prwfato nobili auctoritate nostra
scopis et dilecto lilio magistro Girardo canonico inliibeatis publice ac expresse ne ad hujusmodi co-
Tornacensi salutem et apostolioam benedictionem. pulam procederealiquo modopra?sumat;denunlian-
M Hrimonii copula, imo verius contubernii.quod tes etiam quod si secus facere attentaret, nos non
oliin inter Bucbardum do Avesnis et sornrem dile- solum illegitimam nuntiaremus prolem ex tnli con-
Bts in Christo Rliffi nobilis mulieris comitissie Flan- junctione susceptam, verum etlam procederemus
dn.T fuit de facto contractum, quondam per bonoe alias contra cos, proul ratio postularet. Idipsum
memoriae lnnocentium papatn pr.-edecessorem no- autem eidem rcginas inhibere ac denuntiare cure-
strum cxigente justitia reprobata, nos, quod super tis, si forte ad partes venerit Gailicanas.
hoc ab eodem pr.edecessore nostro factum esse di- Datum Signiae, xv Kal. Septembris, pontificatus
gnoscitur, approbamus, et prolem ex copula tali nostri anno octavo.
susceptam illegitimnm csse ccnsemus. VIII.
Datum Viterbii.n Kal.April., pontilicttus nnstri Ludovicus, Dei gratia Francorum rex.
anno undecimo. B Noverint universi praesentes pariter et futuriquod
VI. nos litteras dilectae consanguinea; et (idelis nostrae
Spislola Honorii III de tnatrimonio Guillclmi rfe Joannae comitissae Flandrise inspeximtis sub hac
Dampelra cum Margarela sorore comitis<;i> Flaft- forma. Ego Joanna Flandriae et Haynoni.-e comitissa
dtensts. notum facio universis praescntes litteras inspecluris
Honorius episcopus,servus servortim Dei.dilectis quod cum inter me, charissimam sororem meam
filiis de Ripatorio Cisterciensis ordinis et Arrema- M. dominam de Dampetra et filios et (iliasquos sus-
rensi abbatibus Trecensis dioecesis, et cantori Lin- cepitdeviro nobili Guillelmo quondam domino de
gonensi, salutem et apostolicam oenedictionem. Dampetraex una parte, ei virum nobilem dominum
Ad .ures nostras multorum relatione pervenit B. de Avenis et filios quos habet de praeilicta.M. ex
quod nobilismulierMargarutasoror dilectae inC.hri- altera, discordia esset orta, tandem mediantibus
stofiliasnobilis mnlieris comitissae Flandrensis,quae bonis viris facta fuit bona pax et concordia in hunc
cum Bochardo
oliin de Avennis matrimonium de modum.De terra quam praefata M. domina de Dam-
cum
facto contraxit, de jure non pnsset,nunc simili petra tenetde propria bsreditate sua. accipietipsa
modo contraxit cum alio, Willelmo de Donnapetra quingentas libratas ad faciendam voluntatem suam;
(286) videlicet, ita proxima consanguinitatis linea et residuum debet a?stimari per bonos viros, et di-
sibi juncloutsecundum slatutum generalisconcilii vidi in septem partes oequales.de quibus duae partes
non debeat hujusmodi copula tolerari. Nolentes igi- erunt duorum filiorum quos dicta M. habet de do-
tur id vel indiscussum relinquere vel, si verum est, mino B.post decessum ipsius M.et residuce quinque
sub dissimulatione transire, discretioni vestrse per P pailes erunt (iliorum et filiarum quos suscepit de
apostolica scriptamandamus quatenus,vocatisquos dominoGuillelmodeDampetrapostdiscessumipsius
propter hoc videritis evocmdos, et inquisita super similiter. Et illas duas partes quas filii domini B.de-
hoc diligentissime veritate, si inveneritisrem taliter bent habere debebo assignare ad voluntatem meam,
se habere, injuugatis utrique ut se ab invicem abju- ubi magis vldero expedire, infrahaereditatem pra?-
rantes, nullatenus cohabitare praesumant qui nisi
: dicta; sororis meae. Et si forte contingeret quod post
vobis paruerint, in eos appellatione remotaexcom- diem hujus pacis unusvel pluresdefiliusaut filiabus
municationis sententiam proferentes, et facientes praedicti domini Guillelmi de Dampetra obirent,
eos usque ad satisfactionem condignam arctius evi- pars illius vel partes illorum qui ita decederentad
tari, prolem, si quam ex hujusmodi copula ince- superstites fratres germanos et sorores germaoas
stuosaforlesusceperint.illegitimam publicenuntie- redirent. Similiter si obire contingeret unum de
tisetin haereditate paterna nullo unquam tempore domini B. pars ejus ad alium fratrem suum
filiis
successuram. Quod si non omnes iis exsequendis germantim rediret. Et nonobstante ista pace et di-
potueritis interesse, duo vestrum ea nihilominus visioneretinet dictadomina M.dominade Dampetra
exsequantur. potestatem in haereditate prredieta donandi eleemo-
Datum Laterani, xvn Kal. Decembris, pontifica- synas suas sicut ante habebat ita tamen quod si
;

tus nostri anno octavo. aliquas feceret eleemosynas, irent communiter et

VII. aequaliter super septem partes ante nominatas.
Hotwrii III papse epislola ad archiepiscopum Seno- Pacem istam et concordiam in omnibus firmiter
nensem el episcnpurn Catalaunensem. n et fideliter observare praefatus B. de Avesnis et fllii
Honorius episcopus, servus servorum Uei, vene- sui, prius sufficienter probata in curia mea aetate
rabilibus fratribus Senonensi archiepiscopo et epi- filiorum ipsiusB. et per judicium hominum nostro-
scopo Cathalanensi salutem et apostolicam bene- rum legitima judieata, laudaverunt et jnraverunt,
dictionem. coram dominis suis, videlicet coram me, quae sum
Ad audientiam nostram noveritis pervenissequod prima et proxima domina hsreditatis prredictae et
licet nobilis vir Willelrnusde Donnapetra et charis- feodi, et coram domino rege Franciae, qui superior
sima in Christo filia nostra illustris regina Cypri est dominus feodi Flandrias. Etidem dibent laudare
se in eo gradu propinquilatisattinKint utsecundum et jurare coram domino episcopo Leodiensi.qui su-
canonicas sanciones nequeant matrimonialiter co- perior est dominus feodi Haymonise. Tali scilicet
pulari,nihilominus tamen traetaturdecontrahendo modo quod nihil de caetero poterunt reclamare in

(286) Guillelmus de Dampetra erat frater Archan- diclum fuit quod dominus Willelmus de Dampeira
baidi de Borbon. Fuit autem constabularius Cam- sororem comitissx Flandrensis, dominam tlanonise,
paniae anno 1220, sed non haereditarius. De matri- duxernt in uxnrem. Anle porro quam Margaretam
monio ejns cum sorore comitissaa Flandreosis men- duceret, cogitaverat de malrimonio cum Aalaide
tionem reperimus in litteris Ingeranni domini regina Cypri, ut patet ex sequentibus Honorii III
ConciaciadTbeobaldtimcomitemCampaniaeetBriae, litteris ad Senonensetn archiepiscopum et Catalau-
ubi sic scriptum est Sciatis insuper quod ipsa die
: nnnsem episcopum.
quando lilleiw vestrdi nd mevenerunt ,mihi verUsime
535 INNOCENTH III PP. REGBSTORUM LIB. XIV. 536

haereditate jam dicta praeler id quod assignatum A miniculo ; et omnes

ad testimonium et denun-
alii
fuerit eis per pacem et divisioncm praedictuni, illius denuntiarent illos vel illum excom-
tiutionem
nec guerram movere poterunt conlra ine vel meos municatum per suas diceceses usquead s.nlisfuctio-
aut contra M. sororem meam, vel contra dictos nem condignmi. Similiter dominus Galterus comes
lilios et filias domini Gmllelmi de Uampetru vcl Blesensis promisitin lide quam mihi debet tunquam
suos ; sed pacem mihi et nieis et dictae M. dictis doniinae suae pacem istam tencre, hoc niodo quod
Gliie et filiabus dicti Guillelmi de Dampetra et suis si dominus B. aut filii ejus aut alter eorum iret
debebunt in posterum tenere. Et dominns B. de contra pacem eamdem, ipse nec in auxilium nee in
Avesnis pro se lecit securitatem eumdem. Et de his consilium eis esset, imo saisiret feodum quoddomi-
omnibus firmiter observandis dominus rex et ego nus B. tenet de ipso. nec permitteret eos gaudere
iliiiimus ad petitionem domini B. et liliorum ejus eodem feodo vel valoreni habere ejusdem qnousque
litteras nostras, ita quod si ibidem B. vel lilii sui hoc emendassenl permevel per meum baTeiem.et
irent contra pacem praedictam.dccaetero non hube- si forle comitem Blesensrm obire conlingeret.haeres
rent audientiam in curiis nostris de querela de qua ejus ad ca tacienda quae dicta sunt teneretnr.Petiit
pax facta est, sicut est supradictum. Etsub eadem etiam dictus comes ab archiepiscopo Hemen^i et
forma dictus B. et filii sui debent quaereie litteras episcopo Silvanectensi,quierantpraesentes,utomnia
domini episcopi Leodiensis. Et si unus de ipsis filiis quae promiserat, ut dictum est.suis testificarenlur
vel etiam ambo venirent contra pacem eamdern. litteris et sigilhs Scitndum siiniliier quod ego et
ego saisirem partem vel partes illorum assignatas praedicta soror mca el amici filiorum et filiarum
illisvelilli qui contra veniret, ad opus (iliorum et J$ domini Guillelmi de Dampetra, videlicet dnminus
liliarum domini GuillelmidelJampetra.Pacemistam Archembaldus, Guido frater ejus, Guillelmus de
simiiiter laudaverunt et juraverutit dominus B. et Melloto, et Droco frater ejus, I. comes Carnotensis,
filii sui, quuntum pertinet ad Christianitatcm ipso- et dominus G. de Asperomonte, juravimus pacem
ruru,coram domino arcbiepiscopo Remensi et suf- istam tenere et firmilerobservare ita quod si dicti
;

fraganeis suis et dorrino episcopo Leodiensi et eis

; pueri vel aliquis eorum iretcontra pacem eamdem,
Christianitates suas taliter obliguverunt quod si nos omnes nec in auxilium nec in consilinm eis
irent contra pacem praedictam, et de hoc consturet ius. Dicti quoque filii domini Guillelmi lauda-
per bonam veritatem dominoarchi' piscopo Remcnsi bunt ct jurabunt coram domino rege et eoram me
aut domino episcopo Cameracensi aut episcopo et coram domino Leodiensis super querela de qua
Alrebaiensi aut episcopo Morinensi aut episcopo pax facta est, sicut ?st pra^notatum. Et de hoc de-
Tornacensi, dominus archiepiscopus vel episcupus bent per se vel per amicos suos quaerere litteras
cui sic de hoc constaret excomniunicaret illum vel donnni regis et aliorum dominorum qui nominati
illos qui contra pacem venirent sine appellatione.et sunt supra. Ut autem memoriter tenrutur et tirmi-
archiepiscopus Remensis vel quilibet episcoporum ter observetur continentia dictae pacis, ego et cha-
qui supra notali sunt darel litleras suas quod ipsos rissima soror mea, dominus B. et filii sui eam Bicut
denuntiarent excommunicatoe per suas dicecesesad f-icta est coram me fideliter et plene conscriptam
testimonium et denuntiationem illius episcopi cui, propriis conlirmaviinus sigiliis. Actuin apud Asne-
sicut dictum est, conslaret. Pra?terea idem nrchi- rias.anno Domini 1234, monse Januario, dip Veneris
episcopus velepiscopi debent domino papaescribere Q proxima post festum beati Hilarii. Hac pace. prout
et testari quod dominus B. et filii sui pacem istam superius continetur, proposita et a partibus reco-
servare in eoruin praesentia juraverunt. Insuper gnitu coram nobis.ipsae partes supplicaveruntnobis
dominus B. juravit quod bona lide dabit operam ad ut eam sigilli nostn appensione te-tificaremur. Ad
hoc quod dominus papa cnnfirmel pacem istam, in quarum prcces et instantiam in hujus rei t''.stimo-
eidem supplicabit per litteras suas totam pacem nium sigillum nostrum prassenti paginae duximus
continentes ut eam conllrmet, et per exseculores apponendum.
appellatione remota eamdem pacem faciat per Actum apud Asnerias, snno Dominicae Incarna-
censuram ecclesiasticam inviolabiliter observari. lionis 1234, mense Januario.
Istam pacem tenere similiter juraverunt Th. de
IX.
Hulalize et Henricus filius ejus Tb. de Walecort
[NNOCENTlDS episcopns. servus servorum Dei, di-
et duo lilii ejus, Nicolaus de Runngniaco et duo
lecto (ilio abbati Clanfonlis Pra^monstratrnsis or-
fratres ejus et duo filii ejus majores natu, A.
dinis Laudunensis dicecesis salulemet apostolicum
Domina de Roseco et Rogerius filius ejus, conii-
benediciionem.
lissa de Chygniaco soror ilomini B. et filiae cjus,
Conetitutne in pr.Tscntia nostra dilectus filius no-
Jacobus de Grandiprato Castcllanus de Sancto Au-
bilis vir Joannes de Avesnis Cameraccnsis dicercsis
domuro et Guillelmus frater ejus, Ilugo de Antho-
pro sc et Baldnino fratre suo nobis humiliter sup-
nio. Arnulphus de Mnretania, Sygerus de Ayghen
plicavit ut cum stutus cnrum super natalibus diffa-
et duo filii ejue ar.te nati, Philippus de Orclii et
metur, ne per hoc posset cis in posterum praejudi-
frater ejus major natu post eum, et Arnulphus de ri
cium gcnerari, providere ipsis in huc parle paterna
Longovillari.Omnes istisupranominati.juraverunt,
snllicitudine curaremus. Quocirca discretioni tu«e
ut dietum esl, pacera istam tonere et etiam jura-
per apostolics Boripte mandamus quafenus nobilem
;

verunt quod si diclus B. vel duo lilii ejus vcl alter

mulierem Margaritam matrem ipsorum ex parle
eorum venircnt contra paccm praefatam, eis vel ei
nnslr:i peremptorie citare procures nt, si voluprit
qui contra veniret, ul dirtum cst. non essent in
vel sua crediderit interessc inlramensem pnst ri-
auxilium nec in consilium; et Christianitales suas
obligaverunt pra-dictis archiepisropo et episropis
tationem tuam per sevel per proonratores idoneoa
tuli modo, et etiam litteras suas dedcrunt palentes
cum nmnihus mnnimentis et rationibus suis compa-
rcanl coram nobis, si quid eis super hoc rationa-
quod si forte contingeret quod Dominus li. aut lilii
biliter cnn]|n>iit oBtensuri.Alloqoin cxlunc in endem
ejus vel alter eorum iret contra pacein praediciam,
pi aliqnis pra>dictorum qui pucein juravrrunt, ut neirotio prout de jurp fucril proccdemus.Tu autcm
infra eumdem fprminum citationis dipm nnliis tnis
dictuin est, esset eos adjuvans vel confortans, ct de
litteris continentihustenorcmpraesentium intimare
hnc conslaret per bonam veritatem archiepiscopo
procines.
Remenei vel uni de subnotutis ppiscopis, videlicet
itum Lugduni.xir ECalend. .lanuarii, pontificatns
1 1

episcopo Cameracensi, aut episcopo Atrcbatensi,

nostri anno secundo.
aut episcopo Morinensi, aut episcopo Tornacensi,
ille cui.sicut dictum est, constaret.exvommunicaret X
eos; et dicti ostagii renuntiavcruntct B. ct pjus filii Ludovicus, Dei gralia Krancorum rcx, ct Odo
omni appellationi, supplicalioni, et omni juris ad- eademgratiaTusculanusepiscopusapostolicaescdis
 1

537 PONTIFICATUS ANNO XIV, CHRISTI 1211. 538

lcgatus, universis prsesentrs liiteras inspecturia .\ compromissione vel nrbitrio nostro autordinnlinne
iii Dumino.
in quam super (aceremus,plenam quaodiu
his
•. "

-
-
1

Nolum 1'aoitnuB quod cuuiinter liberos nobilis habeat potestatem ol adminiBtrationem prujUiuto-
Mar arete comitissse Flandries el Haynoniffl, quos rum comitatuum et totius terrae su;p, et de ipsis
de noljili vipo Buorhardo de Avesnis susceperat.cx possit pro voluntate sua lacere sicut poterat ante
nna purte, et eos quos de nobili viru (juillermo de comproinissionetn pru-dictaui. Salvo eo quod prae-
Dumnapetra eadem comitissa susceperat.ex altera, dicta comitisau nulli praidiutorum liberorum suo-
oota esset contentio super eo quod utraque par- run. possitterram aliquamseu redditum dare prae-
tium pnvdictarum comitatus Flandris pt Haynonias ter partes qua? per nos eis essenl assignatae, nec
et totam terram quam tenet dinta comitissa dicebat alicui eorum aliquid dare super partem alteri assi-
ail se posl obitum ipsius matris eorum jure haredi- gnatam.Supiadicta autem omnia et singula promi-
tario pertinere.tandem de voluntate et assensu prae- serunt nobis et sibi adinvicem dictae partea se fir-
fatffl comitissae et utriusaue purtis amicorum con- miter servaturas et contra nullo unquam tempore
silio supradicti liberi in nos dnos unanimiter com- quocunque modo venturas, praestito coram nobis
promiserunt modo quod secundum formam ju-
tali super iis corporaliter juramento.Nos autem in no-
ris vel judicii non essetin boc arbitrio procedendum mine Patris et Kilii et Spiritus sancti,amen, in ne-
cum tota dicta terra per viam juris parti alteri de- gotio prafato taliter ordinamus, et per dictum no-
bere ecdere dignosceretur, sed de terra pradicta strum assignamus Joanni de Avesnis militi totum
debebamua taiiter ordinare quod utrique partiuro COmitatum llaygnoniaecumomnibuspertinentiis,ita
de diotahasreditate partem assignaremus secundum g quod Baldoino tralri suo militi tenetur de eodem
quod nobis videreiur bonum esse; ita videiicet quod comitatu in proportione haereditaria providere.
ambo capita dietorum comitatuum uni eorum dare, Guillelmo vero de Domnapetra militi assignamus
vel alterum uni, et reliquum alii, vel partem alleri totum comitatum Flandri;e cum omnibus pertinen-
in comitatu altero vel utroque, prout nobis bonum tiis, ita quod Iratribus suis germanis, Guidonisci-
videretur.possemus assignare.Condictum fuit etiam licet et Joanni, tenelur de eodem comitatu in por-
et concessum quod si comitatu Flandriae alteri parti tione hwreditaria providere. Hae autem provisiones
per dictum nostrum assignato, alii vellemus in eo- fient secundum consuetudines comitatuum pra^di-
dera comitatu partem terraeassignare.illequi partem ctorum. Hebc siquHem pronuntiamus,retenta nobis
illam haberet,comitatum habenti deeahomin;igium potestale declarandi et exponendi ea quae in dicto
faceret.et partem illam teneret de eodem. Similiter nostro contiuentur, si forte inter partes super eo
si comitatu Haynonias per dictum nostrum alicui aliquadubietas oriretur.Prajnominalaeautem partes
eorum assignato, in comitatu illo alii partemassi- dictum noslrum.sicut prolatum est,approbaverunt,
gnaremns, ille qui partem illam comitatu ha- et ratum et gratum habuerunt, promittentes se
beret. coinitatum habenti hominagium faceret, et dictum isiud fideliter servaturas et nullo unquam
jiartem suam de illo teneret.nisi terrae consuetuclo tempore contraventuras.Et ad majoremsecuritatem
in contrarium se haberet quod si esset, homina-
; litteras suas super iis nobis dederunt sigillis suis
giuoi faceret, et partem suam teneret, secundum sigillatas.In cujus rei testimonium praBsentibus lit-
quod terrae requireret consuctudo.Insuper estscien- teris sigilla nostra duximus apponenda.
dum quod partes in hoc unaniiniter convenerunt, r Actum Parisiis, anno Domini 1246, mense Julio.
quod si sine liberis de uxore sua desponsata pro-
XI.
creandi contingeret aliquem praedictorum decedere,
Irater ejus germanus vel soror ejus germana,9i de- Innocentius episcopus, servus servorum Dei.ve-
cedens tratrem non haberet germanum.eidem de- nerabili fratri episcopo Cameracensi et dilectis filiis
cedenti succederet in tota terra quam haberet.Fuit abbati Cisterciensi etdecanoLaudunensi salutem et
etiam concorditer concessum quod si nos 0. lega- apostolicam benedictionem.
tum iis exsequendis contineeret non adesse, vir Dilecli filii nobilss viri G. comes Flandriaa et I.
nobilis Ftobertus comes Attrebatensis fraterdomini dominus de Dampetra fratres nobis significare cu-
regis ad haec exsequenda reciperetur sine conlra- rarunt quod nobilibus viris Joanne de Avesnis et
dictione aliuua loco nostri.Voluerunt autem partes Balduiuo germanis, dictorum G.et I. fratribus ute-
et concesserunt quod illud quod onfinaretur fieret rinis, intimantibus olim nobis quod a quibusdam
salvo honore utriusque partis ita tamen quod pro-
; ipsorum aemulis malitiose.ut a bonis ad eos haere-
pler hoc non remaneret quin partes et divisiones ditario jure spectantibus excludi possent, illegiti-
terrarum et totius baereditatis praedictae manerent mitatis macula impingebatur eisdem,nosvenerabili
stabiles et firmae prout a nobis esset ordinatum. fratri nostro (287) Cathalaunensis episcopo suoque
Concesserunt eliam partes quod contentas essent di- collegae nostris dedimus litteris in mandatis ut
visionibus illis et partibus quas eis assignaremus, quanto magispossent de planosup er causanalalium
nec contra ordinalionem nostram venirent aliquo eorumdem nobilium inquirerent veritatem,et quod
modo, nec unus in parte alii assiguanda sive in n esset canonicum statuere appellatione remola cura-
proprietate sive in possessione aliquid per se vel rent,nonobstante quod super hocinter praedictosl.
per alium reclamaret nec moveret quisquam eorum et B. ex parte una et fratres eorumdem ex altera
contra alterum super iis in ecclesiastica vel saecu- fuerat coram nobis aliquando litigatum et proces-
lari curia quaestionem aliquo modo vel aliqua ra- sum. cum nihil inde terminatum fuisset.sed idem
tione juris aut facti. Concessimus autem nos rex episcopus et abbas monasterii de Lessies Camera-
quod nos reciperemus in hominem de comitatu censis dicecesis, cui dictus collega commiserat,
Flandriae, vivente dicta comitissa. si ipsa hoc pe- sicut dicitur. super hoc totaliter vices suas, prae-
tierit, illum qui per ordinationem nostram dictum dictisG. et I. minoribus viginti quinque annis et
comitatum habere, salva vita comitissae, et salvo existentibus in tali loco unde commode citari pote-
ln omnibus jure noslro. Propter absentiam autem rant et de jure debeant, cum eos principaliter hu-
utriusquepartis velalierius non dimitteremus quin, jusmodi negotium contingeret, non citatis, nec se
si vellemus, in eodem arbitrio procederemus, et occultantibus, neque per contumaciam absentanti-
quidquid fieret vel ordinaretur per nos duos. lan- bus, quondam Willelmo germano ipsorum Flan-
tum valeret et ita tenerentur partes firmiter obser dTensi comite inlra annos bujusmodi existente et
vare ac si ipsis partibus praesentibus factum esset. tunc in ultramarinispartibus terrae sanctaesubsidio
Haec autem omnia facta fuerunt. et concessa eo insistente, cum nullus etiam alius legitime citatus
salvoquod comitissa praedicta,nonobstantibus dicta fuerit seu comparuerit qui se Joanni et Balduino

(287) Exstat apud Miraeum in Codice diplomatum Belgicor., cap. 82.

539 INNOCBNTII III PP. REGESTORUM LIR. XV. 540

fratribus suprr hoc opponerent suprudictis, in eo- A. XII.

(ieui negotio procetientes, et eorunidriii .loannis et I.iltcramissa domitio papa* Innacentio IV. pro ciwa
B. nalaha legitima declaruntes,ipsos lore Itgitimos comilis Guidonis,ut aobas Cifttrcii possit commilU-
ac legilime genilos in dictorum G. et I. magnum re ahcui, et duo jtrocedant /i?r(io.rH
prjujudicium et gravamen per dilfinitivam senten- Sanctissimo Patri ac domino Innocentio divina
tiam, ad qunm audiendam minime vorati fuerant, providenlid sacrcsancta< Romanae rt unversalis
decreverunt, nosque sententiam ipsam auctoritate Ecclesia? summo pontilici, Margareta Klaudri» et
apostolicu dicitmir confirmasse, c>rto supT hoc Haynonie comitissa, pedum oscula bcatorum.Cum
oooservatore concesso. Unde nobis iideffl G. et I. cnusum qus inter charissimos filios nostros G. co-
humiliter supplicaiunt ut OUCfl ab liujusniodi sen- mitem Flandrise et I.dominum de Dumpetraex una
tentia, post'|uam ad eorum pervenit notitiam, purle et I. et B. de Avesnis ex nlin, qu« su[ier ex-
quamvis nuliam eam esse dicerent et protesturen- aminatior.eciijiisdamsententiarquaniCalhiilanensis
tur, ad sedem apostolicam ad caulelain ro — u ju- | i eplscopus et ejos collega vel subdele;.'Btu9 ab eosu-
ris conservationo duxerint appellandum, providere per declnratione natalium dictorum I. et B. contra
super hocipsis apostolica soilicitudine ciiraremue. naturalem,solitum,et debitum judiciorum ordinem
Ideoque discretioni vestrs per aposlolica scripta auctoritate apostolica promulgarunt, qui quidem
mandamus quatenus, ad locum tutuin rt securum G. comes et I. dominus de Dampetra ad cautelam
vocatis qui fuerint evocandi, inquiratis superprre- pro sui juris eonservatione sedem apostolicam ap-
diclo processu sollicite veritatem.nobis quod exinde pellarunt, venerabilihus episcopo Cameracensi.ab-
invenerilis vestris litteris fideliter rescripturi, prs- bati Cistereii,et decano Laudunensi duxeritis com-
p
lifrendo partibus terminum competentem qno porsa mittendam.timentesnepropterdebilitatemejusdcm
vel procuratorcs idoneos nostro se conspectui ro- abbatiset locorum dislanliam idem abbascognitioni
praesentent factura; ac receptura1 super iis qnod ejusdem srepius neqtieat interesse, ac propler hoc
urdo dictaverit rationis contradictores per crnsu-
; in grave periculum partium, dispendium et gravn-
ram ecclesiasticam appellatione poslposita cnra- men contingat negotium retardari, snnctitHtrm ve
p=>scendo nonfisbtanto indulirentin quibuscunque
, stram duximus attentins doprerandam quatenus
personis ab apostolica snde cnneeesn qnod intcrdici, eidem abbati dignemini perspeciales lilteras indul-
suspendi.vel excnmmunicari non possint perlitteras gere ut quotiescunque nequiverit interesse exanii-
dictfE sedis non fncientes plenam de hujusmodi in- nalioni ejusdem causae,personte idoneae sui ordinis
dulgentia mentionem, seu si tibi,fili abbas, vel or- vel alii vicos suas valeat delegaxe,nonobstante qnod
dinituoindullumexistatquod decausistibiasede in vestris litteriscontineatur in^erlum, inquiratis
committendis eadem cognoscere minime tenearis, sup-
soltietia verilatetn, sanctitati vesirns atteniius
et constitntione de duabus dietis edita in consilio plicantes ut eidem episeopn. abbati et decano dare
generali. Qund non omnes iis exsequendis po-
si dignemini in mandatis quutenus in eadem causa se-
tueritis intoresse,duo vestrum ea nihilominus exse- etindum juris ordinem procedentes, ipsam finede-
quantur. bito debeant terminare.alioquin eam instructam ad
Datum Perusii, xm Kalendas Septembris, ponti- vestrse sanctitatis examen remittere non postpo-
ficatus nostri anno decimo. nant.

INNOCENTII III
ROMANI PONTIFICIS.

REGESTOBUM SIVE EPISTOLARUM

LIBER DEGIMUS QUINTUS.

PONTIFICATUS ANNO XV, CHIUSTl 1212.

I. i
igitur, sicut vubis intimantibus nostro e9t aposto-
CAPlTUt.0 MNGONF.NSI latuireseratum.qnredum possessiones coclesiw ve-
strm ab episcopis qui pro tempore prmfuerint ei-
De revocnndis possessionibus alicnatis.
dcm alienata? sint vobis penitus inconsultis, nos
(l.atiT.ini, vu Kal. Martii.)
eidem occlesia; paterna volcntcs sollicitudine pro-
AdhocsumusdisponenteUomino in pleniludinem videre, auctoritate vobis praesenlium indulgemus
pnte9tatis (I) assumpti utsiquando ab his qtii snnt quatenus possessioncs ipsius eeclesias, quas sine
in partem sollicitudinis evocati, in ecclesiaruro assensu vestro (2) alienare dicti episcopi praesum-
snarum dispeodium quidquid pcrperam fuoritatten- pserunt.ad jus et proprietatem illius lcgitime revo-
tutum.persollicitudinisnostrKStudium emendetur, cetis. Nulli ergo .. concessionis, etc, usque incur-
et prcecaveatur indemnitnlihus earunidcm. Cum siirum.

(1) Plenitudnic potcstatis. C. Proposuit, De con- Exceptio tamcn dntur in r. Terrulas taHt superque
cess. prseb.Robuflus in Concord.de regia nomitat., in foro dtcanlulo l-',q. 2,et si bona nun suntdivisa
§l.in verbo Plenitudinis. aut distincta,, decis. cap. Tolos., q. 79.
(2) Sine assensu. Ut supra lib. xtv, epist. 2, et 9.
511 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212. 542

Datum Latcrani, vn Ka Murtii, pentifn-atus A eorum eccleaiis et proebendis, ipsas praebendas et

nustri anno quinto deeimo. ccelesiasilo facto, euin dc jure non potueril, qui-

II.
busdaiu luutoiibus suis contulit, ut eos habeat in

B18DEM. malefaclis purticipes quoshubet in errorcfautores:

De eleclione decani. Licet autem in Waldemarum eumdem per te.frater

(Laterani, vn Kal. Martii.) Magdeburgensis.et vcncrabiles liatres nostros tuos

Cunn e:msam qufe vertebatur inter dictum filium et Brcmensis ecclesia; sulTraganeos,necnon ct per-

Il.oantorem Eduensom II.Barensem archidiaco-

ot
proadictum Osnaburgeusem et Monasteriensem epi-
num super decanatu vestrai, ad quem
ecclesi» BOopoa analhematis vinculo innodatuiudepositionis
fuerat electus uterque, dileclis filiis decano et et degradationis sententia 1'ueril auotoritatc aposto-

magistris W. de Vienna et Jacobo de Tornodoro lica promulguta, ipse tamen.qui sub tanla manus
cunonicis Antisiodorensibus commiserimus sine cornua elatio-
divinse potentia humiliari debuerat,

debito terminandam, ipsicoynitis caustB meritis,de nis assumens, in eadem pertinaciter persistit sen-

jurisperitorum con?ilio elcctionem utrumque scn- tentia,eam, quam saltem timere debuerat vili-
tentialiter cass.iverunt.Verum cantor pra?fatus,qui pendit. Cujus exemplo decanus et quidam alii
ante prolationem sententioe appellarat,ad apostoli- sacerdotes Bremenses et clerici latam in eos super
B
cam sedem accedens,a nobis audientiam petiit sibi beneficiorum pei ceptione suspensionis se.ntentiam,

dari, quam cum ei duxerimus concedendam, dile-

[ante quam] communicabant eidem,improvidecon-
ctus filiusmagisterHugocanonicusvester in nostra temnentes,eicorr.municarenondesinuiit, ipsumque
fovere in sua nequitia non desistunt. Ne igitur
prasentia constitutus, licet procurator non esset,
quod tamen de parte altera fuerat, se opponen9 idem Waldemarus et fautores ipsius plene valeant
eidem.senteniiam nobi9 exbibuit cum actis judicii
de sua nequitia gloriari, fraternitati vestroe per
a praefatis judicibus promulgatam.Nos igitur audi- apostoliea fraeeipiendo mandamus quatenus in eos
tis quas dictus canlor proposuitcoram nobis.cassa- latas sententias singulis ukbus Dominicis et festi-

tionem electionis ipsius justam esse cognovimus,et vis per vestras ecclesias innovetis et faciatis per
ideo ipsam auctoritate duximus apostolica conlir- vestras diceceses innovari.

mandam. Datum Laterani, ni Kal. M^rtii, pontificatus no-

Datum Lateruni, vi Kal. Martii pontificatus no- stri anno decimo quinto.
stri anno decimo quinto. In eumdem fere modum scriptum est Padeburnensi,
Mindensi, Verdinsi, el Halberstadensi cpiicopis, el
III.
dilectis filiis Corbcicnsi et de Campo Sunclx Mariie
MAGDEBURGEN91 ET MAGUNTINO ARCHIEPISCOPIS ET P
abbatibus Monasteriensis et Padeburnensis diwcesum
EORUM 9UFFRAGANE19.
usque plene valeant de sua nequitia gloriari,discre-
Contra Waldemarum intrusum Bremensem.
tioni vestrae per apostolicascripta mandamus qua-
(Lateranim Kal. Martii.)
tenus infra duos menses post receptionem praesen-
(3) Sicut venerabilis frater noster Osnaburgensis
tiuin ad Bremensem civitatem personaliter acce-
episcopusBremensis electusnobisintimare curavit,
Waldemarus,cum dentes, sive omnes simul, sive singuli, latas in
profundum jam devenerit pec-
in
dictum Waldemarum et fautores suos senteatias
catorum, contemnit, et non solum non adjicit ut
publice innovetis ibidem, et mandetis per totam
resurgat, verum etiam, tanquam si ex adipe pro-
Bremesem provinciam inr.ovari.
deat ejus iniquitas, adversus Romanam Ecclesiam
Datum Laterani, ni Kal. Martii, pontilicatus
supplantationes exampliat,et graviores quam haote-
nostri anno decimo quinto.
nus pra?9umptiones intentat;ut in dieiree accurau-
lans iram sibi.damnabili gladio perdatur illius cu- IV.

jus misericordi fuerat studio a durissimi damna- EPISCOPO ET CAPITULO PICTAVENSI.

tione carceris liberatus. Ponens enim, inductus in Confirmatur qusedam concordia.
Bremam per nobilis viri Saxoniae ducis potentiam, (Laterani, vi Kal. Martii.)
tanquam ab Aquilone Bremensi Ecclesia sedem "
in Causam quae vertebatur inter vos ex parte una
suam,ac sedens super eam,velut super plumbita- et dilectos filios Cluniacensem et monasterii novi
lentum sedet iniquitas, pr»ter administrationem Pictavensis abbates et conventus ex altcra super
quam in eadem Ecclesia tam in spiritualibus quam exemptione monasterii novi Pictavensis diversis
temporalibus sibi damnabiliter usurpavit.ad eccle- judicibus nos recolimus commisisse. Super qua
sias et clericos in reprobum sensum datus manus licetdiversistemporibu9 fuerit multipliciterlabora-
extendit,ipsorum bona praesumptuosis ausibusoc- tum, testes tamen ex mandato nostro ab utraque
cupans acdividens inter laicos et dispergens de partereceptifuerunt,et demum depositioneseorum-
;

quorum confidens violentia, facilis est ad scelera. dem apud sedem apostolieam publicatae. Verum quia
nec quid faciat abhorrescit. Expulsis etenim qui- pars monasterii novi privilegia sua tunc prae mani-
busdam canonicis et aliis Bremensibus clericis ab bus non habebat.partibuspostmodum nostrisdedi-

(3)Vide lib. xm, epist 158, et quintam compilat. Decretal. lib. ', tit. 9.
513 INNOCKNTII III PP. RHGESTORUM LIB. XV. 544

rous litteris in mandatis ut suner eadem causa, A Tn eumdem modum teriptum ett Ctwriaeaui et rao-
nauoits privilegiis et aliis rationibus qu.-c ud tpsius nastcrii Sori Pidavensit nbhatibus ct eonventibus.
decisionem spectahant,per se vel sufficientes pro- caasam quae vertebatur, etc. usque in fincm.

curatores in festo beati Martini proxime prajterito In eumdem modum scriptum esl super hoc abbali
nostro se conspectui pnesentarent.tum super prae- Satu ti Sul)iicii,dccano et archidiacono Biluricensibut.

dicta causaquam superaliis articulisaequitatisjudi- Causam quae vertebatur, etc, usque ab aliquo te-
ciumdanleDominorecepturae.Demumigiturdilectis raere violari , discretioni veslras per apostolica
filiismagistrisJoanneetHugonecanonicisSanctaeRa scripta praecipiendo mandamus quatenus id obser-
degundisPictavensisvestris,etPetro,Sa!atiele,acJo. vari per censuram eclesiasticam appellatione post-
monachis praedictorum Cluniacensis etMonasterii posila firmiter faciatis, contradictores censura
novi abbatum et conventuumprocuratoribusin nos- similicompescendo. Quod si non omnes... duo
tra praesentia conslitutis.audivimus diligenter quse vestrum etc, usque exsejuantur.
voluerunl proponere coram nobis ; et cum hinc inde Datum Laterani, vi Kalend. Martii, pontificalus
super praemissis fuisset diutius disputatum,tandem nostri anno decimo quinto.
idemnegotiumdeconsensu partiumnobismedianti-
bus taliter est sopitum.Quod dicti abbas etconven- g ELECTO ET MONACHIS SANCT.E MARI.C DE PEROALLO.
tus monaterii novi, ut Pictavensis episcopus favo-
Becipiuntur sub protecttone B. Pelri.
ma-
rabilior sit eis et efficacior ad justitiam desuis
(Laterani, v Kul. MartiiJ
lelactoribus faciendam, semel in anno per diem
unuti cum moderato equitaturarum numero.prout Cum a nobis petitur, etc, usque perducatur effe-
in Lateranensi concilio est st<itutum,eumdera exbi- clum.Eapropter.dilecti in Domino filii,ves ( ris justis

beant et procurent. In caeteris vero idem monaste- postulationibus grato concurrentes asscnsu, per-
rium abejus jurisdictione sitliberumplexemplum; sonas et monasterium vestrumcum omnibusbonis
nisiquod chrisma, oleum sanctum,consecrationes qua? inprajsentiarum rationabili ter possidet, aut in
altarium, dedicationes basilicarum, ordinationes futurumjustismodispraestanteDominopoteritadipi
monachorum seu clericorum qui ad sacros ordines sci.sub beati Petri et nostra protectione suseipimus
fuerint promovendi.necnon
benediciionem abba-
et et praesentisscriptipatrociniocommunimus.Liberta
tis sine professione aliqua recipiant
ab episcopo immunitales quasvenerabilis frater
tes praeterea et
memorato; siquidem Catholicus fuerit, et gratiam Terdonensis cum sui assensu
noster episcopus
apostolicae sedis habuerit.ac ea ipsis gratis et sine providavobisdeliberationeconcessitratashabemus,
pravitate aliqua voluerit pxhibere. Alioquin liceat p eteas illibatas decernimus permanere. Nulliergo..
ni c mi /im n n n /t n
eisquemcunquemaluerint nlnApinl catholicumadireantisti
r» rr-i nnrliiilinii nilinAnnllnll
r>-i nprtiii^li Anio ati->nnctitiitirtnia oti^
protectioms,etconstitutionis,etc,uj<7Utf ncii ^nriin
t,iu,' racursurum )i i i

tem gratiara et communionem apostolicsesedisha- Datum Lalerani,v Kal. Martii.pontilicatus nostri

bentem qui nostra fretus aucloritate ipsis quod anno decimo quinto.
poslulatur impendat; sicut in authenticis privilegiis
VI.
continetur, quae nos ipsi perspexiraus et examina-
(4) G. DE VALLIBUS, MAGISTRO C. ET P. DE FIMIIS CA-
vimus diligenter.Cum autem Pictavensis episcopus
NO.NICIS LAUDUNENSIBUS (5).
incivitatePictavensi generale posuerit interdictum,
Quod ctausula Si est ita ad omnia rescripti refertur.
iidem illud servabunt ita quod illo durante oon
;

(Laterani, vi Non. Martii.)

celebrabunt divina nisi clausis januis,non pulsatis
campanis, suppres s a voce.interdictis et excommu- Olim (6) ex littcris dilectorum liliorutn Sancti
nicatis exclusis,quos caute vitare curabunt. Ad Nicasii Remensis,Igniacensis et Vallis regiae abba-
synodum quoque Pictavensisepiscopi abbas mona- tum nostrij iiiit auribus intiraatum quod cum ad
sterii novi secundum generalem consuptudinem rc- cos semel et iterum a nobis litlerae processissent(7),
gionis accedet ratione capellarum vel ecclesiarum super co videlicet quod R. i:ler;cus Sancli Remigii
suarum qoaeipsi episcoposunt subjectoe.Sed si Ibr- Remensis parocbiam de Salice Sancti Reroigii,
ijitan capellani ea quae riatutafuerint in synodone- D quam R. de Cruneio olericus Bibi per interpositam
glexerint aut contcmpserintobservare non in abba- personam ab abbate Sancti Remigii collatam luisse
tem vel monasterium,se>l in ipsoscapellanos.episco- proposuit, detinebat, ipsi partes semel.secundo.et
pus poterit canonicam exercere censuram.Ne igitur tertio civilaverunt.eldictum R.de. Sancto Reniigio,
quod nobismediantibuseststatutum valeatabaliquo quia citatus pluries comparere noluit per Bfl vel
teinereviolari,illud auctoritate apostolicaconfirma- responsalemaliquem coramei8,ezcommuDioationia
mus et praesentis ecripti patrocinio communinms. vineulo innodantes, fecerunt Iruclus ipsius paro-
Nulli Prgo...confirmationis,etc.,i/.M/ue incursurum. cliiae sequestrari.cuinqne poslmoilum iden; R.acce-
Datum Latcrani, vi Kal. Martii, pnntificatus no- dens ad eos, se promiserit pariturura, ac obti-
siri anno decimo quinto. nuerit se absolvi,ipsi absolutionis ei litleras conce-

quart cnll. S.
(4) In 6 0/t'm.Corrige ex rormula hujus ppistolas titu-
Laudunensibut. Kcrlesiae Laudunensis sulTrn- lumet spriem. C. Olim. De reBOrlpt.
ganeae diceceseos Remensis. (7) Cap. Olim, De rescript.
545 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212. 546

dentes,diem ei assignarunt et locum quibus roram A. lilius |G.] (18) abbas Sancti Martini de Pannonia

eisquod promiserat adimpleret, qni diem et lo- sua nobis conquestione monstravit quod venerabilis
cum(8) ex lilleris illius radens (9). in loco rasuroe frater noster Vesprimiensis episcopus condition.ilcs
rescripsit quod ipsi et(IO) sequestralos (ll)fructus homines, qui certu ei servitia cxhibent, eximit u
cxhiberi mandabant, quod demum corani duobus pr;estatione integra decimarum, et eos, cumjuris-
eorum,tertio sui absentiam exousante, per litteras dictionem in ipsos habeat.ad solvendus integro sibi
est conlessus. Nos igitur, cum tant;u temerilutis prffldictaa decinws etad satisfaciendum congrue do
excessusfalsitatisscrupulo(l2)noncareret;vobisde- subtractis pontificali auctoritatenoncogil,pr;estare
dimus mandatis ut si res laliter se haberet, ipsi
in sibi recusans consilium et auxilium in expensis et
praBumtori super dicta parochiaperpetuumsilen- aliis contra silvestres homines in extiemis praediclae
tium imponentes, praefato R. de Cruneio clerico parochise linibus commoranles, qui se a solutione
assignaretis eamdem cum fructibus sequestratis. subtrahunt decimarum. Quare humiliter postulabat
Verum, sicut vos lilii S. et P. per vestras nobis ut ne id decoetero idem episcopus attentaret injun-
litteras intimaslis, cum dictus R. de Cruneiorasu- geresibi auctoritate apostolica dignaremur.Petebat
ram praefatamcoram vobis per testes idoneos 113) insuper quod idem episcopus sacerdotibus illius
probavisset,et ob hocpostulasset sibi dictam Eccle- ~ parochiae inhiberet ne quosdam horaines, sibi prout
siam assignari, vos utrum clausula illa, siita est, tenentur decimas non solventes, servili conditione
de omnibus superioribus; an de articulo tanturn falso ad suam cxcusationem objecta, et ne pulsa-
rasuroe deberet intelligi dubitantes, in negotio ipso tores et exsequales in eodem articulo delinquentes
procedere ulterius distulistis, eligentes secundum recipiant ad divina, vel ab eis percipiant partem
hoc potius aposlolica? sedis oraculum implorare aliquam decimarum, ipsi de subtractissatisfactio-
quam aliquid temere diliinire.Nos ergo diligentiam nemcongruamimpendentes,humilitersupplicansul
vestram in Domino commendantes, taliter duxiinus hoc per delegatos unobis judicesfieri mandarenius,
respondendum, quod clausula illa debet ad omnia si dictusepiscopus id efficere non curaret, compel-

superiora referri, ad hoc ut ipsi prasfala ecclesia lentes eumdemad satisfactionera congruam praadi-
conferatur,quialicet vitium lalsitatis ad imponen- ctorum, si auctoritatesua dicti cappellani hoc pras-
dum illi perpetuum silentium super ecclesia ipsa sumerent attentare.Postulabat praterea quod idem
sufliciat (1 i) qni falsitatem (15) hujusmodi perpe- episcopus parochianos capellarum suarum in jure
trarat, non tamen propter hoceadem ecclesia est spirituali et quarta decimarura recipi ad capellas
adversario assignanda (16), nisi super aliis facta alias non permittat,satisfaciensde subtractis eidem
fuerit plena fides. si aliquid est hoc hactenus ipsius auctoritate
Datum Laterani, vi Non. Martii,pontificatus r.o- « praesuraptum.Alioquin a suissibi faciat capellanis
stri anno quinto decimo. super bis satisfactionem congruam exhiberi. Et ne
VII. de parochianis dubitatio aliqua, oriretur, sic petiit
COLOCENSI ELEC.TO, ET SOKSARDIENSI ET DE SEKUDWOR distinguendo, ut parochianos de villis Fayz et de
CISTRCIENSIS ORDINIS ABBATIBUS QUINQUECCLESIEN- Gurbei a capella Thapey non subtrahat episcopus
SIS DIOECESIS.
memoratus,parochianos autem de praedio dominici
Oirimit litem inter episcopum Vesprimiensem et de Mogh. et de Udwornicis regis et de villa illorum
abbalem S. Martini. qui daut regi Martium a capella de porcorum custo-
(Laterani, v Non. Martii.) dia non subducat, inhibens sacerdotibus ne reci-
(17) Veniens ad praDsentiarn nostrara diiectus piant capetias aliquas vel cubulos vini a regis vel

(8) Diem et locum. Quas pertinentad personam.et illaverba v Kal., Aug., quae litteris Gallicis non
sunt diligenter attendenda.C..le6nte,§ Prxfatus, De Romanisexaratu legebantnr,ideoque nobilisPerona
sentent. et re judic. de GeLtn S C. germauara vicit 13 Augusli 1643,
(9) Ex litteris radens. Ubi scilicet adnotato tem- qus bonorum partem petebat.
porisrecencctur.c. Cum venerabilis,\)e. relig. dom. 13) Idoneos. Ex 1. Judices, 1. Cumquidam, C. De
(

in adnotatione indictionis c. lnter dileclos, § Sed ^. fide instrum. et 1. Ubi D., eod. tit. Vide infra lib.

C0)i(ra,De fide instrum.Dies enim et eonsul, ut ho- xvi, epist. 9.

dieindictioinstrumentisadjiciebatur,qu;emateriam (14) Sulficiat. G. Ad falsaliovum, De crimine falsi.
falso fabricanda instruere potest, 1. Tabularum, § Guymierius in compend. benefic. expressit n. 53.
Diem, Queraad. te^tam. aperi. Rebulfus De pacif. posses., n. 204.
(10) Ipsi ei. Falso nomen inscribensut in 1. Tilio (15) Falsitatem. Ex qua deprehendi possit immu-
ad municip. el falso allegans ut in 1. Si prxtor, § tatio veritatis, dolus, et damni illatio.

Marcctlus. De judic. Aufrer. ad Decis. cap. Tolos., (16) Assignanda. Cum et privilegia in propositio-
q; 423. nibus (siclegendum ex v. ms. Sancti BenigniDivio-
(11) Sequestratos. Ut restituantur ei qui finalem nensis, non possessionibus,) abradantur, el litterae
in causa victoriara obtinuerit. Clem. unica, De se- in narratione facti (si error inlerveneri), possint
queslrati poss. et fruct. incunctanter abradi. C. Ex litteris, De fide instru-
(12) Scrupulo. Suspisionc c. In conscientia, De ment.,ubivideglossam, vel ut dicitur in dicto c.
crimine falsi.cum litterisbullatisaliquidper super- Ex conscienlia, quoniam pancarum litterarum rasu-
linearem scripturam et rasuram iu loco suspecto r:e nequaquam sapientis aniinum in dubitationcm
factam d. c. Venerabilis ut in rescripto Pauli quinti (17) Cap. Veniens De prsecript.
pontif. max. concesso Carolae de Gelan moniali ad (18) Ha3c littera addita est ex cod. Colbert.
547 INNOCENTII III PP. RKGB8TORUM LIB. XV. 548

reginae conditionalibus, qui vulgo regales servi vo- A. exhibere.Alioquin ab alio quem maluerint catho-
cantur.ab ipso ea recipi pennittentes, co^ens insu- lico prajsule suscipiendi ea liberam haoeant facul-

per regissagittarioset bissenosad deoimas integre tatem,sicut in privilegiis prsedioti Paschaliset bon»
persolvendas. Petiit etiam postmodum ethumiliter rnerooriaeAlexandri papaepraedecessorum nostrorum

postulavit ut memoratusepiscopus non impediat vel perspeximus contineri.Non obstante privilegio Cle-
faciat impediri quo minus omnes qui in Simigiensi menlispapae (20) qui mentionem non fecit de prae-
parochia vel comitatu consistunt, de omnibus qus diclis praedecessorum suorum privilegiis, sed de

possident decimas integras sibi solvant sicut in ;

privilegio Sancti Steph.ini regis cui, quantum ad
;

privilegiis felicis memonae Pasehalis paps et sunoti hoc capitulum, per seepefatos Romanos pontifices
regis Stephani plenius continetur. Praelatus vero exstitit derogatuin proesertim cum ipse Clemens
;

episcopus in noslra praesentiacon9lilutusecoiitra- privilegium illud conoesserit salvis institutionibus,

rio postulavit ut decimas Simigiensis romitatus non solum Romanae Ecclesiae, sed ipsius etiam le-
infra suae dioecesis terminosconsistentis (19), quas gatorum. Nec obstante praeseriptione quam idem
detinet idem abbas, sibi restitui faceremus, nisi abbas in suum subsidium oppouebat,quiasi con-
dictus abbas aliquo ppeciuli jure se summataerat praescriptio quandoabbasSaneti Mar-
ipsas .juste
possideremonstraret,mandantesipsumpereumdem g tini ab Alexandro papaprivilegium impetravit, juri
abbatem,cum dictum comitatumvisitat.in suis oc- prascnptionis renuntiassevidetur-, praeserlim cum
clesiis procurari. Petebat insuper deputatam quar- coram nobisjprivilegio illo sit usus quod suae inten-

tam fabricae sibi restitui ad ecclesias reparandas. tioni, quantum ad hunc articulum, contradicit. Si

Capellas invilla subulcorum et Saucti Ladislai de vero nondum (21) consummaverat procscriptionem,
Fizgoidestrui postulans, tanquam sine auctorilate sed erat in praescribendo post impetratum hujus-
acconsensu episcopi diceeesani constructas, et pe- modi privilegium,bonam fidem non habuit.ct ideo
tens ecclesiam de Keurishyg.in qua sibi dictus ab- secundum canonesnon praescripsit,Caeterum inter-
bas spiritualemjurisdictionem usurpat, ecclesiam dictos vel exocmmunicatos Vesprimiensis episcopi

etiam de Thapey, in cujus possessione ipsum fuisse praedicti elerici sludeant evitare, ac parochianos

idemabbas confessus fuerat,repetebat. Reconcilia- ecclesiarumadeumdemepiscopum pertinentes con-

tioneseliampoenitentiumet ordinationesclericorum travoluntatemipsiusad divina officianon recipiant,
ad se asserens pertinere, humiliter postulabat ut nec aliis impendant ecclesiasticasacramcnta.Super
chrisma,oleum sanctum,et alia ecclesiastica sacra- ca-leris autem quia nobis non potuit fieri plena

menta capellani et homines Smcti Martini in Ve- iides, per apostolica vobis scripta mnndurr.us qua-
sprimensi dicecesi constituti ab eo tan^uam a suo tenus recipiatis testes quos partes duxerint pro-
dicecesano perciperent, sibi cognitiones causarum ^ ducondos, et tam attestationes quani alias prola
spiritualium relinquendo. Nos autem intellectis per tiones earum fideliter redigalis in scriptis, easque
venerabilem fratrem nostrum llugolinum Hostien- nobis sub vestris sigillis dirigereprocuretis.pnuii-
sem episcopum.quem partibus concpssimus audito- gentes eis terminum competentem quo cum ipsis
rem,quae proposita fuerant coram eo, objectiones nostro se conspectui reproesentent sententiam auc-
proposiias ab episcopo contra privilegia praedicto- tore Domino recepturae. Testes autemqui ab utra-
rum Pascbalis papae ac sancti regis Stephani, qui- que parte luerint nominati, si se gratia, odio vel

bus abbas sufficienter respondit, invalidas esse de- timore subtraxerint, per censuram ecclesiasticam
crevimus,ut eis non obstantibus privilegia ipsa va- cessante appellatione cogatis veritati tcstimonium
lida reputentur, si authenticum proedicti registale perhibere. Nullis litteris obstantibus pra?ter assen-
repertum fuerit quale nobis rescriptum ipsius sub sum parlium a sede apostolica impetratis. Quod si

bullacharissimi in Chrisio lilii nostris Hungarorum non omnes... duo vestrum ea,elc.
regis illuslris exstitit prajsentatum.Quantuin tamcn Datum Laterani, v Non. Murtii, pootificutus no-
ad fundandam intentionem abbatis proficiat oppor- stri anno quinto decimo.
tuno temporedecerneuius.Interimautemnihilcirca VIII.
statum monasterii secundum perceptionem decima- D PIUORl ET FRATRIBUS DE BALNEOLIS.
rura.quam idem monasterium possidet.immutetur. Cvnlirmal coiuin bona.
Chrism vero,oleum sanctuin, consecrationes alta-
i (Lnterani, Non. Martii).
rium scu basilicarum, ordinationes clericorum qui Juslis petentium desideriis dignum, ctc, usque
adsacros ordines fuerint promovendi, clerici eccle- effectu prosequeute coraplere. Eapropter, dilccti in
siarum vel capellarum ipsius monasterii quaesunt Domino filii, vestris justis postulationibus grato
inVesprimiensi dicecesi constitutae a Vesprimiensi concurrentes asscnsu. domum et redditus a nobili
episcopo postulabunt; si quidemCatholicus fueritet viro Herveo comiteNiverncnsi pia vobis liberalitate
gratiam atquecommunionemapostolicae sedis ha- collalos.sicuteos juste ac pacifice possidetis, ct in
bucrit, et ea gratiset aine pravitate aliqua voluorit littcris ejusdem comitisacnobilietnulierisMathildis

(19) I ii quart. coll. conslitutas. nulli frccrit mcntionrm pr.Tsertim cum, clc.
:

(20) In quart. coll. per quod privileniis pr.rdeces- (21) In quart. coll. consummala erat pr.rscripti».
orutn suor. non e.rlitU derogatum cum, de ipsis
B49 P0NT1F1CATU8 ANNO XV, CHRISTl 1212. 550

comitissae uxoris suae noscitur contineri, vobis et A Daturn Laterani, n Idus Martii, pontificalus no-
per vos domui vestrrn auctoritate apostolica conlir- stri anno decimo quinto.
mamusetprwsentisscripti patrociniocommuniinus. XI.
Nulli ergo...conlirmationis, elc, usque incursurum. MORIMONTENSI ET SANCTI STEPHANI DIVIONENSIS ABBA-
Datam Laterani, Non. Martii.pontilicatus nostri TIBU9 LING0NBNSI9 DIOECESIS, ET MAJORI AIICHIDIA-
anno decimo quinto. CONO LINGONENSI.
IX. Ut cognoscant de falsitate litterarum.
EPISCOPO MAGALONENSI. (Laterani, xn Kal. Aprilis.)
\}t de tetris in comilatu Melg irii cognoscat
Venerabili fratri nostro Bisuntinensi archiepis-
(Laterani, vu Id. Martii.)
copo et dilecto lilio... procuratori nobilis viri co-
Sicut d:lectu9 lilius Joannes Buccados nobis con- mitis Stephani benignam audientiam concedentes,
querendo monstravit, quidam potenles super pro •
intelleximus evidenter per ea quae fuerunt coram
ventibus el rebus aliis sitis in comilatu Melgorii, nobis proposita et ostensa quod littera illae quae
quos legitirne possidet et quiete, ipsum sine caus* dilectis filiis Sancti Sequani et de Aceio abbatibus
cognitioneintenduntnequiter aggravare.Cum igitur etpriori Cisterciensi super absolutione ipsiuscomi-
jurisdietio terrae illius ad no9 nullo pertineat me- g tis sub nomine nostro fuerunt exhibitae, 9icut in
diante.fraternitati tuae per apostolica scripta man- eorum litteris citatoriis de verbo ad verbum erant
damus quatenus, vocatis qui fuerint evocandi et insertae.aut falsce aut falsatas fuerunt. Et certe si
auditis hinc inde propositi3,quod justum fuerit, veras litteras accepissent.quales nos eis recolimus
appellatione remota, decernas,faciens quod decre- destinasse.formam earum in suo processu minime
veris per censuram ecclesiasticam firmiter obser- observassent. Quare noseorum processum decer-
vari,nulli9 litteris veritati et justitias praejudicanti- nentes irritum et inanem, per apostolica vobis
bus a sede apostoliea impetratia. scripta mandamus quatenus litteras illas faciatis
Datum Laterani, vn Idus Martii, pontificatus vobisper censuram ecclesiasticam sublatoappella-
nostri anno decimo quinto. tionis obstaculo exhiberi, et inquiratis diligentis-
X. sime veritatem quis eas obtinuit vel exhibuit aut
ABBATI ET PIUORI SANCTI VICTORIS, ET MAGISTSO G. falsavit ; tam litteras ipsasquam icquisitam super
CORNUTO CANONICO P4RISIENSI. his veritatem nobis
transmissuri, ut ad
fideliter
De corpore B. Lupi archiepiscopi Srnonensis. hujusrnodi puniendum excessum, sicut proceden-
(Laterani, i Id. Maii. dum viderimus,procedamus. Latam autem in prae-
(22) Dilectii abbas et conventus Sanctae Co-
filii dictum comitem excommunicationis sententiam ab
Q
lumbaeSenonensisnobis conquerendo monslrarunt archiepiscopo memorato et interdictum positum in
quod licet in ecclesia sua totum corpus beati Lupi terram ipsius mandetis inviolabihter observari do-
confessoris archiepiscopi Senonensis una cum ca- necde damnis et injuriis prsfato archiepiscopo ab
pite requiescat,sicut per authenticum bonacmemo- eodem comite irrogatis inquisita plenius et cognita
riaeHugonis Senonensis archiepiscopi, qui convo- veriiate.faciatissatisfactionem congruam exhiberi ;

catis quibusdam episcopis, et clero et populo et sic demum praetatas sententias juxta formam
adunatis, ipsum corpus ac caputomnibus astanti- Eeclesite relaxanles, audiatis si quid inter eos re-
bus demonstravit, evidenter apparet, abbas tamen manserit quasstionis, et appellatione remota me-
et monachi Sancti Petri Vivi Senonensis in ipsorum diante justitia decidatis,facientes quod decreveritis
gravamen per praedicatores suos caput etquaedam per cenauram ecclesiasticam firmiter observari.
mismbraconfessorisipsius esseapud quemdamprio- Teste3 autem, etc, usque subtraxerint, per censu-
ratum suum, videlicet Sanctum Lupum de Naudo, rameamdem cessante appellatione cognatis veritati
per episcopatus longe lateque diffusos faciunt pu- testimonium perhibere. Quod si non omnes, etc,
blice nuntiari, quod siquidem est a veritate penitus usque exsequantur.
alienum.Quia igitur falsitas tolerari non debet sub Datum Laterani, xil Kal. Aprilis, pontificatug
velamine pietatis, discretioni vestrae per apostolica
D nostri anno decimo quinto.
scripta mandamusquatenus memoratos abbatem et XII.
monachos ut ab hujusmodi praesumplione desistant R. DE BELLOVIDERE CAMERARIO ET S. DE BEROV. ET
auctoritate nostra moneatis, attentius et efficaciter S. DE BURGO GUARIN. CANONICIS CARNOTENSIBDS.
inducatis, ipsos ad hoc, si necesse fuerit, per cen- De interdicto prolato ab episcopo Aureiianensi.
auram ecclesiaticam appellatione remota cognita (Laterani, xvi Kal. Aprilis.)
veritate cogentes ; cum
nec saluti nec famae con- Cum venerabilis frater noster Aurelianensis
gruat eocumdem quaestum acquirere de praedica- episcopus dicecesim suam supposueritecclesiastico
tione mendacii. Nullis litteris veritati, etc, a sede interdicto.et capitulum Sancti Aniani illud negle-
apostolica impetratis. Quod si non omnes... duo ve- xerint observare, sed interdictos ab ipso receperint
strum ea, etc ad divina, sublimi voce, pulsatis campanis, et

(22) Vide Chronicon S. Petri Vivi, pag. 726.

551 INNOCENTH III PP- REGKSTORUM LIB. XV. 352

idem episcopus contra XIII.

apertis januis celebrantes, A.
POTESTATI ORTANBNSl
eos ad venerabilem fratrcm noslrum Trecensem
episcopum et conjudices suos nostras litteras impe- Conlra .\'obilem quemdam detinentem casira Ecclesix.

travit : qui ecclesiam Sancti Aniaui interdicli sei.- (Laterani, xni Kal. Aprilis.)
tentiae supponentes,decanum etejusdem loci capi- Cum booae luemoriae M. socer nobilium virorum
tulum abofficio suspendcrunt, eosdem in expensis Cazaguerra?deOrta. B. de Canalio, I. Raynaldi, ct
quas episcopus fecerat condemnando.Unde dilectus P. Iaczonis, castra Basanelli. Palaiioli, Bassani,
filius R.de Noaprocurator ipsius episcopi
postulabat
Aliani abEcclesia Homana in feudum tenuerit,etex
ut praefatas sententias dignarcmur apostulico mu- perceperit multa bona,ipsa praedieta castra post
illis

nimine roborare. Verum B. et R. procuratorea ejus obitum pro suae volnntatis arbitrio detinente,
ejusdem capituli ex adverso proposucre in nostra ad nostram praesentiam, ut nobis responderent rie
prassentiaconstituti quodcum prafataEcclesia sedi accedere noluerunt, cum exinde feeerimus
ipsis,
apostolics immediate subjecta,sicutapparet per
sit requiri eosdera. Quia vero id noluinus in patientia
privilegia pontificum Romanorum, non tenebantur tustinere, ne jus Ecclcsiae Romanae negligere vide-
interdictum ejusdem episcopi observare. Propter remur, eisdem nobilibus nostris dedimuslitteris in
quod.ne super hoc possint abepiscopo prsgravari, B mandatis ut usque cathedram Beati Petri proximo
nostram audientiam appellarunt.Et licet non rece- pr8eteritam,quem eis terminum pen-mptorium
perint scicnter ab ipso interdictum aliquem ad signavimus.responsuri nobis de castris ipsis nostrn
divina.nihiloaiinustamenepiscopuseorumhomines se conspectui prajsentarent, dilecto filio Cynthio de
supposuit interdicto.eis divina penitus
et ecclesias lnsula nostris dantes litteris in mandatis.ut si prae-
interdicens.Verum cum pnefata litterae, quas epi- dictinobiles eodemtermino adnostram praesentiam
scopus impetravit ad judices supradictos, falsitale non venirent,eadem castra nostro nomine recipere
suggesta et veritatetacitafuerint impetratie, et ab non dilTerret.Universis insuper hominibus eorum-
eisdem judicibus legitimas escepliones admiltere dera castrorum injunximus ut eidem extunc de
recusantibus fuerit ad sedem apostolicam rationabi- castrisipsis ad nomen etopus nostrum respondere
liter provocatum.sententiaslatas, propter appella- curarent. Quocirca discretioni tuae per apostolica
tionis objectum, petebant penitus irritari. Nos scriptamandamusquatenuseidem Cynthioad man-
autem utrique parti providere volentes,discretioni datum apostolicum exsequendum tuum praeslesau-
vestrae per apostolica scripta mandamus qualenus xiliuin et favorem.
cum procuratores praediclorum decani et capituli Aprilis, pontilica-
Datum Laterani, xni Kalend.
promiserintcoramnobissubpcenacentumlibrarum, tus nostri anno decimo quinto.
pro quaobligaverint praebendas suas quas habent C
XIV.
memorata, quod dicti decanus et capi-
in Ecclesia
LUNDENSI ARCHIFPISCOPO AP0ST0LIf..fi SEDIS LEOATO.
tulum vestro parebunt mandato,si hoc ipsi ratum
Constituitur legatus apostolicse sedis.
habuerint, vos auctorilate nostra sublato appella-
tionisobstaculo relaxeris omnes sententias in ipsos (Laterani,n Non. Aprilis.)
et Ecclesias et homines eorum hac occasione prola- lllam de probibate ac honestate tuam fiduciam ob-
si illos
tas.acdeinde inquisita et cognita veritate, tinemus ut tibi vicc» nostras secure in arduis nego-
culpabiles inveneritis.faciatis ipsos sublato cujusli- tiiscommittamus.sperantes quodad divini nomims
betcontradictioniset appellationis obstaculo, prae- gloriam et apostolica' sedis honorem ea satages pro-
fato episcopo satisfactionem debitam cxhibere ita
movere. Cum igitur Christianae fidei zelo succensus,
;

durante altavoce non celebrent.sed

quod inlerdicto ad convertendum circumstantes paganos ab errore
submissa,,januisclausis,non pulsatis campanis, ac ad veriiatcm non modicum laboraveris et adhuc
excommunicatis et interdictis exclusis. Alioquin
laborare disponas.ut hoc plenius et efficaciu^ i

poenampromissamadictisprocuratoribusexigalis.et quaris.nos tibi vices nostras duximus committen-

sentenliasnihiloininususqueadsatisfactionem con- das, venerabilibus tratribus nostris Upsalensi ar-
dignam remota per censuram
laciatis appellatione j) chiepiscopo et suffraganeis ejus episcopis ac nliis
ecclesiasticam firmiter observari.Testes autcm,etc, Ecclesiarium praclatis per Daciam ct Sucthiam con-
usque subtraxerint, per censuram eamdera cessante stitutis perscripta nostra rnandantes ut tibi ad hoc
appellatione cogatis veritatitestimoniuin perhibere. opus tanquam legato apostolic»
lidelitcr laboranti
Ni.llislitleris obstantibus prsterassenBum parlium sedis intendant,ul eorum adjutus auxilio,talentum
asedeapostolica impetratis.Quod sinonomnes.etc, tibicommissura cum multiplicinobislucroresignes,
duo vestrum ea, etc. cum te a predicalionis officio Deo duce contigerit
Datuin Laterani, xvi Kal. Aprilis, pontificatus remeare. Nos enim liberam tibi concedimus potc-
nostri anno decimo quinto. statem ut, juxta verbum propheticum, evcllas et
destruas, prout utrumqna
et aedifices et plantes,
^pciindum Dominum videris faoicndum.
Datiiin Lalerani.n Noo.April., ;
nlifioalus nostri

anno quinto deciuio.

 553 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRI8TI 1212. 554
XV. A XVI.
TOLETANO ET C0MP0STELLANO ARCHIEPISCOPIS. PETRO ABBATI MONASTEmi SANCTI ANGELI QUOD SITUM
EST IN SUBURBIO PISTORIENSI, EJUSQUE FRATRIBU3
De lello adversus Saracenos.
TAM PR/KSI-i.TIBUS QUAM FUTUIIIS REGULAREM ViTAM
(Luteraiii, Noq. Aprilis.)
PBOFESSIS IN PERPETUUM.
Quanta nunc necessitas terroe Hispaniarum
(23) De conjxrmatione privilegiorum.
immineat, eo plenius prudentia vestra novit quo (Laterani, iii Kal. Aprilis.)
ipsam vicinius experilur. Eapropter fratcrnitati Quotiesa nobis petitur quod religioni et honestati
vestrae per apostolica scripta mandamus el districte convenire dignoscitur, animo nos Jecet libenti con-
proecipimus quatenus reges llispaniarum moneatis cedereetpctentium desideriiscongruumsulfragium
prudenter etefticaciter inducatis ut pacem aut treu- impertiri. Eapropter,dilecti in Domino filii, vestris
garcserventadinvicem illibatam,pr;esertim hacim- justispostulationibusclemtnterannuimus.etpraefa-
minenti Suracenorum guerradurante ;ud quod eos tum monasterium Sancti Angeli, in quo divino estis
perccr.suram ecclesiasticam appellatione remota, obsequiomancipati.adexemplarfelicisrecordationis
si necesse fuerit, compelli volumus et mandamus ;
Clementispapiepra3deces3orisnostrisub beati Petri
quin etiam mutuum auxilium sibi praestentadversus d etnostra protectionesuscipimus et praesentisscripti
crucis Dominicae inimico9, qui non solum ad de- pnvilegiocommunimus.Inprimissiquidemstatuen-
structionem Uispaniarum aspirant, verum etiam in tes utordomonasticus, quisecundum Deumetbeati
aliis lldeliumChristi terris comminantur suam sae- lienedictiRegulamatque institutionem fratrumVallis-
vitiamexercere ac nomen (quod absit ?), si possint, umbrosae in eodem loco institutus esse dignoscitur,
opprimere Christianum.auctorilate noslra tam ipsis perpetuis ibidein temporibusinviolabiliterobserve-
regibus quam aliis Christianis omnibus sub pcena tur. Praeterea quascunque possessiones,quaecunque
excommunicationis et inlerdicti iirmiter inhibentes bonaidemmonaste.rium, etc, us^Meillibataperma-
ne se proesumant jungere Saracenis, vel contra neant: In quibusheec,etc,i.i.<7!(eexprimendavocabu-
Christianos illis consilium vel auxilium impertiri. lis.Locum ipsum,elc,ti_./.iepertinentiissuis.Massa-
Quod si forte rex Legionensis, de quo speciiliter ritiam de pecuniis, cum vinea et nemore ac homi-
dicitur, sive alius cum Saracenis offendere prae- nibus ad districtumvestrum pertinentibus. Clausu-
sumpserit Christiauos.denuntietis, sublato appella- ras etiam, molendina, caufagium totum ecclesiam
tionis obstaculo personam ipsius excommunicatio- Sancti Marci prope monasterium sitam cum paro-
nisvinculo, innodatam et interdicto suppositam chia et sepultura omnium tam majorum quam mi-
terram ejus homnibus suis, ne iD hoc sequantur „ norum ibidem commorantium, debitis honoribus
;

nn.n^.m
eumdem.sub.... k ;-.,...._.:
interminatione—
*:__._ il 1:_ :_ l:i
anathematis inhiben- -t - _:_.._ _.
*-*
et omni jure suo sicut ea hactenusa quadraginta
: : ;___. i . i

tes denuntiaturi uihilominus reges alios et quosli- annis retro juste ac pacifice possedistis. Terram de
bet Christianos ac terraseorum eisdem sententiis Moso, cum clausura et omnibus pertinentiis suis.
subjacere,si forsitan ipsi pra_fatum regem offendere Reddilus dc Guliano, et omne jus quod habetis
attentarenl,homineseorumdem ab ipsorum sequela id eadem villa, sicut in instrumentis publicis con-
prohibitione consimili retrahendo.Preeterea ex parte tinetur. Decimas etiam possessionum vestrarum,
nostra injungatis eisdem ut si aliquas habent ad quasaquadragintaanni.. hactenuspacifice tenuistis,
invicem quaestiones.propter instantem necessitatem vobis auctoritate apostolica confirmamus. Sane no-
illas ad tempus persequi differant, et tempore op- valium vestrorum quee propriis manibus aut sum-
portuno, cum potentes existant.ad praesentiam no- ptibus colitis vel de nutrimentis, etc, usque extor-
stram tam procuratores quam te3tes et alia qua_ ad quere praesumat. Liceat quoque vobis, etc, usque
causam fuerint necessaria destinantes, suam coram contradictione aliquaretinere.Prohibemus insuper
nobis justitiam prosequantur, cum per alios ortae ut nulli fratrum vestrorum, etc, usque sine abbatis
inter eos, quanquam multoties sit tentatum, termi- sui licentia, nisi arctioris religionis obtentu, de, to-
nari nequeant qua_stiones, et nos ipsis Deo auctore dem loco discedere. Discedentem vero, etc, usque
curabimus justitiae plenitudinem exhibere.Sic au- D Cum autem generaleinter-
nullus audeat retinere.
tem praeceptumapostolicumcircumspecte persequa- dictum, etc, u^uedivina officiacelebrare. Sepultu-
mini ac districte, ut sollicitudo et diligentia vestra ram prseterea illius loci, etc, usque nullus obsistat.
clareantin effectu, etreprehendi merito non po3sitis Salva tamen justitiaillarum ecclesiarum a quibus
de negligentia vel contemptu, sed de studioetobe- mortuorum corpora assumuntur. Obeunte vero te
dientia potius commendari. nunc ejusdem lociabbate,elc, usque, secundum Dei
Datura Laterani, Non. April., pontificatus nostri timoremet beati Benedictis Regulam providerint eli-
anno quinto decimo. gendum.Praeterealibertatesetimmunitatesantiquas
et rationabilesconsuetudinesnionasteriovestro colla-
tas.sicut hactenusobservatae sunt,ratashabemus, et
eas perpetuis temporibus illibatas manere praesenti
decreto sancimus. Auctoritatequoqueapostolicain-

(25) Vide lib. xiv, epist. 3, 4.

Patroi,. CCXVI. 18
 .

555 INNOCENTII III PP. RBGESTORUM LIB. XV. 556

t.-rdicimus ne quis infra fines paroctaia vestrae, A mus proponenda. Scribens enim sanctie memoriae
pr.Tsertim a Sancto Leonardo usque ad Sanctam Leo papa Anastasio antistiti Ecclesiae Thessaloni-
Christinam, uliatenus sine assensu dioecesani epi- censis sic ait (25) De persona constcrandi epi-
:

scopietvestro capellam seu oratoriumde novo aedi- scopi et de cleri plelnsque consensu metropolitanus

ficarepracsumat, salvistamen privilegiis pontiticum cpiscopus ad fraternitatem luam referat, quodque in

Romanorum. Prohibemus etiam ne quis in vos vel provinda bene placuit scire le facial,ut ordinationem
monasteriumveslrum excommunicationis, suspen- rite celcbrandam tua quoque confirmel auctoritas,

sionis, seu interdictisententiam sine manilestaet qux reclis dispositionibus nihil norx aul diffi-
rationabili causa promulgare praesumat, vel novas cullatis debebit aflerre, ne gregibus Domini diu desit
et indebitas exaciiones vobis vel hominibus vestris cura pastorum. Metropnlitano vcro defuucto, cum
lmponat.Decernimusergo utnulliomnino bominum in loco ejus fuent alius subrogandum, provinciales
liceatprae>atummonasteriumtemereperturbare,etc, episcopi ad civitatem melropolim convenire debebunt,
«sgueusibus omnimodis profutura.Salva sedis apo- ut omnium clericorum atque omnium civium volun-
stolicaj auctoritate et Vallisumbrosae abbatis debita tale disrussa, ex presbyleris ejusdem Ecclesise iel ex
reverentia. Si qua igitur in futurum, etc, usque di- diacmibus optimus eligatur, de cujus nominead tuam
strictaasubjaceat ultioni. Cunctis autemeidem loco, g notiliam provinciates referant sacerdoles, impleturi
etc, usque praemia aeternas pacis inveniant. Amen. vota poscenlium cum quod ipsis piacuit tibi pla-
Datum Laterani per manumJoannis Sanclae Ma- cutsse cognoverint. Sicut enimjustas electiones nullis
riae in Cosmidin diaconicardinalis S. R. E. cancel- dilalionibus volumus faligari, ita nihil permiltimus
larii ni Kal. April., indictione xv, Incarnationis te ignorante prxsumi. De coiuiliis autem episcopali-
Dominicae anno 1212, pontilicatus vero domini In- bus n,m aliud indicimus quam sancti Patres salu-
nocentii papae III anno xv. briler ordinarunt ,ut scilicel bini conventus per annos
XVII. singulos habeanlur, in quibus de omnibus querelis
EPI8COPO LINGONENSI, ET ABBATI VILLAMENSI METENSIS qux inter divcrsos Ecclesix ordines natci assolcnt
DIOECESIS, MAGISTRO N. CANONICO VIRDUNENSI. judicclur. Ac si forle intcr ipsos qui prxsunt de ma-
De quadam prsebenda Metensi. joribus {quod absill) peccatis causa nascitur, qux
(Laterani, n Kal. Aprilis.) provineiali nequeat examine diffiniri, fraternilatem
Cum peralias litteras collationem octo praeben- tuam de totius negotii qualitale mclropolitanus cura-
darum quas in Metensi Ecclesia tanto tempore va- bil instruere ut si coram positis purlibus, tiectuo
;

caverunt quod juxta Lateranensis statuta concilii, fuerit res sopita judicio, ad nostram cognitionem
ad nos est earum donalio devoluta sub certa r quidquid iltud cst transferatur. » Praeterea in diffi-
forma vobis duxerimus committendam, quia nos nitione quondam fidei Orihodoxae Joannes Thessa-
dilecto filio P. clerico nepoti bonae memoriae Hen- lonicensis antistes piimus post apostolicae ecdis
rici Albanensisepiscopi, qui multorum testimonio legatos et quatuor patriarchas, quorum aliqui per
perhibetur idoneus, unam contulimus earumdem, seipsos etalii persuos vicarios adfuerunt.sic legitur
sicut in eisdem lilteris fecimus mentionem, discre-
subscripsisse (26) : Joannes Dci misericordia epi-
lioni vestrae per apostolica scripts mandamus qua- apostolicx sedis
scopus Thessalonicensis et vicarius
tenus unam de praedictis praebendis ipsi sublato cu-
Romx legalus, diffiniens subseripsi. Licet autem
juslibet contradictionis et appellationis obstaculo ex Bcclesiae
praefatus antistes salis profecto fuerit
assignelis, et faciatis eumdem pacifica possessione
SU33 dignitate conspicuus, magis tamen utiquefuit
gaudere, nonobstantequod Metensecapitulum dici- ex apostolicae sedis familiaritate pra?clarus, sicut
tur fructus ipsarum usque ad quadriennium obli- eliamexscriptisostenditurpontilicumnomanorum,
passe , contradictores per censuram ecclesiasticam
quae sacpissime vices suas eidem antistiti commise-
appellatione postposita compescentes. Quod si non
runt. Nicolaus etenim papa inter caitera scribena
omnes, etc, tu ea, frater episcope, cum eorum al-
Michaeli imperatori Graccorum, sic ait (27) :

tero nihilominus exsequaris.

j) Oportct imperiale vcslrum decus, quod in omnibus
Datum Laterani, n Kal. Aprilis, pontificalus no-
ecclcsiasticis ulililatibus vigere audivimus, ul anti-
stri anno quinto decimo.
quum morem quem nostra Ecclesiahabuit vestris tem-
XVIII.
poribus restaurarc digncmin', quatenus vicem, quam
G. THES3AL0NICENS1 ARCHIEPISCOPO EJUSQCE SUCCESSO-
nostra sedcs per episcopos vestris in partibus consti-
RIBUS CANONICE SUBSTITUENIHS IN PERPETfUM.
tutos habuil, videlicel Thessulonicensem, qui Roma-
Eum consliluil primalemet legatum sedis apostolicx
(Laterani, vi Id. Aprilis.)
nx sedis vicem per Epirum velerem, Epirumque no-
vam, alijue Hlyricum, Uacedoniam, Thessaliam,
(24) Quantaa dignitatis Thessalonicensis antistes
Achaiam, Daciam lliperensem, Daciam mediterra-
fuerit ab antiquo, perauthentica scripta pracdeces-
soium nostrorum evidenter apparet. Quod ut ple- neam, Misiam, Dardaniam, et Prxvalim, beato l'e-
nius deelaretur, pauca de niultis in medium duxi- tro apostolorum principi contradicere nullus prxsu-

{2i) Vido lib. v. De concord. sacerd. etimp.cap (26) Concil. vi act. 16 et 18.
10, et seqq. (27) Nicol. i epist.
(25) Leo I, epist. 84.
557 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRI8TI 1212. 558

mat qux antecessorum nostrorum temporibus, scili- A quoque ac bona ejus, dignitates et libertatesipsiua
cet Damasi, Siricii, Innocenlii, Bonifacii, Cwlcsltni, nec non antiquas et rulionubiles consuetudines
Sixti, Leonis, llilarii, Simplicii, Felicis, atque llor- auctoritatc apostolica roboramus, et tam tibi quam
misdx sanclorum pontificum sacris disposilionibus eidem Ecclesiaa lirma et illibata manere sancimus.
agebatur. Prasfatus quoque Leo ^cripsit supra- Cceineteriaquoque earumque beneficianullus haere-
dicto Anastasio verba (28): Quanta fra-
in haec ditario jure possideat. Quod si quishocfacere con-
temi/ati tux a beati Petri aposloli auctontale com- tenderit, censura canouica compescatur. Prohibe-
missa sunt, et qualia etiam nostro tibi favore sutit, nius autem ne presbyteri capellani Ecclesiarum ad
examine
credita, sivera ratione perspicercs, et justo jus Ecclesiae tuae pertinentium possessiones earum
ponierares, multum possemus de injunctse tibi solli- abque assensu tuo, salvis tamen canonicisinstitu-
citudinis dsvotione gaudere, quonium sicut prxdeces- tionibus, distrahere, vendere, vel obligare, seu alio
svres mei pradecessoribus tuis, ila etiam ego dile- quolibet modoalienare praesumant. Quod sifactum
ctioni tux, priomm secutus cxemplum, vices mei fuerit, insuper ne
irritum habeatur. Prohibemus
moderaminis delegavi, ut curam quam univcrsis Ec- interdictosvelexcommunicatos tuos ad officium vel
clesiU principaliter et divina institutione debemus, cominunionem ecclesiasticam sine conscientia et
imitalor n.istrx mansuetudiuis effectus udjuvares, et censensu tuo quisquam admittat, aut contra sen
!»•>-••'-.««•*• «
longinquis a „-/..'•
-.•.«-._••»•'<••- MtnJnM
quudam
•.•.#.,.•'-..••'.*•
prxsentiam
nobis provinciis
-D ..,-»:
tentiam i ~„: 1. *
tuam canonieepromulgatam _i: „-;-,
aliquisvenire —— :

modo nostrx visitationis impenderes. Caeterum etsi praesumat ; nisi forte periculum mortis immineat,
praefata Thessalonicensi Ecclesiaa devolioneac fa- aut dum praesenliam tuam habere nequiveril, per
miliaritate sedis apostolicae se subduxerit per alium, secundum formam Ecclesiee, satisfactione
schisma illud diutinum quo Ecclesia Graecorum a praemissa oporteat ligatum absolvi. Porro Dominicae
via veritatis ad erroris invium declinavit, quia crucis vexillum per tuam dicecesim et episcopatus
tamen hoc tempore per Dei gratiam ad devotionem tibi subditos ante te deferendi fraternitati tuae li-

pristinam estreversa, et ipsamin eadem testudio- centiam impertimur. Decernimus ergo ut nulli om-
sius operantecredimus pennansuram cum familia- nino hominum liceat praefalum Tbessalonicensem
ritatis gratia nobis spiecialiter tenearis astrictus, Ecclesiamtemere perturbare, etc, usque usibusom-
utpote in diaconum presbyterum per uianuum
et nimodis prolutura, salva sedis apostolicae auctori-
nostrarum impositionempromotus, etinepiscopum tate. Si qua igiturin futurum, etc, usque districtas
nostrae humilitatis ministerio consecratus, nec non ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco, etc,
et pallia, pontificalis videlicet officii plenitudine, usque praeinia aetemae pacis inveniant. Amen.
insignitus, postulationem ab eadem Ecclesia de Datum Laterani per manum Joannis, Sanctae
te factam, inquisitione supereapraehibitadiligenti, C Mariae in Cosmidin diaconicardinalis S. R. E. can-
ratam et gratam habentes, ipsam auctoritate cura- cellarii, vn Idus Aprilis, indictionexv. Incarnationis
vimus apostolica confirmare. Pallium quoque de Domimcae anno .2(2, pontificatus vero domini In-
corpore beati Petri sumptum, insigne pontificalis nocentii papae III anno quinto decimo.
ofliciifratemitatituae deapostolicaesedis liberalitate XIX.
concessimus quo utique infra tuam Ecclesiam
;
EPISCOPO HAVELBERGENSI, ET DE SICHEM ET [DE LAPIDE
ad missarum solemnia uti memineris illis diebus SANCTI MICHAELIS CISTERCIENSIS ORDINIS ABBATIBUS
quibus prapdecessores tuos usos fuisse cognoscis, ALBERSTATENSIS DIOECESIS.
videlicetin Nativitate Domini, festivitate protomar- De reslitutione prxbendx.
tyris Stephani, Circumcisione Domini, Epiphania, (Laterani, vi Id. Aprilis.)
Hypapanti, Dominica in ramis Palmarum, Coena Veniens ad praesentiam nostram dilectus filius
Domini, SabbatoSancto, Pascha, feriasecunda post W.imperialis aulae protonotarius suanobis insinua-
Pascha, Ascensione, Penteeoste.tribusfeslivitatibus tione monstravit quod cum aemuli sui, occasione
beatae Mariee , Natali beati Joannis Baptistae ,
accepta ex eo quod idem ex negligentia potius
solemnitatibue omniumapostolorum, commemora- quam malitia incerei benedictione commisit, mut-
tioneOmniumSanctorum, Dedicationibus ecclesia- D tis suggestis nequiter contra eum, ad venerabilem
rum, consecrationibus episcoporum, ordinationibus lratrem nostrum Brandeburgensem episcopum et
clericorum, Ecclesiae tuae prlncipalibus festivita- dilectos filios prsapositum de Mildens et H. cano-
tibus, solemnitate beati Demetrii,el consecrationis nicum Sancti Petri Magdeburgensis nostras litteraa

anniversario tuae die. Ad baec ipsi Thessalonicensi impetrassent, iidem Sancti Nicolai Magdeburgensis
metropoli euam confirmamus provinciam; in qua ipsum destituere praebenda, et per unius momenti
subscriptos episcopatus specialibus nominibus du- spatium ipsi rescripti apostolici copiam denegantes,
ximus exprimendos, videlicet Citrensem, Berien- postquain fuerunt suo functi, cuidam ipsam
officio

sem, Campaniensem, Vardariensem, Serviensem, assignando praebendatr, iterum aliquot diebusela-

Petrensem, Platomonensem, Langardensem, Adra- psis eamdem cuidem alii contuleruntin ejuspraejudi-
meriensem, Nerisiensem et Cassadriensem. Jura cium et gravamen. Quocirca discretioni vestra per

(28) Leo I, ibid.

 :

559 INXOCHNTII III PP. REGESTORUM LIB. XV. 560

aposlolioa scripta mandamus qualenussi eum inve- A. querela quod cum de mandulo noslro et abbatis
neritis prefata prabendu praeter formam mandati Sancti Rulfi cum venerabili tratre nostro archi-
apostolici destitutum vel alias contra juslitiam spo- episcopo Patracensi ad partes accesserint Roma-
liatum.ipsum sublata appellutionis obstaculo resti- niaj.prsfatusarchiepiscopus honestelocaviteosdem
tuis faciutis cantradictores,si qui fuerint, per cen- in Ecclesia Patracensi sed procurantibus canonicis
suram ecclesiasticam compcscentes, de prajdicta sscularibus loci presbytero de Sup-
ejusdem et R.
negligentia vel contemptu pamam ei debitam in- teno ab eadem Ecclesia perlaicalem potentiamsunt
fiigendo. Nos enim ipsuin fecimes ad cautelam a cjfcti, et prafati saculares et quidam alii, quorum
vinculo excommunicationis absolvi, et ad vos re- quidam fuere monachi, in cadem post appellatio-
mittimus absolutum ;
praesertimcum, sicut idem nem ad uos legitime interpositam sunt intrusi
asseruit, prrelati judices excommunicatum denun- qui statuentes oculos suos declinare in terram (l'sal.

tiarint eumdem postquam per venerabilem fra- svi), spiritualibus non intendunt. Ideoque discre-
trem nostrum Magdeburgensem archiepiscopum tioni tuse per apostolica scripta mandamus qua-
apostolicssedislegatum fuit juxtaformam Ecclesis tenus, si est ita eosdem reduci facias in Ecclesia
ab eodem vinculo absolutus. Testes autem, etc, rr.emorata, et non permittas ipsos a quoquam,
ustjiie per censuram eamdem appellatione cessanle r» quantum in te fuerit, indebite molcstari.
cogatis veritati testimonium perhibere. Quod si Datum Lslerani vn Idus April. prontificatusnoe-
non omnes, etc. tu ea, frater episcope.cum eorum tri anno xv.
altero ea, elc. In eutndem tnodum seriptum cst episcopo Zara-
Datum Laterani vi Idus Aprilis,pontificatus nostri toniensi Ex parle dilectoruin filiorum, etc, utque
:

anno quinlo decimo. spiritualibus non intendunt. Quocirca fraternitati

XX. tuae per apostolica scripta mandamus quatcnus si

MAC.UNTINF.NSI KT MAGDEI1I!RGENSI ARCIIIF.PISCOPIS APO- esl ita, revocato in irritum quidquid post appella-
ST0L1C.E SEDI8 LEGATIS. tionem ad nos legitime interpositam inveneris at-
De conservandis beneficiu eorutn qui ab Oltone re- tenlalum, memoratos canonicos regularcs in pras-
cedunt.
fatam Ecclesiam sublato appellationis obstaculo
(Laterani,n Non. Aprilis.) reducere non postponas, et facias eosdem ibidem
Ut inter devotos et indevotos, obedientes et ino- pacilicecommorari contradictores, siqui fuerint,
;

bedientes discretio haboatur, oportet quod agatur censuram ecclcsiaslicam appella-

vel rebelles per
severe cum illis, et adhibcatur benignitas circa
tione postposita compescendo.
istos. Cum igitur quidam in imperiali aula officia
et beneficia obtinentes, ob reverentiam apostolica; G XXII.
sedisjam recesserint ab Oltone tyranno, ne sibi EIDEM.
communicando contagione maculenlur ipsius, et De possessionibus restituendis Ecelesim Landreril-
quidam sint in proximo recessuri, fraternitati ves- lensi.

tne per apostolica scripta pra?cipiendo mandamus (Laterani, v Id. Aprilis.)

quatenus ne inde jacturam incurrant unde gratiam Ad nostram noveris audientiam pervenisse quod,
ineruerunt, per totam Theutoniam faciatis aucto-
cura episcopatus de Landrevilla unus sit de ditio-
ritate nostru dislrictius inhiberi ne aliquis ofDcia
ribus et nobilioribus episcopatibus Rornaciae, tu et
et beneficia eorumdem pra?sumat a tyranno reci-
quidam alii possessiones et alia bona ipsius in
pere memorato. Quod si aliqui ea recipere atten- animarum vestrarum periculum detinentes, ibidem
tarint, ipsos sublato cujuslibet contradictionis et episcopum non permittitis ordinari, occasione
appellationis obstaculo beneliciis et ofliciis eccle- sumpta cx eo quod dilectus filius noster Benedictus
sia.sticis,si qua obtinent, spolietis, et faciatis lituli Sancl.e Susannss presbyter cardinalis, lunc
lem tarr.quam excommunicatos ab omnibus apostolicxsedis legatus, quaiuorcanonicosinstiluit
arctius cvitari contradictores per censuram cc-
;
in erclesia cathedrali, asserentes pra;fatam eccle-
clesiasticam appellatione postposita compescendo. non debero. Quocirca nobili-
j) siam ordinari aliter
Quod si non ambo, etc, alter vestrum ea nihilomi- luti tua; per apostolica scripta mandamus quatenus
nus exsequatur. possessioncs et alia bona qua; ad prccfatam eccle-
Datum Laterani, n Non. April., anno xv. siam portiiierc noscuntur, ci sine difficultate facias
XXI. resignari. Nos enim vencrabili fratri nostro Zara-
NOBILI VIRO GAITRIDO DE VILLA ARDIINI PRINCIPI toncnsi episcopo nostris damus litterisin mandalis
ACHAI.K. ul super stalu praidicla: ecclesiaa inquisita plenius
Sctibilur pro CanonicU 1'atracensibus. et cognita vcritate, quod canonicum fuerit sublato

(Latcrani, vn M. Aprilis.) appellationis obstaculo statuant, et faciat quod

(20) Ex parte dilcctorum filiorum canonicorum stulucrit per censuram ccclesiusticam firmiler
regularium Patraceusis Ecclesiae nobis est oblata obscrvari.

(29) Vide lib. xm, epist. 159-160.

 561 P0NTJFICATU8 ANNO XV, CHRISTI 1212.

Datum Laterani v Idus Aprilis, anno quinto A. dictumHenricumunanimiterconsensistis. Unde no-

decimo. bis humiliter supplicabat ut de praafata preebenda
ln eumdem fere modum icriptutn est super hoc sic disponere dignaremur quod preces non evacua-

episcopo Zarationiensi Ad nostram, ctc, usque or-

: rentur ipsius, et mandatum apostolicum nihilomi-
dinari aliter non debere. Unde ipsi principi nostris nus impleretur. Nos igilur attendentes quod jam
damus litteris in mandatis ut possessioncs et alia tertio pro praclato W. vobis direximus scripta nu-

bona quae ad pra:fatam ecclesiam perlinere noscun- stra, etsagita Jonathae non dcbetredire retrorsum,

tur, ei sine ditficultate faciat resignari. Quocirca sed dirigi potius in directum, discretioni vestra
fraternitati tuaa etc, usque mandamus quatenus per apostolicascripta preecipiendo mandamus qua-
super statu, elc, usque firmiter observari. tenus meinoratam praebendam conferentes eidem,
XXIII. ipsum ad illam in fratrem et canonicum admitta-
tis. Alioquin noveritis nos dilectis filiis decano, G.
CAPITCLO PIVERENSI.
De quadam prxbenda. archidiacono, et magistro llenrico canonico Trecen-

(Laterani, 111 Non. Aprillis,)

sibusnostris dedisselitteris idmandatis utpradicto

Dilectusfilius W. clericusveniens ad apostolicam W. memoratam prasbendam auctoritatenostra sub-

sedem dilectorum filiorum abbatis et prioris Sancta? lalo appellationis obstaculo conferentes, faciant
g
Mariae ac decani Sancti Salvatoris Blesensis nobis ipsum ad illam in canonicura recipi et in fratrem,

per quas iidemnostro aposto-

litteras praesentavit,
conlradictores censura ecclesiastica appellatione
latui reserarunt quod cum vos auctoritate nostra
posposita compcscendo. Scituri nihilomiuus quod

monuerint diligenter ut preefato W. pro quo vobis nobis gratum erit pariter et acceptum si praefato

tertio scripseramus, praebendam, si qua in vestra

Henrico ad preees memorati nobilis in alia praeben-
vacaret Ecclesia,,juxta mandalum apostolicum libe- da duxeritis providendum.
raliterconferretismandantesuteis super boccura- Datum Laterani, iii Non. Aprilis anno quinto
retis certotermino respondere, et in vestra Ecclesia decimo.
quaedam praebenda interim vacaxisset, inhibue- Super hoc scriptum est in eumdem /ere modum
eisdem, usque appellatione postposita compescendo,
runt vobis ne in elusionem mandati apostoli alii
denuntiaturi nihilominus capitulo saepedicto quod
quam dicto W. ipsam praesumeris aliquatenus as-
signare, ac idem W. id idem vobis inhibuit ad se- nobis gratum, etc, usque duxerint providendum.

dem apostolicam appellando. Porre cantor et suc- Quod si non omnes... duo vestrum, etc.

centor cum quibuseam aliis canonicis ecciesiae ves- XXIV

trae ob roverentiamapostolica; sedis etnostramhu- A. ILLUSTRI REGI PORTUGALENSI ET H.EREDIBUS EJUS 1N
militer consenserunt ut supradictus W. ad eam- ^ PERPETUUM.
dem praebendam in vestra admitteretur ecclesiain Recipilur sub protectione sedis apostolicie.

canonicum et in fratrem ; alii vero ad preces dilecti (Laterani,xvi Kal.Maii).

filii nobilis viri Ludovici nati charissimi iD Christo (30) Manifestisprobatum est argumentis quodin-
filii Francorum illustris ad di-
nostri Philippi regis Alphonsus avus tuuspersudo-
clytae recordationis

ctam praebendam Henricum clericum nominarunt, res bellicos et certamina militaria inimicorum
illud magistroStephano fralre suo ejusdem ecclesiae Christiani nominis intrepidus exstirpator, et pro-
canonico procurante. Cum ergo vota vestra divisa fidei orthodoxae,sicut devotus filius
pagator diligens
essent in partes.P. de Nangevilla canonicusvester etprincepsCalholicusmultimodaobsequiaimpendit
ex parte nostra inhibuit appellando ne quisquam de sacrosanctae Ecclesia3 matri suae, dignum nomen et

praefata praasumeretis ordinare praebenda in minus exemplum imitabile posteris derelinquens..Equum

posset mandatum apostolicum adimpleri. Petrus est autem ut quos ad populi regimen et saiutem
quoque Senonensis prsfati nobilis nobis porrexit dispensatio coelestis eligit, apostolica sedes sincero
litteras continentes quod cum ipse pro pr;rfato prosequatur effectu, et in justis postulationibus stu-
Henrico vobis precum suarum primitias porrexisset deat efficaciter exaudire. Proinde nos luam atten-
antequam pro praedicto W. mandatum ad vos apo- D dentes personam ordinatam prudentia, justitia praa-

stolicum emanasset, vos, licet plures vacarint prae- ditam, atque ad regni gubernationem idoneam
bendae in Ecclesia supradicta, nec mandatum no- eam sub beati Petri et nostra protectione suscipi-
strum nec preces ipsius effectui mancipastis. De- mus, et regnum Portugalense cum integritate ho-
mum cum quaedam vacasset praebenda, minorpars, noris regniet dignitatequae ad reges pertinet, nec-
ut preces, sicul credit, evacuaret ipsius, praetextu non omnia loca quae cum auxilio ccelestis gratiae
litterarum nostrarum in saepedictum W. consensit, de Sarracenorum manibus eripueris, in quibusjus
majore ac saniore parte tam mandatum nostrum sibi non possunt Christiani principes circumpositi
quara preces ipsius parta exsequi existente. Sed vindicare, ad exemplar felicis memoriae Alexandri
cum pars adversa non patuisset induci ut ambo ad papae praedecessoris nostri, qui baec praefato avo
praebendam admitterentur vacantem, vos in s*pe- tuo per privilegii paginam concessisse dignoscitur,

(30J Vide lib. i, epist. 99, 441, 448, 449 ;

et lib. n miscellaneor. nostror. p. 220.
563 INNOCENTII ni PP. REGESTORUM LIB. XV. 561

tuae subimitaticoncedimu9 et auctoritate apo9toltca X XXVI.

confirmamus. Ut autem ad devotionem et obse- THEBANO ARCHIEPISCOPO.
quium beati Petri apostolorum principis et sacro- (Laterani vi Id. Aprilis.)

sanctfe Romanae Ecclesiae vehemenlis accendaris, De sublevanda pauperlale episcopi Zaratoniensis.

haec ipsa haeredibus tuis duximus concedenda, eos- Venerabilis frater noster Zaratoniensis episcopus
que super his quae concessa sunt Deo propitio pro in nostra proposuit praesentia constilutus quod Ec-
injuncto nobis apostolatus officio defendemus. Tua clcsine suaeadco sunttenues facultates quod ex cia
itaque intererit, fili cbarissime, ita circa honorem vix possel honesln unus canonicus sustentari. Ne
el obsequium matris tuae sacrosanctff Romanae igitur propter inopiam temporalium nomen episco-
Ecclesiae humilem et devotnm existcre, et sic te pale vileseat, fraternitati tuae per apostoliea 9cripta
ipsum in ejus opportunitatibus et dilatandis Chri- mandamus quatenus eidem provisionem honestam
stianae fidei finibus exercere, ut de lam devoto et studeas assignare, ut ide.m curw populi sibicom-
glorioso filio sedes apostolica gratuletur, et incjus missi commodius intendere valeat solliciludine
amore quiescat. Adindicium autem quod praeseri- pastorali, nec propter defectum temporalium com-
ptum regnum beati Petri juris existat, pro ampliori9 pellatur 6e saecularihus Depotiis implicire.
reverentiae argumento, progenitorum tuorum vesti- , Datum Laterani, vi Idug Aprillis, anno decimo-
giis inhsrendo, statuisti dnas marcas auri annis quinto.
singulis nobis nostrisque succcssoribus persolven- In eumdetn fere modum scriptum est super liocar-
das, utique censum ad utilitatem nostram et
quem chiepitcopo Tltessalonicensi et episcopo ct archuliacono
successorum nostrorum Braearensi archiepiscopo, Davaliensibus, ««guesaecularibus negotiis implicare.
qui pro tempore fucrittu et successores tui cura- Quocirca discretioni vestrae per apostolica scripta
bitis assignare. Decernimus ergo ut nonnulli om- mandamus quatenus dictum archiepiscopum ad
nino hominum liceat personam tuam aut haeredum hoc maneatis prudenter et efficaciter lnducalis.
tuorum vel etiam praefatum regnum temefe pertur- Quod si non omnes duo, etc
bare, aut ejus possessiones auferre, vel nblatas re- XXVI I.
tinere, minuere, uut aliquibus vexationibus fatiga- NOBILI VIRO M. DOMIKO DE GRAVIA.
re. Si qua igitur, elc, usque districtse ultioni subja- VI quosdam malefactores corrigat.
ceat. Cunctis autem eidem regno et regisua jura (Laterani, vi Id. Aprilis.)
servantibus, etc, usque praemia «ternae pacis inve- Hugo archidiaconus Davaliensis gravi
Magister
niant. Amen. nobis conquestione monstravit quodquidam Graeci
Datum Laterani per manum Joanni9 Sanctae
de Gravia in cum, Dei limore postposito, manus
Mariae in Cosmidin diaconi cardinalis S. R. E. can- (
temerarias injecerunt, et sibi graves injurias irro-
cellarii xvi Kal. Maii, indictione xv, Incarnationis
garunt. Cum igitur iidem, sicut accepimus, exconi-
Dominicae anno 1212, pontificatug vero domini In- municationis sententiam vilipendant, et iidem,
nocentii papae III, anno quinto decimo. qui spiritualem nonmetuunt,temporali districtione

XXV. debeant castigari, nobilitati tuae per apostolica scri-

NOBILI VIRO OUIDONI DB POLENTA. pta mandamus quatenus malefactores praedictos,

ut super his ronquerenti satisfaciant competenter,
Hecipitur sub proteclione B. Pelri.
tradita tibi potcstate compellas.
(Laterani, n Id. Aprilis.)
Datum laterani, vi Idus Aprillis, anno decimo-
Cumanobispetitur, etc, usque per ducatureffec- quinto.
tum.Eapropter, etc, usque assengu.personam tuam XXVIII.
cura omnibus bonis quoe inproesentiarum raliona- ARCniEPISCOPO ET CAPITULO THEBANIS.
biliter possides, aut in futurum justis modis prae- Dc non redpien&i* c.rcommunitatis..
stante Domino potcris adipisci, sub bcati Petri et (Laterani, vn Id. Aprilis.)

nostra protectione suscipimus. Specialiter autem Ad audientiam nostram venenibili fratre nostro
fundum Burgandcnt. Frassenetum,Casacutulam,et D Zaratoniensi episcopo signifirante pervcnit quod
res alias in Lucensi dicecesi constitutas, quas felicis cum militcs et Latini Zanitonicnsis dioeccsis man-
memoriae Gregorius papa praedece99or noster tuis sionem habcant apud Thebas, si quando praefatus
progenitoribus intuitu devotionis quam ad Roma- episcopus in eos propter suos exccssus sententiam
nam habebant Ecclesiam dignoscilur conce9sisso, excommunirationispromulgat, vosipsosnon facilis
prout in ipsillB privilcgio continetur, sicut praedicta evitari. Propter quod idem episcopus et Ecclesia

omnia juste ac pacifire possidcs, nos tibi sub an- sibi commissacx eis suam non potest consequi ra-

nuo censu duodecim soltdornm I.urensium aucto- tionem. Quia igitur non est maliliis hominum in-
ritate apostolica confirmanms et proesentis srripti dulgr-ndum, discretioni vestrae perapostolicascripta
patrocinio rommunimus. Nulli ergo... protectionis maridamusatqucpr.vcipiniusquatenusparochianos,
ct confirmationis, etc, wque incursurnm. ipsiug episcopi ab eoexcommunicalionis laqueora-
Datum Laterani, n Idus April. anno decimo t ionahi liter innodatug non praesumatis de citero
quinto. recipere ad divina, sed eos faciatis potius evitari.
 565 P0NTIFICATU8 ANNO XV, CHRISTI 1212. 500

Datum Laterani, vnldus ApriIis,pontificatus no- A. rum ad sedem venerint aposlolicam absolvendi.
stri anno decimo quinto. Quod si non omnes, etc duo vestrum,
, etc.
XXIX. Datum Laterani v Idus Aprilis, pontilicalusnostri
EPISCOPO DECANO, F.T CANTORI DAVALIENSIBUS. anno decimo quinto.
Ut quisque finibus suis sil contentus. XXXI.
(Laterani, v Id. Aprilis.) EPISCOPO TAVRINENSI, ET PU.EPOSITO SANCTI GAUDEN-
Cum, sicut venerabilis frater no9ter Zaratonlen- TII NOVARIENSIS.
sis episcopus proposuit coram nobis,venerabilis fra- Cassat Oltonis imp. scntentiam in episcopum Cu-
ter noster archiepiscopus etcanonici Thebani Z;ira- manum.
toniensem dicecesim, cum
Tbebanae [vicinaj
sit (Laterani, N'on. Aprilis.)
continuooccuparepraBsumant-neurademepiscopum Sicut ea quae a Caiholicis et devotis principibus
multipliciter indebite molestare, nos volentes ut rationabiliter ordinanttir, firma debent et illibata
utrisque jus suum conservetur illaesum,discretioni servari, sic ea quae a perfidis tyrannis improbe sta-
vcstrEB per apostolicascripta mandamus quatenus, tuuntur.illo maxirae tempore quo excomraunicatio-
partibus convocatis, inquisita plenius et cognita nis vinculo tenentur astricti, carere debent robore
reritate,utrumque faciatis sua dioecesi manere con- p firmitatis,cumtaleslegitiraenequeanljurisdiclionis
tentum.contradiclores per censuramecclesiasticam oflicium exercere ab unitate fidelium separati.Cum
appellatione postposita compescendo.Testes autcm non jam nominandus imperator, sed
igitur Otto,
qui fuerint nominati, etc, usque perhibere.Quod s' impius persecutor,cum suis fauloribusanathematis
non omnes, etc, tu, frater episcope, cum eorura sit vinculo innodatus, et a debito fidelitatis ipsius
altero. etc. absoluti sint universi, nos omnia quae idem excom-
Datum Laterani.v Idus Aprilis, pontificatus no- municatus vel aliquis pjus officialis contra clericos
stri anno decimo quinto. vel Ecclesias slatuit aut statuerit, sive contra prin-

XXX. cipes aut eorum fautores, qui memorato tyranno

ARCHIEPISCOPO THESSAL0N1CENSI, ET ELECTO DETNI- suum subtraxerintobsequiumutlibertatem etjusti-
CIACENSl, ET THESAURARIO SANCTl DEMETRII THES- tiam tam Ecclesiae quam imperii tueantur, denun-
SALONICENSIS. tiamus irrita et inania.eaque de communi fratrum
Delegat cognitionem de injeciicie manuum violenta. nostrorum consilio auctoritate apostolica omnino
(Laterani, v Id. Aprilis.) cassamus. Specialiter autem sententinmquam idem
Venerabilis frater noster Zaratoniensis episcopus Otto contra venerabilem fratrem nostrum Cuma-

nobis conquerendo monstravit quod decnnus et ca num episcopum super causa quas vertitur inter
DoniciThebanieummultiplicitermolestantes,ipsum ^ ipsum et capitaneosde Arzago.pro eo quod ad ip-

prajsumpseruntmultipliciterinfamarequodbladum siusexcommunicatipraesentiamidem episcopusnon

comburi tecit eorum, ac manu armata terram in- accessit, cum vocatus fuisset ab eo, nequiter pro-
trantes ipsius, et quemdam suum hominem capien- mulgavit, decernimus nullam esse, nec peream ali-

tes, ipsum affliclum crudeliter tradiderunt judici quod Cumanae Ecclesiaein posterum pra?judicium
saeculari.qui diu eumdem detinuit mancipatum cu- generari. Quocirca discretioni vestrae per apostolica
stodiae carcerali. Praeterea dictus et G. de decanus scriptaprascipiendomandamus quatenuscapitaneos
Besens etG. de Pictavia canonici cum G. de Sancta ipsos,ut dictum episcopum vel ejus Ecclesiam occa-
Cruce castellano Thebano et quibusdam aliis laicis sione ipsius sententieenon aggravent vel molestent,
Thebanae dicecesisin domum ipsius episcopi nequi- raonitione praemissa per censuram ecclesiasticam
manus temerarias injicientes in
ter irruentes, el appellatione remota cogatis.
ipsum, quemdam hominem suum, quem propter Dalum Laterani, Nou. Aprilis, pontificatus nostri

eorum saevitiam brachiis tenebat propriis amplexi- anno decirao quinto.

tum.capere praesumpserunt et aretaecustodife man- XXXII.
ciparunl. Cum igitur haec, si vera sunt, non debea- ABBATI MONASTERIl SANCTI SEVERINI, EJUSQUE FRA-
mus conniventibus oculis pertransire, discretioni D tribcs tam pr.esentibbs qoam futiris regularem
vcstrae per apostolica scripta mandaraus quatenus VITAM PROFESSIS IN PERPETLTM.
vocatis qui fuerint evocandi, et inquisita plenius et De confiimatione privilegiorwn.
cognitaveritate,quod canonicum fuerit appellatione (Laterani, xn Kal. Maii.)
postposita staluatis, facientes quod decreveritis per Pias postulatio voluntatis, etc,uJ9«?indubitanter
censuram ecclesiasticam firraiter observari. Si vero assumat. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris
vobis constiterit de injectione manuum violenta, justis postulationibus clementer annuimus, et prae-
dictos sacrilegos tandiu appellatione remota excom- fatum monasterium Sancti Severi a honae memoriae
municatos publice nuntietis et faciatis ab omnibus WillelmoSancii quondamWasconiaecomite(31)fun-
arctius evitari, donec passo injuriam satisfecerint datum, et beato Petro ab eodem comite perpetuo
competenter, et cum vestrarum testimonio littera- jure oblatum, ad exemplar felicis memoriae Pascha-

(31) Vide lib. xm, Hist. Bearn. cap. 8 ubi eharta fundationis refertur.
567 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XV. 568

lis elAlexandri papae praedccessorum nostrorum sub- A. XXXIII.

beatiPetrietnostraprotectionesuscipimus, ct prae- SALIMBRIENSI EPISCOPO.
sentis scripti privilegio commuuimus.
In primis si- Vtcxhibcat sarramenla ecclcsiastica quibusdamexem-
quidem statuentes, ut ordo
monasticus, qui secun- ytis.

dum Deum et beati Benedicti Kegulara in codem (Datum Laterani, xvm Kal. Maii.)

monasterio, etc., usque inviolabiliter obscrvetur. Cum Buccae Leonis et de Blakerna ecclesiae ad
quascunque possessiones, etc. usque illi-
Praelerea Romanam Ecclesiam nullo pertineant medianle;

batapermaneant. In quihusbaecpropriis, rtc. usquc fraternitati tuae per apostolica scripta mandamus
vocabulis : in episcopatu Adurensi Sancti Petri, quatenus chrisma, oleum sanctum, et alia eccle-
Sancti Joannis, Sancti Germani etSancti Joannis, siastica sacramenti, cum necesse fuerit studeas
Sancti Laurentii, Sanctae Marias, Sancli Eugenii et ipsis liberaliter exhibere.
Sanctae Mariae, Sancti Vincentii, Sancti Martini et Datum Laterani xvm Kal.Maii,pontificalus nostri
Sancti Vincentii et Sancti Medardi.et aliara Sancti anno quinto decimo.
Medardi ecclesias ; in episcopatu Aquensi, Sancti XXXIV.
Martini, Sancti Petri et Sancti Martini, Sancli DECANO ET CAPITULO SANXTI MACUTI DE DARRO.
Joannis, Sancti Leonis et Sancti Vincentii eccle- d Recipiunlur sub protectione B. Petri.
sias ; in episcopatu Burdegalensi, Sanctaj Mariae, (Laterani, n Id. Aprilis.)
SanclaeEulaliaeet Sanctae Muriae, et Sancti Michae- Cum a nobis petitur quod justum est et honc-
lis ecclesias : in episcopatu Basatensi, ecclesiam stum, elc. ,usque addebitum perducatur effectum.
Sancti Laurentii ; episcopatu Agennensi Sancti Eapropter, etc, usque inclinati,personas vestras et
Felicis, Sanclee Fidis, Sanctae Quintillae, Sancti ecclesiam beati Macuti,in qua divino estis obsequio
Christophori, Sancti Petri.et Sancti Jonnnis eccle- mancipali,cum bis quae in praesentiarum rationabi-
sias. Chrisma vero, oleum sanctum.etc, usque vo- liter possidet,autin futurum justis modis praestante
luerit exhibere. Alioquin liceat vobis quemcunque
Domino,ctc, usque nostra protectione suscipimus.
etc.usque quod postulatur impendat. Missas sane Specialiter autem possessiones suas clarae memoriae
publicas in eodem monasterio per episcopum fieri
Henricus comes Trecensis fundator ipsius ecclesiae
vel stationes celebrari praeter ahbatis ac fratrum
pia liberalitalc concessit eidem, sicut easjuste ac
voluntatem omnimodis probibemus, ne in servo- pacifice possidetis, vobis eidem ccclesia? per vos
Tuiu Dei recessibus popularibus occasio pr&beatur
auctoritate apostolica confirmamus.etc, usque com-
ullaconventibus. Ad haec adjicimus ut alicui per- munimus. Libertates quoque ac immunitates, nec
sonae magnaa vel parvae facultas non sit milites vel
non rationabiles consuetudines in eadera ecclesia
pedites de villis eidem coenobio pertinentibus in ho- " hactenus observatas, tirmas vobis illib&tas mancre
stem vel expeditionem ducere.nec de sylvis, pratis, sancimus.Nulli ergo, etc protectioniset confirma-
landis,piscationibus,pinetis,etvineis censum quae- tionis, etc, usquc incursurum.
rere vel arcetum. In parochialibus vero ecclesiis
Datum Laterani n IiiusApril., pontificatus nostri
quas habetis,etc, usque temporalibus debeant re-
anno quinto dccimo.
spondere. Adjicimus autem ut nec episcopo vel epi-
XXXV.
scoporum ministris liceat consuetudines novas,
PR.EPOSITO, CUSTODI, SCHOLASTICO MONASTE-
praeter abbatis ac fratrum voluntalem vel exactio-
RIENSIBUS.
nes quaslibet in eodem monasterio ponere. Hoc
De eleclione przposili Bunncnsis.
quoquesubjungimus.ut idem monasterium absque
(Laterani, xi Kal. Maii.)
Romani minimc interdicto vel
pontificis licentia
Dileclus filius F. Bunnensis canonicus in nostra
excommunicationi subdatur. Ad indicium aulem
proposuit praesentia constitutisquodelectione Wil-
hujusaRomana Ecclesia perceptoa liberlatis quin-
lelmi quondam in praepositum Ecclesiae Bunnensis
que solidos Pictaviensis monetae nobis nostrisque
electi rationabiliter in praesentia nostra, cassata,
successoribus annis singulis persolvetis. Obeunte
capitulo eiusdem Ecclesia» ut ad electionem proce-
verote,elc,,u^K(!secundumDei timorem ct beali n
qui cum m M
'. ...
j., i: n ._ _,__ u derent dedimus ln mandatis , *~~*a
diversos
. .
.
D .,
Benedicti Rrgulam providerint eligendum.Decerni
. :

contulerintvotasua, etex hoc quaestio mota fuerit

mus crgo ut nulli omnino hominuii!,etc, usque om-
inter eos, causam ipsam I. archidiacono tunc can-
nimodis profutura, salva sedis apostolica; auctori-
tori Treverensi,et conjugibus suis duximus cora-
tate. bi qua igitur in fulurum,etc,t(si/ue districlae
mittendam de quorum assensu interveniente collu-
ullioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco, etc.
dia interpartes, altrr electorum duxcrit alteri, pe-
usque prxmia setcrna- pacis inveniant. Ameu.
cunia nirdiante, cedendum, prcestito tam ab elcctis
Datum Laterani per manum Joannis.Sanct.e Ma- quam ab electoribus, qui dc pecuniailla portionem
ri;e in Cosmidin diaconi rarlinalis, S.R.K. cancel- receperantjuramento quod fuctum hu.jusmodi fir-
larii, xn Kal. Maii, indiclione xv, Incarnationis mitcr obaervarent liret dictuscanonicus postmo-
;

Dominicae anno 12l2,pontilicatus vero domini Inno- dum contradixerit, el ad noslram audientiam ap-
centiipapee III anno quinto decimo. pellarit, pra3posituram ipsam cum pracbcndis et
obedicntiisauisprotectioni upoBtolic» supponendo,
 PONTIFICATDS ANNO XV, CHRISTI 1212. 570
569

A Nos igitur volontes quod pereumdem legatum pro-

Undc nobis idcm canonicushumilitersupplicavitut
in irritum revocato quod per pravitatem simonia-
vide factumcstin hac parte obtinerc debitam firmi-

cam est prossuinptum.eligemli potestate Dunnense tatem,per apostolica tibiscripta mandairus quate-
nus illud facias auctoritate nostra inviolabiliter ob-
capitulum privareinus.supradictum electum cano-
nico punientes, paratus obligarc se ipsum ad poe- servari.

nam arbitriojudicum moderandam.si non probave- Datum Laterani, x Kal. Maii, pontificatus nostri

rit quod intendit. Quia vero nobis non constilit de anno quinto decimo.
praemissis.discretioni vestne per apostolica scripta XXXVHI.
mandamus quatenus, vocatis qui fuerint evoeandi, EPISCOPO ET CAPITULO XANCTONENSIBUS.
etinquisitasuperhis pleuius veritato,causam ipsam De quadam prxbenda Xanctonensi.
sufficienter instructam, de partium processerit
si (Laterani, n Kal. Maii.)
voluntate, ad nostrum remittatis examen,praefigen- Cum de ordinanda Ecclesia vestra per dileclos
tes partibus terniinum competentem quonostrose filiosarchidiaconum et A. Fulcherii canonicos ve-
conspectui reprossentent asquitatis judicium rece- stros ex parte una et magistros A. vestrum et P.
pturae.Alioquin eam,sublato appellationis obstaiu- decani Ecclesiae vestrte procuratores ex altera habi-
canonico terminetis. Testes autem, etc.,MS- n tus fuisset in praesentia nostra tractatus ex utrius-
lo, fine
^Hesubtraxerint,per censuram eamdem appellatio- que partis assertione nobis consistit evidenter de-
ne remota cogatis veritati testimonium perhibere, cem in eadem Ecclesia vacare prabendas quarum
nullis litteris veritati et justitice praejudicantibus a septem vacavere tandiu quod earum ad nos secun-
sede apostolica impetratis.Quod si non omnes,etc. dum statuta Lateranensis concilii est donatio devo-
duo vestrum ea nihiloininus exsequatur. luta. Nns ergo unam ex illis dilecto filio magistro
Datum Laterani, xi Kal. Maii, pontificatus nostri Fulcherio archipresbytero de Mastalio conferentes,
anno quinto decimo. et facientes ipsum a praefatis procuratoribus in prae-
XXXVI. sentia veslra recipi ad eamdem, sic duximus sta-
ARCHIDIACONO PAPIENSI. tuendum,ut dilecti filii de Talemundo et de Batiaco

Ne judices ab Ottone dali procedant. abbates Pictavensis et Xantonensis dicecesum et

(Laterani, vi Kal. Maii.) Hel.de Graecia canonicus EngoIismensis,quibussu-
Homines de domo Oxole Ecclesiae Novariensi sub- per hoc dirigimus scripta nostra, revocalo in irri-
jecti gravi nobis exposuere querela quod, cum N. tum si quid de ipsis,postquam ad nos devolutaex-
de Castello Novariensis dicecesis eisdem gravamina stitit donatio eorumdem, invenerint attentatum,

plurima et injurias irrogasset,landem volens adde- _ reliquassexpersonis idoneisconferant et assignent,

;
re afflictionem afflictis.ab Ottone dicto imperatore et faciant appellatione remota tam praefatum Ful-
anathematizato et maledicto ab quosdam judices cherium quam quibus ipsi praebendas easdem
illos
commissionem obtinuit contra ipsos.Quocirca dis- contulerint pacifica ipsarum possessione gaudere;
cretioni lua? per apostolica scripta mandamus qua- quod si tres aliae per vos non fuerint ordinatas, nec
tenus dictos judices, ne contra dictos homines oc- in ordinatione ipsarum poteritis concordare, ipsas
casione ipsius commissionis procedant, monitione personis idoneis sublato appellationisobstaculo assi-
prasmissa per censuram ecclesiasticam sublato cu- gnare procurent, contradictores per censuram ec-
juslibet contradictionis et appellationis obstaculo clesiasticam compescendo. Quocirca universitali
compellere non umittas. Si vero ipsi judices in mandamus atque prae-
vestrae per apostolica scripta
contemptum mandati nostri aliter duxerint facien- cipimus quatenus quod ab eis de dictis piaebendis
dum.quidquid per eosdem in hac parte fuerit ordi- fuerit ordinatum ratum habentes.sine contradictio-
natum decernas auctoritate nostra irritum et ne qualibet firmiter observetis.
inane. Datum Laterani, n Kal. Maii, pontificatus nostri
Datum Laterani, vn Kal. Maii, pontificatus nostri anno xv.
anno quinto decimo. XXXIX .

XXXVII. D ABCnlEPISCOPO SENONENSI.

ABBATl DE NONANTULA MUTINENSIS DIOECESIS. Scribitur pro episcopis Aurelianensi et Antissiodo-
Confirmat reservationem vacaturx prxbendx. rensi (32).

(Laterani, x Kal Maii.) (Laterani, m Id. Maii.)

Dilectus filius G. nobilis viri F. de Corrigia na- Ex serie litterarum quas ad petitionem charissimi
tus sua nobis pelitione suggessit quod bonae memo- ia Christo filii nostri Philippi regis Francorum il-

riaeGerardus Albanensis electus apostolicae sedis lustris tibi transmisimus pro relaxanda sententia
legatus eidem carenti omni ecclesiastico beneficio interdicti quam venerabiles fratres nostri Aurelia-
desiderans providere.collationem primae prasbendse nensis et Antissiodorensisepiscopi tulerant in dice-
in Bononiensi Ecclesia vacaturo: tam suae quam se- ceses suas perpendere potuisti,et etiam ipse rex ex
dis apostolicae donationi per suas litteras reservavit. litteris quas ipsi direximus cognoscere valuit mani-

(32) Vide lib. xm, epist. 160, et. lib xv epist. 108, 109.
571 INNOCBNTH III PP. BKGKSTORDM LIB. XV. 572

feste quod intentionis nostraenon fuit ut sine causae A. feste perpenditur : in quibus continetur expresse
cognitione in negotio ipso procederes, sed potius quod militibus eorum praeceperas ut irent cum
uiriusque partis rationibu? auditis et cognitisjuxta baronibus illis nuod ad quemdam locum duxeras
traditam tibiformara negotio tinemimponeres cora- destinandos, et quia illi ad praeceplum tuum illuc

petenler. Verum quia praetermissa formi judicii, accedere noluerunt, dixisti dictos episcopos erga
ipsorum episcoporum fuit propositum
sicut ex parte te de exercitu defecisse,ac propterea illornm saisi-
coram nobis, in eodem negotio procedebas, iidem sti regalia et illaquaein eis pertinent ad jurisdictio-
ad sedem apostolicam appellarunt.Quocirca frater- nem terrenam.Kx eo ergo quod ipsorum militibus
nitati tuae per apostolica scripta praecipiendo man- praecepisti ut cum aliis irent constat quod epi-
damus quatenus statum pristinum revocato si
in scopi milites suos in tuum exercitum destinarunl,
quid post appellationem ad nos legitime interposi- nec ex illis vel aliis verbis apparet quos iidem suis
tam ineorumdemepiscoporum praejudicium exstitit militibus probibuerint aliquem tibi servitium exbi-
attentatum, praefatara interdicti sententiam non bere quod facere debuissent.Et ex hoc quod dixisti
permittas a quoquam temere violari, sed litteras eos de tuo exercitu defecisse, quia illorum milites
quas eidem regi dirigimus tu ipse sibi fideliter el ad praeceptum tuum noluerunt accederequomanda-
prudenter exponas,monens eum etficacileret indu- g ras, et propter hoc regalia saisivisti, considera di-
cens ut pro divini nominis gloria et apostolicss sedis ligenter utrum recte decreveris adversus absentes
honore pacem in regno suo conservet Ecclesiae quae el non monitos vel ciialos, quinetiam ignorantes
nunc in multis aliis mundi partibus peccatis exi- quod eorum militesde.liquissent cum et ipsise tibi •,

gentibus perturbatur. obtulerint juraturos quod iidem de illo exercitu se-

Datum Laterani.m Non. Maii, pontificatus nostri cundum suas conscientias servitiura tibi fecerant
anno xv. quod debebant,et ibidem milites suos feci3se crede-
XL. bant. Ex eisd.im quoque verbis apparet quod ex cau-
PHILIPPO ILLUSTRl REGI FRANCORDM. sa minus justa dictos episcopos spoliasti, quia pro
Ejusdem argumenti c.um superiore. factomilitum,quod nec constat nec constitit fuisse
(Laterani, in Non. Maii.) delictum, vel quod factum fuerit ex episcoporum
Eo te credimus erga Dominum Deum tuum
(53) mandaio.Super quo videris hactenus dubitasse si- ;

et sacctamejus ecclesiarn fervore devotionisascen- cut apparet ex responsione quam in scriptis venera-

sum,sicque libertates Ecclesiasticas illibatas velle, bilibus fratribua nostris Carnotensi et Trecensi epi-
ut virum catholicum, custodire quod si lilterae no- scopis tradidisti nostro apostolatui transmittendam
slrae.quas pro venerabilibus fratribus nostris Aure- quamque ipsi nobis fideliter destinarunt.Supcrquo
lianensi et Antissiodorensi episcopis regias sereni- etiama militibus praefati Aurelianensis episcopi cer-
tati direximus expositae tibi pleniter ac fideliter exs- tiorari petiisti. Sed cum ipsi dix>ssent quod coram
titissent, non utique necesse fuissetnos propter hoc domino suo super hoc dicerent veritatem, a curia
tibi cum firmam geramus fiduciam
scribere iterato ; tua recesserunt immunes.et sic processisti dedeli-
quod si memorati adversum te commisis-
episcopi cto nescius ad vindictam. Super eo autem quod te
sent offensam pro Deo et propter Deum nobis do- nisus excusare quod aliud non saisieris quam re-
nasses eamdem, in his et majoribus etiam nobis galia.dicens quod quam cito regalio ad manus tuas
gratiam faciendo, nec illud ad preces nostras cor- deveniunt, domos et omnia facis saisiri, illud for-
quod contra eos diceris inordinate
rigere distulisses te, cum sedera episcopalem vacare conlingit, fieri

fecisse.Quod enim inordinate processeris contraeos tantummodo consuevit.el tunc non solummodo do-
ex modo spoliandi et causa et ex rebus etiam oc- mos, verum etiara decimas et oblationes, necnon
cupatis arguitur multis modis, sicut nobis est ex et quaeque alia quae invenis, facis omnino saisiri,
eorum parte suggestum. Ex modo siquidem, quia et in quibusdam Ecclesiis confers praebendas vacan-
nec monitione nec citatione praemissa ipsosabsen- tes. Quae quidem constat nondebere regalium no-
tes nec convirtos nec confessos dealiquo forisfaclo mine nuncupari; ad quoe, etiam si constaret epi-
regalibus spoliati. Ex cau3a vero, quia eadem sai- D scopos deliquisse,sede nequaquam vacante manus
8i ri fecisti pro facto tantummodo alieno.super quo non debueras extendisse. Cum ergo domos et do-
necconfessi fuerant nec convicto quod lactum fuerit morum 3upellectilem ac alia plurima quae intcr re-
per eosdem; quin imo illud nec constat nec con- galia numerari non debent saisieris, quorum par-
stitit exstitisse dilectum.Ex rebus etiam occupatis tem restituisse ac partem adhuc retinere diceris
quoniam quaedam (34) alia quam regaliaoccupasti, occupatam.ex occupationc quidem rerum ipsarum
quod episcopatibus non vacantibus tibi non licuit, minus rationabiliterprocessissevideris.Praelereaex
etiam si episcopi deliquissent. Quod autem eos praefata responsione,quam memoratis episcopistra-
spoliaverisnondum confessos, nec convictos, vel didislis,potet pjanifestepcrpendi quodeis nec moni-
ad satisfaciendum commonitos.ex tenorelitterarum tisneccilaris,nec convictis neque conlessisdealiquo
tuarum, quas praefatis episcopis direxisti mani- foris facto,ipsorum saisisti regalia.cum dixeris quod

33) Vide lib. xiv, epist. 50.

34) Episcopus falsa suggeseisse papae paretex Higordo ad an. 1209'
573 PONTIFICATUS ANNO XV, CURI8TI 1212. 574

in te non remansit, imo stetit per eos,quia post- A. fuerint, accipient coronam vitae, quam repromisit
quam milites eorumdem defecerunt de servitio Deus diligentibus se (Jac. i). Nec injuriosum re-
exercilus facicrido, emendationem ipsorum vel putes, sed potius gloriosum, prudenter corrigere
satisfactionem perquadragintailiesexspectarecura- quod improvide quia non vivit homo sub
statuisti,
sti. Ex quibus verbis manifeste proesumitur ipsos coclo qui aliquando non excedat.Unde apud nosdi-
citatos vel convictos nullatcuus exstilisso.Eiquan- citur in proverbio generali quod « humanum est
quam per quadraginta dies emendationeuj vel sa- peccare, sed diabolicum perdurare (35). »
tisfactionem eorum te asserasexspectasse, ipsi ta- Datum Laterani, in Non. Maii, pontiiicatus no-
lem ad exhibendum emendationera vel salisfa- stri anno quinto decimo.
ctionem se teneri nullatenus a:stimabanl, eo quod XLI.
ne se nec milites suos crediderantdeliquisse super ; ARCHTDIACONO, SUCCENTORI ET MAGISTRO R. DE REMIS
quojuramentum celsitudini regiae obtulerunt. Nec CANONICIS PARISIENSIBUS.
etiam videturquod per quadraginta diesexspectaris De jure patronatus Ecclesise de Sanclis.
eosdem,cum ad Kalendas Augusti apudMcduntam (Laterani, m Kal. Maii.)
facta fuerit exercitus convocatio, et eodem mense Dilecti abbas Sanctae Genovefae, W. arehi-
filii

regalia occuparis sicutex datalitterarum luarum, diaconus.et B. canonicus Sancti Marcelli Pansiensis
;
g
quas ipsis episcopis pro saisinaregalium destinasti, suis nobis litteris intimarunt quod cum prior et
evidenter apparet. Cum ergo taliter processeris monachi de Columberiis nobis conquerendo mon-
contra eos, et iidem tam per seipsos quam perse- strassent quod venerabilis frater noster Meldensis
cretarios tuosnecnon venerabiles fratres nostros episcopus, tunc electus, dilectum filium B. diaco-
Senonensem archiepiscopum et coepiscopos suos te num, quem per bonae memoriae praedecessorem
monuerint diligenter, numiliter supplicantes ut fa- ejus fecerant ordinari ad ecelesiam de Sanctis va-
ceres eis reddi regalia sic subtracta, paratis post- cantem, in qua ipsi jus obtinent patronatus, ad
modum curiae tuae subire indicium, sicut in talibus canonicam prajsentationem ipsorum admitlere re-
fieri consuevit, et tu supplicationes eorum noluis- cusarat,quin potius T. intrusum tuebatur in ipsa
ses admittere, ad sententiam interdicti, quam in in eorumdem praejudicium et gravamen,nos eisde-
terram tuam in eorum dicecesibus constitutam tule- dimus in mandatis ut vocatis quos propter hoc co-
runt, videntur non immerito processisse,cum jura gnoscerent evocandos, audirent causam, et eam
et Iibertates Ecclesiarum suarum teneantur jura- appellatione remota finecanonico terminarent.Cum
mento prsstito defensare.Pro cujus relaxatione non ergo partes propter hoc in eorum essent praesentia
satis videris oiTerre, cum tanlummodo judicium p constilutae, et pars monachorum proposuisset ad
in curia tua offeras ipsi remanentibus spoliatis, se jus patronatus ipsius Ecclesiae pertinere,postu-
quod utique spoliati non debent de jure subire: lans praefatum diaconum, quem jam dudum dicto
cum etiam exgeneraliconsuetudine regni tui fidelis episcopo prassentarant, recipi ad eamdem, super
a dorr.ino sine judicio spoliatur nec diem ab ipso his et aliis qua3 ad causam facere videbantur, et
super spoliatione sua velalio teneatur recipere nec lite solemniter contestata, ipsi receptis testibus,
in ipsius curiaexperiri.Nos ergo serenitatem tuam et depositionibus eorum ac instrumentis diligenler
rogandara duxitrus et monendam.pro magno dono inspectis, auditis confessionibus, etutriusque par-
petentes quatenuspacem Ecclesiaa in tuo regno con- tis rationibus perspicaciter intellectis, de pruden-
serves, hoc maxime tempore quo ipsa in aliis mul- tum virorum consilio sententialiter decreverunt jus
tisregnis nimium perturbatur; ita quod dictis epi- patronatus Ecclesiae memoratae ad praefatos prio-
scopis restitutis,et interdicti sententia relaxata,nisi rem et monachos pertinere,ipsum episcopum con-
hoc nobis velis ex toto donare,in curia tua de ipso demnantesut memoratum diaconum praestentatum
negotio secundum approbatam consuetudinem co- ab illis reciperet ad eamdern. Sed quoniam jam-
gnoscatur eumque aliis oporleatte intendere quae
; dictusopiscopus saepius requisitus eorum sententiae
ad honorem et commodum tuum magis recipiunt, parere contempsit.dicti judices eumdem diaconum
expedias te ab istis.quae tibi modicum afferunt uti- D quatungebanturauctoritate ad pra?fatam Ecclesiam
litalis et audis ; ne propter tnntam patientioj nostrae receperunt.ipsum episcopum a collatione ac insli-
moram, ex qua propter favorern tuum dictorum tutione ecclesiasticorum beneficiorum,considerata
episcoporum gravamen non solum dissimulasse, ejus manifesta contumacia, suspendentes.Quocirca
verum eliam neglexisse videmur, apostolicae au- discretioni vestrae per apostolicascripta mandamus
ctoritatis cogamur adhibere censuram. Quia quan- quatenus utramque sententiam,diffinitivam videli-
tacunque necessitas nobis immineat, et tibi forte cet, sicut est justa, per censuram ecclesiasticam,
non minor, nolumus esse.juxta verbum prophetas, suspensionis vero, sicut rationabiliter est prolata,
canes muti non valentes latrare (Isa. lvi), scien- usque ad SHtisfactionem condignam auctoritate nos-
tes quod beati sunt qui persecutionem patiuntur tra faciatis sublato appellationis obstaculo firmiter
propter justitiam (Malth. v), quoniam cum probati observari,non permiitentes eumdem diaconum su-

(55) Ex auctore libri De visitat. InOrm. lib. n. c. 5. inter opera S. Augustini.

575 INNOCBNTII III PP. RBGESTORUM LIB. XV. 576

per receptione sua per judices ipsos facta temere A. nam idoneam per electionem canonicam praeficiatis
molestari. Quod si non omnes,etc.duo vestrum ea vobis infra triginta dies post susceplionem praesen-
nihilominus exscquantur. lium in pastorem. Alioquin dilecto filio noslro Gre-
Datum Laterani, 111 Kal. Maii.ponlificalus noslri gorio Sancli Theodori diacono cardinali apostolica
anno quinto decimo. scdis legato nostris damus litteris in mandatis ut
XLII. ipse vobis virum idoneum praeficiat in pastorem ;

TDESSALONICENSl ARCHIEPISCOPO. contradiclores, si qui fuerint, per censuram eccle-

Dimitriacensis electus absolvitur a vinculo. siasticam sublato appellationis obstaculo compes-
(Laterani, Non. Maii.) cendo.
Veniensad praesentiam nostramdilectus filius B., Dalum Laterani,vi Idus Maii, pontificatus nostri
Thessalonicensisarchidiaconusnobishumilitersup- anno quinto decimo.
plicavit ut cuminDimitriacensem episcopumfuisset Super hoc scriplum est eidem G. Sancti Theodori
electus, et ipsius electio confirmata, nec cpiscopa- diacono cardinali ut si prxdiclum capitulum manda-
tum ipsum posset pacifice obtinere, illum a vinculo tum nostrum neglexerit adimptere, ipse cis virum ido-
quo Dimitriacensis Ecclesiae tenebatur.absolvere di- neum prxficial in ponlificem conlradictores, si qui
;

gnaremur. Cum igitur ibidem proficere nequeatin .. fuerint,per ccnsuram ecclesiasticam sublato appella-
officio pastorali, quanquam in primis ipsius peti- tionis obsiaculo, compescendo.
tioninonduxerimus annuendum,quiatamen instilit XLIV.
vehementer, ipsum a vinculo absolvimus supradi- ATHENIENSI ET THEBANO AIICHIEPISCOPIS, ET DECANO
cto. DE THEBIS.
Datum Laterani,Non.Maii,pontificatus nostri an- Vt ablnla reslituanlur Ecclesix Moloniensi.
no quinto decimo. (Lalerani, v Id. Maii.)
LXIII. Venerabilis frater noster Mothoniensi9 episcopus
CAPITULO PANORMITANO. nobis conquerendo monstravit quod T.miles et qui-
De electione episcopi. damalii Mothonensis, Coronensis,Amiclentis dice-
(Laterani, vi Id. Maii.) cesum quacdam de terris et possessionibus Motho-
CumnuperParisiusPanormitanuselectuscumqui- niensis Ecclesia, ipso de licentia nostra in itinera
busdam ex fautoribus suis in nostra esset praesentia beati Jacobi constituto, in ipsius prae.judicium oc-
constitutisetGentiiisdePretorioconcanonicusvester cuparunt.Xolcntes igitur ipsum episcopum suo jurc
contra factum electionis et personam ipsius postu- fiaudari, discretioni vestrae per apostolica scripta
laret audiri,nos eis dilectos filios Petrumtituli San- mandamus quatenusinvasores praedictos ad reslitu-
cti Mareelli presbvterum et Joannem Sanctae Mariae f" tionem rerum occupatarum debitam eidemepiscopo
in Via Lata diaconum cardinales deputavimus audi- faciendam, monitione praemissa, per censuram ec-
tores.Coram quibusliteintereoslegitimecontestata, clesiasticam.sublato appellationis obstaculo, com-
dum vellemus in illa procedere,ipse potius abire prae- pellatis.Testes autem,etc , usque simili districtione
Bumpsit quam causaeinsistere terminandae manda- cessanteappellatione cogatisperhiberetestimonium
tum nostrum transgrediens, per quod ei districte veritati. Quod si non omnes... duo vcslrum, ctc.
praecepimus ut ad nostram rediret praesenliam pro Datum Laterani, v Idus Maii.pontificatus nostri
expediendo negotio memorato. Consideratis igitur anno quinto decimo.
universis quae circa faclum electionis et personam XLV.
ipsius consideranda cognovimus.ipsum ab ecclesiae RITURICENSI ARCHIEPISCOPO (36).
vestrae regimiDe decrevimus amovendum.Et ne ipsa Adversus episcopum Burdegalensem.
pastoris solatio diutius maneat viduata,discretioni (Laterani, xvi Kal. Junii.)
vestrae per apostolica scripta praecipiendo manda- Diligenter auditis et perspicaciter intelleclis quae
mus quatenus invocata Spiritus sancti gratia perso- tu et dilectus filius magisler Amaneus procurator

(36) Bituricensi. Avaricensi qui regit in spiritua- ex itinerario Antonini, et Biturgium civitas primae
libus Biturigas Cubos, sicut Burdrgalensis Bituri- D Aquitaniae sit metropolis, prima caput Biturix,
gas Viviscos non villicos ut vult Cujac. ad c. ult. Aquitaniam secundam et Xovempopulaniam, quae
De ditatian. qui OoiSfoxoia Ptolomeo, et Vivisca tertiaest Aquitania,et mctropolitas earumdem pri-
gens ab Auson.in Mosella dicuntur.Ex hacepistola mati suo subjici debere ex c. .Kulli c.Provmciarum,
patet quo tempore inchoata fueril lisinter cosdem distincl. 99, ad instar patriarcbae Lugdunensis qui
archiepiscopos super jure primitiaa, quae deinde primae sedis pontifex primatum super quatuor
contestata luit.non ccopta,ut vult ibidem Cujacius, Lugdunenses per annorum longa curricula obti-
sedente Grcgorio papa nono anno Domini 12^0, ubi nuisse dignoscitur ; subnectit non insolita sibipa-
decretum ejusdem pontificis super hac quaeslione nomen dari.cum Xicolaus papa secundum
triarchae
continetur,sed adhuc incertae litis exitus sententiae Nioenas regulas Sigedodum Narbonensem archi-
religiosam fi.lem desiderat. Atque haec quidem ab episcopum sibi patriarch.-e suhjiciatc.Con^ufs/i/s.O.
arcniepiscopo Bituricensi coram pontif. Max. dici q. 3, ct Boetius De auctor. mag. consil. n. 52 et 53
possunt, olim Viviscos Biturigum Cuborum fuisse solum archiepiscopum Bituricensem patriarchamet
Colaniam Movov yap cr xi twv Bitood(y(i>v KQvoc £v
: primatcm Galliarum vocarijure optimo posse pro-
A/.'j JiTo7<Tivoi?4XXi5eoXovxa? oorjvTEXiiaoToT^apud testatus sit.
Strabon.lib. iv. Deindecum Aquitania triplex fuerit llujus actionis molimina in hune modum, exce-
577 PONTIFICATUS ANNO IV, CHRISTI 1212. 578

vencrabilis fratris nostri Burdegaiensi archiepi- ,\ matia, sed desententia exstitit ventilata. Nulli ergo

scopi coram nobis proponere voluisti super sententia etc, difiinitionis, etc, usque incursurum.
quam auotoritate (37) primatiae in eumdem archi- DalumLaterani.xviKal. Junii, pontificatusnostri
piscopumpromulgasti suspendondo(39)ipsum
(38), anno quinto decimo.
ab ofiicio metropoliticae dignitatis pro eo quod ad XLVI.
tuum vocatus concilium (40) accedere non curavit, EPISC01'0 MOTHONlENSI.
nec pro se aliquem responsalem idoneum destinare, De residenlia canonicorum.
de coinmuni fratrum nostrorum (41) consilio sen- (Laterani, v Id. Maii.)
tentiam ipsam ratam habemus et usque ad satisfa- Proposuistisnobisinnostrapraesentia constitutus
ctioneni idoneampraecipimusobservari hocad cau- ; quod licel canonici tui suarum percipiant redditus
telam expresso, quod lis coram nobis non de pri- praebendarum, ab ecclesiae obsequio sesubducunt,
ptionis adminiculo elidere tentat Burdegalensis quidem haec IIpoTEuovTac; suos et primates ut Nu-
archiepiscopus : Civitatem cujus ecclesias preaest, midia Mauritania Sitifenlis iu cod. Can. Eceles.
licetcolonia fueiit, ejusdein juris censeri potuisse, Afric c. 17, et MrjTpoTcoXtTat; distinctos habuit,
ac Biturigum ; quae sibi privilegia et ornameata B quibus 'E-tcxxoTtoic; cfaveptoTaTa EHEjjnj/av in epistola
sicuti Roma Constantinopoli et aliis civilatibus dare ejusdem concilii ad Ccelestinuni papam I. Di-
debuit I. i Ital. urb.
De jurc Constantinop. C. ; camus igitur plurium imperio, unius potesta-
Theod. 1. t, privil. urbis Constantinop.
C. De ; tem praeferri debere. Ut enim Lugdunensis sub quo
1. I, VI et vn. De censibus, Kat
tt)v viav Toutrctviavou consilium Matisconense celebratum c. 20 ejusdem
tcoXiv e^siv x6 Slxatov T?j<; KcovcrtavTtvooTcciXEox; in in quatuor Lugdunenses(adde Maximam Sequano-
concil. Ephes. c. 39,6 in Trullo. Nec obstat Jeno- rum) quas olim solus proconsul administrabat, pri-
minatio facta a Nicolao papa, nec decisio Boetii, mam habet sic unus primas Biturigum exploso
;

cuni in dicto c. Conquestus suae sedis mentio facta altero in triplici Aquitania constitui debet ut ad
non fuerit, et res inter alios acta nemini nocere similitndinempatriarcha;AnthiocheniT-?;(;avaToXixr,;
debeat, Boetiique decisio solo irapaoofto non rei Efap/.ou omisso Thema qui dicitur T.yri
8io.-/.v](TEio<;

veritate aut senatusconsulti auctoritaie nitatur. TtpojToflpovo; c. 14, concil. Chalced. a metropolitis
postremo libera voce sibi hanc epistolam minime solus patriarcha conveniatur, etabeodem formatae
obesse profitetur, utpote quae privati et alterius et dimissoriae TETuTttou.svai xat ciurcaTixat ex triplici
praesulis Burdegalensis abdicationem ad tempus Aquitania petantur.
prae se lerat, licet confirraatio super jure primatias (37) Auclori/ale, c. Si episcoptis 18, q. 2.
(de qua qua-sliol vires suas non commiserit. Quae (38) Vide infraepist. 130 et lib. xvi, epist. 65 et
omnia perturbato natura: ordiue praecepit Inno- t. I Gnlluv Christ. pag. 174.

ceniius III in hac epistola et lib. xvi, epist. 6, et (39) Suspendendo, c. Si quis et seqq. ead. di-
Groo-orius nonus in dicto c. ult. De dilation.. etc, stinct.
venerabilis de dolo et contum. et in c. humilis De (40) Concilium provinciales, o. Sicut olim De ac-
majorit. et obedient. sicuti Honorius tertius con- cus. et denuntiat: quod placet per singulas provin-
troversiam de primatis interToletanuni et Bracha- cias bis in anno fieri propter Ecclesiae causas et
riensem archicpiscopos in Hispania c. Coram. De altercationum solutiones c. Propter 18, distinct.
restit. in integ. pontif. opt. max. Urbani VIII judi- KaXtoc; EVSiv eooS-ev bcaaTou svtauTOu xaTa SXtXcrcTjv
cio reliquere, ac tandam aliquando
examinanda ETtapytav ot^Tou etouc; crovtjoooc; yv/tafta.'.. ex coocilio
decidenda est quaestio ex vestigiis Alexandri papae Nica3noc.5 etc. 9 concilii Antiocheni.Quoniam non
tertii qui, dum Cantuariensis et Eboracensis ac- oportet negare audientiam roganti c. Si episcopus
chiepiscopi sibi primatum Angliae viDdicarent 11, q. 2 ; sed in Gallia per trienniispatium solum
prohibitionis litteras ad petitionem Cantuariensis indicitur ex ordinatione regia Blesensi c
10 et 14
(qui primatum obtinuit) Eboracensi direxit c. i.ut secundum ea quae dicuntur c
In singulis de statu
lite pendente nihil innovetur, ut scilicet sacrae monauh.
noXtTsta; ordo ecclesiasticus rite servetur. Nec (41) Ftatrum nostrorum Narbonensis ex dicto c.
enim in eadem provincia plures patriarchas.ut me- Conquestus 9, q. 3, qui sub imperio Visigothorum
tropolitae constitui debent,sed unus i£ap]i>o« Slo-.xvJ- Toletani archiepiscopi conciliis ex mandato suf-
tjEUi? ex concil. Chalced. c. 9 et 17. Nam et olim (si fraganeis interfuitc. lnler 10, q. 3 et Conc Tolet.
sacraChristianorum ritibusirreligiosiscontaminare Nigerius Narbonensis metropolitanus cum provin-
datuiu est) sacrificuli daemonum, qui aemulationis cialibus subscripsit, itaut pudere eum non debeat
desiderioDeisponsamsuspiciebantapytspsahabuere D si Bituricensi archiepiscopo vero ac legitimo pri-
ut patetex V. I Divionensi. mati morem gerat, Tolesanum quoque antistitem
fratrum nominecontineri putarim, cuijusmetropo-
Mtxpac ev opvaoi "/wp-a to ato|i.a xaXuTCTsi litaededitJoannespapaXXII cumanteasuffraijaneus
XovoovaxTo; ispscov apyJ,yov outitTE<Sr^ aTtr/ou, etc
esset archiepiscopi Narbonensis. Nam in beneticiis
Quod si quis astruat plures primates dari ex Eva- divisis habet quis eadem jura, quae habebat in iute-
grio His or. eccles . lib. iv, o. 11, Tou; tcov tcoXscov gris, Franc de Pavinis apostilla in extravag. ad
'ETC.tj/COTtouc; Totc; loTo .;
1
'Eijipyoi; sTcsaOat. Respondeo apostolatus Continebunturet metropolitaesecundae
:

metropolitanos ut loquar cum Hincmaro epist. 6, Narbonensiset Augustae Ausciorumin Novempopu-

c.5. primates multoties in sacriscanonibus appel- laniaseu tertia Aquitania.subqua, non sub secunda
lari, ut in o. 1,7 et 9, q 3. Metropolitanus pnma- ut in Chronico Isidori, Tolosauj primaeva aetate Ec-
tis curam suscipit, et in 1. Decernimus C.De sacros. clesiae comprehensam fuisse comperimus exSevero
Eccles. privilegium metropolitanum vel patriarchi- Sulpitioarchiepiscopo Bituricensi. Verba facturus
cum dicitur secundum quae eleganter Zonaras ad coram vobis Aquitanis mundis et politis in homilia
dictum can. Ttvsc; tisv ouv st-apYous tcov ototx/crstov ad Tolosates, qui etiam mundi usque in huncdiem
aXXot Ostouc; MvTpoTtoX*.-
touc; IlaTpiapyat; sTvai cpaatv, tofco TpoTtuj appellantur. Quibus metropolitis addo
xa*;. Nec dicendum patriarchas sive primates in eorumdem suffraganeos in prima et secunda (quae
Ecclesia Orientali ejusdem dignitatis fuisse qua curtaetlongaAquitaniadicebatur), et in Novempo-
pollebant metropolitani in Ecclesia Africana. Si pulania opere et verbo docentes.
579 INNOCENTII III PP. REG3STORUM LIB. XV. 580

debitara residentiam in eadem minime facientes. A XLIX.

Nolente» igitur ipsara rcclesiam fraudari obsequio ARCHIEP13C0P0 ARELATENSI, ET SANCTI .SGIDII ET PSAL-
servilorum, fraternitati lnas per apostolica scripta MODII ABBATIBCS NEMAISENSIS DIOECESIS.
mandamus quatenus canonicos supradictos ad de- De clc.clione abbatis Sancti fictoris Massilicnsis.
bitam residentiam in dicta eccleda faciendam mo- (Lateraoi, m; Ka!. Junii.)
niiione prsmissa per subtractionem beneficiorum
Dilecti Olii G. abbas Sancti Pontii et B. mo-
appellatione remota compellas.
nachusprocuratoresmonasteriiSanctiVictoris Mas-
Datum L;iterani, v Idus Maii, pontificatus noslri
siliensis ad nustrain praesentiam accedentes, postu-
annoquinto decimo. lationem ac electionem quam per se ac alios con-
XLVII. fratreseorumdeabbateSanctiStephamBononiensis
AnCHIEPISCOPO PiTRACENSl, ET EPISCOpO AMICLENSI. canonice celebratam ac approbatam a delegalis a
Adversus. decunum Molhonier.sem. nobis judicibus asserebant, postulabant auctoritate
apostolicaconlirmari,plurimasetdiversorumlitteras
(Laterani, v Id. Maii.)
deprecatorias cxhibentes, quarum interventu pro-
Venerabilis frater nosler Mothoniensis episoopua movere petiiionem proposilam eum instantia nite-
nobis denuntiando monstravit quod decanus suus, R bantur, qui nobis demum eorum petitionem non
qui reatu perjurii et adulterii publice irretitur, in
admittentibus in hac parte, cum fratres ipsos, etsi
quosdam monachos et presbyteros injecit manus super hoc zelum Dei, non tamen secundum scien-
temere violentas, committens praeter baec taliaquae tiam, noverimushabuisse.porrexeruntaliaslitteras
canonicam correctionem exposcunt, et licet super continentes quod dicti monasterii fratres duas ele-
his dictus decanus admonitus exsliterit saepius ab ctionesseu nominationeseodemtemporesuccessive,
eodem, ex eo tamen excrssus proprios aliquatenus tamen canonice ac concorditer. celebraranl, unam
non correxit,sed exlrema ipsius deteriora prioribus vidclicetde abbate praidicto puram, aliam vero de
postmodum sunt effecta. Quia veio h*c, si vera [Bonifilio] priore Sancli Honorati Arelatensis, viro
nondebemus clausisoculispertransire.frater-
sunt, utique bonesto, bene litterato, et ad singula cir-
nitati vestrae per aposlolica scripta mandamus qua- cumspccto, conditionem hujnsmodi apponenles, si
tenus partibus convocatis, et inquisita super pra> videlicet abbatem eumdem non possent forsitan ob-
missis et cognita veritate, quod canonicum fuerit tinere. Unde supplicabant instanler utcum conditio
appcllatione postposita staluatis,facientesquod de-
jam exstaret, eorura a nobis postulationesuperdi-
creveritis per censuram ecclesiasticam firmiler ob-
ctoabbalerepulsa, electioncm prioris ips:us cor.fir-

fj mare misericorditerdignarcmur.EisigituretB.de
Datum Laterani, v Idus Maii, ponlificatusnostri
Novis quondam monacho et majori priori dicti mo-
anno quinto decimo. nasterii ac aliis duobus monachisqui se superhoc

XLVIII. opponebant eisdem electionem ipsam minus cano-

ARCHIEPISCOPO ET B. ARCHIDIACONO, P. CANTORI THE8- nicam asserentes, luin quia de persona minus ido-
SALONICENSIHIS. nea,tumquiaeisabsenlibusfueratcelebrata,dilectos
filiosnostros Gualam tituli Sancti Martini etPetrum
De causa Ecclesix Caliduniensis.
titulo Sancte Cscilise presbyleros cardinales con-
(Laterani, xv Kal. Junii.)
cessimus auditores. In quorum praesentia procura-
(42) Exposiia nobis venerabilis fratris noslri Si- tores praedicti processum electionis, sicut dictum
doniensis episcopi querimonia paiefecit quod cum est superius, proponentes, confirmari pr*missara
venerabilis fraier noster archiepisropus Larissenus electionemcum instantia postulabant.Monachivero
Ecclesiam Galidoniensem de mandato nostro con- pradati cnntra electionem eamdem quod eis absen-
cessisset eidem, venerabilis frater nosterepiscopus tibus fucrat celebrata, conlra personam vero electi

Dimicensissuperhoc ad nostram audientiam appel- qusdam honestati contraria proponentes, excom-

lavit, scd appellationem interpositam nec per se n munirationis sententiam a dictis judicibus in se
nec per aluim est legitime prosccutus. Ideoque di- latam ipso jure non tenere dicebant tum quia post ,•

scretioni vestrae per aposlolica soripta mandamus appellationem ad nos legilimeinterpositamlata fuit,
quatenus parlibus convocatis audiatis causam et tum quia ex tribus judicibus quibus fuerat causa
appellatione remota fine canonico decidatis, facicn- commissa, duo tantummodo processerunt, tertio
tes quod statueritis per censur;im ecclesiasticam quod decisioni causae intercsse volebat per suaslit-
Drmitcr observari. Nullis litteris veritati etjustitias teras protestanle. Contra quod sicprocuratorcsex-
prajjudicantibus a sede apostolica impetratis. Quod oipiebant pr;efati, quod non tenebantur imo potius
si omues... tu, frater archiepiscopc, cura eorum nondebebant super his praedictis monachis respon-
altero, etc. dere, cum ct omnes excommunicationis vinculo
Datum Laterani, xvlval. Junii, pontificatus nostri tenerentur, et duo ex eis nihil habcrent cum mo-
anno quinto decimo. nasterioipsocommune.aquoeossententiajudicialis

(42)Vide lib. n, e.piet. 114.

581 P0NTIFICATU8 ANNO XV, CHRI8TI 1212. 582

exclusit,sicut ex litteris eorumdem judicum et te- A tractain ipsiusecclesiaenon modicum detrimenlum.

noro sententiaj apparebat.Ex abundanti tamen ad Volentes igitur ecclesiae Philippensis utilitatibus
praedicta taliter respondebant.Primo, quod ex proa- providere, fraternitati tuae praeseitium auctoritate
dicta causa non poterat nec debebat obesse quod concedimus quatenus ac quae taliter alienata repe-
electioni non interfuerant monachi memorati, con- reris valeas appellatione postposita legitime revo-
sequenter ea quse in personam electi objecerant care.
penitus falsa erant, superipsius honestate ac ido- Datum Laterani, xv Kal.Junii, pontificatus nostri
neitate testimonia plurima fide digna et valde ido- anno decimo quinto.
nea in nostra praesentia offerentes, et confitcntes In eumdem modum scriptum est pro archiepUcopo
post appellationem judices proeessissejquos ea po- Serrensi.
luisse procedere ratione dicebant quia interdicta LL
fueratappellatioinrescripto,etquia in appellationis BALDUINO ARCHIDIACONO THESSALONICENSI.
libello nullum allegant mouachi supradicti grava- Ei conhrmat archidiaconatum.
men.sicut ejusseriesostendebat.Duos quoque pro- Cum a nobis petitur.etc, usque perducatur effec-
cessisse sinetertio fatebantur.etexeoipsospotuisse tum. Eapropter, dilecte in Domino tili, tuis .justis
procedere asserebant qui mandatum apostolicum g precibus ioclinati, archidiaconatum Thessaloni
continebat in fine quod si omnes interesse non pos- censis ecclesiae, sicut ipsum justes possides et
sent,duo exsequi negotium procurarent,nec sibi re- quiete, devotioni tuaeauctoritate apostolica confir-
tinuisse poterat judextertius ul decisioni negoiii in- mamus et prcesentis scripii patrocinio communi-
mandali apostolici pra?judi-
teresset in exsecutionis mus Nulli ergo... conlirmationis, etc, usque incur-
cium ettamgrave ipsius monasterii detrimentum, surum.
cum res videlicet talis esset cujus dilatio ipsum Datum Laterani, xv Kalend. Junii, pontificatus
monasterium inconfusionemmaximam adducebat. nostri anno decimo quinto.
Quod iidem procuratores ratione multiplici osten- LIl.
dere nitebantur, asserente9 quod et hoc ipsum RADULPHOTHESAURAR10 CITRENSI.
fuerat praesente capilulo a quibusdam fratribus sa- Ei confirmal thesaurariam.
nioris consilii coramdiclisjudicibus proposilum et Justis petentium desideriis,etc.,us<7uc;effectu pro-
petitum, ne abeis decisio causje ac ordinatio mo- sequente complere. Eapropter, dilecte in Domino
nasterii differetur, sed secundum quod eis erat fllii, tuis justis postulationibusinclinati, thesaura-
injunctum, reformationi dicti monasterii celerius riam Citrensis ecclesias, sicut ipsam juste possides
providerent.Unde ipsos asserebant non tam volun- e t quiete, devotioni tuaBauctoritateapostolica, etc,
^
tariosquam coactosad supplicationemcapituli pro- usuue incursurum.
cessisse.Nos igitur hiset aliis quffi nobis fideliter Datum Laterani, xv Kalend. Junii, pontificatus
relata fuerant ab eisdem cardinalibus intellectis, nostriannodecimo quinto.
per apostolica vobis scripta mandamus quatenus LIII.
caeteris capitulis qua3 in sententia judicum conti- ARCHIEPISCOPO THEBANO DAVALIENSI EPISCOPO, ET
nentur in suo roboreduraturis, summatim et sine DECANO DAVALIENSI.
omni judiciorum strepitu inquirentes de electione Ut abbates Grseciobediant archiepiscopo Corinlhiensi.
sollicite veritatem, si eam inveneritis canonice de (Laterani, xn Kal. Junii.)
persona idonea celebratam, nonobstantibus his quaa Ex parte venerabilis fratris nostri Corinthiensis
saepedicti monacbi opponebant, ipsam sublato cu- archiepiscopi fuit propositum coram nobis quod
juslibet contradictionis et appellationis obstaculo abbatesGraeci Corinthiensis dioecesis debitam sibi
confirmetis. Alioquinde aliapersona idonea et ho- obedientiam et reverentiam,superbiae accensispiri-
nestaeidem moaasterio facialis auctoritate apos!o- tu,non impendunt. Quocirca praesentium vobis au-
lica infra quadraginta dies per electorum canoni-
etoritate mandamus quatenus abbatesjam dictos ut
cam provideri ; mandatum apostolicum taliter ri ipsi archiepiscopo reverentiam et obedientiam de-
impleturi quod in novissimo districi examinis die bitam impendere non postponant, monitione prae-
dignamretributori omnium superhocpossitis red- missa per censuram ecclesiasticam sublatoappella-
dere rationem. Quod si non omnes... duo vestrum tionis obstaculo compellatis. Quod si non omnes...
ea nihilominus exsequantur. duo vestrum, etc.
Datum Laterani.xn Kal. Junii, pontificatus nostri Datum Laterani, xn Kal. Junii, pontificatus
anno decimo quinto. nostri anno decimo quinto.
L.
LIV.
PHILIPPENSI ARCHIEPISCOPO.
CLERO ET POPULO NAZAROCENSI.
De revocandis alienationibus. Ul obediant episcopo Sidoniensi.
(Laterani, xv Kal, Junii.) Cum episcopatus vester sit pastorali sollicitudiue
Proposuisti nobis in nostra praasentia constitutus destitutus, eum venerabilifratri nostro Sidoniensi
quod nonnullaa possessiones et alia bona ecclesiae tuae episcopoduximuscommittenduminjungenteseidem
perpraecessorestuosetaliosminuslegitimesuntdis- ut ea quae spectanl ad curam offlcii pastoralis vobis
6S3 INNOCENTII III PP. BEOESTORUM LIB. XV. 584

vigilanlerstudeatexhibere.Ideoquediscretioni ves- A. cum omnibus pertinentiis earumdem. Decernimus

tra:per apostolica scripta pta;cipiendo mandamus ergo ut nulli omnino hominum fas sit praefatam

quatenuseisicut pnelatovestrointendatis humiliter Ecclesiam.etc, ^K^ueusibusomnimodis profutura,

et devole. Alioquinnoveritisnos venerabilibus fra- salva sedis apostolicae auctoritate et Patracensis
tribus nostris Thebano aidiiepiscopo «t Zarato- archiepiscopi canonica justitia. Si qua igitur in

niensi etCardicensiepiscopis in mandatisdedisse ut futurum, etc, usque districtae ultiosi subjaceat.

vos ad id monitione praernissa percensuram eccle- Cunctis autemidemloco.etc. usque praemia aeter-
siasticam appellalione remotacompellant. n<e pacis inveniant. Amen.
Datum Laleraui.xu Kal, Junii, poutilicatus nos- Datum Lateraniper manum Joannis Sancta; Ma-
tri anno decimo quinto. ri;e in Cosmidin diaconi cardinalis, can- S. R. E.
Super hoc scriptum eumdem fere modum
cst in cellarii, xm. lialend. Maii, indictione xv, Incarna-

Sidoniensiepiscopo, usque duximus conimitendum, tionis Dominicae anno 1212, pontificatus vero Do-

fraternitati tuae pcrapostolica scripta mandantes mini Innocentii papoe III auno decimo quinto.
qualenusea quau spectant ad curam ofticiis pasto- LVI.
tibicommisso vigilantersic studeasexhi-
ralis gregi W1LLELM0 PHILIPPENSI ARIHIEPISCOPO, EJUSQUE SDC-
bere ut magis comprobatis prodesse in omnibus i.
CESSORIBUS CANONICE SUBSTITUENTIDUS PERPETLU.M.
quam praeesse. Hecipilur sub protcctione sedis apostolicx.
Super hoc scriptum est in eumdem fere modum (Laterani, xi Kal. Junii.)
Thcbano arcliiepiscopo, et Zaraloniensi el Cardiceusi
Si humilitatis exemplum studeris imitari, sacro-
episcopis,usqueinlend^nt humiliter et devote. Quo- Romanae Ecclesiae matri tuae reverentiam
sanctoo
circafr.iternitatituajper apostolica srripta praeci-
impendendo, sicut Philippenses
et obedientiam
piendomandamus qualenussi dicticlerus et popu- Aposlolus exhortatur, Hoc, inquiens, in vobis
lusquodinaudavimns neglexerint adimplere, exhi- sentite quod el in Christo Jesu, qui cum in forma Dei
bere ipsi episcopo reverenliam et obedientiam cun- esset,noiirapinam arbitratus essese aqualem Deo,
temnentes.vos eos ad id monere diligenlius et in-
exinanivtl se formam servi accipicns, ladusobediens
ducere procuretis, opus fuerit, percensuram
et si absque
usque ad morlcm, morlem aulem crucis,
ecclesiasticam appellatione remota cogatis. Quod
dubio exaltaberis apud eum qui superbis resistit,
si non omnes, etc, duo vestrum, eto. quoi
humilibus autem dat gratian ;
propler
Scripta est in eumdcm \ere modum Larissensi
exaltavit illum Dcus,et donavit illinomen quod esl
archiepiscopo. Cum episcopatus Nazarocensis sit
omne gcnu
super omne nomen ut in nomine Jesu
pastorali.etcM^uestudeatexhibere.Quocircajra-^
^ eclatur ca:lest i um terrestnum et inftrnvrum, ,

ternitati tuae per apostolica scripta mandamus qua- Dei 1'atris

quia Dominus Jesus esl in gloria
tenusipsisepiscopofraterna charilateassistens.non formam
(Philipp. ii.). Hanc igitur doclrinaa
pcrmittaseumdem super dicto episcopatu ahaliquo
quam Apostolus tradidit Philippensibus tu eorum
molestari.
factusantistes diligenter observa, ne ab obedientiae
LV. bono,ad quod nuper Philippensis Ecclesiae est re-
JOAN. EPISCOPOMOTHONIENSI, EJUSQUE SUCCESSORIUUS versa, de caetero avertatur, memor semper illius

CANONICE SUBSTITUENDIS IN PERPETUUM. gratia specialis quam

dignanter impendimus,
tibi

liecipitur sub protcctione sedis apostolicx.

cum a Nazaroccnsi Ecclesia te transtulimus ad
mctropolim Philippensem, tequepropriis manibua
(Laterani, xiu Kal. Maii.)
consecravimus in pontificem, et pallio insignivi-

Cum a nobis etc, usque perducatur

petitur, mus, pontificalis videlicet officii plenitudine, nt
effectum. Eapropter, vcnerabilis in Christu frater nihil tibiexaliqua parte desit quod ad metropo-
episcope,tuis justispcstulationibus clementer an- liticam pertineat dignitatem. Quia vero, vene-
nuimus, et Mothoniensem ecclesiam, cui, Deo au- rabilis frater in Chrislo, nos suppliciter cxorasti
ctore, praeessedignosceris.sub beatiPelri el nostra q ul eamdem Philippensem Ecclesiam, cui Deo
protectione suscipimus et praesenlis scripti privile- auctore praeessedignosceris, pignaremur apostolici
gro communimus, statuentes et quascunque pos- privilegii munimineroborarc.nostuis justis postu-
sessioncs, quaecunque bona eadem Ecclesiae, etc, lationibusannucnti's,eam sub bcati Pctri ct nostra
usque illibata pennaneant,
in quibus hosc etc,, protectione suscipimus et pracsentis scripti privile-
usque vocabulus. Locum ipsum in quopnrfata. Ec- gio comuiunimus.stalucntcs ut quascunqneposses-
clesia sita est cnm omnibus pertinentiis suis, siones,qu;ecunquo bona eadem Ecclesia, etc, usque
ccclesiam Sanctae Annac cum omnibus pertinentiis illibala permancant.in quibus haec, ctc, usque vo-
suis.possessiones vallis Motheniensis et de Valcto- cabulis :locum ipsum.etc, usque perlinentiis suis,
que.possessionesde Corseval cum pcrtinentiissuis, casalequod diriturCandaca cum omnibus pertinen-
casale quod vocatur Miquelis, casale quod vocatur tiis suis,abbatias ,
piscaturas,terras et vineas quas
Murmuracumomnibus pcrtincntiis suis possessio- habet apud Chrysopolim,casale quod dicitur Stravo,
nes de Asagora, de Aldesequi, de Niclines, de Lc- casale quod diciturPravicaresta.cnsale quod dicitur
voudist.de Escaminges,de ttoucham et de Lestaruna domus quaediciturPlatOD,casalequod dicitur Ca-
535 P0NTU'TCATU8 ANNO XV, CHRI8TI 1212. 5S6

cesla,cura oranibus pertinentiis suis.ecclesias quas \ postulationibus annuentes, eam sub beati Petri et
babet in cistro Chrislopoli. Episcopatus quoque nostra protectione suscipimus et praesentis scripti
inferius adnotandus Eeelesia: tnae metropolitico jure privilegio communimus, staluentes ut quascunque
subjectos tibi tuisque successoribus uihilominus possessiones,etc,ui</t<e illibata permaneant. Palleo
couurmamus.videlicelEleutherupolim.Casiropolinj, vero quod libi ex apostolicae scdis benignitate con-
Polistrios,Vilikios,Morenos.Palleo veroquod tibi ex tuliraus infra tuam ecclesiamad niissarumsolemnia
apostolicae sedis benignitate contulimus infra tuam utimemineris iisdiebus,videlicetNalivitateDomini,
ecclesiamad missarum solemniauti memineris his festivitate protomartyris Stephani, Circumcisione
diebus.videlicet Nativitate Domiui, festiviiate pro- Domini, Epiphania, hypapanti, Uominica in ramis
tomartyris Stephani, Circumcisionc Domini, Epi- palmarum, Cajna Domini, Sabbato sancto, Pascha,
phania, bypapanti, Uominica in ramis palmarum, feria secunda post Pascha.Ascensione, Penlecostc,

Cosna Domini, Sabbato sancto, Pascha, feria se- tribus lestivitatibus beataa Maria2,natali beatiJoan-
cunda post Pascha, Acensione, Pentecoste, tribus nis Baptislae.solemnitatibus omnium apostolorum,
festivitatibusbeatai Mariae,natali beati JoannisBa- coramemoratione Omniuin sanctorum.dedicationi-
ptistoe, solemnitatibus omniuin apostulorum, com- bus ecclesiarum, consecrationibus episcoporum,
memoratione Omnium Sanctorum, de.dicationibus ,. ordinationibus clericorum,ecclesiae tuae principali-
Ecclesiarum, consccrationibus episcoporum, ordi- bus festivitatibus, solemnitatibus beatorum Theo-
nationibus clericorura, ecclesiaj tuas principalibus dori Stratilatis et Theodori Tyronis martyrum, et
festivitatibus, et ccnstcrationis tuae anniversario consecr itionis tuae anniversario die. Ad haec, ipsi
die.Jura quoque ac bona ejus.dignitateset liberta- Sarrensi metropoli suam provinciam conlirmamus.
tes ipsius,nec non antiquas et rationabiles consue- Jura quoque ac bona ejus, dignitates et libertates
tudines auctoritate apostolica confirmatnus,et tam ipsius,nec non antiquas et rationabiles cnnsuetudi-
tibi quum eidem ecclesiae firina et illibata raanere ncs auctoritate apostolica roboramus, et tam tibi

sancimus.Coemeteriaquoqueecclesiarumearumque quam eidem ecclesiae firma et illibala maneresan-

beneficia.etc.Ms^uecensura canonica compescatur. cimus. Ccemeteria quoque ecclesiarum earumque
Prohibemus insuper ne presbyteri capellani eccle- beneficia nullus hoereditario jure possideat.Quod si
siarum, etc, usque irritum habeatur. Prohibemus quis facere contenderit, censura canonica compe-
insuper ne interdictos vel excommunicatos tuos, scatur. Prohibemus autera ne presbyteri capellani,
etc usque oporteat ligatum absolvi. Decernimus
, etc usque irretitum habeatur. Prohibemus insuper
ergo ut nulli omnino hominum, etc, usque usibus ne interdictos vel excommunicatos,etc,jugwe opor-
omnimoiis profutura.salva sedis apostolicae aucto- teat ligatum absolvi.Decernimus ergo ut nulli om-
ritate. Si qua igitur in futurum, etc, usque distri- C nino hominum, etc.,usque usibus omnimodis pro-
ctae subjaceat ultioni. Cunctis autem eidem loco, futura, salva sedis apostolicae auctoritate. Si qua
etc, usque praemia aeternae pacis inveniant. Amen. igitur in futurum ,etc, usque districtae subjaceat
Datum Laterani per manum Joannis SanctaaMa- ultioni. Cunctis autem eidem loco,etc, usque prae-
riae in Cosmidin diaconi cardinalis, S. R. E. can- mia aeternas pacis inveniant. Aaien.
cellarii, xi Kal. Junii, indictione xv, Incarnationis Datum Lalerani per manum Joannis Sanctae Ma-
Dominicae anno 1212, pontificatus vero domini In- rias in Cosmidin diaconi cardinalis, S. R. E. can-
nocentii papae III anno quinto decimo. cellari.vm Kal. Junii, Indictione xv, Incarnationis
Dominica; anno 1212,pontificatus vero domini Inno-
LVII.
centii Papae II L anno quinto decimo.
ARNULPHO SAIIRENSI ARCHIEPISCOPO,EJUSQU£SUCCKSSO-
RIBUS CANONICE SUBSTITCENDIS IN PERPETUtlM. LVIII.
Recipitur suh protectione sedis aposlolkx. GDALTEP.0 CORINTHIENSI ARCHIEPISCOPO, EJUSQUE SUC-
(Laterani, vni Kal. Junii.) CESSORIBUS CANONICE SUBSTITDENDIS IN PERPETCUM.
Quanto devotius Sarrensis Ecclesia in apostolicae Recipitur sub protectione sedis aposiolicse.

sedis obedientianunc persistit,ad quara nuper est (Laterani, xi Kal. Junii.)

Domino faciente reversa,tanto propensius eam cu- Quanto diligentius et utilius vas electiouis et do-
pimus honorare,ut alfluentem in nobis paternoe be- ctor gentium Corinthiorum instruxit Ecclesiam,
nignitatis affectum se gaudeat invenisse.Quocirca, sicut ejus ad illos epistolae missae declarant, tanto
vcnerabili» frater in Christo, tuaro volentes perso- studiosiuset cautius nos oportet insistere uteam in
nam propensius honorare, te ad Sarrensem me- ipsius formadoctrinae sub apostolicas sedis magiste-
tropolim abEcclesia transtulimus Thermopilensi, rio conservemus.quas nuper eamdem ad ipsius obe-
teque apud sedem apostolicam constitutum palleo dientiamrevertentemafQuentebenignitatesuscepit.
insiguivimus, pontificalis videlicet officii plenitudi- Quocirca, venerabilis fraterin Christo.propter spe-
ne,utnihil tibiexpartealiquadesitquodadmetropo- cialem ipsius Corinthiensis Ecclesiae charitatem
liticam pertineat dignitatem.Quia vero nos suppli- tuam volentes personam propensius honorare,pro-
citer exorasti ut eamdem Sarrensem Ecclesiam.cui, priis manibus consecravimus in pontificem,et pal-

Deo auctore.praeesse dignosceris, dignaremur apo- leo insigniviraus,ponti3calis vldelicet officii pleni-
Btolici privilegii munimine roborare,nos tuis justis tudine, ut nihil tibi ex aliqua parte desit quod ad?

Patrol. CCXYI. 19
 587 INNOCBNTII III PP. RKGBSTORUM LIB. XV. 588
poliiicam pertinctdigniiatem. Quia vero nos A Nulli ergo, etc., confirmationis, etc, usque incur-
suppliciter exorasti ut camdem Corinthiensem Ec- surum.
clfsiam, cui, Deo auctore, praeesse dignosceris, di Datum Laterani.x Kal. Junii, pontincatus nostri
gnaremur apostoliri privilegii munimine roborare, anno quinto decirao.
nos tuisjustis postulationibus annuentes,eam sub LX.
beati Petriet nostra protectione suscipimus et prae- THEBANO ARCBIEPI3COPO ET ZARITONIENS! ET DAVA-
communimus.statuentes ut
sentis scripti privilegio LIENSl EPISCOPIS.
quascunque possessiones,etc,Hj<7U«illibata perma- Committilur eis quxdain causa.
npant;in quibus ha>c,etc, usque vocabulis: Locum (Laterani, xn Kal. Juoii.)
ipsum.eti\ ,usque pertinentiis suis.casale quod di- Venerabilis frater coster Corinlhiensis archiepi-
citur Enoria, casale quod dicitur Petricia, casale scopus proposuit coram nobis quod eo ad regimen
quod quod diciturCalesmata,
dicitur Palagia,casale Ecclesiae Corinthiensis assnmpto, decanuset cano-
casale quod dicitur Cyrilla.casale quod iliciturSuc- nici ejusdem eccelsiae obtinuerunt ab eo callide
chyna.castlequod dicitur Sorados,casale quo dici- I
circumvento medielatem omnium decimarum mo-
turLavenicia,casalequud diciturClenna casalequod nasleriorum et papatuum in quibus ires monachi
diciturSarman, casale quod dicitur Crata, casale vel pauciores morar.tur sibi, salva tainen sedis
quo dicitur Quarrala, et casale quod dicilurSau-
I
apostolieae auctoritate, concedi. Verura quia ex
dyca,cum omnibus pertinentiis eorumdem. Kpisco- concessione bujusmodi diclus archiepiscopus se
patus quoque inferius adnotandos Ecclesias tuaeme- sentit enormiier esse laesum, nobis humililer sup-
tropolitico jure subjectos tibi tuisque suecessoribus plicavit ut super hoc ei providere misericorditer
nihilominusconfirmamus.videlicetCepbalonensem, dignaremur. Quocirca fraternitati vestrae per apo-
Jacint.Damelant. Malavesia, Argos, Gilas et Gime- stolica scripta mandamus quatenus vocatis qui fue-
nes.Palleo vero quod tibi ex apostolica- sedis beni- rint evocandi, et inquisita super his et cognita
gnitate contulimus infra tuam ecclesiain,etc, usque veritate, iiuod canonicum fuerit appellatione post-
Bolemnitatihus beatorum Theodori et Stratilatis quod statueritis per cen-
posita statuatis,facientes
martyrum et consecralionis tuse anniversario die. suram ecclesiasticam tirmitPr observari. Quod si
Ad h^cipsiCorinthiensi metropolisuam provinciam non oranes, etc, duo vestrum, etc.
confinnamus.Jura quoqueac bona ejus, dignitates Ditum Laterani, xii Kalend. Junii, pontificatus
et libertas ipsius, nec non antiquas et rationabi- nostri anno decimo quinto.
les consuetudines auctoritate apostolica roboramus,
LXl.
ettam tibi quam eidem ecclesiae firma et illibata
ARCHIEPISCOPO PATRACENSI ET AMICLENSl EPISCOPO.
manere sancimus.Coemeteria quoque ecclesiarum,
Ut suffraganei Corinthicnses obediant suo archie-
earumque beneficia, eec, usque censura canonica piscopo.
conipescatur. Prohibemus autem ne presbyteri ca- (Laterani, xv Kal. Junii.)
pellani, etc, irritum uSque habeatur. Prohibemus Cumvenerabilem fratrem nostrum Corinthien-
insuper ne interdictos vel excommunicatos, etc, sem archiepiscopum ad propriacura gratiae nostrae
uaque oporteatligatum absolvi. Decernimus ergo ut plenitudine remittamus, venerabilibus fratrilius
nulli omnino hominum.etc, usque usibus omnimo- dedimus litteris in
nostris suffraganeis ejus nostris
dis profutura,salva sedis apostolieoe auctoritate. Si eidem tanquam melropolitano suo de-
praeceptis ut
qnaigiturin futurum, etc, mque districta subja- bitam obedienliam et reverentiam impendere non
ceat ultioni.Cunctis autem eidera loco, etc, usque omittant. Quocirca Irateroitati veslrae per aposlo-
praemia aHernae pacis inveniant. Amen. licascriptamandaraus quatcnussi dicti suffragenei
Datum Laterani per manum Joannis Sanctae Ma- praecepfuin uustrum neglexerint adimplere,vos eos
ria: in Cosmidin diaconi cardinalis,S R. E. cancel- ad id monitionepr.-einissa perccnsuram ecclesiasti-
larii, xi Kal. Junii, indictione xv, Incarnationis cam appellatione remota cogatis.
Dominicaj anno 1212, pontificatus vero domini In- Datum Lalerani, xv Kal. Junii, ponlificatus no-
nucenlii papai III anno quinto decimo. anno decimo quinto.
D stri

LIX. LXII.
JACOBO ARCHIDIACONO CORINTHIENSI. CAPITULO CORINTHIBNSI.
Confirinat ei archidiaconatum. Ut obediant archiepiscopo suo.
(Laleruni, x Kal. Junii.) (Laterani, xv Kal. Junii )

Cum a nobis p?tilur,etc, usque perducatur effe- Cum venerabilem fratrem nostrumCorintbiensem
Ctum.Eapropter, dil»cte in Domino fili, tuis juslis archiepiscopum ad propria cum ^ratki' noslrae ple-

postulatiomlius grato concurrentes assensu, archi- nitndine remittamus, universitati vcstrje per apo-
diaconatum Corinthiensem,quem per venerabilem stolica scripta praecipiendo mandamus quutenus
fratreni nnstrum Corinthiensem archiepiscopum es eidem tanquam archiepiscopo vestro debitam obe-
canonice assecutus, sicut ipsum juste possides et dientiam et reverentiam impendere procurelis.
quiete, devotioni tua? auctoritate apostolica confir- Alioquin noveritis nos venerabilibus fratribus no-
.isct praisentisscriptiprivilegio communimus. strisarchiepiscopo Patracensi et Amiclensi episcopo
 .

589 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212 590

in mandatis dedisse ut vos ad id monitione prae- A. LXV.
missa per censuram ecclesiasticam appellatione NOBILl VIRO GAUFRIDO DE VILLA ARDUINI.
reraota compellant. Ut restiluat hona Ecclesix Corinthiensi.
Dalum Laterani, xv Kal. Januarii, pontificatus (Laterani, xv Kal. Junii.)
nostri anno decimo quinto. Cum quaedam casalia, possessiones, homines,
Super koc scriptum est eistlem archiepiscopo et abbatias, ecclesias, etc, alia bona Corinthiensis
episcopo, ut si capituluin ipsum praeceutum nostrum Ecclesiae dicaris non sine tuae periculo animae ac
nejrlexerit adimplere, ipsi eum ad lii monitione prx- ipsius pra?judicio retinere, nobilitatera tuam, mo-
missa per censuram ecclesiasticam appellatione re- nendam duximus hortamur, per apostolica tibi
et
tnota compellant. scripta mandantes quatenus illius intuitu qui tibi
manus suas magnifice ampliavit, ac pro reverentia
LXIII. beati Petri etnostra, venerabili fratri nostro Co-
EPISCOPO DE JACINTHO. rinthiensiarchiepiscopo restituens ipsa bona, et
Vl obediat eidem archiepiscopo compellens ad restitutionem debitam alios potesta-

(Laterani, xv Kal. Junii.)

te tibi tradita detentores, eumdem archiepiscopum
et Ecciesiam suae curae commissam taliter contra
Cum venerabilem fratremnostrumCorinthienseru impugnatorummalitiam protegas etdefendas quod
archiepiscopum ad propriacum grulia; nostrae ple- ipsam Ecclesiam sub tuo patrocinio ab incursibus
nitudine remittamus, fraternitati tuae per aposto- hostium conquiescat, et tuaexinde prudentia pos-
licascripta mandemus, quatenus eidem tanquam sit non immerito commendari. Alioquin venerabi-

metropolitano tuo debitam obedientiam et reveren- libus fratribus nostris Thebano archiepiscopo et
tiara impendere non omittas. Alioquin noveris nos episcopo et dilecto filio decano Davaliensious de-
venerabili fratri nostro episcopo Cephaloniae et di- dimus in mandatis ut te ad id monitione praemissa
lectis filiis archidiacono et magistro L. canonico per censuram ecclesiasticam appellatione remota,
de Andrevilla in mandatis dedisse ut te ad id mo- justitia mediante, compellant.
nitione praemissa per censuram ecclesiasticam ap- Datum Laterani, xv Kal. Junii, pontificatus no-
pellatione remota compellant. stri anno decimo quinto.
Datum Laterani, xv Kal. Junii, pontificatus no- In eumdem rnodum scriptum est super hoc eisdem,
stri anno decimo quinto. usque nop immerito commendari. Quocirca discre-
Scriplum est super hoc eisdem ut si dictus episco- tioni vestrae per apostolica scripta mandanles qua-
pus de Jacintho quod mandatum est ei neglexerit tenus si dictus nobilis mandatum nostrum negle-
C rit adimplere, vos eum ad id monitione praemissa
censuram ecclesiaslicam appetlatione remota compel- percensuram ecclesiasticam appellatione remota,
lant. Quod si non omnes, etc, tu ea frater epi- justitia mediante, cogatis. Quod si non omnes, etc,
scope, cum coram altero, etc. duo vestrum, etc.
LXVI.
LXIV. NOBILI VIRO O. DE ROCCA.

EPISCOPO CEPHAL0N1.E. De eodem.

(Laterani, xv Kal. Junii.)
Super eoclem.
Cum quaedam casalia, possessiones, homines
(Laterani, xv Kal. Junii.) etc, ut supra, usque non immerito commendari.
Cum venerabilem fratrem nostrum Corinthien- Alioquin venerabilibus fratribus nostris Thebano
sera archiepiscopum, etc, utsupra in eumdem mo- archiepiscopo et episcopo et dilecto filio decano
dum, usque impendere non omittas. Alioquin nove- Davaliensibus dedimus in mandatis utte ad id mo-

risnos archiepiscopo Patracensi etarchidiacono et nitione praemissa per censuram ecclesiasticam ap-
magistro L. canonico de Andrevilla in mandatis pellatione remota, juslitia mediante, compellant.
dedisse ut te ad monitione praemissa per censu-
id D Datum Laterani, xvKal. Junii, pontificatus nos-
ram ecclesiasticam appellatione remota cnmpel- tri anno decimo quinto.
lant. In eumdem modum scriptum est super hoc. eisdem,

Datum Laterani, xv Kal. Junii, pontificatus no- usque non immerito commendari. Quocirca discre
stri anno decimo quinto. tioni vestrae per apostolica scripta mandamus qua-

In eumdem modum scriptum est eisdem. Cum ve-

tenus si dictus nobilis, elc, usque in finem ut in

nerabilem, etc, usque non omittat. Quocirca dis- prxcedenti conclusione.

cretioni vestrae per apostolica scripta mandamus LXVII.
quatenus si dictus episcopus praeceptum nostrum SANCT.E MATI.E IN REGULA ET SANCTl PAULI ABBATIBUS
neglexerit adimplere, vos eum ad id monitione ET PB.EPOSITO IMOLENSI.
praemissapercensuram ecclesiasticam appellatione Judices sxculores non posse cognoscere de decimis.
post posita compellatis. Quod si non omnes,etc, tu (Laterani, x Kal. Junii.)
ea, frater archiepiscope, cum eorum altero, elc. DilectusfiliuspraepositusNonantulanustransmis-
 )

591 INNOCENTII III PP. RKGKSTORUM LII . XV.

s=inobis conquestinne monstravit qtiod cum venera- » jecerunt, et comniinantes ipsum interficere asscre-
bilis r.iti-r noster Mutmensis episcopus possessores
r
bant quod pro nullis litteris vel mandato episcopa-
et colonos lerrarum de Seneiiia, quaruui decimae ad tum eialiquatenusresignarent.quamdam
praedicturr
Nonantulanam plebem pertinere noscuntur, super insuper praeterbajc detinentes in Armiro cum suis
solutione decimarum ipsarum coram.judicihus sae- pertinentiis abbatiam quam nos duximus eidem
cularibus convenisset, idem contra prspfatum epi- episcopo concedendam. Propter quod idem episco-
scopum super hoc ad dilectuin lilium abbatem pus factuspa.uperetadextreiTmrideductusinopiam,
Sancti Stephani et conjudicem suum nostraslitte- exsul ab episcopatu suo compellebatur et adhuc
ras impetravit : qui praefatis judicibus inbibere cu- compellitur mendicare. Vprum c-um venerabilis fra-
rarunt ne in negotia ipso procederunt, cum hujus- ter noster Atheniensis archiepiscopus et conjudices
modi causaad forum saeculare minime pertineret. ejus delegati a nobis eumdem episcopum causa rei
Sed memoratijudices.eorum inhibitionecontempt.i, servandie in possessionem castri prsdicti et perti-
hominessupradictosin decimarum solutionem sen- nentiarum ipsius ac casalium omnium et possessio-
tentialiter condemnanint. Quocirca discretioni ve- num ad ecclesiam Cardicensem pertinentium indu-
stra? per apostolica scripta mandamu9 quatenus9i xissent, fratresipsos.quiacontumaciterresistebant,
est ita, sententias a saecularibus judicibussuper re excommunicationisvinculoinnodarunt. Cum autera
spirituali contra sanctiones canonicas promulgatas postmudum dictus episcopus et quidam de fratribus
auctoritate nostra sublato appellationis obstaculo llospitaliscoram dilecto lilio Benediclotituli Sanct*
decernatis irritas et inanes, inhibentes episcopo Susanns presbytero cardinale, quem eis in nostra
memorato et clericis suis ne sententiis asa;culari- praesentia constilutis dedimusauditorem, aliquan-
bus judicibus super decimis promulgatis utantur. diu litigassenl, tandem venerabili fratri nostro Neo-
Quod si non omnes, etc, duo vestrum, etc. patrensiepiscopoetconjudicibussuis causam super
Datum l.aterani, x Kal. Junii, pontilicatus nos- his commisimus terminandam. Qui, sicut praesen-
tri anno decimo quinto. tataenobis eorumlitteraecontinebant.legitimein ne-
gotio procedentes, post trinam citationem partium,
LXVIII.
latam in fratres ipsos excommunicationis senten-
ABDATl ET FRVTRIBUS SANCT.E MARI* DE PARV0 PONTE
tiam, quia nolebant possessiones Cardicensis eccle-
BRUNDUSIN. PR.EMONSTRATENSIS ORDINIS.
siae in juste detenta9 ipsi episcopo restituere, conlir-
Confirmat donalionem eis factam.
(Laterani, x Kal. Junii
marunt. Sed ipsi ad consuetae fraudis astutias se
vertentes, cum eodem episcopo pariter venerabilis
Cum a nobis petitur, etc, usque perducatur ef-
fratris nostri episcopi et dilecti lilii archidiaconi
lectuin. Eapropter,
r r dilecti m Domino fihi, elc.us- r< ™
. . L Davahensis arbitno se taliter, sicut ex eorum lit-
que concurrentes assensu, terras, vineas, homines,
teris accepimus, cominiserunl quod nisi videlicet
domum, molendinum et alia bona quos nobilis vir
infra festum Pentecosles proxima tunc futuram
. de San<;to Audoinaroapud Thebas etcasale quod
.

prolatum ab eis arbitrium observarent, et ducenta-

dicitur Hermocastrum, pia vobis devotione conces-
ruin marcarum pcenim quae in compromissostatuta
sit, sicut eajusto ac pacifice possidetis, vobis et
fuerat solverent, et cxcommunicationis praedictae
per vos Ecclesiae vestras auctorilate apostolica cos-
vinculo tenerentur. Implorantibusdemum ipsi* Ira-
lirmamus et praesentis scripti patrocinio commu-
tribus aprasfato Neopatrensi etsuis conjudicibus se
nimus, Nulli ergo, etc, confirmationis usqueincur-
juramento quod
absolvi, ac promittentibus prastito
surum.
usque festum Pentecostes quod tunc proximo se-
Datum Laterani, x Kal. Junii, ponlificalus nostri
quebatur possessiones Cardicensis ecclesiae re9ti-
anno decimo quinto.
tucrunt univcrsas, alioquin datae sentcntiae subja-
XIX. cerent, ipsi absolventcs eosdem.eis anlejuramenli
THKSSAL0N1CENS1 ET PHILIPPENSI AHCIIIEPISCOPIS, ET praestationem in expensis lactis ab eodem episcopo
EPISOOPO SITHONF.NSl. condemnatis firmitcr injunxerunt ut fructus ab ip-
Scribilur pro epucopo Cardicenti. r. sius opiscopi promotione perccpt09 ci restituere in-
13] Olirc venerabili fratre nostroCardicensicpi- legre procurarent.
scopo, cum rediissel post labores, captiones etan- Qui juramenti religionecontempta.non soluindi-
guslias plurimae Romaniani,Jerosolymitani Hospi- ctaspossessiones restiluerenoluerunt, verum etiam
talis Iratribus facienle quasdam obtcntas a nobis excomiminicalioni83ententiain, in quam cos condi-
litleras praesentari superco quod ipsi episcopatum tio prasmissa reduxit, penitus contemnentes, a divi-
suum cum castro Cardicensi et res alias detinentes norum celebrationibus hactenusnon cessarunt. Ac-
nec restiluere volunt ei, nec de perceptis a promo- redentes igitur ad locum personaliter ipsi arbitri,
lionis suae tempure proventibus, quos in usus pro- sicut nobis eorum liltera reserarunt, taliler sunt
prios converlerunt, in aliquosubvenire, ipsiearum utriusque partis intellectis rationibus arbitrati quod
latore graviter vulnerato, lurpiter ipsas litteras pro- tertiam partemcastriCardicensiscum liberoinlroitu

Vide infra epist. 71, 80 et lib. xm, cpist. 120, el lib. xvi, episl. 116.
593 rONTIl<'ICATU8 ANNO XV, CHUISTI 12tt. 594

et exitu suo, prout in instrumentn confecto exinde ^ gravia pericula terra et inari sMpiue esl perpessus,
continetur, episcopo aiijudicarunteidem ; ita quod jam non possit ulterius,exbaustus rebus et alfeclus
ipsi fratrestotum castrum perlicere,mumreactueri angustiis, laborare, piaesertim cum quoties novos
amodo suis sumptibus tenerentur, usum aqu;e ci- prteceptores ad partes illas contingit accedere, to-
slernae cousistentis ibidem communem episcopo et tiesipsiusangustiaeinnoventur.nobis hiimilitersup-
fratribus decernentes. Ecclesiam vero castri ejus- plicavilutejuslabonbus et perionlis linem imponere
dem,cum territoriocirtase certislinibusintercluso, dignaremur. Qiocirca fraternitati veetraa per apo-
eideni episcopo per arbitrium concesserunt. Et co- stolica scripta prnecipiendo mandamus quatenus
gnito pcr testes idoneas quoddoiuusdeArmiro.quaj praedictum episcopum in possessionum rerum pe-
Valestino dicitur, fuerat abbatia, ipsam sine cru- titarum causa rei servandae auctoritate apostolica
sticaadjudicaverunt eidem episcopo perpetuo pos- inducatis.et inductum tuari per dislriciionem ec-
sidendam, mandantes utipsius episcopi homines, clesiaslicamfirmiter procuretis,et dictos fratres ad
cum rebus ablatis eisdem,ei sine diflicultale quali- poenam ducenlarum marcarum in compromisso sta-
bet redderentur, et injungenles insuper quod duo tutam eidem episcopo persolvendam per cenauram
molendina cum perceptis ex eis medio tempore canonicam compellentes,eosdem sicut excommuni-
fructibus et quingentas libras purgati bomb;isii re- p catos faciatis ab omnibus arctius evitari, et ne i
stituerunt ipsiepiscopo,cum quorumdam tructuum qui talia praesumpserunt, de sua valeant malitia
quantitate.In fructibusquoque.quosde teiraipsius gloriari,ipsos ad satisfaciendani nobis de contemptu
episcopi a promotionis suae tempore per indigenas cum vestrarum testimonio littera^-um ad nostram
loci juratos fratres ipHOS percepisse constabat, et in prassentiam dirigatis, contradictores,si qui fuerint,
espensis quaseorum faciente malitia idem episro- per excommunicationis sententiam compescendo.
pus in eundo redeundo a sede aposlolica fuerat
et Sublato in omnibus supradictis omni subterfugio
subire coactu», fratres condemnantes eosdem, de appellandi.Quod si non omnes.etc, duo vestrum
medietate usque ad festum Pentecostes proximo ea nihilominus exsequantur.
tunc futurum, et de residuo usque ad subsequens Datum Laterani, vin Kal. Junii, pontificatus no-
festum A*sumptionis beatae Virginis afratribusipsi stri anno decimo quinto.
episcopo decreverunt. Ex hujus ergo prolatione ar-
LXX.
bitrii moti plurimum fratresipsi, alterum arbitro-
ABBATI ET FRATRIBUS DE LOCEDIO.
rum, episcopum scilicet, interficere sunt conati ;
Restituitur eis quxdam possessio.
alte.ri vero ad partes eorum ad pronuntiandura ar-
(Laterani, vm Kal. Junii.)
bitrium accedenti, quia reprehendit eosdem ex eo
Dilectus filius nobilis vir W. marchioMontisfer-
quod saepefato Cardicensi, qui ad suam justiliam ^
rati sua nobis insinuatione monstravit quod clarae
prosequendam in festo Pentecosies ad locum acces-
memoriiepaterejus,dum adhuc viveret, monaste-
serat, mortis insidias praepararunt, gravibus pras-
rio vestro ccenobium de Curhiat,quod erat in regno
missis contumeliis suntcarceris angustiam commi-
suo prope Thessalonicam constitutum.cum assensu
nati.Caeterum, cum demum ipsi judicesadepiscopi
bonae memoriae Soffridi tituli Sanctse Praxedis pre-
clamores ipsiusad locum personaliler accedentes,
sbyteri cardinalis, tunc apustolicas sedis legati,
ipsum in possessionem quorumdamcasalium,pos-
quantum in eo fuit, pro suorum concessit remedio
sessionum,hominum et decimarum, quaeper depo-
peccatorum quod etiam idem cardinalis prout po-
:

sitiones plurium fide dignorum testium pertinere

tuit coufirmavit.Postmodum autemdilecto filiofra
conslabataii Cardicensem ecclesiam, induxissent,
tre Pog.monacho vestrocum quibusdam aliis fra-
fratrespraedicti nonsolum eain quorum possessio-
tribus suis illud vice Locediensis monasterii possi-
nem idem episcopus pereosdem delegatos inductus
dente,cbarissimus in Christo filius noster Constan-
exstitit tenuerunt, verum etiam quibusdam aliis
tinopolitanusimperatorillustrisprajdictosfratresde
possessionibus et rebus ecclesiae Cardicensis, qua-
monaslerio ipso violenter ejecit. Quia vero dissolvi
rum ipse pacifica possessione gaudebat, per violen-
nolumus nec debemus quod in favorem religionis
tiam spoliarunt, insurgenles cum armatorum mul- D
factum est intuitu pietatis, venerabilibus fralribus
titudine in delegatos eosdem et ad internecionem
nostris Philippensi et de Serra archiepiscopis no-
eorum tam Latinorum quam Grscorum populum
strisdamus litterisin mandatis quatenus monaste-
concitantes.
rium ipsum vobis restituere obstaculo appellationis
Qui cum postmodum elapso mense et amplius sublato procurenl.contradictores censura ecclesia-
eumdem episcopum ad nostramaudientiam appel- stica compescendo. Nos enim volentes ut ordinis
lassent,sua2 appellationi lerminum pra3figentes,ipse Cisterciensis religio, 'juae tanquam vitis abundans
episcopus nostro secnravit conspertui praesentare ;
palmites suos longelateque diffudit,Pl velutlucerna
sed ipsi Hospitalarii nec miserunt
venerunt, nec non absconsa sub modio perlucide radios claritatis
aliquem responsalem.Propterquodidemepiscopus, ostendit,inRomaniae partibus propagetur, ut oves
praeteralia,passus est damna plurima et expensas. quae de novo suntin unum reducta\patrem qui est
Cum igitur saepefactus episcopus, qui pro ecclesiae in coelis glorificent,cum Latinos viderint sanctiuris
sues jure tuendo captiones,spoliationes,alia quoque fitapropositum elegisse,slaluimusquod pervos in
50'» INNOCENTII III PP- REGE3T0ROM LIB. XV. 5%
dicto monasterio de caetero serventur Cisterciensis A LXXII.
ordinisinstituta, ut tcmporibus nostris raelius in ARCHIEPISCOPOLABISSENO.
partibus illis religioChristiana proficiat.el instituta Ecclesia Dimitriic.commend itur episcopo Cardicemi.

re^laria per vos de die diem et propagentur for-

in (Laterani, viii Kal. Junii.)
tius et ampliusconvalescar.t. Decernimus ergo ut Venerabilis frater noster Cardicensis episcopus
nulli omnino hominum,etc ,u*que incursurum. proposuit coram nobis quod tn ad mandalum no-
Datum Laterani, vin Kal. Junii, pontilicatus no- strum Uimitricensem Ecclesiam cum suis pertinen-
stri anno decimo quinto. tiis njdem mullam inopiam patienti liberaliter con-

Scriptum esl in eumlem modumPhUippensielSar- tulisti. Volentes igiturfoctum tuum per te ipsum

r«««'.jrc/iiep!icopzs.Dilectuslilius nobilisvir W.mar- fortius stabiliri.fraternit tti tui per apostolica scri-
chioMontisferati.etc. «sijusintuitu pietatis, frater- pta prscipiendo mandarnus quatenus quod per te

nitati vestr* per apostolica scnpta mandamus qua- auetoritate nustra provide noscilur esse factum,
tenus monasterium ipsura fratribus de Locedio, firmiter facias observari.
suhlatocujuslibetappellationisobstaculo.restituere Datum Laterani,vm Kal.Junii.pontificatus nostri
procurelis, contradictores censura ecclesiatica anno decimo.
compescendo.Nos enim volentes,etc.,us/?ue amplius g LXXIII.
convalescant. ARCHIEPISCOPO LARIS5EX0, ET EPISCOPO SITHONIENSl,
In eumdem jere modum scriptum est super koc ET ARCniDIACONO CERMOPILENSI.
imperatoriConstantinopolitano ti/usfri.Dilectusfilius Adversus archiepiscopum Palracensem.
nobilis vir W. marchio Montisfeirati, etc, usque (Laterani, viu Kal. Junii.)
intuitu pietatis, serenitatemtuam rogamus atque Venerabilis frater noster Cardicensis epitcopus
munemus, per apostolica tibi scripta mandantes proposuit coram nobis quod.cum pro venerabili fra-
quatenus dictos fratres sup^r dicto monasterio non tre nostro Patracensi archiepiscopo ad sedem apo-

molestes.sed eosbabens propensius commendatos, slolicam l»borando graves labores subieretetexpen-

a malefactorum incursibus protegas et defendas. sas, idem archiepiscopus recompensarc sibi pro
Nosenim volentes^etc.usyueampliusconvalescant, laboribus et expensis quas subiit contradicit.contra

jurarr.entum praestitum veniendo. Ideoque discre-

tioni vestrae per apostolica scripta mandamus qua-
LXXI.
tenus partibus convocatis audiatis causam.et appel-
NOBILI VIRO GAUFRIDO DE VILLA ARDUINI PRINCIPI lationepostpositafine canonico terminetis,facientes
ACHAIiB. quod decreveritis per censuram ecclesiasticam firmi-
c ter observari. Testes autem, etc, usquc testimo-
Ejusdem argumenti cum epistola 69.
nium perhibere. Quod si non omnes, etc, duo ve-
(Laterani, vm Kal. Junii.)
strum, etc
Datum Laterani vm Kalend. Junii, pontificatus
Cum
plerumqueexpediat utmandatiecclesiastici
nostri anno decimo quinto.
contemptores ad observaodum quod ecclesiastica
censura decrevit temporalis terrore gladii compel- LXXIV.
lantur.nobilitatem tuam rogandam duximus atque ILLUSTRI CONSTANTINOPOLITANO IMPERATOHI.
monendam quod.cum nos venerabilem fratrum no- Ne foveut excommunicatos.
strum Cardicensem episcopum in possessionem re- (Luterani, x Kal. Junii.)
rum illarum,de qnibus inter ipsuai ex parte una et Ilonori tuaecelsitudinis non credimus expedire ut
fratres Hospitalis Jerosolymitani ex altera quaestio qui suis excessibus provocant iram L>ei,sustinentcs
verlebalur,mandamus induci,eum in eademposses- exciinnnunicationissententiam inse ferri,subimpe-
sione manuteneas ei tuearisinductum.non permit- riali ;;ratia foveantur, quia cum in eos quos eccle-
tens ipsum super eadem possessionea dictis fralri- sistica censura non corrigit saecularis sit gladius
bus vel aliis molestari. . exerendus, si eos qnos Ecclesia persequilur confo-
Datum Laterani, vmKal. Junii, ponlificalus no- veres, inslilionibus divinis contrarius videreris.
stri anno xv. Cumigitur,sicutaccepimus, in Constantinopolitano
In eumdem modum scriptum esl nobili viro comtit imperio nonuulli consistantqui cx Ecclesiarum de-
llirtlioldo. Cumplerumque.etc, usque moleslari. structionibus acaliis exces.-ibus excommunicatiuni
In eumdein inodum scriplum est illuslri Constunli- sententiarc incurrerunt, quos mentis caccitate cor-
nojiolilano imperalori Xum ad vindictaui malefaclo- rpptos resipiscerc rontemnentes debes, tanquam
rum, iaudem vero bonornm, gladium susceperis princepa caiholicus.apertinaci propositotemporalis
bajulandum, et plerumque expediat ut mandati ec- terroregladiirevocare.cclfitiulincmtuam rogandam
ulesiastici contemptores, elc, usquc compellaQtur, iluxiinus ct monendam quatcnus hujusmudi ho-
serenitatom tuam rog.tndam duxiinus atque monen- mines non foveas vcl sustineas, sed corrigas etcom-
dam quatenus cum nosvenerabilem fratrem uns trum pescas tanquam salulis propria; contemptore8,ipsos
Cardiccnsem episcopum,etc, usque molcstari. ad mandatuin Ecclesiae minis ct terroribus, moni-
tione non proficienle, reducens.
 507 PONTIFICATUS ANNO XV, GHRISTI 1212. 508

Datuni Lalerani, x Kal. Junii, pontilicatus nostri A. LXXVII

anno decimo quinto. ARCHIEPISCOPO THEBANO, ET DAVALIENSI ET ZARATO-
NIENSI EPISCOPIS.
LXXV.
De thesauro Ecetesiie Corinthiensis.
ARCHIEPISCOPO THFSSALONICENSl, F.T CARDICENSI ET
SITHONIENSI EPISCOPIS.
(Laterani, vm Kal. Junii.)

Venerabilis frater noster Corinthiensis archiepi-

De restituemtis abbutiis et aliis.
scopus proposuit coram nobis quod,cum nobilis vir
(Laterani, x Kal. Junii.)
Theodorus Graecus quondam dt.niinus Corinlhi;de
(44l Sicut venerabiles fratres nostri Phihppensis, proditionecnnvictus,eastrum de Argos nuper tiadi-
Sarrensis, Thessalonicensis, Larissensis, Atbenicn- quod tenebat, thesaurus Corinthieny-is Eccle-
derit,
sis, Corinthiensis, et Patracensis archiepiscopi et sis, quem illuc iilem Graecus detulerat, est inven-
eorum suffraganei sua nobis relatione monstrarunt tus ibidem ;
quem nobiles viri Gaufridus princeps
cum venerabilibus fratribus nostris Thebano et Achaias, Odo de Rocca, et quidam alii Latini The-
Neopatrensi archiepiscopis et dilecto filio Nazaro- banae el Corinthiensis dicecesum in propriae salutis
censi electodederiimis in mandatis ut detentores dispendium detinentes, eidem Ecclesiae restituere
abbatiarum, monasteriorum, ecclesiarum, decima- B contradicunt. Ideoque fraternilati vestrae per apo-
rum, et aliarum possessionum pertinentium ad eos- stolica scripta mandamus quatenus nobilts supra-
dem, tam Latinos quam Grascos, qui jus in eis ha- dictos et alios, ut tbesaurum ipsum Ecclesiae resti-
bere se asserunt patronatus, ad restitutionem dicta- tuant antedictre, monitione praemissa percensuram,
rum rerum monitionepraemissapercensurameccle- ecclesiasticam, sicut juslum fuerit, uppellatione
siasticam appellatione remota coropellere procnra- remota cogatis. Testes autem, etc, usque testimo-
rent et facerent ipsos, humano timore postposito, ab nium perhibere. Quod si non omnes, etc, duo ve-
bujusmodi prssumptionecessare, praefati archiepi- strum ea, etc.
scopi et electus mandatum aposlolicum exsequi non Datum Laterani,vm Kal. Junii,pontificatus nostri
curarunt in eorumdem praejudicium et gravamen. anno decimo quinto.
Volentes iidtur id per vestram sollicitndinem exse-
LXXVIII.
cutioni mandari, discretioni vestrae per apostolica EPISCOPO, DECANO ET ARCHIDIACONO DAVALIENSIBUS.
scripta praecipiendo mandamus quatenus praemissa
Ut de pecunia episcopo credita cognoscant.
secundum formam prioris mandati nostri taliter
(Laterani, lx Kal. Junii.)
exsequi procuretis quod jam dicti arcbiepiscopi et
Dilectus filius N. canonicus Dominici sepulcri Je-
eorum suffraganei super his non cogantur amplius Q,
rosolymitani. prior Sancti Demetrii Thessalonicen-
laborare, et vos de virtute obedientia? possitis non
sis, sua nobis exposuit quaestione quod, cum bonae
immerito commendari.Quod si non omnes,etc.,duo
memoriae Thebano archiepiscopo quamdam sum-
vestrum ea, etc.
Datum Laterani.x Kal. Junii, pontificatus nostri
mam pecuniae mutuo concessisset.acperipsum duo
a nno nobis exameta census uomine destinasset, credita
decimo quinto.
sibi quadam summa pecuniaepro suis agendisapud

LXXVI. sedem apostolicam promovendis, quiadictusarchi-

CABDICENSI ETSITHONIENSI EPISCOPIS ET ARCHIDIACONO episcopus interim subtractus est ab hac luce,sibi de
DAVALIENSI. praedictis non exstitit satisfactum. Propter quod no-
bis fuit supplicatum humiliter abeodem ut venera-
De liberlate testandi in fovorem Ecclesiarum.
bilem fiatrem nostrum successorem ipsius ad horum
(Laterani, x Kal. Junii.)
redditionem mandaremus apostolicis litteris com-
(45) Ad nostram noveritis audientiam pervenisse pelli. Ideoque discretioni vestra? per apostolica scri-
quod charissimus in Christo filius noster Henricus pta mandamus quatenus vocatis ad prasentiam
Constantinopolitanusimperatorillustrisconstilutio- vestram qnos propter hoc videritis evocandos, et

nem suis baronibus edidit quee vergit in periculum " inquisita diligentius veritate, quod justum fuerit
animarum, et est contraria prorsus ecclesiasticae appellatione remota usuris cessantibus statuatis,
,
libertati.videlicet ut nulluspossit de suis possessio- facientes quod decreveritis per censuram ecclesia-
nibus in vita vel ultimo testamento aliquid ecclesiis sticam firmiter observari. Testes autem, etc, usqtte
elargiri.Cum igitur constitutio hujusmodi tam divi- perhibere testimonium veritati. Quod si non om-
nis quam humanis sit legibus inimica, discretioni nes, etc, tu, frater episcope, cum eorum altero,
vestras per aposlolica scripta mandamus quatenus etc.
ipsara auctoritate nostra decernatis frivolam et ina- Datum Laterani, ix Kal. Junii, pontificatus nostri
nem et penitus non servandam. anno decimo quinto.
Datum Laterani, x Kal. Junii, pontificatus nostri
anno decimo quinto.

(44) Vide lib. xvi, epist. 98, et quintam compila- (45) Vide lib. xiv, epist. 131.
tionem lib. i, tit. 20, c 1.
 ,

509 INNOCENTII III PP. RKQKSTORUM LIB. XV. 600

LXXIX. A ne ullus episcopus, etc, usqucse aliquatenus intro-

AMAT.E ABBATISS.E MONASTERII SANCT.E MARI.E ET mittat. S: vero episcopus in cujus parochia, etc,
SANCTORUM MATTHjEI AI'OSTOLI ET ANTONII IN L0C0 usque vobis conferre renuerit, licituin t-it vobis
OUI DICITUR FONSADLUMUM !N ESCULANA DMl I-) omnia ab alio episcopo percipere quae a vestro fue-
CONSTITUTI, EJUSQUE SOIIORIBUS TAM PR.ISKN llil S I rint indebite denegata. Pro consecrationibus v« ro

QOAM FUTDRIS HEGCLAHEM VITAM PROKESSIS 1N altarium, etc, usque propriis episcopis in postcrum
PERPETUDM. gcnerelur. Quiavero interdum proprii episcopi co-

De confirmatione privilegiorum. piam non habetis, etc, usque recipere valeatis.

(Laterani, vn Kal. Junii.) Porro si episcopi vel alii ecclesiarum rectores, etc .,

usque indulta prolatam duximus irritandam ; nec

Prudentibus virginibus, etc, usque sacrae religio-
li tterae illae firmilatem habeant, etc, usque consti-
nis enervet. Eapn>pter, dilecta in Christo filiffi,

annuimus,
terint imperatri. Praetcrea cum commune interdi-
vestris justis postulationibus clementer
ctum terrae fuerit, elc, usque divina officia cele-
et praefatum monasterium Sancta> Dei genitrieis
brare. Paci quoque et tranquilitati, etc, usque
etvirginis Mariaa et Satictorum Mtiltha;i apostoli et
audeat exercere. Praeterea omnes libertatcs, elc,
Antonii, in quo divino eslis obsequio, etc, usque
, .
n usque
. prmleeio communimus.
et praeseniis scripti r
^*
,

communimus.Inpnmis siquidem statuenlestjtordo 1J .,.

Decernimus ergo ut nulli otnnino hominum, etc,
monasticus, qui secundum Deum et beati Benedi-
usque usibus omnimodis profuiura, salva sedis apo«
cti regulam atque institutionem Cistereiensiuiu
stolicae auctorilate ct in praedicta ecclesia Sancli
fratrum in eodem monasterio, elc, usque inviola-
Petri in Caprano dioecesani episcopi canonicaju-
biliter observetur. Praeterea quascunque possessio-
stitia. Si qua igitur in futurum, etc, usque districtae
nes, quaecunque bona, etc, usque illibata perma-
subjaceat ultioni. Cunctis autem eidem loco, etc ,
neant; in quibus baec, etc, usque vocabulis : Lo-
usquc pr.emia aeternae pacis inveniant. Amcn.
cum ipsum in quo praefatum monasteiium siliim
DatumLaterani pcr manumJoannis Sanclae Ma-
est cum omniLus pertinentiis suis, vineam et hor-
ri.i Cnsmidin diaconi cardinalis, S. R. E. can-
in
tuin de Fonte ulmi, vineam de colle super prata,
cellarii, vnKal. Junii, indictione xv, Incarnationis
beneficium et tolum tenimentum quod fuit filiorum
Dominicae anno 1212, pontilicatus vero domini In-
Petri Actonis Massonis, in Toleniaco molendinum
nocentii papae III anno decimo quinto.
in loco qui dicitur Beblum, vineam et terram quae
fuit de beneiicio Benedicti Tiniosi, medietatem lo- LXXX.
tius tenimenti quod olim fuit Deuteguardi Ardengi THESSALONICENSI ET PHILIPPENSI ARCH1EP1SC0PI8, ET
cum domibusethominibus et aliis perlinentiis suis, r EPISCOPO SITHONIENSI.
campum de Panicale cum vinea et terra in praeriicto Ejusdem aryumenti cum epistola C9.
loco Toleniaco, terram quoe jacet in pertinentiis de (Lalerani, vn Kal. Junii.)

Octavo, campum de Murro, terram de Cantalupo, Vcnerabilis frater noster Cardicensis episcopus
vineam quae fuit Raynaldi Leonisin colle de ulmo- nobis huinililersupplicavitut.cum fralreshospitalis
In pertinentiis mercali, et infra civitatem Escula- Jerosolymitani.qui cum supercausa quae inter ip<08
nam in Truvo, domum quoe fuit ejusdein Raynaldi, et eumdem episcopum vertebatur ad nostram au-
terram quae fuit Vinciguernc Aqua3 vivae, et terram dientiatn appellarunt, nec venerint, nec miserint
de colle Tuccini. In valle Truncti duas grangias aliquem ad appellationem interpositam proseqtien-
cum omnibus perlinentiis et appendiciis suis , ec- dam, ipsocpi-copo apud nos diutius post prajfixum
clesiam Sancti Caprano, cum decimis,
Petri in teiminum exspectante, sibi de damnis et expensis

possessionibus, tenimentis et omnibus rationibus quas ex ipsius prosecutione appellationis incurrit

pertinentibns ad eamdem,quam idcm mona^t°rium satislicri faceiemiis. [deoque fraternilati vestrae

antequam Cisterciensis ordinis instituta susciperet per apostolica scripta manriamtis quatenus vocatis
possidebat, cum pratis, vineis, terris, nemoribus, qui fuerintevocanrii,ct auditis hinc inde propositis,
usuagiis et pascuis in bosco et plano, in aquis et r.
quori justum fuerit appellatione poslpositastatuutis,

molemlinis, in viis et semitis, et omnibus aliis li- facientes quori decreveritis pcr censuram ccole^ia-
bertatibus immunitatibus suis. Sane laborum
et sticam firmiter observari. Quod si non omnes, ctc,

veslrorum quos propriis manibus, etc, usque extor- duo vestrum, etc
quere praesumat. Ad haec, personas liberas et ab- Datum Laterani, vn Kal. Junii, pontificalus no-
solutas e saeculo fugientes liceat vobis in monaste- slri anno decimo quinto.
rio vestro ad conversiunem recipere el eas absque LXXXI.
contradictione aliqua retinere. Prohibeuius insuper ABBATI SANCTI PAULI.
ut oulli sornrum vestrarum, etc, usque nullus au- Ih divirione paroehUwunt,
deai retincre. lllud districtius iohiboutes ne terras (Laterani, vni Kal. Jtinii.)
seu quolibct bcncficium, etc, usque eas irrilas esse l6)Cum Lateranensem el sanciorum quatuorCo-
i

censemus. Insupcrauctontate aposlolica inhibemus ronalorum Ecclcsiarum parochiascertis duxerimus

(46) Vide lib. xm, epist. 197.

601 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRI8TI 1212. 602

limitibus terminandns,et ecclesia Sancti Nicolui de A quaginlalectos desuis justis rebus ministrabit ibi-
F.irmis, quae ad monastcrium tuum spectat, ititcr dem.et Ecclesiam.uhi fratres domus ipsius possint
hos limites parochiam possidcrcdicatur,aurtoritate audire divina, in honore Dei genitricis Mariae juxta
prsesentium declaramus quod per limitationem domum ipsam construi faciet.quae in signum sub-
hujusmodi nullam eidem ecclesioe in sua parocbia jectionis apostnlicae sedi reddet unum Bisantium
volumus praejudicium gcnerari;quia res interalios annuatim. Unde nobis humiliter supplicarunt ut
acta praejudicare ncn debet aliis secundum legiti- exsequendi praedietalieentiameis concedere digna-
mas sanctiones. remur.Nos igitur attendentes quod haoc omniasunt
Datum Laterani.vm Kal.Junii,pontificatus nostri in se bona, fraternitati tuae per apostolica scripta

anno decimo quinto. mandamus quatenus, cum loci dicecesHnus existas,

LXXXII. cognita plenius veritate, si ea emanare cognoveris
HELENENSI EPISCOPO. de fonte catholica; puritatis, ipsis assensum super
De negotio Durandi */"> Osca el sociorum. his auctoritate nostraprabeas et favorem; proviso
(Laterani, vu Kal. Junii.) prudenter ut quod de verbo enbortationis singulis
(46") Dilectus filius Durandus de Osca in nostra diebus Dominiris audiendo Draedicitur: taliter et a
praesentia cnnstitutus et D. de Naiaco Guillelmus g lalibus fiatquodderogarinon possit fidei orthodoxae

Suncti Antonini et alii pauperes oatbolici suisnobis seu canonica; discplinae; adhibita nihilominus pru-
litteris inlimarunt quod ad exhortationera eorum denti cautela interviros etmulieresdequibus men-
nonnulli tnae dioecesis de suis excessibus pceniten- tio est praemissa, ut utrorumque alteros acces-
tiam agere cupientes.postconfessionem peccatorum sus haberi nequeat illicitusvel suspectus.Illudque
suorum, pro posse suo proposuerunt restituere diligenter observa, quod memorati viri dicuntur
quidquid possident minusjustenec non male quae- sub disciplinaetvisilationecatholicorum pauperum
libet acquisita.non habendo proprium, sed omnia permansuri, ut hujusmodi disciplina et visitatio
in commuDi,et nemini malum de ca?teroinferentes, sana; doctrinae conveniant et ecclesiasticae hono-

castitatem seu virginitatem observare promittunt, stati.

a mendacio etjuramentoillicito abstinendo.tunicis Datum Laterani vn Kal.Junii.pontificatus nostri

quoquealbisvelgriseisuti proponuntsub disciplina anno decimo quinlo.

et visitatione catholicorum pauperum permansuri; LXXXIII.
in fulcris autem.nisi eos ad id infirmitas coegerit, EPISCOPO, ET ABBATIS SANCTI VICTORIS.ET CANCELLARIO
non cubabunt; et a festo Sanctorum Omnium us- PAHISIENSI.
que ad NativitatemDominicamjejunantes inquali- Scribitur pro comite Nivernensi.
bet sexta feria, nisi forte Natalem Domini aut Epi- (I.aterani, ih Kal. Junii.)

phaniam seu aliud festum habens vigiliam evenire (47) Cum nuper vobis contra insolentiam nobilis
contingat, a piscibus abstinebunt secunda vero, ; viricomitis Nivernensis Virziliacensemonasterium
quarta feria,et Sabbato, nisi Natalis Domini inter- opprimentis sub certa forma direxerimus scripta
venerit, carnibus non vescentur, nec in Quadrage- nostra, dilectus filius magister J. clericus, diligens
sima ante Pascba comedent pisces.Dominicis die- et fidelis procurator ipsius, formam ipsam intelli-

bus exceptis; octo diebus ante Pentecosten vaca- gens, gravi fuit dolore lurbatus, humiliter nobis
bunt jejuniis, et alia jejunia observabunt a sancta supplicans, cautionem quam poterat offerendo, ut
Romana Ecclesia instituta; singulis quoquediebus quod mandabamus in illisdeinquisitioneconsangui-
Dominicis exhortationis verbum convenient audi- nitatisinter eumdem comitem et comitissam aucto-
turi, et septies orantesin die, quindecies Pater no- adimere
ritate apostolica facienda, de litteris illis
Ster et Credo in Deum Muerere mei,Deus qui lit-
ac dignaremur.promittensquod idem comes.voluntate
terati fuerint decantabunt;et clerici.prout eis con- nostra plenius intfllecta, cessabit abindebita mo-
venit, canonicas horas Domino Deo solvent. Et lestatione monasterii memorati. Quocirca discre-
quoniam sex opera pietatis proficiunt ad salutem, tioni vestrae per apostolica scripta mandamus qua-
oroposuerunt pro Deo pauperibus deservire; quo- D tenus.si nondum processistis ad inquisitionem hu-
rum quidam in haereditate propria vult donmm jusmodi faciendam.et ipse comessatisfecerit com-
construere, in qua ex parte una viris, et ex alia petenter,suflicienter cavendo quod a procurationis
mulieribus religiosis mansio competens habeatur, immoderantia,quam ad justum reduci mandavimus
et juxta illam sit nihilominus xenodochium, in quo moderamen, de caetero conquiescat,vos ad inquisi-
reficiantur lessi et pauperes recreentur, juventur tionemillam minimeprocedatis.Alioquin mandatum
infirmi.et nutrianturinfantes a matribus derelicti, apostolicum exsequi procuretis prout videritis ex-
et mulieres pauperes laborantes in partu. donec pedire. Quod si non omnes, etc, tu ea, fraterepi-
abire valeant, sustententur in eo, ac juxta possi- scope, e.tc.

bilitatem domus bieme praebean-

ipsius adveniente Datum Laterani. m Kalend. Junii, pontificatus
tur pauperi indumenta; pannos quoque ad quin- nostri anno decimo quinto.

(46*) Vide infra epist. 90 et seqq. 96, 137, et (47) Vide lib. xiv, epist. -123, 126, et lib. xvi,
lib. xiii, epist. 77, 78. epist. 22.
 .

603 INNOCBNTII III PP RBGH8TOKUM LIB. XV. 604

LXXXIV \ lum, lilterarum teoorem quas idem archiepiscopus

EPISCOPO 4R1MINENSI. nobis transmisit de verho ad verbum praesenti pa-
Slaluta Othonis decernuntur irrita. ginae duximus inserendum. < Sanctissimo Patri et
(Laterani, ix Kal. Junii.) dominolnnorentio Dei gratiasacrosanctae etuniver-
Cum ea orana quae Olho, non j im nominandus salis Ecclesiae summopontiiiciG.cjusdem patientia
itnperator, sed impius perseeutor, contra olericoa etvestraThessalonicensisEcclesias minister.licetin-
vel ecclesias statuit aut statuent. denuntiaverimus dignus.seipsum ad pedescum obedientiafiliali.Cum
irrita et inania, Iraternitati tuae per apostolica prupter schismaticam inobedientiam sunimi Regis
scriptd mandamus quatenus, si quis concessione, vindictaierram i;ra;corum correctionisfuniculo fla-
seDtentia,pnvilegio, vel r.andato ejusdem Othonis gellasset.etipsam desecretoatque inaestimabilicon-
uti voluerit in pra?judicium vel damnum ecclesiae siliosuoad manusreduxisset Latinorum xulti reli-
Ravennatis.tu ipsum ah hujusmodi praesumptione giosidediversispartibusHecedentcsdivcrsubeoefiria
per censuram ecclesiasticam appellatione remota tam per dominos cardinales quam per principes ct
compescas. baronesct alioslideles adepti sunt.Inter quos sacro-
Datum Lalerani, ix Kal.Junii, pontificatus nostri sancti sepulcri canonici ecciesiam Sancti Demetrii
anno decimo quinto. Thessalonicensisquoquo modogravisisuntadipisci
LXXXV. " quam usquead inthrooizationem meam cum multis
EIDBM. laboribus et.utverum fatear.illi terrae multum ne-
Ejusdem arijumenti cutn superiore. cessarii possederunt.Sane quamvis pra:dicta eccle-
(Laterani, x Kal. Junii.) siaSancti [temetriiad jurisdictionemmeam pertioere
Venerabilis frater noster Liniensis (48) episcopus ooscatur,tamen ob reverentiam Doroinici sepulcri,
nobis signilicare curavit quod,cum O.dictus impe- ubi redemptio humani generis operata est, et ad
rator propter latam iD se a nobis excomunicatio- cujus subvcntioneui erucesignutorum exercitus ter-
nis sententiam quasdam terras etresaliasLiniensis ram Romaniae dicitur acquisisse.ne etiam dicti ca-
episcopatus coniitibus etcommuni de castroCario nonici sua spe et laboribus penitus fraudarentur.et
Liniensi dioecesis concessisset, et secundum hoc ut omnis quaestio et coDtroversia.qualis inter meet
privilegium suum dedisset eisdem, ipsi comites et ipsos superhoc exorta.quae de faciliordioe judicia-
commune facientes Linienscm Ecclesiam superhis rio noo poterat tempore insianti proptercausaeper-
perjudicessuossentenlialiter condemnari.resoccu- plexitatem dilfiniri.per pacem et aequitatem f.icilius

parunt easdem, et distribuernnt pro velle aliis pos- sopiatur.praesertim cum in saipedicta ecclesia tanti
sidendas in enorme sui et Liniensis Ecclesiae detri- martyriscorporedecorata tam favorabilis ecclesiae
mentum. Quocirca fraternitati tuae per aposlolica C canonici rcgulares honorificentius quam saeculares
scriptamandamusquatenusquidquidoccasionepri- valeant deservire.prudentum virorum fretus consi-
vilegiorum praedicti excommunicali noveris attenta- lio videlicet Ar. Cermopilensis episcopi Sarrensis
tum in praejudicium Ecclesia: Liniensis,auctoritate postulati.W.Nazarocensiselecti Philippensispostu-
apostolica sublato appellationis obstaculo non diffe- lati.et magistri R. Citrensis electi, mihi, quantum
ras irritare, et ne dicti comes et commune privile- in me visum est utile pariter et honestum ut
est,

giis ipsis utantur, eis firmiter inhibere procures, memorati canonici Dominici sepulcri de universis
contradictores, si qui fuerint, vel rebelles per cen- possessionibus; proventibus, fruclibus.redditibus,
suram ecclesiasticam appellatione postposita con- eleemosynis quocunque justo modo ad
legalis et
pescendo. diclam ecclesiam Sancti Demetrii pcrtineotibus,
Datum Laterani, x Kal.Junii, pontificatus nostri sicut per instrumeota vel per tcstes idoneos sive
auno decimo quinto. aliojusto modo prohari legilime poterit.insuper de
LXXXVI. omnibus illis quae aliquo tempore archie piscopis
PRIORI ET CAPITULO DOMINICI SEPULCRI JEROSOLYMI- Thessalonicensibusnomineecclesiaepra>dicti Sancti
TANI. Demetrii collata fuerunt.vol in posterum conferen-
Confirmatur qiuedam composilio. u tur, sicut,ut supra dictum esl.legitime probari po-
(Laterani, vn Kal. Junii.) terit, t.ilem pro servitio s*pedicla? ecclesiae perci-
Cum a nohis petitur, eic. ,usque perducatureffe- pient portionem qualem canonici Sanctae SophitB
ctum. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris Thessalonicensismetropolisdepossessionibusejus-
jnstis precibus firato concurrentes assensu,compo- dem percipient, eum pam contingerit ordinari. Do-
sitionem inter vos ex una parte et venerabilem fra- mos siquiilein quasclerici Sancti liemelrii
tempore
treinnostrumThessalonicensem archiepiscopumex Graecorum intra Thossalonicam habebant, canonici
altera super ecrlesia SanctiDemelrii Tess.ilonicen- Sancti sepulcriextrapartem possidebuntjoblationes
sis amicabilitcr initam.sicut sine pravitate proviric quoque manuales quaerunque eis legata fuerint
facta est et ab utraque parte sponte recepta,uucto- nominalim, sive nomine Sancti sepulcri, similiter
ritate apostolica contirmamus et pr<esentis scripti extra partem recipicnt.Ea vero qua' supertumbam
patrocinio communimus.Ad majorem aulem cautc- Sancti Demetrii offerentur vel ecclesiae ejusdcm
(«1; Cod. Colbert. Lirien. forte Lucen.
605 PONTIFICATUS ANNO XV, CHBI8T1 1212. 006

nominatim legata fuerint, secundura supradictam A ricensis archiepiscopus quod,cum ex officii suidc-
divisionem p:itientur. Adjuncto tantum,quod cura bito suam ducit provinciam visitandam, nonnull.e
ccclesia? metropolitico sibi jure subjeclaj.procura
-
dicti canonici in ecclcsia illa capellanos vel clerieos

pro tempore iustituent, sub eadem fidei religione tionem debitamsibi denegant exhibere,hoc ad suaa
qua ipsis tenebuntur.eis injungent quod nullatenus negationis defensionem tantummodo .-dlegantes,
aliquibus in testamento vel ulias persuadebunt ut quod non recordantur se procuralionem hujusmodi
ipsis canonicis magis quam ec.-lesise in pra:judicium ejus praedecessoribus exsolvisse,sed nec ab eis ali-
et damnum arcbiepiscopi debeant erogare. Expen- quando fuisse petitam (49). Oum igitur contra pro-
8is,quantum ad sarla tecta vel luminare ecclesiae et curationem quae ratione visitationis debetur pras-
justa tumb? custodia,de communi pro rata facien- scribi non valeai, quemadmodum nec contra visi-
dis. Pralerea prior qui in ecclesia sacpedicla Sancti tationem ipsam potest aliquo modo praescribi, etsi

Demetrii pro terapore a patriarcha Jerosolymitano alius cor.traeum praescribere posset utramque.dis-
et capitulo suo fuerit delegatus,mihi et successori- cretioni vestrae per apostoiica scripta mandamus
bus meis canonice intrantibus obedientiam et reve- qnatenus rectores ecclesiarum ipsarum ut eidem
rentiam tenebiturexhibere.Malrici insuper Ecclesiae archiepiscopo ipsas ex officio debito visitanti procu-
Tbessalonicensi et mihi meisque successoribus in n rationes quae s'bi visitationis ratione debenturexhi-
dicta ecclesia omni jure et libertate nostra,sicut et beant,nisialiud rationabile objectum fueritetosten-
in aliis ecclesiisejusmodi, plenarie reservatis,salva sunc.monitione praemissa per censuram ecclesiasti-
domini patriarchae Jerosolymitani et capituli sui in cam appellationeremota cogatis. Quod si non om-
omnibus obedientia in ipsum priorem et canonicos nes, etc, duo vestrum, etc.
et alios religiosos ibidera commorantes.Igitur cum Dalum Laterani, vn Kal. Junii, pontificatus no-
ordinationes ecclesiarum qu.-e per inferiores praela- stri anno decimo quinto.
nequeunt, Ecclesiae Romanae, quas dispo-
tos fieri
LXXXVIII.
nente Domino, omnium Ecclesiarum mater est et
BITURICENSI ARCHIEPISCOPO.
magistra.debeant reservari,dictam compositionem
Decongrua pottione presbyterorum parochialium.
sive dispositionem, quamper me facere vel firmare
(Lalerani, xi Kal. Junii.)
non praesumpsi, sanctitati vestrae duxi transmitten-
dam, paternitatem vestram flexis genibus mentis Adnostramnoverisaudientiampervenissequodpa-
exorans attentius et obnixe quatenus causa Dei et troni(49') parochialium ecclesiarum tuae dicecesis

ob Dominici sepulcri reverentiam et precum mea- (50) tantum de proventibus (51) sibi relinenl ea-
rum interventu, si sanctitati vestra competens et rumdem quod sacerdotes ministrantes in eis non
honestum videbitur,ipsam auctorilate vestra facere possunt de residuo sustentari. Propter quod non-
vel inceptam perficere dignemini, et ut majorem nullffi remanent pastoribus (52) destitutae, eo quod

habeai firmitatem, earadem auctoritate praedicta non sunt qui curam velint recipere (53)earumdem.
roborantes. » Nulli ergo, etc, confirmationis, etc, Quocirca fraternitati tuae per aposlolica scripta
usque contraire.Si quis autem.etc, usque incursu- mandamusquatenuspaironosecclesiarum ipsarum,
ut de illarum proventibus sacerdotibus in eisdem
'

rum.
Datum Laterani,vn Kalen. Junii, pontificatus no- ministrantibus congruam provisionem (54) assi-
stri anno decimo quinto. gnent,moneas et inducas, ipsos ad id si necesse
LXXXVII. censuram ecclesiasticam appellatione re-
fuerit, per
DECANO, THESACRARIO, ET MAGISTRO SCHOLARUM NIVER- mota compellens cum non ad opus patronorum
;

NENSIBUS. (55),sed ad opus potius servientium in eisdem,

De procuratione quse debetur pro visilatione. fuerint ecclesiis redditus deputati.
(Laterani, vn Kal. Junii., Datum Laterani, xi K*\. Junii, pontificatus no-
Significavit nobis veaerabilis frater no=ter Bitu- stri anno decimo quinto.

Cum ex officii, De praescript.

(49) Vide cap. tutos exigere debeat, c Prxterea Ue jure patrona-
fundatores ecclesiarum ex concil.
(49*) Palroni tus.
Lateran.in c. Quoniam Dejure patron. c. ad Audien- (52) Pastoribus rectoribus c Decernimus 16, q. 7.
tium De eccles. aedilic V. I. ipsius baeredibus jus (53) Recipere, c Cum
secundum, c Exstirpandse,
patronatus in hoc sacellum concessit. De prsb. et dignit. et I ad Corinih. c. 9.
(bO)Diacesis sibi in spiritualibus et regimine ani- (5i)Conyruamprovisionem.PoTiw presbyteris ipsis
marum subditaeodem sensu accipit dicecesim Hinc- sufficiens assignetur dsc.Extirpandx ub\ videglos-
marus epist.5 et 6,quas rescribit ad dicecessis Rhe- sam, et sit competenter provmim c Postulasii De
mensis archiepiscopos et in c Lugdunensi 9, q. 2 rescriptis certam assignet porlionem c. Ad hxc De
qui habent Uapoixia<; c.9 ex concilii Antiocheni sive offic.vicar. de beneficiis assignet unde possit con-
BrpioixiSa utin I.ot< ky.ia-r G. De ephc. el cler. id
(
. grue sustentari c. Prsevemt De appellat decis. cap.
est torritorium qund hodie malo raore dicecesim tol. q. 168, De patrono ecclesiasticoex specie hujus
dicimus, et parochia Aurelianensis in hoc sensu epistolaa.
accipi debet apud Theodulphum episc.Aurelian.ad (55) Ad opui patronorum. Quid si vergant
ad ino-
compresbyteros suae dioeceseos. piam? ab Ecclesia illis moderale succurritur in c.
(o\)De provenlibus,c\im nihil in illis praeter anti- Nobis De jure patron.etc. Quicunque 16, q. 7. Adde
quoset raoderatos reditus a locorumepiscopis insti- in compensationern dotis,quam illibatam sacerdos
607 INNOCHNTII III PP. REGESTORUM LIB. XV. GOcS

LXXXIX. A. nuntietis, et de consensu et auctoritate ipsius

ABBATI DE MACENURA VISIENSI3 DIOECESIS, CANTORI tT deliqueutium excessu salubriter appellatione post-
P. RODERICI CANONICO COLIMBRIENSIBUS. posita corrigatis Quod si non ambo, etc, alter ve-
I)e remotione abbalis. strum ea nibilominus exsequatur.
(Laterani, v Kal. Junii., Datum Laterani. iv Kal. Junii, pontilicatus :

Diligenter auditis et perspicaciter intelleclis quac anno decimo quinto.

coram nobis proposita sunt a partibus super intru- XCII.
sione prioris Sancti Pelri Auriensis dicecesis in ILLUSTRI REGI ARAGONENSl.
monasterio Cellae novae ac excommunicatione in De eodtm.
ipsum a venerabili fratre noslro episcopo Auriensi (Laterani, v Kal. Junii.)
prolata.et delegatorum processu, qui eumdem ele- Ut illi complaceas in cujusmiseratione regni gu-
ctum removerunt a monaslerio Cellae novae, ac bernacula suscepisti.te convenit confovcre burriles
praescriptam excommunicationis sententiam confir- et devotos, et excessus corrigere delinquentium.
marunt, pensatis nibilominus natura el qualitate lndo est quod serenilatem tuam rogamus atque
Degotii,quibuspotius;duximusinbaerendum,ipsorum monemus quatenus pauperes catholicos et hospites
delegatorum sententiamratamhabentes.peraposto- j> eorumdem in ortbodoxa fide ac pia operatione rru
lica vobis scriptH mandamus qualenus eam auctori- nentes non permittas a quoquam temere opprimi
tate nostra faciatis inviolabiliter observari ; con- vel a justitiariis tuis injuste gruvari.
tradietores, si qui fuerint, per censuram ecclesia- Datum Laterani, v Kal. Junii, ponlificatus oostri
sticam appellatione postposita compescendo. Quod anno decimo quinto.
si non omnes, etc. tu, frater episcope, cuui eorum XCIII.
altero, etc. NARBONENSl ARCHIEPISCOPO ET EPISCOPO UTICENSI APO-
Datum Laterani, v Kalen. Junii, pontificatus no- STOLICE SEDIS LEGATIS.
stri anno decimo quinto. Super eodem.
XC. (Laterani. iv kal. Junii.)
MASSILIENSI EPISCOPO. Cum catholici pauperes Durandus de Osca, Du-
De negotio Durandi ile Olca et sociorum. randus de Xaiaco, Guillelmus Sancti Antonini, et
(Laterani, iii Kal. Junii.) socii sui reconciliali ecclesiasticae uuitati, quasi
(56)Cumdilectusfilius UurandusdeOscaacolythus nova planta sint benigne fovendi, per apostolica
et socii sui e sectaWaldensium per nos reconciliati vobis scripta mandamus quatenus vos eis in tide
sint ecelesiasticae unitati, fraternitati tuae per apo- catholica el pia operatione manentibus exhibeatis
stolica scripta mandamus quatenus ipsos infra " favorabilesetbenignos, etnon permiltentes eosdem
catholicum gregem admittens, et benigne pertra- a quoquam indebite molestari, in litteris testimo-
ctans, ob notam quam de pristina conversatione nialibus et aliis adminiculis ipsos propter Deum
contraxerant non permittas eos a quoquam temere misericorditer adjuvetis.
molestari sed ab omni eos infamia et scandalo
; Datum Laterani.iv Kal. Junii, pontilicatus no-
servans iramunes tam ex litteris teslimonialibus stri anno decimo quinto.

quam aliis adminiculis ipsos misericorditer adjuves XCIV.

propter Deum. JANTENSI ARCHIEPISCOPO ET SUFFRAGANIS EJfS.
Datum l.aterani, 111 Kal. Junii, pontificatus no- Super eodem.
stri anno decimo quinto. (Laterani. u Kal. Junii.)
In eumdem modum scriptum est Barchmonensi Cum talis esse debeat ars eorum quibus regend.T^
episcorto. Cum dilectus filius Durandus de Osca, animae committunturut non solumaDominicogrege
etc, uique propter Deurn. subductas solliciludine pastorali reducere, verum
In eumdem modum scriptum est Oscensi episcopo. etiam reductas ad ipsum paterna in eo siudeant
Cnm dilectus filius, etc, usque propter Oeum. mansuetudine confovere.procul dubio nobis et vobis
XCl. D est sollicite providendum ut dilecti lilii Durandus
DURANDO DE OSCA ET DURANDO DE NAIACO. deOsca et Guillelmus de Sancto Antonio cum so-
Super eodeni. ciis suis reconciliatis ecclesiasticae unitati taliter
(Lalerani, iv Kal. Junii.) foveantur in ipso quod, cum ipsi se laetabuntur ibi-
Cum quidam defratribus vestris reconciliati ec- dem invenire favorem speratae dulcedinis.aliieorum
clesiastica? unitati, sicut nostris est auribus intima- inducantur exemplo errorem sua- deserere caecita-
lum,interdum delinquant et vacent operibus inbo- tis.Quapropter fraternitatem vestram monemug
nestis.discretioni vestrae, de qua firmam fiduciam attentius et horiamur, per aposlolica vobis scripta
obtincmus,per apostolica scripta roandamus quate- praecipiendo mandantes quatenusipsos procedentes
nus cum ipsos contingil excedere, id loci episcopo secundum Deum charitative traclelis, nec permit-

rainistrans sibi retineat imo et si pactum inter-

; 3 Martii 1504 sancito, Antouio Viard agenle adver-
venerit super retrntione fructuum, valet nominatio sus Benignum Viad.
et censetur rite et canonice facla cxsenatusconsulto (46) Vide supra epist. 82, et lib. xi, epi.t. 496.
009 PONTIKICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212. 610

tatis eos aut illos qui suum ipsisintuitu charitatis A cxceptionilms frivolisin ejusdcm elusionem man-
impenderint bpnefioinm in vestris dicecesibus con- dati. Sane cum pro dilecto filio magistro J. de
slitutos bujus occasioriis praetextu a quoquam te- Veteri Morolio, qui diu cancellariae nostrae ser-
merpmolestari, contradictorescensuraecclesiastica vitio laudabiliter insudavit, et laboravit mul-
appellatione postposita compescendo. Quod si non toties pro Ecclesiae vestrae negotiis promovcn-
omnes,etc,singuli vestrum in dicccesi sua ea nihilo. dis, vobisdirexerimus scripta nostra, ut ob reve-
minus exsequantur. rentiam apostolicoe 9edis et nostram ipsum in ca-
Datum Laterani, n Kal. Junii, pontificatus nostri nonicum reciperctis et fratrem, sibi stallum in
anno decimo quinto. choro et locum \a capitulo ussignanlcs.vos manda-
XCV. tumnostrumsurdisauribustranseuntes.sicutdilecti
SANCTI MARTINI CANOMCENSIS [/C(/.CAN1G0NEN.] ETSAN- filii prior Grandimontensis et G. archidiaconus et
CT.E MARI.E ELECTENSIS ABBATIBUS,ET W. DECANO IN S-Mauriciicanonicus Lemovicenses,quoseidemcon-
CONFLCENTI NARBONE.NSIS ET HELENENSIS DIOECESUM. cessimus monitores.per suas nobis litteras intima-
De decimis tribucndis runt,quaquam vos monuerint diligenter, id efficere
hospitali.
(Latcrani, iv Kal. Junii.) non curastis, per vestras litteras allegantes tenui-
Adnostram noveritis audientiam pervenissequod p tatem redditurn et canonicorum numerum com-
B. miles decimas quasdam, quas progenitores ac petentem et de mandato nostro quosdam alios sus-
ipse hactenus ab abbate Sancti Genesii lenuerunt, cepisse ac praenominatum magistrum in diieccsi
hospitali quod ad sustentationem inflrmorum pau- vestra redditus alios obtinere,proponendo quod ad
pcrum aedificare proposuit desiderat assignare, si recipiendum eumdem vos nullatenus cogeremus si
noslrae sederit beneplacito voluntatis. Quocirca di- haec ad nostram notitiam pervenissent, licet mo-
scretioni vestrae per apostolica scnpta mandamus nitores pr^fati de pluriurn assertione di-iicerint
quatenus dictum militem, ut decimas ipsas eccle- quod in Ecclesia vestra canonicorum numerusnon
siis illis ad quas noscuntur pertinere resigne*,mo- excesserat, quin potius alios proposueratis recipere
neatis prudenter et efficaciter inducatis quod si ;
in canonictis et in fratres, et praefatus magisterred-
ad id induci non poterit.et abbatis pruedicti et dice- ditus sufficientes non babeat, et ipsius obsequium
cesani episcopi superhocassensumquiveritobtinere fructuosum.Nolentes
ecclesiae vestree possit existere
ut eas conferat hospitali praefato,auctoritaie nostra igiturexceptionibusfrivolismandatumnostrumeludi
concedatis eidem liberam facultatem. Quod si non universitati vestra per apostolica scripta manda-
omnes, etc, duovestrum ea, etc. mus atque praecipimus quatenus eumdem magis-
Datum Laterani, vi Kalen. Junii, pontificatus no- _ trum juxta mandati nostri tenorem in fratrem et ca-
stri anno decimo quinto. nonicum EcclesisavestraBliberaliteradmittatis.Alio-
XCVI. quin, cum sagitta Jonalhas non debeat redire re-
DURANDO DE OSCA, ET DURANDO DE NAIACO, GUILLEI.MO trorsum, sed dirigi potius in directum, venerabili
SANCTI ANTONINI, JO. NARBONENSI, ET B. BITER- fratri nostro episcopo et dilectis filiis...subdiacono

RENSl, ET ALII* PAUPERIBUS CATHOLICIS. nostro, archidiacono Xanctonensi et priori Sulbi-

Recipiunlur sub proteclione sedis apostolicx. siensi Xanctonensis dioecesis damus nostris litteris

(Laterani, iv Kal. Junii.) in praaceptis ut vos ad id,nisi aliquod rationabile

Cuma nobis petitur, etc, usque perducatur ef- objectum fuerit et ostensum quare id fieri non de-
fectum. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris beat vel non possit.per censuram ecclesiasticam
justis postulationibus,elc.;u,s<7ue assensu, personas appellatione remota compellant.
vestras et specialium amicorum vestrorum in fide Datum Laterani, vn Kal. Junii, pontificatus no-
catholica et pia operatione manentes ac res eorum stri anno decimo quinto.

sub beati Petri et nostra protectione suscipimuset In eumdem fere modum scriplum est super hoc
praesentis scripti patrocinio communimus. Nulli eisdem.

ergo, etc, protectionis, etc, usque incursurum. XCVIII.

Datum Laterani, vi Kal. Junii, pontilicatus no- " LANDON. COLLIS DE MEDIO ET G. FILIO EJUS

slri anno decimo quinto. Proferiur sententia pro eis.

(Laterani, iv Kal. Junii.)

XGVII.
EPISCOPO ET CAPITULO PETRAGORICENSI. Cum inter vos in nobiles viros Philippum et Jor-
Ut J. de Veleri Morolio in canonicum recipiant. danum de Insula controversia verteretur super eo
(Lalerani, vn Kal. Junii.) quod tu,filii quasdam,
Lande,eisirrequisitis emeras
Si circumspeetius curaretis advertere quantum partes caslri quod dicitur Prun ab
ejusdem aliis
sit obedientiaebonum.quantumveipsiuscontrarium castri consortibus contra bonam consuetudinem,ut
detestandum.utpoteidololatrisescelericomparatum, dicebant, in illis parlibus approbatam, in eorum
mandatum nostrum forsitan citius studeretis effe- praejudicium et gravamen, et habitatores ipsius ca-
ctui mancipare.ut exuto veteri homine,vosin illius stri, qui prius eis et aliis consorlibus tenebantur
transformaretis imaginem qui usque ad mortem communiter juramento, vobis tantum feceratis ju-
factus est obediens Deo Patri, nec vos excusaretis rare,et prohibebatis neipsossequerentur in guerra
 1

01 INNOCENTII III PP. REGBSTORUM LIB. XV. 612

sicut prius facere consueverant, domum insuper A XCIX.

eorum, quam in castro habent eodem, per vestros NOBILIBUS VIRIS R. ET A. Dn CANOSA.
faceratis destrui servientes, et in loco communi Ut monasterium. S. Angeli restituatur Cruriferis.
turrim aedificare ir.cceperatis.in cujus adificatione
(Laterani, xi kal. Junii.)
processeratis post prohibitionem factam vobis ex
paite nostra.vos tandem et illi compromisistis no- Oblata nobis dilecti filii prioris Sanclae Maria»
strissupcrhisstare man'latissubpcena ducentarum Cruciferorum Bononiensium conqnestio declaratit
librarum, fidejussoribus inde datis, et post alter- quod, cum dilectus filius noster Benedictus tiluli

cationes multiplices, testes produxislis utrinque Sanctae Susanee prapsbyter cardinalis, tunc legatio-

numero quadraginta.quos per dilecturn filium Pe- nis officio fungensin partibus Komaniae, monaste-

trum liluli Sanctae Caeciliae presbyterum cardina- rium Sancti Angeli de Saga cum pertinentiis suis
lem examinare fecimus diligenter quorum attesta-
:
ordinisuoconcesseritperpetunpossidendum,nosque
tionibus publicatis, cognovimus absque contradi- concessionem ipsam duxerimusconfirmandam,chd-
ctione probatum quod consortes illius castri libere rissimus in Christo filius noster imperator Conslan-

et absolute cuicunque volebant cnnsueverant ven-

mortem clarae memoriae
linopolitanus illustris,post

dere partes suas, et quod babitatores ipsius caslri

marchionis Montislerrati. dictum monasterium ei-
Jj
eis et aliis consortibus tenebanlur communiter ju-
dem abstulit prosuaelibito voluntatis.illudquevobis

ramento. Quidam vero testes ex parte ipsorum

assignare curavit : quod vos in ipsius praejudicium
detinentes, et juxta vestrae voluntatis arbitrium
producti dixerunt quod omnes ipsius castri habita-
disponentes de ipso.consumitis nequiter bona sua.
tores lam ipsos quam alios riominus sequi debebant
in jiuerra sed per testcs longe plures exparteve-
;
Cum non debeamus conniventilius oculis
igitur id

stra pioductos delenuinalum est manifeste quod

mandamus qua-
pertransire.per apostolica scripta

ulique lam eos quam alios dominos *equi debebant tenus dictum nonasterium cum pertinentiis suis

nisi proprii eorum domini contradicerent. Dictum

jirajfato priori et crdini suo. prout tenemini, resti-
tuere procuretis. Alioquin venerabilibus fratribus
est autem a quibusdam testibus errumdem quod
nostiis Davaliensi et Sidoniensiepiscopis ptdilecto
vos aedificare cceperatis turrim in loco communi •

sed testesmulto plures ex partes vestra dixprunt

filio archidiacono Davaliensi nostris damus litteris

quod turriin asdificare cceperatis in proprio vestro

in mandatis ut vos ad id percensuram ccclesiasti-
fundo,designantespersonasaquibus quasdamfundi cam.sicut justum fuerit.sublato cujuslibet contra-
dictionis et appellationis obstaculo compellant.
emeratis partes ipsius, et quod post prohibitionem
factam vobis ex parte nostra a^diticare cessaveralis Datum I aterani.xi Kal. Junii, pontificatus nostri

omnino.Per quosdam eliam eorum est testes pro- anno 1 ulnt0 aecimo
batuin quod quidam servienies vestri de domo eo-
Sujier hoc scriptum est in eumdem ferc modum
etjcicm. Oblata nobis.etc.twc;...? conniventibusoculis
rum quasdam scandulas ct quaedam alia ligna deje-
cerant, quamvis asseratur per vestros testes quod pertransire,pra;fHtis nobilibus nostrisdedimus lit-
fuerant dejecta per ventum. teris in mandatisut dictum monasterium cum per-
His igitur diligenter auditis, senlentialiter dilfi- tinentiis suis praefalo priori ct ordini suo, prout

nivimus.sub praescripta pcena mandantes quatenus teneDtur, restituere non omittant.Quocirca discre-
faciatis homines vestros illis jurare secundum quod tioni vestrae per aposlolica scriptamandamus qua-

jurare consueverant consorlibus in communi et tenus si dicti nobiles quod mandavimus super hoc
illi homines suos vobis,et quod malitiose
similiter neglexerint adimplere,vos eos ad id per censuram
non prohibcatis hominibus vestris quominus eos ecclesiasticam.siculjustum luerit.sublatocujuslibet
contra alios in eorum guerra sequantur, quod et contradictionis et appellationis obstaculocompella-

ab hominibus eorum similitpr fiat vobis, quodque tis. Quod si non omnes, etc, duo vestro, etc.

vestris expensis domum reparari faciatis eorum, m eutndem fere modum scriptum
cst super hoc

quatenus a vestris servientibus la>sa fuit ipsi au ;

imperalori Constantinopolitano. Oblata nobis, rtc,

tem super emptione ipsius castri vos de caHero non D «<?"« restitnere non omittant.Quocircaserenitatem
molestent, vosque ab impetitione ipsorum supcr tuam rogandam duximua ittentius et monendam
aedificalionc turris reddidimus absolutos. Ut igitur qnatenusmonastetium ipsumcum pertinentiis suis
haec nostra diffinitio perpeluamobtiDeat firmitatem, eidem priori et ordini suo sine dillicultate faaas
reaignari.
ipsam auctoritate apostolica conlirmamus.
Datum Laterani, iv Kal.Junii, pontilicatus nostri C.

anno decimo quinto. ARCMIEPISCOPO ATHENIEN8I (57).

l)e non temcrc excommuntcando.

Sic nervo ecclesiasticse disciplinae coerceri dcbet

(57) Athenienti Miohaelis Choniatte, qui tempori- sium lib.iv Tnrcnf-T. Athennrum metropolitann Ni-
bus Innocentii IIl.Athcnarum suminus pastor erat canor dicitur, Aristidcs orat. iu llerculem, 'A0t,voi
apud Nicetam Choniatcm de impcrio Balduini.quJ ICoX'< xsl i, -^LZ^j-i-.r, Sui 'EAXi)v!8idv v.r\ -,f ; e!{ t

eumdern fratrem vocat. Sic in cpist. 39 npud Cru- Toi>( 0^''Jh W»l6sla< v;iucov.
613 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212. «514

insolentia perversorum ut co non opprimantur in- \ cst damnalus de haeresi vel de nece saneUe momo-
sontes, cum censura ecclesiastica non debeatesse riae Petri de Castronovo (69), etsi de illis sit valde
innocentum oppressio, sed correctio potius delin- suspectns (quare mandavimusut si contra eum in-
qucntum.Inde cstquod fraternitati tuae auctoritate fra certum tempus appareret legitimus accusator,

pr.iscntium inhibemusne in nobilem virnm H.dn- indiceretur illi purgatio secnndum formam in litte-

minum insulae Nigripontis (5S) vel terrain ipsius ris nostris(70)expressam,dilfinitiva nobis sententia
sine manifesta et rationabili causa (59) exconimu- resorvata, in quu necdum cst ex mandato illo pro-
nicationis vel intordicti sententias (60) proferre cessum), non intelligimus qua ratlone possemus
prsesumas. adhuc alii concedore terram ejus,qure sibi vel hae-

Datum Laterani, x Kal. Junii,pontificatus nostri redibus suis abjudicata non est,prapsertim ne vide-
anno quinto decimo. remur in dolo castranobis exbibita (71) de suis ma-
CI. nibus extorsisse, cum non solum a malo, sed ab
EIDEM (01). omni specie mali praecipiat Apostolus abstinore.
Ut ducere possit eam quam prius cognooit pcr (72)Nainsisuperduobusarticulisquos commisimus
adulterium. aliqua contra eum praeter formam mandati nostri
(Laterani, vui Kal. Junii. sente.ntia lata fuisset,illa procul dubio non valeret.
Supplicavit nobis dilcctus lilius nobilis vir R. " Quocirca discretioni vestrae per apostolica scripta
dominus Nigripontis ut.cum pietatis intuitu quain mandamus qualenus.cuin nondum sit locus illi pe-
dam nobilem.quam ipsius viro vivente (62)cogno- litioni quam de terra ejus alii concedenda fecistis

vit, velit modo ducere in uxorem.dignaremur cum modis quibus honeste poteritis studeatis prudenter
eo super hoc misericorditer dispensare. Quncirca et efficaciter laboretis utnegotium bene incccptum
fraternitati tuaj per apostoliea scripta mandamus dissolvi non possit,sed in suo potius robore conva-
quatenus praefato nobili, nisi forsan eiJem vivente lescat. Nos enim venerabili fratri nostro Regensi
viro suo fidem (63) dederit,seu mulierem ipsam in episcopo(73)et dilecto filio magistro Thedisiocano-
neoe viri constituerit machinatam (64), ut cum ipsa nico Januen*i noslris damus litteris in mandatis ut
legitime contrahat,concedas auctontaienostra libe- secundum formam sibi datam in negotio isto proce-
ram facultatem (65)dummodo aliud canonicum non dant, et si per comitem steterit antedictum quo-
obsistat. minus ipsum negotium possit habere processum,ei
Dalum Laterani, vm Kal.Junii.pontificatus notri et aliis publiee protestentur quod nos.auctore Do-
anno decimo quinlo. mino, procedemus prout pacis et fidei causa requi-
cir ret.ipsique nobis non differant meram et plenam
raimundo uticenci (66) episcopo et narbonensi Q, rescribere veiitatem.
ELECTO AP0ST0LIC.E SEDIS LEGATIS. Datum.
De negolio comitis Tolosani. In eumdem fere modum scriplum est illis usque,in
(Dalum.) finem, sollicite providentes nein nostri exsecutione
Licet Raimundus Tolosanus comes in multis mandati sitis tepidi etremissi, sicut hactenusdici-
contra Deum et Ecclesiam culpabilis sit invcn- mini exstitisse.
tus, et pro eo quod legatis nostris (67) inobediens CIII.

exstitit et rebellis, sit oxcommunicatus ab ipsis MILITIBUS ETPOPULO CASTBI MELGORII.

et exposita terra ejus (68), si forte vel sic ei ve- Hortatur eos ad obedienliam.

xatio tribueret intellectum,unde jam ex parte (Laterani, Non. Junii.)

non modica terram amisit, quia tamen nondum (74) Gaudemus plurimum devotionem vestram
(58) Nigri pontis, maris Euxini in quo plures in- epist. 5. Petrus Vallissern.c.40 cujus nomen omi-
sulas. sit Paradinus lib. n Annal. Burg. in Odone IV.
(59] Causa ex c, Nemo n, q. 3, et judicatur ma- (<57)Legatis cum mandati formula utpatetex con-
gno cum pondere.ut apud certos de Dei conspectu textu epistolee, non a lalere, ut in c. ult. de offic.
Tertull. in Apolog. c. 38. legati c. Ad eminenliam De sentent, excommunic.
(60) Sententias. Qua pcena in Ecclesia nulla ma- D 'Ex xou uXiupou TtpEiSuxepov amo'3Tzi.lr in proemio l

jor est o. Corripiantw 3 i, q. 3 summique futuri et c. 138, cod.,Can. Eccles. Afric. missos nommat
judicii praejudicium vocat ibid. Tertullianus. Cirolus magnus in capitulari sancito Aquisgrani.
(61) Vide titulum De eo qui duxit, elc. (68) Exposita terra, primo principi fideli occu-
(6^) Vivente mro, c. relatum 51, q. 1. panti, quam posteapapa expugnandam regi Franc.
(63; Fidem plenam tristissimi et periculosi even- dedit Mart. Polonus in Innoc. III.
tus lib. ult. c. De pactis. (69) Cujus meminit Pelrus Valissern. taoquam
(64) Machinalam, c. Si quis, ead.causa,et quaest. legati summi pontif. c. 1 et 8, et Mart. Polonus in
et in c. Veneris de eo qui duxit in malri. Innoc. III.
(65) Liberam jacultaiem, ex c. Denique 31, q. 1. (70)/n litteris quae continentur apud Petrum Val-
ut ex vatic. C. ms.optimae notae delenda parlicula sern. dicto cap. 8
negativa, non ex mente Gratiani ut vult Cujacius (71) Exhibita tanquam pignora ad majorem cau-
ad c. de eo qui duxit in matrimon.
i telam ut in c. Ex rescripto Dejurejur.
(66) Uticensi suffraganeo Narbon., archiepiscopi (72) Vide lib. xu post epistolam 85, et epist.107,
Narbonensieleeto Arnaldo coenobiarcbae Cisterciensi (73) Regensi episcopo in Lombardia.
de quo supra lib. xiv, epist. 6, et infra lib. xvi, (74) Vide infra epist. 173.
615 INNOCENTIl III PP. RKGESTORUM LIB. XV. 010

et fidelitatem in Domino corr.roendantes, quod pari \ correctionis onera non ferentes, per campum li-
ac unanimi.prout accepimus.voluntale cungratula- centirevagabantur,suarum sequentes impetum vo-
rcini vos et oomitatum vestrum ad jus et proprieta- luntatum, dictum P. ab inccepto minis, terroribus
tcm Ecclesiae Romanae ac nostram specialiter perti- et pactionibusillicitis retrahere nitebantur, bonum
nere.suppliciter exorantesne vosjurisdictiuni alte- malum, correcliocem vexationem, et justitiam in-

rius supponamus. Nos vicem gerentss illius

igilur juriani reputantes, et cxistentes ingrati, cui tene-
qui cum Jilexisset suos in finem dilexit eos,mone- banlur ad grates,ibi simultatis mendicabanl indicia
mus univereitatero vastramet exhortamurattenlius ubi religiosi propositi plenam habere poterant con-
et per apostolica vobis scriptamandamus quatcnus jecturam. Quem demum blanditiarum fallaciis in-

in fidelitate ac devotione sacrosancta; Romanaj Ec- terceptum, promittentes eidem videlicet quod ex-
clcsiae ac nostra tirmiterac unaniniiter persistentes purgarentveteriscorruplelaefermentuinetad frugem
tales in omnibus et pcromnia vos exhibere curetis melioris vilae redirent, ad dictam domum secum
quod de die in diem gratiam et benevolentiam sedis pariter reduierunt, et, ut parerent de concepto do-
apostolicae mereamini ampliorem, scituri quod nos lore nequitiam, duos perditionis filios ad interne-
de pace ac statu vestro et terrae vestra» sollicitudi- cionem ipsius l\procurarunt induci Qui,licet idem
ncm cupimus gerere diligentem. j P. mortis periculum metuensconfugerit ad altare,
'

Datum Laterani Non. Junii, pontificatus nostri credens quod saltem locum illum revererentur ini-
anno quinto decimo. qui ubi hostia salutaris quutidie mactabatur, eum
CIV. a^gressum hostihter, lethaliter vulnerarunt.semi-
MARI.E ILLUSTRI RECIN* AHAUONENSI ET HOMINIBUS vivum, putantes eum mortuuro.impii relinquentes.
MONTISPESSULANI. Fratres autem ad tam crudele convenientes specta-
De Domini Montispessulaui. culnm,vulneratoribus, nullum retinentes humani-
(Laterani, vui Idus Junii.) tatis vestigium, assislebant.plagas impositas terri-
Gravcm dilecti Giii nobilis viriWillelmi deiMon- bilibus oculis intuentes.Cumque demum anuibus-
tepessulano fratris tui, lilia regina, recepimus dam secum misericordiam facientibus delatus Au-
questionem quod possessionem vills Montispenssu- gustam.opeconvaluerit medicorum,ac demumVer-
lani ac alterius terrajure ad ipsum baereditario cellas venerit, memorati fratrcs,quorum crudelitas
pertinenlis, quam ipse pridem pacifice noscitur ha- mitigari non poterat, in eum acrius srevienles, ore
buisse.contra justitiam delinetis et restituere dene- ipsius dormientis obstruso ne vocen: redderet vel
gatis eidem. Cum igitur terrae ipsius jurisilictio ad clamorem.eum ligatis n.anibus Yporegiam de-
nos spectare noscatur, volentes praedicto Willelmo duxerunt;extra quam postmodum ipsumsubsilen-
J
in suo jure adesse, qui sumus omnibus in justitia tionoctiseductum, praesuniplione nimis damnabili,
debitores, discretioni vestrae per aposlolica scripta et omui humanitate postposita; lecerunt oculis ex-

mandamus quatenusveldiilam possessionemresli- orbari.

usque ad festivitaterr, Omnium
tuatis eidem, vel
Quod cum ad venerabilis fratris nostri Vercel-
Sanctorum proximo venturam per responsales ido- Novariensis electi,qui
lensis episcopi et dilecti lilii
ncos nostro vos conspectui pricscntetis, exhibituri
ex delegalione nostra reformationi domus intende-
et recppturi justit'.T romplemenlum. Alioquin ex
bant ejusdem, notitiam pervenisset.doloribus cum-
tunc in ipso ncgotio, quantum de jure puterimus,
patientes ipsius, statueruntei per supradictamdo-
auctore Domino, procedemus. quadraginta librisPapiensis moneta; annis
rrum in
Datum Laterani, vm Idus Junii, pontilicalus no-
singulis providendum quam provisionem idem P.
:

stri anno quinto decimo. auctoritate petit apostolica conlirmari. Nos

sibi
CV. autem ipsius condolenles doluribus et niiseria? mi-
ARCHIEPISCOPO TAHANTASIENSI, ET EPISCOPO GEBEN- serantes, discretioni vestrae per apostolica scripta
NENSI, ET ABBATI SANCTI MAURITII DE CABLASIO. praicipicndo mandamusquatenus quod circa ipsum
provisum,
De pravis moribus monachorum Montis n perdelegatos eosdem misericorditer est
Joris.

(Laterani, 111 Kal. Junii.) laciatis inviolabilitcr observari.etapudTarantasien-

Dilectus filius P.de Sancto Albino in nostra pro- sem Ecclesiam, in qua ci provideri mandamus,di-
posuitpraesentiaconstitntus quoddomusMontisJo- clam pccuniae quantitatem ipsi sinc labore persone
vis, quae oliin sanctrc religionis effundebat odorcm, ac expensaium incommodo annuatim absque dimi-
facta mutatione dexterae in sinistram,adeo miscra- nutione persolvi.Cseterum quoniam ad nos sanguis
biliter in spiritualilms ct temporalibus ost collapsa clamat ipsius, ne tam enormis excessus transeat
quod jam pene penitus corruitquae multorum con- iuipunitus, auclores tanti srclcris el fautores cx-

sueverat relevare ruinam, lacta nunc scandali et communirationis vinculo innodamus.mandantes ut

disscnsionisexemplum qure quietis et pacis exstile- tain ipsos quam Boninum et alios excommunicatoa

rat documentum. Cum igitur idem P.quem domus publice nuntietis.et laciatis ab orrnibus arctius evi-
ipBius ruina gravabat, laborare duduin intenderet tari. Prreterea quia vix aliquis de fratribus Monlis
ut sUtus reformaretur ejusdem, fratres existonles Jovis a culpa vel negligentia est immunis,quorum
ibidem, qui rcgularis disciplinas relaxalis habcnis, quidam principaliter vulneratoribus astiterunt.qui-
 G17 PONTIFJCATUS ANNO XV, CIIRISTI 1212. 618
damveroenormiaqua:aceirierantneglexeruntdefer- A duximus et monendam quatenus ab eorum lalsis
read nrs aut ad nostrorum audientiam legatoruni,eo- insaniis avertas auditum qui caput tuum oleopec-
rumecclesiam,siest ita.su pponatisauctoritateapos- citoris impinguant, et volpntes tibi placere secun-
tolicainterriicto.proscipientesinterdictum inea tan- dum honiinem, Deo te faciunt displicere, cum ape-
Crmiter observaridonec Iratres ipsi [>er excusatores rire tibi non audeant veritatem, ne forte movearis
vel potius per satisfactores Moneos nostro se con- graviter contra eos. Nos autem,quidete coram Deo
spectui reprcBsentent. Inquir.itis etiam nihilominus reddituri sumus in novissimo districti examinisdie
destatuipsius Ecclesi£everitatem,et reformetis tam plenissimam rutionem, falsis te nolumus circumve-
in capitequamin mpmbrisquaeir.venpritisreforman- niricommentis, ne simul in unum et animam tuam
da.et quae statuendavederitisstatuatis ;
praepositum perdamusetnostramscientesquodjuxtasententiam
et alios quosineainveneritispestilentes,omnino re- veritulisnihilprodesthominisi mundum universum
moventesab illa,elalios inducentesinipsam.utper- lucretur, animre vero suae detrimentum patiatur.
ditis inde malis,vinea Domini Sabaoth bonis locetur Quare, prudentissime rex, ab eo qussumus propo-
agricolis ,qui gratum proferant fructum in tempore sitoconquiescas quod perpetuum animae tuae peri-
opportuno, mandatum apostolicum sublato cujusli- culum generaret, et Dominus justus judex in eo te
bet conlradictionis etappellalionis obstaculo fideli- _ forte puniret in quo contraipsum tali modo peccares
ter et eflicaciter exsequentes. Quod si non omnes, ipsamque regiaam pro Deo et propter Deum habeas
etc, duo vestrum, etc. propensius commendatam, quae pro servanda lege
Uatum Laterani, iii Kal. Junii, pontillcatusnostri congugii, quaui Deus ante peccatum in paradiso
anno decimo quinto. Nos quo-
constituit, longo est martyrio macerata.

GVI. que super hoc negotio graviua non molestes, ne

PHILIPPO 1LLCSTRI REGI FRANCORUM. propter instantem persecutionemquampatimur,ad
De divortio Philippi regis. extorquendam istud a nobis insistere videaris.Quia
(Laterani, v Idus Junii.) sicutnolumus tibi negare quodsit meritoconceden-
dum.itanolumustibiconcedere quod merito sit ne-
Diligenter auditis et perspicaciter intellectis quae
gandum.praesertim hoctempore.nepropterpersecu-
nobis ex parte regia dilecti tilii abbas de Trapa et
tionisinstantiamdeclinarevideamur a tramiteveri-
J. clericus proponere curaverunt, et habito
tuus
tatis.
cum fratribus nostris studioso tractatu, non occur-
Datum Laterani, v Idus,Junii, pontificatusnostri
rit nobis aliqua vi.i per quam in his quae ipsi pro
anno decimo quinto.
te postulaverunt a nobis tuae secundum Deum pos- CVII.
semus concurrere voluntati, sub obtestatione divini n FRATRI GUARIN'0.
juriicii proteslantes quod libentissime, si possemus Super eodem.
cum Deo, ab illo te curaremus viaculo expedire a (Laterani, v Idus Junii.)
quo desicleras vehemenler absolvi. Sed in carnali Illius testimonium invocamus qui scrutator est
commercio inter te ac reginam conjugem tuam cordium et cognitorsecretorum quod charissimum
adeo est processura quod si etiam illi tantum con- in Christo filium nostrum Philippum regera Fran-
fessioni vellemus insistere quam nuper eadem re- corum illustrem tam sincera diligimus charitale, ul
gina fecisse proponitur coram prasdicto abbate de nihil ei negare velimus quod esset alicui conceden-
Trapa etriilecto filio magistro Roberto de Corzon, dum. Verumcumeapetita nobis quae in salutissuae
nunc tituli Sancti Stephani in Caelio monte presby- dispendium redundare noscuntur, duo sincerius
tero cardinale,non auderemus super hujusmodi ca- illum diligimus.eo cautius ea negare debemus, ne
su de nostro sensu pro te aliquid diftiuire, propter viileamur ipsum non diligere, sed odire(77). Cum
illam sententiam evangelicam quam ipse Christus ergo per quosdam adulatores veritatis et justitiae
expressit, videlicet Quod Deus conjunxit, homo
: inimicos in eum sit errorem inductus ut credat se
nonseparel (Luc. x), cum absque dubio nec sancto- licite possejurare quod reginam uxorem suam car-
rum exempla nec palrum decreta intentioni tuae in naliler non cognovit, pro eo forte quod etsi com-
hoc articulo suffragentur (75). Verum si super hoc " mistio sexuum in eorum carnali commercio inter-
absquegeneralis deliberatione concilii determinare cesserit.commistio tamen seminum invase mulie-
aliquid tentaremus, praeter divinam offensam et bri non extitit subsecuta, noscoofessionesejusdem
mundanam infamiam.quam ex eo possemus incur- reginre sub jnrejurando factas subtiliter attenden-
rere, lorsan ordinis etofficii nobis periculum immi- tes, et salutem ipsius regis paterno zelantes affe-

neret, cum contra praemissarn veritaiis sententiam ctu, per nostras eumlitteras exhortamur ut suum
noslra non possit auctoritas dispensare (76).Quam- de caetero ab hujusmodi falsis insaniis avertat au-
vis et aliee confessiones,sicut pro certo dedicimus, ditum et praefatam reginam pro Deo et propter
ab eadem regina sub jurejurando sint tactae.secun- Deum habeat commendatam, quae pro servata lege
dum quas conjugium declaraturcarnali copulacon- conjugii, quam Ueus in paradiso ante peccatum
summatum.Quocircaserenitatemregiam rogandam constituit, longo est martyrio macerata, quam et

(75) Vide lib. iv De concord. sac. et imper., (76) Vide lib. xi, epist. 181, et lib. xni, epist. 66.
cap. 17, §4. (77) Vide lib. xi, epist. 182.

Patrol. CCXVI. 20
 9

01 INNOCKNTU III PP. REGBSTORUM LIB. XV. 610

nbi recominandatain esse volurnus ct maudaini/S, \ statuisti.quia non vivithomosubcoelo qui aliquando
discretioucm tuam monentes et obsecrantes in Do- non cxcedat.
minoquateuus in consilium et consensum iniquila- Datum Laterani, v Idus Junii, pontificatus noslri
tis non veniat ulterius anima tua, neo permittas, anno quinto decimo.
quantum in te fuerit, ipsum regem falsis circum- CIX.
veniricommentis, eique contra ipsius salutem et ANTISSIODORENSI ET AURELIANENSI EPISCOPIS.
tuam secuodum hominem placere non quasras, ne Supereodem
ipsum Deo facias displicere, diligenter attendens (Laterani, v Idus Junii.)
quodjuxtasententiam veritatis nihil prodesthomini Licetprocessumarchiepiscopi Senouensispropter
si mundum universum lucretur, et detrimentum ordinem non servatura duxerimus irritandum,fra-
animae patiatur, eurndem regem, quem sinceruin, ternitati tamen vestr» consulimus bona fide quate-
quantum in ipso est, animum liabere credimus et nuscum charissimo in Christo filio nostro Philippo
devotura.plararestudeas etin bonofovere ita quod ; rege Francorum illustri quanto melius poteritis
divinam et apostolicam grati .m propter hoc uberius componere studeatis ;
quoniam arcus qui semper
merearis, pro certo cognoscens quod si te juxta esttensus.vires amittit, nisi aliquoties extendatur,
latusipsiussano etsalubri noverimusconsilio inni- n et nonnunquam reg^set principes meliusvincuntur
tentem, ad honorem et profectuui tuum eflicaciter mansuctudine quam rigore. Nos enim mediatoris
intendemus, cura te, quasi virum religiosum, non fungenles ofticio.sicut illum, sic et vos monitis et
semper oporteat saecularibus negoliis implicari. exhortationibusadamicabilemdebemusconcordiam
Datum Laterani, v Idus Junii, pontificatus nostri invitare, quam utrique parti credimus expedire.
anno derimo quinto. Datum Laterani vldus Junii, pontificatus nostri
CVIII. anoo decimo quinto.
philippo illustri regi francorum.
CX.
Da negotio episcoporum Aurelianensis et Antissiodo- BAJOCENSI ET CONSTANTIENSI F.PISCOPIS, ET ABBATI DE
rensis. PERSENIA.
(Laterani, v Idus Junii.) De removendis episcopo et priore Ecclesise Sagiensis.

De prudcntia Senonensis archiepisccpi non

(78) (Laterani, w Idus Junii.)
possumusnon mirari,qui postappellationem ad nos Contra praesulem et priorem Ecclesiae Sagiensis
legitime interpositam, et conlra nostritantasunt auribus nostri enormia inculcata
formara lot et
mandati, perverse processit in causa quam ad peti- ut ulterius non possimus dissimulare clamoresqui
tionem tuamsibiduximus committendam.scper re- p ad nos de suis perversis actibus pervenerunt, cum
i j. l -:- :__ j:-_: _ . . •
^ __._-.i-_ .:
1
:_: _~j;_
i :
laxanda sententia interdicti quod in terram tuam non solum inutiles, verura etiam perniciosi esse di-
venerabiles fratres nostri Anlissiodorensis et Aure- cantur.Ne igitur sanguis eorum de nostris manibus
lianensis episcopi protulcrunt, si tu eis illudoffer- requiratur si eos in suis duxerimus perversitatibus

res quod esset raerito acceptandutn, et licet ipsi tolerandos.discretioni vestra; perapostolica scripta
jusserimus ut, si fieri posset, postposito utrinque praacipiendo mandamus quatenus inquisita plenius
judicio ad amicabilem compositionera intendere, et cognitaveritate, si tales eos essenoveritis, asuis
ipse tamen, turbato negolio potius quara sedato, eos removeatisofficiis,et eis viros faciatis idoneos
nec compositionem facere studuit nec judicium subrogari.Quod si non omnes, etc, duo vestrum
exerrere. Unde voluissemus serenitati de-
nisi tuae sublato cujuslibet contradictionis et appellationia
ferre, taliter eurn corripere curassemus quod ejus obstaculo exsequantur.
profecto non remansisset impunitus excessus.Quod Datura Laterani, vldusiunii, pontilicatus nostri
igitur est ab eo inordinate pra?sumptum non polui- anno decimo quinto.
rnus confirmare, cum ipso juresitirritum et inane ;
CX.I.
sed, sicut celsitudinemtuam sipe rogavimus, ita BERNARDO ABBATI MONASTERII SANCTI PETRI PSALMO-
nunc quoque rogamus, pro magno dono petentes DIENSIS EJUSQUE FRATRIBUSTAM PR.ESENTIBUS QUAM
quatenus pacem Ecclesia; in tuo regno conserves, FUTURIS HEOULAREM VITAM PR0FES8IS IN PERPETUUM.
hoc maxime tempore quo ipsa in aliis multis regnis De confirmationc privileyiorum.
nimium perturbatur,ita quod dictis episcopis resti- (Laterani, vm IdusJunii.)
tutis, et interdi.ti scntcntiarelaxata, nisi hoc nobis Quoniam ex commisso nobis divinitus apostolus
velis ex toto donare, in curia tua de ipso negotio officio tam vicinis existimus quam longe positis de-
secundum approbatamconsueludinem cofrnoscatur bitores, viris quidem rcligiosis lanto specialius
|7'.» rumquc aliis oporteat te iatendere qua ad
;
adesse nos convenit quanto ipsi majoris desiderant
tuum magis respiciunt commodum ct honorem, quiete potiri,ctapo»tolica.sedis pra?sidio noscuntur
expedias te abistis quae modicum tibi afferunt uti- plenius indigere.Eapropter, dilecti in Domino lilii,
litatis etlaudis, nec injuriosum reputes.scd potius vestris justis postulationibu? clementer annuiraus,
gloriosum, prudenter corrigere si quid improvide et pncfatum monasteriumSanctiPetriPsalmodien-

(78) Vide supra epist. 39, et infra epist. 123. (79) Vide lib. xiv, epist. 163.
621 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212 C22
sis.in quo divino mancipati estis obsequio.ad exem- A. rone.et ecclesiam de Vergerio ; in castro Ansuis
plar felicis recor.iationis Stephani.Joannis, Urbani, ecclesiam Sancti Stephani, item ecclesiam Sancti
Pascbalis,Gonorii et Innocentii praedeeessorum no- Lamberti, et ecclesiam Sancti Petri de Pomairols ;

strorumRomanorum pontificumsub beatiPetrietnu- in pago Attensi.ecclesiam Sancti Pauli.ct ecclesiam

stra prolectione suscipimus et pr aesentis scripti privi- Sancti Andreae de Reclus, et ecclesiam Sancti Mi-
legiocommunimus.In primissiquidemstatuentes ut chaelis exlra civitatem Altensem. Apud Oppedam,
ordomonasticus.quisecundum Deum et beati Bene- ecclesiam Sancli Andreae in pago Sisterico, eccle-
;

dicti Regulam, etc. ,usque inviolabiliter observetur. siam Sancti Mariae de Haulis, cum suis capelliset
Praaterea quascunqueposscssiones,etc.,u.^ueilliba- appendiciis, id est, Sanctne Marias Magdalena? de
ta permaneant in quibus haec,etc, usque vocabu-
; castro, et Sancfi Cannati,
et Sancli Saturnini in ;

lis Locum ipsum,etc, usque pertinentiis suis in

:
, caslro Dellino, ecclesiam Sancti Jacobi cum ipsa
pago Nemausensi,in villa Cornelianica, ecclesiam paroehia,et ecclesiam Sanclas Maris de Carmalais ;
Sancti Juliani cum cellis suis, id est Sancti Salva- in pago Sustantionensi, in villa Mutatione. eccle-
toris et Sancti l.aurentii, Sancti Felicis, Sancti siam Sancti Asciscli in Candelianicis, ecclesiam
;

Clementis,Sancti Vincentii de silva.cum ipsa silva, Sancli Damiani, et Sanctae Murias ; in Mizanichas,
et plaia maris,sicut eidem ccenobio a regibus libere j, ccclesiam Sanctae Columbae ; in Varrenicas, eccle
concessum est ; in villa Atascianica.ecclesiam San siam Sanctae Agathae ; in Cercelles, ecclesiam San-
ctae Mariae ; in castro Salignano, ecclesiam Sancti ctae Mariae et Sancti Matthaei ; in Sofolcinas, eccle-
Juliani,cum capella de Monterolundo ; in asperas, siam Sancti Stephani, item ecclesiam Sancti Erigii
ecclesiara Saacti Petri ; Andusenco, ecclesiam
in cum suis pertinentiis ; in villa Corni, ecclf.siam
Sancti Andreae ; in Aquaviva, ecclesiam Sancti Pe- Sancti Joannis ; in castro Lupiano, ecclesiam San-
tri ; in margines, ecclesiam Sancti Siricii ; in Ma- ctae Caeciliae cum suis capellis,id est,Sanctae Mariae
laspelles.ecclesiam Sancti Romani cum suis appen- et Sanctae Margaritae; in Marignano, Biterrensi
diciis, in Telliano, ecclesiam Sancti Silvestri ; in pago, ecclesiam Sancti Christophori cum omnibus
Ripa stagni,ecclesiam Sancti Sebastiani ; in Tovena, ad eam Pertinentibus. Et in Peirorio, ecclesiam
ecclesiam Sancti Thomae ; in Candiaco, ecclesiam Sancti Joannis de Cassiano, et ecclesiam Sanctae
Sancti Petri ; in Vitrico, eeclesiam Sanctae Mariae. Eulaliae,cum earutr. decimis.primitis et possessio-
Item ecclesiam Sancti Boniticum suis appendiciis , nibus; in pago Nfirbonensi, castro Anitiano, eccle-
in Verunas, ecelesiam Sanct: SaWatoris, in Venra- siam Saucti Saturnini, et ecclesiam Sanctae Mariae
nico.ecclesiam Sancti Michaelis: in Valle,ecclesiam de Fulquiano in pago Euletico, in valle Cumbatis,
;

Sanctas Mariae ; in Portu ecclesiam

ecclesiam Sancti Britii, item ecclesiam Sancti Petri
villa, Sancti
Petri. Item in alia Portu, ecclesiam Sanctae Marias " de Taraus, cum omnibus ad eam pertinentibus. In

(80) ; in villa Noveta, ecclesiam Sancti Sisinnii ; territorio Gapinco, villa de Balma, ecclesiam San-
in villa Angulari, ecclesiam Sancti Martini ; in Co- cti Marcelli. Porro praedictum
monasterium Psal-
donniano, ecclesiam Sancti Andreae in Noceto, ; modiense nullius slterius Ecclesiae juri ditionique
ecclesiam Sancti Joannis inter vineas, ecclesiam ; subjaceat quam Romanae. Obeunte vero te nunc
Sancti Andreae in castro Albasio, ecclesiam Sancti
; ejusdemloci abbate, etc usque providerint eligen-
Petri et ecclesiam Sancti Nazarii de Marezanegues ;
dum.Cui nimirum a dicecesano episcopo,omni pro-
in castro Salvinianico, ecclesiam Sancti Andrere ;
fessione ac exactione seposita,benedictio
impenda-
in pago Areiatensi, prioralum Sancti Romanicum tur.Sepulturam quoque ipsius loci, etc usque a
cellis suis, id est, ecclesiam Sancti Laurentii, et quibusmortuorumcorporaassumuntur.Decernimus
Sancii Vincentii.el Sancti Michaelis de valle Junce- ergo,etc usque usibus omnimodis profutura, salva
ria.et Sancti Stephani de Eremo, etecclesiam San- seais apostolicas auctoritate. Siqua igitur in futu-
cti Xisti Avenionensi pago, eccle-
de Rocca. Et in rum, eic. usque dislrictae subjaceat ultioni. Cuncto
siam Sanctae Mariae de Urbana et in villa termino, ; autem eidem loco, etc. usque praemia aeternae pacis
ecclesiam Sancti Petri cum appendieiis suis et ; inveniant. Amen.
juxta Tarasconem, ecclesiam Sancti Vincenlii, et D Datum Lateraniper manum Joannis Sanetae Ma-
ecclesiam Sancti Marcelli.et ecclesiam Sancti Petri riae in Cosmidin diaconi cardinalis, S. R. E. can-
de Limaisa.et ecclesiam Sanctae Mariae inter aquas, cellarii, vm Idus Junii,indictione xv, Incarnationis
et Sancti Romani de Bellomonte, et Sancti Leode- Dominica; anno 12l2,pontiGcatus vero domini Inno-
garii,qua3 suntin Aquensi pago, et ecclesiam San- centii papae III, anno quinto decimo.
cti Salvatoris deFossa cum suis appendiciis sitam CXII.
in pago Sisterico in Sinanicis, ecclesiam Sancti
; EPISCOPO,ET ABBATISANCTI JOANNIS, ET ARCHIDIACONO.
Petri in pago Avenionensi,ecclesiam Sancti Satur-
; PARMENSIBDS.
mini apud castrum Vellanis in pago Aquensi,valle ;
De elertione archiepiscopis Mediolanensis.
Amata.cellulam Sancti Salvatoris cum suis appen- (Laterani, vn Idus Junii.)
diciis et ecclesiam Sancti Michaelis de castro Cucu- Ecclesia Mediolanensi vacante, vota providere

(80) Illic habitum concilium anno 897.

62 :
INNOCKNTII III PP. RKGESTORUM UB. XV. 624

v ,;
.
:
in ; i>|.ire divisa sunt in \ Ne vero peecantessuanonaudoant propter |» eunia-
Irespartes.quibua im venerabilem fratrera nnstrum
I nam pcenam confiteri peccata, fraternitalem ve-

Vcrcellensem episcopum |iosluIantibus,aliis aulem stram monemus et ohsecramus in Domino.per apo-

dilectum (ilium Mediol:inense;n archi iiaconum, et stolica vobis scripta mand.inles quatenus gratiam
nonnullis Mediolanensem archipresbylerum eligen- indulgentia: inquaestum avaritiaenullatenus conver-

tibus in paslorem.Proquibus procuratores partium tatis, fineshujus mandati fideliter observantes; quo-
ad sedom apostolicam destinati,non snlum diversa, niam si aliter egeritis, non solum divinam, verum

sed adversa.tam de consueludine quam dc pluribus etiam apostolicam incurretis offcnsam.

aliis proponere curaverunt; sicut ea omnia vobis Datum l.ateranivn Idus Junii,pontilicutus nostri
sub bulla nostra mittimus adnotata.Dequibus.cum anno decimo quinto.
non possenlfacerenobisfidem,inquisitionemeorum CXIV.
nos oportuit detegare. Quocirca discretioni vestrae N0BILIVIR0JACOB0C0N3OBR1NOETMARESCI1AI.CONOSTRO.
per apostolica scripU mandamns quatenus vocatis Conccditur ei in feudum quoddam castrwn F.cclcsix
qui fuerint evocandi, et inquisita super omnilms Homanse.
diligentissime veritate.specialiter autem utrum dc (Laterani, vi Idus Junii.)

antiqua et approbataconsuetudine omnes etsinguli g Cum ej us vices g eramU;i n terris qui unicuique
j

tam abbatesquam praepositi ac etiam cipellani pa secunJum sua merita legitur redditurus, bis qui
rem cum ordinariis (81) in electione M^diolanensis apostolicae sedis obsequio et proeaetiam periculis
arcliiepiscopi vocein habeant,et si nec omnes nec se exponuntmagnifice debemus et volumus respon-
pjiem.qui et quanlum.utrum videlicet non in sin- dere, quatenus sic labore» eorum remuneremus in
gulis ordinum.sed in ordinibus singulorum,sit pa- ipsis at alios udnostruru serviliuni in.iucamusOlim
ritas attendenda.vel potins jus eligendi penes ordi- siquidern curn Marcualdus.Dei et Ecclesiaeinimicua,
narios tantum resideat, et caeteri propter honesta- in devotos apostolicoe sedis et charissimi in Christo
tem solumu.oilo vocari consueverint ad cautelam, filii noslri Fredcrici Sieiliaj regis illustris fideles
utruuiveomnesvocati fuerint,an aliqui prretermissi, quasi desaeviret impune,ac Siciliam ex inultu parte
quid etiam poteslatis aul juris episcopi suffraganei ferro flaminaque vastaret, regnum sibi usurpare
habeant in negotio metuorato et qnae inveneritis, ;
disponens, ut eidem regi, quem incljtae recordatio-
per vestras nobis litteras lideliter intimetis, utper nis Constantia imperatrix tutelne nostrae commi-
relationem vestram inslructi, commodius in ipso
sit,et regno, cujus balium nobis testamento reli-
negotioprocedamus.prsefigentespartiliustermiuum quit,necessarium et exspectatum diutiussubsi lium
compelentem quo recepturae sententiam oostro se
^ p roes taremus, militibus quos pecunia nostra con-
eonspeclui repraesentent. Quod si non omnes, etc duximus te duximus prreterendum, et in Sicilium
tu ea, fruter episcope, cum eorum altero ea, etc. curavimus destinare ($2). Tu ergo do mandato no-
Datum Laterani.vn Idus Junii.pontilicatus nostri stro regnum ingressus, post multas anxietates,
anno decimo quinto. sollicitudines, et labores, de Frederico in Calabria
CXIII. et Marcualdo in Sicilia, facieute Domino, mira-
ARCIIIEPISCOPIS ET EPISCOPIS PEIl BBONDH FHANCiiE bilitcr triumphusti, memoriale comparans non en
CONSTITITIS. tibi, et famam aposlolicae sedis extollens, guam
De concubinariis absolvendis. praedictusiniquusnitebatur in illispartibusabolere.

(I.aterani, vn Idus Juuii.) Cumque per vi.iruni discrimina, sub inclemcntia

temporis et aeris intemperic, victor ad nostram
Higorem mansuetudine temperantcs pra?sentium
vobis auctoritate concedimus ut transgressoressta- praesentiain redivisse.eam gratiam in fr.itruiu nos-

tuti quod dilectus filius Guala tituli Sancti Martini

trorum oculis invenisti ut diligentius atlendentes
presbytercardinalisluncapostolica?. sedis legatusin quantum pro te apostolicae sedi accessissct honoris,

concubinarios promulgavit.et a vinculo excommu luboribus tuis magnifice respondendum assercrent,

nicationis uecunduro formam Ecclesiae absolvere et nonsolumconsulercnt.scd cinn instantiaplurima
D
valeatis et cum eis misericorditer dispensare si, postularentuttibi curaremusmagnilice respondere.

urgensnecessitus aut evidens utilitaspostulavcrint, Nos ergo tuis respondere laboribus et utilitatibus

rjui haotenus pr.esumpseruntautamodo proesumpse-

providere volentes, castrum Nimpha;, quod quon-
rint excommunicati celcbrare divina, injungendo dam inclytre reoordalionis Censio Fr.ijapani ct 0.
eis pcBnitentiam competentem, attentissime provi- et C. c.jus nepotilms bonae memoria Kugenius pupa
is h 10 urticulo sic flectatia ut non
i! ii
praedecessor noster pro octingcntis libris dcnario-

rumpatis nervum eccleeiaaticae disciplinee, nc faci- rum Luccnsiuni obligarat.cl nos abeorum QCredi
litas veniaepeccandi uiliuat ioceDtivum. Volumus bus jampridem recollegimus.pecunia consignata.et
igituret praecipimusad cautcluni utdispensationera apud nobilem virum Liononcm lionililii de manduto
eorum Bedi apjstolica? rcscrvetis qui publice delin- senatus judiciariu auctoritale deposita, pro qua
qucntes,nonverenturinpopuloscandaluiDgenerare. fuerat obligatum,cum omnibus pertinentiis et utili-

(81) Vide lib. i, epist. 509. (82) Vide gesta lnnoc. III, oap. 37, 38.
625 PONTIFICATUS ANNO XV, CUIUSTI 1212. m
tatibus suis tibi pro suinma millc librarum Pro- A ln <iua tunc arabat et arat adhuc ipsam publice
venientium de senatu de fratrum nostroriun consi- retincndo, sicut manilestum est suis civibus uni-
lio ohligavimus, tandiu tam a te quatn tuis haeredi- versis, fuerit die suae consecrationis enixa, et
bus detinendum donecpr*dicta pecunia tibi veleis quomodo qui post eurn venerat et descenderut ez
esset integre persoluta ex tunc ad Rornanam Eccle- eodem, aute ipsum fueral factus presbyter, et unte
sia m libere rcversurum. Ne autem sifructus quos patrem accesserat filius ad altare.
ex eodem eastropercipercscomputdre cogereris in Cum autern nobis annuntiata renunliataqufi sibi
sortem, plus ad incommodum quam commodum eum corrigeredebuissent, in tantum ipse nostros
tuum h,ec obligatio redundaret, vel si aliud faceres, post sua projecitterga sermones quod postmodum,
pro temporali lucro anirnffl dispendium patereris, sicut fuit nostris auribus intimatum, deposita pene
cum sis obsequiis nostris in mareschalciae officio
penitusmodestiapastorali, virtutibus hostiset vitiis
deputatus, prapdictum eastrum in feudum tibi tan- amicus effectus, licet in Ecclesia sua plures per-
quam mareschalco nostro de solita sedis apostolicae sonae honorabiles haberentur tam aetate, scientia
liberalitate concessimus ; ita tamen quod haac no- quam moribus idoneae, ad officium cantoriaedictum
stra concessio nec nobis nec successoribus nostris Ecclesia Melfiensi cantorem. Quo se-
fecit filium in
praejudicium generaret quo minus illud recolligere cumpariter choro sedente,mutuavisione perpen-
iu
fi
valeremus, feudo tamen tua vita durante. Cum diturquamcarnaliteralterabalterodiligatur prae- ;

igitur tibi persolverimus pecuniam praetaxatam, et sertim cum idem cantor nullam dicatur gavitatem
tu nobis legitimam refutalionem feceris super ea, morum et disciplinas modestiam in commissa sibi
ne super feudo ipso propter hoc valeas molestari, dignitate servare, sed diseurrat potius levitate
illud tibi juxtn prasdictrc concessionis tenorera au- proprio, tanquam simplex clericus,in contemptum
ctoritate apostolica confirmamus et pra?sentis scri- Ecclesiaa ac plurimorum scandalum jugiter per
pti patrocino communimus. Nulli ergo, etc, con- plateas. Insupereliara episcopus supradictus nepo-
cessionis et confirmationis, etc, usque incursu- tibus suis in cunabilis vagientibus, in gravamen
rum. eorum quiecclesias famulantur, majores praebendas
Datum Laterani.vi IdusJunii,pontificatus nostri tribuit et heneficia meliora. Et licet super his a
anno decimo quinto. capitulo suo conventus coram judicibus et aliis
CXV. probis viris pluribus civitatis, mensa et rationibus
EPISCOPO MURANO. aliis quibus per eumdem spoliati fuerant restitutis,
Scribtlur adversus episcopum Melftensem. se promiserit praemissa emendaturum omnia sub
(Laterani Non. Junii.) fidei sponsione, ipse tamen faciens ad pejora pro-

(33) Circa radices infructuosa? arboris stercora cessum, mensam canonicis subtraxit eamdem, et

subinisimus fodientes, et per tempora plurima tam ipsos quamclericos praebendiset beneliciis spo-

sustinuimus si forsan fructum producerel exopta- liatos.juris ordine prsetermisso, praebendas eccle-

tum. Verum quia non potest arbor mala bonos siaedividit contra concilium Turonense, easquihus
fructus facere juxta sententiam veritatis arbor vult conferenssicdivisas.ipsrscanonicisinconsultis.
,

eadem sic fota stercoribus,et tandiu exspectata.non et subripiens eis judicia mortuorum,
pcena pecu-
solum fructum bonumnon protulit, sed prornpitin niaria clericos mulctat contra sanctorum
suos
spinas, quae satis acriter pupugere cultorem. Haec Patrum canonicas sanctiones. Matrimonia insuper
autem pro episcopo Melfiensi proponimus, de quo licita quam illicita passim prohibet, nisi pro-
tam
nobis sunt saspius nefanda et scelesta suggesta. Et quibus pecunia intercedit. Adulterorum quoque
cum in ipsum, propter suorum exigentiam merilo- publica peccata dissimulat, quia non solum in
rum, manum nostram debuerimus merito aggra- talibus, verum etiam et in aliis, promisso munere

vare, tanta erga eum patientia usi sumus quod vel oblato, redimentes se in errore dimitlit, usque

porrectum nobis suorum scelerum codicillum sibi adeo deditus Simoniacse pravitati quod penes eum
duximus transcribendnm, ut illudquasi suo admo sine ipsa nee in ecclesiis immolatur nec aliquod

ventes aspectui, eum suis oculis monstraremus, ^ spirituale confertur. Appellationes etiam, quan-

ipseque videns in eo quibus et qnantis sua foret tumcunque rationabiliter ad sedem apostolicam in-
facies obnubilala palloribus, de cujus hoc putredi- terpositas, vilipendit.

nis corruptela procederet, in latibulo conscientiae Lieet autem super tantis excessibus cum duxeri-
scrutaretur. Acceperamusautem, et accepta rescri- mus hactenus in patientia supportandum, nec exe-
pseramus eidem, qualiter habitus fuerat de bonae ruerimusulloremgladiumineumdem, exspectantes
memoria? Jacobi praedecessoris sui morte suspectus, ut, si forsan pceniteret, sibi clementia nostraigno-
quid et qnaliter pnst obitum successoris ejusdem sceret ne periret, ipse tamen patientia nostrae beni-
Jacobi firmaverit juramento, qualiter contra id gnitatis abusus, ut non acrius provocaret, de red-
venerat quod jurarat, et quomodo tandem in sua denda civitate Melfias, quam in fidelitate regia per
fuerat electione processum, qualiter etwm vitula, innovatajuramenta primitus solidarat, ab Ottone

(83) Vide infra epist. 235.

623 INNOCSNTll 111 PP. REGESTORUM LIB. XV. 628

malediclo et excommunicato pulsari precibus non A. babere poterant pleniorem, quod in monasterio
sustinuit, sed praevenit euradem; et movens in ipsa invitus positus fuerit se scire firmiter asserentes,

civitatediscordiam, et provocans bello cives.pis de Mense Augusto proximo adfuturo tricc-

ipsum in

prestanda fidelilate ipsi Ottoni ah eodem commoni- simum lertium vel ad plus tricesimum quartum an-
tis, et cur hoc faceret sciscitantibus, sic respondit, num suoe completurum falebantur ffitatis, addentes
quod malebat honoris proprii quam rerum suarum jam annum vicesimumelfluxisse quud amonasterio
incurrere detrimentum, el reddi sibi laciens civita- idem P. habitu abjecto recesserat, ad illud ultprius
tem, ad exhibendam ei fidelitatem et hominium non reversus. Ex quorum depositione patebat eum-
spontaneus et sine inductione alicujus accessit, ad dem P. nondum annum quartum decimum, cura
idem suos convices, quos revocare debebat, indu- recessit ultimo a memorato monasterio, comple-
cens, et nec excommunicationis sentenliam nec visse. Nos insuperad cautelam super investiganda

perjurii notam metuens, quam ex hoc incurrere se plenius veritate ipsum conscientioc propriae co n-
sciebat, ei familiarius prae caeteris Apuliae pra?latis mittentes, ex ejus responsione tenuimus quod in-
adbaesit, sibi manifeste in nostram injuriam et vitus in monasterio positus, nec in medio consense-
regium dispendium obsequendo. Nolentes igitur ut rat, nec in fine (84). Cum igitur cautum reperiatur

dictus episcopus ex eo quod nialle se asseruit ho- R in canone ut minoris aetatis filiis, qui oblati mona-
noris proprii quam rerum suarum detrimentum sterio fuerit suscipientes habitum vel tonsuram,
incurrere mentiatur, fraternitati tuae per apostolica si a praelatis suis anno quinto decimo requisiti, se

scripla mamlamus et districte praccipimus quatenus in assumptae religionis proposito consenserint per-
eumdem omni appellatione cessante ab officio pon- mansuros, pcenitendi licentia praecludatur, alioquin
suspendas, ex parte nostratirmiter injiif,'ens
tificali eis non adimatur ad saeculum redeundi facultis,

eilem utinfra tres menses nostro se^ conspectui ne coacta prasstare Deo servitia videantur, frater-
repraesentet. Alioquin ipsum ex tunc vinculo ex- nitatituaeperapostolicascriptamandamusquatenus
communicationis innodans, mandes capitulo Mel- sacpedictumP.occasionemonachatusilliusanemine
fiensi ut sibi providcant personam idoneam per molestari permittas, quem ob hoc nolumus temere
electionem canonicam in pastorem. impediri quominus ecclesiasticum valeat benefi-
D.itum Laterani, Non. Jnnii, pontificatus nostri cium obtinere, si quis alias illud sibi duxerit cano-
anno quinto decimo. nice conferendum.
In eumdem [ere modum scriplum est super hoc Datum Laterani, Idibus Junii, pontificatus nostri
capitulo Melfieusi usque per electionem canonicam anno quinto decimo.
in pastorem. Ideoque discretioni vestra; per aposto- CXVII.
lica scripta mandamus et districte praacipimus C G. ABBATI MONASTERll SANCTI ANGEU 0E PLANO
quatenus mandatum apostolicum per eumdem Mu- FIRMAN.B DICESH.
ranum episcopum suscipialis humiliter et lideliter Eum rcslituil sux abbatix.
observetis. (Laterani, v IdusJunii.)
CXVI.
Cum dilectus filius B. venerabilis fratris noslri
LUGDUNENSI ARCHIEPISCOPO.
Kirmani episcopi procurator tecum ad sedem apo-
Xemo cogi debet invitus ad monachtttum. stolicam accessisset, et dilectum filium G. subdia-
(Laterani, Idibus Junii.) conumetcapellanumnostrum vobis concessissemus
Attestationes, quasnobissupermonacbatndilecti pariter auditorem, coram eo proponere procurasti
filii P. deBoton Viennensiscanonici transrni.sisti legi quod cum idera episcopus le amoverit absque causa
fecimus toram nobis, notavimus dili-
et universa rationabili a regimine abbatia?, post appellalionem
genter et licet qnidam de monachis deponerent
; ad nos legilime interpositam te carceri mancipato,
contra ipsum q;:od euni ut monachum in monaste- Theobaldum monachum ejusdem Ecclesiae ibidem
rio de Insula in triplici statu viderint, in scholis intrusit per Simoniacam pravitatem. Verum cum
videlicet, forma quod annum sextum
et choro, et venerabilibus fratribus nostris Esculano primo et
decimum cutn ab eodem recessit monasterio com- u demum Anconitano episcopis causam ipsam termi-
plevisset, plures tamen pro eoquam contra de testi- nandam comniiserimus singillatim, et idem Anco-
busfaciebant.Probabatur cteniin quod profiteri no- nitanus, cognitis causne meritis, te auctorilate no-
lneritet a monasterio aulugerit memorato.se nolle stra sententialiter ad dictam restitucndum iiecre-
respondens inmonachuiiisccundumconsuetudinem verit abbatiam, dando H. Karfensi monacho in
monasterii benedioi et lacere professionim ibidem. mandatia ut ad locumaccrdens personaliti r. exse-
ex parle requisitus abbatis, quiaibiet positus lucrat cutioni mandarel scntentiam promulgatam, idem
<t morabalur invitus, et i|uml abbas etiam, hoc munachus id non potuit adimplere, pro eo quod
audito, illiim invitum monachum se dixerit non praelatus Theobaldus manu sibi restitit violenta-
fiictiuum. Ad haec materejus P. et... frater.. soror, Quarc Anconitani sententiam petebas
dicti episcopi
ct alii consanguinei, qui de ipsius aetalc notitiam a nobis supplicationibus atteutis conlirmari. Kx

(84) Cap. lllud autem, 20, q. 1, c. 10.

ee9 PONTIFICATUS ANNO XV, CHR18TI 1212. i
:)(j

parto vero altera responsum ad haec exstitit ex A Volentos igiturquod porcapellanum proedictum au-
adverso quod cum ab eadem sententia per ipsiua ctoritale nostra dilTinitum est in liac parte robur

Firmani procuratorem ad nustram 1'uerit audientiam oblinere dcbitaj firmitatis, setitenti.im

ipsam au-
provocatum.et nos, pro eo quod nobis de ipso non ctoritnteapostolicacoiilinnamusetpraesentis scripti
poterat fieri plena fides, abbati Clarevallensi de patrocinio communimus.Nulli ergo, etc.,confirma-
Flastra nostris dederimus litteris in praeceptis ut tionis, etc, usque incursurum.
inquisita super hoc plenius veritate.quod inveniret Datum l.alerani.v [dus Junii, pontilicatus nostri
nobis per suas litteras lideliter intimaret, idem anno quinto decimo.
abbas testibua super appellatione receptis,ipsorum In eodem [ere modum scriptum est super hoc
depositiones nobis postmodum destinavit:exquibus abbali Farsensis usque robur obtinere debitae firmi-
probari videbatur aperte quod Philippus, qui pro- tatis.sententiam ipsam auctoritate duxeriinus apo-
babatur procurator fuisse perpublicum instrumen- stolicaconfirmandam, discretioni tuos per aposlo-
tum Theobaldi praemissi, qui eliam inveniebatur licascriptamandamusquatenuseaindem facias per
per jam dictuiu Firmanum episcopum in ipsum censuram ecclesiasticam appellatione postposita
monasterium institutus, appellaverat a sententia firmiter observari contradictores, si qui fuerint ;

memorata,quamvis tu tam contra ipsum Philippum g vel rebelles,censura simili sublatoappellationis ob-
quam etiam contra produclos testes objecisses staculo compescendo.
quamplura, el dictanitererisipsorum testium mul- CXVIII.
tipliciter impugnare. Verumtnmen an dictus Phi-
LINGONENSI EPISCOPO.
lippus fuerit Firmani episcopi procurator, et ob
Respondetur ad ejus consulta.
quam causam ad nos extiterit appellatum, nec ex
depositionibusillis necaliquoetiam modoaliomon- (Laterani, vn Idus Junii.)

slrabatur. Subjungens ipsius Firmaniepiscopi pro- (85) Postulasti per sedem apostolicam edoceri
curator in ejusdem praesentia cappellani sententiam qualiter contraJudaeum procederedebeasqui manus
fuisse iniquam, prsesertim cum coram antedicto injecitin quemdam presbyterum violentas.Ad quod
Anconitano episcopo ex parte Firmaniepiscopi evi- fraternitati ture breviterrespondemusquodsidictus
denter exiilisset probatum te tam appellationi ob- Judaeustuae jurisdictionis existit,ipsum poena pecu-
jecta? quam etiam renuntiasse regimini abbatiae.ac niaria punias vel alia, secundum quod convenit,
jurasse tesuis omninojussionibus pariturum.sicut temporalijfacienspercussosalisfactionemcongruam
ex depositionibus ab exhiberi.Alioquin dominum ejus moneas et inducas
eodem Anconitano episcopo
constare videbatur testium receptorum. Propter _ ut passo injuriam et Ecclesiae ab eo satisfieri faciat
quod supplicabat nobis humiliterpraefatam senten competenter. Quod si dominus ejus id neglexerit
tiam infirmari. Ad hoc vero replicando ex opposito adimplere.tu Christianis per censuram ecclesiasti-
respondisti quod a jam dicto episcopo exstitisti cam interdicas ne cum ipso Judaeo, antequam sa-
carceri mancipatus,et ab ipsius servientibus deten- tisfaciat, praesumant commercia exercere. Conse-

tus tandiu donec tam appellationi quam ipsi etiam quenter quaesisti quid (facere) debeas de quodam
abbatiae renuntiasti compulsus, et idem episcopus captivo, qui se falso episcopum asserens, altaria
Theob ildumpraemissumintrusit ibidem vitioSimo- consecravit, et alia plura exercuitquas ad officium
niae.sicut haec clarebant ex depositionibus ipsorum pertineBt praesulatus.Ad quod tibitaliter responde-
testium evidenter.Propter quod postulabas inst".nter mus, ut illa quae taliter egit irrita nuntii s et ipsum
intrusum jam dictuma memorata Ecclesia penitus perpetuo carceri facias mancipari, pane doloris et
amoveri, et exsecutioni mandari sententiam nomi- aqua augustiaesustentandum (86).Tertio quassivisti
natam ;
praesertim cum non inveniretur probatum utrum illi qui in annis minoribus constituti novi-
procuratorem Firmani episcopi ab ipsa sententia tiorum habitum susceperunt.et infra annum post-
provocasse quod, sicut superius esl expressum,
: modum facta professione (87) ad sasculum sunt
idemepiscopus coram abbateClarevallensi praediclo reversi, et ab episcopis suis hoc scientibus ad sa-
probare debebat, et is qui appellaverat, videlicet " cros ordines sunt promoti.sustineri debeant in illis

Theobaldus,nunquam fuisset appellationem inter- ecclesiis ministrare in quibus fuerint ab eisdem

positam prosecutus. Intellectis igitur his et aliis episcopis instituti. Nos ergo fraternitati tuae brevi-
capellanus praemissusquaea partibus propositafue- ter respondemus quod propter hoc non sunt ab
rant coram eo,et nobis fideliter recitatis, de man- ipsis ecclesiis amovendi, sed in eis possunt libere
datonostrosaspefatiepiscopi Anconitani sententiam ministrare,nisi forte prudentia suppleverit in illis

confirmavit, decernens omnes illos auctoritate apo- aetatem, ut saltem transire debeant ad regulam
stolica compescendos qui hujusmodi sententiae con- cum ipsi absque protestatione religionis
laxiorem,
tradictores inventi fuerint vel rebelles, Theobaldo habitum assumendo vitam prasumantur propo-
praefato prorsus amoto a monasterio memorato. suisse mutare.

(84) Cap. Pustolasti, De Judasis. (87)In quart. Coll. non facta prof. etiam in codice
(86) Vide lib. xvi, epist. 10. Cap. Postulastt, De Colbertino.
regular.
6.U INNOCENTII 111 PP. REGESTORUM LIB. XV. G32

Datum Laterani vit Idus Junii,pontiGcatus nostri A. ret eum malitiose vexatum, judices tamcn ei cum
anno quinto decimo. instantia postulanti expeDsas restiiui non fecerunt.
CXIX. Caeterum prior a jam dicto Aurelianensi episcopo
DECA>0, ET MAGISTRO HENMCO CAN0NIC0 TBECENSIBUS, et conjudicibus suisauctoritate nostra excommuni-
ET THBSICRARIO VILI..F. MADBI T&BCSNSI8 DIOECESIS. cationissententiainnodatusproeoquod pertinaciter
AUersus monachos S. Germani A>itissiodorensif. veniebal conlra ordinationem eorum factam super
(Laterani, iv ldus Junii.) provisione presbyteri memorati.per nuntium suum
Constitutus in prssentia nostra dilectus lilius nobis suggerereprocuravit quod iidem judicespost
presbyter ecclesi.e S.incti Chrtstophori de Ses- appellationem ad noslegitime interpo9itain suppo-
siaco (88) lacrymabili nobis conquestione monstra- suerant terram suam et bomines interdicto et sic ;

vit quod quia contra priorem ejusdemloci Antisio" de lata in eum excommunieationis sententia,dioece-
dorensis diocesis. qui tantum percipiebat de pro- sani etiam interdicto, ac ordinatione provisionis,
ventibus ecclesiae memoralae quod de residuo nulla- non habita mentione, nostras ad
dicti presbyteri

tenus poterut sustentari, nosiras ad venerabilem abbatem Sancti Benigni Divionensis et ronjudiccs
fratrem nostrum Aurelianensem episcopum elcon- suos litteras impetravit.Qui eidem presbytero per-
judices suos litteras impetravit idem prior sic ei n sonaliter coram eis prasfixo sibi termino comparenti
;

fecit in ipsa villa commercia denegari ut a domo petitasdeliberandi inducias denegarunt el legilimas
quana conduxerat, cum propriam iion haberet, exceptiones ipsius, quas tam super excommunica-
fuerit exire compulsus ac in ipsa ecclesia diutius tione prioris quam suspicione litterarum, quarum
habitare, cunctis ei humanitatis oflicia ob metum filum ruptum certius videbatur, acetiam interdicto
prioriset monachorum timentibusexhibere. Deni- dicecesani episcopi apponebat,admiltere recusantes
que cum in solemnitate Omnium Sanctorum pro post appellationein ai nos his et aliiscausis a prae-

necessitatibus suis a praefata ecclesia paululum dietopresbytero interpositam,sententiaminterdicti,

discessisset, a D. et aliis familiaribus memorati quam Aurelianensis episcopus et conjudices ejus in
prioris ita fuit lapidibus impetitus quod mortis, ut terram prioris protulerant.in ejus praejudicium re-
credit, non evasi9set periculum in eamdem
nisi vocarunt. Quo praetextu jani dictus prior, licet ex-
ecclesiam se subilo recepisset. Porro cum praefati communicationissententia,quamidemAurelianensis
episcopus et conjudices sui mandatum nostrum episcopus et conjudice9 sui protulerant in eumdem,
volentesexsequistatuissent ut de proventibus ipsius remanserit innodatus, rt inierdictum in ecclesiam
ecclesiae aestimatiunem decem librarum Parisiensis et villam de Sessiaco a dicecesano episcopo pro ver-
monetae omnibus computatis perciperet annuatim, beratione dicti presbyteri promulgatum relaxatum
et interram prioris ac homines, quia facto se op- non fuerit.divina tamen celebrare praesumit.ct per
ponebant ipsorum.promulgassent s?ntentiam inter- se ac monachos suos parochianis s«pefati presby-
dicti, J. monachus, S. cellerariug, Cle et quidam teri ecclesiastica sacramenta ministrans.oblationes

alii servientes prioris, eum in ipso Domiuicae Nati- pcrtinentesad ipsum in proprios ususconverterenon
vitatia verberatum, demum adeo
die durissime verelnr.Quia igitur haec, si vera sunt.sub dissimu-
graviter in rapite vulnerarunt ut prater dolores latione transire nec volumus necdebemus, discre-
alio9 et laesuras, irremediabilem auditus incur- tioni vestrae per apostolica scripta mandamus qua-
rerit laesionem qui ad eumdem priorem semi-
: tenus si vobis constiterit de praBtnissis.revocato in

vivus adductus.ut vel sio po9set evadere.juramento statutum debitum quidquid perdictos abbatemSancti
firmavit quod sibi vel suis nraeterquam I.monacho IVnigni el ronjudicesejus postappellationem ad nos
et Constant. quaestionem super iis de caetero non legitimeintPrpositamin prapjudiciumpraefati presby-
moveret.Propter cujus enormitatem excessus vene- teri exstitit attentatum, interdicti et excommuni-
rabilis frater noslerAntissiodurensis episcopus,qui cationis sententias tam a saepefHtn episcopnAurelia-
loci dicecesanus existit, erclesiam et villam Sessia- nensi et conjudicibus suisquair a loci dio?cesanoin
censem supposuit interdiclo.Postmodum vero cum villam et homines de Sessiaco promulgatas faciatis
idem presbyter jam convaluisset utcunque, abbas I) usquead salisfactionem condignam lirmiter obser-
Sancti Germani, ad quem Sessiacensis pertinet vari. Illos vero quos in sa-pefatum prasbytcrum con-
prioratus,'auctoritale quarumdatn generalium lilte- stiterit manus temerarias injecisse tandiu excom-

rarum obtentarutn antcquam dictusprestyler prae- inunicatns publice nuntietis et faciatisab omnilms
fatam Ecclesiam habuisset, coram judicibu9 Aure- aretius evitari donee passo injuriam satisfeccrint
lianenBibus eumdem traxit in causam; sa>pedicto competenter.et cum vcstrarum testimnniolitterarum
priore occasione aliarum litterurum similiter gene- ad sedpni venerint apostoliram ahsolvendi.non oh-
ralinm ipsum nihilominus citari Bituricas faricnte stantibus litteris quas a venerabili fralre nostro
ut s'c jugihus deflceret laboribuset exprnsis.Unde episcopnTtisrulanosuperabsolutione sua obtinuisse
consutnptomodiropatrimonio quod habehat.neces- dicuntur facita veritate. Priorem vero, si eum in
saria tandem coactus est mendicare.Et licet consta- hoc conslilcril fuisse culpabilem vel excommunica-

(88)Vide lib. i, epist. 286.

 .

fONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212. 634

tum ccleb -as9(? divina, ab officio beneficioque sus-

,
A. caroli.sedium molendini in Hivode Runci.molendi-
pensum ad nostram pracsentinm cum vestris httens num in eodem loco quod habetis cum Joanne de
veritatem plenius continentibus trnnsmittatis. Ex- ftunci, etterram quam hnbetis in tenimento Sam-
pensas nutem quas eumdoin presbyterum fecisse buci, vobis nihilominus auctoritateapostolica con-
constiteritpermalitiosam vexationemabbatisSancti firmamus. Sepulturam praeterea ipsius loci, ctc,
Germani et antedicti prioris, sicut jus-tnm fuerit, usque nullus obsistat, salva tamen justitia illarum
restilui lacintis eidem,inpraemissis omnibussublato ecclesiarum a quibusmortuorum corporaassumun-
appellationis obstaculo processuri. Testes autem, tur.Decernimus ergo, etc, usque usibus cmnimodis
etc.,H,"7!i«sub!raxerint.percensuramecclesiasticaai, profutura.salva sedis .ipostolicae auctoritate. Ad in-
appellatione cessanle, cogatis veritati testimonium dicium autem hujus perceptae n sede apostolicn li-
perbibere. Quod si non omnes, ctc, duo ve- bertatis duas libras cerae nobis nostrisque successo-
strum. rihus annis singulis persolvetis. Si qua igitur in
Datum Laterani.iv Idus Junii pontificatus nostri, futurum,etc,iis<7uc districtte subjaceat ultioni.Cun-
anno decimo quinto. ctis autem eidem loco, etc, usque praemia aeternae

cxx. pacis inveniant. Amen.

ABBATISANCTICOSM.EDEVICOVARIO.EJUSQUEFRATRIBUS }]
Datum Laterani, per manum Joannis Sanctae Ma-
TIM PR.ESE.NTIBIS QLAM FLTIRIS REGULAREM VITAM riae in Cosmidin diaconi cardinalis, S. R. E. can-
PROFESSIS IN PERPETUUM. cellariijdibus Junii, indictione xv, Incarnationis

Recipiuntur sub proteclwne sedis apostoticx. Dominicae anno 1212, pontificatus vero domini In-
(Laterani, Idibus Junii.) nocentii papae 111 anno decimo quinto.

Quoties postulatur a nobis quod religioni et ho- CXXI.

nestati convenire dignoscitur,animo nos decet li- GLASGUENSI ET BRECHINENSI EPISCOPIS.
benti concedere etjuxta petentium voluntatem con- De elcctione episcopi Dunkekknsis
sentaneum rationi congruum suffragium impertiri. (Lateranijdibus Junii.)
Eapropter,dilectiin Dominofilii.vestrisjustis postu- Dilectii filii H. archidiaconus et capitulum Eccle-
lationibus clementer annuimus, et monasterium siae Dunkeldensis, et abbas de Scona prior, de In-
ipsum Sancli Cosmae, quod ad jus et proprietatem sula,et universusclerusDunkeldensis diacesissuis
beati Petri specialiter pertinel, ad exemplar felicis nobis litteris intimarunt quod bonae memorias R.
memoriae Ccelestini papae praedecessoris nostri sub episcopo eorumdem viam universae carnis ingresso,
beati Petri et nostra protectione suscipimus et prae- ipsi convenientesin unumde substitutione pontificis
sentis scripti privilegio communimus. In primis si- n tractaturi,dilectum filium Joannem archidiaconuui
quidem statuentes ut ordo monasticus, etc, usjue Laodoniae, invocata Spiritus sancti gratia. in epi-
illibata permaneant.in quibus haec.etc, usque voca- scopum charissimus
sibi concorditer elegerunt, et

bulis: Locum ipsum in quo praefatum monasterium in Christo filius Willelmus Scotiae rex il-
noster
situm est cum omnibus pertinentiis suis.ecclesinm lustriselectionieorumbenignum assensumpraebuit,
Sancti Viti de Vicovaro cum omnibus pertiuentiis sicut ipsius litterae testantur. Unde dilecti filii R.
suis, Sanclae Mariae de Marcianello, Sancti Petri de etR. nuntii eorumdem nobis humiliter supplicarunt
Ferrata, Sanctae Mariaede Cantalupo, et Sancti Fe- ut cuai praelata Ecclesia sedem apostolicam, nulio
licis ecclesias cum omnibus pertinentiis suis, jus mediante, respiciat,electiouem ipsam auctoritate
quod habetis in eccesiis Sancti Salvatoris et Sancti apostolicaconQrmanles,ipsum feceremus in episco-
Nicolai de Cantulapo, ecclesiam Sancti Angeli de pum consecrari. Verum P. nuntius venerabilis fra-
Rocca Jovere, quatuor denarios Papienses propen- tris uostri episcopi SanctiAndreae in nostra praesentia
sione ab eadem Rocca,in Vicovaro ecclesiam Sanctoe cons itutus postulavit instanterutcumdeconsuetu-
Luciae cum pertinentiis suis, ecclesiam Sancii Ja- dine hactenusobservata idem episcopus, utdicebnt,
nuarii de Gatiniano cum pertinenliis suis,ecclesiam episcopos Scotiaedebeat consecrare, praefatum ele-
Sanctae Eugeniae cum pertinentiis suis,quim|ue dectum consecrandum ad eum mittere dignaremur.At
nariosPapiensesquosamonasterioSanctiClementis " nuntii memcrati, bonae men.oriae Coelestini papae ac
Tiburtini percipere debeti=,casakm C.Triti Plani, et nostrum privilegium allegantes, in quo continetur
casalem in Martianello cum pertinentiis suis. Ad expresse quod omnes episcopatus Scotiae immedute
haec statuimus ut idem monasteriumvestrum nulli apostolicae sedis subsunt,inter quos connumeratur
nisi Romano pontifici sitsubjectum,nec ab eo quid- et iste.asseruerunt quod praefatusepiscopus id sibi
quam ab alio aliquo clerico seu laico exigatur.excepto de jure non poterat vindicare.Sed et nuntius supra-
uno prandio quod Tiburtino episcopo cum septem dictus proposuit quod idem episcopus super hoc
tantum personis semel in anno,s> ipsum ad mona- apostolicae sedis erat scripto munitus. Quia igitur
slerium vestrum forte venire contigerit.persolvetis. idem nuntiusintentionem suam fundarenon potuil,
Chrisma verooleum sanctum,etc.,u.S9ue quod poslu- et Ecclesiae memoralae tandiu differre consecratio-
latur impendat.Praeterea quatuor molendina dePre- nem electi sui posset esse valde damnosum, frater-
cis, quae sedent in pede ripae Sanctorum Cosmae et nitati vestrae per apostolica scripta mandamus qua-

Damiani,molendinum quod sedet sub fonte Picci- tenus examinata electione pariter et electo, si eam
635 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XV. G36

inveneritis de persona idonea canonice eelebratam , \ eis illud offerret quod esset merito acceptandum. et
ipsam, sublato appellationis obstaculo, auctoritate licet ipsi jusserimus ut, si fieri posset, postposito
apostolica confirmetis.et sine utriusque partis prae- utrinque judicio ad amicabilem compositionem in-
judicio alter vestrum. si ambo nequiveritis inter- tenderet.ipse lamen, turbato negotio potius quam
esse.accersitis sibi duobus vicinis episcopis,ipsum sedato,ne compositionem facere studuii, nec judi-
in praesulem studeat consecrare, ac juramentum cium exercere. Unde, nisi regiae voluissemus sere-
tidelilatis nomine nostro recipiat ab odera sub nitali delerre, taliter eum corripere curassemus
forma quam vobis sub bulla nostra mittimus inter- quod ejus profecto non remansisset impunitus ex-
clusam. cessus. Cum igitur quod ab eo est inordinate prae-
Datum Laterani.Idibus Junii, pontificatus nostri sumptum.ipso jure si irritum et inane, discretioni
anno quinto decimo. vestrae per apostolica scripta praecipiendo manda-

CXXII. musquatenus ejusprocessum etquidquidoccasione

ipsiusinveneritisattentatum,sublato cujuslibetcon-
POPULOMEDIOLANENSI,SP1HITIMCONSIL1I SANIORIS.
tradictionis et appellationis obstaculo irritum nun-
Adversut Ottonem intperaloiem.
Laterani, Idibus Junii.) tietis.contradictores, si qui fuerint.vel rebelles per
censuram ecclesiasticam appellatione postposita
Mirari cogimur el moveri quod praeteritorum im- n
compescendo. Quod si non omnes,etc. tu ea, frater
memores et improvidi futurorum, conversi estis in
episcope, cum eorum altero, etc.
arcum pervcrsum et in reprobum scnsum dati, sa-
Datum Laterani,Idibus Junii, pontificatus nostri
crosanctae Romanae Ecclesiae matri vestrae devotio-
anno decimo quinto.
nem et subtrahcndo, quae vos multis
obedientiam
beneficiavit honoribus et magnis beneficiis honora- CXXIV.
vit,etei pertinaciter adhaerendo qui suis benefacto- ATREBATENSI EPISCOPO.
ribus consuevit retribuere mala pro bonis,offensam Ejusdem argumenti cumepislola 63, libri xiv.

pro gratia.et injuriam pro honore sicut ex iis quae ;

(Laterani, 11 Idus Junii.)
contra nos egisse dignoscitur potuistis perpendere Dndum dilectis filiis Majore, Juratis, Scabinis, et
manifeste.An forte putatisquod alia vobis retribuet universitale communiae Landunensis ronquerenti-
quam reddit ipse nobis ? Nam si hoc fecit in viridi, bus nostro apostolatui reseratutn quod dilecli lilii
quid facturus? Lieet autem ex iis quae
in arido est electus et clerus Laudunensis aliique viri ecclesia-
nunc agitisgratia nostra vosreddatis indignos,quia stici sa?pe in eos et in terras ac familias eorum

tamen mater oblivisci non potest filiorum uteri sui, excommunicationis et interdicti sententias sine
universitatem vestram monemus et exhortamur in (] causa rationabili acjuris ordine praetermisso pro-
Domino, per apostolica vobis scripta mandantes mulgant. ipsosperhujusmodisenlentiasmultiplici-
quatenus saniori utentes consilio revertamini ad ter conlra justitiam aggravanles.licet super his de
devotionem et obedientiam matris vestrae, super quibus impetuntur a quoqnam sint exhibere parati
excessibus vestris, et specialiter supereo quod di- quod postulat ordo juris. Nolentes igitur eosdem
Jectis filios ordinariosMediolanensisEcclesiaenuper ecclesiastica districtione indebite praegravari, cum
ejicere pra3sumpsisti3, Deo et nobis taliter satisla- ex apostolica? servitutis officio sublevare teneamur
cere satagentes ut poenam vitare possitis etgratiam injuste depressos, eisetaliis auctoritate apostolica
adipisci. curavimus distiictius inhiberene in ipsos vel eorum
Datum Laterani, Idibus Junii,pontificatus nostri quemlibel seu terras aut familias eornmdem sine
anno quinto decimo. manifesta et rationabili causa excommunicationis
cxxin. vel interdicti sententias promulgarent.decernentea

TRECENSI EPISCOPO, ET ABBATI CLAREVALLENSI CISTER- hujusmodi senientias.si quae post appeilationem ad
CIENSIS ORMNIS LINGONFNSIS DIOECESIS, ET MAGISTRO nos propter hoc legitime interpositam fuerint pro-
HENRItO CANONICO TRECENSI. mulgatae,penitus non tenere.Quia veroeisdem con-
De negotio episcoporum Aurelianensis et Anlissiodo- j) querentibus intelieximus quod praefati elcctus et
rensts. clerus, inhibitione nostra contempta, nituntureis
(Laterani, Idibus Junii.) modis omnibus obviare, fraternitati tuae per apo-
(89) De prudentia 8enonensis archiepiscopi non stolica scripta mandamus quatenus si forsan illi vel

possumus non mirari.qui postappellationem ad nos alii contra formam inhibitionis praemissae praesum-
legitime interpositam,et contra nostri formam man- pserint eos indebite molestare, tu sentenlias in eos
dati, perverse processit in causa quam ad pelitio- temere promulgatas serundum formam Ecclesiae

nem charissimi in Christo filii n^istri Philippi Kran- auctoritate noslra rclaxes, ita quod conquerentibus
corum regis illustris sibi duximus committendam satisfaciant competenter,quiadissolvi nolumus ner-
super relaxanda sententia interdicti quod in terram vum erclesiasticae disciplinae. Hanc autem jurisdi-
ejus venerabiles fratres noslri Aurelianensis et An- ctionem tibi concessam usque ad triennium volu-
tiBsiodorensis episcopi protuleruni.si praedictus rex mus prorngari, utinterim cognoscamus utrum illi

(89) Vide supra epist. 108, 109.

 637 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212. 638
temore contra istns.Jun isti contra illos indebite A presbyterum cardinalem con-
tituli SanctrcCaaciliae

moveanlur, salvis semper sententiis ex dclegutione cessimus auditorem. Coram quo interrogari petisti
apostolica promulgatis. procuratorom praadictum utrum in villa tua sila
Datum Latcrani;n Idus Junii,pontificatus noslri esset ecclesia mcmorata, super cujus patronatu
anno decimo quinto. inter te ac prrcmissum capitulum quaestio verteba-
tur: quod utique dictus concessit procurator de
cxxv.
NODILI VIR.0 W. MILlTt DE TIGNE.
pluno.Et secundo interrogaius ac tertio utrum cre-

De jure palronutus. deret progenitores tuos aliquid juris habuisse in

ecclesia memorata, vel ab eisdem 1'uisse fundatam
(Laterani, n Idus Junii.)
Cum causam quas inter te ex parte una et Ande- utrumque credereserespondit,prolestans teaudien-
gavense capilulumex altera super jure patronatus
dum non esse nec ad diffinitivam sententiam proce-

Ecclesiae de Tigne vertebatur felicis memoriaj (lcele-

dendum Audegavensi capitulo
ni?i prius restitueres

stinus papa prsdecessor noster venerabili fralri

quinquemiliasolidoruminquibuseidem perdictum
nostro Mauricio quondam Nannetensi, nunc vero
Nannetensem episcopum etsuoscollegasfuerascon-
Pictaviensi episcopo et conjudicibus suis duxerit
demnatus; praesertim cum appellationem quam te
committendam.ipsipartemcitantesutramque.quia B ab e
sdem inter P 0Suisse dieebat legitimo tempore
'

non fuens P roseentns q n0 suppresso, apostolicas

dictumcapitulumterminoconstitutononcomparuit :

litteras obtinuisti ad priorem Sancti Hilarii de

coram eis, te causa rei servandae ia possessionem
Cellaetsunsconjudices delegari.Quorumprocessum
ejusdem ecclesiae induxerunt, et licet idem capitu-
nullum asserebatomninoproeoquodflnesapostolici
lum inlra annum cautionem exposueritstandi, juri,
non tamen possessionem ejusdem ecclesiae potuit mandati transgressi.priusquam eis constaret de ap
adipisci, te super hoc violentiam inferenle. Unde pellatione legiiima,de proprietate cognoscere prae-

cum utriusque partis procuratores demum ad no- sumpserunt cum aliter jurisdiclioni ordinariaa non
stram praesentiam accessissent, dilectum filium praeessent.ratione cujusineospossetapartihus con-

nostrum Benedictum tituliSanctae Susannae presby- sentiii. Necfactas confessionescoramauditore capi-

terum cardinalem eis concessimus auditorem. Qui tulopr;cjudicaredicebat,cumineoprocessu,quisub-
auditis et intellectis partis rationibus utriusque,te sisterenon poterat constitutus fuerit procurator, et

de mandato nostro ad restituendam ecclesiam Ande- si etiam processus teneret, quod tamen instructare-
gavensi capitulo condemnavit. Cujus exsecutionem missafueratcausa ipsa,interrogationesulteriusfieri
sententia? venerabili fratri nostro episcopo non debebant, sed esse potius ad diffinitivam sen-
Nanne-
tensi et conjudicibus suis commisimus,salvis ratio- tenliam procedendum. Ad haecaulem per ordinem
L respondisti non esse tibi aliquatenus imputandum
nibustuis.siquascoramipsisduceresproponendas,
Super quibus iidem judices te audire nullatenus si infra annum appellationem non fuisti prosecutus

voluerunt nisi prius fructus ipsius Ecclesiae, quos objectam,cum eo tempore captus fueris,sed quam
nec tu nec alius nomine tuoperceperat,sicut firmi- cito fuisti redditus libertati, appellaiionem fuisti

ter asserebas,diclo capitulo resarcires.te nihilomi- interpositam prosecutus, sicut luis probatur testi-
nusadrestitutionemquinquemilliumsolidorumpost bus evidenter; ad restitutionem dictorum quinque
appellationem ad nos legitime interpositam nomine millium solidorum te asserens non teneri.tum quia
fructuumcondemnuntes.Sedpostmodumadpriorem post appellationem ad nos legitime interpositam
Sancti Hilarii de Cella etcollegas suos delegari no- sententia lata fuit,tum quia fructus ipsius Ecclesiae
stras obtinuisti litteras sub hac forma,ut si consta- ad saepefatum capitulum minime pertinebant;et si

ret te post appellatione n ad nos legitime interposi- etiam pertinerent, non tamen probatum exstilit te
tam ab episcopo Nannetensi et conjudicibus suis velaliumtuonomineipsisidemcapitulum spoliasse
condemnatum fuisse,ipsoruin revocato processu, de vel fructus aliquos ex eadem Ecclesia per te vel
negotio cognoscerent principali, alioquin partes per per alium percepisse. Ad id vero quod dictum est
eos ad priorum judicumremitterenturexamen. Co- contra processum judicum ultimorum, viilelieet
ram quibus cum in tantum fuerit litigatum quod D quod formam apostolici rescripti transgressi.prius
jam sola sententiadeberet proferri, placuit partibus de proprietate quam de appellatione cognoverant,
ut priorum processu judicum remanenteinterim in necaliter iidem judices jurisdictioni praeerant utin
suspenso,iidem judices de principali cognoscerent, eos posset deconcensupartium consentiri,frivolura
et tota demum causa fideliler ad nos remitteretur
est omnino, cum de partium voluntate.priorum
instructa. judicum remanente processu, jurisdictio fuerit
Testibus igitur productis ab utralibet parlium co- prorogata. Quod fit quandoque, de tempore ad
consensu ipsorum postmodum publi-
ratn eis, de tempus, de quantitate ad quanlitatem, de re ad
catis,postdisputiationemdiutinam,tnmeorumquam rem, de persona ad personam, de contractu etiam
etiam priorum processum judicum sub sigillis ad ad contractum, sed alio modo, prout tam in jure
nos propriis iblem judices remiserunt. Post haec canonico quam civili colligitur evidenter. Quorum
vero tibi ac procuratori dicticapituli in nostra prae- aliquisetsi aliterjurisdictioniforsitannonpraeesset,
«entia constitutis dilectum filium nostrum Petrum constabat tamen eosex uostra delegatione jurisdi.
639 INNOCENTII III PP. REGHSTORUM UB. XV. 6i0

clionem habere. Nec osbtat quod pars advcrsa di- A tiarum in burgo Do)ensi,et etiam bomines monss-
cebat interrogationes ultcrius fieri non debere terii qui aliunde ad burgum ipsum aecesserint ha-
postquam instructa remittitur ipsa causa, cum con- bitandum, uec nnn al>i quilibet qui homines mo-
trarium obtineat tam de consuetudine Romanae nasterii tient et inbabitavcrinl burjium, cum omn 1

Ecclesiae, quae usque ad diflinitivam sentenliam posteritate sua ad ejusdem dominium perlinente ac
quuties expedit partes interrogat, quam de jure. muner.tein burgo,clericiquoqucquisuntvel fut rnrt
Nosigitur intcllectis per auditorem praedictuua vclfuerinlliliihominura monasterii,mancnlesiiibur
quae propositafuerant corameo.quia nobis consti tit go, erunt parocbiani ecclesioe supradict«,et abbas
ex confessionibus prururatoris capituli soepefati monasteriimemorati ineosoinnimodam jurisdictio-
intenlioncm tuam fuisse fundutam, etetiam usum nem ccclesiaslicam in casu quolibct obtinebit; ita
qualemcunque probnsli, nec ex parlecapituli quid- quod tu ac ministri tui in eadnm ecclesia, capel-
quam de proprietate, neque aliquid probatuni fuit lano, et hominibus tam clericis quam laicis,
aliis

suflicierter de usu,jus patronatus tibi adjudicamus qui juxta determinationem nostrae provisionis exis-
Ecclesis rxemoratae.perpetuum superhoc silentium tunt vel erunt parochiani ejusdem, quandiu in
Andegavmsi c.ipitulo imponentes. Ad hsc, ab im- eodcm burgo manserint, nullam habebitis jurisdi-
petitioneejusdcm capituli super quinque millibus ,> ctionem omnino, et eosdem vobis excommunicare
solidorum te duximus absolve.ndum, cum non pro- geu absolvere non licebif; super his abbati a nobis
baverint de frurtibus ejusdem Ecclesiae te aliquid plenaria potestate concessa.
percepisse. Nulliergo, etc, usque diffinitionis, etc.
Quod si clerici filii hominum monasterii extra
Datum Laterani, n Idus Junii, pontificatus nostri burgum manentium ad ipsum inhabitandum ac-
anr.o decimo quinto. cesserint,et in domibus parochianorum monasterii
In eumdem fere modum scriptum est super hoc manserint, vel ud manendura domos emerint, vel
dileclis fitiis Aurex vallis, Sancli Launi Toharcensis conduxerini ah eisdem, parochiani erunt ecclesiae
etde Ferraria abbuhbus Piclavicnsis dixcesis usque supradictae, alioquin iidem erunt tue jurisdictioni
aliquid prrcepisse. Quocirca discretioni vestra per subjecti. In reliquis vero duadus ecclesiis.videlicet
apostolicascripta mandamusquatenus quod anobis Sancti Gerraaoi et Sanctae Mariae parvae, abbas et
est ratione praevia diffinitum.faciatis percensuram monachi monasterii sspedicti praesentationem ca-
ecclesiasticam appellatione remota observari.Quod pllanoramhabebuni tantummodo et rensusac ob-
si non omnes, etc, duo vestrum, etc. ventiones quas in eis hactenus habuerunt;in quibus
GXXVI. et capellanis earum,clericiset omnihus homi-aliis

BITURICENSI ARCHIEPISCOPO. nibus tam clericis quam laicis in burgo vel

ipso

De juridictione ecclesiastica burgi Dolensis. extra manentibus, praeter illos qui sccundum de-
(Laterani, xvn Kal. Julii.) terminationempraefatam pertinentad ecclesiastieam
(90) Cum inter te ex parte una el dilectos filios
jurisdictionem abbatis,omnimodam jurisdictionem
abbatem etconventum Dolensis monasterii exaltera episcopalem et consuetudines lam in denariis pen-
super ecclesiastica junsdictione quam in clericos ternstalibus quam in treuga, communia, et ipsa

et laicos burgi Uolensis lam ^e jure communi sequenda jurandis, ac in allis, nec non procuratio-
quam ex privilegiis Bituricensi Ecclesiae ab aposto- nibus tuis archidiaconi el archipresbyteri et omni-

lica sede concessis tibi competere proponebas, mod.i obedieniia, sicut habes in aliqua eeclesia »el
asserendo quod abbas et conventus praedicti te persona Biluriaj, obtinebis. Quod si homo monas-
super eadem praesurapserant molestare, parte mo- terii alterius domini feminam domini vel alterius

nasterii in contrarium proponente jurisdictionem homini monasterii feminam duxerit in uxoreni,

camdera ad se per privilcgia multorum Romanorum quandiu legi viri fuerit alligata cum liberis ,

pontilicum pertinere, el quod lu super ipsa idem susceptis ex eo furum sepuetur et parochiam viri

monasterium molestabas.controversia coram nobis sui;oum autem a lcge viri soluta.nd jurisdictionpm
ecclcsiiistiram et parochiam ad quam nertinebat
et ctiatn coram judicibus rl>-legatis fuerit diutius
agi tata, el ab eisdem ad nos causa remissa suffi-
u primitus revertetur.
cienter instructa, nos tundem te ac ipsius mona- Praeterea si monasterium alterius hominem in
steriiprocuratoribuscomponendi plenariamhaben- burgomanentemquomodolibetacquisierit,vel homo
tibus poteslatem in nostra praesentia constitutis, abbatis ad alterius dominium transferatur, bomo
pro bono pacis, de consensu veslro et fratrum illesub illius jurisdictione ecclesiaetica sub cujus
nostrorum consilio sic duximus providendura, ut in burgo primitus fuerat remanebil, nec propter
cum in burgo Dolensi tres sint paro-
videlicet mutationem domini teraporalis ecclesiasticam ju-
chiales ecclesioe,una illarum,scilicetecclesiaSancti risdictionem mulabit. Si vero aliquis mnnasterii
Stcphani, cum capellano inibi serviente ad l>o- etalterius doraini humocommunis existat, in uno
lensemonasterium pertineat pleno jure, acomnes anno tuus, ct in alio sit purochianus abbatis ; nisi

homines ipsius monasterii manentes imprssen- forsan per exaequationem luam et abbatis ipsius

(90) Vide quinlam compilatonem lib. i, tit. 1, c. 0.

6H PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212. 642

aiiterstatualur.Cum autetu abbaselprirunindsnam A ribus ct infirmis, et servientibus eorumdem. Ca:te-

jurisdictionein ecclesiasticum pertinenlem tibi ad rum si lorsan terra domini Castri Itudulli interdi-
pcclesiam aliqtiam praiseiitarit, ipse ad eamdem cto supposita generalifuerit, in ecclesia SanctiSlo-
admisaua ex totn tmejurisdictioni ecclesiaticai eub- pbani, submissavoce, clausis.januis et non pulsatis
jacebit, salvo jure abbatis in rebus patrinionialibus campanis, celebrabuntur divina.dummodo interdi-
siqticB habel. In repr;esentando vero quemlibet cle- ctum illud in aliis duabus ecclesiis, videlicet Santi
ricum ad vacantem ecclesiam dicet abbas Cle- : Germani etSancta;Mariae parvae,facias observari. L)e
rirum islum ad ecclesiam illam vacantem elegi, et 'luaestionibus veroad invicem motis super hts quae
eumdem libi prtesento. Homines vero abbatis vel sunt extra burgum taliter est provisum, ut capel-
alterius e.xtra burgum manentes, qui fuerat pa- lani ecclesiarum quarum ad monasterium jus perti-
rochiani ecclesiae Sancti Stephani supradicta;, pa- net patronatus, omnia mobilia sive immobiha spe-
rochiani alterius illarum ecclesiarum quretibi sub- cialiter sibi legata integre sine percunctatione per-
suni existent. Sed ecclesia Sancti Gennani, quia in cipiant, et priores faciant illud idem de his quaesibi
ipsa majorem quam in ecclesia beatfeMariae parvae specialiter legabuntur (91). Illud autem quod lega-
mouasterium habet censum, plures quam illa pa- tnm fuerit ecclesiae, ad determinatum exstiterit ad

rochianos habebit. Quod si forte homo aliunde in r> usum aliquem, utpote ad fabricam, lutninare, vel
burgo veniens pro aliqua causa, priusqu;itn maneret hujusmodi. usui illi cedet si vero simpliciter ec-
;

in burgo, a te vel a tuis citatus fuerit, vel excom- clesiae legatum fuerit, inter pnorem et capellanum

municationis vinculo seu alia sententia innodatus, aequaliler dividetur. In ecclesiavero illain quaprior
quantum ad jurisdictionem ecclesiasticam coram te non residet, in usumcapellaniaeconverteturtotaliter
causa hujusmodi decidetur, et eadem forma de nisi 1'uerit specialiter priori legatum. Bona quoque

homine monasterii manente in burgo, si se transtu- capellanorum decedentium per ecclesias acquisila
!

lerit alias, servubitur pro abbate. penes capellanias, sive condiderint testamentum,
Caeterum homines tnonasterii in illa parte burgi sive intestati decesserint, remanebunt.Determinari
manentes quae Raschaz dicitur, erunt parochiani etiam debet quid ad capellanumetquidad priorem
ecclesiae sancti Dionysii, sicut primitus exstitertmt perlineat, ac super hocscriptum authenticum fieri,
et tuoe in omnibus jurisdictioni subjecti, sicut alii quod tuo sigillo signabitur et abbas. Et si forsan
ejusdem parochiae qui habitantextra burgum. Et sic inter priorem et capellanum superjure capellania?
tota illa parocbia Sancti Dionysii cum omnibus vel ecclesiarum prcventibus temporalibus queestio

hominibus habitantibus in eadem, cujttscunque aliqua oriatur, priorcoram abbate, capellanus vero
dominii sint, sive tnonasterii, sive alterius, ture ju- in tua vel olficialium tuorum curia respondebit.Por-
risdictioni ecclesiastieae in omnibus, sicut alia quae- ro capellee beatae Marias de Guslenc major capella-
libet deBituna, de caetero subjaeebit. Tu vero pto nus, qui est de Praa, a te totam curam recipiet, et
illishominibus monasterii qui ad prassens in eadem onus tllius paritersustinebit, ac ofticiabit, eamdem
parte burgi morantur, de hominibus militum vel vel ofliciari laciet per idoneum sacerdotem, ita

aliorum tuaejurisdictioni subjectisin burgo manen- quod cultus divini nominis ibidem nullatenus mi-
tibus totidem homines aequi; ollenles eisdem juxta nuetur etiliiusvicariuspraastitojuramentopromit-
;

bonorum virorum arbitrium recompensahis mo- tet se tua jura et sententias servaturum. Insuper

nasterio memorato, qui cum omni posleritate sua domus de Chamin de Cloys, cum illa de Perer Cro-
tam clericis quam laicis de caetero ecclesiae Sancti cet ac illa de Cloys et quolibet alio jure suo, tibi
Stephani parochiani existant, et in ecclesiastica libere remanebit. Domum etiam de Oblinquo, quae
jurisdictione omnimudo, sicut ejus homines, ipsi in coemeterio dicitur esse constructa, voluntati et
monasterio sint subjecti : etsuper hisejusdem loci provisioni abbatis etejusdem loci prioris relinques
abbati tuas litleras assignabis. Si vero in capella nec ipsum priorem seper eadem per
te vel aliquem

de Petrina monachus sacerdos vel clericus ministrorum tuorum de cseteromolestabis.Ad haec

prius
ad juridictionem abbatis pertinens ministraverit, autem est renuntialum hinc inde quibuslibet privi-
ejusdem abbatis jurisdictioni ecelesiasticae sub- D legiis tt indulgentiis utrinquesuper praemissis om-
jacebit ; alioquin tua? jurisdictionis existet. In ea- nibus a sede apostolica impetratis.et nos ipsa,quan-
dem quoque capella in praecipuis festivitatibus tum ad prajmissa omnia, viribus carere decernimus
et beatae Maria ac apostolorum nec non diebus salva tamen temporalijurisdictione abbatis in om-
Dominicis non admitietur quispiam ed divina, ni- nibus quae infra cruces burgi consistunt. Ut igitur
si inltrmi tantumuiodo ibidero tuanentes, et ser- haecnostram provisio robur perpetuae obtineat firmi-
vientes eorum. In privatis vero diebus, si quis in ea tatis,ipsam auctoritate apostulica confirmamus et
divina ex devutioneaudire voluerit, non vetetur. proBsentis scripti patrocinio communitnus. Decer-
Praeterea quando tu vel officiales tui ecclesiam
si nimus ergo, etc usque incursurum.
,

Santi Germani supposueritis interdicto, in eadem Datum xvu Kal.

Laterani, Julii, pontificatus no-
capella celebrabitur voce submissa.clausis januis, stri anno quinto decimo.
non pulsatiscampanis,et nullo admissonisi paupe-

(91) Videlib. xi, epist. 262.

 643 1NN0CENTII 111 PP. REGESTORUM LIB. XV. 644

CXXVII. A nelis discrimina nos inducunt ut vos et ordinem

ARCHIEPISCOPO DITURICENSI, ET EPISCOPO LEMOVICEN- vestrum favore conlinuo prosequenles, quieti ve-
BI, ET ABBATI DALONENSl CISTERCIENSIS ORDINIS LE- strae propensius intendamus, et studeamus auTerre

MOVICENSIS DIOECESIS. vobis materiam gravaminis et laboris. Hinc est

De eleclione abbatis Tutcllensis. quod vobis auctoritate praesentium indulgemusut si
(Laterani, ldibus Junii.) qui e fratribus veslris in se invicem, sive in alios
Diligenter auditiset perspicaciler intellectis quae religiososquoslibet, seu etiam inclericos steculares
coram nobis proposita sunta patribussuper duabus manus injecerinl violentas, per dicecesanosepisco-
Tutellensi monasterio celebr3tis,et
electionibii9 in pos absolutionis beneficium assequantur, etiamsi
delegatorum processu.qui unam cassantes, aliam eorum quam habitum vestrum suscipe-
aliqui prius
coniirmarunt, pensatis nibilominus natura et qua- rent, talealiquidcommiserintpropter quod ipsoactu
litate negolii, quibus potius duximus inbaerendum, excommunieationissenter.liam incurrissent.nisi ei-
ipsorum delegatorum sententiam ratam babentes, cessns ipsorum esset dilficilis et enormis, utpote si
per apostolica vobis scripta mandamus qualenus esspf ad mutilationem membri vel sanguiniseffusio-
eam auctorilate nostra faciatis inviolabiliter obser- nem processum, aut violenta manus in episcopum
vari, contradictores, si qui luerint vel rebelles per n vel abbatem injecta, cum excessus tales et similes
censuram ecclesiasticam appellalione postposita sine seandalo nequeant praeteriri. Nulli ergo, elc,
compescendo.nullis litteris ventati et justitiae pras- concessionis, etc, usque incursurum.
judicanlibus a sede apostolica impetratis. Quod si Datum Signiae ix Kalend. Julii, pontificatus no-
non omnes, etc, duo vestrum, elc. stri anno decimo quinto.
Datum Laterani.ldibus Junii, pontificatus nostri CXXX.
anno decimo quinto. BITURICENSIS ARCHIEPISCOPO.
CXXVIII. Adversus archiepiscopum Burdegalensem.
ANGELO ABBATI fcT CONVENTOl SANCTI ALEXIl DE URBE. (Signiae, v Idus Julii.)

Coufirmat illis vineas montis Avenlini. (92) Diligenler auditis et perspicaciter intelleclis
(Laterani Idibus Junii.) quaetuetdilectusfiliusmagisterAmaneusprocurator
Coram dilecto filio nostro Petro lituli Sancta; Cae- vcnerabilis fratris nostri [iurdegalensis archiepi-
ci liae presbytero cardinale, quem syndico ecclesiae scopi coram nobis proponere voluistis supersenteo-

Sancta; Priscac ac ceconomo monasterii vestri con- tia quam auctoritate priinatiae in eumdem archiepi-
cessimus auditorem,idem syndicus nomine ecclesiae sropum promulga9ti, suspendendo ipsum ab ollicio
Sanctae Prisca^ omnes videas in monte Avcntino po- metropoliticoe dignitalis pro eo quod ad tuum voca-
sitas, quas idem monasterium possidebat, ab coco- tus concilium accedere non curavit, nec pro se ali-

nomo ipso petebat.quas pertinere ad ecclesiam San- quem idoneum destinare, de communi Iratruin no-
per instrumenta donationum Philippi et
ctas Priscaa slrorumconsilio sententiam ipsamratamhabuimus
Epiphanii ostendere nitebatur. Verum pars veslra etusque ad satisfactionemidoneam praecepimus ob-
respondens dictas vineasjurisesse monasterii San- servari, hoc ad caulelam expresso quod lis coram

cti Alexii, prout per instrunientum donationis Eufi- nobisnonde primatia, sed di> sentcntia, exstitii ven-
iEiani,cujusdonatiopraedictorun>PhilippietEpipha- Credentes igitur ad satisfactionem sulticere
tilata.

nii donationem temporelongo praecesserat, liquido compelentem pro praedicta sententia relaxanda ut
apparebat, possessionem insuperlongissimam alle- memoratus archiepiscopus per seipsum aut alium
gabat, quani per instrumentalocationumet privile- virum idoneum ad tuam accedat pra>sentiam, rela-
gia pontificum Homanorum et testes plurimos ma- xationem ejusdem sententia: humiliter peliturus.et
nifeste probavit. His igitur nobis per cardinalem promissurus lirmiter sub s Uarum, si necesse fuerit,
eumdem lideliter cxplicatis.no? visis et audilis in- testimonio litterarumquodad tuumconciliumvoca-
slrumentis ac conlessionibus utriusque partis, et tus accedet.facturus quod dejurefuerit faciendum,
attestalionibus et allegationibus intellectis, de fra- fraternitati tua; per apostolica scripta mandamus
trum nostrorumconsilioccconomum vestrum nomi- D quatenus cum ab eo fueris talitcr rpquisitus, sen-
ne ipsius monastcrii ab impetitione syndici Sanctas tentiam ipsaiii non diileras relaxare.nullam ei pce-
Priscoe super dictis vineis senlentialiter duximus nam infligens.si forte ipsam sententiam non serva-
absolvendum. Nulli ergo, etc, diflinitionis, etc, bil antequam per nos fuerit declaratuni an eadem
usque incursnrum. cssetsentcntia observanda.cum hoc apostolicae pro-
Datum Laterani, Idibus Junii, pontificatus nostri videntin; duxerimus reservandum.Alioquin venera-

anno decimo quinto. bili fratri nostro Turonensi archiepiscopo et dileclis

CXXIX filiisdecanoet subdecano Pictaviensibus dedimusin
MAGISTRO IT FRATRIBUS MIL1T'jE TEMPLI. niandatis ut illam appcllalione remota relaxent
De violenta manum injectione in clericos. absque praejudicio juris tui.

(Signiae, ix Kal. Julii.) Datum Signiae, v Idus Julii, pontificalus nostri

Ea quae pro defensione nominis Chriatiani susti- anno decimo quinto.

(92) Vide Bupra epist. 45.

 645 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTl 1212. 64'i

Seriptum est super hoceisdem ineumdem f.re mo- A CXXXIII.

du»i usquc duxerimus reservandum. Quocirca di-
FRATRIBUS HIER0SVMITANI H03PITAH3 1N IIIBERNIA
scretioni veslra; per apostolica scripta mandamus
quatenus C0NSTITUTI9.
Jsi dictus archiepiscopus mandatum no-
strum neglexerit adimplere, vos illam appellatione
postposita relaxetis absque praejudicio juris archi-
(Signiae, xm Kal. Augusti.)

episcopi memorati. Quod s n on omnes, etc, tu ea,

;
Cum a nobis petitur, etc. usque perducatur effe-
frater archiepiscope, cum eorum altero, etc.
ctum. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris
CXXXI. justis precibus inclinati, de Killemainan, de villa
FRATR1BU9 JER0S0LVMITANI HOSPITALIS ET MIL1TI.E Turmot, de Ysonde, Sancti Micbaelis de Krevach,
TEMPLI IN BEMENSI DIOECEZI CONSTITUTIS. Sancti Clementis Dublinensis, de Taverach, de Do-
Ne interdictof vel excommunicatos tradant sepuliurx. venachpatie, de Kilteltan, de Legno, de Moylbochen,
(Signiae, Kal. Julii.) de Moyllach, de lerra Adae Dullart et Pagani fra-
Religionis intuitu, et etiam devotionis obtentu tris sui, de Cluchihuncbe, de Knoeduine, de Clunif,
quam circa nos geritis, vos et domos veslras sincera de Bernemeche Adae de Lenz, de Dunler, de Ken,
charitate diligimus. Sed quantumcunque vos dili- B de Cloch, de terra Amaur de Feypo juxta Luvech,
gamus et prompta vobis velimus benignitale de- Sanctae Mariae in Arcb., de terra quae fuit R. filii
ferre, sustinere non possumus nec debemus ut W. Sancti Joannis Arch., de Rashmulin. de lnche-
si quid interdum contra Deum et justitiam at- me Kargi, de Maniblos, de terra Walteride Logan,
tentatis, remanet incorrectum.
Audivimus au- de terra W. Forestarii in Magelin, Sancti Joannis
lem, et audientes non potuimus non moveri,quod evangelistaeinCratTerg, deBruach, deGlorie.deBat-
parochianos Corbeiensis Ecclesiae. quae speciali- molin, de Kilhiele, de Killuvarin, de Rathenans, de
ter beati Petri juris sub pratextu con-
existit, Tachsixan, de Rathsuln, de terra Philippi Viiuli,
fraternitatis, etiamsi vinculo teneantur excommu- de terra Thomae Vituli, de terra Joannis de Pein-
nicationis astricti, ecclesiasticae praesumitis tradere koyt, de Adcor, de villa Aufrid. in Ardrie, Sancti
sepulturae. Quoniam igitur tanto id gravius feri- David de Nas., de terraRicc. filii Alvered., de villa
mus quanto vobis amplius indecens reputamus et W., de Keldif, de Clane, de Juthe, de Killebech, de
vestrae saluti contrarium. per apostolica vobis scri- terra W. Cirencestre, de Dunig, de Kernach, de,
pta mandanius et dislricte praecipiiuus quate- Marachem, de villaSirloc, de Tuly, de Killemel in
nus rie caetero parochianos Corbeiensis eccle- de Rathbrid, de Kilros, de terra quas fuit Radulfi
siae qui vinculo tenenturexcommunicationisastri- r de Offali, de Dunheve, de Finovere, de Orengam,
cti ad sepulturam recipere nullatenus praesuma de terraThomae filii Maur,, deKillergi, de Struhan,
tis, sciiuri quod si ipsos vel alios excommuni- de Dorric, de Foder, de villaDavid de Dumetham,
c-itos sepulturae tradere praesumpsentis, honestati de David Roch, de terra Ricc. Pmcne, deGil-
villa
domus vestrae gravissime derogabitis, et tandem lachnescop, in Obuy, de Archimcn. Lriech., de
non sine indignatione nostra hujus praesumptionis tota terra Reug. Poherii in Lagen., de Archemang,
correctionem, auctoreDomino, sentietis. de Cavelmuy, de terra Ricc. de Heemfort, Sancti
Datum Signiae, Kal. Julii, pontificatus noslri an- Petri de Selescar, Sancti Michaelis de Wesefort,
no decimo quinto. Sancti Joannis Sancti Patricii, Sanctae Brigidae,
CXXXII. Sanctae Maris Magdalenae Wesfort, Sancti Joannis
RODELPHO PRESBVTERO. deBaliscbauc, de Inchescorch,Sancti Joannisdeter-
Dantur ei monita. ra W. Cruselanc, de Senerah, de Kildium, Sancti
(Signiae, vi Non. Julii.) JoannisWateford,deDrukun,deKesIlior,Sancta;Ma
Diligenter auditis et perspicaciter intellectis quae riae de Tibb., deArfinan, de Radron, deMagdevuin,

circa te super voto ac professione monastici ordi- deStangenach, de terra W. Auguill., de terra Adse
nis |^".
u.v. inquisitionem
per .^•jv..w.w.u.iU^J delagatorum
UUIIL^U.UIU nostrorum
UJ UUOllUIU 111 &—
re^
1 IV..., de
Martel.,
1,1«. v». >u.| de
uw Obrid., .v-i.u Alex.
—v. terra n. Carpentar.,
w..vuv...vv.. ., UV
. . . v. . de
perta fuerunt, te ad observantiam regulae monacha- Dumereth, de Typar.,de Karketel, de Ilules, de
lis decernimus cogendum, quanquam saluti tuae Cathan, de Kilguban, de terra Roberti Silwim., de
magis expedire credamus ut ad illud regnum feli- Lunc, de Kilkallan, de Carorchin, de terra Ricc
citer obtinendum vim tibi facias et bellum indicas de Mora, de terra Thomae fili Rad., de terra Hen-
de quo legitur quod a diebus Joannis Baptistae re- riei Pmcn., de feudo decem militum in honore Ca-

gnum coelorum vim patitur, et illud diripiunt vio- than., de Addar., de terra Galf., de Exse., de terra
lenti. Tu ergo, sive licimtia in saeculo remanendi, Tancardcor., Sancli Marchach. Linurin., Sanctas
sive providentia exeundi de saeculo usus fueris, Brigid. Linurin., de terra Godeberti de Rupe., de
divinae te subjicias servituti, et per mandatorum imo Gantard. Inker, de Lachmecger., de Holegr.;
Dei semitas gradiaris ns forte, si secus egeris, tei- de toto tuedo de Amerit, de toto tuedo de Tula-
psum decepisse proberis. cbleys, de toto tuedo de Horr., de toto tuedo de
Datum Signiae, viNonas Julii, pontificatus nostri Maycr., Sancti Joannis de Corcang. de Roskelan,
anno deeimo quinto. et de Senegart, Clencan, ecclesias cum omnibus
 647 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XV. 6<8

villis,decimis, capcllis, perlinentiis et appendiciis \ dispendiis praecavere, fraternitati tuoeper aposto-

sui.s,nec non et alia bona vestra, sicut ca juste ac lica scripta mandamus quatenusHospitalarios an-
pacilic" possidetis, nobis et per vos domui hospita- tediotos ad pwfatum privilegium exhibeudum, se-
lis auctoritate apostoliea conlirmainus et praesentis cundum quod Ecclesiae antedictoe privilegium refor-
scripti patrocinio communimus. Nulli ergo, eio., metur, moneas elficaciler et inducas. Alioquin de-
conlirmalionis, etc, usque incursurum. positiones praetlictorum testium audiens, efficias et
D.itum Signia», xiii Kulend. Augusti pontificatus procures ut eorum dicta in scripturam publicam ad
nostri anno decimo quinto. perpetuam memoriam redigantur.
C.WXIV. Datum Signiae, xm Kal. Augusti, pontificatus
JOANNl REDOSTONENSI EPISCOPO. nostri anno decimo quinto.
De grxco episcopo ad Ecclrsix unitatem reverso.
(ML-niae, n Idus Julii.) CXXXVII.
Cum ad obedientiam sacrosancloe Romanae Ec- BERNARDO PRIMO ET FRATRIBUS EJOS.
clesia? redieris, sicut ex parte tua fuit propositum Forma religionis quam tenenl describitur.
coram nobis, auctoiitate tibi praesentium indulge-
(Signiae, x Kal. Augusti.)
mus ut in apostolicae sedis devotione persistens,
R
illagaudeas libertate qua gaudent Latini episcopi (93) Nequis de caetero vestrum valeat calumniari

Romaniae, illamquejurisdictioncm in subditos luos propositum, sicut olim diligenter cxaminavimus

obtineas quaai et ipsi in dicecesibus suis babent. fidem veslram, ita nunc conversationein vestram
Nulli ergo, etc. concessionis, elc, usque incursu- prudenter investigare curavimus, et utramquelit-
rum. teris apostolicis fecimus comprehendi, ut illas in

Datum Signia1 , n Idus Julii. ponlificatus nostri testimonium habeatis. Conversationis ergo vestrae
anno deciino quinto. propositum talc est « In nomine Palris et Filii et
:

cxxxv. Spiritus sancti, et beatissima; scmper virginis Ma-

EIDEM. riae, adaedificationcm universalis sanctae Dei Eccle-
Ut Grsecos horlelur ad unitatem Ecclesise. siae, etad salutom animarum nostrarum etomnium
(Signiae, ii Idus Julii )
ad quorum aures perveneril. Sicut fideliter credi-
Cum ad obedientiam aposlolica; sedis redieris, mus corde, fidem catholicam per omnia et in om-
ut quod audisti alii dicas Veni, et trahas quasi
; nibus integram et inviolatam, quemadmodum in

cortina continnm, fraternitati tu;e prssentium au- litteris nostrae examinationis expressum est, ore
cloritate mandamus quatenus coepiscopos tuos nec firmiter confiteri et nuntiare et praedicare propo-
non monachos et clericos C suimus,et usque ad animam etsanguinem adver.-us
Graeeos, ut ad obedien-
tiam sedis apostolica; revertanlur, exhortutionibus omnes sectas haeresum, defendere viriliter promisi-
sedulis efficaciter moneas ct prudentcr inducus, ita mus, consistentessub magisterioet regimine unius
quod diligenlia tua in effeclu, et gratiam nostram et veri magistri Domini nostri Jesu Christi ac piis-

merearis plenius et fuvorem. sirci vicarii ejus papae Innucentii et successorum

Datum Signioe, n Idus Julii, pontificatus nostri ejus, scmper permanentes tam corpore quam spi-
anno deciino quinto. ritu in communione sancta: Romanae ac universalis
CXXXVI. Ecclesias, quam sanctam etcatholicam et apostolicam
BOIANENSI EPISCOPO. semper et ubique confitetur et proedicamus, extra
De quodam insliumento corroso. quam neminem sulvari falemur. Sedquiafides sine
(Signii, xni Kal. Augusli.) operibusniortuaest,saeculo obrenuntiavimus.etquae
Significanle venerabili fratre nostroepiscopo Ve- habebamus, veluta Domino consultum cst pauperi-
nafrano ad nostram noveris audientiam pervenisse buserogavimus.etpauperesessedecrevimusitaquod
quod ecclesia sua ignis incendio devaslata, ipsius solliciti essedecrastinononcuramus,neraurum vel
privilegia coactus est alius deponere conservanda argenlumvelaliquid talepra:torvcstiir.cntum et vic-
:

inltir quae privilegium quoddam. quod inter Eccle- q tumquotidianum.a i|un'iuamacccpturisumus. Con-

siam Venafranam et Hospitalarios civitatis ejusdem silia quoque evangelioa velut praecepla servare pro-

compositionis et pacis fcodera continebat, re|iertum posuimusEt quanquam offieium nostrum sit prae-
est ex cunservatorurn incautela corrosum. Unde cipueutomnesdicantScripturassacrasetomncsido-
quia ex ipsius abolilione inagnum posset Ecclcsiae nci,exbtirt;inturtamen,dum tempusingruit.proprii
Venufranae dispendium provenirp, ac nonulli, qui inunibuslaboramus, ita dur.taxalnepretiumaccipia-
dum idem conderetur privilegium interluerant. di- mus convenlnm. Naiu cum ex magna parte cleriol
ctos Hospilalarios simile habere privilegium asse- simus,elpeneomncs litterati, lcctioni.exhorUlioni,
vercnt, nnbis humilitcr eupplicavit ut inducere di- doctrina;, disputationicontraoin ne.- errorumeeclad

ctos llospitalarios ad exhibcndum idem privilegium decrevimus dcsudarc, dispnlutiones laiuen a doclio-
dignaremur. Volentes igitur Ecclesiae Vcnelranae ribus fratribus in lido catholica comprobatis et in-

(93) Vide lib. xm, epist. 94, et lib. xv, epist- 82 i i6.
649 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212, 050

structis in lege Domini dispensari, ut adversarii A nis propositum de cordo puro ct conscientiabona
catholicset apostolica; cognoseant verilatem,
lidoi et fide non ficta Deo gralum
taliter observetis ut
et resipi3cant a laqueis diabolici erroris, quibus obscquium ethominibusutileprffibeatis exemplum.
tenentur capti. Cum prrclatorum vero licenlia ct Datum Signiae, x Kalend. Augusti, pontilicatus
veneratione debita per idoneos fratrcs et in sacra nostrianno decimo quinto.
pagina instruclos.qui potentes sint iasana doctrina CXXXVIII.
arguere gentem errantem.et ad (idem modisomni- POPULO ALEXANDRINO, SPIRITUM CONSILII SANIORIS.
bus trabere, et in gremio sacrosanctre llomana; Ulab Ottone imperatore recedant.
Ecclesiae studebimus revocare. Uenique licet dicat (Signiae, n Idus Julii.)
Christus Oportet semper orare et non
: deficere (94) Apostolicae sedis crga vos ab ipsis civitatis
(Lud. xvm), et Apostolus Sine intcrmissione orate
: vestrae primordiis gratiam et favorem ipsius quoque

(/ Tkess. v), tamen quidam no3trorum per viginti civitatis vocabulum protestatur,quam felicis memo-
quatuor vicesinterdiem et noctem, alii quindecies, riffl Alexander papa preedecessor noster, utpote
alii duodecies, qui aulem minus septies,pro omni- novam plantationem Ecclesia?,tanta charitatis prae-
bus hominibus secundum eorum gradus orant.Con- rogalivadilexitut in perpetuam suasgratiaeacvestra?
tinentiam perpetuam et castimoniam vel virginita- p devotionis memoriam.eam suocuraveritnominein-
teminviolabiliterconservando,suspectummulierum signire.Qualiter autem nosejus in vestraexaltatione
consortium devitando, ut nemo nostrum solus ad vestigianonsolum imitati fuerimus,verumetiamsu-
solam, nec etiam ad loquendum, nisi audientibus pergressi;licet operibus vos exhibeatisimmemores,
aut videntibus legitimis testibus et certis perssnis, in vestris tamencordibus memores,sicutcredimus,
accedat. Nunquam in una domo fratres et sorores permanetis;quippecumtaliasint quaevobiscontuli-
praesumant dormire, nunquam ad unam mensam musuteorum nullodebueritistemporeoblivisci. Mi-
residere. Ecclesiastica sacramenta suscipiemus ab ramur igitur.nec satis admirantessufficimus admi-
episcopiset sacerdotibus in quorum dicecesibus et rari.quod conversi in arcum perversum.et in repro-
parochiis commorabimur, et eis obedientiam debi- bum sensumdati, siccitorecessistisafidelitatenos-
tam et reverentiam exhibebimus. Per bonestiores tra et sanctaeRomanae Ecclesiae matris vestrae, cui
autem et instructiores inlegeDomini et in sancto- non solum debita minime praestitistis, verum etin
rum Patrum senlentiis verbum Domini censuimus impiorum consilium abeuntes, facti estis inimici
proponendum, de praelatorum Ecclesiae conscientia ejus,in capite impugnantes eam una cum persecu-
et consensu, fratribus et amicis, clericis et laicis, toribus ejus, et Ottoni tyranno et excommunicato
ut discant necessaria pro haereticis convertendis. In et maledicto in nostram injuriam et animarum ac
omnibus vero episcopatibus, dicecesibus, vel paro- " rerum vestrarumpericulumadhaerentes.Quanquam
chiis in quibus sumus vel fuerimus, disposuimus igitur merita vestra non exigant ut vos patris
jejunare secundum moremetconsuetudinem praala- mausuetudine revocemus, sed potius severitate ju-
torum et catholicorum virorum orthodoxorum illa- dicis puniamus, quia tamen pater filium diligit
rum provinciarum, tam in vigillis,quam in jejuniis etiam o(Tendentem,imitantes longanimitatem illius
Quatuor Temporum et Quadragesimae. Ad mensam cujus patientia, quantum in ipso est, ad veniam
quoque semper legendum in domo qua fuerimus pcccatores adducit, universitatem vestram exhor-
conversati, ex quo numerum excedimus octona- tamur atteutius, per apostolica vobis scripta man-
rium. Silentium similiter dala benedictione usque dantes quatenus a praefato tyranno,qui,sicut per ea
ad peragendas gratias observandum.nisi ob corre- qua? circa nos egit,nisi esset cor vestrum insipiens
ctionem lectoris aut ob explanationem lectionis. obscuratum, advertere potuistis, benefactoribus
Qui verosaecularium nobis credunt,a quibuscunque suis mala pro bonis retribuit, atque ab ejus com-
aliquid per aliquam fraudem habuerint,necesse est, plicibussano utentes cousilio recedatis,et reddetis
si potuerint et nobis acquiescere voluerint, ut ipsis bumiliter ad sinumsanctasRomanaeEcclesiae matris
et non aliis restituant. Decimas siquidem et primi- vestrae, offensam praeteritam obsequiis subsequen-
tias et oblationes et caetera secundum usum loco- J) tibus expiantes.Alioquin indubitanter noveritisvos
rum servilia praelatis sub quorum
et aliis clericis privilegiis omnibus vobis ab eadem indultis perpe-
dicecesibus vel parochiis victitaverint fideliter per- tuo spoliandos, cum propter ingratitudinis vitium
solvent quod omnibus fidelibus Christianis efiica-
: libertas in servitutis compedem revocetur.
citer suademus. Religiosum et modestum habitum Datum Signias, in Idus Juhi, pontificatus nostri
ferre decrevimus,qualem ex voto consuevimus de- anno decimo quinto.
portate, utendo de caetero calceamenlis communi- CXXXIX.
bus,ad consilium et mandatum summi pontificis, CREMONENSI EPISCOPO APOSTOLIC.E SEDIS LEGATO.
pro tollendo scandalo quod contra nos movebatur Confirmat depositionem cpiscopi Vicenlini
de calceamentis desuper apertis, quibusuti hacte- (Signiae, Non. Julii.)

nus solebamus.» Vos ergo praescriptum conversalio- (95) Per tuas nobis litteras intimariti quod cum
(94) Vide infra epist. 189, et Baron. ad an. H68, (95) Vide lib. xvi, epist. 15.
§ 83.

Patrol. CCXVI. 21
651 INNOCENTII III PP. RBOESTORUM LIB. XV. 652

contra episcopum Vicenlinura tam per publicam y^

primitus contraxisse. Gumque postmodum uiulitr

famam quam per canonicos ipsius Ecelesiae roulta cadem ad testes inlerim producendos diem sibi

tuis fuissent auribus inculcata,licet notariutn esset peteret assignari, dictus B. assereDS eamdem au-
eumdemepiscopum clamorcm qui de ipso ascende- divisse dicta productorum ab ipso, ac
testiuiu

rat opere complevisse, ad cautelam tamen eidem proptcr hocnondebere rursum ad testium produ-
terminum praelixisti quo se tuo conspectui praesen- ctionem admitti, sedem apostolicam appellavit, oc-
taret, suam super objecti-;, si posset, innoccntium tavas sancti Martini proximo venturas terminum

ostensurus. Quo deinum pluribus sibi terminis sua; appellationi praefigens quem terminurn ar-
:

assignatis in tua comparere pnesenlianon curante, ctansad festum Ascensionis proximo tuncfuturum,
ineumdepositionissententiampromulgasti,capitulo nobis humiliter supplicasti ut causaiu eauidem tine
Vicentino alium eligendi liberam tribuens faculta- terminare debito digoarcmur.JNos igitur iis tam per
tem. Quamvis igitur ud id line nostro speciali jilteras tuas quam per relationem dilecti lilii G.
mandato procedere non debueris, cum hoc sit subdiaconi etcapellani nostri, quem eidem B.con-
unum ex illis quod sibi sedcs apostolica specialiter cessimus auditorem, plenius intellectis, easdem
reservarit, quia tamen nota est ejus enormis dila- litteras tuas sub bulla nostra tibi remittentesinclu-

pidalio, et deformis insuflicientia non ignola, et sas, fraternilati tuae per apostolica scripta inanda

antequam tuas litteras acceperimus, nos super " musquatenus,side hocprincipalitercoram teaetuir
ra

ipsius depositione nostras feceramus litteras jam fuerit, quod videlicet saepe neminatus B. memora-
ootari,fraternitati tuae per apostolica gcripta man- tam P, maritali non curabat affeclione tractare et
damus quatenus eumdem facias ab Ecclesiae Vi- verasuntquae in prajfatis tui9 litleris continentur.
centinae .regimine perpetuo remanere remotum, dictum. B. ab impetitione praedictae mulieris absol-
monens idem capitulum diligenter ut in nullo de vas. Quia sive ipsa mulier primus cum Stephano
eidem intendens, personam idoneam et
caetero quam cum B. sa^pedicto contraxit, primum factum
Ecdcsioe Romanse devotam sibi per electionem ca- debet praejudicaresecundo ; sive constet cam primo
nonicam infra mensem praeficiant in pastorem. cum H. postmodum cum Stophano contraxisse, ni-
Alioquin tu id auctoritate nostra sublato cujuslibet hilominus ejus petitioni obviat adulterium de quo
contradictionis et appellationis obslaculo exsequa- est manifeste confessa. Si vero de hoc principaliter
ris,nihilominus dictum episcopum per censuram fuit actum, utrum scilicet inter dictum B. nc
ecclesiasticam districtissime cogens ut pecuniam mulierempraefatamlegitiniumfuerit uiatrimonium,
quam de alienatis Ecclesiie possessionibus congre- cuiu super hoc causa non fuerit sufficienter in-
gavit refundat in ejusdem Ecclesioe debita persol- structa.eam plenius audias, et fine canonico appel-
venda. C lationo remota decidas.fariens quod decreveris per
Dalum Signiae,Non.Julii,pontificatus nostri anno censuram ecclesiasticam firuiiter observari.

decimo quinto. Datum Signiae n Idus Julii, ponlificatus nostri

*
Suyer hoc scriplum est capitulo Vicenlino. anno decimo quinto.
CXL. CXLI.
EPISCOPO AUIIASICEN9I.
NORWINCENSI IN HIBERNU COMMOnANTI,CLUANFERTEN8I
ETENACTUNENSI EPISCOIMS.
Delegat causam malrimonii mulieris bigamx.
(Signiae, n Idus Julii.) ddversus episcopum Watcr/ordensem.
(Sigoiae, vi Kal. Julii.)
Ex tuarum perpendimus 6erie litterarum F. mu-
lierem Aurasicensem coram te fuisse conqnestam Cura causam quas inter venerabilem fratrem no-
quod.cumB.Garinusparochianustuuseamduxisset strum Lcsmorensem et Davidem quondam Water-
legitime in uxorurn, eamdem non curabat maritali furdensem episcopos vertebatur venerabilibus fra-
affectione tractare; cumquepartes ad tuam praesen- tribus Laoniensi et Corcagiensi episcopis et dilecto
lilio arcliidiacono Gassellensi sub certa forma duxe-
tiam convocasse, dicla mulier juramento firmavit
quod idem B. per verba de praesenti contraxerat rimus committendain.ipsi mandatum nostrum,tan-
cum eadem, testibus nihilominus ad hoc pro- D quam obedientiae filii, diligenter; sicut ex litteria
bandam productis, ruorum depositiones eisdem eorum accepimus.exsequi cupientes,ad instantiam
duxisti litteris inserandas. Econtra vero B. memo- ipsius Lesmorensisepiscopi eumdem Waterforden-

ratusjuravit se contraxisse cum muliere

nunquam sem episcopum citaverunt ut juxta raandatiapo-
jam fiicta, ncc eadem annulo subarrhasse, produ- formam in jure dicto episcopo responderct.
stolici

cens nihilominus testes ad reprobationem testium Sedeo postmodum in eorum praesentia comparente,
productorum ab ipsu.dicta quorum eisdem inserere itemWaterfordensispripfatum Lesmorensemepisco-
littcris procurasti. Proposuit etiam B. praedictus pum ob quasdara Hdulterinas litteras nomine bonae
quod eadem mulier cuidam Stephano in Ecclesiae memoriae Joannis tituli Sancti Stepbani in (cclio

facie fnerat matrimonialitcr copulata,quicarnaliter montc presbyteri cardinalis, tunc in partibus Ili-

eamdem cognoverat, et eam tenebat in domo pro- berniaj apostolica; sedis legati confectas, quas idura
pria ut uxorem, quod in jure confes9a fuit mulier Lesmorensis per collutionem aliarum litterarum
saepe dicla, asserens tamen so cum. B. sajpcdicto veraciura coram eisdem judicibus
i|;sius cardinalis
 653 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212 054

aperte redarguil falsitatis, probare nilebatur cx- X Teslibus itaque sic receptisct attestationibus pu-
communicatioDis nexibus irretitum. Sed cum nec blicatis,dicti judices atteslationes ipsas Waterfor-
hanc nec etiam alias exceptioncs objectas dictus densi episcopo transmiserunt, diem praefigentes
Walerlbrdensis probare aliquatcnus potuisset, lite eidem quo in eorum praesentia compararet, in to-
super principali prassentibus partibus contestata, stes.si vellct, aut dicta testium aliquid objecturus.
diem ipsis dicii judices statuerunt infra quam di- Eodem itaque Waterfordensiminime comparente,
ctus Waterlbrdensis a quibusdam Sutance satelliti- nec mittente aliquem idoneurn responsalem, iidem
bus, instigante diabolo, exstitit immaniter trucida- judices tam attestationibus a nobis sibi trausmissis
tus.Postmodum autem cum Robertus clericus, fuis- quam etiam aliis quas ipsi receperant fideliter pu-
setad Eeclesiam Waterfordensem eleclus, et vene- blicatis.cum per inspectionern earum et litteras
rabilis frater noster Cassellensis archiepiscopus venerabilium fratrum nostrorumarchiepiscopiTua-
vellet imponere sibi manus.quia dictus electus,se- mensiset episcopi Duacensis.qui super eodem ne-
quens sui pra?decessoris vestigia.occupatas posses- gotio a nobisjudices fuerant instituti,et restitutio-
siones invaserat per potentiam laicalem, praefatus nem Lesmorensis Ecclesiae adjudicarant eidem, et
Lesmorensis episcopus pro sui juris tuitione adver- in possessionem induxerant corporalem.de inten-
sus eumdem reclamavit electum.Sed antefacto ar- d tione praafati l.esmorensis episcopi plenissime con-
chiepiscopo respondente quod ipsum tantum ad stitisset communicato virorum prudentum et ju-
Waterfordensem etnon ad Lesmorensem Ecclesiam risperitorum concilio, possessionem Lesmorensis
consecrabat.praefati judices prajmissum Robertum Ec.clesiae cum suis omnibus
pertinentiis adjudica-
jam in episcopum consecratum suis citatoriis litte- runt auctoritate ncstra episcopo memorato, saepe-
ris ad eorum prajsenliam evocarunt, super posses- fatum Waterlordensem episcopum ad solutionem
sionibus a praedeeessore suo nequiter occupatis centum et sexagiuta marcarum argenti, taxatione
eidem episcopo responsurum. Eo ilaque coram ab ipsisultra dimidiampartem quantitatis provide
ipsis ad prasfixum sibi terminuin comparente, cita- facta, expensarum et ablatorum nomine condem-
tionem ipsam non fuisse canonicam liis rationibus nantes, et charitate fraterna, quae cum scandali-
allegavit;tum quia eadem nonnisi viginti et septera zatisuritur et cum patientibus infirmatur, exsilio
dies a termino continebat.turu etiam quod tantum diutino et miseriis compatientes continuis episcopi
ab uno ipsorum judicum et quodamabbate alio,cui saepefati, dictus Corcagiensis episcopus et dilectus
prsenonrinalus Corcagiensis commiserat vicessuas,
filius Laoniensis decanus loco alterius judicis in
exstiterat evocatus. Verum cum dictis judicibus
corporalem possessionem ipsius Lesmorensis Eccle-
constitisset quod triginta et novem dierum fuerat
sueipsumepiscopuminduxerunt.Caeterumcuiripaulo
citatio praenotata, et quod eliam licet judici dele- C
post idem Lesmorensis episcopus, in Sabbato quo
gato citationis officium cuilibet committere ac pu- Sitientes caulatur celebraret solemniter ordines in
;

nire ratione praavia contemptorem, exceptionem

eadem.quidam familiares dicti Waterfordensis epi-
illam esse frivolam decreverunt.
scopi una cum Rog. Christoplori ipsius episcopi
Qua de re dictusWalerfordensis accensus,sedem seneschalco ab ipso specialiter destinato dictum
apostolicamappellavitjetsuaeappellationiterminum episcopum aliquundiu in ipsa ecclesia obsidentes,
aliquatenus non praefigens, et nullam aliam ratio- demum ineumdem ab indutum vesti-
ecclesiasacris
nabilem causam objectae appellationisallegans, re- bus exeuntem actu nefario irruerunl et ecclesiara
cessit contumaciter a praasentia eorumdem Judices ipsam bonis tam intrinsecis quam extrinsecis per
autem appellationem hujusmodi, pro eo quod in violentiam spoliantes, etabipsoepiscopoindumenta
litteris commissoriis fuerat remedium appellationis pontificalia viliter manu sacrilega extrahentes,cum
sublatum.frustratoriam attendentes, et duobus presbyterisde locoadlocum per inviausque
adverten/es
etiam quod per sui prasdccessoris procuratores et ad castrum de Dungarvan, in quo erat Waterfor-
per ipsum episcopum demum in eorum praesentia densis episcopus,captivum imrr.aniler abduxerunt
lis fuerat contestata, testes ipsius Lesmorensis eumdem.Cujus pedibus idem Waterfordensis, de-
episcopi super duobusarticuliseisdem abapostolica D ponens modestiam pontificis, et induens nequiter
sede commissis, videlicet quod Ecclesia Lesmoren- carnilicis feritatem,compedes tradens ferreos manu
sis a tempore cujus non exstat memoria fuerat sua, et juvans labrum clavos ipsis compedibus de-
cathedralis, et superipsius electione canonica re- figentem, sic ipsum carceris ergastulo mancipavit.
ceperunt ; tertio arliculo praetermisso, videlicet Post haec autem dictijudices apud Cassellum una
quod excommunicatus exstiterat praefati Waterfor- cum dicto Cassellensi archiepiscopo in majori ec-
densis episcopi pradecessor, cum inhumanum sit clesia convenientes in unum, hujus iniquitatis au-
persequi odiojam defunctum. Testes etiam super ctores et etiam consentientes eidem, praesente
violenta manum injectione Lesmorensis
ipsius Waterfordeusi episcopo ct pariter assentiente, ac-
episcopi de novo praesumpta post factam illis com- censis candelis, excommunicationis vinculo solem-
missionem recipere decreverunt, cum ad eorum niter innodarunt. Evadente itaque post seplem
spectaretofficiumcorrigeremale actacircanegotium hebdomadas Lesmorensi episcopo Dei auxilio car-
sibi ab apostolica sede commissum. cerem supradictum, in qua siti, fame ac penuria
855 INSOCBNTIl III PP. REGESTORim I.IB. XV. 656

multiplici acriter fuerat uiaceratus, iidem judices \ spiritualium curam, donec in scntentia perduran-
praefatuin Waterfordensem episcopum ut eidem dum duceret, interdicens, saepefatum Lesmoren-
Lesmoreosi episcopo satisfacerel de injuriis irroga- sem episcopum in possessionem au-
corporalera
lis suis duxcrunt citandnm litteris iterato. ctoritate nostra induceret Ecclesias Lesmorensis,
Quo ipsorum prasentia compa-
in die statuto in adjicientes eidem ut tam clero quam populo Water-
rente, ac cnmminalioncs quamplurimas ex
post fordensi sub interminatione anathematis districtius
parte regis Angliae intentas temere in eosdem inhiberetneipsi episcopoinexcommunicatione per-
contumaciter ab ipsorum auditorio reoedente, ipsi tinacitercxistentipraesumerentin aliquibusobedire,
judices, licet hujus facti enormitas esset notaria et sed potius ipsi metropolitano reverenliam omni-
fere omnibus manifesta, quia tamen idem Water- modam Sed ipsi clerici facti salutis
exhiberent.
fordensis patratum scelus de ascensu ipslus (actum propriae contemptores, dicto cpiscopo participare
fuisse negabat, testes contra ipsum, ulpote lile ausu tcmerario prvesumeotes, eidem archiepiscopo
super hoc arliculo constestata, cum soleranitate in unclam ipsis rcverentiara impendere nolucrunt.

debita receperunt :quorum depositionibus publica- Propterquod idem archiepiscopus in ipsosexcom-

tis, et transmissis etiam ad Waterfordensem cpi- municationis sententiam promulgavit, quam ipsi

scopum supradicturn, diem locum denuo n judices duxerunl poslmodum auctoritate apostolica
sibi et
praefixerunt,ut si duceretin testes auteorum depo- confirmandam. Quocirca fraternitati veslrae per
sitiones aliquid opponendum, ad ipsoruui praesen- apostolica scripta praecipiendo mandamus quatcnus
tium accederet id acturus. Qui comparens in sta- praedictas sententias, sicut rationabiliter sunt pro-
tuto termino coram eis, minas comminationibus et latae, faciatis usque ad salisfactionem condignam

convitia praemissis injuriis aggregavit, parans in- per censuram ecclesiasticam appellatione remota in-
stinetu diaboli eidem episcopo latcnter insidiasper violabilitcr observari. contradictores.si qui fuerint,
Thomam suumclericum inccemetcrio Lirairicensi; vel rebellesper sulitractioncm beneficiorum, si ne-
cumque Lesmorensis praedictus esset in ostio Limi- cesse fuerit,sublato appellationis obstaculo compe-
ricensis ecclesia» constitulus.dictus Thomas Pei ti- scendo. L"t autem dictus Waterfordensis episcopus
moreposlpositomanusinjecitlemerariasineumdem de sua non possit malitia gloriari, eumdem cum
etsibi litteris jamdictorumarchiepiscopiTuamensis litteris vestris ad nostram pracsentiam dirigatis.

etepiscopiDuacensisamanibusipsiviolenteravulsis, Quod si non omnes, etc, duo vestrum, etc.

evaginatogladiosicipsumconatusestdecollarequod Datum Signia>, vi Kal. Julii, anno xv.
ictusaspereferientis.aquodivinapotentiaipsumepi- CXLU.
scopum liberavit.in ostium defiuens memoratum, cremonensi et vf.rcellensi episcopis apostolici
:u:j
ibidem « —:«
perennis ™ nmrt «;«
mernoriae »»»<:»:.
vesligia nna »*i:*.»:f
dereliquit ^
SEDIS LEGATIS, BT REGINENSI ELECTO.
Quem.quia idprssumpserat ipsis judicibus astan-
it Diixicnsis episcopus ad cessionem cogatur.
tibus et cernentibus tantum scelus, denuntiarunt
(Signiae, n Non. Augusti.)
publice anathemati subjacere; ipsi Waterlordensi
Licet secundum Apostolum.qui episcopalum de-
episcopo arctius inhibentes ne communicare in
siderat.bonum opus desiderat, si tamen episcopus
aliquo praesumeret clerico memorato. Sed idem
nominis nonexsequatureffectum.undc dolerepossit
episcopus inhibitionem hujusmodivilipendens,tam
quia de primatu quem in lcrris obtinct,
invenit ;

in corporali quem mensaeadem die ac

in spirituali
confusionem exspectat in ccelis. Cuin enim csse
deinceps ipsi Thomae communicare non metuit, debeat ut oliva fruclifera in dorao Domini, cl tan-
quemadmodum per tesles didicerant judices supra- quam lignum plantatum secusdecursus aquarum,
dicti. Et licet idem episcopus in testes et eorum
reddere fructum temporc suo,si non fruclificat, non
tcstific.ita eadem die objicere noluisset,ac ab ipso-
absurde comparatur Gculneae qux fructus non edit
rumconspectucontumax discessisset.ad ipsius ma-
acceptos.et terram sterilem rediit sub umbra no-
litiam convincendum non solum ei alterum, sed
civa inutiliter occupatam. Talis cpiscopus lanto
ctiam tertium et quartum diem ad ultimum, eidem
gravius cadit interius apud Iicum quanto altius vi-
peretnptorium indixerunl. n
deturexteriusapudhominesascendisse.Periculosus
Quo nullatenus comparcnte, nec sufficientem ad esl talibus ad cpiscopatum ascensus;sed lanto pe-
eos responsalem mittente,dumipsis per attestatio- riculosior est episcopatus retentio, cum quis solli-
nesquasnobis sub sigillis suisdictijudicesdcstina- citudini non suflicit paslorali,quanto elficacius per
runt, de violentia ipsi Lesmorensi a Waterfordensi cxperientiam suaeinsulficientiaedidicit onerapracsu-
episcopoirrogata et injectione violentarum manum latus et relineniem accusat ambitio qu>'in reci-
;

constitisset, assidentibus eis viris prudentibus et pientem exactio dobueratexcusarc cum in talibus ;

discretis, tam ipsum in canonem latao senti'ntiai adessc debcat coacta voluntas etvoluntariacoactio
incidissequam omnes fautoressuos,candelis acccn- non deesse.utse coginonrenuat etvellenonaudcat
sis et pulsatis campanis excommunicatos publicc
n: cofratur. Expedilergo praslato qui nequitin prae-
nuntiarunt, auctoritate nostra prsemisso archiepi- latione proficere quodelliciatur unus de parvulis, et
ecopo injunijentea ut ipsum exeommunicatum per descendat extcrius ut intus ascendat, et in minori
Buam faceret provinciain nuntiari, et «ibi rcrum proficiat qui delicit in majori quia non in subli-
;
 657 1'ONTIFiCATUS ANNO XV, CHRISTI 1212. G58

mitate grafluum, sed amplitudine charitatis acqui- A. adjuvat et veritas non relinquit. Quocirca, dilecti
ritur rcgnum Dei, apud quem non gradus elegan- in Domino filii, vestris justis postulationibus cle-
tior, sed vita melioris actio comprobatur. Unde menter annuimus, et ad exemplar proedecessorum
prutlenter animae sues consulet ct honori (Joannes) nostrorum fclicis reeordalionis Paschalis, Calixti i

Brixiensis episcopus, si episcoputui corpore cedet Anastasii, Adriani, Alexandri, I.ucii et Coelestini

coi vidctur utilitate cessisse. Cum enim, sicut ex Romanorum pontificum pranfatum monasteriumSan-
liiteris vestris accepimus,lingU8B sit officio destitu- ctse Dei genitricis eemperque virginis Mariae Do-
tus, et lingua praelali esse non debeat alliguta, lensis,quod ad juset proprictatem beati Petri per-
exstqui non poterit prasdicatoris oflicium multus et tinere dignoscitur, in quo divino mancipati estis
annunliare populo scelera sua, cujus sanguinem obsequio,cum omnibusad ipsum pertinentibus apo-
Deus de manu prffilati requiret ; cum etiam gran- stolicse sedis privilegio roboramus, statuentes ut

daevus aetate, confectus senio, et pra longa? inlir- quascunque possessiones, quaecunque bona idem
mitatis angusta sit effectus inutilis Ecclesiae Bri- monasterium, etc, usquc omnino consistant in ;

xiensi, nequit ascendere ut in die belli pro domo quibus hscpropriisduximus vocabulisexprimenda:
Domini se murum opponat ascendentibus ex ad- Ecclesiam videlicet Sancti Martialis.ecclesiam San-
verso.Si sic est,sponsi caret amplexibus, licet ha- g cti Andreae apostoli et Sancti Martini sitas apud
bere sponsum videatur, ecclesia memorata, cum castrum Radulphi.ecclesiam Sancti Dionysii extra
sponsocarere tolerabiliussit quam subinutilisponsi castrum praedictum,cum sexaginta solidis censua-
nomine incommoda viduae sustinere. Ne igitur sub libus ab altero capellanorumipsiusecclesia? redden-
umbra matrimonii diu portet onera viduatis ec- dis; ecclesiam Sancti Stephani protomartyris, San-
clesia supradicta, cum sit providendum non tam cti Germani confessoris, et aliam ecclesiam heatae
praelatis in Ecclesiis quam Eeclesiis in proslatis, Mariae in burgo Dolensi.In episcopatu Bituricensi;
discrelioni vestrae per apostolica scripta manda- Vodolense monasterium cum pertinentiis suis, vi-
mus quatenus,si praemissis veritas suffragatur, su- delicet ecclesiamparochialem beatiPetri deBonnet,
pradictum episcopum ad resignationem episcopa- ecclesiam de Ambraus, ecclesiam de Chodac, eccle-
lus moneatis prudenter et efficaciter indueatis.Qui siamdeConde cum aliis suis apprendiciis,monaste-
si prudentimeditatione praevidera voluerit quld rium deCellacum parochia sua et capellam Sancti
expediat,voluntate prasveniet cessionem, et cessio PetrideBrioria, capellam Sancti Germani cumper-
longoe monilionis instantiam nullatenusexspectabit, ecclesiamde Meulent cum capellaSancti
tinentiis,
et non quae sua sunt.sed quae Jesu Christi quaerere Romuli, monasterium de Uriaco cum ecclesiis et
videatur.et voluntaria cessio notam ambitionis ex- capellissuis,Sancti Martini decastro.SanctiNieolai
cludat.Sed si cedere sponte noluerit,cum frequen- "
Sancti Christophori, Sancti Martiani.Sancti Silvei,
ter petierit a cura et sollicitudine per nos Eccle-
ecclesiam de Olcas, et novam ecclesiam ecclesiam;

siae Brixiensis absolvi, et in manu bonae memoriae

de curte Sancti Victoris cum parochia sua, eoclesim
Geraldi Albanensis electi,tunc apostolicae sedis le-
de Sargiaco cum appendiciis suis, ecciesiam de
gati ordinationem posuerit Ecclesiae supradiclae,
Mesple, ecclesiam de Ortenay, ecclesiarr. de Arfolio,
ncc liberum sit suae voluntatis arbitrium in supe-
ecclesiam de Parnay, ecclesiam de Sosbers, eccle-
rioris judicium jam translatum, quia frequenter
siam de Arconcio, capellam Sanctae Mariaa et San-
si deambulatoria
nobis illudilur a subditis esset
cti Hilarii, ecclesiamdeFarvargines,ecclesiam San-
subjectorumvoluntas ad examencognitionis nostrae
cti Pauli extra muros civitatis Bituricensis cum
delata.ab eodem episcopo Ecelesia saepedicta soluta,
parochia sua,ecclesiam deVorle.ecclesiamdePrada
faciatis eidem juxta formam prioris mandati nostri
cum capellis de Cusiene, Sanctae Mariae, Sancti
de persona per electionem canonicam provideri
tali
Ursini et Sancti Christopbori, cum ecclesiis de
per i]uam auferatur temporis jactura praeteriti et
Visdon ; ecclesiam Sancti Stephani de castro Melani
futuri commoditas conferatur.ipsaque nobis et Ec-
cum ecclesiis et capellis suis et capellam Sanctae
clesiaeRomanae manifeste fidelis sit et devota,pro- Mariae, Sancti Silvani, Sancti Petri et Sancti Mar-
videntes nihilominus eidem episcopo in certis red- D
tini ; ecclesiam Sancti Januarii, ecclesiam de Utria-
ditibus, de quibus competenter valeat sustenlari.
co, ecclesiam de Vico cum capella de Albeis, ec-
Quod non omnes, etc, duo vestrum, etc.
si
clesiam Sancti Petri de Bosco, ecclesiam Sancti
Datum Signiae, n Non. Augusti, anno xv. Hilarii de Borneis cum capellis suis Saoctae Ma-
CXLIII. riae de castro Lineriis, Sancti Martini de Borneis.
ABBATI MONASTERII SANCT.E MARI.E DOLENSIS,EJUS<jUE Capellam de Cosnec, ecclesiam de Reciacocum ca-
FRATRIBUS TAM PR.ESENTIUS QUAM FUTURIS REGU- pella Sancti Juliani, ecclesiam sancti Karterii, ec-
LAREM VITAM PROFESSIS IN PERPETIIUM. clesiam de Noent, ecclesiam de Vico juxtaSanctum
De confirmalione prioilegiorum. Karterium, ecclesiam Sancti Aigulphi, ecclesiam
(Datum Signia?.) Sancti Salvaloris de Masuilio cum appendiciis suis,
Effectum justa postulantibus indulgere non so- ecclesiam Sancti Stephani, de Cassagnolis, eccle-
lum vigor 33quitatis,verum etiam ordo exigit ratio- siam de Maesnio cum capellis suiset parochia,ec-
nis,prae8ertim quando petentium voluntates et pietas clesias de Ardenta, ecclesiam deCampiliaco, eccle-
659 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XV. 660

siam Sancti Symphoriani de Creissac, ecclesiatn de A siara de Mosterol, ecclesiam deCercillat, ecclesiam
Novovicopaludoso, ecclesiamde Jaugeth.ecclesiam de Linars, ecclesiam de Genollaccum capellissuis
de Duno, ecclesiamSancta? Sericlerae, et capellam Sancti Martialis, Sancte Muriae Capellula, mona-
de Cumps, ecclesiam de Bussolio cum capelh de sterium de Pontiaco cum capella SancUe Maria?,
Azeis, Ecclesiam de Baudra, ecclesiam de Roura, ecclesiam Sancti Martini, Sancti Desiderii, eccle-
ecclesiun ilePolignet, ecclesiamde Brittannia.eccle- Btam de Nozerolis, ecclesiam de Meanis, ecclesiam
siam de 'tiriona, ecclesiam de monasterio Causina, de oratorio Sancti Michaelis, ecclesias deSalgiaco,
ecclesiam do Vilers, ecclesiara deDiors, eoclesiam ecclesiam de Bonis cum ecclesia parochiali, ecclc-
d •
Nuce, cclflsiam de Floriuco, eccle3ias et capel- siam de Fortio cum ecclesiis et apprendiciis suis,
las omnes utriusque Closis, ecolesiam de Marto- ecclesiam de Artreio, ecclesias de Roca cerveria,
niaco, nec non ecclesiam de Grunay, ecclesiam de de Graula, de Lorge, de Veteri vinea, Garitieria,
Besselgiu, ecclesias deChallac cum parochiis suis, ecelesiam de Malavalle ecclesiam de Cosdra, eccle-
ecclesiam de Vigo, eecleaiam de Celon, ecclesiam siam de Brennaio, ecclesiam de Ligolio, ecclesiain
df Lnserich, ecclesiam do Musnay cum capella Sancti Foldovei, insulam de Andria cum ecclesi.i,

Ivernali, ecclesiam de Niernum cum capella do Su- capellaru de castro Begonis .ecclesiam de Boia.ec-
trinum, ecclesiam de Chambona cum parochiasua, p clesiam de Musterles cum capella sua, ecclesiam
ecclesiam de Claudioniaco cum capellade
lpel Cambo- Sancti Gereoni3 Aurelianis, ecelesiam Sancti Vin-
nio, ecclesiam de Thausiliaco cum parochia sua, centii, ecclesiamSancti Leonardide insula Bucardi,
ecclesiam Sancti Sigiranni dc Chambot; ecclesiam cum ecclesia de Lamere, ecclesiam de Domo Fagi-
Sancti Laureutii de Gargelossa, ecclesiam de Cu- nea cum cape.llis Sancti Pelri et Sancii Michaelis
zuin, Ecclesiam de Bairezia, ecclesia de Damper, de Duno, cum terra, hominibus, burgo, libertale
ecclesiam da Ortena, ecclesiam Sancti Panlaleonis et immunitale ipsius, et cum omnibus ad eamdem
cum capcllis suis de Fero et de Bonavilla, eccla- ecclesiam perlinentibus.
de Promerio, ecclesiam de Crosent cum capel-
Praterea Andezesmensera ecclesiam cum eccle-
lissui8,ecclesiamdeAguzun,ecclesiamdeCopdallia,
siis et capellis suis, qu;e utique beati Petri juris
eccleslam de Capellula, capellam Sancti Eligii cum
esse cognoscitur, ex apostolicne oedis benignitate
appendiciis suis, eeclesiam de Amuclcro, ecclesiam
vobis et successoribus vestris regendam disponen-
Sancti Austrcgisili de Castellonovo, ecclesiam San-
damque concedimus, quemadmodum a supradictis
ctiGenitoris de Oblinquo, capellam Sanctaj Mari»,
Romanis pontificibus Pascliali, Calixto, Adriano,
Sancti Petri et Sancti Sigiranni in eodem castro,
Alexandro, Lucio et Ccelestino noscitur institutum
ecclesiam deTremsals, ecclesiam se Arthuim, eccle-
n eorumque privilegiis conlirmatum, ut videlicetex
siam de Oratorio, ecclesiam Sancti Severi cum
eadeni ecclesia duos solidos, ex Oolensi vcro mona-
ecclesiis etcapellis suis, ecclesiam Sancti Martini,
Bterio unum I.uteranensi palatio persolvalis. Ad
capellam Sancti Pctri, Sancti Joannis, ecclesiam
haec, felicis memoriffi Eugenii, Adriani, Alexandri,
Sanctai Marire de Polinie, ecclesiam Sancti Martini
Lucii et Ccelestioi praedeeessorum nostrorum vesti-
do Polinic, ecclesiam de Sazerech, ecclesiam de
giis inbaerentes, sententiaui qua^n bona> meraoriae
Pairaziaco, ecclesiarr. Sancti Projecti, ecclesium
Galfridus Hurdegalensis archiepiscopus el Lamber-
\ i.ionensem, ecclesiam de Crevent, monasterium
tus Bngolismensis episcopus super capella Sancti
de Spinocolero cum aprendiciis suis, proquosin-
Nicolai de Rocclla, super qua inler vos et Clunia-
guiie annis duodecim denarios Komana; Ecclcsiae
censes monachos controversia vertebalur, ex man-
persolvetis, sicut est antiquitus constitutum.
riato ipsiusEugeuii pup.e rationabiliter protulerunt
Pra?tcrea Virsionensem monastarium vobis ve- etscripti sui pagina roborarunt, aucloritate aposto-
strisquesuccessoribus perpeluo providendum et re- lica confirraamus et sicut ab eis judicatum est, ca-
gendum committimus.Donumquoque et concessio- pellam ipsam a vobis vestrisque succeesonbus in-
nes Emenonis Exoldunem,senioris quas fecit Eme- concusse perpetuo decernimus possidenuara.Capel-
noni el Alberto abbatibusDolensibus de monasterio lum quoque Sancti Thoma martyris Cantuariensis
1

beata^Marias apud castrum Exolduni s ;

to, quemad- D archiepiecopijuxta prsefatam capellam Sancli Ni-
rnodum prredicti praedecessoris nostri piae recorda- colai de novo constructain nihiloininus vobis duxi-
tioni>C;i!ixtipap»privilegiocontinetur,vobisnihilo- musconlirmandam.DccerniiiHisetiainutquod idem
minus confirmamus, adjicientes insuper ecclesias Dolense monastcriumab initio fundationissuse pri-
de Brivis, ecclesiam de Pluncis, ecclesiam de Maron, vilegiis prcdecesBorum nostrorumobtinnit, perpe-
ecclesiam Sancti Auslregisili de Turro clariei, cu- tuis ruturistemporibusinviolabiliobtineatfirraitate,
pellam Sancti Michaelis, et ecclesiam Sancti Desi- ut scilicet nullus episcoporum,ncc etiam Biluricen-
derii ejusdem castri, ecclesiam de Vigevilla cum sis archiepiscopusin cnjus purochia idem monasle-
parochia sua, monastcrium do Pradellis cum paro- riuro situm est, abbatem m atiam monachus sus-
ti

chia sua, capellam deBortiaco, ecclesiam de Noent, pendere vel ezoommnnioare vel adsynodum vocaro
eocleaiam de Magniaco cum apprendiciis suis.eccle- judiniaria potestate, aut divinum offlcium interdi-
aiam Sancti Petri de Dunn, ecclesiam de Latapetra, cere prsesumat ibidem scd si necesse fuerit eidem
;

eocleeiam de Nozelio, ecclcsiam de Mosterio, eccle- pra»puli totum comitatum Bituricensem inlerdicto
 601 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212. 662

subjicere, omnes monachi et familia ejusdem mo- A Datum Signiae.per manum JoannisSancta. Mariae
nasterii immunes ab eorlem interdicto semper exi- in Cosmidin diaconi cardinalis.S. R. E. cancellarii,
stant, liceatque illic Deo famulantibus monachis indictione xv, Incarnationis Dcminicae anno 1212,
divina officia celebrare et jam dictaro familiam tu- pontificatus vero domini lnnocentii papae III anno
rr.ulare; ita tamen ut excommunicati vel interdicti quinto decimo.
ad ea nullatenus admittantur.Chrisma vero,oleum CXLIV.
.anctum.eonsecrationes altarium,basilicarum dedi- TBECE.NSI ET MELDENSl EPISCOPIS, ET ABBATI LATI-
cationes,benedictiones abbatum,ordinationes quo- NIACENSI PAMSIENSIS DIOECESIS.
que monachorum et eloricorum vestrorum burgi Con/irmatur sentcutia lota contra Gau/fridum prio-
Dolensis caeteraque ecclesiastica sacramenta a quo- rem de C/iaritate.

cunque malueritis catholico suscipietis episcopo (Signiae, iv Kal. Julii.)

gratiamet communionem apostolica. sedis habente, Ex parte dilecti filii Cluniacensis abbatis fuit
qui nostra fretus auctoritatesine cujuslibet contra- propositum coram nobisquod curn ipsead proban-
dictionis vel appcllationis objectu quod postulabitur dam coram dilecto Dlio abbate Sanctae Genofeva.
non differat exhibere sicut a praefato Ccelestino
;
Parisiensia ac conjudicibussuis monasterii de Cha-
papa vobis dignoscitur esse concessum. n ritate laesionem enornem,quam in alienatione pos-
Praeterea corapositionem quae inter rnonasterium sessionum suarum incurrerat,et inveniendam pe-
vestrumetbonae memorioeStephanum Bituricensem cuniam Templariis refundendam diligenter etsolli-
archiepiscopum superecclesiis etdecimis dequibus cite laboraret, jamque magnam partem
pecuniae
qua_stio vertebatur facta esl, et hinc inde recepta, sine ipsius monasterii gravamine invenisset, ac
et in scriptis authenticis praedicti archiepiscopi nec spem concepisset de inveniendo residuo meliorem,
non decani et capituli Sancti Stephani Bituricensis GaufridustuncpriorejusdemmonasteriiAnlissiodo-
continetur expressa, auctoritate apostolica conlir- rensisdicecesis,neipsius abbatis studiumsuperhoc
mamus.(96) Provisionem quoque inter vos et vene- sortiretur effectum,nequiter studuit impedire.Nam
rabilem fralrem noslrum G.Bituricensem archiepi- cum abbas preecepisset eidem ut de his et aliis quae
scopum nobis mediantibus factam super ecclesiis, ad ordinem pertinent traclaturus ad capitulum ge-
clericis, el aliis hominibus burgi Dolensis nec non nerale accederet.quod instabat,ipse quemdam cle-
pluribus aliis.sicut innostro continetur autbentico, ricum alienigenam et ignotum post eumdem abba-
per hujus privilegii paginam auctoritate apostolica tem apud Sezaniam ad appellandum transmisit,
conlirmamus.ei in perpetuum ratam manere cense- sicut idem clericus asserebut.Tunc abbas praedictus
mus.In parochialibus vero Ecclesiis vestris vacan- p perhujusmodi machinationesct studiavidenssuper
__._-!:
tibus .._u:
. i: _* i
liceat vobis personas eligere et episcopi pree
u__
probatiooe
:i_ .:__: *-<
laesionisenormiset_.__!..: n,_ ..
solutione Templariis
•
,

sentare quibus, si idonei fuerint, episcopus ani-

: facienda nec non et aliis utilibus procurandis impe-
marum curam committat, ut de plebis quidem cura diriprocessum,disciplinamquemonasticamdissolvi
episcopo, vobis autem de temporalibusdebeant re- penitus et elidi,versus idem monasterium,licet jam
spondere quibus nullomodopermittimus.sed sicut
;
instaret dies celebrandi capituli generalis, duxit
antiquis canonibus constat inhibitum nihilominus celerius festinandum, volens super hoc cum ejus-
inhibiraus, ut bona per ecclesias acquisita in alios dem loci conventu habere tractatum ac de mandato
transferre nulla ratione praesumant sed sive inte- nostro corrigenda corrigere ac statuere statuenda
:
;

stati decesserint, sive condidennt testamentum, praesertimcum denovo nostrisfuisset litteris redar-
penes capellanias suas debeant modis omnibus re- gutus (97) quod se in corrigendis excessibussubdi-
manere. Liceat autem vobis clericos vel laicos et torum in abbatis et prioratibus sibi subjectis exhi-
saeculo fugientes liberos et absolutos ad conversio- beret tepidum et remissum, ac nos mandassemus
nem recipere, et eos absque contradictione aliqua eidem ut appellatione remota corrigeret et reforma-
retinere.Sepulturam quoque illius loci, etc, usque ret in illis quae correctionis et reformalionis officio
a quibus mortuorum corpora assumuntur.Prohibe cerneret indigere. Verum Gaufridus praedictus ca-
mus insuper nec cui liceat infra parochias ecclesia- D ptato favore servientium nobilis viricomitis Niver
rum vestrarum sine assensu dicecesani episcopi nensis praevenit abbatem,etconventumsuis menda-
et vestro ecclesias vel oraloria de novo construere ciiscircumvenit,in capitulo asserens quod abbas de
seu etiam ccemetaria benedicere,salvis tamen scri- monasterio ipso omnes proponebat ejicere et de
ptis apostolicae sedis.Decernimus ergo, etc, usque Cluniaco inducere alios numero pauciores.
usibus omnimodis profutura,salva sedis apostolica. Cum ergo abbas praedictus per servientem quem
auctoritate et in pra.scriptis ecclesiis dicecesanorum preemiserat suum ipsis annuntiasset adventum,
episcoporurn canonica justitia. Si qua igitur, etc, iidem servientem ipsum cum injuria expellentes,
usque divinae subjaceat ultioni.Cunctis autem eidem villse et claustri portas firmiter obserarunt,et cum
loco, etc, usque praemia aeternae pacis invcniant. illic abbas postmodum advenisset,ipsi etaliisviris
Amen. religiosisqui comitabantureumdem villaeimpudan-

(96) Vide supra epist. 126. (97) Supra epist. 6.

 "

663 INNOCKNTII III PP. RBGKSTORUM LIB. XV. 664

teretclaustri denegarunt ingressum. Verumtamen \ in villam contra ipsius et monasterii libertatem,

quidam de monachis monasterii antedicti zelo devo- septem ex eiscapti fucrunt.reliquiseilugatis.Iidcm
quamdaui portam villae, poslquam etiam ceperunt servientes abbatis in villa, in qua
tionis accensus
abba6 ipsam et alios circumierant, reve-
ct socii comes praefatus nullam habet justitiam, licet in
renter reseravit eidcm quam iidem ingressi pri-
: nullo praefati excesserint servientes.omnes prslerea

mam partem claustri.quam quidam monachi eodem villae portas et aditus.per quos intratur in eam,

zelo ducti aperire curarunt.secundum consuetudi- postmodum obstruxerunt, non patientes intrare
nem ordinis intraverunt. Hoc comperto Gaufridus quempiam peditem vel equitcm ad abbatem.Quod
et monachi ac servienles armati, quos idera
Gau- siquisquam portam ingredereturignotus.custodes
fridus ad hanc praeparaveratvictimam.de campani- perquirebant ipsarum ne ferret litteras vel manda-
libus et eminentioribus locis in abbatem et socios tum. Abbas igitur taliter impeditus, et affeclus
lapides grandes et densos crudeliter projecerunt. taedio ac languore, quoniam Cluniaci capitulum
Verumlamen misericors Dominus miraculoseabba- annuum non poterat celebrare,in quo desaepedicti

tem servavit illaesum,licet in equum ejusdem plu- monasterii reformatione potissimum ct pecunia
res magni ponderis projecti lapides exstitissent, Templariis refundenda tractare ac ordioare cum
adeo quod idem equus in quatuor locis apparuit o abbatibus et prioribus disposuer8t,ne tunc abbatcs
vulneratus.Tuncabbas tam atrocijus affectus inju- et priores inaniter laborassent, neve propositum

riis, cum illi projicere lapides non cessarent, cen- ejus circa relevationem ejusdem monasterii suo

suit furori cedendum.et equo laxato fugam petiit, privaretur effectu, vocatis ad se abbatibus et prio-

et se recepit in villam. Quem quidam burgensis ribus idem capitulum apud Charitalem celebrare
errantem inveniens, et quasi de mortis periculo decrevit credens auctoritate ac praesentia tanto-

erutum trementem tolis artubus et pallentem,mi- rum virorum posse praefatos rebelles a sua perti-

sericordia motus duxit in domum suam, et curam nacia revocari. Venerabilis quoque fraler noster
ejus egit Clialiter etdevote.In illo autem conflictu, Gebennensis episcopus et H.Remensis archidiaco-
quando abbatem et socios lapidibus", voluerunt nus,sicut suis nobis litteris intimarunt,accesserunt
obruere, quidam servientes ct monachi majorem Cluniacum ad capitulum generale sed cum abbas ;

portam cum gladiis et fuslibus exeuntes.sarcinulis se per suus litteras excusasset qund illud ire nequi-

oneratos retinuere tres equo3, uno de abbatisser- verat a priore ao monachis de Charitate, quos
vientibus vulnerato. Sed et iis Gaufridus et ejus inobedientes et rebelles invenerat,graviter impedi-
complices non contenli, quinimo malis adjicientes tus et diffinitores capituli ad Charitatem cum con-
pejora.Balivos comitis memorati in grave prayudi- gregatis ibidem prioribus evocasset, ut ibi tam de
ciurn monasterii atque villas ad suorum defensio- rebellione prioris et monachorum quam de aliis

nem facinorum et jurisoppressionemnec non abba- agendis communiter tractaretur, iidem diffinitores
tis et ordinis advocarunt : quorum praesentia et fa- cum prioribus ad mandatum abbatis, et episcopus
vore campanilia et alia loca editiora armis,arcubus, et archidiaconus ad preces ipsorura, cum ipsis

balistis el lapidibus munierunt de nocte, ita cele- usque ad castrum quod marchia dicitur accesse-
brantes excubias cornibus cantilenis, fistulis, et runt.Ibidcm diffinitoribus et prioribus remanenti-
clamore ac si castrum obsessum ab hostibus custo- bus,iidem episcopus et archidiaconus ad praefalam
dirent, quanquam abbas per violentiam irrumpere villam iverunt, de pacc cum saepedicto ubbate et
claustrum, etsi posset, nullatenus noluisset, sed priore ac monachis ipsius monasterii locuturi
sed ;

nobis vindictam potius reservare. Attendens igitur invencruntjanuas obseratas.Rogaverunt autemcos

idera abbas quod Gaufridus et suinullam admoni- quos viderant supra muros ut ipsos permitterent
tionem admitterent,sempler claustri.euriae ac ma- introire.Qui rcsponderunt eisdem quod sine prioris
non omnibus aditibus obseratis
joris ecclesia3,nec mandato nullatenus ipsis pateret ingressus.

perquos ad eos haberi possetaccessus.habitoviro- Cum ergo quidam servienscomilis memorati in-
rum religiosorum consilio.ipsius Gaufridi et com- terrogasset qui essent,et ipsis rcspondentibus didi-
n
plioum ejus culpis clarescentibus evidenter.ipsum U dgset> rogalus ab eig ad priorem &cccssil ut ipgjs
tanquam inobedientem, rebellem, contumacem et
ingrediendi licentiam impclraret.Quo moram diu-
dilapidatorcm sentenlialiter amovit a regimine
tius protrahente, idem archidiaconus divcrtit ad
prioratus, et tarn ipsum quam omnes sibi taliter
aliam villae portam, tentans si alium ingressum
adhaerenles vinculo excommunicationis innodans, possent habTC ; scd nihil omnino profecit. .\<1 ulli-
ecclesiam supposuit interdicto,donec redeuntes ad mum vero post cxspcctalidnpm non modicam ser-
corcondigne satisfaccrcnt de tam enormibus cxces- vicns comitis rcsponsum h ujusniodi reportavit quod
sibus et offensis. Ipsi vero semper proniores ad non ingrederentur ullo modo.co quod ad capitulum
pejus.sententias in eos sic latas rationabilitcr non accesserant generale. Sic crgo passi repulsam, ad
servantes, pulsatis campanis divina praesumunt marchiam redicrunl. Dio vero scquenti praefatus
8olcmniter celcbrare. cpiscopus magistrum Philippum officialcm Niver-
Caeterum cuin equi abbalis ducerenturad aquam, nenscm rogavit ut priorem adiret.et sibi et archi-
ab hominibus comitis antedicli.quos introduxerunt diacono impetraret ingreesum, quia loqui de pace
665 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRI8TI 1212 006

cura eo et suis fratrihus affeetabant. Ipse vero cum A rernissurus. Cum enim pro ipsorum utilitate ad
priore locutus, sic respondit eisdem, quod prior eorum accesserit monasterium, portas villas sibi
ipsos nullo modo intrare permitteret, nec ipse ad clauserunt quibus per quosdam ex (ratribus rese-
;

episcopum iret, neque loqueretur cum eo. Tertia rati?, cum monaslerium siout pastor Ecclesias ac
quoque dio cum dillinitores et priores ad sajpedi- villao dominus ingredi voluissct, violcnter a mona-
ctam villam simul proposuissent accedere,tentaturi chis est repulsus, qui equos capicntes ipsius, ct a

si cum priore acmonacliis possent loqui et habere turribusmonasterii in eum ingontes lapides jacien-
ad abbatem accessum, servientes sa;pedicti comitis tes, equum suum graviter vulnerarunt, ipsum di-
advenerunt, inhibentes eisdem ne ad villam accede- vina misericordia protegente, ac tres servicntes
rent sspedictam, in personis et equis eorumgravia capti a servientibus comitis villamcum monachis
pericula intentando. Adjecerunt etiam quod, si pos- obscrvantibus exstiterunt unde ad domum cujus-
:

sent, eosdemepiscopum et archidiaconum introdu- dam burgensis, in qua manebat, declinaverat neces-
cerent, sed si cum diflinitoribus et prioribus irent sitate compulsus. Praeterea asseruit plurimum se
nullo modo permitterenturintrare. Ipsisigitunlluc dolere quod exsecutio mandatiapostolici de aliena-
venientibus occurrit thesaurarius Turonensis, et ad tis possessionibus revocandis exstiterat impedita.
quamdam portam duxit eosdem B cum propter hoc ad deliberandum ot tractandum
; ad quam post
expectationom non modicam cum difticultate ma- dum ipsis specialiteraccessisset, proponens sejam
xima stipatus militibus et servientibus, equis ar- magnam partem pecunias, nisi staret per eos, sine
matis etmonachismagnos ferentibus baculos, venit diflicultate ac damno monasterii invenisse.
prior, cui proposuerunt, praesentibus thesaurario
Audito igitur abbatis responso, ad priorem et
supradiclo, Bituriensi cantore, Antissiodorensi ar-
monacbos rediit in curia monachorurn, et verbum
chidiacono et aliis pluribus, verbum pacis, osten-
pacis illis proposuit diligenter, dicens quod beni-
dentes damna quae poterant hac discordia proveni-
gnum responsum receperat ab abbate ac ex parte
;

re, et quam gravis infamia occasione dissensionis

generalis capituli dixit eis quod libenter corrige-
ipsius, non solum eis, sed et religiosis aliis immi-
rent circa eumdem abbatem vel ipsos si esset ali-
nebat.
quid corrigendum. Monachi verodlxerunt quod de
Ad ha?c obtulerunt eidem ex parle diffinitorum abbate vel diffinitoribus seu generali capitulo non
ipsorum quod parati erant corrigere si qua tssent curabant, nec pacem ipsorum vel per eos etiam
tam circa ipsum abbatem quam eosdem priorem ut requirebant. Prior vero addidit sicut prius quod
monachos corrigenda, cum auctoritate capituli
quandiu abbas esset invilla,sivein prioratus officio
generalispersedem apostolicam approbati potesta- C remaneret, siveremoveretur ab illo* nullum admit-
tem baberent corrigendi excessus tam id capite teret verbum pacis. Cum igitur aliud a priore ac
quam in membris. Ipse vero respondit quod de monachis responsum habere dictus episcopusne-
difiinitorum correctione vel generalis capituli non quivisset, priorem interrogavit eumdem si ab ipso
curabat, cum nonnisicoram nobis, ad quem appel- et suis essent securi ad suum abbatem monachi
laverat, ut dicebat, de spiritualibus responderet, et venientes. Ipse vero respondit quod guerram ne-
de temporalibus nonnisi coram comite memorato, mini faciebat. Et cum idem episcopus institisset ut
in cujus erat custodia constitutus, necaliquod ver- sibi plenius responderet, sic ait, quod securitatem
bum pacis aut compositionis alicujus admitteret alicui non praestabat. Etstatim Lethericus serviens
quandiu abbas in eadem villa maneret. Asseruit comitis antedicti, ipso priore prasente nec contra-
enim quod monasterium Cluniacense aliquando dicente, subjunxit quod si Cluniacenses monachi de
gravarat eosdem, et ipsi priori exstiterat nuntiatum ctetero tangerent villte portas, et equos amitterent
quod abbas illum a prioratu proposuerat amovere et personis periculum immineret, prohibens nihi-
et monachos in domibus aliis collocare propter :
lominusneampliusapudmarchiamejusdemcomitis
quod ipsum illic noluerunt recipere venientem. castrum, in quo prius hospilati fuerant, remane-
Adhfficaulem rogaverunt eumdem ut ipsos loqui n rent. Egressus igiiur villam episcopus antedictus,
pcrmittere cum abbate. Qui post multa consilia ad diffinitores et priores rediit cum archidiacono
dixiteis quod ipsum episcopum solum loqui cumeo memorato : a quibus interrogati si boni aliquid in-
prcesentibus suis etcomitis servientibus pateretur, venissent aut profecissent in aliquo commonendo,
ita quod quandocunque ipsi veilent exiret. Porro exposuerent eisdem quod fecerant diligenter, ipsi
extra villam praefato archidiacono
remanente, ad vero juxta muros villae sedentes suum capitulum
abbatem episcopus solus proponens eidem
accessit, ordinarunt, et habito diligenti tractatu suam sen-
qurc sibi videbantur in facto hujusmodi expedire. tentiam formaverunt : quam diffinitores redactam
Abbas vero respondet quod monachos rjusdem mo- episcopo et archidiacono con-
in scriptis, prsfatis
nasterii tanquam bonusPaterin spiritu mansuetu- vocatis et audientibus promulgarunt, Gaufridum
dinis paratus erat recipere, si tanquam boni filii priorem ejusdem monasleiii, quia vocatusad gene-
venirent ad ipsum, etcumeis quantum secundum ralecapitulum venirecontempsit,etabbatem suum
Deum posset, cum religiosorum virorum consilio accedentem adidem monasterium non admisit,sed
dispensaret, atroces injuriagquaseidem intulerant cum armis violenter rejecit, et eosdem illuc cor-
667 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XIV. 668

rectionis gratia properantes portis turpiter repulit A. burgo et cauto ecclesiis interdicto et rebus aliis
obseratis, aucioritate Deiet sua nec nonet geneialis venerabilibusfratribus nostris Ovetensiet Burgensi
capitulipropterinobedientiam, rebellionem, et con- epi.copis et conjudicibus eorum duximus commit-
tumacium manifestam, ac causas alias excommu- lendam, peremptorium tenninuinpraefigatisquo per
nioationis vinculo innodantes, et deponentes a re- Be vel procuratorcs idoneos nostro se con.pectui
gimine prioratus, sigilla ejusdein G. pariter et repraesentent, causam eamdem innostra praesentia
conventus ejusdem monasterii condemnttndo, et tractari. Quod si forsan lis jam contestata exstitit

omnescomplices suos pan exeommunicationis sen- coram ipsis, vos eodem auctoritate nostra dili-
tentia involvendo nisi inlra septem dies a praesum- gentermonerecurelis utin causa.juxta primi rr.an-
ptione hujusmodi non resipiscerent et regulariter dat; nostri tenorem usque ad uiflinitivam senten-
emendurent. Kt ne ipsius monasterii negotia depe- tiam ratione praevia procedentes, ipsam ad nos
rirent, dilectum iilium W. Cluniacensem priorem sufficienter instructam renittanl, praeligenles par-
prnefecerunteidem, ipsius sibi adminislratione con- tibus terininum quo compareant coram nobis ju-
cessa. stam, auctore Domino, sententiam receplurte.
Ne igitur tanta. praesumptionis excessus rema- Datum Signiae u Kal. Augusti, pontificatus nostri
neant incorrecli, discretioni vestrae per apostolica n anno decimo quinto.
scripta praecipiendo raandamus quatenus ad locum
CXLVI.
ipsum personaliter accedentes, et inquisita super EPISCOPO CREM0NEN8I.
iis plenius et cognita veritate, si rem inveneritis ita
De neyotio Bernardi primi el sociorum.
esse, prolatam in siepedictum G. depositionis sen-
(Signiae, Kal. Augusti.)
tentiam a regimine prioratus auctoritate apostolica claudi ac debiles ad nuptias
(98) Si cacci et filii

confirmantes, approbantes nihilorninus quod de

et
suinmi Palris intrare non solum invitandi sunt,
substitutione prioris et sigillorum damnatione per 6ed etiam compellendi, multo forlius illi qui ad
praefalosdiffinitores eslfacturn,excommunicationis
illas properant per seipsos, repellendi non sunt ul-
sentcntiam in praifatum G. ac ejus complices pro- latenus ab eidem. Haec utique attendentes, cum
mulgatam faciatis appellatione postpositausque ad olim dilectus lilcus Bernardus primus et socii ejus,
sati-factionem condignam firmiter observari, con-
qui superhaeresiscriminc fuerant infamati, a.l raa-
tradictores quoslibet autrebelles, sive monaclii vel gisterium sacrosancta? Romana. Ecclesiaeconfugis-
clerici fuerint, sive laici, por censuram ecclcsiasti-
sent, proponentes se fore paratos nostrae corre-
cam sublatocujuslibetcontradictionis et appellatio- ctionis disciplinam recipere humiliter ac devotc,
nisobstaculocompescendo. Et quoniam audivimus fl(j eru eorura e xaminavimus diligenter, ac demum
nrnof;»! n m finn
praefatum Gaufridum mnllpc sibi
fViHiirri multas pnnrrrr>_ ".
nr>pnnigc congre-
cihi pccunias .. • • ... .. ._*
investigavimus perspicaciterpropositum eorum et ;

gasse,volumus nihilominuset mandamusquatenus sic ordinatis prudenterquae super iis vidimus ordi-
ad resignalionem earum per distractionem eccle- nanda, utrumque lecimus apostolicis litteris com-
siasticam appella'ioneremolacompellatis eumdem, prehendi, ut essent illis in testimonium, ne quis
facientes ipsas pecunias in solutionem debilorum eoscalumniaretur decaetero sine causa snb protec-
converti vel in aliam utilitatem mnnasterii mrmo- tione beati Pctri et nostra suscipientes eosdem in
rati. Eos vero quos excoinmunicatos constiterit fide catholicaet devotione apostolica persistentes.
temere celebrasse divina pcena canonica percellatis. Cum igitur membra capiti et partes debeant con-
Testes autem qui fuerinl nominati, etc. xisque sub- gruere suo toti, fraternitatem tuam monemus et
traxerint, per censuram eamdem, appellatione ccs-
exhortamur altentius, per apostolica tibi scripta
sante, cogatis veritati testimonium perhibere. Nul- mandantes quatenus habens eos propensius com-
lislilteris veritati etjustitioe pra^judicantibus a sede mendatos, ipsis tanquam viris fidelibus ct vero
npostolica impetratis. Quod sinon omnes,etc, duo catholicis impendas consilium et auxilium et favo-
vestrun), etc. rem secundum pra.scriptam formam in domo Do-
Datum Signiae, vi Kal. Julii, pontilicatus nostri mini ambulantibus cum consensu.
anno decimo quinto. Uatum Signiae, Kal. Augusti, pontificalus nostri
CXLV. anno quinto decimo.
ASTORICBNSI EPISCOPO ET PALENTINENSI EI.BCTO. CXLVII.
Ut yartibus assigneni terminum compctenlcm. UNIVERSIS ADBATIDUS 1N GENERALI < 1STEI.C1EN8I
(Signiae, n Kal. Augusti.) CAP1TUL0 C0NSTITUTI8-
Cum decisas in nostra praesentia qua?stiones pati De libra prstdicationc verbi Dci in Prutiia.
non valeant recidivam, quae interdum gravius liti- (Signia>, iv Idii6 Augusti.)
gantes affligit, discietioni veslrae pcr apostolica (89) Dileoti tilii Christianus, Philippus aceorum
scripta mandamusquatenusvenerabili fratri nostro socii vestri ordinis fratres adverlentes eos appcllari
nensi episcopo ct dilecto lilio abbati Sancli beatosqui seminant super aquas, et eos qui fru-
Facundi Lcgionensis dicto, quorum causam super mentumabsconduntin propriismaledici.et facienlo

(98) Videsupra epist. 137. (99) Vide lib. xm, epist. 128.
669 PONTIKICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212. 670

qui ubi vult spirat, ct nemo scit unde veniat A. meraniam constitutis. Scriptmn est super hoc Gnes-
illo

aut quovadat, olim de nostra licentia incoeperunt nensi archiepiscopo.

seminare in partibus Prussiffi verbum Dei.ut eundo CXLVIII.
et flendo mittentesseminasua,demumpossent cura N0B1LIBUS VIIUS DUCIBUS P0LONI* ET POMEIUNI.E.
exsultatioue venire portantes manipulos suos,con- De earem re.
(isi quod ille qui venitsalvum faeere quod perierat, (Signisa, Idibus Augusti.)
in inferiores partes terrae descendens ut hominem Licet,teste Apostolo.impossibile sit Deo sinefide
a 1 regna coelestia revocaret, qui onini creatur^e plaeere,ad placendum tamen ei fidessolanon sulli-
suum jussit Evangelium prasdicari, sicut per pro- cit,sed charitas est praecipue necessaria de qua :

phetam promiserat.in virtute multa evangelizinti- idem testatur Apostolus,quod si qui linguis horni-
bus daret verbum,et ora in portis filiae Sion laudan- num et angelorum loquatur,etsi habeat,omnem li-
tium adimpleret. Benedictus autem Deus.qui spe- dem ita ut montes transferat, et in cibos pau-
rantesinsuamisericordia non relinquens,speciosos perum omnes suas distribuat facultates , cha-
fecit pedes evangelizantium pacem.evangelizantium ritatem autem non habeat, ei penitus nihil pro-
bona, et expandens manus suas ad populum non sit. Cnm autem haec exercenda sit sollicite circa
credentem, non solum usque in Idumaeam, verum „ omnes, utpote mandatum Domini latum nimis,
etiamusquoin Prussiamsuumcalceamentuuiexten- quod etiam ad inimicos extenditur,circa eos tamen
dit, dansgratiam fratribus memoratis ut sint mi- qui nuper relicto gentilitatis errore ad cognitionem
nistri Christi Jesu m
gentibus,sanctilicantes Evan- veritatis, quae Christus est, pervenerunt, eo debet
gelium Dei.ut fiat oblatio gentium accepta et san- propensiusexerceri quofacilius retro aspicerent in-
ctilicatainSpintu sancto. Sicut enim comperimus humane traclati. Hoc utique quidam vestrum, si-
veridica relatione multorum, Dominus eisdem fra- cut accepimus, minime.attendentes, et qusrentes
tribus aperuitostium;ita ul perministerium eorum- quaB sua sunt non qus Christi, quam cito intelli-
dem intelligentibusqui non audierant et videntibus gunt aliquos e genlilibus per Prussiam constitutis
quibus non fuerat nuntialum,multi ad agnitionem novse regenerationis gratiam suscepisse, statim
pervenerint veritatis. Licet autem eorum opera de oneribus eos servilibus aggravant etvenientes ad
ipsisperhibeant testimonium.quia taruec vos eos, Christianae fidei libertatem deterioris conditionis
sicutaccepimus,acephalos reputalis,quidam vestri efficiunt quam essentdum subjugo servitutispris-
ordinis Iratres in illis partibus constituti eisdem in permanserunt.per hocmultorum impedientes
tinas
hospitiis et aliis debita non
buiuanitalis solatia
salutem qui fuerant credituri,ettemporalecommo-
impendunt, quinimo adeoverbisexasperatis eosdem durn angelorum gaudiis prsferentes, qui super
ut propler increpationes vestras multiplices non- G penitentiam agentibus gloriantur. Ideoque univer-
nulh eorum dicantur ab illis partibus abscessisse. sitatem vestram monendo rogamuset exhortamur
Volentes igitur juxta pastoralisotficii debitum eam
in Domino, per apostolica vobis seripta mandantes
in iis adhibere cautelam ut nee sub specie praedi-
quatenus intuitu ejus qui venit salvum facerequod
cantium valeant subintrare girovagi aut fidei sub- perierat et dare animam suam redemptionem pro
versores.nec propter suspicionem hujusmodi Evan-
mullis, hujusmodi novellaj plantat^onis filios non
gelio Dei offendiculum prsbeatur, venerabili fratri cum eisdem
gravetis, sed agatis tanto clementius
nostro Gnesnensi archiepiscopo, de cujus discre- quanto memoriapristinae conversationis infirmi fa-
tione flduciam gerimus pleniorem, nostris damus cilius in antiquum relaberentur errorem, cum ve-
litteris in mandatis ut non subito credens omni spi- teres utres vix novum vinum contineant juxta evan-
rilui, sed probans spiritu si ex Deo sunt, eos quos gelicam veritatem. Nos enim venerabili fratri no-
noverit esse idoneos ad prsdicandum gentibusver- stro H.Gnesnensi archiepiscopo nostris damus lit-
bum Dei el ad id studio verae charitatis inductos, teris in mandatis ut talesfoveat propensius propte?
vobis et vestri ordinis fratribus aliisque fidelibus Deum, et defendat eosdem a molestiis indebitis et
Christi constitutis per Pomeraniam et Poloniam pressuris, oppressores eorum indebitos mouitione
recommendet et suarum muniai testimonio lit.tera- rj
praemissa per censuram ecclesiasticam sublato ap-
rum. Quocirca universitati vestrae psr apostolica pellationis impedimento compescens.
scripta mandamus quatenus eos quos prafatus ar- Datum Signia?, Idus Augusti, pontificatus nostri
chiepiscopus vobis per litteras suas duxerit com- anno decimo quinto.
mendandos non impediatis ullatenus vel ab aliis Scriptum est super hoc archiepiscopo Gnesnensi.
ordinis vsstri fratribus permittatisaliquatenus im- CXLIX.
pediri quominus in Evangelii praadicatione proce-
CAMERACENSI FPISCOPO.
dant, ut, bajulaalibus ipsis, currat velociter sermo
De decimis Ecclesix constituendis.
ejusqui emittit eloqaium suumterrae.
(Signis, xiv Kal. Septembris.)
DatumSigniae,iv IdusAugusti,pontificatus nostri N.milesquod ad sublevandam
Significavit uobis
anno decimo quinto. inopiam capellamarum de Gellen et Bialluel eccle-
In eumdem fere modum scriptum est super hoc siarum, quas multapaupertate gravantur.quasdam
monachis Cisterciensis ordinis per Poloniam et Po- eis decimas conferre desiderat, si ad hoc favor
671 INNOCENTII III TP. REGESTORUM LIB. XV. 672

apostolicae benignitatis accedal. Volentes itaque A CI.I

sic ecclesiis praeriictis adesse quod in suo jurc alii PRiEPOSlTO SANCTI LAUR-ENTll LAUDENSIS ET J. ET A.

deesse minime videamur,fralernitati tuse per apo- CANONICIS DE CAVENNACUO DIOECESIS LATDE.NSIS.
ttolicascriplamandamusquatenuseumdemmilitera II excommunicationii sentenlix mandenlur.
ut illi Ecclesiae reddat decimas cui debentur, dili- exsecutivni.
genter inducas. Quod si ad hoc induci non poterit, (Signiae, xn Kal. Septcmbris.)
et tales decimae sunt quae juxtaconsuetudinem re-
Dilectus Clius magister Ambrosius de Canturio
gionis in feudum |ierpetuum a laicis detinentur,
diaconus plebis de Gallian. constitutus in prae-
confcrendi eas ipsis capellaniis tribuas facultatem.
sentia dilecti filii noslri Angeli Sancti Adriani
Datum Signiae, xiv Kalend.Septembris,pontifica-
diaconi cardinalis ,
quem sibi dedimus audi-
tus nostri anno decimu quintc.
torem, proposuit coram ipso quod cum ad man-
CL. datum sedis apostolicae per venerabilera fratrem
EPISCOPO ET DECANO ET CANTOBI ATREBATENSIBUS. nostruro Hierosolymitanum patriarcham, tunc epi-
scopum Vercellensem,de canonicatu ecclesiae San-
Causx cognilionem ad eos remittil.
cti Vi.icentiide Gallian.Mediolanensis dicecesis fue-
(Signiae, xvn Kal. Septembris.) D rit idem patriarcha praeposito et fra-
investitus, et
Cum causam B.viduam et
quae inter Lambertum tribus ejusdem mandaverit ut dicto A.
ecclesiae

laicum Morinensis dicecesis super dotalitio ipsius quantum uni de residentibus ibidem decommuni-
filiis Ph. G. etG. canonicis
viduae vertitur dileclis bus proventibus assignarent, ac ipsi per eurodem,
Morinensibus olim duxerimus comraittendam, ac pro eo quod ejus parere raandato conlumaciter re-
ipsi receptis testibus et attestationibus publicatis, ousabant,fuissent ab officio beneficioque suspensi,
disputationes hinc inde propositas audivissent, etexcommunicationisdemum vinculo innodati.licet
tandem, sicut ex relatione comperimus judicum postmodum investituram ejusdecu ralam asseruerint
eorumdem,tam ab episcopoMorinensiquam a pra:- se habere, partem tamenei debitam subtraxerunt:
falo Lamberto ne ipsi adsentiendum procederent quibus cum postmodum per venerabilem fralrem
exstitit appellatum.eo quod cum res quae ducebatur nostrum Laudensem episcopum et conjudiees suos
injudicium esset feudalis, et ad jurisdictionem delegatos a nobis sententialiter fuisset injunctum
spectaret episcopi, non ecclesiastico jure, sed po- ut eidc-m tantum de proventibus ecclesiae praefatae
tius saoculari, ejus forum praedicta vidua declinare conferrent quantum perciperet unus cxaliis in ea-
non poterat, cum esset paratus eidem justitiae pleni- dem ipsi, ut eum fatigarent laboribus et expensis.
tudinem exhibere. Dicti quoque judices appellatio- C ad sedem apostolicam appcllarunt.dicentes se nihil
nibus deferentes.causamcum utriusque partisaite- daturos eidem nisi continue in Ecclesia resideret,
slationibus et allegationibus suissigillis inclusisad ex eo sub specie justae causae materiam malignandi
nostram praesentiam remiserunt. Verum quia pcr sumentes quod ibidem ei mora periculosa nimis
relationes judicum, attestationes et allegatioces existit ocoasione bannicujusdam,cui eura Mediola-

partium, et alia per nuntium viduae memoratae co- nenses consules subjecerunt. Propter quod idem
ram dilecto filio nostro Angelo Sancti Adriani dia- ad sedem apostolicam ilerato laborans, ad dilectos
cono cardinale sibi a nobis auditore concesso pro- filios abbatem de Capite lacus et collegam suum

posita, quae idcra cardinalis in praesentia nostra nostras litteras reportavit. Qui secundum tenorern
nequivimus plene de causae meri-
fideliter retulit, litterarum ipsarum praeposito etcapitulopraenotatis
tis instrui. cum causarum merita partium asser- senlentialiter injunxerunt ut ipsiAmbrosio quan-
tior.e pandantur, et pro neutra p^rte comparucrit tum uni ex residentibus assignarent de communi-
aliquis procurator multaque fortassis in partibus bus proventibus ecclesiae saepefatae.ubicunque ma-
ipsis sunt nota quae nobis sunt prorsus incognita, ncret, donec praedicta necessitate cessante tule re-
discretioni vestrae per apostolica scripta mandamus sidere valerct ibidera.et nihilominus de subtractis
quatenus partibus convocatis, non obstantibus ap- jj
roandutum
satisfaeercnl competenter:in quos,quia
pellationibuspraenolatis, quia etsi resde qua agitur eorum surdisauribuspertransibani.judices.excom-
dicatur esse feudalis, de ipsa tamen non lanquam municationis sententiam promulgarunt, sicut per
feudali, sed dotali, tractatur attestationibus etalle- instrumcnta coram auditore memorato exhibita li-
gationibusquassubbullanostratransmittimusvobis quido edocebat. Unde idera Ambrosius nobis hu-
inclusas etaliisrationibusutriusque partisinspectis roilitersupplicavitut (inem suislabonbusimponcn-
causam ipsam appellatione remota fincdebito ter- tes, ipsas sententias dignaremur apostolico muni-
minetis, facientes quod decreveritis perccnsuram mine roborare. Nosaulem audilis iis et aliis qua;
ecclesiasticam lirmiter observari. Tesles autera, etc. idem cardinalis fidcliter retulitcoram nobis, com-
subtraxerint.percensurameamdem cessante appel- municato fratrum nostrorum concilio, pra?dictai
lationc, etc. usque pcrhibere,quod si non omnes, sententias conlirmantes.discretioni vestrae per apo-
etc, tu ea frater cpicope, cum corum altero, etc. slolica scripta praecipiendo mandamus quatenua
Datum Sijjni.-e, xvin Kal. Septembris, pontificatus ipsaslaciatissublatoappcllationisobstaculofirmiter
nostri anno decimo quinto. observaii. Quod si praepositus et clerici supradicti
673 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRIHTl 1212. G74

contraireprrcsumpserinl.ipsosauctoritatenostraper A. possessione praefutae parochiae vestram Ecclesiam

subtractionenibeneficiorumuppelle.tioneremotapa- ulterius mulestarel prossertiin cum nomiue prafatoa
;

rere sententiae compellatis. Nullis litteris harum basilicoo, in qua solus Komanus pontifex celebrat
expressa mentione non habila obsistentibus.si quse missarum solemnia, et intra suum palatium cst
apparuerint a sede apostolica impelraloe. Quod si constructa, parochiam vendicare non possent, nec
non omnes,etc, duo vestrum, etc. etiam nomine inferioris ecclesioe, quam ipsi de
Datum Signiae, xn Kal. Septembris, pontificatus quadam crypta vel stabulo in oratoriun a non longo
nostri anno decimo quinto. tempore converterunt. Nos autem auditis iis et aliis
CLII. quae idem cardinalis lideliter retulit coruin nobis,
PRIORI ET CONVENTM LATERANENSI. 8t habito fratrum nostrorum concilio, ceconomum

De limitibus Ecclesix Laterancnsis. vestrum nomine Lateranensis Ecclesiae ab impeti-

(Signiae, idibus Augusli.) tione pr;edicta,quam contra vos oeconomus praafata:
Corara dilecto filio Petro tituli Sunctae Coeoiliae basilicaa movit, decrevimus absolvendum. Nulli
presbytero cardinale.quem vobis et clericisbasilicae ergo, etc, diffinilionis, etc, usque incursurum.
Sancti Laurentii de Palatio dedimus auditorem, Datum Signiae.ldibus Augusti,pontilicatus nostri
ccconomus ejusdem basilicae peliit vos arceri ab in- n anno decimo quinto.
quietatione quam dictis clericis circa spiritualium CLIII.
administrationem insua parochia praesumebatis in- MAGISTRO MAXIMO NOTARIO NOSTRO.
ferre,ab arcu videlicet Sancti Danielis usque ad Ut possit absolvere excommunicatos.
domum Joannis Matii citra et extra formam ex (Signiae, xn Kal. Septembris.)

utraque parte viae, et a scala episcopi Albanensis Nonnisi testimonio laudabilis famas nostis vel ex-
usque ad domum Joannis et Mutina, et a domo perimento vitaecommendabilisapprobatisconsuevit
Jordanis Petri Leonis usque ad hospitale Sanctae sedes apostolioa commiltere vices suas in iis quao
Mariacin Spaczolaria tam ex una quam ex altera sibi specialiter reservavit. Cum igitur prudentiam

parte viae ;
qui.ut de jure posset basilicae supradi- tuam oflicii exsecutionefideli et longaconversalione
ctos docere,decem testes induxit,per quos ostendit simus experti, volentes per te obviare periculis
clericos Sancti Laurentii habitantibus infra prae- quoe incidentibus in canonem sententiaeprotnulgabd
dictos terminos spiritualia ministrasse. Ad haec necessitas posset inferre, de gratia speciali aucto-
ceconomus vester respondit quod cum praefata pa- ritate tibi praesentium indulgemus utillis quo pro
rochia juris esset Lateranensis Ecclesiae, prout per injectione manuum violenta inveneris vinculo ex-
privilegium felicis memoriae Calixti papas praede- communicationis astrictos in partibus Romania;
cessoris nostri continens fines parochiae vestrae pro- C auctoritate sedis apostolicae juxta formam Ecclesias
babat.et alongissimo tempore Lateranensis Eccle- beneficium absolutionis impendas nisi excessus ;

sia eamdem pnrochiam possederit sine lite, vos eorum fuerintadeo difficiles et enormes ut merito
possessioni ligitimae incumbentes non videbamioi sunt ad sedem apostolicam destinandi.
aliquos indebite molestare, cum non intelligatur Datum Signias, xn Kal.Septemb.,pontiiicatus no-
injuriam facere qui utitur jure suo ;et ad proban- stri anno quinto decimo.
dum usum longissiroum et praesentem testes indu- CLIV.
xit,perquos sufficienter edocuit Lateranensem UNIVERSO CLERO CONSTANTINOPOLITANO.
Eeclesiamaquadraginta sex annis usque ad tempus Ut pareant notario legato apostolico.
motae litis et post exercuisse jura spiritualia in (Signiae, xi Kal. Septembris.)
parochia saepedicta. Dicebat etiam quod si medio (100) Etsi dilectum filium magistrum maximum
tempore infra fines praedictos pars altera prassum- notarium nostrum pro negotio patriarchalis spe-
psisset aliqua parochialia exercere, cumdestinemus,volentes tamenut in vobis fru-
nihil de cialiter
proprietale doceret, et ex parte ctum faciatgeneralem, qui nunc et patriarcha pa-
ve3tra longissima
et continua possessio probaretur,et duo in solidum riter et legato caretis, vices nostras ei duximus
eamdem rem simul et eodem modo possidere non D committendas ut quandiu apud vos pro illo speciali
possint.convincebanturadversariiprsedietaelanculo negotio moram eum facere oportuerit, necessitati-
usurpasse. Contra tenorem vero cujusdam scripti bus et utilitatibus vestris studeat providere. Quo-
sub nomine bonse memoriae Alcxandri praedecesso- circa universitati vestrae per apostolica scripta
ris nostricoram eodem cardinali a parte adversa mandamus quatenus super iis ad ipsum recursum
exhibita respondebat quod non erat authenticum, habentes, rectis ipsius dispositionibus obedire ca-
cum nec esset bulla monitum.et haberetur meritoin retis,quas ratas haberi volumus etjubemus. Unde
Btylo suspectum. Verum cum EcclesiaLateranensis sententias quasrationabihter tulerit in rebellesus-
inveniretur in possessione parochiae supradictas, et que ad satisfactionem condignam praecipimus in-
actore non probanle, reus, etsi nihil praestiterit, violabiliter observari.
debeat obtinere, cum instantia postulabat parti Datum Signise, xi Kal. Septemb. pontificatus no-
advers* imponi silentium et compesci ne super stri anno decimo quinto.

(100) Vide lib. xvi, epist. 112.

 ti"5 INNOCBNTII III PP. BBOESTORUM LIB. XV. 076
CLV. A rugitu.sic DeusPaler Filium suum.qui leode tnbu
ILLU-TRI CONSTANTINOPOLITANO IMPERATORI. Juda esse describitur,de cujus resurreclione princi-
/.. commendat eumdem nolarium. paliter tractat Marcus,divinitatis suae potentia post

fSigniav xi Kal. Septembris.) triduum amortuis Euscitavit. Und. in die resurre-

ctionis Dominicae ipsius Evangeliun) antonomastice
Licet secundum Apostolum inslantia nostra sit
in Ecclesia recitatur. Lucas auk-m luil natione
omnium t-.ccle.iarum sollicitudo continua, ad illas Antiochenus : qui propterea in vituli figura descri-
tiiLi.en Ecelesias praecipue debcmus aciem nostrae
bitur,in quo sacerdotalis hoslia designatur ;
quo-
provisionis extendere quae viciniores sunt aposto-
niama sacerdotio inchoans Evungelium, de immo-
licaesedi, etsi non loco, privilegio dignitatis. Sane
latione traclavit praecipue summi sacerdotis et veri,
cum EcclesiaConstantinopolitanasecundum locum qui est bostia salutaris, vitulus videlicet saginatus,
obtineat post Romanam, ejus provisioni libenter
quem pater jussit occidi pro filio prodigo redeunle.
inLendimus, ut non sit acura remolior cum sit
Unde bcne per ipsum Antiochena EccIcsik dcsigna-
vicinior dignitate. Unde negolium tam super
ipsius
qua prinium aposiolorum princeps in summi tur,in
electione quam postulatione cclebrata de novo
sacerdotii calhedram a fidelibus cxstitit sublima-
personae non duximus committendum ignotae sed
r ;
.. . . , .
r> 'us- Matthaus quidem luit nalione Judaeu., ct
.

a nobis unltimus hominem longa conversatione no- U „

,

1: _•__._ _____ ______ n.«__-:_- :_

Evangelium primus descripsit euam Hebraice in
_,

tumetotficii sui fideli exseculione probatum, ma

Judaea etob boc per hominis speciem desigr.alur, ,

gislrum videlicet Maximum notarium nostrum,no-

quod abincarnationeChrisii.uuminchoan^Evunge-
bin ac fratribus nostris merito suffi probitatis et
lium, principaliter humanam ejus nalivitalem
tidei charum admodum quo et ho-
et accepturo : in
ostendit,quam ipse Chiistus de Judaeis ct in Judaea
nori tuo prospeximus.et utilitati providemus Eccle-
pro nobis assumens, Hierosolymitanam Eccltsiam
siae memorata. quem etiam quanto chariorem ha-
:

metropolim Judaeorum sua humana praesenliacon-

bemus, tanto attenlius tuae magnificentiae com-
serravit, de qua dictum luerat per Piophelam :
mendamus, rogantes quatenus sic eum ob reveren-
Homo faclus est in ca, ct ipsc fundavit catn Attisti-
tiam apostolicae sedis etnostramhabeascommcnda-
mus(Psal. lxxxvi). Joanncs veroAeianam lundavit
tum quod in ipso luae serenitatis affectum, quem
Ecclesiam, et Apocalypnm seplcm Ecclesiis qu*
probaris ad nos gerere,sentiamus,adhibens ei fidem
sunt in Asia ipse descripsit quibus et c;i teris :

super iis quae a nobis accepit tua. imperiali pru-

Graecorum Ecclesiis Constantinopolitana tandem
dentiae proponeuda.
praelerri meruit et praeponi per aquilam merito
Datum Signiae, xi Kal. Scptembris, pontificatus
designata ;
quia, sicut aquila volatu omnes aves
nostri anno decimo quinto. I

cxcellit,et oculorum ejus intuitum solis radius non

CLVI. offend it.sic Joannes tribus aliis animalibus in terra
MAGISTRO MAXIMO NOTARIO NOSTRO. relictis, supra ccolos ccelorum ascendens, veram
Deeleclione patriarchx Constantinopolilani.
lucem oculis irreverberalis aspexit, et a divina
Verbi Nativitate suum Evangelium inchoavit qui :

(Signia, xv K;il. Septembris.)

licetenteruniversosevangelislas fuerit ultimustem-
(101) Scriptum est in Apocalypsi Joannis quod in pore, praecipuus tamen exslilit dignitate quoniam ;

i sediset in circuitu sedi? erant quatuorani- in ccena supra pectus Christi recumbcns, fluenta
malia plena oculis ante et retro.Primum animal si- doctrinae de ipso sacri Dominici pectoris fonte po-
mile leoni,secundum animal simile vitulo, terlium tavit. Sic Constantinopolilana Ecclesia licet poste-
animal habcns faciem quasi hominis,ct quartum rinr lcmpore, postmodum propler honoriticenliam
ar.irnal simile aquilae volanli ; et qualuoranirjialia piisssimi Constantii.i prjelala est aliis dignitate ;

singula eorum alas sonas habebant. Scdes ista llo- sicque facti suntprimi novis8imi,etnoviBsimiprimi.
mana Ecclesia intelligitur, quae usitato vocabulo Ut merito ipsi dicatur : Nullw jilix congrcgavcrunt
sedes aposlolica nuncupalur, utique sedes ngni, divilias, scil lv. sola supcrgrcssa csuttiversas (Prov.
sedcs viventis in saeeulasa._ulorum ; inroediocujus I) xxxi), ad cujus Ecclesiae rrpimen talis est pontifex
quasi filiae in gremio residcnt et in rircuitu astant assumcndus qui ad similiiudinem illorum qualuor
famulae in obscquio quatuor patriarchales animalium antc et retro plenus sit oculis, ut pleno
Ecclesiae,Alexandrina, Ar.tiochena, Jerosolymitana lumineveteris et novi teslamenti mysteria conlem-
et Constantinopolitana, quoe qualuor ani- per illa platur.per cir cricntiam videns praeterita,ct lutura
maliadesignantur.Marcum enim Alcxandrinam fun- praevidens per cautelum. Debet etium babere sez
davit ct rexit Ecclesiaro, qui sccundum visionem alas, scilicet sex legum notitiam, naturalis Mosai-
Y.Y.' chielis accipitur pcr Iconcm, co quod Evange- cae et propheticae, evangelicae, apostolica? et cano-
lium inceperit a rugitu dicendo Vox clamanlis in : nir.T : quibus perfeclolibramineinterccrlum volans
o [Marc, i),rt quia qupmadraodum leo catu- et lerram, de terris ad ccelestiact de temporalibus
lum suum post diem tertium suo asserilur excitare transvolet ad aelcrna. Sanc ad hanc Erclesiam duo

.101, Vide lib. xiv, epist. 97, etlib. xvi.epist. 112, et Cetta Innocent III, cap. 102.
677 PONTIFICATOS ANNO XV, CHRISTI 1212. «78

quaedam animalia sutit vocata, utinam plena oculis A universitas clericorum quatuor prius pro se postu-

et alas habeniia, videlicet venerabilis frater noster laret admitti, [quiatamen pars canonicorum tot
Heracliensis archiepiscopus et dilectus lilius pleba- nolcbut adinittero, nenumerus aliorum nimis ex-
nus Sancti Pauli de Venetiis, sicut per procuratores cresceret, ita tandem pro bono pacis exstitit ordi-

tam postulantiumarchiepiscopum quameligentium natum, ut duo tantum admitteretur ex illis cum

plebanum fuit propositum coram nobis, proposue- protestatione pra^dicta : etideo eligentcs asserebant
runtsiquidem procuratoreselectorum plebaniquod illos duos tanlum voees et non caelerorum haberc,
cum, Ecclesia Conslantinopolilana vujanle, cano- maximc cum trigintapraepositurae fuerint ad septi ni

nici Ph. decanum suum pastorem,

sibi elegerint in redactae, quae tamen nondum fuerunt auctoritute
el nos cassaverimus eleotionem eamdem, quiaqui- suijudicis approbatae.Conventualesautem occlesias
busdamexclusis qui adesse debuerant exstitit cele- ultra quinquevel scx tunc temporis esse negubant,

brata, ne diu gregi fidelium deesset cura pastoris, et si plures fuissent, terapore tamcn elcctionisprns-
tam canonici quam qmdam alii qui se in electiono dicta; prailatos earum dicebant non luisse pras-
Constantinopolitani patriarchae jus babere dicebant sentes.
ut de electione tractarent, adinvicera convenerunt. De malo deniquezelo intendebantarguere postu-
Cumque septem personoe pro septem praepositis se
n lantes, eo quod, ut proponebant, illitteratum et
offerrent, et quidam alii pro caoteris praelalis se
impudicum ex certa scienlia postularant : cu jus in-
tractatui eleclionis ingererent, post mullaui concer-
continentiam dicebant perfilium monachatugeni-in
tationem tam illas septem personas quam duas alias
tum paternae libidinis testem posse probari. Eurn-
ad universitatis instantiam. quae tamen duas tan-
dem etiam archiepiscopum de ambitione notabant,
tum voces baberent, salvo in omnibus jure suo, eo quod in vijiilia nativitatis Dominicae se suae
tam in praesenti quam in luturo, pro bono con- subtraxit Ecclesia?, ut esset in urbe regia, ubi tunc
cordiae receperunt.
erat postulatio celebranda, etpassusestcum hymno
Sed factum est quod humani generis inimico, qui Te Deum luuiamus se in sede locari inqua pro festis
unitatem Ecclesiae soindere nititur, superseminante diebus residere consueverat pntriarcha. Qui etiam
zizaniamessi Dominicae, in duaspartessunt vota di- auctoritate propria b^na patriarchatus post mor-
visa,novem de canonicisetnovemaliispraenominatis tem patriarcbae distribuens, ejusdem sigilloviolen-
personispostulantibusarchiepiscopummemoratum ter arreptode scrinio camerarii, litteras quasdam
et quindecim canonicis et praeposito sanctorum quibusilludimpressit misitRavennam.etquamdam
apostolorum plebanum eligentibus supradictum : pecuniae summam ibi depositam auctoritate litlera-

cujus electioni cantor, qui pro utilitate absens erat

p
rum illarum sibifecit afferri.eamdemque distribuit
Ecclesiaj, et ante tractatum electionis per litteras pro suae voluntatis arbitrio in Ecclesiae Constanti-
suas concensum expresserat de plebano, si aliis nopolitanae praejudicium et gravamen : quod totum
complaceret, et oclo alii canonici, qui electionis et alia in capitula fuere proposila cum quidam de
tempore non fuere praesentes, suutr praestiterecon- ipso postulando tractarent. Unde petebant ut cum
sensum et sic in plcbanum prasdictum vota viginti
; pars postulantium archiepiscopum esset numero
quatuor canonicorum et unius praepositi convene- minor, inferior 6uo jure ceciderit postu-
zelo, et a
runt. Dicebant ergo postulantium numerum esse lando scienter indignum, electionem confirmare
minorem, cum decem et octo tantum archiepisco- factam de dicto plebano cunonice dignaremur;
pum postularent dequibus quos lam eorum, quos
: maxime cum ipsi usi fuerintjure communi perso-
cum praefata protestatione sui juris admiserant, nam eligibilem eligendo.quo ordinarii juris existit,
excludere nitebantur, duos videlicet de Blakerna el et alii juris communis contempto beneficio, ad
Buccaleone praepositos quia cuio per exemptionis
;
extraordinarium auxilium transvolarint. Ad h;ec
privilegium a sede apostolica impetratum se sub- procuratores partis alteriusresponderuntquod uni-
traxerint oneri, tacite renuntiasse videbantur ho- versi prajlati conventualium ecclesiarum apud Con-
nori, ut ad electionem non pertinerent illius cui stantinopolimexistentiumper nostram constitutio-
electo nullatonus subjacerent. Alii quatuor non " nem in eleetione Constantinopolitani patriarchae
erant praepositi, sed aliarum Ecclesiarum clerici, jus habent. Unde universitas praelatorum, de qua
qui se tractatui electionis suorum praepositorum in eadem constitulione cavetur expresse, restringi,
nomine ingerebant, quia eorum domini adeo erant non debet ad septem, cum ratione suae dignitatis in
absentes quod ad tractatum electionis vocari com- hoc bene fuerit Ecclesiae memorata? provisum tum ;

mode nec poterant, nec debebant quoniam si ;

ut sanior haberetur super electione tractitus, cum
abaentes possent per procuratores adesse, vix jura integrum sit judiciumplurimorum sententiisconlir-
devolverentur absentium ad praesentes, cum raro matum; tum etiam ut per numerum praelatorum
contingeret quod per se vel per alios interesse non illis posset occurri qui Dei sanctuarium jare vole-
possent. Septimus autem qui praesens exstiterat, bant haereditario possidere. Addebunt etiam quod
jam electus et confirmatus in archiepiscopum Ver- praefataeconstitutionis beneficium duo exempti prae-
suam Ecclesiam posses-
ricensem,et translatus ad positis per exemptionisprivilegium nullatenus ami-
sionem ejusdem adeptus fuerat corporalem.Et licet serunt, cum ea quae in favorem alicujus introducta
 679 INNOCENTII III PP. REGKSTORUM I.IB. XV. 680

sunt, in ejus laesionem non debant redundare, ct A habentem nihilominus

seripturis et in scripturis ;

per privilegia pontificum Romanorum addi, non alleganles quod etsi quaedam conveutuales ecclesiae
subtrabi, consueverit illis quibus specialiter indul- tunc vacarent, aut forsan propter pauperiem non
genter, propter praedictam maxime rationem, ut haberent numerum clericorum ipsum capitulum,
illis obsisterent prudenter qui Domini sancluarium autetiam unusquivicem capituli retineret, ad ele-
moliuntur iri jus ha:reditarium usurpare. ctionem pro praelato deberet admitii, cum in tali-
Unde iidem excludi non poterant nec debebant, bus saepe capitulum vicem consueverit supplere
ea ctiam ratione quod soptem noniine seplem prae- proelati, et nomen ac jus universitatis multoties
positorum t-t duo vice ac nomine viginti trium prae- devolvatur ad unum et retineatur in uno.
latorum pro ipsa universitate fuerint a canonicis ad De malo nihilominus zelo arguebanlur electores
tractatum electionis admissi. Et sic cuminpostu- plebani eo quod hominem clegerant quemelectionis
latum vota septem praepositorum et deccm et octo tempore^credebant in minoribusordinibusconstitu-
praelatorum praesenliuro et aliorum scx abscnlium tum.asserentes quod in vigilia NativitatisDominicae
quorum procuratores crant in alterapars apud Constantinopolim consenserat in
civitate pr;cscntes,
consensu mediante illorum duorum concurrerint, plebanum, qui se paulo ante apud Venetias fecerat
propartesua ultra duplo majorem numerumallega- n in subdiacomum promoveri (1U2|. E>; quo inlereba
bant cum in plebanum quindecim tantumcanonici
; tur quodsihoc actum fuerit ex condicto, non po-
et unus praepositus a principio consensissent, nec terat ambilione carere. Si vero praeordinatum non
aliquid ei juris accreverit in hoc casu per subse- exstitit, cum propter locorum distanliam hoc ad

quentem consensum novcm canonicorum, quiele- eligentes tam brevi tempore nequiverit pervenisse,
ctionis tempore non fuere praesentes, nec vocari sequitur quod secundumconscientiassuasineligibi-
potuerint comraode nec deberent praesertim cum;
lem eligebant vel si error ad excusalionem accusa-
:

octo ex illis tanto tempore fuissent absentes quod tione non vacuam allegetur, in confessionem negli-
secundum constitutionem patriarchae ac capituli gentia veniet, quae super iia non multum distal a
Constantinopolitanorum pro canonicis nullatenus culpa. Adjiciebant etiam quod magis erit extraordi-
haberentur. Auctoritatem etiam introducebant pro narium consentire in hominem, non solum cxlra
se, cum regulariter majoris auctoritatis praelatus totumpartriarchatum, verumetiam extratotum im-
quam simplex canonicus habeatur. Bonum vero perium constitutum quam in vicinumetfamiliarem
zelum ea ratione probabant quod Venetum pro vi- suffraganeum ejusdem Ecclesiae de cujus pastoris
tando scandalo longa conversatione notum, lauda- eleclione traciatur. Personam quoque plcbani de
bi!i administratione probatum, charum clericis. et vehementi ambitione notabani, dicentes quod ipse
acceptum laicis postularant: in quem asscnsus per litteras suas quosdam Constanlinopolitanos ca-
principis,suifraganeorum vota.plebisquedesiderium nonicosexpresse rogaveratuteum insuum eligerent
concurrebant nec debebant aliquid sinislrum de
; patriarcham quod pars adversa negabat. Tnde
:

illo praesuraere quera ct excellentia dignitatis et petebant postulatores archiepiscopi saepedicti, ut

cominunisreddebatfamapriclarum.Necetiamerant cum esset pars altera zelo, auctoritate, ac numero
adversarii audiendi qui promotionis ejus tempore minor, cassato quod factum fuerat de plebano,
tacucrunt, nisi foitc aliquid novum proponerent vel postulationem ipsorum adniittere dignaremur. Ve-
quodpostmodumdidicissent:maximccumobjectam iuni cjuia de iis quoe per asserliones partium in ju-
notam inconlinentiae, fi qua forsitan praeccssisset dicium deducta fueruntnobis non potuit fieri plena
in ip30, quod tamen inficiabantur omnino, subsc- fides, quamvis supcr iisquoe de numero dicta sunt
qucns longae conversationis delevisset honcslas. postulantium perquoddam publicum instrumentum
Proposuerunt etiam quod nisi pars altera se ab in- etlittcras Constantinopolitani vicarii, nec non con-
juriis temperaret, intendebant quaedam proponcre fessionem procuratoris part's adversae, in judicio
tam in personas eligentium quam electi. Ad excusa- quidem faclam, sed postea revocatam, pars altera
lionem vero cjusdem archiepiscopi superobjectione suam intcnlioncm causam
assereret esse lundatam,
ambitus proponebant quod idem ex honesta et pro- D ipsam discretioni tuae duximus committendam. per
babili eausa Constantinopolim venerat.et habebat apostolica scripta mandantes quatenus supcr iis et
nccesse frequenter acccdere, tum propter negolia aliis inquiras, sublato cujuslibet appellationis ob-
patriarchalis Ecclesiae, tum etiam propler cxsecu- staculo, diligentissime veritatem de meritis electi
tionem ultimae voluntatis patriarchoe defuncti suae etpostulali apud Venetias, ubi nati fuerunt et diu-
discretioni commissne; qui licet interfuerit vesperis tius conversati,(K'slii(liisautcmcligenl.iuii] etpostu-
et matulinisinpatriarchaliEcclesiaobsolemnitalem lantiura cl omnihus gcneraliter quae cnusain pos-
dici, in loco lamen decani resedit, ncc aliquid de sintinstruereapudConstantinopolim,ubihujusmodi
patriarchalibus usurpavit. Ipsum etiam litteratum, postulatio et electio cclebratae fuerunt; el si par-
etsinon eminenter, competenter tamen esse dice- tes consenserint, procedas boc modo, ut si consti-
bant, sufficientem intelligentiam et eloquentem de tcrit de mutuo convenisse consensu quod ad cle-

(102) Vide lib. s, epist. 164.

f.Sl PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212. G82
ctionem palriarchoe septem admitterentur praepo- A. CLVll.
siti, sive per scipsos, sive per alios, ct duo alii ex ADBATI ET CONVENTUI MON\STERH SANCTI MICHABLI8
partc universitatis pro ceteris conventualium eccle- CLUSINt.
siarum pralatis, totijue tunc temporisconventuales Confirmatur qu.rdam wiio.
ecclcsias habuisse pnelatos quod cum septem pra>
(Signte, vi Kal. Septembris.)
positis ct novem canonicis, quos quidem canonicos
Ilis quae ad Ecclesiarum ulilitatcm et statum per-
constat in postulatione praefati archiepiscopi con-
tinere creduntur tanto libentius apostolicum favo-
venisse, duplo majorcm facerent numerum quara
rem impendimus requisiti quanlo earum sollicitudo
seilccim electores plcbani, tu vice nostra postula-
conlinua nobis propensius noscitur imminere. Ea-
tionem admittas, nisiprobatumfueritpostulato ali-
propter, dilecti in Tomino filii vestris justis postu-
quid obviare dc canonicis institutis quod promotio-
lationibus grato concurrentes assensu, unionem
nem ipsius debeat impeilire, ac plebani elcctione
monasterii Sancti Solutoris Taurinens is et vestri,
cassata, ipsum archiepiscopum absolvas a vinculo
consentientibus venerabili fratre nostro episcopo
quo IlerncliensiteneturEcclesiae.concedendoipsum
et dilectis filiis capitulo Taurinensibus factum, sicu t
(lonstantinopolitanoe Ecclesiaj in pastorem, et fa-
sine pravitate provide facta est, et per bonae
ciendoipsi per censur.im ecclesiasticam appellutione d
memoriae Gerardum electum Novariensem aucto-
retnota reverentiam et obedientiam debitam exhi-
ritate nostra exstitit approbata, prout in ipsius
Leri.
litteria plenius continelur, auctoritale apostolica
Quod si ad facicudum duplo majorem numerum confirmamns et praesentis scripti patrocinio com-
simul omnes proedicti minime suffecerunt, sive di- munimus. Ad majorem autem evidentiam, rei
gnus sive indignus sit postulatus, tu, postulatione
gestae litteras prsedieti electi de verbo ad verbum
repulsa, electionem plebani auctoritate nostra con-
huic noslroe paginae fecimus adnotari. « In nomine
firmes, dummodo nihil obsistat eidem quod ipsum Domini. Gerardus divina gratia Novariensis electus
tanto prajsulatu reddat indignuni, ad impendendum omnibus ad quos litterae istae pervenerint in vero
sibireverentiam et obedientiam sibi debitam ac de- salutari salutem. Divina providentia, quae nec fallit
votamquoslibet sibisubjcctos, sinecessefuerit, sub-
nec fallitur, humana? conditior.is mobilitaticompa-
lato appcllationis obstaculo canonioa districtione
tiens, post apostolorum principem inRomanaesedis
compellens. Si veronumeruspostulantium inventus
cathedra lucernam et speculum summum pontifi-
fuerit duplo major, quemadmodum est praedictum
cem ordinavit, per quem et lapsa reparari et desti-
et persona postulata indigna reperta fuerit, tu tam tuta restitui mercantur. Residentis itaque sanctis-
postulationem quam electionem non ditferas repro- r.
simi patris Innocenfii III super unione abbatiae San-
bare nisi lorsan omnes aut major pars postulan-
:
cliSoluturis Taurinensis ad Clusinummonasterium
tium prnesumptione damnabili postulaverint scien- mandatum accepimus hac forma
in Innocentius:

ter indignum, ut hac vice merito debeant eligendi

« episcopus, servus servorutn Dei dilecto lilio electo
seu postulandi potestale privari et in hou quoque
;
« Novaricnsi salutem et apostolicam benedictionem
casu electionem confirmes, si de persona idonca Ex teuore litterarum venerabilis
ii fratris nostri
constiterit celebratam. Porro si tam electionem
« episcopi et dilectorum filiorum capituliTaurinen-
quam poslulalionem cassari contigerit, aut altera » sium accepimus quod cum olim venerabili fratri
partium postulante causam ad nos instructam re- « nostro Mediolanensi archiepiscopo et eidem epi-
ferri, tu ex parte nostra districte praecipias eanoni- « scopo dederimus in mandatis ut reparationi mo-
cis et praslatis ut procuratores idoneos ad aposto- « stcrii Sancti Solutoris Taurinensis, quod ita in
licam sedem studeant destinare, per quosaut unum « temporibus et spiritualibus collapsum fuerat et
ex istis, si contigerit approbari, aut alium quem ii altritum ut desolatum sine levaminis spejaceret
nos eis duxerimusproeferendum,autquem ipsilorte « intendere prout melius possent et plenius procu-
postulaverint vel elegerint, si eis de benignitate « rarenl, illud, si ejus aliter reslaurationi providere
nostra fuerit postulandi vei eligendi concessa po- « non possent, translaturi in canonicam Ripalten-
tcslas, inpatriarcham recipiant, cum tantam Eccle- sem, ipsi prudentumplurimumrequisitococsilio,
«
siam nolimus manere diutius pastoris solatio desii- ii cum canonicam supradictam minus sufficientem
tutam, et ad boec et alia quoe ipsorum consensum « ad hoc variis impedimentis emergentibus inveni-
desiderant, eis vices suas plene committant. Tu « rent, modico tandem monachorum grege qui in
ergo Deum solum habens proa oeulis, cum omni stu- jam dicto monasterio supererant cum laerymis
«
dio et sccundum praescriptam formam procedas in « postulante, sub disciplina et regimine Clusinoe
negotio memorato nisi forsan apostolicae sedis le- « Ecclesiae, per quam plenarie poterat respirare,
gatus praevenerit, per quem una tecum ipsum ne- « dictum monasteriuminprafatamClusinamEccle-
gotiumexpedirisecundum praescriptam formamvo- « siam, jure Taurinensis 1,'cclesiae, adquampertinet
lumus et mandamus. « nullo medio, et exemptione Clusini monasterii
Datum Signis,xvKalend.Septembr., pontificatus « per omniaillresis manentibus,memoratus episco-
nostri anno quinlo decimo. ii pus etTaurinense capitulum trinstulerunt. Cum
« igitur in solvendisdebitisquibus prafatumSancti
Patrol. CCXVI. 22
C83 INNOCENTIl III PP. ItEGESTORUM LIB. XV.
.Soluturismonastciiumdetinetur manum appone- \ el Pauli apostolorum ejus et summi ponlificis se
(i Clusina Ecclesia contradicat nisi factum hujus-
re noveritiucursuram.Contradictoresveroet apraelata
« modi apostolico munimine roboretur, nos id tuae forma resilientes, sicut in mandaiis accepimus, ap-
« discretionis prudentiae coramittcntes, per aposto- pelllalione cessante, excommunicationis vinculoin-

« lica tibi soripta mandamus quatenus, inquisita nodamus. Unde aclu-n est hoc anno Incarnationis
« superiis omnibus diiigenlius veritate, quod utili- Dominicae 4211, indiclione xiv, die scxto exeunte
« tati Ecclesia: utriusque secundum Deum noveris mense Januarii.lnterfuerunt dominus Alberiusliru-
t satus Novariensis canonicus, doniinus Raynerius
expedire, nostra fretus auctoiitate, appell&tione
« abbas KructuarensL-, dominus\Villelmu*de Fibinis
rcmota, statuas et facias quod statueris per cen-
« suram eeclesiasticam firmiter observari. » monachus Tilieti, et dominus Joannes monachus
Datum Laterani, vm Kal. Januarii, pontificatus Casa^novae, et alii plures. Inde plura instrumenia
» nostri anno tertio dccimo.» idem dominus electus uno tenore, sicut nece_ se ;

Nos igitur mandatis apostolicis in cmnibus fuerit, fieri praeeepit. Ego Guala Muricula sacri

et per omnia, sicut condecet, parere volentes, palatii notarius hanc charlulam de mandatopraedi-

praefatae unionis instrumento viso et diligentcr in- cti domini electi scripsi et subscripsi. Nulli ergo,

specto, quod per Barlholomaeum imperialis aula? „ etc, confirnrulionis, etc. utque incursurum.
notariura confectum esse constabat, quoe in eo Datum Signiae, vi Kal. 8- ptcmbris, pontificatus
continentur canonica et legitime facta approban- nostri anno decimo quinto.
tes, sicut inter contrahentes sancitum est et sta- CLVIH.
tutum, instrumenti tenorum auctoritate
praefati
RAINEniO MILITI DE VICO.
apostolica, qua fungimur in hac parte, confirma-
Remittitur ei infain
mus, adjicientes et statuentes ut duodecim fratres
vu Idus Septembris.)
(Signiae,
et prior cumsub Regula heati Benedicti etsub
eis
Cum
Bartholomao injuriarum actione con-
te a
disciplina et regimine Clusini monasterii ibidem
ventum, eo quod dixcris equum tuum non esse
Deo servituri perpetuo mnneant; ita quod abbas
minoris pretii quam capillos ipsius, Jacobus de
Clusinus praefatum priorem in ordinationespiritua-
Guarino et L. de Vico judices, qui super hoc co-
lium et observatione ordinis ibi instiiuat ct desti-
gnoscebant, in decem solidis condemnassent, tu ti-
tuat, 3icut per alias ecclesias seu cellas Clusinomo-
mens ne ipsorum sententu te notarit infamia, pro
nasterio subditas consuevit. Verura quia refectio
beneficio restitutiouis ad famam sedem apostolicam
quaedam quam Taurinensc capitulum a praefalo
mplorasti. Nos autem considerantes quod pene
Sancti Solutoris monasterio in solemnitate marty-
q nullavel minimafuerit injur:asupradicta,volumus
rum Solutoris, Adventoris et Octavii recipere con-
et concedimus te ob hoc nota infarniaj non teneri.
suevit in ordinis pnejudicium et jacturam regulae
Datum Signias, vn ldus Septenibris, pontificatus
nobis cedere videtur, ordinamus etstatuimus ut pro
nostri auno decimo quinto.
prasfatarefcctionejamdictumTaurinensecapitulum
a memoratomonasterio viginti solidosSegusiensum CLIX.
veterum, si ad processionem venerit die festo, re- EPISCOPO ET P. ET A. ARCHIDIACONIS AURIENSIULS.
cipiat annuatim, et sic a refectione tacitum maneat Eis rommittimurquxdam cama.
et contentum et haec de profestis diebus dicta in-
: (Signiae, Non. Septembri?
li i

telligantur. Si tamen die Dominico festum praedi- (103) Conquerentibus olim dilectis filiis II. ct J.
ctumvenirecontigerit,sicuta longis retro tempori- presbyteris, G. I. P. et M. diaconis, P. 1. ct M. ac
bus inter Taurinenscm Ecclesiam et jam dictum quibusdam aliis clericis capellse monasterii Sanctae
monasterium constat esse stalutum et consuetum, CrucisColimbriensisscaprioreacfratribusejusdera
aut canonici intersint processioni, aut non, ccnsum monasterii debita provisione fraudari, prior Sanctn
vice refeclionis recipiant supradictum. Adjicimus MirioeMonlisirajorisetconjudiccsejus.quisuperhoc
etiam et statuimus quoJ si Taurinensis episcopus reccperant scripta nostra, cosdcm ad quoddam bene-
electo Clnsino post collatam sibi confirmationcm D ficium quo fucrant spoliat: rcslitucndossentential
Clusini monasterii, secunda et tertia requisitione te r decreverunt.eadem capella, nisi praefatas senten-

per intervalla decem et decem dierum praecedente tiae pareretur, supposita interdicto. PrioreauUin
sajpedictam abba'i;i'n Sincti Solutoris quovis ingc- et conventu dictasrestitionisetinterdicti sententias

nio confirmarc disluterit, non obstantetali dilatione contemnenlibus, et procurantibus etiam ul fidem
elcctusClupinustani in spiritualibusquanitemporali- clerici suam persequi juslitiam nonauderent.vene-
busettarcin capitequara in merabris Sancti Soluto- rabili fratri nostro cpiscopo et dilectis llliis derano
ris generaliteradministret. Nulliergo omnino homi- et canlori Zamorensibus dediinus in mandatis ut
num liceat hanc paginam nostrae conlirmationis casdem facicntes usque ad salisfactionem condi-
sive constitutionis infringere vel ei ausu teraerario gnam inviolabiliter observari, super aliia causarn
contraire. Quo si quis attentare pnesumpserit,
I audirent et linc canonico terminarent. Quirationi-
n lignationem oranipolentis Dei et beutoruiu Pelri Luspartium plcniusintcllectisjamdictas 8ententias

i Vide lib. xii, epist. 09.

 685 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212. 6R0

con(irmarunt,Jo. Salvati cum duodecim aliis cano- \ nensi et ejus conjudicibus in praeceptis ut camdcm
nicisetclericisSanctajCrucis abofficio et beneficio inviolubilitcr facerent observari. Qui cum ad locum
suspcndentes si, post interdicti sententiam,in pra:- propterimpodimcntaevidenlia personaliteraccedere
fatacipelladivina convincerenturofficia celebrasse; non valerent, praefatis priori et conventui sub
priore nihilomimus et conventu ad restitutionem anathemalis poena suspensione offieii et beneficii
jam dictae capella; quinque modiorum
centum et dederunt districtius in praeceptis ut eamdera scn-
frumenti, centum vigenti quinque quinalium vini, tentiam, sicut per nos fuerat confirmata, inviolabi-
quinque millium et octoginta quatuor solidorum, et liter observarent, denuntiantes quoslibet qui a
quingentarum oblatarum,quinquealmuldarum vi- temporequo eademsententialata fuit in monasterio
ni, sexcentarum oblatarum, trecentarum et sexa- Sanctae Crucisvel ejus capella praesumpserant vel
ginta candelarum, quatuor marabutinorum.cujus- etiam tunc temporispraesumebant celebraredivina,
dam domus, et duorum lectorum, quibus omnibus officio beneficioque privatos, excommunicationis
iidcm clerici fuerant spoliati.ncc non quinquaginta sententiae subjacere, et prascipientes nihilominus
marabutinorum, quos suam justitiam persequendo exhumuri corpora defunctorum quae in dictis mo-
expenderant, condamnatis et reprobatis quibus- nasterio vel capella fuerant tumulata concedentes
;

dam litterisquasi supradictorum judieum nomine r> insuper exsecutores clericis memoratis, per quos
ad nos missis, in quibus iidem judices proprium expeusae quae liiigando fecerant restituerentur
circa processum suum confitebantur errorem, et eisdem cum fructibus qui a tempore latos sententiae
priorern acconventumexcusarepropensius niteban- ab eisdem percipi debuerunt, et denuntianies etiam
tur.Porro cum prior et convenlus jamdicti litteras omnes ecclesias de Lairena et terminis ejus, ac om-
quasdam Colimbriensis episcopi a duobus eclericis nes ecclesias in Portugalia constitutas, pcrtinentes
memoratis, P. Bartholomaaijet J. Nunonisvidelicet, ad monasterium saepedictum, a festo Nativitatis
coram judicibus allegarentnunquam
ipsis exhibilas beatae Mariae proxime tunc futuro suppositas inter
de conscientia episcopi emanasse, in hoo tandem dicto, si saepedictae sententiae obviare in aliquo
partes p.iriter convenerunt ut abrenuntiantes oruni- attentarent.
bus quae gesta erant in causa, si Colimbriensis
Quibus demum jam dictam sententiam temere
episcopus tenorem recognosceret litterarum, ipsi
contemnentibus, iidem judices omnibus episcopis
jmlices juxia suae voluntatis arbitrium clericis pro
et praelatis inregno Portugaliae constitutis ea qua
quibus praedicta sententia lata erat in monasterio
fungebantur auctoritatepraecipiendo mandarunt ut
ipso facerent provideri, alioquin priorem el conven-
diebus Dominicis ac festivis, candelis accensis et
tum ab impetitionibus absolverent eorumdem.
Q pulsatiscampanis,eosdemexcommunicatospubliee
Cum ergo iidem judices litteras Colimbriensis nuntiarunt, et ab omnibus facerent arctius evitari
episcopi, per quam super hoc certiorari petierant, in oranes qui praesumerent impedire similem sen-
recepissent, eisdem diligenter inspectis, de perito- tentiam proferentes. Ad haec, cum saepedictus
rum consilio sententiando dixerunt saepedictum J.Nunonis in procinctu esset pro se ac sociis suis
episcopum litterarum recognovisse tenorem, priori ad sedem apostolicam veniendi, eo juxta praefatum
et fratribusinjungentes ut prsdictisduobusclericis monasterium transitum faciente.quidam iniquitatis
providerent juxta formamin authentico earumdem filii crudeliterirruentes in eum, et ipsum funestis
expressam, pro caeteris sententiam confirmatio- gladiis configentes,eodem semivivo relicto ad mo-
nis quam super jamdicta restitutionis
tulerant nasterium confugere praefatum quoscum officiarii
:

sententia, sed ad tempus se suspendisse fateban- civitatis vellenl juxta terras consuetudinem trahere
tur, eamdem in statum pristinum reducendo, et ad vindictam, prioret conventus jam dicti eos cor-
praecipiendo eam inviolabiliter observari. Quorum poraliter defendere praesumpserunt. Denique cum
sententiam cum magister I. monasterii procu- idem Joannesgravibusafflictusvulneribuscamisiam
rator poslmodum apud sedem apostolicam con- suam infectam sanguineet signatam ictibus cultel-
stitutus, coram dilecto filio nostro Petro tituli y. lorum subsigillisepiscopietaliorum praelalorumCo-
Sanctae Luciae ad Septa solis diacono, nunc vero limbriensiumcumtestimonialibuslitteriseorurodem
tituli Sanctae Caeciliae presbytero cardinale, quem per P. Bartholomaei et JoannemSuerii clericos tam
Joanni Nunonis procuratori cleri-
ipsi et praedicto ad persequendam corporalem injuriam ejus quam
corum ipsorum concessimus auditorem.peteret re- ad causam communem sibi et aliis promovendam
vocari, et coram eodem tam super quibusdam litte- procuratoresa se aliis constitutos oculis nostris
:
ris Colimbriensis episcopi, quas idem procurator transmitteret intuendam,uno eorum.Petro Bartho-
falsatas esse dicebat a clericis memoratis, quam lomaei videlicet apud sedem apostolicam decedente,
super aliis fuisset diutius litigatum, ncs iis quae reliquus contra proprium veniens juramentum,
coram eodem cardinale fuere prcpositaplenius in- communi causapenitus derelicta.camisiam et lit-
tellectis, de fratrum nostrorum consilio senten- terasantedictassuisadversariis triginta aureorum
tiam praedictorum judicum Zamorensium appro- pretio vendere non expavit. Unde idem J. pro se ac
bantes.illam auctoritate apostolica confirmavimus sociissupplicavit nobis humiliteret devote utfinem
dantes venerabili fratri nostro episcopo Selumanti- eorum augustiis imponentes, praedictorum prioris
 INNOCENTII III rr. REGESTORUM LID. XV.

et fratrum rebcllionem et contumaciam pccna ca- A ipsam de bonis tuis obtentu retributionis aatern»
stigare debitadignaremur,et praefato Joanniprofide tam asdificiis quam aliis necessariis procurasti
violata pcenam canonicam inQigentes, tam ea qua: salubri studio postraodum repararequod in ea re-

de camisia niemorata recepit, quam illa qua: ad quiri potest hodie non immerito cultus Dei.Propter

opusitioeris et :ausa: prosecutionemei abipsisassi- quod a lc nobisexstititbumilitersup|ilic;itumutibi-

gnata fuerunt, facereraus sibi restitui ab codem. dem faceremus personas idoncas ordir.ari, qua; in
Quocirca discretioni vestra: per apostolica scripta eadem prsestarent Don.inodevotunijugiterfamula-
proeeipiendo mandamus quatenus vocatis qui fuc- tum; ma\imc cum eidcmecclesia: vix octo canonici
rint cvocandi, et qua: super his et aliis utrinque serviant, cui solebantdudum viginli ctampliusper-
duxerintproponeiidaplcnius intelleclis, causam ad sonali rcsidentia deservirc,ac quidam non residen-
nos remittalis sufficienter instructam, prafigentcs tes ibidem ipsius ordinationem nitantur nequitcr
parlibus terminum competentem quose nostrocon- impedire. Nos igitur, fili prior, tuas preccshumiles

spectui repraisentent justam,auctore Domino, sen- admittentes, et cultum etiam zclantcs domus Dei,
tentiaiu recepturoe.Quia vero, praedicta,cum pimis discretioni vestra: praesentium auctoritale mnnda-
sintgravia.relinquere nolumusindiscussa,volumus mus quatcnus tot in pra-fata ecclcsiacanonicos ido-
et mandamus eliam per colludium vel aliam
ut si P neos ordinare sagaci providentia studeatis quot
forte causam actores desisterent aut deficercnt, ipsius expetunt facultates.et qui possint ibidcm per
vos nihilominus ad icquirendam diligenter super jugcm residentiam impendcre Domino lam gratum
oranibus verilalem sublato cujuslibet contradictio- obsequium quam devotum, contradictores, si qui
nis et appellationisobstaculo procedatis,eosqui se luerint, vel rebelles per censuram ecclesiasticam
gratia.odio vel timore subtraxerint per censuram appellalione postposita conipesccntes. Verum cum
teslimonium
ecclesiasticam compellentes veritati dilectus filius W. de Sancto Albino clericus pe-
certificati de
perhibere,ut per relationem vestram eadem ecclesia ordinari, devotionem \.
roptet in -

ipsis.sinepcrsonarumacceptionesquod justum fue- tram rogandam duximuset monendam,pcraposto-

ritauctore Domino staluamus. Nullis litteris ob- licavobis scripta mandantes quatenusobreverentia
stantibus hactenus a sede apostolica impetratis. apoctolic* sedis et nostram ipsum cum aliis ordi-
Quod si non omnes.etc, tu, frater episcope, cum nandis, si fuerit idoneus, admitatis incanonicum et

eorum altero, etc. in fratrem ipsi ecclesi;e serviturum.

Datum Signia:, u Non. Septembris, pontiiicatus Datum Sigais, xiv Kal. Octobris, pontificalus

nostri anno decimo quinto. nostri anno quinto decimo.

CLXII.
CLX. c
** EPISCOPO ET CAPITDLO TMPOLITANIS.
ABBATI DB TILIETO.
Respondet ad eorum consutia.
VI Albimjancnscs reverentiam exhibcant archiepiscopo
(Sigaise, xiv Kal. Octobiis.i
Januensi.
(lOi sedem apostolicam cdoceri
Petiistis pcr
(Signiae, vm Idus Julii.)
utrum cum propter Hospitalarios vel Templarios
Cum dilectis filiis electo et clericis Albinganensi- civitas vestragenerali supponiturinterdicto.eisdem
bus nostris dederimus litleris in mandatis ut vene- non servantibus, vos illud teneamini obsrrvare. Ad
rabili fratri noslro Januensiarchiepiscopotanquam quod sic duximus respondendum.quod illorum x- <

suo metropolitano impendant obedientiam et reve- cessus vobis non praebet licenliam excedcndi rod ;

rentiam debitam acdevotam.sicut a proadecessori- si pnefati Hospitalarii vel Templarii privilcgiorum

bus nostrisllomanis pontificibusest statutum,devo- suorum fincs excesserint, violando temere intcr-
tionituffi peraposlolicascriptamandamus ^uatenus dictura quod pro illis fuerit promulgatum, ne ipsi
eos ad hoc diligentermoneas et inducas. et, si ne- videantur de aliorum fletu ridere, vos in pcenam
cesse fuerit, per censuram ecclesiasticam, sublato prncsumptioniscorum.quandiu ipsi violaverint in-
appellationis obslaculo,pra:viarationecompellas. terdictum, de nostra licentia celcbretis.
Datum Signise, vni Idus Julii, pontificatus noslri £) I)ati:mSignia\xivKal.Novembris,pontificatusno-
annoquinlo deeimo. stri anno quinto decimo.
CLXI. CLXIII.
XANTONENSI EPISCOPO, ET PRIORI SULDISIENSI XANTO- EISDEM.
NEN3IS DIOECESIS. De stato numcro canonicorum.
Dc ordinanda ecclesia Sulbisicnsi. (Lalerani, iv Kal. Octobris.)
(Signiae, xiv Kal. Octobris.) Significantibus vobis ad audientiam apostolntus
Sicut tu, fili prior, transmissonobis petitorio in- nostri pervcnit quod cum olim in ccclesia v<-tr,i
liuuisti, cum ccclesia Sulbisicnsis ob guerrarum duodecim canonicorum numcrus ct totidem prae-
discrimina cum suisomnibus aedificiis oliru fucnt bcndarum luerit ralionabilitcr institutus, et vos,
quorumdam inducti prccibus, sexcanonicos recci
dcvustata, consumptis penilus bonis ejus, sic

(105) Cap. Petiislis, De privileg.

680 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212. 690

numerum constitutumin ejusdem cc-

peritis ultra A. ctum.Eapropter, dilecti in Domino lilii,ctc, usque
clesioenon modicam l.esionem, ut posselis hu- assensu, libertatem rt immunitatem qu.is domus
jusmodi rcvolvcregravamen ct exeludercmateriam vestra ohtinuit ab antiquo.et dilectus filius A.Casi-
concedendi bcncficia vacatura,antiquum numerum nensis cleclns de consensu fratrum suorum vobis
duodecim canonicorum et pra?bendarum in cadem provide coufirmavit, sicut in ipsius coniirmationis
sorvari ecclesia de cetero staluislis : quod petiistis authcnlico plcniuscontinetur,auctoritate apostolica
humiliter apostolico muniminc roborari.Nos igitur con(irmamusctpro3scntis scripti patrociniocommu-
vestris precibus inclinati, statutum ipsum, sicut nimus. Nulli ergo, etc, confirmationis, etc, usque
absque praejudicio alieno utiliter et provide factum incursum.
est.praasentium auctoritato pr«cipimus inviolabili- Dalum Latcrani, iii Non.Octob.,pontificatus no-
ter observari.nisi adeo excreverint ejusdem Eccle- stri anno quinto decimo.
sia; facultatcs quod pluribus possintsufficcre com- CLXVI.
pctenter. Nulli ergo, etc, usque incursurum. ARCHIEPISCOPO (105) ET CAPITILO BISCNTINENSIBUS.
Datum Laterani, iv Kal. Oetob.,pontificatus no- liespondet ad eorum consulla.

stri anno decimo quinto. (Laterani, Non. Octobris.)

CLXIV. B (106j Ligneis asdificiis ecclcsias vestras casu qno-
SIDONIENSI ET ACCONNENSI EPISCOPIS,ET THESAUnAHlO dam igne consumptis.parietibus tamen illss;s(107),
ACCONNENSI. acmensa principalis altaris (108)in sui extremitate
De eadem re. modicam passa fracturam, quaisivistis (lOOjper se-
(Laterani, iv Kal. Octobris.) dem apostolicam edocerisi propterhoc ipsius alta-
Ad petitionem dilecti filii J.thesaurarii etW. ca- ris vel etiam totiusecclesiaa deberctconsecratio in-
noniciTripolitanorum,quosvenerabilisfraternosler novari. Ad quod sic duximus respondendum,quod
episcopus et dilecti filii capitulum Tripolitanum ad cum parietes in sua integritate permanserint,et al-
sedcm apostolicam transmiserunt, fraternitati ve- taris tabula ) 1 10) mota vel enormiter L-esa non fue-
stroe per apostolica scripta mandamus quatenus si rit, ob casum prasdictum nee ecclesia nec altare
quid contra statutum de servando numero in Tri- debet denuo consecrari.
politana Ecclesiaduodecim canonicorum et totidem Datum Laterani,Non. Octob., pontificatus nostri
proebendarum utiliteretjprovide factum abepiscopo anno quinto decimo.
et capitulo memoratis post appellationem ad nos a CLXVII.
nuntiis prasdictis legitime interpositam etcapitulo NOBILI VIRO SIMONl DE MONTEFORT(1 1
1
) COMITTI LEICI-
in communi receptam antequam ad iter arriperent STRI.E ET VICECOMITI BITERRENSI.
sedem apostolioamveniendifuittemereattentatum, VI P. Marcum cancellarix suse pr&ficere possit,
cognita legitime veritate, deeernatis auctoritate (Signiae, ni Idus Septembris )
nostra carere robore firmitatis. Quod si non om- (112) Cum dilectum filium magistrum Petrum
nes etc. Marcum (113) subdiaconum nostrum correctorem
Datum Laterani, iv Kal. Octob., pontificatus no- litterarum nostrarumpro colligendis Ecclcsiaa Ro-
stri anno decimo quinto. manai censibus (111) aliisque negotiis deslinemus,
CLXV. nobilitatemtuam,dequa plene confidimus.rogamus
LEONARDO PUESBYTERO DE SANCTO ELIA ET FRATRIBDS attentius ct monemus, per apostolica tibi scripta
EJUS. mandantes quatenus ipsi ob reverentiam apostolice
Confirmat immunilatem. sedis etnostram diligenter assistens, consilium ei
(Laterani, m, Non. Octobris.) efficax et auxilium opportunum impendas utetipsc
Cum a nobis petitur, etc., usque perducatur effe- injuncta sibi negotia opetua suffultus valeat, au-

(105) Archiepiscopo haec epigrapha restituenda in vati cum labinam minarentur, ecclesia consecraLur
c.Lignesis, l)e consecr. Eccdes.,vel alter Bisuntinas c. De fabrica ead. distinct.
Ecclesisc. Licet, De accusat.quaa civitas imperia- (108) Altaris quod iterum consecratur si motum
lianovitjuraapudVigner.in biblioth. hist.anno Do- D fuerit, vel lapis, qui sigillum continet, imminutus
mini 1253 in imperiali Burgundia urbs vetustissi- rcperiatur c. 1 De consecrat. Eccles.
ma apud Krantzium Saxon. lib. xr.i, c. 25 a Julio (100) Qiuvsiuistis, restiluenda sunt ho3c verba in
Ca3sare Vesontio,posteriori sasculoChrysopolis, Ier- d. c. Ligncis 1.

landus ChrysopolitanusSanctiPaulischolarumprae- (110) Tabula lapidea in c. Altaris 31 De conse-

ceptor in C. m. s. biblioth. Janninianas S. Benigni crat., distinct. 1.
Divionensis.eo quod Alduabis quieam,non ut prio- (111) Nonteforti de quo supra lib. xni, not. 24.
ri tempore quasi circino circumductus cingit, sed (112) Vide Hist. Albig., cap. 66.
magna ex parte inlersecat, arenas aureas imbrium (113) Mareum legatum a latere qui fuorat Nota-
prascipiti agmine aliquando volvat. Est autem me- rius Innocentii III, Nemauso oriundus;Petrus,Val-
tropolis Maximce Sequaaorum qua3 quinta Lugdu- sern. (multoties repetitus quoniam Albigensium
niensis dicitur. historiam aprime deseripsit) c 70.
(106) Cap. Ligneis, De consecr. Eccles. (114) Censibus qui sunt pauperum, quorum pro-
(107) lllstsis, secus si mutentur, tunc enim exse- curationem gerit quodammodosummus pontifex c.
cratur sive exorcizatur Ecclesia c. Si motum, De ult. 12,q.l; eadem ratione de exterioribus suis quas
consecr., dist. 1. Vide glossam ad d. c. Ligneis in palam cunctis apparent Ecclesia tributum reddit c.
verbo parietibus, et si a fundamentis fuerintinno- Tributum, c Convenior 13, q. 8 ; quibus de causis
C9i INNOCENTJI III PP. REGBSTORUM LIB. XV. 692

ctore Deo,feliciterconsummare,aenossollicitu'iini A. efficaxetauxilium oportunum, ut ipse injuncta sibi

tuaegratadebeamusexindevicissitudinerespondere. negotia ope vestra suffultus valeat, auctore Domino,
Verum quiadileclus filiusfrater Constantinus con- consummare, ac nos devotionem vestram
feliciter
versus (U5) Carthusiensis (116) nos ex parte tua commendare possimua.
inerito
suppliciter eioravit ut dictum magistrum.quem pro Datum, ut supra.
eo quod in cancellaria nostralaudabiliterconversa- CLXIX.
tus, per diutinum exercitum in bujusmodi plenius UNIVERSIS PR.ELAT:S ECCLESIARU.M ECCLESIiE ROMAN.C
est instructus, cancellariae tuae praeficere cupiebasi CENSCALIUM PEHNARB0NE\SEM,ARI.LATENSEM,AC'UEN-
tibi concedere dignaremur,nos devotoe fidei luae ac SEM, EI EBHEDUNENSEM PROTINCIAS, ET ALBIKNSEM,
devotionis fidelis sinceritatem pei spicuam sicutcon* RUTENENSEM, CATURCENSEM, ET ACENNENSLM D1"K-
venit attendentes, quae personam tuam tanquam CESES CONSTITUTIS.
specialis apostolicae sedis Dliietfidelisnobisadvehit De eadem re.

specialiter diligendam, et preces tuas persuade 1 (Datum, ut supra.)

quantum cum Deo possumus elficaciler exaudire' Cum dilectum filium magistrumPelrumMarcum
ipsum magistrum.quanquam non solum plurimum suhdiaconum nostrum pro colligendis Ecclesiae Ro-
uti!is,verum etiam valde necessarius nobis ex ite- manae censibus et aliisnegotiis deslinemus,univer-
rit et existat,utpotecujus fidei puritatem ct discre- sitati veslrae per apostolica scripta praecipiendo
tionisprudentiam jamdiu in multis experti.negotia raandamus quatenus ipsum, quisuae mcrito probi-
nustra parva et magna eidem committimus incun- tatis nobis et fratribus nostris charus et acceplus
ctanter,devotioni tuaeduximusliberaliterconceden- existit, ob reverenliam apostolicae sedis etnostram
dum, discretionem tuam rcgantes affectuosius et tanquam specialem nuntium nostrum recipientes
monentes quatenus ipsum,quem propriaeprobitatis benigne ac honorifice petractantes, census nobis
meritarecommendanl,habens propensius commen- debitos fideliter exsolvatis eidcmjita quod gratiam
datum, talitereum studeas bonorare quod et nos, vobis ex debilo comparetis,et nos id merito gerere
qui honorari reputamus in ipso,ad honorem et pro- debeamus acceptum.
fectum tuum magis intendere debeamus, et idem, Dalum, ut supra.
cujus obsequium tibi ac terrae tuae quamplurimum CLXX.
credimus profulurum, addevotionem tuam fortius NARBONENSl ARCHIEPISCOPO APOSTOLICE SEDIS LEGATO
astringatur. ET SUFFRAGANEIS EJUS.
Datum Signiae.m IdusSeptemb., ponlificatus no- Super eodem.
stri anno quinlo decimo. (Datum, ul supra.)

CLXVIII. Licet summi patrisfamilias exemplo.cujus vicem

NARBONENSl ABCHIEPISCOPO ET EPISCOPO UTICENSI APO- immeriti eodem gerimus disponente, quod uni ex
STOLICE SEDIS LEGATIS. minimis nostris Ut, nobis factum rationabiliter re-
Commendat eis eumdem ilarcum. putemus, illos tamen volentes propensius honorari
(Datum, ui supra.) quos propriae merite probitatis nobis advehunt cha-
Etsiminimedubitemusquin nuntiosnostrosquos- rius amplexandos ct honore constituunt digniores,
libet et in quibus convcnit honoretis, quia tamen pro iis specialius devotis nostris,cum expedit, pre-
illos volumus propensiushonorari quos pro suorum cesdirigimuset mandata.Cumigiturdilectum liliura

exigentia meritorum habemus interalioschariores magistrum Petrum Mercum, etc, ut supra usque
pro iis affectuosius vosrogamus.IIincestquod cum destinemus, fraternitatem vestram rogamus atten-
dilcctumfilium magistrumPetrumMarcum subdia- lius et monemus.per apostolica vobis scripta prae-
conum no^lrum correctorem litterarum nostrarum cipiendomandantesquatenus ipsum.qui suae mcrilo
pro colligendis censibus Ecclesia? Romanoc ac aliis probitatis nobis et fralribus nostris charus et acce-
negotiis destinemus, ipsum tanto vobits attentius ptus exislit, ob revercntiam apostolicae sedis et no-
duximuscommcndandumquantoet personara ipsius stiuin tunquam specialeni nuntium nostrum reci-
probitatis suae merito charius amplexamur et nego- D pientcs benigne ac honorilicc pertractantes.dccen-
tia ipsicommittimus potiora.ldeoque fraternitatem sibus nostris faciatis eidcm in dioecesibus vestris
vestrara rogamus attentiuset monemus.per aposto- ita quod solliciludinis vestra;
fideliter responderi ;

lica vobisscriptamandantes quatcnus euindem ma- studium pareat in effectu, el nos devotioncm vc-
gislrum obVevcrentiamapostolicae scdiset nostram stram dcbcamus exindcmerito commendarc.
tanquamspecialem nunliumnostrumhabentes pro- Dalum, ut supra.
pcnsius commendatum, impendatis ipsi consilium In cumdcm modutn scriptum est archiepiscopo

census solvatur Ecelrsiae.Videc. Repcrimus,Y)e pri- diteBDOOte ;»<5'l icti (donecvitaedulciofficio fun^tn-
vilcg., et c. umni.De censibus. tur), Dei Opt.Max. misericordiam silentii relig
(115) Conversus Deo dcvotus c. Duo 12, q. 1, ct contemplantur, de quibus specul.in ha-c vcrba tit.
religiunis conversus c. Non dubium, De senlentia De testib. jus vetat in re propriadicendi teatinionii
excommunic. lidcm adhiberi, scd Inllit in raonachis Cisteu-
(i 161 Carthusiensis eremita ordinis beati Bruno- bus et Carthusianis proptcr corum sunctimoniuin.
nis cujus anachureta; coclestis carceris liberaj custo-
603 PONTIFICATUS ANNO XV, CIIRISTI 1212. 00 5

Arelatensi et suffraganeis ejus, Aquensi airhiepiscopo A CLXXIV.

et suflraganeis cjus. In cumdem moilttm sufjraganeis RAVMUNDO ET HELLE DE CATURCIO.

el capilulo Ebrcduiieusis EcclesisB, Ejusdem argumenli cum epistola.

CLXXI. (Datum, ut supra.)
Dilcctus filius frater Constantinus conversus
NOBILI VIRO SIMOM DE MONTEFORTl COMITI I.KICESTRI.E,
VICECO.MITl BITERRENSI. Carthusicnais nobis exposuit quod vos de mandato
dilectifiliiSimonis Montisfortis comitis Leicoslrioi
Accipit munus ejus.

(Datum,ut supra.) juramenlo corporaliter proostito mille marcas ad

(117) Nobilitati tuae gratiarum dignas referimus pondus Treccnse cui voluerimus nomine nostro
acliones quod,sicut dilectus lilius frater Constanti- solvere promisistis. Idcoquc devotionem vestram

nus conversus Carthusiensis noLiis exposuit, lu vo- monemus altonlius, per aposlolica vobi9 scripta

lens nobis in mille marcis arjjenti liberaliter subve- rnandantes quatenuscasdilcctofilio magistro Petro
nire, Raimundum et Eliam de Caturciofecisli jura- Marco subdiacono noslro correctori litterarum
mento prastito corporaliter obligari ut eas cui nostrarum l.Uori pr.-esenlium nomine nostro, sine
voluerimus nomine nostro persolvant. Ideoque de- qualibet difficultalc, solvatis, ila quod devotionem

votionem tuam rogamus attentius et monemus,per g veslram debeamus merito commendare.

apostolica tibi scripta mandantes quatenus dilecto Datum, ut supra.
lilio ma^istro Petro Marco subdiacono noslro cor- CLXXV.
rectori litterarum nostrarum,cui hocduximuscom- MAGISTRO PETRO MARCO SUBDIACONO NOSTRO.
miltendum, sine difficultate facias nostro nomine Super eodem.
assignari. (Datum, ut sttpra.)

Datum, ut supra. ( 110 ) Devolioni tuae praesentium auctorilate

CLX\[[. rnandamus quatenus a dilectis filiis Raymundo et

TOTIDS PROVINC1.E ET montispessulani, samctijEgidii, EliadeCartucio mille marcas argenti ad pondus
ET ARELATENSIS DOMORUM MIL1TI.E TEMPLl MAGISTRIS Trecense recipias, et receptas dileclo filio fratri

Ut pecuniam apostolicam tradaal thcsaurario templi Aymaro thesaurario domus Templi Pari-
militiae
Paris. siensis secure transmiltas,nostro nominedeponen-
(Datum, ut supra.) das.
(118) Devotionem vestram monemus attente, per Datum, ut supra.
apostolica vobisscriptapraBcipiendo mandantesqua- CLXXVI.
tenus cum adilecto filiomagislro Petro Marcosub- NARBONENSl ARCHIEPICSOPO ET EPISCOPO UTICENSI
diacono noslro correctore littcrarum nostrarum APOSTOLIC.E SEDIS LEGATIS.
fueritis requisiti, pecuniam quam vobis nostro no-
De censu Simonis de Monieforti.
mineduxeritassignandara.dilectofiliofratri Aymaro
(Laterani, v Idus Octobris.)
thesaurariodomusmilitiasTempliParisiensissecure
(120) Praesentium vobis auctoritate
pra-cipiendo
mitlere procuretis, veslras super hoc eidemmagi-
mandamus quatenus omnia scripta super censu
stro litteras in testimonium assignantes. Quod si
terrae dilecti lilii nobilis viri Somonis deMonteforti
non omnes, etc, quilibet vestrum ea nihilominus
comitis Leicestriae et alia nobis a bonoa memoria;
exsequatur.
Datum, magistro Milone olim transmissa quae vobismerai-
ut supra.
nimus postmodum remisisse,dilecto filio magistro
CLXXIII.
littera-
Petro Marco snbdiacono nostro correctori
MAGALONENSI EPISCOPO.
De comitalu Melgorii,
rum nostrarum libere assignatis.
Datum Laterani v Idus Octobris, pontificatus
(Datum, ut supra.)
nostri anno decimo quinto.
Dilectus filius frater Constantinus
conversus
Carthusiensis nobis proposuit quod lu quingentas CLXXVII.
marcas pro comitatu Melgoriensi tibi et Ecclesias D EPISCOPO GEBENNENSI.
tua? a nobis sub annua pensiune viginli marcarum Eum transfert ud Ecclesiam Ehredunensem.
locando ei nostro nomines obtulisti. Cum igitur di- Scientiae donum tibi a patrefamilias quasitalen-
lecto filio magistro Petro Marco subdiacono nostro tum negotiaturo commissum nequaquam in terra
correctori litterarum nostrarum super hoc manda- cum servo inutili fodiens, in sollicitudinem pas-
tum dederimus speciale, volumus ut cum ipso tra- toralem assumptus sic secundum Apostolum
,

ctatum supereo habeas diligentem.Quidquid enim opus implens pontificis, tuum honorificare mi-
idem secundum mandatum nostrum provide tecum nisterium ct prsesse in solicitudine sluduisti ut,
duxerit faoiendum, nos ratum habentes volumus sicut credimus, vere possis dicere cum propheta :

firmiter observari- Super spcculam Domini ego sum stans jugiter per
Dalu m, ut supra. diem, et super cusiodium meam ego sum stans totis

(117) Vide infra epist. 174. (110) Vide supraepist. 172,

(118) Vide infra epist. 475. (120) Vide lib. xn, cpist. 108, 122.
695 INNOCENTII III TP. REGESTORLM LIB. XV. 696

noclibus (Isa. sxi), ittt lc tiJelera BxbibeuS supcr A i^ K ui '

ut BaqUB rationabiliter staluuntur robur ob-
pauca ut merearis constilui super multa. Quod di- tineant firmitalis, mandamus quatonus statutura
lecli filii canonici Ebredunensis Ecclcsiac provide ipsum,salvo omnibus apostolica? sedismandato,
in

attendcntes, cum bona? momoriaj eorum arcbiepi- faciatis appellalionc rcmola firmilcr observari.
scopo ab hac luce subtractode substitior.e pontifi- CLXXIX.
cis tractatum diutinum habuissent tandem, ope- , CAPITULO, CLEnO ET POPULO TnOJAMS.
rante illo qui facit utraque unum, clcri, populi et Di clcctione epucopi Trojani.
suffragancorum desideriis concurrentilius, te in (Laterani, 111 Idus Ootobria.)
suum archicpiscopum ctpastorcmunanimi postula- Licet prasentia venerabilis fratris nostri Phi-
vere con.sensu, supplicantes nobis humiliter in- lippi episcopi vcstri lanto esset nobis acccplior
stanter ut cumepiscoporumtranslatiofierinonpos- quanto ipsum ad obscquianostralongaconsuetudo
sit vel debeat absque sedis apostolica: licenlia spe- aptiorem reddiderat, et suae devotionis ac fideipu-
ciili, le, per cujus circumspectioncm sollicitam,et ritasnobiset fratribus nostiis effeccrat chariorem,
sollicitudinem eircumspeclam multa crcdunt Ec- ex quo tamen vestra ineum desideria convenerunt
clcsiae suae commoda provcntura, ipsis in pasto- ipsum vobis paterna benignitate duximus concc-
rem concedere dignaremur. Licet autem inlitteris
^ dendum, sperantes quod per ejus sollicitudinem
quas olim nobis super hoc tua fraternitas destina- circumspectam grata sint vobis et Ecclcsiae vestrre
vit expresseris aliquos a postulatione hnjusmodi commoda provcntura. Ut autem ipsurn in nostris
primitusdissensisse,quiatamen perlitteras eorum- csse oculis gratiosum exhibita sibi specialis gratia
dem ipsos in poslulatione jamdicta nunc unanimes demonstraret,eum in Lateranensi basilicamanibus
esse cognovimus et concordes, eamdem, ipsorum propriis consecravimus, vos quoque in hoc, si dili-
inclinati precibus, duximus admittendam; teque a gentcr attenditis, honorantes. (juocirca universita-
regimine Gebcnnensis Ecclesiao absolvenlcs, ipsis tem vestram monemns et exhortamur attentius et
conccssimus in paslorem. Ideoque fraternilati tuae perapostolica vobis scripta proecipiendo mandamus
perapostolicascripta mandamus atque praecipimus quatenusei sicut pastori etepiscopoanimarum ve-
quatenus vocationem recipiens de te faclam,nedi- strarum,bumiliterinlendcntes,obedientiametreve-
vinaa dispositioni resistere videaris, ad praefatam rentiamexhibeatiseidem tam debilam quamdevo-
Ecclesiam Ebredunensem accedas, eidem ita solli- tam.cjussalubriamonila etstatuta suscipienteshu-
eite curam studens impendere pastoralem utojus- militer devote servante9. Nosenim eidcni dedimus
dem stalusjuxta ipsius exspectationem etnostram in mandatis ut in contradictores.si qui ruerint.vel
per tuaj sollicitudinisprovidentiam tcmporaliter et _ rebelles censuram curel ecclesiaslicam sublato ap-
spirilualiter augeatur, et tu, sicut de gradu ad pellationis obstaculo exercere.
gradum, ita de virtute in virtutem proficere videa- Datum Laterani, rn Idus Octobris, pontificalus
ris.Palleum quoque, plcnitudinem scilicet pontifi- nostri anno quinto decimo.
calis officii,per dilectum filium magislrum Petrum CLXXX.
Marcum subdiaconum nostrum correctorum litera- CLERO ET POPULO FOIETANIS.
rum nostrarum, Ecclesia: jam dictae canonicum,
Super eodem.
virum utique litteratum, providum et discretum, (Laterani, rrr Idus Oclobris.)
luae fralernitali transmittimus, sub ea forma tibi
De dissensione inter vos ct clerum ac populum
tradendumab ipsoquameidemsub bulla nostra de- Trojanum exorta et illo dolemus debitogoneraliquo
dimus interclusam. inter omnes Ecclesiae filios desiderare ac procurarc
ln eumdetn fere modutn scriplum est capilulo tenemur unitatemet pacem, et affectu ctiam spe-
Ebredunensi u«]ue interclusam. Quocirca manda- ciali,quo cupimus ut vcnerabilis frater noster Phi-
mus qualenus ei sicut archiepiscepo veslro humi- lippus episcopus vesler populum obsequentem ha-
liter inlendentes, obedientiam et reverentiam cxhi-
beat et concordcm. Nupcr igitur...Arcbipresb;tero
atis eidem tam deuuam quam aevotam, cl qu j| )U ,dam clericis vcslris ac decano et quibus-
ln cumdcmfcre modum clero et populo F.brcdu- D dam Kcc csi;c Trojanas canonicis apud si dem
opo- i

ncnsi. In cumdem modum sufjraganeis Ebrcduncn stolicam conslitutis, ad procurandam roncordiam

sis EcclcsicC, tanquam metropolitano veslro. inter vos ef clerum ac populum antcdictos inlcr-
CLXXVIII. ponere voluimus parlcs noslras; sed diclis decano
GEUKNNESIEPISCOPOINARCIIIEPISCOPIMEBIIEDUNEXSEM et canonicisrespondcntibus sesupcrhocnon habero

EI.ECTO. mandalum, ncc cliam proptcr hoc fuisse vocatos,

De stalo numco canonicorum. finalcm supcr iis non potui mus habcre processum.
Dilecti capilulum Ebrodunensc nobis humi-
filii Volentes aulcm ut prxdicta dissensio per noslraa
liter de non excede.ndo
supplicarunt ut statulum solliciludinis studiurn sojiiatur, vobis et ipsis pro-

duodenario canonicorum numero in eorumEcclesia ximum fcstum Epiphaniae lerminuin pi n mptorium

dudum factam, et a bonaj memoriai Clemente papa assignamus; per apostolica vobis scripta pra^ci-
pra;dccessore noslroposlmodum conlirmatum.apo- piendo mandanlcs quatcnus eodem termino ]<
stolico dignarcmur munimine roborare. Volentes ratorcs vcstros sufticienler instructos ad nostram
 607 PONTIFICATU3 ANNO XV, CHRISTI 1212. 698

curctis praesonliam de9tinare, ut bujnsmoili quoe- A vulgariler appcllatur, pro tuoe voluntatis arbitrio
stir> per nos compositione amicabili vcl judieiali spoliando. Insuper cum idcm patriarcha redditus
calculo lerminclur. Interim autem cidcm episcopo quos anlc captionem suam lem-
sui fratris ct suos,
veslro humililcr intendentes, obedicntiam et revc- porc lonjm perceperat, restitui praecepisset eisdem,
rentiam cxhibeatis tam dubitam quam devotam. in redditus ipsosdecastroCursarii, ubi repositi fue-
Alioquin scntcntiam quam rationabiliter tulcritin rant, faciens asportari, tam illos quam proventus
rebelles ratam et firmam habebimus, ct cam, au- qui de beneliciis suis post captivilatem et mortem
ctorcDomino, facicmus firmiter observari. ejusdem patriarchai biennio provcnerunt ad mille
Datum, Lalerani, m Idus Octobris, pontificatus aureorum valentiam, ac etiam coopertorium quod-
nostri anno quinto decimo. darr. et alia quae custodioe bonaa memoria?.. decani

ln cumdem fcre modum scriplum est capiiulo et Antioeheni deputata fuerant, in ejusdem et fratris
populo Trojnuis usque terminetur. Eisdem aulem suidctinens detrimenlum, easibi restituere contra-
Fogclan :

s !.ostris damus litlcris in mandatis ut ipsi dicis. Undenobishumilitorsupplicivil ut superhoc

episcopo humiliterintendentes,obedientinmet rcve- eorum gravaminibus succurrere dignarcmur Cre-

rcntiam exhibeat tam debilam quam dcvolam. dentcs igitur quod eis .juslitiam suam meliuscon-
Alioquin sententiam quam idcm episcopus ratio- n servare non possumus quam si proedicta providen-
nabiliter tulcrit in rebelles ratam et firmam habe tiee tuas judicia committamus, fraternitatem tuam
bimus, et eam, auctore Domino, faciemus firmiter moncndam duximusaltentiusetrogandam.perapo-
observari. stolicatibi scripta mandantes quatenus superprae-
CLXXXI. missis sollicite studcas inquirere veritatem, et si

PATRIAnCH.E ANTIOCIIENO. querelam eorum inveneris esse justam, cum supor

De querelis adversus eum excilalis. iis decipi poluerilis tanquam homo, lalitereis satis-

(Laterani, vi Idus Octobris.) lacias de praedictis quod ex boc tua, quod absit !

apud homincs non losdatur opinio, necapudDeum

Eam gerimus detua religione. fiduciam utle nul-
gloria tua, qutc et tuoe conscientiae testimonium,
lum ex certa scientia gravare contrajustitiamarbi-
minuatur; nos quoque, quos susceptae servitulis
tremur, nec credamus quod propler incrementum
oflicium universis eonstituit debitores, eisdem su-
quantumlibettemporalium, teternorum velis incur-
per his querimoniam replicantibusaliumnon coga-
reredetrimentum, cum Dominusin tedudum ignem
mur concedere cognitorem.
accenderit charitatis, ut non quosras quoe tua sunt,
Datum Laterani, vi Idus Octobr., pontificatus
sed quaj Christi, atque ad suscipiendum Antiochenae
nostri anno xv.
Ecclesiae regimen non respectus [temporalis com- C
In r.umdem fere modum scriplum est super hocpa-
modi te induxeritaut patriarchalis ambitio digni-
lriarcli.se Jerosohjmitano aposloiicx sedis legalo usque
tatis, scd charitatis et obedientiae virtus et zelus ac
cogamur concedere cognilorcm. Ideoque fraternita-
devotio nominis Christiani, cupientemprodesse po-
ti tuae per apostolica scripta mandamus quatenus
tius quam praeesse, ac memorem quod secundum
ipsum ad id diligenter moneas et inducas.
testimonium homini si cum
veritaiis nihil prodest
Datum, ut supra.
detrimento anima? mundum Iucratus fuerit univer-
Indicitur supplicatio generalis
sum. Si ergo querela de te aliquando proponitur
InnominePatrisetFilii et Spiritussancti. Amen.
coram nobis, aut injustam fore credimus querimo-
Quarta feriainfra octavamPentecostes fiat generalis
niam,aut innoeentiam tuam per ignorantiam facti processiovirorum ac mulierum pro pace universalis
seu modoalio circumventam.Unde nullifiducialius Ecclesiae ac populi Christiani, specialiter autem ut
facta luacommittimusdiscutiendaquam tibi, quiut Deus propitius sit illis in bello quod inter ipsos et
Saracenos dicitur inHispaniacommittendum,nedet
fulurumsecurus possisexpeclare judicium,in proe-
hasreditatem suam in opprobrium, ut dominentur
senti, concilioutens Apostoli, sollicite judicas teme- eisnationes. Etad hancprocessionemomnesomnino
tipsum. Noveris autem dilectum filium Ilerium Ec moneantur venire, nec ab ea se quisquam excuset
clesiaetua3canonicuronobishumili!erintimassequod pr*terilIosqui habent inimicitiascapitales.Summo
D
itaque maneconveniant mulieresapud Sanctam Ma-
cum memorioe Petrus avunculus ejus prsde-
felicis
riam Majorem clerici veroapud basilicam Duode-
;

cessortuus, qui propter justiliam non solum perse- cim Apostolorum, etlaici apud Sanctam Anastasiam
cutionem passus est, sed mortem (121), sibi et... etpost collectas, pulsatissimul istarum ecclesiarum
fratri suo mille bisantios Saracenatos dedisset in campanis, procedantomnes incampum Lateranen-
sem hoc ordine. Mulieres omnes et solas proecedat
studiis scholasticis expendendos, tu ipsos a magi-
crux Dominica Sanctae Marioe Majoris ; et in prima
stro recipiens Hospitalis, penes quem cum rebus parte processionis sint sanctimoniales, in ultima
aliisdepositi fuerant, eos dicto canonicoet ejus fra- vero reliquaa mulieres, qua; sine auro et gemmis et
tri hactenusrestituere non curasti, eumdem Iterium sericisindumentis procedant.orandocumdevotione
ac humilitate, in fletu et gemitu,nudispedibusom-
quadam quarta, quam patriarcha proedictus in aug-
nesquaapossunt et per MerulanumetanteSanetum
;

mentumpraebendae suaBsibideconsensucapituli An- Bartholonreum veniant in campum Lateranensem

tiocheni contulerat, et quadam gastina quae Naria et collocent se ante Felloniam, in silentio perma-

[121) Vde lib. x, epist. 214, et lib. xn, epist. 45.

699 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XV. 7i 3

nentes. Clericoa aulem crux fraternitatis pra?cedut; A. leluiiifacientibus moram, exp |uippeuo-
et in prima processionis parte sint monachi et ca- mineg nostros qui venturi erant ad bellum, omnia
nonici regulares; in ultima vere rectores etcaeteri necessaria, prout per nuntios nostros piomisimus,
clerici procedentes praedicto modo, et per viam ma- non defecimus ministrare, iicet expensa: cssent pro-
jorem el arcum Basili veniant ante palatium epi- ptersui multitudinem nobisetregnonostro fere im-
6Copi Albanensis, et ibi directe in medio cainpi se poriabiles etonerosae. Non enim solum in iis quae
collocent. Laicos autem praecedat crux Dominica promiseramus, verum ctiam in pecuniis spicialiter
Snncti Petri; et postillam sequanturprimi Hospi- et in dextrariis, quibuslereomnes tam militesquam
talarii, et postremi caeteri laici, sicut praescriptum servicntes pariter indigebant, nos opportuit provi-
est incedentes, el per SaoctosJoannem et Paulum d^ re. Sed Uominus, qui multiplicat incrementa fru-
et ante Sanctum Nicolaum de Formis in campum gum justitiae, ministravit nobis abunde secundum
veniant. ct collocent se ab altera parte. Interim vero suaegratiaelargitatem.etdedit omnia posse perlice-
Romanus pontifex cum episcopis et cardinalibus ct reperfectepanteretabunde(124).Congregataitaque
capellanis ingrediatur basilicam quae dicitur Sancta nostraetsuorum ruultitudine, viam Domini cocpixus
Sanctorum et inde reverenter assumpto ligno vivi-
; proficisci etvenientes ad turrim quamdamquaeMa-
;

licas crucis, processionaliter veniat ante palatium galon nuncupalursatis munitam, ultramontani nn-
episcopi Albanensis, etsedens in scalis exbortato- tequam nos pervenerunt per unum diem, et ill.im
num faciat sermonem ad popnlum universum. Quo cum lieiauxilioimpugnantes in continenticeperunt.
finito, mulieres, sicut processionalitervenerant, Ha Liccl autem noseis in omnibusneccssaiii^ li

procedantadbasilicamSanctaeCrucis etibipr,TSto R simc provideremus, ipsi tamen attendenteslal

; i

sit presbyter cardinalis, quicelebreteismissam di- terrae, quae deserta erat et aliquantulum calida, ?o-
cendo illam omtionem Ornnipotens. sempiternc
: luerunt a cceplo proposito retroire et ad propria
Deus, in cujus tnanu suntomnium poteslutes,e\.c. Et remeare (125). Tandem ad magnam instantiam no-
sic ipsae mulieres in pace ad propria revertantur. stram et regis Aragonum proccsserunt usque ad
Ilomanus autem pontifex cum episcopiset cardina- Calatravam,qu.-e nondistabatapr;tdictocaslro nisi
libus et capellanis per palatium descendat in Late- per duas leugas; eamque nos ex parte nostra, et
ranensem basilicam. Clerici vero per porlicum, et rex Aragonum ex sun, ci ipsi ex sua in Dei nomine
laici per burgum, ingrediantur in illam ; et cele- ccepimusexpugnare.Saraceniautemqui intuserant,
brata venerabiliter missa, ipse cum omnibus nudis attendentcs seDei exercitui nonpossc resistere, dis-
pedibus procedat ad Sanctam Crucem, ita quod posuerunt villam nobis tradere, ita, quod personae
eum praecedant clerici et laici subsequantur, et, corurn salvae discederent, verumtamen siner.
facta oratione, unusquisque revertatur ad sua. Je- cumque nos istud nulla ratione vellemus acceptare,
juneturautem ab omnibus, itaulnemo, praeterin- rex Aragonum et transmontani liabenlessuperboc
lirmos.comedatpiscesautquodcunquepulmenlum; consilium, viderunt villam esse munitam iuuris et
sed qui possunt, p.ane sint et aqua contenti qui autemuralibus,profun lis fossatis, et excelsis turri-
;

vero non possunt, bibant vinum bene lympbatum et bus, etquod non posset capi nisi suffoderentur muri
modice sumplum, et vescantur herbis et fructibus etsic ruerenl. Quod cederct in gravedamnum fra-
aut etiam leguminibus orrjnesque aperiant manus
; tribus Salvaterrae, quorum fuerat, et non possoi, si
et viscera indigentibus, ut perorationem, jejunium
Q necessitas incumberet, retincri. Unde apudnosin-
et eleemosynam misericordia Conditoris reddatur stiterunt firmissime ut villa salva et integra cum
populo Christiano placata. armisetmagnacopia victualium quaeibierant, qui-
bussatisindigebaiexprcitu9,nobisredderetur,el per-
CLXXXII.
sonaeSaracenorumvacuae et inermes recedere per-
DO.MINO PAPiE.
mitterentiir.Nosautem attendenteseorum in hoc lir-
De bello Saracenico in Hispania.
mam voluntatem, votis eorum annuiinus.ita quod
(122)Sanctissimo Patri ac domino Innocentio Dei medietas omnium eorum qua; intus habebanturcc-
gratia summo pontitici Aldephonsus eadera rex Ca- deret in partem regisAragonum, et alia mediet.is in
stellae et Toleti,cumos culo manuum atque pedum, partem ultramontanorum, et nec nobis nec nostris
salutem. Asanctitate vestracredimusnon excidisse aliquid voluimus reiinere. Ipsi autem propositum
propositum impugnandiSaracenae gentis perlidiam repatnandi apud se renitentes, licet Dominus Oeus
vobis per nostros nuntios devote et humiliter inti- nobis exhiberet gratiam ethonorem, et nos velle-
masse, in omnibus tanquam patris et domini vc- mus omnibus eis suflicicntissime necessaria mini-
strumsubsidium expetentes, quod sicuta patre pro omnes paritcrsigno
strare, desiderio patriae coacti,
nos recognoscimus benigne et pie pariter impe- crucis relicto cum archiepiscopo Burdegalensi et
trasse.Quocircacumlitteris vestrisnuntiosnostros, episcopo Nannetensi, licet ccrtitudinem dc bello
quos ad hocexsequendum ldoneos reputavimus, ad Saraccoorum baberemus, ad propria redierunt,
]
irtes Franeiae non distulimus destinare addentes ; exceptis admodum paucis, qui remanseruot cum
etiam ut omnibus militibus venientesad bellum ct n archiepiscopn Narhonensi ct Tibaldo de Blazon, qui
omnibusservientibus,proutdecebat,expensasvictui naturalis noster erat (125), cum suis et quibaedam
necessarias largiremur, quibus possent commode aliis militibus quierant de Pictavia ;etii omnesqui
sustcntari. Unde fuit quod audita remissione pec- remanserunt, vix erant inter militcs et servientcs
catorum quam vos venientibus indulsislis, venit centum quinquaginta de peditibus autem eoriiin
;

magna multitudo militum de transmontanis parti- nullus remansit. Cumque rex Aragonum apud Cala-
bu9, nec non et archiepiscopi Narbonensis et Bur- travam moram faeeret exspectando quosdammilites
degalensis et episcopus Nannetensis (123). Fuerunt suos et rcgem Navarrs, qui nondum ad nos per-
qui yenerunt usque ad duo milia militum cum suis venerat, nos cum noslris processimus et perve-
armigeris, et usque ad decem milliaservientium in nimus ad quoddam castrum eorum quod Alarcos
equis, et usque ad quinquaginta millia sorvirntium dicitur. Illml castrum, licct bene munitum I

sine equis quibusomnihusnosoportuit in victuali-

: cepimus, el ali tria castra, quorum unum dicitur
i

bus providere. Veneruntetiam illustres amici nostri Ciracovia, aliud Honaventum, et aliud Petrabona.
et con8anguinei rexAragonum et rexNavarrae cum IndeprocedentespervcnimusadSalvamterram ;lbi-
potentatu suo in fidei catholicae auxilium et.juva- que pervencrunt ad nos rex Aragonum, qui do suis
mcn ;quibusnobiscum aliquanto tempore apud To- hominibus nonduxit inexcrcitum nisi tanlum mili-
(122) Vide lib. xm, cpist. 18. (125) Vide tom. V. Duchesnii, pag. "26 et seq.
(1231 Vide Hoderic. Tolet., lib. vm, c. ), 2. (126) Id estnatione Hispanus, ut scribit Rodcri-
(124) lb., o. 5, cus Tolet., lib. vm, c. 0.
 701 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212. 702

tes genersesos, et rex Navarro, qui similiter vix fuit A runtvaldearduaetadascenclendumdifficiliaproptcr

in exercitu dc suis plusquam ducentis militibus co- nemora qua_ inter nns et ipsos erant, et propter
initntus. F.t quia rex Saraoenorum in vicino erat alveos torrenlium prol'undissimos,qiio_ oiimu oobis
nobis,Salvamterram noluimus expugnare; sed pro- enmt ma^no impediu_ento,ipais vero niaximo expe-
cedentes contra Saracenorum ir.ulliludinem.perve- dimento. Verumtiimen ille a quo omnin.in qoo oin-
nimus ad quaedam montana in quibus non erat nia, per quem omnia, fecit inirabiliter, et direzit
transitus aliquis, nisi in certis locis. manus sui exercitus contra inimicos suos, et antc-
Cumque nos essemus ad pcdem illius montis ex riorcs nostri necnon et medii multasacies eorum,
parle nostra, Saraceni venientes ex parte alia obti- quae in minoribus prcmontoriis existebant, in vir-
nuerunt summitalem montis.volentes nobis trans- tute crucis Dominica_ prostraveruot. Cmii autem
itum impedire. Sed milites nostri ascendentes viri- pervenissent ad extremam aciem eorum, inlinitte
liter, quia adhuc pauci Saraceni ad locum illum siquidem multitudinis,in qua rcx Cartbaginis erat,
pervenerant, eos cuni Dei auxilio viriliter expule- ibidem dilTicillimos conflictus militum, peditum,et
runt.et castrum quoddam munitum, quod propter sagittariorum invenerunt, quos sub maximo peri-
transitum impediendum Saracenorum rex constru- culo et vix, imo etiam jam non poterant tole-
xerant, ceperunt, quod Ferrat (127) dicitur quo : rare (129). Nos autem attendentes bellum illud eis
occupato, exeruilus Domini secure potuit ad cacu- omnino importabile.impetu equorum processimus,
mina montis ascendere,ubi multum laboravit pro- signo crucis Dominicae praeeunte, e.t vexillo nostro,
pterdetectum aquarum etloci ariditatem. Saraceni in quo erat imago beata. Virginis et iilii sui in si-
autem videntes quod transitum illnm oceupare non g gnis nostris superposita.
possent.alium tiansitum qui erat in descensu mon Cumque nosjam pro fide Chri.li mori constanler
tisarctissimum et mvium occuparunt.Talis quippe eligeremus, attendentes crucis Christi et imaginis
eratquod mille homines possent defendere omnibus suae matris ignominiam, quas lapidibus et sagittis
honrinibus qui sub ccelo sunt, et juxta transitum irruere impetebant, in arma lurentes aciem illorurn
illum ex altera parte erat totus Saracenorum exer- infinita. multitudinis divisimus el licet ipsi essent
;

citus, et sua tentoria jam fixa. Cumque nos ibi fa- constantes in bello et firmi super domino suo. Do-
ceremoram ob defectum equae non possemus, nec minus illorum intinitam multitudinem crucis sua_
proeederepropter transitusdiflicultatem,quidamex gladio trucidavit; et sicrex Saracenorum cum pau-
nostris consuluerunt quod iterum ad pedem montis cis io fu^am conversus fuit. Sui autem impetus no-
descenderemus.et alinm transitum ad duas vel tres stros interim sustinebant.sed statim post maxiinam
dietas quoereremus. Nos autem attendentes fidei stragem suorum reliqui in fugam conversi sunl.Nos
periculum et personae nostrae dedecus, noluimus autem insequentes eos usque ad noctem, plures
huic parere consilio.eligentes potiusin dilficultale tamen insequendo interfecimus quam in bello et ;

transitus mori pro lidequum laciliorem Iransitum sic bellum Domini a solo Domino et per solum Do-
quaerendo quahtercunque in fidei negotio retro- minum est feliciter consummatum. Deo autem ho-
ire (128).Cumque jam quidem propositum firmas- nor et gloria, qui cruci suse dedit victoriam per
'semus, ad indicium cujusdam rustici, quem Deus Jesum Christum Dominum nostrum.Fuerunt autem
nobis ex insperato misit.in eodem loco alium trans milites Saraceni,ut postea vera relatione didicimus
itum satis iacilem magnates nostri, qui primos fj a quibusdam domeslicis regis Saracenorum, quos
ictus in bello habituri erart, invenerurnt,et in quo- captivos cepimus 184 millia,peditum vero non erat
era
dam loco exercitui eorum vicino, licet aridus esset numerus. Occubuerunt autem in bello ex parie sua
et siccus, Saracenis hunc transitum ignorantibus, centum millia armatorum et amplius secundum
tentoria posuerunt. Quod cum Saracenorum exerci- aestimationem Saracenorum quos postea cepimus.
tus aliendisset,processit ut mansionem illam impe- De exercitu autem Domini, quod non sine grandi
diret. Nostri autem, licet pauci essent, se viriliter gratiarum actione recitandum est, et quod incredi-
defenderunt.Nos autem et rex Aragonum et rex Na- bile est,nisi quia miraculum est.vix viginti quinque
varrae armati cum militibus nostris in loco prima. Chrisliani aut triginta de toto nostro cxerchu occu-
mansionis.quos erat in summitale montis.exspecta- buerunt.
vimus donec tolus exercitus Domini pervenit secure quanta laetitia o quot gratiarum actiones
! !

ad locum ubi ante.-iores nostri castrametali sujt; nisi de hoc dolendum sit quod tam pauci marlyres
et ita, dante Domino, factum est quod licet via de tantoexercitu ad Christum martyroperneverunl.
esset invia et inaquosa.lapidosa et nemorosa, nihil Ut autem magna eorum multitudo credatur, eum
de nostris amisimus.Hoc autem factum est die Sab- exercitus nosler in castris eorum post bellum per
bali xvir. Kal. mensis Augusti.Circa serotinam vero biduum fecerit moram,ad omnia incendia qua. nu-
horam Saracesi attendentes quod omnia tentoria cessaria eranl in coquendis cibis et pane et aliis
nostra tute fixeramus.dispositis aciebus suis vene- non composuerunt aliqua ligna nisi de ssgittis et
runtante loca castrorum, et ibidem quaedam prae lanceis eorum quae remanserant, et vix potuerunt
ludia belliin modum torneamenti cum nostrisexer- n comburere medietatem. Cumque dicti exercitus
"
_ ii_j._i.. ____ • l,
cuerunt. Attendentes autem ipsi quod nos illa die
.._i
propter longam moram („-!„—,
factam ;- !„-:„ !.„-„—,;-
in locis hercmis „.et
nollemus habere be)lum,aii castra sua reversi sunt. incultis deficeret in victualibus et aliis, ibidem lan-
Sequenti autem Die Dominica summo mane venit tam invcnerunttani ciborum quam armorum,necnon
Saracenus cum mfinila multitudinedispositis acie- etiam dextrariorum etaliorum juramentum copiam
bus suis. Nos autem volentes considerare multitu- quod accipientes ad suam unusquisque deiis omni-
dinem gentis suae, et dispusitionem et statum et bus voluntalem, plus ibi dimiserunt ex magna
qualiter in omnibus se haberent.habito prudentum abundantia quam ceperunt (130). Tertio autem oie
virorum consilio et in iis exercitatorum, exspecta- procedentes venimus ad quaedam castra eorum,sci-
vimus usque ad sequentem diem lunae.Ipsis aulem licet Bilche,Bannos,Tolosa, qua_ incontinenti cepi-
sic existentibus, posuimus milites nostros cum pe- mus.Tandem pervenimus ad duas civitates.quarum
ditibus,ut extremos agminis nostri non possent in altera dicitur Biacia, altera Ubeda quibus non ;

aliqno molestare quod quidem, divina operante

: erant majores citra mare praeter Cordubam et His-
gratia, sic evenit. Sequenti die, scilicet secunda palim; quarumalteram,scilicetbiaciam,destruct;im
feria,o".ncs in Dci ncmii-c armati procrssimus, inver.imus ad alteram vero,scilicet Ubedam, quia
;

dispositionis aciebus,cum eis pro fide catholicapu- situ loci et artificio fortissima erat.confugerat mul-
gnaturi. Ipsi autem promontoriaqua.dam obtinuc- titudo hominum iufinita ex omnibus villisadjacen-

(.27) Fcrral. apud Rodericum. (129) Boder. Tolet., lib. vm, c. 10.
(128) Roder. Tolet, lib. vni, c. 7, 8. (130) Roder. Tolet., ibid., c. 12.
 .

703 INNOCENTII 111 PP. REG2STOIIUM LiB. XV. 701

Cum enim vilia illanunquam abimperatore salvuin fcoit populum hu-

A. ei taiu borribili praelio
tibus.
vel ab aliquo regum Ilispaniae expugnata scirciur milem.et humiliavit oculos sopcrborum.rxsultavi-
vel subjugata.in eadem posse salvari sua corpora mus Dominoadjutori nostro.et ei quanlum suado-
se credebant. Sed et hanc in brevi, divina gralia magno
navit gratiajubilantcs.gavisi fuimus gaudio
laciente.cepimus el funditus destruximus,quia non
possemushabcretantammultitudinemgentiumqua: valde. Convocantcs ergo urbis clerum et populum
ad illas populandassullicere possent : et bene perie- universum, ci qui facil mirubilia magna solus etsi
runt ibi sexaginta millia Saracenorum quorum ,
non quanlas debuimus, quantas tamen potuimus,
quosdam inlerfecimus, quosdam captivos duximus
una cum illis graliarum absolvimus actiones, ipsas
ad servitium Christianorum et monasteriorum quae
sunt in marchia reparanda.Hosc igitur, sanctissime tuae celsitudinis litleras legi coram universa mul-
1'ater, vobis scribenda decrevimus, pro auxilio toti titudinefacientes,et ore propriocxponenteseasdem:
Chrislianitati impensogratias quas possumus exhi- in quo post divina? virlulis magnalia, quantum
bentes,et humiliter supplicantes ut vos, quem Do-
magnificcntia? tuae praeconia extulcrimus, ab aliis
minus ad summi sacerdotii gradum elegit, ei cum
sacrificio laudis pro salute populi immoietis vitulos potius quam a nobis regali cxcellentiac volumus
labiorum. intimari.De caetero, fili charissime, prude.itiatn
ORATIO. tuam monemus,rogamus,et exborlamur in Domino
Umnipotens el misericors Deus.qui superbis resislis,
humilibus aulem das gratiam, digna tibi laudum
prozconia el devotas gratiarumrefcrimus acliones quod
ua t e nus datamtibi
O qn ______ .,
Domino excrcituum
et
,
revcrentcr :v_-
ascribas.ore —
populo Christiano victoriam
.;—»l
simul

antiqua innovando miracula, glortosam tribuisli vi- et corde humiliter confitcndo quod non manus tua
cloriam dc perfidis genlibus populo Chri^tiano, te excelsa.scd Dominus fecithwc omniajuxta quod in
suppliciter cioranles ut quod mirabiWer incxpisti, lege divina praecipitur (Dcut. vm). Nc dicas in corde
misericorditer prosequare ad laudem ct gloriam nomi-
tuo,fortitudo meaet potentiamanus meae fecit mihi
nis tui sancti, qund super nos famulos tuos fuietiler
invocatur. Per Dominum nostrum, etc. virtutera hancmagnam sed memoreris Domini De
;

tui,quia ipse tibi dal facere fortitudinem et virtu-

CLXXXIII.
tem. Isla enim victoria procul dubio non humani
1LLUSTRI REGI CASTELL-E.
operis exstitit, scd divini et gladius Dei, non ho-
;
Respondet eptstolx superiori.
minis,imo verius Dei hominis inimicos crucis Do-
(Laterani, vn Kal. Novembris.)
minicac devoravit.Quisenimdediteosindireptionem
Protector in se sperantium, Deus.sine quo nihil
et pradatn ut unus mille et dno decem millia effu-
est validum, nihil firmum,mu!tiplicans misericor- illos et tradidit, suam
garentnisi Deus,qui subdidit
diam suara supcr te ac populum Christianum, et
supereosindignationem effundens proeoquod pcc-
effundens iram suam in gentes quae Dominum non
caverunt eidem et in ejus noluerunt semitis ambu-
noveruntetinregnaquaenoninvocaveruntsanctissi. C
lare? _, on igitur tibi ve niat pes superbiae, quia ibi
mum nomen ejus, juxta quod dudum fuerat Spiritu ceciderunt qui operantnr iniquitatcm.Sed affer Do-
sancto pra;diclum, irrisit gentes quae temere fre-
mino gloriam et honorem dicens humiliter cum
muerant contra cum,etsubsannavit populos inania Propheta: Zelus Domini exerciluum fccii istud (/su.
meditatos, humiliando arrogantiam fortium.et in- exultantibus in curribus ct in equis,
xxxvn),ut aliis
fideliumsuperbiam quiescere faciendo qui speran- nomine Domini Dei i,ct
te exsultes el glorieris in
; t.

tes in equis, quia multi sunt;et equitibus, quia

considcrans vindictam impiorum factam a Domino,
praevalidi nimis, super sanctum Israel non fuere
laves manustuasin sanguine peccatorum.Dc nobis
confisi, et Dominum exquirere contempserunt :

autem pro certo cognoscas quod pcrsonam tu;im

quinimo Ueo etvivo et vero ausi sunt exprobrare,
semper de corde puro et conscicnlia bona et fide
exaltantes contra cum lumidevocem suam etsuo- non ficta dileximus, et jugiter in tua crescimus
rum levantes altitudinem oculorum.licnedictus au- cunctis ncgotiis tuis tuae serenilati
charitatc, in
tem Deus,qui posuit in eorum n;tribus circulum et
quantum cumDeo et honcstate poterimus,
adessc,
in labiis suis frenum.dans secundum operaeo-
eis
proponcntes. Tu ergo ea semper agere studeas qua;
rumdem.et sccundum suorum ne-
ipsis retribucns
aposlolicum promcreanlur favorcm,et per qua?glo-
quitiam studiorum. ut cognoscat Moab quoniam D tcmp oralis regni transitoriam et caducam in
.

__ •____. _•__._. ,: u: ._...

major est ejus indignatioet superbiaquam fortitndo
i r. ,.t ; i ., .1 .

actcrni regni bcatitudinem, quac nunquam deficiet,

et virlus, et sperent in Domino cuncti qui diligunt
valeas commutarc. Quod ulinam orc prophetanta
nomen ejus,videntcs quoil insua spcrantes raiseri- dixcrimus, et eventum rei tctigerimus immobili
cordia non relinquit.sed prope est omnibus ipsum
veritatc.
dans lapsis fortitudincm, et
in veritate vocantibus, Datum Laterani.vn Kalend.Novcmb., pontificatus
roburmultiplicans; ut jam non dubilent verum esse nostri anno xv.
quod legilur.quoniam qui sperant in Domino habe-
bunt fortitudinem,current et non laborabunt, am-
CLXXXVI.
bulabant non delicient quia Dominus virtutem
et ;
EPISCOPO PELIACENSI.
populosuodabit.Nosautem per tua screnitatislit- Itespondel ad cjus consulta.
teras plenius iniellecto qualiter is qui docct manus (Laterani, iv Kal. Novembris.)
suorum ad pra;lium et digitos eorum ad bellum,
'nstauratis Vcteris Testamenti miraculis, in tanto (131) Cum in tua dicccesi quaedam monaslcria et

(131) Cap. Cum in tua, Do decimis. Vide cap. Cum conlingat. De decimis.
705 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212. 70G
conventuales ccclesiaj in multia parochiis majores A. bilitcr prassumatur quod dcnuntiationem publice
dccimas percipiant et minutos, et de quibusdam factam idcrn existcns in ipsadicccesi mininie igno-
fructilius annuatim perceplis decimaj non fucrint rarit,tauquam suspcetus est procul dubio repcllen-
persolut;c, quas tamcn modo solvuntur, qusesivisti dus, nisi proprio firmaverit juramento quod postca
per sedem apostolicam edoceri utrum dccima; fru- didicerit ea quffi objicit, et ad hoc ex malitia non
ctuum pncdictorum ad parochiales ecclesioa, qu:e proccdat; quia tunc, etiamsi didicissct ab illis qui
nec majores percipiunt nec minutas, an ad mo- denuntiationis tempore silucrunt.claudi non debe-
nasteria et illas ecclcsias conventuales, quae deci- roteidcm aditusaccusandi quoniam etsi ab impc-
;

masalias pcrcipiunt ab antiquo,debeant pertinere. titionehujusmodiculpadesilentiotalicontractaillos

Ad quod sic duxiiiiusrespondendum, quodsi fructus excluderet, iste tamen amoveri nequiretcumculpa-
pranlicti deillis terris proveniunt de quibus mo- bilisnon existat (135). Utrum autem si, accusatore
nasteria seu conventuales ecclesiae aliquos perci- idoneo comparente,per tres vel quatuor testes intcr
picbant ratione decimarum proventus, eis procul jam conjunctas parentela probetur.per depositioncs
dubio debentur decima? fructuum eorumdem, cum eorumdcm posteriorum testium derogelur fidei, sex
ipsis ab antiqua terra illa fuerit decimalis, ct non velduodecim propinquorum, qui antiquiores tcm-
debeat una eademque substanlia diverso jure cen- r> pore ac prastantiores merilis antecontractum ma-
seri (132). Alioquin parochialibus ecclesils exsol- trimonium contrarium juraverunt, dislinguendo
in

vantur, ad quas de jure communi spectat perceotio personas gradus a quibus directe ii de quorum
et
decimarum.Sane quia contingit interdum quod ali- agitur copula descenderunt,an primi posterioribus
quibusvolentibusmatrimoniumcontrahere.bannis, prreferantur.non immerito quieri possct,quanquam
ut t''is verbis utamur, in ecclesiis editis secundum ad aliud et ob aliud juraverint illi quam isti. Si
consuetudinem Ecclesia;Gallicanae, ac nulloeontra- tamen in secundo judicio priorcs persona? juratae
dictore publice comparente, lir.et fama privatim deponerent illa eadem quas primo dixerunt, absque
impcdimentum deferat parentelae, cum ex parte dubioeorum testimonia prrevalerent.nec eo possent
contrahentium juramenla majorum de sua propin- pretextu repelli quod partes testifieata didicerint,
quitate,ut suspicionis tollatur materia, offerantur, cum talis exceptio locum non habeat in hoc casu.
quidtibisit faciendum in casibushujusmodi quaesi- Datum Laterani, iv Kalend. Novembris, pontifi-
visti (233). Ad haec taliter respondemus, quod si catus nostri anno decimo quinto.
persona gravis, cui fides sit adhibenda, fraternilati CLXXXV.
tuae denuntiet quod ii qui sunt matrimonio copu- patriarch^: jorosolymitano apostolic.e sedis
landi se propinquitate contingant, et de. fama vel legato.
seandalo doceat,aut etiam per te ipsum possis cer- " Quod indutgentia sil stricto modo aecipienda.
tificari de plano, non solum debes juramenta pa- (Laterani viii Kal. Novembris,)
rentum sponteoblatarecipere.verum etiam eos qui Cum felicis recordationis Alexander papa praede-
contrahere sic nituntur.si monitis induci nequive- cessor nosterSimoni quodam priori Sancti Geor-
rint,compellere ut vel a tali contractu desistant, vel giideXistoquotidianumusum annuli.virga; quo ]ue
contrafamamhujusmodisecundum tusdiscretionis pastoralis.et mitra infra missarum solemnia con-
arbitriumjuramenti exhibeant propinquorum.Alio- cesserit, sicut accepimus, de indulgentia speciali,
quin.si persona denuntians non exstiterit talis ut ac postmodum idem locus Ecclesiae Sancti Thoma?
duximus, et de fama vel scandalo non poteritedo- martyrisAcconensis coeperit esse subjectus etquan-
ceri, ad desistendum monere poteris, non compel- doque cum illa unum solum habere priorem, is qui
lere contrahentes (i 34). Si vero post contractum nunc habet in eisdem ecclesiis prioratum, cum a
matrimonium aliquisappareat accusator, cum non nobis obtinuerit ipsam indnlgentiam confirmari,
prodierit in publicum quando banni secundum etiam in ecclesia supradicta Sanctse Thomaa uti
praefatam consuetudinem in ecclesiis edebantur nitebatur eadem,eo quod priori Sancti Thomae mar-
utrum vox debeat suae accusationis admilti merito tyris Acconensis etSancti Georgii de Xisto confir-
quosripotest.Superquosic duximusdistinguendusn, D mationis nostra? pagina mittebatur. Cui se opposuit
quod si tempore denuntiationis praemissae is qui obicem venerabilis frater noster episcopus Acco-
jam coujunctos impetit extra dioeceslm existebat, nensis proponens quod ad hoc per confirmationem
vel alias denuntiatio non potuit ad ejus notitiam nostram extendi usus memoratae indulgentiae non
pervenire, ut puta si nimiee infirmitatis fervore valetat. Unde ad petitionem partium quaestionem
laborans, sanae mentis patiebatur exsilium, vel in ipsam ad examen sedis apostolicae transtulisti. Nos
annis erat tam teneris constitutis quod ad com- igiturattendantesquod prajfatus praedecessornoster
prehensionem talium ejus aetas sufficere non prioriSancti Georgii de Xisto,prioratum ipsum lan-
valebat, seu alia oausa legitima fuerat impeditus, tummodo exprimendo.indulserit supradicta.ipsius
ejus accusalio debet audiri.Alioquin, cum rationa- vestigiis inhrerentes, habendo ratum quod factum

(132) ln quart. Coll. Ecctesia etiam in cod. Col-

, (134) Cap. Cum in tua, Qui matrim. accus. pos-
bert. Cap. Cum in tua, De sponsal. sint.
(1331 Vide Regionem, lib. n, c. 231. (135) Cap. Cum in lua, De testib.
707 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XV. 708

exititil pcrcuoidcin,pra:diclu3 indulgenliac dc novo A ad defectum.non ad profectum,talis eis hospesacee-

niliil addidimus, sed quod competebat ex illa duxi- dis quod longi temporis victum hora brevi consu-

musconfirmandum. Qnocirca fraternitati tus pcr mens (137), tuos mendicare cogis posl exitura re-
apostolicascriptamandamusquatenussupradictum ceptores ; et ut manus tuas in Pictavensi dicecesi

priorem abuti pra?fata indulgentia non permittas. nulla possit exactio practerire, archidiaconis, archi-
DUura Laterani.vm Kal.Noverabris, potitificatus presbyteris et decanis quosdam de novo praeponis
nostri anno decimo. vicarios,usurpansofficia singula ut commoda sen-
CLXXXVl. tiassingulorumstfaciliustetuorum manibusad tur-
EPISCOPO PICTAVENSI. pia lucra et infames exactiones extendas,aliarum-
Eum horlatur ad emcndationem. quegravium exactionum novus inventor, sicut fcr-

(Laterani, xvi Kal. Novembris.) simplimces tibi collegas adver-

tur, ad te et aliquos

Non est Deus in conspectu tuo, nec viac tuae

(136) sus eos quosoffendere niteris nostras facis liiteras
rectae sunt eoram eo, si clamoribus de te ad no- impetrati quorumdamnomine,ipsisomninoirrequi-
stram audientiam ascendentibus facta respondent, sitis ac insciis, qui nullam habent)causam ag°ndi ;

quae prssentibusduximus adnotanda,ipsa tuisocu- etcum nullus appareat actor vel accusator seu de-

lis admoventes, ut tecontratuam faciem statuendo, P nuntiator contra eos quorumnominanostris lilteris

qui te ipsura abjecisti post terga, famae contemptu inseruntur.tu tamen in ipsoset alios qui nominatim

et consuetudine, sicut dicitur, delinquendi, qualis non exnrimuntur in littcris, occasione illius clau-

sis, et utrura ascensum pares subditisad virtutes, eulieQuidamalii, quiein littcris noslris saepe solet
an descensum ad vitia per exemplum, accusationi apponi.colbgis luis ad excogitatam maliliam prae
operum conscientia respondente,tibituo judicio de- simplicitate niniia inclinatis sontenlias iacularis,

monstremua. Ecce audivimus quod anno praeterito non qualis vigor exigit, rationis, sed qualesmotus
antequam ordines celebrares.per magislrum J. Ga- ingerit voluntatis.

bart oflicialem tuum a ducentis fere clericisordinan- Cum autem aliqui ex delegatione nostra aliquam
dis in elusionem constitutionis apostolica;,qua ordi- scntentiam proferunt quae tibi displiceal,slatim eos
natissine titulo per ordinatoresvel repraesentatores tanquara inimicos prosequeris capitales, et infera
aut successores eorum volumus provideri, fecisti eis perteet tuos quascunque potes injuriaset jactu-
exigi etrecipijuramentum quod nullamateprovisio- ras, inbibens subditis ne sententias delegatorum
nem exigerunt ratione ordinationisillius.Inquocum nostrorum observeut. Illud inter alia non duxirans
nonhabuerisjudiciumnecjustitiam.sedjuriet sedi omittendum.quodcumexconimunicaverisquenidan
apostolicae injuriam feceris manifestam,trangressio- presbyterum et omnes qui fuere pra?sentes quando
ni canonum adaperiens aditum, et nitens claudere C Klias de Vernia miles cum filia R. de Cella conlra-
viara provisionipauperum clericorum.quam eis per xit, qui se proxima consanguinitatis linea contin-
constitutionam nostram misericorditer curavimus gebant.mutato judicio receptione pecuniae,tanquam
aperire.inspice ac despice temetipsum.eo quod hu- impcdimentum evanuerit parcntel.r advenicnte qui

jusmodi exegerisjuramenta quae sponte oblata reci- manumjudicantisimplevit.contractum quemdebito

pere minime debuisses nisi forte laudetur exactio
; j
ustitiae repr.ibasti,nonercbuisti perinjustitiam tibi

ubi receptio condemnatur. Accepimus etiam quod contrarius approbare (138). In his quidem et aliis

excommunicatisindifferenter communicans, G. pro quae de tua conversatione frequcnter audivimus no-

injectionemanuumin clericum violentia vinculo ex- stram non videris patientiam agnovisse, quam in te
communicationis astrictumde facto absolvere auc- de gratia multact spcciali habuimus snper aliqui-
toritate,imo potius temeri tate propria praesurapsisti, busquae temporeinquisitionisfactasadversusperso-
et laicis in prayudieium clericorum tam favorabilis nam tuam videbantur esse probata sed exspectavi- ;

es efiVctus quod filios quorumdam burgensiurode mus tunc, et adhuc illius sequentes exemplum qui
Mirebello subtraxisti servitio clericalis mililiae, ut misericors et miserator existens, peccatoris quasrit
occasione hujusmodi factaslaicossub servituteredi reditum, et nemincm vult perire, misericorditer
geres laicorum. Clericis vero tyrannns, decimas eis D exspectamus, si forle reversus ad cor, actus tuos
dcbitas laicis adjudicas contra jura ; et ab abbati- reformes in bonum. Tu igitur apcri oculos tuos.et
bus, prioribus et aliis ecclesiarum praslatis tuae di- vidc quae leceris, ac tuo commissusexamini sic cor-
tioni subjectis indebitas procurationes extorquens, rigas temet ipsum quod non oporteat te sentire dc\-
si quundo tibi non visitandi parochiam pretium ex- teram apostolicrc disciplin;e ; quia tanto Beveriue
pensarumquas in tua procuratione facerenl,si eo- tunc delinquentiscorrigemusexcessusquantobeni-
rum visitares ecclesias, non exsolvunt, paratas ad gnius exspoctamus longiori tempore corrigendum.
omnem impetum tuum excommunicationiset inter- Dilectie liliis nbliuti Nucariensi Turonensis diocce-
dicti sententias illico fulminas in eosdem, vel cum sis et subdecano el magistro Stcphano de Caslro
tam onerosa muliitudine.non ut aedifices et plantes, Ayraldi canonicosPictavensibus nostris damuslitte-
Bcd utsi qua congregatasunt dissipeset disperdas, ris in mandatis nt te ad hoc diligenter ex parte

(136) Vide lib. xvi, epist. 12. (138) Vide lib. x.epist. 101, et lib. xiii, epist.
(137) Cap. Cum Apostolus, De censib. 293.
 ;

709 PONTIFICATUS ANNO XV, CflRISTI 1212. 710

noslra moncant et inducant,ct qualiter admonitio- A antecessorum nostrorum Sergii, Galixti, Innocentii

nes nostras admiseris nobis rescribere non omit et etiam Adriani Romanorum pontificum, qui ca-

tant.
strum ip>um ad jus et proprietalem lieati Petri per-
Dalum Laterani, xvi Kalend. Novembris, pontill- tinens sub apostolica? sedis protectione ac muni-

oatus nostri anno decimo quinto.

mine recepcrunt, vestigiis inhterentcs, praifatum
lllis scriptum cst supcr hoc.
castrum sub beati Petri et nostru prolectione sus-
cipimus et projsentis scripti patrocinio communi-
CLXXXVII.
mus,statuentes ut neque comiti, neque alicui per-
CONRADO METENSl EPISC0P0,lMPERIALIS,iUL.E CANCEL-
sona? facultas sit ipsum castrum auferre, minuere,
LAUIO.
infeslarc, vel suis usibus vendicare; sed quietcm
Conceduntur sibi plura pricile/jia.
ct integrum vobis in fide catholica et fidelitate apo-
(I aterani, xv Kal. Novembris.)
stolica permanentibus.sicut a jam dictis pra?deces-
Tanto in hoc tempestatis articulo efficacius nos soribus nostris et a nobis concessurri est,subbeati
oportetfratribusetcoepiscopisnostrisadessequanto Petri jure ad defcnsione consistat.Sane si quisve-
proscdis apostolicaereverentia majoribusse pressu- strum gravius aliquid,quod absit ! forte commiserit
ris eljacturis exponunt.Eapropler.venerabilis fra- r» pro ejus culpa,sicut apro?fato pra?decessore nostro
ter in Cbristo, tuis cupientes necessitatibus provi- Alexmdro papa statutum est, nisi et alii ejusdem
dere, auctoritate praesentium tibi personaliter in- iniquitatis participes fuerint,ipsi et honores eorum
dulgemusut tuae malefactores Ecclesiae, cujuscun- minime a divinis interdicantur officiis : quod et de
quc dicecesis,ut ab ipsius et tam clericorum quam subjectis militibus vestris pra^cipimus observari.
laicorum ad ipsam spectantium indebita molesta- Slatuimus etiam ut nulli nisi dominis et hominibus
lione desistant.si dicecesani episcopi eos compescere ejusdem castri liceat infra terminos tenimentivestri
neglexerint requisiti, tu legitima nionitione pra?- castrum «dificare vel munitioncm construere. S i
rnissa per censuram ecclesiasticam valeas coercere qua vero ecclesiastica ssecularisve persona adver-
quam usque ad salisfactionem condignam volumus
sus homines ejusdem caslri querimoniam deposue-
et proeeipimus inviolubiliter observari.proviso pru- rit.apud metropolitanum veslrum 139) vel legatum
(

dentcr ut in hoc praevia ratione procedas.Praeterea a lalere Romani pontificis destin.itum quod justura
prohibemus ne Treverensis archiepiscopus incon- fuerit experiri procuraret.Nos autem a dilecto filio
sullo Romano pontifice in te suspensionis vel ex- nobiliviro Ademarounodomiriorumejusdem castri,
communicationis sentenliam juculetur ita tamen
ad nosiram praesentiam accedente, pro ipso castro
;

ut lu ei debitarn reverentiam exhibcre procures. fidelitatis recepimus juramcntum, et ab aliis per

Nec cuiquam liceat castratua subjicere interdicto, C manum dilecti tilii magistri Petri Marci subdiaconi
quandiu cotsquerentibus juslitiaeplenitudinem fece- nostri, olim correctoris litterarum nostrarum, et
ris exhiberi.Hanc autem durare volumus indulgea-
archidiaconi Forojuliensis,recipi viva voce manda-
tiam dum imminens imperii tempestas duraverit mus Si quis igitur clericus sive laicus temere,quod
quia, cessante causa, cessare debet effectus. Nulli venire tentaverit, secundo ter-
absit! adversus ita
ergo, etc, concessionis, etc, usque incursurum. tiovecommonitussinon satisfactionecongruaeroen-
Dutum Laterani, xv Kal. Novemb., ponlificatus
daverit,homorisetofficiisui patiatur periculum.aut
noslri anno decimo quinto. excommunicationis ultione plectatur.Qui vero con-
CLXXXVIII. servator exstiterit omnipotentis Dei ac beatorum
NOBILIBUS VIRIS VIVIAXO, GAILLARDO, ET AL1I8 D0MINI3 Petri et Pauli apostolorum ejus gratiam consequa-
SCURIEN3IS CASTRI. tur.
Eis concedit mulla privilegia .
Datum Laterani,m IdusNovembris, pontificatus
(Laterani, ni Idus Novembri. nostri anno decimo quinto.
Manifestum est castrum quod Scuria dicitur tem- CLXXXIX.
poribus sanctae memoria? Sylvesiri papa?, sicut ex
CONSULIBLS ET POPULO MEDIOLANENSIBUS, SPIRITUM
inspcctione litterarum antecessoris nostri felicis CONSILII SANIORIS.
recordationis Sergii papae cognovimus,regia libera-
Redarguunlur de quibusdam excessibus.
litate per manus ejusdem beato Petro quondam
(Laterani, xn Kal. Novembris.)
fuisse collatum, et a Vediano quondam ejusdem
castridomino memorato praedecessori nostro papa? Cum illam recolimus exuberantiam rharitatis et
Sergio per innovationem sub annuo censu decem gratiae specialis qua sedes apostolica Mediolanen-
solidorura Raymundeosismoneta? fuisse recognilum sem ab antiquo dilexit et extulit civitatem, qua-

et oblatum. Idem etiam castrum Humbertus, Ray- que nos specialiter eam fuimus hactenus ample-
munduset Sicardus domini ipsius loci praedecessori xati,cumque illum reverantiae ac devotionis fervo-
nostro beata? memoria? papa? Calixto et per manum rem quem civitas eadem ad apostolicam sedem et
ipsiusbe;Uo Pe.tro et sanctae Rcmanae Ecclesiae re- personam nostram usque ad haec habuit tempora
cngnoverunt et obtulerunt. Nos itaque eorumdem cogitamus, meditantes quantum utraque per reli-

(139) In bulla ipsa additur aut epUcopum Carcassonensem. Exstat in archivo episcopi Albiensis.
 711 INNOCENTII III Pr. REGESTORUM LIR. XV, 712

qnam in consuevit, vehe-

negotiis suis proficere qui ob dolositatcs multiplices
A. hnereticos scilicet,
menter angimur turbamur, ila ut sit nobis Iri-
et vulpium nomine designantur, vos spiritihus atten-
stitia magna dolor continuus cordi nostro, eo dcntes erroris, facti estis haeretica. pravitatis praeci-

quod dum hujus unilatis vinculum vestra rumpi- Nec solum vulpcculas memoratas
pui defensores.
tur imprudentia, hffic prorsus in contrarium cerni- non verum usqueadeo fovelis etdefenditis
capitis,

inus esse versa, in tantum ut vobis devotionem casdem ut apud vos mutatae sint de vulpibus in
pristinam subtrahentibusimoerigeotibusvostemere leones^et de locuslis in equos ad praelium pruepara-
ad injuriam, non modo gratiam vobis subtrahere, tos dum, vobis faventibus, doctrinac sua. fermen-
:

vcrum etiam accingi compellamur ad pcenam, ad tum publice pradicare non mctuunt, ctin mcssem
quam non sine magno dolore, Deo tesle, proccdi- Dominicam jatn non occulle zizania seminare non
nius, cum pra?teritis vestris obsequiis et praesen- praesumunt. Unde cum de aliis mundi parliluis a
tibus, quibus lacessimur, injuriis concertatione zelatoribus fidei expelluntur, ad civitatem vestram
quadam in pectore nostro sibi udinvicem occursan- quasi quamdara erroris sentinam confugiunt, ubi
tibuSjhsc mentem nostram infringant intcrdum ad pro rcligione suscipitur q u i (i
1
1 u i i discordarc a (ide
veniam, illae vero econtra provocent ad vindictam, ratholica dcmonstratur. Porro iidem felle draconis
quam alienam non esse ab apostolicis viris mani- n vobis in aureo Babvlonis calice propinalo incbria-
festedemonstral Apostolus, qui ad ulciscendam runt adeo Dientes vestras ut Mcdiolancnsem Eccle-
omnem ir.obedientiam,sicut ipso teslante didicimns siam matrem vcstrara, quoedivina vubis exhibens
promptus erat.Licet autcm fateamurvos non parva saciamenta genuerat vosin tu-creditatem oeternam,
nobis et apostolicoe sedi obsequia pra>stitisse,hene- irrevercnter ct inipio concultantcs, eam in servi-

liciatamen quoe recepistis ab ea ipsis minora obsc- tutisopprobrium deducere studeatis, sancientes
quiis non fuerunt.Quare si vos illa spiritualis devo- impie contra eam pessima insliluta, eamque duris
tio qua cuncti fidnlcs apostolicam sedem reverende angaris aliligenles, ul nunc apud vos longe pcjoris
suscipiunt non inducercnt.temporalis saltem pru- conditionis existat quam olim populus Israelis sub
dcntia.quaepraecipue pollere solcbatis,inducere vos Pharaone fuorat in /Egypto. Poslremo a devotione
deberet ne pro quodam reprobo et ingrato (140), aposlolicnesedis, cujusnomen rcverendum estetiam
imo Dco et horainibus odioso, qui nunquam nisi apud gentcs quae Dominum non noverunt,vos puni-
mala pro bonis retribuit, quique, cum impii non tus subtraxistis. Imo sicut filii alieni manifeste vos
dimidient dies suos, eras forte sicut pulvis qucm opposuistis eidem, et eam vobia contrariam po-
projicit ventus a facie terrae aliquo tuibine anfere- suistis, facti graves utique vobis ipsis, dum per hoc
tur e medio,eos qui perlinaeiter ruituro adbaeserint _ eum vobis reddidistis offensura qui eam supei
l i :i„_ :_ _..: i-
tracturus secum pariter in ruinam.opponcretis vos
(_ „„„
omncm terram _-;„„;.,„ .,„. -,-!..:> ,ki:
i„-„-,,, _>
principalum voluit obtinere. Eccc
i

Ecclesiae matri vestrae, adversus quam praevalere funiculus triplex qui difficile rumpilur et utinam ;

non poterunt portae mortis ; cum eam Dominus vosillum vel cum dilicultaterumpatis, utaliquamln
supcr se petra stabili firmitate fundaverit,et usque po^sitis dicere cum Propheta : Laqueus conlrilus
ac consummalionem sajculi cuin eadcm promiserit c.</, ei nos liberatisumus [Psal. r.\xm). Verum vos
se mansurum.Timemus autem.ct utinam vos etiam rie die in dicm magis ac magisin eo pedes vestros
timerctis, ne in vobis impletura sil quod ligitur in quas nobis inlule-
irretire nitiinini, qui, quasi alioe
Propheta : Excxca cor populi kvjus, et aurcs ejus non sufficerent, nupercuin dlleoti lilii
ratis injurioe

aggrava, el oculos cjus claude, nc jorte videal oculis cives Papienses charissimum in Christo filium no-
uuribus suis audiat, cl corde suo iutelligat,
snis, ct strum FredericumSiciliaregemillustrem denoslro
el conccrtalur, et sanem eum (lsai. vi). mandato conducercnt, imo jamconduxisscnt et re-
Vobis enim videtur Dominus miscuissc caliccm cessissent ab eo vos offensam cumulantes oil"<
vprtiginis et soporis, ut erretis in cunciis vestris rupto vinculo locderis atque pacisquoe olim procu-
opcribus.contra Dominum consilia cogitantes,quoe rante priorc Camaldulensi a nobis propter hoc
procul dubio nequibitis stjbilire ;
quianon estcon specialiter destinato intcr vos et eosdem celcbrata
silium, non est sapientia, non est prudentia contra D juramento lirmala. abjeota deniquc rcve-
ev-:tilit ct

Deum. Licet autem multiplicitcr contra vos divinee rentia nostra prorsus, qui per lcgatum nostrum,
majestatis oculos provocetis.in tribus tamen prajci- qui DOBtreai in partibus illis reproescntat personam
pue ttesaurizatis vobis confusionem et iram in die praesentes eramus, dictos civcs nequilcr invasistis,
magni Dei, et in proesenti
revclationis justi judicii el quosdam eorum, utpole qui bellum non suspi-
non solum nos,quibus Petri gladius est commissus, cantes in pace fuerant imparati, cepistis et dctinc-
ut vindictam in nationibus et increpantes in populis tis captivos, ipsos indecenter, ut dicilur, et inhu-
faciamus, verum etiam cunctos «'.lirislianae iidei munc tractantes. In qno licetipsi quidcm gravamina
zelalnres ad vestrum ct vestrae civitatis excidium scntiant.nos tamendissimularenon possuir.us inju-
incitatis .Primoenim cum Scriptnra praecipiatcapi riam esse noslram.
vulccpulasquoe dominicam volunt vineam demoliri, Nec vos exeusaro polestis.tanquam ad hocinduct

(140) Id est, Othonc, ut patet ex calcc hujus epistolac.

713 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1218. 714
fucrilis ox quo praefato reprobo
debito fldclilatis A scm, Remenscm, Senonenscm, Rothomagensem,
tencamini, cum abejus lidelitate sitis perconstitu- Turonensem, Uituricensem et Rurdegalensem pro-
tionem canonicam et denuntiationem apostolicam vincias dirigimus scripta nostra, ut habitosuper his
nbsoluti ;
quor.iam ei qui Deo et Ecclesiaj fidcm archiepiscoporum et episcoporum, quos propter
non servat, servanda non est a commu-
fidelitas hoc congregari mandamus, concilio, intantonego-
nione fidelium separato. Quanquam ergo merito tiocum maturitate debita procedamus.
vestra non exigant ut vos patcrna revocare dulce- Ad ultimuir. pro certo noveritis quod clamor, qui
dine studeamus, cum sit vester luror adeo contu- de vobis super faclo hsereticae pravitatis ascendit,
max el indignatio vealra dura ut non fovenda oleo, adco concussit aures etanimos populorum ut cla-
sed potius urenda cauterio videatur, quia tamen matum fueritjam frequenter quatenus sicut eos in
pater paternum neqnit affectum deponere, licct Provinciam misimus ad pestem hujusmodi exstir-
provocatus a filiis et offensus, universitatem ve- pandam, sic eosdem Christi charactere insignilos
siramadhucetiam commonendamduximus et obse- ad exterminium terra; vestrae in suorum remissio-
crandam in Domino, per apostolica vobis scripta nem peccaminum transmittamus. Unde vobis est
districte praccipiendo mandantes quatenus expulsis merito formidandum ne is qui civilati sancta; Hie-
hrereticis manifestis etreformatis quac contra Me- rusalem, ejus provocatus iniquitatibus.non pepercit
g
diolanensem Ecclesiam atter.tastis, redeuntes ad super vestris vos disponatmalitiis visitare,cum pec-
sacrosanctam Romanam Ecclesiam matremvestram catorum vestrorum turris procul dubio ascenderit
et tot offensarum injurias aliquo devotionis indicio jam in ccelum. Neo vos decipiat magnificentia cor-
redimentes, si qua remansit in vobis devotionis dis vestri, ut nostra haec verba, quae non absque
scintillula in praesenti, si ullam habetis praeterito- mentis dolore proferimus, oeliramenta putelis, in
rum memoriam, si denique apud nos spem aliquam virtute vestra et multitudine gloriantes; sed potius
vobis reservare cupitis in iuturum, nobis cives cogitetis quod Domino exercituum nulla potest re-
restituatis jam dictos, imo nos ipsosdimittatis in- sistere mullitudo qui, utexempla testamenti vete-
:

i isis, ut per hoc animus noster efficiaturproclivior

t
ris taceamus, sicut in Provincia nuper hsreticos et
ad dandamvobis poenitentibussuperaliis indulgen- in llispania fidelium exercitui tam mirabiliter quam
tiam, et vobis detur fiducia plenior ad petendarn. miscricorditer innumerns dignatus est subdere Aga-
Alioquin noveritis nos excommunicationis senten- renos(14I), sic potens est vestram ad nihilum de-
tiani in vos, consules et consiliarios vestros ac alios dueerecivitatem. Inspiret ergoDominus vobis con-
hujus iniquitatis actores a legato nostro, licet ex silium salutare, ne inducatis vos ipsos in illum
alia causasimili astricti sint vinculo, promulgatam necessitatis arliculum quod mox frustra clamantes
auctoritate apostolica roborare ac dure universis exaudire denique non possimus, et sit sera pconi-
episcopis Lombardias flrmiter in praeceptis ut eam tentia post ruinam.
candelisaccensis, et pulsatis campanis,singulisdie- Datum Laterani, xn Kalen. Novembris pontifica-
bus Dominicisetfestivisfaciantsinguli persuasdice- tus nostri anno decimo quinto.
ceses publicari, dantes nihilominus charissimo in Srriptum esl in eumdemfere modum illis omnibus
Christo tilio nostro Philippo regi Francorum illustri super koc. In eumdem fere modum archiepiscopo
Galliarum ac Italias principibus et baroni-
et aliis liemensi scriptum usque civi-
est ct suffragancis ejus

bus nec non universis Lombardias civibus, in man- tatem. Quocirca monemus atque praccipimusquate-
datis utnullum vobiscum faciant colloquium vel nus convenientes in unum, et habito super iis dili-

contractum, nec prassumentes aliquem vestrum in genti tractatu, vestrum nobisconsilium rescribatis.
potestatem assumere vel rectorem, res inercatorum (142) 1« eumdem fere modum scriplum est poputo
vestrorum et vestras , ubique fuerint inventas, Alexandrino usque spiritum consilii sanioris. Cum
detineant et faciant detineri, et solvi vobis debita illamrecolimus,Ptc.,!is<jri«?convertaturetsanemeum.
non permittant, cum sit dignum et justum ut qui Cum enim nuper paternavos curaverimusbenigni-
non sinitis alios requiescere, apud eos non possi- tate monere ut & sequela Otbonis et ejussequacium
tis requiem invenire. D penitus recedentes, ad devotionem rediretis Eccle-
Ut autem metropolis vestra obedientiam, quam siae matris vestrae, alioquin
privilegiis vobis ab
vos superiori vestro subtrahitis, in sibi subditis eadem concessis sciretis vos
perpetuo spoliandos,
non inveniat, universis episcopis eidem subjectis cum propter ingratitudinis vitium libertus in servi-
metropoli nostris damus litteris in praeceptis ut in tutis compedem revocetur, vos monitis nostris
poenam vestram ipsi omnem
obedientiam et reve- prorsus contraria facientes, otfensam cumulastis
rentiam subtrahentes, eidem in aliquo non inten- offeDsae, et injuriam injuriae addidistis, contra di-
dant. Denique cum non solum honore metropoli- lectos filios cives Papienses, quibus ecclesiasticae
tico, sed etiam pontificali vos reddatis indignos, unitati, sicut lucis filiis adhaarentibus adhrerere
quoniam ad preesens generale concilium commode pro nostra reverentia deberetis, insurgere praesu-
convocare non possumus, per Januensem, Graden- mentes. Cum igitur ex utraque parte fuerint qui-

(141) Vide supra, epist. 182, 183. (142) Videsupra, epist. 138.

Patrol. CCXVI. 23
715 INNOCfiNTII 111 PP. RfiGESTORUU LIB. XV. ?1G

dam capti, volentes, sicat ad nostrum officium ^ fratre nostro episcopo et canonicis Valcntinensibus

Epectat, ut suae parti restituantur utrique, universi vobis commisimusfaciendamsineconscientiaiscm-

tutem vcsiram monemus allentius etrogamus, sub puloexscqui cupientes, apos'olico petiistis oraculo
debito lidelitalis, quo nobis lenemini vobisdistricte cdoceri utrum corum publicanda sint dicla ct no-
pra-cipiendo mandautes quatenus siqua remansilin mina quos inlerrogari contingil, prout de test.bus
vobis devotionis scintillula in pratsenli, si ullum in publicis causis fieri consuevit, an eola dicta eo-
habetis praeteritorum memoriam, si deniqueapud rumdem publicari sufficiat (150) cum idem episco-
nos spem aliquam vobis reservare cupitis in futu- pus et canonici manifcste sciant qui fucrint inqui-
rum, ad sinurn Ecclesiu? matris vestrae humiliter 6iti, et utrum contra dicta eadem debeant exceptio-
redeuntcs, concives suos sine difficultate rcstiluatis nes seu replicaliones admilli, cum conlra pcrsonas
eisdcm, vestros ab cismuiuo recepturi, ituutplena dicentium admiltantur. Ad quod breviler respondc-
fiat restitutio hinc et inde, mandatum nostrum mus, non solum dicU, sed etiam ipsa nomina, ut
taliter adimplentes ut vobis offensas vestras hoc quid a quo sit dictum appareat, publicauda, et
devotionis indicioredimentibus,nobis fiatproclivior exceptionesseureplicationeslegitimasadtnittei.das,
animus ad dandamsuper aliis veniam,etvobis detur ne per suppressionem norainum infamandi, per
fiducia
^.- f... —
plenior ad ,pelendam. Alioquin,
, , -
si supcr
-_ r -- — exceptionem
,- —
vero exclusionem deponendi faJsum ,

praemissis de ca'tero inobedientes nobis et rebelles audacia pra?bealur.Secundo quaisistis quid a vobis
lueritis, noveritis nos vcnerabili fratri noslro cpi- sit statuendum si contra quempiam per inquisitio-
scopo et archidiacono Parmensibus nostris dare nem probatum crimcm quod deponerct
fucrit tale
litteris in mandatis ut unionem Ecclesiae Aquen- accusatum criminaliter et convictum. In quo qui-
sisetvestraenostrafulti auctoritate dissolvant(!43), dem duximus distinguendum, utrum videlicet lale
vestramque terram pontificali dignitate denunlient crimen contingat adversus uliquem inveniri quod
perpetuo esse privatam. Quod si nec sic veslra ordinis exsecutionem suscepti aut retentionem
poteril rebellio edomari, manum apostolicam alias beneficii etiam post peructam pcenitenliam im-
super vos liliter aggravare curabimus quod eam pcdirct, puta si homicidium commisisset, vtl
abbrevialam non esse, vexalione intelleclum dante adeptus esset ordinem aut beneficium vitio Simo-
audilui, cognoscetis. niae: quo casu erit sicut in accusationis judicio

Datum Laterani, iv Kalend. Novembris pontifi- procedendum. Alioquin secundum personae merita
catus nostri anno decimo quinto. et qualitatem excessus pccnam poterit judicantis
CXC. discretio moderari. Tertiie dubitationis articulus
EPISC0P0 PARMENSI. [144). continebat utrum,cum duo vel tres jurati arfirmant
Uispe?isat super cognalione. C alium crimen aliquod eisdem videntibus commi-
(Laterani, nKal. Novembris. sisse.de quotamen aliquainfamia non laborat, ali-
Joanne laico et G. muliere in tertio uffinitatis quam illi poenam infligere debeatis, ct ulrum ad
gradudistantibus.idem Joannes volensfiliam ipsius pelitionem quorumdara quasdam schedulas vobis
G. natam (1 15) ex secundis nuptiis ducere in uxo- occulte tradcnlkim infamationem episcopi continen-
rem, ac timens ne hujusmodi copula alicui posset tes sit ad inquisitionem eorum quaein ipsis conti-

calumniae subjacere, nobishumiliter supplicavit ut nentur schedulis proredendum, et an fides eonnn

pro bono pacis (14G), quam ex eorum matrimonio dictis debeat adhiberi qui post juramcntum interro-
asserit proventuram, eamdem ducendi sibi licen- gati secreto utrum sint eorum de quibus inquiritur
tiam (147) concedere dignarenlnr. Quocirca manda- inimici, rcspondent quod non diligunt illos, vel
mus quatenus, si aliud impedimentura canoni- dirccte inimicos se usscrunt eorunnlcm, aut etiam
cum (148) nonobsistit, ipsis licentiam tribuas con- ante juramentum iJ publice confitentur.nullas ta-
trahendi. men ininiicitiarum causas probabiles ostendentcs.
Datum Latcrani, n Kalend. Novembris, pontifica- Ad hacc aulem pariter respondemus nullum csse
tus nostri anno quinto decimo. pro crimine super quo aliqua non laborat infamia,
CXCI. D seu clamosa insinuatio non proecessit.proptcr dicta
EPISCOPO GEBENNENSl, ET VIENNEBSl SACHIST.E. hujusmodi puniendum,quinimo super hoc dcposi-
Rcspondel ad eorum consulta. tiones contra cum rccipi non debcre, cuminquisi-
(I.aterani, xui Kal. Januarii.) debcat solommodo super illis de quibus
tio fieri

(149) Inquisilionis negotium quam de venerabili clamorcs aliqui pra?ccsstrunt, ncc ad petitionem

(143) Vidc tom. IV Ilulix sacrx, pag. 447 et et aflinil.

seqq. \~i
1
Lvuntiam indulgentiim c.Quod, eod. tit.,
1 :

1 1 14) Parmensi, in Lomlardia sub ditione serenis- nuoniam prohibitio copnlae conjugahs quarto pradu
simi ducisr'urnesii,qui lidrlilalis juramento sanctoe rostringitur cap. penult, eod. tit. eaque de causa
Bi di apostolicae, feudi domiiue, obstrictus est. divortii Bententia promulgatur.
1li'v .Vdfum, quae est afliais
1 Joannis in quarto i Canonirum ut in c. Super tO. eod. tit. Vi !?

gmrl'!. inlra lib. xm. rpist. 10.

i\\'\ Pro bono jrncit quam nobis Christus rcli- (149) Csp. Itiqiiisilionit, i>" accusat.
qnil priuaquBm nubc elur. Idem dicendum |n quart. coll. additur, nominibut tacilis.
bi gravu sc mduluiii immincat c. Quin,Uc coneang
717 P0NTIFICATU3 ANNO XV, CHRISTI 121«. 718
eorum qui libellum infamationis porrigunt in oc- A contumacium asserebat. Procuratorautem ejusdcm
culto procedendum csse ad inquisitionem super capituli liiem fuisse conteslatam inficians ex ad-
conlcntis ibidem criminibus faciendam, aut etiam verso respondil quod, cum tu, frater episcope, ae
nilvcrsuseos conira quos lit inquisitio fidem dictis (iliabbus.so conjudice tertio excusante,exccptione9
adbibendam illorum qui post jurumentum vel antc legitimasprosuapartc propositasnollelisadmittere,
tacite vel cxpresseinimicoaseasserunt eorumdem, tanquamabevidentigruvamineadscdemfuitapoato-
nisi forsan anto juramentum in fraudem id facere licam proipsocapituloappellatum. Undeproadictam
prtesumantur.Quajsistis prstereaquid statui debeat dicebat sententiam penitus nullam esse, nec etiam
ei nihil per certam scientiam,.sed tantum per l'a- nomen habere moreri, cum praHer ratio-
sententiae
raam et eorum qui fucrint inquisiti credulitatem nabiliumexceptionumetlegitimaeappellationisobs-
juratam contigerit inveniri (152), utrum ne aliquis taculum fuerit promulgata. Propter quod humiliter
super eo crimine reputari debeat infamatus dequo supplicabat eamdem irritam nuntiari.Auditis igitur
ipsum duo vcl tres aut plures dixerint infamatuin, et intellectis iis et aliis qua? fuere proposita coram
licet de ipso nihil sinistrum in publico audiatur.Ad
nobis,pronuutiavimus litem per procuratores par-
quod est nostra responsio (152), quod propter fa- tium alia vice propter idem negotiura nostro con-
mametdeponentium credulitateraduntaxat nonerit „ spectui praesentatos fuisse legitime contestatam, et
ad depositionis sententiam procedendum, sed infa- decernentes appellationem ad sedem apostolicam
mato canonica poterit indici purgatio secundum ar- super hoc interpositam ex parte supradicti capituli
bitrium judicanlis.qui propter dictapaucorum eum non tenere, praefatain interdicti sententiam duxi-
infumatum reputare non debetcujus upud bonos et musapprobandarc,ipsius violationem nostra; reser-
graves lresa opinio non exislit. Tu denique, frater vando censurae, si forsan eam dictum capitulura
cpiscope, super te ipso et credito grege taliter tibi non servavit teque.fili magister H., subrogato loco
;

vigilare procures, exstirpando vitia et plantando prxnominati magistri scholarum,eamdera causam

virtutes, ut in novissimo districti exammis dieco- vobis committimus terminandara, per apostolica
ram tremendo judice, qui reddet inicuique juxta scripta mandantes quatenusex parte capitulisupra-
opera sua,dignam possis reddere rationem. dicti quod juri pareat sufficienti cautione recepta,

Datum Laterani, xm Kal. Januarii, pontificatus memorataminterdicti sententiam relaxetis,etinaliis

nostri anno quinto decimo. juxla formam prioris nostri mandati ratione pravia
CXCII. procedentes,causam ipsam,si de partium processe-
EPISCOPO ET ABBATI SANCTI VEDASTI ATREBATENSIS, rit voluntate, fine canonico terminetis. Alioquin
ET MAGISTRO H. DE ATREBATO CANONICO ATREBA- eam sufficienter instructam ad nostram praisentiam
TENSI. L: remittalis, prasfigentes partibus terminum compe-
Confirmalur quxdam senlenlia. tentem quo nostro se conspectui repraesenlent jus-
(Laterani, xiv Kal. Januarii.) tam, dante Domino, senlentiam recepturrc. Quod
Accedens ad nostram prascntiam dilectus Dlius si non omnes,etc.,duo vestrum, etc. Voa denique,

magister A. venerabilis fratris nostri Noviomensis frater episeope, et fili abbas, abbas, etc.
episcopi procurator,vir providus et discretus,pro- Daium Laterani, xiv Kal. Januarii, pontificatus
posuit coram nobis quod, cura olim causam qua: nostri anno decimo quinto.
inter eumdem episcopum ex parte una et dilectos CXCIII.
filios capitulumEcclesia; SanctiQuintiniNiviomen- PRULIACENSI CISTERCIENSIS ORDINIS ET SANCT.E COI.UM-
sis dioccesis super subjectione ipsius Ecclesia?, B.E ET SANCTI S4TYRI ABBATIBUS SENONENSIS ET CI-
quam idem episcopus asserit dicecesano sibi jure TORICENSI8 DIOECESUM.
subcsse, ac propter hoc ipsura capitulum ad obe- Ejusdem argumenti cum episiola 144.
diendum ei ut episcopo proprioin sententiis inter- (Laterani, xiv Kal. Januarii.)
dicti et aliis debere compelli, ex altera vertitur, Cum olim grandes et graves,deformes et enormcs
lite prius ir. nostra prassentia contestata, vobis, injuriaequas Gaufridus tunc prioret conventus mo-
frater episcope, et dilectis filii» abbati Sancti D nasterii de Charitate dilecto fllio Cluniacensi abbati
Vedasti Atrebatensis ac magistro scholarum Torna- dicebanlurtemere irrogasse seriatim fuissent expo-
censi duxerimus committendam, vos, qui pars sitae coram nobis,nos eisdem in apostolicis litteris

capituli jurisdictionem vestram eludere ac proces- per ordinem comprehensis,venerabilibus fratribus

sum impedire judicii exceptionibus super
frivolis noslris Trecensi et Meldensi episcopis ac dilecto
conlestationelitis oppositisnitebatur,ipsum capitu- filio Latiniacensi abbati per ipsas dedimus litteras
lum pro sua contumacia interd icti sententiae suhje- in prasceptis ut ad locum ipsum personaliter acce-
cistis quam cum idem temere violarint, petebat
: dentes, et inquirentes super iis plenius veritatem,
episcopi procurator ut feceramus eadem firmiter sirem invenirent taliter se habere, latam propter
observari, violatores ipsius posna canonica percel- hoc in dictum Gaufridum depositionis a regimine
lentes, ut in eis pcena cresceret in quibus crevisse prioratus sententiam auctoritate apostolica conlir-

(151)Sequansvoxdeestincodice R. Remigii Rem. sponsio est.

(152) Cod. S. Remigii Ad quse eliam cerla re-

:
 719 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XV. 720

mantes, etapprobantes nihilominussubstitulionem impetrarunt,multis expressis mendaciis.ct

j^ litteras
de 'Willelmo in ipsius loci priorem et damnationem supprcsso quod ipsi episcopi.nostro non exspeclato
sigillorum eorumdem Gaulridi ac conventus per mandato.quod in litteris continebatur eisdem jam-
dilfinitores generalis capituli lactam, excomrnuni- dudum auctoritate propria fuerant exsecuti. Licet
cationis senlentiam in jam dictum Uaufridum ao autem dicti prior et monachi non solum suspcctos
ejuscomplicespromuigatam abipsis (acerent usque baberent judices memoratos.verum eliam manife-
ad satisfactionem condignam lirmiter observari, stos adversarios reputarent, pro reverenlia lamen
contradictores quoslibet aut rcbelles, sive monachi apostolicac sedis ipsos in monasterio cum moderato
percensuram ccclesia-
sive clerici seu laici essenl, numero sociorum benigne ac devote recipere volue-
sticam appellatione postposita compescendo. Cum runt.Sed quia ipsis a pluribus fuerat nuntiatum
igitur iidumjudices ad praedictum monastcriumac. quod abbas et monachi Cluniacenses.qui non parva
cessisscnt mandatum apostolicumimpleturi,mona- multitudine stipali advenerant, monaslerium per
chi loci ejusdem,sicut nuper Elias monachusetma- violentiam decreverant occupare, iidem volentes
gisterGuido procutatores Ciuniaccnses in nostro hujusmodi obviare periculo.pracfatis judicibus hu-
auditorio recilarunt,ipsis januas monasterii,quem- militer supplicarunt et oblinuerunt ab cis ut in co-
admodum abbati Cluniacensi fccerant, obseran- rum ecclesia Sancti Petri sita juxta ideni monaste-
tes,eosdem ingredi nullatenus permtserunt. Ipsi B rium convenirent
vero mandatum nostrum exsequi cupienles.in villa
Partibus igitur ibidem in eorum praesentia con-
ipsius loci curavsrunt supcr propositis inquirere
stitutis, monarhorum proposuit iprocurator quod
sollicite veritatem ; eteum pleneconstilisseteisdem
dicti judices litterarum nostrarum auctoritate pro-
praelatos monachos ea quae de ipsis nobis insinuata
cedere non debebant ;
quia si nobis rescratum fuis-
fuerant ct graviora etiam comrnisisse, dictam de
set eosdem quod mandabamus in ipsis auctorilute
positiouis sentenliam ac subslitutionem prioris,
jam esse propria exsecutos, causam nullatcnus
damnationem etiam sigillorum, appellatione cujus-
eommisissemus eisdem. Unde cum impetratores
damqui se proconventus procuratoresgercbatrepu-
ipsarum talemsuppresserintveritatemqua exprossa
tata Irivola, conlirmarunt, excommunicationis sen-
jam dictas litteras ad ipsos minime impetrassent,
tentiam in saepe dictum Gaufridum acejus compli-
eis r.on erat auctoritate illarum ullatenus proceden-
ces promulgalam praecipientes firmiter observari.
dum, ejusdem monasterii nuntii
praeserlim cuin
Sed ipsis divina nihilominus officia celebrantibus,
propter hocdudum ad sedem apostolicam accessis-
iidem judices attendentes quod per districtionem
sent opponens nihilominus alias excepliones lcgi-
;

canonicam eorum emollire duritiam non valebant,

timas.et multiplices contra eos causas suspicionis
charissimum in Christo filium nostrum Philippum C
allegans.ab quas probandas arbitros postulavit in-
regem Francorum illustrem per suas litteras roga-
stanter,quibus,contenipio jure canonico paritcr et
veruntul nobilem virum comitem Nivernensemqui
civili, sibi penilus denegatis, nostram audientiam
dictos monachos iu hujusmodi favere malitia vide-
appellavit, personas et bonas monasterii saepedicti
batur, ab ipsorum injusto favere compescens, re-
apostolica: protectioni supponens.Sed iidem niliilo-
gali poientia insolentiam comprimeret eorumdem.
minus uno eodemque die ad receptionem ct pu-
Cum ergo idem rex prsefato comiti praecepisset blicationem testium,deliberationemconsilii et dcci-
ut substituto priori temporalia faciens assignari, sioncm negotii tcmere properantes, quod per abba-
dictosmonachosin sua alterius malitia nonfovcret, tem et dilfinitores praedictos factum exstiterat pro
ac idem mandatum differret regium adimplere.rex suae voluntatis libito confirmarunt. Ad ha»c api^tu-
zelo justitiae ac fervore nostraedevotionis accensus, lici mandati finibusnon contenti.cumcomitemsu-

contra dictum comitem, cujus fulti potentia mona- pradictum ad oppressionem monasterii,utpole qui
chi memorati latis auctoritate nostra sentcntiis te- processus iniquitatem noverat, inculcatis precibus
mere ODviabant, praecepit exercitum congregari et praeceptis inducere nequivissent, ad rcgem se
:

cujus metu licet temporalia dicto priori per praefa- convertere pra'dictum,et regiam purilatem circum-
tum comitcm luerit assignata, monachi tamen in D venire rnultipliciter praesumpserunl, suggerentes
sua nihilominus contumacia persistentes, tam ipsi eidem veritaii contraria, ct ipsum quasi ex parte
priori quam Cluniacensi abbati debitam exhibere nostra prccibus oneranles. Qui credcns eosdem ac-
obedientiam contradicunt. Unde nofcis humiliter censos zclo justitiae sic inslarc, comiti meniurato
supplicarunt ut ad rcbellionem lmjusmodi edoman- preecepil ul substituto W.praedicta temporalia face-
dam apostolicam inanum opponeredignaremur.Pro ret assignari. Sed viris pcriiis, quorum consilium
monachis vero de Charitate fuit a Joanne et Nico- idcm comes accedens Parisius sollicite requisivil,
lao monachis procuratoribus eorumdemex advcrso processumjudicum praediclorumcxstitisse iniqtium
rcsponsum quod jamdictissententiisin eorum prio- concorditer respondentihus.eodemque comite ro- ]

rem et ipsos post appellationem ad nos legitime in- pter boc mandatum regium exsequi difTeren!
terpoBitam promulgatie^CluniaccnseB nuntii prave- ipsorum judicum et Cluniaccnsis abbatis bu
nicnles terininuui qni luerat ad prosequendam ap- ibus ilerum circumventus.contra comili
pellalionem praBflxua, nostras ud prasfatoa judiccs pedictum pracepit exercilum congrcgari;ct sicco-
 721 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212. T22

mcsvimeluquecompulsusad monaslerium acccssit A usurpatam asscrant, habuissc, nos exigenle jusli-

cum rcgio mareschalco circa mamlatum regis ejusdem possessionis commodum conscr-
tia, sibi

quam propriam voluntatcm et conscientiam exple- vontes, tam destitutionem dicti Gaufridi a reqi-
turus. Monachi vero subito visa multitudine arma- mine prioratus quam substitutionem praefati W.
torum conterriti, se vestibus ecclcsiasticis indue- et sigillorum damnationem jam dictam, cxcom-

runt, et sic induti occurrerunt ad monastcrii por- municationis quoque sententiam quam ineumdem
tas,opponentes armatis imagines crucifixi et reve- Gaufriduin et ejus complices idem abbas proptcr
rendas sanctorum reliquias, ac ipsum Christi cor- rebellionemhujusmodi promulgavit,auctorilateapo-
pus sanctissimum obtendentes, ac ex parte Dei ct stolicaduximus confirmandas. Ideoque monemus
nostra prohibentes eisdem ne monasterium aposto» quatenus praemissa destitutionis et institutionis ac
licas protectioni suppositum praesumerent violare. damnationis sigillorum sententias facicntes percen-
Qui licet primo facimus exhorruerint, postea ta- suramecclcsiasticam sublatoappellatior.is obstaculo
firraiter observari, acthesaurum, privilegia, libros,
men per alium competentiorem aditum calcata r<>-

verentia irrumpentes, sacras ecclesiae valvas ausu chartas et universa ecclesiasticaornamenta, a qui-

nefario confregerunt, et insano tumultu singula buscunque alienata fuerint vel subtracta, mona-
perscrulantes,praefato W.assignaveruntgranariuoo, sterio restitui memorato, dicto abbati exparteno-
p strafirmiteritijungatisutpossessionibusctaliisqui-
cellarium, dormitorium et oflicinas monasterii
universas, fratres loci ejusdem vix in oratorio busmonachi memorati per dictos comitem et mare-
claustri, quo stupefacti confugerant, relinquentes, schalcum seu quoscunque alios spoliati fuerunt, eo-
ubi necessariis nova eis inhumanitate subtratis, rum priori ac ipsis plenarie restitutis, eisdem bene-
etprohibito ne quisquam ipsis audeat aliquid mi- ficium absolutionis impendant, et paterna ipsos be-

nistrare, in tantas sunt necessitatis articulo consti- nignitate petractet, ac possessiones alienatas in

tuti ut ad vitse sustentamentum non habeant nisi enormen ejusdem monasterii loesionem ad jus et
quod quidam boni viri eisdem misericordia moti proprietatem ipsius secundum formam in nostris
litteris comprehenjara, juxta quod in nostra prae-
furtim porrigunt per fenestras. Unde nobis fuit ex
parte ipsorum humiliter supplicatum uttam gravi sentia ejus monachi anno praeterilo promieerunt,

calamitati et calamitoso gravamini secundum studeat revocare. Cajterum si dicti prior et mona-
consuetam apostolic* sedis clementiam succurre- cbi de charitate omnes, vel major aul sanior pars
re dignaremur. Nos igitur iis et aliis qute a parti- eorum, superlibertatemonastrisuidejure voluerint
bus fuere proposila plenius intellectis, quiamani- expediri, nos eos benigne, cum requisiti fuerimus,

feste cognovimus prredictos judices perperam pro audiemus, sicut videbimus expedire. Taliter autem
reformare statum
cessisse,cum, ut exceptionesalias taceamus, cau- C satagat ipse abbas pacificare ac
sam nullatenus commisissemus eisdem si nobis re- monasterii memorati, conservando rationes et lm-
velatum fuisset quod ea qus per ipsos exsequenda munitates ipsius, ne nos propter ejus negligenliam
uiandavimus auctoritate propria publice denuntia- aut insolentiam compellamur de ipso monasterio
verant per dioeceses suas et districte mandaverant aliud ordinare. Quod si non omnes, etc, duo ves-

observari, unde occasione rescripti per talem subre- trum, etc. Vos denique, filii abbates, elc.

ptionem obtenti nequaquam procedere debuissent, Datum Laterani, xiv Kalend. Januarii, pontifica-
quia etiam fines nostriexcedentes mandati, brachii tus nostri anno decimo quinto.
saecularis auxilium invocarunt, dumeorumad nos GXCIV.
appellationependentespartessuperipsorumproces- NOBILI MULIERl MATHILD.E QUONDAM UXORI PHILIPPI
su in nostro auditorio litigabant, cum etiamgraviter COMITIS FLANDRENSIS.
posset impediri ecclesiastica utilitas et libertas, si Jus patronalus concedit, pr&bendarum collalionem
quolibet judice imperito forsan aut etiam malitiose negat.
temere jaculante sententiam, rex seu quicunque (Laterani, n Non. Januarii.)
alius princeps ad ecclesiastica bona manum exten- Etsi secundum
precibus tuis favorem praestare
deret, quasi eamdem executioni sententiam man- D Deumbenovolum intendamus.eastamenquasrepel
daturus, ac etiam ex hoc grave posset inler sacer- litjustitia nos admittere non debemus, cum ejus
dotium atque regnum scandalum generari, quid- locum qui justus est et justitiam diligit, licet im-
quid ab eisdem judicibus taliter factum est vel ab merili, teneamus interris. Oblata quidem nobisex
aliis per studium eorumdem, de fratrum nostro- tuaparte petitio continebat quod, cum in quodam
rum consilio irritum decrevimus et inane. loco tui dotalitii, Nepa nomine, ad honorem Dei
Verum quia per expressam confessionem mona- ecclesiam fundare proponas et de bonis tuis sic
chorum de Charitate nobis constitit evidenter CIu- plena manu dotare quod canonicis qui Deo ibidem
niacensem abbatem possessionem instituendi ac pro tempore servient necessaria vitae non desint,

de-tituendi pro suas libito voluntatis in monaste- jus patronatus prasbendarum collationem in ea
et
rio de Charitale priores, et corrigendi ac ordinandi tibi ac successoribus tuis reservari petcbas. Quo-
quas corrigenda vel ordinanda vidisset, per viginti rum primum admittimus. Secundum veronon du-
annos, licet ipsi monachi de Charitate eamdem ximus concedendum, cum tuae non expediat saluti
723 INNOCENTII III PP. REGESTORDM LIB. XV. m
concedi. Quia cum ex devotione te osseras assum- A. observarent, ita tamcn si usque ad festum Penlccos-

psisse propositum in loco prajdicto ccclesiam con- tos quod illi dccernerent implcretur.aliquis licrtp li-
struendi, acquireseo plus animae qno ininus in ea tigantibus ad causxmunimenta reverti, episcopi ve-
corpori reservabis. (Jnde devotionem tuam exhor- ro et abbas jamdicti proccdere noluerunt quousque
tamur in Domino quatcnus illud perficere studeas intellexerunt nostro speciali rcsponso nos in paticn-
quod ad tuam salutem et ecclesiasticam pertinere tia sustinere ut juxta quod in eos fuerat a partibus
dignoscitur bonestatem. comproinissum, dummodo r.ihil penitus attentare-
Datum Laterani, n Nonas Januarii, pontificatus tur contra Deum et canoni;as sanctiones, in nego-
ncstri anno quinto decimo. tioprocederent Eupradicto. Qui tandemconcordiler
CXGV. decreverunt ut in episcopatu Virdunensi episcopus
EPISCOPO TERVISINO. remaneret ac mapistrum I. de Vitreio usque ad fe-
Ei concedit aiminislrationem temporalium. stum Pentecostes assumeret adju-
in spiritualibus
(Laterani, xi Idus Januarii.) torem. Sed licet illum diligentissime requisitum
(153) Licet venerabilis frater noster episcopus episcopum habere nonpossit, cum alium idoneum
Cremonensis apostolicae sedis legatusteab admini- recipere sit paratus, petebat procurator ejusdem
tratione temporalium propterdilapidationis suspU n ut quod praafati episcopi cum abbate decreverant
cionem duxentsuspendendum, quia tamen manda- dignaremur apostolico munimine roborare.
tum ipsius nondum ad te pervcnisse proponitur, Ad haec verodicti canonici responderunt pra?scrip-
prassentium tibi auctoritate conccdimus ut, donec tum compromissum minime tenuisse, quia sicut
super hoc mandatum recipias episcopi memorati» de famoso delicto vel ea re de qua publicum est
dummodo non impedias quo minus idem ad te pos- judiciumconstitutum non esteumdem ad arbitrium
sit pervenire mandatum, Ecclesioe tua; negotia fide- secundum legalia inslituta.sic etin hujusmodi spi-
liter administres fraternitati toa nihilominus in-
;
ritualibusdejure, non poluit in arbitroscompromiti
jungentes quatenus contra Guertium et quoslibet qui minus idoneum nec per dispensationis graliam
alios possessionum ejusdem Ecclesiae invasores pro *olerare nec amoverc per rigorem justitia: potuis-
ipsarum defensione teopponasefficaciteret pruden- sent, cum ista in talibus sedes apostolica sibi spe-
ter. Tu denique, fraler episcope, super te ipso, etc, cialiterreservarit.Allegabanl praHereaquod.eliamsi
Datum Laterani, vi Idus Januarii, pontificatus compromissio tenuisset.cum tamcn arbitrium infra
nostri anno quinlo decimo. diem prasfixum latum non fuerit nec constituto
CXVI. lempore adimpletum, conditione non cxistent ap-
ABBATI SANCTI REMIOII, H. ARCUIDIACONO ET MAGISTRO posita, stare arbitrio minime tenebantur praeser- ;

G. CANONICO REMSN6IBIS. tim cum fuerit, ut dicebant, evidenter iniquum.eo

De eleclione episcopi Xirdunensis. quod cum in talento scientine specialiter dcbeat
(Laterani, xni Kal. Januarii.) Domino negotiari prajlatus, ac nimium patiatur
(15-i) Constitutis in nostra praesentia dilectofilio litteratursedefectumepiscopussupradictus,aliisque
Anselmo abbate Sancta' Mariae de StannoPraMnon- de causis electio ejus caruerit robore firmilatis,
stratensis ordinis procuratore venerabilis fratris eum sub spe auxilii alieni, coadjutoris videlicet,in
nostri Virdunensis episcopi ex parteuna, et magi- honore pastor.ilis officiitolerari officiitolerari et Deo
stris U et G. canonicis Ecclesiai Virdunensis ex tuitcontrarium ethoncstati ecclesia»ticae inimicum.
altera, pro parte fuit episcopi propositum coram Pro tcrtio quidem socio adjecerunl ipsum nec ar-
nobis quod, cum causam quaeintereumdem cpisco- bitroscompromisisse praedictos, nec ratiim ipso-
pum super electione ipsius et dictos canonicos ac rum arbitrium habuisse, cujus ad minus nomine
A. eorum consocium vertebatur venerabili fratri procuratores existentes ipsius, dicta testium quaa
nostro Meldensi episcopo et suis conjudicibus sub memorali Meldcnsis episcopus et sui conjudicesad
certa forma duxerimus committendam, ac coram sedem apostolicam destinarantpublicari petebant,
eisdem judicibus in ncgotio proccderetur codem, ut idem posset negotium in nostra proesentia ter-
quinusdam viris religiosis interponentibus partcs D minari.
suas ut ad honorem Dei et ulilitatem Ecclesise Vir- Pars aulem adversa respondit quod hee causa
dunensis intcr eos posset concordiareformari, bo- licct spiritualis existeret, satis tamen canonice

norum virorum consilio habito, salvain omnibus potuit per dictorum ordinalionem decidi, qua- non
apostolica; sedis auctoritate, in vcncrabilcs fratrcs ut arbitros, sed pacis provisores, viris religiosis
nostros Calalaunensem.l.ingonenscm etTreccnscm mediantibus clegerunt; qui approbare potcrant
episcopos ac dilectum filium abbatem Trium-Fon- electioncm ac consecrationem episcopi cui nihil
tium compromiscrint juramento interposito sub hac obviabat de canonicis institutis, et etiamsi fortl
forma, videlicet quod eaquae superillo negoliodicti minus idoneum invenissent, tacile rcprobare, man-
episcopi cum abbatcsimul et concorditcr usqucad dantes cidem sub debito praistiti jurainenti ut ce-
festum Purilicalionis statuerent, ipsas partes firmiter dcndi liccntiam a sedo apostolica postularet. Dicm

(153) Vide infra, epist. 197, et lib. xvi, epist, 19 (154) Vide lib. n, epist. 161.
160.
725 PONTIKICATUS ANNO XV, CIIRISTI 1212. 720

qaoque pradictorara ordinationi prrefixuro diccbat A, ctores per censuram ccclcsia Licam appcllalione
fuisse dc voluntate parlium prorngatum eo ipso pnstposita compesccndo. Quod si per eumdem sletit

quod suspendi procossum ncgotii volucrnnt, donec episcopum quo minus coaccesserit ei deputatus
super eo sedem apostolicam ordinatores consuluere adjutor, seu terlius praedictorum canonicorum in
prafati :quod infradiem statutum tierinonvalebat; provisores non compromisit cosdem, ncc ordina-
prasertim cum utraquo parsetiam post terminum tionem ipsorum ratam habuit nec velit liabere.cum
inslanter petierit a provisoribus antediclis utordi- cjusdem etiam nominein eodem negotio sit proces-
nationis sua; banepiacitum promulgarenl.Ex eo au- sum, vos auditis et examinatis depositionibus te-
tem quod ordinatum ab illis dc coadjutore prafato stium quod supradicti Meldensis episcopus et sui
non fuit implctum tempore quo dcbuit adimpleri, conjudices receperunl, et intellectis hinc indepro-
proponebat idcm procurator nullum episcnpo prae- positis, habenles pras oculis solum Deum, causam
judicium gencrari,quod ncc 1'uit in mora necaliqua fine canonico appellalione postposita terminetis.
negligenlia laboravit, dans operam juxta posse ut Cteterum si non ex ea causa et in co casu de coadju-
niemoratum assumerel adjutorem. Unde cum veri- tore fuit episcopo memorato provisumex qua et in
simile minime videatur ut partcs ad id quod sua? quo secundum Deum et instituta ranonica debuit
possibilitatis fines excederet se intellexerint obli- j* provideri,ut si oonipetentis lilteralurse defectum,
gare, nec imputari debeat voluntas alterius ei eui cujus sulflcientia spccialiterexigitur in praelato.vel

propria voluntas non defuit,quoad ipsum pro im- aliud impedimentum canonicum idem episcopus
pleto debebat haberi,ad inslarejusqui ea conditione patitur, in quihus casibus vel similibus, etiam
institutus est haeres, si dederit decem, quo dare procederemus offi-
praedictis tacentibus,de nostro
parato, si accipere nolit cui jussus est solvere, ha- cio contra ipsum, vos, cum animal ca>cum vel
betur conditio pro impleta : nec per hoc quod ei claudum Deonon sit secundum legis tcslimonium
provisus est coadjulor,insufficiens quoad soientiam offerendum, ipsuni appellatione cessante ab ejus
esse probatur : sed cum propter imminentis tempo- sanctuario depellatis.facientes Ecclesiae Virdunensi
ris tempestatem oporteat eum mundanis necessita- de persona idonea per electionem canonicam provi-
tibus occupari,ac per hoc minus sulflciat spiritua- deri.Quod si non omnes,etc.,duo vestrum, etc. Tu
lium sollicitudincm exercere, quod per seipsum denique, fili abbas, super te ipso et credito tibi

non poterat.utile videbatur et erat ut per alium grege taliter vigilare procures, exstirpando vitia, et

expcdiret.cum et Apostolus coadjutorem suum as- plantando virtutes, ut in novissimo districti exami-
serat fuisse Clementem, qui tamen ob hoc non coram tremendo judice, qui reddet unicui-
nis die
praesumitur insufficiens exstitisse. Quare petebat que secundum onera sua, dignam possis reddere
episcopi procurator imponiadversae partisilentium,
" rationem,
ne per contentionesbujusmodi fatigarelur diutius Dalum Laterani, xm Kal. Januarii, pontificatus
Ecclesia Virdunensis ad cujus commodum et quie-
; noslrianno decimo quinto.
tem ut plene dissensiones et jurgia sedare.ntur.quce CXCVII.
tunc eidem Ecclesis imminebant,pars habuit utra- MAGISTRO MAXIMO NOTARIO NOSTRO, ET VENTUR.E
que respectum tempore compromissi,sicut ab ipsis TIIESAURAIUO VERONENSI, SUBDIACONIS NOSTRIS,
accepimus in nostra praesentia conslitutis. ET PRIMICERIO GRADENSI.
Auditis igitur its et aliis quae fuere proposita co- De negotio cpiscopi Tervisini.
ram duximus providendum,ut vos.quibus
nobis.sic (Laterani, m
Non. Januarii.)
in hac parte vices nostras committimus, inquiratis (453) Venerabilis frater noster episcopus Cremo-
diligentissime veritatem,ct si vobis constiterit quod nensis apostolicae sedis legatus olim apostolatui
ex ea causa et in eo casu provisus fuit eidem epi- nostro insinuare curavit, quibusdam publicis sori-
scopo coadjutor ex qua et in quo dari debuit secun- ptis nobis ad suse insinuationis assertionem trans-
dum Deum canonicas sanctiones, utpote si forte
et mis9is, quod idem inquisitionem dudum a bonae
pro senectutis defectu vel p^rturbalione lemporis, memoriae Gerardo Albanensi electo super dilapida-
ut dictum est,seu alio impedimento consimili prae- D tione ac aliis de quibus infamatus erat venerabilis
peditus suflicere non possit ad plenum laboribus frater noster episcopus Tervisinus incceptam juxta
officii pastoralis,etoperam diligentem infra tempus commissae sibi legationis officium prosecutus, per
statutum impenditut provisum sibi assumeret ad- idoneos testes didicerat manifeste quod, cumidem
jutorem,ac tcrtius prredictorum canonicorum con- episcopus Tervisinam Ecclesiam octo millium et
socius compromisit in provisores praefatos, seu quadringentarumlibrarumoneratamdebitoinvenis-
ratum habuerit vel adhuc ratum velit haberequod set, idem debitum ipsum plusquam totidem libra-
ordinatum est ab eisdem, adhibito ipsi episcopo rum millibus ampliarat, quanquam... tria millia
praedicto magistro I. vel alio viro idoneo loco su- librarum ex alienatis possessionibus et collecla
praeseriptimagistri,ordinationem faciatispradictam quam lecit in clericos habuisset, prater tria libra-
autoritate apostolica firmiter observari, contradN rum milliaqu33 deproventibusepiscopatuspercepe-

(155) Vide supra, epist. 195.

727 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XV. 72d

ratannuatim,et octingentas libras quas dc quodam A. catis qui proptcr hoc fucrint evoeandi.plenam ipsi
recepcrat molendino alienato in enormcra ipsius episcopo dcfendcndi copiarn tribuatis, et faciealua
Ecclesiac laesionem.Propterquod idem legatus ipsum exhiberi vobis inquisitionem factam per praefatum
habens de dilapiddtione suspeclum,eumdem a tem- Albanensem clectum.tam ipsam quam illam quam
poralium administrationesuspendit.quibusdamcol- fieri fecitsupradictuscpiscopusCremoncnsisexami-
Jationibuspraebendarum et instilutionibus quas in netis perspicaciter ut prudentcr, ct quaesuper prae-
Tervisina Ecclesia de filiis excommunicalorum et missis et aliis coram vobis proposita fuerinl plenius
aliis personis minus idoneis eumdem asserebat illi- intellectis, ad canonicam, sentcntiam proferendam,
cite altentasse penitus irritatis. Unde nos eidem si de ipsius episcopi voluntate fuerit,remota appel-
legato nostris dedimus litteris in mandatis ul ea lationis obstaculo procedalis. Quod si fortc idcm
quae provide super suspensione ipsius episcopi et episcopus nostrum maluerit subire judicium, sub
institutionumhujusmodicassationestatucratfaciens sigillis vestris transmittatis nobis fideliter totius
locum et terminum
firmiter observari, super aliis negolii seriem et processum, ut de vultu nostro
assignaret eidem episcopo compelentem in quo, ; procedat judicium aequitatis. Quia vero legatus
tributa sibi copia defendendi.diligenter audiretquae cumdem episcopum habens de dilapidatione su-
coram ipsoduceret proponenda, etquod canonicum p speclum, ipsum, ut dictum est, a temporalium
esset nostra decerneret auctoritate suffultus.Si vero administratione suspendit,nos episcopalui pariler
idemepiscopus ad nos forsan duceret appellandum, et episcopo paterna volentcs sollicitudine providere,
eiterminumadappellationemprosfigeretprosequen- mandamus quateuus interim eamdem administi a-
dam.totius negotii seriem et processum nobis fidc- tionem aliquibus de capitulo Ecclesiae Tervisinac
liter Quod si appellationem emissam
rescripturus. utilibus et idoneis ad hoc auctoritate aposlolica
idem episcopus terminum sibi praefixum per-
infra conimittalis, qui proventuscpiscopales et alia col-
sequi forte negligeret, idem lcgatus in negotio ipso ligentes lideliter et servantes,necessarias et mode-
appellatione remotaprocederet praevia ratione. Nu- ratas expensas de ipsis proventibus episcopo sine
per autem idem episcopus ad apostolicam sedem difficultate ministrent, omnem omnino alienalionis
accedens in nostra proposuit praeseniia constitutus speciem inlerdicentes eisdem recepto ab eis super
:

se abeodem legato fuisse multipliciter et injuste hoc corporaliter juramento. Si vero dictus Guerlius
gravatum : qui cumsuperobjectis eidem plenafuis- aut soror ejus possessiones seu alia bona Ecclesiae
set inquisitio facta perdictum Albanensem electum, Tervisina; temere occupavit, vos ad restitutionem
perquam ipse legatus sufficienter instrui potuisset, earum per censuram ecclesiasticam appellatione
idem inimicorum ejus instantia plus debito acqui- remota veritate cognita compcllatis. Quod si non
escens,ad inquisitionem de novo contra eumdem C omnes, etc, duo vestrum, etc.
episcopum faciendam post appellatiouem ad nos Datum Laterani,ni Nonas Januarii, pontificatus
legitime interpositam pro sua voluntate processit, nostri anno decimo quinto.
personis adejusdem accusationemadmissis quibus
CXCYIII.
super iis de quibuscoram ipso lcgato infamareni-
PISTORIENSl jEPISCOPO.
tebantur eumdem impositum fuerat olim silenlium
Confirmat consuetudinem quamdam Ecclesix Pisana\
per judiccs a sede apostolica delegatos, etreceptis
(Laterani, n Non. Januarii.)
nihilominusquibusdamad testimonium contraeum
Venerabilis frater noster Pisanus archiepiscopu»
rr.erito suspectis eidem et alias jure a testimonio
per suas uobis litteraB intimavit quod in ejus Ercle-
appellendis.Ipsaquoque inquisitioeodem absentein
siafuitabantiquistemporibusobservatum ut nullus
loco sibi suspecto, utpote in quoerat inimicorum
jn canonicum rccipetur ejusdem nisi prius ecclc-
ejus potentia et frequentia, facta fuit, inquisitori-
siis.siquas haberet in Pisana dicecesi, resignatis,
bus in partem alteram adeo declinanlibus ut dicta
ut per hoc subtracta eis evagandi materia, quasi
testium quae pro ipso facere videbantur aut omnino
neccssitate interposita residendi.sedula ipsi Eccle.
non scriberent, aut scribentes mutalione aliqua
siae obsequiaexhiberent.Nunc autemcanonici ejus-
depravarent.Unde nobis idem episcopus humiliter D
dcm Ecc esi T qUlTr enlcs quae sua sunt, non qua3
i ,

supplicavit ut ipsius legati processum tanquam ini

Christi, per amicos suos ambitiose procurant ut
quum penitus revocantes,negotium ipeum pcrsonis ad ecclcsias quas in pncfata dicccesi vacare contin-
suspicione carentibus.Guertio ejus et Ecclesi;e suae,
git contra dictam consuetudinem eligantur. Propter
ut asscrit, persecutore notissimo aliisque personis
quo I Pisana Ecclcsia debitis obsequiis defraudatur,

merito suspectis eidem tam a testimonio quam ac-

et erga eam populi devotio refrigcscit. Unde nobis
cusatione, diffamatione vel denuntiatione repulsis,
humiliter supplicavit ut V. Pisano canonico, qui
commitlere dignaremur. plcbanum Ecclesiae Calcensis electus,
nuper est in
Quoniam igitur ab ipsius episcopi justis qucrelis supcr eadcm silcniium imponcntes, praefatam con-
el precibus auditum avertere nec possumus nec suctudinem obscrvari firmiter faceremus pr. ;

debcmus.quossuspectajservitutisofficiumdebitores lim cumex Ecclesine Pisanac proventibus ejusdem

constituit universis,mandamus quatenus assignatis canonici valeant congrue sustcntari.Quocirca man-
eidem cpiscopo loco et termino competcnti, et vo- damus quatenus sollicitc deconsueludine inquircns
 1'2J PONTIFICATTJS ANNO XV, CUBISTI 1212. 730

pnlata, si eanidem fuisse tulem consliteril, ct \ malitiis quod salva justitia nec hedalur immunitas
mcmoratae provenlua ad congrnam provi-
Ecclesiac crucesignalis indulta, nec immunitatis benclicium
sionem canonicorum sufficiuntpra'diclorum,pra:ci- ad iniquitatis defensionem trahatur ab aliquo in

piens eamdem consuetudinem inviolabiliter obser- ullerius laesionem. Nullis litteris vcritati et justitia?

vari, jam dicto canonico super plebe jam dicta prajjudicantibus a sede apostolica impetratis. Quod
perpetuum silentium sublato appellationis impedi- si non omnes,ctc, tu, frater episcopc, cum eorum
mento imponas. Testes autem qui fuerint nomi- altero, etc.

Tu denique, frater episcope, etc.

nati, etc. Datun: Laterani, Nonis Januarii, pontificatus no-
Datum Laterani, n Nou. Januarii, pontificatus stri anno quinto decimo.
nostri anno decimo quinto. CC.
CXCIX. AnCHIDIACONO GRANDENSI, ET ARCHIPRESBYTERO CAPI-
EPISCOPO MELDENSI, SANCTI PHARONIS MELDENSI ET DE TISAGERIS CLUGIENSIS DIOECF.SIS.
LATINIACO PAniSlENSIS DIOECESUM ADBATIBU9. Et confirmatur plebanatus de Rivonlto.
Adversus fraudem Crucesignatorum. (Laterani, iv Non. Januarii.)
(Laterani, Non. Januarii.)
Supplicavit nobis dilectus filius Petrus Pino sub-
Insinuante Mathilda nobili muliere, quondam B diaconus noster canonicus Sancti Marci ut, cum
uxore inelytae recordationis Philippi comitis Flan- venerabilis frater nosler episcopus Cremonensis
drensis, nos aecepisse noscatis quod, cum H. mer- apostolica? sedislegatus plebanatum ecclesias Sancli
cator in nundinis Insulae a quibusdam suis creditc-
Joannis de Rivoalto, cujus donatio ad nos erat
ribus superdebitis traheretur in causam,res suas secundum statuta Lateranensis concilii devoluta,
de mandato judicum ejusdcm loci detentaspeliit in canonice duxerit concedendum, conccssionem
sibi
pace dimitti, asserens in eodem foro se juri per ipsam apostolico dignaremur munimine roborare.
omnia pariturum. Cumquerespondereccepisset sub Ideoque discretioni vestrae per apostolica scripta
e.xamine Scabinorum, et uni satisfecerit credilori, mandamus quatenus plebanatum ipsum ei, sicut
ut instantiam eluderel alterius debitum non modi- justum fuerit, confirmantes, faciatis ab eo pacifice
cum exigentis, signum crucis vesti, non menti, possideri, contradictores, siqui.fuerint, vel rebelles
latenter affixit, nitens cb hoc judicio se subtrahere per censuram ecclesiasticam sublato appellationis
inchoato. Justitiarius autem, ne dolus illius Iegi obstaculo mediante justitia, compescendo.
loci ejusdem servataa diutius ac juramento firmatse Datum Laterani, iv Non. Januarii, pontificatus
fraudem pareretin posterum, el ipse de suamalitia nostri anno quinto deciaio.
commodum reportaret in alterius detrimentum, q
CCI.
ipsum modo detinuit cons;:eto, suoque tradidit cre-
ABBATI SA.NCTI FELICIS ET ARCHIPRESBITERO CAPITIS
ditoris vinculis astrigendum, ut bene detentus red-
AGERIS TORCELLAN.E ET CLUGIENSIS DIOECESDM.
deret quod fugitivus nisus fuerat asportare. Cujus
Similis argumenii.
facti occasione venerabilis frater noster Rsmensis
archiepiscopus memoratum locum supposuit inter- (Laterani, iv Non. Januarii.)

dicto, personam praefatae nobilis excommunicari Significavitnobis...archidiaconusGradensis,quod

totamque terram illius interdicti praecipiens nisi cum plebanatus ecclesiae Sancti Apollinaris de Ve-
prsnominatum 11. de sui creditoris manibus eri- netiis tanto tempore vacavisset quod secundum
peret violenter. Propter quod eadem nobilis ad Lateranensisstatuta concilii ad nos ejus erat dona-
apostolicaesedis rccurrens auxilium, a nobis in hoc tio devoluta, venerabilis frater noster episcopus

suae provideri justitiae postulavit , maxime cum Cremonensis,apcstolicaesedisIegatus,attendensred-

nihil habet, sicut dicit, in dicecesi archiepiscopi ditus archidiaconalus ejusdem penc penitus esse
memorati. Nolentes autem quod eadem nobilis sui nullos, plebanatumprffilatum sibi legationi3 aucto-
juris dispendium patiatur, discretioni vestrae per ritate concessit. Unde nobis humiliter supplicavit
apostolica scriptamandamusquatenus, cum ipsase _. ut concessionem eamdem apostolico dignaremur
asserat nihil habere in Remensi dicecesi ratione munimine roborare. Ideoque discretioni vestrae per
praefati archiepiscopi debeatjurisdiclioni sub- apostolica scripta mandamus quatenus vocatis qui
Icujus
esse, nisi per appellationem fuerit ad eum causa fuerint evocandi,et inquisitapleniusetcognita veri-
delata vel exstiterit delegatus, cum legatus non tate, si redditus archidiaconatus ejusdem adeo esse
fuerit, tam interdicti quam excommunicationissen- inveneritis tenues et exiles quod non possit de ipsis

tentias supradictas cognita veritate, appellatione dictus archidiaconus congrue suslentari, plebana-
remota, denuntietis penitus esse nullas. Alioquin tum prsdictum eidem, sicut juslum fuerit, confir-
ab eadem nobili quod juri pareat idonea cautione metis, et faciatis ipsum pacifica ejusdem posses-
recepta, easdem sententias relaxetis,injuncto nobili sione gaudere, contradictores, si qui fuerint, per
memoratae quod de jure videritis injungendum. censuram ecclesiasticam appellatione postposita
Super aliis vero vocatis qui fuerint evocandi, et compescentes. Tu denique, fili abbas, etc.
auditis hine inde propositis, quod justum fuerit Datum Laterani, iv Non. Januarii, pontificatus
appellalione postposita statuentes, sic occurratis nostri anno decimo quinto.
731 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XV. 732

CCII. A scopo. In eitmdcm modum scriplum cst Tornacenn

MORINENSI EPISCOPO. episcopo.
Adversuseos qui abuluntur privitegio clericati. ccm.
ABBATI ET PRIOIU CISTERCIt NSIDUS, ET DECANO v-
(Laterani, v Idus Januarii.)
PELLjE 'DUCIS DIVIONENSIS (157), CAIIILONENSI ET
(156) Contingit interdum quod dum clericali cha- LINGONENSIS DIOECESUM.
rurtere insigniti ad turpia lucra diverlunt et saecu- Scribilur pro decano Divionensi.
luribus negotiis se immiscent, clericale nomen abo- (Laterani, Idibus Januarii.)
minabile redditurcordibusinlirmorum. Sane, sicut (158) Dilectus filiusl. decanusChristianitalis Di-
acccpimus insinuantibus nobili viro comite Flan- vionensis (169) in nostra proposuit pra:senlia con-
drensi ac nobili muliere Mathilda relicta quondam stitutus quod cum olim L. I. et 11. canonicis capellaa
Pbilippi Flandrensis comitis,in dioecesi tuaquidara ducis Divioncnsis Lingonensis dioecesis, non ad
existunt qui ncc in modo
tonsura? nec in vestium correclionem, sed potius ad infamalionein ipsins,
forma nec negotiorum de clerico quid-
in qualitate nobisquasdam denuntiantibus contra ipsum, venc-
quam ostendunt, ad pccnae subterfugium ecclericos rabili fratri nostro Matisconensi (160) episcopo el
exbibentes quia, cum super excessibus quos sa;cu- suis conjndicibus dederimus inmandatis utvocalis
lariluxu commitluntad publica judicia pcrtrahun- B qui essent propter hoc evocandi, quod invenircnt
tur, circumcisis crinibus, ut possint circumvenire super objectis per suas nobis litteras intimarcnt,
vindictam, se pro clcricis reprasentant, clericalis partibus in ipsorum pra;sentia constitutis et eodem
fori privilegium labiis allegantes, qui factis paulo inliciante decano quod denuntiationem ipsam mo-
antenegaverant clericatum ;dumque repentinaton- nitio charitativa pra;cesserit, et firmiler asserente
sura poenas eluduntquas intonsi perversis actibus pra;dictos canonicos facta; denuntiationis tempore
meruerunt.per impunitalis fiduciam nutritur in eis inimicos ejus et aemulos exstitisse, tandem fuit ad
audacia delinqucndi, el dum impune dclinquunt, sedem apostolicam appellatum cujus appellationi :

quibusdamefficiunturinscandalumetaliisin exem- memorati judices detulerunt. Idem vero decanus

plum. Unde quia privilegium meretur amittere qui quorumdam religiosorum litteras repraisentans.qui
permissa sibi abutitur potestate, ac frustra legis de vita et conversatione ipsius laudabilo testimo-
auxilium invocat qui committit in legem, volumus nium (161) perhibebant, nobis humilitcr supplicavit
et mandamus ut tales, si tertio a te commonili ut occurrere adversariorum suorum malitia' ac labo-
seipsoscontempsorinl emendare, illius efficiantur ribus ejus fincm imponere dignaremur. Nolcntcs
immunilatis expertcs qua: pro clericorum tutcla et aulem ipsum indebile fatigari, discretioni vestraa
laicurum violentia coercenda nosciturinstituta. Tu r> per apostolica scripta mandamus quatcms, si de-
denique, frater episcope, etc. nuntiatores pra;(ati monitionem (162) charilativam
Datum Laterani, v Idus Januarii, pontificatus no- praemisissc super objectis probare nequiverinl, aut
stri anno decimo quinto. decanus ipse docuerit illos suos exstilisse denun-
In eumdem modum scriptum est Atrcbatensi cpi- tiationis (163) tempore inimicos (164), eumdem ab
f!56) Cap. Contingil, De sent. excomm. (162) Monitioncm qua? dicitur fraterna correctio;
(157) Capellie ducis Odonis sive Otthonis IV de c. Licet,DeSimonia.et prasmittitur priusquam ali-
quo supra epistola 5, lib. xiv, qui Innocentio seden- quis per censuram ecclesiasticam compellatur c. 1.
te, Burgundia: imperabat. Vulgo Sancta capellu di- De treuga et pace, etc. Grande De suppl. noglig.
citur, in qua sacratissima: Eucharistise miraculis pr.Tlat. in 6.
clara: divinum palhidium florentissimum, liliorum (163) Denuntalionis inscriptionis 1. in senutus-
:

regnum protegit, de qua Innocentius noster in c. consulto, t; qui post ad SC. Turpill. hinc inscriptio-
Cttmcapella, Deprivileg. ChassaneusDegloriamun- num libelii 1. ex lege, § penult. ad lcg. Jul.D<; aduit.
di, parte xn, considerat. 63. vincuhim inscriptionis 1. ult. c. De ttCCUS. et in-
(158) Vide infra epist. 205. apud Harmcnopulum lib.
script. rpctiy^ /xTr,- 'op!a;;

Chrisianitatit Oivionensis decanus Sancti

(159) synprapha ealumnia: a Symmacho
l, tit. 2, ^ 10 ;

Joannis Baptista:, sed et hodierna die Viri aliquot lib. v, epist. 63; (JiSXtov aitiiao; in basilicis et
Divionenses Christianitatis antiquo nnmine (ut in pcrperam Theophilusin S Tripli de action. apud
hacepistola),compellantur.Apluribusdivonirotem- D Justin. ubi restituendum puto pt6Xd|j oiTTjuEtuv, non
plis Uivio noscitur nuncupatum, in Vita divi Grego- alTtiuEtov, scilicct in libello conventionis \V. (ili.
rii episcopi Lingonensi ex vet. c. ms., biblil. S. Be- Isidori elegium textum malorum dictorum, quod
nigni. notoriam dicunt, et alibi elogium, ordo criminum.
(160) Matisconensi suffraganeo archiepiscopi Lu- Vide in hanc rem Symmachum lib. x. epist. ult.ct
gdunensis. ea quaedoctepro more suo animadverlit Praociscue
(161) Testimonium. Primum dubium super hujus- Juretus et Uincmar. epist. 7, c. 5 et 6, ubi repetit
cemodi testimonio moveri potest in hunc niodum vetus scholion Aniani ad I. xv concessum Deaccut.
:

Monachi sine juramenti exhibitione testes esse non et inscript. C. Theodos. posteriori sa;culo solenmi-
possunt id c. Tuis, De teslibus ex regula l.juris- bus non adhibitis rienuntationcm dixerc uthic,de-
jurandi C. eod tit. Sccundo ohjici potcst tcstibus lationcm Symmachuslib. xx,epi8t.7,nominationetn
non tcstimoniis aut tabellis crcdendum Psse !. te- D. Augustinus /''• / anil mechc. c. 3, ct abiit in do-
stium, § hlem divus, eod, tit., sed dicendum istud suetudinem formula inscriptionis, nisi in crimine
obtincre injudicio non extra judicium, ut in bac fali ex constiiutione regia.
epistola, in cujus explanatione testimonium, atte-
(464) lnimicos, ne innocentiaj puritas confusa suc-
stationem non do realiquacircumscriptam disposi- cumbat dicto c. Licct.
tionem ut in jure accipere debemus.
733 P0NT1FICATU9 ANNO XV, CHR19TI 1212. 734

illorum denuntiatione.sublatn appellalionis obsta- A. tempnris non minuit peceatum, sed auget, pcccati
culo, absolvatis (105). Alioquin in eonVm negotio vetuslas.non rationnbilis usus anliquitasallegatur.
juxta priorura continentiam littei\trum appellafione Caelcrumquiuliaec necpati volumus nec dissimulare
remota ratione pra:via procedatis. Quod si non debemus.prapsertim cum tuae sit saluti contrarium,
omnes,etc.,duo vestrum.etc, tu denique,lili abbas, ut haoc tibi advcrsus te in novissimo dislricti cxa-
super te ipso, etc. minis dic coram tremendo judice reservenlur, se-
Datum Laterani.Idibus Januarii,pontifieatus no- rcnitatem tuam rogandam duximus et monendam,
stri anno quinto decimo. per apostolica tibiscripta mandantes quatcnus Ni-
cosienses canonicos personam idoneam in palrem
CCIV.
et episcopum animarum suarum eligere canonice
ILLUSTRI REQI CYPIU.
sine qualibet conlradictione permittas. Xec credas
De electione episcopi Nirosiensis.
excellentiae regiae aliquid deperire si Regi regum,
(Laterani, Idibus Januarii.)
qui aufert spiritum principum et regno Cypri te
in

(166) In lilteris nobis ex parte tua per dilectum s.eeularibus prastulit, sua jura conservans, eccle-
filiusarchidiaconum Famagustanum exhibitisque- siastica non usurpes.quae ipsi Domino specialiter
rebaris venerabilem fratrem nostrum patriarcbam r> ascribuntur.
Jerosolymitanum apostolicae sedislegatum electio- Datum Laterani, Idibus Januari, pontilicalus
nem de tbesaurario NicosiensisEcclesiae secundum nostri anno decimo quinto.
antiquamconsuetudinemcelebratamprosuaevolun- ccv.
tatis arbifrio irritasse.Sed si electionis ipsius merita EPISCOPO ET PRIORI SANCTI PETRI ET ARCHIDIACONO
et dicti patriarchae judicium, non in commotione MATISCONEXSIBDS.
spiritus, sed quiete, ad rationis detulisse examen Scribilur pro decano Divionensi.
et sanae testimonium produxisses,
conscientiae (Laterani, xiv Kal. Februarii.)
approbassesutiquedejureprocessumejusdem.quem (107) Ad audientiam nostram dileclo filio f. de-
per injuriam nisus es reprobare.nec laborasscs ad canoChristianitatisDivionensissignificanleperven!t
talemprosilirequerelam perquamadversusteipsum quodnonnulli Judai Eduensis, Lingonensis et Ca-
lormasti tacite quaestionem, uno eodemque libello bilonensis,dicecesum superquibusdam debitis.fide-
constitutus actor et reus. Quia dum non contentus jussionibus, et rebus aliis ipsum in saeculari foro
lis quae Caesaris esse debent, ad ea quae Dei sunt convenire nituntur, quanquam paratus existat co-
manus extendis.actionem contra libertatem Eccle- ram ecclesiastico judice slare juri. Quocirca discre-
siaeintentando, de calumnia te reum exhibes apud lioni vestrae peraposlolicascripta mandamus quate-
Deum, super ingratitudine nihilominus reconven- nus, si est ita, dictum decanum non permittatis
tum,eo quod Ecclesiam, quae te per sacramentum superhoc ulterius molestari.quandiu paratus fuerit
bapiismi, solutis vinculis servitutis quibus morti respondere.Quod si non omnes,
in foro ecclesiastico
peccati tenebaris astrictus, in libertatem salulis etc.tu, frater episcope,cum eorum altero, etc. Tu
eripuit et regeneraverit ad vilam, in duram et deDique, frater episcope, super teipso, etc
asperain redigereniteris servitutem jcumabsurdutu Datum Lalerani,xiv Kalend. Februarii, ponlifica-
sit et ingratum ut matrem filius et sponsam regis tus nostri anno decimo quinto.
ccelestisrexterranusanciltet.interrapraesertim quaj CCVI.
funiculus Uomini hsreditatis existit.Ecce Nicosien- CAPITULO NICOSIENSI.
sem Ecclesiam tam durae conditionis subjicere jugo Ejusdem argumenti cum epistola 204.
laboras quod ei con pateris per electionem canoni- (Laterani, xviii Kal. Februarii.)
cam de persona idoneaprovideri,ejusdem canonicis 9icarnale conjugiumliberasexigitcontrahentium
eligendi necessitatem iuJicens illum quem de duo- voluntates, et personis ad contrahendum legitimis
bus tibi nominandis ab ipsistu primo duxeris eli- absoluti consensus non est interdicta libertas, du-
gendum. Sed si carnale conjugium liberas exigit rum minis est et absurdum ut Ecclesia non suo sed
contrahentium voluntates, et personis saecularibus D alieno judicio contrahat, et spiritalis contractus
ad contrahendum legitimis absoluti consensus non conjugii ex arbitrio pendat laicali. Sane, sicut
est interdicta libertas,ridicuIosum est et probrosum accepimus ex litteris venerabilis fratris nostri pa-
ut Ecclesia compellutur alterius contrahere volun- triarcha? Jerosolymitani apostolicas sedislegati,cum
tate, ac spirituale conjugium de arbitrio pendeat tractaretis de prajficiendo vobis aliquo in pastorem
laicali. Porro, sicut accepimus, tanquam ad privi- iu duos unanimiter convenistis, charissimo in
legium et auctoritatem istius excessus inducis Christo filionostroillustri regi Cypriprimitus nomi-
usurpatam a quibusdam tuis prasdecessoribus et nandos,ut quemipseprius deillis duobus eligeret,
obtentam hactenus corruptelam, quasi sicut et in prosGceretis vobis in praesulem electione solemni.
jura sic et in injuriam succedere deberes eisdem, si Sed cum hoc canonicisobviet institutis etecclesia-
eam ipsi forsitan inferebant.In quo quia diuturnitas sticae sit contrarium libertati, idem patriarcha

(165) Absolvatis. Exc. i De exceplionibus. (167) Vide supra, epist. 205.

(166) Vide infra, epist. 206.
 »

735 INNOCENTII III PP. BKGESTORUM LIB. XV. 730

elecliunem quam sub tali forma de vestrae tbcsau- A Datum Laterani.Xvin Eal. Fcbruarii.pontilicatus
rario Ecclesiae celebrastis, non persona., sed ele- nostri anno decimo quinto.
ctionis vitio, auctoritale nostra irritam nuntiavit.
CCVIII.
C.Tterum, pcenam merueritis, cuin super haec
etsi
lLLUSTRI IIEOI CYPHI.
Don sitis immunes a culpa quos nequit hujusmodi
Ut a Chritlianorum oppugnatione desistat.
corruplela. non consuetudinis antiquitas excusare,
(Laterani, vn Idus Januarii.)
nos tamen de benignitate sedis apostolicae agentes
Quanlum expediat uttibi et charissimo in Christo
vobiscum misericorditer in bac parte, universitati
filio nostri regi Hierosolymitano illustri.aliis prin-
vcstrae per apostolica scripta mandamus quatenu9
cipibus et baronibus in ultramarinis partibus con-
convenientes unum.et sancti Spiritus gratia.sic-
in
ut moris est, invocata, in patrem et episcopum
stitutis si in Domino cor unum ct anima una.ipsa
docere te potest circumfrementis barbariac multi-
animarum vestrarum vobis personam canonice ac
tudo et innumeroriim etiam regum ac populorum
concorditereligatis.quae prodesse valeat etpraeesse,
exempla,qui leguntur.illis succubuissedivisi quibus
percujus circumspectionem providam et providen-
poterant reslitisse conjuncli. Licct in hac parte
tiam circumspectam Nicosiensis Ecclesiae, praeve-
nequaquam exemplis egeas peregrinis, utpote qui
niento divina gratia et sequente, salubnter valeat n
j ._:,.. .1:1 , , _i:i_._ __: . _..:.._ D mani..leste
, . . .

cognoscis quod inter caelera peccala po-

in spiritualibus et temporalibus gubernari : cujus
puli Christiani,quibus exigentibus gentes in baere-
electionem,si vestris volueritis parcere laboribus et
ditatem Domini venientes ten.plum Domini, quod
expensis,me_norato patriarcbae ac venerabilibusfra-
non absquedolore recolimus,polluerunt,plurinium
tribus nostris Caesariensi archiepiscopo et episcopo
nocuit discordia et contentio quae super principcs
Acconensi,quibus super hoc vices nostras cnmmiti-
et magnates ibi consistentes effusa eos fecit in invio
mus, prcesentare curetis, ut ipsi, remoto appella-
aberrare, dum proprias persequentes injurias, in-
tionis obstaculo,confirment vel infirment eamdem,
juriarum obliti sunt crucilixi,et per adinventionum
secundum quod de jure fuerit faciendum.
suarum malitias divina; majestitis oculos provo-
Datum Laterani, xvm Kalend. Februarii, pontifi-
cantes,illo meruerunt spoliari thesauro in quosolo
catus noslri anno decimo quinto.
Apsotolus gloriatur, cruce videlicet Doinini Jesu
In eumdem modum scriptum est super hoc eisdcm
Christi. Si enim mandata Domini attendentes in
usque temporalibus gubernari. Ideoque fraternitati
unitatis vinculo perstitisset, facta fuisset eorum
vestrae per apostolica scripta mandamus quatenus
pax juxta verbum propbeticum sicut fiumen. Sed
cum praedictum capitulum electionem praedictam
dum vir non curat parcere fratri suo, dum unus-
nobis curaverint praesentare, vos auctoritate nostra
sublatoappellationisobstaculo confirmetis vel infir-
C quisque carnem sui brachii devorat.dum transgre-
diuntur leges fcedere dissipato, terram maledictio
metis eamdem, secundum quod de jure fuerit fa-
devoravit et habitatoribus ipsius peccantibus, ho-
ciendum.Quod si non omnes,etc, duo vestrum,etc.
mines pauci relicti sunt in eadem, coram quibus
Vos denique, fratres patriarcba, archiepiscope et
regionem ipsorumdevorant alieni;meritoquetimen-
episcope, supervobis ipsis, etc.
Dalum,
dum est ne iis omnibus nondum sit Domini furor
ut supra.
adversus,sed adhuc manus divlnae ultionis extenla,
CCVII. cum populus ad perscutioncm se necdum plene
PATIUAI.CH.E ET CAPITULO ANTIOCHENIS. redierit, sed quasi hostis desit, converterit in se

Ne quid exigalur pro confirmationc electionis.

manus, ibique Christianus Christianum captivare
non dubitet ubi tot principes aliique fideles sua
(Laterani, xvm Kal. Februarii.)
pro defensione nominis Christiani corpora tradi-
Quanto Antiochena Ecclesia majori, Domino derunt, imo cliam ubi ipse Christus pro nobis
disponente, prceeminet dignitate, tanto vobis est Iradidit semelipsum. Ecce enim tu ipse, qui eo
sollicitiusprovidendum ne lieri contingat aliquid in devotius teneris Regi militare ccclesti quoidem libi
eailemquod alicujus pravitatisexeipplo mentespos- rj majorem contulit potestatem.dilectum filium nobi
sil corrumperc subditorum,qui ea quae vident lieri a lem vtrum 0. eonsanguineum dicti regis et quos-
majoribus facile solcnt trahere in exemplum. Ad dam altos vassalos ejusdem, qui Saraccnis eos
nostram siquidem audientiam noveritis pervenisse armatis ac igne urgentibus, ad terram luam quasi
quod, cum aliquis eligitur in abbatem ecclesiac tutumChristiani populi receplaculum confugerunt,
Sancti Pauli,vos occasioneconfirmationis, procura- carcerali custodiac.sicut accepimus, mancipasti, et
tionem extorquetis ab ea trecentorum Byzantiorum sprelo nomine Christi,quod invocatum cst super
valentiam excedentem. Cum igitur in canonicam eos, ipsos tractari facis adeo inhumane ut eis nil
non sapiat puritatem, universitati vestrae auctori- videatur prodesse quod cfTugerint saevitiam barba-
tate prmsentium dislrictius inhibemus ne procura- rorum. Quinimo ipsis ad cumulum doloris accedit
tionon. hujusmodi.nisi vobis alias debeatur, occa- eteorumpoenas hoc ipsum non modicum exacerbat,
sione hujusmoili exigere de caHero ullatcnus praesu- quod ibi repercrunt supplicium ubi refugium de-
matis. Tu denique, frater patriarcha, supcr te bucrant invenisse. Ad ha-c.regnum ipsius,honiini s
ipao, etc. suos, qui sibi rebelles eiistunt,contra cum, ut dici-
737 FONTIFICATUS ANNO XV, CIIRISTI 1212. 738

tur,manutenendo, pcrturbas, divinae legi obviare A ram ecclesiasticam sublato oppellationisimpedimento

non metuens, qua quisque id alii facere quod ipse compellat.

sibi nollet fieri prohibetur. CCX.

Quiu igitur per boc inter te ac ipsnm regem PATRIARCII.E JEROSALYMITANO AP0ST0LIC.E SEDIS
grave posset non sine populi Chrisiiani periculo et LEGATO ET SUFFRAGANEIS EJUS.
jactura scandalum generari, serenitatem tuam mo- Oi poputos in reyis fide confirment.
nemus, rogamus et exhortamurin Domino, tibique (Laterani, v Idus Januarii).
in remissionem injungimus peccatorum, quatenus Quantoexdissensionibus principumetmagnatum
dictum O. et alios regis memorati vassallos, quos Jerosolymitanaa provinciae graviora saepius discri-
licet non generatio carnis, baptismi tamcn regene- mina evenisse conspicimus, tanlo sollicitius quieti
ob reverentiam beati Petri
ratio eflicit tibi fratres, ac paci ejusdem intendere afTectamus. Ne igitur
et nostram, imo potius ob ipsius Christi timorem propter obitum claroe memoriae. reginaa uxoris . .

pariter et amorem, a quo nomen tecum accipere charissimi in Christo filii nostri Jerosolymitani
mcruerunt, liberos abire permittens, ipsius regis regis illustris aut alia quacunque causa regnum
hominibus nullum contra eum impendas auxilium ejus.ad cujus regimen vobis postulantibus est as-
vel favorem, quinimo potenter assistas eidem ad sump tus, a quoquam temere perturbetur, ac per
g
jura sua contra pertubatores indebitos defendenda, hoc contingat scissuras et scandala in eadem pro-
ut idem ad tuam per hoc amicitiam provocatus, vincia generari, universitali vestrae per apostolica
non odiis tecum teneaturcontendere, sedobsequiis, scripta mondamus quatenus universos regni lideles
ex quibus utique fructus temporales provenire pote- ut in ipsius regis et...filiae suoe fideiitate firmi sta-
runt et sterni. Taliter autem apostolicum audire bilesque persislant, sedulis exhortationibus indu-
cures et exaudire mandatum ut te tanquam obe- centes, rebelles, si qui fuerint, aut alios quoslibet
dientioa filium charitatis brachiis fortius amplexan- ipsius regis aut regni molestatores indebitos, cum
tes, preces tuas,quas aliquando nobis duxeris
si ab eo fueritis requisiti,per censuram ecclesiasticam
porrigendas, admittere merito teneamur. sublato appellationis 'obstaculo compescatis. Vos
Datum Laterani, vn Idus Januarii, pontificatus denique,fratres patriarcha et episcopi, supervobis
nostri anno decimo quinto. ipsis, etc.
Datum Laterani, v Idus Januarii, pontificatus
CCIX.
nostri anno quinto decimo.
MAGISTRO ET FRATniBUS MILITI/E TEMPLI.
CCXL
De eadem re.
ILLUSTRI REGI H1EROSOLYMITA>0.
(Laterani, vi Idus Januarii.)
Hortatur eum ad defensionem terne sanctx.
Quantum expediat ut vobis et charissimo io (Laterani, v Idus Januarii.)
Christo lilio nostro regi Hierosolymitano illustri Venientem ad apostolicam sedem venerabilem
aliisque principibus, etc, usque alieni. Ne igitur fratrem nostrum Sidoniensem episcopum consueta
vobis in vos ipsos divisis terra eadem, quod absit! benignitate recepimus, et super obitu clarae memo-
amplitis desoletur, universitatem vestram mone- riae... reginae uxoris tuae nobis nuntiato per ipsum
mus, rogamus exhortamur in Domino, et per
et paterno condolentes affectu, ea quaj idem epi-
tibi

apostolica scripta praecipiendomandamusquatenus scopus super tuis ac regni tui negotiis sollicite ac
regi praediclo contra quoslibet regni sui perturba- prudenter, sicut vir providus et fidelis, proposuit
tores indebitos fideliter et viriliterassistentes, ter- coram nobis,quantum decuit curavimus exaudire.
ram ejus et jura sicut vestra propria defendatis, Monemus autem serenitatem tuam, rogamus et
memores quod vestra res agitur paries cum proxi- exhortamurin Domino quatenus sollicite pensans
mus ardet, et dum praefatum nitimini regnum de- discrimina et jactura3 quas Hierosolymitana pro-
fendere, propriam securitatem noscimini procu- vinciu ex dissensioneregum ac principum consi-
rare. Nos enim venerabili fratri nostro patriarchc-e stentium eadem multoties noscitur incurrisse,ad
in

Hierosolymitano, apostclicae sedis legato, nostris arma contra Christianos movenda non quibuslibet
damus litteris in mandatis ut vos ad id elficaciter pertraharis injuriis aut ampliendi regni cupidine
moneal et inducat, et si viderit expedire, per cen- incileris, sed in sapientia vinccns malitiam,et de
suram ecclesiasticam sublatoappellationis impedi- regno cogitans sempiterno.ad ea pro quibus natalis
mento compellat. soli dulcedinem reliquisti, delensionem videlicet

Datum Laterani, vi ldus Januarii, pontiiicatus terrae sanctae, tota roente diligenter intendas, nec
nostri anno quinto decimo. cautelam in prosperisnec constantiam deserens in
In eumdem modum scriptum est magislro et fra- adversis ; sed omni temporeDominum benedicens,
tribus Iherosotymitani Hospitalis. In eumdem modnm et petens ab eo ut dirigat vias tuas et omnia con-
scriptum est comiti Tripolitano. silia tua stabiliat in seipso, qui suos non solum a
Super hoc scriptum tsl patriarchx Hierosolymi- tribulationis angustia liberat, sed etiam in ipsa
lana aposlolicx sedis lcgato ul eos ad id efficaciter tribulatione dilatat, ut timentibus Deum omnia
moneat etinducal, etsividerit expedire, pcr censu- cooperentur in bonum, et cum se consumptos pu-
 739 1NN0CKNTII III PP. RHGKSTORUM LIB. XV. 740

taverint, ut Lucifer oriantur. Nos vero in proposito A praelio Saracenorum obtenta vicloria redeuntem
gerimus et habemus in votis honores tuos et jura comcs adiit supradictus (170), expositis damnis ei
tam in cismarinis partibusquam ctiam transm.iri- per crucesignatos illatis, irrputabat suorum merito
nis defendere et ab suhventionem tuam efficaciter pcccatorum quod salisfactioncm ejus non admittebat
si dcsuper datum fuerit, laborare. Ecdesia, cum partus exisleret facere quaecunquo
Datum Luerani, v Idus Januarii, pontificatus sibi possibilia uiandaremus,et ne solus tar.tae con-

nostri anno quinto dccimo. fusionis ferrel opprobrium, lerram, liliuin et uxo-
rem sororem rcgis ipsiusrelinquebateidem, uteos,
CCXII. si vellet, defendcret vel permitteret exsulare. Sed
AnCIIIEPISCOPO NAP.BONENSI APOSTOLIC.t SEDIS LEGATO, quia ex hoc confusio sibi non minima immineret,
ET EPISCOPO HECENSI, ET MAGISTRO TIIEDISI0 C.W"- etpcenasuostenere debet aclorcs, nec ullra cvtenJi
NICO JANDENSI. vindicta quam iuveniatur in excedente delictum,
De rcconcilahone comitis Tolosani. humiliter supplicabat Tolosanum comitatum filio

memorati comitis reservari, qui nec unquam venit

(Laterani, xv Kal. Februarii.)
nec veniet, Deo dante, inhaereticx pestis errorem.
Etsi rcsecandae sinl pulridxcarnes, ncad partes jj
Prumisit praterea quod tam (ilium comitis quam
sinceras corruptionis contagium exlendalur, sic cliam comitatum in sua tenebit, quandiu nobis
tamen caute debet et provide manus medentis ap- placuerit, polestatc, ut circa fidem plenius instrui
poni ut abscidantur ea cautela eorrupta quod sin- etmoribus faciat meliusinformuri.et Aragoncnsem
cera per improvidenliam non Ixdantur.Aceepimu.s lotam terram jam dictam committet ut hacretic.T
sane per litteras et nuntios charissimi in Christo contagionis sordibuspenitus expurgatam ad cultum
filii nostri Petri illustris regis Aragonum quod post- plene reducat lidei orthodoxa», securitale oblata
quam adversus provinciales haerelicos mandatum super iisomnibu9 observandis quamsedes aposto-
apostolicum emanavit, crucesignatis terram ingre- lica decerncret cxhibendam. De comite quoque
dientibus vieecomitis Biterrensis, eidcin ipsius suljunxit quod paratus est agere pcenitentiam de
regissubsidiumimploranti tanquamdomini specia- commissis, qualem dccreveri mus injungendam; sive
litcr dcxteram sublraxit auxilii et omnis consilii quod partes adeat transmarinas, sive quod sit in
remedium denegavit, et ne super hoc Ecclesiae llispania circa frontariam contra trentis perfidiam
propositum irapediret.elegit tunc quibusdam desse Saracenoe. Cxterum quia negolium arduum est, rt
Catholicis.nc adesse commistis baereticis videretur. multa in ea fuit dcliberatione processum, ac per
Unde vicecoraes pradictus terram perdidit auxilio _ Dei firaliam salis est prosperatum, ne delcvi, quod
destilutus.ad ultimnmmiserabiliterinterfectus(168). absit deperire valeret quod multis laboribus est
!

Tu autem, frater archiepiscopc, ac nobilis vir Si- patratum, in ipso non debct sine gravi cautela et
mon de Monteforti crueesignatos in terram Tolo- maturitate procedi. Quocirca mandamus qualenus
sani comitis inducenles.non solum loca in quibus in loco securo et apto arcbicpiscoporum, cpiscopo-

habitabant hxretici occupastis,sed ad illas nihilo- rum, abbatum, comiturn,baronum, consulum et

minus terras qu;n super haeresi nulla notabanlur rcctorum et aliorum virorum prudentum, quos ad
inTamia manusavidas extendistis,et cum ab homi- hoc nccessarios et idoneos esse videritis, concilio
nibus terrarum illarum lidelilatis exegeritis jura- convocato (174), et propositis coram eis qus rcx
menta, et terras sustincatis inhabitare prxdictas, proponit et offert, odio, timore, gratia et amore
haereticos illos existere vcrisimile non videlur. carnalibusomnino postpositis.quxsuper prxmissis
Dicebant pratereanuntiisupradicti quod sic indiffe- provisa et deliberata fuerinl in communi, ct in quo
renter aliena contra justitiam minus provide usur- convcnerin* nmnc?, vel pars consilii sanioris, nobis
pa9tis quod vix remanserit comiti memorato ca- Qdeliter rescribatis, ut intelleclo vcstro consilio
slrum Montisalbani et civitas Tolosana. statuamus qu:! sccundum Deum viderimus sla- 1

Inter ca vero quai idem rex sit asscruit occuput».tuenda/cura vidcatur procul dubio expedire ul hoc
e\pressis vocabulis designavit terram quam clara? D niodo vel alio diclac lcrrac de rectore idonco con-
mcmoria? Uichardus Angliae in dotem suae sororis sulatur. Quod si non omncs.etc, duovesirum, ctc.
comiti dederat supradicto (169),item terras comitis Vos deni<iue, fratres archiepiscopc etepiscope, su-
Fuxcnsis, comitis Convenarurr. et Gi3tonis Rear- per vobis ipsis, etc.

ncnsis.Deduxit etiam specialiter in querelam quod

tu.fruter archiepiscope ac nobilis memoratus, licet
jam dicti tres comitcs vassalli regis ejusdem existe-
rent, ab hominibus terrarum quas iidcm amise-
rant petebatis ul juramcntum fidelitatis ex ipsis
terris alii cxhiberent. Adjccit etiani quod cum dc

168] Vide lib. xn, epist. 108. (171) Fuit convocatum apud Vauruin. Vide lib
160 Vide lib. xm, apist. 7 i. xvi cpist. 39 et seqq.
170 Vide supra, cpist. 182.
 11 PONTIFICATUS ANNO XV, CIIRISTI 1212. 742

CCXIII. ^ terras patiaris inhabitare prasdictas, eos csse Ca-

Nonu.i vino simoni comiti montisfohtis. tholicos tacite confiteris, ut hfercticorum abncges
Ut restitual ablata vassalis Aragonum, te fautorem ; vel baireticos te fovere quodam rr.odo
(l.aterani, xvi Kal. Februarii.) respondes, si legitime occnpasse terram illorum
(172) Ex parte cbarissimi in Christo filii nostri alleges.Formabant nihilominus ex co querimoniam
Petri (173) illustris regis Aragonum per nuntios Bpecialemquod.dum rex servitio Jesu Christi contra
ejus fuit propositum coram nobis quod tu conver- Saraccnos (179) insisleret, et effusioni suum et

tens in Calbolicos manus luas, quibus sulTecisse suorum sanguinem exponeret pro reverentia fidei

debucrat in bomines haereticae pncvitatis extendi, bona vassallorum ejus in propria

Christianae, tu
per crucesignatorum (174) exercitum adeffusionem usurpabas,eoque forlius ad depressionem instabas
justisanguinis etinnoccntum injuriam provocatum illorum quo minus rex poterat eis opem suaa prote-
terras vassallorum regis ipsius, videlieet comitis clionisimpendere, vires suas expcndens contra
Fuxensis (175), comitis (177) convenarum (177), et Saracenaegentisperfidiam in auxilium populiChri-
Gastonis Iicarnonsis (178), in ejus cum adhuc rex idem partes suas contra
grave proajudi- stiani. Et

cium occupasti ; licet in eis Saracenos intendat armare, ut adversus eos, Dco
nec haeretici aliqui ha-
bitarent, nec habitatores earum super besreticae pe- duce,tantoel'ficacius possit insurgerequanlomajori
H
stis erroro infamia conspersisset. Asserebant prae- quoadalios quietegaudebit, in pace sibi restitui per
terea nuntii regis prasfati quod cum ab hominibus sedcm apostolicam quae vassallorum ejuo exstite-
terrarum illarum lidelitatis exegeris juramenta, et rantpostulabat.Nolentes igitur ipsum suo jure(180)

(172) Vide lib. xvi, epist. 48. circaannum Domini 1212 et 1213, emercisse
Paris
(173) Petri, do quo supra cpist. 4, lib. xiv. Pelrus horesim in illa regione scripsere.
Valsnrn., c. G6. (180) Suo jure, m armis, non legitimo,nec enim
(174) Crucesignatorum,s\«n&i\s in Francia ad vin- comites praedxti alium donnnum feudi habuere
dicandam Dei nostri injuriamtot fidetium millibus quam'1'orsinum aut Tortinum,quiaa Carolo Magno
et signandis, idem Petrus c. 13, Guaguinus lib. vi, (ut jam duximus lib. sm Regest., epist. I3),feudum
ubi Miloue lego, ncm Gallone, qui fuit Innocentii comitalus Tolosani accepit, in quo idem Torsinus
legatus. et posteri comites Fuxensem, Convenarum et in-
(175) Fuxensis. Raymundus Rogerius, cui suc- sulae (qune Jordana dicitur) el vicecomitem Bear-
cessit Rogerius Bernardus sextus comes, de quo nensem subordinarunt. Ac ut a Fuxensi incipiam,
Petrus Volsern., c. 50. ex fastis consularibus Talosatum animadvertere li-
(176) Comitis. Bernardi qui Bernardum de Poute cet,Bsrnardum Rogerii filium daminum Castri Pen-
monomachia; et duslli solitario congressu ex S. C. dentis anno Domini 1062, licentiam a Raymundo
Parisiensi, fortuna duce, postravit in veteri stvlo secundo comite Tolosano petiisse ut sibi diguitatem
parlam. parte i, cap. Ue duello,§29. C comiiis Euxens:s vindL-are liceret,a quo deinde cae-
(170) Convmarutn. Garumnos populos vocat Cae- teri eodem privilegio potiti sunt. Holagarayus in
sar De bello Gall. quorum cunabula reperies apud Hist. Fuxensi Raymundum (de quo quaestio) ab ho-
1). Hieronymum epist. 2 adversus Vigilantium. ina^ii munere liberatum scribit ex stipulatu Ray-
(\7&)Gastonera Bcarno, Benearno Petrus Valsern., mundi minorisComitis Tolesani:sed postquammor-
c. Bearnenses autem nomiuaturVaccatPsCaesari
56. tuo Alphonso comite Tolosatum Ludovici Pii ger-
cad.lib.quos Joannes Rossetus notis ineumdemcxi- mano ad primordium iituli Provica Occilana rediit,
stimat esse Vasates sed melius si Vaccates dixeris,
; Rogerius Bernardus, Raymundi Rogerii filius, de
quos Eginartlius in Carolo Magno Vaccenses vocat, (|uo supra.vinculo dominii se suosque in manibus
puta ob insignia provincia,quffi vaccarum gravitale Ludovici Pii religiossima coram Deo et hominibus
impcrii Vaccensis hodie Bearnensis molem demon- attestatione obstrinxit, cujus filius idem olficium
strant. exdebitopost obitum patris Pbilippo tertio reddi-
(179) Contra Seracenos, dum Alfonso VIII, Le- dit anno Domino 1274. Convenarum comitem, vas-
gionis et Castellae regi adversus Mimamolinum Sa- sallum quoque comitis Tolosani fuisse palet ex An-
racenorumregem.exercitusinstructam acieni duxit, nalibusHispaniae,in quibusannoDomini lllOidem
malo Memmolinum auctor Conturiarum centur.13, domino suo assidet, qui Alphonso adversus Maures
et Paulus Constantinus in Chronico llmamolinum suppetias ferebat.Deinceps transaclione quae asser-
vocant bujusmodi autem pugna dicla fuit de na-
; vatur in rapitolio Tolosatum, inita inter Carolum
vibus Tolosae apud Roder. Santium Histor. Hispan VII regem Christiassimum ct Matlha;um comitem
parlem, c. 35,puo vooabulo nava, vocem Ibericam rj Convenarum anno Domini 1442, feudum domanio
intelligit,quaen>ontisplanitiem et aequor significat etpatrimonio princ;pis accrevit jure fideicommissi,
sed cur Tolosne forsan inditum nomen ea tempe-
'! cujus formulam rogaveral inseri tabulis teslamenli
state.quaNarbonensis archiepiscopus.utsupradixi- anno Domini 1375 ejusdem regis intuitu Petrus
mus lib. xv Regest. epist. 3, Tolosanam synodum Bernardus comes.si sine liberis Margareta et Eleo-
sub imperio Wisigotthorum cum suffraganeis vi nora fi liae dulcissimffi fatis cessissent,sub modo vel
armorum perterritus adnotabat. Tunc enim Gallia conditione ne inposterum aliliorum regnofeudum
;

Narbonensis, citerior Hispania vocabatur circa distraheretua.quocasuGregorium papamXI exasse

ifiraru 609, ut vult Constantinus in Hispaniarum haeredem instituit. Reperio tamen in eisdem fastis
divisione.secundum qua3 interpretare .'Emilii verba Joannem (Nothum illustris domus Armaniacae) co-
lib. vi Albianorum h»resis qua; in comitatu Tolo- mitem Convenarum obviam accurisse cum proceri-
sano lliapaniee regione invaluit, sed rr.ale etenim ; bus totius Aquilanias Sudovico M.cum Toiosam pe-
ab anno Domini 774 Gallia Narbonensis imperii regre proficisceretur. qui coiuitum Convenarum
Francici regno moderabalur, quarn colore fucalas novissimus fuit. Progrediamur ex continenti ad in-
rcligionis qusesito a vcro tramite error Albigensis sulam quae Jordana dieitur, ut liquet ex pagina in
plus solito avertit anno Domiui 1205, sub impcrio qua jura Becania; silvae continentur. Eadem sita
Philippi Augusti, quo tempore Innocentius haec est in jurisdictione comitisTolosani,qucm dominis
epi-iola rescribebat. Nauclerusgener, 40; Mattha;us Insul« usum in eadem concessisse, et octo viros
 743 INNOCENTII III TP. REGESTORUM LIB. XV. 741
fraudari nec jim dicturri ejus proposilum impcdiri, A po;;sessorum, quia res cum onere suo transit, per
nobilitati tnae per apostolica scripta mandamus apo3tolica tibi scripta mandamus quatenus ea dicto
quatenuseidemregi el vassallis eju8 terras restituas regi facerenon recuses ad quae memoralus viceco-
supradictas, ne ad luum specialem, non genera- mes tenebatureidem (184); quoniam quantumcun-
Jem (181) catholicae fidei, laborasse profectum per que te in Domino diligamus, sic tibi nec volumus
retentionera illicitam videaris. ncc deoemus adesse ut ipsi regi deesse in sua justi-
Datura Laterani, xvi Kal. Februarii, ponlificatus tia videamur.
nostrianno decimo quinto. Datum Lalerani, xvm Kal. Februarii.pontificatus
CCXIV. nostri anno decimo quinto.
NOBIU VIRO SIMONl COMITI MONTISFORTIS. CCXV.
Vt regiAragonum facial homagium de civilate AKCHIEPISCOPO NARBONENSl AP0ST0LICE SEDIS
Curcassonensi. LEGATO.
(Laterani, xvin Kal. Februarii.) Commendalur ei negolium /idei adversus Saracenos.
(182) Cum ad mandatura sedis apostolicae charis- (Laterani, xvni Kal. Februarii.)
simus in Christo filius noster Petrus illustris rex Cumjam captisvulpeculis demolicntibus vineam
Aragonum in feudum tibi concesserit Carcasso- .. Domini Sabaoth in Provincia,quam virus infecerat
nara (183), quam ab eo vicecomes tenuerat Biter- ha»reticae pravitatis,el inslantia bellica» cladis satis
rensis.postulabas ut ea sibi faceres quae dictus vi- per Dei gratiam sit ncgotium fidei prosperatum,
cecomes suisque praedecessoribus facere cunsue-
ei quia causa nunc magis urgens occurrit, expedit ut
verat et debebat. Qui vero intentionis nostrae non ad illam manus Christiani populi convertantur.
exstitit quod ei de jure suo per talem feudatarium Accepimus siquidem quod rex Saracenorum partes
aliquid deperiret, ncc te subtrahere debes illius suas armat ad praeliura, nitens eo fortius in fidci
oneribus in cujus quoad feudum ipsum successistj Christianae cultores insurgere quo lapsu graviore
commodum et honorem, cum possessionem onera succubuit sub populo Christiano, imo sub Christo
mutari de levi non consueverinl mutationibus causam suam proprio nobis judicio judicantc.
(qui vulgo Capitolini) cum Joanne Jordano comite meruisse incolae profiteanlur.Si quidem conirarium
Insula» super ejusdem yjnjaEtuc solito moderamiue liquet cx superioribus et cxChronico sancti Benigni
pactuminiissecertissimum est. Ex quibus colligere Divionensisanno 711. Concludamus itaque Arago-
debemus comitemTal&sanum domiuum feudi direc- num regein suinini pontilicis religionem inhacepi-
tum dominium una cum reliquo usus maneipiique stolacircumscripsisse. Nihilenimjurishabuit inhis
integro jure.sibi relinuisse. Denique, si attentiori provinciis, nec in comitatu Can-assonensi (de quo
diligenlia inspiciamus pr<edictos comitera Tolosa- , proxima epistola) licet cumes Barcinonae fuerit, a
num privatis armis in hac espeditione tueri, nemo 4 quo hujusmodi speciem directi dominii sibi linxit:
dixerit ejusdem vassallos non exstitisse. Jibere enim proliteri debemus (si verum anamus)
Secus vero existimarira de vicecomite Bcarnensi, supremum jus in Amgonia; rogno et comitatu Bar-
quiamicitiievicinioequenexu astrictus.Raimundoco- cinonensi ad haeredes Ludovici primi specta
miti opitulatur, ita ut eumdem non quidem Tecto- quod postea Ludovicus nonus,qui vitae sanclimonia
sagum dynastis.sed regibus Christianissimis fideli- floruit, eisdem regibus concessit, relenlo sibi jure
latein pra'stitisse dicauius. Ferronius Auctuario ad in omnibus provinciiis quae cis Pyrenacosmontes re-
Paulum .Einilium in Ludovieo Xlljudicaturn fuisse gni Franci;e moribus et legibus gubernantur.
scribit senatusconsulto Tolosano eodem supremae (18/) Kon generalem.. Sed postquam Innoceniius
curioe jurisdiclione ordinariacontineri.Quod si rem litteras Bynodi Vaurensis accepit, contrariae voluu-
ab origine repelere licet, qui nescit Aquitaniam tatis judicio.Petro Aragonum regi darevetuit, quaj
ex una parte Pyrenaeis montibus concludi, ad quo- antea eidcm rogar.ti concesserat. Si quidem in gra-
rum radices situs est limes Bearnensis? ita ut ex tiamgcnnanae.quam sibi uxorcm coemaratRaymun-
his recte concludamu3,olim reges Aquitanias.usque dussenior hujusmodi jura dominicalia Petroa sibi
ad imperium Eudonis, Waliae, Vaifn,Ludovici, Ca- commentitio mancipii nexuobligalacflinxit.utscili-
roli Calvi (qui duces in eadem provincia instituit) cetexposiiam terram ex rescripto Innocenlii supra,
Vaccensibus leges dedisse, probatio etiam elicitur epistola sexta, hoc eodem libro, primo occupanlis
exconcilio Matisconensi sub Guntranno rege allero armata manu eximercl ncc cnim jus gladii aut
:

liliorum Clotharii, cui Lucerius episcopus Oloro- r. mato imperiutn privato titulo in cisdein fcudis
nensis et Aurelius episcopns Ecclesiae Bigerritan;p, legitima ralione sibi vindicare potuit.
subscripserunt. Porro Bigerrones proximi sunt {l82)Vide lib. »n, epist. 108, et llist. Mbig.,
Bearnensibus.apud quos floruit Ecclesia Oloronen- cap. 47.
sis.et fcedciis sancita pactione inter Childebertum [183) Careassonam. Galliao Narboncnsis urbem
et Guntrannum Lemovices, Caturci. Vaccates et nobilem.quamvis in itincrario llierosolymitano Ca-
Bigerrones (quorum provincias liberali titulo mor- stcllum dicatur. Non sergius epiocopus Carcasso-
ganaticae donationisChilpericusrexGaiselindi uxori nensis concilio Toletano III snbsmpsit. Eadem
suae dedcrat) subditi fuerc eidem Cuntranno apud cimites suos habuit.a quilius originem duxere co-
Gregorium Turonensem lib. ix, c. 10, et in veteri mites Fuxenses, de quibus superiori epislola, ho-
Regestn camerae comLutorum Parisiensis anno Do- rum aller Bernardus Atho Carcassonam et Bitrrros
mini 1273. Vicecnmes de Bearno dominus de Mon- Bernardo primocomiti Fuxensi uendilionis lilnlo
cataet Castriveteris fidelitatishominium jurejuran- transtulit.qui eorumdem comitatuum simul ex l'u-
do praestitit Edoardo primo regi Angliae et duci xensis raliono rcgcm Christianissimum dominum
Aquitani.r. Ex quibus colligere est easdem nationes feudi profe ssus est.ut superioricpislolasatissupii -
scmperGalliarumimperiiambituromprehensasfuis- que probav imus.
bc. quidquid ex privilegio Caroli Martelli viceco- I ii Eidem. Secus ex his quae euperiori cpistola
mitem merum et mistum imperiuni cum jure gladii ex veterum monumentis et fastis animadvertimus.
745 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRI8TI 1212. 746

Terra etiam quae funiculus est haereditatis Domi- A CCOVII.

nicae, cum auxilio multum indigeut, expetit et ex- BflRTHOLDO ARCHIDIACONO ET APlNULFO ET AUBERTO
spectat suffragia populi Cbristiani. Qui vero fre- CANONICIS METENSIBUS.
quenter.et quidem frequentius, vires collecteo pro- Ejutdem argumenli.
liciunt in quibns sparsa? de levi deficerent, ut Chri- (Laterani.xiv Kal. Februarii.)
sticolarum generali ac speciali negotio contra Sa- Ex partc dilecti (ilii J. presbyteri ecclcsis de Pos-
racenae gentisperfidiam tantoelficacius intendamus aessafuit propositum coram nobisquod cumanima-
quanto ininus erimus aliis occupati.fraternitati tuae rum cura parochianorum ejusdem ecclesiae ipai ca-
per apostolica scripta mandainus qiiatcnus habito nonice commissa, de ipsius proventibus ei tam
sit

csm charissimo in Oliristo tllio noslro 1'etro illustri mcdiocriter est provisum, palronis ejusdem reti-
rege Aragonum tam comitihus quam baronibus
et nentibus sibi decimas aliosque proventus ad ipsam
aliisque viris prudentibus, quod ad hoc noveris ne- ecclesiam pertinentes,quod nequitibidem commode
cessarios, de pace ac trengis sollicito et diligenti sustentari. Unde quiapralatiet ecclesiarum patroni
tractatu.per pacis fcedera vel treugarum firma se- bonis ecclesiasticis inebriari non debent et jejunare
curitate vallata studeas diligenter toti Provinciae ministri,quisecunduin Apostolum militare suissti-
providere,sicquod perindulgentiassedisapostolicae, p pendiis non tenentur,discretioni vestras per aposto-
quae adversus hiereticos emanarunt (185), f.hrislia- ica scripta mandamus quatenus patronos ecclesis
num populum non convoces aut fatiges, nisi forte memoratae,etc, ul in alia, usque compellatis. Quod
a sede apostolica super hoc mandatum susciperes si non omnes, elc, duo vestrum, etc.

specialo.Tu denique, frater archiepiscope, super te Datum Laterani xiv Kal. Februarii, pontilicatus
ipso, etc, nostri anno decimo quinto.
Datum Laterani xvm Kal.Februari:,pontificatus In eumdem modum scripium esl decano, archidia-
nostrianno decimo quinto. cono, el cautori Treverensibus pro J. presbytero eccle-
six de Bausti usque provisum, praelato ac patronis
CCXVI. ejusdem,etc, usijue quatenus praelatum et patronos
MAGISTRIS LAMBERTO ET JACOBO DE L4UDUN0 ET JA- ecclesiae memoratas.etc, ut in alia, usque in finem.
COBO DE MAIDEIRES, CANONICIS VIRDCNENSIBliS. CCXVIII.
De porlione congrua presbyterorum parochialum. EPISCOPO GLASCUENSl.
De ctericis promotis ab episccpis non suis.
(Laterani, xviKal. Februarii.)
(Laterani, x Kal. Februarii.)
Ad audientiam nostram,dilecto filio N.presbytero Q (180) Adversus quosdam clericos, qui dudum ad
quod cum animarum cura pa-
significaute. pervenit sedem apostolicam accedentes, a vicir.is episcopis,
rochianorum ecclesiae de Noerae sitei comniissa.pa- Castellano videlicet,et Ortano, Sutrino, et Nepesino
tronisipsiusecclesiae plena ruanu recipientibus pro- temere se fecerunt ad sacros ordines promoveri,
ventus spectantes ad ipsam, ei tam mediocriterest gravi fuimua indignatione cnmmoti, proeo maxime
provisum quod sustentari nequit de assignatis sibi quod quosdam eorum per falsas litteras et Simonia-
redditibuscompetenter.Unde cum sit aequitati con- cam pravitatem accepimus fuisse promotos. Unde
trarium ut ecclesiarum patroni bonis ecclesiasticis ordinatores a potestate suspendimus ordinandi, et
iuebrientur et ministri jejunare cogantur, qui se- ordinatisexsecutioneminterdiximusordinum taliter
cundum Apostolum suis non tenentur stipendiis susceptorum.Nuperautem quidamexipsis Walterus
militare, discretioni vestrae per apostolica scripta latorprccsentium ad nostram revcrtens praesentiam,
mandamus quatenus dictos patronos ecclesiae me- cum magno fletu quotidienon cessabat ad nos op-
moratae.qui proventus ipsius percipere dignoscun- portune,importune clamare,suppliciter obsecrando
tur, ad supplendum eidem presbytero quod ei deest ut cumeo misericorditerageredignaremur. Cui tui
in beneficio competenti.monitione praevia, per cen- non difficiles exhibuimus et severos in tantumquod
suruin ecclesiasticam sublato appellationis obsta- eidem injunximus ut rediret, nec nos super hoc diu-
n
culo compellatis. Qnod si non omnes, etc, duo ve- tius molestaret.Sed nec sic ab obsecrationis instantia
strum, etc. magis repellebaturanobis, eo
desistere voluit; quo
Datum
Laterani, xv Kal. Februarii, pontificatus magis apud eos ut miseraremur instabat.Ejus deui-
nostri anno deeiruo quinto. que nosexemplo qui cumiratus fuerit non oblivisci-
In eumdem modum scriptum est eUdem judicibut tur misereri, rigorem mansuetudine providimus
ut supra pro A . presbytero ecclesix de Mori, usque temperandum ;cum et ipse.exemplo Jacobluctantis
commissa, praslato ac patronis ejusdem plena ma- cum angelo.nullatenus nos dimitteret nisi ei bene-
nu,etc, usque competenter. Unde cum sit aequitati dicere curaremus. Quocirca frateruitati tuae per
contrarium ut ecclesiarum praelati ac patroni bonis apostolieascripta mandamus quatenus si praefatus
ecclesiasticis,etc,,u.v<7ue quatenus dictos praelatum W.depraedictis duobuscriminibus canonicese pur-
et patronos,etc, usque in jinem. gaverit, falsitate videlicet litterarum et Simoniaca

(185) VideHist. Allug. cap. 66. (186) Vide lib. xiv, epist. II.

Paibol. CGXVI. 24
747 INNOCBNTII III PP. RHGE8TORUM LIB. XV. 748

pravitate.suspensionis sententiam quam in sic pro- A patrocinio communimus. Tenor autem arbitrii me-
motos protulimus circa ipsum debeas relaxare,ut si morati est talis: « Petrus miseratione divina tituli

alias dignus sit et idoneus, et ei concedere volueris, Sanctne Caeciliae presbyter cardinalis omnibus prae-

in tua possit dicecesi celebrare. Ad haec, per dice- sentempaginamiuspecturisinverosalutarisalulem.

cesim tuam publiceac districte prohibeas ne quis Cumolimreligioso viro N.abbati monasteriiSaxivivi
ulteriusse faciat taliter ordinari.Et ne facilitas ve- etj.procuratori venerabilispatrisSpoletani episcopi
niae incentivum Iribuat delinquendi; quicunquede nosdominuspapaconcesseritauditorem,idem J.pro-
caetero taliter fuerit ordinatus, eo ipso se noverit ab curatorepiscopipetiitcoramnobisutSanctiAnastasii
ordinis exsecutione suspensum. Tu denique,frater deColleacSancti Laurentii de Spoleto ecclesias cum
episcope, super te ipso, etc. earum possessionibuset fructibus perceptis exipsis
Datum Laterani, x Kal. Februarii, pontificatus nec non ctiamcunctajura episcopaliainomnibusec-
nostri anno decimo quinto. clesiis infra notatis.videlicetSanctiNicolai Interam-
CCXIX. nensis,Sancti Angeli de Montepublico.Sanctae Trini-
NOBILI VIRO COMITI TRIPOLITANO. tatis,SanctiApollinaris,SanctiSalvatori8deEnsinio,
De electione abbalis Sancti Pauli Autiocheni Sancti Laurentii eremitae Cervariae, Sanctas Mariae
(Laterani, v Kal. Februarii.) jj Montis Caballi, Sancti Venantii de Spello, Sancti
Cum secundum Apostolum antiquis patribus om- Nicolai de Guduliano, Sancti Petri de Flaminiano,

niacontigerintin figuraet ad nostram eruditionem Sancti Clementisde Malitia, Sancti Petri de Azan,
Oziam regem,qui sacerdotum vo-
sint scripta, per Sancti Nicolai de Nera, Sancti Nicolai de Menania,
lensofficiumusurparesua3temerilatispffinam,lepra Sancli Andreaecum capellis suis ; item Sancti For-
percussus a Domino, non evasit.manifeste confun- lunati cum capellis suis quae sunt Sanctus Euticius

dilur quorumdam praesumptio laicorum, qui dum Vespia», Sancta Maria de Primocasu, Sanctus .Egi-
negotiis ad personas ecclesiasticaspertinentibus se dius, Sancta Lucia de Ferro ; item Saucti Martini
temere immiscere non metuunt, procul dubio le- de Narro, cum medietate capellae Sancti Saviniani
pram,id est.gravis peccati maculam, non evadunt. de Aiano, in iis, inquam, ccclesiis aliisque rcbuset
Pervenit autem ad audientiam nostram quod cum posses^ionibus quae in dioecesi Spoletana tenentur
in ecclesia beati Pauli Antiochensis abbatis electio ab ecclesia Saxivivi, faceremus eidera episcopo res-
celebratur, tres facis ab ipsius loci raonachis no- titui et persolvi. Ad haec vero abbas donationem
minari quorum unum.illum videlicet quem potius
: episcopi Suoletani, patronorum concessionem apo-
acceptaveris.conlirmandampraesentasunacum mo- stolica privilegia.el temporislonga:vitatem allcgaus
nachis memoratis. Volentes igitur tam tuae saluli q petitionem procuratorisepiscopimultipliciterexclu-
quam ejusdem monasterii libertati juxtaofficii no- dere niteretur, dilecto in Christo filio Urbevetano
Btridebitum providere, ne ipsorum electioni te de archidiacono et conjudicibus suis eadem fuit c.iusa
caHero immiscere praesumas, vel impedias quomi- commissa : qui receptis testibus ab utraque parte
nuseumquem sibi magisutilemreputaverintlibere productis, et confessionibus ac rationibus intelle-
valeant eligere in abbatem, praesentium auctoritate ctis, causam ipsam ad examen summi ponlificis
districtius inhibemus. remiserunt sulficienter instructam. Igiturpartibus
Datum Laterani, v Kalen. Februarii, pontificatus iterum in nostra prsesentia constitutis, cum procu-
nostri anno quinto decimo. rator episcopi eum ad prsedicta restitui postulasset,
CCXX. quibusjuxtasuam assertationem fueratconlrajusti-
N.ABBATl ET CONVENTUl SA\1VIVI. tiara spoliatus, idem abbas in praefatis ecclesiisac

Confirmat quoddam arbitrium. earum parochiiset capellis diuturno usu etprsscri-

(Laterani, x Kal. Februutii.) ptionelongaevaomneni sibi rationemepiscopalemac-
(187) Cum a nobis pelitur, etc, usque perducalur quisitam allegans,procuratori cpiscopi superpnvdi-
effectum. Etpropter,dilectiin Domino filii, vestris ctis ecclesiis atque rebus imponi silentium postula-

justis postulationibus grato concurrentes assensu, .. bat. At quod idcm proposuit procurator quod cum
.... ,-i _ ai: t_- D»i tu«l! " .:..- :— &_— 1:_ .«:
communi «„„~4
essetjure« r««*i«*j»
fundata, »««*..,.:
praescn-
arbitrium quod dilectus filius noster Petrus tituli
;
ejus intenlio

Sanctas Caeciliae presbytercardinalisinlervoset ve- ptiotemporis opposita ex adverso eun non potuit
nerabilem fratrem nostrum Spoletanum episcopum lmpedire, cum per suorum depositiones testium
suner quibusdam ecclesiis, episcopali jure, posses- probaretur Transaricum,Mattha?umetBenedictum
sionibus,oblationibus,deeiiiiis,primitis,mortuariis, Spolctanos episcopos medio tempore in quibusdam
visilationibus, procurationibus,institutione clerico- praediclisecclesiis hospitiuin recepisse.Iis igitur et

rum etcorrectione ipsorum, ac rebusaliis rationa- uliis coram imbis fuere proposita per nos fide-
quae

bililer promulgavit.sicut in authentico indeconfe- literdomino papae relatis, quia procurator ipsenon
cto, cujus tenorcm de verbo ad verbum pracsenti probavit legitime Spolctanum episcopum supradi-
jussimus paginae adnotari, plenius continetur, au- ctis rebus, ad quae restitui potiit, spoliatum fuisse,

ctoritateapostolicaconfirmamusetpraisentisscripti de fratrum consilio supor prcedictis, quoad posses-

(<87) Vide lib. xm, epist. 207.

749 PONTIFICATUS ANNO XV, CHR18TI 1212 750

sorium, abbatera absolvit, reservata sibi nihil- i cau9a matrimonii qua; inter charissimum in
te ac

ominus declaratione an petitorio actum fuerit su- Christo filium nostrum Petrum illustrera regem
per omnibus supradictis, nisi interim inter partes Aragonum virum tuumdiutiusnoscitur agitata.via
amicabilis posset compositio provenire. I'ost hasc recla semper incessimus, nec addexteram declina-
vero cum partes iterum in nostra comparuissent vimus vel sinistram. Quod, leste conscientia, in
praesentia, et tam super depositionibus testium cauais facirrusuniversisquaead nostrum perferuntur
quam privilegiis ac instrumentis fuisset fere per examen, cum illius vices, disponenteipso.exercea-
bienniurn disputatum, tandem uartes volentespar- rnus in terris qui justus et justitiam diligens, sive
cere laboribus et expensis, nostro se prcecisecom- acceptione judicat pe^-sonarum, nec ignoremus le-

miserunt arbitrio, promittentes sub pcena- centum mandalum, quo habere pondus et pon-
gis divinae
librarum Perusinarum nostro purere arbitrio in dus, mensuram et mensuram, quorum utrumque
quajstione prsedicta. Nos autem utriusque partis apud Deum est abominabile, prohibemur, et aequa
voluntate diligentius indagata, et intelligentes quo lancccausas et merita pensare praecipimur singu-
quoclibet partium foret contenta , a voluntate lorum. Licet igilur inter alios mundi principes prae-
partium in nullo modico discordantes,
fere vel dictum regem, sicut opera ipsa declarans, ample-
tale duximus aroitrium promulgandum. Videlicet xemur specialis dilectionis affectu, et ad personee
quod episcopus Spoletanus in Sancti Petri de u ipsiushonorem etcommodumaspiremus, ubitamen
Azano, Sancti Petri de Flaminiano, Sancti Cle- ad judicii pervenitur examen, in quo nec respices
mentis de Matilia, Sancti Nicolai de Nera ecclesiis pauperem nec potentis vultum honorare permitti-
plenum jus episcopale et habeat et possideat, nec mur nullamei velalii gratiam facere possumusaut
unquam sibi super hoc a monasterio Saxivivi quae- debemus ; et maxime ubi agitur de matrimonii sa-
stio referatur, juris patronatu in eisdem ecclesiis cramento, quod ante peccatum in paradiso a Do-
monasterio reservato. Item praecipimus quod mo- mino institutum, prseter propagationis humani ge-
nasterium Saxivivi restituat episcopo Spoletano neris frnctum, illud ineffabile sacramentum, con-
centum HbrasLucanse monetoe, in quibus idem epi- junctionis Christi videlicet ad sanetam Ecclesiam,
scopus propter suam eontumaciam monasterio Dei et fidelem animara, et ipsius verbi ad huma-
fuerat condemnatus.Omnes vero reliquas ecclesias nam naturam,nosciturfigurare, Apostoloattestante,
enumeratas superius cum possessionibus et capel- qui de bono matrimonii agens, inquit : Ego autem
lissuis,oblationibus, decimis,primitiis,rnortuariis, dico, mugnum in Ghristo et Ecclesia sacramentum
visitationibus, procurationibus, institutione cleri- (Ephes.). Dudum igitur cum idem rex matrimo-
corum et correctione ipsorum, et aliis pertinentiis nium contractum inter te ac ipsum proponeret se
suis adjudicsmus monasterio Saxivivi, inhibentes (] habere suspectum, pro eo quod tu ferebaris mari-
episcopo Spoletano ne de caetero in praedictis ec- tum alium babere superstitem, videlicet nobilem
clesiis ac earum clericis et aliis pertinentiis suis virum comitem Convenarum, ac idem rex prius,
ratione episcopalis juris sibi audeat aliquid vindi- carnaliter mulierem quamdam cognoverat te ipsam
care vel petere, sed pleno jure ad praedictum perti- consanguinitatis, ut dicebatur, linea contingentem,
neant monasterium in futurum. Actum Laterani in et super hoc eonscientiae ac saluti suae consuli po-
palatiodominipapae, prasentibusNucerinoetColim- stularet, causam bonae memoriae Pampilonensi epi-
briensi episcopis et aliis quampluribus clericis scopo et Petro de Castronovo et fratri Radulpho
praesentibus etiam Eainaldo vicedomino Spoletanaa monachis Foniisfrigidi, qui duo tunc erant aposto-
Ecclesiae et magistro P. Spoletano canonico, etcon- licae sedis legati, nos meminimus commississe.
sentientibus,annoabincarnatione Uominimillesimo Coram quibus cum lis fuissetsuper duobus praefa-
ducentissimo decimo tertio, pontificatus vero domi- tis articulis per partium procuratores legitime
ni Innocentii papa? III anuo quinto decimo, septi- contestata, nobili viro Hugone de Turrerubea ccn-
mo decimo Kal. Januarii. Hoc autem omnibus no- sanguineo regis tunc matrimonium.ut dicitur, ac-
tum fieri volumus, nos ab utriusque ecclesi«capitu- cusante, legatis eisdem iterim ab liac luce subtra-
lo specialiter litteras recepisse se ratum babituros
p ctis, et episcopo pro suis et Ecclesiae suas negotiis
arbitrium sive concordiam per nosfactam. »Nu apud sedem aposlolicam occupato, causam ipsam
ergo, etc, confirmationis, etc, usque ineursurum. venerabilibus fratribus nostris Narbonensi archi-
Datum Laterani x Kal. Februarii, pontificatus episcopo, tunc Cisterciensi abbati, et Uticensi apo-
nostri anno decimo quinto. stolica? sedis legatis, ac Hegensi,tunc officio lega-
CCXXI. tionis fungenti, episcopis duximus committendam
MiRI^ ILLDSTRI REGIN.E ARAGONUM. sub ea forma qua praefato Pampiionensi et suis
De causa divortii. conjudicibus fuerat ante commissa, nullo in po-
(Laterani, xiv Kal. Februarii.) sterioribus lilteris addito vel mutato ut videlicet j

(188) Novit ille qui est testis in ccelo fidelis, cui si appareret legitimus accusator, causam convoca-
omne cor patet, et nullum latet secretum, quod in tis partibusaudientes, eam, si departium voluntate

(188) Vide Guillet, de Podio-Laur., cap. -II.

 751 INNOCBNTII III PP. RBGS8TORUM LIB. XV. 752

procederet, fine canonico terminaront ; alioquin A concedi omnimodis conlendenle, judices ad Mon-
gesta omnia fideliter conscribentes, ea nobis sub tempessulanum una cum ipsis procuratoribus ac-
suarum testimonio transmitlerent litterarum, prae- cesserunt, ut ibi, te prassente, negotium tractare-
figentes partibus terminum competentem quo per tur: ubi cum super dandis vel non dandis dilalio-
procuratores idoneos nostro se conspectui praesen- nibus fuisset a partibus diutius liligalum, tandem
tarent justum, Deo auctore, judicium recepturae. dicto procuratore rcgis adhibeuteconsensum, judi-
ces subconditionepraetuissadiUtiones alias conces-
Te igitur ac eodem rege, sicut ex actis intellexi-
seruot, loeu::i et terminum partibus assignantes.
mus, personaliter ipsorum judicium praesentia
in
ronstitutis, rex proposuit memoratus quod tu sibi Porro partibus praefixo termino in judicium prae-
de jure sociari non poteras fcedere maritali tum ; sentia constitutis, te absenie, tuotamen procura-
quia carnaliter consanguineam tuam ante cognove- tore praesenle, procurator regis de novo proposuit
rat, ex quo sequebatur te sibi forte affinitate con- quod dictus Convenarum comes ipsum regem con-
junctam tumquia dictocomiti Convenarum adhuc
, sanfruinitatis linea contingebat, per hocinter te ac
superstiti fueras in Ecclesiae facie matrimonialiter ipsum probare aliaro alfinitatem intendens, super
copulata : per quod constabat te cum
quoquanquamlis minime contestata fuisset.etcon-
ipso contra-
here nequivissse, cum ab eodem comite seperata B vcnisset, ut dictum est, interpartes quod aliquid
per judicium Ecclesiae non fuisses. Tu vero ibidem de novo proponere non deberenl, judices tamen
fuisti absolute confessa quod revera patre tuo vi- testes, qui nequaquam juraverant nisi super illis
vente ac procurante contraxeras cum comite me- duntaxat articulis super quibuslis fueral conlestn-
morato sed adjecisti quodhuju9modi matrimonium
; ta, recipere praesumpserunl. Super quo de ip^orum

de facto contractum fuerat, non de jure, cum idem prudentia non possumus non minari, etsi procura-
comes tibi essetconsanguinitate pariter et affinitate tor regis coramnobis raultipliciterconatusfueritde-
conjunctus, et iusuperduas haberetuxores tempore monstrare inhoc articulolegilimefuisseprocessum.
quo tecum noscitur contraxisse ad quae probanda : Demum cuin probationibus et allegationibus fuis-
tibi dari terminuni postulati. Et licet fuerit ex regi9 set renuntiatum hinc inde, licet tu quod non oppo-
parte responsum quod tuae super hoc exceptiones nerea appellationis obstaculum juramento praestito
recipi non debebant donec esses pralato comiti, promisisses, quiatamen lacultas a nobis sententiam
cum quo te contraxisse confessa fueras, rcstituta, audiendi, si malles, in nostristibi fuerat litterisre-
nec ipseexceptionibus tenebaturhujusmodi respon- servata, uti volens beneficio earumdem, humililer
dere, ad ultimum lamen ita fuit de partium volun- postulasti ut ad nos causa remilteretur inslrucla,
taie provisum, ut scilicet salva regi exceptione seu fj praefixo partibus termino competenti. Cujus petitio-

replicatione praedicta, utriusque partis probationes ne, sicut jus exigebat, admissa, dicti judiccs acta
super praemissis arliculis audirentur. Postmodum omiiia prout nobis in mandatis acceperant, ad nos
B. Aimerii, quem rex procuratorem in negotio con- sub eigillis sui9 fideliter transmiserunt. Cum erjto

atituerat rnemoraio, de consensu regis tria se obtu- tu et diieclus filius magister Columbus procurator
lit probaturum, scilicet matrimonium prius fuisse regis, vir utique litteratus, providus et fidelis, ac
contractum inter te ac comitem Convenarum, et de sollicita diligentia et diligenti sollicifudine in
matrimonium, si quod fuit intereumdem comitcm eodem negotio habita merito commendandus, pro-
et G. fiiiam A. de Barca, fuisse judicia Ecclesiae pter hoc ad nostram pr<esentiam venissetis, causam
separatum antequam te sibi rex idem matrimonia- in consistorio publico solemniter exaininavimus et
liter copulusset, ct filiam cuuiilis Bigorra: uxorem allente. His igiturquaea partibus prudenter, eub-
quondam comitis untcdicti fuisso praedicto regi tiliter ac lideliter tam super actis in pr.rsentiajudi-
consanguinitate conjunclum. Et sic terminus fuit cum praedictorum quam coramnobisfuereproposita
partibus assignatus, facta protnissione hinc inde diligenter auditis et subtili examinatione discussis,
quod alias dilutiunes nou peterent ad proponenuum quiu nobis constitit evidenler quod eomes Convena-
aliud vel probandum. Cumque parles termino con- p. rum praedictus te in distanlia tertii et quarti gradu
slituto in duorum judicuiu prajdiclorum praesentia consanguinitatis et allinilatis contingit, et idem co-
tertio litteratorje suam excusante absentiam, con- mes prius in conspectu Ecclesiee cum nobili mulicre
venissent, tu proponens te iufirmitate gravatam Beatricccontraxerat, aqua non est probatum ipsum
testes tuo9 medio tempore producere nequivisse, Ecclesiie fui9se judicio separatum, cum super pro-
dilutioues alias poslulusti quas licet diclus pro-
: pogito affinitatia articulo nihilcontra telegitimesit
curator regis assereret tibi non esse ullatenus con- probatum, decommuni fratrura nostrorum consilio
cedcndas, pactionem factam de non petendis dila- te ab impelitione regis super iis quac in judicium
tionibus allegando, ac super hoc fuisset diutius fuere deducta sententialiter duximus absolvendam,
disputatum, tandem deconsensu partium concessa te ex eo nequaquam ream esseperjuriidecernenlee
fuit sub pra-faia conditione seu pactione dilatio et quod causam instructam ad nostram remitti prae-
terminus assigr.atua ad quein cum vcnisset H.
: sentiam postulasti, cum id, sicut est expressum su-
procurator tuus, ac rursus dilalionea alias postula- perius, in no9trig fui99ct tibi littcris re9ervaium.
ret, dicto procuratore regis eas tibi non debere Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam
753 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRI8TI 1212. 754

nostrae «lifflnitionia infringere vel eis. etc. utqne A deferre velimus, quod Deusconjunxit humana su-
contraire. Si quis autem, etc, usque incursurum. stineremus praesumptionesejungi.Ideoque fraterni-
Dutuiu Laterani, xiv Kal. Februarii, pontilicatus tati vestr.ti per apostolica scripta mandamus quate-
nostri anno decimo quinto. nus si rex ipse nostrum super hoc, quod non cre-
modum dimus, neglexerit adimplere mandatum, vos ipsum
ln eumdem fere scrxplum est charissimo
ad id percensuram ecclesiasticam sublato appella-
tn Christo filio nostro Pelro illuslri Aiayonum regi.
tionis obstaculo compellatis. Quod si non omnes,
Novit ille qui est testis in ccclo fidelis, etc, usque
Monemus etc, duo vestrum, etc Vos denique, fratres epi-
in nostris sibi fuisset litteris reservatum.
scopi, super vobis ipsis, etc
igitur sereniiatemtuam, rogamu^ et obsecramus in
Domino, celsitudinituaenihilominusexanimocon- CCXXII.
sulentes quatenus non moleste sustinens nec admi-
LITTER^E AD DOMINUM PAPAM MISS.E PER PETRUM BER-
rans quod tibi non detulimus contra Deum, sed po-
MUNDI DOMINUM DE ANDUSIA.
tius cogitans quod non tam tu* curavimus volun-
De negotio comitit Tolosani.
tati consulere quamsaluti, ac ideo nostris acquies-
semper utilia exstiterunt, (Andusiae.)
cens consiliis, quae tibi

reginam eamdem in plenitudinem gratias regalis ad- TJ Sanctissimo in Christo Patri et domino suo
missam benigne recipias et maritali affectione per- specialissimo Innocentio Dei gratia summo pon-
tractes/presertim cum filium susceperisex eadem, tifici Petrus Berraundi filius Bernardi de Andusia,
etsitmulierDeum timens.multa praadictahonestate. dominus de Salve, obedientissimus et devotis-
Unde pro certo speramus multa ex ipsius consortio simus miles ejus, sulutem et omnimodae devotio-
maxime si ad Deum respectum habens, ipsam sicut nis affectum. Cum nos et progenitores nostri ho-
reginam honorifice ac decenter tractaveris, sereni- mines speciales simus sanctae Ecclesiae Romanae,
tati tuae cominoda proventura cum vir etiam infi-
; terramque nostram pro raajori parte teneamun ab
delisper fidelem mulieremsalvelur, Apostolo attes- ipsa, certum censum debentes, et semper fueri-
tante. Alioquin nec tu videreris a principio motae mus obedienles et devoti eidem, firmiter credi-
litisluam, prout assercbas, voiuisse sanare con- mus et speramus, omni scrupulo dubitationisamo-
scentiam, sed potius sauciare nec nos, qu.intum-
;
to, quod sanclitas vestra velit omnia jura nostra
cunque tuae deferre sublimitati velimus.quod Deus servare illaesa. Noverit igitur paternitas vestra, Pa-
conjunxit humana sustineremus praesuraptione se- tersanctissime,quod nosin uxorem habemus quam-
jungi. Denique noveris nos venerabilibus fratribus dam filiam comitis Tolosani, praeter quam idem co-
nostris Carcassonensi, Avenionensi, et Aurasicensi
q mes legitimam prolem non habet. Unde terra dicti
episcopis per nostras dedisse litteras in mandatis ut comitisad nos melius quam hoeredem aliumde jure
si nostrumsuperhoc.quod non credimus, neglexe- noscitur pertinere. Vestram itaque beatitudinem
ris adimplere mandatum, ipsi te ad id per censu- quanta possumus humilitate deposcimns quatenus
ram ecclesiasticam sublato appellationis impedi- Raimundum filium memorati comitis Tolosani ad
mento compellant. precesvel potius ad fraudes alicujus supplicantis,
Datum, utsupra. imo supplicum Ecclesiae postulantis pro ipso nulla-
In eumdem fere modum scriptum est super hoc eis- tenus instituatishaeredem, si placet, nec eum, quod
dem. Novil ille.etc.usgwefuisset litleris reservatum. non sit, sicut legiiimum habeatis. Nam, durante
Unde serenitatem regiam rogandam duximus et laatrimoniolegitimointermatrem uxoris nostrae ac
monendam, per apostolicascripta mandantes, cel- saepefatum comilem ex superinducta sibi attingente
situdini ejus nihilominus ex animo consulentes, in tertio grudu cum ipse comes suscepit scicntes :

quatenus non molsste sustinens nec admirans quod quod non tantummodojus nostrum periret in insti-
ei non detulimus eontra Deum, sed potuis cogitans tutione illius.verum etiam illaeadem novella plan-
quod non tam ejus curavimus voluntati consulere tatio fidei orthodoxae, qua? per Dei gratiam et ve-
quam saluti, ac ideo nostris acquiescensconsiliis, stram providamsollicitudinem sollicitamqueprovi-
quaesibisemper utilia exstilerunt.reginam eamdem dentiam necnon et devolionem fidelium, qui ad
in plenitudinem gratiae regalis admissarn benigne vindicandam injuriam Christi de diversis mundi
recipiat etmaritali affectione pertractet : prssertim climatibus arma sumpserunt in nostiis partibus,
cum filium susceperit ex eadem, et sit mulier Deura videlicet provincia Narbonensi, pullulare inccepit,
Unde pro certo
timens, multa praedita hoaestate. suffocaretur penilus, et essent novissima prioribus
spcramus multa ex ipsius consortio, maxime si longe pejura.Quidquid autem vestra sanctitas super
ad Deum respectum habens ipsam sicul reginam iis duxerit statuendum, nos sumus semper parati

honorifice ac decenter tracUverit, serenitati ejus vestris et Ecclcs.ae per oainia et in ouinibus obtem-
commoda proventura; cumvir ctiam intidelis per perare mandatis. Praeterea beni^nitatem vestrarn
fidelem mulierem salvetur, Apostolo attestante. volumus non latere quod Christianissimum virum
Alioquin nec ipse videretur a principio motae litis dominum Simoneui comitem Montisfortis, tum ob-
suam.prout asserebat.voluissesanareconscientiam, tentu grat ae vestrae, tum suae intuitu probitatis,et
;

aed potius sauciare ; nec nos, quantumcunque ei longae familiariiatis contractu cum ipso antequam ad
755 INNOCENTII III PP. REQESTORUM LIB. XV. 756

partes nostras veniret, curavimus et curamus sin- A memorato statutum faceremus firmiter observari.
cere diligere achouorare in omnibus et habere ut Dictus veroclericus ex adverso respondit quod cum
verum ctcharum amicum, olim in praefata ecclesia, in qua idem a pueritia
Datum Andusire, in vigilia beati TbomaB.] quaedam praabenda vacaret, idem
fucrat litulatus,
nealiiconferreturad audientiamnostramappellans,
CCXXIII,
quemdam qui se dicebat ad sedem apostolicum acces-
VERCELLENSI EPISCOPO APOSTOLICC SEDIS LEOATO, ET surum rogavit ut super hoc sibi nostras litteras im-
ARCHIDIACONO PERGAMENSI. petraret. Quod sibi litteras praeceptoria et exsecu-
Adversus quemdam [alsis lilteris utentem. torias reportante, alteras ecclesiae memoratae capi-
(Lalerani, xv Kal. Fcbruarii.) tulo. reliquas vero exsecutoribus praesentavit : qui-
bus ipsas habentibus et falsitate suspectas, idem
Coram dilecto filio nostro AngeloSancti Adriani
clericus renuntiavit eisdem, nec earum occasione
diacono cardinale, quem magistro B. procuratori
aliquid fuit aclum.
pra?positi etquorumdam canonicorum plcbis de
Bripio et Sal. clerico concessimus auditorem.idem Elapso veroquinquennio praepositusetcapitulum
proposuit procuralor quod cnm idem Sal. litteras ejusdem ecclesiaeipsum Bononias commorantem li-
quasdam sub nomine nostro confectas tam ipsis B beraliter in canonicum receperunt, ei partem be-
quam quibusdam exsecutoribus pro assequendo nelicii assignantes. Sed quia postmodutn ipsos traxit

ejusdem Ecclesiae beneficio praesentasset, idem praa- in causam super quadam pecuniac summa quam
positusetcanonicililterasipsas hubentcsdefalsitate solvere tenebantur eidem, ipsicomuioti graviter
suspectas, eas ad nos per proprium nuntium desti- contraeum, praefatas litteras, quibus ipse renun-
narunt : quarum falsitale comperta dilectis filiis tiaverat, ad nostram praesentiam destinarunt :quas
arcbiprasbyterodeNembroetconjudici suodedimus nos falsas esse consentes, dicto archipresbytero de
in mandatis ut tam impetratorem quam eum qui Nembro et conjudici suo dedimus in mandatis ut
fuerat usus eis punirent secundum constitutionis impetratorem ipsarum et eum qui fuerat usus illis
teno:em quam edidimus ad falsariorum malitiam punirent secundum constiiutionismemorata tcno •

confutandam (189), qui mandatum nostrum fidelitcr rcin, qui eum officio beneficioque privarunt.Cum-
exsequentes, dictum S. ab officio et beneficio per- que abbas Sancti Celsi et conjudex ipsius eorum-
petuo privaverunt. Propter quod idem apostolicam dem sententiam decrevissent irritam etinanem,et
sedem appellans, non exspectato terminoqui fuerat archipresbyier Pergamensis el conjudex suuseam-
ad prosequendam appellationem praefixus, ad abba- dem rursus sententiam confirmassent, tandem post
tem Sancti Celsi etejus conjudicem nostras litteras n litteras ad praepositum Sancti Leonardi et conjudi
impetravit qui ejusdem praepositi legitimis exce-
: cem ejus obtentas coram praefato Albanensi electo
ptionibus non admissis, diclorum judicum senlen- partes concorditer statuerunt ut certo termino no-
tiam post appellationem ad noslegitime interposi- stro se conspectui praesentarent. Sed cum praeposi-
tam infirmarunt. Postmodum vero archipresbytero tus nec veniret nec mitteret responsalem diulius
Pergamensi etejusconjudicibus dedimus in mauda- exspectatus, causam dicto cancellario Mediolanensi
tisutnonobstantibuslitteris adabbatemSancti Cclsi et ejus conjudicibus duximus committendam, qui
et ejns conjudicem per S. memoratum obtentis praa- dictum clericum ab impetitione partis adversa? sen-
fatam archipresbyteri de Nembroet conjudicis sui tentialiter absolverunt. Unde clericus idem hun.i-
sententiam confirmare vel infirmarecurarent, sicut liter supplicavit ut praepositum et canonicos ante-

dejure cognoscercnt faciendum. Qui causae meritis dictos ab ipsius super hoc molestatione compcscere
plenius intellectis, eamdem sententiam confirma- dignarcmur. Nos igitur iis et aliis quae coram car-
runt aquorumprocessu idem S. ve) non appcliavit
; dinale praediclo fuere propo9ita plenius intellectis,
omnino,velappellationemsuam non fuit infrutem- quia nobis constitit evidenler quod praefatus S.
pus legitimum prosecutus. Demum bonae memorioe falsas litteras pr«sentaret, etita praesentando fuerat
Gerardus Albanensis electus apostolicae sedis lcga- ususillis, quarnm falsitas adeo erat evidcns et
tus, ad cujus praesentiam partesaccesseranl.termi- aperta quod etiam cujusque simplicis indagatione
num pnetixit eisdem, quo cum causa sufficienter in- poterat dcprehendi, eumdem S. duximu9 in perpe-
slructa nostro se conspectui praesentarenl. Senun- luum boncficio memoratae privandum
ecolesisa ;

lio prcepositi ab Ecclesiae hostibus in itinere prac- praepositum nihilominus, qui postquam jam dictas
pedito, dictus S. ad cancellarium Mediolanensem et litterae crcdidit essc falsas, ipsum recppit in Ira-
ejus conjudices litteras reportavit.qui pro iniquaro Irem, a collatione bencliciorum ejusdem ecclesim
post appellationem ad nos legitime interpositam su9pendentes. Ideoquc discretioni vestrae perapo-
sentenliam protulerunt. Unde procurator idem stolica srripta mandamus quatenus quod a nobig
humiliter BUpplicavit ut eorum scntentium irriturn sentcntialiter est statutum faciatis per rensuram
decernentes, quod per praefatum archipresbyterum Bcolesiaalicam appellatione remoia firmiter obser-
de Nembro et ejus conjudicem fuerat de clerico vari. Tu dcnique, frater episcope, supcr te ip80,eto.

(189) Cap. Ad /alsarior. De falaar.

 757 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212. 758
Datum Laterani, xv Kal. Februarii, pontificatus A super iis secundum justitioe regulamsentiamusper
nostri anno decimo quinto. alia scripta nostra tibi directa percipere potuisti.
CCXXIV. Nuper autem per dilectum filium Othonem decu-
ANDRE.i; 1LLUSTRI REGI HUNGARIyE. num de Onoltisbach, virum providum et fidelem,
Dantur inducix ad solvendum votum.
ei litteras tuaB fraternitatis accepimus.et intelle.ximus
(Laterani.m Non. Februarii.) interaliaquod super negotio Herbipolensis ecclesiae
Oblatis nobis ex parte tua petitionibus, quantum suggessisti (191). Qua? autcm a notdsidem audierit,
cum Deo possumus gralo concurrentesassensu.ad ipsius potueris fideli rationc doceri.Caeterum cum,
exsequendum votum quo Domino promisisti et ad disponente Domino, simus in sede justitiae consti-
subsidium profecturum serenitati tuae
terra^ sanctae tuti et omnibus in justitia debitores, negare non
triennium indulgemus; inlra quod sic te studeas debemus alicui quod postulat ordo juris. Unde si
praeparare ut ad magni regis obsequium tu, quasi forsan illc qui substitutus asserituret qui dicitur
rex raagnus, magnifice proiiciscens, dilationis in- destitutus de jure suo voluerint experiri, praefigas
coramodum subventionis commoditale restaures, eis terminum competentem quo per se vel respon-
et sequenti doceas apparatu non ad voti dilatio-
le sales idoneos nostro se conspectui repraesentent ju-
nem emissi sed subventionem plenariam inducias p stum, danteDomino, recepturi judicium
postulasse.De principibus vero tuis non prarcessu- Datum Laterani, Non. Februarii, pontificatus m
ris te in subsidium terrae sanctae nil ad prae3ens nostri anno decimo quito.
providimus statuendum, cum adhuc nihil certi de CCXXVII.
ipsorum proposito teneamus; sed cum opportuno EPISCOPO ET DECANO ET CANTORI PARISIENSIBUS.
tempore fuerimus requisiti,necessarium consihum De relaxando interdicto capcllx regise.
apponemus (190). Inter venerabiles autem fratres (Laterani, ivKal. Februarii.)
nostrosStrigoniensemetColocensemarchiepiscopos Ex litteris charissimi inChristo filii nostri Phi-
concordia grata nobis existit, cum non solum in- lippi illustris ragis Francorum accepimus quod ve-
ter eos, sed etiam quoslibet alios, sopiri velimus nerabilis frater noster Aurelianensis episcopus in
contcntiones et lites. Unde cum, disponente Do- capellam regiam de Castro novo supra Ligerim
mino, simus in sede justitiae constituti et omnibus pro suae voluntatis arbitrio interdicti sententian.
in justitia debitores, neutri eorum, si de jure suo promulgavit, nec tempore inclytae recordatio-
licet

voluerint experiri, negare debemus quod postulat ejusdem nec etiam suo fueril
nis Ludovici patris
ordo juris. abaliquo attentatum,ut si fortecapellani regalium
Datum Laterani, in Non. Februarii, pontificatus p capellarumexcederent, ipsae capellae subjicerentur
nostri anno decimo quinto ecclesiastico interdicto,cum parochialia jura non
CCXXV. habeant, et ministris ipsarum rexipse de proprio
EIDEM. faciat necessaria ministrari. Unde quod super hoc
De negotio episcopi Bambergensh. episcopus fecerat memoratus, per sedem apostoli-
(Laterani, iii Non. Februarii.) cam irritari petebat, et ei ne praesumat de caetero

LicetBambergensisepiscopusinmultisoffenderit, talia inhiberi. Quocirca discretioni vestrae per apo-

nos tamen interventu precum tuarum rigorem ju- stolica scripta mandamus quatenus aueloritate no-
stitiae temperaites^venerabili fratri nostro Magun- slrasublatoappellationisobstaculopraedictaminter-
tinensiarchiepiscopoapostolicae sedislegatonostris dicti sententiam relaxetisjcum si forsan capellanus

damus litteris in raandatis utnonprocedatadversus rnemoratae capellae deliquerit,utsuum poena tene-

eumdem, sed inquisita super facto ipsius, de quo ret auctorem, non locus in regis praejudicium, sed
ei mandavimus, plenarie quidquid inve-
veritate, ille debuerit interdici. Quod sinon omnes, etc.,tu,
nerit Qdeliter nobis scriberenon postponat,ut circa frater episcope, cum eorum altero,etc.Tu denique,
ipsum secundum quod expedierit procedamus: in frater episcope, super te ipso, etc.
quo tuae non erimus deprecatiouis immemoresjnisi Datum Laterani, iv Kal. Februarii, pontificatus
forsitan ipse suis excessibus intercessoris affectum " nostri anno decimo quinto.
impediat, et effectum intercessionis excludat. CCXXVIII.
Datum Laterani, m
Non. Februarii, pontificatus SANCTI JOANNIS ANGELIACENSIS ET SANCTl FLORENTII
nostri anno decimo quinto. SAMURIENSIS ABBATIBUS XANTONENSIS ET ANDEGA-
CCXXVI. VENSIS DIOECESUM, ET MAGISTRO STEPHANO DECANO
MAGUNTINENSl ARCHIEPISCOPO APOSTOLICE SEDIS SANCTI HILARII PICTAVENSIS.
LEGATO. Varia litis implicitx capita decidit.
Ei dat oerta mandata. (Laterani, n Kal. Novembris.)
m
Non. Februarii.)
(Laterani, (192) Ex litteris venerabilis fratris nostri Picta-
Licet ad depositiones quorumdam episcoporum vensis episcopi nos accepisse noscatis quod cum
bono, sicut credimus, zelo processeris, quidtamen ipse VValterum canonicum Pictavensemadpersona-

(190) Vide lib. xiv, epist. 156. (292) Vide lib.xvi, epist. 12.
(191) Vide lib. xvi, epist. 50.
759 INNOCBNTII III PP. REGKSTORUM LIB. XV. 700

tum ecclesiae de Airaon tunc vacantis praesentatum A seeundum consuetudinem agebatur.B avun-
terrae

ab abbatissa Sanctae Crucis de Pictavi, quae sp in culo suo prastando petrocinium assistebal contra

eadem jus patronatus babere dicebat, admitlere ipsum episccpum et Ecclesiam Pictavensem quia ;

noluisset.co quod ideni W .existens Talamundensis cum nurdutn essrt exorcista, in causis episcopi,
decanus, canonicus Engolismensis et Pictavensiset qui quasi columna est Ecclesiae, tam inferior non
Sanctae MariaeMajoris de Pictavi.etpensionibus be- deberet pro judice residere; inaxime cum indifje-
neliciatus quamplurimis.aliam habebat ecclesiam in renterad omne munus manus extendens, a laicis
dicecesiPictavensi.et abbatissapraelatainfratempus viliconductus salario consuevcrit opponere se con-
in Lateranensi concilio constitutum personam non tra justttiam ecclesiis, viduis, orphanis et pupillis.
curaverit idoneani praesenlare.ac prassentando indi- Unde timebat episcopus necorruptus muneribus a

gnum,illa vicejus amiserit pra^sentaudijde pruden- semila justiliae deviaret; quia si Deum pro modico

tum virorum concilio Philippo pauperi clerico nul- in non

miscrabilibus personis ofTendil, pro multo
lum aliud habenti ecclesiasticum beneficium.quem episcopum inoffensum
praeteriret sui adversarii ,

bonae indolis esse suis litteris dcscribebat et perse canonicuset amicus specialis existens.
ac suos valde utileni ecclesia? memoratae.ipsius ec- Et quia suspecti et inimici judices esse non de-
clesiscontiilitpersonatum.Wallerusveropraedietus cum procuratores predicli ad h.-ec probanda
g bent,
ad Sanct.e Radegunriis et Sancti Hilarii de Olla praenominatis jndicibu9 arbitros
non potuerint a
priores et magistrum Stephanum Gaschet canoni- obtinere. quos cum instantia postulabant, tam pro
cum SanctaeMariaj Majoris de Pictivi nostras litte- episcopo quam pro dicto Philippo ad seden. aposto-
ras supercadem ecclesia impetravit : quas procu- licam appellarunt, episcopum.clerieos suos.digni-
ratoresepiscopiinmodumexccptionisproposuerunt tatem episcopalem et totuni episcopatum, nec non
ineorum praesentia non valere.pro eo quod impe- et praescriptam ecclesiaui de Airaon sub nostra pro-
tratae fuerant tali falsitate suggesta et tali veritate teclione ponentes. Unde ipsi judices post appella-
suppressa qua tacita velexpressa impetrari minime lioneminterposilam et bis aprocuratoribus episco-
potuissent. Asseruerat enim in sua narratione W. pi, cum citabatur ad judicium, innovatam, et post
quod dictam ecclesiam fuerat canonice assecutus, niandatum prioris de Partiniaco veteri et suorum
cum non esset institutus per episcopum.nec cliam conjudicum delegatorum nostrorum mandantium
prassentalus propter causas prasdictas, et quia non primis judicibus ut eidcm supersedercnt Degotio
erat talis persona cui deberet parochialis ec-lesiaa quousque per collationem litterarum de judicum
curat committi,cum nonposset ad sacerdotium pro- priorum et posteriorum jurisdictione constaret,
moveri.Veritatemquoquedicebanteuuidemsuppres- „ talcm tulerunt sentenliam in episcopum memora
sisse VV.eo qnod suppresso nomine decanatus.et de turn, quod nec suspendcre possel.nec cxcommuni-
beneficiisquibus abundat non babitumentione,supe care subjectos,nec procurationes cxigereabeisdem,
minori beneficio litteras impetravit, et quia si di- quam pusteriores judioea proptercausa9 praedictas
xisset quod eidem nequiret Ecclesia? in persona pro- multoium usi consilio decreverunt irrilam ct ina-
pria descrvire,qui alii ijuam habet residcotiani non ncm, et primos judices, eo quod processum iinpe-
exhibct corpoialeui, a sede apostolica tale nonpo- dicbant ipsorum, et ea qua» attcntaverant revocare
tuisset obtinere mandutum. PraHerea in tcnoie nolel>ant,licet ipsi parati essentquacmediotempore
litterarum illarum de illis indulgentiis mentio non fecerant retractare, cxcommunicationis sentcntia;
fiebat quibus episcopo concessimus memorato benc- subjecerunt. Propouebatur etiam contra priorem
ficiatos compellere clericos personaliter in suis sanctajRadcguiidispraedictumquodipscodiifomile,
Ecclesiis dcscrvire, et non compelli ad curam ani- non zclo justitiaj, suos induxit conjudiccs utin
inarum admiltcre aliquos qui non possi.:tin Eccle- episcopum ferrent sententiam supradictam.subdi-
aiiscontinue residere.Contra judices siquidem cx- lis ne impenderent episcopo reverontiam debi-
ceptiones ad declinandum eoruiu judicium fuerc tam inhibentes. Ex quo gravis immineret jactura
propositao a procuratoribus episcopi supradicli. toli dicecesi Piclavensi ;
quia tyranni, raplOres,

Contra priorem Sancta; Radegundis vidclicet,quod

u inoen.Iiurii, et alii pestilcntes p( r Pictaviam dcbac
inimicus episcopi ct persecutor existcns, eodem rhantcs non pos: itionis debit» freno com-
tempore aJversus cumdem arduam causam supcr pceci, si restringerenlur in tantum jnrisdictionis
patrinioiiio suo et fcodis habebat qui mortalcm
: episcopalie babenae. Fuit ctiam propositum coram
reputabat episcopum inimicum, sicut in lilteris ab uobis quod CUlli noii.inalus cpiscopalus personuliter
eo ad dilectum filiuin Hug. arcbidiacoiium Bituri- lcm aposlolicam acccssistet, nobis humiliter
cetiseiu tiansmisjis appuret et ob hoc potissime
; Bupplicavil iil Banctas Radegundie elSancli Hilarii
quod quidam de clericis suis ipsiusuuctoritate du- la prioree ct abbatcn Novi inunasterii, qui

nunliaruntipsum piiorem prioratum ct praabcudam nimia familiaritate conjuncti eum persequebantur

ubtiiiuiase per Simoniucain pravilatem.Magislrum ir.justc, iiibibereiiuis decaetero dari jodicea cortra
quoquc Stepbatiutn G.ischct procurutures epi ipsum: quod tunc ud preces ipsius episcopi, sicut
recueabant, on quod in causa quadani arduaet fa- ejns nuntius proponebat, in cancellaria nostra fe-
mosa.in qua dc turtu ct perjuriu ct amissione feodi cimua inhiberi. Undecumde hoc nullafieret men
761 PONTIFICATOS ANNO XV, CHRISTI 1212. 762

tio, fiicebat litteras non valere.nec aliquam jurisdi- A ominus accedentcs, iit praemissis omnibus coram
clionem habercin ipso priores superius praenotaios. miiltis jurispcritis expositis, ft innocentiarn suam
Propter haec igitur et alia nuntius episcopi sup- ostendi'rent,et tam epi^copi quam illorum qui pro
plicavit ut ea quae post appellationem ad nos legiti- judicibus se gercbant malitiametsententiam quam
me intarpositam aprimis judicibas fuerantattentata in scopum tulerant pul.licnrent.Vcruni idem epi-
ep
facrremus io irritum revocari.Ex adverso W.litte- aeopus, W. de Sablolio praepositus, Hugo Levini,

ras prioris S inctae Radegundis et conjudicum suo- magistri I. Gabart et \r. de Mogon. et P. Acelini
rum exbibuit, qui dicebant quod dictus episcopus canonici Pictavenses et quidam alii sui compliees
citatus legitime ab eisdem.licet per procuratorem in synodoclamorem etstrepitum excitantes.litter.is

quasdam oxceptiones fori declinatorias opponeret, nostrae multoties incipiente lectore, quoties lnno-
quasrationepraeviaiidem judices frivolasjudicarunt centius ejiiscopus dicebatur, voccm ejus tantis ela-
laborans tamen contumacia cvidenti.noluit propo- moribusconfundebant quod aliorum audicntia per-
sitis respondere ; sed post multarum cilationum turhata, mandatum apostolicum poterat vix audiri
edicta praescriptam Erclesiara Philippo de Calciala, garcionibus et ministerialibus episcnpi, qui cum
lite pendente, conferre praesumpsit, et cum prae- gladiis et fustibus ad synodum veneranUnsultan-
fati episcopus et Philippus ad judicium citarentur n tibus in eosdem, et paratis litteras apostolicas de
uttam super principali quam translitione rei liti- manibns ipsorum eripere ac in eos manusinjicere
giosae in allium fieret quod deberet, episcopo per violentas. Propter qua? iidem episco^um
judices
se vel responsalem idoneum minime comparente, pontificali olficio suspendentes.W. et acclamatores
Philippus die sibi statuta comparuit, et intentione alios excommunicationis vinculo innodarunt. Sed
ipsius W. proposita respondit in jure quod per epi- episcopus, suspensione contempta, ordines sole.m-
scopum Pictavensem auctoritate Laleranensis con- niter celebravit.etexsequi sicut prius olticium pon-
cilii fuerat eamdem Ecclesiam assecutus,et ad ejus tilicale praesumit. At Joannes Lavini canonicus Pic-
instantiam indultoei terminosuper collatione illius tavensis in litteras judicum praesentatas capitulo
Ecclesiae plenius respondendi, nec venit, neccura- Pictavensi bis expuit impudenter, ac Marcus cleri-
vit mittere responsalem. Unde iidem judices mali- cusdemandato Hugonis Levini rnagistrum Stepha-
tiam episcopi attendentes, quia ipsorum jurisdi- num Gachet unum de judicibus supradictis, cum
ctioni nimis contumaciter illu.!ebat,ut ad slandum non haberentipsi judicesalium qui auderet litterns
juri aliqua poena compellerent quem monitis Pt ex- praesentare, ab ecclesia violenter ejiciens, postmo-
speclationibus plurimis et multis edictis perempto- dum de equo projecit in terram. Ad haec W.supra-
riis inducere non valebant, talem in eum senten dictus adjecit quod tempore praesentationis ipsius
tiam protulerunt.ut interim necprocurationes pos- episcopus ei vel abbatissae nihil opposuit nisi quod
set exigere a subjectis,nec suspendere, nec excom- in ecclesia de Airaon medietas patronatus specta-
municare subjectos subjectis ejusdem nihilominus
, bat ad ipsum.Dixit etiam quod praenominatus Phi-
inhibentes neipsi superiis aliquatenus obedirent, lippus, cui, pendente lite, fuit ecclesia praescripta
donec ipse plene satisfarere de pramissis In Phi- collata, iusulficiens est ad curam animarum ha-
lippum autem pro sua contumacia interdicti sen- bendam, et parenles ejusdem ipsam ecclesiam
tentiam promulcarunt pro quo cum ad abbatem :
etmonasterium Sanctae Crucis multis injuriis et
de Absia et suos collegas.commensales et ministe- damnis alfligunt. Super aliis autem exceptiouibus
riales episcopi, sub torma sumpti quasdam litterae tam contra ipsum quam contra judices ab epi-
a nobis super eadem Ecclesia emanassent. primi scopo per litteras suas oppositas sic respondit,quod
judices,quia in secundis litteris de prioribus ac de licet se niinime justiQcare praesumat, nihil tamen
processu negotii et de episcopo actoris vel rei no- ei obviat de canonicis intitutis quin valeat ad sa-
mine mentio non fiebat, et quia per suggestionem cerdotium promoveri ; nec in confessione veladmi-
falsi cum ipsarum data praeee-
fuerant impetratae, nistratione decanatus, nec quando diaconatus offi-
deret diem quo ipse Philippus primo romparuit cio publice fungebatur in Ecclesia Pictavensi, ali-
coram eis, abbati et, collegis suis inhibuere praedi- *•'
quid objecit eidem episcopus supradictus. Sed nec
ctis ne in eadem causa proeederent donec plpna indulgenlias praelibatasipsi opponereposset,quibus
fieret collatio litterarum.Ipsi vero scriptum authen- per abusum faciendo contnrium tacite renuntiasse
ticum exhibere nolentes, tantam insaniam pro-in videtur,multisclericispluribus ber.eficiis abundan-
rupprunt quod sententiam in epi=copum latam de tibus in parochialibus ecclesiis curam animarum
facto, cum dejure non possent, irritam temere commitlens,licet non deserviant in eisdem.nostris
nuntiantes, in primos judices excommunirationis indulgentiis in charisejus robur amittentibus firmi-
spntentiam fulminarunt. tatis.et in illis rigorem servantibus aquibusaliquid
Undecumpropter impedirnenta hujusmodi primi nititur extorquere. C^nlra priorem quoque Sanclae
judices mandatum nostrum exsequi non valerent, Radegundis nullarn causam habebat tempore quo
generaliter omnes illos qui eossuperprocessuillins praedicta qu;estio sub ejus et suorura conjudirum
caus-T impedire praesumerent excommunicationis erat examine ventilanda; sed paralus ringere cau-
vinculo subjecerunt, ad generalem synodum nihil- sas, ut se causae subtraheret, adversus ipsum dixit
763 INNOCENTIl III PP. RBGE8TORUM LIB. XV. 764

babiturumsequaestionem etmaf;istrumStepbanum A. quisse dignoscitur.puniatur. Testes autem quifue-

Gaschet vilem esse personam et inimicum ipsiue, rint nominati, etc. Quod si non omnes, etc., duo
cujus patrocinio et consilio contra suum arcbiepi- vestrum, etc.
scopum usus luerat pauloante : a quibus ct tertio Datum Laterani, u Kal. Novemb., pontificatus
conjudiceprocuratoresepiscopiminimeappellarunt nostri anno decimo quinto.
nec se promiserunt exceptiones propositas proba- CCXXIX.
turos.et nullam fecerunt de eligendis arbiiris men- CAPITULO BFiTI MARTIN! TURONENSIS.
tionem.Desuspensionequidem ipsiusepiscopi dixit De immunilale monasterii Bellimontis.
gravem non imminere jacturam.cum ipse non im- (Laterani, n Idus Februarii.)
tendat compesoere sed confovere tyrannos, noxios Olim causam qu® inter vos ex parte una vene-
relevans, ei opprimens innocentes. (193) Addidit rabilemfratrem nostrumarcbiepiscopum Turonen-
etiam quod cum episcopus fuerit ab officio pontifi- sem super jurisdictione in monasterio Bellimontis
cali suspensus.per parochialesecelesiae Pictavensis ex altera vertebatur ad nos ab examine dilectorum
urbis sententia publicata, ipse divina celebrare filiorurn abbatis de Eleemosyna Carnotensis diaece-
praesumil in animoe suae dispendium ct ecclesiasli- sisAurelianensis decani et S. de Bero canooici
cae disciplinae contemptum. Unde petebant ut jure g Carnotensis, delegatorum nostrorum per appel-
abbatissae praefatae,cum in nullo peccasse probetur, lationem delatam, S. Canlori et H. majori PtO.de
illaeso servato, praedictam sententiam faceremus Graciaco archidiaconis Bituricensibus sub certa
usque ad satisfactionem condignam firmiterobser- forma duximus committendam. Interim autem ab-
vari,violatores ipsius et indulgentiarumnostrarum batissa de Bellomonte per suas nobis litteras inti-
acaliosqui manusin judicem temerariasinjecerunt, mante quod cum archiepiscopus supradictus sibi
abbatem quoquede Absiaetcomplices ejus propter jurisdictionem indebitam inipso monasterio usur-
ea qua? in judices praesumpserunt tali prena plec- paret,ac ipsa propter hoc ad sedem apostolicam ap-
tentes quod alii per impunitalis fiduciam talia de pellasset, et archiepiscopus, ejus appellatione con-
caelero non altentent. tempta.in eam et communicantes eidem excommu-
Auditis igitur et intellectis iis et aliis quae fuere nicationis sententiam protulissetjam dictisposte-
proposita coram nobis.praenominato Waltero pro- rioribus judicibus nostris dedimus litteris in man-
ptersolam multitudinem beneficiorum quae noscitur datis ut ipsain abbatissam ad cautelam juxta for-
obtinere super ipsa ecclesia de Airaon silentium mam Ecclesiae absolventes, et injungenies eidem
duximusimponendum;juremonasterii Saactae Cru- quodinjuniendumde jure videretur.eamsuper qui-
cis praedicti super repraesentatione alterius, amolo busdam in quibus asseruerat per dictum archiepi-
Philippo, qui, lite pendente, sine praesentatione " scopum se gravatam non paterentur per ipsum vel
patroni obtinuit eamdem minusjuste,
ecclesiam per alios indebite molestari, audituri postraodum
illaeso servato. Episcopo vero, ut observet in aliis et fine canonico decisuri si quis esset alius inter
quod in dicto Waltero voluit observare, interdici- partes scrupulus quistionis. Cujus auctoritate re-
mus ne conferat parochialem erclesiam alicui ec- scripti cum partes fuissentin eorum pra>'entiacon-
clesiasticum beneficium obtinenti.nisi illud volue- stilutae,abbatissa juxta mandalum apostolicum ab-
rit resignare ; et si vobis ipsum fuisse
constiterit soluta, idem archiepiscopus eam et conventum sui
praefatis indulgentiis nostris abusum.ipsarum be- monasteriisuperjurisdictionequamineodfimsepro-
neficio privetiseumdem.A.bbatem quoque de Absia ponebat haberepcreasdem litteras reconvenit.Tan-
priorem de Partiniaco veteri, et cantorum Sancti dem post altercationes plurimas et diversasarchie-
Ililarii Pictavensis, qui sic contra prsfatosjudices piscopus et capiiulum Turonense ex una parte.ab-
temerc processerunt.abofficio suspendentesquous- balissa et convenlus Bellimontis ex altera, et vos,
que per sedem apostolicam misericordiam valeant contra quos memoratus archiepiscopus coram eis-
obtinere, Marcum clericum, si manus injecit, ut dem judicibus proposuerat per alias litteras ante-
dicitur in unum de judicibus violentas, el H. Levi- dictasquodjurisdictionem impediebatisquam babe-
ni, side mandato ipsius hoc exstitit attentatum, D bat in monasterio praenotato, ut litium circuitus
excommunicatos publicenunlietis, et faciatis ipsos vitaretur, adinvicem convenistis ut sine omni
ab omnibus arctius evitari donec passo injuriam cavillatione litis contestatiofieretsupcrlibellis hinc
satisfacerint competenter et cum vestrarum testi- inde circa dicti monasterii judisdictionem oblalis.
moniolitterarum nostroseconspectui repraesentent. Lite quidem coram eis legitime contestata,et testi-
Super strepitu vero et clamore in synodo factis ut bus productis a parlibus corara dilectis filiis magi-
nostrarumlitterarumlectioetprocessusirapediretur stro B. concanonico vestro, eorumdem auctoritate
judicum praedictorum,inquisita diligentius veritaie judicum, ipsi judices ad nos instructum negotium
si ex hoc in episcopo culpam agnoveritis, ipsum a volentibus partibus remiserunt.
collatione ordinuin suspendatis, cum postsenten- Procuratoribus itaque partium in nostra praesen-
tiam judicum praedictorum ob boc in ipsum prola- tia constitutis, et attestationibus quas judicum si-
tam ordines prtesumpserit celebrare,utin quodeli- gillis inclusas recepimus publicatie, pro parte ar-

(193) Vide lib. xm, epist. 92.

765 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRISTI 1212. 76«
chiepiscopi et capituli Turonensis fuit propositum A dam.salva sedis apostolicae auctorilate necnon ec-
corutn nobis quod cum monasterium Bellimonlis clesiae vestra canonica reverenlia et thesaurari'
infra Turonensis arehiepiscopatus liuiites conclu- jusiilia, ipsi monasterio indulgendo.
datur.tam in eo quam in abbatissa jurisdictionem Nos igitur auditis iis et aliis qu.e (uere proposita
episcopalem habebat archiepiscopus memoratus,et coram nobis.cum archiepiscopus et capitulum Tu-
ea tam ipse usus fuerat quam praedecessores ipsius. ronense adversus abbalissam et monasterium Bel-
Unde procuratores arehiepiscopi et capiluh propo- limontis de suo jure docuerint.quoad possessorium
nebant quod cum esset suae purtis intentio dejure judicium.quo tantum actum est inter partes.abba-
communi fundata.et per depositiones testiuni pro- tissam et conventum monastcrii praanotati de fra-
baretur quod electionem Math.ahbalissae monaste- trum nostrorum consilio condemnantes.inhibpmus
rii BellimontisTuronensisarcbiepiseopusconfir.Das- eisdem ne impediant archiepiscopum Turonensem
set, et munus benedictionis impendisset eidem, in eodem roonasterio eis uti quai jurisdictionis epi-
ipsumqueobedientiam,reverentia[ii ctsubjectionem scopalis existunt.Caeterum cum inter arcbiepisco-
manu po3ila sup^r altare archiepiscopo impenriis- pum et capitulum Turonense exparte unaet vosex
se, acarehiepiscopum consecrasse altare, nec non altera interdicto uti possidetis vel ac instar potius
publice pra?dicasse in ecclesia Bellimontis, et alia Q illius interdicti actum sit in hac causa, quia plura
etiam esse probata quae ad jurisdictionem episco- capitula et magis ad rem lacientia plenius et evi-
palem spectare noscuntur, petebant inhoc jureac dentius probavistis.vos in eo cognovimus potiores.
sua possessione archiepiscopum conservari, et nec Quapropter vos ab impetitionibus archiepiscopi et
per abbatissam vel moniales Belliniontis seu per capituli Turonensis absolventes, archiepiscopo et
vos turhetur ei hoc jus et usus jurisdietionis, sed capitulo inhibemus ne turbent vobis pussessionem
uti libere permiitatur. Ad baec ab W. et Matthaeo in monasteno Bellimontis, sed iis quas ad jurisdi-
abbatissae ac monialium Bellimontis etecolesiae ve- ctionem speciare noscuntur vos in eodem lihere uti
stras procuratoribusfuitex adverso responsumquod perrrittant^quaestioneproprietatistanrarchiepiscopo
archiepiscopus et Ecclesia Turonensis nihil praela- et Ecclesiae Turonen»i contra ecclesiam vestram
tionis vel jurisdictionis in monasterio habebant eo- quam abbatissae ac conventui Bellimuntis contra
dem, et si quando aliquibns idem archiepiscopus archiepiscopum et capitulum Turonensis Ecelesia?
fuit usus quae jurisdictionis existere viderentur,eis reservata. Nulli ergo.etc, diffinitionis etinhibitio-
abutendo usus fuerat, et per injuriam usurpando. nis, etc, usque incursurum.
Propter quod querebamini tam vos quam abbatissa Datum Laterani,n Idi.Fehruarii.pontificatus no-

et moniales prsfatae, cum ad eeclesiam vestram stri anno decimo quinto.

p
monasterium ipsum, sicut asserebatis, pleno jure In eumdem /ere modum scriplum est super hoc
spectaret, proponentes per depositiones vestrorum archiepiscopo et capitulo Turonensi, verbis comjieten-

testium docuisse quod moniales ipsius monasterii tcr mutatis.

obitum abbatissae vobis denuntiant.petentes licen-

In eumdem fere modum scriplum est super hoc epi-
liam eligendi, et canonicis auctoritate vestra prae- scopo Aurelianensi et abbati de Curia Dei Aurelia-

sentibus, abbatissae celebratur electio.quae a vobis nensis, dhzcesis et decano Sanct i Aniani Aureliunensis

postmodum confirmatur, et cantor incipiens Te verbis competenter mutatis,usque reservata.tjuocirca

Deum laudamus, personam inslallat eleclam, cui de discretioni vestrae per apostolica scripta mandamus
manduto vestro promittant obedientiam moniales, quatenus quod a nobis est sententialiter ditfinitum

vobis praesentantes eamdem percensuram ecclesiasiicam sublato appel-

faciatis
quae in capitulo jurat
Ecclesiae vestrae obedientiam.subjectionem et reve- Quod si
lationisobstaculo inviolabiliter observari.

rentiam GallicU verbis, promittens de se conque-

non omnes, etc, duo vestrum, etc Vos denique,
frater archiepiscope ac fili abbas, super vobis
rentibus exhibere jus etiam coram vobis quoties
ipsis, etc.
curam recipit abbatiae
fuerit requisita, et a vobis
ac baculum pastoralem, chrisma, oleum et ignem Datum Laterani, Idibus Februarii, ponlificatns
r\
nostri anno decimo quinto
novuminpascha.quoruminterdictummonialesob- -

servant et correctionem admittunt. Unde se asse- CCXXX.

rentes de iis et aliio quas ad jurisdictionem et usum SENONENS1,ROTOMAGENSI,TURONENSI,ETBURDELAGENSI
jurisdictionis pertinent plene probasse,ab impeti- ARCHIEPISCOPIS, ET EORUM SUFFRAGANEIS.
tione archiepiscopi et Ecclesiae Turonensis absolvi Scribitur pro monasterio Vindocinensi.
petebant.Hoc eliam in petitionem procuratores ve- (Laterani, xvi Kal. Martii.)
stri specialiter deduxerunt, ut cum ecclesia vestra Licet apostolatus officium nos universisgenerali-
plena jurisdictione in eodem monasterio usa fuerit ter constituat debitores, religiosis tamen personis,
et utatur, capitulum Turonense
archiepiscopus et ad sedem apostolicam nullo
et locis praesertim qua?
possessionem eidem non turbent, sed ipsam ea pa- pertinent mediante,sollicitudinemtenemi!retcuram
citice uti permittant praesertim cum bonae menio-
; impendere specialem.Sane dilecti filii abbas et con-
riae Alexande> papa praedecessor noster eidem jus
-
ventus Vindocinenses nostris auribus intimarunt
quod cum possessiones, homines et ecclesias ha-
 INNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XIV 768
767

beant in diffiresibusvestris.superquibue plerumque A carum. Decimas, molendina, colonos et bomines

amultis indebite molestantur.vos molestatores eo- quae specialiter ad monasterium vrstrura spectant.
rum,proutad vos pertinet,compescere non curatis, Prioratus quoque de Uenon, de Sancto Lupo, de
quiniuio latas in pos interdicti et excommunieatio- Castelleto. de Avaron, de Cronhon, de Funramba-

nis sententias nulla sibi satisfactione impensa rela- lada, de Mailiraco, de Lopiac, de Belabat, de Ban-
xatisinterdum ineorum pr.-pjudicium et gravamen : hals, de Benaugias veteri, dt> Guibon, de Aguliaco,
quod tantuin moleslius ferimusquanto ipsosnostrae de Ardeniaco, de Darvaco cum oiunibus pertinenliis
considerationis intuitu dcberetis in sua justitia beni- eorumdem prioratuum j ecclesias etiara de Spineto,

gnUis confovere. Ideoque fraternitati vestra per de Camiac, de Sancto Leonp., de Montiniaco, de
apostolica scripia praeripiendo mandamusquatenus Corbeliaco, de Sanclo Sidonio, de Plazaco, de San-
hujusmodi latas pro eis sententias alisque congrua ctoGermanodeCainpctez ;prioratus quoquoSancti
Batisfai-tione relaxare nullatenus praesumentes, de Andreae de uomine Doraini, de Podio Dodon. cum
malefactoribus suis singuli per vestras dioeceses, ecclesiis suis, Sancti Christophori et Sancti Seve-
quoties ab ipsis veleorumnuntiis fueritis requisiti, rini, prioratum Sancti Martini ot Sancti Saturnini
eisdemcuretisjustitia? plenitudinemexhibere;man- de Boenes, de Porreto, et San-
et Sancti Vincentii
datum nostrum taliterimpleturi quod illud sibi sen- n c ti Laurentii de Scaras, et Sancti Joannis de Cam-
tiant profuisse, et nos super hoc providere aliler panhas cum omnibus pertinentiis eorum.Quidquid
non cogamur. Vos denique.fratrcs archiepiscopi et habetis apud Brojam et lalam domum de Arlelea,
episcopi, snpervobis ipsis, etc. dc Montelauri, ecclesiam et decimam de Villanova
Datum l.aterani,xvi Kal. Martii,pontificatus no- cum oninibus pertinentiis suis.In Xanionensi dice-
stri anno decimo quinlo. cesi prioratum Sancti Nicolai de. Rniano.furnum et
In eumdrm modum scrijdum esl Carnoiensi, Aure- terram contiguam burgo Sancti Pelri.villam deCa-
lianensi, Cenomanensi, Andegavensi, Pictavensi, et slellars, sicut concluditur duabus viis, cum gran-
Xavtonensi episcopis. gia et agriculturis : terras, vineas et redditus quos
habetis in insula quae dicitur Oleron. Molendinum
CCXXXI.
vobis in mari collatum a Joanne Martin. vineas
ARBATI MONASTERII SANCT.E MARI^SILV.t MAJORIS,EJ['S-
;

vobis collatas ab Arr.aldo Viverevult.vineas de Va-

QDE FRATRIBCS TAM PR.ESENTIBIS QtAM FUTURIS RE-
PERPETUUM. lera, prioratus Sanctse Marios de insula quae est in
GCLAREM VITAM PROFESSIS IN
De confxrmaiione prwileyicrum. Averto.et de Praifornel cum possessionibus eorum.

(Laterani, Kal. Decembris.) In Vasatensi dicecesi ecclesiam de Brana cum aliis

possessionibus vestris prioratus Sancti Joannis de

Quoties a nobis petilur quod religioni et honestati C
;

convcnire dignoscitur.animo nos decct libenti con- Blaniaco et Sancti Petri de Castet cum ecclesia sua
cedere.etpetentiumdesideriiscongruumsuffragium de Siurac prioratus de Rius, de Sorraco, de Co-
;

imperliri.Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris dela Gardera, de Viaco, de Lin-

riaco.^de Fescals,

justis postulationibus clementerannuimus, et prae- guon cum omnibus pertinentiis eorum, et priora-
latum monasteriuin,in quo divino mancipati estis tum de Bellofonte. In Petragoricensi dk . ~esi priu-

obsequio.ad exemplar felicis recordationis Lucii et ratusSanctiMartini,CampiMartini,etdeScaurniaco,

Ccelestini Romanorum pontificum praedecessoruin et de Prisone, et Sancti Ulrici, et Sancti Nicolai de

nostrorum, sub beati Petri et nostra protectione Gorson, de Lopehac, cum ecclesia sua dc Murzac ;

suscipimusetpraesentisscripti privilegio communi- prioratus Sancti Saturnini de Puteo cum ecclesiig

mus.In primissiquidemstatuentes utordo monasti- suis Sanctae Mariae de Belpqjet et de Punacio ;

prio-

cus.qui secundum Deum et beati Benedicti Regulara ratum de Lavernbia cum ecclesiis suis Sancti Mar-
in eodem monasterio noscitur institutus.perpetuis tini de Cumbis et de Croisa prioratum Sancti Pa-
;

ibidem temporibus inviolabiliter observetur.Praete- storis cum pcclesiis sibi pertinentibus.et prioratum
reaquascunque possessiones.quscunquebonaiJem de Alenac ct cum omnibus pertinentiis
de Nausis
monasteriuni impraesentiarum jusle ac canonice eorum, et de Siuriaco cum pertinentiis suis. In
possidet aut in futurum concessione pontificum, Agennensi dioecesi prioratum Sancti Antonini cum
largitione regum vel principum.oblatione fidelium, ecclesia SanctaeRufinae.et de Runaut.etMaureliaco,

ttu aliis justis modis, pra-stante Domino, polerit et Sanctae Mariae de Culturis ;
prioratus Bancti Sil-
adipisci.firnia vobis vestrisque successniitius el illi- vestri de Peno,Sancti Petri de Guntaldo, rie Escas-
Liata permaneant in quibusbaec propriis duximus
: safort.cnm ecclesiis ctaliis pertinentiis suis prio- :

expiimenda vocabulis Lucum ipsum in quo praela-

: ratus etiam de Manuforti.de Calesu.Sancti Caprasii
tummonastetiuin situm est.cum omnibuspertineu- de Savarzac, Sancta- Mariae de Lalita, et de Caus
tiis suis in eadem villa, ecclesias Sancti Peln et
;
BeosacumecclesiaejusSancti Andreae,curoomnibus
Sancti Joannis.grangiasad ipsum monasterium piT- pertinentiis eorum.In Caturcensi dioecesi monaste-
tinentes, scilicct Malforat cura teira de Bunasse, rium raonialium.scilicet Pomaredus, cuni priorati-
grangiam de Daniaco et de Carenzac cum ecciesia bus.ecclesiiset aliis possossionibus suis; salvitatera
rte Narizan.grangiam de Fongravosa et Sancti Ni- de Blancafort. In Auxitanensi dioecesi prioralum
colai do Genizaco nt do Montfarto cum perlineutiig Gavarretus cum deciiua et censu totius villas, furnii
709 P0NTIFICATU8 ANNO XV, CHRI8TI 1212. 770

et aliis po9S69sionibus suis:prioratus de Leucader, \ auctorilate apostolica confirrnamus, statuentes ut

de Malvezi, de Gilo,<)e Perquer, de Bogu,del inont sicut ab eisdem praedecessoribus nostris statutum
de Caneux.de Senguer. In regno Arigonum priora- fuisse dignoscitur, nulla ecclesiastica sutcularisve
tus de Rosta, de 1'iotan, de Unocastello, de Exera, persona habilatores vestros ad arma compellere
de Pradella, de Alcala, cum ecclesiis, decimis et vel indebilasexacliuuesabeisextorquercpraesuraat.
aliis possessionibus suis.ln Lincolniensi dicecesi in Sepulturam praeterea ipsius loci liberam tsse de-
Anglia prioratum de Boroellacum pertinenliissuis. cernimus.ut eoruru dcvotioui ct extremae voluntati
In Cameracensi dicecesi, abbatiam Sancti Dionysii qui se ille sepeliri deliberaverint.nisi forte excom-
de Brocares cum ecclesiis, decimis, et aliis pcrti- municati vel interdicli sint,nullus obsistat, salva
nentiis suis.ln Suessioneusi dicecesi prioratus San- lamen jmtitia illarum ecclesiarum a quibus mor-
cti Leodegarii et S.mcli Pauli de Nemore et Bellae- tuorum corpora assumuntur. Decernimus ergo ut
vallis. In Laudunensi diuecesi prioratum Girei, et nulli omniuo bominum fas sit praefatam Ecclesiam
Sanctae Probae, et de Lapion. In Remeiisi dicecesi temere perturbare, aut ejus possessiones, etc, us-

prioratum de Noveio cum pertinentiis suis. In Ca- que profutura, salva sedis apostolicae auctoritate
talaunensi dicecesi prioratum Gnantici. In Seno- et dioecesani episcopi cancnica justitia. Si qua igi-
nensi dicecesi prioratuai Neronis villae cum perti- t> tur in futurum ecclesiaslica saecularisve p
uentiis suis. In Aureliauensi dicecesi prioratum de hauc nostra constitutior.is paginam sciens,etc ,us-
Semeio cum ecclesiissuis Saucti Joannis de Eureis que subjaceat ultioni. Cunctis autem eidem loco
et Sancti Symphoriani de Camblois.Sane novalium sua jura.etc, usque aelernae pacis inveniant. Amen.
vestrorum quae propriis manibus aut sumptibus co- DatumLaterani permanum JoannisSanctaeMariae
litis.sive de nutrimentis animalium vestrorum nul- inCosmidin diaconi cardinalis.S. R. E. cancellarii,
lusavobisdeciinasexigerevelextorquerepraesurnat. Kal. Decemb., indictione prima, Incarnationis Do-
Liceat quoque vobis clericos vel laicos liberos et miuicae anno 1212, pontificatus vero domini Inno-
absulutos e saeculo fugientes adconversionem reci- cenlii papae III, anno quinto decimo.
pere et eos absque contradictione aliqua retinere. CCXXX.II.
Cum autem generale interdictum terrae fuerit,li- ABBATI anianensi.
ceat vubis clausis januis, exclusis excommunicatis De relevanda paupertate manasterii.

et interdictis, non pulsatis campanis.supressa vo- ('Laterani, m Idus Februani).

ce.divina oflicia celebrare. In parochialibus autem Ex susceptae nobis imminet olficio servitutis ut

ecclesiis quas habetis liceat vobis sacerdotes eligere cum ecclesiarum omnium curam Domino susciperi-
et dioecesano episcopo praesentare:quibus,si idonei n mus disponente, ad illarum gravainina relevanda
fuerint, episcopus animarum curam committat, ut specialiter intendamus quae apostolico noscuniur
eide spiritualibus, vobis autem de temporalibus amplius praesidio indigere. Cum isiitur.sicul acce-
debeant respondere.Chrisma vero.oleum sanctum, pimus, monasterium tuum adeo sit in temporali-
consecrationes altarium seu ba9ilicartim,ordinalio- bus diminutum uttibietfratribusDomino servienti-
nes monachorum vel clericorum qui ad sacros fue- bu9 in eodem in vestitu et victu de ipsius proventi-
rint ordines promovendi, a dicecesano suscipietis bus providere non possis, auctoritate praesentium
episcopo siquidera catholicus fuerit, et gratiam
; liberam tibi concedimus facultatem ut sacrisliam et
atque comraunionem apostolicae sedis habuerit, et ecclesias monasterii memorati.quae a monachis seu
ea vobis gratis et absque pravitate aliqua voiuerit clericis 9aecularibus detinentur, ad manus tuas de
exhibere.Alioquin liceat vobis quemcunque malue- consensu conventus vel majoris el sanioris partis
ritiscatholicum adireantistitem, qui nostra fretus ipsius appellatione remota valeag legitime revocare,
auctoritate.quod postulatur indulgeat.Ad hasc.pree- quatenus de ipsarum proventibus provideatur fra-
senti decreto statuimus ut.obeunte te nunc ipsius tribus competenter, ut releventur etiam onera de-
loci abbate vel tuorum quolibet successorum, nul- bitorum.Tu denique.tili abbas, super te ipso, etc,
lus ibi qualibet subreptionis astutia seu violentia Datuin Laterani, iv Kal. Februarii, pontificatus
praeponatur nisi quem fratres communi consensu " nostri anno quinto decimo.
vel fratrum major pars consilii sanioris secundum Scriptum esl super hoc abbati Sancti Willelmi, el
Dei timorem et beati Benedicti Regulam provide- prioriet sacri;tx <ie Salve Lodovensis et Nemausensis
rinteligendum. Inhibemus quoque ne infra termi- dia?cesum,sic.Gum dilecto filio abbatiSancti Salvato-
nos parochiarum vestrarum ecclesiam vel orato- ris Anianensis duxerimus coneedendum ut sacris-
rium sine assensu dioecesani episcopi et vestro tiam et ecclesias monasteriisui.quae a monachis seu
quisquam aedificate praesumat, salvis tamen privi- etiam clencis saecularibus detinentur.etc.uigue re-
legiis apostolicae sedis. Libertates praeterea et im- vocire,nec non ipsius monasteriipossessioneset alia
munitales a felicis recordationis Alexandro papa quae a prsdecessoribus suis vel aliis illicite alienata
praede:ess>ore nostro, sive ab archiepiscopis, a du- invenerit vel distracta,discretioni vestroe per apos-
cibus Aquitaniae.nec non et aliis illius terrae baro- tolica scripta mandamus quatenus.si qui super hoo
liibus monaslerio et hominibus veslris pietatis et contradictores apparuerint vel rcbelles, vos ipsos,
religionis consideratione indultas ratas habeules, cum ab eo fueritia requisiti,ralione praevia per cen-
771 INNOCBNTII III PP. RKGE8T0RUM LIB. XV. 772

suram ecelesiasticam appellatione postposita com- A ttm (Apoc. vi) : quod ad vos sano potest intellcctu
pescatir. Quod si non omnes.etc, duo vestrum,etc. referri.qui conservi ejus existitis, servitutem exse-
Tu denique, fili abbas, super te ipso, etc. quendo divinam, ut sponsam Christi a servitute
Datum iii Idus Februarii.pontificatus nostri anno humana.Quia non sumus filii
liberatis ancillae, sed
decimoquinto. liberae,qua libertatenos unigenitus Dei Elliuslibe-
CCXXXIII. ravit.
CANTUARIENSI ARCHIEPIStOPO S.R E.CARDINALI ET(191) Interrogate, quaeso, conscientiam ipsi vestram,
COEPISCOPIS SUIS CUM IPSO PARITER EXSULANTIBU8. nisirespondeat ipsa vobis quod tolerabilius est ho-
Eos consolatur in nfftictione. norabilem persecutionem extra patriam sustinere
Omne gaudium existimare debitiscum intentatio- quam in patria perpeti vilissimam servitiitera.longe
nes vnrias incideritis, eorum exemplo qui gauden- profecto pejorem sub Pharaone in luto et latere sus-
tes ibant a conspectu concilii, quoniam digni sunt tinebat. Et nunc induratum est cor Pharaonis, nec
babiticontumelias pro nomineJesu pati. Beati nam- dimiltet Israeliticum populum nisi tandem in manu
que sunt illi qui persecutionem propter justitiam valida, utpost sordes .-Es.ypti sacrificet Doraino in
patiuntur; quoniam cum probati fuerint, accipient deserto. Confidite, fratres, quod idem Deus per al-

coronam vita?, quam repromisit Deus diligenlibus -n teroin Moysem liberabit populum suumdeservitute
se.Fidelis enim est Deus, qui suos fideles non pati- novi Pharaonis in manu furti.et cum fuerit mirabi-
tursupra posse tentari, sed facit in U-ntatione pro- literliberatus.cantabitDomino gloriosequodequum
rentum. Nam quod facit flagellum grano et fornax et ascensorem projecit in mare.qui Deumsibi non
auro,id efficit -jersecutio viro justo. qui ratione fidei, posuit adjutorem.sed in sua praevaluit vanitate;qui
ex qua vivit,similis est grano sinapis, quod quanto gloriatur cura male fecerit, et in pessimis rebus
plus tunditur, tanto fortius inardescit, ut probatio exsultat ; qui factus est sicul equus et mulus, in
suae fideimulto preliosior fiat auro,quod per isrnem quibus nullus est intellectus, ita in reprobum scn-

non consumitur, sed probatur. Vos ersio, Iratres, sum datus ut cor ejuscommutatum sit ab humano,
non deficiatis in tribulationis vestris, quas pro eique cor fera; sit datura,ut de ipsius conversione
libertate ac justitia fcicclesiae toleratis quoniam in ;
pene penitus desperetur,nisi cum misericorditer et
servis suis Dominus consolabitur,qui raisericordia- niirab liter in virum ahura
1

mutet qui vocat im-

ille

rum est pater et totius consolationis est Deus, in pios et non sunt et de lapidibus suscitat filios Abra-
gau diometi faciens quod in lacrymisseminatur.lpse hae ; aut gravior illi vexatio tribuat intellecium, si

quidem post nubilum facit serenum, et post tem- suos levet in coclum et sensus suus illi
forte oculos

pestatem tranquillum. Ipse post lamentationem et „ reddatur et Altissimo benedicat. Nos «ane, qui ex
n _t j _, li_,: ~,:~_t..-:i.~...:i..--,T, **- n :_.-.- ---y :- -(-.-_«.. - * - ------
1 -* * • -
fletum,gaudium..
et exsultationeminducil;qui lucera intimocordis affectu passionibusvestriscompatimur
:

creavit post tenebras.et post v-isperam fecitmane; et doloribus condolemus, non cessamus extendere
quoniam ad vesperum demorabiturfletus,et ad ma- manus nostras et in virga percutere donec vos libe-
tutinum lajtitia. Quod ille bene noverat qui dicebat: retDominus in mirabilibus suis:quod non in lon-
Converiisli planctum mcum in yaudium mihi prse- ;
ginquum futurum esse credimus et speramus. lit
cinxisti me hetifia.ut cantet libi yloria mea, et non licct cogitatum vestrum jactare debeatis in Deum et
compunyir (/';«/. :.xix).0 quantae mercedis est apud sollicituJinem veslram in illum projicere qui non
Deum,quant<e laudis est apud hoinines.sniritualia neserit sperantes in se nec de sua misericordia prae-
lemporalibus anteferre.ut temporalia spiritualibus sumentes.ne tamen ipsum fortasse tentetis si coo-
postponunturlExsilium sustinere pro patria.pro di- perari negligatis cidem, satagile operari, quantum
vitiispaupertatem.injuriain pro honore.pro quiete juste ac honeste potestis, cum omni diligeotia et
laborem! Verum attendite diligenter quid ille glo- c.utela, nitiil de contin^entibus omitteutes, ut ille

riosus martyr et pontifex vester pertulent pro hac vos et in prassenti et in futuro remuneret pro cu-
causa,et inlelligetis pro certoquod iu veslro certa- ,jus gloria et honores jiraves et grandes suffertis in-
mine ipsius est martyrium innovatum, imo ipsius jurias et pressuras Mittiinus autem vobis littera-
agonis palraa vobis est felictter reservata, qui D rum rescriptum quas nunliis nostris pro pace refor-
ducem certarninistanquam fortis athletaa sequimini manda tribuimus proesentibus interclusum.
ad triumphuin. NUi eniin hujus causae is esset
effectus, quae utilitatas insanguine suo, qui gla- CCXXXIV.
diis effusus est impiorum?Non enim sub altari Dei JOANNI ILLUSTRI REGI ANGLI.E, SPIRITCM CONSILII
frustra clarait aniraa interfecti propter verbum SANIORIS.
Domini et propter testimoniura quod habebat.voce
De negotio archiepiscopi Cantuariensis.
magna dicendo : U<quequo, Domine tanctui et rerus,
non judicas, el vindiau sanguinem meum dc iis qui (195) Auditis verbis nuntiorum, tuorum,qui ad
hubilanl super lerram ? et dictum est itli ul requiesce- nostram praesentiani pervencrunt.etsi non illa nobis
ret tnodicum adhuc lempus, donec impleantur con- ex parte tua sufficienterobluleriot qua,' sunt ad sa-

(19.) Vide infra pag. 772.

(195) Vida infra epist. 237et seqq. Gesta Innoc. III cap. 131, 132,et Matthteum Paris.ad. an. 1212.
773 P0NTIFICATD8 ANNO XV, CHRISTI 1212. 774

tisfactionem sufficientia competentem supermultis A. pacis et reconciuationis leges.

et magnis longo .jam tem-
injuriis et jacturis <)uas (Laterani, iii Kal. Martii.)

pore intulisti Ecclesia: Angliean.x- contra divini no- (197) Expositiones autem et explanationcs sunt
minis gloriam et apostolicae sedis honoi-em.in peri- istae.in primis itaque solemniter el absolute jurabis
culum animaeac dispendiuni famae tuae.adhuc tamen stare mandatis nostris coram legato vel delegato
experiri volentes utrum te revocare possimus ab nostro superomnibus pro quibus a nobisexcommu-
errore ad verilalem, ecce tibi benedicium et male- nicatus existis, et verampacem ac plenam securi-
dictionem proponimus, ejus exemplo qui pcrMoy- tatem prsstabis venerabilibus fratribus Stephano
sem famulum suum benedictionos et maledictiones Cantuariensi archiepiscopo, Willelmo Londoniensi,
proposuit filiis Israel, ut eligas quam malueris, Eustachio Eliensi.^gidio Herefordensi.Jocelino Ba-
vel benedictionem, si satisfeceris, ad salulem, vel thoniensi, et Huberto Lincolniensi episcopis, ac
maledictionem, si contempseris, ad ruioam. Licet dilectis filiis priori et monachis Cantuariensibus,
enim quasdam nobis litteras destinaveris, quibus Uoberto quoque filio Walteri,et Eustachio de Vesci,
habiturum
asseruisti te ratum quidquid abbas de nec non caeteris clericis et laicis hoc negotium con-
Belloloco et frater A. Marcel et alii quatuor nuntii tingentibus.praestandosimulcorameodemlegatovel
tuisuper negotio Canluariensis Ecclesioe agerent t> delegatonostro publicejuramentum quodipsoscum
coram nobis, quia tamen ex iis nonnisi tres ad suis nec laedes nec laedi facies aut permitles in per-
nostram pervenere praesentiam, ii sine aliis nihil sonisetrebus,eisqueomnemindignationemdimittes
facere poierant secundum earumdem continentiam et ingratiam tuam eosdem recipies, ac bona fide

litterarum. Praeterea non igitur tantum de negotio tenebis, quodque praefatos archiepiscopum et epi-
Cantuariensis Eoclesioe, sed totius Ecclesiae Angli- scopos non impedies nec permittesaut facies im-
canae, quam impie persequendo niteris ancillare pediri quo minus ipsi liberesuum exsequantur olfi-
propierquodanathematismeruistivinculoinnodari. cium.et plena suae jurisdictionis auctoritate, prout
Ii vero tres nuntiinobisad ultimumobtulerunt quod debent, utantur et superiis tam nobis quamipsi
;

secundum illam formam satisfacere promittebas archiepiscopo et singulis episcopis tuas patentes
quam per dilectos filios Pandulphum subdiaconum litterisexhibebis,faciens ab episcopis et comitibus
et fratrem Durandum familiares nostrostibi curavi- ac baronibus tuis,quot et quos prajfati archiepisco-
Verumcum per te steterit quominus
musdestinare. pus etepiscopi postulaverint.juramenta et patentes
secundum eamdem formam pax fuerit reformata, eorum litteras exhiberi quod ipsi bona fide stude-
etpostea pejora prioribusattentaveris, nos ad eam, buntut haec pax et securitas firmiterobservetur.Et
qu<E pro majori parte gratiam continebat, minime si forte (quod Deus avertat), per te ipsum vel alios

jam tenemur, cum ipsa gratia reddideris le indi- C contraveneris, ipsi pro Ecclesia contra violatores
gnum.Ut autem vincamusin bonomalum etomnem securitatis et pacis mandatis apostolicis inhserebunt
tibi excusationis materiam auferamus, adhuc eam tuque perpetuo custodiam vacantium Ecclesiarum
parati sumus servare, si usque ad Kalendas Junii amittes. Quod si forte nequiveris eos ad hanc ulti-
proxime ventnras per juramentaquatuor baronum mamjuramenti partem inducere, videlicet quod si
tuorum juramentium (196),tepraesenteacmandante per teipsum vel alioscontraveneris.ipsi pro Ecclesia
in animam tuam, et per patentes tuas lilteras re- contraviolatores securitatis et pacis mandatis apo-
promiserisquod eam fideliter et efficaciterailimple- stolicisinhaerebunt,tu propterhocnobisac Romana?
bis secundum expositiones et explanationes quas Ecclesiae pertuas patentes litteras obligabis omne
ad omnisdubitationisscrupulum removendum du- jus patronatus quod habes in Ecclesiis Anglicanis.
ximus adhibendas, et infra eumdem terminum hoc Omnes autem litieras qus prn securitate prsedicto-
totum significaveris per tuas patentes iitteras ve- rum sunt exhibendae praefatis archiepiscopo etepi-
nerabili fratri nostroStephano Cantuariensi archi- scopis antesuum ingressum in Angliamdestinabis.
episcopo etqui cum eo sunt episcopis suis. Alio- Si vero tibi placuerit, saepefati archiepiscopus et

quin ejus exemplo qui populum suum de servitute episcopi praestabunt, salvo honore Uei et Ecclesiae,
Pharaonis in manu valida liberavit, Anglicanam [) juratoriam et lilteratoriam cautionem quod ipsi neo
Ecclesiam in forti brachio de servitute tua stude- per se nec per alios contra personam vel coronam
bimus liberare ;
nunc libi vrraciter et
praedicentes tuam aliquid attantabunt,te illis praedictam securi-
constanter quod pacem recipere.cum vales, non
si tatemet pacem illibatam servante.Deablatis autem
vis,cum volueris non valebis.eritque inutilis poeni- plenam restitutionem et de damnis recompensatio-
tentia post ruinam sicut per eorum exempla potes
,•
nem sufficientem omnibus impendes, tam clericis
cognoscere qui diebus istis similiapraesumpserunt. quam laicisuniversisad hocnegotiumpertinentibus
Formam vero quam praefatis nuntiis nostris in- non solum rerum, verum etiam libertatum, eisque
junximu3 praesentibus tibi litteris mittimus inter- libertates redditas conservabis, archiepiscopo qui-
clusam. dem et episcopo Lincolniensi a tempore suae confir-

(196) Vide lib. xvi, epist. 76, et Matthaaum Paris. exslat lib. xvi, epist. 76, et apud Matthajum Pans.
ad an. 1213. ad.an. 1213.
(107)Sacramentum regis secunduin hancformam
775 INNOCENTU III PP- REGESTORDM L13. XV. 776

raationis (195), aliis autem a tempore discordiae in- X ut his quae tibi ex parle noslra suggesserit omni
choatae. dubitationis postposita benevolum impertiaris
Necobst ibitaliqua pactio vel promissio seu con- assensum.
cessio quominus et damna recompensenlur et Datum Laterani.in Kai. Martii,pontificatusnostri
resliiuanlur ablato tam vivorum quam etiam de- anno quinto decimo.
lunctorum.Nec de abbatis aliquid rctinebis praelextu FORMA QUIDE.M EST TALIS DILECTIS FILIIS PANDUL-
:

servitii quod tibidebuent impendi scd postea libi ; PHO SUAD1ACONO ET FRATRl DIRANDO FAMILIARIBUS
debiia pro servitio recompensatio Iribuetur; statim- NOSTRIS.

que facies ouines quos detines clericos absolute Illam gerimus de vestra discretione fiduciam ut
dimiltiae restitui proprhe libertati.et eliam laicos secure vobis ardua Degotia comrailtamus.pro certo
qui occasione hujus negotiidetinentur.Incontinenti spcrantes quod easecundum Deum ad honorcm el
quoquepostadventumilliusquite debebit absolvere profectum apostolicae sedis curabitis promoere.
facies de parte restitutionis ablatorum octo millia Quocirca discretioni vestrae per apostolica scripta
librarum legalium sterlingorum, pro persolvendis praecipiendomandarrus quatenus proficiscentes in
debitis et faciendis expensis, nuntiis praedictoruin Angliam una curo venerabili fratre nostro Winlo-
archiepiscopi et episcoporum ac monachorumCan- g nionsi episcopo et dilecto lilio priore Conventronsi
luariensium assignari sine impedimento quolibet vel eorum altero, si forsan ambo interesse non
per tuain potestateui ad eos libere deferenda, ut possenl, regis praesentiam adeatis monentes ct ex-
expediti rtvertantur in Angliam honorifice revocati, hottanteseumdem efficaciter et prudenter ut Deo
viielicet Stephano Cantuitriensi archiepiscopo duo secundum formani subscri-
et K.cclesiae salisfaciat

millia et quingentas libras, Willelmo Londoniensi ptam internos etnuntios suos multimoda delibe-
epUcopo spptingentaset quinquagmta libra, Eusta- ratiunc provisam, Ipse quideni cum suas patentes
chio Kliensn mille et quingeutas libras(199),/E.ii'lio, litteras vobis tradiderit, el vos nostras patentes
ll.Tefordensi scptingentas et quiuquaginta libras, secundum capitularis tenorem
littcras sibi tradatis

Jocelino Bathoniensi septingentas et quinquaginta quodei pridemdireximussub alphnbeto dislinctum

libras. lluberto Liucolniensi septingentas et quin- vobis tradimus ad cautelatn. Sed 9i rex maluc-
quaginta libras, priori et monachisCantuariensibus rit ut ipse tradat hujustnodi litteras suas vobis,
niilie libras. Sed protinus absque mora postquam nec vos tradatis hujusmodi litteras nostras s:bi,
pacem istam duxeris acceptandam resignari facies acquiescatis eidem ; etsiccum praediclis episcopo

archiepiscopo et episcopis, et clericis ac Ecolesiis et priore vel eorum altero, recepto ab eo publice
universis in manibus nuntioruui vel procuratorum juramento quod super iis pro quibus de mandato
ipsorum oinnia immobilia(200) cum administra- nostro excomiriunicalus exislit nostris mandatis
tione libera eurumdem, et in pace dimitti. Interdic- absolute purebit, tu, fili subdiacone, beneficium ei

tuoi etiam vulgariter utlagatio nuncupatum, quod absolutionis impendas, reconcilians eum ecclesia-
proponi fecisti contra personas ecclesiasticas, pu- slic.i: unitati; ac de inde recipientes ab eo tam pro
blice revocabis, protestando per luas patentes litto- venerabtli Iratrenostro Cantuarien>i arcbiepiscopo
ras archiepiscopo tribuendas id ad te <le peraon ia quum et monachis Cantua-
pro coepiscopis ejus
ecclesiaslicis nullatenus pertinere, quodque illud rieoaibus a;umnibus aliis ad hoc negolium perti-
de caetero contra personas ecclesiasticas non
fucies oeutibus plenam securitatem ac idoneam caulionem
promulgaii. Revocabis praetereu utlagalionem lai- per houorabiles nuntios faciatis cos in Angliam re-
corurn ad hoc negotium pertinentium et remittes vocari quibus idem rex omnem rancurem et in-
;

hominia quaBpostinterdictum abecclesiarumhomi- dignationem remittat ac recepto a praefato arcbie-

;

nibus recepisti praeter regni consuetudinem et ec- piscopo iur niicalo quod asuis praedecessoribuscon-
clesiasticam libertntent.Si verosuper damnis velab- suevit illius progenitoribus exhiberi, universa ei
batis aut eorum quantitate velaeslimatione qua;stio concedatet tradat et faciatub eo pacifice possideri
fueritde facto subortn, per legatum aut dolegaluiu quae ad ipsum pertincre noscuntur, itaquod super
nostrum receptis probationibus publice terminetur. D ablatorum restitutione ac recompensatione dum-
Et hiaoninibus rite peractis, relaxabitur sententia riorumsutislactiocem plet.ariamtam ipsisquamoliis
interdicti.Supercaeterisautetn capitulis si quae fue- universis laciat exhiberi ; et sic tu relaxes sentcn-

rint dubitatione suburtae, dequibus rnerito valeat tiam interdicti.si vero circa horum aliquid de quo
dubitan,nisi perlegaturu veldelegatumnostrum de merilo valeat dubiiari quijquaui cmerserit quae-
parlium fuerint voluntatesopita-, ad nostrum refe- slionis, nostri reservetur inandato injunpendo ;

rantur arbitrium, ut quud super iis decreverirous super hoc ipsi regi ex debito prapslitijuramcnti ne
observclur. Rumittiu.us igilur ad tuaiu regalem propter hujusmodi dubium reiaxatio interdicli ni-

prajsentiani pr.-eiiUum subdiaconum et familiarem miiiiu dilfcratur. Testesaulem qui supcr co fuerint
noslrum Pandulphum.nubis et fratribusnostrisme- nomiiiati, si se gratia, odio vel timorc subtmxc-
rilo sua» probitatisacceplum, fidclitcr co'isulentcs rint quo minus perhibeant tcstiuionium vcritati,

(198) Apud Mattb. Puris, consecralionis. (200) Apud Paris, mobilia.

(199) Male ap. Paris., septingentasetquinquayintu.
 777 PONTIFICATUS ANNO XV, CHRI8TI 1212. 778

ad hoo per cen9uram ecclesiaslicara appellatione A jecit post sua terga sermones quod, sicut postmo-
remota compellas quatenus inquisita et cognita
;
dum nostris fuit auribus intirnatum, depositapene
veritate, si quid supcr ablatorum restitutione vel penitus modestia pastorali, carnem et sanguinem
recompensatione damnorum propter queostionem sapiens.lilium voluptatis et sanguinis.et alias pror-
Bubortam remanserit imperlectuin.per aposlolicum sus indignum et moribu9 onerosum.dignis et hono-
tandem mandatum consultius impleatur. Quod si rabilibus praetulit oflicio canlnriae ; sicque factU9
forte praefatus rex infru menscm prsscriptam for- e9t post episcopum primus inter alio9 excellentia
maiQ non duxerit acceptandam.sed in sua malue- dignitatis qui meritis novissimus existebat.et primi
rit duritia perduraie, vos ex tunc recedenles praarogativa virtutum facti sunt novissimi beneficii
ab ipso, significetia ex parte nostra praedictia qualitate. Nepotibus quoqtie 9ui9 vagientibu9 in cu-
archiepiscopo et episcopis ut negotium Eccle- nabulis, licat ad plus vix valentibus balbutire, ne-
8iae, prout melius poterunt, persequantur, vosque dum quod in ecclesia legerent vel cantarent, niai
non differatis ulterius ad nostram praisentiam re- forte legat balbutiens expedite, ac dulces cboro
meare. concinentiuni resonet vagiens melodias, majore9
praebendastribuitei beneficia meliora portantibu8
CCXXXV. ;

CAPITULO MELPHIENSI. g aliis pondus diei et a;stus,et istis ubi non semina-
verunt metentibus plena manu.
Ut alium epiicopum eligant.
Hosc autem licet se promiserit correcturum sub
(Laterani, iu Kal. Februarii. fidei sponsione, faciens tamen adulteriora praecea-
Aures habuit et nou audivit, nares el non odora- sum, imo inagis excessum, tam vos quam alios
vit, ille qui praefuit et obfuit Ecclesias Melphiensi, clericos praebendis et beneficiis prastermisso juris
cum operum ejus clamores, qui usque ad nos in ordine spoliaxit, etcontra Turonensis statuta con-
longimjuo insinuationeclamosaeommunisfereopi- cilii, quod sectionem inhibet praebendarum, divi-
nionis vallata testimonio pervenerunt, in proximo debatet divisas conferebat praebendas, non secun-
noluerit intelligere ut bene ageret, comparalus ju- dum rationis judicium,sed pro suae arbitrio volun-
mentis insipientibus,et similis illis effectus, et no- tat's. Sponsalia sane,nisi de solvenda sibi pecunia

straecommonitionis surdus auditor, inter vhtutum praecederent sponsiones, contrahi prohibebat, ac

oioremet fetorem non discreverit viliorum. Acce- factus in templo Doniini venditor columbarum,qui
peramus siquidem olim qualiterR. tunc Melfiensis nummulariorum mensas evertere debuisset.opibus,
episcopus,si episcopus.dici debet quem opera mer- non operibus, pensatis in subditis, in [collatione
cenarium exhibuerunt, non pastorem, habitusfue- beneficiorum et aliorum quae juris spiritualis exi-
C stunt,non quid exigeret meritum,
.

rat de bonae memoriae Jacobi praedecessoris sui sed quid munus

morte suspectus, quid et taliter post obitum illius suggereret attendebat,ut qui plus de temporalibus
proprio (irmaverat juramento, et contra id venerat in stateris ejus dolosis posset appendere, plus de

quod jurarat, quomodo tandem in sua fuerat ele- spiritualibusreportarel ;sicquead Simonem Magum
ctione processum, qualiter etiam illa quam in ocu- imitatione Simoniras pravitatis accessit quod a Si-
lis populi ad publicae infamise testimonium detine- monePetro penitusvisus est discessisse. In iis au-
bat, in die consecrationis ejus enixa, et libidinis tem etaliis quae licet in publicum malitia sua pro-
testem produxorat, et quasi recenlis ediderat in- diderit, nos tamen fastidio subticemus,in patientia

continenlise argumentum, et quomodo alius qui supportavimus, llli locum veniae reservantes, ut si
post eum venerat et descenderat ex eodem, ante forsan actus suos reforuiaret in bonum,sibi nostra
ipsum factus patrem ascendens
est presbyter, ante clementia ignosceret, ne periret. Sed ipse gratia
lilius ad altare. Nos autem erga ipsum tauta paticu- nostrae benignitatis abusus,ut nos acrius provoca-
tia sumus usi quod qui poteramus descendere ac ret,Ottoni reprobo et maledicto, nec pulsatus pre-
videre utrum clamor qui ad nos de ipso ascenderat, cibus, nec sufficienti metu commotus, Melfiensem
opere compleretur, et respondente sermoni facto subdidit civitatem; factusque proditionepraecursor,
vibrare ultionis gladium in eumdem, virgam cor- D cives quos revocasse debuerat praevenit tomere ad
rectionis remisimus, rigorem judicii suspendentes, jurandum, imo potius dejurandum (cum dici con
et affectu ei patris spiritualis exhibito, ipsi charita- debeat juramentum per quod justitia laeditur, fidcs
tivae monitionis manna porreximus praeguslandum. alii debita violatur, nt cujus adhuc manus, ut ver-

Et ne quid de coniingentibus omittere videremur, bis cujusdam solita? locutionis utamur, de recenti
oblatum nobis infamiae suae libellum sibi duximus juramento calobat quod charissimo in Cbristo filio
transcribendum.audila suis oculis admoventes, ut nostro Frederico illustri regiSiciliae paulo ante

ingressus conscientia? suae judicium, idem sibi te- prsstiterat), traxit post se plurimos ad ruinam, et
stisetjudex existens,humiliatus et pcenitentiam sic excommunicato praedicto tanto principalius inter
apud se caderet quod resurgeret apud Deum. Ipse alios regni praalatos adhaesit quanto plus aliis ab
vero, tanquam aspis surda qua vocem non exau- Ecclesiae devolione ac memorati regis fidelitate re-
dit incantantium sapienter,usque adeo nostros pro- cessit (201). Porro ut pccna revocaret a culpa quem
Vide supra epist. 115.
1(201)
23
779 INNOCENTll III PP. REGE8TORDM LIB. XV. 780

culpatraxit ad pa?nam,etsentiret fulgura qui toni- A CCXXXVI.

truanontimebat.venerabilifratrinostroMuranoepi- STEPHANO CANTCARIENSI AHCHIEPISCOPO 9. R. E. CAR-
scopi nostris dedimus If.teris in pra?ceptisut ipsura DlNALl, 'WILLELMO LONDONIENSI, EUSTACHIO ELIEN9I,
ab officio pontilicali suspendens.firmitcr eidemin- AIGIDIO HERBFORDEN9I ET HCBERTO LINCOLNIENSI
jungeret quod infra tres menses nostro se conspe- EPISCOPIS.
ctui praesentaret ; alioquin ex tunc eum vinculo ex- Pacta iniqua denunliat irrila.

communicationis astringens, vobis ex parte nostra (Latum, ut supra.)

praeciperet ut providerelis Ecclesi83 vestrae ac vobis Ea quee illicite praesumuntur contra honestatem
personam idoneam canonice in pastorem. Cumque canonicam aut ecclesiasticam libertatem merito de-
per supradiclum Muranum episcopum nostra fuisset bent per auctoritatem apostolicam irritari, ne forte
auctoritatesuspensus,infratrium mensium spatium transeant praesumptonbus in exemplum. Quocirca
eidem indultum per nuntios institit et humiliter fraternitati vestrae apostolica scripta mandamus
supplicavit ut terminum quo nostro sedebebat prae- quatenus concessiones,pactiones,sive promi9siones
gentare conspectui dignaremur usque ad octavas quas clerici geu religiosiviricujugcunque profe99io-
beali Martini proximo praeleritas prorogare. Cui non nis velordinis Joanni regi Angliae super ablatis vel
solum illas.sed etiam usque ad octava9 Epiphaniae, t> extortis post interdictum fecerunt, quo minus ip9a
ad convincendam ejus malitiam,alias inducias du restituanturad plenum.denuntietis irritaset inanes.
ximus indulgendas. Auctores etiam, el procuratores illarum, nisi mo-
Interim autem ipse iram sibi accumulans in die niti satisfecerint.excommunicationis vinculo inno-
irae, nedum quod a prasmissis non destitit sed detis.Si qui vero praediclorum noluerint ablata vel
etiam.sicut accepimus, tanquam fcedus cum morte extorta repetere,detentores eorum nihilominusipsa
pepigerit,in profundum veniens vitiorum, in contu- restituere compellatis, in terrae sanctae subsidium
maciam se majorcmerexit.et prioribus pejora com- juxtamandatum apostolicum reservanda. Quod si
misit,mediotemporebonaEcclesiaesibicommiss32tam non omne9,etc, tregautduo vestrum appellatione
prodiga dispensatione dispergens, quod eventu se- renjota, etc.
cutopraemissaepetitionisinterprete,addissipandum, Datum, ut supra.
non ad comparendum in nostra praesentia, visus est CCXXXVII.
prorogationem termini non absque illusione sedis EISDEM.
apostolicae postulasse.Cum igitur idem mortuusper De negotio archiepiscopi Cantuariensis.
peccatum, et evidentia suorum actuum perverso- (Datum, ut tupra.)
rum extra civitatem delatus, jamque delinquendi (292) Nisi praesumptorura temeritas puniretur,
consuetudine compeditus in monumentojaceatfeti- ^ nimisinsolesceretaudaciamalignorum:quinolente8
1

dus, non adjiciens ut resurgat, ut excidatur ficus fas et nefas discernere,vitium pro virtute ac vanita-
fatua, quae nec verba salutis enuntians, nec opera tem pro veritate sequuntur. Nos igilur, quibus im-
virlutis exercens, non protulit fructus aut folia, sed minet ex apostolicae servitutis officio erraia corri-
terram sterilem reddidit sub occupatione nociva, gere ac prava reducere in directa, per apostolica
dictum R. ab Ecclesia Melfiensi perpetuo duximus vobisscripta mandamus quatenus viros ecclesiasti-
admovendum.ut nec eiiam ut Bubjectus in ea rema- cos qui Joanni regi Angliae anathematis vinculo in-
neat cui sic pr resse noluit ut prodesset.excommu- nodato ministerium,consilium,vel auxiliura praesti-
nicationis vinculo innodentes si quis ei de caetero terunt in iis quae sunt contrajustitiam et libertatem
praesumpserit intendere ut paslori.Contractus prae- eeclesiasticam attenlata, illosque quiabeodem rege
terea vii nditionis,donationis,vel cujuslibet alterius post excommunicationem vel ab excommunica-
aliis

alienationis, quos in damnuin celebravit ejusdem tis scienterper collationem vel praesentationem ec-
Ecclesiae.irritamus •
et ut terraquaesub umbrainu- clesiastica beneficia sunt adepti.et similiter eog qui
tilis arboris stcrilis habebatur, per novam planla- ob causas excommunicati praedictas,excommunica-
tionem ad fruclificandum culturam recipiat con- tionis 9uae tempore beneficia ecclesiastica recepe-
gruentem, per apostolica scripta districte praeci- D runt.necnonecclesiasticosviros quiscienter excom-
piendo mandamus quatenus in talem personam de municatis ecclesiastica beneficia contulere.similiter
prudentum virorum concilio votavestraper electio- clericos Bt viros relipiosos qui publicecommunica»
nem canonicam conferatis per quam et prasteriti verunt praefato regi et aliis excommunicatis aucto-
temporis valeat reparari jacturaetfuturi commodi- ritateapostolicanominatimincasibusnonconcessis;
tas provideri. ab efficiis et beneficiisecclesiasticis suspendatis.do-
Datura Laterani.m Kal.Februarii,pontificalus no- nec se apostolico consppctui repraesentent cum ve-
Btri anno decirao quinto. strarum testimonio litterarum plenam et meram
continentium veritatcm ;illis duntaxat exceptisqui
per satisfactionem condignatc ad mandatum Eccle-
siae redierunt. Quod si non omnes, etc.
Datum, ut supra.

(202) Vide supra epist. 234.

 781 PONTIFICATOS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 782
ccxxxvnr. teremptumtandemgladiisimpiorum.etJoannesrex
EISDEM. Anglkc natus ejus propter eamdem causam vos ac
Super eodem. dilectos filios monachos Cantuarienses cum multis
(Datum, ut supm) aliis amultojam temporeiniquepersequitur,cogens
Seepe contingit ut dura hostilis malignitas se re- vos bonis omnibus spoliatos miserabiliter exsulare,
perit coarctatam, pacem in dolo dissimulet, dolum- nos ecclesiasticaj vobis scripta mandamus et di-
que post pacem attentet, ut eos fraudibuscircumve- stricte prrccipimus quatenus si dictus rex violaverit
niat quibus non potuit viribus proevalere. Volentes pacem quae inter ipsum et Ecclesiam Anglicanam
itaquecontradolosilates hujusmodi diligenti provi- provisione fuerit apostolica reformata, vos aut qui-
dere cautela, prassentium vobis auctoritate concedi- libet aliinullumde ha?redibus suisungerevelcoro-
mus quod Joannes rex Angli» violuverit pacem
si nare prasumatis in regem, salvo semper in omni-
postquam inter ipsum et Ecclesiam Anglicanam pro- bus apostolicae sedis mandalo.
visiouefuerilapostolica reformata, nisi rex ipse le- CCXL.
gitirae monitus satisfecerit competenter, consulto EPISCOPO MAGALONENSI.
interim Romano pontifice, regem ipsum et regnum De erigendi novis porochiis.
ejus in eum statum interdicti et excommunicationis (Laterani, vn Kal. Februarii.)
in quo ante reformationem pacisiueruntauctoritate Dilecti filiiconsulesMontispessulani nobishumili-
apostolica reducatis. Quod si non omnes, etc. ter supplicarunt ut cum sola ecclesia beati Firmini,
Datum ul supra. quae infra rr.uros villse suae parochialis existit, mul-
CCXXXIX. tiludini populi nonsufficiat sacramentaecclesiastica
EISDEM. ministrare, in quatuor aut quinque villee ipsius ec-
Super eodem. sacramenta ecclesiastica
clesiis dari pcenitentias et
Quia nonnumquam malignorum perversitas per faceremus. Volentes igitur inhac parte fraternitati
successionem sanguinis a parentibus in filios deri- tuae deferre, per apostolica tibi scripta mandamus
quod olim rex
vatur, sicut evidenter apparet ex eo quatenus superhrec taliter providere procures quod
Anglorum HenricusbeatumThomamCantuariensem exinde non emergat periculum animarum.
archiepiscopum justitiam etlibertatem ecclesiasti- Datum Laterani, vn Kal. Februarii, pontifioatus
cam defendentem longofuittemporepersecutus, in- nostri anno decimo quinto.

INNOCENTII III
ROMANI PONTIFICIS.

REGESTORUM SIVE EPISTOLARUM

LIBER DEGIMUS SEXTUS.

PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213.

I. C temporis restitui facientes, supplerent si quid per

ZAM0RENS1 ET PORTUGALENSI EPISCOPIS, ET MAGISTRO ipsius Kgitaniensis malitiam defuisse constaret
FLORENTIO ARCHIDIACOHO ZAMORENSI. exsecutioni sententia» pro eodem contra Egitanien-
De limitatione episcoputum Egitan. et Colimbriensis sem eumdem arbitrali examine super restitutione
(Laterani, vi Kal. Martii.) fructuum promulgatae, ad limitationem episcopa-
Venerabilis frater noster Colimbrieosis episcopus tuum quam citopossent subomnidiligentiaproces-
innostraproposuit praesentia constitutus quod.cum suri, preadictus Auriensis et sui conjudices super
olim Auriensi episcopo et suis conjudicibus nostris restitutione facienda vices suas abbati de Sertia et
dederimus litterisin mandatis ut universa in quo- suis consociis commiserunt, limitationem episcopa-
rum possessionem per Gauriensen et Civitatensem tuum sibi specialiter reservantes. Possessionibus
episcopos venerabilis frater noster Egitaniensis itaque per eumdem abbatem et suos collegas Co-
episcopus fuerat adversus eumdem Colimbriensem limbriensiEcclesiae restilutis, iidem judices dictum
inductus, vel eorum occasione auctoritate propria Egitaniensem.nisi fructusomnes medii temporisad
occuparat, ipsi Colimbriensi cum fructibus medii plenum restitueret infra terminum ad hoc ei prae-
 783 1NN0CENTII III PP. BEGESTORUM LIB. XVI 784

fixura.excommunicationis vinculo innodarunt,con- j^ tetis, facientes quod decreveritls per censuram

tradictores censura simili perccllentes. Transacto ecclesiasticam firmiter observari. Cseterum si prae-

vero termino infra quemEgitaniensis episcopus ei- nominatusColimbriensis de legitimo impediinento

dera debuerat parere sententiae ipsius contumacia docuerit propter quod Aurisiensisepiscopi et conju-
exigente prolata prius sub conditione sentenlia fuit, dieum ejus conspectui se nequiverit praesentare.voe
postmodum pra:cisc et simpliciter innovata. Parti- eum qua propter contumaciam
absolvatis a pcena,
bus sane a delegatis nostris praedictis interim con- per condemnatus. Alioquin ipsuoo io
illos existitit

vocatis, procurator Colimbriensis Ecclesiaj et pars legitimis et moderatis expensis, quas pars altera fe-
altera ad hoc ad ultimum convenerunt utidcm Co- cit in causa ex quo idein Colimbriensis ccepit labo-

limbriensis in possessione quam per memoratum rare conturcacia, condemnetis. Proviso prudenter
abbatem et suos collegas fuerat assecutus, non ut Colimbriensem episcopum super possessionibus
obstante modo processus, videlicet sivejuste sive laicalibus quas in Coniliano et in ejus terminis
injuste processerint, tunc pacifice permaneret, si legitime asquisivit non patiamini ab aliquo iodebile
tamen ea restituta luissent quae secundum manda- moleslari. Quod si non omnes, ctc, duo vesirura,
tum apostolicum rest.itui debuerant binc iode; etc. Vos denique, fratres episcopi, super vobis ip-
subtractionevelsuppletionenihilominusfacienda,si p sis, etc.

fuisset aliquidquoad possessiones plus vel minus Datum Laterani, vi Kal. Marlii, pontificatus no-
debito restitutum. Pro restitutione vero fructuum stri anno sexto decimo.
idem Egitaniensis obligavit ablantes, hoc tamen n
adhibito, quod si cautio illa insufficiens videretur, ARGl AnMENI,E.
secundum delegatorum ipsorum caveret arbitriuni Eum redarguit de quibusiam excessibus.
per pignoratitiam vel fidejussoriara cautioncm. (Laterani, n Kal. Martii.)
Praefixo quoque termino quo se partes eorumdem Inviti ac dolentes tibi negamus apostolica salu-
judicum conspectui pr»?sent \rent,propterdiscordiam tntionis et benedictionis alloquium, cui benedictio-
quae inter charissimos in Christo filios nostros Por- nem et salutem aeternam in Domino affectaraus.
tugalensem Legionensem regesexcreverat, idem
et Verum id exposcit tuorum excessuum magnitudo ;

Colimbriensis quod neque per se neque per procu- quia, cum devotum ei deberes impcndere faraula-
ratorem idoneum apud Auriam poterat proficisci tum qui te ad regni solium sublimavit, ad vindi-
perquemdam nuntium lere nudum judicibus inii- ctam melefactorum, laudem vero bonorum, com-
mavit.Ipsi vero eumdem Colimbriensem in mille ac missum tibi ab eo gladium exercendo, tu illum
sexcentis solidis monetae Legionensis expensarum conversione damnabili convertens in viscera Eccle-
nomine condemnarunt, et alias procedentes mious " siae matris tuae, nuper, ut ad praesene alia taceamus
legitime contra ipsum, episcopatus non sine Colim- quT nobis sunt de tuis aciibus saepius nuntiata, in
bricnsis Ecclesia? praejudicio post appcllationem le- Ecclesiam et populum Antiochenum tantae immani-
gitimam limitarunt. tatis atrocitate violatis treugis et regia promissione
Quapropteridem postulabat instanter processum posthabita desaevisti ut ad confusionem tuam non
judicum eorumdem tarn super expensis quam limi- possit in memoriam non redire quod legitur :

tibus irritari. Nosautem considerantcs utrique par- Unusquisque asuo proximo te cuslodial, et non ha-
tium expedire ut nonsecundum rigorem justitiae, beat (iduciam in quolibet fralre suo quia omnit ;

sed secundum ooquitalis providentiam in isto nego- frater el proximum supplantabit, elstudebit inccdere
tio procedatur, discretioni vestrae per apotolica fraudulenter (Jer. \x). Sicut enim ex litteris venera-
scripta praecipiendo mandamus quatenus apud vos bilis fr&tris nostri patriarchac Anliocheni et multo-
possessionibus sequestratis, Egitaniensem episco- rum aliurum nobis innotuit, cum treugae inter
pum, ut Colimbriensifructus juxtaformam alterius tc ac Antiochenos pralatos per ipsius patriarchae
nostri mandati restituat, vel derestitutionefacienda studium facta; fuissent etjuramentofirmatae, tuque
sufficientem praestet et idoneam cautionem, moni- proraisse quod eas inviolabiliter bona fide servaree
tione pramissa, districtione qua convenit, appella- D usque ad terminum conslitutum, super hoc litterae
tione postposita, compellatis, etsic auditis, et in- cidem patriarchae bulla munitas regia destinassee,
tellectis quai partes hinc inde duxerint proponcn- tandem oblitus qnantam habere debeat regalis pro-
da, si vnliis constitorit quod Auriensis cpiscopus et missio firmitatem, quanlumque sit indeccns ct ne-
sui conjudi:es provide dioeceses prajdictorum epi- farium hujusmodi pacisaut treugarum fccdera vio-
scopatuum limitarint, faciatiseasauctoritate nostra lare, in terrain Antiochiae Rupinum nepotem tuum
secundum illum modum manere perpeluo limitatas. cum non parvo exercitu transmisistill), quiterram
Alioquin tam per testes, instrumenta, et famam immunitam.utpote nihil hostile metuentcm^ingres-
quam antiquas divisiones et qu^cunque alia admi- si non solum civium, sed et ecelesiarum casalia,
nicula, inquisita et cognita veritate, plenius ipsos supcrgressi sa?vitiam paganorum, redegerunt in
episcopatus, solum Deum habentes prae oculie, limi- cinerem et favillam, et llagitiis quae recitare nec

(1) Vide lib. xn, epi9t. 8, et lib. xm, cpist. 123.

785 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 780

libet nec expcdit perpctratis, praedam valcntem A. dem usqucad satisfactionem idoneam inviolabiliter
centum millla amplius abduxerunt.
Byzanticorum et observari. Insuper charissiinis in Christo filiis

Priusetiamquredamquicdictus patriarchamulumin Hierosolymitano et Cypri regibus illustribus ct ba-

bonovincerestudensusque.modosiluerataltentatas ronibus eornindem nec non dilectis filiis Templa-
quibusapostolicam scdem,imoeumquiEeclesiurum riis et Hospilatariia et peregrinisconstitutisinpro-
omnium eam matrem constituit et magistram, non vincia Hierosolynntana, mandaiiius ut interim tibi
leviter quidem nosceris offendisse. Cum eniin vcne- nullum impendant consilium, auxilium, vcl fuvo-
rabilis frater noster patriarcha Ilierosulymitanus rem quinimo te tanquam cxcommunicatuin arctius
apostolicae sedis legatus quemdam, qui se patriar- evitantes patriarebae praedieto ac ecJesiis ejus as-
cham Antiochenum appellat (e), de speciali man- sistant ad euam justitiam obtinendam, praefata pa-
dato nostro duxerit.exigentejustitia, deponendum, triarchae Hierosolymitano mandantes ut ipsos ad id
etinomnes qui cidem tanquam patriarchce intende- compellat per censuram ecclesiasticam, si necesse
rentexcommunicationissententiam promulgarit.lu fuerit et viderit expedire. Tu igitur sensus tuos
nihilominus euni non sine apostolicae sedis injuria colligens in te ipso, sicut virprovidus, studeasprae-
recepisti, eisdem quasi patriarchae temere inten- cavere ne te in illum articulum necessitatis inducas
dendo. Ad haec, electo Tharsensi sublato de medio, quod te sero pceniteat apostolicis non obtempe-
g
cum patriarcha saepedictus speraret ut juxta pro- rasse monitis et mandatis.
missionem tuam arcbiepiscopus institueretur ibi- Datum Laterani, xi Kalendas Martii, pontificatus
dem, lu redditibus etcasalibus ipsius Ecclesise mi- nostri anno sexto decimo.
litibus tuis sacrilega prssumptione divisis, etLati- III.

nis clericis expulsis penitus ab eadem, in ipsa Orae- REMENSI ARCHIEPISCOPO ET SUFFRAGANEIS FJOS.
cosquosdam intrudere praesumpsisti. De coercenda jurandi temcritate.
Quoniam igitur haec sub dissimulatione transiro (Laterani, u (3) Idus Martii.)
necvolumusnecdebemus, quosapostolatusolficium Etsi apostolatus olficium nos universis constituat
non solum Ecclesiis, verum eliam fldelibus univer- debitores et erga omnes palernum affectum gerere
sis constituit debitores, ne nobis negligentibus im- tencamur, regnum tamen Franciae praerogativa (4)

pietatem tuam proutad nos pertineret, nuntiarc,

tibi, quadamdiligimus charitatis, utpotequod praB caete-

tu in tua moriaris iniquitate, quod absit,etsan- rismundi regnis apostolicae sedi ac nobis obsequio-
guis tuus de nostnsmanibus a Doniino requiratur, sum semperexstilit et devotum ideoque ab eodem ;

serenitatem tuam monemus, rogamus et exhorta- regno specialiter amovere cupimus scandala uni-
mur in Domino, et sub divini judicii obtestatione ~ versa quae contra illud divinae possent majestatis
tibi praecipiendo mandamus quatenus praedictopa- oculos provocare. Noveritis autem ad nostram au-
triarchae ac Ecclesiis suislaliter satisfacere studeas dicntiam pervenisse quod ejusdem regni homines
de praemissis ut majestatem divinam, quameacom- quasi ex consuetudine generali, frequenier ex ira,
mittendo tibi offensam procul dubio reddidisti, pla- et interdum animi levitate (5), quibusdam utuntur
catam tibireddere valeas eamdemcorrigendo, etnos nefandis et borribilibus juramentis ; et cum veritas
tetanquam obedientiaefiliumcbaritatisbrachiisam- doceat per seipsum non esse jurandum per ter-
plexantes, favorem tibi teneamur apostolicum im- ram, quia scabellum est pedum Dei (6), ipsi non
pertiri. Alioquin, cum Domino disponente in eo solum per divinos pedes et manus jurare non me-
simus loco et officio constituti ut vindictam in na- tuunt, verum etiam ipsius Christi et sanctorum
tionibus et increpationes in populis facere tenea- ejus secretiora membra lingua sacrilega perscru-
mur, ac secundum Apostolum omnem inobedien- tantes, ea non formidantintonare jurando qua;nos
tiam prompti simus ulcisci, venerabilibus fratribus scribendo sumus veriti nomicare, Cum igitur sacri
nostris patriarchas Hierosolymitano praedicto et suf- canones in praesumplores bujusmodi constituant
fraganeis ejus acepiscopis Cypri nostris damuslit- graves poenas etepiscopos (7) nihilominus, qui ha;c
teris in mandatis ut te, licet ex alia causa vinculo emendare negligunt, asserant acerrime arguendos,
excommunicationisastrictum, exhacquoqneusque D fraternitatemvestrammonendamduximusatteutius
ac satisfactionem condignam appellatione postpo- et hor*andam, per apostolica vobis scripta praeci-
sita faciant excommunicationis sentectiae subjace- piendo mandantes quatenus subditis vestris ut ab
re nihilominus in praefatum nepotem tuum ac
; hujusmodi temeritate desistant curetis districtius
omnes principales fautores et consiliarios tuos con- inhibere, el inhibitionibus comminationes addendo
similem sententiain proferentes, ac facientes eam- eorum praesumptionem taliter corrigatis quod di-

(2) Vide lib. n, epist. 9, HO; lib. xn, epist. 8, ordinationes regias.tit. 45, De privileg. apostol,regi
38, 39. concessis. eic. Per venerabilem qui filii sint legit.
(3) Apostolatus. B. Pelri qnem obtinct pont. Max. (5) Levitate, 1. unica C. Si quis imperat maledix.
sic Joannes XXII extravag. ad upostolatus De con- (6) Scabellum. Matthaei v. et in c. Et si Christus,
cess. praeb. et extravag. ad nostri de privileg. De jurujur.
(4) Prxrogativa. Vide supr lib. xm, epist. 14, et (7) Episcopos, in fine d. cap. Si quis, per capil-
Joannem Ferraultum De juribus et privil. regni, et lura.
787 INNOCENTII III PP. BEQESTORUM LIB. XVI. 788

vinis nominis rebus vos tangere videatur, et eorum A procedere, a parte praepositi fuit objectum se non
temeritas divinam contra ipsos el regnum (8) teneri super aliis respondere, cum haec, sicut di-

praefatum uon provocet ultionem. Vos denique, cebat, coram primis judicibus objecta fuerint nec

fratres archiepiscope (9) et episcopi, super vobis probata ;

praesertim cum induciae datae ad haec pro-

ipsis, etc. banda fuissect, et super iis pars eadem protestata

Datum Lalerani, n Idus Martii, pontificalus nos- fueril coram vobis quod absque sui praejudicio su-

tri anno decimo sexto. per articulis aliis reeponderet ; et adjccit ei non de-
IV. bere obesse si nuntius ejus eum adversario litteras
EPISCOPO FLORENTINENSI, ET PRIORI CAMALDULENSI ET impetravit, qui non ad hoc, sed tantum ad impe-
MACISTRO B. PLEBANO CASTRI FLORENTIM. trandam confirmationem sententiae, fuerat deslina-
De elcctione prjepositi Arelini. tus. Quibus pars adversa respondit quod cum baec

(Laterani, u Idus Martii.) sub judicibus memoratis in modum exceptionis di-

Cum olim nuntius dilectorum filiorunTpraepositi latoriae fuerint ad judicium declinandum objecta,

et canonicorum Aretinorem in nostra praesentiacon- quod etiam pars altera concedebal, contra perso-
stitutus sententiam quam super electione facta de nam nihilominus ipsius propositi ad excludendum
ipsos praeposito in pastorem Ecclesiae Aretinae ve- R eum a dignitate poterant pereroptorie nuncopponi
nerabiles fratres nostri archiepiscopus Ravennas praesertim cum nuntius partis praepositi in litteris
et episcopus Liviensis delegati a nobis pro dicto impetratis cum adversario convenisset, et primo
praeposito promulgarant postularet aucloritate se- vobis prssentasset easdem, ac vos forma cogeret
dis apostolicae confirmari, magistro R. procuratore litterarum.
partis alterius, praeter alia contra modum electio- Addidit insuperquod pars praeposilicontestando
nis ipsius et processum judicum praedictorum, ob- liiem approbasse litteras et a dilatoriis exceptioni-

jecta, proponente ipsum praepositum in Ecclesiam bus recessisse liquido videbatur : quod pars ad-
Aretinam ingressum Simoniacum habuisse, ac tem- versa negabat, cum super aliis respondendo, ut
pore quo de ipso fuit electio celebrata, cxcommu- dictum est.de jure suo circa exceptiones hujus-
nicationis innodatum, et natalium
fuisse vinculo modi fuerit protestata, et, sicut dicebat, commis-
pati detectum, quia nobis super iis non poterat fieri sionis litteras approbare pro parte, ac pro parte
plena fides, vobis dedimusin mandatis, ut tam su- poterat reprobare. Quia vero super iis diversi vidc-

per processu judicum et electioni modo quam su- bantur diversa sentire, quid vobis sit faciendum
per obslaculis aliis quae partes ducerent proponen- postulasti per sedem apostolicam edoceri quae- ;

da, receptis probationibus eorumdem ipsas sub rentesnihilominus an defectus matalium etexcom-
vestris sigillis fideliter nobis transmitteretis inclu-
" municatio judicari debeant ad crimina pertinere,

sas praefigentes parlibus tenninum competentem cum de crimine non filii, sed patris, agatur in pri-

quo nostro se conspectui praesentarent sententiam mo, et de pcena criminis in secundo ; ut sic in-

recepturae.Adjecimus etiam quod testes quos utra- strui valeatis utrum super iis nominandos testes

que pars super modo electiouis, processu judi- secundum formam praecedentium litterarumdebea-
cum, et aliis quae crimina non contingerent, du- tis compellere perhiberetestimonium veritati.Quae-
cerent nominandos, si se gratia odio vel limore etiam, si ad testimonium debeat archidia-
sivistis

subtraherent, per censuram ecclesiasticam, appel- conus supradictus admitti, cum per procuratorem
latione postposita, cogeretis veritati testimonium agant idem etejussociicoram vobis. Nolentesigitur
perhibere. Partibus itaque in nostra praesentia per tales inutiles et vanos anfractus decisionem
constitutis, narraiioneac responsione aliisquepar- causae in gravamcn Ecclesiac Arentinac differri, per

tium confessionibus super proccssu judicum et

apostolica vobis scripta praecipiendo mandamus
modo electionis auditis, cum
vellutis, sicut ex lit- qualenus, non obtuntibus bujusroodi vanis et frivo-
teris vestris accepimus, ad aliorum inquisitionem lis occasionibus, sccundum formam vobis dalam

(8) Iiegnutn, cujus principes Christianissimi sa-

crae denominationis titulum interdixit, et judicis
crutissimas leges tulere, quibus nefanda; procacita- P, ordinarii super hac re attestationem actis curias
tislibido irreligiosa coercetur. Rhenunus in apo- relerri praecopit mon?e robruario anno Domini
log. Tertull. 33 refert Clodovaci, Childeberti et 1600. ut in poslerum nemo tantaa proterviaepercus-
Clotharii leges, quibusjurare prohibiturr. est, et po- sus audacia, sacri oominis tremendum judicium
steriori saeculo, idem obtinuit, imo novissime Lu- prosapiae titulis inferere tentaret, sed et maledicta
dovicus Justus, cujus imperium, naturae ornamenta in principcm BBvene legis judicio vindicavit 17 No-

gentiumque innumera; nutiones incredibili admi- vemb. li')05 et 5 Octob. 15(0. Diis non detrabes,
ratione suscipiunt, prima quam edi jussit constitu- ncque principi populiluimalrdicos. Kxodi xxn. Ma-
tione sacri nominis Dei Opt. Max. pojeratores jestatia sunt apud nos rpi qui de nostris regibus
(quippe solus assertor abininncorum telis et insiliis secus aliquid murmurarunt, ut ait Arnoi). 4,
Gallias viadicavit) gravi rnulta puniri voluit cujus Adv. gent.
edicto senatus subscripsit anno Domini 1611, cis- Archiep. Qui primati Remensi sultditi sunt,
(9)
dem forro candente lingua perforatur, posti|uam a Hinrm. dictu epist. 8, c. 20 Dc primatu quoque in
Dco rege et a justitiae sacenlotibus veniam peticre, aliis provinciis idem Zacharias papa ad eumdem
ut mox luquco suspensi Qammaram vindice iaoea- Bonifacium scripsit, qui anno Domini Til legatus a
dio suffocentur, explacitosenatus 25.1unuarii 1610, latere Gregorii II, m
etZachariee summorum poa-
qui non immemoravitac religionis, Joanni Deo, sa- tilicum in Gallia et bajoaria vice» gcesit.
780 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRI8TI 1213. 790

procedatis in causa, testes in praemissis articulis, A nec curans gregem sibi creclitum pascere.sed seip-
illo de Simoniaco ingressu duntaxat excepto, ad sum, infirma nequaquatD consolidet, vel reducat
perhibendum testimonium veritati per censuram abjecta, confractanon alliget.et perdita non rcqui-
ecclesiasticam compellentes ; cum clsi a criniinibus rat, scd cum austeritatc irnperans et potentia,fac-
fortc descenderint, quoad istud negotium crimina tussit illisodor morlis in mortem quibusseodorem
non contingant. Archidiaconi vero testimonium, vitam debuerat exhibere. Propter quod ca-
vitoo in

cum pro parte ipsius et sociorum ejus non pereum, pitulumipsiusEcclesia; nobis humilitersupplicavit
sed per procuratorem, agalur, et in causa Ecclesia- ut eorum miserioe miserentes, ad radicem hujus-
rum suarum clerici etiam adversus extraneos ad- modi sterilis inio pestifcrac arboris securim tandem
millantur, cur in hac repelli debeat, nisi aliud ra- apponere ac in eadem Ecclesia plantare arborcm
tionabile obviet, non videmus. Tu denique, frater fructiferam dignaremur.
episcope, super teipsos, etc. Licetautem idem archiepiscopus in nostra prae-
Datum Laterani, n Idus Martii, pontificatus no- sentia constitutus nuntium destinaverit,qui quam-
stri anno sexto decimo. dam inanem appellationem etaliquas frivolas excu-
sationes proponere conaretur, ne tamen dicta
n conqueratur Ecclesia quod usque ad raucedinem
ABCHIEPISCOPO BURDEGALENSI, ETEPISCOPO AGENNENSI, faucium clamans non fuerit exaudita et quaarens
ET ABBATI CLABIACENSl AGENNEN9IS DIOECESIS. non invenerit eonsolantem, et nos, quibus esse
Adversus arckiepiscopum Auxitanum. dictum credimus in propheta Ecce constitui te :

(Laterani, xn Kal. Junii.) super gentes et regna, ut evellas el dissipes, xdifices

atque plantes (Jer. 1), officium nostrum negligere
(10) Cum gemitas Ecclesia. Auxitanae gementis
videan.ur,eumdem archiepiscopum,cum supercri-
sub nocte caecitatis sui archiepiscopi et ploranlis
minibus multis et gravibus sit publice infamatus,
olim ad aures apostolicas ascendisset, a multisno-
et habeatur nihilominus de gravi dilapidatione su-
bis multoties incultatus, eumdem archiepiscopum
spectus,ab administratione spiritualium et tempo-
monuimus diligenter ut cum ad pontificalis curam
ralium duximus suspendendum, per apostolica
regiminis se cognoscere minus aptum,
deberet
scripta praecipiendo mandantes quatenus, si legiti-
suam et aliorum salutem lucris temporalibus ante-
memoratae, quae
mus accusator vel etiam denuntiator apparuerit
ponens, et com|ialiens Ecclesios
contra eum,iniquiratis super praemissis et aliis quae
sub umbra ejus graviter in spiritualibus et tempo-
adversus eumdem proponi contigerit sollicite veri-
ralibus erat lapsa, pontificalem curam spontaneus
tatem et si eum constitent ahqua seu ahquid quod
:

resienaret,venerabihbus fratnbus nostns archiepi- p .„

D
„T
scopo Narbonensi
. . ,
et bonae
Donae
...
memonae uuceDsi
uticeDsi
.

ep
.

epi-
«
.
, ...

.
,

.
, .
ad depositionem sulhciat commisisse, m eum depo-
. . ,

sitionis sententiam,sublato appellationis obstaculo,

scopo apostolica. sedis legatis nostris dantes litteris
proferatis, et faciatis Ecclesiae supradictae per ip-
in mandatis ut ipsum ad id inducere procurarent.
sius capituli electionem canonicam cum consilio
Sed idem archiepiscopus citatus pluries ab eisdem,
vestro de persona idonea provideri. Si vero infra
non solum ad ipsos accedere non curavit, verum
mensem post denuntiationem vestramcontraipsum
etiam,sicut nobis innotuit per ipsius litteras Nar-
nec accusator nec denuntiator etiam apparuerit,
bonensis, cum excommunicatus fuerit ab eisdem,
cum frequentes clamores qui ad nos de ipsiusacti-
divina in animae suae periculum celebrare officia
bus ascenderuntdissimulare ac debeamus ulterius
non quidem desiderans, non pro-
desistit, praeesse
nec velimus, vos eidem purgationem canonicam
desse; cum non modo subditum sibi populum juxta
cum quinta manu vicinorum episcoporum, qui ejus
ponlificale officium non erudiat,quinimo detestabilis
vitam et conversationem noverint, indicatis eum- ;

vitae acconversationisexemploinficiatetcorrumpat,
dem.nisi secundam formam praedictam infra unius
tot circumdatus flagitiis etopertus ut si etiam cor-
mensis spatium se purgaverit, a jam dicta Ecclesia
rectioni vellet intendere subditorum et bona prae-
penitus amoventes, et de persona ldonea providen
dicare opera quae non agit, lpso verba sua openbus r. ., .; - , ,

_._.. __ __-_._l___i__ D facientes eidemjuxtatormam superius comprehen-

impugnante, ad eam reverteretur vacuus sermo
sam. Taliter autem mandatum apostolicum exse-
ejus, cum cujus vita despicitur, etiam praedicatio
quamini quod zelus domus Dei vos comedere cora-
contemnatur. Et ut de multis quaeobjiciuntureidem
probetur. Quod si non omnes,etc.,duo vestrum,etc.
aliquaexprimamus,ha_reticorum esse dicitur recep-
Vos denique fratres archiepiscope et episcope,
tator et fautor, aleator et dilapidator notissimus,
super vobis, etc.
Simoniacus etiam et perjurus, atque adeo deditus
Datum Laterani, xn Kal. Junii, pontiOcatus no-
ad carnalium flagitia voluptatum ut, sicut aqua
stri anno sexto decimo.
effusus, incestuosa quoque commercia non evitet.
Luget ergo non solum Ecclesia, verum etiam tota
dicecesis, quinimo tota provincia Auxitanajcum
idem quaerens in ovibus solummodo lac et lanam.

(10) Vide lib. 14, epist. 32, 33.

791 INNOCENTII III PP. RBGBSTOBUM LIB. XVI. 792

VI. \ in i'8 quam in aliis dilecto filio abbati Cluniacensi

DMVFHSIS ABBATlBrS ET PRIORIBUS CLUNIACENSIS ORDl- tanquam devoti rnembra convenicntia
(ilii patri et
MS AD GENERALE CAPITULUM CONVENIENTIBUS. capiti obedieniiam et reverentiam dcbitam impen-
Hortalur eos ad meliorem frugem. dentes, circa reformationem prioratus de Charitate
(Laterani, Idibus Marlii.) munum auxilii et consilii apponatis, tant.ique in
(lt) Si diligenti meditatione pensabilis qualiter premissis diligpntia vigiletis quod nec in vobis per
vita monastica subprimis ordinis Patribus pullula- culpamnecinsubjectis pernegligentiamofleodcntes,
vit, et palmites longe lateque producens, ad mor- corrigatis in posterum quod in prajterita commii-is-
tiferacircumquaquevenenapellendafloresbonorum tis.Vos deniquc,filii ahbatps.super vobis ipsia.etc.
operum protulit et boni nominis effudit odores, Datum Laterani, Idibus Martii, pontiflcatus no-
pervigili cura studebilis eorum inbferere vestigiis, slri anno sexto decimo.
per quos in deserlo mundi hujus plantata est et VII.

fructificavit in pluribus vitis monastic»' honestatis, PiTRlARCIIjE HIEROSOL1MITANO APOSTOLIOE 8EDIS

li nimirum monastica fnigalitate contenti, et opti- LEGATO.
mum ponentes in paupertate principium, nssecuti De causa regis Armenix.
sunt in Dominn totiussuflicieiitice complementum, Sollieitudinem tuam in Domino commendamus,
ecclesiarum praelatis accppti, anteregesetpraesides eo quod circa terrae sanctas profectum adeo sollici-

vita et merito gloriosi.Nuncautem, quod mcerentes tus et studiosus existis ut ei tam in spiritualibus

dicimus, etsi non a cunctis in omnibus,a plerisque quam temporalibus te pro viribusexhibeas fructuo-
tamen ex vobis in plurihus dicitur dpclinatum in sura. Accepimus sane per litteras tuasquod, post-
tantum quod contra vestri ordinis regulam manu quam venerabilis frater noster episcopu^ Sidonien-
nimis avida colligentes ubiforsitan non sparsistis, sis iter arripuit ad sedem apostolicam veniendi.tu a
dum loculos pro|irios replere nitimini, bona Ercle- rege illustri Armenia? multaplenas humilitate ver-
siarum,quae vestro commitluntur regimini, vacua- burura literas recepisti, quibus significabat se pro
tis, sic ambitioni vacanles quod in locis quibus revercntia nostra ad consilium et precum tuarum
praeestis, terrenae paupertatis opes quaeritis, non instantiam pacera cum Templariis reformasse.que-
opem impenditis consilii salutaris (12). Ecce inter relisleorumsatisfacienscompetenter (13);etquoniam
alia ioca vestra praasidentium culpa depressa, per excommunicationis sententiam diu fuerat ab
prioratus de Gharitate, qui olim in spiritualibus Ecclesia separatus, unde se plurimum contristari
florens, in temporalibus abundabat, tanta corrup- dicebat,absolutionis beneficium humiliter postula-
lela marcescit et tam arida deprimitur paupertate bat, supplicans nibilcminus et instanter ot, sicut a
quod aliorum relevetur auxilio, vix adjicere
nisi nobis receperas in mandatis.comitem Tripolitanura
poterit ut resurgat Alias etiam, sicut accepimus, ad faciendum sub examine tuo neputi suo justitiam
tam in vobis quam aliis curae vestrae commissis de Antiochia et principatu ejus ecclcsiastica,si opus
adeo perniciosi facti estis exemplo quod antiquis esset, districtione compelleres, cum idem nepos
Patribus loco tanlum ef habitu, non prxrog.itiva ipsius super iis paratus existeret sub tuojudicio
virtutum, videmini succsssisse, sed eo plures con- IHigare. Verum cum pradictum comitem conve-
tagio corruptionis inficitis quo pluribus illi quorum nissesut pro tantismalis tantisque periculis evilan-
exempla vitae magisterio
lora tenetis cnrrectionis dis in jam dicta controversia juxta mandatum et
ex'iibebant.Ne vero indigne illorum privilegiis dispositionem nostram ad justitium se offerret,
gaudeatis quornm non servatis in mnribus discipli- respondit se Antiochiam ub imperalore Constmti-
nam, per apostolica vobis scripta mandamus qua- nopolitano tenere, necsibi videri tutum aul justum
tcnus incipientes facero qimd possitis liberius edo- ut de ipsa conventus in alteriusquam ejusdem do-
cere, in vobis et subditis hEec et iis sirailia corriira- mini sui judipio responderet. Addidil etiam ipsura
lis, Untoque plus luceant opera veslra bona corara imperatorem hanc a nobis indulgentism impetrasse
hominibus ut glorificent Patrem vestrum quiestin ut dpinrpps comitem non cogeremus eumdem de
cuelia quanto magis mala praeterita facti evidcntia D Antiochia sub ecclesiustico judice liligare. Qui au-

publicavit, et ubi major ruina prnscessit.ibi mujoris tera super iistibi essetugpiidum.certificari responso
i
eparationia sollicituio sequatur, ct damnum quod Bedis apostolictc poslulasti (14). Ad quae sic duxi-
(fvulgata malitia intulit,manifest8s bonitalia suffra- mus res|iondeadum,quod cnm memoratum n
gio restauretur. Qui vero inlcgrum consuevit esse Armcniae propter graviesimam offcnsam quam Deo
judicium quod plurimorum sententiis confirmatur, ct Eeelesiae ADliochenae usseritur intulisse manda-
ct quae profectum communem respiciunt, trartari vcrimus vinculo excoinmunicaiionis ustringi donec
eolent melius in communi, annualiui inleresse satisfaccrel coinpetenlPr, tu, si ante hujus mandati
capitulo genprali omni occasione postposita sludca- eueceptionem ex alia causa ligatua non fuerit.quoad
;is, ijn n ibidem secundum Deum et beati Bencdicti ill im qua mi do tenetur secundum lurmam Ecclesia

rcgulam fuerint instituta firmiter servaluri, et tam bem lirium oi absolutionis impcndas, injungene

(11) Vide infra epiet. 144. fl» Vide lib. n, epist. 269.
(12) Vide lib. xv, epiat. 144. (14)Vide supra epiat. 2.
 ,

793 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 794

eidcm quod de jure fuerit injungendum (15). Suppr A. ferri vnlumna in redemptione talium decima-
eas
eo vero quod a comite Tripolitano supcr Anliocliia rum quod si nolint, vel forte non possint, redi-
:

deprincipatu ejus pctit si sibi pronepotesuo justit ia mendi easad opus illarum ccclcsiarum vobis conce-
exhiheri,per gravcdelictum quod commisit ibidcm, dimus faeultatem proviso nihilominus ut consueta
,

reddidit se ad pra?sens indignum, ut nd tcmpus ei servitia ad quaa laici pro decimis illis ecclesiis tene-
auxilium Ecelesine denegctur qui contra eam ad bantur,ptiam post contractum talis venditionis im-
atrocem iujuriam manus prasnmptuosas extendit. pendant, cum ad eos pretium perveniat earumdem
Illud autem quod prafatus comes Tripolitanus nos tam modico prelio velint esse contenli
nisi forte

imperatori Constantinopolitano asscrit indulsisse, quod ob hoc ecclesiae ab exactione servitiorum illo-
non dubites penitus esse falsum et quod dicit se ; rum,tanquam proredemptione majoris incommodi,
non teneri de Antiocha et principatu ejus eccle- commode valeant abstinere.Nulli ergo,eto.,conces-
siasticum subire judicium,reputes omnino frivolum sionis, etc, usque incursurum.
et inane. Datum Laterani,xn Kalendas Aprilis,pontificatus
VIII. nostri anno sexto decimo.
EPISCOPO LIGIENSI, ET PRIORI SANCT.E MARIJE HOCC* X.
MATUR.E HYDRUNTINENSIS. g LUNDENSI ARCHIEPISCOPO APOSTOLICE SEDIS LEGATO.
De quosdam monacho recipiendo. Adversus quemdam falsum legatum.
(Laterani, xi Kal. Aprilis.) (Laterani, xn Kal. Aprilis.)
Cum abbati Neritonensi nostrisdederimus litleris Per tuas nobis litteras intimasti te quemdam fal-
in mandatis ut A. monachum suum reciperet salva sarium in vinculis detinere, qui sedis apostolicae
ordinis disciplina,idem mandatum nostrum et rao- mentiens se legatum, nomine ac officio episcopi
nitionesvenerabilisfratris nostriCastrensisepiscopi usurpatis,in multis pontificalepraesumpsit officium
et aliorum quos monitores deputaveramus eidem exercere. Super quo tibi rescribi desiderasnostrae
prateriens aure surda, id efficere non curavit. Prae- heneplacilum voluntatis. Nos igitur sollicitudinem
lerea ulens pontificalibusindumentis.officiumquo- tuam in Domino commendantes,fraternitali tuaeper
que pontificis non metuit usurpare, confirmando aposlolica scripta mandamus quatenus, quidquid
pueros, crucem in populo faciendo solemnem, sub- factum est ab eodem denuntians liabendum
taliter

ditos sibi benedicendo abbates et rrinores etiam penitus pro infecto,ipsum,sicut charam habes gra-
ordines conferendo, asserens stiper his se nuper a tiam divinam et nostram, perpetuo carceri facias
nobis privilegium impetrasse, sicut dilectus filius mancipari, pane doloris etaqua augustiae susten-
Neritonensisarchidiaconus,per quem de iis inquiri
p tandum (16). I>e aliis vero qui.sicut asseris, suspe-
mandamus,per suasnobislitteraspleniusintimavit. cti habentur de criminefalsitatis,diligenter inqui-
Ideoque discretioni vestra per apostolica scripta ras, et quos inveneris esse lales, punias appella-
mandavimus quatenus ipsum ut monacbum salva tione remota secundum constitutionem a nobis
ordinisdisciplina recipiatantedictum per censuram editam ad falsariorum malitiam confutandam. Tu
ecclesiasticam appsllatione postpositacompellentes denique, frater archiepiscope, super te ipso, etc.
auctoritate nostra injungatis eidpm ut usque ad Datum Laterani, xu Kal. Aprilis, pontificatus
duos menses nostro se conspectui repraesentet, qua nostri anno sexto deciino.
ratione praedicta exereeat ostensurus. Quod si forto XI.
infrapradictum terminura ad nostram venireprae- VEGLENSI EPISCOPO.
sentiam non curarit, vos ipsum ex tunc ad id per De modo procurationis episcopalis.
suspensionis sententiam sublato appellationis (Laterani, xiv Kal. Aprilis.)
obslaculo compellatis. Tu denique, frater episcope, Cum
olim causam quae inter te es parte una et
super te ipso, etc.
clericos castri Musculi Veglensis dicecesisex altera
Datum Laterani, xi Kal. Aprilis.pontificatus no- vertebatur super eo quod asserebas dictos clericos
stri anno sexto decimo. te, quoties ad ipsos accedis, extra portam castri
D
IX. debere cum processione recipere,ac tam tuis quam
CAPITULO SUESSIONENSI. sociorum equis annonam ministrare in domo ct
De redemptiorte decimarum. ipsos in pascuis cuslodire, emendaturos si eorum
(Laterani, xn Kal. Aprilis.) aliquem quoquo modo perdi contir.geret, et tibi ac
Prsesidium favoris apostolici petitiones illae me- tuis,si ultraunum diem, debent integre
in quo te

rentur, per quas jus uon laeditur alicujus et alteri proeurare,moram ibidem duxeris faciendam usque
subvenitur. Postulastis sane vobis a sede apostolica ad diem quarlum panem et vinum procurationis
indulgeri liccntiam redimendi decimas qua> infra nomine praebituros, asserens nihilominus eosdem
metas parochiarum vestrarum in feudum a laicis libi,sicut laicos potestalibus saecularibus, ad banna
detinentur Nos autem voientes super hoc ecclesiis, teneri, et te a Spalato usque Venetias, cum illud
quibushujusmodi debenturdecimae providere,prae- ire volueris, propriis debere sumptibus navigio de-

(15) Vide lib. n, epist. HO. (16) Vide lib. xv, epist. 118.
795 INNOCENTII III PP. RBGESTORUM LIB. XVI. 796

portare, abbati de Meltaet plebano Sanctae Mariae \ hominem simul in diversis locis existere aut ad
Majoris Jadertinensis et archidiacono Veglensi sub loca remotiora transvolare subito non permittit,
certa forma duxerimus commiltendam, iidem co- redimeret tardilatem, sua videlicet onera dispen-
gnilis causae meritis, dictos cleri^os ad praedicta sando peralios, et quae seipsum non posset, per
omniacxsolvendatibisentenlialiter condemnarunt: legatos suos vel .lelegatos judices exsequendo.ut sic
quorum sentenliaper venerabilem fratrem nostrum multis vocatis in partem sollicitudinis, penes eura
episcopum et dilectum filiurn archidiaconum Po- plenitudo consisteret potestatis ; et ne quis contra
lenses auctoritate nostra postmodum exslitit appro- ejus polestatem temere aliquid attentaret, per poe-
bata. Verum ipsis clericis ad sedem apostolicam nam Core.Dathan et Abiron.qui coatradictura Moy-
provocantibus, et partium procuratoribus deroum sen,stimulante invidia,caleaneumerexerunl,liquido
propter hoc in nostra praesentia constitutis, nos praemonstravit quadamnatione vel interitu digni fo-

auditis quae fuerunt proposita per eosdem, venera- rent quiRomani antistitis jurisdictionem praesume-
bilibus fratribus nostris Traguriensi et Nonensi rent impedire (17). Hoec si Piclaviensis episcopus
episcopis et dilecto filio abbati Sancti Damiani Ja- diligenti et debita meditatione pensaret,nec diceret
dertinensis dicecesis dedisse recolimus in mandatis quod in sua vellet dicecesi papa esse.nec delegatos a
ut inquirentes super totiuscausae processu in litteris n nobisjudices,quo minus comraissa sibi exsequeren-
tunc directis ad ipsos pleniuscomprehenso diligen tur negotia, imo nos verius in eisdera temereimpe-
tius veritatem, causara ipsam ad praesentiam no- diret. Sed ipse dilecto
filio priori Sanctae Radegundis

slrara remitterent sufficienter instructam,praefigen- adeaquaesibiexsequendacommisimus

Pictaviensis
tes partibus terminum competenter quo se nostro non solumobjecitobstaculum,sed et pcenam inflixlt,
conspectui praesentarent sententiam recepturae.Cum nobisin eo nihilominus injuriam inferendo. Sicut
igitur procuratores partiumnuper ad nostram prae- enim idem prior lacrymabili nobis exposuil ques-
sentiam accessissent,processumjudicumeorumdem tione cum dictus episcopus, qui olim ipsum diligere
ab eisdem procuratoribus nobis exhibitum perdile- videbatur, tandem gravi concepto rancore ac odio
ctum filium nostrum Petrum tituli Sanctae Caeciliae contra eum pro eo quod commissionibus ad ipsum
presbyterum cardinalem examinari fecimus diligen- etconjudicessuoscontraeumdemepiscopumetejus
ter, et codera per relalionem cardinalis ipsius ple- clericos saepius a sede apostolica impetratis, man-
niusintellecto,sententiatn a praefato abbate deMelta datum nostrum sicut obedientiae filius exsequi pro-
ct ejus conjudicibus pro te latam de fr.itrum nostro- curabat,cum suos latentibus machionationibus et
rum consilioduximusconfirmandam.Nulliergo.etc. insidiisdiutiusoppressisset,demum,quoniam idem
usque incursurum. priorin causaquamdilectus filius magister Walte-
Uatum Laterani, xiv Kal. Aprilis, pontificatus ^ rus familiaris nostersuperEcclesia de Araon adver-
nostri anno decimosexto. bus eumdem habebat episcopum (18), post ipsius
multiplicem conturaaciam, unacum collegis suis
XII.
juxta formam apostolici mandati processit, mani-
DECANO SANf.TI HILIARII ET SANCTt PETRI ET SANCTI
festo exarsitodio in eumdera ; et qui dolorem con-
HILARII SUBDECANI8 PICTAVIENSIBUS.
ceperat,iniquitatem reperit contra ipsum.
(Laterani, x Kal. Aprilis.) Cum enim nepos ipsius episcopi de Baillivi castri

Inter caetera quae contingebantantiquis patribus deMirebello, terras ejusdem prioris excoli nullate-
in figuram, et ad doctrinam nus permittentes, queradam colonum ipsiuscapere
nostram. Apostolo
atteslante, sunt scripta, praesumpsissent, episcopus, ad quem castri domi-
dux Israelitici populi
Moyses in deserto pulchre praesentemstatumEccle- nium et nepotis correctio pertinebat.non solum ipsi
8is3 figuravit aui cum nequaquam sufficeret uni-
:
satisfactionem superhoc non fecitaliquamexhiberi
versas ejusdem populi discutere quaestiones, ne verum etitm salellitibus dicti castri duos colonos
solus inani consumptus labore deficeret, populo ipsius carceri postmodum mancipantibus et bladtim
inuliliter exspectante, viro providos et Deum ti- ejus portantibus per violentiam intra castrum.idem
mentes elegit, qui populi querimonios audientes, D episcopus omnia sub dissimulatione transivit, non
judicarenl tantummodo leviora, majora vero ejus attendens quod non caret scrupulo societatis oc-
cxamini reservarent.Universorum etenim Conditor cultae qui, cum possit, manifesto facinori negligit

qui oinniasimulabaeterno providit,scienssacrosan- obviare(19) Unde servientes ipsius episcopi et

ctam Romanam Ecclesiam futuram caput omnium hujusmodi dissimulatione audaciam assumentes,
fidelium et magistram, ejus pastorem, per qucm uvas.etiam antequam ad maturitatem venissent, de
populum suum ad repromissionis terram.eam vide- ipsius vineis asportavere nonpaucas; ac demum
licet in qua prophetasuam esse desiderat portio- vindemiarum tempore, cura homines et clericl sse-
nem, per hujus mundi solitudinem properantein pedictiprioris quod residuum fueratcolligcre incoo-
regere disponebatjam tunc benignus instruere di- pissant.satellites dicticastri extra vineas ejicientes

gnubalur, qualiter (quia) conditionis liumanae lex eosdem et quemdam de clericis suis verberatum

(17) Vide lib. xv, epist. 186. (19) Cap. Error. disl. 83.
(18) Vide lib. xv, epist. 228.
797 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRI8TI 1213. 798
atrociter vesto propria spoliantes.etgravitervulne- A stris nobis assistcntibns,curavimus ore proprio
rantesalium insscris ordinibusconstitutum, usijuc promulgare, decernentes ut clcrici quos eadem li-
ad quingcnlas saumas uvarum, quae in vineis re- gat sententia, cujuscunque ordinis aut dignitatis
mansprant anteiliclis, pro sua; voluntatis arbitrio existant, si post publicationem ipsius praisumpse-
asportarunt. Cum aulem his et aliin gruvaminibus rint celebrare divina, hoc ipso in perpetuum ab
dicto priori et suis nequiter irrogatiB necdum satia- omni ofiicio et beneficio ecclesiastico sint privali.et
tus essel animus episeopi memorati, nec aversus tam ipsiquam laici praterquam in supremae neces-
furor ejus abipso, sedadhuc ad ejusdem oppressio- sitatis articulo absolutionis beneficium nequeant
nem manus ejusexstenta.servientes illius paternas obtinere, nisi ad sedem apostolicam venerint illud
domos saepedicli prioris, quos magni tuisse valoris humiliter petituri.saltem per procuratores idoneos,
et pretii memorantur, funditus everterunt, trabes si forte nequiverint per seipsos.

et ligna ceetera eorumdem ad munitionem castri Quocirca discretioni vestra; per apostolica scripta
dicti episcopi deferentes. Prior igitur tantis injuriis pra3cipiendomandamusquatenus,dictamsenlentiam
lacessitus, coram eodem episcopo de se ipso fecit solemniter publicantes et praecipientes usque ad
deponi querelam qui quod in corde gerebat non
:
satisfactionem condignam firmiter observari,super
valens dissimulare vel nolens, sibi placere respon- JJ
damnis et injuriis priori saepedicto et clericisejus

dit si ei damnum accideret vel gravamen ; et ut illatis inquiratis sollicite vcritatem

et si dictum ;

quod ore dicebat, opere demonstraret, in nullo sibi episcopum in hoc inveneritisculpabilem exstitisse,
fecit satisfieri de pramissis, quanquam damna ei- ipsum percensuram ecclesiasticam, sublato appel-
dem irrogata priori summam trecentarum marca- lationisobslaculo,adsatisfactionem plenariam com-
rum excedere asseranlur, praeter ea quae sui occa- pellentes, eumdem suspensumad nostram praesen-
sionehujusmodi pertulerunt.Denique adeo insolens tiam trausmittatis. Quod si forsan per se velsuos,
effectus esse episcopusdicitursaepedictus ut publice de quorum potentia gloriatur, praesumpserit impe-
dire quominus id probare valeat dictus prior, vos,
praedicans quod in episcopatu suo esse vult episco-
pus atque papa, et asserens quod per judices dele- cum ipsum propter frequentes variosque clamores

gatos a nobis, quos papna judicellos appellat, in sua qui de illo ad aures nostras superhujusmodi exces-
dioecesi nihil fiet, capellanis de Mirebello prasnm- sibusascenderunt.suspectum etincredibilem habea-
pserit inhibere ne observent sententias quas dele- mus, purgationemsuperiis cum quinta manusepi-
gati a nobis judices protuleruntet praeceperunt fir- scoporum indicaiis eisdem, ipsum nihilominus, si
miter observari. Cujus praesumptionis excessum si
forsan in ea delecerit,suspensum ad sedemaposto-

quis diligentius curaverit intueri, gravem in eo co- r>

licam transmissuri. Quia vero idem episcopus per-

gnoscet apostolicae sedis injuriam, eteorum nihilo- secutor saepedicti prioris et clericorum suorum

minus qui ei tanquam membracapiti adhasrentes in asseriturmanilestus, volumusetmandamusut quo-

Christo efficiuntur unum corpus, advertere poterit tiesabeodem fueritis requisiti, episcopum memora-
dispendium et offensam. Si enim delegatos a nobis tum suos ab ipsius et clericorum suorum
et mo-
judices pro mandatorum exsecutione nostrorum lestatione indebita, monitione praemissa, per
tanto discrimini subjacere c>ntigerit,quis commis- censuram ecclesiasticam appellatione remota, veri-
siones nostras recipere aut mandata exsequi non ti- lale cognita compescatis. Taliter autem super

mebit ? Incircumscriptibilissiquidemetimmensus, praemissisomnibusapostolicumstudeatisadimplere

etsi ccelum impleat atque terram, et suas divinitatis

mandatum, postpositis gratia, odio et timore, quo
virtutepenetretuniversa,spiritustamenangelossuos de negligentia redargui non possitis, sed potius de

facit, et ad explenda vana olficia mittit illos sic

commandari. Teste.sautem,
diligentia etc. Quod si
;

miroordineipsorum ministeriahominunquedispen- non omnes, etc, duo vestrum, etc.

s quibus sibi ministrantibns in ccelo semper
sans ut
Datum Laterani, x Kal. Aprilis, pontificatus no-

assistitur,ab iis in terra vita fidelium muniatur. Si

stri anno sexto decimo.
ergo nos, quos humana conditio simul in diversis p.
XIII
locis corporaliter essenon patitur hujusmodi natu. PBIOBI SANCT.E RABEGUNDIS PICTAVIENSIS
rae defectum per angelos nostros redimere nequi- Etim fovet in causa sua.
verimus.quomodo judicium et justitiam et alia quaa (Laterani, vi Kal. Aprilis.)
ad summi pontificis officium pertinent ingentibus Cum oliir. ab M. quondam pradecessoretuo fuisses
longe positis faciemus ? Non nostram igitur, sed coram bonae memoriae Villelmo Burdegalensi ar-
apostolicae sedis, imo illius qui eamdem in terris chiepiscopo publiceimpetitus super eo quod dictus
obtinere voluitprincipatum,persequentesinjuriam, prior asserebat te canoniam ipsius Ecclesiae fuisse
et praedicti prioris et clericorum ipsius damnis et per Simoniacam pravitatem adeptum, ipso in pro-
gravaminibus, quae sustinuerunt non sine nostra in- batione deficiente omnino, ac te, secundum quod
inomnes tarc clericos quam lai-
juria, condolentes, injectum tibi exstiterat, canonice te purgante, ab
gravamina intulerunt, quique
cos qui eis praedicta impetitioneillius fuisti sententialiter absolutus, si-

ad hoc dederunt operam auiilio, consilio vel man- cut ipsius arehiepiscopi liiterae nobisexhibitee pro-
dato, excommunicationis sentenliam, fratribus no- testantur. Porro cum ejusdem Bcclesiae prioratum
 INNOCBNTII III TP. RKGE8T0RUM LLB. XVI. 800
790
postmodum assecutuset diu paciflce posse- A Sanctt Hilarii de Cella, et decano Sancti nilarii
fuisses
di9se=, magisterP. de Chistre asserensquod prio etsubdecano Sancti Petri Pictaviensis, verbi* compe

ratum ipsum obtinueras, mediante vitio Simonia?, tenlermutatis,usque mentionem. Ideoquediscretioni

te super hoc coram abbate Novi monasterii Picta-

vestrae per apostolica scripta mandamus quatenus,
quod a nobis provida dcliberatione
est super hoc
viensis etconjudicibus suis delegatis a sede apnstn-
Hcaimpetivit. Sed cum idem magister post multas stalutum, faciatis percensuram rcclesiasticam ap-
probandum mdultas fidem non pellatione remota firmiter observari. Quod ei non
dilationes ipsi ad id
posset facere de objecti9, ac tu ad mandatum judi- omnes, etc, duo vestrum, eto.

cum eorumdem canonice te purgasses, praefati Datum Laterani, uf supra.

judices ab ejusdem accusatione ac impeiitione

te
XIV.
EPISCOPO nEBEFORDENSI,
magistri sententialiter absolverunt quorum pro- :

Ne beneficia dentureisqui sunt sufficienier beneficiati.

ce^sum diligenter in9pectum duximug confirman-
(Laterani, v Kal. Aprilis.)
dum, sicut ex nostris apparet lilteris manifeste.
Cum Christi patrimonium inter eos qui sunt iu
Postmodum vero cum bonae memoriae Octavianus
haereditatem ejus assumpti sit provide dispensan-
Ostiensis episcopus legationis officium exerceret in
dum.necdecest utaliis existenlibusebriis, aliiesu-
partibus Gallicanis, L). et P. canonici EcclesiaB su-
g rientes reraaneant autjejuni, auctoritate tibi praB-
pradictae te super hoc in praesentia ejusdem epi-
Coram quocum lis fuisset legiti- sentium districtius inhibemus ne ad ecclesias lege
scopi accusarunt.
tibidicecesanasubjectas sufficienter beneficiatosad-
me contestata, et tibi objecta minime probarentur,
mittas, si forte lales prajsentari contigerit ad eas-
idem episcopus, cognito quod apraedictis judi;ibus
dem gaudentes in Domino quod, eicut pro certo
sententialiter, utpraemissum est, fuerasabsoluius, ;

comperimus, ad id prompta sis voluntate para-

etprocessumipsorumanobisobtinuerasconfirmari,
tus.Nulliergo.jetc.inhibitionis.etc.tuijueincursu-
omnibus fere canonicis ipsius Ecclesias tuam pro-
rum.
testantibus innocentiam etaliastibi laudabile testi-
Datum Laterani, v Kalend. Aprilis, pontiCcatus
monium perhibentibus,teab impetitione hujusmo li
nostri anno sexto decimo.
auctoritatequalungebaturabsolvit.acusatoribusper-
XV.
petnum super iis silentium inponendo sicut in ejus
EPISCOPO CREMONBNSI APOSTOLIO* SEDIS LEOATO.
;

perspeximus contineri. Nuper vero Hugo de

litteris
Ecclesia Vicentina comittiiur electo Iteginensx.
SanctoMaxentio,W.deSanctoBenedicto,etW.Btirri-
(Latermii, vi Idue Aprilis.)
lerscanonici ecolesi.-e saepedictaesuscitantessopitam
(20)LicetquondamepiscopumEcclesiaeVicentinae,
toties quaestionem, ad Bituricensem archidiaconum mandaverimusarooveri pe-
C suisexigentibus culpis,
etconjudices suos super hoc contra tenostras, de
nitus ab eadem, adhuc lamen, sicut accepimus, ip-
praDDiissismentionenonhabita.litterasimpetrarunt
sam detinere non metuit occupatam, et cum dilapi-
quorum duobusper electos urbitros a causae cogni- datione multiplici pene penitus exhausent bona
tione repulsis, cum interim tu et Hugo praedictus,
ejus, residuum semper proficiens in deterius consu-
aliis tamen tracti negotiis, ad nostram praesentiam
mere non desistit. Quoniam igilur ad praesens aliud
venis9etis, tu, quou non parvum innocentiae credi-
non videmus consilium superesse nisi ut dilecto
mus argumentum, in nostra voluisti praesentia ex-
filioReginensi electo, qui prudentia et honestate
periri. Nos igitur quae a partibus fuere proposita
per gratiam Dei vigct, et est in partibus illis potens,
coram nobis plenius intellectis, quia cognovimus
dicta Ecclesia committatur, eidem nostris lilterie
evidenter praefataslitteras directas ad dictum archi- dedimus in praeceptis ut, quasi navein confractam
diaconum et ejus conjudices fuisse per subreplio- gubernaturusin fluctibus, assumens onus elcuram
nem obtentas, cas earere viribus decernentes, prae-
Ecclesi* memoratae, ad eam reformandam in spi-
fati Hugonis deiiuntialionem non duximus admitten- ritualibusettemporalibus relevandam.Reginensem
dam ; tumquianostacita veritatecircumvenireprae- nihilominus rej:ensEcclesiam, sio intendat provide
sump9it, tum quia commonitionem canonicam non
ac potenter quod eadem in utroque persuae sollici-
praemi9it, tum etiam quia excommunicationis sen-
tudinis sludium resurgente, ipse crescat et nomine
tenti.-e subjacebat statuentes ut litterae, si quas
;
apud homines et merito apud Ueum, ac de die in
contrate de caetero super hoc contigerit impctrari, diem gratiam nostramplenius assequatur.Ideoque
nulliuspenitussintvaloris,nisitamde praesenti pro- fraternitati tuae per apostolica scripta mandamus
cessu nostro quam de aliis superius coraprehensis quatenus monens eumdem efficaciter etinducens ut
plenam et expressam fecerint mentionrrn. Decerni- laborem hujusmodinon recuset, ejusdem Ecclesie
musergo ut nulliomnino, etc, constitutionis.etc,
Vicentinae capitulo et clero civitatis ac dicecesis
usgue incursurum. universae injungas ut eidem intendanl humiliter ao
Datum Lalerani, vi Kalend. Aprilis, pontificatus devote, contradictores,siqui fuerinl, per censuram
nostri anno sexto decimo. ecclesiasticam, appellatioue postposita, compescen-
ln eumdem [ere modutn tcriptum est tuper hocprion do.

(20) Vide lib. xv, epist. 130.

801 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRI8TI 1213. 802

Tu denique, frater episcope, super te ipso, etc. \ quo sibi terminum sssignarat eum multis viris ro-
Oatum Laterani, vi Idus Aprilis,ponti(icatus no- ligiosis et prudentibus, quoa ad
hoc convocave-
stri anno sexto decimo. rat, convenisset,dictus G.juramenti reli^ione con-
XVI. lempta, neque comparuit, neque suam abaentiam
ELECTOREOINENSI.Er PRIORI SANCTl GEORGII IN BRADIA excusavit. Quare saepehctus episcopus, pensalis
VERONEN8IS DIOECESIS, ET VENTUR* SUBDIACONO NO- omnibus quae tam primadie quam secunda,servato
8TRO CANONICO VKRONENSI. juris ordine, uc prae oculis habito Dei timore.acta
De sorrectione monasterii Je Vangadilia. fueranl coram eo,et tolo processu diligenti delibe-
(Laterani, vi Idus Aprilis.) ratione pensato,de consilio et consensu tam religio-
In correctione monachoru m monasterii de Vanga- sorumquamjurcsperitorumomniumqui assistebant
ditia piget nos ulterius inanem assumere operam eidem, saspcdictum G. super iis de quibus fuerat
tel laborem; cum nihil hactenus ia ea proficere accusatus pro convicto decrevit babendum, ipsura
potuerimus, multum multoties laborantes, et hus- sententia diffinitiva pronuntians tanquam basreti-
modi Babylon, quam studio multo ouravimus.mi- cum condemnandum.sententiam in scripiis redigi
nime sit sanata, quinimo eorum adeo computrue- faciens et multorumsigillis.episcoporum videlicet,
rint cicatrices ut vicinos etiam laicos fetor ad nau-
R abbatum et archidiaoonorum, reservari munitam.
seam provocet eorumdem. Quia igitur ferro rese- Cumque idem G.postmodum in nostra proposuisset
canda sunt vulnera quae fomentorum non sentiunt prresentiaconstitutusquod praefatus episcopuseum
medicinam,discretioni vestrs per apostolica scripta post appellationem ad nos interpositam ceperat.et
mandamus quatenus tam E.quondam ejusdemloci praefatam praestarecompulerat cautionem,nitens se
abbatem.quem archipresbyter Estensiset conjudex multipliciter excusare, nos attendentes quod vos,
ipsius nostri auctoritate mandati a regimiue ipsius fratres archiepiscope ac episcope, cum cardinale
monasterii amoverunt.quam etiam monachos uni- praedicto ea quaecirca ipsum fuerantinquirenda po-
versos per alia monasteria collocantes, virum ali- teratis plenius indagare, illum ad vos duximus re-
quem religiosum bonre opinionis et vitac.sollicitum mittendum, dantes vobis per nostras liiteras in
in spiritualibus,et in temporalibus circumspectum praceptis ut nisi usque ad festum Pentecostes pro-
monasterio saepediclo,quod,securn viris
praeficiatis ximo tunc futurum in vestra praesentia compareret,
prudentibus et religiosis assumptis, monaslerium super iis quas sapiunt haereticam pravitatem suam
ipsum spiritualiter et temporaliter cum consilio ve- sufficienter, si posset, innocentiam ostensurus.vos
stro studeat reforrnare; contradictores, si qui fue- sublato cujuslibet contr.idictioni3 et appellationis
rint, vel rebelles per censuram ecclesiasticam, ap- obstaculo,exerceretisinipsumrigoremecclesiasticae
pellatione postposita, compescentes. Quod si non « disciplinae;quod si se ostenderetinculpabilem,ejus
omnes, etc, duo vestrum, etc. Tu denique, fili innocenliam nequaquam opprimi sineretis, cum
electe, super teipso, etc. sincera diligentia etdiligenti sinceritate innegotio
Datum Lalerani,vi Idus April.pontificatusnostri fidei processuri. Nuper autem idem G. proposuit

anno sexto decimo. coram nobis quod praefato termino ad praesentiam

XVII. vestram non fuit ausus accedere metu mortis,cum
ARCHIEPISCOPO SENONENSI.ET EPISCOPO NIVERNENSI,ET zelus fidelium in hasreticaa pravitatis labe notatos,
DECANO SEREBERIENSI DOCENTI PARISIUS SACRAM esset in partibus illis tunc temporis sicaccensusut
PAGINAM. incendiotraderent non solummanifestos haereticos,
De quodam canonico Lingonenti suspeclo de hxresi. sed etiam quoslibet de hujusmodi pravitate sus-
(Lateani, iv Idus Aprilis.) pectos. Unde nobis humilitersupplicavilutejusdem
(21) purgationem recipi facientes, ipsum diu malitiose
Venerabilis fraternoster Lingonensis episco-
pus olimquaedam nobiscontraG.canonicumLingo- vexatum non sustineremus ulterius indebite moles-
nensem presbyterumdeMusiacopersuaslitterasinti tari. Licet autem eumdem ex eo quoque habearaus

mavitquaesaeperevidebanturhaereticam pravitatem: valde suspectum quod ad vestram praesentiam ter-

quarum tenorem de verboad verbum vobis,fralres D mino quem ore proprio sibi prdefiximus non accessit,
archiepiscope, et episcope, ac dilecto filio nostro quia tamen non congregata dispergere.sed dispersa
Roberto tituli Sancti Stephani in Coelio monte pre- potius congregare debemus.discretioni vestra; per
sbytero cardinali, tunc Parisius commoranti, sub apostolica scripta praecipiendomandamus quatenus
bulla nostra misimus interclusum.Unde cum dictus convocatis ad locum idoneum praefato episcopo Lin-
episcopus eumdem suspectum de hsresi habuisset, gonensi et aliis qui fuerint convocandi,circa ipsum
coegit eumdem cautionem tam juratoriam quam cui viva voce praecepimus ut infra octavas Pente-
fidejussoriam exbibere quod terminis quos sibi costes proximas propter hoc vestro conspectui se
praefigeret ejus se conspectui praesentaret, prout pr333entet,secundum formam superius comprehen-
deceret, super iis Omnibus responsurus. Sed cum sam, appellatione postposita, procedalis, eidem ia
idem episcopus apud Barrum 6uper Sequanam die eundo.redeundoet memorandofacientesauctoritate

(21) Vide lib. xiv, epist. 15.

803 INNOCENTJI III PP. REGESTORUM LIB. XVI. 804

nostrausquead decisionem negotii securitatem ple- A abbalis de Parisius acF. prceposili de Trutinbusen,
nariam exhiberi. Testes autem, etc. Quod si non cui abbas deCastronovo vices suas, sententia ta-
omnes, etc.,duo vestrum,etc. Vos denique, fratres men sibi reservata, commiserat,constitutis,et utra
archiepiscope ac episcope, super vobis ipsis, etc. illarum prius deberet proponere coniendentibua,
Datum Laterani, iv Idus Aprilis, pontificatus no- tandem interlocuti fuerunt judices antedicti praefa-
stri anno sexto decimo. tam L.primo debere suam proponere quaestionem,
XVIII. utpote quae actoris personam gerere videbatur. A
EPISCOPO ARGENTINENSI, ET ABBATI DE BONGiRTEN ET quorum sententia dicta G. ad sedem apostolicam
PRIORI DE SALEM ARGENTINENSIS ETCONSTANTIENSIS appellavit. Et licet pracfatus Basiliensis episcopus
DIOECESUM. ejusdem appellationi duxerit deferendum, dicti ta-
De eleclione abbalissx Buchaugiensis. men abbas de Parisius ei prsepositus eamdem fri-
(Latcrani, m Idus Aprilis.) volam reputanles, et attendentes quod secundum
formam rescripti procedere poterant sine ipso,
Accedentibus olim ad praesentiam nostram dile-
testes ab L. saepedicla produutos, allera parte ab-
ctis filiis C. procuratore G. et C. nuntioL.et cano-
sente per contumaciam,receperuni: quorum depo-
nicarum ccenobii inBoccbove dilectum Dlium Ange-
g sitionibus dicti abbates diligenter inspectis, pro
lumtuncsubdiaconurn et capellanum nostrum.nunc
eadera L. sententiam proferentes, tara eleclionem,
Sancti Adriani diaconum cardinalem concessimus
quas de prsefata G. factaexstiterat, quam confirma-
auditorem.Coram quo ipsius G.proposuit procura-
tionem dicecesani superius nominati penitusirrita-
tor quod olim coenobio praedicto abbatissa vacar.le,
runt: aquorura sententia non fuit a parte allera
sorores, ad quas speclabat eleclio abbatissae, ad
provocitum. Nuper autem cum procuratores par-
locum ad celebrandam eleclionem statutum pa-
tium ad nostrampra>sentiam accessissent.nrocurator
riter convenerunt, et habilo diligenti tractatu,
ipsius G. interlocutoriam a praefatis judicibus pro-
licet in priDcipio a diversis diversae fuerint nomi-
mulgatamconatusestmultiplicilerimpugnare.inter
natae.majori lamen et saniori parte ipsarum dictam
caetera pncipue allegando quod cum dictus abbas
G.inabbatissam suam poslmoducn eligente;quatuor
de Cartronovo vices suas alii comraisisset, licite
duntaxat dictam L. tenere nominarunt.Verum cun:
potuerat ad sedem apostolicam provocari. Nosigi-
ipsiuselectionisqusstio adexamen venerabilis fra-
tur iis et uliis qua: fuere proposita coram nobis
tris Constantiensis episcopi diiecesani sui de-
plenius inlellectis,et inspecto nihilominusprocessu
ducta fuisset,etidem cognitiscausae meritis electio-
judicum praedictorum, attendentes appellationem
nem prudintium virorum consilio con-
ipsius G.de
ipsam, qua provocatum fuit ab intcrlocutoria tan-
firmasset, ac induxisset eamdem in corporalem C
possessionem cojnobii antedicti, officiales nobilis
quam iniqua.frivolam exs(itisse,cum absque dubio
recte interlocuti fuerint tres judices memorati,licet
viri comitis Marcaldi, dicta L. prucurante, ipsam
unus appellationi duxerit deferendum,et quod ab-
G. a jam dicto ccenobio ejecerunt.Unde procurator
bas de Castronovo.quamvispraefato praeposito com-
C. ejusdem G.electionem,quae de ipsa facta fuerat,
miserit vices suas,tamen non totam jurisdictionem
petiit confirmari. Nuntius vero L. praedicta; propo-
suit exadverso quodcum majoret sar.iorparsper-
suam commisit eidem, sicut apparet ex eo quod
diffinitivam postmodum una cum collega suo sen-
sonarum ad quas pertinebat electio ipsam L. voto
tentiampromulgavit.undesiasubdelegatoappellan-
unanimi convenissent, ne praenominata G. quae se
sibi adversa-iamopposuerat, praetextu qualisnomi-
dum fuisset, non ad nos sed ad eumdem abbatem
debuerat appellari,appellatione bujusmodi non ob-
nationis ipsius in praejudiciuin ejusdem aliquid at-
stanle, tam interlocutoriam quam diffinitivam sen-
tentaret.ad venerabilera fratrem nostrum Mugunti-
tentiam pru praefato L.rationabiliter promulgatam,
nensem arcbiepiscopum, apostolicae sedis legatum,
de fratrum nostrorum consilioduximus confirman-
suspectum habens dioecesanum pro eo quod erat
dam.Ideoque discretioni vestrae per apostolica scri-
ipsius C.consanguineus et manilestus adjulor, vo-
ptamandamus quatenusquod a nobisestsententia-
cemappellationisemisit.Cumquepartespostmodum
^ liter iliffinitum,facialis percensuram ecclesiasticam
in arbitros convenissent,arbitris ipsis gratia diccce-
appellatione remota firmiter observari.Quod si non
sani jara dicti ad arbilrium debitum procederenon
omnes, etc, tu ea, fmter episcope. Vos denique,
curanlibus, dicta L.sedem apostolicam appellavit.
frater episcopc el fili abbas, super vobis ipsis,etc.
Cujus appellatione contempta,dicta G. administra-
tioni abbatiaefulta potentiabrachiis;ccularisteniere
Datum Laterani,m Idus Aprilis,pontificatusnos-
Iri anno sexto decimo.
se ingessit.Unde ipsius L.nuntius caiisam personis
suspicione carentibue petiit delegari.Quare venera- XIX.
bili fralri nostro Basiliensicpiscopo et dilectisfiliis PATRURCR.C GRADENSI, ET EPIPCOPO CASTELLANO.
de Novocastro et de Parisius abbatibus causum ipsam Adversus episcopum TervtiinuM.
8ub certa forma iluximus committendam. Partibus (Laterani.vi Idus Aprilis.)
igitur in praesentia praefati Basiliensis episcopi et (22) Exhibitae coram nobis dilectorum filiorum

(22) Vide infra edist. 466 et lib. xu, epiet. 64, 65; lib. xx, epiet- 195, 197.
805 PONTIFICATOS ANNO XVr, CHRISTI 1213. 806

magistri Maximi notarii ct V. thesaurarii Ecclesiae A. eorum negligcntiain hac parte robur favoris apos-
VeroDensis subdiaconorum nostrorum ei S.Graden- licinon meretur.
sis primicerii litteree continebant quod.cum cogni- Licet autem eumdem episcopum tam propterhoc
tionem processus venerabilis fratris nostri Cremo- qunm alienationem ejusdem molendini valde utilis
nensisepiscopiapostolicassedislegaticonlravenera- Kcclesics TervisinaB ac debita quitus tam brevi tem-
bilem fratrem nostrum episcopum Tervisinum eis pore post promotionem suam eamdem Ecclesiam
duxerimus committendam, iidem in ipso legitime plurimum oneravit, nec non beneficia ecclesiastica,
procedentes, quia ipsis per testes et instrumenlum sicut accepimus, personis indignis collata,de dila-
publicnm constitit evidenter quod adversus supra- pidatione suspectum, quinimo quodammodo culpa-
dictum episcopum ad inimicorum ejus instantium, bilemsecundumcanonicaetlegaliainstitulasuspen-
loco suspecto, eodem absente, ac post appellatio- dere ab administratione possemus, ne tamen vir
nem ad nos legitime interpositam, fuit in inquisi- nobilis Guercius, quem ab impetitione ipsius epi-
tione processum.et per quosdam.qui adeoin partem scopi propter causas inimicitiarum alia vice repuli-
alteram declinarunt ut ea recusarent scribere quae mus, et nunc etiam nuntios ejus non duximus
pro episcopo facere videbantur, supradicti legati admittendos, tanquam inirnicus super eum hac
processum in irritum revocarunt. Nos autem pro- g occasionegauderet si forsanidem episcopus reduce-
cessum eorum,cum nihil rationabile objectum fuerit retur in poenam quam ad clamores ejus incurrerat,
contra ipsum, in hac parte duximus approbandum. providimus sicrigoremmansuetudinetemperandum
Intelleximus etiam ex litteris eorumdem.in inquisi- quodinillo insultationis non superabundet occasio,
tione facta per bonae memoriac Albanensem electum et circaistum nonvideaturomitti superadministra-

apostolicae sedis legatum adversus eumderu episco- tione cautelu. Hinc est quod omnis alienationis spe-
pum, quam coram se aperiri fecerunt, quosdam ciem sub interpositione anathematis inlerdicentes
testesdeposuisse juratosquod.eumTervisina civitas eidem, ipsum ab ulienandi suspendimus potestate,
utde leudis venditis sexta pars pretii ad
statuisset ut ipso jure contractus alienationis sit irritus, si

feudorum dominos volveretur, et sic feudum fieret quis forte per ipsum medio tempore tuerit attenta-
emptoris allodium, bonas memoriae Conradus Tervi- autem dilectos filios decanumet magi-
tus. Interim

sinus episcopus a sede apostolica etclarae memoriae strum canonicum Tervisinos circa curam et
Gall.

Henrico imperatore privilegia impetravil ut contra adminislrationem temporalium ei praecepimusailhi-

episcopatum non haberetstatutum hujusmodi firmi- beri, sinequorum consilio et assensu in lemporali-
tatem, et successores ejusdem Conradi de sic ven- bus non ministret, praeslito ab illis corporaliter ju-
ditis feudis Ecclesiae sextam partem recipere nolue- /
ramento quod eicirca temporalium administratio-
runt,sed episcopus iste recipit ex illis. Adjecerunt nem assistent fideliteretprudenter. Supereoautem
etiam testes prasdicti quod, cum commune civiiatis quod quaedam ecclesiastica beneficia, non solum
ejusdem AmbrosioquondamepiscopoTervisinoabs- indignis, sed etiam indigne asseritur concessisse,
tulerit teloneum, episcopus, qui nunc praeest, pro veritatem nihiloininus inquiratis,eteamad nostrum
ipso duo millialibrarumabeodem communi recepit: referatis examen, interim ipsum a potestate confe-

quod memoratus Ambrosius facere recusavit. Ad rendi ecclesiastica beneficia suspendentes.Canerum

haecautem sic eumdem episcopum respondissejudi- ut plene indemnitatibus provideatur Ecclesiae Ter-

ces retulerunt, quod dicta privilegia nec habuit ne- visinae, fraternitati vestr» per apostolica scripta

que vidit, et cum ipse super statuto hujusraodi com- mandamusquatenus,super rebus alienatis.videlicjt

munitati resistere non valeret, et sic nisi sextam quot et quanta quantique valoris exstiterint,quodve

acciperet, in Ecclesiae suaa potius prsjudicium re- dispendium ex hoc incurrerit Ecclesia Tervisina,
dundaret tam partemquam totum etiamamiitendo, nec non et aliis circumstantiis inquisita per canoni-
ejusdem Ecclesia? necessitate ac utilitate pensata, cos Tervisinos juramento interposito sollicite veri-

de venerabilisfratrisnostri Aquilegiensispatriarchas tate, depositionesipsorum ad nos subsigillisvestris

licentia, cujus inelus-is fidelitertranstnittentes,pra3figatis episcopo

super hoc litteras illis exhibuit ejus-
dem sigilli munimine roboratas, de venditis feudis D terminum competentem infraquem per se vel pro

sextam recepit pretii portionem, adjiciens ut cum curatorem idoneum nostrose conspectui repraesen-
pro recuperando teloneo a communi ejus prasdeces- tet, ut super hoc secundum quod expedire videri-

sori sublato sollicite laborarit, nec potuerit aliquem mus, procedamus. Vos igitur tam prudenter in
consequi superhoc ex suo labore profectum.tandem prasmissis, sublato cor.tradictionis et appellationis

teloneumipsuminduobusmillibuslibrarurrobtinuit obstaculo, procedere studeatis,quod circumspectio-

aestimari; sed ex ipsis denariis aliquid non recepit, nem \estram ex hoc possimus in Domino commen-
nisi quod commune septingentas libras.quas extor- dare. Nullis litteris verilati, etc. Vos denique fra-

quere ab ipso volebat, sibi recompensavit ex illis. tres patriarcha et episcope, super vobis ipsis, etc.

Quia vero super

Datum Laterani, vi Idus Aprilis,pontificatusno-
iis dicti judices nihil specialiter
stri anno sexto decimo.
decreverunt, cum judex de ea re de qua cognovit
pronuntiare debeat secundum legitimas sanctiones,
807 INNOCKNTII 111 PP. RKOE8TORUM LIB. XVI. B08

XX. A_ commisimus audiendam.Coram quopresbyter pro-

ARCHIPRESBYTERO DB GRWALONA N0VABIBN8IS DIOE- posuit memoratus quod cum olim venerabilis frater
CESIS. noster Pataviensis episcopus praedictani Ecclesiam
De interilicti stntentia relaxanda. de Buchkirchen, quam ad commonilionein ejusdem

(Laterani, vi Kal. Aprilis.) episcopi dictus C. nullo tunc ordine fungens, pro
eo quod quamdam puellain ilesponsaverat publice,
Ex parte communis de Gravalona Novariensis
per litteras et proprium nuntium resignarat, sicut
dicecesis fuit propositum coram nobis quod licet
per ejusdemepisoopi litleras osten(iebat,eidem ca-
terra ipsorum fundatasitin solo habili et fecundo,
nonice concessisset vacantem quidem et nemine
adeo tamen infortuna est et inlausta ut nec in
reclamante, ac ipsain idem presbyter aliquandiu
rebus multiplicari valeat nec personis, et cum,for-
possedisset in pace, tandem praedictus C. ad quos-
tuna sibi aliquatenus arridente, speratur quod ab
dain judices apostolicas lilteras super reslilutione
hujusmodi debeat infelicitate consurgere, casibus
ipsius Ecclesiae adversus memoratum episcopum
seinper opprimitur improvisis quod ex eo existi-
:

impetravit, mendaciler se clericum exprimens in

nianl provenire quia lerra eadem olim,sicut lama
eisdem, cuin tempore impetrationis ipsarum cleri-
est, propter excessus doimnorum ipsius supposita
- . .. ,. .. j-, „„ r> cah non esset charactere insignitus.Et
D licet hujus-
fuit sententiae mterdicti, quae non creditur luisse R
.
,

i: u i:ii aj _ _ _ _ l
.
:
modi abrenuntiaverit litteris, data fide quod eis
postmodum relaxata.Unde apostolatui nostro humi-
nullatenus uteretur dummodosibi dictus episcopus
liter supplicarunt utcum nobis in beato Petro apo-
de ipso presbytero faceret justitiae plenitudinem
stolo ab ipsa fuerit veritale promissum quod quae-
exhiberi, postmodum tamen idemC. corameo traxit
cunque solveris super terram, soluta erunt pariler
in causam presbyterum ante dictum : qui cum sen-
etin ccelis eos, ab hujusmodi vinculo absolveredi-
tint indebite se gravari.sedem apostolicam appella-
gnaremur, praesertim cum animarum quoque peri-
vit. Eo vero prosequente appellationem emissam,
culum ex hoc sibi metuanl imminere. Cum igitur
dictusC. perjudices ad quos litteras quibus abre-
majores propter minorum offensam et culpa majo-
nuniiaverat iinpetrarat, praenominatam Ecclesiam
rum minores quandoque puniri sacrae Scripturae
occupavit. Cumque super boc idem presbyter ad
doceamur exemplis, piam eorum sollicitudinem et
decanum Patuviensem et collegas ipsius nostraslit-
timorem commendamus in Uomino, et speramus
tera6 reporiasset.et de spoliatione ipsius presbyieri
quod Qdes quam de clavibusPetri gerunt ipsis utilis
constitisset eisdem, ipsi restituendam ei praenomi-
ossedebeat ad veniam promerendaiu.cum patalyti-
natam Ecclesitim decreverunt, mittentes duos deca-
cum ad pedes Jesu Christi submissum per tegulas
nos cum eodem presbytero qui auctoritate nostra
fides salvaverit aliena. Verum quia David ad pla-
£ ipsum in possessionem Ecclesia; mitlerent corpora-
candam indiguationem diviuam,quaeculpa ipsius in
lem. Quibus saepedictus C. una cum quibu.dam
populum iuerat concitata, sacrilicium Domiuolegi-
arn.atis se violeuter opponens.ipsos turpiter repule-
tur obtulisse, nos faclis ejusdem, qua ad nostram
runt. Scd cum judices ipsum C. pro temeritale hu-
eruditiooero scripta esse testatur Apostolus, inhue-
jusmodi ad eorum praesentiam ciiavissent, et idem
rentes, discretioni tuae per apostolica scripta man-
appellans frustratorie, manifesta cootumacia labo-
damusqualenuspopulumdicti loci.ut ad expiandam
raret, tam in eum quatn in ejus fautores excommu-
culpam hujusmodi et divinain propitiationem faci-
nicaiionis sententiam proferentes, eumdem presby-
iius irr.petrandam, aliquam Domino satisfactionem
terum cuui securitate nobilis viri ducis Bavariae ad
impendant.monens elficaciterelinduccns.prajfatam
prasnominitam Ecclesiam remiserunt. D. vero sub-
iiiterdicti senteutiaiu auctoritate nostra dtnunties
diaconus et quidam alii cjusdein C. servi.et patrie
relaxatam, eosdem sollicite commonendo ut sic in
ejus amici, eodem C. procurante, noctis teuipore
divino timore permaneant, ne quos dpud homines
ipsum aggressi prtsliyUrum, adhuc nudum.in lecto
apostolica solvit aucioritas, propria liget iniquitas
jacentem, lig.itis a tergo manibus, cquis et aliis re-
apud Deum.
bus eius ablatis, traxerunt unpositis ei plagis ad
Datum Laterani, vi Ka . Aprihs,.1puntificatus no- n silvam, et inter unguesspims
., '
. ...
,
D nnmissis,eum mullis
stri anno sexto decimo.
aliis afTecere tormentis, et lanto lempore,procuran-
XXI. tibus F. E. et W. mililibus et quibusdam aliis Pa-
ARCHIEPISCOPO SAL7.EB11RGENSI, ET DE BERTnTIIERS- laviensis dicecesis, tenuere captivum donec praedicti
GADME SALZEBURGENSIS DIOECE8IS PR.-EPOSITIS ducis etquorumdam aliorum nebilium precibus pro
Eis rommittilur qumdtim COUSO. quadam summapecuniac sc redemit. Quare tamcjus
(Laterani, vii Idus Aprilis.) dioecesanus quam judices niemorati ipsius miseriiB
miserentes.praesuinplores praefatos et fautorct ippo-
Causam quai inter dilecios filios A. presbyterum
ruin excouimunicationis vinculo innodarunt. Unde
et C. Bcholarem Ralisponenses super Ecclesia in
nobis hnmiliter supplicavit ut ejus adversarii niali-
Buohkirchen vertitur, ab examine dilccli filii prae-
tiis occurrenles, laboribus ipsius imponere linem
positi Sancti Nicolai et suorum conjudicum delega-
dignaremur.
torumnostrorum ad nos perappellationemdelatam,
dilecto lilio Ajigelo Sancti Adriaui diacono cardinali Ad baec auleui per D. procuratorem partis alte-
 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 810
809

exadverso responsum quod cum praertiotus A.

XXII.
rius fuit
NOBILI VIRO COMITI NIVERNENSI, SPIRITUM CONSILIl
C. memoratam Ecclesiamab ipso Pataviensi cano-
SANIORIS.
nice sibi collatamduobus annis pacitice possedisset
tandern eo insistente scholasticis disciplinis, eam- De causa monasterii Vezeliacensis cum comite Ni-
vernensi.
dem idem episcopns contulit presbytero memorato,
Super quo tam contraipsumquam conlra presbyte- (Laterani, n Idus Aprilis.)
rum ad Ratisponensem praspositum et suos conju-
(23) Cum pro quaestione quae inter te ex parte
diccs litteras impetravit.qui propter contumaciam conventum mona-
una et dilectos filios abbalem et
ipsius presbyteri eumdem C.inpossessionem causa Eduensisex altera su-
sterii Virziliacensis dicecesis
rei servandae miserunt. Interim autem idem C. ci-
per quibusdam procurationibus annuis, damnis et
tatus a deoano Pataviensi et suis conjudicibusper
injuriis vertebatur, tui et partis alterius procura-
quasdam nostras litteras ipsis per suum adversa-
nostram praesentiam accessissent, et in ea
tores ad
riuin praesentas, in quibus tamen nulla de priori- fuisset aliquandiu coram nobis prudenter et pro-
bus mentio habebatur, in ipsa citatione bis fuit per
vide disputatum, tandem ex parte tua relatione
eumdem presbyterum quod ad
spoliatus. Propter
tuorum procuratorum accepimus quod tu volens
praefatos judices Ratisponenses recurrens.eumdem g per omnia complacere nostrae beneplacito volunta-
fecitpresbyterumexcommunicationis vinculo inno- tis, paratus eras in hac causa nostris obtemperare
dari.et ad cautelam a secundisjudicibus ad nos per mandatis. Nos autem communicato fratrum no-
nuntium proprium appellavit,tum propter causam strorumconsiliobocduximus injungendum,ut cum
praemissain, tura quia exoeptiones ejus legitimas
tu et successores tui comites Nivernenses in festo
Unde petebat ut revocato in
admittere recusabant. paschali ad monasterium accesseritis memoratum,
irritum quod per decanum Pataviensem et suos nomine procurationis centum librarum usualismo-
conjudices temere fuerat attentatum.Ratisponensis
netae, quae pro tempore curret, sitis summa con-
praepositi etconjudicum ejus processum robur face- Magdalens
tenti, tantumdem in festo bealae Mariae
remus firmitatis habere.Nos igitur per fidelem nar-
procurationis nomine reoepturi.siad monasterium
rationem cardinulis pra-dicti auditis iis et aliis quae accesseritis supradictum,ad protectionem ejusdem
fuere proposita coram eo, possessionem ejusdem monasterrii,secundum quod de jure tenemini,
Ecclesiae cum fructibus perceptis adjudicavimus
dantes operam efficacem. Ut ergo super hoc nulla
presbytero memorato, discretioni vestrae per apo- possit in posterumvia patere calumniae, tu et uxor
stolica scripta mandantes quatenus in corporalem
tua per authenticum instrumentum abbati et con-
mem ipsius Ecclesis presbyterum mittatis
possession ventui ej usdem monas terii promittatis vos id firmi-
u
eumdem ,et auctoritate nostra defendatis inductum ervaturos,vestros nibilominus successores ad
tHr0Dgerv .

super fructibus quod a nobis est sententialiterdifti hujus rei observantiam obligantes, et ad majorem
nitum facientes per censuram ecclesiasticam appel- cautelam faciatis hoc per charissimum in Christo
latione remota firmiter observari.Caeterum quiade filium nostrum (Philippum) illustrem regem Fran-
damnis et injuriis supradictisnobisnon potuitfieri mandatum
corum auctoritate regia contirmari ;

plena lides.per apostolica vobis scripla mandamus nostrum taliter impleturi quod divinam et apostoli-
quatenus vocatis qui fuerint evocandi, et auditis cam gratiam possitis exinde uberius promereri.
hinc inde propositis.si de iis legilime vobisconsti-
Damus itaque venerabili fratri episcopo et dilectis
terit, dedamnis satisfieri competenter eidem pre- abbati Sancti Victoris et cancellario Parisiensi
filiis
sbyterofacientes,pro hujusmodidetestandisinjuriis postquam super
nostris litteris in mandatis ut lioc
prsfato C.si per eum illatae fuerunt,super Ecclesia tu et uxortua secundum formam concesse-
litleras
ipsa perpetuum silentium imponalis. Alioquin eo, ritis supradictam,te juxta formam Ecclesis a vin-
sicut dictum est, primitus restituto,super proprie- culoexcommunicationisabsolvantquopropteridera
tate ipsius Ecclesis audiatis causam; et quod cano-
negotium nostraes auctoritate ligatus,injungentes
nicum fuerit sublato appellationis obstaculo decer-
tibi sub debito praestiti juramenti ut ad impetran-
natis, faoientes quod statueritis, etc.Tu autem.etc. D Qam guperhoc t0 nlirmationem regiamdes operam
Quod si non omnes,etc.,tu ea.frater archiepiscope, bona fide. Abbatem vero et conventum praedictos ab
etc. Tu denique, frater archiepiscope, super te
inipetitione cessare omnemque
omni decrevimus ;

ipso, etc.
remittere quaestionem quae ipsis adversus te comi-
Datum Laterani, vn Idus Aprilis, pontificatus decimis
tem super damnis et injuriis competebat ;

nostri anno decimo sexto.

de Dornitiaco duntaxat exceptis, super quibus eis
satisfieri volumus et mandamus.
Datum Laterani, n Idus Aprilis, pontificalus no-
stri anno decimo sexto.
Scriptum esl super hnc episcopo, abbati Sancti Vi-
ctoris, et cancellario Parisiensi, verbis competenler

(23) Vide infra epist. 154, 9, lib. i, epist. 141, et lib.xv. epist. 83.

Patrol. CCXVI.
 ;

811 INNOCENTII 111 PP. RBGESTORUM LIB. XVI. •3 IX

mutalis. Quod Bi non omnes, etc, tu frater epis- A. tionis obstaculo compellatis. Teste9 autem, etc.
cope, etc. Tu denique, etc. Quod non omnes, etc, tu, fraler archiepiscope,
si

XXIII. cum eorum altero, etc. Vos denique, frater archi-

ARCHIEPISCOPO ET ABBATI 8ANCTI PAULI NARBONEN9I9, episcope et (ili abbas, 9uper vobis ipsis, etc.
ET PRIORI FONTISFRIOIDI, NiRBONENSIS DIOECE3I8. Datum Laterani, vi Idus Aprilis, pontificatu«

Adversus homines Montispessulani. nostri anno sexto decimo.

(Laterani, vi Idus Aprilis.) XXIV.

MARBACENSI ET DE 9ALEM ABBATIBUS BASILIENSIS ET
Charissima in Cbristo filia illustris regina Arago- CONSTANTIENSIS DIOECESUM, ET H. CELLERARIO
numde bominibusMontispessulaniplenam injuriis BASILIENSI.
nobis obtulit qusstionem, qui, sicut asserit.reddi- Quod spoliatus reslitiendus cst ante judicium.
tus loci ejusdem.castrorum et villarum in districtu (Laterani, vm Idus Aprilis.).
Montispessulani existentium, ad eamdem reginam AccedentibusadsedemapostolicaadilectisfiliisR.
de jure spectantes, eisdera a viro suo illustri rege praeposito Marbacensi et Henrico procuratore Marba-
Aragonumtitulo pignorisobligatos.contrajustitiam censisEcclesiaedilectum lilium Robertum lituliSan-
detinent et ei reddere cootradicunt, cum ipsa pi cti Stephani inCcelio monte presbvterum cardinalem
gnoris obligatio, utpote de redotali, dejure robur B concessimusauditoiem.Coram quoproposuitpraepo-
non habuerit firmitaiis si aliquem sortita
: quae situsmemoratusquod.cumolimdemandatovenera-
fnisset effectum,tantotempore ipsarum rerum red- bilisfratrisnostriBasiliensisepiscopililtcrarumnos-
ditus perceperunt quod non solum extenuatum est trarum contra Ottonem maledictum et reprobum,fi-
debitum.verumetiam non modicam summam pecu- dus et verusinterpres,coram universo cleroet terra
niae restituere tenentur eidem castrum nihilomi-
; nobilibuset aliismultisastantibus latam anobisin
nus, quod ibidem habebat funditus diruerunt (24), reprobum supr.idicium excommunicationissenten-
inde lapideg et caementa in majoris contemptus op- tiam constanti mente ac voce intrepida divulgaret,
probrium asportantea, et ad jura dominii manibus canoniciejusibioccasionem odii medicantes ubi eis
suis extensis,notarium et consules in Montepessu- dilectionis materia poterat abundare, inipsumuna-
lano fecerunt contra voluntatem ipsius, et in dam- nimiter conspirarunt, et quorumdam laicorum fa-
num ejus pisces vendi faciunt in locis aliis quam vore suffulti.cum a Marbacensi Ecclesia jam annia
consuetum fuerit ab antiquo, comine consulurn, elapsis duobus turpiier ejeccrunt. Cumque idem
etnon reginae, facientes banna et edicta proponi. praepositus a nobis nbtinuerit dari Luzelaceosi
PraetereacastrurodeLatis,quodmultisinhabitabatur abbati et suis conjudicibus nostris litteris in man-
hominibus.partim ruina.partim incendio destruxe- (]
ditis ut fratres praediclos per censuram ecclesias-
runt, pluribus cx ejusdem loci hominibus interfe- ticam cogerent eidem reverentiam et obedientiam
ctis. In iisaute-ii etaliiseadem assercbat reginase debitarr. exhibere, nec non ad venerabilem fra-
damna multorum millium marcarumetplurium so- trera nostrum Metensem episcopum, tunc Spiren-
lidorumper illorum injurias incurrisse qui etiam, : 9em, nostras liUeras impetrarit ut quoslibet impe*
tanquam haec non sufficerent ad offensam,de quo- riale9 ecclesiastica districtione compelleret ne
dam charissimum in Christo
castro ipsius reginae ipsum in aliquo molcstarent, interim dicti canocici
filium nostrum illustrem regem Aragonum expule- adversus eum ad abbatem (25) Parisiensem et suos
runt, ut siceum adversus eam tacite provocarent conjudices a sede apostolica quasdara litteras im-
etutintereoscontrajura malriinonii majoris incen- petrarunt. lidem vero judices terminum perem-
tivum discordiae suscitarenl,res;em jurure fecerunt ptorium praemittentcs, locum ei assignavere sus-
eumdem utMoniempessulanuminfra biennium non pectum et licet tam propter hoc quam alias cau-
;

autem eidem rcgina; in suojure

intraret. Volentes sas recu9ati-jnis legitime illorum potuissel judi-
adesse.qui sumus omnibus in justilia? debitores.di- cium declinare, tamen coram eie in inodum exce-
scretioni ve9trae per apostolica scripta mandamus ptionis objecit quod priu9 deberel restitui quam
quatenus partibus convocatis, et auditis hinc inde adversarium petitionibus respondere, cum neo
propositis,quod justum fuerit appellationeposlposi- nudus contendere nec inermen se deberet opponere
tadecernatis.facientes quod decreveritis per ccnsu- inimicis et ne ipsum judices ad re^pondendum
;

ram ecclesiasticam firmiter observari ;

praefato9 restilutione non prajvia cogerent.ad eedem aposto-
etiamhomines Montispessulani pereamdem censu- licam appellavit. Ipsi vero, licet tractatum de com«
ram appellatione postpo->ita compellentes ut super positione pr.cmiserint, tamen adversarii9 ipsius
expensis quas propter haec eadem fecit regina,ipsi praepositi ab examine vcnerabilis fratris nostri epi-
satisfaciant ut tenentur Interim autem eosdem ho- quem sub interposilione lidei
scopi liasilieosis, in
mines ad solvendam ipsi reginae medietatem om- fuerat a partibuscompromissum.ad judices eosdem
nium reddituum patrimonii ejus, et ut de6ublra- reversis in ipsum praepositum absentem et non re-
ctis satisfaciant competenter, per districtionem stilufum, lite nullaienue contestata, post appella-
ecclcsiasticam.sicul jusium fuerit,sublalo appella- tionem ad no9 legitime interpnsitsm, depositionii
(24) Uecte, ut patet ex actis editis a Gariello (23) Vide supra epist ls.
pag. 279.
813 P0NTI1'ICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 814

sententiam promulgarnnl.dmtescanonicis de Cncto A adversariis spuliatum, nos sententialiter resti-

licentiam eligendi alitim in pastorem.Unde petebat tuentes cumdem, discretioni vestne per apostolica
idem praepositus ut cum iusfrsententia,si sententia scripta mandnmus quatenus ipsum in corporalcm
dici rleberel, contra solitum ordincm judiciorurn possessiuncm Marbaecnsis praepositurac sublatoap-
fuerii promulgata,denuntiare dignaremur eaimlem pellationis obstaeulo inducatis, et auctoriUte nostra
irntam et inanem, et ipso plenarie restituta, ejus defendatis indoctum, cnntradictores per censuram
adversarios perjuros.excommunicatos, participan- ecclesiasticam appellatione postposita compescen-
tcs excommunicalis,et con.-piratores, et possessio- tes, proviso prudenter ut si prrefatus praepositus
nes Ecclesiie contratenorem confirmationis nostrae mt -ritofueritde dilapidatione suspectus, adhibeatis
minus licite distrahentes,' laceremus per .aliquos
:
eidem circacuram temporalium duos viros provi-
canonica; subjiei ultioni. dos et lideles, sine quorum consilio et assensu ad-
Procurator autem canonicorum proposuit c.\ ministrationem temporalium nequeal exercere, ne
adversoquod cum canonici Marbacensesdictum R. per usum Marbaccn-
ariministralionis inutilis,bona
super peijurio duplici, dissolutione vilae, furtiva sis Ecclesiae Deinde super aliis quae
dissipentur.
subtractione privilegiorum Ecclesiae.ac dilapidatio- hinc inde fuere proposita, quia de ipsis nobis con-
nis vitio.coram dicto abbate Parisiensi et suis con- stare non potuit, vos paitibus convocatis, et auditis
judicibus deiegatis a nobis impeterenl,ipse de me- quae duxerint proponenda, quod canonicum tuerit,
ritis causoe ditfidens ad exceptiones divertit inanes, appellatione postposita, statuatis. Et si preescripta
quibusdam causis suspicionis adversus unum de crimina contradictum praapositum legitima proba-
judicibus allegatis,inquarum probatione defecit. tione patuerint, vos ipsum aregimine Marbacensis
Judices autem, ne viderentur mandati apostolici Ecclesias in perpetuum amoventes, appellatione
contemptores.se ad principalis quaestionis examen remota, faciatis Ecclesiae supradictae de alio viro
exigente justitia converterunt. Nec opus erat ut idoneo in prapositum per electionem canonicam
eum ad petitionem restitutionis admitterent,quem provideri, nullis litteris obstantibus praeter assen-
dilapidationis objectupars altera repellebat, ne sum partium a sede apostolica impetratis. Quod si

daretur eidem in re familiari grassandi facultas. non omnes, etc, duo vestrum etc. Vos denique,
Cum enim de dilapidatione suspectus debeat ab tilii abbates, supervobis ipsis, etc.

administratione suspendi, memoratus R. evidens Datum l.aterani, vn Idus Aprilis, pontificatus

dilapidator existens ab administrationis petitione nostri anno sexto decimo,
levi poterat exceptione repelli, contra quem, ut XXV.
amoveretur ab eu, daretur actio ad agendum, nec ABBATI ET CONVENTUI VINDOCINENSIUDS.
super spoliatione hujusmodi poterat coram eisdem C Laudal reformationis propositum.
judicibus litigare, cum ad alios super hoc nostras (Laterani, v Idus Aprilis.)
litteras impetrasset. Praeterea si praipositus idem (26) Dilectus filius W. monachus vester, quem
de spoliatione in modum actionis agebat canoni- in promovendis Ecclesiae vestrae negotiis sollicitum
corum quaestio, qua3 ordine propositionis pra?ces- comperimus et prudentem, ex parle veslra propo-
serat, prascedere terminatione Quod si
debebat. suit coram nobis quod in proposito et desiderio
spoliatio fuit in modum exceptionis objecta, non geritis ecclesiam Sanctae Priscae de Monte Aven-
propter hoc erat ei restitutio facienda. Undejudices tinoadvestrummonasteriumpertinentemrelormare
ipsius pramositi, frivolae appellationis diffugio non in temporalibus etspiritualibusordinare,instituen-
obstante, cum esset in litteris nostris appellatio- do monachos in eadem juxta beati Benedicti Regu-
nis obstaculum interdictum, cognitis causae meri- lam Dominoservituros; dummododignitatesetjura
tis, in eum depositionis sententiam protulerunt. quae monasterio vestro competunt ex eadem,vobis
Quapropter dictus procurator instabat ut senten- etipsi monasterio integra conservemus. Unde no-
tiam ipsam, pro qua prassumi debebat donec con- bis humilitersupplicavit utsuper hocnostrae volun-
trarium probaretur, dignaremur apostolico muni- tatis beoeplaoitum vobis rescribere dignaremur.
mine roborare. D Nos igitur propositum vestrum commendantes in
Nos igitur auditis iis et aliis per fidelem narra- Domino,etdesideriumfavorebenevoloprosequentes,
tionem cardinalis praadicti quae fuere proposita insinuationevobispraesentiumiutimamusquodcum
coram eo, cum non debuerit adversus eumdem super eadem Ecclesia nostrum vobis privilegium
praepositum spuliatum postappellationemlegitimam concesserimus.gratum nobis et acceptum existet si
et lite non contestata procedi, maxime occasione elficaciter intenderitis ad ipsius commodum et au-
litterarum quae veritate tacita fuerant impetratae, gmentum.Tu denique,fili abbas,super te ipso, etc.
processum judicum eorumdem et quidquid ex eo Datum Laterani,v Idus Aprilis, pontilicatus no-
secutum est, vel obid decrevimusirritum etinane. stri anno sexto decimo.
Ceeterum quia se restitui principaliter petiit prae-
positus memoratus, cum constaret ipsum fuisseab

(25) Vide Sirmond. in Notis ad Goffrid. Vindoc, lib. l, epist. 9.

 ;;

815 INNOCKNTII III PP. REQBSTORUM LIB. XVI 816

XXVI. A Datum Laterani, m Kal. Maii, pontificatus nogtri

SLESWICENSI EPISCOPO (27) anno sexto decimo.
Rescribit ad ej us consulta. XXVII.
(Laterani, in Kal. Maii.) EPISCOPO ET CAPITULO MASSILIEMSI.
Ul maniatario aposlolico assigneut prxbendam
(28) Postulatisedem apostolicam cdoceri
per
utrum sacerdos ecclesiam habens in una dioecesi, (Laterani.)

et residens in eadera, domicilium vero patrimonii Apostolicae sedis benignitas, quae curam gerit et
ratione in alia, ibique delinquens, ab episcopo in 8ollicitudinemsingulorum,suamgratiamspecialiter
cujushabet dicecesipatrimonium pro dilecto ibidem circa illos ampliare tenetur quinoscuntur diutius
commisso debeat judicari, praesertim in causis (29) in ejus Dignura
obsequiis laudabiliter insudasse.
qu& olficii seu beneficii privationem exposcunt.Ad est enim ut ipsius domestici ab ejusdem uberibus
quod breviter respondemus quod per episcopum in repleantur, et sibi eam inveniant alfluentem quam
cujus dehquitdicecesi (30) sententia promulgari po- etiam in benignitatis affluentia sibi sentiunt ex-
terit in eumdem, sed ab episcopo in dicecesi cujus uberantem ignoti. Cum igitur pro dilecto (ilio

ecclesiam obalinet.erit quoad ipsam ecclesiam hu- magistro R. scriptore nostro, cujus fidelitas et
jusmodi exsecutio sententiae facienda(31).(32) Quae- B devotio in cancellariae nostrae servitio est probata,
sivisti praeterea utrum contra quosdam contempla jam tertio vobis scripserimus ut eidem, quem du-
excommunicationis sententia debilas ecclesiis deci- dum ad mandatum nostrum nullo sibi beneficio
mas subtrahentes tibi regiam implorare liceat po- assignato in fralrem et canonicum recepistis, cura-
testatem, cum ad solutionem ipsarum vix absque retis tam in domibus quam in aliis sicut uni ex
sanguinis effusione (33) valeant coarctari. Ad quae vobis providere.ac postaiodum quibusdam vestrum
libi duximus respondendum, quod si te de hujus- in nostra prasentia constitutis hoc idem injunxeri-
modi querimoniam simpliciter deponente, rex ^34). mus viva voce, grave gerimusetindignum quod vos
cui ad bonorum laudem et malefactorum vindictam more aspidis surdae aures penitus obturantes, id
gladius est commissus, in eosdem rebelles traditam hactenus efficerenon curastis. Volentes igiluradhuc
sibi exercuerit potestatem, eorum erit duritiae im- utrum in vobis aliqua obedientiae scintilla reman-
putandum (35). Ccemeteria vero m quibus excom- serit experiri, universitati vestrae per apostolica
municatorum corpora sepeliuntur (36) per suorum scriptamandamusetdistricte pra»cipimu9 quatenus
violentiam propinquorum reconcilianda erunt
, ipsi magistro saltem hac vice juxta praesrriptam
aspersione aquae solemniter benedictae sicut in formam providere curetis. Alioquin noveritis nos
ecclesiarum dedicationibus consuevit Procu- (37). dilecto filio magistro Thedisio nuntio nostro per
rationes autcm qus visitationis ratione debentur, nostros dedisse litteras in praeceptis ut de boui»
sine manifesta et necessaria causa non exigas, nisi Ecclesiae vestrae secundum formam eamdem compe-
cum personaliter(38)officiumvisilationisimpendis. tentem sibi provisionera nostra fultus auctoritato
Tu denique, frater episcope, super te ipso. etc. assignet, contradictores, si qui fuerint, vel rebelles

(27) Slewicensi. Suffraganeo episcopi Londensis (35) Vide. cap. Sacris, De sepultur., et cap. Vro-
in Dania, qui Ecclesiasprimas sicautem legendum
; posuisii, De dedicat. eccl.
in rubrica.c. Postulastt, Beforo compet. Marchionis (36) Sepeliuntur, corrige dictum c. Consutuisti
Slewicensis sive Slevvici (quiolim Heideba) raeni- neque enim absque vi armata aut metu qui in con-
nit Krantzius, Metropol. lib. m, c. 5. stantem cadere potest, clerici excommunicatos tu-
(28) Cap. Poslulasti, De foro compet. mulo commendabunt, sic lib. xiv, epist. 10, cum
(29) Causis. C. Si quis amodo et sequentibus 81 interdictorum obsequio terrae redditur quod suura,
distinct. est, forte quiainterdicto subditicognationis vinculo
(30) In cujus del. diwcesi. Auth. qua in provincia junguntur, ad quos cura sepeliendi spectat. V. I.
C. ub. de crim. agi oport. Vide glossam :n Clem. Graeca qua? rierodi rhetoria Salmasio nostro ascri-
Postoralis, et § Quodsi, versic. de more, De sentent. bitur :

et re judic, et c. fin., De foro. compet., licet aliter

OJ
Jj 64
8£(xt; ijjLtpi v£xua<7'. piXtiv lpo)(0ovo piXov
Orestes sentiat apud Euripidem in haec verba :
I IXt,v oxsv atjjtiTO; T^jt y.a! E-fY 070 » t'aa\uv6w,
ou irpoT^xofiev xoAa£stv Toi; 8t «ptuyiuiv o= yT,-.o~.z oe D
Argivis scilicet, apud quos impii parricidii scelus Quod probalurab Isocrateinpanegyrico: ^viY/aaav
horrendo matris vulnere perpetrarat. Videndus (XT:o2ojvottOi]/aiToui;vly.po'JCToi;7:poTjlxouTt.VideeU[rj-
Aufrerinsad decis, Cipel. Tolos., q. 423. deminoralionedepace. Hinccollatioetunctiocogna-
(31) Facienda, ut in I. a Divo Pio, g 1. De re ju- sepulcracx V. I. Roma
tionis partes, et familiaria
dic. 21, 1. Cum unus, % Is qui postidere, l)e rebus apud Alberinos.W guando ego eiiam csse desideropa-
auct. jud. possid., ex quibus legibus ordinationis riler cum eis ponar, et in c. Ebron et in c. sequenti
Aurelianensis, § 90et § 172 Blesensis.descriptisunt. 13, q. 2, vel ideo adesse deliberant, quoniam obse-
(32) Cap. Poslulasti, De homicidio. quii ullimi tralatitiahumanitate lapidare festinant,
iSanguitiis ejlusione. Clericis, judiciumsan- auteumdem componunt in arcula.non in pergula,ut
guinis agitarenon licet, cap. Ctericu, ne cler. vel vult Lipsius apud Petrooium in funere Uemocriti
mon. ; tuffundit sanguinem siquidem non effundit ei quidem baec oinnia humanitatis ollicia non scri-
Ecclesiu apud Tertull. pta sed nata lege dccemuntur.
(34) Kcx. Daniaj Valdemarus II. De quo Krantzius, (371 Vide cap. Procurationes, De censib.
Danis lib. vn, c. 13. Vide supra lib. xm, epist. 3, (38) Perionaliler, sic leg. in d. c. 33, concil. La-
et inlra epistolam 8. teran. non pmsentialiler.
817 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 818
percensuramecclesiasticam appellationepostposita A veritobsequium Redemptori. Nam et quomodo se-
compescendo.Tu denique, fratcr episcope, super cundum prasccptum divinum diligit, proximum
te ipso et credito tibi, etc . suum sicul seipsum cui scit fratres suos fide ac no-
Datum Laterani. mine Christinnos apud pcrfidosKaracenos ergastulo
Scriptum est super hoc dilecto /itio magistro The- diri carceris detineri nc jugo deprimi gravissimaB
disio nutitio noslro, verbis competenter mutalis. servitutis.ei ad liberationem eorum efficacem ope-
XXVIII. ram non impendit, transgrediendo illius naturalis
legis mandatum.quod Dominus in Evangelio decla-
CNIVERSIS CHRFSTI FIDELIBUS PER MAGUNTINENSEM
PROVINCIAM CONSTITUTIS. ravit. Quxcunque vultis ut lacianl vobis homines,
])e negotio terrx sanctx. et vos facite illis (Matlh. vu).Anforte nescitis quod
apud multa millia Christianorum in servitute
illos
Quiamajornunc instal necessitasquam unquam
ac carcere detinentur, qui tormentis innumeris
exstiterit ut terrae sanctae necessitatibus succurra-
cruriantur ? Et quidem omnes pene Saracenorum
tur, et de suecursu speratur major quam unquam
provincias usque post tempora beati regorti Chri-
provenerit utilitas proventura, ecce resumpto cla-
stiani populi possederunt ; sed ex tunc quidara
moreclamamus ad vos, et pro illo clamaraus qui
perditionis filius.Machometus pseudopropheta,sur-
moriendo voce magna clamavit in cruce, factus B
rexit, qui per saeculares illecebras et voluptates
obediens Deo Patri usque ad mortem crucis, cla-
carnales multos a veritate seduxit ; cujus perfidia
maDS ut nos ab aeternae mortis eriperet eruciatu,
etsiusque ad hasc tempora invaluerit, confidimus
qui clamat etiam per seipsum, et dicit/ Si quis
tamen in Domino, qui jam fecit nobiscum signum
vult venire post me, abneget semetipsum , et tollat
in bonum, quod linis hujus bestiae appropinquat,
erucem suam, el sequatur me (Matth. xvi) ac si :

cujus numerus8ecundum Apocalypsin Joannisintra

diceret manifestius Qui vult me subsequi ad coro-
:

sexcenda sexagintasexcl»uditur,exquibusjampene
Dam.ne quoque subsequatur ad pugnam,quse nunc
sexcenti sunt anni completi.
ad probationem proponitur universis. Poteratenim
omnipotens Deus terram illam, si vellet, omnino Certe preeter priores injurias grandes et graves
defendere,nein manus traderetur hostiles. Posset Redemptori nostro pro nostris offensis a perfidis
de manibus hostium facile libe-
et illam, si vellet, Saracenis illatus.nuper in monte Thabor, ubi di-
rare,cum nihil possit ejus resistere voluntati. Sed scipulis suis futurs glorificationis speciem demon-
cum jam superabundasset iniquitas, refrigescente quamdam munitio-
stravit,iidem perfidi Saraceni
charitate multorum,ut fideles suos a somno mortis confusionem Christiani nominis ere-
nis arcem in

ad vitae studium excitaret, agonem illis proposuit p xerunt.per quam civitatem Accon sibi valde vici-
in quo fidem eorum velut aurum in fornace proba- nam de facili cogitant occupare, ac deinde sine
ret, occasionen salutis, imo salvationis causam omnicontradictionisobstaculoresiduumterraehujus
praestando,ut qui fideliterproipso certaverint, ab invadere, cum sit viribus~et opibus pene penitus
ipso feliciter coronenlur, et qui ei noluerint in destituta. Eia igitur, dilectissimi filii,dissensiones
tantae necessitatis articulo debitae servitutis im- et aemulationes fraternasin paciset dilectionis fce-

pendere famulatum, in novissimo districti exa- deracoTimutantes,accingimini adobsequiumcruci-

minis die justam mereantur damnationis senten- fixi,non dubitantes pro illoresexponere ad perso-
tiam sustinere. quanta jam provenit utilitas nas qui pso vobis animam^suam possit et sangui-
ex hac causa quam multi conversi ad poeni-
I nemsuum quod si vere
fudit.certi pariter et securi
tentiamproliberationeterras sanctaemancipaverunt pcenitentes fueritis,per hunc temporalem laborem,
se obsequio crucifixi,et quasi per agonem martyrii quasi quodam compendio, ad requiem pervenietis
coronam gloriae sunt adepti,qui forte in suis ini- aeternam.Nos enim de omnipotenlis Dei misericor-
quitatibus periissent, carnalibus voluptatibus et dia et beatorum apostolorum Petri et Pauli aucto-
mundanis illecebris irretiti Vetus est hoc artifi-
I ritate confisi, ex illa quam nobis Deus, licet in-
cium Jesu Christi,quod ad suorum salutem fidelium dignis, ligandi atque solvendi contulit potestate
diebus istis dignatus est innovare.Si enim rex ali- " omnibus qui laborem istum in propriis personis
quis temporalis a suis hostibus ejiceretur de regno, subierintet expensis plenam suorum peccaminum,
nisi vassalli ejus proeo non solum res exponerent, de quibus veraciter fuerint corde conlricti el ore
sed personas.nonne cum regnum recuperaret amis- confessi, veoiam indulgemus, et in ^retributione
sum.eos velut infideles damnaret, et excogitaret in justorum salutis aeternae fpollicemur augmentum.
eos inexcogitata tormenta, quibus perderet male Eis autem qui non in personis)propriis illuc acces-
rnalos ? Sic Rex regum, Dominus Jesus Christus, serint,sedin suisduntaxatexpensisjuxtafacultatem
qui corpus et animam et caetera vobis contulit bona, et qualitatem'suam viros.idoneosdestinarint.et illis

de ingralitudinis vitio et infidelilatis crimine vos similiter qni licet in alienis expensis, in propriis
damnabit, si ei quasi ejectode regno, quol pretio tamen personis accesserint.plenam suorum conce-
suisanguinis comparavit, neglexeritis subvenire. dimus veniam peccatorum.Hujus quoque remissio-
Sciat ergose culpabiliterdurum et dureculpabilem nis volumus et concedimus esse participes juxta
quicunque inhoc neeessitatis articulo suum nega- quantitatem subsidii et devolionis affectum omnes
819 INNOCBNTII III PP. REGESTOBUM LIB. XVI. 820

qui ad subvcntionem terrae sanctos de bonis suis A necessitas aut evidens utilitas postulaverint.votum
congrue ministrabunt (39). Personas quoque ipso- ipsum de apostolico possit mandato eomrnuiari aut
rum et bona ex quo crucem assumpserint sub beati redimi vel differi.Et propter eamdem causam re-
Petri et nostra protectione suscipimus, necnon et missiones et indulgentias hactenus a nubis conces-
sub archiepiscoporum et episcoporum et omnium sas procedentibus in Hispaniam contra Mauros vel
praelatorum Ecclesiae Dei defensione consistant, contra baereticus in Provinciam revocamus; maxima
etatuentes ut donec de ipsorum obitu vel reditu cum illis concessa» fuerint ad tempus quod jani ex
certissimecognoscatur, integra maneant et quieta toto praeteriit, et istis ob causam qua: jain ex ma-
consistant.Quod si quisquam contra praesuinpserit, utroque negutio per Dei gratiam
jori purte cessavit;
per ecclesiarum praelatos appellatione postposita adeo prosperato ut vehementem inslantiarn non
censura ecclesiastica compescatur.Si qui vero pro- requirat et si (orterequirereret.non ingruentine-
:

Gciscentium illuc ad praestanda9 usuras juramcnto cessitati prospicerecuraremus.

tenentur astricti, creditoreseorum per ecclesiarum Concedimus tamen nthujusmodi remissiones et
praelatos, ut remittatur eis pra>stitum juramentum indulgentiae apud provinciales remaneanl et Hispa-
etab usurarum exactione desistant, eadem praeci- nos.Ca>terum quiacursani et piratae nimis impe-
pimus districtione compelli.Quud si quisquam cre- *, diuntsubsidium terraesanctae capiendnetspoliando,
ditorum eos ad solutionem coegerit usura-um, eum transeuntes ad illumet revertentes ab illa, r.os eos
ad restitutionem earum simili cogi animadversione et principales adjutore.s et fautores eorum excom-

niandamus.Judaeos vero adremittendasipsisusuras municationisvinculoinnodamus,subiiitirminalione

per siecularem compelli praecipimus potestatem et ; anathcmatis inhibenles ne quis cum eis scienler
donec illas remiserint.ab universis Christi fidelibus communicet in aliquo venditionis vel emplionis
tam in mercimoniis quarr. in aliis per excommuni- contraclu, et injungentes rcctoribus civitatum et

cationis sententiam eis omnino communio dene- locorum suorum ut eos ab hac iniquitate revocent
gelur. et compefcant.Alioquin.quia nolle perturbare per-

Ut auterr. terrae sanctae subsidium divisum in versos nihil est aliud quam foverc, nec caret scru-
plurimos facilins impendatur, obsecramus omnes pulo societatis occulta» qui manifesto facinori desi-
etsingulos.per Patrem et Filium et Spiritum san- nil obviare,nos in personas et tcrras eorum seve-
ctum, unum solum verum, unum aeternum Deum ritatem ecclesiasticam curabimus exercere, cura
postulantes.vice Christi, pro Christo, ab archiepi- talesnon minus qtiam Saraceni adversentnr nomini
scopis et episcopis, abbatibuset prioribus, et lara Chrisiiano.Innovamus praetereaoxcommunicationis
cathedraliumquamaliarumconventualinmecclesia- sententiam in Lateranensi concilio piomulgatam
rum capitulis et clericis universis, necnon civitati- C adver.-us eos qui Saracenis arma, ferrum et ligna-
competentem numerum bella-
bus.villis et oppidis mina defernntgelearum.quique piraticis Saraceno-
torum cum expensis ad triennium necessariis se- rum navibus curam gubernationisexercent,,eosque
cundum ad hoc unum
proprias facullates. Et si rerura stiarum privatione multari et capientium
quodlihet non conjungantur in
suffecerit, plura servos,si capti fuerint, fore censemus ;
praecipientes
unum quia pro certo speramus quod persona; non
;
ut peromnes urbes maritima9 diebus Dominicis et
deerunt.si exper.sa? non desint. Postulantes hoc fcstivis hujusmodi sententia publice innnvetur. Ve-
ipsum a regibuset principibus.comitibus et baroni- rum cum longe plus de divina clementia quam de
bus. aliisque magnatibus, qui forsitan per seipsos humana potentia confidere debeamus, oportet nos
personaliter non accesserint ad obsequium Crucifixi. in tali conflictu non tam corporalibus armis quam

A civitatihus vero maritimis navale subsidium po- spiritunlibusdimicare.Ideoquestatuimuset manda-

stulamus. Et ne aliis onera gravia et importahilia mus ut Bingulis mensihus semel (ial generalis pro-
imponere videamur qurr digito nostro movore noli- cessio seorsuni virorum, ac seorsum.ubi fieripote-
mtis, protestamur veraciter coram f)eo quia quod rit,mulierum. in humilitate mentis et corporis,
ab aliis cxigimus faeiondum, hoc ipsi prompto cum devota orationum instanlia postulantium ut
animo faciemus. C.lerici autem ad hoc negotium J)
misericors Deus nuferat a nubis hoc confusionis
neccessariis providimus indulgendnm ut.omni con- brium.liberando tcrram illam inqna uni
tradictionecessanie.beneficiorumsuorumprovinius redemptionis imsira' Bacramenta prregitdemanibus
propter hoc valeant usque ad trieiinium pignnri um.restitncndo eam ad laudem ct gloriam
ohligarc.Quia vero subsidium tPrrae sanctne multu m nominis sui snncti popnlo Christiano, proviso pru-
impediri vel retardari contingeret si ante susce- denterut semper in i| vcrbum saluti-

ptionem crucis examinari quemlibet oporleret an for :i> cruci" cum diligenti exhnrlatione populo pro-
pssel idonous et sulficiens ad hujusmndl volum ponntur. Orationi vero jpjunium et pleemosyna
person iliter prospquondum.concedimus ut,regula- conjungnntur ; ut iis quasi aliis faeilius ct celerius

ribu» per^onis pxpeptis, Buscipiant quicunqne vo- ipsa vnlet oratio ad piissimaa aures Dei, qui nos
luerint signum crucis (10(; ita quod cum urgens clementerexaudiat ln tcmpore opportuno. Singnlis

(39J «Iregor. VIII, epist, t. (40) Vide infra epist. 108.

 :

821 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHUISTI 1213. 822

quoque diebus intra missarum solemnia.post pacis \ dum per Angliam. In eumdcm modum Pragenti epi-
osculum.cum jam pro peccatis mundi offerenda vel scopo et abbalibus, prioribus et universis Ckritti
sumenda est hostia salutaris,omnes tam viri quam fidelibus perDoemiam constitutis. ln eumdemmodum
mulieres humiliter prosternantnr in terram, et a per Tusciam. In eumdem modum per liiberninm. In
psalmusiste, Deus vencrunt gentes in h,vre-
clericis eumdem modum per Norutegiam. In eumdem modum
ditatcm tuam (Psal. t.xxvm), alta voce cantetur : per Calabriam. In eumdem modum per Scotiam, In
quo cum hoc versu devote linito : Exsurgat Deus, eumdem modum universis per regnum Francix con-
et dissipenlur inimici ejus, et fugianl a facie cjus stitutis.

qui oderunt eum{Psal. lxvii), sacerdos qui celebrat,

XXIX.
oralionem istam super altare decantet
DE SALEM ET P. QUONDAM DE NOVOCASTHO ABBATIBUS,
Deus,qui admirabili providentia cuncla disponis, te
ET DECANO SPIRENSI, ET PR.EPOSITO AUQUSTENSI,
tuppliciter exoramus ul lerram quam unigenitus i'i-
EXSECUTORIBUS.
lius tuus proprio sanguine consecraiil de manihus
inimicorum crucis eripiens,reslituas cultuiChristiano, Super eodem.
vota fidelium ad ejus liberationem instantium miseri-
Pium etsanctumpropositum quodde aubventione
corditer dirigendo in viam salutis xlernx. Per eum- B temB sanots pm comn)uni salute>Deo inS pi rant e,
dem Oominum nostrum, elo
concepimus et perducere satagimus ad effectum.ex
In illis autem ecclesiis in quibus conveniet pro- generalibus litteris poteritis adverlere manifeste.
cessio };eneralis,truncu? concavus statuatur tribus Cum ergo de sinceritate ac sollicitudine vestra ge-
clavibus consignatus.una penes honestum presby- ramus fiduciam plemorem, vosque reputcmus ido-
terum, aliapenes devotum laicum, et tertia penes neos ad fungendum pro Christo legationisofficio in
aliquem regularem Odeliter conservandis, in quo hac causa,devotionem vestram monemus.rogamus
clerici et laici, viri et mulieres, eleemosynas suas et obsecramus in Domino,per apostoliea vobis scri-
ponant in terrs sanctae subsidium convertenda3 se-
pla districte praecipendo mandantes et in remissio-
cundum dispositionemeorum quibushaecfuerit sol- nempeccaminuminjungentesquatenus.accensizelo
commissa.Porro super processu et transitu
licitudo Christians, per Maguntinensem provinciam
fidei
modesto et ordinato, congruo loco ei tempore fa- portetis in humilitate cordis et corporis verbum
ciendo,nondum oportet aliquid diffinire.donec exer- crucis,et ad vindicandam injuriam crucifixi fideles
citus Dominicruce signetur;sed tunc pensatis undi- ipsius.prout in generalibus litleris continetur,cura
quecircumstantiis,qu33cunqueviderimusopportuna sollicita et accurata sollicitudine inducatis, exse-
de prudentumvirorum consilio statuemus. Adhsc diligenter et efficaciter universa
q quente9 quae ad
igitur exsequenda dilectos filios... de Salem et. subsidium terrs sanctas in eisdem litteris videbitis
quondam de Novocastroabbateset C. decanum Spi- comprehensa, quae a vobis volumus studiose notari.
rensem et praspositum Augustensem, viros utique Ut autem operum exhibitione monstretis vos por-
probatae honestatis et iidei, deputamus qui : ascitis tare in cordibus vestris stigmata Jesu Christi, di-
Becum viris providis et honestis.auctoritate nostra stricte praecipimus quatenus, excutientes ab omni
statuantet disponant quaecunque ad hocnegotium
munere manus vestras, ne aliquid praeter victum
proinovendum viderint expedire,facientes quae sta- et alia necessaria recipientes a quoquam.qui etiam
tuerint in singulis dicecesibus pnr viros idoneos ad moderate sumentes haec eadem et modeste, in eve-
hoc specialiier deputatos fideliter ac sollicite pro-
clionibus quatenarium et in persouis senarium nu-
curari. Quocirca universitatem vestram rogando merum sioguli vestrum nullatenus excedatis ita ;

monemus obsecramus
et in Domino, per apostolica modum atque modestiam in iis aliisque servantes
vobis scripta mandantes et in virtute Spiritus san- ut in vobis nibil reprebensibile valeat inveniri per
cti injungentes quatenuseis pro Christo legatione quod offendiculum credito vobis Evangelio praebea-
fungentibus lales vos exhibere curetis, necessaria tur promoventes eo studio ac vigilantia cauaam
;

ministrantes eisdem, quod per vos et in vobisfru- Christi ut mullorum et magnorum bonorum quae
n
ctum faciant exoptatum. de ipsa credimus proventura participes existatis. Si
In eumdem modum per Magdeburgensem et Bre- quid autem pro terrae sancta? succursu fuerit vobis
mensem provincias.In eumdem modum per Colonien- oblatum, faeiatis illud apud aliquem religiosum lo-
sem provinciam. ln eumdem modum per Sardiniam. cum sturiiose reponi,significaturi nobis in fine anni
In eumdem modum per Salzeburgenscm provinciam. processum et profectum sollicitudinis vestrae, ut
In eumdem modum per Dalmatiam. In eumdem mo- cognnscere valeamus apud quos profeceritis in per-
dum per Treverensem provinciam. In eumdem modum sonis aulrebus ad hocsalutarenegotium deputatis,
per Ravennatem. In eumdem tnodum per Poloniam. nostrumque vobis beneplacitum rescribamus, do-
Ineumdem modum per Mediolancnsetn et Januensem centes i|ualiterin antea procedere debeatis.
provincias constitutis. In eumdem modum per Sue- In eumdem modum episcopo quondam Halbersta-
tiam. In eumdem modum pcr Marchiam Anconita- quondam abbati
tensi, ei F. de Sichen, per Magde-
nam. In eumdem modum per Lundensem provinciam. burgensem et Bremensem provincias. In eumdem
In eumdem modum per Hungarium. In eumdem mo- modum magistris Oliverio Coloniensis scholastico, .
823 INNOCENTII III PP. RBGB8T0RUM LIB. XVT. 824

et Hermanno decano Bunvensi, per Coloniensem \ ctaemultiplicitpretcorruptae.llliusergotestimoniura

provinciam. In eumdcm modum episcopo Rtitispo- invocamus qui testis est in ccelo tidelis quod inter

tuiui, el proposito Saheburgensi. ln eumdem mo- omnia desiderabilia cordis nostri duo in hoc sae-

dum Yilariensi et de liomerdof abbatibus pcr Treve- culo principalitcr affectamus,ut ad recuperationem
rensem provinciam. In eumtlem modum archiepiscopo relormationem universalis
videlicet lerrae sancta: ac

Qnementi. In eumdein modum Upsallensi archiepi- Eeclesiaevaleamus intendere cum effectu :quorum
scopo. Pium et sanctum, etc, usque rescribamus. utrumque tanlam requirit provisionis instantiamut
Sanp volumus et mandamus ut per totum Suetiam absque gravi et grandi periculo ultra dissimulari
cum consilio venerabilis fratris nostri Lundenns ar- nequeat vel differri. Unde supplicationes el lacry-
chiepiscopi apostolicae sedis legati secundum prac- mas Irequenter effudimus coram Deo.humiliter ob-
scriptam formam boc negotium exsequaris. Nos secrantes quatenus super iis suum nobis benepla-
enim eidem archiepiscopo nostris damus litteris in citum revelaret, inspiraret affectum, ascenderet
mandatis ut tibi super hoc consilium tribuat op- desiderium, propositum confirmarei.facultatem
et

portunum. et opportunitatem praestando ad ea salubriter ex-

ln ttimdem modum Lundcnsi archiepiscopo apo- sequenda. Quapropter babitosuper iis cum fratri-
slolif.se sedis legato. Pium, etc, usque accensuszelo r> bus nostris et aliis vins prudentibus irequenti ac
fidei Christianae adjungas tibi viros idoneos, cum diligenti traetatu, prout tanti sollicitudo propositi

quibus per totum regnum Danorum portes, etc, exigi liat,hoctandem ad exsequendum praedicta de
usque lideles ipsius diligenter inducas etc, usque ipsorum consilio providimus faciendum, ut quia
in evectionibus, cum pro hac causa processeris, haec universorum Cdelium communcm statum re-

vicenarium numerum non excedas,etc, usque cau- spiciunl, generale concilium juxta priscam sancto-
sam Christi, ul particeps fias multorum et magno- rum Patrum consuetudinem convocemus propter
rum.etc, usque rescribamus. Sane scribimus ve- lucra solux.modo animarum opportuno tempore ce-
nerabili fratri nostro Upsallensi archiepiscopo ut lpbrandum in quo ad exstirpanda vitia etplantan-
;

ipse per tolam Suetiam cum tuo consilio secundum das virtutes, corrigendos excessus, et reformandos
praescriptam formam hoc negotium exsequatur. mores, eliminandas hsereses.et roborandani fidem,
Quare volumus et mandamus ut super hoc ei con- sopiendas discordias,el stabiliendam pacem, com-
silium tribuas opportonum. primendas oppressiones, et libertatem fovendam,
//• eumdem modum Gallero Londoniensi archi- inducendos principes et populos Chnstianosad suc-
diacono, concellario et magistro Phi. de Oxonix cursum et subsidium terrae sanctce lam a clericis
per Angliam. In eumdem modum episcopo Florenlino, quam a laicis iropendendumxum ca?teris quaelon-
ct archiepiscopo Pistoricnei pcr Tuscian. In eumdem gum esset per singula numerare.provide statuantur
modum aichiepiscopo Dubliniensiet abbati Mellijon- inviolabiliter observanda circa praelatoset subditos
tis Hiberniam In eumdem modum Nidrosiensi
per regulares et saeculares quaecunque de ipsius appro-
archiepiscopo per Norwegiam. In eumdem modum batione concilii visa fuerint expedire ad laudem
Ariminensi et Anconitano episcopis per Anconitanam etgloriam nominis ejus.remedium et salutemani-
marchiam. I-i eumdem modum Sancti Andrese et marum nostrarum, ac profectum et utilitalem po-
Glasquensi episcopis per Scoiiam. In eumdem modum puli Christiani.
Cnlwiiano et Turrilano archiepiscpis et Sardiniam.
Quia vero ante biennium ur.iversale non posset
In cumdem modum Spalatino et Itagusino episcopis concilium commode congregari, disposuimus intc-
per Dalmatiam. In eumdem moduin Parmensi epi-
rim per viros prudentes in singulis provinciis ple-
scopo ct abbali Sancti Stephani liononiensis. In eum- limam
nius explorare quae aposlolicae provisionis
dem modum archiepiscopis et episcopis Hungarisr,
exposcunt, ct praemittere viros idoneos ad terrae
ita quod quilibet in disecesi sua. In modum
eun:dem
negotium procurandum, ut si, exigente ne-
sancta;
Nicolao subdiacono nostro. In eumdem modum Cu- cessitate sacrum concilium approbaverit, nos per-
senlino archiepiscopo et abbati Sambucinmsi. In
h sonalitor ijisuiu negotium
poiiaiitui ipsum assumamus efficacius
iicgvuuin aoi
eumdemmodum lioberto tiluli Sanct, Slephani iji D miven uni Credentes igitd r hoc salutare pro-
,, .

Celio monte presbytero

legato.
cardinal,, apostohcx setks
^.^
positum ai> .„
ab nia descendcrP a„ quo
a aescenaere n est omne datum
optirr.um et omne donum perfectum, universitati
XXX. manda-
veslrse per apostolica srripta prnecipiendo
ARCHIEPISCOPO EPISCOPIS, ABBATIBUS PRIORIBUS.
mns quatenus vos taliier praeparetis quod a prac-
PER VIENNENSEM PROVINCIAM CONSTITUT13. sentil)ominica;Incarnationismillesimoducentesimo
tndictio concilii gencrulis. dociniitertioannousquead duosannosetdimidium,
(Laterani, xn Kal. Maii.) praelixis vobis pro termino Kalendis Novembris,
Vineam Domini Sabaolh multiformes moliuntur nostro vos conspectui pncsentetis cum modestia et
bestife demnliri, quarum inrursus adco invaluit cautela, ita quod in vestra proviocia unus vel duo
contra ipsam ut ex parte noo modica pro vitibus de sulfraganeis valeant episcopi remanere pro Chri-
spina: succreverint, et, quod gementes referimus, stianitalis ministeriis exercendis et tam illi quam,

psae jam vites prnferant prn uva labruscam, infe- alii qui canonica forte prajpeditione detenti perso-

I
825 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 826

naliter venire nequiverint, idoneos pro se dirigant A tiam. In eumdem modum Catholico et archiepisco-
responsales, personarum, et cvectior.em mediocri- pis el episcopis nec non abbatibus per Armeniam. In
tate servata quam Luteraneuse concilium delinivit, eumdem modum episcopo Pragensi,episcopo llegensi,
ut nullus omtiino plures, quivis autem pauciores el Maronitanemi, Serlensi, et Miditenti archiepi-
secum adducere possit ; nec quisquum supcrlluas scopis. el episcopo Cofonensi, ita quod unicuique
faciat etpomposts, sed necessarias taiitum et mo- seorsim. In eumdem modum episcopis per Tusciam
deratas expensas, ostendendo se actu et taabitu rt Mirchiam Anroniianam et ducatam Spoleti con-
verum Ghristi cullorem,cum non saBcuIaris applau- stitulis. In eumdem modum palriarchx et Archie-
sus.sed spiritualis profectus in hoc sit negotio re- piscopit et episcopis et abbatibus tam Latinis quam
quirendus. Injungatis nutem vos, fratres archiepi- Grxcis pcr Constontinopolitanam provinciam con-
scopi et episcopi,ex parte nostra universis Ecclesia- stitutis.

rum capitulis, non solum cathedralium, sed etiam In eumdem modum illustri Constantinopolitano
aliarum, nt praspositos vel decanos aut alios viros lmperatori,usque ex se fluctus. Cum ergo deceat et
idonpos ad concilium pro se mittant,cum nonnulla expediat ut tua 'mperialis sublimitas ad synodum
sint in ipso tractandaquaespecialiteradEcclesiarum tainsolemnem nuntiosdirigatspeciales.serenitatem
capitula pertinebunt. Interim vero et per vos ipsos _ tuam monemus et exhortamur attenlius quatenus
et per alios viros prudentes universa subtiliter in- prasscripto termino,vita comite,viros idoneos diri-
quiratis quae correctionis aut reformationis studio gere non postponas, per quos tua; nobis aperias
indigere videntur, et ea fideliter conscribentes, ad beneplacitum voluntatis quia, quantum cum ho-
;

sacri concilii examen, circa subventio-

perferatis nestate poterimus, ad tuum libenter et efficaciter
nem necessariam terras sanctaj.ubi Deus rex noster intendemus commodum et honorem.
ante saecula salutem in medio terra? dignatus est Datum.
operari, opem et operam elficaciter impensuri, as- In eumdemmodum Philiqpo illustri regi franco-
sistendo fideliter et prudenter iis quos deputaveri- rum. In eumdem modum regibus Aragonum, Na-
mus ad hoc negotium specialilerprocurandum.Nul- varrse, Caslellx, Legionensi, Portugalensi, Cgpri,
lus itaque se fallaciter excusando ab exsecutione Norweyim, Corkaio?, Lumbricensi, Conaccix, Min-
tam sancti operis sublrahat.si canonicam vult ef- diensi, Suelise, ita quod unicuique seorsim. In eum-
fugere ultionem.Nomo dissensionum obstacula vel dem modum magulro el fratribus militix Templi.
itinerum impedimenta causetur, qu;e, Domino fa- Vineam Domini Sabaoth, etc. ,usque donum perfec-
ciente signnm in bonum,ex magna jam parte ces-
tum, universis archiepiscopis et episcopis ac aliis
sare coeperunt. Nam et quanto imminent majora ecclesiarum pralatis per universas fere Chrisliano-
pericula, tanto potiora remedia convenit adhiberi. ^ rum provincias constitutis per apostolica scripta
Nunquam enim navigavit per asquora qui semper praecipiendo mandamus ut se ipsos taliter prspa-
exspectat ut marenon concitet ex se fluctus. rent, etc, verbis competenter mutatis, usque requi-
Datum Laterani,xm Kal.Maii, pontificatus nostri rendus.lnjungant etiam archiepiscopi etepiscopi ex
anno decimo sexto. parte nostra universis Ecclesiarum capitulis, etc.,
In eumdem modum scriptum est archiepiscopo et usque fluctus. Cum igitur in hoc generali concilio
episcopis.abbatibus, prioribus conslitutis per provin- sint multa tractanda quaa ad statum vestri ordinis

cias Maguntinensem, Bremensem, Gueznensem, Sal- pertinebuul,decet et expedit ut ad idem concilium

zeburgensem. Treverensem, Maddeburgensem, Colo- viros idoneos destinetis.qui negotia vestra debeant
niensem, Eboracenscm, Tarantasiensem, Armachanen- fideliter procurare.
sem, Havennalensem, Ragasiensem, Mediolanensem, In eumdern modum magistro et fratribus Hospitalit

Arelatensem, Narbonensem, Jadrensem, Nidrosien- Jerosotymitani. In eumdem jere modum abbati et

sem , Januensem , Bisuntinensem, Arborensem, conventuiCisterciensi,elabbali et conventui Prxmon-
Aquilegensem, Canluariensem, Spalatinensem, Gra- stratensi, unicuique seorsim. In eumdem modum
densem, Turritanensem, Dubliniensem, Upsallensem capilulo Constantinopolitano usque cum modestia et

Ebredunensem, Casselensem, Zeracliensem, Alhe- u cautela. Qui vero canonica forte praepeditione de-
niensem, Thessalonicensem, Larissensem, Patracen- tenti personaliter venire nequiverint, idoneos pro
sem, Cretensem, Tuamensem, Lundensem, Strigo- se dirisjant responsales ; nec quisquam superfluas,
niensem, Galaritanensem, Andrinpolitanensem, etc. ,usjue requirendus. Ideoque discretioni vestrae
Lugdunensem, Aquensem, Antibarensem, Macrensem, per apostolica scripta mandamus quatenus ei qui,
Neujiratensem Messinopolitanensem
, Pisanam, , auctore Deo.Constantinopolitanae Ecclesiae praeside-
Iripolitanam, Verisiensem, Tyrensem, Philippensem, bit, ex parle nostra qua praemissa sunt fideliter

Terraconensem, Bracarensem, Com-

Toletanensem, nuntietis.utet ipse juxta priscamformam nostro se

posletlanam, Corinthiensem,Nazarensem, Senonen- conspectui repr«sentet;nihilominus de collegiove-

sem,Rotomagensem, Turonensem, Bituricensem, Bur- stro viros idoneos pro vobis ad hoc sacrum conci-
degalensem In eumdem modum archiepiscopo epvco-
, lium transmissuri, cum nonnulla sint in ipso tra-

pis, dbbatibus et prioribus conslilutis per Cyprum, ctandaquae specialiter ad Ecclesiarum capitula per-
Caluhriam, Siciliam, Bulgariam et Blachiam, Sco- tinebunt. Interim vero per vos ipsos et alios viros
827 INNOCBNTII III PP. RKGESTORUM LIB. XVI. 828

prudentes, etc, usque perferatis examen. Nullus A posset periculo liberari.Ut ergo super hoc amplius
itaquese fallaciter, usgueex se fluctus. securus reddaris et eertus.mittimus ad tuam rega-
lem praesentiam dilectum filium nostrum Robertum
XXXI.
tituli Sancli siephani in Ccelio monte presbyterum
ARCHIEPISC0PI3, EPISCOPIS, ABBATIBUS, PRIORIBIS,
cardinalem.apostolicae sedis legatum.virum ulique
C.ETERISQUE CLERICIS PER REGNUM FRANCI.E CON-
probatae bonestatis et fidei, qui ea qui plenius ac-
STITUTIS.
cepit a nobis.expressius tibi referat viva voce se-
Super eodem. ;

renitatem tuam rogantes et exhortantes in Domino

(Datuui.)
quatenus eum benigne recipias et honeste pertra-
Pium sanclum propositum quod de subven
et •

ctes.ipsius acquiescendo salubribus monitis et con-

tione terrae sanctae pro communi utilitate, Deo in- siliis propter Dcum.
spirante, concepimus et perducere satagimus ad
Datum.
effectum,ex generalibus litteris poteritis advertere
In cumdem modum nobili viro Ludovico charitsi-
manifeste.Ad hoc igitur salutare propositum exse- mi in Christo filii no*tri Philippi regis Francorum
qucndum dilectum filium nnstrum Robertum tituli
illustris primogenito. In eumdem modum nobili mu-
Sancti Stephani in Calio monte presbyterum cardi- Blancx uxori nobili viri Ludoviri charisximi
lieri
nalem,apostolicae sedis legatura,virum utique pro-
in Christo /ilii nostri illustris regis Francorum pri-
batae honestatis et fidei, destinamus, mento suae
mogcniti.
probitatis speciali gratia nobis acceptum, per apo-
stolica vobis scripta pracipiendo mandantes quate- XXXIV.
nus eum vice nostra,imo potius vice Christi,devote PATRIARCH* ALEXANDRINO.
suscipere ac honeste tractare curetis, ipsius salu- Consolatur eum et invilat ad concilium.
bribus monitis et mandatis humiliter intendentes,
praesertim in iis quae pertinenlad subsidium terrae Ex quas aliquoties tua nobis fraternitas
littcris

sanctae.Nosenim quod super iis et aliisad suaelega- destinavit et aliisquoque indiciis cognovimus evi-
tionis officium pertinentiims provida deliberatione denter te non solum ad saorosanctam Romanae Ec-
staluerit praedpimus inviolabiliter observari ; con- clesiam matrem tuam, verum etiam ad personam
cedentes eidem ut evellat etdestruat,aedificet atque nostram specialiter devotionem habere debitam et
plantet.quae sibi evellenda et destruenda.aedifican- devotam. Propter quod habentes trt in visceribus
da occurrerint et plantanda. compatimur in tribulationibus quas
charitatis, libi

Datum, etc. pressuris:quamquam et tibi et nobis sit

pateris et
XXXII. q in eis ipsius gloriandum, cum id quod in praesenti
ROBERTO TITULI SANCTI STEPHANI IN COELIO MONTE esl momentaneum et leve tribulationis hujusmodi

PRESBYTERO CARDINALI APOSTOLIOS SEDIS LEGATO. supra modum in sublimitate pondus aelernae gloriae
Super eodem. operetur.nec sint condignae passiones hujus tempo-

(Datum.) ris ad futuram gloriam revelandam in illisquipro

Christi nomine patiuntur. Propter quod Apostolus
Ut efficaeius possisintenderc ad subsidium terrae
sibi plaeebat in infirmitatibus suis, in contumeliis,
sanclae.praesentiura tibi auctoritate concedimus ut
in necessitatifius, in persecutionibus et angustiis
iis qui ad tuam vocatlonem devote convenerint ad
quas sustinebat pro Christo, et cum infirmabatur,
audiendum verbum salutiferae crucis, de injnnrtis
tunc maxime potens erat.sciens quod virlusin im-
sibi pcenitentiis vice nostra certam valeas indnlgen-
firmitate perficitur, et quod licet per eam homo
tiam impertiri. De torneamentis autem hoc tihi
corrumpalur exterior, interior tamen pereamdem
duximus concedendum, ut de virorum prudentum
jugiter renovutur. Timenlibus enim Deum omnia
consilio salubriter statuas quod terrae sanctae utili-
cooperanlur in bonum.qui suos non solum de tri-
secundum Deum
tati videris expedire.
bulationi angustia liberal.sed etiam in ipsa tribula-
Datum, etc.
tionedilatat.ut quasi meridianus fulgor consurgat
XXXIII.
eisad vesperam.et cum seconsumptos putaverint,
ILLCSTRI RE3I FRANCORUM.
ut lucifer oriantur Benedicas igitur Deo et Patri
Bi commendat legalum apostolicum. Domini nostri Jesu Chrisli.qui te in omni benedi-
(Datum.) ciionespirituali secundum gratiae suaedivitiai bene-
Quain sincerum dileclionis affectum erga te ao li- dixit.et u t esses immaculatus in conspectu ipsius,
liurn tuum et regnum Franciae habeamus novit ille dedit tibi ut non solum credas in Christum.sed pro
qui testis est in coelo fidelis,cujussuperhoo testimo- Christo etiam patiaris.l'orla ergo.charissime frater,
nium secure possumus invocare.Adco quippe re^ni in corpore tuo stigmata Jesu Christi, pcr quem
tui cxilutionem diligimus, privilegiata semper mundus tibi rruciiixus estet tu mundo Subilis esto
opera coramendantes quae processerunl de ipso, etadversusmundanasadversitatesimmobilis.abun-
quod aequanimius Kcclesiae Romanne quam ipsi rc- dans in opere Dei semper, sciens quod labor tuus
gno sustineremns raagnum a/iquid adversilatis ac- non est inanis in Domino, et sicut in te Cbristi
quam illud ub imminenti
cider':,cum facilius haec passiones abundant, ita et per Christum abundet
 829 P0NT1FICATD8 ANNO XVI, CHRISTI 1213. 830

consolatio tua, qni te eupra iil quod potes non patic- \ tuarum nobis apud justissimum judicem et piissi-
tur tentari, sed faciet in ipsa lentatione provontnm muin Patrem oraiionum impertire suffragiuui, quo
ut valeas sustinere ; cum jam ipso docente didice- plurimum indigemus.
ris in quibus esse sulfici r ns, et cnm Apostoloscias
XXXV.
satiari, scias etesurire, et iibundare, et penuriatn
DUCI ET POPULO VENETORUM.
pati, ac possis in eo qui te confortat omnia tolera-
re. Fideles quoque ab infidelibua in captivitate de- De negolio terrsc sanctx.

tentos sedulis exhortationibus corrobora etconfir-

A memoria vestra non exciditquam solemni voto
ma, ne deficiant in tribulationibus suis, sed cogi"
vos ad terrae sanctae subsidium astrinxistis. Licet
tantes inducta victoriam ct pramium, in labore»
autempropositum vestrumadaliapostmodum decli-
bonum certamen certare, non Hesinant, et cursum
naverit, votum tamen nihilominus in sua firmitate
servando fidem feliciterconsummare, ut dereliquo permansit quiaetsi cuique sit in vovendo liberlas,
:

coronam justiliae merito valeant ex-peelare, qu.im est lamen necessitas in reddendo, cum scriptum :
reddeteis in illadie Dominusjustus judex, sr-ientes Vovele et reddite Domino Deo vestro [Ptal. lxxv) :

quod nos ab liberationem eornm stuilium diligens quorum primum pertinet ad consilium, secundum
et operam elficacem, si desuper datum ftierit, sat- g pertinet ad prasceptum. Cum igitur opportunum
agimus adhibere. Deniquead tuamduximusnolitiam vobis tempus immineat reddendi Domino vota ve-
perferendum quod cum inter omnia desiderabilia stra, universitatem vestram rogamus, monemus et
cordis nostri duo in hoc saecnlo principaliter affe exhortamurin Domino, per apostolica vobisscripta
ctemus, ut ad recuperationem videlicet terrae ?an- prascipiendo mandantes quatenus vos taliter prae-
ctaeac reformationem universalisEcclesiaevaleamus
paretis quod non transgressores voti, sed exsecu-
intendere cum eflectu, hoc ad exsequendum prae- tores diligentes inveniamint et fidelesjpro certo
dicta de fratrum nostrorum consilio providimus fa-
scientes quod si forte divino timore postposito ne-
ciendum, ut scilicet quia h*c universorum fidelium gligeretis elficere quod mandamus, grave vobis
communem statum respiciunt, generale concilium immincret salutis dispendium apud Deum et infa-
juxta priscam sanctorum Patrum consuetudinem
miae quoque opprobrium apud mundum quemad- ;

convocemus opportuno tempore celebrandum in :

modum econtrario, si quod vobis injungimus cura-
quo ad exstirpanda vitia et plantandas virtutes, veritis adimplere, et laudem apud homines tempo-
corrigendos excessus, et reformandos mores, elimi- ralem et mercedem apud Deum merebimini sempi-
nandas baereses, roborandam fidem, sopiendas
et terminam.
discordias, et stabiliendam pacem, comprimendas „
XXXVI.
oppressiones, et libertatem fovendam, inducendo
ALBERTO JEK0S0LYM1TAN0 PATRIARCH* APOSTOLIC^E
principes et populos Christianos ad succursum et
SEDIS LEOATO.
subsidium terrae sanctae tam a clericis quam laicis

impendendum, cum caeteris quae longum esset per De negotio terrse sanctx, ul accedat ad concitium
generale.
singula numerare, provide statuantur, inviolabili-
terobservanda circa praelatos et subditos regulares Piumet sanctumpropositumquod desubventione
ad divini nominis gloriam el honorem
et saeculares, terrae sanclae pro communi utilitate, Deo inspirante,
remedium et salutem animarum nostrarum, ac concepimus perduceresalagimus ad effectum, ex
et
profectum et utilitatem populi Christiani ;
patriar- generalibuslitterisad universas pene Christianorum
chis, archiepiscopis et episcopis per universas lcre provincias destinatis, quorum tibi transcriptadiri-
Christianorum provincias constitutis per scripta gimus, intelliges maniteste. Super quo tanto ple-
nostra mandantes ut se taliter studeant prceparare niori gaudiohilaresces quanto profecteidardentiori
quod a praesenti Dominicae Incarnationis millesimo desiderio affectasti. Ne vero detestabilis conversa-
ducentesimo tertio deeimo anno usque ad duos an- tio quorumdam inhabitantium terram ipsam hujus
nosetdimidium, praafixis sibi pro termino Kalendis q salutaris exsecutionem propositi aut impediat aut
Novembris, nostrose conspectui repraesenteut cum retardet, cum Deum suisnefandis operibus non ad
modestia et cautela ita quod qui canonica forte
;
indulgentiam provoceut, sed ad iram, charissimam
praedictione delenti personaliter venire nequiverint, nobis tuae fraternitatis prudentiam obsecramus in
aut remanserint pro Christianis ruinisteriis exer- Domino quatenus more prudentis tnedici ad lelha-
cendis, idoneos pro se dirigant responsales. Quia lem eorum plagam curandam diversis exprimentis
igitur in tanto negotio tuam desideramus habere utaris, eosque studeas ad veram pcenitentiam revo-
praesentiam, fraternitaiem tuam rogandam duximus care, si forte salobribus acquiescendo consiliis di-
et monendam, per apostolica tibi scripta mandan- vinae virtulis accipiant medicinam, per quam divi-
tes quatenus, si fieri poterit, personaliter ad prae- nae sentiant medicinae virtutem. Licet autem dura
senliam nostram aceedas termino suprascripto. Saracenorum perfidia non consuevit humilibus
Quod si forsan venire nequiveris, saltem aliquem Christianorum precibus emolliri, ut tamen ille no-
virum idoneum pro te ad concilium mittere non stram humilitatem recipiat qui superbis resistit,
postponas.Tu deniqu<>, venerabilistraterinChristo, humilibus vero dat gratiam, de virorum prudeutum
831 INNOCENTII III PP. RKOESTORDM LIB. XVI. 832

consilio divinutn prae oculistimorem habentium, A q u de se dicit in F.vangelio

' : Discite a me quia mttis
Soldanum Damasci et Babyloniae, qui haereditatem, tum el liumilis corde (Malh. xi), magnitudinem
Christi detioet occupatam apostolicis provi.Jimus tuam humiliter obsecramus quatenus ne propter
litteris humiliter praemonendum secundum forrnam violentam detentionem praefatae terrae plus adhuc
quam videbisexpressam. Namet dis-
in ipsislitteris effnndatur humani sanguinis quam hactenus est
positionibus nostris auditis, quas utinam cum pos- ellusum, saniuri ntens consilio restituas eum nobis
sent omnino latere, fortassis omnipotens Deus de cujus detentione, praeter inanem gloriam, forte
suum in eum terrorem immittet, et benigne roga- plus tibi dillicultatis quam utilitatis accrescit ;

tus ostendet facere sespontaneum quod durecom- ipsaque rcddita, et dimissis utrinque captivis, quie-
pulsus facturum se putaretinvitum. Unde volumus scamus amutuis iinpugnationum offensis ila quod ;

et mandamus qu.itenus cum nuntiis nostris viros apud te non sit deterior conditio gentis nostrae
providos et lideles ad eum facias destinari, qui apud quam apud nos est conditio gentis tuae. Latores
ipsum nostrum studeant promovere mandatum. ergo pra-sentium ad tuom praesentiam destinatos
Interim autem charissimum in Christo filium no- rogamus ut benigne suscipias et honeste pertractes,
strum Joannem Jerosolymitanum regem illustrem dignum illis responsum tribuens cum effectu.
ei tam Hospitalisquam militiaeTempli fratres; cum -
XXXVIII.
peregrinis pariter et indigenis, ad defensionem et
ABBATI DE BAZACO XANTONENSIS DI0ECES1S, ET ELUE DE
custodiam hujus terrae prudenter moneaset indu-
GRjECIA ENGOLISMENSI CANONICO.
cas ne (quod avertat Dominus) ei quidquam ad-
;

De coliatione prwbendarum.
versi valeat evenire, divino semper auiilio invoca-
Quia vero tuam nobis praesentiam ad hoc salu-
(Laterani, n Non. Junii.)
to.
tare prnpositum exsequendum valde credimus ne- Ex accepimus litterisquod cumordinatio-
vestris
cessariam, imo quam maxime fructuosam, frater- nem de quibusdam praebendis in Ecclesia Xanto-
nitatem tuamrogandamdux^musetmonendam, per nensi vacantibus vobis duobus et dilecto filio abbati
apostolica tibiscripta mandantesquatenus, si vide- de Talemundo duxerimus commitiendam... archi-
ris posse absque gravi dispendio terraesanctae,
fieri diacono et A. Fulcerio canonico Xantonensibus,
praelixum ad universale concilium celebrandum instantibus vobis duobus, tertio per litteras excu-
quanc cito poteris satagas terminum praevenire, du- sato, ut mandatum apostolicum impleretis, pars
cens aliquos viro tecum in consilio providos et in capituli facultatum insufficientiam allegavit pro-
commisso fideles, qui plene noverint circumstan- ducens nihilominus quoddamprivilegium felicis re-

tiascausarum et rerum, temporum et locorum cordationis Alexandri papae praedecessoris nostri,

quibus undique circumspectis, ad liberationem C per quod ei videbatur indultum ne plures recipere
haereditstis Dominicae utilius intendere valeamus. cogerentur quam suppeterent Ecclesiae facultates.
Tu denique, venerabilis frater in Christo, tuarum Vostandem, auditishinc inde propositis.de assensu
nobis apud justissimum judicem etpiissimum Pa- partium ipsurn ne,.otium cum attestationibus quas
trem orationum impertire sufTragium, quo pluri- ad praesentationem capituli recepistisdeinsuflicien-
mum indigemus. tia facultatem et transcripto memorati privilegii

XXXV». vestris sigillis inclusis ad sedem apostolicam remi-

NOBILI VIRO SAPHILDINO SOLDANO DAMASCI ET BABYLO- sistis. Cum autem nobis fuerit pro capitulo suppli-

MjE, timorem divini NOinme et amorem. catum ul secundum hoc dignaremur illi Ecclesiae
providere, discretioni vestra- per apostolica scripta
Ejusdem fere argumenti cum superiore.
mandamu8 quatenus, inquisita superpraemissisple-
Daniele propheta testante, dicimus quod est nius veritate, de omnibus vel aliquibus praebenda-
Deus in ccelo, qui revelat mysteria, mutat tem- rum illarum secundumfacultatesEcclesia»ordinetis
pora, et transfert regna, ut universi cognoscanl juxta cursum in Xantonensi Ecclesia consuetum.
quod dominaturExcelsus in regno hominum, et cui Quod si forte deomnibus vel aliquibus nequiveritis

voluerit dabit illud. IIoc autem evidenter ostendit rj ordinare, ordiuationem ipsam usque ad tempus
quando Jerusalem et fines ipsius in manus fratris concilii differatis : praefato capitulo injungentes ut
tui tradi permisit, non tam propter ejus virtutem tunc nuntios mittant ad nostram praesentiam spe-
quam propter offensam populi Christiani Deum ciales,super hoc mandatum aposlolicum receptu-
insum ad iracundum provocantis. Nunc aulem ad ros. Nullis litteris veritati et justitias praejudicanti-
illum conversi speramus quod ipse miscrebitur no- bus, etc. Tu denique, fili abbas.super teipso, eto-

Btri, secundum Prophetam cum iratus

qui est, non Datum Laterani, n Non. Junii, pontificatus nos-
obliviscitur misereri. Unde illum imitari volentes tri anno xvi.
833 PONTIFICATCS ANNO XVI, CHRISTI 1813. 834

DE NEGOTIO COMITUM TOLOSyE, CONVENAKUM FUXI, ET GASTONIS DE BEARNO.

XXXIX. A. tione mandatum vestrum tutius exsequi valeremus.

De negotio comilis Tolosani. Verum ej.'o Thedisius gravissima inlirmitate pras-
(41) Sanctissimo Patri el benignissimo domino In- ventus.el muliiex praalatis.quia generalis corruptio
nocentio Dei gratia summo pontilici Hugosola Dei aeris ibi erat, nequivimus colloquio interesse; sic-
permissione Kegensis episcopus et Thedisius cano- que factum est ut necessario negotium dillerretur.
nicusJsnuensis,bumilesserviejus,cumlongitiidine Deinde quando tempus hibuimus opportunum,
dierum et vitaperenni, ad oscula pedum seipsos. venerabiles Patres Narbone&sis apostolicae sedis
Sanctitati vestras insinualione praesenlium innote- legatus et Burdegalensis archiepiscopi, multi prae-
scat quod de facto comilis Tolesani, quod olim in- terea episcopi, et ulii Ecclesiarum praelati, juxta
suffieientiae nostrae providentia vestra commisit, Tolosam apud Vaururn ad citationem nostram ad
processimus in hunc modum. Sane prius apud San- concilium convenerunt a quibus, prout teneba-
:

ctum jEgiaium infra tres menses secundum teno- mur, in tanto negotio consilium requisivimus dili-
rein apostolici rescnpli concilium habuimus archi- genter. Ipsi vero post niultam deliberationem et
episcoporum, episcoporum et aliorum praelatorum diligentem traclatum consilium suum nobis in scri-
Ecclesiae, baronum etiarn, et aliorum quorum prae- ptis dederunt,qualuor, nomine omnium, sigillatum
sentiam novimus opportunam; ante omnia per lit- sigillis, sicut de verbo ad verbum inferius pleniua
teras nostras comiti memorato mandantes ut haere- continetur.
ticos et rotarios de terra sua expelleret, alia etiam In nomine Domini nostri Jesu Christi. Amcn.
mandata impleret humiliterad quas tenebatur astri- Hocest consilium quod dominusNarbonensisarchi-
ctus pluribusjuramentis; ne si forte mandala illa B episcopus, apostolicas sedis legatus, et alii Ecclesia-
implere nngligeret, purgationi suae impedimentum ruin praelali qui fuerunt in concilio apud Vaurum,
praestaret.Gumque vocatus venisset ad concilium,et dederunt Regensi episcopo et magistro Thedisio
per operis evidentiam manifeste nobis e.t toti conci- canonico Januensi judicibus delegatis a domino pa-
lio constitissetquod mandata qua; de haereticis et ro- pa super negotio comitis Tolosani Consuluerunt
tariis expellemiis et aliis causis multis et negotiis enim eis quod comes Tolosanus propter multiplices
diversis temporibus a diversis legatis, et pr&cipue a causas et rationes ncn debebut ab eis ad purgatio-
bonae memoriae magistro Milone, sibi facta fuerant nem admitti,tam supercrimine hsereticae pravitatis,
non impleverat neoimplebat.consilium fuit omnium quam supernecelegati.Constatenimet notorium est
et communis deliberatio, ipsum non debere tunc quod de expellendis baereticis et rotariis de terra sua
temporis ad purgationem admitti. Non enim verisi- et aliis multis articulis mulloties praestitit jura-
mile videbatur quod in tantis criminibus, videlicet menta in manibus legatorum quorum nullum serva-
super haeresi et nece legati, bene jurarel qui toties vit. Imo postquam ab apostolica sede rediit, apud
in minoribuscausisetarticulissua fueratjuramenta quarn multam misericordiam et gratiam lnvenit
transgressus. Injunctum itaque sibi fuit a praelatis ultra suorum exigentiam meritorum, iniquitatem
qui convenerant ad colloquium et a nobis ut haere- iniquitati apponens, adauxit pedagia. impugnavit
ticos et rotarios de suo districtu expelleret, et alia Ecclesiam et pacera cum rotariis et haereticis in-
nihilominus impleret humiliter et devotede quibus cessanler impugnal, receptavit haereticos, lovit et
conslabat ipsum juramentis plurimis obligatum fovet, et quanta potuit et potest virtute delendit.
fuisse; quatenus cum in iis et aliis se dignum fe- C Mille msuper et ultra de crucesignatis clencis et
cisset, requisiti ab ipso circa personam ejus aposto- laicis rotarii ejus et complices occiderunt. Praeter-
licum exsequeremur mandatum. At ipse recedens a ea abbatem de Monlealbano fere per annum cap-
nobis, non solum non implevit quae mandavimus, lum detinuit, abbatem de Moysiaco ccepit, episco-
verum daius in reprobum sensum ex toto,et oblitus pum Agennensem de propria sede cum rotariis
multam gratiam et misericordiam quam ul'ra suo- ejecit, et civitate sua et aliis bonis omnibus spo-
rumexigentiam meritorum apud apostolicam sedem liavit, et damnificavit eum in valentia quindecim
invenit, coepit iniquitati iniquitatern apponere ac millium solidorum. Adeo praeterea infamatus fuit et
praeteritis abominationibus et criminibus commit- est de baeresi a longis retro temporibus apud bonos
tere graviora propter quae a legatis de comuiuni
: t;t graves quod iuvincibiliter prasumitur contra
consilio praeiatorum multoties fuit anathemalis ipsum. Propter istas et alias plurimas enormitates
mucrone percussus, et exposita terra ejus. Nec cre- et manifestos excessus ipsius, quas omnia longum
datapostolicacircumspectio nos in exsequendo man- est enarrare, dixerunt praelati et concordiler respon-
dato vestro exstitisse aliquatenus desides vel remis- derunt quod adeo se fecit indignurn ut ei fieri co-
sos.Saepissimeemm dictum comiiem ex parte vestra pia Evangeliorum non deberet a legatis vel judici-
cilavimus, et ad praesentiam nostram venire con- bus delegatis, et etiam quia tali excommunicationis
tempsit; nec venerabilibus Patnbus Carpentorac- genere propter ea quae dicta sunt tenetur astrictus
tensi et Vasionensi episcopis et clericis eorum.qui- quod ab eis sine speciali mandato riomini papa?
bus usque ad summam fere mille marcharum per non potest absolvi. Placuit enim toti concilio ut
me Regensem et honas memoriae magisirum Milo- n praesens scriptum sigillit dicti domini Narbonensis
nem sub poena excommunicationis quondam fuerat archiepiscopi et Albiensis, Tolosani,et Convenarum
condemnatus, et aliis ecclesiasticis et miserabilibus episcoporum suo et aliorum nomine signaretur.
personis, quas exhaeredaverat, voluit saiisfacere co- Et quia non poteramus ad purgationem injun-
ram nobis, quif omnia per venerabilem Patrem Ne- gendam comiti procedere, juxta consilium praela-
mausensem episcopum, tunc Sancti Rufli abbatem, torum per litteras nostras bis protcstati fuimus co-
et litteras nostras et per me Thedisium.qui post- miti saepe dicto quod per ipsum stabat el impedi-
modum ad pedes vestros accessi, benignitati vestrae menturu praestiterat ne factum ipsius posset ulte-
curavimusdiligentissimeintimare.Postquamautem rius habere progressum absque summi pontificis
a beatitudine vestra hoc anno recepimus super eo- licentia speciali. Profecto, praster alias iniquitates
dem negotio iteratum mandatum, licel a comite et abominationes ipsius, abbalem ric Montealbano
ipso nunquam fuerimus requisiti, apud Avenionen- fere per annum tenuerat vinculis mancipatum, nec
sem civitatem in Provincia continuo vocavimus non de sede propria bonis omnibus spoliatum eje-
Ecclesiarum praelatos, quorum consilio et delibera- cerat episcopum Agennensem. Ipse tamen nobis

(41) Vido lib. xu, epist. 152, 153; lib. xiv, epist. 163; lib. xv, epist. 212.
 835 J.NNOCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XVI. 816

postea per quemdam notarium suas littcras desti- A rona justitiae, quam in illum diem redditurus est
navit, in qnibus miscncordiam potius quam judi- vestrc beatitiMini justus Juib x.
ciurn implorubat, postulans a nobis ut vel mitte- Virum, Pater sauetissinie, adhuc summopere ti-
remus Tolosam at ij.surn, aut ei &>.- ti.cndum est et cavendum ne vencnum hydra?, hoc
locuiu alium coiupctcntern. yuibus diligenter in est, dulosissituae civilatis Tolosae.si non tanquam
scriptifirescripsimus quod in causaejus propter membrum putriilissuuum succidatur, et ipsa cir-
raliones prasfatas procedere nullatenus poteramus, curastautia loca jam plene purgata et salubna inti-
et idcirco noluimus eum gravare vel eliam dos ciat iterum et corrumpat, et quo.l aedilicatuca e9t
ipsos inutihter laboribus et expensis. Volcntes igi- et riformatum a vobis multis laboribus et expensis,
tur lines mandati diligentissime custodire, meram in antnpium cliaos recidat, aut in uiullo deterius
et plenam ventatem, scilicet totius facti seriem et relabatur. Proinde benignitati vestrae cum devo-
processum, beatitudini vestra) bro.viter intimaiuus, tione omnimoda Dexis genibus el protusis lacrymis
cui soli liominus imponendi linem tantis claudibus supplicamus quatenus secui.dum zelum Pbinees,
plenissimam scientiam et potestatem concessit. quem babetis, arripiat judicium manus vestra, et
Ecclesiae suae omnipoter.s pra>sidentiam veslram in lerineiitatissima civitas illacum sceleratis omnibus
longitudinem dierum conservet. spurciliis et sordibus quae se inlra turnidum ven-
XL. treni viperae receperunt, cum in sua malitia non sit
inlerior Sodoma et Gomorrha, debito exlerniinio
De ea.ie.rn re.
radicitus explantetur.Si enimlaqueusille contritus
(Arausicae, x Kal. Martii.) nos erimoa liberati. Alioquin in veritate,
g fuerit, it
Sanctissimo Patri ac benignissimo domino Inno- quae est, vobis loquimur et tcstamur quod si
Deus
centioUeigratiasummopontilici,Michaeldivinapro- lorte peccatis nostris exigentibus tyrannus ille vel
missione Arelatensis arcbiepiscopus, Willelmus potius baerelicus Tolosanus, aut etiain filius ejus,
Avenionensis. Burnus Vivanensis, Raimundus Uti- contriluin caput et fortius conterendum erigeiet,
censis, Arnaldus Nemausensis, Guillelmus Maga- assumptig spiritibus nequioribus se,
aliis septcni
lonem. Guillelmus Carpontoraciensis, Guillelmus ut singularis ferus et leo rugiens et quaerens quos
Aurasicensis, Gaulridus Tricastinensis et Bertran- devorel.singula devastaret.et subvorteret uuiversu ;

dus Cavellicensis episcopi, et Ruibaldus Vdsionen- ut longo tolerabilius esset Ecclesiam quae est in
sis electus, et Pontius mona-terii Sancti & partibus nostris essc vel babitare inter barbaras
abbas, humiles servi sanctitatis ipsius, longitudi- natiimcs quam ad pristinam conlusionem redire.
ueni dierum cum vita et salute perenni. Utinam Providcit ignur apostolica circumspectiu lutuns
infallibiliter et oculata lide posset vestra saictitas cladibus et occurrat, ne praevaleat inimicus, nec a
sicut nos possurmis inlueri qualiter videlicet par- tam pio, lam sancto, et tnn utili opere manus ve-
tes nostras et fere lotam provinciam Narbonensem, stra desistat quousque draco Moysi prorsus devo-
terras olim miseriaa tenebrarum et umbra? DDOrtis, raverit Pbaraonis dracones, et lugato Jebusao cum
et in quibus nullus ordo, srd conlusi inerat sem- >
incircumcisis aliis et immundis, populus acquisi-
piterna, per mtnisterium vpstrurr et illorum quos tionis pacifice terra promissionis Iruatur. Ad haec,
ad exstirpandum lolium agro Dominico ante fa- discretioni magistri Thedisii pluiima paternitati
ciem vestram operarios destinastis, Rex gloriaj. fj
vestrae referenda commisimus; qui super negotiis
Dominus fortis el potens, Uominus potens in prae- et neressitatibus totius provincis tanquam nobis
lio, ad cultum fidei, ad statum quietis et pacis, et ipsis indubitanter creitatis,si placet. Ipseenim no-
ad debitam reformationem potenter et mirabiliter vit in omnibus plcnissime veritatem. Conservet
revocavil. Sane regiones et provinciae qua? tradilae Deus sanctitatem vestram Ecclesiae sacctae suae per
fuerant Satanae et rninistris ejus haereticis, rotariis tenipora multa.
el caeteris crnninosis in exterminium et direptio- Datum Aurasicae, decimo Kalendas Martii, anno
nem, prapcipue, quod detestabilius erat, in concul- Doinini 1212.
cationem el contemptum nominis Chrisliani modo XLI.
sub vigilantia vestra, per gratiam Jesu Christi, qui Super eodcm.
oriens eas visitavit ex alio, translataa quasi de (42)Sanclissimo (4!J) in Christo Patri ac beatissi-
morte in vitam et de tenebiis et rnnfusione ad iu- mo domino suo Innocentio Dei gratiasunimo pon-
cem. in religionis fprvore, in tranquillitate tempo- tiliei, devoli et humiles servi ejus archiepiscopi,
rum. multis aliis benP<lictionibus veslri9 ex-
et in episcopi et alii Ecclesiarum pradati in coneilio apud
sultant adeo et respirant ut qua: prius partes et bae- Viiiiriiin 14)pro sar.cta- tidei coogregali Degotio,
.

reditasdaemonum poterant non immeritoappellari, cumomiiialfi-otionelonguinvit.r spatiuiiict-alutcn).

nunc hrerediias sancla et pacis visio rectissime ap- Ad agendas palernitatis vestrae sollicitudini dignas
pellentur. El ut brevitate surrincta plurima oolliga- jcum nec liogua neccalamua nobissufficiat.re-
mus magnalia Uei et vestra, quibus ile doluribus ti-iluitorem otnnium bonorum e.xoramus ut noslium
inferi erppti sumus et ab .Kgyptiaca servitute, vix t\ in hac parte suppleat defei tum, et abunde vobis re-
possent aoribus apostolicis per alicujus scientiatn tribual i.iiinc lninuni qno.l nolos et nostris aliisque
vel facundiam intimari ud plenum. Pro iis et aliis partium nostrarumecclesiis tribuistis.Cum enim in
boneficiis vestris et vere operibus vicarii Jesu Chri- partibus ipsis pestis baereticaantiquitus (45) se-
ibi
sti, qua? ab orienle in occidentem illuminant totum minala nostris temporibus nsque adeo succrevisset
mundum, et a mari usque ad terminos orbis terrae quod cultus divinus ibidem baberelar omnino in
coruscant. firmiter credimii9 et 9peramus pro certo opprobrium et dtrisum, et in clerum et bona eccle-
quod in rctributionejustorum reposita est vobisco- siaslica hinc bairetici, inde rotarii (46) grassaren-

l'!-' Vi.le Hisl. Alhirj., cap 66. Orig. c. ult. leucum millo et quingentis passibus
13) SaneKsrimo. Hujus epistolae seriem truncam coarctari scribit.
et mutilam haties apud cunidem Petrum, e. 66, (45) Antiauilut. Aureliie primum Albianensis
qunm variis in locw restitues ope c. ms. ex quo error exorlus est anno Domini 1017. Glaber Iiad.,
eamdom in hunc inorlum transonbi curaviinus. Hisl. Franc.,lib. iu, o. 8; deinde peruniversi rcgni
ii Vaurutn. Castrum Vauri apud Petrum Val- orbem pestis incrementum latens emersit.
sern. c 52, oppidum in (iallia Narhonensi quod c Ro/arfi.quibua addsbaliBtariosqui Uiiptpitt^
idein nomcn hodie retioot, biouI el castra quae in Wasconom adhuc nomen retinent arroM(«, et Pyre-
hac epistola conlinentur. Histat septimo cum se- n.Torum scopulis tunquam Ithaca? addicti peregrfl
mis.se unius a Tolosa, milliario, id est quinque proficiscentes non soluin vestibus at nummi
leucarum itinere, si credimus Isidoro qui lib. xv mterdum vitea usu spoliant, ila ut vere Innocentius
 837 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 838

tur, et tam princeps quara populus in reprobum ^ copioaam. Invocavit eliam contra Dei exercitum
sensum dati a lidei reotitudine deviarent, tandem Savaricum r)0) regia Angli» (51) inimici Ecclesiaj
(.

vigilantiae vestra; sollicitudine facienle, ita nns ex senescalluin (5.'), cum quo Christi pu^ilem praedi-
aliis oriens miserieordia visilavit por sanctos exer- ctum comitem Monlislortis npud Caslrum uovum
citus signatoruir., quos ad emundandas spurcitias Arii ubaidere prseaumpait; sed, Cbnsti deztera la-
pestis huju^modi sapientissime deputastis,et Chri- ciente, cito fuit ejua prsaaumptio in confusionem
atianissimum eoriim principem comitem Montisfor- conversa, ita ut pauci Catholici inlinitam Ariano-
tis, intrepidum Chrisii athletam, et invicmm Do- rum (53) mulliludinem elfugarent. l'ra)dictorum
minici praelii bellatorem, Eeclesia, quco tam mise- aulem Oltonis et regis conlidentia delraudatus, ut
rabiliter corruerat, caput incceperil relevare, et in qui baculo arundineo nitabalur, cogilavitiniquita-
parle maxiina jam destructis adversitatibus et erro- temabominabilemetcatholicisauribus detestandam
ribus universis.terra diidum a culturibus falsorum et ad regem Marrochitanurn (54) suos nuntios desti-
dogmatum concnlcata, nunc divino cultui laudabi- navit, subsidium ejus.non solum in terrae nostroe,
liter assuescat. Restant vero adhuc reliquiae dictae sed totius Christianitatis excidium, iuiplorando.
pestis. Tolosana videlicet civitas, cum caslris ali- Sed conatum ejus ct riamnabilem intentionem su-
quot, ubi tanquam sordes in sentiuam cadentesre- perna pietas impedivit. Episcopum Agennensem a
siduum pravitatis h;eretic;e se collegit : quorum sede propria expellendo, bonis omnibus spoliavit.
pnnceps, comes scilicet Tolosanus.qui ab antiquis Abbatem de Moissiaco cuepit.et abbatem Montisal-
temporibus, sicut muitoties jam audislis, haereti- bani fere per annum tennit captivatum. Rotarii
corum et 1'autor exstitit etdefensor.pro viribusquae [> quoque ipsius et complices peregrinos clericos et
sibi remanserunt impugnat Ecclesiam,etquuad po- laicos innumerabiles varlis affecere martyriis, et
test, pro lidei hostibus, ejus cultoribus se opponit. nonnullos detinent acdiutius tenuere captivos. In
Ex quo enim a sanclitatis vestrae rediit praesentia omnibusiis non est aversus furor ejus, sed adhuc
cum mandatis in quibus ultra omnem suorum exi- manus ejus extenta; ita ut liat quotidie semetipso
gentiam meritorum egeratis misericorditer cum deterior, etomnia malaqua; potest per seipsum et
eodem, introivit, sicut manifeste videtur, angelus filium (55) ac complices suos Fuxensem et Conve-
Satanae in cor ejus, et gratias vestrae beneliciorum narum comites et Gastonem de Bearno, viros sce-
ingratus, de iis quae coram vobis promiserat nil leratissimos et perversos, conlra Dei Ecclesiam
implevit. Imo pedagia (47) saepius abjurata vehe- operetur. Cum autem ultione divina et censura
menteradauxit et acsi mandalorum ipsorum bene- ecclesiastica memoratus athleta Qdei, comes Chri-
ticio renuntiasse intenderet, ad omnes q.ios scivit slianissimus Montisfortis,terram ipsorum tanquam
vestros et Ecclesiaa Dei adversarios se convertit. hostium Uei et Ecclesiae sancto et justo praelio
Sane per Ottonem (48) Dei et Ecclcsia? inimicum, occupaverit fere lotam, ipsi adhuc persistentes in
opinatus contra ipsam Ucclesiam vires assumere sua malitia, ethumiliare sb sub potenti manu Dei
sub ipsius conlidentia, manileste, sicut asseritur, contemnentes, nuper ad regem Aragonensem re-
minabatur quod Ecclesiamde linibussuisetclerum quem lorte mlendunt vestram cir-
currerunt, per
radicitus exstirparet, hcereticos et rotarios, quos cumvenire clementiam et Ecclesiam suggillare.
multoties abjuraverat,ex tunc ferventius solito fo- Adduxerunt enim ipsum Tolosam nobiscum, qui de
vere studuit el tenere. n mandato legati etdelegatorum vestrorumapud Vau-
Cum enim Catholicorum exercitus obsideret rum conveneramus, eolloquium, habiturum. Qui
Vaurum, ubi sedes erat Satanae alque erroris hae- qu;e ac qualia proposuerit et qu?e nos ei duxerimua
retici primatia, ipse in subsidium perversorum respondenda,ex rescripiis quip vobis sigillata mit-
misit milites et clientes, et in castro suo quod tuntur pleniuscognoscetis.Miltitur etiamsanetitati
Casseri appellatur fuerunt inventi et cnmbusti a vestrae consilium quod delegatis vestris super lacto
crucesitjnatis plusquam quinquaginta haeretici de comitis Tolosani tribuimus requisiti. Omnes igitur
veatitis(49),praeter credentium eorum multitudinem unanimiterct concorditer haec praemissa saoctitati

eos viros sanguinum dicat in o.Sentenliam,ne cler. idem Petrus c, 56,qui Savarus Malleonensis Picto-
vel mach., et in c. 18 concil. Lateran., ubi lege num natione oriundusa Polid. Vivg.Hist Angl., lib.
rolariis, non ruptariis. Ideo Hyeronimus epist. xv dicitur, et Savaricus Mauleonus a Guagniuo,
2 adversus Vigilant. sui originem exprobral, quae lib. vn in Ludovico VIII.
fuit in Convenarum comitatu (de quo supra epist. (51) Hegis. Joannis.
13, lib. xv), ubi et rotarii aliique gregarii milites, (52) Seneschallum, diverso munere functus sene-
viatores aggrediuntur.Sed unde dicli fuerint.patet schalcus, qui postea senescallus dictus est, ex va-
ex Niceta Choniate lib. ult. Ue imperio Balduini. rietate temporum. Siquidem in aula Caroli Magni
Itaque partem exercitus quse utilitatis suae causa apud Hino. in episi, l,c.2i3.maxima cura ad eum
ultro sequi vellet(rotam ipsi vocant)ablet;arunt,po- spectabat, eo quod caetera (praeter potus et victus
testale data urbes quae defecissent suo arbitratu caballorum) eumdem seneschallum respicerent.ita
tractandi.ea cohors antegressa a nullo scelere et a n
D ut lateri principis ex his dicamus adhaesisse. Sic
nullo piaculo abhorruit. Inde Rogerius comes Fu- Guillemus de Nogaretbo seneschallus regis Fran-
xensis Ruptarius dictuso.st quod abbatum quorum- corum (Phillippi Pulchri scilicet) dicitur a Thoma
dam supremajura pro parle vi non jure sibi vindi- Walsingham in Edoardo I, rege Angliae sed alia ;

casset.Vide Beloium in prosapia Fuxensi.Et Biter- censetur ejusdem dignitas ex ordinationibus regiis
rensis episcopus infra epit. 4, rotarios sacrilegos, de offic. ballivorum et senpschallorum, lit. 6, qui
homicidasetomniumflagitiorumgeneribusirretitos praeerant foro, in quo nobilium et militium jurgia
exsecratur.A rota igitur veteri vocabulo,(cujus no- dirimuntur, et in constitutione Ludovici Pii anno
mineparsexercitusintelligebatnr)rotariosdieemus. Domini 1254, ubi senescalli Bellicadri et Carcas-
(47) Pedagia, fiscus enim bonorum principum sona- fit menlio.
non sacerdotum damnis,sed hostium spoliis auge-
(53) Arianorum seu potius Ariomanorum, a quo-
tur. Sym nachus, lib. x, ep.5i,ideo multatur utin
rum hasresi Albianensis error emanavit. Nam et in
c. Si qui Rominetas 24, qusst. 36.
eadem regiono Wisigothi Arianam pravitatem am-
(48) Othonem IV imperalorem, Martinus Pol. in
plexi sunt.
Innrc. III.
Marochitanum. Mimamolinum, de quo supra
1(49) perfectis.Qnidam enim in Albi-
Vestilis lege
gensi baeresi pertecti sive boni homines, alii vero
(54)
."Emiliusin Philippo II.AdvolavitillomanuSaraceno-
credentes dicebantur, Petrus Valsern. c. 2. rum sub Mimamolini signis armatus.
(50) Severicum. Savaricum de Malleone vocat (55) Filium. Raymundum juniorem.
839 1NN0CBNTII III PP. BBGBSTORUM LIB. XVI. 840

vestrae iDtimaraus, liberantes aniroas nostras, ne \ Aragonensispro comiteTolosano ad sinumejusdem

per delectum signilicandi in negotio fideide cont- matris Ecclesia) cupiente redire a sonclitate veslra
gentibus aliquid omittatur. Deum
vero pro ani- petitbumiliter et rogat instunter quatenug faciendo
mabus nostris ac commissarum nobis Ecclesiarum satislactionem personalem proexcessibusquamcun-
substantiis vestr* misericordiae supplicantes expo- que ipsi Ecclesiae visum fuent expedire,ac pro dam-
scimus perviscera misericordiae Dei nostri ut libe- nis et iojuriis illatis diversis Ecclesiis et praelatis
ratiouis et pacis, imo vitae nostrae negoiium, quod satisluciendo secundum quod clemenlia matris Ec-
in parte maxiraa jam leiiciter promovistis, curp clesiaeipsicomiti duxerit injungendum, restituatur
manifesta justitia et potentia sit in proraptu, Feli- clementer et misericorditer ad possessiones suas et
ciuri line dijjnemini consummare, ponentes ad ra- alia quae amicit.Quod si lorte pro persooa cnmilis
dicem arbons damnosacsecuria.et eam ne noceat nollet Ecclesia i[isius regis petitionem audire.petit
ultra.perpetuo succidentes.Pro certo namque scia- et rogat boc idem pro lilio, itu tamen quod Pater
tisquod si terra quae dictis tyrannis cum tanta ju- nihilominus satisfaciat personaliter pro excessibus
stitia et multa Cbristiunorum effusione sansiuinis suis, vel in (rontaria Saracenorum eundo in subsi-
est ablala, ipsis aut eorum haeredibus restiluatur, dium Christianorum cum militibus suis.vel in par-
praeter scandalum lidelium qui hoc negotium pro- tibus transmarmis.secundum quod Ecclesiamelius
moverunt, non eolum tieret novissimus error pe.jor arbitrabilur exppdire.et infans deterra sua in tnm
priore, sed excidium exinde clero et Ecclesiae in- fideli curaet tam diligenti custudia ad honorem Dei
aestimabileimmineret.Adhaec,quoniam enormitalea et sanctae mutris Ecclesiae habeatur usquequo de
blasphemias, abominationes et alia scelera pra;di- bonitatesua signa cotnpareant manifesta.
g
ctorumper 8in»ulapr35senti paginae non credidimus Et qnoniam comes Convenarura nec fuit unquam
adnotanda, ne librum texere videremur, quaedam haereticus nec eorum susceptor, sed potius impu-
in ore nuntiorum posuimus, quaesanctis auribus gnator, et ideo terram dicitur amisissequia astitit
vesiris poterunt viva voce referre. consobrino et domino suo comiti Tolosano, petit
idem rex et rogat pro eo sicut pro vassallo suo, ut
XLII. restituaturad lerram suam,satisfaciendo quoquead
Epitlolaprxlatorum qui puerunt in co-icilio apud arbitrium Ecclesiae.si apparuent eum in aliquo de-
Vaurum, a<l Innocenlium. liquisse.
Sanctissimo inCbristoPatri acbeatissimodomino Itcni cum comes Fmensis nec haerelicus fuerit
Innocentio Dei gratia summo pontifici, nec sit, pro eo memoratus rex petit et rogat sicut
devoti et
humiles servi ejus, WillelmusBurdegalensis.Vasa- pro consanguineo suo charissimo et vassallo, cui
tensis et Petragoricensis episcopi, cum omni afTe- sine verecundia in jure suo deesse non potest.qua-
ctione vitae spatium et salutem.Ad agendas pater- tenus pro reverentia ipsius et gralia restituatur ad
nitatis vestrae sollicitudini dignas grates cum neo sua.satislaciendo nihilominus ad arbitrium Eccle-
lingua nec calamus nobis sutficiat retnbutorem
, siae in iis et pro iis super quibus clemeniiae matris

bonorum omoiuui exorarausut nostrum suppleat in Ecclesia» eumdem apparuerit deliquisse.

heec parte defectum, et abunde vobis retribuat Item pro Gaslone de Bearnc vassallo suo petit sap-
omne bonum quod in Narbonensi et Auxitanensi pedictus rexetrogataflectuose quatenus restituatur
provinciis et etiam in partibus nostris tam Ecclesiis q ad lerram suam et tidelitates vassallorum suorum,
quam Ecelesiarum praelatis paterna misericordia maxime cum paratus sit juri parere et ad arbilrium
tribuislis.Cum enim in dictis partibus pestis h<ere- Fanctae matris Ecclesiae satisfacere coram.judiribus
ticae pravitatis jam adeo pullulasset quod eisdem non suspectis, si vobiscausain ipsius audireet cx-
corruptis penitus,partes affinesaffectura morbo si- pedire non licet.
mili videbatur, cumque rotariorum violentia.prin- Inomnibustamenpraemissisduxilmernoratus rex
cipibus omnibus ejusdem terrae consentientibus et misericordiam potius quam judicium invocaodum,
hoc idem lacientibus.Ecclesias fidemque catholicam mittens ad clementiam vestram episcopos, clericus
omnemque reli^ionem Chrisliani noininisimpugna- et barunes suos super praemissis, ratum habiturus
ret, vestrae providae discretioni placuit has incnm- quidquid a vobis cum eis fuerit ordinatum;suppli-
modilales sapienti consiliu relrenare.quia Qdelium cans nt tnlem habere dijrnemini circumspeclionem
signatorum etcomitis Montislurtismediantplabore, et dili^entiam in hoc facto ut in negolio Christiani-
mandatuin vestrum in parte maxima tam h.-ereticos tatis in partibus Hispaniae ad honorem Dei et san-

quam rotarios de sedibus suis ejecit;ita quod divi- oUb Eedesi* dilationem praedictorum baronum et
nus cultus et pax ecrlesiastica videntur in dictis oomitia Mnntisfortis subsidium possit habere.
partibus reflorere, nec .jam aliud restat nisi illud I»atum Tolostn, xvn Kalend. Februarii.
quod persanctitatem vestram feliciterest incocptum, RESPONSUM PR*LAT0n.UM IN CONCILIO APUD VAURUM.
per eamdem fplicius consummetur.Quocirca pater-
(Vauri, xv Kal. Februarii.)
na; sanctitati cum omnidevotionis uffectuduximus
supplicandum quatenti9 ad exstirpandas reliquias Illustriet dilectn inChristoPetrum Dei gratia regi
q Aragonum.comiti Barchinonensium.conciliumnpud
pestium praedictarum dignemin'. salubre cunsilium
adhibere, ita quud flores pucis, qui jam videntur Vaurum. salutem et sinceram m Domino dilectio-
oriri, in hoc quod in isto negotio est inccsptum, ad nem. Petitioneset prcces vidimus quas pro Tolo-
consummationem fructus taciant exspectatos. Si 9ano et ejns lilio, et Fuxensi et Convenarum comi-
vero, quod absit! opus tam laudabiliter incoeptum tibus, et nobili viro (laslone de Bearno vestra
cuiii manilesta justitia et potentia sic in promptu regalis serenitas destinavit in quibusetiam litteris
;

impcrfectum relinqueretur.non solum foret novis- inter caelera Ecclesiae liliuin diciti9 vos devotura.
siinus error pejor prmre.sed excidiura exinde clero Super quo multiplires Domino Jesu Christo ac re-
et Eoelcaiie irrecuperabile immineret. Bene et diu guli vestrae celsitudini gratiarnm referimus actio-
valeat sanctitas vestra. nes,et in cunrtis in quihus spciinduniDeum posse-
mus, proptcr illnm mutuam dilectionem qua vos
PETITIONES nEGIS ARAGONENSIS IN CONCILIO APUD sancta Rumnna Ecclesia mater, sicut intelligimus
VAORUM. nmplcctitur, el vos ipsam, nPC non et ob reveren-
(Tolosae, xvn Kal. Kabruarii.)
Liam cxcellenti.T. vestr.T renalis adraittercnius affe-
ijnnniam sncrusancta mater Ecclesin non ctuosius preces vestras. Supereoquod pro romite
solum verba sed ubcra quoque docetur liabere, Tolosano et eju9 (ilio petitis et rogatis, hoc duxi-
devotus Bcclesiee fllius Petrus Dei mieeratione rex inus serenitati regiae respondendum. Quod tam

(56) Mst. Albig., cap. 66.

841 P0NTIF1CATU8 ANNO XVI, CHRI8T1 1213. 842

causa comitis quam causn filii, quoe pendetex facto A_ compositiomin legatus faciebat sed quod nonluit
;

Patris, auctoritate supcnoris cxstat nubis cxempta ;

facta illa compositio, per cumitem ipsuin Stetil.
cuui idom comes Tolosunus venerabili fratri Re- Exstant etiam littera? vestrae ad doininum comilem
gensi episcopi et magistro Thedisio a domino papa Montisfortis, regali sigillo muiiitae, taleni suparilia
negotium suuui fecerit sub certa forma committi. gralia cluu-ulum continentes Dicimia elitttn vobis
:

Unde, sicut credimus, memoriter rciinetis quot et quod .11 comes sxpediclus uoluerit slare placito itli, et
quantas gratias dicto oomili post multos ..xcessus vos postea uon audiveritis preees noslras quas pro eo
lpsius dominus papa fccit,uec nouet quam ^ratium faciemus, nun eranus inde ultra dispacati. Verumta-
ad intercessionem veslram et preces venerabilis iiiuii si dederit operam ut absolutionis benelicium

Pater Narbonensis archiepiscopus, apostoliciu sedis consequatur, si postmodum, cum absolutionis fue-
legatus, tunc abbas Cisterciensis, apud Narbonam rit gritiam consecutus, de aliquo quercletur,justi-
et Montempessullanuin eidein coiniti faciebat bien- tium ei Ecclesia nou negabit. Postulastis insuper
nio, si bene meminimus, jaun transacto. Volebat et rogastis pro Gaslone de Bearno ut restituerctur
siquidem idetn legatus omnes doininicaturas et ud terram suam et ad fidelitates vussallorum suo-
illiesas, et ut illa jura quae babebat in castris alio- riim. Supcr quo vobis taliter respondemus, ut alia
rum bKreticorum, qua: de leudo ejus erant, sive multa, imo polius inlinita, quoa m ipsum Gastonem
alberga, sive quista, sive cavalgata, eidem integra dicunturud praesens, silentio tianseamus.coiilccde-
reinanerent. De illis praiterea caslris quae erant ratus est cum hcereticis et reoeptatoribus seu de-
aliorum haeroticorum, quae de feudoejus non erant, fensoribuseorumdem contra Ecclesiam ct signatos.
qua3 idem comes dicebat esse ad minus quinyenta R Est Ecclesiarum et personarum ecclesiasticarum
(57), volebat praefatus legatus ut quarta vel etiam manifestissimus et gravissimus persecutor. Venit
tertia pars corum cederet in proprietatem comitis ad obsidionem Castrinovi in auxilium 'iolosani et
supradicti. Spreta vero idem comes illa magna Fuxensis comitum contra eos qui de mandato do-
gratia domini papaa ac ptacdicti legali et Ecclesiae mini papae insequebantur hrereticos et fautores
Uei, veniens dirscto contra omnia juramenta quae eorum. Interfectorem sanctae memoriae fratris Petri
olim praesliterat in manibus legatorum, et addens de Caotronovo apostolicas sedis legati habuit secum,
iniquiiatem iniquitali, crimina criminibus, mala rotarios diu tenuit atque tenet, in anno praeterito
malis, Ecclesiam Uei et Christianilatem, lidem et rotarios suos in cathedralem ecclesiam Uloronis in-
pacem cum hoereticis et rotariis et aliis pestilenti- duxit; ubi amputatu fune de quo pendebat pyxis
bus fortius impugnavit et damnilicavit, adeo ut continens corpus Dumini noslri Jesu Christi, in ter-
omni gratia et beneficio reddiderit se iudignum. ram cecidit, et, quod nefas est dicere, ipsum corpus
Quod autern pelitis et rogatis pro comite Uotive- Duniini est per terram expansum. Rotarius quidam
narum, taliter super hoc duximus respondendum. in irrisionem et contumeliam ordinis clericalis se
Pro certo intellexiinus quod, cum post excessus induit pontilicalibus ornamentis, pontilicem can-
suos multiplicesetjuramentitransgressionem fasdus tanlem missam repr.esentare intendens: qui etiam
cuin haereticis et eorum fautonbus oontraxisset, et dicitur proedicasse ibidem,et oblationes rotariorum
ipsam Eeclesiam, tanquam in aliquo laesus esset, recepisse. Transgressus quoque juramenta, uianus
cum eisdem pestilentibus impugnasset, licet post- in clencos violentas injecit. Pro quibus et aliis
modum fuerit diligenter admonitus ut cessaret a r causis pluribu?, quas ad praasens tacemus, idem
coeptis, et rediens ad cor, reconciliaretur tandem Gasto excomtnunicationis est et anathematis nexi-
ecclesiasticae unitali, nihiloininus idem comes in bus innodatus. Verumtamen si satislecerit Eccle-
sua nequitia exstitit et existit excommunicationis siue, prout debet, et absolutionis beneficium con-
et anathematis vinculo innodatus ; de quo etiam, sequatur, postmodum, cum fuerit absolutus, et
ut dicitur, comes Tolosanus asserere consuevit conquestus luent de aliquo, audietur de jure suo.
quod eum ipse comes Convenarum ad guerram Aliter siquidem pro praedictis sic excommunicatis
imoulit et induxit. Unde idem comes auctorexstilit charissime princeps, vestram regiaui majestatem
per hoc guerrae et iualorum qua3 inde Ecclesiae mul- intercedere non deceret, nec nos pro talibus et in
tipliciter provenerunt.et existit. Verumtamen si ta- talibus auderemus aliter respondere (58). Ad haac,
liter se exbibuerit ut absoluiionis benelicium me- serenitatem vestram regalem monemusin Domino
reatur, postinoduiu, cum fuerit absolutus et habue- et hortamur quatenus ad mtmoriam di^nemini re-
rit personam standi in judicio, si de aliquo quere- vocare honorem quem vobis apostolica sedes fecit,
letur, Ecclesia ei justitiam nun negabit.Petiit prae- et illum quem impraesentiarum illustri regi Siciliae
terea etroiravit pro coniite Fuxensi regia celsitudo. sororio veslro facii, quid etiam dornino papae in
Ad qtiod taliter respondetnus quod constat de ipso vestra promisistis unctione, et quid apostolica se-
quod ha?reticorum exstitit a longo tempore recepta- des vobis dederit in mandatis. Oramus ut Deus ad
tor, et impraesentiarum etiam receptator esl eorum honorem suum et sanctae Romauaa Ecclesiae per
etdefensor; prassertimcum nonsitdubiumquincre- multa tempora vos conservet. Quod si per hanc no-
dentes basreticorum haeretici sint dicendi quietiam r, stram responsionem vestrse regias majestati non
:

postmultiplicesexcessussuosetgravissimos,posldi- fuerit satisfactum, nos ob reverentiam vestram el

rutionem et spoliationem ecclesiarum, postpraastita gratiam factum domino papae curabimus inti-
corporaliter juramenlaetobligationestam persona- mare.
rum quam rerum, post injectionem manuum in Datum Vauri, xv Kal. Februarii.
clericos et detrusionem eorum in carcerem, pro
quibus causis et multis aliis excommunicationts XLIU.
et anathematis est mucrone percussus, post illam Ul abstineat a defensione hxrelicorum.
etiara gratiam quam idem legatus ad interccssio-
nem et preces vestras olim ipsi comiti faciebat, Serenissimo viro ac Christianissimo principi do-
cruentam caKlem exercuit in signatos tam clericos mino petro Dei gratiaillustriscimoregiAragonensi,
quam laicus, qui in pauportate et simplicitate sua frater arvaldus divina miseratione Narbonensisar-
in Dei servilium conlra Vuuri haereticos ambula- chiepiscopus, apostolicae sedis legatus, salutem in
bant. charitate animi et visceribus Jesu Christi.
Qualis autem et quanta erat illa gralia bene re- Intelleximus non sine multa turbatione ac amari-
colit, sicut credimus, vestra regia celsitudo,ad cu- tudine animi quod civitatem Tolosanam accastrum
jus intercessionem et preces cum eodem comite Montisalbanietterrasaliaspropter crimen hsreseos

•
(57) In Hist. Albig., cap. 66, legitur quinqua- ginla.
ginla, male. Nam in codice Colbertino legitur quin- (58) Vide Gesta Innoc III, cap. 120 et seqq.

Patboi. CCXVI. 27
843 INNOCKNTII III PP. REGBSTORUM LIB. XVI. 844

ac alia multa neFanda facinora traditas Satanae, ac A. prudenter ac poteuter hactenus promovistis, finein
omni communione satictae matris Ecclesiae separa- periectum et stabilem imponatis. De infidelitate
tas, et crucesignatis auctorttate Det, cujus iiotcen nam |ue dicti comitis et immanitate quam per sa-
graviter in ets blaspheiuatiatur, exposilas, disponi- tclluem suum exercuit in legatum {&ij, super quo
tis in protectione ac custodia vestra recipere ac eas perruhabilitatiouemethonorem etbenelicia quae ipsi
contra Christi exereitum el Ecclesiae delensare.Cum occisori exhibuit convincitur manifeste.satts potest
igitur h«c, si vera sint (quod Ueus avertat), non vestras sauctitati cunstare. Provideat quoque vestra
solum in salutis vestrae dispendium, sed in bono- paternitas ne rex Aragonunsis, qui, ut saiva reve-
ris regii ac opinionis et famae possint cedere detri- rentia unctionis (G3)Ioquamur, factus videtur lilius
mentum, nos qui salutem vestram et gloriam et infidelis, et prtesumptuose sejactat quod dicto co-
honorem zelamus totis visceribus charitatis, celsi- miti et complicibus ejus baereticis, rotariis sacrile-
tudinetn regiam rogatnus.conaulimus.monemuset gis,homicidis et omniumflagitiorumgeneribusirre-
exhortamur in Domino etin potentia virtutis ejus, titis restitutionis terrarum suarum et gratiae vestrai
et ex parte Dei et Redemptoris Dotnini Jesu Christi benilioium obtinebit, ad vestram praesentiam eos
ac sanctissimi vicarii ejus Domini nostri summi ducens, aliquatenus vos circumveniat. Profeclo
pontilicis,auctoritate legatiociis qua fungimur,inhi- namque, si dicta civitas, quae nidus haereticorum
bemus,etmodisquibuspossumusobtestamurne,per (G4) existit et exstitit ab aottquo, ita quod, sicut
vosvel alios.terras recipiatis vel defendatis pr*di- legitur, ob causam similem luit oliin eversa fun-
ctas. (Jptamus autetn qualenus tam vobis quam ve- ditus el etiam exarata, remanserit pestilentibus
stris taliter dignemini providere necommunicando B memoratis, adhuc flamma egredietur de ipsa, quae
excommunicatisetmaledictishaereticiset tautoribus partes nostras et alias circumpositas pejussolito
eorumdem, labemexcommuoicationisiocurrere vos proQigabit.
contingat.Unumauteruvolumusscrenitatem regiam XLV.
non latere, quod si quos de vestris hominibus in De negotio Comilis Tolosani.
defensionem praedictae terraeduxeritis relinquendos, Sanctissimo Pairi et domino suo innocentio Dei
cum omnes excommunicati sint ipso jure, no3 ipsos gratia summo pontifici, bermundus sola Dei mise-
denunliari excommunicatos, tanquam defensores ratione minister Aquensis huinilis.saluteni et seip-
haereticorum, publice faciemus. sum ad pedes.
Compendiosa narratione beatitudini vestrae du-
XLIV. ximus intitnanduiii quod reformatio pacis et Eccle-
Ut deleal reliquias hxreticorum. siae ac alia bona quse per solltcitudinem vestram

(59) Sinctissimo in Christo Patri ac domino suo in partibus nostris dignatus est dominus operari,
reverendissimo innocentio Dei gratia summo pon- nulla possent ratione, secundum inferiores cau-
tifici, bertrandus dictus episcopus Bitlerrensis sas, durare in posterum, Tolosanus comea
si forte

(59), servus humilissiiuus et fidelis, cum sanc- aul lilius ejus, peccatis nostris exigentibus.terram
tissimorum pedum osculo (GO) salutein et vi- quovis inixemo recuperaret amissam. Ideoque san-
tam. ctitati vestrae humilitersupplicamusquatenussuper
Cum ineffabili Dei clementia vestraeque ministerio hnc taliter ct tam caute dignemini providere.si pla-
sanclitatis terra nostraacaliaecircumposiloe, in qui- r cet, quod novissimus error non sit pejor priore.
bus diabolus peccati populi exigentibustantam sibi Conservet Dominus sanctitalem vestram Ecclesia
potentiam usurparat ut omnem in eis rectitudinem sanctae suae.
pervertisset, et per ministros ipsius sponsaChristi EPISCOPORUM IN OPPIDO VAURENSI CONGREGATORUM
opprobriis, blasphemis, et quaecunque poisint ex- CONSILIUM.
cogitari afliceretur injuriis, et omnis divinis cultus
In nomine Domini noslri Jesu Christi.Amen.IJoc
esset in opprobrium et derisum, in luceui pacis ac
est consilium quod dominus Narbonensis archie-
fidei tam feliciter coeperint respirare uterrorum et
piscopus, etc, ut supra in epistola 39.
aliamrn perversitatum auctoribus jam pro parte
maxima exturbatis, vexilla ibi Ecclesiae sinterecta XLVI.
et ad divini cultusaugmentum pax et securitas ha- De ahsolutione comilis Tolosani.
beatur. remansitadhuc ibi magna qua-dam errorum Nobili viro raiuundo comiti Tolosano, htgo Dei
omniumque vitiorum sentina (61), Tolosa vic".elicet gratia Regensis episcopus, et magister thedisius
civitas. ct alia qu.Tdam loca, in quibus totius pravi- canonicus Januensis, spiritum consilii sanioris.
tatis haeretice reliquiarum spurcitia se collegit.quae Nnperlitteraa vestrasperquemdam militem,'juam
nisi fuerit per longanimitatem vestrae sanc.t.i! solli- bonum nomine, recepimus, in quibus licet contine-
citudinis avulsu fumiitus et radicitus extirpata, ge- relur expresse quod parati eratis mandatis noslris
nimina procul dubio viperarum et spuriavitulamina bumiliter obedire, vos tamen neque mandatis do-
ilerum pullulaliunt.etlonge deleriorem priore mor- mini papaj secundnm tenorctn rescripti quod olim
bum facient recidivum. Nos igitur, beatissime pa- obtinuistis ab ipso, neque mandatis quae vobis fe-
ter, qu)s Unquam proprius posilos magis npgotium cimus in concilio apud Sanctum .Egidium, neque
istud tangit, sanctissimam pietaleir. veslram roga- insuper mandatis et monitis legatorum et Ecclesia»
mus, fusisque votivis lacrymis exoramus in visceri- quae vobis apud Narbonam et Monlempessulanum
bus Jesu Christi, quatenus nostroaliorumque prae- postmodum facia luerunt, obedistis in aliquo vel
latoruni jugulis et Ecclesiarum substantiis, quibus etiam obedilis, sirut per evidentiam operis mnni-
comitis Tolosani et filii ejus, si resurgerent,gladius festc apparet. Sane poslquam recessistis a uobis,
inexorabiliter immineret,misericordiier prospicien- abjurata pcdagia in vestrae Iani3e acanim(Hpra?judi-
tes in posterum, negoiio pacis et fidei, quod tam cium multipliciter adauxistis, et, ut in paucis multa

(59) Uiterrensis suffraganeus archiepiscopi Nar- sciplinarura nutrix et domicilium.

bonpnsis. (62) Legatum Pelrum de Castronovo, de quo su-
(60) Osculo, sic in vet. ms
bibiiothecae Sancti Victo- pra lib. xiv, epist. 7 et 8 ; et lib. xv, epist. 6.
ris Pariensis, in qno exstat epistola praelatorum
hranciffi (de qua supra) ad Bonifacium papatn VIII: (63) Unctionis quam acceperat Romae ab Innocen-
tio III, qui eum coronavit corona panis azyrai ia
Sanctissimn pnlri el dnmino suo ckaritsimo do. Boni-
ccclesia Sancti Pancracii apud \larinaeum De rebiu
faciodivina providmtia S. R. E. <ic umvcrsalis summo
llisp. lib. xx.
ponlifici sui humiles devoli archiepiscopi, cpiscopi,
etc, devota pedum oscula beatorum. (64) Hxrelicorum hodie religionis Ecclcsis Galli-
(61) Sentina, quoe hodiae pietatis omniumque di- caneo patria.
845 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHM8TI 1213. 846

breviter concludamus.fore nihil ex iis quae diversis A losam civitatemetsuburbiumel villam Montisalbani
temporibusin manibus legatorum jurastis.et pra;ci- cum ornnibiis eorum pertinenliis,terminis sivead-
pue tempore boiue memoriae magistn Milonis.prout jacentiis.et totam aliam terram nostram quam ha-
satie manifestuui esl, curastis unplere; imo, quod bemus et haberedebeuius.cummilitibusel homini-
dolenles et tuviti dicimus, rotarios et haaretioos bus singulis et universis nunc vel in futurum habi-
contra lidem ct Ecclesiam et paoemetiacu tenuistis tantibus, et ad ultimum cum omnibus juribus et
postmodom et te.ietis ; a quibuset aliis complicibus rationibus quae ad nos ubique pcrtinent vel pertinere
vestris mille signati et ullra cleriei et laici in gra- debent aliquo jure sive aliqua ratione, in manu et
vissiiuam Cceatoris injurium et coutemptum occisi possevobisdoinino Petro Deigratia regi Aragonensi
fuerunt. laiquitatem etiam iniquitati addentes.ub- elcomitiBarcbinonensieteisqui devuluntate vestra
batem de Montealbano longo tempore tenuisiis in velmandato vices vestras obtinuerint,iiiiltimus,iu-
vinculis, venerabilem Patrem Agennensem episco- quam,in posse vestroacpotestate praedictam terram
pum civitate suaet bonis aliis spoliatum cum rota- tolam sicut dictum est,aliam quam, Oeo prastante,
riis vestris a sede propria ejecistis. Ad nos etiam recuperabimus. Tradentes vobis etiam et in vos
aliquando auctorilate domini pap;e citati contem- eosque qui locum vestrum tenuerint traosferentes
psistis venire ; nec super negotio vestro quod nobis corporalem possessionem boruin omnium et jura
a summoponiiliee posiulastis committi.fuimus ali- omnia seu rationescum plena jurisdictione (05) ac
quando requisivi a vobis. Quamvis enim sciveritis potestate, lali modo quod tam in personis nostris
nos per octo dies fecisse moram propter factum quam in omnibus nominatis voluntati Domini papae
vestrum lis temporibus in concilio apud Vaurum, g et mandato possitis oblemperare et satisfacere et
ad nos neque litteras vestras direxistis neque nun- cogere cum etfeetu nos, si forte proni et accliues
tium speeialem. Propler igitur supradicta et alia ad mandatum pjus prosequendum.quod Deus aver-
mulla adeo vos tecistis inoignos quod in negotio tat.noluerimus adesse.Promittentes vobis honafide
vestroad purgationemsecundum mandatum domini quod tam ea quae doininus papa vel vos pro eo vo-
papae procedere non valemus,prout fuit coram no- bis mandaveritis pro posse nostrofrtciemus etadim-
bisaloto concilio diffinitum Ideoque vobis per prae- plebimus sine dolo et fraude. Haec omnia, quemad-
sentes litteras protestaraur quod hsec omnia per modum superius scriptasunt,attendemus et obser-
proprium nuntium litteris nostris domino papae cu- vabimus bona fide et sine malo ingenio (6G) pro
rabimus diligentissime intimare.ut ipse circa per- posse nostro, et contra non veniemus per nos vel
sonamvestramet factum secundum quodsute bene- per aliani quamcunque personam vel venirecontra
placitum fuerit sanctitati procedat. faciemus, nec aliquid contra machinabirnus. Quae
praedicta per Deum (67) et haec sacrosancta
omnia
XLVir. Evangelia (68) corporaliter a nobis tacta juramus.
Mandamus praeterea capitulo (69) et universitati To-
De jwamento comitis Tolosani. losae urbis et suburbii ut vobis domino Petro regi
pradicto faciant lidtditatem et sacramentum ad om-
Sanctissimo Patri etDomino Innocentio Dei gra- nia supradicta exsequenda,adimplenda et fideliter
tia sumrno pontifiei.RAi.MiNDUs per eamdem Tarra-
observanda.
conensis archiepiscopus et episcopi etabbatesqui p Hoc luit ita appositum quinta die Januarii in
secum praesentes fuerunt, summa cum devolione exitu, feria prima, Philippo Fraocorum rege re-
subjectioncm etdebituin famulatiim. gnante,et eodem Raimundo Tolosano comite, et
Sanctitati vestrae notum facimus dominum regem
Fulrone episcopo (70), anno ab Incarnatione Do-
Aragonensem,cumTolosamaccessitutcomitesTolo- mini millesimo ducentesimo decimo secundo.
sanum et Fuxensem et Convenarum et Gastonem de
Bearnoad bimepl.icitumet macdatum vestrum libere CONSULOM TOLOS^) JURAME.MTOM.
et absoluterecipienduminduceretet pro viribusfide-
liter adimplendum.ad abundantem cautelam secu- Nos consules (71) Tolosae urbis et suburbii (72)
ritatem in scriptis redactam ab eisdem recepit in Bertrandus de Sancto Lupo, Arnaldus de Castro-
hunc bonum : novo, et Bernardus Petrus de Toytius, et Arnaldus
Ego Raimundus Dei gratia comes Tolosae, dux Gilabprtus, et Petrus de Sancto Romano, et Guii-
Narbonae, marchio Provincia?, et ego Raimundus lelmus de Pozano, et Arnaldus de Roaisio filius
filius ejus.gratuila voluntate,non coacti, nec vi nec Arnaldi de Roaisio qui fuit,et Raimundus de Roai-
dolo inducti,mittimus personaliter nosipsos etTo- sio,et Uuillelmus Arnaldus de Monte Sotino, et B-

(65) Cum plena jurisdictione alta.media et bassa imminuta est :nec enim genuino muricis fuco ho-
in vet. styl. parlain parte i, c. 31, et in sanctione dierna die,ut in antiqua Roma,civium oculos per-
Caroli V, quae continet privilegium concessum ab stringit llorum meminit Innocentius in c. Venien-
eodem Ecclesiae Sancti Benedicti in Fastis Parisien- D tes De jurejur.el nomen consulum hodie usurpatur
sibus. in Occitania et Aquitania, sed in civitate Tolosana
(66) Malo ingenio, sic in sacraments fidelitatis noraen a Capitolio,non a capitulo,ut vult Aufrerius,
ex capitularibus Caroli Magni. Quia fidelis sum et Capitolini vocantur, quorum vestis bipartiti coloris
ero diebus vitae mex, sine, fraude vel magno inge- apud eumdem ad decis.Capel. Tolos., q.52. Hujus
nio. molem, imperator Antonius colonia Nemausensi
(67) Per dominum ut habeat in sacramento 3uas oriundus attolli curavit in gratiam patriae, cujus
purgationis testem.quem habebit et judicem. Gre- primam sedem Tolosa, ut et nostris temporibus,
gorius papa tertius ad Bonifacium III.Monguntinum occupabat,ita ut Urbis nomensicut Roma meruerit,
archiepiscopum. ut patet ex Factis consularibus, el ex V. I. quae in
(68) Sancla Evangelia. Carolos Magnus in capi- penstiliomarmoreoclaustri ecclesiae metropolitanae
tulari vocat juramentum in sacro Evangelio,Balsa- stylo incisa est in haec verba.
mo 5:-« j: Tiop.avtxou« in Nomocano. Photii.Vide c.
,

Petrus pontificem benedicens mtiit ad Urbem,

Ego dp jurejur.
Pro poputi cura, concessil ei sua jura.
(69) Capitulo, hodie consistorium vocant.
(70) Tolosano. Pontificem autem nterpretare divum Saturninum
(71) Consules hujus dignitatisnomen Galliis Roma quem de summo g adu capitoliorum praecipitatum
dedit,et perpetuum a principe geri consulatum Ju- legimus apud Sidon. Apollin.
stinianus rescribit Nov. 105. Eutropius lib. i. brev. (72) Urbis et suburbu,qiio& et hodierna die obser-
Hist.Rom; sedlabente imperio hujusmodi dignitas vatur.
 847 INNOCHNTII 111 PP. REGESTORUM LIB. XVI. 848

Arnaldus Rainaldus.et Stephanus Vitalis de Deal- A possideatis. Eo tamen p.cti teoore apposito et for-
bata.et B. Petrus de Cozan, et Guillelmus Isaraus, ma, ut per detentionem praelietorum honorum et
et Raimundus Robertus deTauro.et Vitalis dePrin- noslrarum personarum possitiscompellereeturgere
chaco (73), et P. Embnnus.et G. Pontius Astro, et nos ad omnia illa exsequenda et observanda quae
Bernardus Raimundus.et R. de Schalchensibus, et doininus papa et sacrosuncta Rumana Ecclesia de
Arnaldus de Hoa:sio lilius B. (74) de ttoaisio qui personis nostris et rebus decreverit statuenda. Sub
fuit.et Hugo Surdus.et Bernardi.s Gerardus,et Ste- periculo ergo commissionis et poena ornnium prae-
phanus Signarius(75),devoluntateexpressaet man- dictorum castrorum et totius terrae nostrae, vobis
dato domini Haimundi Dei gratia Tolosa comitis, stipulantibuspersolemnem stipulationem bona lide
ducis Narbonae.marchionis provinciae, et Raimundi promittimus quod omnia quae dominus papa nobis
liliiejus,de communi consensu universitatis Tolosae de personis aut de terra nustra injunxerit li leliter
promittimus vobis duminu Petro Dei gratia regi curabiinus adimplereet in perpetuum modis omni-
Aragonensium ei corniti Barchinonensium quod ad bus observare et quod ita totum adimpleamus,
;

omnia tenenda et habenda et plenarie exsequeuda el contra non veniamus, vel aliqua arte vel
et potenter possidenda quae dominus Raimundus ingenio vel ab aliqua persona vcniri suslineamus
comes Tolosa. el Itaimundiis ejus filius vobis pro- de omnibus concedentes vubis potestatem ple-
miserunt.quemadmodum insuperiori inslnmiento nariam, per Deum et haec sancta Evangelia, cor-
abeisvobisfactoplenius continetur.curam dabimus poraliter tacta, sponte juramus, cognoscentes per
etoperam, etdiligentiam quampoterimusadhibebi- idem sacramentum vobis pridem noseamdem poten-
mus,uttamde personissuisquam dehonoribussuis, g tiam concessisse.Etad majurem hujus facti eviden-
quosnuncbabentvel baberedebent.vel Deopr-t9tan- tiam bancpaginam nostri sigilli pra;sentia commu-
te, recuperabuut, possitis satisfacere voluntati et nimus.
mandato domini papa_,et vobis in iis quae eis domi- Actum est hoc et ita concessum apud Tolosam,
nus papa decreverit injungenda promittimus bona vi Kal.Februarii,anno Dominicae Incarnationis mil-
fideetsinedcloacfraudeauxilium.consiliumetopem lesimo ducentesimo decimo secundo.Bernardus de
quautum poterimus et juvamen.et ad omnia adim- Ugenacco praedicti dominicomilisFuxensisnolarius
plendaomnimodamfidelitatem vobiseteisqui loeum existens hanc scripsit et sigillo ejusdem corrobo-
vestruin tenuerint.Promiltimus etiam vobis nossin- ravit.
gulietuniversi praenominati consuleset totaTolosae PROFESSIO COMITIS CONVENARUM.
universitas quod in iisomnibus quaeexparledomini
(Tolosae, vi Kal. Februarii.)
papae et sanctaj RomanaeEcclesiae nobis mandaveri-
tisvosvel illi qui vices vestras tenuerint, voluntati nomine.Gunctis sit manifestum quod nos
In Dei
domini papae stemusin omnibus el per omnia et ar- Bernardus comes Convenarum et Beruardns fihus
bitrio seu cognitioni unusquisque per se, et con- ejus ad honorem Dei et sancta. matris Eccle_i.e et
tra non veniemus aliqua ratione.Haec omnia supe- domini Iunocentii, qui sacrosanctae liomanae sedis
rius scriptaattendemus et observabimusac comple- obtinet pr__sulatum,ponimus et niiltinius personae
bimus bona fide.et contra aliquid non machinabi- nostras in iuanu el poteslate vestri domini m>stri
mus per nos vel per aliam quamcunque personam. Petri Dei gralia regis Aragonensis et comitis Har-
Sic nos Deus adiuvet et haec sacrosancta Evangelia, p chinonensis, cognosccntes et veraciter runlitentes
• ' __ i:.__ r_ u_ " nos quidem
:j i;j;... u:
terram nostram vobis
. _.:
el mi-
. .

a nubis singulis jurejurando corporaliler tacta. Et tradidisse

ad hujus negotii lidem pleniorum,banc paginam si- liti vestro nomine P. de Alcano speciali nuntio a
gillorum comiiis et filii ejus et capituli Tolosae au- vobis ad hoc misso.ut eam plenarie teneatis et po-
ctoritate roboramus. tenter possideatis eo tenore apposito et forma, ut
;

Hoc fuit ita posita quinta die Januarii in exitu, per detentionem personarum nostrarum et lerrae
feria prima, Philippo rege Francorum regnante,et nostr;p possitis compellereet urgere nos ad omnia
eodem Raimundo Tolosano comite, et Fulcone illa exsequenda et observanda quae dominus papa et

episcopo, anno ab Incarnatione Domini millesimo sacrosancta Romana Ecclesiadepersonis nostris et

ducentesimo decimo secundo. rebus decreveril statucnda.Sub per.culo ergo com-
PROFESSIO COMITIS FCXENSIS. missionis et pcena totius terroe nostra^.vobis stipu-
(Tolosae, vi Kal. Februarii.) lantibus pcr solemneir stipulationem bonafide pro-
In Dei noinine. Cunrtis patnat quod nos Raimun- mitlimus quod omnia qu.f dominus papa nobis de
dus Rogcrii Dei gr itia conies Fuxensis, et Rogerius personis aut terra nostra injunxerit fideliter curabi-
Bernardi lilius ejus.ad boiiorem Dei et sanctae Ma- mus adimplere perpetuum modisomnibus ob-
et in
tris Ecclesiae et domini Innocentii, qui sacrosanctae servare. Et quod
totum ndimpleamus, et contra
ita

Romana; sedis obtinet praesulatum.ponimus et mit- non veniamus.vcl aliqua arte ut ingenio ab abqua
timus personas nostras et universa castra nostra et personaveniri suslin_amns,deoninibusconcedente8
munitiones et fortias et caunas.scilicet castrum de vobis potestatem plenariam.per Deum el haec san-
Euxo, de Montegalardi, de Monteolivo, de Castro- cla Evangelia.corporaliler tacta.sponle juramus.Et
pendenti,de Taroscone.de Ailnasco (.6),de Ravato, ' ad majorem hujus facti cvidentium hunc paginam
de Miramonte, de Mereglos, de Cenacto, de Uge- nnstri sigilli praesentia confirmamus.
nacco, de Vico, de Monteregali, de castro Virdu- H»c acla sunt apud Tolosam, vi Kal. Februarii,
nensi, de Lurdat, de Unacco et de Huus.et univer- anno Dominica. Incarnationis millesimo ducentesi-
sas caunas de Solobria,de Subitan, de Onolacco,de mo decimo secundu.
Verdun, de Agnavis, et de Heliato, et montana et PBOFFESSIO 0A8T0NI8 DE BEARMO.
valles, et omnem aliam terram quffl ad nos et no-
(Tulosas, vi Kal. Februarii.)
stros quocunque jure vel causa pertinet aut perti-
nere debet aut polest, in manu ct potestate vestri In Chrisli nomine. Sit notum cunctis quud ego
domini nostri regis Aragonensis etcomitis Barchino- Gasto Dei gratia vicecomee Bearnensis et cnmes Bi-
nensis,utea omnia plenarie et potenter teneatiset gorras ad honorem Dei et sanctae matris Eccle_iaj et

(73) Apud.Catel. Prunhaco. in hanc diem Orloviri, dulcissimae patriae (Sonnun-

('
Apnd. Catel. Arnaldi,
li quam altricem noslri reticebo lolosam cum Ausanio)
(75) Viginli quatuor consulcs ab initio sub impc- dignitati municipali rapeascnilae incubucrunt. ut
rio Torsini. de quo supra lib xm, epist. 13 usque patet ex Fastis cunsulanbus.ubi ad exemplum Ro-
ad annum Domini 1438, quamvis niedio tempore manae dignitatis lamosas patrum imagines ornata»
interdum quatuor.aliquando sex,iterum,duodecim purpura videre licet.
clavum ge8turiut,scd per duceutos fere annoe usque (76) Apud Catel. Damaco.
 819 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 850
domini Innocenti, qui sacrosanctaa Homanne Eccle- A. eorurnsnntbaeretici manifesti.plures verocredentes,
sioo sedis obtinet prmsulatum,pono et millo perso-
fautoresetreceptatores ipsorumacetiamdefensores,
nam meam et castra de Lurda.de Olerone.do Mon-
tanerio.de Miramon, de Cadelo, et omnem aliara
adeo ut alii quaque,quos Christi exercitus, imove-
terram quam habeo et habere debeo.vel ad nie vel rius ipsc Christus,quem contra seip3os stiis adin-
meos pertinet aut pertinere debel et potest aliqua ventionibus provocarunt, a suis fecit tabernaculis
ralione, aliquo jure vel cau^a.et illam totam quam emigrare.ad Tolosan.imquasiqiiamdam errnrissen-
habere et recuperare potero.Deo dante.in manu et
tinain cunliigerinl civitatem,observantes tempus et
potestaie vestri doniini Petn Deigrali.i regis Arago-
nensis et comitis Darchinonensis,ut ca omnia ple- opporlunilatem caplantesquo finem inpartibusillis
narie et potenter teneatis et possideatiB eo pacti ; quasi de novo plantatam, velut locustse de puteo
tenore apposito et forma.ut per detentionem prsdi- abyssi egresso?, valeant exstirpare, tu divini timo-
ctorum bonorum et meae personae possitis compel-
lereeturgere me ad omnia illa exsequendaetobser-
ris oblitus, quasi prrrvalere valeas contra Oeum
vanda quae dorninus papa sacrosancta Romana
et vel avertere manum ejus contra eos exigentibus
Ecclesia de persona mea et rebus decreverit sta- suis culpis extentam, ipsos eteorum complices in
tuenda. Snb periculo ergo commissionis et pceoa defensionem, quasi sub specie pietatis impietatem
omnium prsedictorumcastrorum et totius terrae meae, exercens.in scandalum populi Christiani et propriae
vobis stipulantibuspersolemnemstipulationem bo-
na fide promitto quod omnia quae papa mihi de per- famas dispendium recepisti, post inhibitionem a le-
g
sona aut terra mea injunxerit curabo fideliter .id- gato nostro ex parte Dei et nostra districtissime tibi
irnplereet in perpetuum modis omnibusobservare ; factam, non sine nota gravis infamiae ac suspicionis
el quod ita totum adimpleam,et contra non veniam, scrupulo gravioris.
vel aliqua arte vel inuenioab aliqua persona veniri
sustineam.de omnibus concedens vobis potestatem INuper igitur auditis quae venerabilistraternoster
plenariam, perDeum et haec sanctaEvangelia, cor- Segobricensis episcopus et dilectus filius magister
porahter tacta, sponte juro. Et ad majorem hujus Columbusnuntii tui ac nuntii legati nostri ac nobilis
facti firmitatem hanc paginam mei sigilli auctori-
viri Simonis comilis Montisfortis in praesentia nostra
taie confirmo.
Actum esthoc apud Tolosam, vi Kal. Februarii, proponere voluerunt, et litteris directis hinc inde
anno Dominica; Iucarnationis millesimo ducentesi- plenius intellectis, habito cum fratribus nostris
mo decimo secundo. tractatu atque consilio diligenti, volentes honori
Et quoniam visum est domino regi ejusque curiae
tuo quantum ad famam.saluti quantum ad animam,
ipsa originalia penes se polius retinere quam incer-
tis casibus fortune committere,ad pedes sanctitatis etindemnitati quantum ad terram paterna sollicitu-
vestrae eorum mittitscripta sigillis nostris commu- dine praecavere, serenitati tuae in virtute Spiritus
nita verba ad verbum fideliter sumpta.nullo addito, sancti sub obtentu diviaae ac apostolicae gratiae
vel diminulo, vel in aliquo immutato. districte providimus injungendum ut sine mora
Hocautem transcriptum factum fuit apud Perpi- (J
nianum fideliter, n Kal. Aprilis, anno ab Incarna- praenotatos deseras Tolosanos et complices eo-
tione Domini millesimo ducentesimo tertiodecimo. rumdem,non obstante promissione vel obligatione
quacunque praestita vel accepta in elusionem ec-
XLVIII.
clesiasticae disciplinae, ipsis, quandiu tales exstite-
ILLUSTRI REGI ARAGONENSI.
rint, non impensurus per te vel alios consilium,
Suadetur ut (aveal hxreticis. auxilium, vel favorem. Si vero iidem ad Ecclesiae
(Laterani, Kal. Junii.) rediredesiderantunitatem.prout fuifadictisnuntiis
Is in cujus manu suntomniumcorda regum inspi- tuis proppsitum coram nobis.nos venerabili fratri

ret tibi bumiliter exoratus ut prudenier atlendens nostro fulconi Tolosano episcopo, viro integrae opi-
quodjuxta mandatum apostolicum nos oportet ob- nionis et vitae, lestimonium habet non sclum
qui
secrare, argiere, increpare, nostras increpationes, ab iis qui sunt intus,sed ab
iis etiam qui sunt loria,

quas paterna in te affectione deponimus,devotione nostrisdamus litteris in mandatis ut.adjunctis sibi

recipias filiali,et sic nustris obtemperes salubnbus duobusvirisprudentibus et honestis,eos qui volue-
monitis et consiliis ut correctionem apostolicam de- rint de corde puro et conscientia bona et fide non

vote recipiendo.domonstres te in iiseliam effectum ficta redire, sufficienti ab isdem cautione receptae,

habuisse sincerum in quibus absque dubio et effe- D reconciliet ecclesiasticac unitati ; illos vero quos in
ctura nosceris deliquisse.Sane ad toiiusferemundi erroris sui tenebris persistentes idem episcopus de
notitiam jam pervenit, nec serenitatem tuam igno- labe notaverit haereticae pravitatis, exterminari
raro credimus autetiam diffiteri,quod inter caeteros praecipimus a civitate jam bona eorum
dicta, et

principes Christianos specialiter studuimus hono- omnia confisc<iri , ita quod nnllo unquam tempore
rare : per quod et potentia tibi accrevit et fama. recipiuntur in ipsa.nisi forte divinitus inspirati se
Utinamque cura iis prudentiael devotiotibi amplius viros fidei orthndoxa? cultores exhibitione operum
accrevisset quod licet utile nobis existeret, tibi
:
demonstrarent et sic civitas ipsa reconciliata pa-
;

tamen potius expediret. Verum in hoc neque tibi riter et purgata snb apostolicae seiis protectione

providisse dignosceris,neque nobis.ut decuit.delu- consistat non molestanda de caetero a comite su-
quod cum cives Tolosani a corpore Ecclesiae
lisse, pradicto vel aliis fide Catholicis, sed defendenda
sintexcommunicationis murrone praecisi, et ipso- potius et fovenda (77).
rum civitas supposita interdicto proeo quod quidam Miramur insuper et movemur quod tu pro terra

(77)Videlib. xv,epist212, 2\3eMist.alb. cap. 70.

851 INNOCHNTII III PP. REG7.STOROM LIB. XVI. 852

nobiliura virorumConvenanim et Fuxensiscomitum A. In eumdem fere modum nobili viro Simoni comitt
ar Gastonis de Bearno restituenda siti apostolicuni MontitforiU. manu,etc. usquc Sabaoth.
Is in eu.jus

pcr nuntios tuos suppressa veritate mendacium ex- Si enim praedictus rex aliter duceret faciendum,etc.
primentes subripi fecisti mandatum cum propter usque docere.Monemus igitur nobilitatem tuam ct
multaet magnaeorum flagitia,obhaerelicorum lavo- exhorlamur attentius, per apostolici tibi scripta
rem.quos manifeste defendunt.excommunicationis mandantesquatPDUsqu.Tpraemisimus promptoani-
sint vinculo innodati. Verum cum mandatum pro mo, quantum ad te pertinet, exsequaris.
talibus sir. obtentum ncn teneat.illud tanquaiu sub- Datum, ul miira.
reptum penitus revocamus. Si vero eidem eccle- In eurndem fere modum scriptum est Sarbonensi
siasticaeunitatireconciliari desiderant,proutdicunt, archiepitcopn apostolicx sedis legnto. Is in cujusma-
venerabili fratri nostro Narbonensi archiepiscopo, nu, etc, usque docere. Unde nos regem et comitcm
apostolicas sedis legato nostris damus litteris in saepedictos per litteras noslras monuimus ut qua?
mandatis ul recipiens abipsis nonsolum.juratoriam pr&missimus prompto animo.quaDtum ad oos per-
cautionem,cum,jamsuasint juramenta transgressi, tinet, exsequautur. ldeoque fralerDifati tux per
sed et aliam quam viderit expedire, bencficium eis apostolicaecripta maudamus quateous praefatos re-
absolutionis impendat Etiisriteprffimipsistanqua.il -n gem et comitera moneos ad id efficaciter et iodu-
cardinalem de latere no-
veras devotionis indiciis, ceos, procediis circa tres nobiles antedictos secun-
stro legatum, virum houestum, providum et coo- dum formam superius comprehe.nsam. Tu denique,
stantemjuxta petitionem tuam ad partes illascura- frater archiepiscope, etc.
bimus destinare : qui non declinans ad dexteram In eumdem fere modum scriptum est Tolosano
vel sinistram, sed incedens regia via semper ;
quae episcopo. Is in manu, etc, usque mducens,
cujus
recte facta ioveDerit approbet et coofirmet, errata procedas circa cives praedietos secundum formam
vero corrigatetemeDdet,et tam nobilibus antedic- superins coxprebensam. Tu denique, frater epis-
tis quam aliis cooquereuiibus exhiberi faciatjusti- cope, etc
complementum. Iaterim ergo ioter te et terram
tiae Datum, ul supra.
tuametdictum comitem Montisfortis ac suam volu-
XLIX.
mus et mandamus firmas treugas fieriac servari,
DE REFLORIIS FT DE PALMI ABBATIBUS, ET PRIORl DF
haereticis prorsus exceplis ; cum quibus, cum nulla
RFFLORIIS, BRACARENSIS ET TUDENSIS DIOECBSUM.
sit societas lucis ad tenebras, nec participatio Cbri-
sti ad Belial,aut p&rs fideli cum iofideli,orthodoxffi De sepeliendo e.rcommunicoto ^ui porniteniise signa
dederal.
fidei professores treugas babere non convenit sive
pacem. Mandantes nihilominus comiti antedicto ut
'
(Laterani, 111 Idus Maii.)
tibi pro terra quam a te tenet revereoter exbibeat Oblala nobis M. mulieris petitio contioebat quod
quod exhibere tenetur. Illud autera exceDemiam cum olim S. fratersuus una cum quibusdam aliis

tuam volumusnon latere.quod si Tolosaniac nobi- morli cujusdaminterfuisset presbyteri.diabolosua-

les sapedicti adhuc quoque in errore suo duxerint, dcote,laodem reversus ad ciir,bumiliter suum re«
persistendum.nos per indulgentiasinm.vatascruce- coguovit excessum, cl paratus ut iter aniperet ad
signatos et fideles alios praecipimus excitari ul ad sedem apostolicam venieDdi.pneveniente mortis ar-
exstirpandam pcstem hujusmodidivino fretiauxilio ticulo exsequi non potuitquod intendit jjuramento
insurgenles, tam contra ipsosquamquoslibet alios tamen promiserat quod nostris staretsuperexccssu
receptatores aut defensores ipaorum,quia plus ipsis saepedicto mandatis Unde nobisdicta muliereuppli-
harcticis sunt nocivi, procedanl in nominc Domini cavit ut cum illuin non religionis contemptus, si d
Sabaoth.MoDeuius igiturserenilatem tuam.rogamus quominusad se-
necessitatis ariiculus impedierii
et obsccramus in Domino qualenusqua? praemisinius dcm acccsseritapostolicamabsolvendus.superabso-
prompto animo.quantum ad te perlioet,txsequaris, lutioneacsepulturaipsiusdignaremur misericordi-
sciturus pro certo quod si aliter,quod oon credimusi ter proyidere. (Juia vero sicut in contumacia persi-
ducercs faciendum.praeter indignationem divinaiu, [) stcntibus rigidos esse nos convenit, sic humiliatis
quum exhoc facto conlra te procul dubio provoca- ad pccnileutiam neg.ire gratiam Ecclesi* non de-
res,gravc ac irreparabile posses incurrere detii- bemus, diaeretioni vestr;e per apostolica scripta
mentum.oec nos, quantumcunque tuam diligumus mandamus quatcous si praedictus S. dum adhucvi-
pcrsonaru,tibi contrufidciChristianae negotiumpos- veret,BRti6laotioacm condignam promisit vel sulli-
seiiius parccre vel deferre. Quantum enim tibi pe- de s tlisfactione mandatum,ot alias moaifeaU
riculuin iiiimiiieret,sitl)eo,etEcclesia!,pr;i'Hcrtim io in co po ii.ii iiii.-e indicia prtccesserunt, cumuai
causafidci.teopponcrcs.ut consummaticneni -
I
ceuiteoliali, Oratione Dominica.el aliis conauetie,

opcns impedires, non solum vetera sed et niodcrna ationis beneficium impendatia.lradi
te posguQt cxempla doccre. facientes corpus ejusdem ccclesiasticffi sepultura;,
Ditum Laterani, Kal. Junii, pontificalus no^tri dummudo (78) contra terrce consuctudinem tx hoc
anno sexto decimo. grave non debeat scandalum gencrari. (Juod si non

(78) Vide cap. Sincerum, de sepultur. in 4 Collect.

853 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 854

omnes, etc. duo vestrum, etc. Vos denique, filii A lensiremota,uppellalionppostpositaprovidcret,pra>

abbates, etc. bendam illius ulii cnllaturus. Etquidem eam geri-
Datum Laterani, ni Idus Maii, pontificatus nostri iiins de tua circumspectionc fiduciam quod si hoc
anno xvi. intuam dcductum fuisset notitiam, sic circa prae-
L. dictum Henricum, qnantumcunque ipsum dilectio-
ARCHIEPI8COPO MAGUNTINENSI APOSTOLIC.E SEDIS LE- nis brachiis amplectaris, nullatenus processisses.
GATO. Verum ne demu? (lerbipolensi Ecclesiae labores pa-
De negotio episcopi Herbipolensi*. riter et dolores, et memoratum Henricum inuti-
(Laterani, vui Idus Junii.) liter laborare contingat, cum quem a praeben-
Licet injunctae tibi legationis processum in pluri- da Herbipolensis Ecclesioe olim decrcvimus amo-
bus commendemus, super negotio t9men llerbipo- vondum, a regiuiine ipsius Ecclesiae perpeluo re-
lensisEcclesiae, quantumcunque luae fraternitatide- movemus, por apostolica tibi scripta mandantes
ferrevelimus, non possumus salva conscientiacom- quatenus supradictum Herbipolensem episcopum,
mendare: in quo et si forte zelum habueris, non ta- cum, parteOthonia reprobi penitusabdicata, publice
men secundnmscientiam habuisti, cum in destitu- ad Ecclesiae devotionem reversus catholicae parti
tione unius etsubstitutionealterius processeris mi- p patenter adhaeserit et potenter, super Ecclesia sae-
nus juste (79). Nos quidem receptis olim super hoc pedicta de caetero non molestes; ut qui perseque-
litteristuis per dilectum filium decanum de Onol- baris vitium in averso, amplectaris in converso vir-
desbath meminimus respondisse quod cum, dispo- tutem. Sic etenim decrevimus expedire, quoniam
nente domino, simns in sede justitiae constituti et speramus quod si beneficiorum non erit ingratus,
omnibus injustitia debitores, negare non debemua se tanto devotiorem exhibere studebit quanto ma-
alicui quod postulat ordojuris. Unde mandavimus jorem inveoit gratiam post offensam. Tu denique,
ut forte subtitutus et destitutus de jure suo vel- frater archiepiscope, etc.
lent in judicio experiri, praefigeres eis terminum Datum Laterani, vm Idus Junii, pontificatus no-
competentem quo se nostro conspeetui praesenta- strianno decimo sexto.
rent justumjudicium recepturi. Accedenteautemad LI.
nostram praesentiam dilecto filio Deutautto clerico NOVARIENSI CAPITULO.
procuratore venerabilis fratris nostri Ottonis Her- De electioni episcopi Novariensis.
bipolensis episcopi super eo quod diceris nolle ra- (Laterani, xn Kal. Junii.)
tum habere processum venerabilis fratris nostri Auditis olim et intellectis qua? a procuratoribug
Magdeburgensisarchiepiscopiapostolicaesedislegati _ partium superduabuselectionibus in vestraecclesia
circa episcopum memoratum ad communionem et celebratis fuere proposita coram nobis, decommuni
gratiam Ecclesiaede mandato nostro receptum etad fratrum nostrorum consilio electionem factam de
regimen Herbipolensis Ecclesiae restitutum, fuit in- praeposito Sanctae Mariae cassavimus, et electionem
teralia propositum coram nobisetin nostro ReKesto de (81) praeposito Sancti Gaudentii celebratam
repertum quod cum olim apostolica sedesad vindi- duximus confirmandam, si quoddaminstrumentum
candam crudelem et lacrymabilem mortem bonae me- reprobare.tur intra temporis certum spatium contra
moriae Conradi Herbipolensis episcopi, Petriexerue- ipsum super cujusdam arbitrii forma productum,
rit gladium, ut gicut nolorius erat interfectorum quod venerabili Iratri nostro archiepiscopo Januensi
excessus (80), sic memorialis esset in generatio- de Tillieto et de Ceretro abbatibus
et dilectis filiis

nem ac generationem sceleris perpetrati vindicta, sub bullanostramisimus interclusum. Ipsi vero re-
inter caetera statuit ut tam homicidae ipsi quam hae- ceplis probationibus exhibitis coram eis, causam
redes eorum universis feudis et beneficiis Herbipo- sufficienter instructam adn09tram audientiam re-
lensis Ecclesiae, quam specialiteroffenderant, etec- miserunt. Prosuratoribus igitur partium in nostra
clesiarum etiam caeterarum, cum inea laeserint ec- praesentiaconstitutis et auditis hinc inde propositis,
clesiam generalem, carerent in perpetuum.illanullo quia per ea quae contra praedictum iostrumentum
tempore habituri, aliquando de sppciali D objecta sunt et ostensa idem adeo redditurn est
nisi forsan
apostolicae sedis indulgentia secuturaposteritas mi- suspectum quod ad fidem in judicio faciendam
8ericordiam mereretur.Et cum nec tutum nec ho- debeat invalidum reputiri, et ita reprobatum quod
nestum existeret ut iste Henricus, quidicitur sub- ad [/.quoadjillud ad quodprobandum erat inductum
stitutus, filius Henrici de FUvesburg tratris Boto- cum proniorasinljiaraad absolvendumqu.^madcon-
nis cujus pater et patruus fuerunt in necrm rae- demnandum, electionem factam de praedicto prae-
morati episcopi machinali, consiliis Herbipolcnsis posito Sancti Gaudentii confirmavimus, per apo-
Ecclesiae interesset, bonae memoriae Guidoni Penes- stolica scripta vobis praecipiendo mandantes qua-
trinensi episcopo, tunc apostolicae sedislegato, de- tenus ipsi obedientiam et reverentiam debitam im-
dimus inmandatis utei aurtoritale nostraper cora- pendatis, eidem reverenter in spiritualibus et tem-
mutationem idoneam in alia Ecclesia ab Herbipo- poralibus intendentes. Alioquin, venerabili fratri

(79) Vide lib. xv, epist, 226. Odor. Raynal. ad an. 1202, § 45 et seqq.
(80) Vide Chronicon Hirsaug. ad an. 1202, et (81;Vocabatur Odelbertus.
855 INNOCENTII III PP. RBGESTORUM LIB. XVI. 856

nostro Yercellensi episcopo.apostolicae sedis leijato, A Datura Laterani , xu Kal. Junii, pontificatus
nostris damus litteris in mandatis ul vos ad id mo- nostii anno decimo sexto.
nitione praemissa per censuram ecclesiasticam ap- LIII.
pellatione remota compellant.
ABBATI CARRARIA PADUAN.E DIOECESIS, ET ARCHI-
I>E
Oatum Laterani, xn. Kal. Junii, pontificatus no-
PRESBYTKRO PADUANO.
stri anoo sexto decimo.
Adverttu impetrantem rescriptum per obreptionem.
llli scriptum est super hoc, verbis competenler (Laterani, xn Kal. Julii.)
mulalis.
Martini clerici, qui se olim pro
archipresbytoro
LII. plebis de Sacco gerebat, pluribus nota malitia
DE SPINA ET DE URSARIA ABBATIBUS PLACENTINENSIS tr.m-.ire non debet inulla, quoniam latum pandit
ET AURIENSIS DIOBCESOM. delinquentibus sinum qui non condemnat errata.et
De absolutione regis Portugalisc. nutrit in perversis impunitas audaciam delin-
(Lalerani, xu Kal. Junii.) quendi. SufTecisse quidem ei poterat ad infamiae
(82 Accepimus ex litteris vestris quod, cum causam
notam quod auctoritate sedis apostolicae per
suae
quae inter illusirem regem Portug.iliae ex parte una, vencrabilem fratrem nostrum episcopum Ceneten-
et nobiles mulieres Tarasiam et S. sorores ipsius B sem et suos conjudices r.b falsitatis vitium quod
ex altera, super casiris Montismajoris et Alankcr, commiserat officio beneficioque suspensus, ipsius
damnis et rebus aliis vertitur, sub certa forma vobis exigentecontumaeia,vinculofuitexcomniunicationis
duxerimus eommittendam, vos ad locum debitum astrictus. Bed sibi accumulans iram in die irae,
accedentes, cutn velletis ad regis et regni absolu- Paduani
piocuratorein venerabilis fratris episcopi
tionem procedere, dictae regis sorores proposuere apud sedem apostolicam constitutum adeo circum-
per litteras scriptum apostolicum vobis exihitum venit quod cum ad eligendosjudices in quibusdam
falsitatesuggesta et veracitate tacitaimpetratnm.et litteris, quassub formacommuni contra processum
ad hoc probandum locum securum et rompelentem supradicti Ccnetensis episcopi et suorum conjudi-
terrainum postularunt. Vobis autem de ptud»ntum cum de causa suspensionis et excommunicationis
virorum eotisilio diem et locum congruum eis el tacila veritate ad venerabilem fratrem nostrum
regi volentibus assi?nare, rex ex hoc asserens se episcopum Civitatis novae ac collegas ipsius impe-
gravari, cum crederet se ac regnum suum praestito trarat, Iraudulenter induxit. 0"'. ut aliqua ipsi
juramento quoil nostrispareretmandatis ab exoom- ad impetraiionem litterarum illarum via pateret,
municationis et interdieti sententiis sine dilatione interposuit personam eitraneam, quae nomen re-
absolvi debere, petiit et impetravit a vobis ut totum praesentans ipsius, Martini videlicet, super ecclesis
q
negotium ad nostram aalientiam referretur. Con- Sancti Martini de plebe, hoc additamento. scilicet
stitutis ituqueprocuratoribus partium coram nobis, de Sacco. suppresso, ne per agnomen loci, ejus
etauditishincinde proposiiis.utriqueparti volenles impedireiur propositum, litteras irapetravit, inten-
in sui juslitia providere, discretioni vestraeperapo- dons nihilominr.s non prudenter occasione istius
et
stolieascriptapr£cipiendomandamusquatenns,ac- clausulae, rcbus quae nostns litteris inseri
aliis.
cedentes ad locum et recepto ab ipso regecorporali ter consuevit, sub quodam involucro super falsitatis
jurwientoquodsuperiisproquibusexcomrounioatus vilio quaestionem suscitare sopitam. Ac licet ei
existit et terra ejus supposila interdicto nostris graviter increpato mandaverimus vivavoreut nul-
mandatis absoluie parebit, excommunicationis et latenu? ab upostnlica sede recederet absque nostra
interdicti sententias relaxetis, inter ipsum et prae- licentia specialiipsetamen clanculo talibus litteris
dictas sorores ipsius treugarum fceder.i statuentes, obtentis, imo potius obreplis, aufugit. Dt autem
qu;e juramentis el aliis idoneis cautionibus faciatis nobis longas intelligat esse manus, qui ahsentcR per
utrinque firmari, et ad illa firrr.iter observanda eos contumaciam poena comprimimus, praesentes, >|uos
per districtionera ecclcsiasticam, sublato contra- humiliatos aspicinms, relevantes, per apostolica
diclionis et appellationis obstaculo, compellatis, vobis scripta praecipiendo maiidamus quatenus
ut nec per se nec per alios sibi invicem nocere dicium Martinumab omni oflicio et bencficio eccle-
praesumant ac deinde lacientes utrique parti
; Biasl ico snhlnto appelhittoni^ obstaculo perpetuo de-
de manifestis damnis et injuriis satistiori com- ponatis, non obsiante clausula illa, videlicPt nultis
petenter, suptr dubiis audiatis quascunque duie- litteris purtium a tedt
opstanlibus pr&ler a*sensum
rint proponetido ; et nisi per vos inter eos ami- arcepimus, littoris
apostolira impetratis, quas siont
cabilis poterit concordia reformnri, causam suffl- fuii insorla Bupradiotie nec obstantibus in pi
;

cienter instroctam ad nostrum remittaiis examen, rum quilmslibet litteris, harum expressa mentione
gentes pattibus terminum compcienteni quo non habita, si qune quovis ingen o apparuerint im-
;

nostro se couspectui repra;s-entent maurintum petrate. Tu denique, fili abbas, etc.

apostolicum recepturae. Vos denique filii nbbntes, Datum Laterani.xn Kal.Junii, pontilicatiusnostri
etc. anno sexlo decimo.

(82) Vide lib. xv, epist. 1(7.

857 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 858

LIV. A. paratus exislat super primoarticulo nostrisobedire

ELECTO ET CAPITULO LAUDUNENSIBUS. mandutisetsnpersecundo satisfactionem congruam
Ut fructus prwbendx conjeranl comanguineo papx. proadieto episcopo oxhibere.Ad hasc, ex parte ipsius
(Lateruni, n Kal. Junii.) fuii propositum coram nobis quod cum euu^urn quaa
Cum dilectus lilius Loonardus nepos dilecti filii
interG. olericurn etquosdam laioosLeodiensiadioe-
nostri Joannis Sancta; Mariae in Cosmidindiacor.i cesis supor quudum terra nuscitur agitari, decano
cardinalis, S. R. E. cancellarii, consanguineus Sancti Joannis in Uurgo et conjudicihus suis fine

noster praebendam in vestra noscatur Ecclesia ob- roiumisissemusdebilo terminundam, ortailisoordia

tinere, decuisset quidem et forsitan expedisset ut inter quosdam scrvientes ipsius ducis et clericum
proventas illius, praefati eanoellarii et nostrae con- momorutum, unuseorum eumdem clericum ausu
sidcrationis obtentu, non exspectatis nostrissuper tcuierario usque adsanguiniseffusionemet gravem

hoc precibus aut mandato.curassetis eidem oirerre hxsionem oculi verberavit. Propter quod prsfati
judices in dictum ducem,licet ubsentem et inscium
liberaliler et conferre. Monemus igitur universita-
tem vestr.im attentiuset rogamus, per apostolica hujus facti, excommunicationis et in terram ejus
interdicti sententias protulerunt: pro quibusrela-
scriptavobis pr;ecipiendu mandantesquatenus,uu
xandis fuit nobisnihilominussupplicatum. Ideoque
lius prstextu consuetudinis obsistente, proventus B
eosdem tam perceptos hactenus quum percipiendos raternitati tuce per apostolica scripta mandamus
in poslerum sibi vel cjus nuntio sine difficultate quatenus memoratum ducem moneas attentius et
vel diminutione qualibet assignetis, preces aposto- inducas ut sequela praefatiOttonispenitus abjurata,
se catholicae parti potenter et patenter adjungens,
lioas et mandatum taliter impleturi quod idem can-
cellarius, qui, sicut vestra discretio non ignorat, superdamnis quae irrogavit episcopo antedicto ei

satisfaciat competenter, vel componat amicabiliter

vobisetEcclesiasvestrae potestesse plurimum fruc-
tuosus, ad ejusdem obsequia fortius animetur, et
cum eodem : quae cum fuerint adimpleta, prrefato

nos devotionem vestram teneamur merito commen- duci juxta formam Ecclesiae auctoritate nostra*be-
neficium absolutionis impendas, etrelaxes senten-
dare. Tu denique, fil electe, etc.
;

Datum Laterani, nKal. Junii, pontificatus nostri tiam interdicti. Illum vero qui verberavit clericum
jam dictum, tandiu appellatione remota, etc. Tu
anno sexto decuno.
denique, frater archiepiscope, etc.
LV.
Datum Laterani, vm Kal. Junii, pontificatus no-
NOBILI VIRO RAIMUNDO PELET.
stri anno sexto decimo.
De comitatu Melgorii..
(Laterani, x Kal. Junii.) LVll.
C
ARCHIDIACONO PR.EPOSITO, ET H- DE NOVAVILLA CANO-
Accedens ad praesenliamnostram nobishumiliter
NICO AMBIANENSIBUS.
supplicasti utcomitatum Melgorii.quem ex succes-
sioneaviaetuaejuread teasserishaereditariopertinere De absolutione majoris et juralorum Laudunensium.
tibi faceremus integre assignari, sub annuo censu (Laterani, ni Idus Junii.)
in feudum ab Ecclesia Romana tenendum. Verum Dilecto filio nostroPetro Sanctos Mariae in Aquiro
quiasuperiisfidemnobis facerenequivisti nobilitati diacono cardinale dilecto filio Guidoni canonico
tuae duximus respondendum quod,cum legatum de
Laudunensi procuratori capituliet Anselmonuntio
latere nostro proponamus ad partesillasin proximo majoris et juratorum Laudensium auditore con-
destinare, tu ad praesentiam ejus accedens tuas
cesso.proparte capituli fuit propositum coram eo
coram eo rationes ostendas,et ipse tibi faciat ex-
quod,cum major et jurati praedicti quemdam homi-
hiberi justitia; complemenlum.
nemEcclesiae minus justecepissent,eteum.monente
Datum Laterani, x Kal. Junii,pontificotus nostri
capitulo, nec reddere nec saltem recredere secun-
anno sexto decimo. dum approbatam consuetudinem Laudunensis Ec-
LVI. clesioe voluissent,licet offerretur eisdem in omnibus
ARCHIEPISCOPO REMENSI. D justitiaB complementum,capitulum auctoritateipsis
De relaxanda senlenlia exiommunicationis. ab apostolicasede concessa,perquam in molestato-
(Laterani, vm Kal. Junii.) res eorum ecclesiasticam possunt exercere censu-

(83) Ex parte nobilis viri duci Brabantiae fuit ram, in ipsos excommunicationis sententiam pro-
nobis bumiliter supplicatum ut cum venerabilis mulgarunt,quam dilectus filius Laudonensis electus
fraier noster Maguntinensisarchiepiscopus aposto- exigente justitia confirmavit.Undepetebat procura-
licae ipsum contra Ecclesiam Ottoni
sedis legatus torjam dictus ut sententiam faceremus eamdem
reprobo adhaerentem pxcommunicationis vinculo usque ad satisfactionem condignam firmiter obser-
innodarit et terram ejus supposueril interdicto, vari.Nuntius autem adversae partis proposuit quod,
damnis venerabili fratri nostro Leodiensi episcopo cum olim major et juciti, scabini et universitas
irrogatis, relaxari misericorditer faceremus, cum communiaeLaudunensistransmissanobisintimave-

(83) Vide Chron. Hirsrug. ad an. 1212 et seq.

 ;

859 INNOCENTII III PP. REOHSTORUM LIB. XVI. 860

riot quaestione quod per excommunicationem et X honore. Non soium igitur providum et rationabile
interdictum sine ca usa rationabili ab electo et clero factum legatorum nostrorum debitam volumus iir-
Lauduncnsissaepius gravarentur.illisduximusinhi- mitatcm habere, verum etiam super terram ipsan
ben ium ne in ipsos seu terras et familiaseorumdem sumpraesumptioniserrore persti-
alias, sidiutius in

sine rationabili causa cxcommunicationis et inter- terint, aggravabimus taliter manus nostras quod
dicti sententias promulgarent, decernentes hujus- sicut nossenserunt promptos ad gratiam, ita pro
modi sententias, si quae post appellutionem ad nos nos sentient ad vindictam, Apostolum utiqueimi-
lagitime interposiiam proferrentur, penitus non tantes, qui ad ulciscendam omnem inobedientiam
temere, super hoc venerabili Iratri nostro Atreba- proraptus erat.
tensi episcopo usque ad triennium eis conservatore Datum Laterani, n Nonas Junii, pontilicatui
concesso. Unde ad ipsum post praedictam senten- nostri anno decimo sexto.
tiarn habuere recursum.Sed licet fuisset coram ipso
LIX.
a partibus diutius disputatum, parte capituli ad
EN30LISMENSI EPISCOPl.
sedem apostolicam appellante,pereum, ;uin appel-
Vt pauperi diacono beneficium assignet.
lationi detulerunt majoret jurati,nequiverunt justi-
iLaterani, Idibus Junii.)
tiam obtinere. Unde petebat nuntius supradictus p
per nos denuntiari sententiam esse nullam. Intel- Pauperibusclericis apostolicae prov'sionissub?i-
lectis ijiitur iis et aliis coram cardinale propositis dium denegare nec possumus nec debemus, qui,
memorato.discretioni vestrac per apostolica scripta secundum Aposiolum, facti sumus sapientibus ei
mandamus quatenus a majore ac juralis sa?pedictis jnsipientibus debiiores.Hincestquod pro dilectofilio
super iis pro quibus est ineos lata sententia sufli- magistroG.deSancioSigismundodiacono.cuietvitae
cienti cautionerecepta.sententiam ipsam secundum meritum et talentum scientiae suffragari dicuntur,
formam Ecclesiae protinus relaxetis, et nisi suffi- fraternitalem tuam rogamus attentiuset monemus,
cienter ostenderint infra tres menseseamdem sen- per apostolica tibi scripta mandantes quatenus ob

tentiam irrationabiliter fuisse prolatam, vos eos ad reverentiam apostolica? sedis et nostram auctoritate
satislaciendum capitulo.sublatoappellationisobsta- nostra eidem, qui a te fuit, prout asserit, in diaco-
culo, per censuram ecclesiasticam compellatis num ordinatus, vel inEcclesiaEngolismensi provi-
audituri postmodum si quid fuerit quaestionis, et deas, vel in alio ecclesiastico benelicio competenti:
illud, appellatione remota, fine canonico decisuri, preceset mandatumnostrum taliter auditurusquod

facientesquod decreveritis districtionesimili firmi- idem assecutum se gaudeat quod intendit, et dos
ter observari. Quod si non omnes, iis, etc, duo derotionem tuam possimus non immeritocoramen-
vestrum, etc. " dare.Tu denique, frater episcope. etc.
Datum Laterani,m Idus Junii.pontificatus nostri Datum Laterani, ldibus Junii.pontificatusnostri
anno sexto decimo. anno decimo texto.
Scriplum est super hoc priori Sulbisiensi Xanto-
LVIII.
nevsis diatcesis, et pamitentiario et magistro F. cano-
CAPITUL0 ALEXANDRINO.
Confirmat sententiam leyatorum.
nicoXanlonensibns, ut dictum cpiscopum ad id mo~
(Laterani, n Non. Junii.)
neant et inducant. Quod si non omnes, etc, duo
vestrum, etc.
(^4) Gratia quam apostolica sedes terrae vestrae ab
Datum, ut supra.
ipsa sui fundatione noscitur impendisse, adeo est
LX.
vobis et aliis manifesta ut nos eam, quam abunde
DECAN0 ET C»PITUL0 EBORACENSIBU».
opera protestantur.verbi nequaquam oporteat re-
censere.Verum habitatores ejusdem,quos si etiam Ejusdem argumcnti cum epistolahk.

praedecessorum nostrorum erga eos bcneficia uni- (Laterani, xviii Kal. Julii.)

versa cessarent, ea sola quw non ipsis contulinius Felicis recordationis Joanne
Cosmidin diaconoin
ad perpetuam apostolicae sedis devotionem et no- r» medio Domino
cardinale, S. R. E. cancellario, de
stram sufficienterpoterantobligasse.omninopraeter- vocante sublalo.praebendam quam idem in Ebora-
itorum i ngrati , et improvidi futurorum.non solum censi obtinebat Ecclesiadilecto filioLeonardo ipsius
censum.quem nonnisi spmel reccpi-
dehiturr. nobis ac nostro nepoti duximus concedendam,ac de ipsa
mus, subtraxerunt, verum etiam, in nosiramin.ju- eumdem manu propria curavimus investirc, cre-
riam et contemptum, Ottoni reprobo adha;renles, dentesquod per ipsum et suos multa vobis et Eccle-
W, de Pusterula cxigentibus culpis suis vinculo sia: vestrae poterunt commoda provenire. Ideoque
excoinmunicationis astrictnni et nihilominus super universitati vestrae perapostolicascripta mandamus
hajreseuscrimine infamatum in reciorem suum.post atque praecipimus quatcnus dictum Leonardumde
iuhibitionem auctoritale apostolica sibi factam, caetero vcstrum concanonicum habealis, et tu, fili

pra^sumpserunt recipereactemere.iisetaliis inodis decane, de ipsa pra;benda ejus procurator existat.

reddentes nobisoffensam progratiaetinjuriam pro Quod autem super hoc dilectus lilius Pandulphui

(84) Vide lib. xv, epiit. 138, \9V.

861 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. «62

subdiaconus noster duxcritdisponendum recipiatis A dicentes omninoEPiscopo in cujus parochiaesse vi-

humiliter et inviolabiliter observetis. detursupradictum monasterium coNsTiTUtum
Datum Laterani, xvui Kal.Julii, pontificatus no- contra tenorein pr.escntis decreti pia postulationo
stri anno scxto decimo. indulli quidquam attentet, neque ullo modo ejus
Illi scriplnm est super hoc, ut super hoc ordinare l>;i[ii i
suiales ecclesias sibi vindicet, noque ipse
procuret quod utilitati ejnsdem Lconardi uideril expe- suique successores pr.-esumant prohibita contin-
dire. fieie : sed neque missarum solemnia ibidem persol-
ln eumdem modum scriptum est episcopo apostolicse vere proesuMAT, nisi ab abbate suprascripti mona-
sedis legato et capitulo Vercellensibus. Felicis recor- steni fuerit invitatus neque ordinalionem sacer-
;

dationis,eto.,»wguesublalo, praebendam quam idem dotum quilibet episeoporumin PR.cfato monasterio

habebat in Ecclesia Vercellensi dilecto filio Gre^o- vel ejtis in re celebrare audeat, nisi, ut praedi-
rio nato nobilis viri L. de Montelongo consobrini ctum Chrisma igitur
est,ab abbale ftierit invitatus.
nostri duximus concedendam,credentes,etc.,usi/ue vel quidquid ad sacra ministeria pertinet.si a Patre
provenire. Ideoque universitati vestrae per aposto- monasterii fuerit postulatus,a quocunque praevide-
lica scriptamandamusatque praecipimus quatenus concedimus iribuenda. Sed neque decimas
ril

dictum G.decajtero vestrum concanonicum habea- g usquam dare concedimus nisi ecclesiis supradicti
tis,et tu.frater episcope,fructus e.jusdem praehendae venerabilis monasterii ad nostram dioscesim perti-
ad opus ip9ius colligi facias et servari.Tu denique, nentis.Sed et hoc statuimus et inviolabili sanctione
fiater epi>cope, super teipso, etc. auctoritateapostolicafirmamus,utnullusaliquando
Datum Laterani, xvin Kal. Julii,pontiticatus no- in praedicto monaslerio de aliis monachis seuqui-

stri anno decimo sexto. btiscunque Ecclesiis Abbas

divinavocatione abbas praafati monasterii pertrans-
LXI. ierit, et resolutionis tempus advenerit, de propria
ABBiTl ET CONVENTUI NONANTULANI8. semper congregatione eligatur abbas, qui ab
omni (85)
De confirmatione privilegiorum.
(Laterani, Idibus Junii.) « JoiNNES episcopus, servus servorum Dei,BENE-
dicto religioso abbati monasterii Sancti siLvestri

Exhibita nobis ex parte vestra quaedam felicis de NONANtula et in eodem venerabili monasterio in
raemoriae Adriani, Joannis atque Marini prjedeces- perpetuum... Salvatons nostri Jesu Cbristi perti-
sorum nostrorum authentica scripta diligenter nere noscuntur, et ad stabilitatem venerabilium
inspe*imus,et per dilectum filium Henricum sanctae C locorum respiciunt cum magno sollicitudinis studio

Romanae Ecclesiae scriniarium jussimus fideliter nos convenitapostolica et rationali censura procu-
exemplari qni ea quae de ipsis scriptis papyriis ex
;
rare quatenus ex boc juges eidem propitiatori
;

quadam parte prae nimia vetuslate consumplis colli- nostro Domino Deo efficacius persolvi possint car-
gere potuit, in publicam formam redigere procu- minum laudes, et nobis, qui, licet immeriti,divina
ravit quibus nosapostolici favoris praesidium im-
: tamen gratia praevcniente, pastoralis regiminis cu-
pendentes, in hac pagina fecimus sub bulla nostra ram gerimus.opima in sidereis arcibus remunera-
conscribi.su >plendo quaedam quae secundum litte- tionis praemia ascribantur.Igitur quiaconstat tuam
rae circumstantias praesumebantur ori-
in inte^ris nobis religiositatem detulisse praeceptum praedeces-
ginalibus fuisse descripta, quae causa discretionis soris nostri domini Adriani et Joannis sive Ste-
raandavimus in hac charta tonsis litteris exarari. phani reverendae memoriae pontificum de prsefato
« In nomine Domini nostri Jesu Christi. Amen. monasterio et omnibus ei pertinentibus locis ac
Anno Dominicae Incarnationis millesimo ducente- possessionibus,quae petiistis ut per nostri privilegii
simo decimo tertio.pontificnttis vero domini Inno- paginam confirmaremus.Unde nos precibus vestris
centii III papae,anno ejus sexto decimo.indictione inchnati, et a praesenti quarta decima indicaone
prima.mense Januarii exeunte, die quarta decima. inperpetuumpraedictummonasterium successorum
jj
Privilegium domini Adriani papre domibus atque tuorumabbatum dictione etpotestale cum omnibus
familiis, servis originalibus, simulque rebusatque sibi pertinentibus confirmantes irrefragabili jure
possessionibus, nec non aquimolis, olivetis, vel decernimus permanenda.idest.monasieriumSancti
quidquid in o-uiBUscunque locis habere vel tenere Silvestri et Nonantula territorio MuUnensi. Qua-
videtur, vel si quid in potestate legaliter donatum propter auctoritate beati Petri apostoli, cui a Do-
vellargitum fuit, aut quolibet modo juste evenerit, mino Deo nostro coelorum regni claves traditae sunt
tenere et possidere sine qualibet controversia per- et potestas ligandi atque solvendi ccelo terraque
petuis temporibus valeat, et nulli unquam liceat Iradita est, promulgantesdecernimus et firma sta-
regum, episcoporum, ducum vel actorum parvae bilitate et censura statuimus ut ipsum venerabile
vel magnae personae in praedicto venerabili mona- monasterium cum omnibus locis fundis, casis,

sterio vel in eis quae eidem venerabili monasterio casalibus,domibus atque familiis.servis originali-
pertinere STAbilitate permaneant. Inter- bus, simulque rebus et possessionibus, nec non

(85) Caetera desunt.

865 INNOCENTII III PP. RBGEPTORDM LIB. XVI. 864

aquismolis, olivetis.vel quidquid in quibuscunque A. segregatum. Porro qui observator et custos exsti-
locis habere vel lenere videtur, vel si quid in terit.benedictionis gratiam a misencordissimo Deo
polestate legaliter douaturn vel largitum fuerit.aut nostro et vitam perpetuam feliciter cousequaiur.
quolibet rnodo juste evenerit, tcnerp et po^sidere Scriptum per manum
Sergii sanctae Romanae Eccle-
sine qualibet controversiu perpetui?temporibus siac mensc Januarii, indictione supra-
scriniarii in
valcat.Et nulli unquam licear, regum, episcoporum, scripta. Bene valete. Lgo Sergius Idus Januarias
ducum vel actorum parvae vel magnae personae in per manura Anastasii primicerii delensoris sanctae
monasterio vel in eisquae eidem monaste-
prae licto sedis apostolics, anno, Deo propitio, pontilicatus
rio pertinere noscuntur quocunque modo incum- domini Joannis summi pontificiset universalis noni
bere invasionem facere, aut quispiam sacer- papae in sacratissima sede beati Petri apostoli
dolumibi dem praesumat accedere vel missarum secundo, indictione secunda.
solemnia celebrare. Et neque episcopus, neque ab- « MARiNi:sepiscopus,servus scrvorum Dei,THEO-

bas, vel comes aut quielibet magna parvaque per- DORicorcligiosoabbati venerabilismonasteriiSancti
sona in pra>fato monasterio vcl io ejus cellis aut Silvestri. territorin Mutinensi ner non cmnibus
. . .

ecclesiis mansiones facere aut expensaa expetere subjacentibus et in perpeti:o iiuaeque ad

autaliquod pcr polestatem servitium praeter pere- n laiidem RedemptorisDei et DominiSalvatoris nostri
grini et legitimi hospites. Sed neque colloquium Jesu Christi pertinere noscuntur.et ad stabilitatem
qualecunque aut placitum in ipso monasterio aut vencrahilium locorum respiciunt.cum magnosollici-
in ejus prsnominatis locis esse quis audeat,nisi ab tudini* studio nos convenit apostolica et rationali
abbate fuerit invitatus.Quatenus hoc quod ad lau- censura procurare, quatenus ex hoc juges ei-
dem Dei et stabilitatem praedicli monasteriistatui dem propitiatori nostro Domino Dei efticacius
raus firmastabihtatepermaneat : interdicentes om- persolvi possint carminum laudes, et nobis, qui,
nino episcopo iu cujus parochia esse videlur su- licet immeriti, divina tamen gratia praeveniente,
pradictum monasteiium constitutum utnihilcon- pastoralem regiminis curam gerimus, opima in
tra tenorem praesentis decreti pia poslulatione in- sidereis arcibus remunerationis praemia ascriban-
dulti quidquam attentet, neque ullo modo baptis- tur. Igitur quia constat religiositatem tuam nobis
males erclesias sibi vindicet, neque ipse suique detulisse praeceptum praedecessoris nostri domini
successores praesumant prohibita contingere. Sed Adriani et Joannis reverendae memoriae pontificum
neque missarum solemnia ibidera persolvere prre- de praedicto monasterio et omnibus ei pertioen-
sumat.nisi ab abbate suprascripti monasierii fueril tibus locis ac possessionibus, quae petistis ut per
invitatus neque ordinationem sacerdotum quilibet
; nostri apostolici privileaii paginam confirmare-
episcoporum m praefato monasterio vel ejus jure C muS- u D de nos precibus veslris inclinati, el
aut de suo clero celebrare audeat,nisi,ut praelatum praesenti prima indictione in perpetuum, saepe-
est, ab abbate fuerit evocatus. Chrisma igitur vel dictum monasterium successorum tuorura abba-
quidquid ad sacra ministeria pertinet, si a Patre tum ditione et potestate cum omnibus sibi perti-
monasterii fuerit postuldtus, quibuscunque prajvi- nentibus confirraantes irrefragabili jure decerni-
derit concedimus nisi ecclesiis su •
mus permanenda, monasteriuni Sancti
id est,
pradicti venerabilis monasterii ad nostram dioecesim qu
Silvestri a Nonantula territorio Mutinensi.
pertinentis. Sed et hoc statuimus et inviolabili Quapropter auctoritate beati Petri apostoli, cui a
sanctione apostolica auctorit.ite firm imus,ut nullus Domino Deo nostro ccelorum regni ciaves traditae
aliquando in praedicto monast^rio de aliis monachis sunt, et potestas ligandi atque solvendi ccelo ter-
seu quibuscunque ecclesiis essepraesu- raque concessa est, promulgantes decernimus et
mal, neque a quacunque potestate in postero du- firma stabilitatis censura staiuimus ut ipsum ve-
cantur. Sed cum divina vocatior.e abbas praefali nerabile monasterium cum omnibus locis, mansis,
monasterii perstrinxerit.et resolutionis tempusad- fundis, casis, risalibus, domibus atque familiis,
vencrit.de propria semper congregatione eligatur servis originalibu», simulque rebus et posses-
abbas.qui ab omnium monachorum D sionibus, nec non aquis molis, oliveiis, vel quid-
eorum pro Dei amore arantium monachico ordine quid in quibuscunque videtur velpo-
militantium.Nihilominus omnibus huic nostri pon- testate legaliter donatum vel largitum fuerit, aut
tilicii interdictione inhibemus aliquam scripturam quolibet inodo juste evenerit, tenere et po3sidere
vel cotifirmationem de praedicti monasterii rebus sine qualibet controversia perpeluis temporibus
vcl de pr.enominata abbatia quo ing^nio contrahoc valeatis. Ivt nulli unquam liceat regum
pracceptum petere. Si qua scriptura vcl pctitioim- episcoporum vel ac-

pclrata fuerit. aut in reliqun apparuerit.has irritas torun; parv;e vel mngnae personae in praedicto vene-
esse vacuasnuc omni robore jubemus. Si quis prae- rabili monasterio eidem venerabili
vel in eis quae
terea, quod non credimus, praesumpserit hoc no- monasterio pertioere videntur quocunque modo in-
btrum privilegii constitutum in aliquo transgredi cumbere aut invasionem facere acce-
aut contemnere. sciat se auctoritate beatorum dere vel missarumsolemnia celebrare.nisiah abbate
Petri et Pauli apostolorum principurn unathematis fuerit invitatus; quatenus boc quod ad laudem et
vinculo esse innodatum et a regno Dei penitus stabilitatem supradicti sancti monasterii statuimoi
865 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 866

firma stabilitate permaneat interdicen.es omnino

: A Uomino, se.ntentiam recepturffi.Vos denique.fratres
episcopo in cujusparochiaessc videtnr supradictum episcopi et lilii abtias, super vobis ipsis, etc.

monasterium constitutum ut nihil contra tenorem Dalum Laterani, vn Kalendas Junii, pontilicatus
prssentis decreti piapostulatione indulti o.uidqiiani nostri anno sexto dccimo.

attentet, sedneque ullo raodo baptismales erclesias LXIII.

sibi vindicet.Etego Henricus sacrosancl.- Romanse EPISCOPO LlNGONENSl ET ABDATI MORIMUNDENSl
Ecclesiae scriniarius una cum Bartholomaeo clerico L1NGONEN31S DIOECESIS.
Sanrti Pctriad Vincula horum supradictorumexem- Canonica purgatio indkitur archiepiscopo Bisuntino.
plorum authentica privilegia, doniinorum videlicet (Laterani, iv Kal. Junii.)
Adriani, Joannis ati|ue Marini papae, videns et per- (86) Audiiis et intellectis qua. super inquisHione
legens, ut in eis conlinebatur, sic in supraseriptis facta contra venerabilem fratrem nostrum archiepi-
continetur exemplis, et ea tideliter exemplavi, et scopum Bisuntinum fuere proposita coram nobis,
signum feci. » Nulli ergo, etc, conscriptionis,etc, quia per depositiones testium constitit evidenter
usque incursurum. ipsum clericos, cum eos promovebat ad ordines, fe-
Datum Laterani, Idibus Junii, pontilicatus nostri cisso promitlere data fidequod eum per sedem apo-
anno sexto decimo. g stolicam vel per alium super obtinendo beneficio
non vexarent,ut puniatur in quo deliquit,eumdem
LXII.
a collationeordinum duximus suspendendum, et
WARADIENSl ET NITRIENSI EPISCOPIS, ET ABBATI DE
quandiu nobis placuerit volunr.ua manere suspen-
EGRIS CENADIENSIS DIOECESIS.
sum. Interim autem per aliquem de suffraganeis
Ut dirimant conlroversiam super decimis.
Ecclesia? Bisuntinae, cum necessitas postulaverit,
(Laterani, vii Kal. Junii.)
clericis Bisuntinas dicecesis ordines conferri man-
E* vestris accepimus litteris quod, cum causam, damus. Caeterum quoniam idem archiepiscopussu-
quoe intervenerabilem fratrem noslrum Vesprimien- per vitio Simonias ac lapsu carnis nec non vcndi-
semepiscopum ex parte una, et dilectos filios Stri- tione justitiae dignoscitur infamatus, super iis ei

goniense capitulum ex altera.super quarumdamde- purgationem cum lertia manu episcoporura suae
cimis vinearum positarum juxta Slrigonium verti- provinciae vel etiam vicinarum et trium abbatum
tur, experientiae vestrae sub eerta forma duxerimus Bisuntinre diceeesis bonae opinionisetvitae, qui con-
committendam,vos in ipsonegotio propter quasdam versationem cjus cognoverint,ir/dicentes,discrelioni
exceptiones adversus euindem episcopum ex parte vestra; per apostolica scripta mandamus quatenus
capituli propositas contm vobis, quas sub vestris r ab eo infra tres rcenses praafixos a nobis hujusmodi
.II. . .__.____»
. tj ._ _- :ii: . •: i._ i i:
:
recepla, ipsum super Ulis articulis boni testimonii
. :: i :
ad nostrum transmisistis examen,et nos sub
sigillis

bulla nostravobisremittimus interclusas,procedere publice nuntietis. Quod si forte in purgationedefe-

distulistis.Volentesigitur ut finislitibusimponatur, cerit, ipsum a pastorali regimine amoventes, fa-

vobis per apostolica scripla prascipiendo mundamus ciatis Ecclesiee Bisuntins de persona idonea provi-
quatenus.non obstantibusexceptiunibussupradiclis deri. Vos denique, frater episcope et fili abbas,
in causa ipsa juxta prioris rr.andati nostri tenorem super vobis, etc.

ratione praevia procedatis.recipientes testes et alias Datum Laterani, iv Kalend. Junii, pontificatus
probationes episcopi. quibus uti voluerit cum per ; nostri anno sexlo decimo.
narrationem ejusdem episcopi et responsionem ca- LXIV.
pituli asserentis bonae memoriae K. praedecessorem ABBATI SANCTI FLORENTII SALMURIENSIS (37).
episcopi saepedicti aqua_stione quam super eisdem De primatia Bitwicensi.
decimis coram bonae memoriae I. Strigoniensi ar- (Laterani, vi Idus Junii.)
chiepiscopo adversusidem capitulum moverat.cum (88) Constitutus iu preesentia nostra, venerabilis
decimas illas sui juris nnn esse rccognosceret, hu- frater noster Burdegalensis archiepiscopus nobis
militer destitisse, lisintelligi debeat contestata. Si humilitersupplicavit qualenus,cum venerabilis fra-
quidautem proatextu decimarum ipsarum venerabi- D ter noster Bituricensis archiepiscopus in provincia
lis frater noster Strigoniensis archiepiscopus contra sua jus primatiae ad se asserat pertinere, super hoc
ipsum episcopum proponere forte voluerit audiatis, causam inter eoscommittere dignaremur.Quocirca
et audilishincinde propositis,causam,sidepartium discrelioni tuee per apostolica scripla mandamus
processerit voluntate, fine canonico terminetis. quatenus duobus viris providis et honestis,quoruni
Alioquin,eam sufficienterinstructam ad nostram au" unus a parte una, reliquus vero ab altera tibi prae-
dientiam remittatis,pr;efigentes partibus terminum sentetur, assumptis, causam super hoc audiascum
competentem quo per se vel procuratores idoneos eisdem,et usque ad dilfinitivae sententiae calculum
nostro se conspectui reprsesentent justam, dante procedens in ipsa, eamdem ad nos remittas suffi-

(86) Vide infra epist. 158 et lib. i, epist. 277 ; et xv, epist. 3 usque ad judicii ferendi calculum au-
lib. iv, epist. 125 diat.
(87)/16in/idelegat )udicein pont. iuax.quilitiscon-
t (88) Vide epist. seqq.
testationem super jure primitiae, de quo supralib.
867 INNOCKNTIl III PP. REGESTORUM LIB. XTI. na
cienter instrudam, praefixo partibus termino com- A Vos deniquc, fratrcs cpiscopi, snpervobis ipsis.etc.

petenti quo per se vel procuratore9 idoneos nostro Datum Lilerani,vin Idus Junii.pontiticatusnoslri
seconspecluirepracsentent justam.auctoreDomino, anno sexlo decimo.
sentmtiam receplurae. Tu rienique, lili abbas, etc. LXVI.
Datum Laterani, vi Idus Junii, pontificatusnostri ABBATI DE MELLIO PATAVIENSIS DIOECESIS ET Pn^EPOSITO
anno decimo sexto. SANCTX, CRUCIS AUGUSTENSl^.
LXV. De msuta Cliiemensi.
institutione c/.iseopatus in

EPISCOPIS PER BURDEGALENSEM PROVINCIAM CONSTl- (Laterani, xn Kal. Jonii.)

TUTIS. (90jOblata nobiscx parte venerabilis fratris noslri

De eadem re. Salzebiirgcnsisarcliiepiscopipetitio continebatquod
(Laterani, vm Idus Junii.) infra fines parochiae suae in insula quae Chiemense
(89) Cum
olim venerabilis frater noslcr Bituri- vocatur duo sunt monasteria constituta ;
quorum
CPnsis archiepiscopus auctontate primatiae quamin unum moniales inhabitant, aliud vero canonici re-
provincia vestra sibi asserit pertineru venerabilcm gulares. Verum moniales abjecto pene penilus jugo
fratrem nostrum Burdegale.osem archiepiscopuin a modestiae regularis, sine freno pudoris et verecun-
metropolilicae dignitalis olficio suspendisset pro eo r» diae obice evagantur per campos licentiae dissolutae,

quod ad suum vocatus concilium accedere non cu- ac sic se inotibus expnsuere carnalibus quod locus
ravit nec pro se aliquem responsalem idoneum de- in quo liabitant dici potest lupanarpotiusquamora-
stinare, ac super hujusmodi suspensionis sententia torium ab effeclu Dictus autem archiepiscopus ad
fuisset inter cumdem Bituricensem et dilectum expurgindam tantam labem volensextenderemanus
filium rnagistrum Amaneum procurutorem ipsius suas.uteanlem monialesdivisaiper alia religiosacoe-
Burdegalensis archiepiscopi coram nobis diutius nobia forte proficiant,quaeinsuocollegioiiieriti>ilili-
disputatum, tandem defratrum nostrorum consilio ciunt et exemplo.mutuocontagiocorruptelae.propo-
sententiam ipsam ratam habuimus ct usqueadsa- suit quod ipsis per alia loca.in quibus religofloreat,
tisfactionem idoneam praecipimus observari,hoc ad collocatis,catbedramibipontiricaleminstituat,etbo-
cautelam expresso, quod lis coram nobis, non de nisipsius monasterii cum possessionibus qua ipse
primatia, sed de sententia exstitil ventilala. Post- proponitsuflicienteradjiceread mensam fueritepis-
modum vero credentes ad satisfactiouem sullicere copis depulutis, illuc canonicos alterius monasterii
competentem, pro praedicta sententia relaxanda,ut transferat, cum ibi fuerit ecclcsia cathedralis, fa-
memoratus Burdegalensis archiepiscopus per seip- cultatibus quas nunc possidentad eoruin sustcnta-
8'jm aut alium viruir. idoneum ad praesentiam dicti tionem integre conservatis. Causas autem hujus sui
Bituricensis accederet, rclaxationem ejusdem sen- propositi allegabat, zelum religionis, quam in altero
tcntiae humiliter petiturus,et promissurus firmiter prajdictorum monasteriorum asserebat penitusdis-
sub suarum, si necesse foret, testimonio litterarum solutam, et utilitatis evidentiam, quae in partibus
quod adejus concilium vocalus accederet, facturus illishiemali maxime lempore impcditur.Cum enim
quod foret facienJum de jure, per litteras nostras ejus provincia sit longe latequu dilfusa, frequenter
ipsi Bituricnsi dedisse meminimus in prasceptis ut iis quoe limam correctionis exposcunt visitalionis et
cumaBurde^alensi praedicto fnret taliterrequisitus, reformationis oflicium nequil impendere compe-
prsdictam non dilferret sententiam ielaxare; nul- lenter.cum propter hiemalis asperitatisobstaculum
lam prenam inflicturus eidem, si forte dictam scn- et proptir annonae doleclum locum ipsum multoties
tentiam nonservarat,antequam per nos dcclaratum adire non possit et ibidem prout ulilitas exigit im-
fuissetan csset eadem observanda; venerabili Ira- morari. Ne igilur locus praidictus visitationis oilicio
tri nostro Turonensi archiepiscopo et conjudicibuB et sacramentis ccclcsiasticis per episcopum confe-
suisperscripta nostra mandantes ut,Bituricensijam rendis plusdebito dcfraudctur,idemarchiepiscopus
dicto in mandati nostri exsecutione cessanle. ipsi supplicavit ut ojus proposito dignaremur favoris
saepedictam scntentiam relaxarent absquepraejudi- apostolici prasidium impertiri. Ouia vero in lali-
cio juris sui.Nuper autem idem Burdegalensis ar- D bus sine deliberatione provida procedere non debe-
chiepiscopus ad nostram prassentiam acceiiens pro- mus, discretioni vestras per apostolica scripta man-
posuit coram nobis quod de hujusmodi conlirma- damus quatenus inquiratis sollicite veritalem de
tione senlentiie nihil unquam per litteras ipsius lapau monaslerii supradicti.et utruin ordo nionia-
Bituricensis aul nuntium sibi fuerat intimatum. lium ibi valeat relormari, et fi moniales aliquas
Propter quod ipsam petiitn nobis humililcr relaxa- ili ifi 'iis-innpsoslendunt, quantumqunad opus cpisco-
ri. Nos igitur volentes utrique paterna sollicitudine palis mensa: bonis ejusdem monasterii de suis fa-

providere, senientiam relaxamus memoraiam fir- cultatibus velit adjicere archiepiscopus memoralus,
mam promissionem recipientes a Burdegalensi pra> et si canonici supradicii negotio i^li suuni impcr-
dicto quod vocatus accedet ad ipsins Bituricensis tiantur usscnsuin, et si non, quam causam contra-
concilium, faclurus quod dejure fuerit laciendum. dictionis ullegent, qualem et quantam partem de
*?
(89) Vidc lib. xv, epist.-»T 130.
(90) Vide tom. II Metrop. Salizburg. pag. 231, 222
 PONTIFICATUS ANNO XVf, CHRI8TI 1213. 870

dicecesi sua conferredisponat ad episcopulem dice- /^

tes, aliquod pacis suffragium tibi di9poni rogave-
cesim faciendam, si exprcssus consensus capiluli runt. Nos vero tanquam pastorovium et qualiscun-
Salzehurgensis cum voluntate archiepiscopi conve- que dispensator, ah incursu tali obsecrando, in-
niat in hocfacto, et si etiam in electione futuri epi- crepando arguendo, ipsum Poponem mitigavimu s,
scopisibi velit archiepiscopus jus alii|uod vindicare, donec tandem conscientia delicti sui compunctus,
privilegia quoque utriusque monasterii transcribi ipsum castrum cum bonis adjacentibus in iiliquod
liilcliter faciatis, super iis et aliis circumstantiis placabile concambium se daturum eis asseruil. Hoc
quod inveneritis nobis prudenter et veraciter re- audito, fratres praefati tali consilio cum illo coram
scribentes, ut super hoc. prout expediroviderimus, nobis suntroadunati, ut quodcunque de commuta-
procedamus. Tu denique, fili abbas,etc. disponeremus, utraque pars
tione utrorumlibet
Datum Laterani.xn Kal. Julii, pontificatus nos- consentiret. Hoc utrinque confirmato, prsdictus
tri anno sexto decimo. Popo castrum cum decei: novalibus nec non et in-
LXVII. cultis quibusdam infra hos terminos, via qua itur

PR.EPOSITO ET FRATRIBUS MONTIS J0VIS(9I). inHylamibus.et in ultra custrurn usque in cacumen

Confirmatur eis domus fallis Suisionis. montis, ubi adjacet praedium Rodolphi de Albekke,
(Laterar.i, xn Kal. Julii.) „ deinde in vertice montis contraTlatniz, pl ex altera
Ortam dudum inter vos ex parte una et abbatem parte montis Zobodin, qui infra terminos est usque
et conventum Sancti Secani Lingonensis dicccesis in vallem, quoniara iis infeudatus erat ab Ecclesia,

super domo Vallis Sussionis ex altara quaestionem ut res gesta seriatim procederet, nobis primum re-
venerabili fratri nosiro Senonensi archiepiscopo signavit, hac conditione, ut ea fratribus nostri con-
duximus committendam. Oura igitur idem causam traderemus, el exsecutionem promissi eorum illi
remisisset ad nos suflicienter instructam, te, fili similiterexigeremus Qnod et factum est. Dederunt
praeposite, ac procurator partis alterius propter enim ei duns mansos apud Meterekke; duos in.Gri-
hoc in nostra praesentia constilutis, eamdem exa- vinaralbe, duos in Urezenuelt, et septem marchas,
minavimus diligeuter et tam actis coram dicto ar-
;
quadraginta modios frumenti, centum urnas braz-
cbiepiscopo quam iis quae coram nobis fuere pro- zii,undecim porcos, ducentos caseos. Praeterea fra-
posita plenius intellectis, de fratrum nostrorum tres praedicti conscientiam nostram de institutione
consilio domum vobis sententialiter adjudicavi- pontilicalis sedis commonentes, rogaverunt ut
mussupradictam. Nulliergo,etc, diffinitionis, etc, justitiam a prinia institutione in nemore Wis-
usque incursurum. priach per hos terminos, a nemore Moderic usque
Datum Laterani, xn Kal. Julii, pontificatus no- in locum quo dividitur ipsum nemus a nemoribus

stn anno sexto decimo. u Moteniz et Fuziris pertinentibus obtinuerant, sci- ;

LXVIII. licet hanc, nullum custodem sine consensu eorum

PR.SPOSITO ET CAP1TUL0 GURCENSIBUS. ibi forcinstituendum, vel si consentirent, custodem

Confirmal quamdam permutationem. quoquesuum cumcustodeepiscopisimul injungen-

(Laterani, xv Kal. Julii.) dum, etjus foresti asque illis dividendum, succes-
Cum a nobis pertitur, etc, usque perducatur ef- soribus nostris in hac prassenti pagina notificare-
fectum. Eapropter, dilecti in Domino filii, etc, mus, et tairi ea quam praedicta impressione sigilli
usque assensu, concambium inter vos ex parte una nostri certificaremus. Hujus rei testes sunt Sanson,
etbonae memoriae Romunum Gurcensem episcopum Duringus,fratres,Rodulphus de Dunvunsperch.Er-
et nobilem virum Puponem de Waldethe ex altera nestus de Pilstam, Hermanus de Wolchenburch,
super quoudam castro et rebus aliis celebratum, Engelbertus et fili ejus Purcardus, |irimo flenricus,
prout continetur in authentico scripto ejusdem epi- Engelscus, Nudungus, Eglollus, Walterus, Wallri-
scopi sigilli munimine roborato, cujus tenorem de duset lilius ejus, Engelbertus, Purcardus, Franco
verboad verbumpraesentibusjussimuslitlerisanno- et filii ejus, Marehwa^dus Walchidus Kirlel et fra-

tari, auctoritate apostolica confirmamus etpraesen- ter ejus, Rainhalin, Pertholdus, Sevus, Siboto de
tis scripti pairocinio communimus. Tenor autem D Sininge, et alii quamplures. » Nulli ergo, etc, con-

scripti praedicti talis existit « In nomine sanctae et

: firmationis, etc, usque incursurum.
individuas Trinitatis. Amen. Ego Romanus sanctae Datum Laterani, xt Julii, pontificatus nostri
Gurcensis Ecclesiae humilis episcopus, humanae pia anno sexto decimo.
facta condiiionis, dum incertis casibus rapiantur, LXIX.
ne cum obeuntibus pereant,scriptis dignoannotan- CONRADO EPISCOPO QCONDAM HALVERSTADENSI ET AB-
tur. Unde omni asvo notura esse cupimus qualiter BATI DE SICHEM, ET PR.EPOSIT0 DE HILDEIIURGERODEN
super Po-
fratres nostri praefatae Ecclesiae canonici HALVERSTADENSIS DIOECESIS.
pone de Waldethe ministerial; Ecclesiae ob damno- De concessione prxbendx.
sam violentiam quam ipsis in boniseorum praefato (Laterani, n IdusJunii.)
castro adjacentibus, sicut et nobis in nostris intu- Accedens olim ad praesentiara nostram, dilectus
lil, flebilem querimoniam multoties nobis deferen- filius Brun Fridesleriensis canonicus nobis bumili-

(91) Vide lib. xv, epist. 105.

871 INNOCENTH III PP. RBOBSTORUM LIB. XVI. 872

ter intimavit quod cum in Ecclc9ia Frideslerien9i A Romanac persisteret. quae, disponenteDomino, ma-
praebenlam quam auctoritate apostolicae sedis lue- ter est omnium fidelium el magistra. Verum cum
rat assecutus peroctoannos eUmpliuspacilice pos- adversuseamdemcalcaneum praesumptuosus erexe»
sedisset, venerabilis fiater noster Maguntinensis rit, non intelligens quod bestia, si montem tetige-

archiepiscopus, apostolicae sedis legatus, al instan- rit, lapidabilur, etdurum est contrastimulum cal-

tiam R presbyteri causam quae super dicta prae- citare, nec se magistrum per opera exhibet, nec

bcnda inter eos fuerat auctoritate apostolica judi- discipulum recognoscit. Et quidem si vitium in-
cialicalculo lerminuta G. pra-posito et A. schola- uratitudiDis, in eo beneficioruro nostrorum non
sticoFrideslariensibusdelegavit; aquibus,tumquia abolevisset memoriam, licet timorem amiserit,
ipsos habebat certa ratione suspectos, tum quia forte reverentiam conservasset. Sed utrumque, si-

cau9a, ut dictum est, auctoritate apostolicae sedi9 cut perpendimus, amisisse dignoscitur, cum nec
fucrat terminata, nostram duxit audientiam appel- timoris indicia nec alicujns devotionis scintilla
lauduro. Sed iidem judices, ipsius exceptionilius remansisse videatur in ipso.Prosuaenim rebellione
etappellatione contemptis, dictumR.in praebendam ac inobedientia, sicut accepimus, primo suspen;us,
ipsam intrudere prssumpserunt. Unde nos ad ac deinde vinculo excommunicationis astrutus,
supplicationem canonici memorati praefato archi- g contra nobilesviros Santeravium Thuringiae el Al-
episcopodedimusin mandatis utpraedictacorrigeret bertum comitcm de Uevesten devotos etfideles Ec-
per seipsum nihilominus abbati de Valle Sancti
; clesiae per suos cum exercitu, ac si hoc deceret
Georgiiet suisconjudicibusper scripta nostra man- episcopum, insurrexit, et non sinc ridiculo, qui dc
dantes ut ipso in mandati nostri exsecutione cessan- pastoribus habebatur.lupum inducebatin ovcsquas
te, ipsi, amotoadicta praebenda quolibet illicitode- Po.tri concludebat ovile, dum eo impugnante per

tentore, praefatum Brun facerent ejusdem pacilica suos, pro excommunicato praedicto, t"rra^ nobi-
possessionegaudere. Verum sicutidem innostrapro- |ium praefatorum, multi luerint interem|ili pm Kc-
posuit praesentia constitutus, dictus archiepi?copU9 quam ancillare assistendo (92) ty-
clesiae libertate,

non solum praedictajuxta rnandatum nostrum cor- rsDno episcopus nitebatur. Et quasi baeu non
talis

rigere non curavit quinimo, cum dictus R. carnis

;
suffecissent ud injuriam et offensam, dod sine con-
debitumexsolvissct, idem arcbiepiscopus Ecclesiae templu sedis apostolicae ad curiam Ottonis accessit,
prnelatoe capitulo suis dedit litteris in mandatis ut io judiciis it aliis episcopus cxcommunicato com-

Henricum clei icum suum ad praebendam reciperent municans quem laicorum pars potior evitab.it. Ut
saepediciam. Propterquod jamdicluscanoriieuscoa- autem Romanam EcHesiom lactus bostis agnoscat,
ctusest rursus ad nostram praesentiam laborare. Noe quani sprevit qui videbatur amicu9. e.t culpam in
igitur laboribus compatiejtes ejusdem, irritum pcenis intelligat, qui beneficia non agnovit, cum
pror9us decernimus et inane si quid de praebenda eliam tanto tempore non sine graiia exspeetatus,
ipsa in praejudicium suum exstitit post mandatum pro tantis excessibus necunum curaverit nuntium
aii sedem apostolicnm destinare, discretioni veslrae
hujusmodi attentatum, per apostolica vobisscripta
praecipiendo mandantes qualenus euindem B. facia- per apostolica scripta mandamus quatenus, inqui-
tis auctoritate nostra praebendam ipsam pacilice s-ila rjlenius vetitate, si vobis constiteiitde praemis-

possidere, fiuctus quoque medio tcmpore percep- sis aut aliis qua? ad ejr.s amotionem sulficiant,

tos ex ipsa ei, sicut justum fuerit, per censuram aurtoritate no^trn ipsum a regiminc Hildesemensis
pcclesiastkam restitui facialis ; conlradictores, si Ecclesiae perpetuo amovertes. faciatiseidem Lccle-
qui fuerint, per censuram eamdem sublato appel- siae de persona idonea et Ecclesiae Homanae plene
lationis obstaculo compescentes. Quod non om- si devota, sublato cujuslibctcontradictionis et appel-
nes iis exsequendis poiueritis interesse, duo ves- lationis obstaculo, per electionem canonicam pro-
trum ea nibilominus exs'quantur. videri, contradictores pcr censuram ecclesiasticam
Datum Laterani, n Idus Junii, ponlificatus nos- appellaiione postposita compescentes. Tu denique,
tri anno sexto decimo. fili abbas, snper teipso, etc.
Datum Laterani vi. I.lus Junii, pontificatus nos-
LXX. tri anno sexlo decimo.
ABBATI DE PIGUAVIA MERSBURGENSIS D:OECESIS, ET PRvK-
POSITO MAGDEBURGENSI. I.XXI.
Adversus epitcopum llildeshemensem. EISDEM.
(Laterani, vi Idus Junii.) Adversus episcopum Hulberstalensem.
(Laterani, vn IdusJunii.)
9incerum membrum Ecclesiae.. dictus
8i utile ac
Hildesemensis ppiscopus exstitisset, et voluisset Si utile ac sincerum membrum Ecclesia?.. dictus

prudenter advertere quod praeeisus ab arborc ramus Halbcrstatcnsis episcopus exttitisset, etc, ut tupra
beneficium rariicis amittit, non solum in devium in eumdem modum. Utque scintilla remansissevidpa-
excommunicati et reprobi non dcclinasset Otlonis, tur in ipso. Pro sua en ;
m inobedientia et rebellione,
sed adhuc in unitate ac devolione fideliler Ecclcsiae sicut accepimus, primo suspensus, ac dcinde vin-

(92) Vide lib. xiv, epist. 126.

873 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRI8TI 1213. 874

culo excommunicationis astrictus, publice divina A LXXIII.

praesuinpsit officia celebrare,olcum sacrumet chri- PR/EPOSITO ET CAPITULO ECCLESI.E SANCTI JULIANI
sma conficiens,aliaque sacramenta Ecclesia* teme- RRIVATENSIS TAM PR.ESENTIBUS QUA.M FUTURIS IN
rarius administrans^Et qnasi luec non suffecissent PERPETUU.M.
ad injuriam et offensam,non sine contemptu sedis De confirmatione privilegioruin.
apostoiicae ad curiam Ottonis accessit, in judiciis
(Laterani, Kal. Julii.)
et aliis episcopus excommunicato communicans
Etsi debito pastoralis oflicii pro universarum Ec-
quem laicorum pars potior evitabat. Cum eodem clesiarum statu satagere compellamur, tamen
illis
etiam Ottone contra nobilem virum lantfjravium
qua; apostolicce sedi specialius adhaarere noscuntur
Thuringiavievotum et lidelem Ecclesiae.intrepidus
studiosius nos convenit providere.Eapropter.dilecti
cum exercitu,ac hoc deceret episcopum, insur-
si
in flomini Qlii, vestris justis poslulationihus beni-
rexit,et non sine ridiculo, qui de pastoribus habe-
gne duximus annuendum, et pr-efatam ecclesiam
batur,lupum inducebat in oves quas Petri conclude-
Sancti Juliani,quae ad apostolicam sedem nullo me-
bat ovile,dum eo impugnante cum excommunicato dianle noscitur pertinere,ad pxemplar felicis recor-
pnedicto castrum quod Wrcen vocatur in terram
dationisC.alisti p.ipae proedecessoris nostri sub beati
nobilis memorati,multi fuerunt interempti pro hc- n D
B Petri
. • .
___. ... . . ..
et nostra protectione suscipimus et praesentis
clesias libertate,quam ancillare assistendo tyranno
scripti privilegio communimus.statuentes ut quas-
talis episcopus nitebatur.Ut autem Roinanam Eccle-
cunque possessiones, etc, usque duximus expri-
siam factus hostis agnoscat, etc, ut supra usque in menda vocaculis: Ecclesias villae Brivatensis et
Anem. Sancti Ferreoli cum parochiis suis super quibus
Datum Laterani, vn Idus Junii, pontificatus no- vos ab omni impetitionedicecesaniepiscopi senten-
stri anno sexto decimo.
tialiter judicavimus absolutos (94),abbntiara Sancti
LXXII .
Germani de Hebron, abbatiam Sancti Mnrcellini de
PR.EPOSITO ET CAPITULO BRIVATENSIBUS. Cantoliga, abbatiam Sanctae Mariae de Pebrac,
abbatiam Sancti Juliani Turonensis, ecclesiam de
Decidil litemquam ipst habebantcumepiscopo Claro-
montensi. Crassac, ecclesiam de Vallecum decima,ecclesiam
cum decima, ecclesiam de Spelenco
de Solmiac
(Laterani, xm Kal. Julii.)
cum decima, villam Tarazas, ecclesiam de Fa-
(93) Cum olim causam quas inter vos ex parte veroles cum decima, ecclesiam de Soleto cum de-
una et venerabilem fratrem nostram Claromonten- cima, ecclesiam de Cultus cum decima, ecclesiam
sein episcopumex altera super ecclesiis villae Briva- q de Bellomente cum decima,ecclesiam deFonlibus.
tensis et Sancti Ferreoli et Sancti Germani et de Porroecclesiae ac praedia quaa per praepositorum aut
Bajassa et de Brassac et de Paulac et de Uellomonte, aliarum ecclesiasticarum personarum teriieritatem
quas idem ad se dioecesana lege spectare dicebat, vcl per laicorum violentiam sunt distracta, ad jus
etvos eas legitime praescripisse, Casae-Dei, Bel- et proprielatem ipsius ecclesiae revocentur, et sine
laeaquns.acNovemfontiumabbatibus subcertaforma contradictionealicujuspersonoe illibatain posterum
duxerimus committendam, judices ipsi, receptis conserventur. Statuimus etiam ut nullus infra ter-
ipsam
testibus et attestationibus publicatis,causam minos parachiarum vestrarum domum religiosam
sufficienterinstructam ad nostram audientiam reiii" vel capellam aut oratorium sine assensu vestro sdi-
serunt.Nosiyitur.auditis et intellectis quae a vestris ficare prsesumat, salvis prWilegiis pontificum Ro-
et partis alterius procuratoribus fuere proposita manoram.Sane ut eadem ecclesia libera semperet
coram nobis, quia super ecclesiis villae Brivatensis quieta permaneat, omnem prorsus episcopum ali-

et Sancti Ferreoli et de praescriptione legitima do- quam ineaditionemhabere.prsterRomanum ponti-

cuistis.vosquoad illas ab impetitione ipsius duxi- ficem.prohibemus chrisma quoque,oleum sanctum,
mussententialiterabsolvendo,eidem episcoposuper consecrationes altarium vel ecclesiarum ordinatio-
perpetuum silentium imponentes. In ecclesiis
illis nesclericorumqui adsacros fuerint ordines promo-
autem Sancti Germani, de Bajassa, de Brassac, et " vendi,a quocunque malueritis catholico suscipietis
de Paulac, et de Bellomonie, quia in probatioce episcopojsiquidem gratiametcommunionem apos-
praescriptionis canonicae defecistis, cum intentio habuerit, et ea gratis et sine pravitate
tolicae sedis
partis alterius sit eo ipso de communi jure fundata volneritexhibere.Obeunte verote nuncejusdem loci
quod eaedem Ecclesiae infralimites Ciaromontensis praeposito.etc, usque secundum Deurn duxerint eli-
concluduntur,super illis jus episcopalead-
dicecesis gendum.Ad indicium autem jurisetproprietatisRo-
judicavimus episcopo memorato,vobis in eis,quoad aureum unum no-
manaeEcclesiaeet libertatis vestrae
jus episcopale, perpeluum silentium imponentes. biset successoribus nostris annis singulis persolve-
Nulli ergo,etc,dilfinitionis, etc.^ujiyueir.cursururr). tis.Decernimusergo,etcus<jue usibusomnimodispro
Datum Laterani,xni Kal.Julii,ponlificatus nostri futura.salva sedis apostolic» auctoritate.Si qua igi-
anno sexto decimo. tur,etc,ui^u«districtae subjaceatultioni.Cunctisau-

(93) Vide lib. n, epist. 225, 228. (94) Vide epist. 72.

Patrol. CCXVI.
875 INNOCBNTII, III PP. RBOE8TORUM LIB. XVI. 876

tem, etc. utque, pacisinveniat. Amen. Amen. Amen. \ eumiicm modum priori el conventui Sancti Pan-
In

Datum Laterani per raanum Raynaldi acolythiet craliide Leges pro Tholomeo consanguineo nostro,
capellani domini Innocentii III papae, Kal. Julii.in- super vicaria quam idem cancellarius in eorum
dictione prima,Incarnationis Dominicae annol213, ecclesiadeConingeburcad proesentationemnostram
pontilicatus vero ejusdem domini Innocentii anno fuerat assecutu», sicut in litteris bonae memoriae
sexto decimo. Eboracensis archiepiscopi continetur, usque prove-
DXXIX. nire. Ideoque universitati vestrae per apostolica
8T. MAGISTRO SCHOLARDM BRIVATENSI. scriptamandamusatquepraecipimusquatenusquod
Dispensat super defcctu nalalium. a nobis factum est in hac pirte ratum habeatis et
Kal. Julii.)
(Laterani, firmum.et tu.fili prior, fruclus ejusdera vicariae ad
Divina sacrosanctam Romanam
Providentia opus ipsius colligi facias et servari.
Ecclesiam omnium fidelium caput constituens Datum Lalerani, xviu Kal. Julii, pontificatus no-
et magistram, potestatis plenitudinem penes eam stri anno decimo sexto.

voluit residere ut quae pro puniendis seu co-

;

hibendis excessibus humana solertia statuenda LXXM.

providit, ejus auctoritas, nunc pensatis rerum LITTER.S REGIS ANGLljG.
g
circumstantiis et meriiispersonarum, severe face-
Approbat conditiones absolutionis.
ret,observari,nunc severitati detrabens.dispensan-
(Doverae, xm die Maii.)
do rigorem mansuetudine temperaret. Cum igitur
ad sacros ordines desideres promoveri, ac in ini- f95)Joannes Dei gratia rex Angliae, dominus Hi-
quitatibus cum propheta conceptus nobis hu- berniae, dux Nortbamniae et AquitaniaB, comes An-
militerdnxeris exponendum quomodoin peccatis te degavensis.omnibus praesentes litteras inspecturis
peperit mater tua, contra impedimentum casualis salutem.Per has patenteslitteras sigillo nostro mu-
originis apostolicae benignitatis remedium implo- nitas volnmas esse notum quod nobis praesentibus
rando.nos attendentes quod per litteraturam tuam et mandantibug ii quatuor nostri barones, scilicet

et vitam ac conversationem honestam, super qui- Walterus comes Sarisberiae frater noster, Reginal-
bus laudabile tibi teslimonium perhibetur,redimis duscomes Bononiensis,WillelmuscomesWarennae,
hunc defectum, de misericordia, quae superexaltat Willelmus comes de Ferraria, juraverunt in ani-
judicio.auctoritate tibi praesentium indulgemus ut, mam nostram quod nos suhscriptam pacis (ormam
dummodo impedimentum aliud canonicum non ob- bona fidecurabimus per omniaobservare.In primis
sistat,quod natus de legitimo itaque solemnitcr etabsolute jurabimusstare man-
matrimonio non fui-
sti tibinon officiat quo minus ad sacros ordines va- ^ datis domini papae coram ejus legato vel delegato
1

leas promoveri et ecclesiastica beneficia canonice superomnibusproquibusexcommunic-uti sumus ab

obtinere ac etiam ad ecclesiasticas dignitates assu- ipso.et veram pacem ac plenam securitatem prae-
mi ita tamen quod si te ad honorem vocari conti-
; stabimus venerabilibus virisStephano Cantuariensi
gerit pra'8ulatus,illnm nequaquam recipias absque archiepiscopo, Willelmo Londoniensi, Eustachio
sedis apostolicae licenlia speciali. Nulli ergo, etc, Eliensi.^Egidio Herefordcnsi, Jocelino Batlioniensi
conceasionis, etc, usque incursurum. et Huberto Lineolniensi episcopis,priori quoque ac
Datum Laterani, Kal. Julii, pontificatus nostri monachis Cantuariensibus,et Robertofilio Walteri,
anno sexto decimo. ac Eustachio de Vasci.nec non et cseteris clericis ac
LXXV. ls :
cishocnegotiumcontingentibus,praestandosimul
ASCHIEPISCOPO ET CAPITULO COMPOSTELLANIS. coram eodem legato vel delegato publice juramen-
De collatione prxbendx. tum quod ipsos cum suis nec laedemus nec laedi fa-
(Datum, ut supra.) ciemus vel pcrmittenius in personis vel rebus, eis-
Felicis recordationis Joanne Sanctae Maria: quedimittemusomnemindignationem.etingratiam
in
Cosmedin diacono cardinale, S. R. E. cancellario, nostrara recipiemuseosdeai ac tenebimus bonafide
de medio Dominovocante sublato.praebendamquam D quodque praefutos archiepiscopum et episcopos non
idem habebat in ecclesia Compostellana dilecto Dlio impediemusnecfaciemusaut permittemusaliquate-
Normano nato nobilis viri G. de Gualera consan- nus impediri quo minusipsi liberesuum cx«equai-
guinei nostri duximusconcedendam,credentesquod tur officium et plena suae jurisdictionisauctoritate
per ipsuin et suos multa vobis et ecclesiaj vestrae prout debent.utanlur ,etsuper iistam domino papaB
poterunt commoda provenire. Ideoque universitati quum ipsi archiepiscopo et singulis episcopis no-
vestrac per apoatolica scripla mandamus atque prae- stra putentes litteras exhibebimus, fucientes ab
cipimus quatenus dictum Normanum de caetero ve- cpiscopis et comitibus ac baronibus nostris,quot et
strum concanonicum habeatis, et tu, frater archi- quos praefati archiepiscopus et episcopi postulave-
episcope.fructusejusdem prffibendae ad opusipsius rint,juramenta ct eorum patentes litteras exhiberi
colligi facias et servari. quod ipsi bonalide studebunt ut hacc pax et sccuri-
Dalum «( supra. tas lirmiter observetur.Et si forte (quod Deus aver-
(95) Vide lib. xv, episl. 234, el Matth. Paris, ad an. (2i3.
877 P0NTIFICATU8 ANNO XVI, CHRISTI 1213. 878

tat), per nos ipsos vel alios contravenerimus, ipse A quaginta lihras, Huherto Lincolniensi seplingentas
pro Ecclesia contra violatores securitatis et pacis et quinquaginla libras, priori et monachisCantua-

mandatis apostolicis inha;rcbunt, nosque perpetuo mora

riensibus mille libras. Sed prolinus absque
vacantium ecclesiarum custodiam amittamus -
postquam pacem istam duxerimusacceptandam re-
Quod si forte nequiverimus eos ad hano ultimam signari faciemus archiepiscopo et episcopis et cle-
juramenti partem inducere.videlicetquod si per nos ricis ac ecclesiis universisin manibusnuntiorumvel

ipsos vel alios conlravenerimus, ipsi pro Ecclesia procuratorum ipsorum omnia immobilia cum ad-
conlra violatores securitatiset pacis mandatis apo- ministrationc liberaeorumdem et in pace dimitti.
nos propter hoc domino papae
stolicis inh.trebunt, Inlerdictum vero vulgariter utlagationuncupatum,
ac Eeclesias Romanae per nostras patentes litteras quod proponi fecimus contra personas ecclesiasti-
obtigavimus omne jus patronatus quod habemus in cas, publice revocabimus, protesiando per nostras
ecclesiis Anglicanis. Et omnes litteras quae pro se- patentes litteras archiepiscopotribuendas id ad nos
curitate pnediclorum sunt exhibendae praefatis ar- de personis ecclesiasticis nullatenus pertinere,
chiepiscopo et episcopis ante suum ingressum in quodque illud de caetero contra personas ecclesia-
Angliam transmittemus. Si vero nobis placuerit, sticasnullatenus faciemus propcni.Revocantesprae-
ssepefati archiepiscopus et episcopi preestabunt, n terea utlagationem laicorum ad hoc negotium per-
salvo honore Dei et Eeclesiaejuratoriam et littera- tinentium, et remittentes homitia quaa post inter-
toriam cautionem quod ipsi nec per se nec per dictum recipimusabecclesiarum hominibus praeter
alios contra personam vel coronam nostram regni consuetudinem et ecclesiasticam libertatem.
aliquid altenlabunt, nobis praedictam eis secu- Si vero super damnis vel ablatis aut eorum quan-

ritatem pacem servantibus illibatam

et De . litate vel iestimatione qusestio fuerit de facto su-
ablatis autem plenam restitutionem et de damnis borta,per legatum vel delegatum domini papae re-
recompensationem sufficientem omnibus impen- ceptis prcbationibus publice terminetur. Et his
demuSjtam clericis omnibusquametiam laicis uni- omnibus rite peractis, relaxabitur sentenlia inter-
versis ad hoc negotium pertinentibus, non solum dicti.Super caeteris autem capitulis si quee fuerint
rerum, sed etiam libertatum, el restitutas conser- dubitationes subortae,de quibus merito valeat
vabimus libertates, archiepiscopo quidem et epi- dubitari, nisi per legatum vel delegatum domini
scopo Lincolniensi a tempore sus confirmationis papae de partium fuerint voluntate sopitae, ad
(96),aliis autem a tempore discordi* inchoatas.Nec ipsius referantur arbitrium, ut super quod ipse iis

obstabil aliqua pactio vel promissio seu concessio decreverit observetur.Teste me ipso,apud Doveram
quominusetdamnarecompensenturetrestituantur 13 die Maii, anno regni nostri quarto decimo.
ablata tam vivorum quam etiam defunctorum.Nec LXXVII.
de iis aliquid retinebimus praetextu servitii quod LITTER.E REGIS ANGLI.E.
debuerit nobis itnpendi, sed postea debita nobis Super eodem.
pro servilio recompens;Uio tribuetur. Statimque (Doverae, 15 die Maii.)
omnes quos detinemus clericos faciemus ahsolute (97) rex Angliae, dominus
Joannes, Dei gratia
dimitti ac restitui propriae libertati, et etiam lai- Hiberniae,dux Northmanniae (98) et Aquitanias,co-
cos qui occasione hujus negotii detinentur.Incon- mes Andegaviae, omnibus Gbristi fidelibus prae-
tinenti quoque postadventum illius qui nos debe- senlem charlam inspecturis salutem. Uuiversitati
bit absolverefaciemus de parte restitutionis abla- vestra per hanc chartam nostram sigillo nostro
torum octo millia librarum legalium sterlingorum munitam volumus esse notum; quia,cum Deum et
pro persolvendis debitis ei faciendis expensis nun- matrem noslram sanctam Ecclesiam offenderimus
tiis praedictorum archiepiscopi et episcoporum ac in multis, et proinde divina misericordia pluri-
monachorum Cantuariensium assignari.sine irnpe- mum indigere noscamur, nec quid digne offerre
dimento quolibet per potestatem nostram ad eos possimus pro satisfactione Oeo et Ecclesias debita
libere deferenda.ut expediti revertanturin Angliam faciendanisi nos ipsos habeamus et regna nostra.
honorifice revocati,videlicet StephanoCantuariensi " volentes nos ipsos humiliare pro illo qui se pro
archiepiscopo duo milliaet quingentas libras.Wil- nobis humiliavit usque ad mortem, gratia sancti
lelmo Londoniensi septingentas et quinquaginta Spiritus inspirante, non vi inducti, nec timore
libras.Eustacbio Elensi mille etquingentas Iibras, coacti, sed nostra bona spontaneaque voluntate,
jEgidio Herefordensi septingentas et quinquaginta ac communi consilio baronum nostrorum, ofleri-
libras, Jocelino Bathoniensi septingentas et quin- mus et libere concedimus(99) Deo et sanctis aposto-

(96) Apud Paris. eonsecrationia. renunliarunt. V. C. ms. Sancti Victoris Parisiensis

(97) Vide infra epist. 131, 132, et Matth. Paris. De gestis Philipi Pulchri Polyd. Virgil. lib. xxm,
ad an. 1213. anno Dominis I 151 et 52.
(9^t) Nortlimannix, regionum istarum nomine, |99) Concedimut, Nauclerus generat. 40 anno
regesmajorisBritanniaevassalliethominesligiiregis 121 i.obtulit et concessit cum omnisuo jure proque
Christianissimi, fuere, quas Philippus secundus dictis regnis Innocentio lertio homagium tecit,
Henrico III restituit, sed postea feudun regno cujus ivxiovpifav vide cum Polyd. Virgil. in Joanne
accrevitcumhoa:agio,etfidelitati(cuiastringebantur anno Domini 1212, super hujusmodi deditione;
87» INNOCHNTII III PP. RBGESTORUM LIU. XYI. 880

lis ejus Petro et Paulo et sanclae Romanae Eccle- A successorumnostrorumhocatlentarepraesumpserit,

siae raatri nostrs ac domino nostro papae Inno- quicunque fuerit ille, nisi rile commonitus resi-
centio ejusque catholicis successoribus totum re- puerit, cadat ajure regni, et baec charta oblationis
gnum Angliae et totum regnum Hiberniaecum omni et concessioois nostrae semper lirma permaneat.
jure et pertinentiis suis pro remissione peccatorum Ego Joannes Dei gratia rex Angliae et dominus
nostrorum et totius generis nostri, tam pro vivis Hiberniae ab hac hora inantea fidelis ero Deo et
quam defunctis. Et amodo illa a Deo et Ecclesia beato Petro et Ecclesiae Romanae ac domino meo
Roncanatanquam feodatarius recipientesettenentes papae Innocentio ejusque successoribus catbolice
in praesentia prudentis viri Pandulphi domini papae intrantibus. Non ero in facto, dicto, consensu
subdiaconi et familiaris fidelitatem exinde praedicto vel consilio ut vitam perdant vel membra, vel
domino nostro papae Innocentio ejusque catholicis mala caplione capiantur. Eorum damnum, si sci-
successoribus et Ecclesiae Romanae secndum sub- vero, impediam, et remanere faciam, si potero.
scriptam formam facimus et juramus-.et homagium Alioquin eis quam citius potero intimabo, ve! tali
ligium (100) in praesentia domini papae, si coram persona? dicam quameiscredam procertodicturam.
eo esse poterimus, eidem faciemus; successores et Consilium quod mibi credidennt per se vel per
haeredes nostros deuxorenostrain perpetuum obli- r> nuntios seu litleras suas secretum tenebo, et ad
gantes ut simili modo summo pontifici, qui pro eorum damnum nulli pandam me sciente. Patri-
tempore fuerit, et Ecclesiae Romanae sine contra- monium regnum Angliae
boati Petri, et specialiter
dictione debeanl fidelitatem praestare et homagium et regnnm Hiberniaj, adjutor ero ad tenendum et
recognoscere.Ad indictnmautem hujus nostroe per- defendendum contra omneshominespropossemeo.
petuae oblationis et concessionis volumuset stabi- Sic Deus me adjuvet et Evange-
haec sancta Dei
limus ut de propriis et specialibus reddilibus prae- lia (104). Teste me ipso,apud domum
tem- miliiiae

dictorum regnorum nostrorum pro omni servitio pli (105) juxta Doveram (106) coram domino Hen-

et consuetudine quod pro ipsis lacere deberemus, rico archiepiscopo Uublinensi (i07),domino Joanne

saWo peromnia denario beati Petri (10 ), Ecclesia episcopo Norwicensi (108), Galfrido filio Petri co-
Romana mille marcas(l02) slerlingorum (103) per- mitisEssex.justitiario nostro (109),Willelmocoraite
cipiatannuatim, scilicet in festo sancti Michaelis Saresberiensi (ratre nostro (110), W. Marescallo
quingentas marcas,etinPaschaquingentas marcas comite Pembroc, R. comite Bonon., W. coraite
septingentas scilicet pro regno Angliae,et trecentas Warenae.G. comite .Eintoniensi, W comite Arun-
pro regno Hiberniae, salvis nobis et haeredibus no- dell., W. comite de Ferrariis, W. Broubcrt, 1'etro
stris justitiis,libertatibus et regalibus nostris.Qua? filio Heiberli, Warino Ulio Geroldi, 15 die Maii,
omnia, sicut supradicta sunt, rata esse volentes anno regni nostri xiv.
perpetuo alque firma.obligamus nos et successores
noslros contra non venire. Et si nos vel aliquis

(lOtyHomagium ligium eademratione fideliutisli- apud Anglos pendere unius unciae argenti Polyd.
soli regi astringimur quamvis qui-
giaes.icramento sed hallucinatur dum hujusmodi
Virg., lib, xvi;
dam praelatorum etprocerum.homines ligiosexpri- monetae, usum imperio Henrici III uscribit. Siqui-
vilegio habere profiteantur.Colombetus Colo.Celtic dein Joannes Henrici pater raille rnarcas sterlingo-
8, et sic dicti doinini abbates habent jura regalia rurn in hac charta oblationis prasstare prolitetur.
seu ducalia, praesertim in Hressia seu Foro Se^u- Ex quibus patet censura B. Petri Angliae nummo
sianorum, cujus limitem Henricus Magnus I.Non. publico argenteo, non privato pensuin fuisse, ut
Julii 1601, una cum regionibus vicinis supremae vult Cujacius ad c. Audilis, De praescrip.
senatus jurisdictioni adjecit. Quas controversia (104) Bvangelia paginam hujus concessionig
,

nuperrime agitata fuit dum litis ordinem reverendi descriptam habes apud Bzovium tomo I, anno Uo-
Joannis deCussigni abbatis Ambroniacensis adver- mini 121, 4 quam ex Rcgcstorum Innocentii
t;

sub Claudiam femelat cellegis nostris (quos vera; et archetypo desumptam edidit eadem lorma et con-
non facatae philosophiae antistites purpuratos nullo texlu quibus episiolam hanc conceptam describi
adulationis lenocinio ductus dixerim), ex officii curavimus priusquam ejusdem Annales legeremus.
debito recitarem. .

l (105)7V;i«p/i,a quoTemp!arii,quorumordoinstitu-
(101) Denario B. Petri propter visitationem B.
tus Gelasii papae II temporibus.et in desuetudinem
Petri denariorum collecta in c.Eaqux De ccnsibus,
abiit sub pontilicalu Clementis papae V ad an.1317,
ubi, glossa in hasc verba Praestatio quaedam est
:

horum lit raentio in c. Depustuti,Ue judic, quibus

quam solvunt Angli Romanae Ecclesiae. Jo. Major
successere partim equites Rhodii(hodie Melitenses)
Scot.
lib. iv. Ilist. C3, atqueiunc omnium primo
quosJoanitas sive Uispitalarios vocatitem Panta-
Petrini, hoc est denarii sancto Petro dati, hisce
leon lib. iii, De ord. milit. Joannit. partim milites
regis impositi sunt, et Baleus Cent. I Hist. Brit.,
Jesu Christi in Lusitsnia.
c. 97, vectigal denarios Petri vocant) ex singulis
(100) Etiam hodierna die no:nen relinet.
regni domibus primus persolvit et c. v, concil.
Laterani sub Alexandro III. Quod in collectione (107| Dublinensi altero metropolitarum in regno
denariorum B. Petri Ecclesiae vel personae gravari Hiberniae.
non debent. (108) Suffraganco archiepiscopi Cantuariensis.
(102) Mitte marcat. Vaucl. eadem gener. illud (109) Juj/rtinriocujus muniuir. publicum descnbit
adjicieas ut pro omni servitio dictorum regnorum Pol. Virgil. lib iv, in Guillelmo.
centum auri marcas solvercnt. (110) Nalurali.erat enim tiliuscx concubina Hen-
(103) S^r/tnjorum.sterlingus nummusargenteus, rici II. Uem Virg., lib. xm.
 881 P0NTIFICAT08 ANNO XVI, CHRI8TI 1213. 882
LXXVIII. A petitionisin9tantiam legatum ad tedenostro latere
L1TTBR.E REGIS ANGLIX AD DOMINUM PAPAM. destinamus, quasi angelum salutis et pacis, vene-
Super eodcm. rabilem fratrem nostrum Tusculanum episcopum,
(Well., 15die Maii.) virum Deo gratum, et acceptum hominibus, quem
(111) Sanctiasimo Patri et domino suo Innocentio inter fratres no»tros merito suae religionis et hono-
Dei gratia sumrao pontifici suus devotus et fidelis etatis speciali diligimus charitate, utin missi per-
Joannes eadem gratia rex Anglias, dominus Hiber- sona mittentis cognoscas affectum. Ipsum igitur,
niae, dux Northmanni» ei Aquitaniae,etcomes Ande- qucm tuum commodum ethonorem, quantum
ad
gaviae, saluteraet tam debitum quam devotum obse- cumDeopotuit,promptum cognovimusetattentum,
quium. Sanctaepaternilativestrae significamus quod benigne recipias et honeste pertractes, ejus monitis
cum magisterPandulpbus nuntius et familiarisves- et consiliisacquiescens quassifuerintreverenter ad-
ter formam pacis nobis transmissam ostendisset, missa, procul dubio tibi proficient et temporaliter
nos ob reverentiam sancta: Romana: Ecclesia? illam ad quietemet aeternaliter ad salutem. Spcramus
admisimus sine aliquM dimunitione pro voluntate autem in eo qui non vult mortem peccatoris, sed
vestra observandam. Caeterum inspirante gratia ut convertatur et vivat, quod sicut misericorditer
sancti Spiritus ad perpetuam Ecclesias pacem et g ac mirabiliter coepit in virum alterum te mutare,
exaltationem regna nostra, scilicetAngliae et Hiber- sic tibi pium inspirabitdevotionisaffectum ut quo ;

niae, de vobis et successoribus vestris et 3ancta vehementius contra eum sanctam Ecclesiamoffen-
Romana Ecclesia tenenda suscepimus annuatim disti eo reverentius propter ipsum sanctam Ec-
,

vobis et successoribus vestris mille marcas red- clesiam honorabis, cum jam in tantum processeris
dendo, sicut ex transcripto chartae nostrae, quam ut bonum principium finem optimum repromitlat.
inde fecimus, perpendere poteritis. Rogamus ergo Pradictus vero legatus, qui conscientiam nostram
fanctam paternitatem vestram quatenus de caetero plene cognoscit, de nostro te beneplacito reddet
nos in gratiam vestram recipere dignemini et mise- certum pariter securum; cui nos vices nostraa
et
ricorditer nobiscum agere velitis de onere nobi9 commisimus, ut juxta verbum propheticum evellat
imposito.quod gratanter suscepimus.Testemeipso, el destruat, et aedificet et plantet quae secundum

apud templum deWell. 15 die Maii. Deum evellenda et destruenda nec non aedificanda
LXXIX. cognoveritetplantanda,conce9sasibi plenaria pote-
ILLUSTRI REGI ANGLI.E. state ut absque contradictione jujuslibet universa
Respondet epistolx superiori. quae pertinent ad legationis officium efficaciter
(Laterani, n Non. Junii.) exsequatur. Nosenim sententias quasrite protule-
(122) Eiqui de malis novit eligere bona gratiarum rit in rebelles ralas haberi praecipimus et inviolabi-
referimusactiones quod tibi misericorditerinspira- liter observari.

vit utidoneesatisfaceres de damniset injuriisEccle- Datum Laterani.nNon. Julii, pontificatus nostri

sia? irrogatis ; cum non solum formam satisfactio- anno sexto decimo.
nis receperis multimoda deliberatione provisam, LXXX.
verum etiam personam et terram tuam apostolicae ARCHIEPISCOPO ET EPISCOPIS, ABBATIBU9, PRIORIBDS ET
subdideris ditioni, conferendo in perpetuum jurc ALIIS ECCLESIARUM PR^LATIS PER ANGLIAM CONSTI-
dominii sacrosanctae Romanae Ecclesiae regna tua TliTIS.

per ipsam el ab ipsa tenenda sub annuo censu sep- De eadetn re. et de legalione episcopi Tusculani.
tingentarum marcarum de Anglia et de Hibernia (Laterani, m Non Julii.)
trecentarum sicutin instrumento tuo legitime inde Gaudere debetis nobiscum in Domino et in vir-
confecto, plenius et expressius continetur. Quis tutis ejus potentia gloriari quod post noctis lene-
enim te docuit, quis induxit nisiSpiritus illedivi- bras adversitatum augustias diesserenusilluxit, et
nus, qui ubi vult, spirat, et nescis unde veniat aut coepit prosperitas arridere. Vere quidem
optata
quo vadat, dividens dona singulis prout vult, ut nuDC scimus quod etsi quatiatur interdum Petri
tam discrete, tam pie simul in unum et tibi consu- D navicula, nunquam tamen submergitur quoniam ;

leres et Ecclesiae provideres? Ecce sublimius et so- invalescentibus fluctibus procellarum, et jam pene
lidius nunc obtines ipsa regna quamhactenus obti- naufragio imminente.justorum meritis Christus ad
nueris, cum jam sacerdotalesignum etsacerdotium auxiliumexcitatur, quipaulo ante propter quorum-
sit regale ; sicut in epistola Petrus et Moyses in dam dormiebtt offensas.Inter alia siquidem in qui-
lege testantur. Eia igilur, magnifice princeps, bus plenitudine gratiaa ac misericorditer ubertate
comple promissaet concessa confirma, ut omnipo- fecit nobiscum gignum in bonum, is qui non vult
tens Deus tuum semper et rectum compleat deside- mortem peccatoris, sed ut converiatur et vivat
rium et propositum confirmet honestum sicque illustri regiAngliaeinspiravitut sufficienlerEcclesiae
le faciat per temporalia bona transire ul non amit- salisfaciat de damnis et injuriisirrogatis. Formam
tas sed acquiras aeterna (115). Nos ergo justa tuae enim pacis a nobiscum multadeliberatione provi-

(111)Vide infraepist. 130. (113) Vide infra epist. 89.

(H2) Vide infra epist. 131.
 .

883 INNOCENTH III PP. REGBSTORUM LIB. XVI. 884

sam cum magna devotione recepit, et ad eam \ ingerentes diflicultatis aut morsp propter quod hu-
exsecutioni mandandam legatum a latere nostro jusmodi bonum impediri valeat vel differn. Noa
petiit destinari. Unde nos venerabilem fratrem no- enim ad justitiam et libertatem ecclesiaticam con-
strum episcopumTusculanum apostoliwsedis lega- servandam prompto semper et pio animo intende-
tum, quasi pacis et salutis nngelum, dpstinamus, mus, utqui pugnamexercuere legitimam, palmam
virum utique gratum Doo, et acceptum hominibus consequanturoptatam.Vosergo preedictilegati mo-
quem inler alios fratres nostros mcrito suae religio- nilis et mandatis humiliter intendenles, tales vos

nis et honestatis speciali diligimus charitate, pro erga eum exhibere curetis quod ipse ad vestrum
certo credentes sic eum via regia incessurum quod commodum et honorem merito debeat aspirare,
non declinabit ad dexteram vel sinistram ; eique, scientes quod, cum ei plenae legationis olGcium
de quo plenam fiduciam obtinemus, commisimus commiserimtis, sentenlias quas rite protulerit in
vices nostras, ut juxta verbutn propheticum evel- rebelles, ratas haberi praecipimus et inviolabiliter
lat et destruat, aedificet et planlet quae secundum observari. Vos denique, fratres archiepiscope et
Deum evellenda et destruenda, nec non asdificanda episcopi, etc.
viderit et plantanda ;
plenaria sibi potestate eon- Datum Laterani, nNon. Julii, pontificatus nostri

cessa ut absque contradictione cujuslibet ea quae r> annosexto decimo.

pertinentad legationis officium exsequatur.Laudem LXXXXII.
igitur dicite Domino Deo bona de malis
nostro, qui COMITIBUS, BARONIBUS, ALIISQUE MAONATIBUS PER
eliciens, fecit cum tentatione proventum;et cum ANGLIAM CONSTITDTIS.
humilitate 9uscipite prospera, qui cum fortitudine Ejusdem argumenli itim superioribus.
sustinuistis adversa, praedictumque legatum reci- (Laterani, n Non. Julii.)
p at
i benigne ac honeste tracteti° quia, cum nos
i ;-
; Qtianto specialius regnum Angliae ad Romanam
recipiamur in ipso, in misso notabimusilevotionis Ecclesiam dignoscitur pertinere, tanto ferventius
affectum <|uem geritis ad mittentem. Ipsius ergo aspiramus ut per nostrae sollicitudinis studium
monitis et mandatis humiliter intendentes, tales grata prosperitate la^tetur. Cum igiturad reconci-
vos ergo eum exhibere curetis quod non solum ei- liationem regis ac regni venerabilem fralrem no-
dem, sed etiam nobis esse possil acceptum.scientes strum Tusculanum episcopum, apostolicae sedis le-
quod cum ei plena2 legationis officium comniiseri- gatum, quasi paci9 et salutis angelum destinemus,
mus, sententias quas rite protulerit in rebelles, virum utiqne gratum Deo et acceptum bominibus,
ratas haberi prapcipimus et inviolabiliter observari. quem inter alio9 fratreg nostros merito suae reli-
Datum Laterani, m Non. Julii,ponti(icatus nostri gionis et honeslalis speciali diligimus charitate,
anno sexto decimo. '
universitatem vestram rogandam duximus et mo-
LXXXI. nondam per apostolica vobia scripta mandantes
CANTUARIENSI ARCIIIEPISC0P0 S. R. B. CARDINALI ET quatenus eum recipiatis benigne ac honeste tra-
COEPISCOPIS SUIS. tetis, ipsius monitis et tnandatis humiliter inten-
De eadem re. dentes.ut bonum
pacis tam regnoquam 9acerdotio
(Laterani, n Non. Julii.) maxime nece^sarium feliciter con9ummetur, scien-
Ei qui non vull mortem peccatotis, sed ut con- tesquod cum pereumillustrisrexvester juxtaman-
vertatur et vivat, devotas gratiarum referimus ac- datum nostrum fuerit absolutus, omnimodam ei
tiones quod ipseJoanni regi Angliae misericorditer gratiamet plenum intendimus exhibere favorem.

inspiravit ut formam pacis a nobis cum multa deli- Unde volumus et mandamu9 ut vos ei fidelitatem
beratione dispos-itam devote reciperel, sicut devotam et fidelem devotionem exhibere cureti9,
per suas nobis litlcras inlimavit, liuiuiliter postu- ad defensionem et exaltationem ipsius regni pru-
lans ad eam exsecutioni mandamlam idoneum a dentcr et patenter assistentes cidem.
latere nostro destinari legatum. Ut autem in missi Datum Laterani, n Non. Julii, pontificatus nostri

persona mittentis cognoscatis affectum, ecce ooa anno sexto decimo.

memores verbi vestri, mittimus quasi angelum sa- 1

LXXXIII.
lnlis et pacis, virum Deo gratu.-n, el acreptum ho- ll.HSTRl REOl FHANCORUM.
minibus videlicetvcnprabilcm fratrem nostrumTu- De eadem re
sculanumepiscopum,apostolica?9edislegatum,quem (Lalorani, iii Non. Julii.)
inler fralres nostros mcrito sutrt religioniset hones- Cum pro reconciliatione rcgis uc re^ni venera-
tulisspeciali diligimus charitalc,pro certo crcdcntcs bilem fratrem nostrum episcopum Tusculanum,
quod ipse via regia sic incedet quod non declinabit \itiini Deo gratum el accepltim hominilnis, qii<m
ad doxlerum vel einistrum. Cuin igitur bonum |
a- inler alios (ratres nostros mprito suae religionis et
cis tam regno quam sacerdotio maxitne oecea-
sit honestnti9 diligimua cbaritnte, in AngliaOD
stpcciali
sarium, fraternitatem vestram rogamlam iluximus drslinemus, et exprdirc credamus quod inter te ao
et monendam, per apostolica vobis scripla man- regem anglise paoia fcedera reformontur, serenita-
dantc9 quatenus ad illud eflicacitor promovendum tem tuum rogandam duximus et moncndam quate-
exhibeatie voa promptospcromniaetparatOB, nihil nus super hoc intendas humililer monitia et con-
 : ;

885 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 886

siliis ejusdera legati, ut preces et monitiones apo- A. gregaret, sperans denarios ad naturam redire pro-
stolious, sicuthactenus fecisse dignosceris, nunc priam, hac araota. Quo eam di9cernereab aliis non
etiaiu admittere comproberis ita quod devotio tua
; valente, circumslantes magnitudinem divini mira-
seraper ad sedem apostolicam devotior approbe- culi advertentes, deliberaverunt ad lidem accedere
tur. Christianam. Sed aliis cum Abrahae pueris exspe-
Datum Laterani, 111 Non. Julii pontificatus nostri ctantibus, idem N. nobili viro regio raarescallo
anno sexto decimo. uxorem suam tiliosque comraendans, et rogans
eumdem omnes faceret baptizari.ad nostram
ut eos
LXXXIV.
duxit praisentiam accedendum quem post multas
ARCHIEPISCOPO SENONENSl.
collationes super legeac prophetis habitis cum eo-
De Judseo ad fidem Christi converso. dem venerabilisfrater nosterTusculanus episcopus
(Laterani, vi Idus Junii.] diligenter instructum in fide calholica baptizavit.

Operante illo qui sempe.r suam fecundat Eccle- Cum igitur hujusmodi nova plantatio non solum
rore doctrinae riganda sit, sed etiam temporalibus
siam nova prole, dilectuin iilium N. latorem prae-
beneficiis nutrienda.utei Doir.inustribuatincremen-
sentium, qui ad nos de partibus luis Juda:usacces-
tum, fraternitati tuas per apostolica scripta manda-
serat, ad te remitlimus Christianum cujus conver- g :

sationis raodum et ordinem, quia delectal Dei ma-

mus quatenus ei ac familiaesuae ad fidem Christia-
gnalia enarrare, praesenti pagins secundum quod
nam conversae taliter facias in vitae necessariis pro-
videri quod pro defectu temporalium retro aspicere
accepimus ab eodem duximus inserendum. Nuper
non cogantur vel propterhoc ad sedem apostolicam
igitur in domo patris ejusdem habitabat quaedam
denuo laborare, inquisiturus superpraemisso mira-
mulier Christiana, quae a Catholica fide adeo facla
culo plenius veritatera, eteam nobis fiueliter rescri-
fuit Judacis seducentibus aliena ut constanter asse-
pturus. Tu denique, frater archiepiscope, super te
reret, erroris Judaici tenebris obvoluta, quod Chri-
ipso, etc.
stus sibi nec prodesse poterat nec obesse, ac tan-
Datum Laterani, vi Idus Junii, pontificatus nostri
tum valere panem de cujuslibet mensa sumptum
anno sexto decimo.
quantura Christianorum hostia quae sumitur in
altari. Haec pcenam incurrerre metuens si fidem LXXXV.
Christi publice abnegaret, in festo Resurrectionia MONACHIS CISTERCIENSIS ORDINIS ETHOSPITALARIIS (H4)
Dominicae tunc instantisad Ecclesiam cum Christia- QUINQUECCLESIENSIS DIOECESIS.
nis accessit, et acceptam eucharistiam, ac reserva- De immunitate derimarum.
lam in ore.in manu patris praedicti N. qui tunc n (Laterani, iii Kal. Julii.)

Isaac vocabatur projiciens, in baec verba prorupit Venerabilis frater noster Quinquecclesiensis (115)
Ecce Salvalor meus, ut asserunt Christiani. Qui cum episcopus nobis intimare curavit quod vos exten-
in quadam pyxide vacua, quam habebat in arca, dentes ad lucra turpia manus vestras, mutitudinem
reponere illam,idem,quodam ad oslium suum
vellet emitis vinearum, de quibus sibi vel ecclesiis suae
interira vocante, formidans ne inveniretur casu dioecesis decima? solvi debent ;
quarum vinum licet

fortuito apud ipsum, in alia pyxide, in qua erant nequaquam in usus proprios (116) expendatis sed
septem libras Parisienses, ipsa nescienter prae fesli- vendendum ad alias faciatis provincias deportari,
natione reposita, pulsanti ostium reseravit. Cum ex- decimas tamen sibi vel ipsis ecclesiis subtrahitis ex
peditusab eo rediissetadarcam.et in pyxide vacua, eisdem. Cum igitur ex hoc ordini vestro plurimum
in qua se dictam hostiam posuisse credebat, non detrahatur, universitati vestrae per apostolica scri-
inveniret eamdem, inspecta reliqua, in qua pecu- pta mandamus quatenus ab iis de caetero taliter de-
niamposueratantedictam,eavc nonutique denariis, quod materia scandali auferatur, et super
sistatis
sedhostiis, viditplenam. Amicos igitur stupefactus hoc de vobis clamor ad nos ulterius non ascendat
et trepidus convocavit, et eis revelans per ordinem scientes vobis esse ncerito formidandum ne propter
supradicta, ccepit in eorum praesentia hostias ver- clainoreshiijusmoili sacrum concilium(117),auclore
tere cum festuca, ut illam quam viderat aliquantu- D Domino, in proxirao celebrandum privilegia vestra
lum humefactam, cum tradita sibi fuit, ab aliis se- coarctanda provideat veletiam revocanda, cura pri-

(114) Hospitalariis, de quiDus superiori epistola. cujus contexti et Honorii tertii bullatislitteris (quae
(115) Quinqueccles Quinque-Ecclesiensis qui suf-
. exstant in ccenobio Cisterciensi) diligentius perpen-
fraganeus archiepiscopi Strigonensis in Hungariac. sis S. C. decretum fuit die 25 Junii, anno Domini
Bonx memorise 4, De postulat, praelat., etc. Cum in 1604. Abbalem de Firmitate, cujus fit mentio in c.
juventute, De prasumpt. eic. 12 De purgat. canon. Licet, De accusat. liberari a decimis quibus episco-
(116) Ad proprios usus, adde haec verba c. Ex pus Cabilonensis vinetura quod habet dictus abbas
parte, c. Licet, c. Ad audienliam, De decimis. Nec ln vico Gevriensi jure communi subditum propone-
enim consentaneum esse videtur, ut ordinis Cister- bat. et alio S. C. abbas Maceriarum idem juris ob-
ciensis fratresqui privilegio gaudent, etiara de no- tinuit die 28 Junii 1617, propugnaute rectore Eccle-
valibus (quae ad proprios usus sive suis sive colono- siae Remigneii.
rum manibus excolunt) decimaspersolvant nisi jure (117) Sacrum concilium I.ateranense cujus o. 55
emphyteuseosalienaverint,ita utab his liberatisint refertua in c. ult. De decimis.
majori beneOcio Innocentii nostri in hac epistola,
B87 INNOCENTII III PP. REGK8T0RUM UB. XVI. 888

vilegium mereatur amittere qui concessa sibi abu- A pertubare, seu oratorium aliquod infra praescri-

titur libertate (118). ptam parochiam aedificare. Ul autem cunctis biec

fiatum Laterani, xu Kal. Julii pontilicatus nostri contrmatio liqueat, eam scribi fecimus et nostro
anno decimo sexto (li8). sigillomuniri rr.andavimus, anno millesimo cenle-
LXXXVI. simo octogesirro septimo, indiclione quinta. vm
PB.EPOSITO ET CANONICIS SANCT.E MARI.E 1N VINEISi Kalend. Decembris. Ego Hugo Januensis archiepi-
JANUENSIBUS. scopus subscripsi. »Nulli ergo, etc, usque incursu-
Confirmal illis parochiam. rum.
(Laterani, xm b/il. Jnlii.J DatumLaterani.xin Kal, Julii. pontiDcatusnostri
(119) Justis petentium,etc.,uJ7ueconcurrentesas- anno spxIo decimo.
sensu, parochiamquamEcclesiavestranoseiturobti- LXXXVII.
nere,sicuteamjusteacpacificepossidetis,etinlitteris PETRO 1LLUSTRI BEGI ARAGONENSIUM.
conflrmationis bonae memoriae H. Januensis srchi- Confirmat privileyium ab Urbanoll concessum.
episcopi plenius conlinetur. vobis el pervosEccle- (Laterani, lv Non. Julii.)

sia? vestrae auctoritate apostolica eonlirmamus et In p"ivilegio felicis recordationis Urbani papae II,

praesentisscripii patrocinio communimus.Ad majo- R praedecessoris nostri dc verbo ad verbum perspexi

B
rem autem evidentiam litletas archiepiscopi memo- mus contineri. « Urbanus episcopus, servusscrvo-
rati huic paginae nostrae de verbo ad verbum duxi- rum Dei charissimo filio Petro Pampilonensium et
mus inserendas. « In nouiine sanctae et individuae Aragonensium regi ejusque successoribus in eadem
Trinitatis Patris et Filii et Spiritus sancti. Amen. beati Petri fidelitate permansuris in perpetuum.
Hugo, divina dignatione Januensis archiepiscopus, Cum universis sanctae Ecclesiae filiis ex apostolicae
dilecto in Christo fratri Oitoni prasposito Ecclesiae sedis auctoritate ac benevolentia debitores exista-
Sanctae Mari=e de Vineis et ejusdem ecclesiae cano- mus, 'llis tamen personis quae familiarius acdevo-
nicis [dilectis] filiis, perpetuum.
benedictionem in tius Komanae adhaerent propensiori nos
Ecclesiae
Libentermodisomnibuspraebemusassensumquoties convenit charitatis studio imminere. Quia igitur
est voxjusta poscentium. Proindeconsideratadevo- bonae memoriae patris tui Sancti, cujusregno tem-
tione quam erga nos et Ecclesiam Januensem geris, poraliter successisti, fidem quoque ac devotionem
nec non et bonorificabilitudinitate (120) Ecclesiae erga Romanam Ecclesiam efficaciter sequcris.nos
tuae, parochiam quam Ecclesia jam dicta in praesen- eadem benignitate qua patris tui postulationem
tiarum nosritur obtinere, et a quadraginta annis implevimus, tuae quoquc petitioni adesse curamus.
possedil, tibi et successoribus tuis confirmamus et Te enimtanquam rcgem beato Petro devotissimum
praesentisscriptipatrocinio communimus. Decerni- et omne tuum rpgnum in lutelam sedis apostolicas
mus itaque praescriptam parochiam a Balneo Bal- speciali dilectione suscipimus. Constituimus ergo
duini Guercii inferius.a domo Alpanum cum caru- auctoritatc apostolica sancientes ut omnes lui suc-
bio corrigialium ex utraque parte usque ad littus cessores regnum illud de manu nostra nostrorumve
maris, omnes stationes Malocelli, atque donium suecessorum accipiant,eumdem censum, quingen-
quondam Petri Capellani.deinde littus inaris conti- torum scilicet mancusorum, rependant, et se beati
nue usque ad carubium Sardenarum, et ipsum ca- Petri ministrosacfamulosrecognoscant.Quapropter
rubium totuin, et inde usque ad domum quondam nullus deinceps viventium et (idem Chnstianam
Einbronis, insuper a domo piperum cum domo. tencntium regoum illud temere perlurbare, inva-
Bene.ticti Larabiae inferius, populus vero desuper dere, aut diminuere quolibet occasione praesumnt,
viaadomo piperum usque ad liomum Donati picto- nec molestiam ullam tibi tuisve successoribus,qui
ris di-Castellelo.et inde usquead domum Guillclini in eadem sedis apostolicae lidelitate permanserint
de Litero inferius cum tota dorno Kibaldi de Pinasca inferre audeat, ne Dei et apostolorum ejus indigna-
eteorumqui habitant in insula (iliorum de infaiui- tionem incurrat. Tuam vero personam in beati Petri
bus,cum toto locali et parte Mortedi, et cu:n ver- et nostrae manus tutelam ita oninino suscipimus ut
tigine campi Liberi usque ad domnm filiurum D nulli episcoporum, nulli archicpiscoporum, nulli
Donali quondam patris Oliverii septem linguae, pancta" Komanae Ecclesia; If^ato iceat sinecerto prse- I

cum eudem. Iteruin dornum Joannis Loripedis, cl cppto nn^t n> iidvrrsum te v<l tuam conjugem ex
i|>suui carubium inferius ex ulraque parte a douio communicationisaut interdictionis proferre scnten-
Guillelmi Sagonen. undique inferius. Praelerea a tiam. Tu igitnr, filiin Christo charissime, in eaqua
domoquondam Huinaldi Auriaj totum inferiuscum ca>pisli devutione pprsislens, ita regnum saerulare
eadem doino. Taiidem c^rubiuui totuiu de Reflutis sub ccclestis juslitiae lege coerre, ita semper tuae et
e domo Nebulaiii inferius, et omnes qui habitant Cathnlicoruinoninium mutris RomanaeEcclesiaegra-
infru praedictos lines, parochianos Sancta» Marue iii ii \cob> ut pl in pr.-espnli.annucnte Doinino,
t ma-
de Vincis dc caetero firmiter decerniniiis.Niilli ergo jora merearis, et in luturo sanctorom apostolorum
omninu liceat hanc parochiam invadere ac temere intercessionibus ap.terni regni gloriam consequaris.

(118) Libertale, potestate in c. Tuamm, § Vcrum, (119) Vide infra epist. 169.
De privileg. (120) r\ honori/icabili dignitate..
889 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRI8TI 1213. 890

Saneadindiciumhujuspcrceptaea Romana Ecclesia \ pagatio criminis in tali prole timetur, dum viliati
libertatisquingentosJacecnsisrr.onetaemancusosau- ramusculi de vitiosa radice procedunt, qui tamen
reos perannos singulos Laleranensi palatio.utsupe- aliquando ex sic gcnitis aliqui virtute propria re-
rius dietum est.pprsolvetis. Iloc igitur nostne pri- dirnunt quod de natalibus parentum vitio perdide-
vilegium sanctionis si quis in crastinum agnoscens runl, qnandoque in eis apostolica sedes de plenitu-
archiepiscopus aut episcopus, iinperator aut rex, dine potestatis notam originis abolet quamintulere
princeps, duxvel marrhio, comes aut vicecomes, parenles. Cum ifiitur praefato diacono, sicut per
judex aut persona quaelibet sfecularis vel ecclesia- litteras dicti ofticialis accepimus, non desint suffra-
stica. contra eam temere venire tentaverit, el gia bonae vilas.fraternitati tuae per apostolica scri-
regni tui bona.quae in pra?senli ex patern» succes- pla mandarnus quatenus eidem diaeono.si non est
sione, retines, seu quae in futurum, largiente Do- paternae incontinentiae imitator,et bona sibi merita
minojuste aequirere poteris, invadere, molestare, suirragantur,dummodo aliud canonicum non obsi-
vel suis usibus applicare prassumpserit, secundo stat,auctoritate nostra Ecclesiam supradictam
tertiove comruonitus, si non satisfactione oongrua dispensative concedas. Tu denique, frater epi-
emendaverit, a Christi eurn et Ecclesiae corpore scope, etc.
auctoritatis apostolicae potestale segre- amuset bo- r

p Datum Signiae, v Julii, pontilicatus nostri

noris sui periculo subjacere decernimus. Cunctis anno decimo sexto.
autem conservantibus hse pax a Deo et misericor- LXXXIX.
dia praeseniibus ac lirturis saeculis conservetur. STEPHANO CANTUARIENSI ARDHIEPISCOPO S. R. E.
Amen. Datum Placentiae per manum Joannis, S. CARDINALI.
R. E. diaconi cardinalis xvn Kal. Aprilis, indi- De legalione episropi Tusculani.
ctione m, anno Dominicae Incarnationis millesimo (Signiae, Idibus Julii.)
nonagesimo quinto.pontitrcatus autem domini Ur-
(121) Qunrto decimo die Julii litteras suas rcce-
bani II papae octavo. Cum autem adeo perso-
pimus eorum quae gesta sunt seriem usque ad mis-
nam tuamdilexerimuset diligamus inDomino cha- sionemearum plenarie continentes. Illud autem pro
ritate sincera quod nostris manibus coronavimus
certo noveris esse verum quod dilectus frlius Pan-
te in regem, tuis petitionibus, quantum cum Deo
dulphus subdiaconus et familiaris noster super
possumus, lavorabilem impertientes assensura,
absolutione regia tibi suggessit, in tantum eliam
praedictum privilegium ratum habemus et praecipi-
quod antequam nobis de transitu ejus in Angliam
mus inviolabililer observari. Tu ergo, ne inde na- constitisset, tibi et ipsi litteras nostras per pro-
scantur injuri» unde jura nascuntur,talem te circa
p prium nuntium destinavimus.quas ad vos jam cre-
usum prnsscripti privilegii studeas exhibere, prae-
dimus pervenisse.mandantes ut ambo vel alterve-
sertim circa id quod de interdicti et excommunica-
strrim de assensu reliqni,propter instantem neces-
tionissententiis est praedictum,ne propterabusum,
sitatem quae tunc videbalur urgere, ad absolutio-
quodabsit? privari ejusdem privilegii beneticio
nem procederetis personaj regiae,si videretis nego-
merearis, quia juxta canonicas sanctiones privile-
tio expedire. Caeterum, antequam ad nos tuae lit-
gium meretur amittere qui permissa sibi ubutitur
terae pervenissent, receptis nuntiis et litteris
pote«tate. Nulli ergo, etc, praeceptionis,etc, usgue
nos memores verbi tui et coepiscoporum
regiis,
incursurum.
luorum,venerabilem fratrem nostrum Tusculanum
Datum Laterani,iv Nonas Julii,pontiflcatus nostri
episcopum legaium in Angliam,duximus destinan-
anno sexto decimo.
dum : qui jam a praesentia nostra recesserat, acce-
LXXXVII. pta licentia procedenti. Tu ergo de reliquo, sicut
EPISCOPO CAMERACENSI. vir providus et fidelis, agere studeas quae ad salu-
Dispensal super defectu nalalium. lem et pacem regis et regni videris perlinere, cum
(Signiae, v Idus Julii.) bonore ac utilitate apostolicae sedis et Ecclesiae
Cum Nieolaum diaconum latorem praesentium Anglicanie, significaturus nobis de singulis quam
D
per abbatem et conventum Lexiensem ad ecclcsiam cito poteris planarie veritatem, ut ea cognita, si

Sanctae Mariae de Brafe et Bavejnies praesentatum quid viderimus addendum, addamus. Tu denique,
tuus nollet officialis admittere pro eo quod filius frater archiepiscope, super te ipso, etc.
luerat sacerdotis,idem diaconus ad misericordiam Dalum Signiae, Idibus Julii, pontificatus nostri
sedis apostolicae convolans, supplicalionibus et la- anno sexto decimo.
crymis institit ut ei multa inopia laboranli, ne XC.
ipsum ad saecularia divertere negotia instiiiaute PATRIARCH.E HIEROSOLYMITANO AP0ST0LIC.E SEDIS
paupertate contingat, ad obtinendum beneficium LEGATO.
aditumdignaremurper dispensationis gratiam ape- iVe quid exigatur pro religionis ingressu.
rire. Licet autem ad tales peccata parenlum pro- (Signiae, vm Kal. Augusti.)
motionis impedimenta transmitlant, eo quod pro- Vitium praviiatis in Giezi leprae morbo et in Si-

(1211 Vide supra epist. 79 et seqq.

891 INNOCENTII III PP. RBGE9T0RUM LIB. XVI. 892

mone Mago perditione damnalum in regularibua A tudine circumspecta merito commendandum, be-
IranBire non debet inaltnm quoniam eo damnabi-
;
nignitate recepimus consueta, eique audientiam
lius ab illis committitur quo periculosius tales ca- tribuimus facilem et benignam. Inter caetera vero
dunt sibi meritum et aliis per esemplum. Licet qu;e idem M. in nostra et Iratrum nostrorum prae-
autem contra pestem istam mortiferum diversis sentia ex partetua proposuit fideliter et prudenter,
temporibus a praedecessoribus nostris diversa pro- asseruit quod tu litteras apostolicas nuper tibi et
dierint instituta.nondum tamen usque adeo morti- populo Yenetorum pro exhortatione subsidii terrae
ficari potuit quin etiam in terra quae funiculus est ssnctas directas recepisti prompta et liilari volun-
haereditatis Dominicae multos infecerit et effecerit tate.sperans et concepta fiducia de divina misera-
sic habitus religiosi participes quod sanctaa religio- tione promittens terram eamdem a te populoque
nis experte9 (152). Ipsam quoque domum militiae praedicto tantura in auxilium
personis et rebus
Templi, ad quain oculi respiciunt plurimorum, habituram ut ex maritimis civitatibus universis
quosdam intelleximus Siraoniace introisse,simpli- nulla prorsus majorem in boc negotio sit exhibi-
citale tamen potius quam malitia. prout exlitteris tura Domino famulatum quippe cum tu ipse pro-
:

tuae fraternitatisaccepimus,simplicitateoccasionem posueris tollere crucem tuam ac tuum sequi, ut

praestante delicto. Ad excludendumigitur talis sim- n ejus comproberi9 esse discipulus, Redemptorem
plicitatis periculum,fraternitati tuae per apostolica Quod quidem tanto arr.pliori gaudio nos replevit
scripta mandamu9 quatenus magistro et fratribus quantointeromniade9iderabiliacordisnostrispecia-
militiaa Templi ex parte nostra districte prohibeas liusatTectamu9utterraeademabimpiorummanibus,
et ab eis facias per omnes domos sui ordinis tir- si deguper datum fuerit, liberetur, ut restituatur

miler inhiberi ne pro alicujus receptione aliquid populo Chrigtiano ad divini nominig gloriam etho-
exigatur, nec etiam sub praetextu subventionis ad norem. Tuae igitur devotionis fervorem dignis in
exactionem procedatur hujusmodi,cum superficies Domino laudibus commendantes,nobilitatem tuam
nominis reatum criminis non iramutet. Si quis au- monemus attentiu9 et hortamur quatenus in hoc
tem decaetero quemquam taliter admiserit ad ordi- sancto propogito per9everang,ad Crucifixi obsequium
nem supradictum, utque tam admittens videlicet te accingas viriliter et potenter, navigium et alia

quam admissus puniatur in quo deliquil, ab eo necessaria ea cura et studio faciens praeparari ut
sine spe restitutionis perpetuo expellatur,ad alium cum tempus advenerit opportunum.aflectum quem
ordinem transferendus, in quo
districtioris regulae tibi Dominus prosequente
ingpiravit valeas ipso
tam exsecrabilis culpae reatum poenitentiacondigna perducere in eflectum. Super eo autem nequivimug
deploret. Cum his autem qui hactenus 9implicitate non mirari quod cum per Dei gratiam et sapientia
peccarunt.si urgens necessitas aut evidens utilitas C vigeas.et circa te copiam habeas sapientum,electio-
postulant, raitius agere poteris, prout tuae discre- nem (123) de dilecto filio L. Sancti Pauli plebano in
tioni9 prudentia viderit expedire. De illis autem Contantinopolitana Ecclesia celebratam confirmari
fratribus qui deputati usui militari secreta confes- simpliciter postulasti.cum scias causam superhoc
sione fatentursein subdiaconatus ordine constitu- anno prwterito fuisse in auditorio nostro praesenti-
tos.consultationi tuae sic duximus respondendum, bus procuratoribus partium diuliu9ventilatam,no9-
quod nisi de hoc legitima probatione constiterit, que ad e.jus decisionem procedere non valenteB,
propter confessionem bujusmodinon estillisinjun- pro eo quod super propositi9 coram nobis de stu-
gendum in publico ut abusu militiae debcant absti- diis eligentium et meriti9 electnrum non potuit
nere : quod si legitimis id probaverint documentis fieri plena fides,eam sub certa forma de con^ensu

ni9ieffusionesanguinisimpedimentumirregularita- partium commisisse, non parvam.si bene conside-

tis incurrerint, aut aliud obviet de canonici9 insti- res,ut hoc tibi gratiam facientes quod illam cui
tulis, juxta ordines suos in habitu clerieali, quod causam earadem commisimus.per Venetisadtuam
si forsan irregulare9 exstiterint, nihilominus juxtn partisquam foves in9tantiara curavimusdestina-
et

quod possuntservitiis domus insi9tant ; nesiobhoc Quantam autem idem sine culpa 9ua tra-
re (12'i|.
pateret talibus exitus, aliis egrediendi occasio prae- D xcrit ibi moram, magnitudinis tuae discretio non
staretur. ignorat : quem 91 per parte9 alia9, prout petebat
Datum Signias, vm Kal. Augusti, pontificatus pars altera, misissemus, jam forte ad consumma-
nostri anno sexto decimo. tionera negotium pervenisset, quod non absque
XCI. grandi et gra^i dispendio est dilatum. Quoniam
NOBILI VIROPETRO ZIANI, DUCI VEMETORUM. igitur preceg tuas in hac parte nec decuit nec li-
liespondet ad varia ejus postulala. cuit exaudiri,per legatum, aut etiam per delega-
(Signiae, iv Non. Augusti.) tum.si lorte legati tran9itum nimis diirerri contin-
Venientcm aJ apo9tolicara sedem dilectum filiuin geret, juxtaformam in litteris nostrae commissio-
M. Jacobi nuntium tuum.virum utique providumet nis expressam in proximo, Deo dante, idem expe-
fidelem, ac de circumspectione sollicita et sollici- diri negotium faciemus. Super renovatione vero

(122) Vide cap. Dilectus, De Simon. (124) Vide infra epist. 112.
(123) Vide lib. xv, epist. 156.
 893 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 894

privilegii Gradensis Ecciesias, confinnatione abba- A fuisti ad regimen Ecclesiae Gebennensis.Super quo
tis in monasteriu Sancli Hilarii per delegatos a no' a nobis tuas saluli postulas provideri. Nos igitur
bis judices instituta.et electi Jadertinensis negolio respondendo consulimus
discrctioni tuae breviter
precibus tuis benignius annuentes, ecce, dilfctis quatenussi tuamomninosanaredesiderasconscien-
filiis fratri Jordano et Padua et Iratri Hugolino tiam, regimen resignes Ecclesiae memoratae, ac
quondam Joannis in Monte nostris
priori Sancti reJdas altissimo votatua, in hoc tibi graiiam la-
dedimus mandatis ut a te tuisque civibus
litteris in cientes. quod si capilulum ejusdem Gebennensis
juratoriam recipiant cautionem quod super exces- Ecclesioa te postmodum canonice duxerit eligen-
sibus contra Jadertinam civitalem commissis man- dum, concedimus ut electionem recipias taliter de
datis nostris curabitis obedire (125) quod cum : te factam.
fuerit humiliteradimpletum,nosipsielecto pallium Datum Signi.r, vi Idus Augusti, ponlificatus no-
transmittemus, quod propter dictos excessus hac- stri auno sexto decimo.
tenus sibi distulimus destinare; habentes in firmo
XCIV.
proposito petitiones tuas in iis et aliis, quantum
EPISCOPO NARMIENSI.
cum Deo et honestate poterimus,exaudire,illa prae-
Non valere sentenlias latas a judicibus excommnni-
cipue ratione quod intelleximus te virum esse ca-
B catis.
tholicum et zelatorem lidei Christianae ac honesta-
(Signias, Non. Augusti.)
amatorem. Tu ergo te talem stu-
tis ecclesiasticae

deas exhihere.semper de bonoin melius et de vir- (126) Cum excommunicatis communari non
tute pronciens in virtutem, quod de die in diem
debeat,et personam in judicio standi non habeant
magis ac magis divinam et apostolicam gratiam ii qui vinculo sunt excommunicationis astricti,

assequi merearis. fraternitati tuas per apostolica scripta mandamus

Datura Signiae, Non. Augusti, pontificatus no-
iv
quatenus constitutiones et sententias Narniensium
stri anno sexto decimo. judicum, quos sententia excommunicationis invol-
vil, auctoritate nostra decernas irritos et inanes.
XCII.
Tu denique, frater episcope, super te ipso, etc.
PATRACENSI ARCHIEPISCOPO.
Datum Signis, Non. Augusti,pontificatus nostri
Scribit pro episcopo Cefalonensi.
anno sexto Domino.
(Signiae, Non. Augusti.)
Exhibita nobis ex parte venerabilis fratris nostri xcv.
Kefalonensis episcopi petitio continebat quod cum POTBSTATI ET POPULO VITERBIENSIBUS.
Kefalonensis Ecclesia a<i aposlolicam sedera imme- p Conjirmat eis quamdam immunitatem.
diate spectaverit ab antiquo, et distet per seplem (Signiae, xn Kal. Septembris.)
dietas, duobus archiepiscopatibus mediis, a Co- Memores devotioniset fidei quamerga personam
rintho, venerabilis frater noster Corinthiensis ar- nostram el Ecolesiam Romanam habetis.mandatum
chiepiscopus per quasdam litteras ad te contra Ce- quod dilectus filins Stephanus basilicas Duodecim
falonensem Ecclesiam super impendenda obedien- Apostolorum presbyter cardinalis camerarius no-
tia irapetratas ipsum indebita molestatione fatigat. ster super immunitate vendendi et emendi apud
Quocirca fraternilati tuae per apostolica scnpta Gornetum provobis edidit, quatenus res hujusmodi
mandamus quatenus.inquisita et cognita veritate, ad nos spectat,ratum habemusetgratum ila quod ;

non permittas eumdem super hoc indebite molesta- cum ad nos totaliter pertinereclaruerit,immunitate
ri. Tu denique, frater archiepiscope, super te ipsatotalilergaudeatis.Quod si forte in aliqua parte
ipso, etc. ae Cornetanos pertineat, quia iidem omnimodis
Datum Signi», Nonis Augusti, pontificatus no- contradicuntjustitiam offerentes, ne alienum inju-
stri anno sexto decimo, ste concedere videamur, exhiberi vobis exinde fa-
XCIII. ciemus quod ordo dictaverit rationis. Tales igitur
f.EBENNESI ELECTO. rj vos exhibere curetis quod divinam et apostolicam
De voto reddendo. gratiam ulterius mereamini,dilecto filio nobili viro
(Signis, vi Idus Augusti.) Jacobo consobrino et mareschalco nostro, rectori
Per tuas nobis litteras intimasti quod cum in patrimonii beali Petri in Tuscia, efficaciter inlen-
Gratianopolitana Ecclesia suscipiendi habitum re- dendo iniisquae ad honorem et profectum Ecclesiae
gularemvotumsolemniter emisisses,et postmodum Romanae pertinere noscuntur, scientes pro certo
promisisses in manibus episcopi ejusdem Ecclesias quod multa per gratiara, per violentiam vero nihil
te infra duos menses postquam apostolica sede re- apud nos poteritis obtinere.
diisses, ad quam eo tempore accedebas, votum Datum Signiae, xn Kal. Septembris, pontificatus
quod emiseras irapleturum,ac termino ipso trans- nostri anno sexto decimo.
acto non curasses quod voveras adimplere,tandem
existens in voti trangressione hujusmodi, vocatus

(125) Vide Gesta Innoc. III, cap. 86 et seqq. (126) Vide infra epist. 115.
 ;

895 INNOCBNTII III PP. RBGBSTORUM LIB. XVI

XCVI. A. aestimationem quindecim rublorum frumenti, quae
ARCHIPRESBYTERO ET CI.F.RICIS ECCLESI.E SANCT* r.E- a tempore factoe locationisde pignore Joannis Od-
CILI.E TRANSTIBER1N.S. donis percipere debuistis,et ut idem senator coge-
Eos absolvit a pelitione tjuadam pecwnario. rtt Joannem Leonis et alios creditores ut receptis
pecunia et omnibus quae pro ipsia pignoribus a
(Signia?, x Kal. Septembris.)
dicto R. debebantur eisdem, pignora ipsa vobis
Coram dilecto filio nostro Petro Sanctaa Maria'in
libere ac quiete dimitterent, et vobis nihilominus
Aquiro diarono cardinale, quem Romano Barunci
restituerent pradictorum pignorum instrumenta.
et P. ceconomo Ecclesia; veslrae cuncessimus au-
ditorem, idem Romanus ab ipso ceconomo petiit Kemum primo P. Malpilii, Oddone de Insula,
triginta tresliorasex nonagintaijuinque librisquas N. Tullii, N. Joannis Bonifaeii, ac Joanne Betti,

sibi dudum ad certum terminum solvere promisislis: et secundo eodem Andrea de Bulgaminis, et
0.
quae videlicet nonaginta quinque librae a vobis de dictis N.Joanms Bonifacii et Joanne Betti, ac tertio

bebantur eidem pro locatione quarumdam posses- P. Stephano Ciceronis et praedictisO. et N.Joannis
sionum ab ipso Ecclesiae vestrae facta. OEconumus Bonif.icii et Joanne Betti dictum consilium post-

vero proposuit ex adverso quod cum dictusRoma- modum confirmantibus.quidam ex ipsis illudfue-
nus quoddam tenimentum terrarum pro trecentis B runt plenius prosecuti, adjicientes videlicet ut
triginta libris proveniensium Ecclesiae vestrae in senator Joannem Leonis juxta consuctudinem se-
perpetuum locavisset,centum quadraginta quinque natus cogeret reddere ac restiluere vobis totutn
libras ipsi Romano et triginta octo Petro Monaldi, illud tenimentum terrarum positum in Turricli.in
cui quamdam pedicam lerraede ipso tenimento praa- loco qui dicitur Vallis Longari.quod per Joannem
dictusR.obligaverat,persolvistis:quibusetiamidem de Cerraccla quondam socerum suum et haeredes
R. in instrumento locationis mandavil ut Joanni ipsius titulo pignoris detinebat, cui Joanni deCer-
Oddonis decem et septem et Joanni Leonis triginta raccla tenimentum ipsum ab eodem Romano fuerat
quinque libras proveniensium solveretis, quibus obligatum, et clericos ipsos compelleret eidem
tenimentum reliquum oblinaverat. Praeterea nona- Joanni solvere triginta quinque libras Provenien-
ginta quinque libras praedicto R. usque ad duos sium veterumvel denarios senatus summamaequi-
annos etduosmensessolvere promisistis perpubli- valentes eamdem, et usuras duorura denariorum
cum instrumentum.ab ipso eodem tempore obliga- omni mense prolibra a secundo anno pontificatus
tione recepta quod totum tenimentum quod vobis felicis memoriaeLucii pap« I II praedecessoris nostri

et Ecclesiae vestrae locaverat, usque ad duos annos usque ad diem solutionis implendae, pro duabus
recolligeret et scaloniaret, ac deliberaret a Joanne fj videlicet partibus quinque partium totius pecunie
Leonis et Joanno Oddonis atque ab omni per- mutuatae. Quia cum lenimentum ad viginti modia
sona sine vestro et Ecclesiae vestrae gravamine terrae a Komano luerit obligatum, facta considera-
expensis adjecto quod si terram illam quae
ve.l ; tione a pradictis 0. de Insula.P.Malpilii, N.Tullii,
a Joanne Oddonis fuerat obligata, eodem anno N. Joannis Bonifacii, et Joanne Betti, tanta mo-
liberam et absolutam sine aliquo gravamine ve- daitio reperta non fuit propter quod usura pro
Btro nequaquam vobis deliberaret, ipse reddi- el etium quod
praedictisduabus partibusdebebatur,
tus quos ex ea deberetis percipere vobis daret tamipsequam suecessoresipsiusprohiberentdictutn
alioquin ipsos redditus et expensas de pecunia Romanumet ejus harredes ac omnes alias personas
ipsius R. quae penes vos eideni solvenda remanse- submissas vel submiitendas ab ipsis r.ihil repetere
rat, vobis de suo mandato liceret auctoritate pro- contra ipsam Ecclesiam de omnibus denariis qui
pria retinere. Porro cum praefato termino idem R. pro recolligendis terris prapdictis soluti fuerant ab
quod vobis promiserat non implesset requisitus a eadem, et de retentis ab ea pro expcnsis et aesti-
vobis, sicut dictus ceconomus asserebat, recnrsum mationibus fructuum quos de pignore JoannisOd-
habuistis ad B.tunc temporis senatorem ;
qui dicto donis alempore locationisfactaepercipere debuistis.
R. et Joanne l.eonis ac praelato a;conoino ad suam r. Unde cum vos tam ratione mandati ab R.sappedicto
praesentiam convocatis, a Petro Malpilii et Nicolao recepti, et quia ad repi(jnorandum el liberandum
Tullii judicibus palatinis,
quibus specialiter cogni- possessiones praedictas ab eodem R. vobis cessaj
tionem ejusdem causae uommisit, et coram quibus fucranl actiones, prout in instrumento locationis
a siEpedicto R.confessiones factae fuerunt.ante alia plenius reperitur.quam etiam per concilia sapien-
consilium tale recepit,ut videlicet vobis libcram et tum SKpius conlirmata, a quorum ultimo idem R.
absolutam concederet potestatem luendi ct recolli- se non asseruil appellasse, de centum oetoginta
gendi terras Joanni Leonis et Joanni Oddonis seu quinque libris quae penes vos de supradicta loca-
personis aliis a praedisto R. pignori obligatas, de lionls mercede remanserant, centum quinquaginta
illis denariis qui de inercede factae ab
locationis duas libras creditoribussolveritis supradictis.sicut
eodem R. Ecclesia; memoratae remanseranl apud in instrumentis publicis continetur, et decem et
illam, et ut liceret vobis de denariis ipsis retinere octo libras vobis retinueritis, tam pro quibusdam
atque deducere damna omnia et expensas factas et expensis factis de conecientia judicum praedioto-
ftciendas earumdem occasione terranum, nec non rum.prout scriptumeorumindicatevidenter, quam
897 P0NTIFICATU8 ANNO XVI, CHRISTI 1213. 898

prodamniset ex expensisaliis quas expartium e.on- A XCVIII.

fessione constititvos sut>iisse, ac quantitalem resi- EPI9COPO AMYCLENSI, ELECTO KERNICENSI, ET PRIORI
duam postcomputationem ab ipsocardinuleexactis- PATRACENSI.
sime factam eidi-m cardinali ad opus srppedicli R. De retraclanda sentenlia inlerdicli.
curaveritisassignare,idem ccconomusab impetitio-
(Signia:, vm Kal. Septembris.)
ne praefati R. Ecclesiam vestram postulavit absolvi.
Cum igilur super praemissis coram cardinalejam- (128) Venerabilis frater noster archiepiscopus
dicto lite contestata legitime, ac praestito calumniae Patracensis,pro seac venerabilibus fratribus nostria
juraniento, fuisseta partibus diutius litigatum, et Philippen.si, Sarrensi,Thessalonicensi,Ncupatrensi,
idem auriitis carum confessionibus, et inspectis Thebano, Atheniensiet Corintbiensi archiepiscopis,
publicis instrumentis, ac consihis hinc inde exhi- ac suflraganeis eorumdem in nostra proposuit prse-
bitis, nec non rationibus et allegationibus plenius sentia ronstitutus quod cum praefato Thesgaloni-
intellectis, qus super iis invenerat lideliter
nobis censi archiepisropo et Sidoniensi etCardicensi epi-
retulisset, nos habito cum fratribus nostris con- scopis nostris dedissemus htteris in mandatis ut
silio diligenti, Ecclesiam vestram ub impetitione nobilem virum Gaufndum de Villa Arduini Achaiae
praedicti Romani sententialiter absolvimus, justitia n principemaliosqueabbatiarum, ecclesiarum, papa-
exigente, injuncto vobis ut vel pro usuris quas tuum, decimarum et possessionum ad eorum Eccle-
Joanni Leonis praefati R. creditori solvistis, eidem sias pertinentium illicitos detentores per censuram

R. sati9factionem congruam impendatis, vel ad ecclesiasticamadrestituiionemcompellerenteorum-

repetendaseasdem dicto R. contraipsum Joannem dem, dicti principes et alii citati legitime ab eisdem
Leonis, quas habetis, curetis cedere actiones. Nulli in eorum noluerunt praesentia comparere. Propter

ergo, etc, diffinitionis, etc, usque incursurum. quod judices ipsi excommunicationis in eos et in
Datum Signiae, x Kal. Septemb., pontificatus no- terram eorum interdictisententiasprotulerunt,quas
stri anno sexto decimo. idem archiepiscopus apostolico petiit munimine
roborari, adjiciens nihilominus conquerendo quod
XCVII.
per dictum principem et homines suossede propria
EPISCOPO, ARCHIDIACONO, ET CANTORl DAVAUENSIBUS.
et castro et dimossario Patracensi, possessionibus
De electione episcopi Numrocensis.
et fructibus earum, et rebus aliis contra justitiam
(Signiae. ix Kal. Septembris.) fuerat spoliatus, et quod tam idem princeps quam
(127) Dilecti fili decanus et cantor Nazarocensis nobilis vir Oddode Roca dominus Athenarum jura
ecclesiae suis nobis litteris intimarunt quod cum ecclesiarum suarum graviter perturbantes, ea quae
• C donantur, venduntur, vel leguntur eisdem, ab ipsis
olim curam ejusdem ecclesiae Sidoniensi episcopo
duxerimu9 committendam, idem Ecclesiam ipsam possideri pacifice nou permittunt. Ex adverso autem
frumento, animalibus, possessionibus et rebus dilecti W. decauus Mothonensis, magister I. de
filii

aliis spoliare praesumens, et muris ohstrui fa- Borhonio, et W. de Bitis miles procuratores prin-
ciens portas ejus, eam in usum cellarii, reverentia cipis et nobilium praedictorum ac omnium Latino-
divini cultusposthabita,redigere non expavit, proe- rumsubillorumdominioconsistenliumrespondentes
fatisdecaao, cantore, aliisque fratribus ejectis pe- confessi fuerint judices quidem antedictas senten-
nitus ab eadem. Cumque propter ha/c et alia non- asseruerunt quod ante tempus
tias protulisse, sed

nulla gravamina nostram audientiam appellassent, infra quod earum fuit suspensuseffectus, cum fue-
ipse appellationi nequaquam deferens corumdem rint sub conditione prolatae, ab eis ex legitimis
quinimo inapostolicae sedis injuriametcontemptum causis exstitit appellatum ; videlicet quia judices

eos durius aggravans et affligens, tantae persecutio- ipsi dicto principi et parti suae suspecti merito
nis saevitiamexercuit ineosdem quod in praefata ec- videbantur, cum eamdem haberent penitus quae-
clesia nisi unus ex praefatis canonicis non remansit. stionem, et quia nostrarum copiam litterarum ae-
Ideoque discretioni vestrae per apostolica scripta quiverenl nullatenus obtinere, licet ea9 cum in-

mandamus quatenus, si est ita, praefatum episco- D stantia postularent, nec in eorum tranrcripto, quod
pum, ut ea quae abstulit ecclesias memoralae resti- solum fuit eis exhibitum, de compositione (129)
tuat universa, per censuram ecclesiasticam appel- quae super praemissis inter ipsos et praefatum
latione postposita compellentes, ecclesiae saspedi- archiepiscopum intercesserat aliqua mentio ha-
ctae capitulo eligendi sibi personam idoneam cano- bebatur. Unde procuratores ipsi humiliter po-
nice in pastorem tribuatis auctoritate nostra libe- stularunt ut cum propter causas praedictas merito
ram facultatem. Testes autem qui fuerint, etc, fuerint appellatum, sententias ipsas decerneremus
usque perhibere.Quod si non omnes, etc, tu, fra- irritas et inanes. Ad ea vero quae praefatus archi-
ter episcope, etc episcopus super propria spoliatione proposuit re-
Datum Sigoiae, ix Kal. Septembris, pontificatus sponderunt quod ipsum nequaquam spoliatum cre-
nostri anno decimo sexto. debant, sed si de ipsius spoliatione constaret, quod

(127) Vide lib. xv, epist. 54. (129) Vide appendicem hujus libri.

(128) Vide lib. xv, epist. 75.

899 INNOCBNTII III PP. HBGKSTORUM LIB. XVI. 900

ei debita fieret reslitutio promisprunt. Cumque ipse \ sensu, possessiones de Ottefvuilrc, de Rasiede, de
archiepiscopus fatrretur contra jam dictas fuisse Winkil, de Hart, de Malsc, de Lindehart, deSchi-
sententias provocalum, sed provocationem ipsam vnnhart, de Brechaim, de Terdingen, de Bernar-
negaret ex causi.s propositis factam esse, ac procu- deevuilre, de Diethusen, de Delenbruunnen et
ratores praedicti per duos exipsiset archidiaconus pe Mosebruunnc, ac alia bona vestra, sicut ea
Argolicensis, qui procurator non erat, se id in prae- omnia juste ac pacifice possidetis, vobis et per vos
sentia nostra dicercnt probaturos, et propter hoc monasterio vestro auctoritate apostolica confirma-
etiam parati essent obligare omnia bonasua, nos, mus et prssentis scripti patrocinio communiraus.
cedere non possemus, cum iidem in unaeademque Nulli ergo, etc, confirmationis, etc, usque, incur-
causa de jure non possent esse procuratores et surum.
testes, cautelam tamen ipsorum juramenlis
ad Datum Signiae, ix Kal. Septembris, pontificalus
receptis, de fratrum nostrorum consilio sic duxi- nostri anno sexto decimo.
mus providendum, ut videlicet dicti nobiles cor- CI.
poraliter exhibeant juramenlum quod parebunt PR*POS1TO FERRARIENSI.
priecise mandatis quae ipsis per litteras aut lega- Eum admonet sui officii.
lum vel delegatum nostrum super hoc duximus fa- -n (Signia?, vii Kal. Seplembris.)
cienda, et tunc relaxatae denuntientur sententiae (131) Cum tibi curam et administrationem
supradictae, cognitione ncgotii principalis et alio- massae de Ficarolo duxerimus committendam,
rum quae idem archiepiscopus proposuit coram mandantes ut proventus ejus recipicns, ad opus
nobis, legato quem ad parles illas de latere nostro nostrum reservarcs eosdem, miramur quod nihil
deslinare proponimus reservata. Ideoque discre- nobis super hoc rescribere curavisti. Quocirca per
tioni vestrae per apostolica scripta mandamusqua- apostolica tibi scripta praecipiendo mandamusqua-
tenus recepto a [raefalis nobiiibus secundum for_ tenus quidquid super hoc feceris nobis quantocius
mam expressam superius juramento sententias scribere non omittas, et loci praedicti curam et
ipsas denuntietis auctoritate apostolica relaxatas, administrationem habeae dili^entem contradieto- ;

et si prasscriptae appellationis causae coram ipso res aut detentores, si qui fuerint, per censuram
fuerint, legato, nihil eis occasione dictarum sen- ecclesiasticam appellaiione rcmola compescens.
tentiarura injungatur, sub debito praestiti jura- Datum Signia», vn Kal. Septembris, pontificatus
menti. Quod non omnes, etc, duo vcstrum, etc.
si nostri anno sexto decimo.
Vos denique, frater episcope et fili electe, super CII.
vobis ipsis, etc. NOBILI VIRO MARCHIONI ESTE>SI.
Datum Signiae, vn Kal. Septembris, pontificatus "
De tnarchia Anconitana revocanda.
nostri anno sexto decimo. (Signiae, v Kal. Septembris.)

XCIX. Inter alias rationes eas consideralione potissi-

ABBATI ET CONVKNTII DE VALLE SANCTI PETRI CISTER- mum memorias patri tuo Anconitanam mar-
clarae

CIENSIS ORDINIS.
chiam in feudum duximus concedendam, quia pro-
miserat nobis quod eam valida manu ingrediens,
Committitur ei exheculio cujusdam senlentve.
ipsatn ad Eccle&ia? Romanae dominium revocaret.
(Signite, ix Kal. Septembris.) Sperantes autem te in eodem negotio processurum,
Justis petentium desideriis, etc, usque assensu, sicut tuis nobis litteras intimasti. super hoc litteras
diffinitivam sententiam quam pro vobis major dc- tibi transmisimus qtiales vidimus expedire. Verum
canus Coloniensis el conjudices ejus contra no- cum in hocnondum processeris, et de levi, maxime

bilem virum Arnoldum de Hukenswage (130) su- temporibus lstis, marchiam ipsam ad dominium
pe.r allodio in Cassele rationabiliter promulgarunt nostrum revocare possimus, nobilitati tuae per
sicut est justa nec legilima provocatione suspensa, apostolica scripta mandamus quatonus in negotio
auctoritate apostolica confirmamus et praesentis ipso procedas. Alioquin, ne diutius Ecclesia spo-
scripti patrocinio communimus. Nulli ergo, etc, " liata remaneat, nos proeedemus in ipso sicutvide-
confirmationis, etc, usque incursurum. bimus expedire.
Datum Signia», ix Kal. Seplembris, pontificutus Datum Signise, v Kal. Septembris, pontilicatus
nostri anno sexto decimo. nostri anno sexto decimo.
CIII.

ABCIIIEPISCOPO, JUDICIBUS ET CONSULIBUS BENEVEN-

ABBATI ET CONVENTUl DE ALBA CISTEBCIENSIS
ORDINIS. TANIS.
De negotio Tkomatfi de Aquino.
Confxrmanlur eis quxdam possessiones.
(Siguiae, iii Kal. Seplembris.)
(Signiae, ix Kal. Septembris.)
Licet nobilis virThoniasius de Aquina cum sociis
Solct annuere sedes apostolica, etc, usque as- suisde mandato noslro captus non fuerit, volcntcs

(130) Cod. Colbert. Ilubbefwage. (131) Vide infraepist. 143.

»01 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRI8TI 1213. 902

tamen indemnitati vestrae paternae sollici tudine ^ sum mundum ad praedicandum direxit.Cum igitur
praecavere, saepe vobis super hoc scripta nostra non solum necessitas Ecclesiae, sed etiam utilitas
direximus, qualia pro tempore novimus expedire. Constantinopolitani imperii postularit illuc a latere
Ipse vero.etsi quoildam modicum castrum germani nostro destinari legatum, nos ad exaltationem et
nostri, quod dicitur Broccus, injuste detineat con- commodum Ecclesis pariter et imperii, nec non
tra regiam jussionemjunde gratum nobis existeret personae tuae specialiter intendentes, ut in missi
si per vos ad lllud reddendum posset induci,ut non perona mittentis notetur affectus, illum ad partes
vestrumsolummodocommodum.sed etiamnostrum ipsas duximus destinandum quem inter fratres no-
procuraretis honorem, liberationem tamen ipsius, stros speciali diligimus charitate,videlicet venera-
qui propter hanc causam captus non fuit,nolumus bilem fratrem nostram Pelagium episcopum Alba-
impedire sed vobis utique credimus profuturum si
; nensem, virum litteratum, providum et honestum,
nobis ",uraveritis in hac parle deferre, ut nos pro- nobisel fratribus nostris charum admodum et ac-

pensius ad veslrum inducatis profectum, etiamsi ceptum.Ipsum igitur magnum Ecclesiae Dei mem-
conditionem ipsius oporteret vos propter hoc in brum, imo personarum nostram in ipso, benigne
aliquo facere meliorem.cum per divinae miseratio- recipias et honesle pertractes: cui nos vices no-
nis auxilium potentes simus vobis in majoribus re- . stras commisimus, ut juxta verbum propheticum
spondere. Vos ergo, intellecto beneplacito nostro evellatet destruat,aedificet et plantetquae secundum
tanquam viri providi et fideles, agatis quod utile Deum evellanda et destruenda, nec non aedificanda
fueritet honestum, necessariam adhihentes caule- cognoverit et plantanda. Ipsius itaque salubribus
lam ne circumveniri possitis; quia quantum vobis monitis et consiliis reverenter intendas, de cujus
valeat compositio inter vos et illum tractata sine circumspectione provida et providentia circum-
nostro favore prodesse, vestra, sicut credimus, specta plenam fiduciam obtinemus quonium, diri-
discretio non ignorat. gente Domino, gressus ejus sic via regia curabit
Datum Signi* m Kal. Septembris, pontificalus incedere quod non declinabit ab dexteram vel si-
nostri anno sexto decimo. nistram.

CIV.
Datum Signiae, in Kal. Septembris, pontifiealus

ILLUSTRI CONSTANTINOPOLITANO IMPERATORI. nostri anno sexto decimo.

Ei comtnendal legatum. In eumdem fere modum nobilibus viris comitibus,

(Signiae, m Kal. Septembris.) baronibus et universis Chrisli fidelibus sub Constan-

tinopolitano imperio constitutis, verbis competenter
Ipse summus angularis lapis Jesus Christus, in
mutatis.
quo omnis aedilicatio constructa crescit templum
sanctum in Domino, Ecclesiae fundamentum et !
cv.
fundator existens, inter caetera quibus salutaria UNIVERSIS ARCHIEPISCOPIS, ET EPISCOPIS, ABBATIBCS,

providit remedia populo Christiano ad consolidan- PRIORIBCS.ET ALIIS EGCLESIARUM PR.5LAT1S PER CON-
dam unitatem,utet unus pastor essel et unum
lidei STANTINOPOLITANUM IMPERIUM CONSTITUTIS.
ovile,sedem apostolicam totius Christianitatis caput Super eodem.
instituit etmagistram a qua sicut unguentum in
:
(Signiaa, in Kal. Septerabri<:.)

capite, quod descendit in barbam Aaron, et ad Inconsutilis Domini tunica uni cessit in sortem,
oram etiam vestimenti,panis intellectus et vitae ad ut in ipsus Ecclesia servaretur unitas illibata. Ad
alias procedat Ecclesias,cum doctrina fidei etaqua conservandum autem in ea mysterium unitatis,
sapientiae salutaris. Sane pastor ipsius et rector, unum eidem.beatum Petrum videlicet,Dominusca-
cum ab eo plus Dominus exigat cui plura com- put instituit et magistrum,cui oves Christi,dicente
mittit.ut in lalento sibi credito nogotietur utiliter, Domino : Pasce oves meas (Juan. xxi), sunt sine dis-
portat onera gravia cum plenitudine potestatis,sic tinctione eommissa3,alienis ab ovili Dominico repu-
in uno loco personaliter residens quod tatisquiPetrumin suissuccessoribusnonagnoscunt
propter
eventus plures et varios in spiritu esse pastorem. Ab hac unitate Graecorum Ecclesia
per piura diffun-
ditur et trahitur ad remota quantoque magis D quondam divertens, et Petri magisterio se subdu-
;

potestas extenditur, tanto majori sollicitudine oc- cens.exivit ovile Dominicum,post gregem sodalium
cupatur. Verum ne inter curas continuas et prae- evagando; el sic quae primo sanis affiuebat doctrinis
grandes pro defectu imperfeclionis bumaniedefice- et pene magistra vocari poterat propter tempus,er-
ret, si consumendus inani labore ac suam
solus rorum postmodum circumfusa caligine,coepit plu-
sollicitudinem omnia revocaret, attendens quod riinum indigere, rursus divini eloquii rudimenta
messi multa? operarius unus non sufficit, multos mendicans. Sane Patre luminum, a quo est omne
8ibi operarios et coadjutores adjungit, ac per datum optimum et omne donum perfectum.ipsam
eos exsequitur quod per se non potestpersonaliter misericorditer illustrante, ad Petri magisterium
adimplere. Porro expedit ut cum fratribus onera unitatem et devotionem videlicel Romanae Ecclesiae,
partiatur.sic vicessuasaliiscommittendo utintelli- salubriter est reducta; et cum
novam quodam-in
gaturipsometfacerequod peraliosfieridieernit,illius modo infanliam sit eam lactare vo-
renata, pleuis
instructus exemplo qui diecipulos suos in univer- lentes uberibus, ad reformationem ipsius opem et
»03 INNOCBNTII III PP. RBQBSTORUM Lln. XVI. 904

operam impendere nitimur efficacem. Et licet in- \ brum.imo personam nostram in ipso benigne reci-
stantia nostra quutidiana sit omnium Ecclesiarum pias et honeste pertructes; cui nosvices nostrascom-
sullicitudo continua.tunto lamenad illainspecialius misimus, ut juxta verbum propheticum evellat et
aciem nostrae provisionisextendere volumus quantc destruat, eedificet etplanlet quae secundum Deum
plus reformationis olficio indigere diguoscltur post evellenda et destruenda.nec non aediticanda cogno-
errorem.Unde quod in absentia possumus per nos veritet plantanda.lpsius itaque salubribus moniti9
ipsos,et quod praesentialiter non valemus, alterius et mandatis reverenter intendas ; decujus circum-
praesentiaexsequentes.venerabilem fratrem nostrum spectione provida el providentia circumspecla ple-
Pelagium Albanensemepiscopum,virum litteratum, nam fiduciam obtinemus, quoniam, dirigente Do-
providum et honestum, quem inter fratres nostros uiino gressus ejus, sic via regia curabit incedere
speciali diligimus cbaritate.a litere nostro
legatum quod non declinabitad dexteram vel sinislram.
inConstantiuopolitanum imperiumdestinamus,pro Datura Signiae, n Kalend.Septembris.pontificatus
certo credenles sic eum via regia incessurum quod nostri anno sexto decimn.
non declinabit ad dexteram vel sinistram eique,de ; In rumdem modum scriplum est principibus, comi-
quo plenam fiduciaui obtineinus.comtnisimus vices tibus, baronibus.
nostras,ut juxta verbum propheticum evellal et de- ,, CVII.
struat, aedificet et plantet quae secundum Deum H. LANGRAVIO THORINGI.t.
evellenda et destruenda.nec non aedificanda viderit Ei juttiliam promittit.
et plantanda ; plenaria sibi potestate concessa ut (Signiae, 111 Non. Septembris.)
absque conlradictione cujuslibet ea quas pertinent Illa te obtentu tuae devotioni9 et fidei, quas in
ad legationis olficiom exsequantur. Ipsum ergo le- arduis sumus rebus experti, cbaritatis sinceritate
gatum recipiatis beni;/ne ac honeste tractetis quia ; diligimus ut non solura pro lui9, verum etiam pro
cum nos recipiamur in ipso, in misso notabimus aliorum negotiis preces tuas paratisumus.quantum
devotionis affectum quein geritis ad mittentem et ; cum Deo et honestatepossumus,exaudire,cum dili-
ipsius monitis ac mandatis humiliter intendentes, genter ad tuum aspiremuscommodumethonorem.
quae inter vosduxerit statuenda.tanquam devotio- Sane quod Bambergensi episcopo pro Ecclesias
a. .

nis tilii studeatis reverenter admittere lirmiterque devotione pertulisse diceri9 gravamina et jacturas
servare, ac tales vos erga eum exhibere curetis eo nobis amplius estmolestum quo serviendo Eccle-
quod non solum eidem,sed etiarn nobis esse possit 9iae a viro ecclesiastico non gravamen sed prae-
acceptum scientes quod cum ei plenae legationis
; mium nosceris meruissc. Qum trgo a venerabili
officium commiserimus.sententias quas rite protu fralrenostroMaguntinensiarchiepiscopo.apostolicae
lerit in rebelles,rutas haberi praecipimus et invio- ^ sedis legato, qui super absolutione ipsius episcopi
labiliter observari. receperat scripta nostra, duxeris appellandum, et
Uatum Signiae, m Kal. Septembris, pontificatus eodem appellationi tua: hinii'liter deferente, nego-
nostri anno sexto decimo. tium ad nostrum sit delatum examen, justitiam
CVI. tuam auctore Deo, cliligenler curabiraus con-
tibi,

GAUFRIDI PRINCIPI ACHAljE. servare. Tu ergo terraino tibi et episcopo ipsi a

Super eodem. praelato archiepiscopopraefigeudotalemad nostram

(Signiae, n Kal. Septembris.) prajscntiam dirigas responsalem qui causara tuam

Licet olim Ecclesia Graeca elongaverit se ab ube-

agat fideliter et prudenter. De cajtero nobilitatem

ribus matris suae, a capite membrum el pars a suo

tnani monemus atque hortamur quatenus in nostra

toto divertens.quia tamen per el apostolicae sedis devotione firmus el stabilis pcr-
illius misericordiara
qui venit dracbmamquaerere perditam.et errantem severes.ut ncgotio quod magnaminiter inchoatum

overn in deserlo mundi hujus propriis humeris re- e9t, et maxima jam ex parte proiflotum, feliciter

portavit ad cautam.ad devotionem sancta; Hoinanae con9ummato, de toleratis laboribus manipulos re-

Ecclesiae, quae, instituente Domino, mater est om-

portare valeas exspectalos.

nium et magistra.salubritcr est reducta.sedesapo- D Dutum Signia;, m Non. Septembris, ponlilicutus

siolica malernos alTectus non exuens, ad relorma- nostri anno sexto decimo.
tionem ipsius tauto plusimpenderc nitituropem et CVIII.
operam ellicacem quanto plus reformalionis olficio C. DF.CANO SPIRENSI.
indiget post errnrem. Sane cum utilitas, non solura liespontict ad ejus consulta.
spirilualis.sed etiam temporalis exigeret legatum a (Signiae, v Idus Septcmbris.)
latere nostro in Graeciam destinari, nos illum ad Quod juxtn verbum Apostoli non tideris altum
purtesillasduximusdestinandumquem interfratres sapere.sed tiinerf, ac tuiim cum propheta cogno-
nostro9 speciali diligimus charitate,videlicet vene- scere imperlrctum, ei tamen conlisus de illo qui
rabilem fratrem nostrum Pelagiumepiscopum Alba- dans alfluenter omnibus, et non improper;ins,
nensem, virum litteratum, providum et honestum, balbutientium linguas fncitesse diserlas.injunctum
nobis et fratribus nogtris charum admodum et ac- tibi exhortationis olficium et suscepislihumiliter et
ceptum.lpsum igitur magnum Ecclesiae Dei mem- sollicite niteris adimplcre, tuam nobis commendat
905 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 900

prudontiam, et quod si3 laudubiliter in ipso nego- A. filius noster Fredericus Siciliae rex illuatris in Ro-
tioprocessurus, fiduciam tribuit pleniorem. Tuis manum imperatorem clectus obnixe petiit auclori-
ergoconsultationibusbenigniusintel!t>ctis,deiisqui tateapostolicaconlinnari.Eju8igitur precibus incli -

suscoptocrueissignaculoproposueruntconirahaere- nati, commutationem ipsam, sicut sine pravitute

ticos in provinciam proficisci.necdum suum fuerunt provide facla est ab utraque parte sponte recep-
exsecuti propositum, respondemus ut tales ad as- la.et in ipsarum abbatiarum dispendium non re-
sumendum ilineris Hierosolymilani laborem se- dundat.auctoritate apostolica conlirmamus et prae-
dulo inducanlur, cum illum majoris meriti esse sentis scripti patrocinio communimus. Nulliergo
constet ; ad quod si forsan induci nequiverint, vo- etc, confirmationis, etc, usque incursurum.
tum prosequi compellantur emissum. I)e illis vero Datum Signiae, vn Idus Septembris, anno xvi.
quiuxoribusrectamantibusvoluntsusciperesignurn CX.
crucis de quibus dubitas an propter hoc eorum de- GREG0IUO SANCTI THB0DOIII DIAC0N0 CADDINALI APO-
beat proposilum impediri.sic duximus responden- STOLIC.E SEDIS LECATO.
dum.quod cum rexcoelestis major sit rege terreno, Transferl archiepisropum Barensem ad Ecclesiam
et constet quod vocatos ad terreni regis exercitum 1'anormitunum.
uxorum non impedit contradictio, liquet quod ad g (Signiae, iv Idus Septembris.)

summi Regis exercitum invitatos et ad illum pro- Gravs gerimus et indignum quod cumjam mul-
ficiscivoleotespraarfictanon debetoccasio impedire, toties mandaverimus per te Panormitanae Ecclesiae
cum per hoc matrimoniale vinculura non solvatur, in pastorem de persona idonea provideri, sicut

sed subtrahatur ad tempus cohabitatio conjugalis : accepimus, mandatum nostrum nondum exstitit
quod in multisaliiscasibus fieri frequenter oportet. effectuimancipatum. Nolentes igiturejusdemEccle-
Quidautem ajjendum sit de mulierihus et personis provisionem ulterius prorognri,si forte nondum
siae

aliisquaecrucis signaculum susceperunt.ct ad pro- est de pastore provisum, venerabilem fratrem

illi

sequendum votum non sunt idonea? vel potentes, nostrum [Berardum] Barensem archiepiscopum,
ex generalibus litteris (122) conjicitur manifeste.in virura,sicut experimento cognovimus, providum et
quibus contineturexpressum ut.regularibus perso- honestum, ac nobis et charissimo in Christo filio

quicunque voluerinlsignum
nis exceptis,suscipiant nostro Frederico illustri regi Siciliae in Romanum
crucis,itaquod cum urgens necessitas aut utilitas imperatorem electo, devotum pariter et fidelem,
evidens postularit,votum ipsum de mandato possit eidem Ecclesiae concedimus in pastorem, capitulo
apostolico commutari aut redimi vel differri. Quia ejusdem Ecclesiae nostrisdantes lilterisin prsceptis
vero oollegam tuum ab hac luce Dorninus evocavit, ut eidein pastori suo intendant humiliter
tanquam
abbatemdeSconovuiaeidem juxta petitionemtuam L.
et devote.Ideoque discretioni tuae per apostolica
duximus subrogandum;et ut fructuosior valeat exi- scriptaprsoipiendo mandamusqualenus pr-eceptum
stere labor vester, tam tibi quam abbati praedicto nostrum sublato cujuslibet conlradictionis et appel-
conceiiimus ut incendiariis et iis qui manus temera- lationis obstaculo facias effectui mancipari,contra-
rias inclericos aut aliaspersonas ecclesiasticas in- dietores,si qui fuerint, vel rebelles per censurarn
jecerunl.volenlibus suscipere signum crucis,satis- ecclesiasticamappellationepostpositacompescendo.
faclione passis injuriam exhibita competenti, auc- Datura Signias.iv Idus Septemb.,pontificatus no-
torilate nostralibereabsohitionisbeneficiumiirpen- stri anDO sexto deciino.
datis;nisi forsan aliquorum excessus adeo graves Scriptum est tuper hoc capitulo 1'anormitano.
existerent et enormes quod merito essent ad sedem CXI.
apostolicam transmittendi. EPISCOPO RATISPONENSI.
Datum Signioe, v Idus Septembr., pontificatus De numero evectionum.
nostri anno sexto decimo. (Signiae, iv Idus Septembris.)
CIX. Gaudemus Domino et in virtutis ejuspotentia
in
DECANO ET CAPITULO SPIRENS1BUS. gloriamur quod in commisso tibi negotio crucis
Approbat quamdam commutationem. " Christi te laudabiliter diceris exercere ac.bene di-
(Signiae, vn Idus Septembris.) xina cooperante gratia, proficere in eodem, chari-
Justis petentium desideriis, etc. usque complere. tatem tuam monentes altentius et hortantes qua-
Accepimus sane quod Spirensis Ecclesiaduo possi- tenus supernae retributionis intuitu illud, calcatis

debat monasteria in Thuringia,quorum abbatissis pro Chrisli nomine cunctis difficultatibus, taliter
Spirensis episcopus regalia porrigebat,et imperium exsequarisut cum illis qui euntes ibant et flebant
abbatiamdeWizkenburchadsein temporalibusper- mittentes semina sua exsultationis manipulos va.
tinentem in Spirensi dicecesi obtinebat, de quibus Ieas reportare. Quia vero prcpter diei malitiam
inter ipsum imperium etpraefatam Spirensem Ec- evectionum numero, quem tibi taxavimus, conten-
clesiam commutatio faclu proponitur de communi tus esse non potes.utpote qui cum eo longe a civi-
et libera voluntate, quam charissimus in Christe talelua per duo milliara.sicut tuis nobis insinuasti

(142) Supra epist. 28.

Paxroi. CGXVI.
907 INNOCRNTII III I'P. RKGE8TORUM LIB. XVI. 908
litteris.procedere non auderes,nos remedium quod \ CXIII.
contra impedimentum hujusmodi tua providit di- CONVENTUl CAMALDULENSIBUS.
PlllORl ET
scretio approbantps.fratemitati tuae per apostolica De rejormaHonc monasterii de Vangadttia.
scriptamandarnus quatenus ubi personaliter nego- (Signiae, vn Kal. Octobris.)
tium exsequi nequiveris memoratum, auctoritate (134) Cum dudumad correclionem et reformatio-
nostra prout ipse cogitasti, co.Timittas viris hone- nem mon.isteni de Vangaditia laborantes prolicere
stiset providis vices tuas. Et quoniam de tu;e cir- non possemus.nec hujusmodi Babvlon.quam studio
cumspectionis modestia liduciam gerimaa pleniorem multo curavimus, ad sanitatem ullatenus perveni-
taxandi tam tibi quam illis evectionum numeruiu ret, quinimo ejus computruissent adeo cicatrices
quem secundum locorum et tempurum qualitatem ut earum feior etiam laicos ad nauseam provoca-
videris expedireliberaiu tibi concedimus facultatem ret.demum attendentes ferro debere vulnera reser
moderamine quod ipse providisti circa e:s qui mi- cari qiias fomenlorum non sentiunt medicinam, ve-
nistrabunt procurationea.cum res ita videbiturpo- nerabili fratri nostro Nicolao Reginensi episcopo,
8tulare. servato ; ut videlicet duarum vel trium tunc electo, et dilectis filiis priori Sancti Gsorgii
aut etiam plurium parochiarum populis in unum et Ventura? subdiacono nostro ranonico Veronensi
ad audieodum verbum Domini convocatis, eorum g dedimus in mandatis ut tam E. quondam ejusdem
praslati simul.ubi singuli non suffecerint, expansas loci abbatem, qui a regimine ipsius nostra fuerat
bajulis verbi Dei exhibeant moderatas.Concedimus auctoritate amotus, quam etiam monachos univer-
etiam ut incendiariis et iis qui manus temerarias in sos per alia monasteria collocantes.virura aliquem
clericos aut alias personas ecclesiasticas injecerunt, religiosum, bonae opinionis et vitaa, sollicitum in
volentibus suscipere signum crucis, satisfactione spiritualibus, et in lemporalibus circumspectum,
mjuriam exhibita competenli, auctorilate nostra monasterio prasficerent antedicto, qui secum viris
munus absolutionis impendas ; nisi forsan aliquo- prudentibus et religiosis assumptis monasterium
rum excessus adeo graves existerent el enormes ipsum spiritualiinret temporaliter reformarel. Qui
quod merito essent ad sedem aposiolicam transmit- mandatum apostolicum fideliter exsequentcs, di-
tendi. Ad baec, omnes qui, te circa hujustuodi ne- lectum lilium S.domus vestrae de Verona priorem,
gotium occupato, possessiones aut alia Ecclesi» virum ntique providum el honestum,ipsi monaste-
tuae bona temere prasumpserint invadere vel lur- rio prsfecerunt, injungentes eidemut ad minus
bare, in quacunque dicecesi constituti, tibi duodecim viris idoneis de ordine vestro assumptis,
liceat appellatione remota per districtionem eccle- ad ejusdem reformationetn intenderet sollicitc ac
•iasticam coercere. Taliterergo in on.nibus exhi- prudenter;nobis nihilominus per suas litteras <|uod
bere te studeas prudenlem.sollicitum et modestum fecerant intimantes.ut eorum processus perappro-
quod per hoc crescaset nomineapud homines et me- bationem nostram stabilitatem debitam snrtiretur.
rito apud Deum.nosque fraternitatem tuam magis Volentesigitursicejusdem monasterii reformationi
ac m.igis apostolica prosequamur gratia et favore. ac statui providere quod exhoc juri apostolicae se-
Datum Signiae, iv Idus Septemb., pontilicatus dis, ad quam nullo medio pertinet, minime dero-
nostri anno sexto decimo. ^etur, de fratrum nostrorumconsilioipsum priorem
C.MI. concedentes dicto monasterio in abbatem, liberam
ALBANENSI EPISCOPO APOSTOLIC.E SEDIS LEGATO. ejusdem monasterii correctionem et plenam tibi,
De eleciione palriarckx Constantinop. (ili prior.etsuccessoribus tuis duximus committen-

(Signiae, xiv Kal. Octobris.) dam, ila tamen quod qui pro tempore fuerit electus
Cum causam super postulatione de venerabili ibidem, Homano pontifici praesenletur, ab eo con-
fratre nostro Heracliensi archiepiscopo et electione firmationis et henedictionis gratiam recepturus ;

de dilecto filio plebano Sancti Pauli de Venetiis in ad cujus amotionem, si quando propter excessus
Constantinopolitana Ecclfisia celebratis dilecto lilio suos fuerit amovendus inconsulto Roraano pontilice
magistro Maximo nutario nostro duxerimus com- nullatenus procedalur.
miltendam,et idem proficiscens usque Venetias in Datum Signia;, vn Kal. Octobris, pontificatus
negotio pro parte quia tamen
processerit (133), nosiri anno sexto dccimo.
per Venetias Constantinopolim transitum habere ln cumdem ferre modum tcriptum est tteginensi
non potuit.causam ipsam luae fralernitati. de qua episcopo, prioriSancti Georgii, el V. subdiacono no-
plene confidimus,duximus comniittendam.per apo- stro canonico Veronensi, vrbis compeltnier muialis,
stolicatibi scripta mandantesquatenusin eademse- usque nullatenus procedatur. Ideoque discretioni
cundnm formam comprehcnsam in litteris directis vestra; per apostolica scripta mandamus quatcnus
ad eumdem magistrum appellatione remota proce- monachos quiadhuc in praefato monasterio commo-
das. Tu denique.frater episcope, super teipso, etc. rantur in aliis monateriis recipi facienles, incorpo-
Datum Signiae, xiv Kal. Octobris, pontilicatus ralem possessionem ipsius praedictuin inducalis ab-
nostri anno sexto decimo. batem,etadreformationemejusdemopportunumim-

(*33) Vide supra epist. 91.

(134) Videsupra epist. 16. et lib. n Hist. Camaldul. pag. 182 et seq.
909 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 910

pendentes sibi consilium ot favorem, faciatis ei de A vero mala, perpetuam te pertrabent ad pehennam
ipsius monastcriijustitiis ab pjus fidelibus et subdi- tuitandem incipias misereri, et satisfacere stu-
tis plenarie responderi ; contradictores, siqui fue- dens Domino de corarnissis, ab ecclesiasticorum
percensuram ecclesiasticam appel-
rint.vel rebelles virorum et spccialiter dictorum Camaldulensiura
latione postpositacompescendo Quod si non omnes, molestatione de caetero conquiessas.ne forte praeoc-
etc, tu. trater episcope, etc. Tu denique, frater cupatus subito die mortis,pcenitentiae spatium quas-
episcope, super teipso, etc. ras,nec valeas invenire.Alioquin, cum pater filium
Datum, ut supra. quem diligit.corrigat et castiget, nos specialiter ob
GXIV. salutem tuam.quam sollicitudine paterna zelamur,
NOBILI VIRO COMITI (135) GUIDONI, SPIRITUM [CONSILII venerabilibus frutribusnostrisarchiepiscopoPisano
SANIOKIS. et episcopo Florentino et dilectofilio electo Aretmo
Vt a Camaltutensium injuriis abstineat. nostris daraus litteris in mandatis ut tam super
(sdgniae, xn Kal. Octobris.) praedicta via quam aliis te ab eorumdem Camal-
(136) Cum tuum in multisoffeuderisredemptorem dulensium vexatione cessarepercensuram ecclesia-
et traditam potestatem ab ipso multoties contra
tibi sticam,appellatione remota,praevia ratione compel-
eum praesumpseris exercere,debcres saltem in vitee r> lant.
vespera constitutus tuaedelictacorrigerejuventutis, Datum Signiae,xu Kal. Octobris, pontificatus no-
et Doinini faciem confessione oris et satisfa-
in stri anno sexto decimo.
Ctione operis taliter praevenire ut in tremendi ne- Illis scriptum est super hoc, veibit competenler
cessitate judicii ,ab ipso,qui reddct singulis secun- muiatis.
dum opera sua.posses indulgentiaa gratiam exspe- cxv.
ctare. Tu vero, quod dolentes referimus, necdum a EPISCOPO ET CAPITULO CARDICENSIBUS.
\ia mala cohibes pedes tuos.sed quasi propriae sa- Con/irmat quamdam compositionem.
curam ac divini nominis tiir.orem abjeceris et
lutis (Signias, v Kal. Octobria.)
amorem, contempta Dei patientia, quae quantum Cura a nobis petitur quod jusium est,usque per-
in ipsa est, ad poenilentiam te adducit, confu- ducaiur effectum.Sane oblata nobis ex parte vestra
sionem tibi thesaurizas et iram, religiosos vi- petitio continebat quod cum causa quae inter vos
ros, quorum patrocinium tibi deberes beneficiis et ex parte una et Iratres domus Hierosolymitani ho-
obsequiis comparare, ut apud Dominum alle^arent spitalis de Phitalea ex altera, super castro Cardi-
precibus causam tuam, in tuae formae ac salutis di- censi.casalibus et rebus aliis vertebatur, venerabi-
spendium atfligendo. Ecce enim, sicut multorum p libus fratribus nostris Thessalonicensi et Philip-
relatione didicimus, fratres Camaldulenses,qui sae- pensi archiepiscopis et episcopo Sidoniensi duxeri-
culi vanitatibus abdieatis, mortificant cum viliis Lnus committpmlam, tandem mediante praelato
et concupiscentiis membra sua, crucifigentes sibi arcbiepiscopo Philippensi, cui viceni suam supra-
mundum cum Apostolo et se mundo, multipliciter dicti conjudices sui.qui npgotio interesse non pote-
opprimens etalfligcns, nuper fecisti juxta ipsorum ranl.commiserunt, inter vos el prasdictos Hospita-
eremum quamdam viam, per quam non solum ar- larios utrinque praestito juramento amicabiliscom-
matos, sed etiam hislriones, cum mulierculis ire positio intervenit,quam vos et pars altera per pro-
lacis.cum accessus terminorura suorum mulieribus priaslitteras postulastis apostolico munimiue robo-
ab antiquo fuerit interdictus. Nuper quoqu« quos- rari.Eapropter vestris justis postulationibus grato
dam boves ipsorum eisdem fecisti violenter au- concurrentes assensu, compositionem ipsam, sbut
nec os, donec aquibusdam conversis eorum
ferri, sine pravitate provide facta est.et ab utraque parte
quamdam quantitatem bladi recipisto pro illis, red- sponte recepta, et juramento firmata, ut in litteris
dere voluisti, his etaliis modiseorum quietem perte inde confectis supradicti archiepiscopi Philippennis
ac tuos adeo inquietans ut, nisi aliter provideatur sigillo munitis, quarum tenorem de verbo ad ver-
eisdem, sui ordinis instituta nequeant observare. bum praesentibus ju3simus litterisadnotari.plenius
Volentes igitur et eorum tranquillitati et tuae saluti D continetur, auotoritate apostolica confirmamus et
pariter providere, nobilitatem tuam monemus, preasentis scripli patrocinio communimus. Tenor
rogamus et exhortaraur in Domino, in remissio- aulem litterarum ipsarum talis existit (157).
nemtibi peccaminuui injungentes quatenus, brevi- « GuillelmusDei gratiaPhilippensis archiepiscopus
tatem considerans vitee tuae, quaecurujam senilem universis Christi tidelibusadquos praesens scriptum
pervenerit ad aetatem, omne autem quod antiqua- advenerit salutem in vero salutari. Cum causam
tur et senescit prope interitum esse conset, procul inter venerabilem fratrem nostrum Bartholomasum
dubio longa esse non potest, recogites ln amaritu- Cardicensem episcopum et fratres Hospitalis Sancti
dineannostuos,etattendens,quodexuniversisquae Joannis Hierosolymitani vertentem nobis et vene-
habere videris sola tua opera te sequentur.quae si rabilibus fratribus nostris archiepiscopo Thessalo-
bona fuerint, ad aeterna gaudia te perducent si ; nicensi et Sidoniensi episcopo papa commisisset.et

(135) Casertanensi. (157j Vide lib.ii epist. 151, lib. xm, epist. 101,
(136) Vide lib. n Hut. Camaldul. pag. 182. 113, 120 et lib. sv, epist. 67, 71, 80.
911 INNOCHNTII III PP. REGESTORUM LIB. XVI. 912

cumipsitum valetudine corporis, tum negotiorum A Litteras domini papae nobiset conjudicibus nostris
fre |uentia impediti, ad haec exsequenda personali- transmissas.nec non et litteras imperiales domino
ter venirenon possent,nobis mandaruntut diclam GalterioCamerario delegatas praecipimussaepedictis
causam ellectui mandaremus. Quod cum facturi fratribus reddi ; ita ut ipsi fratres dominum papam
Armiro venissemus,de communi assensu etvolun- etimperatorem precentur quod hanc pacem et com-
Ute utraque pars nostro sicut judicis delegati se positionem custodiant,suarumque robore muniant
dedit mandato, ut quidquid super controversia in- litterarum. Idem etiam Iratres omncs barones re-
ter ipsos habita statueremus, ratum haberent et gionis precaliuntur quod hanc custodiant paceiu,
iirmum. Recepta igitur ab utraque parte juratoria ut si qua partium hoc non cbservarit contra eam
cautione nostro starc mandato, auditaque simul et existerent observanti parti faventes.Ut aulem quod
diligentius veritate discussa, tam per idoneos et man davimus majoris lirmitatis robur assumat.ina-
legitimos testes in praasentia noslra juratos quam gister Nicolaus tam pro episcopo quam pro se.ma-
etiam perprivilegiumConstantini quondam cognati gister Gregorius Signinus et Joannps clencus cano-
Alexii imperatoris concessum Ecclesiae Cardicensi niciCardicensesjuraverunttactissacrosanctisEvan-
perpendimus casalia de quibus qusestio erat ad geliis hanc pacem, compositionem, conventionem,
eamdem Ecclesiam pertinere. Pro quo mandamus i> seu mandalum observare, et contra nullo tempore
ut Ecclesia Cardicensis teneat, habeat et proprie venire ; et promisitepiscopus ab omnibus canonicis
tariojure possideat casalia septem cum suis perti- Cardiccnsibushocjurumentum praestari.Quod simi-
nentis, scilicet Toliasiki, Jajadinami, Toalopocori, liter frater Stephanus praeceptor, fratres Petrus et

Olongos, Icanapiza, Iconzobi, Stenes, duoque mo- Oddo juraverunt observare et proraisit idem Ste-
;

lendina integra, et tria insdificata in loco qui di- phanus sacramentum istud a cunctis fratribusexhi-
citur Suppettusu, cum fructibus exinde duobus beri. Nos vero ad majorem hujus rei lirmitatem

annisperceptis.Superducentisroarchisargentiolim babendam jubeuius tam sigillo nostro quam sigillo

in compromisso statutiset nomine pcenae solveudis venerabilis fratris nostri Thessalonicensis archi-
nec uon et expensis factis cum dictus episcopus episcopi.et hoc utriusque partis voluntate.praesens
Romam accessit, quos dominus papa mandaverat scriptum coiumuniri.Omnia quidern praedicta jube-
nobis ut dicto episcopo solvi iaceremus, taliter muse.se rata.salva utrique parti agendi potestate,
duximus statuendum. Episcopus enim antefatus si qua sunt inter ipsos agenda, exceptis iis quae
et Ectlesia Cardicensis percipiant, teneant, et ha- pagina praesenti notantur.Nos Bartholouiaeus C»r-
beant proventus fori Arraironensis per sex annos ;
dicensis episcopus una cumi-.apituloejusdem Bcole-
ita tamen quod si Hicti fratres episcopo etEcclesiae sias huic paci vel conventioni assenliiiius, ratam-
p
per quemlibet annum solverint quatuor libras by- que et lirman. semper habere proinittiinus ; et prae-

perperorum,dum idera episcopus debet lenere pro- terea tam aposlolic;e clemcnlia quum imperatoriae
1

ventus,sic quod simul et una vice solvant, pro supplicamus majcstati ut hanc pacem custodire
residuis annis percipiant fructus fori praefati. Fru- suarumque muniiuine litterarum roborare dignen-
mentum vero, vinum, hyperperi, et quidquid de tur.Rarones insuper eodem modo precamur, scili-
bonis Ecclesiae dicta? pra>senti et praeterito anno sae- cet dominos Conum seneschallum, Gaufridum de

pedicti fratres perceperunt, jubemus prasfato epi- Villa-Arduini iuareschalRuin.Milonem de Brabant,

8Copo reddi ; sic lamen ut imprajsentiarum resti- et omnes alios barones, quod hanc cu.todiant pa-
tuant quinque vegetesvini,quartam partem triginta cem, suoque roborent sigillo, et parti observanti
septem modiorum frumenti et dimidii, cenlum hanc pacem faventes contra non observantem
quinquaginta tres modiorum hordei,cicerum qua- existant. Nos frater Stephanus praecepior domus
tuordecim, nucum quatuor, hinc ad Martium, tres de Phitalea et aliarum domorum hospitalis Sancti
alias residuas partes per totum mensem Augusti ad Joannis llierosolymituni in Romania, una cum
magnum modium mensuratas exsolvant. Quia vero tratribus nostris huic paci vel conventioni assen-
constitit nobis quod Hospitalarii habebant septem _ limus, ratamque et liimam semper habcre pro-
homines Ecclesiae Cardicensis.scilicet papam Leo- mittimus ; tam apostolicaj clementiae
et praeterea

nem, Joannem Fot, Laviotissam et lilium ejus, quam imperatoriae supplicamus raajestati quod
Parasque, Pifanum, Erinium, Nileiforum, jubemus hanc pacem cuslodire et suarum muniminc liilera-

illos a dictis Iratribus episcopo restitui. Prsterea rum roborare dignentur. Burones insuper eodem
omnes abbatias et papates in tenimento hospitalis modo precumur.seilicct dominos Conum senescbal-
constitutas et existentcs, dum tamen sint infra cum, Gaufridum de \illa Harduini mareschalcura,
fines episcopatus Cardioensis, praccipimus reddi. Miloncm de Iirabant,et omnes alios baronee, quod
Praesertim enim quamdam abbatiamin Armiro hanc custodiant pacem,suoque roborent sigillo, et
quae Valestinum dicitur.quam dominus papa eidem parti observanti banc pacem faventes contra non
episcopoduxitconcedendam,manilamusepiscopum observantem existant.Uatum et recitatum apud Ar-
praefatum habere et quidquid dominus papa ipsi
;
miro in praesentia domini Guallerii camerarii, Ni-
adjudicavit episcopo vel concessit, eidem duximus colai Rugulusu,Theobaldi,Yvonis,Thomae, et mul-
auctoritate quafungimur conllrmandum. torumaliorum^acnoDominimilleBimoducentesimo
913 PONTIFICATOS ANNO XV, CHRISTI 1212. 914

duodecimo, anno xv pontificatus domini Innocentii A. ceptum habere, cum llcilino et aliis rt excommuni-
papoe III mense Decembri, die undecima. » Nulli catis procederint nobis pcnitus inconsultis etquasi
ergo omnino horninum liceat hanc paginam nostras omnino eonteiiiptis. Quocirca fraternitutivestraeper
conlirmationis infringere vel ei ausu ternerario apostolica scripta mandamus quatenus Paduanos
contraire. Si quis autem, etc, usque incursurum. eosdem ut a memorati marchionis impugnatione
Datum Signiae, vKal. Octobr., pontiticatus nostri desistant diligenter moneas et inducas, eis ex
anno sexto decimo. parte nostra firmiter repromittens quod nos ipsis
faciemus satisfactionem impendi, cum nobisosten-
CXVI.
derintsecontraeumaliquamjustam causamhabere.
EPISCOPO NARNIENSI.
Alioquin, ne marchionem ipsum pro derelicto vi-
Ejusdem fere argumenti cum epistola 94.
deamur habere, qui postDeum nonhabet alium ad
(Signia?, vi Non. Octobris.) quem pro justitia consequenda in hac tempestate
Cumexcommunicatorumeommuniositaliisinter- recurrat, tu cognita veritatePaduanos praedictosab
dicta, ipsi oflicia publica exercerenon debent.Quo- injusta ipsius impugnationepercensuram ecclesia-
circa fraternitati tuae perapostolica scripta manda- sticam appellatione remota compescas.
musquatenus,constitutiones et sententiasNarnien- p Datum Signiae, vi Non. Octob.,pontificatusnostri
siumjudicum,quossententiaexcommunicationisin- anno sexto decimo.
volvit.tam promulgatas quam promulgandas in po- CXVIII.
sterum auctoritate nostra decernasirritas etinanes. ARCHIEPISCOPO LUNDENSI (139) APOSTOLIC* SEDIS
Prohibemus etiam ne quis extraneus in elusionem LEGATO. „
mandati nostri apud Narniamofficium judicisexer- Respondet ad ejus consulta.
cere praesumat. Porro quia frausetdolus cuiquam (Signiae, v Non. Octobris).

patrocinari non debet, constitutiones et sentenlias (140) Quia circa minima et maxima frequenter
talium inanes et irritas decerni mandamus. Tu humanus delicit intellectus, prudentis est quesrere
denique, frater episcope, super teipso, etc. ubi scrupulus dubitationisoccurrit. Sane (141)
Dalum Signiae, vi Non. Octobris, pontificalus no- postulasti per sedem apostolicam edoceri si presby-
stri anno decimo sexto. teri successive duas (142) concubinas habentes,
bigami censeantur, ut cum eis, tanquam cum irre
CXVII.
gularibus, quoad exsecutionem sui officii nequeas
PATRIARCH.S GRADENSI.
dispensare,etsi presbyterorum filii sintindifferenter
Commenriat marchionem Eslmsem.
ad sacros ordines promovendi, et utrum sacerdotes
'J
(Signiae, vi Non. Octobris.) Suetiae in publicis debeas tolerare conjugiis, qui
(138) Credebaraus hactenus quod Paduani cives super hoc se asserunt cujusdaui summi pontificis

nobis et apostolieae sedi desiderarent reverentiam communitos.Ad quae sic duximus respon-
privilegio
majoremimpendere quam exhibere probentur.cum, demium, quod cum sacerdotes prwdicti, sive uno
sicnt accepimus, dilectum filium nobilem virum sive diversis temporibus, plures habuerint concubi-
marchionem Estensem nobis et Ecclesiae Romanae nas, irregularilatem non incurrerint bigamiae,cum
devotum contra justitiam vehementer impugnent : eis, tanquam simplici fornicatione notatis, quoad
cujus pater et ipse pro Ecclesis defensione se la- exsecutionem sacerdotalis ofticii poteris dispensare,

boribus et periculis multis exponere minime dubi- sivivere curaverint continenter (143). De presbyte-
tarunt. Porro si Paduani praedicti aliquid contra rorum vero filiis tam ex decreto Urbani papae se-
praefatum marchionem habebant.poterantsaltem in cundi quam ex concilio colligitur Pictavensi quod
boc apostolicae sedi deferre quod illud in nostram ad sacros nonsuntordines promovendi, nisi aut in
notitiam deduxissent, ut nos eis satisfieri facere- ccenobiis aut in canonica regulari religiose luerint
mus, antequam contra eum, quem pro certo scie- De presbyteris autem Suetiae non
conversati 1144).
bant nos, quasi specialiter nostrum, charum et ac- possumus dare responsam, nisi viderimus privile-
(138) Vide Sigonium, lib. xvi Deregno i7a/.,ad an. D Audiiis, De praescript, aut subreplum, utin c.Cum
1213. olim secundo, De sentent. et re ,jud., aut contra jus
(139) Lundensi in Dania et primati Ecclesiae, cui commuue Ecclesis ut in hac hypotbesiexc. tiecesse
i, q. l.quamvis sciam ex indulgentia summi
praeerat Andreas, a quo Waldeiuarus II rex Daniae pontil.
post mortern Canuti tertii Iratris, regalem demore in regno Norvegiaeet Angliae circa consanguineorum
benedictionem accepit A. D. 1202 apud Kranlz,lib. matrimoninm aliquid necessitatis causa ad ma.jo-
viu Daniae, c. 13. Vide supra lib. xm, epist. 3. rem Dei gloriam in cunabulisEcclesiae adhuc infide
(140) Cap. Quiacirca, De bigamis. vagientis concessum fuisse.ex c. Quod dileclo et c.
(141)Sun?corrigeepigraphenetcontextumc. Quia, ult. De cons. et affin., quae accipi debent de regno
De bigamis, ex beneficio istius epistola?,cujus prima Norvegiae, quod postea coadunatum est P.iniae, ut
pars continet tres species,quarum alteram reperies in c. Quxdam lex 35, q. 2 et 3, et De regno Anglis
in d c. Quia, secundam in c. 1 etc. Ad abolendam, disertis verbis d. c. Vide ad dictum c. Quia, t'e bi-
De filiis presbyt. Tertia solviturex c. Cum olim 14, gamis, Decis. Cap. Tolos. q. 234, 254 et 56.
De privil., ubi privilegii bullam inspiciendam esse (H2) In quart. Coll. plures.
priusquam jus dicatur rescribat Ccelestinus PP. III, (143) Cap. Ut filii, De filiis presb.
quoniam forte verbis dubiis conceptum est.ut in c. (144) Cap. Presbyteros. dist. 56.
915 rNNOCENTII III PP. RHGESTORDM LIB. XVI. 916

gium quod praetendunt (145). Quaesivisti (110) \ 8' 1 subortum (153). Porro (154) de nobili viro N.
praeterea ulrum in canonem incidant laici senten pro cujus dispensatione, indulj:entia scilicet rema-
tiaspromulgatae qui sacerdotes aut alios clericos in nendi cumeaquae ipsum quinto gradu consangui-
manitesto turto comprebensos contrcctaverint vio- nitatis rontmgit, a sede apostolica oblinenda, lalsa

lenler, si citra violeniiam nequeant comprehendi.et nobis causa fuerat allegata, proles videlicet, cum
si clericus, quem vehemeoter praesunns esse 1'alsa- tatnen ante dispensalionem obtentam unica lilia,
rium (1 47), ad tuam prsesentiam citalus legitime quam huhehut.viam luerit uniwrsae carnis ingressa,
venire contemnens, citra excommunic-itionis sen- prouttuaconsultatiocontinebat.dissimulare poteris
tenliam ad judicium per violentiam tmhi possit. ut remaneut in copula sic contracta, cum ex separa-
Ad haec respondemus, quod in nentro ca-
taliter tione,sicutasseris,gravevideasscandaliimimmiQere
suum praedictorum sententia excommunicationis (15.ji.Tu denique,lrater archiepiscope.super teipso.
incurritur, dummodo mandatum interveniat prae- Datiim Signiae, v Non. Octobris, pontificatus no-
latorum, quorum tales clerici sunt jurisdictioni stri anno sexto decimo.
subjecti, cum hoc non ipsi laici, sed illi potius quo- CXIX.
rum auctoritate id faciunl facere videantur, nec ABB\TI, PRIORI, ET CUSTODI SANCTI NICOLAI RIGENSIS
amplius laicorum violentia exlendatur quam delen- » DIOECESIS.
sio seu rebellio exegerit clericorum (148). Subse- Ul cautas sibi commisss diligenter intendant.
quenter 149) etiam quaesivisti ulrum monachi Om-
(
(Signiae, vi Idus Octobris.)

nium Sanctorum privilegium Lonae memoriae E. (156) Cum olim dilecti filii magister et fratrcs

praedecessoris tui super episcopalibus decimis re- militiae Christi de Livonia transmissa nobis con-
tinendis indultum.extendere valeant ad possessiones questione monstrassent nuod venerabilis frater no-
postmodum acquisitas et in posterum acquirendas. Bter episcopus et praepositus Rigenses in insula quae
Super quo tale damus tuae fraternitati responsum, Holme dicitur ecclesiam construi non permitterent
quod si dccimarum illarum remissio lacta exslitil populo su3? partis, nec ad eam praesentare pleba-
gecundum canonieas sanctiones, praedecessor tuus num, ac dictus episcopus in civitate Rigensi eccle-
indefiniie decimas euiscopales monasterio remit- sias, decimas, advocatiam, monetam, piscationes,
tendo, cum nibil exceperit. et poterat cxcepisse, ac et ipsius civitalis tertiam partem eos non sineret,
in beneficiis plenissima sit interpretatio adhibenda, prout ad ipsos pertinet, possidere, contra compo-
nec debeat una eademque substantia diverso jure sitionem inter episcopum etfratres praedictos nobis
censeri, intellexisse videtur non solum de derimis mediantibus iniiam veniendo, eisdem e| iseopo et
possessionum illius temporis, sed futuri.Sane(150) _ proeposito per apostolica scripta mandavimus ut
.. ;_=____._ j ii * ^ supradicta, ;.,~i - -..-..j. ;-. autbentico Aa
j;_*~ juxta
quod in de praefata
....... f., ...
quia contingit interdum quod nullo acensatore pu-
.. , f i
'
i i ..

blicecomparentequi matrimoniumirupetat jamcon- compositione confecto plenius continetur.possidere

tractum, ad te privata quorumdam asserlio defert permitterint fratres ipsos libere ac quiete, nullam
consanguinitats vel aflinitatis impedimentum, an eisdecaetero superillis inferentes molestiam inde-
sub silentio prajlerire, an ad denominationem ju- bitam it gravamen, ac idem episcopus in procura-
mentalium, ut tuis verbisutamur, procedere de- Monibus quas ab ipsis et eorum Ecclesiis debet re-

beas, qu.Tsivisti. Ad hoc respondemus,

sic breviter cipere annualim sic se modeste baberet quod non
quod si pcrson.-E graves (151), quibus fides sit me- gravaret eosdem, cum adhuc illorum et Kcclesia-

rito adhibenda, tuae frateruitati denuntient quod ii rum ipsarum Vobisque nihi.
sint tenues facultates.

qui matrimonio sunt conjuncti se propinqnitate lominusdedimusin mandatis memorati epis ut si

contingant, eiiamsi nullus manifestu? appareatac- copuset proepositus mandatumapostolicumneglijre-

cusator, ex tuo procedere potes officio, ut veritate rent adimplere, vos eos a praedictorum fratrum
sollicite quod postuluverit juris ordo
inquisila, super iis molestatione indebitaper censuram eccle-
decernas,maxime si cx tali copula scandalum (lc .'
siasticam appellatione remota compcscere curare-

(145) Cup. Qusesivisti, I)e sent. exrom. : in 4, H ubi videgloss. corrige inscriptionem d. capitis.
Collect. (150) Sanc matnmonium in gradu prohibito col-
ligatum dissolvitur c. 1 et c. Non dcbent, \)e cons.,
(148) Qu<vsivisti, eadem species et idem decretum
et aff. supra lib. xv, cpist. xi.et inlra epist. 10.
in c. Ul fumx. § Luici. l)e sent. excomm., cujus
cpigraphe corrigenda est. Ne.emm Loodonenai,Bed (151] Personat graves,o.Nostra, $ Si vero, Detesi.
Lundensi archiepiscopo rescribit Innocentius III. et attestat.
(147) Falstirium, c. Ad audicntiam, De crimine (152) SeandaUun ox fama publica c. Illud 1, l)e
falsi v. supra epi?t.2, lib. xv
; ideo publicum auxi :
- prapsnmpt.
linm implnratur ut aut pmme legis Corncliaeile ful- (153) Ca,p. Quin circn, De rnnsnnguin. et affin.
ais Bubjiciaotur aut incisisdlgitorum ncrvism_nuni
(154) Porro, jdeju conteztue ei eadem hypnthe-
amiitant, i:t lib u feudorum, tit. 55, § Callidis. i
c. Quid. De cuns., et slfin., cui epigraphen
Neo enim JsxxuXtav &K.dvi.vacontrariosen8o,Stoi- e.\ bac cpistoia subjunge.
corum malb more debnerunt, iden ad metaraibleta-
ruiii victi nslensione digiii, eos veniam petere nc- (155; Imminere ob privilotrii indnlgentiam.dpqua
ceise fuit priusquam fato lunguntur. su[ira in bac epist. quae violarelur ex copulae die-
solnlinni'.
(14*) Cup. Quia circa. De privileg.
(IV.)) Subuquenfir : c. Quia circa, De privileg., (156) Videlib. nii episl. 141.
 .

917 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 918

tis. Sed niiramur quod.sicut accepimus, cum epi- A Datum Signiae.v Idus Octobris,pontificatu8nostri
Bcopus ab eorumdem Ira-
et proipositus saepedirti anno sexto decimo.
trum injuriis non revocaverint manus suas, eoque CXXI.
fortius persequantur eosdem quo difflcilius possunt ABBATI, HHIORI, BT QBLLARIO DE MO.NTE SANCTI
habere recursum ad sedem apostolicam tuain re- NICOLAl RIGENSIS D10ECESI3.
moti, vos mandatum nostrum exsequi non curastis, Ut protegmit neo/ihytos.
ex absentia unius vestrum occasione dilationis as- (Siguiae, v Idus Octobris.
gumpta, siquidem frivola et inani, cum in
satis Cum pastores Ecclesiae oves perdevium infideli-
litteris pro eisdem fratribus ad vos missis conti- tatis errantes ad ovile Dominicum, non solum prae-
neretur e.xpresse quod si non omnesiis exsequen- dicationis oflicio, sed etiam beneliciorum gratia,
dis interesse possetis, duo vestrum ea exsequi debeant invitare, gravegerimus et indignum quod,
procurarint, et sic fratres praedicti ob morae sicul accepimus, venerabilis frater noster Rigensis
dispendium ad sedem apostolicam appellarunt. No- episcopus quosdam neophytos, vix adhuc plene in
lentes igitur eorumdem fratrum differri justitiam sancta; fidei eruditione pl.intatos, in injuriam fra-
per iteratavobis scripta districte praecipiendo man- trum militiaeChristi exhaeredat in Riga.etalias in-
damus qualenus in pnedicto ncgotio secundum te- debita molestatione fatigat (158). Unde contingit
p
.

norem praecedentium litterarumomni occasioneet quod respicientes retro quiad aratrum jam manum
appellatione cessantibus procedatis, memoratum posuerant, Christi jugum abjiciunt, relabentes in
episcopum ad praedictie compositionis observantiam erroren,cum in jam Christia-
pristinae gentilitatis
per suspensionem pontificalis officii et etiam, si nos ea praesumat memoratus episcopus quae in
opus f'uerit,excommunicationissententiam compel- gentiles nullateuus attentaret. Volentes igitur pne-
lentes. Tu denique, fili abbas, super teipso, ets. dictos neophytos debita quiete gaudere.discretioni
Datum Signiae, vi Idus Octobris,pontificatus no- vestraa per apostolica scripta mandamus quatenus
stri anno sexto quinto. supradictum episcopum ab ipsorum injuriis distri-
ctione quae convenit, sublato appellationis obsta-
CXX. culo, compescatis. Quod si non omnes, etc, duo
ARCHIEPISCOPO, DECANO, ET PR.EPOSIT0 LUNDENSIBCS. vestrum, etc. Tu denique, fili abbas, super te-
De instilutione novi episcopatus in Livonia. ipso. etc.
(Signiae, v Idus Octobris.) (157)
Daium Signia3,vIdusOctobris,pontificatus nostri
Cum eo faciente salvum 1'acere quod
qui venit anno sexto decimo.
perierat et Ecclesiam suam nova semper prole fe- CXXII.
cundat, Sackela et Hugenhusen de novo receperint ASBATl GOTHHNDA, ET DE NORTHLANDA, ET DE
DE
verbum Dei, et per illius misericordiam qui veste SUTHERLANDA PR.EPOSITIS LDNDENSK DIOECESIS.
nostrae humilitatis indutus.dignatusest peregrinari Dantur conservatores /ratrilms militise Christi.

pro subditis,ut eos supernaa patris cives et sternae (Signiae, v Idus Octobris.)
beatiludinis faceret oohaeredes, Dei Evangelium Quoniam nimis dispendiosum estet grave dilectis
quasi semen eadem terram bonam per partesillas
in filiis fratribus mihtiaa Christi de Livonia, cum
sit longe lateque diffusum,nec huic novellae plan- sint in remotis partibus constitmi, pro singulis
tationi diligentis agricolae cura desit, nostro fuit querelis apostolicam sedem adire,cum frequenter
apostolatui supplicatum ut et locis per episcopalis a multis tam clericis quam laicis gravibus sint in-
dignitatis insigniaetpopulis per circumspectuiprae- juris lacessiti,ad supplicationem eorum super hoc
lati sollicitudinem laceremus sine morae dispendio eisduximus providendum. Quocirca discretioni ve-
provideri. Ne ifiiturgregi Dominico desit cura pa- strre per apostolicascnpta praecipiendo mandamus
storis, cnm adhuc lupus rapax circumeat quaerens quatenus, cum a dictis Iratribus fueritis requisiti,
quem devoret.paratus eo fortius ad rapinam quo malefactores eorum in Bremensi provincia consti-
recentius perdidit quod diu tenuerat occupatum, tutos.ut eis ablata restituant,et de damnis et inju-
discretioni vestrae per apostolica scripta mandamus D satisfaciant competenter, vel in ali-
riis irrogatis

quatenus inquisita et cognita veritate, si qualitas quos compromittant qui appellatione remotajusti-
locorum poposcerit, ac facultates sufficiant, et ex- tia mediantes,procedant, per censuram ecclesiasli-

pedire videritis,episcopatum auctoritate nostracon- cam,sublatoappellationisdi(fugio,compellatife(159).

stituatis ibidem,et vocatis qui fuerint evocandi.per Quia vero venerabilis frater noster Rigensis epi-
electionem canonicam faciatis loco et populo provi- scopus eos, sicut accepimus, in multis opprimere
deri de persona idonea in pastorem,et jura quae de- consuevit.volumus ut cum vobis constiterit memo-
bent ad episcopum et Ecclesiam pertinere assignari ratum episcopum malitiose vexare fratres eosdem,
eisintegreac quiete. Quod non siomnes, etc, tu, eum ipsis in expensis legitimis condemnetis.Quod
frater archiepiscope,etc Tu denique, frater arcbi- si non omnes, etc, duo vestrum, etc Tu deni-
episcope, super teipso, etc que, fili abbas, super teipso, etc.

(157) Vide infra epist. -124, 127, et lib. xiv, epist. (158) Vide epist. seq.
149. (159) Vide supra epist. -121
919 INNOCENTII III PP. BEGB8TORUM LIB. XVI 920

Datutn Signise, v Idus Octob., pontificatus nostri A. Datum Laterani, m Kal. Novemb., pontificatus
anno xvi. nostri anno sexto decimo.
CXXIII. CXVV.
MAG18TRO ET FRATRIBUS MILITI* CHRISTI IN LIVONIA EPISCOPO MONASTERIENSl.
CONSTITUTIS. Heeipitur sub protatione sedis apostolicx.
Confirmat eis possessiones. (Laterani, m Kal. Novembris.l
(Signi<p, v idus Octobris.) (161) Ab eo qui nemincm vull perire,sed utomnes
Cum a nobis petitur.etc, usque assensu, Saccale ad agnitionem perveniant veritatis.tibi esse audivi
ac Hugenhusen Gutlandiae adjacentesetomniabona mus et creditnus inspiratum ut venerabili Iratri no-
omnia juste ac
quae obtinetis in Gutlandia,sicut ea stro Estiensi episcnpo,quisicut scrvus fidelis ctpru-
pacifice possidetis,salvo jure quod debet ad episco- dens.in Domini vinea lideliter operatur, cooperator
pum et Ecclesiam pertinere, vobis et per vos or- accedens.cum eoportareproposueriscoramgenlibus
diui vestro auctoritate apostolica confirmamus et et regibus nomen Dei et dare salutis scientiam
praesentis scripti patrocinio communimus. Nulli Nosigiturtuum pium propositum dignis
plebi suae.
ergo, etc, confirmationis, elc, usque incursurum. in Domino laudibus commendantes, fraternitatem
Oatum Signia.v Idus Octob., pontificatus nostri r. tuam monemus attentiuset hortamur quatenusac-
anno decimo clecimo sexto. census zelo fidei Christianae, ac sperans quod qui
CXXIV. affectum tibi dedit, adjiciet et effectum,evangelisla?

UNIVERSIS CHRISTI FIDELIBUS PER SAXONIAM. aggrediaris opuset officium confidenter.ut cumillis
CONSTITUTIS. qui euntes ibant et flebant mittentes semina sua,
Quod subveniant episcopo Estiensi prsedkanti fidem. exsultationis manipulos valeas reportare. Ut autem
(Laterani, iii Kal. Novembris.) praedicationisotficium valeas liberius exercere, sta-
Quoniam juxta sententiam Sapientis ab
(160) tuimus ut, te hujusmodi pietatis operi mancipato,
adolescenlia prona est vita hominis ad peccandum Ecclesia et pcrsnnatua cuin omnibus bonis suissub
etdiversisinquinamentis obnoxia vitiorum,multaei apostolicae se Jis protectione consistanl.Tu denique,
cbaritatis opera proponuntur,ut ibi multiplicentur frater episcope, super teipso, etc.
remedia ubi morborum diversitas invalescit. Sane Datum Laterani, nt Kal. Novemb., pontificatus
ad vestram domum credimus notitiam pervenisse nostri anno sexto decimo.
quod Dominus noster,qui neminem vnlt perire,sed modum scriptum esl episcopo Verdensi.
In euindem
omnes ad agnitionem pertingere veritatis, calcea- In eumdem modum scriptum est episcopo Paderbur-
mentum suum Livoniam miseratus extendit,ad
in nensi.
partes illas novos apostolos dirigendo, per quos CXXVI.
populus,qui usque nunc ambulabat in tenetris cer- ABRATIBDS, ARCHIDIACONIS, DECANIS, PRIORIBUS, ET
neret lucem magnam ortam ambulantibus in medio ALIIS ECCLESIARUM PR.ELATIS PER SAXONIAM CON-
umbrae mortis. Inter caeteros autem per quos in STITUTIS.
gentibus illisrevelavit Uominus brachium sanctum Eis commendat episcopum Estiensem.
suum.ut viderent salulare Domini Dei sui, venera- (Latcrani, in Kal. Novcmbris.)
bilis frater noster Estiensis episcopus plurimum (162)Ad vestram jamdudum notitiam credimus
laborasse dignoscitur, et.divina cnoperante gratia, pervenisse quod Dominus nosler, qui neminem
prolecisse qui quanqnam silji liceat eorum car-
: vult perire,sed utomnesad agnitionem perveniant
metere quibus spiritualia seminat, cum os
nali.-t veritatis, ad partes Livoniae caiceamentum suum
bovis alligari non debeat triturantis.et Dominus iis miseratus extendit,etnonnullos gentilitatistenebris
qui annuntiant Evaogeliumde Evangelio vivere or- obvolutos,ab eis o-tensa sibi luce magna, quac ipse
dinarit quia tamen.cum sit nenphytorum cpisco-
; est misericorditer liberavit. Cum autem venerubilis
pus,hac uti metuit potestate,nequod oiTeadiculum frater noster Esticnsis cpiscopus.qui praedicando in
de Evangelio Christi, eumdem sine baculo atquc jamdictisparlibus verbum Dei niultum laboravit in
pera portantem coram regibus et gentibus nomen " Lvangelio ct divina gratia cooperante profecit,
Dei universitati vestrae duximus propensius com- aniino indefesso deeideret portnre coram gentibus
iriendandum, charitatem vestram monentes et ob- et regibus verbum messcm, quoe mulla
Dci, et ad
secrantes in Domino, atque in remissionem vobis est, suflicere opcrarii paucinon possint,universi-
peccaminum injungentes.quatenus ipsum tanquam tatcm vestram cconemus in Domino, apostohca
Jesu Christi legatum recipiatis bcnigne ac sincera vobis scnpla niandanlrs quatenus cum idcm episco-
tractatis in Domino charitate.suam et cnadjutorum pus aliquos de fralribus veslris ad hujusmodi mi-
ejus in Evangelio ex abundantia vestra in hoc proe- ni^lcrium utilot ct idoneos a vobis duxerit exij,'in-
senli tcmpore supplentes inopia, ut et illorum dnp,-ibi duos aut sultem unum
de vestris collegiis
abumlantia vestra sit supplementum inopia? in lu- Binguli concedatis, ut cooperantibus ipsis, currat
turo. velociter sermo ejus qui cmittit eloi|uium suum
(160i Vide supra episi. 210, ct infra epist. 125. (162) Vide epist. 124.
(101) Vide supraepist. 124,
921 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHKISTI 1213. 922

terrae. Vos denique, filii A. per apostolica vobis scripta praecipiendomandantes

abbates, super vobis ipsis.
Datum Lalerani, 111 Kal. Novcrnb., pontilicatus qualeiuis uttcndcntes quod non regnum Dei pos-
nostri anno sexto decimo. sessiones et villae, sed pax atque justitiaetgaudium
CXXVII. in Spiritu sancto, exstincto prorsus cupiditatis ar-
EPISCOPO ESTIEN91. dore, prajfato episcopo etaliis bajulis verbi Dei pro
Confirmat ejus ordinationem. viribus iinpendatis consilium et auxilium opportu-
(Laterani, n Kal. Novembris.) nnm.abeorum impedimentosicpenitus absunentes
(163) Commissi nobis olficii sollicitudo deposcit quod de vobis ad aures nostrasclamores hujusmodi
ut iis quae ad divini cultus ampliationem pertinere de caetero non ascendant ne, si secus duxeritis fa-
;

noscunturfavoremstudeamusbenevolumimpartiri. cicndum, concessis vobis a sede apostolica privile-

Cum ergo venerabiles fratresnostri Padeburnensis, giis, ex quibus assumere dicimini audaciam exce-
Verdensis, Raskeburgensis et Rigensis episcopi te dendi, vos reddatis indignos, et a gralia quam lia-

in episcopum Estiensis provinciae duxerint ordinan- ctenus vobis exhibere curavimus exc'datis.
dum, sicut ex litteris accepimus eorumdem, nos Datum Laterani, nKal.Novemb., pontificatus no-
quod super hoc ab ipsis provide atqtie canonice stri anno sexto decimo.
factum est ratum habentes et gratum, praesentium „
CXXIX.
tibi auctoritate concedimus ut in ea libere officium
EPISCOPO ESTIENSI.
exerceas pastorale.
Eximitur a jurisdiclione metropolitani.
Datum Laterani, n Kal. Novembr., pontificatus
(Laterani, iv Non. Novembris.)
nostri anno sexto decimo.
CXXVIII. (165) Cum memoria hominum non existat quod
in

DILECTIS FILIIS MIHTIBDS CHRISTI IN LIVONIA. Estiensis provincia cuiquam fuerit metropolitico
Eis commendat eumdem episcopum. jure subjecta, praesentium tibi auctoritate manda-
(Laterani, n Kal. Novembris.) musnecuiquam tanquam metropolitanorespondeas
(164) Etsi cunctis fidelibus corunum
in Domino absque mandato sedis apostolicae speciali. Tu deni-
et anima debeat esse una, tamen ii qui
specialiter que, frater episcope, super teipso, etc.

saecularibus desideriis abnegatisin medio nationis Datum Laterani, iv Non. Novemb., pontificatus
habitant infidelis, putantes necessarium in carne nostri anno xvi.

manere solummodo propter fratres, servare debent CXXX.

spiritus unitatem utsetanquam Dei ministrosir-
;
JOANNI ILLUSTRI ANGLORrM REGI.
reprehensibilesomnibusexhibentes,aclucentes si- Ejusdem argumenti cum epistola, 78.
^ (Laterani, n Non. Novembris.)
cut luminariaintereos.ipsosadaemulatione fideiva-
1

leant provocare. Noveritis autem ad nostram au- Sicut in arca fcederis Domini cutn tabulis Testa--
dientiam pervenisse quod.cum venerabiles fratres menti virga continebatur et manna, sic in pectore

nostri Padeburnensis, Verdensis et Raskeburgensis summi pontificis cum scientia legis divinae rigor
episcopi T. quondam montis Sancti Nicolai abba- dulcedinis continetur. Unde
districtionis et favor
tem, qui calceatus pedes in prsparationem Evange- semperhanc consuevit moderantiam observare ut
lii pacis,infidelium multitudinem ad fidem,Domino verbera patris et ubera matris habens, sic in re-
cooperante,convertit,in episcopumEstiensis provin- belles et induratosseveritatem exerceatquod beni-
ciae, quae per Dei gratiam jam pro magna parte con gnitatem exhibeat erga humiles et correctos, ejus
versa est, auctoritate nostra duxerint ordinandum, exemploquivinumsuperinfuditetoleum vulneribus
vos eidem inEvangeliolaboranti non solum vestrum sauciati. Gaudemus autem in Domioo etin potentia
denegatisauxilium,sed etiamimpedimenta paratis, virtutis ipsius quod adeo libi nostra medicamina
nisivobiscertamcondedatineademprovinciaportio- profecerunt ut tuaperilla sanasse vuloera videa-
nera.non tam solliciti mur, et qui medico fuisti molestus cum asperitatem
propagare nomen fideiChristia-
naequam conjungere domum ad domum et agrum medicaminis sentiebas, jam gratus existis ex quo
agrousqueadloci terminum copulare,quasi soliha- D percepisti gratiam sanitatis. Plane gratus, quia ut
bitare in terrae medio debeatis.Praeterea cum quos- perfecte satisfaceres de commissis, teipsum et tua
dam receperitis obsides ipsi episcopo praesentan- Deo et Ecclesiae obtulisti. Etecce, qui te jam quasi
dos, ipsos sibi prassentare postmodum renuistis, dejecerat, subito te erexit, humiliando sublimem,et
temporale lucrum ex eorum retentione captantes, humilem sublimando: quinetiamadeo te firmavit,

qni lucra hujusmodi detrimenta deberetis credere superillam petram stabiliens pedestuosde quaipsa
propter Christum. Denique Christi Evangelio prae- Veritas inquit ad Petrum : Tu es Petrus,et super
bere offendiculum non limetis, dummodo vestras hanc petram xdificabo Ecclesiam meam et porlx in-
possitis possessiones et redditus ampliare. Ne igi- feri non prxvalebunl adversus eam (Matih. xvi),
tur qui Christi milites appellamini, militare pro- quod si non retraxeris pedes ab illa, nullum oporte-

bemini contra Cbristum, universitatem vestram bit tecasum aliquatenus formidare.Venientes igitur
monemus attentius et hortamur, ad apostolicam sedem venerabilem fratrem nostrum
(163) Vide supra epist. 120. (165) Vide supra epist. 182.
164) Vide supra epist. 120 et seqq.
923 INNOCBNTII III PP. HKGESTORUM LIB. XV. 924

JoannemNorwicensemepiscopum, et dilectosfilios A culi propter Deum adeo venerantur ut non reputent

I. abbatem Belliloci el Iratrem A. Martel, et no- se rite regnare nisi studeant ei devote servire.

biles viros H. de Bova ct P. de Maulay nuntios luos Quod tu, filii charissime, prudenter altendens,illo
paterna benignilate suscepimus, et petitiones tuas rnisericorditer inspirante in cujus manu sunt corda
per ipsos nobis prudenter expositas, quantum cum regum, et quo voluerit vertit illa, teipsum et regna
honestate potuimus, curavimus exaudire, Grmum tua etiam temporaliler ei subjicere decrevisti cui

gerentes iuvito prupositum ea sernper elficere quae noveras spiritualiler esse subjecta ut in unam vi-
;

ad tuum coiumoduin ethonoremdebeantpervenire; carii Chrisli personam, quasi corpus et anima.re-

cum pro certo speremus quod ettu in devotioneac gnum et sacerdotium unianiur ad magnum utrius-
obedientia sacrosanctae Romanae Ecclesiae matris que commodum et augmentuni. Ille utique boe
tuae non solum persistere sed et proficere pura in- dignatus est operari qui cum sit alpha et omega,
tentione studebis : quod utique tibi et spirit ualiter finem retulit ad principium, et principium pro-
et temporaliterad magnum incrementum.
proficiet traxit ad finem utillas provinciae quae olira sacro-
;

Screnitatem itaqueregiam rogamusattentius et mo- sanclam Romanam Ecclesiair. propriam in spiritua-

nemus quatenus sanctam Ecclesiam sponsam Chri- libus habuere magistram, nunc etiam in temporali-

Bti semper in regno tuo studeas honorare, faciens _ hus dominam habeant specialem. Tu quippe.quem
eam debiU libertate gaudere,ut vere specialis Eccle Deusad hoc idonenm ministrum elegit, lamtequam
b'ibb filius comproberis, qui tunc tibi regalis dignitas etiam regna tua, Angliae videlicet el Hiberniae, cum
integraconservabiturcumecclesiasticamlibertatem omni jure ac pertinentiis suis devota et sponta-
integram conservabis diligenter atlendens quod
;
nea voluntate ac coramuni consilio baronum tuo-
principesilli penepenitus defecerunt quiecclesiasti- rurr. Deo et sanetis apostolis ejus Petro et Paulo

cam praesumpserunt infriDgere libertatem, ii vero sanctaeque Romanae Ecclesiae nobisque ac successo-
semper de bono profecerunt in melius qui jura stu- ribus nostris in jus et proprietatem sub annuo
duerunt ecclesiastica confovere. lllum autem tuae mille marcharum censu ofTerens concessisti, sicut

regali prudcntiae consulimus ad cautelam, ut cum in tuo continetur aulhentico scripto (166|,cujus de
archiepiscopis et episcopis regni tui contentiose verbo ad verbum lalis tenor exstit : Joannes Dei
non agas, maxime super negotiis spiritualibus gratia rex Anglix, dominut Hibernise, dux Norlh-
et ecclesiastico jure, cum ad nos possis habere maniae el Aquilanx, comes Andegavix, omnibus
recursum, per quos iriulta poteris honeste perli- Chrisli fidtiibus jirxsentem rhartam inspecturis salu-

cere quae honeste non potes eflicere pnr te ipsum ; tem. Vniversitati vestrx per hanc charlam (167) no-
pro certo confidens quod non petitiones et preces stram sigillonostrojnunilam volumus esse »otum,quia
tuas, quantumhonestaspcrmiserit.intendimuselfi- C C um Deum et matrem nostram sanctam Ecclesiam

caciter exaudire. Quid denique praedictis nuntiis ofjenderimua in multis, etc, ut supra epist. 77. Nos
respondprimussupertuanonexcommunicandaper- autem oblationem et concessionem hujusmodi pie
Bona neque tua interdicenda capella nisi de man- ac provide factas gralas et ratas habentes, perso-
dato sedis apostolicae speciali, aliisque nonnullis nam tuam et personas haeredun. tuorum cum prae-

de quibus cum eis studiose contulimus, ipsi, tan- dictis regnis et pertinentiis eorumdem et omnibus
quam viri providi et fideles, luae poterunt excel- bonis aliisrationabiliter nunc possessiset in poste-
lentias viva voce referre, quos merito suae probi- rum possidendissubbeatiPetri etnostraprolcctione
tatis et fidei tibi reddidimus commendatos. Buscipimus, tibi et ipsis secundum praescriptam
Datum Laterani, n Non. Novembris, pontificatus formam de communi consilio fratrum nostrorum
nostri anno sexlo decirno. supradictaregnaconcedentcs in leudum etpraesenti
CXXXI. privilegio confirmantes ita quod quilibet haeredum
;

JOANNI 1LLUSTRI ANGLORCM REGI, EJCSQUE DE SU* tuorum, cum regni coronam acceperit feudum bu-
UXORE LIBElilS H.SRED1BLS IN PERPKTUIM. jusmodi summo pontilici et Romanae Ecclesiae pn-
Ejusdem argumenti cum epistola 79 blice recognoscat, et cis fidolitatis exhibeat jura-

(I/iterani, n Non. Novembris,) D menlum. Nulli ergo oinnino hnminuni liceat bano
Rex regum et Dominus dominantiun, JesnsChri- paginam nostrae concessionis ct confirmationis in-
fringereveleiusutemerariocontraire.Siquisautem
Btus, saccrdos in «ternum secundum ordinem Mel-
chisedecb, ita regnuin et sacerdotium in Ecclesia etc, usque incursurum.

stabilivitut sacerdotale sit regnum et sacerdotium Datum Laterani, per manum Rainaldi acolythi
Bit regale,sicut in Epistola Petrus ct Moyses in lege et capellani domini Innocentii III papae, n Non. No-

unum pra;Gciens universis, quem suum vembris,indictionesecunda,IncarnalionisDominicaB

testantur,
in terris vicarium ordinavit ; ut sicut ei flectitur anno millesimo ducentesimo decimo tertio, pontifi-
omne genu ccolestium, terrestrium, et etiam infer- catus vero ejusdem domini Innocentii anno sexto
norum, ita illi omnes obediant et intendant, utsit decimo.
unum ovile et unus pastor. Hunc itaque reges sae-

(t66) Tom. V.Spicilegii Dacheriani, pag. 574. Ad- (167) In Spicilegio, aurea bulla munitam.
ditur, aurta butla mumto.
925 PONTIFICATTJS ANNO XVI, CHRI8TI 1813 m
CXXXII. A non ante cujuspiam instinctu adversus eumdem re-
BULINENSI ARCHIEPISCOPO ET NORWICENSI ET WIN- gem aliquatenus moveamini quam consulto Homano
TONIENSI EPISCOPIS, ET NOBILIBUS VIHIS GUILLICI.MO pontilice ipsius recipiatis curn rcsponso mandatum
8ARESBER1ENSI, G. FILIO PETHI ESSEXl.K, R. BOLONI.E, qui omniaoonsuevit aequo libramine moderari, cum
R. CBSTljE, W. VUARANNI.S, W. MAIIKSCALLO PAM- hocipsum in pracilicia forina continealur expressum
BROCI.tt, II. LI BIOOT NCRFOLCIjE, W. AHUNDELLI, quod tob pro Ecclesia contra violatores securitatis
GUILLELMO DE FERR. ET SACKO WlNTONI/tt CUMITl- et pacis debetis mandatis apostolicis inhaerere.
BUS. ET R. FILIO ROGERl W. BRIGLRTE, R. DF. ROS,
; Datum l.aterani, n Kal. Novemb. pontificatus
G. FILIO RAUFREDI, R. DE MORTUOMARI. P. FILIO nostri anno sexto decimo.
HEBIRTI, ET W. DE ALBINIACO. CXXXUI.
De eadem re. HICOLAO TUSCULANO EPISCOPO AP03T0LIC* SBDIS
(Laterani, n Kal. Novembris.) LEGATO.
In forma concordiae qua cum multa deliberatione De absolutione regis Angl.

providimus pro reformanda pace inter charissimum (Laterani, n Kal. Novembris.)

inCbristo filium nostrum Joannem Anglorumregem Cumde charissimo inChristo filio noslro Joanne
illustrem etEcclesiam Anglicanam hoo inter cetera B illustri Anglorum rege ac ejus regno, quod ad Ro-
continetur expressum, quod idem rex veram pacem manam Ecclesiam ex ejus dono jure pertinet spe-
et plenarr, securitatem proestabit venerabilibus viris ciali, oporteal nos curam et sollicitudinem gerere
StephanoCantuariensiarchiepiscopo, WillelmoLon- dilifientem, fraternitati tuae per apostolica scripta
doniensi,Eustachio Eliensi.jEgidio Herfordensi, Jo- mandamusquatenus, postquam relaxatum fueritin-

celino Bathoniensi et Huberto Lincolniensi episco- terdictum, venerabilibus fratribus nostris Stephano

pis, priori quoque ac monachis Canluariensibus et

Cantuariensi archiepisropo, S. R. E. cardinali et

Roberto filio Walteri, ac Eustachio de Vesci, nec coepiscopis ejus ex partenoatra districte praecipia»

non caeteris clericis ac laicis hoc negolium contin- quatenus omnes litteras, tam priores quam poste-
gentibus, praestando simul coram legato vel delegato riores, impetratas a nobis contra euindem regem
nostro publicejuramentumquodipsos cum suisnec si formam pacis nonduceretadmittendam, illasque
lsedet ncc lsdi faciet vel permittet in personis vel praesertim quae aic incipiunt: Ex/iectantes hactenus

rebus, eisque omnem

indignationem dimittet,et in regnum Francia?, Angliam, Sco-
expeclavimus, per

gratiam suam eosdem recipiet ac bona fide tenebit, Hiberniam ad archiepiscopos et episcopos,
tiam et

quodque praefalos archiepiscopum et episcopos non nec non Leodiensem et Trajectensem ponlifices de-
impediet nec faciet aut permittet aliquatenus impe- p stinandas, tibi sine diminutione aliqua repraesen-
tent, easque protinus 1'acias minutaiim incidi vel
diri quominus ipsi libere suum exsequantur offi-
cium et plena suaejurisdictionis auctoritate, prout igne comburi, ne contra eum ipsarum occasione

debent utantur, et super iis tam nobis quam ipsi quidquam sinistri valeat attentari ipsos ad hoc, ;

si necesse fuerit, districtione qua convenit compel-

archiepiscopo et singulis episcopis suas patentes lit-
faciens ab episcopis et comitibus
lendo.
teras exbibebit,
ac baronibus suis, quot et quos prafati arcbiepi-
Uatum Laterani,n Kalend. Novemb., pontifica-
ecopus et episcopi postulaverint, juramenia et eo-
tus nostri anno sexto decimo.
rum patentes litteras exhiberi quod ipsi bona fide CXXXIV.
atudebunt ut haec pax et securitas firmiter obser- EIDEM.
vetur, et si forte (quod Deus avertat), idem rei De eadem r e.
per seipsumvel alios contravenerit, ipsi pro Eccle- (Laterani, n Kal Novembris.)
sia contra violatores securiiatis et pacis mandatia Fraternitati tuae praesentium auctoritate manda-
apostolicis inhaerebunt, ac dictus rex perpetuo cu- mns quatenus postquam interdictum Angliae fue-
atodiam vacantium Ecclesiarum amittat. Sane in- rit relaxatum, omnes conjurationes et factiones.si

telleximus voa pro praescriptasecuritate ac pace ju- quae occusione discordiae inter regnum et s.icerdo-
rasse vestrasque patentes litteras tradidisse. Unde tium denunties aucloritate nostra irri-
factae sunt,

mandamus quatenus ad
per apostolica vobis scripla tas et inanes, cum causa cessante, cessare debeat
consummandam etconservandam formam ejusdem et effectus.
studium impendatiset
6ecuritatis et pacis diligens Datum Laterani, n Kal. Novemb. pontificatus
operam efficacem. Ne quis autem ex hujus vin- nostri anno sexto decimo.
culo cautionis occaaionem assumat contra praefa- cxxxv.
tum regem aliquam turbationis materiam susci- ARCHIEPISCOPO ET EPISCOPISET NOBILIBUS VIRIS BARO-
tandi, cum per eam sic illis ad necessariam sccuri- NIBUS, MILITIBUS, NEC NON ET DNIVERSIS POPULIS
tatem paccm velimus esse provisum quod isti ad
et PER ANGLIAM ET WALLIAM CONSTITUTIS.
gravamen indebitum vel incommodum non redun- Super eodem.
det, praesentium vobis auctoritate praecipimus qua- (Laterani, vKal. Novembris.)
tenus, si quid forsan emerseril quod contra prae- Cum per ipsiuspratiam qui discordantesparietes
goriptam aecuritatem et pacem facere proponatur, in Be angulari lapide copulavit, vera pax et plena
927 INNOCBNTII III PP. REGR8TOROM LIB. XVI. 928

concordia silinterregnumetsacerdotium in Anglia A tibi scripta mandamiiB quat--nu9 ea quae taliter

reli>rnKiia,no8,quitenemureuram et sollicitudinem faerint reservanda lacias- npui! domos Hospitalii et
gerere sppcialem de charistimo in Christo nostro Templi accurate deponi et lideliter custodiri, reci-
Joanne illustri Anglorum ac ejus regno, quod ad piens super ipsis deposilis tesiinioniale9 litteras
Romanam Ecclesiam per donum ipsiusspeciali jure magistrorum contradictores, si qui luerint, vel
;

noscitur pertincre, sibi ethaeredibus suis providere censuram ecclesiasticam, sublato ap-
rebelle? per
volentes per apostolica vobis scripta msndamus pellationis obstaculo, compellens.
atque praecipiir.us quatenus in fidelitate ipsius re- i)atum Laterani, ni Kal. Novemb., pontilicatus
gis ac haeredum suorum prompto animo et corde Dostri anno sexto decimo.
sincero perseverarecuretis, tales vos circa devotio- CXXXVIII.
nem ipsius peromnia exhibentes quod tam anobis EIDEM.
quam ipso debeatis merito commendari scientes ; Super eodem.
pro certo quod nos ad ipsius commodum et hono- (Laterani, n Kal. Novembris.)
rem efficaciter aspiramus. (168) Cum non possit Ecclcsiis melius provideri
Datum Laterani, v Kal. Novembris, pontificatus quam si eis praeficianturpa9tores idonei, qui non
nostri anno sexto decimo. g tam praeesse cupiant quam prodesse, fraternitati
In eumdem modum scriptum eit archiepiscopis, tuae, de qua plenam fiduciam obtinemus, per apo-
eqiscopis, et abbaiibus, et cxteris Ecclesiarum prxla- stolica scripta mandamus quatenus episcopatus et
iis et nobilibusvirisprincipibus,comilibus, buronibus abbatias Anglias nunc vacantes faciascum tuocon-
el universis militibus, et populis per lliberniam con- silio de personis idoueis per electionem vel po9tu-

stitutis in eumdem modum Wilklmo illustri regi lationem canonicam ordinari, quae non 9olum vita
Scolix, et nobili viro Alexandro jilio ejus. et scientia sint prseclarae, verum etiam regi lideles
CXXXVI. et regno utiles, nec non ad consilium et auxilium
ROBERTO TITILI SA>CTl STFPHANI IN COELIO MONTE efficaces, assensu regio requisito. Cum ergo va-
PRESBTTERO CARDINALI APOSTOLICE SEDIS LEGATO. cantium Ecclesiarum capitulis noslris demus lit-

Super eodem. teris in praeceptis ut tuo consilio acquieseant, tu

(Laterani, vKal. Novembris.) Deum habens prae oculos, consulassuper hoc viros
Cum per ipsius gratiam, etc, ut supra usque providos et honestos, qui plene norint merila per-
mandamus quatenus nobis inconsultis in cismari- sonarum, ne te cujusquam astuiia circumveniri
nam terram ipsius non proferas aliquo modo sen- contingat. Si qui vero contradictores fuerint ?el
tentiam interdicti. rebelles, tu eos per censuram ecclesiasticam, ap-
n
Datum Laterani, v Kal. Novemb., pontificatus pellatione remola compescas.
nostri anno sexto decimo. Datum Laterani, n Kal. Novemb., pontifiratus
CXXXVII. nostri anno sexto decimo.
NICOLAO TU8CULAN0 EPISCOPO APOSTOLIC* SEDIS Scriplum est super hoc vacantium EccUsiarum ca-
LEGATO. pitulis.

Super eodem. CXXXIX.

(Laterani, m Kal. Novembris.) NEAPOLITiNO ARCRIEPISCOPO.
Olim venerabilibu3 fratribus nostris Stephano De accusatione advcrsus archiepiscopum Surren-
Cantuariensi archiepiscopo S. R. E. cardinali, tinum.
Willelmo Londoniensi, Euatachio Eliensi, /Egidio (Laterani, vni Idus Novembris.)
Herefordensi et Huberto Lincolniensi episcopis (I69i Constitutis in nostra praeaentia venerabili

apostolicis dedimus litteris in mandatis quatenus tratre nostro Alterio archiepiscopo et dilecto (ilio
concessiones, pactiones, sive promiosiones quas Matthoeo canonico Surrentinis, dum idem M. ac-
clerici seu religiosi viri cujuscunque professionis cusationisconceptolibelloeumdem archiepiscopum
vel ordinis Joanni regi Angliae super abbatis vel delerret de crimine Simoniae, asserens nihilominus
extortis post interdiclum lecerunt quo minus ipsa D eum crimini \ms& majestatis obnoxium, eo quod,
restituantur ad plenum denuntiarenl irritaset ina- ut dicebat, eodem archiepiscopo machinante Sur-
nes auctoreg etiara et procuratores illarum, nisi rentina civitas aregia fidelitate recessit et reprobo
moniti satiefecerint, excommunicationig vinculo juravit Othoni, acipsum archiepiscopum excommu -

innodarent, si qui vero praedictorum noluerint nicatum celebras8e divina, cum post talem macbi-
abbata vel extorta repetere, detentores eorum ni- nationem per quam machinatoreshujuamodi latam
hilominus ipsa restituere compellerent in terrae a sede apostolica excommunicationis sentenliam
eanctae subsidium juxta mandatum apostolicum incurrent, divina praesumpserit celebrarc, archie-
reservanda. Cum ipitur ud subsidium terrae sanctae piscopus.antcquam dcscribendi libellum fieii sibico-
aspiremus, volentesid per tuae solli-
totis affectibus piam postularet, inpersonamaccusatorisquodeesel
citudinisstudium effectui mancipari,perapostolica inimicus et conspirator excepit, allegans interdi-

(168) Vide Matth. Parie ad an. 1213, ubi hasc (169) Cap. Conttitutis, De testib.
eputola refertur.
929 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRI8TI 4213. 930

cendum ei aditum accusandi, cum secundum insti- A malignitatis in eum oonjurasse Matthaeumethoc se
tuta canonica inimici et conspiratores in nullins legitime probaturum, adultimum consentientibus
debeant accusationem admitti (170). Ad quod pars partibussicduxiinusprovidendum.utarchiepiscopus
adversa respondit quod cum tantasit labes simo- porrectum libcllum accipiens.super objectis crimi-
niaca. pravitatis ut servi adversus dominos et cri- nibus responderet.reservata sibi facultate probandi
minosi quilibet adinittanlur.etin prodcndo crimine quod idem M. ex malignitate conjuravitin ipsu.n.

lsesae majestatis socius etiam initae factionis non Libelli vero conceptio talis erat. « In nomine
soluin auditur, quinimo praeniio et honore dona- Domini.Amen.AnnoDomiui millesimoducentesimo
tur, nuper prnemissis cxceptiones hujusniodi accu- decimo domini Innocentii III
tertio, pontilicatus

sationem elidere non valebant, pra.sertim cum pu- sumnis anno sextodecimo,menseOctobris
pontificis

blica. ulilitatis intersit ne crimina remaneant septimo idusejusdem. Apud vos.domine Innocenti,
impunita (171. Fuit autem ad h;ec ex adverso re- Dei gratiasumnepDntifex.ego Matthsus canonicui
sponsum quod cum in decreto Anacleti papae Surrentinus deferodominumAlferiumSurrentinum
caveatur oxpresse accusatores esse non posse qui archiepiscopum lege caoonica reum de Simonia ;

ante hesternum diem aut uudiustertius inimici quia dico ipsum promisisse archidiaconatum Sur-
fuerunt.ue irati nocere cupiant vel la-si ulcisci, et g renlinum Joanni Ciroleon olim canonico Surren-
innoffensus accusatorum quacraturaffectus, et non tino ut consentiret electioni suae in civitate Surrenli
suspectus,ac constitutio Calisti (172) papae genera- in camera, juxta triclinium episcopii, tempore
liter interdicat conspiralionem in alicujus accusa- dominiCoelestinitertiisumnipontificis.menseJanua-
tionem admitli,nec in aliquo canone sit expressum ni. Item defero eum reum de crimine laesae maje-
quod inimicus acconspirator inexceptis criminibus statis: quia civitasSurrentinarecedendo a fidelitale
audiatur, ne quod sanctorum Patrum documento regia.juiavit Othoni ipso hoc procurante, tempore
Bancitum non est superstitiosis adinventionibus domini Innocentii tertii sumni pontificis in civilate
attentetur, circa praemissa prohibitioni standum Surrentii, in palatio suo, mense Maii. Et defero
est generali.praesertim secundum a_quitatem cano- eum postmodum multoties celebrasse divina in
nicam.quae viamnon debet malignitatibus aperire. ecclesia Surrentina, cum per sententiam
vestram
Inter h_eo autem de causis inimicitiarum et con- credam eum ob hoc exeommunicationis vinculum
spirationis archiepiscopus interrogatus respondit incurrisse. Ego dictus M. profiteor me hunc li-
quod meinoratusM. ipsi archiepiscopo et cum in belluin inscriptionisdedisse. » Oblato tandem li-
archidiaconumetcumin archiepiscopum fuit assum- bello,parsarchiepisopi allegavit quod erat minus
ptus se opposuit adversariummanifestum.Praeterea „ legitime in quadam sui parte conceptus, eo quod
— —
cumm quidam
iJ K «.MU« HA Ut . ('..:„..,._...
>

Neapolitanus fuisset — —
in mortem fratris
^ non continebaturin
i... . : u__
+ •.:.. c - _
.•

ipso quo anno fuerint crimina

:
• i.

archiepiscopi machinatus, et per amicos ipsiua objecta commissa Cum enim libelli conceptio con-
ejiceretur de propria civitate, quidam magnates tineredebeat mensem et consulessub quibus cri-
quos dictus Neapolitnnus consanguinitatis linea men dicitur fuisse commissum et antiquitus con-
contingebatejcctioneroilliusad injuriamreputantes sules constituerentur annales.videtur quud admissi
eumdem induxere Matthaeum ut cum quibusdam crirainis annus exprimi debeat in libello.
aliisindamnationemipsiusarchiepiscopiconjuraret. Frustra etiam mensisjuberetur apponi, si anni
Porro priorem causam non duximus admittendam, cujus est mensis non habetur aliqua cerlitudo. Ad
maximecumreconciliato proutex
fuerit subsecuta; quod pars accusatoris respondit quod cum in forma
narratione ipsius archiepiscopi notabatur (173). concipiendi libellum de anno non inveniatur ex-
Superaliaveroquam inficiabaturM. fuit pro ipsius pressum, sicut nec dies, ita nec annus admissi
parte propositum quod non est interdicta subjectis criminis debet apponi ne subornationi testium oc-
omnis conjuratio in praalatum; quia,cum secundum casio praebeatur. Nec propter hoc quod in foro ci-
decretum Gelasii papae quisdam clericorum confi- vili debent exprimi consules, licet consules essent
derenondebeatoffensa.apostolica.se immunem, si antiquitus annui.sequitur quod certus annus sit
iniis quaesequendasalubriterapostolicadeprompsit D exprimendus, cumidem consul diversis vicibus et
auctoritasepiscopum viderit excedentem, et non pluribus annisgerere potuissetofficiura consulatus;
prolinusad auresRomanipontificisdeferrecuraverit unde perexpressionem nominis ejus de certo anno
in pestilentem praelatum non immerito possunt constare non posset.Et cum in denominatione men-
conjurare subjecti,exemplo quadraginta episcopo- sis non constetcujus anni mensis existat, non ita
rum Illyrici ac Graecia., qui per professionem in per exoressionem mensis,sicutet anni, ad subor-
scriptis factam convenientes inunum,a Timotheo, nandum testesoccasio possetassumi. His autem et
qui per metum imperaloris Anastasii fuerat in Con- aliis hinc inde propositis, cum ad ultimum accu-
stantinopolitanuui assumptus episcopum, discesse- satorexpresserit archiepiscopum eo anno conimi-
ruut (174. Verum asserentearchiepiscopoex fomite sisse Simoniae crimen objectum quo fuit archiepi-

(170) Cap. Tanta et cap. Licet Heli, De Simonia. (173) 2. q. 7. cap. Quapropter.
171)3,
iii o, c. Accusatores. (174) 16, q. 7, c. Sane Thessalonicensi.
(172) Callistus I, epiat. 2, cap. 1.
931 INNOOBNTII III PP. RBGBSTOEUM LIB. XVI. 932

scopatura adeplus, promittendo archidiaconatum A CXL.

Ecclesia Surrentinae J. Giroleon quondam canonico EPISCOPO TAURINENSI.
Surreotino si consentiret in ipsura, ac de tempore Ut recipiat cessionem epUcopi Aquensis.
quo praedicla civitas juravit Othoni.satis manifeste
(Laterani, u Idus Novembris.)
constaret,ad contestationein litis.inficiante archie-
piscopo crimina sibi opposita,est processum. Con- Venerabilis fratcmosterAquensisepiscopus nobis
fessus est tamen quod postquam civitas juravit per litteras suas humiliter supplicavit ut eumdem
Othoni, multoties celebravit. senectute confectum a sollicitudir.e pontilicalis olfi-

Productisautemexpartearchiepiscopiquibusdam ciiabsolveredignaremur.Quocirca fraternitati tuas

teslibus ad probandain exceptionem objectam cura perapostolica scripta mandamus quatenus cessio-
hujusmodi protectione M.,scilicet quod post pu- nem ipsius recipias vice nostra.ipsum, si a ceden-
blicationem depositionum illorum, si vellet, posse di proposito forte destiterit,ad id per censuram ec-

objloere in personas, quia illis archiepiscopus con- clesiaslicam, appellalione postposita, compellendo.
tentus esse nolebat, depositiones ipsorum ininime Ejus autem cessione recepta, relaxes suspensionis
publicantes,receptionem testium tam super prin- sententiam quam dilecti filii abbas Sancti Stephani
cipali qnam superexceptionepraedicta de consensu t> Bononieneis et magisterGra. in euin auctoritate no
- _ !._. J :..-_J ** „1 i..K !.._ .._ „;ki A„ -..-... n-.tlk„.
sibi de proventibus
. .
partiuin fraternitati tuae duximus committendam, stra prolulissenoscuntur ac .
;

ner apostolica tioi scripta mandantes quatenus Aquensis Ecclesiae juxta facultates ipsiusetnecessi-
testes quos utraque pars duxerit producendos dili- tatem persona» provisionem congruam lacias assi-
genterexamines.et eorura dictaconscripta tideliter gnari (175) injungens capitulo ejusdem Ecclesi»
;

ad nos sub tuo conclusa sigillo transmittas, praeti- ut personam idoneam sibi per canonicam electio-
gens parlibus terminum corapetentem quo nostro nem praeficiant in pastorem non obstante privilegio
se conspectui repra^sentent. Caeterum quuniam a Alexanilrinisabaposiolicasedeconcesso.cum eodera
principio protestatus est praefatus M.nobilem virum reddiderint se indignos. Tu denique, frater episco-

Simonem de Surrento germanumarchiepiscopi me- pe, etc.

morati et quosdam alios ipsius archiepiscopi con- Datum Laterani n ldus Novembris, anno decimo
sanguineos multa impedimentaperBuam potentiam sexto.
praestitisse quo minusprobationis copiam in nostra CXLI.
praasentia secum habuerit, cum quosdam induxe- CAPITULO MED10LANEN8I.
rint adjurandum ne adversus archiepiscopum ali-
Dal eis archiepiscopum.
quiddicerent.et alios minis ac terroribus a perbi-
(Laterani, vu Idus Novembris.)
bendo testimonio niiantur, arcere, nosex ofticio no-
stro superhoc providere voleDtes, mandauius ut (l"6)Receptis litterisnostris quibusvobisdedimus
generalem feras excomrnunicationis sententiam in in mandatisutcausam electionem et postulationis in

omnes qui aliquod impedimentum ipsi M. praest >re vestracelcbratarumEcclesia, quam dudum ad pe-
praesumpserint uutem
in testibus producendis.lllos titionem vestramduximus committeudam, coram
quos,sicutdictum est, jurasseconstiterit quod con- judicibusquibusillamcommisimususquead festum
tra archiepiscopum nihil dicerent denunlies jura- Sanctae Crucis proximo praeteritum finaliter prose-
mento Luju.modi non teneri quorainus valeant in qui studeretis, alioquin ex tunc procuratores ido-
hac causa perhibi-rc testimonium verilati. Si quis neos ad nostram curaretis pnsentiam destinare,
aulem de consanguineis archiepiscopi aliquos de pastorem quem Uomiiio inspirante vobis et eidem
testibus prasumpserit iinpedire, quiu verisimile providerimus Ecelesiee recepturos nuper dilectos
non videtur ut eo invito talia lierent, et ob hoc lilios Alkerium subdiaconum nostrun.,Slepbanum

non caret scrupulo societatis occulta;, eo quod, si B ilbum, et Willelmum canonicos vestros ad sedem
voluerit, poterit prohibere cum secundum legiti- apostolicamcumvestrislitterisdestinestis.cum mul-
mas sanctiones timoda graliarum actione, mandatymnostrumhu-
ostendat se iniquam litem fovere, ac
experiri debeat judicis auctoritatem elusam qui de- D militer admissuros.suppliciter postulantesutnuem
fensionis copiam subtrahit adversario, eumdem mallemus de gremioEcclesiae vpstroe vobis dignare-
archiepiscopum ub ollicio pontilicali suspcndas, ot mur concedere in pastorem.Nos autem super hoo
facias.sublato appellationis obstaculo, manore sus- deliberatione hubita diligenti, suspicionisct dissen-
pensum donec illum fecerit a tali praesumptione sionis materiam vitare volentes, dilcctum filiura
cessare. Tu denique, fraterarchiepiscope, etc. Henricum cimiliarcham Ecclesiae vcstree, virum
Datum Laterani, viu Idus Novembris,pontilicatus providum et honeslum, in pastorem vobis duximus
nostri anno sexlo dccimo. concedendum, per apostolica scripta mandantes
qualenus ei tanquam pastori vestro reverentiam
et obedienliam impendatis debitam ac devotam.
Datum Laterani, vu IdusNovembris.anno xvi.

(175) Videlib. xv. epist. 189. (179) Vide lib. xv. epist. 112.
933 PONTIFICATUS ANNO XVI, CIIRI8TI 1215. 934
CXLN. A legi et diligenter exponi.ne valeant excusari aiqui
PRIORI ET CONVENTUI FARFENSIBU8. forte prasumpserint mandatis apostolicis obviare.
Dfi electione abbalis. Datum Laterani, xvi Kal. Decemb., pontificatus
(Laterani, xvi Kal. Decerabris.) nostri anno xvi.

CXLIII.
Quara graviter et enormiter intrinsecam et ex-
G. FERRARIENSI PR.EP0S1T0.
trinsecam pestem in ^piritualibus et temporahbus
Constilnitur reclor massx Ficaroli.
a loogo j.im tempore Farfense monasterium sit
(Laterani, xn Kal. Decembris.)
collap9um manifesta demonstrant indicia et certa
(177) De tua confusi prudentia et potentia, post
comprobantargumenta.Nos autem quibusdivinitus
obilum bonae memorioe Ferrariensis episcopicuram
omnium Ecclesiarum est sollicitudo comniissa fre-
et admiuistrationem massaj Ficaroli tibi duximus
quenter ad ejuscurationemintendimus; sed propter
committendam, manduntes ut redditus tam ipsiua
lethalem plagam cordis et capitis, quae quasi a
inassae quam civitatis Ferrariensis, quos Romana
planta pedis usque ad verticem corpus infecit.non-
Ecclesia percipere consuevit.nomine nostro collige-
dum illam potuiraus ex toto curare, ut dicere va-
res et fideliter conservares. Verum, sicut ex tuis
leamus: Curavimus Babytonem, et non est sanata
accepimus litteris.ad tenon pervenit illud manda-
(Jer. li). Nunc vero tempus advenit ut si ei ca- "
tum.Unde credimus ipsum non sine malitia fuisse
put praeticiatur idoneum totum corpus valeat a
suppressum.De illis autem redditibus ad Ecclesiam
languore curari. Verum mirari cogimur et moveri
Romanam spectantibus quos quidam Ferrarienses,
quod nobis irrequisitis penitus et conlemptis, qui
sicut inlelleximus, ex concessione clarae memorisa
Deo teste ad reformationem ipsius monasterii pura
marchionisEstensispercipiunt,sciretevolumuscon-
semper intpntione processimus, vos ad electionem
cessiones liujusmodi non csse factas de nostras arbi-
abbatis depraeposito faciendam praepropere proees-
trio voIuntatis.Unde nos ipsas decernimus, et tu de
sistis, qui, ut de caeteris taceamus, in tantae prae-
mandato nostro denuntiesirritasetinanes.Tu igilur
sumptionis et ambitionis arrogantiam est elatus ut
redditus ipsos et alios adRomanam Ecclesiam per-
antequam confirmatio postularetur a nobis, quin
tinentes tam in Ferraria i]uam in massa praedicta
etiam prius quam quidquam nobis de ipsius fuisset
nomine nostro recolligas etstudeas conservare.Quee
electione relatum.praesumpserit monachorum obe-
vero male alienata vel concessa repereris, auctori-
dientias et laicorum tidelitates recipere,in choro.in
tate sedis apostolicae revoces ; contradictores.si qui
capitulo, in refeciorio, et in camera lorum abbatis
fuerint, vel rebelles per censuram ecclesiasticam
usurpans, recipiendo muuiiiones et castra, seque
appellatione postposila compescendo.Quidquid au-
Farfensem electum non solum gerere sed et scribere C
tem super his feceris,nouis rescribere non postpo-
non expavit; sicut per juramenta constitit monacho-
nas.
rum, quorum nonnulli super pravitate Simoniaca
Datuui Laterani, xn Kal. Decemb., pontificatus
requisiti.tam de auditu qu-im etiam de crudelitate
nostri anno sexto decimo.
testimonium perhibuere jurati.Nos igitur ecclesia-
sticas puritatis zelo succensi, quod tam improbe CXLIV.
factum est irritante9,universos abobedientiaetfide- ABBATI SANCTI PETRI ALTISIODORENSIS, DECANO TRE-
litateilli praestita decernimus auctoritate apostolica CENSI ET SACRIST^E ALTISIODORENSI.
penitus absolutos districle praecipientes eidem ut,
;
Ut cives Senonenses satislaciant Ecclesix.
sipericulum vult ordinis evitare,de ipsa electione (Laterani, Idibus Novembris.)
senullatenus intromittat,sed incontinenti universa Sigmlicavit nobis venerabilis frater noster archi-
resignet qua? tali occasione recepit.ac deinde voca- episcopusSenonensisquodcumdilectus filius abbas
tis omnibus ad quos spectatelectio Deum habentes Sancti Petri Vivi olim bona quondam Menardi de-
prae oculis,talem personam, sive de ipso
monaste- functi,hominis F.cclesiae suae.tanquam res proprias
rio sive de abbatem
alio vobis eligatis regulariter in etsibidebitasaccepisset,et ipsas ad mandatum ma-
cui nihil obsistat de canonicis institutis.Nos enim r, joris etparium Senoneusium redderevel recredere
ex parte Dei omnipotentis Patris et Filii et Spiri- non curasset.ipsi homines Ecclesiae jam dictae au-
tus sancti, aucloritate quoque beatorum apostolo- ctoritate propria capere praesumpserunt, et licet
rum Petri et Pauli ac nostra excommunicamus postmodum ad mandatum dilecti filii P. olficialis
et anathematizamus omnes ei singulos qui contra praefati archiepiscopi restituerinl viros illos, quia
conscientiamsuam quemquam nominnre vel eligere tamen post ha?c dicticivesadmoniti saepius recusa-
praesumpsennt in abbatem,maxime proquosciant runt abbati praedicto injuriam de captione suorum
aut credant donationem sive promissionem factam hominum emendare,prout idem officialis per sen-
esse aut etiam faciendam ; et si aliquo tempore de tentiam diflinivit,eicommunicavitofiicialiseosdem.
tali fuerint reatu detecti, sciant se ab ipso mona- Propterquodipsi plusquamduodecimhominesEccle-
sterio perpetuo removendos. Has denique litteras siae Sancti Petricapereiterum praesumpserunt.ipsos

districte praecipimus coram clero etpopulo publice Senonis in carcerem detrudentes quosquiapluriea
:

(177) Vide supra epist. 101.

935 INNOCENTII III PP. RBGESTOKUM LIB. XVI. 936

requi9itiredderevelrecrederenolueruntdenuodictu9 A. praefigendum legilimevobisconstiterit injustefuisse

oflicialis eos excommunicationis pccnae subjecit, et latas senientias antedictas.ipsos cives ad fidejusso-
civitatem Senonensem,in qua tenebantur in carcerc res eorum ab emendis peLilus absolvatis.et faciutis
religali homine9 Ecclesiae memoratae, supposuit ei congrue satisfieri de injuriis irrogatis. Alioquin
interdicto. Consequenter vero dicti cive3 propter tam ipsos quam lidejussores eonimad satisfacien-
suam contumaciam manifestam.quia respomlere in dum pienaric de injuriis et emeodis et restituen-
Senonensi curia contempserunt, occasionem frivo- dum omnia quae proptcr boc restituere tenebuntur
latn praetendendo, et quia noluerunt securus red- percen9uramecclesiaslicam ;ippellationepostposita
dere homines Ecclesise Sancti Petri, sicut per offi- compellatis. Quod si non omnes, etc, duo ve-
cialis praefati sententiam fuerat diflinitum,nec non struin, etc. Tu denique, tili abbas, etc.
et quia reddere noluerunt res cujusdam leminae Datum Laterani,Idibus Novemb.,pontificatus no-
ipsius Ecclesia; quas ceperant, iterato per dictum slri anno sexto decitno.
officialem insupertriplici excomcounicationislaqueo CXLV.
sunt astricti sicque tam gravi pcenae quinquies
; DE CLARO MAR1SC0 KT DE LONGOVILLARI ABBATIBUS,
subjict meruerunl. Postmodum autem ad partes ET DECANO CHRISTUNITATIS DE MOSTEROLO, MORI-
illas accedens dilectu9 filius Robertus tituli Sancti NENSIS ET AMB1ANENSI9.
Stcphani in Ccelio monte presbyter cardinalis apo- De reformatione monaslerii S. Judoci.
stolicae sedis legalus.et coram se utramque partera (Laterani, xviu Kal. Decembris.)
faciens prasentari, praescriplis majori et paribus, (178) Dilectus Iiliu9 abbas Sancti Judoci proposuit
recepto prius ab ipsis corporaliterjuramento quod coram nobis quod cum olim propter alleviationem
mandatis ejus in omnibus et per omnia obedirent, oneris debitjrum quibus ejus monasterium prerae-
beneficium absolutionis impendit, praecipiens eis batur, et deprimendam quorumdam contumaciam
juramentiquod ecclesiae
firmiter in virtute praestiti monachorum,aposlolicaesedisauxiliumimplora5set,
praedictaecaptos homines liberarent etemendas tri- ad petitionem ipsius vobis dedimus in mandatis ut
buerent.ac insuper de 9olvendis excommunicatio- ad dictum monasterium personaliter accedentes.ei
num emendis nec non et de restituendis integre vice nostra visitationis impenderetis olficium.corri-
universis quae restituenda forent, fidejussores ido- gendo et reformando in ip90 quae inveniretig cor-
neosexhiberent.sicut.praesentataenobisipsiuslegati rectionis et refortnationis officio indigere.Vosautem
litterae licet homines libera-
continebant.lpsi vero, hujus auctoritatemandati quaed.itn pro parle in ipso
rint.spreta tamen postmodum insuarum periculum monasterio correxisti^, jurisdictione vobi9 in aliis
animarum religione praestiti juramenti.mandatum reservala.ut certo tempore rediretig ad statum
ipsius cardinalis implere de faciendis emendis et c ipsius monasterii plenarie relormandum Interim
lidejussionibus exhibendis penitus contempserunt, autempernuntiumvenerabilisfratrisnostrisAmbia-
sicut perlitteras exsecutorum praefaii le^ati nobis nensis episcopiadabbatemet priorem de Gardodice-
constitit manifeste.Cum igitur cardinalis praedictus cesanasibi lege suhject09 et Atrebatensem praepo-
in negotio crucis Dominicae promovendo multiplici- situroquondam 9uum concanonicum et spcciali sibi
ter occupatus, decisioni hujus causae non valeat familiaritate conjunctum a sedeapostolicaquibus-
absque dispendio intercsse, nec velimus tantam dam generalibus Jitteris impetratis super inquisi-
contumaciamtotqueinjurias,quaeasserunturChristi tione facienda in mona9terii9 per Ambianensem
Ecclesiae irrogatae, surdis auribus pertransire, vo- dicecesim constitutis, iidem occasione littcrarum
lentes etiam dictorum majoris et civium spirituali ipsarum inmemorato monasterio Sancti Judoci vo-
periculo praecavere,discretioni vestrae perapostolica lebant correctionis officium exercere. Yerum cum
scripta praecipieiido mandamus quatenus nisidicti abba9 et conventu9 ad eorum citati praesentiam
major et pares emendas fecerint,
de solvendis et rescripti apostolici copiam sibi fieri, ut ex ipsiua
emendisetrestituendisintegreuniversisquaepropter tenore constaret si tales inquisilores baberent ali-
haec restituere tenebuntur.tidejussores idoneos de- quid jurisdictionis in ipsis, etdari sibi ad delibe-
derinl archiepiscopo memorato, prout eis dictus D randuminduciampostularent.nec.obtinerevalerent,
cardinalis prascepit sub debito praestiti juramenti, ad sedem apostolicam appellarunt ;sed illi.appella-
vosipsos auctoritate nostra iu priores excommuni- tione contempla,ineumdein,iilil'atem suspensionis,
cationum sententias appellatione postposita redu- sicut audivit, sententiam promulgarunt, alias in
catis, facientes easdem cum interdicti sentenlia ipsius quoruudam aliorum de monasterio pneju-
usque ad satisfactionem conj,'ruam inviolabililer dicium perperam procedentes Unde patebat a nobis
observari. Si vero proegcripti major et pares prae- abbas pra?dictuseorumdem processum irritum nun-
dicta fecerint universa, sicut superius est expres- tiari. Auditis igitur iis et aliis propositis coram
sum, audiatis qua; partcs binc inde contra supra- nobi9 tam per abbatem eumdem quam per magi-
scriptassenlentiasvel proipsisduxerint|>roponenda. strum P. nuntium cpiscopi memorati, qui tumen
Et si forsan infra certum tempusquodeia duxeritis nuntius de iia quae proposuit non potuit fucere nobii

(178) Vide lib. xm, epist. 175.

 037 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 038
filprr, quia generale mandatum non derogat spc- A dicilur Soe cum ecclesia, banno, juslitia, tcr-
ciali, pra?sertim cum in eo de speoiali mcntio non ris, silvis, pratis, pascuis et piscaria. Ccnsum
habetur, praedicti ahbatis de Gardo et collegarum villa; quoe dicitur TempHarus, eum tribus pl :-
ejus processum decrevimus irritum et inanem. citis annualibus, villam qua; dicitur Ferolt, villam
n ne saepedictum monasteriuro tali prartrxtu de Molenrivocum ecclcsia, villamSancli Gaurerici
iriffl correctionisoflicio defraudetur persposto- cum ecclesia, villam de Nicle cum ecclesia, allo-
;

lica vobis scripta mnndamus quatenus cum intersit dium de Walchem, villam de B"llnrivo,montem qui
«pi ne in sua dicecesi monasteria remaneant dicitur Sancti Wiberli cum ecclosia et appendiciis
incorrecta praedicto Ambianensi vocato, ut per se snis, dccimasquorunidam sartorum de Sumbresia,
vel par nuntium, si velit, intersit, non ut impediat, villam de Diona cum ecclesia,terris, pratis etsilvis,
sed utin prfflsentia vestra proponat si quid viderit allodium de Jandreno!io,apud Puccium viginti duos
corrigendum, nd ipsum monasterium personaliler solidos Leodiensis monetae, ecclesiam de Bossuth,
aecedatia, eidem secundum tenorem prsecedentium eccle?inm de Baverechircum cum terris ad eam
litterarum plenne vUitationis officium impensuri. pertir.entibns, villam de Stirs. Apud Leodium duos
Nos denique, filii abbates, super vobis ipsis, etc. mansos, unum in insula juxta Sanctum Paulum,
Datum Laterani, xvin KaL Decembris, pontifica- altcra sanctum Lamberum, et vineam unam apud
tus nostri anno sexto decimo.
R
Viniacum.Apud Namucum aliam vineam villam de ;

CXLVI. Soffricum ecclesia,eremumSancti' Marise apudBre-

WILLELMO ABBATI GEMBLACENSIS MOXASTERII, EJUSQUB namcum eeclesia. In episcopaluCameracensi villam
FRATMBUS TAM PH.F^EN TIBUS QUAM FUTUBIS RELI- de Turp cum ecclesia. Adjicientes vicesimam par-
GIOSAM VITAM PROFESSIS IN PERPETUUM. tem totiusallodii de Bevenchin.quam tenetis de ec-
De confirmaiione privilegiorum. clesiaSanctiLamberti sub annuocensu viginti quin-
(Laterani, xvn Kal. Decembris.) que solidorum Leodiensismonetoe;ecclesias quoque
Religiosis desideriis dignum est facilem prabere deBossuth et de Bavenchien cum omni jurc quod
consensum, ut fidelis dcvotio celerem sortiatur habetis in eis tam ex patronatu qtiam ex dooatione
effectum. Eapropter dilecti in Domino filii, vestris piae recordationis AlbertiLeudiensis episcopi, quam
juslis postulationibus clemeater annuimus, et prae- vobis specialiter sedes apostolica confirmavit, de-
decessorum nostrorum felicis memoriae Innocentii, cimam sartorurr. totius silvae episcopi Leodiensis
Eugenii et Ccelestini,Romanorum pontilicum.vesli- apud Bavechen; decimam quoque in villa Smirci,
giis inhaerentes. pr.x-falum monasterium, in quo quadraginta bunuariorum terrse et amplius, cum
divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri et decimis quas habetis in monte Sancti Wiberti a
p
nostra protectione suscipimus et ptaesenlis scripti parochianismansionariis vestrisjmedietatem eccle-
privilegio communimus statuentes ut quascunque de Uvares cum dominio dotis et terrae et census
siac

posscssiones.quscunque bona, etc. usque et illibata et Gallianorum. Praeterea libertatem, donationes et

permaneant in quibus haec propriis duximus ex-
: possessiones ab illustri quondam viro imperatore

primendo vocabulis ipsum videlicet monaslerium

; Ottone et Wilbodone LeoJiensi episcopo rationa-
in beatorum Petri et Exuperii honore fundatum, bilitereidem venerabili loco collatus.ct praedeces-
quod utique ipsius burgi principalis ecclesia esse soris nostri bonae memoriaeBene licti papae privile-
dicitur, cum capella sua, quae vocatur Sancti Sal- gio roboratas, et usque ad bancdiem quieteavestro
vatoris, juxta providentiam tuam et successorum monasterio habitas, nos quoque vobis concedimus
tuorum, fili abbas, tam in temporalibus quam in et firmamus, sicut ineorum scriptis et privilegiis
spiritualibus Hbere et absque contradictione aliqua authenticis continetur. Sane novalium vestrorum,
disponenda, salvo nimirum jure dcbito Leodiensis etc, usqae exigere vel extorquere praesumat. Liceat
episcopi. Similiter etiam villas et capellas de Cor- quoquevubisclericos vel laicos, etc, usque contradi-
cis, de ftsnagia, et de Salveniriis, et de Lircil, et ctione aliqua retinere.Prohibemus insuper, etc,
de Arentin, ad praedictum locum tam parochi.ili usque nullus audeat retinere. Cum autem generale
quam sacculari jure pcrtinentes. Pr.-eterea fundum D interdictum.etc .usque divinaofliciacelebrare.Chri-
ipsius burgi et terr.ts adjacentes cum banno et sma vcro, oleum sanctum, etc, usque voluerit ex-
justitia, percussura monetae, mercato et teloneo, bibere. Alioquin liceat vobis, etc, usque quod po-
foragio vini cambatico et materia, positione villici
; stulatur impendat. Adjicimus etiam ut si quando in
sive scabinorum atque caeterorum officialium ad aliquo negotio vos gravari senseritis,sedem aposto-
eumdem locum pcrtinentium. Piscariaset vivaria, licam vobis libere liceat appellare. Quolies etiam
cum molendinis, terris cultis et incultis, pratis, sanctam Romanam Ecclcsiam pro gravaminibus ve-
pascuis et silvis. ac partem allodii Gemblacensis stris aut certa utilitate adire volueritis, idipsum fa-
quae fuit yEgidii et Joannis fratrum de Corcis et ciendifacultatem liberam habeatis Sancimusetiam
comparticipum suorum. Ecclesiam quoque de Ca- ut bonae atque canonicse consuetudices qua; in ve-
stris, Pictam villam, villam quae dicitur Eineis, stro monaslerio hactenus vigueruni, eidem venera-
vicum qui dicitur Boferolus cum qui dici- , bili loco in perpetuum illibatae scrventur. Obeunte
tur Maisnil, censum de Roseriis, villam qua? vero te nunc ejusdem loci abbate, etc, usque pro-
Patbol. CCXVI. 30
939 INNOCENTII III PP. RKGESTORUM LIB. XVI. 940

viderinteligendum.Decernimusergo,etc.,tM<7ueom- A. oliin in eadera ecclesiainsolemnitalebealiMaurieii

nimodis prof utura, B alva sedis apostolicae auctoritate cclebraret idem ad procsentationem bonas memorias

et dioecesuni episcopi canoaicajustitia.

Si qua igilur Willelmi praedecessoristuieuminsubdiaconum or-
futurum, etc. usque districta: subjaceat ulliooi. dinavit, a quoad ejusdem pnesentationem abbatis
in ,

Cunctisautomeidemloco.etc.nsf/uepacisinveniant. in festo Annunlialionis beatoe Miriae in diaconum

Datum Lalerani, permanum Rainaldi acolyti et fuit postmodum ordinatus nec recolit utrum dies
;

capellani domini Innocentii papse III, xvn Kal. De- quaordinem subdiaconatus accepitcssetSubbatum
cembris, indictione u, Incarnationis Dominica: anno Quatuor Tcmporum; utrnmve dies quo!u t in dia- ;

millesimo duccntesimo dccimo tertio, ponlificatus conum ordinatusesset Sabbatum quocaniturSi/icn-

tes. Unde licet statuto tempore in sacerdotcm pro-
vero domini Innocenlii papae Hl,anno sextodecimo.
CXLVII. motus divina diu officina cclebrarit, postmodum
tamen, ut a conscientia sua dubitationis scrupu-
F.PISCOPO ET AnCIllPnESBYTEnO ET B. CAN0N1C0
FLORENTINIS. lum amoveret, a divinorum celebratione duxit hu-
Scribitur pro judice Calaritano. mililerabstinendum, quousque snpcr hoc noslrae
(Laterani, vi Kal. Decembris.) rccepisset bcncplacitum voluntatis. Quocirca dis-
olim cives Pisani ad apostolicoe sedis jura
Cum cretioni tuae per apostolica scrlpta mandamusqua-
manus avidns cxtendere cupientes, dilectum filium tenus, si super iis veritas ignorantur, eumdem in

nobilem virum judicem Calaritanum, qui ab Eccle- susceptis permittas ordinibus libere manifestare ;

siaRomana terram quam habet in Sardiniain feu- quia ubi contrarium non apparet, episcopus rite

dum tenere dignoscitur, super quibusdam ejusdem praesumitur processisse; praesertimcum et solemni-

terrae partibus coram potestate Pisana pcr suum tas beati MauriciiQuatuor jejuniorum Temporibus,
syndicum convenissent, ac prosuae voluntatis arbi- et festum Annuntiationis Sabbato quo Sitientes ca-

trio quasdam promulgari fecissent sententias con- nitur, frequenter occurrant. Verum ex anno quo

tra eum in juris apostolici laesionem, nos atten- exstitit ordinatus per diligentem compulationom

dentesquod idem judex super iis quae a Romana posset veritas indagari etsi constaret quod extra
;

tenet Ecclesia nonnisi sub Romano ponlifice debuit slatuta fuissscl Subbata orihnatus, quanquum su-

conveniri, sententias ipsas, tanquam a non suo ju- stineri posset quod fuit de ordinc subdiaconali pra:-

dice latas, denuntiari fecimus irritas el inanes, ac sumplum, diuconalis tamen ordinis ei deberet ex-
inhiberi nihilominus civibus antedictis ne ipsarum seculio interdici. Tu dcnique, lili ubbas, etc.

occasione proefatumjudicem de cactero molestarent Datum Laterani, xvi Kal. Januariii, pontificatus

Nuper autem ad audientiam nostram eodem signifi- nostri anno decimo sexto.

cante pervenit quod dicti cives uti volentes sen-

^ CXLIX.
tentiis antedictis, nunlios suos in Sardiniam post- EPISCOPO SllESSIONENSI, ABUATI LONOIPONTIS, CISTEn-
modum transmiserunt, ut per ipsos eorum pos- CIENSIS OUDINIS, BDESBIONENSIS DlUECESIS, ET G. DB-
sessionem apprehenderent qua: ipsisperscntentias CANO SUESSIONENSI.
adjudicatafuerantsa?pedictas.PraetereaB.Cajelanus De ncgotio comitalus Campanix et Urix.
Pisanus civissuperfructibus cujusdam partis quam (Laterani, n Idus Decembris.)
in Caleri se habore proponit,coram rectoribus Pisa- (179) Dilecta in Christo filia nobilis mulier Blan-
nis in causam traxit nobilem memoratum, eumque cha, comitissa Campania:, acTheobaldusnatusejus
sibi obtinuit condemnari.Ideoquediscretioni vestrao nostris auribus intimarunt quod inclyta; recordatio-
per apostolica scripla mandamus quatenus nobilem nisllenricuscomes Campani;e atque Briffl profcctu-
saepedictum sententiarum occasione dictarum non rus in terram sanctam, baronibus ot militibus suis
sinalis ab aliquo inolestari, molestatores, quolies jussit ut si eumdelransmar;r.isparlibuscontii]«eri't
ab eo fueritis requisiti, per censuramecclesiaslicam non rcdire, clara- memoria> Theobaldo lnitri suo
appellatione postposita compescentes. Quod si non intendcrent, utpote terrae domino fjciens eos su-
omnes, etc, tu ea, frater episcope, etc, Tu dcni- per hocproestarc corporalitorjuramentum ;qui post
que frater episcope, super teipso. etc. D inortemcjusdeiiiconiitispraefutoTheobaldo^laiiquam
Uatum Laterani, vi Kal. Decembris, pontificatus Campanioe ac Uriiu comiti, terris suis receptis ab
nostro anno sexto decimo. ipso, tidelitalem ad homagium pracslitrrunt. Ve-
CXLVIII. ruin quia proclatus llenricus inpartibus transinari-
ABBATI SANCTl MAURICII AQAUNENSIS SEDUNENSIS nis duas lilias cx clarae memorioe [Isabella] regina
DIOECESIS. Hicrosolymitana sibi, ut dicitur, minus legitime co
De diacono promoto extra tempora. puluta susccpit (180),comilissapra:fataetliliusejus
(Laterani xvi Kal. Januarii). timentes sibi ab illis vcl a viris carum.cum fucrint
Constitutus in pra:sentia nostra dilectus filius P. matrimonio copulatae, moveri super eisdem comi-
Ecclcsiae tua: canonicus nobis humiliter iutimavit talibus quoeslionem, ne pro deleetu tcstiumjus co-
quod cum bonae mcmoria: Sedunensis cpiscopus rum valcat dopcrirc, nobis humililer supplicarunt

(179) Vidc infra epist. 151. (180) Vide Gestr Innoc. III, cap. 58.
 .

8il PONTIITCATUS ANNO XVI, CIIRISTI 1213. 942

ut valitudinarios testes et senes recipi faceremus. \ (Datura Laterani etc, ut supra.
Nos igitur eorum volentes indemnitatibus praeca- CLI.
vere, ne veritas valeat occultari.discretioni vestrsB NOBILI MULIERI BLANCH.E, COMITISS.E CAMPANI.l',
pcr apostolica scripta mandamus quatenus testes, AC THEOBALDO NATO EJIS.
scnes et valitudinarios, quos super iis iidem pro- Ejusdem argumenti cum epistola 149.
ducendos duxerint.admittalis, et diligenter exami- (Lateraoi, m
Idus Decembris.)
n.intes eosdem, ac deposiiiones ipsorum Qdeliter (182) Ex parte vestra fuit propositum coram no-
redigentes in scriptis, ipsa sigillorum veslroruin bis quoi dilectus Iilius noster Roberlus,tituli San-
munimine roboratas faciatis cautius custodiri.Quod cti Stephani in Ccelio monte presbyter cardi-
si non omnes, etc, tu, frater episcope, etc Vos nalis, apostolica? scdis legatus, adjunctis sibi
dcnique, fraler cpiscope, ac lili abbas, super vobis quibusdam episcopis et aliis bonis viris, super boc
ipsis et creditis vobis gregibus taliter, etc quod inclytac recordationis comes Ilenricus ad par-
D.itum Laterani, n Idus Decemb., pontiflcatus tes ultramarinas ilurus terram suam Theobaldo
nostri anno sexto decimo. fratri suo fecit juri si de illis partibus con rediret,

/( eumdem modum Vindocinensi et de eleemosyna et quod pradictus comes cum clarse memorirc [Isa-
ahbatibus Caruoleiisis dixcesis, et subdccauo Sancti p bella] regina Hierosolymitana post mortem [Conra-
Martini Turoncnsis usquein fiiiem. di] marchionis Montisferrati, qui eam Unfredo de

Toron (183) legitimo viro ejus vioIenter]abstuIerat,

CL.
ipso Unfredo viventecontraxit,quosdam testes rece-
PATIUAP.CH.E JEH030LYMITANO AP0ST0LIC.E SEDIS LE -
pit.pro eo quod de morto quorumdam illorum.cum
GATO, ET TYIIENENSI AllCHIEPISCOPO.
essent senes, poterat merito dubitari, et de longa
De matrimonio Erardi de Brena.
timeri abser.tia aliorum, nec non et periculis aliis
(Laterani, xvm Kal. Januarii.) quaa propter guerras poterant imminere.Nos igitur
(181) Ex parte dilectae in Christo Oliae nobilis mu- vestris precibus annuentes.quod super iis provide
lieris Blanchse comitissa» Campaniae ac Theobaldi ac legitime factura estper cardinalem pnedictura,
nati rjus, nostro est apostolatui reseratum quod robur habere pr;pcipimus firmitatis.
nobilisvirErardusde Iirena nuperad partes vestras Datum Laterani,ni Idus Decembris, pontificatus
unam de filiabus clarae memorias Henrici
accessit ut nostri anno sexto deciino.
comitis Campaniae accipiat in uxorem, quce ipsum CLIt.
dicitur in eo gradu consanguinitatis attingere quod MACISTRO IIADULPHO CLERICO.
secundum sanctorum Patrum statula legitime ne- Confirmatur sentenlia lata pro eo.
queunt copulari, cum inclytae recordationis Ludo- (Laterani, iv Idus Decembris.)
vicusrex Grossus,proavus videlicet comitis supra- Exmultaruratenoreperpendimuslitterarumquod
dicti, Iraler exstiteril Florii, cujus pronepos est cum olim causam quae inter te ex parte una et G.
Erardus quod ut asserunt, satis esl in Galliarum
: militem de Curi et Majorem, Scabinos, Oisellum et
partibus manifestum, et constare de facili poterit magistrum domus Deide BanciDgnis dicecesis Lau-
evidenter.Cum igitur ipsi,si necesse fuerit, id pro- dunensis ex altera super terris, pratis, 1'rumento,
bare in eisdem partibus sint parati, et satius sit in pomcerio, foragiis, minuta decima, et rebus aliis
hujusmodi ante tempus occurrere quam post tem- vertebatur,dileclo lilio abbati Saocti Eligii Novio-

pus remedium mendicare, fraternitati vestrae per mensis conjudicibus suis duxerimus committen-
et
apostolicascripta pracipiendo mandamus quatenus darn, ipsi rationibus utriusque partis auditis, et
sub pasna excommunicationis appellatione remota causa? meritis intellectis.pro te super praedictisom-
inhibsre curetis hujusmodi contrahi copulam inter nibus diffinitivam sententiam promulgarunt, con-
eos.ne scandalum oriatur ex eo ex quo debet uti- demnantes partem alteram in expensis. Cumque
litas provenire.Quod si non ambo, elc, alter ve- postmodum super hoc a nobis plures littera; ad di-
strum, etc Vos denique, fratres patriarcha et ar- versosjudices emanassent.demura dilecto filio can-
chiepiscope, super vos ipsis, etc D tori Noviomensi et suis coDJudicibus nostris litteris
Datura Laterani, xvm Kal. Januarii, pontificatus dedimus in mandatis ut dictam senlentiam, sicut
nostri anno sexto decimo. esset juxta,exseculioni mandantes, ipsam facerent
In eumdem modum Suessionensi et Catalaunensi firmiter observari, contradictores appellatione re-
episcopis, et decano Suessionensi usque ad partes ul- mota per censuram ecclesiasticam compescendo.
tramarinas accessit, etc, usque probare in vestris Coram quibus proposuit parsadversaquod abeadem
partibus, etc, usque quatenus si forte idcm Erar- sententia fuerat ad nostram audientiam appellatum
dus in Galliam venerit cum
sub pcena ex-
puella, Sed quamvis ad hoc probanduin testes plurimos
communicationis,ete.,n$7;i(! provenire. Quod si non produxisset, penitus tamen
probatione defecit.
in
omries,etc.,duo vestrum, etc Vos denique, fratres Propterquodiidem judicesiuvenicnteseanndem sen-
episcopi, elc tenliam juste latam, ipsam auctoritate apostolica

(18i( Vide Appendicem hujus libri. (183) VideWiIlel. Tyr.,lib. xxxin :

cap.5.
(182) Vide Appendicem hujus libri.
943 INNOCBNTJI III PP. REGBSTOROM LIB. XVI. 944

confirmarunt.pracdictos militcm, majorem et alios, A. solvit, et sic beneDcium gratiac specialis indieal
eo quod parere diffinitivae seutentiae contempserunt quod vigorem constitutionis.non pcrimit genera!i9.
diutius et contemuunt, excommunicationis laquco Sane supplicatis nobis ut cum per tredecim annos
innodantes.Neigiturdecaetero causa ista seroper re- in conspcctu Ecclesiae cohabitaveritis vobis adinvi-
pullulet,adversariorum malitia procurante.in tuum ccm,de coliabitalione hujusmodi sobole (118) pro-
prasjudicium ct gravamcn.tuis laboribus finem im- creata.impedimentum ex eoquod vos quarto gradu
poncre volumus atque liti.Unde quod ab ipsis ra- parentelae vel remotiori contingilis amovere perdi-
tionabiliter factum esse dignoscitur approbantes, spensationis gratiam dignaremur,maxime ob reve-
diflinitivam sententiam justitia exigenle prolatam rentiarncrucifUi,ad cujus vosobsequium devovistia
auctoritaleapostolicaconfirmamusetpracsentisscri- signo crucis assumpto in subsidium terrae eanc-
pti patrocinio communimus.Nulli ergo,etc.,confir- tae (189).Quia veio dignum estinejus vicariocujus
mationis, etc, usque incursurum. causam assumpisse vi-
in isto negotio specialiter

Datum Laterani, iv Idus Dccemb., ponlificatus demini favorem inveniatis grjtiae specialis,cnnsidc-
nostri anno sexlo decimo. ralo etiam quod super f.icto Virziliacensis(191)Ec-
clesiae circa procurationes mandatum apostolicum
CLIII.
ARCRIEPISCOPO TOLETANO. „ implevistis (191J, vobiscum in gradu pr.-edicto nt
remotiori, si eo vos forte coniinjritis, auctoriiate
De diwoesibus recuperatis a Clirislianis.

xm Kal. Januarii.) apostolica de fratrum nostrorum consilio dispensa-

(Laterani,
Cum quaedam diceceses olim Ecclesiae To- mus (192). Nulli ergo, etc, dispensationis, etc,
(184)
Christianorum exigentibus utque incursurum.
lelanae subjectae, quas,
culpis,inimicinominisChristianitenueruntdiutius Datum Laterani, xni Kal. Januarii, pontificatus

occulpatas.nuper dextera Domini faciente virtutem,

nostri anno sexto decimo.
per studium et prudentiam charissimi in Christo CLV.
filii nostri Adelphonsi, illustris regis Castellae, sint DECANO ET CAPITULO EBORACENSIRUS.
extortae de manibus impiorum.ne cura pastorisde-
Pc elcctione episcopi.
sit fidelibus pusitis in eisdem.eas sollicitudini tuae
(Laterani,x Kal. Januarii.)
duximus committendas ut, donec apostolica sede9
de illis aliter duxcrit disponendum,curam eis exhi- Cum Ecclesiam vestnm speciali diligamus in
beas pastoralem.Ideoque fraternitati tuae per apo- Domino charitate, utpote maximum Ecclesiae Dei
stolica scripta mandamus quatenus eashabeasta- membrum, ipsius comruodum et honorem sollicite
litercommendatasquod divini nominis cultusin eis p volumus procurare.cupientes ut eidem praeficiatur,
pertuam sollicitudinemamplietur.adrestaurandum annuente liomino.talis pastor qui sibi non sit onrri
tamen eis episcopus impendas sludium et operam sed honori, et qui ma;.'is prodesse desidcret quam
efficacem. Tu denique, frater archiepiscope, etc. praeesse.plebem sibi subjectam.Tdifirans vcrbo pa-
Datum Laterani, xm Kal. Januarii, pontificatus riler ct exemplo.Cum igitur in cujuslibet electione
no9tri anno decimo sexto. pastoris cum multa sil discrelione ac prudentia
CLI. procedendum.et omni carnalitate,timore,ac amore
NOBILI VIRO HERVEO COMITI (185), ET MATHILDI (189) mundano exrlusis.timor Domini sanctus prae orulis
EXORI EJUS C.OM1TISS.E NIVERNENSI. sit habendus, universitati vestr.r prr apostolica

Dispensat super cognalione. scripta mandamus et sub divini judicii obtestatione

praecipimus quatenusconvenientibusvobisin utmm
'

(Laterani, xni Kal. Januarii.)

(187)Ascitisaliisinpartem sollicitudinis.summus in capitu'o ad 'ractandum de vestri elertione pasto-

pontifex assumptus est in plenitudinem potestatis: ris, et Spirilus sanrti gratia invocata, eleclionrm
qui cum moderator sit canonum, juri non facit in- canonicam de persona idonea celcbretis cum consi-
juriam si dispensat;praesertim cum dispensatio sic lio venerabilis fratris nostri episcopi Tuiculani apo-

juri? vincula laxet in aliquo quod in allis non^dis stolicae sedis legati ; disirictius inhibentcs ne per
D
(184) Vide lib. xv, epist. 182, 184. tia concessa fuit in c. Quia circa.De cons. et nff. et
(!85) Herveo baroni de Donzi. et Triemeg. r. 12.
(186) Matildi liliai Pelri de Courtenaio comitis (189) Sanctx in cxrrcitti Joannis Itrenni regie
Altissiodorensis et Nivernensis (qui post mortem nierosolymitani.aqnoHcliopolislDamirtam w
Henrici imperinm Orientis adeptus est supra epi- liberata luit A. D. 1C1«. ldem etiam Herveus ad-
stola l,lib.xiu), eamdeni accepit uxorem Herveus, vrrsus Alhienses praeliarat A.D. 1209. Petrus Val-
postquam in apro Cosnensi soerrnm superavit, et ecrn. c 10. Odo Nivernensis sed legendom pulo
;

nostium dcditioni mancipavit. Obiit anno Domini llerveus.qui tunc lemporis dies apebat cum digni-
1223, ut patet ex epitaphio in cccnobio Pontiniaco, tule comitis Allissiodorensis et Nivernensis.
ordinis Cisteraiensis. (1V0) Vezelacientu ordinis S. Benedicti dicecesis
iGdoeoeie.
Hlc lapis Ucrvei comilis celut faciei
(191) Vide supra epist. 22, el infra epist. 159.
Formam, formu Dei clarificelur ei. (l02',Dispens<imus certis do causis, quas vidcre
(187) Videlib. xv, epist. 83. est in hac epist. V lib. xv, epi9L 11.
(188) Sobole. Cujus intuitu.partim haec indulgen-
 915 P0NT1F1CATU3 ANNO XVI, CHRISTI 1213. 946

violentiamaliqiiamsivefraudommandatumnostrum A crcdaturexactum fuissehujusmodi juramcntum.po-

deludere quis proesumat. tius forte pr.fsumitur quod alia de causa volebat
Datum Laterani, x Kalcnd.Januarii, pontificatus sub pra;scripta forma jurare,videlicct quod immu-
noslri anno sexto decimo. nis esset ab illis criminibus de quibus fuerat infa-
CLVI. matus.tanquum dimissis porpoenitentiam jam essct
JOANNI CANONICO SANCTIPETRI LEODIENSIS. immunis ab illis.Sed hoc jurare n<m parvos temeri-
fit adjudicul prxbendam. latis cxisteret, cum beatus Job dical : Etiamsi sim-
(Laterani, ix Kal. Januarii.) plex fuero, hoc ipsum ignoravit anima mea [Jobix).
Diligonter examinatis ct perspicacitcr intelleclis Et Salomon: Quis potest dicere, mundum est cor
meritis causac qua; inter teac G.subdiaconum Leo- meum, et purus sum a peccaio (Prov. xx). Unde
diensis dioecesis super praebenda ejusdem Ecclesioa Psalmista dicebat. Delicta quisintelligit, ab occultis

vertebatur,tibipxigente justitia praebendam adjudi- mu?ida me, Domine xvm). Apostolo atte-
(Psal.
cantes eamdeui,super ea perpetuum silentium me- stante: Nihil mihi conscius sum, non lamen in hoc
morato subdiacono duximus imponendum. Nulli justificatus sum <l Cor. iv).Ideoqueproescriptam pur-
ergo, etc, dilfinitionis, etc„ usque incursurum. gationis formarc.secundum quam idemarchiepisco«
Datum n pus coram vobis obtulit se purgare.penitus repro-
Laterani, ix Kalend.Januarii,pontiticatus
nostri anno decimo sexto bamus, utpote indiscretam et temerariam nec non
CLVII. mcongruam et ineptam; injungentes eidem ut si
MAGISTRO ET FRATRIBUS HOSPITALIS TEUTONICORUM. potuerit et vo!uerit,sub bac forma se purgetsecun-
Decimas illis donatas confirmat. dumsanumintellectum quemeiduximusexprimen-
(Laterani, v Kal. Januarii.) dum, videlicet quod illa crimina graviora, id est
Cum a nobis petitur, etc, usque concurrentes Simoniam, venditionem justitiae atque incontinen-
assensu, hospitale apud Frisacum et decimas om- tiam, de quibus infamatus existit, juretse minime
nium victualium quae solent adduci in castrum Fri- commisisse postquam ad archiepiscopalem promo-
saci, qua; venerabilis frater noster Eberhardus Sal- tus est dignitatPm, et purgalores sic jurent, quod
zeburgensis archiepiscopus, praepositi et capituli credunt eum verum jurassp. Quo facto, vos illum
Salzeburgensis Ecclesiae assensu legitimoaccedente, dimittatis in pace.Alioquin eum sublato cujuslibet
ordini vestro intuitu obtulit pietatis,sicutea omnia contradictionis et appellationis obstaculo removere
juste ac pacifice possidetis.et in authentico scripto curetis a regimine pastorali, processuri secundum
praedictorum archiepiscopi et capituli continetur, formam in prioribus litteris nostris expressam.
—
vobis et per
r -. vos ordini supradicto
confirmamus
_r auctoritate apo-
r_ .

u
Quod
„ si forte non ambo iis
.._ exsequendis
_ r _._
potueritis
_
stolica et prassentis scripti patrocinio interesse,tu,frater episcope.cum dilecto filio pr.ore
communimus. Nulli ergo, etc, confirmalionis, etc Morimundensi ea nihilominus exesequaris. Vos
Si quis autem, etc. denique,frater episcope et fili abbas, etc
Datum Laterani, v Kal. Januarii,pontificatus no- Datum Laterani, iv Nonas Januarii, pontificatus
stri anno sexto decimo. nostri anno sexto decimo.
CLVIII. CLIX.
LINGONENSI EPISCOPO,ET ABBATI MORIMUNDENSI CISTER- ABBATI ET CONVENTUI VIRZILIACENSI.
CIENSIS 0RDINI3 LINGONENSIS DIOECESIS. Approbat concordiam initam cum comite Nivernensi.
De purgatione canonica archiepiscopi Bisuntini. (Laterani, iv Non. Januarii.)
(Laterani.iv Nonas Januarii.) (194) Cum litigantium utilitalis intersit ne sopitae
(193) Recepimus litteras quibus nobis
vestras, judicio vel concordia quaeitiones iierum susciten-
intimare curastisquodapostolicosusceptomandato tur, ea qua? provida sunt deliberatione firmata,
si

super indicendapurgatione venerabili fratri nostro auctoritatis nostra; robur exposcant,eis grato con-
archiepiscopo Bisuntinensi,ad diem sibi prasfixum currenles assensu, favoris apostolici pra;sidium
comparuit coram vobis.juramentum purgationisof- impertimur.Sane postulas is a nobis ut concordiam
ferenssubhac forma,videlicetquodimmums eratab D quae inter vos ex parte unaetcomitem ac comitis-
illis criminibus super quibus se purgare debebat. sam Nivernenses ex altera super procurationibus,
Cumque vos diceretis hanc non esse formam ca- damnis et injuriis intervenit, sicut per litterasve-
nonicam, et super hoc fuisset aliquandiu dis- stras accepimus, quas de verbo verbum jussimus
putatum, ipse tandem ad nos vocem appellationis prssentibus adnotari, dignaremur apostolico mu-
emisit, cui de prudentum virorum consilio detuli- nimine roborare. Tenor autem litterarum talisexi-
lisiis. Ipse vero prajsentiam nostram accedens 8tit:« Sanctissimo patri et domino reverendo Inno-
humilitersupplicavitut saltem superpurgationein- centio Dei gratiasummo pontifici.devuti et humiles
continentiae dignaremur temperare rigorem, quia filiifraterGalteriusdictusabbas et conventus Virzi-
non audebatassererequod anativitatesua nunquam liacensis, devota pedum oscula. Noverit sanctitas
passus fuerit lapsum carnis. Porrocum ab eo non vestra quod dominus Herveus comes et Mathildia

(193) Cap. Accepimus, De purgntione canonica. (194) Vide supra epist. 22.
Vide supra epiat. 63.
947 INNOCENTII III PP. BBGESTORUM LIB. XVI. 948

comitissa Nivernenses fecerunt nobisauthenticum A. bilem saspediclum super damniset injuriis compe-
instrumcntum.cujus tenor est talis:Uaiversis Chri- tebat; decimis de Dorniliaco dunlaxat exccplis, su-
sli lidelibus ad quos prasens scriptum pervenerit, perquibuscis salisficri volumusetmandamus.Quod
Ilervcus comes et Mathildiscomitissa Nivernenses si non omnes, ctc.Uatum Laterani n Idus Aprilis,
salutem in Domino.Noverit universitas veslra quod pontificalus nostri anno scxto decimo. Nos autem,
cum inter nos ox una parle etabbatem et conven- ut promisimus, volentes, sicut decuit, mandalum
tum monaslerii Virziliacensis ex altera superqui- apostolicum adimplere, mediante venerabili palre
bus Jam procurationibus annuis,<Jamnis et injuriis Hoberto,tituli Sancti Stcphani in Ccelio monlcpre-
quoestio verterelur, landem mandavimus domino sbytero cardinale, apostolica: scdis legalo.solemni
papae quod peromniavolebaniusinhaccausa ipsius cor.im eo praestito corporaliter sacramcnto concis-
obtemperare mandatis.Ipse vero.communicalo fra- simus quod pacem praescriptam cum maxima doli-
trum suorum consilio.scripsit in hunc modum:In- beratione adomino papa et cardinalibus ordinatam
nocentiusepiscopus.servusservorum Dei.venerabili observabimus bona fide, et litteris praesenlibus ad
fratri episcopoet dilectis filiisabbati Sancti Victoris praedicla? pacis observationcm successores ct haere-
et cancellario Parisiensi salutem et apostolicam be- des nostros in perpetuum obligamus.volenlcs mo-
nedictioneni.Cum proquaestionequae inter nobilem j. dis omnibus etliberaliterconcedenlcsul supruscri
virum llerveum comiteniNivernensem ex partcuna ptae pacis forma a nobis ct successoribus et haers-
et dilectos filios abbatem et conventum monaslerii dibus nostris in aeternum firmilerct inviolabiliter
Virziliacensis dicecesis Eduensis ex altera super penitus observetur. Ut igitur quae praedicla sunt
quibusdam procuralionibus annuis.damnis clinju- inojorem g-iudeunlfirmitate,islaomnia...filianoslra
riis vertebatur,ipsius nobilis et parlis alteiius pro- laudavit, et nos co praesenti scripto et sigillorum
curalores ad nostram praesentiamaecessissent,et in nostrorum appositione roboravimus. Actum apud
ea fuissct aliquandiu coram nobis prudenter et pro- Leigniacum castrum anno grutiae roillesimo ducen-
vide disputatum.tandem ex parte nobilis antedicti lesinio decimo tertio, mense Oclobris. » Inde et
relatione suorum procuratorum acccpimus quodip- quod sanclitatem vestram quo humilius possumus
s ivolensperomnia complacerenostrae beneplacito cxoramus quatenus pacem istam pcr voset u vobis
voluntalis,paratus crat in hac causa noetrisobtem- factam itadignemini confiimare quod firmaetslabi-
perare mandalis. Nos autein communicato fratrum lis permaneat in eeternum. » Nos igitur prccibus

nostrorum consilio hocduximus injungcndum, ut vestri^ favorem benevolum impendentes.id aucto-

cum ipse et successores sui comites Nivernensesin ritate apostolica contirmamus et pra^scntis scripti
festo paschali ad monasterium accesseriot incmora. -, pati ocinio comniunimus.Nulli ergo,etc, confirma
tum.nomineprocurationis centum librarum usualis lionis, etc. Si quis autcm, etc.
rnonelae, quae pro tempore curret,sint summa con- Uatum Latcrani, it Non. Januarii, pontificatus
lenti tantumdem infesto beatae Mariee Magdalenae nostri anno decimo sexto.
procuralionis nomine recepturi si ad monas'.erium CLX.
accesserint supradictum, ad protectionem ejusdem CAPITULO TERVISINO.
monasterii,secundum quod dejurc tenentur.dantes De ncgolio c\iK0jn Tervisini
operam eflicacem.Ut ergo super hocnullapossit in (Laterani, v Idus Januarii.)
posterum via patere calum:iia?,mandavimus ut prae- (l95)Licetdilectufiliusr£8gisterMaximus notarius
dictus nobilis ctuxoripsiusper authcnticum instru- r.otteretcollega;ipsius,perquosinquisitioncmquam
mentum abbati et convcntui monasterii ejusdem vencrabilis frater nosler Cremoncnsis cpiscopus,
promittant se id firmiter servaluros.suos nihilonr.i- tunc aposlclica; sedis legatus, fecerat contra venc-
nua successores ad hujusreiobservantiam obligan- rabilem fratrem noslrum cpiscopum Tervisinum.ac
tes.etad majore.Ti cautel.tm facianthoc per charis- eliam illam quae primocontra eumdcm factaexsti-
simum in Christo filium nostrum illustrcm regem terat auctoritate bonae memoriae Albancnsis elecli

fVancorum auctoritate regia confirmari. Ideoque apostolicae scdis legali, examinari mandavimus,
scriptamandamus " ejusdem Cremonensis processum exigente justiti
discretioni vestrae perapostolica
quatcnus poslquam nobilis memoratus et uxorsua irritarint.etnos postraodum quod superhoc factum
litlcrassecundi.mformamconcesserintsupradictarri exstititabeisdem duxerimus approbandum.quia ta-
enmdem nobilem juxla formam Ecclesiae abexeom- men cumde.m episcopum propter alienationes quas-
municationis vinculo absolvatis quo propter idcm dam et debita quibus suam diccbatur Ecclesiam
negolium nostraest auctoritate ligatus^injunpentes onerasse habuimus dedilapidalionesuspectum,su-
cidemsubdebito praestiti juramentiulad impetran- per hoc venerabilibus fratribus nostris patriarchoe
d am super hoc confirmationem regium det operam Gradensi et episcopo Castellano direximus scripla
bona (idc. Abbatcm vcro ct conventum praedictosab noslra.Ouijuxta formam sibi traditam procedentes,
omni decrevimus impetilione ccssare, omnemquo veritatcm super iis ct aliis per Tervisinos canonicos
remittere quaestionem quae ipsis advcrsus no- juramentopraestito Bolliciteinquisitamsub suisno-

195) Yide supracpitt. 19.

949 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 950

bis dcstinavere sigillis.certo termino ipsi episcopo A. visn sollicitc ut dictarum posscssionem pretium in
assignato quo personalitcr vel pcr procuratorem solutionem dcbiti praenotati sinc diminutione quali-
idoneum nostro se conspcctui prwsentaret. Ipso bet converUtur.Ideoque discrctioni veslras pcrapo-
igitur in nostra prcesentiaconstiluto, ctinquisitionc stolica scripta mandamus quatenus ipsi, quem ad
facta pcr patriarcham ct episcopum antedictosple- vos cum favore gratiae nostrac reniittimus,in his et
nius intellecta.nobismanifcsteinnotuit pereumdem quaead ejus spectanl officium fideliter assista-
aliis

vetus dcbitum quo tenetur Ecclesia Tervisina trede- impendentcs ei consilium et auxilium oppor-
tis,

cim milliuin librarum summam attingere,computa- tunum.

tis usuris, ac pracfatum cpiscopum debito ipso in Datum Laterani,v Idus Januarii,pontificatus no-
quinque librarum millibus ampliato, molendinum stri anno decimo sexto.
quoddam Ecclesiaeipsiperutileoctingentarumlibra- In eumdem modum scriptum esl Jordano priori
rum pretio vendidisse,ac sustinuisse vassallos suos Sancti Denedicti et Jacobo archidiacono Paduano,
circa duorum millium librarum valentiam alienare usque et quia etiam a capilulo suo testimor.ium sibi
de feudis qun; ab Ecclesia tenebant eadem, data laudabile,etc.,u.s<yueut cum consilio vestroeiassen-
ipsiepiscopojuxta TervisinaB civitatis statutum pre- su capitulisuitantumde posscssionibus,etc.,u^ue
tii sexla parte ,
quanquara et a subditis suis quae- r> convertatur. Ideoque discretioni vestrae per aposto
dam receperit pro collectas, et episcopii redditus ica scripta mandamus quatenus praedicta faciatis
circa duo millia librarum valeantannuatim.Civibus ab ipso episcopo firmiter observari,alioquin eum-
etiam Tervisinis tcloneum ipsi Ecclesiae auferenti- dem ab administratione curetis sublato appellatio-
bus se nequaquam opposuit, ut debeat, quinimo nis obstaculo removere.
illud duobus millibus librarum aestimari obtinuit Datum, ut supra.
ab eisdem quanquam de ipsa pecunia nihil rece-
; CLXI.
perit.nisi quod commune septingentas libras,quas ARCHIEPISCOPO STRIGONIENSI ET UMVERSIS EPISCOPIS
exlorquere nitebalur ab ipso, sibi recompensavit 1N HUNGARIA CONSTITtlTIS.
ex illis. Ad baec, post confirmationem suam nobili Adversus eos qni manus injiciunt in clericos.
viro Guercio duo millia librarum, Ecclesiae suae (Laterani, xn Idus Januarii.)
onere non considerato, donavit quietem propriam
In non modicum superabundat iniquitasqui
illis
ipsius Ecclesiae dispendio 3atagens procurare.
praesumunt Christos Domini tangere, in praelatis
Etsiergo eumdem episcopum ab administratione Ecclesia: malignantes. Sane intelleximus quosdam
possemus merito removisse, ulpote qui de dilapi Hungaros in tantum prorupisse furoremquod inter
datione non suspectus solummodo, vero etiam pro- C a '' a Q uae commiserunt enormia, in venerabilem
cul dubio culpabilis est inventus quia tamen vexa^ fratrem nostrum Colocensem archiepiscopum ma-
;

tiones quas a dicto Guercio pertulisse dignoscitur nus praesumpserunt injicere temere violentas, et
aliquatenus extenuant culpam ejus, et quiaetiam a audacter desaevientes in gregem,qui non timuerant
vobis testimonium sibi laudabile perhibetur, eum, in pastorem, ipsius archiepiscopi clericos nec non
rigore juris mansuetudine lemperato, adhucin ad- et monachos verberibus, damnis, et aliis injuriis
ministratione ipsa duximus tolerandum, volentes affixerunl. Volentes igitur eosdem sacrilegos in
cum evangelico illo agricola experiri utrum arbor praesenti confundi, si forte resipiscant, ne pereant
hujusmodi fructum missis circaeamstercoribus sit in futuro, fraternitati vestrae per apostolica scri-
fuctura; ut dimittamus eamdem.siquidem fructum pta mandamus quatenus si est ita, ipsos singulis
fecerit exspectatum,alioquin ipsam, ne terram inu- diebus Dominicis et festivis, pulsatis campanis, et
tiliter occupet, succidamus. Ne autem Ecclesia candelis accensis, per vestras diceceses excommu-
saepedicta sub voragine pereat usurarum, ipsius nicatos denuntiari publice faciatis ettandiu et om-
necessitate ac utilitate pensatis,licentiam dedimus nibus arctius evitari, etc, usque absolvendi. Vos
episcopo memorato ut cum consilio dilectorum denique,fratres archiepiscope ac episcopi, etc.
filiorum Jordani prioris Sancti Benedicti et Jacobi Datum Laterani, vn Idus Januarii, pontificatus
archidiaconi Padiani et assensu vestro, tantum de nostri anno decimo sexto.
possessionibus ejusdem Ecclesiae remotioribus ac ln eumdem modum scriplum est nobilibus, viris
minus utilibus alienet quod decem milia librarum vniversis ducibus Polonia:, usque et aliis injuris af-
veteris debiti de pretio solvi valeant earumdem, flixerunt. Quiavero dignum est utsuffragiis et sola-
omnem aliam alienationis speciem penitus interdi- tiocareant devotorum qui se adversus Dei ministros
centes eidem ; ita ut ipso jure contractus aliena- malitiam erexerunt, nobilita-
in tantae indevotionis
tionis sit irritus, sit quem forte alium a praedicto de lem vestram rogandam duximus et monendam,per
bonis Ecclesiie saepedicts praesumpserit attentare. apostolica scripta mandantes qualenus si quos de
Ipse vero sic suas mederetur expensa3 quod mille memoratis sacrilegis ad vos confugere forte conti-
libras proprii debiti de proventibus solva episcopa- gerit, eos in vestrae salutis dispendium nullatenus
libusannuatim quousque totum fueril persolutum, admittatis, ne illicito favore, quod absit eorum I

ac usuras trium millium librarum, quae. remanent videamini commuuicare peccatis.

de autiquo,iiilerim excrescere non permittat ;
pro- Datum, ut supra.
951 INNOCENTII III PP. REGESTORCM LIB. XVI 952

CLXII. A Cbristo filius noster Henricus.impcrator Constanti"

ALBAXEXSl EPISCOPO AP0ST0LIC.S SEDIS LEGATO. ncpolitanus illu6tris,cui proemiseuconstabaut.ipsos

Scribitur pro monasterio de Chortato. restituit in eodem, confirmans postiiiodum fuctum
(Laterani, 11 Idus Januarii.) suum privilegio aurea bulla munilo. Porro cum
ipsi nihil invunisscnt ibidem unde posscnt uaius
Ex relationedilectorum filiorum abbalis ct
(196)
monachorum monasterii Sanctae Mariae de Chor-
diei esuriem saturare, ac propter hoc ad eleemosy-
tato'(I97) Thessalonicensis dioseesis nos noveritis
narum suflragia convolantcs, mulla ibidem denuo

accepisse quod cum ipsorum monastcrium,sicut et

congregassent, pestis alia supervenit, quorumdam
alia multa, juxta morem patria? ajurisdictione quo-
videlicet monachorum de Lucetiis ;
qui se spoliatoa
dicto monasterio asserentes, aucloritate litterurum
rumlibet ecclesiasticorum praelatorum exemptum
noslrarun. se in ipso restitui et exinde monachos
fuerit ab nnti |uo et soliConstantinopolitano impe-
Gra?cos expelli fecerunt quibus ob reverentiain
ralori subjectum.tanta quor.dam bonorum omnium
:

affiuentia redundabat quod idera magna tempora-

apostnlici manduti non fuil ausus contradicere m- ;

lium ubertate refertum, et jucunda spiritualium

peralor. Cum igitur tantas calamilatis inimcnsitas
non soluni ad compatiendum corda movere.sed au-
venustate praeclarum, ducentorum monachorum
g ribus horrorem incuterc debcat ex uuditu.nobishu-
collegium sustentabat. Sed olim clarae memoriaj
militersupplicaruntuttunlisipsorunimiseriisatque
[Willelrrojmarcbione Montisferratipartiui>nillarum,
malis finem impouere dignaremur.sub no»tra pro-
sicut Domino placuit,dominium obtinente.ipsisque
tectione suscipientes eosdem, et a dicto monasle-
a facie hominum fugientibus in solitudinem prae
rio ejectis malignis invasoribus mcmoratis, ipsos
timore, Q. abbas Lucetii Cisterciensis ordinis ab
ineodcm restitui faceremus et pacilica possessione
codem marchione dare dictum monasterium
sibi
gaudere. Quia vero nubis non constitit de praemis-
interim impetravit, et ipsius Ecclesioe praesumens
inlringere libertates, G. monachum suum instituit
sis, frateruitati tuae per apostolica scripta manda-
in eodem : qui,tanquam lupus rapax et praedo cru-
mus quatenus inquiuita plenius et cognila veritate,
auctoritate nostra super iis statuas et disponas qua;
delis, abbatisthesauro et omnibus aliis Ecclesia?
secundum l>um videris expedire; contradictores,
ipsius ornamentis, venditisque victualibus et caete-
siqui fuerint, vel reoelles per censuram ecclesia-
ris bonis quibus ipsa Ecclesia copiosissime afflue-
sticam appellatione postposita compesccndo. Tu
bat, exinde furtive recessit ; nec quaesitus a mar-
denique, frater episcope, super teipso, etc.
chione,ut pcenas solveret de commissis, poluit in-
Verum quia Datum Laterani, n ldus Januarii, pontificalus
veniri. peccatis exigentibus in iis om-
nostri anno sexto decimo.
nibus aversus furor Domini nondum erat, sed ad C
percutiendum extenta fortius manus ejus, pessi- CLXIII.
mus successit iniquo. Nara R. monachus de Luce- EPISCOPO ET CAPITULO MASSILIE.NSIBUS.
tiistunc temporis superveniens, et nequiter se hu- Vt prxbendam assignent Raimundo scriptori.
milians, cum interiora ejui existerent plena dolo, (Lalerar.i, xm Kul. Februarii.)
ac sein lucisangelum transfigurans.ab eodem mar- Quantum sit inobedientiae culpa gravis et obe-
chione obtinuit monasterii custodiam antedicti •
dientiao virtu9rnagna protoplasli transgresssoris
cujusiniquitas postmodumtanla luit ut priorisprae- pcena demonstrat, qnam adhuc solvit tota sua po-
donis non videretur frater vel discipulus, sed ma- steritas et deplorat, et secundi Adae (obedientia
gister.Nempe cellis dirutis et domibus desolatis.ac humilis et devota, quam usque ad mortem Patri
eradicato quodam funditus oliveto, quod repraesen- exbibuit, protestatur : propter quam Deus Pa-
tabat quodammodo terrestris delicias paradisi tan- ter super omnes ipsum exaltans, solum
Jnon
quam mercator improbus ligna vendebat clibanis dedit ei nomen quod est super omne nomen,
impudenter. Nec sic tamen potuit ejus inexpleta et omnem principatum et potestatem sub-
sibi
cupiditas satiari quid omnibus animalibus venditis jecit, verum etiam sibi concessit ut genus huma-

et inique distractis ila consumpserit, omnia bona r» num perpetua morte damnatumsua morte redinie
domus quod novissimi exactoris crudelitas priore ret et ad gaudia aeterna transferret. Cum igitur
pejor exstitit in universum ; quia lupi rapucitas contra inobedientia;gradus, qui praecipitant in
procedentis, subsequentis respectu somuium po- infernum, per Christum scala sit obedientise pra'-
tuit rcputari. Cumque ad aures macbionis h.rc parata, per quam conscendero valeamus in ccelum,
nmnia perveniseent, idem considerans se fore a de vobis non sufficimua admirari quod vos viam
dirtis monacbis circumventum, et dolens per se regiam deolinantes, ambularc per devia in conlem-
factara ruinam miseranilcm tantae domus, cxinde ptum nostrum et animurum vestrarum ealuliedifl-
dictum monachum expclli praecepit, et suprndicto pendium contumacilcr elegislis. Nam cura vobii
abbate nc monachis convocatis.prrefatum ipsismo- pro dilecto filio magistro Raimundo sciiplore ao
nasterium disposuit resignare perpetuo possiden- familiari nostro, cujns fidelitatem et prudentiam
dum. Sed eodem morte praevento, cbariseimus in laudabilem et devotam diutius sumus experti, j«m

(196) ViJo l.b. xv, epist. 70. (19?) In cod. Colb., Colhaio.
953 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 954

quartum direxerimus scriptn nostra, ut eidem A. facias secundum proportionem ablatorum intereos
quem dudum ad mandatum nustrum nullo sibi be- quibus est restitutio lacienda.Cum igitur hoc rr.an-
nelicioassignatoinfralrem etcanonicum recepistis, datum decerla scienlia faciamus.volumus et jube-
curaretis.sicut uni ex vobis, tam in domibus quani uius ut illud sublalo cujuslibet confradictionis et
in aliis providere, ac postmudum quibusdam ex appellationis obstuculo exscquaris, nisi jam aliter
vestris innostra proasentia cunstitutis hoc idem sit de voluntale provisum vel adhuc con-
communi
injunxerimus viva voce, vos, quod gr.ive gerimus venerit providendum pro relaxando ccleriter inter-
et indignum, tanquam inobt dientix filii pingui dicto; quia tali ac tanta cautionepramissa servari
cervice ac armato collo juguiii prascepti nostri non decetob hujusmodi causam diutius circapopu-
excutientes avestris humeris impudenter.id haete- lum sententiaminterdicti.quam circaregem absque
nus efficrrc non curas-tis. Quocirca discretioni mandato nostro idem archiepiscopus relaxavit.ee-
vestrae pcr apostolica scripla districte praecipiendo lebrandoilli divina.ut alia taceamus in quibus ipse

mandamus quatenus juxta prnescriptam formam lines nostri mandati asseritur excessisse ;
per quae
ipsi magistro non differatis ulterius providere.Alio- tamen ecclesiastica; libertati noluinus impediuien-
quin tantarum transgressionem non cffiigietis debi- tum afferri, pro qua est summopere insistendum.
tam ultionem scientes nos dilecto filio Petro tituli
; r> Uatum Laterani, x Kal. Februarii, pontificatus
Sanctae Mariae in Aquiro diacono cardinali.aposto- nostri anno sexto decimo.
licaj sedis Iegato, per apostolica soripta districte CLXV.
praecipiendo ruandasse ut si vos mandatum nostrum IPISCOPO WRATISLAVIENSl.
neglexeritis adimplere, ipse de bonis Ecclesise ve- Vicarxa perpelua esl beneficium.
trae secundum formam eamdem competentem sibi (Laterani, vi Idus Januarii.)
provisionem nostra suffuilus auctoritate assignare (198) Postulasti per sedem apostolicam edoceri
procuret contradictores, si qui fuerint, vel re-
; utrum alicujus Ecclesiae perpetuo vicario de pro-
belles sublato cujuslibet contradictionis etappella- ventibus vicariae bonisque paternis habenti unde
tiocis obstaculo per censuram ecclesiasticam com- valeat commode sustentari tenearis perillam com-
pescendo. munem formam, Cum secundum Apostolum (199),
Datum Laterani, xiii Kal. Februarii,pontificatus in ecclesiastico beneficio providere. Ad quod sic
nostri anno sexto decimo. duximus respondendum, quod cum per formam
CLXIV. praedictam necessitatibus pauperum clericorum qui
NICOLAO TUSCULAXO EPISCOPO AP0ST0LIC.E SEDIS nullum sunt ecclesiasticum beneficium assecuti,
LEGATO. _ sicut ibidem exprimi consuevit, sedes apostolica
De relaxando interdicto Anglix. duxerit succurrendum, perpctuus vicarius, nisi de
(Laterani, x Kal. Februarii.) vicuria fecerit mentionem, commodum reportare
Cupientes secundum officii nostri debitum tam non debet de hujusmodi litteris, utpote veritate
regno quam sacerdotio in Anglia providere,frater- Non enim carere beneficio eccle-
tacita impetralis.
nitiiti tuae prassentium auctoritate mandamus atque siastico dicit debet cui competenter de perpetuae
praeclpimus quatenus.cum charissimus in Christo vicariae proveutibus est provisum et pro habente
;

filius noster Joannesilluslris rex Anglia? persolverit beneficii sufficientis subsidium ex certa scientia
in manibus tuis et venerabilium fralrum nostrorum super obtinendo alio beneficiodelevi nonscribimus,
Cantuariensis archiepiscopi S. R. E. cardinalis ac quin faciamus de primo in nostris litteris mentio-
episcopi Eliensis nec non dilecti filii Pandulphi nem. Tu denique, frater episcope, super te ipso,

subdiaconi nostri centum millia marcharum ar- etc.

genti ad opus eorum quibus facienda est restitutio Datum Laterani, vi Idus Januarii, pontificatus
ablalorum, computatis iis quae ipse jam tradidit nostri anno sexto decimo.
praefato archiepiscopo et episcopis aut aliis hocne- CLXVI.
goliurn contingentibus de ipsorum conscientia vel EIDEM.
maudato, ita quod si facta inquisitione constiterit " Sectio prxbendarum quomodo intetligatur vetita.
pius ablatum, suppleatur ab ipso, si vero minus, (Datum, ut supra.)
rcfuudatur eidem,lu receplis ejus patentibus litte- (200) Vacante quadam in Ecclesia tua praebendas
ris suo sigillo munitis,quibus se profiteatur ad hoc duus ex ea constituens, adillasdeassensu capituli
etiam inter alia expraestito pridem nobis juramen- tui duos canonicos assumpsisti quorum altero
:

to teneri quod tam super restituendis abbatis quam apud sedem apostolicam viam universae carnis in-
super recompeosandis damnis mandatis nostris gresso, praebendam quam defunctus habuerat.qui-
absque refragatione parubit, relaxes protinus sen- dam clericus Hippolytus nomine fuit auctoritate
tentiam interdicti.et super utrisque inquisitionem sedis apostolicae assecutus. Verum cum idem Hip-
fieri facias diligentem, quam nobis mitlere non polytus te super integratione prosbendac per quas-
postponas, praetaxatam vero pecuniam distribui dam nostras litteras inquietet, et alius idemjus

(198) Cap. Fostulasti, De rescripti». (200) Cap. Vacante, De praebendis.

(199; Lib. i, epist. 76.
 .

955 INNOCBNTH III PP. REQKSTORUM LIB. XVI. 956

adversus tc sehabere proponat,quid facere debere A partura sollicitudinis evocavit, super gregem suum
postulasti per sedem apostolicam edoccri. Super noctis vifzi 1 ias non servare.sed dormilare potius ac
quo fralemitati tuae sic duximus respondendum, dormire, utrique pcsti volcntes occurrero, ad par-
quod cum Taronensis statuta concilii sectionem curavimus deslinare,
tes illas pacis et fidei angelos
inhibeant praebendarum,teneris utique de his quae ut alleros per studium reducereut
exhortationis
vacare contigerit intcgrare priebendam ; nisi forte ad concordiam,etalterospersanam doctrinam revc-
rationabili causade vacanteprasbendapradictaeduffi carent ad fidem.ac laedi triticum.hordeura, vinum
fuerint constitutae, ac tot sint utriusque proventus et oleum prohiberent. Sed quoniam in verbo
quod perutramquesitutrique provisum inbeneficio Domini pugnando cum bestiis proficere non vale-
competenti.Tudenique,fraterepiscope,superte,etc. bant, super montem caliginosum signum fccimus
Datum, ut supra. elevari, contra eos sanctificatis Domini et fortibus

DLXVII. evocatis : qui fines ejus ingressi conculcaverunt

EBREDUNENSI, ARELATE.NSI, AQUENSI, ET NARBONE.NSI superbiam Chalda?orum, haereticis ex maxima
AIICHIEPISCOPIS, ET EORUM SUFIIAGANEIS, ET ABBA- parte destructis, et ab illis partibus effugalis,
TIBUS, PR10RIBUS, DECANIS, ARCMDIACONIS.ET iLIIS virisque catholicis in locum succedentibus eo-
B rumdcm
ecclesiarijm pr.elatisinebredunensi,»relate\si, -
Pacis q u °q ue fccdera inter eos qui

aquensi, et narbonensi provinciis constitutis. ad invicem dissidebant.pacis evangelistae procdicti,

Eis commendat legatum. eoqui est pax nostra praestante auxiliumjeforma-

(Laterani, xvi Kal. Februarii.) runt,ut non aemularetur Ephraim Judam.et Judns

Equo Ephraim minime impugnaret. Verum quia ille qui

rufo, de quo loquitur in Apocalypsi Joan-
paci hominuminvidet et saluti.novasillicdissensio-
nesjamdudum in provincia et convicinis partibus
nis matcrias seminavit,ne superexcrcscentezizania
exeunte.qui super eum scdeDat discordiae seminator
pacem sumpsit de terra, prout sibi dalum fuerat
triticum suffocetur cum labore tanto etstudio se-
minatum, dilectum filium noslrum Petrum, tiluli
exigenlibus meritis habitantium in eadem.utsead
Sanctae Mariae in Aquiro diacono cardinalem,
invicem inlerlicerent, et terra penitus vastaretur,
apostolica? sedis legatum, virum utique litteralum.
et non solum privata bona essent in direptionem
providum honestum, qucm inter casteros fratrcs
et
et praedarn, verum etiam ad sacra extenderent
nostros specialis charitatis brachiisamplexamur,ad
manus suas,ac Ecclesiae,quae domus orationis esse
parles illas a latore nostro destinamus, qui aucto-
debebant et refugium miserorum, incastellarentur
ritate ac vice nostro pacis fcedera jampridem inita*
in castra, et fierent Satanae satellitibus munimen-
corroboret et continnet,et ut vir polens in opere et
tum. Huic autem pesli se niger e.quus adjunxit,
Q sermone,novellam plantationem irrigans in lide fo-
videlicet hoareticorum perversitas quamvis : qui
multi sint numero.sunt tamen diabolo unusequus veat et consolidet orthodoxa.et generalites destruat
;

quoniam etsi Samsonis vulpecula; significantes et evellal.sdificet atque plantet quae destruendaet
eosdem facies gerant diversas, caudas tamen ha- evellenda, nec non a;dificanda viderit et plan-

Lent ad invicem,quoniam in idipsum perversitatis tanda, corrigendo et reformando quod correctio-

conveniunt colligatas, nis et reformationis officio cognoverit indigere.

ut, qui super eum sedebat
hostis antiquus,bilibrem Quocircauniversitatemvestramtponcu.usptexhorla-
trilici laederet.eos scilicet
qui alios verbo exemplo reficiunt, ac tres bili-
el
mur altentius.per aposlolica vobis scripta districte

bres hordei minores fidem sanctae Trinitatis haben- pra?cipiendomandantesqu»tenuslegatumipsumsic-

tes,et etiam vinum et oleum, mansuetos paritcr et
utpersonamnostram.imonosin ipso.recipienteshe-
austeros.quod omnes Christus uno denario.proprio nigne ac honorifice pertractantes.eaquae statuenda
duxerit vel etiam corrigenda recipiatishumiliteret
videlicetsanguine,compararat.Verumcumscnullus
pro tlomo Domini opposuisset eidcm.facta est fames inviolabiliter observetis. Alioqui sentenliam quam
rationabiliter lulerit in rebelles ratam habebimus et
in terra, et parvuli petierunt panem ; 6ed qui eis
frangeret, nullus erat, pastoribus in mercenarios faciemus, auctore Domino, inviolabiliterobservari.
n Datum Laterani,xvi Kal. Eebruarii, pontificatus
commutatis.Luxit et defluxit et infirmataest terra
pariter et depopulala est regio, luxit hu-
infecta,
nostri. anno scxto decimo.
mus, quoniam devastatum est triticum; conlusum CLXVIII
est vinum.elanguitoleum.et agricolaesunt confusi. SANCTI ATHANASII CETERISQVE ABBATIBIS ET MONA-
Invaserunt enim grcgem Domini lupi rapaces in CIS MONTIS-SANCTI
vostimentis ovium venientcs et tastores.pascentps
;
Recipitintur suh protccliane sedis apottolic:?.
8eipsos,illos nec canum
necbaculoab ovili
latralu (Laterani, vm Kal. Fcbruarii.)
Dominico effugarunt; sed tanquam mercenarii, rielationeilluslriumetmagnorumvirorumnostro-
lupis dispergentibus oves.sunt in fugain conversi, rumcstapostolatuidoclHralumquod illequiestnions
qui debuerant accingi gladio super femurin ultio- domus Domini pnparatus in vertice montium, ut
nem illorum qui vitulum conflaverant adorandum. ad eum confluant omnes gentes, Sanctus videlicet
Nos igitur, quibus omnium sollicitudo imminct eanctorum.qui Ecclesiaifundamcntain sancla nion-
generalis.altcndcnlcs eos quos apostolica sedes in tibus collocavit,niontcm vcstrum supcr mare situtu
 D .

957 rONTIFICATUS ANNO XVr, CHRISTI 1213. 958

ad inhabitandnm suis fidelibuspraeelegit qui cire- : A pti patrocinio communimus.Nulli ergo,etc, nostrae

ctum sui nominis et numinis in se habens, licet protectionis etconlirmationis,otc.Si quisauU'm elc.
aridus sit et asperde tcmporalis fertilitatis gratia Dalum Latcrani, xvi Kal. Fcbruarii, puntilicatus
destitutus, esl tamen intcr alios mundi montes noslri anno sexto decimo.
maxima spiritualium ubertate mirubiliter fecun- CLXlX.
PB.EPOSITO ET CAP.TULO SANCTS MAIU/E IN VINEIS,
dalus. Nim cum trecent s monasleriis ct gloriosa
;

JANUEN6D3US.
religiorum virorum multitudine arctam et pau-
Eis conserval jura parorhialia.
perem vitam ducentiumdecoretur,tantausquemodo (Laterani, xvn Kal. Februarii.)
refloruit cxcellentia honcstatis,lanta religionis exi-
(201)Olimad instantiamS. deCamiliacivis Janu-
mirc claritate refulsit, ut de ipso cum Jacob recte
ensisasserentis quod ad Ecclesiam vestram, cujus
possit quis dicere admirando: Ycre sanctus est iste
parochianus existit, sine periculo vitoe accedere non
tocus (Qrn. xxvmf ;
quia hic est domus Dei, etquaa-
valebat, vencrabili fratri noslro Januensi archiepi-
dam quodammodoportacceli.ubi multitudocccleslis
scopo dedimusinmandatisutsidictuscivistantum
exercitus, tanquam castrorum acies ordinata, et
anuui redditus juxta bonorum virorum aestimatio-
parata suscilare Leviatnn,"ictoriose pugnat jugiter nem assignare vellel Ecclesiae memoratee quantum
cum dracone, psallens Domino sapienier. Propter R a domo sua Ecclesia ipsa percipere consueverat an-
quod cum jamdudum fama vestri nominis.quae fue- nuatim, daret eidem licentiam oratoriumin fundo
rat effusasicut oleum circumquaquc,mu]tos popn- proprio construendi sine juris prajudicio alieni.
los ad se traxerit in odorem unguentorum vestro- Cum igitur inter eutcdem S. ac vos proponentes
'
rum, ipsos currere faciens a remotis, Ecclesiarum quod hujusmodi litterae per veri suppressionem et
prnelatietimperatoresConslantinopoIitanipluresque expressionem mendacii fuerant impetratae, coram
principes saeculares per privilegia sua multa olim dicto archicpiscopo fuisset diutius disputatum, ac
tants libertatis pra;eniinenlia vos dotaruntutpost idem rei seriem per suas nobis litteras intimasset,
Deum, cui vos volebant libere famulari, nullius nos iis quae W. concanonicu3 vester et W. presby-
unquam essetisjurisdictionisubjccti.Caeterum.pec- ler procuratores partiumin nostra proposuere pras-

talis exigentibns nunc ex parte has infregit mun- sentia plenius intellectis, proafatum Ecclesiam ve-
danapotentialibertates perquemd.im Dei et Eccle- stram ab ipsius civisimpetitionesuperhocduximus
siaeinimicum,quilatrunculis congregatisin quodam absolvendam. Nulli ergo.elc, nostrae diffinitionis,

castro idem in monle vestro construxerat per autem, etc.

etc. Si quis

auxilium bracbii sascularis, non solum ecclesias ve- Datum Lalerani,xvu Kal. Februarii, pontificatus

straslanquam praedo sacrilegus et crudelis, auro, fj nostri anno sexto decimo.

argento et ornamentis omnibus spoliavit, verum CLXX.
PtTRO SANCT.« MARI.E IN AQUIRO (202) DI4C0N0 CAR-
Gtiam ut pecuniam exhauriret, quam vos credebat
DINALI APOSTOLICA SEDIS l.EGATO
ille perditionis filius congregasse,tanquam insanus
De vicecomilaiu Nemausensi.
carnilex atque tortor peremit crudeliter quosdara
(Laterani, xm Kal. Februarii.)
vestrum multiplicigenere tormentorum;sedtandem
Cum dilectusfilius nobilisvirSimon, comes Men-
sua prava intentione frustratus, quam in camino vicecomitatum Nemausensem.qui nomine
tisfortis,
cupiditatis ignis avaritiae succendebat,exinde justi-
nostro tenetur,advicecomitatumBiterrensemassera
tia exigente per imperatoris potentiam est dejcclus.
pertinere, discretioni vestrae per apostolica scripta
Unde ne cujusquam praesumptoris audacia volentis inandamusquatenusinquirassuper hocpleniusveri-
jurisdictionemaliquam supervos sibi temere usur-
talem, et quod inveneris, cure nobis fideliter in-
pare vestra pax et tranquillitas de caetero pertur- timare.
betur, noois humiliter supplicastis ut vestris vobis
Datum Literani, sin Kal. Februarii, pontificatus
libertatibus confirmatis, sub beati Petri ac nostra
nostri anno sexto decimo.
protectione vos suscipere dignaremur. Volentes
CLXVI.
igitur paci et quieti postulationibus inclinati, per- EIDEM.
sonas et locumquo divinoestis obsequio man-
in De ahsolutione quorumdam nohilium
cipati.possessiones etiamet omnia bona vestrae quae (Laterani, ui Kal. Februarii.)
;

impraesentiarum rationabiliter possidetis,vel in fu- (203)Etsi nobilium virorum comilis Convenariume

turumjustismodis,danteDomino,poteritisadipisci, Gastonis excessusgraves sintplurimumetenormes,
sub beati Petri et nostra protectione suscipimus.Li- quia tamen humiliter puisantibus non est ecclesia;
bertates autem et immunitates rationabilesetanti- aditus prajcludendus.discretioui tuae per apostolica
quas ac etiam approbatas,proutin vestrisprivilegiis scripta mandamus quatenus sufficienti ab eisjuxta
dicitur contineri,vubis et porvosmonasteriisvestris quod videria expedire, cautione recepta, ipsos re-

auctoritateapostolicaconfirmamusetprajsentisscri- concilies ecclesiastica; unitati, et disponas de illis

(201) Vide supra epist. 86. Fabricii Chemnicensi Romam.

(202) Aliis, Aquino, Aquario ; sed dicendum in (203) Vide Hist. Albig., cap. 77.
Equiro, quod olim in eo loco fierent equiria. Vide
959 INNOCENTII III PP. REGE9TORUM LIB. XVI. 000
6ecuudum Deum prout de piudentum virorura con- A. et ecclesiastica pace duxerint persislendum. Quod
silio videris disponendum. sifortc satisfacere ncluerint, et in errore suo
Datum Lalerani, xi Kal. Februarii, pontificatus duxerint persistendum, nos per indulgenlias in-
nostri anno sexio decimo. novatas crucesignalos et fideles alios praecipiiuus
In eumdem mndum scriptum e.sl nobili viro Simoni excitari ut ad ex<tirpandam pestem hujusmodi
comici Montisfortit ut supra (20i) uno ftlio. Equo divino frcti auxilio insurgenLes, tam contra ipsos
rufo.etc. ,usque orthodoxa, et natum inclyta; re- quam quoslibet alios receptatores aut dcfensores
cordationis Petri regis Aragonum.quem tu detines, eorum.qui plus ipsis haereticis sunt nocivi, proce-
restitui faciat regno, suo.utde ipsius custodia pro- dunt in nomine Dumini Sabaoth.
videat et disponat. Quocirca nobilitatem tuam ro- Datum Laterani, vin Kal. Februarii,pontificatus
gando monemus et exhorlamur attentius per apo- noslri anno sexto decimo.
etolica scripta mandantes quatenus legatum ipsum CLXXIII.
sicut personam nostram, imo nos in ipsos.honori- NICOLAI TtSCULANO EPISCOPO SEDIS LE-
APOSTOLICvE
fice ac benigne recipias etpertractes, etejus moni- GATO, ET P. SUBDIACONO ET FAMILIARI NOSTRO.
tis ac praeceptis intendas humiliter et devote. Et De denarioB. Pelri :n Angli-x.
quoniam amodoindecens esset ut quacunque occa- n (Laterani, v Kal. Februarii.)
sione natum retineres regis praedicti, eumdem in Cum, sicut vestra discretio plene novit, singulae
manibus legati memorati resignes,ut de ipso provi- domus totius Angliae singulos denarios pro centu
deat sicut videritexpedire.Alio'|uin super hoc idem beati Petri annuatim nobis solvere teneantur, prae-
legatus procedet proui in mandatis a nobis viva lali Anglim, qui eum nostro uomine collegfrunt,
voce recepit. rem invito domino conlrectantes, majorem sibi
Datum Laterani, x Kal. Februarii, pontificatus exinde partem non sunt veriti retinere, cum ncn
nostri anno sexto decimo. nisi trecentas marcas nobis persolverent, et sibi
CLXXII. mille vel ampliususurparinl.Ut igitur jus Ecclesiae
PETRO SANCT.E MARI.E I N AQUIRO DIACONO CARDINALI Romanae servetur illaesum.discretioni vestrae pra;-
APOSTOLIC/E SEDIS LEGATO. sentium auctoritate districte praecipiendo manda-
Ue absnlutione Tolosanorum. mns quatenus prius recipientes ab eis denanum
(Laterani,vm Kal. Februarii.) ipsum, prout hactenus exsolverunt, et eos ad id, si
(285)Etsi Tolosanorumexoessudgravissitenormis necesse fuerit, per censuram ecclesiasticam ap-
quia tamen saepe et nuper per dilectos filios P. Gui- pellatione postposita compellentes, firmiter post-
lardum et B. Gilaberti nuntios suos pulsarunt ad „ modum ex parte nostra injungatis eisdem ut resi-
l
januam, et humiliter pulsantibus non est Ecclesiae duum cum inlegritate persolvant. Non enim vide-
aditus praecludendus.discretioni tuas per apostolica mus quo jure valeant intueri.cum nec concessio-
scripta mandamusquatenus sulficienti ab eis, juxta nem possint oslendere a sedeapostolica sibi factam,
quod videris cxpedire, cautione recepta, ipsos re- nec centenariam (206) contra Romanam Ecclesiam
concilies ecclesiastica; unitati, et sic civitas ipsa prescriptionem probare, maxime si tempora (207)
reconcialiata sub apostolicas sedis protectione con- schismatum (208) subducantur. Si tamen de jure
sistat, non ruolestanda de caetero a comiteMontis- voluerint experiri, praefigatis eisterminum compe-
iortis vel aliis fide catholicis.dum in fide catholica tentein quo per responsales idoneos nostro sc [con-
(204) Id est supra epist. 167. hunc modum.Sed in regno Christianissimo res pri-
(205) Vide Guillelmo. de Podio.Laur.,cap. 24. vata principis, et jura liliorum nullotempore prae-
(206) Cenlenariam, quae pollet jure legitimo non scribi possunt.ordinatione re^ia 1539. Chopinus,
humano,ideoquetitulus auttempusimmemorialedi- De dom. lib, ni, lit. 9, etiamsi aliquo libcrali titulo
citurnon pr.TSCriptio^Yi^oOatiovo; u.5).Xovf,rEpToy distracta fuerinl,secundum quae judicalum fuil 13.
Xpovou itdpaYpaoj) Noj/. cujuscontextu novclla 3. Junii 1619. SC in baereditate Francisci l.oriot quem
auro-ratur et I. ult.C. Desacros. Eccles. el rursus advenam dicebant, cujus censum magistratus mu-
introducta reviviscit c. Adaudienliam c. Cum vo- nicipalis (quem Majorem vocant) describi jusserat
bis De pr6escript.,cujus species plurimum facit ad D ex beneficio ducem Burgundia?, quorum munili-
explanationem hujus clausulae. Vide 1. xn inler C. centiamCharolusVIUChristianissimusconfirmarat
de sacros.Eccles. el ibi glo?sam sed Eeclesiae, ad- Rescriptoetiam SC. approbato die 20 mens. De-
versus alium patrocinatur pnecriptio, si triginta cemb. 14 2. Sed viceprocurator fisci coramjudice
annorum spatio aetaspossessionis mcanuerit in re- ordinario contraria festinatione, aXAOYtvfa; jura re-
bus in eadem sine ulla interruptione possessis, ex galio esse proposuit.qus nequedistrahi,neque jugi
capitulari Caroli Magni Itaque centenaria, everri- aliquo temporo prsscribi possunt," secundum qiisB
culum omnium actionum.Ecclesia? cau?am submo- Bententia lala cst cujus formulse propngnante viro
veliit; secus
quaestio vertatur de censu cmphitcu-
si erudito llugone Picardct fisci procuratore regio,
lico, quoniam
sic constanter inolevit (ut verbis co- senatus primi judioii elo^'io subscripsit.
dicis Visiguthurum de tricennali utar, ex lib. x, (207) Vidu lib. xn. epiet. 92.
c. 2), ut jam non quasi cxinstructione humana.sed ^208 Schismatum d. c. Cum nobis, nobis tempus
velut ex ipga rerum natura processisse videatur : hostilitatis c. /•> transmissa eod. tit. Tyrnnnidis 1,
secundum qu.-e in auditorio curiae decretum fuit decernincus c. De sacros.Eccles. belli intcstini, ex
SC. 29 Januarii 1607, agente Francisco de Moroges ordin. regio Blessensi, § 50,pupillaris aetatis l.sicut
adversus Franc.Clerget, ubi super eadem re per- C. do prsser. 30, vel 40annorum.
pelua; voluntatii constanti clogio judicatum fuit in
901 PONTIFICATUS ANNO XVf, CIIRISTI 1213. 962
Bpectui reprsesentent, quidquid juris super iis ha- * CLXXVI.
buerint ostensnri ;
protcst.itione praemissa, quod RICHARDO DE MARISCO ARCHIDIACONO NORUMnRI.E.
Bljudicio duxerint contendendum, nos quidquid Recipitur sub protcctione B. l>etri.
hactenus est subtraclum, in ipso judicio repeto- (Laterani, n Kal. Februarii.)
mus. Sacrosancta Romana Ecclesia, etc, usque con-
Datum Laterani, v Kal. Februarii, pontificatus currentes assensu, peraonam tuam omnibus
nostri anno sexto decimo. bonis quaeimprajsentiarum ralionabiliter
possides,
aut in futurum justis modis, prsestante
CLXXIV. Domino,
poteris adipisci, sub beati Petri et nostra
TUSCULANO EP19COPO APOSTOLIC.1E SEDIS LEGATO, ET protec-
tione suscipimus et praesentis scripti
NORWICENSIETWINONIENSIEPISCOPIS. patrocinio
communimus, ut doneo tedignum reddideris, apo-
Scribitur pro liichardo de MarisCO.
stolica valeas protectione gaudere. Nulli
ergo, etc,
(Lalerani, v Kal. Februarii.) nostrae prutectionis, etc Si quis, ete.
(209) Cum quidam ecclesiarum
pontifice3 et Datum Laterani, u Kal. Febrnarii, pontificatus
pra-lati de Anglia, qui a dilecto Ricbardo de
filionostri anno sexto decimo.
Marisco jamdudum regiis obsequiis insudanle in n CLXXVII.
multis existimant se offensos, in quibus forte cul- PATRURCH^: F.T CAPiTULO ANTI0CHENI3.
pabilis non exstit, moliantur eidem sicut accepi- De prxbenda quadam Antiochena.
mus gravamina irrogare, nos ipsi volentes super (Laterani, iv K^l. Februarii.)
hoc paterna sollicitudine providere, fraternitali Constitutus in nostra prassentia dilectus
filius
vestraepraBsentium auctorilatemandamusquatenus I.diaconusnobis humilitprsupplicavitquod cum
in
quoslibet molestares ipsius ab ejus indebita mo- Antiochena Ecclesia per novem annos et
amplius
lestatione per censuram ecclesiasticam appella- in regimine scholarum et divinis
officiis fideliter
tione postposita compescatis. Quod si non omnes servierit et devote, diaconatus ordinem
suscipiens
iis, etc. Vos denique, fratres episcopi, etc. in eamdem, ipsum in canonicum
ejusdem Ecclesias
Datum Laterani, v Kal. Februarii, pontificatus recipi faceremus. Quia vero ei non
solum venera-
nostri anno sexto decimo. biles fratres nostri patriarcha
Hierosolymitanus et
Tripolitanus et Antaradensis episcopi per
CLXXV. litteras
suas, verura etiam tu, frater patriarcha,
TUSCULANO EPISCOPO APOSTOLICjE SEDIS LEGATO. per tuas
laudabiletestimonium perhibes, asserensquod nisi
Super eodem. propositumassumpsissetredeundiad propria, cum
r
(Laterani, ul supra.) tibi frater patriarcha, ct vobis, filii capilulum
Licut olim duxerimus providendum ut clerici
servitium ejus gratum esse non modicum et ac-
Angliae, qui pro discordia inter sacerdotium et re- ceptum, posset apud vos de facili beneficium adi-
gnum exorta excommunicationis fuerunt vinculo pisci, cum dignum sit ut ubi laborasse dignoscitur,
innodati, cum litteris venerabilis fratris nostri ibi pro labore stipendium consequatur, devotionem
Stephani Cantuariensis archiepiscopi, S. R. E. car- vestram ropandam duximus et monendam, per
dinalis, rei veritatem plenarie continentibus ad apostolica vobisscrijjta m.mdantes quatenus ob re-
apostolicam sedem accederent absolutionis benefi- verentium apostolicaa sedis et nostram, nec non
cium Richardus de Ma-
pelituri, et dilectus lilius ejusdem prudentiam, ipsum recipiatis in canoni-
risco clericus hujusmodi litteris ad no-
regis sine cum et infratrem, eistallum in choro locumin ca-
stram venisse prssentiam dignoscatur, quiatamen pitulo assignantest Alioquin venerabili fratri nos-
non creditur id ex conlernptu fecisse, sedejusdem tro Sidoniensiepiscopo et dilectis filiispriori Sancti
regis potius urgente mandato, qui ad nos cum fcsti- Michaelis et cantori Tripolitano damus nostris lit-
nantiadeslinabaleumdem.nolumusutea occasione teris id mandatis ut vosad id, nisi aliquid canoni-
ab aliquo molestetur; maxirae cum ratiociniis et censuram ecclesinsticam appella-
cuin obviet, per
aliisregiis negotiis impeditus, facile non valeat ^ tione remota compellant. Tu denique, frater pa-
super hoc denuo ad sedem apostolicam laborare :
triarcha, super teipso, etc
propter quod nos sibi de speciali gratia superprac- Datum laterani, iv Kal. Februarii, pontilicalus
missis fecimus beneficium absolutionis impendi. nostri anno sexto decimo.
Ideoque fraternitati tuae per apostolica scripta man- lllis scriptum est super.
damus quatenus 6i eumdem propter hoc ab ali- CLXXVIII.
quibus contigerit molestari, tu eos ipsius mole- GRIMALDO ET SOCIIS GHUCESIGNATIS.
statione, monitione praemissa, percensuram eccle- Ut votum suum exsequantur.
siasticam appellatione remota cotnpescas. Tu de- (Laterani.xv Kal. Martii.)
nique, fraier episcopp, superteipso, etc. Cum cruce Domiui nostriJesu Christi gloriari
in

Datum Laterani, ut supra. opporteatChristianos, eisnon deeritdoloris materia

(209) Fuit is postea episcopus Dunelmensis ann. 1219. ut docet Matthasus Paris.
 ;

%3 INNOCENTII III PP. RBGESTORUM LID. XVI. 06 i

dura liifnum salutiferae crucis, in quo salus mundi A Monte quamplures socii sui zehti Chris-
Silicis et
pependit et aeternae mortis chirographum vita mo- lianae gentis honorem, humeris suis suis signo

riendo delevit, sub manu tonetur hostili, sepulcro crucis in presso, se devoverunt ad obsequium cru-
Dominici corporis glorioso utcunque facto inglorio citixi, llierosolymara profecturi, ut ibidem sub cru-
et ab Venerunt siquidem genlea
iinpiis profanato. cis vexillo militent Deo regi, qui pro nobis trium-
in haereditatem Dominicam, et loca sancta proles phavit in cruce. Verum eum ipsi non in viribus suis
polluit Chananaea. Sed cum in Christo simus haere- nec virorum multiludine.sed potentia con-
in illius
des, satisin publioonostruro, si Tolumus, videmus fiilenlesqui currum ct exercilum Pharaonis projecit
opprobrium, eo quod haereditas noslra versa est ad in mare, gloriosus in sanctis, et in mojestate nii-
alienos, et domus nostroe ad extraneos devenerunl rabilis, proponant cuni caulela procedere ac parare
et sic nobis injuriarum actiones abundant, cumet viam exercitui generali, nobis cnm rnullae devo-
Dominicas persequi teneamur et nostras omiltere tionis instantia supplicarunt utcum navigioegcunt
minime debeamus, ne in illo minus devoti et in super boc vobis scribere dignaremur. Porro a tanii
nobis desides reputemur, si super hoc non exsol- regis obsequio manus vestra non debet esse rcmota
verimus Domino debitum, etinteresseneglexerimus quoniam sic ca'isa Dei agitur quod cujuslibet fidelis
nostrae fidei speciale praesertim cum, etsi utrius- n commoditas geritur in hoc casu. Absurdum quuque
,

que merita se contintiant, utraque tamen felices et videretur et absonum si prudens potentia et potens
suos habet effectus, eo quod in hujusmodi casu prudentia vcstra,qu;e in muliis temporalibus emi-
causa Dei temporalis honoris commodum non ex- net, lateret, quod absit! in negotio Jesu Chrisli,
cludit, et nostra aHernae gloriae praemio non priva- ubi dum temporale pranstatur obscquium, seternae
tur. Unde ferventer et provide currendum est in felicitatis praemium exspectatur. Eia igitur, viri
hujusmodi stadio, ut tale possit bravium compre- prudentes et providi, ad factum tam laudabileau-
bendi, feliciter et constater est in hoc agone pu- xilii manum porrigite, ut praedicti crucesignati pro

gnandum, ut tanti pramii corona sequatur. Qua- competenti naulo vestro navigio transeant, vel de
proptergaudere potestatisinDominovobisessedivi- vestra licentia naves emanl u Venetis, quibus va-
nitus, sicut credimus, inspin.tum ut vos ad tanti leant transfretare. Verum quiajacula impraevisa
regis devoveritis obsequium, signo crucis as- plus nocent, transitus talium ante tempus in publi-
sumpto in subsidium terrae sanctae, ibi peregrina- cam deduci non debet notitiam,ut praclium Dumini
turi proDomino ubi Rex regnum et Dominus domi- eo salubrius praslienlur quo minus praescientiaj
nanlium dignatus est peregrinari pro servis, uteos clypeo adversarii fuerint praemuniti.
supernae patriae cives et aeternaebeatitudinis face- Datum, ut supra.
ret cohaeredes. Eia igitur, viri prudentes, jactate "
in Domino cogiiatum, et ipse diriget gressus vc-
Cl XXX.
stros, non in viribus vestris sive prudentia, sed in
inCHIEPlSCOPIS ET CPISCOPIS PEP. LOMBABDUM ET TU-

illius potentia et misericordia confidentes qui cur- SCUM CONSTITUTIS.

rum et exercitum Pharaonis projecit in mare, glo- Super eodem.

riosus in sanctis suis, et in majestate mirabilis, (Roraae, xi Kal. Martii.)
cujus verbo coeli elcum imperat mari
firmati sunt,
Quam laudabile, quam pium et fuvorabile pro
et ventis, cessat tempestas. Nec est vobis de ad-
subsidio terrae sanctae propositum lator praesentium
versae partis multiludine desperandum, si puro
nobilis vir Grimaldus assurapserit, ipsius relalione
corde praelium Domini Sabaoth curaveritis proeliari
poteritis edoceri. Cum ij^itur res sit digna favore,
mcmores quod in Gedeonis praelio sub brevi satis
imo dignissima, uoiversitati vestrae [ier apostol ca
nurnero suum Dominus restrinxit exercitum, et de
scriplamandamus quatenus habentes ad illum rc-
inermis funda Divbl emissi lapidea armati Philis-
spectum cujus causa spccialius geritur in hoc casu,
thei superbiam deprpsserunt. Ceeterum cum proce-
opem dctis et operam ut viros inveniat secundnm
datis in
. . .....
Domino parare viam
remissionis et lmmumtitis
exercitui generali, ea
gralia
n car suum, cum qurbus rn divinac virlutis polentia
volumus vos D .__ ._ _., ..
quod pio conccpit proposito in subsidium tenae
. , .

gaudere quam in generalibus litteris (210y duximus

sancta; salubri persoquatur eiTtctu. C;eterum quia
exprimendam.
pravisa jacula minus nocent, expedit ut quod Mom
Dutum Laterani, xv Kal. Marlii, ponlificatus nos-
vobis sccreto retulerit publicam non deducatur
in
tri anno sexto dccimo.
notitiara ante tempusut, danteDomino, exsequatur
GLXXIX. efficacius quod intendit quo minus adversani fue-
NOBILI VIRO DUCr ET CO.NCILlARirS VENBTORUM. praemuniti. Vos denique, fralrcs archiepisoopi et
VI navigia commodent crucesignatis. episcopi, etc.
(Datum, ul sxepra.) Datiim Romae, opud Sanctunr Petrum, xi Kal.
Gum
incruceDomini, etc, ut mpra, usque debaa- Martii, pontifiratus noslri anno sixlo dn
mus. Sane dileclus filius nobilis vir Grimaldus dc

(210) Suprii episl. 28.

 :

9G5 PONTIFICATUS ANNO XVr, CHRISTI 1213. 966

CXXXXI. A pcrat ventis et mari, fretnentis freti fiuctus sedabit

AnCHIEPISCOPO LUDENSIS APOSTOLIC.E SEIU3 LEGATO. ut fiat optata tranquillitas navigantibus, et inimicos
VI veniat ad concilium gcnenilc. reducet ad pacem, ut fiat itcr agentibus via tuta.Ad
(llom.TB, ix Kal. Martii.) haec,quoniam consimilos littcras venerabili fratrj
Intcr cantera dcvotionis obsequia quas tenentur nostroarchiepiscopo misimus Upsalensi,fraternitati
episcopi et praaoipue archiepiscopi sedi apostolicaj tuac per apostolica scripta mandamus quatenus ei

tanqunm matri fideliter exhibere, hoc unum pra;- et suffraganeis ejus districte prascipias ut usquo
cipue debet esse,ut ad concilium veniant evocati pra?dictura terminum quocunque modo poterint ad
ad quod archiepiscopi juramento pnestilo sunt apostolicam sedem venire pro viribus elaboront.
aslricti.Unde plurimum admiramur quod te super Sane quia, ut asseris, ad crucis negotium promoven-
hoc excusare aliquatcnus voluisli, cum etiam non dum tihi non sufficit evectionum numerus nostris
vocatus dcberes modis omnibus laborare ut tam litteris designatus, et usque ad tricesimum nume-

sanclo concilio interesses.ad quod ex omni parle rum postulus licentiam tibi dari.nos hoctuae con-
cum desiderio multo current principes et praelati et scientiaeduximu3 committendum, ut super hoc
totius cleri gencraliter flos et decus, ut tot tantos procedas sicut videris exptdire. Tu denique, frater
patres conscriptos ad «editicationem suam videre archiepiscope, etc.
valeant et audire,ac mereantur esse participes ora- " Datum Romae apud Sancium Petrum, ix Kal.
tionum suarum et bonorum omnium qua) sancta anno sexto decimo.
Martii, pontificatua nostri
synodus duxerit statuenda. Non ascendat igitur in
CLXXXII.
cor tuum vel cujusquam pontificis aut pru-fati ut
RICENSI EPISCOPO.
tam ignominiosam maculam in gloria sua ponat
quod sea tanta solemnitate ac opere sic necessario Quod Ecclc^ia Higensis nulli melropoiitano est sub-
jecta.
et tam pio qualibet occaslone subducat quia pra?- ;

(Romae, x Kal. Martii.)

ter inobedientiaa culpam et pcenam, indignationem
Dei et nostram et confusionern incurreret ac oppro- Cum in memoria hominum non exstat Rigensem
brium sempiternum. Ideoque peraposlolicascripta Ecclesiamalicuimetropoliticojure subesse.volumus
mandamus et districte praacipimus quatenus tam et mandamus ut donec in generali concilio super
tu prsecipue quara caeteri Ecclesiarum prslati per hoc aliquid certum duxerimus statuendum, nulli
tuam provinciam constituti juxta primi mandati tanquam metropolitanointerim responderecogaris.
nostri tenorem a KalendisNovembris proximo nunc Tu denique, frater episcope, super teipso, elo.
futuris usque ad annum, sive per mare, sive per Datum Romae apud Sanctum Petrum x Kalend,
terram, quocunque modo poteritis, ad sedem apo- C Martii, pontificatus nostri anno sexto decimo.
stolicam venire pro viribus laboretis. Speramus /« eumdcm modum scriptum est Estoniensi episcopo
enim in Domino quodinterim illequi potenterim- pro Esloniensi Ecclesia ^2H.j

APPENDIX LIBRI DEGIMI SEXTI.

CLXxxm. sessorio lite legilime contestata quia super hino

SANCTI PETHI DE MONASTEHIO ET DE CHANTILLA PRIOHl. indepropositis per assertiones eorumfieri nobisnon
BUS BITUHICENSIS ET XIVERNENSIS DIOECESUM, ET potuit plena fiiles, causam eamdem deipsorumas-
THESAURARIO NIVEHNENSI. sensu vobis duximus committendam.per apostolica
De sub;cclionc monaslerii Menatensis. scripta mnndantes quatenus parlibus convocatis,
et auditis hinc inde propositis, quod canonicum
(Laterani, v Kal. Junii.)
fueritappellatioue postposita deeernatis, etfaciatis
1

Cum
causa quae inter Cluniacensem Ecclesiam ex quod decreveritis per censuram ecclesiasticam fir-
parte una et monasterium Menotense ac vene- miter observari. Testes autem, etc, usque perhi-
rabilem fratrem nostrum Claromontensem cpisco- bere. Nullis litteris obslantibus, etc. Quod si non
pum ex alterasuper ejusdem monasterii subjeclione omnes, etc, duo vestrum, etc.
noscituragitari diversis judicibus fuisset ab aposlo- Datuin Laterani, v Kal. Junii, pontificatus nostri
lica sede commissa, tandem ad instantiam Clunia- annu sexto decimo.
censium dilectum filium W. abbatem prafati rao- CLXXXIV.
nasterii de praesentiam nostraravocavimusrespon- ARCHIEPISCOPO RAVENNATI ET EPISCOPO CRE.M0NE.NSI.
surum.Ipso igitur et dilectis filiisH et P. monachis Ut Dononicnsem episcopum compellant ad cessionem.
et procuratoribus ipsius Ecclesiaeinnostra praesen- (Laterani. iv Idus Junii.)
tia constitulis, et tam super petitorio quam pos- Cum Bononiensis episcopus olim ad consiliura et

(211)Vide supra epist. 129.

 967 INNOCESTII III PP. RKG JSTORUM LIB. XVI. 968

suggeslionem bonae memoriae Gerardi Albancnsis A Epistola flonorii III,in qua conlinetur compositio

electi, suaminsufficienliam recognoscens.sarcinam

cujus mcntio fil supra epist 9S, nunr primvm
ediia ex veteri codice ms. bibliothc.-a' Colber-
pontificalis officii, quam sine suo et comniissi sibi
tirne.
gregis periculo portare non poterat, infra certum (Signiae, n Ncu. Septembris.)
tempusdeponere promisissct, idem praeesse gaudens HoNORiusepiscopus,servusservorumDci,vencra-
potius quam prodesse, post recessumillius promis- bilibus Iratribus archiepiscopis et episcopis et riilcc-
non metuit supradictam, adeo ut tis liliis capitulis eorumdem in terra nobilis viri G.
sionem inficiari
de Villa Arduini principis Achaiae citra passum
a tabcllione qui lecit super hoc publicum instru-
Megara- Corinthiensis constitutis, salutem et apos-
mentum, illud, sicut accepimus, faciat ocrultari. tolicam benediclionem.
Cum igitur dicta promissio dubia non existat, et Sedii apostolicop circumspectio constiiuta supcr
insuper ejus sit insuffi :entiamanifesta, fraternitati gentcset regnautevellat et destruat, aedilicet atque
plantet, ubique retinens moderamcn, interdum ri-
vcstrae per apostolica scripta mandamus quatenus
gore, interdum mansuetudine utitur, mterdum con-
cx parte nostra moneilis eumdem ut Bononienscm sideratis circumslantiis temporum etlocorum, me-
Ecclesiam exoneret de seipso, eum, si monitis ve- riium faciens ex utroque, aspera in vias planas et
stris inira quindecim dies acquiescere forte nolu- prava dirigit in direita, et lite cnnfusionis impli-
cita expHcans et dirimens, lileiu ipsi>m ad cerlas
ent, abeadem sublatocujuslibct contraaictionisseu n maginem, et rectitudinis normam provida disiin-
tergiversationis diffugio penitus amoventes,etcom- ctione reducit, ut quae sunt Caesaris Caesari et qua>
pellentes eumdem ut in manibus vestris resignet sunt Dei Deocongruariispensationereddantur. Sane
pecuniam quam pro terrae sanctae succursu noscitur cum ex principum imperii Romaniae insolentia
conlutandahujusmodiconfusionisinoleveritcorrup-
congregtre, injungatis capitulo Ecclesiae memoratae
tela utnunc iidem bona conlerrcnt Ecclesiis, et
ut virum scientia, vita et fama praeclarum sibi per nunc ea ipsis auferrent prosuaelibito voluntatis, et
clectionem canonicam infra octodies praficiant in collata pneeipueabbatiis juxtabeneplacitum suum
pastorem. Alioquin vos ex tunc auctoritate nostra, propriis usibus applicarent, ac Gracci praelati re-
ceptis muneribus ir.ditferenter quoslibet an sacer-
subl.ito cujuslibct conlradictionis et appellationis
dolium promoverent, et dilectus filiusnobilisv.r G.
obstaeulo, personam quae tanto congruant oneri et de Villa Arduini princeps Achaiae innisus hujus-
honoripraificiatiseidemconlradictorespercensuraiu modi corrupteloe abbatias et possessiones ecclcsia-
ccclesiasticam appellatione postposita compescen- sticas in suis manibus retinens, et fructus earum
proi>riis usibus applicans (212), et quibus volebat
tes.Vo3 denique, fratres archippiscope et episcope,
pro papates tanquam rusticos reti-
libito tribuens,
super vobis ipsis ac credito vobis grege taliter vigi- neret, quia monitus ab ahulenda corruptel.i prs-
lare curetis, exslirpsndo vitia, plantando virtutes, dictanolebat desistere, ipsum contigit excommuni-
ut in novissimo districti examinis die coram tre- cationis laqueo innodari ; sed non tactus ab eo qui

mendojudice,quireddet unicuiquesecundumopera
C tanjiit montes et fumigant, se mandalis Erclesia;
obtulit saniori usus consiliopariturum.Et quiahu-
sua, dignam possitis red lere rationem. militer redeuntibus non est Ecclesiae additus prae-
Datuin Lalerani,iv Idus Junii,anno decimo sexto. cludendus, juxta lormam Ecclesiae intra castra ip-
sius obtinuit per humililatcm reduci.a quibus eje-
ctus fuerat per contumaciam et contempium. N"3
CLXXXV.
ergo non minus ipsius principis saluti quam Eccle
ROBERTO TITCLI SANCTI STEPHANI IN COF.LIO MONTE siarum utilitatibus providere volentes, sibi prascipi-
PRESDVTERO CARDINALI, APOSTOLICf. SEDIS LEGATO. mus ut vel resignaiionem Ravenicae auctoritate
sedis apostolirac ampliatam reciperet, vel pacem
Scriliitur pcr comitissa Campanioe.
quam ecclesiastici inierunt, Conatantioop litani
(Signiae, v Idus Augusti.) barones qui erga Romanam Eoclesiam majorem
devotionem habentes in servitiis delensionis imps-
Dileeta in Christo filia nobilis mulier Blancha, rii potins sunt gravnti. Verum licct resignationem

comitissaCampaniae, nobisconquerendomonstravit praedictam, qna' gravior viriebatur, dictus piince.ps

sc dxerit recepisse. quia tameu eam nullatcnus
quod quidam clerici et laici crucesignati bomines
effeclui mancipavit, sed vobiscum rompositiono;n
euos super feodis qnas immediate ab ipsa tcncre iniit valrie illiritam et penitus infaonestam, nos rie
noscuntur auctoritale nostrarum conveniunt litte- ipsius salute solliciti, ipsumquc de conlusionecon-
rarum in ipsiusnon modicum prajudicium et gra- D silii Achitofel volentes eruere. et ad devotionem
Kcclesiae revocare, duximus concedenrium ut pcr
vamcn, quod res de quibus agitur ad eamdem per-
venerabilem fratrem Pelagium Albnncnsem episco
tineant nullam fncientes in commissionis litteris pum et dileetns filiosnostrns Thnmam tiltiliSanrtie
mentione.m. Quocirca discretioni tuaeper npostolica Sabin.-e rt Jnannem tituli Saneta1 Praxedis presby-
scrip!a mandamus quatenus super hoc indemnitati teros cardinales cum dilcctis filiis clericis Kccle-
siarum vestrarum apud sedem anoslolicam existen-
ejusdem comitissae, prout expedire videris, sublato
tibus, nec non P. de Altomngnn milite ac nnntio
appellntionis obstarulo, studeas providere. principis menmrati. inter principem ipsum nc cle-
Datum Signiae, v Irius Augusti, pontificatus nostri ricos memorntns pnx tractnretur honesta.et eisdem
anno decimo sexto. cpiscopoetcardinalibusmediantibus.posttractatum
diutius habitum, in pacem hujusmorii convci ornnt
ampliata rosignalione Ravenicaa de assensu vestro,
deducta terra nobisviri Oddonis de Roccha rinmini
Athenarumtalitermoderata.utvidelicetomnesEcrle-
siae vestrae omnesposse.-siones suas quas obtinentin

(212) Vide quintam Collect. Decretal. lib. tit. 20, c i.

909 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRI8TI 1213. 970
habuisse aliquando diguoscuntur a tempore coro- A. gnetur, nisi forte eadem Ecclesia in acroslico te-
nttionis Alexii Bambacoratii ab omni exactione ao neutur, quod pi o quantitate ipsius eadem sibi repu-
jurisilictione liheras habeant laicali (213), salvis tabil in sorteni si quid i'x ips.i defuerit, loco ido-
;

justis ot debitis acroslicis secundum moderationem noo de aliis suppleturi. Quod si saepefatus princeps
inferiusadnotatax,ncn obstantibuseooipositiouibus ac sui ab Ecclesiis acrusticum duxcrintexigendum,
si qua) reperianlur factae perpeluo, ne illis super de ipsoet quantitate ipsius, nisi jam sit remissum,
quibus non apparent aliqua instrumentanisi a vobis erit prius veritasinquirenda. Et cum constiterit de
etsubditis vestriseorumaliqua: mpritoacceptentur; illo et quantitale ipsius, inquiri debet nihilominus
ita lamen quod super possessionibus quas in prae- utrum possessionosetbonapro quibusillud debetur
senti eaedem tenent Ecclesiaj nulla eis prorsus a acrosticuin detoriorata sint propter malitiam tem-
quoquam quaestio movcatur. In casali vero xxv et poris seu etiam imminuta ;et juxta quantitatem de-
ultra usquc ad lx\ lares habenti duo erunt papates teriorationis vel diminutionis illorum acrosticum
iuiii uxonbus, liliis et lumiliis suis, nisi forte lilii pro illis dfbitum minualur ; reliquisin suo robore
manserint extra domos paternas sub EocJesiarum remanentibus in praedicta resignatione Ravenicae ac
dominiou laicali jurisdictione omnino liberi et praedicto mandatoapostolico comprchensis.necnon
immunes. Quihbet vero papas unum ennicarium in et privilegio quod super Ecclesiarum et clericorum
scatia sua liberum habeat, si illum nunc habet vel libertatibus voluntarie princeps ipse concessit.Ipse
habuerit a tempore supradicto. Quod si larium nu- quoque ac sui et illi quibus de novo terra dabitur
merus septuagenarium excesserit, in rasali qua- vel baliva pacem prascriptam servare bona fide
tuor papates erunt in illo liberi el immunes cum g jurabunt ac contra ipsam penitus non venire.Quod
singulis ennicariis, sicut superius est expressum. si eidem principi
vel suis quisquam subjectus con-
Quod si ultra centenarium et vicesimum quintum travenirepraesumpserit, el ob hoclaqueo excommu-
excesserit, numerus papatum excrescet in sextum. nicationis ligatussuper eo non satisfecerit infra an-
Et sic deinceps papates addentur cum libertate num.dictus princeps vel illecui noscitur immediate
praesoripta. At si casalis xxv lares non habeat, de subessecompellet adsatistactionem competentemet
vicinioribuscasalibusseulocistotadjungantureidem debitamexhibendam.quem tanquamexcommunica-
quod proetatus xxv numerus impleatur et sic erunt
;
tum ipseetsuiinomnibus evitabunt prasterquam in
duo papates iniiio prasscripta libertate gaudentes. perceptioneservitiquodsibi velillisexhiberetenetur.
Coeterum reliqui rurales papates cuncta servitia Cum igiturvos exparte una nec nonet memora-
et auxilia consuetaet preestita hactenus laicisexhi- tus princeps ac sui ex altera praescriptam pacem
bebunt eo tamen salvo, quod ipsorum dominus
; sponte duxeritis acceptandam, et tam ex parte ve-
temporalis et sui in personas eorum manus mittere straquamsua fuerit nobis humilitersupplicatumut
non audebunt, nec permittent quod in terracontra eadem dignaremur apostolico munimine roborare,
Latinorum clericorum celebretur voluntatem. Pa- nos vestriset ipsiusprecibus inclinati, ne negotium
pates vero seu clerici Grsci ecclesiarum cathedra- possit iterate labyrintbum confusionis immergi,
liam viventesalempore quo mandatum apostolicum pacem ipsam sive concordiam praedictis episcopo et
emanavit ad quod resignationem Ravenica? dictus cardinalibusmediantibusauctoritatenostraprovide
princeps dicitur recepisse erunt omnino liberi, ut fact;im et ultro receptam, gratam et ratam baben-
dc aliis superius est expressum. Sed et circa reli- p tes, auctoritate apostolica confirmamus et praecipi-
quos papatescivitatumillud idem serveturquod est mus (irmiterobservari. Ad majorem autem eviden-
de ruralibus ordinatum. Praelatiquoquedelaicorum tiam siepedictam resignationem Ravenicae, prout
hominibus contra voluntatemipsorum tam in eccle- exinde confecto authentico continetur, huic nostrae
siiscathedralibusquaminaliiscivitatumseucasalium paginae de verbo ad verbum fccimus adnotari. « In
de caeteroaliquem non instituent necad ordines pro- nomine Domini. Amen. Ad honorem Dei et sancts
movebuntultrapapatum numerux pr.etaxatum.Sed matris Ecclesiae et domini papae Innocentii tertii.
et papatesajurisdiclioneliberilaicorum debitum et Hoc est pactum sive conventio super universis ec-
antiquumacrosticum.si quod debent proterris quas clesiis positis sive sitis vel fundatis inThessalonica
nunc tenent exillis quas a prsedicto tempore tenue- usque Corinthum, quod intervenit inter dominum
runt, laicis sine difficultate per3olvent. Saeperiictus Thomam Dei gratia Constantinopolitanae Ecclesi»
veroprinceps et Latini sibi subjecli decimas integre patriarcham et archiepiscopos Atheniensem, Laris-
solvent et facienta draecis sibi subditiset non rebel- sensem, Neopatrensem etepiscopos infra ponen-
lantibus simili modo persolvi.Porro vos eidem prin- dos et Barones inferius propriis nominibus decla-
cipietsuisecclesiarum thesauroset aliamobilia ve- randos. Renuntiaverunt quidem domini Nameus
stra nec non et injurias irrogatas,praterpersonales, Roffredus comestahulus regni Tessalonici, Otto de
remittetis omnino. Verumtamen de personalibus RocchadominibusAthenarum.Guido marchio.Ravi-
fructibusque perceptis dedamnisdatis tempore quo nus dominus insulae Nigripontis, Raynerius deTra-
princeps ipse fuit a dilecto filio nostro Joanne tituli val Albertinus rie Canosa, Thomas de Stromon-
Sancta; Praxedis presbytero cardinale, nunc apo- _ cort, comes Bertuldus, Nirolaus de Sancto Omer,
"
stolicae sedis legato, excommunicationis sententia Guillelmus de Banel, Guillelmus de Arsa pro se et
innodatu3, nec non de perceptis fructibus ex pos- hominibus suis et fidelibus et vassalis, in manibus
sessionibus et bonisecclesiasticis etdamnis illatis supradicti domini patriarchae recipientis pro Eccle-
a tempore quo mandatum emanavit praedictum, sia nomine domini papae et suo et archiepiscopo-
princeps ipse ac sui vobis compelentem satisfa- rum et episcoporum inlradictos terminos posito-
ctionem impendent et dimittent vobis si in aliquo rum et ecclesiarum cunclarum, omnes ecclesias et
reputant ne offensos, ac inrecompensationem om- monasteria, possessiones redditus. mobilia et im-
nium praedictorum vestris cathedralibus ecclesiis, mobilia bona, et universa jura Ecclesias T)ei, volen-
deducta Argolicensi Ecclesia pro parte nobilisme- tes et firmissime promittentes dictas ecclesias et
morati.mille hyperperorum annuumredditum assi- monasteria eum omnibus rebus suis habitis etha-
gnare curabunt ita quod cuilibet cathedrali eccle-
; bendis, et personas in eis positas et ponendas, et
siae sors qum ipsam contingit, videlicet centum sep- clausfra ecclesiarum, et servientes et servos et
tuaginta Ecclesiae Patracensi, Corinthiensitotidem, ancillas et homines, et universa suppellectilia et
nec non centum quinquaginta Lacedaemonensi et bona libera et absoluta per se successoresque suos,
Amiclensi Ecclesiis.Coronensi quoquecentum quin- homines, mililes, vassallos, fideles, servientes et
quaginta, ettotidem Mothonensi, nec non Olenensi servos inperpetuum permanere abomnibus anga-
Ecclesiaa totidem et Argolicensi Ecclesiae sexaginta
;
riis et parangariis, taliis, servitiis et servitutihus
octo certo loco et congruo in ejus dicecesi assi- universis, etexcepto acrostico tanlum, quod cis de-
(213) Vide Raynald. ad. an 1221, § 25.

Patrol. CCXYI. 31
 97i INNOCKNTII III PP. REGESTORUM LIB. XVI. 972

bent cuncti siveLatini sive Graeci tam indignitati- A. terrasdetineut ct laborant.Alioquin.sipraefatibaro-

bus quam in minoribus ofliciis et ordinibusconsti- nes contrajam dictavenerintvei aliquod praemisso-
tuti propter terras quas tenent ab ipsis, si quas rum.postadmonilionem persuosexcommunicentur
tenent vel tenuerunt, quod tempore captionis civi- latos, eitandiuin excommunicationepersistant
tatisregiaeConstantinopolitanaesolvebaturaGraecis, quandiu de damnis Bl injuriis canonice satisfece-
et nihil aliud debent nihil aliud praefati barones rint irrogatis. Ut autem praemissis lide plenior
pcrse, successores suos, vassallos.homines, fideles, babeatur, de voluntate et consensu ct auctoritate
servientes et servos, sibi in praedictis ecclesiissive domini.rum Thomae patriarchae et imperatorisHen-
inonasteriis vindicare nihil in posterum usurpare, riciConstantinopol. et arcbiepiscoporumetomnium
sed si qui ex praedictis clericis tam praelatis quam baronum in pra;senti chartula positorum appensa
caeteris ecclesias vel monasteria destruere volue- sigilla consistunt, salvis in omnibus domini papa:
rint, debent quantum eis licuerit repugnare decen- auctoritate, reverentia et lionore. Acla sunt haec
ter etturbare ne compleantquod nequiter concepe- apud Ravenicam annoDomini 12.0, indiclionc xm,
runt.Si qtii verofuerint declericis Latinis velGrscis, praescntibus archiepiscopis et cpiscopis, etelectis,
siveinonacbis,papatibusvelculogeris,in digitatibus et clerieis, et militibus, videlicot Heraclicnsi,Athe-
vel minoribusordinibusveioHiciisconstituti,qui di- niensi, Larissensi, Neopatrensi archiepiscopis,
ctorumb;ironumterrasdetineant etlaborentetacro- Avallonensi, Kermopilensi, Davaliensi, Zaraloriensi,
sticum solvere noluerint, termino inter eosstatuto, Castorienst Sidoniensi episcopis, Nazariensi, Ci-
nisi Bolverint quod tenentur, potestatem habeant trensi clectis, do quorum consensu et volunlate
nominati barones accipiendi de bonis eorum tan- n et auctoritate sunt procmlssa peracta et prae-
tum quod eorum debitum et nihil amplius persol- tibus cantore Leonardo, Jacobo presbylero. llen-
vatur sed in cunctis absoluti et liberi quantum ad
; rico, magistro Bonifacio canonico ecclesiae Sanctae
personas el res ipsorum et ecclesiarum quae supera- Sophiae ds Constantinopoli, et priore cruciferorum
bundantdcbitum pcrpetuoin posterumperseverent. Bononioe, urchidiaconoThebano.derano Mavaliens i,
Haeredes quoque sive filios clericorum sive papa- domino Arduino et Arnuldo capellanis imperatoris
tum et uxores eorum non capiant vel detineant vel praefati, et praesentibus Guiffredo mareschalc
faciant detineri vel capi quandiu ad mobilia eorum totius imperii Romania? et Rolandino de Canosa
suas poterint extendere manus, sive de eorura tno- et Hainerio de Gumbulla et Guillelmo de Sarz et
bilibus eis poteril super debiti quantitate satislieri Bonuz de Sancto Sepulcro et Gerandino de Gum-
competenter. Filii quoque iaicorum Graecorum sive mulaet Jacobe de Assesso etHugone de Settenguen,
clericorum seu papatum in baronum servitio juxta Albuin de Plunges et Philippo de Mombis et aliis
morem solitum perseverent, nisi per archiepisco- pluribus. Ilaer autem completa sunl mense Maii die
pos vel episcopos vel de eorum licentia fuerint or- secundo intrante. » Nulli ergo omnino hominum
dinati. Posl ordinationem vero eodem privilegio liceat hanc paginam nostrae confirmationis et ,jus-
gaudeanlquo fungunturclericiinobedientia Roma- sionis infringere vel ei ausu lemerario contraire. Si
noe Eeclesiae constituti. Si qui vero papatum vel quis aulem hoc attendare praesumpserit indigna-
monachorum Graecorum baronum detinuerint et tionem omnipotentis Dei et beatorum Petri ct
laboraverintterrasquoe ad ecclesiarumvelmonaste- Pauli apostolorum ejus se noverit incursurum.
riorum non pertineant jura, eodem modo prrcdictis p Datum Signi.-e secundo Nonas Septembris, ponti-
respondeat dominis quo fecerint laici qui eorum ficatus nostri anno octavo.

Quoniam suprainepistola 149 etduabussequentibus agiturde magna illa controversia quae aevo Innocentii
nostri ac postea fuit de comitatibus Campaniaj et Briae inter Blancham eorumdem comitatuum comi-
tissam filiurnque ejus Theobaldum ex una parte et Erardum de Brena uxoremque ejus Philippam ex
alia, res postulare videtur ut negotium intricatissimuin explicemus data occasione.

Moriens Hierosolymorum rex Amalricus anno il7?,re;;num Balduino filio reliquit islius nominis quarto.
Is vero leprae tnorbo laborans, uxorem ducere noluit. Sed cum duas haberet sorores, Sybillam et Isabel-
lam, in his quaesivit posteritatem. Priinam ergo collocavit Guillelmo cui Longae-spala; cognomen fuit:
quoe dein, eo mortuo, nupsit Guidoni Luziniano nobili Aquitano. Isabellam, vero, octo tum annorum
duellam, despondit Henfredo de Torono noluli Hierosolymitano, Rlio Denfrendi regii oonetabularii, anno
H80, ut Willelmus Tyrius tradit. Mortuo denique Balduino anno 1 185, succedens bibylla marilum Guido-
nem nominavit rrgem. Tandem ista liliabusque ejus in obsidione Acconensi mortuis anno 1191, regnandi
jus ad Isabellam transiil. Quod ubi Conrado Montisferrati marchioni, penes quem major ac praoipua
auctoritas erat in regno Hierosolymitano, notum fuit, a malre Isabdlae patriarchaque llicrosoiymorum
lleraclio petiit camsibiconjugem dari. Haud aegre impetratum tamen etsi proximacons.mguinitatis li.nea
;

conjuncti forent, et tanien etsi Henfredus valde repugnaret, liori id rlamitans contra sacrosanctus
nubii leges. Celebrato itaque divortio, Conradus duxit Isabellam, ac mox in regiutn nomcn invaait.
Anno demum 1192. Conradus occisus est in oppido Tyrio a duobus Assassinis. Pott inler/ectionem rcro
prxdicti conradi, inquit Rogerius dc Boxeden, uxor illius nuptH Henrieo comiti de Campania. nepoli
[nglix ct regii Francix. et slalim per eommunem
exerciUu eleciionem prxdiolut Benricut
totius
etl eleetut in reaem lor.r Hierotolymitanm. Matrimonium illud approbatum
in Oecidente non fuit.ul pa-
tet ex epistola 75, libri secundi, tum etiam cx epistolis Honorii III quse cxsiant in quiota compilationfl
Decretalium lib. n, tit. 5, cap. 5, et apud Odoricum Raynaldum ad an. 1219, in quibus Hoooriue docet
motam fuisse coram se acpendcre adhuc contruvcrsiam dcnatalibus Maydie regins Cypri et Pbilippa!
uxoris Erardi de Brena, qua3 crant Henrici et [sabellae filiae. Onde flt in aotifl illorum temporum cuin rc-
tractatur controversia de comitatu Campania' intcr thcobaldum fratris Henrici filium ct Philippam.quia
nuptias Ilcnrici rum Isahella vitio coiisse nonnulli contendebant, cmn ad Henrici nomen vcntum est, «d-
ditur, qucm ipsa Philippa pat r em suum essr ilicebat. Ex quo colligitur statum liberorum Hcnrici fuissfl
incertum, neqoe satia constitissc inter Gallos nostros juslum luissc illius matrimoniuin. Nam si istmi
conslitisset. dubium esse uon poterat quin Philippa adire patris hoercditatom posset, quando Alaydiij
qu.-e Hi natu major erat, haeredcm sc patris non fercbet, regno Cyprio contenta. Quanqui
i

ipsa quoquc pofltea litem movit dc comitato Campaniac, qure in iniliis regni sancli l.ndovici sopil flflt i

Cccteni n Theobaldi causam adverBua 1'hilippam multa juvabant. Primum, mortuo Ilenrico, nulla lilia-
i

rum ejus adivit bsereditatem, qtiae Theobaldo Henrici fratri venit. secundum quod ipso statuerat paulo
ante quam in Orientem proficieccretur. Thcobaldo vero morluo, Blancha vidua ejus anno 1211 homa-
973 P0NT1FICATU9 ANNO XVI, CHRISTI 1213. 974
gium Philippo Francorum regi praestitit pro comitatibus Campaniae etBriae. investituramqueab eo acce-
pit nomine liberorumsuorum.Aliquanto post enixa est fllium,cui Theobaldo quoque nomen fuit. Rur-
sum vero Pbilippus Blanchamflliosque ejus agnoyit utlegitimoe comitum Campuniae succcssores et hoe-
redrs, nullo contra tendeotes. Res in eo statu mansit donec, anno 1311, Erardus de Brena dominus Ranie-
ruci, qui anno proximo in Orientem profeotus eral ut favore arijutus Joannis regis Hierosolyroitani, cujus
inguineus erat, duceret unam ex liliabus Henrici regis Hierosolymitani,cuptata dein occasione mor-
tis Alberti patriarcha3,qui turo recenter obierat.Philippamsibi junxit, quam vivente Alberto habere non
potuerai. Gravem quippe eum adversarium expertuserat Erardus, dicentem non posse Philippam ei
nubere ouiproxima aflinitatis linea con.juncta erat.Ita quippe Alberium edocuent.Innocentius in epis-
tola ad eum scripta, qus est 150 hujus libri, cx relatione Romam e Galliis missa.Quin et illcd ipsu.n ad
Jounncm regem llirrosolymorumscripsit ctiam Ludovicus Philippi Francorum regis primogenitus, ut
postea videbimus. Dnrante ergocontroversia inler Theobaldum et Philippam, matrimonium ud rutum il I

non fuit. Unde in Actis illorum temporum ita vnlgo legitur Brardus de Brena, et Philippa, quse dicitur
:

uxor tjus, Rediit tandem concordia anim ir_'l ope ei industria Giroldi episcopi Valentini,
qui postea fuit Ilierosolymorum patriarcha. Tum vero reperio Philippam vocari simpliciter uxorem
Erardi.aut Philippam dominieam Rameruci.Erardum vero dominum Rameruci. Denique Alayriiis regina
Erardi, aut Philippam Rameruci, Erarduui vcro dominum Rameruci. Denique Alaydis regina
Gypri anno 123 i jusomne quod haberepoterat in comitatibus Campaniae, et Brir transtulit in Theobal-
rium Blanchae liliiim peterosque ejus. Et sic omnino conquievit magna illa controversia. Ista non colle-
gimus ex historiois illorum temporum et ex certissimis monumentis quae exstantin antiquis chartulariis
comitum Campanioe Quorum unum exstat Parisiis in camera computorum, aliud in bibliotheca regia,
:

tertium in Colbertina. Hinc ergo descripsimus vetera monumenta quae sequuntur.

II.

Epi<lola Innocentii III dc velitis nuptiis Erardi et Ejusdem epistola ad archiepiscopum Cxsanensem,
Philippa.'. ut piwdida inhibitio publicetur tn regno Hieroso-
lymitano.
(Laterani, x Kal Marlii.)
(l.aterani,xKal. Martii.)

IsNOCENTiusepiscopus,servusservorumDei.vene- Innocentius. etc, venerabili fratri Caesorienei ar-

rabili fratri patriarcha? Hierosolymitano,salutem et chiepiscopo et dilectis filus priori Dominici sepul-
apostolicam benedictionem. cri et cantori Acconensi, salutem et apostolicam
Cum olim ex parte dilectae in Christo filiae nobi- benedictionem.
lis mulieris Blanchaa comitissae et Theobaldi nati Cum olim ex parte dilectae in Christofiliaj nobilis
ejus comitis Campaniae noslro fuisset apostolatui mulieris BlanchaB comitissas acTheobaldi nali ejus
reseratum qnod nobilis vir Erardus de Brena in comitis Campaniae nostro fuisset apostolatui rese-
partes Hierosolymitanas accesserat ut unam de ratum quod nobilis vir Erardus de Brena in provin-
filiibus bonas memoriae Henrici comitis Campania? ciam Hierosolymitanam accesserat ut unam de lilia-
acciperet in uxorem, quaeipsum dicitur in eo con- bus clarae memorias Henrici comitis Campaniaj acci-
sanguinitatis gradu atlingere quod, secundumsan- peret in uxorem.quas ipsum diciturineo consangui-
ctorum Patrum statuta,legitime nequeunt copulari, nitatis gradu attingere quod.secundum sanctorum
cum inclytae recordationis Ludovicus Grossus rex, p Patrum statuta.legitime nequeunt ecpulari,cum iD-
proavus videlicet comitis supradicti,frater exstite- clytae recordationis Ludovicus rex Grossus,proavus
rit Florii, cujus pronepos est Erardus, quod.ut as- videlicet comitis supradicti, frater exstiterit F|o-
severant, sati.s est in Galliarum partibus manife- rii, cujus pronepas est Erardus, quod, ut asseve-
stum, et ipsi, si necesse fuerit, parati erant in rant, satis est Galliarum partibus manifestum, et
eisdem partibus id probare, nos, quiasatius est in ipsi.si necesse loret, parati erunt in eisdem parti-
hujusmodi ante tempusoccurrere quam remedium bus id probare, nos, quia satius est in hujusmodi
mendicare post tempus, bonae memoriae prasdeces- ante tempus occurrere quam remedium mendicare
sori tuo et venerabili fratri Tyrenensi archiepis- post tempus, bona= memoriae Hierosolymitano pa-
copo nostris dedimus litteris in pra?ceptis ut sub tnarchae ac venerabili fratri nostro Tyrenensi ar-
pcena excommunicationis appellatione postposita, chiepiscopo nostns dedimus litteris inpraeceptis ut
inhiberent hujusmodi contrahi copulam inter eos sub pcena excommunicationis,appellatione postpo-
(21 i),ne scandalum oriretur ex eo ex quo debebat sita, inhiberent hujusmodi contrahi copulam inter
utilitas provenire.Ipsi vero, sicut prasfata comitissa eos,ne scandalum orireturexeo exquo deberet uti-
et filius suus nobis intimare curarunt,receptis lit- litas provenire.Ipsi vero,sicut prsfata comitissa et
teris hujusmodi prohibitionem fecere privatim.sed tilius ejus nobis intimarecurarunt, receplis litleris
non processerunt ad eamdem publice ac solemniter nostris hujusmodi prohibitionem fecere privatim
faciendam,cuminterim praedecessor jam dictus re- sed non processerunt adeamdem publioe ac solem-
busfuerithumanisexemptus.Cumigiturtibiconstet, niter faciendam,cum interim patriarcha praedictus
ut dicunt,per dictos praedecessorem tuumetarchie- rebus fuerit bumanis exemptus.Ne igitur ad hujus-
p
piscopum.jam lactam fuisse prohibitionem pra^dic- ^ modi copulam aspirantes excusationem assumere
1

tam, et ministros Christi. qui ventas est, deceat valeant in peccatis.discretioni vestrae per aposto-
veritati testimonium perhibere,fraternitati tuae per lica scripta praecipiendo mandainns quatenus sub
apostolica scripta mandamus quatenus, si est ita, poena praedicta, occasione qualibet et excusatione
litieras tuas in lestimonium tuum super hoc con- ac appellatione cessantibus, infra quindecim dies
cedas eisdem.Tu denique, frater patriarcha, super post susceptionem praesentium publice inhibere
te ipso et credito tibi grege taliter vigilare procu- curetis hujusraodi contrahi copulam intereos, fa-
res, exstirpando vitia et plantando virtutes, ut in cientes in ecclesiiset locis in quibus videritis ex-
novissirno districti eximinis die coram tremendo pedireinhibitionempraedictamsoleraniterpublicari.
judice, qui reddet unicuique secundum opera sua, Quod si omnes, etc, tu ea, frater archiepiscope,
Datura Laterani. x Kalend. Martii, pontificatus cum eorum altero nihilominus exsequaris Tu de-
nostri anno septimo decimo. nique, frater archiepiscope, super te ipso, etc.
Datum Laterani.xKal.Martii, pontificatus nostri
(214) Suq. anno septimo decimo.
 975 ISNOCENTII III PP. RBGESTORUM LIB XVI. 976

III.
^ quod Erardus de Rameruco filiam comitio Henrici
habeat in uxorem,sed id lieri modis omnibus pro-
Quol Gau/ridus ihesaurarius domus Templi, acce-
hiberaus- quia, si fieret, contra nos tieret. Et prae-
pit litleras Domini papx super ncgotio domini
terea dictum est nobis quod in co gradu consan-
Erardi de Brena el dominse Philippx /iline llenrici
quondam comilis Trecensis. quas reddidit patriar- guinitatisse attinguntquod non posunt nec dcbent
legitime copulari.
chae HierosolymiUino el archiepiscopo Tyrenensi.
Actum apud Compendium, anno 1214, mense
Sanctissimo in Christo Patri et domino Innocen- Martio.
tio, Dei gratia summo pontifici, frater Gacfridos,
V.
thesaurariusdomus Templi, pedum sanclitatis apo-
stolicae pulvis exiguus, se ipsum ad pedes, cum Litterx Philippi regis Francorum de cadem re ad
j.apam Innocentium.
osculo eorumdem.
Sciat vestrae sanctitatis superexcellenspietas me (Parisius, mense Martio.)
libertalis apostolica; litteras accepisse super nego-
Reverendo Patri ab domino suocbarissimo [mo-
tio domini F.rardi dominaeque Philippae, ipsasque
CEvrio,l)ci gratia summo pontifici,PHiLippus,cadem
domino patriarcbae Hierosolymitano Alberto bonae
gratia Francorum rex.salutemet debitatnin Cbnsto
metuoriae et arehiepiscopo Tyrenensi humiliterred-
reverentiam.
didisse. Ipsi veroauctoritate apostolica convocatis
Noverit paternitas vestru quod nos cum dilecta
domino rege praedietoque Erardo, utrique diviaim et fideli nostra Biancha comitissa Campaniae pcr
etseparatimsub pcena excommunicationis inhibue- B concilium baronum nostrorum et pcr consueludi-
runt ne iste consentiret vel alter contraherel ma- nem in regno Francioe hactenus approbatam t

trimonium in vestris litteris denegatum. Ad haee, conventirnes fecimus el habemus. Videlicet quod
dominus patriarchaTyrenensem archiepiscopum ad si aliqnis dictam comitissam vel dilectum et lido-
dominam Philippam direxit in regis palatio, qui lem nepotem nostrum Theobaldum comilem Cam-
eidem auctoritate suaet apostolica poena prohibuit paniae lilium e.jus in causam traherel super comi-
sub eadem. His autem omnibus exsecutis, mihi tatu Campaniaeet Briae vel corum altero, nos non
pedum vestrorum pulveri duo supradicti domini, audiremus inde clamorem nec placitum tenercmus
patriarcha videlicet et archiepiscopus, prout ex
donec idem Theobaldus compleverit vicesimum pri-
mandato sedisapostolicaehabueruntetexsecuti fue-
mum annum, et quod dictacomitissa habeat tutc-
runt, exponere penitus curaverunt. Dictus vcro
lani filii sui et dictorum comitatum us-que ad termi-
Erardus non multo post, ut contumax et rebellis
num supradictum.el tam ipsa quam ipae lilitis e.jus
ductus, ut opinor, non bono spintu, cuntra prohi- intcrim que possideant et texieant pacilicc
bitionem apostolicam et sententiam in factores vel comitatum. Cum igitur secundum praedictam con-
consentientes huic matrimonio promulgatam cum suetudinem nullus possit vel debea'. in cauBBXn trahi
dictadomioacontraxit Philippamatrimonium inde
de re quam patrr ejus tcneret sine placito cum de-
Veneris clandostinum et occultum.Quocirca corara
cessit. antequam compleverit vice.-imum primum
sanctilatis apostolicae clementiahujus rei provi-e
annum, paternilatem vestram rogamus et attcntp
babui verilatitestimoniumperhibens.quantumscio, requirimus quatenus praedictam consuetudinem tt
explico et ostendo, paternae pie.tati signilieans cum conventiones pradictaspraefalis comiii-saeetcomiti
C.
omni supplicatione ut quod superhocviderit facicn- auctoritate apostolica confirmare velitis.
dum paterna sanctilas provideatet disponat. Actum Parisius.anno Domini 1211,mense Martio.
IV.
VI.
Ludnvicus primogenitus Philippi regis Francorum lnnoccntu III qun excommunirari mandat
epistola
significal regi Jerusaiem quod comes Theobaldut fautores et coadjutores Erardi de lirena tt l'hi-
non debet trahi in causam de lerra palrit su> donec lippr ejus uxoris.
impleverit viginti unum annos.
(Lalerani, ni Non. Februarii.)
(Compendium, raense Martio.)
[nnocentios episcopus.servus servorum Dei.vene-
Excellentissimo et charissimo consanguineo suo rabili fratri cpiscopo Carnotensi et diloetis (ilns
JoAN.M.bei gratia illustri rej?i Hierosolyraitano, Lu- abbati Sanolae Uenovefa? et priori Saneti Martini de
Dovicus,doiiiiuir^ ^is Franciaeprimogenitua,8aIutem Campia Pansiensis, salutem et apostulicam bene-
et sincen amoris constantiam. dictionem.
Scire vos volumus quod consuetu lo antiqua et Cum nostris dndnm fuisset auribus intimatum
per jus apprubatatalis est in regno Franc-i.p. quod quod Erardos de Brei a Hierosolymitaoas parles
nullus anle viginti et i.num annos potest vel debet adierat tit sibi duceret in uxorem unam do duabns
trahi in causam de re quam paler ejus teneret sine liliabus llenrici quonoam Treppnsis romitis pro-
placito cum decessit. Hujus igitur ratione consue- " rreatis dc illegilima copula quam cum filia recis
ludinis charissimus dominus et genitor noster et Hierosolymitani, ad quam regnum sppctabat, con-
nos statuimus et concessimus charissima; ainissa; traxerat idem comea, qu.-e antea modo simili Con-
nostrae comitissae Trecensi etTheobaldo lilio ojus, rado quondam marchioni Montisforrati oopulata
praesentibus et audientibus vobis ipsis.quod si filiae fuerat per incestum, propter qu"d (travis pmna
comitis Henrici vel aliqui pro ipsis vellent praedi- pererait otrumque,pernoc intendena Erardus pr.e-
ctum Theobaldum vel matrem ejus in causam tra- dictussibi coinitatum Trecensem ct aliam tprram
here de terraquam pater ejus tenuit, nosnon audi- pertinentpm ad pumdem quondam rnmitem vindi-
reinus inde verbumdonec idem TtHobaldus haberet care.quoniam intelleximua quod illa ipsum pi oxiraa
vigintiet unum annos, necipsum vel matrem pjus linea consanguinitatis attingit.fecimus ei ex partc
in antea in causam trahi permitteremus; praecipue nostra per sanct.T memoriea Albertum BieroBOlymi*
cum de testimonio mullorum nobilium virorum, mitanum patriarcham solcmniter interdicti ne prae-
quibus fidem beneadhibere debemus.beneconstet sumeret cum illa contraherp, cum mandaverimus
quod charissimus quondam consanguineus noster tp?tes recipi super linea conaanguinitatiaprajdicta),
comes llenncus, cum vellet Hierosolymam profl- ut rpdderomur do impod mento legitimo oortiorea.
cisci, lotam terram suam dimisit et dedit fratri suo Ipse vero post praedicti obitum patriarchae, caplata
Thcobaldo quondam comili Trecensi, si ipsum co- successoris abscntia.non est veritus eam sibi clan-
mitein Ilenncum de transraarinis partibus con- desline copulare.ambiliosa cupiditate caecatua.cum
tingeret non redire. Ad haec, nullo modo volumus non sit filia primogcnita, quae utcunque auccederct
 977 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTl 1213. 978

sijus haberet alterutra succedendi. Et rum idem A vir.

nuper cuin multis «liis applicuisset Gaietam coa- Scrtbitur prxlutis Francix ut Erurdum a sua prse-
teris ad nostram praBsentiam accedentibus, ipse
sumptione compcscaiU.
tunquam conscius male sibi nottrum dechnavit
aspectum, cursu concitn ud Januensem navigans (Ferentini, n Kal. Augusti.)
civiUU.m, ut opportunitate adepta quantocius (215) Innocentius episcopus, servus servorum
ilpinans, contra dilectum Qlium nobilem vi- Dei renerabilibus fratribus archiepiscopis et epi-
rum Theobuldum Trecensetp comitem Buscitel scopis per regnum Frunci.-e constitutis, salutemet
Bcbiama, si posait, non solum in grave soandalum apostolicam benedietionem.
regni FranoieB.verum eliam in grande dispendium Ulim cum ageretur coram nobis in pulilico consi-
terrae sanct;e. Si'd speramus in Domioo et in po- storio de quadam incestuosa copula quaj contracta
a virtutis ipsius quod ejus maobinatio non fuerat in Hispania,pronuntiasse meminimus, prae-
poteril prsvalere, cum et charissimus in Christo senie clericorum et laicorurn multitudine copiosa,
iilius no-ter Philippus rex Knncorum illustris per quod sieut in Syria una 1'uerat incestnose copulata
su.is nubis litteras intimarit quod cum praefatum duobus.sic in Hispania unus sibi duas copulaverut
Tbeobaldum ad suum cumitatum remisit, per pri- per incestus. Et quideru peccatum quod luerat in
vilegium sihi regale concessit, quod auctoritate Oriente commissum graviter est punitum.quiaCon-
petiil apostolioa coulirmari.ut usque ad legitimam r.idusmarchioMontisferratigladioetllenricuscomes
ejus etatem nullam de his contraipsum querelam Trecensis praeeipitio perierunt, qui liliam regis
audiret. Unde nos volentes imminentibus pericu- p Hierosolymitani, ad quam regnum spectabat, sibi
lis obviare, venerabilibus fritribus nostris ar- praesumpserant illegitime copulare. Unde illorum
chiepiscopis et episcopis per regnum Franciae con- exemplum alium debuerat deterrere ne similem
stitutis olim dedimus nostris litteris in praeceptis culpam in Occidente committeret qui forsan id-
;

ut dictum Erardum.sublato cujuslibet contradictio- circo poenam similem non incurrit, quia pcenitens
nis et appellationis obslaculo, per ecclesiasticam de commissis,utramque a suo consortio separavit.
censuram compescerenl,si forte occasione praescri- Nuper autem cumnostris fuissetauribus intimatom
pta prajsumeret malignari.Consulibus etiam et po- quod Erardus de Brena Hierosolymitanas partes
pulo Januensibus districte dedirnus in pra>ceptis ut adierat unam de duabus filiabus praefati comitis,
cum dictus Erardus,sicut nostris fuit auribus inti- quas de tali copula procreaverat, sibi duceret in
matum,moram faciat apud ipsos.ut juxta iniquita- uxorem, utcomitatum Trecensem et aliam terram
tem conceptam ipsorum fretus auxilio intendat, si ad eumdem quondam comitem pertinentem sibi oc-
poterit, arcum suum, ipsi eidem intendere volenti casione hujusmodi vindicaret,quoniam intelliximus
malignitati praedictae omnino suum subtrahant au- quod illa ipsum proxima linea consanguinitalisat-
xilium et favorem.sicut charam habent apostolicae tingit, fecimus ei ex parte nostra per sanctas me-
sedis gratiam et ac Uei ac nostram,terrae sanctae ac moriaB Albertum Hierosolymitanum patriarcham
regis Franciae volunt offensam et dispendium evi- solemniter interdici ne praesumeret cum illa con-
tare.attentius praecaventes ne si forsan,quod absitl trahere, cum mandaverimus testes recipi super linea
inventi fucrint tantss iniquitatis fautores,tunc facile consanguinitatis praedictae, ut redderemur de im-
non possint pcene consurtium,ut nunc culpaj parti- p pedimento legitimo certiores. Ipse vero post prae-
cipium, declinare. Nos autem hujus ijt rami male dicti obitum patriarchae, captata successoris abs-
pullulantis radices debilitare volentes,dilectis liliis entia, etc, ut in superiore usque aspectum, sed
abbati Sancti Andreae de Sexto et Sancti Theodori concito cursu Januam navigavit,ut celeriter trans-
et Sanctas Mariae de Albaria prioribus Januensis alpinans, etc, usque querelam audiret. Volentes
dicecesis dedimus in mandatis ut si quos ex ipsis igitur imminentibus periculis obviare, universitati
culpabiles invenerint in hoc facto, per censuram vestraeperapostolicascriptapraecipiendomandamus
ecclesiasticam, appellatione remota, cessare a sua quatenus dictum Erardum.si forte occasione prae-
pr&sumptione compellant.Quocirca discretioni ve- scripta praesumeret malignari, vos Deus habentes
stras per apostolica scripta districte praecipiendo prae oculis, sublato cujuslibet conlradiclionis et
mandamus quatenus cum.sicut creditur, totaillius appellationis obstaculo, per censuram ecclesiasti-
Erardi circa hoc versetur intentio ut aliquibus sibi cam compescatis, mandatum apostolicum taliter
ascitis complicibus et fautoribus comparatis.praefa- impleturi quod de diligentia studiosa raereamini
tum comitem molestet, si poterit et offendat, ne commendari.
terra sua cupiens aliquid sib: subripere.sicut praedo Datum Ferentini, secundo Kal. Augusti, pontifi-
in insidiis latitando.vos auctoritate nostra suffulti, catus nostri anno octavo decimo.
si quos in Senonensi provincia inveneritis qui
VIII.
praedicto Erardo super hoc inique praesumpserit
impendere auxilium vel favorem, ab hujusmodi
Mandatur ut eomitissa et Erardus Romam veniant
aut millant.
prajsumptione cessare,appellatione remota,percen- ,

suram ecclesiasttcam compellatis. Volumus enim (Perusii, xm Kal. Junii.)

malis obviare principiis.nec per negligentiam vires Innocentius, etc. , venerabili fratri episcopo
sumant seu perinsolentiam invalescant.Quodsinon Suessionensi et dilectis filiis Clunianiensi et Lon-
omnes iisexsequendispotueritis interesse,tu,frater gipontis abbatibus.Masticonensis et Suessionensis
episcope, cum eorum altero ea nihilominus exse- dicecesum, salutem et apostolicam benedictionem.
quaris. Querelam nobilis mulieris Blanchae comitissae
Datum Laterani. in Non. Februarii, pontificatus Campaniae pro nobili viro Theobaldo nato suo pu-
nostri anno octavo decimo. comite Campaniae recipimus continentem quod
pillo
Erardus de Brena et Philippa illegitima filia quon-
In eumdem modum scriptum cst episcopo Cubilo-
dam Henrici comitis Campaniae ipsum et sua mole-
nensi, et abbati Cislerciensi et priori de Vergiaco
stare nituntur.moliente praedicta Philippain terra
Cabilonensis et Eduensis diwcesum in l.ugdunensi
quam possidet idem comes succedere occasione in-
provincia, etc. ul in alia per tolum.
cestuosae copulae quam mater ipsius Philippae cum
hieumdem modum cpiscopo Cabiloncnsi, et abbaii praedicto comite, alio etiam legitimo viro vivente,
Joannis in Vineis, et decano Suessionensi, in
Sanct.i contraxit. ex qua non sine duplici nota progenita,
Remensi provincia, etc. ut in prima per totum. cum manifestum habeat defectum natalium, suc-

(215) Lib. ii, epist. 75

 :

979 INSCCENTII III PP. REGESTORUM LIB. XVI. 980

cessionis titulum non meretur. Volentes autem in A. Datum Mclcduni, anno gratias 1212, mense Au-
causa natalium publicam exhibrri justitiam.discrc- gusto.
tioni vestrae per apcstulicascript.i mandamus qua- XI.
lenus comitissae pro filio suo et praedictis Erardo et ejusdem de incestuoto
expresse quod
Lillerse mulrimonio comitis
Philippae ex parte nostra praecipiatis
Ilenrici
usque ad terminuracompetentem, quem vos ei
.

remptorium assignetis, per se vel procuratores (Anno 1200.)

iJuneos nostro se conspectui repraesentent,ut, au-
ditis et plenius intellectis quae fuerint binc inde UniversispraBsentesliltcrasinspecturis.RoBERTTjs.
proposita, utrura ipsa Philippaex copula praedicta servus crucis Christi, divina miseratione titnli
suscepta illegitima debeat reputari, juslo judicio Sancti Stephani in Coelio monle presbyter cardi-
declaretur.Caeterum cum successionis causaex ista nalis aposirlicae sedis legatis, salutem in Domino.
dependeat, ne forte negotium conlundi oonti Noverit universitas vesira quod nos.babito viro-
terrani praedictaro in slalu in quo nunc esse di- ruin prudentiam consilio.adjunctis etiam r.ubis ve-
gnosciturconservetis.molestatores interim percen- ncrabilibus fratribus H.Suessionensi et G.Meldensi
suram ecclesiasticam, appellatione potposita,com- episcopis et aliis honis viris,. audivimus testes, et
pescendo. corum drpositiones sub nostro et diUorura episco-
Daium Perusii, xm Kal.Junii, pontificalus nostri porum sigillis inclusimus. Audivimus autem eos
anuo mono decimo. super his articulis nobis expressis, scilicet quod
jj comes Henricus, ilurus ultra mure, terram suaiu
IX. feciljurari Theobaldo fratri suo si non rcdiret de
Teslimonium receptum ab abbatibus Arretnarensis partibus transmarinis et de pertinentibus ad boc,
monuslerii et Quinciaci el Vallislucentis super li- et quod rigina Ilierosoiymitana per marchionem
nea consanguinilalis inler Erardum et Philippam. ulilata fuit pcr violentiam Umlredo de Tharun
(Canno 12 13.) viro suo, ct, eodcm Cmlredo adhuc vivente, habuit
ium comes Henricus post mortem marcliionis,et de
Universis Christi fidelibus ad quos praesentcs pertinentibus ad hoc. Iloc aulem fccimus quia
lilterae pervenerint, R. Arremarensis monastcrii,
dc morte quorumdam ex illis testibus, qui erant sc-
0. Quinciaci, et G. Vallislueentis dicli abbates, ncs, poterat merito timeri, et de longa absentia
saluterr et sinceram in Domino dilectionem.
uliorum.et propter guerras et propter alia pericula
Universitati vestrae notum facimus et testificamur
quae imminebant et poterant imminere et propter
quod nos de mandato vcnerabilis Patris Roberti negotii qualitatem. lli sunt autem testes
tituli Sancti Stephani in Caelio monte presbyteri
Guido de Dampeira virnobiliis juralus dixit quod
cardinalis,apostolic33 sedis legati, reoepimus testi-
non interfuit quando comcs llenticus focii jurari
monium virorum nobiliurn Simonis de Corpalais, suo comiti Theobaldo, audivit tamen
terram fratri
Petri de Bauveoir et Guidonis Gasteble juratorum
dici.Requisitus de causa Henrici, quomodo babuit
quod inter nobilem domicellam (iliam bona me- reginam.responditquodvivebatUmlredus priorejus
moria; comitis Henrici ct Erardum de Rameruco
marilus quando cum ca contraxit qui Cmlredus :

tanta et talisest parentelaquod ititer ens non potest " p eam in n.atrimonio tenuerat pcr tres annos ct ain-
nec debet matrimonium eelebrari. IIujus plius.Etadjunsitquod audivit praFatum 1'mlredum
parentelae lineam computaveruot tali n.odo, quod
comiuerentem saepe per excrcitum de eo quod uxor
rex Franciae qui cognominatur Grossus rex fratrein
suaeratablataa marchione.Et adjecit quud quando
babuit nomine Florium. Ilujus Flori filia fuit Isa-
Umlredus tcnuil eam t&nqunm uxorcm, ipsa erat
bellis de Nangies. Hujus Isabellffi filia (uit doinina
ducem et octo annorum. Et hoc totum vidit in ob-
de Venisiaco, mater prar-Cati Erardi. Ex alia parte
sidione Accon et in Tyra, testificalus ctiam quod
Grossi regis filius, Ludovicus rex. Regis Ludovici
fama publica eral in exccrcitu quod ipsauxor crat
filia fuit comitissa Maria comitissae Mari* filius
:

Umfredi. Et hoc idem bcne sciebat ipse comes. Et

fuit comes Henricus, pater praefatffl domicellae. In
adjunxit quod comes fuit in ouxilium eorum qui
testimoniuru igilur eorum quae in nosira praesentia
rapuerunteam.et ipse comcs adduxit eam cuin aliis
testilicati sunt pra-sentes litteras err.isimus sigillo-
ut traderetur marchioni. Ll hoc fuit lactutu apud
rum nostrorum munimine roboratas. Accon.
Actum anno Verbi incaruati 1213. mense Julio. Nobilis vir Odardus marescallusCampnni.v jnra-
X. lus dixit idem quud Guido de Urra jurata.lie Um-
Iredo aulcm, nn viveret quando coincs cum ipsius
Teslimonium Koberti cardinalin de eadcm rc.
uxore contruxit, idem. Dc conqueslione 1'mlrrdi
[Meleduni, mense Auguslo.)
idem dixit, et adjccit quod prajscntc comiti- ct
Robputcs, servus crucis Christi, miseratione di- coram multis baronibus repetebal idem Umfredus
vina tituliSancti Stephani in Ccelio nionte presby- p.
sibi ri>s!ifui uxorcm smii; pi t os domini Rcginaldi
ter cardinalis, apostolicae sedis legatus, univereis dc Tabari cf Fere omncs commin iii eunl .si Dm- i|

Chri-ti Qdelibus praesenles litteras inspecturis,salu- fri do Domine, vultiavos ut nos omnes
hcentes: «
temet sinceram in Dominocbaritatem. pereamus in exercitu fame propter vos solum. Me-
Noverit universilas vestra quod plures nobiles fius est ut domina Iradatur ahcui bono virn qui
virijuramento interposito teslificati sunt coram regat exeroitum.i D ate.loco et
aobia quod inter nobilem domicellam filiam quon- aliis idem quod primus. Adjecit etiam quod frcs
dum iacLytae recordationis cormtis Ilonrici, qui de- fili.T regino natas luerunt, vivente Umfredo.
illius
cessit in partibus transmarinis, et Erardum de IstenuntiusfuitadimpelrandumilludmatriOTODium
Brena tanta est consanguinilas quod inter eos non marcbioai el auotiavit qnod nisi hoc lierct, exer-
:

potest nec debel matritnoniuiii oelebrari. Lineam citus fame pcrirrl.

autem hujus consanguinitatis computant hoc mo- Guidode Capia juretus dixit quod prmsens fuit
do Grossus rex fralntn habuit nomine Florium.
: apud Sezanniam qoando oomes Uenricus reoiljorari
Hujus Florii filia fuit Elisabeth de Nainville. Cujus terram Thcobaldo tratri • '
ipse juravit.
Elisabetb filia fuit domina Veoisiaci, Bujue domi- De viia Umfredi i idem
ii Veoieiaci lilius est prn> ratus Erardus. Ex alia cum pi t dixit quod li re I xercitus clal
psrli regie fllius fuit rei Ludovicus. Regis conquerebator: • qu mmissum
Ludovici (ilia fuit comilissa Maria. Comitisss M a- eat rn exeroilu ulerunl UmfreJo uxorem
qi
ri.r Slius Fuit omes Ilenricus praedictus, pater suam perviolentiam aliisdicentibi Iclum
domicella; pri'fat«. fuit pro raeliorando foro cxcrcitus per marchio-
 9.1 P0NT1F1CATU8 ANNO XVI, CHRISTI 1213. 982

ncm. Et adjunxit quod ncc audivit, nec crcdit quod A specturis, frater A. diclus abbas Pruliaci, iu Do-
craquam faotura fuent divortiumpor Ecclcsiam m- mino salutem.
ter Umfredum et reginam uxorem auara. Noverit univcrsilas veslra quod vencrabilis pntor
PelrusTurkinus nobilis vir dicit ideni quod (iui - Robertus Dei providentia tituli Sancti Stcphani in
do do Gapts de juratione terras, ot i|uod oredit so Cielio monie prcsbytor cardinalis, apoatolicae sedis
ipsum iurasse. De vitn Unfredi et eetate regime et legatus, manaavit nobis per litlerassuas utproeol-
looo ablatioois Idem quod alii. peremus dilecto fratri Gerardo Avontalo (216) mo-
Willelnius oomes Jouviniacensisjuratus dejura- nacho nostro quatcnus interposito sacramento per-
liunc lerrffi et vita Umfredi idem quud pnmus. De hiberet tesliinoniuin verilati super coquod a nobis
aliis nihil scit nisi ilo auditu. Tamenadjeoit quod c>sct requisitus de parentela queeest intcr nobilem
audivit magnum olamorem saepe per exeroi-
lieri domiceliam Pbilippam filiam quondam inolytaare-
tum de eo quod Umfredus perdidit tam turpiter cordationis comitis Uenrici, qui dccessitin partilms
nsorem suam ei por violentiam ablatam. transmarinis, et Erardumde Brena. Qui voeatus co-
Hugo de sanoto Mauritio juravit et dixitdaju- ram nobis, tactis sacrosanctis reliquiis ctim jura-
ratione terra idem quod Guido de Cupis. (>o vita mento parentelam Erardi pram omitati et domicells.
Umfredi, do conquestione Umfredi
setate reginas, prsefats ad inquisitinnem nostram pcrsacramcntum
quam feoit ubique pro u.xore sua ablata, idem per quod feoeral taliter enarravit. Grossus et Klorius
omnia quod Guido de Capis. Et adjocit quid [quodj fuerunt fratres. Hujus regis qui cognominabatur
in eodem lentorio fuit cum (Jmtredo qunndo ab aliu Grossus (ilius fuit Ludovicus rex qui sculptus est
tentorio vicino fuit uxor ejus violenter ablata, et n apud Saectum Porlum. Hujus regis Ludovici lilia
ii.*.ii»n»»iii;iv.iiii -.~;n; -..; --..,;»;--- -«.._:_ m:.... ...:_
,i:_. :t ~: ti t
dixit eiUmfredus."-i
« DomineHugo timeo neilli qu
. ..
fuit comitissa »*„.,:„
f.*:i-
Maria. r. :'i:
Comitissa Mariaa filius fuit
sunt cum uxore nica faciant illaui dicere aliquid praefatus eoines Henricus, pater praedictoe domicel-
diabolioum. » Kt tunc venitquidem mllessuus di- Iffi. Ex alia parte, de Florio exiit Ysabiaus (217).
cens : « Kcce illi abducunt uxorem tuam. » Et cum Mater Fuit Aalaidis domina. Venisiaci. Aalaidis do-
ipse Umfredus insequeretur eam, dixit illi « Do- : mina Venisiaci mater est pra?dicti Erardi. In cujus
mina, non est h;ee recta via ad hospitium tuum ;
rei memoriain praesentes litteras fecimus sigilli no-
redeas ad me. » At illa submisso capite ln aliam stri charactere consignatas.
viam se convertit. In omnibus aliis concordat cum Actum Prulliaci anno gratiae millesimo ducente-
Guidonc dc Capis. simo tertio decimo, in festo Assumptionis beatae
Robertus de Miliaco vir nobilis juravit et dixit Mariae virginis.
idem dejur.tione terra. de vita Umfredi, de loco
;

ablationis, idem quod Guido de Capis. De aetate XIII.

idem quod alii nec credit nec audivit quod un-
;
Inh ibilio Honorii Papx 111 facta coatra Erardum de
quam factum divortium fuerit inter Umfredum et Brena el Phitippam uxorem.
reginam uxorem suam. (Laterani, vi Non. Maii.)
Dominus Rogeriusde Sancto Karauno juravit et
dixit do juramento terra., de vita Umfredi, de aatate Honorius episcopus, servus sorvorum Dei, vene-
reginae, idem quod G. de Capis, et uudivit barones rabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis per
saepe dicente3 « Urafredus nibil valet ad rcgnum n regnumFrancis. constitutis, salutem et apostolicam
:

tcnendum. » Etideo dicebant » Auferamus ei uxo : benedictionem.

rem suam et demus eam marchioni, qui bene reget Anima nostraturbataestvalde, acimplelus ama-
regnum, et faciet bonum forum per exercitum. » De riludine venter noster conturbataque sunt viscera
conquestione Umfrediidem quod alii. nostra, et lumbi nostri dolore repleti, quoniam filii
L.mbertus de Barro juratus dixit idem de jura- venerunt usque ad partum, et ecce virtus videtur
mento terr.e quod Guido et Capis, exeeplo quod deflcere pariendi et efflorere cui benedixerat Do-
tunc apud Sezanniam noT juravit. I)e aliis nihil minus ager satus exhortationis apostolica. semine
scit. ante messem. Leviathan enim sanctificatis Domini,
Omnes istis concordant inhoc, prceter Robertum qui super montem caliginosum signum levaverunt,
quod dicebaturpublice per exercitum quod propter ut redderent .Egypto et habitoribus ejus malum
peccatum illud, scilicet quia ablata erat Umfredo quod fecerunt in Sion et Hierusalem ili conspectu
uxor sua, multamala evenernnt exercitui, videlicet Domini Dei nostri, iterrectum per aufractus utser-
quol die nuptiarum multi milites et alii homines pens tortuosus distorsit et obseravit ut vectis, co-
capti sunl a Saracenis et occisi, in modico tempore ram eis ponensoffendiculum quoimpingantet con-
succedente ipse marchio ab Assacinis interfectus vertantur retrorsum. Attendite igitur et videte si si-
est, et ipse comes Henricus, postquam contraxit cut dolor, noslerest dolor, cum exercitus ad obse-
cum ea. similiter a fenestra corruit et mortuus est. quium Domini praeparalus tanto studio et labnre,
Nos igitur attendentes prasdictas rationes et passagio imminente, quasi regione albescenle ad
utilitatern regni et totus Ecclesiae Gallicanae, et messern, astutia diabolica retrorsum videaturcon-
pro bono pacis in posterum melius conservandie, vcrti, ne ascendant in palmam et colligant fructus
communicatio etiam prudentum ct virorum rcligio- ejus, quodque nos magis monetac turbat, vos vi-
sorum consilio, de auctoritate legationis nostrae dentes hoc malum, non solum non habeatis, sicut
voulumus ut altestatior.es isttevim aclidem habeant dicitur, ex hoc luctum.et eidem nequaquam. prout
quando necesse fuerit, ac si essent auditae post li- ad vestrumofficium pertinet, obvietis, verumetiam
tem inchoatam, et ipsas eadem auctoritate ad hanc sicut accepimus, quidam vestrum tantomaloincen-
virtutem habendam confirmamus. tivum potius tribuunt et fomentum. Olim sane feli-
Actum anno gratiae 1200, tertio decimo, mense cis recordationis Innocentius papa pra?decessor no-
Octobri. ster volens imminentibus periculis obviare, audito
XII. quod Erardus de Brena, cui per sanctae memoriae
Abhas Prulliaci hujusmodi innuestam super pa-
/ecil AlbertnmHierosolymitanumpatriarchamsolemniter
rcntela inter Erardum et Philippam filiamcomitis ne cum Philippa, quam comes
fecerat interdiei
Henrici. quondam Henricus decopulaincesluosasusceperat,
(Prulliaci. anno 1213.1 contraherepraesumeret,cum,sicutacceperat,eadem
Universis Christi fidelibus prasentes litteras in- ipsum proxima consanguinitatislineat contingeret,

(216) Girardus Aventatus sive Eventatus, cujus fuerat olim miles, ut notatur in codice Colbertino.
testimonium referetur in superioribus litteris, eral (217) ln codiee Colbertino: Isabella de Nangies,
antiquissimusmonachusnionasteriiPrulliacensiBet Isabella mater fuit Anlidis.
983 1NN0CENTII III PP. REGKSTORUM LIB. XVI. 984

etipse praedecessor noster mandaverit testes recipi A. num testamentum dicunt llxrcditatc pouideamut
:

superconsanguinitaleprasdicta.cupiditate ambitio- tanctuarium Dci nolns [Psal. lxxxii). Nos igitur.qui

sacaecatuseamdemPhilippamsibiclandestinecopu- ex lioc tacti sumus dolore cordis intrinsccus, et de
larat, elde partibusredieostransmarinis, m regnum tanto scandalo urimur vehementer, illius volcntes,
Francic festinaret accedere, ut si pote9t, schisma proutad nostrumofficium pertinct,versutiisobviare,
cootra dilectum filium nobilem virum Theobaldum qui laetatur cum male fccerit et in pessimis rebus
Campaniae comilem suscitaret, non solum in grave cxsultut,ncmolicomalignitatisfermentolotamassa
scandalum regui ejusdem, vcrum etiam in grande cnrum qui de rcgno Kranci.c ad obsenuium Jesu
dispendium terrae sancla;, apostolicis vobis dederit Christi facta est quasi nova conspersio corrumpa-
litteris in praceptis ut dictum Erardum, Deum ha- tur, sed in azymts sinceritatis et veritatis potius
bentespraoculis.sublatocujuslibet conlradictionis epulandorcddatDomino votasua, fraternilativestra»
ct appellationisobstaculo,percensuramecclesiasti- per apostolica srripta lirmiter praecipiendo luanilu-
cam compescerc curaretis, si forte occasione prae- nms quatenus Deuru habentes pra: oculis, giatia,
scripta praesumeret malignari cujus nos vestlgiis
; oriio ac timorepustpositis.contraeorumdem Krarrii
inh;erentes, ne hujusmodioceasionepossetejusdem ct Philippae praBsumptionem malignamjuzta prade-
terrae sanctre impediri succursus, contra dictum cessoris nostri mandatum et noslrum taliter sine
ErariUiin eteamdem Philippam nupervobispraecep- mora; dispendio procedatis, qnod zelum haberevi-
tum simile recolimus direxisse (218). Iu generali dedmini terra; sancta_\ cujus ex hujusmodi tei: r -

quoque concilio.quoniam ad crucis negotium exse- late auxilium impeditur, el expiasse nihilominus
quendurn est permaxime necessarinm utprincipes p inobedientiam quae dicitur prarcessisse per obedien-
populi Christiani ad invicem pacem observent. pro- tiam subsecutam.acrjos vobisdiscribere durius non
vida fuit deliberatione statutuni ut saltem per qua- cogamur, qui habemusin promptu omnem inol c-
driennium in toto orbe Christiano pax generaliter riicntiam vindicarc, spiritualibus armis el Deo po-
servaretur, ita quod per Ecclesiarum prariatos dis- tentibus militantes.
cordautes reducerentur ad plenam pacem aut fir- Datum Laterani, vi Non.Maii, pontificatus nos-
mam treugam inviolabiliter observandam, et qui tri anno primo.
acquiescere forte contemnerent, per exrommunica- ln eumdem tnodum scriptum est episcopo Silva-
tionem in personas et interdictum in tcrr.is arclis- neciemi ct abbaii Sancix Genovcfx tt priori San ti
sime cofierentur ; nisi tanta esset injuriatorum ma- Martini de Campis, verbis competenter mulatit, utque
litia quod ipsi tali non deberent pace gaudere. Domino vota sua, discretioni vestrae per apost ilica
Licet igitur riictus Erardus cum complicibus et scriptu firmiter praeeipiendo mandamus qualenus
eoadjutoribus suis, sicut ex litteris dilecti lilii nobi- Deum habenles pra oculis, gratia. odio ac timore
lisviri Odonis, ducis Burgundiaecrucesignati,nobis postpositis, dictos Erardum et Philippam nec non
innotuit, terram comitis memorati nuper hosttliter el lautores eorum ut ab infestatione praedicti comi-
intrans, quasdam villas incendiodev;istarit, cttner- tis et terrae suae et suorum ob
Christi reverentiam
catores euntes ad nundinas in strata publicafuerit desistentes, firmam treugam inviolabiliter obser-
depraedatus, eumdem comitem etterram suam in- vandam usque ad tempus in prredicto concilio dif-
festare non cessans, quanquam finitum ineant cum eodem, monitione praemissa per
dilecta in Christo
liliaBlancha comitissa mater ipsius comitis, qure p excomniunicationissententiam in personasct inter-
ballium gerit ejusdem, paratasit secundum appro- dictum in terraseorum, sublatoappellatinnisol st.i-
bat.tm regni Franciae consuetudinem stare juri.vos culo, sine morae dispcndio compellatis, prcsi
tamen tam pneceptum ejusdem pra;decessoris no- cum comitissa prrsfataparata existatpru i

stri et nostrum quam constitutionem praefati con- buerit secundumconsuetudincmregm ejusdem ir.sis
ci!iisurdisauribustranseuntes,non tantuin pr.edicti justitiae plenituriinem cxhibere. Et quoniam sicpe
Erardi etfautorum ipsiustemeritatem et malitiam, contingit quod illis praebet temporalisvexatiointel-
sicut riicitur.compescerenon curatis,sedet quidam lectum quos a malis non retraht amor Dei di
vestrum, quod grave gerimus et molestum, omissa clesiasticacensuracompescit, illusiremregem Fran-
pontificalis offirii gravitale, ambulantes secundum corum monealis prudentcr et efficaciter indu
carnem et lnctum viarum Sion ducentes pro nihilo, uttactusinjuria JesuChristi.cu.jusexpr.TMiinplinne
eidem auxilium tribuunt et favorem, qui, ut de hujumodi negotium impedilur, eoruniricrn Krardi cl
praedictisrationibustace.imus.rationehomagiinuod Philippas ac fautorumipsoruni malignitatem i

recpperuntab eo.deberent eumdem comitenidclen- rariarn tradita sibi ccelitus potestate compescat ,in
sare. Adjunxiletum Hemduxquod nisihuic morbo hoc Deo potius quam homini Berviendo. Taliler
citiusapponaturremedium,plusquamcredaturterra3 autem sinc dilalinnc mandatum apostolicuni
sanctasirnpedietur succursus,eo quodex hujusmodi qui procurctis quori zclus terrie sanctre voa i

guerra non ipsius et suorum riunUx.it, qui, sicut dere videatur.etrcprehendi de negligentia non pos-
asserit, propter hoc etiam de partibus transmarinis sitis, sed de riiligentia potius commendari. Quod Bl
rediret ad propriafestinanter, cum tum ratione ho- n non omnes iis ezsequendis poiucritis inte
minii quo idem comes tenetur astrictus, turn pro- " frater episcope, cum eorum altero ea nihilominus
ptcrjurarneritum quod ipsede illo juvando pro viri- exsequuris.
buspraestitit, tumpropternecessitudinemsanguinis Datuin, ut in alia.
ciriem ullatenus deesse non possit, et dictus comes
XIV.
defensionem etauxilium debitum instanterpostulet
Prohibet papa neregina Cyprt audialur in caum >«, -

ab eodem, voti cxsecutio retardatur verum ctiam cessioms dnncc probelur esse legitima.
omnium baronum rcgni Frauciffi, qui affixeruntsuis
(Reatffi, vin Kal. Julii.)
humeris signum crucis. et qui arihuc ad ipsnm ha-
bentin propositofaciendi, quoniam guerra ista plu- Honoiiius, ctc. vcnerabili fratri cpiscopo "atahiu-
res quam aestimetur involvet, et pecunia pro voto- el dilectis filiis Banoti Joannis in Vin
i

iii m cxsccntionc parata in expugnatinncni hostium Vallis secreta Pr«n onstratensis nrdinis Sue
crucis Christi consumenfur in intcritioncm pqpuli nensis dimcesis abbatibus, saluiem ct aposlolii
Christiani dcxtrasin sua visceraconvcrtcntis. Ecce bcin riictionera.
quomodo astutia Satanre l.-etitiam afferre nitifur i.i iii Christo filia nnliilis mulier Iilancha
Philislbffiis, quasi percussoriseorumcomminutasit comitiBsa ct dilectus filiusnobilie vir Tbeobaldufl
dum ii qui Bignum lcvaverant contra eos, B iiuiiis cjus, oomes Campania;, nobis insinuare
via in inviiini declinando fiunl in arijutorium liliis curarunt quod charissima in cbristo filia m
Loth, eis videlicet qui riisponentesadversus Domi- illustri regina Cypri, illegitima filia Henrici quon>
(J18) Vide Odor Raynald. ad an. 1216 § 41.
<>N-> PONTIFICATUS ANNO XVI, CHRISTI 1213. 88Q

..'niitisCampaniai ipsosetsuanititurmolestare A LuDovico,regi Francorum illuslri, salutem et apos-

ado in terram quam possulet idem comes suo- tolicam benedictionem.
cedere occasionc incestuosa; copuloe quarn mater Tuam non credimus latcre prudentiam causam
ipsius reginae cum Henrico comite supradicto, alio naliilium charisstmae in Christofilise nostra1 i!l;is'ris
etiaui legltimo viro vivente, contraxit, ex qu.i non regias Cypri ad examen nostrum, utpote quae ad
sine duplici nota progeaita,cum manifestum patia- forum ecclesiasticum pertinel.jumdidum esse de-
tur detectum nalalium, successionis titulum non latam.Unde clarae memoria Philippum regem Fran-
meretur.Volentes igituria causa natalium justiliam ciae patrem tuum litteris nostris curavimus praemo-
publicam exhibcri,peraposiolicavot)is scripta man- ncre ut,si forsan regina ipsa super successione co-
ilamus quatenus ipsi reginae.siad partes accesserit mitatus Campaniae quaestionem proponeret coram
fialhcan is.au ctoritate nostrainjungatisexpresse ut, co,non audiret eamdem quousque terminata esset
uaquead tenninum competentem quem ipsi perem- pnedicta causa natalium, ex qua illa noscitur de-
[i orium ,<-.-^:;i'tis.personalitervelpcrprocuratores pendere.Licct ergo, sicut eidem patri tuo scripsi-
idoneos apostoljco se cunspertui reprassentat ;
id n.usvelimus reginamipsaniinsui6.justis[)Ctitionibus
ipsum injungentesejus procuratori.si aliquem lorte exaudiri,quia tamen antequam natalium causa ter-
propter hoc ad partes destinaverit supradictas ut ; minata sit,ilependcutein exilla successioniscausam
auditis ct plenius inlellectis quoe fuerint hinc inde incipere nihil aliud esset quam diversis processibus
proposita, justo declarelur judicio utrum ipsa re- infricare ncgotium et confusione quadam ordinem
gir.a ex copula praedicta suscepta debeat illegitima judicii perturbare.tuam quoque serenttatem prre-
reputan. Quod si forte dicta regina vel aliquis no- g monendam duximus et rogandam quatenus.si forte
mine seu etiani occasione ipsius super ipsa causa abipsaregina vel nuntioejus seu quolibetalio super
successionis litigare vellet m
partibus Gallicanis, hoc fueris requisitus.eorum precibus aures regias,
ipsos non permittatis audiri quousque causa nata- donec jim dicta causa natalium apostulico judicio
lium.ex qua illa dependet.per apostolicae sedis ju- finem acceperit, non inclines.
dicium terminctur. Quinimo, ne forte negotium Datum Laterani,xvn Kal. Decembris.pontificatus
confundi contingat, praefutam terram in statu in nostri anno octavo.
quo nunc esse dignoscitur conservantes.illam non
permittatis hujusmod: occasione ab aliquo pertur- XVII.
buri perturbalores. si qui fuerint, per censuram
;
Charta Erardi de Brena qualiler quitavil Theobaldo
ecclesiasticamappellationepostpositacompescendo. cnmiti Campanix et rectis hsredibus ejus quidquid
Quod si non omnes, etc, tu, frater episcope. cum clumabat ex par'e Philippx uxoris sux in comilati-
eorum altero, etc. bus Campanise et Brise.
Datum Reatae ,vm Kal. Julii, pontificatus nostri
anno tertio. Ego Erardus de Brena notum facio univcrsis tam
XV. praesentibus quam luturisquod
cumdiscordiaexsti-
Ad 1'hilijipum regem, ne audiat in causa succc.ssio- tissetintermeetdominam Philippam uxoremmeam
nis donec icrminctur causa natalium reginse Cypri. exunaparte,etnobilem virum Tbeobaldum Campa-
nis et Briae comitem Palatinum ex altera,super co-
(Viterbii, iv Kal. Novembris.)
miialibusCampaniae et Bri« et pertinentiis eorum-
DoNORius.etc.charissimo in Christo filio Philippo, dem, super quibus coram domino rege Franciae
regi Francorum illustri.salutem et apostolicam be- traxeramus in causam ego et praedicta uxor mea
nedictionem. comitem supradictum,et etiam guerram moveramus
Licet indubitanter noverimus te promptum esse eontra eum:tandem propria et spontanea voluntate
adjustitiamcunctispetentibusexhibendamexabun- mea,nullo metu,nulla coactione compulsus,de_con-
dantitamen nuper ad preces charissimae in Christo sensu et voluntate praedictae uxoris meae quitavi pe-
nostrae illustris reginaa Cypri serenitatem tuam
filiae nitus et remisi supradicto Theobaldo comiti et hae-
rngavimus et adhuc quoqoe rogamus ut eamdcm redibus ex corpore suo successive in perpetuum
reginam, cum ipsam ad prassentiam tuam venire descendentibusquidquidclamabam seu clamaveran:
contigerit.cures benigne recipere.et tam eam quam ex parte dilecta? Philippae uxoris meae in comitatibns
A.nuntium suum in ipsiusreginaejuslis petitionibus et pertinentiis supradictis:tali conditione apposita,
exaudire. Verum.sicut dignum est ut exaudiantur quod si forte contingcret praedictum Theobaldum
a te in petilionibus justis.ita etiara dignum est ut comitem sine haerede corporis sui vel haeredes ex
eis audientiam deneges in injustis. Iujusta autem corpore suo successive descendcntes sine haerede
cssct j.etitio si forsitan pelerent ut super succes- corporum suorum deeedere.nullum mihi nec prae-
sione cotnitatus Carapanice audires ipsius reginae dicts uxori meae nec haeredibus ex corpore ipsius
hoc tempore quaestionem quia, cum ad examen
;
successive descendentibus lieret prajudicium ex
nostrum .jam deducta sit causa natalium, quae ad quitatione et remissione praedictis quin ad jus no-
forum ecclesiasticum pertinet.et exquailla depen- r, strum.si quod unquam habuimus vel habere debui-
det. nihil aliud esset antequum haec sit terminata mus super prsmissis.libere possenius redire, non
illam incipere quam diversis processibus intricare obstantibus praedictis ita tamen quod nobilis do-
;

ncgotium confusione quadam ordinem judicii

et mina Blancha comitissa mater comitis supradicti
perturbare. Ideoque seren:tatem tuam praemonen- libereac pacilicesinecontradictione ac molestatione
dam duximus et rogandam quatenus, si forsan ab aliqua teneret et possideret quandiu viveret totum
ipsa regina seu a praefato nuntio ejus vel alio super doarium suum cum omnibus pertinenliis, sicut ei
hoo fueris requisitus.eorum prccibus aures regia*, factum fuit a comite Theobaldo quondam marito
donec jam dicta causa natalium apostolico judicio ipsius.et insuper omnes conqucstus suos quos ha-
linem acceperitnos inclines. bere debet de jure consuotutlinario sive scripto,
Datum Viterbii, iv Kal. Novembris, pontificatus idem essetde doario et conquestibus uxoris Theo-
nostri anno quarto. baldi comitis, quaecunque illa foret. Et sciendum
XVI. quod si soror praedictae uxorismeaeregina Cypri vel
Ludovico regi, ne ipscs audiat in causa successionis hicredes ipsius venient ad partes istas.etde comi-
donec lerminetur causa nalalium. tatibus Campaniae et Briaeac pertinentiis supradi-
ctis aliquid acquirerent per guerram vel placitum
(Laterani, xvm Kal. Decembris.)
sive pacem, postquam essentin saisina et terneura
(219) Honop.ics, etc. charissimo in Christo filio illius conqueslae seu acquisitionis quasad remancn-

(219) Quinta compil. Decretal. lib. n, tit. 5, c 1.

987 INNOCENTH III PP. REGKSTORUM LIB. XVI. 988

tiam.id est.sine contradietione praedictorum comi- A. risqnod cum diesessetassignataapud Calvummon-

tissae etcomitia et baeredum ex corpore ejusdetn co- tcminrecessu venerabilisPatrisGiroldi patriarchae
mitis succeasive deacendentium retinereni,si ego Hierosolyinitani.quo mediante facta luit pax, dum
v 1 prasdicta uxormea seu haeredes ex corporesuc- csset ppiscopus Valentinensis, inter charissnnam
cessivedescendentes aliquo modo apr;ndictaregina dominamnostram BlanchamcomitissamTrecensem
vel haeredibus suis aliquid de prrcdicta conquesta palatinam et charissimumdominum noslrum.Theo-
seu acquisitione possetnus acquirere.illud noblfl rc- baldum comitcm Campaniae et Brias palatioum
maneret pacifice non obstanlibu- praedictis 3icau- ex una parte, et nos Erardum et Philippam uxo-
temintelligimusquodcontradictiodiclorumcomitis- tem ejus ex allera nos dicto loco. videlicel apud
sa? etcomilis non valerel.si priua laudasscnt et con- Calvummontem, cidem patriarchae promisimns
cessissent praedictamconquestamseu acquisitionem per praesentes litteras quod quanlumcunque
aliquo praediciorum modorum Factam. Pradictua doniinus Theobaldus comes Campaniae super hoc
autem comes Theobaldus proplerquitationem et re- monebit, et ubicunque voluerit, veniemus, et
missionem prtedictas dedit praedictae Philippaeuzori pacem pra>dictam cum correctione quam apposuetit
mesE haeredibus ex corpnre suo succcssive in per-
et dominus patriarcha per suas litteras palentes, nos
petuum descen lentibus mille et ducentas librataa conceilemus de novo et sigillabiuius iterum quando
terra? in teodum ligium ; lali conditione apposita, fuerimus requisiti. Quod ut notum permaneat et
quod si contingeret eamdem Pliilippam sine ha?rede lirmum tencatur, liltens adnolatum sigillornm no-
corporissui vel hreredes ex corpore suo successive strorum fecimus munimine robarari.
descendentes sine baerede coiporum suorum dece- g Actum anno gratiae lli6, die Veneris in fcsto
dere,terra pra.'dicta ad ipsuml heobaldum comitem Sancti Vincentii.
vel ad haeredes ex corpore suo successive descen-
XIX.
dentes sine contradictione aliqua reverterelur. Confirmath paeii inUae inler parlcs supradiclas.
Praetereaidem coinesTheobaldusdeditmihietprae-
dictse Philippa? uxori mea? quatuor millolibras Pru-
(Signire, iv Kal. Septembris.)
vinenses.et quitavit nobis damna omnia quse intu- Honobids, etc. dilecto filio nobili viro Tnr.OBALDO,
limus ei per guerram nos et coadjutores noslri. Et comiti Campaniae, salutem et apostolicam benedt-
quilavit etiam grueriam quam clamabat in propriis ctionem.
nemoribus meis. Et insuper quitavit me de omni Si pedes evangclizuntium pacem pulchri voce pro-
debito quoil dcbebam Judaeis et burirensibus ipsius, phelica nuntiantur, facientiumillam seu etiamcon-
qui scilicet Judaei et burgenses sui orant in vigilia servcnlium tanto pulchriorcs possunt non immerito
Omnium sanctorum proximo praeterita quod qui- a?stimariquantopr;eeminetopusverbo.Prop'.erquod
:

dem debitutn contraxcrarn antcquam ivissem ultra nobis,quilicet immeriti,ejuslocum tenemus interris
mare.Psr ha?c itaque supradicta mihi et praedictre qui pacilicavit qua? intcrris et quae in cu?lis sunt per
Philippa? uxori meae data et quitata tenui et teneo sanguineuicrucissuaeexoificioapostolalusincunibit
mepropagatoperconsensumctvoluntatemcjusdem ad eaquaesunt pacisintenderc ut videlicctdiscordan-
uxoris meae de omni eo quod clamabam seu clama- tes reducamusad pacem,et &d concordiam revocatos
veram ex parte ipsius Philippae in comitatibus Cam- circumspectioneapostolica tnveainusinillanesopita
panioe et Bria? et in Perlinentiis eorutudem, salva p patiatur discordia recidivum indiscrimen corporum
tameu conditione quaa superius estezpressa. Prae- et periculum animarum.consecuturi exhoc pulchri-
terea concessi propria et spontanea voluntate mea, tudinciu praemii amplioris, cum in pace principum
et etiam de conscnsu pra?dict;e uxoris mea?, ut si sa?culariuniErclesiaium tranquillitasexmagnaparle
forle,quod absitleonligerit me vel camdem uxorcm consistat,et ex ipsnrum discordia eredem incurrant
meam aut haeredes ex corpore ipsius successive frequenter oppressiones non mndicas et jacturas.
descendemcs vel alium nomine nostro rontra quita- Cum igitur gravis et pericuiosa disrordia,qure inter
tinnem vel remissionem praedictas venire movendo te ac dilectam in Cbnsto liliam nohilem mulierem
placitum 36 u (.uerram.praedictus Theohaldus comes Illancham comitissam Campanire.matrem tuam,ei
vel haeredes rx corpore suo successive descendentes parte una, et nobilcm viium Erardum do Brena Bt
sine mesfacerc ct sinc fidem mentiri possint acci- Philippam tixorem ejusexaltera vertebatur.sit, eo
pere graediclas mille ct ducentas libratas terrae et faciente ad cuju> imperium spiritus procellrr suhsi-
debita superius quitata repetere ac quidquid juria stil el fluetus silenl rjusdem.amirobili pacesopita,
habebant in memorala grueria reclamare.Et tenes- et prredicli Eranlus et uxor ejns suisnobia litteris
remur etiam in hoe casu ego et praedicta uxor mea supplicarint ut eamdem dignaremur apostolico mn-
vel hasredesexcorpore ipsiussuccessivedescendente nimine robnrare,nns tam tuis quam corum precibus
reddcre eidem comiti Theobaldo vel lirercdihus ex inclinati pacem ipsamsiveconcnrdiam.siciit provi
corpnre suo successivedescendentibusquati ormil- Faeta est ab utraque parte spnnte reeepta ct hinc
Ha lihrarum Pruvinensium,et de damnis qure idem inde juramcnto lirmata, nec non et in authenticis
comes incurrit pcr guerram prredictas cssemu? in » indeconfectispleniuscontineturauotoritateapostO'
eodem statu et puncto in quo eramus ego el pra- " lica confirmamus etprresenlis sor!| inio
dictauzor meaantequamdicta quitatio seu remtssio communimus. Nulli ergo, etc. confirmationis, ctc.
iacta essct.Ha c omnia et singula, eicut supra sunt t inCUrSUrum.
exnressa, propria et spontanea voluntate mea, et Datura Signi.c.iv Kal.Septcmbris.por.tificatus no-
etiam deconsensuet voluntate supradicta? Philippre stri anno oclavo.
uzoria rnere.juravi me in perpetuum nhservaturtim XX.
et nunqunm cnntra venturum.Quod ut nntum per-
Litterw reginse Cypri <!< renunliatione comitaluum
maneat et (irmum teneatur. lilleris adnotatum si- Campanias <•! iirvc.
gillimei munimine roboravj.
Actum anno ab Incarnationo Domini 1220 primo Anmi 1 :

Be Novembri. Kgo ^EIidis Dei gratia regina Cypri notum fario

xvm. universts tam pr.vsrntihus quam luturis quod ego
I.ilirr.rejusdem Erardiet PMlippx ejus uxoris, gui- dedi et do, quitavi et quito.ceaai e1 cedo, concessi
bus promittunl sigiUare ad votuntatem patriarckst ct concedo Theobaldo,comiti Campanise et Briae pa-
ii " m et concordiatn factam inler
ii latinn.ct bsredibus Buiaqui ahabel et habilurus est
ipsos et comilissam et filium. :.b ipeo et uzore sua et uxoribusjam babitia vel
(Ani.n l habendis linea matrimonalia descendentibuB pi i

Nos Brardus de Brena el ego Pbiiippa uzorejua tnohabcndum et possidcndum omnejus quodcun-
m facio univcrsis lam praesentibus quam futu- quc habcbam vol babucram vcl habcrc poterutn in
989 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHUISTI 1213. 990

criiiitatiliusCampnniacct Briaoct pertinontiiseorum- A. milcm ncc supradictos hseredes ipsius super prae-
deui iM tota terra quam babuit, tenuit.seu pc se missis pcr mc vel per alium de castero mofestabo ;
I I

in proprietate, dominio, ct foodis bonte memorias> sub eodem juramento renuntiana littcris impetratis
Henrious avus mcus, quondam oomes Trecensi8,8i et impstrandia super prsmissis, et omni pnvilegio
quod jus habebam vel habueram vel babere pote- et omni auxilio juris canonici et ci vilia. Propter
ram indiotis comitalibusel pertinentiis eorumdem cessioncs autem, quitaliones et cijiiventiones et
in tcrra jam dicta; ita quod de ca>tero nec ego neo alia supradicta dedit mibi dictus comcs <iuadra-
hsredes mei in dictis comitatibus et pertinentiis ginta millia librarum Turonensium in pecunia nu-
eOrnmdem ac terra pra 'diota aliquid poterimus ro- niriata, Bt plene satisfecit mihi dc dicta pecuniae
clamare contradictum comitem vel baeredes supra- summa.Dedit insuper rnihi et assignavit duo millia
dictos.sicut dictum est,ab ipso linea matrimoniali libratarum terrse in terra plana in comitatibus
descendentes.El me devestivi deomnijure.siquod Cainpaniaa et Bria?; inqua nec habebo fortericiam,
habebam vel habueram in dictiscomitatibus ot per- nec polero facere, quam teneo et tenebo in allodio
tinentiiscorumdem ettcrrajam dicta,inmanu oha- ad usiis ct oonsuetudo aliurum allodiorum Cam-
rissimidomini mci Ludovioi D igratiaregisFran- paniae et Bri» quandiu vixero. Post decessum au-
corum illustris. Et beec omnia feci in mea propria tem meum hieres meus, si citra mare fucnt, ho-
etliberapotestateconstituta etspontanea voluntate, magium ligium inde laciet dicto comitivel haeredi
nullo timore. captione, violentia, vel compulsione ejus. Siautem citramare non venerit, dictus hae-
alia inducta.Promisi ctiam et promilto dicto comiti res requiret per nuntium suum et suas litteras pa-
quod prccurabo bona fide sine meo ponendo quod p tentes a comite Campanioe vel haeredeejus terram.
hacredcs mei omnia qua; continentur in charta ista Et tunc diclus comes vel hasres ejus sine dilatione
luudabcintetapprobabuntcomitisupradictoethrere- remittet nunliumsuum cumlitterissuis patentibus,
dibus ejus jam dictis, e juri suo.si quod habent in qui loco ejusrecipiet homagium ligium a dicto hae-
dictis comilatibiiS et pertinentiis eorumdem et jam rede.Et dictns haeresnuntiocomitis vel haeredisejus
dicta tcrra, renuntiabunt et quitabunt ac cedent faciet homagium li$rium,quod recipict nuntius no-
dicto comili et ejus heeredibus.jam dictis ; et ha?o mine comitis. Et dabit dictus haercs dicto nuntio
facient coram aliquibus authenticis personis, quffi litteras suas patentes de facto homagio, et super
dictocomiti litterassuaspatentesdabuntoroniaquae hoc litteras testimoniales Templi vel Hospitalis vel
in charta ista exprimuntur continentes.Promisi et patriarehae Hierosolymitani. Et ha?c debent fieri
promitto etiam me rogaturum dominum papam ct infra annum a morte mea vel haeredis mei qui di-
alias personas quas dictus comes,h;eredes ejus,vel ctam terram post me tenuerit; et simili modo in
eorum mandalum mihi.nominabunt.utsuper dietis perpetuumfiet hcerede meo vel eoqui terram tcnue-
conventionibus sive promissiombus suas patentes rit moriente, et simili modo comite seu harede
litterasconfirmatorias testimoniales conficiant et suo moriente.Mortuo autem eo qui dictam terram
tradant comiti supradicto et haeredibus suis jam mihi assignatam tenuerit,si ultra mare decesserit,
dictis.Suppono etiam me jurisdictioni prselatorum omnes proventus inlermedii temporis per manum
quorumcunque qui mihi a dicto comilevel haeredi- dictis comilis vel ejus ha?redis rescrvabuntur, et
bus suis supradictisvel eorum mandalo fucrint no- successori meo, scilicct hteredi meo,restiluentur.
minati.in quorum dia^cesibus fuero vei terram ha- r> Si autem haeresmeus infra annum non mitteret
buero.petendo supplieando humiliter eisdem utsi pro homogio faciendo, sicut praedictum est, pro-
contra prasdicta conventiones sive promissiones vel ventus terrae essent dicli comitis vel haeredis usque
aliquam earum alii|uo tempore contingeret mc ve- ad factum homagium. Si autem pcr comitem vel
nire, in personam meamexcommunicationis et in hasredem ejus siaret quominus ipsi fieret boma-
terram meam promulgarent et
interdicti sententias gium infra annum.cum fuisset competenter requi-
usquead eondignamsatisfactionem eas.lemfacerent situs, nihil haeredi meo deperiret, sed orr.nes pro-
inviolabiliter observari.Volo etiam et concedo quod ventus totius temporis intermediihffiredimeo salvi
me ethaeredes meosad restitutioncm omnium dam- essent, et saisina terras bellivo e.jusdem hacredis
norumetexpensarumhujusmodieccasionefactarum mei traderetur. Nihilominus tamen cum ad hae-
dictocomitiethaeredibusejussupradictiscoappllant redern meum dictuscomes velhaeres ejusnunlium
cessionibusetconventionibussupradirtis nihilomi- mitteret.ipsi nuntio homagium facereeo modo quo
nus in suo robore duraturis.Juravietiamquodante dictum est haercs meus teneretur.Insuper ballivus
confectionem harum litterarumdictoscomitatusvel baaredis mci terra dicta comiti jurabit fidelita-
alterum eorum vel etiam partcm dicta? terraa nc- tem se servaturum quandiu erit ballivus, et de
mini dederam. vendideram, vel concesseram; ox- riictaterra dicto comiti vel haeredi ejus competen-
cepto hoc quod promisi septingentas libratas terra? tia servitia se facturum qnanriiu hasres meus n.o-
ante confectionem istarum litterarum quae non po- ram fecerit ultra mare. Sciendum autem est quod
terunt capi nec solvi in terra a dicto comite mihi si dictus comes decederet sinchaerede vel ha?rerii-
assignata;nisi fortecontum libratteterraequasr.ro- n bus de uxore vel uxoribus.sicut supra dicium est,
misi et concessi Florentio de Villa militi per litte- propter ista quae in charta ista contincntur mihi
ras meas sub certo modo, quae etiam ibidera non ve haeredi meo non minueretur.jus vel augmenta-
assignabuntur nisi jus domini regis ad hoc me retur in aliquo quin ego et hasres meus essemus
compellat.et ego me defendam in causa quantum- in eodem puncto prosequendi jus nostrum.si quod
cunque potero bona fide. Nec .jus.si quod ibi habe- haberemus.in quo eramus aote haec omnia supra-
bam vel habere poteram, vel actiones meas.si quas dicta.salvo doario Marsaretae comitissa? Campaniae
habebam, alicui concesseram, vel quocunque alio uxoris riicti comilis, filias domini Archambaudi de
modo alienaveram; nec de caetero cedam vel alie- Borbon, qund tale est: Sparnacum, Virtutum, Se-
nabojusvel actiones.siquas habebam velhabueram sannia. Cantumerula, Pontes, Nogentum, Meria-
ante compositionem istamad petendosdictos comi- cum, Peantium et castellania? et pertinentia?, eo-
tatus vel alterum eorum. rumdem locornm,Semonia et Barbona.salvis etiam
Praedicla omnia universa el singula juravi tactis pactionibus initis supermaritagio dictae Margaretse
sacrosanctis Evangeliis me scrvaturam et imple- pro triginta el sex millibus librarum Parisiensium
turam.et quod nullo tempore per me vel per alium in maritagio eidem Margaretas a diclo patre suo
contra non eam, et quod non procurabo quod ab datis Ita tamen quod de dictapecunia data in ma-
hoc.juramento absolvat, vel quod mihi aliqnid jus ritagio nihil poterit capi in terra prasdicta mihi
petenduminsupradictisrestituantur.etquodsiquod assijmata. Supcr pra?dict;e terra? assignatione nec
nornm ab aliquo esset pro meimpetratum per me non quadraginta millium librarum satisfaclione
vel per alium,non utar,et quod nec jamdictum co- teneo me pro pagata, et confiteor me gratum meum
»01 INNOCENTII III PP. RHGESTORDM LIB. XVI. 992

recepisse, renuntians exceptioni terrae non a*?i- \ Actuin anno gratiae 1234, mense Scptembri.
gnata? et pecuniae non numerataeet omni privilegio
XXI.
et auxilio juris canonici et civilis et omni alii ex-
ceptioniquaepossetobjicit contrafactumhujusmodi LUterx Ludovici regis de renunliatione reginte Cypri.
vel praesens insirumentum et omni penitus suffragio (Anno 1234.)
quod mihi vel haeredibus meis posset in hoc facto
prudesse et dicto comiti vel hoeredi ejus obesse.Et Ludovicus Dei graiia Francorum rex. Noveriot
sciendum quod po>t mortem meamdictus coines rti- universipiasentem paginam inspecturiquud uobilis
ctam terramteneretet retineretusquedumdictushae- mulierAlcydisreginaCypri.in praesenli.i nostracun-
res meusomciasupradicta laudasset el approbasset, stituta, quitavit cbarissimo consanguineo et lideli
si haeresmeusrequisitusnolletconventiooes supra- nostro Theobaldo Campaniae et Briaecomitipalatino
dictas laudareelspprobare.Factavero sunt et dicta oiiinejusquodhabebatvel dioebatsehabere incomi-
haec omnia prasmissa in prasentia domini Ludovici tatibus^CampaniaeletBriae et pertinentiisenrumdem
Dei gratia regis Francorum illustris quem rogavi : etde eodem juresedevestivil in manu nostia.el nos
et rogo ut super pramiissis omnibus Htteras suas ad petitionem dictc reginm mvestivimus de eodem
palentes tolamseriem istarmu litterarum continen- juredomintim Archembaudum de Horbonio.noinine
tes et omnia supradicta conlirmantes conliciat et dicti comitis.salvohoc.quud sidiciuscomesdecede-
tradat dicto comiti sigilli sui muniiniue roboratas, ret sine haerede ab ipso linea matrimoniali descen-
ct quod faciat omnia supradicta in lendis suiset ba- dente, supradicta non obessent diclae reginae quin
ronum Franciae lanquim duminus tirmiter obser- possct peteredictos comitatussicutpoieratdnle.nec
g
vari, et quod de caetero aliquem contra praedicta proplersupradicta jussuum minuereturvei augmen-
venienlem non audial, nec in regno suo ab aliquo taretur. Pronuntiamus etiam quod quando assisia
audiri permittat. Item sciendum quod charissimus duorum millium libratarum terrae lacta dielae
dominusmeus Ludovicus,Deigratiarex Francorum regine, nos ita sicut contincntur in charta dictre
illustris,praedictum Theobaldum regem Navarrae, reginae tradita diclo comiti faciemus scribi et sigil-
Campaniae et Briae comitem palatinum investivit de lariet tradi dictocomiti.Et bis o nibus supradictis i

pndicto jure, de quo, ut continetur supetius, me scriptis et sigillatis et dicto comiti traditis, prae-
inmanuipsiusdevestivi secundum conventionessu- sentes litterae nobis reddentur.
pradictas.In cujus rei testimonium prasentes litte- Actum anno graliae 1231, mense Septembris.
ras licri volui sigilli mei munimine roboratas.

Desideratur Libri xvn, xvm et xix.

EXGERPTA DE REBUS GALLICIS

Kx fragmenlo indicis qtiod vulgo fiubricella appellatur Regesli ms Innocentii PP
, II . .

an. xviii et fortasse etiam xix ;

quorum annorum libri cum perierint maximi facien- ,

dum est hoc fragmentum in quo argumenta multarum epistnlarum quando epistolia ,

ipsis uti non licet, habentur.

(Ex edit. Brequigny, t. II, col. 1103.)

Regi Francorum scribilur et hortatur ut dictis C UniversisChristi fidelibus signifhatur ordinatio

baronibus, inimicis dicti regis Anglorum, nullum facta, quod comes Tolosanus, proptcr li.cresim.co-

i.npcndat auxilium seu favorem. mitatu Tolosano perpetuo sitprivatus.ctquod uxor

E.dem, super eodem, et fortius exhortando ut sua habeat dotalitium suum.
filio suo primogenilo inhibeat ne dictis inimicis Eodem modo scribiturarchiepiscopo Narbonensi,
prxstet auxilium vel favorem. et quod faciat cl marcas comitissae.uxori dicti co-

Super eodem, Philippo et filio suo primogcnilo. mitis, et hocde Castro Bellicadri, assignari.
Supcreodem negotio,duci Burgundise etdiversis Eodem modo, comiti Montislort. et quod ipse
archiepiscopis et episcopis, per Franciam et An- observct dictam ordinationem.
gliam constitutis. Tolosano et Consentin. episcopis mandat quod
Episcopo Silvanectensi. ciiiiiiliConvcnarumsuperquibusdamgravaminibus
Kegi Anglorum scribitur quod ad petitionem nun- sibi per comitem Montislortis illatis,ministrcnt ju-
tiorurn suorum mittitur sibi legatus. stitiam, vel remittantcausam ad curiam.
Rothomagensi archiepiscopo , et suffraganeis Eodem modo, episcopo Nemausensi et duobus
ejus. archidiaconis, pro commite Fuxi.
Regi Franciae, super dicto negotio regni Angliae, Comiti Montisfortisquod Castrum Fuxense ponat
p
ut desist.it. in niunibus abbatisSuncti Tiberii.nomine Ecclcsia?
Super eodem negotio, pnelatis regni Franciae. et ad utilitatem comilis Fuxi tenendum.donec aliud
Supereodem, baronibus Angliae. fucrit ordinattim.

Super eodem, Cameracensi, Leodiensi et Traje- li. rcginse Anglorum untiquae, scribitur, et, ad
ctiensi episcopis. petitionem suam Anglorum, conlirmatur
et regis

Super eodem, regi Franciae. quacdam compositio, intcr ipsosrepem et reginam,

Super eodem, clero Londoniensi. super ipsius dotalilio facta.
993 PONTIFICATUS ANNO XVI, CHMSTI 1213. 994

Abbati etconventui monasterii Sancti Dionysii in \ Archiepiscopo Remcnsi ct cjus suffraganeis man-
Francia scribitur,et,quia ab aliquibus dubitabatur, datur quod nihi! attentent contra liberlalcs suarum
an corpus beati Dionysii, quod in eodem monastc- Ecclesiarum ei capitulorum.
rio rcquipscit,fuerit corpus beati Dionysii Areopa- Eodera modo,archiepiscopoSenonensi et ejussnf-
gitae.qui mortuus fuit in Graecia.vel alterius, dom- fraganeis.
nus papa mittit eis de veris rcliquiis, sive corpus Archiepiscopo Bituricensi et ejus suffraganeis
illius beati Dionysii Areopagitaa, et concedit omni- mand.itur ut, juxla ordinationem factam in conci-
bus visilantibus quadraginta dies. lio, solvant certo termino vicesimam partem om-
Archiepiscopo Narbonensi mandatur ut.si aliqua niuir, provcntuum suorum, et eorum (220) nuntiis
de bonis comitatus Melgorii alienata invenerit, ad ad hoc deputatis, in subsidium terrae sanctae.
jus et proprietatem Ecclesia: Magalonensis revocare Sacristos et cupitulo ecclesia; Sanctas Crucis Ca-
procuret. meracensis. Rccipiunlur una cum bonis suis,sicut
Universis baronibus etmilitibus,in comitatu Mel- ea juste possident, sub protectione beati Petri.
gorii constitutis,quod episcopo Magalonensi pr«- Archiepiscopis et episcopis.per regnum Franciae
stent, sicut verodomino, fidelitatis juramcnta. constitutis, mandatur ut inhibeant universis Chri-
Remensi archiepiscopo et ejus suffraganeis, quod g
stianis.maxime crucesignatis,ne Judaos seu eorum
B. de Anisnis, subdiaconum exeommunicatum,pro familias molestent.
eo quod eum Margarita,sorore comitissas Flandriai, Archiepiscopo Rothomagensi,et ejus suffraganeis
consanguinea sua, matrimoniura fraudulenter coa- mandatur ut cum magistro H. de Andelesio, cano-
traxit, denuntient excommunicatum. nico Rothomagensijdeputato ad praedicandum ver-
Eodem modo, episcopo Leodiensi. bum crucis, alium sibi fidelem et idoneum adjun-
Abbaticonventui Cluniacensibus declaratur et
et gant.
ordinatur quod electio et institutio prioris de Cha- Abbati Majoris Monasterii '-Turonensis; manda-
rilate ad dictum abbatcm pertineat. tur, utsuper usu primatiae Bituricensis et Bur-
Albiensi et Caturcensiepiseopisdaturin mandatis degalensis (s2), cum senis et valetudinarius,per se-
ut aliqua bona.ablata Duaco Alamanno per S. co- vel alios sc informet (221), et infirmationem trans-
mitem Montisfortis, ad restituendum eidem Duaco mittat.
dictum comitem compellant. Abbati et conventui monasterii Sancti Egidii con-
Archiepiscopoetcapitulo Turonensibusconfirma- firmatur quaedam sententia pro eis lata, et contra
tur quasdam compositio super electione decani et comitem Tolosanum,super villa Sancli Egidii.
praopositura inter ipsos facta. Arehiepiscopo Narbonensi et diversis aliis epi-

Cerlis.jndicibusmandatur ut quosdam campsores *-'

scopis ut sententiam excommunicationis, latam
Caturcenses,qui,in fraudem nonnullorum suorum cantra Regianum, fratrem Ademari de Nayco, per
creditorum, ad claustrum Irecense confugerant, episcopum Albiensem, publicent, ^et eam faciant
si reperiantur hujusmodi fngam in fraudem fecisse, observari.
de dicto Claustro ejiciant, et ejici permittant per Archiepiscopo Remensi et ejus suffraganeis ut
curiam temporalem. senteniias,latas contra Ludovicum, primogenitum
Resli Francorum scribatur et hortatur, ut Jaco- regis Franciae et sequaces suos, qui invadunt re-
bum, natum regis et reginae Aragonum et hapre- guum Anglia3,pulilicent el eas faciant observari.
dem.super dominio Montispessulani non impediat, Eodem modo, diversis archiepiscopis et eorum
seu molestet, nec ab aliis molestari permittat. sulfraganeis, per regnum Francias constitutis.
PnoriGrandimontensiscribiturei ordinaturquod Episcopo et abbati Sancli Victoris,Parisiensibus
in quibuslibet cellulisGrandimontensis ordinis per mandalur ut cancellario Londoniensi etquibusdam
ipsum priorem et successores suos unus presbyter aliis suspectisde iniquitate.quae contra Regem An-
ordinetur, et quaedam aliae ordinationes scribuntur gliae perpetratur, assignent terminum, ut se con-
in ipsis litleris. spectui apostolico repraesentent.
Turonensi arehiepisco-
Bituricensi, Senonensi et D Archiepiscopis et episcopis perregnum Francios
pis mandatur quoscunque rebelles contra priorem constitutismandatur ut permittant Judaeos talem
Granditnontensem etejusordinis statuta rebellione gestarehabitum,perquem possint inter Christianos
cessare compellant. disccrni.nec ad talem portandum compellant, per
Cipitulo Remensi confirmantureis quaedam deci- quem possint vitae dispendium sustinere.
mae, etalia bona quas juste possident.

(220) Sic legitur in apographo.

(221) Sic legitur in apographo mendose ut videtur.
995 INNOCENTII III PP. 99C»

REGISTRUM
DOMINI INNOCENTII III
SUPER.

NEGOTIO RO\I\NI IMPEIUI

(Baluz., Epist Innocentii III, tom I, p. G87.)

I. A in die electionis suae epad Coloniam de conservando

-

ARCIIIEPISCOPO MOGUNTINO EPISCOPO SABI.NENSI. iureRomanaeEcclesl ... _ .:arumetiam Eeclesiarum

De eleclione imperaloris. per scipsum praestilit juramentum, et postmodum
(Laterani, v Non. Maii.) etiam se astrinxit juratoria cautione quod Ecclesiis
Solidata in devotione sedis apnstolica; fidestua,ct et principibus,quae dicti imperatores injusteabstu-
in obsequio ejus probata tempore juventutis, non lerunt,restitueret universa, pravara etiam consue-
deficiet, imo proficiet forlius in a:tate matura; nec tudinem rnlaxavit, per quam iidem imperatores
frigescet etiam frigescenle corpore, sed ds die in bonaecclesiasticorum principumdecedentiumoccu-
diem amplius incalescet. Qui enim.cum Petri quon- pabant. Uictus vero Philippus, et qui eum nomina-
dam navicula jactaretur fluctibus, et venti et mare runt regem,venerabi!em fratrem nostrum Taranta-
insurfrerent contra eam, ita ut nunc de scopulosis siensem episcopum vocaverunt,qui regalem impo-
fiuctibus pendcre videretur in proeccps, nunc inter suit ridem Philippo coronam. Et licet ipsi duo,
intumescentes undas.imas formidaret arenas, cum Philippus scilicet et Otho, semel et ilcrum in-
regcs terrae ac principes astitissent in unum adver- ter se inviccm dimicarint, neuter lamen plenam
sus cam etChristum ejus,illi fideliter ct insepara- vietoriam est adeptus. Nos autem, qui non ad de-
pro ea in mortem et in carcerem
biliter adhassisti, g structionem imperii, sicut quidam pestilentes ho-
ire paralus,nec minas principis nec latentes insi- mines mcntiuntur, intendimus, sed ad conser-
dias nec proprium exsilium expavesccns.jam nunc, vationem et provisionem ipsius potius aspira-
cum cadentibus fluctibus et vento spirante propitio mus, cum quidam imperatores persecuti
elsi

ajquora noscitur sulcare pacata, et Pctrus, veteri fuerint Ecclesiam, alii lamen multipliciter hono-

limore deposilo,super iindasii;aris inredat, quis te rarunt.e.xspectavimus haclenus.et in ncutram par-

poterit a charitate sedis apostolica; separare ? Sane tem voluimus declinare, licet uterque de favore
nec perseculio,nec gladius, nec fames.nec aliud te nostro et benevolentia glorietur, expectantcs si

ab Eccleti.e devotione divellet, in qua post sum- forsan principes redirent ad cor, et imperio suprr
mumpontificem locuninoscerisprrecipuuinoblinere. tanlaj disscnsionis incommodo providerent. Sed
Kortis est eniin ut mors dilectio, et dura sicut in- quidam eorumadhuc insua obstinalionepersistunt.
fernus est aemululio, nec aqua; multa; possunt ex- et non minusiuamnominati prxdicti partemquam

stinguere charitatem. Undecum inter c.-etcros fra- fovcnt.juste vel iujuste tuentur. Ex quospoliantur
tres nostros apud nos primuscxirlas.licet a nobis, Ecclcsia;, pauperes opprimuntur,strages corpcrum

etsi non mentc, corpore tamen niullo sis spalio provenit et periculum animarum.
separatus, in arduis tamen negoliis qua? nobis in- Cum igilur non expediat de caHero populo Cliri-
cumbunt.tuo uli volumus consilio et favore. Novc- " stiano, nec nobis etiam dissimulare incomn
ris igitur, imo jam nosti, quod post Hearici quon- tanta; dissensionis sit lutum,tibi facti seriem duxi-
darn imperatoris dccessum vota se principum divi- mus intimandam, ut cum non tam Maguntinensis
serunt,ita quod quidam eorum Othonem H,quondam archiepiscopatusquam,Saliinen. episcopalusconsi-
ducis Saxoni.i- filium,quidam veroPhilippum.quon- deratione.posl Uninanum pontificrm maximuu
dam fratrcrn dicti Henrici imperatoris.nominarunt mcmbrum existas, in t.un arduo ncgotio
clesiae Dci

in regem. Venerabilis autem frater noster Colonien- lavorem luum habeamus pariter et assrnsum. Quia
sis archiepiscopus et alii qui in nominatione prae- vcro necessitates tcnve orientalis, et quid ei expe-
dicti Othonis favorem prrestiterant et assensum. diat, pler.ins cognovisti, super mora vel reditu luo
conpr rcitu obsederunt pariter Aqu fraternitaii tue nihil expresse mandamus, quam
num.et co capto, pr.Tdicto Othoni in sede posito credimus id acturam quod magis viderit cxpedire.
augustali dictus,archiepiscopu9regni coronam im- Moncmus igitur fraternitalem tuam ctexhortainur
posu :

. ipsumdejure dicitur pertinerc:qui altentius, per apostolica tibi scripla mandantes,

097 REGISTRUM DE NEGOTIO ROMANI IMPERII. 098

qualouus cuin huie tractatuinon possis personnliler A. confutatur, planlantur virtutcs, vitia succiduntur,
intercsse, arbitrium tuum nobis per littcras luas servatur justitia, iniquitas propulsatur, vigei tran-
apprUscommitta?,ratum hahiturusct tirmumquod quillitas, pcrsecutio conquiescit, cum pace populi
in tanto negotio, prout Dominus nobis dignatus fue- Christiani paganorum barbarics subjugatur,runi in-
rit nostrorum consilio et
inspiraie ac de Iratrum cremento impcrii Ecclesiae libertas accrescit, cum
voluntato processerit, slatuemus. Universis etiam incolumitate corporum salus prolicit animarum,et
officialibus tuis, canonicis, praelutis, coinitibus, ba- tam clero quam populo sua jura servantur. Et licct
ronibus et aliis tibi et Eoelesire Maguntincnsi sub- Romanam Ecclesiarn quasi malrcm univcrsa regna
jectis per iitteras tuas districte proecipias ut eum respiciant, in quibus nomen colitur Christianum,
cujus nominatio per sedem fuerit apostolicam ap- Romanum tamen imperium eam arctius debet ac
probata, in regem recipiant ct partem ejuspoten- devotius amplexari, ut et ipsa per illud accipiat de-
ter foveant et virililer tueantur.Credimus enim fensionis auxilium el illud peripsam in suis neces-
quod sic, dante Domino,inhocnpgotioprocodcmus, sitatibusadjuvetur.Illevero quipaci semper invidet
quod Deo et hominibus erit acceptum, et apud Romanam tunc divisit Ecclesiam.ita
et quieti, sicut
Doum meritum el apud homines es hoc gloriam nunc Romanum divisit imperium, et tantam inter
consequemur. Tuum etiam et tuorum profectum p vos discordiam seminavit, ut duos vobis in rcges
pariter et honorem in ipso negotio diligenti cura- praesumpseritis nominyre, quibus inter vos ipsos
bimus studio promovere. Nec erit de facili qui se divisi pertinaciter adhaeretis,non altendentes quot
statutis noslris opponat, situus nobis suffragetur et quanta discrimina per hoc non solum Romano
assensu, et devotio tuorum accedat, cum et tanta contingantimperio, sed universo proveniant populo
sit per Dei gratiam apostolic.-e scdis auctorilas, ut Christiano.Etccce per hujus dissensionis materiam
quasi certum ab omnibus habeatur quod ille prae- imperii libertas minuitur, jura depereunt, et digni-
valebit omnino cuisuumdignatafueritfavoremprae- tasdecurtatur, deslruuntur ecclesis,laeduntur pau-
stare. peres,principes opprimuntur, universa terra vasta-
Datum Laterani, v Nonas Maii, pontificatus no- tur, et,quod est longe deterius, strages corporum
stri anno secundo. imminet et periculum animarum. Ex hoc etiam
II.
inimici fidei Christianae non modicam audaciam

UNIVERSIS TAM ECCLESIASTICIS QUAM S/ECULARIBUS conlra fideles assumunt.

PRINCIPIBUS ALEMANNLE. Nos igitur, hujusmodi auditis et cognitis, tacti

De eoclem argumento. fuimus dolore cordis intrinseco, et nimio mcerore
(Laterani.) quia non, ut quidam homines
p turbati ;
pestilentes
Quanta debeat esse concordia inter regnum et mentiuntur, adimperii destructionem vel depres-
sacerdotium in seipso Ghristus ostendit, qui est sionem intendimus, sed ad conservationem etexal-
Rex regum etDominus dominantium, sacerdos in tationem ipsius potiusaspiranms, cum,etsiquidam
aeternum secundum ordinem Melchisedech, qui et imperatores Ecclesiam vehementer afflixerunt, alii
secundum naturam carnis assumptae de sacerdotali tamen eam multipliciter honorarunt. Exspectantes
pariter et regali stirpe dpscendit. Ad quod etiam autem hactenus exspectavimus si forte vos ipsisa-
designandum beatissimus Petrus ad fidem Christi niori ducti consilio, imponere
tantis rcalis finem
conversis dicebat : Vos eslis genus eleclum, regale curaretis, videlicet ad nostrum recurreretis auxi-
sacerdotium (l Petr.n). Et ad Christum
in Apoca- lium, ut per nos, ad quos ipsum negotium principa-
lypsi clamatur : rcgnum et
Fccisti nos, Deo nostro liter et finaliter noscitur pertinere, vestro studio
sacerdotium (Apoc. i). Haec enim sunt duo cherubin, mediante, tanta dissensio sopirelur. Verum quia
qui versis vultibus in propitiatorium, superipsum vos in hac parte negligentes et desides hactenus
duabus alis conjunctis mutuo se describuntur re- exstitistis.nos, qui.juxta verbum propheticum,con-
spieere.Hoecsuntduaemirahilesetspeciosaecolumnae stituti sumus a Deo super gentes et regna,ut evel-
positae juxtaostium lamus et destruamus, aedifieemus etiam et plante-
in vestibulo templi, quas am-
bitlinea duodecim cubitorum duo D mus, olficii nostri debitum exsequi cupientes, uni-
(1). Haec sunt
magna luminaria, quae Deus in firmamento coeli versitatem vestram monemus attentiuset exhorta-
constituit luminare majus, ut praeesset diei et lu-
: mur in Domino, per apostolica scripta mandantes,
;

minare minus, ut nocti prseesset. Isti sunt duo gla- quatenus Dei timorem habentes prae oculis et ho-
dii de quibus apostoli responderunt Ecce glailii norem zelantes imperii, ne libertas ejus depereat et
:

duo hic (Luc. xxu). Quorum omnium rationem alio- dignitas annulletur, ad provisiouem ipsius melius
rumque muitorum quae de sacris libris excerpta intendatis : ne fovendo discordiam, pervos imperia-
concordiam expresse significant inter Ecclesiam et lis sublimitas destruatur, quae per vestrum deberet
imperium, exponere prsetermittimus, cum utilitas studium conservari. Alioquin, qui mora de caetero
ex ipsa proveniens expressius hanc exponat. Per trahit ad se gravepericulum, nos quod expedire
hanc enim concordiam propagatur fides, haeresis noverimus procurantes, ei curabimus favorem apo-

(l)Vide lib. i, epist. 401, etcap. Solilx, De major. et obedientia.

999 1NNOCENTII III PP. 1000

stolicumimpcrtiriquemcredemusmajoribusstudiis X censura compellatis, elexcommunicationem ipsius

et meritis adjuvari. ducis Sueviae per Teutoniam et univcrsos finesim-
Datum Laterani, etc, pontificatus noslri anno n. perii publice denuntiari faciatis. Vestris quoque
precibus.Pater sanctissime, Altissimum exorelis ut
III.
viaa et actus nostros in pace ct tranquillitate dirigat,
LITTER* JIECS 0TT0NI3 AD D. PAPAM.
et quod justitia, constantia et veritas in corde no-
Sanctissimo domino spirituali
in ChristoPatri ac
stro vigeat ; utperipsius auxilium.de vultu Domini
I.nnocentio, sacrosanctae Romanoe Ecclesise summo
judicium nostrum prodeat, et promissura noslrum
ponti'ici,OTTO,divinafacientegratiaRomanorumrcx
perpctua et inviolabili firmitate ud honorem Dri et
et semper augustus, salutem ac filialis devotionis
Ecclesiae ipsius nobis adimplere et conservarecon-
affectum cum debita reverentia.
cedat. Ad baec, paternitati vestrae significamus quod
Navicula Petri quibusdam retro temporibusper-
dilectos et fideles nostros legalos. videlioet G. prin-
secutionum fluctibuscstagitata.etnisi Ecclesia Dei cipom nostrum abbatem Indensem, B. praepositum
fundata fuisset et solidatajam pra-
in petra Christo
Bunnensem, II. Sancti Gereonis in colonia schola-
vorumpersecutionibusinclinatafundituscorruisset.
sticum.H. oriorem Werdincnsem, etH. Aquilegien-
"
In iosa etenim persecutione progenitor noster Hen
„. 7 „ ,. sem gloriosissimi regis Anglue avuncuh nostn ca-
ricus dux Saxoniae m fide sanct.e Roman» Eccle- B „.
. .

.-, , »-.,
., ., ,
.

pellanum, ctfidelem nostrum

. . M. de Yill.icivem Mc-
siaeimlesinenter perseverans.et voluntati atque ini
diolanensem, yroconsummatione honoris nostri ad
quoe dominalioni Friderici quondam imperatoris
vcstram transmittimussanctitatem.Quidquid igitur
nullatenus acquiescens, matremsuam spiritualem,
cum praelatislegatis nostrisa vestra tractatum vel
sanctam vidclicetRomanam Ecclesiam, in omnibus ordinatumfueritprovidentia, id mjestatem nostram
estimitatus; ideoque praevalente impiorum perse-
inomnibuselperomniaratumet firmum habituram
cutione, honoris sui dignitate privatus, exsilio cum
praesentibus litteris sanctitati vestrae signific*mus.
liberis et familiaribus suisaddictus fuit et exposi-
IV.
tus. Volens igitur Dominus Ecclesiaesuae statumin
melius reformare et fidem acdevotionem jam dicti UTTER.E REGIS ANGLLK.
patrisnostri in suisposteris remnnerare, suaineffa- Excellent ssimo;
domino suoet universali Patri in-

bili clementia effecit quod nos ab optimatibus et nocentio, Dei gratiacatholica' Ec.-lesi.TSummo pon-
principibus imperii, ad quosdejure spcctateleclio, tifici, devotissimus suae majestatis filins RicnAnDus,

ad regni gubernacula ex inopinato vocati stimus et eademgraliarexAngliae.duxNnrthmannia^etAquita-

electi in sede quoque Augustorum apud Aquisgra-
;
niae, et comes Andeiravi.-p, salutem et debitum in

num locati,consecrationem etcoronationem amanu p omnihus cum reverentia et desiderio famulatum.

Adolfi Coloniensis archiepiscopi, praesentibus prin- Quanto de apostolicne gratia majestatis, tum pcr
cipibus, ea quaedecuit solemnitate cum plenitudine fideles nuntios, tum etiam perinter signamunerum
regiae dignitatisaccepimus. Cupientesigiturgressus vestrorumin interiorem sinum et cubiculum animae
nostros ab ipso dirigi per quem reges regnant et nostrae plenior certitudo devcnit, tanto praecordiis
potentes scribunt justitiam, dignum duximus ipsa nostrismajor exsultalio vestraeque fiduciacharitalis
eleclionis nostrae horajuramento firmarequod pos- innascitur, qua non solum ad referendas grates.
sessiones etjura Romanae Ecclesiae alinrumque Ec- verum etiem ad exhibenda totius devolionis obse-
clesiarum imperii firma et illibala servabimus, et quia jngi rcsponsione tenemur. Qunleseunqne ote-
quod consuetudinem illam deleslabilem,qua episco- nim caeteri reges et principes vcstra» so paternitati
porum,abbatum,principumdehac vita migrantium exhibeant,nosetdevoti*simnm filium vestrum Otto-
bona tempore mortis relicta quidam nostri ante- nem nepotcm nostrum regnum et coronam regni
cessores hactenusoceiipabant, otnninoin posterum Alemaniae ad perpetuam devotionem vestram etEc-
dimittemus, et de beneficentia nostra principibus clesiae Romanae nuper adeptum praeecptis vestris

ecclesiasticis in perpetuum relaxamus. Petimus atque obsequiisinvenietis omnifariam mancipatos;

ergo et cum instantia paternitati vestrae supplica- nec vivunt in mundo duo principes Christiani qui
mus quatenus fidem ac devotionem nostram consi- D adeo desiderabiliter vestrac majestali sludoant dc-
derantes, merita quoque patris ct avunculi nostri servire, et quorum ministerio facilius possitistotius
regis Angliae, qui nunquam ab obscquio Ecclesiae Christianae paois adversario expugnare. lluo accc-
Romanne reccsserunt, ad memoriam rovocantes, in- dit quod inter oronia et prae omnibus quibus spiri-

jurias etiam Philippi di-cis Sueviae quondam ducis tusnostermajorisollicitudinestudiosiusinvigilat.et

Tusciae et patris et fatris ejus non dissimulanles, ad quorum cfficicntiam fnvorem apostolicum indul-
nos regiamdignitatem adeptos ad imperii consecra- gontiusinolinando suspirat, ipsiusest Ottonis nei;o-
tionem vocare dignemini, illos insuper episcoposet tium.ut scilicet beneficio apostolicse pietntis ad pro-

abbates ac laicos principesqui jam dictum Philip- motionem ipsius dexteram dignemini sublevationis
pum ducem Sueviae in excommunicatione vcstra dc- extendere, filium vestrum devotissimum imporinlis
tentum in regcm nominare et fidelitatem ei jurare munerediademalis insignire. Nosenim.in quantum
proesumpscrunt, ab ohservatione illiciti juramcnti (ides ChristianaetregalisdevotioapudDeum ot apui

abBolvatie, el maj< I ili noslracobcdireeoclesinstica vos ipsamque Romanam Ecclesiam cavere potest
iOOl REGISTRIJM DE NEQOTIO ROUANI IMPERH. 1002

aut poterit.quidquid ad nos spectatin anima etcor- \ dem duci inhac prsrogativa sua consenserintana-
porehonore terrenopioipso vobis in perpetuumfie- themalis,si placet, vinculo innodare et... magnates
duaastringimusntquejuxtadeposiiionem vestramet apostolieacomraotione ad hoc indoccre ut ei tan-
beneplacitumastrinjiemusquod vobistanquamunico quam domino sine dillicultate adhaereant, qnem
domino suo et Kcclesiae Roman.-c debitam et jura- electio debitain locodebito coronavit. Hocsiquidem
tam fidelitatem impendet,et quaecunque abaliisim- vobis in spirilu quo vestri sumus pollicemur.et nos
peratoribus detracta sunt et diminuta restituet.re- superhoc fidejussores statuimus, quod idem nepos
stitutaquoqueinviolahilifirmitateservabit,omnera- noster, dum nostro consilio acquiescet, non solum
que pravitatem saecularis potentiae juxta consilium sanctae Romanaj Ecclesiae jura conservabit prossen-
vestrae paternitatis eliminare curabit. Super prae- tialiter possessa,sed in praeterito habita ad statum
missis autem et super annulisquos nobis perepi- i.ebitum revocabit. Teslemeipso apud Bernevillam
scopum Lexoviensem vestra tam nobilisquam libe- 10 die Augusti.
ralis magnificentia destinavit, super litteris etiam
VI.
qualitates lapidum designantibus.eosque reddenti-
LITTER.E JOANNIS RUSC/E MEDIOLANENSIS POTESTATIS.
bus,licet admodum pretiosi existant.longe nmplius
pretiosos, tanquam a supremo et superexcellenti n Clementissimo domino et Patri reverendissimo
descriplore distinctos (2). grates totius cordis alTe- Innocentio divina dispositione sacro sanctae Ro-
ctione referimus, et de tantae dignationis vestrae rcana} Ecclesiae summo pontifici Joannes Ruscha Me-
grntia glonamur cui utinain vota cordis nostri,
: diulanensis pote^tas,ejus per omnia devotissimus,
qvae ad plenum per litteras aut nuntios explicare cumconsilioejusdemcivitatis.cumveroanimifamu-
uon possumus,viva voce permittente Deo.et devotis latutam promptum quam fidelissimum obsequium.
obsequiis reserare possemus in cujus utique spe et
; ExpaginalitterarumAdolphi ColoniensisEcclesiai
desiderio spiritus noster assiduis vexationibus de- archiepiscopietaliorumplurimorumprincipuminsi-
bellatus continue refovetur, et salutari suspensus nuatione indubitanter cognovimus quod ipsi prin-
exspectatione quiescit. Dominuspersonam vestram cipes,ad quoselectio pertinet.saspius tractantes de
Ecclesise suae diu servet iacolumem. rege subrogaudo et substituendo,dorainum Ottonem
V. Henrici ducis Saxoniae filium in inciytum Roma-
LITTER.S REGIS ANGLIiE. norum regem unaminiter, sicut ad eos de jure spe-
Sanctissimo in Christo Patri iNNOcENTio.Dei gratia ctatelectio, utpote divinae placuit dispositioni, cle-
summopontitici,RiCHARDUS,eademgratiarexangli33, menterelegerunt.etinconsuelamAugustorum sedem
duxNorthmanias et Aquitania3,et comes Andegaviae, ipsum collocaverunt. Verum,cum ipse et ejus prae-
salutem et sinceram semper devotionem. *-•
decessores erga civitatem nostram paternam et sin-
Sanctitatem vestram credimusnon latere, totius ceram semper habuerint affectionem, ut frequenter
etiam curiae Romanae, sicut credimus, tenet me- pluribuscognovimusexperimenti,sanctitati vestree,
moria, quanto non minus antecessorum nostro- de qua fidem ge.rimus indubitam, preces devotis-
rum quam nostri devotio sanctae sedi apostolicas simassupplicitertransmittimusutnobilesetmagnos
etRomanae praeceptis Ecclesiasaffeclu semperbeni- ac honorabiles Alamanniae viros.quos ipse et prin-
gnissimo fuerit alligata. Illud eliam paternitatis cipes Teutoniae adveslramclementiamtransmittunt
vestrae novit discretio, quanto ducis Saxoniae pri- pro ejusdem consecratione et coronatione ac ele-
dem sublati de medio Romanae fuit Ecclesiae sem- ctione confinnanda.quam jure factam non ambigi-
per devotio studio dilectionis astric.ta. Econirario mus, adeoejusdem riomini Ottonis meritis suorum
vero imperatoris ultimi antecessorum suorura se- preedecessorum,ac domini regis Anglia»,qui sanctae
quentis vestigia et in vexationibus sanctae Roma- Fiomanae Ecclesiae fidelissimusacdevotissimussem-
naeEcclesia- non minori quam patersuusrepugnan- ac Dostrae civitatis interventu, quae ad
pe.r exstitit,

tiapatrissantis curafuit, sicut et antecessorumsuo- sanctaeuniversalisEcclesiaeRomanainpromotionem

rum, praecepta apostolica non curare et jura ipsius ac sublimationem vigilans ac intendens jugiterper-
curiae non servare. Inrie est quod in sanctitatis ve- D severabit, sic benigne eos legatos et ipsorum vota
strae conspectu devotionis nostrae spiritum totum exaudiatis quod debite ac consecrationemsacri im-
supplicationibusexhaurimusquatenusOttoninepoti perii ipsum sine prorogatione ronvocetis, ut pro
nostro praslibatiducis filio,quemadregnum Aleman- exauditis precibus, quae jucundum fuerint sortitae
eorum vocavit electio quorum interest
nias celebris eventum,innumerabiles gratiarum actiones obnoxii
regem eligere,et quem eorumdem eonsensus in loco teneamur perpetuo vestraesanctitati exhibere.Insu-
ad hoc debito sublimavit in regem, favore velitis perD. monachus de Villa.nostrae urbis magnus et
apostolico consentire etregnum sibi Alemanniaeau- nobilis civis.qui est vir providus et circumspectus,
ctoritatis vestrae muoimine confirmare, electionem pro hoc facto ad vestram properat accedere cle-
ipsius et coronationem approbantes, et propositum mentiam cum eisdem viris prudentibus. Quidquid
ducisSueviae etsequacium suorum super hocrepro- super ii3 ex parte nostra vestrae exposuerit beni-
bantes. Velit itaque sanctitas vestra omnes qui ei- gnitati,eidem indubitanter fidem adhibealis.

(2) Vide lib. x, epist. 218.

Patrol. CCXVI. 32
1003 INNOCENTII IU PP. {004

VII. A Dei gratia sanctaa Coloniensis Ecclesiae minister

LITTER.EBALDUINI COMITIS rLANDRl,£ ET IIAYN0VI.E ET bumilis, devotum obsequium et orationem in Do-
MARCHIONIS NAMIRCU:. mino.
Sanctissimo Patri ac domino Innocentio, sacro- Post obitum Henrici imperatoris nos una cum
sanctaeRomanKEcclesissummopontifici,BALDUiNUs aliis principibus de substituendo rege saepius tra-
comes Flandriae et Haynoviae et marchio Namurciae, ctantes qnod sanctoe Romanae Ecclesiae expediret
salutemetpromptumcumomni devotionefamulum. subditisque imperii.qualiter quoque priorum impe-
Post obitum Henrici imperatoris nos, una cum ratorum oppressionesevitare possemussollicite de-
principibus imperii,ad quos dejure spectat electio, liberavimus. Protendimusigitur animos nostrosad

de eligendo rege saepius tractavimus. Post varios diversos imperii principes.et sicut Domino placuit,

tandem affectus, sicut Domino placuit, in serenis- serenissimum dominum Ottonem Hcnrici ducis
simum dominum nostrum regem Ottonem vobis et Saxoniae filiumin Romanorum regem rationabiliter

Ecclesia: Romanae devotissimum vota nostra cele- elegimus. Postmodum vero in Augustorum sede
berrime concurrerunt qui postmodum in sede
:
Aquisgrani vocavimus,et sicut debuimus, ea qua
Augustorum Aquisgrani coronationis ac consecra- decuit solemnitate consecravimus accoronavimus.
tionis plenitudinempermanum domini Coloniensis R Ipso vero dominus rex in timore Dei et reverenlia
archiepiscopi, cujus hoc interest, cum oinni qua sancta; Ecclesiae omnia jura Romanae Ecclesiae

decuit solemnitate meruit obtinere. Nos igitur dicti aliarumque Ecclesiarum bona fide conservare et
regis electionem quandoquidem juste factam esse manutenere juravit. Nobis etiam aliisque episcopis
non dubitamus, ratam babentes, terras nostras, pravamillamconsuetudinemaliorumimperalorum,
quas de imperio tenemus, a manu 6ua recipientes, qui decedentibus episcopis et abbatibus principibus

facto hominio illi fidelitatem juravimus. Sanctitati

inmobilibusrelmssesequemoventibussuccedebanl,
liberaliter remisit. Paternitatem igitur vestram
ergo vestrae, Pater res^erende, omni qua possumus
attente rogamus quatenus, rationabile factum no-
affectione supplicaoous quatenus rationabilem ip-
sius electionem,coronationem, ac consecrationem
strum aliorumque principum qui dejure eligere
ratam habere volentes, eam confirmare,atque ipsum debent attendentes, merita quoque domini nostri
regem ad imperii consecrationem vocare paterna regis, patris ac fratris sui palalini, regis quoque
Anglia: avunculi sui, qui a servitia et unitateEccle-
pietate dignemini, ut ad obsequium vestrum et Ec-
clesis Romanae in perpetuum amplius invilemuret siae nunquam scparati fuerunt,considerantes, quo-

arctius obligemur.
que injurias ducis Suevias, palris ac fratris ejus,

VIII. non dissimulantes, 7

magnos et honorabiles viros
E3
p
^ quos
DASBURG ET METENSIS. ipse ac principes de communi cousilio ad
LITTEB.E A. COMITIS DE
pedes sanctitatis vestrre transmittunt benignereci-
Sanctissimo dominoet Patri sacrosanctee Roma-
piatis ac benignius remittalis, et rationabilem
summo pontifici, et venerabilibus do-
na? Ecclesiae
ipsius electionem, consecrationem, ac coronatio-
minis universis cardinalibus, A. comes de Dasburg
reverentiam, et paratum in
nem confirmetis, et ad imperii consecrationem vo-
et Metensi, debitara
celis, nostros quoque adversarios et Ecclesiae a
omnibus obscquium.
fidelitate duci Sueviae prsstita absolvatisef. nostro
Cum humanis Henricus imperator
fuisset rebus
regi obedirc ecclesiastica censura compellatis. Nos
exemptus, nos principes dominum Ottonem
et alii
etiam pro patrimonio EcclesiaeRomanaedimittendo
quondam Henrici ducis Saxoniae filium in regem
ac conservando pro ipso domino rege spondemus
Boinanorum elegimus, et ipsum ea qua decuit so-
atque fidejubemus.
lemnitate per dominum Adolphum Coloniensem
archiepiscopumapudAquisgranum consecratum in X.
sede regia.sicut a Carolo constitutum erat, locavi- LITTEB.E PRlNCIPUM AC BARONUM ALAMANNl.E CLERICO-
mus (3). Rogamus ergo sanctitatem vcstram ut ha- RUM ET LAICORUM.
bita consideratione ad miserias et oppressioncs
D Sanctissimo Patri ac domino Innocentio, sacro-
quas pernovissimosimperatoresFridericum et Hen- sanctae Romanaa sedis summo ponlilici.principeset
ricum filium ejus sustinuimus, electionem domini baroncs Alamannias clerici et laici, debitam in
nostri regis Of.onis confirmare et ad imperialem
Christo reverentiam et sinceritatem obsequii.
consecrationem vocare dignemini,ct parlem advor- Cum placuisset ei qui aufert spirilum principum,
sam a fidelitate quam duci Suevi;e fecerunt absol-
et magnus et terribilis est super reges terrae.dotui-
vatis, et per censuram ecclesiasticam nostrae ele-
num impcratorem do medio auferre,
llenricum
clionis consentire compellatis.
neeessarium nobis visum fuit de substituendo rege
IX. tractatum et colloquium habere. Convenimus ergo
LITTF.R.E COLONIENSIS ARCHIEPISCOPI. saepius,et miserias el oppressiones, quas hactenui
Sanctissimo Patri ac domino innocentio sacro- 8ustinueramus,recensentes.perunivcrsos principes
BanctaeRomanoe Ecclesiae summo pontilici Adolphus regni animos nostros ereximus, et quid honori

(3) Vide Gesla Innoc. III, cap. 22.

1005 RHGISTRUM DE NEGOTIO ROMANI IMPERII. 1006

Ecclesioe Dei et paci ac quieti subjectorum potissi- A subjectionem aucloritate veslracompellalis.Ut au-
mum cxpediret nunc unum, nunc
deliberantes, tem a domino rege nostro jura Romanae Ecclesiee,
alium quasi linaliter oligere putabamus. Verum, ut pradietum est,integra et illibata serventur, nos

quia non est prudentia, non est potentia, non est in bonafide spondemus,et_pro domino rege nostro

consilium nisi per Deum, placuit ci qui Abrahae fi- fidejubemus.

lium immolare volenli victimam providit.et Uavid -j- Ego Adolfus Coloniensis archiepiscopus elegi

fratribus juniorem de postfetantes accepit, atquo et subscripsi.

Matthiamet discipulorum nuniero ad sortem apo- Ego Gerardus Indensis abbas elegi et sub-
stolatus elcgit, serenissimum dominum nostrum scripsi.

Ottonem quodam Henrici ducis Saxonia: filium ad f Ego Heribertus Werdensis abbas elegi et sub-
regimen Romani imperii de terra peregrinationis sciipsi.

suae ex inopinato offerre nobis. Invocata itaque Ego Henricus dux Lotharingise, qui et Bra-
sanctiSpiritusgratiaprsdictumdominumOttonem, bantis, marchio Homani imperii, elegi et sub-
Ghristianae fidei cultorcm devotissimum, atque scripsi.

sanctoe Romanae Ecclesias advocatum etdefensorem Ego Uenricus comes de Kuke consensi et sub-
fidelissimum,et judiciariae potestalis observatorem scripsi.

justissimum, ne longa et antiqua regum prosapia i Ego Berhardus Padeburnensis episcopus elegi
et subscripsi.
ex utraque linea spectabiliter editum, ad Romani
regni fastigium juste ac rationabiliter elegimus,et, f Ego Thictmarus Mindensis episcopus elegi, et
consecrationi cooperatus fui.
sicut debuimus, ipsius electioni consensimus, ip-

sumque in Augustorum sede a Carolo magno apud f Ego Widikindus Corbeiensis abbas elegi et
subscripsi.
Aquisgranum huic dignitati deputata locavimus.et
corona et regni diademate per manum domini Ado- XI.
lphi Coloniensis archiepiscopi ea quadecuit solem- COLONIENSI ARCHIEPISCOPO.
nitate feliciter decoravimus. Nos autem pnncipes, Gratum gerimus et acceptum quod tu et alii

quijam dictum dominum Ottonem in regem eligi- multi principes Alemanniae dilectos filios G. abba-
mus.feoda noslra qux ab imperio tenemus amauu tem Indensem.B.Bunnensem prapositum, H. prio-
ipsius recipientesjhominium sibi fecimus etfidelita- rem de Werdt, H. Sancti Gereonis scholasticum,
tem juravimus.Tantajigiturdignitatismunus excel- M. de Villa civem Mediolanensem, et H. capella-
lentissimusprincepsdivin» potiusgraliaequam suis num quondam inclytas recordationis Richardi regis
meritis ascribens,primitias bujus honoris offerens Anglorum, G. canonicum Sanctae Marias ad gradus
Domino, propria voluntate juramento firmavit in in Colonia, et magistrum P. viros providos et fide-
primis sacrosanct» Romanae Ecclesias, deinde om- les, ad sedem apostolicam destinatis, per eos et
nium Ecclesiarum jura bona tide servare ac manu- litteras vestras et electionis modum et coronationis
tenere et subjectos imperii exhaeredatos maxime processum charissimi in Christo filii nostri Ottonis,
et a suis possessionibus violenter ejectos in sua quem elegistis in regem,plenius intimantes, ac pe-
justitia pro posse juvare et conservare. Pravam in- ratum haben-
tentes ut,quod a vobis factum fuerat
superillam consuetudinem,quamimperatoresante- tes firmum, auctoritate vellemus apostolica
et
cessores sui in occupandis rebus mobilibus vel sese confirmare,ac ipsum Otlonem ad suscipiendam co-
moventibus decedentium episcoporum vel abbatum ronam imperii vocaremus.Nos autem nuntiosipsos
principum huc usque servaverant, penitus exstir- propterhonorem imperii et tam ipsius Ottonisquam
pans, nos ecclesiaslicos principes ab hac indebita tuam et aliorum principum, a quibus missi fue-
vexatione regali benevolentia liberos dimisit, et rant, devotionem, honestatem etiam et probitatem
decedentium bonasuis successoribusservanda libe- ipsorum, benigne recipimus, et sicut ipsi referre
raliter statuit.Palernitati ergo vestra dignum sup- polerunt, curavimus benignius pertractare. Id au-
plicare duximus quatenus fidem et devotionem tem per hsc apostolica scripta tam tibi quam ipsis
domini nostri regis attendentes, merita quoque D duximus respondendum,quod ad honorem et pro-
illustrissimi patris sui Henricis ducis Saxonis,qui fectum ipsius libenter et efficaciter, quantum cum
ab obsequio sacrosanctce Romanae Ecclesi» nunquam Deo polerimus, intendemus, sperantes quod ipse,
recessit, memoriter tenentes, paci et quieti vesiras sicut catholicus princeps.in devotione quam proge-
el nostrs intuitu Dei ac nostri obsequii providentes nitores ipsius circa Romanam Ecclesiam habuerunt
ipsius electionem et consecrationem auctoritate non solum persistere sed proficere cum honoris au-
vestra confirmare,et imperiali coronationi annuere gmento curabit.
paterna pietate dignemini. Sanctitatem insuper Datum Laterani.xm Kalendas Junii, pontificatus
vestra obnixe rogamus quatenus principes ac ba- nostri anno secundo,
rones a tam rationabili electione discordanles eccle- In eumdem modum comiti Flandrix. In eumdem
siastica censura ad concordiam revocetis, et ab modum duci Lotharingise et Brabantix marchioni.
illicita fldelitate partis adversae clave Petri resolutos In cumdem modum abbati Verdensi, Mindensi epi-
ad praastandam domino nostro regi fidelitatem et scopo Padeburnensi episcopo, comiti palatino Rheni,
1007 INNOCKNTII III PP. 1008

cotniti de Dasburg, ila quod unicuique seorsim. Scri- A. tem vestram quanta possumus affectatione rogamu9
ptum est super hoc aliis quampluribus principibus et attentius supplicauiu9 quitenus.devotionem no-
Alemanise in eumdem fere modum. siram patrum nostrorum, regni etiam nostri
et

Bremensi Archiejjiscopo etsuffraganeisejus.Gralum sincerius intuentes, vice mutua nos et regnum

gerimus et acceptum quod venerabilis fraler noster nostrum et negolia honorem nostrum contingentia
Coloniensis archiepiscopus et alii multi principes oculo benignitalisvestrs digneminicontempIari.Ad
Alemanniae dilectos, etc, ii» eumdem fere mo- haec, cum rex Angliae per fas et nefas pecunia sua
dum usque in finem. mediante nepotem suum ad imperialem apicem
XII. coneturintrudere,vos nullatenus inirusionem illam
si placet.debetis admittere quod in opprobrium et
LITTERS PHILIPPI.
Revereodo in Christo Patri et domino Innocentio detrimentumcoronasnostraecoguosciturredundare;
sacrosanctae Romana; Ecclesiae summo pontifici^ nec nos credimus quod vos quidquam in prassenti

PmLippus,Dei gratia Romanorum rexetsemperAu- nostrum debeatis sustinere,

statu in praejudicium

salutem devotionem, cum nos vel nostri nihil unquam contra Romanam
gustus, et tilialem
Paterniiatis vestrae nuntios Sutrinensem ppisco-
Ecclesiam attentaverimus.nec unquam per Dei gra-

pum et abbatem Sanctae Anastasiae.viros religiosos g tiam curabimus atteutare. Porro.de Philippo rege
etdiscretos,quosad nostramdestinastisprasentiam, Alemanniae noverit sanctitas vestra quod si ali-
benigne recepimus, tum propter vestram et Roma- quando pater ejus vel frater Homanam Ecclcsiam in
nae Ecclesiae reverentiam, tum etiam ob ipsorum
aliquo offenderint.nos dolemus. De querelis autem

honestatem, et ea quae ex parte vestra ipsi nobis quae inter Ecclesiam et impcrium diutius actitat»

intimarunt ad plenum liquidoque collegimus in- sunt praedictus rex Alemannia Philippus consilio
tellectu. Quod autem praefatos viros tandiu nobis- nostro, sicut asserit, paratus est acquiescere, el

cuin detinuimus.nec eos vestrae remisimus sancti- pro vestra gratia et Ecclesiae obtinenda in terris,
tati,scirevoscupimusid alia decausa non accidisse, castellis,possessionibus,pecunia etiam competenti,

nisi quod nostrorum hactenus praistolantes finem

de consilio nostro se perpetuo focdere vobis et
negotiorum.vobiseos post ha;c remittere disposue- Ecclesiae obligare. Quud si ipse in hoc consilio

ramus,et per eos quid Ecclesiaset imperii commo- nostro non acquiesceret, ipse nos nullatenus ami-
dis conduceret et dilectionem discretioni vestras cum inveniret.Ad haec, de mandato veslroet aucto-
insinuare. At nunc,quia, divina faciente clcmentia, ritate usque ad quinquenniuiu treugas dedimus et

per quam universos actus nostros cupimus feliciter liduciavimus.tanquam qui nolumus in iis velin aliis
prosperari, honor noster debitum sumpsit incre- voluntati apostolics contraire, et sicut lator prae_
p
mentum quidquid contra nos advcrsitatishacte-
et sentium et alii vobis poterunt intiinare.inandutum
nus emerserat pene sopivimus et pro nostracredi- ve9lrum firmiter fuimus prosecuti.
mus deducere voluntate, accepto concilio familia- XIV.
rium nostrorum et fidelium curiae nostrae praeno- LITTER.E PRINCIPUM ALEMANNl.E.
minatos viros ad vos usque reroittimus de quo- :
Reverendo in Christo Patri et Domino [NNOCSimo
rum non immerito confnlentes prudentia, verbum sanctas Romanae Kcclesitc suuimo pontilici.Germa-
nostrum pereos veslras edisserendum duximus san- niarum principes et magnales, in Christo filii,
ctitati, rogantes attentius et hortantcs vos ut Magdeburgensia archiepiscopus, Trevirensisarrhi-
verbis ipsorum fidem adhibeatis indubilatam, et iscopus,Bisuntina3 sedis archiepiscopus.Raiispo-
ea quae a nobis acceperunt vobis proponenda ncnsis episcopus,Frisingensis episcopus,Augusten-
pie, sicut convenit, et affectuose audire pro- sis episcopus.Constantiensis episcopus,Eistedensis
curetis. episcopus, Wormatiensis episcopus, Spirensis epi-
XIII. scopus,Hrixiensis electus.Uildesemensis episcopus
LITTER.E PHILIPPI REGIS FRANCORUM. impenalis aul.r cancellanus.abbas Fuldensis,abbas
Sanctis9imo Patri Domino Innockntio Dei.gra- n Hcrsveldcnsis,abbas de Tegersc,abbas Ehvacensis,
et

tia sacrosancias etuniversalis Ecclesia-summo pon- itein rex Bohemiaj.dux Saxonia?,dux Bawariae, dux
tifici, charissimo consanguineo nostro, Philippus Austria,', dux Merania;, dux Lotharingias, marchio

eadem gratia Francorum rex, salutem et tatn de- Missenensis, marchio Brandeburgensis, marcbio
bitae quam devotas subjectionis obsequium. Moraviaj.marchio dc Rumespcrc.aliique totius Ale-
Novit sancta paternitas vestra, novit et mundus manni- nobilcs.dcbitum et paratum cum omni de-
quomodo nos et progenitores nostri Ecclesiaa Ro- votione et obsequio famulatum.
manae obedientiam, revcrentiam, et in omnibus et Apostolica.' beatitudinis cininentia,quas piis sup-
peromnia exhibuimusfamulatum.nec unquam ces- plicantium desideriis gralam semper
et affectibus
savit devotio nostra.nec ccssabit: quod non solum consucvit iuipcrtiri benevolentiam et assensum,
tempore serenitatis, sed et adversitatis, nos et firmam universitati nostra; ccrtitudinem admi-
regnum nostrum eflicacilcr comprobavit. Inde cst nistratquod io iis qus a sanctitatevestrajustissime
quod nos de meritis regni nostri ct prajdccessorum postulamus benignitatem aposlolicam debeamuset
nostrorum et noslris plenius confidentes.sanctita- i,i exaudiendo perscntire facilem et in exsequendo
1009 RKOISTRUM DE NKGOTIO ROMANI IMPERII. 1010

quod petimus fructuosam. Quooirca magnitudini A palatinus de Witelinesbach quamplures

et alii

vestr;c duximus declarandum quoil,mortuo inclyto comites et nobiles, quorum hic nomina retice-
domino nostro Henrico Komanorum imperatore mus.
Augusto, collecta multitudine principum.ubi nobi- Datum Spirae, v Kal. Junii.
lium et ministeralium imperii numcrus aderat co- XV.
piosus, illustrem dominuui nostrum Pbilippum in PRIINOIPIBUS ALEMANN1.E.
imperatorem Romani solii rite et solemniter elegi- LitteraR, quae nobis fuerint ex parte quorumdam
mus, quo nec ingenuitate sublimiorem nec hono- vestrum per dilcctum filium P. judicem Placenti-
rum luce niagis conspicuum neque ad sceptra el num nuper oblatae diligenter investigantibus in
regiminasacri imperiigubernacula necadEcclesiam multis apparuere suspectae; sicut idem judex, qui
Dei, sicut dignum est et expedit, defensandam po- causas suspicionisa nobis audivit, vi.a voce nobis
tiorem potuimus invenire. Verum.quoniam propter poterit explicare. Quatuor autem capitula memo-
paucos principesjustitiae rcsistentes ad negotiaim- ratae litterae principaliterconlinebant, ad quae per
perii utiliter pertranctanda ad haec usque tempora ordioein de consueta benignitate sedis apostolicos
non couvenimus, nunc deliberalione habita cum duximus respondendum. In primo capitulo expri-
praedicto domino nostro rege Pbilippo apud Nu- g mebatur quomodo multi principes Alemanniae no-
renberc solemnem curiam celebravimus, unanimi bilem virum Philippum ducem Sueviae sibi praefe-
ter, ita domino nostro.disponente Altissimo, con- cerunt per electionem in regem, cui postulabant
tra turbatores suos adjutoriumpraestituri quod nul- a nobisfavorem apostolicum impertiri.In secundo
lus in imperio et in terris quas serenissimus frater rogabant ut non extenderemus manus nostras ad
suus habuit ipsius audebit dominium recusare. jura imperii cum injuria, cum ipsi jura Ecclesiae
Quocirca, dignitatis apostolicae clementiam omni vellent illibata servari. In tertio intimabant quod
studio et attentionerogamus ut prccum nostrarum Romnm erant in brevi venturi pro corona imperii
interventu, qui Romanae Ecclesiae statum optimum praefatoPhilipposolemniterobtinenda.In quartomo-
semper dileximus.ad jura imperii manum cum in- nebant ut marcbioni praestaremus benevolentiam et
juria nullatenus extendatis, diligectius attenden- favorem.nec in resistenlibus auxiliumpraeberemus.
tes quod non sustinemus jus Ecclesiae ab aliquo Nos autem,sicut per alias vobis litteras meminimus
diminui aut infringi.Igitur favorem vestrum et be- plenius intiraasse,super discordia quae inter vos pec.
nevolcntiam excelluntissimodomico noslro fructuo- subortapaterna compassione
catis exigentibus est
sius impendatis, et ejus honores ac commoda ita, dolemus, cum ex ipsa, nisi Deus averterit, multa
ubi potestis,erigere dignemini cum effectu ut justi- _ praevideamus pericula proventura. Audivimus ta-
tiae non dominetur iniquitas, sed subdatur semper men et merita electorum et studia eligentium, vi-
falsitas veritati.Monemus insuper et precamur ut delicet quis et qualis,aquibuset qualitersitelectus,
dilecto amico nostro devoto et fideli domini nostri ubi et a quo etiam coronatus ut non penitus igno- ;

regis Pbilippi Marcualdo marchioni Anchonensi, remus si cui favor sit apostolicus impendendus.
duci Ravennensi, procuratori regni Siciliae, impe- Fueruntautemquidam hominespestilentes,etadhuc
rialis aulae seneschalco (4),in negotiis domini nostri multi sunt tales,qui nunquamvellentvidereconcor-
apostolicam praestetis benevolentiam el favorem, diam inter Ecclesiam et imperium, ut liberiussuas
nec resistentibus ei praebeatis adjutoria, sicut de possent iniquas perficere voluntates, mentientes
vestra confidimus sanctitate certissime scientes
; quod nos ad diminutionem etdepressionern imperii
quod omnibus viribus quibus possumus Romam in nequiter laboremus, cum potius ad prornotionem
brevi cum ipso domino noslro, Divinitate propitia, et conservationem ipsius effieaciter intendamus ;

veniemus pro imperatoriae coronationis dignitate quia,licet quidamimperatoresEcclesiam vehemen-

ipsi sublimiter obtinenda.Haec omnia vobis tam ex ter alflixerint.aliitamen eam multipliciter honora-
nostro, qui praesentes existimus, quam ex parte runt ; atque utinamnobis Ecclesitr jura servata
ita

aliorum principum scripsimus, quorum nuntios et fuissent illaesasicut nos imperii volumus illibata
habuimus; qui etiam domino nostro fideli- D jura servari; quia sicjura nostraet recuperare vo-
litteras
tatem fecerunt et hominium, quorum r.omina sunt lumus et servare ut aliena nec invadere nec impe-
haec Patriarcha Aquilegiensis, archiepiscopus
: dire velimus. Cum autem imperialis corona sit a
Bremensis, Verdensis, Halverstadensis, Mersebur- Romano pontifice concedenda, eo rite prius electo
gensis episcopiNuwenburgensis, Monasteriensis,
, in principemet prius in regem legitime coronato,
Osnaburgensis, Babeburgensis episcopi; Patavien- tulero secundum antiquam et approbatam consue-
sis, Curiensis, Tridentinus episcopi; JJetensis, Tul- tu.linem libenter ad coronam suscipiendam vooa-
lensis, Verdunensis, Leodiensis episcopi; comes bimus, etiis de more perteetis quae ad coronatio-
palatinus Burgundiae,duxCariiigiae, duxKarinthiae, ncm principis exiguntur.eam sibi, favente Domino,
dux de Bites,Marchio de Lanesperc, Marchio de solemniter conferemus. Dignum vero responsione
Voheberc, comes palatinus de Tuing, comes non credim us quod scriptum fuit super negotio mar-

(4) Vide lib. n, epist. 168, et Gesta Innoc. III, cap. 24.
1011 INNOCBNTII III PP. 1012

chionis, cnm, si plenius iis qui scripserunt ejus A. XVII.

iniquitas ct perfidia patuissent, non pro ipso sed LlTTEn.E PHILIPPI DCCIS SUEVI.«.
contra ipsum debuissent per suas litteras cx- Reverendo in Cbristo Patri domino Innocbxtio,
orare, quia juramcnta, quae jam tertio nobis exhi- sacrosanctaeRomanaeEcclesioesun.mopontiDci.PHi-
buit, tanquam perfidus violavit,[atquc regnum Sici- lippus, Dei gratia Romanorum rex et semper Augu-
liae, quod ad jus et proprietatem aposlolicae sedis stus, salutem et filialem dilectiooem.

non est dubium pertinere,contra fidelitatem et ho- Pro negotiis imperii cum sanctitate vestra per-
minium q\ne fecerat charissimo in Christo filio no- tractandis familiares et dilectos capellanos nostros
stro Fridericoillustri regiSicilioeratione tcrrae quam Fridericum pra?positum Sancli Tbomae apud Argen-
tenebatin regno.et nobis et ipsimoliebatur auferre, tinam etJoanncm sancloe Uomanaj Ecclesiic subdia-
volens seipsum.sicut pro certo cognovimus, facere conum latorespr.-esentium transmittiraus ad apo-
regem: quicujusconditionisexistal.vestra pruden- stolicam praescntiam, cum plena fiducia universa
tianon ignorat(5).Propterquod etabinclyta? recor- negotiaquaecum paternitatevestradecrevimuspcr-
dationis Constantia imperatrice raeruit publice dif- tractanda ipsorum providentiae commendantes, et
fidari, et a nobis propter haec et alia lacinora, quao verba nostra in ore ipsorum ponentes. Rogamus
ingravem imperiicommisil et committit injuriam, Q lgitur et monemus
benignitatem apostolicam qua-
cum suis fautoribus excommunicalionis laqueis tenus ea quae praefati capellani nostri
ex parte no-
irretiri ;
qui suis cxigentibus culpis ita cum suis stra vobisintimaverint.attenta aure intelligatis, et
fautoribus perDei gratiam est compressusut quasi vcrbis ipsorum tanquam a proprio ore nostro pro-
diffidens longe aliud cogitare cogatur. Monemus latis fidem indubitatam adhibealis.
ergo vestram universitatcm est exbortamur in Do- XVIII.
minoquatenus in devotione sacrosanctoe Romanae RESPONSIO DO^IINI PAP.E FACTA NUNTIIS PHILIPPI IN
Ecclesiaematrislanquam speciales filii persistentes, i
CONSISTORIO.
de ipsa quid rectum et honestum est sentiatis,aver- N In Genesi legimus quod Melchisedech fuit rex et
tentes aures ab iis qui fallaciis ct mendaciis inno-
sacerdos, sed rex Salem, etsacerdos altissimi, ci-
centiam et justitiam subvertere moliuntur: quia vitatis vidclicet rex, et Deitatis sacerdos. Sane, si
per merita beatissimi Petri, cui, licet indigni, suc- distat inter civitatcm et Deitatem, distat utique in-
cessimus in apostolatus officio, praecedente Christi
regnum
ter et saccrdotium. Nam, etsi Melchisedcch
gratia et scquente illa.curabimus diligenter efficere
in liguraChristi prasccsserit.qui habcl in vcstimento
quae ad divini nominis gloriam, apostolicae sedis
et infemoresuo scriptum Rcx rcgum et Dominus
honorem.imperialis excellentiae magniludinem, sa-
C dominantium, sacerdos in aeternum secundum
lutem animarum et corporum redundabunt.
ordinem Mclchisedech, ad notandam concordiam
XVI. quoaintcrregnumetsacerdotiumdebetexistere.pro-
pterquod et ipseChristus secundum naturam carnis
C0L0NIEN3I ARCHIEPISCOPO.
assumptn^destirpe regali pariteret sacerdotali de-
Mirabile gerimus et indignum quod,cumde statu scendit,ad notandum tamen prajcminentiam quam
regni Teutonici referantur tam varia et diversa ut sacerdotium habet ad regnum.rum Abraham rcdi-
adversa etcontraria videantur, tu nec per litteras rct a caede regum, dedit Melchisedech ex omnibus

nec per nnntioscurasti nobis exprimere veritatem. decimas, qui benedixit ei proferens panem et vi-
Quamvis autem innumeras sollicitudines no-
inter num. Erat enim sacerdos Altissimi. Dignior au-
stras de temporalibus etiamnon oporteat cogitare, tem est qui decimas recipit quam qui decimas
quiatamen spiritualia.tanquam digniora, volumus tribuit, et minor qui benedicilur quam ille qui
ut debemus, omnibus anteferre.nemo icaniter cx- benedicit.juxtaquod probat Apostolus, qui de hoc
istimelquodpraelatorumtamecclesiastieorumquam ipso loquitur diccns Sine ulla coniradiclionc minus
:

saecularium manifcstos excessus,et praesertim per- a mcliore bencdicilur (Hcbr.vu). Qui volena osten-
juria quae recenter a quibusdam vel infra annum D deresacerdotiumevangelicumdigniusesse Levitico,
commissaveldecoeteroiommittenda nulla tergiver- probal illud per quod Levi fuit in lumbis
hoc
satione poterunt cxcusari, clausis velimus oculis Abrahae decimatus, quando Abraham deditdecimas
praeterire, quoe cordi nobis est,cum per Dei gratiam Melchisedech quasi minor majori. Licetautem tam
tempus acceperimus justitiam judicandi, animad- reges quam sacerdotes ungantur ex lege divina,
versione debita castigare. Ut autem intcrim a te reges tamen unguntur a saccrdotibus, non sacerdo-
negligentiam cxcutias ct torporem,fraternitali tuae tes a regibus. Minor est autem qui ungilur quam
per apostolica scripta mandamus quatcnus status qui ungit.et dignior cst ungens quam unctus. Pro-
principum,rerum evcntus, ct negotiorum proccssus pler quod et ipse Christus,cui dictum est per Pro-
etper litlcras ct pcrnunlios intimarc procures. phctam Unxit le D< «s Dcus luus plco Ivtitix prx
:

Dalum l.atcrani Novembris. nbustuis [Psal.. xt.iv], Patrcm ungcntem as-

In eumdem modum nobili viro duci Lovanix. seritse uncto majorera. Patcr, inquit, major me

(5) Vide gosta Innoc. III, § 23.

1013 REGISTRUM DE NEGOTIO ROMANI IMPERII. 1014

est(Joan. xvi). Nam Pater est ungens sccundum A cjus de medio fihorum Israel, ut sacerdotto mihi

quod Deus.Filius autem esl unctus in quantum est funganlur (Exod. xxvmt. De regno vero dixit Do-
homo Qui, cum in forma hei esset non rapinam
: minus Samueli: Audi vocem populi pelentis regem.
arbitratus est esse se xqualem Dco, sed scmctipsum Non enim te abjecerunl, sed me, ne regnemsuper cos
exinanivil formam servi accipicns. in similituilincm (flieg. viii). inter Mnysem et Samuelem,
Veruoa
hominum fictus.et habitu invenlus ut homo (Plulip. interAaron primum saccrdotemet Saulem primum
nl.Ilinc est quod Dorainus saccrdotes vocavit deos, regem fuerur.t tempora Judicum, in quibus multi

reges autem principes appellavit. Diis, inquit, non anni fluxerunt.

dctrahes, ct principi populi tui non maledices (Exod. Ne quis autem objiciat quod, etsi sacerdotium
xxni. Et de servo, qui maluerit remanere cum pracesserit rcgnum in populo Judaeorum, regnum
domino dicit ut offerat cum diis, hoc esl, sacerdo- tamen proecessit sacerdotium in populo gentium.
tibus, et perforabit aurem ejus subula, et erit ei
(Nam Belus coepit primo regnare super Assyrios
servus in s.TCulum.Sed et propter dignitatem officii
postturrem Bahel et divisionem linguarum tem-
sacerdos angelus appellatur, dicente Domino per
pore Sarug proavi Abrahae, cui Ninus tilius ejus
Prophetam: Labia sacerdotis custodiunt scientiam successit in regnum, qui civitatem magnam con-
legem requirunt ex ore ejus. Angetus enim Do- quam a suo nomineNinivemappellavit.Sed
et
g 3 trux.it
mini exercituum cst (Malach. n). Dictum est etiam, etdeNemrothdicitScriptura quod principium regni
non a quolibet, sed a Deo, nec cuilibet, sed pro- ejus exstitit Babylon.) Respondemus profecto se-
phetae, non utique de semine regio, sed de sacer- cundum Cdem historiae hos pra;cessit Noe,
quod et

dotibus qui erant in Anathot: Constitui te super qui fuit rector arcae, quasi sacerdos Ecclesiae. Sed,
gentes et regna, ut evellas el deslruas, xdifices et ne figuram pro veritate mendicare videamur,pro-
plantes (Jor. i).Simile dicitur Petro, sed excellen- ponamus in medium quod Moyses de illo testatur:

tius: Tu es, inquit, Peirus, et super hanc peiram .Elificavit, inquit, Noe altare Domino, et obtulit

xdificabo Eccleciam mcam; et quodcunque ligaveris holocaustum super altare (Gen. vm). Sem quoque
super terram, erit ligalum el in ccelis; et quodcun- primogenitusejusdicitur fuisse sacerdos : quem
gue solveris super terram, eril solutum et in cozlis Judaei tradunt fuisse Melchisedech,et vixisse usque
()Iatth. xvi). dictum est: Constitui te super
Illi ad tempora Abrahae. De Cain quoque natus est
gentes el regna. Isti dictum est Tu es Petrus, et :
Enoch, qui primus civitatem aedificavit. Sed de
super hanc petram sedificabo Ecclesiam meam. 111 qui coepit nomen Domini
i
Seth natus est Enos,
dictum est: Eveltas el deslruas, xdifices invocare.Sed utrumque praecessit Abel, qui obtulit
el plantes.

Isti dicitur : Quodcunque hgaveris super terram, „ $ e primogenitis gregis sui et de adipibus eorum
erit ligatum et in cxlis; el qnodcunque solveris super munera Domino:et respexit Dominus ad Abel etad
terrum, eril solutum et in cwlis. Illi dictum est :
munera ejus. Verum in regno et sacerdotio non
Ne timeas a facie eorum, quia tecum ego sum ut solum causam institutionis sed etordinem proces-
cruam te (Jer. i). Isti dicitur: Portse inferi non sus notare debemus.Contra utrumque =iquidem in
prxvalebuut adversus cam (Matth. xvi). Principibus principio molum est scandalum et suscitatum est
datur potestas in terris, sacerdotibus autem pote- schisma.Contra sacerdotium Aaron schismamove-
slas tribuitur et in ccelis. Illis solummodo super runt Core, Dathan et Abiron cum complicibus
corpora, istis etiam super animas. Unde quanto suis, sed statim eos ultio divina damnavit quia ;

dignior est anima corpore, tanto dignius est etiam quosdam ignis consumpsit,alios terra vivos absor-
sacerdotium quam sit regnum. Petro legitur vas buit. Contra regnum autem Saulis schisma movit
ostensum quatuor initiis submissum de ccelo, in David, non tamen temeritate propria, sed auctori-
quo continebantur omnia animantia volatilia.qua- tate divina: qui licet diu fuerit, Saulis persecutio-
drupediaet reptilia, munda pariter etimmunda;et nemperpessus,demumtamenpraevaluit,quiarr.anus
dictum est ei: ilacta et manduca (Act. x). Maola Domini|erat cum illo. Quid est hoc quod schisma
et manduca
llblU, ~«
vitia, ~ --
virtutes —
macta errorem, -- _
et ,
; , contra
. sacerdotium non praevaluit,
1
sed succubuit,
manduca fidem; quasi evellas et destruas, aedifices
u schisma vero motura contra regnum non succubuit,
et plantes. Quia singuli proceres singulas habent sed praevaluit?Magnae rei magnum est sacramentum,
provincias, etsinguli reges singula regna; sed Pe- et forsitan instantis temporis parabola. Sed, ne
trus, sicut plenitudine, sic latitudine praeeminet aliud intendere videamur.dicamus quod ideo schi-
universis.quia vicarius est illius cujus eat terra et sma contra sacerdotium non prasvaluit quia sacer-
plenitudo ejus, orbis terrarum et universi qui dolium institutum fuit per ordinationem divinam;
habitant in eo. Porro, sicut sacerdotium dignitate schisma vero praevaluit contra regnum ,
quia
praecellit, sic et antiquitate prsacedit. Utrumque regnum extortum ad petitionem humanam.
fuit

tam regnum quam sacerdotium institutum fuit in Sacra vero Scriptura docente didicimus quia
populo Dei;sed sacerdotium per ordinationem divi- non est sapientia, non est scientia, non est con-
nam, regnam autem per exlorsionem humanam. silium conlra Deum. Casterum, tempore proce-
De sacerdotio namque praecepit Dominus Moysi : dente divisum est simul regnum et sacerdotium.
Applica, inquit, ad me Aaron fratrem tuum et fiiios Nam post obitum Salomonis divisum est regnum,
1015 INNOCBNTII III PP. 1016

et duae tribus solummodo Roboam adhaeserunt; A. DeigratiaRomanorum rexctsemper Augustus.cum

caeterae vcro tribus secutae sunt Jeroboam. Sed qui omni fidelitate ct humilitate,subjeciioncm,filia!eni
pauciores obtinuit, ipse hibuit Jerusalem scdem dilcctionem et reverentiam.
regiam, templum et sacerdotium.Reliquus autem, Significarnus paternitati veslrae quod nosperDei
quoniam iis omnibus caruit, etsi piures haberet, gratiam etvestram bonoetprospero sumus statu,
in
s cut regnum divisit,voluit etiam dividere sacerdo-
:
et nunquam in meliori quam modo sumus. Unde
tium, et fecit duos vitulos aureos, quorum unum vestre multum regratiamus sanctitati quod Duntios
posuit in Dan, alterum in Bethcl, fanumque con- noslros cuin inagno gaudio nobis remisistis. Ho-
struxit, et aedifjcavit altare, constituens sacerdotes gamus itaque dominationem vestram ut ncgotiuin
non de Levitis; sed venit propheta in sermone Do- nostrum,quod per Dei adjutorium et veslrum bene
mini.etJeroboamstantesuperaltarei tthusjaciente, est inchoatura, feliciter consummare dignemini.
iDter castera dixit: Hoc eril signum quod loculus est Te3iisenim nobis sit Deus quod post mortem avun-
Dominus. Ecce allare scindetur, ct cfjundetur cinis culi nostri regis Richardi unicum nobis estis sola-
qui est in ipso [111 Iteg. xm). Quod cum rex audi- tium et adjutoriuiu; quia sciinus veraciter, dum
visset, extendit manum, et ait: Apprehendile eum tantum voshiibeamuspropitiuin.negotium nostrum
(i7ii</.),et exaruit manus ejus quam exteuJerat con- ri promovebitur, et ad finein bonum,felicem et opta-

tra ipsum,altare quoque scissum cst.et effususest tum, auxiliante Domino,perducetur. Unde vos sic-
cinip. Ecce stalim a Deo vindicatum est schisma ut Patrem charissimum et dominum omnibus mo-
contra sacerdotium suscitatum. Divisio vero regni dis honorare propooimus, et omnia jura vestra,
permansit inlcr Judam ct Israel usquead transmi- sicut audivistis in litteris nostris, conservare. Nc-
grationcm ct captivitatem Judaicam. Porro, quod gotium enim nostrum vestrum reputetis; quia vo-
accidit in Veteri Testamenlo, contingit in Novo.Et bis adjutorio nunquam deesse volumus, et ornnia
ne longe petaotur exempla, divisum est simul re- negotia nostra, quae vestra sunt, secundum consi-
gnumel sacerdotium tempore Innocentiipapaeetre- lium vestrum terminabimus.Quod sanciitati vestras
gis Lotharii. Contra Innocentium intrusus est Ana- litteras nostras raro transmittimus, inde est quod
cletus, conlra Lotharium vero Conradus.Sed prne- terra Suevi est inter nos ct vos, et si saspe mittc-
valuit uterque Catholicus, Innocentius videlicet et remus, a Suevis possent auferri quod tamen in
:

Lotharius, quoniam Innocentius coronavit Lotha- brevi mutabimus.Sed hoc intirao corde rogamusut
rium; et succubuit uterque schismaticus, Aoacle- sicut pernuntios vestros nobis mandastis.neorotiiim
tus videlicet et Conradus, quia veritas prajudicat nostrum,quod est vestrum.ad airectum perducatis,
falsitati.Deinde schisma dividit Ecclesu.m tempore XX.
C
Alexandri, et imperium in unitate permansit tem- L1TTER.E OTT0.NIS REGIS.
pore Frederici.Sed idemimperator,non ut defensor,
Reverenaissimo in Cbristo Patri ac domino Inno-
sed persecutor Ecclesias, schisma fovit et favit schi-
centio Dei gratia summo pontifici,OTTo, Dei gratia
smaticis. Porro schisma periit cum scbismaticis,et
Roinanorum rex et semper Augustus, ex toto sibi
fomentum cum fautoribus est eonfusum.Nunc au- devotus.debitacum reverentia salulem,et quidquid
tem Ecclesia per Dei gratiam in unitate consistit,
patri filius.
etimperium peccatisexigentibusestdivisum.Verum
Quantatn affectionem erga Romanum imperium
Ecclesia non sic illi retribuit quemadmodum illud
vestra gerat clementia.quantumque ipsius exalta-
Ecclesiae; quia super ejus divisione condolet et
tioni intendatis, ex vestrarum litterarum inspe-
compatitur, pro eo maxime quod principes ejus
ctione.quasprincipibus Alemanniae tam laicisquam
maculam posuerunt in gloria et infamiam in ho-
clericisdestinatis,manifcstepotestperpendi.Quanlo
nore, libertatem et dignitatem ipsius pariter con-
etiam dcsiderio, quantoque mentis affectu vestra
fundentes.Verum ad apostolicam sedem jampridem
nos amplcctalur paternitas ex plurium litterarum
fuerat recurrendum.ad quam negotium istud prin-
teoore.quas multis principibus Teutoniae pro nobis
cipaliteret linaliter dignoscitur pertinere princi-
;
n quodad hono-
destioastis, in quibus continebatur
paliter, quia ipsa transtulitimperium ab orientein
rem et profectum nostrum libenler et efficaciter,
occidentem; (inaliter, quia ipsa concedit coronam
quantum cum Deo possetis, inteDderetis,speraotes
imperii.Verum verbum tuumaudivimus.Videbimus
quod nos in devolione quaru progenitores nostri
litteras domini lui, deliberabimus cum fratribus
Romanam Ecclesiam habucrunt non soluiu per-
circa
nostris, etdabimus tibi responsum.lnspiret aulem
Bistere,sed ctiam proficere cum honoris augmento
nobis omnipotcns Deus honestum consilium.et re-
curaremus, et cx B. praepositi Bunncnsis ac M. de
velet nobis beneplacitum 6uum; quatcnus in hoc
Villa civis Mediolanensis dictorum ncstrorum re-
negoiio ad honorem ipsiue,ad utilitatem Ecclesioe,
latione ipsisque rerum experimentis manifeste co-
et salutem imperii procedamus.
gnovimus et intelleximus:qui quum benigne ipsos
XIV aliosquc uuntios receperitis, qui cum eis a nobis
LITTER.E OTTONIS REGIS. ad vos transmissi fuerunt.quamque bcnignius eos
Sanctissimo et reverendissimo Patri Innocentio, tractarccuraveritis, sigillatim ac diligenter nobis
Bacrueancta Roraana- sedi-i summo pontilici, Otto,
1
intimaruot. Eapropter nos ex devotis devotissimi,
1017 REGISTRUM DE NEGOTIO ROMANI IMPERII. 1018

paternitatisvcstrabnneficinsentientes.ulilitatemque A praecipere riignemini ntipsi negotium no9trum pro-

exinde nobis provenienteni dilucide coynoscentes, moverenotusque adharere nullatenus postponantet
sanctitati vestrae grates referimus uberrimas, ex- coronam Alemanniffl quam nos juste adeptam in-
cellentia? vestrae omniomnino exsulaiite menriacio dubitanter existimamus ab co qui debuit el in loeo
notilicantes quod inter principcs inferiores et stipe- quo debuit nobis impositam, delendere et manu-
riores qui suni circa Rhenum tam cx parte nostra tenere totis viribus arijuvcntac nitantur; ne pree-
quam ex parte ducis Suevite, raediante Magunti- dicta admonitio, quam ari imperii concorriiam no-
nensi arcbiepiscopo, qui ari hoe plurimam adhibuit stramque titilitutem a niansuctudine vestra factam
operam. quod tamen nonrium plene novimus affe- noxam tendat nostramque incom-
intelligimus, ad
ctu usque ad festum beati Martini treugs suntfir- moditatemnoiimodicam.Nosenim paratosin totum
matte. et ex toto eaomniaadimplere quae a nunliis nostris
Inter principes tamen Saxonia» tam nobis quam cum sanctitale veslra sunt condicta et conscriptaet
duci Sueviae nriha'rentes(quam cutn festinatione in- eorumsigillis sigillata proesentibus scriptis pater-
trare disposuimus ut regi Dacorum dileclo sororio nilati vestrse significamus et in perpetuum nos
nostrooccurramus,quiinauxiliumnostrumari debel observaturospromittimus.Clementifeinsuperveatrae
-

landos inimicos nostros eamdem lerram procul du- duximus quod ex quo coronam regni
p notificandum
bio intraturus esl) nullae treugae sunt faetae. Ad boc adepti sumus, nunquam adeo fortes fuimus sicut
etiam Maguntinensem archiepiscopum elaborasse impreesentiarum existimus, necprincipesnostrique
nostrosqueconsensisse juxtaadmonitionemvestram baronesnobisunquamfideliusastiteruntquamnunc
ut colloquium essedebeatinter AndernacumetCon- in praesenti assistunt. Praaterea, paternitati vestra
fluentiam in proxima sexla feriapost festumbeati Ja- notiticamus nos pr;esenlium latoribus dedisse li-
cobi apostoli, vestram nolumus latpre pietatem; in centiam jurandi in nostram animam quod ea vera
quo debentconvenire, secundum quori intereos con- esse credimus quas de culloquio quod fieri debet
ditum est, ex parte nostra Coloniensis archiepisco- proxima sexta feria post festum beati Jacobi apo-
pus, Monasteriensisepiscopus, Leodiensis electus, stoli inter Andernacum et Confluentiam superius
Trajectensis episcopus, Paderburnensis episcopus^ scripsimus (7).

abbasCorbeiensis.duxBrabantiaeetcomes Flandriae, Ad haec, sanclitati vestrae preces porrigimus af-

es parte vero riucis Sueviae, Salzburgensis archiepi- fectuosas quatenus in negotio Conradi quondam
scopus, episcopus Frisingensis, episeopus Basilien- Hildesemensis episcopi et Wirzeburgensis electi la-
sis, Argentinensis episcopus, Treverensisarchiepi- liter vos habeatis ut ejus exemplo similia
commit-
scopus, dux Meraniae, marchio (6), Corradus de tere csteri terrcantur.et ipsiuspcenain
Alemannia
,

Landisberc, B. dux Ceringiae, et ipse Maguntinus 1

et per imperii universos fines multorum sit metus,

tanquam mediator, qui huic rei haetenus sollicitu- et ut in eovigor Romanfe Ecclesiae ejusque aucto-
dinem quam potuit impendit Qui principes finali- ritas nnllatenus enervetur vel depereat. Qualiter
terde tacto imperii in eo colloquio traclare debent enimconversatus fuerit in partibus ultramarinis
et praesentibus dissidiis omnino finem imponere; Apuliae, Tusciae caeterisque partibus imperii, ad
etquod ipsorum de corona Romani
a majori parte quas ipse unquam divertit, quamqne flagitiosa per-
imperii statutum fuerit, hoc ab ipsis caeterisque sona in omnibusquae unquam egit exstiterit.quam-
Alemannias principibus inviolabiliter volunt obser- que reprehensibilts conversationis semper fuerit,
vari. Inde est quod licet de pnedictorum principum adeo etiam quod in ore ipsiusnunquam veritas vel
perjurus
nostrorum fide ac devotione nullatenus dubitemus fides deprehendi potuerit, cumquenoster
possit,
ac de voluntate eorum qui ex parte ducis Suevias in sit, et a nobis de infidelitate in veritate argui
eo debentinteresse colloquio pro majori parte hene cnm hocomnibussitnotum, vestram non putamus
confidamus, tamen.quia paternitatis veslrae prote- latere sanctitatem. Nuntiis vero nostris dedisse nos
ctionem ac Romanae Ecclesiae auxilium ct auctorita- mandatis vestraainnotescerevolumusmansuetu-
in
tcm in omnibus nostrisdesideramus dini.quodqualitercunque vosin praedictis habueri-
negotiis, cogi-
tantes utilius esse pietatem vestram in lempus D t; S) de quo tamen nihil nisi paternum, nisi bonum
occuirere quam post causam vulneratam remedium nisi bonis utile unquam suspicati fuimus vel
in

quaerere, cognoscentes etiam concessum fore me- prssentisuspicamur, ut octo diebus ante diem su-
dentibus asgrotantibus subvenire, non tamen eos a pradicto colloquia praefixam conspectui nostro se
mortuis suscitare, a sanctitate vestra petimus et reprssentare nulla unquam occasione postponant.
devotissime supplicamus quatenusdum setemporis Quidqnid autem praesentium latores, prajpositus
offeretopporlunitas, supradictis omnibus principi- scilicet de Mersen, et H. de Aquileia vel alter eo-
bus tam ecclesiasttcis quam saeciilaribus aliisque, rum ex parte nostra sanctitati vestrae retulerint,
si quos prasdicto colloquio interessecontigerit, au- tanquam ab ore nostro processerit, pro constantt
ctoritate apostolica magnificentiae vestrae a Deo et firmo habere dignemini.
collata sub pcena et interminatione qua potestis

(6) Id est, marchalrius. (7) Vide lib. n, epist. 201, 204.

 1019 INNOCBNTII III PP. 1020

xxr. A. tre nostro Coloniensi archiepiscopo, ad quem id

pertinet, apudAquisgranumin solio auguslali fuerit
rXIYERSIS TAM ECCLESUSTICIS OUAM S/ECULARIBIS
inunclusct coronatus in regem. Sed opponebatur
PRIXCIPIBUS ALBMAKNLC.
eidem quod pauciores eum principes sequerentur.
Cum de discordia quae diebus nostris peceatis Licetantemnobisfuissent talia srepe suggesta, et
exigentibus superimperio est suborta vehemcntius ut sic proccderemus consultum a viris prudentibus
doleamus.quia non, ut aliqui mcntiendoconfingunt tamen bonori vestro deferre,
et discretis, volentes

ad depressionem ejus intendirnus, sed ad exaltatio- universilatem vestram paterno commonuimus dile-
nem potius aspiramus, cogilavimus samius intra man-
ctionis afleclu et per apostolica vobis scripta
nos ipsos, deliberavimus quoque frcquenter cum davimus ut Dei timoremhabentespra? oculis, etho-
fratribus nostris, et cum aliis viris prudentibus et norem zclantes imperii, ne annularctur dignitas
discretisnon semel tantum tractavimus qualiter ad ejus Bt libertas etiam deperiret,melius intenderetis
sopiendam dissensionem hujusmodi possemusim- ad provisionem ipsius, ne.dumfoveretis discordiam
pendere operam elficacem. Fuerunl autem quain- per vos destrueretur imperialissublimitas, quaeper
plures qui nobis sug;.'ererent ut cum duo fuissent vestrum erat sludium conservanda alioquin.quia ;

per discordiamin regeselecti, destudiiseligentium g mora periculum ad se grave habebat.nos quod ex-
etmeritiselectoruminquireremussolliciteveritatem pedire sciremus sollicite procurantes, ei curaremus
quatenus intelligeremus plenius cuiesset favorapo- favorem apostolicum impertiri quem crederemus
stolicusimpendendus. Dicebatur cnim de allcro majoribusstudiisetmeritis adjuvari. Gaudemusau-
quod receptusesset apluribuset insignia imperia- tem quod licet monita nostra distuleritis hactenus

lia obtinere!. Sed opponebatur protinus contra eum exaudire.nunc tamen redeuntes ad cor et quid po-
quod nec ab eo qui potuit, nec ubi debuit, fuerit tiusexpediatatiendcntes, juxtacommonitionem no-
coronalus, cum Tarantasiensis archiepiscopus.lan- stram proposuistis, ut accepimus, de imperii pace
quam exlraneus, ct ad quem id minime pertinet, Monemus i^itur univcrsitatem vestram et
tractare.
evocatus, ei exhortamur in Domino, et per apostolica scripla
regni praBsumpsoritiniponere diadema.
Praeterea objiciebatur eidem quod conlra proprium maudamus, in remissionem vobis peccaniinum in-
juramentum, super quo nec consihum a sede apo- jungentes quatenus iis quae praemisirous diligenti
stolica requisierat, regnum sibi prassumpserat usur- meditatione pensatis,ad eum vestrae dirigatis consi-
pare.cum superillojuramentosedesapostolicaprius derationis intuitum qui merito strenuitatisrtprobi-
consuli debuisset, sicut eteam quidam consuluere tatisad regendumimperiumcstidoneus:quod quasi
prudenter, apud quam exinstitutione divina pleni- n praecipuurc in hoc negotio procurare debetis, cum
tudo residet potestatis (8). Addebatnretiam contra praesertim hoc tempore, non solum imperium pro-
ipsum quod cum bonae memorioe Coclestinus papa bum et strenuura exigat habere rectorem, sed et
prtedecessor noster ipsum pro lemeritate sua ex- Ecclesia nec possit nec velil diutiusjuslo et provido
communicationis sententia publice innodasset, et dcfensore carere, quem nos possimus et debeamus
nuntii nostri, quos pro liberalione venerabilisfra- meritocoronarc abeopenitusanimum removentes
;

tris nostri Salernitani archiepiscnpi quondam in cui propter impedimcnta patentia favorem non de-
Teutoniara miseramus, datam sibi formam a nobis bearnus apostolicum impertiri, alioquin, unde cre-
in nbsolutione ipsius, qui jam in regem se fecerat dcretis discordiam vossopire, inde contingeret vos
nomiuari, minime servavissent, comra quara nihil majusscandalumsuscitare;quoniam praeterid quod
agerc poterant, idem profccto et excommunicatus si (ierel forte conlrarium, urbi et pcne penilus toti

electusfueratin regem et adhucexcommunicationis displiceret Italioe, Ecclesia quoque id ferretgravitor

sentenlia lenebaturastrictus. Undejuxtasanclorum et nioleste, nec se dubitaret pro justitia el veritate
Patrum Canonicas sanctionesei qui talis existitnon potenler opponere, qus Dco desiderat potius quam
obstante juramento fidclitatisestobscquiumsubtra- hominibus complacere.Essctis etiam perditionis oc-
hcndum. Ilocquoque contracumdcmnon modinum _ casio lerrae sanctae, ad cujus recuperalionem totis
facere proponebant quod contra libertalem im- viribus aspiramus.
perii regnum sibi jure nilcbatur ha'reditario usur- Haec autem vobis pra'dicimus, non ut liberlatis,
paro. Unde si, prout olim frater patri succcsserat, dignitatis, el potestatis vestra; privilcgio derogare
sic nunc succederet frater fratri, libertasprincipum vclimus, sed ut dissensionis materiam
et scandali
deperirct, cum non per eorum electionem, sed per atnputemus.cum assumendusinregem
issit a vobis
successionem polius, regnum vidcretur adeptus; ut quem nosinimpcratorera possimuseldebeamusme-
coetera benignis taccamus quae contragenus ipsius rito coronare, ne, si secus accideret, tieret error
Buperoppressionetam Ecclcsiarum quarn principum novimus pejor priore. Si vero solubribus monitis
opponuntur, ne ipsum persequi videamur.Caeterum nostris, quae de corde puro el coneclentia I a et
proponebatur pro altoro quod ab eo qui potuit et tide non licta procedunt, prudcnter ac revcrenter
ubi debuit fuerat coronatus, cum a venerabili fra- curaveritis acquiescere nos cum co pariter et pro

(8) Vide Gesta Innoc. III, c. 22, et infra epist. 62.

 1021 BEGISTRUM DE NEQOTIO ROMANI IMPERII. 1022

co qui rite sic fueritpromotus in principem ad hono- A prineipibus, dilcctum filium JEgldium ncolythum
rem exaltationem imperii cfficacitcr intendenms, nostrum, virmii providum et discretum, nobis ct
cum et ipse nol)iscum pariter et pro nobis ad hono- fratrilius nostris merito suae probitatisacceptum,ad
rem et exallationem Ecclesia; intcndere debeat, ut te pnncipaliter ct ad alios principes destinamus,per
speramus ita quod eo faciente qui est Rex regum et
;
ipsum et litterasquas dirigimusprincipibus univer-
Dominus dominantium,sacerdos inaeternumsecun- sisintentionisnostraj beneplacitum et salubrecon-
dura ordinem Molchisedech,rcgnum etsacerdotium silium, sicut cx eis colligcre poteris, apcrtius in-
diebus nostris mutuis subsidiis optatum recipient nuentes. Rogamus igitur fraternitatcm tuam, mo-
incrcmentum. Superjuramentis etiam illud aucto- nentes attentius et exhortantes in Domino, et per
ritate apostolica statuemus quod ad purgandamet apostolica libi scripta mandamus quatenus cum
famamet conscientiam redundabii. Unde non per- plene intentionem nostram, cum adhuc prtcsens
mittatisvos aliquo modo seduci sub specie pietatis apud nos existeres, intellcxeris, taliter anuuas
abiis qui non communem
sed specialem utilitatem votis nostris, taliter in hoc negotio te habere
inquirunt; quoniamad hoc principalitcr debetprin- procures ut tam
contra communem utilitatem
cipis electio procurari, non ut provideatur certae Ecclesia? quam imperii nihil penilus attentetur. Ad
personae.sed ut reipublicaeconsulatur: quod utique n haec, prasdictum acolythum nostrum benigne reci-
fieri non potest, nisi persona principis providasit et pias,et ea quas tibiex parte nostra duxerit propo-
justa, strenua et honesta. Ut autem de nostro be- nendaietsine dubitatione credaset studeas efficaci-
neplacitoet consilio reddamini certiores, dileclum ter adimplere,ut zelus quem in juventute tua circa
filium.Egidiumacolythum nostrumvirum providum honorem Ecclesiae prasdecessorum nostrorum tem-
et discretum,nobis et fratribus nostris merito suas poribus habuisti,diebus etiam nostris in tua sene-
probitatis acceptum,de cujus plene fidelitate confi- ctute prosiliat in effectum ; et qui pro illa hactenus
dimus,ad vos duximus destinandum,cui in iis qua? cursum studeas tui certaminis
legitime certavisti,
vobis exparte nostraproponetindubitatafidecreda- laudabiliter consummare ; ut secure cum Apostolo
tis. Quia vero per falsarios multa solent saspius ob- clames Bonum certamen certavi, cursum consum-
:

tineri,si forsan, quod non credimus,aliquae lilterae muvi,fiu'em servari; ideoque reposii a est mihi corona
contra tenorem prasentiurn ante datam istarum justitiie ,quam reddet mihi Dominus in illa die justus
quasi a nobis apparuerint impetratae,ipsas noveritis judex (II Tim. iv).

esse falsas. Datum Laterani.

Datum Laterani. XXIII.
XXII. NOBILI VIRO DUCt BRABANTIiE ET UXORI EJUS.
MAGUNTINO ARCHIEPISGOPO, EPISCOPO SABINENSI. (9) Ad nostram noveritis audientiam pervenisse

Sicutfrequenter tibi proposuimus vivajvoce, non quod quidam genealogiam vestram a longe calcu-
estqui post Romanum pontificem vel in Ecclesia lantes,dilectam in Christo filiam nostram nobilem
Romanavelin imperio Romano tantum locum ob- mulierem [Mariam] filiam vestram charissimo in
tineat quantum obtines in utroque. Unde te oportet Christo filio nostro Ottoni filio quondam illustris

sollicite vigilare ut juxta quod de tua fraternitate memoriae [Ilenrici] ducis Saxonia; sponso suo electo
confidimus, et honorem imperii cum Ecclesiaeexal- et coronato in regem affinitatis linea ultra quartum

tatione procures.et augmentum Ecclesia: cum im- gradum,quod vos non recognoscitis.mussitant per-
perii promoveas incremento;quatenus perluassol- tinere.licet matrimonium ipsum nullus accuset.Ut

licitudinis studiuminter Ecclesiamet imperiumpax autem conscientia vestra non tam purgetur quam
perpetuaconservetur. Miramurautem non modiuum consolidetur, fuit postulatum anobis ut super hoc
quod cum publice nobis coram fralribus promiseris dignaremur misericorditer dispensare. Si ergo res
viva voce quod nihil prius finaliter de imperii ordi- ita se habet, secure, propter mullam et niagnam

natione tractares quam per litteras et nuntios tuos utilitatem quae de ipso matrimonio proventura spe-

nostrasconsuleresbeneplacitum voluntatis,nuper,in ratur, ad consummationem ipsius cum divini no-

colloquio quod fuitinter Andernacum et Confluen- D minis reverentia procedatis

tiam, te procurante.sicut pro certo didicimus, cele- Datum Laterani.
bratum, aliquid diceris quasi finaliter tractavisse, XXIV.
cumfactacompromissionein quosdamprincipes tam PRINCIPIBUS ALAMANNLE.
ecclesiasticos quametiam saeculares, quod illi de- Utii qui super provisioae imperii,quam fore lau-
creverint in colloquioquodinproximoestcondictum dabilem in omnibus affectamus,nostris monitis sa-
ab universis debeat observari.Quia vero nec litteras lubribus acquiescent, apostolicae sedis patrocimo
nec nuntios super hoc.licet expectassemus non mo- duximus
specialius foveantur, praesentibus lilteris
dicum, a tua fraternitatc recepimus, ne videremur intimandumquodomnes,qui cumeo,quiassumptus
merito negligcntes si propositum nostrum antequam in principem, nostram obtinuerit gratiam et favo-
praedictumcolloquiumcelebreturnonexprimeremus rem,compositionem inierint,super possessionibus,

(9) Vide mfra epist. 63.

1023 INNOCKNTII III PP. 1024

dignitatibus et honoribus,dante Domino, manute- A destinavit,quod cum ei fecissct hominium et tideli-

nere curabimus et fovere,facientes eam auctoritate tatem jurasset, de roanu ejus multis pra?sentibus
apostolica inviolabiliter observari.ca-teris nihiiomi- regalia rccipienscum vexillo,ct ut plenius et firmius
nussecundumof(iciinoslridebitumapostolica.sedis quod juraverat observaret, certam illi dedisset pe-
gratiam impensuri. cuniai quantitatem et Northusiam contulissetin feu-
Datum Laterani. dum.ipse tamen ct quod juraveratnon servavit, et
XXV. adhucdetinet quae recepit. Nos autem in hoc frater-
EPISCOPO OSTIENSI APOSTOLIC/E SEDIS LEGATO nitati tuae cupiente* deferre, quam sincera diligi-
Ut charissimos in Christo filios nostros Philip- mus charilate,cum idem Landgravius neptem tuam
pum Francorum et Joannem Anglorum reges illu- habeat in uxorem, fraternitati tuae per apostolica
stres ad apostolicee sedis ohsequium plenius indu- scripta mandamus quatenus ipsun. ex parte tam
cere valeas et in ejus devotione flrmius solidare, nostra quam tua moneas atteniius et inducas ut si
pra_sentium tibi auctoritate concedimus, perapo- fortejuramenti religionem contrasalutem etfamam
stolica scripta mandantes quatenus si qua forsan suam transgrcdi nonveretur, saltem restituat qune
inter se vel cum aliis obligalione tenenturillicita, recepit. Alioquin, quantumcunque sibi deferre pro
eam securc dissolvas, cum secundura prophetam -r, ttio velimus honore,quia tamen facti sumussecun-
j- i
dissolvere
j_i
debeamus __n: i: : — _:_»_i: t f_
colligationes impietatiset fa
— J...*_ l-A-t-lnn, ..--.,*_.-.' *!...- ~» '-.<**-.;..-.'..*....- .]_l,;
dum Aposlolum sapientibus et insipientibns debi-
sticulos deprimentes.Illair. enim colligationem ccn- tores,undenec volumus ncc debemus postulantibus
semus illicitam quae regiae devolionis obsequium justitiam denegare,ipsum ad alterum praedictorum
erga sedetn apostolicam impedirpt, praeserlim in per excommunicationem in personam fet intrrdi-
illo negotio quod super imperii Romani ordina- ctum in terram secunrium officii uostri debitum
tione versalur. Nulli ergo,etc.,nostra. concessionis, compellemus.
etc. Si quis autera, elc. Datum, etc.

Datum. Cameracensi episcopo scriptum est super hoc.

XXVI.
TREVIRENSI ARCHIEPISCOPO. XXVIII.
Gravem contra te nobis venerabilis fraler noster ILLCSTRI REGl ANGLORUM.

Coloniensisarchiepiscopusquerimoniamdestinavit, Illa te cordis puritate diligimus ut quoties ea no-

quod cum ei juramento praestito promisisse te re- bis de tuis actibus referuntur qua. prudentiam re-
cepturum cthabiturum proregequem ipsereciperet sonant et virtutem, jucundo tibi congratulemur
et haberel, et ut hoc p|r>nitis observares, thesaurnm afTectu, el si quid forte de tuis audimus operibus
CoIoniensisEcclesiae procertatibi pecunia obligas- «
f*
quae fama. tuae derogant ct honori, moesto tibi spi-
set,tu hactenus nec juramentum servasti, nec re- ritu condoleamus, cupientes ea te scmper efficere
Btituisti tbesaurum.Quiaverosecundum Apostolum quae adprofectumetexaltationera regiaesubliroitatis
sapientibus sumus et insipientibus debitores,undc accedant.et abiis penitusabstinerequa» tibi vergunt
nec volumus nec debemus postulantibus justitiam ad injuriam et jacturam Sanequid egeris circa
(10).
denegare, fraternitati tuae per apostolica scripta charissimnm in Christo filiuro nostrum Uttonem
praecipiendo mandamus quatenus si res ita se ha- nepotem tuum tua te conseientia conveniat et accu-
bet,eidem archiepiscopo taliter aatisfacias de prae- set;et utinam ita satagas super hoc tuumerrorcm
missis quod ei juste de te non ramaneat materia corrigere ut infamiam aboleas et jacluram. Quia
conquerendi. Alioquin et thejaurum illi restiluas, vero, quantumcunque tibi deferre velimus, po-
etde juramento non observato te noslro conspectui stulantibus justitiam nolumusdenegare,cumsecun-
responsurum usque ad initium Quarirageein.a? re- dum Apostolum sapientibus simus et insipienthus
prasentes. Quod si facere forte contempseris. no- debitores, ad gravem praenorainati nepoti tui quo-
veris nos venprabili fratri nostro Cameracensi epi- relam paternum respectum habentes, serenitatem
scopo dedisse firmiter in mandatis,ut,sublato con- tuam monemus attentius et pxhorlamur in Domino,
tradictionis et appellationis obstaculo.te ab olficio n perapostolicascriplamaiidantesquatenuspecuniam
pontilicali suspendat, tuamqtie nobis non differat buam inclytae recordationis Richardus rex frater
contumat.iam intimare. tuus ci lestamenlo lpgavit, ad cuju9 solutionem
Datum. juramento diceris obligatus.ipsi solvere non omit-
Cameracensi episcopo scriplum est super koe. tas, ut sua saltem illi restituas qui de tuis ei dp-
XXVII. bueras BUbvenire, Alioquin nosin sua sibi justitia
MAGUNTINO ARCHIEPISCOPO, EPISCOPO SABINENSI. nulla deerimus ratione qunminus secundumoficii

Charissimus in Christo filius nosler Otto, dc quo nostri debitum procedamus.

in regem electo etcoronato nuid nobi9 complaceat, Daluro.

tua,sicut credimus.fralernitas non ignorat, gravcm Canluariensi archiepiscopo scriptum tst supcr hoc.
nobis qucrelam contra Landtgravium Thuringiae

(10) Vide Roger de Hovedcn ad an. (200, pag. 799 et 802, edit. Francof.
 :

1025 REGISTRUM DE NEGOTIO ROMANI IMPERII. 1026

XXIX. A non videntur lam lllicita et indiscreta jurarnenta

Deliberatic Dommi papx Innocentii super [aclo im- servanda.
psrti de tribus electis. Nec obest quod dc Gabaonitis objicitur.cum ju-
In nomine Patris et Filii et Spiritus sancti. In- ramentum illud potuerit sine Israelitici populi lae-
prudentcr de
lcrest apostolicac scdis diligenter et sione servari, hrcc autem servari nequeant absque
imperii Romani provisione tractare.cum imperium gravi jactura,non unius genlis,sed Ecclesiae damno
noscatur ad eam principaliter et finaliter pertinere: et dispendio populi Christiani.Nec obstat quod op-
priocipaliter, cum per ipsam et propter ipsam de ponitur juramenta illa licita secundum intcntionem
ipsum translationis actri-
Grajcia sit translatum,per jurantium exstitisse. Intelligebant enim quod,etsi
cem,propter ipsam melius dcfendendam finaliter ;
eum tunc in imperatorem cligerent, non tamen
quoniam imperator a summo pontifice finulem sivc ut tunc imperarel,seJ poslquam ad legitimam per-

ultimam manus impositionem promotionis proprie veoiret aetatem. Sed qualiter de ipsius idoneitate
accipit,dum ab eo benedicitur, coronatur, et de poterant judicare ? Nonne potuisset esse stultus,vel
imperio investitur.Quod Ilenricus optime recogno- usque adeo improvidus ut esset indignus minori
scens,a bons mcmorije Cccleslino papa prsedeces- etiam dignitate ? Sed pone illos inlellexisse uttan-
sore nostra, post susceptam ab eo coronam, cum B denr imperaret cum esset idoneus ad imperium gu-
aliqu intulum abscessisset.rediens tandem ad se,ab bernandum.interim autem pa ler reipublicae provi-
ipso de imperio per pallam auream petiit investiri. deret. Casus postrnodum intervenit propter quem
Sicut auiem nupcr tres sunt in reges electi, puer non potest nec debet juramentum hujusmodi,obser-
(11), Philippus et Otto.sic tria sunt circa singulos vari, de quo principes nullatenus cogitabant, scili-
attendenda.quid liceat,quid debeat.quid expediat. cet patris decessus. Unde, cum per procuratorem
Circa puerum quidem filium imperatoris Ilenrici non possit imperium procurari, nec imperator de-
facie prima videtur quod uon liceat conlra ejus beat fieri temporaliter, nec possit aut velit Ecclesia
clectionem venire, quae juramento est principum impcrato re curere, videtur quod liceat imperio in
roborata (12).Nam, etsi juramentum illud videatur alio providenf. Quod non deceat ipsum imperare,

violenter extortum.non est tamen ideo non servan- patet omnibus manifeste. Nunquid enim regeret
dum,cum licet juramentum quod Gabaonitis praa- alios qui regimine indiget aliorum ?Nunquid tuere-
stiterunt filii Israel fuerit per fraudem subreptum tur populumChristianum qui est aliuna; tutelascom-
illud tamen nihilominus decreverint observandum. missus ? Sed nec obstat quod objicitur ipsum
Praeterca, etsi a principio fuerit sic extortum, esse tutelae nostrae commissum, cum non sit
postmodum tamen pater ejus intelligens se per- n nobis commissus ut ei obtineamus imperium,
peram processisse.juramentum relaxavit principi- sed regnum Siciliae potius defendamus. Patet
bus, et litteras super ipsius electione remisit qui enim illud idem ex verbo Scripturs dicentis
postmodum puerum ipsum, patre absente, sponte Vx terrx cujus rex puer est (Eccli x) rursus: . ;

ac concorditer elegerunt,fidelitatem ei pene penitus Cttjus principes ntane comedunt (ibid). Quod
omnes et quidam hominium exhibentes. Unde non non expedial ipsum imperium obtinere patet ex
videtur licere contra licita juramenta venire. Vi- eo quod per hoc regnum Sicilia? uniretur imperio,
deturetiam non decere ut cum ipse aposiolicaesedis et ex ipsa unione conlunderetur Ecclesia. Nam,
sit tutela? commissus, et sub ejus protectione re- ut caetera pericula taceamus,ipse propter dignita-
ceptus,per eam prcvetur imperio per quam in jure tem imperii nollel Eeclesiae de regno Siciliae fideli—
suo fuorat confovendus,maximecum sitscriptum : tatem ethominium exhibere,sicut noluil paterejus.
Pupillo tu eris adjutor (Psal. x).Quod non expediat Nec valetquod opponitur,quod non expediat venire
contra ipsum venire illa praesertim ratione videtur contra electionem ipsius ne postmodum molestet
quod cum idem puer ad annos discretionis perve- Ecclesiam.per quam imperium se cognoverit ami-
niens intelle^erit per Romanam Eeclesiam imperii sisse. Nuuquam enim vere dicere poterit quod Ec-
se honore privatum, non tantum non exhibebit ei clesiaimperialern ei abstulitdignitatem, cum potius
reverentiam consuetam, sed ipsam potius modis " patruus (13) ejus non solum imperium, sed et pa-
quibus poterit impugnabit, et regnum Sicilios re- ternarn haereditatem invaserit, et maternam pos-
trahet a devotione ipsius, et negabit ei obsequium sessionem occupare per suos satellites machinetur,
consuetum. Verum contrarrum econtra vrdetur, ad cujus delensronem Ecclesia Rornana non sine
quod liceat videlicet,deceat et expediat venire con- multrs laboribus et expensis prudenter et potenter
tra electionem ipsius. Quod liceat videtur ex eo inlendit.De Philippo videtur similiter quod non li-
quod juramenta ilLi fuerunt illicita et electio indis- ceat contra ejus electionem venire. Cum enim in
creta. Elegerunt enim personam non idoneam, electionibus «irca electores zelus, dignitas, et nu-
nec non solum imperio, sed nec alicui officio con- merus attendatur, et de zelo non sit facile judi-
gruentem, puerum videlicet vix duorum annorum, care,cum ipse a pluribus el dignioribus sit electus,
et nondum sacri baptismatis unda renatum.Unde et adhuc plures et digniores principes sequantur

(11) Id est, Fridericus rex Siciliae. mon&c. S. Pantaleon. ad ann. 1196 et 1199.
(12) Vide Gesta Innoc. III, eap. 19, et Godefrid. (13) Id est, Philippus.
1027 INNOCENTII III PP. 1028

eumdemjuste videtur electus.Unde contra juslam A communicationissententiaesubjacere.Praeterearum

etlegitimam electionem non videtur licere venire notorium ipsum juramentum fidelitatis puero
sit

Quod non debeat videtur similiter.ne videlicet vi- prastitisse,el nunc regnum Teutonicum et, quan-
deremur nostrarum injuriam ultores si, quia pa- lum in eo est, imperium occupasse, constat eum
ter et fralerejus fuerunt Ecclesiam persecuti, cum perjurii esse reum.

persequi nos vellemus et alioruin culpam in pcenam Sed objiciturquod si.quemadmodum superiusest
cjus prajter officii nostri debitum immulare, cum expressum.juramentum illud illicituni reputemus,

potius prajcipialur a Domino Diligiu inimicos ve-

: quomodo dicimus eum reum esse perjurii ettrans-
stros, benefacile liis qui oderunt vos, et orute pro gressorem prestiti juramentiquod dicitur nonser-
licrscquentibus el calumnianlibus VOS (Matlh. v). vandum? Sed respondetur quod, etsi juramentum
Quod non expediat, patenter apparet.Cum enim illud illicitum luerit, non tamen ab eo temeritate

potenssit tam terra quam opibus et personis, non propria resilire, sed nostram piius debuisset con-
videtur expedire ut contra torrentem brachia diri- sulere voluntatcm, ad exempluin illius juramenti
gamus,tam potenti nos taliler opponentcs, ul cum quod filii Israel Gabaonitis praestiterant; quod licet

reddamus nobis et Ecclesiae inimicum,'et ne majo- fuerit per Iraudem subreptum.non tamen sua teme-
rem videremur discordiam suscitare, fieretque no- Ti ritate resilierunt ab eo,seddominum consulere de-
vissimus error pejor priore.cum nos potius pacem creverunt. Praeterea, cum omne quod contra con-
inquirere et persequi et evangelizare aliis debea- scientiam fit aedificet ad gehennam,quia,secundum

rnus.quae fovendo illum possel de facili provenire. Apostolum,omne quod non est ex fide pcccatum est,
Verum.contra videtur quod liceat nos ei opponere et idem Philippus super hoo negotio taliter se ex-

(14).Fuit enimjuste ac solemniter per praedecesso- cuset quod regnum aliter nullatenus accepisset nisi
rum nostroruin excommunicationissententiainno •
nosset quod illud invadere alii disponebant, patet
datus juste.quia B. Petri patrimonium partim per
: eum credidissejuramentum illud fuisseservandum,
violentiam occuparat,partim damnificaral incendiis et ex eo quod venit talitcr conlra illud, pjus esse
ct rapinis,et super hoc commonitus semcl et ilerum conscientiam vulneratam. Sic ergo videtur quod
perfratres nostros satisfacere non curarat; solem- licite nosexcommunicatoet perjurodebeamusoppo-
niter, quoniam in celebratione missarum in eccle- nere et ejus conatibus obviare. Quod ei nos oppo-
sia beati Petri in festivitate non parva, quod ipse nere deceal manifestc videlur ex eo quod si, prout
postmodum recognovit cum pro absolutione sua olim patri filius, si nunc immediate succedcret
nuntium ad sedem apostolicam destinavit,et cum frater fratri.videretur imperium ei non exeleclionc
tanJem per delegalos nostros contra formam mac- conferri, sed ex successione deberi, et sic efUcere-
dati nostri post electionem suam se fecit absolvi. ^ tur haereditarium quod debet esse gratuitum.prae-
Unde patet quod fuerit excommunicatus electus. sertim cum non solum Fredericus substituerit sibi
(15)Videturquoqucforsanaliquibusquodnondum filium, sed Henricus etiam filium sibi voluerit su-
ab exconimunicationis vinculo absolutus, cum
sit brogare; ct per hoc forsan in posterum abusio tra-
quondam Sutrinus episcopus in absolutione ipsius heretur in usum. Quod autem expcdiat opponere

formam non servaverit sibi datam.cum formadata nos Philippo liquet omnibus manifeste.Cum enim
eidem pro absolutione venerabilis
fuerit haec, ut persecutor sit et de genere persecutorum luerit
fratris nostri Salernitati archiepiscopi, quem ante oriundus, si non opponeremus nos ei, videremur
absolutionem ipsius mandubamus ab ergastulo contra nos armare furentem et eigladiutn in capita
suae captivitatis absolvi, ei laborem itineris noslra dare. Ilenricus enim, qui primus imperium
vcniendi ad sedem apostolicam relaxaret, et post- de generc hoc accepit,persecutioneui gravissimam
modum recepto ab eo publice secundum for- memoriae Paschalem
in Ecclesia suscitavil, ct bonae
mam Ecclesiae juraracnto quod super iis pro papam,qui cum coronavit, cum episcopis cardina-
quibus excommunicatus fuerat mandato nostro libus et multis nobilibus Homanorum cepit per
pareret.munus ciabsolutionis impenderet sedipse violentiametpcrlidiam,ettandiu tenere proesumpsit
;

nondum archicpiscopo absoluto, ct nullo ab eo ju- D donec pro liberatione non sua,scdeorum qui fuerant
ramento recepto, non in publico, sed clam, ipsum capti secum, quos minabatur mutilarc tyiannus,
absolvere de facto solummodo,quia de jure nou po- privilegium quodcunque voluit ei fecit. Cumquc
tuit.est conatus propter quem ejus excessum.cum
;
posiiuodum iilcin Pasehalis.a detentionis suae vin-
ipsum rediens recognoverit.ab episcopatu remotus culis liberatuB.praedictum privilegiumquod diccn-
in monasterio diem clausit extremum. Praelerea, duii; crat polius privilegium (10),revocasset, dictus

cum nos Marcualdum etomnes fautores ipsius tam Henricus praeter cardinalium electionem haeresiar-
Teutonicos quam Lalinos excommunicationis sen- i]iiosdamdati aibi privilegii occasione oreavit,
lentia sa;pius innodemus,et ipse non solum fautor etidolum contra Ecolesiam Itnmanani erexit (17); et
sed auctor iniquitatis ejus existat, patct eum ex- extunc schisma usque ad Calixtum tempore longo

(14) Vidc infracpist. 33. (16) Vide concil. Laleran., ann. 1212.
(15) Vide Gesta innoc. III, c. 22, et infra cpist. (17) Id cst Iiurdinum ; de quo videlib.m Miscel-
62. laneor. nostror. pag. 472.
 ;

1029 REGISTRUM DK NEGOTIO ROMANI IMPERII. 1030

duravit. Huic deeodera genere successit in impe- \ sistit. Olim enim patrimonium Ecclesiae sibi usur-
riuui Fridencus; qui cum Tiburtinos tunc rebellcs pare contendens, ducem Tusciae et Campaniae se
postcoronationem suam promisissel ad subjectio- scribebat, asserens quod usque ad portas urbis ac-
nem Eeclesife revocare.eos sibi postmodum vendi- ceperat potestatem et etiam illa pars urbis quae
cavit.dicens quod civitatem ipsam vellet in specia- Transtiberimdiciturejuseratjurisdictioni concessa
lem imperii cameram retinere el sb eos contra ; Nunc etiam per Marcualdum.Diupuldumetfautores
Ecclesiam Romanam armavit(18). Qui etiam cum eorum nos et Ecclesiam Romanam persequitur, et
bonaa memorkeAlexanderproedecessor noster, tunc regaomSiciliae nobis auferre eonatur. Si ergo id
Ecclesiae Romanos cancellarius.ad eum a felicis re- facitin arido, in viridi quid faceret ? Et si adhuc
cordationis Adriano papa.qui eumcoronaverat, de- aridus et exsanguis, utpotecujus adhuc est messis
stinatus fuisset.lectis litteris inquibuscontinebatur in herba, noset Ecclesiam Romanam persequitur,
quod imperator deberet Ecclesiae Uomanae deferre, quid faceret si, quod absit ! imperium obtineret?
cum reipsa ei coron e beneficium contulisset dici- Unde videturnon rationabiliter expedire ut prius
tur cum furore et iracundia respondisse Nisi : esse- nos ejus violentiae opponamns quam amplius inva-
?nus in Ecclesia, jam scirent qualiter Teulonicorum lescat. Quod autem etiam in regibus filii pro patri-
eum.infecto uegotiopro
ensei incidunt. Et protinus
\
p bus sint puniti divinapagina protestatur. Nonne
quoiverat.terram suam jussit exire et eumdeui ;
propler peccatum Saulis dictum est a Domino per
Adrianum moliebatur; sed frustra, cum quibusdam Samuelem Stulle egisti, nec custudisti mandala Do-
:

deponere, opponens ei quod esset filius sacerdotis. mini Dei lui quy. prxcepti tibi. Qund si non egisses,
Ipseidempostmodumcontraeumdem Alexandrum jamnuncprxparasset Dominus regnum tuum super
longo tempore schisma fovit, et quoscunque potuit Isracl in sempiternum ; sed nequaquamregnum tuum
contraeum conjurarecoegit.in juramento opponsns vllra consurget(l lieg. xm). Salomoni quoque legi-
quod nullo tempore poenitentiam reciperent de hu- tur a Dornino esse dictum Quia non custodisti pa-
:

jusmodi juramento et ipse idem sub eadem forma

; ctum meum et prxceptamea qtirC mamlavi tibi, di-
juravit. Ipse quoque.cum Venetiis terram Cavalca rumpens scindam regnumtuum, et dabo illud servo
comitis,quam occupaverat, et alia quaedam Eccle- tuo ; verutntamenindiebus luis non faciam propter
siae Romanae restituere per juramenta principum David patrum tuum,demanu fdiilui scindam illud
promisissetjipsam postmodum fortiusoccupavit, et (tll iteg. xi). De Jeroboam similiter dictum fuit a
bonae memoriae Lucio praedecessori nostro accedenti Domino per Achiam Ecceego inducam mala super
:

in Lombardiam satis fraudulenter illusit, ipsum et domum Jeroboam, et percutiam de Jeroboam mingen-
successorem ipsiusapud Veronam quasi obsessos tem adpurietem(IIl Reg. xiv). Et ibidem legitur
tenens.Henricus autem filius et successor ipsius in quod interfecit Baasa Nabad filium Jeroboam, et
Ecclesiaepersecutionemsuaedominationisexsecravit percussit omnem domumJereboam,nondimisitnec
primitias, cum beati Petri patrimonium violenter unam quidem animam de semine ejus, donec dele-
ingressus, illud rrjultipliciter devastavit qui etiam ret eam propter peccata Jeroboam quae peccaverat,
quosdam familiares Iratrum nostrorum naso fecit et quibus peccare fecerat Israel.et propter delictum

in injuriam Ecclesiae mutilari (19). Ipse occisores quo irritaverat Dominum Deum Israel. De Baasa
bonae memoriae Alberti Leodiensis episcopi, quem quoque scribitur dixisse Uominus Quia ambulasti :

ipse coegeratexsulare,post interfectionem ipsius in in via Jervboam, et peccare fecish poputum meum
multa familiaritate recepit, et publice participavit Israel, ecce demetam posteriora Baasa et poste-
eisdem, et postmodum majora concessit.
beneficia riora domus ejus (III Reg. xvi). Achab etiam di-
Ipse venerabilemfratremnostrum Auximanum epi- ctum invenitur a Domino per Eliam : Ecce ego indu-
scopum,quia confessus est coram eo quod episcopa- cam super te malum, et demetam posteriora tua, et
tum per sedem apostolicam obtineret,alapis in prae- interficidm de Achab mingentem ad parictem [III
sentiasua c«di fecit, et de barba ejus pilis avulsis, Reg. xxi). Nam et Dominus dicit Ego sum Deus :

ipsuminhoneste Conradus Musca in

tractari (20). %elotes,vindicans peccala patrum in filios usque in
cerebro venerabilem fratrem nostrum Ostiensem D tertiam quartamprogeniem inhis qui oderunt me
et

episcopum cepit, et in vinculis posuil, et inhoneste (Deut. v), id est in his qui circa me paternum
tractavit de mandato ipsius, sicut idem Conradus odium imitantur.DeOttone videlur quod non liceat
publice testabatur, et sicut meliusapparuit expost- ipsi favere,quoniani a paucioribns est electus quod ;

facto,cum non solum non fuerit evitatus aut puni- nondeceat,nevideamur,non ob gratiam ejus, sed
tus ac ipso,sed honoribus et possessionibus dilata- alterius odium,ipsi favorem apostolicum exhibere
tus.Ipse postmodumSicilias regnum adeptus,publice quod non expediat; quia respectu alterius videtur
proponi edictum ut nullus vel clericus vel lai-
fecit pars ejus debilis et infirma.
cus ad Ecclesiam Romanam accederet, nec ad eam Verum, cum tot vel plures ex his ad quos princi-
aliquis appellaret.Philippus autem de quo agitur ab paliterspectatimperatoris electio ineum consensis-
Ecclesiae persecutione inccepit, et adhucin ea per- se noscanturquot in alterum consenserunt.cum non

(18) Vide Radevic. lib. l, cap. 8, 9, 10. (20) Vide Gestalnnoc. III, cap. 9.
(19) Vide Albericum ad an. 1192.
1031
INNOCENTII III pr. 1032

imo A namEcclesiamdeGraeciafuit specialiterproEcclesiae

minus idoneitas seu dignitas electae persona\
talibus atten- defensione translatum;Dnaliter,quia,etsi alibi coro-
plus quam eligentium numerus sit in
dendus.nec tantum pluralitas quoad numerum,sed
nam regnirecipiat.abapostolicatamensedeultimam
salubritasquoad consilium in eleuentibus requira-
manus impositionem et coronam imperii recipit
regendum impe- imperator. Unde audito quondam quod vota prin-
tur, et Otto magis sit odoneus ad
quam Pbilippus, cum Dominusetiam puniat cipum in imperatoris fuissent electione divisa,
rium
peccata patrum in usqueintertiam etquartam
filios tanto magis fuimus de ipsorum divisione turbati

prceniem in his quioderunt eum.id est. inhisqui quanto bonus status imperii ex causis praedictis

natrum peccata sequuntur,et Philippus progenito- specialibus ad nos spectat, et pro multis et majiois

rumsuorum peccatain Ecclesisepersecutionesequa- necessilatibus populi (.hrisliani nonsolum Ecclesia

tur cum etsinondebeamus redderemala
promalis, devotum habere desiderat defensorem, sed et iui-
sed benefacere malelacientibus nobis, non
tamen perium totum indigere cognoscitur idoneo provi-
debeamus honorem pro injuria in his qui in solita sore.Verum, quantumcunque grave nobis existeret
perseverant malitiacompensareaut contra nos ar- molestum quod imperii provisio videbatur in
et

mare furentes, cum Dominus, ut confunderct for- commune religionis Christianae dispendium ex tali

tiahumiliaelegissse legatur, utpote qui Duvid in g divisione differri, ne tamen principum dignitatem
regem de postfetantes acccpil, videtur quod et li- ignorare vel laeJere videremnr, exspectavimus ali-

ceat deceat ct expediat ipsi favorem apostolicuin quandiu si forsan ipsi usi concilio saniori, vel per
posset, dissensioni sua; finem impo-
exhibere. Absit enim ut deferamus horaini conlra seipsos,si fieri

Deumauttimeamusvultumpoteiilis.cumsecundum nerenl, vel super hoc saltem nostrum consilium

Apostolum non soluma malo, sed ab omni specie implorarent, ut per eorum studium nobis median-
mala nos opoiteat abstinere Scriptura est cnim : tibusdiscordiaj malum bono concordiae purgaretur,

Maledidus quiconfidit homine.cl qui ponit carncm

in et rugam schismatis unitatis simplicitas abole-
brachium suum (Jer. xvn). Nos igitur ex prajiictis ret. Cum autem exspectaiio nostra nec nobis, nec
ut ad
causis pro puero non credimus insistendum vobis, imo nec imperio ipsi prodesset, sed obesse
praeseos debeat imperium obtinere. Personam vero potius videretur.ne dissimulando videremur hujus-
Philippi propterimpedimenta patitntia penitus re- modi fovere discordiam.ad concordiam voscuravi-
probamus.etobsister.dum ei ducimus ne impenum mus perlitteras apostolicas invitare, quas ad mul-
valeat usurpare.De caetero vero agendum per lega- tos principum novimus pervenisse/Postmodum ve-

tum nostrum apud principes ut vel conveniant in r0 audilo quod per solliciludinem bonae memoriae
personam idoneam, vel se judicio aut arbitrio no- Conradi archiepiscopi Maguntini a nostra praesen-
stro commiltant. Quod si neutrum elegerint,
cum tia redenntis disposuissent principes adcolloquium

diu exspectaverimus,cum monuerimuseos ad

con- convenire super ordinatione imperii tractaturi,
cordiam,cuniintruxerimuseos per littaraset nun- n e quid ex contingentibus omittere videremur,
tium nostrum,et consilium nostrum eis duxerimus ad eos per proprium nuntium
litteras nostras
exponendum.nevideamureorumfovere discordiam duximus deslinandas, consilium nostrum eisdem
etdicerecum Isaia: Si ptix et veritas ,in thcbus no- fidcliter cxponentes. Caeterum, cum nec sic hac-
stris (lsa. xxxix), ne, si secuti fuerimus a longe ut tenus intereos bonum concordiee potuerit prove-
videamus finem, cum Petro tandem veritateni, quae n ire aut utiliter imperio provideri, deliberavimus
Christus est,n;gi»re cogamur, cum r.egotium
istud
cum f ra trit>us nnstris quid csset agendum et qua-
dilationem non capiat, cum Olto et per se devutus ]iler posse t malis imminentibus obviari. Tandem
oiigi-
existat Ecclesiae, et ex utraque parte trahat ver0 j n hoc resedit concilium, ut venerabilem fra-
nem ex genere devotorum, ex parle matris de domo trem no^trum Pr.rneslinum episcopum, aposlolicae
regum Angliae.ex parte patris de prosapia ducum sedis legatum,religioneconspicuum,pr.rdictum ho-
Saxonite.qui omnes Ecclcsiae fuere devoti, et spe- nestate, magnum Ecclcsia; Dei membrum, quem
cialiter Lotharius imperator proavusejus, qui bis
inter caeteros fratres nostros specialis dilectionis
proapostolicajsedishonore Apuliamest ingressus, D brachiis amplexamur, et cum eo dilectum tilium
Romana? decessit, ei niani- magistrum Pbilippum notarium nostrum, virum
etin obsequio Ecclesire
festefavendum,etipsum recipiendum in regem, et providumet discretum, nobis et fratribus nostris
praemissis omnibusquae pro honoriliccntia Ecclesia: merito suae probitatis acceptum, ad partes Germa-
Romana; debent pra;mitti,ad coronam imperii evo- niarum ex nostro latere mitteremus. Quia vero
candum. quanto negotium istud magis est arduura, lanto
XXX. majores ct maturiores exi>:it trarlptores, venerabili
cOLomrarai abchiepiscopo et suffraganeis ejos, et fratrinostro OclavianoOstiensi episropo.apostolicae
NODlUnUSVIIIISPlUNClPIBUSINCOIJ.MINSl PHOVWCU sedis lcgato, qui post nos in EcHesia Romana ob-
CONSTITUTIS. tinet primum locum,dedimus in mandatis ut si a

nrgotiis illis quibus intendit in regno Francorum se

Nec vos nec alios credimusdubitarc quin imperii
Romani provisio principalitcr rt finalitcr nos con- poterit expedire, cum ipsia pariter et per ipsos

tingat; principaliter quidem, quoniam per Roma- nuper a nostru latcre venientes inBtructua pleniua
1033 RHGISTRUM DB NEGOTIO ROMANI IMPKRIl. 1034

ad partes vestras accedat, et ambo cpiscopi si- A solliritudinem bonaj memoria: Conradi archiepi-
mul, vel alter eorum, si ambo non poterint in scopi M.iguntini a nostra pnrsentia rcdeuntis qui-
terosae, cum codem notario vestrum consilium damvestrumdisposuissent ad communecolloquium
audiant, et voliis beneplacitum nostra; volun- convenire super ordinatione impcrii trartaturi, lit-
tatis exponant. Ideoque universitati vestra? pcr terasnostrasad vos perproprium nuntium duximus
anostoliea scripta mandamus quatenus cum ab destinandas, consilium nostrum vobis exponentes
cis vel eorum altero fneritis evocati, ad praisen- etsupcrjisqua; videbantur nccessaria vos
fideliter,
tiam evocantium aut etiam evocantis accedere cum nec per ex-
diligentius instruentcs. Coeterum
non tardetis. spectalionem diutinam, nec per c.xhortationem
Datum Laterani, Non. Januarii, pontificatus no- honcstam, nec perinstructionem plenariam sit hac-
stri anno quarto. tenus concordiae prioris incommodum sequentis
//( eumrfem modum scriptum est oapitulo ei suffra- concordia? commoditate purgatum, ne quidexcon-
ganeis Ecclesix Maguatinx, et principibus in Ma- tingentibus omittumus, venerabilem fratrem no-
guntina provincia constitutts. In eumdem modum strum Proenestinum episcopum, etc, ui in prxce-
Saltzburgensi et sulfraganeis ejtts, et principibus in denli usque acceptum, ad partes Uermaniarumduxi-
Sattzbwgdnsi provinciu constitulis. In eumdem mo- R mus destinandos, ut ipsi cum venerabili fratre no-
dum liremcnsi ct suffraneis ejus, et principibus stro Octaviano Ostiensi episcopo, apostolicos sedis
in Bremensi provineia conslitutis. In eumdem rno- legato, si tamen a negotiis quibus teneturin regno

dum Trevrensi elsuffraganeis ejus, el principibus in Francorum sepoterit expcdire,aut etiam sincipso,
Trcvirensi provincia constitutis. si forsan non poterit interesse, vos ex parte nostra

diligenter moneant et inducant ut per vos ipsos

XXXI.
UNIVERSIS TAM ECCLESIASTICIS QCAM S.ECULARIBUS cum eorum, si necesse fuerit, consilio et praesidio

PRINCIPIBUS ALEMANNL*. ad concordiam efficaciter intendatis, concordantes

Quantum ex imperii divisione dispendium, non

in eum quem nos ad utilitatem imperii cum Eccle-
sire honestatemerito coronare possimus, vel si forte
solum nobis et vobis, sed etiam universo populo
per vos desiderata non posset concordia provenire,
Christiano proveniat, instantis temporis malitia
nostro vos saltem consilio vel arbitrio coramittatis,
manifestat. Jam etenim contra Catholicos invale-
scunt haeretici, Christianas religionis termini coar-
salva inomnibus tam libertate vestra quam imperii

ctantur, contra fideles pagani super occupatione ac

dignitate, cum neminem magis quara Romanum
ponlificem super boc deceat vos mediatorem ha-
dctentione terrae nativitatis Dominieas gloriantur.
bere, qui voluntatibus et rationibus intellectis,
Pax ct justitia, quondam invicem se complexce, „
quid justum foret vosque per
et et utile provideret,
particulare nunc deplorant exsilium, et in earum
auctoritatem ccelitus sibi datam super juramentis
sedesviolentiaet seditioconjuratismanibusimpune
exhibitis quoad famam et conscientiam liberaret,
se jactitant successisse. Unde jam violenti bona
Ecclesiarum sacrilega tam mente quam manu diri- cum et negotium imperii ad nos principaliter et
finaliter pertinere noscatur : principaliter quidem,
piunt, potenliores impotentium colla premunt, et
loculi paupcrum in thesaures divitum inopem co- quia per Romanam Ecelesiam fuit a Grscia pro
ipsius specialiter defensione translatum finaliter
guntur copiam vel copiosam inopiam parturire, ac ;

in eorum explicationibus plicas veteres, ut jam ad autem, quoniam etsi ab alio regni coronam reci-
piat, a nobis tamen coronam imperii recipit impe-
litteram quod legitur impleatur: Ei qui non habet
rator. Monemus ergo universitatem vestram ct ex-
id eliam auferetur quod videtur habere (Mallh. xxv).
hortamur in Domino, et apostolica vobis scripta
Et ut singula brevius perstringamus, jam sibi juris
mandaraus, quatenus legatos ipsos vel eorum alte-
locum injuria vendicavit, et legem facit, non ratio,
sed voluntas ;ita utquidam totum sibi licere putent
rum in Teutoniam accedentem, et eumdem nota-
rium recipiatis hilariter et sicut decet, honorifice
quod noverint coroplacere. Nos autem jampridem
pertractetis, ipsorum monita et consilia recipien-
haec omnia p^Kvidentes, et volentes praecavere sol-
q tes humiliter et inviolabiliter observantes. Nos
licite ne hujusmodi venirent abusiones in usum
enim eis dedimus in mandatis ut ad concordiam
licet exspectantes exspectaverimus aliquantum ut
vestram et utilera ordinationem imperii prudenter
vos usi consilio saniori hoec mala pcr utilemprovi-
et diligenter intendant.
sionem imperii tolleretis et in partu perimeretis
Datum, utsupra.
hujusmodi genimina viperarum, tandem tamen, ne
dissimulando fovere discordiam videremur, cum XXXII.
nonaddepressionemsed exaltationem imperii,sicut 1LLUSTRI REGl OTTONI IN ROMANORUM IMPERATORE

novit Dominus, intendamus, per litteras nostras, ELECTO.

quas ad multos vestrura novimus pervenisse, vos Ut non soluro dispositio rerum et temporum om-
ad concordiam curavimus invitare, ne imperialis nipotentem Dorainum demonstraret, sed ipsa quasi
sublimitasper eos,non soluraattenuari, sed et de- conformitas operum et eventuum ad se invicera
strui videretur per quos magnificari debuerat et eumdem omnium fateretur auctorera, coelestibus
extolli. Tandem autemaudito quod per studium et Dominus terrestria conformavit, ut dum mirabili

Patrol. CCXVI. 33
 1035 1NNOCSNTII III PP. 1036

quadam similitudina respondere vidcrimus ima A exaltationem el honorem potenter intendas, et ejus
summis. unum et eumdem aelorem
faciorera et pleno benevolentiam recognoscus,qi:ac cumdefccis-
omniumoognoscamus Ipse etenim licet eitmagnus sent fere penilus vires tuae, in lua dilectione non
in magnis, ut mirabilis tamen etiam in minimis tcpuit, nec le deseruil in advcrsis, sed t&ndiu fovit
apparerel, sicut circa mundi rreationem et saeou- donec juxla tuumtedesideriumoxallaret. Nosenim
lorum initia duo magna luminaria in lirmamento serenitatpmluamineodeconsiliolratrum nostrorum
cceli constituit, unurr quoil illuminaretd'em, alte- hunorare volentes ultra quod io sanulo saecuhiris
rum quod in tenebrisradiaret, sic processu tempo- princeps nequeat bonorari, auctoritate Dei omnipo-
rum ad lirmamentum Ecclesiae, quae caeli nomine tentis nobis in beato Petro collala te in rri_vm ren-
designatur, duas magnas instituit dignitutcs; pri- pimus, ei regalem libi proecipimus de ca<terorevc-
mamquai illuminet dicm.idest, inspiritualibusspi- rentiametobedicntiamcxhiberi praemissisque oni- ,

ritualesinformetetanimasdiabolicafraudedeceptas nibusquaedejurefuntetconsueludincprajmitler-.da,
a pcccatorum catenis absolvat, cum ex privilepio rcgiam niagnilicentiaro ad suscipiendam K
sibi tradita» potestatis quos ipsa ligat et solvit in imperii coronam vocabimus, et eam tibi,dantet)o-
Deus ligatos habeal et solutos
terris, in ccelis; al- mino humilitatis nostrae manibus solemniter con-
teram quae in tcnebris radiet, dum in haereticos d fcremus. Monemusigitur celsitudinem regiametcx-
mentiscaecitate pcrcussos et hostesfideiCbristian.-e, hortamur inDominoquatcnus spem tuam ponasin
quos nondum oriens ex alto respexit, Christi et illo qui, reprobato Saule, David elegit in regem, et
Christianorum punit injuriam, etad vindictam ma- talem te studeas exhibcre ut de quoque dicere
te

lefactorum, laudem vero bonorum, materialis gla- valeat : Invcni virum secundum tor meum. (I Reg,,
dii potestatem exercet. Unde sicut ir. eclipsi lunm xm : Art. xm). Ad h:cc, venerabilem fratrem nostrum
tenebraa amplius tenebrescunt et majoris caliginis Praenestinum episcopum, apostolics sedis legatum,
obscuritas invalescit, sicex imperatorisdefectu h*)- etc, ut inprascedcnti uspte acceptum, quos pro nego-
reticorum vesania et violentia paganorum contr« tiistuis specialiter et principaliter duximus desti-
Calholicos et fideles perfidius et crudelius malitia nandos, benigne recipias el pertractes, ethonorifi-
multiplicata consurgunt. Hoc autem attendentes centiam eis, sicut te decet et ipsos, impendas; di-
sollicite, ac volentes malis imminentibus obviare, lectum quodque filium JEgidium acolythum nos-
circa provisionem imperii solliciti fuimus, sicut trum, cujus fidem et sollicitudinem jam in pluri-
per frequentes litteras direclas ad principes et le- buses expertus,habeas propensiuscommendatum.
gatos transmissos ad eos omnibus eredimus pa- Datum L;iterani, Kal. Martii.

tuisse ; in quo quantum celsitudini tuas duxerimu s XXXIII.

deferendum, et tu ipse novisti, et res perhibet te- UNIVERSIS TAM ECCEESIATICIS QCAM 9.F.CLLAR1UUS
stimonium veritati. Novimus cnira qualiter inclytae PRINCIPIBUS ALEJIANNI.K.
recordationis Lotharius imperator proavus tuus Ec- Etsi quidam imperatores Romani Ecolesiam in
Romanae devotus exstiterit, qualiterpro de-
clesiae
multis affixerint, multi tameneam in pluribusho-
fendendo ejus honore non solum semel sed et se- norarunt, ita quod per devotionem et liberalitatem
cundovocatus accesserit, qualilerin ipsius subsidio ipsorum magnifica beneficia novimus F.celesiae pro-
finierit dies suos, qualiter avus et pater tuus ejus venisse. Unde non aliquo modo credendum quod,
vestigiis inhaercntes praedecessoribus nostris cxhi-
sicut pestilentes aliqui meniiuntur volcntes inter
buerint sedevotos,qualiteretiam Anglicana domus, Ecolesiam etimperium immortalem discordiae ma-
ex qua ex parte matris es ortus,in devotionesedi3 toriam suscitare, ad depressionem intcndamus im-
apostolicae fere semperperstiterit et persistat, et ei perii perquod.si fueritbene ordinatum, Ecclesiam
:

tcmporegrandispersecutionis obsequium impende- non solum defendi credimus, sed etiam exaltari.
rit opportunum. In te igitur progenitorum tuorum Novimusetenim, etvos nostis, quod ejus provisio
devotionem suscitare plenius et abundantius remu- principalileret finalitcr nos tonlingit : principaliter
ncrare volentcs, credimus, et quasi pro certotene-
.

mus, quod non solum in ea teverux oslendeshte-

.

u
quidem,
n quia
^ , — t
—
per Ecclesiam do
-- Graecia r
pro ipsius
„ >f««^ .

spocialiter fuitdefensione translatum ;!inaliterau-

rcdem eorum etlegitimum successorem, sed tanto tcm, quoniam etsi alibi coronam regni accipiat, a
ipsos in hoc praecedes amplius quanto te a nobis nobis tamen imperalor impcrii recipit diadema in
magis intelliges honorntum. Inspiret aulcm cordi plcnitudinem potesUtis. Attendentes autem olim
tuo is qui corda principum habet in manu sua, et quantum dispendium cxdefensoris dcfectu patere-
per quem reges regnant et principes obtinent prin- tur Ecclesia, quantumquc detrinientum cx impcra-
cipatum, ut affectum nostrum penses plenius per toris carentia sentirel rcligio Christiana. licet ex-
affectum quam nostro tibi explicemus vel explicare spectavcrimus exspectantos si forte vos ipsi saniori
possimus affatu, et ea qune aota sunt hactenus et usi concilio tantis malis finem imponere curarelis,
aguntur, et adhuo, dante Domino, pernos circa et vel ad divinum etnostrum saltem rccurrcretis au-
agcnlur in posterum, fideliterin tuo cordercpnnas, xilinm, ut per Deum et nos, vcstro studio medianta
et ita memori.-c recommendes ut nec oblivinsus vi- tanta dissensio sopirclur, quia vos super hoc ne-
deri valeas vcl ingratus, sed ad apostolica) sed:9 gttgmtu invenimus et remi9sos, ut Dostrum exse-
1037 REGISTRUM DE NEGOTIO ROMANI IMP^RII. 1038

queremur officiuin,vas pcr lilloras nostras paterna \ nee rxlinriniiimis studium, ncc consilii maturitas,
curavimus sollicituilinccommonere ut timorcm l>o- nrc instructionis discrclio vos commovit.nec lega-
mini habontes priu oculis,et imperii zelaiiteshono- torum noslrorum usque adeo sollicitudo profecilut
rem,ne vel annullaretur dignitas vel libertas depe. vel per vos ipsos sepulta discordia, sicut vos s.-cpe

rirot ipsius,ad provisionemipsius melius intondere monuimus, concorditer ad provisionem intende-

curaretis, alioquin, quia mora Irabebat pcriculum retis imperii, vel consiiio autarbitrio nostro com-

ad so grave, nos quod expcdire sciremus utiliter miltere vos velletis,cum dispcndium Ecclesio;,quae
procurantes, curaremus ei apostolicum impertiri diutius nec vult nec debet idoneo defcnsore carere,
1'avorem quem crederemusmajoribus studiis et me- sustinere nolimus ulterius vel dissimulare jacturam
ritis adjuvari. populi Christiani,curn alleri de vestris electis favo-
Cum autem nobis ad litteras istas,quas ad mu.1- rem impendere non possimus propter excommuni-
tos vcstrum nnvimus perveiisse, nec verbo fuisset cationem publicam, perjurium manifestum,et vul-
nec facto responsum, exspectavimus iterum donec gatam persecutionem quam progenitorcs ejus et
audivimusquodperstudiumetsollicitudinem bonse ipsein aposlolicam sedem et Ecclcsias exercere nul-
memoria: Conradi arcbiepiscopi Maguntini a no- iatenusdubitarunt,propter insolentiam etiamquam
stra prassentia redeuntis fuerit procuratum ut qui- exercuerunt in principes et alios sibi subjectos, et
dam vestrum ad commune colloquium convenirent ne liberlas principum in imperatoris electione vi-
de provisione imperii tractaiuri. Unde , ne vi- lescatsinon per electionem, sed successionem
deremur ab incoepto desistere, litteras nostras ad transferri a patribus in lilios et in fratres a fratri-
vos per proprium nuntium duximus destinandas, bus imperium videatur, consentire in altcrum nos
consilium nostrum vobis exponentes fideliter, et oportet.
super iisquae necessaria videbantur diligentiue in- (21) Fuit enim nobilis vir Philippus dux Sueviae
struentes. Csterum cum nec per exspectationem a bonaememoriae Ccelestino papa prasdecessore
diutinam, nec exhortationem bonestam, nec in- nostro propter invasionem et devastationem patri-
struclionem plenariam fuerit discordiae prioris in- monii beati Petri commonitiona secundo praemissa
commodum sequentis concordiae commoditate pur- publice ac solemniterexcommunicalionis sententia
gatum, ne quid ex contingentibus omittere videre- innodatus, cum in Tuscia memoraretur:quod ipse
mur, venerabilem fratrem nostrum Pranestinum postmodum recognovit,dum per nuntium suum ab
episcopum, apostolicae sedis legatum, virum reli- ipso prsedecessore nostro absolutionis beneficium
gione conspicuum, praeditum honeslate, magnum postulavit, et postmodum a tunc Sutrino episco-
Ecclesia3 Dei membrum,quem
'^ ~
inter caeteros fr.itres
n po
r «--">
(22), quem cum abbate Sancti Anastasii pro
r— ~
li-

nostros specialis dilectionis brachiis amplexamur, ^ beratione venerabilis fratris nostri Salernitani ar
etcum eo dilectum filium magistrum Philippum chiepiscopi miseramus, contra formam mandati
notarium nostrum, virum providum et discretum, nostri de facto solummodo,quia dejure non potuit
nobis et fratribus nostris merito suae probitatis post suam electionem apud Warmatiam occulte se
charum adrnodum et acceptum, ad partes vestras fecit absolvi. Unde patet quod fuerit excomunica-

duximus destinandos, qui cum venerabili fratre tus electus,et videtur non immerito quod adhuc sit
nostro Octaviano Ostiensi episcopo,apostolic» sedis ex eadem causa excommunicationis sententia in-
legato,primum locum post nos inEcclesia Romana nodatus,cum pradictus episcopus eumauctorilate
lenente, si tamen ipse a negotiis illis quibus te- sua non posset absolvere, auctoritate vero nostraa
nebatur in regno Francorum se posset utiliter c-x- delegationis neo plus nec aliter liceret hoc ipsi
pedire, ad vos simul accederent,et ex parte nostra quam quod ei fuerat abapostolica sede concessum.
monerent salubriteret, inducerent diligenter ut per Ex eo etiam excommunicationissententiKsubjacere
vos ipsos cum eorum, si necesse foret, consilio et creditur manifcste quod cum perfidus Marcualdus,
prassidioad concordiam intendere curaretis, vel si Dei etEcclesios inimicus,cum universis fautoribos
forte per vos desiderata non posset concordia pro- tam Tcutonicis quam Latinis excommunicationis
venire, nostro vos committeretis arbitrio vel con- D vulgatasvinculissuaainiquitatismeritis sitastrictus,
sicut jam vobis per litleras nostrasdirectas per P.
judicein Placentinum ipsius Philippi nuntium inti-
rnasse meminjmus,quas ad ipsius Philippi audien-
tiam credimus pervenisse,ipse nihilominus,quam-
vis id non tantum ex relatione ipsius judicis, sed
eliam per publicam famam ad notiliam ejus deve-
nerit,eidem excommunicato non solum communicat
sed eum sua fovet, et per nuntios et lit-
in militia
teras suas exacuit furorem ipsius ut charissimum
in Christo filium nostrum Fridericum Siciliae regem

(2<) Vide supra episl. 29. (22) Vide Gesta Innoc. III, cap. 22.
 i039 INNOCENTII III PP. 1040

illustrem nepotem suum, quem jam haereditate A. Nos igitur.quoniam duobusad habendum simul
paterna privavit, adhuc privet possessionematerna. imperium favere nec possumus nec debemus, nec
ldein eliam contra proprium juramcntuin, saper credimuspersonaeinimperio,sed imperio in persona
quo nec consilium asede aposlolica requisivit.am- potius provide.ndum.quia etiam ad hoc dignor, re-
bitionisvitio regnum sibi usurpare praesumpsit.non putaturquimagisidoneus reperitur.excausispradi-
alium causa nccessitatis in regem eligere.Quod ut- ctis.non amaritudinis sed rectitudinis zelo,sicut is
cuinque tolerabilius videretur.cum super illojura- novit qui renum est scrutator et cordium.personam
mento sedes apostolica prius consuli debuisset, Philippi,tanquam indignam quoad imperium prae-
sicut et eam quidem consuluere prudcnter, apud sertim hoc tempore obtinendum.penitus reproba-
quam ex institutione divina plenitudo residet po- mus, et juramenta quae ratione regni sunt ei prae-
testatis. stitadecernimus non servanda, non tam propter
Nec valet ad plcmm excu?ationcm ipsius.si jura- paternos vel fraternosexcessusquam propriam ejus
mentum illud dicatur illicitum, cum nihilominus culpam.Quamvisnon ignoremus dictum aDomino:
super conos prius consulere debuisset quam contra F.go sum D»us ulolet, vindicant peccata patrtun nt
ipsura propria temeritate venire ; illo praesertim /ilios usque in terliam el quartam progeniem in lis qui
exemplo, quod cum Gabaonitae a liliis Israel per n odcrunt me {E.rod. xx), id est in iis qui contra me
fraudem subripuerint juramentum, tamen, ipsi paternum odium imitantur.Cum autem charisimus
cognita fraude, noluerunt contra illud sua teme- in Christo filius noster Otto vir git industrius,pro-
ritate venire. Quod autem de genere persecu- vidus etdiscretus, fortis et constans, et perse de-
torum existat, vos non credimus duhitare, cum votusexistatEcclesiae.ac de^cendat ex utraque partc
Henricus, qui primus imperium de genere hoc de genere devotorum.cum etiam electus in regem,
accepit, bonae memori;c Paschalem papam prae- ubi debuit el a quo debuil fuerit coronatus,et ipse
decessorem nostrum cum episcopis, cardinalibus suas strenuitatis et probitatis meritis adregendum
et multis nobilibus Romanorum praesumpserit et exaltandum impcrium idoneus esse nullatenus
captivare . autem pater ipsius Phi-
Fredericus dubitetur,nos auctoritate beati Petri et nostracum
lippi contra felicisAlexandrum prai-
recordationis in regem recepimus, et regalem ei praecepimus
decessorem nostrum longo tempore scbisma fo- honorilicentiam exhiberi, ipsumquc ad coronam
vit(23). Henricus frater ipsius Philippi qualiter imperii, sieut decet, vocare curabimus et cam
se sanct» memoriae
habucrit circa interfectores ipsi solemniter et honorifice ministerio nostro,
Alberti Leodiensis episcopi,qucm ipse prius coege- Domino concedente, conferre. Monemus igitur
rat exsulare,ac Conradus,qui praedictum Ostiensem universitalem vestram et exhortaraur in Doraino
episcopum ceperat,satis nostis: qui etiam qualiter et in remissionem vobis injungimus peccatorum
venerabilem fratrem nostrum Auximanum episco- quatenus ei de caetero sicut regi vestro in Ro-
pum alapis caedi fecerit,et pilos de barba eju6 avelli manorum imperatorem electo reverenter ct hu-
et tractari eum in pluribus inhonestc,qualiter quo- militer deferatis, regalem ei honorificentiam ct
que quosdam familiares Ecclesiae Romana; naso obedientiamimpendentes.Sienim salubribusmoni-
fecerit mutilari, qualilcr praedictum Salernitanum lis ct consiliis nostris, quae de c&rde puro et con-

archiepiscopum captivarit, et quosdam viros eccle- scientia bona et fide ficta procedunt, prudenterac
siasticos flammis torreri fecerit,quosdam vero vivos reverentercuraveritisacquiescere, noscumeodemet
in maresubmergi,ad vestram credimus audientiam proeodemregead honorem et exaltationem imperii
pervenisse.Haesunt paucas de multisinjuriis perso- efficaciterintendemus,cumet ipsc nobiscum pariter
nales quas apostolicaj sedi circa viros ecclesiasticos e' pro nobis ad honorem ct exaltationem Keclesia;

irrogarunt.Reales autem injurias subticemus,quas intendere debrat,ut speramusjita quod,eo faciente,

ei circa possessiones ecclesiasliras intulerunt, ne qui estRexregum et Dominus dominantium, sacer-
quod pro jure
cui posset perverse intellifrenti videri dos inaetcrnum sccundum ordinem Melchisedcch,
ac honorc imperii defendendo injurias hujusmodi recnumetsacerdotiumdiebus nostrismutuissubsi-
perpetrarint, cum nos jus et honorem imperii con- D diis optatum recipient incrementum. Super primis
scrvare velimus per omnia illibatum. Qtiod idem eliam juramentis illud auctoritate apostolica sta-
Philippus Ecclesia^ persecutor exstiterit et existat, tuemus quod adpurgandam et famam et conscien-
ex iis Quod pater et
quae prasmisimus satis patet. tiam redundabit.Eis autem qui super hoc monitis,
fraterejus vobis imposuerint gravejugum,vos ipsi mandatis nostris hurailiter acquieve-
consiliis, et
perhibete testimonium veritati. Nam ut caetcra ta- rint, super honoribus, dignitatibus et possessioni-
ceamus.hoc solum quod vobis in substitutione im- bus suis apud prasdictum regem et suos curabirous
pcratoris eligendi voluerint adimere facultatem, utililer providere. Quod si etiam idem nobilis vir
libertatiet honori vestro non roodicum derogarunt. Pbilippus de plano acquiescere vellet, et Deo et
Unde si, sicut olim patri filius.sic nunc immediate compelenter, patcrna eum cu-
Ecclesiae satisfacere
succederet frater Iratri.vMeretur imperium non ex raremus sollicitudine conlovere et ad bonorem et
electione conferri. sed ex successionc deberi. profectum ejus intendere diligenter.

(23) Vide supra episl. 29.

 1041 REGISTRUM DK NKGOTIO ROMANI IMPSRII. 1042

Datum, ut supra. A electo juramentum fidelitatis.sicut accepimus,prae-

Scriplum esl in eumdem modum eisdcm, usque ne stitisti.et ei disposuisti fideliter et firmiter adh.e-
quiil ex contingentibus omitlere videainur.cum dis- rere. Sane cum Romanee dispendium, quae
Ecclesiae
pcndium Ecclesiae,quaj diutius nec valet,eto.,ttS^U6 diuiius, etc, in eumdem fere modum ut supra, xtsque
in fmem. exhiberi. Monemus igitur nobilitatem tuam et ex-
Scriptumest in eumdemfere modum minislerialibus. hortamur attentius, et per apostolica tibi scripta
XXXIV. praecipiendo mandamus quatenus inejusdem regis
ELECTO ET CAPITULO HILDESEMENSI. fidclitate Gdeliteret devote persistas, et ipsi de cae-

Quantum gratiai et favoris vobis exhibuerit apo- tero regalem honorificentiam studeas exhibere, ad
stolica sedes non oportet uos litteris explicare,cum honorem et exaltationem ipsius per te hac tuos pru-
res ipsa testimonium perhibeat veritati. Unde tanto dentcr et potenter intendens.nonobstantejurarnen-
vos credimus faciliores et devotiores ad implendum tosi quodduci preedictoratione regni forsitan prae-
nostrum beneplacitum invenire quanto magis bene- stitisti, cum nos illud,eo reprobato, decreverimus
volentiam nostram experti, de ipsa sumpsistis ex- non servandum.
picssius argumentum. Cum ergo Ecclesiae Romanee Datum, ut supra.
dispcndium,qu33 diutius nec vultnec potestidoneo p '" eumdem modum li. comili de Thavcsburc. In
defensore carere,sustinere nolimus ulterius vel eumdem modum nobili viro Langravio.
dissiraulare jacturam tam imperii quam populi
Ghristiani, cum etiam eorum utriquequi in Teuto-
XXXVI.
nia electi dicuntur favere ad obtinendum imperium NOBILI VIRO C0SI1TI DE VIANNA.
non possimus.nec credamustam personeeinimperio Exspectantes exspectavimus olim ul principes vel
quamimperioinpersonaidoneapiovidendum.sitque per seipsos imperio utiliter providerent, vel super
reputandus ad hoc dignior qui magis idoneus repe- eosaltemdivinumetnostrumauxilium implorarent.
ritur, personam nobilis viri Philippi ducis Sueviae
Ne autem exspectando diutius dissimulare discor-
propter impedimenta patentia quoad imperium diam et dissimulando fovere forsitan videremur,eos
obtinendum, praesertim hoc tempore, penitus re- ad concordiam per litteras nostras curavimus ex-
probamus.et juramenta quae ipsi ratione regni sunt hortari ; ac postmodum,cum audissemus quod qui-
prcestita decernimusnon servanda.et charissimum dam eorum disposuerant ad commune colloquium
filium nostrum Ottonem,quem esse novimus virum
convenire, consilium nostrum eis per proprium
industrium et prudentem,fortem et strenuum,in re- nuntium et litteras nostras fideliter duximus expo-
gem reuipimus,et regalem ei praecipimus abomni- r> nenduni tandem quoque legalos nostros in Teu-
;

bus honorilicentiam exhiberi. Monemus igitur toniam destinantes, ipsos super utili provisione
discretionem vestramet exhortamur in Domino, et imperii mandavimus diligenter ct efficaciter com-
perapostolica vobisscriptapraecipiendo mandamus moneri. Cum ergo Ecclesiae Romanae dispendium,
quatenus ipsi firmiter adhaerentes tanquam regi etc.,m eumdem nwdum ut in illa qux sic incipit (24);
vestro in Romanorum imperatorem electo et ano- Quantum gratiae, usque exhiberi. Monemus ergo
bis,dante Domino, coronando, honorem et reve- nobilitatem tuam et exhortamur in Domino et per
rentiam impendatis et fideliter assistatis eidem.ac apostolica tibi scripta praecipiendo mandamus qua-
quoscunquepoteritisadfavoremetfidelitatem ipsius tenus ob reverentiam apostolicee sedis et nostram
verbo et opere prudenter et efficaciter inducatis. ipsi de caetero fideliter et constanter adheerens et
Cum enimgratumnobisfueritetacceptum quidquid tanquam regi in Romanorum imperatorem electo et
auxilii et favoris ei hactenus est impensum, de cae- a nobis opportuno tempore, dante Domino, coro-
tero grave nobis existeret et mole^tum si quis seipsi nando reverentiam et honorem impendas, et non-
duceret opponendum aut ei fideliter non adesset. obstante juramento, etc, in eumdem modum ui in
Datum, ut supra. prima (25) prxcedenli,usqut non servandum, per te
In eumdem ferc modum scriptum est Saltzburgensi actuospotenter etefficaciter intendas ad exaltatio-
archiepiscopo. nem ipsius,ul et nos protuae nobilitatishonoreapud
XXXV. eum intendere merito debeamus.
NOBILI VIRO ALBERTO COMITI DE THAISBURG. Datum, ut supra.
Si nec simplex promissio quam viri nobiles et eumdem modum scriptum est comiti Hirsuto.
In
prudentes fecerint in re tam licita quam honesta lu cumlem modum comiti de Zuanburr. In eumdem
revocari debeat, sed firmiter putius observari, ea modum comili de Sahburg. In eumdem modum co-
m ullo magis est tenenda quae sub"obtestatione divini miti de Neojur. In eumdem modum comilibus de
nominis, Evangeliis coram positis, exhibetur, curn Spanahim. In eumdem modum Trevirensi archiepi-
neuio in vanum debeat assumere nomen Dei.G&u- scopo et suffraganeis ejus. In eumdem modum Salz-
demus ergo quod charissimoin Christo filio nostro burgensi archiepiscopo et sufjraganeis ejus. In eum-
illustri regi Ottoni in Romanorum imperatorem dem modum capilulo et suftraganeis Ecclesise Magun-

(21) Id est epist. 34. (25) Id est epist. 35.

10i3 INSOCBNTII III PP 1044

tlni.In eumdcm modum Maqdeburgcmi archicpisco- A. nostruir. Ottonemin regem rccipimus.et regalem ei

po el In eumdem modnm nobili

suflraganeis ejus. prrccipimus ab cmnibus exhiberc obcdientiam.Mo-
riro Uuri Bcrnurto.in eumdein modum Adulfo comi- nemusigitur fraternitatum tuum et exhortaiiiur in

li de l.ocenburch. In eumdan moduin duei Bavnri,i\ Domino et per aposiolica tibi scripta prrecipiendo

XXXVII. mandamus qualenus sicut hactcnus, imo fortius

NOBILI VIRO GUARNERO DE BOLHNI).
quam hactenus in ejusde crctcro dilcctionis ac de-
Dominoelin potentiavirtutisipsius, votione persistas.etad uonorem et profeclum ipsius
Gaudemus in
per te ac tuos ellicaciter et polentcr intendas, et
qua? tibi et qtiibusdaui aliis amicis et consangui-
abeo discede- quoscunque potes ad favorem cjus et lidelitatem in-
neis tuis misericorditerinspiravit ut
ducas. Cum enim gratum nobis fuerit et acccplum
res cui nos coronamimperii, salva conscientia, iin-
si quid auxilii ac favoris ei hactenus est impensum,
ponere non possemus, et adhaareres illi qu-m nos
inlendimus honorare. Sane cum Homan;e Ecclcsia; de cretero grave nobis existeret el moleslum si quis
seipsi duceret opponendum, cum iniperii lloniani
dispendium,etc.,t<r' in prsecedenti usque in finem.
nolimus ulterius sustinere jaclurum,cujus ei uispo-
In eumdem modum Guttifredo de Appeltlaim.
suimus conferre coronam.
XXXVIII.
Datum.
MAGDEBCRGENSl AB.CH1EPISC0P0. li
In eumdem fere modum suffraganeis Colonicnsii
Licet charissimum m Christo filium nostrum il-
Ecclesix.
lustrem regeni Ottonem in Romanorum imperato-
XL.
rem electum sinceradiligamus in Domino charita-
NOBILI VIP.O DLCI URABA.NTl.t:.
te.et ad honorem intendamus ipsius.Magdeburgen-
Gaudere debes in Domino,etc.,usgne gratiarum,
sis tamen Eeclesia; incrementum nihilominusaffe-
quod tuatn et aliorum principum chariesimo in
ctamus,et indemnitati ejus paterna volumus sollici-
ChristolilionostroillustriregiOttoniinRomanorum
ludine providere. Ne igitur promotio ejuseidem ec-
imperatorem eiectofaventiuin discrctionemclindu-
clesire sit damnosa, et tu metu damni a devotione
striam commendantes, reprohare quod reproba-
ipsius et obsequio retraharis, nos pro eo et fratri-
tis, etc, usque in finem.
bus ejus de ipsorum voluntate promittimu? quod
In eumdem modum comui ilandrve, duci ilc
super possessionibus et honoribus ejus in ipsius
Limburg, comiti Hollandix, romiti de Sen et fralri
praejudicium nihil temere attentabunt.Quoil si Ibr-
ejus, comiti de Aare, comiti de Hostadc, comiti de
san contrarium prresumerent, nos contra eos apo-
Bergh, comiti de Arnebergh, comiti de Arncsbcrjh,
stulici favore subsidii Magdeburgensem Ecclesiam
comiti de Thereneburg, comili dc Uvolpia, comiti de
juvaremus. Monemus igitur fralernitatem tuam et r
Evcrstan, ita quod unicuique seorsim. In eumdcin
exhortamur attentius et per apostolica tibi scripta
modum comitihus in Saxonia constitulis. /n eumdcm
prrecipiendo mandamus quatenus cum nos eidem
modum comiiibus in Brwieswic/i.
Ecclesioetaliterprovidere velimusutdecaetero nobis
humiliter deferas, et devote eidem Wgi fideliter et XLI.
constanter adhasreas.regalem ei honoriticentiam et HENKICO COMITI PALATINO RHENI.
devotionem impendens.Alioquin ex quo nos eum in Gaudere debes in Douiino et in actionibus nobis
regem recipimus,sieut per alias libi litteras plenius ussurgere gratiarum quod is cujus imperii non est
intimamus,non possemus ei contraillos qui seipsi finis, per nos, licet indigno; vicarios suos, genus

opponerent lavorem aposlolicum denegare, irao tuum exaltare disposuit.et defructu ventris illustiis
cogeremur in eos Hgorem ecclesiasticam exercere. moinorire Hcnrici ducis Saxonia; patris lui supcr
Datum, etc. sedem imperii stabilire. Quar.tum autem id ad
ln eumdem ferc modum suftragaicis ejus. In cum- glorium tui nominis speclel et honoris tui per-
dcm fere moduin riobili viro duci Bcrnardo. In cum- tineat incrementum satis intelligit lua aobilitas
dem modum Adulfo comiti dc Lovemhurc.ln eumdcm per seipsam, cum cxcepto nomine iinparatoria:
modum duci Bavari.r. dignitatis, crelera tibi ct charissimo in Chrislo lilio
"
^
Homanorum impera-
XXXIX. nostro illustri regi Ottoni.in
COLONIENSI ARCHIEPISCOPO. torcm quem nos in regem recepimus, ct
electo,
Gaudere debes in Domino et nobis el Ecclesia? Ro- regalcm prncipimus honorillccntiain exhiberi,
ei

manrc inactionibusassurgeregratiarum quod tuum communia sint futura. Cutn igilur ncgotium cjus
ct Coloniensis Eeclesirc judicium coinmendantes, proprieproprium dcbcasroputare,nobilitateni tuam
rcprobare quorl reproba^tis ct qiiod approbastis cu- moncmusctexhortamurin Dominoet per apostolica
ravimus approbare. Ecce enim curii duobus fa- tibi scripta mandamusqtiatenusadhonoremetoxal-
vcrc ad obtinenduin imperlum non possiinus,etcum tationem ejus.imo tuani in co,viriliter et potentcr
non tam personre in imperio quamimperio in pcr- intendas etita promolioncm ejus sludcas procuraro
sona deccat provideri, sitque ropiilandus ad hoc quod Mem rex expcrtus iu te fraternre dcvotiuiiis
di^nior qui niagis idoncus reperitur, persona nobi- arfi'ctum,fratrem se tibi dcbeat in omnibus in <|ui-

lia viri I'hilippi ducis Suevia: propter impedimcnla bus cum eo Dominus misericordiam fccil exhiberc.
patentia reprobata, charissimum in Christo lilium Sane cum hactenus, dum adhuc hegotti ejus esset
1045 REG-ISTRUM DE NEQOTIO ROMANI IMPERII. 1040
Iinisincorlus,virilitcr proco slctorisetcum co, tanto A XLIV.
de cajtorooi forliusassistcreacfavere tenerisquanto duci uoiikmi 1:.

de incrcmento ejus ccrtior es cl]>ctus. 8ic igitur commendabiiisineo videarisquod adhonorig

Etsi
nos in co et ipsum in nubis studeasdevote ac effiea- et dignitatis tnas profectumetaugmentem intendis,
citer honorare sicut a nobis ct ipso in tuis desideras reprehensibilis tarr.cn apparesex eo quodab eo im.
desidefabilibus cxaudiri. ponitibi petisti regium diadema qui nondum legi-
Datum. time dignitatcm regiam est adeptus (26). Qualiter
XLII. cnim posset nobilis vir Philippus dux Sueviae con-
PAMUAROME AHUILEGIENSI. fcrre alii quod nondum ipsc accppit, cum non col-
Gratum gerimus ct acceptum quod, sicut dilectus ligantur de spinis uv.-e nec de tribulis ficus, nec sit

filius noster Gregorius tituli Sancti Vitalis presbyler facilesugere mel de petra vel oleum de saxo duris-
cardinalis nobis exposuit, super facto imperii no- Bimo, tua nobilitas satis intelligit per seipsam.Licet
luisti hactenus in partem alteram declinare, sed autem quia duobus, etc, in eumdem modum ut in
supcr co disposuisti potius acquiescere consiliis pr&cedenli usque reprobemus ; volentes (amen ho-
nostris et monitis obedire, quod et tu prius nobis nori tuo sollicitudinepaterna consulere.nobilitatem
quo fraternita-
per tuas litteras intimaras. Super
p tuam monemus et exhortainur attentius et per
tem tuam dignisin Dominolaudibuscommendamus apostolica tibi seripta mandarous ut charissimo in
et prosequimuractionibusgratiarum,cumidcertum Christo filio nostro illustriRoanano-
Ottoni in
nobis sic tuoe devotionis indicium et sinceritatis rum imperatorem eleclo et a nobisopportuno tem-
evidensargumenturn.Sane cum Ecclesia Romanaj pore, dante Doinino.coronando fideliteret constan-
dispendium, etc. ter adheereas, et ab ipso imponi tibi postules re-
XLIIL gium diadema. Gum autem apostolica sedes post
DDCl ZARI.NGI.E. fundamentum illud de quoinquit Apostolus Fun- :

Meminimus olim tuae nobilitatis litteras rece- damentum positum esi prxler quod aliud poni non
pisse, quibusnos monebas humiliter et efficaciter potest, quod est Ckrislus Jcsus (I Cor.in),fundamen-
inducebas ne nobili viro Philippo duciSueviae super tum totius Christianitatis existat, juxtn illud Evan-
facto imperii prtesteremus assensum, cum genus gelii. Tu es Petrus, et super hanc petram xdificabo
ipsiuslam Ecclesiam quam priacipes multipliciter Ecclcsiam tneam (Matth. xvi), nos, qui, licet insufli-
fueril persecutum. Nos autem ex iis intelleximus cientibus meritis, ad ejussumus regimen evocati,
mentem tuam,videlicet quod etsi ei tavere forsitan, procurabimus ex collatanobisplenitudinepotestatis
lum propter ejus potentiam, tum propter viciui- ut quod factum fuit etiam posterorum tuorum tem-
latem et alias circumstantias, videreris, ipsi ^ poribusobtineat tirmitatem; eumdemque regemper
lamen animo non favebas. Cum ergo nos, quia venerabilem fratrem nostrum episcopum Praenesti-
duobus ad imperiumobtinendum faverenon possu- num, apostolicae sedis legatum, virum scientia prae-
mus,nec est tam personaein imperio quam iuiperio ditum,conspicuum honestate,re!igione laudandum,
in persona providendum,quia etiam ad boc dignior quem inter caeteros fratres nostros specialis dile-
reputatur qui magis idoneus reperitur, personam ctionis brachiisamplexamur, et dilectum filium
prsdicti ducis quoad imperium, praesertim hoc magistrum Philippum notarium nostrum, virum
tcmpore,obtinendum penitus propter impedimenta providum et discretum, nobis et fratribus nostris
patentia quae per litteras generales exprimimus re- acceptum,duximus commonendumut se tibi faci-
probamus, sicut tu per tuas nos litteras monuisti, lem et benevolum studeatexhibere: quod exquanta
sic nobilitatem luam rogamus,moneinus, et exhor- benignitate procedat, industriaa tuae relinquimus
tamur,et per apostolicascriptamandamus quatenus discernendum.
nonobstante juramento,si quod eidem duci ratione Datum, ut supra.
regni forsitan praestitisli, cura nos illud, eo repro- XLV.
bato, decreverimus non servandam, de caetero ARGENTINENSI EPI6C0P0.
charissimo inChristolilio nostro iilustriregi Ottoni j) Cerlo jampridem experimento didicimus quod etsi
in Romanorum imperatorem electo eta nobisoppor- nobili viro Philippo duci Sueviaa quadara quasi me-
tuno tempore, dante Domino,coronando fideliter et cessitatecoactus favere forsan videaris, charissimo
constanteradbaerejs, et partem ejus viriliter et po- tamen in Christo filio nostro illuslri regi Ot'oni in
tenter studeas confovere;ita quod devotionem tuam Romanorum imperatoremelecto.etanobisopportuo
possimus in Domino ccmmendare,et ad honoremet tempore, dante Domino,coronando interius mente
profectum tuum et tuorum apud ipsum intendere faves,utpote cui te adhaesisse ab initio et fidelitatis
merito debeamus. Sanesi aliter,quod con credimus juramentum intelleximus prastitisse. Quia vero
ageres, videreris scripsisse nobis aliud quamsentire necessitate cessante cessare debet pariter quod
et sic illudere voluisse propter quod contemptum
: urgebat, fraternilatem tuam perapostolica scripta
nostrum noa possemussubdissirr.ulationetransire. et exhoi tamur attentius et per scripta nostra prae-
Datum. cipiendo mandamus quatenus cum nos, quia duo-

(26) Vide Dubravium lib, xv.

1017 INNOCKNTII III PP. 1048

bus, etc, sicut supra, usque reprobemus, el praedi- A. fratres nostrosad variasetdiversasdireximusregio-
ctum Ollonem rccipiamus regem, nonobstante in nes.ut deagro Domini ziziania quce homo superse-
juramcnlo.etc, usque non servandum, eidem regi mina verat inimicus avellerenl,ne triticum,si cres-
publice non differasadhaerere ac foverc potenter et sic nunc venerabilem fratrem
ceret, suffocareut ;

viriliter partera ejus.Alioquin, cum ei, sicut praedi- nostrum Praenestinum episcopum,apostolicae sedis
juramentum, si, quod
xiiims.lidelitalis prastiteris legatum,etc.,;>i eumdem nwdum ul interliu (27) pne-
non credimus, lmo de quo nec etiam dubitamus, cedenli usque acceptum, principalius et specialius
de cetero proprii lieresjuramenti transgressor, in pro facto imperii, ex cujus divisione multa incom-
te procedere durius cogerernus. moda fere toti Christianituti provenisse noscuntur,

Datum, ut supra. de fratrum nostroruui consilio destinavimus.injun-

ln cumdem moium scriptum esl Basiliensi epi- cto eidem episcopo plenae legalionisofficio, utevel-
scopo, et nobili viro Alberto comiti deIhauburc, el lat qua; evellenda cognovcrit, et plantel quae ipsius
nobili viro comili H. de Thavesburch, verbis compe- viderit sollicitudo plantanda. Moneruus igitot uni-
ienter mutatis,itaquod unicuique seonim. versitatem vestram et exhortamur altentius et per
apostolica scripta pracipiendotuandamusquatenus
XLVI.
eum cum eodem notario sicut legatum apostolicae
ARCHIEPISCOPIS, EIMSCOPIS, PRIORIBUS, ABBATIBOS ET g sedis.imo nos in eo recipientes humiliter et dcvote
ALIIS ECCESI4RUM PR.ELAT1S.
ac honorifice pertractantes, qua; vel super negotio
Adversarius noster diabolus, qui tanquam leo
pro quo specialiler mittitur vel aliis inter vos sta-
rugiens circuit quaerens quem devoret, animarum
tuenda duxerit vel etiam corrigenda, inviolabiliter
profectibus invidens etsaluti, ne unde ipse pcr vi-
observelis. Alioquin sententiamquam propter hoc
tium superbiae cecedit, homo per humilitatis meri-
ratam habcri volunius, et facie-
tulerit in rebelles,
tum et opera pietatis ascendat, qua- Dominus ad
mus, auctore Domino, inviolabiliter observari.
salvationem nostram potenter et mirabiliter opera-
Datum Laterani, ul supra.
tur, quantum in eo est, dolose ac callide male- in

riam perditionis assumit, dum in agro Dominico XLVII.

zizania seminat,ne messis in ir anipulos tandem col- ILLUSTRIREGI FRANCORIIM.

lecta recondatur in horrea.sed in fasciculos alligata Cum te, tanquam Christianissimum principcm,
cremetur. Habet enim mille nocendi modos, ulpote rcgem calholicum, et specialem filium, noverimus
qui mala suggerit, bona turbat, osculum simplicem nobis et Ecclesiae Romanae devotum, utpote quem
scandalizare nititur, et veritatis sinceritatis devotionis affectus exhibendus aposlolicae sedi jure
et

azyma fermento malitiae ac nequitiae fermentare. „ sibi ha;reditario vendicavit, a progenitoribus luis
T- J T\ — £_._•,_ - kAiini „ »,An.-.B.l.,li,-,nin » r- n —,tf*t nli/l
inclytoc recordationis Francorum regibus, etsi s;;c-
' ' ..... ,-.».
_

Ecce siquidem cum Dominus nosterterram

... .
I ..
nativi-
. I . . r, . , . . -. ! .. I , I . . -. 1 ,^ \ /i . •->-> /~ i I . 1 1

tatis suaetradi permiserit in manibus Paganorura, cessivepersingulos.in te tamen totusctintegerderi-

utfidei Christianae cultores peccatum suum saltem vatus,qui hujus puritatissuccum contrahisaradice,
in pcena cognoscerent, et inter flagella tandem a vcllemus ut ettibi, sicut saepe jamscripsimus, plrnc
9uis iniquitatibus pceniterent, haberenlque matc- rr.entisnostrajpateret arcanum;ut cum intelligerc-

riam non solumpraeterita expiandi delicta,sed cau- turquodfilialemreverentiam exhibes non ingratis,
sam etiam commutandi temporalia in a?terna et per nobis fieresdedevoto devotior,et piae intentionis pro-
martyrii palmam immarcescibilem promerendi co- positum de dieindiemin corde tuo radicareturam-
ronam, inimicus homo ad solitae malignitatis ver- plius.elingermenuberiusprosiliret.Proceretoigitur
sutiam se convertens, intercatholicos principes et noveris et habeas pro constanti quod intcr ceteros
populos Chrislianosdiscordiae materiam adinvenit, reges et principes Christianos te spccialis amoris
traternitas acies conlra seinvicem et bella commo- praerogativa de corde puro, conscicntia bona,e t Gde
vens inteslina; ut dum Irater in fratrem, proximus non ficta diligimus, et ad honorem, profeclum, e'

in amicum, et Christianus iu Christianum leves exaltationem tuam ardentius aspiramus. Unde ne

nitcretur injurias^vindicare, oblivisceretur injuri.e vel lcvem etiam maculam in gloria tua poneres, si

Jesu Christi, etsanguis Domino consecrandu9, quo D supcr ordinatione impcrii Romani, quod ad nos
debuerant coolestia comparari, funderetur quasi principaliter etlinaliter noscitur pertinere.nc dixe-
daimonibus.ettemporalibus peiditis gehenna; sup- rimus nostra; dispositioni re9istcres,scd nostrae non
plicium emeretur. Nos aulem, quibus secundum sequcrcris bcneplacitumvoluntatis, et sic cum apo-
Apostolum ;:on est colluctatio adversus carnem et stolica scde regnum Franciae non sentiret,cui super
sanguinem, sed adversus principes ct potcstates, arduis negotiis scmper adhoesil, licet multa ct ma-
adversus mundi rectores tenebrarum harum.et qui- gna nobis ct nostris fuerint utrinquc promisw, nec
bus est fidelium Christi sollicitudo coinmissa, frau- ;id potuimus nec ad prec
munera tamen llccti

dibus versuti hostis,quanlum concesserit Dominus. duci ut ulterutram parttm preter conscieiitiam
obviare volentes,sicut olim pro variis non tam !•>- tuam vellcmus assumerc, cum velimus leoum
clesiae quam totius populi Christiani necessitalibus re alteri et eum eodcm tecum pariler prevalere.

(27) ld i>8t epigt. 44.

10 49 REGISTRUM DE NEGOTIO ROMANI 1MPERII. 1050

Utergo serenitati tuae nostra? pateat disposilio- A. imperii primo inveneris nimis gravem, utpote
nis arcaoum, noveris quod cxaminantes mcrila qui per domum Anglicanam multa cvcnisse
sibi
onarum, invenimua quod alterius promotio, gravamina rccolebat, sperans tamen, tum eo quod
(28) prsster alias rationes suflicientes et validas nobis placere desiderat, tum quia tuis libenter con-
quibus ejus debet promotio impediri, et quas siliis acquicscit, tum etiam quia mcdiatores inter
venorabilis frater noster Octavianus Ostiensis cpi- ipsum alium bonos habcs, quod a nostrum
ct
scnpus, apostolicae sedis legatus.tibi polerit plenius bcneplacitum inclinelur, si indeinnitati ejus
explicare, nec nobis nec tibi nec regno tuo etiam per cautelam nostrae providentite consulatur.
expediret ; cum si, quod imperium obtine-
absit ! Unde per easdem litteras consulebas quod ipsi
ret, saltem occasione nepotis ad rcgcum Sicilis et tibi super hoc nostras litleras mitteremus.
ardentius aspiraret cum ad illud jam manifestis Quid igitur ipsi scribamus ex transcripto litte-
ktdiciis ardenter aspiret. Quod autem hujusmodi rarum, quod libi praesentibus mittimus interclu-
unio vel confusio potius non expediat regno tuo, sum, tuae poterit discretioni patere. Monerr.us igitur
satis intelligit rcgia screnitas per seipsam.Promo- fraternitatem tuam etexhortamur attentiuset per
tionem autem alterius ad honorem et commodum apostcdica scripta mandamus quatenus apud
regni tui credimus pertinere, cum inter eum et regem ipsum interponas eliicaciter partes tuas ut
charissimum in Christo fiiium nostrum Ludovicum super hoc monitis nostris et consiliis acquiescat,
tiliura tuum vinculum sit contractum,
aflinitatis cum suifieientervelimus ejus indemnitati cavere,et
et inter te charissimum in Christo iilium
et dispositionem nostram ad honorem, profectum et
nostrum Joannem, Anglorurn regem illustrem, gloriam ejus pertinere credamus. Snne cum dispen-
per Dei gratiam plena: pacis sit concordia refor- dium Ecclesiae, quae nec vult nec debetdiutius ido-
mata. Praeterea nos tam sumus certi de ipso quod neo defensore carere, sustinere non debeamusulte-
pro 1'ormanda et servanda tecum concordia man- rius nec negligere incommoda pupuli Cbristiani,
datis nostris et consiliis acquiescet; nec nos ut fide- cum diu exspectaverimus, cum praemcnuerimus
jussores, si necesse fuerit, inter te el ipsumcon- principes, cum eis etiam consilium nostruin per
stituere recusamus. Cum igitur negotium ipsum proprium nuntiumet litteras duxerimus exponen-
dilationem non capiat, cum nobis a plurimis detra- dum,necprofecerimusapud ipsos.decommuni con-
hatur credentibus etdicentibua eis quod nos hu- siliofratrum nostrorumstatuimusquodperrescrip-
jusmodi discordiam foveamus, cumjamte duxeri- tum litterarum directarum ad principes Alemanniae
mus rcquirendum, nec duobus ad habendum negotium istud plenarie continentium plene poterit
simul imperium favere possimus, nec credamus tuaediscretioni patere.cum illud tibi mittamus prrc-
tam personae in imperio quam imperio in persona, C sentibuslitterisinterclusurr.Quiaveropertuasnobis
sicut expedit, providendum, disposuimus mani- litteras intimasti ut si crederemus forsitan e.\pc-
feste de caetero probare factum alterius propter dire, apostolicis tibi litteris mandaremus quod ar-
multas rationabiles causas, et personam reliqui ehiepiscopos etepiscopos Alemanniae ad tuam prae-
approbare. Monemus igitur serenitatem regiam et sentiam convocares, quatenus si animum regis ad
exhortamur attentius et consulimus bono zelo qua- nostrum posses desiderium inclinare, nostrum eis
tenus ea quae praedictus episcopus, apostolicae sedis beneplacitum aperires, volumuset mandamus ut si
legatus, qui ad honorem tuum etprofectum inten- a negotiis illis quae tibi exsequenda commisimus in
dit, tibi cxpartenostra proponet, audiat diligenter regno Francorum utiliter te poteris expedire, cum
el exaudiat hilariter regia celsitudo, et monitis et venerabili fratre nostro Praenestino episcopo, apo-
consiliis ejus, imo nostris verius, acquiescat et ; stolicaesedislegatoad partesGermaniarum accedas,
ut nobiscum, dante Domino, super instanti nego- cum eojuxta formamlitterarum nostrarum pariter
tio valeas praevalere,
tenas occultum, sicut de processurus, cum non videatur alius locus idoneus
tua discretione confidimus, quod super his regali in quo principes ad tuam deberes pra?sentiam con-
magnificentiae duximus intimandum. vocarc. Nolumus lamen ut hac occasione causas
Datum, ut supra. D legationis injunctae negligenter omittas; cum etsi

XLVIII. magna sint ista, illatamen non debeant minima

0STIE.NSI EPISCOPO, AP0ST0LIC.E SEDIS LEGATO. reputari. In omnibus autem occulte procedas et
Gaudemus in Domino et tuae fraternitatis pru- caute.sicutde tua fidelitateconfidimusetsperamus.
dentiam commendamus quod ad ea feliciter con- Datum.
sunimanda qus vel tibi sunt a nobis injuncta, vel XLIX.
quae de beneplacito nostro procedere intelligis per ILLUSTRI REGI ANGLOREM.
teipsum, impendis sludium diligens et operam effi- Quod promotio charissimi in Christo filii nostri
cacem. Accepimus siquidem ex litteris tuis quod regisOttonis, nepotis tui, in Romanorutr.
illustris
charissimum in Christo filium nostrum Phi-
licet imperatoremelectiad tuum pertineat incrementum,
lippum Francorum regem illustrem super negotio etexaltatio ejus tibi proveniat ad honorem, nullus

(28) Id est Philippi.

li'5l INNOCBNTII III PP. 1052
dubitat sun;e menlis. Cum cnim dc domu dcscendc- A sum rcmus,propler sapissimas inculcationes
uccipi
rit A.nglicana, ct usque adeo te
proxima linca con- nuntiorum Ecclesiee Romana;, ne Gallicis nosquo-
san^ruinitulis uttingat ul ctsi aliosconsanguineos que essemus oneri, coacti sumus versus Leodium
bobeoa et propinquos, nullum tamen propinquiu- l> -tinare ; ubi triduo commorantes, nuntios domini
rein habere noscTis, ad promovenduin negotium regis Ottonis et praedictorum sociorum nostrorum
ejus tacto libcntiusdcberes tamres exponercquam accepimus, nos litteris pariter et precibus urgen-
personam quanto genus tuum faciliusmagnitieare tissimesollicitantes,ut,quianegotium nullam ulle-
potes in eo et per eum amplius extenderememoriam rius capiebat dilationem, et mora irrecuperabiliter
tui nominis et tibi perpetuae laudis titulos compa- apparebut damnosa, cum omni festinatione accelc-
pare. Nani etsi, quod noncredimus, ingratitudinis rarc deberemus. CaHerum quia dominus Ostiensis
vitio lsboraret, nec vellet tuis meritis respondere, huic negotiomaxime necessarius erat, directis ad
negari tamen non posset quin saltem honorem no- eum tam regis quam nostris etsociorum nostrorum
minis participaretis in invicem, dura et tu dicereris litlerisutveniret, nos arrepto itinere apud Aquis-
tanti principis p«tru:is,et tantus princeps vocaretur granunt regi obviavimus congratulanli niinis do ad-
abomnibusnepostuus,utca;ter,i taceamus ex qui- ventu noslroetcum devotioneplurima se nobis ofle-
bus tam sibi quam regno tuo et robur maximum et r> renti cum quo ingressi Coloniam, principes quo9-
:

augmcntum non modicum proveniret. Ne igitur de- dam ibidem die ipsis prasfixa recepiinus.Ad quos-
l.itum ei negarein derogationemtuinominis videa- dam enim mandaium nostrum pervenire non potuit,
ris cui teneris gratis etiam beneQcia plurima libe- quidam suscepto etiam mandato penitus accedcre
raliter elargiri, rogamus serenitatem regiametex- nequiverunt,et quidam venire noluerunt et hoc :

hortamur in Domino quatenus pecuniam quam in- eos noluisse deprehendimus, quia ne nostros reci-
clytae recordationis Richardus rex Anglorum, frater perent nuntios, civitates et domus suas clausisse
tuus.ipsitestamentolegavil, prototet tantis neces-
feruntur, Maguntinus pnecipue, Spirensis, et Wa-
sitatibus, qu;e incumbunt eidem, nuntii* ejustam maciensis. Quidam praeterea nuntii super eodem
hilariter quam celeriter largiaria.
negotio a quibusdam principibus directi, suspen-
Datum, ut supra.
dio perierunt. Hcc eiiam sanctitatem vestram la-
Scriptum est Caniuuriensi archiepiscopo ut mducat
tere non volumus, quod si negotium dilatum fuis-
eum ad hoc.
set quorumdim corda principum sic immutala
L.
videbanturquod inodiumRomanae Ecclcsiaetertium
REGI FRANCORLM.
procreassent,necnobishocin principioitapatercpo-
Quanto major utililas de concordia inter te et tuitsicut postea ipsoruminlentio est plenius ptras-
charissimum in Chriito lilium nostrum Ottonem re- C siduam familiaritatem comperta.
Quare acceplo
gem, volente Domino, reformanda creditur proven-
consilio ab his qui honorem Ecclesiae ac vestruin
tura,tantoserenitutem regiamad ea quae pacis sunt diligtint, in conspectu omnium qui convenerant
libentius invitamus. Cslerum magnitudinem tuam
liiteras vestrae sanctitatis regi et de ipsius rece-
proesentibuslitterisvolumusredderecertioremquod plione et approbalionecuintis exh'l>uiiiius, et Uin i

si pacisfcederainter vos divinitusfuerint stabilita,

de caetero aucloritate vestra publico denuntiaviir.us
cl ipse, quod absit ab eis praesumeret resilire,
!
regemKomanorum et scmperAuguslum,excommu-
noseum ad observantiam pacis per censura eccle- nicalis omnibus qui se ei ducerent opponendos.
siasticam cogcremus.Quod nein oblivionem deve-
Quod ulique tota quae aderat universitas gratanter
niat, sub cautione pra>sentium pollicemur.
accepit, et super eo Dco et providentia; vestra? be-
Datum Laterani, v Idus Junii.
nediclionum ct gratiarum votapersolvit. Sane quia
LI. facttim hoc necesse eratmelius solidari, aliudcol-
LIITER^E EPISCOPI PR.ENESTINI DOMINO PAP^I. loquiumapud Corbeiam indiximus quo ad taxa- :

Beatitudinis vestrae mandatum devotione debita tum terminum accedentes, coram iis qni ibidem
prosequentes,cum venissemusTrecas, periculorum convcnerunt eodem modo processimus. Eos vero
eventus et viarum dispendia fere ubique passi, ve- W qui se absque ralionabili causa jam lertio cituti
niTubilem fratrcm nostrum dominum Ostiensem absentaverant sub poena suspensionis et excommu-
cpiscopum ct magistrum .Effidium acolytum ve- nicationis itcrum dtiximus cvocandos quos, si nuii :

strum ibidcm nos contigit invenisse. Quibu9 com- autmandalo vcstro non obcdiverinl. se>
venerint,
rnunicatis omnibusqua; avobissuscepimus inman- cundum quod vobis placere noverimus, auclore
dutis.decommuniconsiliomagisterPhilippusetma- Domino, puniornus. Eapropter ad laclum hoc i.ui-
gister .KgHius cum vestriset nostris liiteris prce- dabililerconsumiiiandum,ciijusgloriosu9finisctiara
ccsserunt locuturi ctim re«eprofaeto Eeclesia; quod glorium parict Ecclesia:, nomenque vestrum conti-
itis ct principibue ad certum locum el tcnni- nuabit in aevum, Bupplicamos celsitudini veslrue
num evocandis. Nos vcrocuminGalli;c partibue ex- et quantiim possuniussuademusqii.iKnus ad slubi-
spectandum duceretnus, doinino Ostiensi simililer licndum id quod factum cst et feliciter expedi' n-
ad cxpediendum suae icgationis officium secedenle, dum quod restat, secundum quod providentia; ve-
donec a vobis et ab antedictissociis nostris respon- strae melius visum fuerit, e-t presentium lutorcs,
1053 RKGISTRUM DE NKflOTIO ROMANI IMPERII. 1054

de quorumdiscretione conlidimus, frutcrGub. mo- \ in omnilius polior pars consilii regis cl consilii
nuclius cisterciensis, frater F. canonicus Mortu- nostri semper exislit, et aliis episcopis, comi-
quod in lit-
riensis,nunlii nostri suggesserint, qui tibus et rr.agnatibus tcrrae in expedilionem pro-
teris minusest verbosupplerepoterunt,munumcon- ducetcentum millia armatorum ; nec credilur quod
silii et auxilii apponatis.et propositionibus adversac eis aliquis resistere valeat, si duntaxat omni-
pnrtis.si acccsserit, intcndere non dignemini i9tud, polcns Deus, a quo factum cst istud,quod in oculis
pro certo scientes, quia si soli ecclcsiastiri prin- omnium est mirabile^gyptiorum illorum, Suevo-
cipesdomino regi Oltoni a principiofidclitcr adhoc- rum vidclicet, castra respiciat et ea dejiciat in pro-
adbuc eidem vellentviribusetanimisad-
sissent,vel fundum, causam scili-
et partis dexteraBJustitiam,
ha-icre.nullavelonodicaessetdilticultasinipsiuspro- cet sacrosanclaeRomana: Ecclesiae, tueatur. Num
gressu negotii, finisque desideratus nostris princi- de Suevo, ut verum fatear, sicut testis est Deus,
piis et nostris luboribus arrideret. Hoc prceterea mentio non habetur, nisi quod aliquando adscitis
certum sit paternituti vestrae, dominum regem ex- aliquibus episcopis, quos potest diflicultcr haberc,
positum esse fecisseque omnia qu;e imperastis, et Wormatiensi videlicet,Spirensi, et cancellario suo,
facturum libcntcr singula qu» vita suacomite sibi lantgravio etiam,et quibusdam comitibus qui eum
duxeritis imperanda. eo non ambulant recto corde. Kam dux Hohemiai
b
LH. potior pars auxilii sui,et dominus Argentinensis,ac
LlTTER.E MAGISTRI PHIUPP! NOTARIt DOMINO PAP.E. plurcs de superioribus nobiscum sunt per illius
(29) Post pronuntiationem excellentissimi domi- gratiam qui recte cuncta disponit. Conquerilur
ni Ottonis, Dei et vestra gratia illustris Romano- autem de vobis idem dux Suevire ct de Romana Ec-
rum regis semper Augusti, Coloniae in mullorum clesia coram ipsis,dicens quod easola rationc invc-
proesentia solemniter celebratam, quia et nobis et himini contraipsum,quiasine licentia veslravolue-
ilmnino Coloniensi episcopo ac aliis qui de consilio rit imperare, eos intelligere faciens quod ex hoc

nostro erant, videbanlur quasi modicum pro- deperit libertas eorum,et nemo praeter volunlutcm
fecisse,nisi matrimonii negotium, quod inler curn- Romani pontificis poterit imperare. Sed, sicut per
dem rcgem illustrem et nobilem virum ducem Bra- illos qui in consilio sunt ipsius frequenter accepi-

banliffl olim initiatum fuerat, per vigilantiam no- mus,in nullo per Dei gratiam nec proficit nec pro-
stram et sollicitudinem compleretnr,accessimus et fecit, nec potest exercitum congregare. CaHerum
doir.inus Praanestinus et ego apud Trajectum supe- dcminus Praenesiinus et ego cum magistro /Egidio
riussuperMosam,ubi multorum principum,comitum in itinere sumus Bingam,qu33civitas est prope Ma-
baronum et nobilium ex remotis partibus multitu gunliam, accedendi ; ubi credimus Maguntinum,
dine congregata,pronuntiatio il!a quaa Colonias so- C Warmaciensem,multos comitcs et baronesad man
lemnitor facta fuerat, ibidem fuit fere solemnius data sacrosanctas Romanas Ecclesia? et ad vestrum
repetita,et dispensatione praemissa, perjuramenla et ad domini regis servitium facile per amicos
nobiliumex utraquepartemulrimonii fuit negotium nostros inducere nec laborare desistimus, ncc
;

confirmaium (30). Ex tunc autem prafatus dux,qui etiam desistimus donec negotium Ecclesiae et impe-
cum domino rege non aequis passibus ambulabat, rii,Deo propitio, feliciter consummetur. Quidquid
ita pergratiam Dei et merila vestra fuit in dile- autem profecerimus apud istos, processum ctiam
ctione ipsius et benevolentia solidatus utet in filium hujus negotii per ordinem cito per alias litleras
suum regem ipsum assumpserit,et negotium impe- vobis intimare curabo. Vestruni igitur est in Lom-
rii apud quoslibet esse proprium sub voce prsconia bardiam honorabiles nuntios et litteras destinare ;

protestetur, dicens Quicunque me diliyil el meus

: utsicutin Alemannia,ita et ibi negotium Ecclesias
esse voluerit consanguineus et amicus, in hujus mihi et imperii procuretur.
totis virihus articulo necessilalis assistal; ita quodex LIII.
hocdeLosetGelrencomites,virinobilissimietpoten- LITTER/E REGIS OTTONIS.
tes,quinobissemanifestissimeopponebantetparicm Reverendissimo in Christo Patri et domino cha-
Suevi totis viribus tuebantur, incontinenti ubi eis D rissimo Innocentio, Dei gratia summo pontifici et

innoluit de hoc verbo, ad mandatum domini regis universali papae, Otto, eadem gratia Romanorum
et beneplacitum sunt reversi. Fecit etiam pra?latus rex et semper Augustus, debitam devotionem et
dux edictum generale per totam terram suaejuris- fidelem subjectionem.
dictioni subjectam in quacunque domo duo, Ires, Primitias nostrae promotionis et beneficia pater-
quatuor,quinque aut sex homines essent,|uno tan- nitatis vestne mente sollicita recolenles, et attri-
tumrelicto.reliqui secumegrederenturad pugnam. buentes benignitatis vestra? benefioio totum quod
Omnesetiam amicos suos et consanguineos invita- dignitati aut viribusnostrisaccrevit vel in posterum
vit ad belluun, ita quod, sicut publice dicitur, accresccre poterit.tam devotas quam uberessancti-
dominus rex tam cum duce quam cum domino tati vestrae gratiarum referimus actiones, quia in
Coloniensi et comite Palatino fratre suo, qui boni principii proposito perseverare dignati estis et

(29) Vldc Godefrid. monach. S- Pantal. ad an. (30) Vide eumdem ad an. 1199, et supra epist.
1292.' Vide infra epist. 106.
1055 INNOCENTJI III PP. 1056

illud pcr venerabilora patrem nostrum dominum A charissimum in Christo filium noslrum illustrem
PraMiestinum episcopum laudubiliter consuminare regem Oltonem in Homanorum imperatorem ele-
quod ad Deum tantum et ad prosecutionem mandati ctum.eta te coronatum in regem,in imperutorem
vestri, suo respectu habito, ita prudentcr et cir- proposuit coronare ut quod por te, facientc Uomi-
;

cumspccte in iis qurc legalionis suae ministerio ex- no, feliciter est incoeptum, per ipsani lelicius con-
pedicndaerant se gessit quod licetfactum nostrum summetur. Nos ergo tua: fraternilaii tenemur, qua
nimis implicitum in suo ingressu repererit, Deo et voluntate nostra plenius intellccta,in suo proposito
orutionum vestrarum cooperanle suffragio sic per convalescens, tanto amplius in ejusdcm regis dile-
opoia studiorumsuorum effecit quod promotionem ctionemet devotionem exarsit quanto factumsuum
nostram ex parte muxima solidavit. Et quia Ma- ex ivore nostro intellexit amplius roborari. Cum
t

guutinus et Leodiensis electi,Siffridus videlicet et ergo rexipsetibi post Deura sui honoris primilias,
llugo, nobis potissime necessarii videbantur, tum nobis autcra consummationem ascribere debeat et
pcrse.tum per consanguineos suos.etquia factum ascribat, ad exaltutionem ipsius mutuum nobis
noslrum omnino sine ipsorum conniventia turba- auxilium exhibere tenemur, ut status ejus prospe-
tionem timebat,apud eumdem Patrem nostrum do- ritatis de die in diem suscipiut incrementum ne ;

niinumPrasnestinum effecimus quod Siffridoadmi- R si respiceremus retro, quod absit! de levitate re-

Mag
nistrationem Ecclesiae Magunlinae concessit, et Ilu- dargui mcrito deberemus, et illud evaagelicum in
goni spem bonam,de gratia vestra confiscus,in sua nostrum ssepius opprobrium legeretur Hic homo :

electione donavit(31). Ne igitur quod bene incccpit elnonpotuil consummure (Luc. xiv),
Ctepit sedi/icare,

paternitas vestra in nobis aliquo,quod absit! impe- Quod si nobis persistentibus, sicut llrmiter persi-
dimento turbetur, et facta manuum vestrurum de- stimus.in incoepto.lu ab aratro retraheres munum
trimentum putiantur,humiliterimplorauius ut prae- tuam, quod crcdere non valemus, tanto amplius
fatis electis pro honore vestro et robore vestro, incurrcres apostolicae sedis offeneam et incroreris
quod idem ipsum est,totum vestrum assensum et districtione severiori feriri quanto lurpius nobis
favorem apostolicum impertiri dignemini,sicque de videreris illuderc voluisse, si contra id qualibetoc-
nobis speciali plusmate Romanas matris Ecclesiac casione venires ad quod nos sajpius tam per litte-

providere quod diadematis nostrae purpura totus ras tuas quam nuntios induxisti. Ciedimus enim
orbis,auxiliantc Deo.per vestrae miserationis gra- quod tu ipse in milite tuo proditionis vitiumrepu-
tiam se gaudeat insignitum. Nec miretur sanctitas tures, si is qui te induxisset ad arma.receperet ab
vestra si totam seriem facti praesenti paginae non armato, et qui te precessisset in hostem. el tibi

inseruimus. Iu proximo enim,concedento Uomino, procedendi causam et audaciam prastitisset, re-

qui vos plenc super omnibus instruent, solennics T cederet in congressu,et terga verteret hoste viso.
nuiHios ud pedes vestros duximus destinandos. Lln>c autem non scribimus tanquam de le talia

LIV. suspiceinur, sed ut ex verbis nostrissumas matc-

LITTER.E EJUSDEM AD DOMINUM PAPaM riam per quam alios, si qui forsan retro abire vo-

Sanctitati vestiae proesentium insinuatione inno- luerint, increpare valeas vel potius revocare. Cum
tescat quod dilectus et iidelis noster Cameraccnsis ergo in facto ipso usque adeo sit proccssum quod
electus de inandato vestro ad nostramaccessit praj- vencrabilis frater noster episcopus Praenestimus,

senliam,et de inanu nostra regalia sua solemniler apostulicae sedis legatus, jam approbalionem no-

recepil. Quoniam autem etin aliis ipsum ltornanae stram in Teutonia publicavit, fralernitatem tuam
Ecoleaiaa lidelem essc cognovimus et devotum.pa-
monemus et exhortamur attentius ct pcr apostolica

lornituti vestrae pro ipso preces affectuosas porrigi-

tibi scripta mandamus atque pra2cipimii9 quatenus
in bono proposito perseverans, non deficiaf, aed
mua quatonus eum in justis petitiouibus suisexuu-
direet nenotia ipsius et Ecclesiae suae benigne di- prolicius potius.etad honoremet exaltalionemejus-
gnemini promovere. Ipsiusetenim negotia tanquam dem regis viriliter el potentcr intendas, ut cum
pcrseveravcri> usque in linom, ex opcre tuo fru-
ctnoslra propria reputamus, ct proinotionem ejus
ctum recipias et ex labore mercedem.
nobis credimus admodum profuturam.
LV. Cum enim propter favorem personaj haclenu=
COLONIENSI ABOIIIEPISCOPO. impcnsum eidem.non solum redditus tuos pro eo

Rx uno nos iibi

eodemque negotio le nobis et duxcris expendendos, sed thesaurum etiam Eocle-
Credimus debitores.cum nos tuo deferentes honori sia; Coloniensis pro ipso rurHveris obligare, et jam

plantam irrig..verimus quam plantaras, et ut irri- pcr Uei gratiam,tuo studio fucienle, negotium ejue
gatam a nobis, sicut pluntutor diligens, diligentcr ad linem perducatur oplatum, totis debes viribus
studuc.ris confovere, dante Domino incromcntuni. imminere utquod restat tam leliciter quum celeii-

Multum Ecclesia; Komana; quod ipsa,

teneris ex eo tercon pleatur ;
qualenus sicut idem rex hactenus
(|uasi judicium tuum sequens, reprobavit qund rc- in nrrcssitatibiis suis auxiliurr. est tiiin tnuin quam
probaveras, et quod approbaveras approbavit, ct Ecclesiae Coloniensis cxpcrtus.sic de ca.'tcro in uli-

(31) VidcGodefrid. ad an. 1201.

1057 RKGISTRUM DE NEGOTIO ROMANI 1MPERII. 1058

litatibus luis et ejusdem Ecclesiae opem salutarem \ LVI.

impendal, el tantis obscquiisdigna studcat vicissi- EPISCOPO PR/KMESTINO APOSTOLIC^: SRDIS LEGATO, MA-
tudine respoadere. Tantoamplius fcrvere debes in GISTIIO PHILIPPO NOTARIO, ET «GIDIO ACOLYTHO
dilecliono regis ejusdem quantonostis certius qund NOSTRO.
si, quod ahsit ! dux Suevioe prasvaleret, in te ac
Bonorum omnium largitori, licet exiles, tamen
Colontensern Ecolesiam et tuos cons;u guineus ct
:

quas possumusgratiarumexsolvimusactioncs,quod
vassallos efftTvesceret ira ejus.utpote quibus totam
super negotio imperiiaffectumvobis tribuit manda-
turbationem proeteritam impulans, suam iu vos
tis apostolicis obsequendi, et effectum affectu3 pro
stevitiam saeviens exerceret.Nec te moveant male-
parte tatn magna benignusindulsit, et in manibus
dicta quorumdam.qui nosassserunt libertalem ele-
vestrisnostrum dignatusest propositumprosperare.
ctionis adimere principibus voluisse, cum libertati
Sollicitudinem quoque ac diligentiam vestram in
eorum detulerimus potius in hoc facto, et illa:sam Domino commendamus quod nec parcendo rebus
eam duxerimus conservundim. Non enim elegimus nec indulgendo personis, injuncto vobis negotio
nos personam, sed electo ab eorum parte majori,
promovendo diligenter et prudenter insistitis, ini-
qui vocem habere in imperatoris electione noscun-
quorum frustrantes consilium, et machinationes
tur, et ubi debuil et aquodebuitcoronalo, favorem n vacuantes eorum. Gaudemus etiam et vesiram pru-
prasstitimus et praestamus, cum apostolica sedes
dentiam commendamus ex eo quod, tanquam cum
illum ie imperatorem debeat coronare qui rite fue-
ct abundare etpenuriam patisciretis (32),
Apostolo
ritcoronatus in regem. In eo quoque stamus pro
quibusdam nccessibis vos urgeret, esse
licet in
principum libertate quod ei favorem penitus dene-
tamencuiquam oneri noluistis, ne aliqui proptcr
gatnusqui sibijure suecessionis imperium nititur
onus forsitan vos vitarent, quos vobis sufficit ad
vindicare. Videretur enimimperium non ex princi-
honorem nostrum et charissimi in Christo filii
piirn electione conferri,sed sanguinis successione
nostri Ottonisregisillustrisin Ramanorum impera-
obtineri, sit prout olim patris filius, sic nunc fratri
torumelecti juxta votum vestrum et nostrum pariter
frater vel natus patri nullo snccederet mediante.
induxisse. Cum igitur ad publicationem super eo-
Frustra ergo hene facta depravant qui falso nos
dem negotio faciendam solemniterprocesseritis,di-
impugnare confingunt quoniam defendimus po-
;
strictevobisperapostolica scripta mandamus atque
tius liberlatem,sicut facti evidentia manifestat.Nec
praicipimtis quatenusefficaciterinsistentes inccepto
desperent obedientiae filii, nec alii <]ualiLet occa-
principes qui regi favent eidem in dilectione ac
sione praesumantquod adversus Ecclesiamquaecun-
devotione ipsius fortius radicetis, et ad idem alios
quc possit maligna potentia prsvalere, quae super
r prudenter et efficaciter inducatis. Ut autem os ini-
firmampetramfundataconsistit.eamviilelicetdequa
qua loquentium penitus obstruatur, nec pra;valeant
legitur Petra aulem erat Christus (/ Cor. x). Nam
:
maledicla qnorumdam qui nos asserunt libertatem
juxta verbum Apostoli, Fundamenlum posilum est
electionis adimere principibus voluisse, in auribus
prxlcr quod aliud poni non potest, quod cst Christus
omnium quod
verbis et scriptis saepius inculcetis
Jcsus (/ Cor. m). Unde portae inferi non praevale-
eorum in hoc facto detulimus, et illassam
libertati
bunt adversus eam, quoniam conteret Dominus
eam duximus conservandam. Non enim nos perso-
omnem multitudinem se adversusEcclesiam extol- nam elegimus, sed electo ab eorum parte ma-
lentem, nec saevire permittet virgam peccatorum
jori, etc,, ut inproxima prxcedentiusque finem tri-
super sortem justorum, sed in baeulum arundi-
buat exoplatum. Instate igitur, sicut de vestra
neum hanc convertet, ut manum perforet inniten-
diseretione confidimus necdeficiatis in aliquo,sed
:

tis. Praeterea non est Ecclesia hoc sola. Imo in

proficiatis potius, sollicite procurantes, ut quod,
praeter principes Alemanniae qui regi faventeidem,
faciente Domino, est feliciter inchoatum, felicius
penepenitustotaItaha,qu38nonmodicaimperii pars
consummetur. Vos vero mercedem vestri laborisin
existit, nostrae prorsus est exposita voluntati, etalii
Deo primum el in nobis ponite consequenter, qui
multi principum nostrae super hoc sequuntur pro-
meritisvestris,danteDomino,dignapoterimus vicis-
positum voluntatis. Unde non est aliquatenus dubi- D situdine respondere. Ne autemvel retraheremanum
tandum quin perseveranti constantiae finem tribuat
ab aratro vel retro respicere vel ad propria negotio
exoptatum. Volumus etiam ut quidquid idem lega-
imperfecto redire necessitas vos compellal, si ne-
tussuper hoc duxerit statuendum recipias humili-
cesse fueril, aliquam moderatam pecuniam pro ex-
ter et inviolabiliter studeas observare. Nos etenim
pensis vestris mutuo recipere procuretis, quam nos
sententiam quam rationabiliter tulerit in rebelles
autem
congruo tempore persolvamus. In ferendis
ratam habebimus, et faciemus auctore Domino,
sententiis,praesertim excommunicationiset deposi-
inviolabiliter observari.
tionis in magnas personas, cum non deceat nec ex-
Datum Anagniae. pediat totam districtionem ecclesiasticam pariter
excercere, vosvolumus et mandamus cum multa
procedere gravitate non ut impunitam rebellium
;

(32) Vide infra epist. 84.

1059 INNOCENTII UI PP. 1060

contumaciam dimittatis.scd ut quodligandum fue- A. ct intentionem tanto expressius quanto verius ma-

rit tanto ligetur fortius quanto nervus ad hoc fue- Unde cum qusnta sincentatc in lacto tuo
nifestant.

rit fortiorcxquisitus. Quod autem devenerabili fra- duxerimusprocedendum,quanlam sollicitudinemet

tre nostro archiepiscopo Maguntino tu, frater epi- dilv.-entiam in eo curaverimus adhibere, qualiter
scope,sccundum formam mandati nostri fccisti, serenitati tuaenon jam occulto scd publice favea-
gratum et ratum nos noveris habuisse. Ad hoc, mus, quanlumquc per favorem nnslrum negoiium
quoniam Warrnatiensis episcopus, sicut ex litteris tuum restauratum fuerit et etnm prosperatum, cel-
tuae fraternitatis arcepimus, in sua contumacia situdo rogalis, sicul credimus, plenius est ex-
perseverat, volumus et mandamus ut nisi commo- perta. In multis enim non expeclavimus preces

nilus ad mandatum tuum redierit, canonicis War- tuas, sed eas sa^pius curavimus praevenire, ac ad

matiensibus ex parte noslra districte pracipias ut exaltationem tuam nec pauca nec modica te tra-
personam idoneam sibieliganlinpastorem.Di-jnum ctavimus nescientc, de tua sinceritate sperantes
est enim ut qui temere in alienam Ecclesiam se quod ad honoremapostolicae eedis et nostrum.sicut
intrusit, et adhuc ei non desinit incubare, propria catholicus princeps, intendes et exaltationein Ec-
juxta sanctiones canonicas spolietur. De cactero, clesiae totis viribus procurabis, utpote per quam

licet pro diversitate negntiorum vobis diverso mo- „ post Deum te intelligis cxullatum. Monemus igitnr
• M_i- i.iii.i. " screiiitatem
:i-i-_ i. , -. i_„,..- ..i<„„i;. ,„„..., i.,„.,„
luara et exhortamur altenlius quatenus
do scribamus, interdum severitate, lenitate non
. i i

nunquam, et mediocritate frequenter utentes, quia principaliter ct praecipue spem luam ponas in eo

vos in cunctis cautos esse volumus et discretos, qui deponit de sede polentes, et bumiles, sicut
nolumus tamen ut de nostrabenevolentia diffidatis, beata Virgo testatur, exaltat quoniam humilita- ;

sed de gratiae nostrae plenitudine confideotes, ad tem tuam sua iniseratione respiciet, et conierct ini-
honorem apostolicae sedis et nostrum de bono sem- mici cervicem, et mittet auxilium de Sancto, et de
per in melius procedere procuretis. Ut autem vos Sion tuebitur causam tuam. In nobis quoquc, qui
de iis qua; circa nos geruntur prospere reddamus vicem ejus, licet indigni, exercemus in terris, sine
certiores. pro certo noveritis quod uobilis vir Wal- qualibet dubifalione confidas quoniam exquo coe- ;

terus comes Brenensis cum aliis fidelibus nostris pimus, usquein finem auxilium tibi pra-stabimus
de perfido Diupuldo et Marcualdi fautoribus jam et favorem, nec unquam reprobabimus, Dou.ino
sccundo mirabiliter, faciente Domino, triumphavit, concedente, quod semel noscimur approbasse. Ncc
primo in Terra Laboris, aliquorum suggestiomentem tuam asuo statu deji-
et in Apulia consequen-
ter (33) : et praeter strages ciat, aut animum tuum non solum crelerc sedetiam
hominum, hostium spo-
lia; et recuperationes terrarum, multos cepit et suspicari compellat quod in facto suo velimus ab
magnos tain Teutonicos quam Lalinos ex quibus C incaspta desistere vel cxhibitum tibi hactenussub-
:

duos,quos tenet.exprimimus nominatim,Sofiridum trahere vel negnre favorem. Absit enim ut quod in-
videlicet Diupuldi germanum, et Ottonem de La- ter primitias tuae promotionis non lecimuB, nunc,
viano, qui sanctae memoriae Albertum Leodiensem cum negotium tuum reboratum est per Dei gratiam
cpiscopum interfecit (34) et cum jam quasi to- ; et favorem sedis aposlolicae, faciamus, et plantam

tum regnum citra Pharum nostrae pareat voluntati, quam irrigare ccepimus permittamus urere, cum ci
comes ipse de mandato nostro contra Marcualdum Deus ex magna parte jam dederit incrcmentura.
triumphaturus, auctore Domino, in Siciliam trans- Sane ab initio nobilis vir dux SueviaB favorcm Ec-
frctabit. Dc urbe quoque scire vos volumus quod clcsise Romana;quacsivit,proquo institit oblinendo,

eam per Dei gratiam ad beneplacitum nostrum ha- confidens pro certo quod si habere gratiatn sedis
bemus. Unde si praefatus rex et sibi faventes apostolicae potuisset,non solummodo prsevalere in
pcrseverare curaverint, speramus in Domino quod cum.sed nec ante faciem ejus subsistere potuisses.
non soluin superarinon poterit, vcrum etiam peni- Quia vero in facto tuo perseverantia opus babes,
tusprajvalebit. Postremo vestra; discretioni manda- quae in cunctisbonis operibus commendatur,opor-
mus ul sicut de nostra benignitat.e confiditis omni tct ut exhibeas te constantem,ne vel iniqui sugge-
gratia et timore postpositis.puram et plcnam nobis stione vel promissione perversa te molliant quo- :

scribatis, sive communiter sive specialiter scripse- rum molimina contra te.si perstiteris fortiter, noo
ritis, veritalem, locum et terapus quo scribitisve- poterunt prsevalere. Principes etiam qui alteri
stris litteris subscribentes ut, cum intcrdum quae parti favent sic dcbes ad tuam devotioncm diligen-
prius (iunt nobis ultimo porrigantur, cx subscri- ter inducere ut eos qui tecum fuerant studeas tibi
ptione hujusmodi qua: priores et qua? posteriores, diligpiitiusconsorvare.Crctcrujiliretin testrenuitalis
etubi datos fuerint, agnoscamus. virlutem plurimum commendcraus,quiatair>cnauda-
Datum Anagniac. cianonnunquaminprincipesoIetC8sedamnosasiper-
LVII. sonam suam exponat improvidepcriculiset fortunte,
ILLUSTRI REOI OTTOM IN HOMANORUM REGK.M ELECTO. eicut nuper fuisscs expcrtus nisi tibi manus Domini
Non raulium oportet mentis affectum oris officio astitisset,personaj tua; sollicite studeas praecavcre,
cxplicarecum opera tcslimonium perhibcntveritali, necusqueadeosis prodigusvita? tuaeutquivictoriam

(33) Vide Gesta Innoc. III, cap. 25. (34) Ibid., cap. 34.
1001 REGISTRUM DE NEGOTIO ROMANI 1MPERII. 10C2

vclis morte mercari ; cum noris, ut creilimus, quod \ universo elero in Bremensi provineia eonstitulis. In

multi deficientibus viribusreilierunt ari fraudcs,ot eunuiem modum suf]rnganeis et cannnicis Ecclcsve
cum pcr potentiam ncqueant, studcnt saltem per Maguntinx et universo clero in]MaguntinSe provimix
ncquitiamprasvalerc.Quamviseniin totumnegotium constilulis.

tuum simul expedire non possis, non debes tamen LIX.

usquo adeo festinare ut personam tuam forlunae PATEBURNENSI EPISCOPO.
committus, sed exspectare polius ulqui ccepitinte Gratum gerimus et acceptum et luffl dcvotionis
perflclat opus bonum, et qui honorltuo dedit prin- constantiamin Duminocommcndamusquod charis-
cipium.ipsequoqueconsummationeinapponut.Quid simo in Christo filio nostro illustri rrgi Otloni in
autem pro te diversis scribamus personis tam ec- Romanorum imperatorem electo, qnem nosrecepi-
clesiasticis quam mundanis, per ips.irum littera- mus jam in regem, et ad coronam iuipcrii congruo
ruin rescripta tuac poterit screnitati patere. Mone- temporeriisposuimusevocare, fldeliteret constanter
mus vero celsitudinem tuam et propensius exbor- adhajres, el ei auxilium tribuis et favorem. Super
tamur quatcnus scnatui populoque Romano, recto- hoc ergo devotioncm tuam prosequentes actionihus
ribus Lombardke acTuscte, singulis etiam civitati. gratiarum, fraternitalem tuam monemus etexhor-
bus et baronibus, imo etiam arehiepiscopis et epi- n tamur attentius et per apostolica tibi scripta man-
scopis, de tuo prospero statu frequenter litleras damus quatenus eidem regi,nonobstante juramento
tuasstudeas destinare, per quas eisbona promittas, siquod duci Sueviaerationeregni forsilanprajstitisti,
et inimicorum luorum confusionem exponas. cum nosillud, eo reprobato, decreverimus non ser-
Datum Anagniae. vandum, viriliter et potenter assistas et universos
LVIII. consanguineos et amicos tuos ad ejus fidelitatem in-
TREVIRENSI ARCHIEPISCOPO ET SUFFRAGANEIS EJUS, ET ducas, ita quod ex hoc gratiam nostram plenius
UNIVERSO CLERO IN TREVIRENSI PROVINCIA CONSTI- merearis ; sciturus quod siculi prius quam ipsum
TUTIS. acceperimus in regem, gratum reputavimus et ac-
ceptum si quis ei fideliter adha;reret; de castero,
Etsi aegre tulerimus et moleste quod ex dissen-
prn?sertim in viris ecclesiasticis, non dimitteremus
sione principum et imperium imperatore carebat et
inultum, siquis se ipsi duceret opponendum. Non
Ecclesia defensore, sustinuimus tamen diutius si
autem te moveant maledicta quorumdam, etc.
principes ducti consilio saniori tam sibi quam uni-
In eumdem modum episcopo Osnebrucliensi, Mo-
versopopuloChristiano meliusprovideruntet sopita
nasleriensi, Trajectensi, Hildesemensi, Mindensi,
discordiaconcordarent. Verumcum exspectatio no-
stra obesse potiusquamprodesseimperiovideretur, n
ila quod unieuique seorsim. In eumdem modum ab-
bali Uverdensi, abbati Suncti Cornelli, abbati Pro-
adconcordiameospernostrasduximushtterascom-
miensi et prxposito Bunnensi, ita quod unicuique
monendos. Sed quia nec commonitio valuit apud
seorsim. In eumdem feremodum Colomensi archiepi-
ipsos, consilium tandem nostrum eis per nuntium
scopo et sufjrnganeis ejus. In eumdem fere modum
et litteras nostras curavimus aperire. Caterum quo-
comiti Flandrensi ut episcopo Pateburnensi nsque
niam nec consilio acquiescere curaverunt venera-
bilem fralrem nostrum Prsnestinum episcopum,
merearis. Non autem le moveant, etr. In eumdem
apostolicae sedis legatum propter hoc prascipue ic
modum eomiti ^iamurcensi, duci dcLemburc, comiti
dc Locn, de Wossemberc, Waleranno, comiti de Ho-
Teutoniamduximus destinandum quipersonadu- :

staden, comiti de Aire. comiti de Sain, eomili de

cis Sueviaeproptercausas suffieientes et multiplices
Eppesteim, comili de Tikenburc, comiti de Cessele,
reprobata, nos consentire in charissimum in Chri-
Hermanno de Lippe, comili Hollandise, comiti de
nostrum Ottonem regem illustrem in Ro-
sto lilium
Boren, comiti de Los, comiti de Techeburg, comiti de
manorum imperatorem electum publice nuntiavit.
Montana, Gut. fro.lri venerabili Sifjrido archiepiseopo
Cum ergo nos eum receperimus jam in regem et ad
Maguntino. In eumdem modum nobili viro comiti
coronam imperii congruo tempore disposuerimus
de Viana, comiti de Arnesbere el comiti de Aeen.
evocare, universitati vestrae per apostolica scripta
D ita guod unicuique seorsim.
mandamus el in virtute obedientiae districte praeci-
pimus quatenus ei de caatero adhasreatis fideliter et LX.
potenter et tam potenter quam viriliter assistatis, JOANNI ILLUSTRI ANGL0RUM REGI.
non obslante juramento si quod ratione regnipraa- Cum charissimus in Chrislo iilius noster Philip-
dicto duci forsitan prasstitistis, cum nos illud, eo pus rex Francorum illustris non potuerit te absol-
reprobato, decreverirnus non servandum. Nec vos vere a debito quo teneris inclyto regi Ottoni nepoti
moveant, etc, in eumdemmodum ut in litlera prx- tuo in Romanorum imperatorem electo, quemadmo-
cedenti usque in jinem. In enmdem modum Salz- dum nec ipse rex Otto te posset absolvere a debito
burgensi et sufjraganeis ejus et universo clero in quo Francorum, cum et ratio
teneris praefato regi
Sahburgensi provincia conslitutis. In eumdem mo- dictet et natura deposcat utavunculus debeat sub-
dum Maldeburgensi et suffraganeU ejus el uni- venire nepoti, profecto juramentum quod eidem
verso clero in Magdeburgensi provincia constitutis. regi Francorum diceris praestitisse, ne videlicet
In eumdem rnoduni Bremensi el suffraganeis ejus el subvenires prasnominato regi nepoti tuo, debet illici-
 t:

1063 INNOCKNTII III PP. 1064

tum judicari. Nos igitur et tu;e saluti et tuae utilitati » trutinarent ? Respondendi instantiam vos credimus
paterna volentes sollicitudine piovidcre, quia se- non habere. In Ftomanorum enim elcctione ponti-
cundum prophetam debemus dissolverecolligatio- ficum hoc eral imperiali diademali reservatum ut
nes lmpietaiis et fasciculos deprimentes, juramen- cam Romanorum imperatorum auctorilate non ac-
lum hujusmodi, quantum ad hunc spectat articu- commodataullatenusfierinonliceret^SGJ.Imperiaiis
lum, tam a te quam ab iis qui pro te taliter jura- vero riiiinificenlia, quae cultumDei semperampliare
verunt fiecernimus non servandum, serenitati tuae studuit.etejusEcclesiam privilcgiorum specialitale
per apostolica scripta mandantes quatenus eo peni- decorare curavit, hunc honoris titulum Dei Ecclc-
tus nonobstante debitum illi subsidium et favorem siae revcrenter remisit : quod conslitutio primi
impendas. Henrici evidenter explauat, cujus series h_c est
LXI. Ut nullus missorum nostrorum cujuscunque impedi-
LITTER.E QUOIUMDAM PRINCIPUM FAVENTIUM PARTI iionis argumenlum in electior.e liomani pontificis
PHILIPPI. componere audeat omnino prohibemus (37) Si laicalis
Sanctissimo Patri ac domino Innocentio sacro- simplicitas bonum quod de jure habuit reverenter
sanct_ Romanac sedis summo et universali ponti- contempsit, sanctitas pontificalis ad bonum quod
— —
lici, DeigratiaMadeburgensis,
, _ _ Bremensis , —
____ archiepi- nunquam habuitquomodo
.,
,
manum ponit ? Sed cum
scopi Warmatiensis, Pataviensis, Ratisponensis D vestr_ sanctaecuria. tanquam piae matnsnos tang.it
;

Constantiensis, Augustensis,Ekstadenais, Havelber- opprobrium, cum ad Romani imperiisimusascripti

gcnsis, Brandeburgensis, Misnensis, Nuemburgen- titulum, ejus injuriam cogimur non tacerc. Vobis
sis episcopi ; Babcnbergensis electus; Fuldensis, ergo suprascriptorum principum cum dolore aspcri
Herseveldensis, Campidonensis abbates, rex Bohe- universitasquod Pranestinusepiscopusin Ron
mi_, dux Zaringiae et reclor Burgundiae, duxSaxo- rum regis electione conlra omnem juris ordinem
ni_, dux Austriae ct Stiriae, ilux Maraniae.Turingiae se iogessit, nec videre possiin us cujus personain
lantgravius, marchio Moraviae orientalis, Misensis, inculpabiliter se gerat. Gerit enim vel personam
Brandeburgensismarchiones,deOrlamund,deSum- electoris, vel personam cognitoris. Si elecloris,
mersenbercb, de Brenen, deWitin comiles, salutem quomodo opportunitatem qualiter arbi-
quaesivit
cl debitam in Christn reverentiam. tris absentibus mendacio veritatem et crimine vir.

Existimare non valet ratio, nec rudis simplicitas tutem mutaret? Quomodo enim ea pars principum
hoc potest credere, ut inde juris cujusque surgat quam numerus ampliat, quam dignilas cfTert, in-
turbatio ubi juris solidas permansit bactenus in- nimium estcontempta?Et si cognitoris, hanc
juste
convulsa. Quistam durietiam tamque perversi sen- gestare non potuit. Flomanorum enim regiselectio,
sus existimet ut inde emanet superstitio ubi quies- C si in se scissa fueril, non est superior judex cujus
cere debet sanctitas ? Divina enim ordinalione, ipsa senlentia integranda, sed eligentium voluntaie
non humano judicio, pie et salubriter est provisum spontanea consuenda. Mediator enim Dei et homi-
ut in urbe Romana, ubi olim eratcaputsuperstitio- num .homoChristus Jesus, actibuspropriisetdigni-
nis, illic quiesceret caput sanctitatis ;et suppliciter talibusdistinctis,officia potestatis utriusquediscrc-
omnibus est orandurn ut ad extremitatem non re- vit ; ut ei Deo militans, minime se negotiis impli-
trahatur principium, ne omega dicatur revolasse caretsaecularibus, acvicissim non illerebusdivinis
ad alpha. Non ergo sacrosanctae Romanae sedis praesidere videretur qui esset negotiis s_cularibus
sanctitas ct cuncla pie fovens paternitas hoc sen- implicatus. ^ed si vos judicem confitemini, factum
tire ullo modo nos permittit, ea quae juri dissona hoc cxcusalionem haberenon polest. Vestrumenim
et honestati contraria a domino Praenestino vestrae in vos possumus exererc gladium qnia absenlealia ;

sanctitatis, ut ipse asserit, legato in Romanorum parte, sentenlia a judice dicta nullam habeat firmi-
regis electione sunt indecenler nimium perpetrata latem .
(38' Quid ergo prredicti Pr_nestini senteniia in
ut de vestrae mir_ prudeutia; prodierint conscien- Ottone firmare potuit, cum nihil ante in eofactum
tia,nec sanctissimam sancti ccetus cardinalium sit? Nim quid erit aut quas vires habere poterit
credimus huc convenientiam (35) accessisse. Quis rj quod ab iis fit quos tenuior compescit numerus,
enira huic similem audivit audaciam ? Quis verus quos minor comitatur auctoritas, quod partis alte-
accedcrepotesttestislorehactenussicpraesumptum rius redditabsentiaviliosum ? Contra eum ergo qui
cu:n nec boc tesletur fabula, nec alfirmct res gesta, taliaoprratuscst minusdecentia vesterserigorexer-
ncccujusquam hoc codicisasseveretseries?Ubinnm ceat, sit ineumtamen piesaeviens disciplina. Vobis
legistis, osummi pontifices.ubi audistis, sancli pa- cnim, Paler sanctissime, insinuaredecrevimus quia
tres, totius Ecclcsiae cardinales, antecessores ve- eleciionis nostrae vota in serenissimum dominum
stros vel eorum missos Romanorum regum sc ele- nostrum Philippun Romanorum rcgem et sempcr
ctionibus immiscuisse, sic ut vel electorum perso- Augustum una vocc,unoconsensu contulimus, hoc
nam gererent, vel ut cognilores electionis vires spondentes, hoc firmiler promittentes, quod a ve-

r
(35) (lainald. conniventinin. (37; Apud Baron. ad an. HM i. >. 7.

(36) Vide lib. ui Misccllaneor. nostr. pag. <i90 (38) Cap. Absentc 3, q. 9. Vide Innoc. III, lib. I,

et seqq. epist. 591.

 1005 REGISTRUM DK NKQOTIO ROMANI IMPERII. 1006
stra el Romanac sedis obedientia non recedet, et A gentium.confirmundam duxeritautetiaminfirman-
cum Deo et vobis sua devotio reddet acceptum, et dam;et sic jus sibi principurn nullatenus usurpavit,
lilialis eum timor imbuet, et defensoris cum stre- aul venit contra illud.Excrcuit autem denunliatoris
nuitas commendabit. Unde petimus ut venicnte officiura;quia personam ducis ejusdem denuntiavit
tempore ct loco, sicnt vestri officii est, unctionis indignam,et personam regis ipsius denuntiavit ido-
ipsi benelicium non negetis. ueam quoad imperium oblinendura, non tam pro-
LXIl. pter studia eligentium quam proptcr meritaelecto-

NOBILI VIRO DDCI ZARINGI.E. rum.quamvis plures ex illis qui eligendi regem in
(39) Venerabilem fratrem nostrum Salzburgen- impcratorempromovendumdejureacconsuetudine
obtinent potestatem consensisse perhibeantur in
sem archiepiscopum,et dilectum
filium abbatem de
Salem nobilem virum marchione.n orientalem
et
ipsum regem Ottonem.et ex eo quod fautores Phi-
lippi.absentibus aliis ct contemptis, ipsum eligere
quorumdam principum nuntios ad sedem apostoli-
cam destinatos bcnigne recipimus, et eis bcnevolam prasumpserunl, pateat eos perperam processisse;
duximus audientiam indulgendam. Litteras quo- cum explorati sit juris quod electioni plus contem-
ptus unius quam conlradictio multorum obsistat.
que quas per eos quidam nobiles principes destina-
runt.diligenter perlegi lecimus.et quaa contineban- d Unde quiaprivilegiummeruerunt amittere qui per-
misse sibi abusi sunl potestate, videri non imme-
tur in eis notavimus universa. Inter caetera vero
rito potestquod,injuriahujusmodinonobstante,ca3-
quae dicti principes per easdem nobis litteras inti-
teri utipotuerint jure suo. Et quoniam dux prae-
marunt.hac prascipue objectione sunt usi,dicentes
dictus nec ubi debuit nec a quo debuit coronam et
quod venerabilis frater noster Praenestinus episco-
unctionem accepit, memoratus vero rex et ubi de-
pus, apostolicae sedis legatus, aut electoris gessit
aut cogniloris personam
buit.videlicet Aquisgrani, et a quo debuit, scilicet
; si electoris, in alienam
a venerabili fratre nostroColoniensi archiepiscopo,
messem miserat falcem suam, et electioni se in-
recepit utrumque, nos utique non Philippum, sed
gerens.principum derogaverat dignitati ; si cogni-
Ottonem reputamus et nominamus regem, justitia
toris,absente altera partium videtur perperam pro-
exigente.In reprobatione vero prafati Philippi du-
cessisse.cum citata non fuerit.et ideo non debuerit
cis Sueviae, propter manifesta impedimenta per-
contumax judicari.Verum nos,qui secundum apo-
sonae, non accusatione sed condemnatione potius
stolicae servitutisofficium sumussingulisin justitia
fuit opus, quia non occasione sed condemnatione
debitores,sicut justitiam nostraraab aliis nolumus
indigent manifesta. Quod autem, cum in electione
usurpari, sic jus principum nobis nolumus vindi-
vota principum dividuntur, post admonitionem et
care. Unde illis principibus jus et potestatem eli- n
exspectationem alteri partium favere possimus.ma-
gendi regem, in imperatorem postmodum promo-
xime postquam a nobis unctio, consecratio et co-
vendum,recognoscimus,utdebemus,adquos dejure
ronatio postulantur.sicut utraque pars a nobis mul-
ac aniiqua consuetudine noscitur pertinere pra?- ;
loties postulavit, ex jure patet pariter et exemplo.
sertim cum ad eos jus et poteslas hujusmodi ab
Nunquid enim principes admoniti et exspectati
si
apostolica sede pervenerit, quae Romanum impe-
vel non poterintvel noluerint convenire,apostolica
rium persona magnifici Caroli a Graeci transtu-
in
sedes advocato etdefensore carebit,eorumque culpa
lit in Germanos. Sed et principes recognoscere de-
ipsi redundabit in pcenam? Sciunt autem principes,
bent,et utique recognoscunt quod jus et auctoritas
et tua nobilitas non ignorat quod cum Lotharius et
examinandi personam electamin regem et promo-
Conradus in discordia fuissent electi, Roraanus
vendam in imperium ad nos spectat,qui eam inun-
pontifex Lotharium coronavit,et imperium obtinuit
gimus, consecramus et coronamus. Est enim re-
coronatus, eodem Conrado tunc demum adejus
gulariter et generaliter observatum,ut adeumexa-
gratiam redeunte.
minatio person» pertineat,ad quem impositio ma-
nus spectat.Nunquid enim si principes,non solum Nos ergo per nuntios principum memoratos eos
in discordia, sed etiam in concordia sacrilegum duximus commonendos ui, sicut nos a juris ipso-
quemcunque vel excommunicatum in regem.tyran- rum cessamus injuria, sic ipsi contra jus no-
num vel fatuum,haereticum eligerent aut paganum. strum se nequaquam injuriosos ostendant, sed
nos inungere,consecrare ac coronare hominem hu- a praafato duce justo quidem a nobis judi-
jusmodi deberemus? Absit omnino! cio reprobato recedant, et praefato regi Ot-
Objectioni ergo principum respondentes asseri- toni non abnuant adhaererejnisi tunc demum con-
mus quod legatus noster episcopus Praenestinus nec tra personam vel factum legitimum qui ab eis
electoris gessit personam,juxta quod nobis per lit- objectum fuerit et ostensum.Sunt enim notoria im-
teras suas quidam principum opponebant, utpote pedimenta ducis Sueviae, scilicet excommunicatio
qui nec fecit aliquem eligi nec elegit.et sic electioni publica, perjurium manifestum, et persecutio di-
nequaquam se ingessit;nec cognitoris personam ex- vulgata.quam progenitoresejus et ipse prasumpse-
hibuit,cum neutrius electionem, quod factum eli- runt in apostolicam sedem et alias Ecclesias exer-

(39) Venerabilem, De elect.

Patrol. GCXVI. 34
 INNOCENTII III PP 1068

cere [40). Fuit enima bonro mcmoriae Ccelestino A I.XIII.

papa pradecessore noslro propter invasionem et I.ITTER.E REGIS FRANCORUM AI) DOMINUM PAPAM.
devastationem patrimonii beati Petri .commonitione Sanctissiino Patri el domino Innocentio I). i

saspe praemissa,publicc ac solemnitcr excommuni- gratiasupremo pontilici, Philippus, cadcm gratia

cationis vinculo innodatus,cum in Tuscia morare- Francorum rex.salutem et tam debiUm qunm devo-
lur quod ipse postmodum recognovit, dum pcr
: tarn in Christo revcrentiam.
nunlium suum abipso praedecessore nostro absolu- Miramur plurimum ex so quod vos regem Otto-
tionis beneficium postulavit, et poslmodum a tunc nem,qui,sicut vestro novit Paternitas, niinuslegi-
Sutrino cpiscnpo.quera cum abbate Sancti Anastasii time electus est,tam per nuntios quam perlegatos
pro liberatione venerabilis lratris nostri Salernitani vestros modis omnibus
imperatorem nilimini
in
archiepiscopi nos in Teutoniam miseramus.contra promovere praesertim cum ipse et omne geaoa
;

formam mandati no?tri de facto solurnmodo, quia suum regno Francorum manifeati semper exstite-
de jure non potuit,post suam electionem apud War- rint inimici.Praeterea miramiuin est quod.cum plu-
matiam occultc absolvi.Unde patet quod
se fecit ries nobis per litteras vcstras mandaveritis quod
fueritexcomrnunicatus electus, etc, ut supra in honorem nostrum nec non et regni nostri
i

cumdem modum quod scriptum est principibus Ale- _ prolicuum plurimum alferletis.vos hominetn etejua
mannix, usque sua temeritate venire. Utruin vero sequaces nobis et regno inimicos super caput
dictum juramentum licitum fuerit an illicitum, et nostrum niiimini imponere et in imperium promo-
ideo servandum an non servandum exstiterit, nemo veie.quanivis legnum Francire id erga sanctitatem
sane mentis ignoratad nostrumjudicium pertinere. vestrain vel Ecclesi&m Roinanam nunquam merue-
Quod autem Philippus degenere persecutorum ex- rit. Verumtamen quod hu-
vestra voscal sanclitas
istat, principes non credimus dubitare, cum Hen- jusmodi promotio, quam non eoneiderata ratione
ricus, etc, in eutndem \ere modum ut supcrius di- intenditis facere, non tantum in ,injuriam regni
etun: est. usque vivosin mare subinergi,ad luam et Francorum.verum etiam in omnium regum catho-
aliorumprincipumcredimusaudientiampervenisse. licoruin ii.'nominiain noscitur redundare. Praeterea

supradictus dux, quod absit! impc-

gravamina quas vos nobis irrogaslis apquanimiter
Insuper, si
suslinuimusjista vero qua; ad detrimenlum honoria
rium obtineret.libertas principum in electione per-
nostri et regni nostri exba;reditioncm maniteste
iret.et imperii obtinendi de cajtero et caeteris fiducia
immincre videmus, nullatenus pateremur.Quod si
tolleretur. Nam si prout olim Fredericus Conrado
in hujusmodi proposito vestro volueritis perseve-
et Henricus postinodum Frederieo,sic nunc vel Fre-
i iie. nos ad id cornpetens consilium pro loco et
dericus Philippo vel Philippus Uenrico succederet, n
videretur imperium non cx elcctione sed ex succes-
tempore curabimus adhibere. Insuper multolies
vobis mandaviinus et adhue mandamus quod si
sione deberi.Pruetcrea cum inulti principum ex iin-
forte de reiic Philippo timetis ne aliquid contra
perio aoque aint nobiles et potentes, in eorum pra-
judicium redundaret, si nonnisi dc domo ducum Ftomanam Koeleaiam velit in posterum macliinari,
si ipsum in imperatorem contigerit promoveri,
Sueviae videreturaliquis ad imperium assuun-ndus.
seiatis qnod nos de nobis et de ipso et pro ipso
Cumergo nos ilocti a noslro proposito nulla peni-
vobis ciinpetentein cuutionem super iatia parati
tus occasione possimus.sed in co potiu BrmiaBime
,
=

persislamus,et tu nobis saepe

suimis preatare. Quod Bi nostro consilio super iis
per litteras tuas du-
xeris suggerendum ut eidcm duci nullatonus nolli i nostrum rl DOBsilium
aei|uiescere, auxilium
fave-
remua, nobilitatcm tuam monemus ct exhortaraur eidem Philippo penitus denegaremus.iuio potius ei
in Domino et per apostolica scripta mandamusqua-
nocumcnlnm inferremus. Super prasdictis autem
tenus.sicut de gratia nostra confidis,et nos de lua cbariasimo consanguineo nostro marchioni fiiontie-

ferrali ex parte noslra indubitanter credatia.

devotione speramus.de caHcro a prajfato duce Phi-
lipporecedasomnino nonobstantcjuraiiienlosiciuod LXIV.
ei ratione regni fecisti, cum
quantum ad obli- eo 1'IIILIPPO ILLUSTIIl REGI FRANCOBUU.

nendum imperium reprobato, juramcntum hujus- " Rccepimus litleras quas regia nobis Berenitaa
modi non debeit observari. Praidicto vero regi Ot- destinavit solita; benignitatis affectu,el
toni, quem nos, concedcnte Domino, ad coronam notavimus quid dileclus Hliua nobilia vir marcbio
imperii disponirnus evocare, patenter adhaen Montisferrati cx parte lua nobis proposuit viva
potenter, ut cum
ad commonitionem no.-tram
ei voce. Miramur autcm non modicum et turbamur
adhs8eris, inter primos gratiam et benevolcntiam quod unquam dc nobis regia serenitas cogilavit
ejua obtinere praecipue mcrcaris ad quo uos pro :
quod supercaput ejus ct rcgni Francorum vellemufl
tua; nobilitatis amore dabimus operam ellicacem. imponerc homincm inimicum,cum quatumcunqut
Dalum Laterani. chariaaimum iu Christo Qlium uoatrum illuatrem
regcmOttoncm in Komanorumimperalorernelc
in Domino diligamus, quatumcunqii'' ad exilta-

|
10 Vido supra epist. 21.

.
1060 RUGISTRUM DE NEGOTIO ROMANI IMPKRII. 1070

tionom intendamus imperii, plus tamcn circa te A pradicto ducc Sueviie, per nos creare lcrtium noa
nostr.-e vigeat dilectinnis afTcrtus et incremenluin possemus,pcrsonam regis ejusdcn. a reprimendam I

regni Francorum ardentius airectemus, maximc te n ibati maliliatn nos opportuit approbare, tutiua
rognante, quem scimus in devotione scdis aposto- reputantcs ante tempus orourrerc quam remediuiD
lica; solidatum, utpote in qua illustris memoriaj postcausam quaerore vulneratam. In apprubatione
. icoregi Francorum patri tuo h.vrediturio vero, imo ante approbationem regis ipsius tam
wlut in regno succedis. Undo inter ceteros regiae serenitatis quam regni Franoorum memores
roges catholicos et principcs Christianos serenita- nos noveris exstitisse,cum abeo tamperscripturam
tetnluam praerogativa dilectionis amplectimur, et suam quam per proprium juramentumsuflicientem
a que honorem tuum et incrementum rcgni
1 ea recepcrimus cautionem ut super facto tuo consiliis
Franeorum respiciunt propensius aspiramus ut- ; nostris et monilis acquiescat. PraMerea cum charis-
pote in cujus exaltatione exaltari credimus apo- simo in Christo tilio nostro Ludovico primogenito
stolicam sedem, et in cujus depressione, quod ab- tuo,qui in regnum tibi,Domino faciente, Succedet,
sit ipsam deprimi crederemus. Ouod autem per-
I proximae affinitutis vineulo sit astrictus, et multis
sonam nohilis viri Pbilippi ducis Suevi;e repro- principibus tam consanguineis quam aflinibus tuis
bandam duximus quoad imperium obtinendum, g tum consanguinitate tum affinitate conjunctus exi-
regalis exceilentia non mirelur, cum impedimenta stat,promotionem ejus regno Francorum credimus
eidem obstantia sint quasi omnibus manifesta, expedire. Necestde facili praesumendum quod pro
et nulla possint tergiversatione celari, videlicet cbarissimo in Christo lilio nostro Joanne rege An-
excommunicatio publica.perjurium manifestum et glorum illustricelsitudini regia;aliquando s>; oppo-
persecutio divulgata quam progenitoresejus etipse nat.cum in suis necessitatibus eumsibinonsenserit
praesumpseruntinapostolicamsedem et alias Eccle- adjutorem,quare teneatur eum contracelsitudinem
sias exercere. Fuit enim, etc, in eumdcm modum tuam in suis negotiis adjuvare, praesertim ex quo
ut in ea qusescribiturduciZarmgiie, usque{i\)pevve- favore tuo senserit se juvari. Verum praeter alias
nisse.Ipse quoque Philippus degenerare se credens cautiones quas poteris ab illo recipere, Ecclesia
si minus perperam agcret quam egerant patre.- ejus Romana tam te quam regnum tuum semper faciet

et e.jus mensuram in malitia non impleret.in apo- ab ipso securum,et ei.si, quod non credimus, ma-
stolicae rpdispersecutionesuaepromotionis primitias llgnari forte praesumpserit.juxta oflicii noslri debi-
exsecravit, dum terra illa quam pater ejus et frater tum sc opponet.Usque adeo enim regni Francorum
occup.iverant non contentus, ad aliud patrimonium diligimuslibertatemut nonsolummodocontra eum,
beati Pelri,quod pacifice praedecessores nostri pos- sed contraomnemhominemquiillud molestareprae
sederant, violentas extcndit.et ducem Sue
manus sumeret,pro ejus immunitate staremus et ejus de-
vias ac Campaniae scribere sepraesumpsit, asserens fenderemus pro viribusdignitatem.Rogamus igitur
quod usqueadporlasurbis,itaquodinTransTiberim serenitatem regiam et exhortamur in Domino, et
etiam.ducatus acceperat potestatem. Unde propter quasi pro munere postulamus quod cum pr«dicto
hoc a praedicto pra lecessorenostropost frequentem rege Ottone amicitias statuas et firmes fcedera verae
commonitionem fuit excoramunicationis sen'entia pacis, ut ex favore tuo videatur tandem victoriam
innodutus.Qualiter igitur Ecclesiam Romanam de- assecctus. Consideret apud se celsitudo regalis et
fenderct qui in ejusdelectaturoffensa?Qua]iteream deliberet cnm viris prudentibus et d'scretis utrum
tueretur abaliisqui a seipso eam noluit esse tutam? honestati ac utilitali tuae debeat expedire ut ei con-
Praterea si dux ipse.quod absit, imperium obtine- tra Ramanam Ecclesiam regiura favorem impendas
ret,etc, ineumdem modum ul duci Zaringix, usque qui, prout pro certo creditur et habetur, ad Roma-
assumendus Cajterum regiae celsitudinis litterae numimperium non poterit pervenire,ae ei publice
ccntinebant quod ne quid contra Romanam Eccle- te opponas de eujus pro certo promotione speratur.
siam Philippus machinaretur posterum, de te
in Speramus enim in eo qui est in se sperantium for-
pariter et de ipso et pro ipso etiam nobis paratus titudo quod postquam principes de puritate inten-
eras competenti cautione cavere. Sed qualiter illius D tionis nostrae ac propositi firmitate per venerabilem
possemus credere cautioni qui eorum tam moribus fratrem nostrum S.ilzburgensem archiepiscopum et
quam sanguine se exhibet successorcm qui cautio- dilectum filiumabbatem deSalem et nobilem virum
nes perseipsos interdum et j er principes suospras- marehionem orientalem nuntios quorumdam ex eis
decessoribus nostris aliquando prasstitas non serva- ad noslram praesentiam destinatos redditi fuerint
runt, nisi forte cum opportunitatem non habuere certiores,et de quibusdam quae falso ipsis suggesta
nocendi ? fuerant plenius intellexerint veritatem, juxla com-
Quod autem eidem regi Ottoni favorem nostrum monitionem nostram a praedicto duce recedent et
et apostolicae sedis gratiam praestitimus et praesta- eidem regi fideliter udhaerebunt Siquidem nuntiis
mus,ea praecipue factum novcris ratione quod cum ipsisrespondimusinhaaeverba.quia.secundumapo-
duo simul imperatoresessenonpossint,etreprobato stolicaeservitutis officium.sumussingulis in justitia

(4i) Supra epist. 62.

 .

1071 1NNOCENTII III PP. 1072

debitores, etc., in eumdem fere modum ut duci Za- A LXV.

ringix, usguenonabnuuDtadhaerere.Quaresub illius
ILLUSTRl RECI OTTONI Dl ROMANORUM IMPERATOREM
fiduciae puritate quam de regia serenitate concepi- ELECTO
muscuminstantia postulamus ut,nonobstanteobli- Quantum Deo debeas, qualumque sedi aposto-
gatione aiiqua.cum accessorium tenere non debeat licaj tcnearis,sihumiliterperscrutetur etdiligenles
si non tenuerit principale, duci eidem auxilium inspiciat regia celsitudo, inejus semper humiliabi-
subtrahas et favorem.et cum praedicto regecompo- tur aspectu.qui exallai humiles et polentes de sede
nas, et nunc cum tuo noscitur auxilio indigcre, deponit.et in timore Domini suae dignitatis primi-
ipsum tibi et regno tuo constituas debitorem.Tali- lias solidabit.ut in eo ad rtgcndum imperiumspi-
ter autem super iis preces nostras cxaudias sicut a ritum sapientiae et intellectus accipere mereatur
nobis desideras in tuis precibus exaudiri. (nam initium sapientiae timor, inlellectus bonus
Datum Laterani. omnibus facientibus eum),apostolicae vcro sedicx-
Sunt aliae rationes quaeserenitatem tuam a favore hibebilin perpctuum sincerae devoiionis affectum,
Philippi retrahere satis debent et ad regis Ottonis et ad defensionem ipsius potenter et prudentcr
auxilium invitare. Nosti enim quod si Philippus, intendet, utpote per quam pracipue, post divina:
quod ahsitimperium obtineret, saltem occasione
!
Jj g r atiam bonitatis, se imperio genituin recogno-
nepotis, cujus curam sibi vellet ratione sanguinis scet, et sic eam tam in religione fidei Christianae
vindicare, regnum Siciliae occuparet quod nunc : quamhonorisaugrnentosuamconiitebiturgenitriccm
quoque per satellitessuos invadere.sed in vacuum, utpole quas de dicerc Vt-re potcst Ego pkmiavi, :

machinatur. Quod si super hoc compleret (quod cgo rigavi, et plantx mex dedit Deut incremcnium
uvertat Dominus! votum suum, cum imperium ei
) (/ Cor. m). Sar.e propter dona naturae quibus le
virorum vires, regnum autem divitiarum copiam Dominus, sicut accepimus, prae tuis participibus
ministraret, in superbiam jam elatus aliud cogi- adornavit, propter munera grutia: qua: in le copio-

taret.et regnum Francorum sibi disponeret subju- sius et superabundantius benignus cffudit.ad impe-
gare.sicut olim.obtento regno pra?dicto,disposuerat rii Romani fastigium te vocare disposuit.ul per ip-
frater ejus imperator Henricus, affirroans quod te sum inisericorditer et mirabiliter exullatus, ad ea
de caetero ad fidelitatem sibi compelleret exhiben- qu33 sunt cjus intendas, quaen-ns judicium, op-
dam.Ad audientiam quoque tuam credimus perve- prpsso subveniens, pupillo judicuns, defendens vi-
nisse quod serenitati tuae in Lombardia paravit dnas. superborum colla conculcane, et ad \in-
insidias de ultra marinis partibus rediunti. Cum dictam malefactorum, laudem vero bnnorum con-
ergo Dominus tc demanu quaerentis tuamanimam q cessam libi exerceas martialis filadii potestalem
dcbes totis vinbus praecavere ne te
liberarit, m Romanam autem Erclesiam, quae post Deum pro-
priorem necessitatem inducas,neve frustra coneris motionis tua1 principium posuit.etin proximo.daiite
reddere titrridem mansuetam.Unde tulius credimus Domino, felicis manum consummationis apponct,
ut eum cidere patiaris qui, si starei, statui tuo tanto amplius venereris quanto exuberantem circa
proposili fratrum non immemor invideret ; etalieno te graliam beneficiorum, ipsius tencris gratius ac-
eum ictu prosternas vel saltem posterni permittas, ceptare, ut cum se regia serenitas exhibuerit pra-
quem, si subsisteret et imperii monarchiam obti- tam.gratiam ex gratia mcrcatur.Ut auteiu ceUitu-
neret,non posses sine multo gravamine sustincre. dini tua; plenius patcat aposlolicae consiantia lir-

Potes autein per regem Ottonem et hostem illum mitatis, et de ipsanon possis in postcrum aliqua-
dejicere et ab eo nunc talia obtinere.quaa non posses tenus dubitare^quid nuper apud nos et a nol>
ab ipso, postquara plenius invalesceret,impetrare. gestum qualiter responsum quoruindum principum
Undefestinatione credimus opus esse.cum ad pro- nuntiis,serenitali tua; vencrabilis fraler noster ar-
molionem ejus via sit paralissiraa ct aperta. Ad cbiepiscopus Maguntinus et nuntii tui plenius inti-
haec, sercnitatcm tuam nolumus ignorare quod inabunt.Cuin crgo nos a proposito nostro non pos-
super imperii Romani negotio quidquid nobiscum simus aliquatcnus revocari, licet nuilta nobis et
fecerit et pro nobis, ratum permanebit et firmum. niagna promissa fuissent, et spcremns quod multi
Si quid autem faceret, et maxime conlra nos, quam principum.poslqunm per nuntios ipsos inteolionia
ulilitatem et slabilitatein posset habere circum- nostrae puritatem agnoverint et inlellexcrint firmi-
spectio regalis advertat. Praeterea, sicut damnosum tatem, ab codem duce recedent et tibi fideliter ad-
reputares et grave si Romanus pontifex contra re- haerebunt, serenitatem tuam moneinus et exlmrta-
gnum Francorum cuiquam et maxime imperatori mur attcntius quatenuse.t tu constantiae virtulcm
faveret, ita grave nobis existeret et molestum, si BBBumas, nec te circumveniri ab eis aliquatcnua
rex Francorum cuiquam contra Komanam Ecclc- patiaris ;
quia, cum nos non potuerint ad suum
siam, praesertim super imperio Romano, faveret. consilium inclinare, te ac tuos agsjredicntur pro-
Absit igitur ut vel rex Francorum deserat unquam missis, ct quibuscunque. modis poterunt circum-
Romanam Ecclesiam, vel Ecclesia Romana desit venire tentabunt. Unde propensiore bcni^nilutis

unquam regno Francorum ! affeclu studeas retinere quos habes.et modis quibus
Datum Lateruni. noterisalios ad favorem etobsequium tuum trahas.
 ;

1073 REOISTRUM DE NEGOTIO ROMANI IMPERII. 1074

Speramus cnim in Domino quod principibus, qui X conslantiam tuam omnibus demonslraret. Ecce
sunt tecum in regia fidelitute solide persistentibus, etenim jam apparet quam sis Ecclcsue Romanae de-
in proximo imperii monarchiam juxta nostrum ct votus, quam tidelis imperio, quam zelator honoris
tr.um desidcrium obtinebis. Nos autem pr.emissis Coloniensis Ecclesiae,cujus tueris potenter et viri-
iis omnibus quae a rcgali magnificentia debent pro liter libertatem, quam etiain in proposito tuo con-
honorificentia Ecclosi'33 Romans praemitti.ad coro- stans,cumquibusdamnutantibusdicarisinfiexib;lis
nam imperii te disponimus evocare. Tum igitur et invariabilis permansisse. Siquidem tales decet
erit procurare de costero qualiter et quo tempore iis esse columnas Ecclesi;e, tales pastores gregis Do-
qua; diximus praemittenda praemissis ad apostoli- minici, qui non vacillent in partes, sed immobiles
cam sedem,sicut oportel et expedit.coronandus ac- potius persistentes.innitentes sibi superiores susti-
cedas.Caiterum quam studiosenegotiumtuumapud neant et inferiores defendant.nec fugiant viso lupo,
cbarissimum in Christo filium nostrum Philippum sed opponant se potius ascendentibus ex adverso.
illustrem regem Francorum promovere curemus.in Licet autem tuae devotionis constantiam et fidei
proximo.dante Domino.desideratus declarabit affe- puritatem experti ad honorem tuum intenderimus
ctus, de quo spem bonam concepimus ex lilteris et profectum, redeunte tamen dilecto filio /Egidio
etiam quas rex ipse nupernostro apostolatui desti- p acolylho nostro, tanto amplius sumus ad tuam di
navit. De tuorum autem successuum prosperilate, lectionam inducti quanto de sinceritate tua ipse nos
quamperregias nobislilteras intimasti.gaudemus redilidit certiores quamvis etsi ipse taceret, opera
;

utpolequi feliceseventus tuos quasi proprios repu- tamcn tua perhiberent teslimonium veritati. Ut igi-
tamus.et in exaltatione tua Romanam Ecclesiam tur hostiae caudam immoles et talarem cum Joseph
credimus exaltari. tunicam induaris, ut perseveres in finem, ut quod
Datum Laterani. laudabiliter incoepisti laudabilius valeas consum-
LXVI. mare, fraternitatem tuam monemuset exhortamur
NOBILI VIRO DCCI BRABANTI.E, ET UXORI EJUS. attentius et per apostolica tibi scripla mandamus
quatenus charissimo in Christo filio nostro illustri
(42) In iis quae fralres nostri apostolicae sedis le-
gati statuunt, non auctoritate propria, sed nostra regi Ottoni in Romanorum imperatorem electo,
proeedunt,a quibus vocantur inpartem solliciludi- quem ad regnum post Dominum prascipue tu vo-

nis et suae legationis accipiunt potestatem. Unde casti, fideliter et potenter assistas, et quoscunque
tanto libentius institutiseorum robur apostolicae poteris ad devotionem ejus et fidelitatem inducas.

confirmationisimpendimusquantomagisipsisinin- Ecce enim cito dabitur laboribus tuis finis, cito ei

stitutionis etiam actione non potestas propria.sed quem tu plantasti et nos rigamus dabit Dominus
nostra potius auctoritas suffragatur. Cum ergo ve- C incrementum, ct in eo tam te quam Coloniensem

nerabilis frater noster Praenestinus episcopus apo- Ecclesiam misericorditer et mirabiliter exaltabit.
super matrimonio quod est
stolicae sedis legatus, Persistas igitur in inccepto, et alios ad perseveran-
inter charissimum in Christo filium nostrum illu- tiae virtutem inducas ;
quoniam merebiturperseve-
strem regem Ottonem in Romanorumimperatorem rantia vestra coronam, et nomen tibi comparabitur
electum, et charissimam in Christo filiam nostram sempiternum. Tu ergo cum aliis taliter te accingas
natam vestram.Domino disponente.contractum, de ut regem ipsum nobis,ut decet, opportuno tempore

speciali mandato sedis apostolicae dispensarit prop- repraesentes quatenus praemissis iis quae solent et
;

ter multam utilitatem quae ex hoc imperio nos- debent pra3mitti,noseum in Romanum imperatorem
citur proventura,nos dispensationem ipsam ratam auctore Domino, coronemus.
habentes,auctoritate apostolica confirmamus, etc, Datum Laterani, Nonis Aprilis.

usque communimus. Nulli, etc. LXVIII.

Datum Laterani. TREVIRENSI ARCHIEPISCOPO.
LXVII. Exspectavimus hactenus exspectantes si forsan,
COLONIENSI ARCHIEPISCOPO. beneplacilo nostropervenerabilemfratrem nostrum
Expedit soepius persecutionis ollam succendi, ut D Praenestinum episcopum,apostolic33 sedislegatum,
in fornace aurum et fides in persecutione probelur, plenius intellecto,charissimo in Christo filio nostro
et scoriam dividat ignis ab auro, et necessitas di- illustri regi Ottoni in Romanorum regem electo,

Bcernat a fidelibus infideles. Flagellis enim palea maxime quia nobis ex generali debito et speciali
excutitur a frumento,quae postmodum ab area per juramento teneris, potenter et patenler adbaerere

vcntilabrum exsufflala.triticumcongregatur inhor- jurares.et non ficte, sed vere potius praestares au-

rea observandum. Sane sinon intervenisset neces- xilium favorem. Verum, sicuti accepimus.man-
et
sita3, qurc adhuc pro parte noscitur imminere, nec datum nostrumimplere dissimulas.et oblitus pro-
in tantum tua paruisset puritas.nec usque adeo tua prii juramenti, quod juraveras exsequi vcl differs

fuissetprobitasapprobata.PassusestigiturDominus nimium, vel omnino postponis. Monemus igitur

te tentari, ut faceret in tentatione proventum, et fraternitatem tuara et exbortamur attentius et per

(42) Vide supra epist. 23, et infra epist. m, 128.

 u

1075 INNOCENTII III PP. 1076

apostoliea tibi scripta mandamus. ct sub debito (l- A. drbuerat memoria excidisse. Ped cum cum inter
delitatis quo Ecclt-sioe Raman» lcncris astrictus.ct membruin Drmissimuui cre-
r;elatos Ecclesite

vinculo juramenti quod super hoc specialiter prae- dereuius et ad exsequenda mandata nostra prom-
stitisti, districtc pra.cipin.us quutenus eidem regi ptum omnimodis invcnire, dummodo ci constaret
de caelero fideliter et constanter adboereae et po- de nostrae beneplacito voluntatis, de ipso in contra-
tcnteretpatenterassistas.Alioqui.noverisnos eidem rium sentire compellimus et aliud quam crcdimus
lcgatoperapostolicaseriptamamlasseuldetanquaiTi cogitare. Poterat quidem salis suflicere quod exquo
transgressoretn proprii juramcnti singulis diebus sibi super imperii Romani negolio nostra innotuil
Dominicis et festivis.pulsutis campanis et candelis intentio manifeste, non solum dispositioni nostrae
accensis, excommunicutum publice nilntict et acquiescere non curavit.verum eliam modisomni-
mandet ab omnibus arctius evitari. Hoc idemetiam bus in rontrarium cst enisus, sicut eflcctus operis
venerabilibus fratribus nostris Colonicnsi, Magun- manifestal. Sed ipse nobis mala pro bonis rclri-
tino, Bisuntino, Rcmensi quoque ac Scnonensi nr- bucns, non solum so voluntati nostrae opponcre
chicpiscopisdistrictepra_cipiendo mandamus Quod attentavil quin etiam longe ante quoedam sinistra
;

si nec sic forsan mandalum curavcris apostolicum de nobis.super quibus per litteras suas,quas apud
adimplere.securim poterit arbor sterilis non imme- ^, nos in testimonium facimus reservari, convinci
rito formidare. Si vero elegeris polius obedire, te poterit in nostra praesentia constitulus, scribcrc
tanquam venerabiiem iratrem nostrum honora-
et non expavit. Praelerea cum idem episcoposacpc dc-
bileapostolica.scdis membrum honorarecurabimus derimusin mundatis ut charissimo in Christofilio
et taliter sludebimus confovere,quod laedere te non noslro illuslri regi Hungari;e duo millia marcarum,
poterunt jacuhi quae formidas. quas cidem reslituere procuraret,quibuspro Hiero-
Datum Laterani,vi Idtis Novembris,anno quinto. solymitano itincre peragendo idem rex pluriinuni
LXIX. indigcbat,ipseid nonsolum efficerenon procuravit,

JOANNI REGl ANGLORUM ILLTJSTRl. sed nec etiam super eo dignatus est nobis litteris

Non debet alii debitum denegare qui ab aliis vel nuntiis respondere, palenter ostendcns se man-
qui sibi debetur postulat oxhiberi. Quoties auterr. dati apostolici contemptorem.
tuae serenitati scripserimus ut charissimo in Chri- Ad haec, licet eidem fuerit ab apostolica sede
sto filio nostro illustri Ronianorura
regi Otloni in praeceptum ut pecuniam quam inique receperat pro
imperatorem electo, nepoti tuo, eaquae inclytae rc- redcmptionc inclytae recordationis Hicardi repis
cordationis Richardusrex Anglorum germanustuus Anglorum injustissimc capti de Crucifixi servitio
ei legaverat exhibcree, tua serenitas non ignorat. redeuntis, cujus captorrs, detentores et fautores
AninlnfYi autcm
Quantum _iiI/>tyi hrnrflnDnmno per
profecerimus n/-r< litteras cnnpp
litlnpnc super ^* T.
eorum Roraana :_ _T?i 1 _ .' • _ .-
Ecclesia exrommunieationis vin-
: .

hoc toties replicatas, facti evidontia manifestat. culo innodavit.restituere non differret, ipse tamcn
Sane si quid tuo expediret honori debita me- ct anim;e suae salutem postponens, CDi drbuorat
ditalionc pensares, non solum quai ipsi ab alio recepta taliter restituere per seipsum, et aposto-
sunt legata jumdudum ei sine diminutione qna- lieamandata replicala saepius parvipenden*. pe-
libet solvere debuisses, sed efficax ei subsidium cuniam ipsam restituere non curavit. Obtentu
tam in personis quam rebus regaliter ministrare; insuper litterarum falsarum, quas nullus sanao
cum crcdas, ut cre'liinus, imo noris, ut noviiuus, mentis crederc debuerat a nobis aliquatenus cma-
aliquos contru cum, non in odium persona 1
, sed nusse, prredictus episropus cum Prisiogenei et
sanguinis,gravitercommoveri,non tamipsumquam Heistetensi episcopis venerabilem fratrcm nostrum
te in eo, vel ipsum pro le kedere cupientcs. Mone- Magunlinumarebiepi-copum infavorcmadversario-
mus igitur serenitatem regiam et exhortamur attcn- suorumadsuum praventiamcitareproesumpsit,
rura
tius quatenus nuntiis rcgis ojusdem legatum ipsum cum non debuerit aliqualenus iunorarc quod qu;c
cum integritate persolvas, et cum nos ei jam pu- sunt judicio sedisapostoln upra quam
blice favorem apostolicum impcndamus, tu quoque nnn potest uliquis hominum judicarc.non consuevc-
in ejus auxilium potenter ac regaliter aceinguris. D runt postmodum alieno judicio retracluri. Propter
Alioquin,districtionem quam venerabilisfratcrCan- quod si vigeret in ipso illadiscrelioquaedeben !.

tuariensisarchiepiscopus propterhoc duxeril.cxer- ! ii IrHtterisillis.dcbueratdubitnrequaeconlrajus-

cendam,ratam habcri volumuset praecipimus invio- tiiiamet rormameedisapostolic -< un-
labiliter obscrvari. tur.etanobisinquircresieictnliis csselpcrilluslittc-
Datum Lalcrani, v Kal. Aprilis, annoquinto. rasproccdcndumxd adezsequendajusta
LXX. mandata noslra, sicul operis exhibitioni
SAl.SBUROENSI ARCIIIEIMSCOPO.. tcpidum sc exhibet et remisaum ca vcro per
; qu«s
Quantam venerabilis frater noster Patavianaia i
ali |uid in contemptum ct detrimentum
cpiscopus invcnerit graliam in oculis nostris, cum apostolioc attcntari, pro posse sata^il i

in nostra essct pracsentia constitutus, et quantum iter adimplere. Unda licet <
[ i<1 ;uu de dictis
ei etEcclesi.v ncloritatcm sedis apostolicae ibue Bintadeomanifestiquodinpreefatum I'n-

commodi provenerit et honoris.a suatum cito non tavii nsem episcopum possemusdejuregraviter vin-
 1077 REGISTRUM DE NEGOTIO ROMANI IMPERII. 1078

dicarp.volontcs tamen benignius aeoum [sic] agere, A plum,eidem arohiepiscopo perscriptanostradi.stH-

salva seoteQtia si quara tulit ineum venerabilisfra- eprajcipiendo mundamusut, usque ad proximam
i

ter nosler Pn nestinus episcopus, apostolicae sedis Dominicam qua cantabitur Lxlare llicrustilcm,perse
legatue, videamur rigorem mansuetudine tem- vel responsales idoneos ad prresentiam nostram
perare, eidem pcr scripta noslra districte praaci- accederenon postponat, suam ostensurus, si pote-

piendo mandamus usque ad proximam Domini-

ut, ritinnocentiam,vel nobis satisfactionem congruam
cam qua cantabitur Lxtare Hierusalem, personali- impensurus Alioquin, ex tuno se noverit ab officio
ter nostro se conspectui repr-rsentet, super pra> pontiticalisuspensum,salvasententiamsiquamtulit
missis omnibus et pluribus aliis plenarie responsu- in eum venerabilis frater noster Prainestinus epis-
rus.Alioquin,extuno se noverit ah offlcio pontilicali copus, apostolicaj sedis legatus. Quocirca fraterni-
ct sacerdotali suspensum. Ideoque fraternitati tua? tati tua? per apostolicascriptamandaniuset dislri-

per apostoliea scripta mandamus et districte praeci- cte pracipimus quatenDs nostras litteras, quas ei-
pimus quatenus litteras nostras, quas eidem Pata- dem Bisuntino dirigimus, per tuos eidem faciens
viensi dirigimus.ipsi faeiens per tuos nuntios prae- nuntios prassentari, si forte ipse quae mandamus
sentari,si forte ipse quod mandamus non curaverit neglexerit adimplere, tu cumsuspensum per uni-
adimplere, tu eum ab officio pontiflcali et sicerdo- p vcrsam Bisuntinam provinciam
.. publice nunties, et
.,, "r* ;
! . .
:aciasipsam suspensionissententiamper districtio-
suspensum per universum Salzeburgensem pro
tali

vinciam nunties, et facias ipsam suspensionis sen- nem ecclesiasticam.appellatione remota, inviolabi-
tentiam per districtionem ecelesiasticam, appella- literobservari.
tione remota,inviolabiliterobservari.Qualiterautem Datum, ut supra, v Non. Octobris.
in negotioipso processeris, nobis non differas tuis Scriptum est super hoc prscdicto archicpiscopo
litteris intimare. juxta prsemissam formam.
Datum Velletri vi. Xon. Octobr.,pontificatus no- LXXII.
stri anno quinto. Cum ab illis apostohca; sedi discrimen
infertur
Scriptum est super hoc priciicto PaUviensi epi- qui ejus esse debuerant defensores et se, si necesse
scopo. foret.exponere periculiset tormentis, in amaritu-
dinem inducimur vehementem et ad vindictam non
LXXI.
immerito commovemur, ut pro impuoitate unius
EPISCOPO LINGONENSI.
non assumant audaciam praesumptores,, et fldeles

Quantum venerabili fratri nostro Bisuntino devotionefortiusanimentur.Audivimusequidem,

.ir- in

chiepiscopo gratiam impenderimus, cum olim in n

etnon potuitrus non mirari, quod venerabilis fra-
ter noster Spirensis episcopus,mandatis apostolicis
nostrae promotionis primordio ad sedem apostoli-
inobediens et rebellis existens, dispositionem no-
cam accessisset.et qualiler ipsum in gratia et be-
nedictione nostra, licet contra eum multa fuissent
stram impedire molitur et nobis omnimodis se
proposita.duxerimus ad suam Ecclesiam remitten- opponit praeterea
;
in duos decursoribus nostris ma-

fldelis existeret,non potuisset tam cele- nus per seipsum injiciens violentas, alterum eorum
dum.si vir
ritcroblivisci (43). Sed licet tam tempore telicis adhuc detinel carceralibus vinculis mancipatum,
recordationis Ccelestini pnpae prasdecessoris nostri
alium fecit ad suspendiuro.in contemptum Ecclesiae
quam nostroproponerenturgraviaet enormia, post Romana?, cleduci, qui quasi divino miraculo mortis
dicitur periculum evitasse. Cum igitur haec non
suum tamenrecessum anobisdeterioradeeonostris
auribus inculcantur, quae nec possumus nec debe- sint a nobis sub silentio transeunda,quaB noscuntur
mus sub silentio praeterire. Praeterea cum ab Eccle- in contemptum sedis apostolica? attentata, eidem
sia Romana, cui senetur juramento fldelitatis as- episcopo per scripta ncstra districte praecipiendo

trictus, nulla debuerit ratione divertere vel ab ea mandamus ut,usque ad Dominicam qua cantabilur
quomodolibet dissentire, ipse, ex quo ei patenter Lxhire llierusalem proximo venturam, per se vel

innotuit supernegotioimperiinostrae beneplacitum responsales idoneosad praesentiam nostram acce-

voluntatis.nnn solum se ipsi opponere non expavit, D dere non postponat, suam ostensurus, si poterit,
verumetiamnobilemvirumPhilippumducemSuevia innocentiam, vel, etc. ut supra usque impensurus.

ad Burgundiam devastandam deduxit,et ipsum tan- Alioquin, etc. In eumdem ferre modum ut in iltis

quam regemcalholicumprocessionaliterin Ecclesia quxmiltunturLinooniensi,usquesueyensuTn peruni-

recipiens Bisuntina,ei fecit a suis tanquam legitimo versam provinciam Magnuntinam, etc, usque in
regi honorem et reverentiam exhiberi. Xuntios in- finem.

supernoslrosetlitteras in civitate acterra sua capi Datum, utsupra.

permittit; et ipse, qui esse debuerat eorum defen- Scriptum esl super hoc Spirensi episcopo.

sor,factus est publicus inimicas. Cum igiturexces- LXXIII.

sus bujusmodi nolimus relinquere impunitos, ne Tacti sumus dolore cordis intrinsecus et gravi
impunitas sua praesumptoribus transeat in exem- moerore turbati,quod.cumMagdeburgensisEcclesia

(43) Vid. lib.

I i, epist. 277 ; lib. xiv, epist. 125, et lib, xvi, epist. 63, 158.
 ;

1079 INNOCENTII 111 PP. 1080

Unquam filia specialis sedi apostolicae maxima A. mandato nostrae exspectaretur bcneplacitum vo-
semper non
fuerit dilcctione conjuncta,et pro ipsa hmt tis.Sed dictusarchiepiscopus.sicutaccepimus,
dubitaverit laborcs subire pariter et expensas tem- favore nostrae benii:nitatis abusus.perduosdericel-
poribus opportunis, et praedecessores Magdebur- losantedicto legato fecitnoslraslitleias pnesentari
gensis archiepiscopi et ipse usque ad haec tempora ipseparatusfuerit securum ei prastarc con-
ct licet

fidcles eidem exstiterint et devoti,nunc ipse archi- ductum tam perchurissimum in Christo filium nos-
episcopus ab ipsius devotione, qua de causa nesci- trum Ottonem regemillustreminRomanorum impe-
mus, dignoscitur declinasse, cum etejus auctori- ratoremeleclum quam pci'gernir.nossuos et venera-
tati, cui repugnare scelus est idololatriae, non me- bilem fratrem nostrumColonienscmarchicpiscopum
tuit obviare,ac legatis noslris, imo noLis ipsis, ne- et alios viros idoneos, et perqualuor etiam du I

gligit obedire. Olim siquidem cum venerabilis fra- voluisset occurrere, utipse ei personaliter absolu-
ter noster Praenestinus episcopus, apostolics sedis tionis bencficium exhibcrct,ac ipsi.etiam intimasset
legatus,suis nobislitteris intimasset quod cum ad quod incontinenti vel quando placeretad eum so-
suam ipsum convocasset praesentiam,idcmque per lemnes nuntios de suo latere destinaret.qui ipsum
nuntium proprium corporis infirmitatem allegans, secundum furmam mandati nostri a vinculo excom-
se tunc a labore itineris excusasset et boslilitatis
R
municationis absolverent, dummodo ipse ad eum-
impedimenta postmodum praetendisset iterum evo dem legalum aliquos de canonicis Ecclesiae su;r vi 1

catus ab ipso, et sic nec primo nec secundo ad ejus alios discretos nuntios dcstinaret, quorum dictis

pnesenliam accedere procurasset, ac idem episco- lides posset merito adhiberi, quando ad ejus acce-
pus suo volens honori deferre, quod ei apud Cor- dere praesentiam personaliter non valeret idem ta -
:

beiam, quae non multum distabat, occurreret, per men archicpiscopus haec omnia parvipendens, nihil
suas ei litteras mandavisset et ipse personaliter ac- horum facere prucuravit, sed post receptionem
cessisset Corbeiam, spe de suo adventu concepta, mandati nostri tractans ecclcsiastica sacramenta,
et quia ipse toties evocatus in ejus praesenlia noluit nequaquam a divinorum celebrationeccssavit. Li-
comparere,tandem in ipsum velut in contumucem cetigitur praefatus archiepiscopus materiam nobi3
excommunicationissententiam promulgasset,quam dederit prasumptionem suam severius castigandi,
ipse nullatentisobservavit.quoniam idem archiepi- nos tamen volentes eam in spiritu mansuetudinis
scopus per litteras suas apostolatui nostro sugges- pertractare.non adhuc rigorem judiciiexerccre, ei-
sit quod cum propter praedictas causas se semel et dem districte praecipiendo mandamusut omni mora
ilerum excusasset,ac postmodum ut Corbeiam ac- et excusatione postposilis ad praelatum legatum ac-
cederel fuisset injunctum ei a praefato legato, quia cedens, ab eo juxta formam mandati nostri bencfi-
locus ipse ad jurisdictionem hostium pertinebat, cium absolutionis recipiat, et si taliter satisfaciat
vel saltem hostes eraot potentiores in eo, non ex super iis quibus dignoscitur offendisse quod cum
in

contumacia, sed ex necessitate potius, videlicet sibi reddat propitium et placatum, et ipse legatos
causa metus,ad legatum ipsum illuc accedere non sedis apostolicae contemnere minime videatur. Quo-
est ausus. circa fraternitati tuae per apostolica scripta man-
damus et districtae quatenus lilleras
praecipimus
Et licetidemMagdeburgi suaslitteras direxisset,
uoslras,quas ipsi Magdeburgensidirigimus, eidem
ipse tamen prius quam litleras aperiret,Magdebur-
facienspertuosnuntiospraesentari,nisi ante rcrep-
gcnsibusclericis convocatis ad sedcm apostolicam
tionem litlerarum nostrarum ipsum per antedictum
appellavit,etpostmodum,utejusdem legati deferret
legatum libi constiterit absolutum, euni taniiiu pu-
honori, litteras suas perlegit.nos volentes ejus fra-
blicedenuntiesexcommunicationisvinculoirretitum
t-rnitatideferre, licet inipsum potuissemus acrius
etab omnibuspraecipiasarctiu8,evitari,sulTragani'is
inobedientiam vindicasse.cidem episcopo, quia no-
quoque suis et aliis ei dicecesana lege subjectis
bis et ejusexcommunicatione videbatur manilcste
aueloritale nostra sub excommunicalionis intermi-
constare, sed utrum appellatio praeccssisset aut
nationc prohibcasnesiln ;si<]cxhibcanlrevcrentiani
etiam fuissct lcL'itima non constabat, cum et apo-
r
, ,
. . .. . n
u vcl honorem.donec pcrdiclum lcgatum bcnelicium
finlir:i si':ir< tales fliam absolvere consaevenl ad , ,. . . . .
,
absolutionis ri cipial.vcl ad nostram accedut pr«B-
cautelum.litteris nostris mandavimusut idem epi-
scntiam absolvendas.Inquiras praetcrea diligcnter
scopus vel per seipsura, si ejus secure sc possct
si postquam praclali nuntii sui a praisentia noslra
conspsctui praesentare, vel per nuntium providum
cum praefalis lilleris redierunt.praesumpsit divin.i
et discretum, recepto priusab ipso quod mandatis
ollicii celebrarc vel ecclesiastiia conficere sacra-
nostris superiis pro quibus exeommunicatus erat
menta; et quod invencris,tuis nobis nondilleras lit-
porerct juratoriacaulione,ei beneficium absolutio-
teris inimare.ut si ijisum consliterit conira ecclc-
nisimpcnderet ita tamcn quod si, post appella-
;

siasticam disciplinam et clavea Eoclesis al

tionem ad nos legitime interpositam aut ctiain
proesumptionem suam aniiiiadversione dcbitacasli-
alias minus quod tamen vix credimus, ex-
juste,
gemuB,etdevultuno8trojudioiumprodeatKquitaliSi
codnmuniciitum ipsum fuisse constaret, ei man-
datum non fieret, cum ipsum nollemus occasione Datum, ul supra.

hujusmodi gravare alioquin super faciendo ei

; Siripium cst ipsi archiepiscopo tuper hoc.
1081 REGISTRTJM DB NKGOTIO ROMANI 1MPBRII. 1082

LXXIV. A ptum.Nos autem nolentes de caetero in paticii ti:i"su-

stinrre quaj in contcmptum sedis apostoiic;e attcn-
Cum venerabilis frater noster Tarar.tnsiensis ar-
sibi nollet nliis non debue-
tanlur.fratcrnitati tus per apostolica seripta man-
chiepiseopus quod lieri
ducimusel molestum quod damus et subdebito juramenliquonobistenerisdis-
rit irro^are.inirnm satis
tricte praecipimus quatenus charissimum in Cliristo
falcem in messem alterius mittere noa expavit et
lilium nostrumillustremregemOttonem inRomano-
juj sibi alienum tenieritate propria usurpare cum ;

ctiam de sua proesumptione adeo magnum seanda- rum impcratorem eleetum sine dillicultate qualibet

subortum quod nisi persedem apostolicam in regem recipias.eique tideliter adhaerendo, per te
lum sit
et suffraganeos tuos ac Ecclesioe tuae ministeriales
auctore Domino, sopiatur, ad lotius orbis rcdun-
dare poterit procul dubio detrimentum.Cum enim
potenter et patenter assistas,cum per eum te ac Ec-
clesiam tuam non laedi, sed juvari. Si vero, quoJ
dubium non existat coronationem regum Alemanno-
ruui ad venerabilem fratrem nostrum Coloniensem
non credimus,hac vice mandatum nostrum adim-
plere neglexeris, pcena docente cognosces quam
archiepiscopum pertinere.nec ipse deliquerit quare
temerarium sit mandatis apostolicis obviare.
sua meruerit dignitate privari, cum si etiam deli-
quissot.per eumdem Tarantasiensem archiepisco-
Datum Laterani, vi Idus Novembris,pontificatus
nostrl anno quinto.
pum non erat suo jure privandus,cujus ipsejuris- R
d.etioni minime subjacebat.ipse maturitate pontill- LXXVI.
cali neglecta.nec considerans quae debebat, nobilem EPISCOPO PR.ENESTINO APOSTOLIC.E SEDIS LEGATO.
virum Pbilippum ducem Sueviae in regem temere Supplicavit nobis archiepiscopusTrevirensisutet
coronavit (quod nullusepiscoporum velarchiepisco- cedendi licentiam praeberemus.Licet autem eum et
porum Aleii.anniae attentavit), et curn crederemus apostolicae sedi minus devotum et Ecclesiae suae mi-
quod cxcessum suum recognosceret per seipsum et nus utilem cognoscamus,veremur tamen ne.si ces-
adsatisfaciendumnostro se conspectui praesentaret, serit inhujus articulo tempestatis, Trevirensis Ec-
diutius exspectatus ipse adbuc quasi sub latibulo clesia non sine magno periculo dividatur, aut talis
delitescens,putavit (orte quod prolixitate temporis illi succedat qui magis nobis indevotus existat, nec

excessus ejus a memoria nostra recederet, et sic nostrum velitpropositumimitari.Tu ergo, sicut vir
ipse pcenam evaderet quam timebat, sicut ipsum providus et fidelis, diligenter ac sollicite investiges
convenit non attendens quod diuturnitas temporis an lorte praedicta mala valeant praecaveri, et si pro
non minuit peccata,sed auget. Nolentes igitur, si- certo cognoverisquod talis ei valeat sine divisione
cut non debemus,quod de sua valeantgloriari ma- substitui quinostrum debeatadimplere propositnm
litia praesumptores, eidem Tarantasiensi archiepi- Ecclesiae Trevirensis utiliter exercere, tu
et curam
scopo per scripta noslra districte praecipiendo man- nostra fretus auctoritate licentiam sibicedendicon-
damus ut.usque ad proximam Dominicam qua can- cedas, provisurus attentius ut malum non eveniat
tabitur Lsetare Hierusalem, personaliter nostro se quod timemuset bonum proveniat quod optamus.
conspectui repraesentet, super prasmissis omnibus Datum Laterani,xvi Kal.Decembris, anno quinto.
et pluribus aliis plenarie responsurus.Alioquin, ex
lunc se noverit ab oflicio pontificali et sacerdotali LXXVII .

suspensum, salva sententia, si quam tulit in eum JURAMENTUSI OTTONIS REGIS ILLUSTRIS IN R0MAN0RUM
venerabilis frater noster episcopus Prsenestinus, IMPERATOREM ELECTI.
apostolica; sedis legatus. Quocirca fraternitati luae Romanorum rex et semper
Ego Otto, Dei gratia
per apostolica scripta mandamus et districte pras-
Augustus.tibi domino meo Innocentio papae tuisque
cipimus quatenus litteras nostras,quas ipsi Taran-
successoribus, et Ecclesias Romanae spondeo, pul-
tasiensi dirigimus, eidem faciens per tuos nuntios liceor, promitto et juro quod omnes possessiones,
praesentari,si forte quod mandamus neglexerit ad- Romans Ecclesiae pro posse meo
bonores et jura
implere, tu eum suspensum per Tarantasiensem protegam etservabo. Possessionesautem
bona fide
provinciam publice nunties, et facias ipsam sus- Romana recuperavit liberas et quie-
quas Ecclesia
pensionissententiam per districtionem ecclesiasti- D ipsam ad eas retinendas bona
tas sibi dimittam, et
cam, appellatione remota, inviolabililer observari. fide juvabo, quas autem nondum recuperavit, ad-
Datum Velletri, ut supra.
jutor ero ad recuperandum, et recuperafarum se-
Scriptum est eidem archiepiscopo super hoc. meum ero sine fraude defensor, et
cundum posse
quaecunque ad manus meas devenient.sine diflicul-
LXXV.
tate restituere procurabo.Ad has pertinet tota terra
TREVIRENSI ARCHIEPISCOPO. quae est a Radicofano usque Ceperanum, exarcha-
Si gratiam quam tibi exhibuimusiis diebus reco- tus Ravennae.PeTitapolis marchia,ducatus Spoleta-
gnosceres/ut deberes.nequaquam factis apostolicis nus,terra comitissae Mathildis, comitatus Britteno-
te opponeres nec mandatis nostris aliquatenus ob- rii, cum alii adjacentibus terris expressisin multis
viares. Sed, ut videmus et rerum indicia manife- pnvilegiis imperatorum a tempore Lodoici. Has
stant, abuteris patientia nostra, et quae tibi per omnes pro posse meo restituam et quiete dimittam
gratiam sunt collata videris deducere in contem- cum omni jurisdictione, districtu et honore suo.
 »

[I 83 INNOCBNTII III PP. 1084

Verumtamen cum ad recipien.lamcoronamimperii A mandatom Ecclesis cum salisfaclione debila rever-

vel pro nccessitatibus Ecclesia? al> apostolica sede tantur, in eos manus nost:as curabimus aggravure,
vocatus accessero, de mandato sumni pontilicis re- el mcrito [poterunt] formidare ne sub jugo quod
cipiam procurationes ab illis. Adjutoretiam eroad de collo Trevircnsis Eccle-iae miscricorditer ali-
relinendum et defendendum Ecclesia Homan;c re- quando sedis aposlolica? manus cxcusit,cam sicut
gnum Sicili.TB. Tibi etiam domino meo Innocentio ingratam reducamus in proximo, spolianios cam
papae et succcssoribus tuis omnem obedientiara et melropolitica dignitate ac rcstituentes eam Eccle-
bonorificentiam exhibcbo quam devoti et catholici siaj cujus 1'uit.

imperatoresconsueverunt sedi apostolica; exhibere. Datum Laterani, xn Kal. Decembris.

Staboetiam adconsiliumel arbitrium tuumdebonis I.XXIX.
consuctudinibus populo Romano servandis et exhi- rSIVERSIS PRINCIPIBUS ALEMANM.E.
bendis etdenegotiosocietatisTuscixacLombardise.
Scrutator renumcordium Jesus Cbristus, cui
Similiter etiam consiliotuo et et mandato parebo de
nihil pcnitus est occultum.imo qui omnia novit an-
pace vel cnncordia facienda inter me et Philippum
tequam fiant, sicut nostri animi puritatem.et con-
regem Francorum. Et si proptcr negotium meum scientia nobis est lcstis quod super ncgotio imperii
RomariamEcclesiaroopportueritincurreregucrram,
vv ° p ..
H pure processimus, ncc m aliquo vel impr-riuli ma-
.
. .....
subveniam ei, sicut necessitas rpostulavent, in ex- ... ., „„,__. _ .....
voluimus. digmtati.
, ,. . , •
.
'
gmlicentia; vel nostrae derogare voiuimii!-
pensis.Omnia vero pradicta tam juramcnto quam
Xovimus enirn quod imperium aGronciain Gcrma-
scripto firrnabocumimperiifuero coronamadeptus.
niam per Romanam Ecclesiam pro sua fuerit dc-
Actum Xuxiae in Coloniensi dicecesi, anno incar- fensione translatum et ideo tanto amplius ad ejus :

nati Verbi 1201, vi Idus Junii, in praesentia Philippi

exaltationem intendimus.quantoineoEcclesiamcre-
notarii, .Egidii acolythiet Kiccardi scriptoris prae-
dimus potius exaltari,eum sciamus quod frequen-
fati domini papee.
ler gladius spiritualis contemnitur si materiali gla-
LXXVIII. dio non juvatur. Novimus etiam quod multarum
COLONIENSI ARCHIEPISCOPO; hoeresum privitates contra lidem catholicam secx-
(ii) Contumaciam Joannis archiepiscopi Trevi- tol!unl,et vulpes quas in foveis suis suas consueve-

rensisesse tibi credimuspprejus opera manifestam, rant latebras confovere, in apertojam vineam Do-
qui prope positus jugiter intuerisquod idem Joan- mini Sabaoth riemoliri nituntur,et non Philisthino-
nes judicium Dei et Ecclesiae non lormidans, in rum messes sed nostras caudis colligatis adinvicem
contemptum apostolicae sedisstatuta nostrarebel- devastare. Unde tanfo ardentius pacem affectanius
lione damnahili nitiiur impedire. Exspectabamus q iinperii et optamus unitalcm ipsius quanto pcrdis-
enim hactenus exspectantes ut rediret ad cor et sensionem vestram diutius hujusmo.li vulpiuin ca-
secum pariter cogitaret quam graviter in transgres- ptura differtur,ettantse non tam injurire quam ja-
sione juramenti quod nobis corporaliter praestitit, cturae ultio prolongatur. Verum dolemus non mo-
et oculos divinae majestatis offenderit,et lacserit fa- dicum et movemur quod litterae nostra?, per quas
mam suam sed, ut manifeste videmus et rerum vobispleniusnostraementissineerit.ispatuisset.quo-
;

experimenta declarant.non solum cxcommunicatio- rumdamastutiasupprimuntur,etquod aliqui Eccle-

nissententiam qua tencturcontumaciter vilipendit, siae acimperii concordiam odientes, scripta nostra

scd inebriatus calice ir;eDei,quod dolentes dicimus, sinistra interpretatione pervertunt.non attendenti-
so, inlaqueumdesperationismittens,cumburgensibus bus vobis quod eorum est quod male recitant, et
civitatia et quibnsdam elericorum et ministerialium non nostrum. Sane ad vestram potuit audientiam
TrevirensisEcclesia;innostraminjuriamconjuravit, saltem per famam publicam pervenisse qualiter
pr.nvaricationem proevaricationi ncquiter addens, post exspectalionem iliutinam primo vos ad c<m-
ut peccans peccatum ipsius,et cxistens in sordi-
si cordiam curavcrimus invitare,qualilersecundocon-
bus sordescat adhuc, donec do medio fiat juxta suo- silium nostrum fideliter vobisduxerimuscxponcn-
'—
rum exigentiam meriiorum. Quia igitur
O in deroga-
-o-
-'
r,
dum,» —
et studuorimu-' r - his
- vos super - diligcntcr in-
-

tionenostratibi noncslduhium derogari.fratornituti struere qu.-e negotio eongruero videhantur.CnMerum

tu;c per apostolica aoripta mandamus qunienus ad oum nec percommonitinnom nec eonsilium aut in-
spiritualia Trevirensis Ecclesia;, quae in terra lcm- structionom in aliquo nos proficere vidissemus,no-
porali tibi jurisdictioiie subjecla consistunt, tandiu lentes ultcrius snstinero jacturam Eeclesise, enm
iCrPtusauctor.tato.appcllationcrcrrotn.manus duobus simnl nonpossemusfaveread impcrium pa-
extondas, e.t dn ipsi3 utiliter ordinns ct disponas, riter obtinendum,ct alter de electis vestris propter

dnp.ee Trevirenses nobis ro.bellcs cxstiterint et ab exeommunicationempublicametpersecutionem vul-

Kcclosi.c gremio permanserintscquestniti: provisu- gatamquamprogeniloresejusctipse in aposlolicam
rns uttcntiusut in eos lanquam inimicos Ecelcsise B idem et Ecclesias non dubitaveranl exerccre,
ac imperii, sedis apnstolicrc matris tua\ sicut de- propter insolentiam etiam quara exerouerunt in

votus filius,injurias perscquaris. Nos enim, nisi ad principes el alios sibi subjectos,et nelibertas prin-

(44) Vide Bupra epist. 75, 70, et infra epist. 83

1085 REGISTRUM [)E NEGOTIO ROMANI IMPERII. 1080

cipum i ii impcratoris electione vilesceret si non. \ clesiam perseeuti, sicque noslram indignationem
electionem sedsucces^iunem in liliostransferri incurrcres ncc de alio,si in impcratorem promove-
a pal ribns et in fratrea a fratribus imperium vide- retur, foreilan aliqua possesratione sperare ? Quia
retur, et propler alias plurimas rationcs non sit pracsumeret ut cum pro tucnda Coloniensis Eccle-
idoncus ut imperiura debeat obtinere,in reliquum sia? dignitate ea feceris bactenue ad qua; nullus
nos oportuit p.onsentire,cum a quibusdam vestrum praedecessorum tuorum ausus luerat aspirare,quod
electus ubi debuit et aquo debuit fuerit coronatus, nunc maculam in gloria tuaponeres,et retro rcspi-
nec aliquidinpersonam objiceretur ipsiusperquod ceres, ct opus manuum tuarum velles tam levitcr

esset merito reprobanda. Quia vero neoadbuo pax abolere?Quis praesumeret quod contra devoliuiiem
estimperio restituta,imo nunc etiamex dissensio- et obedientiam apostolicae sedis,Coloniensis Eccle-
ne vestral.rdunlurpaupereset Ecclesiae confundun- siaa ilignitatem pariter et honorem, lidclilatem et

tur, volentes bis malis quantum honestepossumus juramenUfqua: praedicto sipius prarstitisti,tam
regi
obviarc.univcrsitatem veslram monemus et exbor- leviter desisteres ab incoepto.et contra factum pro-
tamur allentiusetperapostolica scripta mandamus prium qualibct facilitate vires ? Ad hoc quideoi
quatenus, a feslo Resurrectionis Dominicae nunc nec te inducere illud debetquoda quibusdam ma-
primo vcnturo usquead annum,treugas adinvicem dispendium tuae famae confingitur,vide-
g liloquisin
ineatis,medio tempore deconcordia pertractantes, licet quod labores expensas hujusmodi solus ne-

et, si neeesse fuerit, ad Romanam recurrentes Ec- queastolerare,cum pro tuenda Coloniensis Ecclesiae
clesiam.-qure cum singulis vestrum in negotio,sin- dignitatenon solum terrenam erogaresubstanliam,
gulari adesse desiderct et prodesse,inhoc negotio sed auimam etiam ponere tenearis.
quod est vobis et ipsi commune,tanto libentius vo- Praterea cum EcclesiaRomanatuum in hac parte
bis communiteraderitquanto in pace imperiitran-
judicium sit secuta,licet illud suum fecerit appro-
quillitatem quoque suam elficacius procurabit.
bando, tibi est summopere prajcavendum ne, si
Datum Laterani
aliquid egeris per quod intelligat sedelusam, iilu-
sionem hujusmodi non possit nec debeat aequani-
LXXX. miter sustinere. Nosse quoque te credimus sicut
COLOMENSI ARCHIRPISCOPO. virum providum et discretum quod frustra forma-
hominem et serpentem, cum
retur concordia inter
male remuneret suos hospites serpens in gremio
Licet de fraternitate tuadiversi nobisper litteras
et nuntios diversa saepe signifiraverint et adversa, enutrilus, nec sit facile nova in corde veteri me-
quia tamen ex divinas pagina» didicimus lectione C ditari.Manet, enim apud nobilem virum Phillipum,
quod non omni spiritui est credendum, cum ange- dueem Sueviae, alta mente repostum qualiter quasi
lus Satanae sein'erdum in lucis angelum transligu- solus iuipedieris promotionem ipsius et ipsum
ret, non poluimus, sicut non debuimus.quidquam coegeristhesaurorumsuorum copias invacuum ex-
de te suspicari sinistri, cum fidera et devotionera haurire, acsua ipsum hactenus intentione frustra-
tuam,constantiam et fortitudinem in multis fueri- veris.Unde, licet forsan ex parte impedimenti raa-
musjam experti. Nam quis crederet sanae mentis teriam tolleres, quia tamen nec de ipsius pectore
quod occasione contrahendas aflinitatis vel obliga- praecedentisrepulsae.quamvaldeinjuriosamreputat
tionis cujuslibet eum dcsereres et abjiceres quem nec tanta? moraj memoriam aboleres, nec posses
creasti, et illi adhaereres pariter et faveres qui erogatam pecuniam restaurare, ipse sibi nec de
in Coloniensis Ecclesia: ac tuae personae con- damno nec de injuria crederet satislactum sed in
temptum.ad quam specialiter inter reliquos prin- te potius quidquid amodo ipsi sinistri contingeret
eipes electio regis spectat, per intrusionis vitium vel contigit hactenus retorqueret; etquamvis vasa
nomen regium usurpavit, et in inajus tui ho-
sibi iracundiae suas in te forsitan effundere non vak ret,
noris dispendium et personae despectum, cum tu indignumtamensempersuifavorisgratiareputaret.
solummodoreges in imperatores electos coronare D Q ,,ia er S° pl ane de prudentia tua et discretione
debeas ex antiqua Coloniensis Ecclesiae dignitate, confidimus, et tam de constantia quam fidelitate
per Tarantasiensera archiepiscopum imponi sibi speramus, nihil tale de te penitus suspicantes.fra-
fecit regium diadema ? Quis etiam crederet, cum ternitatera tuam monemus et exhortamur attentius
hactenus pondus diei portaris et sstus,quod nunc el per apostolica scriptasub obtentu gratiae nostrai

labores et expensas velis amittere quas pro defen- districte praecipiendo mandamus quatenus in tuoa
sione charissimi in Christo filii nostri illustrisregis mentis proposito perseverans , ad promotionem
Ottonis in Romanorum imperatorem electi el juris regis ipsius potenter intendas,nec patiaris plantam
Coloniensis Eeclesiae imo verius tui facti subisti ? quam tu ipse plantasti perhumoris defeetum are-
Quis crederet ut cum apostolicse sedis gratiam ob- scere,quam vales, si velis, uberius irrigare. No-
tineas et favorem, et de imperatore luturo et proe- vimus enim quod tanta prudentia et potentia tu;e
sumere valeas et sperare, ipso turpiter derelicto, fraternitatis existit ut cum favore nostro, qui a
illi turpius imo etiam perniciosiusadhaereres cujus multis sollicitudinibusexpediti.expeditiusetmelius
progenitores fere semper Coloniensem fuerunl Ec- promotioni ejusdem regis intendere jam valemus,
1037 INNOCENTII III PP. 1088

quod feliciterincaepisti, si plene velis, possis feli- A. certificali fuerimus, quara Deo volente breviter
cius consummare (45).Sane nossete volumus quod sciemus, vobis tanquam Patri ac domino nostro
damnutae memoriae Murcualdus.qui nos magis frau- sipnificnbimus; et vos rum tola curia per Dei gra-
dibus quam viribus molestabat.Conradus dux olim tiam gaudebitis. Sciatis insupcr ccrtissime quod
Spoleti, qui ut in locum ejus succederet in Sici- omnem promotionemnosiram,postDeum,san<tiUti
liam accedebat, Otto de Barenste, qui sancta? me- vesira?recognoscimus, nuntios nostros,vosad cer-
morias Leodiensem episcopum interfecit, et frater tificandum de slatu nostro, vobis snepius transmit-
ipsius, dexteraDomini faciente virtutem, misera- timusjsed si ad vos vcniant ignoramus. Nos enim
expirarunt.Unde cumin eorum decessu pars
biliter super omnia prosnerum statumvestrum audirede-
ipsorum sit pene penitus annullata, pro parte ma- sideramus. Ea qua; scripsisti pro nobis in Teuto-
jori a sollicitudinibus regni Siciliae liberati, super niam supplicamus ut idem faciatis in Italia.
negotioimperii pleniusintendemus (46).Nam etiam LXXXII.
charissimo in Christo filio nostro Frederico illustri ILLUSTHI 0TTONI REGI IN HOMAXORUM IMPERATOPEM
regi Siciliae soror charissimi in Christo filii nostri ELECTO.
illustris regis Aragonum est de mandato nostro et Non oportet ut animi puritatem.qu&m in promo-
assensu suorum familiarium desponsata el nuntii tionis tuae negotio gessimus, litteris exprimanus,
;
R
sunt missi solemnes,qui nonsolum eam sed et ma cum jam intentionem nostram opera manifestent,
trem deducant.ut ipsa puerummutriat et puellam. nec super his egemus testibus peregrinis quae tua
Caeterum tua fraternitas non ignorat quod cnm Novitcnim celsitudo regalis
serenitas recognoscit.
niulti archiepiscoporum et episcoporum fidem non quod post eum a quo est omnis potestas, cura sit
teneant, juramenla non servent,et despiciant Petri Rex regum et Dominus dominanlium,per nos vica-
claves,nobis suggeritur a plerisque ut propter hoc riosejus indignos tuae promotionis initium felicem
et alias multas necessitates Ecclesias generale con- hactenus est sortita progressum, licet principium
cilium convocemus: quod si duxerimus convocan- debile processus difncilis sit secutus. Unde regia
dum, te personaliter volumus interesse. Te igilur serenitas non miretur si nondum juxta votum
no-
super hoc sicut venerabilem fratrein et de quo strunietsuumcceptuinest negotium consummatum
plene confidimus.consulentes, volumus et manda- quia nihil repente lit summum,ipsumque negotium
mus ut tam de his quam de aliis quae praemisimus tam magnum existit quod in saecularibus non est
nobis quam citius per fidelem majus, et si ab hujus promotionis primitias et
nuntium et discre-
tum nos dilferas respondere. medii temporis obstacula respectus debitus ha-
Dulum Laterani. beatur,non sit modicum reputandum quod intan-
LXXXI. C tum est per Dei gratiam prosperatum. Nos autem
LlTTER.fi OTTONIS REGIS IN R0MAN0RUM IMPERATOREM de tua prosperitate gaudemus, et successus tuos
ELECTI. proprios reputamus; ulpote qui plantae nostr»
Venerabili in Christo Patri ac domino Innocentio oblivisci non possumus, sed quam plantavimus et
sacrosanclae Romanae Ecclesiae summo pontifici rigavimus laetamur ab eo si quo neque qui
,

Otto, Dei gratia et sua Romanorum

etsemper rex plantat nequequi rigatest aliquid pleniusaugmen-
Augustus,debitam subjectionemetreverentiamcum tari. Gaudemus etiam quod memor propriae spon-

filiali dilectione. sionis.in forma pacis quam cura charissimo in

Paternitati vestrae, Pater sancte, signilicamus Christofilionostro Philippo illustri rege Francorum
quod Coloniensis Ecclesia Coloniensem archiepisco- pacem, sicut et tu, ipse facere teneretur. Monemus
pum itanobisinlidelitate alligavit quod ipsumnun- igitur serenitatem tuam et exhortamurin Domino
quam firmiorenj et stabiliorem habuimus quam quatenus de tua promotione sullicitus, quae ad
nunc habeinusjquia si a compromissione facta re- eam spectarecognoveris, studeas efficaciter procu-
silire vellet, non posset. Sciatis prasterea quod nos rare. Speciuliter autem tibi cavcas ab insidiis ma-

cum charissimoavunculonostrorege Angliaesumus lignorum.nc in personam tuam aliquid valeantma-

confcederati, ita quod ipse contra omnes homincs Q cliinari.Nos enim,quantum nobis permittit Domi-
in rebus etin pccunia nobis subvenire tenetur una nus, ultra forte quam credas super promotionis
cum regno suo,et nos ei.salvo honore et honestate tuae negolio vigilamus, sperantcs quod illud.danlc

Romanae Ecclesios.cui nos et ipse nunquam deeri- Dominu.desideratunjceleriterconsequeturefiectum.

inus. Tenetur enim avunculus noster cum regc De nobis autem nossc te volumus quod valemus per
Franciae facerc pacem, sicut et nos de mandato Dcigratiametvigemus,etuniversa nobis, quantum
vcstrotenemur.Alioquin.pacemet concordiam cum tumcn humanaconditiopatitur,pro votosuccedunt.
ipso non fecissemus,nisi ni.bis etEccIesiae Homunaj Datum Laterani, Idibus Jannarii.
vidcrenius cxpedirc. Nihil etiam, teste lcgato.feci-
mus in pr.njudicium regis Franciae. In spe sumus
cujusdam magnae nostrae promotionisjde qua cum

(45) Vide lib. i, epist. 88, et Gesta Innoc. III, (46) Vide infra epist. 111, el lib. v, epist. 50 et
cap. 9. lib. n, cpist. i, 5-
1089 REGI8TRUM DE NEGOTIO ROMANI IMPERII. 1090

LXXXIII. A. charissimo in Christo filio nostro illustri reHiOtloni

(47) Perfidiam archiepiscopi Trevirensis vos non in Homanorum imperatorem electo (avorcm compa-

credinms ignorare qui licet praeter communis

:
raveris.plurimorum.apudquosetloquebatur lingua
obedientia) vinculum et juramcntum lidelitatis quo
prudenter ct sufficienlcr perorabat honestas. Guu-
Eeclesi» llomana; tenelur, nobis promiserit lirmi- demus etiam i]uod, ctsi necessitatcs nimias patia-
ris, quia lamen abundare.secundum Apostolum, et
juramento lirmarit quod,8Uper facto impcrii,
tcr et
beneplacitum nostrum sine conditione qualibetsc- penuriampati novisti /i8)noluisticuiquamesseonc-
(

tamen ha;c omnia parvipendcns,

queretur, quasi ri,sed paucis contentusexistenspaupertatem quasi
divitias reputasti. Nos autem fraternitati tua; pro-
non solum superhoc nostris hactenus noluit obe-
diremandatis, sed pro viribus restitit etresistit ne viderevolentes,venerabilcsfratresnostrosepiscopos

nostrum beneplacitum impleatur,latam etiam in se et canonicos Metenses et Camcracenses et univer-

cxcommuDicationis sententiam parvipendens nec sos pralatos in Metensi et Cameraccnsi dicecesibus

;

creditsuieprffisumptionisufficercquod inobedientis constitutos per nostraslitteras increpamussuper eo

reus, transgressor fidei et juramenti proprii viola- quod tibi.licet absenti, noluerunt in procurationi-
tor,effectus,contra id quod nohis firmiter repromi- bus s bvenire quibus etiam dislricte praecipimus
;

sit, litteris suis patentibus super hoc apud nos in ut sive ad ipsos aecesseris, sive alias fueris commo-
1$

testimonium derelictis, venire praesumit, sed vos

ralus, procuralionum subsidia ita liberaliter tibi
etiam, sicut accepimus, in testimonium invocat studeant exhibere quod subsequens liberalitas cul-
falsitatis, asserens quod personam charissimi in pam redimat praicedentem. Alioquin, sententiam
Christo filiinostri illustris regis Ottonis in Romano- quam in eosduxeris proferendam ratam nos scribi-
mushabiturosetfacturosinviolabiliterobservari.Ge-
rum imperatoremelecti exceperit cum juravit.Nos
igitur ejus contumaciam attendentes,excommuni- nerales etiamlitteras super proourationibusexigen-

cationis in ipsum sententiam duximus proferen- distibitransmittimus : quasfinesimili terminamus,

dam sed ipse adhuc in sua contumacia perseve-

:
legationis tuae litteris innovatis. Scribimus etiam
rans, eam conlemnere non veretur. Nulentes igitur charissimo in Christo filio nostro illustri regi Dano-

temeritatem hujusmodi relinquere incorrectam, rum uteum confoederationis intereura etpraediclum

fraternitati vestra; per apostolicascripta mandamus regemOttonem inita mediator et confirmatorexsli-

et districte praecipimus quatenus excommunicatum teris, si propter hanc vel aliam causam te ad pra;-

eum singulis diebus Dominicis et festivis, pulsatis sentiam ejus oportuerit proficisci, sicut legatum
campanis et candelis accensis, publice nuntietis et apostolica; sedis te benigne recipiat et honorifice

pervestras faoiatis dicecesessub solemnitale simili studeat pertractare.consiliis tuis et monitis acquie
p
L
nuntiari;expartenostradenuntianteseidemquod scens - Similes quoque litteras, imo effic.iciore
nisi post denuntationem nostram infra sex menses etiam venerabilibusfratribus nostrisarchiepiscnpis
ad mandatum nostrum redierit humiliter eldevote, etepiscopis perTeutoniam constitutis sicut videre

ac sicut juramento tenetur,super faclo imperii no- poteris,destinamus.ContraTrevirensem autem scri-

stras satisfecerit voluntati,ex tunc,convocato vicino- bimus venerabilibus fratribus nostris archiepiscopis
rum episcoporum fratrumnos-
concilio, deconsilio et episcopisper Teutoniam constitutis ut singulis

troruradepositionis in eumsententiamproferemus. diebus Dominicis et festivis, pulsatis campanis et

Datum Laterani, vi Kal. Martii, pontificatus no- candelis accensis, excommunicatum eum publice

stri anno sexto. nuntient, et per diceceses suas sub solemnitate fa-
ciant similiter nuntiarii; exparte nostra denuntian-
LXXXIV.
teseidem quod,nisi post denuntiationemeorum in-
PRiENESTINO EPISCOPO APOSTOLIC.E SEDIS LEGATO.
fra sex menses ad mandatum nostrum redierit
Recepimus litteras quas tua nobis fraternitas de- humiliter et devote, ac, sicut juramento tenctur,
stinavit benignitate qua decuit,et diligenter notavi- super facto imperii nostrae satisleceritvoluntati, ex
mus quas per eas apostolicis auribus intimasti.Gau- tunc,convocatoconvicinorum episcoporumconcilio,
demus autem et fraternitatem tuam in Domino D de consilio fr;strum nostrorum depositionis in eum
commendamus quod intergentespriusincognitaset sententiam proferemus. Monemus igiturfraternita-
populoslinguae quamnon noveras constitutus.talem tem tuam et exhortamur attentius et per apostolica
te studes tam in verbis quam actibus exhibere ut tibi scripta mandamus quatenus non deficies, sed

videntes opera tuabonaglorificentPatremnostrum, proficias potius etadpromotionem negotii quod tuas

a quo est omne datum optimum el donum omne discretioni commisimus exsequendum sicut hacte-
perfectum,etnobis in actionibus gratiarum assur- nus,imo fortius quam hactenus sicut de tua devo-
gant quod angelum pacis ad eos duximus destinan- tione speramus, intendens: quoniam, prout credi-

dura. Unde, post eum qui dirigit grcssus nostros, mus, in brevi terminabitur labor tuus ad exalta-
tuaenon modicumascribimus probitatiquod intan- tionem sedis apostolicae, augmentum imperii et
tum per Dei gratiam in manibus tuis negotium est tuae fraternitatis honorem.
imperii prosperatum, cum opere pariteret sermone Datum Laterani, vi Kal. Martii, anno sexto.

(17J Vide supra epist. 70. (58) Vide supra epist. 56.
1091 INNOCENTll III PP.

I.XXXV. A. aliquam tenebrarura,de quibus Joannes Apostolus

UNIVERSIS TAM IXCLESIASTICIS QBAli S.ECULABIBUS ait: .1 nobii exieruni, sed non fuerunl ex nobis (/

PBINCIPIBUS ALE.UANl.E. Joan. n). Miramur ergo non modicum et movcmur

quod pestilentcs quidam filii tenebrarum, Salana:
Cum Eeclesia Romana supra firmam petram a
discipuli, praenuntii An tich risli, nobis et Ecclesia;
Christo sit petra fundata, sicut ipse testatur ad
tnn notam volunt iir.pingere levilutis,tanquam
ivtrum, Super hanc jictram xdificabo Ecclesiam
quod cum mullagravitatc statuimus vclimus
meam (Matth. xvi), non est de ipsius instabilitate Li

revocare. Nec hoc solo contmti, molitintur innue-

temere pra^sumendum, quaasuper ipso sumraoan-
re. licet frustra, quod inter nos ct fratres noslros
gulari lapiile Christo Jesu cedilicata, conslans et
zclus sit et contentio, nec sapiamus idem,
iramobilis perseverat.Cumenimfundamentum ejus t

itione et conlentione adeaquae statuimus pro-

pohitum pra;ter quod aliud poni non potest,quod
sit
ccilamus cum tantus potius per Deigratiam vigeat
;
est Cbristus Jesus, et liqucfacta lerra,ct omnibus
inlernoscharitatis affectusct tam insolubileraaneat
habitantibus in eadem, ipsius columnas Uominus
vinculumunitatisutsitnobiscorunumetanimauna,
confinnarit, nec fiuminum impetus, nec impulsus
secundum Psalmistam,ambulantibu8 in domo Uo-
ventorum.nec pluviarum lormidabit insultus quo- ;

niam in illo est stabilitate perpetua Bolidata quem B m,nl cum consensu. Ipsi autem vclentes auctoritati
^disapostol.ca.derogareacindubiumrevocarequod
Jordanisconversusretrorsumexpa.it, quiimporat
fecimus,lam supor imperii Romani negotio contra
ventis et mari et pluviis ponit legem. Ipsaest ete-
charissiinum in Christofiiium nostrum illustrem re-
nim domus illa de qua Uominus in Evangelio pro-
gem Ottonem in Ruinanorum imperalorcm electum
testatur : Descendil pluria, et vencrunl flumina, ct
quam super lacto Ecclesiae Maguntinaeadversus ve-
flavefunt venti, et irruerunt in domum illam nrc ce-
nerabilem fralrem nostrum Siffridum archiepisco-
cidit : fundata enim crat fupra petrnm (Matlh. vni.
pum Maguntinum,falsas praesumpseruntlitterasex-
Absit igitur ab ea nota cujuslibct levitatis, absit
hibere,volentes quosdam ex fratribus nostris a n\-
ut leviter revocetquod mature disponit,absit ut in
bis discordes ostendere,ac sic animos veslros a con-
seipsa inlirmasil et vacillet.quse si avorum fluctuent
siliis i'ostris et monilis revocare. Verum mentilu
instituta, illa, cum expcdit. concessa sibi coelitus
est iniqnitas sibi,(]uia prsvalere non potuit vcritati
auctoritate confirmat. Petro successoribus enim el
figmentum,cumlitterarumfalsitas ma
ejus principaliterintelligituraDomino esse dictum:
intuentibus per Beipsam,cum nec littera quae tan-
Ego rogavi pro te, Pelrc, ul non deficial fidestua;
sed tu aliquando conversus,confi.rtna fratres tuos (Luc.
quam sub nomine nostro missa? fuerunt IVtav
F^ingensietEistensiepiscopisprascntatas.Ecolesi»
xxn).Non igitur deficiet fides Petri, vel apostolicte P
l
sedis auctoritas vacillahit quoniam is qui se asse-
,
quibusdam nostris fratribus deslinataa fratrum r.o-
rit orasse pro ea, in omnibus est pro sui reveren
strorumsapiantgravitatrin;ii;iotantasitincoiicinni-
tia, sicuttestatur Apostolus, exauditus qui licet ;

tasin utrisqueutnullussanaementisdeipsisdcbuerit
corporalibus sublractus aspectibusinccelumascen-
deritsedcns ad dexteram Dei Patris, Ecclesiam ta-
dubitare. Unde culpabiles se ostendunt qui earum
procedere occasione prassumant. Cuinergo nec su-
men orphanam non reliquit,quam potenter prote-
pcr imperii Romani negolio ncc super laclo V.
git et pnesentialitcr ipsam custodit. Nam ipsemet
sise Maguntinae a nostro velimus proposilo <

apostolis rcpromisit : Ecce, inquiens, ego vobiscum

sum omnibus diebus usque ad contummationem sx-
nare, universitatem vestram monemus et ezborla-
murattentiusel perapostolica vobis scripla manda-
culi (Matth. xxvm). De hujus ergo protectione se-
cura et praesentia confortata dum habet, imo quo-
mus quatenussuper utroqueconsiliis noslris etmo-
niam habet Dominum adjutorem, non timet quid
nitis intendatis : scituri pro certo quod non inten-
dimus ad depressionem imperii, sicut racn
faciat sibi homo.sciens qimd portae inferi adversus
aliqui menliuntur, scd ad exaltationem ipsius pro-
cam non potcrunt praevalere, nec alius solvcrequos
pensius aspiramus.
ipsa ligarit vel ligare quos solverit Iradita Bibi 8
Domino Datum Laterani, Non. Aprilis.
polestate. Credi ergo non debet quod in sc D
ipsa discors existat.cum eam sibi elegerit Dominua I. XXXVI.
non habentem maculam neque rugam.Haec est enim LITTER.F. CARIIINALIUM All l'.\I VI ItsnS IAM ECOLETIASTI-
tunica dcsuper contexta per totum,
inconsutilis QOAM S.EIHILABES PBINCIPJ
COB l.K.

quoe divisa non fuit eliam tempore paasioois, llrc Tamsuper imperii RomaniscisBuratraan aaper
est una columba, dc qua legitur in Canticis canti- Ecolesisa M iguntin.-e diseoidia pio con nia of-
corum ;Una est columba mca, ptrftcla mca una est ; feclu dolomus.affcctantes utriusque oommodum ct
matri tUSB, clccta genitrici tUSB Ifiaut. vi). Ha?c est honorem. Cum autem
dominua papa nohiseum
et
unum de quo Dominus in Evangelio protesta-
ovile, el nos cum ipso simus per Dei gratiam unanimos et
tur : ct unus pastor (Joan, x). Licet
Fiet untrni ovilc concordcs,quoniain ipsenostanquam fratrcsci I

cnim aliquando quidam conati sint illam dividerc, diliLiit et honorat, ct nos eum tanquam patrem et

ipsam tamen potins purgaverunt,cum,recedcntibus dominum rcveromur et veneramur, mirari cogimur

lcnebris.lucida tota remanseritnon habens partem et raoveri quod quidam homincs pestilcntes, illius
1003 RKGISTRUM OK NKGOTIO ROMANl 1MPKRII. 1001

utiquc filii qui ah initio mendax A tiam accedentes, consilium ct auxilium vestrum
fuil et in veritate
non aletit, snb nomine ipsius domini papte ao quo- super prtedictis articulis eiset nobis percos iideliter
rumdam ex nobis, tam uper imporii llomani ncgo- exponatis scituri pro ccrio quod cum opportunum
:

tiocontra illuslrem regi m Ottonom io Romanorum videatur tempua adesse, non parcemuslaboria nec
imperatorem clectum quara Ecolesi e Magunlihaa rxpinsis quo minus opportune per nos et alios
rontra venerabilem fratrem nostrcm SifJridum ar- Ecclesiae Romanae devotos adjuti, utrumque, faveu-
chiepiacopum Maguntinum, falsas pnesumpscrunt teDoo, ad optatum perducamus ellVctum.
litleras exhibcrc, volenlc: snpcr utroque negotionos Datum Ferentini, xm Kal. Augustini.
discordes ostendere, ut posscat auctoritati sedis LXXXVII.
ilic '
u Q re Dominus Romanam
i.
FERRARIENSI, PAPIENSI ET PLACENTINO EPISCOPIS.
Ecclesiam supcr lirniam petram stabili soliditate Inter activa;, etc, usjue Lombardire, per vos,qui
fundavit, cujus idem ipsc fundamentum estct fun- nobis nullo mediar.te subjecti vinculo eslis iidelita-
dator, Trustra quis existimat ut ab iis qure etiam ob hoc apostolicre sedis negotia lidu-
tis astricti, et
mulla dispcnit maturilate consilii profinu faci- cius vobis committimus evsequenda, consiliura et
litate recedat, prsesertim hoc temporc quo, quan-
auxilium venerabilium fratrum nostrorum archi-
tura hominibus concessum, aon impetu volun- g episcoporum et episcoporum et dilectorum filiorum
cst
tatis sfTertur, sed motu dirigitur rationis. Ideo rectorum, polestatum, consulum, marchionum,
que reprehensibiles convincuntur qui litteris falsis comilum etaliorum nobilium Lombardia; duximus
uientes, apostolicura muliunturimpedircstalutum; requirendum. Ideoque fraternitati vestra perapo-
praesertim cum bujusmodi litterae tam manifestam stolica scripta mandamus et districte prxcipimus
exprimanl falsitatem ut nemo sanae mentis super iis quatenus eos ad locum idoneum couvocantes,
debuerit dubitare. Umversitatem itaque vcstram inquiratis et simul ab omnibus et seorsim a sin-
rogamus attentius et monemus quatenus tain de gulis, secrele tamen et caute, quid sentiant et
domino noslro summo pontifice quam nobis ipsis quid velint super capitulis memoratia ; et id no-
nihil velitis suspicari sinistri, nec credatis immis- bia tam pervestras quam pereorum litteras lideliter
sionibus qua; fiunt pcr angelos malos ; sed salubri- iniimetis, vestra quoque consilia subscribentea.
bus Ecclesiae Romanac consiliisintendatis, quae non Taliter autem mandatum apostolicum impleatis
ad depressionom imperii, sed ejus exaltationem in- quod super hoc sollicitudinem vestram debeamus
tendit. Licet autem nostrum pro diversis
aliqui merito commendare.
Ecclesiae necessitatibus sint absentes, quia tamen
LXXXIX.
unum et idem eos novimus sentire nobiscum, has POTESTATI ET CONSULIBUS MEDIOLANENvIBUS.
litterascumsigillo omnium qui apudsedemaposto- C
Cura super farto imperii jampridem noveritis
licam proesentesexistimus sub universitatis nomine
mentem nostram et consilium vestrum nobis per
destinamus.
litterasvestrasduxeritisexponendum,miramurquod
LXXXVII. adesse nobis hactenusneglexistis praesertim cum
;

ARCHIEPISCOPIS, EPISCOPIS, RECTORIBUS, POTESTATIBUS, pro certo noveritis quod nobilis vir Pbilippus dux
CONSULIBUS, MARCHI0N1BUS, COMITIBUS ET ALIIS
Sueviae progenitorum suorum inhaerens vestigiis,ad
NOBILIBUS LOMBAROLE. depressionem civitatis Mediolanensis iutendat, et
Inter activae vitre sollicitudines, quibus cumMar- charissimus in Christo filius noster illustris rex
tha jugiter oecupamur. curaplurimasatagentes.duo Otto in Romanorum imperatorem electus, inelyt;e
sunt quae praecipua reputamus, utpote quee angunt recordationis Henrici ducis Saxoni* patris sui, qui
amplius meutem nostram, et familiarius langunt etiam contra mandatum imperii vestram dilexit pro
Ecclesiam generalem , videlicet imperii Romani viribus civitatem,sicut pleuius id novistis, exempla
divisio et neeessitas terrae sanctaa. Unde lanto super secutns, ad honorem vestrum et augmentum aspi-
iisnobis est consultius procedcndum.quantomajori ret. Non ergo deberetis linem negotii, quasi seden-
egentgravitate consiliietadpluriumulilitatemperti- tes a longe, taciti exspectare, ne inde amittatis
nenl si sollicite procurentur, etsifuerint negligen- D gratiam unde non possitis ducis bene-
regia ipaius
ter omissa redundant in plurium laesionem. Licet vulenliam obtinere, quodque rex vobis ad negligen-
igiturutrumquesicrespiciatRomanamEcclesiamut tiam, dux imputetad vindictam, utpoie qui vestram
totum tangat populum Christianum,quia tamen im- novit plenius voluntatem. Licet ergo super facto
perii Romani negotium specialiter ad statum per- imperii venerabilium fratrum nostrorum archiepi-
tinet Lombardiae, per venerabilea fratres nostros scoporum etepiscoporum, dilectorum qnoque filio-
Ferrariensem,Papiensem et Placentinum episcopos, rum rectorum, potestatum, consulum, marchio-
qui nobis, nullo mediante, subjeeti vinculo sunt num,comitumetaliorum nobilium Lombardis con-
fidelitatis astricti, consilium et auxilium vestrum silium et auxilium requiramus, voa tamen per
duximus requirendum. Monemus igitur universita- speciales litteras, secreto tamen etcaute, duximus
tem vestram etexhortamur attentius, et per apo- visitandos, nobilitatem vestram monentes et exhor-
tolica vobis scripta mandamus quatenus cum ab tantes attentius et per apostolica vobis scripta
eisdem episcopis fueritia evocali, ad eorum preesen- mandantesquantenustaliter,cumpossitis,hocnego-
1095 INNOCENTII III PP. 1096

A perseverans.ea sempercflicias qua: adhonorem

lium dirigatis,quod ad honorem apostolica: sediset ter

augmentum nostrum etvcstrnm de

vestra; civitatis
etprofcctum ipsius debeant provenire, ut et nos
siderium felicem exitum sortiatur : scituri pro cer- commodis et augmcntis tuis cfiicaciter intcndere
toquod cum tempus immincat opportunum, non tcneaniur.

parcemus laboribus nccexpensisquo minus oppor- Datum Fcrentini, v Idus Scptcmbris.

tunc pervos et alios Ecclcsia; devotos adjuti ne- XCI.

gotium ipsum.auctore Deo, ad oplatum perduca- ILLUSTBI nEGI OTTONI IN nOMANOBUM IMPE1UT0BEM
mus effectum. ELECTO.

XC. Ei qui mortificat et vivificat, dedueit ad inferos

et rcducit, faciens in tentatione proventum, quas
SALZBURGENSI ARCMEPISC0P0.
possumus gratiarum exsolvimusactioncsquod non
Ad usitatam fallendi speciem assueti fallacirere- cst oblitus inutilis servi eui, scd in verae dileclio-

currentes,quodviribusnequcunt,nitunturfraudibus nis indicium visitans visitavit nos, qui quos amat

obtinere, et falso astruunt quod verencqueunt uffir- arguit ctcasligat, elin corporis oegritudinc manum
mare,auctorilitemsibiexroendaciomendicantes.Ve- suamsupernosaliquaniulum aggravit. Verum quo-
rumquiafrustrajacitur reteante oculospennatorum B niam non vultmortem pcccatoris.sed ut convertatur
pr.evalerenon poterit falsitasapud eos qui verila- et vivat, morti nos tradere noluit; sed secundum

tcm diligentius investig.mt, nec robur ex fallacia multitudinem misemtionum nostrarum [suarum]
sortietur qui cum fallere vclit proximum, fallitpo- salvos nos facicns, alligavit conlritiones nostras.ct
tius semctipsum, quia cadent pariter figulus ct ;L'gritudinem mitigavit, ct flagellum quod supcr nos
figmentum. Sane ad nostram novcris audientiam misericors et miser.itor induxit misericorditer rc-
pervenisse quod Suevias dux Philippus, ut corda levans, adhuc nos Ecclcsioe suae servitio reservavit;
principum charissimo in Christofilio nostro illuslri Ua quod jam per cjus graliam in bona sumus con-
regi OUoni in Homanorum impcratorem electo fa- valesccnlia constituti. Utinam autcm virlutem cx
ventium infirmarcl, ct cx simulato favorc noslro infirmilate perficiat, utpraeccdensinfirmitas futura
roburaliqnod obtinerct, fccit perTcntoniam divul- sit matcria firmitatis ;
quatcnns ex ipsa reddamur
gari quod dilectum filium priorem Camaldulenscm asgritudinc fortiorcs, et cum imperfectum nostrum
ad ejus praesentiam miscramus, eum ad coronam porfcctiusnunc ct plenius agnoscamus, si quid pos-
imperii evocantes. Ca'terum, ut cor.im Deo sub sumus, si quid sumusaut scimus, siquid laudabi-
testimonio conscientioe nostra: loquamur, ncc prio- liter agimus, non nostris tribuamus meritis, scd ci

rem proedictum nec alium ad ducem ipsum duxi- q potius ascribamus.scientesquod nequc qui plantat
mus destinandum sed priorem eumdcm ab eo mis-
;
neque qui rigat cst aliquid, sed qui incrementum
sum reccpimus offercntem pluraet plurima referen- dat Deus. Si ergo tanto lcmpore serenitatcm re-
tem sub testimonio litterarum quasdux ipsc sigillo giam distulimus visilase littcris, non moveaturali-
fecer.it uurcoroborari (49);cumqueidempriorexejus quatenus aut mirelur; cum satis nobis fuerit visi-
parte poponeret coram nobis quod paratus eratad tationis lempore in visitatorem intenderc, ncc visi-
mandatum Ecclesia; Roinana; redire, a nobis non tati possemus de facili alios visitare. Inler ipsos

potuit responsum aliud exlorquere nisi quod cum autem doloris stimuloset infirmitatis angustias in
rcdeuntibus ad Kcclcsia; grcmium nolimus adilum eo qui consolatur nos in omni tribulatione nostra
venia; denegare.prompti eramus eum recipere sicut consolutionem accepimus, et in ocgritudinis tristiiia

qucmlibet pocnitentem. Monemus igitur fraternita- sumus quod lxtosdc tua serenilatc
laetiores effccti

tem tuam et exhortarr.ur attenlius et por apostolica audivimus rumores quod is qui visitat et facit rc-
tibi scripta mandamusquatenusquidquid malitiose demptionem plebis sua; docuit manustuas ad prae-
fingatur,qua;cunqueimmissionesper angelosmalos lium cl digitos instruxit ad bellum, inlirmans ar-
liunt, non credas quod a constantia mentis nostra; cum fortium qui in sua potentia confidebant, utsic
tam levitcr reccdamus et quod velimus in duabus „ afacie lua fugerent quod nec congressum ctium ex
viisina;qualibus gressibus claudicare. Nullus crgo specturent. Monemus igitur serenitatem regiam et

de nobis suspicetur hujusmodi lcvitatcm, cum non rxliortamur in Doinino quatenus in eo qui cst for-

fuerimua hactenus in proposito nostro leves, nec titudo nostrafigas anchoram spci tua;, nec tui' in-

apostolica scdes, quae in petra; illius est firmitatc ilustri.-c imputcs ?i qnid tibi accidoritjuxtavotum,
fundata de qua dicit Apostolus : Pctra auUm erat sed ci polius causam tua; prospcritatis ascribas.Uc
Christus (/ mature disposuit, de facili
Cor. x), quie nobis autem sicut partc Bpirituali conlidens, in

eoleat revocarc. Ad ha;c, licet de te quiedam Dobis omnibus qua; ad tui honoris spcctavcrintau({mcn-
fucrintsinistrcsuggosta,nostamcn(letua;dcvolionis tum, consilium nostrum ctauxilium conlidcnter ox-
constanliu indubitutam fiduciam oblinentes, Qdem quiras, cum illud non tibi minus libenter impeudere
Buggestis nolumusadhibcre; fraternitati peraposlo- proponamusquam tibincccssarium autvoluntariuiu
nica scripta manduntesquatenusinfidelitalestabili- sithabcre. Vcrum quoniam ad usitulam lallcndi

(49) Vide Raynald, ad an. 1203, g 28.

 n

1097 REGISTRUM DE NEGOTIO ROMANI 1MPERII. 1098

spociem assueti fallaciaa recurrentes, quoil viribus A uire, pcr litteras nostras consiliurn nostrum eia
ncqueunt, fraudibus obtinere, nituntur, auctoritu- duximusexponendum,Buperiiequea necessariavide-
tem sibi es mandaoio mendicantes, sicut nostris bantur eos diligentius instruentes. Caeterum cum
auribus est i I imnt u m.Sueviac dux Philippus,etc.,ut ncc8icpotuisseii)usproiieereapudeos,nolentes ulte-
in prima prsecedenti, (50), usque paenitentem. Heeo rius Ecclcsiaa ac imperii dissimulare jacturam non
sicut scripsimus ita esse non dubites , nec ciedas si posuimuscarnembrachiumnostrum,nec acccptavi-
forsan immissiones, ctc., usque claudicare, euni mus vultum potentis sed in eo ponenles spom no-
;

non fuerimus hactonus in proposito nostro leves, stram qui non est personarum acceptor, et qui
etc, usque revojare. Cadant igitur et cadent, Do- David de postletantes acoepit pascere Jacob po-
mino faciente,(igulus et ligmentum, veritas autcni pulum suum et Israel haereditalem suam, pensa-
de die in diem amplius invalescet. vimus et examinavimus, quantum tamen de pla-
Datum. no potuimus, studia eligentium, cum persona no-
XCII. bilis viri iducis Sueviae nostrum noluerit super
AHC1I1EPISC0PIS,EPISC0P1S,ETALIIS ECCLESIAllUM PB/E- hoo subire judicium ; et intelleximus quod licet
LATIS, RKCTOBIBOS POTESTATIBUS, CONSULIBUS, niajor pars principum in electione ipsius ab initio
mauciiionibus, comitibus et aliis nobilibus con- B convenisset, plures tamen ex
iis ad quos impe-
STITUTIS IN L0MBARD1A. convenerunt postmodum in
ratoris speclat electio
charissimum in Christo filium nostrum illustrem
Novit serutator renum et cordium Dominus Jesus
Regem Ottonem et quod ex eo quod fautores
Cbristus, cui omnium sunt cogitationes et intentio-
;

praefati Philippi, absentibus aliis et contemptis,

ncs apertae, quod in laclo imperii bono zelo proces-
ipsum priuseligere praesumpserunt, patet eos per-
simus,id solliciteprocurantesut personatalis assu-
pacem peram processisse, cum explorati sit juris quod
meretur ad illud quae Ecclesiae ac imperii
electioni plus conlemptus unius quam contradictio
affectaret, et urbis honores diligeret, et servaret
plurimum obsistat. Unde quia privilegium merue-
Italice totius ac Lombardiae specialiter libertatem,
runt amittere qui permissa sibi abusi sunt potc-
Non enim, sicut pestilentes aliqui mentiuntur vo-
state.videri non immerito poteratquod injuriahu-
lentes inter Ecclesiam et imperium immortalis di-
jusmodi nonobstante caeteri praetacti uti potueriut
scordiae materiam suscitare, ad imperii depressio-
jure suo. Praeterea dux praedictus nec ubi debuit,
nem intendimus, sed incrementum ipsius potius
nec a quo debuit, coronam et unctionem accepit.
affectamtis ; ulpote per quod, si bene ordinatum
fuerit.Ecclesiam defendendam credimus et in plu Memoratus vero rexet ubi debuit, videlicet Aquis-

ribus exaltandam. Nam etsi quidam imperatorum C S Pani > et a <l uo debuit scilicet a venerabili fratre
-

nostro Coloniensi archiepiscopo, recepit utrumque.

Romanam Ecclesiam, Lombardiam et universam
Insuper sufficienter examinavimus merita persona-
Italiam graviter fuerintpersecuti.sicutuniversitatis
bene novit, novimus tamen quod rum, eum dubium non existat ad nos lexaminatio-
vestrae diseretio
aljqui sunt sedem apostolicam venerati,ditantes et nem hujusmodi pertinere. Est etenim generaliter
et particulariter observatum ut ad eum examinatio
dotanles eamdem, amantes Italiam, et diligentes
speeialiter Lombardiam. Attendentes igitur olim
personae pertineat, ad quem impositio manus spe-

quantum dispendium ex defensorisdefectu palere- ctat : quod et principes sine contradictione qualibet

tur Ecelesia quantumque incommodum ex impera-

recognoscunt sicut expresse per venerabilem fra-
;

toris carentia sentiret religio Christiana,licet diu-

trem nostrum Salzburgensem archiepiscopum ct
tiusexspectaverimus exspectantes si forsan princi- diloctum filium abbatem de Salem et nobilem vi-

pes vel per seipsos vel de consilio noslro finem rum marchionem orientalem legatos suos recogno-
imponerent tantis malis, quia tamen eos super his vcrunt in noslra prassentia constitutos, etiam prin-
invenimus negli^entes, paterna ipsos curavimus faventes. Quod autem
cipes suprodicto Philippo
sollicitudine commonere ut Deum habentes prte cum
prineipum dividuntur, post
in electione vota

oculis,et imperii zelantes honorem.ad provisionem D admonitionem et exspectationem alteri partium fa-
ipsius melius intendere procurarent; ne vel dignitas vere possimus, maxime postquam a nobis unctio,
annullaretur ipsius, vel libertas per eorum discor- consecratio, et coronatio postulatur, sicut utraque
diam deperiret. Alioquin,quia mora trahebat peri- pars a nobis multoties postulavit, ex jure patet
culum grave secum.nos quod expedire crederemus pariter et exemplo.Nunquid enim si principes ad-
amplius procurantes.illi favorem apostolicum pra- moniti et exspectati vel non potuerint et noluerint
staremus quem crederemus majoribus studiis et convenire, aposloliea sedes advocato et defensore
meritis adjuvari. carebit,eorumque culpa ipsi redundabit in pcenam?
Cumautemad hujusmodi littera3,quas admullos Praeterea vestra, sicut non
credimus, universitas
principum novimus pervenisse, nobis nec verbo ignorat quod cum Conradus in discor-
Lotharius et

fuisset ncc facto responsum, audito quod quidam dia fuissent electi, Romanus pontifex Lotbarium
eorumad commune colloquium disponerent conve- coronavit, et imperinm obtinuit coronatus, eodem

(50) Id est epist. 90.

Patrol. CCXVI. 35
 i<m INNOCUNTII III PP. 1100

Conrado Uinc dprnum ad gMtiam redeunte. Sunt A bentes.non solum consilium sed auxilium vestrum
autem notoria impedimpnta, quae prsefalo duci ad nobisellicacitprtribuatis, ut quod bene inccepimus,
suara promotionem obsistunt. videlicet excommu- melius compIeamns.Ecce etenim Dominus nostrum
nicatio publica.perjurium manifestura.el persecu- videtur approbasse consilium vel nobis illud tuise-
tio divuljrata quem progenitores ejus et ipse prs • ricorditer inspirasse, cum rex ipse de die in diem
sumpserunt in apostolieam sedem et alios eccle- liat seipso robustior. el. rrpnum ejus jugiter robo-
nonimmeritopoterat
siasticos exercere.Unde videre retur,et debililetur quotidie pars adversa, non
quod ab reprobationem ipsius non erat ordo judi- tam bumanamanu quam divina dpjpcta.Cum enim
ciarius observandus, cum actione non indigeant hoc anno dux Suevi.-e supradictus terram nobilis
manift-sta.Fuit enim.etc.,u/M//)rar/c (51 )imjtrdimen- viri Langravii Thuringiae fuisset ingressusetquam-
tis (52). Qualiter Philippus excommunicatus fuerit dam civilaiem ipsius cum suis fautoribus obside-
et est.cum adbucfaveatCapparono,quiMarcualdoin v,rexipse,nutantibuseliamquibusdamexsuis,
malitiaetexcommunicationesuccessit,nec unquam cum duce Bouemia; el aliis qui auxiliabantureidem
quol venerit contra proprium
fucrit absolutus et in aux liurn Langravii properans.obsidentes obse-

juramentum, fuerit etiam de perseculorum genere dit; el facipntc cum eo domino signum in bonum,
oriundus.et est Ecclesiam persecutus,et qualiter li-
jj 1'hilippus de Turingia iu Saxoniam ad majorem
bertasprincipum deperiret si ipsumeligereni,quali- exercitum colligendum aufugit; sed nec ibidemil-
terautem Fredericus et Uenricus persecuti fuerint lum exspectare praesumpsit, imo ad civilatem, in
Lombardiam.qualiter eam subjicere voluerint ser- qua sui obsidebantur occulte reverlens, relicto
vituti,qualiterl'hilippusipse ailhuc palrumsuorum exercitu et disperso,cum paucis iu Sueviam laten-
inhaerens vestigiis, regnum Siciliae nobis et etiam ter abscessit. Caeterum rex praedictus non paucis
nepoti suo subtrahere moliatur, vestra, sicut cre- castris et terris quae duci faverant potenter acce-
dimus, universitas non ignorat. In persona vero ptis.in locis quae ipse prius habuerat solemnes cu-
regis Ottonis nihil impedimpnti cognovimus quod rias celtbravit, tara a langravio quam duce Bohe-
promotioni ejus aliquatenus obviaret. llnde cum mia?,quern i; si reiiem appellant, et fratre ipsius
eum, licet sine vobis, pro vobis tamen receperi- marchion>> Moraviae, a multis quoque comitibus
mus jam in regem, et ei favorem apostolicum du- Suppanis fidelitatis juramenta recepit, et eos de
xerimus impendendum.cujus pater pro Lombardia feudis suis solernniter juxtaimperiiconsuetudincm
non solum odium imperatoris incurrit, sed suo investivit. Nc igitur.si linem exspectaveritis, veri-
eliam luit patrimonio spoliatus, credebamus quod tatem negetis et Netcio vos (Mtittk. xxv) cum fatuis
non solum consilium sed auxilium opportunum no-
r virginibus audiatis.praevcniatis reg^m ipsum obse-
bis ob favorem regis ipsius et ei ob reverentiam quio.et eum rccipientes in regem auxilium ei tam
apostolicae sedis et nosiram poter.ter et viriliter utilequam eflicax impcndatis.Alioquin/lexlra Do-
impenderecuraretis pra'3ertim postquam exegimus mini faciente virtutem, et rex ipse promotionis
a vobis utrumque; cumque consilium nonsuperiis suae recipiet incrementum, et in proximo monar-
quae Bunt pra?terita requiiatur, sed trabatur inter- chiam imperii obtinebit sed vobis in nullo tenebi- ;

duin a praeteritis ad futura, credebamus quod tur,et nos vobis minus reputabimus debitores.Ci:m
pensatis negotii circumstantiis et iis quae jam feci- autem vcncrabilibus fratribus nostris Ferraricnsi,
mus super facto imperii plenius indagatis,qualiter Papiensi et Placenlino episcopis, quibusetiam ve-
ad promotionem ipsius proceriendum esset in jio- nerabilem fratrem nostrum Manluanum episcopum
sterum nobisconsulerecurarelisetauxilium imper- sociamus, pro eo quod quae in nostra praesentia
tiri. Verum plerique vestrum in nullo nobis auxi- constitutus a nobis audivit vobis poterit viva voce
lium promittentes, consilium vix supcrQcie tenus refei re, negotium istud apud vos injunxeriinus pro-
prabucrunt.quasi esset adbuc quod factum fuerat curandum,volumus et mandamus ut per eosnobis
faciendura, aut vellemus quod cum multa maturi- plenius respondere curetis.
tate fecimus ex multa levitate in dubium revocare. Datum Anagniae, Idus Decembris. m
Sed forsan quia non intellexeratis negotii seriem, " M.lll .

nec adhuc crat processus nostri veritas vobis nota, ElSDhM .

taliler per vestras litteras respoadistis ? Sed non Cum pcr venerabiles fratres nostros Ferrarien-
credebamus vobis ignotum quod jam erat in Teulo- sem, Pupiensem et Placentinum cpiscopos super
nia divulgatum. facto imperii vos nuper duxtrimus consulcndos,
Monemus igitur universitatem vestrara etexhor- quia de negotio ipsonon eratisad plcnura instructi,
tamurattentiu8 et per apoatolica scriptamundamus minus sufficienter ct plene per eoedem nobi>
quatenus ob reverentiam apostolic» sedis et no- scopos respondistis. Ut igitur ex iis quae acta sunt
stram et propriee libertatis obtentu quod omisistis haclenus plenius formetis animi vtstri motui
haetenus sine dilatione qualibet suppleatis, et iis propositum vestrum melius vobis cxpoucre vulcu-
qute jain fecimus plenius intellectis.qualitor in fu- pcr litteras generales totam seriem hujus lacli,
tis,
vorem regis ipsius debeamus procedere rescri- quamscire vos expedit,vobis duximusexponendam.
(51) Id est epiet. 89, 33. (53) Vide Godclrid. monach. Sancti Puntaleon.
(52) Vide Gesta lnnoc. III, c. 30. ad an. 1203.
i 101 R OGISTRUM DE NEGOTIO ROMANI IMPKRII. 11012

Ideoque universitatem vestrnm moncmus attentius A Manluanum, Papiensem et Plarentinum episcopos

et per apostolica vobis scripta mandamus quatenus vos et Lombardos alios convocari mandamiis, tale
cinn pradiotis episcopis, quibus etiam venerabi- daro consilium et auxiliutn promittere procuretis
lem fratrem nostrum Mantuanum episcopum dnxi- quod ceeteri exemplo vestro ad devotionem regis
mussociandum utpote qui quas a nobis audivit ipsius fortius inducantur, et ronsiliutu suum ex ve-
vobis plenius polerit viva voce relerre, cum ab eis stra rcsponsione formantes polliceantur auxilium
fueritis evocati.ad diem ellocumquem vobis praa- opportunuin. Nec trepidetis ubi non est de coetero
lixerint accedentes, auxilium et consilium vestrum trepidandum, oum ipsius regis promotio optatum
pereoset litteras vestras nobis plenius exponatis. jugiler recipiat incrementum.
Datum Anagnire. ut supra. Datum, ul supra.

XCIV. XCVI.
FERRARIENSI, PAPIENSI, PLACENTINO ET MANTUANO
1'NIVERSIS TAM ECCLESIASTICIS QUAMSjECULARIBUS PRIN-
EPISCOPIS.
CIPIBUS ALEMANNLE.
Cum per vus, Fratres Ferrariensis, Papiensis et

Placenlinae, venerabiles fratres nostros archiepi- Quoniam diligentibusDeumomniacooperanturin

scopos, etepiscoposetdilectos filios abbates etalios B bonum, et divins voluntatis propositum quidam
Eeclesiarum proelatos, rectoresquoque, potestates, tunc amplius promovenl dum illud se credunt for-
consules, marchiones, et comites et alios nobiles tius impedire,quosdammiquitatisfilios et falsitatis
LombarJiae super factos imperii duxerimus consu- amicos,qui per mendacia concinnatadivinae dispo-
)endos,etc, tn eumdem fere modum usque exponen- sitonisarhitriumin promotione charissimi in Chri-
;

dam. Quia vero tu, frater Mantuane, quae a nobis sto filii nostri illustris regis Ottonis, in Romanorum
audisti eis poteris viva voce referre, fraternitati imperatorem electi, retardare volebant, permisit
vestrse per apostolica scripta mandamus quatenus Dominus in mendacio publice deprehendi ut cum ;

proedictos omnes ad locum idoneurn convocetis ; mendaces apparerent in uno.demerentur in caeteris

ubiproespntatis eismajoribuslitterisetperleetis.te- mendaciis suis fidem,nec favorem, quem mentiendo
nerem earum ipsis diligentiusexponatis, exigentes saltem indicare volebant,apud veritatis filios obtine-
ab non solum consilium nobis tribuant, sed
eis ut rent. Ecce etenim ei qui quos amat arguit et castigat
auxiliumet favoremimpendant,etsuperutroque per gratiarum exsolvimusactionesquod visitans visita-
suas nos reddant litteras et nuntios certiores. Vos vitnoseUecundummultitudineminiserationumsua-
quoque per litteras vestras responsiones eoruin ruui nospropitius castigavitsed, morti nos tradidit
nobis plenius intinietis. imoquipercusseratjam sanavit.etnostriscontritio-
(]
Datum, ui su/ira. nibusalligatis.pleniusnosrestituitsanitati.Credide-
XCV. rant autem quidamex infirmitate nostra se.nocendi
POTESTATl ET C0NSILAP.IIS MEDIOLANENSIBUS. materiam assumpsisse, ac nosmortuosmentientes,
Nisi constantiam vesiram et industriam novisse- confinxeruntetiamquodnobisaliusfueratsubstitu
mus, poiuissemus non imrcerito commoveri quod tus; quem,uteorumcredereturanipliusfalsitati,vo-
super facto imperii, de quo tam vos quam alios caveie pro sua voluntate Clementem cui etiam cu- ;

Lombardos nuperduximus consulendos,ita summo dentes novam bonam etlitteras componentes, sub-
tenus et superlicie tenus respondistis ut vidercmini stitutionemilliusnisisuntperTeutoniam divulgare.
aliud sapere quam quod hactenus vos novimus sa- Sed benedictus Dominus Deus noster quoniam non
puiss^.Meminimusenim.neccredidimusvosoblitos, nobis sed sibi potius iniquitas est mentita, et qui
qualiterolim pro charissimo in Christo filio nostro paraverani proximo suo foveam.ipsi absque illo in-
illustri rege Ottone, in Romanorum imperatorem ciderunt in eam. Jam enim mauifestatur illorum
electo per litteras vestras,quarum inscriptum vobis malitia et iniquitas publicatur qui contra regem
sub bulla nostra mittimus interclusum, preces hu- eumdemsubfratrumnoslrorum et contra venerabi-
miles porrexistis.inclyta; recordationis Henricidu- n lem fratrem nostrum Maguntinum archiepiscopum
cis Sixoniae patris ejus beneficia recolentes. Sane sub nostro nomine litteras in falsitatis fabrica fabri-
cum consuetudinis vestrae fuerit ut quod fortiter in- carunt,sic uocere volentes illi ut nobisimpingeretur
choastis.fortius compleretis,miraremur non modi- vitium falsitatis. Cum igitur mendaces hujusmodi
cum si inea promotione regis ipsius tepuisseiis in aperte toties siut mentiti et toties in suas testimo-
aliquo vel propositum mutassetis, quoniam fortitu- nium falsitatis litteris falsis usi,monemus universi-
dinis vestrae constantiaeplurimum mutabilitatishu- tatem vestram elin Domino et per apo-
exhortamur
jusmodilevitasderogaret.Monemusigiturdiscretio- stolicavobis scriptamandamusquatenus si similia
nem vestram etexhortamur attentius et per aposto- forsan confingant de ca;tero, non credatis, nec mo-
mandamus quatenussicut de ves-
licavobis scripta ve imini persermonem aut epistolam tanquam mis-
tra devotione eon fidimus,et vos de nostra delectione sam sub nostro nomine ad credendum quod nsque
speratis.non recedatisa constantia mentis vestras ;
adeo simus in proposito nostro leves utquod ma-
sed in bono proposito persistentes, in colloquio ad ture disponimus.
quodper venerabiles fratresnostros Ferrariensem, Datum Anagnia?, ldibus Decembris.
 1103 INNOCENTII III PP 1104
XCVII. A tioso.circa regia; benevolcnlia? dona ditfundat et
ILLUSTRI REGl DANORUM. magnilicet et inter se honorantes
honoret? Sane
Sicut sibispiritualisetmatprialisgladiusmutuan- prudentiam tuam non credimus ignorare quod si
tur mutucc subvenlionis auxilium,et vicissim com- ultimus ad fidelitatem ejus venire volueris et post
municant, vires suas, ut defectus suos ope vicaria caateros ejus gratiam obtinere, aut
nullum aut diffi-
suppleant.et uterquealterius perficiat imperfectum, cilem invenies apud ipsum accessum nec volet for-
decet etiam ut sibi ad invicem suffragentur.et apud sitan te rogatus recipere quem tu non recipis cum
eos qui gladium spiritualem non timentjus ipsius rogaris. Audisse namque te credimus ex evangelica
armis gladius materialis alleget, etspiritualis tem- lectionequod virgines quae tunc landem oleum
porali, cum necesse fuerit, auctoritatis sua: robur emere volueruntcum sponso fuerat occurrendum,
impendat,et tribuat super iisquapminus essent va- quiaeum aliis intrantious ad nuptias non intrave-
lida sineipso valorem. Cum igitur charissimus in ronl,Nescio vos (Mallh xxv) audire meruerint no-
Christo filius noster illustris rexOtto, in Romano- vissime venientes.et clausajanua, omnis eis fucrit
rum imperatorem electus.et fratres ipsiusquasdaiu praeclusus ingressus.Ne igitur nobilitali tuaj simili?
conventiones tecum iniisse noscanluret htlerispro- sic contingat, moncmus et exhortamur attentius,
priis roborasse, ut dispositionis regia? auctoritas consulimus,et per aposlolica tibi scripta mandamus
I!
pontilicalis accedat, couvenliones ipsas, sicut ad quatenus omni mora et difficultate cessantead ejus-
honorem tam Ecclesias quam imperii et utriusque dem regisfidelitatem accedas, etsicejus obsoti u iis

partis utilitatem provide facta sunt et ab utraqne te addicas ul dilationem temporis fideli auxilio re-
partesponte receptae, auctoritate apostolica conlir- dimas, et devotionis constanlia roorae dispendia
raamus, etc. Nulli, etc. recompenses sciturus quod
; si nunc salteni uudias
Datum Anagui.c, xv Kal. Juninrii. etexaudias vocem nostrainet consiliis ,.-
eumdem molum nolnli viro langravio Turin-
ln apud regem ipsum interponemusefficaciter partes
gix ustjue eleclus quasdam conventiones,etc.,iu</i<c nostras ut te in gratiam regalem admittat et inlcr
quain imperiiet ipsius regis utilitatem et quam pru- eos qui ei a principio astiterunt honoret.
videntiam factae sunt,etc, usque in jlnem. Datum Anagnia», Idibus Decembris.
Dalum Anagniae, n Idus Decembris. eumdem modum
In Berloldo duci ZarmgUB, duci
XCVIII. Moravue, comi/i Barenti, duci Austriw, Uuci Bava-
NOBILI VIRO DUCI SAXONI.r.. rix, marchioni orinlali.itayuod unicuique teorsim.

Cum
fincm rerum Providentia metiutur, et exten-
XCIX.
dat sapiens suae considerationis aciem ad futura, '
DUCI BRABANTIiE.
miramur non modicum et movemur quod cum te
virum esse noverimus exercitalum in temporalibu9 Miramurnonmodicumet movemursi protca.-in te
etin aliis cireumspectuin.iu facto imperii caligarevi- illud probabileimprobaturetgeneraleilludexcoptio-
derisetfinemejusimprovidusexspectare. Sane cum nem quo diligere dicitur qui esl
reciperet specialem
Suevia dux Philippus propterimpedimcnta quas in pater. Ecceetenim charissimum inChristolilium no-
litterisgeneralibus.universisprincipibusdestinatis, struin illustrem rcgcmOttonem.in Romanorum im-
nos meminimus expressisse nec possit nec debeat peratorem electum.nobilis mulieris filia: tuse spon-
adimperii monarchiampervenire.jugitprquedeliciat 8um(54),generum irao ea media natum tuum. in cu
in seipso, et parsejus de die in diem amplius inlir- articuloreliquisso relcreriscui oum te non di
rretur, charissimus autem in Christo (ilius noster ras commisisse.Sane cum neque qui pUntat, neque
illustris rexOtto in Roroanorum imperatorem ele- qui rigal.si aliquid, et nonnisi qui legitime ceria-
ctus vir sit industrius et idoneus ad imperium obti- verit coronetur.non sullicit si plantasti hactenus et
nendum, fiati|ue jugiter in seipsorobustior et robo- quod plantaras, nisi tandiu ri-
rigasti aliquandiu
retur quotidie regnum e.jus, non debueras tandiu garo stndueris donec incrementum recipial quod
incumbere baculo arundineo, qui manum perforat
D rigaras, et cum persevcraveris usquc in flnem,
mnitentis.sed illi potius adhaerere eolumnne quae in gloriam assequuris debitam pro labore. itebueras
pluviarum imbree, nrc
petrae soliditate firmata nec sit|iiidpm esse sollicitus ne pugnaret iilius sine
impetus fiuminum.autvenlorum formidabit impul- patre.ac sine te se dnbio eventui bellorum commit-
8us. Cum enim Dominus quod de ipsius regis pro- teret, qui, te prnesente, securius poluisset bostilcs
motione disposuerat ab ajterno jam incoeperit lem- acies impugnare.Verum etsi.lclcccrit vel tmn pro-
poraliter explicare, ac beneplacitum suum certisrx fecerit saltem ei bominum
virtus in quibus prneci-
quadam parte indiciisrevelarit, cujusdam fatuitatis puc confidebat, ille lamen cum in
nccessitatis arti-
est species divinno velle dispositioni resistereac ejus culo non reliquit qui secundum Psalmi^tam in
oronipotentiaeobviare.Ecquid igilurexspectasadhuc, opportunitatibus ost adjutor. Undequiu Dominum
etnon prnevenis in benedictione dulcedinis regem adjntorem habuil. non timuit, etsi relictus asuis,
ipsum, ut cum coronam acceperit de lapide pre- quid ci homo faceret inimicus. Vcllemus autcm ut

(54) Videsupr. »pist. 80.

 1105 RKGISTRUM DE NEGOTIO ROMANl IMPHRII. 1106

tropaeum tecum de hoslibus reportasset, nec tu A gratiim, indignationem ineurreres, et pcenamrcci-

dedisses tuam gloriamalienis, autin laborcmtuum peres unde pramium exspeetabas, ncc cliam, te
aliua introisset, et sic fovisses filii tui partcm ut cadente, illud sedificiam rueret quod in apostolicae
patri semperdevotius subjaceret. Scd fucras forsan sedis est fundamento flrmatum. Quia sicut nisi Do-
aliis ab ejus te
oceupatus, et privata necessitas minus ;edilicaverit domum, in vanum laborant qui
subsidio revocavit, nec potueras simul intendere ciliticant eam,
vacuabitur conatus eorun. qui
ila

propriis ct alterius negotia procnrare, licet causam quod ipse construxit destruere moliuntur.
cjus reputare debueras tanquam ettuam. Munemus Datum, ut supra.
igitur nobilitatem tuam et exhortamurattentius et CI.

perapostolica tibi scripta mandamus quatenus cum ILLUSTRI REGI DANORUM.

Uorninus factum regis ipsius msnuteneat, justitia LiicetcharissimusinChristofilius nnster illustris
esigentc,ita ut jngiter fiat sc ipso robustior et de
rex Otto, in Romanorum imperatorem electus,sere-
die in diem roboretur amplius regnum ejus, in nitati tuae sit tam amicitia quam affinitateconjun-
prosperis non relinquas quem fovisti hactenus in ctus, nihilominus tamen auxilium quod inter sua?

adversis, nec patiari; ut alius ponat principiis tuis promotionis priraitiasei potenter et viriliter impen-
finem etdelabnre tuo mercedis praemium assequa- r>
disti nobis rreputamus
alstl notJls impensum, et ad honorem
tur. Cumque non regem ipsum ad recipiendam im-
tuum propter hoc intendimus et profe
specialiter

perii coronam vocabimus, eum in forti manu et

ctum. Narr. quamvis ad favorem ipsius duplex,
extento brachio comitcris. Taliter igitur efficias
aflinitatis videlicet et amicitiae, ratio te inducat,ut
qucd nionemus ut de fortitudine ac constantia tua tamen
non rumpatur, devotionis
triplex funiculus

nierito commenderis, nec notam alicujus levitatis

sineeritas.quam adnosetRomanoruinEcclesiam ha-

incurras, etcum in stadioconcurreris, cursus dimi- bere te credimus, praedictis accedens ei confert am-

dies et termites anle metam. pliusfirmamentum.cumsineconscientiae laesione ac

D.itum Anagniae. n Idus Decembris. famae dispendio favere valeas cui faveamus. Super
hoc igiturmagnifieentiam tuam prosequentesactio-
C.
nibus gratiarum, monemus et exhortamur in Do-
COLONIF.NSI ARCHIEPISCOPO.
mino quatenus de die in diem in ejusdem regis dile-
Cum finis non pugna coronet, miramur non mo- ctione proficias, et tam potenter et eft.caciter foveas
dicum et movemur quod, sicut a multis audivimus, et promoveas partem ejus, ut auxilio tuo et favore
maculam in gloria tua ponis, dum quod fovist 1

suffultus in brevi possit imperii monarchiam obti-

hactenus in sua promotione relinquis. Sane cum
nere, sciturus quod reputabimus nobis ipsis im-
BuperfactochariasimiinChristofiliinostriillnstriarc pensum quidqukl honoris et gratiae ipsi duxer
s
regi Ottonis in Romanorum iraperatorem electi
imnendendum
diei et aestus pondus portaveris, et quem post Do- Datum, ul supra.
minum solus creaveras manuteoueris fere solus, CII.
non tam pro nobis et Ecclesia Romana quam pro te SUPPANIS BOHEMIiE.
ac Ecclesia Coloniensi, dolemus quod in famre tua Devotionem vestram in Domino commendamus
ac ipsius utilitatis dispendium,cum proficere magis quod,sicuiveridicamultorumrelationemcomperimus
debueras, delicis, et meritum tui laboris amittis venerabilem fratrem nostrum Praenestinum episco-
cui mercedem potueras obtinere. Scimus etenim, pum, apostolicae sedis legatum, ob reverentiam Dei
nec apud nos testibus ullis eges, quod promotionis et nostram humiliter recepistis et curastis honori-
ejusdem regis principium fueris, et quem plantave- fice pertractare, ita quod ad commonitionem ejus,

ras curaveris hactenus irrigare Nunc autem, qua relictis uxoribus et filiis vestris, in forti manu et

occasione nescimus,eum videris pene penitus reli- brachioextentocum domino vestroBohemiamexeun-

quisse,ita ut jam sine tetriumphet de hostibuscum tes, charissimo in Christo filio nostro illustri regi
quopotueras triumphasse ;acquiaDeus insuidispo- Ottoni, in Romanorum imperatorem electo,potenter
sitione non fallilur, tequoque sub quadam dissimu- _ inaccessuautemvestro ei plu-
et viriliter astitistis,
l.itionis specie tuumei subtrahente favorem, de die rimum honorisaccessitcum congressumejus ipsius
in diem magis proficiat et amplius prosperetur; fugerit inimicus, nec coram vobis ausus fue-
cujus prosperitas, si responderent ultima tua pri- rit comparere, sed disparuerit potius et ad propna

mis, tibi imputauda.Ne igitur perdas penitus

fuerat redierit, relicto exercitu et disperso. Super hoc igi-
meritum et impensam, fraternitati tua? per aposto- tur nobilitatem vestram prosequentes actionibus
lica scriptamandamuset districte pra?cipimus qua- gratiarum. monemus el exhortamurattentiusquate-
tenus illum in fine non deseras quem in initio pro- nus, sicut bene ccepistis, eidem regi de caatero fl-
movisti, nec des tuam gloriam alienis, aut teipsum promo-
deliter et fortiter assistatis, et foveatis ac
efficias alienum ab eo quem quoad factum impeiii veatis taliterpartem ejus quod ipsius negotium in
genuisti; sed cum eumad recipiendam imperiico- brevi. dante Domino, feliciter consummetur. Nos
ronam vocabimus, ipsum in forti manu et extento enim reputabimus nobis ipsis impensum quidquid
brachio comiteris. Alioquin non tam et videris illu- gratiae et honoris ei duxeritis impendendum.
Msse quam nobis. Ideoque, unde nostram merueras Datum, ut supra.
 a

1107 INNOCKNTJI III PP. 1108

CIII. A. quatenus flectere raentem noMram quin dc die in

WO BAL-BURQ-N-I. diem amplius in tua dilectione ferveret et ad ele-
Cum ob reverenliam uposiolic.oaedis clVnostram ctionem tuampropensius aspiraret.yuamvis uutem
chanssimo in Christo filio nostrn illustri regi Ottoni neque qui plantat, neque qui rigut sit aliquid, sed
in Romanorum imperatorem electo euraveris adha:- qui incrementura dat Deus, gaudomus tamen in eo
rere, miramurquod, sicut nobis px ejus cst parte qui dat omnibusalfluenterquiaei quod plantavimUB
propositum. nec littcrns ad eumnec nunlios desti- et rigavimus incrementum beniftous indulsit, ita ut

nasli ; ncc ipsi curasti aliter subvenire. Ne igitur sicut granum sinapis quo<i mulier in borto suo lc-

(idessine operibus mortua videatur.fraternilati tu.-e gitur seminasse, planta nostra in arborera magnam
perapostolica scripta mandamu? at'|ue pra;cipimus jamexcreverit in cujus ramis volucres caeli, dante
;

quatenus eum de caetero nonsolumlitlcriset nuntiis Domino, in brevi sedcbunt, et sub cujua umbra
visiies, sed talitcrin aliis etiam ei studeas subvenirc besti;eterra: quiescent. Cum igitur Dominus dirigat
quod in exhibitione operis tua ejus devotio plenius gressustuoset lirmct de dieindiemarapliusregnum
innolescat, et non videaris nos in eo et ip^um pro tuum, monemusserenitalem regiam et exhortamur
nobis tantum labiis honorare. in Dominoquatenuscumtempusjam ucccperis op-
Datum, ut supra. p portunum, o.iportune ao importune, vigilanter et
CIV. incessanterinsistas utbonum principium finis opii-

PR.ENESTINO EPISCOPO APOSTOLIC.F. SEDIS LEGATO. mus subsequatur, et optatura commune desiderium
Quantasitobedientise virtus etsi ex sacraepaginse nostrum sortialur effectum, fovcasin dileclioncac
tamen jam apertius lcgi-
didiee.rimuslectione, in te devotione tua principesqui te fovent utalios melius
musct familiariusexperimur.Dunetenim quantum ad tuasserenitatis favorem indueas, etdum princi-

ncjrotium tu.-ecommisimus intuemur, et

devotioni pum ttbi lavor arridet, ad tuae promotionis p"r-
quantumonustnishumerisduxerimusimponendum fectionem iiilendas, nec negligas in aliquo factum
altendimus diligenter, au-noscimus quod firavitatem tuum, sed omni diligentiastudeas promovere. S e .

ejus tua devotio minuit.ct molem oneris obedientia speramus in eo qui est in se speranlium fortiludo
levigavit. Ecce etenim Romani imperii negotium, quod si denuo profeceris sicut hoc anno diceris
cui non potest pr.-eferri aliud in temporalibus vel profecisse, non erit qui tuo profectui se opponat

conferri, sic Dominus in tua manu direxit ut,arcu vel divinae dispositioni resistat.

fortium infirmato, infirmi robore sint accincti, et Datura Anagniai, xvu Kal. Januarii, ponlificatus
polente deposito.sit humilis exaltatus. Solliciludi- nostri anno sexto.

nem ergo tuam in Domino commendantes et pro. _ CVI.

_... .:._:i i: _, -_,.,„ „1 -.-k-- «
sequentes actionibusgratiarum.mnnemus etcxhor-
— LITTER/E OTTONIS REGIS.
tamur attentius et per apostolica tibi scriptaman-
Sanctissimo Patri ac domino Innocentio Dei
damus quatcnus non deficias, sed proflcias polius,
gralia sacrosancta; Romana; Ecclesia? summo ponti-
etsic coeptis insistas ut in brevi ad nos, dante
fici Otto eadem gratia et sua llomaroruni rex et
Domino, cum palma victoriae revertaris, et prae-
seinpcr Augustus salutem cum liliali dilectionc.
senlis gratiam sentias qui absentia hactenus servi-
C.um post Deum, Pater Sancte, vossemperh
visti.
mus propitium etbenignum, sicut exaltatio et su-
Datum Anagnia?, Idibus Decembris.
blimatio nostri honoris manifeste dcclarat, pl ho-
CV. norcmnobisdivinitus collatum Deo et vobis semper
lLLUSTIU REGI 0TTONI IB BOMAAORUN IMPERATOREM velimus ascribere, cum in cinprcra et fuvillara ne-
F.LECTO. gotium nostrum redactum fuisset si manus vestra
(55) Sincerae intentionis affectum quem circa vel auctoritas beati Petri in partem nostran:
promotionem regiam hahuimus hactenus <t habomus declinasset,hocsemper pra oculishabebimusq
cxplicare nos litteris non oportet,cum plenins hoc usque vixerimus. Sane innotescerc vobis cupimua
exponat effectus et lidelius interpretentur mentem -. quud status noster de die in dicm prospcratnr et ;

am!h<— L A<1 «.-.«* excellentia:

___ _>_i_.lj-_ __. L? _. _. __. 4
hoc non flv AAllnnll n rr\ II -I
rt s\
sed Deo aI rl
*-\ *-is%
nostram operaquam scriptur.v.Sune pi ipIit opinio
- .» ._. _> r* rt \ r»
.-. . . . .
noslra;, et vol
1 ' . , 1 . i .

nem plurium et multorum consilia suscepimus ab Ecclesia-Romana; ascribimus.RegemBobemia^Lao-

initio causam tuam, de cujus promotione omnes eravium Tburiogis, marchionem Moravia? pcr po
pene penitus desperabant, et studuimus eflicaciter tentinm non habuimus, sed per magnam vestram
promovere.nec te in articuloillorcliquimusquo per sollicitudinem et rrequentem de quo non dubita- ;

obitum inclyla; recordationis Ilichardi regis Anglo- mus, sed de die in diem supcr hoc magi>
rum, avunculi tui, videliaris ab omnibus derelictus. lurium cniin solemnpmhabuiinus proxima
i

Licet cnim non defuerint qui multipliciler nos quintaferiaantefestum beati Martini in quamulti ;

tcntarent et munerihus et promissis nos vellent a principes imperii luerunt, ar< i

favoris tui proposito revocare, neo prece tamen, dueps. comites et alii quamplurimi nobiles. ln ca

nec pretio, nec minis, nec monitis potuerunt ali- vero talia sunt ordinataet statuta qusscriptiscom-

(55) Arnold. Lubec, lib. vn, cap. <i. (56) Vide supra epist. 56.
H09 registrum m negotio ROMANl IMPERII. 1110
milterenon audemus.aed latori pra>sentium dilocto \ bato, elegimus et assumpsimus impotentem, ejua
et familiarissimo clerico nostro II. de Aqmleia uic- inhiercntcs vesti^iis qui exaltat humiles et humiliat
n oomraendaviama, ci ei linuiier sub obtcntu
oriter contumaces. Monemua igitur sercnitatem regiam et
gratis DOfltrga injunximua ut vobis omnia per ordi- exliurtamur iq Domino quatenua quanto Dfius te
ncni referat, Firmiter enim crcdimus quod quod de amplius cxaltarit, tanto magis in ejus humilies tc
nobis incccpistis infra paucos dies, hoc est, in Puri- conspectu elationem cordis fugiens et extollcntiam
ficatione beatee Mari», bono (ine conautnmabitur. oculorum, non solnniinodo apud Dominum, sed
Principes enim superiorcs, vidclicct arehiepiscopus et apud imperii prinoipes et pauperes qnoslibet et
Salzburgensis cuin suffragenaia suis, dux Austriae minores. Beneficio quoque apostolicae scdis assidua
cnm nobilibus terra; suee, et dux Dawariae, terras tecum meditatione recensens, eam, sicut debes,
eorum a nobis rccipient et lidelitatem praestabunt, in capite vencreris, et in membris honores ;

ita per Dei gratiam quod discordia in gratiam con- sciens quod caput membro gaudenti congaudet,
vertetur. Expeditenim vobis et nobis ut consilium et parli dolenti suum condolet universum. De
veatrum auxilium apponatis sicut videritis cxpe-
et nobis autera, quorum constantiam es expertus,
dirc. Rogamus igitur paternitatem vestram utsolito si quid tibi fuerit sioistri suggestum, omnino
more benignele^ationem nostram audiatis.et consi- g non credas; sed puritatem nostram ex operibus no-
liuni vestnim, quod magnum est, apponatis, et stris attendas, non credenssermonibusdetraclorum

latorem praesentium II. de Aquileia quam citius qui ud tuum potius detrimentum immissiones per
poteiitis nobis transmittatis qu ia in prcedicta curia
;
malos angelos fucere moliuntur non tam ut tu
;

con«ilio vestro et auxilio una cum principibus impe- contra sedem apostolicam movearis quam ut nostra
rii uti volumus, lacturi quodnobismandaveritis. Ea circa te couscientia vulneretur. Cum autem Domi-
qune lator praesentium super iis vobis dixeritindu- nus tempus tibi concesserit opportunum, quod pos-
bitanter credatis. Pnvdicta curia erit apud Wol- sis felioiter imponere laboribus tuis finem, vide ne

dam. Dominus legatus non interfuit curiae Susak, in vaouum gratiam ejus acoipiasetaecepto tempore
quia pro negotiis Ecclesiae ac nostris ad partes ie- neglijias causam tuam sed opportune ac impor-
;

rat orientales. tune insistas ut quod quaeris iovenias et accipias

CVII. quod expetis et exoptas. Quia vero, sicut accepi-
1LLUSTRI REQI OTTONI IN ROMVNUM IMPETATOREM mus, in manu forti es Sueviam intraturus, volumus
ELECTO. ul indemnitati Eoclesiarumetreligiosorumlocorum

quanlumcunque poteris studeas providere, cavens

SerenitatemtuaminDominocommendamus quod
,......,.
lnsratitudims vitium fugiens, et Eeclesiae n
, .r, sollieite nemonasterium de Salem, in quo fratres
, .

Romans r
,
... ,

.
P „„„ „„ „ „„k;o j Cirterciencia ordinis laudabihter conservantur, de-
neneficia recognoscens, nobis post donnnum pro
o*
.
;

struatur occasione hujusmodi vcl enormiter et gra-

fectum suae promotionis ascribit et per suas litte-
viter opprimatur. Casterum quoniam, ut docet Apo-
ras confitetur quod negotium ejus redactumesset in
stolus, non omni spiritui est credendum, sed pro-
cinerem et favillam nisi ei manus nostra et beati
bandi sunt spiritus si ex Deo sint, cum frequenter
Petri auctoritas astitisset. Consideras enim tecum
angelus Satanas transfiguret se in angelum lucia, et
et diligenter atlendis quod non labiis tantum te
saepeimmissiones fiantper angelosmalos, verentes
curaverimus honorare, sed in omnibus quae ad
ne fraudibus noceat qui viribus nocere non potest,
promotionem tuam facere videbantur auctoritatem
superquibusdam quaadilectus filiusH. Aquilegensis
libi praestitimus et favorem dumque statum prse-
;

nuntius tuus nobis proposuitob cautelam noatram

sentem praeterito oonfers, et utrumque altero dili-
genti meditatione metiris, el qualiter para adversa,
etcommoduin tuum ad praesens non duximus aliud
quae in sua olim potentiam confidebat, suis sit ex
respondendum nisi quod in omnibus te circumspe-
magnaparte viribus enervata,considera?,in!elligis ctum exhibeas ac prudentem, neo verbis detinearis
inanibus, ut cum tempus acceperis, oblata tibitem-
quantum tibi per favorem apostolicas &edis accesse-
poris opportunitas dilabatur, aut circumveniaris
rit, quantnmque faotus sis te ipso robustior, et
D fraudibus esquisitis, ut quos habes amittas.et quoa
qualiter in promotione tua pars sit altera minorala ;

quae per Dei gratiam, te proficiente,

habiturus fueras non acquiras.
deficit, et te
crescente, decrescit. Gaudemusetiam quod is cu.jus
Datum Anagniae, vm Kal. Februarii.

gerimus et mini-
vices in terris, licet insufficientes, CVIIl.
sterium exercemus, judicium nostrum videatur mi- ARCHIEPISCOPIS, EPISCOPIS, ABBATIBU8 BUCIBUS, Et
sericorditerapprobasse, cum eiquod plantavimuset ALIIS PRINCIPIBUS (HARISSIMO IN CHRISTO FILIO
rigavimus dederit incrementum et daturus credatur NOSTRO 1LLUSTRI REGI OTTONl IN ROMANORUM IM-
in proximo ad perfectum. Verum nonnostrum, sed PERATOREM ELECTO FAVENTIBUS.
suum potiusjudicium approbavit. Quoniain nosejus Solet esse tam messis quarn vindemia cultori gra-
exemplo super imperii Romani negotio non fuimus tior post non solum mercenarius finem
laborem, et
personarum aut munerumaoceptores,necpotentem aui operis praestolatur, sed et viri fortes habent
respexirauset despeximus impotentem sed potente ; mensea vacuos, et dies sibi laboriosos enuraerant,
potiua ob causas rationabiles et mulliplioes repro- donec quod feliciter inchoaverunt feliciua exse-
1111 INNOCENTII III PP. 1112

quantur. Sane summa intentionis finis operis esse A nec fames, nee aliud te posset a charitate ipsius
debet, nec solet incipere sapiens quod nolit aut aliquatenus separare. Sperabamus siquidem quod
nequeat cousumcuare, sciens quod linisnon pugna sic nobis fideliter adhaereres quod velles rum triurn-
coronat, et non qui coeperit sed qui perseverave- phantibus trlumphare, ac licet casum non posses
rit, salvus erit, r.ec currentes, sed percurrentes lormidare nobiscum, reputares tamcn, si cum ca-
liravium apprehendant,autcoronetur qui nisi usque dentibus caderes, gloriosum ct beatum te crederes
in finem legitime decertaverit. Siquidem cum ad sipersecutionem propter justitiam et obedientiam
promotionem charissimi in Christo Dlii nostri il- patereris.Sane advertere debuisses ne rel;rtaobe-
luslris regis Ottonis in Romanorum imperatorem dientiaesemita,contrastimulum calcilrans,ad inobe-
electi lamin personis quam rebus plurimumlabora- dientiffideviadeclinares, cum obedientiapraeferatur
veritie hactenus, nec fuerit labor vester inani°, imo victimis et idolatriae inobedientia comparetur, di-
plantaequam plantastisdiligentius et rigastis dede- cente propheta : ffimquid vult Dominus holocatuta
rit Dominus inerementum,itnutmaturitati proxima el vietimat, et non potiusut obedialur voci cjus 1 }le-

jam spondeat uberes fructus vobis, cavete ne in enim obedientia quam viclmuT, el ausci.'.t.:rc
lior est

vacuum gratiam Dei recipiatis.sed eam potius tem- magis quam offerre adipem arietum ; quoniampccca-
pore acceptetis accepto, et cum via vobis pateat et n tum ariolandi est repugnare, el quasi scelus idolola
sit oblala facullas, quia semper nocuit differre pa notle acquiescere (/ lieg. xv). Legeras autem
r.itis, non qusratis moras aut dilationes captetis, quod inobedientia de paradiso primum hominem
sed eis omnino postpositis, quod bene cocpistis, expulit, et Saulem a regno dcjecit. De Christo vero,
quantum permiserit Dorainus, compleatis. Ecce quia factus est obediens Pairi usque ad mortem,
enim regiones albent ad rcessem, ita ut nisi messor mortem autem crucis, in Apostolo novimus te le-
negligat messioneni, sed falce seaccingat potius ad gisse quod propter boc Deus exalutvit illuni,etdo-
metendum, meterc non solum seminaverat
quae navit illi nomen quod est super omne nomen, ut in

ipse possit, sed in aliorum intrare laborem et quae nomine Jesu omne genu flectatur coelestium, terre-
aliiseminaverant congregare. Monemus igituruni- strium et inlernorum, et omnis lingua confiteatur
versitatem vestram et exhorlamur attentiuset per quoniam Dominus Jesus Christus in gloria est Dei
apostolicavobisscriptamandamusquatenusutfinem Patris. Quia ergo scienti bonuni, et non facienti,
de caetero lam vestris quam imperii laboribus im- peccatum esl illi, et servus sciens voluntatem do-
ponatis, taliter vos accingere procuretisut cumeum mini sui, et non faciens, vapulabit mullis, cum
vocabimus ad coronam, nulla vos mora detineat quani commenuabile sil obcdientia: bonum et quam
quin in forti manu et brachio extento, prout vide- detestabile inobedientiae vinculum <x divinee pagi-
liilur expedire, ad nostram eum praesentiam bono- naj didiceris lectione, veterem houiinem cum a t;
rificeadducatis, apostolicae benedictionisgratiamet bus suis exuere debuisses et novum induere qui
sacrae unctionis mysterium suscepturum. Taliter tibi et aliis reliquit exemplum et sequamini \

igitur exsequimini quod mandamus ut ea inten- gia ejus quatenus sicut ipse non solum obediens
;

tione vos ostendatis hactenus laborasse quod finem Deo Patri, sed Mariac ac Joseph subditu» fuisse de-
tantis imponeretis laboribus et digne reciperetis scribitur, sic et tu superioribus subditus r.on resis-
pro tanto et tam diutino labore mercedem. teres contuiua;iter, sed humiliter obedires ; ne si

Datum Anagniae, ix Kal. Februarii. aliter ageres, pro pari crimine punieris nosimpa-
In eumdtm fere modum lnnlgravio Thuringix. In riter cum Saule.
cumdem modum comiti Palatino Itheni.
autem inobedientia? vitium pntuis-
Licet
CIX. jampridem in te graviter vindicare, cum propter
ARCHIEPISCOPO MAGDEBURGENSI, SPiniTCM CONSILII hoc per venerabilem fratem nostrum Pr8enestinum
SANIORIS. episcopum, aposlolicai sedis legatum, qui quantus
In admirationem inducimur vehementem et non in Cisterciensi (iniinc fuerit, et qnantum locum in
modico moerore turbamurquod cum Magdeburgen- Ecclesia ineruent oblinere, quantumque per injun-
sisEcclesiain magnae necessitatisarticulo,videlicet '
ctum ipsi legationis ollicium auctoritatis ei n
tcmpore schismatis, sinceritatemdcvotioniset con •
serit et honoris, te non crcdinnis igaorare, lueris
stantiam fidei Roman»; servarit, et in
Ecclesiae excommunicationis sententia innodatus, nec te
eadem usque ad haec tempora permanserit pu- propterea excomuiunicatum habueris, sed excom-
ritate, nunc, te faciente, quod dolentes referi nus, municatuspraesumpscriscelebrarc, nos tamen canis
oliscur^tum est aurum, mutatusest color optimus, quantumcunque vide-
tuis cl honestati parcentes,
ct argenlum tuum in scoriam estconversum, contra rcmur derogare legato, licct id non facercmus
i quod de te hactenus putabamus. Inter caieros
I
animo derogan'!i, te fecimus a vinculo excommu-
etenira ecclesiasticoset snjculares impcrii principes nicationis nbsolvi, credcntcs i|iiod patieotia 11

te credebamus Romanam Ecclesiam quodam modo te ad pcenitenliam revocaret, m

specialiua venerari et nos ipsos brachiis sincerioris
de catcro exhiberes ingratum. scd gratias ngens
charitatis amplecti et sic in apostolica? sedis devo- potius obedires. Verum, sicut opera tua testimo-
tione lirmiter permanere ut nec mors, nec gladius, nium perhibcut veritati, factus est novissimus
 iH3 REGISTRUM DK NEGOTIO ROMANI IMPERII. 1111

error tuua pejor prioro, cum ox benignitatc noslra A praediclo lr/alo infra mensem post BOSoeptionem
sis ampliua induratua, ila ut desipere videaris in praescntium plene satisfacias de injuriis irrogatis,
sonio i|ui tempore sapueias juventutis (57). Ecce etsicutidem tibi ex parte noslra pranceperit,supcr
cteniin ru.n idem legatus, rle quo liducialiter glo- facti imperii nostra: consentias et obcdias volun-
liauiur quod a munenbus excutit manus suas, et tati ;
praserlim cum idem rex suflicientem prae-
de qus vere dicere possumus Nm fuil qni ditave-
: stare velit super indcmnitate Magdeburgensis Ec-
rit Abraham (Gen. xiv), tibi ex parte nostra sub clesiaecautionem.Alioquinnoverisnos venerabilibus
debito juramenlo quod in tuanuperabsolutioneprse- fratribus nostris Mindensi, Verdensi et Hildese-
stiteras districte praeceperit, et nos etiam per litte- rnensi episcopis dedisse districtius in mandatis ut
ras nostras dederimus id mandatisut superimperii extunc te singulis diebus Dominiiis et festivis.pul-
Roniani negotio nostra» acquiesceres voluntali, et satis campanis et candelis accensis, appellatione
charissimo in Christo lilio nostro illustri regi Ot- remota, excommunicatum publice nuntient, et per
toni.iu Romanorum imperatorem electo, quem nos vicinas dicsceses faciant sub solemnitatesimili nun-
in regem suscepimus, tu quoque nobiscum eum in tiari, suffraganeis tuis et Magdeburgensi capitulo
regem suscipiens.fideliter adbaereres.tu tamennec ex parte nostra in obedientia; virlute mandantes ut
ejus nec nostro mandato deterens, nec praestitum r> inobedienti tibi nullam reverentiam prorsus impen
juramentum attendens, noluisli quod mandatum dant, nec te ut metropolitanum honorent, sed ut
tibi fuerat adimplere imo cum propter boc excom-
; excommunieatum evitent. Quod si nec sic arbor
municatum te renuntiaverit et perjurum.relaxasti tua fota stercoribus fructus protulerit requisitos,
contra eum et Romanam Ecclesiam linguam tuam, securim ad radicem ficulneae infruetuosae ponemus,
el nescimus cujusappellationisobtentu deferresen- ut juxta proverbium veritatis, arbor quae non fece-
tentiae contempsisti, cum etiam in dubio debuisses rit fructum bonum,excidatur etmittatur inignem.

viam eligere tutiorem, et donec res nostro diffini- CX.

retur judicio, sententiam observare. EPISCOPO PATAVIENSI.
An forteputas quodmandatum tibi factumfuerit Non est tibi vel alii formidandum quod nos, qui
contra Deum.aut in tali negotio, tanquam ad apo- debemus omnium jura tueri, velimus imperii Ro-
siolicam sedem non spectet.nobis non debeas obe- mani jura turbare, ne inde nascantur injuriae
dire? Certe multum desipis, si hoc sapis. Nam et unde jura nascuntur, eum illa simus mensura
nos homines sunius, et Deum cceli timemus, nec contenti quam Christus in Evange-io diffinivit.
quidquam vellemus cuntra ipsum statuere aut supra Reddite, et qux
inquit, quse sunt Cxsaris, desaii,
nos aliquid arrogare. Quantum autem in hoc facto sunt Ne quis igitur
Dei Deo IMatth. xxn),
deliqueris, et quam merueris ex contumacia tanta ^ aestimet quod contra jura imperii Romani aliquam
pcenam,melius expenreris in opere quam ex cano- nobis obligationem feceris aut etiam sponsionem,
nica teneas lectione, nisi adhuc, quantum possu- praesentes tibi litteras in testimonium duximus con-
mus,luae vellemus honestati deferre ; sed nisi defe- cedendas in quibus scripturam illam quam ad
;

rentibus deferas,et deposiio corde lapideo carneum tuam innocentiam ostendendam nobis dedisti de
cor assumas,et obedias voci nostrae, quanto ditfer- verbo ad verbum duximus adnotandam. Ego... Pa-
tur amplius, tinlo gravius inferetur. Sane si fuis- taviensis episcopus per hoc scriptum ineo sigillo mu-
semus in facto imperii personarum aut munerum nilum proftteor et afftrmo quod litteras illas in quibus
acceptores, si potentiam praeposuissemus jusiitije, quoddam capitulum conlinetur per quod clavibus
et pervertissemus judicium aequitatis, inobedien- Ecclesix,quas Deus beato fetro et, successoribus ejus
liam tuam vel dissimularemus omnino, vel saltem concessit, videtur aliquatenus derogari, nec legeram
minus moleste ferremus. Verum cum personarum nec audieram antequam ad prsesentiam domini papge
acceptione postposita, non attendentes vultum po- venissemjicet litteris illismeum sit sigillum appcn-
tentis, nec impotentis justitiam contemnentes, se- sum;quoniam minus caute vacuo pergameno meum
cuti fuerimusaequitatem, etjam Dominus judicium jussi sigillum apponi,credens quod nihil in eo scribi
nostrum certis videatur indiciis approbasse, contu- D deberet in derogationem ecclesiaslicx polestatis. Unde
maciam tuam necdebemus nec volumus ulterius in capilulum illud conlra claves Ecclesix nec approbo
patientia sustinere,cum secundum Apostolum pa- nec defendo, sed corde credo et ore confileor quod
ratisimus inobedientiam omnem ulcisci, quam ex quidquid Romanus pontifex, qui est successor beali

hoc et tu ipse amplius manifestas quod exspectatus Petri el vicarius Jesu Christi, ex awloritate ipsarum
diutius, licet promiseris, nullum tamen propter clavium liyaverit super terram, erit ligatum in eoelis,
hoc miseris responsalem. Volentes autem adhuc,si elquidquid solverit super terram,erit solutum inccelis.
possumus.te ad viam rectitudinis revocare, mone- Datum Laterani, xi Kal. Junii, anno septimo.
mus et exhortamur attpntius et per apostolica tibi CXI.
scripta in virtute obedientiae districte praecipiei.do >OBILI VIRO DUCI BRABANTI.E.
mandamus quatenus, omni excusatione cessante (58) Olim, si bene recolimus, pro consummanda

(57) Vide supra epist. 56, 84. (58) Vide supra epist. 60.
1115 INNOCBNTII III PP. 1116

copulaintercharissimum in Cbristo filium noslrum A ferendam.sicut tun nobilitasnnn ignorat. Prarterea,

illustrem regemOttonem in Romanorum imperato- quidqtjid deipsafilia tuacontramandatum nostrutn
rem eleetum.et dilectam in Cbristo liliam [Mariam] derogationem canonicae sanciionis irri-
feceris in

natam luam nobis humilner scpplioasti,ut dispen- tum decernimus et inane praedictu Cameracensi
;

sationem quam venerabilis frater noster Praenesti- episcopo et dilecto lilio prasposito Bunnensi et ma-
nus episcopus.apostolieae sodis legatus,de speciali joridecanoColoniensi nostiisdanies litterisinman-
mandato sedis apostolicae fecerat inter ipsos aucto- datieut eaquae praemisimus non differaol publicare.
dignaremus apostolica conlirmare. Cui peii-
ritate Dalum Roma» apud Sanctum Petrum ; vi Kal. No-
tioni, propter multam utilitatem qu;e noscitur ex vambris, pontilicatus nostri anno septimo.
hoc imperio proventura, consensum praebuimus C\1I.
pariter et favorem. Nunc autem quod grave geri- MAGINTINO ARCHll PISCOPO.
mus et molestum, occasionibus Irivolis adinventis Cum propter delectum pallii, quod Placentinus
ipsam eidem regi sponso suo tndere malitiose re- tibi restituere noluerat, uon modicum sustinueris
cusas, cum solemniler inter ipsos sponsalia sint detrimenlum, et nos tuis profectibus inlendentes,
contracta.et hinc inde tam per te quam per homi- aliud tibi pallium per venerabilem fratrem nostrura
nes tuns prasstito juramento (irmata, illicitum ha- Catnerdcensem episcopum etdiloetum lilium magi-
bens, ut dicitur, cum nobili viro Philippo Suevia* strurn \V. de Leicestra nuntium tuum duxerimus
duce tractatum ut eam charissimo in Christo filio transmiUendum,fraternitati tuaeperapostolicascri-
nostro Frederico.illuslri regi Sicilioe,nepoti suo, co- pta mandamus quatenus eoutarisad divini nominis
pules in nxorem quod utique t.mto gr.ivius repn-
: gloriam.apostolicae sedis honorem, salutem animae
tamus quantomagisex hoc et aninw tua pe riculnm tuaa,nec non utilitatom metrupolia Maguntinaa. Mo-
et famae dispendiutn procuvatur (59). Cum enim nemus igitur fraternitatem tuara et exhorlarnur in
praedictus rc\ Sicili.-e sororem cbarissimi in Christo Domino.peraposlolica sibi scripta mandantes qua-
filii nostri illustris regis Aragonum germanam.uxo- tenus tam ert;a nos quam erga charissiinum in
rem quondam illustris regis Hungari.o, accipere Christo (ilium nostrum.illuslrem regem Ottonem,in
debeat in uxorem, et jam inter ipsos per dilectum Romanorum imperatorem electuni talem te studeas
filium Roffridum tituli Sanctorum MarcellinietPetri exhibere ut fidem et devotionem luam magis et
presbyterum cardinalem Casinensem abbatein.tunc magts in opere comprobemus.
apostolicac sedis legatum, de mandato nostro, me- Datum Romaiapud Sanctum Petrum, vi Kal. No-
diantibusetjurantibusfamilianbusutriusque.spon- vembris.
salia sint contracta, praeter id quod dicta filia tua CXIII.
ipsum regeraSiciiiaelinea consanguinitatis attingit, maguntino archiepiscopo, etcameracensi episcopo,
quarenon posseteidem matrimonio copulari,susti- ET Pn.CPOSlTO BUNNEN-I.
ncre non posseraus aliqua ratione ut contra hoc Cum ii qui olim nullam vel modicam nobis et

quod hinc etiam nobis approbantibus est lirmatum apostolicae sedi reverentiam et obcdientiam exhibe-
temeritate qualibet veniretur. Nos autem, ne san- bant, Graeci videlicet, Blachi, Bulgari et Artnenii,
guis tuus de nostris manibus requiratur.qui tene- nunc ad obedientiam nostram et devotionem apo-
murex injuncto nobis oflicio de salule animae tuae slolicae sedis plene p<T Dei graliatn revertantur, ut
sollicite cogitare,nobilitati tuae per apostolica scri- situnum ovile et unus paslor,dolemus plurimum et
pta mandamus etin virtute Spiritus snncti districte turbamur quod venerabilis fraiernoster Coloniensis
pr.ecipimus quatenus ususconsilio saniori,eamdem archiepiscopus, qui videbatur esse nobis obediens
liliam tuam proadicto regi sponso suo, sicutpraestito et devotus, ab obedientia et devotione nostra de-
juramento teneris, tradere non ditTeras in uxorem, clinat, cum praecepta nostra, quae ipsi multctics
famae tuse consulens et saluti. Nos enim venerabili- iteravimus pro charissimo in Christo lilio nostro
bus fratribus nostris Maguntino archiepiscopo et illustri rege Ottone in Romanorum imperatorem
episcopo Citmerasensi nostris darauslitterisin man- electo, pertranseant aure surda,et,quud pejus Bstj

datis utsi venerabllie fratcr nosterColoniensis ar- rj ipsum pene penitus deseruisse videatur, quodque
chiepiscopus requisitus prasfatam filiamtuam infra pessimum, in contrarium machinari. Hoc autem
mensem noluerit coronare, ipsi vel eorum alter, si malum tam grave reputamus et grandc quod ex eo,
ambonequeuntinteresso,auctoritale nostrasulfulti, nisi quantocius corrigatur, Kcclesia Coloniensis et

eam.omni contradictione,occasion<: et appellulinne rivilas irreparabile detrimentum incurrent, e.t ipse

M le, coronant. Si vero. quod non credinms, archiepiscopus, qui per hoc et fnmam ex toto mr-
aliud duceres faciendum.noveris quod in personam rumpit et etiam perdit omnino, nos et Romanam
lu.im,uxoris tuae.ac terram tua» dominalioni subje- Eoelesiam in Donfusionem, si posset,iaduoen
ctam cr.i -b-.-i i^iicescviTitatisgladium exerceremus, hementcm. Cuin eniin non ipsc noslrum, sed noa
iiiiii propter similem culpain m qoosdam n ejus in hac parte fuerituue judio um imitali, al in
i 'cclesiasticamjnmduxerimus sententiampro- f&vorem ejusdem regis ipsc nos traxerit, non noa

(59) Vide supra epist. 89, et lib. n, epist. 4, 134.

 ;

1117 RKGISTRUM DE NEGOTIO ROMANl IMPERII. 1118

ipsum, si eum dimiseril sine noliis, quia nos eum i gratia merilo gloriari. Undc ut nostrum sibi scntiat
nullatenus dimittemus, profecto tamipsiqiiam no patrocinium aliquatenus non dcesse, si forte contra
liis non immerito coaptari Si C3SCUS
illud poterit : dileetum lilium nobilem virum Ilenricum comitem
eascum duxerit, ambo in (oveam cadunt (Matlh. xn). palatinum prsfati regis germanum querelam intor-
Sed si voluerit, potius ipse ca>cus cadat in foveam serit coram vobis, vos auctoritato nostra suffulti
quam nos, qui nolumns sequi ca-rum, in foveam quod justum fuerit appellatione postposita decer-
corruamus. Malentes igitur ut idem arehiepiscopus natis, et faciatis quod decreveritis per censuram
per admonitionis vestroe sh;dium a suo revocetur ecelesiastieam (irmiter obscrvari. Quod si non om-
errore, discretinni vestros per apostolica scripta nes, etc, duo vestrum.
mandamus et districta praecipimus quatenus ad Datum Romae apud Sanctum Petrum, iv Kal.
Coloniensera Ecclesiam pariter accedentes, convo- Novemb.
catis prioribus et aliis quos videritis convocandos CXIV.
coram eis dictum archicpiscopum monero dili- AQUILEGENSI PATRIARCII.E.
gentius et inducere procuratis, eidem ex parte no- Cum in susceptione pallii prasstiturus sls corpo-
stra in virtute obedientia? firmiter injungentes ut raliter juramentum quod nobis et successoribus
ab hoc errore, usus consilio saniore, penitus resi- nostris et Ecclesiae Romas fideliset obedienssemper
pisrat, et ne omnino perdat operam et impensam, -> existes, fraternitati tuas per apostolica scripla
eidem regi, sicut praestito fidelitatis juramento te- mandamus et in virtute obedientia. districte praaci-
netur, suum impendatauxilium et favorem, et alios pimusquod post hujusmodi juramentum exhibitum
ad devotionem et servitium ejus diligenter inducat et receptum patentes litteras tuo sigillo munitas
proponenteseidem quodsi secusduxeritfaeienduiu, apostolatui nostro transmittas, in quibus profitea-
in eam se diflicultatem inducet de qua non facile ris aperle quod ex debito prasstiti juramenti tam
polerit expediri. Si vero ad excusationem suam pro- super imperii Romani negotio quam etiam super
posuerit coram vobis quod idem rex eum offenderit aliis nobis secundum Deum obedire teneris, ut ii

velgravarit,ipsun; cognitaveritateadsatisfactionem qui tam in Tcutonia quia in Italia similem nobis

ei debitam impendendam monere diligentius et professionemfeeerunt, aut is qui pro eo quod talem
inducere procuretis, et si neces?e fuerit, atictoritate facere noluit, meruit ab officio pontificali suspendi,
nostra cogatis ; cum etsi praedicto regi favere veli- non debeant contra nos scrupuloso corde moveri
mus, praefatumtamen archiepiscopum insuocupia- tanquam apud nos sit acceptio personarum, aut in
mus jure fovere. Alioquin veritatem diligenterexa- manu nostra pondus et pondus quasi statera dolosa
minatam per vestras nobis litteras appellatione consistat. Alioquin propter inobedientiae culpam,
cessante fideliter intimetis, ut psr relationem ve- C 1 us secundum prophetam ldololatria. comparatur,
stram inslructi, si praedictus arehiepiscopus dein- ut de reatu perjurii taceamus, nisi feceris quod
obedientias vilio,quod secundum prophetam idolo- praecipimus infra mensem, et tunc usum pallei ti-
latriae comparatur,etjuramenti transgressione, per bi noveris auctoritate apostolica interdictum.
quam juxta legem divinam in vanum assumitur CXV.
noraen Dei, admirabilis apparuerit (60), securim SALZBURGENSI ARCHIEPISCOPO.
ad radicem infruetuosas arboris apponamus, et cum Frustra jacitur rete ante oculos pennatorum, et
stare non possit, apostolica falce succisa, in locum durum est cuique contra stimulum calcitare. Nos
ipsius talem faciamus succrescere plantam quae fru- enim Satanae non ienoramus astutias, et prompti
ctum suavitatis proferat et odoris. Sane nos eidem sumus inobedientiamomnem ulcisci. Dominusergo
hac vice non scribimus quia, cum super hoc ipsi
;
sit nobis adjutor, non timebimus quid faciat nobis
multoties direxerimus scripta nostra, nihil autpa- homo. Maledietusenimbomoquiconfiditinhomine,
rum profecimus apud ipsum, quia mandata nostra aut qui carnem brachium suum ponit. Vae autem
pariter et praecepta exaudire noluit toties iterata. ingreilienti terram duabus viis, quia nemo potest
Ideoque volumus et mandamus ut has litteras in duobus dominis deservire. Monemus igitur Irater-
omnium legi praesentia faciatis, et exhortemini cle- tv nitatem tuam et exhortamur attentius, per aposto
rum _ _
ac
j:i;i .
populum diligenter :n
ne permittant * ... p «i„
ut Eccle
— rt i«_- _:•_• :-.».. — - -- -.„-*--,. ,_.__--.----!--.
lica tibi scripta mandantes quatenussacrosanctam
i .. t

sia Coloniensis et civitas, quae inter universas eccle- Romanam Ecclesiam matrem tuam de corde puro
sias et civitates regni Teutonici tam gloria quam et conscientia bona et fide non ficta studeas vene-

magnificentia est sublimis, enormiterconfundatur. rari, pro certo cognoscens quod isquisupra se pe-

Caeterum si dictus archiepisropus maluerit nostris tram suam aedificavit Ecclesiam non permittet ut
obedire mandatis quam in hujusmodi contumacia portas inferi praevaleant contra eam juxta quod ipse
perdurare, ipsum de nostra reddatis gratia certio- testatur : Descendil pluvia, vencrunt flumina, /lave-
rem, ex parte nostta firmiter promittentes eidem irruerunt in domumillam, et non ceci-
ru.nl venti, et

quod ad honorem suum pariter et profectumtaliter dit. enim supra retram fundata. (tlatth. vn).
Erat
dante Domino, intendemus quod de nostra poterit Quia vero semper diligit qui amicus est, et frater

(60) Id est culpabilis.

 1119 INNOCENTII III PP. 1120

in necessitate, probatur, tu, amabilis frater, tin- \ tam lurpiter probaretur. Ipse vero non allendens
quam aurura in fornace te proba quamvis fornax : quod sicut obedientiavictimis antefertur.sic icobe-
nondum sepluplurn quae succendi consueverat sit dientia idololatriae coini>aratur,obcdiontia? loradis-
succensa, sed in proximo fulgura sint in pluviura rumpens,inobedientia3viiiuui non vituvit,sedcontra
convertenda. prajceptum nostrum et proprium juramentum, cor-
Datura Romae apud Sanctum Petrum, vn Idus ruptuspeeunia,sicutfertur,dominumsuum temera-
Maii. rius prodidit, et conversus in arcum perversum,
CXVI. nobili viro Philippo duci Sueviae contra eum impu-
ARCnlEPISCOPO magunti.no, episcopo cameracensi, denter adhaesit ; ac nequid ejus praesumptionidees-
ET SCIIOLASTICO SANCTI GERE0NIS COLONIENSIS. set, elne culpa ejus aliquo possit velamine palliari,
(61)Ut Adolphus Coloniensis archiepiscopus in- nnper Aquisgrani, ubi praefatum regem solemniter
cidat infoveam quam paravitetintret ipsiusgladius coronaveral, memoratum ducem publicecoronavit,
in cor ejus, pertinax ipsius inobedientia, perjurium quamvisexeommunicationissententiamincurrisset,
iteratum et proditio divulgata deposcunt. Ipse et- quumin ecclesia BeatiPetri Coloniensiscoram rnul-
enim nec Deumtimens,necreveritus hominem, nec titudine copiosa, ipso prasente ac gerente sacerdo-
Coloniensis Ecclesiae dignitatem attendens, in of- ,
talem stolam in collo ct candelam accensam in ma-
fensam Dei, Ecclesiae RomanaecoDtemptum, etsedis '

nu, venerabilis frater noster Guillelmus Remensis

suo3 dispendium aseobedientiaejugum excussit, ju- archiepiscopus, tuneepiscopus Praenestinus, apos-
ramentum semel et iterum praestitum violavit, et lolicae sedislegatus, promulgaveratineos qui apne-
eum prodidit quem crearat. Sane cum oliin charis- fato rege recederent et parti alterius adhasrerent.
simum in Christo filium nostrum illustrem regem Ut igitur Bolonienses, qui noluerunt in malo ca-
Ottonem in Romanorum imperatorem elcctum co- put languidum imitari, sed in ejusdem regis fideli -

ronasset in regem, et fidelitatis ei prastitisset jura- tate perstiterunt firmius et persistunt, expurgato
mentum, apud nos mullipliciter institit ut eidem fermcnto veteri, quod voluit corrumpere totam
regi favorem apostolicum impendentes, ratum quod massam, sint nova conspersio, sicut sunt azymi
ipse fecerat haberemus.Cumque multiplicatisinter- nihil corruptionis habentes, cum juxta canonicas
cessionibus obtinuisset a nobis ut in favorem regis sanctiones accusatione non egeant manifesta. Unde
ipsius deferremus Ecclesi.e Coloniensishonori, cce- nos, ejus exemploqui absens corpore, praesens an-
pit postmodum in ejusdevotione tepescere, ac ma-
tem spiritu.Corinthium damnavit absentem,potuis-
num suam semus in eum sententiam promulgare, ad majorem
ab aratro retrahens, occasiones frivolas
invenire ne quod plantaverat irrigaret quatenus tamen cautelam de consilio fratrum nostrorum et
;

cito arcsceret plunta ejus, cumsollicitudinem suam C tam r.piscoporum quam aliorum plurium praelato-
manus ei subtraherrt plantatoris. Yeruin quia ne- rum discretioni vestrae per apostolica scripta
que qui plantat neque qui rigat est aliquid, sed qui mandamus et districte praecipimus quatenus cum
incrementumdatDeus, invaluitnihil jminus per Dei apud vos sint ista luce clarius manifesta, dictum
gratiam novus palmes'; el cum jam extenderct ra- archiepiscopum, pulsatis campanis, et candelis
mos suos et uberius pullularct, vidit plantator in- accensis, singulis diebus Dominieis et festivis ex-
vidus et invidit, et quodammodo in ejus cxcidium comrr.unicalum publicenuntietis et faciatis per om-
conjuravit. Quia vero nihil estoccultum quod non nesColoniensesecclesias et vicinas dtCBCesea Bub so-
reveletur et absconditum .|uod non sciatur, sed te- lemnitate simili nuntiari, suffraganeos el omne?
stimonium veritatis, non potuit occultare diutius vassallos Coloniensis Ecclcsiae tam clericos quam
virus suuin ;
quia nequarr. mentem iniqua opcralio l.iicosabsolutosabejusobedientia nuntiantes. Quia
revelavit et arbor agnita est in fructu. Commoni- vero si tantnmscelus remaneretinubum, quivisde
tus igitur et cooventus iterum pra?stit juramentuin coeteropossct impuneinobedientiae vitium, perjurii
quod eumdem regem nunquam desereret necin par- crimen et proditionis facinus perpelrare, sub ea -

tem rtliam declinaret sed nec juranientum stabilire

; dem vobis districtione praccipimus quatenus cmn
potuit mente.m ill.m.quae innataslevitatis vitio fiti-
Q hffiC in iilo nulla possint tergiversatione oeluri, vos
ctuabat. Nos autem, licet non dc facili crederemus cum auctoritatc nostra sulTulti a pontificali offloio,
quod virtanta praeditus dignitate sic esset adversa- sublato cujuslibet contradictionis et appcllationis
riussibi ipsi ut quod facerat intenderet annuliare, obstaculo, deponatis.nisi forsan inframensem post
ne qnid tamen sollicitudini nostrae deessel, ad con- faclam sibi denuntiationem a vobis ad sedem apo-
stantiam eum excitarc volentes, ct monilis et mi- stolicam personaliter accesserit indicandus
nis institimus apud ipsum et sub quanta ei potui- his ad qnn^ jus electionis noveritis pertinere auc-
mus districtione prmcepimus ut in ejusdem regis toritateaposlolicuinjungcntesutpersonamidoneam
Hdelitate pcrsisteret et ad promonitionem ipsius quae tanto oongruat oneri el honori, canonioa
efficaciter aspiraret, cavens sollicite nemaledictio- ae concorditer Bibi eligant in paslorom. Quod
nem pro benedictione reciperet si illusisse nobis si electionem contingeret aliqua forte, quod

(61 i
Arnoldus Lubec. lib. vn, cap. 3.
62 Vide Godelrid. monach. Sancti Pantaleonis ad. an 1205.
1121 REGISTRUM DK NEGOTIO ROMANI IMPERII. 1122

absit ! occasione differri, nc bona Colcniensis A primo praestitum innovatum in infamiam

et postea

Eeclesiae possint interim deperire, alicui pcrsona; vestram, quantum fuerat in eodem, el Coloniensis
provids ac potenti committatis adminis-
honestffi, Ecclesia? detrimentum obedientiae jugo deposito,

trationem ipsius. Quia vero ejusdem Ecclesia. tanto dominum suurn lemere prodidit, et adversario ejus
amplius zela:r:us honorem quanto clerum et popu- impudentcr adha.rens, ne criinen ejus ulla possit
lum ejus devotiorcs et lirmiores sumus experli, ne terciversatione celari, eum apud Aquisgranum pu-
unitatem ejus aliqua scissura corrumpat, si Ibr- blice coronavit. Nos igitur providere volentes nc

san ii ad quos speotat electio non potuerint con- homo qui non convenial operibus et aotibus vestris,
venire, pra_cipiatis eisdem ut in aliquos viros ido- vobis de cstero principetur in perniciem corporum
neos conlerant votasua qui ad sedem apostolicam ;
et periculuni animarum, sed a vobis vetus fermen-

accedentes,cum consilio nostro, qui ad eorum con tum penilus expurgetur, vosque remaneatis azymi,
cordiam, faciente Domino, dabimus opeiam elll- sicut estis, de consilio fratrum nostrorum et tam
cacem, personani idoneam sibi eligant in pr;ela- episcoporum quam aliorum plurium preelatorum
tum. Quod si non omnes, etc. venerabilibus Iratribus Maguntino archiepiscopo et
Datum Roma., iii Idus Martii, pontificatus nos- episcopo Cameracensi et scholastico Sancti Gereo-
tri anno octavo. d nis Coloniensis dedimus in praeceptis utcumapud
CXVII. eumdem fere modum ut inalia
eos sint ista, etc, in

PRIORIBUS ET UNIVERSO CLERO ET POPULO COLONIEN-

usque in finem. Monemus igitur universitatem ve-
SIBUS stram et hortamur in Domino et per apostolica
vobis scripta mandamus quatenus eisdem archiepi-
Sinceritati devotionis et fidei quam ad charissi-
scopo, episcopo et scholastico ad exsequendum
mum in nostrum illustrem regem
Christo filium
mandata aposlolica utiliter et humiliter assistatis,
Ottonemin Rumanorum imperatorem electum, imo
et in bono proposito persistentes, prcediclo regi
nos in eo habuistis hactenus et habetis in Domino
sicut hactenus, imo fortius quara hactenus prae-
congaudemus.et constantiam vestram prosequimur
stetis auxilium et favorem, scituri quod nostra vo-
actionibus gratiarum qui semper in eodem pro-
;
bis gratia non deerit.
posito persistentes, non novistis etiam vacillante
Datum, ut supra.
capite vacillare. Potuisset quidem in aliis propheti-
CXVIII.
cum foruiidari Omne caput languidum, et omne cor
:

moerens, a planta yedis usque ad verlicem non est in

ARCHIEPISCOPO MAGUNT1N0, EI'ISCOPO CAMERACENSI,

eo sanitas (Isai. i). Sed vos attendentes quod caput ET SCHOLASTICO SANCTI GEREONIS IN COLONIA.

veslrum transferebatur in caudam, noluistis caudae C Licet per alias litteras vobis dederimus in praa-
sequi mobilem levitatem, sed stabiles etimmobiles ceptis ut quia Coloniensis archiepiscopus senten-
permansistis. Voluerat quidem vetus illud fermen- tiam excommunicationis incurrit, quam in Ecclesia

tum inficere totam massam et vir unus confundere Beati Pelri Colonia? coram multitudine copiosa,
tam sublimem Ecclesiam et infaraare tam nobilem ipso praesenle ac gerente sacerdotalem stolam in
civitatem ; sed vosejus fscis immunes, azymi per- collo et candelam accensam in manu, venerabilis
mansislis, nec conspersio vestra nova virus antiqua. fraier noster Guillelmus Remensis archiepiscopus,
fraudis adnrisit. Participavit forsan homo ille ini- tunc Praenestinus episcopus, apostolics sedislega-
quitatis, archiepiscopus vester, aliquibus vestrum tus,promulgavit in eos qui a charissimo in Christo
suas proditionis consilium et perditionis propria. fllio nostro illustri rege Oltone, in Romanorum im-
propositum revelavit ; sed in consensum ejus non peratorem electo, recederent et parti alleri adhsre-
venit anima vestra, nec potuit perfidia? suae pice rent,memoratum archiepiscopum, pulsatis campa-
vas inquinare sincerum,quia serpentis prudentiam, nis etcandeHs accensis, denuntiaretis excommnni-
quae in Evangeliocommendatur, vox pulsat in va- vinculo innodatum, et faceretis per omnes
c.itionis

cuum incantantis. Licet autem nec divina. reveren- Colonienses ecclesias et vicinas diceceses sub solem-
tia majestatis, nec aposiolieae sedis auctoritas, r. nitate simili nuntiari.suffraganeos et omnes vassa
__ 1; • « i; x.a: :t . -.*.._ .._: tj , ,_._
los Coloniensis
- r*__i —
Ecclesia.
• * -l-_;
tam clencos quam 1_:_,
laicos
absolutos ab ejusobedientia nuntiantes.Licet etiam
vobis praeceperimus dislricte ut, quia ejus inobe-
dientia, perjurium et proditio sunt adeo manifesta,
quod nullapossunt tergiversatione celari, vos eum
auctoritate nostra suffulti, sublato cujuslibet con-
tradictionis et appellationis obstaculo, a pontificali
deponeretis officio, nisi forsan infra mensem post
factam denuntiationem a vobis ad sedem apo-
sibi

stolicam personaliter accesserit judicandus, quia

tamen vos ex vicinitate locorum et notitia perso-
narum potestis plenius et perfectius rerum et tem-
porum circunstantias indagare, praesentium vobis
1123 INNOCBNTII III PP. 112

auctoritate eoncedimus qustenus diligenti et pru- A. digere ; soituri quod ex hoc vobis tanto :

denti deliberatione prerhnhita, si vobis visum constituetis nos in posterum debitores quanto
iiierit exi>edire.pra;fatum urchiepiscopum monere siocerius diligimus regem ipsuui et incrementum
diligentius et inducere procuretis ut ad fidelita- honoris ipsius sicut bactenus, imo magis quam
tem charissimi in Christo tilii nostri illustris re- hactenus, afiectamus.
giB Ottonis, in Romanorum imperatorem electi, Datum, etc.
humiliter revertatur infra tempus quod duxe- ei CXX.
ritis prresigendum, et de fide servanda tantam ei MACUNTINO ARCHIEPISCOPO, ET EPISCOPO UILDESE-
exbibeat cautionem quod de levitate ipsius non MENSI.
possit in posterum dubitari, absolutionis bene- Suam apud nos ch irissimus :n Christo filius no-
ficium ei secundum formam Ecclesia: impensuri, ster illuslris rexOtto, in Flomanorum imperatorera
salva super excessibus ejus canonica disciplina. electus, querimoniam destinavit quod cum nobilis
Alioquin juxta formam pra-scriptam et in aliis lit- virHenricuspalatinus Rhenifidelitatisei prsestiterit
teris plenius vobis expressair. procedere non tar- juramentum, contra factum suum venire non me-
delis.Quod si non omnes, etc. luens.non solum servare contcmpsit quod eisub ju-
Datum, etc. p risjurandireligionepromisit.sedccntraeumcum no-
CXIX. bili viro Philippo duce Suevia? conjuravit (6$). L"nde

UNIVERSIS TAM ECCLESIASTICIS QUAM S.tXULARIBUS cumud iiosp'Ttincatjudiciumjuramenti,pernossibi

PRINCIPIBUS ET 4LIIS PER TFUTONIAM CUNSTITUTIS de eojustitiam petiit exbiberi.Cum igiiur salutem
CHARISSIMO IN CHRISTO FILIO NOSTRO ILLOSTRI nobilis ejusdem, de quo in novissimo districti exa-
REGI OTTONI, )N BOMANORUM 1MPERATOREM ELE- minis die tenebimur coram Deo reddere rationem,
CTO, FiVENTIBUS. paterno desideremus aflVclu, fraternitati veslraj
Non est amicus hominis, sed fortunae, qui sicut per apostolica scripta man lamus atque praecipimus
arundo vento, sic fortuitis casibus agitatus, ci cui quatenus eum ex parte noslra monere diligentius
arridet in prosperis, deficit in adversis. Licet enim et inducere proeuretis ut juramenlum eidem regi

varii sint bellorum eventus, nec quod semper vol- prapstitum.nonobstanlejuramentoquod postmodum
vitur in eodem statu valeat permanere, non detent exhibuit contra illud, cum ex eo quod priroum fuit

tamen viri constantes secundum varietates rerum licitum constet secundum illicitum exstiti^-
labentium variari, sed stabiles potius permanere, r.ajtero servare procuret. Alioquin eum ad id pcr
scientes quod finis, non pugna coronat, etnonqui excommunicationem persona? et interdictum terra;
cceperit, sed qui perseveraverit, salvus erit. Fides sublato appellationis obstaculo compellatis, facturi
etenim in necpssilate probatur, et constantia in ad- ^ utramque sentcntiam singulis diebus Dominicis et
versitate clarescit; nec cui cum fortuna rotatur, festivis, pulsatis campanis et candelis accensis, us-

constans debet aut stabilis appellari, aut dici fidelis quc ad satisractionem congruam firmiter observari.
qui lidem variat cum eventu. Undemiramurnon mo- CXXI.
dicum et movemur quodquidamprincipum. quicha- NOBILI VIRO IIENRICO PALATINO RHENI.
rissimo in Christo lilio nostro illustri regi Ottoni, in Ad infamiam nominis lui cedit et perpetuum
Romanorum imperatoremelecto, sponte hominium tua; posteritatis opprobrium quod charissimum in
fecerant et fidelitatis juramenta prsestiterant n.n Christo lilium nostrum illustrem regem Oltonem in
co.icti i,63), cx eo quod nobilisvir duxSueviee visus linmnnorum imperatorem electum fratrrm tuum,
estaliquantulum properari, contra honestatem pro- velnulla vel modica violentia interveniente, relin-
priam et fidem pra;stitam venientes, relicto eo cui qiic ns, nobili viro duci Sueviae adbeesisti ot quan-
prius adha;serant, ejns adversario adhaeserunt, illis tum in te fuerat dejecisti euin quem erigere tene-
merito comparandi de quibus lejdmus in ^salmista : baris. Sane suam ad nos idem rex querimoniam
Filii Ephrem intendenies arcum et mittentes sagiltas des-tinavit qued cum li.lelitatis ei, ctr.. u! sujra
conversi sunt in die belli (Psal. lxxvii). Verum usque paternodesideremus affectu, Dobilitaten
quanto detestamur amplius in talibus lcvitatem, D tuam moncmus et exhortamur attentius et pcr apo-
tanto in vubis constantiam potius commeudamus : stolica tibi scrlpta mandanius quatenus juramen-
qui cum eodem regc in suis tentationibus fideliter tum eidem regi prmstitum, etc, lu^ueservan
perstitistis, nec voluistis ruaculam in gloria ve- cures. Alioquin noveris nos venerabilibus fratribus
stra ponere ac juramenta propria violare. Super nostris Siffrido MagUntino archiepiscopo et epis-
hocergofirmitatera vestraminDominoconimondan- copo Paderburnensi per apostolica scripta prjeci-
tesetprosequentes actionibusgratiarum, monemus piendo mandasse ut te ad id per excommunicatio-
universitatem vestram et exhortamur inDominoet nem personas, etc, usque in finem.
perapostolica vobis scripta mandumus quatenus in Scriptum esl nobili viro duci Brabantixin eumdcm
bono propositopersistentes.eidem regi tantu lortius modum usquein Romanorum imperatorem electuin,
assistatisquanto auxilio vestro noscitur amplius iu- cui /iliam propriam detpoiuaverai in uxorcm, vel

(63) Vidc Godefrid. monach. Sancti Pantaleoni» (64) Vide cap. NoVtt, De judiciis.
ad an. 1SJ05.
 . .

1135 REGISTRUM DB NEOOTIO ROMANI IMPERII. H26

nulla, etc, usque in finetn. F.xsecutoret iLili sunt \ ptiouis excessum reiinquere nolumus impuniium,
eonlra cwn Leodiensis epUcopus, mujor lecanus M discrelioni vestraeper apostolica scripta mandamus
prXposilus Saruti Gereonis Coloniensis. quatcnus inquisila super iis et cognita plenius
veritate, eumdem Sibod ab omni officio sublato
CXXII.
appellationis obstaculo deponatis, et omnibus eum
vmu viiio hnoravio thirinoi.e.
beneticiis9poliantes,illapersonisidoneisassignatis.
Quia libcrae voluntat.s arbitrium quanto violen-
tius qui flectere nititur, tanto amplius in pilritnte
CXXV
sui propositi confirmatur, non credimus quod vio- PADEBORNENSI EPISCOPO.

lentia ducis Suevi;e tuam niutaveritvoluiitater.net

Quam dctestabile sit crimen perjurii, Vcleris

aninium variaverit, lirct coactus fueris militare.

Testarnenti lectio manilestat.Nam cum praecepisset
Dominuslsraelitisut universoshabitoresterraequam
Cum ergo, necessitate cessantc, cessare soleut ne-
eispromiserat,de ipsa delerentpropterfccdus quod
cessitatis effectus, monemus nobilitatem tuam et
exhortamur aitentius et per aposlolica tibi scripta Josuecum Gabaonitis inivit circumventus.et jura-
mandamus quatenus cum tempus aeceperis, ad mentum quod principes multitudinis praestiterant
eisdem incaute, Gabaonitae mortis periculum evita-
charissimi in Christo (ilii nostri illustris re^is Ot-
ruut licet interrogati si in terra quae filiis Israel
tonis,in Romanorum imperatorem electi.fidelitatis fj
;

sorle debpbatur forsitan habitarenl, quia de terra

obsequium sine dilationo qualibet reveriaris,et sic
longinqua venerant respondissent. Praeterea quae
in ejus dilectione prolicias ut in gratiam nostram
pcena mendacibus debeatur Anniae et Saphiras mors
prolicere mereans.
Scriptum cst in eumdein modum regi Bohemorum
subila prolitetur: qui quoniam mentiti fuerant
Spiritui sancto, a conspectu aposlolorum principis,
illastri.
cujus sumus, licet immeriti, successores, mortui
CXXIII.
sunt educli.Cum ergo nulla vel modica distantia sit
MAJORI DECANO ET SANCTORUM APOSTGLORCM ET 3ANCTI
GEREONIS PR.EPOSITIS COLONIENSIBUS.
inter perjurium et mendacium sacerdotis, dicente
Scriptura quod verba sacerdotis aut vere sunt aut
Ad nostram noveritis audientiam pervenisse quod
sacrilega,debent ecclesiastici viri,et prassertim qui
Bruno Adolphi quondam Colooiensis arehiepiscopi
statutis sedis apostolicae temerarie se praelationum obtinent dignitates,reatum perjurii et
clericus.
opponens, dominum suum irreverenter induxit ut crimen mendacii penitus evitare et sic fugere incon-
stantiae levitatem ne... sit eis si terram duabus viis
in charissimum in Christo filium nostrum illustrem
ingredi convincantur.et
culpam incurrerinl,non si
regem Oltonem, in Romaorum imperatorem ele-
ctum.crimenproditioniscommitteret etduciSueviae n effugiant discipIinam.Miramur igitur non modicura
et movemur quod cum charissimo in Christo filio
pertinaciter adbaereret; a quo, sicut dicitur, tan-
nostro illustri regi Ottoni,in Romanorum imperato-
quam alius Judas in prodilionispraemium pecuniam
accipere non expavit.Xe igitur si post damnationem
rem electo,fidelitatispra>stiteris juramentum, et ab
ejusdem archiepiscopi prsdictus Bruno, qui dam- eo de regalibus fueris investitus, postquam per

nationis causam pra3Stitit,remanserit indemnatus, venerabilem fratrem noslrum Siffridum Magunti-

illud evangelicum fallere videatur, quo dicitur
num archiepiscopum consecrationis beneficium su-
:

scepisti, tepuisti pene penitus circa eum,et ipsi tuae

S« aecus cxcum ducit, ambo in /oveam cadunt
(Matth. xv), discretioni vestrae per apostolira devotionisobsequium subtraxisti.Ne igitur subditis
tuis occasio fias similis levitatis, qui eis fortitudi-
scripta mandamus quatenus eum omnibus benefi-
ciis suis sine spe restiiutionis,appellatione remota,
nis et constantiae debesexempla pra?stare,fraterni-
tatem tuam raonemus et exhortamur attentius et
privetis, ea personis idoneis conferentes. Quod si

non omnes, etc.

per apostolica tibi scripta praecipiendo mandamus
CXXIV. quatenus sicde caetero in ejus fidelitate persistas

EIS DEM. et sic ei patenter adhaeras et potenter quod

Ad noslram audientiam noveritis pervenisse quod praeterita negligentia per subsequentem diligentiam
Sibod clericus, qui beneficium quoddam de manu D ex P ietur .
nec tara cit o incurrisse notam perjurii

charissimi in Christo filii noslri illustris regis Otto- videaris.quiaidnonpossemusasquanimitertolerare.

nis, in Romanorum imperatorem electi, receperat,
Scriplum esl abbati Corbeiensi in eumdem /eremo-

juramentum, conversus
el fidelitatis ei praestiterat
dum usque juramentum, et ei a suae promotionis

in arcum perversum, contra proprium veniens initio auxilium praestiteris et favorera, nunc ultimo
juramentum, Suevias duci juravit, et ab eo praedi- tepuisti penepenituscirca e.um,e\.c.,utque expietur.

ctum beneficium recepil Ipse quoque,dum venera- nec inourrisse aotam perjurii, etc„ usquead ftnem.
bilis frater noster Cameracensisepiscopusmandatis CXXVI
nostris insisteret exsequendis, ab eodem duce in ARCHIEPISCOPO TREVIRENSI.
dicecesim ejus legatione suscepta, bona ejusdem Qualiter juramentum coram nobis praestitum et
episcopi temere occupavit, vassallos ejus duci postmodum exhibitum in manibus legati nostri ob-
Sueviae fidelitatem prasstare compellens, fidelitate servaveris, ne dicamus violaveris, qualiter irrita
ipsius penims abjurata. Quia vero tanlae praesum- feceris quae de tuis labiis processerant,dum veniens
1127 INNOCENTII III PP. L128

contra propriam sponsionem, promissiones infre- ^ quod non credimus.inerrorisejusdemarcbiepiscopi

gerisredactas in scriptisetsigilli proprii munimine defensione peccarel, in eam animadvertere curare-
roboratas qualiter in obedienlia et devotione non mus,et in poenam ipsius honoris metmpolitici.etc.
perstiteris, tua prudentia non ignorat. Nosaulem, CXXVIII.
licet possemus ex iistanqunranotoriis.et quae nulla ITLDBTBl REGI OTTONI 1N ROMANORU.M l.MPERATORBM
poterant tergiversatione celari,canonics seventatis ELECTO .

in tesententiam promulgare,credentes tamcn quod (05) Cum inter te ac dilcctam in Christi tiliuin
ntia nostra te ad pcenitentiam revocaret, ex- natam ducis lirabaiitix sponsalia fuerint appro-
cessus tuos dissimulavimus hactenus et te^duximus banle legato noslro contracla noslrae voluntatis
ex multa gratia supportandum. Verum quoniam existil utquoJ initiaium estlegitime,nisi per alium
secundum impoenitens cor tuum thesaurizas tibi
steterit, compleatur. Cum ergo puella ipsa aelati
iram in die irae,ita ut superbia tua semper ascen- nubili sit vicina, monemus serenitatem luam el
dat.nec adjicias ut conditionis propria; recorderis, exhoriamur attentius quatenus usque ad nubilein
finaliteret peremptorie tibi scribimus, sub debilu ejus aetatem exspectes, et si paier ejus eam tibi
juramenti quanta possumus districtione man-
tradere noluerit requisitus, extunc liberc cui vo-
dantes ut charissimo in Christo filio nostro illustri
J3
lucris, in Domino lamcn, nub is.
regi Oitoni in Romanorum imperatorem electo
CXXIX.
potenter adhaereas et patenter, per te ac tuos pu-
ILLUSTIU REGI ANGLORLM.
blice ipsi auxilium tribuens et favorem. Alioquin
Quantum tuae serenitatis excellentia honoris et
securim ad radicem arboris infructuosae imoetiam
exaltationis reciperelincrementum.si charissimiin
perniciosae ponemus, ne terram inutiliter occupet,
Christo filii nostri illustrisregis Ottonis in Romano-
et fioreutem vineam sterilitatis suae urobra cunlun-
rum imperatorem electi promotio feliceTi sortiretur
dut. Quod si aliqui de Ecclesia Trevirensi favorem
eventum si diligenter altendas, intelliges per teip-
tibi praesutnerent adhibere,praesumptionem eorum
sum, cum te latere non possit quod ei non solum
taliter puniremus quod eorum pccua multis pruli-
adversarii sui potentia, sed et tuae consan^uinitatis
ceret ad cautelam ; imo etsi tota Ecclesia Trevi-
respectusmultiplicavit acmulosethostesadauxit. Ne
rensis in erroris tui defensione peccaret, nos in
onus sit ei potius quam honorem quod tc
igitur ad
eam animadvertere curaremus, et honoris metro-
proxima linea consanguinitalis attingit.non Bolum
politici dignitatem, quam per sedem est apostoli-
ex abundantia divitiarum tuarum ejus deberes indi-
cam assecuta, alias transferre propter ingratitudi •

gentiae providere, sed multa etiam tuae necessitati

nis vitium cogeremur.
„ subtrahere ut ejus necessitudinem sublevares.Cum
CXXVII. ergo inclytae recordationis Rirhardus, rex AnL'l B,
PR.SPOSITO, APXHIDIACONO, CANONICIS, ET MINISTERIA- frater tuus eicertam legaverit pecuniaequantitatem
LIBUS ECCLESI.F. TIISVIRENSIS. et tu illam tejuraveris,sicut accppimus,soluturum,
Inconstantiam et facilitatem, ne perjurium ct jurantibus tecum episcopis regni tui,rogamus sere-
infidelitatem dixerimus, archiepiscopi Trevirensis nitatem regiam et exhortamur atlentius quatenus
vobis credimus per ejus opera patuissc.Nos autcm pecuniam ipsam eidem in muitae necessitatis arti-
memores dilectionis antiquae quarn apostolica sedes culo constitulo persolvas, ne te ac nos in eam D6-
exhibuit Ecclesiae Trevirensi, pro cujus defensione c»ssitatem inducas ut cum juxta petenlibus favo-
interdum persocutiones etiam gravissimas est per- r "inteneamur apostolicum impertiri,te ad solven-
pcssa, ct recolenles devotioncm illam quam Eccle- dum debitum.quod non dcnegas te debere, copere
sia Trevirensis Ecclesia: Romanae solila fuerat exhi- compellamnr post commonitiones multotics itera-
bere usquemodo, mitius egimus contra eum, et las, per quas te non potuimus hactenus emollire.
ipsum 'luximus aequanimiter tolerandum,credentcs CXXX.
quod palientia nostra eum ad pcenitentiam revo- PRIORIBUS ET CAPELLANIS C0LONIENSIBUS.
caret. Verum quoniam superbia ejus semper ascen Quod Colonia sedis apostolicoe filia specialis cxi-
dit,ne videamur errorem pjus dissimulando lovere, D ? tat et veteris sigilli scriptura testatur.etColonicn-
siniiliterei ac peremptorie scribimus,etc..n( supra sium manifestiit assertio, et evidentius omnilms
u^i/ue confundat. bleoque discretioni vestrae per opcra profitentur.Ecce etenim.ut in devotione sc-
mandamus quatenus eumdem ar-
apostolica scripta dis apostolicae civitas ipsa Bolidaretur ex toto, nec
cliiepiscopum admandatum apostolicum exsequen- cx aliqua ulterius parle nutaret caput languiduni et
dum diligentius moncatis, parati, cum super hoc cor mccrens, ijuod ulceris sui sanie moliebalur in-
secundo vobis scripserimus.quod mandavimus hu- ficerc totum corpus.ut a planta pedis usque ad vcr-
nnlitcr adimplere.Credimus enim et pro certo tenc- ticem nulla in eo sanitas rcmaneret.ad mandatum
mus qnod Ecclesia Trevirensis Ecclesiae Romanae apostolicum cxcidistis a voliis.it virum idoncuin et
matris et magislrae suae ilispositioni pm-ebit, ncc Ecclcsi.i' Honi db devotum io c.-iput veetrum hila-

cjus obviubil aliquando inttitutis. Quod si lorsan, riter assumpsistis, qui vobis concordarct oprribus,

(65) Vide supra epist. 3, 66, 111.

1129 REGISTRUM DE NEGOTIO ROMANI IMPBRII. 1130

et servaret corporis puritatem. Gauderaus igitur et A n on solutn rationeearnisetsanguinis.verum etiam

congaudemus vobis in Domino et sinceritatem ve •
considoratione commodi et hnnoris, quoniam si

stram prosequimur actionibus gratiurum quod ex- per tua.' subvenlionis auxilium idem rex, nepos
purgato fermento veteri, ne corrumperet totam tuus, ad coronam imperii perveniret, status utique.
massam, in azymis sinceritatis ct verilutis vos ipsi regnitui robur suseiperetctaugmonlum,plusutique
azymi ambulatis, et in lidelitate charissimi in Chri- quam oporteat litteris explicare miramur non modi-
Bto filii nostri illustris rej^ib Ottonis in Romanorum cum et movemur quod ei vel de tuo subvenire non
imperatorem electi de die in diem persistilis tortio- curas, vel saltem de suo, videlicet quod ex testa-
res. Monemus igitur dilectionem vestram etexhor- mcntoinclytae recordationisRichardiregis, germani
tamur in Domino et subquanta pos?umus benigni- tui, sibi solvere sine dubitatione teneris. Volentes
tutis uffectione mandamus quatenus in devotione igitur tam tibi quam ipsi paternu sollicitudine pro-
nostru et fidelitute regis ipsius proficiatisjugiter,et vidcre, serenitatem tuam rogamus attenlius et mo-
sicut bene coepistis, fideliter persistatis, nec inipe- nemus,
super his fideliter consulentes quatenus ei

tum formidetis illiusqui tanquam posset fluvium quaj pradictus rex frater tuus ei testamento legavit
ubsorbere, vobis exsilium etdepopulationem civita- non differas ulterius satisfactionem dehitam exhi-
tis vestrae, licot frustru, minatur cui rcsistite for- n jere ne pertuum defectum suus impediatur profe-
: ' .

tes in fide, constantiam vestram et fortitudinem ctus quatenus si per te fuerit udjutus, negotium ;

urbis vestrs in hoc pariter ostendentes, et potissi- ejus optatum sortiatur cffectum.
muuo confidentes in eo qui projecitinmarecurrum DatumRomae.upud SanctumPetrum,xinKa)end.
et exercitum Pharaonis, et qui nunquam deserit de Martii, pontificatus nostri anno octavo.
sua misericordia confidentes; nec exaltationem ho- Scriptum est super hoc Heliensi, Dunelmensi et
stis vel extollentiam potius formidetis : quonium Wigornienst episcopis. Cum charissimo, etc, in eum-
omnis qui seexaltat, humiliabitur, qui se humi- dem modum, usque in finem. Quocirca fralerni-
fere
liut exultabitur, juxta testimonium Veritatis Nos tatem vestram rogamus et monemus atlentius, per
autem, qui puriiatem vestram in multis hactenus apostolica vobis seripta praecipiendo mandantes
et nunc praesertira in facto Adolphi quondam ar- quatenus eumdem regem adhoc moneatisprudenter
chiepiscopi vestri, nunc depositi, sumus evidenter et efficater inducatis. Et si forte per exhortationes
experti, ad honorem et profectum tam Ecclesiae vestras ud id induci nequiverit, vos eum perdistri-
quam civitatis vestrae,dante Domino, efficaciter in- ctionem ecclesiasticam compellere non tardetis,non
tendem. obstante compositione quae facta est inter ipsos ;

Scriptum est in eumdem modum plebanis Colonien- praeserlim cum in ea de relaxatione pecunias sibi
sibus. Item scabanis et universo populo Coliniensi. C testamento legatae mulla mentio habeatur.
CXXI.
Datum Romae.
ILLCSTRI REGI ANGLOUUM.
Scriplum est super hoc in eumdem fere modum aliis
episcopis et magnatibus regni Anglise, ul ipsum re-
Quantum honoris et gloriae quantumque fortitu-
gem ad hoc moneantet inducant, et ipsi etiam regi
dinis et virtutis accresceret tibi ct regno luo, si
Olloni, sicut habent charam graliam divinam et do-
churissimus in Christo filius noster illustris rex
mini papx, aciegni sui diligunt commodumet hono-
Otto serenissimus, nepostuus, ad coronam imperii
rem, studeanl subvenire.
tuo suffragioperveniret, regalis prudenliunonigno-
Datum, ut supra.
rat. Cumigitureidem regi scripserimus ut ad hoc
diligenter intendat, ad quod etiam nos intendimus CXXXIII.
diligenter, quoniam exquoimperii coronam habe- ILLUSTRI REGI 0TT0NI 1N R0MAN0RUM IMPERATOREM
ret, principes qui coronae imperii tenentur astricti, ELECTO.

ei tanquam Domino procul dubio adhrererent,sere- Venientem ad apostolicam sedem venerabibm

nitatem tuam rogamus, monemus, deposcimus et frutrem nostrum Cumeracensem episcopum benigne
hortamur quatenus ei ad obtinendum coronam im recepimus, et ea quse nobis proposuit notuviraus
perii, sicut charam habesgratiam divinam et no- " diligenter. Licet autem episcopus, cum ud te, Do-
stram, et tuum diligis commodum et honorem, mino duce, redierit, non solum de proposito nostro
auxilium tribuas opportunum.de nostracircuipsum verum etiam de statuimperii te possit redderecer-
grutia plena securus quod ad sublimationem ejus tiorem, uttamen interim nulliusastuta malignitas
efficaciter uspiramus. Uodesiei curaveris non mi- circumvenire te possit, serenitatem tuam praesen-
nutatim, ut hactenus, licet raro, sed simu) et plene, tibus litteris pn-rmunimus, reddentes te de gratia
prout decet et expedit, subvenire, negotium ejus securum,quam velut columnam immo*
nostra plene
non tam sibi quum tibi ud oplutum perducetur ef- bilemsemper invariabilem comprcbasti. Quocirca
fectura. prudentiam tuam, cujus fortitudinem et constun-
CXXXII. tiam apud nos idem episcopus multipliciter com-
EIDEM. mandavit, raonemuset exhortamurattentiusquute-
Cum charissimo inChristofilio nostro illustri re- nus nec udversitutes te frangant, nec suggestiones
gi Ottoni, nopoti tuo, tenearis magniiice subvenire seducant, quo minus ad sublimutionem tuam pru

Patrol. CCXVI. 36
1131 INNOCENTII III PP. 1132

denter inlendas, ad quam nos inteudimus diligen- \ membra salutis propriae reddat robore destituta.
ter, ut ad suscipiendam coronam imperii valeas Volentes igitur quod ab eodem cpiscopo temere
feliciter pervenire. praesumptum est in melius emendarl, mandamus
Datum Romae, etc. qualenuseumdem episcopumut, praetermissis qui-
CXXX.IV. buscunqueobligationibusimpietatis,adservandum
EBORACENSI ARCUIEPISCOPO. juramenlum praelato re^iexhibitum sollicitismoni-

Si eximia facta progenitorum tuorum, quibus tisinducere studeatis. Quod si ad commonitionem

multimodaeiaudis titulo renitebant, sedula medita- vestram idem episcopus quod praemissumestadim-
tione discutias, si qualiterper insignia gesta suam plere forte noluerit, vos eum ad id per districlio-
dilataverint famam et regiae domus ampliaverint nem ecclesiasticam, sublato appellationis obsta-
decussubtiliter perscruteris.adimitandum eos totis culo, compellatis.

te convenit viribus laborare, ut per ostensionem Datum, ut tupra.

operum sectator ipsorum merito comproberis.Nam In eumdem modum seriptum est eisdem judicibus
arbor a fructu cognoscittir, clarum haeredem
et contra Usnaburgensem episcopum.

opera clara depingunt. Cum itaquecharissimus in CXXXVI.

Christo lilius noster illustris rex Otto, nepos tuus, SCRIPTDM PHILIPPI AD DOMINUM PAPAM.
g
tuoetaliorumconsanguineorumsuorumadminiculo Scriptum est et multiplici utriusque Teslamenti
ad prasens indigeat, miramur non modicum et mo- auctoritate posse probari credimus quoniam in
vemur quod ita tepiduset remissus hactenusevsti- manu Mediatoris Dei ct hominum sunt omnium po-
tisti quod nullum vel modicum ei curasti subven- teslates et jura regnorum. Ipse enim altissimus
tionis vel favoris auxiliumexhibere:cujus negotium Dominus et rexcoeli etterrae,cui voluerit etquando
si ad optatum perducatureffectum, quanlum hono- voluerit dabitillud. Equidem ipse mutat regna, et
ris et gloriae tibi et charissimo in Christo (ilio no- transfert et curvat imperia. A plenanotitia vestra,
stro Joanni,regi Anglorum illustri, acregnoejusac- Pater sanctissime, minime credimus alienum quid
crescat, quantumque regalis regia super hoc facto factum sit Roinano imperio divina permissione sic
debeat reflorere, non est opus litteris explicare ; ab aeterno provisum et praordinatum. Scit satis
cum, si prudenteratlendas, ipsa rei evidentia men- prudentia veslra qualiter post mortem dilecti Do-
tis oculis protinus enitescat. Illud enim intercaetera mini ac fratris nostri Henrici Romanorum impera-
deberet te ad id inducere vehementer,quod si prae- torisAugusti turbatum fuerit imperium, et multis
fato regi in hujus temporis articulo adesse curave- turbationumincursibusnonminusmirabiliterquam
ris ac favorem tuum efficaciter impertiri, menti miserabiliter lacerari ccepit et agitari, et peromne9
suae iuextricabiliter infigetur " angulos
quoniam in necessi-
; et fine9 suos ita concuti ut a prudentibus
tate probatur amicus, et qui vera diligit, per e.xpe- non immerito desperari possetipsumRomanum im-
rieuliam operis comprobatur. Quocirca fraternita- perium diebus nostris in pristinum statum nun-
tem tuam rogamus, monemus attentius et per quara posse reformari, cum quilibet jam sinejudice
mandamus qua-
apostolica tibi scripta praeeipiendo viveret et sine lege, etquidquid libitum foret, fa-
tenus, sicut charam gratiam divinam et
habes ccret pro motu et arbitrio suae voluntatis. Nosinler
nostram.et propriumdiligiscorrwnodumel honorem haec maloruminitia.ulvobis constat, in Tuscia fui-
praefato regi nepoti tuo opem efficacem impcndas, mus constituti, ab inde revertentes inAlemanniam
et de tuis non praetermittas tam hilariter quam non sine periculo et labore et lunc totam Teuto-
;

libcraliter subvenire, ut ejus honor in tuum cedat Dium minuB bene dispositamreperimusetinordina-
honorem, et ipsius protectus in tuainpossitgloriam tam. Qualiterdei:ium,Puter reverende, nosanimum
redundare. concepiinusad obtinendum Romanum imperium per
Datum Roraae. justam principum electioncm cum pura simplicitate
CXXXV. et simplici veritate sub testimonio illiusqui secre-
BRUNONI AnCIIIEPlSCOPO, MAJORI DECANO ET MAGISTRO torum scrutator est, et cui omnia nuda sunt et
H. SCHOLASTICO SANCTI GEREONIS COLONIENSIS. D aperta, vobis dusimus significandum, nihil falsitatis
Cum inter caetera documenta fidei Christianae admiscentes.necsubtrahentesaliquid veritati.Sciat
nilnl sit gloiiosius quam fidem illibatam servare, igitur vcstra reverenda paternitas quotl cum nos de
miramur admodum nec immerilo commovemur parlibus Tusciae reversi fuissemus in Alemanniam,
quod venerabilis frater noster Monasteriensis epi- totam terram non minus turbatam invcnimus qu.im
scopus, de cujus merilis virtutisexempla deborent mare ab omnibus venti9 posset conturbari. Tunc
ad alios derivari, juramentum quod pnestitit cha- nos omnes imperii principes, qui in diebus illis in
ris9imo in Christo lilio nostro illustri regi Ottoni in Alemannia fuerant, (nam, ut scitis, quidam eoruin
Bomanorum imperatorem electo, quod ei potenter transfretaverant) litteris t>t nunliis nostris sollici-
et patenter deberet adesse, dis9imulare vidctur.nec tare ccopimus ut ipsi lilio dilecti domini ac fratris
considerat quod si 9al evanescit in ipso, ad nihilum nostri Benrioi Homanorum imperatoris Augu9ti,
valet ultra nisi ut foras mittatur et ab hominibus quem jam eis in dominum ac regem elegerant, et
conrulcetur, et si caput sit languidum, subjecta cui jura^erant lidelitatem, sicut ex juranaento tene-
1133 REGISTRUM DE NEQOTIO ROMANI IHPERH. 1134

bantur, assisterent et ipsum vellcnt habere pro A. mus. Dicirr.us hoc quoque in fide Jesu Christi, in
rege;et nos, tum quia do juro naturali et legali ad qua salvari cupimus,quod hoc non fecimus ob ali-
hoo tenebarour.tum etiam pro conservando bonore cujus hnnoris ambitionem,non ob fastum gloriaeet
imperii, onus tutelae subire voluimus usque dum potentiae, non ob aliquam rerum avaritiam. Pro

ipse puer ad eam perveniret «etatemquod ipse per his omnibusonuset laborem regiminis imperii nun-

se regere posset imperium et jura ejus requirere, quamaffeetassemusvelsusccpissemus.Inilubitanter

ad quod nullum eorum prorsus potuimus inducere. enim crcdere poteslis, inio vere scire quod tunc
Asserebant enim se ex electione illa quani in eum inter omnes principes imperii nullus nobis fuerit

feceranl et ex praestito sibi sacramento non temeri. ilitior, nullus potentior, nullus gloriosor. Habui-
Nam aflirmabant antequam ipse puer fuisset bapti- nius enim amplissimas et diffusas possessiones,
habuimus eiiam castra plurima et fortissima et
zatus haec fuisse facta, et ideo nullius esse valoris.
Dicebant ipsum puerum non suflicere ad regimen inexpugnabilia. Habuimus etiam tol ministeriales
imperii,nec decere nec expedire ipsos principes et quod nos eos sub aliquo certo numero vix compre-
Romanum imperium sine domino fore et impera- hendere potuimus. Habuimus castella, civitates,
tore. Insuper allegabant ipsuui puerum esse ele- villas, burgenses ditissimos. Hubuimus pecuniam
ctum niaxime pro summa patris potentia.et ut per „ multam nimis in auro et argento et in multis gem-
hoc patri placere possent.Et sic nullo modo eos ad m s pretiosis. Habuimus etiam in potestate nostra
j

hoc potuimus inducere ut ipsi jam dictum puerum sanctam crucem, lanceam, coronam, indumenta
pro domino et rege vellent habere:ad quodnos.Deo imperiala, et omnia insigna imperii. Beuedixerat
tesle,omni studio et omni ingenio fideliter labora- quoque nobis Deus et in multis honis, et crescere
vimus. Ipsi vero principes constanter alium regem fecerat et anxerat domum noslram. Haereditas
sibi creare voluerunt, et diversi diversos. Quidam etenim multa ceciderat nobis in praeclaris ideo- ;

principum, de quibus vobis constat, ut credimus, que necesse nobis non nos ambitiose labora-
fuit ut
cum duce Bertoldo Zaringia? tractatum habere remus pro imperio obtinendo.Nullus in regem po-
cceperunt ut ipsi eum in regem eligerent, pro quo luiteligi qui plus nostro non indigeret et volunta-
ipse cum eis plusquam sex millia marcarum ex- rio obsequio quam nos ejus gratia et benevolentia
pendit : qui cum post multam hanc expensam in videremur indigere.Nulla igitur ambitione.sed pro
negotio processum o|jtatum haberenon posset,ipsc causis supradictis, nos in Romanorum regem eligi
tanto labori et futuris expensis se subtrahens, ab permisimus et consensimus in ea feria sexta qua
incoepto negotio conticuit. Tunc iidem prineipes canitur Fac mecum, Domine, signum in bonum
:

cum duce Bernardo Saxoniae consimilem cccperunt

nc „ {Psal. lxxxv). Fecit quoque nobis Deus signum in
habere tractatum , et ipsa de partibus Saxonite ^ b on0- Multi enim nos viderunt et oderunt, et con-
usque ad partes Rheni, videlicet Andernaeum, funduntur. In ipso quoque exordio electionis inter
venit sub hac spe quod ab eis eligi deberet in hoc infirmohabuimus propositoutnosprincipaliter
regem. Sed cura ipse, sicut vir prudens et cir- detensores essemus Ecclesiarum et restauratores, et
cumspectus, videret hoc ncn posse fieri sine pe- ut cultum Dei et religionem Christianam pro posse
cunia suos maxima effusione, considerans etiam nostro semper ampliaremus,et ut justitiam facere-
quod ipse depressus gravissimacorporis sui gravi- mus omnibus oppressis et injuriam patientibus,et
tate tantolabori non sufficeret, se subtraxit ab eis utdignissupplicio nunquamparceretoculusnoster,
ingeniose. Tunc quoque omnes principes Saxoniae, juxta juris aequitatem etrigoremsub temperamento
Bawariae, Austriae, Olince, Carinthiie, Civeniae, justitioe et misericordiae in omnibus negotiis nostris
Franconiae et multi alii magnates et nobiles nobis procedendojsicque nos post ipsam electionem no-
consuluerunt ut nos laborare vellemuo pro imporio; stram per continuas decem septimanas sine contra-
ad quod ipsi decebant suum nobis velle praestare dictione fuimus in imperii quieta possessione.Me-
consilium et favorem.Nos tamen adhuc in tantum dio quoque tempore cum maximo et gloriosissimo
pro puero laboravimus, quod a multis principibus exercitu ad sedem Aquensem pro reoipienda corona
et fidelibus nostris ignominiose objectum est nos D ire volentes, astutia et dolis adversariorum nostro-
non audere recipere imperii dignitatem. Dicebant rum circumventi, exercitum nostrum remisimus ;

etiam iidem principes nullum alium principem accepto tamen prius ab eis sacramento quod etiam
sufficere ad sustinenda onera imperii vel in divitiis ipsi innos vota sua deberent transfundere.Cumque
oondigne posse respondere impeiii dignitati. Vidi- nos ipsi sic decepissent, recepta mulla pecunia a
mus etiam quod si nos non reciperemus lmperium, rege Angliae, qua magni viri saepe corrupli sunt,
talis debebat eligi cujus generatio ex summa anti- consanguineum nostrum dominumOddonem comi-
quilate nostram exosam habebat generationem, et
tem Pictaviae elegerunt.Haec de processu electionis
cumquo nosnunquam pacem et concordiam habere nostrae in fide veritatis,licet,ut putamus, multoties
possemus. vobis aliter suggestum sit,vera esse non dubitetis.
His igitur omnibus inspectis et consideratis,ani- Casterum de domino Luipoldo hoc scilote.Contigit
mum ad hoc applicuimus ut nos per justam el con- statim post mortem Conradi Maguntini archiepiscopi
cordetn priucipum electionem imperium obtinere- nos venisse Maguntiam etejus interesse sepulturae,
1135 INNOCKNTII III PP. 1136

Et tunc concordi et unanimi electione cleri, acce- A. solvendi,scimu* et potestamur quod vos,qui in lo-
deotibus votisiiiinisteraliumetomniuineorumquo- cum suum cum pleniludinopotestatis successistie,
iiim intererat et assensu ct mirabili clamore popu- in hujusmodiarticulis ab homine non estis judican-
li,ipscLuipoluus fuit electus.sic quod nobis prae- dus.sed judicium vestrum soli Deo reservatur cu- ;

senlatus.Et quia nostrum uon est discuteredeepis- jus judicium et eximeu,quod sibi soii debetur.no-
coporum e!ectione,tantummodo ut ipsa sit concors bis non quserimus usurpare.Ad haec.Pater sanctis-
et unanimis, de regalibus eum investivimus. sime, quod nos putamur a quibusdam aMuulis no-
Postmodu m dominus Siffridusapud Pinguiam ut excommunicationi innodati ab anteces-
stris fuisse
vere putan.us, a tribus vel ad plus a quatuor se verum esse scitotejet lantum
sore vestro,nunquam
permisil eligi. Sed cum nos a dilecto fideli nostro praesumimus de mira honestatesestraet prudentia
Waltero patriarcha Aquilegensi et a latore prae- quod si super hoc testimonium vestrum invocare-
sentium vcnerabili priore [Camaldulensi] volunta- mus, vos hujus rei diceretis nos esse innocentes :

tem vestram intelleximus, statim concepimus ani- quod utique vere dicere possetis. Et utinam apud
mumdeniittendiLuipoldum obhonorem etreveren- Ecclesiam triumphanteni ab omni vinculo secrelae
tiam sanctitatis vestrae et ob dignitatem Bacrosan- excommunicationis nos sciremus esse solutos,sicut
ctaeRomanaeEcc)esiae,quam nosrecognoscimusesse n apud Ecclesiam militantem, cujus nos membrum
matrem et doininam omnium Ecdesiarum.et quam esspconlidimus,verescimusnosnullomodounquam
nos semper revereri volumus et honoraresicut ma- manifesle fuisse ligatos.Super omnibus autem aliis
trem noslram catholicam et apostolicam, et pro quae nobis objiceredecreveritis, sicut devotus filius
posse et viribus nostris eam semper defenderevo- vester obedienter nos discretioni et ordinationi ve-
lumus et efficaciter suae intendere exaltalioni. Ita strae submittemus. Confidimus quoque in Domino
quoqui' volumus dimittere Luipuldum ut et vos in- qucid manifestata vobis tota verilate, et cum plene
specto honore impcrii, cujus exillationi et honori vobis constiterit quod multa falsa de nobis sappis-
vos lenemini,plenitudiiie auctoritatis quie apud vos sime vobis suggesta sunt.vos in intimis visceribus
est dominum Siffridum cessare faciatis;et nos tunc paternae vestrae dileclionis nos colligendo, pio nos
ad voluntatem vestrum et pro honore vestro ipsum adhuc affectu diligere debeatis, et cum sciveritis
dominum Siffridum ingratiamnostram recipiemus, obedientiam et devotionem nostram.quam nos vo-
quamvis in multis gravissime ipse nos offenderit, bis ut charissimo patri nostro spirituali cum omni
et vel in curia nostra honorifice tenebimus eum.vel humilitate procurabimus exhibere. Scimus quoque
de bonisnostrishonestos redditussibiassignabimus verissime quod in omni nostra tribulatione nun-
quousque non provideamus ei in loco magnae et quam adhuc vos vel sacrosanctam Romanam Ec-
honeste dignitatis, accedenlead hoc auxilio veslro " clesiam dictis vel factis oflendimus quod eli
:

et apostolica auctoritate quod, ut putamus, fieri

;
Deo dante, nunquam faciemus.Caeterum verbis )a-
posset in brevi. Ad haec, sicut petistis.pro reveren- toris praesenlium fidem firmam adbibere digne-
nobis non multum esset honori-
tia vestra, et licet mini.
ficumvelexpediens,internos et dominum Oddonem CXXXYII.
treugas libenter admisissemus.si projfati nuntii ve- AQUILEGENSI PATRIAncU-E.
striusque ad eum pervenisse potuissent. Praeterea Dignas fratcrnitati tuaegratiarumreferimus actio-
pro reformanda pace et concordia inter vosetnos, nes quod.circa principem illum [Philippum] queni
inter sacerdotium et
imperium, quam nos semper r.osti,mandatum nostrum fideliterexsequi studuisti,
des:deravimus,subjiciemus nosveslriscardinalilius credentes quod.quantum in te fnit.nihil apud eum
et nostris principibus.qui tales sint qui.ut viri ca- omisiati de contingentibus,quamvis ex iis quee tibi
tholici, pacem concordiam sine omni scrupulo
et mandatafucruntaliquavidearisapud nliosomisissc.
dolositatis debeantuffectare.Itemsi nosinaliquovos Hesponsioncm autem ipsius gratam in multis habe-
vel sacrosanctum Romanam Ecclesiam offendisse nius,tum quia sapit catholicam veritalcm.lum quia
videmur, nos ad saiisfaciendum vobis supponiiuus piam devotionemostendit.Verumtamen infactoEc-
nos veslris cardinalibus cl nostris principibus.qui D closiae Miguntinae nec juste nec honeste respondit:
vobis et nobis et familiaressint, viri probati et per- quia,sicut ex ipsius scripto perpenditur manifeste,
fecli.Si vero vos in ali )Uo nos vel imperium laesisae sic vult diniittere l.uipuldum intrusum ut et nos
videmini.nos pro honoreDomini nostri Jesu Christi, Siffridumarchiepiscopum faciamusomninocessare:
cnjus vicfm in terris geritis,et ob reverentiam beati quod quam sit iniquum, Irivolum et absurdum,
Petri Principis apostolorum.cujus vicarius estis.et tua,sicut credinius.fraternitns non ignorat(66). Noa
ob salulem nostram, conscientiae vestraj super iis igitur postquam correctioncm ipsius diutiusexpe-
vos relinquimus.Cum enim nos pic credamus et rtavimus, eumque fecimus frequentius admoncri,
antepassionemetpostpassionemDominumnostrum super hoc.auctore Domino, procedimussicut vide-
Jesum Christum beato Petro apostolo claves regni biuius expedire. Illud autem habemua acceptum
ccclorum contulisse et tradidisse jus ligandi atque quod inter ipsum et adversarium suum treugas li-

vidc epist., 126.

 1137 REOISTRTJM DE NEGOTIO ROMANI TMPERII. 1138
benter, ut asserit, admisisset, si ad illumnoslri po- A guntinensem intrusum, damnatum et excommuni-
tuissent nuntii pervenisse. Gumque nos ad pacem catum a nohis, et ab ejus favore cossarot alioquin ;

imperii aspiremus, suggerimus alleri parti ut treu- post exspeclationem diutinam et comrnonitionem
gas non solum recipiat, sed exposcat, et tu, vone- pncmissam prnoederornus inipsum prout cannnica
rabilis frater in Christo, sicut pacis amator, BUgge- ccnsura deposcit ; secundario injungontes eidem
ras principi menorato ut cum treugao fuerintpostu- ut prvfatum duepm induceret quatenus cum rege
latae, illas sine diflicultate concedat ;
quatonus nos Ottone treuguasiniret, per qnas melius intendere
exillis occasionem materiam assumamusad pa-
et possimusad pacemimperii,quam utiqucaffectamus.
cem imperii salubriter procurandam, quam utique Si quis ergo jactavit contrarium utde duobus pr.-e-
toti orbi Ctiristiano necessariam reputamus. dictis unum extolleret et alterum inlirmaret.mer.tita
Datum, etc. est iniquitas sibi, nec dolosa fallacia praevalere
CXXXVIII. potprit simplici veritati. Secundum capitulum fnit,
1LLUSTRI REGI OTTONI. quod non sinit ratio nec discretionis patitur ordo
Noverit regalis prudentia quod nos patriarcham ut, domino arma ponente, servus pugnam non

Aquilegeusem ad Philippum durem Suevwe de&ti- deserat, sed gerat se, quod non decet, domino for-
navimus, ut moneret illum ex parte noslra ne Lui- tiorem. l!t ad hoc tibi taliter respondcmus, quod
JJ
puldum quondam Wannaciensem episcopum, Ma- arma nostra, quae non materialia sunt ab homine,
guntinensem intrusum, damnatum etexcnmmuni- sed spiritualia sunt ex Deo, nec hactenusdeposui-
catum a nobis, foverot. sed ab ejus favore cessaret ;
mus nec amodo deponemus, illo nos misericorditer
alioqui post expectationem et corQmonitionem pro- protegente, qui si fuerit nobis adjutor, non timebi-
cederemus in ipsum sicut ratio postularet. Eidem mus quid faciat nobis homo. Non enim fortitudi-
etiam patriarchae dedimus in mandatis ut induceret nem nostram ponimus in ensibus regis Ottonis, sed
ipsum ducem ad treuguas tecum et cum Colonien- in clavibus Simonis Petri cui Veritas ait, qus men-;

sibus componendns quia, sicut venerabilis frater

;
liri non novit : Tu es Petrus, et super hanc petram
noster Cameracensisepiscopusnobissuggessit,ipsae xdificabo Ecclesium meam, et portx inferi non prx-
treuguae, praeserlim hoc tempore, necessariae tibi valebunt aclversus eam ; et tibi dabo claves regni
forent. Philippus autem perlitteras suas nobis in ccelorum (Matth. xvi),elc. Illiusenim, licet indigni,
haec verba respondit, quod licet nec honorificura vicem gerimus et locum tenemus qui circa pa6sio-
nec expediens sibi esset, pro reverentia tamen no- nem audivit a Domino Satanas expetivit vosul cri-
:

stra treuguas hilariter admisisset, si ad te nostri braret sicat triticum ; sed ego pro le rcgavi, Pctre,
potuissent nuntii pervenisse. Monemus igitur cel-
p ut non deficiat fides tua ; et tu aliquando conversus
situdinem tuam et exhortamur in Domino quatenus confirma fratres tuos (Luc. xxn). Videas ergo, fra-
si tibi et parti tuae videris exppdire, significes illi ter,ne tu sis expetitus a Satana, ut sicut triticum
quod ad mandatum nostrum treuguas recipere sis ab illo cribreris; quia fides nostra non deficit, sed
paratus, et si forsan ipse consenserit,ineastreuguas ab bonum etin bono te potius confirmamus, quam-
saltem unius anni cum ipso ex quihus materiarn
; vis non tanta sit pugna de qua mentionem fecisti
assumentes nos, ad pacem imperii meliusintenda- utplusquam nimis oporteat te timire quoniam etsi ;

mus. Tu ergo deplenitudine gratiae nostrae securus, praefatum ducem personaliter non sequaris adpu-
prudenter et constanter agere non desistas, non gnam, in omnibus tamen aliisdiceris efficaciter illi
acquiescens immissionibus quos solent fieri per favere, nec ipsc tantam desiderat corporale. sibi ju-
angelos malos. ramentum praestari quantum acceptat fidele sibi
Datum, etc. obsequium exhiberi. Tertium vero capitulum fuit,
CXXXIX. quod repetitassaepepreresrpcepimusutdignaremur
SALZEBURGENSI ARCHIEPISCOPO. tibi obligationem vinculum relaxare quo nobis es

Ad universa capitula quao per tuas nobislitteras in facto imperii obligatus. Sed et nos ad hoc tibi
expressisti cogimur respondere, ne possimus de respondemus hoc modo, quod preces hujusmodi re-
inconstantia vel duritia seu etiam injustitia repre- petitas non suntex illisdequibus Veritas ait ; Petite,
hendi.Primumcapitulum fuit uttuis verbis utamur, elaccipietis;qu£"ite,etinvenietis;pulsate,elaperietur
quod multorum didicisti relatu, imo legatorum vobis (hmn. xvi). Utinam non sint ex illis de quibus
nostrorum tibi assertio patefecit, quod inier nos et Dominus ait : Nescitis quidpetatis (Matih. xx). Quod
Philippum medium constituimus patriarcham Aqui- sequens capitulum innuit, quodixisti quod expedi-
legensem verborum pacis et concordiaa portitorem. ret tibi eo tendere quo jam omnium vota principum
Ad hoc tibi veraciter respondemus quod etsi, transierunt et si plurium, non tamen omnium.etsi
:

quantum in nobis est, cum omnibus bominibus, voces, non tamen vota. Quod si vota etiam pluri-
juxta verbum Apostoli, pacemvelimus habere, non moruin, non sequeris, ait Dominus, turbam ad ma-
tamen praefatnm patriarcham ad Philiipura ducem lum, putasne quod foveat pars illa justitiam.et cu-
Sueviae destinavimus ut inter nos et ipsum pacem siodi.it honestalem?An oblitus ralionum quas a es
tractaret,sed principaliter ut ipsum ex parte nostra nobis audisti ? Quidam autem, ut nosti, quia de-
moneret quatenus fovere desisteret Luipuldum Ma- clinaverunt, jara inutiles facti sunt, et digna pro
1139 INNOCHNTII III PP. 1U0
meritisstipendiareccperunt. Aliorum.etsidilatum, A. crosanclae Romanae Hcclesiae summo pontifici, Phi-
non taraen sublatum juiiicium quia nisi cessa
est ; lippus, Dei gratia Romanorum rex et semper Au-
verit causa, non cessabit effeclus. In quarto capi- guslus, salutem et cum omni rcverentia filialis di-
tulo admiraris cur hoc tibi negetur quod legato lelectionis affectum.
nostro et legationis tempore licuit palnarchae. Nos Dilectum ac familiarem nostrum \V;iltcrum,vene-
autem ex hoc capilulo admiramur amplius tum ; rabilem Aquilegensem patriarcham et praecipuum
quiasuper tali legatione te non decuit alicui aemu- imperii principem.una quoque cum ipso alios fideles
lari, necnobis tacite insultare quod talem praeele- Burgeravium Magdeburgen-
ac fainiliares nostrosG.
gimus in hac legatione personam. Novit enim ille sem, llenricum de Smalinecht et Evibardum de
qui nihil ignorat quod nos proposueramus te illi Lurra praesentium latores.alaterenostroad vestram
collegam adjungere. Sed quia legatio non videbatur destinavimus sanctitatem, quibus dedimus plenitu-
memorato principi favorabilis, nisi quatenus pro- dinem potestatis et auctoritatem omnimodam inter
pter aliquos roborandos et alios infirmandos simu- Ecclesiam imperium et
et inter vos et nos paccm
latorie gloriaturquod nos legationem mittamus ad et concordiam reformare, et periculosam regni ct
ipsum, ut ab eo quoe pacis sunt requiramus, non sacerdotii scissuram feliciter restaurare. Preedictos
detrahendo tibi, sed providendo, hujusmodi propo-
R itaque nuntios, quos ad tam excellens factuin ido-
situm mutavimusad cautelam. Et si praedictus pa- neos reputavimus, ad vos accedentes a vestra hi-
triarcha, quem tu legatum nostrum appellas, contra lariter postulamus recipi paternitate rogantes at- ;

primum et principalc propositum nostrum aliquid tentius et commonentes quatenus omnibus his quae
egit, id ex nostra sibi concessione non licuit, sed ex parte nostra prudentiaj vestrae intimaverint fidem
illud ex sua temeritate forsitan altentavit. Ex quii.to et cerlitudinem dignemini adhibere. lpsi eninia no-
verocapitulo, quo dixistiquodhaecexemplaetmulta stra sublimitate tali modo et eo fine recessere, quod
simlliaquasintuaquotidielegunturprajsentiasuade- sacrosancta Rom:ma Ecclesia semper in nobis tan-
re tibi non possunt nec poterunt ut manus tuae ad id quam mater insinceram dilectionem et debi-
filio

se velintextendere quod nostraeis indulgeDtia non tam inveniet devotionem, dum tamen nos ejus et
concessit, gratiarum tibi referimus actiones, com- veslrum aliquando sentiamus affectum. Quaecunque
mendantes in te prudentiam, devotionem et fidera etiara praefati nuntii nostri pro nobis pollicili fue-
quod nullorum tibi exemplis persuaderi potest aut rint, ut Romanae Ecelesiae benevolentiam habeamus
poterit quod manus tuas velis extendere ad id quod et favorem, nos parati sumus gralanter eadem af-
tibi non sit ex indulgentia nostra concessum. Prae- feotu prosequente complere et ipsorum ordinatio-
fers enim, utdebes.spiritualia temporalibus,et sub- nem per omnia ratam babere et inconcussam.
jicis humana divinis, optimam partem eligens, qua; C CXLI.
non auferetur a te. Oporlet tamen nos aliquid per UNIVERSIS TAM ECCLESIASTICIS QUAM S.ECULARIBUS
antiphoram respondere propter id quod de multis PRINCIPIBUS ALEMANNl.E.
exemplis tangere voluisti, tanquam illud quod de Ad designandam unitatis concordiam et concor-
Pabembergensi episcopo fecimus velis deducerein diae unitatem quae inter regnum et sacerdotium csse
exemplum (67). Sed in veritate cognoscas quod non debet, Moyses, in veteri lege, regnum sarerdotale
remisimus illi pccnam nisi postquam satisfecit de pr.tdixit, et Petrus, in nova, regale sacerdotium
culpa. Narn plus obligavit, se postmodum quam ne- appellavit. Mediator quoque Dei et hominuni Deui
primum.Sed mandatum facercsibi distulimus,
gavil homo Christus Jcsus per assumptae carnis originem
cum in proximo debcat nostro se conspeetui pra>- de regali simul et sacerdotali stirpe processit se-
Beatare, pallium et privilegium recepturus. Ex prae- cundum ordinem Melchisedechjn aeternum rex pa-
dictis itaque plene potes et plane nostram cogno- riter etsacerdos,qui.secundum apostolum, assimi-
sccre voluntatem et intelligere quid agere debeas, lalus per omnia Dei Pilio, rex Salem et sacerdos
quid vitare. Ponas igitur sempcr ante oculos mentis Altissimi legilur exstitisse. Hi sunt equidem duo
tuaequod pra?decessores tni Salzeburgenses archie- gladii, dc quibus Dominus satis essc respondil. Hasc
piscopi praedicantur fuisse viri religiosi, honesti, [) suntduac speciosae columnoein lcmpli porticu con-
providi, lideles, veraces el fortcs, ut eorura vesti- stituta;, quas ambit linca duodecim cubitorum. Ilaec
gia iraiteris in merito quibus ir. olficiosuccessisti. sunt in lirmamento ccoli luminaria duo magna, qu«
Si vero pro pace imperii aliqui fuerint ad nostram suisvicibus diemctnoctem illustrant.videlicet pon-
praesentiam destinandi, gratum nobis existct si tu tifitalis auctoritas et rcgalis potestas quaesi con- ;

cum eis fucris destinatus. cordi fuerint amiticia et amica concordia counite,
Datum, etc. profecto sol ct luna in ordine suo stabunt. Utinan
autem, sicut est vctus, sic esset inveterata scissura
CXL.
quaj tam in sacerdolio quam in regno, et in rcgno
LITTER.E PHILIPPI DUCIS BUEVLE.
simul uc sacerdotio Ircquenter evenit, sicut non so-
Reverendo in Christo Patri domino lN.socENTio.sa- luin veteribus, sed ct novis declaratur cxcmpliB.

[67) Vide infra epist. 183, et lib. xn, epiat. 118 et seqq.
 1141 REGISTRUM DB NEGOTIO ROMANI IMPBRII. 1142

Summo siquidem pontificis Aaron in ipso quasi prin- A CXI.II.

cipio Levilici sacerdotii Dalhan et Abiron cum Core PROcESSIS LEC.AT0RUM AP0ST0LIC.E SEDIS.
ac complicibus suis suscituverunt scandalum et Hic fuit Jegalorum procossus. Primo receperunt
schisma moverunt. Regnumqtioque primi regis IIc- publice juramentum a Philippo duce Suevia; quod
braorumSaulisjuxta verbum Samuelisestscissum, parerct universis mandatis domini papae super om-
inuncto in regem David filio Usui acdemum post ; nibus pro quibus erat excommunicatus, et sic eura
obitum Salomonis inter Roboam et Jeroboam ilivi- secundum formam Ecclesiae solemniter absolve-
sum est regnum fanoque pariter et altari constru-
; runt Secundo injunxerunt eidem ut dimitteret
(08).

ctis, duo sunt vituli aurei constituti, unus iu Dan Brunonem Coloniensem archiepiscopum, quem in
et alter in Bethel et sio etiam sacerdolium est di-
; captione tenebat quem libere absolutum assigna-
:

visum. Modernis quoque temporibus divisum est vit eisdein ad sedem apostolicam perducendum.

simul regnum et sacerdotium,opposito contra Lo- Tertio induxcrunt illum ad hoc quod ipse accepit
tharium regem Conrado,et contra pupam Innocen- regalia,licet invitus,a Luipuldo Maguntino intruso,
tium Anacleto. Deinde regno in unitate manente, et idem intrusus spiritualia resignavit in manibus
schisma divisit Ecclesiam, schismatico illo qui se legatorum. Quarto apud ipsum obtinuerunt cum
Victorem dicebat Alesandrum catholicum impu- dilficultate non parva ut permilteret Siffridum Ma-
Ii
gnante. Nuper autem viris illustribus, Philippo vi- guntinum archiepiscopum per procuratorem suum
delicetet Ottone, ad invicem discordantibus, dum n spiritualibus ministrare. Quinto fecerunt ipsum
Ecclesia in unitate persisteret,imperium in scissura dimittere magnum exercitum quem congregaverat
manebat. De qua profecto scissura quotiocommo- adversus regem Ottonem. Sexto bis eos ad collo-
ditates et mala,quot anxietates et perieula immine- quium perduxerunt tractantes cum ipsis de pace,
rent universo populo Christiano,nedum lingua re- quam cum coasummare non possent, septimosta-
ferre, vix mente sufficimus cogitare. Ut enim effe- tueruntinter eos treugas unius anni;et sic tracta-
ctus miseros seu potius rciserabiles hujus causa? tum pacis redigentes in scriptis.ad sedem apostoli -

defectusapublicis calamitatibus ordiamur,hincim- cam redierunt cum nuntiis utriusque.

peditur terrae sanctse succursus,dum trucidantibus CXLIII.
se invicem Christianis,socvientibus in eamdem Chri- PHILIPPO DUCI SUEVI/E.
sti non resistitur inimicis ; hinc iniquitas oritur, Postquam absolutionis gratiam per apostolicae
moritur jnstitia.pietas relegatur, evanescit religio, sedislegatossecundum formamEcclesire percepisti,
fides perit, hsreses invalescunt, vastanlur segetes, salutalionis et benedictionis tibi litteras deslina-
fames inducitur,egestas augetur.committuntur in mus, gralias relerentes super iis quae ad exhorta-
cendia, sacrilegia fiunt, homicidia perpetrantur, *-•
tionem nostrara prompta devotiooe fecisti. Sed et
truncantur bomines,spoliantur viduce,virgines cor- nos ad tuum honorem.quantum cumDeopossumus,
rumpuntur,opprimuntur pauperes,itinera obsiden- proraptam gerimus volutatem, sicut dilectus filius
tur,et per malefaciendi licentiam, terra malefacto- fiater S... lator praesentium.prior domus Camaldu-
ribus circumquaque repletur.Superquibusnos,ejus lensis, vir providus et honestus, tibi potcrit viva
imitando vestigia qni omnium viscera in se gereos voce fidebter intimare, et ea quss de ore nostro ve-
aiebat Quis srandalizatw et ego non uror (II Cor.xi),
: raciter mtellexil ; serenitatem tuam rogantes et
paterno condolentes affectu,si forsan summi sacer" exhortantes in Domino quatenus ad pacem imperii
dolis exemplo, qui reconciliatis factus est in tem- reformandam diligenter intendas. Hsec breviter et
pore iracundiae, hujusmodi possemus reconciliare simpliciter tibi scribimus,sicut expedire credimus,
scissuram,ad restaurandam concordiam in imperio ad cautelam.
et stabiliendam inter ipsum et Ecclesiam veram pa - Dalum Corneti, Kal. Novembris, pontificatus no-
cem operam impendimus efli-
diligens sludium et stri anno decimo.
cacem,etad hoc specialiter exsequendum venera- CXLIV.
bilemfratremnostrumHugolinumOstiensem episco- HUGOLINO OSTIENSI EPISCOPO ET LEONI TITULI SANCT.E
pum et dilectum filium Leonem tituli Sanctae Crucis D CRUCIS PRESBVTERO CARDINALI APOSTOLICE SEDIS LE-
presbyterum cardinalem, apostolicas sedis legatos, GATIS.
in Theutoniam destinamus. Quocirca universitati Licet Luipuldus episcopus vehementeroffenderit,
vestrae per apostolica scripta praecipiendo manda- non solum apostolicam sedem,verum etiam Eccle-
musquatenuseorumsalubribusmonitisetmandatis siam generalem, quia tamen redire volentibus
humiliter intendentes, tales vos erga ipsos exhibere nolumus aditum obserare, discretioni vestra; per
curetis,quod nos devotionem vestramdebeamusme- apostolica scripta mandamus quatenus,
recepto ab
rito commendare : quod cum eos
scituri pro certo eo in publico clericorum laicorum convenlu cor-
et

inter caeteros fratres nostros merito sus probitatis poraliter juramentoquod universismandatisnostris
specialiter diligamus,quod fueriteis factum,reputa- parebit super omnibus pro quibus cxcommunicatus
bimus nobis impensum. existit,eum secundumformam Ecclesiasabsolvatis ;

(68) Vide Arnold. Lubec. vn, c. 6.

1143 INNOCBNTH III PP. 1144

injungenteseisdeinexparte nostra subdebito prae- A tudinem vestram multum est in illo processum,di-
stiti juramenti, salvis aliis mandatis quae sibi du- scretionem vestram rogamusattentius et monemus,
xerimus facienda, ul ex tunc infra menseno iter per apoetolica vobia scripta mandantcs quatenus ad
arripiat ad sedem apostolicam veniendi, quod sine bonum paois adhucpropensius insistalu secundum
malitia prosequaturdonec apostolico se conspectui formas quas vobis duximus proefigcndas. Non est
reproesentet, recepturus et servaturus quae sibi fuc- cnirn aliquatenus admirandum si tantum negotium
rint ab eademsede mandata; eaconditionesolemni- tam cito consummari non potuit, quoniam et ma-
ter interjecta, ut simandatum hujusmodi contem- pnum oedificium non potest in brevi tempore ad
pserit infra mensem implere,in excommunicationis consummationem perduci.
sententiam relabaturet ab omnibus arctius evitetur: CXLVIII.
cum in eo sic flecti vclimus nervum ecclesiasticoe EISDEU.
disciplin» ut tamen nullatenus dissolvatur. Credi- Largitori omnium gratmrumgrates referimus co-
mus autem ei potius expedire ut ad prasenliam piosas quod tantam vobistribuit gratiae largitatem
noslram absolvcndus accedat. utinjunctum vobislegationis officium onus nonme-
Datutn Corneti, ut supra. diocre continentis prudenter et boneste geratis, si-
CXLV. n cut laudabile vobis testimonium perbibetur,et ipse
EISDEM. rerum protestatureffectus. Licet autem hoc propter
LicctAdolphusquondamColoniensisarchiepisco- Dominum principaliter procuretis,quiatamen etiam
pu8,etc.,«( supra, us^uedissolvetur. Provideatis au- propter nos specialiter vos id agere minime dubita-
tem prudenter etcaute ne angelus Satanae in lucis mus.praeter retributionem divinam, nostrum quo-
angelum se transformet.ut hujus absolutionis prae- que liducialiterexspectetis.praesertim cum procerto
textu contra Coloniensem Ecclesiam malignetur. sciamus vos manus vestras ab omni turpi munere
Datum Corneti, ut supra. penitus excussisse. Ne vero super litteris illis quas
CXLVI. nuntii vestri perdidisse dicuntur nimia vossollici-
UUGOLINO OSTIENSI EPISCOPO ET LEONI TITDI.I SANCT.S tudo conturbet, tenorem earum prKsentibus vobis
CRUCISPRESBYTEROCARDINALI.APOSTOLICE SEDIS LE- litteris mittimus interclusum.utnullatcnus doleatis

GATIS. sietiam ad manus principis eaedem litterae devenis-

Recepimus htterjs vestras, et qua; significastis sent;cumin iis nibil reperiatur reprehensione di-
per eas notaviinus diligenter, discretioni vestrae gnum, sed laude, satisquc per illas apparcat quod
breviter rcscribentes quoJ ex quo princeps petit et non in duplicitate dolosa, scd in pura simplicitate
rogat.subeatisluborem ad nostram prajoentiam re- n procedimus, non declinantes ad dexteram vel sini-
vertendi.monentcseumdem ut animum propensius stram.Vosigitur secundum tenorem hujusmodiDro-
inclinet ad pacem, quia longe majora de pace pro- cedatis quantn cautius vidcritis expedire, scientes
venient quam flagitentur pro pace nuntios autcm ;
quod nos ipsum vencrabili fralri nostro Spirensi
dirigat providos et fideles quibus supor iis quaj episcopo duxiinus intimandum.ut liberiorem super
ppectantad pacem el volunUlem aperiatet tribuat co possitis habere proccssum. Quia vero super ne-
potestalein ; ad hoc ipsuin alterum principem indu- adhucnobis rcscribere pro-
golio regni Siciliae nihil
centes, ut utriusque nuntiis vobiscum praeseutibus commendare,
curaetis, nolentes forsan illud litteris
tractatus pacis possit habere progressum ;
qui ne dcvotionem vestram monemus attentius quatenus
valeat impediri, procuretis ut treugoe firmiter ob- super illo geratis sollicitudinem diligentem,nibildo
serventur. Ad plenariam vero liberationem venera- contingenlibus omittentes ut cum, Deo duce, ad
;

bilis fratris Brunonis Coloniensis archiepi-

nostri nostram proesentiam redieritis.super omnibus nos
scopi efficaciter intendatis,el committatis procura- possitis reddere certiores.
tionem Ecclesioe ac dicecesis Maguntinae alicui viro CXI.IX.
provido et fideli,qui ad mandatum nostrum de pro- EISDEM.
curationis officio debeat respondere, congruam Licetapuddistrictissimumjudicem de nostrisme-
redditurus tam de spiritualibus quam de tempora- " diflidainus.de ipsiustamenbeniguissimi Patris
ritis
libus rationem , ut sic interim et nccessitati Ecclesiaa pietate conlidimus quod non secundum peccata no-
consulatur et jus archiepiscopi conservetur, ita stra,sed secundum suam misericordiam nos respi-
quod ad satTraganeos et eorum ecclesias se ipsius cict propter nomen suum sanctum cl gloriosum.
procuratio non extendal.Ue negotio vero Trajeclen- quod invocatum est super nos,in illis praecipue quai
sis episcopi nondum ad plenum deliberare potuimus per vos sine ruga duplicitatis pura intentione tra-
propter absenliam creditornm quos lamen in pro-
, ctamus. llla quippe Veritatis promissio dicentisad
ximo exspectamus, et tunc rcmiltemus cursorem Siinonem : Tu es l'elrus, et super haur petram xdi-
pro codcm negntio destinatnm, ficahn Erclcsiam mcam,et porlse in/cri wn jirrvate-
CXLVII. Innit ailrenus eam (Malth.. xvi), quasi firmissima

EISDEM. spoi anchora navem Ecclesia? per pelagus hujus

Licet tractatua pacis nondum ex tolo potuerit s.Tculi sic deducit ut nec demergalur in Scyllam,

cousuiuinari,quia lamen per Dci graLiaiu ot sollici- aeo iicidat in Charybdim, quantumlibel quatialur
H45 RKQISTRUM DH NEGOTIO ROMANI IMPERII. 11 <0

interdum inter turliines et procellns. En igitur quae A Cum essem Mnnluae, ibiquo dominum (09) cardi-
nobis de perfido Waldeuuiro BOripsistis, licet pro- nalem, corporis inlirmitate gravatum per dies ali-
posito veslro videnntur adversa, speramus tamcn quot exspictussem, feria secunda proximu post fe-
in eo cui venti et maro obediunt impcranti quod stum apostolorum Petri et Puuli, dc morledoiiiini
prospera vobis fient et couvertutur in bonum.quem- Philippi graves invaluere rumores ; eademque die
cunquo assumptum negotium exitum sortiutur. mercatorea Placentini qui mercimoniis suis a co-
Unde spom in illo poncutes qui beatum Petium atn- mite Hugone de Monlort in ducatu Suevim fuerant
bulantem in (luctibus,ne mergeretur, erexit, dicens spoliati, firraiter asserentes dorainum Philippuma
ad illum : Modicae fidei, quare dubitasli (Matth. comite palatino Bavariae ni»quiter interemptum, ad
xiv|, ut doceret indubitatam seiuper de ipso fideai Curienspm episcopum et abbatem Sancti Galli a me
esae teneodam, injunctura vobis legationisoflicium superrestitutionedirpptarumrerumcomnionitorias
exsequamini.tam super hoc quam etiamsuper aliis, litterus impetrarunt.Viatores quoqueetperegrini ac
Domino inspirante, facturi quod ad honorem et littera3episcopi,decanietcapituIiTridentini domino
profectura Lccle»tae videritis expedire.illud semper patriarchae [Aquilegensi] etiam ejusdcm rei seriem
habendo prae oculis quod Dominus discipulis suis concorditer referentes, direptionesel praedae, occu-

ait: Estote prudentes sicul ser/jentcs,et simpliccs sicut n pationes regalium quae a comitibus et castellanis,
culumbx (\lalth. x), quod et nos pra? oculis habere sicut a multis dicebatur, cEperant exerceri argu-
studemus. Luipuldum vero noveritis apud Senas mentura maleficii commissi validum inducebant.
hoslilibus actibus iniplicalam, ad noslram praesen- Tandem cum ad preces et instantiam domini patri-
tiam non venisse cujus insolentium et stultitiam
;
archae et sociorum ipsius usque Veronam ivissem
diligenter principiexponatis, vestrum nobis signifi- ut hujus rei cum ipsis certitudinem exspectarem,
caturi progressum quoties oportuerit, ut nostris in- nuntins fratris Luipuldi Warmatiensis, qui ad ip-
structi consiliis et exhortationibus roborati, secu- sum Luipuldum quantum poterat properabat, de
riusprocedatisadeaquae vobisfrequenteroccurrent. loco in quo facinus fuil commissum se veeisse cum
CL. festinatione dicebat qui coram patriarcha et so-
:

ILLUSTRI REGI OTTONI IN AUfiCSTUM ELECTO. ciissuis,mepraesente,tristiscasum tristem exposuit

Litteras tuae serenitatis accepimus, et quaa conti- eo fere modoetordine quo exprimebatur in litteris
nebantur in eis nutavimus dili^enter, super eis op- capituli Tridentini per cursorem proprium, quem
portuno tempore processuri sicut viderimus expe- illuc transmiseram, destinatis. Dixit enim quod

dire.Quia vero advcrsarius tuus solemnes nuntios Sabbato proximo ante festum Sancti Joannis Bapti-
ad pr.-esentiam nostram disposuit cum cardinalibu? stae, quo treugss interpositas dominus praeviderat

destinare, prudentiam tuam sollicitam reddimus ^ non sinealteriusexterminio terminari,dominusPhi

et attentam ut et tu nuntios providos et fideles lippuscumpaucis dc familia siia,exercitu in campo
mittere non omittas, ne tuum remaneat ncgotium dimisso, civitatem Papenbergensem inlravit,eoque
indefensum; satisque poteris illis venerabilem fra- hora nona in palatio episcopi quiescente, dictus pa-
trem nostrum Cameracensem episcopum in procu- latinus comes, oui dominusPhilippus filiam deder.it
ratione negotii sociare, quem profecto devotumtibi et abstulerat, cum duce Bawariae et marchione

novimus et fidelem. Istriae fratre ejusdem episcopi et aliis dec?m viris

CLI. armatis palatium in quo dominus Philippus erat

EIDEM. ingressus, (70) pulsansque ad ostium cameraa, more
Affectum electionis et gratiae qnem ad tuam re- admittitur consueto a quo cum dominus Philippus ,

galem personam habuiuius et habemus non oportet verba jucunda et joculaloria, sicut consueverat, ex-
nosverbisexprimere,cum hactenusoperibusexpres- spectaret, ille statim cultellum quo eral accinctus
serimus, et amodo etiamexprimere intendamus, in exeruit, et domino Philippo gladio ludere prohi-
tantum ut nuntiipartisadversa? publiceconqueran- benti respondit :iV.)« erit hic tibi ludus et incon- ;

turquod dominus eorum meliorem potnittecum pro tinenti, Dei timorepostposito, ipsum transfodit gla-
sequam possitnobiscumprote compositionem inire. D dio, et Henrico (71) imperii senescalco facinus
Quid autem tractatum sit et depositum per nostros prohiberevolentilethalevulnus infligens,eum ouem
legatos et tuos nuntios in brevi tibi curabimus inti- jam occiderat timens vivere jugulavit et sic ;

mare, quorum adventum cum gaudio praastoleris. homicida fautorum suorum auxilio munitus exsiliit,
CLII. ac piaculare Qagitium, toto jam dissoluto exercitu,
DOMINO PAP*. adhuc, sicut Domino placuit, exstitit impunitum.
Sanctissimo Patri suo et domino innocentio, di- nu-
Officio igitur legationis injunctae judicio divini
vina providentia summo pontiiici, HuGOLiNUS.mise- minis exspiranle, ad voscum festinationeregredior :

ratione divina Ostiensiset Welletrensis «piscopus, a quo invitus,licet obedire non renuens,sum egres-
cum debita devotione salutem. sus.

(69) Leonem tit. S. Crucis. (71) Vide Caesar. Heisterb. lib. vi, c. 26.
(70) Vide Arnold. Lubec. lib. vn, c. 14.
 PP 1148
1147 INNOCENTTI III

CLIV.
CLIII.
A ARCHIEPISCOPO ET EPISCOPIS SUFFRAGANEIS MAGDEBUR-
1LLUSTRI REOI OTTONl IH ROMiNORCM IMPERATOREM
GENSIS ECCLESLC.
ELECTO.
Cum dissensionis materia quas peccatis exigenti-
Novitille qui scrutator est cordium et cognitor bus hactcnus in imperio pullulavit nimis damnosa
secretorum quod personam luam de corde puro et
fuerit, non tantum Romano imperio, verum
etiam
conscicntia bona et fidenon ficta dilifiimus et adho- toti populo Christiano, nos, qui ad regimen
uni-
norem et profectum tuura efficaciteraspiramus.sic- versalisEcclesiffisupernasumusdispoiritionevocati,
ut opera manifestant quas pro te non dubitavimus diligenti debemus sollicitudine praecavere ne per
ali-

exercere. Licet autem te deseruerint quasi solum cujus insolentiara reviviscat quas per divinum judi-
amici pariter et propinqui, nos tamon in tua dilec- cium est sublata, quamvis illud crudele faciuus
tioneconstantes, eastudio diligentinon destitimus detestemur quod a filiis Belial nequiter est commis-
secundum tempus credimus expe-
operari quae tibi
eum. Quocirca fraternitati vestra» per aposlolira
dire,vigilantesprotequando tuforsitan dormiebas; scripta mandamusetin virtuteobcdientia: districte
quinetiam propter te multa passi sumus adversa, pricipimus quatenus ad pacem imperii fideliter in-

qu« nec etiam tibi voluimus intimare cum adversi- tendentes, nullatcnuspermittatis, quantum
pro vi-

tas te premebat. Quidam er.im civium Homanorum g ribus impedire potestis, ut quisquam dc novo eliga-

adversarii tui corrupti pecunia gravem seditionem tur in regem, ne fiatnovissimus error pejorpriore.
adversus nos commoverunt inurbe.consanguineis Ut autem omnis tolaliter occasio malignandi, nos
nostris multa damna oppropria inferentes
nosque archiepiscopis ct episcopis
;
tam vobis quam aliis

nonsinemultiset magnis expensis seditionem po- subinterpositioneanathematisauctoritateapostolica

puli potuimus mitigare. Nunc aulem adversario
tuo interdicimusnequisalleruminungere vel coronare
sublato de medio, ne contra te alius suscitetur, pnesumat ; ita ut ipso actu excommunicatus exi-

quamvis nepos ipsius jam tibi adversarium se oppo- stat quicunquecontra hocapostolicum
interdictum
nat, diligenti studio pra?cavemus, ad
promotionern suscipere hu-
de novo pra?sumpserit impendere vel
sicutapostolicascripta sciatque se dignitatis et
tuameflicaciterintendent°.s, jusmodi sacramentum ;

teslantur, quae pro te diversis personis super

variis incursurum.si quis ib hac parte
ordinis periculum
articulis destinamus. Tu ergo, fili cbarissime.beni- prssumpserit nostrum violare mandatum.
gnitatem et humilitatem cunctis ostendens, hono- ln eumdem modum archiepiscopo et epitcopis suf-
rem et grutiam exhibeas universis, a sermonibus fraganeis Eccksix Maguntinx. In eumdem modum
asperis et injuriosis operibus abstinendo r ;
archiepiscopo el episcopis sufjraganeis Ecclesix Colo-
concessionibus durus, nec in promissionibus eis
eum dem modum archicpiscopo el episcopis
^, niensis jn
flj~i:»— i. m . n «Kcorvona ntrnsni quia eumdem
avarus, fideliter tamen observans utrasque ;
sutlraganeis Eeclesix Sahburgensis. In

non dabis ununi pro imo recipies plus quam

mille, modum archiepiscopo et episcopis suffraganeis Eccle-

mille pro uno. Principes quoque tim ecclesiasticos six Trevirensis. In eumdem modum episcopis suffra-

quam mundanos per idoneam caulionem deomni gancis Ecclesix Bremensis. ltem patriarchx
Aquile-

reddas idemnitate seouros, ad gravitatem et con- gensi cl suffraganeis ejus.

suetudinem regiam te informans. Personam vero CLV.
tuam caule custodias.ettorpore deposito. sollicitu- UNIVERSIS PRINCIPIBCS TAM ECCLESIASTICIS
QUAM Ml N-
dinem geras in omnibus vigilantem. Si vero tibi DANIS IN TEUTONIA CONSTITUTIS.
matrimonii
videris expedire, ad consummationem Cum dissensionis matcria, etc, usque Quocirca
super quo nos mo-
jam tractati(72) secure procedas ;
universitatem vestram rogandam duximus et
matri puellw, palriarchi Aquilegensi, el llenrico nendam, per apostolica vobis scripta mandantcs,
Massech, injungenles, quate-
de Calandrino, nec non et Henrico de et in rcmissionem pecominum
destinamus. Super altero vero con- impcni fideliter intendatis. consen-
nostras litteras nus ad pacem
jugio, si tibi et imperio expedire cognoveris,
tuum dispositioni divina:, quas circa charissimum
tientes
pVni-*
nobis non differas beneplacitum intimare.dc inChristo filium nostrum illustrem regem Ottonem
quae n
tudine pratiec nostr» securus quod ad omnia evideutcr elucet, eique ad regendum
imperium
tibinoverimus profutura diligens studium impen- quoquam dam-
efficaciter assistatis; ne si secus a
demus et operam efficacem sicut dilectua filius
:
nabili rueritoccasioneprKSumptum.praiterdivinam
magister Henricus nuntius tuus regali prudcnti» offensam, apostolicam quoque
censuram incurrat.
poterit exponere viva voce, qui diligentiam
et sol-
enimeidem regi.quem divino judicio credimus
Nos
licitudinemnostram, propositum et afiectum quem approbando, nostrum in hac parte judiciura
appro-

circa te gerimus, plenissime intellexit. bante.paratisumusadhonoremetexaltationem im-

perii lavorem auxilium impertiri.cum credamus
et

ipse ad honorem et exaltalionem

KccIcm*
quod et
operam adhibere ita quod, eo
studium velit et ;

182.
(72) Cum filia PhilippiBeatrice. Vide infra epiat. 169, 178. 181,
1149 REQISTRUM DE NEQOTIO ROMANI IMPERII. 1150

faciente, qui est actor unitatis ct pacis, diebus A tem tuam rogandum duximus et monendam, per
nostrisutrumque per alterum optulum suscipiet apostolica tibi manduntes quatcnus divinas
scripta
incrementum. dispositioni consenliens, quae circa chaiissimum in
CLVI. Christo filium nostrum illustrem regem Ottonem
ILLUSTRI REGI BOIIEMl.E. cvidenter elucct, nostrum in hac parte judicium
Sicut nuntiis et litteris tuis nobis muitoties inti- approbando, ei patenteret potenter adhaereas, im-

masti, ab obse |uio Charissimi in Christo lilii nostri peodendosibi auxilium et favorem, utperhoc divi-
regis Ottonisillustris non voluntas, sed necessitas, namet apostolicam gratiam uberius merearis. Alio-
te subduxit, inlegram ei lldcm servans in pectore, quin.pr.-eter divinam i.ffenaam, apostolicam quoquo
quam non poteras in opere demonstrare. Cum ergo censuram incurreres, cum eidem regi noliinus in
jam ipsa necessitas divino judicio sit sublata, ex- suo jure deesse, qut sumus omnibus in sua justi-
cusationem honestam praetendere non valeres, si ei tia debitores.
de coetero non impenderes auxilinm et favorem. Tu In eumdem modum duri Uoraviz, duci Saxonise,
ergo, fili charissime, divinoe dispositioni consen- duci Bawarix, nobilibus viris vassallis ducatus, mar-
tiens, quae causam ipsius regis evidenti judicio ap- ehioni Misnensi, marchioni de Brandeburc, marchio-
probavit, nostrum in hac parte judicium approbau- r> ni de Landesberc, duci Auslrix.
do, patenter et potenter eidem adhaereas, fidem ei CLIX.
praestitam conservans illaesam, ut per hoc divinam JOANNl ILLUSTRI REGI ANGLI.E.
et apostolicam gratiam uberius merearis. Alioqnin, Ecce jam teinpus advenitin quo, si charissimo in
praeterdivinam offensam, apostolicam quoque cen- Christo lilio noslro illustri regi Ottoni, nepoti tuo,
suram incurreres, cum eidem regi nolimus in suo curaveris magniiice subvenire,teipsum magnificare
jure deesse, qui sumus omnibus in suajustitia de- valebis ultra quam
expediat nunc litteris explicare.
bitores. Cum honorem et profeclum tam ipsius
igitur ad
eumdem modum nobili viro landgravio Thurin-
ln regis quam tuum eflicaciter aspiremus.serenitatem
gix. In eumdem modum duci Brabanlix, principio tuam monemus et exhortamur attentius, fideliler
sic mnlalo. Certa multorum relatione didicimus consulentes quatenus circa subventionera ipsiuste
quod ab obsequio, etc. In eumdem modum aliis prin- nec durum exbibeas nec avarum, sed taliter ei si-
cipibus qui prscfaio regi aliquando adhstserunt. mul ac semel studeas subvenire, quod tuo acce-
GLVII. dente subsidio quod commode njnc praevalet ex-
SALZBIRGENSI ARCHIEPISCOPO. pediri, per nostras solliciludinis studium feliciter

Cumdissensionis materia, etc, ut in alia, usque p consummetur

sublata. Quocirca fraternitatem tuam rogandam CLX.
duximus et monendam, per aposlolica tibi scripta LITTER.E OTTONIS REGIS, 1N ROMANORUM IMPERATO-
prsecipiendo mandantes sub debito juramenti quo REM ELECTl.
nobis in hac parte teneris, etin remissionem pecca- Reverendo in Christo Patri ac domino charissimo
minum injungentes, quatenus divinae dispositioni domino lNNocENTio,Dei gratia sanctae Romanae sedis
consentiens, quae circa charissimum in Christo summo pontifici, Otto, eadem gratia etsuaRoma-
Qlium nostrum illustrem regem Ottonem evidenter norum rex et semper Augustus, debitam subjec-
elucet, nostrum judicium approbando, ei patenter tionem ac reverentiam cum filiali dilectione.
impendendo sibi auxilium et
et potenter adhaereas, Quod hactenus fuimus quod sumus aulerimus,
;

favorem, recepta tamen ab eo super indemnitate quantum ad regni pertinet promotlonem, totum vo-
Salzburgensis Ecclesis idonea cautione. Alioquin, bis et Eeclesia; Romanae post Deum debentes quod
etc, ut in alia. el gratantissimerecognoscimus,proomnibus vestraa
In cumdem modum Slaguntino, Treverensi, Colo- gratiae beneficiis uberrimas sanctitati vestrae referi-
niensi ef Slagdeburgensi archiepiscopis, et episcopo mus acliones, erga vos et omnes quibus bonum
Albersladensi, ila quod unicuique seorsim.ln eumdem vultis exbibitam nobis benignitatem studiosissima
fere modum judicibus, Scabinis, el civibus, Colo- D semper m erituri . Vestrae proinde paternitati atten
nicnsibus. Certa multorum relatione didicimus, etc tissime supplicamus ut intuitu omnis devotionisno-
CLVIII. straeet honoris Dei ac vestri ipsius, ac promotionis
XOBILI VERO DUCI ZARINGI.E. Ecclesiae Romanae respectu, ex quo misericordia
Cum dissensionis materia, quae peccatis exigen- Dei, ut speramus, consanguineo nostro sublato de
tibus hactenus in imperio pullulavit, nimis dam- medio, tempusvobis eontulit faciendi, omne vestrae
nosa fuerit, non ipsi tantum imperio, verum etiam discretionis consilium et auxilium nostrae promo-
toti populo Christiano, nos, qui ad regimen univer- tioni, qu35 sine est, propensius impen-
dubio vestra
salis Ecclesiae superna sumus dispositione vocati, datis. Scire volumus quod archiepi-
praeterea vos
diligenti debemus sollicitudine praecavere ne, per scopus Magdeburgensis et Halvestadensis et Min-
alicujus insolenliam, reviviscat quae perdivinum densis episcopi ad nostrum auxilium et servitium
judicium est sublata, crudele facinus detestantes accesserunt. De duce Bernardo sciatis nuntios ve-
quod pius animus perhorrescit. Quocirca nobilita- stros eo die quo has litteras vobis destinavimus cum
H5i INNOCENTII III PP. 1152

usquecum ipso actum esse uteum

ipso fuisse, et eo A dundare. Tu ergo de plenitudine gratiae- nostrs se-
omnino speremus in nostra fidelitaie et s<>rvitio curus, non minus prudenti qnam diligenti studio
permansurum.Fraternoster palatinus comes Rheni, illasatagas procurare, quae tuas promotioni conve-
Deo gratias, ad nostram integre rediit charitatem ;
uiunt et saluti, eara in verbis et operibus gravita-
et ex quo morluus luit consanguineus noster, nobis tem cxhibens et cautelam ut in nullo reprehensi-
eliam ignorantibus nos in omnibus quibus promo-
; bilis merito judiceris.
vere poluit non cessavit. Spirensis etiam episcopus Datum Sorae, xiii Kal. Sepiembris, pontificatus
nobis securitatem nostram per omniastudet
fecit et nostri anno undecimo.
utililatem et honorem. Multi prsterea episcopi, ba- CLXII.
rones, abbates et castellani, et ministeriales tam in EIDEM.
Suevia quam circa partes Rheni superiores et infe- antequam ad nos per diversos nuntios tuae
Licet,
riores et alias in imperio constituti de suo nobis litterae pervenissenl post occasum Phillipi, omnia

servitio et fidelitate scripserunt, et per fideles nun- peregerimus quae pereasdem litteraspostulasti.au-
tios mandaverunt, sed pro augustia lemporis et di- dito tamen quod principes Alemanniae apud Wircc-
stantia locorum ad nos adhuc corporaliter accedere burch in Nativitate beatae Mariae debeant convenire
ininime potuerunt. Orientales etiam principes diem g do imperio Iractaturi.protinus pernunlium nostrum
quemdam.videlicetNativilatem beaia» Virginis Wir- cum luo ad eos litteras apostolicas destinavinius
ceburch slatuerunt, quasi de imperio ordinaturi ; qualespromotioni tuae credidimus opportunis.exse-
quo et alios principes venire hortati sunt, et nobis cutorem mandatinostriconstituentesdeleitum Her-
de die et loco mandaverunt. Gonsuetae igitur bene- bipolensom electum, de quo plenam fiduciam obii-
volentia» vestrae et in omnibus probatae iterum de- nemus. Tu ergo, fili charissime, de plecitudine
votissime supplicamus ut sicut nobis et vobis nove- gratiae nostrae securus, lalem te satagas exhibere,
ritis expedire, generaliter omnibus principibus, et ut apud Deum et homines merito reputeris acce-
specialiter ubi necesse vobis visum fuerit et utile, ptus.
per bonos ac fideles nuntios vestros scribere digne- Datum Sorae, etc. ut supra.

mini, adjicientes preces, consilium et mandatum, CLXIII.

bonam vestram voluntatem omnibus declarantes. ARCHIEPISCOPO MAGDEBCRGENSI.
Perutile autem nobis fovet si ha;c usque ad diem Quod charissimo in Christo filio nostro illustri
prcenominatam efficere possetis. Archiepiscopos au- regi Ottoni in Romanorum imperatorem electo sine
tem Maguntinum etColoniensem ad nos quantocius speciali mandato nostro tuum impendisti obsequium
redire facialis. Civiiatibus eliam Italiae et Tuscias et favorem sicut idem rcx per suas nobis litteras
p
de nobis scribite, laudantes eas quae hactenus in intimavit.eo prsesertim intuitu quod id nostro repu-
uostra et vestra devotione permanserunt, et eas tas beneplacito fore gralum, fraternitatem tuarn
quae hactenus nesciebant nos ad nostrum lavorem dignis prosequimur actionibus gratiarum, tuam ex
exburtantes. Rogamus item ut si de Ecclesia Bre- hoc certius cognoscentes et devotionis dulcedinem
mensi et ejus electis vobis sive per regem Dacias, et fideipuritatem. Ut ergo quod laudabiliter incoe-
sive perquemcunquementio facta fuerit aut petitio,
pisti, laudabilius prosequaris, fraternitatem tuain
ejus negotii exsecutionem usque ad adveutura nun- rogamus attentius etmonemus, per apostolica tibi
tiorum nostrorum, quos vobis super eo idoneos scripta mandnntes quatenus eidem regi potentcr et
quaotocius mittemus, differatis scientes procerto
;
prudenter inhaerens, in omnibus et per omnia luum
quia secunda electio, sicut et prior, et contra Deum ei praebeas auxilium et favorem, scilurus pro certo
et contra jus et rationem facta est, et neutrius pro- quod in nobisexistetgratum plurimum et acceptum.
motio vel vobis et nobis noscitur expedire. Super Datum Soras, elc, ut in aliu.
omnia autem nos et causam nostram, imo vestram
CLXIV.
vestro subjicimus consilio et voluntaii, cerlissimi
nERBIPOLENSI ELECTO.
ut quod paterne erga nos ccepistis, in quo bene
Cum principes Alemannis,sicul accepimus,apud
hactenus perseverastis, ad laudem et gloriam Dei D Wirceburch in Nativilatebeatae Mariae.tractaturide
et Ecclesiae Romanae et utilitatem optime perficere
imperio, debeant convenire, nos, qui de prudentia
debeatis.
et devotione tua liduciam gerimus pleniorem, per
CLXI. te verbum nostrum ad eos pro pace imperiivolumus
ILLUSTBI BEGI 0TT0NI IN B0MAN0BUM IMPEBATOREM diligenler proponi et eflicaciter promoveri. Quo-
ELECT0. circadiscretionem tuam rogandam duximuset mo-
Priusquam ad nos, fili charissime, post occasum nendatn.perapostolicatibiscriptapnTcipiendoman-
Philippi.quondam ducis Suevioj.quifquam ex parte dantes quatenus, receptis litteris nostris, quas ad
tua nuntiuscum lillerispervenisset.peregimus uni- omnes principes Alemannias commonitcr destina-
versa qu.-c postea nobisper tuas littoraspostulasti : mus, cas eisdem principibusex parte nostra pruden-
quin eliam scripsimus multis aliis prout lmminenti terassignes.el ad promotionem uharissimi in Cbristo
negotiu credidimus expedire, parati semper efficere filiinostri regisOttonisillustrisdiligcnterintendens,
quae ad honorem et profecturr. tuura debcant re- secundumtenoremlitterarumipsarumeo8demprin-
1153 RKGI8TRUM DE NHQOTIO ROMANI IMPKRII. 1154

cipes cxhorteris ad nostruin beneplacitum exse- A Ecclesiam adhoereres eidem, ac deccm milliamar-
quendum, prout melius tibi fuerit desuper inspira- caruui a te mutuo postulabut. Et quia contra nos
tum. Tu ergo, dilectissime (iii,decujus obedientia et Romanam Ecelesiam nd exeinplum praedecesso-
plene, coulidimus, mandaiura apostolicum taliter rum et progenitorum tuorum, qui Q leles et devoti
exsequaris quod tuae diserelionis prudentia clareat seinper luerunt Ecclesiae, nec unquarn pro impera-
in eflectu,et nos devotionem tuam debeainus merito tore vel aliquo alio defecerunt, illi adha:rere nole-
commendare. bas, hujusinodi colloquium habuisti pro nullo.nec
Datuin Sorae, elc, ut supra. non etiam quia te nonsustinere putabat quod ipse
per injuriam comitem exha;redaret Barrensem.
CLXV. Sane quod de tuorum progenitorumreligiosa devo-
tione recenses, delectabiles nobis parit delicias au-
PHILIPPO 1LLUSTR1 REGI FRANCORUM.
diendi.Fatemur equidemquod.intercaeteros mundi
principes.antecessores etprogenitores tuiRomanara
Per tuas nobis litteras intimastiquod dePhilippo,
Ecclesiam,sicut et ipsi ab ea specialiiersuntdilecti,
quondam duce Sueviae.qucm tu regem Romanorum
appellas,conqueri merito poteras et debebas. Primo specialiterdilexerunt.neceos ullaprosperitas velad-
quidem.quiacum ipse in diePentecostes Aquisgrani tj versitasab ejusdevotionesubduxit.Undetuamrega-
maneret.et abbas CastriNantonis amicusac fidelis lem prudentiamaffectuosis prosequimur actionious
etquidam miles ligius homo tui fuissent ad Tres gratiarum quod patern* fidei puritatem hasrcditans,
Reges in peregnnationem profecti, coram pluribus quantum ad hoc ei contraEcclesiamnon favistHicet
cum gaudio quasi dixitquod te confecerant Picta- apostolica sedes,qua3 non ab homine constituta est,
venses comites Namurcii et Bolonis, ac ducentos sed aDeo.confidens in ipso.non timeat quid homo
de melioribus militibus exercitus tui ceperant, co- sibi faciat contra Deum.quemadmodum ipsa dicit

mites vero Boloniae et Hollandias occidenmt quod :

in psalmo : In Deo sperabo, non limebo qnid faciat
veluti de tuogaudensinfortunio publicabat.Secundo mihi homo Ipsul. ex vii.) Jesus Christusetenim lun-
vero quia,cum ipse jurasset ac litteras suas paten- damentum et fundator ipsius.supra se firmam pe-
quod te juvaret contra regem
tes inde tibi dedisset tram tantaeam soliditate firmavit.ut nedum irruen-
Ottonem.quem tu vocas quondam comitem Picta- tia flumina seu etiam flantes venti, quinimo portas
vensem, et quod sine tuo assensu cum ipso nun- inferi non praevaleant contra ipsam. Post haec

quam paceminiret,demum sineassensu et voluntate autem alium articulum addidisti, in quo homana
tua pacem iniit cum eodem,sicut in verilale te as- Ecclesia,sicut asseris.tibi totique regno tuo poterit
geris cognovisse. Tertio quoque, quia cum comes fj subvenire ac progenitorum tuorum merita com-
pensare. Nosse te quidem asseris quod Romana
Ecclesia preefatum Ottonem.ut saepe dictum Philip-
pum posset deprimere, modis procurabat omnibus
sublimare,altendens quod Fridericus paler et Uen-
ricus fraterejusdem Philippi multamala ipsi Kccle-

siae irrogarant.elquoniam omnes filii praefati Fride-

rici cesserunt in fata,nec aliquisde liliisejus exstat
qui possit ad imperiura promoveri nobis attentius
supplicasti neipsura Ottonem ad imperium prumo-
vere vellemus.quia nepos est regis Anglorum, cum
quo habes iuimicitias capitales et qui te multoties
persateilites suos procuravit occidi, ac idem Otto,

cum olim comes Pictaviensis existeret.terram tuam

ecclesiasque combussit, et tibi ac terrae tuae mala
omnia qus potuit irrogavit,nec aliquam inde satis-
factionem impendit. Siquidem persecutio Friderici
abEcclesiaementenon excidit, quae profecto, prae-
teraliaimpedimenta quE Philippo ad imperium
obtinendum obstabant, non ex rainima parte nos
fecit ab ipsius declinare favore.Dei zelotis exemplo
peccata patrum in filios usque in tertianr. et quar-
tam progeniem vindicantis in iis maxime qui ode-
runt eucn.id est in illis qui contra ipsum paternum
odium imitantur. Casterum providentiam tuam in
Domino commendamusquod ita piae devotionis pa-
Irum tuorum memoria delectaris ut tamen impieta-
tem detesteris illorum qui sunt Ecclesiam perse-
cuti.
1155 1NN0CENTU III PP. 1156

Sed cum Ludovicus illustris memoria; paler luus A. non potuimus cum nostrae famae ac propriae conscen-
zelo ecclesiastioffl religionis accensus non dubilave- ti<c purilate. Quia cum causa eadem utraque parte

rit seopponereFriderico,quando in schismategeme- prapsente esset citra litis conlestationem in nostro

bat Ecclesiaet imperiura in unitatc vigebat.quanto auditorio ventilata, et qnibusdam pro bono pacis
tn securius.factus robustior patre tuo. potuisti ces- providc ordinatis.utrique parti peremptorius termi-
sareafavore Philippi Suevi lilii Frideriei el Iratris nus sit pranlixus ei abutraque parte receptu?,reliqua
Henrici persecutorum monitus et
Ecclesiae, saepe nuncabsenteadpetitionemalteriusnondecctaliquid
rogatus a nobis, et maxime tempore quo schisma immutari unde proejudiciuni ei et nobis posset op-
premebat imperium et unitas Ecclesiam cxtollebat, probrium provenire sed usqus ad terminum con-
;

praesertitn cum ille causam foveret iniquam. Unde stitutum et ulira etiam curabimus exspectare, pro-
cum tu ei duxeris adhaerendum qui erat offensus et cessuri,auctore Domino, sicut fuerit procedendum.
indevotus Ecclesiae, habere pro indigno non debes Credimus tamen quod utilitati tuae potius expediret
si nos favimus iu partem istius humilis ac devoti, ut sub manu nostra, te humiliare curares,quae non
cui tandcm melius nos libi cavere potuisscmus ab solum fortisetpotens.sed ampla etiam eet et larsn,
istoquamtu cavere nobis potuisses ab illo eo quod ; de facili valens sic humiliare superbum sicut humi-
utique non in isto, tu vero nequaquam jnrisdictio- ». lem exaltare ac singulis reddere sccundum exigen
nem haberes in illo.Prastereasubjunxisti quod idem tiam meritorum, devotis et obedientibus gloriara,
Ottonunquampossct in imperium sublimari quinin indevotis autem el inobedientibuspcenam, cum di-
tuum ac regni etEcclesiarumdispendium redunda- versismodis in multis lociset variis causis nostrum
ret.Enimvero tanta devolione regnum tuum Eccle- possimus beneplacitum adimplere. Quapropter si
tantaque dilectione illa illi est counita ut neutri
siae nos in eo placare satageres in quo nos ouVndere
sinealteriush-esionepossitcontingeredetrimentum. atlentasti.ut ad illius auxilium et favorem prompta
Quod utique nos sollicite attendentes, non tua re- dcvotione redires a cujus auxilio et favore indecoro
quisitione jamdudum, sed alfectu quem circa te non incerta daretur ut
spiritu recessisti, spes tibi
gerimus provocati, indemnitati tuae ac regni tui quo non ad illum in quo
cecidisli rcsurgeres, et si
super hoc curavimus prascavere, certa promissioue alius esl locatus, et alium tamen gradum in quo
ab eodem Ottone recepta sub aurea bulla scripto alius est locandus, el nos interira faceremus tibi
pariter et juramer.to lirmuta quod de pace vel con- honorabiliter provideri ad nostrum etipsius hono-
cordia tecum componenda et observanda nosiro per rem eflicuciter intendenti. Inspiret igitur cordi luo
omnia parebit arbilrio et mandato ; sicut nuntii tui ille qui ubi vult spirat spirilus veritatis, ut sanum
quibus rescriptum ipsius ostendimus intuendum, amplecteDsconsilium.animce simul et corpori sine
tam de ipsa quam de aliis circumstantiis, de qui- C dubitutione salubre illud agere studeas per quod
bus contulimuscum eisdem, tuas regali prudentiae divinam et nostram gratiam merearis, pro cerlo
viva voce potuerunt enarrare.Cum itaque videatur, conlidens quod illius parati sumus vestigia imitari
rebuslaliterse habentibus,expedire utad laciendum qui dicit Converiimini ad me, et ego convtrlar ad
:

inter vos pacem et concordiam intenderedebeamus, vos (Zach. i), Alioquin, non nostrae duritiae sed tuae
tu modum et formam pacis et concordkn pertr.i- poteris imprudentiae imputare, ei novissima tua
ctandae, si duxeris acceptamlum, nobis poteris
eam lient ppjora prioribus, dum sanis consiiiis refugis
intimare nosque tua voluntate comperta, dunte
:
acquiescere ac justis pcrsuasionibus consentire.
Deo.ad ipsam quanto certius, tanto eflicucius pro- Dutum Fcrentini, x Kal. Novembris, pontificalus
cedemus.l'ra?terea supereo quod de imperii civita- nostri anno undccimo.
tibus tuo regno vicinis per tuas nobis litterus sug- CLXVH.
gessieti, tua regalis prudentia diligenter adverlat PATRIAnCH.E AOllLEGENSl.
utrum tibi vel tuo regno expediat ut ad res imperii Licct post necem illustrismemoriaePbilippi ducis
manum mittas. Suevian supernpgolioimpcriibeneplacitum nostrum
Datum Soroe.xv Kal. Octobris, pontilicatus nostri tibi plurics curaverimus intimare, quia tamen ite-

anno undecimo. l) rato illud per nostras littcras tibi postulas aperiri,
CLXVI. cum Ecclesiae tuae possitexhoc dispendiura iinmi-
ADULPII0 QCONDAMCOLONILNSIARCHIEPISCOPO. nere si nescias in quam partem debeas declinare,

Dilectum (ilium Ilermannum prcsbyterum cum fralernitati tuae praesentium insinuatione clarescat

litteris tuisadsedemapostolicamaccedentemea qua quod cum per Dei graliam simus super pelram so-
decuit benignitate suscepimus, et verbis ipsius be- lidam slnbiliti.in rodcm in quo et prius proposito
nignam curavimus audientiam cxhibere. Quud au- permunemus.Quocirca fraternilatem tuum rogmnus
tem per ipsum etlitteras tuassuppliciter postulasti altentius et monemus, pcr aposlolica tibi scripla

ut quor.iara propter hostiles incursus securc non mandaiites quatenus charissirao in C.bristo lilio

potes, ut asscns, pro causa tua vel in persona pro- noslro illustri rcgi Utloni in Homanorum impera-
idoneum in nostru pracscn-
pria vel per responsalcm torem elccto adlioereas, eique assistas viriliier et

tia comparerc, causain ipsnm in regno Tcutonico potcnter.

dignaremur pcrsonis idoncis dclegare, dillinitiva Dalum Latcrani.xivKal. cepterabris.ponlificatuB
nobis sententia reservata, salva justitia conccdero noslri anno undecirao.
1157 RHGISTRUM DE NEQOTIO ROMANI IMPERII. 1158
CLXVIII. A. nostroillustri regi Oltoni.in Romanorum imperato-
1LLUSTIU REGI OTTONI IN l.MPKRATOREM ROMANORUM rem electo disposuisti firmiter adhosrere ipsiqua
ELECTO. imperialia insignia resignare. Super eo vero quod
Licet per dilectum filiura magistruin Henricum, de conjugii conjuramento scripsisti, hoc tibi duxi-
Sancti Gereonis scolasticum, generules ud omnes mus rescribendum, quod per legatos nnstros, quos
principes et speciales ad multosjamdudum litteras dcposuimus in Teutoniam destinare, tua> fraterni-
direxerimus, quales tuai promotioni novimus expe- tati curabimus plenarie respondere, parati seni()er

dire,quia tamen postmodum quamplures eorum nos efficere quac tibi proficiant ad commodum et hono-
consulere curaverunt cui mallemus eos super im- rem in devotione ac fidelitate sedis apostolicae per-

perio adhaerere, quosdam per iterata scripta fui- manenti.

musexhortati.videlicet Aquilegensem patriarcham, Datum Laterani, n Non. Decembris, pontificatus
Magdeburgensem archiepiscopum, Adolfum quon- noslri undecimo.
dam Coloniensem, Spirensem episcopum, regem CLXXI.
Bohemi.-e, Austria? ac Zaringis duces et quosdam NOBILl VIRO DUCI ZARINGIjE.
alios, ut tibi potenter faveant et patenter, in iis et Ex affectu sincerae dilectionis et gratiae quem
aliis satagentes honorem tuum indefessa sollicitu- p circa tuam personam gerimus provocamur ul, cum
dine promovere. Quocirca serenitatem regiam mo- charissimus in Christo fllius noster illustris rexOtlo
nemusattentiusethortamurquatenus prima,media, inimperatorem Romanorum electus magnifice jam
et novissimu lua bona soli Altissimo ascribendo, procedat de corde puro, conscientia bona et fide
talem circa singula studeas te habere quod honoris non ficta, consilium tibi demus quatenusei firmi-
tui processus, qui, operante divina gratia et nostra ter adhaerendo, potenter sibi faveas el patenter ;

cooperante sollicitudine, prospere jam dirigitur, quoniam procul dubio magis credimusexpedire
libi

feliciter consummetur, de plenitudine gratiae nos- ut rei Dnem praeveniens, non expectans, nunc, an-
trae securus quod ad omnia quae tibi noverimus tequam invalescat in toto, quasi ex discretionis
expedire diligens studium impendemus et operam proposito satagas id elficere quam dernum, cum in-
efticacem. valuisset omnino, in necessitatis articulo forsan
Datum Laterani, n Non. Decembris, pontificatus idem cogereris implere. Credimus enim quod erga
nostri anno undecimo. te taliter se habebit quod merito sibi poteris esse

CLXIX.
devotus, et nos, a quorum S3nis consiliis deviatu-
rus ipse non creditur ad tui dileslionem eum effi-
EIDEM.
caciter inducemus.
(73) Cum de matrimonio contrahendo interteac C
Datum Laterani, Non. Decembris, etc, ulsupra.
primogenitam quondam Phlilippi ducis Sueviae in
CLXXII.
nostra praesentia tractaretur, tuis consen-
et ipsius
CAMERACENSI EPISCOPO.
tientibus nuntiis ita providimus, ut potestatem di-
spensandi super linea consanguinitatis, quae (74) Litteras tuas plenas exsultationis et gaudii
te ac
illam contingit,
paterna benignitate recepimus, per quas de promo-
committeremus legatis qui erant
tione, quinimo quasi de confirmalione promotionis
in Teutoniam regressuri. Licetautem, eodemduce
chaiissimi in Christo lilii nostri illustris regis Otto-
defuncto, dispensandi necessitas ex raajori parte
cessaverit, quia tamen adhuc ad illam aspiras,
nis, in Romanorum imperatorem
electi, non solum
si-
cut per tuas nobis litteras intimasti,
desideratanobisverum etiam insperatagaudia nun-
nos ex illa
tiasti illud in majori exultatione ducentes quod,
gratia speciali quam
ad tuam regalein personam et
:

habuimus habemus, quod tunc circumspeeta de-

et
sicut pereasdem litteras intelleximus, idem rex
liberatione providimus,etiam nunc provida circum- invirum quasi alterum immutatus, in justiticatio-
spectione volumus adimplere, committendo legatis nibus Dumini magis solito delectatur. Sperantes
nostris duobus vel uni, quos aut quem ad praesen- igiturquod gratiae nostrae non ingratus existas,quam
tiam tuam pro negotiis Ecclesiae ac imperii propo- n circa te sincerara existere multis experimentis co-
suimus destinare, ut si urgens necessitas vel evi- gnoscere potuisti, et quod prsefatum regem inter
dens utilitas postulaverit, super hoc auctoritate praecipuos honorissui lautoreshaberetedeceatprin-

nostra dispensent. cipalem, fraternitatem tuam monemus attentius et

Datum Laterani, Non. Decembris, etc, utin alia. hortamur, per apostolica tibi seripta mandantes
quatenuscircalatusejusstudio sedulsrecordationis
CLXX.
et exhortationis insistas ul in legem Domini suam
SPIRENSI EPISCOPO. dirigens voluntatem ac in ea nocte dieque medi-
Gratum gerimus et acceptum et tuam in Oomino tans, cultui divino se sedulum, apostolicae sedi de-
prudentiam commendamus quod pro reverentia votum, et respicientiura ae quieti gerere procuret
beati Petri et nostra charissimo in Christo filio intentum itaquod sollicitudo tua clareat in effectu
;

(73) Vide supra epist. 153, 178.

(74 Vide Godefrid. monach. Sancti Pantaleon. ad an. 1208-1209.
1159 INNOCENTII III PP. lir»0

Domino valeamus laudibus mus. Pra»1erea memoratum nuntium latorem prs-

et nos cam dignis in A.
sentium, dilectum tlium G., clericum tuum nobi-
commendare.
Datum Ljterani, Non. Decembris, etc, ut supra. litati tuae propensius commendamus qui, quantum
CLXXIU. in ipso fuit, nihil omisit de contingentibus super
MAGDEBUROENSl ARCIUKPISCOPO. iisquaeapud nos ei comraisseras promovemla.qui-
Litteras tuas plenas exsultationis ei gaudii pa- nimo ad promotionem eorum fideliter institit et
promn- prudenter.
terna benignitate recepimus, per quas de
tione, quinimo quasi consummatione promotinnis Datum Laterani, utsupra anno undecimo.

charissimi in Christo filii nostri illustris regis Otto- CLXXVI.

nis in Romanorum impcratorem electi, non solum ILLUSTRI REGI BOHEMI.E.
desideratanobis verum etiaminsperata gaudia nun- Super eo quod a nobis de negotio irr.perii per
tiasti. Sperantes igitur quod gralia: nostrenon in- tuum nuntium et lilteras rcquisisti, serenitati tuae
gratus existas ut in alia, usque laudibus, commen- boc duximus respondendum, de corde puro, con-
dare gratum et acccptum gerentes quod pro sedis scientiabonaet fide non ticta consilium tibi dantes
apostolicae reverenlia eidem regi cieteris factus quatenus cura charissimus in Christo filius noster
prasvius adhaesisti. g illustris rex Otto in Uomanorum imperatorem ele-

Datum Laterani, ctc, ut in alia. ctus magnifice jam procedat, potenter ei faveas et
In eumdem modum magislro Gerlando, usquc co- palenter ;
quia procul dubio, etc, ul in alia, usque
gnoscere potuisli, devotioneni tuam monemus at- cogereris implere, prssertim cum adhuc ex jura-
tentius et hortamur, per apostolica tibi scripta mento sibi praestito tenearis. Credimus enimquod
mandantes quatenus, etc, ut in alia, usquc com- ergate, etc, usque inducemus.
mendare. Datum Laterani.xt Idus Deceinbris, pontificatus
Datum, etc, ul supra in olia. nostri anno undecimo.
CI.XXIV. CLXXVII.
MAGISTRO HENRICO SCOHSTICO SANCTl GEREONIS. ILLUSTRI REGI OTTONI IN RO.MANORIM 1MPERATOREM
Itecepimus littcras plenas exullalionis et gaudii, ELECTO.
perquas de promotione.quinimo.etc.stfwf inprima, Jucundus tuorum nuntiorum adventus ita r.os
usque non sulum desidcrala nobis verum etiam in- est in eaqua tenebamur oegritudinis molestia con-
sperata suntgaudianuntiata.Sperantesigitur quod solatus, ut ex gralis rumoribus quos de luis succes-
elc, sicut in prima, usque laudibus commendare. silius tultrunt quadam inedicinali virtute nos fece-
Uatum Laterani, etc, ut supra in aliis. C rit de languoris doloribus in sanitatis gaudiarespi-
CLXXV. rare. Licet autem super negotiis pro quibus latores

NOBILI VIRO DUCI AISTRI.E. prasentium, viros utique providos et fideles, ad

Nuntium et litteras tuas paterna benignitate re- nosliam praesentiam destinasti consueverint secun-
cepimus; et cum principes personam
inter alios dum morem antiquum, maxime pro petitione im-
tuam sincera diligamus in Domino cbaritat' peti- 1
,
perialis coron.e, magni principes ad sedem apo-
tionem tuam, in quantum honestas potuit gratiae stolicam destinari, quia tamen hoc fuit magis in
praestare favorem, curavimus exaudire. Tu ergo modum consultationis quam petitionis propositum,
lilteris quas super episcopatus negutio destinamus et i|uod nondum est factuin adhuc poterit fieri,

ularis (75), si videris expedire. Alioquin, cum pro nos, qui, ut. tuo deferre possimus honori, hoe
causis imperii legatosad partesillas mitteredispo- aequaniiuiter ferimus ex gratia speciali, auditis et
namus, dummodo status ejus taliter, sicut credi- intcllectis petitionibus quas iideir. nuntii tuo nobis
mus, dirigatur quod eos oporteat nomine porrexertmt, super earum aliquibus litte-
destinari, si a te

fuerit postulatum, cxsecutionem ras fieri mox proecepimus situt novimus expedire,
eis piaelibati ne-
gotii commiitemus.quemadmodum aliis qui dudum ac per legatos nostros, quos ad tuam regalem praa-
obstatum rerum in inorte principis inmiutatum dc _ scntiam evestigio destinamus, gratum responsum
arrepto legationis itinere recesserunt meminimus tibi cum Deo lam super negotio matrimonii (76)

commisisse. Cajterum super eo quod nobis de ne- quam etiam superaliis impendemus, cum coset ob
gotio imperii tarn per litteras quam nuntiuin inti- hoc inter ca-tera specialiter providerimus desti-
masti,hoc tibi duximus respondendum, de corde nandos ut ad negotii tui robur ipsi, qui vicenostra
puro, conscientia bona et lide non ticta tuae pru- fungentur, circa singula quae contingent auxilium
dentia; consulentes quatenus cuiii charissiiuus in tibi confcrant opportunum. et ex eorum adventu

Uoniano-
Cliristn (ilius noster illustris rcx Otlo, in honorilicentia tibi major accrescat. Adeo namque
rum imperatorcm eloclus magnitice procedere jam tuum zelamur honorem honori nostroreputemus
ut

incoeperit, potenterei faveas el patenter; quia pro- accrescere qui<|uid per nos tuo regali accrcscit ho-
cul dutiio tibi magis credimusexpedireui rei finem nori, lirmam gerentes de tua serenitate fiduciam
pra;veniens,etc., ut supraepist. 271, usque induce- quod idipsum de nobis zelunter affectes.

(75) Vide lib. x, epist. 52. (76) Vide supra cpist. 153.
 1161 REGISTRUM DE NEGOTIO ROMANI IMPKRII. 1162
Datum Laterani, Non. Januarii, pontificatus no- A laudem et gloriam nominis sui, ad bono rem et
stri anno undecimo. profectum tam Eeclesias quam irnperii ac totius
CLXXVIIl. populi Christiani ;
quia, sicut veracitcr intell.xi-
EIDEM. mus, cum sasculuris virtutis augmento, incremen-
Gum olim ex officii nostridebito de paceinimpe- tum quoque spiritualis virtutis mirabiliter susce-
rioreformanda sollicitudo nos indefessa pulsaret, pisti, ut de te voce Dominica gloriar: possimus
de cujus scissura ipsi non tantum imperio, verum qtiod invenimus virum secundum cor nostrum.
etiam orhi pcne toti grave periculum imminebat, Ecce, fili charissime, sic anima noslra conglu-
consilium nobis incidit ut per legatos nostros de tinata est animae tuae, sicque cor tuum
compagi-
matrimonio contrahendo inter te ac inclytae recor- natum est cordi nostro, ut idem per omnia velle ac
dationisPhilippi ducisSueviaspriinogenilamtracta- sentire credamur, quasi corunumet anima una;ex
retur(7T). Postmodum autem eodem duce a filio quo quanta speretur provenlura, nec cala-
utilitas
Belial nequiter interfecto, eura adhuc de scissune mus sufficit scribere,
nec lingua referre, nec etiam
periculo non minusquam antea timeretur, tibi no- animus cogitare. Nobis enim duobus regimen hujus
stras litleras destinavimus ut ad conlirmationem aeculiprincipaliterestcommissum.-quisiunanimes
hujusmodi matrimonii secure procederes, si tibi B f uer 'mus et concordes in bono, profecto, sicut pro
cognosceres expedire.Interim autem cum jam, Do- pbeta testatur, sol et luna in ordine suo stabunt,
mino imperante, ventis etmari tranquillitas redire eruntquepravaindirecta et asperafient plana, cum
ccepisset, et redeuntibus ad cor multis ac tibi fide- nobis duobus, favcnte Domino, nihil obsistere vel
liter adhasrentibus, de pace spes firmiorhaberetur, resistere possit, habentibus duos gladios, de quibus
per tuas anobis litteras postulasti utcum interteet apostoli dixeruntad Dominum: Ecce gladii iuo
hic
merr.oratam puellam linea consanguinitatis existe- (Z,uc.xxii;;etdoquibusDominusresponditapostolis;
ret,super veitro dispensare conjugio dignaremur. Satisest(ibid.),quianimirum pontificalis auctoritas
Cui nos meminimus respondisse quod licet necessi- etregalispotestas, ambae videlicet in nobis supre-
lasdi-ipensandijam ex magna parte cessassel,super mae, quae per illos duos gladios designantur, plena
hoc tamen vicem nostram nostris eramus commis- sibi sufficiunt ad suum officium feliciterexsequen-
suri legatis, quos pro causis Ecclesiae ac imperii dum, si utraque pars per reliquam fuerit potenter
disponebamus ad tuam prassentiam in proximo de- adjuta. Equidcm sic expedit et oportet ut utraque
stinare. Quiaigitursuper dispensatione matrimonii perreliquam efficaciteradjuvetur, quatenus status
praslibati, quod diceris jam jurasse, nobis iterum mundi,qui superabundante malitia quasi versusest
cum multa instantia supplicasti, forsan prudenter « inruinam, pernostraesollicitudinisstudium restau-
intelliirens per praemissum consilium, in quo nulla retur, reseoatisvitiis etvirtutibus propagatis
Unde
de consannuinitatis linea menlio habebatur, non jugi nobis est vigilantia providendum ne inimicus
esse super consanguinitatis linea dispensatum, sed homo possit inter nos superseminare zizania, dis-
hoc tibi consultum utad matrimoniiconsummatio- sensionis scandalumvel suspicionis scrupulum in-
nem procedere legitime quidem, dispensatione vi- gerendo quoniam ad hoc malum nequiter operan-
;

quantum ad conscien-
delicet prasobtenta, ut sic et dum multi proculdubiosuntparati, omnes videlicet
tiam etqunntum etiam ad Ecclesiam matrimonium quimalavellentimpunecommittere.quinquedeside-
ipsum legitimumhaberetur,venerabilifratri nostro rant in aqua turbata piscari : a quibus aurem tuam
Hugolino Ostiensi episcopo et dilecto filio Leoni ti- prorsus avertas. Pullulante namquediscordia inter
tuli Sanctae Crucis presbytero cardinali, apostolices regnum et sacerdotium, utrumque pariter propter
sedis legatis, dedimus in praeceptis quatenus inqui- reliquumdissimulabaletsustinebatinsolentiamma-
sita et cognita veritate, urgens necessitaset evi-
si lignorum .-quibusconcinnantibusdolumet acuenti-
dens utilitas pro pace in imperio reformanda hu- bus linguas ad malum, dissensionis materia susci-
jusmodi matrimonium contrahi postularint, ipsiau- piebatjugiter incrementuin in grandererum dispen-
ctoritate nostra suffulti super illo contrahendo dis- dium et grave periculum animarum, utriusquepro-
pensent. Nos autem quod ab eis super hoc provide " fectu, scilicet tam regni quam sacerdotii, multipli-
'actum fuerit ratum habebimus,et decernimusillud citer impedito. Cum ergo per Dei gratiam vera pax
labiliter cbservandum. etfirmaconcordiainterEcclesiametimperiumnunc
Datum Laterani, xv Kal. Februarii, etc, ut in existat.ad tollendamin posterum omnemdissensio-
nis et suspicionis materiam quaedam ad prajsens
a
CLXXIX. charissime,duximus postulanda, quas utique
te, lilii
EIDEM. debes sine difficultateconcedere, utpole rationicon-
Benedictus Deus, qui per suara misericordiam sona et saluti pro certo sperantes quod longe ma-
;

u lilem nostrum circa tedesiderium ex majori jora in futuro concedes, cum nihil unquam a te ob-
parte complevit, et sicutpro certo confidimus, non tinere velimus nisi quod te deceat impertiri, tuura
cessahit omnino donec adimpleat illud ex toto ad per omnia zelantes honorem et commodum procu-

f7) Vjl' supra epist. 153.

Pai^ol. CCXVI. 37
 PP. 1164
1NN0CBNTII 111
1163
quan- et invidi* sauciati livoribue sese passim ulter alter
rantes Ad
ranies. /\aeai
ea Uritur
D i"
obtiaenda el ezsequeada,
i K enira Dominus exer-
Voeaverat enim
irnr.i.Uliant. Vocaverat
,,, rllm Irucidabant. exer
utrura
tumcumDeopossumus.tamillaqusnuperpertuos
per teipsum cituum tempus io quo juxta vaticinium sancti
in le
nuntioa poetulaeti quam et alia quaj
nostrum viri vir non parceret fratri suo.etquasicarnembra-
duxeris postulanda venerabilem fratrem
fihuir. chii sui unoquoque vorante,Manassen Ephraim.et
, olinumOstiensem episcopuru etdileclum
Hu .
i
Ephraim offenderet Manassen. Ilinc i^-itur non tu
Leonem Sanctae Crucis presbyterum cardina-
tituli
providos sola,quinimopenetotus offendebaturpopulusChri-
lem, apostolicoe sedislegatos,viros utique
fratres^nostros spe- stianus, lugentibus equidem viis S.on, ideo quod
ct bonestos, quos ir.tercaeleros
non essent qui solemnitates Dominicas visitarent.
cialidiligimuscharitate,ad tuam pra-senliamdesti-
et OraDeum canentium exmagnaparte conclusator-
namus, serenitatem regiam rogantes attentius
nostram de- pebant, cultuque diviuo per usum bellicum minoralo
monentesquatenus eossicut personam
salu- hoslilibusimpendebatur excubiisquod spiritualibus
vote suscipias et beuigne pertractes.ipsorum
vigiliis dcbebatur. Denique terra sanctadebita
sibi
plenam de
bribus monitiset consiliis aequiescens, qusepropeo-
quo- et lugebat el lugel suffragia defuisse ,

ipsistanquam de nobis fiduciam obtinendo extremam necessitatem perducta,

calis nostris in
ciam ad tuum oommodum et honorem
efficaciter
exeellen- operas et impensas quibus ipsa juvari potuerat in
aspirabunt. Ad h.-ec, regalem deposcimus
ho" domesticae cladis excidium frustrapertransisse de-
tiam quatenus clericos et Ecclesiss dilligas et
pius plorat. Utde mslis caeteris taceamus, qua» praeter
nores,manuteneas et defendas, ut dcvotus ac
multiplicem desolationemregnidudumin seipsodi-
prineeps in omnibus comproberis.
pontifica- visiuniversam quoque Dei Ecclesiam offendebant.
Datum Laterani, zvni Kal. Februarii,
Nos autem periculatot et tanta videntes, nimiaque
tus nostri anno undecimo.
scandalizantium charitate perusti, duro compassio-
CLXXX. uiseorum frixorio frigebamur ac scientes opera
;

FILIIS ABBA-
ARCHIEPISCOPIS LT EPISCOPIS, ET DILECTIS justitia" pacem esse, justitia» non defuimus,
donec
1N TEUTONIA
TIBUS ET ALHS KCCLESURUM PR^LATIS Dominus de ccelo prospexitet multo a nobis sludio
CONsTlTliTIS. procuratae initia pacisdedit.potens adhur, in tantum
Cumacceptamangelusdudumphialamiracundias e.im sua gratia dilatare ui juxta prophctantis
elo-
effudieset, effusa
Dei plenam in populosTeutonicos quiura populus suus in pulchritudine pacis sedeat
eorumdem;